Tolstoy - İnsan Ne İle Yaşar

7/31/2019 Tolstoy - nsan Ne le Yaar

1/117

nsan Ne le YaarT o 1 s t o y


2/117

insanne ile yaar * l ^

n r t ib a t :A la ykk Caddesi. No.0 Caalolu /stanbul

Bu kitap < Telefon : (0212) 513 84 15

Em ine Erolummyaytn ynetmenliinde _ l Faks : (0212) 512 40 00yayna hazrland. z

Kapak tasanmKenan zcan *t unmv.timas.com.trtarafndan yapld. >- tim as@ tim as. co m .tr

2005 Mart aynda yeni basks yapld. -

Bask ve cilt : j j u !Sistem Matbaaclk < Gu

Ylanl Ayazma Sok. No: 8 s : E3Davutpaa- Top kap/ls tanbul

TMA Y A YI N L A RI / 7 6 1Tel: (0212) 482 11 01 h- B A T I K L A S K L E R D Z S / 3 1

E s e r i n h e r h a k k a n l a m a l o l a r a k T i m a Y a y i n l a r i 1 n a a i t t i r . z i n s i z y a y n l a n a m a z . K a y n a k g s t e r i l e r e k a l n t y a p l a b i l i r .
mailto:[email protected]:[email protected]


3/117

insanneileyaarT r k e s i : H S A N Z D E M R

T M A Y A Y I N L A R I S T A N B U L 2 0 0 5


4/117

Lev Nikolayevi Tolstoy

Lev Tolstoy (1828-1910)

Toprak sahibi soylu bir ailenin olu olarak 28 Austos 1828'de

dodu. Babas Kont Nikolay lyi Tolstoy, 1812 yl Napolyon sava-

larna katlm emekli bir yarbayd. On alt yanda Kazan niversi'ne balad. Resmi eitime duyduu tepki nedeniyle okulu bra-

kp Yasnaya Polyana'daki iftliine dnd.

Yirmi drt yanda orduya katlarak Krm ve Kafkasya'da drt

yla yakn subaylk yapt. Sava ve iddete duyduu nefret yzn-

den ordudan ayrld.

Yirmi dokuz yanda Avrupa seyahatine kt. Proudhon'la tan-arak bata eitim olmak zere pek ok konuda yakn ilikiye gir-

di. Rusya'ya dndnde iftliindeki kyl ocuklar iin atokulda alternatif bir eitim deneyini baaryla uygulad. Yasyana

Polyana dergisinin yan sra Rusya'nn birok blgesindeki okullar-

da da kabul gren ders kitaplar yaymlad. 1869'da yaymlad

"Sava ve Bar"n ardndan ruhsal bir bunalm yaad. Varln ma-

nasn anlama abasyla bir sre Optima Manastr'na ekildi. lahi-

yatlarla srdrd tartmalar sonucunda resmi Hristiyanlk


5/117

inancna duyduu* gvensizliin yersiz olmadn grd. Yeni

Ahit'in zne bal kalarak kendini aray servenini srdrd.

ok istedii halde, ailesi kar kt iin topraklarn kyllere

brakamad. Fakat, kiisel harcamalarn byk lde azaltt; aris-tokrat yaam tarzn brakp bedensel ilerde dzenli olarak al-

maya balad. Huzur iinde lm karlayaca bir yer aray iin

1910 ylnn 28 Ekim gecesi malikanesini terk etti. On gn sonra

bir tren istasyonunda ld.

Tolstoy'un lm btn dnyada byk yank uyandrd. Bir-

ok lke yasn tuttu.Doumunun yznc ylnda balatlan bir almayla eserleri

90 ciltte topland. Tolstoy, Shakespeare'den sonra dnya dillerineen ok tercmesi yaplan yazardr.


6/117

n s a n N e l e Y a a r ?


7/117

Simon adndaki bir ayakkabc ailesiyle kk bir kulbe

de yayor ve geimlerini zanaatyla salyordu. Kendisine ait

ne bir evi ne de bir arazisi vard. Yapt iten ok para kaza-

namyordu, oysa geinmek zordu. Btn kazanc ailesinin ye

mesine imesine gidiyordu.Simon kansyla btn k boyunca tek bir koyun derisi pal

toyu paylamt. Fakat o da artk lime lime olmutu. ki yldr

yeni bir palto iin koyun derisi satn almak istiyordu. K gelmeden az da olsa bir miktar para biriktirmiti. Karsnn para

kutusunda rublelik bir banknot duruyordu, kydeki mte

rilerinin de Simona be ruble yirmi kopek borcu vard.

Bylelikle bir sabah koyun derilerini almak iin kye git

mek zere hazrland. Gmleinin stne karsnn yamal pa

muklu ceketini, onun da stne kendi kuma paltosunu giy

di. rublelik banknotu cebine koydu, kendisine aa daln

dan bir denek kesti ve kahvaltsn edip yola koyuldu. Bugn alacam olan be rubleyi toplanm diye dnyordu,

bendeki rubleyi de ekleyince klk palto iin koyun deri

si satn almaya yetecek kadar param olacak


8/117

Kye gelince kyllerden birinin kulbesine urad. Ama

adam evde yoktu. Kylnn kars paray gelecek hafta de

yeceklerine sz verdi. Kendisi o an deyemeyeceim syledi.

Simon baka bir kylye gitti. Kyl hi paras olmadna yemin ediyor ve sadece Simonm tamir ettii bir ift izmenin

paras olan yirmi kpei deyebileceini sylyordu. Bunun

zerine Simon koyun derilerini veresiye almak istedi ancak

satc ona gvenmedi.

t- Ancak paray getirdikten sonra derileri alabilirsin dedi,

alacak peinde komann nasl olduunu iyi bilirim.Ayakkabcnn o gn yapabildii tek i tamir ettii izmeler

iin yirmi kpei ve bir kylnn kendisine tabanlanna deri

pene vurmas iin verdii keeden yaplm izmeleri almakolmutu.

Simonm morali bozulmutu. Yirmi kpei votkaya harca

d ve hi deri alamadan evinin yolunu tuttu. Sabah gelirkenayaz kemiklerinde hissetmiti, ama imdi votka itikten son

ra zerinde koyun derisi palto olmad halde souu hisset

miyordu. Bir elindeki denekle buz tutmu topraa vurarak,

dier eliyle de keeden yaplm izmeleri havada sallayarak

glkle yryordu. Kendi kendisine Hi myorum de

di, zerimde koyun derisi palto olmasa da. Azck itim.imdi iki damarlanmda akyor. Koyun derisi paltoya ihtiya

cm yok. Giderim yoluma ve hibir ey iin zmem kendimi.

te byle biriyim ben! Umurumda bile deil! Koyun derisi ol

madan da yaayabilirim. htiya duymuyorum. Kanm kzacak

elbette. Gerekten de ok ayp bir ey, siz btn gn aln,

onlar paranz vermesinler. Dur biraz! O paray getirmezsenyemin olsun derini yzeceim. Nasl getireyim! Yirmi kopek

yirmi kopek dyor! Yirmi kopek benim ne iime yarar? B^n


9/117

de ikiye harcadm.... Tek yapabileceim bu! Eli dardaym,

yle diyor! yledir belki, ama ya ben darda deil miyim? Se

nin evin, srlarn, her eyin var. Benimse iinde durduum

u ayakkab tamirhanesinden baka neyim var? Sen kendi hububatn yetitiriyorsun. Bense arpa, buday, msr, hepsini sa

tn almak zorundaym. Ne kadar ksarsam ksaym, haftada

ruble srf ekmee harcamam gerekiyor. Eve geliyorum bakyo

rum ekmek bitmi, bir buuk ruble daha masraf etmem gere

kiyor. Bu yzden imdi borcunu deyeceksin, baka samalk

duymak istemiyorum!Bu arada neredeyse dnemeteki trbeye varmt. Yukar

doru baknca trbenin arkasnda beyazms bir ey gzne

arpt. Hava gittike kararyordu. Ayakkabc grd eye

dikkatle baktysa da ne olduunu karamad. Daha nce bu

rada hi beyaz ta yoktu. Bir kz olabilir mi? kze benze

miyor. insan kafas gibi, ama ok da beyaz. Aynca burada kimin ne ii olsun ki?

Bakt eyi iyice grene kadar yaklat. aknlk ierisin

de o eyin gerekten bir insan olduunu grd. Bir adam tr

benin duvarna yaslanm kmldamakszm oturur vaziyette

duruyordu. zerinde giysi yoktu ve l m yoksa sa m ol

duu anlalmyordu. Ayakkabc dehet ierisinde kalmt.inden, Birisi adam ldrp soyarak buraya atm. Bu ie

karrsam bam kesin belaya girer diye geiriyordu.

Bu dnceyle yoluna devam etti. Adam grmemek iin

trbenin nnden geti.

Bir sre gittikten sonra dnp arkasna bakt ve adamn

artk duvara yaslanmadn, kendisine doru bakyormu gibi kmldadn grd. Ayakkabc daha da byk bir korku

ya kapld. Yanma geri mi dnsem, yoksa yoluma devam m


10/117

etsem? Yanma gidersem bama korkun eyler gelebilir.Adam kim bilir neyin nesi? yi bir sebepten buralara gelme

mitir. Yanma gidersem atlayp boazma yapr. Nasl kurtu

lacam sonra? Boazma, yapmasa bile gene de bama dertalm olurum. plak bir adamla ne yapanm? stmdeki giy

siyi de karp veremem ya? Bir an nce buradan uzaklamaya bakaym! diye dnd.

Ayakkabc bu dnceyle tapma arkasnda brakarak

hzl hzl yoluna devam ediyordu ki birdenbire iinde bir vic-'

dan azab duydu ve yolun ortasnda durdu.Sen ne yapyorsun Simon? dedi kendine, Adam orada

perperian halde, sense korkudan svyorsun. Ne zaman

zengin oldun da haydutlardan korkar oldun? Utan Simonutan!

Bylelikle geri dnd ve adamn yanma gitti.


11/117

Simon adama yaklat ve yzne bakt. Gen bir adamd.Vcudu sapasalamd. Hibir yerinde yara bere yoktu. Sadece belli ki ok korkmu ve souktan donmak zereydi. Ora

da arkasna yaslanm oturuyordu. Ban kaldrp Simona

bakmad. Baygn gibi gzkyordu. Gzlerini aamyordu.Simon gen adama iyice yaklat. Adam kendine gelir gibi ol

du. Ban evirip gzlerini at ve Simonm yzne bakt. Butek bak Simonm adama kannn kaynamasna yetti. Keeizmeleri yere brakt, kemerini zerek izmelerin zerine

koydu ve kuma ceketini kard.

Konuarak vakit harcamayalm, dedi, gel giy u ceketihemen! Simon adam dirseklerinden tutarak kalkmasna yar

dm etti. Gen adam ayaa kalknca Simon adamn temiz ve

salkl bir vcuda, biimli el ve ayaklara, iyi ve nazik bir insann yzne sahip olduunu grd. Ceketini adamn omuz-

lanna att ama adam ceketin kollarn bir trl bulamyordu.Simon adamn kollann geirmesine yardm etti. Ceketi onun

zerine skca oturttuktan sonra kemeri de beline dolayarakceketin vcudu adamakll sarmasn salad.


12/117

Simon kendi yrtk kasketini de kararak adamn bana

takt. Ancak kendi ba ynce, benim bamda neredeyse

sa yok, oysa onun uzun, kvrck salan var diye dnd

ve kasketini tekrar kendi bana takt. Ayana giyecek bireyler versem daha iyi olacak, diye dnerek adama otur

masn syledi. Kee izmeleri giymesine yardm ederek ona,

te oldu arkadam, imdi hareket et ve sm. Dier sorunlar

sonra hallolur. Yryebilecek misin? dedi.

Adam ayaa kalkarak nazik bir ekilde Simona bakt, ama

hibir ey syleyemedi.Neden konumuyorsun? dedi Simon. Buras ok souk,

burada kalamayz. Eve gitmemiz lazm. Benim deneimi al,

kendini gsz hissedersen denee yaslan. Haydi imdi y

r bakalm!

Gen adam yrmeye balad. Yrmekte zorlanmyor, ge

ride kalmyordu.

Giderlerken Simon adama sordu, Neredensin?

- Bu taraflardan deilim.

- Ben de yle dnmtm. Bu civardaki insanlan tan

rm. Peki ya trbenin orada ne yapyordun?

- Bunu syleyemem.- Biri sana bir ktlk m yapt?

- Kimse bir ktlk yapmad. Beni Allah cezalandrd.

- Elbette her ey Allahtandr. Gene de, yiyecek ve kalacak

yer bulman lazm. Ne tarafa gitmek istiyorsun?

- Benim iin her yer ayn.

Simon armt. Adam kat birine benzemiyordu.

Kibar kibar konuuyor, ama kendisiyle ilgili hibir ey anlat


13/117

myordu. Simon iinden, Kim bilir bana neler geldi? diye

geiriyordu. Yabancya dnerek, O halde evime gel benimle,

en azndan bir para snm olursun dedi.

