TOLERANSLAR (TOLERANCES)

50 100

020

+

minus 50 300

010

+

+

50 300

010

minus

minus 50 300

0

+500 020minus

İş parccedilalarının ideal şekil ve tam oumllccediluumlsuumlnde uumlretilmesi

bullZorbullMasraflıbullGereksiz

Bir parccedilanın oumllccediluumlsuuml ccedilizimde belirtilen değerden biraz buumlyuumlk veya kuumlccediluumlkolabilir Bu iki sınıra TOLERANS denmektedir Oumlzellikle birbiriyle değiştirile-bilen yedek parccedila uumlretimi zorunluluğu toleransı gerekli kılan en oumlnemli neden

bull Kuumlccediluumlk tolerans Yuumlksek kalite fakat yuumlksek maliyetbull Buumlyuumlk tolerans Duumlşuumlk maliyet fakat duumlşuumlk kalite

Bu yuumlzden toleranslar standartlaştırılmıştırTolerans seccedilimi tasarımcıya aittir

NEDEN TOLERANSAynı parccediladan ccedilok sayıda aynı tezgahta aynı işccedili tarafından yapıldığıhalde her birisinin oumllccediluumlsuumlnde farklılıklar olur

bullMakinada ve avadanlıklardaki hatalar

bullIsı ve ışık hataları (Oumllccediluuml aletlerin genleşmesi goumllge oluşması vb)

bullOumllccediluuml aletlerindeki hatalar

bullKişisel hatalar (Yorgunluk vb)

Avadanlık El aletleri ccedilekiccedil pense keser tornavida vb takımlar

TOLERANS CcedilEŞİTLERİ

Anma oumllccediluumlsuuml = 50 mm (NOMINAL SIZE)

Boyut ToleranslarıAlıştırma ToleranslarıŞekil ve Konum Toleransları (GEOMETRIC TOLERANCES Tolerances of shapeform and locationposition)

Boyutsal Toleranslar(GENERAL TOLERANCES)

TERMİNOLOJİMil (SHAFT) Dış şekli belirtir Silindirik olmayan şekilleri de kapsarNormal Mil (BASIC SHAFT) Bir alıştırma sisteminde esas olarak seccedililen mil

Delik (HOLE) İccedil şekli belirtir Silindirik olmayan şekilleri de kapsarNormal Delik (BASIC HOLE) Bir alıştırma sisteminde esas olarak seccedililen delik

Anma Oumllccediluumlsuuml (AOuml) (NOMINAL SIZE) Uumlst ve alt sapma yardımıyla sınır oumllccediluumllerinden tuumlretilen oumllccediluuml

NORMAL DELİK Delik hazır mil uydur Delik H toleransında

NORMAL MİL Mil hazır delik uydur Mil h toleransında

Gerccedilek Oumllccediluuml (GOuml) (ACTUAL SIZE) Parccedilayı oumllccedilerek belirlenen değer

TERMİNOLOJİ

TERMİNOLOJİ (MİL-SHAFT)

En buumlyuumlk sınır oumllccediluumlsuuml (EBOuml) (HIGH LIMIT MAX VALUE) -Montajdan oumlnceki oumllccediluuml-En kuumlccediluumlk sınır oumllccediluumlsuuml (EKOuml) (LOW LIMIT MIN VALUE) -Montajdan oumlnceki oumllccediluuml-Sıfır Ccedilizgisi Anma oumllccediluumlsuumlnuuml goumlsteren ccedilizgiSapma (DEVIATION) Bir oumllccediluumlyle anma oumllccediluumlsuuml arasındaki cebirsel farkUumlst Sapma (UPPER DEVIATION) ES (es) = EBOuml ndash AOuml Milde es delikte ESAlt Sapma (LOWER DEVIATION) Eİ (ei) = EKOuml ndash AOuml Milde ei delikte EİGerccedilek Sapma = GOuml - AOuml

TERMİNOLOJİ (DELİK-HOLE)

MİL VE DELİKLERDE SAPMALAR

Uumlst Sapma ES(es) = EBOuml - AOumlAlt Sapma Eİ (ei) = EKOuml ndash AOumlTm = Mil ToleransıTd = Delik Toleransı

Delik oumllccediluumlsuuml gt Mil oumllccediluumlsuuml olduğunda BOŞLUK oluşurBoşluk = Delik oumllccediluumlsuuml ndash Mil oumllccediluumlsuuml (+)EBB = Delik EBOuml ndash Mil EKOuml (Boşluklu veya belirsiz alıştırmada)EKB = Delik EKOuml ndash Mil EBOuml (Boşluklu alıştırmada)

BOŞLUK (CLEARANCE)

SIKILIK (INTERFERENCE)

Delik oumllccediluumlsuuml lt Mil oumllccediluumlsuuml olması SIKILIK olarak tanımlıdırSıkılık= Delik oumllccediluumlsuuml ndash Mil oumllccediluumlsuuml (-)EBS = Delik EKOuml ndash Mil EBOuml (Sıkı veya belirsiz alıştırmada)EKS = Delik EBOuml ndash Mil EKOuml (Sıkı alıştırmada)

TOLERANS FAKTOumlRUuml (i)

i sınır ve alıştırma oumllccediluumlleri sisteminde sistem esas toleransının (tolerans niteliğinin) belirlenmesinde esas olan anma oumllccediluumlsuumlnuumln bir fonksiyonudur (mikron olarak) 1μm = 0001 mm

DDi 0010450 3 +sdot= μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

21 DDD sdot=

D1 grubun ilk rakamı

D2 grubun ilk rakamı (Oumlrnek 1018 grubu iccedilin D1=10 D2=18)

Esas Toleranslar-SAPMA DEĞERLERİ- (Hesaplanmış ve yuvarlatılmış)

1 hariccedil 3 dahil

3 hariccedil 6 dahil

KATSAYI (k) ve ESAS TOLERANS (IT)Esas toleransın bulunması iccedilin tolerans faktoumlruumlyle ccedilarpılan ve aşağıda goumlsterilen katsayıdır (IT5 ndash IT18 nitelikleri iccedilin)(IT International Tolerance)

1018 mm arası iccedilin hesap

251083 = 27075 asymp27

21 DDD sdot= 1810 sdot= = 1342 mm

i = 1083 k = 25

IT= ki

IT8 iccedilin IT8= 25iDDi 0010450 3 +sdot=

μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

21 DDD sdot=

TOLERANS NİTELİKLERİNİN KULLANIM ALANI

Genel makine imalatında orta kalite kullanılır ALIŞTIRMALAR İCcedilİN GENELLİKLE 5-11

TOLERANS SINIFIh9 D13 vb (Kuumlccediluumlk harf MİL buumlyuumlk harf DELİK)

Tolerans ile iki husus belirleniyor

1 Alıştırma tuumlruuml (Boşluklu belirsiz sıkı HARFLERLE) konum

2 Tolerans buumlyuumlkluumlğuuml (RAKAMLARLA) nitelikKuumlccediluumlk rakamlar kalitenin yuumlksekliğini buumlyuumlk rakamlar ise kalitenin duumlşuumlkluumlğuumlnuuml goumlsterir

ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri (TOLERANCE ZONES)

Tolerans Boumllgesi Grafik goumlsterimde EBOuml ile EKOuml arasındaki boumllge Toleransın buumlyuumlkluumlğuuml ve sıfır ccedilizgisine goumlre konumu ile belirlenir Delikler iccedilin Arsquodan ZCrsquoye kadar harflerle ifade edilir

Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ

ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri

Miller iccedilin arsquodan zcrsquoye kadar harflerle ifade edilir

Uumlst Sapma esAlt Sapma ei

Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ

Uumlst Sapma esAlt Sapma ei

ALIŞTIRMA (FITS FITTINGS)

Alıştırma Birbirine takılacak iki basit elemanın (delik ve mil) oumllccediluumlleri arasındaki fark sonucu meydana gelen bağıntıya denirAlıştırma Toleransı (AT) Mil ve deliğe ait toleransların aritmatik toplamı veya en buumlyuumlk boşlukla en kuumlccediluumlkuumlk boşluk veya en buumlyuumlk sıkılıkla en kuumlccediluumlk sıkılık arasındaki farkAT= Td-Tm veya AT=EBB-EKB veya AT=EBS-EKS

Alıştırmalarda mil ve deliğin tolerans sınıfları birlikte goumlsterilir Oumlrnek H7n6 DELİKmil toleransı

ALIŞTIRMAH tolerans boumllgesinde 7 tolerans niteliğine sahip bir delikle n tolerans boumllgesinde 6 tolerans niteliğine sahip bir mil arasındaki alıştırma

ISO ALIŞTIRMA SİSTEMİNDE ALIŞTIRMA CcedilEŞİTLERİBoşluklu Alıştırmalar Belirsiz Alıştırmalar Sıkı Alıştırmalar

Clearance fit Transition fit Interference fit

TOLERANS KALİTELERİABCDEhelliphelliphellipHJKLMhelliphelliphellip

abcdehelliphelliphelliphjklmhelliphelliphellip

Boşluklugeccedilme

Sıkıgeccedilme

Ccedilok genel bir yaklaşım ile

Ccediluumlnkuuml j-p arası belirsiz geccedilme

NORMAL DELİK SİSTEMİrsquonde millerin durumu(BASIC SHAFT SYSTEM)

Normal delik sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli millerin tek bir deliğe (esas delik) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde delik oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin mil ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin mil ccedilaplarıbuumlyuumltuumlluumlr

Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr

NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)

Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit

Doumlner geccedilme Running fit

Serbest doumlner geccedilme Free-running fit

Hafif doumlner geccedilme Close-running fit

Kaba geccedilme Loose- running fit

Kaygan geccedilme Locational clearance fit

Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit

Sıkı geccedilme Locational interference fit

Pres geccedilme Force or shrink fit

GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8

TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ

Sapmalarla goumlsterim

Tolerans sınıf semboluumlyle

ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo

ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo

ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası

bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi

bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK

SORU

30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

Delik İccedilin 30 21

0

+

ndash7ndash20

Mil İccedilin 30 0070

0200

minus

minus

24-30 mm grubu H7 suumltunundan

veya 30H7

veya 30g6

+210

50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

SORU

CEVAP

0ndash16

Delik İccedilin 50 0070

0180

+

minus+7ndash18

Mil İccedilin 500 0160minus

40-50 mm grubu h6 suumltunundan

veya 50h6

veya 50K7

SORU

25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

0ndash13

Delik İccedilin 25 0210

0

++210

Mil İccedilin 250 0130minus

Her iki ccedilizelge de kullanılabilir

18-30 mm grubu h6 suumltunundan

veya 25h6

veya 25H7

Harf kullanılıyorsa

accedilıklama antetiverilir

SAPMALARIN YAZILMASI

YAZI YUumlKSEKLİKLERİ

microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır

SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI

CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER

Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)

H6h5

MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI

SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ

Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır

SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI

FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI

Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir

MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI

Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir

SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI

Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir

Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre

SERBEST TOLERANSLAR

Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

NEDEN TOLERANSAynı parccediladan ccedilok sayıda aynı tezgahta aynı işccedili tarafından yapıldığıhalde her birisinin oumllccediluumlsuumlnde farklılıklar olur

bullMakinada ve avadanlıklardaki hatalar

bullIsı ve ışık hataları (Oumllccediluuml aletlerin genleşmesi goumllge oluşması vb)

bullOumllccediluuml aletlerindeki hatalar

bullKişisel hatalar (Yorgunluk vb)

Avadanlık El aletleri ccedilekiccedil pense keser tornavida vb takımlar

TOLERANS CcedilEŞİTLERİ

Anma oumllccediluumlsuuml = 50 mm (NOMINAL SIZE)

Boyut ToleranslarıAlıştırma ToleranslarıŞekil ve Konum Toleransları (GEOMETRIC TOLERANCES Tolerances of shapeform and locationposition)

Boyutsal Toleranslar(GENERAL TOLERANCES)

TERMİNOLOJİMil (SHAFT) Dış şekli belirtir Silindirik olmayan şekilleri de kapsarNormal Mil (BASIC SHAFT) Bir alıştırma sisteminde esas olarak seccedililen mil

Delik (HOLE) İccedil şekli belirtir Silindirik olmayan şekilleri de kapsarNormal Delik (BASIC HOLE) Bir alıştırma sisteminde esas olarak seccedililen delik

Anma Oumllccediluumlsuuml (AOuml) (NOMINAL SIZE) Uumlst ve alt sapma yardımıyla sınır oumllccediluumllerinden tuumlretilen oumllccediluuml

NORMAL DELİK Delik hazır mil uydur Delik H toleransında

NORMAL MİL Mil hazır delik uydur Mil h toleransında

Gerccedilek Oumllccediluuml (GOuml) (ACTUAL SIZE) Parccedilayı oumllccedilerek belirlenen değer

TERMİNOLOJİ

TERMİNOLOJİ (MİL-SHAFT)

En buumlyuumlk sınır oumllccediluumlsuuml (EBOuml) (HIGH LIMIT MAX VALUE) -Montajdan oumlnceki oumllccediluuml-En kuumlccediluumlk sınır oumllccediluumlsuuml (EKOuml) (LOW LIMIT MIN VALUE) -Montajdan oumlnceki oumllccediluuml-Sıfır Ccedilizgisi Anma oumllccediluumlsuumlnuuml goumlsteren ccedilizgiSapma (DEVIATION) Bir oumllccediluumlyle anma oumllccediluumlsuuml arasındaki cebirsel farkUumlst Sapma (UPPER DEVIATION) ES (es) = EBOuml ndash AOuml Milde es delikte ESAlt Sapma (LOWER DEVIATION) Eİ (ei) = EKOuml ndash AOuml Milde ei delikte EİGerccedilek Sapma = GOuml - AOuml

TERMİNOLOJİ (DELİK-HOLE)

MİL VE DELİKLERDE SAPMALAR

Uumlst Sapma ES(es) = EBOuml - AOumlAlt Sapma Eİ (ei) = EKOuml ndash AOumlTm = Mil ToleransıTd = Delik Toleransı

Delik oumllccediluumlsuuml gt Mil oumllccediluumlsuuml olduğunda BOŞLUK oluşurBoşluk = Delik oumllccediluumlsuuml ndash Mil oumllccediluumlsuuml (+)EBB = Delik EBOuml ndash Mil EKOuml (Boşluklu veya belirsiz alıştırmada)EKB = Delik EKOuml ndash Mil EBOuml (Boşluklu alıştırmada)

BOŞLUK (CLEARANCE)

SIKILIK (INTERFERENCE)

Delik oumllccediluumlsuuml lt Mil oumllccediluumlsuuml olması SIKILIK olarak tanımlıdırSıkılık= Delik oumllccediluumlsuuml ndash Mil oumllccediluumlsuuml (-)EBS = Delik EKOuml ndash Mil EBOuml (Sıkı veya belirsiz alıştırmada)EKS = Delik EBOuml ndash Mil EKOuml (Sıkı alıştırmada)

TOLERANS FAKTOumlRUuml (i)

i sınır ve alıştırma oumllccediluumlleri sisteminde sistem esas toleransının (tolerans niteliğinin) belirlenmesinde esas olan anma oumllccediluumlsuumlnuumln bir fonksiyonudur (mikron olarak) 1μm = 0001 mm

DDi 0010450 3 +sdot= μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

21 DDD sdot=

D1 grubun ilk rakamı

D2 grubun ilk rakamı (Oumlrnek 1018 grubu iccedilin D1=10 D2=18)

Esas Toleranslar-SAPMA DEĞERLERİ- (Hesaplanmış ve yuvarlatılmış)

1 hariccedil 3 dahil

3 hariccedil 6 dahil

KATSAYI (k) ve ESAS TOLERANS (IT)Esas toleransın bulunması iccedilin tolerans faktoumlruumlyle ccedilarpılan ve aşağıda goumlsterilen katsayıdır (IT5 ndash IT18 nitelikleri iccedilin)(IT International Tolerance)

1018 mm arası iccedilin hesap

251083 = 27075 asymp27

21 DDD sdot= 1810 sdot= = 1342 mm

i = 1083 k = 25

IT= ki

IT8 iccedilin IT8= 25iDDi 0010450 3 +sdot=

μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

21 DDD sdot=

TOLERANS NİTELİKLERİNİN KULLANIM ALANI

Genel makine imalatında orta kalite kullanılır ALIŞTIRMALAR İCcedilİN GENELLİKLE 5-11

TOLERANS SINIFIh9 D13 vb (Kuumlccediluumlk harf MİL buumlyuumlk harf DELİK)

Tolerans ile iki husus belirleniyor

1 Alıştırma tuumlruuml (Boşluklu belirsiz sıkı HARFLERLE) konum

2 Tolerans buumlyuumlkluumlğuuml (RAKAMLARLA) nitelikKuumlccediluumlk rakamlar kalitenin yuumlksekliğini buumlyuumlk rakamlar ise kalitenin duumlşuumlkluumlğuumlnuuml goumlsterir

ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri (TOLERANCE ZONES)

Tolerans Boumllgesi Grafik goumlsterimde EBOuml ile EKOuml arasındaki boumllge Toleransın buumlyuumlkluumlğuuml ve sıfır ccedilizgisine goumlre konumu ile belirlenir Delikler iccedilin Arsquodan ZCrsquoye kadar harflerle ifade edilir

Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ

ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri

Miller iccedilin arsquodan zcrsquoye kadar harflerle ifade edilir

Uumlst Sapma esAlt Sapma ei

Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ

Uumlst Sapma esAlt Sapma ei

ALIŞTIRMA (FITS FITTINGS)

Alıştırma Birbirine takılacak iki basit elemanın (delik ve mil) oumllccediluumlleri arasındaki fark sonucu meydana gelen bağıntıya denirAlıştırma Toleransı (AT) Mil ve deliğe ait toleransların aritmatik toplamı veya en buumlyuumlk boşlukla en kuumlccediluumlkuumlk boşluk veya en buumlyuumlk sıkılıkla en kuumlccediluumlk sıkılık arasındaki farkAT= Td-Tm veya AT=EBB-EKB veya AT=EBS-EKS

Alıştırmalarda mil ve deliğin tolerans sınıfları birlikte goumlsterilir Oumlrnek H7n6 DELİKmil toleransı

