20 GW @ 2023 RES ULUSAL HEDEFİ

SORUNLAR & ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

MUSTAFA ÇALIŞKAN Makine Yüksek Mühendisi

ETKB - Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü

DÜNYADA YENİLENEBİLİR ENERJİ KULLANIMI

DÜNYA GENELİNDE ELEKTRİK ÜRETİMİNİN %87’Sİ FOSİL KAYNAKLI. NÜKLEERİN PAYI %5, YENİLENEBİLİRİN PAYI İSE YAKLAŞIK %8’DİR. YENİLENEBİLİR KAYNAKLI ÜRETİMDE HİDROLİĞİN PAYI %75,7, RÜZGARIN PAYI %12,4, BİYOKÜTLENİN PAYI %7,8, GÜNEŞİN PAYI %2,7 VE JEOTERMAL KAYNAKLARIN PAYI İSE %1,4 CİVARINDADIR.

DOĞAL GAZ + LNG 21190,69 MW

% 31,06

DİĞER 5964,4 MW

% 8,95 KÖMÜR & LİNYİT 14034,28 MW

% 20,57

KÜÇÜK HİDROLİK 6868,29 MW

% 10,07

BARAJLI HİDROLİK 16586,64 MW

% 24,31

JEOTERMAL 358,42 MW

% 0,53

RÜZGAR 3483,94

MW % 5,11

GÜNEŞ 20,25 MW

% 0,03

TÜRKİYE KURULU GÜÇ DAĞILIMI

( Toplam: 67 GW )

TOPLAM: 239 011 147 kWh/yıl

RÜZGAR 3483,94

MW % 31,6

GÜNEŞ 20,25 MW

0,18%

JEOTERMAL 358,42 MW

% 3,25

KÜÇÜK HİDROLİK 6868,29 MW

% 62

YENİLENEBİLİR + ATIK

267,67 MW 2,4%

YENİLENEBİLİR KURULU KAPASİTE

( Toplam: 11 GW )

YENİLENEBİLİR ENERJİ KULLANIM HEDEFLERİ – 2023

ELEKTRİK ÜRETİMİNİN %30’U YEK.

TOPLAM KURULU GÜÇ: 125 GW

ULUSAL RES HEDEFİ (YIL: 2023)

20 000 MW 2015 – 2023 YILLARI ARASINDA

KURULMASI GEREKEN EK KAPASİTE

16 575 MW

HER YIL 1841 MW RES İŞLETMEYE ALINMALIDIR.

TÜRKİYE RÜZGAR ENERJİSİ POTANSİYELİ

EİE tarafından REPA hazırlandı ve ülkemizin rüzgar kaynakları görünür hale geldi. Yıl Aralık 2006.

Rüzgar Sınıfı

Yıllık Güç

Yoğunluğu

(W/m2)

Yıllık Ortalama

Rüzgar Hızı

(m/s)

Toplam

Kapasite

(MW)

4 400 – 500 7,0 – 7,5 29 259,36

5 500 – 600 7,5 – 8,0 12 994,32

6 600 – 800 8,0 – 9,0 5 399,92

7 > 800 > 9,0 195,84

TOPLAM KAPASİTE 47 849,44

Karasal: 37 836

Deniz Üstü: 10 013

TÜRKİYE RÜZGAR ENERJİSİ POTANSİYELİ

RES KURULAMAZ ALANLAR

RES KURULU GÜÇ GELİŞİMİ

• 20 GW HEDEFİMİZİN 3,5 GW KADARINA ULAŞILMIŞTIR.

• GERİYE 9 YIL SÜRE VE KURULACAK 16,5 GW EK KAPASİTE KALDI.

YILLIK İŞLETMEYE GİREN RES KURULU GÜCÜ

• HER YIL ORTALAMA 500-600 MW RES İŞLETMEYE ALINMIŞTIR.

