Tiparet Dhe Burimet e Sigurimeve Shoqerore

Tiparet dhTiparet dhe e burimet e burimet e te drejtes se te drejtes se sigurimeve shoqerosigurimeve shoqerorere

Tiparet e sigurimit shoqerorTiparet e sigurimit shoqerorKarakteri kushtetuesKarakteri kushtetues

Sigurimi shoqeror eshte nje Sigurimi shoqeror eshte nje detyrim me detyrim me karakter kushtetues.karakter kushtetues.

E drejta e individit per te perfituar nga sigurimet E drejta e individit per te perfituar nga sigurimet shoqerore, eshte nje e drejte kushtetueseshoqerore, eshte nje e drejte kushtetuese

Neni 53 i KushtetutesNeni 53 i Kushtetutes

““Kushdo gezon te drejten e sigurimeve Kushdo gezon te drejten e sigurimeve shoqerore ne pleqeri ose kur behet i paafte per shoqerore ne pleqeri ose kur behet i paafte per pune sipas nje sistemi te percaktuar me ligj”.pune sipas nje sistemi te percaktuar me ligj”.

Tiparet e sigurimit shoqerorTiparet e sigurimit shoqerorDetyrim ligjorDetyrim ligjor

Sigurimi i detyrueshem shoqerore eshte nje Sigurimi i detyrueshem shoqerore eshte nje detyrim detyrim ligjorligjor per personat ekonomikisht aktiv. per personat ekonomikisht aktiv.

Ne kete skeme sigurimi, vete statusi qe personi ka, si Ne kete skeme sigurimi, vete statusi qe personi ka, si person ekonomikisht aktiv, (punedhenes, punemarres, te person ekonomikisht aktiv, (punedhenes, punemarres, te vetepunesuar), e detyron ate qe ne baze te ligjit te vetepunesuar), e detyron ate qe ne baze te ligjit te perfshihet ne skemen e sigurimit te detyrueshem perfshihet ne skemen e sigurimit te detyrueshem shoqeror.shoqeror.

Personat ekonomiksht aktiv, te perfshire ne skemen e Personat ekonomiksht aktiv, te perfshire ne skemen e sigurimit te detyrueshem shoqeror jane te detyruar sigurimit te detyrueshem shoqeror jane te detyruar ligjerisht te paguajne kontributet ne kete skeme. ligjerisht te paguajne kontributet ne kete skeme.

Tiparet e sigurimit shoqerorTiparet e sigurimit shoqerorDetyrim ligjor-1Detyrim ligjor-1

Pagesa e kontributit ne kete skeme Pagesa e kontributit ne kete skeme realizohet ne baze te nje kontrate te lidhur realizohet ne baze te nje kontrate te lidhur ndermjet:ndermjet:- punedhenesit dhe organeve te - punedhenesit dhe organeve te sigurimeve shoqerore, per vete sigurimeve shoqerore, per vete punedhenesin dhe punemarresit e tij,punedhenesin dhe punemarresit e tij,-te vetepunesuarit dhe organeve te -te vetepunesuarit dhe organeve te sigurimeve shoqerore, per vete te sigurimeve shoqerore, per vete te vetepunesuarin dhe punemaresit e tij. vetepunesuarin dhe punemaresit e tij.

Tiparet e sigurimit shoqerorTiparet e sigurimit shoqeror Detyrim ligjor-2 Detyrim ligjor-2

Nderkohe personat e perfshire ne skemen e Nderkohe personat e perfshire ne skemen e sigurimit vullnetar shoqeror, pjesmarrjen ne sigurimit vullnetar shoqeror, pjesmarrjen ne skeme e zgjedhin vullnetarisht, per rrjedhoje skeme e zgjedhin vullnetarisht, per rrjedhoje edhe pagesa e kontributit te sigurimit vullnetar edhe pagesa e kontributit te sigurimit vullnetar prej tyre eshte nje zgjedhje e vullnetshme prej tyre eshte nje zgjedhje e vullnetshme individuale e tyre.individuale e tyre.

Ne sigurimin vullnetar individi e merr persiper Ne sigurimin vullnetar individi e merr persiper kete detyrim nepermjet nje kontrate individuale kete detyrim nepermjet nje kontrate individuale qe ai lidh me Institutin e Sigurimeve Shoqeroreqe ai lidh me Institutin e Sigurimeve Shoqerore

Tiparet e sigurimit shoqerorTiparet e sigurimit shoqerorBuron nga marredheniet e punesBuron nga marredheniet e punes

Cdo person i cili kryen nje pune te ligjshme, Cdo person i cili kryen nje pune te ligjshme, eshte i detyruar qe te sigurohet ne skemen e eshte i detyruar qe te sigurohet ne skemen e sigurimit te detyrueshem shoqeror. sigurimit te detyrueshem shoqeror.

Nje pune konsiderohet e ligjshme kur ajo eshte e Nje pune konsiderohet e ligjshme kur ajo eshte e formalizuar ne perputhje me percaktimet e formalizuar ne perputhje me percaktimet e legjislacionit te punes ne fuqi.legjislacionit te punes ne fuqi.

