TÜRK CEZA KANUNUNDA AİLE HUKUKUNDAN KAYNAKLANAN

TC

BAŞKENT UumlNİVERSİTESİ

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTUumlSUuml

KAMU HUKUKU YUumlKSEK LİSANS PROGRAMI

TUumlRK CEZA KANUNUNDA

AİLE HUKUKUNDAN KAYNAKLANAN

YUumlKUumlMLUumlLUumlKLERİN İHLALİ

YUumlKSEK LİSANS TEZİ

HAZIRLAYAN

Sezin Duygu TUNCER

TEZ DANIŞMANI

ProfDrZeki HAFIZOĞULLARI

ANKARA ndash2015

ii

KABUL ve ONAY SAYFASI

Sezin Duygu Tuncer tarafından hazırlanan ldquoTuumlrk Ceza Kanununda Aile Hukukundan

Kaynaklanan Yuumlkuumlmluumlluumlklerin İhlalirdquo adlı bu ccedilalışma juumlrimizce Yuumlksek Lisans Tezi

olarak kabul edilmiştir

Kabul (sınav) Tarihi15062015

(Juumlri Uumlyesinin Unvanı Adı-Soyadı ve Kurumu) İmzası

Juumlri Uumlyesi ProfDrKudret GUumlVEN-Başkent Uumlniversitesi

Juumlri Uumlyesi ProfDrZeki HAFIZOĞULLARI-Başkent Uumlniversitesi

Juumlri Uumlyesi ProfDr Muharrem OumlZEN-Ankara Uumlniversitesi

Onay

Yukarıdaki imzaların adı geccedilen oumlğretim uumlyelerine ait olduğunu onaylarım

helliphellip20hellip

Prof Dr Doğan TUNCER

Enstituuml Muumlduumlruuml

i

İCcedilİNDEKİLER

İCcedilİNDEKİLER i

KISALTMALAR iv

GİRİŞ 1

BİRİNCİ BOumlLUumlM 10

TUumlRK HUKUK DUumlZENİNDE AİLE KURUMU 10

1 GENEL OLARAK AİLE 10

11 Ailenin Korunmasının Oumlnemi 10

12 Tuumlrk Hukuk Duumlzeninde Aile Ve Ailenin Korunması 12

2 KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA AİLENİN KORUNMASINA İLİŞKİN

DUumlZENLEMELER 21

3 AİLE HUKUKUNA HAcircKİM OLAN TEMEL İLKELER 25

31 Ferdiyetccedililik İlkesi 25

32 Devamlılık ve Birlik İlkesi 25

33 Ailenin ve Ccedilocukların Korunması İlkesi 26

34 Eşitlik İlkesi 27

4 AİLE HUKUKUNDAN KAYNAKLI YUumlKUumlMLUumlLUumlKLER 29


42 Sadakat Yuumlkuumlmluumlluumlğuuml 32

43 Karşılıklı Yardım ve Dayanışma Yuumlkuumlmluumlluumlğuuml 33

44 Ccedilocukların Bakım Goumlzetim ve Eğitimi Yuumlkuumlmluumlluumlğuuml 34

45 Birlikte Yaşama Yuumlkuumlmluumlluumlğuuml 39

46 Evlilik Birliğini Birlikte Youmlnetme Yuumlkuumlmluumlluumlğuuml 40

5 AİLE HUKUKUNA İLİŞKİN MEDENİ-CEZAİ YAPTIRIMLAR 41

İKİNCİ BOumlLUumlM 44

BAKIM EĞİTİM VE DESTEK OLMA YUumlKUumlMLUumlLUumlĞUumlNUuml YERİNE GETİRMEME

SUCcedilU 44

1 FAİL HUKUKİ KONU MAĞDUR 44

11 Fail 44

12 Hukuki Konu 46

13 Mağdur 46

ii

2 SUCcedilUN UNSURLARI 47

21 Fiil 47

22 Hukuka Aykırılık 54

23 Kusurluluk 56

3 SUCcedilUN ORTAYA CcedilIKIŞ BİCcedilİMLERİ 57

31 Teşebbuumls 57

32 İccediltima 57

33 İştirak 58

4 SUCcedilUN HALLERİ 59

5 YAPTIRIM KOVUŞTURMA VE ZAMANAŞIMI 59

UumlCcedilUumlNCUuml BOumlLUumlM 65

HAMİLE KADINI TERK SUCcedilU 65

1 GENEL OLARAK 65



31 Fiil 67

311 Fail İle Hamile Eşin Evlilik Birliğinin Devam Etmekte Olması 69

312 Failin Kendisinden Hamile Kaldığını Bildiği Kadınla Suumlrekli Birlikte

Yaşaması 70

313 Hamile Eş Veya Suumlrekli Birlikte Yaşarken Gebe Kadının Ccedilaresiz Durumda

Terk Edilmesi 72

314 Gebeliğin TCK 2332rsquodeki Succedilun Oumln Şartı Olması Ve Soruşturmada

Tespitinin Zorunlu Bulunması 75

315 TCK 2332rsquodeki Succedilta Erkeğin Kadının Gebeliğini Bilmesi Koşulu 77

316 TCK 2332rsquodeki Succedilta Erkeğin Hamile Kadını Ccedilaresiz Durumda Terki

Koşulu 79

317 Taşıyıcı Ya Da Sperm Bağışccedilısı Kişilerin TCK 2332 Madde Gereğince

Sorumluluklarının Bulunup Bulunmadığı 80


33 Kusurluluk 83


41 Teşebbuumls 84

42 İccediltima 84

iii

43 İştirak 85



DOumlRDUumlNCUuml BOumlLUumlM 87

MADDİ VE MANEVİ OumlZEN NOKSANLIĞI SEBEBİ İLE CcedilOCUKLARIN 87

AHLAK GUumlVENLİK VE SAĞLIĞINI TEHLİKEYE SOKMA SUCcedilU 87



21 Fiil 89


23 Kusurluluk 93


31 Teşebbuumls 93

32 İccediltima 93

33 İştirak 94


SONUCcedil 95

KAYNAKCcedilA 98

iv

KISALTMALAR

AİHM Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi

AUumlHFD Ankara Uumlniversite Hukuk Fakuumlltesi Dergisi

AUumlHFD Atatuumlrk Uumlniversitesi Hukuk Fakuumlltesi Dergisi

Bkz Bakınız

BM Birleşmiş Milletler

C Cilt

CEDAW Kadınlara Karşı Her Tuumlrluuml Ayrımcılığın Oumlnlenmesine Dair

Soumlzleşme

Ccedilev Ccedileviren

E Esas

ET Erişim Tarihi

K Karar

No Numara

RG Resmi Gazete

S Sayı

s Sayfa

t Tarih

TMK Tuumlrk Medeni Kanunu

TCK Tuumlrk Ceza Kanunu

v

YCD Yargıtay Ceza Dairesi

YG Yargıtay

YCGK Yargıtay Ceza Genel Kurulu

YHGK Yargıtay Hukuk Genel Kurulu

YİBK Yargıtay İccediltihadı Birleştirme Kararı

1

GİRİŞ

I

Aile soumlzluumlkte ldquoEvlilik ve kan bağına dayanan karı koca ccedilocuklar kardeşler

arasındaki ilişkilerin oluşturduğu toplum iccedilindeki en kuumlccediluumlk birlikrdquo olarak

tanımlanmaktadır1 Buumltuumln insan toplumlarında bulunan bir ilk gruptur insanın en derin ve

koumlkluuml kısmen organik nitelikteki oumlzelliklerine dayanan aile evrensel bir sosyal kurumdur2

Gerccedilekten kişi yaşamına aile iccedilinde başlar Nitekim insan aile iccedilinde doğmuş olmakla

kalmaz aynı zamanda aile ccedilevresinde edindiği ve insan ve vatandaş olarak kaderini

belirleyen unsurlardan biri olan eğitimle biccedilimlenir ve gelişir3 Her toplum yapısının

değişmez gerccedileği her bireyin bir aile iccedilerisinde doğduğudur4 Toplumcu duumlşuumlncede aile

insanın fikri ve fizik gelişmesi hislerinin yeşerebilmesi iccedilin varlığı kaccedilınılmaz şekillerden

biridir

Bir toplumu meydana getiren en esaslı unsur ailedir5 Bu nedenle evlilik ve aile

toplumun temelidir6 Bu nedenledir ki toplumlar aileye goumlre şekillenir ve guumlccedillenir Aile

iccedilinde birlik ve beraberlik olmadığı suumlrece o toplumda da birliğin sağlanması muumlmkuumln

değildir Feyzioğlursquona goumlre aile esasına dayanmayan bir toplum harccedilsız yapılmış bir bina

gibidir en kuumlccediluumlk bir sarsıntıya dayanamaz oumlyle bir toplumda yaşayan insanlar ruumlzgacircrın

esintisine goumlre youmln değiştiren sokaklarda suumlruumlklenen yapraklar gibidir bu tuumlr kişilerin

meydana getirdiği toplumlar ise duumlzenden faziletten uumlmit ve ccedilalışma azminden yoksun

1httpwwwtdkgovtrindexphpoption=com_btsamparama=kelimeampguid=TDKGTS53f62c0db4cc3120809

658 ldquoa (aile) 1 top b Evlilik ve kan bağına dayanan karı koca ccedilocuklar kardeşler arasındaki ilişkilerin

oluşturduğu toplum iccedilindeki en kuumlccediluumlk birlik Birbirlerine nasıl tutkun yangın bir aile olduklarını sayıp

doumlktuuml -L Tekin 2 Aynı soydan gelen veya aralarında akrabalık ilişkileri bulunan kimselerin

tuumlmuuml Kendilerinin hangi asil aileye mensup olduklarını bilmiyorum -N Hikmet 3 Birlikte oturan hısım

ve yakınların tuumlmuuml 4 hlk Eş karı 5 Aynı gaye uumlzerinde anlaşan ve birlikte ccedilalışan kimselerin buumltuumlnuuml 6

Temel niteliği bir olan dil hayvan veya bitki topluluğu familyardquo 2 DOumlNMEZER Sulhi Sosyoloji 9 baskı Ankara1984 s214

3TOROSLU Nevzat Ailenin Korunması Youmlnuumlnden Ceza Kanununda Yapılması Gereken Değişiklikler

Tuumlrkiyersquode Ailenin Değişimi Yasal Accedilıdan İncelemeler Tuumlrk Sosyal Bilimler Derneği 1984 Ankara s 153 4 DİNCcedilKOL Bihterin Devlet-Aile Hukuk Araştırmaları Dergisi C9S1-3 1995 s 126

5 KAPLAN İbrahim Sosyal Guumlvenlik ve Sağlık Yasalarında Aileyi Koruyucu Huumlkuumlmler- Bu alanda

yapılması gerekli Yasal Duumlzenlemeler Tuumlrk Sosyal Bilimler Derneği ldquoTuumlrkiyersquode Ailenin değişimi-Yasal

Accedilıdan İncelemelerrdquo Ankara 1984 s 165 6 1982 Anayasası 41 madde ldquoAile Tuumlrk toplumunun temelidir ve eşler arasında eşitliğe dayanır

2

olurlar7 Kişiler aile yuumlkuumlmluumlluumlklerini getirmemeye başlayınca toplum guumlcuumlnuuml

kaybetmeye başlar8

Geccedilmişe bakıldığında oumlzel hukukun konusu olan aileye 20 yuumlzyıla kadar ceza

hukuku ile muumldahale edilmesi doğru bulunmamış muumldahale halinde ailenin suumlkucircn ve

huzurunun bozulacağından endişe edilmiştir Ccedilok eski ccedilağlardan beri buumltuumln toplumlarda

aile erkeğin egemenliği ve kadının tutsaklığı temeli uumlzerine kurulmuş sosyal bir buumltuumln

olarak yaşamını suumlrduumlruumlyordu9 Bu nedenle sanayi devrimine kadar aile yuumlkuumlmluumlluumlklerinin

ihlaline cezai yaptırım uygulanmazken zina fuumlcur nesep succedilları ccedilok evlilik gibi sayılı

konulara ceza kanunlarında yer verilmiştir10

Oysa 20 yuumlzyılda duumlnyanın geccedilirdiği iki

buumlyuumlk savaş iki buumlyuumlk etkiyi aile uumlzerinde yapmış gelenek ve oumlrf ve adetlerdeki

yumuşamalar aile iccedilindeki dayanışma ve onun iccedilin fedakacircrlık duygusunu geniş oumllccediluumlde

zedelemiştir11

Eski devirlerde aileler bireylerinin geccedilimi oturma yeme ve giyme neslin devamı

ve karşılıklı anlayış ve sadakat duyguları ccedilerccedilevesinde birlikte yaşayan geniş topluluklar

olarak vuumlcut bulmaktaydı Bu tip ailelerde aile bireyleri bir reisin hacirckimiyeti altında

toplanan ve onun himayesinden yararlanan birer ldquokabilerdquo biccediliminde yaşarlardı 12

Yetişen

ve evlenen ccedilocuklar aile ocaklarını terk etmezler evin ve ailenin devamlılığı ve refahı iccedilin

birlikte ccedilalışırlardı

Aile duumlzenine ilişkin succedillara I Duumlnya Savaşına kadar genel adaba aykırı succedillara

oranla fazla oumlnem verilmemiş bunlar ccediloklukla adab ve ahlaka karşı işlenen succedilların bir

cuumlzrsquouuml gibi sayılmış ve sayıları sınırlı kalmıştır 13

Manzini aile duumlzeninin korunabilmesinin

ahlak ve adaba karşı işlenen succedilların korumak istediği hukuki değerlerle muumlmkuumln

olacağını duumlşuumlnmektedir14

Ona goumlre ldquoAdab cinsi ilişkilerin ahlakiliği serbestliği ve iffet

duygusunun dokunulmazlığı iccedilin gerekli sayılan sınırlara uyulmasından oluşur İffetsizce

7 Bkz FEYZİOĞLU Fevzi Necmeddin Aile Hukuku Fakuumllteler Matbaası İstanbul 1971 s 1

8 DOumlNMEZER Sosyoloji s215

9 VELİDEDEOĞLU Hıfzı Veldet Ailenin Ccedililesi Boşanma Ccedilağdaş Yayınları İstanbul 1976s5

10ARTUK Mehmet Emin ldquoCeza Hukukunda Aile Duumlzeni Aleyhine Cuumlruumlmlerrdquo Hukuk Araştırmaları

Dergisi C9 S1-31995 11

DOumlNMEZER Sosyoloji s 225 12

Bkz FEYZİOĞLU s3 13

DOumlNMEZER Sulhi Ceza Hukuku Oumlzel Kısım 5 Bası Filiz Yayınevi İstanbul 1983 s30 14

DOumlNMEZER Ceza Hukuku Oumlzel Kısım s30

3

hoşgoumlruuml toplumu bozar ve kundaklar oumlnceleri aile iccedilinde bilinmese bile aile duumlzenini

dolayısıyla ve daima ihlal eder 15

rdquo

Sanayi devrimi ve 1 Duumlnya Savaşına kadar aile duumlzenine ilişkin succedillara bakış accedilısı

bu şekildeyken suumlreccedille birlikte toplum ve ekonomik şartlar değişmeye başlamış ve aile de

bu değişikliklerden etkilenmiştir

Sanayi devrimi ile koumlyden kente goumlccedil başlamış buumlyuumlk sanayi kentleri oluşmuştur

Teknolojinin ve bilimin gelişmesi ile ccedilocuk oumlluumlmleri azalmaya ve nuumlfus artmaya

başlamıştır Koumlylerde yaşayan geniş aile yerini şehirde yaşayan ve tuumlm bireylerin ccedilalıştığı

aileye bırakmıştır16

Osmanlıda da yabancı kapitalizminin iktisadicirc ve moral tesirleriyle eski

tip ailenin sarsılmaya başlaması moda duumlşkuumlnluumlğuumlne israf ve tuumlketime doumlnuumlk harcamanın

artmasına konakların ccediliftliklerin ve baba ocaklarının parccedilalanıp dağılmasına sebep

olmuştur17

Evinde oturan kadın buumlyuumlk harbin devamı suumlresince ve onu takip eden yıllarda

karşısında bulduğu geccedilim derdi ve iktisadicirc zorlukları yenebilmek iccedilin kocasından boşalan

yeri doldurmak uumlzere sınaicirc ve ticaricirc muumlesseselerde ccedilalışmaya başlar18

Sanayi devrimi ve 1 Duumlnya savaşı sonrasında oluşan bu yeni duumlzen kapsamında

yasa koyucular aile iccedilerisinde huzurun sağlanması halinde toplumun da huzurunun

sağlanacağına inanmış ve bu doğrultuda duumlzenlemeler yaparak ceza kanununa

eklemişlerdir Bu eğilimlerde olan Almanya Danimarka Yunanistan Norveccedil ve İtalya gibi

devletler aile hukukundan ccedilıkan yuumlkuumlmluumlluumlklerin yerine getirilmemesini cezalandırmak ve

aile duumlzenini koruma amacını guumlden succedillar iccedilin kanunlarda ayrı boumlluumlmler accedilmak yoluna

gitmişlerdir Biri liberal diğeri otoriter eğilimli iki kanun İsviccedilre ve İtalyan Ceza

Kanunları aileye karşı işlenen succedillara 2 ayrı bab ayırmıştır19

Yapılan duumlzenlemelerle

amaccedillanan aileyi oluşturan bireylerin oumlzel hukuktan kaynaklanan goumlrev ve

yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmelerinin bir nevi muumleyyidelerle garanti altına alınmaya

ccedilalışılması olarak yorumlanabilecektir

15

MANZİNİ Trattato di Diritto Penale Italiano cVI s500no233 aktaran DOumlNMEZER Ceza Hukuku Oumlzel

Kısım s31 16

ATALAY Beşir Sanayileşme ve Sosyal Değişme DPT Yayını Ankara 1983s33 17

UumlNAL Mehmet Medeni Kanunun Kabuluumlnden Oumlnceki Tuumlrk Aile Hukukuna İlişkin Duumlzenlemeler ve

Oumlzellikle 1917 Tarihli Hukuk-i Aile Kararnamesi AUumlHFD Cilt 34 sayı 1-4 Ankara 1978 s214 18

UumlNAL s 215 19


4

Kocanın işini evden dışarıya taşıması evdeki otoritesini azaltmış kadın da

ccedilalışıyorsa otorite daha da zayıflamıştır Buumlyuumlk aile dayanışmasına dayalı hizmetlerin bir

kısmı (sağlık emniyet ccedilocuk bakımı iccedilin tesis işsizlik sigortası gibi) devlete geccedilmiştir

Buumlyuumlk kentlerde ailenin dini eğitim ve koruma goumlrevleri evden tamamen uzaklaşmıştır20

İşte ortaya ccedilıkan bu yeni ekonomik ve sosyal durum karı-kocaların birbirlerine ve

ccedilocuklarına karşı yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmemesine ve aile bağlarının zayıflamasına

sebep olmuştur

I Duumlnya Savaşırsquondan kısa bir suumlre sonra II Duumlnya Savaşı meydana gelmiş savaş

sonrasında toplumlarda genel adab ve ahlaka ilişkin yaklaşımların gevşemeye başladığı

yasal duumlzenlemelerin toplum hayatını yeteri kadar karşılamadığı goumlzlemlenmiştir21

Bu

durumun kadın oumlzguumlrluumlğuumlne kadın haklarına etkisi olmamasının olanağı yoktu22

Yaşanan

bu suumlreccedil sonrasında ekonomi ve sosyal gereksinimler sosyal devlet sisteminin

benimsenmesine sebep olmuştur

Yeni bir sınıfın işccedililerin oluşturduğu ve sayıları kısa suumlrede yuumlz binleri bulan

kuumltlenin insancıl sorunlarını sadece yasa karşısında eşitliği sağlamakla yetinen soumlzleşme

oumlzguumlrluumlğuumlnuuml ileri suumlrerek sermaye sahibi ile işccedili arasından ccedilekilen liberal bir siyasal

tutumla ccediloumlzmek muumlmkuumln değildi23

Sermaye sahibi ile işccedililer arasındaki bu eşitsizlik

yepyeni bir duumlşuumlnce akımını doğurdu Sosyalizm 24

hellip Yaşanılan tuumlm sıkıntılar devletin

sosyal ve ekonomik alanlara muumldahalesini zorunlu kılmıştır Boumlylelikle sosyal devlet

ortaya ccedilıkmıştır Sosyal devletle 25

elde edilmek istenen demokrasinin ekonomik ve siyasal

20

ATALAY s35 21

DOumlNMEZER Ceza Hukuku Oumlzel Kısım s33 22

VELİDEDEOĞLU s7 23

MUMCU AhmetKUumlZECİ Elif İnsan Hakları ve Kamu Oumlzguumlrluumlkleri Turhan Yayınevi Ankara 2011

s75 24

MUMCUKUumlZECİ s75 25

AYM 26-27091967 tarih ve 196729K Sayılı kararı RG 19101968t No 13031 ldquoSosyal devlet ferdin

huzur ve refahını gerccedilekleştiren ve teminat altına alan kişi ve toplum arasında denge kuran emek ve sermaye

ilişkilerini dengeli olarak duumlzenleyen oumlzel teşebbuumlsuumln guumlvenlik ve kararlılık iccedilinde ccedilalışmasını sağlayan

ccedilalışanların insanca yaşaması ve ccedilalışma hayatının kararlılık iccedilinde gelişmesi iccedilin sosyal iktisadicirc ve malicirc

tedbirler alarak ccedilalışanları koruyan işsizliği oumlnleyici ve millicirc gelirin adalete uygun biccedilimde dağılmasını

sağlayıcı tedbirler alan adaletli bir hukuk duumlzeni kuran ve bunu devam ettirmeye kendini yuumlkuumlmluuml sayan

hukuka bağlı kararlılık iccedilinde ve gerccedilekccedili bir oumlzguumlrluumlk rejimini uygulayan devlet demektirrdquo

ldquoSosyal hukuk devleti guumlccedilsuumlzleri guumlccedilluumller karşısında koruyarak gerccedilek eşitliği yani sosyal adaleti ve

toplumsal dengeyi sağlamakla yuumlkuumlmluuml devlet demektir Ccedilağdaş devlet anlayışı sosyal hukuk devletinin

tuumlm kurumlarıyla Anayasarsquonın soumlzuumlne ve ruhuna uygun biccedilimde kurulmasını gerekli kılar Hukuk devletinin

amaccedil edindiği kişinin korunması toplumda sosyal guumlvenliğin ve sosyal adaletin sağlanması yoluyla

gerccedilekleştirilebilir () Anayasarsquonın Cumhuriyetin nitelikleri arasında yer verdiği sosyal hukuk devletinin

dayanaklarından birini oluşturan sosyal guumlvenlik kavramının iccedilerdiği temel esas ve ilkeler uyarınca toplumda

yoksul ve muhtaccedil insanlara Devletccedile yardım edilerek onlara insan onuruna yaraşır asgaricirc yaşam duumlzeyi

5

temellerini değiştirmeksizin sosyal guumlvenliği ve sosyal adaleti sağlamak iccedilin yapılan

faaliyetleri geliştirmektir Bu nedenle devlet sosyal ve ekonomik yaşama muumldahale eder26

Modern ailenin yapısında maddi ve manevi mutlak ortaklık esası yerine

ferdiyetccedililik prensibi ağır basmaktadır Buguumln prensip itibariyle ailenin buumltuumln fertleri

kendi başlarına muumllkiyet sahibi olabilir ve aile dışında ekonomik faaliyette bulunabilirler27

Geniş ve ekonomik anlamda birbirine bağımlı eski aile tuumlruumlnden ana-baba ve ccedilocuklardan

oluşan ccedilekirdek aileye doumlnuumlşen modern ailede yetişkin ccedilocukların aileden ayrılması iccedilin bir

engel bulunmamaktadır28

Yaşanılan tuumlm bu toplumsal suumlreccedille birlikte kadının ve ccedilocuğun sosyal

durumlarının değişmesi ceza hukuku anlamında da değişiklikler yapılmasına sebep

olmuştur Sanayi devrimiyle kadınların da iş hayatına girmesi ile kadın ile erkeğin kanun

oumlnuumlnde eşitliği ccedilok daha belirgin bir biccedilimde oumln plana ccedilıkmıştır Bunun yanı sıra

ccedilalışmayan ve ekonomik anlamda bağımlı olan kadınların da korunması gerekmiştir Yine

ccedilocukların toplumun geleceği olduğu gerccedileği karşısında sağlıklı ve başarılı nesiller iccedilin

ccedilocukların korunmasına iyi eğitim alabilmelerine ve maddi ndashmanevi destek alabilmelerine

ilişkin gerek oumlzel hukukta gerekse kamu hukukunda duumlzenlemeler yapılması gerekmiştir

İtalyan Kanunun 29 maddesine bakıldığında ldquoCumhuriyet evlenme uumlzerine kurulu doğal

bir toplum olarak ailenin haklarını tanır Evlenme aile birliğini teminen kanunla belirlenen

sınırlar iccedilinde eşlerin ahlaki ve hukuki eşitliği uumlzerine kuruludurrdquo duumlzenlemesi ile aileye

ilişkin duumlzenlemeler yapıldığını goumlrmek muumlmkuumlnduumlr

Oumlzellikle 1 Duumlnya Savaşından sonra ortaya ccedilıkan ekonomik ve sosyal sebeplerle

aile muumlessesesinin zayıflaması karı kocanın birbirine ve ccedilocuklarına karşı goumlrevlerini

icrada laubalilik goumlstermeleri Ceza Kanunlarının bu yuumlkuumlmlerini ceza tehdidi ile

kuvvetlendirmelerini gerektirmiş ve bundan ailenin terki adı verilen ve aile hukukundan

doğan yuumlkuumlmluumlluumlklerin yerine getirilmemesinin succedil haline getirilmesini belirleyen bazı

succedillar meydana ccedilıkmıştır29

Ceza hukukunun bu konuda sağladığı koruma daima sınırlı

sağlanması boumlylece sosyal adaletin ve sosyal devlet ilkelerinin gerccedilekleşmesine elverişli ortamın yaratılması

gerekirrdquo AYM Kararları Dergisi Sayı 24 Ankara 1989 sf 451-452 26

OumlZBUDUN Ergun Tuumlrk Anayasa Hukuku Yetkin Yayınevi 2 Baskı Ankara 1992 s 103 27

TEKİNAY Selahattin Sulhi Tuumlrk Aile Hukuku2Baskı Fakuumllteler Matbaası İstanbul1971s1 28

TEKİNAY s 1 29

DOumlNMEZER Ceza Hukuku Oumlzel Kısıms443

6

olmuştur ve oumlyle de olacaktır Ccediluumlnkuuml evliliğin ve ailenin esası ve evlilik ve aile

ilişkilerinden doğan buumltuumln goumlrevler oumlncelikle bireyin iccedil değerlerine ilişkindir30

1947 yılında birccedilok huumlkmuuml değiştirilecek İtalyan Anayasası ile uyumlaştırılan 1930

tarihli İtalyan Ceza Kanununun gerekccedilesinde ailenin korunmasına ilişkin olarak Devletin

toplumun ccedilekirdeği olan ailenin hukuki-ahlaki durumuna dikkat etmesi gerektiği işaret

edildikten sonra aile topluluğunda ebeveynin soumlz ve oumlzellikle davranışlarıyla ilerde

vatandaş olacak ccedilocuklarının formasyonuna oumlrnek olduğu evdeki hava ahlak accedilısından ne

kadar temiz ya da bozuk olursa succedila o derece elverişli veya elverişsiz ortam hazırlandığı

vurgulanmıştır31

Duumlnyada yaşanan gelişim ve değişimler sonucunda bazı succedillar succedil olmaktan

ccedilıkartılırken aile hukukundan kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlklerin de yerine getirilmemesi succedil

olarak duumlzenlenmeye ve ceza kanunlarında yer almaya başlamıştır32

İşte guumlccedilluuml toplum iccedilin

ldquoailerdquo ve ldquoaile duumlzenirdquo yasa koyucular tarafından korunmakta ve aile birliğinin guumlccedillenmesi

iccedilin gerekli duumlzenlemeler yapılmaktadır

Uumllkemizin de taraf olduğu 1948 İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi madde 16rsquoda

aile ve evlenmeye ilişkin duumlzenleme yapılmıştır33

Beyannameye goumlre ldquoYetişkin her

erkeğin ve kadının ırk yurttaşlık veya din bakımlarından herhangi bir kısıtlamaya

uğramaksızın evlenme ve aile kurmaya hakkı vardır Evlenme soumlzleşmesi ancak

evleneceklerin oumlzguumlr ve tam iradeleriyle yapılır Aile toplumun doğal ve temel unsurudur

toplum ve devlet tarafından korunurrdquo

AİHS rsquonin 8 maddesinde ldquoHerkes oumlzel ve aile hayatına konutuna ve

haberleşmesine saygı goumlstermesi hakkına sahiptir Bu hakların kullanılmasına bir kamu

otoritesinin muumldahalesi ancak ulusal guumlvenlik kamu emniyeti uumllkenin ekonomik refahı

dirlik ve duumlzenin korunması succedil işlenmesinin oumlnlenmesi sağlığın ve ahlakın veya

başkasının hak ve oumlzguumlrluumlklerinin korunması iccedilin demokratik bir toplumda zorunlu olan

30

TOROSLU s 155 31

HDonnedieu de Vabres La Crise moderne du droit penal La politique criminelle des Etats authoritaires

Paris 1938 aktaran ARTUK s4 32

765 sayılı TCKrsquonun cuumlruumlmler başlıklı ikinci kitabının Adabı Umumiye ve Nizamı aile aleyhinde cuumlruumlmler

başlıklı 8 babının 5 faslında duumlzenlenen 440-444 maddeler arasında duumlzenlenen zina cuumlruumlmuuml440 madde

AYMrsquo nin 23061998 tarih ve 19983E199828K sayılı kararı ile 441 madde AYMrsquo nin 23091996 tarih

ve 199615E 199634K sayılı kararı ile 442443444 maddeler AYMrsquo nin 13071999 tarih ve 1994E

199930K sayılı kararı ile iptal edilmiştir 33

06041949 tarih ve 9119 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı RG 27051948t Sayı No7217

7

oumllccediluumlde ve yasayla oumlngoumlruumllmuumlş olmak koşuluyla soumlz konusu olabilirrdquo duumlzenlemesi ile aile

hayatına saygı goumlsterilmesini istemeyi temel bir insan hakkı olarak kabul etmiş bunun yanı

sıra yasalar ile belli şartların varlığı halinde kamu otoritesinin bu en temel insan haklarına

muumldahale edebileceği duumlzenlenmiştir AİHM aldığı kararda34

8 maddede yer alan ailenin

tanımını yapmıştır İşbu karara goumlre ldquosadece evliliğe dayalı ailelerle sınırlı olmamakla

birlikte başka de facto birliktelikleri de kapsamına alabilmektedir Bir ilişkinin aile

hayatına dacirchil olup olmadığına karar verirken birkaccedil faktoumlr oumlnemli olabilir ccediliftin birlikte

yaşaması ilişkinin uzunluğu ve ccedilocuk yaparak veya başka yollarla birbirlerine

bağlılıklarını kanıtlamaları gibihelliprdquo denilerek aile tanımlanmıştır Bu mahkeme kararı ile

transseksuumlel birey ile partnerinin ccedilocuğu arasında bir aile hayatının mevcut olduğunu kabul

etmiştir

1889 tarihli İtalyan Ceza Kanunursquondan veya maruf olan isimle Zanardelli

Kanunundan iktibas edilen 765 sayılı TCK rsquoda genel adab ve aileye ilişkin duumlzenlemeler

birebir alınmamıştır Bunun sebebi genel ahlak ve adaba ilişkin kuralların oumlrf ve adetlerin

toplumdan topluma değişim goumlstermesidir Doumlnmezerrsquo e goumlre bu durum zorunludur zira

ceza hukukunun ve kanunun yerli milli bir karakter taşımasını sosyal gerccedilekten

esinlenmesini ve bu gerccedileklerin kanunda direktif olmasını hiccedilbir konu genel adaba ve aile

duumlzenine ilişkin succedillar kadar gerektirmez35

Ceza kanunu iktibas edilirken bu kısma ilişkin

duumlzenlemeler milli ve mahalli karakterimize uygun olarak 8 Baprsquo da duumlzenlenmiştir 765

sayılı TCKrsquo da ldquoAdabı Umumiye ve Nizamı Aile Aleyhine Cuumlruumlmlerrdquo başlığı altında

ldquoŞahıslara Karşı Cuumlruumlmlerrdquo başlıklı dokuzuncu Baprsquo ın ldquoTerbiye ve İnzibat Vasıtalarının

Suistimali ve Aile Efradına Karşı Fena Muamelerdquo başlıklı Altıncı fasılında 477 478 ve

479 maddeleridir Aile Hukukundan Kaynaklı Yuumlkuumlmluumlluumlklerin İhlali 765 sayılı TCKrsquo da

duumlzenlenmemiştir36

34

XYZBirleşik Krallık Davası

httphudocechrcoeintsitesengpagessearchaspxappno[2183093]itemid[001-58032]

(05052015) 35


ldquohellipGuumlnuumlmuumlz ailesini yakından ilgilendirmesine karşılık kaynak kanuna uygun olarak kanunumuzun

duumlzenlemediği bir konu da ldquo aile yardımınardquo ilişkin yuumlkuumlmluumlluumlkleri (veya oumldevler) ve bunları ihlal eden

fiillerdir Halen modern ceza yasamalarının bazıları parccedilalanması ve dağılması sonucunu doğurabilecek

tehlikelere karşı ailenin buumltuumlnluumlğuumlnuuml sağlamlaştırmak amacıyla bir zamanlar hukuk duumlzenin değil fakat

sadece ahlakın ihlali olarak bilinen bu gibi fiilleri cezalandırma yoluna gitmişlerdir Yardım etmek

başkalarının maddi ve manevi ihtiyaccedillarını karşılamak anlamına gelir Ailenin mahiyeti ve ahlaki-sosyal

fonksiyonu nazara alındığında ldquoaile yardımınardquo ilişki yuumlkuumlmluumlluumlklerin iccedileriğinin de sadece maddi ve

ekonomik değil fakat aynı zamanda manevi nitelikte olabileceğine kuşku yoktur Şu halde ceza hukuku

reformunun aileyi terk etmek suretiyle aile reisliği veya eş sıfatına ilişkin yardım goumlrevlerinden kaccedilınma

8

Uumllkemiz de AİHS imzaladıktan sonra uumllke iccedilerisinde temel hak ve oumlzguumlrluumlklerin

korunması iccedilin gerekli duumlzenlemeleri yapmış ccedileşitli kanunlarla soumlzleşmeye uyum

sağlanılmıştır Bu paralelde 01062005 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren 5237 sayılı Tuumlrk Ceza

Kanunursquonun37

ldquoTopluma Karşı Succedillarrdquo başlıklı 3 kısmın sekizinci boumlluumlmuumlnde ldquoAile

Duumlzenine Karşı Succedillarrdquo başlığı altında yer verilmiştir TCK 230-234maddelerde beş ayrı

succedila ilişkin duumlzenleme yapılmıştır

TCK 230 maddede ldquobirden ccedilok evlilik hileli evlenme dinsel toumlrenrdquo38

TCK 231

maddede ldquoccedilocuğun soy bağını değiştirmerdquo 232 maddede ldquoaynı konutta birlikte yaşayan

veya idaresi altında bulunan bireye koumltuuml muamelerdquo 233 maddede ldquoaile hukukundan

kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlklerin ihlalirdquo ve 235 maddede ldquoccedilocuğun kaccedilırılması ve

alıkonulması succedilurdquo duumlzenlenmiştir

Guumlnuumlmuumlzde ailenin ceza kanunlarında duumlzenlenen yaptırımlarla korunmasının

doğru veya yanlış olmasına ilişkin tartışmalar aşılmıştır Boumlylece aile ve suumlrekli

birliktelikte yaşanılan hamile kadın ve ccedilocuk cezai himayenin konusu yapılmıştır Kanun

koyucu ceza kanununda yaptığı duumlzenlemeler ile aileyi korumak yoluna gitmiştir

Guumlnuumlmuumlzde tartışma konusunun ailenin ceza kanunundaki yaptırımlarla korunması değil

ceza kanununda yapılan bu duumlzenlemelerle bireylerin oumlzel hayatları ve kişisel alanlarına ne

kadar muumldahale edilebileceği olduğudur Bu değerlendirmenin tam ve doğru olarak

yapılabilmesi iccedilin TCK lsquonın ldquoAile Duumlzenine Karşı Succedillarrdquo başlıklı 8 Boumlluumlmdeki succedillara

konu fiillerin mağdurun durumunun ve korunan değerin kişi hak ve oumlzguumlrluumlklerine zarar

verip vermediği youmlnuumlnde değerlendirilmesi gerektiği kanaatindeyiz Bu boumlluumlmde

duumlzenlenen 5 succedil iccedilin de yasa koyucunun aileye ilişkin yaptırımlar koyarak kişinin temel

velayet veya vesayeti altındaki kimselere yahut eşe aile malları suumlrekli olarak maledinme veya israf etme ve

reşit olmayan veya ccedilalışamayan fuumlru ile usule kardeşe ve kendi kusuru olmaksızın ayrılığına karar verilen

eşe yaşamaları iccedilin gerekli olan araccedilları sağlamama fiillerini ceza muumleyyidesi altına alması gerekmektedir

Ancak sonuncu durumda ceza muumleyyidesi altına alınması savunulan husus medeni kanunun oumlngoumlrduumlğuuml

bakım yuumlkuumlmluumlluumlğuuml değildir Nitekim bakım nafakası (yoksulluk nafakası hariccedil) bundan yararlanacak olan

kimsenin sosyal ve ekonomik şartlarına goumlre belirlenecek ihtiyaccedillarını tatmin etmek iccedilin gerekli olan miktarı

iccedilermesine karşılık burada ceza muumleyyidesi altına alınmak istenen husus sadece yaşayabilmek iccedilin zorunlu

olanın yani bir tuumlr yardım nafakasının sağlanmasıdır ldquo Bkz TOROSLU Ailenin Korunması Youmlnuumlnden

Ceza Kanununda Yapılması Gereken Değişiklikler s 162163 37

RG 12102004t Sayı No25611 38

AYM 27052015t ve 201436E201551K sayılı kararında ldquohellip kişilerin herhangi bir dini toumlren veya

nikacirch olmaksızın fiilen birlikte yaşamaları ve ccedilocuk sahibi olmaları oumlzel hayata saygı goumlsterilmesi

bağlamında hukuk duumlzenince succedil olarak nitelendirilip cezalandırılmazken kişilerin oumlzel hayatlarına ilişkin

tercihleri ve dini inanccedilları gereği evlenmenin dinsel toumlrenini yaptırmalarının succedil olarak duumlzenlenmesi anılan

oumllccediluumlsuumlzluumlğuuml accedilıkccedila ortaya koymaktadırrdquo gerekccedilesi ile TCK 23056maddelerinin AYrsquo nın 1320 ve 24

maddelerinde aykırı olduğundan iptaline karar vermiştir (wwwanayasagovtrHaberdetay3052015-51pdf)

(ET 29052015)

9

hak ve oumlzguumlrluumlklerine zarar vermediği kişinin accedilıkccedila en yakınına verdiği zararın

giderilmesinin amaccedillandığını soumlylemek muumlmkuumlnduumlr

II

Bu ccedilalışmada ldquoAile Hukukundan Kaynaklanan Yuumlkuumlmluumlluumlğuumln İhlalirdquo başlığı

altında TCK 233 maddede duumlzenlenen 3 ayrı succedil unsurlarıyla birlikte ele alınacak bu

succedilların duumlzenleme biccedilimleri incelenecek ve değerlendirilecektir Konunun fazla

işlenmemiş olması uygulamada da kullanımına pek rastlanmayan bu kanun maddesi ile

kanun koyucunun ulaşmak istediği aile hukukundan kaynaklı yuumlkuumlmluumlluumlklerin yerine

getirilmesi gayesine ulaşıp ulaşamadığına ulaşması iccedilin duumlzenlemenin nasıl daha kristalize

olabileceğine ilişkin fikirler sunulmaya ccedilalışılacaktır

Yukarıda da belirtildiği uumlzere TCK 233 maddede uumlccedil farklı succedil duumlzenlenmiştir İlk

fıkrada aile hukukundan kaynaklanan bakım eğitim ve destek yuumlkuumlmluumlluumlklerinin yerine

getirilmemesi ikinci fıkrada hamile olduğunu bildiği eşini veya suumlrekli birlikte yaşadığı

kadını ccedilaresiz bir biccedilimde terk fiilini ve uumlccediluumlncuuml fıkrada maddi ve manevi oumlzen noksanlığı

nedeni ile ccedilocukların ahlak guumlvenlik ve sağlığının tehlikeye duumlşuumlruumllmesi fiillerini succedil

olarak kabul etmiş ve yaptırıma bağlamıştır

Ccedilalışmamız doumlrt boumlluumlmden oluşmaktadır Birinci boumlluumlmde aile aileye ilişkin

duumlzenlemelerin ceza kanunlarında duumlzenlenmesinin duumlnyada ve uumllkemizdeki tarihccedilesi

accedilıklanacaktır İkinci boumlluumlmde 2331 maddede duumlzenlenen succedil uumlccediluumlncuuml boumlluumlmde TCK

2332 maddede duumlzenlenen succedil doumlrduumlncuuml boumlluumlmde TCK 2333 maddede duumlzenlenen succedil

unsurları ile birlikte ayrı başlıklar altında ele alınacaktır Her bir succedilun farklı oumlzellikler

taşıması nedeni ile boumlluumlmlerin tasniflerde farklılar bulunmaktadır

10

BİRİNCİ BOumlLUumlM

TUumlRK HUKUK DUumlZENİNDE AİLE KURUMU

1 GENEL OLARAK AİLE

11 Ailenin Korunmasının Oumlnemi

Tuumlrk toplumunun en buumlyuumlk serveti hiccedil kuşkusuz Tuumlrk ailesidir Toplumumuzun 20

yuumlzyılın başından beri geccedilirdiği buumlyuumlk değişikliklere rağmen Tuumlrk ailesi guumlcuumlnden fazla

bir şey kaybetmemiş aile yapısı ve ilişkiler geleneksel goumlruumlnuumlmuumlnuuml muhafaza etmiş ve

değerler korunabilmiştir39

Uumllkemizde olduğu gibi tuumlm duumlnyada da toplumların temel taşı olarak kabul edilen

ailenin kişilerin gelişiminde dolayısıyla toplumun gelişiminde de buumlyuumlk rol aldığı herkes

tarafından kabul edilen bir gerccedilektir Kişiler bedensel ve ruhsal anlamda geliştikccedile hayatta

başarılı olurlar bu kişiler bulundukları topluluğun da gelişimini sağlar Zira bir toplumun

oumlzelliği aile ilişkilerine goumlre belirlenir40

Ailenin refahı ile toplumun refahının doğru orantıda olduğunu soumlylemek yanlış

olmayacaktır ldquoAilenin ve toplumun kaderi de ccedilocuğun kaderine bağlıdır Ccedilocukluk insan

hayatının muayyen bir başlangıccedil devresinin adı olarak bu hayatın dinamizmi iccedilinde maddi

ve ruhi buumlyuumlmenin en hızlı geliştiği en hassas bir zaman parccedilasını ifade eder 41

rdquo Ailenin

ccedilocuğa atfettiği psikolojik ve ekonomik değerler bir yandan toplumun gelişmişlik

duumlzeyiyle diğer yandan da ailenin sahip olduğu ccedilocuk sayısı ile ilişkilidir Nitekim

ccedilocuğun ekonomik değeri ccedilok ccedilocuklulukla psikolojik değeri ise az ccedilocuklulukla

39



FER Muumlslih Korunmaya Muhtaccedil Ccedilocuklar İktisadi Araştırmalar Vakfı İstanbul 1970 aktaran

DANIŞOĞLU Emel Tuumlrkiyersquode Ccedilocuğun Durumu1990rsquoların Ccedilocuk Politikası Kongresi (yayınlanmamış

bildiri metni) s 35

11

orantılıdır42

Aile buumltuumlnluumlğuumlnuumln korunduğu aile iccedili dengenin bozuk olmadığı durumlarda

ccedilocukların kendilerini ccedilevrenin olumsuz ve ayartıcı etkilerinden korudukları

goumlzlemlenmiştir Ailenin makul oumllccediluumlde kontrol ve desteğini alan ccedilocuğun succedila youmlnelmesini

engellediği de tespit edilmiştir43

Yine ailenin uumlzerine duumlşen sorumlulukları yerine

getirmediği ya da yetersiz kaldığı durumlarda ccedilocukların kişilik gelişiminde

olumsuzluklara yol accedilabileceği bir gerccedilektir Uumlccedilcanrsquo a goumlre ccedilocukların sosyal

uyumsuzluklarını oumlnlemek bakımından ailenin olumlu etkisi birinci derecede okul ikinci

derecede rol oynamakta sosyal kontrol sistemleri (mahkeme zabıta kuvvetleri) oldukccedila

etkisiz kalmaktadır Toplumların gelişiminin yeni kuşakların sağlıklı gelişimine bağlı

olduğu gerccedileği goumlz oumlnuumlne alındığında sağlıklı toplumlar iccedilin sağlıklı ccedilocukların yetiştiği

ailelerin ne kadar oumlnemli olduğu ortaya ccedilıkacaktır

Geleneksel aile yapısında ccedilocukların bakımı ve eğitiminden sorumlu olan kişi

annedir Bu nedenle sağlıklı ccedilocuk ve nesiller iccedilin sağlıklı anne ve kız ccedilocukları şarttır

Ancak anne ve kız ccedilocuklarının eğitimi ile toplumun da gelişmişliği artacaktır Bu nedenle

annenin korunması oumlzellikle oumlnemlidir Ccedilocuğun ruhen sağlıklı olmasında sağlıklı

yaşamsında hatta hayatta kalmasında da annenin oynadığı rol buumlyuumlktuumlr Nitekim ccedilocuğun

hastalığını teşhis ederek ona muumldahaleyi yapacak kişinin anne olduğu goumlz oumlnuumlnde

tutulduğunda sağlık bilincine sahip ve bu konuda eğitilmiş annenin oumlnemi hemen

anlaşılacaktır44

Ancak yeni bir yuumlzyılın ilk ccedileyreğine girmekte olduğumuz şu tarihlerde

dahi uumllkemizde halen kadınların ve kız ccedilocukların korunması ve eğitimi iccedilin yeterli

duumlzenlemelerin yapılamadığı ve kadın cinayetlerinin oumlnuumlne geccedililemediği uumlzuumllerek

goumlruumllmektedir

Ccedilocuğun gelişiminde annenin oumlnemi yanı sıra babanın ve yakın akrabanın da oumlnemi

buumlyuumlktuumlr Okul oumlncesi doumlnemde ccedilocuk sosyal bir birey olacağını oumlğrenirken aynı

zamanda en buumlyuumlk ayrıntısına kadar kopya edeceği bir modele gereksinim duyar45

Genellikle anne-baba amca-dayı gibi aile iccedilinden bir yetişkin olan model uumlyenin bozuk

bir kişilik yapısına sahip olması halinde bu koumltuuml davranış oumlrneğinin ccedilocuğa da yansıma

42

UumlCcedilCAN Fikret Tuumlrkiyersquode Ccedilocuğun Durumu 1990rsquoların Ccedilocuk Politikası Kongresi s i

(yayınlanmamış bildiri metni) 43

UumlCcedilCAN sii 44

UumlCcedilCAN siii 45

YAVUZERHaluk Aile iccedili etkileşim ve aile dışı oumlğelerin doğurduğu psiko-pedagojik sonuccedillar Tuumlrkiyersquode

ccedilocuğun durumu 1990rsquoların Ccedilocuk Politikası Kongresi (yayınlanmamış bildiri metni) s 271

12

olasılığı mevcuttur İşte bu sebeplerle ccedilocuğun gelişimi iccedilin ailenin varlığının gerekliliği

kadar ailenin doğru oumlrnek olmasının da oumlnemli olduğunun soumlylenmesi yanlış olmayacaktır