ALIŞTIRMAH tolerans boumllgesinde 7 tolerans niteliğine sahip bir delikle n tolerans boumllgesinde 6 tolerans niteliğine sahip bir mil arasındaki alıştırma

ISO ALIŞTIRMA SİSTEMİNDE ALIŞTIRMA CcedilEŞİTLERİBoşluklu Alıştırmalar Belirsiz Alıştırmalar Sıkı Alıştırmalar

Clearance fit Transition fit Interference fit

TOLERANS KALİTELERİABCDEhelliphelliphellipHJKLMhelliphelliphellip

abcdehelliphelliphelliphjklmhelliphelliphellip

Boşluklugeccedilme

Sıkıgeccedilme

Ccedilok genel bir yaklaşım ile

Ccediluumlnkuuml j-p arası belirsiz geccedilme

NORMAL DELİK SİSTEMİrsquonde millerin durumu(BASIC SHAFT SYSTEM)

Normal delik sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli millerin tek bir deliğe (esas delik) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde delik oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin mil ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin mil ccedilaplarıbuumlyuumltuumlluumlr

Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr

NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)

Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit

Doumlner geccedilme Running fit

Serbest doumlner geccedilme Free-running fit

Hafif doumlner geccedilme Close-running fit

Kaba geccedilme Loose- running fit

Kaygan geccedilme Locational clearance fit

Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit

Sıkı geccedilme Locational interference fit

Pres geccedilme Force or shrink fit

GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8

TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ

Sapmalarla goumlsterim

Tolerans sınıf semboluumlyle

ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo

ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo

ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası

bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi

bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK

SORU

30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

Delik İccedilin 30 21

0

+

ndash7ndash20

Mil İccedilin 30 0070

0200

minus

minus

24-30 mm grubu H7 suumltunundan

veya 30H7

veya 30g6

+210

50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

SORU

CEVAP

0ndash16

Delik İccedilin 50 0070

0180

+

minus+7ndash18

Mil İccedilin 500 0160minus

40-50 mm grubu h6 suumltunundan

veya 50h6

veya 50K7

SORU

25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

0ndash13

Delik İccedilin 25 0210

0

++210

Mil İccedilin 250 0130minus

Her iki ccedilizelge de kullanılabilir

18-30 mm grubu h6 suumltunundan

veya 25h6

veya 25H7

Harf kullanılıyorsa

accedilıklama antetiverilir

SAPMALARIN YAZILMASI

YAZI YUumlKSEKLİKLERİ

microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır

SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI

CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER

Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)

H6h5

MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI

SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ

Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır

SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI

FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI

Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir

MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI

Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir

SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI

Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir

Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre

SERBEST TOLERANSLAR

Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

TOLERANS CcedilEŞİTLERİ

Anma oumllccediluumlsuuml = 50 mm (NOMINAL SIZE)

Boyut ToleranslarıAlıştırma ToleranslarıŞekil ve Konum Toleransları (GEOMETRIC TOLERANCES Tolerances of shapeform and locationposition)

Boyutsal Toleranslar(GENERAL TOLERANCES)

TERMİNOLOJİMil (SHAFT) Dış şekli belirtir Silindirik olmayan şekilleri de kapsarNormal Mil (BASIC SHAFT) Bir alıştırma sisteminde esas olarak seccedililen mil

Delik (HOLE) İccedil şekli belirtir Silindirik olmayan şekilleri de kapsarNormal Delik (BASIC HOLE) Bir alıştırma sisteminde esas olarak seccedililen delik

Anma Oumllccediluumlsuuml (AOuml) (NOMINAL SIZE) Uumlst ve alt sapma yardımıyla sınır oumllccediluumllerinden tuumlretilen oumllccediluuml

NORMAL DELİK Delik hazır mil uydur Delik H toleransında

NORMAL MİL Mil hazır delik uydur Mil h toleransında

Gerccedilek Oumllccediluuml (GOuml) (ACTUAL SIZE) Parccedilayı oumllccedilerek belirlenen değer

TERMİNOLOJİ

TERMİNOLOJİ (MİL-SHAFT)

En buumlyuumlk sınır oumllccediluumlsuuml (EBOuml) (HIGH LIMIT MAX VALUE) -Montajdan oumlnceki oumllccediluuml-En kuumlccediluumlk sınır oumllccediluumlsuuml (EKOuml) (LOW LIMIT MIN VALUE) -Montajdan oumlnceki oumllccediluuml-Sıfır Ccedilizgisi Anma oumllccediluumlsuumlnuuml goumlsteren ccedilizgiSapma (DEVIATION) Bir oumllccediluumlyle anma oumllccediluumlsuuml arasındaki cebirsel farkUumlst Sapma (UPPER DEVIATION) ES (es) = EBOuml ndash AOuml Milde es delikte ESAlt Sapma (LOWER DEVIATION) Eİ (ei) = EKOuml ndash AOuml Milde ei delikte EİGerccedilek Sapma = GOuml - AOuml

TERMİNOLOJİ (DELİK-HOLE)

MİL VE DELİKLERDE SAPMALAR

Uumlst Sapma ES(es) = EBOuml - AOumlAlt Sapma Eİ (ei) = EKOuml ndash AOumlTm = Mil ToleransıTd = Delik Toleransı

Delik oumllccediluumlsuuml gt Mil oumllccediluumlsuuml olduğunda BOŞLUK oluşurBoşluk = Delik oumllccediluumlsuuml ndash Mil oumllccediluumlsuuml (+)EBB = Delik EBOuml ndash Mil EKOuml (Boşluklu veya belirsiz alıştırmada)EKB = Delik EKOuml ndash Mil EBOuml (Boşluklu alıştırmada)

BOŞLUK (CLEARANCE)

SIKILIK (INTERFERENCE)

Delik oumllccediluumlsuuml lt Mil oumllccediluumlsuuml olması SIKILIK olarak tanımlıdırSıkılık= Delik oumllccediluumlsuuml ndash Mil oumllccediluumlsuuml (-)EBS = Delik EKOuml ndash Mil EBOuml (Sıkı veya belirsiz alıştırmada)EKS = Delik EBOuml ndash Mil EKOuml (Sıkı alıştırmada)

TOLERANS FAKTOumlRUuml (i)

i sınır ve alıştırma oumllccediluumlleri sisteminde sistem esas toleransının (tolerans niteliğinin) belirlenmesinde esas olan anma oumllccediluumlsuumlnuumln bir fonksiyonudur (mikron olarak) 1μm = 0001 mm

DDi 0010450 3 +sdot= μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

21 DDD sdot=

D1 grubun ilk rakamı

D2 grubun ilk rakamı (Oumlrnek 1018 grubu iccedilin D1=10 D2=18)

Esas Toleranslar-SAPMA DEĞERLERİ- (Hesaplanmış ve yuvarlatılmış)

1 hariccedil 3 dahil

3 hariccedil 6 dahil

KATSAYI (k) ve ESAS TOLERANS (IT)Esas toleransın bulunması iccedilin tolerans faktoumlruumlyle ccedilarpılan ve aşağıda goumlsterilen katsayıdır (IT5 ndash IT18 nitelikleri iccedilin)(IT International Tolerance)

1018 mm arası iccedilin hesap

251083 = 27075 asymp27

21 DDD sdot= 1810 sdot= = 1342 mm

i = 1083 k = 25

IT= ki

IT8 iccedilin IT8= 25iDDi 0010450 3 +sdot=

μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

21 DDD sdot=

TOLERANS NİTELİKLERİNİN KULLANIM ALANI

Genel makine imalatında orta kalite kullanılır ALIŞTIRMALAR İCcedilİN GENELLİKLE 5-11

TOLERANS SINIFIh9 D13 vb (Kuumlccediluumlk harf MİL buumlyuumlk harf DELİK)

Tolerans ile iki husus belirleniyor

1 Alıştırma tuumlruuml (Boşluklu belirsiz sıkı HARFLERLE) konum

2 Tolerans buumlyuumlkluumlğuuml (RAKAMLARLA) nitelikKuumlccediluumlk rakamlar kalitenin yuumlksekliğini buumlyuumlk rakamlar ise kalitenin duumlşuumlkluumlğuumlnuuml goumlsterir

ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri (TOLERANCE ZONES)

Tolerans Boumllgesi Grafik goumlsterimde EBOuml ile EKOuml arasındaki boumllge Toleransın buumlyuumlkluumlğuuml ve sıfır ccedilizgisine goumlre konumu ile belirlenir Delikler iccedilin Arsquodan ZCrsquoye kadar harflerle ifade edilir

Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ

ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri

Miller iccedilin arsquodan zcrsquoye kadar harflerle ifade edilir

Uumlst Sapma esAlt Sapma ei

Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ

Uumlst Sapma esAlt Sapma ei

ALIŞTIRMA (FITS FITTINGS)

Alıştırma Birbirine takılacak iki basit elemanın (delik ve mil) oumllccediluumlleri arasındaki fark sonucu meydana gelen bağıntıya denirAlıştırma Toleransı (AT) Mil ve deliğe ait toleransların aritmatik toplamı veya en buumlyuumlk boşlukla en kuumlccediluumlkuumlk boşluk veya en buumlyuumlk sıkılıkla en kuumlccediluumlk sıkılık arasındaki farkAT= Td-Tm veya AT=EBB-EKB veya AT=EBS-EKS

Alıştırmalarda mil ve deliğin tolerans sınıfları birlikte goumlsterilir Oumlrnek H7n6 DELİKmil toleransı

ALIŞTIRMAH tolerans boumllgesinde 7 tolerans niteliğine sahip bir delikle n tolerans boumllgesinde 6 tolerans niteliğine sahip bir mil arasındaki alıştırma

ISO ALIŞTIRMA SİSTEMİNDE ALIŞTIRMA CcedilEŞİTLERİBoşluklu Alıştırmalar Belirsiz Alıştırmalar Sıkı Alıştırmalar

Clearance fit Transition fit Interference fit

TOLERANS KALİTELERİABCDEhelliphelliphellipHJKLMhelliphelliphellip

abcdehelliphelliphelliphjklmhelliphelliphellip

Boşluklugeccedilme

Sıkıgeccedilme

Ccedilok genel bir yaklaşım ile

Ccediluumlnkuuml j-p arası belirsiz geccedilme

NORMAL DELİK SİSTEMİrsquonde millerin durumu(BASIC SHAFT SYSTEM)

Normal delik sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli millerin tek bir deliğe (esas delik) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde delik oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin mil ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin mil ccedilaplarıbuumlyuumltuumlluumlr

Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr

NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)

Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit

Doumlner geccedilme Running fit

Serbest doumlner geccedilme Free-running fit

Hafif doumlner geccedilme Close-running fit

Kaba geccedilme Loose- running fit

Kaygan geccedilme Locational clearance fit

Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit

Sıkı geccedilme Locational interference fit

Pres geccedilme Force or shrink fit

GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8

TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ

Sapmalarla goumlsterim

Tolerans sınıf semboluumlyle

ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo

ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo

ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası

bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi

bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK

SORU

30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

Delik İccedilin 30 21

0

+

ndash7ndash20

Mil İccedilin 30 0070

0200

minus

minus

24-30 mm grubu H7 suumltunundan

veya 30H7

veya 30g6

+210

50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

SORU

CEVAP

0ndash16

Delik İccedilin 50 0070

0180

+

minus+7ndash18

Mil İccedilin 500 0160minus

40-50 mm grubu h6 suumltunundan

veya 50h6

veya 50K7

SORU

25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

0ndash13

Delik İccedilin 25 0210

0

++210

Mil İccedilin 250 0130minus

Her iki ccedilizelge de kullanılabilir

18-30 mm grubu h6 suumltunundan

veya 25h6

veya 25H7

Harf kullanılıyorsa

accedilıklama antetiverilir

SAPMALARIN YAZILMASI

YAZI YUumlKSEKLİKLERİ

microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır

SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI

CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER

Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)

H6h5

MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI

SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ

Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır

SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI

FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI

Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir

MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI

Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir

SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI

Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir

Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre

SERBEST TOLERANSLAR

Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

TERMİNOLOJİMil (SHAFT) Dış şekli belirtir Silindirik olmayan şekilleri de kapsarNormal Mil (BASIC SHAFT) Bir alıştırma sisteminde esas olarak seccedililen mil

Delik (HOLE) İccedil şekli belirtir Silindirik olmayan şekilleri de kapsarNormal Delik (BASIC HOLE) Bir alıştırma sisteminde esas olarak seccedililen delik

Anma Oumllccediluumlsuuml (AOuml) (NOMINAL SIZE) Uumlst ve alt sapma yardımıyla sınır oumllccediluumllerinden tuumlretilen oumllccediluuml

NORMAL DELİK Delik hazır mil uydur Delik H toleransında

NORMAL MİL Mil hazır delik uydur Mil h toleransında

Gerccedilek Oumllccediluuml (GOuml) (ACTUAL SIZE) Parccedilayı oumllccedilerek belirlenen değer

TERMİNOLOJİ

TERMİNOLOJİ (MİL-SHAFT)

En buumlyuumlk sınır oumllccediluumlsuuml (EBOuml) (HIGH LIMIT MAX VALUE) -Montajdan oumlnceki oumllccediluuml-En kuumlccediluumlk sınır oumllccediluumlsuuml (EKOuml) (LOW LIMIT MIN VALUE) -Montajdan oumlnceki oumllccediluuml-Sıfır Ccedilizgisi Anma oumllccediluumlsuumlnuuml goumlsteren ccedilizgiSapma (DEVIATION) Bir oumllccediluumlyle anma oumllccediluumlsuuml arasındaki cebirsel farkUumlst Sapma (UPPER DEVIATION) ES (es) = EBOuml ndash AOuml Milde es delikte ESAlt Sapma (LOWER DEVIATION) Eİ (ei) = EKOuml ndash AOuml Milde ei delikte EİGerccedilek Sapma = GOuml - AOuml

TERMİNOLOJİ (DELİK-HOLE)

MİL VE DELİKLERDE SAPMALAR

Uumlst Sapma ES(es) = EBOuml - AOumlAlt Sapma Eİ (ei) = EKOuml ndash AOumlTm = Mil ToleransıTd = Delik Toleransı

Delik oumllccediluumlsuuml gt Mil oumllccediluumlsuuml olduğunda BOŞLUK oluşurBoşluk = Delik oumllccediluumlsuuml ndash Mil oumllccediluumlsuuml (+)EBB = Delik EBOuml ndash Mil EKOuml (Boşluklu veya belirsiz alıştırmada)EKB = Delik EKOuml ndash Mil EBOuml (Boşluklu alıştırmada)

BOŞLUK (CLEARANCE)

SIKILIK (INTERFERENCE)

Delik oumllccediluumlsuuml lt Mil oumllccediluumlsuuml olması SIKILIK olarak tanımlıdırSıkılık= Delik oumllccediluumlsuuml ndash Mil oumllccediluumlsuuml (-)EBS = Delik EKOuml ndash Mil EBOuml (Sıkı veya belirsiz alıştırmada)EKS = Delik EBOuml ndash Mil EKOuml (Sıkı alıştırmada)

TOLERANS FAKTOumlRUuml (i)

i sınır ve alıştırma oumllccediluumlleri sisteminde sistem esas toleransının (tolerans niteliğinin) belirlenmesinde esas olan anma oumllccediluumlsuumlnuumln bir fonksiyonudur (mikron olarak) 1μm = 0001 mm

DDi 0010450 3 +sdot= μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

21 DDD sdot=

D1 grubun ilk rakamı

D2 grubun ilk rakamı (Oumlrnek 1018 grubu iccedilin D1=10 D2=18)

Esas Toleranslar-SAPMA DEĞERLERİ- (Hesaplanmış ve yuvarlatılmış)

1 hariccedil 3 dahil

3 hariccedil 6 dahil

KATSAYI (k) ve ESAS TOLERANS (IT)Esas toleransın bulunması iccedilin tolerans faktoumlruumlyle ccedilarpılan ve aşağıda goumlsterilen katsayıdır (IT5 ndash IT18 nitelikleri iccedilin)(IT International Tolerance)

1018 mm arası iccedilin hesap

251083 = 27075 asymp27

21 DDD sdot= 1810 sdot= = 1342 mm

i = 1083 k = 25

IT= ki

IT8 iccedilin IT8= 25iDDi 0010450 3 +sdot=

μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

21 DDD sdot=

TOLERANS NİTELİKLERİNİN KULLANIM ALANI

Genel makine imalatında orta kalite kullanılır ALIŞTIRMALAR İCcedilİN GENELLİKLE 5-11

TOLERANS SINIFIh9 D13 vb (Kuumlccediluumlk harf MİL buumlyuumlk harf DELİK)

Tolerans ile iki husus belirleniyor

1 Alıştırma tuumlruuml (Boşluklu belirsiz sıkı HARFLERLE) konum

2 Tolerans buumlyuumlkluumlğuuml (RAKAMLARLA) nitelikKuumlccediluumlk rakamlar kalitenin yuumlksekliğini buumlyuumlk rakamlar ise kalitenin duumlşuumlkluumlğuumlnuuml goumlsterir

ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri (TOLERANCE ZONES)

Tolerans Boumllgesi Grafik goumlsterimde EBOuml ile EKOuml arasındaki boumllge Toleransın buumlyuumlkluumlğuuml ve sıfır ccedilizgisine goumlre konumu ile belirlenir Delikler iccedilin Arsquodan ZCrsquoye kadar harflerle ifade edilir

Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ

ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri

Miller iccedilin arsquodan zcrsquoye kadar harflerle ifade edilir

Uumlst Sapma esAlt Sapma ei

Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ

Uumlst Sapma esAlt Sapma ei

ALIŞTIRMA (FITS FITTINGS)

Alıştırma Birbirine takılacak iki basit elemanın (delik ve mil) oumllccediluumlleri arasındaki fark sonucu meydana gelen bağıntıya denirAlıştırma Toleransı (AT) Mil ve deliğe ait toleransların aritmatik toplamı veya en buumlyuumlk boşlukla en kuumlccediluumlkuumlk boşluk veya en buumlyuumlk sıkılıkla en kuumlccediluumlk sıkılık arasındaki farkAT= Td-Tm veya AT=EBB-EKB veya AT=EBS-EKS

Alıştırmalarda mil ve deliğin tolerans sınıfları birlikte goumlsterilir Oumlrnek H7n6 DELİKmil toleransı