Marredhenia e punes formalizohet, kur ajo Marredhenia e punes formalizohet, kur ajo shoqerohet me nje kontrate pune ndermjet shoqerohet me nje kontrate pune ndermjet punedhenesit dhe punemarresit, e cila mund te punedhenesit dhe punemarresit, e cila mund te jete me afat te percaktuar ose te pacaktuar.jete me afat te percaktuar ose te pacaktuar.

Tiparet e sigurimit shoqerorTiparet e sigurimit shoqerorBuron nga marredheniet e punes-1Buron nga marredheniet e punes-1

Gjate gjithe kohezgjatjes se marredhenieve te Gjate gjithe kohezgjatjes se marredhenieve te punes, subjektet e saj jane te detyruara qe te punes, subjektet e saj jane te detyruara qe te paguajne kontributet e sigurimit te detyrueshem paguajne kontributet e sigurimit te detyrueshem shoqeror.shoqeror.

Pse?Pse?

Sepse gjate gjithe kesaj periudhe keta persona Sepse gjate gjithe kesaj periudhe keta persona do te konsiderohen si ekonomikisht aktiv. Per do te konsiderohen si ekonomikisht aktiv. Per realizimin e te ciles ka lidhur nje marredhenie realizimin e te ciles ka lidhur nje marredhenie juridike pune, juridike pune,


Po personave ekonomikisht aktiv, punedhenes Po personave ekonomikisht aktiv, punedhenes apo te vetepunesuar, te cilet nuk kane nje apo te vetepunesuar, te cilet nuk kane nje marredhenie pune te varur, kur iu lind e detyrimi marredhenie pune te varur, kur iu lind e detyrimi per te paguar kontributin e sigurimeve te per te paguar kontributin e sigurimeve te detyrueshme shoqerore?detyrueshme shoqerore?

Kjo kategori personash, ne momentin qe Kjo kategori personash, ne momentin qe rregjistrohen prane Qendres Kombetare te rregjistrohen prane Qendres Kombetare te Rregjistrimit, konsiderohen si subjekte Rregjistrimit, konsiderohen si subjekte ekonomikisht aktive dhe prej ketij momenti ata ekonomikisht aktive dhe prej ketij momenti ata kane detyrimin e pagimit te kontributeve te kane detyrimin e pagimit te kontributeve te sigurimeve shoqerore.sigurimeve shoqerore.


Shmangia e personave ekonomikisht aktive, nga Shmangia e personave ekonomikisht aktive, nga detyrimi per te paguar kontributin e sigurimeve detyrimi per te paguar kontributin e sigurimeve te detyrueshme shoqerore, do te konsideronte:te detyrueshme shoqerore, do te konsideronte:

-marredhenien juridike te punes (per -marredhenien juridike te punes (per punemarresit)punemarresit)

-aktivitetin ekonomik (per punedhenesit dhe te -aktivitetin ekonomik (per punedhenesit dhe te vetepuneuarit) vetepuneuarit)

ne kundershtim me rregullimet ligjore dhe ne kundershtim me rregullimet ligjore dhe nenligjore ne fuqi.nenligjore ne fuqi.


Pra nje veprim i tille do te shnderronte?:Pra nje veprim i tille do te shnderronte?:

-marredhenien juridike te punes ne nje -marredhenien juridike te punes ne nje marredhenie joformale, pra puna do te marredhenie joformale, pra puna do te konsiderohej e “zeze”konsiderohej e “zeze”

-aktivitetin ekonomik ne nje aktivitet -aktivitetin ekonomik ne nje aktivitet informal. informal.

Tiparet e sigurimit shoqerorTiparet e sigurimit shoqerorKarakteri fitimpruresKarakteri fitimprures

Skema e sigurimit te detyrueshem Skema e sigurimit te detyrueshem shoqeror konsiderohet nga pikpamja shoqeror konsiderohet nga pikpamja sociale me karakter fitimprurese.sociale me karakter fitimprurese.Pse?Pse?

Qellimi i skemes se sigurimit te Qellimi i skemes se sigurimit te detyrueshem shoqeror eshte mbulimi i detyrueshem shoqeror eshte mbulimi i personave ekonomikisht aktiv,me perfitime personave ekonomikisht aktiv,me perfitime ne rast te pakesimit apo humbjes se te ne rast te pakesimit apo humbjes se te ardhurave te tyre.ardhurave te tyre.

Tiparet e sigurimit shoqerorTiparet e sigurimit shoqerorKarakteri fitimprures-1Karakteri fitimprures-1

Perfitimet qe ofrohen nga skema e Perfitimet qe ofrohen nga skema e sigurimit te detyrueshem shoqeror jane sigurimit te detyrueshem shoqeror jane pjese e skemes se mbrojtjes sociale te pjese e skemes se mbrojtjes sociale te individeve.individeve.

Perfitimet synojne te zbusin efektet Perfitimet synojne te zbusin efektet negative, financiare apo edhe psikologjike. negative, financiare apo edhe psikologjike. (shembuj paaftesia e perkohshme ne (shembuj paaftesia e perkohshme ne pune, pensioni i pleqerise, invaliditetit, pune, pensioni i pleqerise, invaliditetit, familjar)familjar)

Tiparet e sigurimit shoqerorTiparet e sigurimit shoqerorKarakteri jofitimpruresKarakteri jofitimprures

Karakteri joftimprues i skemes se sigurimeve Karakteri joftimprues i skemes se sigurimeve shoqerore eshte i lidhur me menyren e shoqerore eshte i lidhur me menyren e funksionimit ekonomik, menaxhimit te Fondit te funksionimit ekonomik, menaxhimit te Fondit te Sigurimit te Detyrueshem Shoqeror.Sigurimit te Detyrueshem Shoqeror.

