TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ 11img.eba.gov.tr/544/050/a14/ea3/b15/054/6f9/a0c/0f2/d1c/...Millî Eğitim Bakanlığı, Talim ve Terbiye Kurulunun 29.06.2012 gün ve 71 sayılı

Güzel Sanatlar ve Spor Liseleri

TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ

DERS KİTABI

Yazarlar

Hüseyin KAPLANNursel MUCU

DEVLET KİTAPLARI

..............., 2015

11

DÖRDÜNCÜ BASKI

Editör

Dil Uzmanı

Program Geliştirme Uzmanı

Rehberlik Uzmanı

Ölçme ve Değerlendirme Uzmanı

MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI YAYINLARI................................................................................................. :5802İTAPLARI DİZİSİ ........................................................................................................................... :15

15.?.Y.0002.4301

Her hakkı saklıdır ve Mîlli Eğitim Bakanlığına aittir. Kitabın metin, soru ve şekillerikısmen de olsa hiçbir surette alınıp yayınlanamaz.

ISBN 978-975-11-3715-6

Millî Eğitim Bakanlığı, Talim ve Terbiye Kurulunun 29.06.2012 gün ve 71 sayılı kararı ile derskitabı olarak kabul edilmiş, Destek Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 10.04.2015 gün ve 3897233 sayılı

yazısı ile dördüncü defa 1.760 adet basılmıştır.

Yrd.Doç.Dr. Salim SEVER

Suna SUĞÜR

Tuğba KUŞKONMAZ ÇİLDİR

Çetin TORAMAN

Mustafa KARA

Kadriye Berrin TEKİNER

NotistHakan DEMİRALP

DERS K 89

G rsel Tasarım Uzmanı ö

Korkma, sönmez bu afaklarda yüzen al sancak; Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. O benim milletimin y ld z d r, parlayacak; O benimdir, o benim milletimindir ancak.

Çatma, kurban olay m, çehreni ey nazl hilâl! Kahraman rk ma bir gül! Ne bu iddet, bu celâl? Sana olmaz dökülen kanlar m z sonra helâl. Hakk d r Hakk’a tapan milletimin istiklâl.

Ben ezelden beridir hür ya ad m, hür ya ar m. Hangi ç lg n bana zincir vuracakm ? a ar m! Kükremi sel gibiyim, bendimi çi ner, a ar m. Y rtar m da lar , enginlere s mam, ta ar m.

Garb n âfâk n sarm sa çelik z rhl duvar, Benim iman dolu gö süm gibi serhaddim var. Ulusun, korkma! Nas l böyle bir iman bo ar, Medeniyyet dedi in tek di i kalm canavar?

Arkada , yurduma alçaklar u ratma sak n; Siper et gövdeni, dursun bu hayâs zca ak n. Do acakt r sana va’detti i günler Hakk’ n; Kim bilir, belki yar n, belki yar ndan da yak n

Bast n yerleri toprak diyerek geçme, tan : Dü ün alt ndaki binlerce kefensiz yatan . Sen ehit o lusun, incitme, yaz kt r, atan : Verme, dünyalar alsan da bu cennet vatan .

Kim bu cennet vatan n u runa olmaz ki feda? üheda f k racak topra s ksan, üheda!

Cân , cânân , bütün var m als n da Huda, Etmesin tek vatan mdan beni dünyada cüda.

Ruhumun senden lâhî, udur ancak emeli: De mesin mabedimin gö süne nâmahrem eli. Bu ezanlar -ki ehadetleri dinin temeli- Ebedî yurdumun üstünde benim inlemeli.

O zaman vecd ile bin secde eder -varsa- ta m, Her cerîhamdan lâhî, bo an p kanl ya m, F k r r ruh- mücerret gibi yerden na’ m; O zaman yükselerek ar a de er belki ba m.

Dalgalan sen de afaklar gibi ey anl hilâl! Olsun art k dökülen kanlar m n hepsi helâl. Ebediyyen sana yok, rk ma yok izmihlâl; Hakk d r hür ya am bayra m n hürriyyet; Hakk d r Hakk’a tapan milletimin istiklâl!

Mehmet Âkif Ersoy

GENÇLİĞE HİTABE

Ey Türk gençliği! Birinci vazifen, Türk istiklâlini, Türk Cumhuriyetini,

ilelebet muhafaza ve müdafaa etmektir.

Mevcudiyetinin ve istikbalinin yegâne temeli budur. Bu temel, senin en

kıymetli hazinendir. İstikbalde dahi, seni bu hazineden mahrum etmek

isteyecek dâhilî ve hâricî bedhahların olacaktır. Bir gün, istiklâl ve cumhuriyeti

müdafaa mecburiyetine düşersen, vazifeye atılmak için, içinde bulunacağın

vaziyetin imkân ve şeraitini düşünmeyeceksin! Bu imkân ve şerait, çok

namüsait bir mahiyette tezahür edebilir. İstiklâl ve cumhuriyetine kastedecek

düşmanlar, bütün dünyada emsali görülmemiş bir galibiyetin mümessili

olabilirler. Cebren ve hile ile aziz vatanın bütün kaleleri zapt edilmiş, bütün

tersanelerine girilmiş, bütün orduları dağıtılmış ve memleketin her köşesi bilfiil

işgal edilmiş olabilir. Bütün bu şeraitten daha elîm ve daha vahim olmak üzere,

memleketin dâhilinde iktidara sahip olanlar gaflet ve dalâlet ve hattâ hıyanet

içinde bulunabilirler. Hattâ bu iktidar sahipleri şahsî menfaatlerini,

müstevlîlerin siyasî emelleriyle tevhit edebilirler. Millet, fakr u zaruret içinde

harap ve bîtap düşmüş olabilir.

Ey Türk istikbalinin evlâdı! İşte, bu ahval ve şerait içinde dahi vazifen,

Türk istiklâl ve cumhuriyetini kurtarmaktır. Muhtaç olduğun kudret,

damarlarındaki asil kanda mevcuttur.

Mustafa Kemal Atatürk

7

İÇİNDEKİLER

İÇİNDEKİLER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7KİTAPTA YER ALAN ESERLER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8KİTABIMIZI TANIYALIM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

1. ÖĞRENME ALANI KOR0DA SES EĞİTİMİ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

ÜNİTE SES EĞİTİMİ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 1. Bedensel Rahatlık, Solunum ve Artikülasyon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 2. Entonasyon, Rezonzns ve Regester . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

2. ÖĞRENME ALANI TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARI VE TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARINDA ESER SESLENDİRME . . . 21

I. ÜNİTE NİHAVENT MAKAMI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Nihavent Makamının Genel Özellikleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 II. ÜNİTE NİHAVENT MAKAMINDA ESER SESLENDİRME . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 1. Eseri Seslendirmeye Hazırlık . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 2. Eserin Ritmik ve Ezgisel Yapısı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 3. Eserin Seslendirilmesi ve Yorumlanması . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 4. Nihavent Makamında Eserler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53

III. ÜNİTE HİCAZ MAKAMI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 Hicaz Makamının Genel Özellikleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57

IV. ÜNİTE HİCAZ MAKAMINDA ESER SESLENDİRME . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 1. Eseri Seslendirmeye Hazırlık . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 2. Eserin Ritmik ve Ezgisel Yapısı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 3. Eserin Seslendirilmesi ve Yorumlanması . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 4. Hicaz Makamında Eserler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85 V. ÜNİTE NİKRİZ MAKAMI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 Nikriz Makamının Genel Özellikleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89

VI. ÜNİTE NİKRİZ MAKAMINDA ESER SESLENDİRME . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 1. Eseri Seslendirmeye Hazırlık . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 2. Eserin Ritmik ve Ezgisel Yapısı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 3. Eserin Seslendirilmesi ve Yorumlanması . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92 4. Nikriz Makamında Eserler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94 Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109

TERİMLER SÖZLÜĞÜ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110KAYNAKÇA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111

8

KİTAPTA YER ALAN ESERLER

KİTABIMIZI TANIYALIM

Öğrenme Alanı Kapakları

Ünite, Konu, Bilgi Başlıkları ve Hazırlık Çalışmaları

Ölçme ve Değerlendirme Başlığı, Etkinlik, Uyarı

İkonları

Ah Bir Ataş Ver . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .24

NİHAVENT MAKAMINDA ESERLERBen Ağlarım Yane Yane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .29Aman Avcı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30Iğdırın Al Alması . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31Ayrılık . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .32Bülbül ve Gül . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34Çamlıca Yolunda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35Gel Gönlümü . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36Gökten Yağmur Değil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .38Güller Ne Hoştur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .41Maral Gezer Dağ Üste . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .43Neler Ettin Sen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .45Üsküdará Gideriken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .47Bir Küçük Ağaç . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .49Sizden Biri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .51

HİCAZ MAKAMINDA ESERLERArpa Buğday Daneler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .56Ah Edip İnlerim Gurbet Elinde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .62Al Goncayı Deremedim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .65Beyoğlunun Konakları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .66Bir Dalda İki Kiraz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .68

