LAZAR LAGIN

Truyện thiếu nhi song ngữ Anh-Việt

SÀI GÒN - NĂM 2014

LAZAR LAGIN

Biligual children’s book

SAIGON – 2014

TÁC GIẢ CUỐN “ÔNG GIÀ KHỐT TA BÍT”

viết bằng tiếng Nga

Lazar Yosifovych Lagin

Lazar Lagin là bút danh của Lazar Iosifovich Ginzburg. Ông là

một nhà văn, nhà thơ, nhà biên kịch hoạt hình nổi tiếng, được

đánh giá là một đại diện hàng đầu của văn học trào phúng và

văn học thiếu nhi Liên Xô.

Sinh: 04 tháng Mười hai, 1903, Vitebsk, Belarus

Mât: 04 tháng Sáu, 1979, Moskva, Nga

DỊCH GIẢ CUỐN “ÔNG GIÀ KHỐT TA BÍT”

từ tiếng Nga ra tiếng Việt

Minh Đăng Khánh Minh Đăng Khánh, bút danh của Trần Đăng Thái, sinh năm

1941 tại thành phố Vinh. Bản dịch tác phẩm Ông già Khốt ta

bít (tác giả: L. Laghin) được NXB Măng Non (tiền thân của

NXB Trẻ TP.HCM) năm 1984, NXB Thuận Hóa (Huế) năm

1985, NXB Cầu Vồng (Matxcơva) hợp tác với NXB Kim

Đồng tái bản năm 1990 và NXB Văn Học năm 2012. Ông mât

ngày 10 tháng bảy, 2011, thọ 71 tuổi.

DỊCH GIẢ CUỐN “ÔNG GIÀ KHỐT TA BÍT”

từ tiếng Nga ra tiếng Anh

(chưa tìm thấy tư liệu cá nhân Fainna Solasko)

LỜI NGƯỜI BIÊN TẬP

Hiện nay, nhiều học sinh Việt Nam học ngoại ngữ chính là tiếng Anh, thậm chí bắt đầu từ lớp 1. Truyện “Ông già Khốt ta

bít” do nhà văn Liên Xô viết cách đây đã lâu là dành cho các cháu thiếu nhi, dựa trên cơ sở cuốn truyện nổi tiếng thế giới

“Nghìn lẻ một đêm” mà phóng tác ra một truyện xảy ra tại Nga, trước kia thuộc Liên bang Xô viết, gọi tắt là Liên Xô.

Thế hệ thiếu nhi kể cả người lớn ở phía Bắc vĩ tuyến 17 trước năm 1975 khá quen thuộc với truyện “Ông già Khốt ta bít”

của nhà văn Laghin đã được dịch ra tiếng Việt từ nguyên bản tiếng Nga. Truyện này còn được dựng thành phim và được chiếu

rộng rãi, thu hút sự thích thú và ngưỡng mộ của bao nhiêu người nhât là các cháu thiếu nhi ở miền Bắc khi đó.

Thế hệ thiếu nhi cả nước hiện nay không biết đến ông già Khốt ta bít nhiều như xưa mặc dù các nhà xuât bản đã in và

phát hành trở lại trong cả nước như Măng Non (tiền thân của nhà xuât bản Trẻ TP.HCM năm 1984), Thuận Hóa (Huế) năm

1985, Cầu Vồng (Matxcơva) hợp tác với NXB Kim Đồng tái bản năm 1990 và gần đây nhât là nhà xuât bản Văn học năm 2012.

Tư năm 2009 đến 2013, tôi người biên tập cuốn này có viết, in và phát hành chủ yếu ở các tỉnh miền Nam các cuốn “Ông

già Khốt ta bít đến Việt Nam” năm 2009, “Ông già Khốt ta bít trở lại Việt Nam” năm 2010, “Ông già Khốt ta bít cùng cậu Vôn

ca sang thăm Việt Nam” năm 2011, ba cuốn này do nhà xuât bản Văn Nghệ câp phép và “Những chú chim phóng sinh” năm

2013 do nhà xuât bản Hội nhà văn câp phép. Tôi, tác giả bốn cuốn truyện ngắn ây nói về “Ông già Khốt ta bít” nghĩ rằng nếu

bạn nào đã từng đọc cuốn truyện dịch “Ông già Khốt ta bít” từ bản gốc tiếng Nga của L. Laghin nếu tiếp tục đọc các cuốn

truyện ngắn nói về ông già Khốt ta bít của tôi chắc chắn sẽ thây thêm nhiều điều thú vị mà ông già Khốt ta bít đã đem lại cho

chúng ta, những thiếu nhi và người lớn đã từng là thiếu nhi của Việt Nam.

Cũng nhằm mục đích giới thiệu tác phẩm gạo cội của nhà văn quá cố Laghin qua cuốn song ngữ, tôi đã mạo muội đưa

cuốn truyện đã dịch từ tiếng Nga sang tiếng Anh của nhà văn Fainna Solasko và dịch từ tiếng Nga ra tiếng Việt của nhà văn

Minh Đăng Khánh. Do muốn theo sát tiếng Anh nên bản dịch ra tiếng Việt được tôi phỏng tác (xin lỗi gia đình dịch giả MĐK)

và bỏ những đoạn tiếng Việt mà Fainna Solasko đã bỏ trong bản tiếng Anh do nội dung có tính chât kỳ thị chứ không hoàn toàn

theo nguyên bản dịch gốc của Minh Đăng Khánh. Tôi đang có kế hoạch gộp bốn cuốn truyện ngắn nói về ông già Khốt ta bít

thành một tập dày lây tên là “Những mẩu chuyện về ông già Khốt ta bít tại Việt Nam”. Các bạn nhỏ hãy chờ xem nhé !

NGUYỄN VĂN LÂN

Старик Хоттабыч (Старый джин Хоттабыч) Лазарь Лагин

The Old Genie Hottabych Translated from the Russian by Fainna Solasko

The amusing and fascinating children’s book is often called the

Russian “Thousand and One Nights”

Who is the Old Genie Hottabych?

This is what the author has to say of him. “In one of

Scheherezade’s tales I red of the Fisherman who found o cooper

vessel in his net. In the vessel was a mighty Genie – a magician

whi had been imprisoned in the bottle for nearly two thousand

years. The Genie had sworn to make the one who freed him rich,

powerful and happy.

“But what if such a Genie suddenly came to life in the Soviet

Union, in Moscow? I tried to imagine what would have happened

if a very ordinary Russian boy had freed hom from the vessel.

“And imagine, I suddenly discovered that a schoolboy named

Volka Kostylkov, the very same Volka who used to live on Three

Ponds Street, you know, the best diver at summer camp last

year...On second thought, I believe we had better begin from the

beginning ...”

A MOST UNUSUAL MORNING

At 7:32 a.m. a merry sun-spot slipped through a hole in the

curtain and settled on the nose of Volka Kostylkov, a 6th-grade

pupil. Volka sneezed and woke up.

Just then, he heard his mother say in the next room:

"Don't rush, Alyosha. Let the child sleep a bit longer, he has

an exam today."

Volka winced. When, oh when, would his mother stop calling

him a child?

Старик Хоттабыч (Старый джин Хоттабыч) Лазарь Лагин

Ông già Khốt ta bít Dịch từ tiếng Nga sang tiếng Việt : Minh Đăng Khánh

Cuốn sách thiếu nhi vui và hâp dẫn được người Nga thường gọi

là "Nghìn lẻ một đêm" .

Ông già Khốttabít là ai?

Đây là những gì tác giả đã nói về ông: "Trong những chuyện kể

của Scheherezade tôi đã đọc Người đánh cá, người này đã tìm

thây một chiếc bình đồng trong lưới của mình. Trong bình có

một vị thần hùng mạnh - một nhà ảo thuật đã bị giam giữ gần hai

ngàn năm. Vị thần đã thề sẽ làm cho người nào giải thoát được

ông sẽ trở nên giàu có, mạnh mẽ và hạnh phúc.

”Nhưng nếu một vị thần như thế đột nhiên đến sống ở Liên Xô,

tại Moscow thì sao? Tôi cố tưởng tượng những gì sẽ xảy ra nếu

một em bé Nga rât bình thường đã giải thoát ông ta khỏi bình.

"Và hãy tưởng tượng, tôi đột nhiên phát hiện ra rằng một cậu

học sinh tên là Volka Kostylkov, cái tên Volka rât giống người

đã từng sống trên đường Ba Ao, các bạn biết đây, chính là chú bé

lặn tốt nhât ở trại hè năm ngoái .... Nhưng tốt hơn hết, các bạn

hãy để cho tôi kể lại mọi chuyện theo thú tự..... "

BUỔI SÁNG BẤT THƯỜNG

Bảy giờ ba mươi phút sáng, một tia nắng rực rỡ chui qua cái lỗ

nhỏ xíu ở tâm mành và rọi vào đúng mũi cậu học sinh lớp 6

Vônca Côxtưncốp. Vônca hắt xì hơi và thức dậy.

Đúng lúc ây, hắn nghe tiếng nói của mẹ từ buồng gần bên:

“Chẳng cần gì phải vội, anh Aliôsa ạ. Cứ để cho cu con ngủ

thêm chút nữa đã. Hôm nay, con nó phải đi thi đây.”

Vônca nhăn mặt. Đến bao giờ mẹ mới thôi gọi nó là “cu con”

đây

2

"Nonsense!" he could hear his father answer. "The boy's nearly thirteen. He might as well get up and help us pack. Before you know it, this child of yours will be using a razor." How could he have forgotten about the packing! Volka threw off the blankets and dressed hurriedly. How could he ever have forgotten such a day! This was the day the Kostylkov family was moving to a different apartment in a new six-storey house. Most of their belongings had been packed the night before. Mother and Grandma had packed the dishes in a little tin tub that once, very long ago, they had bathed Volka in. His father had rolled up his sleeves and, with a mouthful of nails, just like a shoemaker, had spent the evening hammering down the lids on crates of books. Then they had all argued as to the best place to put the things so as to have them handy when the truck arrived in the morning. Then they had their tea on an uncovered table-as on a march. Then they decided their heads would be clearer after a good night's sleep and they all went to bed. In a word, there was just no explaining how he could have ever forgotten that this was the morning they, were moving to a new apartment. The movers barged in before breakfast was quite over. The first thing they did was to open wide both halves of the door and ask in loud voices, "Well, can we begin?" "Yes, please do," both Mother and Grandma answered and began to bustle about. Volka marched downstairs, solemnly carrying the sofa pillows to the waiting truck. "Are you moving?" a boy from next door asked. "Yes," Volka answered indifferently, as though he was used to moving from one apartment to another every week and there was nothing very special about it. The janitor, Stepanych, walked over, slowly rolled a cigarette and began an unhurried conversation as one grown-up talk to another. The boy felt dizzy with pride and happiness. He gathered his courage and invited Stepanych to visit them at their new home. The janitor said, "With pleasure."

“Em nói vớ vẩn gì thế?” hắn có thể nghe bố trả lời “Chàng trai

của chúng ta sắp 13 tuổi rồi. Cứ để cho con nó dậy và giúp thu

xếp đồ đạc. Con nó sắp dùng dao cạo râu rồi mà em vẫn cứ “cu

con”.

Thu xếp đồ đạc! Làm sao Vônca lại có thể quên bẵng mât chuyện

đó nhỉ!

Vônca liền tung chăn và vội vã mặc quần dài. Làm sao lại có thể

quên được một cái ngày như thế!

Hôm nay, gia đình Côxtưncốp dọn đến căn nhà mới ở một ngôi

nhà 5 tầng mới xây. Ngay từ hôm trước, gần như tât cả đồ đạc đã

được đóng gói, chằng buộc. Mẹ và bà nội đã xếp bát đĩa vào cái

chậu tắm mà xưa kia họ đã từng tắm cho bé Vônca. Còn bố, sau

khi xắn tay áo và ngậm đầy một mồm đinh như ông thợ giày, đã

đóng chặt những thùng đựng sách.

Sau đó, cả nhà bàn xem nên chât đồ đạc ở đâu để sáng mai đưa ra

xe cho tiện. Rồi mọi người uống trà theo kiểu dã chiến, bên chiếc

bàn không trải khăn. Cuối cùng, họ quyết định rằng buổi sáng sẽ

sáng suốt hơn buổi tối và đi ngủ.

Nói tóm lại, không tài nào hiểu nổi làm sao Vônca lại có thể quên

mât chuyện sáng hôm nay sẽ dọn đến căn nhà mới...

Chưa kịp uống xong nước trà thì các bác công nhân khuân vác đã

bước thình thịch vào. Việc đầu tiên là họ mở toang cả hai cánh

cửa và với giọng oang oang hỏi “ Có thể bắt đầu được chưa? “

“ Xin cứ việc! “ Mẹ và bà cùng trả lời một lúc rồi cuống cả lên.

Vônca thận trọng khuân cái gối dài và cái tựa lưng ở đivăng ra

chiếc xe tải 3 tân có mui đang đậu ngoài đường.

“Nhà cậu dọn đi à? “ một chú bé hàng xóm hỏi Vônca.

“Dọn quá đi chứ!” Vônca khinh khỉnh trả lời, làm ra vẻ như

tuần nào nó cũng dọn nhà và đối với nó chuyện đó chẳng có gì là

lạ cả.

Bác quét sân Xtêpanứt bước đến gần, trầm ngâm vân một điếu

thuốc và bác bắt chuyện nghiêm chỉnh với Vônca như với một

người ngang hàng. Chú bé hơi choáng váng vì kiêu hãnh và sung

sướng. Nó thu hết can đảm và mời bác Xtêpanứt đến thăm nhà

mới của mình. Bác quét sân nói: “Tôi rât lây làm vui lòng”.

3

A serious, important, man-to-man conversation was beginning,

when all at once Volka's mother's voice came through the open

window:

"Volka! Volka! Where can that awful child be?" Volka raced

up to the strangely large and empty apartment in which shreds

of old newspapers and old medicine bottles were lying forlornly

about the floor.

"At last!" his mother said. "Take your precious aquarium and

get right into the truck. I want you to sit on the sofa and hold the

aquarium on your lap. There's no other place for it. But be sure

the water doesn't splash on the sofa."

It's really strange, the way parents worry when they're moving

to a new apartment.

THE STRANGE VESSEL

Well, the truck finally choked exhaustedly and stopped

at the attractive entrance of Volka's new house. The movers

quickly carried everything upstairs and soon were gone.

Volka's father opened a few crates and said, "We'll do the rest

in the evening." Then he left for the factory.

Mother and Grandma began unpacking the pots and pans,

while Volka decided to run down to the river nearby. His father

had warned him not to go swimming without him, because the

river was very deep, but Volka soon found an excuse: "I have to

go in for a dip to clear my head. How can I take an exam with a

fuzzy brain!"

It's wonderful, the way Volka was always able to think of

an excuse when he was about to do something he was not

allowed to do.

How convenient it is to have a river near your house! Volka

told his mother he'd go sit on the bank and study his geography.

And he really and truly intended to spend about ten minutes

leafing through the text-book. However, he got undressed and

jumped into the water the minute he reached the river. It was

still early, and there was not a soul on the bank. This had its

Nói tóm lại, cuộc nói chuyện nghiêm chỉnh và tốt đẹp giữa hai

người đàn ông đang tiếp diễn thì từ trong căn nhà bỗng vang lên

tiếng gọi của mẹ:

“Vônca! Vônca! Thằng cu con khó chịu ây đã biến đâu mât

rồi?” Vônca chạy vội vào căn nhà trống rỗng, rộng rãi một cách

lạ thường, trong đó nằm bừa bộn trợ trọi những mảnh báo cũ và

những chai đựng thuốc trống không.

“Có thế chứ!” mẹ nói “Con bê cái bể nuôi cá trứ danh của con đi

và trèo ngay lên xe. Con sẽ ngồi ở chiếc đivăng trên ây và ôm lây

cái bể. Chẳng còn chỗ nào mà để cái bể ây cả. Nhưng coi chừng,

đừng để nước sánh ra đivăng đây nhé!”

Chẳng hiểu tại sao bố mẹ lại cứ cuống lên như thế lúc dọn đến

nhà mới

CÁI BÌNH BÍ MẬT

Thế rồi chiếc xe tải, xịt khói và thở phì phò mệt mỏi, đã đỗ lại

trước cổng khu nhà mới của Vônca. Mây bác công nhân nhanh

chóng chuyển đồ đạc vào nhà, rồi lên xe đi.

Sau khi mở một cách vât vả những thùng đựng, bố nói “Những

thứ còn lại, sẽ xếp đặt nốt khi đi làm về”. Và bố đến nhà máy.

Mẹ cùng với bà bắt đầu lây nồi niêu bát đĩa ra, còn Vônca thì

quyết định chạy ra sông một lát. Quả là bố đã câm Vônca không

được ra sông tắm mà không có bố đi cùng vì sông ở đây rât sâu,

nhưng Vônca đã nhanh chóng tìm được cách bào chữa cho mình

“Ta cần phải đi tắm để cho đầu óc được thảnh thơi. Làm sao ta

lại có thể đi thi với cái đầu óc bí rì rì được! ”

Thật là lạ, bao giờ Vônca cũng biết nghĩ ra cách bào chữa khi cu

cậu định làm những việc bị câm đoán! ...

Có một con sông ở gần nhà quả là hết sức tiện lợi. Vônca nói với

mẹ rằng nó đi ra bờ sông để học bài địa lý. Và quả thực nó đã

định lật các trang sách giáo khoa chừng mươi phút. Nhưng lúc

chạy đến bờ sông, không chậm một phút, hắn cởi quần áo và lao

xuống nước. Trên bờ không có một bóng người. Điều này vừa

hay lại vừa dở. Hay vì chẳng ai có thể ngăn cản Vônca tha hồ

vùng vẫy. Dở là vì không ai có dịp thích thú xem nó bơi đẹp,

4

good and bad points. It was nice, because no one could stop him

from swimming as much as he liked. It was bad, because there

was no one to admire what a good swimmer and especially

what an extraordinary diver he was.

Volka swam and dived until he became blue. Finally, he

realized he had had enough. He was ready to climb out when he

suddenly changed his mind and decided to dive into the clear

water one last time.

As he was about to come up for air, his hand hit a long hard

object on the bottom. He grabbed it and surfaced near the

shore, holding a strange-looking slippery, moss-covered clay

vessel. It resembled an ancient type of Greek vase called an

amphora. The neck was sealed tightly with a green substance

and what looked like a seal was imprinted on top.

Volka weighed the vessel in his hand. It was very heavy. He

caught his breath.

A treasure! An ancient treasure of great scientific value!

How wonderful!

He dressed quickly and dashed home to open it in the

privacy of his room.

As he ran along, he could visualize the notice which would

certainly appear in all the papers the next morning. He even

thought of a heading: "A Pioneer Aids Science."

"Yesterday, a pioneer named Vladimir Kostylkov came to

his district militia station and handed the officer on duty a

treasure consisting of antique gold objects which he found on

the bottom of the river, in a very deep place. The treasure has

been handed over to the Historical Museum. According to

reliable sources, Vladimir Kostylkov is an excellent diver."

Volka slipped by the kitchen, where his mother was cooking

dinner. He dashed into his room, nearly breaking his leg as he

stumbled on a chandelier lying on the floor. It was Grandma's

famous chandelier. Very long ago, before the Revolution, his

deceased grandfather had converted it from a hanging oil

lamp. Grandma would not part with it for anything in the world,

nhẹ nhàng ra sao và đặc biệt nó lặn giỏi như thế nào.

Vônca bơi và lặn cho đến khi mệt lả. Bây giờ, nó cho rằng thế là

đủ. Đã trèo hẳn lên bờ rồi, nhưng chợt nghĩ lại và quyết định lặn

thêm một lần nữa, xuống chỗ nước trong veo mát rượi, ánh nắng

ban trưa rực rỡ rọi tới tận đáy.

Đúng vào lúc Vônca đã tính ngoi lên mặt nước, tay nó bỗng

chạm phải một vật gì đó thuồng thuồng ở dưới đáy sông. Vônca

vớ luôn vật ây và ngoi lên ở ngay cạnh bờ. Trong tay nó là một

cái bình gốm phủ rêu nhầy nhụa, hình thù nom rât lạ. Có lẽ

Vônca đã mò được một cái bình cổ. Miệng bình được trám chặt

bằng một chât nhựa màu xanh lá cây, trên đó có đóng một cái gì

trông tựa như dâu ân.

Vônca ước lượng sức nặng của cái bình. Cái bình khá nặng, và

Vônca đứng ngây người.

Một kho báu! Một kho báu chứa những vật cổ xưa có ý nghĩa lớn

lao về mặt khoa học!... Tuyệt quá!

Mặc vội quần áo, Vônca lao nhanh về nhà để mở bình ra ở một

cái xó vắng vẻ.

Trên đuờng chạy về nhà, trong đầu Vônca đã kịp hình thành một

cái tin sáng mai nhât định sẽ xuât hiện trên tât cả các báo. Thậm

chí, nó còn nghĩ cho cái tin đó một đầu đề: “Em thiếu niên tiền

phong giúp ích cho khoa học”. Nội dung tin đó như sau:

“Hôm qua, em thiếu niên tiền phong Vlađimia Côxtưncốp đã đến

đồn cảnh sát N. và trao cho người trực ban một kho báu gồm

những vật hiếm cổ xưa bằng vàng mà em đã tìm thây dưới đáy

sông, tại một nơi rât sâu. Kho báu đã được các đồng chí cảnh sát

chuyển cho Viện Bảo tàng Lịch sử. Theo những nguồn tin đáng

tin cậy, Vlađimia Côxtưncốp là một tay lặn tài ba”.

Lén qua nhà bếp, nơi mẹ dang chuẩn bị bữa ăn trưa, Vônca lao

vào phòng nhanh đến nỗi suýt nữa thì gãy cả chân: nó vâp phải

cây đèn chùm chưa kịp treo lên. Đó là cây đèn chùm trứ danh của

bà. Xưa kia, từ hồi trước cách mạng, ông nội quá cố đã tự tay sửa

chiếc đèn dầu thành cây đèn chùm. Đó là vật kỷ niệm của ông mà

5

because it was a treasured memory of Grandfather. Since it was

not elegant enough to be hung in the dining room, they

decided to hang it in Volka's room. That is why a huge iron hook

had been screwed into the ceiling.

Volka rubbed his sore knee, locked the door, took his penknife

from his pocket and, trembling from excitement, scraped the seal

off the bottle.

The room immediately filled with choking black smoke, while a

noiseless explosion of great force threw him up to the ceiling,

where he remained suspended from the hook by the seat of his

pants.

THE OLD GENIE

While Volka was swaying back and forth on the hook,

trying to understand what had happened, the smoke began to

clear. Suddenly, he realized there was someone else in the

room besides himself. It was a skinny, sunburnt old man with a

beard down to his waist and dressed in an elegant turban, a

white coat of fine wool richly embroidered in silver and gold,

gleaming white silk puffed trousers and petal pink morocco

slippers with upturned toes.

"Hachoo!" the old man sneezed loudly and prostrated

himself. "I greet you, 0 Wonderful and Wise Youth!"

Volka shut his eyes tight and then opened them again. No,

he was not seeing things. The amazing old man was still there.

Kneeling and rubbing his hands, he stared at the furnishings of

Volka's room with lively, shrewd eyes, as if it were all

goodness-knows what sort of a miracle.

"Where did you come from?" Volka inquired cautiously,

swaying back and forth under the ceiling like a pendulum.

"Are you... from an amateur troupe?"

"Oh, no, my young lord," the old man replied grandly,

though he remained in the same uncomfortable pose and

continued to sneeze. "I am not from the strange country of

Anamateur Troupe you mentioned. I come from this most

không bao giờ bà rời xa nó. Vì treo nó ở phòng ăn không được

đẹp lắm nên mới dự định treo nó ở chính cái phòng mà Vônca

vừa lẻn vào. Một cái móc sắt to tiếng đã được đóng trên trần để

treo cây đèn chùm đó.

Vừa xoa chỗ đầu gối bị bầm, Vônca vừa khóa trái cửa lại. Sau

đó, nó móc trong túi ra một con dao nhíp và run run vì hồi hộp,

nó cạy cái dâu ân ở miệng bình.

Đúng lúc ây, cả căn phòng bỗng mịt mù khói đen hăng hắc, rồi

một cái gì đó tựa một vụ nổ không phát ra tiếng đã hât tung

Vônca lên trần nhà và nó bị mắc quần vào đúng cái móc định

dùng để treo cây đèn chùm của bà nội.

ÔNG THẦN GIÀ

Trong lúc Vônca đu đưa trên cái móc, cố tìm hiểu xem chuyện gì

đã xảy ra, thì đám khói tan đi đôi chút và Vônca bỗng phát hiện

rằng ở trong phòng, ngoài nó ra, còn một người nữa. Đó là một

ông già nhỏ nhắn, gầy nhom, nước da ngăm ngăm, râu dài đến

tận thắt lưng, đầu đội khăn xếp rât đẹp, mặc chiếc áo dài len

mỏng màu trắng (trên áo có thêu những đường chỉ bằng vàng,

bằng bạc rât sang trọng) và chiếc quần lụa ống rộng trắng tinh, đi

đôi giày da dê thuộc màu hồng nhạt có mũi vểnh cao.

“Hắt xì!” ông già hắt hơi đến váng óc và phủ phục “Xin chào

cậu, hỡi cậu thiếu niên xinh đẹp và thông minh! “

Vônca nheo mắt rồi lại mở mắt ra: không, ông già lạ lùng ây quả

thật không phải do Vônca tưởng tượng ra. Đây, ông ta vẫn còn

quỳ, vừa xoa xoa hai bàn tay khô khốc, vừa trố cặp mắt thông

minh và tinh anh, không phải của một người già, để nhìn các thứ

đồ đạc trong phòng của Vônca, dường như đây là những thứ kỳ

quan nào đó.

“Ông từ đâu đến vậy?” Vônca thận trọng hỏi, nó vẫn đu đưa

chậm chạp ở tít trần nhà như một con lắc “Ông... ông ở nhóm

nghệ thuật nghiệp dư đến phải không ạ? “

“Ồ không, hỡi ông chủ trẻ tuổi của ta!” ông già trả lời một cách

cầu kỳ, vẫn tiếp tục quỳ ở cái tư thế bât tiện và hắt hơi dữ dội “Ta

không phải ở nước Nghệ thuật nghiệp dư” mà cậu nói tới. Ta

6

horrible vessel." With these words he scrambled to his feet and

began jumping on the vessel, from which a wisp of smoke was

still curling upward, until there was nothing left but a small pile

of clay chips. Then, with a sound like tinkling crystalware, he

yanked a hair from his beard and tore it in two. The bits of clay

flared up with a weird green flame until soon there was not a

trace of them left on the floor.

Still, Volka was dubious. You must agree, it's not easy to

accept the fact that a live person can crawl out of a vessel no

bigger than a decanter.

"Well, I don't know..." Volka stammered. "The vessel was so

small, and you're so big compared to it."

"You don't believe me, 0 despicable one?!" the old man

shouted angrily, but immediately calmed down; once again he

fell to his knees, hitting the floor with his forehead so strongly

that the water shook in the aquarium and the sleepy fish began to

dart back and forth anxiously. "Forgive me, my young saviour,

but I am not used to having my words doubted. Know ye, most

blessed of all young men, that I am none other than the mighty

Genie Hassan Abdurrakhman ibn Hottab-that is, the son of

Hottab, famed in all four corners of the world."

All this was so interesting it made Volka forget he was

hanging under the ceiling on a chandelier hook.

"A 'gin-e'? Isn't that some kind of a drink?"

"I am not a drink, 0 inquisitive youth!" the old man flared up

again, then took himself in hand once more and calmed down.

"I am not a beverage, but a mighty, unconquerable spirit. There

is no magic in the world which I cannot do, and my name, as I

have already had the pleasure of conveying to your great and

extremely respected attention, is Hassan Abdurrakhman ibn

Hottab, or, as you would say in Russian, Hassan Abdurrakhman

Hottabovytch. If you mention it to the first Ifrit or Genie you

meet, you'll see him tremble, and his mouth will go dry from

fear," the old man continued boastfully.

"My story- hachoo!- is strange, indeed. And if it were

chui ra từ chính cái bình đáng nguyền rủa này!.” Nói chưa dứt

lời, ông già đứng phắt dậy, lao ngay đến cái bình đang nằm lăn

lóc ở gần đó và vẫn bốc ra một làn khói nhỏ, rồi ông ta giận dữ,

giẫm đạp nó cho tới lúc nó biến thành một lớp mảnh vụn phẳng

lỳ. Sau đó, ông già rứt một sợi râu kêu đánh “tưng”, ngắt sợi râu

ây ra, thế là những mảnh bình bùng lên một ngọn lửa xanh kỳ lạ.

Chỉ trong khoảnh khắc, chỗ mảnh vụn đó đã cháy sạch, không để

lại chút dâu vết nào.

Nhưng Vônca vẫn còn nghi ngờ.

“Làm sao lại có chuyện ây được?..” nó kéo dài giọng “Cái bình

bé thế kia, còn ông thì... khá lớn.”

“Mày không tin hả, hỡi cái thằng đê tiện kia? “ ông già quát lên

với vẻ hung dữ, nhưng liền tự chủ được, lại quỳ ngay xuống và

đập trán xuống sàn nhà mạnh tới mức nước trong bể nuôi cá sóng

sánh rõ rệt và những con cá nhỏ đang ngủ hoảng sợ bơi tới bơi

lui. “Xin hãy tha lỗi cho ta, hỡi vị cứu tinh trẻ tuổi của ta, nhưng

ta vốn không quen để cho người khác nghi ngờ những gì mà ta

nói. Hỡi cậu thiếu niên may mắn nhât trong tât cả các cậu thiếu

niên, cậu nên biết rằng ta, không phải ai khác, mà là một vị gin

hùng mạnh, tiếng tăm vang lừng khắp thế gian, tên là Hátxan

Ápđurắcman ibơnơ Khốttáp, tức là con trai của Khốttáp”

Mọi chuyện lý thú đến nỗi Vônca thậm chí quên mât cả việc nó

đang bị treo tòong teng ở cái móc đèn trên trần nhà.

“Gin? Gin hình như là một thứ rượu phải không ạ? “

“Ta không phải là một thứ rượu, hỡi cậu thiếu niên tò mò kia!”

ông già lại nổi nóng, nhưng sực nhớ ra và lại tự chủ được “Ta

không phải là một thứ rượu, mà là một vị thần hùng mạnh không

hề biết sợ là gì và trên thế gian này không có một phép lạ nào mà

ta không làm nổi. Như ta đã hân hạnh báo cho cậu biết, tên ta là

Hátxan Ápđurắcman ibơnơ Khốttáp, hay gọi theo kiểu ở nước

cậu là Hátxan Ápđurắcman Khốttabôvích. Hãy nói tên ta với bât

cứ một lão Ifrít hay một lão gin nào cũng được, cậu sẽ thây lão ta

run lên cầm cập và nước bọt trong mồm lão sẽ khô lại vì sợ hãi”

ông già thao thao nói tiếp

“Ta đã gặp một chuyện kỳ lạ! “ hắt xì! “Chuyện này đáng ghi

7

written with needles in the corners of the eyes, it would be a

good lesson for all those who seek learning. I, most unfortunate

Genie that I am, disobeyed Sulayman, son of David (on the

twain be peace!)-I, and my brother, Omar Asaf Hottabych.

Then Sulayman sent his Vizier Asaf, son of Barakhiya, to seize

us, and he brought us back against our will. Sulayman, David's

son (on the twain be peace!), ordered two bottles brought to

him: a copper one and a clay one. He put me in the clay vessel

and my brother Omar Hottabych in the copper one. He sealed

both vessels and imprinted the greatest of all names of Allah on

them and then ordered his Genies to carry us off and throw my

brother into the sea and me into the river, from which you, 0

my blessed saviour- hachoo, hachoo!-have fished me. May your

days be prolonged. 0....Begging your pardon, I would be

indescribably happy to know your name, most beautiful of all

youths."

"My name's Volka," our hero replied as he swayed softly

to and fro under the ceiling.

"And what is your fortunate father's name, may he be

blessed for eternity? Tell me the most gentle of all his names,

as he is certainly deserving of great love and gratitude for

presenting the world with such an outstanding offspring."

"His name's Alexei. And his most gentle ... most gentle

name is Alyosha."

"Then know ye, most deserving of all youths, the star of my

heart, Volka ibn Alyosha, that I will henceforth fulfil all your

wishes, since you have saved me from the most horrible

imprisonment. Hachoo!"