Fondi i Sigurimit te Detyrueshem Shoqeror Fondi i Sigurimit te Detyrueshem Shoqeror formohet nga te ardhurat qe grumbullohen nga formohet nga te ardhurat qe grumbullohen nga kontributet e personave te siguruar ne skeme.kontributet e personave te siguruar ne skeme.

Te ardhurat e grumbulluara ne Fondin e Te ardhurat e grumbulluara ne Fondin e Sigurimit te Detyrueshem Shoqeror, perdoren Sigurimit te Detyrueshem Shoqeror, perdoren per te perballuar shpenzimet per perfitimet qe per te perballuar shpenzimet per perfitimet qe jepen ne ate periudhe kohore nga skema e jepen ne ate periudhe kohore nga skema e sigurimit te detyrueshem shoqeror.sigurimit te detyrueshem shoqeror.

Tiparet e sigurimit shoqerorTiparet e sigurimit shoqerorKarakteri jofitimprures-1Karakteri jofitimprures-1

Mund te ndodhe qe si rrjedhim i:Mund te ndodhe qe si rrjedhim i:-rritjes se numrit te personave te siguruar ne -rritjes se numrit te personave te siguruar ne skeme;skeme;-deklarimit real te pages se punemarresve, per -deklarimit real te pages se punemarresve, per efekt pagese kontributi te sigurimeve shoqeror;efekt pagese kontributi te sigurimeve shoqeror;-rritjes se pages kufi (minimale dhe maksimale), per -rritjes se pages kufi (minimale dhe maksimale), per efekt pagese kontributi sigurimesh shoqerore;efekt pagese kontributi sigurimesh shoqerore;te kemi nje tejkalim te te ardhurave te planifikuara te kemi nje tejkalim te te ardhurave te planifikuara per tu mbledhur, per ate periudhe kalendarike ne per tu mbledhur, per ate periudhe kalendarike ne Fondin e Sigurimit te Detyrueshem Shoqeror.Fondin e Sigurimit te Detyrueshem Shoqeror.


Teprica e te ardhurave te grumbulluara ne Teprica e te ardhurave te grumbulluara ne Fondin e Sigurimit te Detyrueshem Shoqeror, Fondin e Sigurimit te Detyrueshem Shoqeror, nuk mund te perdoren per asnje qellim tjeter nuk mund te perdoren per asnje qellim tjeter pervecse per pagimin e perfitimeve nga skema e pervecse per pagimin e perfitimeve nga skema e sigurimit te detyrueshem shoqeror.sigurimit te detyrueshem shoqeror.

Teprica e fondeve nuk mund te investohet apo Teprica e fondeve nuk mund te investohet apo te hyje ne qarkullim ne burse, per arsye se nje te hyje ne qarkullim ne burse, per arsye se nje investim me nje shkalle te caktuar risku, mund investim me nje shkalle te caktuar risku, mund qe ne nje moment te shkaktoje nje humbje per qe ne nje moment te shkaktoje nje humbje per fondin, gje e cila mund te trondiste dhe te fondin, gje e cila mund te trondiste dhe te rrezikonte funksionimin e vete skemes. rrezikonte funksionimin e vete skemes.


Teprica e te ardhurave te krijuara kalon ne Teprica e te ardhurave te krijuara kalon ne fondin rezerve te vete skemes se sigurimeve fondin rezerve te vete skemes se sigurimeve shoqerore dhe perdoret per:shoqerore dhe perdoret per:-te siguruar perballimin e shpenzimeve, per -te siguruar perballimin e shpenzimeve, per pagimin e perfitimeve per nje periudhe te pagimin e perfitimeve per nje periudhe te caktuar kohore, ne rast nevoje (shembulli i vitit caktuar kohore, ne rast nevoje (shembulli i vitit 1997)1997)-rritjen e mases se perfitimeve, por gjithmone -rritjen e mases se perfitimeve, por gjithmone duke garantuar nje fond i cili do te mbuloje duke garantuar nje fond i cili do te mbuloje pagesen e perfitimeve ne rast nevoje.pagesen e perfitimeve ne rast nevoje.


-uljen e perqindjes se kontributit te -uljen e perqindjes se kontributit te sigurimit te detyrueshem shoqeror;sigurimit te detyrueshem shoqeror;

-realizimin e politikave sociale te cilat kane -realizimin e politikave sociale te cilat kane te bejne me permiresimin e kushteve per te bejne me permiresimin e kushteve per lindjen e se drejtes per te perfituar lindjen e se drejtes per te perfituar (vendosja e kushteve me te favorshme per (vendosja e kushteve me te favorshme per individin e siguruar, per marrjen e nje individin e siguruar, per marrjen e nje pensioni, te ardhure paaftesie etj)pensioni, te ardhure paaftesie etj)


Aktualisht legjislacioni shqiptar ka Aktualisht legjislacioni shqiptar ka parashikuar investimin e fondit rezerve, parashikuar investimin e fondit rezerve, me qellim rritjen e te ardhurave te me qellim rritjen e te ardhurave te gjendura ne te, vetem ne boni thesari, gjendura ne te, vetem ne boni thesari, investim ky pa risk per keto te ardhura. investim ky pa risk per keto te ardhura.