Dediler Zamanla Hep Azalırmış Sevgiler . . . . . . . . . . . . .70Ey Büti Nev Edâ Olmuşum Müptelâ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .72Gönül Penceresinden Ansızın Bakıp Geçtin . . . . . . . .74 Humaram Yâr Humaram . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .76Maya Dağdan Kalkan Kazlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .78Pencere Açıldı Bilâl Oğlan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .80 Tunca Boylarında Tozdan Dumandan . . . . . . . . . . . . . . . . .82Akşam Olur Sabah Olur Yâr Gelmez . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .83Sevemez Kimse Seni Benim Sevdiğim Kadar . . . . . .84

NİKRİZ MAKAMINDA ESERLERGiderken Bize Uğra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .88Atatürk´üm Karşımda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .95Dağ Başında Tüter Duman . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .96Elmas Senin Yüzün Gören . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .98Gönül Sevdi Bir Duhteri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100Neden Hiç Dinmiyor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .102Ben Giderim Batumá . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .103Feraye´dir Kızın Adı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .104Penceresi Yola Karşı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .105Şu Aydın´ın Uşağı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .106Sobalarında Guru Da Meşe Yanıyor . . . . . . . . . . . . . . . . . .107Yörük Yaylası . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .108

11

ÖĞRENME ALANI

Ünite

SES EĞİTİMİ

KORODA SES EĞİTİMİ1

UYARI!

ETKİNLİK 1.

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÇALIŞMALARI

12

Hazırlık Çalışması

Diyafram nefesi ile ilgili bilgilerinizi hatırlayarak diyafram nefesinin önemini açıklayınız.

SES EĞİTİMİÜNİTE

Bedensel Rahatlık, Solunum ve Artikülasyon1

Nefes, insan sesinin oluşumunda başlıca enerji kaynağıdır. Nefes kontrolünün sağlanabilmesi için vücudun

rahat, dengeli ve dik durması gerekmektedir. Bu aynı zamanda koroda doğru, güzel ve homojen ses üretimi için

kazanılması gereken temel davranışlardan biridir.

BİLGİ

Nefes-ses alıştırmalarına ve şarkı söylemeye başlamadan önce, vücudunuzun doğru pozisyonu aldığından emin olunuz.

UYARI!

Aşağıdaki resmi inceleyerek hangi pozisyonda şarkı söylemenin niçin uygun olduğunu belirtiniz.

ETKİNLİK 1.

9

İs klâl Marşı’nın birinci sözlerini söylerken virgül , ikinci sözlerini söylerken ise işaretlerinin bu-

lunduğu yerlerde nefes alınız.

Millî marşlar, milletlerin kahramanlık destanlarıdır. Onu dikkatle okuyan ve gönülden söyleyen nesiller,

millî şuurlarını kazanır ve kim olduklarının farkına varırlar.

İs klâl Marşı da halkın ve ordunun moral gücünü yükselteceği düşünülerek gündeme ge rilmiş r. Bu ne-

denle Türkiye Büyük Millet Meclisi Hüküme , Kurtuluş Savaşı’nın anlamını, heyecanını koruyacak, millî mücadele

ruhunun önemini dile ge recek ve onu yüz yıllara nakşedecek bir “İs klâl Marşı” yazdırılmasına karar vermiş r.

Önce söz(gü e) yarışması düzenlenmiş; gönderilen toplam 724 şiir arasından en iyi yedi şiir seçilerek meclis üye-

lerine dağı lmış r. Mehmet Âkif Ersoy’un Türk Kurtuluş Savaşı’nı destanlaş ran İs klâl Marşı, zamanın Millî Eği m

Bakanı Hamdullah Suphi Tanrıöver tara ndan meclis kürsüsünde okunduğunda bütün milletvekilleri tara ndan

coşku ile ayakta alkışlanmış ve 12 Mart 1921’de millî marş olarak kabul edilmiş r.

Beste yarışmasına sadece yirmi dört besteci ka lmış r. İs klâl Marşı, 1924-1930 yılları arasında Ali Rıfat

Çağatay’ın birinci seçilen bestesiyle çalınıp söylenmiş ancak Osman Zeki Üngör’ün 9 Eylül 1922’de Türk süvarile-

rinin İzmir’e girişinde atların çıkardığı nal seslerindeki ri mden etkilenerek bestelediği ezgi çok beğeni toplayınca

Atatürk’ün de izniyle 1930 yılından i baren Millî Marş’ımız yeni ezgisiyle günümüze ulaşmış r.

10

Mehmet Âkif ERSOY (1873-1936)

İstanbul’da doğmuştur. Şiirlerinde sürekli millî konuları ve toplumsal gerçekleri dile getirmiştir. Musta-

fa Kemal önderliğindeki Türk kurtuluş hareketini desteklemiş, daha sonra Burdur milletvekili olarak TBMM’ ye

girmiştir. Ardından Mısır Üniversitesinde Türkçe müderrisliği yapan Mehmet Âkif, şiirlerini “Safahat” adlı kitapta

toplamış, ancak “İstiklâl Marşı benim değil milletimindir.” diyerek onu Safahat’a almamıştır.

Osman Zeki ÜNGÖR (1880- 1958)

İstanbul’da doğmuştur. Müzika-i Hümayun’u bitirdikten sonra İstanbul Erkek Mektebi ve Müzika-i Hü-

mayunda öğretmenlik yapmıştır. Besteci, orkesra şefi ve keman virtüözüdür. Önce Saray Orkestrasını, ardından

Riyaset-i Cumhur Filarmoni Orkestrasını (bugünkü Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası) yönetmiştir. Daha sonra

Atatürk’ün direktifleri ile Musiki Muallim Mektebini kurmuş ve müdürlüğünü yapmıştır. İstiklâl Marşı’ndan başka

birçok marş ve okul şarkıları bestelemiştir.

İstiklâl Marşı’nın Seslendirilmesi

1. Seslendirmeye başlamadan önce vücudun dik durmasına dikkat ediniz.

2. Sesi ısıtmak için ses sınırlarınızı zorlamadan ses ve nefes alıştırmaları yapınız.

3. İstiklâl Marşı’nın sözlerini doğru boğumlayarak söyleyiniz.

4. İstiklâl Marşı’nın birim zaman ve birim vuruşlarını tanımlayınız ve tartımını yapınız.

5. İstiklâl Marşı’nın ritmik yapısını aksatmadan sözlerin bonasını yapınız.

6. İstiklâl Marşı’nın birim zaman ve birim vuruşunu göz önünde bulundurarak solfejini yapınız.

7. İstiklâl Marşı’nın ses ve soluk bağlantısına dikkat ederek marş temposunda seslendiriniz.

8. İstiklâl Marşı’nın sözlerini anlamına uygun etkili bir biçimde selendirmeye dikkat ediniz.

9. İstiklâl Marşı’nı seslendirirken nefes yerlerinin ve sesinizin yüksekliğinin koro üyeleriyle uyumlu olmasına özen

gösteriniz.

10. İstiklâl Marşı’nın gerektirdiği coşkuyu hisssetmeye ve şef ile uyumlu olmaya dikkat ediniz.

İstiklâl Marşı’nı seslendirmeye başlamadan önce aşağıda belirtilen davranışları koro disiplini içinde gerçek-

leştiriniz.

UYARI!

11

ÖĞRENME ALANI

Ünite

SES EĞİTİMİ

KORODA SES EĞİTİMİ1

12


Diyafram nefesi ile ilgili bilgilerinizi hatırlayarak diyafram nefesinin önemini açıklayınız.

SES EĞİTİMİÜNİTE

Bedensel Rahatlık, Solunum ve Artikülasyon1

Nefes, insan sesinin oluşumunda başlıca enerji kaynağıdır. Nefes kontrolünün sağlanabilmesi için vücudun

rahat, dengeli ve dik durması gerekmektedir. Bu aynı zamanda koroda doğru, güzel ve homojen ses üretimi için

kazanılması gereken temel davranışlardan biridir.

BİLGİ

Nefes-ses alıştırmalarına ve şarkı söylemeye başlamadan önce, vücudunuzun doğru pozisyonu aldığından emin olunuz.

UYARI!

Aşağıdaki resmi inceleyerek hangi pozisyonda şarkı söylemenin niçin uygun olduğunu belirtiniz.

ETKİNLİK 1.

13

Sesin doğru ve temiz üretilebilmesi için fiziksel ve zihinsel gerginliğin giderilmesi gerekmektedir. Gevşeme

çalışmalarının kişilerde, fiziksel ve zihinsel bir rahatlama sağladığı bilinmektedir. Bu çalışmalar, ses üretim sürecin-

de gırtlağın, çenenin ve dilin daha rahat kullanılmasına yardımcı olmaktadır. Bedensel rahatlığın eşlik ettiği doğru

solunum, sesin doğru entonasyonla doğru yerde üretilmesi-yayılması, konuşmanın açık-anlaşılır olması ve müzikal

söyleme tekniğinin gelişmesi bakımından önem taşımaktadır.

