tri parimet themelore

www.iu.edu.sa

Mbretria e Arabis Saudite Ministria e Arsimit t Lart Universiteti Islamik i Medins Drejtoria e Studimeve Shkencore Sektori i Prkthimeve

TRI PARIMET DHE ARGUMENTET

Prktheu: Lulzim Blaka

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

2

Titulli i origjinalit: El Usul-uth-thelathetu ve edil-letuha Prktheu: Lulzim Blaka Recensent: Enes Goga dhe Mehdi Goga E drejta e botimit sht e rezervuar nga prkthyesi


3

Parathnie

Muhamed ibn Abdulvehabi, bots islame ia dhuroi nj trashgimi origjinale, e veprat e tij, jan ato q me fjal t shkurtra e pa filozofi e kan prmbledhur tr Besimin e Pastr Islam. E pr kt besim kan nevoj shum muslimant e sotshm, t cilt prball sprovave me t cilat sot prballet Populli i Muhamedit, jan gjendur shum t hutuar e n nj vakum shpirtror. Kjo huti e vakum, jan pa dyshim rezultat i asaj se muslimant e kan harruar qllimin e jets s tyre q ia qartson Islami. I kan harruar porosit e Kuranit dhe Sunnetit,e kan harruar trashgimin e t parve t tyre, t cilt me po kt Kuran e Sunnet, q i kemi ne sot, e kan sunduar botn me shekuj t tr, me Drejtsin e Prsosur Islame.

Muhamed ibn Abdulvehabi ka filluar nj pun madhshtore, e mund t themi edhe historike. Ka shkundur pluhurin q me shekuj zuri vend n trurin e pastr islam, nga shumsia e sekteve e prarja n shtete t ndryshme. Ai e bri t qart se bota islame sht zhytur thell n errsirat e politeizmit dhe sht larguar nga thelbi i fes islame, e thelbi i saj sht ajo n t ciln kan thirrur t gjith t drguarit: La ilahe il-lall-llah (Nuk meriton kush t adhurohet pos Allahut t Vetm). Ai e bri t qart se sektet e shumta kontribuan q muslimant ti qojn n katastrof, e ajo katastrof sht mbyllja e dyerve t ixhtihadit (studimit


4

dhe mendimit t lir t dijetarve), e po kto sekte i hodhn muslimant n thellsirat e injorancs q u shfaq n trajta t ndryshme e sidomos n trajtn e imitimit t verbr. Kshtu, nj shoqri n t ciln mungonte mendimi i lir dhe kreativiteti, ra n fund t pusit dhe u b pre e mall pr pazar nga armiqt e saj. E fatkeqsia e tret q i kaploi muslimant sht ndalja e Xhihadit, e Muhamedi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, na ka paralajmruar se kur e ljm xhihadin do t na pushtojn e sundojn armiqt tan me padrejtsi e me nnmim. Muhamed ibn Abdulvehabi, ngriti shpatn dhe pendn lart dhe filloi rnjosjen e shirkut nga Gadishulli Arabik, Atdheu i Islamit, e rrugn e tij e vazhduan dijetart e lufttart e shumt pas tij. Kshtu Muhamed ibn Abdulvehabi q pastroi Qaben e Shenjt dhe Xhamin e Pejgamberit nga flliqsit e shirkut, hapi rrugn q pasardhsit e tij m von t themelojn, n baza t Tevhidit e me ligjin e Sheriatit, Shtetin e Arabis Saudite.