"Why do you keep on sneezing so?" Volka asked, as

though everything else was quite clear.

"The many thousand years I spent in dampness, deprived

of the beneficial rays of the sun, in a cold vessel lying on the

bottom of a river, have given me, your undeserving servant, a

most tiresome running nose. Hachoo! Hachoo! But all this is of

no importance at all and unworthy of your most treasured

chép lại để răn dạy người đời.

Ta, một ông thần bât hạnh, đã chống lại vua Xalômông con trai

của Đavít (cầu chúc cả hai vị đều bình an!), ta và em trai ta là

Ôma Iuxúp con trai của Khốttáp cùng chống lại Xalômông.

Xalômông liền sai tể tướng của mình là Axáp con trai của

Barakhia đến bắt anh em ta. Sau đó, Xalômông con trai của Đavít

(cầu chúc cả hai vị đều bình an!) đã ra lệnh mang đến hai cái

bình: một cái bằng đồng và một cái bằng gốm. Xalômông đã

giam ta vào cái bình gốm, còn em ta thì bị giam vào cái bình

đồng. Xalômông đã trám cả hai cái bình và đóng lên chỗ trám

dâu ân có khắc tên Đức Ala, cái tên vĩ đại nhât trong tât cả các

tên. Sau đó, Xalômông ra lệnh cho các vị thần mang anh em ta đi

và họ ném em ta xuống biển, còn ta thì bị ném xuống con sông

mà cậu, hỡi vị cứu tinh may mắn của ta, - hắt xì, hắt xì! - đã vớt

ta lên. Cầu chúc cậu sống lâu muôn tuổi, hỡi... Hãy tha lỗi cho ta,

sẽ hân hạnh biết bao nếu biết được tên cậu, hỡi cậu thiếu niên

đáng yêu nhât!”

“Tên cháu là Vônca.” Nhân vật chính của chúng ta trả lời, vẫn

tiếp tục đu đưa chậm chạp trên trần nhà.

“Còn tên người cha của cậu, cầu chúc ông được may mắn mãi

mãi! Hãy nói cho ta biết cái tên trìu mến nhât của ông, bởi vì ông

- con người đã hiến cho thế gian người nối dõi rât đáng kính -

thực sự xứng đáng với lòng yêu mến và lòng biết ơn to lớn.”

“Tên bố cháu là Alếchxây. Còn tên trìu mến... trìu mến nhât của

bố cháu là Aliôsa”

“Hỡi cậu Vônca con trai của Aliôsa, cậu thiếu niên ưu tú nhât

trong tât cả các cậu thiếu niên, ngôi sao của lòng ta, cậu nên biết

rằng từ nay trở đi, ta sẽ thực hiện tât cả những gì cậu ra lệnh cho

ta, bởi vì cậu đã cứu ta khỏi nơi giam cầm khủng khiếp... Hắt xì!

“Tại sao ông lại hắt hơi suốt thế? “ Vônca hỏi, làm như mọi thứ

khác nó đã biết tỏng cả rồi.

“Mây nghìn năm bị giam cầm ở nơi ẩm ưót, trong cái bình lạnh

lẽo nằm dưới nước sâu, không hề có ánh mặt trời âm áp, đã làm

cho ta, kẻ đầy tớ không xứng đáng của cậu, mắc cái bệnh sổ mũi

khủng khiếp này. Hắt xì! Hắt xì!... Nhưng đó chỉ là chuyện hết

8

attention. Order me as you wish, 0 young master!" Hassan

Abdurrakhman ibn Hottab concluded heatedly with his head

raised, but still kneeling.

"First of all, won't you please rise," Volka said.

"Your every word is my command," the old man replied

obediently and rose. "I await your further orders."

"And now," Volka mumbled uncertainly, "if it's not too much

trouble ... would you be kind enough ... of course, if it's not too

much trouble....What I mean is, I'd really like to be back on the

floor again."

That very moment he found himself standing beside old man

Hottabych, as we shall call our new acquaintance for short. The

first thing Volka did was to grab the seat of his pants. There was

no hole at all.

Miracles were beginning to happen.

THE GEOGRAPHY EXAMINATION

"Order me as you wish!" Hottabych continued, gazing at

Volka devotedly. "Is there anything that grieves you, 0 Volka

ibn Alyosha? Tell me, and I will help you."

"My goodness!" Volka cried, glancing at the clock ticking

away loudly on the table. "I'm late! I'm late for my exam!"

"What are you late for, 0 most treasured Volka ibn Alyosha?"

Hottabych asked in a business-like way. "What does that strange

word 'ex-am' mean?"

"It's the same as a test. I'm late for my test at school."

"Then know ye, 0 Volka, that you do not value my powers

at all," the old man said in a hurt voice. "No, no, and no again!

You will not be late for your exam. Just tell me what your

choice is: to hold up the exam, or to find yourself immediately

at your school gates?"

"To find myself at the gates," Volka replied.

sức vặt vãnh, không đáng được hưởng sự quan tâm vô cùng quý

báu của cậu. Hãy sai khiến ta đi, hỡi ông chủ trẻ tuổi!” Hátxan

Ápđurắcman con trai của Khốttáp kết luận với vẻ sốt sắng, ngẩng

đầu lên, nhưng vẫn tiếp tục quỳ.

“Trước hết, xin ông hãy đứng dậy cho.” Vônca nói.

“Lời nói của cậu là mệnh lệnh cho ta!” Ông già nhún nhường

trả lời và đứng dậy “Ta chờ đợi những lệnh tiếp theo của cậu.”

“Còn bây giờ,” Vônca rụt rè nói “nếu việc này không làm phiền

ông lắm thì... xin ông làm ơn... dĩ nhiên, nếu việc này không làm

phiền ông lắm... Nói tóm lại, cháu rât muốn ở dưới sàn nhà.”

Ngay lúc đó, Vônca đã ở bên dưới, ngay cạnh ông già Khốttabít

(từ nay trở đi, chúng ta sẽ gọi người quen mới của chúng ta như

vậy cho gọn). Việc đầu tiên của Vônca là sờ ngày cái quần dài.

Cái quần lại hoàn toàn lành lặn!

Những phép lạ bắt đầu...

CUỘC THI MÔN ĐỊA LÝ

“Cậu hãy sai khiến ta đi!” Ông Khốttabít nói tiếp và nhìn Vônca

bằng cặp mắt trung thành “Cậu có gặp phải tai họa nào không,

hỡi cậu Vônca con trai của Aliôsa? Hãy nói đi, ta sẽ giúp cậu ”

“Thôi chết rồi!” Vônca kêu lên, sau khi liếc nhìn chiếc đồng hồ

báo thức đang tích tắc đều đặn trên bàn “Cháu đến thi muộn

mât!... “

“Cậu đến muộn cái gì, hỡi cậu Vônca con trai của Aliôsa?” Ông

Khốttabít hỏi với vẻ sốt sắng “Cậu dùng tiếng “thi” lạ lùng ây để

chỉ việc gì vậy?”

“Đó chính là việc thử thách học lực. Cháu phải đến trường để

thử thách học lực mà lại bị muộn mât rồi.”

“Hỡi cậu Vônca,” Ông già phật ý “Cậu nên biết rằng cậu chưa

đánh giá đúng mức khả năng kỳ diệu của ta đây. Không, không

và không! Cậu không đến thi muộn đâu. Cậu chỉ cần nói cậu

thích đằng nào hơn: hoãn cuộc thi lại hay có mặt ở cổng trường

ngay lập tức?”

“Có mặt ở cổng trường ạ! “ Vônca nói.

9

"Nothing could be simpler! You will now find yourself where

your young and honourable spirit draws you so impatiently. You

will stun your teachers and your comrades with your great

knowledge."

With the same pleasant tinkling sound the old man once

again pulled a hair from his beard; then a second one.

"I'm afraid I won't stun them," Volka sighed, quickly

changing into his school uniform. "To tell you the truth, I have

little chance of getting an 'A' in geography."

"In geography?" the old man cried and raised his thin

hairy arms triumphantly. "So you're to take an exam in

geography?! Then know ye, 0 most wonderful of all wonderful

ones, that you are exceptionally lucky, for I know more about

geography than any other Genie-I, your devoted Hassan

Abdurrakhman ibn Hottab. We shall go to school together, may

its foundation and roof be blessed! I'll prompt you invisibly and

tell you all the answers.

You will become the most famous pupil of your school and of

all the schools of your most beautiful city. And if anyone of your

teachers does not accord you the greatest praise, he will have to

deal with me! Oh, they will be very, very sorry!" Hottabych

raged. "I'll turn them into mules that carry water, into homeless

curs covered with scabs, into the most horrible and obnoxious

toads-that's what I'll do to them! However," he said, calming own

as quickly as he had become enraged, "things will not go that

far, for everyone, 0 Volka ibn Alyosha, will be astounded by

your answers."

' "Thank you, Hassan Hottabych," Volka sighed miserably.

"Thank you, but I don't want you to prompt me. We pioneers

are against prompting as a matter of principle. We're conducting

an organized fight against prompting."

Now, how could an old Genie who had spent so many years

in prison know such a scholarly term as "a matter of principle"?

“Không có việc gì dễ hơn thế! Ngay bây giờ, cậu sẽ có mặt ở cái

nơi mà cậu khát khao đến với cả tâm hồn trẻ trung, cao thượng

của mình. Bằng những kiến thức rộng của cậu, cậu sẽ làm cho

các thầy cô và các bạn cậu phải kinh ngạc.

Ông già lại rứt một sợi râu kêu đánh “tưng”, tiếp đó lại rứt một

sợi nữa.

“Cháu sợ là cháu chẳng làm ai kinh ngạc đâu.” Vônca thở dài

với vẻ biết điều, vội vàng mặc bộ đồng phục học sinh “Xin nói

thật cháu chẳng kiếm được điểm “5” về môn địa lý đâu ông ạ”

“Môn địa lý ư?” Ông già reo lên và trịnh trọng giơ cao hai cánh

tay khẳng khiu “Cậu sắp phải thi môn địa lý à? Hỡi cậu thiếu

niên kỳ diệu nhât trong tât cả các thiếu niên kỳ diệu, cậu nên biết

rằng cậu gặp may chưa từng thây, bởi vì ta, Hátxan Ápđurắcman

con trai của Khốttáp, giàu kiến thức về địa lý hơn bât cứ một ông

thần nào. Ta sẽ cùng cậu đến trường, cầu chúc nền móng và mái

nhà của trường được an toàn! Ta sẽ kín đáo nhắc cho cậu cách trả

lời tât cả những câu hỏi mà các giáo viên đặt ra cho cậu, và cậu

sẽ nổi tiếng trong các học sinh trường cậu cũng như các học sinh

tât cả những trường ở thành phố tráng lệ của cậu. Các giáo viên

của cậu cứ thử không cho cậu những điểm cao nhât xem, họ sẽ

biết tay ta!” Nói đến đây, ông Khốttabít trở nên dữ tợn “Hừ, lúc

bây giờ họ sẽ rât, rât khốn! Ta sẽ biến họ thành những con lừa

chuyên đi chở nước, thành những con chó hoang lở loét đầy

mình, thành những con cóc ghê tởm và hèn hạ nhât. Ta sẽ trừng

trị họ như thế đây! Tuy nhiên,” Ông già nguôi giận cũng chóng

như khi nổi giận “sự việc sẽ chẳng đến nỗi ây đâu, bởi vì mọi

người sẽ phải khâm phục trước những câu trả lời của cậu, hỡi cậu

Vônca con trai của Aliôsa”

“Cám ơn ông Hátxan Khốttabít!” Vônca thở dài nặng nề “Cám

ơn ông, nhưng cháu không cần một lời nhắc bài nào cả. Chúng

cháu, những đội viên thiếu niên tiền phong, do tính nguyên tắc,

đang chống lại việc nhắc bài. Chúng cháu chống lại việc đó một

cách có tổ chức.”

Nhưng làm sao một ông thần già nua đã từng bị giam cầm bao

nhiêu năm lại biết được cái từ “tính nguyên tắc” cao siêu nọ?

10

However, the sigh his young saviour heaved to accompany his

sad and honourable words convinced Hottabych that Volka ibn

Alyosha needed his help more than ever before.

"Your refusal grieves me," Hottabych said. "After all, no

one will notice me prompting you."

"Ha!" Volka said bitterly. "You don't know what keen ears

our teacher Varvara Stepanovna has."

"You not only upset me, you now offend me, 0 Volka ibn

Alyosha! If Hassan Abdurrakhman ibn Hottab says that no one

will notice, it means no one will notice!"

"Not a single soul?" Volka asked again, just to make sure.

"Not a single soul. The words which I will have the pleasure

of telling you will go straight from my deferential lips to your

greatly respected ears."

"I really don't know what to do, Hassan Hottabych," Volka

said sighing, as though with reluctance. "I really hate to upset

you by refusing. All right, have your own way! Geography isn't

Math or Grammar. I'd never agree to even the tiniest prompt in

those subjects, but since geography isn't really the most

important subject.... Come on, let's hurry!" He looked at

the old man's unusual clothing with a critical eye. "Hm-m-m....

D'you think you could change into something else, Hassan

Hottabych?"

"Don't my garments please your gaze, 0 most noble of

Volkas?" Hottabych asked unhappily.

"Sure they do, they certainly do," Volka answered

diplomatically. "But you're dressed ...if you know what I mean....

Our styles are a little bit different.... Your clothes will attract too

much attention."

Song cái thở dài mà vị cứu tinh trẻ tuổi của ông ta phát ra cùng

với câu nói đầy cao thượng đáng buồn ây đã khiến ông Khốttabít

tin chắc rằng việc giúp đỡ của ông cần cho Vônca hơn bât kỳ bât

lúc nào.

“Ta rât buồn vì cậu đã từ chối,” Ông Khốttabít nói, “ nhưng cậu

hãy chú ý đến điều cốt yếu này: không một ai nhận thây việc ta

nhắc bài cho cậu cả.”

“Thôi, thôi!” Vônca nhếch mép cười chua chát. “Cô Vacvara

Xtêpanốpna rât thính tai, chẳng qua được cô đâu!”

“Bây giờ cậu chẳng những làm ta buồn mà còn làm ta bực mình

nữa, hỡi cậu Vônca con trai của Aliôsa. Nếu Hátxan Ápđurắcman

con trai của Khốttáp nói rằng không ai nhận thây thì sẽ không có

ai nhận thây cả”.

“Không ai cả ư?” Vônca hỏi lại cho chắc.

“Không ai cả! Những điều ta được hân hạnh nhắc cho cậu sẽ

truyền thẳng từ cái mồm đáng trọng của ta đến cái tai đáng kính

của cậu”.

“Quả là cháu không biết cháu phải xử sự với ông thế nào đây,

ông Hátxan Khốttabít ạ.” Vônca thở dài vờ vĩnh “Cháu rât

không muốn làm ông phải buồn về việc cháu từ chối... Thôi đành

vậy!.. Cũng may là môn địa lý chứ không phải môn toán và môn

tiếng Nga. Về môn toán hoặc môn tiếng Nga thì cháu không đời

nào đồng ý để cho ông nhắc bài, dù chỉ nhắc chút xíu thôi.

Nhưng môn địa lý dẫu sao cũng chẳng phải là môn quan trọng

nhât... Nào, vậy thì ông cháu ta đi nhanh lên!.. Chỉ có điều là..”.

Nói đến đây, Vônca đưa mắt nhìn bộ quần áo khác thường của

ông già với vẻ phê phán “E.. hèm... Sao ông lại ăn mặc như thế,

ông Hátxan Khốttabít?”

“Phải chăng quần áo của ta không vừa mắt cậu, hỡi cậu Vônca

đáng kính nhât trong tât cả các cậu có tên là Vônca?” Ông

Khốttabít phật ý.

“Bộ quần áo ây vừa mắt, hết sức vừa mắt!” Vônca trả lời khéo

léo “Nhưng ông ăn mặt... biết nói thế nào nhỉ... Ở nước cháu có

mốt quần áo hơi khác... Bộ quần áo của ông sẽ đập vào mắt mọi

người”.

11

"But how do respectable, honourable gentlemen of

advanced age dress nowadays?"

Volka tried to explain what a jacket, trousers and a hat

were, but though he tried very hard, he wasn't very successful.

He was about to despair, when he suddenly glanced at his

grandfather's portrait on the wall. He led Hottabych over to the

time-darkened photograph and the old man gazed long at it with

curiosity, surprised to see clothing so unlike his own.

A moment later, Volka, holding Hottabych's arm, emerged

from the house. The old man was magnificent in a new linen

suit, an embroidered Ukrainian shirt, and a straw boater. The

only things he had refused to change, complaining of three

thousand-year-old corns, were his slippers. He remained in his

pink slippers with the upturned toes, which, in times gone by,

would have probably driven the most stylish young man at the

Court of Caliph Harun al Rashid out of his mind with envy.

When Volka and a transformed Hottabych approached the

entrance of Moscow Secondary School No. 245 the old man

looked at himself coyly in the glass door and remained quite

pleased with what he saw.

The elderly doorman, who was sedately reading his paper, put

it aside with pleasure at the sight of Volka and his companion.

It was hot and the doorman felt like talking to someone.

Skipping several steps at a time, Volka dashed upstairs. The

corridors were quiet and empty, a true and sad sign that the

examination had begun and that he was late.

"And where are you going?" the doorman asked Hottabych

good-naturedly as he was about to follow his young friend in.

"He's come to see the principal," Volka shouted from the top

'of the stairs.

"You won't be able to see him now. He's at an examination.

Won't you please come by again later on in the day?"

Hottabych frowned angrily.

“Thế bây giờ các bậc trượng phu cao tuổi đáng kính ở nước cậu

ăn mặc như thế nào?

Vônca thử cắt nghĩa rõ ràng cho ông già biết thế nào là áo

véttông, quần tây, nhưng nó có cố gắng đến mây cũng không thể

nào cắt nghĩa dễ hiểu được. Nó đã hoàn toàn bí thì tình cờ nhìn

thây tâm ảnh ông nội treo trên tường. Nó liền dẫn ông Khốttabít

đến trước tâm ảnh đã vàng ố vì thời gian. Ông già nhìn tâm ảnh

trong chốc lát với vẻ tò mò và băn khoăn không che giâu nổi: ông

thây lạ và ngạc nhiên khi nhìn bộ quần áo không hề giống bộ

quần áo của mình.

Một phút sau, từ tòa nhà mà gia đình Côxtưncốp bắt đầu ở từ

hôm nay, Vônca nắm tay ông Khốttabít bước ra. Ông già rât oách

trong bộ comlê mới tinh bằng vải thô, áo sơmi thêu kiểu Ucraina

và chiếc mũ cói cứng. Cái duy nhât mà ông không chịu thay là

đôi giày. Vin vào cái nốt chai có ở chân đã 3.000 năm nay, ông

già vẫn đi đôi giày màu hồng mũi vểnh. Xưa kia, đôi giày này có

lẽ là của một người đua đòi theo mốt nhât trong triều đình của

quốc vương Harun An Rasít nghĩ ra.

Thế rồi Vônca cùng với ông Khốttabít đã cải trang đi gần như

chạy đến cổng trường trung học số 245. Ông già soi mình làm

dáng trong tâm cửa kính như soi trước gương và lây làm hài

lòng.

Bác gác cổng đứng tuổi đang uể oải đọc báo liền mừng rỡ đặt tờ

báo qua một bên khi thây Vônca và ông già cùng đi. Bác cảm

thây nóng nực và muốn trò chuyện.

Vônca nhảy một lúc mây bậc, lao lên cầu thang. Các hành lang

lặng lẽ và vắng tanh, một dâu hiệu rõ ràng và đáng buồn về việc

cuộc thi đã bắt đầu, và Vônca thế là đã đến muộn.

“Còn ông, ông đi đâu?” bác gác cổng hỏi ông Khốttabít toan đi

theo cậu bạn trẻ của mình.

“Ông cháu cần đến gặp thầy hiệu trưởng ạ!” Vônca kêu lên từ

trên cao.

“Xin lỗi ông, ông hiệu trưởng đang bận. Giờ này ông ây đang

coi thi. Xin mời ông đến vào gần cuối buổi chiều.

Ông Khốttabít cau mày bực bội:

12

"If I be permitted to, 0 respected old man, I would prefer to wait

for him here." Then he shouted to Volka, "Hurry to your

classroom, 0 Volka ibn Alyosha! I'm certain that you'll astound

your teachers and your comrades with your great knowledge!"

"Are you his grandfather or something?" the doorman

nquired, trying to start up a conversation. Hottabych said

nothing. He felt it beneath his dignity to converse with a

doorkeeper.

"Would you care for a cup of tea?" the doorman continued.

"The heat's something terrible today."

He poured a full cup of tea and, turning to hand it to the

untalkative stranger, he saw to his horror that the old man had

disappeared into thin air. Shaken by this impossible occurrence,

the doorman gulped down the tea intended for Hottabych,

poured himself a second cup, and then a third, and did not stop

until there wasn't a drop left. Then he sank into his chair and

began to fan himself exhaustedly with his newspaper.

All the while, a no less unusual scene was taking place on

the second floor, right above the doorman, in the classroom of

6B. The teachers, headed by the principal, Pavel Vasilyevich,

sat at a table covered with a heavy cloth used for special

occasions. Behind them was the blackboard, hung with various

maps. Facing them were rows of solemn pupils. It was so quiet in

the room that one could hear a lonely fly buzzing monotonously

near the ceiling. If the pupils of 6B were always this quiet, theirs

would undoubtedly be the most disciplined class in all of

Moscow.

It must be noted, however, that the quiet in the classroom was

not only due to the hush accompanying any examination, but

also to the fact that Volka Kostylkov had been called to the

board-and he was not in the room.

"Vladimir Kostylkov!" the principal repeated and looked at

the quiet children in surprise.

It became still more quiet.

“Nếu có thể được, ta ưng đứng đợi ông hiệu trưởng ở đây hơn,

hỡi ông già đáng kính!” Sau đó, ông nói lớn với Vônca “Cậu

đến ngay lớp mình đi, hỡi cậu Vônca con trai của Aliôsa! Ta tin

rằng cậu sẽ làm cho các thầy cô, các bạn cậu phải kinh ngạc về

những kiến thức của cậu!”

“Thưa ông, ông là ông nội của cậu ây hay là thế nào ạ?” Bác

gác cổng cố bắt chuyện.

Nhưng ông Khốttabít mím môi im lặng. Ông ta cho rằng trò

chuyện với người gác cổng là hạ thâp phẩm giá của mình.

“Xin mời ông uống nước!” Bác gác cổng lại nói tiếp “Hôm nay

trời nóng quá, phải cẩn thận đây”.

Rót nước trong bình ra một ly đầy, bác gác cổng quay mình để

đưa ly nước cho ông già lạ mặt ít nói, nhưng bác hoảng sợ khi

thây ông già đã biến đâu mât, cứ như đã độn thổ vậy! Sửng sốt

trước sự việc không thể tưởng tượng nổi, bác gác cổng uống ực

một hơi ly nước dành cho ông Khốttabít, rồi lại rót và uống cạn

ly nước thứ 2, ly nước thứ 3 và chỉ ngừng uống khi trong bình

không còn một giọt nào cả. Bây giờ, bác mới ngả người vào lưng

ghế và phe phẩy tờ báo, người mệt lử.

Đúng lúc ây, ở tầng 2, ngay trên đầu bác gác cổng, tại phòng học

lớp 6B đang diễn ra cảnh tượng không kém phần hồi hộp. Các

giáo viên đứng đầu là thầy hiệu trưởng Paven Vaxiliêvích ngồi

sau chiếc bàn phủ tâm khăn dạ dùng trong dịp lễ, phía trước cái

bảng lớn có treo bản đồ địa lý. Ngồi ở các bàn học trước mặt họ

là những học sinh chỉnh tề, trịnh trọng. Trong lớp im lặng tới

mức chỉ nghe thây tiếng vo vo đều đều của một con ruồi bay đâu

đó ở tít trên trần. Nếu những học sinh lớp 6B bao giờ cũng giữ

được im lặng như thế thì đó hẳn phải là một lớp có kỷ luật nhât

trong toàn thành phố Mátxcơva.

Nhưng cần phải nói thêm rằng sự im lặng trong lớp ây không

phải chỉ do thi cử, mà còn do Vônca vừa được gọi lên bảng, song

nó vẫn chưa có mặt trong lớp.

“Vlađimia Côxtưncốp!” Thầy hiệu trưởng nhắc lại và đưa cặp

mắt băn khoăn nhìn cả lớp đang im phăng phắc.

Lớp học lại càng im lặng hơn.

13

Then, suddenly, they heard the loud clatter of running feet in the

hall outside, and at the very moment the principal called

"Vladimir Kostylkov" for the third and last time, the door burst

open and Volka, very much out of breath, gasped:

"Here!"

"Please come up to the board," the principal said dryly.

"We'll speak about your being late afterwards."

"I ... I feel ill," Volka mumbled, saying the first thing that

came to his head, as he walked uncertainly towards his

examiners.

While he was wondering which of the slips of paper laid

out on the table he should choose, old man Hottabych slipped

through the wall in the corridor and disappeared through the

opposite one into an adjoining classroom. He had an absorbed

look on his face.

Volka finally took the first slip his hand touched. Tempting

his fate, he turned it over very slowly, but was pleasantly

surprised to see that he was to speak on India. He knew quite a

lot about India, since he had always been interested in that

country.

"Well, let's hear what you have to say," the principal said.

Volka even remembered the beginning of the chapter on

India word for word as it was in his book. He opened his mouth

to say that the Hindustan Peninsula resembled a triangle and that

this triangle bordered on the Indian Ocean and its various parts:

the Arabian Sea in the West and the Bay of Bengal in the East,

that two large countries-India and Pakistan-were located on the

peninsula, that both were inhabited by kindly and peace-

loving peoples with rich and ancient cultures, etc., etc., etc.,

but just then Hottabych, standing in the adjoining classroom,

leaned against the wall and began mumbling diligently, cupping

his hand to his mouth like a horn:

"India, 0 my most respected teacher...!"

And suddenly Volka, contrary to his own desires, began to pour

forth the most atrocious nonsense:

Bỗng từ ngoài hành lang vọng vào tiếng chân chạy huỳnh huỵch

của ai đó và đúng vào lúc thầy hiệu truởng gọi lần thứ 3 và là lần

cuối cùng: “Vlađimia Côxtưncốp!” thì cánh cửa ra vào chợt mở

toang và Vônca vừa thở hổn hển vừa kêu the thé:

“Em có mặt.”

“Em lên bảng!” Thầy hiệu trưởng nghiêm khắc nói “còn chuyện

em đến muộn thì chúng ta sẽ nói sau”

“Em... em... bị mệt ạ...” Vônca lắp bắp cái ý đầu tiên chợt đến

trong đầu và ngập ngừng bước tới gần chiếc bàn đặt các phiếu

thi.

Trong lúc nó đang ngẫm nghĩ xem nên chọn cái phiếu nào trong

số các phiếu thi đặt trên bàn thì ở ngoài hành lang, ông già

Khốttabít từ ngay trong tường hiện ra và với một vẻ lo lắng, ông

đi xuyên qua bức tường khác vào phòng học bên cạnh.

Cuối cùng, Vônca quyết định: lây cái phiếu thi bắt gặp đầu tiên,

từ từ mở cầu may phiếu ra và mừng rỡ khi thây rõ ràng là nó sẽ

phải trả lời về nước Ấn Độ. Nó biết khá nhiều về đúng cái nước

Ấn Độ ây. Từ lâu, nó đã chú ý đến nước này.

“Nào, em hãy trả lời đi!” Thầy hiệu trưởng nói.

Phần đầu phiếu thi, Vônca thậm chí nhớ đúng từng chữ trong

sách giáo khoa. Nó đã há mồm và muốn nói rằng bán đảo

Hinđuxtan trông giống như một hình tam giác, rằng cái hình tam

giác khổng lồ này được bao bọc bởi Ấn Độ Dương và các vùng

phụ cận của nó: biển Arập ở phía Tây và vịnh Bengan ở phía

Đông, rằng trên bán đảo này có hai nước lớn là Ấn Độ và

Pakixtan, rằng nhân dân hai nước này hiền hậu, yêu chuộng hòa

bình, có một nền văn hóa lâu đời và phong phú; rằng bọn đế quốc

Mỹ và đế quốc Anh luôn luôn cố tình gây xích mích giữa hai

nước này, vân vân và vân vân. Nhưng đúng lúc đó, ở phòng học

bên cạnh, ông Khốttabít áp sát vào tưòng, khum bàn tay trước

miệng như cái loa và nói lầm bầm liên tục:

“Ấn Độ, hỡi thầy giáo đáng kính của tôi...”

Và bỗng nhiên, trái với ý muốn của mình, Vônca bắt đầu nói hết

sức lảm nhảm:

14

"India, 0 my most respected teacher, is located close to the

edge of the Earth's disc and is separated from this edge by

desolate and unexplored deserts, as neither animals nor birds live

to the east of it. India is a very wealthy country, and its wealth

lies in its gold. This is not dug from the ground as in other

countries, but is produced, day and night, by a tireless species

of gold-bearing ants, which are nearly the size of a dog. They

dig their tunnels in the ground and three times a day they bring

up gold sand and nuggets and pile them in huge heaps. But

woe be to those Indians who try to steal this gold without due

skill! The ants pursue them and, overtaking them, kill them on

the spot. From the north and west, India borders on a country of

bald people. The men and women and even the children are all

bald in this country. And these strange people live on raw fish

and pine cones. Still closer to them is a country where you can

neither see anything nor pass, as it is filled to the top with

feathers. The earth and the air are filled with feathers, and that

is why you can't see anything there."

"Wait a minute, Kostylkov," the geography teacher said with

a smile. "No one has asked you to tell us of the ancients' views

on Asia's geography. We'd like you to tell us the modern,

scientific facts about India."

Oh, how happy Volka would have been to display his

knowledge of the subject! But what could he do if he was no

longer the master of his speech and actions! In agreeing to have

Hottabych prompt him, he became a toy in the old man's well-

meaning but ignorant hands. He wanted to tell his teachers

that what he had told them obviously had nothing to do with

modern science. But Hottabych on the other side of the wall

shrugged in dismay and shook his head, and Volka, standing in

front of the class, was compelled to do the same.

“Ấn Độ, hỡi thầy giáo đáng kính của tôi, ở gần tận cùng địa đât

và xứ này bị ngăn cách bởi những sa mạc không có người ở và

chưa ai đặt chân đến, bởi vì ở phía Đông không hề có dã thú,

chim chóc sinh sống. Ấn Độ là một nước rât giàu và có nhiều

vàng. Vàng ở đây không đào ở dưới đât như ở các nước khác, mà

do những con kiến mang vàng đặt biệt, mỗi con to gần bằng con

chó, tìm kiếm được suốt ngày đêm, không mệt mỏi. Chúng đào

chỗ ở cho mình ở dưới lòng đât và mỗi ngày đêm chúng 3 lần

đưa lên mặt đât những hạt cát vàng và kim loại tự nhiên rồi chât

thành các đống lớn. Nhưng rủi thay cho những người Ấn Độ

không có sự khôn ngoan cần thiết mà lại muốn chiếm đoạt số

vàng đó! Những con kiến nọ đuổi theo họ và khi đuổi kịp đã cắn

chết họ ngay tại chỗ. Phía Bắc và phía Tây, Ấn Độ tiếp giáp với

một nước có những người hói đầu sinh sống. Nước ây, cả đàn

ông lẫn đàn bà, cả người già lẫn trẻ con đều hói đầu, và những

người kỳ lạ ây thường ăn cá sống, trái cây. Nằm sát nước này còn

có một nước mà người ta không thể nhìn về phía trước, không

thể đi qua được, bởi vì ở đây tung tóe vô số lông chim. Ở đây,

lông chim tràn ngập không trung và mặt đât, làm cản trở người ta

nhìn...”

“Thôi, thôi, Côxtưncốp!” cô giáo địa lý Vácvara mỉm cười.

