Tom Tat Tinh Hinh San Xuat Lua Gao Tren the Gioi Va Viet Nam 2010

Embed Size (px)

Citation preview

Bng tm tt tnh hnh sn xut la go trn th gii v vit nam nm 2010

-

Trn th gii, la chim mt v tr quan trng, c bit vng Chu . Chu , la l mn n chnh ging nh bp ca dn Nam M, ht k ca dn Chu Phi hoc la m ca dn Chu u v Bc M (Hong Long, 2010).

-

Thng k ca t chc lng thc th gii (FAO, 2008) cho thy, c 114 nc trng la, trong 18 nc c din tch trng la trn trn 1.000.000 ha tp trung Chu ,....., 31 nc c din tch trng la trong khong 100.000ha - 1.000.000 ha. Trong c 27 nc c nng sut trn 5 tn/ha, ng u l Ai Cp (9.7 tn/ha), c (9.5 tn/ha) El Salvador (7.9 tn/ha). (Hong Long, 2010) S liu 5 + s liu 4 ) .

-

Thng k ca t chc lng thc th gii (FAO, 2008) cn cho thy, din tch trng la trn th gii gia tng r rt t nm 1961 n 1980. Trong vng 19 nm , din tch trng la trn th gii tng bnh qun 1,53 triu ha/nm. T nm 1980, din tch la tng chm v t cao nht vo nm 1999 (156,8 triu ha) vi tc tng chm vi tc tng trng bnh qun 630.000 ha/nm. T nm 2000 tr i din tch trng la th gii c nhiu bin ng v c xu hng gim dn, n nm 2005 cn mc 155,1 triu ha. T nm 2005 n 2008 din tch la gia tng lin tc t 159,0 triu ha cao nht k t nm 1995 ti nay. (Hong Long, 2010) s liu 0 .

-

Bn cnh din tch trng la, nng sut la bnh qun trn th gii cng tng khong 1,4 tn/ha trong vng 24 nm t nm 1961 n 1985, c bit sau cuc cch mng xanh ca th gii vo nhng nm 1965-1970, vi s ra i ca cc ging la thp cy, ngn ngy, khng quang cm, m tiu biu l ging la IR5, IR8. n nhng nm 1990 dn u nng sut la trn th

gii l cc nc Triu Tin, c, M, Nht Bn, Ty Ban Nha (IRRI, 1990). T nm 1990 tr i n ti thi im hin nay nng sut la th gii lin tc c ci thin t 4,3 tn/ha nm 2008 do ????? , tuy nhin ch bng phn na nng sut ca Ai Cp (9,7 tn/ha) nc ng u th gii (Hong Long, 2010) s liu 5, powerpoint slide 3).-

Tnh hnh nhn chung nng sut cc nc trong 8 nm (2000 2008) cho thy nng sut la cao tp trung cc quc gia nhit ngy v m cao hn v trinh canh tc pht trin tt hn. Cc nc nhit i c nng sut bnh qun thp do ch nhit v m cao, su bnh pht trin mnh v trnh canh tc hn ch (Nguyn Ngc , 2008). c (9,5 tn/ha), El Salvador (7,9 tn/ha), Uruguay (7,9 tn/ha) c mc tng nng sut la ln hn 1 tn/ha trong nhng nm gn y vn ln ng v tr th 2, th 3 v th 4 trn th gii cng mt s nc khc l Morocco, Iran, Triu Tin, Th Nh K, Ukraine , Tajikistan, Macedonia. Hong Long, 2010 s liu 5).

-

Tnh hnh nhn chung ca cc nc c din tch trng la nhiu nht th gii nm 2008. ng u vn l 8 nc chu l n , Trung Quc, Indonesia, Bangladesh, Thi Lan, Myanmar, Vit Nam, Philippines. Tuy nhin nng sut ch c 2 nc c nng sut cao hn 5 tn/ha l Trung Quc v Vit Nam. Mc d nng sut la cc nc Chu cn thp nhng do din tch sn xut ln nn Chu vn l ngun ng gp rt quan trng cho sn lng la trn th gii (trn 90%). Nh vy, c th ni Chu l va la quan trng nht th gii. (Hong Long, 2010 s liu 5).