• 16,5 GW İLAVE KAPASİTENİN 9 YILDA DEVREYE ALINABİLMESİ İÇİN HER YIL 1841 MW RES’İ İŞLETMEYE ALMAMIZ GEREKECEKTİR.

• KISACA, YATIRIM PERFORMANSIMIZI EN AZ 3’E KATLAMAMIZ GEREKİYOR.

LİSASLI RES PROJE STOĞU

249 ADET LİSANSLI PROJE – 8716,70 MW (Lisans Gücü)

358,70 MW (Mekanik Kapasite Artışı)

1084,06 MW (Elektriksel Kapasite Artışı)

TOPLAM LİSANSLI KAPASİTE : 10159,46 MW

(TOPLAM ALAN: 4555 km2)

LİSANSSIZ RES PROJE STOĞU

TEİAŞ Genel Müdürlüğü tarafından 2018 yılı sonuna kadar belirlenen 3000 MW

bağlanabilir kapasite açıklanmıştır. Bu kapasitenin tamamı için rüzgar enerjisine

dayalı ön lisans başvurularının alım tarihi 24,27,28,29,30 Nisan 2015

olarak belirlenmiştir.

Bölgeler ve bağlantı kapasiteleri

LİSANSLI RES ALANLARI

RÜZGAR ÖLÇÜMÜ YAPILAN YERLER – 1396 ADET

YATIRIMCILARININ DAHA ÖNGÖRÜLEBİLİR BİR ÇERÇEVEDE

YATIRIM YAPABİLMELERİNİ SAĞLAMAK İÇİN KANUNLAR VE

YÖNETMELİK İLE TEBLİĞLER HAZIRLANMIŞTIR.

TÜRKİYE’DEKİ ULUSLAR ARASI YATIRIMLARIN HIZLANABİLMESİ İÇİN ULUSLAR ARASI YATIRIMCI TEMSİLCİLERİNİN ARADIĞI 3 TEMEL KRİTER; 1. HUKUK GÜVENLİĞİ 2. EKONOMİK İSTİKRAR 3. VERGİ KOLAYLIKLARI VE TEŞVİKLER

• ARANAN TEMEL UNSURLARA BAKARSAK ÜLKEMİZ İÇİN ŞİMDİLİK BİR RİSKİN OLMADIĞI SÖYLENEBİLİR.

• ÖNÜMÜZDEKİ DÖNEMDE BU KONULARDA YAŞANABİLECEK OLUMSUZLUKLAR HEDEFLERİMİZE ZAMANINDA ULAŞMAMIZI ENGELLEYECEKTİR.

16,57 GW İLAVE KAPASİTENİN İŞLETMEYE GEÇMESİ HALİNDE • EK KAPASİTENİN ÜRETEBİLECEĞİ ELEKTRİK MİKTARINI %50 VERİMLE

ÇALIŞAN BİR DGKÇS’DEN ÜRETEBİLMEK İÇİN İHTİYAÇ DUYULAN YAKLAŞIK 11 MİLYAR NM3/YIL DOĞALGAZ İTHAL EDİLMEYECEK.

• DOĞALGAZ İTHALATI İÇİN HER YIL ÖDENMEYECEK OLAN 4 MİLYAR ABD DOLAR CARİ AÇIĞIMIZIN AZALTILMASINA KATKILAR SAĞLAYACAK • DOĞALGAZ İTHALATI İÇİN ÖDENECEK PARA KARŞILIĞINDA HER YIL

EN AZ 3000 MW RES KURULABİLECEKTİR.

• İSTANBUL İLİNİN YILLIK ELEKTRİK ENERJİSİ İHTİYACININ YAKLAŞIK %70’İ KARŞILANABİLECEKTİR.

• YERLİ ÜRETİM ÖNEMLİ ÖLÇÜDE ARTACAK, RÜZGAR VE İLGİLİ YAN SANAYİLERİ GELİŞECEKTİR.