Bylece Simon eve giderken yabanc da onunla birlikte geldi. Kuvvetli bir rzgar esiyordu ve Simon gmleinin altnda

yordu. kinin etkisi gemiti ve artk souu hissediyor

du. Burnunu eke eke yryor, karsnn ceketine sarmyor

du. Haydi bakalm... Buldun mu imdi koyun derisini! Ko

yun derisi diye gittim, srtmda palto bile olmadan eve dn

yorum, stelik plak bir adamla. Matryona bundan hi ho

lanmayacak! diye geiyordu kafasndan.

Kansn dnnce kendini zgn hissetti. Ama yabancya

bakp da onun kilisede kendisine bakn gznn nne getirince kalbinde bir mutluluk belirdi.


14/117

Simonn kans o gn btn ileri erkenden bitirmiti.

Odun kesmi, su getirmi, ocuklara yemeklerini yedirmi,

kendi de oturup yemeini yemiti ve imdi de oturmu d

nyordu. Acaba ekmei imdi mi yapsam yoksa yann m, diye

soruyordu kendi kendisine. Byk bir para ekmek artmt.Eer Simon kasabada yemek yediyse ve sofrada fazla ye

mek yemezse, diye dnd, ekmek bir gn daha bekleye

cek.

Ekmek parasn eliyle tekrar tekrar tartt. Bugn ekmek

yapmayaym. Evde sadece bir piirimlik un kald. Bununla

cumaya kadar idare edelim diye dnd.

Bylece Matryona ekmei kaldrarak masaya oturdu ve ko

casnn gmleini yamamaya balad. Bir yandan yama yapar

ken dier yandan da kocasn klk palto iin koyun derisi

alrken hayal ediyordu.

Satc bizimkini aldatmasa bari. Benim iyi yrekli kocamok saftr. Kimseyi aldatmaz ama kendisi bir ocua bile kana

bilir. Sekiz ruble ok para. O fiyata iyi bir palto almas lazm.


15/117

Tabaklanm deri olmasn ama, yle doru drst bir klk

palto olsun. Geen k srtmda scak tutan bir palto olmad

iin az m sknt ektim? Ne nehre inebiliyor, ne de bir yere

kabiliyordum. Kocam evden karken btn giysileri giyi

yordu stne. Bana giyecek bir ey kalmyordu. Bugn erken

kmad yola geri, ama gene de bu vakitler dnebilir. nal

lah paray lgnca ona buna harcamamtr!

Matryona tam bunlan akimdan geiriyordu ki eikten ayak

sesleri gelmeye balad ve birileri ieri girdi. Matryona ineyi

gmlee batrd ve koridora kt. Karsnda iki adam duru

yordu. ilerinden biri Simond. Simonm yanndaysa kee

izmeler giyen, apkasz bir adam duruyordu.

Matryona kocasnn alkol koktuunu hemen fark etti. Bak

sen, iki imi diye dnd. Kocasnn zerinde palto olma

dn, sadece bir ceket olduunu, paket falan getirmediini,

orada ylece ayakta durduunu ve utandn grnce de kal

bi hayal krklndan paralanacak gibi oldu. Paray ikiyeyatrd, diye dnd, serserinin tekiyle yemi paralan. Tut

mu bir de herifi eve getirmi.

Matryona iki adamn ieri girmesine bir ey demedi. Ken

di de onlan izledi. Yabancnn kocasnn ceketini giyen ufak

ve ince yapl, gen bir adam olduunu grd. Adamn stn

de bir gmlek gremedi. Bir apkas da yoktu, ieri girdikten

sonra gen adam ne bir hareket etmi ne de gzlerini kaldmp

kadna bakmt. Matryona, Korktuuna gre kt biri olma

l diye dnd.

Matryona kalarn att ve bu ikisinin ne yapacaklarn

grmek iin ocan yannda beklemeye balad.

Simon apkasn kararak her ey yolundaymasna ka

nepeye oturdu.


16/117

- Matryona gel, varsa bize biraz yemek getir.

Matryona kendi kendisine bir eyler mrldand ve hi ki

mi damakszm ocan yannda durduu yerde beklemeye de

vam etti. Bir birine bir dierine bakarak hayr anlamnda kafasn sallad. Simon karsnn fkeli olduunu gryorduysa

da bunu grmezlikten geldi. Hibir ey fark etmemi gibi ada

m kolundan tutarak, Otur arkadam, dedi, akam yeme

imizi yiyelim.

Yabanc, kanepeye oturdu.

- Bize yemek yapmadn m? diye sordu Simon karsna.

Matryonanm fkesi tat.

- Yemek yaptm, ama sizin iin deil. Bana yle geliyor ki i

kiden senin akim banda deil. Koyun derisi palto almaya git

tin, eve stndeki ceketle dnyorsun. Yannda da plak bir

serseri getiriyorsun. Sizin gibi sarholara verecek yemeim yok.

- Yeter Matryona. Sebepsiz yere eneni yorma! nce bir

sor bakalm nasl bir adam...

- Paray ne yaptn syleyecek misin?

Simon ceketinin cebinden rublelik banknotu kard ve

katlanm paray at.

- te para. Trifonof borcunu demedi. En ksa zamandadeyecekmi.

Matryona daha da fkelendi. Kocas hi koyun derisi alma

d gibi srtndaki ceketi de bu plak adama giydirmi ve

adam evlerine getirmiti.

Paray masadan kapt gibi gvenli bir yere kaldrd ve- Size verecek yemeim yok. Dnyadaki btn plak ay

yalar biz besleyemeyiz, dedi.


17/117

- Matryona bak, bir sus biraz. nce bir dinle bakalm ben

ne anlatacam!

- Aptal bir sarhou niye dinleyecekmiim? Senin gibi bir

ayyala evlenmek istememekte ne kadar haklymm. Anamnverdii keten kuma ikide yedin. imdi de bir palto almaya

gittin; onun da parasn ikide yedin!

Simon karsna sadece yirmi kopek harcadn ve adam

nasl bulduunu anlatmaya altysa da kans onu konutur

mad. O bir sylediyse kans on syledi. Ta on yl nce olmu

bitmi meselelerden bahsediyordu.- Matryona hi durmakszn konutu ve en sonunda birden

bire kocasnn stne saldrarak adam kolundan yakalad.

- Ceketimi geri ver. Tek ceketim bu benim. Bir daha benden alp kendin giymeyeceksin. Ver dedim sana, seni uyuz k

pek. eytan grsn yzn.

Simon ceketi karmaya balad. Ceketin bir kolunun ii

dna kmt. Matryona ceketi kocasnn elinden alrken ce

ket diki yerlerinden skld. Kadn ceketi kapt, srtna geirdi ve kapya doru yneldi. Dar kmak niyetindeydi.

Ancak bir kararszlk geirdi ve duraksad. Dan karak f

kesini yattrmak istiyordu, ama ayn zamanda yabancnn

nasl biri olduunu da merak ediyordu.


18/117

Matryona durup,

- Eer iyi bir adam olsayd, byle plak dolamazd. Bak

sana bir gmlei bile yok srtnda. Eer dzgn biri olsaydonunla nerede tantn anlatrdn, dedi.

- te ben de sana tam bunu anlatmak istiyorum, diye kar

lk verdi Simon. Trbenin yanma geldiimde onu plak ve

souktan donmu bir vaziyette otururken grdm. plak

oturulacak hava m! Beni ona Allah gnderdi, yoksa donard.Ne yapsaydm sence? Kim bilir bana neler gelmiti. Aldm

onu, giydirdim ve eve getirdim. Bu kadar kzma Matryona.

Ayp, gnah. Bir gn hepimiz leceiz, unutma.

Matryona fkeli szler syleyecekti ki yabancya bakt ve

sustu. Gen adam kanepenin ucuna ilimi, ylece hareketsiz

oturuyordu. Ellerini dizlerinin zerine koymu, ba gsne

dmt. Gzleri kapalyd. Kalar ac ektiini gsterir gibi

atlmt. Matryona hala susuyordu. Simon, Matryona sende

hi mi Allah korkusu yok? dedi.

Matryona bu szleri duydu ve yabancya bakt. Birden kal

binde bu yabancya kar bir yumuaklk hissetti. Kapdan


19/117

geri dnd. Ocaa giderek yemei getirdi. Masaya bir fincan

koydu ve fincana bir miktar st dkt. Kalan son ekmei de

masaya getirdi ve bakla kaklan yerletirdi.

- Yiyin yiyecekseniz, dedi.

Simon yabancy masaya gtrd.

- Ge otur gen adam, dedi.

Simon ekmei kesti ve et suyuna ufalad. Birlikte yemeye

baladlar. Matryona masann kesine oturmu, ban elinin

zerine koymu yabancy seyrediyordu.Matryonay adama kar bir acma duygusu sarmt. Ona

snmaya balyordu. Adamn yzne derhal bir lt gelmiti.

Artk kalann atmyor, gzlerini yukan kaldmp Matryonaya

bakyor ve glmsyordu.

Yemeklerini bitirince kadn sofray kaldrd ve yabancy

sorguya ekmeye balad. Neredensin? diye sordu.- Bu civardan deilim.

- Ne iin vard peki yollarda?

- Syleyemem.

- Bililerine paran m aldrdn?

- Beni Allah cezalandrd.

- Orackta yle plak m yatyordun?

- Evet, plaktm ve souktan donmak zereydim. Simon

beni grd ve halime acd. Ceketini kartp bana giydirdi ve

beni buraya getirdi. Siz de bana yiyecek ve iecek verdiniz ve

bana merhametle yaklatnz. Bunun iin Allah sizi dllendi-

recektir!

Matryona ayaa kalkt. Gidip pencereden kocasnn onlar

gelmeden yamad gmleini alarak yabancya verdi. Adama

bir de pantolon getirdi.


20/117

- Al, dedi, gmlein yok. Bunu giy zerine. Tavan arasnaya da ocan zerine, nereye istersen oraya uzan.

Yabanc ceketi kartp gmlei giydi ve tavan arasnda

uzand. Matryona mumu sndrd, ceketi ald ve yataa kocasnn yanma kt.

Matryona ceketin belden aasn zerine ekti ve yatt.

Ama uyuyamyordu nk akl yabancya taklmt.

Adamn kalan son ekmeklerini yedii ve ertesi gn iin hi

ekmekleri olmad ve adama verdii gmlekle pantolon akl

na gelince byk bir zntye kapld. Ama adamn kendisine glmseyiini hatrlaynca kalbi mutlulukla doldu.

Matryona uzunca bir sre uyumad ve Simonm da uyankolduunu fark etti. Kocas ceketi kendi zerine ekmiti.

- Simon!

-H?

- Kalan son ekmei de yediniz, kabarmaya baka hamur dabrakmadm. Yarn ne yapacaz bilmiyorum. Belki komumuz Marthadan bir para dn alabilirim.

- lmez sa kalrsak elbet bir eyler yiyeceiz.

Kadn bir sre sessizce uzandktan sonra,

- yi birine benziyor, ama bize neden kim olduunu syle

miyor?- Eminim kendine gre sebepleri vardr.

- Simon!

-H?

- Biz hep veriyoruz da neden hi kimse bize hibir ey vermiyor?

Simon ne sylemesi gerektiini bilemediinden sadece,Brakalm artk konumay, dedi ve uyumak iin arkasndnd.


21/117

Ertesi sabah Simon uyandnda ocuklar hala uyuyorlard. Kans ekmek dn almak iin komuya kadar gitmiti.

Yabanc adam yalnz bana kanepede oturuyordu. zerinde

eski gmlekle pantolon vard ve gzleriyle yukan doru bakyordu. Yz dnknden daha parlakt.

Simon adama,

- Bak arkadam, dedi, insann karn yiyecek a ister, p

lak bedeni de giyecek elbise. nsan hayatta kalmak iin al

mak zorundadr. Senin elinden ne i gelir?

- Hibir i gelmez.Simon armt. nsan her eyi renebilir, yeter ki iste

sin dedi.

- nsanlar alyorlar madem, ben de alacam.

- Adn ne senin?

- Michael.

- Bak Michael, kendi hakknda konumak istemiyorsan bu

kendi bilecein i. Ama yaamak iin almak zorundasn.

Sana dediim ii yaparsan sana yiyecek ve kalacak yer veririm.


22/117

- Allah sizden raz olsun! renirim. Ne yapacam gs

terin bana.

Simon iplik alarak ba parmann etrafna dolamaya ba

lad.

- Grdn m bak ok kolay!

Michael nce onu izledi, sonra o da ba parmann etraf

na iplik sard ve ayn ekilde dolamaya balad. Ustal kap

mt.

Sonra Simon ona iplie nasl cila sreceini gsterdi. Michael bu ite de ustalat. Arkasndan Simon ona sert ipliklerin

nasl bkleceim ve nasl diki dikileceini retti. Michael

bunlar da abucak rendi.