ALIŞTIRMAH tolerans boumllgesinde 7 tolerans niteliğine sahip bir delikle n tolerans boumllgesinde 6 tolerans niteliğine sahip bir mil arasındaki alıştırma

ISO ALIŞTIRMA SİSTEMİNDE ALIŞTIRMA CcedilEŞİTLERİBoşluklu Alıştırmalar Belirsiz Alıştırmalar Sıkı Alıştırmalar

Clearance fit Transition fit Interference fit

TOLERANS KALİTELERİABCDEhelliphelliphellipHJKLMhelliphelliphellip

abcdehelliphelliphelliphjklmhelliphelliphellip

Boşluklugeccedilme

Sıkıgeccedilme

Ccedilok genel bir yaklaşım ile

Ccediluumlnkuuml j-p arası belirsiz geccedilme

NORMAL DELİK SİSTEMİrsquonde millerin durumu(BASIC SHAFT SYSTEM)

Normal delik sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli millerin tek bir deliğe (esas delik) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde delik oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin mil ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin mil ccedilaplarıbuumlyuumltuumlluumlr

Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr

NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)

Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit

Doumlner geccedilme Running fit

Serbest doumlner geccedilme Free-running fit

Hafif doumlner geccedilme Close-running fit

Kaba geccedilme Loose- running fit

Kaygan geccedilme Locational clearance fit

Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit

Sıkı geccedilme Locational interference fit

Pres geccedilme Force or shrink fit

GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8

TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ

Sapmalarla goumlsterim

Tolerans sınıf semboluumlyle

ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo

ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo

ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası

bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi

bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK

SORU

30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

Delik İccedilin 30 21

0

+

ndash7ndash20

Mil İccedilin 30 0070

0200

minus

minus

24-30 mm grubu H7 suumltunundan

veya 30H7

veya 30g6

+210

50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

SORU

CEVAP

0ndash16

Delik İccedilin 50 0070

0180

+

minus+7ndash18

Mil İccedilin 500 0160minus

40-50 mm grubu h6 suumltunundan

veya 50h6

veya 50K7

SORU

25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

0ndash13

Delik İccedilin 25 0210

0

++210

Mil İccedilin 250 0130minus

Her iki ccedilizelge de kullanılabilir

18-30 mm grubu h6 suumltunundan

veya 25h6

veya 25H7

Harf kullanılıyorsa

accedilıklama antetiverilir

SAPMALARIN YAZILMASI

YAZI YUumlKSEKLİKLERİ

microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır

SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI

CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER

Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)

H6h5

MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI

SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ

Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır

SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI

FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI

Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir

MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI

Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir

SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI

Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir

Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre

SERBEST TOLERANSLAR

Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

Gerccedilek Oumllccediluuml (GOuml) (ACTUAL SIZE) Parccedilayı oumllccedilerek belirlenen değer

TERMİNOLOJİ

TERMİNOLOJİ (MİL-SHAFT)

En buumlyuumlk sınır oumllccediluumlsuuml (EBOuml) (HIGH LIMIT MAX VALUE) -Montajdan oumlnceki oumllccediluuml-En kuumlccediluumlk sınır oumllccediluumlsuuml (EKOuml) (LOW LIMIT MIN VALUE) -Montajdan oumlnceki oumllccediluuml-Sıfır Ccedilizgisi Anma oumllccediluumlsuumlnuuml goumlsteren ccedilizgiSapma (DEVIATION) Bir oumllccediluumlyle anma oumllccediluumlsuuml arasındaki cebirsel farkUumlst Sapma (UPPER DEVIATION) ES (es) = EBOuml ndash AOuml Milde es delikte ESAlt Sapma (LOWER DEVIATION) Eİ (ei) = EKOuml ndash AOuml Milde ei delikte EİGerccedilek Sapma = GOuml - AOuml

TERMİNOLOJİ (DELİK-HOLE)

MİL VE DELİKLERDE SAPMALAR

Uumlst Sapma ES(es) = EBOuml - AOumlAlt Sapma Eİ (ei) = EKOuml ndash AOumlTm = Mil ToleransıTd = Delik Toleransı

Delik oumllccediluumlsuuml gt Mil oumllccediluumlsuuml olduğunda BOŞLUK oluşurBoşluk = Delik oumllccediluumlsuuml ndash Mil oumllccediluumlsuuml (+)EBB = Delik EBOuml ndash Mil EKOuml (Boşluklu veya belirsiz alıştırmada)EKB = Delik EKOuml ndash Mil EBOuml (Boşluklu alıştırmada)

BOŞLUK (CLEARANCE)

SIKILIK (INTERFERENCE)

Delik oumllccediluumlsuuml lt Mil oumllccediluumlsuuml olması SIKILIK olarak tanımlıdırSıkılık= Delik oumllccediluumlsuuml ndash Mil oumllccediluumlsuuml (-)EBS = Delik EKOuml ndash Mil EBOuml (Sıkı veya belirsiz alıştırmada)EKS = Delik EBOuml ndash Mil EKOuml (Sıkı alıştırmada)

TOLERANS FAKTOumlRUuml (i)

i sınır ve alıştırma oumllccediluumlleri sisteminde sistem esas toleransının (tolerans niteliğinin) belirlenmesinde esas olan anma oumllccediluumlsuumlnuumln bir fonksiyonudur (mikron olarak) 1μm = 0001 mm

DDi 0010450 3 +sdot= μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

21 DDD sdot=

D1 grubun ilk rakamı

D2 grubun ilk rakamı (Oumlrnek 1018 grubu iccedilin D1=10 D2=18)

Esas Toleranslar-SAPMA DEĞERLERİ- (Hesaplanmış ve yuvarlatılmış)

1 hariccedil 3 dahil

3 hariccedil 6 dahil

KATSAYI (k) ve ESAS TOLERANS (IT)Esas toleransın bulunması iccedilin tolerans faktoumlruumlyle ccedilarpılan ve aşağıda goumlsterilen katsayıdır (IT5 ndash IT18 nitelikleri iccedilin)(IT International Tolerance)

1018 mm arası iccedilin hesap

251083 = 27075 asymp27

21 DDD sdot= 1810 sdot= = 1342 mm

i = 1083 k = 25

IT= ki

IT8 iccedilin IT8= 25iDDi 0010450 3 +sdot=

μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

21 DDD sdot=

TOLERANS NİTELİKLERİNİN KULLANIM ALANI

Genel makine imalatında orta kalite kullanılır ALIŞTIRMALAR İCcedilİN GENELLİKLE 5-11

TOLERANS SINIFIh9 D13 vb (Kuumlccediluumlk harf MİL buumlyuumlk harf DELİK)

Tolerans ile iki husus belirleniyor

1 Alıştırma tuumlruuml (Boşluklu belirsiz sıkı HARFLERLE) konum

2 Tolerans buumlyuumlkluumlğuuml (RAKAMLARLA) nitelikKuumlccediluumlk rakamlar kalitenin yuumlksekliğini buumlyuumlk rakamlar ise kalitenin duumlşuumlkluumlğuumlnuuml goumlsterir

ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri (TOLERANCE ZONES)

Tolerans Boumllgesi Grafik goumlsterimde EBOuml ile EKOuml arasındaki boumllge Toleransın buumlyuumlkluumlğuuml ve sıfır ccedilizgisine goumlre konumu ile belirlenir Delikler iccedilin Arsquodan ZCrsquoye kadar harflerle ifade edilir

Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ

ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri

Miller iccedilin arsquodan zcrsquoye kadar harflerle ifade edilir

Uumlst Sapma esAlt Sapma ei

Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ

Uumlst Sapma esAlt Sapma ei

ALIŞTIRMA (FITS FITTINGS)

Alıştırma Birbirine takılacak iki basit elemanın (delik ve mil) oumllccediluumlleri arasındaki fark sonucu meydana gelen bağıntıya denirAlıştırma Toleransı (AT) Mil ve deliğe ait toleransların aritmatik toplamı veya en buumlyuumlk boşlukla en kuumlccediluumlkuumlk boşluk veya en buumlyuumlk sıkılıkla en kuumlccediluumlk sıkılık arasındaki farkAT= Td-Tm veya AT=EBB-EKB veya AT=EBS-EKS

Alıştırmalarda mil ve deliğin tolerans sınıfları birlikte goumlsterilir Oumlrnek H7n6 DELİKmil toleransı

ALIŞTIRMAH tolerans boumllgesinde 7 tolerans niteliğine sahip bir delikle n tolerans boumllgesinde 6 tolerans niteliğine sahip bir mil arasındaki alıştırma

ISO ALIŞTIRMA SİSTEMİNDE ALIŞTIRMA CcedilEŞİTLERİBoşluklu Alıştırmalar Belirsiz Alıştırmalar Sıkı Alıştırmalar

Clearance fit Transition fit Interference fit

TOLERANS KALİTELERİABCDEhelliphelliphellipHJKLMhelliphelliphellip

abcdehelliphelliphelliphjklmhelliphelliphellip

Boşluklugeccedilme

Sıkıgeccedilme

Ccedilok genel bir yaklaşım ile

Ccediluumlnkuuml j-p arası belirsiz geccedilme

NORMAL DELİK SİSTEMİrsquonde millerin durumu(BASIC SHAFT SYSTEM)

Normal delik sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli millerin tek bir deliğe (esas delik) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde delik oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin mil ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin mil ccedilaplarıbuumlyuumltuumlluumlr

Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr

NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)

Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit

Doumlner geccedilme Running fit

Serbest doumlner geccedilme Free-running fit

Hafif doumlner geccedilme Close-running fit

Kaba geccedilme Loose- running fit

Kaygan geccedilme Locational clearance fit

Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit

Sıkı geccedilme Locational interference fit

Pres geccedilme Force or shrink fit

GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8

TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ

Sapmalarla goumlsterim

Tolerans sınıf semboluumlyle

ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo

ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo

ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası

bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi

bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK

SORU

30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

Delik İccedilin 30 21

0

+

ndash7ndash20

Mil İccedilin 30 0070

0200

minus

minus

24-30 mm grubu H7 suumltunundan

veya 30H7

veya 30g6

+210

50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

SORU

CEVAP

0ndash16

Delik İccedilin 50 0070

0180

+

minus+7ndash18

Mil İccedilin 500 0160minus

40-50 mm grubu h6 suumltunundan

veya 50h6

veya 50K7

SORU

25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

0ndash13

Delik İccedilin 25 0210

0

++210

Mil İccedilin 250 0130minus

Her iki ccedilizelge de kullanılabilir

18-30 mm grubu h6 suumltunundan

veya 25h6

veya 25H7

Harf kullanılıyorsa

accedilıklama antetiverilir

SAPMALARIN YAZILMASI

YAZI YUumlKSEKLİKLERİ

microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır

SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI

CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER

Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)

H6h5

MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI

SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ

Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır

SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI

FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI

Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir

MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI

Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir

SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI

Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir

Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre

SERBEST TOLERANSLAR

Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

TERMİNOLOJİ (MİL-SHAFT)

En buumlyuumlk sınır oumllccediluumlsuuml (EBOuml) (HIGH LIMIT MAX VALUE) -Montajdan oumlnceki oumllccediluuml-En kuumlccediluumlk sınır oumllccediluumlsuuml (EKOuml) (LOW LIMIT MIN VALUE) -Montajdan oumlnceki oumllccediluuml-Sıfır Ccedilizgisi Anma oumllccediluumlsuumlnuuml goumlsteren ccedilizgiSapma (DEVIATION) Bir oumllccediluumlyle anma oumllccediluumlsuuml arasındaki cebirsel farkUumlst Sapma (UPPER DEVIATION) ES (es) = EBOuml ndash AOuml Milde es delikte ESAlt Sapma (LOWER DEVIATION) Eİ (ei) = EKOuml ndash AOuml Milde ei delikte EİGerccedilek Sapma = GOuml - AOuml

TERMİNOLOJİ (DELİK-HOLE)

MİL VE DELİKLERDE SAPMALAR

Uumlst Sapma ES(es) = EBOuml - AOumlAlt Sapma Eİ (ei) = EKOuml ndash AOumlTm = Mil ToleransıTd = Delik Toleransı

Delik oumllccediluumlsuuml gt Mil oumllccediluumlsuuml olduğunda BOŞLUK oluşurBoşluk = Delik oumllccediluumlsuuml ndash Mil oumllccediluumlsuuml (+)EBB = Delik EBOuml ndash Mil EKOuml (Boşluklu veya belirsiz alıştırmada)EKB = Delik EKOuml ndash Mil EBOuml (Boşluklu alıştırmada)

BOŞLUK (CLEARANCE)

SIKILIK (INTERFERENCE)

Delik oumllccediluumlsuuml lt Mil oumllccediluumlsuuml olması SIKILIK olarak tanımlıdırSıkılık= Delik oumllccediluumlsuuml ndash Mil oumllccediluumlsuuml (-)EBS = Delik EKOuml ndash Mil EBOuml (Sıkı veya belirsiz alıştırmada)EKS = Delik EBOuml ndash Mil EKOuml (Sıkı alıştırmada)

TOLERANS FAKTOumlRUuml (i)

i sınır ve alıştırma oumllccediluumlleri sisteminde sistem esas toleransının (tolerans niteliğinin) belirlenmesinde esas olan anma oumllccediluumlsuumlnuumln bir fonksiyonudur (mikron olarak) 1μm = 0001 mm

DDi 0010450 3 +sdot= μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

21 DDD sdot=

D1 grubun ilk rakamı

D2 grubun ilk rakamı (Oumlrnek 1018 grubu iccedilin D1=10 D2=18)

Esas Toleranslar-SAPMA DEĞERLERİ- (Hesaplanmış ve yuvarlatılmış)

1 hariccedil 3 dahil

3 hariccedil 6 dahil

KATSAYI (k) ve ESAS TOLERANS (IT)Esas toleransın bulunması iccedilin tolerans faktoumlruumlyle ccedilarpılan ve aşağıda goumlsterilen katsayıdır (IT5 ndash IT18 nitelikleri iccedilin)(IT International Tolerance)

1018 mm arası iccedilin hesap

251083 = 27075 asymp27

21 DDD sdot= 1810 sdot= = 1342 mm

i = 1083 k = 25

IT= ki

IT8 iccedilin IT8= 25iDDi 0010450 3 +sdot=

μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

21 DDD sdot=

TOLERANS NİTELİKLERİNİN KULLANIM ALANI

Genel makine imalatında orta kalite kullanılır ALIŞTIRMALAR İCcedilİN GENELLİKLE 5-11

TOLERANS SINIFIh9 D13 vb (Kuumlccediluumlk harf MİL buumlyuumlk harf DELİK)

Tolerans ile iki husus belirleniyor

1 Alıştırma tuumlruuml (Boşluklu belirsiz sıkı HARFLERLE) konum

2 Tolerans buumlyuumlkluumlğuuml (RAKAMLARLA) nitelikKuumlccediluumlk rakamlar kalitenin yuumlksekliğini buumlyuumlk rakamlar ise kalitenin duumlşuumlkluumlğuumlnuuml goumlsterir

ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri (TOLERANCE ZONES)

Tolerans Boumllgesi Grafik goumlsterimde EBOuml ile EKOuml arasındaki boumllge Toleransın buumlyuumlkluumlğuuml ve sıfır ccedilizgisine goumlre konumu ile belirlenir Delikler iccedilin Arsquodan ZCrsquoye kadar harflerle ifade edilir

Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ

ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri

Miller iccedilin arsquodan zcrsquoye kadar harflerle ifade edilir

Uumlst Sapma esAlt Sapma ei

Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ

Uumlst Sapma esAlt Sapma ei

ALIŞTIRMA (FITS FITTINGS)

Alıştırma Birbirine takılacak iki basit elemanın (delik ve mil) oumllccediluumlleri arasındaki fark sonucu meydana gelen bağıntıya denirAlıştırma Toleransı (AT) Mil ve deliğe ait toleransların aritmatik toplamı veya en buumlyuumlk boşlukla en kuumlccediluumlkuumlk boşluk veya en buumlyuumlk sıkılıkla en kuumlccediluumlk sıkılık arasındaki farkAT= Td-Tm veya AT=EBB-EKB veya AT=EBS-EKS

Alıştırmalarda mil ve deliğin tolerans sınıfları birlikte goumlsterilir Oumlrnek H7n6 DELİKmil toleransı

ALIŞTIRMAH tolerans boumllgesinde 7 tolerans niteliğine sahip bir delikle n tolerans boumllgesinde 6 tolerans niteliğine sahip bir mil arasındaki alıştırma

ISO ALIŞTIRMA SİSTEMİNDE ALIŞTIRMA CcedilEŞİTLERİBoşluklu Alıştırmalar Belirsiz Alıştırmalar Sıkı Alıştırmalar

Clearance fit Transition fit Interference fit

TOLERANS KALİTELERİABCDEhelliphelliphellipHJKLMhelliphelliphellip

abcdehelliphelliphelliphjklmhelliphelliphellip

Boşluklugeccedilme

Sıkıgeccedilme

Ccedilok genel bir yaklaşım ile

Ccediluumlnkuuml j-p arası belirsiz geccedilme

NORMAL DELİK SİSTEMİrsquonde millerin durumu(BASIC SHAFT SYSTEM)

Normal delik sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli millerin tek bir deliğe (esas delik) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde delik oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin mil ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin mil ccedilaplarıbuumlyuumltuumlluumlr

Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr

NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)

Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit

Doumlner geccedilme Running fit

Serbest doumlner geccedilme Free-running fit

Hafif doumlner geccedilme Close-running fit

Kaba geccedilme Loose- running fit

Kaygan geccedilme Locational clearance fit

Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit

Sıkı geccedilme Locational interference fit

Pres geccedilme Force or shrink fit

GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8

TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ

Sapmalarla goumlsterim

Tolerans sınıf semboluumlyle

ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo

ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo

ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası

bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi

bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK

SORU

30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

Delik İccedilin 30 21

0

+

ndash7ndash20

Mil İccedilin 30 0070

0200

minus

minus

24-30 mm grubu H7 suumltunundan

veya 30H7

veya 30g6

+210

50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

SORU

CEVAP

0ndash16

Delik İccedilin 50 0070

0180

+

minus+7ndash18

Mil İccedilin 500 0160minus

40-50 mm grubu h6 suumltunundan

veya 50h6

veya 50K7

SORU

25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

0ndash13

Delik İccedilin 25 0210

0

++210

Mil İccedilin 250 0130minus

Her iki ccedilizelge de kullanılabilir

18-30 mm grubu h6 suumltunundan

veya 25h6

veya 25H7

Harf kullanılıyorsa

accedilıklama antetiverilir

SAPMALARIN YAZILMASI

YAZI YUumlKSEKLİKLERİ

microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır

SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI

CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER

Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)