Pra tepricat e fondeve te grumbulluara nuk Pra tepricat e fondeve te grumbulluara nuk mund te perdoren per asnje lloj aktiviteti mund te perdoren per asnje lloj aktiviteti fitimprures, por vetem per shpenzimet per fitimprures, por vetem per shpenzimet per perfitime. perfitime.

Tiparet e sigurimit shoqerorTiparet e sigurimit shoqerorPagese personale Pagese personale

Perqindja e kontributit te sigurimeve shoqerore Perqindja e kontributit te sigurimeve shoqerore konsiderohet si nje pagese personale sepse konsiderohet si nje pagese personale sepse eshte nje pagese qe buron:eshte nje pagese qe buron:-nga nje marredhenie juridike individuale pune, -nga nje marredhenie juridike individuale pune, ne te cilen kerkohet kryerja e punes personalisht ne te cilen kerkohet kryerja e punes personalisht (per punemarresin);(per punemarresin);-nga aktiviteti ekonomik individual (per te -nga aktiviteti ekonomik individual (per te vetepunesuarit),vetepunesuarit),-paga e punes se punemarresit, fitimi/dividenti -paga e punes se punemarresit, fitimi/dividenti qe siguron i vetepunesuari apo punedhenesi.qe siguron i vetepunesuari apo punedhenesi.

Tiparet e sigurimit shoqerorTiparet e sigurimit shoqerorPagese personale-1Pagese personale-1

Si rrjedhim i pageses personale te kontributit, te Si rrjedhim i pageses personale te kontributit, te siguruarit kane te drejten edhe te perfitimeve siguruarit kane te drejten edhe te perfitimeve personale.personale.

Pra perfitimet qe burojne nga kjo skeme i Pra perfitimet qe burojne nga kjo skeme i takojne personalisht vete te siguruarit.takojne personalisht vete te siguruarit.

Perjashtim nga rregulli i mesiperm bejne Perjashtim nga rregulli i mesiperm bejne pensionet familjare, ku pagesa e kontributit pensionet familjare, ku pagesa e kontributit behet nga vete i siguruari, nderkohe qe behet nga vete i siguruari, nderkohe qe perfitimin e marrin te mbijetuarit, persona ne perfitimin e marrin te mbijetuarit, persona ne ngarkim te tij.ngarkim te tij.

Tiparet e sigurimit shoqerorTiparet e sigurimit shoqerorPershtatshmeria per te perfituar Pershtatshmeria per te perfituar

Per te perfituar nga skema e sigurimeve Per te perfituar nga skema e sigurimeve shoqerore, te siguruarit duhet te plotesojne shoqerore, te siguruarit duhet te plotesojne kushtet e percaktuara ne legjislacionin e kushtet e percaktuara ne legjislacionin e sigurimeve shoqerore.sigurimeve shoqerore.

Nese subjektet plotesojne kushtet e Nese subjektet plotesojne kushtet e meposhteme:meposhteme:-kane paguar kontributet e sigurimeve shoqerore -kane paguar kontributet e sigurimeve shoqerore per degen nga e cila do te perfitoj, (shembuj)per degen nga e cila do te perfitoj, (shembuj)-moshen (per pensionet);-moshen (per pensionet);

Tiparet e sigurimit shoqerorTiparet e sigurimit shoqerorPershtatshmeria per te perfituar-1Pershtatshmeria per te perfituar-1

-kane nje shkalle te caktuar paaftesie per -kane nje shkalle te caktuar paaftesie per pune, e deklaruar kjo me vendim te pune, e deklaruar kjo me vendim te Komisionit Mjeksor te Caktimit te Aftesise Komisionit Mjeksor te Caktimit te Aftesise per Punes (per pensionet e invaliditetit);per Punes (per pensionet e invaliditetit);-periudhen e sigurimit per perfitimin qe do -periudhen e sigurimit per perfitimin qe do te marrete marre

atehere individi konsiderohet i atehere individi konsiderohet i pershtatshem per te perfituar.pershtatshem per te perfituar.

Tiparet e sigurimit shoqerorTiparet e sigurimit shoqerorMenyra e vecante e financimitMenyra e vecante e financimit

Ky tipar i skemes eshte i lidhur ngushtesisht me Ky tipar i skemes eshte i lidhur ngushtesisht me tiparin jofitimprues te skemes.tiparin jofitimprues te skemes.

Skema e sigurimit te detyrueshem shoqeror ka Skema e sigurimit te detyrueshem shoqeror ka nje skeme financimi te vecante e cila eshte e nje skeme financimi te vecante e cila eshte e mbeshtetur ne te ardhurat e grumbulluara nga mbeshtetur ne te ardhurat e grumbulluara nga personat ekonomikisht aktiv ne te.personat ekonomikisht aktiv ne te.

A mundet skema te financohet teresisht nga A mundet skema te financohet teresisht nga kontributet e mbledhura, apo shteti financon nje kontributet e mbledhura, apo shteti financon nje pjese te saj?pjese te saj?