“Không ai yêu cầu em kể lại những quan điểm của người xưa về

địa lý tự nhiên của châu Á. Em hãy trình bày những quan điểm

khoa học hiện nay về nước Ấn Độ”

Ôi, Vônca sẽ sung sướng biết bao nếu được trình bày những hiểu

biết của mình về vân đề này! Nhưng nó có thể làm gì được một

khi nó không còn làm chủ được lời nói và cử chỉ của mình! Sau

khi đồng ý để cho ông Khốttabít nhắc bài, nó đã trở thành món

đồ chơi không còn một chút ý chí trong sự điều khiển của một

người đầy thiện chí nhưng lại có đầu óc cổ lỗ. Nó muốn khẳng

định rằng đương nhiên những điều nó vừa nói không có gì chung

với những quan điểm khoa học hiện tại. Nhưng ông Khốttabít ở

bên kia tường đã nhún vai băn khoăn, lắc đầu không chịu, và ở

đây, trước bàn của ban giám khảo, Vônca cũng buộc phải nhún

vai và lắc đầu không chịu:

15

"That which I have had the honour of telling you, 0 greatly

respected Varvara Stepanovna, is based on the most reliable

sources, and there exist no other, more scientific facts on India

than those I have just, with your permission, revealed to you."

"Please keep to the subject. This is an examination, not a

masquerade.If you don't know the answers, it would be much

more honourable to admit it right away. What was it you said

about the Earth's disc by the way? Don't you know that the Earth

is round?"

Did Volka Kostylkov, an active member of the Moscow

Planetarium's Astronomy Club, know that the Earth was round?

Why, any first-grader knew that. But Hottabych, standing behind

the wall, burst out laughing, and no matter how our poor boy

tried to press his lips together, a haughty smirk escaped him:

"I presume you are making fun of your most devoted pupil! If

the Earth were round, the water would run off it, and then

everyone would die of thirst and all the plants would dry up.

The Earth, 0 most noble and honoured of all teachers and

pedagogues, has always had and does now have the shape of a

flat disc, surrounded on all sides by a mighty river named

'Ocean.' The Earth rests on six elephants, and they, in turn,

are standing on a tremendous turtle. That is how the world is

made, 0 teacher!"

The board of teachers gazed at Volka with rising surprise. He

broke out in a cold sweat from horror and the realization of

his own complete helplessness. The other children could not

quite understand what had happened to their friend, but some

began to giggle. It was really funny to hear about a country of

bald people, about a country filled with feathers, about gold-

bearing ants as big as dogs and about the flat Earth resting on

six elephants and a turtle. As for Zhenya Bogorad, Volka's best

friend and one of the class pioneer leaders, he became really

worried. He knew that Volka, as chairman of the Astronomy

Club, at least knew that the Earth was round-if he knew nothing

else. Could it be that he had suddenly decided upon some

“Hỡi cô Vácvara Xtêpanốpna đáng kính, những điều ta vừa hân

hạnh nói với mi được dựa trên những nguồn tư liệu đáng tin cậy

nhât và không có những kiến thức nào khoa học hơn những điều

ta vừa được phép trình bày với mi”

“Côxtưncốp, em bắt đầu xưng hô “ta, mi” với người lớn từ bao

giờ thế?” Cô giáo địa lý ngạc nhiên “Và hãy thôi làm trò hề đi!

Em đang dự thi chứ không phải ở trong buổi dạ hội hóa trang đâu

nhé. Nếu em không hiểu cái phiếu thi ây, em cứ nói thật thì hơn.

Tiện thể, cô hỏi vừa rồi em nói lảm nhảm gì về cái đĩa đât thế?

Chẳng lẽ em không biết trái đât hình cầu sao?”

Vônca Côxtưncốp, thành viên thực thụ của nhóm thiên văn học

trực thuộc Cung thiên văn Mátxcơva, lẽ nào lại không biết trái

đât hình cầu? Bât cứ một em học sinh lớp 1 nào cũng biết điều

đó!

Nhưng ở bên kia tường, ông Khốttabít đã phì cười và từ miệng

Vônca, dù cu cậu tội nghiệp của chúng ta đã cố mím chặt môi,

vẫn buộc ra tiếng cười kiêu ngạo:

“Mi lại dám chế giễu đứa học trò trung thành nhât của mi ư!

Nếu trái đât hình cầu thì bao nhiêu nước sẽ trôi tuột xuống hết và

loài người sẽ chết khát, cây cỏ sẽ chết khô. Hỡi cô giáo đáng

kính và cao quý nhât trong tât cả các giáo viên, trái đât đã và

đang có hình cái đĩa bằng phẳng, khắp các phía được bao bọc bởi

một con sông vĩ đại gọi là “Đại dương”. Cái đĩa đât khổng lồ ây

được đặt trên 6 con voi, 6 con voi này lại đứng trên một con rùa

khổng lồ. Thế giới được sắp đặt như vậy đó, hỡi cô giáo!”

Các vị giám khảo nhìn Vônca với vẻ ngạc nhiên mỗi lúc một

tăng. Còn Vônca thì toát mồ hôi hột vì khiếp đảm và vì nhận thây

sự bât lực hoàn toàn của mình. Các học sinh trong lớp vẫn chưa

thể hiểu được chuyện gì đã xảy ra đến với cậu bạn Vônca, nhưng

có đứa đã bắt đầu rúc rích cười. Thật là ngộ khi nghe nói về cái

nước của những người hói đầu, về cái nước tràn ngập lông chim,

về những con kiến mang vàng to bằng con chó, về trái đât hình

đĩa được đặt trên 6 con voi và 1 con rùa. Còn Giênia Bôgôrát,

cậu bạn chí thân và là tổ trưởng của Vônca thì lo lắng thật sự.

Hơn ai hết, Giênia biết rõ Vônca là trưởng nhóm thiên văn học

16

mischief, and during an examination, of all times! Volka was

probably ill, but what ailed him? What kind of a strange,

unusual disease did he have? And then, it was very bad for

their pioneer group. So far, they had been first in all the exams,

but now Volka's stupid answers would spoil everything,

though he was usually a disciplined pioneer! Goga Pilukin, a

most unpleasant boy at the next desk (nicknamed "Pill" by his

classmates), hastened to pour salt on Zhenya's fresh wounds.

"That takes care of your group, Zhenya dear," he hispered

with a malicious giggle. "You're sinking fast!" Zhenya shook his

fist at Pill.

"Varvara Stepanovna!" Goga whined. "Bogorad just shook his

fist at me."

"Sit still and don't tattle," Varvara Stepanovna said and

turned back to Volka, who stood before her more dead than alive.

"Were you serious about the elephants and the turtle?" "More

serious than ever before, 0 most respected of all teachers,"

Volka repeated after the old man and felt himself burning up

with shame.

"And haven't you anything else to add? Do you really think

you were answering the question?"

"No, I've nothing to add," Hottabych said behind the wall,

shaking his head.

And Volka, helpless to withstand the force that was pushing

him towards failure, also shook his head and said, "No, I've

nothing to add. Perhaps, however, the fact that in the wealthy

land of India the horizons are framed by gold and pearls."

"It's incredible!" his teacher exclaimed.

It was difficult to believe that Kostylkov, a usually

disciplined boy, had suddenly decided to play a silly joke on

his teachers (and at such an important time!), running the risk of

a second examination in the autumn.

"I don't think the boy is quite well," Varvara Stepanovna

whispered to the principal.

Glancing hurriedly and sympathetically at Volka, who stoodnum

và dù sao chăng nữa thì cậu ta cũng phải biết trái đât hình cầu.

Chẳng lẽ Vônca tự nhiên lại giở trò càn quây ở tại ngay cuộc thi?

Có thể Vônca bị bệnh. Nhưng bệnh gì? Cái bệnh gì mà kỳ cục

vậy? Và sau nữa, rât bực mình cho cả tổ. Cả tổ luôn luôn dẫn đầu

về các chỉ tiêu thi đua, nay bỗng nhiên tât cả đều đi tong vì

những câu trả lời nhảm nhí của Vônca, một đội viên thiếu niên

tiền phong rât có kỷ luật và có ý thức! Lúc đó, Gôga Piliukin

ngồi ở bàn bên cạnh, một thằng bé hết sức khó chịu mà các bạn

cùng lớp thường gọi đùa là “Thuốc viên”, lại rắc muối thêm vào

những vết thương mới bị của Giênia:

“Giênetrơca , tổ cậu thế là cháy rụi rồi!” Gôga nói thầm và cưòi

hi hí với vẻ vui mừng độc địa. “Cháy rụi như một ngọn nến!”..

Giênia lặng lẽ giơ nắm đâm về phía “Thuốc viên”.

“Thưa cô Vácvara Xtêpanốpna!” Gôga ré lên ai oán. “Bạn

Bogôrát giơ nắm đâm dọa em ạ.”

“Hãy ngồi yên!” Cô Vácvara nói với Gôga và lại quay về phía

Vônca đang đứng đực trước mặt cô, sợ mât vía “Về những con

voi và rùa, em nói nghiêm chỉnh đây chứ?”

“Nghiêm chỉnh hơn lúc nào hết, hỡi cô giáo đáng kính nhât

trong tât cả các cô giáo”.Vônca lặp lại lời nhắc của ông già

Khốttabít và ngượng chín người.

“Em không nói thêm gì nữa ư? Chẳng lẽ em cho rằng đã trả lời

đúng phiếu thi của em?”

“Không, không cần nói thêm gì cả.” Ở bên kia tường, ông

Khốttabít lắc đầu từ chối.

Và Vônca khốn khổ vì sự bât lực trước sức mạnh đang đẩy nó

đến chỗ thi trượt, cũng làm một cử chỉ từ chối. “Không, không

cần nói thêm gì cả. Có chăng thì chỉ cần nói rằng chân trời ở

nước Ấn Độ giàu có được viền bằng vàng và ngọc trai”

“Thật là quá quắt!” Cô giáo vung tay lên tỏ vẻ kinh ngạc.

Không thể tin được rằng Côxtưncốp, một chú bé khá là kỷ luật,

trong giờ phút quan trọng như thế này mà lại dám chế giễu các

thầy cô một cách hỗn láo như vậy và thế là có cơ bị thi lại.

“Theo tôi, sức khỏe của cậu bé này không được bình thường cho

lắm”. Cô Vácvara nói nhỏ với thầy hiệu trưởng.

17

Glancing hurriedly and sympathetically at Volka, who stoodnum

with grief before them, the committee held a whispered

conference.

Varvara Stepanovna suggested, "What if we ask the child

another question, just to calm him? Say, from last year's book.

Last year he got an 'A' in geography."

The others agreed, and Varvara Stepanovna once again

turned to the unhappy boy.

"Now, Kostylkov, wipe your tears and don't be nervous. Tell

us what a horizon is."

"A horizon?" Volka said with new hope. "That's easy. A

horizon is an imagined line which...."

But Hottabych came to life behind the wall again and Volka

once again became the victim of prompting.

"The horizon, 0 my most revered one," Volka corrected

himself, "I would call the horizon that brink, where the crystal

cupola of the Heavens touches the edge of the Earth."

"It gets worse as he goes on," Varvara Stepanovna moaned.

"How would you have us understand your words about the

crystal cupola of the Heavens-literally or figuratively?"

"Literally, 0 teacher," Hottabych prompted from the next

room.

And Volka was obliged to repeat after him, "Literally, 0

teacher."

"Figuratively!" someone hissed from the back of the room.

But Volka repeated, "Naturally, in the literal sense and no other."

"What does that mean?" Varvara Stepanovna asked, still not

believing her ears. "Does that mean you consider the sky to be a

solid cupola?"

"Yes."

"And does it mean there's a place where the Earth ends?"

"Yes, there is, 0 my most highly respected teacher."

Behind the wall Hottabych nodded approvingly and

rubbed his hands together smugly.

A strange silence fell on the class. Even those who were

Liếc nhìn thông cảm với Vônca đang lặng người đi vì buồn bã,

các vị giám khảo bắt đầu thì thầm hội ý.

Cô Vácvara đề nghị: “Ta nên đặt cho cậu bé này một câu hỏi

riêng để em ây trân tĩnh lại chăng? Một câu hỏi trong chương

trình năm ngoái cũng được. Năm ngoái, em ây được điểm “5”

môn địa lý đây.

Các vị giám khảo khác đồng ý, và cô Vácvara lại quay về phía

cậu bé Vônca bât hạnh:

“Côxtưncốp, em lau nước mắt đi, chớ mât bình tĩnh nhé! Em hãy

nói thế nào là chân trời?”

“Chân trời phải không ạ?” Vônca mừng rỡ “Đó là một điều hết

sức đơn giản, chân trời là cái đường tưởng tượng...”

Nhưng ở bên kia tường, ông Khốttabít lại bắt đầu ngọ nguậy, và

Vônca lại trở thành nạn nhân của việc ông ta nhắc bài. Nó liền

nói lại:

“Chân trời, hỡi cô giáo đáng kính, là cái ranh giới mà vòm trời

pha lê tiếp giáp với rìa mặt đât”.

“Mỗi lúc mỗi rắc rối thêm!” Cô Vácvara rên rỉ “Em bảo tôi nên

hiểu những lời em nói về cái vòm trời phalê như thế nào: hiểu

theo nghĩa đen hay theo nghĩa bóng?”

“Theo nghĩa đen, hỡi cô giáo”.từ bên kia tường ông Khốttabít

nhắc.

Và Vônca phải lặp lại theo ông ta:

“Theo nghĩa đen hỡi cô giáo”.

“Theo nghĩa bóng!” một cậu nào đó ở hàng ghế sau nói thì thầm.

Nhưng Vônca lại thốt lên: “Tât nhiên, theo nghĩa đen, và không

thể nào khác được!”

“Thế nghĩa là thế nào?” Cô Vácvara vẫn không tin vào tai mình

“Thế có nghĩa là theo em, vòm trời rắn?”

“Rắn”.

“Và có nghĩa là có nơi mặt đât kết thúc?”

“Có cái nơi như vậy, hỡi cô giáo đáng kính của ta!”

Bên kia tường, ông Khốttabít gật đầu tán thành và hài lòng xoa

xoa hai bàn tay gầy guộc của mình.

Trong lớp im lặng một cách căng thẳng. Những anh chàng hay

18

always ready to laugh stopped smiling. Something was

definitely wrong with Volka. Varvara Stepanovna rose and felt

his forehead anxiously. He did not have a fever.

But Hottabych was really touched by this. He bowed low and

touched his forehead and chest in the Eastern manner and then

began to whisper. Volka, driven by the same awful force,

repeated his movements exactly.

"I thank you, 0 most gracious daughter of Stepan! I thank you

for your trouble. But it is unnecessary, because, praised be Allah,

I am quite well."

Varvara Stepanovna took him by the hand, led him out of

the room, and patted his lowered head.

"Never mind, Kostylkov. Don't worry. You're probably

overtired. Come back when you've had a good rest. All right?"

"All right," Volka said. "But upon my word of honour,

Varvara Stepanovna, it's not my fault! It isn't really!"

"Why, I'm not blaming you at all," the teacher answered

kindly. "I'll tell you what: let's drop in on Pyotr Ivanych."

Pyotr Ivanych, the school doctor, examined Volka for all

of ten minutes. He made him close his eyes and hold his arms

out before him with his fingers spread apart; then he tapped his

knee and drew lines on his chest and back with his stethoscope.

By then Volka came to himself. His cheeks turned pink

again and his spirits rose.

"The boy's perfectly well," said Pyotr Ivanych. "And if you

want my opinion, he's an unusually healthy child! I think he

was probably overworked. He must have studied too much

before his exams, because there's nothing wrong with him. And

that's all there is to it!"

Just in case, though, he measured some drops into a glass,

and the unusually healthy child was forced to drink the medicine.

Suddenly, Volka had an idea. What if he could profit from

Hottabych's absence and take his geography examination right

there, in the doctor's office?

cười nhât cũng không dám cười. Rõ ràng là Vônca đã gặp phải

một chuyện gì không ổn. Cô Vácvara rời khỏi bàn, sờ trán Vônca

với vẻ lo lắng. Trán Vônca vẫn mát như thường.

Nhưng ở bên kia tường, ông Khốttabít xúc động quá, liền cúi

rạp người, đập tay vào trán và ngực theo phong tục phương

Đông, rồi nói lẩm bẩm. Bị cưỡng bách bởi một sức mạnh ghê

gớm, Vônca lặp lại chính xác những cử chỉ đó:

“Ta cám ơn mi, hỡi người con gái rộng lượng nhât của Xtêpan!

Ta cám ơn vì sự lo lắng của mi, nhưng sự lo lắng đó là không cần

thiết, bởi vì ta, đội ơn Đức Ala, hoàn toàn khỏe mạnh”.

Cô Vácvara âu yếm nắm tay Vônca, dắt nó ra khỏi lớp và xoa

đầu nó đang cúi gục:

“Không sao đâu, Côxtưncốp. Em đừng buồn. Có lẽ em bị mệt

quá đây... Em cứ nghỉ ngơi cho khỏe rồi lại đến thi. Được chứ?

“Được ạ!” Vônca nói “Nhưng thưa cô Vácvara, em xin lây

danh dự đội viên thiếu niên tiền phong mà nói rằng em hoàn toàn

không hề có lỗi trong chuyện này!

“Cô cũng không bảo em có lỗi kia mà!” Cô giáo trả lời dịu dàng

“Thôi, bây giờ chúng ta sẽ ghé qua ông Piôtrơ Ivanứt”

Piôtrơ Ivanứt là bác sĩ của trường khám Vônca trong vòng 10

phút. Ông đã nghe nghe gõ gõ trên ngực, trên lưng Vônca, bắt

cậu bé nheo mắt, đứng chìa hai tay về phía trước, xòe các ngón

tay ra; gõ vào dưới đầu gối nó, lây ống nghe vách các đường trên

thân thể cởi trần của nó.

Trong lúc đó, Vônca đã hoàn toàn trân tĩnh. Má nó lại hồng

hào, tâm trạng lại phân chân.

“Một cậu bé hoàn toàn khỏe mạnh!” Ông Piôtrơ Ivanứt nói

“Tôi có thể nói một cách chắc chắn: một cậu bé khỏe mạnh hiếm

có! Cũng có thể cho rằng em hơi bị mệt. Em đã quá cố gắng

trước kỳ thi Nhưng em rât khỏe, đúng là như thế!

Điều đó không ngăn cản ông bác sĩ, để phòng xa, đã nhỏ vài giọt

thuốc gì đó vào ly nước và cậu bé phải uống những giọt thuốc ây.

Thình lình, Vônca bỗng nảy ra một ý nghĩ. Lợi dụng sự vắng

mặt của ông Khốttabít, cậu thử trả lời đề thi cho cô Vácvara ngay

tại đây, trong phòng làm việc của bác sĩ Piôtrơ Ivanứt?

19

"By no means!" Pyotr Ivanych said emphatically. "By no

means. Let the child have a few days of rest. Geography can

wait."

"That's quite true," the teacher sighed with relief, pleased

that .everything had turned out so well in the end. "And you,

my young friend, run along home and have a good rest. When

you feel better, come back and take your exam. I'm positive

you'll get an 'A.' What do you think, Pyotr Ivanych?"

"Such a Hercules as he? Why, he'll never get less than an

'A'+!'

"Ah ... and don't you think someone had better see him

home?" Varvara Stepanovna added.

"Oh no, Varvara Stepanovna!" Volka cried. "I'll make out

fine."

All he needed now was for a chaperone to bump into that

crazy old Hottabych!

Volka appeared to be in the pink of health, and with an

easy heart Varvara Stepanovna let him go home.

The doorman rushed towards him as he was on the way out.

"Kostylkov! Your grandpa, or whoever he is, the one who came

here with you...."

At that very moment, old man Hottabych appeared from the

wall. He was as happy as a lark and immensely pleased with

himself, and he was humming a little tune.

"Help!" the doorman cried soundlessly and tried in vain to

pour himself another cup of tea from the empty kettle. When he

put the kettle down and turned around, both Volka Kostylkov

and his mysterious companion had disappeared. By then they

had already turned the nearest corner.

"Pray tell me, young master, did you astound your teacher

and your comrades with your great knowledge?" Hottabych

inquired proudly, breaking a rather long silence.

"I astounded them all right!" Volka said and looked at the old

man with loathing.

Hottabych beamed. "I expected nothing else! But for a

“Tuyệt đối không được!” Ông Ivanứt xua tay “Không đời nào

tôi cho phép như vậy. Tốt hơn hết là em hãy nghỉ vài ngày. Môn

địa lý không chạy đi đâu mât mà sợ.”

“Đúng thế!” Cô giáo nói với vẻ thoải mái, cô hài lòng khi thây

rằng rốt cuộc mọi việc đều êm đẹp. “Em Côxtưncốp, em đi về

nhà và cứ nghỉ ngơi đi. Em cứ nghỉ cho khỏe rồi lại đến thi. Cô

tin chắc rằng em nhât định sẽ được điểm “5”... Đồng chí nghĩ

sao, Piôtrơ Ivanứt?”

“Đại lực sĩ này ây à? Cậu ây không đời nào chịu nhận một điểm

dưới “5+” đâu!”

“Đúng như vậy đó...” Cô Vácvara nói “Nếu có ai dẫn em ây về

nhà thì sẽ tốt hơn chăng?”

“Sao lại thế, sao lại thế, cô Vácvara Xtêpanốpna!” Vônca hoảng

sợ “Em đi về một mình được mà…”

Chỉ còn thiếu mỗi nước để người dẫn mình chạm trán ông già

Khốttabít nham hiểm ây nữa thôi!

Thây Vônca đã hoàn toàn khỏe khoắn, cô giáo yên tâm cho nó

về nhà một mình.

Bác gác cổng lao tới đón Vônca:

“Côxtưncốp! Ông nội hay ai đó khi nãy đến đây với em đã...”

Nhưng đúng lúc đó, ông già Khốttabít từ trong tường hiện ra.

Ông ta vui vẻ như một chú chim sơn ca và hát khe khẽ một bài gì

đó.

“Ối!” Bác gác cổng khẽ kêu lên và cố gắng một cách uổng công

trong việc rót nước từ cái bình trống rỗng. Lúc bác đặt cái bình

vào chỗ cũ và ngoảnh lại thì ở tiền sảnh, cả Vônca lẫn ông già bí

ẩn đi cùng với nó đã biến mât. Cả hai đã đi ra đường và rẽ vào

một góc phố.

“Ta đã phù phép cho cậu, hỡi ông chủ trẻ tuổi của ta!” ông

Khốttabít hãnh diện nói, phá vỡ sự im lặng kéo dài khá lâu.

“Chắc cậu đã làm cho các thầy cô, các bạn cậu phải kinh ngạc về

những kiến thức của cậu chứ?”

“Đã làm kinh ngạc!” Vônca thở dài và nhìn ông già với vẻ bực

tức.

Ông Khốttabít hể hả “Ta biết ngay mà!.. Nhưng ta thây hình

20

moment there I thought that the most revered daughter of

Stepan was displeased with the breadth and scope of your

knowledge."

"Oh, no, no!" Volka cried in fear, recalling Hottabych's

terrible threats. "You were imagining things."

"I would have changed her into a chopping block on which

butchers chop up mutton," the old man said fiercely (and Volka

was really frightened for his teacher's fate), "if I hadn't seen that

she had such great respect for you and took you to the door of

your classroom and then practically down the stairs. I realized

then that she had fully appreciated your answers. Peace be with

her!"

"Sure, peace be with her!" Volka added hastily, feeling that a

load had fallen from his shoulders.

During the several thousand years of Hottabych's life, he had

often had to do with people feeling sad and gloomy, and he knew

how to cheer them up. At any rate, he was convinced he knew

how to do so. All that was needed was to give a person that

which he had always longed for. But what kind of a present

should he give Volka? The answer came to him quite by

chance when Volka asked a passer-by:

"Would you please tell me what time it is?"

The man looked at his watch and said, "Five to two."

"Thank you," Volka said and continued on in silence.

Hottabych was the first to speak.

"Tell me, 0 Volka, how was the man able to tell the time of

day so accurately?"

"Didn't you see him look at his watch?" The old man raised

his eyebrows in surprise.

"His watch?!" "Sure, his watch," Volka explained. "He had

a watch on his wrist. The round chrome-plated thing."

"Why don't you have such a watch, 0 most noble of all Genie-

saviours?"

"I'm too young to have such a watch," Volka answered

humbly.

như người con gái đáng kính nhât của Xtêpan vẫn không vừa

lòng với những kiến thức sâu rộng của cậu?”

“Ông nói gì thế? Ông nói gì thế?” Vônca sợ hãi xua tay, vì nó

nhớ lại những lời đe dọa ghê gớm của ông Khốttabít “Ông chỉ

cảm thây như vậy thôi chứ chả đúng đâu.”

“Ta đã toan biến cô ta thành cái thớt để các lão hàng thịt chặt

thịt cừu trên đó,” ông già tuyên bố với vẻ dữ tợn (và Vônca lo sợ

thật sự cho số phận cô giáo chủ nhiệm của mình) “nếu như ta

không thây cô ta tỏ lòng kính trọng cao nhât đối với cậu khi tiễn

cậu ra tận cửa lớp và sau đó còn tiễn cậu tới gần sát cầu thang.

Lúc bây giờ, ta mới hiểu rằng cô ta đã đánh giá đúng những câu

trả lời của cậu. Cầu chúc cô ta được bình an!”

“Dĩ nhiên! Cầu chúc cho cô ây được bình an!” Vônca vội vàng

tiếp lời. Nó cảm thây như trút được gánh nặng.

Trong suốt mây nghìn năm sống trên đời, ông Khốttabít đã

nhiều lần tiếp xúc với những người gặp phải chuyện buồn phiền

và ông biết cách làm cho họ vui lên. Dù sao chăng nữa thì ông ta

cũng tin chắc rằng mình biết cách: phải tặng cho người đó một

cái gì mà họ hết sức mong muốn. Nhưng tặng cái gì bây giờ nhỉ?

Một dịp may đã gợi ý cho ông cách giải quyết khi Vônca hỏi một

người qua đường.

“Xin lỗi, ông làm ơn cho cháu biết mây giờ rồi ạ?”

Người này nhìn đồng hồ đeo tay của mình “Hai giờ kém 5!”

“Cám ơn ông!” Vônca nói và đi tiếp, hoàn toàn lặng thinh.

Ông Khốttabít lại phá vỡ sự im lặng:

“Hỡi cậu Vônca, hãy nói cho ta biết người ây tại sao không cần

nhìn mặt trời mà vẫn xác định được chính xác thời gian?

“Chính ông cũng thây ông ta nhìn đồng hồ của mình đây thôi.”

Ông già trố mắt ngạc nhiên hỏi:

“Nhìn đồng hồ à?” “Vâng, nhìn đồng hồ” Vônca giải thích “Cổ

tay ông ây có chiếc đồng hồ hình tròn, vỏ mạ crôm ây mà...”

“Thế tại sao cậu lại không có một chiếc đồng hồ như vậy, hỡi

vị cứu tinh đáng kính nhât của những ông thần?

“Cháu mà đeo chiếc đồng hồ như vậy thì còn sớm quá!”

Vônca ôn tồn đáp - Cháu chưa đến tuổi, ông ạ.

21

"May I be permitted, 0 honourable passer-by, to inquire as to

the time of day?" Hottabych said, stopping the first person he

saw and staring at his watch.

"Two minutes to two," the man answered, somewhat

surprised at the flowery language.

Thanking him in the most elaborate oriental manner,

Hottabych said with a sly grin:

"May I be permitted, 0 loveliest of all Volkas, to inquire as

to the time of day?"

And there was a watch shining on Volka's left wrist, exactly

like the one the man they had stopped had, but instead of being

chrome-plated, it was of the purest gold.

"May it be worthy of your hand and your kind heart,"

Hottabych said in a touched voice, basking in Volka's happiness

and surprise.

Then Volka did something that any other boy or girl would

have done in his place, having found themselves the proud

possessors of their first watch. He raised his arm to his ear to

hear it tick.

"O-o-o-o," he drawled. "It's not wound. I'll have to wind it."

To his great disappointment, he found he could not move the

winding button. Then he got out his pen-knife to open the watch

case. However, try as he would, he could not find a trace of a slit

in which to insert the knife.

"It's made of solid gold," the old man boasted and winked.

"I'm not one of those people who give presents made of hollow

gold."

"Does that mean there's nothing inside of it?" Volka

asked with disappointment.

"Why, should there be anything inside?" the old Genie

inquired anxiously. Volka unbuckled the strap in silence and

returned the watch to Hottabych.

“Hỡi vị khách bộ hành đáng kính nhât, xin ngài cho phép ta

được biết bây giờ là mây giờ ạ?” Ông Khốttabít dừng người qua

đường bắt gặp đầu tiên lại và nhìn chằm chằm vào chiếc đồng hồ

đeo tay của ông ta.

“Hai giờ kém 2 phút!” Người qua đường trả lời. Ông ta hơi

ngạc nhiên trước câu hỏi cầu kỳ khác thường của ông già.

Sau khi cám ơn ông khách qua đường bằng những lời lẽ lịch

sự nhât của người phương Đông, ông Khốttabít vừa tủm tỉm cười

ranh mãnh, vừa nói với Vônca:

“Hỡi cậu Vônca tài ba nhât trong tât cả các cậu có tên là

Vônca, xin cậu cho phép ta được biết bây giờ là mây giờ ạ?”

Và bỗng nhiên trên cổ tay trái Vônca sáng loáng một chiếc đồng

hồ y hệt chiếc đồng hồ của người qua đường nọ, chỉ có cái khác

là không phải bằng thép mạ crôm mà bằng vàng mười nguyên

chât nhât.

“Cầu mong cho chiếc đồng hồ ây xứng với cổ tay của cậu và

với tâm lòng nhân hậu của cậu!” Ông già xúc động nói, thích thú

trước sự sung sướng và kinh ngạc của Vônca.

Lúc bây giờ, Vônca làm cái việc mà ở địa vị nó, bât cứ một cậu

bé hay cô bé nào lần đầu tiên làm chủ một chiếc đồng hồ vẫn

thường làm: áp chiếc đồng hồ lên tai để thưởng thức tiếng tích

tắc của nó.

“Ái chà chà!” Vônca kéo dài giọng “Chiếc đồng hồ này chưa

lên dây cót. Phải lên dây cho nó mới được!” Cậu cố vặn cái núm

lên dây, nhưng nó thât vọng biết chừng nào khi thây cái núm đó

không hề quay. Bây giờ cậu liền móc con dao nhíp trong túi quần

ra để mở nắp đồng hồ. Nhưng dù cố gắng hết sức, nó vẫn không

tài nào tìm được một cái khe để có thể lách lưỡi dao vào.

“Chiếc đồng hồ này được làm bằng một cục vàng khối đây!”

Ông già nháy mắt kiêu hãnh nói với Vônca “Ta không phải là kẻ

đem cho những đồ vật làm bằng vàng rỗng đâu!”

“Thế có nghĩa là bên trong chiếc đồng hồ này chẳng có gì cả?”

Vônca thât vọng kêu lên.

“Chẳng lẽ bên trong nó lại cần phải có cái gì đó sao?” Ông thần

già băn khoăn.Thay cho câu trả lời,Vônca lặng lẽ tháo chiếc đồng

22

"All right, then, I'll give you a watch that doesn't have to

have anything inside."

Once again a gold watch appeared on Volka's wrist, but now

it was very small and flat. There was no glass on it and instead

of hands there was a small vertical gold rod in the middle. The

face was studded with the most exquisite emeralds set where

the numbers should be.

"Never before did anyone, even the wealthiest of all sultans,

have a hand sun watch!" the old man boasted again. "There

were sun dials in city squares, in market places, in gardens and

in yards. And they were all made of stone. But I just invented

this one. It's not bad, is it?"

It certainly was exciting to be the only owner of a sun watch

in the whole world.

Volka grinned broadly, while the old man beamed.

"How do you tell the time on it?" Volka asked.

"Here's how," Hottabych said, taking hold of Volka's hand

gently. "Hold your arm straight out like this and the shadow cast

by the little gold rod will fall on the right number."

"But the sun has to be shining," Volka said, looking with

displeasure at a small cloud that just obscured it.

"The cloud will pass in a minute," Hottabych promised. True

enough, in a minute the sun began to shine once again. "See, it

points somewheres between 2 and 3 p.m. That means it's about

2:30." As he was speaking, another cloud covered the sun.

"Don't pay any attention to it," Hottabych said. "I'll clear the

sky for you whenever you want to find out what time it is."

"What about the autumn?" Volka asked.

"What about it?"

hồ và trả lại ông Khốttabít.

“Được rồi! Ta sẽ tặng cậu một chiếc đồng hồ chẳng cần phải có

gì bên trong cả.”

Chiếc đồng hồ vàng lại xuât hiện trên tay Vônca, nhưng bây

giờ nó mỏng và dẹp. Mặt kính đã biến mât, và thay cho kim giờ,

kim phút, kim giây là một cái đinh nhỏ bằng vàng dựng đứng ở

chính giữa mặt đồng hồ. Quanh mặt đồng hồ này có những viên

ngọc bích tốt nước tuyệt đẹp đính ở các điểm chỉ giờ.