Solunumu denetleme-geliştirmeye yönelik alıştırmaların düzenli olarak her ders yapılması, eserlerde uzun ve

müzikal cümleleme yapabilmenin temelini oluşturma ve soluk basıncını farklı dinamiklere göre dengeli kullanma

alışkanlığını kazandırma açısından önem taşımaktadır.

Üretilen sesin anlamlı sözlere dönüşebilmesi için sesin artiküle edilmesi gerekmektedir. Artikülasyonda; dil,

dişler, sert ve yumuşak damak, dudaklar görev almaktadır. Vokal ve konsonlar bu organların biçim veya hacim

değiştirmesiyle oluşmaktadır.

Konuşma ve şarkı söylemede kullanılan dilin açık ve anlaşılır olması gerekmektedir. Açıklık ve anlaşılırlık;

sesli - sessiz harflerin doğru boğumlanması (artikülasyon), doğru söyleyiş (telaffuz), anlamına uygun olarak doğru

tonlanması ve vurgulanmasıyla gerçekleşmektedir. Koro çalışmalarında yapılan ses eğitiminin içeriğinde de dilin

anlaşılırlığı, sesli ve sessiz harflerin iyi boğumlanması, doğru vurgu ve tonlama ile Türkçe’nin ses (fonetik) yapı-

sına uygun seslerin üretilmesine yönelik çalışmalar bulunmaktadır. Tınıyı etkileyen önemli faktörlerden biri de

konuşma sırasında sesi iyi yansıtan (sonore) sessizler ve doğuşkanlar yönünden zengin seslilerdir. Bunların bilinçli

kullanılması, koro tınısını zenginleştirir, söz ögesini de daha anlaşılır hâle getirir.

“Herkesin kendine göre bir zevki var. Kimi bahçe ile meşgul olmak, güzel çiçekler yetiştirmek ister. Bazı insan-

lar da adam yetiştirmekten hoşlanır. Bahçesinde çiçek yetiştiren adam bir şey bekler mi? Adam yetiştiren adam

BİLGİ

BİLGİ

BİLGİ

Nefes basıncını sabit tutarak koro ile uyum içinde olmaya, nefes alıştırmalarını beraber başlayıp beraber bitirmeye özen gösteriniz. Nefesinizi verirken elinizi belinize veya karnınıza koyarak diyaframınızı kontrol ediniz.

UYARI!

Yüz kaslarınızı, boyun ve omzunuzu, kol ve bacak kaslarınızı gevşetmeye yönelik egzersizler yapınız.

ETKİNLİK

Uzun, kısa ve forte/piyano nüanslarını içeren nefes egzersizlerini yapınız.

ETKİNLİK

Aşağıdaki okuma metinlerini artikülasyon kurallarına dikkat ederek okuyunuz.

ETKİNLİK

2.

3.

4.

14

da çiçek yetiştirendeki hislerle hareket edebilmelidir. Ancak bu tarzda düşünen adamlardır ki memleketlerine ve

milletlerine ve bunların istikbaline faydalı olurlar (s.11).

Bütün ilerlemeler, insan fikrinin eseridir. Fikri harekete getirmek, birinci işimiz olmalıdır. Bir kere millet ben-

liğine hakim olsun ve düşünebilsin, yeter ( s.67)!

En büyük hakikatlar ve ilerlemeler, fikirlerin serbest ortaya konması ve karşılıklı tartışılması ile ortaya çıkar

(s.67).”

Özata, Metin, Atatürk, Bilim ve Üniversite, Tübitak Yay. 2007.

Aşağıdaki alıştırmayı; önce kapalı ağızla daha sonra tını özelliklerini koruyarak “ e, a, o, u, i ” vokalleriyle,

diyafram nefesinizi de denetleyerek tek nefeste söyleyiniz.

ETKİNLİK

Vokallerin açık ve anlaşılır olmasına dikkat ediniz. Ağzınızı yeteri kadar açarak çene, gırtlak ve dilinizi sıkma-

dan seslendirmeye özen gösteriniz.

UYARI!

Entonasyon, Rezonans ve Registre2

Entonasyon, müzikte birbirleriyle ilişkili iki anlamda kullanılmaktadır:

1. Üretilen sesin frekansının, seslendirilen eserin dizisindeki ses frekanslarına uygunluğu, ses perdesinin doğ-

ruluğu.

2. Sesin doğru perdede üretilmesinden sonra müzikal ifadenin gerektirdiği renk, tını ve hareket ögelerinin

vurgulanması, müziğin karakterinin ortaya konması.

Ses tekniği çalışmalarının doğru yapılması ve doğru ses üretme alışkanlığının yerleşmesi, entonasyon sorunu-

nun çözülmesi bakımından önemlidir.

Doğru ses üretimi temel olarak gırtlak içi kaslarının etkin kullanımı sonucunda, dış kasların ses üretimi süre-

cinden çıkartılması yoluyla sağlanmaktadır. Bu süreçte temel olarak ardışık iki işlem gerçekleşmektedir:

a- Nefes basıncının ayarlanması

b- Ses tellerinin titreşmesiyle oluşan ham sesin; rezonans bölgeleri olan boğaz, ağız ve burun boşluğunda

güçlenerek tını ve renk kazanması

İnsan sesinin rezonans boşluklarında aynı tını ve renk özellikleriyle (karakterle) uzun süre üretilebilmesi, doğ-

BİLGİ

5.

15

ru tekniğin kullanılmasıyla mümkün olmaktadır. Doğru teknik kullanılmadan üretilen ses, ses telleri üzerinde aşırı

basınç ve gerginlik oluşturduğundan kasılma ve sıkışmalara neden olmakta dolayısıyla ses, aynı tını ve renk özel-

likleri korunarak üretilememektedir. Rezonans karakterinin değişmesi, aynı zamanda entonasyonun da değişmesi

anlamına gelmektedir ki bu durum, müzikal ifadenin yetersizliği ile sonuçlanmaktadır.

Tınının, ses aralığının tümünde bozulmaksızın sürdürülebilmesi gerekmektedir. Kabaca, ses tellerinin titre-

şen bölümlerinin değişmesi olarak tanımlayabileceğimiz registre (rejıstı r) geçişlerinde de entonasyon bozulması

olabilmektedir. Register geçişlerine yönelik ayrı çalışmaların yapılması, bu sorunun çözümünde önemli rol oyna-

maktadır.

Özellikle tiz tonlarda, doğru teknikle üretilerek rezonans boşluklarında tını kazanmış olan ses; yüzün ön tara-

fında, üst dişler ile sinüs boşluklarını kapsayan bölgede ve başın üst ve arka kısımlarında titreşim hissedilmesine

sebep olur. Kalın tonlara inildikçe göğüs bölgesinde de titreşim hissedilmeye başlanır. Registre geçişleri ile ilgili

olan çalışmalar yapılırken yüz ve göğüs bölgesinde oluşan titreşimlerin fark edilmesi, doğru ses üretiminin kalıcı

bir davranışa dönüşebilmesi açısından önem taşımaktadır.

Müzikalite (müzikal seslendirme), müziğin; hız, nüans, tür, üslup ve dönem özelliklerinin özümsenerek icra

edilmesi olarak tanımlanabilir. Müzikalite konusu ile ilgili olarak “legato” ve “staccato” söyleme biçimleri üzerinde

durulacaktır.

Legato söyleme; bir sesin sonra gelen sese kesinti olmaksızın bağlanmasıyla oluşur, notalar arasına konan

“bağ” işareti ile gösterilir.

Legato çalışmalarını yaparken sesin renk ve tınısını kaybetmemesine özen gösteriniz.

Staccato söyleme; bir sesten diğer sese, aralarında kısa bir sus işareti varmış gibi kesilerek geçiş yapılmasıyla

oluşur, notanın altına veya üstüne konan (.) işareti ile gösterilir.

Staccato çalışmalarını yaparken nefes basıncınızı dengeli kullanınız.

UYARI!

Registre Bölgeleri

Birinci registre

İkinci registre

Üçüncü registre

16

Aşağıdaki staccato alıştırmalarını diyafram desteğini ve tınıyı koruyarak seslendiriniz.

ETKİNLİK

Legato söylemede en çok karşılaşılan sorunlardan biri, renk ve tını özellikleri sürdürülmeye çalışılırken nefes

basıncının düşürülmesi buna bağlı olarak da düz ve sıkışık ses üretilmesidir. Bu durum, sonraki sese geçiş sırasında

kopmalara ve legato cümlelemenin bozulmasına sebep olmakta, müzikalite eksikliği ile sonuçlanmaktadır.

BİLGİ

Alıştırmaları uygularken yüz ve göğüs tınılarını fark etmeye çalışınız.

UYARI!

1.

Aşağıdaki staccato alıştırmalarını diyafram desteğini ve tınıyı koruyarak seslendiriniz.

ETKİNLİK 2.