Skema me raportet e varesise qe ekzistojne Skema me raportet e varesise qe ekzistojne (raporti kontribues/perfitues), perpiqet te (raporti kontribues/perfitues), perpiqet te vetefinancohet.vetefinancohet.

Tiparet e sigurimit shoqerorTiparet e sigurimit shoqerorMenyra e vecante e financimitMenyra e vecante e financimit

Megjithate ne skeme ka edhe subvencionime qe Megjithate ne skeme ka edhe subvencionime qe behen nga buxheti i shtetit per:behen nga buxheti i shtetit per:

-kategori te vecanta te siguruarish ne skeme (te -kategori te vecanta te siguruarish ne skeme (te vetepunesuarit ne bujqesi, te papunet, personat vetepunesuarit ne bujqesi, te papunet, personat te cilet jane perfitues nga trajtime te vecanta apo te cilet jane perfitues nga trajtime te vecanta apo skema pensionesh shteterore supelementare)skema pensionesh shteterore supelementare)

-rritje te perfitimeve qe ofrohen ne skemen e -rritje te perfitimeve qe ofrohen ne skemen e sigurimit te detyrueshem shoqeror;sigurimit te detyrueshem shoqeror;

Tiparet e sigurimit shoqerorTiparet e sigurimit shoqerorMenyra e vecante e financimit-1Menyra e vecante e financimit-1

-zgjidhjen e situatave te veshtira si -zgjidhjen e situatave te veshtira si rrjedhoje e mosperballimit te shpenzimeve rrjedhoje e mosperballimit te shpenzimeve ne skeme.ne skeme.Garantimi i Fondit te Sigurimit te Garantimi i Fondit te Sigurimit te Detyrueshem Shoqeror nga shteti eshte Detyrueshem Shoqeror nga shteti eshte nje parim qe eshte i percaktuar me ligj. nje parim qe eshte i percaktuar me ligj. (Ligji nr.7703, date 1.05.1993 “Per (Ligji nr.7703, date 1.05.1993 “Per sigurimet shoqerore ne Republiken e sigurimet shoqerore ne Republiken e Shqiperise Shqiperise

Subjektet e sigurimeve shoqeroreSubjektet e sigurimeve shoqerore

Sistemi i sigurimeve shoqerore ka nje shtrirje te Sistemi i sigurimeve shoqerore ka nje shtrirje te gjere, lidhur me subjektet qe perfshihen ne te.gjere, lidhur me subjektet qe perfshihen ne te.

Perfshirja e tyre synon realizimin e nje mbrojtje Perfshirja e tyre synon realizimin e nje mbrojtje sociale te pershtatshme, te te gjithe kategorive, sociale te pershtatshme, te te gjithe kategorive, te cilat jane grupe qe ushtrojne presion social te cilat jane grupe qe ushtrojne presion social dhe politik.dhe politik.

Realizimi i kesaj mbrojtje behet nepermjet Realizimi i kesaj mbrojtje behet nepermjet perfitimeve qe ofrohen per keto kategori ne perfitimeve qe ofrohen per keto kategori ne sistemin e sigurimeve shoqerore. sistemin e sigurimeve shoqerore.

Subjektet e sigurimeve shoqerore-1Subjektet e sigurimeve shoqerore-1

Legjislacioni i sigurimeve shoqerorr ka te percaktuar ne Legjislacioni i sigurimeve shoqerorr ka te percaktuar ne brendi te tij, subjektet perfituese nga sistemi i sigurimeve brendi te tij, subjektet perfituese nga sistemi i sigurimeve shoqerore, te cilet jane:shoqerore, te cilet jane:1.Shtetasit shqiptare1.Shtetasit shqiptareNe nenin 6 te ligjit nr.7703, date 11.05.1193 “Per Ne nenin 6 te ligjit nr.7703, date 11.05.1193 “Per sigurimet shoqerore ne Republiken e Shqiperise”, sigurimet shoqerore ne Republiken e Shqiperise”, percaktohet se sigurimet shoqerore mbrojne ne menyre percaktohet se sigurimet shoqerore mbrojne ne menyre te detyrueshme:te detyrueshme:a)te gjithe shtetasit ekonomikisht aktiv ne territorin e a)te gjithe shtetasit ekonomikisht aktiv ne territorin e RSh,RSh,b)personat e punesuar,b)personat e punesuar,te cilet kane mbushur moshen per pune sipas Kodit te te cilet kane mbushur moshen per pune sipas Kodit te Punes Punes


2.Personat ekonomiksht joaktiv2.Personat ekonomiksht joaktivPersonat ekonomiksht joaktiv, pra:Personat ekonomiksht joaktiv, pra:a) ata te cilet nuk kryejne asnje aktivitet a) ata te cilet nuk kryejne asnje aktivitet ekonomik, apoekonomik, apob)apo nuk jane te punesuar, por qeb)apo nuk jane te punesuar, por qec)kane te ardhura te mjaftueshme nga burime te c)kane te ardhura te mjaftueshme nga burime te tjera te ligjshme,tjera te ligjshme,mund te sigurohen ne skemen e sigurimit mund te sigurohen ne skemen e sigurimit vullnetar.vullnetar.Sigurimi vullnetar ofron per subjektet e perfshira Sigurimi vullnetar ofron per subjektet e perfshira ne te perfitime ne nivele baze.ne te perfitime ne nivele baze.