Vepra t ciln po ua paraqesim sht vepr baz n fushn e besimit islam dhe me t drejt shum dijetar e kan preferuar q t jet vepra e par e cila duhet t lexohet nga librat e besimit. Prfshin n t bazat themelore t Islamit, tri parimet e tij, q Muhamed ibn Abdulvehabi, i qartson me fjal t thjeshta dhe i argumenton ato me argumente t shumta nga Kurani dhe Hadithi, si dhe nga fjalt e komentet e dijetarve islam. Duke par rndsin e ksaj vepre madhshtore, e njjta msohet n shum vende t


5

bots, n kurset pr msimin e fes islame, si dhe shpjegohet n shum xhami n mbar botn islame. E n Arabin Saudite, sht prfshir si vepr baz n lndn e Tevhidit, pr shkollat fillore. E nse popullit ton ia ndrtojm besimin mbi porosit e ksaj vepre madhshtore ather do t vendosim bazat e shndosha t nj shoqrie islame. E me rndsi shum t madhe sht q fmijt dhe rinia jon t edukohen e ta ndrtojn besimin e tyre duke filluar nga kjo vepr e madhe sepse do t jen nj shpres dhe nj garanc e plot e Islamit n trojet tona.

Nuk sht hera e par q kjo vepr prkthehet n gjuhn ton shqipe. Ky prkthim q po ua paraqesim sht nxitur dhe mbikqyrur nga Drejtoria pr Studime Shkencore e Universitetit Islamik t Medins. Jemi munduar q ti prmbahemi maksimalisht origjinalit n gjuhn arabe, pa br asnj ndryshim n tekst, por, duke br aty ktu shpjegime t vogla n fusnota q i kemi par t nevojshme pr lexuesin shqiptar.

N prkthimin e ajeteve t Kuranit jam mbshtetur n veprn Shpjegimi i kuptimeve t Kuranit t Lart n gjuhn shqipe , t punuar nga nj grup prkthyesish pran shtpis botuese Darus selam Rijad, Arabia Saudite. Por, aty ku e kam par t nevojshme i kam br disa ndryshime t vogla, pr ta qartsuar sa m mir kuptimin e domethnieve dhe porosive q Allahu i Lartsuar na ka dhn n Kuran.


6

Shpresoj nga Allahu i Lartsuar t ma pranoj kt vepr modeste, t ken dobi prej saj t gjith ata q e lexojn, e t mos mbet vend n bot ku nuk deprton sa m par Besimi i Vrtet Islam dhe Vlerat e tij.

Lulzim Blaka Medine 9 Ramazan 1422 (24 nntor 2001)


7

N emr t Allahut Bmirsit t Prgjithshm Mshiruesit Dije, Allahu t mshiroft, se e kemi obligim ti msojm katr shtje: 1.Dija, e ajo sht njohja e Allahut, njohja e t Drguarit t Tij dhe njohja e fes islame me argumente; 2.Ta praktikojm kt dije; 3.T thrrasim n t dhe 4.T jemi durimtar para pengesave n kt rrug. Argument pr kt sht Fjala e t Lartsuarit:

. XpWT

8

1.Allahu na ka krijuar dhe furnizuar dhe nuk na ka ln pasdore, por na ka drguar neve t Drguarin, e kush e respekton at do t hyj n Xhennet, e kush nuk e respekton do t hyj n Zjarr. Argument pr kt sht Fjala e t Lartsuarit:

:TPVXM :WT

9

MX;HTTVOKR WTW{ SXXRR WHTWXM@ SWPVTVKW wSY $S`TYQ `ySRY`STW xHTPVTW X`m Y WYm` SHTW`TKKV@ YYHTWT &fTTT~Y YW JS/@ S`TW NSWW

&ST`TW MX;HTTVOKR TY &JY/@ :WKV QWMX TY JY/@ SS WSY`S

10

cils na ka ndaluar sht shirku, e ai sht lutja e dikujt tjetr pos Tij. Argument sht Fjala e t Lartsuarit:

NSST`@W JW/@ WW NRX`ST -YY $_LTT`T~W Adhuroni Allahun dhe mos i vini Atij shok n adhurim8.

TRI PARIMET E nse t thuhet ty se cilat jan tri parimet q njeriu sht i obliguar ti njoh? Thuaj: Ta njoh robi Zotin e tij, fen e tij dhe t Drguarin e tij, Muhammedin sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem.

