Toelichting bij het Peilbesluit Stedelijk Gebied Bunschoten ......13/99066693/MS, versie D2 Toelichting bij het Peilbesluit Stedelijk Gebied Bunschoten- Spakenburg Definitief Waterschap

13/99066693/MS, versie D2

Toelichting bij het Peilbesluit Stedelijk Gebied Bunschoten- Spakenburg

Definitief

Waterschap Vallei & Eem

Grontmij Nederland bv Houten, 5 september 2006

13/99066693/MS, versie D2 blad 2 van 26

Verantwoording

Titel : Toelichting bij het Peilbesluit Stedelijk Gebied Bun-schoten – Spakenburg

Projectnummer : 198130

Documentnummer : 13/99066693/MS

Revisie : D2

Datum : 5 september 2006

Auteur(s) : ir. M. van Willigen, ir. M.K. Steenstra, ir. J.B.M. van Acker


Inhoudsopgave

1 Inleiding ....................................................................................... 5

1.1 Aanleiding .................................................................................... 5

1.2 Doel .............................................................................................. 5

1.3 Begrenzing ................................................................................... 5

1.4 Status van dit rapport ................................................................... 5

1.5 Projectorganisatie......................................................................... 6

1.6 Procedure peilbesluit .................................................................... 6

1.7 Leeswijzer .................................................................................... 6

2 Gebiedsbeschrijving..................................................................... 8

2.1 Algemeen ..................................................................................... 8

2.2 Begrenzing en oppervlak.............................................................. 8

2.3 Hoogteligging............................................................................... 8

2.4 Grondgebruik ............................................................................... 8

2.5 Bodem .......................................................................................... 9

2.6 Geohydrologie............................................................................ 10

2.7 Oppervlaktewaterhuishouding ................................................... 10

2.7.1 Peilgebied noordoost, NAP -1,00 m (Koenraadswetering)........ 11

2.7.2 Centraal peilgebied, NAP -0,55 m ............................................. 11

2.7.3 Peilgebied west, NAP -0,70 m ................................................... 12

2.7.4 Het tussenpeilgebied, NAP -1,00/-0,90 m ................................. 12

2.8 Drooglegging.............................................................................. 12

2.9 Waterkwaliteit ............................................................................ 13

2.10 Ecologie...................................................................................... 14

2.11 Riolering..................................................................................... 14

3 Vigerend beleid .......................................................................... 17

3.1 Algemeen ................................................................................... 17

3.2 Europees beleid .......................................................................... 17

3.3 Landelijk beleid.......................................................................... 17

3.4 Provinciaal beleid....................................................................... 18

3.5 Waterbeheersplan....................................................................... 18

3.6 Beheersplan waterkeringen ........................................................ 19

3.7 Afwijkende peilen ...................................................................... 20

3.8 Watervisie Vallei & Eem ........................................................... 20

3.9 Bestemmingsplannen ................................................................. 20

4 Peilvoorstel................................................................................. 22

4.1 Algemeen ................................................................................... 22

4.2 Peilgebied oost, Koenraadswetering .......................................... 22

4.3 Centraal peilgebied..................................................................... 23

4.4 Peilgebied west........................................................................... 24

4.5 Tussenpeilgebied........................................................................ 24

Inhoud (vervolg)


4.6 Praktisch peilbeheer ................................................................... 25

Bijlage 1 Literatuurlijst

Bijlage 2 Begrenzing peilbesluit

Bijlage 3 Hoogteligging

Bijlage 4 Grondgebruik

Bijlage 5 Drooglegging

Bijlage 6 Overzichtskaart


1 Inleiding

1.1 Aanleiding

In het stedelijk gebied van de gemeente Bunschoten-Spakenburg is thans

het peilbesluit uit 1990 van het voormalig waterschap de Eem van kracht.

Sinds het vaststellen van dit peilbesluit heeft Bunschoten-Spakenburg uit-

gebreid en hiervoor zijn oppervlaktewaterpeilen aangepast. Hierdoor is de

noodzaak ontstaan deze thans gehanteerde peilen formeel vast te leggen in

een nieuw peilbesluit. Waterschap Vallei & Eem (hierna genoemd: het

waterschap) heeft aan Grontmij opdracht gegeven tot het opstellen van de

toelichting bij het nieuwe peilbesluit voor het stedelijk gebied van Bun-

schoten-Spakenburg (met uitzondering van Eemdijk).

De werkzaamheden zijn uitgevoerd in de periode oktober 2005 -januari

2006.

1.2 Doel

Het waterschap is verantwoordelijk voor het waterbeheer in het stedelijk

gebied van Bunschoten-Spakenburg. Het waterschap stelt in een peilbesluit

de oppervlaktewaterpeilen in haar beheersgebied wettelijk vast. Doel van

dit peilbesluit is om de peilen voor het stedelijk gebied van de gemeente

Bunschoten-Spakenburg formeel opnieuw vast te stellen, in overeenstem-

ming met de huidige vormen van grondgebruik.

1.3 Begrenzing

Dit peilbesluit betreft het stedelijk gebied van de gemeente Bunschoten-

Spakenburg bestaande uit de kernen Bunschoten en Spakenburg. De kern

Eemdijk is opgenomen in het peilbesluit Eemland (Waterschap Vallei &

Eem, 2003-1). Ook het buitengebied van de gemeente Bunschoten-

Spakenburg is opgenomen in het peilbesluit Eemland. Een kaart met de

begrenzing van het peilbesluit is opgenomen in bijlage 1.

In peilbesluit Bunschoten-Spakenburg zijn de volgende wijken en topogra-

fische eenheden opgenomen:

• oude kernen Bunschoten en Spakenburg;

• westelijke uitbreidingswijken;

• uitbreidingswijk Koenraadswetering;

• westelijk deel industrieterrein de Kronkels;

• industrieterrein Zuidwenk.

1.4 Status van dit rapport

Dit rapport vormt de toelichting bij de gekozen peilen die in het peilbesluit

(een besluit van het Algemeen Bestuur van het waterschap) vastgelegd

worden. Dit conform artikel 8.2 van ‘Verordening waterhuishouding Vallei

Inleiding


& Eem’ (Provincie Utrecht en Gelderland, 1997). In het peilbesluit wordt

naar dit rapport verwezen. Het peilbesluit vervangt alle voorgaande beslui-

ten die betrekking hebben op hetzelfde gebied.

Het algemeen bestuur van het waterschap stelt het peilbesluit vast. De in

het peilbesluit genoemde peilen betekenen voor de waterbeheerder een

inspanningsverplichting om deze peilen zo goed mogelijk te handhaven.

1.5 Projectorganisatie

Dit peilbesluit is voorbereid door Grontmij. Daarbij is geregeld overleg

gepleegd met het waterschap, de gemeente Bunschoten en de provincie

Utrecht.

1.6 Procedure peilbesluit

In artikel 16 van de wet op de waterhuishouding is een regeling omtrent de

vaststelling van peilbesluiten opgenomen. Volgens de regeling moet de

waterbeheerder in de daartoe aan te wijzen gevallen voor de onder zijn

beheer vallende oppervlaktewateren één of meer peilbesluiten vaststellen.

In de nieuwe waterwet worden daar geen veranderingen in verwacht. In het

peilbesluit dient rekening te worden gehouden met het beheersplan voor de

wateren zoals opgesteld door waterschap of Rijk.