Simon kendisine retilen her eyi derhal kavryordu. gn sonunda hayat boyunca izme dikmi gibi iyi diki yap

yordu. Durmak bilmeksizin alyor ve ok az yemek yiyordu. i bitince sessizce oturup yukarya doru bakyordu. Sokaa nadiren kyor, gerekmedike kimseyle konumuyordu.Ne kimseyle akalayor ne de glyordu. Onun o akamMatryona kendisine yemek verdii zamanki glmseyiinden

baka bir daha glmsediini grmemilerdi.


23/117

Gnler gnleri, haftalar haftalan kovalad ve bir yl bylegeti. Michael Simonlarda kald ve onlar iin alt. n gn

den gne yaylyordu, yle ki, insanlar artk hi kimsenin Si-

monin kalfas Michael kadar gzel ve salam izme dikeme-

diini sylyorlard. Yrenin btn insanlan izme diktirmekiin Simona gelmeye balamlard. Simon git gide zengin bi

ri olmaya balamt.

Bir k gn Simon ile Michael ilerinin bana oturmu alrlarken atn ektii ngrakl bir kzak kulbeye doru

geldi. Simonla Michael pencereden dan baktlar. Kzak, ka-

plannm nnde durmutu. Zarif bir uak arabadan aa atlayarak kapy at. Krk paltolu bir beyefendi kzakl arabadanaa inerek Simonm kulbesine doru yrmeye balad.

Matryona ayaa frlayarak kapy sonuna kadar at. Beye

fendi ban eerek kulbeden ieri girdi. Tekrar doruldu-

unda ba neredeyse tavana deiyordu. Odann durduu ks

mn neredeyse tamamen kaplamt..

Simon doruldu, eilerek selam verdi ve beyefendiye a

knlkla bakmaya balad. Onun gibi birisini daha nce hi


24/117

grmemiti. Kendisi sskayd, Michael zayft, Matryona ise bir

deri bir kemikti. Bu adamsa daha ok baka dnyadan gelmi

birine benziyordu. Adam pancar suratl, iri yar, csseliydi.

Boynu bir boannki gibiydi ve demirden yaplm gibi salambir grn vard.

Adam bir Pf! dedi. Paltosunu kard ve kanepeye otur

du. Usta hanginiz? dedi.

Simon ne karak, Benim, Ekselanslar dedi.

Bunun zerine adam gen delikanlya seslendi, Hey, Fed-ka, deriyi getir buraya!

Uak elinde bir paketle koarak ieri girdi. Adam paketi

alarak masann zerine koydu.

A dedi. Delikanl paketi at.

Adam eliyle deriyi gstererek,

- Bak buraya ayakkabc, dedi, bu deriyi gryor musun?

- Evet sayn yarg.

- Peki bunun ne tr bir deri olduunu biliyor musun?

Simon eliyle deriye dokunarak,

- 1y kalite deri, dedi

- Tabii iyi kalite! Ne o seni aptal, hayatnda hi byle deri

grmedin mi? Alman derisi, fiyat da yirmi ruble.

Simon korkarak,

- Nerede greceim ki byle deriyi? dedi.

- Ha unu bileydin! imdi, bana bundan bir ift izme ya

pabilir r isin?- Evet ekselanslan, yapabilirim.

Buiun zerine adam Simona barmaya balad.


25/117

- Yapabilirsin demek, yle mi? Bak, bu izmeleri kime yap-

tum ve derinin hangi kalite deri olduunu akimdan kara-

yn deme. Bana dikecein izmeler bir yl gitmeli, ne ekli bo-

zimal ne de dikileri sklmeli. Eer yapabileceksen deriyial kesmeye bala. Ama yok yapamam diyorsan da batan syle Seni uyaryorum, eer dikecein izmeler bir yl ierisinde

scclecek ya da eklini yitirecek olursa seni hapse attmnm.

B' yl boyunca dikilerinden patlamaz ya da ekillerini konr-

lssa sana emeinin karlnda on ruble vereceim.

Simon korkmutu ve ne syleyeceini bilemiyordu. Mich?-ek bakt ve dirseiyle drterek, i alaym m? diye fsldad.

Michael Evet al der gibi ban sallad.

jimon Michaeln dedii gibi yapt ve bir yl boyuncam?acak ve ekli bozulmayacak olan izmeleri yapacan

s.edi.

\.dam uan yanma ard ve sol ayan ona doru uz^-tark izmesini karmasn istedi.

jimona lm al! dedi.

imon kat eritleri birbirine ineyle tutturarak yaklakkr santim uzunluunda bir mezura meydana getirdi ve eliyle lezuray dzletti. Dizleri zerine kt. Adamn orabn

kiEtmesin diye nlndeki pislikleri temizledi ve ly alnna balad. Ayak tabann lt, ayak parmaklaryla ayak

bili arasnda kalan kavisli ksmn evresini de, sonra baca-

baldr ksmn lmeye balad, ancak kat kk geldi.Acmn baldn adeta bir direk kalnlmdayd.

- Bacam skmasn ha, ona gre!

Simon mezuraya yeni bir kat erit dikti. Adam orabniide parmaklann oynatyor, kulbedeki eyalara gz gezdi-

riyrdu. Michael fark etti.


26/117

- Orada kimi altryorsun? diye sordu.

- Kalfam. izmeleri o dikecek.

- Bak izmeler bir yl gidecek ha ona gre, dedi adam Mic-

haela.

Simon da Michaela bakyordu ve Michaelin adama bak

madn grd. Michael sanki birisini glmesine adamn

arkasndaki keye bakyordu. Michael uzun uzun bakt ve

birden glmsedi. Yz apaydnlk oldu.

- Niye srtyorsun aptal? diye grledi iri yar adam. izmeleri zamannda bitirsen iyi edersin.

- Tam vaktinde hazr olacaklar, dedi Michael.

- yle olmasna al, dedi adam ve izmeleriyle paltosunu giyerek ve paltosunu bedenine iyice sararak kapya ynel

di. Ancak karken ban ne emeyi unuttu ve ban kap

nn st eiine arpt.Kfrederek eliyle ban ovuturdu. Sonra arabasna bindi

ve oradan uzaklat.

Adam gidince Simon,

- Baksana, kap gibi adam! Kalasla vursan bile bir eycik

olmaz. Neredeyse kapy ykyordu, ama adama hibir ey ol

mad, dedi.Matryona da,

- Baksana ne kadar zengin, nasl gl kuvvetli olmasn?

Byle kaya gibi bir adama lm bile uramaz, dedi.


27/117

Sonra Simon Michaela,

- i aldk almasna da bamz bu yzden belaya girmesin?Deri ok kymetli bir deri, beyefendi de ok abuk parlyor.Hi hata yapmamamz lazm. Buraya gel, senin gzlerin daha

keskin, ellerinde daha atik. ly sen al ve deriyi sen kes.Ben bu nyzleri dikiyordum, onu bitireceim, dedi.

Michael kendisine denildii gibi yapt. Deriyi ald, masayayayd, ikiye katlad. Eline ba ald ve kesmeye balad.

Matryona gelerek onun kesiini seyretti ve deriyi kesi bi

imini grnce ok ard. Matryona izme yaplrken daha

nce de izlemiti. Michael derileri izme olacak ekilde kesmiyordu. Yuvarlak kesiyordu.

Matryona bir eyler sylemek istediyse de kendi kendisine,

Belki beyefendilerin izmeleri farkl yaplyordur. Michael

her halde bu konuda benden daha bilgilidir. ine karmaya

ym diye dnd.

Michael kesme iini bitirince eline ine iplik alp deriyi izmelerin dikildii gibi iki ucundan deil de terliklerde olduu

gibi tek ucundan dikmeye balad.


28/117

Matryonanm gene kafas karmt, ama gene bir ey demedi. Michael lene kadar durmakszn dikti. Derken Simon

yemek yemek iin iinin bandan doruldu, etrafna baknd

ve MichaePm beyefendinin getirdii deriden terlik yapm olduunu grd.

Ah! diye inledi ve Bir yldr yanmda alan ve imdiyekadar hi hata yapmayan Michael byle korkun bir eyi na

sl yapar? Beyefendi bizden vardelal, burunlar kapal, uzunizme istemiti. Michael ise tek tabanl bir ift terlik yapm ve

deriyi ziyan etmi. imdi ben beyefendiye ne diyeceim? Bukalitede bir derinin yerine yenisini almaya gcm asla yet

mez diye dnd.

Michaela, Dostum sen ne yaptn byle? Beni mahvettin!Beyefendi uzun izme istemiti, sen de biliyorsun. Ne yapt

n gryor musun bak! diye kt.

Michael azarlamaya balamt ki kapya asl demir tokman tak-tak sesleri duyuldu. Biri kapy alyordu. Penceredenbaktlar, bir adam gelmiti ve atn balyordu. Kapy atlar ve

daha nce efendisiyle birlikte gelmi olan uak ieri girdi.

- yi gnler dedi.

- yi gnler diye karlk verdi Simon. Senin iin ne yapa

biliriz?

- Hanmefendim beni izmeler iin yollad.

- Ne olmu izmelere?

- ey, efendimin artk onlara ihtiyac yok. Efendim ld

de..

- Nasl olur?- Sizden ayrldktan sonra eve gidecek kadar yaamad, ara

bada ld. Eve vardmzda hizmetkarlar arabadan inmesine


29/117

yardm etmeye alnca bir uval gibi yuvarland. oktan lmt. Vcudu kaskat kesilmiti; arabadan glkle karl

d. Hanmefendim bana, Ayakkabcya syle kendisine izme

siparii veren ve deri brakan beyefendinin artk izmelere ihtiyac yok. abucak cenaze iin terlik yapsn. Terlikleri yapa

na kadar bekle, sonra al getir gelirken dedi ve size gnderdi.Bu yzden geldim.

Michael deriden arta kalanlar toparlayp sard. Yapt ter

likleri eline ald, iki terlii birbirine vurdu, nlyle sildi ve

terliklerle artk derileri uaa uzatarak, Gle gle, size iyignler! dedi.


30/117

Yllar birbiri ardnca geiyordu. Michaelm Simonlarda kaknn altnc ylyd. Michaelm hayatnda deien bir ey

yoktu. Hibir yere gitmiyor, gerekmedike konumuyordu.Btn o geen yllar boyunca sadece iki defa glmsemiti. l

kinde, Matryona kendisine yemek verdiinde, kincisinde ise

izme yaptrmak isteyen beyefendi kulbelerine geldiinde.Simon kalfasndan son derece memnundu. Ona artk nereden

geldiini hi sormuyordu. Tek korkusu Michaelm onlar bra

kp gitmesiydi.

Bir gn hepsi evdeydi. Matryona ocaa tencere koyuyordu.ocuklar kanepelerde kouturuyor, pencereden dar bak

yorlard. Simon pencerelerden birinde diki dikiyordu. Baka

bir pencerede Michael bir topuu sklatnyordu.

Olanlardan biri kanepeden koarak Michaelm yanma gel

di. Michaelm omsuzuna yaslanarak pencereden danya bakt.

- Micahel Amca, bak! Yannda kk kzlan olan bir kadn

var! Kadn buraya doru geliyor. Kzlardan biri topal.ocuun bunu demesi zerine Michael iini brakarak

pencereden yana dnd ve sokaa bakmaya balad.


31/117

Bu durum Simonin tuhafna gitmiti. Michael asla pence

reden sokaa bakmazd. imdiyse pencereye yaslanm, gz

lerini bir eye dikmi, dikkatlice o eye bakyordu.. Simon da

dan bakt. Gerekten de iyi giyimli bir bayan krk palto giymi ve yn atk takm iki kk kz ocuunun ellerinden

tutarak kulbesine doru yryordu. Birinin sol ayanda bir

sakatlk olmas ve topallayarak yrmesi dnda bu iki kz

ocuunu birbirinden ayrt etmek neredeyse imkanszd.

Kadn sundurmay geerek kapnn nne geldi. eri nasl

gireceine baknrken kap mandaln grd ve mandal kaldrarak kapy at. nce kzlan ieriye soktu, sonra kendisi de

onlann arkasndan kulbeye girdi.

- yi gnler!

- Ltfen girin ieri, dedi Simon, Sizin iin ne yapabilirim?

Kadn masaya oturdu. Kk kzlar kulbedekilerden

korktuklar iin kadnn dizlerine sk skya sarlmlard.

- Baharda giymeleri iin bu iki kk kza deri ayakkab

diktirtmek istiyorum.

- Dikeriz. Hi bu kadar kk ayakkab yapmadk, ama

yapanz. ster vardelal, ister keten astarl ayakkablar, siz nasl

isterseniz. Adamm Michael iinde ustadr.Simon Michaela baknca onun iini yapmay braktn ve

gzlerini kk kzlara dikmi bir vaziyette oturduunu gr

d. armt. Geri, kk kzlar ok sevimliydiler. Simsiyah

gzleri, pembe yanaklar vard. Tombuldular. zerlerinde g

zel atklar ve krk paltolar vard. Ama Simon gene de Micha-

ePm kzlara neden yle, sanki onlan daha nceden tanyormugibi baktna bir anlam veremedi. aknln belli etmeden

kadnla fiyat konumaya devam etti. Fiyat belirlendikten


32/117

sonra mezuray hazrlad. Kadn kzlardan topal olann kucana oturtarak Simona,

- Bu kk kzdan iki l al. Topal olan ayak iin bir ta

ne, salam olan iin de tane ayakkab yap. Kzlarn her ikisinin de ayak lleri ayn. Onlar ikizler, dedi.