YATIRIM ORTAMINI İYİLEŞTİRMEK İÇİN ÇÖZÜLMESİ

GEREKEN SORUNLAR;

1. İDARİ & MEVZUAT KAYNAKLI SORUNLAR

2. TEKNİK ZORLUKLAR

3. FİNANSAL ZORLUKLAR

KARŞILAŞILAN ZORLUKLAR; PROJE GELİŞTİRİLEN SANTRAL SAHASI İLE

TÜRBİN YERLERİNİN MÜLKİYET DURUMLARINA, SAHANIN

TOPOĞRAFİK YAPISINA, EKİPMAN TEDARİĞİ VE PROJE FİNANSMANI

ŞARTLARINA GÖRE DEĞİŞLENLİK GÖSTERMEKTEDİR.

İDARİ & MEVZUAT SORUNLARI - 1

• LİSANS BAŞVURUSUNUN İNCELEME&DEĞERLENDİRME, TEKNİK

DEĞERLENDİRME VE BÖLGESEL BAĞLANTI YARIŞMASI

SÜREÇLERİNDEKİ GECİKMELER

• LİSANSLAMA SÜRECİNDE İLGİSİ BULUNMAYAN KURUMLARA

YETKİSİ OLMAYAN KURUMLAR TARAFINDAN SORUMLULUK

VERİLMESİ (EPDK– MGM)

İDARİ & MEVZUAT SORUNLARI - 2

• İMAR PLANLARININ ONAYLANMASI SÜRECİNİN UZUN VE ZORLU

OLMASI, 30’A YAKIN KURUM GÖRÜŞLERİNİN ALINMASI

• İMAR PLANLARI İÇİN YAPILAN KURUMSAL İZİN BAŞVURULARININ

DEĞERLENDİRİLMESİNDE İZLENEN BAZI USUL VE ESALARA AİT BİR

KRİTERİNİN OLMAMASI (Setback mesafeleri, DKMPGM vb.)

• RÜZGAR TÜRBİNLERİNE UYGULANACAK ASGARİ UZAKLAŞMA

MESAFELERİNİN MEVZUATTA TANIMLANMAMIŞ OLMASI

İDARİ & MEVZUAT SORUNLARI – 3

• KAMULAŞTIRMA , HAZİNE’DEKİ TAHSİS / İRTİFAK HAKKI

KURULMASI SÜREÇLERİ

• ÖZEL MÜLKİYETE KONU ARAZİLERİN ACELE KAMULAŞTIRMA

KARARI İÇİN ŞAHISLAR TARAFINDAN AÇILAN İPTAL DAVALARI İÇİN

DANIŞTAYIN ALABİLECEĞİ YÜRÜTMEYİ DURDURMA KARARLARININ

YOL AÇABİLECEĞİ GECİKMELER

• TÜRBİN ETKİLEŞİM ANALİZİ RAPORLAMA SÜRECİNDEKİ

GECİKMELER

İDARİ & MEVZUAT SORUNLARI – 4

• LİSANSLI PROJELERE AİT SANTRAL SAHALARI İÇİNE YAPILAN

LİSANSSIZ BAŞVURULARININ BELİRSİZ GELECEĞİ

• LUY KAPSAMINDA KURULACAK RES’LER İÇİN İMAR ONAYLARI İÇİN

VERİLEN SÜRELERİN KISA OLMASI

• YATIRIMCILARIN ACEMİLİĞİ – TADİLAT VEYA KAPASİTE ARTIŞI

TALEPLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ KAPSAMINDA KAMU

KURUMLARINCA İSTENEN EVRAKLARIN USULUNE UYGUN

HAZIRLANMAMASI

• RES ALANLARI İLE RUHSATLI MADEN SAHALARI İLİŞKİSİ

İDARİ & MEVZUAT SORUNLARI – 5

• ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞININ 03 MART 2014 TARİHLİ