“Chưa bao giờ và chưa một ai, kể cả những ông vua giàu có

nhât trên thế giới, có được một chiếc đồng hồ mặt trời đeo tay

như thế này!” Ông già lại nói, giọng đầy tự hào “Đồng hồ mặt

trời có ở các quảng trường thành phố, các chợ, các vườn hoa, các

sân, và tât cả những đồng hồ mặt trời này đều xây bằng đá. Còn

chiếc đồng hồ mặt trời của cậu là do ta vừa nghĩ ra. Quả là cũng

khá đây chứ?”

Quả thực, được làm người đầu tiên và duy nhât trên toàn thế

giới có chiếc đồng hồ mặt trời đeo tay thì cũng khá là mê!

Vônca lộ vẻ thích thú ra mặt, làm cho ông già cũng cảm thây

khoái chí.

“Sử dụng chiếc đồng hồ này thế nào hả ông?” Vônca hỏi.

“Thế này nhé,” Ông Khốttabít thận trọng cầm cánh tay trái của

Vônca đang đeo chiếc đồng hồ do ông vừa nghĩ ra “Cậu cứ để

tay như thế và bóng của cái đinh vàng này sẽ ngả xuống con số

chỉ giờ mà cậu cần biết.”

“Muốn thế thì cần phải có ánh mặt trời”.Vônca nói và bực bội

nhìn đám mây nhỏ vừa che khuât mặt trời.

“Đám mây nhỏ ây sẽ bay đi ngay bây giờ,” Ông Khốttabít hứa

và quả nhiên mặt trời lại chiếu sáng khắp nơi “Cậu thây đây, bây

giờ bóng cái đinh chỉ vào khoảng giữa 2 và 3 giờ chiều. Tức là

khoảng 2 giờ rưỡi”. Trong lúc ông già nói câu đó, mặt trời lại

khuât sau một đám mây khác.

“Không sao cả!” Ông Khốttabít nói. “Ta sẽ làm quang bầu trời

mỗi khi cậu cần biết giờ.”

“Thế còn mùa thu?” Vônca hỏi.

“Mùa thu thì sao?”

23

"What about the autumn and the winter, when the sky is

covered with clouds for months on end?"

"I've already told you, 0 Volka, the sun will shine whenever

you want it to. You have but to order me and everything will be

as you wish."

"But what if you're not around?"

"I'll always be near-by. All you have to do is call me."

"But what about the evenings and nights?" Volka asked

maliciously.

"What about the night, when there's no sun in the sky?"

"At night people must surrender themselves to sleep, and

not look at their watches," Hottabych snapped. He had to

control himself not to teach the insolent youth a good lesson.

"All right then, tell me whether you like that man's watch. If you

do, you shall have it."

"What do you mean? It belongs to him. Don't tell me you

are going to...."

"Don't worry, 0 Volka ibn Alyosha. I won't touch a hair on

his head. He'll offer you the watch himself, for you are certainly

worthy of receiving the most treasured gifts."

"You'll force him to and then he'll...."

"And he'll be overjoyed that I did not wipe him off the face

of the Earth, or change him into a foul rat, or a cockroach hiding

in a crack of a hovel, or the last beggar...."

"That's real blackmail," Volka said angrily. "Tricks like that

send a man to jail, my friend. And you'll well deserve it."

"Send me to jail?!" the old man flared up. "Me?! Hassan

Abdurrakhman ibn Hottab? And does he know, that most

despicable of all passers-by, who J am? Ask the first Genie, or

Ifrit, or Shaitan you see, and they'll tell you, as they tremble from

fear, that Hassan Abdurrakhman ibn Hottab is the chief of all

Genie bodyguards. My army consists of 72 tribes, with 72,000

“Về mùa thu và mùa đông, bầu trời thường bị những đám mây

đen che khuât mây tháng liền thì làm sao xem giờ được?”

“Hỡi cậu Vônca, ta bảo đảm với cậu là mặt trời sẽ không bị

mây che mỗi khi cậu cần xem giờ. Cậu chỉ cần ra lệnh cho ta là

mọi chuyện sẽ ổn ngay”.

“Thế nếu không có ông ở bên cạnh thì sao ạ?”

“Ta bao giờ cũng ở bên cạnh cậu, chỉ cần cậu gọi ta một tiếng ”

“Còn buổi tối? Còn ban đêm?” Vônca hỏi với giọng châm chọc

“Ban đêm khi trời không có mặt trời, thì làm sao xem giờ

được?”

“Ban đêm người ta phải nghỉ chứ không phải xem đồng hồ!”

Ông Khốttabít cáu kỉnh trả lời. Ông ta phải khó khăn lắm mới tự

chủ được và không ra tay trừng phạt cậu bé bướng bỉnh này.

“Thôi được ,vậy thì hãy nói cho ta biết: cậu có thích chiếc đồng

hồ trên tay người qua đường lúc nãy không? Nếu cậu thích thì nó

sẽ là của cậu”.

“Ý ông là gì? Nó là của ông ây. Đừng nói với cháu ông sẽ ...”

“Đừng lo, hỡi cậu Vônca con của Aliôsa, ta sẽ không đụng đến

người ông ta đâu. Ông ta sẽ tự biếu cậu chiếc đồng hồ ây bởi vì

cậu thực sự xứng đáng với những tặng vật quý báu nhât”

“Ông ép buộc ông ta, còn ông ta thì...”

“Còn ông ta sẽ sung sướng, bởi ta đã không hât hắn ra khỏi mặt

đât, hoặc biến hắn thành một con chuột cống trụi lông, hoặc một

con gián thập thò trong khe của túp lều nát, hoặc một gã ăn mày

mạt hạng...

“Hừ, đó là trò trân lột thật sự!” Vônca phẫn nộ “Ông Khốttabít

ạ, ở nưóc cháu mà giở những trò như thế ra là người ta lôi ngay

lên đồn cảnh sát và đưa ra tòa”

“Đưa ra tòa hả?” Ông già hết sức tức tối “Ta? Hátxan Ápđurắc

man con trai của Khốttáp? Cái lão qua đường đê tiện nhât trong

tât cả những người qua đường ây có biết ta là ai không đã? Hãy

cứ hỏi bât cứ một lão thần nào, hay một lão ifrít hoặc lão saitan

nào, chúng sẽ vừa run lên cầm cập vì sợ hãi, vừa nói cho cậu biết

rằng Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp là chúa tể của các

thần linh vệ sĩ. Số quân của ta gồm 72 bộ lạc, còn mỗi bộ lạc

24

warriors in each tribe; every warrior rules over one thousand

Marids and every Marid rules over a thousand Aides and every

Aide rules over a thousand Shaitans and every Shaitan rules

over a thousand Genies. I rule over them all and none can

disobey me! If only this thrice-miserable of all most miserable

passers-by tries to...." Meanwhile, the man in question was

strolling down the street, glancing at the shop windows, and in no

way aware of the terrible danger hanging over him because of an

ordinary watch glittering on his wrist.

' "Why, I'll..." Hottabych raged on in his boastfulness, "why,

if you only so desire, I'll turn him into a...."

Each second counted. Volka shouted:

"Don't!"

"Don't what?"

"Don't touch that man! I don't need a watch! I don't need

anything!"

"Nothing at all?" the old man asked doubtfully, quickly

calming down. The only sun watch in the world disappeared as

quickly as it had appeared.

"Nothing at all," said Volka. He heaved such a sigh that

Hottabych realized he must apply himself to cheering up his

young saviour and dispelling his gloomy thoughts.

HOTTABYCH'S SECOND SERVICE

Volka was in the dumps. Hottabych sensed that something

was wrong. He never dreamed he had done the boy such a bad

turn during the exam, but it was all too clear that Volka was

upset. And the one to blame, apparently, was none other than

himself, Hassan Abdurrakhman ibn Hottab.

"Would you, 0 moon-like, feel inclined to listen to stories

of most unusual and strange adventures?" he asked slyly. "For

instance, do you know the story of the Baghdad barber's three

black roosters and his lame son? Or the one about the copper

camel with a silver hump? Or about the water-carrier Ahmet

and his magic pail?"

gồm 72.000 chiến sĩ, mỗi chiến sĩ lại cai quản 1.000 marít , mỗi marít lại cai quản 1.000 phụ tá, mỗi phụ tá lại cai quản 1.000 saitan, mỗi saitan lại cai quản 1.000 vị thần, và tât cả bọn chúng đều phải phụ thuộc vào ta và không được làm trái lệnh ta! Khô-ô-ông, phải trị cái lão qua đường ba lần hèn hạ nhât trong tât cả các lão qua đường hèn hạ ây…” Trong lúc đó, người qua đường đang được nói đến vẫn thản nhiên đi trên vỉa hè, uể oải nhìn các tủ kính trong những cửa hàng, không hề ngờ đến cái nguy cơ khủng khiếp đang lơ lửng trên đầu ông ta chỉ vì trên tay ông ta sáng loáng chiếc đồng hồ bình thường nhât. “Ta... “ Ông Khốttabít hùng hùng hổ hổ trước mặt Vônca lúc đó đang cuống cả lên “ta sẽ biến lão ây thành... “ Mỗi giây lúc này đều quí. Vônca thét lên: “Không cần!” “Không cần cái gì?” “Không cần đụng đến người qua đường ây!... Không cần đồng hồ!... Không cần gì cả!..”. “Hoàn toàn không cần gì cả?” Ông già nhanh chóng trân tĩnh và tỏ vẻ nghi hoặc. Chiếc đồng hồ mặt trời đeo tay duy nhât trên thế giới biến mât cũng nhanh chóng như khi nó xuât hiện. “Hoàn toàn không cần gì cả..”.Vônca nói và thở dài nặng nề đến nỗi ông già hiểu rằng lúc này, việc cốt yếu là làm cho vị cứu tinh trẻ tuổi của mình khuây khỏa, làm tiêu tan tâm trạng buồn bã của cậu ta.

ÔNG KHỐT TA BÍT GIÚP VÔN CA LẦN THỨ HAI Vônca chán ngán trong lòng, và ông già cảm thây có một chuyện gì đó chẳng lành. Dĩ nhiên, ông ta không ngờ rằng mình đã làm hại cậu ở cuộc thi ra sao. Nhưng rõ ràng là cậu bé không hài lòng Và người có lỗi trong việc này rõ ràng chẳng ai khác ngoài chính ông ta, Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp. “Hỡi cậu thiếu niên xinh đẹp tựa mặt trăng, cậu có vui lòng nghe chuyện về các cuộc phiêu lưu mạo hiểm của những con người kỳ lạ và phi thường không?” Ông ta hóm hỉnh hỏi Vônca đang cau có “Chẳng hạn, cậu có biết chuyện ba con gà trống đen và đứa con trai thọt chân của người thợ cạo ở thành Bátđa ? Chuyện con lạc đà bằng đồng có cái bướu bằng bạc? Chuyện lão gánh nước Ácmét và cái thùng có phép lạ của lão ta?

25

Volka kept on frowning. This did not stop the old man, and

he began hurriedly:

"Be it known to you, 0 most wonderful of all secondary

school pupils, that once upon a time in Baghdad there lived a

skilled barber named Selim who had three roosters and a lame

son named Tub. It so happened that Caliph Harun al Rashid once

passed his shop. But, 0 most attentive of all youths, I suggest we

sit down on this bench in order that your young legs don't tire

during this long and most educational story."

Volka agreed. They sat down in the shade of an old linden

tree.

For three long hours Hottabych went on and on with the

truly interesting story. He finally ended it with these crafty

words:

"But more marvellous still is the story of the copper camel

with a silver hump," and immediately proceeded with it. When

he came to the part: "Then the stranger took a piece of coal

from the brazier and drew the outline of a camel on the wall.

The camel waved its tail, nodded its head, walked off the wall

and onto the cobblestones.. ."-he stopped to enjoy the impression

his story of a drawing coming to life had made on his young

listener.

But Hottabych was in for some disappointment, because

Volka had seen enough cartoons in his life. However, the old

man's words gave him an idea.

"You know what? Let's go to the movies. You can finish

the story after."

"Your every word is my command, 0 Volka ibn Alyosha,"

the old man replied obediently. "But do me a favour and tell me

what you mean by 'the movies'? Is it a bath-house? Or,

perhaps, that's what you call the market-place, where one can

stroll and chat with friends and acquaintances?"

"Well! Any child can tell you what a movie is. It's a...." At

this, Volka waved his hands around vaguely and added,

Vônca vẫn hầm hầm lặng thinh, nhưng ông già chẳng bực mình về chuyện đó và bắt đầu kể liền: “Hỡi cậu học sinh tài ba nhât trong tât cả các học sinh trung học, cậu sẽ được biết rằng ngày xửa ngày xưa ở thành Bátđa có người thợ cạo lành nghề tên là Xêlim. Ông ta có 3 con gà trống và một đứa con trai thọt chân tên là Tub. Thế rồi một hôm quốc vương Harun An Rasít đi ngang qua cửa hiệu của ông ta... Hỡi cậu thiếu niên nghe kể chuyện chăm chú nhât trong tât cả các cậu thiếu niên, chúng ta nên ngồi xuống cái ghế dài ở gần đây nhât chăng, để cho đôi chân của cậu khỏi bị mỏi vì phải đi suốt trong thời gian ta kể câu chuyện dài có tính chât giáo huân này?” Vônca đồng ý. Hai ông cháu liền ngồi bên đại lộ, ở một chỗ mát mẻ dưới bóng cây cổ thụ. Trong suốt 3 tiếng rưỡi đồng hồ, ông Khốttabít đã kể lại câu chuyện quả là rât hâp dẫn ây và kết thúc bằng câu nói láu lỉnh: “Nhưng chuyện con lạc đà bằng đồng có cái bướu bằng bạc còn kỳ lạ hơn nữa kia!”. và ngay lập tức, không kịp ngừng để lây hơi, ông ta bắt đầu kể chuyện đó cho đến chỗ: “Lúc bây giờ, người ngoại quốc nọ lây cục than nhỏ ở trong lò và vẽ lên tường con lạc đà, và con lạc đà ây liền quẫy đuôi, lắc đầu rồi từ trên tường đi xuống con đường rải đá...”. Kể đến đây, ông ngừng lại để thích thú theo dõi cái ân tượng mà câu chuyện làm sống động bức tranh gây ra đối với người nghe trẻ tuổi của ông ta. Nhưng ông già phải cụt hứng, bởi Vônca đã được xem khá nhiều phim hoạt hình nên chẳng lây gì làm lạ về chuyện đó. Nhưng câu chuyện của ông già đã gợi cho cậu ý định lý thú. “Ông ơi! Chúng ta đi vào rạp chiếu bóng đi. Ông sẽ kể nốt chuyện cho cháu nghe sau đó”. “Lời nói của cậu như là một đạo luật đối với ta, hỡi cậu Vônca con trai của Aliôsa!” Ông già ôn tồn đáp “Nhưng cậu hãy làm ơn nói cho ta biết cậu dùng cái tiếng “rạp chiếu bóng” khó hiểu ây để chỉ cái gì vậy? Đó có phải là nhà tắm không? Hay có thể ở nước cậu, đó là tên gọi của cái chợ, nơi có thể dạo chơi và trò chuyện với những người quen biết?” “Ô hay! Bât cứ một đứa trẻ con nào cũng biết rạp chiếu bóng là cái gì. Rạp chiếu bóng là...” Nó ngập ngừng đưa tay lên ra hiệu

26

"Well, anyway, you'll see when we get there."

Over the Saturn Theatre box-office was a sign that read:

"Children under sixteen not admitted to evening

performances."

"What's the matter, 0 most handsome of all handsome

youths?" Hottabych inquired anxiously, noticing that Volka had

become gloomy again.

"Nothing much. It's just that we're late for the last day-

time performance! You have to be sixteen to get in now. I really

don't know what to do, 'cause I don't feel like going home."

"You won't go home!" Hottabych cried. "In a twinkling of an

eye they'll let us through, surrounded by the respect your truly

endless capabilities command! I'll just have a peek at those bits

of paper everyone's handing that stern-looking woman at the

entrance."

"That old braggart!" Volka thought irritably. Suddenly, he

felt two tickets in his right fist.

"Come!" Hottabych called, beaming again. "Come, they'll let

you through now!"

"Are you sure?"

"Just as positive as that a great future awaits you!"

He nudged Volka towards a mirror hanging nearby. A boy

with a bushy blond beard on his healthy freckled face looked

back from the mirror at a shocked and gaping Volka.

AN UNUSUAL EVENT AT THE MOVIES

A triumphant Hottabych dragged Volka up the stairs to the

second-floor foyer. At the entrance to the projection room stood

Zhenya Bogorad, the envy of every pupil of 6B. This darling of

fate was the theatre manager's nephew and therefore permitted

và nói thêm “Nói tóm lại, đến rạp chiếu bóng rồi ông khắc biết”

Bên trên quầy bán vé ở rạp chiếu bóng “Sao Thổ” treo tâm bảng:

“Trẻ em dưói 16 tuổi không được vào xem các suât chiếu buổi

tối”.

“Cậu làm sao thế, hỡi cậu thiếu niên xinh đẹp nhât trong tât cả

các cậu thiếu niên xinh đẹp?” ông Khốttabít lo sợ khi thây Vônca

lại xịu mặt.

“Chúng ta đến muộn, không kịp xem các suât chiếu ban ngày

rồi! Giờ này người ta chỉ cho những người trên 16 tuổi vào xem

thôi... Thú thật, cháu chẳng biết làm gì bây giờ... Đi về nhà thì

cháu chẳng muốn...

“Cậu không phải đi về nhà!” Ông Khốttabít kêu lên “Chưa đầy

hai khoảnh khắc là người ta đã cho chúng ta vào xem, và chúng

ta sẽ đi vào giữa sự kính trọng của mọi người, bởi vì cậu có vô số

tài năng và được xứng đáng hưởng sự kính trọng ây! Ta chỉ cần

nhìn qua những người vào xem đưa mảnh giây cho người đàn bà

nghiêm nghị kia là câu có thể bước vào cái rạp chiếu bóng mà

cậu ưa thích...”

“Ông già khoác lác! ”, Vônca bực tức nghĩ thầm. Nhưng rồi bỗng

nhiên nó thây trong nắm tay phải của mình có 2 cái vé.

“Chúng ta đi nào!” Ông Khốttabít nói, mặt rạng rỡ vì sung

sướng “Bây giờ ngưòi ta sẽ phải cho cậu vào thôi”

“Ông tin chắc như vậy chứ?”

“Ta tin vào việc đó cũng như tin rằng một tương lai rực rỡ đang

chờ đón cậu.”

Ông già đẩy Vônca đến trước tâm gương treo gần đó. Vônca há

hốc mồm khinh ngạc khi thây từ trong gương nhìn ra một thằng

bé mặt đầy tàn nhang, ở cằm có bộ râu rậm màu hung hung.

BIẾN CỐ PHI THƯỜNG TRONG RẠP CHIẾU BÓNG

Ông Khốttabít đắc chí dẫn Vônca leo cầu thang lên lầu 2, vào

phòng giải lao. Giênia Bôgôrát, đối tượng ghen tị của toàn thể

học sinh lớp 6B, đang đứng khổ sở ở sát lối đi vào phòng xem.

Cu cậu số đỏ này lại chính là cháu ruột của ông quản trị trưởng

27

to attend evening performances. But today, instead of being the

happiest of boys, he was suffering terribly. He was suffering

from loneliness. He was dying to have a companion, someone he

could talk to about Volka Kostylkov's behaviour at the

morning's geography examination. Alas! There was not a

familiar face in sight.

He then decided to go downstairs, in the hope that Luck

would send him someone. At the landing he was nearly knocked

off his feet by an old man in a white suit and embroidered

morocco slippers who was dragging along-whom do you think?-

Volka Kostylkov, in person! For reasons unknown, Volka was

covering his face with his hands.

"Volka!" Bogorad shouted happily. "Kostylkov!"

Unlike Zhenya, Volka did not seem at all pleased at the

encounter. In fact, he even pretended not to have recognized his

best friend. He darted into the thick of the crowd which stood

listening to an orchestra while awaiting the next showing.

"Don't think I care!" Zhenya said in an offended tone and

went off to buy an ice-cream.

That is why he didn't see the people gathering round the

strange old man and Volka. Later, when he tried to push his

way through to the spot which was attracting so many eager

eyes, his friend was already surrounded by a rapidly-growing

crowd. He could hear the folding seats hitting against the backs

of the chairs as those who were listening to the orchestra rushed

off. Soon the musicians were playing to rows of empty seats.

"What happened?" Zhenya asked, vainly trying to elbow his

way through. "If there's been an accident, I can phone for help.

My uncle's the manager here. What's the matter?"

But no one seemed to know what the matter was. And, since

hardly anyone could see anything and everyone wanted to know

what was going on inside the circle, they all kept asking each

rạp chiếu bóng “Sao Thổ”, vì thế người ta cho nó vào xem các

suât buổi tối. Lẽ ra nó phải lây làm mừng về sự may mắn đó,

nhưng các bạn thử tưởng tượng xem, nó lại hết sức đau khổ. Nó

đau khổ vì cô đơn! Giênia đang rât cần có một người trò chuyện

để nó có thể bàn về thái độ kỳ lạ của Vônca Côxtưncốp trong

cuộc thi địa lý hôm nay. Nhưng thật là bực mình, chẳng có một

người quen nào cả!

Bây giờ, nó bèn quyết định đi xuống duới nhà. May ra nó có

thể gặp ở đây một cậu bạn nào đó cũng nên. Ở đầu cầu thang,

một ông già đội mũ cói cứng và đi đôi giày da dê thuộc suýt nữa

xô ngã nó. Ông già này dắt tay, các bạn có thể đoán ra ai không,

đúng cái cậu Vônca Côxtưncốp! Chẳng hiểu sao Vônca lại lây

hai tay che mặt.

“Vônca!” Giênia mừng rỡ “Côxtưncốp!”

Nhưng có lẽ Vônca không hề mừng rỡ trước cuộc gặp gỡ này.

Hơn thế nữa, nó còn làm ra vẻ như không nhận ra người bạn thân

nhât của mình và lẻn ngay vào giữa đám đông đang nghe dàn

nhạc biểu diễn.

“Cóc cần!” Giênia tức mình và đi vào căng tin uống một ly

nước ngọt.

Vì vậy, nó không thây xung quanh ông già kỳ lạ và Vônca bắt

đầu tụ tập một đám người. Cho tới lúc chính Giênia cũng cố chen

tới cái nơi mà nó chẳng hiểu tại sao bao nhiêu người hiếu kỳ cố

đổ xô đến đó thì xung quanh cậu bạn của Giênia đã có một đám

đông chật ních và mỗi lúc một đông thêm. Mọi người rời khỏi

những hàng ghế trước bục sân khâu, làm các mặt ghế lật gâp

được kêu ầm ầm. Trong chốc lát, dàn nhạc chỉ còn biểu diễn

trước những hàng ghế trống không.

“Có chuyện gì thế?” Giênia vừa thúc khuỷu tay lia lịa vừa hỏi

mà chẳng ai thèm trả lời “Nếu có tai nạn thì tôi có thể gọi điện

thoại từ đây... Ở đây tôi có ông bác làm quản trị trưởng... Có

chuyện gì vậy?”

Nhưng không một ai biết rõ chuyệngì đã xảy ra. Và bởi vì gần

như không một ai thây gì cả, nên mọi người đều muốn biết

chuyện gì đang diễn ra ở đây, bên trong vòng người chật ních.

28

other questions and demanding sensible answers, until they

raised such a ruckus they began to drown out the music, though

the musicians were playing as loud as they could.

Zhenya's uncle finally appeared, climbed on a chair and

shouted, "Everyone please disperse! What's the matter? Haven't

you ever seen a bearded child before?"

The moment these words reached the snack bar, everyone

there rushed to see the bearded child.

"Volka!" Zhenya yelled at the top of his voice, despairing

of ever getting through the crowd. "I can't see anything! Can you

see? Does he have a big beard?"

"Golly!" the unfortunate Volka wailed. "What if he...."

"Poor child!" the curious onlookers sighed.

"What a pity!"

"Is science helpless in his case?"

At first, Hottabych misunderstood the attention his young

friend was attracting. He thought the people were crowding

round to express their respect for Volka. Then he began to get

angry.

"Disperse, my good people!" he shouted, drowning out the

noise of the crowd and the band. "Disperse, or I'll do something

terrible to all of you!"

A timid girl gasped from fear, but the others only laughed.

Really now, what was there to fear from such a funny old man

in silly pink slippers? Why, if someone as much as touched him,

he'd probably fall to pieces!

No, no one took his threats seriously. However, the old man

was used to having people tremble at his words. He felt that he

and Volka were being insulted and was becoming more and

more enraged. There is no telling how it all could have ended, if

the first bell had not rung just then.

Mọi người hỏi nhau và bực mình khi không nhận đuợc một câu

trả lời rõ ràng, cho nên đám đông chẳng mây chốc đã làm huyên

náo đến độ át luôn cả tiếng nhạc.

Lúc bây giờ, ông bác của Giênia mới chạy đến chỗ huyên náo,

ì ạch leo lên một chiếc ghế và nói to: “Xin quí vị giải tán cho!

Quý vị chưa bao giờ trông thây một thằng bé có râu hay sao?”

Câu nói đó vừa vọng đến căng tin, mọi người liên bỏ cả uống

trà và nước ngọt, chạy đi xem thằng bé có râu.

“Vônca!” Giênia hét váng cả phòng giải lao, vì nó hết hy vọng

lọt được vào bên trong vòng người bí ẩn “Cháu không thây gì cả!

Còn bác có thây không? Nó có râu rậm lắm phải không?”

“Ối chao ôi!” Cu cậu Vônca khốn khổ chút nữa thì khóc rống

lên vì buồn chán “Chỉ còn thiếu mỗi nước để cho nó thây…”

“Thằng bé bât hạnh!” Những người xung quanh thở dài thông

cảm

“Thật là kỳ quái!”

“Chẳng lẽ khoa học lại chịu bó tay hay sao?”

Lúc đầu, ông Khốttabít hiểu sai sự chú ý của mọi người đối

với cậu bạn trẻ của mình. Ông tưởng rằng mọi người xúm lại để

bày tỏ sự kính trọng của mình đối với Vônca. Sau đó, việc này

bắt đầu làm cho ông ta nổi cáu.

“Hãy giải tán, hỡi những người đáng kính nhât!” ông gầm lên,

át cả tiếng huyên náo của đám đông lẫn tiếng nhạc “Hãy giải tán

nếu không ta sẽ giáng tai họa xuống đầu các ngươi”

Một cô nữ sinh nào đó sợ quá òa khóc, nhưng ông Khốttabít

chỉ làm cho đám người lớn phì cười. Thực ra, cái ông già nhỏ

nhắn ngộ nghĩnh, đi đôi giày màu hồng lạ lùng này làm sao có

thể gây nổi một tai họa? Chỉ cần đụng mạnh ngón tay vào ông ta

là ông ta đã ngã nhào rồi.

Không, không một ai thèm đếm xỉa đến lời đe dọa của ông

Khốttabít. Còn ông già thì đã quen thây những lời nói của mình

làm cho mọi người phải run sợ. Bây giờ, ông ta đang bực tức cả

cho Vônca lẫn cho mình, và mỗi lúc một thêm tức giận.

Không biết mọi chuyện sẽ kết thúc ra sao nếu đúng lúc ây tiếng

chuông không reo vang.

29

The doors to the projection room were thrown open and

everyone rushed to take their seats. Zhenya thought this was his

chance to get a peek at the weird boy. But the same crowd that

had blocked his view now caught him up and carried him into

the projection room.

No sooner had he found a seat in the first row than the lights

went out.

"Whew!" Zhenya breathed. "Just in time. I'll still be able to

see the bearded boy on the way out." Nonetheless, he kept

fidgeting in his seat, trying to catch a glimpse of the freak who

was sitting somewhere behind him.

"Stop fidgeting! You're bothering us!" the man next to him

said. "Sit still!" However, to his utter amazement, the

fidgety boy suddenly disappeared.

Volka and Hottabych were the last to enter the darkened

projection room. To tell the truth, Volka was so upset he was

ready to leave without seeing the film.

Hottabych pleaded:

"If you're so displeased with the beard I thought you'd

appreciate, I'll free you of it the moment we find our seats. That's

easy enough. Let's follow the others in, for I'm impatient to

discover what a 'movie' is. It must indeed be something

wonderful, if even grown men attend it on such a hot summer

day!"

When they were seated, Hottabych snapped the fingers of his

left hand. Contrary to his promises, nothing happened to Volka's

beard.

"Why is it taking you so long? Remember how you boasted!"

"I wasn't boasting, 0 most wonderful of 6B pupils.

Fortunately, I changed my mind in time. If you don't have a

beard, you'll be turned out of the movie which is so dear to your

heart."

Cửa phòng xem mở toang, mọi người đi vào chỗ của mình.

Giênia muốn lợi dụng dịp này để xem cái hiện tượng dị thường

chưa từng có, dù chỉ liếc nhìn một chút xíu tthôi cũng được.

Nhưng chính cái đám đông lúc nãy ngăn không cho nó lách qua

thì bây giờ lại vây chặt lây nó từ mọi phía và cuốn luôn nó vào

phòng xem, trái với ý muốn của nó.

Giênia vừa kịp chạy đến hàng ghế đầu và ngồi xuống thì đèn

tắt phụt.

“Ối chà!” Giênia thở phào nhẹ nhõm “Suýt nữa thì vào muộn!

Ta sẽ chộp thằng bé có râu ây khi buổi chiếu phim kết thúc” Tuy

vậy, nó vẫn thâp thỏm cựa quậy trên ghế, cố nhìn cho ra cái hiện

tượng dị thường của thiên nhiên ây đang ở đâu đó phía sau mình.

“Đừng quay ngang ngửa, chú bé! Em chẳng cho ai xem cả!”

người ngồi bên Giênia nổi cáu “Hãy ngồi yên! Nhưng ông ta hết

sức kinh ngạc khi thây chú bé hay làm phiền nọ biến đi đâu mât.

Vônca và ông Khốttabít là những người cuối cùng rời khỏi

phòng giải lao, khi trong phòng xem đã tối om. Thực ra, lúc đầu

Vônca buồn bực tới mức định rời khỏi rạp, thôi không xem phim

nữa. Nhưng ông Khốttabít năn nỉ:

“Nếu cậu không cần cái bộ râu mà ta đã trang điểm cho cậu vì

lợi ích của cậu thì ta sẽ làm cho nó biến ngay khi chúng ta vừa

ngồi vào chỗ của mình. Việc đó ta làm dễ ợt. Bây giờ chúng ta đi

vào cái nơi mà tât cả những người khác đều vào, bởi vì ta nóng

lòng muốn biết thế nào là rạp chiếu bóng. Nó hẳn là phải tuyệt

lắm nên các bậc trượng phu từng trải mới vào xem nó trong cái

tối mùa hè oi bức này.

Và quả thực, lúc hai ông cháu vừa ngồi vào chỗ trống ở hàng

ghế thứ sáu, ông Khốttabít đã búng ngón tay tanh tách. Nhưng

trái với lời hứa của ông già, bộ râu của Vônca chẳng hề suy

suyển.

“Sao ông lại lề mề thế? Vậy mà ông còn nói thánh nói tướng!”

“Ta không hề nói thánh nói tướng, hỡi cậu học sinh tài ba nhât

trong tât cả các học sinh lớp 6B. May thay ta đã nghĩ lại kịp thời.

Nếu cậu không còn râu nữa, người ta sẽ đuổi cậu ra khỏi cái rạp

chiếu bóng mà cậu ưa thích này”

30

It soon became clear that this was merely a cunning excuse.

Volka was not yet aware of the old man's craftiness.

"That's all right, they won't turn me out of here," he said.

Hottabych pretended not to have heard him. Volka repeated

his words. Once again, Hottabych played deaf. Then Volka

raised his voice:

"Hassan Abdurrakhman ibn Hottab!"

"I'm listening, 0 my young master," the old man answered

obediently.

"Sh-h-h!" someone hissed.

Volka continued in a whisper, bending close to his friend who

suddenly looked very sad.

"Do something to make this stupid beard disappear

immediately!"

"It's not a bit stupid," the old man whispered back. "It is a

most grand and noble beard."

"This very second! Do you hear? This very second!"

"I hear and I obey," Hottabych muttered and began

whispering again, snapping his fingers.

The hairy growth on Volka's face remained unchanged.