Simon lleri ald ve topal kz kastederek,

- Nasl oldu bu? ok sevimli bir kz. Doutan m byle?

diye sordu.

- Hayr, bacan annesi ezdi.

Matryona da konumaya katld. Kadnn kim olduunu vekzlarn kimin ocuu olduunu merak etmiti.

- Anneleri siz deil misiniz o halde? dedi.

- Hayr hanmefendi, ne anneleriyim, ne de kendileriylebir akrabalm var. ocuklar benim tamamen yabancmdlar,

ama onlan evlat edindim.- Kendi ocuunuz olmadklar halde onlan ok seviyor

sunuz, deil mi?

- Nasl sevmem? kisini de kendim emzirdim. Kendi ocu

um vard ama Tann onu benden ald. Kendi ocuumu bunlar kadar sevmemitim.

- O halde bunlar kimin ocuklan?


33/117

Kadn zaten konumaya balamt. Onlara btn hikayeyi

anlatt.

- Anne babalan leli yaklak alt yl oluyor, ikisi de aynhafta iinde ld. Babalan sal gn gmld, anneleri de cu

ma gn ld. Bu yetimler babalannm lmnden gnsonra dnyaya geldiler, anneleri de onlan dourduu gn ld. Kocamla ben de o zamanlar o kyde yayorduk. Onlann

komusuyduk; bahelerimiz bitiikti. ocuklann babas yal

nz bir adamd, ormanda aa kesme iinde alyordu. Bir

gn aalar devrilirken bir tanesi bunun stne dm.

Aa, gvdesinin tam stne dm, barsaklan dan frlam. Onu evine getirdiklerinde ruhu Tannya kavumak ze

reydi. Ayn hafta ierisinde kans ikizleri dnyaya getirdi, yani, bu kk kzlar. Kadncaz fakir ve yapayalnzd. Yannda kalacak gen, yal, hi kimsesi yoktu. ocuklan dourur

ken tek banayd. Ecel kapsn aldnda da.

Ertesi sabah kendisini grmeye gittim. Kulbeye girdiimde zavallnn vcudu oktan kaskat kesilmi ve soumutu.lrken ocuun stne yuvarlanm ve bacan ezmiti.


34/117

Kyller geldi ve cenazeyi ykayarak gmlmeye hazr halegetirdiler. Bir tabut yaptlar ve kadn gmdler.

Kyller iyi insanlard. Ama bebekler sahipsiz kalmt.

imdi bu bebeklerle ne yapmalyd? Kyde o zaman bebek bakan tek kadn bendim. Sekiz haftalk olan ilk ocuumu em

ziriyordum. Bebekleri bir sreliine yanma aldm. Kyller

bir araya geldiler ve bebeklere ne olacan dndler boyu

na. En sonunda bana, Mary, sen imdilik kzlara bak, biz son

ra ne olacana karar vereceiz dediler. Bylelikle salam ola

n gsmde emzirmeye baladm. Ama ilk bata bu sakat olan emzirmiyordum. Yaayacan zannetmiyordum. Sonra

kendi kendime, zavall masum yavrucak neden ac eksin ki,dedim. Ona acdm ve onu da emzirmeye baladm. n de

emziriyordum, kendi olumu ve bu iki kz.

Gen ve glydm. yi besleniyordum. Tann bana o ka

dar bol st veriyordu ki bazen bebeklere stmn fazla geldii bile oluyordu. Bazen ikisini ayn anda emziriyordum. O

arada ncy bekletiyordum. Biri yeterince emince bu se

fer o bekleyeni emzirmeye balyordum. Rabbim yle uygungrd, bu ikisi bydler de kendi olum daha iki yama bas

madan gmld. Biz daha da zenginletiimiz halde baka o

cuum olmad. imdi kocam deirmendeki hububat tccariin alyor. yi kazanyor, biz de zengin sayhnz. Ama hi

kendi ocuum yok. Bu kk kzlar da olmasa kendimi ne

kadar yalnz hissederdim, kim bilir? Onlan nasl sevmem!Onlar benim hayattaki mutluluk kaynam!

Kadn bir eliyle kk topal kz banna basarken dier

eliyle de yanaklanndaki gzyalarn siliyordu..Matryona i ekti ve Atasz ne doru sylemi, insan an

nesiz babasz yaar da Allahsz yaayamaz, diye dedi.


35/117

Aralannda bu ekilde konuuyorlard ki birdenbire Mica-helm oturduu keden bir k geceleyin akan bir imek

gibi btn kulbeyi aydnlatt. Hepsi ona doru baktlar. Mic

hael ellerini dizlerine koymu oturuyor, yukarya bakarak glmsyordu.


36/117

Kadn kzlar da alarak kulbeden kt. Michael kanepe

den kalkt, elindeki ii brakt ve i nln kard. Simon

ve kansmn nnde saygyla eilerek, Efendilerim elveda. Al

lah beni balad. Bir kusur ilediysem siz de beni balayndedi.

Simonla kans Michaeldan bir k ktn grdler.

Simon ayaa kalkt ve Micahelm nnde eilerek,

- Gryorum ki sen sradan bir insan deilsin. Seni alko

yacak ya da sorguya ekecek deilim. Bana tek u kadann

syle: Nasl oluyor da seni bulup eve getirdiimde yzndenden bin parayken kanm sana yemek verince ona glmse

din ve yzn aydnland?

Sonra o beyefendi izme yaptrmak iin geldiinde gene

glmsedin ve yzn apaydnlk oldu. imdi de bu kadn kz

laryla buraya gelince nc kez glmsedin ve yzn gn

gibi aydnlk oldu. Syle bana, yzn neden yle parlyor ve

kez neden yle glmsedin?

Michael c e v a p verdi:


37/117

- Ik sayorum nk Allah beni cezalandrmt ve artk

affetti. kez glmsedim nk Allah beni hakikati

renmem iin yollamt ve ben bu hakikatleri rendim. lki

ni karnz bana acdnda rendim, ilk kez o yzden glm

sedim. kincisini zengin adam o izmeleri sipari ettiinde

rendim ve gene glmsedim. imdi de o kk kzlan grn

ce nc ve son hakikati renmi oldum ve nc kez g

lmsedim.

Simon,- Anlat bana, Allah seni ne iin cezalandrd? Ve o haki

kat neydi? Belki ben de biliyorumdur, dedi.

Michael cevap verdi:

- Allah beni ona kar geldiim iin cezalandrd. Ben Cen

netteki bir melektim ve Rabbime itaatsizlik ettim. Allah ben

den gidip bir kadnn cann almam istedi. Kanatlanmla yer

yzne indim. Yalnz bana yatan hasta bir kadn grdm.

Kadn daha yeni ikiz kz ocuu dourmutu. Bebekler anne

lerinin yannda elimsizce yatyorlard. Anneleri onlan kald-

np memesine gtremiyordu. Kadn beni grnce Allahn

beni ona cann almam iin yolladn anlad. Alayarak ba

na, Ey Tannnm melei! Kocam daha yeni gmdk, den

bir aacn altnda kald. Ne bir kz kardeim, ne bir teyzem,

ne de bir annem var; yetim kalan ocuklanma bakacak kim

sem yok. Ruhumu alma! Brak bebeklerimi emzireyim, besle

yeyim, lmeden nce ayaklar zerinde yrdklerini gre

yim. ocuklar ana babalar olmadan yaayamazlar dedi.

Onu anlayla dinledim. ocuklardan birisini gsnn

zerine koydum, dierini de kucana verdim ve Rabbimin

huzuruna karak,


38/117

- Annenin cann alamadm. Kocas aa altnda kalarak

can vermi. Kadncaz ikiz dourmu. Ruhunu almamamiin bana yalvard. Bana, Brak ocuklarm emzireyim ayak

lan zerinde yrteyim, ocuklar anasz babasz yaayamazdedi. Ben de onun cann almadm dedim. O da bana, Git

annenin cann al ve de u hakikati ren: nsan iinde ne

banndrr?, nsana verilmeyen nedir? ve insan ne ile yaar?.

Bu hakikatleri rendiinde Cennete geri dneceksin dedi.

Bylelikle ben de tekrar kanatlarmla yeryzne indim ve

annenin cann aldm. Bebekler kadnn gsnden dt. Kadnn bedeni yatakta yuvarland ve bebeklerden birini ezerek

bacan bkt. Ruhunu Allaha gtrmek zere kyn ze

rinde havalanmtm ki bir rzgara yakalandm. Kanatlarm

aa sarkt ve koparak yere dt. Kadnn ruhu kendi ba

na semaya ykseldi. Ben de yere, yolun kenanna dtm.


39/117

Simon ile Matryona bunca zaman kendileriyle yaayan, ye

dirip giydirdikleri kiinin artk kim olduunu renmilerdi.

Huu ve mutluluk ierisinde alamaya baladlar. Melek onlara,

- Bir tarlann ortasnda yapayalnz ve plak bir vaziyettey

dim. nsanlara zg ihtiyalarla daha nce hi tanmamtm,insan olmadan nce souk ya da alk nedir bilmezdim. A

lktan lmek ve donmak zereydim. Ne yapacam bilemi

yordum. Tarlann hemen yannda bir trbe grdm. Snacak

bir yer bulurum umuduyla oraya gittim. Ama kap kilitliydi,

ieri giremedim. Hi olmazsa rzgardan korunurum dnce

siyle kilisenin arka tarafna geip oturdum.Hava kararmak zereydi. Atm, souktan donmak zerey

dim ve ac ekiyordum. Tam o srada yoldan birinin geldiini

duydum. Adamn elinde bir ift izme vard ve adam kendikendisiyle konuuyordu. nsan olduumdan beri ilk defa bir

lmlnn yzn gryordum. Adamn yz gzme kor

kun gzkt ve baklarm baka yana evirdim.Adam vcudunu kn souktan nasl koruyacana, kar

syla ocuklarna nasl bakacana dair kendi kendisine syle-


40/117

niyordu. Ben de iimden, Ben souktan ve alktan lmek

zereyim, bu adam da karsyla kendisinin kn ne giyecekle

rini ve eve nasl ekmek gtreceini dnyor. Bana yardm

edemez diye geiriyordum.Adam beni grnce kalar atld. Yz daha da korkun

lat. Tapman br tarafndan yryp gitti. Tam umutsuz

lua kaplyordum ki onun geri geldiini duydum. Bam kal

drp baknca karmdakinin ayn adam olmadn grdm:

lkin onun yznde lm grmtm, ama imdi karmda

capcanl duruyordu. Adamn iindeki merhameti fark ettim.Yanma geldi ve beni giydirdi. Beni alp evine gtrd. Eve

gelince bir kadn bizi karlad ve konumaya balad. Kadn

adamn nceki halinden bile korkuntu. Konuan sanki o de

il de lmn ta kendisiydi. Etrafna yayd lm kokusu yznden nefes alamyordum.

Beni sokaa, ayaza atmak istiyordu. Ben bunu yaparsaonun leceini biliyordum. Derken kocas Allahn adn azna ald ve kadn derhal deiti. Bana yemek getirip yzme

baktnda artk onun da iinde lm yoktu, hayata dnm

t ve onun da iinde merhameti grdm.

Sonra Tanrnn benden renmemi istedii ilk dersi hatr

ladm: nsann iinde ne barndrdm ren Ve ben de insann iinde sevgiyi banndrdm renmi oldum bylece!

Rabbimin sz verdii eyi bana oktan retmeye baladn

anlaynca mutlu oldum ve ilk kez glmsedim. Ama henz

her eyi renmemitim. Hala insana neyin verilmediini veinsann ne ile yaadn bilmiyordum.

Sizinle yaamaya baladm ve aradan bir yl geti. Bir adamgelip bir yl boyunca ekli bozulmadan ve almadan giyilebi-lecek bir ift izme siparii verdi. Ona baktm ve aniden om


41/117

zunun zerinde arkadam olan lm meleini grdm. Onu

yalnzca ben grdm. Arkadam tanyordum ve gne bat

madan zengin adamn cann alacan anlamtm. Kendi

kendime, Adam bir yl iin hazrlk yapyor ve akam olmadan leceini bilmiyor diye dndm. Ve aklma Tannnn

bana syledii ikinci sz geldi: nsana neyin verilmediini

ren.

nsann iinde ne barndrdm daha nce renmitim.

Bu defa insana neyin verilmediini rendim. Kendi ihtiyala

rnn bilgisi insana verilmemiti. Ve ikinci kez glmsedim.Hem arkadam olan melei grdm hem de Tann banaikinci szn anlamn da ilham etmi olduu iin mutluydum.