Sonuccedil olarak toplumun sağlıklı ve gelişmiş olabilmesi iccedilin ccedilocuğun aile

iccedilerisinde oumlzguumlvenli eğitimli ccedilocuklarına karşı guumlven verici hoşgoumlruumlluuml ve iyi birer rol

model olan ebeveynler tarafından yetiştirilmesi gerekmektedir Burada toplumun yuumlksek

menfaatleri goumlz oumlnuumlne alınarak Devletin koyduğu yasalarla aileyi anne ve ccedilocuğu

koruması kaccedilınılmazdır İşte bu nedenle Anayasarsquonın 41 maddesinin gerekccedilesinde toplum

yaşamının ilk modeli olan ailenin millet hayatının temeli olması sebebi ile Devlet

tarafından korunacağını Anayasa ile duumlzenlemiştir

12 Tuumlrk Hukuk Duumlzeninde Aile Ve Ailenin Korunması

Anayasanın46

ldquoSosyal ve Ekonomik Haklar ve Oumldevlerrdquo başlıklı 3 boumlluumlmuumlnde yer

alan 41 maddesinde ldquoAile Tuumlrk toplumunun temelidir ve eşler arasında eşitliğe

dayanır Devlet ailenin huzur ve refahı ile oumlzellikle ananın ve ccedilocukların korunması ve

aile planlamasının oumlğretimi ile uygulanmasını sağlamak iccedilin gerekli tedbirleri alır

teşkilacirctı kurar Her ccedilocuk korunma ve bakımdan yararlanma yuumlksek yararına accedilıkccedila

aykırı olmadıkccedila ana ve babasıyla kişisel ve doğrudan ilişki kurma ve suumlrduumlrme hakkına

sahiptir Devlet her tuumlrluuml istismara ve şiddete karşı ccedilocukları koruyucu tedbirleri alırrdquo

denilerek ailenin Tuumlrk toplumu iccedilin oumlnemini ve devletin bu temel taşı korumak iccedilin bir

takım tedbirler alabileceğini duumlzenlenmiştir

Anayasada ailenin tanımına yer verilmemiştir Ancak gerekccedilesine bakıldığında

ldquomedeni olmadan bir aileden bahsedilemeyeceğini ailenin ahlaki bir ccedilevre olduğu toplu

yaşamın ilk modeli olarak eğitim yardımlaşma ve şefkat kaynağı olduğu millet hayatı

bakımından da kutsal bir temel teşkil ettiğinden devletin ailenin huzur ve refahını

koruyacağırdquo belirtilmiştir Yine gerekccedileye goumlre ailenin korunması fikrinin her şeyden oumlnce

Medenicirc Kanun anlamında evliliklerin kurulmasını yaygınlaştırmak ve kolaylaştırmak

olduğu şuumlphesiz olduğu belirtilerek medeni olmadan aileden bahsedilemeyeceğini

belirtmiştir Buradan 41maddede duumlzenlenen ve korunacak olan ailenin Medeni Kanun

46

18101982 guumln ve 2709 sayılı TC Anayasası RG 09111982 t 17863 muumlkerrer

13

huumlkuumlmlerine goumlre evlenme akdi ile kurulmuş olan aile olduğu anlamını ccedilıkartmak muumlmkuumln

olacaktır47

Ancak gerekccedileye bakıldığında salt evlenme akdi ile kurulmuş olan evliliklerin

korunmasının amaccedillanmadığı da goumlruumllebilmektedir Zira duumlzenleme ile ailenin korunması

yanında ananın ve ccedilocuğun da korunması huumlkme bağlandığı ananın bu sıfatla korunması

mevzuatta esasen yer aldığı ccedilocuğun korunmasının genel olarak ifade edildiği ve evlilik

iccedili ve dışı ccedilocuklar arasında ayırım goumlzetilmemesi esasının benimsendiği accedilıkccedila

belirtilmiştir

Bununla beraber buumlyuumlk aile bireylerinin de kendi bulundukları hukuki duruma goumlre

Devletccedile korunma hakları vardır Soumlzleşmeli işccedililerin İş Kanunu Sosyal Sigortalar Kanunu

huumlkuumlmlerinden yararlanmaları veya dede buumlyuumlkanne gibi ccedilekirdek aileye kan bağı ile

ilişkili olanların oumlrneğin Emekli Sandığı veya Bağ kur Kanunundan yararlanmaları gibi48

Canselrsquoe goumlre bir hukuk devleti olan Tuumlrkiye Cumhuriyeti Devleti ancak hukukun

koruduğu meşru monogam aileyi toplumun temeli olarak kabul edebilir Nitekim eşler

arasındaki hak ve goumlrevler ccedilocukla ana baba arasındaki hak ve oumldevler ccedilocukla baba

arasındaki hukuki ilişkiler boşanma ve sonuccedilları nafaka yuumlkuumlmluumlluumlğuuml tazminat talepleri

batıl evlilik velayet vesayet gibi konularda ancak medeni kanunla duumlzenlendikleri

takdirde gerektiği zaman hak sahibinin talebiyle haklarının Devletccedile korunması soumlz konusu

olabilir49

Buumltuumln bu kuralların amacı aile duumlzenini korumak ve aileyi ayakta tutmaktır Bu

konuda hacirckime geniş değerlendirme yetkisi verilmiş ve boumlylece evlilik birliğinin

korunması iccedilin hakimin bu birliğe muumldahalesi ndashtaraflardan birinin istemi uumlzerine- kabul

olunmuştur50

Sınırlarının saptanmasındaki guumlccedilluumlğe rağmen Devlete yuumlklenen koruma

goumlrevinden iki tuumlrluuml sonuccedil ccedilıkarmak muumlmkuumlnduumlr Bunlardan ilki ailenin ldquomenfaatleri

47

DİNCcedilKOL s125 48

CANSEL Erol Tuumlrk Ailesinin Anayasanın 41 Maddesine Goumlre İncelenmesi Prof Dr Jale G Akipekrsquo e

Armağan Selccediluk Uumlniversitesi Hukuk Fakuumlltesi Yayınları No11 Konya 1991 s 406 49

CANSEL s407 50

VELİDEDEOĞLU Ailenin Ccedililesi Boşanma s 22

14

zedelenmemelirdquo aile mağdur duruma duumlşuumlruumllmemelidir İkincisi ise sosyal devlet

ilkesinin bir sonucu olarak aile ldquodesteklenmelidirrdquo51

Yine Anayasanın 10 maddesinde ldquoKanun Oumlnuumlnde Eşitlikrdquo ilkesi duumlzenlenmiştir

Her iki duumlzenleme 2001 2004 ve 2010 yıllarında değişikliğe uğrayarak daha da

guumlccedillendirilmiştir

Anayasarsquonın ldquoSosyal Guumlvenlik Bakımından Oumlzel Olarak Korunması Gerekenlerrdquo

başlıklı 61 maddesinin 3 fıkrasında ldquoDevlet korunmaya muhtaccedil ccedilocukların topluma

kazandırılması iccedilin her tuumlrluuml tedbiri alırrdquo huumlkmuumlnuuml duumlzenlemiştir Bu duumlzenleme ile aile

iccedilinde bulunan veya ailesi tarafından terk edilmiş ve korunmaya muhtaccedil ccedilocukların bakımı

devlet tarafından uumlstlenilmiştir

Anayasarsquoda ailenin korunmasına ilişkin duumlzenlemeler ışığında oumlzel ve genel

kanunlarla koruma altına alınmıştır

Tuumlrk Medeni Kanunursquonda aileye ilişkin olarak yapılan duumlzenlemelerde evlilik

hukuku hısımlık ve vesayete ilişkin duumlzenlemeler yer almaktadır Yukarıda anlatıldığı

uumlzere aile hukuku ilişkilerinin oumlnemi sebebi ile devlet aileye ilişkin detaylı duumlzenlemelerle

muumldahale etmek zorunda kalmıştır İsviccedilre Medeni Kanunursquondan iktibas edilen 743 sayılı

Tuumlrk Medeni Kanunursquonu52

75 yıl yuumlruumlrluumlkte kalmıştır Kanunla aile hukuku youmlnuumlnden aile

iccedilerisinde kadın erkek eşitliği sağlanmış resmi nikacirch zorunluluğu getirilerek tek eşlilik

kabul edilmiştir 01012002 tarihinde Tuumlrk Medeni Kanunursquonun53

yuumlruumlrluumlğe girmesine

kadar huumlkuumlmleri uygulanmıştır TMK ailenin ve birliğin korunmasına ilişkin birccedilok yeni

duumlzenlemeye yer vermiştir Tuumlrk Medeni Kanun bu hali ile kadın-erkek eşitliğini goumlzeten

cinsiyet ayrımcılığına son veren kadınları aile ve toplum iccedilerisinde erkekler ile eşit kılan

kadın emeğini değerlendiren bir duumlzenlemedir ldquoAilenin reisi kocadırrdquo54

ibaresi yerini

ldquoevlilik birliğini eşler beraber youmlnetirrdquo55

huumlkmuumlne bırakmıştır Aynı zamanda evlilik

birliğinin temsili eşlerin her ikisine de verilmiştir56

51

ANSAY Tuğrul Anayasalarda Aile Kavramı Tuumlrkiyersquode Ailenin Değişimi Yasal Accedilıdan İncelemeler

Tuumlrk Sosyal Bilimler Derneği Yayını 1984 Ankara s 22-23 52

RG 04071926 t Sayı339 743 sayılı Tuumlrk Kanunu Medenisi 53

RG 08122001 t Sayı 24607 4721 sayılı Tuumlrk Medeni Kanunu 54

743 sayılı MK 152I maddesi ldquoKoca birliğin reisidirrdquo 55

5721 sayılı TMK 185II maddesi ldquoBirliği eşler beraberce youmlnetirlerrdquo 56

5721 sayılı TMK 188I maddesi ldquoEşlerden her biri ortak yaşamın devamı suumlresince ailenin suumlrekli

ihtiyaccedilları iccedilin evlilik birliğini temsil ederrdquo

15

TMKrsquo da ailenin tanımına yer verilmemiştir Ccediluumlnkuuml ldquoaile kavramırdquo mahiyeti ve

yapısı zamanla değişen ccedilevresi genişleyip daralan değişken bir kurumu ifade eder57

Dar

anlamda aile sadece eşlerden oluşan birliği geniş anlamda aile ise ana baba ve ccedilocukların

oluşturduğu topluluğu ifade eder 743 sayılı yasada ldquoev duumlzenirdquo başlığı altında duumlzenlenen

en geniş anlamda aile ise bir ev başkanının youmlnetiminde aynı ccedilatı altında hep birlikte aile

halinde yaşayan bireylerden oluşmuş bulunan insan topluluğu kastedilmektedir58

TMK 142 madde59

huumlkmuumlne goumlre evlenme resmi memur oumlnuumlnde irade

beyanlarının accedilıklanması ile yapılır Evlilik ayrı cinsten iki kişinin tam ve suumlrekli bir hayat

ortaklığı kurmak konusunda anlaşmalarıdır Bu nedenle evlenecek kişilerin iki ayrı cinsten

olmaları gerekir Aynı cinsten iki kişinin evlenmesi durumunda bu evlilik yok

huumlkmuumlndedir60

Maddede belirtilen şekil şartlarını taşımayan evlilikler de geccedilerli

değildir61

Nitekim evli olmayan kadının bağlayıcı bir yasal anlaşmayla evli kadınların

sahip olduğu bir takım pozitif haklardan yararlanmak istemesi kabul edilmemektedir62

AİHMrsquo in Şerife YiğitTuumlrkiye davası (Başvuru no397605) kararlarında63

ldquoAİHMrsquo e

goumlre de hacirclihazırda yuumlruumlrluumlkteki ulusal kanunlara goumlre bir imam tarafından kıyılan imam

nikacirchı uumlccediluumlncuuml şahıslar ve devlet nezdinde herhangi bir yuumlkuumlmluumlluumlk oluşturmaz

Başvuranın ileri suumlrduumlğuuml savdan bağımsız olarak buradaki esas belirleyici unsur uzun

suumlreli ve sağlam bir ilişkinin varlığı değil tuumlm hak ve yuumlkuumlmluumlluumlklerin akdi olarak

belirtildiği resmi bir taahhuumlduumln var olup olmadığıdır Bağlayıcı bir yasal anlaşmanın

yokluğunda Tuumlrk yasama organının sadece resmi nikacirchı koruma altına alması mantıksız

sayılmaz Bu bağlamda AİHM daha oumlnceki kararlarında da evlilik kurumunun evli ccediliftlere

oumlzel bir statuuml tanıdığının genel kabul goumlrduumlğuumlne huumlkmettiğini anımsatıyor Oumlluumlm

yardımları konusunda resmi nikacirchlı ccediliftler ile evli olmayan ccediliftler arasında goumlzlemlenen

57

AKINTUumlRK Turgut Tuumlrk Medeni Hukuku Aile Hukuku Beta Yayınevi 2008 İstanbul s4 58

UumlNAL Mehmet Tuumlrk Hukukunda Aile Başkanının Sorumluluğu Ankara Hukuk Fakuumlltesi Yayınları C

Ankara 1979s112 59

ldquoEvlendirme memuru evleneceklerden her birine birbiriyle evlenmek isteyip istemediklerini sorar

Evlenme tarafların olumlu soumlzluuml cevaplarını verdikleri anda oluşur Memur evlenmenin tarafların karşılıklı

rızası ile kanuna uygun olarak yapılmış olduğunu accedilıklarrdquo 60

GUumlVEN Kudret ldquoCinsiyet Değişikliği ve Hukuk Sonuccedillarırdquo Gazi Uumlniversitesi Hukuk Fakuumlltesi Dergisi

Cilt 1 Sayı 1 1997 s 68 61

YG 2 HD 30112006 t ve 20068409E200616681K sayılı kararı ldquoEvlenme şekle bağlı akitlerden olup

iki tarafın evlendirme memuru ve tanıklar oumlnuumlnde karşılıklı olarak iradelerini accedilıklamaları ile kurulur

Davacının hasımsız olarak accediltığı ve gayri resmi bir evlilik yaptığını belirterek evliliğin tespiti ve tesciline

karar verilmesini istediği davada geccedilerli bir evlenme akdine dayanmadan birleşen taraflar arasında geccedilerli

bir nikah akdi meydana gelmediği halde davanın kabuluumlne karar verilmesi usul ve kanuna

aykırıdırrdquo(wwwkazancıcom) 62

KARINCAErayhttpwwwradikalcomtrradikal2resmi_nikah_ve_aihm_kararlari-1011429 (20052015) 63

YG 10 HD 01032010 t 200818155E 20102758K sayılı kararı (www kazancıcom)

16

farklı uygulamaların meşru bir amacı goumlzettiğini geleneksel resmi nikacirchla kurulan

ailelerin korunması gibi haklı ve makul bir dayanağı olduğudurrdquo

AİHM kararlarında da belirtildiği uumlzere oumlluumlm yardımları konusunda resmi nikacirchlı

olmayan eşler youmlnuumlnden farklı uygulamalar yapılması amacına uygundur Yargıtay da

emsal kararlarında64

ldquoDava trafik kazasından kaynaklanan destekten yoksun kalma

tazminatı istemine ilişkindir Mahkemece davacının şiddetli geccedilimsizlik nedeni ile

muumlteveffadan boşanmış ve halen bir başkası ile evli olduğu destekten yoksun kaldığını

kanıtlayamadığı gerekccedilesi ile davanın reddine karar verilmiştir Davacı imam nikacirchlı eşini

kazada kaybettiğini iddia etmektedir Destekten yoksun kalma tazminatı istemi iccedilin resmi

bir evlilik bağı ile bağlı olunması gerekmediği gibi mirasccedilı olunmasına da gerek yoktur

Oumlnemli olan duumlzenli ve eylemli bir birliktelik ve destek ihtiyacının kanıtlanmasıdır

Davacının oumllmeden oumlnce muumlteveffa ile birlikte yaşayıp yaşamadığı ortak bir hayatları olup

olmadığı araştırılmalıdırrdquo diyerek imam nikacirchlı eşin de destekten yoksun kalma tazminatı

alabileceğini kabul etmiştir Şu halde resmi nikacirchlı olmayan eşin de koruma altına

alındığını soumlylemek muumlmkuumlnduumlr

Evlilik birliğinin korunması amacı ile TMK 195 ve 201 maddeleri arasında

hacirckimin evlilik birliğine muumldahale edebilmesi kabul edilmiştir Hacirckimin muumldahalesinin

muumlmkuumln olabilmesi iccedilin evlilik birliğinden doğan yuumlkuumlmluumlluumlklerin yerine getirilmemesi

veya evlilik birliğine ilişkin oumlnemli bir konuda uyuşmazlığa duumlşuumllmesi ve eşler ayrı ayrı

veya birlikte hacirckimin muumldahalesini istemeleri gerekmektedir65

Hacirckimin muumldahaleye

ilişkin yetkisi TMK 195 madde ve devamında sınırlı bir biccedilimde belirlenmiştir Hacirckim

kendisine verilen bu yetkiler dışına ccedilıkamaz Zira burada korunmak istenen aile birliğinin

devamıdır ailenin oumlzel hayatına muumldahale değildir

Ccedilocuğun korunmasına ilişkin olarak TMK 347 maddede duumlzenleme yapılmıştır

Bu duumlzenlemeye goumlre ldquoCcedilocuğun bedensel ve zihinsel gelişmesi tehlikede bulunur veya

ccedilocuk manen terk edilmiş halde kalırsa hacirckim ccedilocuğu ana ve babadan alarak bir aile

64

YHGK 13042011 t 201117-3E 2011142K sayılı kararı (wwwkazancıcom) 65

4721 sayılı TMK 195 madde ldquoMADDE 195- Evlilik birliğinden doğan yuumlkuumlmluumlluumlklerin yerine

getirilmemesi veya evlilik birliğine ilişkin oumlnemli bir konuda uyuşmazlığa duumlşuumllmesi halinde eşler ayrı ayrı

veya birlikte hacirckimin muumldahalesini isteyebilirler

Hacirckim eşleri yuumlkuumlmluumlluumlkleri konusunda uyarır onları uzlaştırmaya ccedilalışır ve eşlerin ortak rızası ile uzman

kişilerin yardımını isteyebilir

Hacirckim gerektiği takdirde eşlerden birinin istemi uumlzerine kanunda oumlngoumlruumllen oumlnlemleri alırrdquo

17

yanına veya bir kuruma yerleştirebilir Ccedilocuğun aile iccedilinde kalması ailenin huzurunu

onlardan katlanmaları beklenemeyecek derecede bozuyorsa ve durumun gereklerine goumlre

başka ccedilare de kalmamışsa ana ve baba veya ccedilocuğun istemi uumlzerine hacirckim aynı oumlnlemleri

alabilir Ana ve baba ile ccedilocuğun oumldeme guumlcuuml yoksa bu oumlnlemlerin gerektirdiği giderler

Devletccedile karşılanırrdquo Devlet ccedilocuğun korunması iccedilin gerekirse anne ve babanın velayet

haklarını ellerinden alabilir66

ccedilocuğun başka bir ailenin yanına veya SCcedilEKrsquo e

yerleştirilmesine karar verebilir

Ailenin Korunmasına ve Kadına Karşı Şiddetin Oumlnlenmesine Dair Kanunrsquoun67

amacı şiddete uğrayan veya şiddete uğrama tehlikesi bulunan kadınların ccedilocukların aile

bireylerinin ve tek taraflı ısrarlı takip mağduru olan kişilerin korunması ve bu kişilere

youmlnelik şiddetin oumlnlenmesi amacıyla alınacak tedbirlere ilişkin usul ve esasları

duumlzenlemektir Bu kanunun yuumlruumlrluumlğe girmesi ile birlikte 1998 yılında yuumlruumlrluumlğe giren ve

aile iccedili şiddetin oumlnlenmesine ilişkin ilk oumlzel duumlzenleme niteliğinde olan 4320 sayılı Ailenin

Korunmasına Dair Kanun68

yuumlruumlrluumlkten kalkmıştır 4320 sayılı yasa yuumlruumlrluumlkteyken 5636

sayılı kanunla sadece evli kadınların değil aynı zamanda aile bireylerinin de koruma

kapsamına alınmasını sağlamıştır

6284 sayılı kanunda ldquoşiddet olarak tanımlanan tutum ve davranışlara doğrudan ya

da dolaylı olarak maruz kalan veya kalma tehlikesi bulunan kişiyi ve şiddetten etkilenen

veya etkilenme tehlikesi bulunan kişilerirdquo mağdur olarak kabul etmiştir Tanımdan da

anlaşılacağı uumlzere taraflar arasında evlilik birliği ya da hısımlık ilişkisi aramamış şiddet

tehlikesi altında bulunan herkesi succedilun mağduru olarak kabul ederek koruma altına

almıştır Kanunun isminin her ne kadar kadına karşı şiddetin oumlnlenmesi olsa da mağdurun

tanımından da anlaşılacağı uumlzere bir cinsiyet belirtilmediğinden erkek de bu korumadan

66

YG 2 HD 07102003 t 200311644E 200312972K sayılı kararı ldquoTaraflar 1986 doğumlu zeka oumlzuumlrluuml

Mehmetin velayetini uumlzerlerine almaktan ısrarla kaccedilınmaktadırlar Ana babanın bu tutum ve davranışı

karşısında ccedilocuğun bunlardan birisine verilmesi ccedilocuğun bedeni ve fikri gelişmesini tehlikeye duumlşuumlrecek

ccedilocuğa yarar değil zarar getirecektir O halde Tuumlrk Medeni Kanununun 347 maddesi ve 2828 sayılı Sosyal

Hizmetler ve Ccedilocuk Esirgeme Kurumu Kanunu huumlkuumlmleri de resen goumlzetilerek uygun bir karar verilmesi

gerekirken ccedilocuğun velayetinin babaya verilmesi usul ve yasaya aykırıdırrdquo 67

RG 20032012 t Sayı No28239 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Oumlnlenmesine

Dair Kanun 68

RG 17011998 t Sayı No23233 4320 sayılı Ailenin Korunmasına Dair Kanun

18

yararlanabilir Kanunla hem muumllki amirlere69

hem de mahkemelere70

koruyucu ve oumlnleyici

nitelikte tedbirler alabilmeleri yetkisi vermiştir

Tuumlrk Ceza Kanunursquo nda ldquoAile Duumlzenine Karşı Succedillarrdquo ayrı bir başlık altında 230-

234 maddeleri arasında duumlzenlenmiştir Kanun koyucu daha oumlnce de belirtildiği uumlzere aile

duumlzenine ilişkin yaptığı duumlzenlemelerde kişinin temel hak ve oumlzguumlrluumlklerine zarar

vermediği kişinin accedilıkccedila en yakınına verdiği zararın giderilmesinin amacındadır Aileye

mensup veya aile dışında bir kişinin hukuken korunan bir hakkını ihlal eden ve

69

MADDE 3 - (1) Bu Kanun kapsamında korunan kişilerle ilgili olarak aşağıdaki tedbirlerden birine

birkaccedilına veya uygun goumlruumllecek benzer tedbirlere muumllkicirc amir tarafından karar verilebilir

a) Kendisine ve gerekiyorsa beraberindeki ccedilocuklara bulunduğu yerde veya başka bir yerde uygun barınma

yeri sağlanması

b) Diğer kanunlar kapsamında yapılacak yardımlar saklı kalmak uumlzere geccedilici maddi yardım yapılması

c) Psikolojik meslekicirc hukukicirc ve sosyal bakımdan rehberlik ve danışmanlık hizmeti verilmesi

ccedil) Hayaticirc tehlikesinin bulunması hacirclinde ilgilinin talebi uumlzerine veya resen geccedilici koruma altına alınması

d) Gerekli olması hacirclinde korunan kişinin ccedilocukları varsa ccedilalışma yaşamına katılımını desteklemek uumlzere

doumlrt ay kişinin ccedilalışması hacirclinde ise iki aylık suumlre ile sınırlı olmak kaydıyla on altı yaşından buumlyuumlkler iccedilin

her yıl belirlenen aylık net asgari uumlcret tutarının yarısını geccedilmemek ve belgelendirilmek kaydıyla Bakanlık

buumltccedilesinin ilgili tertibinden karşılanmak suretiyle kreş imkacircnının sağlanması

(2) Gecikmesinde sakınca bulunan hacircllerde birinci fıkranın (a) ve (ccedil) bentlerinde yer alan tedbirler ilgili

kolluk amirlerince de alınabilir Kolluk amiri evrakı en geccedil kararın alındığı tarihi takip eden ilk işguumlnuuml iccedilinde

muumllkicirc amirin onayına sunar Muumllkicirc amir tarafından kırksekiz saat iccedilinde onaylanmayan tedbirler

kendiliğinden kalkar 70

MADDE 5- (1) Şiddet uygulayanlarla ilgili olarak aşağıdaki oumlnleyici tedbirlerden birine birkaccedilına veya

uygun goumlruumllecek benzer tedbirlere hacirckim tarafından karar verilebilir

a) Şiddet mağduruna youmlnelik olarak şiddet tehdidi hakaret aşağılama veya kuumlccediluumlk duumlşuumlrmeyi iccedileren soumlz ve

davranışlarda bulunmaması

b) Muumlşterek konuttan veya bulunduğu yerden derhacircl uzaklaştırılması ve muumlşterek konutun korunan kişiye

tahsis edilmesi

c) Korunan kişilere bu kişilerin bulundukları konuta okula ve işyerine yaklaşmaması

ccedil) Ccedilocuklarla ilgili daha oumlnce verilmiş bir kişisel ilişki kurma kararı varsa kişisel ilişkinin refakatccedili eşliğinde

yapılması kişisel ilişkinin sınırlanması ya da tuumlmuumlyle kaldırılması

d) Gerekli goumlruumllmesi hacirclinde korunan kişinin şiddete uğramamış olsa bile yakınlarına tanıklarına ve kişisel

ilişki kurulmasına ilişkin hacircller saklı kalmak uumlzere ccedilocuklarına yaklaşmaması

e) Korunan kişinin şahsi eşyalarına ve ev eşyalarına zarar vermemesi

f) Korunan kişiyi iletişim araccedillarıyla veya sair surette rahatsız etmemesi

g) Bulundurulması veya taşınmasına kanunen izin verilen silahları kolluğa teslim etmesi

ğ) Silah taşıması zorunlu olan bir kamu goumlrevi ifa etse bile bu goumlrevi nedeniyle zimmetinde bulunan silahı

kurumuna teslim etmesi

h) Korunan kişilerin bulundukları yerlerde alkol ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmaması ya da bu

maddelerin etkisinde iken korunan kişilere ve bunların bulundukları yerlere yaklaşmaması bağımlılığının

olması hacirclinde hastaneye yatmak dacirchil muayene ve tedavisinin sağlanması

ı) Bir sağlık kuruluşuna muayene veya tedavi iccedilin başvurması ve tedavisinin sağlanması

(2) Gecikmesinde sakınca bulunan hacircllerde birinci fıkranın (a) (b) (c) ve (d) bentlerinde yer alan tedbirler

ilgili kolluk amirlerince de alınabilir Kolluk amiri evrakı en geccedil kararın alındığı tarihi takip eden ilk işguumlnuuml

iccedilinde hacirckimin onayına sunar Hacirckim tarafından yirmidoumlrt saat iccedilinde onaylanmayan tedbirler kendiliğinden

kalkar

(3) Bu Kanunda belirtilen tedbirlerle birlikte hacirckim 372005 tarihli ve 5395 sayılı Ccedilocuk Koruma

Kanununda yer alan koruyucu ve destekleyici tedbirler ile 4721 sayılı Kanun huumlkuumlmlerine goumlre velayet

kayyım nafaka ve kişisel ilişki kurulması hususlarında karar vermeye yetkilidir

(4) Şiddet uygulayan aynı zamanda ailenin geccedilimini sağlayan yahut katkıda bulunan kişi ise 4721 sayılı

Kanun huumlkuumlmlerine goumlre nafakaya huumlkmedilmemiş olması kaydıyla hacirckim şiddet mağdurunun yaşam

duumlzeyini goumlz oumlnuumlnde bulundurarak talep edilmese dahi tedbir nafakasına huumlkmedebilir

19

cezalandırmanın fayda sağlayacağı eylemlerin succedil olarak duumlzenlenmesi guumlnuumlmuumlz ceza

hukuku anlayışına uygun olacaktır71

Ailenin sınırlı olsa da cezai yaptırımlarla korunması

evlenme akdi ile oluşan ve eşlere belirli hak ve yuumlkuumlmluumlluumlkler yuumlkleyen evliliğin

dolayısıyla eşlerin menfaatlerini ve evlilik birliğinin devamını sağlayarak aileyi koruma

amacına uygun duumlşecektir72

Ancak TCKrsquo da yapılan duumlzenlemeler salt evlilik birliği

iccedilerisindeki tarafları değil suumlrekli birlikte yaşadığı kadını ve evlilik birliği dışında

meydana gelmiş ccedilocuğu hatta doğmamış bebeği de korumaktadır

Uluslar arası duumlzenlemelerde de aile kurumunun korunmasına ilişkin huumlkuumlmlere

yer verilmiştir

İnsan Hakları Evrensel Bildirgesirsquonin73

12 maddesinde ldquoKimsenin oumlzel yaşamına

ailesine konutuna ya da haberleşmesine keyfi olarak karışılamaz şeref ve adına

saldırılamaz Herkesin bu gibi karışma ve saldırılara karşı yasa tarafından korunmaya

hakkı vardırrdquohuumlkmuuml ile oumlzel yaşam ve aile koruma altına alınmıştır Yine 16madde

ldquoYetişkin her erkeğin ve kadının ırk yurttaşlık veya din bakımlarından herhangi bir

kısıtlamaya uğramaksızın evlenme ve aile kurmaya hakkı vardır Evlenme soumlzleşmesi

ancak evleneceklerin oumlzguumlr ve tam iradeleriyle yapılır Aile toplumun doğal ve temel

unsurudur toplum ve devlet tarafından korunurrdquohuumlkmuuml yer almaktadır Bildiride bu

maddeler haricinde 23 25 ve 26 maddeler ile aileyi koruyan huumlkuumlmler kabul edilmiştir

Beyanname Bakanlar Kurulu kararı74

ile uumllkemizde okullarda ve diğer eğitim

muumlesseselerinde okutulması ve yorumlanması ve bu Beyanname hakkında radyo ve

gazetelerde muumlnasip neşriyatta bulunulmasına karar verilmiştir

Avrupa İnsan Hakları Soumlzleşmesirsquo nin75

8 maddesi ldquoHerkes oumlzel hayatına aile

hayatına konutuna ve haberleşmesine saygı goumlsterilmesi hakkına sahiptir Bu hakkın

kullanılmasına bir kamu otoritesinin muumldahalesi ancak ulusal guumlvenlik kamu emniyeti

uumllkenin ekonomik 9 refahı dirlik ve duumlzenin korunması succedil işlenmesinin oumlnlenmesi

sağlığın veya ahlakın veya başkalarının hak ve oumlzguumlrluumlklerinin korunması iccedilin demokratik

bir toplumda zorunlu olan oumllccediluumlde ve yasayla oumlngoumlruumllmuumlş olmak koşuluyla soumlz konusu

71

NUHOĞLU Ayşe Aile Duumlzenine Karşı Succedillar Beta Yayınevi İstanbul 2009 s 5 72

YILMAZ Berfin Işık Tuumlrk Ceza Kanununda Aile hukukundan Kaynaklanan Yuumlkuumlmluumlluumlğuumln İhlali Beta

Yayınevi İstanbul 2012 s 23 73

BM Genel Kurulursquonun 10121948t ve 217 A III sayılı kararı 74

06041949 t 9119 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ( RG 27051949 t Sayı7217) 75

10031954 t 6365 s Onay Kanunu (RG 19031954t No8662)

20

olabilirrdquo huumlkmuumlnuuml iccedilermektedir Yine 12 maddeye goumlre ldquoEvlenme ccedilağına gelen erkek ve

kadın bu hakkın kullanılmasını duumlzenleyen ulusal yasalar uyarınca evlenme ve aile kurma

hakkına sahiptirrdquo AİHSrsquo nin 12 maddesi ile ailenin ve oumlzel hayatın kanun ile koruma

altında olduğu bu korumanın ihlali halinde kanun yolları ile koruma hakkına

başvurulabileceği duumlzenlenmiştir76

AİHMrsquo in Tuumlrkiye Aleyhine verdiği bir kararda77

aile iccedili şiddeti engelleyemediği

ve kadına karşı ayrımcılığı ortadan kaldırmak iccedilin gerekli oumlnlemleri hayata geccedilirmediği

gerekccedilesi ile Tuumlrkiyersquo yi succedillu bulmuştur

Birleşmiş Milletler Ccedilocuk Hakları Soumlzleşmesirsquo nin78

3 maddesinde taraf

devletlerin ccedilocuğun ana-babasının vasilerinin ya da kendisinden hukuken sorumlu olan

diğer kişilerin hak ve oumldevlerini de goumlz oumlnuumlnde tutarak esenliği iccedilin gerekli bakım ve

korumayı sağlamayı uumlstleneceğini ve bu amaccedilla tuumlm uygun yasal ve idari oumlnlemleri

alacağını kabul etmiştir Soumlzleşmeye ayrıca ulusal ve uluslar arası duumlzeyde ccedilocukları aile

yanına yerleştirme ve evlat edinmeye de oumlzel atıfta bulunarak madde 3rsquote yer alan

duumlzenlemeye goumlre anne baba veya vasileri ya da kendisinden hukuken sorumlu olan

kişilerin hak ve oumldevlerini de goumlz oumlnuumlnde tutarak ccedilocukların bakım ve korunması

zorunluluğunu huumlkuumlm altına almıştır79

BM Ccedilocuk Hakları Soumlzleşmesinde yer alan diğer

duumlzenlemelerle ccedilocuğun yetkili makamlar karar vermedikte taraf devletlerin ccedilocuğun ana

babasından onların rızası dışında ayrılmamasını guumlvence altına alacağını80

ccedilocukların

ekonomik soumlmuumlruumlye ve her tuumlrluuml tehlikeli işte ya da eğitimine zarar verecek ya da sağlığı

veya bedensel zihinsel ruhsal ahlaksal ya da toplumsal gelişmesi iccedilin zararlı olabilecek

nitelikte ccedilalıştırılmasına karşı korunma hakkının bulunduğunu81

da kabul etmiştir

Kadınlara Karşı Her tuumlrluuml Ayrımcılığın Oumlnlenmesine Dair Soumlzleşme

(CEDAW)rsquonin82

3 maddesinde taraf Devletlerin oumlzellikle politik sosyal ekonomik ve

kuumlltuumlrel sahalarda olmak uumlzere buumltuumln alanlarda erkeklerle eşit olarak insan hakları ve

temel oumlzguumlrluumlklerinden yararlanmalarını ve bu hakları kullanmalarını garanti etmek

76

NUHOĞLU s 40 77

AİHM 3 Daire 09062009 t 3340102 sayılı OPUZTUumlRKİYE Kararı

(wwwyargitaygovtraihmupload33401-02pdf) 20052015 78

Birleşmiş Milletler Genel Kurulursquonun 20111989 t ve 4425 sayılı kararı (4058 sayılı Onay Kanunu RG

11121994 t Sayı 22138) 79

NUHOĞLU s 41 80

BM Ccedilocuk Hakları Soumlzleşmesi madde 9 81


Bakanlar Kurulursquonun 24071985 t ve 859722 sayılı kararı (RG 14111985T Sayı No18898)

21

amacıyla kadının tam gelişmesini ve ilerlemesini sağlamak iccedilin yasal duumlzenleme dacirchil

buumltuumln uygun oumlnlemleri alacaklarını kabul edilmiştir Yine 16 maddede83

taraf devletlerin

erkeklerle kadınlara eşit haklar tanıyacağı kabul edilmiştir

CEDAWrsquo da oumlngoumlruumllen temel ilkeler kadın haklarının ldquoevrenselliğirdquo ve bu hakların

ldquobirey olarakrdquo her kadına tanınması gerekliliğidir Kadınlara youmlnelik ayrımcılığın buumltuumln

toplumlarda var olduğu gerccedileğinden hareket eden CEDAW bu tuumlr uygulamaların

buumltuumlnuumlyle ortadan kaldırılması gereğinin koşulsuz olarak kabul edilmesini

oumlngoumlrmektedir84

Sonuccedil olarak gerek iccedil hukukta gerekse uluslar arası duumlzenlemelerde ilgililerin

menfaatleri goumlz oumlnuumlne alınarak kişiler oumln planda tutulmaktadır Burada devletin yaptığı

duumlzenlemeler kişilerin oumlzel hayatlarına muumldahaleden ccedilok haklarının korunup

korunmadığını kontroluumlnden ibarettir


DUumlZENLEMELER

Alman Ceza Kanunursquonda 1973 yılında yuumlruumlrluumlğe giren Doumlrduumlncuuml Ceza Hukuku

Reformu Kanunu ile ahvali şahsiye evlilik muumlessesesi ve aileyi koruyan huumlkuumlmler

yeniden duumlzenlenmiştir85

Kanunun 170 a maddesi ile yapılan duumlzenleme sonucunda gebe

83

Madde 16- 1 Taraf Devletler kadınlara karşı evlilik ve aile ilişkileri konusunda ayırımı oumlnlemek iccedilin

gerekli buumltuumln oumlnlemleri alacaklar ve oumlzellikle kadın erkek eşitliği ilkesine dayanarak kadınlara aşağıdaki

hakları sağlayacaklardır

a- Evlenmede erkeklerle eşit hak

b- Oumlzguumlr olarak eş seccedilme ve serbest ve tam rıza ile evlenme hakkı

c- Evlilik suumlresince ve evliliğin son bulmasında aynı hak ve sorumluluklar

d- Medeni durumlarına bakılmaksızın ccedilocuklarla ilgili konularda ana ve babanın eşit hak ve sorumlulukları

tanınacak ancak her durumda ccedilocukların menfaatleri en oumln planda goumlzetilecektir

e- Ccedilocuk sayısına ve ccedilocukların ne zaman duumlnyaya geleceklerine serbestccedile ve sorumlulukla karar vermede ve

bu hakları kullanabilmeleri iccedilin bilgi eğitim ve diğer vasıtalardan yararlanmada eşit haklar

f- Her durumda ccedilocukların ccedilıkarı en uumlst duumlzeyde tutularak ulusal yasalarda mevcut veli vasi kayyum olma

ve evlat edinme veya benzeri muumlesseselerde eşit hak ve sorumluluklar

g- Aile adı meslek ve iş seccedilimi dahil karı ve koca iccedilin eşit kişisel haklar

h- Uumlcret karşılığı olmaksızın veya bir bedel mukabilinde malın muumllkiyeti iktisabı işletmesi idaresi

yararlanılması ve elden ccedilıkarılmasında eşlere de eşit haklar

2 Ccedilocuğun erken yaşta nişanlanması veya evlenmesinin hiccedilbir kanuni etkisi olmayacak ve evlenme asgari

yaşının belirlenmesi ve evlenmelerin resmi sicile kaydının mecburi olması iccedilin yasama dahil gerekli tuumlm

oumlnlemler alınacaktır 84

SANCAR Tuumlrkan Yalccedilın Tuumlrk Ceza Hukukunda Kadın Seccedilkin Yayınevi Ankara 2013 s 312 85

JESCHECK Hans-Heinrich tercuumlme eden Feridun Yenisey Alman Ceza Hukukuna Giriş Beta Yayınları

İstanbul 2007 s98

22

kadını terk succedilunu duumlzenleyen 170 c maddesi yuumlruumlrluumlkten kaldırılmıştır86

Aile hukukuna

ilişkin oumlzel goumlrevlerin ihlali olarak ancak 170 b maddesinde ldquonafaka oumldeme

yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuumln ihlali succedilurdquo(verletzung der Unterhaltspflict) ve 170 d maddesinde ldquobakıp

goumlzetme muumlkellefiyetini ihlalrdquo(Verletzung der Fuumlrsorgepflict) succedilları duumlzenlenmiştir

Alman hukukunda hamileye karşı bakım yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuuml ihlal genel nitelikteki bakım

yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuuml ihlal succedilunun nitelikli halini oluşturmaktadır87

Bakıp goumlzetme yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuuml ihlal succedilunda 16 yaşından kuumlccediluumlk kişilere karşı soumlz

konusu olan bakıp goumlzetme veya eğitme muumlkellefiyetinin ihlal edilmesi cezalandırılmıştır

Failin cezalandırılabilmesi iccedilin muumlkellefiyetin ağır bir şekilde ihlal edilmiş olması ve

terbiye nezaret veya muhafaza altında olan kişinin muumlkellefiyetinin ihlali neticesinde

vuumlcut veya ruhi gelişmesinde oumlnemli bir zararla karşılaşma succedila youmlnelik bir hayat tarzı

suumlrme veya fuhuşa suumlruumlklenme tehlikesi iccediline duumlşmesi şarttır88

Bu durumda ldquocezalandırma

şartırdquo bulunduğunu soumlylemek muumlmkuumln olacaktır Alman Anayasasında evlilik ve aile

devletin oumlzel koruması altındadır denilerek aile kurumu oumlzel olarak devletin koruması

altına alınmış ve anayasal guumlvenceye kavuşmuştur Anayasal guumlvencenin yanında devlete

ailenin kurulması ve korunması iccedilin yuumlkuumlmluumlluumlkler getirilmiştir89

Majno Şerhirsquonin90

390 ve devamı maddelerinde aile ve ccedilocuğa ilişkin

duumlzenlemelerde ailenin tanımı tam olarak yapılmamıştır Ancak Terbiye ve İnzıbat

Vasıtalarının Suiistimali ve Aile Efradına Karşı Pek Fena Muamele başlığı altında

duumlzenlenmiş 390 maddede ldquofailin idaresi altında bulunmakrdquo ibaresi geniş anlamdadır91

Yine 391 Maddede yer alan ldquofena muamelerdquo succedilunda ailenin tanımına yer verilmemiştir92

Kanunun 390 maddesinde cuumlruumlmuumln mağduruna işaret ederken failin iadesi altında

bulunan veya ona tevdi edilmiş olan şahıstan bahsetmektedir93

391 maddede aile

fertlerine ve on iki yaşında kuumlccediluumlklere fena muameleden bahsedilmektedir On iki yaşından

kuumlccediluumlk olan ccedilocuğun aile fertlerinden olması gerekmemektedir Terbiye ve inzibat

86

JESCHECK s 98 87

ZAFER Hamide Aile Hukukundan Kaynaklanan Yuumlkuumlmluumlluumlğuumln İhlali succedilu s4

(httphamidezafercomwp-contentuploads20120543-Aile-Hukukundan-Kaynaklanan-

YC3BCkC3BCmlC3BClC3BCC49FC3BCn-C4B0hlali-SuC3A7u-HZ-

AA2pdf) (Erişim Tarihi19052015) 88

JESCHECK s98 89

UCcedilAR Mehmet Ali Aile İccedili Şiddet ve Aileyi Koruma Yasası Yetkin Yayınları Ankara 2003 s 62 90

MAJNO Ceza Kanunu Şerhi Yargıtay Yayınları No8 C3 Ankara 1980 s320-334 91

EREM Faruk Tuumlrk Ceza Kanunu Şerhi Oumlzel Huumlkuumlmler CIII Ankara1993 s 2219 92

EREM s2224 93

MAJNO s 327

23

vasıtalarının koumltuumlye kullanılması ile ccedilocuğa ve aile fertlerine fena muamele arasındaki fark

niyet unsurunda aranmalıdır Tedip maksadı bulunuyorsa 390 ve eğer fail tedip maksadı ile

olmayarak gaddarlık hissi ile hareket etmiş ise 391 madde tatbik edilir94

390 madde iccedilin

hapis 391 Madde iccedilin ağır hapis duumlzenlenmiştir Her iki succedil iccedilin de soruşturmanın resen

yapılması duumlzenlenmiş olup karı-koca arasında fena muamele sebebi ile soruşturulma

yapılması şikacircyete bağlanmıştır

1930 tarihli İtalyan Ceza Kanunun 2 Kitabının 11 Babı ldquoAileye Karşı Cuumlruumlmlerrdquo

başlığını taşımaktadır 4 fasıla ayrılmış babda birinci fasıl ldquoEvliliğe ilişkin Cuumlruumlmlerrdquo

duumlzenlenmiştir 556 maddede ccedilok evlilik 557 maddede succedilun zamanaşımına uğraması

558 maddede aldatmak sureti ile evliliğe suumlruumlkleme 559 maddede kadının zinası

(adulterio) 560 maddede kocanın zinası (concubinato) 561 maddede cezayı kaldıran

hafifleten haller 562 maddede feri ceza ve medeni hukukla ilgili yaptırımlar 563

maddede 559 ve 560 maddelerde yer alan succedilların duumlşmesi duumlzenlenmiştir95

Babın ldquoAile Ahlakı Aleyhine Cuumlruumlmlerrdquo başlıklı 2 faslında 564 maddede fuumlcur

565 maddede ise basılmış eserler vasıtasıyla aile ahlakına saldırı succedilları duumlzenlenmiştir

ldquoAile Haline Karşı Cuumlruumlmlerrdquo başlıklı 3 fasılda doğmadığı halde ccedilocuğun nuumlfus kuumltuumlğuumlne

kaydı ve doğumu saklama 566 maddede kuumlccediluumlğuuml şahsi halini değiştirme 567maddede

nuumlfuz kuumltuumlğuumlne nezhebi sahih veya evlilik dışı olmasına rağmen tanınmış olarak

kaydettirilen kuumlccediluumlğuuml şahsi halini gizleyerek hayır kurumuna terk etme 568 maddede 569

maddede feri ceza duumlzenlenmiştir

Babın son faslının başlığı ldquoAileye İlişkin Bakım Goumlrevinin İhlali Cuumlruumlmlerirdquodir

Aileye Karşı Bakım Yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuumln İhlali (Manevi Terk) 570 maddede terbiye ve tedip

vasıtalarının koumltuumlye kullanılması 571 maddede aile efradına ve kuumlccediluumlklere koumltuuml muamele

572 maddede kuumlccediluumlğuuml rızasıyla kaccedilırma 573 maddede velayet vesayet altındaki bir akıl

hastasını veya 14 yaşından kuumlccediluumlğuuml kaccedilırma veya arzusu hilafına alıkoyma 574 maddede

duumlzenlenmiştir96

İtalyan Ceza Kanunursquonun 570 maddesine eklenen 3 fıkra97

ile ccedilocuklara

ilişkin huumlkuumlmler hariccedil diğer kişiler iccedilin succedilun takibi şikacircyete bağlanmıştır Aynı maddeye

94

MAJNO s 326 95

ARTUK s 12 96

ARTUK s 12 97

1981689 sayılı yasa ile eklenen kısım

24

son fıkrada98

yapılan ekleme ile failin fiilinin bu maddeden ayrıca daha ağır bir succedilu

oluşturması halinde failin 570 maddeden değil daha ağır olan succediltan yargılanmasını

duumlzenlemiştir

1930 tarihli İtalyan Ceza Kanunursquonda aileye ilişkin bu kadar detaylı

duumlzenlenmesinin nedeni Doumlnmezer rsquoe goumlre ailenin faşist doktrinde İtalyan Buumlyuumlkluumlğuumlnuumln

esaslı elemanlarından sayılması ve ailenin devlet oumlrguumltlenmesi iccedilerisinde yer alması ve bir

devlet Korporasyonu kabul edilmesindendir 99

Ancak İtalyan Anayasasırsquo nın 29 ve 30

maddelerini konusunda buguumlne kadar anayasaya aykırılık iddiası ileri suumlruumllmediğinden bu

durumun geccedilerli olduğunun soumlylenmesinin muumlmkuumln olmadığı kanaatindeyiz

İsviccedilre Ceza Yasasırsquonın oumlzel huumlkuumlmler kitabının altıncı başlığı ldquoAileye Karşı

İşlenen Cuumlruumlm ve Kabahatlerrdquo dir Bu başlık altında birden ccedilok evlilik (İsv CK m215)

bakım yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuumln ihmali (İsvCK m217) bakıp goumlzetme ve eğitim yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuumln

ihlali (İsvCK m219) ve reşit olmayan kişiyi kaccedilırma (İsvCK m220) succedillarına yer

verilmiştir100

Kanunda yapılan değişiklikle zina soy bağının değiştirilmesi gebe bırakılan

kadının terki succedil olmaktan ccedilıkarılmıştır Bunun sebebi bu succedilların ceza hukuku

uygulamasında anlamsız kaldığı ve cezalandırmaya artık ihtiyaccedil olmadığının kabul

edilmesidir101

Ceza duumlzenlemesi yanında İsviccedilre Medeni Kanununrsquoda da ailenin

korunmasına ilişkin duumlzenlemelere yer verilmiştir İMKrsquo u 172 maddesinde eşlerden

birinin aileye karşı olan yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmemesi veya eşlerin aile birliğine

ilişkin oumlnemli konularda uyuşmazlığı hallerinde hacirckimden birliğin korunmasının talep

edileceği duumlzenlenmiştir Koruma talep ve şartları TMK ile aynı esasları taşımaktadır102

98

198774 sayılı yasa ile eklenen kısım 99

DOumlNMEZER Sulhi Ceza Hukuku Oumlzel Kısım s 392-393 100

ZAFER s 8 101

NUHOĞLU s 10 102

GUumlVEN Kudret ldquo4320 Sayılı Ailenin Korunmasına Dair Kanunrsquoun Getirdiği Hukuki Tedbirlerrdquo Prof

Dr İhsan Tarakcıoğlursquo na Armağan Gazi Uumlniversitesi Hukuk Fakuumlltesi Dergisi Cilt II Sayı 1-2 Ankara