"Well?"

"One moment, 0 most blessed Volka ibn Alyosha," the old

man replied, still whispering and snapping his fingers nervously.

The beard on Volka's chin remained where it was.

"Look! Look who's sitting in the ninth row!" Volka

whispered, forgetting his great misfortune for the moment.

As far as Hottabych could see, the two men in the ninth row

appeared in no way remarkable.

"They're famous actors," Volka explained and told

Hottabych their names, which, though they were very well

known, meant nothing to him.

Thực ra, đó là kế hoãn binh của ông già. Nhưng Vônca không

hề biết chuyện đó. Nó nói:

“Không sao, người ta chẳng đuổi cháu ra khỏi đây đâu! “

Ông Khốttabít làm ra vẻ không nghe thây câu nói đó. Vônca

lặp lại. Ông già lại giả điếc. Bây giờ, Vônca liền cât cao giọng:

“Ông Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp!”

“Ta nghe đây, hỡi ông chủ trẻ tuổi của ta!” - Ông già nhũn

nhặn đáp.

“Không thể nói khẽ hơn được sao?” Một người nào đó ngồi bên

cạnh làu nhàu.

Vônca ghé sát vào tai ông Khốttabít đang gục đầu buồn bã, tiếp

tục thầm thì:

“Ông hãy làm cho bộ râu ngu xuẩn này biến ngay khỏi cằm

cháu!”

“Nó chẳng hề ngu xuẩn một chút nào!” Ông già thì thầm đáp

lại “Đó là bộ râu đáng kính và oai vệ bậc nhât đây”

“Ông hãy làm cho nó biến ngay tức khắc! Ngay tức khắc, ông

có nghe không!”

“Xin tuân lệnh!” Ông Khốttabít lại nói, vừa bắt đầu lẩm bẩm

một câu gì đó, vừa búng ngón tay toanh toách.

Những sợi râu trên cằm vẫn Vônca không hề suy suyển.

“Thế nào?” Vônca sốt ruột hỏi.

“Một lát nữa thôi, hỡi cậu Vônca con trai của Aliôsa may mắn

nhât đời!” Ông già đáp lại, vẫn tiếp tục lẩm bẩm và búng ngón

tay lia lịa.

Nhưng bộ râu vẫn không thèm biến khỏi cằm Vônca.

“Ông xem kìa, ông xem kìa, ai đang ngồi ở hàng ghế thứ chín

đây?”Vônca bỗng thì thầm, tạm thời quên mât tai họa của mình.

Ngồi ở hàng ghế thứ chín là 2 người mà theo ông Khốttabít

chẳng có gì đáng chú ý cả.

“Đó là những diễn viên vô cùng xuât sắc!” Vônca sốt sắng giải

thích và nói rõ hai cái tên mà bât cứ bạn đọc nào của chúng ta

cũng biết. Dĩ nhiên, hai cái tên ây chẳng nói được gì với ông

Khốttabít

31

"Do you mean they're performers?" the old man asked

condescendingly."Are they tight-rope walkers?"

"They're movie actors! They're the most famous movie actors,

that's who they are!"

"Then why aren't they doing anything? Why are they sitting

back doing nothing?" Hottabych demanded critically. "They're

probably very lazy performers. It pains me to see you praising

them so thoughtlessly, 0 movie of my heart."

"Ha, ha!" Volka laughed. "Movie actors never act in a

theatre. Movie actors act in studios."

"Does that mean we are going to see some others, and not

movie actors, perform?"

"No, we'll see movie actors. Don't you understand, they

act in a studio, but we see their acting here, in a theatre. Why,

any child knows that."

"Pray forgive me, but what you're saying is a lot of

nonsense," Hottabych reproached him sternly. "However, I'm not

angry at you, because I don't think you meant to play a trick on

your most obedient servant. You seem to be affected by the heat

in this building. Unfortunately, I don't see a single window which

could be opened to let in some fresh air."

Volka realized that in the few remaining minutes before the

beginning of the film he would never be able to explain a movie

actor's work to the old man. He decided to put off all

explanations till later, and especially since he suddenly recalled

his terrible misfortune.

"Dear, dear Hottabych, it's really no trouble to you-please,

can't you do something right now?"

The old man heaved a sigh, yanked a hair from his beard, then

a second, and a third, and, finally, in great anger, a whole bunch

together. He began tearing them to bits savagely, muttering

something with his eyes fixed on Volka's face. There was no

change whatsoever. Then Hottabych began snapping hia fingers

“Cậu muốn nói họ là những anh kép chứ gì?” - Ông già mỉm

cười với vẻ kẻ cả “Họ múa trên dây phải không?”

“Họ đóng phim! Đó là những diễn viên điện ảnh nổi tiếng nhât,

họ là những người như thế đây”.

“Thế tại sao bây giờ họ không đóng phim? Tại sao họ lại

khoanh tay ngồi vậy?” Ông già hỏi với giọng châm chọc “Rõ

ràng đó là những con người lười biếng và ta lây làm đau lòng khi

thây cậu tán dương họ một cách thiếu suy nghĩ như vậy”.

“Ông nói gì thế?” Vônca phì cười “Những diễn viên điện ảnh

không bao giờ đóng phim ở rạp chiếu bóng. Họ đóng phim ở

xưởng phim kia!”

“Thế có nghĩa là bây giờ chúng ta sẽ xem những kép khác nào

đó biểu diễn chứ không phải xem những diễn viên điện ảnh biểu

diễn chứ gì?”

“Không, chính họ biểu diễn. Ông hiểu không, họ đóng phim

trong xưởng phim còn chúng ta thì xem họ biểu diễn ở rạp chiếu

bóng. Theo cháu, bât cứ một đứa trẻ con nào cũng hiểu điều đó”

“Xin lỗi cậu, cậu đã nói một điều gì đó nhảm nhí,” “Ông

Khốttabít nói với vẻ phê phán “Nhưng ta chẳng bực mình cậu

đâu, bởi vì ta thây rằng tuy nói vậy nhưng cậu không hề có ý

định chế giễu kẻ đầy tớ trung thành nhât của cậu. Có lẽ đó là do

cái nóng bức đang bao trùm căn phòng này đã ảnh hưởng đến

cậu”.

Vônca hiểu rằng trong những phút còn lại trước khi buổi chiếu

phim bắt đầu, nó không tài nào giải thích được cho ông già rõ

thực chât công việc của những diễn viên điện ảnh, nên đành để

giải thích sau vậy. Vả lại, nó sực nhớ cái tai họa đã đổ ập lên đầu

mình.

“Ông Khốttabít thân yêu ơi, ông còn đợi gì nữa, hãy cố làm

nhanh nhanh đi!”

Ông già thở dài nặng nề, rứt trong bộ râu của mình một sợi,

một sợi nữa, một sợi thứ ba, sau đó cáu kỉnh nhổ luôn cả nắm rồi

giận dữ ngắt những sợi râu đó ra thành từng đoạn nhỏ, vừa chăm

chú lẩm bẩm một câu gì đó, vừa nhìn Vônca chằm chằm. Những

sợi râu trên bộ mặt toát lên vẻ khỏe khoắn của người bạn trẻ tuổi

32

change whatsoever. Then Hottabych began snapping hia fingers

in the most varied combinations: first two fingers at a time,

then all five fingers of the right hand, then the left hand, then all

ten fingers together, then once with the right and twice with the

left, then the other way round-but all to no avail. Finally, he

began ripping off his clothes.

"Are you mad?" Volka cried. "What're you doing?"

"Woe is me!" Hottabych replied in a whisper and began

scratching his face. "Woe is me! The centuries I spent in

that accursed vessel have-alas!-left their mark! A lack of

practice has been extremely detrimental to my profession.

Forgive me, 0 my young saviour, but I can do nothing with your

beard! 0 woe is me, poor Genie Hassan Abdurrakhman ibn

Hottab that I am!"

"What are you whispering?" Volka asked. "Say it louder, I

can't make out a word."

And Hottabych replied, tearing at his clothes:

"0 most treasured of youths, 0 most pleasing of all, do not

vent your rightful anger upon me! I cannot rid you of your

beard! I forgot how to do it!"

"Have a heart!" someone hissed. "You'll talk it all over at

home. You're bothering us. Do you want me to call the usher?"

"Such disgrace has fallen upon my old head!" Hottabych

whimpered. "To forget such simple magic! And who is it

that forgot it? Me, Hassan Abdurrakhman ibn Hottab, the most

powerful of all Genies-me, the very same Hassan Abdurrakhman

ibn Hottab whom even Sulayman son of David (on the twain

be peace!) could not subdue for twenty years!"

"Stop whining!" Volka whispered with unconcealed scorn.

"Tell me honestly: how much longer will I have to go around

with this beard?"

của ông ta chẳng những không biến mât, mà thậm chí còn không

thèm nhúc nhích. Lúc bây giờ, ông Khốttabít bèn búng ngón tay

toanh toách với đủ các cách kết hợp: lúc thì búng riêng các ngón

tay phải, lúc thì búng riêng các ngón tay trái, lúc thì búng cùng

một lúc các ngón ở cả 2 tay, lúc thì búng một lần các ngón tay

phải và hai lần các ngón tay trái, lúc thì ngược lại. Nhưng tât cả

đều vô hiệu. Lúc bây giờ, ông Khốttabít bỗng xé toạc quần áo

của mình.

“Ông sao thế? Ông điên rồi à?” Vônca hoảng sợ “Ông làm gì

mà kỳ cục vậy?”

“Khổ thay cho ta!” Ông Khốttabít thì thầm đáp lại. “Khổ thay

cho ta! Than ôi, mây nghìn năm bị giam cầm trong cái bình đáng

nguyền rủa ây đã làm hại ta biết chừng nào! Việc thiếu thực hành

đã ảnh hưởng tai hại đến tay nghề của ta... Hãy tha thứ cho ta,

hỡi vị cứu tinh trẻ tuổi của ta! Ta không thể làm bộ râu của cậu

biến đi được nữa!... Khổ thay cho ta, khổ thay cho ta, ông thần

tội nghiệp Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp!

“Ông thì thầm gì thế?” Vônca hỏi “Ông hãy nói to lên một chút

đi

“Hỡi cậu thiếu niên đáng quý nhât, hỡi cậu thiếu niên đáng yêu

nhât, xin cậu đừng trút sự phẫn nộ chính đáng của mình lên đầu

ta!... Ta không làm cho bộ râu trên cằm cậu biến mât được! Ta

quên mât cách giải phù phép rồi!...

“Hãy biết điều một chút, các vị!” Những người ngồi cạnh cằn

nhằn khó chịu “Các vị sẽ còn kịp nói chán mồm ở nhà. Quả là

các vị làm phiền mọi người quá!... Chẳng lẽ phải gọi đến trật tự

viên hay sao?”

“Nhục nhã thay cho cái đầu già nua của ta!” Bây giờ ông

Khốttabít rên rỉ, khó khăn lắm mới nghe được “Quên mât cái

phép lạ rât đơn giản! Mà ai quên kia chứ? Ta, Hátxan

Ápđurắcman con trai của Khốttáp, vị thần hùng mạnh nhât trong

tât cả các vị thần! Ta, Gátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp,

người mà suốt 20 năm trời chính vua Xalômông con trai của

Đavít (cầu chúc cả 2 vị đều bình an!” đã không thể làm gì nổi!

“Đừng rên rỉ nữa!” Vônca thì thầm, không che giâu sự khinh

33

"Oh, calm your fears, my young master! Luckily, I only

used small magic. In two days your face will be as smooth as that

of a new-born babe. Perhaps I'll even remember how to break

small magic spells before that."

Just then, the many credits which usually precede a film

flashed off the screen and were replaced by people who

moved and spoke. Hottabych whispered smugly:

"Hm! This is all quite clear. And very simple. All these

people have appeared through the wall. You can't surprise me

with that sort of stuff. I can do that myself."

"You don't understand a thing," Volka said with a smile,

upon hearing such nonsense. "If you really want to know,

films are based on the principle...."

There was hissing from all sides now, and Volka's

explanations were cut short. For a moment Hottabych seemed

entranced. Then he began squirming nervously, turning round

ever so often to look at the ninth row and the two movie actors

sitting there. He became convinced that they were sitting

quietly behind him and, at the same time, galloping at top speed

in front of him on the only lighted wall in this most mysterious

building.

He became pale with fear. He raised his eyebrows and

whispered, "Look behind us, 0 fearless Volka ibn Alyosha!"

"Sure, those are the actors. They play the leads and have

come to see how the audience likes their acting."

"I don't like it!" Hottabych informed him quickly. "I don't like

people to split in two. Even I don't know how to sit in a chair

ghét của mình “Ông hãy nói một cách nghiêm chỉnh là ông bắt

tôi phải mang bộ râu này trong bao lâu nữa?”

“Ồ, không, cứ yên tâm, hỡi ông chủ tốt bụng của ta!” Ông già

đáp “May thay, ta chỉ phù phép cậu bằng một phép thuật nhỏ.

Đúng thời gian này ngày mai, mặt cậu sẽ nhẵn nhụi như mặt đứa

trẻ sơ sinh... Cũng có thể ta sẽ nhớ ra sớm hơn cách giải phép

thuật nhỏ này”..

Đúng lúc ây, trên màn ảnh, những hàng chữ dài dằng dặc vẫn

thường mở đầu mỗi bộ phim biến đi và bắt đầu xuât hiện những

người cử động, nói năng. Ông Khốttabít tự mãn thì thầm vào tai

Vônca:

“Hừ, ta hiểu trò này rồi. Một trò rât đơn giản! Tât cả những

người ây đi xuyên tường đến đây chứ gì? Trò này chẳng làm ta

ngạc nhiên đâu. Ta cũng làm được như thế”.

“Ông chẳng hiểu gì cả!” Vônca tủm tỉm cười trước sự mít đặc

của ông già “Nếu ông muốn biết thì cháu sẽ giảng giải cho mà

nghe. Điện ảnh được xây dựng theo nguyên tắc...”..

Ở những hàng ghế trước và sau, người ta bắt đầu tỏ vẻ khó chịu

nên những lời giải thích của Vônca bị cắt ngang giữa chừng. Từ

lúc đó, ông Khốttabít ngồi yên như bị mê hồn. Nhưng rồi ông ta

bắt đầu cựa quậy không yên, chốc chốc lại ngoảnh mặt về phía

sau, nhìn hàng ghế thứ chín là nơi, hẳn các bạn còn nhớ, có 2

diễn viên điện ảnh đang ngồi Ông già ngoảnh đi ngoảnh lại như

thế mây lần, cho đến khi tin chắc mười mươi rằng 2 diễn viên ây

trong cùng một lúc, vừa khoanh tay đạo mạo đằng sau ông ta,

vừa phi ngựa như bay ở phía trước, trên bức tường duy nhât được

chiếu sáng trong căn phòng bí ẩn bậc nhât này.

Mặt tái xanh, mắt trợn trừng sợ hãi, ông già Khốttabít thì thầm

bảo Vônca: “Hãy nhìn về phía sau, hỡi cậu con trai của Aliôsa!”

“Có gì đâu, đó là những diễn viên điện ảnh. Họ đóng bộ phim

này và bây giờ họ đến đây xem khán giả chúng ta có thích những

vai họ đóng hay không.

“Ta không thích!” Ông Khốttabít nói ngay “Ta không thích khi

thây những người có thể phân thân được. Ngay cả ta cũng không

tài nào trong cùng một lúc vừa khoanh tay ngồi trên ghế lại vừa

34

with my arms folded and gallop away as fast as the wind- and

all at one and the same time! Even Sulayman, son of David (on

the twain be peace!), could not do such a thing. And that's why

I'm frightened."

"You don't understand a thing," Volka said with a smile,

upon hearing such nonsense. "If you really want to know,

films are based on the principle...."

But a split-second later, when a thundering locomotive

seemed to be rushing off the screen and right into the audience, a

scream of terror rent the projection room.

"Let's flee! Let's flee!" Hottabych shrieked as he dashed off.

At the exit he remembered about Volka and in several leaps

returned, grabbed him by the arm, and dragged him to the door.

"Let's flee, 0 Volka ibn Alyosha! Let's flee before it's too

late!"

"Now, wait a minute. .." the usher began, appearing in front

of them.

However, she immediately did a long, graceful loop in the air and

landed on the stage in front of the screen.

"What were you screeching about? What was all the panic

about?" Volka asked angrily when they were out in the street

again.

"How can I help shouting when the most terrifying of all

dangers was threatening you! The great Jirjis, son of Rejmus,

grandson of the Aunt of Ikrash, was heading straight for us,

spitting fire and death!"

"What Jirjis? Which aunt? It was just an ordinary locomotive!"

"Has my young master decided to teach his old Genie Hassan

Abdurrakhman ibn Hottab what a Shaitan is?" Hottabych asked

acidly.

Volka realized that it would take much more than five

minutes and much more than an hour to tell him what a movie

and a locomotive were.

After Hottabych recovered his breath, he asked mildly, "What

would you desire now, 0 treasured apple of my eye?"

cưỡi trên lưng ngựa phi nhanh như gió. Cả đến vua Xalômông

con trai của Đavít (cầu chúc 2 vị đều bình an!) cũng không làm

được như thế. Chính vì vậy mà ta cảm thây khiếp sợ.

“Chẳng sao đâu ông ạ!” Vônca mỉm cười với thái độ che chở

“Ông nhìn những khán giả khác xem. Ông thây đây, chẳng có ai

sợ hãi cả. Sau này, cháu sẽ giải thích cho ông rõ tại sao lại làm

được như thế”.

Nhưng vừa đúng một giây sau, khi trên màn ảnh xuât hiện cái

đầu tàu vừa kéo còi ầm ĩ, vừa lao thẳng về phía khán giả thì một

tiếng thét kinh hoàng vang lên chói tai trong phòng xem.

“Chạy mau!... Chạy mau!..”. Ông Khốttabít vừa đâm bổ ra khỏi

phòng, vừa rú lên đến lạc giọng. Lúc chạy đến tận lối ra, ông

già mới sực nhớ tới Vônca, liền nhảy vọt mây bước quay lại đón

nó và lôi cậu bé ra cửa: “Chạy mau, hỡi cậu Vônca con trai của

Aliôsa! Chạy mau, lúc vẫn còn chưa muộn!”

“Này các ông..”. người soát vé ngăn không cho hai ông cháu

đi. Nhưng ngay sau đó, anh ta bỗng bị bắn tung lên không theo

một đường vòng cung rât rộng và đẹp rồi rơi xuống bục sân

khâu, ngay trước màn ảnh.

“Sao ông lại rú lên như thế? Sao ông lại khiếp đảm như vậy?”

Vônca bực tức hỏi ông Khốttabít khi cả hai đã ở ngoài đường.

“Sao ta lại không rú lên khi một nguy cơ khủng khiếp nhât

trong tât cả các nguy cơ đã lơ lửng trên đầu cậu? Lão đại hung

hung thần Giếcgít con trai của Rétmút, cháu trai của mụ Icrít,

vừa phun lửa chết chóc, vừa lao thẳng đến chúng ta?

“Lão Giếcgít nào ở đây? Mụ Icrít nào? Đó chỉ là cái đầu tàu

bình thường nhât.

“Ông chủ trẻ tuổi của ta không định dạy khôn lão thần già

Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp biết thế nào là hung

thần đây chứ?” Ông Khốttabít hỏi với giọng khích bác.

Vônca liền hiểu: muốn giải thích cho ông già hiểu thế nào là

điện ảnh và thế nào là cái đầu tàu thì phải mât rât nhiều thì giờ,

chứ chẳng phải 5, 10 phút hoặc 1 giờ là xong. Sau khi nhịp thở

đã trở lại bình thường, ông Khốttabít ôn tồn hỏi: “Bây giờ cậu

muốn gì, hỡi con ngươi đáng quý nhât của mắt ta?”

35

"As if you didn't know. I want to get rid of my beard!"

"Alas," the old man sighed, "I am as yet helpless to fulfil your

wish. But perhaps you'd like something else instead? Just tell me,

and you'll have it in a flash."

"I'd like to have a shave. And as quickly as possible." A few

minutes later they entered a barbershop. Ten minutes later a tired

barber stuck his head into the waiting room and shouted:

"Next!"

Then, from a corner near the coat-rack, rose a boy whose

face was wrapped in an expensive silk scarf. He hurriedly sat

down in the barber's chair.

"You want a hair-cut?" the barber asked. "No, a shave!"

the boy answered in a hollow voice and removed the scarf that

had covered most of his face.

A TROUBLED EVENING

It was a good thing Volka didn't have dark hair. Zhenya

Bogorad, for instance, would certainly have had a blue shadow

on his cheeks after having been shaved, but Volka's cheeks

after he left the barbershop were no different from those of his

friends. It was after seven, but it was still light outdoors and

very hot. "Is there any place in your blessed city where they sell

sherbets or cold drinks like sherbet and where we could quench

our thirst?" Hottabych asked.

"Why, that's an idea! A glass of cold lemonade would really

be grand."

Entering the first juice and mineral water shop they saw,

they took a table.

"We'd like two bottles of lemonade, please," Volka said. The

waitress nodded and headed towards the counter. Hottabych

called her back angrily.

. "You come right back, unworthy servant! I don't like the

way you responded to the orders of my young friend and

“Ông cứ làm như không biết gì ây! Hãy giúp cháu thoát khỏi

bộ râu này đi!” “Than ôi!” Ông già rầu rĩ đáp “Ta vẫn bât lực

trong việc thỏa mãn điều ước ây của cậu. Nhưng cậu không có

điều ước nào khác nữa ư? Cậu hãy nói đi, ta sẽ thỏa mãn cậu

trong chớp mắt. “Cạo râu... Càng nhanh càng tốt!” Vài phút sau,

Vônca và ông già Khốttabít đã có mặt trong một hiệu cắt tóc. Sau

10 phút nữa, một ông thợ lành nghề đã mệt phờ từ cánh cửa vừa

mở toang ở phòng cắt tóc nam thò đầu ra và nói lớn:

“Người tiếp theo!” Lúc bây giờ, từ góc phòng đợi kín đáo ở

ngay chỗ mắc quần áo, một chú bé che mặt bằng chiếc khăn lụa

quý liền bước ra và vội vã ngồi vào ghế.

“Cậu muốn cắt tóc thế nào?” Ông thợ cắt tóc hỏi, ý muốn nói

đến kiểu tóc của cậu bé. “Ông hãy cạo râu cho cháu!” Chú bé trả

lời ông ta bằng một giọng nghẹn ngào và gỡ cái khăn che kín đến

tận mắt.

MỘT BUỔI TỐI KHÔNG YÊN ỔN

Cũng may Vônca không phải là một anh chàng tóc đen. Như

Giênia Bôgôrát chẳng hạn, nếu cạo râu xong thì ở má thế nào

cũng có chút vệt xanh xanh. Còn Vônca, lúc ở hiệu cắt tóc bước

ra, má nó chẳng khác gì tât cả các bạn cùng lứa tuổi.

Đã hơn 7 giờ rồi nhưng trời vẫn chưa tối hẳn và rât oi bức.

“Ở thành phố bình yên của cậu có cái quán nào bán sécbét hay

một thứ nước giải khát nào tương tự như sécbét để chúng ta có

thể uống cho đỡ khát không?” Ông Khốttabít hỏi.

“A, đúng rồi!” Vônca tán thành “Bây giờ mà được uống nước

chanh đá thì hay quá!”

Hai ông cháu tạt vào một cái quán bán nước trái cây và nước

khoáng mà họ bắt gặp đầu tiên, rồi ngồi xuống một chiếc bàn con

“ Xin chị cho hai chai nước chanh”. Vônca nói. Cô phục vụ gật

đầu và đi về phía quầy hàng, nhưng ông Khốttabít đã tức tối gọi

giật cô ta lại:

“Con đầy tớ hèn hạ kia, hãy bước lại gần đây! Ta không thích

mi đáp lại lệnh của người bạn và ông chủ trẻ tuổi của ta như vậy.

36

master."

"Hottabych, stop it! Do you hear! Stop..." Volka began to

whisper.

But Hottabych covered the boy's mouth gently with his hand.

"At least don't interfere when I defend your honour, since

your kind heart prevents you from scolding her yourself."

"You don't understand," Volka protested. He was really

becoming frightened. "Hottabych, can't you see...."

Suddenly, he froze, for he felt he had lost the gift of

speech. He wanted to throw himself between the old man and

the still unsuspecting waitress, but found he could not move a

finger.

It was all Hottabych's doing. To prevent Volka from

interfering in something he considered a matter of honour, he had

lightly pinched his ear lobe between the first two fingers of his

left hand and had thus condemned the boy to silence and

immobility.

"How did you reply to the order my young master gave you?"

he repeated.

"I'm afraid I don't understand you," the waitress answered

politely. "It was not an order, it was a request, and I went to fulfil

it. And, in the second place, it's customary to speak politely to

strangers. All I can say is that I'm surprised you don't know

such a thing, though every cultured person should."

"Don't tell me you want to teach me manners!" Hottabych

shouted. "On your knees, or I'll turn you to dust!"

"Shame on you!" the cashier said. She was the only

witness of the disgraceful scene, for there was no one besides

Volka and Hottabych in the cafe. "How can you be so rude? And

especially a person your age!"

"On your knees!" Hottabych roared. "And you get down on

your knees, too," he added, pointing to the cashier. "And you!"

he shouted to another waitress who was rushing to the rescue.

“Ông Khốttabít, thôi đi ông, ông có nghe không? Thôi đi!..”.

Vônca thì thầm.

Nhưng ông Khốttabít liền dịu dàng lây bàn tay khô khốc của

mình bịt miệng Vônca lại:

“Cậu chớ cản ngăn ta bảo vệ danh giá cậu, nếu bản thân cậu do

tính mềm mỏng vốn có của mình đã không mắng cho cái con đó

một trận...

“Ông không hiểu gì cả?” Vônca hết sức lo sợ cho cô phục vụ

“Ông Khốttabít, cháu xin nói hết sức rõ cho ông hiểu rằng.”.

Nhưng vừa nói đến đây, nó kinh hoàng khi cảm thây rằng nó

không thể thốt ra một tiếng nào. Nó muốn lao ra đứng giữa ông

già và cô gái vẫn không hay biết gì cả, nhưng nó không tài nào

nhúc nhích được tay chân.

Thì ra để Vônca khỏi ngăn cản lôi thôi, ông Khốttabít đã dùng

ngón tay cái và ngón tay trỏ bên tay trái kẹp lây rái tai phải của

Vônca, bắt nó phải im lặng và hoàn toàn bât động.

“Mi đáp lại lệnh của người bạn trẻ tuổi của ta như thế à?” Ông

Khốttabít lại hỏi cô phục vụ.

“Thưa ông, tôi không hiểu ông muốn nói gì..” Cô gái lễ phép

trả lời ông già “Không có một lệnh nào cả. Chỉ có một lời yêu

cầu và tôi đi thực hiện lời yêu cầu đó. Đây là điểm thứ nhât. Còn

điểm thứ hai, ở chỗ chúng tôi không có cái lệ xưng hô “mi, ta”.

Với những người lạ, chúng tôi gọi là “ông, bà, anh, chị”. Tôi lây

làm ngạc nhiên khi thây ông không biết điều đó, dù rằng đó là

điều mà bât cứ một người Xôviết có văn hóa nào cũng biết rõ”.

“Chà, mi lại muốn dạy khôn ta nữa chăng?” Ông Khốttabít quát

lên “Quỳ xuống! Nếu không, ta sẽ biến mi thành một hạt bụi!”

“Này ông kia, ông thật đáng xâu hổ!” Cô thu tiền thây cái cảnh

đáng công phẫn ây liền can thiệp, bởi vì trong quán lúc đó không

có một người khách nào ngoài Vônca và ông Khốttabít “Chẳng lẽ

lại có thể giở thói du côn như vậy, hơn nữa lại ở vào tuổi tác như

ông?”

“Quỳ xuống!” ông Khốttabít phát khùng gầm lên “Cả mi cũng

quỳ xuống!” Ông ta trỏ ngón tay vào cô thu tiền “Cả mi nữa!”

Ông ta lại quát lên với cô phục vụ thứ hai vừa vội vã đến giúp

37

"All three of you, get down on your knees immediately, and beg

my young friend's pardon!" At this, Hottabych suddenly began

to grow bigger and bigger until finally his head touched the

ceiling. It was a strange and terrible sight. The cashier and the

second waitress both fainted, but the first waitress only paled

and said calmly, "Shame on you! You should behave properly in

public. And if you're a decent sort of hypnotist..."

She thought the old man was practising hypnotic tricks on

them.

"On your knees!" Hottabych bellowed. "Didn't you hear

me- on your knees?!"

In all his three thousand seven hundred and thirty-two years,

this was the first time ordinary mortals had refused to obey him.

Hottabych felt the boy would lose respect for him, and he was

terribly anxious to have Volka respect him and treasure his

friendship.

"Down, 0 despicable one, if you value your life!"

"That's entirely out of the question," the brave waitress

answered in a trembling voice. "I can't understand why you're

raising your voice. If you think something's wrong, you can ask

the cashier for the 'Complaints and Suggestions Book.' Anyone

can have it. And I'd like to add that the most famous hypnotists

and mesmerists visit our cafe, but none have ever behaved

like you. Aren't I right, Katya?" she said, turning to her friend

who had by then come to.

"How d'you like that!" Katya sniffled. "He wants us to get

down on our knees! It's outrageous!"

"Is that so?!" Hottabych yelled, losing his temper completely.

"Is that how insolent you are? Well, you have only yourselves to

blame!"

With a practised gesture he yanked three hairs from his beard

bạn của mình “Cả ba con quỳ xuống và hãy van xin người bạn trẻ

tuổi của ta để cậu ây xá tội cho bọn mi!”

Vừa nói dút lời, ông Khốttabít bỗng lớn vọt lên thành một

người khổng lồ, đầu chạm tới tận trần nhà. Đó là một cảnh tượng

khủng khiếp và lạ kỳ. Cô thu tiền và cô phục vụ thứ hai ngât đi vì

sợ quá. Còn cô phục vụ thứ nhât, tuy mặt mày tái mét, vẫn bình

tĩnh nói với ông Khốttabít: “Này ông kia, ông thật đáng xâu hổ!

Ông hãy xử sự cho phải lẽ ở nơi công cộng... Nếu ông là một nhà

thôi miên đứng đắn thì...”

Cô ta tưởng rằng ông già đã làm thí nghiệm thôi miên với họ.

“Quỳ xuống!” Ông Khốttabít lại rống lên “Quỳ xuống! Ta nói

có nghe không? ”

Trong suốt 3.732 năm ông Khốttabít sống trên đời, đây là

trường hợp đầu tiên những người trần mắt thịt dám không tuân

lệnh ông ta. Ông Khốttabít cảm thây rằng chuyện này làm mât uy

tín của ông trước mắt Vônca.

« Hãy phủ phục ngay, hỡi cái con hèn hạ kia, nếu mi còn quý

tính mạng của mi! »

« Chuyện quỳ thì hoàn toàn không có được! » Cô phục vụ đáp

với giọng run run « Chỉ có ở các nước tình trạng bât công còn

ngự trị, những nhân viên ngành ăn uống công cộng mới buộc

phải nghe hết mọi lời lẽ thô tục của khách hàng, còn ở nước

chúng tôi thì không thể như thế được... Và chúng tôi cũng hoàn

toàn không hiểu vì cớ gì mà ông lại to tiếng? Nếu ông cần phê

bình điều gì thì ông có thể lịch sự yêu cầu chị thu tiền đưa cho

cuốn sổ góp ý. Sổ góp ý sẽ được đưa ngay sau khi vừa có lời yêu

cầu. Ông biết không, những nhà thôi miên và những nhà ảo thuật

nổi tiếng nhât vẫn thường đến quán chúng tôi, nhưng họ không

bao giờ xử sự như ông... Tôi nói có đúng không, Catia? » Cô hỏi

cô bạn đã tỉnh lại.

« Thế mà ông cũng dám bày đặt! » Catia nâc lên rồi đáp « Bắt

phải quỳ xuống? Bậy quá chừng! »

« Đến thế kia à? » Ông Khốttabít nổi khùng thực sự « Bọn mi

dám láo xược thế sao? Được rồi, đừng có hối hận đây !»

Bằng một cử chỉ quen thuộc, ông già rứt trong bộ râu của mình

38

and let go of Volka's ear to tear them to bits. To the old man's

annoyance, Volka regained his power of speech and the

freedom to move his limbs at will the moment he let go. The first

thing he did was to grab Hottabych's hand and cry:

"Oh, no, Hottabych! What do you want to do?"