H6h5

MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI

SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ

Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır

SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI

FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI

Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir

MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI

Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir

SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI

Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir

Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre

SERBEST TOLERANSLAR

Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

TERMİNOLOJİ (DELİK-HOLE)

MİL VE DELİKLERDE SAPMALAR

Uumlst Sapma ES(es) = EBOuml - AOumlAlt Sapma Eİ (ei) = EKOuml ndash AOumlTm = Mil ToleransıTd = Delik Toleransı

Delik oumllccediluumlsuuml gt Mil oumllccediluumlsuuml olduğunda BOŞLUK oluşurBoşluk = Delik oumllccediluumlsuuml ndash Mil oumllccediluumlsuuml (+)EBB = Delik EBOuml ndash Mil EKOuml (Boşluklu veya belirsiz alıştırmada)EKB = Delik EKOuml ndash Mil EBOuml (Boşluklu alıştırmada)

BOŞLUK (CLEARANCE)

SIKILIK (INTERFERENCE)

Delik oumllccediluumlsuuml lt Mil oumllccediluumlsuuml olması SIKILIK olarak tanımlıdırSıkılık= Delik oumllccediluumlsuuml ndash Mil oumllccediluumlsuuml (-)EBS = Delik EKOuml ndash Mil EBOuml (Sıkı veya belirsiz alıştırmada)EKS = Delik EBOuml ndash Mil EKOuml (Sıkı alıştırmada)

TOLERANS FAKTOumlRUuml (i)

i sınır ve alıştırma oumllccediluumlleri sisteminde sistem esas toleransının (tolerans niteliğinin) belirlenmesinde esas olan anma oumllccediluumlsuumlnuumln bir fonksiyonudur (mikron olarak) 1μm = 0001 mm

DDi 0010450 3 +sdot= μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

21 DDD sdot=

D1 grubun ilk rakamı

D2 grubun ilk rakamı (Oumlrnek 1018 grubu iccedilin D1=10 D2=18)

Esas Toleranslar-SAPMA DEĞERLERİ- (Hesaplanmış ve yuvarlatılmış)

1 hariccedil 3 dahil

3 hariccedil 6 dahil

KATSAYI (k) ve ESAS TOLERANS (IT)Esas toleransın bulunması iccedilin tolerans faktoumlruumlyle ccedilarpılan ve aşağıda goumlsterilen katsayıdır (IT5 ndash IT18 nitelikleri iccedilin)(IT International Tolerance)

1018 mm arası iccedilin hesap

251083 = 27075 asymp27

21 DDD sdot= 1810 sdot= = 1342 mm

i = 1083 k = 25

IT= ki

IT8 iccedilin IT8= 25iDDi 0010450 3 +sdot=

μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

21 DDD sdot=

TOLERANS NİTELİKLERİNİN KULLANIM ALANI

Genel makine imalatında orta kalite kullanılır ALIŞTIRMALAR İCcedilİN GENELLİKLE 5-11

TOLERANS SINIFIh9 D13 vb (Kuumlccediluumlk harf MİL buumlyuumlk harf DELİK)

Tolerans ile iki husus belirleniyor

1 Alıştırma tuumlruuml (Boşluklu belirsiz sıkı HARFLERLE) konum

2 Tolerans buumlyuumlkluumlğuuml (RAKAMLARLA) nitelikKuumlccediluumlk rakamlar kalitenin yuumlksekliğini buumlyuumlk rakamlar ise kalitenin duumlşuumlkluumlğuumlnuuml goumlsterir

ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri (TOLERANCE ZONES)

Tolerans Boumllgesi Grafik goumlsterimde EBOuml ile EKOuml arasındaki boumllge Toleransın buumlyuumlkluumlğuuml ve sıfır ccedilizgisine goumlre konumu ile belirlenir Delikler iccedilin Arsquodan ZCrsquoye kadar harflerle ifade edilir

Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ

ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri

Miller iccedilin arsquodan zcrsquoye kadar harflerle ifade edilir

Uumlst Sapma esAlt Sapma ei

Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ

Uumlst Sapma esAlt Sapma ei

ALIŞTIRMA (FITS FITTINGS)

Alıştırma Birbirine takılacak iki basit elemanın (delik ve mil) oumllccediluumlleri arasındaki fark sonucu meydana gelen bağıntıya denirAlıştırma Toleransı (AT) Mil ve deliğe ait toleransların aritmatik toplamı veya en buumlyuumlk boşlukla en kuumlccediluumlkuumlk boşluk veya en buumlyuumlk sıkılıkla en kuumlccediluumlk sıkılık arasındaki farkAT= Td-Tm veya AT=EBB-EKB veya AT=EBS-EKS

Alıştırmalarda mil ve deliğin tolerans sınıfları birlikte goumlsterilir Oumlrnek H7n6 DELİKmil toleransı

ALIŞTIRMAH tolerans boumllgesinde 7 tolerans niteliğine sahip bir delikle n tolerans boumllgesinde 6 tolerans niteliğine sahip bir mil arasındaki alıştırma

ISO ALIŞTIRMA SİSTEMİNDE ALIŞTIRMA CcedilEŞİTLERİBoşluklu Alıştırmalar Belirsiz Alıştırmalar Sıkı Alıştırmalar

Clearance fit Transition fit Interference fit

TOLERANS KALİTELERİABCDEhelliphelliphellipHJKLMhelliphelliphellip

abcdehelliphelliphelliphjklmhelliphelliphellip

Boşluklugeccedilme

Sıkıgeccedilme

Ccedilok genel bir yaklaşım ile

Ccediluumlnkuuml j-p arası belirsiz geccedilme

NORMAL DELİK SİSTEMİrsquonde millerin durumu(BASIC SHAFT SYSTEM)

Normal delik sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli millerin tek bir deliğe (esas delik) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde delik oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin mil ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin mil ccedilaplarıbuumlyuumltuumlluumlr

Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr

NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)

Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit

Doumlner geccedilme Running fit

Serbest doumlner geccedilme Free-running fit

Hafif doumlner geccedilme Close-running fit

Kaba geccedilme Loose- running fit

Kaygan geccedilme Locational clearance fit

Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit

Sıkı geccedilme Locational interference fit

Pres geccedilme Force or shrink fit

GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8

TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ

Sapmalarla goumlsterim

Tolerans sınıf semboluumlyle

ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo

ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo

ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası

bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi

bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK

SORU

30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

Delik İccedilin 30 21

0

+

ndash7ndash20

Mil İccedilin 30 0070

0200

minus

minus

24-30 mm grubu H7 suumltunundan

veya 30H7

veya 30g6

+210

50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

SORU

CEVAP

0ndash16

Delik İccedilin 50 0070

0180

+

minus+7ndash18

Mil İccedilin 500 0160minus

40-50 mm grubu h6 suumltunundan

veya 50h6

veya 50K7

SORU

25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

0ndash13

Delik İccedilin 25 0210

0

++210

Mil İccedilin 250 0130minus

Her iki ccedilizelge de kullanılabilir

18-30 mm grubu h6 suumltunundan

veya 25h6

veya 25H7

Harf kullanılıyorsa

accedilıklama antetiverilir

SAPMALARIN YAZILMASI

YAZI YUumlKSEKLİKLERİ

microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır

SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI

CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER

Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)

H6h5

MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI

SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ

Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır

SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI

FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI

Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir

MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI

Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir

SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI

Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir

Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre

SERBEST TOLERANSLAR

Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

MİL VE DELİKLERDE SAPMALAR

Uumlst Sapma ES(es) = EBOuml - AOumlAlt Sapma Eİ (ei) = EKOuml ndash AOumlTm = Mil ToleransıTd = Delik Toleransı

Delik oumllccediluumlsuuml gt Mil oumllccediluumlsuuml olduğunda BOŞLUK oluşurBoşluk = Delik oumllccediluumlsuuml ndash Mil oumllccediluumlsuuml (+)EBB = Delik EBOuml ndash Mil EKOuml (Boşluklu veya belirsiz alıştırmada)EKB = Delik EKOuml ndash Mil EBOuml (Boşluklu alıştırmada)

BOŞLUK (CLEARANCE)

SIKILIK (INTERFERENCE)

Delik oumllccediluumlsuuml lt Mil oumllccediluumlsuuml olması SIKILIK olarak tanımlıdırSıkılık= Delik oumllccediluumlsuuml ndash Mil oumllccediluumlsuuml (-)EBS = Delik EKOuml ndash Mil EBOuml (Sıkı veya belirsiz alıştırmada)EKS = Delik EBOuml ndash Mil EKOuml (Sıkı alıştırmada)

TOLERANS FAKTOumlRUuml (i)

i sınır ve alıştırma oumllccediluumlleri sisteminde sistem esas toleransının (tolerans niteliğinin) belirlenmesinde esas olan anma oumllccediluumlsuumlnuumln bir fonksiyonudur (mikron olarak) 1μm = 0001 mm

DDi 0010450 3 +sdot= μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

21 DDD sdot=

D1 grubun ilk rakamı

D2 grubun ilk rakamı (Oumlrnek 1018 grubu iccedilin D1=10 D2=18)

Esas Toleranslar-SAPMA DEĞERLERİ- (Hesaplanmış ve yuvarlatılmış)

1 hariccedil 3 dahil

3 hariccedil 6 dahil

KATSAYI (k) ve ESAS TOLERANS (IT)Esas toleransın bulunması iccedilin tolerans faktoumlruumlyle ccedilarpılan ve aşağıda goumlsterilen katsayıdır (IT5 ndash IT18 nitelikleri iccedilin)(IT International Tolerance)

1018 mm arası iccedilin hesap

251083 = 27075 asymp27

21 DDD sdot= 1810 sdot= = 1342 mm

i = 1083 k = 25

IT= ki

IT8 iccedilin IT8= 25iDDi 0010450 3 +sdot=

μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

21 DDD sdot=

TOLERANS NİTELİKLERİNİN KULLANIM ALANI

Genel makine imalatında orta kalite kullanılır ALIŞTIRMALAR İCcedilİN GENELLİKLE 5-11

TOLERANS SINIFIh9 D13 vb (Kuumlccediluumlk harf MİL buumlyuumlk harf DELİK)

Tolerans ile iki husus belirleniyor

1 Alıştırma tuumlruuml (Boşluklu belirsiz sıkı HARFLERLE) konum

2 Tolerans buumlyuumlkluumlğuuml (RAKAMLARLA) nitelikKuumlccediluumlk rakamlar kalitenin yuumlksekliğini buumlyuumlk rakamlar ise kalitenin duumlşuumlkluumlğuumlnuuml goumlsterir

ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri (TOLERANCE ZONES)

Tolerans Boumllgesi Grafik goumlsterimde EBOuml ile EKOuml arasındaki boumllge Toleransın buumlyuumlkluumlğuuml ve sıfır ccedilizgisine goumlre konumu ile belirlenir Delikler iccedilin Arsquodan ZCrsquoye kadar harflerle ifade edilir

Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ

ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri

Miller iccedilin arsquodan zcrsquoye kadar harflerle ifade edilir

Uumlst Sapma esAlt Sapma ei

Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ

Uumlst Sapma esAlt Sapma ei

ALIŞTIRMA (FITS FITTINGS)

Alıştırma Birbirine takılacak iki basit elemanın (delik ve mil) oumllccediluumlleri arasındaki fark sonucu meydana gelen bağıntıya denirAlıştırma Toleransı (AT) Mil ve deliğe ait toleransların aritmatik toplamı veya en buumlyuumlk boşlukla en kuumlccediluumlkuumlk boşluk veya en buumlyuumlk sıkılıkla en kuumlccediluumlk sıkılık arasındaki farkAT= Td-Tm veya AT=EBB-EKB veya AT=EBS-EKS

Alıştırmalarda mil ve deliğin tolerans sınıfları birlikte goumlsterilir Oumlrnek H7n6 DELİKmil toleransı

ALIŞTIRMAH tolerans boumllgesinde 7 tolerans niteliğine sahip bir delikle n tolerans boumllgesinde 6 tolerans niteliğine sahip bir mil arasındaki alıştırma

ISO ALIŞTIRMA SİSTEMİNDE ALIŞTIRMA CcedilEŞİTLERİBoşluklu Alıştırmalar Belirsiz Alıştırmalar Sıkı Alıştırmalar

Clearance fit Transition fit Interference fit

TOLERANS KALİTELERİABCDEhelliphelliphellipHJKLMhelliphelliphellip

abcdehelliphelliphelliphjklmhelliphelliphellip

Boşluklugeccedilme

Sıkıgeccedilme

Ccedilok genel bir yaklaşım ile

Ccediluumlnkuuml j-p arası belirsiz geccedilme

NORMAL DELİK SİSTEMİrsquonde millerin durumu(BASIC SHAFT SYSTEM)

Normal delik sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli millerin tek bir deliğe (esas delik) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde delik oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin mil ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin mil ccedilaplarıbuumlyuumltuumlluumlr

Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr

NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)

Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit

Doumlner geccedilme Running fit

Serbest doumlner geccedilme Free-running fit

Hafif doumlner geccedilme Close-running fit

Kaba geccedilme Loose- running fit

Kaygan geccedilme Locational clearance fit

Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit

Sıkı geccedilme Locational interference fit

Pres geccedilme Force or shrink fit

GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8

TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ

Sapmalarla goumlsterim

Tolerans sınıf semboluumlyle

ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo

ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo

ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası

bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi

bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK

SORU

30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

Delik İccedilin 30 21

0

+

ndash7ndash20

Mil İccedilin 30 0070

0200

minus

minus

24-30 mm grubu H7 suumltunundan

veya 30H7

veya 30g6

+210

50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

SORU

CEVAP

0ndash16

Delik İccedilin 50 0070

0180

+

minus+7ndash18

Mil İccedilin 500 0160minus

40-50 mm grubu h6 suumltunundan

veya 50h6

veya 50K7

SORU

25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

0ndash13

Delik İccedilin 25 0210

0

++210

Mil İccedilin 250 0130minus

Her iki ccedilizelge de kullanılabilir

18-30 mm grubu h6 suumltunundan

veya 25h6

veya 25H7

Harf kullanılıyorsa

accedilıklama antetiverilir

SAPMALARIN YAZILMASI

YAZI YUumlKSEKLİKLERİ

microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır

SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI

CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER

Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)

H6h5

MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI

SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ

Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır

SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI

FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI

Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir

MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI

Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir

SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI

Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir

Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre

SERBEST TOLERANSLAR

Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

Delik oumllccediluumlsuuml gt Mil oumllccediluumlsuuml olduğunda BOŞLUK oluşurBoşluk = Delik oumllccediluumlsuuml ndash Mil oumllccediluumlsuuml (+)EBB = Delik EBOuml ndash Mil EKOuml (Boşluklu veya belirsiz alıştırmada)EKB = Delik EKOuml ndash Mil EBOuml (Boşluklu alıştırmada)

BOŞLUK (CLEARANCE)

SIKILIK (INTERFERENCE)

Delik oumllccediluumlsuuml lt Mil oumllccediluumlsuuml olması SIKILIK olarak tanımlıdırSıkılık= Delik oumllccediluumlsuuml ndash Mil oumllccediluumlsuuml (-)EBS = Delik EKOuml ndash Mil EBOuml (Sıkı veya belirsiz alıştırmada)EKS = Delik EBOuml ndash Mil EKOuml (Sıkı alıştırmada)

TOLERANS FAKTOumlRUuml (i)

i sınır ve alıştırma oumllccediluumlleri sisteminde sistem esas toleransının (tolerans niteliğinin) belirlenmesinde esas olan anma oumllccediluumlsuumlnuumln bir fonksiyonudur (mikron olarak) 1μm = 0001 mm

DDi 0010450 3 +sdot= μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

21 DDD sdot=

D1 grubun ilk rakamı

D2 grubun ilk rakamı (Oumlrnek 1018 grubu iccedilin D1=10 D2=18)

Esas Toleranslar-SAPMA DEĞERLERİ- (Hesaplanmış ve yuvarlatılmış)

1 hariccedil 3 dahil

3 hariccedil 6 dahil

KATSAYI (k) ve ESAS TOLERANS (IT)Esas toleransın bulunması iccedilin tolerans faktoumlruumlyle ccedilarpılan ve aşağıda goumlsterilen katsayıdır (IT5 ndash IT18 nitelikleri iccedilin)(IT International Tolerance)

1018 mm arası iccedilin hesap

251083 = 27075 asymp27

21 DDD sdot= 1810 sdot= = 1342 mm

i = 1083 k = 25

IT= ki

IT8 iccedilin IT8= 25iDDi 0010450 3 +sdot=

μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

21 DDD sdot=

TOLERANS NİTELİKLERİNİN KULLANIM ALANI

Genel makine imalatında orta kalite kullanılır ALIŞTIRMALAR İCcedilİN GENELLİKLE 5-11

TOLERANS SINIFIh9 D13 vb (Kuumlccediluumlk harf MİL buumlyuumlk harf DELİK)

Tolerans ile iki husus belirleniyor

1 Alıştırma tuumlruuml (Boşluklu belirsiz sıkı HARFLERLE) konum

2 Tolerans buumlyuumlkluumlğuuml (RAKAMLARLA) nitelikKuumlccediluumlk rakamlar kalitenin yuumlksekliğini buumlyuumlk rakamlar ise kalitenin duumlşuumlkluumlğuumlnuuml goumlsterir

ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri (TOLERANCE ZONES)

Tolerans Boumllgesi Grafik goumlsterimde EBOuml ile EKOuml arasındaki boumllge Toleransın buumlyuumlkluumlğuuml ve sıfır ccedilizgisine goumlre konumu ile belirlenir Delikler iccedilin Arsquodan ZCrsquoye kadar harflerle ifade edilir

Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ

ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri

Miller iccedilin arsquodan zcrsquoye kadar harflerle ifade edilir

Uumlst Sapma esAlt Sapma ei

Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ

Uumlst Sapma esAlt Sapma ei

ALIŞTIRMA (FITS FITTINGS)