In de ‘Verordening waterhuishouding van Vallei & Eem’ van de provincia-

le staten van Gelderland en Utrecht (1997) is vastgesteld dat het algemeen

bestuur van het waterschap een peilbesluit vaststelt als bedoeld in artikel

16 van de wet op de waterhuishouding. Op het besluit is afdeling 3.4 van

de Algemene wet Bestuursrecht van toepassing. Hierin staat een uniforme

voorbereidingsprocedure omschreven die moet worden toegepast indien dit

is bepaald bij besluit van een bestuursorgaan. Het peilbesluit wordt goed-

gekeurd door de provincie Utrecht. In bijlage 5 van het Waterhuishou-

dingsplan Utrecht staan richtlijnen genoemd voor het opstellen van peilbe-

sluiten.

In de periode 13 april tot en met 31 mei 2006 heeft het ontwerp-peilbesluit

Stedelijk gebied Bunschoten – Spakenburg ter inzage gelegen. Deze ter

inzage legging heeft niet geleid tot het indienen van zienswijzen bij het

waterschap Vallei & Eem. Omdat er geen zienswijzen zijn ontvangen, wer-

den er geen wijzigingen in het peilbesluit aangebracht ten opzichte van het

ontwerp-peilbesluit.

1.7 Leeswijzer

In hoofdstuk 2 wordt eerst het gebied beschreven. Hier wordt ingegaan op

aspecten als hoogteligging, bodem, begrenzing en grondgebruik.

Hoofdstuk 3 behandelt het beleid dat van toepassing is op en raakvlakken

heeft met het peilbesluit. Hierbij komen achtereenvolgens aan de orde het

beleid op Europees, nationaal, provinciaal en regionaal niveau.

In hoofdstuk 4 komt het gewenste peilbeheer aan de orde. Hierbij wordt

per peilgebied ingegaan op de drooglegging, op de aanwezige belangen en

Inleiding


op de situatie in perioden met uitzonderlijk veel regen. Uit de analyse van

deze factoren volgt het peilvoorstel.

Als bijlage zijn kaarten met de begrenzing van gebied, de hoogteligging,

het grondgebruik en de drooglegging toegevoegd. Daarnaast is een over-

zichtskaart bijgevoegd, waarop de locatie van de stuwen en de peilvakken

is aangegeven.


2 Gebiedsbeschrijving

2.1 Algemeen

In dit hoofdstuk wordt in hoofdlijnen ingegaan op de kenmerken van het

gebied waarop het peilbesluit betrekking heeft. Paragraaf 2.2 bespreekt de

grens van het gebied waarop dit besluit betrekking heeft en in paragraaf

2.3 wordt de hoogteligging van het gebied besproken. In de daarop vol-

gende paragraaf wordt ingegaan op het grondgebruik in het stedelijk ge-

bied van Bunschoten-Spakenburg. Hierna wordt ingegaan op achtereen-

volgens de bodem, de drooglegging, de geohydrologie, oppervlaktewater-

huishouding, waterkwaliteit en ecologische kwaliteit van het water in Bun-

schoten-Spakenburg. Een korte beschrijving van de situatie m.b.t. de riole-

ring in het gebied vormt de afsluiting van dit hoofdstuk.

2.2 Begrenzing en oppervlak

De begrenzing van het gebied waarop het peilbesluit betrekking heeft is

weergegeven in bijlage 1. Het peilbesluit beslaat het grootste deel van het

bebouwde gebied van de gemeente Bunschoten-Spakenburg. De opper-

vlakte van het gebied waarop dit peilbesluit betrekking heeft is 400 ha.

2.3 Hoogteligging

Een kaart met de hoogteligging van het gebied is opgenomen in bijlage 2.

Op de kaart is te zien dat Bunschoten-Spakenburg hoger is gelegen dan de

omgeving, de polders rond Bunschoten-Spakenburg liggen voor het groot-

ste deel beneden NAP en het stedelijk gebied van Bunschoten-Spakenburg

ligt voor het grootste deel boven NAP. Alleen de centraal gelegen weides

en enkele andere onbebouwde gebieden liggen beneden NAP.

Wat verder opvalt is dat in het noordwesten van het bebouwd gebied en

tussen de oude kernen van Bunschoten en Spakenburg het maaiveld lager

ligt dan in de oude kernen en in de woonwijken en industriegebieden aan

de zuidkant. Ook de laatst gebouwde wijk, de Koenraadswetering, is hoger

gelegen. De wegen liggen hier op een hoogte van NAP + 0,50m.

2.4 Grondgebruik

De kernen Bunschoten en Spakenburg hebben een langgerekte vorm, dit in

aansluiting op het kavelpatroon van de polders. De as wordt gevormd door

de oorspronkelijk kernen en aan weerskanten daarvan zijn de uitbreidingen

gelegen. Spakenburg was van oudsher een vissersdorp gelegen aan de Zui-

derzee, nu het Eemmeer. De oude kern van Bunschoten is het circa één

kilometer zuidelijker gelegen dorp, dat bestond uit lintbebouwing aan een

kade. Middels enkele uitsparingen in het stedelijk gebied is de oorspronke-

lijke ronde structuur van de kern behouden.

Gebiedsbeschrijving


Op de streekplankaart van de provincie Utrecht staan binnen het gebied

waarop dit peilbesluit betrekking heeft de volgende functies aangewezen:

• stedelijk gebied;

• bedrijventerrein.

Volgens het streekplan Utrecht 2005-2015 (Provincie Utrecht, 2004) kan

Bunschoten-Spakenburg uitbreiden naar het oosten zoals aangegeven op de

kaart in bijlage 4. De woningvoorraad kan in de periode 2005-2015 met

28,9% groeien tot 8870 woningen. Het gaat hier vooral om groeien door

uitbreiding. Het bedrijventerrein groeit met 30 ha, hiervan is 20 ha gere-

serveerd voor de verplaatsing van bedrijventerrein Zuidwenk. Op termijn

zal Zuidwenk worden omgevormd tot een woonlocatie, maar waarschijn-

lijk nog niet in de streekplanperiode.

Aan de noordkant grenst het stedelijk gebied aan het Eemmeer. Dit Eem-

meer heeft hoge ecologische en recreatieve kwaliteiten. Aan het Eemmeer

zal mogelijk een appartementencomplex voor senioren worden ontwikkeld.

Hiervan is de exacte situering nog niet in het streekplan opgenomen.

2.5 Bodem

Dit peilbesluit beslaat het stedelijk gebied van de gemeente Bunschoten-

Spakenburg en in dit stedelijk gebied is de bovenlaag van de bodem bouw-

rijp gemaakt. De ondergrond bestaat voornamelijk uit veengronden en

moerige eerdgronden (Stiboka, 1970).

Er zijn geen aardkundige monumenten in het stedelijk gebied van Bun-

schoten-Spakenburg. Wel zijn er enkele gebieden archeologisch interessant

(zie figuur 2.1).

Figuur 2.1 Archeologische waarden in Bunschoten-Spakenburg (Provincie Utrecht, 2005)

Gebiedsbeschrijving


2.6 Geohydrologie

Geohydrologisch gezien ligt Eemland in het Zuiderzeebekken. Dit bete-

kent dat grondwater vanuit de hoge gronden naar Eemland toestroomt. De

stijghoogten in de diepe watervoerende pakketten zijn gemiddeld genomen

een meter hoger dan de freatische grondwaterstand. Ook de stijghoogte in

het eerste watervoerende pakket is nog een halve meter hoger dan de (frea-

tische) grondwaterstand in de deklaag.