1999 s 12-14

25

3 AİLE HUKUKUNA HAcircKİM OLAN TEMEL İLKELER

31 Ferdiyetccedililik İlkesi

Aile duumlzenine bu birliğin amaccedil ve ereğinin doğrultusunda kişilerin korunması

ilkesi damga vurmuş bulunmaktadır Kadının ve ccedilocukların korunmasına ilişkin kurallar

kısıtlanması gerekenleri korumaya youmlnelik kurallar aile hukukunun buumlyuumlk bir boumlluumlmuumlnuuml

oluşturmaktadır103

Aile hukukunda kadına tam fiil ehliyetinin tanınması aile iccedilinde

yaşamayan kuumlccediluumlklerin durumlarının duumlzeltilmesi ferdiyetccedililik prensibinin

yansımalarıdır104

Velayet hakkını koumltuumlye kullanan anne ve babadan velayet hakkının alınması evlilik

dışı doğan ccedilocuğun hakları ccedilocuğun mal varlığının youmlnetimine ilişkin duumlzenlemelerin

ferdiyetccedililik ilkesine dayandığını soumlylemek yanlış olmayacaktır

32 Devamlılık ve Birlik İlkesi

Aile hukuku ana duumlşuumlnce olarak birlik ilkesine dayanmaktadır Gerccedilekten ailenin

uumlyeleri (ana baba ccedilocuklar ve bunların yakın hısımları) birbirleriyle bağlantı kurmakta ve

bu bağlantı sonucunda da bir birlik meydana gelmektedir105

Aile hukuku alanına giren

ilişkiler nitelikleri gereği suumlrekli olan ilişkilerdir106

Dar anlamdaki aile youmlnuumlnden yasa

karı koca arasında kurulan evlilik birliğini gelip geccedilici bir beraberlik olarak

duumlşuumlnmemiştir Karı koca tasada ve kıvanccedilta beraber olmak uumlzere birliğin neşeleri

guumlnlerini paylaşmak zor guumlnlerine de beraber katlanmak uumlzere evlenirler107

Kanunrsquoda

geniş ve en geniş anlamda aile iccedilin de birlik ve devamlılık ilkesi benimsenmiştir Bu

doğrultuda ccedilocuklar kan ve sıhricirc hısımlar ve soumlzleşme ve gelenek sebebi ile birlikte

yaşayan insanların birliği iccedilin taraflara yuumlkuumlmluumlluumlkler yuumlklemiştir

103

KOumlPRUumlLUuml BuumllentKANETİ Selim Aile Hukuku Filiz Kitabevi İstanbul 1989 s 9 104

OumlZTAN Aile Hukuku Turhan Kitabevi Ankara 2004s15 105

KOumlPRUumlLUuml-KANETİ s5 106

AKINTUumlRK s9 107

ZEVKLİLER AydınACARBEY M BeşirGOumlKYAYLA K Emre Medeni Hukuk Seccedilkin Yayınevi

Ankara 1999 s 741

26

Aile ilişkilerinde taraflar diğer ilişkilerde olduğu gibi tek taraflı irade beyanları ile

bu ilişkiyi sona erdiremezler Aile hukukunda suumlreklilikten amaccedil da tarafların karşılıklı

anlaşma ile aralarındaki birliği ortadan kaldıramamalarıdır108

Gerccedilekten eşler arasındaki

evlilik birliği ya da geniş anlamda ailede ccedilocuklar ile ebeveynleri arasındaki ilişkiler

tarafların karşılıklı anlaşmaları ile sona erdirilemez Bu durum ahlaki goumlruumlşlerin

egemenliğinden ileri gelmektedir Evlilik birliği ancak mahkeme kararı ile ya da oumlluumlmle

kendiliğinden sona erer Evlilik birliğinde aslolan eşlerden birinin oumlluumlmuumlyle sona

ermesidir evlilik birliğinin diğer sona erme nedenleri olağandışı nedenlerdir109

Tuumlrk Medeni Kanunursquonun 1851 maddesinde ldquoevlenmeyle eşler arasında evlilik

birliği kurulmuş olurrdquo denilerek birliği duumlzenlemektedir Aile birliğinin tuumlzel kişiliği

bulunmamaktadır110

Ancak Tuumlrk Medeni Kanunu birliği adeta bir tuumlzel kişiymiş gibi ele

almış ve korumuştur111

33 Ailenin ve Ccedilocukların Korunması İlkesi

1982 Anayasasırsquonın 41 maddesinin gerekccedilesinde ailenin sosyal yapısının yanı sıra

millet uumlzerinde oynadığı buumlyuumlk rol sebebi ile korunmasına ilişkin duumlzenlemeler yapıldığını

yukarıda belirtmiştik Ailenin kamu yararını yakından ilgilendiren toplumsal bir birim

olduğundan devlet ailenin suumlrekli bir duumlzen halinde varlığını devam ettirebilmesi amacı

ile aile hukuku ilişkilerine geniş oumllccediluumlde muumldahale etmektedir112

Kanun koyucu bu

duumlzenlemeleri yaparken aileyi ve evlilik iccedili ya da dışı ayırımı yapmaksızın ccedilocukları

korumayı amaccedilladığını accedilıkccedila belirtmektedir

Genellikle Aile hukuku ilişkilerinin kurulmasında tarafların iradelerinin yeterli

olmaması ve kamu makamlarının iznine katılmasına veya kararına gerek bulunması

kamusal goumlzetimin en belirgin oumlzellikleridir113

Gerccedilekten aile hukuku oumlzel hukuk alanında

108

OumlZTAN s15 109

KOumlPRUumlLUumlKANETİ s 6 110

HAVUTCcedilU Ayşe Evlilik Birliğinin Temsili Seccedilkin Yayınevi Ankara 2006 s 27 OumlZTAN s152

AYAN Evlilik Birliğinin Korunması Tuumlrkiye Barolar Birliği Yayını Ankara 2004 s15 httptbbyayinlaribarobirlikorgtrTBBBooksevlilik-birliginin-korunmasipdf (ET 19052015) 111

AKINTUumlRK s10 112

KOumlPRUumlLUumlKANETİ s7 113

KOumlPRUumlLUumlKANETİ s7

27

duumlzenlenmiş olsa dahi kamu hukukunu yakından ilgilendirmektedir Schwarzrsquo a goumlre aile

hukuku kamu hukukunun ccedilok geniş oumllccediluumlde etkilediği bir oumlzel hukuk alanıdır114

Ailenin korunmasının tuumlm bu oumlnemi yanında suumlreccedil iccedilerisinde duumlnyada ve

uumllkemizde ccedilocuğun korunması ve gelişiminin aileye ve topluma katkısı anlaşılmış ve

Anayasanın 41 maddesinin başlığı ailenin korunması iken 2010 yılında yapılan

değişiklikle ldquoAilenin ve Ccedilocuğun Korunmasırdquo olarak değiştirilmiştir Ayrıca 41 maddeye

ldquo Her ccedilocuk korunma ve bakımdan yararlanma yuumlksek yararına accedilıkccedila aykırı olmadıkccedila

ana ve babasıyla kişisel ve doğrudan ilişki kurma ve suumlrduumlrme hakkına sahiptirrdquo ldquoDevlet

her tuumlrluuml istismara ve şiddete karşı ccedilocukları koruyucu tedbirleri alırrdquo ibareleri eklenmiştir

Anayasarsquoya eklenen bu fıkraların gerekccedilesinde tarafı olduğumuz ldquoCcedilocuk Haklarına

Dair Soumlzleşmerdquo ve ldquoCcedilocuk Haklarının Kullanılmasına İlişkin Avrupa Soumlzleşmesirdquo ile diğer

uluslararası belgelerde yer alan ve ccedilocuk haklarıyla ilgili kabul goumlren evrensel ilkelerin

Anayasa metnine dacirchil edilmesi her ccedilocuğun himaye ve bakımdan yararlanma hakkı

olduğunun vurgulanması ve ccedilocuğun ana ve babasıyla kişisel ve doğrudan ilişki kurma ve

suumlrduumlrme hakkına sahip olduğu belirtilmektir

Yapılan değişiklik ile Devlete her tuumlrluuml istismara ve şiddete karşı ccedilocukların

korunmasına youmlnelik gerekli tedbirleri alma oumldevi de yuumlklendiği goumlruumllmektedir

Ailenin korunması iccedilin salt ccedilocuğun değil aile hukuku ilişkilerinde taraf olanlardan

zayıf olanların korunmasını da kapsamaktadır Aile hukuku ilişkisinde bulunanlardan

bazıları bu uyumu bozmaya ve haksız olarak zayıf durumda bulunan oumlteki ilişkilerin

zarara uğramaları sonucunu doğuran davranışlarda bulunmaya yeltenirse zayıf durumdaki

kişilerin bu gibi davranışlara karşı korunmasını sağlayıcı duumlzenlemeleri Medeni

Kanunumuz ihmal etmemiştir115

34 Eşitlik İlkesi

Anayasamızın ldquoKanun oumlnuumlnde Eşitlikrdquo başlıklı 10 maddesinde ldquoHerkes dil ırk

renk cinsiyet siyasicirc duumlşuumlnce felseficirc inanccedil din mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım

goumlzetilmeksizin kanun oumlnuumlnde eşittir Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir Devlet bu

114

SCHWARZ Andreas Aile Hukuku I (ccedileviren DAVRAN Buumllent) İstanbul 1942s13 115

ZEVKLİLERACABEYGOumlKYAYLA s 742

28

eşitliğin yaşama geccedilmesini sağlamakla yuumlkuumlmluumlduumlrldquoBu maksatla alınacak tedbirler eşitlik

ilkesine aykırı olarak yorumlanamazrdquo huumlkmuumlne yer verilmiştir

07052004 yılında Anayasanın 10 maddesine eklenerek kabul edilen kadın erkek

eşitliği TMK anlamında eşlere eşit davranılmasını sağlamak iccedilin de goumlz oumlnuumlne

alınmaktadır Birleşmiş Milletler tarafından kabul edilen İnsan Hakları Evrensel

Beyannamesi116

ile kadın ndasherkek hak eşitliğinin sağlanması kabul edilmiş yine Birleşmiş

Milletlerin ldquoKadınlara Karşı Her Tuumlrluuml Ayrımcılığın Oumlnlenmesi Soumlzleşmesirdquo ile kadın

erkek arasındaki eşitliğin sağlanması117

kabul edilmiştir Yapılan bu duumlzenlemelerle

insanın insan olması sebebi ile sahip olduğu temel hakları kullanırken cinsiyet ayrımcılığı

yaparak haklarını kullanmasından mahrum bırakılmasının oumlnuumlne geccedililmesi amaccedillanmıştır

Anayasamızda bu duumlzenlemeler ışığında 2010 yılında yapılan değişiklik ile kadın

erkek eşitliğini sağlamak iccedilin yapılan duumlzenlemelerin ldquoeşitlik ilkesine aykırılıkrdquo teşkil

etmeyeceği accedilıkccedila benimsenmiştir118

Zira soumlz konusu duumlzenleme ile kadınlara pozitif

ayrımcılık yapıldığı ileri suumlruumllmektedir Pozitif ayrımcılık dilde ldquoToplumdaki diğer kişiler

ile eşit koşullarda yaşamadığı duumlşuumlnuumllen belli gruplara ccedileşitli ayrıcalıklar tanıyarak onların

desteklenmesirdquo olarak tanımlanmıştır 119

Anayasarsquo nın eşitlik ilkesini korumasının yanı

sıra pozitif ayrımcılığı da kabul ettiği goumlruumllmektedir Eşitlik ilkesinin temel amacının

gruplar ya da taraflara uygulanan ayrımcılığın ortadan kaldırılması olduğu

duumlşuumlnuumllduumlğuumlnde pozitif ayrımcılıkla guumlccedilsuumlz koşullardaki gruba bir fırsat eşitliği

sunulmasının aslında eşitliğe zarar vermediğini tam tersine eşitliği sağladığını soumlylemek de

muumlmkuumlnduumlr

743 sayılı eski Medeni Kanunrsquoda eşler arasında tam bir eşitlik soumlz konusu değildir

Kanun toplumsal gerccedilekler karşısında zayıf olan kadını koruyabilme amacıyla bazen de

evlilik birliği iccedilinde duumlzen ve uyumu sağlayabilmek bunun iccedilin de iki başlılığı oumlnlemek

amacıyla kadın ve erkek arasında eşitliği bozucu duumlzenlemelere yer vermiştir120

MK

151Irsquo maddede duumlzenlenen kocanın evlilik birliğinin reisi sayılması MK 153I maddede

116

İHEB madde 1- Buumltuumln insanlar oumlzguumlr onur ve haklar bakımından eşit doğarlar Akıl ve vicdana

sahiptirler birbirlerine karşı kardeşlik anlayışıyla davranmalıdırlar 117

Bkz CEDAW md 316 vd 118

AYM 10032011 t 200985E 201149K sayılı kararı (RG 21112011tSayı No28091) 119

ttpwwwtdkgovtrindexphpoption=com_gtsamparama=gtsampguid=TDKGTS555af6fdaa372698709866

(ET19052015) 120

ZEVKLİLERACARBEYGOumlKYAYLA s744

29

kadının kocasının soyadını taşımak zorunda olması MK 291 maddede kişisel mallarıyla

ilişkili olmak uumlzere uumlccediluumlncuuml kişilere karşı olan davalarda karıyı kocanın temsil etmesi gibi

4721 sayılı Tuumlrk Medeni Kanunu ile eşler arasında ayrım yapmaksızın sorumluluk

ve hakların eşit olarak duumlzenlendiğinden soumlz etmek muumlmkuumlnduumlr Tuumlrk Medeni Kanunursquo

nun 186 ve devamı maddelerinde evlilik birliğine ilişkin kararların alınması ve birliğin

youmlnetimi her iki eşe birlikte verilmiş ve eşlerden birinin birliğe ilişkin işlemlerine diğer

eşin katılması hakkı tanınmıştır121

Evlilik birliğinde eşitlik ilkesinin kabul edilmiş

olmasının evlilik iccedilerisinde topluluk duumlşuumlncesini pekiştirdiği ccediloğu yazar tarafından da

kabul edilmektedir122

4 AİLE HUKUKUNDAN KAYNAKLI YUumlKUumlMLUumlLUumlKLER

Aile hukukundan kaynaklı yuumlkuumlmluumlluumlkler tek tek accedilık bir biccedilimde TMK rsquoda

belirtilmemiştir Ancak TMKrsquo nın ldquoAile Hukukurdquo başlıklı kısmı incelenerek kanunun

kişilere yuumlklediği yuumlkuumlmluumlluumlkleri maddelerde yer alan ifadelerden ccedilıkartabilmesi

muumlmkuumlnduumlr Yuumlkuumlmluumlluumlklerin tespitinde bir diğer kaynak ise Yargıtay tarafından alınan

emsal kararlardır Bu kararların ışığında taraflardan aile iccedilinde birbirlerinden beklenen

oumldevler olaylar uumlzerinden değerlendirilmiştir Yine hacirckim karar verirken oumlrf-adet ve

yaşanılan yerin oumlzelliklerini goumlz oumlnuumlne almaktadır

Oumlrneğin TMK 185 maddede kanun koyucu eşler arasındaki yuumlkuumlmluumlluumlkleri

duumlzenlemiştir Bu maddeye goumlre ldquoEvlenme ile eşler arasında evlilik birliği kurulmuş olur

Eşler bu birliğin mutluluğunu elbirliğiyle sağlamak ve ccedilocukların bakımına eğitim ve

goumlzetimine beraberce oumlzen goumlstermekle yuumlkuumlmluumlduumlrler Eşler birlikte yaşamak birbirlerine

sadık kalmak ve yardımcı olmak zorundadırrdquo Şu halde kanun metninden eşlerin birliğin

mutluluğunu sağlamak ccedilocukların bakım eğitim ve goumlzetimine beraber oumlzen goumlstermek

yuumlkuumlmluumlluumlkleri bulunmaktadır Aynı zamanda eşler birlikte yaşama sadakat yuumlkuumlmluumlluumlğuuml

ve birbirlerine yardım yuumlkuumlmluumlluumlğuuml altındadır

121

AYAN s 45 122

Bkz UCcedilAR Ayhan ldquo4721 Sayılı Tuumlrk Medeni Kanunu İle Evlilik Birliğinin Genel Huumlkuumlmleri Alanında

Yapılan Bir Kısım Değişiklikler Uumlzerine Duumlşuumlncelerrdquo AUumlEHFrsquo nin 15 Kuruluş Yılına Armağan AUumlEHFD

CVI s1-4 Erzincan 2002s331

30

Ana ve babanın ccedilocuklarına karşı eğitim yuumlkuumlmluumlluumlğuuml ise TMK 340 maddede

duumlzenleniştir Bu maddeye goumlre ldquoana ve baba ccedilocuğu olanaklarına goumlre eğitirler ve onun

bedensel zihinsel ruhsal ahlaki ve toplumsal gelişimini sağlar ve korurlarrdquo huumlkmuuml ile

eşleri ccedilocuklarını eğitmekle yuumlkuumlmluuml kılmaktadır Bu maddeye goumlre ccedilocuğun bedensel

zihinsel ruhsal ahlaki ve toplumsal gelişimini sağlama ve koruma yuumlkuumlmluumlluumlğuuml herkesten

oumlnce anne ve babaya aittir

Aşağıda TMKrsquo da yer alan yuumlkuumlmluumlluumlklerin neler olduğu anlatılmaya ccedilalışılacaktır

Bu yuumlkuumlmluumlluumlklerin doğru bir şekilde ortaya konulması ccedilalışma konumuz olan TCK 233

maddede duumlzenlenen succedilların oluşup oluşmadığının tespitinde buumlyuumlk oumlnem taşımaktadır

Zira kanun koyucu gerekccedilesinde succedilun tespiti iccedilin TMK huumlkuumlmlerinin goumlz oumlnuumlne

alınacağını belirtmiştir Bu sebeple ceza hacirckimi TCK 233 maddede duumlzenlenen succedil ile

ilgili kovuşturma aşamasında ldquoaile hukukunun genel ilkelerirdquo ile TMKrsquo da duumlzenlenen

yuumlkuumlmluumlluumlkleri goumlz oumlnuumlne almak zorundadır

TMKrsquo da aile hukukundan kaynaklı yuumlkuumlmluumlluumlkler tek tek sayılmadığından bu

yuumlkuumlmluumlluumlklerin kapsamının belirlenebilmesi iccedilin ccedilalışmamızda Yargıtayrsquoın kararları goumlz

oumlnuumlne alınmış ve somut olay uumlzerinden değerlendirilmeye ccedilalışılmıştır


Hayatlarını birleştirerek bir oumlmuumlr boyu birlikte yaşama iradesini ortaya koyan

eşlerden birbirlerinin huzurlu ve mutlu bir hayat suumlrmelerini sağlayacak şekilde saygı ve

sevgi iccedilerisinde davranmaları birbirlerinin huzurunu kaccedilıracak davranışlardan kaccedilınması

beklenir Nitekim eşlerin birbirlerine hakaret etmeleri birbirlerine saygı ve sevgi

goumlstermemeleri evlilik birliğinden elde edilmesi beklenen menfaatlerin ortadan kalktığı

haller olarak kabul edilmektedir Nitekim Yargıtayrsquoın emsal kararlarında eşine değişik

zamanlarda ldquoaptal salakrdquo gibi soumlzlerle hakaret eden eşin kusurlu olduğu kabul

edilmiştir123

Eşlerden birbirlerine sevgi ve saygı goumlsterilmesini beklerken birbirlerinin onurunu

kırıcı davranışlarda bulunmaması gerektiği de emsal kararlarda kabul edilmiştir YHGK

123

YG 2 HD 05102004 t 648511259 KACcedilAK Nazif Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması

Nedeniyle Boşanma Davaları Seccedilkin Yayınevi Ankara 2007 s211212

31

rsquonun 08051985 tarihli kararında ldquohellipdavalı kocasını (baldızının kızı ile yani davalı

kadının yeğeni ile ) cinsel ilişkide bulunmakla itham etmiş ve bunun 4-5 ay suumlrduumlğuumlnuuml de

şikacircyet dilekccedilesinde accedilıklamış kızın bakire olduğunun tespit edilmiş olması karşısında

kadının iddiası dayanaksız kalmıştır Kadın işbu iddiasını başka suretle ispat edememiş

boumlylece kocasına karşı haksız dayanaksız ve oumlzellikle onur kırıcı ithamlarda bulunmuştur

İşte kadının bu yersiz şikacircyet ve ithamı dolayısıyla kocanın onuru sarsılmış olup ortak

hayatın devamına imkacircn kalmamıştır 124

helliprdquo

Eşlerden her biri ortak hayatın huzuru ve mutluluğunu gerccedilekleştirmek iccedilin elinden

geleni yapmak ve bu huzuru bozacak davranışlardan kaccedilınmak zorundadır Zira mutluluk

olmayan evde dirlik ve duumlzen olmayacağı gibi evlilik birliği de taşıdığı toplumsal işlevini

yerine getiremez hale gelir125

Evlilik birliği iccedilerisinde mutluluğun sağlanamaması halinde

tarafların evlilik birliğinden bekledikleri menfaat elde edilemeyecektir Oumlrneğin eşler

meslek ve iş seccediliminde ve bunların yuumlruumltuumllmesinde evlilik birliğinin huzur ve yararını goumlz

oumlnuumlnde tutmalıdır (TMK 192md)

Eşlerin cinsel anlamda da birbirlerinin mutluluğunu goumlzetmeleri gerekmektedir

Zira Yargıtay rsquoın yerleşik iccediltihatlarında evlenmenin sosyal amacı yanında cinsel arzuları

tatmin etme gayesi de olduğunu ve cinsel anlamda mutluluğun sağlanamaması durumunda

evlilik birliğinin temelden sarsılacağı kabul edilmiştir126

Yine bir başka emsal kararda

birlikte yaşanan uzun suumlre iccedilerisinde cinsel ilişkinin başarılamamış olması karşısında

eşlerde birbirlerine karşı haklı bir nefretin en azından isteksizliğin doğmasının şuumlphesiz

olduğunu ne zaman gerccedilekleşeceği belli olmayan ve ondan sonra da devam edip

etmeyeceği şuumlpheli bulunan cinsel yakınlaşmayı beklemek iccedilin eşi zorlamanın accedilık

haksızlık olduğu kabul edilmiştir 127

Cinsel arzuları tatmin etme insanın doğasından gelen

ve eşlerin en temel yuumlkuumlmluumlluumlğuuml olduğunu kabul etmek yanlış olmayacaktır

124

KACcedilAK s220 125

ŞENYUVA ŞArdahan Evlilik Birliğinin Korunması yayımlanmamış Yuumlksek lisans tezi Ankara 2010

s33 126

YG2 HD 04102005 tarih 1097313445 ldquohellip tarafların organik bir engelleri bulunmadığı halde uzun bir

suumlre cinsel ilişki kuramadıkları davacının bakire olduğu cinsel ilişkinin başarılamamasında davalının

kusurlu olduğuhelliprdquo KACcedilAK s183184 127

YG 2 HD 25112004 t 1253513957 KACcedilAK s256

32

42 Sadakat Yuumlkuumlmluumlluumlğuuml

Eşler birbirlerine karşı sadakat goumlstermekle yuumlkuumlmluumlduumlrler TMK 185 maddesinin

3 fıkrasına goumlre eşler birbirlerine sadık olmak zorundadırlar Eşlerin diğer

yuumlkuumlmluumlluumlklerinde olduğu gibi sadakat yuumlkuumlmluumlluumlğuuml bakımından da eşler arasında fark

yoktur128

Kadın ve erkeğin birbirlerine sadakat yuumlkuumlmluumlluumlkleri vardır Sadakat

yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnden kastedilen salt cinsel youmlnden sadakat değildir Tabii ki evlilik birliği

devamı suumlresince eşler birbirlerine cinsel anlamda sadık olmakla yuumlkuumlmluumlduumlr ancak

burada kastedilen daha geniş anlamda bir sadakati iccedilermektedir

Sadakat yuumlkuumlmluumlluumlğuuml eşlerin birbirlerine karşı guumlven sarsıcı davranışta

bulunmamasını da iccedilermektedir Eşlerin aile sırlarını uumlccediluumlncuuml kişilerle paylaşması eşlerin

kendi eşinin menfaati yerine bir başkasının menfaatini uumlstuumln tutması mal varlığının israf

edilmesi mal varlığının eğlence ve kumarda harcanması sadakat yuumlkuumlmluumlluumlğuumlne aykırılık

teşkil eder Kocanın annesinin kadını doumlvmesi ve kocanın bu duruma karşı ccedilıkmaması 129

birlik goumlrevlerini yerine getirmeyerek eşi ve ccedilocuğu ile ilgilenmeyip borccedillanarak eve haciz

gelmesine sebep olması130

sadakat yuumlkuumlmluumlluumlğuumlne aykırılık olarak kabul edilmektedir

Yargıtay 2 HD rsquonin 1981 tarihli bir kararında kadının kocasının yatak hallerini başkalarına

anlatmasını ve sık sık amcasının oğlunun aklından ccedilıkmadığını soumlyleyerek bir başka erkeğe

olan oumlzlemini dile getirmesini ldquosadakatsizlikrdquo olarak kabul etmiştir131

Eşlerin birbirlerine olan sadakat yuumlkuumlmluumlluumlğuuml fiilen ayrı yaşasalar dahi devam

eder Şoumlyle ki taraf arasında boşanma davası olması eşlerin birbirlerine sadık olmaları

yuumlkuumlmluumlluumlklerini ortadan kaldırmamaktadır Eşlerin fiilen veya mahkeme kararıyla ayrı

yaşamaları durumunda dahi bu yuumlkuumlmluumlluumlk devam eder132

Boşanma kararının

kesinleşmesine kadar eşler birbirlerine sadık olmakla yuumlkuumlmluumlduumlrler133

128

ŞENYUVA s 33 129

YG 2 HD 10102005 t 1134413762 KACcedilAK s224225 130



AYAN s 50 133

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 22122010 tarih 20102-636E2010680K sayılı kararı ldquoDava karşılıklı

boşanma maddi-manevi tazminat ve ziynet alacağı istemine ilişkindir Somut uyuşmazlıkta henuumlz boşanma

kararı verilmeden kocanın başka bir kadınla ilişkiye girdiği anlaşılmıştır 4721 Sayılı kanunun 185 maddesi

huumlkmuuml uyarınca boşanma kararı verilip kesinleşinceye kadar evlilik birliği suumlreceğinden bu durumun doğal

sonucu olarak taraflar arasında sadakat yuumlkuumlmuuml de evlilik birliğinin sona ermesine kadar devam edecektir

Bu duumlzenleme dikkate alındığında kocanın evlilik birliği sona ermeden diğer bir anlatımla sadakat yuumlkuumlmuuml

devam ederken başka bir kadın ile evlilik dışı ilişkiye girdiği hususunun huumlkuumlm kurulurken dikkate alınması

33

43 Karşılıklı Yardım ve Dayanışma Yuumlkuumlmluumlluumlğuuml

Evlilik birliği kurulduğunda eşlerden birbirlerine iyi guumlnde ve koumltuuml guumlnde destek

olmaları beklenmektedir134

Bu destek hem maddi hem de manevi anlamdadır Eşler

birbirlerinin sevinccedillerini ve uumlzuumlntuumllerini paylaşmalı birbirlerine maddi destek

olabilmelidir135

Bu nedenle evlilik birliğinin devamı suumlresince eşler dayanışma duygusu

iccedilerisinde birbirlerine destek ve yardımcı olmakla yuumlkuumlmluumlduumlrler

Bu yardım ve dayanışma yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuuml maddi ve manevi olmak uumlzere ikiye

ayırmak muumlmkuumlnduumlr Eşlerin hastalıkta birbirlerine yardımcı olmaları oumlğuumlt vermeleri

uumlzuumlntuumllerinde birbirlerini teselli edebilmeleri manevi yardım ve dayanışmaya oumlrnek olarak

goumlsterilebilecektir136

Soumlz konusu yuumlkuumlmluumlluumlğuumln oumlzel hukuktaki kullanımına bakıldığında

Yargıtayrsquoın hastalanıp hastanede yatan eşi ile ilgilenmeyen137

birbirlerinin ailelerini

istemeyen ve birbirlerine karşı hoşgoumlruuml goumlstermeyen 138

oumlluumlmle tehdit eden hasta annesine

gerekir Oumlzellikle tarafların kusur durumuna etkili olan bu husus goumlz ardı edilmemelidir Hal boumlyle olunca

davalı-davacı koca evlilik birliği devam ederken yapmış olduğu sadakatsizlik nedeniyle daha fazla kusurlu

olup bu nedenle kişilik hakkı saldırıya uğrayan ve eşit kusurlu olmayan eş lehine manevi tazminata

huumlkmedilmesi gerekirrdquo(wwwkazancıcom)

Yargıtay 2 HD 14012010 tarih 200818052E 2010572K sayılı kararı ldquo hellip2- Evlilik birliği suumlresince

eşlerin birbirlerine sadakat yuumlkuumlmluumlluumlğuuml devam eder (TMKmd185son) Bir eşin sadakatsiz tutum ve

davranışlarda bulunması diğerine de bu hakkı vermez (HGK 26112008 guumln 2002-698Esas

2008711Karar) Toplanan delillerden sadakatsiz tutum iccedilinde bulunan kocaya karşı boşanma davası accedilan

kadın da dava sırasında bir başka erkekle ilişkide bulunduğu bu suretle sadakat yuumlkuumlmluumlluumlğuumlne aykırı

davrandığı anlaşılmaktadır Gerccedilekleşen bu durum karşısında davacı kadın da davalı eşi kadar evlilik

birliğinin temelinden sarsılmasında kusurludur Davacı kadının da eşit derecede kusurlu bulunduğu dikkate

alınarak maddi ve manevi tazminat taleplerinin (TMK md 1741-2) reddine karar verilmesi gerekirken

yazılı şekilde huumlkuumlm kurulması doğru olmamıştırrdquo (wwwkazancıcom) 134

TMK 185 Madde A Haklar ve yuumlkuumlmluumlluumlkler

I Genel olarak

Evlenmeyle eşler arasında evlilik birliği kurulmuş olur

Eşler bu birliğin mutluluğunu elbirliğiyle sağlamak ve ccedilocukların bakımına eğitim ve goumlzetimine beraberce

oumlzen goumlstermekle yuumlkuumlmluumlduumlrler

Eşler birlikte yaşamak birbirine sadık kalmak ve yardımcı olmak zorundadırlar 135

Yargıtay 2 HD 23102008 tarih 200713963E 200813938K sayılı kararı ldquoDavalının ayrı şehirde

oturan ve rahatsızlığının tedavisi iccedilin evlerine gelen geccedilici bir suumlreyle evlerinde bulunan ameliyatlı olması

nedeniyle de yardıma ve bakıma muhtaccedil durumda bulunan kayınvalidesini istemediği ona yardımcı olmadığı

ve terbiyesiz gibi soumlzler sarf ettiği yapılan soruşturma ve toplanan delillerle gerccedilekleşmiştir

Eşler evlilik birliğinin mutluluğunu elbirliğiyle sağlamak ve birbirlerine yardımcı olmak zorundadırlar

(TMK m 185 ) ve evlilikte eşit hak ve yuumlkuumlmluumlluumlklere sahiptirler Hasta ve ameliyatlı olan bu yuumlzden

yardıma ve bakıma muhtaccedil durumda bulunan kayınvalideye yardımcı olmak ahlaki bir oumldevdir Bu oumldev ve

fedakacircrlık her iki eş iccedilin de geccedilerlidir Davalı birliğin mutluluğunu temine youmlnelik olarak bu yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuuml

yerine getirmemiş uumlstelik kayınvalidesine hakaret etmiştir Bu halde taraflar arasında ortak hayatı

temelinden sarsacak derecede ve birliğin devamına imkan vermeyecek nitelikte bir geccedilimsizlik mevcut ve

sabittirrdquo (wwwkazancıcom) 136

AKINTUumlRK s 114 FEYZİOĞLU s 8 OumlZTAN s107 137

YG 2 HD 05102004 t 648511259 sayılı kararı KACcedilAK s212 138

YG 2 HD 13102005 t 1150114075 sayılı kararı KACcedilAK s242

34

refakat eden eşe yardımcı olmayan anlayış goumlstermeyen 139

eşleri kusurlu saydığı ve eşine

karşı yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuuml yerine getirmediğini kabul ettiği anlaşılmaktadır Yargıtay bir başka

emsal kararında140

temporal tipte epilepsi (sara) hastası olduğu anlaşılan eşinden

boşanmak isteyen davacının talebini reddetmiştir Kararın gerekccedilesinde bu hastalığın

varlığının başlı başına boşanma sebebi olmayacağı davalının tedavi olduğu ve ruhsal

sıkıntısının bulunmadığını belirtilmiştir

Maddi yardım ve dayanışma yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuuml ise ldquobirlik giderlerine katılmayı aşan

katkılarrdquo olarak belirtmek muumlmkuumlnduumlr Eşlerden birinin hastalık işsizlik gibi zaruri

sebeplerle goumlrevini hiccedil ya da gereği gibi ifa edememesi halinde diğer eşin birlik

giderlerinde kendi kısmını aşan katkısı yardım ve dayanışma yuumlkuumlmluumlluumlğuuml kapsamında


Burada kanun koyucunun ldquokendi kısmırdquo ile kastettiği TMK 186

madde huumlkmuumlne goumlre eşlerin birliğin giderlerine guumlccedilleri oranında emek ve mal varlığı ile

katıldıkları orandır Ortada bir zaruret halinin bulunmaması eşin bilerek ve isteyerek

ccedilalışmaması duumlruumlstluumlk kuralına aykırılık teşkil edecektir ve diğer eşin maddi yardımda

bulunmamış olması dayanışma yuumlkuumlmluumlluumlğuumlne aykırı davrandığı anlamında kabul

edilmeyeceği kanaatindeyiz

Aile hukukunda mali yuumlkuumlmluumlluumlk salt eşler arasında mevcut değildir TMK 364

maddede yoksulluk nafakası duumlzenlerken aile hukuku huumlkuumlmlerine goumlre herkes yardım

etmediği takdirde yoksulluğa duumlşecek olan alt-uumlst soy ile kardeşlere yardım etmekle

yuumlkuumlmluumlduumlr

44 Ccedilocukların Bakım Goumlzetim ve Eğitimi Yuumlkuumlmluumlluumlğuuml

Eşlerin bir araya gelmek suretiyle oluşturdukları evlilik birliğinin gayelerinden bir

tanesi de neslin devamını sağlamaktır142

Ccedilocuğun eğitiminin o ccedilocuğun sağlıklı bir birey

olarak topluma katılması ve topluluğun menfaati accedilısından vazgeccedililmez olduğu

şuumlphesizdir Kaldı ki yukarıda da anlatıldığı uumlzere gerek Anayasa gerekse TMK 340

madde ile ccedilocukların bedensel zihinsel ruhsal ahlaki ve toplumsak gelişimini anne ve

139


YG 2HD 05062004 t 49417899 sayılı kararı KACcedilAK s231 141

AKINTUumlRK s114 TEKİNAY Aile Hukuku s299 142

YG 2 HD 25112002 t 1192613123K sayılı ilamı

35

babanın sağlayacağı olanakları dacirchilinde ccedilocuğa eğitim vermekle yuumlkuumlmluuml olduklarını

accedilık bir biccedilimde duumlzenlemiştir

Eğitim dilde ldquoCcedilocukların ve genccedillerin toplum yaşayışında yerlerini almaları iccedilin

gerekli bilgi beceri ve anlayışları elde etmelerine kişiliklerini geliştirmelerine okul iccedilinde

veya dışında doğrudan veya dolaylı yardım etme terbiyerdquo olarak tanımlanmaktadır 143

Eğitim hakkı 1948 İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi başta olmak uumlzere birccedilok uluslar arası

duumlzenlemede yer almıştır Bildirgenin 26 maddesine goumlre144

herkes eğitim hakkına

sahiptir Eğitim insan kişiliğinin tuumlm youmlnleri ile gelişmesinde oumlnemli bir faktoumlr ve

insanların kendilerini geliştirmeleri ve oumlzguumlrleştirmeleri ile doğrudan orantılı olarak kabul

edildiğinden temel haklar arasında duumlzenlenmiştir145

Yine BMCcedilHSrsquo nin146

28 maddesinde ccedilocuğun eğitim hakkının fırsat eşitliği

uumlzerinde tedricen gerccedilekleştirilmesi goumlruumlşuumlyle duumlzenlenmiştir147

Bu duumlzenleme ile

ccedilocuğun eğitim hakkı kabul edilmiş ilkoumlğretim zorunlu hale gelmiştir Duumlzenleme ayrıca

taraf devletlere eğitim alanında oumlzellikle cehaletin ve okuma yazma bilmemenin duumlnyadan

kaldırılmasına katkıda bulunmak ve ccedilağdaş eğitim youmlntemlerine ve bilimsel ve teknik

bilgilere sahip olunmasını kolaylaştırmak amacıyla uluslararası işbirliğini guumlccedillendirme ve

teşvik etme yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuuml yuumlklemiştir

UNICEF tarafından duumlzenlenen 1999 raporunda eğitimsizlik sebebi ile anne ccedilocuk

oumlluumlmlerinin başlıca etkenlerden biri annenin eğitim duumlzeyinin duumlşuumlkluumlğuuml ya da hiccedil okuma

yazma bilmemesidir Kız ccedilocuklarının okullaşma oranında 10 puanlık bir artış sonunda

bebek oumlluumlm hızı binde 41 azalmaktadır Şu halde ccedilocuğun en temel hakkı olan yaşama

hakkı ile eğitim hakkı arasında yakın bir ilişki bulunmaktadır

143

httpwwwtdkgovtrindexphpoption=com_btsamparama=kelimeampguid=TDKGTS5457e1a945bfb22535

5033 (03112014) 144

Madde 26

1 - Her şahsın eğitime hakkı vardır Eğitim parasızdır hiccedil olmazsa ilk ve temel eğitim safhalarında boumlyle

olmalıdır ilk eğitim mecburidir Teknik ve meslekicirc oumlğretimden herkes istifade edebilmelidir Yuumlksek oumlğretim

liyakatlerine goumlr e herkese tam eşitlikte accedilık olmalıdır

2 - Eğitim insan şahsiyetinin tam gelişmesini ye insan haklariyle ana huumlrriyetler e saygının kuvvetlenmesini

istihdaf etmelidir Buumltuumln milletler ırk ve din gurupları arasında anlayış hoşgoumlruumlrluumlk ve dostluğu teşvik

etmeli ve Birleşmiş Milletlerin barışın idamesi yolundaki ccedilalışmalarını geliştirmelidir

3 - Ana baba ccedilocuklarına verilecek eğitim nevini tercihan seccedilmek hakkını haizdirler 145

27051949 t ve 7217 sayılı RG yayınlanan 06041949 tarih ve 9119 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı 146

09121994t ve 4058 sayılı Onay Kanunu (RG 11121994t No22138) 147

httpwwwuniceforgturkeycrc_cr23dhtml (ET 19052015)

36

Yaşam hakkının yanı sıra ccedilocuğun bedensel zihinsel duygusal sosyal ve ahlacirck

gelişimi iccedilin eğitime gereksinimi vardır İnsanın doğuştan getirdiği yetenekleri geliştiren

en oumlnemli araccedil eğitimdir Eğitim olmadan insanlar uumlretken biccedilimde ccedilalışamazlar

sağlıklarına oumlzen goumlsteremezler kendilerini ve ailelerini gereği gibi koruyamazlar ve

kuumlltuumlrel accedilıdan zengin bir yaşam suumlrduumlremezler Okuma yazma bilmemek insanların

yaşadıkları toplumlarda buumltuumln halklar ve gruplar arasında anlayışı barışı ve hoşgoumlruumlyuuml iki

cinsiyet grubu arasında eşitliği oumlngoumlren bir ruhla yer almalarını guumlccedilleştirir Konu toplumun

buumltuumlnuuml accedilısından ele alındığında eğitim hakkının gerccedilekleştirilmemesi demokrasi ve

toplumsal ilerleme boumlylece de uluslararası barışa ve guumlvenliğe zarar verecektir 148

İşte ccedilocuğun eğitiminin bu oumlnemi nedeni ile hem uluslar arası hukukta hem de iccedil

hukukumuz da duumlzenlemeler yapılmıştır 149

Anayasanın 42 maddesinde ldquokimse eğitim ve

oumlğrenim hakkından yoksun bırakılamazrdquo ibaresi ile en temel insan haklarından biri olan

eğitim hakkı guumlvence altına alınmıştır

Eşler ccedilocuklarının maddi ve manevi buumltuumln ihtiyaccedillarını imkacircnları elverdiğince

karşılamalı ccedilocukların her bakımdan iyi bir insan olarak yetişmesi iccedilin gayret

goumlstermelidirler 150

Ccedilocuğun eğitim hakkının yanında başka hakları da bulunmaktadır Ccedilocuğun bakım

ve destek yuumlkuumlmluumlluumlğuuml kapsamında ccedilocukların giyecek ve yiyecek ihtiyaccedillarının

karşılanması hastalanmaları halinde tedavileri iccedilin gerekli olan ilaccedil ve doktorun

sağlanması okul ihtiyaccedillarının giderilmesi gibi hususlar bulunmaktadır151

Ccedilocuğun eğitimi ilk oumlnce ailede başlar Ccedilocuk ahlaki ve sosyal eğitimini annesi ve

babasından alır Daha sonra ccedilocuğun okul eğitimi gelir Yasa koyucu TMK 340II

maddesi ile ccedilocuğa bedensel ve zihinsel gelişimi genel ahlak ve mesleki eğitim

verilmesini kabul etmiş ve bu yuumlkuumlmluumlluumlğuuml doğrudan anne ve babaya yuumlklemiştir

Ccedilağımız ccedilocuğun toplumun bir ferdi olarak geliştiği yani insanlık mirasını kazandığı

ccedilağdır Ccedilocuk bu ccedilağda bakılır buumlyuumltuumlluumlr ve yetiştirilir Bakma buumlyuumltme ve yetiştirme

148

httpwwwuniceforgabouthistoryfilesunicef_annual_report_1999pdf (19052015) 149

07111982 tarih ve 2709 sayılı Anayasa RG 09111982 tarih ve no17863(muumlkerrer) 150

AKINTUumlRK s114 OumlZTAN s108 151

AKINTUumlRK s114

37

kişiyi terbiye etmektedir152

Kanun koyucu terbiye hakkının koumltuumlye kullanılmasını TCK

232 maddede ayrıca cezalandırmaktadır153

Genel eğitimden kastedilen ccedilocuğun ahlaki ve kişisel gelişimine ilişkin olarak

verilen eğitim mesleki eğitim ise kazanccedil sağlamasına yardımcı olacak bir meslek iccedilin

gerekli olan bilgi ve becerilerin edinilmesi akla gelmektedir

Eski MK 152II maddesi karının ve ccedilocukların bakım yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuuml kocaya

yuumlklemiştir Bu borcun kapsamı kocanın ldquobakım guumlcuumlrdquo ile sınırlandırılmıştır154

Koca

karısına ve ccedilocuklarına mali guumlccedil ve imkacircnları oumllccediluumlsuumlnde yeterli bir şekilde bakmakla

yuumlkuumlmluumlduumlr MK 152 Maddesinde belirtilen kadın ve ccedilocukların kocanın iccedilinde

bulunduğu sosyal ccedilevre bakımından normal bir yaşayış duumlzeyine uygun olarak

ihtiyaccedillarının karşılanmasıdır Eski Medeni Kanun karının ve ccedilocukların geccedilimini

sağlamayı kural olarak kocaya yuumlklediğinden karısının mal varlığı veya kazancı olması

kocanın bakım yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuuml ortadan kaldırmaz155

Ancak eski MK 190 maddesi huumlkmuuml

gereğince koca karısının muumlnasip bir derecede aile masraflarına iştirakini isteyebileceğini

duumlzenlemiştir

4721 sayılı TMK 3281maddesi uyarınca ana babanın bakım yuumlkuumlmluumlluumlğuuml kural

olarak ccedilocuğun ergin olmasına kadar devam eder Yasa koyucunun bu duumlzenleme ile

erginliğe kadar olan bu suumlre iccedilerisinde ccedilocuğun ekonomik bağımsızlığını kazanacak

eğitimi aldığını kabul ettiği soumlylenebilir Ancak guumlnuumlmuumlz şartları goumlz oumlnuumlne alındığında

bir ergin ccedilocuğun ancak lise mezunu olabileceği bu yaşta ise ekonomik bağımsızlığını tam

olarak kazanmış olamayacağı da bir gerccedilektir Bu nedenle ana-babaya yuumlklenen eğitim

yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuumln uumlniversite mezuniyetine kadar devam etmesi eğitim hakkının en doğal ve

haklı sonucudur

152

FEYZİOĞLU Metin Terbiye ve İnzibat Vasıtalarını Koumltuumlye Kullanma ve Aile Bireylerine Karşı Fena

Muamelede Bulunma Succedilları AUumlHFD C 50 S1 2001s44 153

Koumltuuml muamele madde 232- (1) Aynı konutta birlikte yaşadığı kişilerden birine karşı koumltuuml muamelede

bulunan kimse iki aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır

(2) İdaresi altında bulunan veya buumlyuumltmek okutmak bakmak muhafaza etmek veya bir meslek veya sanat

oumlğretmekle yuumlkuumlmluuml olduğu kişi uumlzerinde sahibi bulunduğu terbiye hakkından doğan disiplin yetkisini

koumltuumlye kullanan kişiye bir yıla kadar hapis cezası verilir 154

BOZOVALI Haluk Tuumlrk Medeni Hukukunda Bakım Nafakaları Kazancı Hukuk Yayınları İstanbul

1990 s 13 155

BOZOVALI s 15

38

Yasa koyucu eğitim hakkından faydalanabilmek accedilısından belli bazı şartların

varlığı halinde ergin ccedilocuğun ana-babasından nafaka adı altında eğitim youmlnuumlnden destek

almasını kabul etmiştir TMK 3282maddesinde ldquoCcedilocuk ergin olduğu halde eğitimi devam

ediyorsa ana ve baba durum ve koşullara goumlre kendilerinden beklenebilecek oumllccediluumlde olmak

uumlzere eğitimi sona erinceye kadar ccedilocuğa bakmakla yuumlkuumlmluumlduumlrrdquo duumlzenlemesi ile bir

istisnai duumlzenleme yapmıştır Yargıtay emsal kararlarında uumlniversite eğitimine devam eden

ccedilocuğun ailesinden nafaka alabileceğini kabul etmiştir156

TMK 339 madde ve devamında velayet hakkının kapsamı geniş bir biccedilimde

duumlzenlenmiştir Kanuna goumlre ana ve baba ccedilocuğun bakım ve eğitimi konusunda onun

menfaatini goumlz oumlnuumlnde tutarak gerekli kararları alır ve uygular TMK 327maddeye goumlre

ldquoccedilocuğun bakımı eğitimi ve korunması iccedilin gerekli giderler ana ve baba tarafından

karşılanırrdquo diyerek kanun huumlkmuumlnde sayılan bakım eğitim ve korunması iccedilin gerekli olan

giderlerin ana-babanın yuumlkuumlmluumlluumlkleri arasında olduğunu accedilıkccedila belirtmiştir Ancak bu

yuumlkuumlmluumlluumlk velayet ilişkisinden bağımsızdır Gerccedilekten ana- babanın ccedilocukları uumlzerindeki

yuumlkuumlmluumlluumlkleri oumlz ccedilocuklarına karşı olduğu kadar kendi velayetlerinde bulunmayan uumlvey

ccedilocuklarına karşı da geccedilerlidir157

YHGKrsquo nun 01011969 tarih ve 2-20014 sayılı

kararında ldquo dava şahitleri davalı kadının yedi yaşındaki uumlvey ccedilocuğunu babası evde

olmadığı zamanda hatta soğuk havalarda accedil ve perişan halde sokakta bıraktığını eve

almadığını ccedilocuğun komşular tarafından karnının doyurulduğunu soumlyledikleri gibi

davalının kocasını kuumlccediluumlk goumlruumlp hakaret ettiğini de belirtmişlerdir Bir kimsenin uumlvey