17

Tüm alıştırmalar -kromatik iniş ve çıkışlar şeklinde- ses gruplarının özellikleri ve koronun ortak ses aralığı dikkate alınarak birlikte yapılmalıdır.

UYARI!

18

Registre geçişlerinde, sesin tınısında ve renginde keskin değişim olmamalıdır. Tiz tonlara çıkılırken ikinci

registre bölgesi tonları güçlendirilmeli ve üçüncü registre bölgesine hissettirilmeden geçirilmelidir. Pes tonlara

inilirken orta ve üst registre harmonikleri daha yoğun kullanılmalı; birinci registre bölgesi tonları, ilk aşamada

güçlendirilmemelidir.

Ses üretimi sürecinde oluşan rezonans sonucunda sesin incelik / kalınlığına bağlı olarak başın farklı bölge-

lerinde rezonans duyarlılıkları oluşmaktadır. Bu bölgelerin fark edilmesi, üretilen sesin doğruluğunun kontrolüne

yardımcı olmaktadır.

BİLGİ

19

Rezonans Duyarlılığının Oluştuğu Bölgeler

İkinci registre

tınıları, başın üst kısmın-

dan yayılıyormuş hissi

verir.

Birinci registre

tınıları (kalın sesleri), ağız

bölgesinden yayılıyormuş

hissi verir.

Üçüncü registre

tınıları (tiz sesleri), başın

arka kısmından yayılıyor-

muş hissi verir.

Aşağıdaki etkinlikleri yaparken rezonans duyarlılığı bölgelerini hissetmeye çalışınız.

UYARI!

Aşağıda verilmiş olan glissandolu alıştırmaları, dudak trili ile tüm tonları hafif gürlükte (p) düşünerek bas-tırmadan seslendiriniz.

ETKİNLİK

Aşağıda registre geçişleri ile ilgili olarak verilmiş olan alıştırmaları tüm tonları orta hafif gürlükte olacak biçimde seslendiriniz.

ETKİNLİK

3.

4.

20


1. Bedensel duruş ile şarkı söyleme arasındaki ilişkiyi açıklayınız.

……………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………

…………………………………..………………………………………………………………………………..........................................................

2. Aşağıdaki ifadelerde yargı doğru ise cümlenin başına (D), yanlış ise (Y) yazınız.

( ) Nefes kontrolünün sağlanabilmesi için vücudun gergin, dengeli ve yan durması gerekmektedir.

( ) Sesin doğru ve temiz üretilebilmesi için fiziksel ve zihinsel gerginliğin giderilmesi gerekmektedir.

( ) Üretilen sesin anlamlı sözlere dönüştürülmesi süreci artikülasyon olarak adlandırılır.

( ) Entonasyon; üretilen sesin frekansının, seslendirilen eserin dizisindeki ses frekanslarına uygunluğudur.

3. Müzikalite ile entonasyon arasındaki ilişkiyi açıklayınız.

……………………………………………………………………………………………………...……………………………………………………………………

…………………………………...………………………………………………………...................……………………..…….................................

Aşağıdaki soruları yanıtlayınız.

4. Aşağıdakilerden hangisi registre konusu ile ilgilidir?

A) Bedensel duruşun değiştirilmesi B) Soluk alma C) Soluk verme

D) Ses tellerinin titreşen bölgelerinin farklılaşması E) Göğüs kafesinin genişlemesi

5. Eserin karakterinin ortaya çıkarılması amacıyla yapılan çalışmalar aşağıdakilerden hangisi ile ilgilidir?

A) Solunum B) Artikülasyon C) Entonasyon

D) Rezonans E) Fonasyon

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

Bu Ünitede Öğrendiklerim

21

ÖĞRENME ALANI

Üniteler

NİHAVENT MAKAMINİHAVENT MAKAMINDA ESER SESLENDİRMEHİCAZ MAKAMIHİCAZ MAKAMI ESER SESLENDİRMENİKRİZ MAKAMINİKRİZ MAKAMI ESER SESLENDİRME

2 TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARI VE

TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARINDA SES EĞİTİMİ

22


Nihavent makamında bulabildiğiniz nota ve ses kayıtlarını sınıfa getirerek arkadaşlarınızla paylaşı-

nız.

Nihavent makamı, buselik makamı dizisinin rast perdesine aktarılmışıdır. Nihavent makamı, Türk müziği ma-

kamları içerisinde fazla kullanılan makamlardan biridir.

NİHAVENT MAKAMIÜNİTE1

Nihavent Makamının Genel Özellikleri1

BİLGİ

Türk müziğinde yerindenihavent makamı dizisi

RasttaBuselik Beşlisi

NevadaKürdi Dörtlüsü

Durak: Rast perdesidir.

İkinci Durak (güçlü): Neva perdesidir.

Seyir: İnici-çıkıcıdır.

Donanım: Si küçük mücennep bemolü ve mi küçük mücennep bemolü donanı- ma yazılır.

mi küçük mücennep bemolü donanıma yazılır.

Rast

Neva

Nihavent makamın dizisi; rast perdesi üzerinde buselik beşlisine, neva perdesi üzerinde bir kürdi dörtlüsünün

eklenmesiyle meydana gelir.

23

Makamın dizisinde, buselik beşlisinin sesleri kullanılarak tiz seslerde dolaşılır. İnişte tekrar neva perdesinde

asma kalış yapılır. Dizinin orta seslerinde dolaşılır. Karar perdesine inilirken buselik sesleri kullanılır. Karardan önce,

dizi alt taraftan hicaz sesleriyle genişleme yapar. Buselik beşlisinin sesleri ile yedeni olan ırak perdesi de duyuru-

larak karar sesi olan rast perdesinde karar verilir.

Nihavent makamı dizisi hem alt hem de üst taraftan genişler. Dizinin alt tarafına hicaz dörtlüsü, üst tarafına

buselik beşlisi ilave olunur.

Aşağıdaki ezgide durak, ikincil durak perdelerini işaretleyiniz, seyir özelliklerini inceleyerek sınıfça ezginin

solfejini yapınız.

ETKİNLİK

Derse getirmiş olduğunuz nihavent makamındaki eserlerin ses kayıtlarını dinleyiniz; varsa bildiğiniz eserleri

sınıfça seslendiriniz.

ETKİNLİK

1.

2.

24

Nihavent makamını diğer makamlardan ayırabilmek için değişik makamlardan eserleri sınıfça dinleyiniz,

işitsel olarak bu makamın farklılığını ayırt etmeye çalışınız.

ETKİNLİK

Aşağıdaki eseri, durak ve ikincil durak perdeleri ve seyir özellikleri açısından inceleyiniz.

ETKİNLİK

AH BİR ATAŞ VER

TürküYöresi: İzmir

3.

4.

25


Aşağıda boş bırakılan yerleri doğru sözcüklerle tamamlayınız.

1. Nihavent makamı ………….. dörtlüsünden ve …………… beşlisinden oluşur.

2. Nihavent makamı dizisinin durağı, güçlüsü ve yedeni aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru verilmiştir?

A) Çargâh-rast-hüseyni

B) Dügâh-neva-rast

C) Rast-neva-ırak

D) Kürdi-dügâh-yegâh

E) Dügâh-ırak-kürdi


...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

26


Sınıfa getirdiğiniz nihavent makamındaki eserleri birlikte seslendiriniz.

NİHAVENT MAKAMINDA ESER SESLENDİRMEÜNİTE2

Eseri Seslendirmeye Hazırlık1

Eserin Ritmik ve Ezgisel Yapısı2

Koroda, kaynaşmış ve müzikal dinamiklere uygun bir seslendirme yapılabilmesi için vücudun ve sesin, şarkı

söylemeye hazırlanması gerekmektedir. Ayrıca makamın genel özelliklerine uygun bir seslendirme yapılabilmesi

için temel davranışların kazanılması ve uygulanması hedeflenir.

Bir müzik eserini seslendirme öncesinde ve seslendirme sırasında yapılması gereken hazırlık aşamalarını üç

ana bölümde toplayabiliriz:

BİLGİ

Eserin ritmik ve ezgisel yapısını çözümleyerek doğru okunmasına özen gösteriniz.BİLGİ

Nihavent makamında bir eseri seslendirmeden önce makamın genel özelliklerini hatırlayarak arkadaşları-

nızla tartışınız.

ETKİNLİK

Nihavent makamının seyir özelliklerini içeren kısa ezgileri sınıfça seslendiriniz.

ETKİNLİK

Ses egzersizlerinin ses tellerini zorlayıcı tonlarda yapılmamasına dikkat ediniz.

Sesin rezonans bölgelerinde tınlatılmasına, yumuşak, rahat, doğru ve temiz ses üretilmesine özen gösteri-niz.

Nefes ve ses alıştırmaları yaparken diğer koro üyeleriyle uyumlu olmaya özen gösteriniz.

UYARI!

Aşağıdaki etkinliği kurallarına uygun şekilde ve koro disiplini içinde gerçekleştiriniz.

UYARI!