Alıştırma Birbirine takılacak iki basit elemanın (delik ve mil) oumllccediluumlleri arasındaki fark sonucu meydana gelen bağıntıya denirAlıştırma Toleransı (AT) Mil ve deliğe ait toleransların aritmatik toplamı veya en buumlyuumlk boşlukla en kuumlccediluumlkuumlk boşluk veya en buumlyuumlk sıkılıkla en kuumlccediluumlk sıkılık arasındaki farkAT= Td-Tm veya AT=EBB-EKB veya AT=EBS-EKS

Alıştırmalarda mil ve deliğin tolerans sınıfları birlikte goumlsterilir Oumlrnek H7n6 DELİKmil toleransı

ALIŞTIRMAH tolerans boumllgesinde 7 tolerans niteliğine sahip bir delikle n tolerans boumllgesinde 6 tolerans niteliğine sahip bir mil arasındaki alıştırma

ISO ALIŞTIRMA SİSTEMİNDE ALIŞTIRMA CcedilEŞİTLERİBoşluklu Alıştırmalar Belirsiz Alıştırmalar Sıkı Alıştırmalar

Clearance fit Transition fit Interference fit

TOLERANS KALİTELERİABCDEhelliphelliphellipHJKLMhelliphelliphellip

abcdehelliphelliphelliphjklmhelliphelliphellip

Boşluklugeccedilme

Sıkıgeccedilme

Ccedilok genel bir yaklaşım ile

Ccediluumlnkuuml j-p arası belirsiz geccedilme

NORMAL DELİK SİSTEMİrsquonde millerin durumu(BASIC SHAFT SYSTEM)

Normal delik sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli millerin tek bir deliğe (esas delik) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde delik oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin mil ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin mil ccedilaplarıbuumlyuumltuumlluumlr

Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr

NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)

Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit

Doumlner geccedilme Running fit

Serbest doumlner geccedilme Free-running fit

Hafif doumlner geccedilme Close-running fit

Kaba geccedilme Loose- running fit

Kaygan geccedilme Locational clearance fit

Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit

Sıkı geccedilme Locational interference fit

Pres geccedilme Force or shrink fit

GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8

TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ

Sapmalarla goumlsterim

Tolerans sınıf semboluumlyle

ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo

ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo

ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası

bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi

bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK

SORU

30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

Delik İccedilin 30 21

0

+

ndash7ndash20

Mil İccedilin 30 0070

0200

minus

minus

24-30 mm grubu H7 suumltunundan

veya 30H7

veya 30g6

+210

50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

SORU

CEVAP

0ndash16

Delik İccedilin 50 0070

0180

+

minus+7ndash18

Mil İccedilin 500 0160minus

40-50 mm grubu h6 suumltunundan

veya 50h6

veya 50K7

SORU

25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

0ndash13

Delik İccedilin 25 0210

0

++210

Mil İccedilin 250 0130minus

Her iki ccedilizelge de kullanılabilir

18-30 mm grubu h6 suumltunundan

veya 25h6

veya 25H7

Harf kullanılıyorsa

accedilıklama antetiverilir

SAPMALARIN YAZILMASI

YAZI YUumlKSEKLİKLERİ

microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır

SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI

CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER

Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)

H6h5

MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI

SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ

Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır

SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI

FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI

Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir

MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI

Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir

SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI

Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir

Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre

SERBEST TOLERANSLAR

Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

SIKILIK (INTERFERENCE)

Delik oumllccediluumlsuuml lt Mil oumllccediluumlsuuml olması SIKILIK olarak tanımlıdırSıkılık= Delik oumllccediluumlsuuml ndash Mil oumllccediluumlsuuml (-)EBS = Delik EKOuml ndash Mil EBOuml (Sıkı veya belirsiz alıştırmada)EKS = Delik EBOuml ndash Mil EKOuml (Sıkı alıştırmada)

TOLERANS FAKTOumlRUuml (i)

i sınır ve alıştırma oumllccediluumlleri sisteminde sistem esas toleransının (tolerans niteliğinin) belirlenmesinde esas olan anma oumllccediluumlsuumlnuumln bir fonksiyonudur (mikron olarak) 1μm = 0001 mm

DDi 0010450 3 +sdot= μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

21 DDD sdot=

D1 grubun ilk rakamı

D2 grubun ilk rakamı (Oumlrnek 1018 grubu iccedilin D1=10 D2=18)

Esas Toleranslar-SAPMA DEĞERLERİ- (Hesaplanmış ve yuvarlatılmış)

1 hariccedil 3 dahil

3 hariccedil 6 dahil

KATSAYI (k) ve ESAS TOLERANS (IT)Esas toleransın bulunması iccedilin tolerans faktoumlruumlyle ccedilarpılan ve aşağıda goumlsterilen katsayıdır (IT5 ndash IT18 nitelikleri iccedilin)(IT International Tolerance)

1018 mm arası iccedilin hesap

251083 = 27075 asymp27

21 DDD sdot= 1810 sdot= = 1342 mm

i = 1083 k = 25

IT= ki

IT8 iccedilin IT8= 25iDDi 0010450 3 +sdot=

μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

21 DDD sdot=

TOLERANS NİTELİKLERİNİN KULLANIM ALANI

Genel makine imalatında orta kalite kullanılır ALIŞTIRMALAR İCcedilİN GENELLİKLE 5-11

TOLERANS SINIFIh9 D13 vb (Kuumlccediluumlk harf MİL buumlyuumlk harf DELİK)

Tolerans ile iki husus belirleniyor

1 Alıştırma tuumlruuml (Boşluklu belirsiz sıkı HARFLERLE) konum

2 Tolerans buumlyuumlkluumlğuuml (RAKAMLARLA) nitelikKuumlccediluumlk rakamlar kalitenin yuumlksekliğini buumlyuumlk rakamlar ise kalitenin duumlşuumlkluumlğuumlnuuml goumlsterir

ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri (TOLERANCE ZONES)

Tolerans Boumllgesi Grafik goumlsterimde EBOuml ile EKOuml arasındaki boumllge Toleransın buumlyuumlkluumlğuuml ve sıfır ccedilizgisine goumlre konumu ile belirlenir Delikler iccedilin Arsquodan ZCrsquoye kadar harflerle ifade edilir

Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ

ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri

Miller iccedilin arsquodan zcrsquoye kadar harflerle ifade edilir

Uumlst Sapma esAlt Sapma ei

Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ

Uumlst Sapma esAlt Sapma ei

ALIŞTIRMA (FITS FITTINGS)

Alıştırma Birbirine takılacak iki basit elemanın (delik ve mil) oumllccediluumlleri arasındaki fark sonucu meydana gelen bağıntıya denirAlıştırma Toleransı (AT) Mil ve deliğe ait toleransların aritmatik toplamı veya en buumlyuumlk boşlukla en kuumlccediluumlkuumlk boşluk veya en buumlyuumlk sıkılıkla en kuumlccediluumlk sıkılık arasındaki farkAT= Td-Tm veya AT=EBB-EKB veya AT=EBS-EKS

Alıştırmalarda mil ve deliğin tolerans sınıfları birlikte goumlsterilir Oumlrnek H7n6 DELİKmil toleransı

ALIŞTIRMAH tolerans boumllgesinde 7 tolerans niteliğine sahip bir delikle n tolerans boumllgesinde 6 tolerans niteliğine sahip bir mil arasındaki alıştırma

ISO ALIŞTIRMA SİSTEMİNDE ALIŞTIRMA CcedilEŞİTLERİBoşluklu Alıştırmalar Belirsiz Alıştırmalar Sıkı Alıştırmalar

Clearance fit Transition fit Interference fit

TOLERANS KALİTELERİABCDEhelliphelliphellipHJKLMhelliphelliphellip

abcdehelliphelliphelliphjklmhelliphelliphellip

Boşluklugeccedilme

Sıkıgeccedilme

Ccedilok genel bir yaklaşım ile

Ccediluumlnkuuml j-p arası belirsiz geccedilme

NORMAL DELİK SİSTEMİrsquonde millerin durumu(BASIC SHAFT SYSTEM)

Normal delik sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli millerin tek bir deliğe (esas delik) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde delik oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin mil ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin mil ccedilaplarıbuumlyuumltuumlluumlr

Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr

NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)

Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit

Doumlner geccedilme Running fit

Serbest doumlner geccedilme Free-running fit

Hafif doumlner geccedilme Close-running fit

Kaba geccedilme Loose- running fit

Kaygan geccedilme Locational clearance fit

Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit

Sıkı geccedilme Locational interference fit

Pres geccedilme Force or shrink fit

GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8

TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ

Sapmalarla goumlsterim

Tolerans sınıf semboluumlyle

ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo

ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo

ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası

bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi

bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK

SORU

30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

Delik İccedilin 30 21

0

+

ndash7ndash20

Mil İccedilin 30 0070

0200

minus

minus

24-30 mm grubu H7 suumltunundan

veya 30H7

veya 30g6

+210

50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

SORU

CEVAP

0ndash16

Delik İccedilin 50 0070

0180

+

minus+7ndash18

Mil İccedilin 500 0160minus

40-50 mm grubu h6 suumltunundan

veya 50h6

veya 50K7

SORU

25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

0ndash13

Delik İccedilin 25 0210

0

++210

Mil İccedilin 250 0130minus

Her iki ccedilizelge de kullanılabilir

18-30 mm grubu h6 suumltunundan

veya 25h6

veya 25H7

Harf kullanılıyorsa

accedilıklama antetiverilir

SAPMALARIN YAZILMASI

YAZI YUumlKSEKLİKLERİ

microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır

SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI

CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER

Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)

H6h5

MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI

SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ

Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır

SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI

FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI

Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir

MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI

Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir

SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI

Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir

Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre

SERBEST TOLERANSLAR

Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

TOLERANS FAKTOumlRUuml (i)

i sınır ve alıştırma oumllccediluumlleri sisteminde sistem esas toleransının (tolerans niteliğinin) belirlenmesinde esas olan anma oumllccediluumlsuumlnuumln bir fonksiyonudur (mikron olarak) 1μm = 0001 mm

DDi 0010450 3 +sdot= μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

21 DDD sdot=

D1 grubun ilk rakamı

D2 grubun ilk rakamı (Oumlrnek 1018 grubu iccedilin D1=10 D2=18)

Esas Toleranslar-SAPMA DEĞERLERİ- (Hesaplanmış ve yuvarlatılmış)

1 hariccedil 3 dahil

3 hariccedil 6 dahil

KATSAYI (k) ve ESAS TOLERANS (IT)Esas toleransın bulunması iccedilin tolerans faktoumlruumlyle ccedilarpılan ve aşağıda goumlsterilen katsayıdır (IT5 ndash IT18 nitelikleri iccedilin)(IT International Tolerance)

1018 mm arası iccedilin hesap

251083 = 27075 asymp27

21 DDD sdot= 1810 sdot= = 1342 mm

i = 1083 k = 25

IT= ki

IT8 iccedilin IT8= 25iDDi 0010450 3 +sdot=

μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

21 DDD sdot=

TOLERANS NİTELİKLERİNİN KULLANIM ALANI

Genel makine imalatında orta kalite kullanılır ALIŞTIRMALAR İCcedilİN GENELLİKLE 5-11

TOLERANS SINIFIh9 D13 vb (Kuumlccediluumlk harf MİL buumlyuumlk harf DELİK)

Tolerans ile iki husus belirleniyor

1 Alıştırma tuumlruuml (Boşluklu belirsiz sıkı HARFLERLE) konum

2 Tolerans buumlyuumlkluumlğuuml (RAKAMLARLA) nitelikKuumlccediluumlk rakamlar kalitenin yuumlksekliğini buumlyuumlk rakamlar ise kalitenin duumlşuumlkluumlğuumlnuuml goumlsterir

ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri (TOLERANCE ZONES)

Tolerans Boumllgesi Grafik goumlsterimde EBOuml ile EKOuml arasındaki boumllge Toleransın buumlyuumlkluumlğuuml ve sıfır ccedilizgisine goumlre konumu ile belirlenir Delikler iccedilin Arsquodan ZCrsquoye kadar harflerle ifade edilir

Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ

ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri

Miller iccedilin arsquodan zcrsquoye kadar harflerle ifade edilir

Uumlst Sapma esAlt Sapma ei

Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ

Uumlst Sapma esAlt Sapma ei

ALIŞTIRMA (FITS FITTINGS)

Alıştırma Birbirine takılacak iki basit elemanın (delik ve mil) oumllccediluumlleri arasındaki fark sonucu meydana gelen bağıntıya denirAlıştırma Toleransı (AT) Mil ve deliğe ait toleransların aritmatik toplamı veya en buumlyuumlk boşlukla en kuumlccediluumlkuumlk boşluk veya en buumlyuumlk sıkılıkla en kuumlccediluumlk sıkılık arasındaki farkAT= Td-Tm veya AT=EBB-EKB veya AT=EBS-EKS

Alıştırmalarda mil ve deliğin tolerans sınıfları birlikte goumlsterilir Oumlrnek H7n6 DELİKmil toleransı

ALIŞTIRMAH tolerans boumllgesinde 7 tolerans niteliğine sahip bir delikle n tolerans boumllgesinde 6 tolerans niteliğine sahip bir mil arasındaki alıştırma

ISO ALIŞTIRMA SİSTEMİNDE ALIŞTIRMA CcedilEŞİTLERİBoşluklu Alıştırmalar Belirsiz Alıştırmalar Sıkı Alıştırmalar

Clearance fit Transition fit Interference fit

TOLERANS KALİTELERİABCDEhelliphelliphellipHJKLMhelliphelliphellip

abcdehelliphelliphelliphjklmhelliphelliphellip

Boşluklugeccedilme

Sıkıgeccedilme

Ccedilok genel bir yaklaşım ile

Ccediluumlnkuuml j-p arası belirsiz geccedilme

NORMAL DELİK SİSTEMİrsquonde millerin durumu(BASIC SHAFT SYSTEM)

Normal delik sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli millerin tek bir deliğe (esas delik) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde delik oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin mil ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin mil ccedilaplarıbuumlyuumltuumlluumlr

Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr

NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)

Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit

Doumlner geccedilme Running fit

Serbest doumlner geccedilme Free-running fit

Hafif doumlner geccedilme Close-running fit

Kaba geccedilme Loose- running fit

Kaygan geccedilme Locational clearance fit

Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit

Sıkı geccedilme Locational interference fit

Pres geccedilme Force or shrink fit

GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8

TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ

Sapmalarla goumlsterim

Tolerans sınıf semboluumlyle

ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo

ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo

ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası

bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi

bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK

SORU

30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

Delik İccedilin 30 21

0

+

ndash7ndash20

Mil İccedilin 30 0070

0200

minus

minus

24-30 mm grubu H7 suumltunundan

veya 30H7

veya 30g6

+210

50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

SORU

CEVAP

0ndash16

Delik İccedilin 50 0070

0180

+

minus+7ndash18

Mil İccedilin 500 0160minus

40-50 mm grubu h6 suumltunundan

veya 50h6

veya 50K7

SORU

25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

0ndash13

Delik İccedilin 25 0210

0

++210

Mil İccedilin 250 0130minus

Her iki ccedilizelge de kullanılabilir

18-30 mm grubu h6 suumltunundan

veya 25h6

veya 25H7

Harf kullanılıyorsa

accedilıklama antetiverilir

SAPMALARIN YAZILMASI

YAZI YUumlKSEKLİKLERİ

microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır

SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI

CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER

Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)

H6h5

MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI

SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ

Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır

SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI

FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI

Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir

MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI

Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir

SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI

Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir

Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre

SERBEST TOLERANSLAR

Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

Esas Toleranslar-SAPMA DEĞERLERİ- (Hesaplanmış ve yuvarlatılmış)

1 hariccedil 3 dahil

3 hariccedil 6 dahil

KATSAYI (k) ve ESAS TOLERANS (IT)Esas toleransın bulunması iccedilin tolerans faktoumlruumlyle ccedilarpılan ve aşağıda goumlsterilen katsayıdır (IT5 ndash IT18 nitelikleri iccedilin)(IT International Tolerance)

1018 mm arası iccedilin hesap

251083 = 27075 asymp27

21 DDD sdot= 1810 sdot= = 1342 mm

i = 1083 k = 25

IT= ki

IT8 iccedilin IT8= 25iDDi 0010450 3 +sdot=

μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

21 DDD sdot=

TOLERANS NİTELİKLERİNİN KULLANIM ALANI

Genel makine imalatında orta kalite kullanılır ALIŞTIRMALAR İCcedilİN GENELLİKLE 5-11

TOLERANS SINIFIh9 D13 vb (Kuumlccediluumlk harf MİL buumlyuumlk harf DELİK)

Tolerans ile iki husus belirleniyor

1 Alıştırma tuumlruuml (Boşluklu belirsiz sıkı HARFLERLE) konum

2 Tolerans buumlyuumlkluumlğuuml (RAKAMLARLA) nitelikKuumlccediluumlk rakamlar kalitenin yuumlksekliğini buumlyuumlk rakamlar ise kalitenin duumlşuumlkluumlğuumlnuuml goumlsterir

ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri (TOLERANCE ZONES)

Tolerans Boumllgesi Grafik goumlsterimde EBOuml ile EKOuml arasındaki boumllge Toleransın buumlyuumlkluumlğuuml ve sıfır ccedilizgisine goumlre konumu ile belirlenir Delikler iccedilin Arsquodan ZCrsquoye kadar harflerle ifade edilir

Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ

ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri

Miller iccedilin arsquodan zcrsquoye kadar harflerle ifade edilir

Uumlst Sapma esAlt Sapma ei

Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ

Uumlst Sapma esAlt Sapma ei

ALIŞTIRMA (FITS FITTINGS)

Alıştırma Birbirine takılacak iki basit elemanın (delik ve mil) oumllccediluumlleri arasındaki fark sonucu meydana gelen bağıntıya denirAlıştırma Toleransı (AT) Mil ve deliğe ait toleransların aritmatik toplamı veya en buumlyuumlk boşlukla en kuumlccediluumlkuumlk boşluk veya en buumlyuumlk sıkılıkla en kuumlccediluumlk sıkılık arasındaki farkAT= Td-Tm veya AT=EBB-EKB veya AT=EBS-EKS

Alıştırmalarda mil ve deliğin tolerans sınıfları birlikte goumlsterilir Oumlrnek H7n6 DELİKmil toleransı