GENELGESİ KAPSAMINDA ORMANLARDA RES FAALİYETLERİNİN

DEĞERLENDİRİLMEMESİ

• KURUMLARARASI EŞGÜDÜM VE İŞBİRLİĞİNİN ZAYIFLIĞI, ORTAK

DİL KULLANILAMAMA

• İLGİLİ KAMU KURUMLARININ MEVCUT ORGANİZASYON YAPILARI

VE KURUMSAL KAPASİTELERİNİN SÜRECİ YAVAŞLATABİLMESİ

• MEVZUATTAKİ ÇELİŞKİLER

FİNANSAL SORUNLAR – 1

• ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞININ 03 MART 2014 TARİHLİ

GENELGESİ KAPSAMINDA ORMAN KİRALAMA MALİYETLERİNİN

CİDDİ ORANDA ARTMASI

• YATIRIM VE İŞLETME DÖNEMLERİNİN İLK ON YILINDA İZİN, KİRA,

İRTİFAK HAKKI VE KULLANMA İZNİ BEDELLERİNE UYGULANAN %85

İNDİRİMİN 10 YIL SONRASINDA NE OLACAĞININ BELİRSİZ OLUŞU

FİNANSAL SORUNLAR - 2

• KAMULAŞTIRMA İÇİN TAHSİS EDİLECEK ALANIN KANAT

UZUNLUĞUNA BAĞLI OLARAK BELİRLENMESİNİN İSTENMESİ VE BU

DURUMUN GEREKSİZ MALİYETE YOL AÇMASI

• ÇŞB TARAFINDAN YAPILAN İMAR PLANI ÇALIŞMALARI İÇİN

«İNCELEME VE DEĞERLENDİRME HİZMET BEDELİ» NİN YÜKSEK

OLMASI

TEKNİK SORUNLAR - 1

• BİR ÇOK RÜZGAR ÖLÇÜM YERİNİN İDEAL YERLERDE OLAMAMASI

• PİYASADA LUY KAPSAMINDA KURULACAK “1 MW” GÜCÜNDE

TÜRBİN BULUNMAMASI

• PAYLAŞILABİLECEK KULLANILAMAZ ALANLARININ SORUMLU

KURUMLARCA BAŞVURULAR ÖNCESİNDE DUYURULMAMASI

• BAZI ÖLÇÜM VERİLERİNİN GÜVENSİZLİĞİ VE PROJELENDİRME

HATALARI, BİLGİ KİRLİLİĞİ

• RÜZGAR POTANSİYELİNİN DÜŞÜK OLDUĞU PROJELER İÇİN

LİSANSLARIN ALINABİLMESİ, TM KAPASİTELERİNİN İŞGAL EDİLMESİ

TEMEL ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

DİĞER ÇÖZÜM ÖNERİLERİ – 1

• LİSANSLAMA YÖNTEMİ

• LİSANS BAŞVURULARI ALINDIKTAN SONRA ÖNCELİKLE BAĞLANTI YARIŞMASININ GERÇEKLEŞTİRİLMESİ, BÖLGELERİNDE YARIŞMAYI KAZANAN PROJELER İÇİN SANTRAL SAHASI ALANLARININ YEGM KOORDİNASYONUNDA BİRLİKTE YAPILMASI «TEKNİK DEĞERLENDİRME İŞLEMLERİNİ» OLDUKÇA KISALTACAK VE TARAFLARA BÜYÜK ZAMAN KAZANDIRACAKTIR.

• RÜZGAR ÖÇÜMÜ YAPILACAK YERİN LİSANSLI SAHALAR İÇİNDE KALMAMASI İÇİN YEGM’DEN ONAY ALINMASI

• İDARİ İZİN SÜREÇLERİNİN BASİTLEŞTİRİLMESİ, PRATİKLEŞTİRİLMESİ, HIZLANDIRILMASI, BELİRSİZLİKLERİN GİDERİLMESİ, İLGİLİ TÜM MEVZUATIN İYİLEŞTİRİLMESİ VE SIK MEVZUAT DEĞİŞİKLİKLERİNİN ÖNLENMESİ