Een analyse van de gemeten grondwaterstanden in het gebied geeft aan dat

in grote delen van het gebied de relatie tussen het grondwater en het op-

pervlaktewater gering is (Waterschap Vallei & Eem, 2003-1).

In en rond Bunschoten-Spakenburg treedt geen sterke kwel of infiltratie

op. Iets ten zuiden van Bunschoten-Spakenburg ligt de eerste scheidende

laag op ongeveer 15 meter diepte (Provincie Utrecht, 2005).

Op de kaart bij peilbesluit Eemland staat wel twee kwelgebieden aangege-

ven binnen het stedelijk gebied Bunschoten-Spakenburg (zie figuur 2.3).

Het gaat hier om gebieden met lichte kwel. Bunschoten-Spakenburg is dus

wat kwel betreft overwegend een intermediair gebied.

Figuur 2.3 Kwel en infiltratie in Bunschoten-Spakenburg (Waterschap Vallei & Eem, 2003-1)

2.7 Oppervlaktewaterhuishouding

In het huidige oppervlaktewatersysteem van Bunschoten-Spakenburg zijn

vier peilgebieden te onderscheiden: peilgebied noordoost, het centrale peil-

gebied, peilgebied west en het tussenpeilgebied. De situering van deze

peilgebieden is op de overzichtskaart aangegeven. Het centrale peilgebied

en peilgebied west worden van elkaar gescheiden door de stadgracht,

Bachlaan en Frans Jacobsweg. Er zijn drie verbindingen tussen deze beide

peilgebieden (zie par. 2.7.2). Het centrale peilgebied voert water af zowel

naar het peilgebied west als naar het noordoosten, direct op de Oosterpol-

der. Het westelijk deel watert via een aantal stuwen af op het tussenpeilge-

bied, dat op zijn beurt via 1 stuw afvoert naar de Bikkerspolder. Water kan

Gebiedsbeschrijving


naar het centraal peilgebied worden aangevoerd via een gemaal aan de

oostkant van Bunschoten. Vanuit het centraal peilgebied wordt het water

verder gedistribueerd naar peilgebied west en het tussenpeilgebied. Het

peilgebied noordoost wordt van water voorzien vanuit een apart peilgebied

dat is gelegen tussen de Oostsingel en de Oostelijke randweg.

In de navolgende paragrafen 2.7.1 tot en met 2.7.4 wordt elk van de vier

peilgebieden uitgebreider omschreven.

2.7.1 Peilgebied noordoost, NAP -1,00 m (Koenraadswetering)

Tussen de oostelijke randweg en de weg genaamd Oostsingel/Schouw ligt

de uitbreidingswijk Koenraadswetering. In deze wijk wordt het peil NAP -

1,00 m nagestreefd.

Afvoer

Dit gebied watert rechtstreeks af op de Oosterpolder over twee stuwen.

De strook tussen de Rengersweg en de verlengde Oostsingel valt buiten dit

peilbesluit en is verbonden met Koenraadswetering middels een duiker met

stuw. Dit gebied kan gescheiden afwateren op de Rengerswetering via een

duiker met stuw onder de Oostelijke Randweg.

Aanvoer

Het gebied tussen Rengersweg en Oostelijke randweg wordt rechtsreeks

via het gemaal voorzien van water (zie overzichtskaart). Indien nodig kan

vanuit dit gebied water worden aangevoerd naar de wijk Koenraadswete-

ring.

2.7.2 Centraal peilgebied, NAP -0,55 m

In het centrale deel van het watersysteem wordt een zomerpeil van NAP -

0,55 m nagestreefd.

Afvoer

Het centrale peilgebied kan zowel naar het oosten als naar het westen wa-

ter afvoeren. Het waterafvoerpunt naar de Oostpolder bevindt zich ten

noorden van het bedrijventerrein Zuidwenk. Dit lozingspunt heeft de

grootste lozingscapaciteit (0,53 m3/s bij T = 10 jaar). Het ontvangende

water van de Oosterpolder heeft een zomerpeil van NAP -1,20 m (Water-

schap Vallei & Eem, 2003-1). Op korte afstand van de stuw bevindt zich

het gemaal Veendijk dat het overtollig water uitslaat op het Eemmeer.

Het centraal peilgebied watert ook af op het peilgebied west. Dit gebeurt

via twee vaste stuwen die zijn uitgevoerd als brede vaste drempel met in

het midden een met een spindel beweegbare stuw, alsmede via één met een

spindel beweegbare stuw die normaal gesproken geheel is afgesloten.

Aanvoer

In een droge situatie wordt er water uit de Oosterpolder naar het peilgebied

NAP -0,55 m gemalen. Van hieruit wordt dit water naar de westelijke peil-

gebieden binnen Bunschoten-Spakenburg gevoerd via de stuwen die ook

voor de afvoer vanuit het centraal peilgebied zorgen zoals hierboven be-

schreven.

Gebiedsbeschrijving


2.7.3 Peilgebied west, NAP -0,70 m

Dit peilgebied beslaat de uitbreidingswijken ten westen van het centrum

van Bunschoten. Het peil dat hier wordt gehandhaafd is NAP -0,70 m.

Afvoer

Peilgebied west watert via vijf stuwen af naar het tussenpeilgebied en van-

af daar naar de Bikkerspolder, die ten westen van Bunschoten-Spakenburg

ligt.

Aanvoer

In een droge situatie wordt het westelijk systeem van water voorzien van-

uit het oostelijk systeem middels 2 stuwen, de derde aanwezige stuw is

meestal geheel afgesloten.

2.7.4 Het tussenpeilgebied, NAP -1,00/-0,90 m

Aan de westen zuidrand van Bunschoten-Spakenburg ligt een peilgebied

waar een winterpeil van NAP -1,00 m wordt nagestreefd en een zomerpeil

van NAP -0,90 m. Het betreft hier een overgangspeil tussen het westelijk

deel van het stedelijk gebied en het peil van de lager gelegen omliggende

Bikkerspolder.

Afvoer

De afvoer vindt plaats over een stuw ten zuiden van het zwembad. In de

Bikkerspolder wordt een winterpeil gehandhaafd van NAP -1.35 m en een

zomerpeil van NAP -1.15 m, overeenkomstig het van kracht zijnde peilbe-

sluit Eemland.

Aanvoer

In een droge situatie wordt het gebied via de 5 stuwen uit peilgebied west

voorzien van water.

2.8 Drooglegging

Als uitgangspunt voor het oppervlaktewaterpeil houdt het waterschap een

ontwatering van 0,7 meter voor stedelijk gebied aan (Waterschap Vallei &

Eem, 2005). Voor bijvoorbeeld sportvelden, begraafplaatsen en parken zijn

andere ontwateringsnormen van toepassing. De drooglegging bij normaal

waterpeil ligt dan tussen de 1,00 en 1,20 meter. Als de grondwaterstand te

laag is in gebieden met houten heipalen dan kunnen deze gaan rotten wat

verzakking van gebouwen tot gevolg kan hebben.

Het waterschap heeft geïnventariseerd waar klachten met betrekking tot

paalrot voorkomen in het stedelijk gebied van Bunschoten-Spakenburg.

Van twee plaatsen zijn klachten over paalrot gemeld, namelijk in het ge-

bied tussen de Spuistraat en de weg genaamd Oostsingel en in het gebied

rond de Molenstraat.