Ama hala nc szn anlamn bilmiyordum. nsann ne

ile yaadn bilmiyordum. Bylece gnler gemeye devam

etti. Allahn son hakikati de kalbime ilham etmesini bekliyor

dum. nsan olarak yeryzne iniimin altnc senesinde o kadnla ikiz kzlar ka geldi. Kzlan tanmtm. Nasl hayatta

kaldklann iittim. Hikayelerini renince iimden, Annele

ri bana ocuklan iin yalvarmt, ben de ocuklar anasz babasz yaayamazlar dediinde ona inanmtm. Ama bir ya

banc onlan emzirmi ve bytm diye dndm.

Kadn kendisinin olmayan bu ocuklara kar sevgisinigsterdiinde ve onlara sanlarak aladnda, onda capcanl

bir merhamet grdm ve insann ne ile yaadna vakf ol

dum. Artk biliyordum ki Allah bana ilham yoluyla son haki

kati de retmiti ve gnahm balamt. Bunun zerine

ben de nc kez glmsedim.


42/117

Soru


43/117

Bir zamanlar kraln biri ayet bir ie doru zamanda bala

may bilirse, kimin szne kulak verip kimden uzak duraca

n bilirse ve de hepsinden nemlisi, her zaman yapmas ge

reken en nemli eyin ne olduunu bilirse, giritii hibir i

te baarszla uramayacan dnd.

Bu dnceden hareketle btn krallna kendisine bir i

iin en doru zamann ne zaman olduunu, kendisi iin en

gerekli insanlann kimler olduunu ve yaplmas gereken en

nemli eyin ne olduunu retecek kiiye byk bir dl ve

receini duyurdu.

Bunun zerine alimler kraln huzuruna geldiler. Ancak

kraln sorulanna hepsi farkl cevaplar veriyorlard.

lk sorunun cevab olarak kimisi bir ie balamann doruzamann bilmek iin insann nceden bir takvim oluturma

s ve bu takvime sk skya bal kalmas gerektiini syledi.

Bunu syleyenlere gre iler ancak bu ekilde doru zamandayaplabilirdi. Dierleri ise btn iler iin doru zaman nce

den bilmenin mmkn olamayacan, insann kendisini bo


44/117

elencelere kaptrmak yerine etrafnda olan biteni daima dik

katle takip etmesi ve gereken neyse onu yapmasnn doru

olacan sylediler.

Bir dier grup da kral etrafnda olan biteni ne kadar dikkatli takip ederse etsin gene de hi kimsenin tek bana her e

yin zamanna doru bir ekilde karar veremeyecei, bir kraln

bilge kiilerden kurulu bir konseyinin olmas ve bu konseyin

kendisine her eyin zamanna doru olarak karar vermesinde

yardmc olmas gerektii ynnde gr bildirdiler.

Gene bir baka grup konseyin grne sunulmay bekle-yemeyecek, derhal karara balanmas gereken baz meseleler

olduunu ileri srdler.

Ancak bir karar verebilmesi iin kiinin olacaklar nceden

bilmesi gerekiyordu. Bunu ise sadece bycler bilebilirdi. Bu

yzden her eyin doru zamann batan bilebilmek iin b

yclere danmak gerekirdi..kinci soruya verilen cevaplar da eit eitti. Baz alimler

kral iin en gerekli insanlarn danmanlar olduunu syler

lerken, bazlar bunlarn din adamlar, bir ksm alim doktor

lar, dier bir ksm alim de askerler olduunu syledi.

En nemli uran ne olduuna ynelik nc soruya ise

bazlar dnyadaki en nemli eyin bilim olduunu syleyerek cevap verdiler. Kimileri sava becerisi dedi, dier baz

alimler ise bunun Cenneti kazanmak iin ibadet olduunu

sylediler.

Verilen btn cevaplar farkl farkl olduu iin kral bunla

rn hibirine katlmadn syleyerek dl hi kimseye ver

medi. Ancak sorularnn doru cevaplarn hala bulmak istediinden bu konuda yalnz bana yaayan ve kendini ibadete

vermi, bilgeliiyle nl birisine danmaya karar verdi.


45/117

Bilge, bir ormanda yayor ve yaad bu ormann dnahi kmyordu. Halktan kimseler dnda hi kimseyi kabuletmiyordu. Bu yzden kral zerine sradan elbiseler giydi. Bil

ge kiinin kulbesine gelmeden atndan indi ve muhafzlarnageride kalmalarn syledi. Sonra yola tek bana devam etti.

Kral kendisine doru gelirken bilge adam kulbesininnndeki topra kazmakla meguld. Kral grnce selamverdi ve kazmaya devam etti. Bilge adam zayf ve gszd.Elindeki bahvan kreini topraa her saplaynda sadece

azck bir toprak parasn kazabiliyor ve her defasnda soluksolua kalyordu.

Kral bilge adamn yanma gelerek,

- Soracam u soruyu cevaplamanz iin size geldim,

bilge kii. Doru zamanda doru eyi yapmay nasl renebilirim? Bana en gerekli olan insanlar kimlerdir ve dolaysyla

kimlerin szne daha fazla nem vermeliyim? Ve, hangi eyler dierlerinden daha nemlidir ve zerlerine ncelikle eilmem gerekir? dedi.

Bilge adam kral dinledi ama hibir ey sylemedi. Sadeceelini tkrkleyerek kazmaya devam etti.

- Siz yorulmusunuz, dedi kral, Krei verin de biraz da

ben kazaym.- Sa olun! dedi bilge adam ve krei krala vererek yere

oturdu.

Kral iki tarh bellemiti ki durdu ve sorularn yineledi. Bilge adam krala gene cevap vermedi. Ayaa kalkt ve elini uzatarak bahvan kreini istedi.

- imdi siz dinlenin, biraz da ben alaym dedi.Fakat kral krei bilge adama geri vermedi ve kazmaya de

vam etti. Aradan bir saat geti, derken bir saat daha. Gne


46/117

aalarn ardnda batmaya balyordu. Kral sonunda kreiyere saplayarak,

- Size sorularm cevaplamanz iin geldim, bilge insan. a

yet bana verebileceiniz bir cevabnz yoksa syleyin ben deevime gideyim dedi.

- Bakn koarak biri geliyor, dedi bilge adam. Kimmi birgrelim.

Kral arkasn dnd ve aalarn arasndan sakall bir adamn koarak geldiim grd. Adamn, elleriyle bastrd kar

nndan kan fkryordu. Adam kraln yanma gelince belli belirsiz bir inlemeyle yere yld ve kendinden geti.

Kral ile bilge adam, adamn elbiselerini gevettiler. Adamnkarnnda kocaman bir yara vard. Kral yaray elinden geldiince ykayarak zerini kendi mendili ve bilge adamn havlusuyla sard.

Ancak kan bir trl durmuyordu. Kral defalarca smscakkandan pslak olan sargy zerek suyla ykad ve yarannzerine yeniden sard.

Kan nihayet durunca adam kendine geldi ve iecek bir eyler istedi.

Kral su getirip adama verdi. Bu arada gne batm ve hava soumaya balamt. Bu yzden kral bilge adamn da yar

dmyla yaral adam kulbeye tayarak yataa yatrd. Adamgzlerini kapad. Sesi soluu kmyordu. Kral da adam tamaktan ve bahede almaktan yle yorgun dmt ki eiin zerine melerek uyuyakald. O ksa yaz gecesi sabahakadar deliksiz uyudu.

Sabah uyandnda uzunca bir sre nerede olduunu ve

yatakta uzanarak kendisine parlayan gzlerle dikkatli dikkatli bakan tuhaf grnl, sakall adamn kim olduunu hatrlayamad.


47/117

Sakall adam kraln uyank olduunu ve kendisine bakt

n grnce clz bir sesle,

- Beni affedin! dedi.

- Seni tanmyorum ve ortada seni affetmemi gerektirecekbir ey yok, dedi kral.

- Siz beni tanmyorsunuz, ama ben sizi tanyorum. Ben

sizden intikam almaya yemin etmi bir dmanmzm. Siz

kardeimi idam ettirip btn maln mlkn elinden alm

tnz. Yalnz banza bilge adam grmeye gittiinizi bildiim

den dnte sizi ldrmeye karar verdim. Ancak gn sona erdi ve siz geri dnmediniz.

Bunun zerine ben de sizi aramak iin saklandm yerden

ktm ve muhafzlarnzla karlatm. Beni tandlar ve yara

ladlar. Onlardan kap kurtuldum. Ama siz yarama pansuman yapmasaydnz kesinlikle kan kaybndan lecektim.

Ben sizi ldrmek istiyordum, sizse benim hayatm kurtardnz. imdi hayatta kalrsam ve ayet siz de isterseniz en

sadk kulunuz olarak size hizmet edeceim ve oullanma da

aynsn yapmalann emredeceim. Beni affedin!

Kral dmanyla byle kolay yoldan bant ve onu bir

dost olarak kazand iin ok mutluydu ve onu sadece ba

lamakla kalmad, adama kendisiyle alakadar olmalan iin hizmetkarlarn ve kendi doktorunu da yollayacan, kardeinin

maln mlkn de iade edeceini syledi.

Kral yaral adamdan msaade isteyerek sundurmaya kt

ve bilge adam grmek iin etrafa baknd. Gitmeden nce

kendisinden sorduu sorulara bir kez daha cevap vermesini

rica edecekti. Bilge adam bahede dizleri zerine oturmu nceki gn kazlan tarhlara tohum dikiyordu.

Kral yanma giderek,


48/117

- Sizden sorularma cevap vermenizi son defa istirham ediyorum bilge insan, dedi.

Bilge adam ince bacaklannm zerine melerek, ban yu-

kan kaldrm, nnde duran krala bakyordu.- Siz cevaplarnz zaten aldnz! dedi.

- Nasl yani? Ne demek istiyorsunuz? diye sordu kral.

- Hl anlamyor musunuz? diye cevaplad bilge adam.

Dn benim gsz oluuma acmayp bu tarhlar benim iin

kazmasaydmz ve yolunuza gitseydiniz, o adam size saldra

cak ve siz de benim yanmda kalmadnza bin piman olacaktnz.

Dolaysyla en nemli an o tarhlar kazdnz and. En

nemli kii ise bendim ve en nemli uranz da bana iyiliketmekti.

Sonra, o adam bize doru koarak geldiinde, en nemlian onunla ilgilendiiniz and. Zira siz adamn yarasn sarma-

saydmz adam sizinle banamadan lecekti. Dolaysyla sizin

iin en nemli adam oydu ve onun iin yaptklannz sizin iinen nemli urat. unu sakn unutmayn: nemli olan tek bir

an vardr, o da imdidir. En nemli an u andr nk bir tek

ona szmz geer. nsana en gerekli olan kii u an yannda

olan kiidir. nk hi kimse gnn birinde bir bakasna iinin dp dmeyeceini bilemez. Ve de insan iin en nem

li ura o an yannda olan kiiye iyilik yapmaktr. Zira bu, insann yeryzne gnderili gayesidir!


49/117

n s a n a N e K a d a r T o p r a k L a z m


50/117

Bir abla tarada yaayan kz kardeini ziyarete geldi. Abla

bir tccarla evliydi ve ehirde yayordu, karde ise kyde oturuyordu ve bir kylyle evliydi, iki kz karde aylarn ier

lerken bir yandan da sohbet ediyorlard. Abla, ne kadar rahat

bir yaam srdklerini, ne kadar iyi giyindiklerini, ocuklar

nn ne kadar gzel elbiselerinin olduunu, ne kadar gzel ey

ler yiyip itiklerini ve kendisinin nasl tiyatrolara, gezintilere

ve elencelere gittiini anlatarak ehir hayatnn gzel tarafla-

nm vmeye balad.

Kk kz karde ablasnn anlattklarna ierlemiti ve o

da tccarlann hayatn ktlemeye ve kyllerin hayat tarzn

vmeye balad.

- Kendi hayatm seninkine deimem, dedi, zor bir haya

tmz olabilir ama en azndan dertten tasadan uzak yayoruzbiz. Bizden daha iyi bir yaam sryorsunuz. Fakat elinize

ounlukla ihtiyacnz olandan daha fazlas gese de sahip


51/117

olduunuz her eyi bir anda kaybedebilirsiniz. Ne derler bi

lirsin, Kazan ile kayp ikiz karde gibidir. Bugn varlkl

olanlarn ertesi gn yiyecek ekmek iin ele gne el atklar

ok grlmtr. Bizim hayatmz daha gvenli. Bir kylmr boyunca sska kalabilir, ama sonuta uzun yaar. Hibir

zaman zengin olmasak da bize yetecek kadar ekmeimiz bu

lunur her zaman.

Bunun zerine abla kmser bir edayla,

- Demek yle? Tabii eer yiyeceinizi domuzlar ve buza

larla paylamak istiyorsanz siz bilirsiniz! Senin sevgili kocan

ne kadar kle gibi alrsa alsn, ikiniz de hayvan pislii

iinde leceksiniz, ocuklarnz da ayn, dedi.

- Bu da ne demek oluyor imdi? dedi kk kz karde,imiz kaba ve baya bir i olabilir. Ama te yandan emin bir

i. Ayrca hi kimsenin nnde de eilmemiz gerekmiyor.