Fiziksel ve zihinsel gerginliğin giderilmesi için yüz kaslarını gevşetme, boyun esnetme, omuz esnetme, omuz

çevirme, kol ve beden esnetme, dil ve çeneye serbestlik kazandırma vb. çalışmalar yapınız.

ETKİNLİK

1.

2.

27

Eserin Seslendirilmesi ve Yorumlanması3

Eseri seslendirmeye başlamadan önce yapılması gereken hazırlıkların son aşamasında eserin müzikal seslen-

dirme kurallarına uygun yorumlanabilmesi için aşağıdaki uyarıları göz önünde bulundurunuz.

BİLGİ

Seslendireceğiniz eserin usulünü sağ ve sol el sıralarına dikkat ederek vurunuz.

ETKİNLİK

Seslendireceğiniz eserin usulünü vurarak bona ve solfejini yapınız. Zorluk çekilen yerleri tespit ederek tekrar ediniz.

ETKİNLİK

Aşağıda verilen ezgiyi ses-nefes bağlantısı ve entonasyona dikkat ederek seslendiriniz.

ETKİNLİK

Sapı yukarı doğru olan notalar sağ elle, sapı aşağı doğru olan notalar sol elle vurulmalıdır.

UYARI!

Eseri seslendirmeye başlamadan önce doğru duruşu sağlayınız.

Eseri seslendirirken aynı anda doğru nefes alıp vermeye, birlikte başlayıp bitirmeye dikkat ediniz.

Eseri sözlerine uygun doğru entonasyonla doğru artiküle etmeye özen göstererek seslendiriniz.

Ürettiğiniz sesin gürlüğünün korodaki ses ve tını birliğini bozmamasına özen gösteriniz.

Eseri makamın ve müzikal ifadenin gereklerine uygun seslendirmeye özen gösteriniz.

Koro şefiniz ile uyum içinde olmaya ve eserin duygusunu yansıtmaya özen gösteriniz.

UYARI!

Nursel MUCU

3.

4.

28

Nihavent Makamında Eserler

Ben Ağlarım Yane Yane

Amman Avcı

Iğdırın Al Alması

Ayrılık

Bülbül ve Gül

Çamlıca Yolunda

Gel Gönlümü

Gökten Yağmur Değil

Güller Ne Hoştur

Maral Gezer Dağ Üste

Neler Ettin Sen

Üsküdará Gider İken

Bir Küçük Ağaç

Sizden Biri

29

BEN AĞLARIM YANE YANE

İlahiYöresi: Sivas

â â

â

30

TürküYöresi: Iğdır

AMMAN AVCI

31

TürküYöresi: Iğdır

IĞDIRIN AL ALMASI

Iğdırın al alması aybalamYemeye bal almasıYâr gelenden sonraYaramın sağalması aybalam

Iğdırından alma aldım aybalamYârimi yola saldımYâr gelenden sonraAyva gibi sarardım aybalam

â â

â

â

32

AYRILIKTürkü

Yöresi: Azerbaycan

33

34

â

BÜLBÜL VE GÜL

Söz ve Müzik: Zeki MÜRENMakam: NihavetUsul: Sofyan

35

Müzik: Nuri Halil POYRAZ

ÇAMLICA YOLUNDA

Makam: NihavetUsul: Aksak

â

ar

r

36

GEL GÖNLÜMÜ

Söz: Mustafa TÖNGEMENMüzik: Erdinç ÇELİKKOL

r

37

38

Söz: Şafak ATAYMANMüzik: Bilge ÖZGEN

Makam: NihaventUsul: Aksak

GÖKTEN YAĞMUR DEĞİL

n

39

40

41

Söz: Vecdi BİNGÖLMüzik: Sadettin KAYNAK

GÜLLER NE HOŞTUR

Makam: NihaventUsul: Nim Sofyan

42

43

TürküYöresi: Kars

MARAL GEZER DAĞ ÜSTE

44

45

Söz: Mehmet EBRUMüzik: Metin EVERES

NELER ETTİN SEN

Makam: NihaventUsul: Nim Sofyan

yak

46

t

47

TürküYöresi: İstanbul

ÜSKÜDARÁ GİDERİKEN

48

â

â â

â

â

49

BİR KÜÇÜK AĞAÇ

Makam: NihaventUsul: Sofyan

50

51

SİZDEN BİRİ

Makamı: NihaventUsulü: Semai

Söz: İlkan SANMüzik: Erol SAYAN

52

53


DERECELİ PUANLAMA ANAHTARI

Ölçütler

Duruş

SesinKullanımı

Entonasyon-Artikülasyon

Ritmik-Ezgisel Yapı

Uyum

Eserin Usulünü

vurur.

Puan Aralığı

Geliştirilebilir(1)

İyi(2)

Çok iyi(3)

Usul, sürelerine uygun olarak vurulmamaktadır. Usul vurulurken sağ ve sol el karışmaktadır.

Sesin yüksekliği koro içinde ayarlanamamak-ta; hem koro hem de şef ile uyum tam olarak sağlanamamaktadır.

Notaların sürelerine uygun okunmasında aksamalar olmaktadır. Rast makamında seslendirilen eserlerin seyir özeliklerine dikkat edilmemektedir.

Eserler seslendirilirken sözler anlaşılmamakta ve anlamına uygun seslendirilememektedir. Şarkı söylemede ses temizliği kimi zaman sağlanamamaktadır.

Egzersizlerde ve eser seslendirmede ses-soluk bağlantısı kurulamadı-ğından doğru ve temiz bir seslendirme yapıla-mamaktadır.

Vücudun duruşu doğru değildir. Seslendirme sırasında gırtlak zorlan-makta, çene az açılmak-tadır.

Usul, kimi zaman sü-relerine uygun olarak vurulmamaktadır. Usul vurulurken sağ ve sol el kimi zaman karışmak-tadır.

Sesin yüksekliği koro içinde ayarlanmakta fakat şef ile uyumda sorunlar yaşanmaktadır.

Notaların sürelerinde kimi zaman aksamalar olmaktadır. Rast ma-kamında seslendirilen eserlerin bazılarında seyir özeliklerine dikkat edilmemektedir.

Eserler seslendirilirken sözler anlaşılır biçimde ancak anlamına uygun seslendirilmemektedir. Şarkı söylemede ses te-mizliğinde çok az da olsa sorunlar yaşanmaktadır.

Egzersizlerde ve eser seslendirmelerde ses-soluk bağlantısı kurulmakta fakat temiz seslendirmede sorunlar yaşanmaktadır.

Vücut, genel olarak dik durmakta, ara sıra duruş bozulmaktadır. Gırtlağın rahatlığı sağlanmakta fakat çene kontrolünde kimi zaman sıkıntılar yaşanmaktadır.

Usul, sürelerine uygun olarak vurulmaktadır. Usul vurulurken sağ ve sol el doğru kullanılmak-tadır.

Sesin yüksekliği koro içinde ayarlanmakta; hem koro hem de şef ile tam olarak uyum sağlan-maktadır.

Notaların tamamı süre-lerine uygun okunmak-tadır. Rast makamında eserle-rin seslendirilmesinde, seyir özeliklerine dikkat edilmektedir.

Eserler seslendirilirken sözler anlaşılmakta ve anlamına uygun ses-lendirilmektedir. Şarkı söylemede ses temizliği sağlanmaktadır.

Egzersizlerde ve eser seslendirmelerde ses-soluk bağlantısı kurula-rak ses, doğru ve temiz kullanılmaktadır.

Vücut dik, baş tam karşıya bakacak şekilde durmaktadır. Gırtlak, dil ve çene rahatlığı tam olarak sağlanmaktadır.

Puan

ÖğretmenÖğrenci

54

Durak: Dügâh perdesidir.

Dügâh

İkinci Durak (güçlü): Neva perdesidir.Neva

Seyir: Çıkıcı ya da inici-çıkıcıdır.

Donanım: Dik kürdi, nim hicaz ve eviç sesleri

Dik kürdi

EviçNim hicaz


Hicaz makamına ait sözlü eserleri içeren ses kayıtlarını sınıfça dinleyiniz.

HİCAZ MAKAMIÜNİTE3

Hicaz Makamının Genel Özellikleri1

Hicaz makamı, dügâh perdesinde karar verir; ikincil durağı (güçlü) neva perdesidir. Donanımda; dik kürdi, nim

hicaz ve eviç seslerini gösteren işaretler yer alır.

BİLGİ

Hicaz makamı dizisi; dügâhta hicaz dörtlüsüne, nevada rast beşlisinin eklenmesiyle oluşur.

Seyri, çıkıcı ya da inici-çıkıcı olarak kullanılabilir. Eviç sesi, inici nağmeler etkisiyle acem sesine dönüşebilir.

Makam, yegâ h ve tiz neva sesleri arasında seyreder.

Nevada rast beşlisi

Dügâhda hicaz beşlisi

55

Yürük Semai Ahmet BARAN

Türk müziği eserlerinin solfeji yapılırken ismi söylenen notanın frekansı, referansı 440 hertz. “la” sesi olan

çalgılarda tam dörtlü yukarıdaki sese karşılık gelmektedir.