156

YG 3 HD 24022014 tarih 201318662E 20142689K sayılı kararı ldquoDava reşit uumlniversite

oumlğrencisinin davalı babasından yardım nafakası istemine ilişkindir Davacının babasından almakta olduğu

iştirak nafakası reşit olmakla yasa gereği kendiliğinden sona ermiştir Eğitimine devam edebilmek iccedilin

davalıdan yardım nafakası talep etmektedirrdquo

Velayetin kullanılması kendisine verilmeyen eşin ccedilocuğun bakım ve eğitim giderlerine guumlcuuml oranında

katılması esası kabul edilmiştir

Anne babanın bakım borcu ccedilocuğun ergin olmasına kadar devam eder Ancak ccedilocuğun eğitimi devam

ediyorsa ana ve baba durum ve koşullarına goumlre kendilerinden beklenebilecek oumllccediluumlde olmak uumlzere eğitimi

sona erinceye kadar ccedilocuğa bakmakla yuumlkuumlmluumlduumlrler

Tarafların gerccedilekleşen ekonomik ve sosyal durumları nafakanın niteliği davalının gelir durumu mirasccedilılıkta

da aynı sırada yer alan dava dışı annenin de nafakaya katılma yuumlkuumlmluumlluumlğuuml nazara alınarak hakkaniyet

ilkesine uygun şekilde davacı lehine bir miktar nafakaya huumlkmedilmelidirrdquo(wwwkazancıcom)

Yargıtay 3 HD 25062012 tarih 201210934E201215892K sayılı kararı ldquoDavacı vekili dilekccedilesinde

davacının genccedil kız olduğunu buumltuumln giderlerini annesinin karşıladığını belirterek tuumlm ihtiyaccedilları ve eğitim

giderleri iccedilin TL yardım nafakası oumldenmesine karar verilmesini talep etmiştir Dava dosyasında yer alan

ilgili emniyet birimi tarafından yaptırılan araştırmadan ve mahkeme tarafından dinlenilen tanıkların

beyanlarından davacının Almanyada oumlğrenim goumlrduumlğuuml eğitiminin devam ettiği anlaşılmaktadır Bu

durumda mahkemece sosyal ve ekonomik koşullar davacının oumlğrenci oluşu paranın alım guumlcuuml guumlnuumln

ekonomik koşulları TMKnun 4 maddesinde duumlzenlenen hakkaniyet ilkesi goumlz oumlnuumlne alınarak davacı

yararına uygun bir miktar yardım nafakasına huumlkmedilmelidirrdquo(wwwkazancıcom) 157

AKINTUumlRK s 114

39

evladına karşı bu şekilde muamele duyması karşılıklı saygı ve sevgi bağlarının tamamen

sarsılmasını ve yok olmasını ve bu suretle taraflar arasında şiddetli geccedilimsizliğin

ccedilıkmasını gerektiren ahvaldendirrdquo diyerek uumlvey ccedilocuğa karşı yuumlkuumlmluumlluumlklerin yerine

getirilmemesi halinde evlilikten beklenen menfaatin artık elde edilmesinin muumlmkuumln

olmadığını belirtmiştir

TMK 338maddede ldquoEşler ergin olmayan uumlvey ccedilocuklarına da oumlzen ve ilgi

goumlstermekle yuumlkuumlmluumlduumlrrdquo huumlkmuumlne yer vermiştir Bu halde eşlerin uumlvey ccedilocuklarına karşı

da TCK 233 maddesi kapsamında yuumlkuumlmluumlluumlkleri bulunmaktadır ve ccedilocukların bakım

eğitim ve korunmasına ilişkin yuumlkuumlmluumlluumlkler velayet hakkına bağlı değildir

Yukarıda belirtildiği uumlzere TMK 166 madde huumlkmuumlne goumlre ccedilocukların bakım ve

eğitim giderleri anne ve baba tarafından karşılanır Velayet hakkına sahip anne ve baba iccedilin

ccedilocuğun eğitilmesi hem bir hak hem de bir goumlrevdir Anne veya babanın evlilikleri sona

erse de velayeti elinden alınan taraf ccedilocuğun bakım ve eğitim giderinden sorumlu olmaya

devam eder158

Anne ve babanın ekonomik durumunun yeterli olmaması halinde ccedilocuğun

giderleri devlet tarafından karşılanır159

45 Birlikte Yaşama Yuumlkuumlmluumlluumlğuuml

TMK 1861 ve 194 maddelerinde eşlerin seccedilecekleri aile konutunda birlikte

yaşayacakları duumlzenlemiştir160

Eşler evlilik birliğinin kurulduğu andan itibaren birlikte

158

YG 2 HD 13021998 t 110611583 sayılı ilamı ldquoannenin eşinden ayrı yaşamada haklı olup olmamasının

sonuca etkisi yoktur Ccedilocuk yararına uygun bir nafaka takdir edilmelidirrdquo 159

TMK madde 347- Ccedilocuğun bedensel ve zihinsel gelişmesi tehlikede bulunur veya ccedilocuk manen terk

edilmiş halde kalırsa hacirckim ccedilocuğu ana ve babadan alarak bir aile yanına veya bir kuruma yerleştirebilir

Ccedilocuğun aile iccedilinde kalması ailenin huzurunu onlardan katlanmaları beklenemeyecek derecede bozuyorsa ve

durumun gereklerine goumlre başka ccedilare de kalmamışsa ana ve baba veya ccedilocuğun istemi uumlzerine hacirckim aynı

oumlnlemleri alabilir

Ana ve baba ile ccedilocuğun oumldeme guumlcuuml yoksa bu oumlnlemlerin gerektirdiği giderler Devletccedile karşılanır 160

TMK madde 186- Eşler oturacakları konutu birlikte seccedilerler

Birliği eşler beraberce youmlnetirler

Eşler birliğin giderlerine guumlccedilleri oranında emek ve malvarlıkları ile katılırlar

TMK madde 194- Eşlerden biri diğer eşin accedilık rızası bulunmadıkccedila aile konutu ile ilgili kira soumlzleşmesini

feshedemez aile konutunu devredemez veya aile konutu uumlzerindeki hakları sınırlayamaz

Rızayı sağlayamayan veya haklı bir sebep olmadan kendisine rıza verilmeyen eş hakimin muumldahalesini

isteyebilir

Aile konutu olarak oumlzguumllenen taşınmaz malın maliki olmayan eş tapu kuumltuumlğuumlne konutla ilgili gerekli şerhin

verilmesini (Ek ibare 6518 - 622014 m44) ldquotapu muumlduumlrluumlğuumlndenrdquo isteyebilir

Aile konutu eşlerden biri tarafından kira ile sağlanmışsa soumlzleşmenin tarafı olmayan eş kiralayana yapacağı

bildirimle soumlzleşmenin tarafı haline gelir ve bildirimde bulunan eş diğeri ile muumlteselsilen sorumlu olur

40

yaşama yuumlkuumlmluumlluumlğuuml altına girmektedirler Eşler muumlşterek konutu beraber seccedilerler Bu

konuda ihtilaf ccedilıkması halinde hacirckimin muumldahalesini talep edebilirler

Askerlik tedavi oumlğrenim mahkeme kararları gibi haller dışında TMK 164 madde

huumlkuumlmuumlne goumlre eşlerin haklı bir sebep olmaksızın birlikte yaşamaktan kaccedilınması boşanma

sebebi olarak kabul edilmiştir161

Bu kadar ağır bir yaptırıma bağlanmış olması kanun

koyucunun eşlerin birlikte yaşama yuumlkuumlmluumlluumlğuumlne verdiği oumlnemin bir goumlstergesidir Eşlere

yuumlklenen bu yuumlkuumlmluumlluumlk evlilik birliği sonlanıncaya kadar devam eder Birlikte yaşama

sadece bir yuumlkuumlmluumlluumlk değil aynı zamanda eşlerin en doğal hakkıdır

TCK 2332 maddesinde duumlzenlenen hamile kadının terki succedilunda aile hukukundan

kaynaklanan birlikte yaşama yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuumln ihlalinden de bahsetmek muumlmkuumlnduumlr

46 Evlilik Birliğini Birlikte Youmlnetme Yuumlkuumlmluumlluumlğuuml

ldquoKonutun Seccedilimi Birliğin Youmlnetimi ve Giderlere Katılmardquo başlıklı TMK 1862

maddede ldquobirliği eşler beraber youmlnetirrdquo amir huumlkmuumlne yer vermiştir Bu huumlkme goumlre

birliğin ihtiyaccedillarının giderilmesi birlik adına borccedil altına girilmesi veya yatırım yapılması

eşlerin ortak alacakları kararlar ile muumlmkuumlnduumlr162

Birliğin youmlnetimi eşler accedilısından bir

yuumlkuumlmluumlluumlk olduğu kadar aynı zamanda bir haktır

161

YG 2 HD 27022014 tarih 201321288E 20144048K sayılı kararı ldquoKadının 2012 yılının Temmuz

ayında eşini terk ettiği kocanın 3122012 guumlnuuml mahkemeye başvurarak eşinin eve doumlnmesi iccedilin ihtar

ccedilekilmesini istediği istek doğrultusunda verilen ihtar kararının kadına 17122012 tarihinde tebliğ edildiği

yapılan soruşturma ve toplanan delillerden anlaşılmaktadır Terk sebebine dayanan boşanma davasının

reddedilebilmesi iccedilin terk etme konusunda haklı olmak yetmez usuluumlne uygun ihtar tebliğine rağmen ihtar

edilen eşin haklı bir sebeple aile birliğine doumlnmediğinin gerccedilekleşmesi gerekir Davacı-davalı ( kadın ) ihtara

rağmen doumlnmemekte haklı olduğunu ispatlayamamıştır Kocanın ihtar isteğinin samimi olmadığını goumlsteren

bir delil de bulunmamaktadır Kadının ihtar tebliği uumlzerine Tuumlrk Medeni Kanununun 1661 maddesine

dayanarak boşanma davası accedilmış olması ihtar suumlresi iccedilinde dava accedilmasını haklı kılan başka sebep ve olgular

bulunmadıkccedila duumlruumlstluumlk kuralına ( TMK madde 2 ) aykırı olup bu davanın accedilılmış olması onu ayrı

yaşamakta haklı kılmaz O halde Tuumlrk Medeni Kanununun 164 maddesinde yer alan boşanma sebebinin

gerccedilekleştiği goumlzetilerek kocanın boşanma davasının kabuluuml kadının boşanma davasının ise reddi gerekirken

yazılı şekilde huumlkuumlm tesisi hatalı olup bozmayı gerektirmiştirrdquo(wwwkazancıcom)

YG 2 HD 22012013 tarih 201241506E 20131327K sayılı kararı ldquoMahkemece davalı kadının usuluumlne

uygun ihtar tebliğine rağmen haklı bir sebep olmadığı halde ortak konuta doumlnmediği kabul edilmiş ve

tarafların Tuumlrk Medeni Kanununun 164 maddesi gereğince boşanmalarına karar verilmiştir Terk sebebiyle

boşanmaya karar verildiği takdirde boşanmaya sebep olan olaylarda kusurun tamamen davalıda olduğu

kabul edilir Hal boumlyleyken boşanmada tamamen kusurlu olan davalı kadın yararına Tuumlrk Medeni

Kanununun 175 maddesi gereğince yoksulluk nafakasına huumlkmolunması usul ve yasaya aykırı olup bozmayı

gerektirmiştirrdquo(wwwkazancıcom) 162

Yargıtay 3 HD 30042013 tarih 20135259E20137076K sayılı kararı ldquoTaraflar arasında goumlruumllen

tedbir nafaka davasında yerel mahkemece tarafların ayrı yaşadıkları davacının ccedilalıştığı ve duumlzenli maaşı

41

Eşler bu yuumlkuumlmluumlluumlk kapsamında evlilik birliğine ilişkin her tuumlrluuml iş iccedilin diğerinin

goumlruumlşuumlne başvurmaları eşlerin ortak alacakları kararlarla birliğin amacına uygun

davranmaları gerekmektedir Alınacak kararın mutad işlere ilişkin olması da bu

yuumlkuumlmluumlluumlğuumln varlığını ortadan kaldırmayacaktır163

Eşler evlilik birliğini youmlnetirken

duumlruumlstluumlk kurallarını ve yardımlaşma yuumlkuumlmluumlluumlklerini goumlz ardı etmemeli karşılıklı anlayış

ve hoşgoumlruuml ccedilerccedilevesinde aralarında hacirckimden muumldahale talebini zorunlu kılacak bir

uyuşmazlık ccedilıkmaması iccedilin gerekli tuumlm oumlzen ve dikkati sarf etmelidir164

Acil ihtiyaccedil halinde eşlerden biri de birliği tek başına youmlnetme hakkına sahiptir

5 AİLE HUKUKUNA İLİŞKİN MEDENİ-CEZAİ YAPTIRIMLAR

Evlilik birliği eşlerin hak ve yuumlkuumlmluumlluumlklerde eşitliği karşılıklı saygı-sevgi-

fedakacircrlık prensibi temelli tuumlzel kişilikten yoksun hukuksal-ekonomik bir ortaklık olarak

organize edilmiştir165

Yasa koyucu tarafından evliliğe verilen oumlnem toplumsal ahlak ve

gelenek-goumlrenekler ccedilerccedilevesinde aile hukukuna tabi kişiler arasındaki yuumlkuumlmluumlluumlkler

TMKrsquo da belirlenmiştir Ancak bu yuumlkuumlmluumlluumlklerin sınırlandırılması kanaatimizce

muumlmkuumln değildir

Oumlztanrsquo a goumlre uumlzerine duumlşen yuumlkuumlmluumlluumlğuuml ihlal eden eş hakkında hapis ya da para

ceza oumlngoumlruumllmesi duumlşuumlnuumllemez166

Ancak eşlerin hukuki anlamda talepte bulunma hakları

olduğunun anlaşıldığı bu durumda tarafların ekonomik ve sosyal durumları dikkate alınarak davacının

nafaka talebi yerinde goumlruumllmediği gerekccedilesi ile davanın reddine karar verilmiştirAncak davacı ( kadının )

belirli bir gelirinin bulunması hatta gelirinin davacı kocadan fazla bile olması davalı kocaya ortak giderlere

katılma yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnden tamamen kurtarmazDavalı kadının gelirinin bulunması nafaka takdirine engel

değildirHakim eşlerin birlikte yaşarken suumlrduumlrduumlkleri hayat seviyesini ayrı yaşamaları halinde de korumaları

gerektiğini goumlzetmelidirrdquo

YG 4 HD 16122014 tarih 20145908E201417300K sayılı kararı ldquoDava evlilik birliğinin devamı

sırasında davalı borccedilları iccedilin ccedilekilmek zorunda kalınan tuumlketici kredileri ile ortak giderlere katılım alacağına

ilişkindir

Mahkemece bilirkişi raporuna goumlre ev giderlerinden tarafların eşit oranda sorumlu olduklarından davacının

12sini talep etme hakkı bulunduğu ve kullanılan kredilerin davalının kumar borcundan kaynaklandığı

gerekccedilesiyle kredi geri oumldeme tutarları ile kira ve su oumldemelerinin yarısının davalıdan tahsiline karar

verilmiştir

Davacının davalının baskısıyla kredi ccedilekmek zorunda kaldığı dosya kapsamından anlaşılmaktadır Ancak

ccedilekilen kredilerin davalının kumar ve diğer borccedillarında kullanıldığı kanıtlanamamıştır Davacı tarafından

ccedilekilen ve daha sonra bankalara oumldenen tuumlketici kredileri ile ilgili talep youmlnuumlnden davanın reddi

gerekirrdquo(wwwkazancıcom) 163

AKINTUumlRK s121 164


OumlZTAN s148 166

OumlZTAN s210

42

mevcuttur Buna gerekccedile olarak kanunda evlilik birliğinin korunmasına ilişkin oumlngoumlruumllen

huumlkuumlmlerin esas itibariyle eşler arasındaki anlaşmazlıkların doğumunu oumlnleyerek

aralarında doğmuş ve doğacak guumlccedilluumlkleri kaldırarak ortaya ccedilıkan huzursuzluklar nedeniyle

tamamen yabancılaşmalarını mani olmayı amaccedillamaktadır Bu maksatla yapılan

duumlzenlemede eşlerin evlilik birliğindeki iccedil ilişkileri goumlz oumlnuumlnde tutulmuştur Tuumlrk Medeni

Kanun rsquonun bu hususla ilgili 195-201 maddelerinde evlilik birliğinin korunması hakkında

eşlerden birinin hacirckimin muumldahalesini talep edebileceğini duumlzenlediğini belirterek

yuumlkuumlmluumlluumlğuumln ihlalinin cezai muumleyyideye bağlanması halinde eşlerin birbirlerinden

tamamen uzaklaşacaklarını kabul etmiştir Oumlztanrsquo a goumlre eşler arasındaki en buumlyuumlk

yaptırım boşanmadır

Ancak Oumlztanrsquo ın bu goumlruumlşuumlne katılmamaktayız Zira TCK huumlkuumlmlerine goumlre aile

yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuuml ihlal succediluna ilişkin cezai yaptırımlar goumlz oumlnuumlne alındığında TMK rsquoda

hacirckimin muumldahalesinden farklı bir durumun olmadığı ortaya ccedilıkacaktır Nitekim

yaptırımlar ağır hapis cezasını gerektirmezken seccedilenek yaptırıma doumlnuumlştuumlruumllebilecek hafif

hapis cezalarıdır TCK 233 maddede duumlzenlenen succedillara ilişkin cezalar evlilik birliğini

ortadan kaldırıcı nitelikte değildir

Kaldı ki soumlz konusu succediltan dolayı kovuşturmaya tabi tutulan yuumlkuumlmluuml

yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuuml yerine getirmemesinin ahlaki cezai boyutu ile yuumlzleşerek hacirckimin alacağı

yaptırım kararı ile karşılaşma endişesi ile hareketlerine dikkat etmesine sebep olacaktır

TMK huumlkuumlmlerine goumlre hacirckimin muumldahalesini talep edebilen taraflar arasında

yabancılaşmadan bahsedilemiyorsa ceza hacirckiminin muumldahalesi halinde daha fazla

yabancılaşma olacağından da bahsedilemeyeceği kanaatindeyiz Kaldı ki muumldahale talep

eden tarafın hacirckimin muumldahalesini isteyecek duruma gelmiş olması tarafların

yabancılaşacağı duumlşuumlncesi ile karşılaştırıldığında hafif kalmaktadır

TCK anlamında ldquoAile Duumlzenine karşı işlenen succedillarardquo ilişkin yaptırımlar boşanma

gibi bir hukuki ve taraflar arasındaki bağı ortadan kaldıran yaptırımdan kat kat daha hafif

bir yaptırımdır ve evlilik birliğinin temelinden sarsılmasına neden olabilecek bir duumlzeyde

değildir

Yuumlkuumlmluumlluumlğuuml ihlal eden eşe karşı diğer eşin hacirckimin muumldahalesini talep etme

hakkı ile boşanma gibi hukuki yollara başvurma imkacircnı bulunmaktadır Ayrıca 6284 sayılı

yasaya dayanarak verilen tedbir kararına aykırılık aynı yasanın 13 maddesi huumlkmuumlne goumlre

43

zorlama hapsine sebep olacaktır Bunların yanı sıra TCK 233maddede duumlzenlenen succedila

ilişkin unsurların bulunması halinde diğer eş veveya aile hukukuna karşı kişiler aleyhine

savcılık makamına başvurma hakkı doğacaktır

Yine TMK 5102 maddesi gereğince mirasccedilı miras bırakana veya miras bırakanın

ailesi uumlyelerine karşı aile hukukundan kaynaklı yuumlkuumlmluumlluumlklerini oumlnemli oumllccediluumlde yerine

getirmemişse saklı paylı mirasccedilı mirasccedilılıktan ccedilıkarılabileceği duumlzenlemesi aile

hukukundan kaynaklı yuumlkuumlmluumlluumlklerin ihlaline ilişkin hukuki bir yaptırımdır

TCKrsquonda yapılan duumlzenlemede aile hukukundan kaynaklı her yuumlkuumlmluumlluumlğuumln ihlali

cezai yaptırıma tabi tutulmamıştır Bakım eğitim destek birlikte yaşama yuumlkuumlmluumlluumlğuuml ve

oumlzen yuumlkuumlmluumlluumlğuuml(manevi terk) yaptırıma tabidir TCKrsquo da yaptırıma tabi tutulmayan

yuumlkuumlmluumlluumlkler ise TMK huumlkuumlmleri kapsamında korunmaya devam edilmektedir Oumlrneğin

sadakat yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuumln ihlali TCK anlamında cezai yaptırıma tabi değilken TMK

anlamında boşanma sebebi olarak duumlzenlenmiştir

44

İKİNCİ BOumlLUumlM

BAKIM EĞİTİM VE DESTEK OLMA YUumlKUumlMLUumlLUumlĞUumlNUuml YERİNE

GETİRMEME SUCcedilU

TCK 2331 maddesinde ldquoAile hukukundan doğan bakım eğitim veya destek olma

yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuuml yerine getirmeyen kişi şikacircyet uumlzerine bir yıla kadar hapis cezası ile

cezalandırılırrdquo huumlkmuumlnuuml duumlzenlemiştir

Kanunun gerekccedilesinde167

kanun koyucunun aile hukukundan doğan bakım eğitim

veya destek olma yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuuml yerine getirilmemesini succedil olarak tanımladığını

belirtirken bu succedilun oluşması iccedilin terk olgusunun gerccedilekleşmemesi gerektiğini aksi

takdirde TCK 97 maddede duumlzenlenen terk succedilunun oluşacağını belirtmiştir Aynı

gerekccedilede aile hukukundan kaynaklanan bakım eğitim veya destek olma yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuumln

kapsamı belirlenirken bu kapsamın TCK rsquoda ayrıca duumlzenlenmediğini bu hususta Tuumlrk

Medeni Kanunu huumlkuumlmlerinin goumlz oumlnuumlne alınması gerektiği bu succedilun soruşturulması ve

kovuşturulmasının şikacircyete tabi tuttuğu da yer almıştır

1 FAİL HUKUKİ KONU MAĞDUR

11 Fail

TCK 2331 maddede ldquoAile hukukundan doğan bakım eğitim veya destek olma

yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuuml yerine getirmeyen kişirdquo succedilun faili olarak goumlsterilmektedir

Succedilun başlığı goumlz oumlnuumlne alındığında ilk akla gelen fail anne-baba olsa da TMK

anlamında bakım eğitim ve destek yuumlkuumlmluumlluumlğuuml bulunan herkesin succedilun faili olması

muumlmkuumlnduumlr Maddenin gerekccedilesinde de yuumlkuumlmluumlluumlğuumln kapsamının Tuumlrk Medeni Kanunu

huumlkuumlmlerine goumlre belirlemek gerektiği belirtildiğinden faili de TMK huumlkuumlmlerinden tespit

167

EROL Haydar 5237 sayılı Tuumlrk Ceza Kanunu 2 Cilt s 2499

45

etmek gerekmektedir Fail ana baba olabileceği gibi ccedilocuk da olabilir168

Bu succedilun

mağduru ccedilocuk olduğunda fail hem biyolojik anlamda anne baba hem tanıma babalık

huumlkmuuml evlat edinme ve hem de ccedilocuğu reddetmeyen baba gibi hukukun kabul ettiği anne

babadır169

Oumlrneğin TMK 364 maddede ldquoherkes yardım etmediği takdirde yoksulluğa duumlşecek

olan uumlst ve alt soyu ile kardeşlerine nafaka oumldemekle yuumlkuumlmluumlduumlrrdquo duumlzenlemesi goumlz oumlnuumlne

alınarak TCK 2331 maddede duumlzenlenen succedilun failini tespit edilecektir Bu duumlzenlemeye

goumlre fail uumlst ve alt soyu ile kardeşlerine yardım etmemesi halinde onların yoksulluğuna

sebebiyet verecek kişidir Buna goumlre kanunla nafaka vermeye yuumlkuumlmluuml olanlar anne-baba

ccedilocuklar evlat edinenler erkek ve kız kardeşler buumlyuumlkanne ve buumlyuumlkbabalardır Bunların

dışında kalan hala teyze amca dayı kayınpeder kayınvalide gibi yakınlar birbirlerine

karşı nafaka yuumlkuumlmluumlsuuml değildirler birbirlerinden yardım talep edemezler

Succedil bu youmlnuumlyle oumlzguuml succediltur Succedillar kural olarak herkes tarafından işlenebiliyor

iken bazı succedillar ancak belli kişiler bakımından işlenebilir ki bunlara oumlzguuml succedillar denir170

Bu sebeple herkes bu succedilun faili olmaz Succedilun oumlzguuml succedil olması sebebi ile bu failfailler

dışında işlenmesi muumlmkuumln değildir

Konuya ilişkin akla gelen sorulardan biri bakım eğitim ve destek yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuumln

birden fazla kişiye ait olup olmayacağı bu kişiler arasında yuumlkuumlmluumlluumlğuumln bir derecesinin

bulunup bulunmadığıdır Soumlz konusu sorunun cevabı iccedilin tekrar TMKrsquo ya bakıldığında

365 maddenin bize yardımcı olabileceği kanaatindeyiz Zira TMK 364 madde huumlkmuumlne

goumlre nafaka talep edilebilmesinin usul ve esasları da TMK 365 maddede detaylı olarak


Bu duumlzenlemeye goumlre nafaka talebi mirasccedilılıktaki sıra goumlz oumlnuumlne

alınarak accedilılabilmektedir Bu failin tespitinde goumlz oumlnuumlne alınması gereken bir husustur

168

YAŞAROsmanGOumlKCANHasan TahsinARTUCcedilMustafa Tuumlrk Ceza Kanunu Şerhi 2 Baskı 5 C

Adalet Yayınevi Ankara 2014 s6938 169

YAŞARGOumlKCANARTUCcedil s 6939 170

OumlZBEKVeli OumlzerKANBUR Mehmet NihatDOĞAN KorayBACAKSIZ PınarTEPE İlker Ceza

Hukuku Bilgisi Genel Huumlkuumlmler Seccedilkin Yayınevi Buca2014 s141 171

TMK 365- Nafaka davası mirasccedilılıktaki sıra goumlz oumlnuumlnde tutularak accedilılır

Dava davacının geccedilinmesi iccedilin gerekli ve karşı tarafın mali guumlcuumlne uygun bir yardım isteminden ibarettir

Nafakanın yuumlkuumlmluumllerin bir veya bir kaccedilından istenmesi hakkaniyete aykırıysa hacirckim onların nafaka

yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuuml azaltabilir veya kaldırabilir

Dava nafaka alacaklısına bakmakta olan resmi veya kamuya yararlı kurumlar tarafından da accedilılabilir

Hacirckim istem halinde irat biccediliminde oumldenmesine karar verilen nafakanın gelecek yıllarda tarafların sosyal ve

ekonomik durumlarına goumlre ne miktarda oumldeneceğini karara bağlayabilir

Yetkili mahkeme taraflardan birinin yerleşim yeri mahkemesidir

46

Şikacircyetccedili istediği kişi hakkında şikacircyette bulunamamalı mirasccedilılık sırasına goumlre kendisine

bakım eğitim ve destek yuumlkuumlmluumlluumlğuuml bulunan ilk kişi ya da kişiler hakkında ancak

şikacircyetccedili olabilmelidir

TCK 2331 maddede duumlzenlenen yuumlkuumlmluumlluumlkler sadece maddi anlamda değildir

Ccedilocuğuna duumlzguumln bakmayan yemeiccedilmebarınım gibi temel ihtiyaccedillarını karşılamayan

eğitimi iccedilin okuluna kaydını yaptırmayan veli de succedilun faili olabilecektir

Anne veya babanın velayet hakkının olmaması succedilun faili olmayacakları anlamına

gelmez Zira velayet hakları ellerinden alınsa dahi ccedilocuğa karşı yuumlkuumlmluumlluumlkleri devam

etmektedir(TMK 166)

12 Hukuki Konu

Aile toplumun temeli olduğuna haklar bahşetmekte bulunduğuna yuumlkuumlmluumlluumlkler

yuumlklemekte olduğuna goumlre succedilun hukuki konusu aile duumlzeninin yani aile hukukundan

doğan yuumlkuumlmluumlluumlklerin yuumlkuumlmluumlsuuml tarafından yerine getirilmesinin sağlanmasına ilişkin

ferdi-kamusal yarardır172

Soumlz konusu yuumlkuumlmluumlluumlklerin yerine getirilmesi suretiyle esas

itibariyle ccedilocuğa ilişkin yarar korunmaktadır173

Nafaka hakkı sahibinin yaşamsal ihtiyaccedillarını karşılanması amacıyla eylem succedil

olarak ihdas edilmiştir174

Boumlylelikle yuumlkuumlmluumlluumlklerin ihlali sebebi ile ailelerin

parccedilalanmasının oumlnuumlne geccedililebilecektir

13 Mağdur

Succedilun mağduru hukuken bakılacak eğitilecek destek olunacak kimsedir175

Mağdur kendisine karşı yuumlkuumlmluumlluumlkleri ihmal ettiği ailenin bir ferdidir176

Succedilun mağduru

TMK huumlkuumlmlerine goumlre sınırlı sayıdadır Succedil bu nedenle mağdur bakımından da oumlzguuml bir

172

HAFIZOĞULLARI ZekiOumlZEN Muharrem Tuumlrk Ceza Hukuku Oumlzel Huumlkuumlmler Topluma Karşı Succedillar

US-A Yayıncılık Ankara 2012 s 396 173

OumlZEN Muharrem Aile Hukukundan Kaynaklı Yuumlkuumlmluumlluumlklerin İhlali Prof Dr Bilge Oumlztanrsquo a

Armağan Turhan Yayınevi Ankara 2008 s 1364 174

NUHOĞLU s 144 175

HAFIZOĞULLARIOumlZEN Topluma Karşı Succedillar s 396 176

NUHOĞLU s 148

47

succediltur Yukarıda faile ilişkin accedilıklamalarımız goumlz oumlnuumlne alındığında diğer eş ccedilocuklar

kardeşler evlat edinilenler anne-baba ve buumlyuumlk anne- buumlyuumlk babalar succedilun mağduru

olabilirler

Burada akla gelecek olan soru mağdurun imam nikacirchlı eş ya da suumlrekli birlikte

yaşayan kadın olup olamayacağıdır Doktrinde aile ve aile kurumunun her ne kadar resmi

niteliğe sahip olması yasalarca oumlngoumlruumllmuumlş olsa da Anayasa gerek resmi evlilik birliğine

sahip olsun gerek resmi niteliğe sahip olmasın geniş anlamda aileyi koruma altına almak

zorunluluğuna sahip olmalıdır177

Bu goumlruumlşe goumlre TCK 2332 maddesinde evli olmayan

ancak suumlrekli birlikte yaşayan gebe kadını koruma altına alıyor olması evlilik dışı

birlikteliklerin goumlz ardı edilemeyeceğini goumlstermekte olup resmi olan veya olmayan eşlerin

de mağdur olarak kabul edilebileceğini goumlstermektedir

2 SUCcedilUN UNSURLARI

21 Fiil

TCK 2331 maddedeki fiil failin ldquoaile hukukundan doğan bakım eğitim ve destek

olma yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuumln yerine getirmemesirdquo olarak tanımlanmıştır Succedil ancak aile

hukukundan doğan bir yuumlkuumlmluumlluumlğuumln varlığı halinde soumlz konusu olabilir Bu nedenle aile

hukukundan doğan bir yuumlkuumlmluumlluumlğuumln varlığı succedilun hukuki nitelikteki oumln şartını


Aile hukukundan kaynaklı yuumlkuumlmluumlluumlğuumln varlığının tespiti iccedilin Yargıtayrsquoın emsal

kararlarının bize yol goumlstermesi iccedilin baktığımızda Yargıtayrsquoın belirli kıstasları kabul

ettiğini soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Oumlrneğin Yargıtay emsal kararlarında ldquosuumlrekli ve duumlzenli

geliri olan kirada gayrimenkuluuml bulunan kadın lehine yoksulluk nafakasına

huumlkmedilmesinirdquo doğru bulmamıştır179

Yine ldquomuhtaccedil durumda olan kişinin nafaka gibi

aile hukukundan kaynaklı yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getiremeyeceğirdquo de Yargıtay kararları

ile kabul edilmiştir Soumlz konusu durumların varlığında succedilun oumln şartının bulunmadığını

177

YILMAZ s 94 178

ZAFER s12 179

YG 2HD 01032005 tarih ve 200414811E 20053066K sayılı kararı

48

soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Yine muumlşterek ccedilocuğun velayeti mahkeme kararı ile kendisine

bırakılan taraf ccedilocuğun bakımını karşı tarafa bırakmışsa TMK 327 328 ve 329 maddeleri

gereğince muumlşterek ccedilocuğa karşı yuumlkuumlmluumlluumlkleri devam etmektedir Nitekim Yargıtay

emsal kararlarında 180

ldquoiştirak nafakasının velayetin fiilen kullanılmasına bağlı bir hak

olduğunurdquo kabul etmiştir

Ceza hukukunda hareketin şekline goumlre succedillar icrai ve ihmali olarak işlenir181

TCK 2331 maddede duumlzenlenen succedil ihmali bir davranışla işlenebilecektir Tuumlrk ceza

hukuku duumlzeninde sayıları pek fazla olmamakla birlikte bir şey yapmayı emreden normlar

bulunmaktadır Bir şeyi yapmanın emri olan bu normların ihlal edilebilmesi iccedilin bir ihmal

hareketi gerekmekte bu nedenle bunlara ihmal succedilları denilmektedir182

Doktrinde ihmalin

ldquokişinin kendisinden beklenen hareketi yapmamasırdquo olduğu duumlşuumlnuumllmektedir183

Failin dış

duumlnyada etkide bulunması şeklinde tezahuumlr eden icrai hareketin aksine hareketin diğer bir

şekli olan ihmal failin iktidarında olmasına rağmen mevcut bir vakanın gidişatına

muumldahale etmemesi olarak da tanımlanabilir184

Fail evin geccedilimi iccedilin gerekli ccedilabayı sarf

etmez ccedilocukların eğitimi iccedilin ilgili başvuruları yapmaz ve eğitim ihtiyaccedillarını karşılamaz

evin yakacak ve yiyecek ihtiyaccedillarını karşılamaz ise ihmali davranışlarla TCK 2331

maddede duumlzenlenen succedilu işlediğinden bahsedilmesi muumlmkuumlnduumlr Zira kocadan evin

bakımı ve ailenin temel ihtiyaccedillarını gidermesi ccedilocukların eğitimi ile ilgilenmesi ve

uumlzerine duumlşen yuumlkuumlmluumlluumlkleri yerine getirmesi beklenmektedir Bu yuumlkuumlmluumlluumlklerin yerine

getirilmesi iccedilin ccedilaba sarf edilmemesi oumlzen goumlsterilmemesi devamlı oumltelenerek hiccedilbir

şekilde yerine getirilmemesi halinde ihmal soumlz konusu olacaktır

Yargıtayrsquoın yerel mahkeme tarafından TCK 2331 maddesi gereğince yaptığı

kovuşturma neticesinde verdiği duumlşme kararına ilişkin olarak verdiği kararda185

ldquohellipsanığın

olay tarihinde eşi olan mağdure ile muumlşterek ccedilocukları hakkında aralarında tartışma

yaşandığı bu tartışma esnasında sanığın mağdureye hitaben ldquokızın nereye giderse gitsin

sen de bu evde durmayacaksın seni oumllduumlrene kadar doumlverim seni evden kovuyorumrdquo

180

YG 3HD 11102010 tarih VE 201014433E201016126K Sayılı kararı YKD C36 S Aralık 2010

s2217 181

OumlZBEKKANBURDOĞANBACAKSIZTEPE s 150 182

HAFIZOĞULLARI ZekiOumlZEN Muharrem Tuumlrk Ceza Hukuku Genel Huumlkuumlmler US-A Yayıncılık

Ankara 2012 s194 183

HAFIZOĞULLARIOumlZEN Genel Huumlkuumlmler s 199 184

KOCA MahmutUumlZUumlLMEZ İlhan Tuumlrk Ceza Hukuku Genel Huumlkuumlmler Seccedilkin Yayınevi Ankara

2012 s 337 185

YG 14CD 25032014 tarih ve 201215286E20143915K Sayılı kararı(wwwkazancıcom)

49

şeklindeki soumlzlerle gerccedilekleştirdiği eyleminin TCK 106 maddesinin 1 fıkrasındaki succedilu

oluşturduğu goumlzetilmeden succedil vasfında yanılgıya duumlşuumllerekrdquo karar verilmesini bozma

sebebi olarak kabul etmiştir Yargıtay bir başka kararında186

ldquomağdurenin babası olan

sanığın arkadaşlarını beğenmemesi sebebiyle lise 2 sınıftan sonra okula goumlndermemesi ve

gitmesine engel olması eyleminin TCK 2331 maddesinde oumlngoumlruumllen velayet hakkından

doğan yuumlkuumlmluumlluumlğuuml yerine getirmeme succedilunu oluşturduğu goumlzetilemeden TCK 2322

maddesinde oumlngoumlruumllen koumltuuml muamele succedilunun oluştuğuna ilişkin yeterli delil bulunmadığı

gerekccedilesiyle beraatına karar vermesinirdquo bozma sebebi olarak kabul etmiştir

Erkeğin olduğu gibi kadının da bakım eğitim ve destek yuumlkuumlmluumlluumlkleri

bulunmaktadır Ccedilocukların eğitimi iccedilin sabah erkenden okula goumltuumlruumllmeleri hazırlanmaları

gerektiği halde sabahları uyuyarak ccedilocuklarla ilgilenmemek evin geccedilimi iccedilin eşe destek

olma konusunda oumlzen goumlstermemek halinde kadının da ihmalinden soumlz edilebilecektir

Yine ekonomik youmlnden guumlccedilluuml olmayan kardeşi ile ilgilenmeyerek kardeşine karşı oumlzensiz

davranan kişinin de ihmali soumlz konusu olacaktır

TCK 2331 maddede duumlzenlenen succedil ani bir succediltur Ani succedillar nitelikleri gereği

olarak işlenmekle birlikte tuumlketilen succedillardır 187

Bu succedilların oumlzelliği ihlalin suumlrekliliğinin

olmamasıdır İhmalin etkilerinin suumlregelmesi succedilu kesintisiz succedil yapmaz188

Ancak

Nuhoğlursquo na goumlre189

yuumlkuumlmluumlluumlğuumln yerine getirilmemesi soumlz konusu olduğundan succedil

kesintisiz succediltur

Hafızoğullarırsquo na goumlre duumlzenlemede ldquoveyardquo kelimesi kullanılmakla beraber succedil

seccedilimlik hareketli bir succedil değildir Bakmak eğitmek ve destek olmak yuumlkuumlmluumlluumlklerinin

her birinin ihlali ayrı bir succedilu oluşturmaktadır 190

Ancak bir başka goumlruumlşe goumlre TCK rsquoda

duumlzenlenen bu succedil seccedilimlik hareketli bir succediltur191

Seccedilimlik hareketli succediltan maksat succedilun

oluşabilmesi iccedilin kanunda hangi hareketlerle succedilun işlenebileceğinin belirlenmesi ve ancak

bu hareketlerden birinin işlenmesi durumunda succedilun oluşacağının kabul edilmesidir192

Bu

186

YG 14 CD 13032013 t 20125607-20132643 Sayılı kararı ARTUK MEmin GOumlKCcedilENAhmet

YENİDUumlNYA A Caner Tuumlrk Ceza Kanunu Şerhi 2 Baskı 4C Adalet Yayınevi Ankara 2014s 6716 187



NUHOĞLU s 148 190

HAFIZOĞULLARI OumlZEN Topluma Karşı Succedillar s396 191

OumlZEN s1366 192

HAFIZOĞULLARI Zeki Ceza Hukuku Ders Notları (httpwwwbaskentedutrhtml 31012008)

CENTELNZAFERHCcedilAKMUTOuml Tuumlrk Ceza Hukukuna Giriş B4 İstanbul 2006 s253aktaran OumlZEN

s 1366

50

goumlruumlşe goumlre seccedilimlik succedilun sonucu olarak fail somut olayda hem bakım hem de eğitim ve

destek olmak yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuuml ihlal etmiş olsa bile tek bir succedil soumlz konusu olacaktır 193

5237 sayılı TCK 2322 maddesinde terbiyedisiplin hakkını koumltuumlye kullanan

kişinin cezalandırılacağını duumlzenlemektedir Ancak failin bunu ihmali davranışlarla

işlemesi halinde fail TCK 2322 maddesinden değil TCK 2331 maddesinden dolayı

cezalandırılabilecektir 194

Eğitim yuumlkuumlmluumlluumlğuuml kapsamında ana babanın disiplin hakkının

da bulunduğu bir gerccedilektir Ancak disiplin hakkının koumltuumlye kullanılması icra succediludur TCK

232 maddenin gerekccedilesine bakıldığında yasa koyucunun duumlzenleme ile aynı konutta

birlikte yaşayan kişilerde aynı konutta yaşayan kişilerden merhamet acıma ve şefkatle

bağdaşmayacak nitelikte koumltuuml muamele goumlrmesi halini cezalandırdığı koumltuuml muamele

sonucunda mağdura basit tıbbi muumldahale gerekmesi halinde artık succedilun vasfının kasten

yaralama olarak değişeceğinin duumlzenlendiği goumlruumllmektedir Maddenin 2 fıkrasında faille

mağdur arasında belirli bir ilişkinden kaynaklı disiplin yetkisinin koumltuumlye kullanılmasında

disiplin yetkisinin koumltuumlye kullanılması suretiyle gerccedilekleştirilen davranışın kişide basit

tıbbi muumldahale ile giderilebilecek oumllccediluumlnuumln oumltesinde bir etki meydana getirmemiş olması

aranmaktadır Kişilerin idareleri altında bulunan ve buumlyuumltmek okutmak bakmak

muhafaza etmek veya bir meslek veya sanatı oumlğretmekle yuumlkuumlmluuml olduğu kimseler

uumlzerinde terbiye etmek eğitmek goumlrevi dolayısıyla belirli disiplin yetkilerine sahip

bulunmaları aranmaktadır Disiplin yetkisinin sınırı maddede kişinin bedensel ve ruhsal

sağlığının bozulmasına neden olmayacak veya bir tehlikeye maruz kalması sonucunu

ortaya ccedilıkarmayacak biccedilimde kullanılmasıdır Uygulamada TCK 2321 Maddede

duumlzenlenen succedil ile TCK 2331 maddede duumlzenlenen succedil arasında karışıklık yaşanmasına

sıklıkla rastlandığını soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Yargıtay konuya ilişkin kararında 195

ldquohellip

olayın mağduru ve aynı zamanda tanığı konumunda bulunan katılanın ccedilocuklarının maddi

gerccedileğin ortaya ccedilıkarılması accedilısından 5271 sayılı CMK 2101 ve 2362 maddeleri

gereğince tanık sıfatıyla duruşmada dinlenilmelerinden sonra tuumlm deliller birlikte

değerlendirilerek sonucuna goumlre sanığa atılan eylemin TCK 2321 maddesinde duumlzenlenen

koumltuuml muamele succedilunu oluşturup oluşturmayacağı da tartışılarak sanığın hukuki durumunun

tayin ve takdiri gerektiğirdquo ni belirterek kararın bozulmasına karar vermiştir

193

OumlZEN s1366 194

OumlZEN s1367 195

YG 14CDrsquonin 04122014 tarih ve 20132982E201413716K Sayılı kararı (wwwkazancicom)

51

TCK 2331rsquode yapılan duumlzenlemede ise sanığın eğitim bakım ve destek

yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuuml ihmali hareketlerle hiccedil yerine getirmemesi hali cezalandırılmıştır Burada

sanığın hakkın koumltuumlye kullanmasından değil hakkını hiccedil kullanmamasından

bahsedilmektedir Succedilun oluşması iccedilin soumlz konusu yuumlkuumlmluumlluumlklerin yerine getirilmemesi

sebebiyle herhangi bir zararın doğmasına gerek yoktur196

Succedil hareketin yerine getirilmesi

ile sonucunda zararın doğmasının aranmadığı tehlike succediludur197

Doktrinde Aile hukukundan doğan yuumlkuumlmluumlluumlklerin ihlalinin succedil olduğunun

belirtilmesi nedeniyle kanunilik ilkesi goumlz oumlnuumlne alındığında oumlzel hukuktan kaynaklanan

diğer yuumlkuumlmluumlluumlkleri uluslar arası oumlzel hukuktan kaynaklanan nafaka yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuumln

yabancı kanunlardan kaynaklanan veya kanundan kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlğuumln ihlali

halinde succedilun unsurlarının oluşup oluşmadığı hususunun belirgin olmadığı iddia

edilmektedir198

Aynı iddia ile Anayasa Mahkemesirsquone TCK 2331 maddesinin iptali iccedilin başvuru

yapılmış ve Anayasa Mahkemesi bu başvuru uumlzerine verdiği kararda199

ldquo itiraz konusu

kuralla ldquoaile hukukundan doğan bakım eğitim veya destek olma yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuumln yerine

getirilmemesirdquo eylemi succedil olarak kabul edilerek bu succedilun unsurları ve şartları accedilısından

aile hukukundan doğan bakım eğitim veya destek olma yuumlkuumlmluumlluumlkleri duumlzenlemenin

gerekccedilesinde atıf yapılan 4721 sayılı Kanunrsquoda duumlzenlenmiş ve bu eylem nedeniyle

verilecek ceza itiraz konusu kuralla accedilıkccedila belirlenmiştir İtiraz konusu kural ve

gerekccedilesinde yer verilen unsurlar itibariyle aile hukukundan doğan bakım eğitim veya

destek olma yuumlkuumlmluumlluumlklerinin somutlaştırılmaya elverişli olduğu anlaşılmaktadır

Dolayısıyla itiraz konusu kuralda bir belirsizlik bulunduğundan soumlz edilemeyeceği gibi succedil

ve cezaların kanuniliği ilkesine de aykırılık bulunmamaktadırrdquo gerekccedilesi ile TCK 2331

maddesinin Anayasarsquonın 2 ve 38 maddelerine aykırı olmadığını oyccedilokluğu ile kabul

etmiştir Bu kararla TMKrsquo da duumlzenlenen tuumlm yuumlkuumlmluumlluumlklerin ihlalinin

cezalandırılmadığı sadece bakım eğitim ve destek yuumlkuumlmluumlluumlklerinin ihlalinin

196

NUHOĞLU s 148 197

YILMAZ s 97 198

NUHOĞLU s 149 199

AYM 24052012t 2011129E201281K RG 13022013t Sayı no28558

52

cezalandırıldığı belirtilmiştir Anayasa Mahkemesi soumlz konusu kararı ile maddenin eksik

ceza normu olduğunu da kabul etmiştir

Kural olarak huumlkuumlm ve muumleyyideden meydana gelen bir buumltuumlnuumln yalnız bir

kısmını iccedileren huumlkuumlmlere eksik ceza normu denilmektedir200

Kanunun oumlrneğin 257

maddesinde duumlzenlenen goumlrevi koumltuumlye kullanma succedilunun varlığını tespit edebilmek iccedilin

kamu goumlrevlisinin goumlrev ve kapsamını duumlzenleyen mevzuata bakılmalı sanığın fiilinin bu

mevzuat kapsamında olup olmadığını değerlendirilmesi gerekmektedir İşte TCK 2331

maddesi de bu kapsamda değerlendirildiğinde bir eksik ceza normudur Zira madde

gerekccedilesinde TMK rsquoya goumlnderme yapılması ve fiilin varlığının belirlenmesinde sanığın

gerccedilekten aile hukukundan kaynaklı yuumlkuumlmluumlluumlklerinin bulunup bulunmadığının accedilık bir

biccedilimde tespit edilmesi gerekmektedir Oumlrneğin birlikte yaşama yuumlkuumlmluumlluumlğuuml aile

hukukundan kaynaklanan bir yuumlkuumlmluumlluumlk olmasına karşın madde metninde

duumlzenlenmediğinden succedil teşkil etmemektedir201

Anılan karara karşı oy kullanan Serruh Kaleli rsquonin202

Osman Paksuumlt203

ve

Tercan204

farklı gerekccedilelerle soumlz konusu maddenin Anayasarsquonın 2 ve 38 maddelerine

200


Bkz ZEYTİN Zafer Borccedil İccedilin Hapis Yasağı ve TCK 233I Huumlkmuumlne Goumlre Aile Hukukundan Doğan

Yuumlkuumlmluumlluumlklerin İhlacircline İlişkin Bir Değerlendirme Hukuki Perspektif Dergisi Sayı 4 Haziran 2005 s

190-196 202

ldquoAile hukukundan doğan bakım eğitim veya destek olma yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuumln yerine getirilmemesi

şeklindeki kural yuumlkuumlmluumlluumlğuumln tarafların sınırını oranını nelerden ibaret olduğunu belirlemeyen ya da fiilde

ihlalin derecesi oumlnem sırası oumlzel kast irade dışı hal gibi hiccedilbir niteleme yapmayan soyut bir duumlzenleme olup

yaptırım uygulayıcısını cezai sorumluluğun sınırlarının genişletilmesine iten bir keyfiliğe youmlnelttiği tarafını

da belirsizlik ve hukuki guumlvensizlik iccedilinde bıraktığırdquo 203

TMK 185maddesinde eşlerin hak ve yuumlkuumlmluumlluumlkleri genel olarak duumlzenlenmiş maddenin 3 fıkrasında

eşlerin birlikte yaşamak birbirine sadık kalmak ve yardımcı olmak zorunda oldukları belirtilmiştir TMK

rsquonun 186 maddesine goumlre eşlerin oturacakları konutu birlikte seccedilmeleri evlilik birliğinin giderlerine guumlccedilleri

oranında emek ve mal varlıkları ile katılmaları kuşkusuz aile hukukundan doğan yuumlkuumlmluumlluumlklerdir