Ama ehirde etrafnz sizi batan karacak eylerle dolu. Bugn iin her ey yolunda olabilir, ama yann eytann kocan

kumarla, ikiyle ve baka kadnlarla aldatmayaca ve neyiniz

var, neyiniz yoksa heba olmayaca ne malum? Byle eyler az

m geliyor insann bana?

Evin reisi Pahom, ocan kenarna uzanm bu ikisinin ko

numalarn dinliyordu.

Tamamen doru, diye dnd, kklmzden be

ri toprakla uratmz iin biz kyllerin kafasna sama sa

pan fikirleri sokacak vakti olmaz hi. Bizim tek derdimiz ye

terli topramzn olmaydr. ayet ok topram olsayd ne

eytandan ekinirdim ne bir eyden!ki kz karde aylann bitirdikten ve bir sre elbiselerden

konutuktan sonra aydanl ve bardaktan kaldrarak yattlar.


52/117

Ama eytan ocan arkasnda oturmu ve btn konuu

lanlar iitmiti. Karsnn szleri zerine adamn eer ok top

ra olsayd eytandan bile ekinmeyeceini sylemi olmas

eytan mutlu etmiti.

- Pekala dedi eytan, Kozumuzu paylaalm bakalm. Ye

terli topran olduunda seninle yeniden greceiz.


53/117

Kyn yaknlarnda kk toprak sahibi bir hanm ya

yordu. Kendisine ait yz yzyirmi hektar kadar bir arazisi var

d. Kyllerle hep iyi geinmiti, ta ki eski bir askeri kahyaolarak ie alncaya kadar. Kahya dettirdii cezalarla kylle

ri skntya sokmaktan zevk alyordu.

Pahom ne kadar dikkat ederse etsin srekli olarak ya atla

rndan biri hanmefendinin yulaflarna dalyor, ya ineklerin

den biri yolunu ararak hanmefendinin bahesine, ya da

buzalan hanmefendinin otlaklanna giriyordu. O da hep pa

ra demek zorunda kalyordu.

Pahom paray sylene sylene dyor, sonra sinirli bir va

ziyette eve gidiyor ve ailesine kaba davranyordu. Btn o yaz

boyunca Pahomun ba bu kahya yznden srekli derde gir

di. Hatta k gelip de hayvanlann ahra kapatlmas gerektiin

de mutlu bile oldu. Hayvanlar merada otlayamasa ve ahrda

onlara yemi idareli vermesi gerekse de en azndan bylelikle

onlar iin endielenmek zorunda kalmyordu.

Kn hanmefendinin arazisini sataca ve anayolun zerindeki hann sahibinin arazi iin hanmefendiyle pazarla


54/117

oturduu haberi duyuldu. Kyller bu haberi iittiklerindeok tedirgin oldular.

ayet, diye geti akllarndan, araziyi hann sahibi satn

alacak olursa bizi dettirecei cezalarla hanmefendinin kahyasndan beter skntya sokacak. Sonuta o araziye hepimiz

muhtacz.

Bu dnceyle kyller, gidip hanmefendiden araziyi han

sahibine deil, daha iyi bir fiyata kendilerine satmasn istedi

ler. Kadn araziyi onlara satmay kabul etti. Bunun zerine

kyller topran btn ky namna satn alnmas ve byle-ce herkesin arazinin tamamna ortak olmas konusunda anlamaya altlar. Konuyu grmek iin iki kere toplandlarsa

da sorunu zme kavuturamadlar. eytan onlarn arasna

uyumazlk tohumlan ekti ve bu yzden birbirleriyle anlaamadlar. Herkesin gc orannda arazinin bir parasn satn

almasna karar verildi. Hanmefendi ncekini olduu gibi buteklifi de kabul etti.

Pahomun kulana derhal bir komusunun da yirmi hektar kadar bir topra satn alaca, hanmefendinin parann ya

nsn pein almay ve teki yars iin bir yl beklemeyi kabul

ettii haberi geldi. Pahom komusunu kskanmt.

u ie bak diye geiriyordu iinden, arazinin tamam satlyor, bense hi toprak alamyorum. Bu dncesini kans-na da at.

- Bakalan arazi satn alyor, dedi, biz de sekiz on hektar

kadar bir yer satn almalyz. Yaamak gnden gne glei

yor. O kahya dettii paralarla bizi eziyor.

Bylelikle kan koca kafa kafaya vererek araziyi nasl satnalabileceklerini dnmeye baladlar. Birikmi yz rubleleri

vard. Bir taylann ve anlanmn yarsn sattlar. Oullanndan


55/117

birisini birinin yanma rgat olarak verdiler ve cretini pein al

dlar. Geri kalan kaynbiraderlerden birinden dn aldlar

ve bu ekilde arazi iin gerekli parann yansn glkle bir

araya getirdiler.Sonra Pahom bir ksmnda koruluk olan on alt hektarlk

bir arazi beenerek pazarlk yapmak iin hanmefendiye gitti.

Pahom ile hanmefendi anlatlar ve el sktlar. Pahom kad

na depozito dedi. Sonra ikisi ehre giderek tapu senedini im

zaladlar. Aralanndaki anlamaya gre Pahom parann yansn

hemen deyecekti. Dier yarsn ise iki yl ierisinde demeyi taahht ediyordu.

Bylece Pahomun artk kendi topra olmutu. Tohum

dn alarak satn ald araziye bu tohumlar ekti. Araziden

iyi mahsul elde etti. Bir yla kalmadan hem hanmefendiye

hem de kaynbiraderine olan borlann dedi. Artk bir top

rak sahibiydi. Arazisini srp ekiyor ve kendi ekinini biiyordu. Kendi aalarndan odun kesiyor ve srlarn kendi merasnda otlatyordu.

Tarlalarn srmeye ya da byyen hububatna veya imenle kapl otlaklarna bakmaya gittiinde yrei sevinle do

luyordu. Kendi topranda byyen imenler ve aan iekler

onun gznde baka hibir yerdekilere benzemiyordu. Eskiden oradan geerken o arazi ona dierlerinden farksz gr

nrd. Oysa imdi gzne ne kadar da farkl gzkyordu.


56/117

Pahom ok mutluydu, ancak kyl komular onun hubu

bat ekili tarlalarndan ve otlaklarndan gemese daha da mutlu olacakt. Pahom kyllerden bunu yapmamalann kibar bir

dille rica ettiyse de kyller bu tr davranlarda bulunmaya

devam ettiler. imdi de kyn obanlar srleri onun otlaklarna salyor ve gece otlayan atlar onun ekili tarlalanna giri

yordu. Pahom defalarca bu hayvanlan arazisinden karmakzorunda kald. Sahiplerini ise balyordu. Kyllere acdiin uzunca bir sre hi kimseyi mahkemeye vermedi. Ama en

sonunda sabn tkendi ve Blge Mahkemesine ikayette bu

lundu. Aslnda sorunun bu kyllerin kendilerine ait topraklarnn olmamasndan kaynaklandn ve bu insanlarn her

hangi bir kt niyetlerinin olmadn o da biliyordu, ama

iinden, Bu duruma daha fazla seyirci kalamam, yoksa sahip

olduum her eyi mahvedecekler. Onlara bir ders vermek la

zm diye geiriyordu.

Byle dnerek kylleri mahkemeye verdi. Bylece onlara derslerini venni oluyordu. Arkasndan bir kez daha derslerini verdi. Birka kyl mahkeme tarafndan para cezasna


57/117

arptrld. Bir sre sonra komular Pahoma kin beslemeye

ve bilerek hayvanlarn onun arazisine salmaya baladlar.

Hatta kyllerden biri gece onun koruluuna girerek kabuk

lan iin be tane gen hlamur aacn kesti. Bir gn koruluk

tan geerken Pahom beyaz renkte bir ey fark etti. Yanma gi

dip baktnda yerde duran kabuklan soyulmu aa gvdele

rini grd. Hemen yaknda da aalann toprakta kalan ksn

lan duruyordu. Pahom fkeden kplere bindi.

Bir oradan bir buradan kesseydi de yeterince ktyd za

ten, diye geirdi akimdan, kald ki hnzr herif btn aa

kmesini olduu gibi kesmi. Kim olduunu bir renirsem

ona bunu pahalya deteceim.

Bunu yapan kim olabilir, diye kafa patlatt. En sonunda

kim olabileceine karar verdi: Simon olmal; bakas yapm

olamaz. Bylelikle etraf aratrmak maksadyla Simonm ift

lik evine gitti. Ama orada hibir ey bulamad, ve sadece ev sa

hibiyle fkeli bir tartmaya giritiiyle kald. Ne var ki tart

madan sonra bu ii yapann Simon olduuna daha da emin olmutu ve adam mahkemeye verdi. Simon mahkemeye anl-

d ve dava grld. Ardndan dava tekrar grld ve en so

nunda aleyhinde hibir kant bulunamad iin Simon bera

at etti. Pahom kendisinin bu kararla daha da madur duruma

drldn dnyordu ve fkesini mahkeme bakan

ile hakimlere kustu.

- Hrszlardan rvet alyorsunuz siz dedi, kendiniz drst

insanlar olsaydnz bir hrsz serbest brakmazdnz.

Pahom bu ekilde hakimlerle ve komularyla kavga etme

ye balad. Komulan onu evini atee vermekle tehdit ettiler.Pahomun artk daha fazla topra vard, ancak ky iindeki

konumu eskiye gre ok daha ktyd.


58/117

O sralarda ortalkta, insanlarn yeni yerlere g ettiklerine dair bir sylenti yaylmaya balad.

Benim topram brakp gitmeme hi gerek yok diye d

nd Pahom, ama bazlar kymzden gidebilir, bize debylece daha ok yer kalr. Onlann topraklarn da ben alr ve

arazimi bytrm. O zaman daha rahat yaarm. u an iin

bu artlarla rahata kavumam zor.

Bir gn Pahom evde otururken o kyden gemekte olan

bir kyl kageldi. Pahom kylye gece onlarda kalabilecei

ni syledi ve ona yemek verdi. Kylyle konuarak neredengeldiini sordu. Yabanc, Pahoma Volga nehrinin tesindengeldiini, orada altn syledi. Laf laf at ve adam pek

ok insann o blgeye yerletiini syledi. Kynden baz in

sanlarn oraya yerletiklerini ve kendilerine erkek bana onhektar arazi verildiini anlatt.

Toprak o kadar verimliydi ki ekilen avdarlar bir at boyuykseliyor ve o kadar kalnlayorlard ki be orak darbesiylekesilen avdarlardan bir deste oluyordu. Adamn anlattna

gre kyllerden biri elleri bo geldii bu topraklarda imdiden alt at ve iki inek sahibi olmutu.

Pahomun yrei arzuyla tutumaya balamt. inden

yle geiriyordu:Eer baka bir yerde daha rahat yaayabileceksem bu k

ck delikte neden ile dolduraym? Buradaki arazimi ve

iftliimi satar, alacam parayla da gider orada yepyeni birbalang yapanm ve her eyi yeni batan edinirim. Bu kala

balk yerde insann ba dertten kurtulmuyor. Ama nce bir

gidip her eyi kendi gzlerimle greyim.Yaza doru hazrland ve yola kt. Buharl bir gemiyle

Volga nehrinden aa doru giderek Samaraya geldi. Sonra


59/117

yz mil kadar bir yolu da yayan olarak kat etti. En sonun

da kylnn bahsettii yere vard. Tpk adamn anlatt gi

biydi. Kyllerin bol bol topraklan vard. Herkes kullanmas

iin kendisine verilen on hektarlk bir araziye sahipti. Parasolanlar da ayrca dnm yanm iline istedikleri kadar verim

li arazinin tam mlkiyetine sahip olabiliyorlard.

Pahom sonbahar gelirken btn bilmek istediklerini

renmi olarak evine dnd ve maln mlkn satmaya bala

d. Arazisini alm olduu fiyattan daha yksek bir fiyata sat

t. iftliini ve srlarn da satt ve kynden ayrld. Bahanngelmesini bekledi ve baharda ailesiyle birlikte yeni evlerine

yerlemek zere yollara dt.


60/117

Pahom ailesiyle birlikte yeni evlerine vanr varmaz byk

bir kyden arazi satn almak iin bavurdu. Paraya kyp arazi heyetindekilere hediyeler verdi ve gerekli belgeleri temin etti. Ky arazisinden kendisine, kendisi ve oullan iin be his

se yani 50 hektar arazi (be hisse de farkl yerlerdeydi) verildi. Aynca kye ait meradan da faydalanabilecekti.

Pahom ihtiya duyduu ahr vb. gibi binlan ina ederek sr satn ald. Arazisinden eskinin kat daha fazla rn ala

biliyordu. Toprak hububat yetitirmeye ok elveriliydi. Artkeskiden olduunun on kat daha zengindi. Bir sr ekilebilir

arazisi ve meras vard ve istedii kadar sr besleyebilirdi.

lk balarda inaat ve yerleme telanda Pahom hayatndan

son derece memnundu, ama aradan bir sre geip de yeni

evresine almaya balaynca burada da gene yeterli topra

olmadn dnmeye balad. lk sene ky arazisinden ken

disine verilen topraa buday ekmi ve iyi bir mahsul elde et

miti.