PARIMI I PAR

E nse t thuhet ty: Kush sht Zoti yt? Thuaj: Zoti im sht Allahu i Cili m zotron mua dhe zotron tr bott me t mirat e Tij, Ai sht i Adhuruari im, e nuk adhuroj askend tjetr prve Tij. Argument pr kt sht Fjala e t Lartsurit:

S`W

11

YW YYHTTWT STT`~PV@ SfTTTTPV@W `PV@W S&WV

12

} WQSTKVH;TTWT PV@ NSS`@ SRQWTW YPV@ RWVTW WYPV@W Y RY`WT RPVWV WSPVWT (21) YPV@ WWW SRV `KKV@ ^T.WY :fTTQW@W _::Wgg WWKVW WY Y:fTTJ@ _:W WW`KVWT -YTY WY g.WWPV@ _TpY $RPV TWT

NRTW

13

prej tyre14 pr dikend tjetr pos Allahut, ai sht mushrik15 e qafir16. Argument pr kt sht Fjala e t Lartsuarit:

WW S`W WW JY/@ [HTVXM WW W WHTWTST ISTV -YYY WPVTXMWT ISSTWY WY ,-Y&YQTW ISPVTMX W SYpST WSYHTV

14

WV WV NSWT :WY -YQYTW `W`W~

15

Argumenti i dorzimit nga Fjala e t Lartsuarit:

N;S~YVKW uVXM `RQYTW NSY`VKW ISV Dhe dorzohuni te Zoti juaj dhe nnshtrojuni vetm Atij25. Argumenti i krkimit t ndihms nga Fjala e t Lartsuarit:

WPVTMX SST`WT PVTMXW kYWTWT (5) Vetm Ty t adhurojm dhe vetm prej Teje krkojm ndihm 26 . E (argument) nga hadithi: E kur t krkosh ndihm, krko vetm prej Allahut. Argumenti i krkimit t mbrojtjes nga Fjala e t Lartsuarit:

`ST SSKV JgWY XPV@ (1) YYW XPV@ (2) Thuaj: Krkoj mbrojtje prej Zotit t njerzve, Mbisunduesit t njerzve27. Argumenti i krkimit t ndihms dhe mbrojtjes nga Fjala e t Lartsuarit:

16

`ST QWMX YW YSSTW WWT~o`W YWWW YPVY JgW WkYVHTW

17

tij (Shehadeti), falja e Namazit, dhnia e Zekatit, agjrimi i Ramazanit dhe haxhi n Shtpin e Shenjt t Allahut. Argumenti i shehadetit nga Fjala e t Lartsuarit:

WXW JS/@ ISPVTVK ::W WHTVXM PVMX WS SVXMM;HTTVW

18

`ST WTT`KV;HTTWT gHTWTY:W WWT`~WT `yyRWT`~WTW PVKV WST`WT PVMX JW/@ WW XpTST -YY _LTT`~W WW WYQWWT WTTS`WT [`WT _TWT`VK

YQ XS &JY/@ XMWT NPVWWT NRSWT NSfTTTTpT@ PVTVKY fSYS (64) Thuaj: O ithtar t librave t par35! Ejani te nj fjal q sht e drejt dhe e prbashkt mes nesh dhe jush: Q t mos adhurojm askend prve Allahut, q t mos i vm shok Atij n adhurim, dhe q asnj prej nesh t mos marr t tjer pr zot prve Allahut. Pastaj, n qoft se ata largohen, thuaju: Dshmoni pr ne se jemi musliman36. Argumenti i dshmis se Muhamedi sht i Drguar i Allahut sht Fjala e t Lartsuarit:

`WV S{:W cSW YQ S|YSKV eXW Y`~VW `yPRYWW }XW S|`~VW fkYY`S

19

:WW vNSYRK PVMX NSST`W~Y JW/@ WkYYo` STV WPY@ :TWWTS NS~YSTW WlVJ@ NST`STW &WllTW{QW@ Y.WW SY YWTQX~TWW

20

Shkalla e dyt- Imani (Besimi) Ai i ka mbi shtatdhjet deg, m e larta sht fjala La ilahe il-lall-llah, e m e ulta sht largimi i pengesave nga rruga, e turpi sht deg e imanit. Pjest prbrse t tij jan gjasht: T besosh n Allahun, engjjt e Tij, librat e Tij, t drguarit e Tij, Ditn e Fundit dhe n Prcaktimin, i mir apo i keq qoft. Argument pr kto gjasht pjes prbrse jan fjalt e t Lartsuarit:

`~TPV QWYi

21

`PV{WWTW VW XXW

22

uditm: Po e pyet dhe po ia vrteton. Ai tha: "M trego, 'sht imani? (Pejgamberi) Tha: "T besosh Allahun, engjjt e Tij, librat e Tij, t drguarit e Tij, Ditn e fundit dhe t besosh n t caktuarit e Tij t t mirs dhe t keqes". Tha: "T vrtetn e the". Tha: "M trego 'sht ihsani?" (Pejgamberi) Tha: "Ta adhurosh Allahun sikur ta shohsh, sepse edhe pse ti nuk e sheh, Ai vrtet t sheh ty". Tha: "M trego 'sht asti (i fundit, dita e shkatrrimit)?" (Pejgamberi) Tha: "Pr kt i pyeturi nuk di m shum nga ai q pyet". Tha: "M trego mbi shenjat e tij?" (Pejgamberi) Tha: "Kur robresha t'i lind vetes zonjush, kur t shihen barinjt kembzbathur, t zhveshur e t mjer se si garojn n ndrtimin e godinave t mdha". Pastaj shkoi, kurse un mbeta nj koh. Pastaj (i Drguari) tha: "O Umer, a e di kush ishte pyetsi?" Thash: "Allahu dhe i Drguari i Tij m s miri e din". Tha: "Vrtet ishte Xhibrili, erdhi t'ua msoj fen tuaj".

PARIMI I TRET

Njohja e t Drguarit tuaj, Muhamedit alejhis selam

Ai sht Muhammedi, i biri i Abdullahut, i biri i Abdulmutalibit, i biri i Hashimit. Hashimi sht prej fisit Kurejsh, Kurejsht jan arab, e arabt jan prej pasardhsve t Ismailit48, birit t Ibrahim Halilit49, paqja e shptimi i Zotit qoft pr t dhe pr t Drguarin ton. Ka jetuar 63 vite, prej tyre 40 vite para drgimit dhe 23 vjet si i drguar (nebij dhe resul50). U shpall i drguar Nebij me fjaln Lexo, e u shpall i 48 Pasardhsit e Ismailit n t vrtet jan arab t arabizuar, e kjo ndodhi pas martess s Ismailit me nj vajz arabe dhe jets s tij dhe pasardhsve t tij me arab. 49 T dashurit t Allahut, babait t pejgamberve 50 Dy lloje pejgambersh. Nebij jan pejgambert q nuk kan legjislatur t re por thrrasin n ligjet e t drguarve para tyre, e Resul jan pejgambert q kan legjislatur t re.


23

drguar Resul me kaptinn El Muddethir. Vendlindja e tij sht Mekka, ku e drgoi Allahu pr t trhequr vrejtjen nga shirku dhe t thrras n Tevhid. Argument pr kt sht Fjala e t Lartsuarit:

WQSTKVH;TTW SPYJTS

24

QWMX WYPV@ SSHPVTWWT SVMX;HTTVW

25

Argumenti i shprnguljes nga Sunneti sht fjala e tij (Muhamedit) sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem: Nuk ndrprehet shprngulja, derisa t ndrprehet pendimi, e nuk ndrprehet pendimi derisa t lind dielli nga perndimi. Pasi u vendos n Medine u urdhrua me ligjet e tjera t Islamit si jan Zekati, Agjrimi, Haxhi, Ezani, Xhihadi, Urdhrimi n t mir dhe Ndalimi nga e keqja, e t tjera nga ligjet e Islamit. U bazua n kto rreth dhjet vite. Vdiq, Allahu i qoft paqe e rehati. Mbeti vetm feja e tij, e kjo sht feja e tij: Nuk la t mir e q nuk e udhzoi popullin n t, e nuk la t keqe e q nuk trheqi vrejtjen prej saj. E mira n t ciln udhzoi sht: Besimi n nj Zot (Tevhidi) dhe do gj q Ai e don dhe sht i knaqur me t. E e keqja nga e cila na trheqi vrejtjen sht: Shirku dhe do gj q e urren Allahu dhe e refuzon. E drgoi Allahu te t gjith njerzit dhe e obligoi respektin pr t pr t dy grupimet: Njerzit dhe xhindt. Argument pr kt sht Fjala e t Lartsuarit:

`ST WQSTKVH;TTWT PV@ YPMX SSW JY/@ `S|`~VMX [T~YW Thuaj (O Muhamed): O njerz! Vrtet q un jam sjell tek ju t gjith si i Drguar i Allahut56. E plotsoi Allahu me t Fen, e argument pr kt sht Fjala e t Lartsuarit:

WW~

26

PVTMX tQYT~W SPVTXMW WSQYT~QW (30) JyR `RPVTMX W`WT YWHTW~Y

27

Dhe Allahut i prkasin sht n qiej dhe gjith sht n tok, q Ai ti shprblej ata q bjn t keqen me at q ata kan br dhe q Ai ti shprblej ata q bjn t mirn me m t mirn61. E ai q e mohon ringjalljen sht qafir, e argumenton kt Fjala e t Lartsuarit:

WWW WYPV@ NvSWV KV VP &NSTW`TS `ST uVWT QYTWW QWSTW`TSV QWR WQSQWWTSV WY &`S

28

pejgamber, prej Nuhit e deri te Muhamedi, q ti urdhrojn ata ta adhurojn vetm Allahun Nj dhe ti ndalojn nga adhurimi i tagutve65. Argument pr kt sht Fjala e t Lartsuarit:

`WVW WTT`WWT QXS{ xTTQWRK ZSWQ gKV NSST`@ JW/@ NSYWT`@W $SHTJ@

Dhe me t vrtet q Ne kemi uar te do popull t Drguar (duke shpallur): Adhuroni vetm Allahun dhe shmanguni e rrini larg Tagutit66. Allahu e obligoi pr t gjith robrit e Tij mohimin e Tagutit dhe besimin n Allahun. Thot Ibnul Kajjimi, Allahu e mshiroft: Domethnia e fjals Tagut sht do gj q robi e kalon me t kufirin e t adhuruarit, t pasuarit dhe t respektuarit. Tagutt jan shum por kryesor jan pes: Iblisi, Allahu e mallkoft; Ai q adhurohet e sht i knaqur me kt; Ai q i thrret njerzit q ta adhurojn; Ai q pretendon se e din Diturin e Fsheht67 dhe Ai q sundon e gjykon me ligj tjetr nga ai q e zbriti Allahu. Argument pr kt sht Fjala e t Lartsuarit:

:W WW

29

sigurt q nuk thyhet kurr. Dhe Allahu sht Gjithdgjuesi, i Gjithdituri 69 . Kjo sht domethnia e fjals La ilahe il-lall-llah. Thuhet n hadith: Kreu i shtjes sht Islami, shtylla e tij sht namazi e kulmi i tij Lufta n Rrugn e Allahut-Xhihadi. Allahu sht Ai q di m s miri.

Prfundoi sqarimi i tri parimeve.

69 El Bekare 256


Documents

tri parimet themelore