3.Shtetasit shqiptare emigrante3.Shtetasit shqiptare emigranteNe kete kategori perfshihen te gjithe Ne kete kategori perfshihen te gjithe shtetasit shqiptare ekonomikisht shtetasit shqiptare ekonomikisht aktiv/joaktiv te cilet punojne/jane rezidente aktiv/joaktiv te cilet punojne/jane rezidente jashte territorit te RSh.jashte territorit te RSh.

Keto subjekte perfshihen ne skemen e Keto subjekte perfshihen ne skemen e sigurimit vullnetar, dhe derdhin ne menyre sigurimit vullnetar, dhe derdhin ne menyre individuale, kontributin vullnetar per marre individuale, kontributin vullnetar per marre perfitime ne nivelin baze.perfitime ne nivelin baze.


Ne nenin 7 te ligjit per sigurimet shoqerore eshte Ne nenin 7 te ligjit per sigurimet shoqerore eshte percaktuar gjithashtu se shtetasit shqiptare dhe percaktuar gjithashtu se shtetasit shqiptare dhe personat pa shtetesi, ish-shtetas shqiptare, te personat pa shtetesi, ish-shtetas shqiptare, te cilet jane jashte shtetit gezojne mbrojtje te cilet jane jashte shtetit gezojne mbrojtje te detyrueshme nga sigurimet shoqerore ne detyrueshme nga sigurimet shoqerore ne perputhje me:perputhje me:

konventat, konventat, marreveshjet dypaleshe marreveshjet dypaleshe dhe Rregulloren e Institutit te Sigurimeve dhe Rregulloren e Institutit te Sigurimeve

Shoqerore. Shoqerore.


4.Shtetasit e huaj dhe personat pa shtetesi4.Shtetasit e huaj dhe personat pa shtetesi Sipas nenit 7 te ligjit per sigurimet Sipas nenit 7 te ligjit per sigurimet

shoqerore jane te mbuluar ne menyre te shoqerore jane te mbuluar ne menyre te detyrueshme te gjithe shtetasit e huaj dhe detyrueshme te gjithe shtetasit e huaj dhe personat pa shtetesi te cilet punojne ne RSh, pra personat pa shtetesi te cilet punojne ne RSh, pra qe jane ekonomikisht aktiv ne RSh.qe jane ekonomikisht aktiv ne RSh.

Pra kjo kategori personash jane te Pra kjo kategori personash jane te detyruar te sigurohen ne RSh nese jane detyruar te sigurohen ne RSh nese jane ekonomiksht aktiv, pavaresisht nese kane ekonomiksht aktiv, pavaresisht nese kane sigurim ne vendin e tyre te origjines (shembuj)sigurim ne vendin e tyre te origjines (shembuj)


5.Persona te tjere per te cilet kontributet 5.Persona te tjere per te cilet kontributet paguhen nga shteti.paguhen nga shteti.

Ne nenin 58, pika 2 e ligjit per sigurimet Ne nenin 58, pika 2 e ligjit per sigurimet shoqerore eshte percaktuar se Keshilli i shoqerore eshte percaktuar se Keshilli i Ministrave mund te vendose:Ministrave mund te vendose:- te siguroje persona te tjere - te siguroje persona te tjere (perjashtimisht atyre ekonomikisht aktiv),(perjashtimisht atyre ekonomikisht aktiv),-duke paguar shteti kontributin e tyre per -duke paguar shteti kontributin e tyre per sigurimin e detyueshem shoqeror.sigurimin e detyueshem shoqeror.


Personat te cilet konsiderohen te siguruar, Personat te cilet konsiderohen te siguruar, bazuar ne kontributin qe paguan shteti per ta bazuar ne kontributin qe paguan shteti per ta jane:jane:1.personat te cilet jane ne perfitim pagese 1.personat te cilet jane ne perfitim pagese papunesie;papunesie;2.personat qe jane duke kryer sherbimin e 2.personat qe jane duke kryer sherbimin e detyrueshem ushtarak;detyrueshem ushtarak;3.grate per periudhen qe kane kryer studimet e 3.grate per periudhen qe kane kryer studimet e larta pas vitit 2000, pavaresisht vendit ku jane larta pas vitit 2000, pavaresisht vendit ku jane kryer studimet dhe jo me shume se 6 vjet, per kryer studimet dhe jo me shume se 6 vjet, per efekt te perfitimit te pensionit te pleqeriseefekt te perfitimit te pensionit te pleqerise


4.Personat qe perfitojne nga:4.Personat qe perfitojne nga:-skema e sigurimit suplementar ushtarak,-skema e sigurimit suplementar ushtarak,-sigurimit shteteror suplementar,-sigurimit shteteror suplementar,-sigurimit suplementar te punonjesve te policise -sigurimit suplementar te punonjesve te policise se shtetit, se shtetit, -sigurimit suplementar te punonjesve te SHISH, -sigurimit suplementar te punonjesve te SHISH,

per periudhen qe jane ne perfitim pagese per periudhen qe jane ne perfitim pagese kalimtare dhe pensioni te parakohshem per kalimtare dhe pensioni te parakohshem per vjetersi sherbimi.vjetersi sherbimi.