Buday ekmeye devam etmek istiyordu, ama bunun iin ye

terli araziye sahip deildi. Elindeki topraklar buday ekmeye


61/117

elverili deildi. Zira o yrede buday sadece ilenmemi topraa ya da nadasa braklm topraa ekilebiliyordu.

Bir ya da iki yl buday ekiliyor, sonra toprak tekrar otlar

la kaplanmcaya kadar nadasa braklyordu. Byle bir topraisteyen ok sayda insan vard ve bu topraktan herkese yete

cek kadar yoktu. Bu yzden insanlar byle topraklar iin kav

ga ediyorlard. Zenginler bu topra kendileri buday yetitir

mek iin istiyorlard. Yoksul olanlar ise topra tccarlara ki

ralayp kazanacaklar parayla vergilerini deyebilmek iin isti

yorlard.

Pahom daha fazla buday ekmek istiyordu, bu amala bir

tccardan bir yllna arazi kiralad. ok miktarda buday

ekti ve iyi bir rekolte elde etti. Ancak kiralad arazi kyden

epey uzaktayd. Mahsuln at arabalaryla on milden fazla tanmas gerekiyordu. Bir sre sonra Pahom baz kyl tccar

larn mstakil iftliklerde yaadklarn ve gnden gne zenginletiklerini fark etti. Kendi kendisine,

Eer mlkiyetinin tamam kendime ait olan bir arazi satn

alr ve zerine bir iftlik kurarsam her ey bambaka olur. Her

ey elimin altnda olur ve bu da harika olur diye dnyor

du.

Mlkiyetinin tamam kendisine ait olan bir arazi satn alma

fikri akimdan bir trl gitmiyordu.

yl daha ayn ekilde toprak kiralamaya ve buday ek

meye devam etti. Mevsimler iyi geiyor ve o da iyi rn elde

ediyordu. Kenara para koymaya balamt. Bu ekilde mutlu

yaayabilirdi, ancak her sene baka insanlann arazilerini ki

ralamak ve bunun iin bakalaryla mcadele etmek zorunda

olmaktan usanmaya balamt. Nerede iyi bir arazi varsa b

tn kyller oraya hcum ediyor ve arazi kapann elinde ka


62/117

lyordu. Savamay gze almadka hi kimse bir ey eldeedemiyordu.

nc ylda Pahom bir tccarla birlikte baz kyllerden

bir otlak arazisi kiralad. Tam araziyi srmlerdi ki kyllerle aralarnda bir anlamazlk ba gsterdi. Kyller mahkeme

ye bavurdu ve olaylar yle bir ekilde geliti ki harcadklar

btn emek boa gitmi oldu.

ayet kendi arazim olsayd, diye dnd, dilediim gi

bi hareket ederdim ve bu tatszlklar da yaanmazd.

Bylelikle Pahom satn alabilecei bir arazi bakmaya bala

d. Yeni satn ald be yz yirmi hektarlk arazisini zor du

rumda olduu iin ucuza satmaya raz olan bir kylyle tan

t. Pahom kylyle ok sk bir pazarla giriti ve bir ksm

pein, bir ksm sonra denmek zere bin be yz rubleye an

latlar.

Anlamay az kald sonuca balyorlard ki, bir gn kyden

geen bir tccar atlanna yem vermek iin Pahomun iftliin

de mola verdi. Pahomla tccar ay iip sohbet ettiler. Tccar

Pahoma uzaklardan, Bakrlann topraklanndan dndn,

orada bin rubleye tam be bin iki yz hektar arazi satn ald

n syledi. Pahom adama baka sorular da sorunca adam,- Tek yapman gereken reislerinin dostluunu kazanmak.

Parlak kumalara, hallara ve bir sandk aya yz ruble say

dm. mekten holananlara arap hediye ettim ve araziyi iki

dnmn bir peniden daha dk bir fiyata kapattm, dedi

ve Pahoma tapuyu gstererek, Arazi hemen bir nehrin yann

da ve tamam ilenmemi toprak, diye de ekledi.Pahom adama durmakszn sorular soruyordu. Adam da

ona,


63/117

- Bir yl yrsen de kat edemeyecein kadar ok arazi var,hepsi de Bakrlara ait. Koyun gibi saf insanlar. nsan onlardan

yok pahasna toprak satn alabilir, dedi.

Elimdeki bin rubleyle, diye dnd Pahom, niye sadece be yz yirmi hektar toprak satn alp bir de bor altna gi

reyim ki? Araziyi oradan alrsam ayn paraya on mislinden da

ha fazla toprak alrm.


64/117

Pahom tccara oraya nasl gidebileceini sordu ve adamayrlr ayrlmaz da yolculuk iin hazrlanmaya balad. iftli

e gz kulak olmas iin kansm evde brakarak uayla bir

likte yola koyuldu. Yollan zerindeki bir kasabada duraraktccarn tembihledii gibi bir sandk ay, biraz arap ile baka

hediyeler aldlar. Durmakszn yol aldlar. yz milden faz

la yol kat etmilerdi ki yolculuklarnn yedinci gnnde Ba-krlann adr kurduklan yere vardlar.

Her ey tpk tccann kendisine anlatt gibiydi. nsanlar

bir nehir kenarndaki bozkrlarda, kee kapl adrlarda yayorlard. Ne topra iliyorlar, ne de ekmek tketiyorlard. S-

rlan ve atlan srler halinde bozkrda otluyordu. Taylar a-

drlann arkasna iplerle balanmt ve ksraklar gnde iki kez

onlann yanma getiriliyordu. Ksraklann st salyordu vebu stten kmz yaplyordu.

Kmz kadnlar yapyordu ve ayn kadnlar peynir de yapyorlard. Erkeklerinse tek dertleri kmz ve ay imek, koyun

eti yemek ve kaval ttrmekti.


65/117

Hepsi de iman ve neeli insanlard ve btn yaz boyunca almak akllarndan bile gemiyordu. Olduka cahildiler

ve hi Rusa bilmemekle birlikte kt insanlar da deildiler.

Pahomu grr grmez adrlarndan kp misafirlerininetrafnda toplandlar. Derhal bir tercman bulundu ve Pahom

onlara bir miktar arazi iin geldiini syledi. Bakrlar Pa

homun ziyaretinden ok memnun grnyorlard. Onu alp

en gzel adrlardan birine gtrdler. Orada onu bir halnn

zerindeki yastklara oturttular. Kendileri de onun etrafna

oturdular. Ona ay ve kmz ikram ettiler. Bir koyun kestilerve etinden ona yedirdiler. Pahom beraberinde getirdii hedi

yeleri atl arabasndan kard ve Bakrlara datt. ay arala

mada bltrd. Bakrlar bu hediyelerden ok memnun ol

mulard. Kendi aralarnda uzun uzun konutuktan sonra tercmandan konumalarn evirmesini istediler.

- Size, dedi tercman, sizden holandklarn ve misafirimemnun etmek iin elimizden gelen her eyi yapmann ve

kendisine getirdii hediyeler karlnda bizim de bir eyler

vermemizin bizim geleneimiz olduunu sylemek istiyorlar.

Siz bize hediyeler verdiniz. imdi syleyin bize, bizim sahip

olduumuz hangi ey sizi en ok mutlu ederse onu size takdim edelim.

- Beni en ok mutlu edecek ey, dedi Pahom, sizin sahip

olduunuz arazilerdir. Bizim arazilerimiz kalabalk, aynca

topraklarmz da yorgun. Ama sizin bir sr verimli arazinizvar. Sizin topraklarnz gibisini hayatmda grmedim.

Tercman Pahomun szlerini evirdi. Bakrlar bir sre ken

di aralannda konutular. Pahom onlann ne konutuklann anlayamyor ama neelendiklerini grebiliyordu. Bamyor ve glyorlard. Sonra sustular ve Pahoma baktlar. Tercman,


66/117

- Size hediyelerinizin karlnda istediiniz kadar topra

seve seve vereceklerini sylememi istiyorlar. Siz tek, elinizle

gsterin, toprak sizin olsun.

Bakrlar aralarnda bir mddet konutuktan sonra tartmaya baladlar. Pahom neyi tarttklarn sorunca tercman

ona ilerinden bazlarnn toprak iin reislerine danmalar

nn ve onun yokluunda hareket etmemelerinin doru olaca

n, bazlanmnsa reislerinin dnn beklemeye gerek ol

madn dndklerini syledi.


67/117

Bakrlar konuyu tartrlarken banda tilki krknden

yaplm byk bir apka takan bir adam yanlannda belirdi.

Hepsi susarak ayaa kalktlar. Tercman,

- Bu reisimiz, dedi.

Pahom derhal koup en iyi kumalarla birlikte iki buukkilo kadar ay getirdi ve bunlan reise takdim etti. Reis hedi

yeleri kabul etti ve sonra ba keye kuruldu. Bakrlar hemen

kendisine bir eyler anlatmaya baladlar. Reis bir sre onlan

dinledikten sonra bir ba iaretiyle onlardan susmalann iste

di ve Pahoma dnerek Rusa,

- Peki yle olsun, dedi, beendiin bir araziyi se, biz denasl olsa ok var.

Nasl istediim kadar alabilirmiim? diye aklndan geiri

yordu Pahom, imi salama almak iin tapuyu almalym,

yoksa imdi senin derler, sonra elimden alrlar araziyi.

Yksek sesle,- Nazik szleriniz iin teekkr ederim, dedi, sizin ok top

ranz var, bense bunun sadece kk bir ksmn istiyorum.


68/117

Ama hangi toprak parasnn bana ait olduunu kesinlikle bil

mek isterim. Bu arazi paras llp tapusu benim zerime

yaplabilir mi acaba? Dnyada lmek de var kalmak da. Siz iyi

insanlar araziyi bana veriyorsunuz ama ocuklannzn onubenden geri almak istemeyecekleri ne malum?

- ok haklsnz, dedi reis. Biz de tapusunu sizin zerini

ze yapanz.

- Duyduuma gre size bir tccar gelmi, diye devam etti

Pahom, ona da kk bir toprak paras vermisiniz ve tapu

senedi imzalamsnz. Ben de aynen bu ekilde olmasn istiyorum.

Reis Pahomun dediklerini anlayla karlyordu.

- Evet, dedi, bu kolayca halledilebilir. Bir katibimiz var. Si

zinle ehre gider ve tapuyu gerektii ekilde mhrletiriz.

- Peki ya arazinin fiyat ne olacak? diye sordu Pahom.

- Fiyat hep ayndr: gnlne bin ruble.

Pahom hibir ey anlamamt.

- Gnlne mi? Siz neyi l alyorsunuz? Bu ka hekta

ra tekabl ediyor?

- Nasl hesaplandn bilmiyoruz, dedi reis, topra gn

hesabyla satyoruz. Bir gnde evresinde dolaabildiiniz kadar arazi sizindir, fiyat da gnlne bin rubledir.

Pahom afallamtm

- Ama bir gnde ok geni bir arazinin etrafnda dolaabi

lir insan, dedi.

Reis glmeye balad.

- Hepsi sizin olacak! dedi. Yalnz bir artm var: Ayn gnierisinde baladnz noktaya geri dnmeyecek olursanz pa

ranz yitirirsiniz.


69/117

- Ama getiim yerleri nasl iaretleyeceim?

- Sizin seeceiniz bir yere gidip bekleyeceiz. Siz oradan

balayacak ve yannza bir krek alarak arazinin etrafnda do

laacaksnz. Gerekli grdnz her yere iaret brakn. Herdn noktasna bir ukur kazn ve topraklan st ste yn.

Sonra biz sabanla gelip arazinin etrafndaki ukurlan birletireceiz.

stediiniz kadar geni bir daire izebilirsiniz, ama gne

batmadan balang noktanza geri dnmek zorundasnz. Kat

ettiiniz btn arazi sizin olacaktr.Pahom ok mutluydu. Ertesi sabah erkenden balamay ka

rarlatrdlar. Bir sre daha sohbet ettikten ve biraz daha kmz

iip bir para daha koyun eti yedikten sonra tekrar ay itiler

ve gece oldu. Bakrlar Pahoma kuty bir yatak verdiler veertesi sabah seher vakti buluup gne domadan at srtnda

kararlatmlan noktaya gitmek zere szleerek daldlar.


70/117

Pahom kuty yatakta yatyor, ama uyuyamyordu. S

rekli olarak sahip olaca araziyi dnyordu.

Kim bilir ne kadar byk bir araziyi iaretleyeceim! di

ye dnd. Bir gnde otuz be mili rahatlkla giderim. Gnler imdi uzun, kim bilir otuz be millik bir dairenin iine ne

kadar ok toprak sar! Yoksullara toprak satarm, ya da ara

ziyi kyllere kiralanm. Ama en iyi topra kendime ayrr,iftilik yapanm. kier ikier komak iin drt kz alrm,

iki de yeni rgat altrmaya balanm. Altm hektann eker,

geri kalannda da srlarm otlatrm.Pahom btn gece uyumad^ ve ancak afaktan nce ken

dinden geti. Gzleri kapanr kapanmaz bir rya grd. R

yasnda gene ayn adrda yatyordu. Darda birisinin kkr

kkr gldn duydu. Kim olduunu merak ederek yatak

tan kalkt ve danya kt. Karsnda Bakrlann reisini gr

d. Reis adrn nne oturmu, glmekten yerlerde yuvarlanyordu. Pahom reisin yanma giderek, Neye glyorsun? di

ye sordu. Ama karsndakinin artk reis olmadn, iftliinde


71/117

mola vererek kendisine bu araziden bahseden tccar olduunu grd.