UYARI!

Aşağıdaki ezgileri inceleyerek durak ve ikincil durak perdelerini işaretleyiniz, seyir özelliklerini tartışınız.

ETKİNLİK

Aşağıdaki ezgileri sınıfça seslendiriniz.

ETKİNLİK

Derse getirmiş olduğunuz ses kayıt örneklerini dinleyerek hicaz makamında olanları işitsel olarak anlamaya

çalışınız, hicaz makamındaki eserleri diğer eserlerden ayıran özellikleri açıklayınız.

ETKİNLİK

1.

2.

3.

Piyanoda 440 hz. Türk Müziğinde

56

TürküYöresi: Yozgat

ARPA BUĞDAY DANELER

Aşağıdaki eseri, hicaz makamının genel özelliklerini göz önünde bulundurarak inceleyip sınıfça seslendiriniz.

ETKİNLİK 4.

57



( ) Hicaz makamı neva perdesinde karar verir.

( ) Hicaz makamının ikincil durağı hüseyni perdesidir.

( ) Hicaz makamının donanımında dik kürdi, segâh ve eviç seslerini gösteren işaretler yer alır.

( ) Hicaz makamının seyri çıkıcı ya da inici-çıkıcıdır.

( ) Hicaz makamında eviç sesi inici nağmeler etkisiyle acem sesine dönüşebilir.

( ) Hicaz makamı, rast ve tiz neva sesleri arasında seyreder.

2. Hicaz makamının donanımını, durak ve ikincil durak perdelerini aşağıdaki dizek üzerinde gösteriniz.


...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

58


Hicaz makamında eserler getirerek sınıfça seslendiriniz.

HİCAZ MAKAMINDA ESER SESLENDİRMEÜNİTE4


Koroda kaynaşmış ve müzikal dinamiklere uygun bir seslendirme yapılabilmesi için vücudun ve sesin, şarkı

söylemeye hazırlanması gerekmektedir. Bu amaçla yapılması gereken ön hazırlık çalışmalarıyla; bedensel ve zi-

hinsel gerginliğin giderilmesi, ses üretiminde görev alan organların çalışma biçimleri dikkate alınarak nefes ve ses

bağlantısının kurulması, ses bütünlüğü ve müzikal dinamiklere ilişkin farkındalık kazandırılması sağlanır. Makamın

genel özelliklerine uygun bir seslendirme yapılabilmesi gibi temel davranışların kazanılması ve uygulanması he-

deflenir. Ayrıca eser ile ilgili literatür bilgileri (bestecisi, yöresi, kimden alındığı, kimin derlediği vb.) araştırılmalıdır.

Eser seslendirme öncesinde ve seslendirme sırasında yapılması gereken bu hazırlık aşamalarını üç ana bö-

lümde toplayabiliriz:

BİLGİ

Ses egzersizlerinin ses tellerini zorlayıcı tonlarda yapılmamasına dikkat ediniz.

Sesin rezonans bölgelerinde tınlatılmasına, yumuşak, rahat, doğru ve temiz ses üretilmesine özen gösteri-niz.

Nefes ve ses alıştırmaları yaparken diğer koro üyeleriyle uyumlu olmaya özen gösteriniz.

UYARI!


UYARI!

Fiziksel ve zihinsel gerginliğin giderilmesi için yüz kaslarını gevşetme, boyun esnetme, omuz esnetme, omuz

çevirme, kol ve beden esnetme, dil ve çeneye serbestlik kazandırma vb. çalışmalar yapınız.

ETKİNLİK

59





BİLGİ

UYARI!

Sapı yukarı doğru olan notalar sağ elle, sapı aşağı doğru olan notalar sol elle vurulmalıdır.

UYARI!

Eserlerin sözlerini doğru artiküle etmeye özen gösteriniz.

UYARI!







Hicaz makamının seyir özelliklerini içeren kısa ezgileri sınıfça seslendiriniz.

ETKİNLİK 2.

Seslendireceğiniz eserin usulünü sağ ve sol el sıralarına dikkat ederek vurunuz.

ETKİNLİK 33.

Hicaz makamında bir eseri seslendirmeden önce makamın genel özelliklerini hatırlayarak arkadaşlarınızla

tartışınız.

ETKİNLİK 1.

Seslendireceğiniz eserin usulünü vurarak bona ve solfejini yapınız. Zorluk çekilen yerleri tespit ederek tekrar

ediniz.

ETKİNLİK 4.

60

Aşağıda verilen ezgiyi ses-nefes bağlantısı ve entonasyona dikkat ederek seslendiriniz.

ETKİNLİK 2.

Atatürk’ ün sevdiği hicaz makamındaki eserleri araştırarak düzeyinize uygun olanları seslendiriniz.

ETKİNLİK 3.

Ders kitabınızda yer alan eserlerin Türk müziği korolarınca seslendirilmiş kayıtlarını dinleyiniz.

ETKİNLİK 1.

Usulü: Düyek Deniz GÖKTAŞ

61

Hicaz Makamında Eserler

Ah Edip İnilerim Gurbet Elinde

Al Goncayı Deremedim

BeyoğluńunKonakları

Bir Dalda İki Kiraz

Dediler Zamanla Hep Azalırmış Sevgiler

Ey Bûti Nev Edâ Olmuşum Müptelâ

Gönül Penceresinden Ansızın Bakıp Geçti

Humaram Yâr Humaram

Maya Dağdan Kalkan Kazlar

Pencere Açıldı Bilal Oğlan

Tunca Boylarında Tozdan Dumandan

Akşam Olur Sabah Olur Yâr Gelmez

Sevemez Kimse Seni Benim Sevdiğim Kadar

62

Makam: HicazUsul: Nim Sofyan

Söz: Celâl ERTENMüzik: Kadri ŞENÇALAR

AH EDİP İNİLERİM GURBET ELİNDE

63

Koro içinMakam: HicazUsul: Nim Sofyan

Söz: Celâl ERTENMüzik: Kadri ŞENÇALAR

AH EDİP İNİLERİM GURBET ELİNDE

64

Makam: HicazUsul: Düyek

Müzik: Yesari Asım ARSOY

AL GONCAYI DEREMEDİM

â

65

Koro içinMakam: HicazUsul: Düyek

Müzik: Yesari Asım ARSOY

AL GONCAYI DEREMEDİM

66

TürküYöresi: Çankırı

BEYOĞLUŃUN KONAKLARI

67

TürküYöresi: Çankırı

BEYOĞLUŃUN KONAKLARI

68

BİR DALDA İKİ KİRAZ

TürküYöresi: Hatay

69

BİR DALDA İKİ KİRAZ

TürküYöresi: Hatay

70


Söz: İlter YEŞİLAYMüzik: Bilge ÖZGEN

DEDİLER ZAMANLA HEP AZALIRMIŞ SEVGİLER

71


Söz: İlter YEŞİLAYMüzik: Bilge ÖZGEN

DEDİLER ZAMANLA HEP AZALIRMIŞ SEVGİLER

72

Makam: HicazUsul: Semai

Söz: Enderunlu VASIFMüzik:Dede EFENDİ

EY BÛTİ NEV-EDÂ OLMUŞUM MÜPTELÂ

73

Makam: HicazUsul: Semai

Söz: Enderunlu VASIFMüzik:Dede EFENDİ

EY BÛTİ NEV-EDÂ OLMUŞUM MÜPTELÂ

74

Makam:HicazUsul: Nim Sofyan

Söz: Şemsi BELLİMüzik: Muzaffer İLKAR

GÖNÜL PENCERESİNDEN ANSIZIN BAKIP GEÇTİN

â â

75

Koro için düzenlemeMakam: HicazUsul: Nim Sofyan

Söz: Şemsi BELLİMüzik: Muzaffer İLKAR

GÖNÜL PENCERESİNDEN ANSIZIN BAKIP GEÇTİN

â â â â

76

TürküYöresi: Kerkük

HUMARAM YÂR HUMARAM

â

â

77

TürküYöresi: Kerkük

Koro için düzenlenmiş

HUMARAM YÂR HUMARAM

â

â

78

TürküYöresi: Rumeli

MAYA DAĞ´DAN KALKAN KAZLAR

â

â

79


MAYA DAĞ´DAN KALKAN KAZLAR


80


PENCERE AÇILDI BİLÂL OĞLAN

81


PENCERE AÇILDI BİL L OĞLAN


Â

82

TUNCA BOYLARINDA TOZDAN DUMANDAN


ââ

ââ

83

Söz, Müzik: Dramalı HasanMakamı: HicazUsulü: Nim Sofyan

AKŞAM OLUR SABAH OLUR YÂR GELMEZ

â

84

SEVEMEZ KİMSE SENİ BENİM SEVDİĞİM KADAR


Bir gün beni unutupBaşkalarına bakmaBirazcık sevgin varsaBeni yalnız bırakma.