ALIŞTIRMAH tolerans boumllgesinde 7 tolerans niteliğine sahip bir delikle n tolerans boumllgesinde 6 tolerans niteliğine sahip bir mil arasındaki alıştırma

ISO ALIŞTIRMA SİSTEMİNDE ALIŞTIRMA CcedilEŞİTLERİBoşluklu Alıştırmalar Belirsiz Alıştırmalar Sıkı Alıştırmalar

Clearance fit Transition fit Interference fit

TOLERANS KALİTELERİABCDEhelliphelliphellipHJKLMhelliphelliphellip

abcdehelliphelliphelliphjklmhelliphelliphellip

Boşluklugeccedilme

Sıkıgeccedilme

Ccedilok genel bir yaklaşım ile

Ccediluumlnkuuml j-p arası belirsiz geccedilme

NORMAL DELİK SİSTEMİrsquonde millerin durumu(BASIC SHAFT SYSTEM)

Normal delik sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli millerin tek bir deliğe (esas delik) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde delik oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin mil ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin mil ccedilaplarıbuumlyuumltuumlluumlr

Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr

NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)

Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit

Doumlner geccedilme Running fit

Serbest doumlner geccedilme Free-running fit

Hafif doumlner geccedilme Close-running fit

Kaba geccedilme Loose- running fit

Kaygan geccedilme Locational clearance fit

Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit

Sıkı geccedilme Locational interference fit

Pres geccedilme Force or shrink fit

GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8

TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ

Sapmalarla goumlsterim

Tolerans sınıf semboluumlyle

ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo

ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo

ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası

bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi

bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK

SORU

30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

Delik İccedilin 30 21

0

+

ndash7ndash20

Mil İccedilin 30 0070

0200

minus

minus

24-30 mm grubu H7 suumltunundan

veya 30H7

veya 30g6

+210

50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

SORU

CEVAP

0ndash16

Delik İccedilin 50 0070

0180

+

minus+7ndash18

Mil İccedilin 500 0160minus

40-50 mm grubu h6 suumltunundan

veya 50h6

veya 50K7

SORU

25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

0ndash13

Delik İccedilin 25 0210

0

++210

Mil İccedilin 250 0130minus

Her iki ccedilizelge de kullanılabilir

18-30 mm grubu h6 suumltunundan

veya 25h6

veya 25H7

Harf kullanılıyorsa

accedilıklama antetiverilir

SAPMALARIN YAZILMASI

YAZI YUumlKSEKLİKLERİ

microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır

SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI

CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER

Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)

H6h5

MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI

SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ

Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır

SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI

FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI

Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir

MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI

Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir

SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI

Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir

Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre

SERBEST TOLERANSLAR

Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

KATSAYI (k) ve ESAS TOLERANS (IT)Esas toleransın bulunması iccedilin tolerans faktoumlruumlyle ccedilarpılan ve aşağıda goumlsterilen katsayıdır (IT5 ndash IT18 nitelikleri iccedilin)(IT International Tolerance)

1018 mm arası iccedilin hesap

251083 = 27075 asymp27

21 DDD sdot= 1810 sdot= = 1342 mm

i = 1083 k = 25

IT= ki

IT8 iccedilin IT8= 25iDDi 0010450 3 +sdot=

μm 0le500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

120040 += Di μm 0ge500 mm oumllccediluumlleri iccedilin

21 DDD sdot=

TOLERANS NİTELİKLERİNİN KULLANIM ALANI

Genel makine imalatında orta kalite kullanılır ALIŞTIRMALAR İCcedilİN GENELLİKLE 5-11

TOLERANS SINIFIh9 D13 vb (Kuumlccediluumlk harf MİL buumlyuumlk harf DELİK)

Tolerans ile iki husus belirleniyor

1 Alıştırma tuumlruuml (Boşluklu belirsiz sıkı HARFLERLE) konum

2 Tolerans buumlyuumlkluumlğuuml (RAKAMLARLA) nitelikKuumlccediluumlk rakamlar kalitenin yuumlksekliğini buumlyuumlk rakamlar ise kalitenin duumlşuumlkluumlğuumlnuuml goumlsterir

ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri (TOLERANCE ZONES)

Tolerans Boumllgesi Grafik goumlsterimde EBOuml ile EKOuml arasındaki boumllge Toleransın buumlyuumlkluumlğuuml ve sıfır ccedilizgisine goumlre konumu ile belirlenir Delikler iccedilin Arsquodan ZCrsquoye kadar harflerle ifade edilir

Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ

ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri

Miller iccedilin arsquodan zcrsquoye kadar harflerle ifade edilir

Uumlst Sapma esAlt Sapma ei

Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ

Uumlst Sapma esAlt Sapma ei

ALIŞTIRMA (FITS FITTINGS)

Alıştırma Birbirine takılacak iki basit elemanın (delik ve mil) oumllccediluumlleri arasındaki fark sonucu meydana gelen bağıntıya denirAlıştırma Toleransı (AT) Mil ve deliğe ait toleransların aritmatik toplamı veya en buumlyuumlk boşlukla en kuumlccediluumlkuumlk boşluk veya en buumlyuumlk sıkılıkla en kuumlccediluumlk sıkılık arasındaki farkAT= Td-Tm veya AT=EBB-EKB veya AT=EBS-EKS

Alıştırmalarda mil ve deliğin tolerans sınıfları birlikte goumlsterilir Oumlrnek H7n6 DELİKmil toleransı

ALIŞTIRMAH tolerans boumllgesinde 7 tolerans niteliğine sahip bir delikle n tolerans boumllgesinde 6 tolerans niteliğine sahip bir mil arasındaki alıştırma

ISO ALIŞTIRMA SİSTEMİNDE ALIŞTIRMA CcedilEŞİTLERİBoşluklu Alıştırmalar Belirsiz Alıştırmalar Sıkı Alıştırmalar

Clearance fit Transition fit Interference fit

TOLERANS KALİTELERİABCDEhelliphelliphellipHJKLMhelliphelliphellip

abcdehelliphelliphelliphjklmhelliphelliphellip

Boşluklugeccedilme

Sıkıgeccedilme

Ccedilok genel bir yaklaşım ile

Ccediluumlnkuuml j-p arası belirsiz geccedilme

NORMAL DELİK SİSTEMİrsquonde millerin durumu(BASIC SHAFT SYSTEM)

Normal delik sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli millerin tek bir deliğe (esas delik) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde delik oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin mil ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin mil ccedilaplarıbuumlyuumltuumlluumlr

Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr

NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)

Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit

Doumlner geccedilme Running fit

Serbest doumlner geccedilme Free-running fit

Hafif doumlner geccedilme Close-running fit

Kaba geccedilme Loose- running fit

Kaygan geccedilme Locational clearance fit

Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit

Sıkı geccedilme Locational interference fit

Pres geccedilme Force or shrink fit

GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8

TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ

Sapmalarla goumlsterim

Tolerans sınıf semboluumlyle

ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo

ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo

ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası

bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi

bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK

SORU

30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

Delik İccedilin 30 21

0

+

ndash7ndash20

Mil İccedilin 30 0070

0200

minus

minus

24-30 mm grubu H7 suumltunundan

veya 30H7

veya 30g6

+210

50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

SORU

CEVAP

0ndash16

Delik İccedilin 50 0070

0180

+

minus+7ndash18

Mil İccedilin 500 0160minus

40-50 mm grubu h6 suumltunundan

veya 50h6

veya 50K7

SORU

25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

0ndash13

Delik İccedilin 25 0210

0

++210

Mil İccedilin 250 0130minus

Her iki ccedilizelge de kullanılabilir

18-30 mm grubu h6 suumltunundan

veya 25h6

veya 25H7

Harf kullanılıyorsa

accedilıklama antetiverilir

SAPMALARIN YAZILMASI

YAZI YUumlKSEKLİKLERİ

microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır

SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI

CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER

Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)

H6h5

MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI

SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ

Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır

SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI

FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI

Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir

MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI

Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir

SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI

Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir

Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre

SERBEST TOLERANSLAR

Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

TOLERANS NİTELİKLERİNİN KULLANIM ALANI

Genel makine imalatında orta kalite kullanılır ALIŞTIRMALAR İCcedilİN GENELLİKLE 5-11

TOLERANS SINIFIh9 D13 vb (Kuumlccediluumlk harf MİL buumlyuumlk harf DELİK)

Tolerans ile iki husus belirleniyor

1 Alıştırma tuumlruuml (Boşluklu belirsiz sıkı HARFLERLE) konum

2 Tolerans buumlyuumlkluumlğuuml (RAKAMLARLA) nitelikKuumlccediluumlk rakamlar kalitenin yuumlksekliğini buumlyuumlk rakamlar ise kalitenin duumlşuumlkluumlğuumlnuuml goumlsterir

ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri (TOLERANCE ZONES)

Tolerans Boumllgesi Grafik goumlsterimde EBOuml ile EKOuml arasındaki boumllge Toleransın buumlyuumlkluumlğuuml ve sıfır ccedilizgisine goumlre konumu ile belirlenir Delikler iccedilin Arsquodan ZCrsquoye kadar harflerle ifade edilir

Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ

ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri

Miller iccedilin arsquodan zcrsquoye kadar harflerle ifade edilir

Uumlst Sapma esAlt Sapma ei

Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ

Uumlst Sapma esAlt Sapma ei

ALIŞTIRMA (FITS FITTINGS)

Alıştırma Birbirine takılacak iki basit elemanın (delik ve mil) oumllccediluumlleri arasındaki fark sonucu meydana gelen bağıntıya denirAlıştırma Toleransı (AT) Mil ve deliğe ait toleransların aritmatik toplamı veya en buumlyuumlk boşlukla en kuumlccediluumlkuumlk boşluk veya en buumlyuumlk sıkılıkla en kuumlccediluumlk sıkılık arasındaki farkAT= Td-Tm veya AT=EBB-EKB veya AT=EBS-EKS

Alıştırmalarda mil ve deliğin tolerans sınıfları birlikte goumlsterilir Oumlrnek H7n6 DELİKmil toleransı

ALIŞTIRMAH tolerans boumllgesinde 7 tolerans niteliğine sahip bir delikle n tolerans boumllgesinde 6 tolerans niteliğine sahip bir mil arasındaki alıştırma

ISO ALIŞTIRMA SİSTEMİNDE ALIŞTIRMA CcedilEŞİTLERİBoşluklu Alıştırmalar Belirsiz Alıştırmalar Sıkı Alıştırmalar

Clearance fit Transition fit Interference fit

TOLERANS KALİTELERİABCDEhelliphelliphellipHJKLMhelliphelliphellip

abcdehelliphelliphelliphjklmhelliphelliphellip

Boşluklugeccedilme

Sıkıgeccedilme

Ccedilok genel bir yaklaşım ile

Ccediluumlnkuuml j-p arası belirsiz geccedilme

NORMAL DELİK SİSTEMİrsquonde millerin durumu(BASIC SHAFT SYSTEM)

Normal delik sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli millerin tek bir deliğe (esas delik) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde delik oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin mil ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin mil ccedilaplarıbuumlyuumltuumlluumlr

Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr

NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)

Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit

Doumlner geccedilme Running fit

Serbest doumlner geccedilme Free-running fit

Hafif doumlner geccedilme Close-running fit

Kaba geccedilme Loose- running fit

Kaygan geccedilme Locational clearance fit

Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit

Sıkı geccedilme Locational interference fit

Pres geccedilme Force or shrink fit

GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8

TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ

Sapmalarla goumlsterim

Tolerans sınıf semboluumlyle

ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo

ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo

ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası

bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi

bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK

SORU

30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

Delik İccedilin 30 21

0

+

ndash7ndash20

Mil İccedilin 30 0070

0200

minus

minus

24-30 mm grubu H7 suumltunundan

veya 30H7

veya 30g6

+210

50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

SORU

CEVAP

0ndash16

Delik İccedilin 50 0070

0180

+

minus+7ndash18

Mil İccedilin 500 0160minus

40-50 mm grubu h6 suumltunundan

veya 50h6

veya 50K7

SORU

25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

0ndash13

Delik İccedilin 25 0210

0

++210

Mil İccedilin 250 0130minus

Her iki ccedilizelge de kullanılabilir

18-30 mm grubu h6 suumltunundan

veya 25h6

veya 25H7

Harf kullanılıyorsa

accedilıklama antetiverilir

SAPMALARIN YAZILMASI

YAZI YUumlKSEKLİKLERİ

microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır

SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI

CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER

Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)

H6h5

MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI

SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ

Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır

SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI

FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI

Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir

MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI

Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir

SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI

Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir

Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre

SERBEST TOLERANSLAR

Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

TOLERANS SINIFIh9 D13 vb (Kuumlccediluumlk harf MİL buumlyuumlk harf DELİK)

Tolerans ile iki husus belirleniyor

1 Alıştırma tuumlruuml (Boşluklu belirsiz sıkı HARFLERLE) konum

2 Tolerans buumlyuumlkluumlğuuml (RAKAMLARLA) nitelikKuumlccediluumlk rakamlar kalitenin yuumlksekliğini buumlyuumlk rakamlar ise kalitenin duumlşuumlkluumlğuumlnuuml goumlsterir

ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri (TOLERANCE ZONES)

Tolerans Boumllgesi Grafik goumlsterimde EBOuml ile EKOuml arasındaki boumllge Toleransın buumlyuumlkluumlğuuml ve sıfır ccedilizgisine goumlre konumu ile belirlenir Delikler iccedilin Arsquodan ZCrsquoye kadar harflerle ifade edilir

Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ

ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri

Miller iccedilin arsquodan zcrsquoye kadar harflerle ifade edilir

Uumlst Sapma esAlt Sapma ei

Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ

Uumlst Sapma esAlt Sapma ei

ALIŞTIRMA (FITS FITTINGS)

Alıştırma Birbirine takılacak iki basit elemanın (delik ve mil) oumllccediluumlleri arasındaki fark sonucu meydana gelen bağıntıya denirAlıştırma Toleransı (AT) Mil ve deliğe ait toleransların aritmatik toplamı veya en buumlyuumlk boşlukla en kuumlccediluumlkuumlk boşluk veya en buumlyuumlk sıkılıkla en kuumlccediluumlk sıkılık arasındaki farkAT= Td-Tm veya AT=EBB-EKB veya AT=EBS-EKS

Alıştırmalarda mil ve deliğin tolerans sınıfları birlikte goumlsterilir Oumlrnek H7n6 DELİKmil toleransı

ALIŞTIRMAH tolerans boumllgesinde 7 tolerans niteliğine sahip bir delikle n tolerans boumllgesinde 6 tolerans niteliğine sahip bir mil arasındaki alıştırma

ISO ALIŞTIRMA SİSTEMİNDE ALIŞTIRMA CcedilEŞİTLERİBoşluklu Alıştırmalar Belirsiz Alıştırmalar Sıkı Alıştırmalar

Clearance fit Transition fit Interference fit

TOLERANS KALİTELERİABCDEhelliphelliphellipHJKLMhelliphelliphellip

abcdehelliphelliphelliphjklmhelliphelliphellip

Boşluklugeccedilme

Sıkıgeccedilme

Ccedilok genel bir yaklaşım ile

Ccediluumlnkuuml j-p arası belirsiz geccedilme

NORMAL DELİK SİSTEMİrsquonde millerin durumu(BASIC SHAFT SYSTEM)

Normal delik sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli millerin tek bir deliğe (esas delik) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde delik oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin mil ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin mil ccedilaplarıbuumlyuumltuumlluumlr

Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr

NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)

Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit

Doumlner geccedilme Running fit

Serbest doumlner geccedilme Free-running fit

Hafif doumlner geccedilme Close-running fit

Kaba geccedilme Loose- running fit

Kaygan geccedilme Locational clearance fit

Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit

Sıkı geccedilme Locational interference fit

Pres geccedilme Force or shrink fit

GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8

TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ

Sapmalarla goumlsterim

Tolerans sınıf semboluumlyle

ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo

ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo

ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası

bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi

bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK

SORU

30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

Delik İccedilin 30 21

0

+

ndash7ndash20

Mil İccedilin 30 0070

0200

minus

minus

24-30 mm grubu H7 suumltunundan

veya 30H7

veya 30g6

+210

50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

SORU

CEVAP

0ndash16

Delik İccedilin 50 0070

0180

+

minus+7ndash18

Mil İccedilin 500 0160minus

40-50 mm grubu h6 suumltunundan

veya 50h6

veya 50K7

SORU

25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

0ndash13

Delik İccedilin 25 0210

0

++210

Mil İccedilin 250 0130minus

Her iki ccedilizelge de kullanılabilir

18-30 mm grubu h6 suumltunundan

veya 25h6

veya 25H7

Harf kullanılıyorsa

accedilıklama antetiverilir

SAPMALARIN YAZILMASI

YAZI YUumlKSEKLİKLERİ

microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır

SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI

CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER

Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)

H6h5

MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI

SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ

Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır

SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI

FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI

Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir

MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI

Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir

SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI

Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir

Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre

SERBEST TOLERANSLAR

Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri (TOLERANCE ZONES)

Tolerans Boumllgesi Grafik goumlsterimde EBOuml ile EKOuml arasındaki boumllge Toleransın buumlyuumlkluumlğuuml ve sıfır ccedilizgisine goumlre konumu ile belirlenir Delikler iccedilin Arsquodan ZCrsquoye kadar harflerle ifade edilir

Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ

ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri

Miller iccedilin arsquodan zcrsquoye kadar harflerle ifade edilir

Uumlst Sapma esAlt Sapma ei

Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ

Uumlst Sapma esAlt Sapma ei

ALIŞTIRMA (FITS FITTINGS)

Alıştırma Birbirine takılacak iki basit elemanın (delik ve mil) oumllccediluumlleri arasındaki fark sonucu meydana gelen bağıntıya denirAlıştırma Toleransı (AT) Mil ve deliğe ait toleransların aritmatik toplamı veya en buumlyuumlk boşlukla en kuumlccediluumlkuumlk boşluk veya en buumlyuumlk sıkılıkla en kuumlccediluumlk sıkılık arasındaki farkAT= Td-Tm veya AT=EBB-EKB veya AT=EBS-EKS

Alıştırmalarda mil ve deliğin tolerans sınıfları birlikte goumlsterilir Oumlrnek H7n6 DELİKmil toleransı

ALIŞTIRMAH tolerans boumllgesinde 7 tolerans niteliğine sahip bir delikle n tolerans boumllgesinde 6 tolerans niteliğine sahip bir mil arasındaki alıştırma