Gebiedsbeschrijving


Figuur 2.2 Drooglegging, opbolling en ontwateringsdiepte

In figuur 2.2 is de relatie tussen drooglegging, ontwateringsdiepte en op-

bolling schematisch weergegeven. Onder drooglegging wordt verstaan de

afstand tussen het maaiveld en het peil in de waterlopen. De aanwezige

drooglegging is mede bepalend voor de gebruiksmogelijkheden van de

gronden. Onder ontwateringsdiepte wordt verstaan de diepte van het

grondwaterniveau ten opzichte van het maaiveld (dus bijvoorbeeld t.o.v.

het wegoppervlak of het vloerpeil van woningen).

In bijlage 5 is een kaart met de drooglegging opgenomen. Wat opvalt op

deze kaart is dat in delen van het centrale peilgebied de drooglegging ge-

ring is; sommige straten hebben een drooglegging tussen de 50 en 75 cm.

Dit betreft hetzelfde gebied waar houten funderingen voorkomen. Het wes-

telijk peilgebied heeft, op enkele zeer kleine gebiedjes na, een droogleg-

ging van meer dan een meter.

Wat verder opvalt op de droogleggingskaart is dat de centrale weides rond

het centrum van Bunschoten een drooglegging hebben van circa 0,50 m.

Bij een peilstijging van meer den 50 cm lopen deze weides dus onder wa-

ter, waardoor hier veel water geborgen wordt.

Momenteel zijn er in het grootste deel va Bunschoten geen problemen met

de ontwatering. In het gebied waar klachten over paalrot voorkomen ligt

het peil tussen de minimale ontwateringsnorm en het en waterpeil nodig

om paalrot te voorkomen. Aangenomen wordt dat handhaving van het hui-

dige peil geen problemen zal veroorzaken m.b.t. de ontwatering.

2.9 Waterkwaliteit

In de jaren 2000 en 2005 is door het waterschap onderzoek gedaan naar de

kwaliteit van de stadswateren in Bunschoten-Spakenburg. Op een 4-tal

locaties zijn metingen verricht. Twee van de locaties werden beïnvloed

door overstorten van een gemengd stelsel in de nabijheid, één locatie ligt

op circa 1 km benedenstrooms van een overstort en een locatie is represen-

tatief voor het water dat het stedelijk gebied uitstroomt naar de polder en

ligt ver van een overstortlocatie.

Op de meetpunten is de kwaliteit in 2000 en 2005 matig tot slecht geweest.

Het oppervlaktewater voldeed voor diverse parameters lang niet aan de

basiskwaliteitseisen. Met name de fosfaatsconcentraties waren erg hoog en

de zuurstof concentraties laag. Als gevolg hiervan kan een flinke algen-

groei optreden, maar algenbloei (conc. > 100 ug/l) is slechts 1 maal gecon-

stateerd. Mogelijk is dit het gevolg van de doorstroming van stadswater

met polderwater.

Ontwateringsdiepte

Opbolling

Drooglegging Ontwateringsdiepte

Opbolling

Drooglegging

Gebiedsbeschrijving


Er is in 2000 niet bemonsterd na een dag met meer dan 10mm neerslag.

Ondanks dat er geen directe invloed van overstorten is gemeten lijken de

twee meetpunten met ondiep water die dicht bij overstorten liggen de

slechtste waterkwaliteit te hebben. De Middenwetering heeft een redelijk

goede waterkwaliteit. Dit is mede het gevolg van een grotere diepte en

doorstroming.

De groei van waterplanten was in alle meetpunten gering. Voor verbete-

ring van de zuurstofhuishouding en het zelfreinigend vermogen is het wen-

selijk dat de hoeveelheid vegetatie in het water toeneemt.

Vermindering van de werking van de overstorten is in het algemeen goed

voor de waterkwaliteit. Daarmee zal echter nog niet aan de kwaliteitseisen

worden voldaan aangezien de kwaliteit voor een belangrijk deel wordt be-

paald door het uit de polder ingepompte water. Dit water heeft o.a. een te

hoge fosfaatconcentratie.

Verbetering van de waterkwaliteit in Bunschoten-Spakenburg kan het best

worden nagestreefd door een combinatie van het verminderen van over-

stortwater, een verbetering van de hoeveelheid waterplanten en een goede

diepte en doorstroming. In 2005-2006 heeft de gemeente maatregelen ge-

nomen om overstorten te beperken. De drempels van de overstorten zijn

verhoogd en een deel van het verhard oppervlak is afgekoppeld van de

riolering. De meting van 2005 heeft plaatsgevonden voordat deze maatre-

gelen zijn uitgevoerd en effecten zijn dus nog niet gemeten.

2.10 Ecologie

In 2003 is er een onderzoek gedaan naar de ecologische kwaliteit van de

watergangen in Bunschoten-Spakenburg (Waterschap Vallei & Eem, 2003-

3). In dit onderzoek zijn drie beoordelingen gedaan van de kwaliteit: een

visuele, een exacte (methode De Groene Ruimte) en een beoordeling vol-

gens de STOWA systematiek. Er is gekeken naar zowel de ecologische

kwaliteit van de oevers als van het water.

De meeste oevers in Bunschoten-Spakenburg zijn ecologisch oninteres-

sant. De oevers zijn beschoeid met tot aan de oevers een strak gazon. Op

een aantal plaatsen is een goed ontwikkelde oever aangetroffen. Voorbeel-

den hiervan zijn de twee sloten langs de Botermarkt en de sloot langs de

Bisschopsweg.

De watergangen in Bunschoten-Spakenburg hebben geen echt goed ont-

wikkelde watervegetaties. Er worden wel redelijk wat soorten aangetroffen

(gemiddeld 3,5 per opname). Van de 5 meest voorkomende plantensoorten

zijn er echter 3 kroossoorten. De best ontwikkelde watervegetaties (9 of

meer soorten) zijn te vinden in de Westsingel, beide sloten langs de Bo-

termarkt, beide delen van de stadsgracht, de Irenestraat en de meest noor-

delijke sloot langs de Groen van Prinsterensingel.

2.11 Riolering

In Bunschoten-Spakenburg komen gescheiden en gemengde rioolstelsels

voor. Bij gemengde rioolstelsels worden neerslag en afvalwater door het-

Gebiedsbeschrijving


zelfde buizenstelsel getransporteerd. Bij een gescheiden rioolstelsel zijn

twee aparte buizenstelsels aanwezig (één voor afvoer van regenwater en

één voor afvoer van afvalwater, zie figuur 2.4).

Figuur 2.4 Een gemengd rioolstelsel en een gescheiden rioolstelsel

Dertig procent van de op riolering aangesloten verharding in Bunschoten-

Spakenburg voert af via een gemengd rioolstelsel . De overige zeventig

procent voert af via een gescheiden rioolstelsel. De ligging van riolerings-

gebieden is weergegeven in figuur 2.5. In tabel 2.1 is weergegeven op

welke peilgebieden de rioolbemalingsgebieden lozen. Tabel 2.1 Aangesloten verharding per rioolstelsel per peilgebied op basis van ver-gunningaanvraag WvO (Waterschap Vallei & Eem, 2006)

rioolbemalingsgebied lozend op peilge-bied

[m tov NAP]

aangesloten verhar-dinglozend op de getoetste peilgebie-

den [ha]

lozend buiten ge-modelleerde peilge-

bieden [ha]

Bomenbuurt -0,55 1,2

Zuidwenk -0,55 6,8

Spakenburg/Bunschoten + Vaartweg_gemengd

-0,55 53,2 2,9

Spakenburg/Bunschoten + Vaartweg_gemengd

-0,70 5,7

Spakenburg/Bunschoten + Vaartweg_afgekoppeld

-0,55 5,8

Eemlandia -0,70 0,9

Blokhuiswetering -0,70 20,6

Bikkervaart -0,70 19,5

Kronkels -0,70 17,7 3,54

Koenraadswetering -1,00 7,5

138,8 6,44

Gemengd rioolstelsel:

Overtollig water komt in de

riolering en gaat naar RWZI.