Söz, Müzik: Suat SAYIN

Makam: HicazUsul: Duyek

Saz

Müzik: Suat Sayın

Se ve mez kim se se ni Saz Be nim sev di ğim ka dar

Sev gi lim sen ol maz san Ya şa makne ye ya rar

Her gün se ni dü şü nür Her an se ni ya şa rım

Se ni sev mek den de ğil kay bet mek den kor ka rım

SEVEMEZ KİMSE SENİ BENİM SEVDİĞİM KADAR

D.C.

85



Ölçütler

Duruş

SesinKullanımı

Entonasyon-Artikülasyon


Uyum

Eserin Usulünü

vurur.

Puan Aralığı

Geliştirilebilir(1)

İyi(2)

Çok iyi(3)


Sesin yüksekliği koro içinde ayarlanamamak-ta; hem koro hem de şef ile tam olarak uyum sağlanamamaktadır.



Egzersizlerde ve eser seslendirmede ses-soluk bağlantısı kurulamadı-ğından doğru ve temiz bir seslendirme yapıla-mamaktadır.






Egzersizlerde ve eser seslendirmelerde ses-soluk bağlantısı kurulmakta fakat temiz seslendirmede sorunlar yaşanmaktadır.

Vücut, genel olarak dik durmakta, ara sıra duruş bozulmaktadır. Gırtlağın rahatlığı sağlanmakta fakat çene kontrolünde kimi zaman sıkıntılar yaşanmaktadır.


Sesin yüksekliği koro içinde ayarlanmakta; hem koro hem de şef ile tam olarak uyum sağlanmaktadır.



Egzersizlerde ve eser seslendirmelerde ses-soluk bağlantısı kurula-rak ses, doğru ve temiz kullanılmaktadır.


Puan

ÖğretmenÖğrenci

86


Nikriz makamına ait sözlü eserleri içeren ses kayıtlarını sınıfça dinleyiniz.

NİKRİZ MAKAMIÜNİTE5

Nikriz Makamının Genel Özellikleri1

Nikriz makamı, rast perdesinde karar verir; ikincil durak perdesi, neva perdesidir. Donanımında; dik kürdi [si

bakiye bemol( )], eviç [fa bakiye diyez ( )] ve nim hicaz [do bakiye diyez ( )] seslerini gösteren işaretler yer alır.

BİLGİ

Durak: Rast perdesidir.

Rast

İkinci Durak (güçlü): Neva perdesidir.Neva

Seyir: İnici-çıkıcıdır.

Donanım: Dik kürdi, eviç ve nim hicaz sesleri

Dikkürdi

Eviç Nimhicaz

Nikriz makamı dizisi; yerinde nikriz beşlisine, neva perdesi üzerinde rast veya buselik dörtlülerinin eklenme-

siyle oluşur.

a )

b )

yerinde nikriz 5´lisi

yerinde nikriz 5´lisi

nevada rast 4´lüsü

nevada buselik 4´lüsü

87

Usulü: Türk Aksağı

Usulü: Sofyan

Günay GÜNAYDIN

Deniz GÖKTAŞ

Nikriz beşlisinin seslerinden seyre başlanır. İnici-çıkıcı seyri olan bu makam, yegâh ve tiz neva sesleri arasında

seyredebilir. Eviç sesi, inici nağmeler etkisiyle acem sesine dönüşebilir.

Aşağıdaki ezgileri inceleyerek durak ve ikincil durak perdelerini işaretleyiniz. Eserin seyir özelliklerini tartı-

şınız ve sınıfça solfejini yapınız.

ETKİNLİK

Derse getirmiş olduğunuz nikriz makamındaki eserlerin ses kayıtlarını dinleyiniz varsa bildiğiniz eserleri sı-

nıfça seslendiriniz.

ETKİNLİK

Nikriz makamını diğer makamlardan ayırabilmek için değişik makamlardan eserleri sınıfça dinleyerek işitsel

olarak bu makamın farklılığını ayırt etmeye çalışınız.

ETKİNLİK

1.

2.

3.

88

Aşağıdaki eseri, durak ve ikincil durak perdeleri ve seyir özellikleri açısından inceleyiniz.

ETKİNLİK

Türk müziği eserlerinin solfeji yapılırken ismi söylenen notanın frekansı, referansı 440 hertz . “la” sesi olan

çalgılarda tam dörtlü yukarıdaki sese karşılık gelmektedir.

UYARI!

Piyanoda Türk Müziğinde

4.

2. Elmayı soydum dildim Yere düştü de sildim Ben yârin kıymetini (gülüm) Elden gitti de bildim

3. Kız saçların ne uzun Gören desin maşallah Bizim evde elin yok Sen olursun inşallah

4. Kız saçların örülmüş Ortasından bölünmüş Dünyanın güzelliği (canım) Hep mi sana verilmiş

GİDERKEN BİZE UĞRA

TürküYöresi: Giresun

89



( ) Nikriz makamının seyri, inici ve çıkıcıdır.

( ) Nikriz makamın donanımında; si bakiye bemol, fa bakiye diyez ve do bakiye diyez seslerini gösteren

işaretler yer alır.

( ) Nikriz makamı, neva perdesinde karar verir.

( ) Nikriz makamı dizisi yalnızca nikriz beşlisinden oluşur.

( ) Nikriz makamının ikincil durağı, rast perdesidir.

2. Aşağıdaki dizek üzerinde nikriz makamının donanımını, durak ve ikincil durak perdelerini işaretleyiniz.

3. Yerinde nikriz beşlisini oluşturan sesleri aşağıdaki dizek üzerine yazınız.


...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

90


Nikriz makamında eserler getirerek sınıfça seslendiriniz.

NİKRİZ MAKAMINDA ESER SESLENDİRMEÜNİTE6



Koroda, kaynaşmış ve müzikal dinamiklere uygun bir seslendirme yapılabilmesi için vücudun ve sesin, şarkı

söylemeye hazırlanması gerekmektedir. Ayrıca makamın genel özelliklerine uygun bir seslendirme yapılabilmesi

için temel davranışların kazanılması ve uygulanması hedeflenir.

Eser seslendirme öncesinde ve seslendirme sırasında yapılması gereken bu hazırlık aşamalarını üç ana bö-

lümde toplayabiliriz:

BİLGİ

Fiziksel ve zihinsel gerginliği giderme, dil ve çeneye serbestlik kazandırma çalışmaları yapınız.

ETKİNLİK

Nefes ve ses alıştırmalarına başlamadan önce vücudun alması gereken doğru duruşu sağlayınız.

ETKİNLİK

Ses egzersizlerinin ses tellerini zorlayıcı tonlarda yapılmamasına dikkat ediniz. Sesin rezonans bölgelerinde

tınlatılmasına, yumuşak, rahat, doğru ve temiz ses üretilmesine özen gösteriniz.

Nefes ve ses alıştırmaları yaparken koronun diğer üyeleriyle uyumlu olmaya özen gösteriniz.

Seslendireceğiniz eserin literatür bilgilerini inceleyiniz.

UYARI!

Eseri seslendirmeden önce nikriz makamının özelliklerini hatırlayınız ve arkadaşlarınızla paylaşınız.

ETKİNLİK


UYARI!

1.

2.

1.

91

Nikriz makamının seyir özelliklerini içeren kısa ezgileri sınıfça seslendiriniz.

ETKİNLİK

Seslendireceğiniz eserin bona ve solfejini, usulünü vurarak yapınız. Zorluk çektiğiniz bölümleri tespit ederek

tekrar ediniz.

ETKİNLİK

Seslendireceğiniz eserin sağ ve sol el usul vuruşlarına dikkat ediniz.

ETKİNLİK

Eseri seslendirirken sözlerini doğru artiküle etmeye özen gösteriniz.

UYARI!

Usul vuruşlarında sapı yukarıya doğru olan notalar, sağ elle; sapı

aşağıya doğru olan notalar, sol elle vurulmalıdır.

UYARI!

2.

3.

4.

92




BİLGİ







UYARI!

93

Aşağıda verilen ezgileri, ses - nefes bağlantısı ve entonasyona dikkat ederek seslendiriniz.