ISO ALIŞTIRMA SİSTEMİNDE ALIŞTIRMA CcedilEŞİTLERİBoşluklu Alıştırmalar Belirsiz Alıştırmalar Sıkı Alıştırmalar

Clearance fit Transition fit Interference fit

TOLERANS KALİTELERİABCDEhelliphelliphellipHJKLMhelliphelliphellip

abcdehelliphelliphelliphjklmhelliphelliphellip

Boşluklugeccedilme

Sıkıgeccedilme

Ccedilok genel bir yaklaşım ile

Ccediluumlnkuuml j-p arası belirsiz geccedilme

NORMAL DELİK SİSTEMİrsquonde millerin durumu(BASIC SHAFT SYSTEM)

Normal delik sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli millerin tek bir deliğe (esas delik) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde delik oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin mil ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin mil ccedilaplarıbuumlyuumltuumlluumlr

Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr

NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)

Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit

Doumlner geccedilme Running fit

Serbest doumlner geccedilme Free-running fit

Hafif doumlner geccedilme Close-running fit

Kaba geccedilme Loose- running fit

Kaygan geccedilme Locational clearance fit

Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit

Sıkı geccedilme Locational interference fit

Pres geccedilme Force or shrink fit

GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8

TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ

Sapmalarla goumlsterim

Tolerans sınıf semboluumlyle

ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo

ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo

ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası

bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi

bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK

SORU

30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

Delik İccedilin 30 21

0

+

ndash7ndash20

Mil İccedilin 30 0070

0200

minus

minus

24-30 mm grubu H7 suumltunundan

veya 30H7

veya 30g6

+210

50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

SORU

CEVAP

0ndash16

Delik İccedilin 50 0070

0180

+

minus+7ndash18

Mil İccedilin 500 0160minus

40-50 mm grubu h6 suumltunundan

veya 50h6

veya 50K7

SORU

25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

0ndash13

Delik İccedilin 25 0210

0

++210

Mil İccedilin 250 0130minus

Her iki ccedilizelge de kullanılabilir

18-30 mm grubu h6 suumltunundan

veya 25h6

veya 25H7

Harf kullanılıyorsa

accedilıklama antetiverilir

SAPMALARIN YAZILMASI

YAZI YUumlKSEKLİKLERİ

microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır

SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI

CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER

Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)

H6h5

MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI

SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ

Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır

SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI

FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI

Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir

MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI

Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir

SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI

Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir

Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre

SERBEST TOLERANSLAR

Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

ISO TOLERANS SİSTEMİTolerans Boumllgeleri

Miller iccedilin arsquodan zcrsquoye kadar harflerle ifade edilir

Uumlst Sapma esAlt Sapma ei

Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ

Uumlst Sapma esAlt Sapma ei

ALIŞTIRMA (FITS FITTINGS)

Alıştırma Birbirine takılacak iki basit elemanın (delik ve mil) oumllccediluumlleri arasındaki fark sonucu meydana gelen bağıntıya denirAlıştırma Toleransı (AT) Mil ve deliğe ait toleransların aritmatik toplamı veya en buumlyuumlk boşlukla en kuumlccediluumlkuumlk boşluk veya en buumlyuumlk sıkılıkla en kuumlccediluumlk sıkılık arasındaki farkAT= Td-Tm veya AT=EBB-EKB veya AT=EBS-EKS

Alıştırmalarda mil ve deliğin tolerans sınıfları birlikte goumlsterilir Oumlrnek H7n6 DELİKmil toleransı

ALIŞTIRMAH tolerans boumllgesinde 7 tolerans niteliğine sahip bir delikle n tolerans boumllgesinde 6 tolerans niteliğine sahip bir mil arasındaki alıştırma

ISO ALIŞTIRMA SİSTEMİNDE ALIŞTIRMA CcedilEŞİTLERİBoşluklu Alıştırmalar Belirsiz Alıştırmalar Sıkı Alıştırmalar

Clearance fit Transition fit Interference fit

TOLERANS KALİTELERİABCDEhelliphelliphellipHJKLMhelliphelliphellip

abcdehelliphelliphelliphjklmhelliphelliphellip

Boşluklugeccedilme

Sıkıgeccedilme

Ccedilok genel bir yaklaşım ile

Ccediluumlnkuuml j-p arası belirsiz geccedilme

NORMAL DELİK SİSTEMİrsquonde millerin durumu(BASIC SHAFT SYSTEM)

Normal delik sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli millerin tek bir deliğe (esas delik) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde delik oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin mil ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin mil ccedilaplarıbuumlyuumltuumlluumlr

Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr

NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)

Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit

Doumlner geccedilme Running fit

Serbest doumlner geccedilme Free-running fit

Hafif doumlner geccedilme Close-running fit

Kaba geccedilme Loose- running fit

Kaygan geccedilme Locational clearance fit

Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit

Sıkı geccedilme Locational interference fit

Pres geccedilme Force or shrink fit

GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8

TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ

Sapmalarla goumlsterim

Tolerans sınıf semboluumlyle

ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo

ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo

ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası

bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi

bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK

SORU

30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

Delik İccedilin 30 21

0

+

ndash7ndash20

Mil İccedilin 30 0070

0200

minus

minus

24-30 mm grubu H7 suumltunundan

veya 30H7

veya 30g6

+210

50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

SORU

CEVAP

0ndash16

Delik İccedilin 50 0070

0180

+

minus+7ndash18

Mil İccedilin 500 0160minus

40-50 mm grubu h6 suumltunundan

veya 50h6

veya 50K7

SORU

25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

0ndash13

Delik İccedilin 25 0210

0

++210

Mil İccedilin 250 0130minus

Her iki ccedilizelge de kullanılabilir

18-30 mm grubu h6 suumltunundan

veya 25h6

veya 25H7

Harf kullanılıyorsa

accedilıklama antetiverilir

SAPMALARIN YAZILMASI

YAZI YUumlKSEKLİKLERİ

microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır

SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI

CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER

Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)

H6h5

MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI

SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ

Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır

SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI

FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI

Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir

MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI

Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir

SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI

Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir

Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre

SERBEST TOLERANSLAR

Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

Uumlst Sapma ESAlt Sapma Eİ

Uumlst Sapma esAlt Sapma ei

ALIŞTIRMA (FITS FITTINGS)

Alıştırma Birbirine takılacak iki basit elemanın (delik ve mil) oumllccediluumlleri arasındaki fark sonucu meydana gelen bağıntıya denirAlıştırma Toleransı (AT) Mil ve deliğe ait toleransların aritmatik toplamı veya en buumlyuumlk boşlukla en kuumlccediluumlkuumlk boşluk veya en buumlyuumlk sıkılıkla en kuumlccediluumlk sıkılık arasındaki farkAT= Td-Tm veya AT=EBB-EKB veya AT=EBS-EKS

Alıştırmalarda mil ve deliğin tolerans sınıfları birlikte goumlsterilir Oumlrnek H7n6 DELİKmil toleransı

ALIŞTIRMAH tolerans boumllgesinde 7 tolerans niteliğine sahip bir delikle n tolerans boumllgesinde 6 tolerans niteliğine sahip bir mil arasındaki alıştırma

ISO ALIŞTIRMA SİSTEMİNDE ALIŞTIRMA CcedilEŞİTLERİBoşluklu Alıştırmalar Belirsiz Alıştırmalar Sıkı Alıştırmalar

Clearance fit Transition fit Interference fit

TOLERANS KALİTELERİABCDEhelliphelliphellipHJKLMhelliphelliphellip

abcdehelliphelliphelliphjklmhelliphelliphellip

Boşluklugeccedilme

Sıkıgeccedilme

Ccedilok genel bir yaklaşım ile

Ccediluumlnkuuml j-p arası belirsiz geccedilme

NORMAL DELİK SİSTEMİrsquonde millerin durumu(BASIC SHAFT SYSTEM)

Normal delik sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli millerin tek bir deliğe (esas delik) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde delik oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin mil ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin mil ccedilaplarıbuumlyuumltuumlluumlr

Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr

NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)

Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit

Doumlner geccedilme Running fit

Serbest doumlner geccedilme Free-running fit

Hafif doumlner geccedilme Close-running fit

Kaba geccedilme Loose- running fit

Kaygan geccedilme Locational clearance fit

Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit

Sıkı geccedilme Locational interference fit

Pres geccedilme Force or shrink fit

GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8

TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ

Sapmalarla goumlsterim

Tolerans sınıf semboluumlyle

ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo

ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo

ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası

bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi

bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK

SORU

30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

Delik İccedilin 30 21

0

+

ndash7ndash20

Mil İccedilin 30 0070

0200

minus

minus

24-30 mm grubu H7 suumltunundan

veya 30H7

veya 30g6

+210

50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

SORU

CEVAP

0ndash16

Delik İccedilin 50 0070

0180

+

minus+7ndash18

Mil İccedilin 500 0160minus

40-50 mm grubu h6 suumltunundan

veya 50h6

veya 50K7

SORU

25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

0ndash13

Delik İccedilin 25 0210

0

++210

Mil İccedilin 250 0130minus

Her iki ccedilizelge de kullanılabilir

18-30 mm grubu h6 suumltunundan

veya 25h6

veya 25H7

Harf kullanılıyorsa

accedilıklama antetiverilir

SAPMALARIN YAZILMASI

YAZI YUumlKSEKLİKLERİ

microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır

SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI

CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER

Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)

H6h5

MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI

SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ

Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır

SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI

FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI

Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir

MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI

Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir

SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI

Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir

Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre

SERBEST TOLERANSLAR

Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

ALIŞTIRMA (FITS FITTINGS)

Alıştırma Birbirine takılacak iki basit elemanın (delik ve mil) oumllccediluumlleri arasındaki fark sonucu meydana gelen bağıntıya denirAlıştırma Toleransı (AT) Mil ve deliğe ait toleransların aritmatik toplamı veya en buumlyuumlk boşlukla en kuumlccediluumlkuumlk boşluk veya en buumlyuumlk sıkılıkla en kuumlccediluumlk sıkılık arasındaki farkAT= Td-Tm veya AT=EBB-EKB veya AT=EBS-EKS

Alıştırmalarda mil ve deliğin tolerans sınıfları birlikte goumlsterilir Oumlrnek H7n6 DELİKmil toleransı

ALIŞTIRMAH tolerans boumllgesinde 7 tolerans niteliğine sahip bir delikle n tolerans boumllgesinde 6 tolerans niteliğine sahip bir mil arasındaki alıştırma

ISO ALIŞTIRMA SİSTEMİNDE ALIŞTIRMA CcedilEŞİTLERİBoşluklu Alıştırmalar Belirsiz Alıştırmalar Sıkı Alıştırmalar

Clearance fit Transition fit Interference fit

TOLERANS KALİTELERİABCDEhelliphelliphellipHJKLMhelliphelliphellip

abcdehelliphelliphelliphjklmhelliphelliphellip

Boşluklugeccedilme

Sıkıgeccedilme

Ccedilok genel bir yaklaşım ile

Ccediluumlnkuuml j-p arası belirsiz geccedilme

NORMAL DELİK SİSTEMİrsquonde millerin durumu(BASIC SHAFT SYSTEM)

Normal delik sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli millerin tek bir deliğe (esas delik) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde delik oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin mil ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin mil ccedilaplarıbuumlyuumltuumlluumlr

Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr

NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)

Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit

Doumlner geccedilme Running fit

Serbest doumlner geccedilme Free-running fit

Hafif doumlner geccedilme Close-running fit

Kaba geccedilme Loose- running fit

Kaygan geccedilme Locational clearance fit

Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit

Sıkı geccedilme Locational interference fit

Pres geccedilme Force or shrink fit

GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8

TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ

Sapmalarla goumlsterim

Tolerans sınıf semboluumlyle

ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo

ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo

ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası

bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi

bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK

SORU

30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

Delik İccedilin 30 21

0

+

ndash7ndash20

Mil İccedilin 30 0070

0200

minus

minus

24-30 mm grubu H7 suumltunundan

veya 30H7

veya 30g6

+210

50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

SORU

CEVAP

0ndash16

Delik İccedilin 50 0070

0180

+

minus+7ndash18

Mil İccedilin 500 0160minus

40-50 mm grubu h6 suumltunundan

veya 50h6

veya 50K7

SORU

25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

0ndash13

Delik İccedilin 25 0210

0

++210

Mil İccedilin 250 0130minus

Her iki ccedilizelge de kullanılabilir

18-30 mm grubu h6 suumltunundan

veya 25h6

veya 25H7

Harf kullanılıyorsa

accedilıklama antetiverilir

SAPMALARIN YAZILMASI

YAZI YUumlKSEKLİKLERİ

microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır

SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI

CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER

Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)

H6h5

MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI

SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ

Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır

SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI

FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI

Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir

MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI

Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir

SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI

Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir

Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre

SERBEST TOLERANSLAR

Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

ISO ALIŞTIRMA SİSTEMİNDE ALIŞTIRMA CcedilEŞİTLERİBoşluklu Alıştırmalar Belirsiz Alıştırmalar Sıkı Alıştırmalar

Clearance fit Transition fit Interference fit

TOLERANS KALİTELERİABCDEhelliphelliphellipHJKLMhelliphelliphellip

abcdehelliphelliphelliphjklmhelliphelliphellip

Boşluklugeccedilme

Sıkıgeccedilme

Ccedilok genel bir yaklaşım ile

Ccediluumlnkuuml j-p arası belirsiz geccedilme

NORMAL DELİK SİSTEMİrsquonde millerin durumu(BASIC SHAFT SYSTEM)

Normal delik sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli millerin tek bir deliğe (esas delik) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde delik oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin mil ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin mil ccedilaplarıbuumlyuumltuumlluumlr

Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr

NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)

Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit

Doumlner geccedilme Running fit

Serbest doumlner geccedilme Free-running fit

Hafif doumlner geccedilme Close-running fit

Kaba geccedilme Loose- running fit

Kaygan geccedilme Locational clearance fit

Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit

Sıkı geccedilme Locational interference fit

Pres geccedilme Force or shrink fit

GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8

TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ

Sapmalarla goumlsterim

Tolerans sınıf semboluumlyle

ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo

ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo

ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası

bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi

bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK

SORU

30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

Delik İccedilin 30 21

0

+

ndash7ndash20

Mil İccedilin 30 0070

0200

minus

minus

24-30 mm grubu H7 suumltunundan

veya 30H7

veya 30g6

+210

50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

SORU

CEVAP

0ndash16

Delik İccedilin 50 0070

0180

+

minus+7ndash18

Mil İccedilin 500 0160minus

40-50 mm grubu h6 suumltunundan

veya 50h6

veya 50K7

SORU

25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

0ndash13

Delik İccedilin 25 0210

0

++210

Mil İccedilin 250 0130minus

Her iki ccedilizelge de kullanılabilir

18-30 mm grubu h6 suumltunundan

veya 25h6

veya 25H7

Harf kullanılıyorsa

accedilıklama antetiverilir

SAPMALARIN YAZILMASI

YAZI YUumlKSEKLİKLERİ

microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır

SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI

CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER

Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)

H6h5

MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI

SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ

Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır

SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI

FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI

Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir

MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI

Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir

SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI

Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir

Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre

SERBEST TOLERANSLAR

Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

TOLERANS KALİTELERİABCDEhelliphelliphellipHJKLMhelliphelliphellip

abcdehelliphelliphelliphjklmhelliphelliphellip

Boşluklugeccedilme

Sıkıgeccedilme

Ccedilok genel bir yaklaşım ile

Ccediluumlnkuuml j-p arası belirsiz geccedilme

NORMAL DELİK SİSTEMİrsquonde millerin durumu(BASIC SHAFT SYSTEM)

Normal delik sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli millerin tek bir deliğe (esas delik) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde delik oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin mil ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin mil ccedilaplarıbuumlyuumltuumlluumlr

Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr

NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)

Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit

Doumlner geccedilme Running fit

Serbest doumlner geccedilme Free-running fit

Hafif doumlner geccedilme Close-running fit

Kaba geccedilme Loose- running fit

Kaygan geccedilme Locational clearance fit

Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit

Sıkı geccedilme Locational interference fit

Pres geccedilme Force or shrink fit

GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8

TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ

Sapmalarla goumlsterim

Tolerans sınıf semboluumlyle

ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo

ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo

ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası

bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi

bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK

SORU

30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

Delik İccedilin 30 21

0

+

ndash7ndash20

Mil İccedilin 30 0070

0200

minus

minus

24-30 mm grubu H7 suumltunundan

veya 30H7

veya 30g6

+210

50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

SORU

CEVAP

0ndash16

Delik İccedilin 50 0070

0180

+

minus+7ndash18

Mil İccedilin 500 0160minus

40-50 mm grubu h6 suumltunundan

veya 50h6

veya 50K7

SORU

25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

0ndash13

Delik İccedilin 25 0210

0

++210

Mil İccedilin 250 0130minus

Her iki ccedilizelge de kullanılabilir

18-30 mm grubu h6 suumltunundan

veya 25h6

veya 25H7

Harf kullanılıyorsa

accedilıklama antetiverilir

SAPMALARIN YAZILMASI

YAZI YUumlKSEKLİKLERİ

microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır

SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI

CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER

Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)

H6h5

MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI

SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ

Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır

SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI

FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI

Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir

MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI

Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir

SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI

Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir

Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre

SERBEST TOLERANSLAR

Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

NORMAL DELİK SİSTEMİrsquonde millerin durumu(BASIC SHAFT SYSTEM)

Normal delik sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli millerin tek bir deliğe (esas delik) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde delik oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin mil ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin mil ccedilaplarıbuumlyuumltuumlluumlr

Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr

NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)

Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit

Doumlner geccedilme Running fit

Serbest doumlner geccedilme Free-running fit

Hafif doumlner geccedilme Close-running fit

Kaba geccedilme Loose- running fit

Kaygan geccedilme Locational clearance fit

Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit

Sıkı geccedilme Locational interference fit

Pres geccedilme Force or shrink fit

GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8

TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ

Sapmalarla goumlsterim

Tolerans sınıf semboluumlyle

ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo

ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo

ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası

bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi

bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK

SORU

30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

Delik İccedilin 30 21

0

+

ndash7ndash20

Mil İccedilin 30 0070

0200

minus

minus

24-30 mm grubu H7 suumltunundan

veya 30H7

veya 30g6

+210

50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

SORU

CEVAP

0ndash16

Delik İccedilin 50 0070

0180

+

minus+7ndash18

Mil İccedilin 500 0160minus

40-50 mm grubu h6 suumltunundan

veya 50h6

veya 50K7

SORU

25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

0ndash13

Delik İccedilin 25 0210

0

++210

Mil İccedilin 250 0130minus

Her iki ccedilizelge de kullanılabilir

18-30 mm grubu h6 suumltunundan

veya 25h6

veya 25H7

Harf kullanılıyorsa

accedilıklama antetiverilir

SAPMALARIN YAZILMASI

YAZI YUumlKSEKLİKLERİ

microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır

SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI

CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER

Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)