DİĞER ÇÖZÜM ÖNERİLERİ - 2

• ACELE KAMULAŞTIRMA KARARLARI İLE İLGİLİ OLASI YARGI

KARARLARININ YOL AÇACAĞI OLUMSUZLUKLARI ÖNLEMEK

İÇİN ENERJİ PROJELERİNİN DE «ACELELİK KAPSAMINDA»

KABUL EDİLEBİLMESİ VE BU AMAÇLA 6446 SK’NA YASAL BİR

HÜKÜM EKLENMESİ

• FİNANSAL DESTEK (TEMİNAT MİKTARLARININ AZALTILMASI

VB.) ANLAMINDA MEKANİZMALARIN OLUŞTURULMASI

DİĞER ÇÖZÜM ÖNERİLERİ - 3

• «YENİLENEBİLİR ENERJİ KOOPERATİFÇİLİĞİ» İLE İLGİLİ MEVZUAT DÜZENLEMELERİNİN OLGUNLAŞTIRILMASI

• “AYNI BAĞLANTI NOKTASINA BAĞLANMA VEYA ELEKTRİK ENERJİSİ TÜKETİMLERİNİN TEK BİR ORTAK SAYAÇ İLE ÖLÇÜLME” ŞARTININ BU TÜR KOOPERATİFLER İÇİN GÖZDEN GEÇİRİLMESİ

• RES’LERE KREDİ VEYA HİBE DESTEĞİ SAĞLAYAN KALKINMA AJANSLARI GİBİ KURUMLARIN TEKNİK KAPASİTELERİNİN ARTIRILMASI / BİLGİLENDİRİLMELERİ

DİĞER ÇÖZÜM ÖNERİLERİ - 4

RES PROJELERİ İÇİN YEGM «TEK DURAK OFİS» OLABİLİR.

YEGM, HER BİR PROJE İÇİN İLGİLİ BAKANLIKLAR VE SORUMLU KURUMLARIYLA BÜTÜN KOORDİNASYONU SAĞLAYARAK AŞAĞIDAKİ SÜREÇLERDE KATKILAR SAĞLAYABİLİR;

1. İZİN SÜREÇLERİNİN TAKİP EDİLMESİ VE HIZLANDIRILMASI

2. TIKANIKLARIN, YANLIŞ ANLAŞILMALARIN AŞILMASI

3. GEREKSİZ İŞLEM ADIMLARININ MİNİMİZE EDİLMESİ

YEGM’İN «TEK DURAK OFİS» OLABİLMESİ İÇİN MEVCUT PERSONEL VE ORGANİSAZYON YAPISINDA DEĞİŞİKLİKLER YAPILARAK KURUMSAL KAPASİTESİ DAHA DA GELİŞTİRİLMELİDİR.

DİĞER ÇÖZÜM ÖNERİLERİ – 5

• NİSAN 2015 LİSANS BAŞVURLARI İÇİN YAKLAŞIK 1400 ADET RÜZGAR

ÖLÇÜMÜ YAPILIYOR.

• BİRBİRLERİNE ÇOK YAKIN YERLERDE ÖLÇÜMLER MEVCUT,

YURTDIŞINA ÖDENEN DÖVİZ MİKTARI: 25 - 30 MİLYON EURO

• YEGM RGİ KURMAK İSTEYENLERİN TALEPLERİNİ

DEĞERLENDİREBİLİR, GRUPLANDIRARAK OPTİMUM SAYIDA RGİ

KURULMASINA ÖNCÜLÜK YAPABİLİR.

• MGM’NİN RÜZGAR VE GÜNEŞ ÖLÇÜMLERİ İLE İLGİLİ GÖREVİ 662

SAYILI KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME ÇERÇEVESİNDE YEGM’E

VERİLMELİDİR.