-

i vi tnh hnh xut khu go nm 2008, Thi Lan vn l nc xut khu go dn u th gii 9 triu tn hn Vit Nam ng th 2 (3.8 triu tn) v c s lng v gi tr, chim 31% sn lng xut khu go th gii, 38,8 % sn lng xut khu go ca chu mc d nng sut la ch khong 3 tn/ha, u th ny do c th trng truyn thng rng hn, v cht lng

go cao hn. Pakistan, M, n cng l nhng nc xut khu go quan trng. Theo IRRI, la go sn xut ra ch yu l tiu dng ni a, ch c khong 6-7% tng sn lng la go trn th gii c lu thng trn th trng quc t ( IRRI, 2005). (Hong Long, 2010 s liu 5, s liu 3, powerpoint slide 2 ). D on tnh hnh la go th gii t cc chuyn gia cho 10 nm ti la go vn lun phi c quan tm. Theo Wailes v Chavez (2006) nhn xt trong vng 10 nm ti, nng sut la th gii tip tc tng bnh qun trn 0,7% hng nm, trong 70% tng trng v sn lng la th gii s t n ( 37%) Indonesia, Vit Nam, Thi Lan, Myanmar v Nigeria. Tuy nhin do tc tng dn s nhanh hn nn hng nm mc tiu th go bnh qun u ngi s gim khong 0,4 % mi nm. n v Trung Quc vn s l cc nc tiu th go nhiu nht v c khong 50% lng go tiu th ton th gii. Gi go th gii s tng bnh qun 0,3% mi nm v lng go lu thng cng gia tng trung bnh 1,8% mi nm. Khong nm 2016, lng go trao i ton cu s t 33,4 triu tn (17% cao hn mc k lc nm 2002). D vy, lng go lu thng trn th trng th gii cng ch chim khong 7,5% lng go tiu th hng nm. Nhu cu nhp khu go trong 10 nm ti ca cc nc Chu Phi v Trung ng d on s chiu gn 42% lng go nhp khu trn th gii. Nigeria d on s nhp khu 2,4 triu tn vo nm 2016. Sn xut la Trung ng b tr ngi do thiu nc, nn cc nc Iran, Iraq, Saudi Arabia v Ivory Coast vn tip tc gia tng nhp khu do tng dn s v tng mc tiu th go bnh qun u ngi. Cng trong khong thi gian ny, gn 30 % sn lng go nhp khu ca th gii s thuc v cc nc EU, Mexico Hn Quc v Philippines (Nguyn Ngc , 2008).-

Dn s th gii theo lin hip quc c lng trn c s d liu quc t (IDB) s l 7 t nm 2011, chu chim khong 60% dn s th gii

khong 3,8 t, chu Phi 1 t chim 14%, chu u 731 triu chim 11%, Bc M 514 triu chim 8%, Nam M 371 triu chim 5,3%. Chu c 21 triu chim 0,3 %. Theo thng k ca FAO nm 2009 c 1.02 t ngi thiu i (chim 14%) tp trung hai khu vc chnh l Chu v Chu Phi. (Hong Long, 2010 powerpoint slide 1) .-

Theo s liu ca B Nng Nghip M (USDA, 2007), tng nhu cu tiu th go trung bnh hng nm ca c th gii c t 410 triu tn ( 2004-2005), tng ln n khong 424,5 triu tn (2007), trong khi tng lng go sn xut ca c th gii lun thp hn nhu cu ny. Cng theo c quan ny, hng nm th gii thiu khong 2-4 triu tn go, c bit nm 2003-2004 s thiu ht ny ln ti 21 triu tn (Nguyn Ngc , 2008).

III. TNH HNH SN XUT LA GO TRONG NC TA-

Vit Nam, trng la l mt ngh truyn thng t xa (khong ? nm), thn thit lu i nht ca nhn dn, c bit l ng Bng Sng Cu Long ((Hong Long, 2010 Powerpoint slide 4).

-

Theo thng k ca FAO nm 2008, Vit Nam c din tch la khong 7,4 triu ha ng th 7 sau cc nc c din tch la trng nhiu Chu theo th t n (~44.0 triu ha), Trung Quc (~29.5 triu ha), Indonesia (~12.3 triu ha), Bangladesh (~11.7 triu ha), Thi Lan (~10.2 triu ha), Myanmar (~8.2 triu ha). Vit Nam c nng sut 5,2 tn/ha ng th 24 trn th gii sau Ai Cp (9,7 tn/ha) c (9,5 tn/ha) El Salvador (7,9 tn/ha), ng u khu vc ng Nam v ng th 4 trong khu vc chu sau Hn Quc (7,4 tn/ha), Trung Quc (6,6 tn/ha), Nht (6,5 tn/ha). C mc tng nng sut trong 8 nm qua l 0,98 tn/ha ng th 12 trn th gii v ng u ca 8 nc c din tch la nhiu Chu v kh nng ci thin nng sut la trn th gii (Hong Long, 2010, s liu 4, s liu 5). Vit Nam vt tri trong khu vc ng Nam nh thu li c ci thin ng k v p dng nhanh cc tin b k thut v ging, phn bn, v bo v thc vt.