6.Personat te cilet perjashtimisht mund te jene 6.Personat te cilet perjashtimisht mund te jene te perfshire ne skeme per tu mbuluar nga nje te perfshire ne skeme per tu mbuluar nga nje dege e sigurimit shoqeror.dege e sigurimit shoqeror.Ne nenin 6 te ligjit te sigurimeve shoqerore Ne nenin 6 te ligjit te sigurimeve shoqerore eshte percaktuar se Keshilli i Ministrave mund te eshte percaktuar se Keshilli i Ministrave mund te vendose per fusha te tjera mbrojtjeje per disa vendose per fusha te tjera mbrojtjeje per disa kategori personash si:kategori personash si:-punetoret sezonale;-punetoret sezonale;-te vetepunesuarit ne bujqesi,-te vetepunesuarit ne bujqesi,-punetoret e papaguar te familjes se personave -punetoret e papaguar te familjes se personave te vetepunesuar;te vetepunesuar;


-kursantet dhe studentet per kohen e -kursantet dhe studentet per kohen e praktikes mesimore te cilet sigurohen praktikes mesimore te cilet sigurohen vetem per aksidentin ne pune nga vetem per aksidentin ne pune nga punedhenesi.punedhenesi.

(Shembuj)(Shembuj)

Burimet e sigurimeve shoqerore Burimet e sigurimeve shoqerore

E drejta e sigurimeve shoqerore njeh dy E drejta e sigurimeve shoqerore njeh dy lloje burimesh:lloje burimesh:

-burimet e brendshme,-burimet e brendshme,

-burimet nderkombetare-burimet nderkombetare

Burimet e brendshmeBurimet e brendshme Ne burimet e brendshme te sigurimeve Ne burimet e brendshme te sigurimeve

shoqerore perfshihen te gjitha aktet ligjore dhe shoqerore perfshihen te gjitha aktet ligjore dhe nenligjore te cilat rregullojne marredheniet ne nenligjore te cilat rregullojne marredheniet ne fushen e sigurimeve shoqerore.fushen e sigurimeve shoqerore.

Ne Ne aktet ligjore, ku percaktohen parimet te aktet ligjore, ku percaktohen parimet te drejtat, detyrimet e subjekteve te skemave te drejtat, detyrimet e subjekteve te skemave te sigurimeve shoqeroresigurimeve shoqerore jane: jane:-Kushtetuta e RSH (neni 53),-Kushtetuta e RSH (neni 53),-ligji nr.7703, date 11.05.1993 “Per sigurimet -ligji nr.7703, date 11.05.1993 “Per sigurimet shoqerore ne RSh”,shoqerore ne RSh”,

Burimet e brendshme-1Burimet e brendshme-1

--ligji “Per mbledhjen e kontributeve te --ligji “Per mbledhjen e kontributeve te sigurimeve shoqerore nga organet tatimore”,sigurimeve shoqerore nga organet tatimore”,-ligji nr.7943, date 1.06.1995 “Per pensionet -ligji nr.7943, date 1.06.1995 “Per pensionet suplementare dhe institutet private te suplementare dhe institutet private te pensioneve suplementare”,pensioneve suplementare”,-ligji “Per pensionet shteterore suplementare te -ligji “Per pensionet shteterore suplementare te personave qe kryejne funksione kushtetues dhe personave qe kryejne funksione kushtetues dhe te punonjesve te shtetit”,te punonjesve te shtetit”,-ligji “Per pensionet suplementare te -ligji “Per pensionet suplementare te ushtarakeve te Forcave te Armatosura ne RSH”,ushtarakeve te Forcave te Armatosura ne RSH”,


-ligji “Per pensionet suplementare te punonjesve -ligji “Per pensionet suplementare te punonjesve te policise se shtetit”.te policise se shtetit”.

Ekzistojne edhe Ekzistojne edhe akte ligjore te cilat rregullojne akte ligjore te cilat rregullojne ceshtje specifike te fushes se sigurimeve ceshtje specifike te fushes se sigurimeve shoqeroreshoqerore, si p.sh.ne drejtim te kontributit te , si p.sh.ne drejtim te kontributit te sigurimeve shoqerore:sigurimeve shoqerore:

-ligjet “Per faljen e kamatvonesave te papaguara -ligjet “Per faljen e kamatvonesave te papaguara per kontributet e sigurimeve shoqerore” (ka per kontributet e sigurimeve shoqerore” (ka patur 5 te tille per periudhen prej vitit 2000-2007 patur 5 te tille per periudhen prej vitit 2000-2007

Burimet e brendshme-3Burimet e brendshme-3 Vendimet e Keshillit te MinistraveVendimet e Keshillit te Ministrave te cilat te cilat

rregullojne ne detaje ceshtje te ndryshme te rregullojne ne detaje ceshtje te ndryshme te zbatimit te ligjeve te siperpermendura qe zbatimit te ligjeve te siperpermendura qe veprojne ne fushen e marredhenieve te veprojne ne fushen e marredhenieve te sigurimeve shoqerore.sigurimeve shoqerore.