"I want to punish them, 0 Volka. I'm ashamed to admit I was

about to strike them down with thunder. Something even the

most worthless Ifrit can do!"

Despite the gravity of the situation, Volka felt he had to stand

up for science.

"A clap of thunder cannot kill anyone," he said, thinking

feverishly of how to ward off the danger now hanging over the

poor waitresses. "What kills people is lightning-a charge of

atmospheric electricity. Thunder is harmless, it's only a

sound."

"I wouldn't be so sure," Hottabych answered dryly, not

wishing to lower himself to an argument with such an

inexperienced youth. "I don't think you're right. But I've

changed my mind. I won't strike them with thunder, I'll change

them into sparrows instead. Yes, that's the best thing to do."

"But why?"

"I must punish them, 0 Volka. Evil must always be punished."

"There's no reason to punish them! Do you hear!"

Volka tugged at Hottabych's hand, for the old man was about

to tear the hairs, and then it would really be too late. But the

hairs which he had knocked out of his hand miraculously

returned to Hottabych's rough dark palm.

"Just you try!" Volka shouted, seeing that the old man was

about to tear them anyway. "You can turn me into a sparrow,

too! Or into a toad! Or into anything you want! And you can

consider our friendship dissolved as of

this minute. I don't like your ways, that's what. Go on, turn me

into a sparrow! And I hope the first cat that sees me gobbles me

up!"

ra ba sợi và buông tay trái ra khỏi tai Vônca để ngắt sợi râu ây

thành những đoạn nhỏ nhât. Nhưng ông già vừa để cái tai của

Vônca được yên, lập tức nó lại nói được ngay và lại hoàn toàn

làm chủ cơ thể mình. Việc đầu tiên của nó là nắm ngay lây tay

ông già:

« Ông sao thế, ông Khốttabít? Ông định làm gì thế? »

« Ta định trừng phạt ba con này, hỡi cậu Vônca. Cậu có tin

không chứ, ta phải thú nhận điều này thì thật là đáng hổ thẹn: lúc

đầu, ta tính giết chúng nó bằng sâm. Mà giết người bằng sâm là

cái trò mà bât cứ một lão ifrít mạt hạng nào cũng làm được! »

Lúc bây giờ, mặc dù tình thế nghiêm trọng, Vônca vẫn có can

đảm bảo vệ khoa học.

« Tiếng sâm... » Nó vừa nói vừa vội vã tính cách đẩy lùi cái tai

họa đang đe dọa các cô gái tội nghiệp « Tiếng sâm không thể giết

hại được ai cả. Chỉ có sự phóng điện trong khí quyển mà người ta

thường gọi là sét mới giết được người. Còn sâm thì chẳng giết

được. Sâm chỉ là âm thanh mà thôi.

« Ta không biết! » Ông Khốttabít lạnh lùng đáp « Ta không

nghĩ rằng cậu nói đúng. Nhưng ta đã nghĩ lại. Ta không thèm giết

chúng bằng sâm nữa. Tốt hơn hết là ta sẽ biến ba con này thành...

chim sẻ. Đúng đây, thành chim sẻ!

« Nhưng vì lẽ gì kia chứ? »

« Ta phải trừng phạt chúng, hỡi cậu Vônca. Thói hư tật xâu cần

phải bị trừng phạt ».

« Không được trừng phạt họ! Ông đã nghe chưa? »

Vônca giật tay ông Khốttabít, làm ba sợi râu rơi xuống sàn nhà.

Nhung ba sợi râu ây lại tự bay lên bàn tay ráp nhám đen đủi của

ông.

« Ông cứ thử mà xem! » - Vônca thét lên, khi thây ông già toan

ngắt các sợi râu « À, ra thế đây!..Vậy thì ông hãy biến cả tôi

thành chim sẻ đi! Hay thành một con cóc cũng được. Ông hãy

biến tôi thành con gì tùy thích. Và ông hãy nhớ cho là sự quen

biết của chúng ta sẽ châm dút từ đây. Tôi hoàn toàn không thích

những cung cách của ông. Thế là xong! Hãy biến tôi thành chim

sẻ đi! Và hãy để cho con mèo đầu tiên nào bắt gặp ăn thịt tôi đi!

39

The old man was dismayed.

"Can't you see, I'm only doing this to prevent anyone

from ever approaching you without the great respect your

endless merits call for?"

"No, I can't, and I don't want to!"

"Your every word is my command," Hottabych replied

obediently, sincerely puzzled at his saviour's strange

softheartedness. "All right, then. I won't turn them into

sparrows."

"Nor into anything else!"

"Nor into anything else," the old man agreed meekly.

However, he gathered up the hairs with the obvious intention of

tearing them to bits.

"Why do you want to tear them?" Volka cried. ; "I'll turn

all the goods, all the tables and all the equipment of this

despicable shop into dust!"

"You're mad!" Volka said, really angry by now. "Don't you

know that's government property, you dope!"

"And may I inquire, 0 diamond of my soul, what you mean

by the strange word 'dope'?" Hottabych asked.

Volka turned as red as a beet.

"Well you see. . . What I mean is.... Uh... . Well, anyway,

'dope' is a sort of wise man."

Hottabych decided to remember the word, in order to use it

in some future conversation.

"But. .." he began.

"No buts! I'll count to three. If, after I say 'three,' you don't

leave this cafe alone, we'll call off our friendship and.. . I'm

counting: one! two! th...."

Volka did not finish. Shrugging sadly, the old man resumed

his usual appearance and muttered in a gloomy voice:

Ông già chưng hửng:

« Chẳng lẽ cậu không thây ta chỉ muốn làm thế để từ nay trở đi

không còn một kẻ nào dám đối xử thiếu kính trọng đặc biệt với

cậu, một sự kính trọng cậu đáng được hưởng do vô số mặt tốt của

mình? »

« Tôi không thây và tôi không muốn thây! »

« Lệnh của cậu là một đạo luật đối với ta ». Ông Khốttabít trả

lời với vẻ phục tùng, nhưng ông ta vẫn băn khoăn thật sự về thái

độ khoan hồng khó hiểu của vị cứu tinh trẻ tuổi của mình đối với

những cô gái kia « Thôi được, ta sẽ không biến chúng thành chim

sẻ nữa »

«Và không được biến thành một thứ gì khác! »

«Và không được biến thành một thứ gì khác!» Ông già miễn

cưỡng đồng ý, nhưng vẫn cầm mây sợi râu và rõ ràng là đang

chực ngắt những sợi râu này.

« Ông còn muốn ngắt râu để làm gì vậy? » Vônca lại hoảng sợ.

« Ta sẽ biến thành bụi tât cả hàng hóa, tât cả bàn ghế, tât cả đồ

đạc ở cái quán đáng khinh này »

« Ông điên rồi! » Vônca hết sức phẫn nộ «Đây chính là tài sản

của Nhà nước, ông già ngố ạ! »

« Hỡi viên kim cương của tâm hồn ta, xin cậu hãy cho ta được

biết cậu dùng cái tiếng “ngố” mà ta chưa hiểu là ngụ ý gì vậy? »

Ông Khốttabít hỏi với vẻ tò mò.

Vônca mặt đỏ như gâc.

« Ông hiểu không... làm sao cắt nghĩa cho ông được nhỉ... E

hèm... nói chung “ngố” có nghĩa tương tự như... nhà thông thái »

Lúc bây giờ, ông Khốttabít quyết định nhớ kỹ tiếng này để gặp

dịp sẽ dùng nó trong khi nói chuyện.

« Nhưng.. ». Ông ta bắt đầu nói.

« Không “nhưng” gì cả! Tôi sẽ đếm đến ba. Nếu tôi nói xong

tiếng “ba” mà ông không để cho cái quán này được yên thì coi

như ông và tôi chẳng còn gì chung nữa và giữa chúng ta tât cả

đều kết thúc. Tôi đếm đây: Một!... Hai!... B... »

Vônca không kịp nói hết tiếng “ba” ngắn ngủi thì ông già đã

phẩy tay buồn bã, vẻ mặt trở lại bình thường và rầu rĩ nói:

40

"All right, have it your way. Your good graces are more

precious to me than the pupils of my eyes."

"Well, there you are! Now all you have to do is to apologize

and we can leave."

"You should be forever grateful to your young saviour,"

Hottabych shouted sternly to the waitresses, and Volka realized

he would never be able to pry an apology from the old man's lips.

"Please excuse us," he said. "And I wish you wouldn't be too

angry at this old man. He's a foreigner and doesn't know our

ways yet. Good-bye!"

"Good-bye," the waitresses answered politely.

They were still rather upset and were both puzzled and

frightened. But, of course, they never dreamed how great a

danger they had avoided. They followed Hottabych and Volka

out and watched the curious old man in an ancient straw boater

go down the street and disappear around the corner.

"I can't imagine where such naughty old men come from,"

Katya sighed and wiped a tear.

"I suppose he's an old-time hypnotist," her brave friend

said compassionately. "He's probably a pensioner. Maybe he's

just lonely."

"It's no fun to be old," the cashier joined in. "Come on

back in, girls."

The day's mischief was not to end there. As Hottabych and

Volka reached Gorky Street, they were blinded by an

automobile's headlights. A large ambulance, its screaming siren

piercing the calm of twilight, seemed to be rushing straight at

them.

Hottabych changed colour and wailed loudly:

"Oh, woe is me, an old, unfortunate Genie! Jirjis, the

mighty, merciless king of all Shaitans and Ifrits, has not

forgotten our ancient feud and has sent his most awful monster

after me!"

« Xin tùy theo ý của cậu, bởi vì đối với ta, ý muốn của cậu còn quý hơn cả con ngươi của mắt ta » « Được lắm! Bây giờ, chỉ còn việc xin lỗi nữa là có thể yên ổn ra đi ». « Bọn mi hãy tạ ơn vị cứu tinh trẻ tuổi của mình đi! » Ông Khốttabít nghiêm nghị nói lớn với các cô gái và Vônca hiểu rằng không thể nào bắt được ông già mở mồm xin lỗi. « Các chị ơi, xin hãy tha lỗi cho chúng tôi! » Nó nói « Và nếu có thể được, xin các chị đừng quá giận ông này. Ông ây là người ở nơi khác đến và vẫn chưa quen với nếp sống của chúng ta. Chúc các chị mạnh khỏe! » « Chúc cậu mạnh khỏe! » Các cô gái lịch sự đáp. Các cô vẫn chưa hoàn hồn hẳn. Các cô vừa cảm thây lạ lùng, vừa cảm thây khiếp sợ. Dĩ nhiên, các cô không thể nghĩ được rằng họ vừa tránh được một mối nguy nghiêm trọng biết dường nào. Các cô phục vụ đi theo ông Khốttabít và Vônca ra đường, rồi dừng lại ở cửa, nhìn theo ông già nhỏ nhắn kỳ lạ ây đi xa dần. « Những ông già kỳ quặc như thế bỗng từ đâu hiện ra, mình cũng chẳng hiểu nữa! » Catia thở dài và lại nâc lên. « Một nhà thôi miên nào đó có từ thời trước cách mạng ».Cô bạn gái dũng cảm của Catia nói với vẻ thương hại « Chắc là một người về hưu. Ông ta buồn và có lẽ uống quá chén... Một ông già như thế thì sao có thể đòi hỏi nhiều hơn được! » « Đúng đây! » Cô thu tiền tán thành ý kiến của cô bạn dũng cảm «Tuổi già thì sung sướng cái nỗi gì! Các bạn ơi, ta vào nhà đi thôi!. ».. Nhưng rõ ràng là những chuyện rủi ro hôm nay vẫn chưa kết thúc ở đây. Vônca và ông Khốttabít vừa ra đến phố Goócki thì ánh đèn pha ôtô sáng lóa đập vào mắt họ. Thì ra là một xe cứu thương loại lớn vừa rú còi điếc tai, vừa lao thẳng về phía hai ông cháu. Và lúc ây, ông Khốttabít thay đổi nét mặt một cách ghê gớm và rống lên ầm ĩ: « Khổ thay cho ta, một ông thần già bât hạnh! Lão Giếcgít, vị vua hùng mạnh và tàn nhẫn của các saitan và ifrit, vẫn không quên mối thù cũ giữa lão và ta. Chính lão đã phái con quái vật khủng khiếp nhât trong tât cả các con quái vật của lão đến bắt ta đây.

41

With these words he shot straight up from the pavement and,

somewhere on the level of the third or fourth storey, he took off

his hat, waved it to Volka, and slowly dissolved in the air,

shouting:

"I'll find you again, 0 Volka ibn Alyosha! I kiss the dust

beneath your feet! Good-bye!"

To tell the truth, Volka was happy the old man had anished.

Other things were pressing on his mind, and he felt faint at the

thought of having to return home. Really now, try to imagine

yourself in his place. He had left the house in the morning to take

a geography examination, then go to the movies and be back for

supper as expected, at six-thirty. Instead, he was returning after

nine, having failed his examination miserably, and, what was

most horrible, with shaved cheeks! And him not even thirteen

yet! No matter how he racked his brains, he could not find a

solution. Thus, without having thought of anything, he dragged

his feet back to his quiet side street, now full of long evening

shadows.

He walked past the surprised janitor, entered the downstairs

hall, climbed a flight of stairs and, with a heavy sigh, pressed

the bell. He could hear someone's steps, and a strange voice

asked through the door:

"Who's there?"

"It's me," Volka wanted to say, but suddenly remembered

that, as of this morning, he didn't live there any more.

Without answering the new tenant, he ran downstairs,

marched by the still puzzled janitor nonchalantly, reached the

main street, and boarded a trolley-bus. This certainly was his

unlucky day: somewhere, most probably at the movies, he had

lost his change-purse, so he had to get out and walk home.

Least of all, Volka wanted to meet a classmate, but most

unbearable was the thought that he would have to face Goga-

the-Pill. Sly Fate had added insult to injury: from this day forth

they were both to live in the same house.

Nói chưa dứt lời, ông già đã từ vỉa hè lao vút lên cao, tới một chỗ nào đó ngang tầm tầng lầu 3 hoặc lầu 4, ông nhâc chiếc mũ cói của mình lên, dùng mũ vẫy vẫy Vônca và từ từ tan biến trong không trung, sau khi kêu lên lời từ biệt: « Ta sẽ cố tìm lại cậu, hỡi cậu Vônca con trai của Aliôsa! Ta hôn bụi ở duới chân cậu!... Tạm biệt nhé! ».. Nói riêng giữa chúng ta với nhau, Vônca thậm chí còn lây làm mừng khi thây ông già biến mât. Thế là nó không còn bị lôi thôi gì nữa. Nhưng Vônca bủn rủn tay chân khi nghĩ rằng bây giờ nó sẽ phải quay về nhà. Quả thực, các bạn thử đặt mình vào địa vị Vônca mà xem. Nó rời khỏi nhà để thi môn địa lý, rồi xem phim và đến 6 giờ rưỡi chiều phải quay về nhà ăn uống đàng hoàng, tử tế. Thế nhưng nó lại về nhà sau 9 giờ, thi trượt một cách nhục nhã và điều đáng sợ nhât là nó về nhà với cái cằm vừa cạo râu! Phải cạo râu lúc chưa đầy 13 tuổi! Nghĩ nát cả óc, nhưng Vônca vẫn không tài nào tìm được lối thoát hỏi cái tình cảnh mà mình đã rơi vào. Thế rồi, chẳng nghĩ được gì cả, Vônca lê bước vào Ngõ Ba Ao yên tĩnh. Nó đi ngang qua bác gác cổng đang tỏ vẻ ngạc nhiên nhìn nó, bước vào cổng rồi lên đầu cầu thang lầu 2 và sau khi thở dài nặng nề, nó bâm chuông. Trong nhà có tiếng bước chân của ai đó và một giọng nói không quen hỏi qua cánh cửa đóng kín: « Ai đó? » Vônca nói: “Con đây”, nhưng nó bỗng sực nhớ là từ sáng hôm nay nó không còn ở đây nữa. Chẳng trả lời người chủ nhà mới lây một tiếng, Vônca chạy vụt xuống cầu thang, chững chạc đi qua bác gác cổng vẩn còn chưa hết ngạc nhiên, bước ra khỏi ngõ và lên xe trôlâybuýt. Nhưng những chuyện rủi ro vẫn đuổi theo nó trong ngày hôm đó, nó đã đánh mât ví ở đâu đó, chắc là ở rạp chiếu bóng, đành phải xuống xe và đi bộ. Lúc này Vônca rât ngại gặp một đứa bạn nào đó học cùng lớp. và nó hết sức khó chịu ngay cả khi mới nghĩ rằng nó sẽ phải chạm trán Gôga-Thuốc viên”. Từ ngày hôm nay, số phận trớ trêu, thêm vào mọi chuyện khác, đã bắt 2 đứa phải sống cạnh nhau trong cùng một tòa nhà.

42

Sure enough, no sooner did he enter the yard of his new

house than an unbearable, familiar voice shouted:

"Hi, nutty! Who was the old bird you left school with today?"

Goga-the-Pill ran up to Volka, winking insolently and pulling

the most insulting faces.

"He wasn't an old bird, he was a nice old man," Volka said

peaceably, as he didn't want to end the day with a fight. "He's ...

he's my father's friend from Tashkent."

"What if I je-ee-st go to your father and je-ee-st tell him

about your monkey-business at the exam!"

"Oh, Pill, you've gone crying for a beating too long!" Volka

flared up, imagining what an impression Pill's words would have

on his parents. "Why, you dirty tattle-tale! I'll push your face

in!"

"Now, now, take it easy! A person can't even joke any

more. You're really a nut!"

Fearing Volka's fists, which, after several encounters, Goga

chose to avoid, he dashed headlong into the entrance of the house

in which he was now to live in dangerous closeness to Volka,

whose new apartment was on the same landing.

"Bald people! A country of bald people!" Goga shouted,

sticking his head out the front door. He showed Volka his tongue

and, fearing the other's righteous anger, flew up the stairs, two at

a time, to his own door.

However, he was distracted by the mysterious behaviour of

a huge Siberian cat from apartment 43. The cat, named

"Homych" in honour of the popular football goalie, was

standing on the stairs with his back arched and hissing at nothing

at all.

Goga's first thought was that the cat had gone mad. He

reflected again and was nearly certain that mad cats kept their

tails between their legs, while Homych's tail was sticking up

straight, and in all other respects the animal looked quite

healthy.

Goga kicked it-just in case. Homych's yowl of pain, surprise

Và thật vậy, vừa về đến sân nhà mới của mình, nó đã nghe thây

tiếng gọi quen thuộc đến khó chịu:

« Ê, thằng dở người! Hôm nay mày rời khỏi trường với lão

khọm nào thế? »

Gôga-Thuốc viên chạy lại gần Vônca, nháy mắt thô bỉ và nhăn

mặt giễu cợt chua cay.

« Không phải lão khọm, mà là ông già! » Vônca ôn tồn sửa lại

câu nói , hôm nay nó không muốn dẫn câu chuyện đến chỗ ẩu đả

« Đó là... đó là người quen của bố tớ... Từ Tasken đến »

« Còn tao bây giờ đến gặp bố mày đây và tao sẽ kể cho ông

nghe về những trò tinh nghịch quái đản của mày ở phòng thi! »

« Ồ, Thuốc viên, đã lâu rồi mày chưa nếm quả thụi của tao đây

nhỉ! » Vônca điên tiết, sau khi nó hình dung câu chuyện của

Thuốc viên có thể gây cho bố mẹ nó ân tượng như thế nào « Tao

sẽ xé tan xác mày ra bây giờ, cái thằng hớt lẻo khốn khiếp kia! »

« Này, này! Mày thôi chuyện ây đi nhé!... Lại còn câm cả

người ta nói đùa nữa kia à!... Mày đúng là một thằng dở người »

Sợ những cú đâm của Vônca mà nó đã có vài lần nếm thử,

Gôga thây tốt hơn hết là đừng có dính vào và nó liền chạy vụt

vào cổng. Từ ngày hôm nay, Gôga phải sống gần kề Vônca một

cách nguy hiểm. Nhà hai đứa lại ở cùng một đầu cầu thang.

« Những người hói đầu! Những người hói đầu! » Gôga thò đầu

ra khỏi cánh cổng mở nửa chừng, lè lưỡi giễu Vônca và gào

tướng lên. Sợ sự phẫn nộ chính đáng của Vônca, nó lao lên cầu

thang, nhảy liền 2 bậc một, về căn hộ nhà nó ở lầu 4.

Nhưng trên cầu thang, Gôga lập tức chú ý ngay đến điệu bộ hết

sức khó hiểu của con mèo Xibia to tướng ở căn hộ số 43. Người

ta đã đặt cho con mèo này cái tên Khômích để tỏ lòng kính trọng

thủ thành bóng đá nổi tiếng. Khômích đứng uốn cong lưng giậm

dọa và phì phì vào một chỗ hoàn toàn trống không.

Ý nghĩ đầu tiên của Gôga là con mèo đã hóa dại. Nhưng hình

như đuôi mèo dại phải quặp xuống, còn đuôi con mèo này lại

dựng đứng lên như cái ống khói. Vả lại nói chung, con vật trông

hoàn toàn khỏe khoắn.

Để phòng xa, Gôga vẫn đá cho nó một cú. Vì đau, vì bât ngờ và

43

and hurt could be heard on the tenth floor. He jumped so high

and gracefully that his famous namesake could have been proud

of such a leap.

Then something completely unexpected happened.

A good half yard from the wall, Homych yowled again and

flew back in the opposite direction, straight at Goga, just as

though the unfortunate animal had hit an invisible but very hard

rubber wall. At the same time a gasp could be heard nearby, as

if someone had trodden very hard on another person's foot.

Courage had never been one of Goga's outstanding virtues, but

now he nearly died of fright.

"Oh-h-h!" he moaned softly, feeling all numb. Finally,

tearing his leaden feet from the stairs, he made a dash for his flat.

When the apartment door banged shut behind him,

Hottabych became visible. He was writhing with pain and

examining his left leg, which had been severely scratched by the

cat's claws.

"Oh, cursed youth!" Hottabych groaned, after first making

sure he was alone on the stairs. "Oh, dog among boys!"

He fell silent and listened. Coming slowly up the stairs, lost

in the most grievous thoughts, was his young saviour, Volka

Kostylkov.

The sly old man did not want the boy to see him and so

dissolved quickly in the air.

A CHAPTER WHICH IS A CONTINUATION OF THE

PREVIOUS ONE

No matter how tempting it is to present Volka Kostylkov

as a boy without faults, the well-known truthfulness of the

author of this tale won't permit him to do so. And if envy is to

be justly considered a fault, then, to our great sorrow, we must

admit that at times Volka experienced this feeling keenly.

During the last few days he had been very envious of Goga.

Long before their exams had begun, Goga boasted that his

mother had promised him an Alsatian puppy as soon as he was

vì tức giận, Khômích gào vang cả 5 tầng lầu. Nó nhảy tránh qua

một bên sau khi nhảy vọt lên cao và đẹp đến mức có thể làm tăng

thêm vinh dự cho cả người trùng tên nổi tiếng của nó.

Và lúc ây lại xảy ra một cái gì đó hết sức khó hiểu.

Cách cầu thang khoảng nửa mét, Khômích lại gào lên và bật

ngược trở lại, bắn thẳng về phía Gôga, cứ như con mèo bât hạnh

bị va vào một bức tường cao su vô hình nhưng rât đau hồi nào

đó. Cùng lúc ây, ở chỗ nào đó ngay bên cạnh, từ trong khoảng

không vang lên tiếng rú không rõ của ai đó, dường như có ai đó

bị giẫm mạnh vào chân. Gôga Piliukin chưa bao giờ nổi tiếng về

lòng dũng cảm phi thường, cho nên lúc bây giờ nó suýt chết cứng

vì sợ hãi. « Ô-ô-ô-ối! » Gôga rú lên khe khẽ, cố nhâc hai chân

đã cứng đờ của mình khỏi bậc cầu thang. Khó khăn lắm, nó mới

nhâc được chân và cắm đầu cắm cổ chạy.

Lúc cánh cửa nhà Gôga đa đóng sầm lại sau lưng nó, ông

Khốttabít mới hiện nguyên hình. Quằn quại vì đau, ông xem cái

chân trái của mình bị con mèo Khômích cào khá sâu.

“Cái thằng đáng nguyền rủa!” Ông già rên rỉ, sau khi thây rõ

ràng chỉ có một mình ông trên cầu thang “Một con chó giữa đám

trẻ con.” Ông Khốttabít im bặt và lắng tai nghe ngóng. Vônca

Côxtưncốp, vị cứu tinh trẻ tuổi của ông ta, đang chậm chạp leo

lên cầu thang, lòng trĩu nặng những ý nghĩ buồn bã nhât.

Ông già nhanh trí chưa muốn để Vônca bắt gặp lúc này, liền mau

lẹ tan biến trong khoảng không.

CHƯƠNG TIẾP NỐI NGAY CHƯƠNG TRƯỚC

Thật là hâp dẫn nếu giới thiệu Vônca Côxtưncốp là một chú bé

không hề có một khuyết điểm nào, nhưng tính thật thà mà ai

cũng biết của tác giả truyện này không cho phép ông ta làm việc

đó. Và nếu tính ghen tỵ được coi là một khuyết điểm thì chúng ta

rât lây làm tiếc khi phải thừa nhận rằng Vônca đôi khi cũng có

cái tính đó ở một mức độ khá nặng. Trong những ngày gần đây,

nó ghen tỵ với Gôga. Trước kỳ thi rât lâu, Gôga đã khoe rằng mẹ

nó hứa cho nó một chú bẹcgiê con nếu nó được lên lớp 7.

44

was promoted to the 7th grade.

"Sure, you just wait!" Volka had sniffed at the time, feeling

that he was turning cold from envy.

In his heart of hearts, he had to admit that Pill's words

certainly resembled the truth. The whole class knew that Goga's

mother never skimped on anything for her little darling. She'd

refuse herself the bare necessities of life, but she'd get Goga a

present that would leave them all speechless.

"She'll certainly get me a puppy," Goga persisted. "If you

want to know, my mother never refuses me anything. If she

promised, it means she'll buy me one. If the worst comes to the

worst, she'll borrow some money and buy it. You don't know

how highly they think of her at the factory!"

That was true. Goga's mother was greatly respected at the

factory. She was the senior draughtsman and was a modest,

hard-working and cheerful person. Everyone liked her, both her

fellow-workers and her neighbours at home. Even Goga was

fond of her in his own way. And she really doted on Goga.

Anyway, if she had promised to buy him a puppy, it meant she

would.

Perhaps, at this sorrowful moment, when Volka, crushed by

all he had gone through that day, was slowly mounting the

stairs, Goga-the-Pill, the very same Pill who deserved such

happiness less than anyone else in their class, in their school,

or even in all of Moscow, was playing with a magnificent,

happy, furry puppy right next door, in apartment 37.

Such were Volka's thoughts. The only consideration that

afforded him some solace was that it was highly unlikely that

Goga's mother, even though she really and truly intended to buy

her son a dog, had done so already. After all, Goga had only

taken his last exam several hours before, and it's not so easy to

buy a puppy. You don't walk into a pet shop and say, "Please

wrap up that puppy for me." You have to look long and hard for

a good dog.

The very moment Volka's grandmother opened the door,

“Làm gì có chuyện!” Lúc bây giờ, Vônca dài mồm dè bỉu,

trong khi nó cảm thây lạnh toát cả người vì ghen tỵ - Cậu cứ làm

như đã được mua cho rồi đây!

Nhưng trong thâm tâm, nó hiểu rõ rằng điều “Thuốc viên” nói

rât có thể đúng. Cả lớp đều biết rằng mẹ Gôga không tiếc cho cậu

con trai nhỏ của mình một thứ gì. Bà bóp mồm bóp miệng mình,

nhưng lại sẵn sàng cho Gôga một món quà mà cả lớp phải trố

mắt.

“Nhât định mẹ mình sẽ cho!” Gôga nhắc lại với vẻ nghiêm túc

“Nếu cậu muốn biết thì mình xin nói rằng đối với mình, mẹ mình

chẳng tiếc gì cả. Nếu mẹ mình đã hứa, có nghĩa là mẹ mình sẽ

mua. Cùng lắm, mẹ mình sẽ mượn tiền ở Quỹ tương trợ mà mua

chó cho mình. Ở nhà máy, mẹ mình được quý trọng lắm nhé!”

Quả thực, ở nhà máy, mẹ Gôga rât được quý trọng. Bà làm

trưởng nhóm nhân viên họa đồ, là một phụ nữ khiêm tốn, vui vẻ,

chăm chỉ. Mọi người đều yêu mến bà, cả anh chị em công nhân

trong nhà máy lẫn bà con hàng xóm láng giềng. Gôga cũng yêu

mẹ theo kiểu của mình. Còn bà thì rât đỗi yêu thương Gôga.

Nói tóm lại, nếu bà đã hứa mua một chú chó bécgiê con thì có

nghĩa là bà sẽ mua thôi.

Và có thể đúng vào cái lúc buồn bã ây, khi mà Vônca ủ rũ vì

những chuyện rủi ro đổ xuống đầu nó trong ngày hôm nay, đang

chậm chạp leo lên cầu thang, thì ở ngay bên cạnh, trong căn hộ

số 37, Gôga-Thuốc-viên đã được nô đùa với chú bẹcgiê con lông

xù, cái thằng ít đáng được hưởng diễm phúc ây hơn bât kỳ một

học sinh nào trong lớp, trong trường và có lẽ cả các trường ở

Mátxcơva.

Vônca nghĩ như vậy. Điều duy nhât có thể an ủi nó đôi chút là

chưa chắc mẹ Gôga đã kịp mua chó cho Gôga, thậm chí nếu quả

là bà đã định làm việc đó. Chính Gôga vừa thi hết lớp 6 vài giờ

trước đây. Mà muốn mua một con chó con thì chẳng đơn giản

như vậy đâu. Không thể tạt vào cửa hàng và nói: “Làm ơn lây

cho tôi con chó con kia...”. Còn phải đi lùng chán mới mua được

một con chó vừa ý.

Nhưng kìa, các bạn hãy hình dung xem, đúng vào lúc bà nội mở

45

he heard the high-pitched, squeaky yelping of a puppy coming

from behind the closed door of apartment 37.

"So she bought it after all!" he thought bitterly. "An

Alsatian.... or maybe even a Boxer...."

It was more than he could bear, to imagine Goga the proud

owner of a real, live service dog. Volka slammed the door

shut to blot out the exciting, unimaginably wonderful, magical

barking of a dog.

He also heard the frightened exclamation which escaped

Goga's mother. The puppy had probably bitten him. But even this

could not console our young hero.

Volka's father had not yet returned, as he was staying late

at a meeting. His mother had apparently called for him at the

factory after her evening classes.

Despite all his efforts to appear calm and happy, Volka

looked so gloomy that his grandmother decided to give him

supper first and then start asking him questions.

"Well, how are things, Volka dear?" she asked hesitantly,

when her only grandchild had made quick work of his supper.

"Uh, you see.. ." he said vaguely, pulling off his polo shirt

and heading towards his room.

His grandmother followed him with a sorrowful and kindly

gaze that was full of silent sympathy. There was no need to

ask him any questions. Everything was all too clear.

Volka sighed and got undressed. Then he stretched out under

the clean cool sheet. Still, he was restless.

On the night table near his bed lay a large, thick volume

in a brightly-coloured dust-cover. Volka's heart skipped a beat.

Yes, that was it, the longed-for astronomy book! On the

frontispiece in a large familiar hand were the words:

"To Vladimir Kostylkov, the Highly Educated 7th-Grade

Student and Acting Member of the Astronomy Club of the

Moscow Planetarium, from his Loving Grandma."

cửa cho Vônca, từ sau cánh cửa căn hộ số 37 bỗng vang lên tiếng

chó sủa gâu gâu to tướng.

“Thế là mẹ hắn đã mua rồi!”, Vônca chua chát nghĩ thầm, “Một

con chó bẹcgiê... hay có thể là một con chó bốcxơ cũng nên...”

Tưởng tượng Gôga được làm chủ một con chó nghiệp vụ thật

sự, Vônca cảm thây hoàn toàn không thể chịu nổi. Nó vội vàng

đóng sập cửa lại để khỏi phải nghe thêm cái tiếng chó sủa kỳ

diệu hay không thể tả được ây!

Quả là Vônca còn kịp nghe một tiếng kêu sợ hãi của mẹ Gôga.

Có lẽ con chó đã đớp cho cu cậu Gôga một miếng rồi. Nhưng

ngay cả điều đó cũng không thể an ủi nổi nhân vật chính trẻ tuổi

của chúng ta...