DİĞER ÇÖZÜM ÖNERİLERİ – 6

• YATIRIMCILARININ YATIRIM KARARLARININ DESTEKLENMESİ VE

DAHA ÖNGÖRÜLEBİLİR BİR ÇERÇEVEDE PLAN YAPABİLMELERİNİ

SAĞLAMAK ÜZERE BELİRSİZLİKLERİN GİDERİLMESİ

• YÖNETİM KADEMELERİ ARASINDAKİ KOORDİNASYON VE İŞBİRLİĞİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ

• YENİ KANUN VE DÜZENLEMELERİN HAZIRLANMASINDA

TÜM PAYDAŞLAR İLE İSTİŞARE YAPILMASININ ZORUNLU HALE

GETİRİLMESİ, KOORDİNASYON MEKANİZMALARININ

İYİLEŞTİRİLMESİ VE DÜZENLEYİCİ ETKİ ANALİZİNİN

UYGULANMASI

SONUÇLAR -1

• ENERJİ MEVZUTI AÇISINDAN DESTEKLENEN VE REKABET

EDEBİLİR KONUMA GELEBİLEN YENİLENEBİLİR ENERJİSİ

SEKTÖRÜNÜN DİĞER KURUMLARA AİT MEVZUAT İLE

KISITLANMASI SEKTÖRÜ OLUMSUZ ETKİLEMEKTE VE ULUSAL

HEDEFLERİMİZE ULAŞMAMIZI ZORLAŞTIRMAKTADIR.

• ÖZEL SEKTÖRÜN; KAMUNUN DENETİMİNDE VE HİMAYESİNDE

OLABİLDİĞİNCE ÖZGÜN SERMAYE YAPISIYLA YENİLENEBİLİR

ENERJİ KAYNAKLARIMIZI DEĞERLENDİRMESİ VE FAYDALARINI

ÜLKEMİZ EKONOMİSİNE KAZANDIRMASI HUSUSU TÜM KURUM

VE KURULUŞLARCA BENİMSENMELİDİR.

SONUÇLAR - 2

ENERJİ KAYNAKLARIMIZIN TAMAMINI BİR AN ÖNCE EKONOMİK

OLARAK DEĞERLENDİRMEK AMACIYLA AKILCI YÖNTEMLER

KULLANARAK BİLGİ VE GÜVENİLİR VERİLERE DAYALI

ÇALIŞMALARIN VE UYGULAMALARIN HIZLANMASI VE ÖZELLİKLE

TEMİZ ENERJİ TEKNOLOJİLERİNİN ÜLKEMİZ EKONOMİSİNE

KAZANDIRILMASININ BİR ZORUNLULUK OLDUĞU

DÜŞÜNÜLMEKTEDİR.

SONUÇLAR - 3

1. ULUSLARARASI YATIRIMCILARIN TÜRKİYE’Yİ TERCİH ETMEYE

DEVAM ETMELERİNİ İÇİN KARARLILIKLA YÜRÜTÜLEN YATIRIM

ORTAMINI İYİLEŞTİRME ÇALIŞMALARI BİR AN ÖNCE

SONUÇLANDIRILMALIDIR

2. YATIRIM TEŞVİK SİSTEMİ İLE YATIRIM, ÜRETİM, İSTİHDAM, ENERJİ

POLİTİKALARI ARASINDA DAHA GÜÇLÜ BİR BÜTÜNLÜĞÜN

SAĞLANMASI ADINA İTHALATA BAĞIMLI OLDUĞUMUZ ARA

MALLARININ VE HAMMADDELERİNİN TÜRKİYE’DE ÜRETİMİ DE

SAĞLANMALIDIR

Mustafa ÇALIŞKAN TÜREB Yönetim Kurulu Üyesi

mcaliskan@yegm.gov.tr

T E Ş E K K Ü R E D E R İ M.

YATIRIM ORTAMININ İYİLEŞTİRİLMESİ BAŞTA KARAR VERİCİLER OLMAK ÜZERE HEPİMİZİN ÖNCELİKLİ HEDEFİ OLMALIDIR.