Nepermjet ketyre vendimeve te Keshillit te Nepermjet ketyre vendimeve te Keshillit te Ministrave rregullohen dhe ceshtje qe lidhen me:Ministrave rregullohen dhe ceshtje qe lidhen me:-dokumentacionin e perfitimit (pensionet -dokumentacionin e perfitimit (pensionet suplementare),suplementare),-perqindjen e kontributit qe duhet te paguhet, -perqindjen e kontributit qe duhet te paguhet, ndryshimin e mases se kontributit,ndryshimin e mases se kontributit,


-percaktimin e pagave mbi te cilat paguhen kontributet e -percaktimin e pagave mbi te cilat paguhen kontributet e sigurimeve shoqeror, sigurimeve shoqeror, -rritjen e pensioneve,-rritjen e pensioneve,-njohjen e periudhave te sigurimit. (shembuj)-njohjen e periudhave te sigurimit. (shembuj)

Akte nenligjore ne formen e udhezimeve, rregulloreve te Akte nenligjore ne formen e udhezimeve, rregulloreve te Institutit te Sigurimeve Shoqerore, te cilat percaktojne Institutit te Sigurimeve Shoqerore, te cilat percaktojne rregulla:rregulla:-per caktimin, administrimin dhe pagesen e perfitimeve,-per caktimin, administrimin dhe pagesen e perfitimeve,-per kriteret e caktimit te aftesise per pune te invalideve,-per kriteret e caktimit te aftesise per pune te invalideve,-per kontributet e sigurimeve shoqerore,-per kontributet e sigurimeve shoqerore,-per sigurimin vullnetar,-per sigurimin vullnetar,-per administrimin e fondit te sigurimeve shoqerore -per administrimin e fondit te sigurimeve shoqerore


-per sigurimin vullnetar,-per sigurimin vullnetar,-per administrimin e fondit te sigurimeve shoqerore -per administrimin e fondit te sigurimeve shoqerore

Akte te perbashketa te Institutit te Sigurimeve Shoqerore Akte te perbashketa te Institutit te Sigurimeve Shoqerore me:me:-Ministrine e Shendetesise (kriteret mjeksore te -Ministrine e Shendetesise (kriteret mjeksore te invalideve), invalideve), -Sherbimin Social Shteteror (per personat perfitues te -Sherbimin Social Shteteror (per personat perfitues te pagesave te aftesise se kufizuar),pagesave te aftesise se kufizuar),-Institutin e Sigurimit te Kujdesit Shendetesor (per -Institutin e Sigurimit te Kujdesit Shendetesor (per kontributet e sigurimit shendetesor),kontributet e sigurimit shendetesor),


-Posten Shqiptare dhe Bankat e nivelit te -Posten Shqiptare dhe Bankat e nivelit te dyte (per mbledhjen e kontributeve te dyte (per mbledhjen e kontributeve te sigurimeve shoqerore),sigurimeve shoqerore),

-Drejtorine e Pergjithshme te Tatimeve -Drejtorine e Pergjithshme te Tatimeve (per mbledhjen e kontributeve te (per mbledhjen e kontributeve te sigurimeve shoqerore)sigurimeve shoqerore)

Burimet nderkombetareBurimet nderkombetare Konventat dhe aktet nderkombetare te ratifikuara nga Konventat dhe aktet nderkombetare te ratifikuara nga

Republika e Shqiperise, ne fushen e sigurimeve Republika e Shqiperise, ne fushen e sigurimeve shoqerore.shoqerore.

Ne keto konventa percaktohen disa rregulla te cilat Ne keto konventa percaktohen disa rregulla te cilat vendosin parimet baze, ne te cilat duhet te mbeshteten vendosin parimet baze, ne te cilat duhet te mbeshteten sistemet e sigurimeve shoqerore ne vendet qe behen sistemet e sigurimeve shoqerore ne vendet qe behen anetare ne to.anetare ne to.

Nder konventat me te rendesishme do te permendnin;Nder konventat me te rendesishme do te permendnin;-Konventen nr.102 te ILO “Per standartet minimale te -Konventen nr.102 te ILO “Per standartet minimale te sigurimeve shoqerore”,sigurimeve shoqerore”,-Konventen Europiane te sigurimeve shoqerore,-Konventen Europiane te sigurimeve shoqerore,-Karten Sociale Europiane te Sigurimeve Shoqerore -Karten Sociale Europiane te Sigurimeve Shoqerore -Kodin Europian te Sigurimeve Shoqerore. -Kodin Europian te Sigurimeve Shoqerore.

Burimet nderkombetare-1Burimet nderkombetare-1

-Konventen Europiane te sigurimeve shoqerore,-Konventen Europiane te sigurimeve shoqerore,-Karten Sociale Europiane te Sigurimeve -Karten Sociale Europiane te Sigurimeve Shoqerore Shoqerore -Kodin Europian te Sigurimeve Shoqerore.-Kodin Europian te Sigurimeve Shoqerore.

Nga aktet e mesiperme nderkombetare, Nga aktet e mesiperme nderkombetare, Republika e Shqiperis ka ratifikuar Konventen Republika e Shqiperis ka ratifikuar Konventen nr.102 te ILO, nderkohe qe Karta Sociale nr.102 te ILO, nderkohe qe Karta Sociale Europiane e rishikuar eshte ratifikuar me rezerve Europiane e rishikuar eshte ratifikuar me rezerve per nenin 12 te saj “E drejta per sigurimet per nenin 12 te saj “E drejta per sigurimet shoqerore”. shoqerore”.

Documents

Tiparet Dhe Burimet e Sigurimeve Shoqerore