Als er teveel regen valt stort

een deel over naar het opper-

vlaktewater.

Naar oppervlakte water Naar RWZI

Naar oppervlakte water

Naar RWZI

Gescheiden rioolstelsel:

Huishoudelijk afvalwater gaat via

riolering naar de RWZI.

Regenwater gaat rechtstreeks naar

het oppervlaktewater.

Gebiedsbeschrijving


Figuur 2.5 Bemalingsgebieden riolering (binnen gearceerd gebied is eind 2005 35 ha afgekoppeld)

Vigerend beleid


3 Vigerend beleid

3.1 Algemeen

In dit hoofdstuk wordt het beleid besproken dat van toepassing is bij het

opstellen van een peilbesluit. Vanuit Europa is de Kaderrichtlijn water van

belang. Op rijksniveau is de Vierde Nota Waterhuishouding van belang en

het Waterbeleid van de 21e Eeuw. Op provinciaal niveau zijn het provinci-

aal waterhuishoudingsplan en het streekplan de belangrijkste beleidsstuk-

ken waar het peilbesluit rekening mee moet houden. Op waterschapsniveau

zijn dat het waterbeheersplan en het beheersplan waterkeringen, maar ook

de watervisie die in 2001 is opgesteld. Ten slotte is bij het opstellen van

het peilbesluit gekeken naar de bestemmingsplannen die zijn opgesteld

voor het stedelijk gebied van Bunschoten-Spakenburg.

3.2 Europees beleid

Bij het opstellen van een peilbesluit kan europees beleid een rol spelen. Dit

peilbesluit bestrijkt het stedelijk gebied en er zijn geen speciaal bescherm-

de gebieden in aangewezen. Dit betekent dat van de richtlijnen met name

de Kaderrichtlijn van belang is (STOWA/UvW, 2004). Het eerste stroom-

gebiedsbeheersplan voor de Kaderrichtlijn water wordt van kracht in 2009,

hierin worden maatregelen m.b.t. de Kaderrichtlijn opgenomen.

3.3 Landelijk beleid

Het landelijk waterbeleid staat verwoord in de Vierde Nota Waterhuishou-

ding (1998-2006). De vierde nota bouwt voort op de Derde Nota Water-

huishouding en gaat uit van integraal waterbeheer en een watersysteembe-

nadering. De nota is tevens gebaseerd op het stand-still-beginsel, het voor-

zorgprincipe en het principe dat de vervuiler betaalt. De hoofddoelstelling

van de Nota is het hebben en houden van een veilig en bewoonbaar land en

het instandhouden en versterken van gezonde en veerkrachtig watersyste-

men, waarmee een duurzaam gebruik blijft gegarandeerd. Beleid op pro-

vinciaal en waterschapsniveau dient de lijnen van de vierde nota water-

huishouding te volgen.

De commissie Waterbeheer 21e eeuw is na de wateroverlast in 1998 inge-

steld door het Ministerie van Verkeer en Waterstaat. In haar advies kiest de

commissie voor een ander waterbeleid dat afwenteling van waterproble-

men in tijd en ruimte tegen moet gaan. De Commissie formuleert drie

principes volgens welke het waterbeleid van de 21e eeuw georganiseerd

zou moeten worden: Vasthouden van water en tijdelijk bergen, ruimte voor

water en het benutten van de kansen van meervoudig ruimtegebruik

(Commissie waterbeheer 21e eeuw, 2000). Uiteindelijk heeft het advies er

toe geleid dat een Nationaal Bestuursakkoord Water is ondertekend waarin

afspraken zijn gemaakt tussen de verschillende betrokken waterbeherende

Vigerend beleid


overheden. In het bestuursakkoord zijn afspraken gemaakt met betrekking

tot het op orde brengen van het watersysteem en de opgaven die daar in de

toekomst op af komen. Algemeen doel is om het watersysteem in 2015 op

orde te hebben en daarna ook te houden. In het akkoord wordt onderscheid

gemaakt tussen opgaven voor de regionale watersystemen, het stedelijk

watersysteem, het grondwatersysteem en het hoofdwatersysteem. Ook

worden er afspraken gemaakt over de samenhang tussen hoofd en regio-

naal systeem en afspraken met betrekking tot de grensoverschrijdende wa-

tersystemen. Over stedelijk waterbeheer is in het NBW afgesproken dat

gemeenten in samenwerking met waterschappen stedelijke waterplannen

opstellen. Daarnaast is afgesproken dat ook de stedelijke grondwaterpro-

blematiek wordt aangepakt.

3.4 Provinciaal beleid

Het waterschap dient bij het opstellen van haar waterbeheersplan, keur en

peilbesluiten rekening te houden met het Provinciaal Waterhuishoudings-

plan 2005-2010 (WHP). Het WHP is het formele toetsingskader voor een

peilbesluit. In het WHP worden in bijlage 5 enkele richtlijnen gesteld aan

een peilbesluit.

In het WHP (zie kaart bijlage 4) staat Bunschoten-Spakenburg aangewezen

als stedelijk gebied waarbij de haven is aangegeven als gebied waar natuur

en waterrecreatie met elkaar worden verweven. Hier wordt het oppervlak-

tewaterpeil mede afgestemd op de waterrecreatie vanwege bereikbaarheid

van steigers en doorvaarthoogte van bruggen. De haven valt buiten het

gebied waarop dit peilbesluit betrekking heeft. Verder wordt in het WHP

aangegeven dat onder Bunschoten-Spakenburg een grondwaterlichaam

voor menselijke consumptie aanwezig is in het diepe watervoerende pak-

ket.

Het streekplan Utrecht 2005-2015 beschrijft op hoofdlijnen de gewenste

ruimtelijke ontwikkelingen in het plangebied. Het plangebied bestaat uit

stedelijk gebied en bedrijventerrein. De rode contour aan de oostkant ligt

langs de Rengerswetering. Aan de westkant zit Bunschoten al aan haar

grenzen. Uitbreiding van Bunschoten-Spakenburg staat gepland in het ge-

bied ten oosten van het huidig stedelijk gebied tot aan de wetering. Het

industrieterrein kan uitbreiden ten zuiden van industrieterrein Haarbrug.

3.5 Waterbeheersplan

In het Waterbeheersplan (Waterschap Vallei & Eem, 2003-2) worden aan

de wateren functies toegekend. De gebieden en de erin voorkomende wate-

ren waar dit peilbesluit betrekking op moeten voldoen aan het door het

waterschap gestelde basisniveau (Waterschap Vallei & Eem, 2003-2). Dit

basisniveau is een bundeling van minimale normen voor waterkwantiteit

en waterkwaliteit. Dit houdt onder andere in:

• norm voor de overstromingskans is 1/100 per jaar;

• de waterbeheersing wordt afgestemd op het gewenste grond en op-

pervlaktewater regime (GGOR);

• het tempo van maaivelddaling in klei en veengebieden mag niet

toenemen (waterpeilen mogen niet verder worden verlaagd dan de

maaivelddaling);

Vigerend beleid


• voor de waterkwaliteit gelden de normen van de Vierde nota wa-

terhuishouding. Volgens de Europese Kaderrichtlijn water worden

nieuwe normen ontwikkeld. Tot die tijd blijven de oude normen

gelden.