Bố Vônca vẫn chưa đi làm về. Ông bận ở lại họp Ban châp

hành Công đoàn nhà máy. Còn mẹ, sau buổi học ở trường đại học

ban đêm, có lẽ đã đến nhà máy đón bố.

Mặc dù đã hết sức cố gắng tỏ ra bình thản và vui vẻ, nhưng

Vo6nca vẫn có cái bộ mặt rầu rĩ đến nỗi bà nội quyết định cho nó

ăn đã, sau đó mới bắt đầu hỏi han.

“Sao thế, Vôlenca?” Bà hỏi, khi cậu cháu duy nhât của bà ăn

xong bữa một cách chóng vánh.

“Cháu thật chẳng biết nói với bà thế nào đây..”.Vônca do dự

đáp, và vừa cởi chiếc áo thể thao vừa đi vào giường nằm.

Với sự cảm thông lặng lẽ, bà tiễn Vônca bằng một cái nhìn âu

yếm đượm buồn. Chẳng cần phải hỏi han gì cả, mọi chuyện đều

đã rõ ràng.

Vônca thở dài, cởi hết quần áo ngoài, nằm thượt trên tâm vải

trải giường mới giặt mát rượi, nhưng nó vẫn chẳng thây yên lòng.

Trên chiếc bàn con kê cạnh giường nó có một quyển sách khổ

lớn dày cộp, nổi bật lên nhờ cái bìa ngoài nhiều màu. Tim Vônca

thắt lại: đó chính là quyển sách về thiên văn học mà nó vẫn ao

ước bao lâu nay! Trang đầu cuốn sách có hàng chữ nét to mà

Vônca đã quen thuộc từ bé:

“Tặng Vlađimia Côxtưncốp, học sinh lớp 7 có học vân cao,

thành viên thực thụ của Nhóm thiên văn học trực thuộc Cung

Thiên văn Mátxcơva, món quà của người bà rât yêu nó”.

46

What a funny inscription! Grandma always invented something

funny. But why didn't it make Volka smile? Oh, why didn't it!

And imagine, he wasn't at all happy to have finally received

such a fascinating book, the one he had wished for for so long.

Grief was eating out his heart. He felt a great weight on his

chest.... It was unbearable!

"Grandma!" he shouted, turning away from the book.

"Grandma, would you come here a minute?"

"Well, what do you want, mischief-maker?" his grandmother

answered, pretending to be angry, but really pleased that she'd

have a chance to talk to him before he went to sleep.

"Grandma," Volka whispered fervently, "close the door and

come sit on my bed. I have to tell you something terribly

important."

"Perhaps we'd better put off such an important onversation

till morning," his grandmother answered, though she was

consumed with curiosity as to what it was all about.

"No, right now. This very minute. I ... Grandma, I wasn't

promoted, I mean, I wasn't yet. I didn't pass the exam."

"Did you fail?" his grandmother gasped.

"No, I didn't fail. I didn't pass, but I didn't fail, either. I started

to tell them what the ancients thought about India, the horizon,

and all kinds of things. Everything I said was right. But I just

couldn't tell them about the scientific point of view. I began to

feel very bad and Varvara Stepanovna said I should come back

after I had had a good rest."

Even now, he could not bring himself to talk about

Hottabych, not even to his grandma. Anyway, she'd never

believe him and would think he was really ill.

"At first, I didn't want to say anything. I wanted to tell you

after I took the exam again, but I felt ashamed. D'you

understand?"

Hàng chữ đề tặng mới buồn cười làm sao! Bao giờ bà cũng nghĩ

ra một cái gì đó buồn cười. Nhưng chẳng hiểu sao hôm nay

Vônca lại hoàn toàn không hề cảm thây buồn cười. Các bạn hãy

hình dung xem, nó không hề thây thích thú khi cuối cùng đã có

được quyển sách mà nó ao ước từ lâu lắm rồi. Nỗi buồn, chính

nỗi buồn đang dày vò nó. Nó cảm thây khó thở... Không, nó

không thể chịu đựng được nữa!

“Bà ơi!” Vônca rời quyển sách và cât tiếng gọi “Bà ơi, cháu có

thể nói chuyện với bà một lát được không ạ?”

“Nào, cái thằng bé ngỗ nghịch kia, cần gì nào?” bà đáp lại như

đay nghiến, song thực ra bà hài lòng vì bà vẫn có thể trò chuyện

với đứa cháu nhỏ trước khi ngủ.

“Bà ơi!” Vônca thì thầm sôi nổi với bà “Bà đóng cửa lại và

ngồi lên giường với cháu đi. Cháu phải nói cho bà biết một

chuyện hết sức quan trọng.”

“Có lẽ phải gác cái chuyện quan trọng ây đến sáng mai thì tốt

hơn chăng?” Bà trả lời, trong khi bà rât tò mò muốn biết chuyện

gì đã xảy đến với Vônca.

“Không, nhât thiết phải nói ngay bây giờ! Cháu... Bà ơi, cháu

không được lên lớp 7... Nghĩa là lúc này cháu vẫn chưa được lên

lớp. Cháu chưa thi được..

“Cháu trượt rồi à?” Bà kêu khẽ.

“Không, cháu chưa trượt... Cháu chưa thi được chứ không phải

thi trượt... Cháu đã trình bày quan điểm của người xưa về nước

Ấn Độ, về chân trời và về mọi cái đại loại như thế... Cháu đã nói

đúng tât cả những cái đó... Còn quan điểm khoa học thì chẳng

hiểu sao cháu lại không trả lời được... Cháu cảm thây rât khó

chịu trong người và cô Vácvara đã bảo với cháu rằng bao giờ

cháu nghỉ ngơi tử tế rồi thì sẽ đến thi lại...”

Cho đến bây giờ và thậm chí với bà, Vônca cũng không dám

kể về ông già Khốttabít. Vả lại, nếu nó có kể thì bà cũng chẳng

tin và bà hẳn lại nghĩ rằng đúng là nó bị ốm rồi.

“Lúc nãy cháu tính giâu chuyện này, cháu định bao giờ thi cử

xong xuôi thì mới nói, nhưng cháu cảm thây rât xâu hổ... Bà hiểu

chứ?”

47

"What's there to understand! A person's conscience is a

great thing. There's nothing worse than doing something that's

against your conscience. Now go to sleep, my dear astronomer!"

"You can take the book back meanwhile," Volka suggested in

a trembling voice.

"Nonsense! And where would I put it? Let's consider that I've

given it to you for safe-keeping for the time being. Go to sleep

now, will you?"

"Yes," Volka answered. A load had fallen from his chest.

"And I promise you, upon my word of honour, that I'll get an

'A' in geography. D'you believe me?"

"Certainly, I do. Now go to sleep and get strong. What about

Father and Mother? Shall I tell them, or will you tell them

yourself?"

"You'd better tell them."

"Well, good night." Grandma kissed him good night,

turned off the light, and left the room.

For some while after, Volka lay in the darkness, holding his

breath, waiting to hear his grandma tell his mother and father

the sad news. However, he fell asleep before they came home.

A RESTLESS NIGHT

Before an hour passed, however, he was suddenly awakened

by the ringing of the telephone in the hall.

His father answered the phone:

"Hello. Yes. Who? Good evening, Varvara Stepanovna?... I'm

fine, thank you. And you? ... Volka? He's asleep.... I think he's

quite well. He had a very big supper... . Yes, I know. He told

us.... I'm terribly surprised myself.... Yes, that's probably the

only answer.. ,. Certainly, he should rest a while, if you have no

objections.... Thank you very much.... Varvara Stepanovna sends

you her regards," his father said to his mother. "She wanted to

know how Volka is. She said not to worry, because they think

very highly of him, and she suggests he have a good rest."

“Ồ, sao bà lại không hiểu, Vôlenca! Bà nói “Lương tâm là

một chuyện lớn lao. Không có gì tệ bằng khi làm trái với lương

tâm của mình... Thôi, chúc cháu ngủ ngon, nhà thiên văn yêu quý

của bà!”

“Bà hãy tạm cât quyển sách kia đi!” Vônca nói với giọng run

run.

“Bà cât quyển sách ây vào đâu bây giờ? Thôi, cứ cho là bà đưa

cho cháu giữ hộ bà đến một lúc nào đó.. Cháu ngủ đi nào, cháu

sẽ ngủ chứ?”

“Cháu sẽ ngủ,” Vônca trả lời, nó cảm thây như trút được gánh

nặng sau khi đã thú nhận hết với bà. “Cháu xin hứa với bà lời

hứa danh dự của một đội viên thiếu niên tiền phong là cháu sẽ thi

môn địa lý được điểm “5”. Bà tin cháu chứ?”

“Dĩ nhiên là bà tin. Thôi, cháu ngủ đi, ngủ đi, hãy lây lại sức

lực. Còn với bố mẹ cháu thì sao, bà sẽ nói hay tự cháu nói?”

“Bà nói thì tốt hơn.”

“Được rồi, chúc cháu ngủ ngon!”

Bà hôn Vônca, tắt đèn rồi đi ra khỏi phòng.

Vônca cố nằm yên một lúc. Nó muốn nghe bà báo cái tin buồn ây

cho bố mẹ nó ra sao, nhưng chưa nghe được gì cả, nó đã ngủ khì.

MỘT ĐÊM KHÔNG YÊN ỔN

Chưa đầy một tiếng sau, tiếng chuông điện thoại vang lên ở

phòng làm việc của bố đã đánh thức Vônca dậy.

Ông Alếchxây đến bên máy điện thoại:

“Tôi nghe đây... Vâng tôi đây... Ai đây ạ?... Chào cô Vácvara

Xtêpanốpna! Cám ơn cô, chúng tôi vẫn khỏe. Còn cô?... Cô hỏi

cháu Vônca? Vônca đang ngủ... Theo tôi, cháu hoàn toàn khỏe

mạnh, cháu ăn bữa tối hết sức ngon miệng... Vâng, tôi biết, có lẽ

không thể giải thích khác được... Chính tôi cũng lây làm ngạc

nhiên... Vâng, có lẽ nó bị mệt quá... Dĩ nhiên, cháu nó được nghỉ

vài hôm thì tốt hơn, nếu cô không phản đối... Cảm ơn cô đã quan

tâm. Chúc cô mạnh khỏe!... Cô Vácvara gửi lời chào em đây”.

Ông Alếchxây nói với vợ “Cô ây quan tâm đến sức khỏe của

Vônca. Cô nói chúng ta yên tâm: ở trường, Vônca được mọi

48

Volka strained his ears listening to what his parents were

talking about, but unable to make anything out, he fell asleep.

This time he slept no longer than fifteen minutes. The telephone

rang again.

"Yes, speaking," he heard his father's muffled voice. "Yes....

Good evening.... What?... No, he's not here.... Yes, he's at

home.... Certainly he's at home.... That's quite all right.... Good-

bye."

"Who was it?" Volka's mother called from the kitchen. "It

was Zhenya Bogorad's father. He sounded very worried.

Zhenya's not home yet. He wanted to know whether he was here

and if Volka was at home."

"In my time," Grandma said, "only hussars came home this

late, but when a child...."

Half an hour later the ringing of the telephone interrupted

Volka's sleep for the third time that troubled night. It was

Zhenya's mother. He had still not returned. She wanted them to

ask Volka if he knew where he was.

"Volka!" his father called, opening the door. "Zhenya's

mother wants to know where you saw him last."

"At the movies this evening."

"And after the movie?"

"I didn't see him after that."

"Did he say where he was going afterwards?"

"No."

For a long, long time after that, Volka waited for the grown-

ups to stop talking about Zhenya's disappearance (he himself

was not the least bit worried, since he was sure Zhenya had gone

to the circus in the recreation park to celebrate), but he fell

asleep again before they did. This time till morning.

Soon there was a soft splash in the corner. Then the patter of

wet bare feet could be heard. Footprints appeared and quickly

dried on the floor. Someone invisible was silently pacing the

room, humming a plaintive Eastern melody.

người quý mến. Cứ để con nó nghỉ ngơi cho tốt.

Vônca lại cố nghe xem bố mẹ nó nói với nhau những gì,

nhưng chưa nghe được gì cả, nó lại thiếp đi. Nhưng lần này, nó

chẳng ngủ được quá 15 phút. Tiếng chuông điện thoại lại đánh

thức nó dậy.

“Vâng, tôi đây,” bố nó nói với giọng cố làm cho nhỏ lại

“Vâng... Chào bác ... Sao kia ạ?... Không, không có.. Vâng, cháu

ở nhà, dĩ nhiên là cháu ở nhà... Được ạ... Chào tạm biệt bác!”

“Ai gọi thế anh?” Tiếng mẹ từ trong bếp vọng ra. “Bố của

Giênia Bôgôrát. Bác ây đang lo: đến tận giờ này, Giênia vẫn

chưa về nhà. Bác ây hỏi nó có ở nhà chúng ta hay không và

Vônca có nhà hay không.

“Thời mẹ, chỉ có bọn lính kỵ binh nhẹ mới về nhà muộn như

thế” Bà nội nói xen vào “Đằng này, một thằng bé con..”.

Nửa tiếng sau, lần thứ 3 trong cái đêm không yên ổn này, tiếng

chuông điện thoại lại cắt ngang giâc ngủ của Vônca. Lần này, là

mẹ của Giênia gọi đến. Giênia vẫn chưa về nhà. Bà muốn Vônca

cho biết thêm về Giênia.

“Vônca!” Bố mở hé cửa “Bác Tatiana hỏi con thây Giênia lần

cuối cùng vào lúc nào?”

“Vào lúc tối, ở rạp chiếu bóng ạ.”

“Thế sau khi xem phim thì sao?”

“Sau khi xem phim, con không thây bạn ây”.

“Giênia không nói với con là nó định đi đâu hay sau khi xem

phim à?” “Không ạ”

Vônca đã chờ lâu, rât lâu xem cuối cùng cuộc nói chuyện của

người lớn về Giênia bị mât tích sẽ kết thúc thế nào (chính nó thì

chẳnng hề lo một chút nào, nó ngờ rằng Giênia đã đi đên Công

viên văn hóa để nghỉ ngơi và xem xiếc), nhưng nó cũng chẳng

chờ được và lại ngủ khì. Lần này được yên cho đến sáng.

Chẳng bao lâu trong góc nhà phát ra tiếng quẫy nước nhè nhẹ.

Sau đó, có tiếng chân bước lạch bạch. Trên sàn nhà xuât hiện rồi

khô nhanh những dâu chân ướt vô hình của ai đó. Ai đó vừa đi đi

lại lại trong phòng, vừa khe khẽ hát một âm điệu phương Đông

ngân dài buồn bã.

49

The footprints headed towards the table where an alarm

clock was ticking away. There was the sound of lips smacking

together with pleasure. Then the alarm clock floated into the air,

and for a while it hung suspended between the ceiling and the

floor. Then it returned to the table and the footprints headed

towards the aquarium. Once again there was a splash. Then all

was quiet.

Late that night it began to rain. The raindrops pattered on the

window, they rustled the leaves of the trees and gurgled in the

drain-pipes. At times the rain would die down, and then one

could hear the large drops falling into the rain barrel below with

a loud, ringing splash. Then, as if having gathered its. strength,

the rain would again pour down in torrents.

Towards morning, when the sky was nearly clear of

clouds, someone tapped Volka lightly on the shoulder. He was

sound asleep and did not waken. Then, whoever it was who had

tried to awaken him, sighed sadly, mumbled, and shuffled

towards the high stand with Volka's aquarium. There was a

faint splash. Once again a sleepy quiet fell on the room.

THE UNUSUAL EVENTS IN APARTMENT 37

Goga's mother had not bought him a dog after all. She had

not had the time to, and later on she never got him one, for after

the fantastic events of that terrible evening, both Goga and his

mother lost all interest in Man's oldest and truest friend.

But Volka had clearly heard a dog barking m apartment 37.

Could he have been mistaken?

No, he was not mistaken.

And yet, there had been no dog in apartment 37 that

evening. If you want to know, not so much as a dog's paw

entered their house after that evening.

Truly, Volka had no reason to be envious of Goga. There was

nothing to be envious of: it was Goga who had barked! It all

began while he was washing up for supper. He was very

anxious to tell his mother a long and elaborate story about how

Những dâu chân ướt đi về phía bàn, trên đó có chiếc đồng hồ

báo thức đang kêu tích tắc một cách bồn chồn. Tiếng tắc lưỡi

khâm phục của ai đó vang lên. Chiếc đồng hồ báo thức tự bay

lên, yên ổn lơ lửng một chốc ở khoảng giữa sàn nhà và trần nhà,

sau đó lại quay về chỗ cũ, còn những dâu chân thì đi về phía bể

nuôi cá. Lại phát ra tiếng quẫy nước, rồi tât cả đều im lặng…

Vào lúc đêm khuya trời đổ mưa. Những giọt mưa vui vẻ gõ

lộp độp vào cửa sổ, rơi lào rào nhanh trong đám lá cây rậm rạp

và chảy róc rách trong các ống máng. Chốc chốc tiếng mưa lại

lặng đi và lúc bây giờ chỉ còn nghe thây những giọt nước mưa to

rơi đĩnh đạc và âm vang xuống cái thùng tônô để ở dưới cửa sổ.

Sau đó, như đã lây lại sức, cơn mưa lại bắt đầu đổ ào ào.

Đến sáng, khi bầu trời đã gần quang mây, có ai đó mây lần

thận trọng chạm nhẹ vào vai Vônca. Nhưng nó vẫn ngủ say

chẳng thức dậy. Lúc bây giờ cái người đã cố đánh thức nó dậy

liền thở dài buồn bã, lẩm bẩm một câu gì đó và kéo giày lệt sệt,

đi vào sâu trong phòng, tới chỗ cái bể nuôi cá vàng của Vônca

được đặt trên bệ cao. Có tiếng quẫy nước khó khăn lắm mới nghe

được và trong phòng lại bao trùm bầu không khí yên lặng như tờ.

BIẾN CỐ PHI THƯỜNG TẠI CĂN HỘ SỐ 37

Mẹ của Gôga không hề mua cho nó một con chó nào cả. Bà

chưa kịp làm việc đó, còn về sau, bà lại càng không mua tặng:

sau những biến cố không thể tưởng tượng được trong cái buổi tối

hãi hùng ây, cả Gôga lẫn mẹ nó đã mât hẳn sự ham thích đối với

người bạn lâu đời nhât và trung thành của con người.

Nhưng chính Vônca đã nghe hết sức rõ tiếng chó sủa vọng ra

từ căn hộ số 37 kia mà! Chẳng lẽ nó lại nghe nhầm?

Không, Vônca không hề nghe nhầm.

Tuy nhiên, tối hôm đó, trong căn hộ số 37 vẫn không hề có

một con chó nào cả. Nếu các bạn muốn biết thì xin nói rằng từ đó

đến nay, ngay cả một cái chân chó cũng không đến đây. Nói tóm

lại, Vônca đã ghen tị với Gôga một cách uổng công. Ghen tị mà

làm gì kia chứ: chính Gôga đã sủa đây! Việc đó bắt đầu vào

đúng lúc Gôga rửa ráy mặt mũi trước khi ăn. bữa tối. Nó nóng

50

his classmate and neighbour, Volka Kostylkov, had made a fool

of himself at the examination that morning. And it was then that

he started barking. Goga didn't bark all the time-some words

were real words-but instead of very many other ones, he was

surprised and horrified to hear a genuine dog's bark issue from

his mouth.

He wanted to say that Volka suddenly began to talk such

nonsense at the exam and that Varvara Stepanovna je-ee-st

crashed her fist down on the table and je-ee-st screamed, "What

nonsense you're babbling, you fool! Why, you hooligan, I'll

leave you back another term for this!"

But this is what Goga said instead:

"And suddenly Volka je-ee-st began to bow-wow-wow ...

and Varvara Stepanovna je-ee-st crashed her bow-wow-wow!"

Goga was struck dumb with surprise. He was silent for a

moment, then he took a deep breath and tried to repeat the

sentence. But instead of saying the rude words, this little liar

and tattle-tale wanted to ascribe to Varvara Stepanovna, he

began to bark again.

"Oh, Mummie!" he wailed. "Mummie dear!"

"What's the matter with you, darling?" his mother asked

anxiously. "You look terrible!"

"I wanted to say that bow-wow-wow.... Oh, Mummie, what's

the matter?"

Goga had really turned blue from fright.

"Stop barking, dearest! Please stop, my darling, my sweet!"

"I'm not doing it on purpose," Goga whined. "I only wanted to

say...."

And once again, instead of human speech, all he could do was

to produce an irritable bark.

"Darling! My pet, don't frighten me!" his poor mother

pleaded, as the tears ran down her kind face. "Don't bark! I beg

you, don't bark!"

At this point Goga could think of nothing better to do than to

become angry at his mother. And since he was not used to

lòng kể cho mẹ nghe và tìm mọi cách thêm mắm thêm muối

chuyện sáng nay, tại cuộc thi, thằng Vônca Côxtưncốp học cùng

lớp và ở ngay gần nhà đã bị ê mặt như thế nào. Lúc ây, gần như

ngay lập tức, Gôga đã bắt đầu sủa. Một vài tiếng nào đó nó vẫn

nói như người, nhưng rât nhiều tiếng khác thì nó hết sức sửng sốt

và khiếp đảm khi nghe từ mồm nó lại phát ra tiếng sủa của chó.

Nó muốn kể lại với những chi tiết bịa đặt rằng tại cuộc thi,

Vônca đã nói nhăng nói cuội, làm cho cô Vácvara phải đập bàn

và gào lên: “Mày nói nhảm nhí gì thế, cái thằng ngốc kia?! Tao

sẽ cho mày, một thằng càn quây, ở lại lớp!”.

Nhưng thay vào đó, Gôga lại nói như sau:

“Vônca bỗng nhiên bắt đầu nói.. gâu gâu gâu.. Còn cô Vácvara

thì đập... gâu gâu gâu... “

Gôga ngớ người ra vì bât ngờ. Nó ngừng nói, nghỉ một chút,

rồi cố nhắc lại câu nói vừa rồi. Nhưng cả lần này nữa, từ mồm nó

lại vọt ra tiếng chó sủa thay cho những lời lẽ thô lỗ mà thằng nói

dối và hớt lẻo Gôga-Thuốc- viên” muốn gán cho cô Vácvara.

“Ối mẹ ơi!” Gôga hốt hoảng “Mẹ ơi!”

“Sao thế con, Gôguxca?” Bà mẹ nó hoảng sợ hỏi “Sao mặt

con tái xanh tái mét thế kia?”

“Mẹ hiểu không, con muốn nói rằng... gâu gâu gâu.... Ối mẹ

ơi, thế là thế nào?”

Hoảng quá, mặt Gôga quả là biến sắc ghê gớm.

“Đừng sủa nữa, Gôguxca, mặt trời bé nhỏ của mẹ, niềm sung

sướng của mẹ!”

“Con nào có cố ý sủa như thế!” Gôga mếu máo. “Con chỉ

muốn nói... “

Và thay cho tiếng nói rành rọt, nó lại chỉ có thể phát ra tiếng

chó sủa cáu kỉnh.

“Con trai bé bỏng đáng yêu của mẹ, con đừng làm cho mẹ sợ

nữa!” Bà mẹ tội nghiệp van vỉ, và những giọt nước mắt từ từ lăn

trên khuôn mặt đôn hậu của bà. “Đừng sủa nữa! Mẹ van con,

đừng sủa nữa!”

Nhưng lúc ây Gôga chẳng tìm được một cách gì khôn hơn, mà

lại đâm cáu với mẹ mình. Và bởi vì trong những trường hợp như

51

choosing his words on such occasions, he began barking so

fiercely that someone shouted from the next balcony:

"Tell your boy to stop teasing that dog! It's a shame! You've

spoiled your child beyond all reason!"

With the tears still pouring down her cheeks, Goga's mother

rushed to close the windows. Then she tried to feel Goga's

forehead, but this only brought on a new attack of angry

barking.

She finally put a completely frightened Goga to bed, wrapped

him up in a heavy quilt, though it was a hot summer evening,

and ran down to the telephone booth to call an ambulance.

Since she should not tell them the truth, she was forced to

say that her son had a very high fever and was delirious.

Soon a doctor arrived. He was a stout, middle-aged man

with a grey moustache, many years of experience and an

unruffled manner.

The first thing he did, naturally, was to feel Goga's

forehead. He discovered the boy had no fever at all. This made

him angry, but he did not show it, since the boy's mother looked

so terribly grief-stricken. He sighed and sat down on a chair by

the bed. Then he asked Goga's mother to explain why she had

called an ambulance instead of her regular doctor.

She told him the truth.

The doctor shrugged. He asked her to repeat her story

from the beginning. Then he shrugged again, thinking that if

this were really true, she should have called a psychiatrist and

not a general practitioner.

"Perhaps you think you are a dog?" he asked Goga, as if

casually.

Goga shook his head.

"Well, that's something," the doctor thought. "At least it

isn't a mania when people imagine they're dogs."

Naturally, he did not say this aloud, so as not to frighten the

patient or his mother, but it was obvious that the doctor was

feeling more cheerful.

vậy nó thường giở giọng hỗn láo với mẹ nó nên nó liền sủa gâu

gâu dữ dội đến chối tai, khiến cho những người ở căn hộ bên

cạnh phải chạy ra ban công mà la lên:

“Bà hãy bảo thằng con nhà bà đừng hành hạ con chó nữa! Bậy

quá chừng!... Nuông chiều thằng bé đến mức hoàn toàn chẳng

biết xâu hổ là gì nữa!

Nước mắt đầm đìa, bà mẹ Gôga lao đi đóng các cửa sổ lại. Sau

đó, bà toan sờ trán Gôga, làm nó lại tuôn thêm một đợt sủa dữ

tợn.

Bây giờ, bà bèn bắt cu cậu Gôga đã hoàn toàn khiếp vía vào

giường nằm, trùm cái chăn bông lên người nó, mặc dù đang là

một buổi tối mùa hè nóng nực và chạy xuống dưới nhà, đến bên

máy điện thoại để gọi bác sĩ ở Trạm Câp cứu.

Do không nên nói thật, bà buộc phải nói con bà bị sốt cao và

đang mê sảng.

Chẳng mây chốc bác sĩ đã đến. Đó là một bác sĩ đứng tuổi, to

béo, râu bạc, có kinh nghiệm.

Dĩ nhiên, trước hết ông bác sĩ sờ trán Gôga và thây rõ ràng

nhiệt độ của nó hoàn toàn không tăng một chút nào. Điều này

làm ông bực mình, nhưng không để lộ ra ngòai do bà mẹ đứa bé

có vẻ hết sức bối rối. Ông bác sĩ thở dài và ngồi xuống chiếc ghế

để cạnh giường rồi yêu cầu bà mẹ Gôga giải thích vì sao bà lại

phải gọi bác sĩ câp cứu đến.

Bà ta thành thật kể hết mọi chuyện.

Bác sĩ nhún vai, hỏi lại bà, rồi lại nhún vai và nghĩ rằng nếu sự

việc xảy ra đúng như vậy thì phải gọi bác sĩ khoa tâm thần chứ

không phải gọi bác sĩ nội khoa.

“Có lẽ cậu quả quyết rằng cậu là một con chó?” bác sĩ hỏi

Gôga như không chủ tâm.

Gôga lắc đầu.

“Thế thì tốt!”, bác sĩ nghĩ thầm, “Nếu người bệnh bỗng nhiên

quả quyết mình là một con chó thì có thể đoán rằng người đó có

nhiều biểu hiện của chứng điên.”

Dĩ nhiên ông không nói suy nghĩ đó thành lời để khỏi làm cho

mẹ con người bệnh hoảng sợ vô ích.

52

"Stick out your tongue," he said.

Goga stuck out his tongue

"It's a very normal-looking tongue. And now, young man, let

me listen to your heart. Ah, an excellent heart. His lungs are

clear. And how is his stomach?" . "His stomach's fine," his

mother said.

"And has he been uh ... barking a long time?"

"For over two hours. I just don't know what to do."

"First of all, calm down. I don't see anything terrible yet.

Now, young man, won't you tell me how it all began?"

"Well, it all began from nothing," Goga complained in a small

voice. "I was just telling my mother how Volka Kostylkov .bow-

wow-wow."

"You see, doctor?" his mother sobbed loudly. "It's terrible.

Maybe he needs some pills, or powders, or perhaps he needs a

physic?"

The doctor frowned.

"Give me time to think, and I'll look through my books. It's

a rare case, a very rare case, indeed. Now, I want him to have a

complete rest, no getting off the bed, a light diet, just vegetables

and milk products, no coffee or cocoa, weak tea with milk, if

desired. And by no means should he go out."

"I couldn't drag him outside if I tried, he's so ashamed. .One

of his friends dropped in, and poor Goga barked so long and

loud, I had a hard time persuading the boy not to tell anyone

about it. But don't you think he needs a physic?"

"Well, a physic can't hurt him," the doctor said thoughtfully.

"And what about mustard plasters before he goes to bed?"

she asked, still sobbing.

"That's not bad, either. Mustard plasters are always helpful."

The doctor was about to pat Goga's head, but Pill, anticipating

all the bitter medicines he had prescribed, barked so viciously

that the old doctor jerked his hand away, frightened lest the

unpleasant boy really bite him.

“Cậu thè lưỡi ra!” Ông nói với Gôga Gôga thè lưỡi. “Lưỡi hoàn toàn bình thường. Này cậu, bây giờ tôi sẽ khám cậu nhé... Thế... Thế... Tim rât tốt. Phổi không hề có tiếng ran. Dạ dày thế nào?” “Dạ dày cháu bình thường”. Mẹ nó nói “Cậu nhà ta... e hèm... sủa gâu gâu đã lâu chưa?” “Đã hơn hai tiếng đồng hồ nay rồi. Thật là tôi chẳng còn biết làm gì bây giờ...” “Trước hết phải bình tĩnh. Tôi chưa thây một điều gì đang ngại cả. Này cậu, hãy kể cho tôi nghe vì lẽ gì lại có chuyện như thế?” “Bình thường thôi, chẳng vì lẽ gì cả!” Gôga nói với giọng ai oán “Cháu đang tính kể cho mẹ cháu chuyện Vônca... gâu gâu gâu...” “Ông thây đây, thưa bác sĩ,” Bà mẹ trào nước mắt “Thật là kinh khủng!.Có lẽ nên cho cháu uống một thứ thuốc gì đó chăng? Rửa dạ dày cho cháu có sao không ạ?” Bác sĩ chau mày: “Xin bà hãy cho tôi một thời gian để tôi suy nghĩ, xem qua sách báo nào đó... Đây là một trường hợp hiếm, rât hiếm. Bây giờ nên thế này, yên tĩnh hoàn toàn, nằm nghỉ trên giường, thức ăn nhẹ, tốt hơn hết là thức ăn bằng sữa thực vật, không cà phê hay ca cao, uống nước trà thật loãng pha sữa nếu muốn. Lúc này không được ra khỏi nhà...” “Bây giờ có dùng gậy mà đuổi thì cháu nó cũng không ra khỏi nhà đâu. Cháu xâu hổ. Vừa rồi có một cậu bé ghé vào chơi với cháu. Thế là cháu Gôga tội nghiệp liền sủa liên hồi. Phải vât vả lắm tôi mới van nài được cậu bé ây đừng kể chuyện này cho ai biết. Còn dạ dày cháu thì sao? Có thể rửa được không ạ?” “Thôi được,” Bác sĩ lưỡng lự nói “Rửa dạ dày cũng chẳng hề gì”. “Và dán cao mù tạc cho cháu trước lúc ngủ có sao không ạ?” Bà Natalia vừa hỏi vừa nức nở. “Cũng tốt đây! Cao mù tạc có tác dụng lắm!” Bác sĩ muốn xoa đầu Gôga đang ỉu xìu, nhưng “Thuốc viên” cảm thây trước tât cả những cách thức điều trị mà nó phải chịu, liền sủa gâu gâu với vẻ tức giận không che giâu, khiến cho ông bác sĩ phải rụt tay nhanh lại, hoảng sợ thằng bé khó chịu này có thể cắn ông thực sự

53

"By the way," he said, gaining control over himself, "why are

all the windows closed on such a hot day? The child needs fresh

air."

Goga's mother reluctantly explained why she had closed the

windows.

"Hm.... A rare case, a very rare case, indeed!" the doctor

repeated. Then he wrote out a prescription and left, promising to

come back the next day.

A NO LESS TROUBLED MORNING

Morning dawned bright and beautiful.