Kanunrsquoun 195 maddesinde evlilik birliğinin korunması iccedilin evlilik birliğinden doğan yuumlkuumlmluumlluumlklerin

yerine getirilmemesi veya evlilik birliğine ilişkin oumlnemli bir konuda uyuşmazlığa duumlşuumllmesi halinde eşlerin

ayrı ayrı veya birlikte hakimin muumldahalesini isteyebilecekleri hakimin gerektirdiği takdirde eşlerden birinin

istemi uumlzerine kanunda oumlngoumlruumllen oumlnlemleri alacağı belirtilmiştir Bu alanda goumlrevli mahkeme Aile

Mahkemesirsquodir Destek olma yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuumln de oumlnceden belli bir tanımının yapılamayacağı bu desteğin

her ailede ve her somut olayda farklı olabileceği bunlara huumlrriyeti bağlayıcı ceza yaptırımı tehdidi

kullanılarak muumldahale edilmesinin aile kurumunu koruyucu nitelikte mi yoksa eşler arasında daha fazla

husumete mi yol accedilacağının en azından tartışılabilir olduğu accedilıktır Eşler arasında en buumlyuumlk destek olma

yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuumln manevi guumlven ve sadakat olduğu accedilıktır Bu youmlnden bakıldığında 5237 sayılı Tuumlrk Ceza

Kanunursquona goumlre succedil sayılmayan zinanın eşler arasındaki manevi destek olma yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuumln ihlali kabul

edilerek dolaylı yoldan hapis cezası ile cezalandırılması muumlmkuumln olacaktır Sonuccedil olarak ldquodestek olmakrdquo

ibaresinin her tuumlrluuml yoruma accedilık olması nedeniyle succedil ve cezada bulunması gereken accedilıklığı taşımadığı

anlaşılmaktadır 204

ldquohellipitiraz konusu kurala konu edilen bakım eğitim veya destek olma yuumlkuumlmluumlluumlklerinin de niteliklerinin

ne olduğu genel olarak anlaşılabilirse de kapsamlarının ne olduğu ve bu yuumlkuumlmluumlluumlkleri ihlalin derecesi accedilık

değildir bu konularda da belirsizlik bulunmaktadır Oumlrneğin eğitim yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuumln ihlalinde anne babanın

53

aykırı olduğunu belirtmişlerdir Soumlz konusu karşı oy gerekccedilelerine bakıldığında uumlyelerin

eksik normun varlığını goumlz oumlnuumlne almadıkları goumlruumllmektedir Bu sebeple Anayasa

Mahkemesirsquonin kararının yerinde olduğunu soumlyleyebiliriz

TMK 2331 maddede duumlzenlenen fiilden soumlz edebilmek iccedilin failin bakmakla

yuumlkuumlmluuml olduğu kişiyi terk etmemesi gerekmektedir Fiili terkin varlığı halinde succedil TCK

97 maddede duumlzenlenen ldquoTerkrdquo succediluna ilişkin huumlkuumlmler uygulama alanı bulacaktır Yani

buradaki hareket aileyi terk etmeksizin aile hukukundan doğan yuumlkuumlmluumlluumlkleri yerine

getirmemektir 205

Doktrinde eve her gece geccedil ve iccedilkili gelip ailesiyle ilgilenmeyen babanın

durumunda TCK 96 madde ile 2331 madde arasında fikri iccediltimaı ilişkisi doğacağına

ilişkin goumlruumlşler bulunmaktadır206

Bu goumlruumlşe goumlre bakım ve destek yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuumln ihlali

eza vermeye youmlnelik kasıtlı ve suumlrekli bir hal aldığında eziyet succedilundan bahsetmek

muumlmkuumlnduumlr

Yargıtay 4CDrsquonin 10102007 tarih ve 20064314E 20078117K sayılı kararında

ldquosanığın eşi ve ccedilocuklarının geccedilimleri ve bakımlarıyla ilgilenmemesirdquo halinde TCK 2331

maddede duumlzenlenen succedilun oluşacağını kabul etmiştir Oumlzel bir okulda okuyan ccedilocuğun

okul uumlcretlerinin ve masraflarının karşılanmaması ailenin iaşesinin sağlanmaması

durumunda da bu succedilun oluşacağı kabul edilmelidir207

Kanaatimizce TCK 2331 maddede yer alan succedila ilişkin yuumlkuumlmluumlluumlğuumln ihlal edilip

edilmediği her olayda hacirckim tarafından değerlendirilecektir Hacirckim bu değerlendirmeyi

yaparken failin ekonomik durumuna şartlarına ve yuumlkuumlmluumlluumlğuuml yerine getirme kastına

bakacaktır

ccedilocuğun eğitimini karşılaması yuumlkuumlmluumlluumlğuuml hangi seviyeye kadar maddenin kapsamına dahildir sadece

temel eğitim mi kapsamaktadır uumlniversite eğitimi kapsama dahil edilebilir mi Devlet Uumlniversitesirsquoni

kazanamayıp bir oumlzel uumlniversiteyi kazanan ccedilocuğunu oumlzel uumlniversiteye goumlndermeyen baba bu succedilu işlemiş

sayılır mı Goumlruumllduumlğuuml gibi yuumlkuumlmluumlluumlğuumln kapsamı accedilısından da huumlkuumlm yeterli accedilıklığa sahip değildirrdquo 205

TEZCAN DurmuşERDEM M RuhanOumlNOK RMurat Teorik ve Pratik Ceza Oumlzel Hukuku Seccedilkin

Yayınevi Ankara 2007 s676 206

TEZCANERDEMOumlNOK s676 207

OumlZEN s1366

54

22 Hukuka Aykırılık

Fiil hukuka aykırı olmalıdır yani hukuka uygunluk sebepleri208

bulunmamalıdır

Failin aile hukukundan doğan bakma eğitme ve destek olma yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuuml yerine

getirmemesi hukuka aykırılıktır

TCK 25 ve devamı maddelerde duumlzenlenen ldquomeşru savunmardquo ldquohakkın

kullanılmasırdquo ldquosınırın aşılmasırdquo ldquocebir şiddet korkutma tehditrdquo ldquohaksız tahrikrdquo ldquohatardquo

ldquoyaş kuumlccediluumlkluumlğuumlrdquo ldquoakıl hastalığırdquo ldquosağır ve dilsizlikrdquo ldquogeccedilici nedenlerle alkol veya

uyuşturucu madde etkisinde olmardquo hukuka uygunluk sebepleri TCK 2331 madde ile

bağdaştığını soumlylemek muumlmkuumln değildir

Ancak ldquoZorunluluk halirdquo nin bu succedila uygulanması muumlmkuumlnduumlr TCK 25 maddede

duumlzenlenen zorunluluk halinin varlığı iccedilin ya belirli bir tehlikeye ilişkin ya da savunmaya

ilişkin şartların varlığı gerekmektedir Tehlikeye ilişkin şartlar ortada mevcut bir tehlikenin

bulunması bu tehlikenin ağır ve muhakkak olması ve tehlikenin kişinin kendisine veya

başkasına ait bir hakka youmlnelik olmasıdır 209

Fail ccedilalıştığı iş yerinin kapanması dolayısıyla

hiccedilbir gelirinin bulunmaması halinde zaruret halindedir Bu halde aile hukukundan

kaynaklı yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmesi kendisinden istenemez Fail yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuuml

yerine getirme guumlcuumlnden yoksundur Yuumlkuumlmluumlluumlklerin yerine getirilmesinde ldquoimkacircnsızlık

halininrdquo mevcut olmasında succedil oluşmayacaktır

Yoksulluk iccedilinde olmak o koşullarda yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuuml yerine getirmeme hakkı

vermez Fail bulunduğu koşulda elinden geleni yapmakla yuumlkuumlmluumlduumlr Ancak tuumlm bu

bilgiler ışığında ldquokanunun veya yetkili merciin emrini yerine getirmerdquo nin bu succedilu hukuka

uygun hale getirip getirmeyeceğinin tartışılması gerektiği kanaatindeyiz Zira TMK 365

madde huumlkmuumlne goumlre ldquohacirckim nafaka yuumlkuumlmluumlsuuml kişilerin durumlarını goumlz oumlnuumlne alarak

bu kişilerin nafaka miktarlarını azaltabileceği gibi tamamen ortadan da

kaldırabilmektedirrdquo Nitekim Yargıtay emsal kararında210

ldquo davalının 65 yaşını

doldurmamış olmakla birlikte 70 oranında oumlzuumlrluuml olduğu bu sebeple 2022 sayılı yasaya

208

ldquoHukuka uygunluk sebepleri ceza normunun succedil saydığı bir eylemin işlenmesine izin vererek onun

hukuka aykırı olmasını oumlnleyen nedenlerdir Başka bir deyişle failin succedil tanımına uyan eylemi ile hukuk

duumlzeni arasındaki ccedilatışmayı ortadan kaldıran nedenlerdirrdquo Bkz ERCAN İsmail Ceza Hukuku Genel

Huumlkuumlmler XII Levha Yayınları İstanbul 2012 s77 209

HAFIZOĞULLARIOumlZEN Genel Huumlkuumlmler s246-247 210

YG 2 HD 21102013 tarih ve 201310036E201323648K sayılı kararı YKD cilt no40sayı1Ocak

2014 Dergisi s18

55

goumlre kendisine Sosyal Guumlvenlik Kurulunca aylık bağlandığı anlaşılmaktadır Bu yasaya

goumlre aylık bağlanmasını gerektiren koşullar ortadan kalkmadıkccedila davalının muhtaccedillık hali

devam ediyor demektir Boumlyle bir durumda davalının yoksulluk nafakası ile yuumlkuumlmluuml

tutulamayacağı goumlzetilmeden davacı yararına yazılı şekilde yoksulluk nafakasına

huumlkmedilmesini doğru bulunmamıştırrdquo diyerek muhtaccedil olan davalının aile hukukundan

kaynaklı yuumlkuumlmluumlluumlklerinin muhtaccedillık ortadan kalkana kadar kaldırılmasına karar

verilmiştir

TCK 26 maddede211

duumlzenlenen ldquoilgilinin rızasırdquo hukuka uygunluk sebebinin

varlığından bahsedebilmek iccedilin ldquoEhil olan mağdurun geccedilerli irade beyanı ile failin fiiline

rıza goumlstermesirdquo gerekmektedir Yine rızanın varlığından bahsedebilmek iccedilin mağdurun

rıza goumlsterdiği konu uumlzerinde mutlak surette bir tasarruf hakkının bulunması

gerekmektedir212

İlgilinin rızası hukuka uygunluk sebeplerinin tuumlm koşullarını taşıması

halinde cezayı ortadan kaldıracaktır213

TCK 2331 maddede duumlzenlenen succedil takibi şikacircyete bağlı bir succediltur Bu sebeple

mağdur rıza goumlsterir ve şikacircyet etmez ise failin yargılanması muumlmkuumln değildir

Kovuşturma aşamasında dahi mağdur şikacircyetinden vazgeccedilerek davanın ortadan

kalkmasını sağlayabilecektir Hal boumlyle olduğunda ldquoilgilinin rızasırdquo fiilden oumlnce ortaya

ccedilıkan bir succedila değil fiil dolayısıyla buumltuumln unsurlarıyla succedil ortaya ccedilıktıktan sonra succedilun

takibine ilişlin rızadır Bu rıza TCK 26 maddede aranan rıza değildir

Bu durumda ekonomik durum veya şartları uygun olmayan yuumlkuumlmluumlnuumln mahkeme

kararı ile nafaka oumldemesinin tamamen ortadan kaldırılması halinde yetkili merciin emrini

yerine getirdiğinden failin fiilinin hukuka uygun olduğundan soumlz edilebilir Konuya

mahkeme kararı ile aile hukukundan kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlğuumln ortadan kaldırılması

olarak bakıldığında da succedilun unsuru olan aile hukukundan kaynaklı yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuumln

ihlalinin bulunmadığı değerlendirilerek sanığın beraatına karar verilmesi gerektiğini

soumlylemek muumlmkuumln olacaktır

211

TCK 26 ldquoHakkını kullanan kimseye ceza verilmezrdquo

(2) Kişinin uumlzerinde mutlak surette tasarruf edebileceği bir hakkına ilişkin olmak uumlzere accedilıkladığı rızası

ccedilerccedilevesinde işlenen fiilden dolayı kimseye ceza verilmez 212

ldquoİlgilinin rızası kişinin mutlak surette tasarruf edebileceği hakkı uumlzerinde diğer kişilere tasarrufta

bulunma olanağı vermesidir Koşulları rıza goumlsteren kişinin buna yetkili ve rıza goumlsterme ehliyetine sahip

olması rızanın mağdurun serbestccedile tasarruf edebileceği bir hak uumlzerinde olması ve geccedilerli bir rıza

accedilıklamasının yapılmasıdırrdquo Bkz ERCAN s 85-86 213

NUHOĞLU s 154

56

23 Kusurluluk

Hukuka aykırılık bir fiilin hangi koşullarda hukuk duumlzenine aykırı olacağı

sorununa ilişkinken kusurluluk hukuka aykırı fiilden dolayı failin sorumlu tutulup

tutulmayacağına ilişkin olup diğer bir ifadeyle haksızlık teşkil eden eylemin ferde

yuumlklenebilmesidir214

Succedil kast ile işlenebilir Aranan genel kasttır Failin amacı oumlnemli değildir TCK

211 maddesine goumlre kast succedilun kanuni tanımındaki unsurlarını bilerek ve isteyerek failin

fiilini gerccedilekleştirmesidir Failin bilerek ve isteyerek kendisi youmlnuumlnden muumlmkuumln olmasına

rağmen aile hukukundan kaynaklı bakım eğitim veya destek yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine

getirmemesidir

Failin yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuuml yerine getirmeyi istemesine rağmen yuumlkuumlmluumlluumlklerini

yerine getirebilecek durumda olmaması nedeni ile cezalandırılıp cezalandırılmayacağının

tartışılması gerektiği kanaatindeyiz Oumlrneğin ccedilocuğunun eğitimi iccedilin okula kayıt yaptırmak

isteyen velinin koumly okulunun kapanması ve ccedilocuğu başka bir yere goumlnderememesi halinde

bu kişinin kastından soumlz edilmesi muumlmkuumln değildir

Yargıtay bir kararında215

ldquoMağdurenin aşamalardaki beyanları sanık savunmaları

ve tanık beyanları ile tuumlm dosya kapsamına goumlre mağdure ile resmi nikacirchlı olarak birlikte

yaşayan sanığın sanık Ayşersquoyi eve getirerek bu kişiyle gayri resmi olarak karı-koca hayatı

yaşaması uumlzerine mağdurenin sanık ve muumlşterek ccedilocuklarını terk edip annesi ile birlikte

yaşaması bu nedenle de sanığın mağdureye maddi olarak yardımda bulunmaması şeklinde

gerccedilekleşen olayda sanığın şofoumlrluumlk yaparak doumlrt ccedilocuğunda geccedilimini sağladığı

mağdurenin ayrı bir evde yaşamasını sağlamaya youmlnelik maddi bir imkana sahip olmadığı

bu nedenlerle sanığa yuumlklenen succedilun manevi unsurunun gerccedilekleşmediğinin anlaşılması

karşısında sanık hakkında atılı succediltan beraatı yerine yazılı şekilde mahkumiyetine karar

verilmesirdquo gerekccedilesi ile sanık hakkında alınan kararın bozulmasına karar verilmiştir

Yargıtay bu kararında succedilccedilun manevi unsur olan kastının yokluğunu gerekccedile olarak

goumlstermiştir

Bu succedil taksirli olarak işlenemez

214

SOYASLAN Ceza Hukuku Oumlzel Huumlkuumlmler Yetkin Yayınevi 2005 s 485 215

YG 14 CD 28032013t 201214434-20133569K sayılı kararı YAŞARGOumlKCANARTUCcedil s 6952

57

3 SUCcedilUN ORTAYA CcedilIKIŞ BİCcedilİMLERİ

31 Teşebbuumls

Belli bir harekete ulaşmak iccedilin gerekli tuumlm hareketleri fail yapamaz veya yapar

ancak elinde olmayan nedenlerle hareketleri bitirdiği halde netice gerccedilekleşmez216

İşte bu

durumda succedila teşebbuumls soumlz konusudur

Yukarıda da belirtildiği uumlzere TCK 2331 maddede duumlzenlenen succedil ihmali

davranışla işlenebilmektedir İhmali davranışın yapılması ile birlikte succedil meydana gelir Bu

nedenle succedila teşebbuumls muumlmkuumln değildir

32 İccediltima

Ortada birden fazla succedil bulunmasına karşın ccedileşitli nedenlerle faile tek cezanın

verildiği durumlara ldquosuccedilların iccediltimaırdquo denir217

TCK 2331 maddede duumlzenlenen succedil iccedilin

oumlzel bir kural oumlngoumlruumllmemiştir Bu sebeple iccediltima ile ilgili olarak TCK 42-44 maddelerinde

yapılan duumlzenlemeler TCK 2331 maddedeki succedil iccedilin de geccedilerlidir

TCK 42 madde huumlkuumlmlerine goumlre bir succedil diğer bir succedilun unsuru veya ağırlaştırıcı

nedeni olmuş ise tek bir succedil kabul edilir ve iccediltima huumlkuumlmleri uygulanmaz218

Aynı succedil

işleme kararıyla bir kişiye karşı değişik zamanlarda aynı succedilun birden fazla kez işlenmesi

TCK 43 maddede zincirleme succedil olarak duumlzenlenmiştir TCK 44 maddede yapılan

duumlzenlemede ise failin hareketi birden fazla succedilun oluşmasına sebep oluyor ise fail bu

succedillardan en ağır cezayı gerektiren succediltan ceza alacaktır219

Failin işlediği tek eylem ile

birden fazla ve farklı succedilun oluşmasına sebep olması fikri iccediltimadır220

TCK 2331 maddede duumlzenlenen succedilta TCK 44 maddede duumlzenlenen fikri iccediltima

huumlkuumlmleri uygulanacaktır ldquohellipo halde soumlz gelimi boşanmak istediği eşini bezdirmek iccedilin

216

SOYASLAN Doğan Teşebbuumls Succedilu Kazancı Yayınevi Ankara 1994 s 7 217

SANCAR Tuumlrkan Yalccedilın Muumlteselsil Succedil Seccedilkin Yayınevi Ankara 1995s15 218

TCK 42 madde-(1) Biri diğerinin unsurunu veya ağırlaştırıcı nedenini oluşturması dolayısıyla tek fiil

sayılan succedila bileşik succedil denir Bu tuumlr succedillarda iccediltima huumlkuumlmleri uygulanmaz 219

TCK 44 madde-(1) İşlediği bir fiil ile birden fazla farklı succedilun oluşmasına sebebiyet veren kişi bunlardan

en ağır cezayı gerektiren succediltan dolayı cezalandırılır 220

ERCAN s 195

58

eve her gece geccedil ve iccedilkili gelip ailesiyle ilgilenmeyen ve onları perişan duruma duumlşuumlren

babanın durumunda kanaatimizce TCK madde 96 ve 2331 arasında fikri iccediltima ilişkisi

doğacaktır221

33 İştirak

İştirakten soumlz edilebilmesi iccedilin succedila birden ccedilok kişi katılmış olmalıdır Katılma

maddi ya da manevi olabilir Faillerin yaptıkları hareketler farklı nitelikte olabilir succedilun

oluşumuna oumlnemli bir katkıda bulunması şart değildir222

TCK 40 maddesine goumlre Succedila iştirak iccedilin kasten ve hukuka aykırı işlenmiş bir

fiilin varlığı yeterlidir Succedilun işlenişine iştirak eden her kişi diğerinin cezalandırılmasını

oumlnleyen kişisel nedenler goumlz oumlnuumlnde bulundurulmaksızın kendi kusurlu fiiline goumlre

cezalandırılır Oumlzguuml succedillarda ancak oumlzel faillik niteliğini taşıyan kişi fail olabilir Bu

succedilların işlenişine iştirak eden diğer kişiler ise azmettiren veya yardım eden olarak sorumlu

tutulur

TCK 402 maddesi goumlz oumlnuumlne alındığında TCK m233rsquode tanımlanan succedillar oumlzguuml

succedil olduklarından iştirak edecek kişinin oumlzel faillik niteliği taşıyan kişi olması koşuluyla

iştirak muumlmkuumln olacaktır223

Aile bireyi olmayan kişiler bu succediltan ancak azmettiren veya

yardım eden sıfatıyla sorumlu olabilir224

221

DOumlNMEZERERMAN C2 s338 nakleden YILMAZ s 111 222

OumlZBEKKANBURDOĞANBACAKSIZTEPE s321 223

OumlZEN s1370 224

ZAFER s 27

59

4 SUCcedilUN HALLERİ

Bazı nedenler succedilun varlığından bağımsız olarak bir succedilun daha ağır veya daha

hafif sayılmasını dolayısıyla cezanın artırılması veya azaltılmasını gerektirirler Bunlar

succediltan fazla bir şey olup succedila eklenen olgulardır225

İşte basit succedila ilişkin cezanın

artırılması veya hafifletilmesine sebebiyet veren bu unsurlara succedila tesir eden haller

denilmektedir

Haksız tahrik mecburi indirim sebebi olup kanunda aranan şartların bulunması

halinde hacirckime takdir yetkisi bırakmayan ve sanık lehine uygulanması zorunlu olan bir

hafifletici nedendir Bir diğer hafifletici neden ise hacirckime tanınmış takdiri hafifletici

sebeplerdir ki TCK 62 maddede duumlzenlenen bu indirim sebeplerin uygulanması youmlnuumlnde

hacirckime bir zorunluluk getirilmemiştir Hakim olaya goumlre bu indirim sebeplerini

uygulamak konusunda serbesttir

TCK 2331 maddede yer alan succedilun iccedilin kanun koyucu ağırlaştırıcı veya succedilu

hafifletici nedenler duumlzenlememiştir Kanundan doğan ve yerine getirilmesi zorunlu

olduğundan bu succedilta haksız tahrikin muumlmkuumln olmadığını duumlşuumlnuumlyoruz Bunun yanı sıra

hacirckime tanınan indirim sebepleri yukarıda da belirtildiği uumlzere olaya goumlre hacirckimin

takdirine bırakılmış bir durumdur

5 YAPTIRIM KOVUŞTURMA VE ZAMANAŞIMI

Toplanan deliller succedilun işlendiği hususunda yeterli şuumlphe oluşturduğunda kural

Cumhuriyet savcısının kamu davasını accedilmasıdır(CMKm1702) Ancak bazı durumlarda

mağdura sorulmadan kamu davasının accedilılması onun bakımından ccediloğu kez giderilmesi

imkacircnsız bir zarar veya tehlikeye yol accedilabilir Kanun kamusal ccedilıkarla bireysel ccedilıkarın

ccedilatıştığı bu durumlarda mağdurun iradesine uumlstuumlnluumlk tanımakta dolayısıyla mağdurdan

succedilun takip edilmesi veya edilmemesi konusunda bir irade accedilıklamasında bulunmasını

istemektedir Buna şikacircyet denmektedir 226

225

SOYASLAN Doğan Ceza Hukuku Genel Huumlkuumlmler Yetkin Yayınevi 2012 Ankara s 221 226

HAFIZOĞULLARI Zeki 5237 sayılı Kanunda Davanın ve Cezanın Duumlşuumlruumllmesi Ankara Barosu

Dergisi S 2006-3 s 10

60

TCK 2331 maddede yer alan succedilun şikacircyete bağlı olduğu accedilıkccedila kanun

maddesinde belirtilmiş bulunmaktadır O halde succediltan zarar goumlren şikacircyetccedili olmadığı

suumlrece aile hukukundan kaynaklı bakım eğitim ve destek yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine

getirmeyen fail hakkında soruşturma yapılamayacaktır

Şikacircyetccedilinin şikacircyetinden evvel sanığın succedila konu yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine

getirmesi halinde şikacircyet tarihindeki durum goumlz oumlnuumlne alınacağından sanık hakkında dava

accedilılması muumlmkuumln olmayacaktır Yuumlkuumlmluuml şikacircyetten evvel yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuuml yerine

getirdiğini ispatlaması halinde hakkında takipsizlik kararı verilecektir

Ancak yuumlkuumlmluumlluumlklerin devam ettiği hususu da goumlz oumlnuumlne alındığında

yuumlkuumlmluumlnuumln TCK 2331 maddeye aykırı fiili bulunması halinde yuumlkuumlmluuml aleyhine şikacircyet

yapılabilmesi muumlmkuumlnduumlr

5271 sayılı CMK ve 5237 sayılı TCK rsquoda kuumlccediluumlklerin şikacircyet yetkisine ilişkin bir

duumlzenleme bulunmamaktadır Bu alandaki boşluk uygulamada alınan kararlarla

doldurulmaktadır TMK 13 maddesinde yaşının kuumlccediluumlkluumlğuuml yuumlzuumlnden veya akıl hastalığı

akıl zayıflığı sarhoşluk ya da bunlara benzer sebeplerden biriyle akla uygun biccedilimde

davranma yeteneğinden yoksun olmayan herkesin ayırt etme guumlcuumlne sahip olduğu

duumlzenlenmiştir Yine aynı maddede ayırt etme guumlcuumlne sahip kuumlccediluumlklerin yasal

temsilcilerinin rızası olmadıkccedila kendi işlemleriyle borccedil altına giremeyecekleri ancak

karşılıksız kazanmada ve kişiye sıkı sıkıya bağlı hakları kullanmada bu rızanın gerekli

olmadığı huumlkme bağlanmaktadır

YCGK rsquonın 11032008 tarih ve 20075-253E 200852K sayılı kararında ldquohellipkişiye

sıkı sıkıya bağlı haklar yasada tek tek sayılmamakla birlikte genel olarak oumlğretide kişinin

sadece kendisinin kullanabilecek başkasına devredilmeyen ve miras yoluyla geccedilmeyen

haklar olarak accedilıklanmaktadır Bu tuumlr haklar insanın kişiliğini yakından

ilgilendirdiğinden bunların kullanılmasına karar verme yetkisi başkasına bırakılmamıştır

Oumlrneğin evlenme nişanlanma nişanı bozma evlat edinilmeye razı olma gibihellip Bundan

da anlaşılacağı uumlzere kişinin ldquobir yere gitmek veya bir yerde kalmakrdquo oumlzguumlrluumlğuuml uumlzerinde

tasarrufta bulunma hakkının sadece kendisine ait olacağı accedilıktır

Bununla birlikte 15041942 guumln ve 149 sayılı İBKararı ile CGKrsquonın 15021972

guumln ve 43-50 ve 02032004 guumln ve 44-58 sayılı karlarında ayırt etme guumlcuumlne sahip

61

(sezgin) kuumlccediluumlklerin doğrudan doğruya kişiliklerine karşı işlenmiş bulunan succedillardan

dolayı dava ve şikacircyet hakkına sahip oldukları belirtilmektedirrdquo diyerek ayırt etme guumlcuumlne

sahip kuumlccediluumlklerin şikacircyet hakkına sahip olduklarını kabul etmiştir 227

Ancak CGK rsquonın 03062008 tarih ve 20085-56E2008156K sayılı kararında228

ldquoOumlte yandan mağdure iccedilin atanan zorunlu vekil ile yaşı kuumlccediluumlk mağdurenin iradelerinin

ccedilelişmesi halinde hangisinin iradesine uumlstuumlnluumlk tanınacağı hususunda CYYnın 234

maddesinde accedilık bir duumlzenlemeye yer verilmemiştir Ancak benzer bir konuda CYYnın

2662 maddesinde duumlzenleme yer almaktadır Anılan maddede yasa yollarına başvurma

konusunda 1502 maddeye goumlre atanan zorunlu muumldafi ( sanık ccedilocuk kendisini

savunamayacak derecede malul veya sağır ve dilsiz ise ) ile asilin iradesinin ccedilelişmesi

halinde zorunlu muumldafiin iradesinin esas alınacağı kuralı getirilmiş olup olayımızda da

kıyasen uygulanma olanağı bulunmaktadır

Gerek 5237 sayılı TCYnın 103 ve 109 maddelerinde onbeş yaşından kuumlccediluumlk

mağdurların iradelerinin goumlzetilmemiş olması gerekse CYYnın 2662 maddesinin kıyasen

uygulanma olanağı nazara alındığında CYYnın 234 maddesi uyarınca mağdure iccedilin

atanan zorunlu vekilin iradesine uumlstuumlnluumlk tanınarak davaya katılma youmlnuumlndeki isteminin

kabuluumlne karar verilmesi yerine onbeş yaşından kuumlccediluumlk mağdurenin iradesi kabul edilerek

katılma isteminin reddine karar verilmesi yasaya aykırıdırrdquodiyerek kuumlccediluumlk mağdure ile

zorunlu muumldafiinin iradelerinin ccedilelişmeleri halinde zorunlu muumldafiin iradesinin goumlz oumlnuumlne

alınacağı kabul edilmiştir

Mağdurun kuumlccediluumlk olması halinde TCK 2331 maddede duumlzenlenen succedil gibi anne

veya babanın sanık olduğu durumlarda velisi olan anne veya babası ile arasında

menfaatleri bakımından bir ccedilatışma durumu soumlz konusu olacaktır Zira takibi şikacircyete bağlı

olan bir succedilta veli olan anne veya baba kendi eşine karşı şikacircyetccedili olmak istememesi

hayatın olağan akışına da uygundur Bu durumda zorunlu vekilin yanında ccedilocuğa TMK

403 ve 426 maddeleri gereğince kayyım atanması ve onun şikacircyetccedili olup olmadığının

tespit edilmesi gerekmektedir

Nitekim Yargıtay 4 Ceza Dairesirsquonin 01102011 tarih ve 200817820E

201018041K sayılı kararında ldquohellip kesinleşmiş boşanma kararı ile velayeti kendisine

227

httpwwwkarararacomforumviewtopicphpf=44ampt=5506 228

( wwwkazancıcom )

62

verilen henuumlz 8 yaşındaki ccedilocuğuna koumltuuml muamelede bulunma succedilundan yargılanması

nedeniyle mağdur ccedilocukla arasında ccedilıkar ccedilatışması bulunduğundan 4721 Tuumlrk Medeni

Kanununun 4262 gereğince bu davada mağdur ccedilocuğun haklarının korunması ve temsil

edilmesi accedilısından kayyım atanması sağlanarak husumet izni alındıktan sonra CMK

2342maddesi gereğince tayin edilen vekil huzurunda yargılamaya devam edilmesi

gerekirken accedilıklanan hususlara riayet edilmeden beraat kararı verilmesirdquo ni bozma sebebi

olarak kabul etmiştir

Yargıtay 14 Ceza Dairesi konu ile ilgili kararlarında ise ldquohellip succedil tarihinde 16 yaş

iccedilinde bulunan mağdur Bekir adına ccedilıkan davetiyenin tebliğ edilemediğinden bahisle

mağdurun kendisine youmlnelik eylem nedeniyle şikayeti konusunda beyanına başvurulmadığı

succedil tarihi itibariyle mağdurun kişiye sıkı sıkıya bağlı olan şikayet hakkını tek başına

kullanabileceği nuumlfuz kaydına goumlre 19071997 doğumlu olup succedil tarihinde 13 yaş

iccedilerisinde bulunan mağdur Alirsquonin yaşı gereği şikayet iradesinde bulunamayacağı velisi

olan annesinin de babanın sanık olması nedeniyle mağduru temsilde menfaat ccedilatışması

bulunacağından 4721 sayılı TMKnın 426 maddesine goumlre temsil kayyımı atanması ve

davada mağduru bu kayyımın temsil etmesi gerekmekte ise de inceleme tarihi itibari ile

mağdur Alirsquonin 15 yaşını doldurmuş olması nedeniyle şikayet hakkını tek başına

kullanabileceği anlaşıldığından mağdurların sanık tarafından kendilerine youmlnelik eylemler

nedeniyle varsa şikayetlerinin tespiti ile sonucuna goumlre huumlkuumlm kurulması gerektiği

goumlzetilmeden menfaat ccedilatışması bulunan annenin şikayetten vazgeccedilme beyanı esas

alınarak yazılı şekilde karar verilmesihelliprdquo gerekccedilesi ile bozmaya karar vermiştir 229

Sonuccedil olarak Yargıtayrsquoın emsal kararları goumlz oumlnuumlne alındığında ayırt etme guumlcuumlne

sahip kuumlccediluumlklerin tek başlarına şikacircyet haklarını kullanabilecekleri ancak ayırt etme guumlcuumlne

sahip olmayan ve kendisini ifade edemeyen kuumlccediluumlk mağdurun şikacircyet hakkını kullanma

yetkisi kuumlccediluumlcuumlğuumln kanuni temsilcisine ait olduğu kabul edilmiştir Temsilcinin TCK 2331

maddede duumlzenlenen succedilta olduğu gibi kendi eşi aleyhine şikacircyette bulunma durumu ile

karşı karşıya gelmesi halinde yani bir menfaat ccedilatışması yaşanması durumunda mağdura

TMK 426 madde gereğince kayyım atanması gerektiğinin kabul edildiğini soumlylemek

muumlmkuumlnduumlr

229

YG 14 CD 20131778E201411483K sayılı kararı

63

4721 sayılı TMK 13 maddesinde yaşının kuumlccediluumlkluumlğuuml yuumlzuumlnden veya akıl hastalığı


davranma yeteneğinden yoksun olmayan herkesin ayırt etme guumlcuumlne sahip olduğu 10

maddesinde ayırt etme guumlcuumlne sahip ve kısıtlı olmayan her ergin kişinin fiil ehliyetinin

bulunduğu 11 maddesinde erginliğin onsekiz yaşın doldurulmasıyla başlayacağı 14

maddesinde ayırt etme guumlcuuml bulunmayanların kuumlccediluumlklerin ve kısıtlıların fiil ehliyetinin

olmadığı 15 maddesinde de kanunda goumlsterilen ayrık durumlar saklı kalmak uumlzere ayırt

etme guumlcuuml bulunmayan kimsenin fiillerinin hukuki sonuccedil doğurmayacağı huumlkuumlm altına

alınmıştır 230

Succedil takibi şikacircyete bağlı bir succediltur Bu nedenle succedil uzlaşma kapsamındadır

Uzlaşma kurumu uyuşmazlığın yargı dışı yolla ve fakat adlicirc makamlar denetiminde

ccediloumlzuumlmlenmesini amaccedillayan bir youmlntem olup fail ve mağdurun succediltan doğan zararın

giderilmesi konusunda anlaşmalarına bağlı olarak devletin de ceza soruşturması ve

kovuşturmasından vazgeccedilmesi ve succedilun işlenmesiyle bozulan toplumsal duumlzenin barış

yoluyla yeniden tesisini sağlayıcı nitelikte bir hukuksal kurum şeklinde

tanımlanmaktadır231

CMK 2531-a maddesine goumlre soruşturulması ve kovuşturulması

şikayete tabi tuumlm succedillar uzlaştırma kapsamında olduğunu soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Bunun

tek istisnası soruşturulması ve kovuşturulması şikacircyete tabi olan succedillardan etkin pişmanlık

huumlkuumlmleri duumlzenlenmiş olanlar ile cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen succedillardır TCK 233

maddede duumlzenlenen succedilların tamamı ise uzlaşma huumlkuumlmlerine tabidir

TCK 2331 maddesinde faile verilecek cezayı ldquohellip 1 yıla kadar hapisrdquo olarak

belirlemiştir TCK rsquoda suumlreli hapse ilişkin duumlzenlemeyi yapan 49 madde huumlkmuumlne goumlre

ldquoSuumlreli hapis cezası kanunda aksi belirtilmeyen hacircllerde bir aydan az yirmi yıldan fazla

olamazrdquo Şu halde TCK 2331 maddede faile verilecek cezanın alt sınırı

belirlenmediğinden TCK 49 madde gereğince bu succedil iccedilin hapis cezasının alt sınırı 1 ay

olduğunu soumlyleyebilir TCK 492 madde gereğince ldquohuumlkmedilen bir yıl veya daha az suumlreli

hapis cezası kısa suumlreli hapis cezasıdırrdquo TCK 2331 maddede duumlzenlenen succedil iccedilin oumln

goumlruumllen cezanın 1 yıla kadar hapis cezası olduğu hususu goumlz oumlnuumlne alındığında cezanın

kısa suumlreli hapis cezası olduğunu ve bu kısa suumlreli hapis cezasına seccedilenek yaptırımların da

230

YCGK 20122011 t 20115-230E2011273K sayılı kararı 231

YAŞAR Osman Uygulamalı ve Yorumlu Ceza Muhakemesi Kanunu 2 Cilt 3Baskı Seccedilkin Yayınevi

Ankara 2006 s1500

64

uygulanması muumlmkuumlnduumlr Kanun koyucu kısa suumlreli hapis cezalarının infaz edilmek yerine

yine kanunda goumlsterilen yaptırımlardan birine ccedilevrilebileceğini kabul etmiştir Kısa suumlreli

hapis cezasının seccedilenek yaptırımlara doumlnuumlştuumlruumllmesinde hacirckimin seccedilenek yaptırıma

huumlkmedip huumlkmetmemeye ve aynı zamanda fail hakkında para cezasına mı yoksa guumlvenlik

tedbirine mi huumlkmedileceğine ilişkin takdir yetkisi bulunmaktadır232

TCK 50 maddede

kısa suumlreli hapis cezasına seccedilenek yaptırımlar duumlzenlenmiştir Bu madde duumlzenlemesine

goumlre huumlkmedilen seccedilenek tedbirin huumlkuumlmluumlnuumln elinde olmayan nedenlerle yerine

getirilememesi durumunda huumlkmuuml veren mahkemece tedbirin değiştirilebilecektir

Kunter dava zamanaşımını ldquocezalandırabilme zamanaşımırdquo olarak nitelemiştir 233

Dava zamanaşımı bir succediltan oumltuumlruuml yasada goumlsterilen suumlreler iccedilerisinde dava accedilılmamış

veya accedilılan dava sona erdirilmemişse atılı succediltan dava accedilılamayacağı gibi accedilılmış bulunan

davaya da devam edilemeyeceği sonucunu doğuran suumlredir TCK 66 maddesi dava

zamanaşımı suumlresini duumlzenlemektedir TCK 661 (e) maddesine goumlre 5 yıldan fazla

olmamak uumlzere hapis ve adli para cezasını gerektiren succedillarda dava zamanaşımı suumlresi 8

yıldır Zamanaşımının kesilmesi halinde bu suumlre 12 yıldır(TCK 674 madde)

TCK 2331 maddedeki succedil muumltemadi bir succediltur ve failin yakalanması suumlre gelen

fiili sona erdirir234

232

OumlZGENCcedil İzzet Tuumlrk Ceza Kanunu Gazi Şerhi Adalet Bakanlığı Yayınları 2006 Ankara s 638 233

KUNTER Nurullah Ceza Hukukunda Zamanaşımı Yayımlanmamış Doccedilentlik Tezi s44 234

ZAFER s 21

65

UumlCcedilUumlNCUuml BOumlLUumlM

HAMİLE KADINI TERK SUCcedilU

1 GENEL OLARAK

TCK 2332 maddesindeldquoHamile olduğunu bildiği eşini veya suumlrekli birlikte

yaşadığı ve kendisinden gebe kalmış bulunduğunu bildiği evli olmayan kadını ccedilaresiz

durumda terk eden kimseye uumlccedil aydan bir yıla kadar hapis cezası verilirrdquo olarak

duumlzenlenmiştir

Yasada maddenin gerekccedilesinde235

evli olsun veya olmasın gebe olan eşini veya

suumlrekli birlikte yaşadığı ve kendisinden gebe kalmış kadını ccedilaresiz durumda terk eden

dolayısıyla ona her tuumlrluuml yardımı yapmaksızın ortada bırakan kişinin cezalandırıldığı

belirtilmiştir

TCK 2332rsquodeki succedil iki farklı hukuki nitelikte gebe kadın korunmaktadır İlki evli

hamile eştir İkincisi ise kanun huumlkmuumlnde failin suumlrekli birlikte yaşadığı kendisinden

gebe kaldığını bildiği evli olmayan kadın olarak nitelenmiştir Kanun koyucu bu huumlkuumlmle

evli olmadan birlikte yaşama sırasındaki hamileliği medeni hukuktan farklı olarak aile

duumlzeni iccedilinde duumlzenlemiştir Boumlylelikle suumlrekli birlikte yaşadığı kişiden hamile kalan

kadının erkeğin bir başka kadınla evli olmasından dolayı hamile kadınla yasal olarak

evlenmesinin muumlmkuumln olması hali de bulunmaktadır

Diğer yandan TCK 2332rsquodeki succedil TCK 97rsquodeki terk succedilunun oumlzel biccedilimidir TCK

97 madde huumlkmuumlndeki terkte yaşı veya hastalığından dolayı kendisini idare edememesi

nedeniyle koruma ve goumlzetim yuumlkuumlmluumlluumlğuuml altında bulunan kişinin yuumlkuumlmluumlluumlğuuml

altındaki kişiyi terki succedilun konusudur 236

TCK 2332rsquodeki succedilta ise eşinin hamile

olduğunu bilen kocanın ve suumlrekli birlikte yaşayıp evli olmayan kadının kendisinden

hamile olduğunu bilen erkeğin terki succedil konusu olarak duumlzenlenmiştir TCK 2332 madde

huumlkmuumlyle TCK 97rsquode olduğu gibi succedilun konusu olan gebe kadın ccedilaresiz durumdayken

235

EROL s 2499 236

HAFIZOĞULLARI ZekiOumlZEN Muharrem Tuumlrk Ceza Hukuku Kişilere Karşı Succedillar US-A Yayıncılık

Ankara 2010 s 123

66

hukuken niteliği belirtilen erkeğin koruma ve goumlzetimi altına alınmıştır Bu erkeğin

ccedilaresiz durumdaki hamile kadını terki kanunun succedil saydığı fiildir


Succedilun faili meşru veya fiili babadır237

Fail hamile eşini ve suumlrekli birlikte yaşadığı

ve kendisinden gebe kalan evli olmayan kadını ccedilaresiz bırakan erkektir 238

TCK 2332rsquodeki succedil oumlzguuml succediltur Succedilu her erkek işleyemez Succedilu ancak eşinin

hamile olduğunu bilen koca ile evli olmadan kendisinden hamile kaldığını bildiği kadınla

suumlrekli birlikte yaşayan erkek işleyebilir 239

TCK 2332rsquodeki succedilla korunan değer hamile kadının korunmasıdır Bu korumanın

sağlanması iccedilin hamile kadının kocası ile kendisinden hamile kaldığını bildiği kadınla

suumlrekli birlikte yaşayan erkeğe ccedilaresiz durumdaki hamile kadını terk etmeme

yuumlkuumlmluumlluumlğuuml getirilmiştir Her iki erkek hamile bıraktıkları ve hamileliklerini bildikleri

kadınları ccedilaresiz durumda terk etmeyeceklerdir Bu nedenle succedilun hukuki konusu

toplumsal ndash kamusal gereklilik olarak TCK 2332rsquode belirtilen hamile kadını ccedilaresiz

durumda terk etmemekle yuumlkuumlmluuml tutulan erkeğin bu yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuuml yerine

getirmesindeki ferdi ndash toplumsal yarardır 240

Kanun koyucu TCK 2332 maddede ldquohamile kadınırdquo korumayı hedeflemekte bu

succedilta mağdur olan kadının evli olup olmadığını aramamaktadır Kişinin kendisinden

hamile olduğunu bildiği eşini ya da evlilik dışında birlikte olduğu kadını bilerek ve

isteyerek terk etmesi ve hamile kadının bu terkle birlikte ccedilaresiz kalması succedilun oluşması

iccedilin yeterli kabul edilmiştir Bu nedenle kadının evlilik birliği iccedilerisinde hamile kalması

aranmaz

Hukuki konu ananın ve ccedilocuğun korunmasına ilişkin ferdi-kamusal yarardır

Hamile eş veya kadının korunmasıyla da sonuccedilta aile suumlzeni korunmaktadır241

Hamile

237

HAFIZOĞULLARI OumlZEN Topluma Karşı Succedillar s 396 238

DONAY Suumlheyl Tuumlrk Ceza Kanunu Şerhi Beta Yayınları İstanbul 2007s338 239

OumlZEN s1365 240

HAFIZOĞULLARI OumlZEN Kişilere Karşı Succedillar s 123 241

OumlZEN s 1364

67

kadını terk etme halinde henuumlz doğmamış olanın doğma hakkının korunduğunu soumlylemek

de muumlmkuumlnduumlr242

Succedilun mağduru hamile olan eş veya hamile bırakılan kadındır Bu succedil faili ve

mağduru bakımından bir oumlzguuml succediltur TBK 27 madde huumlkmuumlne goumlre yetkili nikah

memuru oumlnuumlnde yapılmayan evlilikler yok huumlkmuumlndedir Bu accedilıdan evlilik dışı

birlikteliklerin kişileri mağdur kılmaması iccedilin cezai koruma altında olması gerekmekte ve

evlilik dışı birlikteliklerin oumlnlenemediği oumllccediluumlde koruma alında olması goumlstermektedir243


31 Fiil

TCK 2332 maddedeki succedilun oluşabilmesi iccedilin hamile olduğu bilinen eş veya evli

olmayan kadının ccedilaresiz durumda terk edilmiş olması gerekmektedir Kanunun succedil saydığı

fiil evli eşini veya suumlrekli birlikte yaşadığı evli olmayan kadını gebe bırakan ve bunu bilen

erkeğin (fail) ccedilaresiz durumdaki dolayısıyla kanunen terk edilmeme yuumlkuumlmuuml getirilmiş

hamile kadını terk etmesidir244

Failin gebe olmayan eşini ve gebe bıraktığını bilmediği kadını ve suumlrekli birlikte

yaşadığı evli olmayan kadını ccedilaresiz durumda terki succedilun konusu değildir Failin

başkasından hamile olduğunu bildiği birlikte yaşadığı kadını terk etmesi halinde bu succedil

oluşmaz245

Kanun bu konuyu accedilık bir biccedilimde duumlzenlemiştir Zira ldquokendisinden hamile

olduğunu bildiğirdquo ibaresini ekleyerek failin hamile bırakan erkek olması gerektiği şuumlpheye

242

ZAFER s 12 243

OumlZEN s1365 244

YG 14 CD 07122012t 201212659E-201212659 ldquoMağdur Emelrsquoin aşamalarda oumlzde değişiklik

goumlstermeyen beyanları sanığın savunmaları ve dosya iccedileriğine goumlre sanığın 7 aylık hamile olduğunu bildiği

eşini terk ederek onu ccedilaresiz durumda bıraktığı mağdurun hamileliğinin ilerlemesi nedeniyle sanığın

kendisini terk etmesinden bir ay sonra kendi anne-babasının yanına gitmek zorunda kaldığı doğum suumlresince

sanığın yine aile bağından kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmediği sanığın anne ve babasının terk

eyleminden sonra bir muumlddet mağdura bakması ile onun doğum yaptığı sırada ihtiyaccedillarını karşılamasının

sanığın yuumlkuumlmluumlluumlklerini ortadan kaldırmayacağı ve TCK 2332 maddesinin şikayete bağlı olmadığı

goumlzetildiğinde sanığın atılı succedilu işlediği sabit olduğu halde mahkumiyeti yerine yerinde goumlruumllmeyen

gerekccedileyle beraatına karar verilmesirdquo YAŞAROumlZCANARTUCcedil s 6951 245

ZAFER s 18

68

yer vermeyecek bir biccedilimde duumlzenlenmiştir Eş dışındaki hamile kadının başkası ile evli

olmaması fiilin bir (olumsuz) oumlnkoşulunu oluşturmaktadır

Erkek eşinin dışında başka bir kadınla birlikte yaşamıyor ve arada sırada birlikte

oluyorsa bu succedil oluşmayacaktır246

Bu halde ldquoterkrdquo fiili oluşacaktır Hafızoğulları rsquona247

goumlre himayenin konusu esas alındığında madem hamile kadın ve ccedilocuk korunmaktadır

oumlyleyse mevcut duumlzenlemenin ayrımcılık yaparak yetersiz kaldığı duumlşuumlnuumllebilir