-

Theo thng k ca FAO nm 2008, Vit Nam c tng sn lng la hng nm ng th 5 trn th gii, nhng li l nc xut khu go ng th 2 (5,2 triu tn) sau Thi Lan (9,0 triu tn), chim 18% sn lng xut khu go th gii, 22,4% sn lng xut khu go ca chu , mang li li nhun 1275,9 t USD nm 2006 , nm 2010? ((Hong Long, 2010 s liu 3)

-

Theo s liu thng k ca FAO (2010) so snh din tch canh tc v sn lng gia la v cc cy lng thc khc Vit Nam nm 2008 th la

go vn l sn phm cn c u tin hng u v din tch nhiu nht c nc hn bp v sn, sn lng ng u hn khoai lang v cy sn. ng ch l nng sut la c ci thin ng k (?????).-

Qua cc giai on lch s ci thin i sng ca nhn dn cho thy quan tm ca nh nc i vi sn xut la go. Trc nm 1975, nng sut go t i 2,2 tn/ha, din tch trng la di 5,0 triu ha. Nng sut bnh qun trong cui thp nhin 1970 gim st kh nghim trng do t ai mi khai hoang cha c ci to, thin tai v su bnh, vi c ch qun l nng nghip tr tr khng ph hp c bit l nhng nm 1978 1979. Bc sang thp nin 1980, nng sut la tng dn do cc cng trnh thu li trong c nc, c bit BSCL. C ch qun l nng nghip thong hn vi ch trng khon sn phm trong sn xut nng nghip. Nm 1982, nc ta chuyn t nc phi nhp khu go hng nm sang nc t tc go. T nm 1975 n nm 1990, trong vng 15 nm din tch la tng gn 1 triu ha t 6,0 triu ha vi nng sut tng gn 1 tn/ha t 3,2 tn/ha. K t lc go Vit Nam ti nhp th trng th gii nm 1989 th nm 1990 ng v tr xut khu go th 4 sau Thi Lan, Pakistan v M, n nm 1991 ln v tr th 3 v tip tc ln hng vo nm 1995 v tr xut khu go th 2 th gii . T nm 1990 n 2005, cng trong vng 15 nm nhng din tch la tng gn 1,3 triu ha t 7,3 triu ha vi nng sut tng gn 1,7 tn/ha t 4,9 tn/ha v mc gia tng nng sut vn tip tc ci thin. (Hong Long, 2010 s liu 1)

-

Kt qu phn tch cho thy, th trng xut khu go chnh ca VN trong 15 nm qua, th nht l cc quc gia ng Nam (chim khong 40-50% lng go xut khu, th hai l cc quc gia Chu Phi (chim khong 2030%, mt th trng kh n nh. Cc th trng khc l Trung ng v Bc M, nhng lng go xut khu sang cc nc ny khng n nh, c bit l trong giai on 2001-2004. Trong nhng nm qua, go xut khu

ca VN tng trng v s lng v cht lng cng nh m rng th trng. n nm 2003, ngoi cc th trng truyn thng ca VN nh l Philipines), VN m rng v pht trin thm mt s th trng tim nng nh Chu Phi, M Latinh v EU Yu t quan trng nh hng cc doanh nghip xut khu go ca Vit Nam l t kinh nghim nn thiu kh nng duy tr v khai thc cc th trng nhiu bin ng. Nu c mi lin kt tt hn v t chc th trng tt, h s nng cp hng ngch v gi tr xut khu go ca VN. (Nguyn Ngc , 2008). V gi c, go VN dn dn c nng ln tng ng vi go Thi Lan, vo cng thi im v cp loi go. iu ny cho thy, cht lng go v quan h th trng ca go VN c th cnh trinh ngang hng vi go Thi Lan trn th trng th gii ( bng 1.12)

-

i vi va la ln nht c nc ng bng sng Cu Long, t nm 1975 n nm 2008 c nhng bc tin r rt. T vng la ni mnh mng An Giang, ng Thp, vng trng phn ng Thp Mi, T gic Long Xuyn, vi ch mt v la ma, nng sut thp v bp bnh nay chuyn dn thnh vng la 2-3 v ngn ngy nng sut cao, n nh, cng vi nhng h thng canh tc a dng, gp phn rt ng k vo sn lng lng thc v lng nng sn hng ho xut khu hng nm ca c nc. Nng sut bnh qun c nm ca ton ng bng gia tng t 2,28 t/ha( 1980 n 3,64 tn/ha (1989) 5,0 tn/ha (2005) 5,3 tn/ha (2008) (bng 1.14) . Hin nay, BSCL c tng din tch gieo trng la gn 3,9 triu ha chim 53,4% din tch gieo trng la c nc, cung cp 20,7 triu tn la trong tng sn lng 38,7 triu tn la ca c nc chim t l 53,5 %.

(Hong Long, 2010 s liu 1 bng 3) m trong hn 80% sn lng go xut khu hng nm t y.