ETKİNLİK

Usulü: Semai

Usulü: Türk Aksağı

Gülşah SEVER

Gülşah SEVER

94

Nikriz Makamında Eserler

Atatürk’üm Karşımda

Dağ Başında Tüter Duman

Elmas Senin Yüzün Gören

Gönül Sevdi Bir Duhteri

Neden Hiç Dinmiyor

Ben Giderim Batum’a

Feraye’dir Kızın Adı

Penceresi Yola Karşı

Şu Aydın’ın Uşağı

Sobalarında Guru da Meşe Yanıyor

Yörük Yaylası

95

Söz: İlhan DEMİRASLAN Müzik: Selâhattin İÇLİUsulü: Sofyan

ATATÜRK’ÜM KARŞIMDA

96

Söz: Bilinmiyor Müzik: Kadri ŞENÇALAR

Makamı: NikrizUsulü: Aksak

DAĞ BAŞINDA TÜTER DUMAN

97

Makam: NikrizUsul: Aksak

Söz: BilinmiyorMüzik: Kadri ŞENÇALAR

DAĞBAŞINDA TÜTER DUMAN

98

Makam: NikrizUsul: Aksak

Söz-Müzik: Tamburi Mustafa ÇAVUŞ

ELMAS SENİN YÜZÜN GÖREN

Â

ââ

99

Koro için düzenlemeMakam: NikrizUsul: Aksak

Söz-Müzik: Tamburi Mustafa ÇAVUŞ

ELMAS SENİN YÜZÜN GÖREN

ââ

Â

100

Makam: NikrizUsul: Curcuna

Söz-Müzik: Bilinmiyor

GÖNÜL SEVDİ BİR DUHTERİ

1.Gönül sevdi bir duhteri Haram etti bana her yeri Acep nerde şimdi ol peri

2.Benim canım a sultanım Senin elinden harabım Gören var mı ol güzel yâr

Beni ateşlere yaktı Ne aklım ne fikrim kaldı

101

Koro için düzenlemeMakam: NikrizUsul: Curcuna

Söz-Müzik: Bilinmiyor

GÖNÜL SEVDİ BİR DUHTERİ

1.Gönül sevdi bir duhteri Haram etti bana her yeri Acep nerde şimdi ol peri

2.Benim canım a sultanım Senin elinden harabım Gören var mı ol güzel yâr

Beni ateşlere yaktı Ne aklım ne fikrim kaldı

102

Söz: Hilmi SOYKUTMüzik: Avni ANIL

Makam: NikrizUsul: Düyek

NEDEN HİÇ DİNMİYOR

103

TürküYöresi: Sinop

BEN GİDERİM BATUMA

104

TürküYöresi: Muğla

FERAYE´DİR KIZIN ADI

â

â

105

TürküYöresi: Trakya

PENCERESİ YOLA KARŞI

3. Arabası döşemeli Yâr çevresi işlemeli Annesinden istemel

4. Arabası mavi boya Başındaki zarif oya Saramadım doya doya

5. Çay başında gördüm seni Kaşlarından bildim seni İnkâr etme sevdim seni

â

106

TürküYöresi: Isparta

ŞU AYDINÍN UŞAĞI

107

TürküYöresi: Denizli

SOBALARINDA GURU DA MEŞE YANIYOR

108


YÖRÜK YAYLASI

109



Ölçütler

Duruş

SesinKullanımı

Entonasyon-Ar külasyon


Uyum

Eserin Usulünü

vurur.

Puan Aralığı

Geliş rilebilir(1)

İyi(2)

Çok iyi(3)


Sesin yüksekliği koro içinde ayarlanamamakta hem koro hem de şef ile tam olarak uyum sağla-namamaktadır.



Egzersizlerde ve eser seslendirmede ses-soluk bağlan sı kurulamadı-ğından doğru ve temiz bir seslendirme yapıla-mamaktadır.






Egzersizlerde ve eser seslendirmelerde ses-soluk bağlan sı kurulmakta fakat temiz seslendirmede sorunlar yaşanmaktadır.

Vücut, genel olarak dik durmakta, ara sıra duruş bozulmaktadır. Gırtlağın rahatlığı sağlanmakta fakat çene kontrolünde kimi zaman sıkın lar yaşanmaktadır.


Sesin yüksekliği koro içinde ayarlanmakta hem koro hem de şef ile tam olarak uyum sağlan-maktadır.



Egzersizlerde ve eser seslendirmelerde ses-soluk bağlan sı kurula-rak ses, doğru ve temiz kullanılmaktadır.


Puan

ÖğretmenÖğrenci

110

TERİMLER SÖZLÜĞÜ

- A -ar külasyon: Tane tane belirleyerek seslendiriliş. Açık ve seçik cümleleme.

- D -durak: Geleneksel Türk müziğinde parçayı tonalitenin esas sesinde sona erdiren karar notası.

- F -forte ( f ): Kuvvetli, güçlü. fone k: Ses bilgisi; sesleri bütün özellikleriyle ve ayrın larıyla gösteren, sesçil.

- G -glissando: Kaymak kelimesinden İtalyancadan geçen, sesi kaydırarak ses dizisini çabuk söylemek.

- İ -ikincil durak: Makamın ara ve asma karar sesi.

- K -karcığar: Türk müziği makamlarından biri. Bir kuş türü.konson: Oluşumları sırasında ses yolunda daralma ve genişleme hareketleriyle üre len ses; sessiz harf.kroma k dizi: Ba müziğindeki bütün sesleri içeren 12 notalı, her nota arası yarım aralık olan dizi.

- M -makam: Durak ve ikincil durak perdeleri etra nda belirli seyir kurallarına uygun hareket eden sesler bütünü.

- N -nikriz: Farsça “nîk: iyilik” ve “rîz: saçan”, “nikrîz: iyilik saçan, neşe dağıtan”.

- P -piyano: Hafi f gürlükte seslendirmeyi ifade eden terim.

- R -registre: Ses tellerinin düşük, orta ve yüksek frekanslı sesleri oluştururken treşen bölümlerini tanımlamak için kullanılan terim.rezonans: Titreşim, nlama.

- S -segâh: Farsça “se: üç” ve “gâh: yer”den “segâh: üçüncü yer”.sonorite: Seslilik, ötümlülük, ses dolgunluğu ve kalitesi.

- V -vokal: Oluşumları sırasında ses yolunda belli bir engelle karşılaşmayan sesler; sesli harf.

111

KAYNAKÇA

Arkan, Muzaffer, Koro ve Koro Yönetimi, Birinci Baskı, MEB Devlet Kitapları, İstanbul, 1971.

Aydınlatan, Ziya, Saip Egüz, Türkü ve Şarkılarla Yeni Müzik Eğitimi, Helvacıoğlo AŞ,İstanbul, 1985.

Aydınlatan, Ziya, Saip Egüz, Çoksesli Müzik Eğitimi, İstanbul, 1970.

Aydoğan, Salih, Hayat Kaynağımız Müzik, Arkadaş Yayınları, Ankara, 1992.

Balkan, Aziz, Okullarımızda Türk Müziği, Ana Makam, Renk Ofset, Samsun, 1989.

Çevik, Suna, Koro Eğtimi ve Yönetim Teknikleri, Doruk Yayıncılık, Ankara, 1997.

Davran, Yalçın, Şarkı Söyleme Sanatının Öyküsü, Evrensel Müzikevi, Ankara, 1997.

Egüz, Saip, Koro Eğitimi ve Koro Yönetimi, Ayyıldız Matbaası AŞ, Ankara, 1981.

Egüz, Saip, Toplu Ses Eğitimi, Temel Konular I, Ayyıldız Matbaası AŞ, Ankara,1980.

Emnalar, Ahmet, Türk Müziğinde Koro, Ege Üniversitesi Basım Evi, İzmir, 1992.

Miller, Richard, Solutions for Singers, Oxford Universty Press, Oxford, 2004.

Miller, Richard, On the Art of Singing , Oxford Universty Press, Oxford, 1996.

Miller, Richard ,The Structure of Singing: System and Art of Vocal Technique, Cengage Learning, Ağustos 2001.

Özkan, İsmail Hakkı, Türk Musikisi Nazariyarı ve Usulleri, Kudüm Velveleleri, Ötüken Neşriyat, İstanbul, 2003..Robert, T. Sataloff (ed), Voice Perspectives, Singular Publishing Group Inc. 1998.

Say, Ahmet, Müziğin Kitabı, Müzik Ansiklopedisi Yayınları, Ankara, 2001.

Say, Ahmet, Müzik Ansiklopedisi, Müzik Ansiklopedisi Yayınları, Ankara,2005.

Say, Ahmet, Müzik Tarihi, Müzik Ansiklopedisi Yayınları, Ankara, 1994.

Sobotta, İnsan Anatomisi Atlası, Cilt 2, Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul, 2001.

Töreyin, Ayşe Meral, “Müzik Eğitimi Anabilim Dallarının Ses Eğitimi Alan Derslerinde Karşılaşılan Sorunlar ve Müzik Öğretmenliğine Etkileri”, I. Ulusal Koro Eğitimi ve Yönetimi Sempozyumu, Ankara, 2001.

Türkçe Sözlük, TDK Yayınları, Ankara, 2005.

Uçan, Ali, Müzik Eğitimi, Temel Kavramlar-İlkeler-Yaklaşımlar, Müzik Ansiklopedisi Yayınları, Ankara, 1994.

Vennard, William, Singing: The Mechanism and The Tecnic, Carl Fischer Pub. New York, 1967.

Yazım Kılavuzu, TDK Yayınları, Ankara, 2005.

112

ÇALIŞMA SAYFASI

113

114

Documents

TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ 11img.eba.gov.tr/544/050/a14/ea3/b15/054/6f9/a0c/0f2/d1c/...Millî Eğitim Bakanlığı, Talim ve Terbiye Kurulunun 29.06.2012 gün ve 71 sayılı