Het gebied is de gebiedsfunctie ‘bestaand en gepland stedelijk gebied’ toe-

gekend. Voor stedelijke gebieden geldt dat er aanpassingen in het water-

systeem dienen plaats te vinden die zijn gericht op het vasthouden van wa-

ter en het verhogen van de drainagebasis. Dit kan onder andere door het

afkoppelen en infiltreren van regenwater, het optimaliseren van drainage-

systemen en het optimaliseren van het peilbeheer.

De doelen in gebieden met een stedelijke functie zijn:

• het voorkomen van wateroverlast en watertekort;

• het zo goed mogelijk vasthouden van water;

• het verbeteren van de belevingswaarde en de recreatieve waarde van

het water;

• het behouden en ontwikkelen van waardevolle wateren oevervegeta-

ties door het aanpassen van het onderhoud en het verbeteren van de

waterkwaliteit. Dit laatste wordt nagestreefd door het verminderen van

lozingen en door het zo goed mogelijk vasthouden van water in gebie-

den met een goede waterkwaliteit;

• in de provincie Utrecht geldt in stedelijk gebied dat er tenminste vol-

daan moet worden aan de ecologische normdoelstelling (END) van het

laagste niveau(Waterschap Vallei & Eem, 2003-2). In nieuwbouwwij-

ken moet minimaal aan de END van het middelste niveau worden vol-

daan.

Het waterschap heeft het beheer van de watergangen in de gemeente Bun-

schoten-Spakenburg eind 2002 formeel overgenomen van de gemeente.

Het water in de gemeente heeft in het kader van het waterbeheersplan geen

specifieke waterfuncties toegekend gekregen. Er lopen dus geen ecologi-

sche verbindingszones doorheen en vaarwater nog zwemwater komt voor.

Bij het opstellen van peilbesluiten maakt het waterschap gebruik van de

Waternoodsystematiek met daaraan gekoppeld het gedachtegoed van

GGOR.

In 2004 is de RWZI Bunschoten uit bedrijf genomen. Rioolwater uit Bun-

schoten-Spakenburg wordt voortaan in de RWZI van Amersfoort behan-

deld. Voor wat betreft afkoppelen heeft Bunschoten-Spakenburg de doel-

stelling tenminste 5% van het verhard oppervlak in bestaand stedelijk ge-

bied af te koppelen. Deze 5% zijn eind 2005 gerealiseerd.

3.6 Beheersplan waterkeringen

Het waterschap draagt zorg voor de waterkeringen in haar beheersgebied.

In het Beheersplan Waterkeringen wordt uiteengezet wat de zorg voor de

waterkeringen inhoudt en op welke wijze deze zorg wordt uitgevoerd. Het

opstellen van een dergelijk plan wordt verplicht gesteld door de provincies

en het rijk.

Vigerend beleid


De waterkeringen als zodanig stellen geen eisen aan het te nemen peilbe-

sluit. Bovendien kan het wijzigen van het peil in een sloot aan de voet van

de waterkering de stabiliteit van de waterkering in gevaar brengen (Water-

schap Vallei & Eem, 2003-1).

Aangezien dit peilbesluit wordt gebaseerd op de huidige situatie zonder

aanpassingen zijn er geen problemen te verwachten met betrekking tot het

in stand houden van de waterkeringen.

3.7 Afwijkende peilen

In de Verordeningen waterhuishouding Vallei & Eem is het verbod tot het

wijzigen van het peil van de waterstand zoals die is vastgesteld in het peil-

besluit opgenomen (art. 13.1). Volgens de Keur van het waterschap is het

echter wenselijk dat ook afwijkingen van de in de peilenplannen neerge-

legde peilen (en hoogwatervoorzieningen binnen deze afwijkingen peilge-

bieden) vergunningplichtig zijn.

Momenteel zijn er in het hier beschouwde deel van Bunschoten-

Spakenburg geen hoogwatervoorzieningen aanwezig. Binnen de gehele

gemeente is de kern Eemdijk een hoogwatervoorziening.

3.8 Watervisie Vallei & Eem

De watervisie (Waterschap Vallei & Eem, 2001) werd gemaakt vanuit de

invalshoek van duurzaam waterbeheer. Uitgangspunt is het zo goed moge-

lijk toepassen van de principes van integraal waterbeheer. De watervisie is

een discussie nota die moet bijdragen aan het beter op elkaar afstemmen

van water met verschillende vormen van landgebruik. Bunschoten valt in

de watervisie in het gebied polder Eemland.

De watervisie hanteert de volgende uitgangspunten:

• Voorkomen van afwenteling in de tijd en de ruimte, in kwalitatieve en

kwantitatieve zin. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de trits ‘vasthou-

den – bergen – afvoeren’ van de Commissie Waterbeheer 21e eeuw;

• werken aan oplossingen vanuit stroomgebieden;

• streven naar zelfregulerende systemen. Hierbij wordt ingespeeld op de

dynamiek van natuurlijke processen en kiest men liever voor ruimtelij-

ke, natuurlijke oplossingen, dan voor technische oplossingen;

• streven naar efficiënt en effectief (her)gebruik van water. Hier staat

centraal dat de waterketen geoptimaliseerd wordt richting duurzaam

gebruik van het watersysteem.

Wat betreft het peilen waterbeheer wordt gestreefd naar in ieder geval de

minimaal benodigde drooglegging. Hierbij wordt rekening gehouden met

de verschillende belangen en hun eisen. Daarnaast geldt dat neerslagwater

in eerste instantie wordt vastgehouden en geborgen in de bodem en de

watergangen in het gebied zelf. Als dat niet kan wordt het eventueel ge-

borgen in daarvoor aangewezen gebieden.

3.9 Bestemmingsplannen

Het peilbesluit heeft betrekking op bestaand gebied waarvoor voor het hele

gebied bestemmingsplannen zijn opgesteld. Alleen het bestemmingsplan

Vigerend beleid


de Kronkels/ Haarbrug Noord is ten tijde van het opstellen van dit peilbe-

sluit nog in procedure.

Voor de uitbreidingswijk ten oosten van Bunschoten-Spakenburg is vol-

gens het bestemmingsplan Rengerswetering de bestemming ‘nader uit te

werken woongebied’. In dit bestemmingsplan staat een watergang aange-

geven in het nader uit te werken gebied. Dit is de (primaire) watergang die

uitkomt op het gemaal nabij de stadsweide en zal blijven gehandhaafd.


4 Peilvoorstel

4.1 Algemeen

In dit hoofdstuk wordt een peilvoorstel gedaan voor de vier peilgebieden in

het stedelijk gebied van Bunschoten-Spakenburg. Dit voorstel wordt on-

derbouwd door eerst de situatie in het vorige peilbesluit (1990) te om-

schrijven gevolgd door een analyse van de droogleggingssituatie. Tevens

komt het functioneren van het watersysteem in situaties met uitzonderlijk

veel neerslag aan de orde.