Kocanın eşinin bir başka erkekten hamile kaldığını bilmesi ve eşini terk etmesi

halinde bu succediltan bahsetmek muumlmkuumln olmayacaktır248

Evli kadının kocası dışındaki

suumlrekli birlikte yaşadığı erkekten gebe kalması ve ccedilaresiz durumda terki TCK 2332 rsquodeki

succedilun konusu dışındadır Bu durumda koşulları varsa kocaya karşı TCK 97 rsquodeki terk

succedilu oluşabilir

TCK 2332 maddesinde fiil ldquohamile olduğunu bildiği eşini veya suumlreli birlikte

yaşadığı ve kendisinden gebe kalmış bulunduğunu bildiği evli olmayan bir kadını ccedilaresiz

durumda terk etmesirdquo olarak tanımlanmıştır249

Terk etmek failin ccedilaresiz durumda

olacağını bilmesine rağmen hamile olduğunu bildiği eşini veya suumlrekli birlikte yaşadığı ve

kendisinden gebe kalmış bulunduğunu bildiği kadını bırakıp ccedilekip gitmesidir Succedil icrai

hareket ile işlenen ani bir succediltur Ccediluumlnkuuml terkte suumlreklilik bulunmamaktadır Bir başka

goumlruumlşe goumlre succedil gerccedilek bir ihmali succediltur250

Kadının en ccedilok desteğe ihtiyacı olduğu anda erkeğin kadını bilebile goumlz ardı

ederek ccedilaresiz durumda bırakmasının bu succedilun kapsamına girip girmeyeceği tartışılmalıdır

Kanaatimizce hamilelik sebebi ile hormonal dengesinde değişiklikler yaşayan bir kadının

her zamankinden daha fazla ilgi ve oumlzene ihtiyacı varken vuumlcutsal anlamda yaşadığı tuumlm

değişiklikler karşısında erkeğin psikolojik ve maddi ilgisizliği ve hatta manevi terki bu

succedilun konusu oluşturmaktadır

246

DONAY s338 247


TEZCANERDEMOumlNOK 676 249

YG 14 CD 03102013 201210666-20132643 ldquoSanığın birlikte yaşadığı ve kendisinden gebe kalmış

bulunduğunu bildiği ve onaylı nuumlfus kaydına goumlre evli olmadığı anlaşılan mağdureyi evinden kovarak ccedilaresiz

durumda terk ettiği sabit olan eyleminin TCK 2332 maddesinde duumlzenlenene aile hukukundan kaynaklı

yuumlkuumlmluumlluumlğuumln ihlali succedilunu oluşturduğu goumlzetilmeden yazılı şekilde beraatına karar verilmesirdquo

ARTUKGOumlKCcedilENYENİDUumlNYA Tuumlrk Ceza Kanunu Şerhi s 6716

250

ZAFER s 21

69

Erkeğin davranışının eziyet derecesinde olması halinde ise TCK 962 (a) rsquodaki

nitelikli eziyet succedilu soumlz konusu olacaktır

311 Fail İle Hamile Eşin Evlilik Birliğinin Devam Etmekte Olması

TCK 2332 madde huumlkmuumlyle korunan farklı nitelikteki kadınlardan birisi evli

kadındır Evlilik hukuki bir kavramdır ve tanımı bellidir Evlilik kadın ve erkeğin kanun

huumlkuumlmlerine goumlre evlendirme işleminin yapılmasıyla başlayan ve eşlerden birinin oumllmesi

veya kesinleşen hacirckim kararıyla sona ermesine kadar devam eden hukuki bir kurumdur

Buna goumlre kocanın hamile olduğunu bildiği karısını terki succedilun konulardandır

Terk evlilik iccedilinde işlenmelidir Taraflar arasında boşanma davası accedilılmasına veya

boşanmaya karar verilmesine karşın eşler aile konutunda birlikte yaşamaya devam

etmekteyseler kocanın hamile olduğunu bildiği eşine karşı yasal yuumlkuumlmuuml devam eder

Aynı durum evliliğin iptali davaları iccedilinde geccedilerlidir Evliliğin iptali davalarında iptal

kararının kesinleşmesine kadar evliliğin huumlkuumlm ve sonuccedilları devam eder Buna karşın

evlenme işleminin yokluğunda hukuken yok huumlkmuumlnde olmasında dahi hamile kadının

TCK 2332rsquodeki duumlzenleme ile korunmasına devam edileceği kanaatindeyiz

Kocanın evlilik birliği devam etmediğinden kendisinden hamile kalan kadını

ccedilaresizlik iccedilinde terk ettiği savunmasına karşı evlilik birliği devam ederken ve taraflar

birlikte yaşarken kadının hamile kalması sebebi ile itibar edilemeyeceği kanaatindeyiz

Taraflar arasındaki evlilik ilişkisi sona erse dahi erkeğin kadının kendisinden hamile

kaldığını bilmesi halinde kendisinden kadına karşı ilgi goumlstermesi beklenmektedir

Erkeğin kendisinden beklendiği gibi evlilik birliği sona erse dahi kendisinden hamile

kaldığını bildiği kadına karşı uumlzerine duumlşen yuumlkuumlmluumlluumlkleri yerine getirmemesi halinde

aynı maddenin ldquobirlikte yaşadığı kendisinden hamile kaldığını bildiği kadınrdquo

duumlzenlemesinden yararlanarak erkeğin cezalandırılmasının talep edilebileceği

kanaatindeyiz

Madde huumlkmuumlnde karının kocasından hamile kalması koşulu getirilmemiştir Buna

goumlre olası iki duumlşuumlnce soumlz konusu olabilir

70

İlki huumlkmuumln soumlzel yorumuyla evli kadın kimden hamile kalırsa kalsın koca

hamile olduğunu bildiği eşini ccedilaresiz durumda terk etmeyecektir Kocanın terk etmeme

yuumlkuumlmluumlluumlğuuml ccedilaresiz durumla sınırlıdır Ccedilaresizlik durumunun ortadan kalkmasıyla veya

hamile kadının tek başına ccedilaresizliği aşabilecek duruma gelmesiyle kocanın yasal yuumlkuumlmuuml

sona erecektir Bu nedenle koca kadının başkasından hamileliğini ileri suumlrerek

başkasından hamile kaldığını bildiği eşini ccedilaresiz durumda terk edemeyecektir Koca bu

durumda hamile karısına karşı zina nedeniyle boşanma davası accedilabilir Ancak zina

nedeniyle boşanma davası accedilma hakkı ile ceza huumlkmuumlnuumln konusu yuumlkuumlmluumlluumlk birbirinden

farklıdır birbirine karıştırılmamalıdır

İkinci duumlşuumlnce olarak kanun koyucunun normal olarak evlilikteki hamileliğin evli

eşler arasında olacağından hareketle huumlkmuumln duumlzenlendiğini kabuluuml ve sonucuna goumlre

daraltıcı yorumda bulunmaktır Buna goumlre koca sadece kendisinden hamile olduğunu

bildiği eşini ccedilaresiz durumda terk etmeme yuumlkuumlmuuml altındadır Bu nedenle başkasından

hamile olduğunu bildiği eşin ccedilaresiz durumda olması kocayı yasal yuumlkuumlm altına

sokmayacaktır

Madde huumlkmuumlnuumln konuluş amacının hamile kadının ccedilaresiz durumda terkinin

oumlnlenmesi suretiyle oumlnce onun dolaylı olarak ccedilocuğun korunması olduğu goumlzetilerek ilk

duumlşuumlncenin ikinciye goumlre geccedilerli olduğu kabul edilebilir Ancak bu durumda evli kadının

başkasında hamile olması sanık koca lehine haksız tahrik nedeni olarak duumlşuumlnuumllebilir

Bize goumlre yasa koyucu kadının kocası haricinde bir erkekten hamile kalması ve

kocanın bunu bilmesi halinde erkeğe kendisinden hamile olmayan kadına destek olma

yuumlkuumlmluumlluumlğuuml yuumlklememiştir Bu nedenle kocanın karısının bir başka erkekten hamile

kaldığını ispatladığı suumlrece bu succediltan ceza almayacağını soumlylemek yanlış olmayacaktır


Yaşaması

Yukarıda anlatıldığı uumlzere hamile olan kadının succedilun faili ile evli olması

aranmamaktadır Ancak evlilik dışında hamile kalan kadın ile failin tek seferlik yaşanılan

bir ilişki sebebi ile kadının hamile kalmasını da korumamaktadır Yasal duumlzenlemeye

bakıldığında failin ldquosuumlrekli birlikte yaşadığırdquo hamile kadını terk etmesi halinde de succedilun

71

oluştuğunun kabul edildiği goumlruumllmektedir Yasa koyucunun bu duumlzenleme ile evli olmayan

hamile kadınların korunmasını amaccedilladığı soumlylemek yanlış olmayacaktır

Burada ldquosuumlrekli birlikte yaşadığırdquo kadının aynı evde kendisi ile birlikte ikamet

etmesi uzun suumlredir birlikte olma erkeğin bir başka kadınla evli olmasında dahi hamile

bıraktığı kadın ile de ilişkisinin devam ediyor olması gibi kıstasların goumlz oumlnuumlne alınması

gerektiği kanaatindeyiz

Duumlzenlemenin erkeğin ldquobir gecelikrdquo diye tabir edilen bir ilişki neticesinde

kendisinden hamile kaldığını bildiği kadını terk etmesi durumunda kadının ccedilaresizlilik

halinin bu madde ile koruma altına alınmamış olduğunu da soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Zira bu

ilişkide ldquosuumlreklilikrdquo soumlz konusu değildir Suumlrekli birlikte yaşamaktan kastedilen kadın ve

erkeğin devamlı olarak kesintisiz bir biccedilimde birlikte yaşamalarıdır

Duumlzenleme bu youmlnuumlyle eleştiriye accedilıktır Zira duumlzenlemenin bu hali ile hamile

kadın erkeğin hiccedilbir cezai yuumlkuumlmluumlluumlk altında kalmamasına karşısında muumlşterek bir

bebeği duumlnyaya getirme manevi ve maddi baskısı ile yalnız bırakılmaktadır Medeni

Kanunun ccedilocuğun babaya karşı haklarını duumlzenlemişse de suumlrekli birlikte yaşamadığı bir

erkekten hamile kalan kadına ilişkin bir duumlzenlemeye yer vermemektedir Bu durumda

tarafların bu bebeği birlikte meydana getirdikleri gerccedileği karşısında hamile kadın yalnız ve

destekten yoksun bırakılmıştır

Bu durum kadının suumlrekli birlikte yaşamadığı bir erkekten hamile kalması halinde

cezalandırıldığı youmlnuumlnde de yorumlanabilir Bu durumun tarafların oumlzel hayatlarına ilişkin

kanun koyucunun muumldahalesi olarak yorumlanacağı gibi kişinin kendi seccedilimleri ile youmln

verdiği oumlzel hayatına saygı duyulmaması da addedilebilecektir

Kanaatimizce erkeğin ister suumlrekli birlikte yaşadığı ister evli olduğu isterse bir

seferlik beraber olduğu kadını hamile bırakması halinde yani her haluumlkarda kadına karşı

sorumluluğu vardır Aksi duumlşuumlnce kadını yalnız bırakmak ve toplum iccedilerisinde dışlamaktan

başka bir sonuca ulaştırmaz Hacirclbuki kadın hamile olmaya sebep olacak fiili tek başına

işlememiştir

72

313 Hamile Eş Veya Suumlrekli Birlikte Yaşarken Gebe Kadının Ccedilaresiz

Durumda Terk Edilmesi

Succedilun konusu ldquoccedilaresiz bırakmardquo maddi ve manevi her tuumlrluuml destekten mahrum

bırakmak anlamındadır Kanun maddesinin gerekccedilesinde terkten maksat ldquohamile eş veya

kadını her tuumlrluuml yardımı yapmaksızın ortada bırakmakrdquo olarak accedilıklanmıştır Yardımda

bulunmamak yeterli değildir bunun yanında hamile bıraktığı ve bu nedenle ccedilaresiz kalan

birlikte yaşadığı kadını terk etmesi de gerekmektedir

Yasa koyucu hamile eş veya suumlrekli birlikte yaşarken hamile kalan kadının failin

terki sebebi ile ccedilaresiz durumda kalmasını aramıştır Madde huumlkmuumlnde herhangi bir terk

değil ccedilaresiz durumda yani nitelikli terk succedilun konusudur Ccedilaresiz durumda olma kişinin

iccedilinde bulunduğu olumsuz durumdan ccedilıkabilme kurtulabilme olumsuz durumun etkilerini

azaltabilme guumlcuuml ve olanağına sahip bulunmayışıdır Buna goumlre huumlkuumlmdeki gebe kadın

kendi başına olanaklarıyla iccedilinde bulunduğu koumltuuml ve olumsuz durum ve koşullardan

ccedilıkamıyorsa veya ccedilıkması beklenemiyorsa ccedilaresiz durumda demektir

Kanun kadının ccedilaresizliğinin gebelikten kaynaklanmasını gebelikle nedensellik

taşımasını aramamıştır Gebe kadın her tuumlr nedenle ccedilaresiz duruma duumlşebilir Ccedilaresizlik

maddi veya manevi olabilir Kanun gebe kadının ccedilaresiz durumda eşi veya kendisinden

gebe kaldığını bildiği ve suumlrekli birlikte yaşadığı erkek tarafından terk edilmesini oumlnlemek

istemiştir Bu nedenle gebe kadının başta gebeliğine bağlı sağlık sorunları veya maddi

koşullardaki koumltuuml durumda terki ccedilaresiz durumda terki sayılacaktır

Oumlzenrsquoe goumlre kanunun aradığı hem maddi hem de manevi ccedilaresizliktir Bu itibarla

yeterli bir ekonomik bağımsızlığı bulunmayan hamile eşini terk edip gitme durumunda bu

fıkradaki succedil oluşmayabileceği gibi kendi ve doğacak ccedilocuğunun bakımını

karşılayabilecek durumda olan eşin terki dolayısıyla kişisel ailevi veya psikolojik accedilıdan

ccedilaresizliğine sebebiyet verilmesinde de succedilun oluşacağı kanaatindedir 251

Biz de kanundaki ldquoccedilaresizlikrdquo kelimesi ile hem maddi hem de manevi ccedilaresizliğin

kastedildiği kanaatindeyiz Zira hamile olarak terk edilen kadının sosyal hayatta

karşılaşacağı zorluklar dışlanmalar kadını psikolojik anlamda zor bir suumlrece sokacak ve

251

OumlZEN s1368

73

hem ccedilocuğun hem de annenin hem bedensel hem de ruhsal gelişmelerine zarar

verebilecektir

Gerccedilekten ilk akla gelen ekonomik anlamda ccedilaresizlik olacaktır Ekonomik

anlamda guumlccedilluuml ve ihtiyacı bulunmayan hamile kadının ccedilaresizliğe duumlşmeyeceği iddia edilse

bile bu iddia geccedilersizdir Zira tuumlm vuumlcut yapısı ve hormonları değişen ccedilevresinde bulunan

insanlara karşı tek başına kalan kadının gelenek ve goumlrenekler de goumlz oumlnuumlne alındığında

toplumda uğrayacağı yıpratıcı muamelelerin de dikkate alınması gerekmektedir Kadın

ekonomik anlamda guumlccedilluuml olsa bile manevi anlamda ccedilaresizlik iccedilerisine duumlşmesi ccedilok

olağandır Kanaatimizce ccedilaresizliğin ispatı kadından talep edilemez Zira kadının kendini

ccedilaresiz hissetmiş olması ve şikacircyetccedili olması ccedilaresizliğin varlığının ispatı iccedilin yeterli

olacaktır

Bu bağlamda failin hamile eşi haklı sebeple terki ile TCK 2332 maddedeki terk

arasındaki ilişki de ele alınmalıdır TMK 164I madde huumlkmuumlne goumlre eşlerden biri evlilik

birliğinden doğan yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmemek amacıyla diğerini terk ettiği veya

haklı bir sebep olmadan konuta doumlnmediği takdirde madde huumlkmuumlnde belirtilen koşulların

gerccedilekleşmesi durumunda terk edilen eş diğerine karşı boşanma davası accedilabilecektir

TMK 164I maddedeki terk boşanma sebeplerindendir TCK 2332 madde huumlkmuumlyle

korunan hukuki değer failin hamile eşini ccedilaresiz durumda terk etmesiyle hamile eşin

ccedilaresiz duruma duumlşuumlruumllmesinin oumlnlenmesidir TMK 164I maddedeki terkin hamile eş

tarafından yapılabilmesi de muumlmkuumlnduumlr

Hamilelik eşin evlilik birliğinden doğan yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmesine engel

değildir Hamile eşin kocasına karşı evlilik birliğinden doğan yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine

getirmesinde onun hamilelik durumu hamileliğin buumlnyesine etkileri gibi kişiden kişiye

değişen hamilelikten doğan ve ona bağlanan fiziksel ve ruhsal kısıtlayıcı durumlar goumlz

oumlnuumlne alınacak ve buna goumlre değerlendirilecektir Bu nedenle koca hamile eşinden evlilik

birliğinden doğan yuumlkuumlmluumlluumlklerini hamile olmayan bir eş gibi yerine getirmesini

isteyemez ve bekleyemez Ccediluumlnkuuml hamilelik kadın eşi hamileliğin başından sonuna kadar

buumlnyesel olarak etkileyen bu etkileri tıpccedila oumllccediluumllen herkesccedile bilinen fiziksel ruhsal etkileri

olan biyolojik bir olaydır

Hamile eşin hamileliğin normal sayılacak kısıtlamaları dışında evlilik birliğinden

doğan yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmemek iccedilin konutu terk etmesi olasılığından onun

74

TMK 164I madde huumlkmuumlne aykırı davranması soumlz konusu olacaktır Hamile eşin TMK

164I maddeye aykırı olarak konutu terk etmesi ve haklı bir sebep olmadan konuta

doumlnmediği ve bu sırada TMK 2332 maddede soumlzuuml edilen ccedilaresizliğe duumlşmesinde kocanın

hamile olduğunu bildiği eşini ccedilaresiz durumda terk etme eylemi işlenmiş midir

Yukarıda ele alınan olasılığın gerccedilekleşmesi muumlmkuumlnduumlr Buna karşın bu olasılıkla

ilgili olarak oumlğreti ve yargısal kararlarda bir goumlruumlş tespit edilememiştir Bu nedenle anılan

olasılıkla ilgili iki karşıt duumlşuumlnce ileri suumlruumllebilir İlk olası duumlşuumlnce hamile eşin evlilik

birliğinden doğan yuumlkuumlmluumlluumlğuuml yerine getirmemek amacıyla konutu terk etmesi ve haklı

bir sebep olmadan konuta doumlnmemesi nedeniyle ccedilaresizliğe duumlşmesini onun kendi kusurlu

davranışıyla ccedilaresizliğe duumlşme olarak nitelenebilecek duumlşuumlncedir Bu duumlşuumlnceye goumlre

hamile eş kendi kusurlu davranışıyla ccedilaresizliğe duumlşmuumlştuumlr

Hamile eşin ccedilaresizliğe duumlşmesinde kocaya yuumlklenebilecek kusurlu bir davranış

soumlz konusu değildir Hamile eşin kendi kusuruyla ccedilaresiz duruma duumlşmesinin sonuccedillarına

katlanır Hamile eşin kendi kusurlu davranışıyla ccedilaresiz duruma duumlşmesinden koca

sorumlu tutulamaz Ccediluumlnkuuml bu olasılıkta kocanın hamile kadını terki soumlz konusu değildir

Dolayısıyla hamile kadının evlilik birliğinden doğan yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmemek

iccedilin konutu terk etmesi ve haklı olmayan bir nedenle konuta doumlnmediği iccedilin ccedilaresiz

duruma duumlşmesinde TCK 2332 maddedeki terk etme eyleminin gerccedilekleşmesi soumlz konusu

değildir

Diğer olası bir duumlşuumlnce ise TCK 2332 madde huumlkmuumlnuumln ceza huumlkmuuml olup

medeni hukuk normu olmadığını ceza normunun unsurlarının gerccedilekleşmesinde succedilun

oluşacağını buna goumlre hamile kadının TMK 164I maddeye aykırı davranışıyla ccedilaresizliğe

duumlşuumlp duumlşmemesinin TCK 2332 maddedeki succedila konu eylemle bir ilgisinin

bulunamayacağı şeklindeki duumlşuumlncedir Bu olası duumlşuumlnceye goumlre koca hamile olduğunu

bildiği eşini ccedilaresiz durumda terk edecek duruma girmeyecektir TCK 2332 maddeyle

korunan değer hamile kadının ccedilaresiz duruma duumlşmesinin oumlnlenmesidir Hamilelik kadın

iccedilin oumlzel bir durumdur Koca her durumda hamile olduğunu bildiği eşini ccedilaresiz duruma

duumlşuumlrmemekle yuumlkuumlmluumlduumlr

Yukarıda belirtilen iki olası duumlşuumlnceden ilk duumlşuumlnce soumlzel yorumla diğerine uumlstuumln

goumlruumlnmekle birlikte ikinci duumlşuumlnceyi amaccedilsal yorumla daha geccedilerli kabul etmek

muumlmkuumlnduumlr TCK 2332 maddedeki korunan değer hamile kadının kocanın terki ile

75

ccedilaresiz duruma duumlşmesinin oumlnlenmesidir Hamilelik doumlnemi belirli bir zaman ile sınırlıdır

Hamileliğin zamanında veya bir şekilde zamanından oumlnce sona ermesinde TCK 2332

maddeyle kocaya verilen yuumlkuumlmde ortadan kalkmış olacaktır TCK 2332 madde huumlkmuuml

bir ceza normudur ve bu normla korunan değerin sağlanması bakımından kocanın kendi

ccedilocuğuna hamile olan eşini ccedilaresiz duruma duumlşuumlrmemesi asıldır Bunun iccedilindir ki kocanın

hamile eşini ccedilaresiz bırakmasının medeni hukuktaki yukarıda accedilıklanan terkten farklı

olarak kocanın hamile eşini terk etmesi olarak kabul edilmesi gerektiği sonucuna

varılabilir


Tespitinin Zorunlu Bulunması

TCK 2332 maddedeki succedilun oumln şartı terk edilen kadının gebe olmasıdır TCK

2332rsquodeki succedilun oluşabilmesi succedilun unsurlarından oumlnce ve ondan bağımsız doğal bir

neden olan gebeliğin (hamileliğin) varlığına bağlıdır 252

Bu nedenle gebelik

gerccedilekleşmemişse veya terk tarihinde kadın gebe değilse anılan succedil oluşmayacaktır

Gebelik biyolojik bir olgudur Bir tanıma goumlre kadın ve erkeğin uumlreme

huumlcrelerinin birleşip cenin denilen yavrunun dış duumlnyada varlığını devam ettirebilecek

derecede gelişmesini ana karnında suumlrduumlrmesidir Gebeliğin başlangıcı kadın ve erkeğin

uumlreme huumlcrelerinin birleşmesiyle ceninin oluşumu ve ana rahmine yerleşmesidir Gebeliğin

sonu ise ceninin doğumu veya gebelik sırasında oumlluumlmuumlduumlr Diğer bir accedilıklamaya goumlre

spermle yumurtanın doumlllenmesinden doğuma kadar geccedilen 40 haftalık suumlreye gebelik adı

verilmektedir Doumlllenmeyle başlayan ilk sekiz haftalık doumlneme embriyotik doumlnem bundan

doğuma kadar olan doumlneme fetal doumlnem denilmektedir253

Gebelik kadında biyolojik ve fiziksel değişikliklere neden olmaktadır Gebelikle

birlikte kadında bir takım gebelik belirtileri ortaya ccedilıkmaya başlamaktadır Tıbbi

accedilıklamalara goumlre gebelik belirtisi olarak adet kanamasının gelmemesi (amenore) mide

252


httpwwwdrozlemgultekincommakalephpmakale=3 (ET 15052015)

76

bulantısı ve kusma idrar ve ilgili şikacircyetleri yorgunluk ve bitkinlik hali fetal hareketlerin

hissedilmesi goumlğuumlslerde beliren değişiklikler gibi belirtiler goumlsterilmektedir254

Diğer yandan gebelik belirtileri gebelik olmayan bazı hallerde de

goumlruumllebilmektedir Bunlardan birisi dış gebeliktir Bir tanıma goumlre dış gebelik sperm

huumlcresi ile doumlllenmiş yumurtanın rahim dışında başka bir dokuya yerleştikten sonra o

boumllgede gelişmesidir255

Dış gebelikte embriyo kesin olarak kaybedilmekte ve anne hayatı

da ciddi olarak tehlike altında kalmaktadırBu nedenle dış gebelik gebelik olmadığından

erkeğin kadının terki TCK 2332rsquodeki succedilun unsuru niteliğini taşımayacaktır Ayrıca

yalancı gebelik (pseudoeyesis) bir hastalıktır ve uumlreme ccedilağındaki kadınları

etkilemektedir256

Yalancı gebelikte kadınlar psikolojik ve fiziksel olarak hamilelik

belirtileri yaşamaktadır Yalancı gebelikte gebelik olmadığından dış gebeliğe ilişkin

sonuccedil yalancı gebelik iccedilinde geccedilerlidir

Hamilelik TCK 2332rsquodeki succedilun oumln şartı olduğuna goumlre Cumhuriyet savcısının

soruşturmada ilk yapması gereken işlem kadının hamile olup olmadığının tespitidir Kadın

hamileliğine ait tıbbi bulguları ve sonuccedilları Cumhuriyet savcısına vermişse bu tıbbi

bulgular hamileliğin mevcut olduğunu tespit ve kabul iccedilin yeterli olmalıdır

Soruşturmada kadın tarafından hamileliğe ait tıbbi bulgu ve sonuccedillar verilmemişse

oumlncelikle kadının hamile olup olmadığının CMK 781 madde huumlkmuumlne 257

goumlre tespiti

gerekir CMK 762 maddesi gereğince mağdurun rızasının varlığı halinde bu işlemlerin

yapılabilmesi iccedilin karar alınmasına gerek yoktur Yine CMK 762 maddesine goumlre kadının

muayenesi istemi halinde ve olanaklar elverdiğince bir kadın hekim tarafından yapılır

Kadının hamile olmadığının tespiti halinde ise TCK 2332rsquodeki succediltan

soruşturmaya son verilmelidir

254

httptrwikipediaorgwikiGebelik (ET 20052015) 255


httpwwwbilgiustamcomyalanci-gebelik-nedir-belirtileri-ve-tedavi-yontemleri-nelerdir

(ET20052015) 257

CMK 761 madde huumlkmuuml ldquoBir succedila ilişkin delil elde etmek amacıyla mağdurun vuumlcudu uumlzerinde dış

veya iccedil beden muayenesi yapılabilmesine veya vuumlcudundan kan veya benzeri biyolojik oumlrneklerle saccedil

tuumlkuumlruumlk tırnak gibi oumlrnekler alınabilmesine sağlığını tehlikeye duumlşuumlrmemek ve cerrahi bir muumldahalede

bulunmamak koşuluyla Cumhuriyet savcısının istemiyle ya da rersquosen hakim veya mahkeme gecikmesinde

sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısı tarafından karar verilebilir Cumhuriyet savcısının kararı yirmi

doumlrt saat iccedilinde hakim veya mahkemenin onayına sunulur Hakim veya mahkeme yirmidoumlrt saat iccedilinde

kararını verir Onaylanmayan kararlar huumlkuumlmsuumlz kalır ve elde edilen deliller kullanılamazrdquo

77

315 TCK 2332rsquodeki Succedilta Erkeğin Kadının Gebeliğini Bilmesi Koşulu

TCK 2332 maddede erkek ve kadın arasında evli olup olmamaya goumlre iki farklı

ilişkideki terk eylemi succedilun konusudur Her iki terk eyleminde de erkeğin hamile kadını

terki soumlz konusudur Kanuna goumlre suumlrekli birlikte yaşadığı ve kendisinden gebe kalmış

olduğunu bildiği evli olmayan bir kadını veya hamile eşini ccedilaresiz durumda terk eden

erkek cezalandırılacaktır Madde huumlkmuumlne goumlre erkek suumlrekli birlikte yaşayıp

kendisinden hamile olduğunu bildiği kadını ccedilaresiz durumda terk etmeyecektir

Goumlruumllduumlğuuml uumlzere evli olmayan erkeğin suumlrekli birlikte yaşadığı hamile kadını terk

etmeme yuumlkuumlmuuml (a) kadının kendisinden hamile kalmasına (b) kadının hamile olduğunu

bilmesine bağlıdır Kadın birlikte yaşadığı erkekten gebe değilse suumlrekli birlikte yaşadığı

erkeğin başkasından hamile olduğunu bildiği kadını ccedilaresiz durumda terk etmesi TCK

2332rsquodeki succedilta oluşmayacaktır Bu durumda terk erkek iccedilin koşullarının varlığına bağlı

olarak bir başka succedila oumlrneğin TCK 82 85 88 89 maddelerdeki succedillara neden

olabilecektir

Yukarıda da belirttiğimiz uumlzere kanun koyucu evli erkek iccedilin hamile olduğunu

bildiği eşini ccedilaresiz durumda terk etmeyi succedilun konusu olarak duumlzenlemiştir TCK 2332

madde accedilık huumlkmuumlne goumlre evli erkek iccedilin eşinin hamile olduğunu bilmesi yeterli

goumlruumllmuumlştuumlr Eşin gebeliğinin kocasından olması normaldir Ancak kanun evli olmayan

suumlrekli birlikte yaşayan erkeğin hamile kadını terkini succedil konusu yaparken kadının

birlikte yaşadığı erkekten gebe kalmış olmasını bilme koşulunu getirmiştir

TCK 233 madde gerekccedilesinde evli olmayan erkeğin terk etmeme yuumlkuumlmuuml iccedilin

kadının kendisinden hamile olmasını ararken koca iccedilin bu koşulu aramayışının nedeni

accedilıklanmış değildir TCK 2332 madde huumlkmuumlnuumln yazımına goumlre koca hamile eşini

kendisinden hamile kalsın veya kalmasın ccedilaresiz durumda terk etmeme yuumlkuumlmuuml altındadır

Kanun koyucunun evli erkeğe evli olmayan erkeğe goumlre evlilik nedeniyle daha ağır bir

yuumlkuumlm getirdiği soumlylenebilir Buna goumlre evli koca iccedilin hamile olduğunu bildiği eşini

ccedilaresiz durumda terk etmesiyle succedil oluşacaktır Kadının evlilikte bir başkasından hamile

kalması succedilun oluşumuna engel değildir

Kocanın başkasından hamile kalan eşine karşı boşanma davası accedilmasıyla eşler ayrı

yaşamaya hak kazanacaktır (TMK 197) Eşlerin ortak hayat sebebiyle kişiliği ekonomik

78

guumlvenliği veya ailenin huzurunun ciddi biccedilimde tehlikeye duumlşmesi halinde fiilen ayrı

yaşamalarında veya boşanma davasının accedilılmasıyla veya yargıcın ayrılık kararıyla ayrı

yaşama hakkını kazanmalarında kocanın birlikte yaşamayacağı hamile eşine karşı TCK

2332rsquodeki yuumlkuumlmuuml de sona ermiş olacaktır Ccediluumlnkuuml her iki durumda da kocanın ayrı

yaşayacağı hamile eşini terki soumlz konusu değildir Terk etmeme yuumlkuumlmuuml zorunlu olarak

birlikte yaşamayı gerektirmektedir

TCK 2332rsquodeki succedilta kocanın ve evli olmayan erkeğin terk etmeme yuumlkuumlmuuml

kadının hamile olduğunun bilinmesine bağlanmıştır Bu durumda her iki erkek iccedilin anılan

succedilun oluşması hamileliğin bilinmesi ve diğer unsurların mevcut olmasına bağlıdır Her

iki erkek kadının hamileliğini bilmemekteyse veya oluşa uygun olarak onlardan hamileliği

bilmeleri beklemiyorsa anılan succedilta oluşamayacaktır

Kadının hamilelik belirtilerine goumlre hamileliğini tahmini veya tıbbi usullerle

hamileliğini oumlğrenmesi oumlnemli değildir Kadının belirtilere goumlre hamileliğini tahmininde

hamileliğin kesin bilinmesi soumlz konusu değildir Ccediluumlnkuuml yukarıda sayılan belirtiler her

zaman gebeliğin mevcut olduğunu goumlstermemektedir gebelikte hataya neden

olabilmektedir Oumlrneğin adet gecikmesi kadının kesin olarak gebe olduğu anlamına

gelmemektedir Bu nedenle hamileliğin kesin bilinmesi tıbbi usullerle kesin tespitine

bağlıdır Kadının hamilelik belirtilerinden hareketle kocasına veya suumlrekli birlikte

yaşadığı erkeğe hamile olduğunu bildirmesi TCK 2332rsquodeki succedilun oluşumu iccedilin yeterli

değildir Zira kadının hamileliğine ilişkin yanılgıya duumlşmesi ihtimali mevcuttur Erkeğin

kadının hamileliğini kesin olarak bilmesi kadınla birlikte tıbbi usullerle hamileliğin

tespitini bilmesine veya kadının hamileliğin tespitine ilişkin tıbbi bulguları ve sonuccedilları

goumlstermesi veya vermesiyle oumlğrenmesine bağlıdır

TCK 2332rsquodeki succedilun oluşması erkeğin kadının hamile olduğunu bilmesine bağlı

olması nedeniyle bu durumun ispatı gerekir Erkeğin hamileliği bilmesi her tuumlrluuml delille

ispatlanabilir Buna karşın anılan ispatın kesin delillerle yapılması zorunludur Ccediluumlnkuuml

Anayasanın 38IV madde huumlkmuuml kapsamında hamileliği bilmede şuumlphe sanık lehinedir 258

258

Bkz Ccedilocuk duumlşuumlrme succedilunun oumln şart olan gebeliğin ispatıyla ilgili aynı nitelikte goumlruumlş iccedilin ERSOY

Yuumlksel Tıbbi Hatanın Hukuki Ve Cezai Sonuccedilları TBBD Sayı 53 2004 s 174

79


Koşulu

Hamile eşinin veya suumlrekli birlikte yaşadığı ve kendisinden hamile kaldığını bildiği

kadının hamileliği suumlresince kadın ile ilgilenmemek erkekten beklenen maddi-manevi

desteği sunmamak sonucunda kadında meydana gelen his olarak adlandırılabilecektir

Ccedilaresiz durumda terk etmek gebe kadının iccedilinde bulunduğu maddi veya manevi olumsuz

durumu ortadan kaldırmadan veya ccediloumlzmeden onu kendi halinde bırakmak bakmamak

ihmal etmemek olarak tanımlanmıştır 259

Yukarıda da anlatıldığı uumlzere kadının ekonomik anlamda guumlccedilluuml olması ve ekonomik

anlamda kendisini hamile bırakan erkeğe bağımlılığının bulunmamasında dahi kadının

manevi destekten yoksun kalması toplum iccedilerisinde tek başına bırakılması da kadının

ccedilaresizliğine sebep olacaktır Bu nedenle kadının ekonomik guumlcuumlnuumln bulunduğu ve

ccedilaresizliğinin soumlz konusu olmadığı youmlnuumlnde yapılması muhtemel savunmalara da itibar

edilmemesi kanaatindeyiz

Yine hamile eşinin veya suumlrekli birlikte yaşadığı ve kendisinden hamile kaldığını

bildiği kadının doğum sancıları geldiğini soumlylemesine ve kendisini hastaneye goumltuumlrmesini

istemesine karşın kocanın veya birlikte yaşadığı erkeğin hamile kadını bırakıp gitmesi

TCK 2332rsquodeki ccedilaresiz durumdaki hamile kadının terkidir Anılan succedilun oluşması iccedilin

kocanın veya anılan erkeğin hamile kadını terki yeterlidir terkle succedil oluşur Terk

nedeniyle ceninin oumlluumlmuuml TCK 893 (e)rsquodeki succedilun veya kadının taksirle yaralanmasına

neden olunması TCK 2332rsquodeki succediltan ayrı succedillardır 260

259

MALKOCcedil İsmail Accedilıklamalı-İccediltihatlı 5237 Sayılı Yeni Tuumlrk Ceza Kanunu (Madde 188-345) C II

Ankara 2007 s 1633 260

TCK 2332rsquodeki succedillar dışında succedilların oluşabilmesine oumlrnek karar yukarıdaki olasılık iccedilinde

uygulanabilir niteliktedir Anılan karara goumlre ldquo2- Oluş ve kabuldeki gibi tıp bilimi ve mesleği kurallarına

aykırı olarak doğum iccedilin gereken tıbbi muumldahalede geccedil kalınmasının dikkat ve oumlzen yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuumln ihlali

biccediliminde gerccedilekleşmesi durumunda eylemin manevi unsurunun taksir olacağı nazara alındığında Bir gece

oumlnce 0200de başlayan doğumun normal yolla gerccedilekleşmemesi ve muumldahalede gecikilmesi nedeniyle saat

2030 sıralarında katılan annenin rahatsızlığının da artması sebebiyle sanığa durumun bildirildiği başka bir

deyişle doğum iccedilin gereken tıbbi muumldahalede geccedil kalınmasının annenin sağlığını olumsuz etkilemesi

dolayısıyla ihmali davranışla anneye karşı taksirle yaralama succedilunun meydana geleceği ayrıca kanunda

taksirli fiilin gebe bir kadının ccedilocuğunun duumlşmesine neden olmasının taksirle yaralama succedilunun nitelikli

şeklini oluşturacağının oumlngoumlruumllmesi ve anılan huumlkuumlmle analık hakkı yanında fetuumlsuumln (ceninin) varlığının da

korunması karşısında succedilun tamamlanması iccedilin ana rahminden ccedilıkartılması zorunlu olmayıp ceninin ana

karnında oumlluumlmuumlne neden olunması fiilleri de hukuki anlamda duumlşuumlk olarak niteleneceğinden eylemin

TCKnın 89 maddesinin 3 fıkrasının (e) bendi kapsamında değerlendirilmesi gerektiğinin goumlzetilmemesirdquo

80


Sorumluluklarının Bulunup Bulunmadığı

Teknolojinin ve bilimin gelişmesi ile birlikte sağlık alanında da birccedilok yeni durum

hayatımıza girmektedir Bunlardan en oumlnemlilerinden biri de yapay doumlllenmedir Biyolojik

sebeplerle ccedilocuk sahibi olamayan kişilerin taşıyıcı anneler ve sperm bağışccedilıları vasıtasıyla

bebek sahibi olmaları guumlnuumlmuumlzde kişilerin başvurabilecekleri youmlntemlerden bazıları olarak

sayılabilmektedir

Bu konuda etik ve ahlaki birccedilok tartışma bulunması ile birlikte uluslar arası

duumlzenlemelere bakıldığında İngiltere Avustralya ve ABDrsquode bazı eyaletlerde taşıyıcı

annelik soumlzleşmelerinin hukuksal alanda geccedilerli olduğu bu soumlzleşmelere goumlre genetik ana

baba kiralık (taşıyıcı) anadan ısmarladıkları ccedilocuğu evlat edinmeye gerek kalmadan

isteyebilirler Soumlz konusu soumlzleşme bir bedel iccedilermez ancak taşıyıcı annenin doğum

masrafları ile hamilelik doumlnemindeki her tuumlrluuml giderlerini karşılayacak bir uumlcret konusunda

anlaşabilirler 261

Uumllkemizde ise evli ccediliftlerin başkalarından donoumlr almaları veya kendi donoumlrleri ile

oluşan embriyonun bir taşıyıcı anneye nakledilmesi yasaklanmıştır 262

Kaldı ki taraflar

arasında donoumlr alımları ya da taşıyıcı anneliğe ilişkin yapılan soumlzleşmeler de batıldır TCK

231 Maddesine goumlre de ldquobir ccedilocuğun soy bağını değiştiren veya gizleyen kişi bir yıldan

uumlccedil yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılırrdquo Tuumlm bu yasal mevzuata rağmen taraflar

arasında donoumlr bağışı veya taşıyıcı annelik soumlzleşmesi halinde ccedilocuğun donoumlre ve taşıyıcı

anneye karşı hukuki durumunun ne olacağı hususu da goumlz oumlnuumlne alınması gereken bir

husustur

Taşıyıcı annelik hususunda ccedilocuğun babasının kim olacağı hususunun nasıl tespit

edileceği annenin taşıyıcı anne mi yoksa donoumlr anne mi olacağının tespiti iccedilin TMK

huumlkuumlmlerine bakmanın doğru olacağı kanaatindeyiz TMKrsquoda babalık karinesi TMK 285

maddesinde duumlzenlenmiştir Maddeye goumlre evlilik devam ederken veya evliliğin sona

ermesinden itibaren başlayarak uumlccedilyuumlzguumln iccedilinde doğan ccedilocuğun babası kocadır Buna goumlre

bozma nedenidir (Y4CD 12032013 201117412-20136986

httpwwwadliforumcomarchiveindexphpt-5975html erişim 21022105 261

Doccedil Dr Şuumlkran ŞIPKA ldquo Taşıyıcı Annelik Ve Getirdiği Hukuki Sorunlarrdquo

httpwwwturkhukuksitesicommakale_537htm 262

ŞIPKA httpwwwturkhukuksitesicommakale_537htm

81

eğer taşıyıcı anne evli ise ccedilocuk evlilik birliği iccedilerisinde doğacak ve taşıyıcının kocası

bebeğin babası olarak kabul edilecektir Donoumlr sahibi erkeğin yasal olarak baba olabilmesi

iccedilin ancak taşıyıcı annenin evli olduğu erkeğin ccedilocuğu reddetmesi gerekmektedir 263

Taşıyıcının evli olmaması halinde ise donoumlr sahibi erkek ccedilocuğu tanıyarak ccedilocuğun

babası olabilecektir

Yine taşıyıcı annelikte TMK huumlkuumlmleri gereğince annenin kim olacağı hususu da

oumlnemlidir TMK 282 maddesine goumlre ccedilocuk ile ana arasındaki soy bağı doğumla kurulur

Bu duumlzenlemeye goumlre doğum nesebin belirlenmesinde esas olan unsurdur ve bu duumlzenleme

kesin karine niteliğinde olduğundan aksinin ispat edilmesi de muumlmkuumln değildir Bu halde

taşıyıcı anne hukuken kabul edilen annedir ve başka bir anne olduğu iddiasının ispatı


Yukarıda sunulan bilgiler ışığında 30092014 t ve 29135 s Resmi Gazetersquode

yayınlanan ldquoUumlremeye Yardımcı Tedavi Uygulamaları Ve Uumlremeye Yardımcı Tedavi

Merkezleri Youmlnetmeliğirdquo ile duumlzenlenen esaslara aykırı olarak taşıyıcı annelik ve donoumlr

bağışı yapılması durumda TMK 282 ve 337 maddeleri huumlkmuuml gereğince anne ve baba

olarak kabul edilen kişilerin aile hukukundan kaynaklı olarak ccedilocuğa karşı yuumlkuumlmluumlluumlkleri

bulunduğu kabul edilebilecektir Bu durumda taşıyıcı anne ccedilocuğa karşı sorumlu iken

baba ya tanımayla baba kabul edilecek donoumlr sahibi ya da taşıyıcı anne ile evli olan ve

ccedilocuğu reddetmeyen koca olacaktır Ccedilocuğa karşı sorumluluğu bulunan bu kişiler Aile

Hukuku bakımından yuumlkuumlmluumlduumlrler264


TMK madde 124rsquode evlenme yaşı on yedi olarak kabul edilmiştir Yine aynı

maddenin devamında olağanuumlstuuml hallerin varlığı ve pek oumlnemli bir sebep halinde hacirckim

kararı ile on altı yaşını doldurmuş erkek ve kadının evlenmesine izin verilebileceği

belirtilmiştir Ancak on yedi yaşından oumlnce evlenmelerion altı yaşını doldurmamış

263

ŞIPKA httpwwwturkhukuksitesicommakale_537htm 264

Uumlremeye Yardımcı Tedavi Uygulamaları Ve Uumlremeye Yardımcı Tedavi Merkezleri Youmlnetmeliğinde

belirlenen usul ve esaslara uymayanlar hakkında Youmlnetmelik Ek17rsquode duumlzenlenen muumleyyideler uygulanır

(Youmln md 281)

82

olanların evlenmeleri halinde bu kişilere uygulanacak olan muumleyyidenin ne olduğuna

ilişkin accedilık bir duumlzenleme yapılmamıştır

Kanunda kuumlccediluumlk yaşta yapılan evliliklere uygulanacak muumleyyidenin ne olacağı

accedilıkccedila duumlzenlemediğinden bu konuda doktrinde birccedilok farklı goumlruumlşuumln ortaya ccedilıkmasına

sebep olmuştur Kuumlccediluumlkler arasında yapılan evliliğin geccedilerli olacağına ilişkin goumlruumlşe goumlre

TMK 145 madde huumlkmuumlnde evlenmenin butlanına sebep olacak hallerin sınırlı sayıda

belirtilmiş olması ve yaş kuumlccediluumlkluumlğuumlnuumln bu haller arasında olmamasıdır 265

Evliliklerin

geccedilerli olmamasına ilişkin goumlruumlş ise kendi iccedilerisinde ayrılmaktadır Bunlardan ilki nispi

butlana diğeri ise kanuna aykırılığa dayanmaktadır

Kanunun oumlngoumlrduumlğuuml yaştan oumlnce evlenen kuumlccediluumlkler youmlnuumlnden evliliğin nispi

butlanla geccedilersiz olduğuna ilişkin goumlruumlşte evlenme yaşını tamamlamış kuumlccediluumlklerin izinsiz

evlenmeleri ile ilgili TMK 153 madde huumlkmuumlnuumln kıyasen uygulanmasının muumlmkuumln olduğu

savunulmaktadır266

Kanuna aykırılık sebebi ile evlenmenin geccedilerli olmayacağına dayanan

goumlruumlşe goumlre TMK rsquoda evlenme yaşının accedilıkccedila belirtildiği bu evlenme yaşında

olmayanların yaptıkları evliliklerin kanuna aykırı olduğundan evliliğinde geccedilersiz

olduğunu savunmaktadır267

Ayrıca evlendiği tarihte kanunda duumlzenlenen olağanuumlstuuml

evlenme yaşı olan 16 yaşın da altında olan kuumlccediluumlkler arasında yapılan evliliklerin mutlak

butlanla batıl olacağı da ayrı zamanda savunulmaktadır268

Her iki durum da goumlz oumlnuumlne alındığında kanunun belirlediği yaştan kuumlccediluumlklerin

yaptığı evliliklerde ccedilocuğun durumunun ne olacağı tarafların birbirlerine karşı aile

hukukundan kaynaklı yuumlkuumlmluumlluumlklerinin bulunup bulunmadığı hususunun

değerlendirilmesi gerekmektedir Yaşı olağanuumlstuuml evlenme yaşının dahi altında olan

kuumlccediluumlklerin evlenmeleri halinde bu evliliğin mutlak butlanla batıl olacağı gerccedileği karşısında

bu iki kuumlccediluumlğuumln birbirlerine karşı hukuki durumu ne olacaktır

Oumlncelikle geccedilersiz bir evlilik iccedilerisinde kuumlccediluumlk kadının kuumlccediluumlk erkekten hamile kalıp

ccedilocuk doğurması halinde ccedilocuğun kuumlccediluumlk erkeğe karşı hukuki durumunun ne olacağını

tartışmakta fayda bulunmaktadır Bu durumda annelik karinesi ile annesine kesin olarak

265

OĞUZMAN KemalDURAL Mustafa Aile Hukuku Filiz Kitabevi İstanbul 1998 s 92

VELİDEDEOĞLU s252 TEKİNAY Aile Hukuku s163 266

AKINTUumlRK s 95 267

DURAL MustafaOumlĞUumlZ TufanGUumlMUumlŞ AlperTuumlrk Oumlzel Hukuku III Aile Hukuku İstanbul 2005 s

50 268

OĞUZMANDURAL s95

83

bağlı olan ccedilocuğun TMK 156 madde huumlkmuuml gereğince evlilik batıl olsa bile butlan kararı

verilinceye kadar geccedilerli bir evlilik gibi huumlkuumlm ve sonuccedil doğuracağını boumlylece batıl bir

evlilik iccedilinde doğan ccedilocuğun da geccedilerli bir evlilik iccedilinde doğmuş gibi kabul edileceğini

butlanın boşanmadan farklı bir etkisi olmayacağı belirtilmektedir269

O halde boşanma

halinde ccedilocuğa karşı ebeveynlerin aile hukukundan kaynaklı yuumlkuumlmluumlluumlklerini bulunduğu

da bir gerccedilektir

TCK 103 ve 104 maddeleri karşısında fiilin succedil olması kadına karşı aile

hukukundan kaynaklı yuumlkuumlmluumlluumlklerin bulunmadığı dolayısıyla TCK 2332 maddedeki

succedilun işlenemeyeceği soumlylenemez

Sonuccedil olarak kadının haksız olduğunu soumlylemek failin fiiline haklılık kazandırmaz

ve bu succedil hukuka uygunluk nedenleri ile bağdaşmaz270

Kadının failin kendisini terk etmesine rıza goumlstermesi halinde fiilin hukuka uygun

olmayacaktır Ancak kadının rızasının varlığı halinde terk değil anlaşarak ayrılma soumlz

konusu olabilir271

33 Kusurluluk

Succedil kastla ilenir Failin hamile olduğunu bildiği eşini veya suumlrekli birlikte yaşadığı

ve kendisinden hamile olduğunu bildiği evli olmayan kadını bilerek ve isteyerek ccedilaresiz

durumda terk etmesi succedilun kastla işlendiğinin goumlstergesidir Succedilun kanuni tanımında

ldquobilmerdquo unsuruna ayrıca yer verildiğinden succedilun olası kastla işlenmedi muumlmkuumln değildir272