Pahom tccara tam, Epeydir mi buradasnz? diye sora

cakt ki karsndakinin artk o tccar deil de iftliine uzunbir sre nce Volga civarndan gelen o kyl olduunu grd.

Sonra karsnda durann o kyl de deil, ama eytanm ta

kendisi olduunu grd. eytan toynaklar ve boynuzlaryla

orada durmu glmekten knlyordu. nnde yere yzko

yun kapanm, plak ayakl bir adam uzanyordu. zerinde

bir tek pantolonu ve gmlei vard.Pahom ryasnda kendisinin yerde yatan adama kim oldu

unu anlamak iin daha dikkatli baktn grd. Adamn l

olduunu ve de kendisi olduunu grd! Dehet ierisindeuyand.

nsan ryasnda neler de gryor diye dnd.

Etrafna baknca ak olan kapdan afan skmek zereolduunu fark etti.

Onlan uyandrmann vakti geldi, diye dnd, yolakoyulsak iyi olur.

Yataktan kalkt ve gidip (arabada yatan) uan uyandra

rak ona atlan arabaya komasn syledi ve Bakrlara seslenmeye gitti.

- Vakit geldi, dedi, haydi bozkra gidip araziyi lmeyebalayalm.

Bakrlar kalkp toplandlar. Reisleri de geldi. Tekrar kmzimeye baladlar ve Pahoma ay ikram ettiler. Ama Pahom

vakit kaybetmek istemiyordu.- Madem ki yola kacaz, o halde bir an nce gidelim.

Vakit oktan geldi, dedi.


72/117

Bakrlar hazrland ve hep birlikte yola koyuldular. Kimi

si at stnde kimisi de atl arabalarda geliyordu. Pahom uayla birlikte kk at arabasnda gidiyordu. Yanma bir de k

rek almt. Bozkra vardklannda ufukta afak krmzs tutu

maya balamt.

Bakrlarm ihan dedikleri kk bir tepeden aa ine

rek arabalanndan ve atlanndan indiler ve bir yerde topland

lar. Reis Pahomum yanma geldi ve koluyla dzl gstere

rek,

- Bakn, dedi, gznzn alabildii her yer sizin. Nereyibeenirseniz oray aln.

Pahomun gzleri parlad. Arazinin tamam daha nce hi

ekilmemi topraklard. Arazi avu ii kadar dz, haha tohu

mu kadar siyaht ve ukur ksmlarda bin bir eit ot gs hi

zasna kadar uzamt.

Reis, tilki krk apkasn bandan karp yere koydu ve,- aret bu olsun. Buradan balayn ve tekrar buraya d

nn. Etrafnda dolatnz btn arazi sizin olacak, dedi.


73/117

Pahom parasn kanp apkann zerine koydu. Sonra ce

ketini kararak gmleiyle kald. Kemerini zerek kamnn

altndan skca balad. Ceketinin gs tarafna kk bir ek

mek torbas yerletirdi ve bir su matarasn kemerine balad.izmelerinin stlerini yukarya doru ekti ve uandan k

rei ald. Balamaya hazrd. Bir an hangi tarafa gitsem diye

dnd. Dzln her taraf batan kancyd.

Fark etmez, diye karar verdi, doan gnee kar gide

yim.

Yzn douya dnd, gerindi ve gnein ufukta belirmesini beklemeye balad.

Hi vakit kaybetmemeliyim, diye dnd, hava hala

serinken yrmek de kolay olur.

Gnein klar Pahomun yzn dnd tarafta, ufuk

izgisinin zerinde ancak parlamaya balamt ki Pahom krei omzuna atarak bozkrdan aa doru yrmeye balad.

Pahom ne hzl ne de yava bir tempoda yryordu. Yakla

k bir kilometre gittikten sonra durup yere bir ukur kazd ve

imenli topraklan st ste yarak iareti daha belirgin hale

getirdi. Sonra devam etti. Bacaklar da ald iin artk daha

hzl yryordu. Bir mddet gittikten sonra bir ukur dahakazd.

Pahom dnp arkasna bakt. stndeki insanlar ve araba

tekerleklerinin parlayan lastikleriyle kk tepe gn nda

net bir ekilde grlyordu. Kaba bir tahminle Pahom mil

kadar bir yol gittii sonucunu kard. Hava snyordu, ceke

tinin astarn kanp omzuna ald ve yrmeye devam etti.Hava artk epey snmt, gnee bakt. Kahvalty dnme

nin vakti gelmiti.


74/117

lk aama tamam, tane daha kald. Henz dnmek' iin

ok erken. Ama izmelerimi bir karaym hele dedi kendi

kendisine.

Yere oturdu ve izmelerini karp kemerinin iine soktu.Yrmeye devam etti. imdi daha rahat yryordu.

Bir mil daha gideyim, diye dnd, sonra sola d

nerim. Arazinin bu ksm ok gzel, kaybedersem yazk olur.

nsan ne kadar ilerlese toprak da gzne o kadar gzel gz

kyor.

. Bir mddet dmdz yrdkten sonra arkasna dnpbaktnda tepe zar zor seiliyordu. Tepenin zerindeki insan

larsa siyah karncalar gibi grnyordu. Sadece gnete par

layan bir eyler gryordu.

Ah, diye dnd Pahom, bu ynde yeteri kadar ilerlemiim. Artk dnme vakti geldi. Aynca ok terledim ve de su

sadm.Durup byk bir ukur kazd ve kan topraklan st ste

yd. Sonra matarasn zerek su iti ve sola doru ani birdn yapt. Durmakszn yrd. Otlar uzun, hava da ok

scakt.

Pahom yorulmaya balamt. Gnee bakt ve len vakti

nin geldiini anlad.Hmm, diye dnd, dinlenmeliyim.

Yere oturup biraz ekmek yiyip su iti. Ama uyuyakalnm

korkusuyla yatp uzanmad. Biraz oturduktan sonra tekrar yo

la koyuldu. lk bata kolay yryordu; yemek yemek gcn

yerine getirmiti. Ama hava imdi an derecede scakt ve uy

kusu geliyordu. Gene de yrmeye devam etti. Akimdan, urada az kald, skaym diimi, mr boyu sefasn sreceim

nasl olsa diye geiriyordu.


75/117

Bu ynde de uzun bir yol gitmiti ve tekrar sola dnmekzereydi ki ukurda kalan ve ii nemli bir arazi gzne iliti.

Buray darda brakrsam yazk olur, diye dnd, bura

da iyi keten olur. Bu dnceyle araziyi geerek kar tarafaukur kazd ve sola doru ilerlemeye balad. Tepeden tarafa

bakt. Scaklk grnty bulanklatryordu. Sanki scaklk

dalga dalga ykseliyordu. Bu manzara ierisinde tepedeki in

sanlar zar zor seiliyordu.

Ah, dedi iinden Pahom, kenarlan ok uzun tutmuum.

Bunu bari biraz ksa tutaym. nc kenar zerinde dahahzl admlarla yol almaya balad. Gnee bakt: gne ufkun

yolunu neredeyse yanlamt. O ise daha karenin nc ke

narnda iki mil bile gidememiti. Hedeften on mil uzaktayd.

Hayr, diye dnd, arazim orantsz olsa da imdi dosdoru hedefe yrmeliyim. br trl ok uzaa gidebilirim.

Zaten bir sr topram oldu.Bylece Pahom yere aceleyle bir ukur kazd ve doruca te

peye doru yrmeye balad.


76/117

Pahom hibir yere sapmadan tepeye doru yryor, ama

artk admlarn zorlukla atabiliyordu. Scaktan mahvolmutu.

plak ayaklan kesilmi, yara bere iinde kalmt. Bacaklann-

da derman yoktu artk. Dinlenmek istiyordu, ama gne bat

madan geri dnmek istiyorsa bu imkanszd. Gne kimseyi

beklemezdi ve git gide ufuk izgisine daha da yaklayordu.

Aman Allahm, dedi iinden, inallah fazla toprak al

mak iin uramakla hata yapmammdr! Ya ok ge kaldy-

sam!

Tepeye ve gnee bakt.

Hedeften hala uzaktayd ve gne de ufuk izgisine iyice

yaknlamt.

Pahom durmakszn yrd; ok zor yryordu, ama git

tike de hzn artryordu. Cann diine takmt, ama van

noktasndan hala uzaktayd. Komaya balad. Ceketini, izmelerini, matarasn ve apkasn frlatp att. Elinde destek

olarak kulland bir tek krei brakt.


77/117

Ne yapacam ben, diye dnd tekrar, gereinden

fazla toprak aldm ve btn ii berbat ettim. Gne batmadan

nce oraya dnyada varamam.

Bu korkuyla daha da soluu kesiliyordu. Komaya devam'etti. Terli gmlei ve pantolonu zerine yapyordu. Susuz

luktan dudaklar kavrulmutu. Gs bir demirci kr gi

bi bir inip bir kalkyor, kalbi tokmak gibi arpyordu. Bacak

lar ise sanki ona ait deillermiesine artk arln tamak

ta zorlanyorlard. Pahomu an zorlanmadan lebilecei kor

kusu sard.

lmekten korksa da artk duramazd. Bu kadar yolu ko

tuktan sonra imdi durursam aptal derler bana diye dn

d ve hi durmadan komaya devam etti. Tepeye yaklamt

ve Bakrlann kendisine bardklann duydu. Onlarn ba-nlan yreini daha bir tututurdu. Kalan son gcn de top

layp komaya devam etti.

Gne ufuk izgisine yaklamt. Buudan bir elbise giy

mi, olduundan daha byk ve kan krmzs grnyordu.

imdi, evet imdi gne batmak zereydi. Gne iyice alal

mt, ama o da hedefe epey yaklamt. Tepenin zerinde

kendisine acele etmesi iin el sallayan insanlan grebiliyordu.

Yerde duran tilki krk apkay, onun zerindeki paray ve el

leri iki brnde yerde oturan reisi de. Ve Pahom grd r

yay hatrlad.

imdi topram var, diye dnd, ama acaba Allah bu

topraklarda yaamama izin verecek mi? ldm ben ldm!

Var noktasna asla ulaamayacam!

Pahom ufka kavuan gnee bakt. Yans kaybolmutu bi

le. Tm gcyle daha da hzl komaya balad. Vcudunu


78/117

ne doru Ediinden bacaklar geride kalyor, az kalsn de

cek gibi oluyordu.

Tam tepeye varmt ki ortalk birdenbire karard. Ge

bakt, gne oktan batmt. Bir haykn kopard, Btnemeklerim boa gitti diye dnd ve durmak zereydi ki

Bakrlann kendisine hala barmakta olduklann duydu ve

aada kendisine gne batt gibi grnmesine ramen tepe-

dekilerin onu hala grebildikleri aklna geldi. Derin bir nefesalarak tepeden yukarya doru komaya balad.

Tepenin yukars hala aydnlkt. Zirveye ulat ve apkaygrd. apkann nnde reis iki eli brnde glerek oturuyordu. Pahom tekrar ryasn hatrlad ve bir lk att. Ba

caklar artk arln tayamyordu, ne doru yld ve elleriyle apkaya uzand.

- yi adam! diye bard reis, bir sr topra oldu!

Pahomun ua koarak geldi ve onu yerden kaldrmayaalt, ama efendisinin azndan kan geldiini grd. Pahomlmt!

Bakrlar dillerini aklatarak zntlerini gsterdiler.

Uak krei alarak efendisinin iine sabilecei byklk

te bir mezar kazd ve efendisini bu mezara gmd. Bandantopuklanna kadar yz seksen santim uzunluundaki bir top

rak paras Pahoma yetip artmt bile.


79/117

A l l a h Ge r e i B i l i r , A ma B e k l e r . . .


80/117

Vladimir kasabasnda Ivan Dmitrich Aksyonof adnda

gen bir tccar yayordu. Kendisine ait iki dkkan, bir de

evi vard.

Aksyonof, yakkl, sarn, kvrck sal, elenceli bir

adamd ve ark sylemeyi ok seviyordu. Henz ok gen saylabilecek bir yata ikiye meyletmiti. kiyi fazla kardn

da huzuru bozucu hareketlerde bulunduu da oluyordu. Ama

evlendikten sonra ikiyi brakmt. Yalnzca arada srada ii

yordu.

Mevsimlerden yazd ve Aksyonof, Nizhny fuanna gidecek

ti. Ailesine hoakal derken kars ona, Ivan Dmitrich, bugn

yola kma; s

Documents

Tolstoy - İnsan Ne İle Yaşar