Voor de drooglegging wordt als norm aangehouden dat in stedelijk gebied

een drooglegging gewenst is van 1,20 m (Waterschap Vallei & Eem,

2005). Deze norm is in overeenstemming met de voor stedelijk gebied ge-

wenste ontwateringsdiepte van 0,70 m. Van deze norm kan worden afge-

weken in gebieden met houten funderingen waar paalrot kan optreden (zie

paragraaf 2.8).

Voor situaties met uitzonderlijk veel neerslag wordt uitgegaan van de nor-

mering zoals die in het Nationaal Bestuursakkoord Water is afgesproken.

Deze normering houdt in dat in een stedelijk gebied niet vaker dan 1 maal

per 100 jaar wateroverlast als gevolg van buiten zijn oevers tredend opper-

vlaktewater toelaatbaar wordt geacht.

De onderbouwing van het te voeren peilbeheer wordt beschreven per peil-

gebied en wordt steeds besloten met het peilvoorstel voor het betreffende

peilgebied.

4.2 Peilgebied oost, Koenraadswetering

De wijk Koenraadswetering is recent gebouwd in het gebied dat in 1990

nog behoorde tot de Oosterpolder. In het gebied werd volgens het peilbe-

sluit 1990 een peil gehandhaafd van NAP -0,85m in de zomer en NAP -

1,00m in de winter. Sinds de bebouwing van de wijk Koenraadswetering

wordt hier het gehele jaar door een peil van NAP -1,00 m nagestreefd.

In het kader van het bouwrijp maken is destijds het bestaande maaiveld

opgehoogd, zodanig dat de wijk momenteel een drooglegging heeft van

1,25 á 1,50 meter. Dit is ruim voldoende voor een woonwijk en het daarbij

behorende belang van het houden van droge voeten voor de bewoners. De

huizen aan de rand van de wijk zijn gebouwd langs het water. Daar is het

ook van belang dat het water niet te hoog staat in verband met de aanwezi-

ge steigers. Volgens de droogleggingskaart zijn er binnen de wijk enkele

plaatsen aanwezig met een geringere drooglegging. Dit komt niet overeen

met de actuele situatie en houdt waarschijnlijk verband met het nog in aan-

Peilvoorstel


bouw zijn van de wijk ten tijde van het vastleggen van het AHN hoogtebe-

stand, waarop de droogleggingskaart is gebaseerd.

Bij de toetsing van het watersysteem Bunschoten-Spakenburg (Waterschap

Vallei & Eem, 2006) bleek dat het peilgebied van de Koenraadswetering

voldoende is beschermt tegen wateroverlast bij het huidige peil. Peilstij-

gingen door de doorgerekende buien (T=10 en T=100) leveren geen wa-

teroverlast op.

Peilvoorstel

Voorgesteld wordt om het streefpeil te handhaven op NAP -1,00m. Dit peil

komt overeen met de huidige situatie in het peilgebied. De drooglegging is

bij dit peil voldoende en conform de ontwateringsnorm voor woningbouw.

Er is bij dit peil ook in situaties met uitzonderlijk veel regen geen water-

overlast te verwachten door het buiten zijn oevers treden van het opper-

vlaktewater in de wijk.

4.3 Centraal peilgebied

Het centrale peilgebied bestaat uit de oude kernen van Spakenburg en

Bunschoten. Het grootste deel van dit peilgebied was ook al als bebouwd

gebied opgenomen in het peilbesluit 1990. Het peil voor dit gebied was

toen vastgesteld op NAP -0,55m.

Blijkens de droogleggingskaart is op een aantal plaatsen in dit peilgebied

de drooglegging tussen de 50 en 75 centimeter. Dit is aan de krappe kant

voor stedelijk gebied. Het oude centrum van Spakenburg heeft een iets

grotere drooglegging (rond de 1 meter). Hoewel de drooglegging in het

centraal peilgebied minder groot is dan in de andere peilgebieden, is in de

praktijk gebleken dat dit peil voldoet.

Het centraal peilgebied bestaat voornamelijk uit oudere bebouwing. Voor

deze bebouwing is het van belang dat het peil op een relatief hoog niveau

gehandhaafd blijft. Met het oog op aanwezige houten paalfunderingen is

het gewenst om het peil op dit wat hogere niveau te handhaven. Het feit

dat het centrale veld een hogere archeologische waarde heeft is geen be-

lemmering voor het periodiek functioneren ervan als tijdelijke berging van

water.

Tijdens de toetsing van het watersysteem (Waterschap Vallei & Eem,

2006) bleek dat in de huidige situatie de peilstijgingen in het oostelijk deel

van het centraal peilgebied te groot zijn tijdens T=10 en T=100 neerslagsi-

tuaties. In het rapport worden hiervoor oplossingen aangedragen. De ber-

gingscapaciteit in het peilvak is wel voldoende om de huizen in het gebied

tegen wateroverlast te beschermen en het peil hoeft daarom niet te worden

aangepast. Momenteel voert het NAP -0,55 m peilvak te veel water af naar

peilgebied west en het tussenpeilgebied. De berging in het centraal peilge-

bied zou beter kunnen worden gebruikt.

Peilvoorstel


Peilvoorstel

Het huidige streefpeil anno 2005 in het centrale peilgebied van NAP -0,55

m komt overeen met het streefpeil zoals dat is in het peilbesluit van 1990 is

aangegeven. Voorgesteld wordt dit streefpeil te blijven hanteren.

4.4 Peilgebied west

Ten tijde van het opstellen van peilbesluit 1990 bestond dit gedeelte van

Bunschoten-Spakenburg nog niet als woonwijk. Het peil dat hier toen werd

gehandhaafd was het polderpeil van de Bikkerspolder. In het peilbesluit

van 1990 was dit vastgesteld op een zomerpeil van NAP -0,85m en een

winterpeil van NAP -1,00m.

In het peilgebied west wordt momenteel een peil van NAP -0,70m gehand-

haafd. In het kader van het bouwrijp maken ten behoeve van de woning-

bouw is destijds het bestaande maaiveld opgehoogd, zodanig dat de wijk

momenteel een voldoende drooglegging heeft van 1 meter of meer. Dit is

voldoende voor een woonwijk en het daarbij behorende belang van het

houden van droge voeten voor de bewoners. Ook de in dit gebied aanwezi-

ge sportvelden zijn voldoende ontwaterd.

Volgens de toetsing van het watersysteem voldoet peilgebied west bij een

T=10 neerslagsituatie aan de norm. De afvoer uit het westelijk peilgebied

naar het tussenpeilgebied is te groot bij T=10 en T=100 neeslagsituaties.

Dit komt doordat de afvoercapaciteit over de stuwen te groot is. De uit-

komsten van de toetsing vormen geen aanleiding het peil in het westelijk

peilgebied aan te passen.

Peilvoorstel

Voorgesteld wordt om huidige streefpeil van NAP -0,70 m te handhaven

aangezien er geen problemen zijn met betrekking tot de droogleggingssitu-

atie. De toetsing van het watersysteem geeft geen aanleiding het peil aan te

passen.

4.5 Tussenpeilgebied

Ook het huidige tussenpeilgebied behoorde in 1990 nog tot het peilgebied

Bikkerspolder met als streefpeilen een zomerpeil van NAP -0,85m en een

winterpeil van NAP -1,00m.

Zoals de naam al aangeeft vormt het tussenpeilgebied de overgangszone

tussen de huidige peilen van het stedelijk gebied van Bunschoten-

Spakenburg en de huidige peilen in het agrarische gebied van de Bikkers-

polder. De huidige streefpeilen in de Bikkerspolder zijn krachtens het peil-

besluit van 2003 een zomerpeil van NAP -1,10 m en een winterpeil van

NAP -1,35 m.