Yukarıda accedilıklandığı uumlzere eşinin bir başka erkekten hamile kaldığını iddia eden

koca bu succedilun faili olamaz Ancak koca karısının bir başka erkekten hamile kaldığı

hususunda hataya duumlşerse ve bebeğin kendisinden olması halinde bu succediltan ceza alıp

almayacağı hususunun da accedilıklanması gerekmektedir Succedil teşkil eden fiilin kurucu

unsurlarına ilişkin olan hata esaslı hata ikincil olarak nitelenen ve fiile succedil olma oumlzelliği

kazandırmayan unsurlar uumlzerinde hata ise esaslı olmayan hata olarak kabul edilir Fiil

269

OĞUZMANDURAL s 107 270


ZAFER s 24 272

YILMAZ s108

84

uumlzerinde hatanın ceza sorumluluğunu tamamen kaldırması iccedilin ldquoesaslırdquo ve ldquokaccedilınılmazrdquo

olması gerekir273

Fiilin niteliğini belirleyen esaslı unsurlar uumlzerinde yapılan hata kastı

kaldırmaktadır274

Sonuccedil olarak kadının hamile olduğu hususunda hataya duumlşen fail bu

hatasını ispatlaması halinde kastından soumlz edilemeyecektir

Yine muumlcbir sebebin varlığı halinde failin cezalandırılması muumlmkuumln

olmayacaktır275

Failin uumllkeye girişinin yasaklanması uumllkede savaş vs gibi sebeplerle

maddi destek goumlndermenin muumlmkuumln olmadığı haller gibi


41 Teşebbuumls

TCK 2331 maddede duumlzenlenen succedil icrai hareket ile işlenen ani bir succedil

olduğundan succedila teşebbuumls muumlmkuumln değildir Succedil mağdurun hamile olduğunu bilen ve

mağduru hamile bırakan erkeğin kadını ccedilaresiz durumda terk etmesi ile tamamlanmış olur

Hareketin tamamlanması ile succedil oluşur terk fiili failin elinde olmayan bir sebeple

gerccedilekleşmezse zaten succedil oluşmayacaktır

42 İccediltima

Hamile eşin terkrsquoi aynı zamanda Medeni Kanunrsquodan kaynaklanan eşe yardım ve

destek olma (nafaka) yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuumln ihlali niteliğindedir276

Ccedilocuğun doğumundan sonra

TCK 2331 maddede duumlzenlenen succedilun ihlali soumlz konusu olacaktır

273

Manzını VolII s 55aktaran GUumlNGOumlR Devrim Ceza Hukukunda Fiil Uumlzerinde Hata Yetkin Yayınları

Ankara 2007 s 61 274

GUumlNGOumlR s 61 275

ZAFER s 24 276

ZAFER s 26

85

43 İştirak

Succedil oumlzguuml bir succediltur Fail ancak kadını hamile bırakan erkek olduğundan succedila

iştirak muumlmkuumln değildir Yukarıda TCK 2331 maddeki succedila ilişkin iştirak huumlkuumlmlerinde

belirttiğimiz uumlzere fail haricindeki kişiler bu succediltan ancak azmettiren veya yardım eden

sıfatıyla sorumlu olabilir277


Kanunun koyucu bu succedil iccedilin ağırlaştırıcı ve hafifletici unsurlar duumlzenlenmemiştir

Bu nedenle genel huumlkuumlmler uygulama alanı bulacaktır Erkeğin terk ettiği hamile kadının

kendisine iyi bakmadığı hakaret ettiğini soumlyleyerek haksız tahrik huumlkuumlmlerinden

faydalanmak istemesi halinde kanundan doğan bir yuumlkuumlmluumlluumlğuumln yerine getirilmesinde

haksız tahrik huumlkuumlmlerinin uygulanmasının muumlmkuumln olmayacaktır

Hacirckime tanınmış takdiri indirim sebeplerinin uygulanması mecburi olmayıp olayın

durumuna goumlre hacirckime bırakılmış genel indirim sebepleridir


TCK 2331 maddede duumlzenlenen succediltan ayrı olarak bu succedil rersquosen kovuşturulur ve

şikacircyet aranmaz İhbar yeterlidir ihbarın mutlaka mağdur tarafından bizzat yapılmasına

gerek yoktur Succedilun işlendiği veya işlenmekte olduğu kolluğun goumlrevi iccedilerisinde

oumlğrenmesiyle de succedil kovuşturulur Yargıtay bir kararında278

ldquosanığın eşi ve kamile olan

katılana youmlnelik 5237 sayılı TCKrsquo nın 2332 maddesinde yazılı aile hukukundan doğan

eğitim veya destek olma yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuuml yerine getirmemek succedilunu işlediği ve bu succedilun

birinci fıkrasının takibi şikayete bağlı olup ikinci fıkrasının şikayete bağlı olmadığı

şikayetten vazgeccedilmeyle sanık hakkında accedilılan kamu davasının duumlşuumlruumllmesine karar

verilemeyeceği goumlzetilmeden sanık hakkında yazılı şekilde huumlkuumlm kurulmasınırdquo bozma

sebebi olarak goumlstermiştir

278

YG 3 CD 26062012 t201141544-201226997 sayılı kararı ARTUKGOumlKCENYENİDUumlNYA Tuumlrk

Ceza Kanunu Şerhi s6718

86

CMK 2531-b maddesi gereğince resen soruşturma ve kovuşturmaya tabi bazı

succedilların da uzlaşma kapsamında olacağı duumlzenlenmiştir TCK 2332 maddesi soumlz konusu

madde iccedilerisinde belirtilmediğinden bu succedil iccedilin uzlaşma muumlmkuumln değildir

TCK 2332 maddesinde duumlzenlenen succedil iccedilin ldquouumlccedil aydan bir yıla kadar hapisrdquo cezası

duumlzenlenmiştir

Yukarıda TCK 2331 maddeye ilişkin kısımda belirtildiği uumlzere TCK 49 maddesi

gereğince bu tuumlr succedillar kısa suumlreli hapis cezaları olarak kabul edilmektedir Kısa suumlreli

hapis cezaları TCK 50 maddeye goumlre seccedilenek bazı yaptırımlara doumlnuumlştuumlruumllebilir Yine soumlz

konusu succedil sebebi ile sanığa verilecek ceza hakkında maddede duumlzenlenen şartların varlığı

halinde CMK 231 maddede duumlzenlenen huumlkmuumln accedilıklanmasının geri bırakılmasına karar

verilebilmesi muumlmkuumlnduumlr

Bu succedil iccedilin oumlngoumlruumllen dava zamanaşımı suumlresi TCK 661-e maddesi gereğince 8

yıldır

87

DOumlRDUumlNCUuml BOumlLUumlM

MADDİ VE MANEVİ OumlZEN NOKSANLIĞI SEBEBİ İLE CcedilOCUKLARIN

AHLAK GUumlVENLİK VE SAĞLIĞINI TEHLİKEYE SOKMA SUCcedilU

TCK 2333 maddesinde succedil ldquoVelayet hakları kaldırılmış olsa da itiyadi sarhoşluk

uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin kullanılması ya da onur kırıcı tavır ve hareketlerin

sonucu maddi ve manevi oumlzen noksanlığı nedeniyle ccedilocuklarının ahlak guumlvenlik ve

sağlığını ağır şekilde tehlikeye sokan ana veya babaya uumlccedil aydan bir yıla kadar hapis

cezası ile cezalandırılırrdquo biccediliminde duumlzenlenmiştir


doktrinde manevi terk olarak tanımlanan ailenin terkinin

cezalandırıldığı belirtilmektedir Succedil kanunda belirtilen ve faile oumlzguuml sebeplerden

ccedilocukların ahlak guumlvenlik ve sağlıklarının ağır bir şekilde tehlikeyle karşı karşıya

kalmasıdır

Nuhoğlursquo na goumlre TCK 2333 maddede duumlzenlenen succedil birccedilok bakımdan oumlzellikle

kanunilik ilkesi bağlamında eleştiriye accedilık yorum ve uygulamada duraksamaya yol accedilacak

niteliktedir Zira ccedilocuğun guumlvenlik ve sağlığının tehlikeye sokulması kavramları

accedilıklanabilirse de ccedilocuğun ahlakının tehlikeye sokulması kavramının hangi kriterlere

hangi değer yargılarına goumlre accedilıklanıp yorumlanacağı belli değildir Nuhoğlu ana babanın

onur kırıcı tavır ve hareketlerinin neler olduğu konusunda da toplumda geccedilerli bir kriter

tespit etmenin zor olduğunu belirtmiştir280

279

EROL s 2499 280

NUHOĞLU s 163

88


Anayasarsquonın 12 maddesi281

kişilerin ailesine karşı yuumlkuumlmluumlluumlkleri bulunduğunu

kabul etmiştir TCK 2333 maddenin de duumlzenlenmesinde kişilere yuumlklenen bu

yuumlkuumlmluumlluumlklerin ifa edilmemesi sebebi ile ccedilocuğun maddi manevi buumltuumlnluumlğuumlnuumln

cezalandırılmaktadır TCK 2333 maddede fail ldquovelayet hakkı kaldırılmış olsa bilerdquo ana

veya baba veya her ikisi olarak ifade edilmiştir Succedil bu bakımdan oumlzguuml succediltur

TMK 3381 madde gereğince anne ve babanın ergin olmayan oumlz ve evlilik

dışı(uumlvey) tuumlm ccedilocuklarına karşı oumlzen ve ilgi goumlsterme ve onları koruma yuumlkuumlmluumlluumlğuuml

vardır Bu yuumlkuumlmluumlluumlkler taraflar evli olmasalar bile devam eder O halde fail evli

olmasalar bile anne ve babadır

Succedilu işleyen fail doğrudan doğruya velayet hakkı kendisinde olan ebeveyn olmak

zorunda değildir Muumlşterek ccedilocuğun velayeti kendisinde olmayan ebeveyn ya da velayetin

elinden alınmasına karar verilmiş ancak kararın henuumlz kesinleşmediği ebeveyn de succedilun

faili olabilecektir Aynı zamanda ccedilocuğa karşı bakım ve eğitim yuumlkuumlmluumlluumlğuuml uumlvey anne ve

babaya da aittir Velayet hakkı bulunmayan uumlvey anne veveya babanın dahi sanık

olabileceği bu succedilta oumlz anne veveya baba hakkında velayetin kaldırılması kararı

alınmasının veya bu kararın kesinleşmesinin bir gerekliliği haydi haydi bulunmamaktadır

Kaldı ki TMK 350 maddesi gereğince velayetin kaldırılması halinde dahi yuumlkuumlmluumlluumlkler

devam etmektedir

Kanun koyucu ldquovelayet hakları kaldırılmış olsa dardquo ibaresini ekleyerek ccedilocuğun

maddi ve manevi buumltuumlnluumlğuumlnuuml tehlikeye sokmak iccedilin ccedilocuğun idaresini ccedilocukla birlikte

yaşamayı ve onunla geccedilen iletişim suumlresinin ccedilok uzun bir suumlre olmasını aramadığını

soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Şoumlyle ki muumlşterek ccedilocuğun velayetine sahip olmayan ebeveyn

ccedilocuğun idaresine ilişkin soumlz sahibi olamayacak ccedilocuğunu salt mahkemenin belirttiği tarih

ve zaman aralıklarında goumlrebilecek bu suumlreler haricinde eğer ebeveynler arasında bir kabul

soumlz konusu değilse goumlremeyecektir İşte mahkeme tarafından belirlenen suumlreler iccedilerisinde

ve devamlı kendisi ile yaşamayan ccedilocuğun bu suumlre iccedilerisinde dahi ebeveyninin kendi

hayat tarzından dolayı maddi ve manevi buumltuumlnluumlğuumlnuumln tehlike altında bırakılmasını kanun

koyucunun succedilun konusu iccedilerisine kabul ettiği kanaatindeyiz

281

ldquoTemel hak ve huumlrriyetler kişinin topluma ailesine ve diğer kişilere karşı oumldev ve sorumluluklarını da

ihtiva ederrdquo httpswwwtbmmgovtranayasaanayasa82htm (20052005)

89

Succedilun hukuki konusu velayet hakkına sahip olmalarının zorunlu sonucu

olarak(TMK md 336) ana ve babanın velayet hakları kaldırılmış olsa bile iccedilinde

bulundukları durumla ccedilocuklarında ldquomaddi ve manevi oumlzen noksanlığırdquo meydana

getirmemelerinin sağlanmasına ilişkin ferdi-kamusal yarardır282

Kanun koyucu aynı

zamanda ccedilocuğun ahlak guumlvenlik ve sağlığını tehlikeye sokulmasını oumlnlemek amacıyla

ccedilocuğun yararını da korumak istemektedir283

Bu sayede korunmaya ihtiyacı olan kişilerin

bir nevi desteklenmesinin sağlanması da amaccedillanmıştır Madde ccedilocuğa belli bir şekil belli

bir doğrultuda eğitim verilmesi gerektiğini koruma altına almamaktadır284

Succedilun mağduru evlilik iccedilinde ve evlilik dışında doğmuş olan ccedilocuktur Ccedilocuk

TCK 6 maddede belirtildiği uumlzere henuumlz 18 yaşını doldurmamış kişidir


21 Fiil

TCK 2333 maddede ise yine aile hukukundan kaynaklı bir başka yuumlkuumlmluumlluumlğuumln

ihlali cezalandırılmaktadır Bu yuumlkuumlmluumlluumlk ise TMK 338 maddede duumlzenlenen oumlzen

yuumlkuumlmluumlluumlğuumlduumlr Ccedilalışmamızın başında da belirttiğimiz uumlzere ccedilocuk en buumlyuumlk ayrıntısına

kadar kendisine oumlrnek olacak bir rol modele ihtiyaccedil duymaktadır Bu nedenle ccedilocuğa doğru

oumlrnek olmak gerekmektedir

Kanun koyucu bu huumlkuumlmle failin itiyadi sarhoş olduğundan uyuşturucu ve uyarıcı

madde kullandığından koumltuuml hayat suumlrduumlğuumlnden ya da onur kırıcı tavır ve davranışlarda

bulunduğundan ccedilocuk karşısında goumlstermek zorunda olduğu maddi veya manevi oumlzende

noksanlığa sebep olarak ccedilocuğunun veya ccedilocuklarının ahlak guumlvenlik ve sağlığının ağır

bir şekilde tehlikeye sokmasını succedil olarak kabul etmiştir Kanun kanunilik ilkesi

gereğince failin itiyadi sarhoşluğu uyuşturucu ve uyarıcı madde kullanması koumltuuml hayat

suumlrmesi ya da onur kırıcı tavır ve davranışlarda bulunması halleri dışındaki sebeplerden

282


OumlZEN s 1364 284

NUHOĞLU s165

90

başka bir nedenle oumlzen yuumlkuumlmluumlluumlğuumlne aykırı davranmasını cezalandırmamaktadır Bu

nedenle duumlzenleme eleştiriye accedilıktır

Succedil bağlı hareketli succediltur Ancak itiyadi sarhoşluk uyuşturucu ve uyarıcı madde

kullanma koumltuuml hayat suumlrme onur kırıcı tavır ve davranışlarda bulunmakla işlenebilir

İtiyati sarhoşluk uyuşturucu ve uyarıcı madde kullanma itiyadi sarhoşluktan kasıt

kronik zehirlenme şeklini almamış ancak itiyad haline getirilmiş sarhoşluktur Kanun

koyucu salt sarhoşluk iccedilin itiyat aramış olup uyuşturucu ve uyarıcı madde kullanımı iccedilin

tek seferi de yeterli kabul etmiştir285

Duumlnya Sağlık Teşkilatının verdiği tanıma goumlre kişi

uumlzerinde bırakmış olduğu etki goumlz oumlnuumlne alınarak oumlnuumlne geccedililemez gereksinme yahut

arzu kullanıldığı miktarı artırma eğilimi ruhsal fiziksel bağımlılık yaratan maddeler

ldquouyuşturucu madderdquo dir286

Bu maddelerin tek bir seferlik kullanımında dahi ccedilocuğun

tehlike altına alınmasına sebep olmuşsa succedilun oluşması iccedilin yeterlidir

Kanun koyucu uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılması sebebi ile fail hakkında

bir cezai soruşturmanın varlığını aramamıştır Gerek TCK 2333 maddesi youmlnuumlnden

yapılan soruşturma gerekse kovuşturma aşamasında ebeveynler aleyhine accedilılmış

uyuşturucu ve uyarıcı madde kullanmaya ilişkin bir cezai soruşturmanın bulunması

ebeveynlerin bağımlılığının ispatı iccedilin bir delil niteliğinde olacağı da bir gerccedilektir Ancak

TCK 2333 maddesi ile korunmak istenenin ccedilocuğun maddi ve manevi buumltuumlnluumlğuuml gibi

oumlnemli bir değer olduğu goumlz oumlnuumlne alındığında bu tuumlr şartlara bağlanarak ccedilocuğun

koruma dışında bırakılmasının maddenin amacıyla ters duumlşeceği kanaatindeyiz

Koumltuuml hayat suumlrmeye anne veveya babanın kuumlccediluumlk ccedilocukların oumlnuumlnde cinsel ilişkide

bulunmaları ikametgacirchı terk etmeleri ccedilocuklar ile konuşmaması ccedilocuğu suumlrekli olarak bir

başkasının yanına bırakma ccedilocuğun okuldan kaccedilmasına kayıtsız kalma ccedilocuğun oyun

salonlarında veya koumltuuml şoumlhretli yerlere gidip gelmesine veya koumltuuml şoumlhretli biriyle ilişki

suumlrmesine izin verme onu ahlaken bozmaya veya ar ve hayacirc duygusunu incitmeye elverişli

temsillere gitmesine veya bu biccedilim temsillere katılmasına fuhuş yapılan bir evde

oturmasına287

veya orada ccedilalışmasına dinlenmesine veya umumi merhamet duygusunu

285

NUHOĞLU s 167 286

GUumlNAL HYılmaz Uyuşturucu Madde Succedilları Kazancı Yayınları Ankara 1976 s 7 287

YG 14 CD 19112012 20115628-201211548 ldquoSanığın oğlu olan mağdur İbrahimrsquoin fuhuş işi yapan

Zuumlhrersquonin yanında kamasına muumlsaade etmek suretiyle atılı succedilu işlediği TCKrsquo nın 2333 maddesinde

91

harekete geccedilirmek amacıyla bir dilenciye hizmet etmesine izin verme288

oumlrnek olarak

goumlsterilebilir Ancak hemen belirtmek gerekir ki anne veveya babanın ccedilocuğu

dilendirmesi ve dilenmesine goumlz yumması birbirinden farklıdır Yargıtay 11 ve 14

yaşlarında iccedilinde bulunan ve oumlz oğulları olan mağdurlara sokakta mendil sattıran sanığın

eyleminin TCK 2321 maddede duumlzenlenen succedil kapsamında koumltuuml muamele succedilunu

oluşturacağını kabul etmektedir 289

Onur kırıcı yaşama ilişkin fail hakkında soruşturma accedilılmış olabilir Oumlrneğin

annenin fuhuştan babanın fuhuşa aracılık kumar oynama gibi succedillardan dolayı haklarında

soruşturma accedilılmış veya ceza verilmiş olması onların hayat tarzlarına ilişkin mahkemede

bir kanaat oluşmasına birer delil oluşturacaktır Ama bu durum sadece davaya ilişkin birer

delil niteliğindedir ve succedilun oumln şart değildir

Doktrinde anne veya babanın veya ikisinin itiyati sarhoşluk ve uyuşturucu ve

uyarıcı madde kullanma onur kırıcı hareket ve tavırlar sergilemeleri succedilun oumlnkoşulu 290

olarak kabul edilmektedir Anne veveya babanın bu tuumlr fiillerinin bulunup bulunmadığı ya

da hangi fiillerinin onur kırıcı hareket ve tavır olarak kabul edileceğini hakim oumlrf ve

adetlerle yaşanılan ccedilevreyi goumlz oumlnuumlne alarak kendisi belirleyecektir Hafızoğullarına goumlre

itiyati sarhoşluk ve uyuşturucu ve uyarıcı madde kullanma onur kırıcı hareket ve tavırlar

sergilemeleri succedilun oumln koşulu değil failin kusurudur

TCK 2333 maddedeki succedilun varlığı iccedilin zarar aranmamış tehlikenin varlığı yeterli

kabul edilmiştir Anne ve babanın yaşam tarzlarından dolayı ccedilocukların maddi ve manevi

buumltuumlnluumlklerinin ahlaki gelişimlerinin sağlıkların ağır bir şekilde tehlike altında olması

yeterli olarak kabul edilmiştir Ccedilocuğun zarar goumlrmesi aranmamıştır Ancak ana veya

babanın haysiyet kırıcı davranışları ccedilocuklara temas etmeden devam etmekte ise succedil

oluşmaz291

Zira ccedilocuğun ahlaki ve bedensel buumltuumlnluumlğuuml tehlikeye maruz kalmamıştır

Ccedilocuk sahibi olmak Anayasa 413 madde gereğince ana ve babaya anayasanın o

huumlkmuumlnuuml sağlayıcı biccedilimde davranmaması oumldevini yuumlklemektedir aynı yuumlkuumlmluumlluumlk İHEB

tanımlanan succedilun oluşumu iccedilin velayet hakkının bulunması zorunluluk arz etmeğinden tebliğnamede bu

hususta bozma isteyen goumlruumlşe iştirak edilmemiştirrdquo YAŞARGOumlKCANARTUCcedil s6951 288

ZAFER s 22 289

YG 14CD 24022014 tarih ve 201212761E20142220K Sayılı kararı 290

ZAFER s 19 291

NUHOĞLU s 167

92

İHAS ve BM Ccedilocuk Hakları Soumlzleşmesinde de bulunmaktadır Dolayısıyla TCK 2333

maddeki succedil ile kişinin yaşam tarzına muumldahale edilmemektedir

Uyuşturucu ve uyarıcı madde kullanan fuhuş yapan onursuz bir hayat suumlren anne

ve babanın ccedilocuğunun bu yaşam tarzını normal olarak kabul etmesi ileride kendisine bu

yolda bir yaşam tarzı ccedilizmesini doğurabilecektir Burada ebeveynler ccedilocuklarına doğru ve

yanlış olan bilgisini verememekte en oumlnemlisi de ccedilocuğun kendi yaşam tarzını seccedilmesi

iccedilin ccedilocuğa bir şans tanımamaktadır

Kaldı ki bu tuumlr bir hayat tarzını benimsemiş ebeveynler ccedilocuğun ahlaki gelişimini

guumlvenliğini ve sağlığını koruması da ccedilok muumlmkuumln olamamaktadır Ebeveynin uyuşturucu

veya uyarıcı madde altında iken ccedilocuğun guumlvenliğini sağlayabilmesi ya da sağlığının

gelişmesi iccedilin beslenmesi hijyen ve korunması gibi ihtiyaccedillarını giderebilmesi ccedilok da

kolay olmayacaktır İşte bu sebepten konun koyucu zararın doğmasını beklememiş

ccedilocukların ahlak guumlvenlik ve sağlıkların ağır tehlike altında olmasını cezalandırma iccedilin

yeterli olarak kabul etmiştir

Hafızoğullarına goumlre kanun koyucu fiil olmadan succedil olmaz temel kuralından

ayrılmış kuralın istisnası olarak failin bir fiilinin neden olduğu neticeyi değil failin bir

durumunun neden olduğu neticeyi succedil saymıştır292

Boumlylece Kanun bu succedila faile ait bir

fiili değil ama faile ait bir durumu makbul olmayan hayat tarzını succedil sayarak bir ldquodurum

succedilunardquo yer vermiştir

Bir başka goumlruumlşe goumlre Succedil icrai hareketle işlenebileceği gibi ihmali hareketle de

işlenebilir Succedilun fiil unsuru icrai başlayıp ihmali devam edebileceği gibi icrai başlayıp

icrai de devam edebilir293


Bu succedil hukuka uygunluk sebepleri ile bağdaşmaz Ccedilocuğun soumlz konusu succedila rıza

goumlstermesi muumlmkuumln değildir Zira TCK anlamında geccedilerli bir rızanın yapılabilmesi iccedilin her

şeyden oumlnce rızayı verenin yetkili olması gerekir Kuumlccediluumlk ccedilocuğun boumlyle bir yetkisi

bulunmadığı ve rıza goumlsterme ehliyetine sahip olmadığından rızası geccedilerli değildir

292

HAFIZOĞULLARIOumlZEN Topluma Karşı Succedillar s400 293

ZAFER s 22

93

23 Kusurluluk

Bu succedilun manevi unsuru kasttır Fail zararlı ve tehlikeli neticeyi doğuran hareketi

bilerek ve isteyerek yapmalıdır294

Fail itiyadi sarhoşluk uyuşturucu ve uyarucu madde

kullanma ya da onur kırıcı hareketlerde bulunarak ccedilocuğun ahlak guumlvenlik ve sağlığını

tehlikeye sokacağını bilmeli ve bunu isteyerek yapmalıdır

Succedilun taksirli biccedilimi yoktur


31 Teşebbuumls

Failin oumlzensizliği sonucu ccedilocuğun ahlak guumlvenlik ve sağlığını ağır bir şekilde

tehlikeye sokması bir durum succedilu olduğundan succedila teşebbuumls muumlmkuumln değildir Succedila konu

fiilin yapılmış olması ile succedil tamamlanır Oumlzen noksanlığı goumlsterilmiş olmasına rağmen

ccedilocuğun sağlığı guumlvenliği veya ahlakı tehlikeye girmemişse cezalandırılabilir bir fiilin

varlığı soumlz konusu değildir295

32 İccediltima

TCK 42 maddeye goumlre biri diğerinin unsurunu veya ağırlaştırıcı nedenini

oluşturması dolayısıyla tek fiil sayılan bileşik succedillarda iccediltima huumlkuumlmleri uygulanmaz Bu

nedenle succedilun bir unsuru olan uyuşturucu ve uyarıcı madde kullanmak ya da onur kırıcı

hayat tarzı sebebiyle (fahişelik fuhuşa aracılık) fail hakkında iccediltima huumlkuumlmleri

uygulanmayacaktır

Zincirleme succedil huumlkuumlmlerinin uygulanıp uygulanmaması failin oumlzen

yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuumln ihlalini buumltuumln mağdurlara karşı tek bir hareketle yapıp yapmadığına

bağlıdır Tek bir hareketle birden fazla kişiye karşı yuumlkuumlmluumlluumlğuumln ihlalinin soumlz konusu

294

SOYASLAN Doğan Ceza Hukuku Genel Huumlkuumlmler s432 295

NUHOĞLU s170

94

olduğu hallerde TCKrsquo nın 432 fıkrası uyarınca zincirleme succedil huumlkuumlmleri

uygulanacaktır296

33 İştirak

Succedil fail youmlnuumlnden oumlzguuml succediltur ve iştirak huumlkuumlmleri uygulanması muumlmkuumln değildir

Succedila ilişkin olarak ancak TCK 40 maddesinde duumlzenlenen yardım eden ve azmettiren

sıfatıyla iştirak edilebilir


TCK 2333 maddede duumlzenlenen succedil iccedilin herhangi bir ağırlaştırıcı ya da indirim

sebebi oumlngoumlruumllmemiştir Ceza 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezasıdır Sanık aleyhinde hapis

cezası verilmesi halinde TCK 53 maddesinde duumlzenlenen belli hakları kullanmaktan

yoksun bırakılma tedbiri de uygulanacaktır



hapis cezaları TCK 50 maddeye goumlre seccedilenek bazı yaptırımlara doumlnuumlştuumlruumllebilir

Succedil TCK 2331 maddede duumlzenlenen succediltan farklı olarak şikacircyete tabi değildir Bu

succedil iccedilin oumlngoumlruumllen dava zamanaşımı suumlresi TCK 661-e maddesi gereğince 8 yıldır

296

NUHOĞLU s171

95

SONUCcedil

Aile toplumun temelidir Aile iccedilerisinde birlik ve beraberlik sağlanamadığı suumlrece

toplum iccedilerisinde de birliğin sağlanmasından soumlz edilemez İşte ailenin insanların ve

devletlerin gelişimindeki bu buumlyuumlk oumlnemi sebebi ile devlet tarafından korunması

kaccedilınılmaz bir gerccedilektir Oumlzellikle Sanayi Devrimi ve I Duumlnya Savaşından sonra değişen

aile yapısı devletler ve uluslar arası oumlrguumltlerle korunmaya ccedilalışılmış bu konuda birccedilok

uluslar arası duumlzenlemeye yapılmıştır Aile gibi milli geleneksel tarihi ve dini şartlara

geniş oumllccediluumlde bağlı sayılan bir kurumun hemen hemen buumltuumln modern toplumlarda adeta

ortak bir kader ccedilizgisi izleyerek gelişmesi hukuk sosyolojisi bakımından bir goumlruumlntuuml

olduğu fikrine katılmamak muumlmkuumln değildir297

Aile Hukukundan kaynaklı yuumlkuumlmluumlluumlklerin ihlali succedilu 765 sayılı yasada

duumlzenlenmemiş ancak duumlzenlenmesinin bir ihtiyaccedil olduğu kanun yuumlruumlrluumlkteyken de dile

getirilmiştir298

Nihayet 5237 sayılı kanunla aile hukukundan kaynaklı bakım eğitim

destek ve oumlzen yuumlkuumlmluumlluumlklerinin ihlali halinde failin cezalandırılmasına ilişkin succedil kabul

edilmiştir Maddenin başlığı ldquoAile Hukukundan Kaynaklı Yuumlkuumlmluumlluumlklerin İhlalirdquo olarak

duumlzenlenmiştir Ancak her yuumlkuumlmluumlluumlğuumln ihlali succedil olarak kabul edilmemiştir Kanun

başlığı ile duumlzenlemesi arasındaki bu ccedilelişki sıklıkla eleştiri konusu olmaktadır Eleştirilere

uygulamada yaşanabilecek karışıklıklar sebebi ile katılmak muumlmkuumlnduumlr Oumlte yandan kanun

koyucu duumlzenleme ile oumlzel hayata muumldahale etmeden salt yuumlkuumlmluumlluumlklerin yerine

getirilmesini kontrol ederek bir nevi aile iccedili huzur ve birliğin zarar goumlrmesi engellenmek

istemiştir Modern toplumların ceza kanunlarında da yer alan bu duumlzenlemenin TCKrsquo da

yer alması toplumumuz ve aile youmlnuumlnden olumlu bir gelişmedir

TCK 233 maddede 3 farklı succedil tipine yer verilmiştir İlk fıkrada yer alan succedilta aile

hukukundan doğan bakım eğitim veya destek olma yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuuml yerine getirmeyen

kişinin şikacircyet uumlzerine bir yıla kadar hapis ile cezalandırılması kabul edilmiştir Soumlz

konusu duumlzenleme salt bakım eğitim ve destek yuumlkuumlmluumlluumlklerinin ihlali iccedilin geccedilerli olup

birlikte yaşama yuumlkuumlmluumlluumlğuuml sadakat yuumlkuumlmluumlluumlğuuml gibi aile hukukundan kaynaklı diğer

297

Bkz TEKİNAY S Sulhi ldquoAileye İlişkin Yasal Duumlzenleme ve PolitikalarrdquoTuumlrkiyersquode Ailenin Değişimi

Yasal Accedilıdan İncelemeler Tuumlrk Sosyal Bilimler Derneği 1984 s 110 298

Bkz TOROSLU Nevzat ldquoAilenin Korunması Youmlnuumlnden Ceza Kanununda Yapılması Gereken

Değişikliklerrdquo s 153-163

96

yuumlkuumlmluumlluumlkleri kapsamamaktadır Bakım eğitim ve destek yuumlkuumlmluumlluumlkleri haricinde diğer

yuumlkuumlmluumlluumlkler kişilerin oumlzel hayatlarına doğrudan muumldahale niteliğinde olacağından aile

hukukundan kaynaklı diğer yuumlkuumlmluumlluumlklerin yaptırıma bağlanmamasını doğru buluyoruz

Nitekim zinanın succedil olmasını iptal eden karar gereğince de sadakat yuumlkuumlmluumlluumlğuumlne aykırı

davranılmasının cezai yaptırıma tabi tutulması muumlmkuumln değildir

Diğer iki succediltan ayrı olarak kanun koyucu burada mağdurun şikacircyetini aramış

mağdurun rızasının varlığı halinde sanığa ceza vermemiştir Kanaatimizce succedila konu fiil

sebebi ile resen kovuşturma yapmak kişilerin oumlzel hayatlarına faydadan ccedilok zarar

getirecektir Bu sebeple duumlzenlemenin yerinde olduğu kanaatindeyiz

TCK 2332 madde yer alan succedil hamile olduğunu bildiği eşini veya suumlrekli birlikte


durumda terk eden erkeğe uumlccedil aydan bir yıla kadar hapis cezası verilmesini oumlngoumlrmuumlştuumlr

Kanun koyucu burada evlilik dışı birlikteliklerde hamile kalan kadını da koruma

kapsamına almıştır Anayasa gereğince evlilik dışı doğan ccedilocuğu koruma altına alan

devlet evli olmayan hamile kadını da koruma kapsamına almıştır Ancak evlilik dışı

birliktelikte ldquosuumlrekli birlikte yaşamardquo olgusunun aranmış olması duumlzenlemeden beklenen

menfaati sağlamayacağı kanaatindeyiz Zira tek gecelik bir birliktelik dahi olsa duumlnyaya

gelecek ccedilocuğun tuumlm sorumluluğunun anne uumlzerinde bırakılmasının hakkaniyete aykırıdır

TCK 2333 maddesinde yer alan succedil velayet hakları kaldırılmış olsa da itiyadı

sarhoşluk uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin kullanılması ya da onur kırıcı tavır ve

hareketlerin sonucu maddi ve manevi oumlzen noksanlığı nedeniyle ccedilocuklarının ahlak

guumlvenlik ve sağlığını ağır şekilde tehlikeye sokan ana veya babaya uumlccedil aydan bir yıla kadar

hapis cezası verilmesini oumlngoumlrmektedir Burada failin oumlzel hayatı sebebi ile faile ceza

verildiği akla gelse de aslında failin oumlzel hayatı sebebi ile ccedilocuğun ahlak guumlvenlik ve

sağlığının tehlikede olması cezalandırılmıştır Failin bu hareketleri sebebi ile ccedilocuk bir

tehlikeye maruz kalmıyorsa fail de ceza almayacaktır Ccedilocuğa karşı maddi ve manevi oumlzen

yuumlkuumlmluumlluumlğuumlnuumln yerine getirilmemesi kanun koyucunun cezalandırmak istediği fiildir

Gerekccedilede ccedilocuğun ldquomanevi terkrdquoinin cezalandırıldığı da belirtilmektedir Ccedilocuğun bir rol

modele ihtiyacı vardır ve bu model ona ne kadar doğru oumlrnek olursa o da kendi

ccedilocuklarına doğru oumlrnek olabilecektir Bu da toplumun gelişmesi anlamına gelecektir

Ancak kanun maddesinde unsurların net olarak goumlsterilmeyişi ve duumlzenlemenin karışık

97

oluşu maddenin doğru ve gerekccedilesine uygun kullanılmasına engel olduğu kanaatindeyiz

Bu nedenle unsurların net ve accedilık bir biccedilimde goumlsterildiği bir şekilde maddenin

değiştirilmesi gerekmektedir

98

KAYNAKCcedilA

AKINTUumlRK Turgut Tuumlrk Medeni Hukuku Aile Hukuku Beta Yayınevi 2008 İstanbul

ANSAY Tuğrul Anayasalarda Aile Kavramı Tuumlrkiyersquode Ailenin Değişimi Yasal Accedilıdan

İncelemeler Tuumlrk Sosyal Bilimler Derneği Yayını 1984 Ankara

ARTUK Mehmet Emin ldquoCeza Hukukunda Aile Duumlzeni Aleyhine Cuumlruumlmlerrdquo Hukuk

Araştırmaları Dergisi C9 S1-31995

ARTUK M EminGOumlKCcedilEN AhmetYENİDUumlNYA Ahmet Caner Tuumlrk Ceza

Kanunu Şerhi 2 Baskı 4C Adalet Yayınevi Ankara 2014

ATALAY Beşir ldquoSanayileşme ve Sosyal Değişmerdquo DPT yayını Ankara 1983

AYAN Serkan Evlilik Birliğinin Korunması Tuumlrkiye Barolar Birliği Yayını Ankara

2004 httptbbyayinlaribarobirlikorgtrTBBBooksevlilik birliginin korunmasipdf

(ET19052015)

AYM Kararları Dergisi Sayı 24 Ankara 1989

BOZOVALI Haluk Tuumlrk Medeni Hukukunda Bakım Nafakaları Kazancı Hukuk

Yayınları İstanbul 1990

CANSEL Erol Tuumlrk Ailesinin Anayasanın 41 Maddesine Goumlre İncelenmesi Prof Dr

Jale G Akipekrsquo e Armağan Selccediluk Uumlniversitesi Hukuk Fakuumlltesi Yayınları No11

Konya 1991

DANIŞOĞLU EmelTuumlrkiyersquode Ccedilocuğun Durumu1990rsquoların Ccedilocuk Politikası

Kongresi(Yayımlanmamış Bildiri Metni)

DİNCcedilKOL Bihterin ldquoDevlet-Ailerdquo Hukuk Araştırmaları Dergisi C9S1-3 1995

99

DONAY Suumlheyl Tuumlrk Ceza Kanunu Şerhi Beta Yayınları İstanbul 2007

DOumlNMEZER Sulhi Ceza Hukuku Oumlzel Kısım 5 Bası Filiz Yayınevi İstanbul 1983

DOumlNMEZER Sulhi Sosyoloji 9 Bası Savaş Yayınları Ankara 1984

DURAL MustafaOumlĞUumlZ TufanGUumlMUumlŞ Alper Tuumlrk Oumlzel Hukuku III Aile Hukuku

İstanbul 2005

ERCAN İsmail Ceza Hukuku Genel Huumlkuumlmleri XII Levha Yayınları İstanbul 2012

EREMFaruk Tuumlrk Ceza Kanunu Şerhi Oumlzel Huumlkuumlmler C III Ankara 1993

EROL Haydar 5237 sayılı Tuumlrk Ceza Kanunu 2 Cilt

ERSOY Yuumlksel Tıbbi Hatanın Hukuki Ve Cezai Sonuccedilları TBBD Sayı 53 2004

FEYZİOĞLU Fevzi Necmeddin Aile Hukuku Fakuumllteler Matbaası İstanbul 1971

FEYZİOĞLU Metin Terbiye ve İnzibat Vasıtalarını Koumltuumlye Kullanma ve Aile

Bireylerine Karşı Fena Muamelede Bulunma Succedilları AUumlHFD C 50 S1 2001

HAFIZOĞULLARI Zeki 5237 sayılı Kanunda Davanın ve Cezanın Duumlşuumlruumllmesi

Ankara Barosu Dergisi S 2006-3

HAFIZOĞULLARI Zeki Ceza Hukuku Ders Notları (httpwwwbaskentedutrhtml

31012008)

HAFIZOĞULLARI ZekiOumlZEN Muharrem Tuumlrk Ceza Hukuku Kişilere Karşı Succedillar

US-A Yayıncılık Ankara 2010

HAFIZOĞULLARI ZekiOumlZEN Muharrem Tuumlrk Ceza Hukuku Topluma Karşı

Succedillar US-A Yayıncılık Ankara 2012

100

HAFIZOĞULLARI ZekiOumlZEN Muharrem Tuumlrk Ceza Hukuku Genel Huumlkuumlmler


HAVUTCcedilU Ayşe Evlilik Birliğinin Temsili Seccedilkin Yayınevi Ankara 2006

GUumlNAL HYılmaz Uyuşturucu Madde Succedilları Kazancı Yayınları Ankara 1976

GUumlNGOumlR Devrim Ceza Hukukunda Fiil Uumlzerinde Hata Yetkin Yayınları Ankara 2007

GUumlVEN Kudret ldquoCinsiyet Değişikliği ve Hukuk Sonuccedillarırdquo Gazi Uumlniversitesi Hukuk

Fakuumlltesi Dergisi Cilt 1 Sayı 1 1997

GUumlVEN Kudret ldquo4320 Sayılı Ailenin Korunmasına Dair Kanunrsquoun Getirdiği Hukuki

Tedbirlerrdquo Prof Dr İhsan Tarakcıoğlursquo na Armağan Gazi Uumlniversitesi Hukuk

Fakuumlltesi Dergisi Cilt II Sayı 1-2 Ankara 1999 s 12-14

JESCHECK Hans-Heinrich tercuumlme eden Feridun Yenisey Alman Ceza Hukukuna

Giriş Beta Yayınları İstanbul 2007

KACcedilAK Nazif Evlilik Birliğinin Temelden Sarsılması Nedeniyle Boşanma Davaları

Seccedilkin Yayınevi Ankara 2007

KAPLAN İbrahim Sosyal Guumlvenlik ve Sağlık Yasalarında Aileyi Koruyucu Huumlkuumlmler-

Bu alanda yapılması gerekli Yasal Duumlzenlemeler Tuumlrk Sosyal Bilimler Derneği

ldquoTuumlrkiyersquode Ailenin değişimi-Yasal Accedilıdan İncelemelerrdquo Ankara 1984

KARINCAEray Resmi Nikacirch ve AİHM kararları (httpwwwradikalcomtrradikal2

resmi_nikah_ve_aihm_kararlari-1011429)

KOCA MahmutUumlZUumlLMEZ İlhan Tuumlrk Ceza Hukuku Genel Huumlkuumlmler Seccedilkin

Yayınevi Ankara 2012

KOumlPRUumlLUuml Buumllent - KANETİ Selim Aile Hukuku Filiz Kitabevi İstanbul 1989

KUNTER Nurullah Ceza hukukunda Zamanaşımı Yayınlanmamış Doccedilentlik Tezi

101

MALKOCcedil İsmail Accedilıklamalı-İccediltihatlı 5237 Sayılı Yeni Tuumlrk Ceza Kanunu (Madde 188-

345) C II Ankara 2007

MAJNO Ceza Kanunu Şerhi Yargıtay Yayınları No8 C3 Ankara 1980

MUMCU Ahmet KUumlZECİ Elif İnsan Hakları ve Kamu Oumlzguumlrluumlkleri Turhan

Yayınevi Ankara 2011s75

NUHOĞLU Ayşe Aile Duumlzenine Karşı Succedillar Beta Yayınevi İstanbul 2009

OĞUZMAN KemalDURAL Mustafa Aile Hukuku Filiz Kitabevi İstanbul 1998

OumlZBEK Veli OumlzerKANBUR Mehmet NihatDOĞAN KorayBACAKSIZ

PınarTEPE İlker Ceza Hukuku Bilgisi Genel Huumlkuumlmler Seccedilkin Yayınevi

Buca2014

OumlZBUDUN Ergun Tuumlrk Anayasa Hukuku Yetkin Yayınevi 2 Baskı Ankara 1992

OumlZEN Muharrem Aile Hukukundan Kaynaklı Yuumlkuumlmluumlluumlklerin İhlali Prof Dr Bilge

Oumlztanrsquo a Armağan Turhan Yayınevi Ankara 2008

OumlZGENCcedil İzzet Tuumlrk Ceza Kanunu Gazi Şerhi Adalet Bakanlığı Yayınları Ankara

2006

OumlZTAN Bilge Aile Hukuku Turhan Kitabevi Ankara 2004

SANCAR Tuumlrkan Yalccedilın Muumlteselsil Succedil Seccedilkin Yayınevi Ankara 1995

SANCAR Tuumlrkan Yalccedilın Tuumlrk Ceza Hukukunda Kadın Seccedilkin Yayınevi Ankara 2013

SCHWARZ Andreas Aile Hukuku I (ccedileviren DAVRAN Buumllent) İstanbul 1942

SOYASLAN Doğan Teşebbuumls Succedilu Kazancı Yayınevi Ankara 1994

SOYASLAN Doğan Ceza Hukuku Oumlzel Huumlkuumlmler Yetkin Yayınevi 2005

102

ŞENYUVA ŞArdahan Evlilik Birliğinin Korunması Yayımlanmamış Yuumlksek Lisans

Tezi Ankara 2010

ŞIPKA Şuumlkran ldquoTaşıyıcı Annelik Ve Getirdiği Hukuki Sorunlarrdquo

httpwwwturkhukuksitesicommakale_537htm (ET 19052015)

TEKİNAY Selahattin Sulhi Tuumlrk Aile Hukuku 2Baskı Fakuumllteler Matbaası

İstanbul1971

TEZCAN DurmuşERDEM M RuhanOumlNOK RMurat Teorik ve Pratik Ceza Oumlzel

Hukuku Seccedilkin Yayınevi Ankara 2007

TOROSLU Nevzat Ailenin Korunması Youmlnuumlnden Ceza Kanununda Yapılması Gereken

Değişiklikler Tuumlrkiyersquode Ailenin Değişimi Yasal Accedilıdan İncelemeler Tuumlrk Sosyal

Bilimler Derneği 1984 Ankara

UCcedilAR Ayhan ldquo4721 Sayılı Tuumlrk Medeni Kanunu İle Evlilik Birliğinin Genel Huumlkuumlmleri

Alanında Yapılan Bir Kısım Değişiklikler Uumlzerine Duumlşuumlncelerrdquo AUumlEHFrsquonin 15

Kuruluş Yılına Armağan AUumlEHFD CVIs1-4Erzincan 2002

UCcedilAR Mehmet Ali Aile İccedili Şiddet ve Aileyi Koruma Yasası Yetkin Yayınları Ankara

2003

UumlCcedilCAN Fikret Tuumlrkiyersquode Ccedilocuğun Durumu 1990rsquoların Ccedilocuk Politikası Kongresi

accedilılış konuşması (Yayınlanmamış Bildiri Metni)

UumlNAL Mehmet ldquoMedeni Kanunun Kabuluumlnden Oumlnceki Tuumlrk Aile Hukukuna İlişkin

Duumlzenlemeler ve Oumlzellikle 1917 Tarihli Hukuk-i Aile Kararnamesi AUumlHFD Cilt

34 sayı 1-4 Ankara 1978

UumlNAL Mehmet Tuumlrk Hukukunda Aile Başkanının Sorumluluğu Ankara Hukuk

Fakuumlltesi Yayınları C Ankara 1979

103

VELİDEDEOĞLU Hıfzı Veldet Ailenin Ccedililesi Boşanma Ccedilağdaş Yayınları İstanbul

1976

Yargıtay Kararları Dergisi Cilt 36 2010 Aralık Sayısı

Yargıtay Kararları Dergisi Cilt 40 2014 Ocak Sayısı

YAŞAR Osman Uygulamalı ve Yorumlu Ceza Muhakemesi Kanunu 2 Cilt 3Baskı


YAŞAROsmanGOumlKCANHasan TahsinARTUCcedilMustafa Tuumlrk Ceza Kanunu Şerhi

2 Baskı 5 C Adalet Yayınevi Ankara 2014

YAVUZER Haluk Aile İccedili Etkileşim Ve Aile Dışı Oumlğelerin Doğurduğu Psiko-Pedagojik

Sonuccedillar Tuumlrkiyersquode Ccedilocuğun Durumu 1990rsquoların Ccedilocuk Politikası Kongresi

(Yayınlanmamış Bildiri Metni)

YILMAZ Berfin Işık Tuumlrk Ceza Kanununda Aile Hukukundan Kaynaklı Yuumlkuumlmluumlluumlğuumln

İhlali Beta Yayınevi İstanbul 2012

ZAFER Hamide Aile Hukukundan Kaynaklanan Yuumlkuumlmluumlluumlğuumln İhlali Succedilu

httphamidezafercomwp-contentuploads20120543-Aile-Hukukundan-

Kaynaklanan-

YC3BCkC3BCmlC3BClC3BCC49FC3BCn-

C4B0hlali-SuC3A7u-HZ-AA2pdf (ET19052015)

ZEYTİN Zafer Borccedil İccedilin Hapis Yasağı ve TCK 233I Huumlkmuumlne Goumlre Aile Hukukundan

Doğan Yuumlkuumlmluumlluumlklerin İhlacircline İlişkin Bir Değerlendirme Hukuki Perspektif