H6h5

MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI

SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ

Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır

SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI

FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI

Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir

MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI

Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir

SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI

Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir

Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre

SERBEST TOLERANSLAR

Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

Normal Mil Sistemi farklı boşluk ve sıkılıkların elde edilmesi iccedilin ccedileşitli deliklerin tek bir mile (esas mil) takılmasıyla meydana gelir Bu sistemde mil oumllccediluumlsuuml sabit kabul edilerek istenilen boşluklu geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları buumlyuumltuumlluumlr sıkı geccedilmeler iccedilin delik ccedilapları kuumlccediluumlltuumlluumlr

NORMAL MİL SİSTEMİrsquonde deliklerin durumu(BASIC HOLE SYSTEM)

Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit

Doumlner geccedilme Running fit

Serbest doumlner geccedilme Free-running fit

Hafif doumlner geccedilme Close-running fit

Kaba geccedilme Loose- running fit

Kaygan geccedilme Locational clearance fit

Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit

Sıkı geccedilme Locational interference fit

Pres geccedilme Force or shrink fit

GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8

TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ

Sapmalarla goumlsterim

Tolerans sınıf semboluumlyle

ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo

ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo

ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası

bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi

bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK

SORU

30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

Delik İccedilin 30 21

0

+

ndash7ndash20

Mil İccedilin 30 0070

0200

minus

minus

24-30 mm grubu H7 suumltunundan

veya 30H7

veya 30g6

+210

50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

SORU

CEVAP

0ndash16

Delik İccedilin 50 0070

0180

+

minus+7ndash18

Mil İccedilin 500 0160minus

40-50 mm grubu h6 suumltunundan

veya 50h6

veya 50K7

SORU

25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

0ndash13

Delik İccedilin 25 0210

0

++210

Mil İccedilin 250 0130minus

Her iki ccedilizelge de kullanılabilir

18-30 mm grubu h6 suumltunundan

veya 25h6

veya 25H7

Harf kullanılıyorsa

accedilıklama antetiverilir

SAPMALARIN YAZILMASI

YAZI YUumlKSEKLİKLERİ

microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır

SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI

CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER

Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)

H6h5

MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI

SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ

Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır

SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI

FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI

Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir

MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI

Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir

SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI

Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir

Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre

SERBEST TOLERANSLAR

Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

Tutuk doumlner geccedilme Sliding fit

Doumlner geccedilme Running fit

Serbest doumlner geccedilme Free-running fit

Hafif doumlner geccedilme Close-running fit

Kaba geccedilme Loose- running fit

Kaygan geccedilme Locational clearance fit

Tutuk ccedilakma kakma geccedilme Locational transition fit

Sıkı geccedilme Locational interference fit

Pres geccedilme Force or shrink fit

GenellikleRulmanlarda n6 n7Yağlı kaymalı yataklarda h5h6Preste sıkı geccedilme olacaksar7 r8 s7 s8

TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ

Sapmalarla goumlsterim

Tolerans sınıf semboluumlyle

ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo

ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo

ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası

bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi

bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK

SORU

30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

Delik İccedilin 30 21

0

+

ndash7ndash20

Mil İccedilin 30 0070

0200

minus

minus

24-30 mm grubu H7 suumltunundan

veya 30H7

veya 30g6

+210

50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

SORU

CEVAP

0ndash16

Delik İccedilin 50 0070

0180

+

minus+7ndash18

Mil İccedilin 500 0160minus

40-50 mm grubu h6 suumltunundan

veya 50h6

veya 50K7

SORU

25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

0ndash13

Delik İccedilin 25 0210

0

++210

Mil İccedilin 250 0130minus

Her iki ccedilizelge de kullanılabilir

18-30 mm grubu h6 suumltunundan

veya 25h6

veya 25H7

Harf kullanılıyorsa

accedilıklama antetiverilir

SAPMALARIN YAZILMASI

YAZI YUumlKSEKLİKLERİ

microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır

SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI

CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER

Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)

H6h5

MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI

SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ

Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır

SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI

FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI

Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir

MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI

Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir

SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI

Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir

Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre

SERBEST TOLERANSLAR

Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

TOLERANSLI OumlLCcedilUumlLERİN GOumlSTERİLMESİ

Sapmalarla goumlsterim

Tolerans sınıf semboluumlyle

ldquoNormal milde uumlst sapma normal delikte alt sapma SIFIRrdquo

ldquoTasarımcı tolerans sınıfını imalatccedilı sapmaları(sayısal değerleri) goumlrmek isterrdquo

ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası

bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi

bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK

SORU

30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

Delik İccedilin 30 21

0

+

ndash7ndash20

Mil İccedilin 30 0070

0200

minus

minus

24-30 mm grubu H7 suumltunundan

veya 30H7

veya 30g6

+210

50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

SORU

CEVAP

0ndash16

Delik İccedilin 50 0070

0180

+

minus+7ndash18

Mil İccedilin 500 0160minus

40-50 mm grubu h6 suumltunundan

veya 50h6

veya 50K7

SORU

25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

0ndash13

Delik İccedilin 25 0210

0

++210

Mil İccedilin 250 0130minus

Her iki ccedilizelge de kullanılabilir

18-30 mm grubu h6 suumltunundan

veya 25h6

veya 25H7

Harf kullanılıyorsa

accedilıklama antetiverilir

SAPMALARIN YAZILMASI

YAZI YUumlKSEKLİKLERİ

microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır

SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI

CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER

Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)

H6h5

MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI

SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ

Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır

SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI

FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI

Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir

MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI

Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir

SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI

Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir

Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre

SERBEST TOLERANSLAR

Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

ALIŞTIRMALARIN GOumlSTERİLMESİBirbirine takılan elemanlar iccedilin gerekli olanlarOrtak anma oumllccediluumlsuumlDeliğin tolerans sınıf numarasıMilin tolerans sınıf numarası

bull Delik ve mil iccedilin yaklaşık olarak aynı sayıları kullanmak mantıklıdır H7g6 gibi

bull Aksi taktirde ccedilok hassas bir mil ya da delik yapıp kaba bir toleransta karşılığını uumlretmek anlamsız olur H6g11 Bu durum tabloda da YOK

SORU

30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

Delik İccedilin 30 21

0

+

ndash7ndash20

Mil İccedilin 30 0070

0200

minus

minus

24-30 mm grubu H7 suumltunundan

veya 30H7

veya 30g6

+210

50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

SORU

CEVAP

0ndash16

Delik İccedilin 50 0070

0180

+

minus+7ndash18

Mil İccedilin 500 0160minus

40-50 mm grubu h6 suumltunundan

veya 50h6

veya 50K7

SORU

25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

0ndash13

Delik İccedilin 25 0210

0

++210

Mil İccedilin 250 0130minus

Her iki ccedilizelge de kullanılabilir

18-30 mm grubu h6 suumltunundan

veya 25h6

veya 25H7

Harf kullanılıyorsa

accedilıklama antetiverilir

SAPMALARIN YAZILMASI

YAZI YUumlKSEKLİKLERİ

microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır

SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI

CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER

Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)

H6h5

MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI

SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ

Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır

SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI

FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI

Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir

MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI

Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir

SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI

Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir

Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre

SERBEST TOLERANSLAR

Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

SORU

30 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 30H7g6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

Delik İccedilin 30 21

0

+

ndash7ndash20

Mil İccedilin 30 0070

0200

minus

minus

24-30 mm grubu H7 suumltunundan

veya 30H7

veya 30g6

+210

50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

SORU

CEVAP

0ndash16

Delik İccedilin 50 0070

0180

+

minus+7ndash18

Mil İccedilin 500 0160minus

40-50 mm grubu h6 suumltunundan

veya 50h6

veya 50K7

SORU

25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

0ndash13

Delik İccedilin 25 0210

0

++210

Mil İccedilin 250 0130minus

Her iki ccedilizelge de kullanılabilir

18-30 mm grubu h6 suumltunundan

veya 25h6

veya 25H7

Harf kullanılıyorsa

accedilıklama antetiverilir

SAPMALARIN YAZILMASI

YAZI YUumlKSEKLİKLERİ

microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır

SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI

CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER

Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)

H6h5

MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI

SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ

Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır

SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI

FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI

Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir

MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI

Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir

SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI

Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir

Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre

SERBEST TOLERANSLAR

Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

CEVAP

Delik İccedilin 30 21

0

+

ndash7ndash20

Mil İccedilin 30 0070

0200

minus

minus

24-30 mm grubu H7 suumltunundan

veya 30H7

veya 30g6

+210

50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

SORU

CEVAP

0ndash16

Delik İccedilin 50 0070

0180

+

minus+7ndash18

Mil İccedilin 500 0160minus

40-50 mm grubu h6 suumltunundan

veya 50h6

veya 50K7

SORU

25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

0ndash13

Delik İccedilin 25 0210

0

++210

Mil İccedilin 250 0130minus

Her iki ccedilizelge de kullanılabilir

18-30 mm grubu h6 suumltunundan

veya 25h6

veya 25H7

Harf kullanılıyorsa

accedilıklama antetiverilir

SAPMALARIN YAZILMASI

YAZI YUumlKSEKLİKLERİ

microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır

SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI

CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER

Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)

H6h5

MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI

SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ

Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır

SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI

FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI

Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir

MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI

Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir

SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI

Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir

Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre

SERBEST TOLERANSLAR

Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

50 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 50K7h6alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

SORU

CEVAP

0ndash16

Delik İccedilin 50 0070

0180

+

minus+7ndash18

Mil İccedilin 500 0160minus

40-50 mm grubu h6 suumltunundan

veya 50h6

veya 50K7

SORU

25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

0ndash13

Delik İccedilin 25 0210

0

++210

Mil İccedilin 250 0130minus

Her iki ccedilizelge de kullanılabilir

18-30 mm grubu h6 suumltunundan

veya 25h6

veya 25H7

Harf kullanılıyorsa

accedilıklama antetiverilir

SAPMALARIN YAZILMASI

YAZI YUumlKSEKLİKLERİ

microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır

SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI

CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER

Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)

H6h5

MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI

SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ

Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır

SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI

FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI

Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir

MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI

Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir

SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI

Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir

Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre

SERBEST TOLERANSLAR

Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

CEVAP

0ndash16

Delik İccedilin 50 0070

0180

+

minus+7ndash18

Mil İccedilin 500 0160minus

40-50 mm grubu h6 suumltunundan

veya 50h6

veya 50K7

SORU

25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

0ndash13

Delik İccedilin 25 0210

0

++210

Mil İccedilin 250 0130minus

Her iki ccedilizelge de kullanılabilir

18-30 mm grubu h6 suumltunundan

veya 25h6

veya 25H7

Harf kullanılıyorsa

accedilıklama antetiverilir

SAPMALARIN YAZILMASI

YAZI YUumlKSEKLİKLERİ

microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır

SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI

CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER

Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)

H6h5

MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI

SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ

Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır

SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI

FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI

Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir

MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI

Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir

SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI

Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir

Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre

SERBEST TOLERANSLAR

Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

SORU

25 mm oumllccediluumlsuumlnde bir delik ve mil arasında 25H7h6 alıştırması kabul edilmiştir Buna goumlre delik ve mile ait sapma değerlerini ccedilizelgeden bulunuz

CEVAP

0ndash13

Delik İccedilin 25 0210

0

++210

Mil İccedilin 250 0130minus

Her iki ccedilizelge de kullanılabilir

18-30 mm grubu h6 suumltunundan

veya 25h6

veya 25H7

Harf kullanılıyorsa

accedilıklama antetiverilir

SAPMALARIN YAZILMASI

YAZI YUumlKSEKLİKLERİ

microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır

SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI

CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER

Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)

H6h5

MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI

SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ

Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır

SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI

FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI

Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir

MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI

Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir

SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI

Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir

Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre

SERBEST TOLERANSLAR

Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

CEVAP

0ndash13

Delik İccedilin 25 0210

0

++210

Mil İccedilin 250 0130minus

Her iki ccedilizelge de kullanılabilir

18-30 mm grubu h6 suumltunundan

veya 25h6

veya 25H7

Harf kullanılıyorsa

accedilıklama antetiverilir

SAPMALARIN YAZILMASI

YAZI YUumlKSEKLİKLERİ

microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır

SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI

CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER

Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)

H6h5

MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI

SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ

Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır

SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI

FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI

Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir

MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI

Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir

SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI

Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir

Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre

SERBEST TOLERANSLAR

Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

Harf kullanılıyorsa

accedilıklama antetiverilir

SAPMALARIN YAZILMASI

YAZI YUumlKSEKLİKLERİ

microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır

SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI

CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER

Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)

H6h5

MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI

SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ

Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır

SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI

FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI

Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir

MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI

Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir

SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI

Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir

Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre

SERBEST TOLERANSLAR

Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

SAPMALARIN YAZILMASI

YAZI YUumlKSEKLİKLERİ

microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır

SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI

CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER

Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)

H6h5

MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI

SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ

Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır

SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI

FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI

Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir

MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI

Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir

SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI

Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir

Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre

SERBEST TOLERANSLAR

Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

YAZI YUumlKSEKLİKLERİ

microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır

SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI

CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER

Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)

H6h5

MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI

SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ

Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır

SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI

FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI

Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir

MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI

Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir

SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI

Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir

Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre

SERBEST TOLERANSLAR

Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

microm mm ye ccedilevrilmelidirOndalık hane sayısı her iki sapmada da aynı olmalıdır

SINIR OumlLCcedilUumlLERİN YAZILMASI

CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER

Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)

H6h5

MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI

SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ

Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır

SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI

FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI

Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir

MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI

Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir

SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI

Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir

Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre

SERBEST TOLERANSLAR

Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

CcedilEŞİTLİOumlRNEKLER

Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)

H6h5

MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI

SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ

Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır

SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI

FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI

Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir

MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI

Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir

SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI

Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir

Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre

SERBEST TOLERANSLAR

Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

Montajda delik her zaman uumlst tarafta adı veya parccedila numarasıyla belirtilmelidir (Pek yaygın değil Harfle goumlsterirsen bu sorun kalmaz Zorunlu olmadıkccedila montajda oumllccediluuml ve tolerans verilmez)

H6h5

MONTAJ RESMİNDE SAPMALARIN YAZILMASI

SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ

Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır

SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI

FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI

Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir

MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI

Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir

SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI

Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir

Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre

SERBEST TOLERANSLAR

Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

SEMBOL VE OumlLCcedilUuml BUumlYUumlKLUumlKLERİ

Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır

SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI

FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI

Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir

MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI

Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir

SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI

Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir

Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre

SERBEST TOLERANSLAR

Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

Gerektiğinde sembollerden sonra sapma değerleri veya EBOuml EKOumlyazılacaksa bu değerler parantez iccediline alınır

SAYISAL VE SINIR OumlLCcedilUumlLERİNİN YAZILMASI

FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI

Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir

MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI

Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir

SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI

Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir

Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre

SERBEST TOLERANSLAR

Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

FARKLI TOLERANSLI OumlLCcedilUuml UZUNLUKLARI

Aynı ccedilapta iki farklı alıştırma varsa toleransın ait olduğu uzunluk goumlsterilmelidir

MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI

Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir

SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI

Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir

Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre

SERBEST TOLERANSLAR

Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

MONTAJDA SEMBOLLERİN YAZILMASI

Montajda kullanılan goumlsterimlerden birisi tercih edilmeli ve tuumlm resimde değiştirilmemelidir

SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI

Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir

Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre

SERBEST TOLERANSLAR

Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

SEMBOL VE RAKAMLARIN BİRLİKTE YAZILMASI

Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir

Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre

SERBEST TOLERANSLAR

Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

Toleransı belirtilmemiş boyutlarda tolerans değerleri antete yakın bir yerde aşağıdaki ifadelerin herhangi biriyle belirtilmelidir

Genel tolerans plusmnVerilmeyen oumllccediluumllerde tolerans plusmnDiğer toleranslar TS1980rsquoe goumlre

SERBEST TOLERANSLAR

Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

SERBEST TOLERANSLAR

Serbest oumllccediluumllerde toleranslar tablorsquoya (TS1980) goumlre verilir

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

ACcedilILARDA TOLERANS

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

OumlRNEKAşağıdaki milin kama seccedilimlerini de dikkate alarak yapımresmini ccediliziniz

Kullanılacak eğimsiz kama10x8x25 TS 147 (DIN 6885)Yarımay kama5x65 TS 14712 (DIN 6888 B)

Yanda verilen parccediladaki φ26f7 ve φ32h6toleransları iccedilin aşağıdaki tabloyu doldurunuz

ToleransAlt SapmaUumlst sapmaAlt oumllccediluumlUumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

00160021Tolerans

-0016-0041Alt Sapma

0-002Uumlst sapma

3198425959Alt oumllccediluuml

322598Uumlst oumllccediluuml

φ32h6φ26f7

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

OumlRNEK

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

OumlRNEK

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80

OumlDEV Teknik Resim s 295 Pr 54 şekil 133NOT 80 oumllccediluumlsuuml kitapta verilmemiştir Yan goumlruumlnuumlşte 8 ve 5rsquolik delikler

eksik

Şekilde verilen kılavuz plakasında toleranslarıilgili oumllccediluumllere yazınız

a 40 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn005

b 62 oumllccediluumlsuuml iccedilin plusmn002c 46 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0015

-0010d 32 oumllccediluumlsuuml iccedilin +01

0e Oslash8 oumllccediluumlsuuml iccedilin +0009

0f Oslash55 oumllccediluumlsuuml iccedilin H11g 145 oumllccediluumlsuuml iccedilin 0

-01h 60 oumllccediluumlsuuml iccedilin -005

-003I 5 oumllccediluumlsuuml iccedilin H7j Verilmeyen oumllccediluumllerde

tolerans plusmn01

NOT Gerekli toleranslar iccedilin accedilıklama antetiveriniz

80