In de smalle strook van het huidige tussenpeilgebied is dus het peilbeheer

zoals dat was krachtens het peilbesluit van1990 gehandhaafd. Op deze

wijze is een logische overgang gecreëerd tussen het hogere peil in het be-

bouwde gebied en het lagere peil in het agrarische gebied. Bijkomend

voordeel vanuit beheerstechnisch oogpunt is dat de waterafvoer vanuit het

stedelijk gebied naar het agrarische gebied plaatsvindt via één stuw. Deze

Peilvoorstel


bevindt zich aan het eind van het tussenpeilgebied ter hoogte van het

zwembad.

Volgens de toetsing van het watersysteem is de peilstijging in het tussen-

peilgebied iets groter dan toegestaan bij een T=10 neerslagsituatie. De oor-

zaak hiervan ligt in het feit dat de andere peilgebieden relatief veel water

afvoeren naar dit peilgebied. De overschrijding van de norm bij T=10 geeft

geen aanleiding tot het aanpassen van het peil omdat de drooglegging ruim

voldoende blijft.

Peilvoorstel

Voor het tussenpeilgebied wordt voorgesteld een zomer- en winterpeil vast

te leggen conform de huidige situatie. Dit houdt in een zomerpeil van NAP

-0,90m en een winterpeil op NAP -1,00m. Dit peil ligt in tussen het streef-

peil van het peilgebied west en het streefpeil van de Bikkerspolder. De

toetsing van het watersysteem gaf geen aanleiding tot wijziging van het

peil in het tussenpeilgebied.

4.6 Praktisch peilbeheer

De als peilvoorstel vermelde peilen zijn na te streven waterstanden in de

peilgebieden. De voorgestelde peilen worden gehandhaafd middels vaste

stuwen of stuwen die met de hand verstelbaar zijn. Bij toepassing van vas-

te of met de hand verstelbare stuwen kan een peil nooit exact op hetzelfde

niveau worden gehandhaafd. Immers, de waterstand die bij de stuw op-

treedt hangt af van de grootte van de afvoer over de stuw. Naarmate de

afvoer over de stuw groter wordt, wordt ook de waterstand bij de stuw

hoger. De kruinhoogte van de stuwen wordt daarom in de prakrijk iets la-

ger ingesteld (doorgaans 5 tot 10 cm) dan het streefpeil van het bijbeho-

rende peilgebied. Op deze wijze wordt nagestreefd dat in een gemiddelde

afvoersituatie de waterstand bij de stuw ongeveer gelijk is aan het streef-

peil.

In droge periodes kan water worden ingelaten om te voorkomen dat het

peil te ver uitzakt en vanwege de waterkwaliteit (doorspoeling en verver-

sing). Over het algemeen wordt alleen water ingelaten in tijden dat de ver-

damping hoger is dan de neerslag. Dit is normaliter het geval in de periode

van mei tot september. In alle peilgebieden kan water worden ingelaten.

In het tussenpeilgebied zal de overgang van winterpeil naar zomerpeil

plaatsvinden in de periode maart-april, de overgang van zomerpeil naar

winterpeil in de periode oktober-november. Met de overgang zal flexibel

worden omgegaan, rekening houdend met de actuele klimatologische om-

standigheden.

Peilvoorstel


Het dagelijks bestuur is bevoegd om, onder afweging van betrokken be-

langen, van de vastgestelde peilen uit het peilbesluit af te wijken. Dit kan

het geval zijn in de volgende situaties:

− bij extreme meteorologische omstandigheden;

− in geval van calamiteiten;

− bij (onderhouds-) werkzaamheden, waarbij gestreefd wordt naar het

zoveel mogelijk beperken van de nadelige effecten van de peilaf-

wijking.

Bij te verwachten extreme meteorologische omstandigheden kan dyna-

misch peilbeheer worden toegepast om te anticiperen op extreme neerslag-

hoeveelheden door het streefpeil tijdelijk te verlagen. Dit kan inhouden dat

stuwen tijdelijk lager worden ingesteld. Dit heeft een gunstig effect op de

beschikbare bergingscapaciteit omdat de beschikbare peilstijging daardoor

groter wordt.

13/99066693/MS, versie D2

Bijlage 1

Literatuurlijst

Bijlage 1

Literatuurlijst

13/99066693/MS, versie D2

Commissie Waterbeheer 21e eeuw (2000), Waterbeleid voor de 21e eeuw. Geef water de

ruimte en aandacht die het verdient, Den Haag.

Ministerie van Verkeer en Waterstaat (1997), Vierde Nota Waterhuishouding, Den Haag.

Provincie Utrecht en Provincie Gelderland (1997), Verordening waterhuishouding Vallei &

Eem, Utrecht, Provinciaal blad nr. 41.

Provincie Utrecht (2004), Streekplan 2005-2015, Utrecht.

Provincie Utrecht (2004), Waterhuishoudingsplan 2005-2010, Utrecht.

Provincie Utrecht (2005), Grondwateratlas Provincie Utrecht, Utrecht.

Stiboka (1970), Bodemkaart van Nederland schaal 1:50.000.

STOWA, Unie van Waterschappen (2004), Europagids. Handreiking Europees recht voor

waterschappen, Den Haag/Utrecht.

Waterschap Vallei & Eem (1997), Beheerstechnische inventarisatie van watergangen in de

gemeente Bunschoten, Leerdam.

Waterschap Vallei & Eem (2001), Watervisie 2001, Leusden.

Waterschap Vallei & Eem (2003-1), Peilbesluit Eemland, Leusden.

Waterschap Vallei & Eem (2003-2), Waterbeheersplan Waterschap Vallei & Eem 2004-

2007, Leusden.

Waterschap Vallei & Eem (2003-3), Quick-scan Ecologische Kwaliteit Stadswateren Veen-

endaal en Bunschoten, Leusden.

Waterschap Vallei & Eem (2005), Normering en uitgangspunten voor stedelijk gebied, Leu-

sden.

Waterschap Vallei & Eem (2006), Toetsing watersysteem Bunschoten-Spakenburg, Gront-

mij Nederland bv, Houten.

Wendt, T., Dubbeldam, R. en van ’t Klooster J. (2004), Technische uitwerking van een

GGOR voor stedelijk gebied, H2O, 25-26.

13/99066693/MS, versie D2

Bijlage 2

Begrenzing peilbesluit

Bijlage 2

Begrenzing peilbesluit

13/99066693/MS, versie D2

13/99066693/MS, versie D2

Bijlage 3

Hoogteligging

Bijlage 3

Hoogteligging

13/99066693/MS, versie D2

13/99066693/MS, versie D2

Bijlage 4

Grondgebruik

Bijlage 4

Grondgebruik

13/99066693/MS, versie D2

Bijlage 5

13/99066693/MS, versie D2

Bijlage 5

Drooglegging

Bijlage 5 (vervolg 1)

13/99066693/MS, versie D2

13/99066693/MS, versie D2

Bijlage 6

Overzichtskaart

Bijlage 6

Overzichtskaart

13/99066693/MS, versie D2

Documents

Toelichting bij het Peilbesluit Stedelijk Gebied Bunschoten ......13/99066693/MS, versie D2 Toelichting bij het Peilbesluit Stedelijk Gebied Bunschoten- Spakenburg Definitief Waterschap