Dergisi Sayı 4 Haziran 2005

ZEVKLİLER AydınACARBEY M BeşirGOumlKYAYLA K Emre Medeni Hukuk


ii

KABUL ve ONAY SAYFASI

Sezin Duygu Tuncer tarafından hazırlanan ldquoTuumlrk Ceza Kanununda Aile Hukukundan

Kaynaklanan Yuumlkuumlmluumlluumlklerin İhlalirdquo adlı bu ccedilalışma juumlrimizce Yuumlksek Lisans Tezi

olarak kabul edilmiştir

Kabul (sınav) Tarihi15062015

(Juumlri Uumlyesinin Unvanı Adı-Soyadı ve Kurumu) İmzası

Juumlri Uumlyesi ProfDrKudret GUumlVEN-Başkent Uumlniversitesi

Juumlri Uumlyesi ProfDrZeki HAFIZOĞULLARI-Başkent Uumlniversitesi

Juumlri Uumlyesi ProfDr Muharrem OumlZEN-Ankara Uumlniversitesi

Onay

Yukarıdaki imzaların adı geccedilen oumlğretim uumlyelerine ait olduğunu onaylarım

helliphellip20hellip

Prof Dr Doğan TUNCER

Enstituuml Muumlduumlruuml

i

İCcedilİNDEKİLER


KISALTMALAR iv

GİRİŞ 1







DUumlZENLEMELER 21
















SUCcedilU 44


11 Fail 44

12 Hukuki Konu 46

13 Mağdur 46

ii


21 Fiil 47


23 Kusurluluk 56


31 Teşebbuumls 57

32 İccediltima 57

33 İştirak 58





1 GENEL OLARAK 65



31 Fiil 67



Yaşaması 70


Terk Edilmesi 72





Koşulu 79




33 Kusurluluk 83


41 Teşebbuumls 84

42 İccediltima 84

iii

43 İştirak 85








21 Fiil 89


23 Kusurluluk 93


31 Teşebbuumls 93

32 İccediltima 93

33 İştirak 94


SONUCcedil 95

KAYNAKCcedilA 98

iv

KISALTMALAR




Bkz Bakınız


C Cilt


Soumlzleşme


E Esas

ET Erişim Tarihi

K Karar

No Numara

RG Resmi Gazete

S Sayı

s Sayfa

t Tarih



v


YG Yargıtay




1

GİRİŞ

I










biridir




















2


kaybetmeye başlar8











zedelemiştir11





Yetişen




















3



rdquo











olmuştur17
















15


Kısım s31 16




UumlNAL s 215 19


4







sebep olmuştur




Bu


Yaşanan













20

ATALAY s35 21




s75 24
















5
































TEKİNAY s 1 29


6









vurgulanmıştır31



















30

TOROSLU s 155 31









7












etmiştir















34



(05052015) 35











8




Kanunursquonun37





TCK 231

























RG 12102004t Sayı No25611 38







(ET 29052015)

9



II




















10


















rdquo Ailenin




39





bildiri metni) s 35

11

orantılıdır42




















anlaşılacaktır44




goumlruumllmektedir






42







12











Anayasanın46


















46


13


olacaktır47






belirtilmiştir











olabilir49




olunmuştur50



47




CANSEL s407 50


14


























ibaresi yerini




51









15



Dar





TMK 142 madde59





huumlkmuumlndedir60


değildir61




ldquoAİHMrsquo e










57



Ankara 1979s112 59





Cilt 1 Sayı 1 1997 s 68 61









16





























64








17


























66








Dair Kanun 68


18










69




yeri sağlanması

















tahsis edilmesi


















kalkar







19











yer verilmiştir






















71







20











3 maddesinde taraf












ccedilocukların




da kabul etmiştir


(CEDAW)rsquonin82




76

NUHOĞLU s 40 77




11121994 t Sayı 22138) 79

NUHOĞLU s 41 80




21



taraf devletlerin












DUumlZENLEMELER





83





















İstanbul 2007 s98

22


Aile hukukuna

























391 maddede aile



86

JESCHECK s 98 87





JESCHECK s98 89




EREM s2224 93

MAJNO s 327

23




390 madde iccedilin

























ile ccedilocuklara


94

MAJNO s 326 95

ARTUK s 12 96

ARTUK s 12 97


24

son fıkrada98



duumlzenlemiştir












verilmiştir100




edilmesidir101






98



ZAFER s 8 101

NUHOĞLU s 10 102



1999 s 12-14

25























Kanunrsquoda




103




AKINTUumlRK s9 107


Ankara 1999 s 741

26












bulunmamaktadır110









Kanun koyucu bu







108

OumlZTAN s15 109




AKINTUumlRK s10 112



27
























34 Eşitlik İlkesi




114



28






Beyannamesi116



















muumlmkuumlnduumlr





MK


116






(ET19052015) 120


29



























121

AYAN s 45 122




30

























edilmiştir123



123



31








helliprdquo





















124

KACcedilAK s220 125


s33 126





32





yoktur128






















128

ŞENYUVA s 33 129




AYAN s 50 133








33






olabilmelidir135


























I Genel olarak



















34




emsal kararında140



























139





35















Bu duumlzenleme ile











143


5033 (03112014) 144

Madde 26











36




























148




AKINTUumlRK s114

37









Koca









duumlzenlemiştir








haklı sonucudur

152









1990 s 13 155

BOZOVALI s 15

38






















156





















AKINTUumlRK s 114

39














devam eder158







158















isteyebilir





40



















161























41





























ilişkindir




verilmiştir







OumlZTAN s148 166

OumlZTAN s210

42




























değildir




43














44

















11 Fail







167


45


Bu succedilun



babadır169





















168














46









etmektedir(TMK 166)

12 Hukuki Konu











13 Mağdur



Succedilun mağduru


172





NUHOĞLU s 144 175


NUHOĞLU s 148

47



olabilirler











21 Fiil














177

YILMAZ s 94 178

ZAFER s12 179


48












Doktrinde ihmalin


Failin dış


















180


s2217 181



Ankara 2012 s194 183



2012 s 337 185


49




















Ancak












Bu

186





NUHOĞLU s 148 190


OumlZEN s1366 192



s 1366

50

























ldquohellip







193

OumlZEN s1366 194

OumlZEN s1367 195


51













edilmektedir198



ldquo itiraz konusu













196

NUHOĞLU s 148 197

YILMAZ s 97 198

NUHOĞLU s 149 199


52
















Osman Paksuumlt203

ve

Tercan204


200




190-196 202


























53








getirmemektir 205






muumlmkuumlnduumlr









bakacaktır








OumlZEN s1366

54



bulunmamalıdır



























208







2014 Dergisi s18

55







verilmiştir

TCK 26 maddede211





gerekmektedir212
















211








NUHOĞLU s 154

56

23 Kusurluluk









getirmemesidir


















goumlstermiştir


214



57


31 Teşebbuumls



İşte bu





32 İccediltima








Aynı succedil









216







ERCAN s 195

58



doğacaktır221

33 İştirak









tutulur






221



OumlZEN s1370 224

ZAFER s 27

59







denilmektedir




















225




60































61






























227


( wwwkazancıcom )

62





























muumlmkuumlnduumlr

229


63









alınmıştır 230






















230



Ankara 2006 s1500

64






TCK 50 maddede













232



ZAFER s 21

65



1 GENEL OLARAK




duumlzenlenmiştir





belirtilmiştir
















235

EROL s 2499 236


Ankara 2010 s 123

66























aranmaz



Hamile

237



OumlZEN s1365 240


OumlZEN s 1364

67









31 Fiil









oluşmaz245



242

ZAFER s 12 243

OumlZEN s1365 244










ZAFER s 18

68




























246

DONAY s338 247








250

ZAFER s 21

69

























kanaatindeyiz



70















sokmayacaktır










Yaşaması





71



























işlememiştir

72





























251

OumlZEN s1368

73


verebilecektir









olacaktır





















74



















değildir













75








varılabilir






Bu nedenle gebelik













252



76











etkilemektedir256










goumlre tespiti






254




(ET20052015) 257








77














olabilecektir

















78




























258



79


Koşulu




















259


Ankara 2007 s 1633 260














80







sayılabilmektedir







anlaşabilirler 261



Kaldı ki taraflar






husustur











81


























263




(Youmln md 281)

82








Evliliklerin






savunulmaktadır266

















265





50 268

OĞUZMANDURAL s95

83





O halde boşanma










konusu olabilir271

33 Kusurluluk











269



ZAFER s 24 272

YILMAZ s108

84


olması gerekir273


kaldırmaktadır274




olmayacaktır275




41 Teşebbuumls






42 İccediltima





273


Ankara 2007 s 61 274


ZAFER s 24 276

ZAFER s 26

85

43 İştirak

























278



86





duumlzenlenmiştir








yıldır

87













kalmasıdır








279

EROL s 2499 280

NUHOĞLU s 163

88




















devam etmektedir











281



89





Kanun koyucu aynı









21 Fiil













282


OumlZEN s 1364 284

NUHOĞLU s165

90





























oturmasına287


285

NUHOĞLU s 167 286




91


oumlrnek olarak























oluşmaz291






ZAFER s 22 289


ZAFER s 19 291

NUHOĞLU s 167

92





























292


ZAFER s 22

93

23 Kusurluluk








31 Teşebbuumls






32 İccediltima





uygulanmayacaktır




294


NUHOĞLU s170

94


uygulanacaktır296

33 İştirak














296

NUHOĞLU s171

95

SONUCcedil












getirilmiştir298
















297





96
































97




98

KAYNAKCcedilA











(ET19052015)






Konya 1991




99





İstanbul 2005











31012008)





100
























101










Buca2014





2006







102


Tezi Ankara 2010




İstanbul1971










2003








103


1976














Kaynaklanan-








i

İCcedilİNDEKİLER


KISALTMALAR iv

GİRİŞ 1







DUumlZENLEMELER 21
















SUCcedilU 44


11 Fail 44

12 Hukuki Konu 46

13 Mağdur 46

ii


21 Fiil 47


23 Kusurluluk 56


31 Teşebbuumls 57

32 İccediltima 57

33 İştirak 58





1 GENEL OLARAK 65



31 Fiil 67



Yaşaması 70


Terk Edilmesi 72





Koşulu 79




33 Kusurluluk 83


41 Teşebbuumls 84

42 İccediltima 84

iii

43 İştirak 85








21 Fiil 89


23 Kusurluluk 93


31 Teşebbuumls 93

32 İccediltima 93

33 İştirak 94


SONUCcedil 95

KAYNAKCcedilA 98

iv

KISALTMALAR




Bkz Bakınız


C Cilt


Soumlzleşme


E Esas

ET Erişim Tarihi

K Karar

No Numara

RG Resmi Gazete

S Sayı

s Sayfa

t Tarih



v


YG Yargıtay




1

GİRİŞ

I










biridir




















2


kaybetmeye başlar8











zedelemiştir11





Yetişen




















3



rdquo











olmuştur17
















15


Kısım s31 16




UumlNAL s 215 19


4







sebep olmuştur




Bu


Yaşanan













20

ATALAY s35 21




s75 24
















5
































TEKİNAY s 1 29


6









vurgulanmıştır31



















30

TOROSLU s 155 31









7












etmiştir















34



(05052015) 35











8




Kanunursquonun37





TCK 231

























RG 12102004t Sayı No25611 38







(ET 29052015)

9



II




















10


















rdquo Ailenin




39





bildiri metni) s 35

11

orantılıdır42




















anlaşılacaktır44




goumlruumllmektedir






42







12











Anayasanın46


















46


13


olacaktır47






belirtilmiştir











olabilir49




olunmuştur50



47




CANSEL s407 50


14


























ibaresi yerini




51









15



Dar





TMK 142 madde59





huumlkmuumlndedir60


değildir61




ldquoAİHMrsquo e










57



Ankara 1979s112 59





Cilt 1 Sayı 1 1997 s 68 61









16





























64








17


























66








Dair Kanun 68


18










69




yeri sağlanması

















tahsis edilmesi


















kalkar







19











yer verilmiştir






















71







20











3 maddesinde taraf












ccedilocukların




da kabul etmiştir


(CEDAW)rsquonin82




76

NUHOĞLU s 40 77




11121994 t Sayı 22138) 79

NUHOĞLU s 41 80




21



taraf devletlerin












DUumlZENLEMELER





83





















İstanbul 2007 s98

22


Aile hukukuna

























391 maddede aile



86

JESCHECK s 98 87





JESCHECK s98 89




EREM s2224 93

MAJNO s 327

23




390 madde iccedilin

























ile ccedilocuklara


94

MAJNO s 326 95

ARTUK s 12 96

ARTUK s 12 97


24

son fıkrada98



duumlzenlemiştir












verilmiştir100




edilmesidir101






98



ZAFER s 8 101

NUHOĞLU s 10 102



1999 s 12-14

25























Kanunrsquoda




103




AKINTUumlRK s9 107


Ankara 1999 s 741

26












bulunmamaktadır110









Kanun koyucu bu







108

OumlZTAN s15 109




AKINTUumlRK s10 112



27
























34 Eşitlik İlkesi




114



28






Beyannamesi116



















muumlmkuumlnduumlr





MK


116






(ET19052015) 120


29



























121

AYAN s 45 122




30

























edilmiştir123



123



31








helliprdquo





















124

KACcedilAK s220 125


s33 126





32





yoktur128






















128

ŞENYUVA s 33 129




AYAN s 50 133








33






olabilmelidir135


























I Genel olarak



















34




emsal kararında140



























139





35















Bu duumlzenleme ile











143


5033 (03112014) 144

Madde 26











36




























148




AKINTUumlRK s114

37









Koca









duumlzenlemiştir








haklı sonucudur

152









1990 s 13 155

BOZOVALI s 15

38






















156





















AKINTUumlRK s 114

39














devam eder158







158















isteyebilir





40



















161























41





























ilişkindir




verilmiştir







OumlZTAN s148 166

OumlZTAN s210

42




























değildir




43














44

















11 Fail







167


45


Bu succedilun



babadır169





















168














46









etmektedir(TMK 166)

12 Hukuki Konu











13 Mağdur



Succedilun mağduru


172





NUHOĞLU s 144 175


NUHOĞLU s 148

47



olabilirler











21 Fiil














177

YILMAZ s 94 178

ZAFER s12 179


48












Doktrinde ihmalin


Failin dış


















180


s2217 181



Ankara 2012 s194 183



2012 s 337 185


49




















Ancak












Bu

186





NUHOĞLU s 148 190


OumlZEN s1366 192



s 1366

50

























ldquohellip







193

OumlZEN s1366 194

OumlZEN s1367 195


51













edilmektedir198



ldquo itiraz konusu













196

NUHOĞLU s 148 197

YILMAZ s 97 198

NUHOĞLU s 149 199


52
















Osman Paksuumlt203

ve

Tercan204


200




190-196 202


























53








getirmemektir 205






muumlmkuumlnduumlr









bakacaktır








OumlZEN s1366

54



bulunmamalıdır



























208







2014 Dergisi s18

55







verilmiştir

TCK 26 maddede211





gerekmektedir212
















211








NUHOĞLU s 154

56

23 Kusurluluk









getirmemesidir


















goumlstermiştir


214



57


31 Teşebbuumls



İşte bu





32 İccediltima








Aynı succedil









216







ERCAN s 195

58



doğacaktır221

33 İştirak









tutulur






221



OumlZEN s1370 224

ZAFER s 27

59







denilmektedir




















225




60































61






























227


( wwwkazancıcom )

62





























muumlmkuumlnduumlr

229


63









alınmıştır 230






















230



Ankara 2006 s1500

64






TCK 50 maddede













232



ZAFER s 21

65



1 GENEL OLARAK




duumlzenlenmiştir





belirtilmiştir
















235

EROL s 2499 236


Ankara 2010 s 123

66























aranmaz



Hamile

237



OumlZEN s1365 240


OumlZEN s 1364

67









31 Fiil









oluşmaz245



242

ZAFER s 12 243

OumlZEN s1365 244










ZAFER s 18

68




























246

DONAY s338 247








250

ZAFER s 21

69

























kanaatindeyiz



70















sokmayacaktır










Yaşaması





71



























işlememiştir

72





























251

OumlZEN s1368

73


verebilecektir









olacaktır





















74



















değildir













75








varılabilir






Bu nedenle gebelik













252



76











etkilemektedir256










goumlre tespiti






254




(ET20052015) 257








77














olabilecektir

















78




























258



79


Koşulu




















259


Ankara 2007 s 1633 260














80







sayılabilmektedir







anlaşabilirler 261



Kaldı ki taraflar






husustur











81


























263




(Youmln md 281)

82








Evliliklerin






savunulmaktadır266

















265





50 268

OĞUZMANDURAL s95

83





O halde boşanma










konusu olabilir271

33 Kusurluluk











269



ZAFER s 24 272

YILMAZ s108

84


olması gerekir273


kaldırmaktadır274




olmayacaktır275




41 Teşebbuumls






42 İccediltima





273


Ankara 2007 s 61 274


ZAFER s 24 276

ZAFER s 26

85

43 İştirak

























278



86





duumlzenlenmiştir








yıldır

87













kalmasıdır








279

EROL s 2499 280

NUHOĞLU s 163

88




















devam etmektedir











281



89





Kanun koyucu aynı









21 Fiil













282


OumlZEN s 1364 284

NUHOĞLU s165

90





























oturmasına287


285

NUHOĞLU s 167 286




91


oumlrnek olarak























oluşmaz291






ZAFER s 22 289


ZAFER s 19 291

NUHOĞLU s 167

92





























292


ZAFER s 22

93

23 Kusurluluk








31 Teşebbuumls






32 İccediltima





uygulanmayacaktır




294


NUHOĞLU s170

94


uygulanacaktır296

33 İştirak














296

NUHOĞLU s171

95

SONUCcedil












getirilmiştir298
















297





96
































97




98

KAYNAKCcedilA











(ET19052015)






Konya 1991




99





İstanbul 2005











31012008)





100
























101










Buca2014





2006







102


Tezi Ankara 2010




İstanbul1971










2003








103


1976














Kaynaklanan-








ii


21 Fiil 47


23 Kusurluluk 56


31 Teşebbuumls 57

32 İccediltima 57

33 İştirak 58





1 GENEL OLARAK 65



31 Fiil 67



Yaşaması 70


Terk Edilmesi 72





Koşulu 79




33 Kusurluluk 83


41 Teşebbuumls 84

42 İccediltima 84

iii

43 İştirak 85








21 Fiil 89


23 Kusurluluk 93


31 Teşebbuumls 93

32 İccediltima 93

33 İştirak 94


SONUCcedil 95

KAYNAKCcedilA 98

iv

KISALTMALAR




Bkz Bakınız


C Cilt


Soumlzleşme


E Esas

ET Erişim Tarihi

K Karar

No Numara

RG Resmi Gazete

S Sayı

s Sayfa

t Tarih



v


YG Yargıtay




1

GİRİŞ

I










biridir




















2


kaybetmeye başlar8











zedelemiştir11





Yetişen




















3



rdquo











olmuştur17
















15


Kısım s31 16




UumlNAL s 215 19


4







sebep olmuştur




Bu


Yaşanan













20

ATALAY s35 21




s75 24
















5
































TEKİNAY s 1 29


6









vurgulanmıştır31



















30

TOROSLU s 155 31









7












etmiştir















34



(05052015) 35











8




Kanunursquonun37





TCK 231

























RG 12102004t Sayı No25611 38







(ET 29052015)

9



II




















10


















rdquo Ailenin




39





bildiri metni) s 35

11

orantılıdır42




















anlaşılacaktır44




goumlruumllmektedir






42







12











Anayasanın46


















46


13


olacaktır47






belirtilmiştir











olabilir49




olunmuştur50



47




CANSEL s407 50


14


























ibaresi yerini




51









15



Dar





TMK 142 madde59





huumlkmuumlndedir60


değildir61




ldquoAİHMrsquo e










57



Ankara 1979s112 59





Cilt 1 Sayı 1 1997 s 68 61









16





























64








17


























66








Dair Kanun 68


18










69




yeri sağlanması

















tahsis edilmesi


















kalkar







19











yer verilmiştir






















71







20











3 maddesinde taraf












ccedilocukların




da kabul etmiştir


(CEDAW)rsquonin82




76

NUHOĞLU s 40 77




11121994 t Sayı 22138) 79

NUHOĞLU s 41 80




21



taraf devletlerin












DUumlZENLEMELER





83





















İstanbul 2007 s98

22


Aile hukukuna

























391 maddede aile



86

JESCHECK s 98 87





JESCHECK s98 89




EREM s2224 93

MAJNO s 327

23




390 madde iccedilin

























ile ccedilocuklara


94

MAJNO s 326 95

ARTUK s 12 96

ARTUK s 12 97


24

son fıkrada98



duumlzenlemiştir












verilmiştir100




edilmesidir101






98



ZAFER s 8 101

NUHOĞLU s 10 102



1999 s 12-14

25























Kanunrsquoda




103




AKINTUumlRK s9 107


Ankara 1999 s 741

26












bulunmamaktadır110









Kanun koyucu bu







108

OumlZTAN s15 109




AKINTUumlRK s10 112



27
























34 Eşitlik İlkesi




114



28






Beyannamesi116



















muumlmkuumlnduumlr





MK


116






(ET19052015) 120


29



























121

AYAN s 45 122




30

























edilmiştir123



123



31








helliprdquo





















124

KACcedilAK s220 125


s33 126





32





yoktur128






















128

ŞENYUVA s 33 129




AYAN s 50 133








33






olabilmelidir135


























I Genel olarak



















34




emsal kararında140



























139





35















Bu duumlzenleme ile











143


5033 (03112014) 144

Madde 26











36




























148




AKINTUumlRK s114

37









Koca









duumlzenlemiştir








haklı sonucudur

152









1990 s 13 155

BOZOVALI s 15

38






















156





















AKINTUumlRK s 114

39














devam eder158







158















isteyebilir





40



















161























41





























ilişkindir




verilmiştir







OumlZTAN s148 166

OumlZTAN s210

42




























değildir




43














44

















11 Fail







167


45


Bu succedilun



babadır169





















168














46









etmektedir(TMK 166)

12 Hukuki Konu











13 Mağdur



Succedilun mağduru


172





NUHOĞLU s 144 175


NUHOĞLU s 148

47



olabilirler











21 Fiil














177

YILMAZ s 94 178

ZAFER s12 179


48












Doktrinde ihmalin


Failin dış


















180


s2217 181



Ankara 2012 s194 183



2012 s 337 185


49




















Ancak












Bu

186





NUHOĞLU s 148 190


OumlZEN s1366 192



s 1366

50

























ldquohellip







193

OumlZEN s1366 194

OumlZEN s1367 195


51













edilmektedir198



ldquo itiraz konusu













196

NUHOĞLU s 148 197

YILMAZ s 97 198

NUHOĞLU s 149 199


52
















Osman Paksuumlt203

ve

Tercan204


200




190-196 202


























53








getirmemektir 205






muumlmkuumlnduumlr









bakacaktır








OumlZEN s1366

54



bulunmamalıdır



























208







2014 Dergisi s18

55







verilmiştir

TCK 26 maddede211





gerekmektedir212
















211








NUHOĞLU s 154

56

23 Kusurluluk









getirmemesidir


















goumlstermiştir


214



57


31 Teşebbuumls



İşte bu





32 İccediltima








Aynı succedil









216







ERCAN s 195

58



doğacaktır221

33 İştirak









tutulur






221



OumlZEN s1370 224

ZAFER s 27

59







denilmektedir




















225




60































61






























227


( wwwkazancıcom )

62





























muumlmkuumlnduumlr

229


63









alınmıştır 230






















230



Ankara 2006 s1500

64






TCK 50 maddede













232



ZAFER s 21

65



1 GENEL OLARAK




duumlzenlenmiştir





belirtilmiştir
















235

EROL s 2499 236


Ankara 2010 s 123

66























aranmaz



Hamile

237



OumlZEN s1365 240


OumlZEN s 1364

67









31 Fiil









oluşmaz245



242

ZAFER s 12 243

OumlZEN s1365 244










ZAFER s 18

68




























246

DONAY s338 247








250

ZAFER s 21

69

























kanaatindeyiz



70















sokmayacaktır










Yaşaması





71



























işlememiştir

72





























251

OumlZEN s1368

73


verebilecektir









olacaktır





















74



















değildir













75








varılabilir






Bu nedenle gebelik













252



76











etkilemektedir256










goumlre tespiti






254




(ET20052015) 257








77














olabilecektir

















78




























258



79


Koşulu




















259


Ankara 2007 s 1633 260














80







sayılabilmektedir







anlaşabilirler 261



Kaldı ki taraflar






husustur











81


























263




(Youmln md 281)

82








Evliliklerin






savunulmaktadır266

















265





50 268

OĞUZMANDURAL s95

83





O halde boşanma










konusu olabilir271

33 Kusurluluk











269



ZAFER s 24 272

YILMAZ s108

84


olması gerekir273


kaldırmaktadır274




olmayacaktır275




41 Teşebbuumls






42 İccediltima





273


Ankara 2007 s 61 274


ZAFER s 24 276

ZAFER s 26

85

43 İştirak

























278



86





duumlzenlenmiştir








yıldır

87













kalmasıdır








279

EROL s 2499 280

NUHOĞLU s 163

88




















devam etmektedir











281



89





Kanun koyucu aynı









21 Fiil













282


OumlZEN s 1364 284

NUHOĞLU s165

90





























oturmasına287


285

NUHOĞLU s 167 286




91


oumlrnek olarak























oluşmaz291






ZAFER s 22 289


ZAFER s 19 291

NUHOĞLU s 167

92





























292


ZAFER s 22

93

23 Kusurluluk








31 Teşebbuumls






32 İccediltima





uygulanmayacaktır




294


NUHOĞLU s170

94


uygulanacaktır296

33 İştirak














296

NUHOĞLU s171

95

SONUCcedil












getirilmiştir298
















297





96
































97




98

KAYNAKCcedilA











(ET19052015)






Konya 1991




99





İstanbul 2005











31012008)





100
























101










Buca2014





2006







102


Tezi Ankara 2010




İstanbul1971










2003








103


1976














Kaynaklanan-








iii

43 İştirak 85








21 Fiil 89


23 Kusurluluk 93


31 Teşebbuumls 93

32 İccediltima 93

33 İştirak 94


SONUCcedil 95

KAYNAKCcedilA 98

iv

KISALTMALAR




Bkz Bakınız


C Cilt


Soumlzleşme


E Esas

ET Erişim Tarihi

K Karar

No Numara

RG Resmi Gazete

S Sayı

s Sayfa

t Tarih



v


YG Yargıtay




1

GİRİŞ

I










biridir




















2


kaybetmeye başlar8











zedelemiştir11





Yetişen




















3



rdquo











olmuştur17
















15


Kısım s31 16




UumlNAL s 215 19


4







sebep olmuştur




Bu


Yaşanan













20

ATALAY s35 21




s75 24
















5
































TEKİNAY s 1 29


6









vurgulanmıştır31



















30

TOROSLU s 155 31









7












etmiştir















34



(05052015) 35











8




Kanunursquonun37





TCK 231

























RG 12102004t Sayı No25611 38







(ET 29052015)

9



II




















10


















rdquo Ailenin




39





bildiri metni) s 35

11

orantılıdır42




















anlaşılacaktır44




goumlruumllmektedir






42







12











Anayasanın46


















46


13


olacaktır47






belirtilmiştir











olabilir49




olunmuştur50



47




CANSEL s407 50


14


























ibaresi yerini




51









15



Dar





TMK 142 madde59





huumlkmuumlndedir60


değildir61




ldquoAİHMrsquo e










57



Ankara 1979s112 59





Cilt 1 Sayı 1 1997 s 68 61









16





























64








17


























66








Dair Kanun 68


18










69




yeri sağlanması

















tahsis edilmesi


















kalkar







19











yer verilmiştir






















71







20











3 maddesinde taraf












ccedilocukların




da kabul etmiştir


(CEDAW)rsquonin82




76

NUHOĞLU s 40 77




11121994 t Sayı 22138) 79

NUHOĞLU s 41 80




21



taraf devletlerin












DUumlZENLEMELER





83





















İstanbul 2007 s98

22


Aile hukukuna

























391 maddede aile



86

JESCHECK s 98 87





JESCHECK s98 89




EREM s2224 93

MAJNO s 327

23




390 madde iccedilin

























ile ccedilocuklara


94

MAJNO s 326 95

ARTUK s 12 96

ARTUK s 12 97


24

son fıkrada98



duumlzenlemiştir












verilmiştir100




edilmesidir101






98



ZAFER s 8 101

NUHOĞLU s 10 102



1999 s 12-14

25























Kanunrsquoda




103




AKINTUumlRK s9 107


Ankara 1999 s 741

26












bulunmamaktadır110









Kanun koyucu bu







108

OumlZTAN s15 109




AKINTUumlRK s10 112



27
























34 Eşitlik İlkesi




114



28






Beyannamesi116



















muumlmkuumlnduumlr





MK


116






(ET19052015) 120


29



























121

AYAN s 45 122




30

























edilmiştir123



123



31








helliprdquo





















124

KACcedilAK s220 125


s33 126





32





yoktur128






















128

ŞENYUVA s 33 129




AYAN s 50 133








33






olabilmelidir135


























I Genel olarak



















34




emsal kararında140



























139





35















Bu duumlzenleme ile











143


5033 (03112014) 144

Madde 26











36




























148




AKINTUumlRK s114

37









Koca









duumlzenlemiştir








haklı sonucudur

152









1990 s 13 155

BOZOVALI s 15

38






















156





















AKINTUumlRK s 114

39














devam eder158







158















isteyebilir





40



















161























41





























ilişkindir




verilmiştir







OumlZTAN s148 166

OumlZTAN s210

42




























değildir




43














44

















11 Fail







167


45


Bu succedilun



babadır169





















168














46









etmektedir(TMK 166)

12 Hukuki Konu











13 Mağdur



Succedilun mağduru


172





NUHOĞLU s 144 175


NUHOĞLU s 148

47



olabilirler











21 Fiil














177

YILMAZ s 94 178

ZAFER s12 179


48












Doktrinde ihmalin


Failin dış


















180


s2217 181



Ankara 2012 s194 183



2012 s 337 185


49




















Ancak












Bu

186





NUHOĞLU s 148 190


OumlZEN s1366 192



s 1366

50

























ldquohellip







193

OumlZEN s1366 194

OumlZEN s1367 195


51













edilmektedir198



ldquo itiraz konusu













196

NUHOĞLU s 148 197

YILMAZ s 97 198

NUHOĞLU s 149 199


52
















Osman Paksuumlt203

ve

Tercan204


200




190-196 202


























53








getirmemektir 205






muumlmkuumlnduumlr









bakacaktır








OumlZEN s1366

54



bulunmamalıdır



























208







2014 Dergisi s18

55







verilmiştir

TCK 26 maddede211





gerekmektedir212
















211








NUHOĞLU s 154

56

23 Kusurluluk









getirmemesidir


















goumlstermiştir


214



57


31 Teşebbuumls



İşte bu





32 İccediltima








Aynı succedil









216







ERCAN s 195

58



doğacaktır221

33 İştirak









tutulur






221



OumlZEN s1370 224

ZAFER s 27

59







denilmektedir




















225




60































61






























227


( wwwkazancıcom )

62





























muumlmkuumlnduumlr

229


63









alınmıştır 230






















230



Ankara 2006 s1500

64






TCK 50 maddede













232



ZAFER s 21

65



1 GENEL OLARAK




duumlzenlenmiştir





belirtilmiştir
















235

EROL s 2499 236


Ankara 2010 s 123

66























aranmaz



Hamile

237



OumlZEN s1365 240


OumlZEN s 1364

67









31 Fiil









oluşmaz245



242

ZAFER s 12 243

OumlZEN s1365 244










ZAFER s 18

68




























246

DONAY s338 247








250

ZAFER s 21

69

























kanaatindeyiz



70















sokmayacaktır










Yaşaması





71



























işlememiştir

72





























251

OumlZEN s1368

73


verebilecektir









olacaktır





















74



















değildir













75








varılabilir






Bu nedenle gebelik













252



76











etkilemektedir256










goumlre tespiti






254




(ET20052015) 257








77














olabilecektir

















78




























258



79


Koşulu




















259


Ankara 2007 s 1633 260














80







sayılabilmektedir







anlaşabilirler 261



Kaldı ki taraflar






husustur











81


























263




(Youmln md 281)

82








Evliliklerin






savunulmaktadır266

















265





50 268

OĞUZMANDURAL s95

83





O halde boşanma










konusu olabilir271

33 Kusurluluk











269



ZAFER s 24 272

YILMAZ s108

84


olması gerekir273


kaldırmaktadır274




olmayacaktır275




41 Teşebbuumls






42 İccediltima





273


Ankara 2007 s 61 274


ZAFER s 24 276

ZAFER s 26

85

43 İştirak

























278



86





duumlzenlenmiştir








yıldır

87













kalmasıdır








279

EROL s 2499 280

NUHOĞLU s 163

88




















devam etmektedir











281



89





Kanun koyucu aynı









21 Fiil













282


OumlZEN s 1364 284

NUHOĞLU s165

90





























oturmasına287


285

NUHOĞLU s 167 286




91


oumlrnek olarak























oluşmaz291






ZAFER s 22 289


ZAFER s 19 291

NUHOĞLU s 167

92





























292


ZAFER s 22

93

23 Kusurluluk








31 Teşebbuumls






32 İccediltima





uygulanmayacaktır




294


NUHOĞLU s170

94


uygulanacaktır296

33 İştirak














296

NUHOĞLU s171

95

SONUCcedil












getirilmiştir298
















297





96
































97




98

KAYNAKCcedilA











(ET19052015)






Konya 1991




99





İstanbul 2005











31012008)





100
























101










Buca2014





2006







102


Tezi Ankara 2010




İstanbul1971










2003








103


1976














Kaynaklanan-








iv

KISALTMALAR




Bkz Bakınız


C Cilt


Soumlzleşme


E Esas

ET Erişim Tarihi

K Karar

No Numara

RG Resmi Gazete

S Sayı

s Sayfa

t Tarih



v


YG Yargıtay




1

GİRİŞ

I










biridir




















2


kaybetmeye başlar8











zedelemiştir11





Yetişen




















3



rdquo











olmuştur17
















15


Kısım s31 16




UumlNAL s 215 19


4







sebep olmuştur




Bu


Yaşanan













20

ATALAY s35 21




s75 24
















5
































TEKİNAY s 1 29


6









vurgulanmıştır31



















30

TOROSLU s 155 31









7












etmiştir















34



(05052015) 35











8




Kanunursquonun37





TCK 231

























RG 12102004t Sayı No25611 38







(ET 29052015)

9



II




















10


















rdquo Ailenin




39





bildiri metni) s 35

11

orantılıdır42




















anlaşılacaktır44




goumlruumllmektedir






42







12











Anayasanın46


















46


13


olacaktır47






belirtilmiştir











olabilir49




olunmuştur50



47




CANSEL s407 50


14


























ibaresi yerini




51









15



Dar





TMK 142 madde59





huumlkmuumlndedir60


değildir61




ldquoAİHMrsquo e










57



Ankara 1979s112 59





Cilt 1 Sayı 1 1997 s 68 61









16





























64








17


























66








Dair Kanun 68


18










69




yeri sağlanması

















tahsis edilmesi


















kalkar







19











yer verilmiştir






















71







20











3 maddesinde taraf












ccedilocukların




da kabul etmiştir


(CEDAW)rsquonin82




76

NUHOĞLU s 40 77




11121994 t Sayı 22138) 79

NUHOĞLU s 41 80




21



taraf devletlerin












DUumlZENLEMELER





83





















İstanbul 2007 s98

22


Aile hukukuna

























391 maddede aile



86

JESCHECK s 98 87





JESCHECK s98 89




EREM s2224 93

MAJNO s 327

23




390 madde iccedilin

























ile ccedilocuklara


94

MAJNO s 326 95

ARTUK s 12 96

ARTUK s 12 97


24

son fıkrada98



duumlzenlemiştir












verilmiştir100




edilmesidir101






98



ZAFER s 8 101

NUHOĞLU s 10 102



1999 s 12-14

25























Kanunrsquoda




103




AKINTUumlRK s9 107


Ankara 1999 s 741

26












bulunmamaktadır110









Kanun koyucu bu







108

OumlZTAN s15 109




AKINTUumlRK s10 112



27
























34 Eşitlik İlkesi




114



28






Beyannamesi116



















muumlmkuumlnduumlr





MK


116






(ET19052015) 120


29



























121

AYAN s 45 122




30

























edilmiştir123



123



31








helliprdquo





















124

KACcedilAK s220 125


s33 126





32





yoktur128






















128

ŞENYUVA s 33 129




AYAN s 50 133








33






olabilmelidir135


























I Genel olarak



















34




emsal kararında140



























139





35















Bu duumlzenleme ile











143


5033 (03112014) 144

Madde 26











36




























148




AKINTUumlRK s114

37









Koca









duumlzenlemiştir








haklı sonucudur

152









1990 s 13 155

BOZOVALI s 15

38






















156





















AKINTUumlRK s 114

39














devam eder158







158















isteyebilir





40



















161























41





























ilişkindir




verilmiştir







OumlZTAN s148 166

OumlZTAN s210

42




























değildir




43














44

















11 Fail







167


45


Bu succedilun



babadır169





















168














46









etmektedir(TMK 166)

12 Hukuki Konu











13 Mağdur



Succedilun mağduru


172





NUHOĞLU s 144 175


NUHOĞLU s 148

47



olabilirler











21 Fiil














177

YILMAZ s 94 178

ZAFER s12 179


48












Doktrinde ihmalin


Failin dış


















180


s2217 181



Ankara 2012 s194 183



2012 s 337 185


49




















Ancak












Bu

186





NUHOĞLU s 148 190


OumlZEN s1366 192



s 1366

50

























ldquohellip







193

OumlZEN s1366 194

OumlZEN s1367 195


51













edilmektedir198



ldquo itiraz konusu













196

NUHOĞLU s 148 197

YILMAZ s 97 198

NUHOĞLU s 149 199


52
















Osman Paksuumlt203

ve

Tercan204


200




190-196 202


























53








getirmemektir 205






muumlmkuumlnduumlr









bakacaktır








OumlZEN s1366

54



bulunmamalıdır



























208







2014 Dergisi s18

55







verilmiştir

TCK 26 maddede211





gerekmektedir212
















211








NUHOĞLU s 154

56

23 Kusurluluk









getirmemesidir


















goumlstermiştir


214



57


31 Teşebbuumls



İşte bu





32 İccediltima








Aynı succedil









216







ERCAN s 195

58



doğacaktır221

33 İştirak









tutulur






221



OumlZEN s1370 224

ZAFER s 27

59







denilmektedir




















225




60































61






























227


( wwwkazancıcom )

62





























muumlmkuumlnduumlr

229


63









alınmıştır 230






















230



Ankara 2006 s1500

64






TCK 50 maddede













232



ZAFER s 21

65



1 GENEL OLARAK




duumlzenlenmiştir





belirtilmiştir
















235

EROL s 2499 236


Ankara 2010 s 123

66























aranmaz



Hamile

237



OumlZEN s1365 240


OumlZEN s 1364

67









31 Fiil









oluşmaz245



242

ZAFER s 12 243

OumlZEN s1365 244










ZAFER s 18

68




























246

DONAY s338 247








250

ZAFER s 21

69

























kanaatindeyiz



70















sokmayacaktır










Yaşaması





71



























işlememiştir

72





























251

OumlZEN s1368

73


verebilecektir









olacaktır





















74



















değildir













75








varılabilir






Bu nedenle gebelik













252



76











etkilemektedir256










goumlre tespiti






254




(ET20052015) 257








77














olabilecektir

















78




























258



79


Koşulu




















259


Ankara 2007 s 1633 260














80







sayılabilmektedir







anlaşabilirler 261



Kaldı ki taraflar






husustur











81


























263




(Youmln md 281)

82








Evliliklerin






savunulmaktadır266

















265





50 268

OĞUZMANDURAL s95

83





O halde boşanma










konusu olabilir271

33 Kusurluluk











269



ZAFER s 24 272

YILMAZ s108

84


olması gerekir273


kaldırmaktadır274




olmayacaktır275




41 Teşebbuumls






42 İccediltima





273


Ankara 2007 s 61 274


ZAFER s 24 276

ZAFER s 26

85

43 İştirak

























278



86





duumlzenlenmiştir








yıldır

87













kalmasıdır








279

EROL s 2499 280

NUHOĞLU s 163

88




















devam etmektedir











281



89





Kanun koyucu aynı









21 Fiil













282


OumlZEN s 1364 284

NUHOĞLU s165

90





























oturmasına287


285

NUHOĞLU s 167 286




91


oumlrnek olarak























oluşmaz291






ZAFER s 22 289


ZAFER s 19 291

NUHOĞLU s 167

92





























292


ZAFER s 22

93

23 Kusurluluk








31 Teşebbuumls






32 İccediltima





uygulanmayacaktır




294


NUHOĞLU s170

94


uygulanacaktır296

33 İştirak














296

NUHOĞLU s171

95

SONUCcedil












getirilmiştir298
















297





96
































97




98

KAYNAKCcedilA











(ET19052015)






Konya 1991




99





İstanbul 2005











31012008)





100
























101










Buca2014





2006







102


Tezi Ankara 2010




İstanbul1971










2003








103


1976














Kaynaklanan-








v


YG Yargıtay




1

GİRİŞ

I










biridir




















2


kaybetmeye başlar8











zedelemiştir11





Yetişen




















3



rdquo











olmuştur17
















15


Kısım s31 16




UumlNAL s 215 19


4







sebep olmuştur




Bu


Yaşanan













20

ATALAY s35 21




s75 24
















5
































TEKİNAY s 1 29


6









vurgulanmıştır31



















30

TOROSLU s 155 31









7












etmiştir















34



(05052015) 35











8




Kanunursquonun37





TCK 231

























RG 12102004t Sayı No25611 38







(ET 29052015)

9



II




















10


















rdquo Ailenin




39





bildiri metni) s 35

11

orantılıdır42




















anlaşılacaktır44




goumlruumllmektedir






42







12











Anayasanın46


















46


13


olacaktır47






belirtilmiştir











olabilir49




olunmuştur50



47




CANSEL s407 50


14


























ibaresi yerini




51









15



Dar





TMK 142 madde59





huumlkmuumlndedir60


değildir61




ldquoAİHMrsquo e










57



Ankara 1979s112 59





Cilt 1 Sayı 1 1997 s 68 61









16





























64








17


























66








Dair Kanun 68


18










69




yeri sağlanması

















tahsis edilmesi


















kalkar







19











yer verilmiştir






















71







20











3 maddesinde taraf












ccedilocukların




da kabul etmiştir


(CEDAW)rsquonin82




76

NUHOĞLU s 40 77




11121994 t Sayı 22138) 79

NUHOĞLU s 41 80




21



taraf devletlerin












DUumlZENLEMELER





83





















İstanbul 2007 s98

22


Aile hukukuna

























391 maddede aile



86

JESCHECK s 98 87





JESCHECK s98 89




EREM s2224 93

MAJNO s 327

23




390 madde iccedilin

























ile ccedilocuklara


94

MAJNO s 326 95

ARTUK s 12 96

ARTUK s 12 97


24

son fıkrada98



duumlzenlemiştir












verilmiştir100




edilmesidir101






98



ZAFER s 8 101

NUHOĞLU s 10 102



1999 s 12-14

25























Kanunrsquoda




103




AKINTUumlRK s9 107


Ankara 1999 s 741

26












bulunmamaktadır110









Kanun koyucu bu







108

OumlZTAN s15 109




AKINTUumlRK s10 112



27
























34 Eşitlik İlkesi




114



28






Beyannamesi116



















muumlmkuumlnduumlr





MK


116






(ET19052015) 120


29



























121

AYAN s 45 122




30

























edilmiştir123



123



31








helliprdquo





















124

KACcedilAK s220 125


s33 126





32





yoktur128






















128

ŞENYUVA s 33 129




AYAN s 50 133








33






olabilmelidir135


























I Genel olarak



















34




emsal kararında140



























139





35















Bu duumlzenleme ile











143


5033 (03112014) 144

Madde 26











36




























148




AKINTUumlRK s114

37









Koca









duumlzenlemiştir








haklı sonucudur

152









1990 s 13 155

BOZOVALI s 15

38






















156





















AKINTUumlRK s 114

39














devam eder158







158















isteyebilir





40



















161























41





























ilişkindir




verilmiştir







OumlZTAN s148 166

OumlZTAN s210

42




























değildir




43














44

















11 Fail







167


45


Bu succedilun



babadır169





















168














46









etmektedir(TMK 166)

12 Hukuki Konu











13 Mağdur



Succedilun mağduru


172





NUHOĞLU s 144 175


NUHOĞLU s 148

47



olabilirler











21 Fiil














177

YILMAZ s 94 178

ZAFER s12 179


48












Doktrinde ihmalin


Failin dış


















180


s2217 181



Ankara 2012 s194 183



2012 s 337 185


49




















Ancak












Bu

186





NUHOĞLU s 148 190


OumlZEN s1366 192



s 1366

50

























ldquohellip







193

OumlZEN s1366 194

OumlZEN s1367 195


51













edilmektedir198



ldquo itiraz konusu













196

NUHOĞLU s 148 197

YILMAZ s 97 198

NUHOĞLU s 149 199


52
















Osman Paksuumlt203

ve

Tercan204


200




190-196 202


























53








getirmemektir 205






muumlmkuumlnduumlr









bakacaktır








OumlZEN s1366

54



bulunmamalıdır



























208







2014 Dergisi s18

55







verilmiştir

TCK 26 maddede211





gerekmektedir212
















211








NUHOĞLU s 154

56

23 Kusurluluk









getirmemesidir


















goumlstermiştir


214



57


31 Teşebbuumls



İşte bu





32 İccediltima








Aynı succedil









216







ERCAN s 195

58



doğacaktır221

33 İştirak









tutulur






221



OumlZEN s1370 224

ZAFER s 27

59







denilmektedir




















225




60































61






























227


( wwwkazancıcom )

62





























muumlmkuumlnduumlr

229


63









alınmıştır 230






















230



Ankara 2006 s1500

64






TCK 50 maddede













232



ZAFER s 21

65



1 GENEL OLARAK




duumlzenlenmiştir





belirtilmiştir
















235

EROL s 2499 236


Ankara 2010 s 123

66























aranmaz



Hamile

237



OumlZEN s1365 240


OumlZEN s 1364

67









31 Fiil









oluşmaz245



242

ZAFER s 12 243

OumlZEN s1365 244










ZAFER s 18

68




























246

DONAY s338 247








250

ZAFER s 21

69

























kanaatindeyiz



70















sokmayacaktır










Yaşaması





71



























işlememiştir

72





























251

OumlZEN s1368

73


verebilecektir









olacaktır





















74



















değildir













75








varılabilir






Bu nedenle gebelik













252



76











etkilemektedir256










goumlre tespiti






254




(ET20052015) 257








77














olabilecektir

















78




























258



79


Koşulu




















259


Ankara 2007 s 1633 260














80







sayılabilmektedir







anlaşabilirler 261



Kaldı ki taraflar






husustur











81


























263




(Youmln md 281)

82








Evliliklerin






savunulmaktadır266

















265





50 268

OĞUZMANDURAL s95

83





O halde boşanma










konusu olabilir271

33 Kusurluluk











269



ZAFER s 24 272

YILMAZ s108

84


olması gerekir273


kaldırmaktadır274




olmayacaktır275




41 Teşebbuumls






42 İccediltima





273


Ankara 2007 s 61 274


ZAFER s 24 276

ZAFER s 26

85

43 İştirak

























278



86





duumlzenlenmiştir








yıldır

87













kalmasıdır








279

EROL s 2499 280

NUHOĞLU s 163

88




















devam etmektedir











281



89





Kanun koyucu aynı









21 Fiil













282


OumlZEN s 1364 284

NUHOĞLU s165

90





























oturmasına287


285

NUHOĞLU s 167 286




91


oumlrnek olarak























oluşmaz291






ZAFER s 22 289


ZAFER s 19 291

NUHOĞLU s 167

92





























292


ZAFER s 22

93

23 Kusurluluk








31 Teşebbuumls






32 İccediltima





uygulanmayacaktır




294


NUHOĞLU s170

94


uygulanacaktır296

33 İştirak














296

NUHOĞLU s171

95

SONUCcedil












getirilmiştir298
















297





96
































97




98

KAYNAKCcedilA











(ET19052015)






Konya 1991




99





İstanbul 2005











31012008)





100
























101










Buca2014





2006







102


Tezi Ankara 2010




İstanbul1971










2003








103


1976














Kaynaklanan-








Documents

TÜRK CEZA KANUNUNDA AİLE HUKUKUNDAN KAYNAKLANAN