At 6:30 a.m. Grandma opened the door softly, tiptoed to the

window and opened it wide. Cool, invigorating air rushed into

the room. This was the beginning of a cheerful, noisy, busy

Moscow morning. But Volka would not have awakened had not

his blanket slipped off the bed.

The first thing he did was to feel the bristles on his chin.

He realized there was no way out. The situation was hopeless.

There could be no question of his going out to greet his parents

looking as he did. He snuggled under the blanket again and

began to think of what to do.

"Volka! Come on, Volka! Get up!" he heard his father calling

from the dining room. He pretended to be asleep and did not

answer. "I don't see how anyone can sleep on a morning like

this!"

Then he heard his grandmother say:

"Someone should make you take examinations, Alyosha, and

then wake you up at the crack of dawn!"

"Well, let him sleep then," his father grumbled. "But don't

you worry, he'll get up as soon as he's hungry."

Was it Volka who was supposed not to be hungry?! Why, he

kept catching himself thinking about an omlette and a chunk of

bread more than about the reddish bristle on his cheeks. But

common sense triumphed over hunger, and Volka remained in

bed until his father had left for work and his mother had gone

. “Tiện thể xin hỏi tại sao bà lại đóng kín mít các cửa sổ giữa

lúc trời nóng như thế này?” Bác sĩ nói “Cậu bé cần phải được hít

thở không khí trong lành”

Cực chẳng đã, bà mẹ Gôga phải giải thích cho bác sĩ biết tại

sao bà phải đóng kín các cửa sổ.

“Hừm, một trường hợp hiếm có, rât hiếm có!” Bác sĩ nhắc lại

rồi viết cho đơn thuốc và ra về sau khi hứa trở lại vào ngày hôm

sau.

MỘT BUỔI SÁNG CŨNG KHÔNG YÊN ỔN CHẲNG KÉM

Buổi sáng tuyệt đẹp, tràn trề ánh nắng đã đến.

Sáu giờ rưỡi sáng, bà nội khẽ mở cửa phòng, nhón chân đi đến

cửa sổ và mở toang cánh cửa ra. Không khí mát mẻ, sảng khoái

tràn vào căn phòng. Một buổi sáng Mátxcơva ồn ào, vui tươi, bận

rộn đã bắt đầu. Nhưng Vônca vẫn chưa thức dậy, nếu như cái

chăn không tuột khỏi người nó và rơi xuống sàn nhà.

Trước tiên nó sờ ngay những sợi râu rễ tre đã lại mọc lún phún

ở cằm và nó hiểu rằng nó đang ở trong một tình thế hoàn toàn

không có lối thoát. Với cái bộ mặt râu ria như thế này thì đừng

hòng nghĩ đến chuyện ra mắt bố mẹ. Nó lại chui vào chăn và bắt

đầu nghĩ xem nó nên làm gì bây giờ.

“Vôlia! Vôlia! Dậy đi con!” Vônca nghe tiếng bố gọi từ

phòng ăn, nhưng nó quyết định không trả lời, giả vờ như vẫn còn

ngủ “Không hiểu sao nó có thể ngủ được trong cái buổi sáng

tuyệt đẹp thế kia!

Rồi nó nghe rõ tiếng của bà nội:

“Aliôsa, bây giờ bắt chính con mới thi cử xong mà lại phải

thức dậy vào lúc sáng tinh mơ thì con có chịu được không nào?”

“Thôi, cứ để cho nó ngủ. Cu cậu muốn ăn gì thì cu cậu tự mò

dậy liền”

Vônca mà lại không muốn ăn ư? Nó bỗng thây mình thèm một

miếng trứng tráng kèm với một lát bánh mì đen mới ra lò còn

hơn cả nỗi lo sợ về những sợi râu rễ tre hung hung lún phún ở

cằm nó. Nhưng đầu óc tỉnh táo dẫu sao cũng đã thắng cái cảm

giác đói bụng, nên Vônca vẫn cứ nằm dài trên giường cho tới lúc

54

shopping.

"Here goes," he decided, hearing the outside door click shut.

"I'll tell Grandma everything. We'll think of something together."

Volka stretched, yawned and headed toward the door. As he

was passing the aquarium, he glanced at it absently . .. and

stopped dead in his tracks. During the night, something had

happened in this small, four-cornered glass reservoir, a

mysterious event which could in no way be explained from a

scientific point of view: yesterday, there were three fishes

swimming around inside, but this morning there were four. There

was a new fish, a large, fat goldfish which was waving its bright

red fins solemnly. When a startled Volka looked at it through

the thick glass wall he was nearly certain the fish winked at him

slyly.

"Gosh!" he mumbled, forgetting his beard for the moment.

He stuck his hand into the water to catch the mysterious fish,

and it seemed that this was just what it was waiting for. The fish

slapped its tail against the water, jumped out of the aquarium and

turned into Hottabych.

"Whew!" the old man said, shaking off the water and wiping

his beard with a magnificent towel embroidered with gold and

silver roosters which had appeared from thin air. "I've been

waiting to offer my respects all morning, but you wouldn't wake

up and I didn't have the heart to waken you. So I had to spend

the night with these pretty fishes, 0 most happy Volka ibn

Alyosha!"

"Aren't you ashamed of yourself for making fun of me!"

Volka said angrily. "It's really a poor joke to call a boy with a

beard happy!"

WHY S.S. PIVORAKI BECAME LESS TALKATIVE

This wonderful morning Stepan Stepanych Pivoraki decided

to combine two joys at once. He decided to shave, while taking

in the picturesque view of the Moskva River. He moved the

bố đi làm, mẹ xách giỏ đi chợ.

“Một liều ba bảy cũng liều!”, nó quyết định sau khi nghe thây

tiếng cửa đóng “Mình sẽ kể hết mọi chuyện với bà. Và hai bà

cháu sẽ cùng nhau nghĩ ra một cách nào đó”.

Vônca khoan khoái vươn vai, ngáp dài dễ chịu và đi về phía

cửa phòng. Lúc đi ngang qua bể nuôi cá, nó lơ đãng liếc nhìn cái

bể và... ngây người vì kinh ngạc. Đêm qua, ở trong cái bể kính 4

góc chẳng lây gì làm lớn ây đã xảy ra một biến cố không thể nào

giải thích được theo quan điểm khoa học tự nhiên và vì thế nó

mang đầy tính chât bí ẩn: trong bể vốn có ba con cá, ây thế mà

sáng nay lại có bốn! Đã xuât hiện thêm một con mới: một con cá

vàng to, béo đang trịnh trọng ve vẩy những cái vây đỏ rực lộng

lẫy. Lúc Vônca ngạc nhiên ghé sát mặt vào tâm kính dày của bể

nuôi cá, nó thây hình như con cá nọ đã nháy mắt mây lần với

mình.

“Chuyện quái quỷ gì thế này!” Vônca lẩm bẩm, tạm thời quên

cả bộ râu của mình và thò tay xuống nước để bắt con cá bí ẩn.

Nhưng tự con cá, dường như chỉ đợi có thế, đã đập mạnh đuôi

trong nước, rồi nhảy vọt từ bể nuôi cá xuống sàn nhà biến

thành... ông già Khốttabít!

“Úi chà!” Ông già vừa nói vừa lau sạch bộ râu bằng một cái

khăn bông tuyệt đẹp chẳng biết từ đâu hiện ra, ở rìa khăn có thêu

những con gà trống nhỏ bằng chỉ vàng và bạc “Suốt từ sáng ta,

chỉ chờ dịp để bày tỏ với cậu lòng kính trọng sâu sắc nhât của ta.

Nhưng cậu vẫn chẳng thức giâc. Ta đành phải ngủ với những con

cá vàng xinh đẹp này, hỡi cậu Vônca con trai của Aliôsa may

mắn nhât đời!

“Ông chế giễu cháu như thế mà không biết xâu hổ sao?”

Vônca nổi cáu “Chỉ có chế giễu mới có thể gọi một thằng bé có

râu là người may mắn nhât đời!

TẠI SAO ÔNG S.S. PIVORAKI LẠI PHẢI ĐỔI HỌ

Trong cái buổi sáng tuyệt trần ây, ông Xtêpan Xtêpanứt Pivôraki

quyết định thưởng thức cùng lúc hai thú vui: vừa cạo râu vừa

ngắm phong cảnh đẹp như tranh vẽ ở trên sông Mátxcơva. Ông

55

little table with his shaving things close to the window and began

to lather his cheeks as he hummed a merry tune. We'd like to

pause here and say a few words about our new acquaintance.

Pivoraki was a very talkative man, a trait which often made

him, though he was actually no fool and very well read,

extremely tiresome, even to his best friends.

On the whole, however, he was a nice person and a great

master of his trade-which was pattern-making.

When he had finished lathering his cheeks, Stepan Stepanych

picked up his razor, drew it back and forth over his palm, and

then began to shave with the greatest ease and skill. When he

had finished shaving, he sprayed some "Magnolia" cologne on

his face and then began to wipe his razor clean. Suddenly, an

old man in a white suit and gold-embroidered, petal-pink

morocco slippers with queer turned-up toes appeared beside him.

"Are you a barber?" the old man asked a flabbergasted Stepan

Stepanych in a stern voice.

"No, I'm not a professional barber. However, on the other

hand, I can truthfully say I am a barber, because, while I am not

actually a barber, I am a match for any professional barber, for

not a single barber can outdo me. And do you know why?

Because, while a professional barber...."

The old man interrupted the chattering Pivoraki rudely:

"Can you, 0 unnecessarily talkative barber, shave a young

man well and without cutting him once, although you are not

even worthy of kissing the dust beneath his feet?"

"As to the essence of your question, I would say...."

He was about to continue his speech, but here the old man

silently gathered up his shaving equipment, took Stepan

Stepanych, who was still going a mile a minute, by the scruff of

his neck and, without further ado, flew out the window with him,

headed for parts unknown.

đẩy chiếc bàn con để bộ đồ cạo râu tới sát cửa sổ và vừa hát khe

khẽ một bài hát vui vừa cẩn thận quệt xà phòng lên má. Còn

chúng ta lúc này sẽ kể cho nhau nghe về người quen mới của

chúng ta.

Vì tính ba hoa của mình, ông Pivôraki, một người nói chung

là khá thông minh, thường làm cho mọi người rât khó chịu, kể cả

những người bạn thân nhât của ông.

Ngoài tât cả những cái đó ra, ông là một người rât tốt và rât

điêu luyện trong nghề của mình. Ông là thợ chữa khuôn.

Quệt xong xà phòng lên má, Xtêpan Xtêpanứt cầm con dao

cạo, liếc nó một nhát trên lòng bàn tay và bắt đầu cạo râu một

cách nhẹ nhàng và khéo léo lạ thường. Cạo xong, ông khoan

khoái dùng bình nước hoa “Mộc Lan” phun lên mặt mình. và bắt

đầu chùi sạch con dao cạo. Bỗng nhiên, xuât hiện bên cạnh ông

một ông già mặc bộ đồ trắng, chân đi đôi giày da dê thuộc màu

hồng nhạt và có thêu chỉ vàng, mũi giày vểnh lên một cách kỳ

cục.

“Mi là một gã thợ cắt tóc?” Ông già nghiêm nghị hỏi ông

Xtêpan Xtêpanứt đang đứng ngây người.

“Không, tôi không phải là thợ cắt tóc chuyên nghiệp. Tuy

nhiên mặt khác, tôi có thể nói về mình rằng đúng, tôi là thợ cắt

tóc, bởi vì tuy tôi không phải là thợ cắt tóc,tôi vẫn ăn đứt bât cứ

một tay cắt tóc chuyên nghiệp nào Tại sao lại thế ư?... Tại vì

trong khi thợ cắt tóc chuyên nghiệp...”

Ông già ngắt lời một cách bât lịch sự ông Pivoraki đang ba hoa.

“Hỡi gã thợ cạo lắm lời quá mức kia, mi liệu có biết cạo râu

thật cừ, không hề làm sây sát da mặt lần nào, cho một cậu thiếu

niên mà mi thậm chí chẳng đáng hôn bụi dưới bàn chân cậu ta

hay không?”

“Về thực chât của vân đề mà ông đề cập đến thì...”

Ông Pivôraki muốn tiếp tục bài diễn văn của mình, nhưng ông

già lặng lẽ thu nhặt tât cả những thứ đồ cạo râu lại, rồi túm lây cổ

ông Pivôraki vẫn không ngừng thao thao bât tuyệt, và chẳng

thèm nói một lời, ông già xách ông Pivôraki bay qua cửa sổ, theo

hướng nào không rõ.

56

Soon they flew into a familiar room, where Volka Kostylkov

sat sadly on his bed, moaning every time he looked at himself

and his bristly chin in the mirror.

"Happiness and luck accompany you in all your undertakings,

0 my young master!" Hottabych announced triumphantly, still

holding on to the kicking Stepan Stepanych. "I was about to

despair of ever finding you a barber when I suddenly came upon

this unusually talkative man, and I brought him along to this

room beneath the blessed roof of your house. Here he is before

you, with everything necessary for shaving. And now," he said to

Pivoraki who was gaping at the bristly boy, "lay out your tools

properly and shave this honourable youth so that his cheeks

become as smooth as those of a young maiden."

Pivoraki stopped struggling. The razor glistened in his

skilled hand and a few minutes later Volka was excellently

shaved.

"Now put away your tools," the old man said. "I'll fly over

for you again early tomorrow morning, and you'll shave this

youth once more."

"I can't come tomorrow," Pivoraki objected in a tired voice.

"I'm in the morning shift tomorrow."

"That doesn't concern me in the least," Hottabych replied

icily. A heavy silence fell on the room. Suddenly, Stepan

Stepanych had a bright idea.

"Why don't you try a Tbilisi preparation? It's an excellent

remedy."

"Is that some kind of a powder?" Volka interrupted. "Isn't

that a greyish powder? I heard about it, or read something about

it...."

"Yes, that's it! A greyish powder!" Pivoraki cried happily. "It's

made in Georgia, a wonderful and sunny land. I personally am

crazy about Georgia. I've travelled back and forth across all the

roads in the country during my many vacations. Sukhumi,

Tbilisi, Kutaisi... . There's no better place for a rest! From the

Chẳng mây chốc, họ đã bay vào một căn phòng quen thuộc,

nơi Vônca đang ngồi buồn thiu trên giường, thỉnh thoảng lại vừa

rên rỉ vừa liếc nhìn trong gương bộ mặt xồm xoàm râu ria.

“Hạnh phúc và may mắn bao giờ cũng đi theo trên tât cả

những bước đường đời của cậu, hỡi ông chủ trẻ tuổi của ta!”

Ông Khốttabít trịnh trọng tuyên bố trong khi vẫn chưa chịu

buông ông Pivôraki đang cố vùng ra “Ta đã hoàn toàn tuyệt

vọng trong việc tìm cho cậu một gã thợ cạo thì bỗng nhiên ta

trông thây bậc truợng phu ba hoa quá mức này và ta liền bắt gã,

lôi về dưới mái nhà bình yên của cậu. Và đây, gã đang đứng

trước mặt cậu với tât cả những dụng cụ cần thiết để cạo râu...

Còn bây giờ,” ông Khốttabít nói với ông Pivôraki đang trố mắt

nhìn cậu bé có râu “mi hãy bày những dụng cụ thích hợp của mi

ra và hãy cạo râu cho cậu thiếu niên đáng kính này, sao cho cái

cằm của cậu trở nên nhẵn nhụi như cằm của một cô thiếu nữ trẻ

măng.”

Ông Pivôraki ngừng chống. Con dao cạo lâp loáng trong bàn

tay khéo léo của ông, và chỉ vài phút sau, Vônca đã được cạo

nhẵn nhụi.

“Còn bây giờ hãy xếp những dụng cụ của mi lại,” Ông già nói

“Sáng sớm mai, ta lại bay đến đón mi và mi lại cạo râu cho cậu

thiếu niên này”.

“Sáng mai tôi không thể đến được!” Ông Pivôraki uể oải phản

đối “Ngày mai tôi phải làm ca sáng”

“Điều đó chẳng dính dáng gì đến ta cả” Ông Khốttabít nghiêm

nghị đáp. Im lặng nặng nề. Sau đó, ông Pivôraki chợt nghĩ ra:

“Tại sao ông và cậu không thử dùng một thứ thuốc ta ở

Tbilixi nhỉ? Thuốc hay tuyệt trần đời!

“Đó có phải là một thứ thuốc bột không ạ?” Vônca xen vào

“Hình như đó là thứ thuốc bột màu xám?... Cháu đã nghe nói về

thứ thuốc này... hoặc là cháu đã đọc ở đâu đó..

“Đúng là thuốc bột! Đúng là màu xám!” Ông Pivôraki mừng

rỡ “Thuốc này được chế ở Grudia, một đât nước tuyệt đẹp, tràn

trề ánh nắng. Riêng tôi rât mê Grudia. Trong thời gian nghỉ phép,

tôi đã đi khắp Grudia. Những thành phố Sukhumi, Tbilixi, rồi

57

bottom of my heart and from my own experience, I highly

recommend that you visit.... Pardon me, I seem to have drifted

off the point. Anyway, getting back to the powder....All you have

to do is apply it to your cheeks, and the heaviest beard

disappears without a trace. Naturally, it'll grow back again after

a while."

"It won't grow back in my young friend's case," Hottabych

interrupted.

"Are you positive?"

Hottabych assumed a haughty expression and said nothing.

He considered it beneath his dignity to take a lowly barber into

his confidence.

A short minute later, an old man wearing an old-

fashioned straw-boater, a white linen suit and pink morocco

slippers with turned-up toes was seen in the locker room of a

local bath-house in Tbilisi.

Without bothering to get undressed, he entered the steam

room. The smell of sulphur stung his nostrils, but this was to be

expected, as these were the famous Tbilisi sulphur baths.

However, a person entering the crowded, steam-filled room

fully dressed could not but attract the attention of the other

patrons.

Curious eyes followed him as he slowly made his way

towards a bright-eyed attendant. He halted within a few steps of

the attendant, whose name was Vano, and began to remove his

linen coat with an unhurried gesture.

"Genatsvale" (A friendly form of address (Georgian).,

Vano said affably, "you are supposed to. get undressed in the

locker room. This is where you wash."

The old man smirked. He had no intention of washing. It was

just that he felt a bit warm with his coat on.

"Come over here!" he said to Vano and fanned himself

languidly with his hat. "But hurry, if you value your life."

The attendant smiled pleasantly.

"Genatsvale, on such a lovely morning one values one's life

Cutaixi.. Chẳng có nơi đâu nghỉ tốt hơn! Dựa vào kinh nghiệm

bản thân, tôi thành thật khuyên ông và cậu nên đến đây... Xin lỗi,

tôi hơi đi ra ngoài đề. Bây giờ lại nói về thứ thuốc bột ây. Chỉ

cần bôi thuốc này lên má thì ngay cả bộ râu rậm nhât cũng biến

mât ngay lập tức... Đương nhiên, sau một thời gian nó lại mọc...

“Ở người bạn trẻ của ta, nó sẽ không mọc được nữa!” Ông

Khốttabít ngắt lời ông Pivôraki.

“Ông tin chắc chứ?” Ông Pivôraki ngạc nhiên.

Ông Khốttabít lặng thinh với vẻ kiêu ngạo. Ông ta cho rằng

nói cho một gã thợ cạo thâp hèn biết công việc của mình là hạ

thâp phẩm giá của ông ta...

Không quá một phút sau, tại thành phố Tbilixi, ở phòng thay

đồ của một nhà tắm công cộng, người ta thây ông già nhỏ nhắn

đội mũ cói kiểu cổ, mặc bộ đồ vải lanh trắng và đi đôi giày da dê

thuộc màu hồng mũi vểnh cao.

Không cởi quần áo ngoài, ông già đi thẳng vào phòng tắm.

Tại đây, mùi lưu huỳnh xộc vào mũi ông già, điều này chẳng có

gì là lạ bởi vì đây là một trong những nhà tắm lưu huỳnh nổi

tiếng ở Tbilixi. Nhưng một người vẫn mặc nguyên quần áo ngoài

bước vào phòng tắm mù mịt hơi nước thì không thể không gây

nên sự ngạc nhiên.

Những cặp mắt tò mò dõi theo ông già. Ông thản nhiên đi về

phía người phục vụ tên là Vanô dừng lại cách người ây mây bước

và bắt đầu cởi chiếc áo vétbằng vải lanh với vẻ thong thả.

Ghênaxvalê” (Một cách nói thân thiện của Grudia).Ông Vanô

nói với giọng thiện cảm “Ở nhà tắm chúng tôi, mọi người cởi tại

chỗ và gửi quần áo ở ngoài. Còn ở đây thì chỉ có tắm thôi ạ.”

Ông già nhỏ nhắn nhếch mép cười với vẻ kẻ cả. Ông không hề

có ý định tắm táp gì hết. Chẳng qua mặc áo vét ông thây hơi

nóng mà thôi.

“Hãy bước lại gần ta!” Ông già ra lệnh cho ông Vanô và cầm

mũ phe phẩy uể oải “Nhưng nhanh lên, nếu mi còn quý mạng

sống của mi!

Người phục vụ nhà tắm mỉm cười hiền lành.

“Ghênaxvalê, trong cái buổi sáng tuyệt đẹpthế này, ai mà

58

more than ever. What would you like, Grandfather?"

The old man addressed him in a stern voice:

"Tell me nothing but the truth, 0 bath attendant. Are these

really the very famous Tbilisi Baths, of which I've heard so much

worthy of amazement?"

"Yes, they're the very same ones," Vano said with pride.

"You can travel all over the world, but you'll never find another

bath-house like this. I take it you're a stranger here."

The haughty old man let the question go unanswered.

"Well, if these are the very same baths I've been looking

for, why don't I see any of that truly magic salve which people

who know and are worthy of trust say removes human hair

without a trace?"

"Ah, so that's what it's all about!" Vano cried happily. "You

want some 'taro.' You should have said so right away."

"All right, if it's called 'taro,' then bring me some 'taro,' but

hurry if you...."

"I know, I know: if I value my life. I'm off!"

The experienced bath attendant had met many a queer

character in his life and he knew that the wisest thing to do was

never to argue.

He returned with a clay bowl filled with something that

looked like ashes.

"Here," he said, panting heavily as he handed the old man the

bowl. "No place in the world will you find such a wonderful

powder. You can take the word of a bath-house attendant!"

The old man's face turned purple with rage.

"You're making a fool of me, 0 most despicable of all

bath-house attendants!" he said in a voice terrible in all its

softness. "You promised to bring me a wonderful salve, but like

a marketplace crook, you want to pass off an old dish of powder

the colour of a sick mouse!"

The old man snorted so loudly that the entire contents of the

bowl rose in a cloud and settled on his hair,eyebrows,moustache

and beard, but he was too furious to bother shaking it off.

chẳng quý mạng sống của mình? Thưa, bố cần gì ạ?”

Ông già nghiêm nghị hỏi ông Vanô:

“Hỡi gã phục vụ nhà tắm kia, mi hãy nói thật cho ta biết: có

đúng đây là một nhà tắm Tbilixi nổi tiếng mà ta đã từng được

nghe biết bao nhiêu điều đáng ngạc nhiên về nó hay không?”

“Chính nó đây ạ!” Ông Vanô nói với vẻ tự hào “Cứ đi khắp

thế gian, bố cũng chẳng tìm được một nhà tắm nào như nhà tắm

chúng con. Té ra bố không phải người ở đây, có phải không ạ?”

Nhưng ông già đã kênh kiệu bỏ ngoài tai câu hỏi ây.

“Nếu đây chính là cái nhà tắm mà ta đi tìm thì tại sao ta lại

không thây cái thứ thuốc bôi quả là thần kỳ mà khi bôi nó, râu

tóc người ta đều rụng sạch trơn, như những người đáng tin cậy đã

nói?”

“A, thì ra là thế!” Ông Vanô mừng rỡ “Bố cần thuốc “tarô”

chứ gì? Thế mà bố chẳng chịu nói ngay”

“Thôi được, nếu thứ thuốc đó gọi là “tarô” thì mi hãy mang

“tarô” đến đây cho ta. Nhưng phải nhanh nhanh lên, nếu mi...”

“Con biết, con biết! nếu còn quý mạng sống của mình. Con

sẽ chạy đi ngay!...” Người phục vụ nhà tắm từng trải này trong

đời mình đã phải tiếp xúc khá nhiều với những người gàn dở đủ

loại, nên ông hiểu rằng điều khôn ngoan nhât là chớ có mà đôi co

với họ. Ông quay về với một cái đĩa gốm nhỏ, bên trong đựng

đầy một thứ bột nom tựa như tro.

“Đây!” Ông ta vừa thở hổn hển vừa nói và đưa cái đĩa nhỏ

cho ông già “Bố có đi khắp thế gian cũng chẳng tìm được thứ

thuốc “tarô” trứ danh như thế này. Lời nói của một người phục

vụ nhà tắm đây!” Mặt ông già sa sầm vì tức giận.

“Mi lại dám chế giễu ta, hỡi cái gã đê tiện nhât trong tât cả

các gã phục vụ nhà tắm kia!” Ông già nói khẽ nhưng rât dễ sợ

“Mi đã hứa mang đến cho ta cái thứ thuốc bôi kỳ diệu, vậy mà

chẳng khác nào một thằng bịp bợm ở ngoài chợ, mi lại tống cho

ta một cái đĩa vứt đi đựng thứ bột màu lông chuột ốm nào đó?”

Ông già thở phù một cái, mạnh đến nỗi tât cả chỗ bột đựng

trong đĩa bay tung lên rồi rơi xuống tóc, lông mày,râu mép và râu

cằm của ông ta. Nhưng ông ta tức giận đến mức chẳng buồn phủi

59

"You shouldn't be so angry, Genatsvale," the attendant

laughed. "Just add some water and you'll have the salve you

longed for."

The old man realized he was shouting for nothing and

became embarrassed.

"It's hot," he mumbled in some confusion. "May this tiring

heat be no more!" and he added very softly: "and while my

beard is wet, may my magic powers remain in my fingers.... And

so, may this tiresome heat be no more!"

"I'm sorry, but that's something I've no power over," Vano

said and shrugged.

"But I have," Hottabych (naturally, it was he) muttered

through clenched teeth and snapped the fingers of his left hand.

The attendant gasped. And no wonder: he felt an icy chill

coming from where the strange old man stood; the wet floor

became covered with a thin sheet of ice and clouds of hot steam

from the entire room were drawn towards the cold pole which

had formed over Hottabych's head; there, they turned into rain

clouds and came down in a drizzle over his head.

"This is much better," he said with pleasure. "Nothing is so

refreshing as a cool shower on a hot day."

After enjoying this both unnatural and natural shower for

a few minutes, he snapped the fingers of his right hand. The

current of cold air was cut off immediately, while the ice

melted. Once again clouds of hot steam filled the room.

"And so," Hottabych said, pleased at the impression these

unaccountable changes of temperature had made on the other

patrons, "and so, let us return to the 'taro.' I am inclined to

believe that the powder will really turn into the salve I have

come in search of if one adds water to it. I want you to bring me

a barrel of this marvellous potion, for I do not have much time

at my disposal."

"A barrel?!"

"Even two."

"Oh, Genatsvdle! One bowl-full will be more than enough

“Bố cáu mà làm gì kia chứ, ghênaxvalê!” người phục vụphì

cười “Chỉ cần pha nước vào thứ bột này là có ngay loại thuốc bôi

kia”.

Ông già hiểu rằng mình đã mắng mỏ không đâu và ông cảm thây

xâu hổ.

“Nóng quá!” Ông bối rối lầu bầu “Hãy ngừng ngay cái

nóng!” Và ông nói thêm, hết sức khẽ “Bây giờ mà bộ râu của ta

bị ướt thì toàn bộ sức thần thông của ta chỉ còn lại ở các ngón tay

mà thôi... Vậy thì, hãy ngưng ngay cái nóng đi!”

“Việc này hoàn toàn không tùy thuộc ở con”. Ông Vanô vung

tay tỏ ý khó xử.

“Việc này tùy thuộc ở ta!” Ông Khốttabít (dĩ nhiên đây chính

là ông ta) lẩm bẩm qua kẽ răng và búng các ngón bàn tay trái.

Người phục vụ kinh ngạc không khỏi thán phục, thây từ ông

già kỳ lạ đang đứng tỏa ra một luồng hơi lạnh giá, sàn nhà ướt át

rồi phủ đầy một lớp băng mỏng, còn những đám hơi nóng trong

cả phòng tắm đều dồn nhanh đến cái cực lạnh đã hình thành trên

đầu ông Khốttabít, rồi tụ lại thành những đám mây mưa và đổ

xuống người ông ta một trận mưa phùn.

“Bây giờcó khá hơn,” ông già hể hả nói “Giữa cái nóng nực

như thế này, chẳng có gì làm mát mẻ bằng một trận mưa!”

“Đứng thưởng thức mây phút dưới hương sen tự nhiên nhưng

đồng thời cũng siêu tự nhiên ây, ông già lại búng các ngón tay

phải. Luồng hơi lạnh ngưng lại ngay lập tức, lớp băng tan ra liền.

Hơi nóng lại cuồn cuộn tràn ngập cả căn phòng.

“Vậy đó!” Ông Khốttabít nói, thích thú trước cái ân tượng mà

những sự thay đổi nhiệt độ hết sức đột ngột đã gây ra đối với mọi

người xung quanh “Bây giờ, chúng ta quay về với món thuốc

“tarô”. Ta đã có ý tin mi rằng thứ bột kia trộn với nước quả sẽ

cho ta cái thuốc bôi mà vì nó ta đã đến đây. Ta muốn mi hãy lăn

tới đây cho ta một thùng thuốc màu nhiệm ây, bởi vì thì giờ của

ta rât ít ỏi”

“Một thùng?!”

“Hai thùng nữa là đằng khác!”

“Xin hãy tha cho, ghênaxvalê! Chỉ cần một đĩa nhỏ cũg đủ tiêu

60

for even the heaviest beard!"

"All right then, bring me five bowls of it."

"In a second!" Vano said, disappearing into an adjoining

room. He reappeared in a moment with a heavy bottle stopped

with a cork. "There are at least twenty portions here. Good luck."

"Beware, 0 bath attendant, for I'd not wish anyone to be in

your boots if you have tricked me!"

"How could you even think of such a thing," Vano protested.

"Would I ever dare trick such a respectable old man as you!

Why, I would never...."

He stood there and gaped, for the amazing, quarrelsome

old man had suddenly disappeared into thin air.

Exactly a minute later, a bald old man without eyebrows, a

moustache or a beard and dressed in a straw boater, a linen suit

and pink slippers with turned-up toes touched Volka

Kostylkov's shoulder as the boy was sadly devouring a huge

piece of jam tart.

Volka turned round, looked at him, and nearly choked on the

cake in amazement.

"Dear Hottabych, what's happened to you?"

Hottabych looked at himself in the wall mirror and forced a

laugh. "I suppose it would be exaggerating things to say I look

handsome. You may consider me punished for lack of trust and

you won't be wrong. I snorted when I was kind-heartedly

offered a bowl of 'taro' powder in that far-off bath-house. The

powder settled on my eyebrows, moustache and beard. The rain

which I called forth in that justly famous place turned the

powder into mush, and the rain I was caught in on the way back

to Moscow washed off the mush together with my beard,

moustache, and eyebrows. But don't worry about my appearance.

Let's better worry about yours." Then he sprinkled some

powder into a plate.

When Volka's beard and moustache were disposed of,

Hottabych snapped the fingers of his left hand and once again

assumed his previous appearance.

bộ râu rậm nhât!

“Thôi được, hãy mang cho ta năm đĩa vậy”

“Xin chờ một lát!” ông Vanô nói, biến ngay vào phòng bên rồi

lập tức vọt ra với một chai nước nặng có đậy nút cẩn thận

“Trong chai này ít ra cũng đủ dùng 20 lần. Chúc may mắn!

“Hỡi gã phục vụ nhà tắm kia, hãy coi chừng, ta chẳng chúc ai

ở vào địa vị của mi, nếu mi đánh lừa ta”

“Bố nghĩ gì thế! Ông Vanô phản đối “Chẳng lẽ con lại dám

đánh lừa một ông lão đáng kính như bố sao?... Vả lại con không

bao giờ... “

Ông ta đứng ngây người, mồm há hốc: ông già kỳ lạ hay gây

chuyện bỗng biến mât, cứ như đã tan biến trong khoảng không.

Đúng một phút sau, một ông già không tóc, không lông mày,

không ria mép và không râu cằm, đội mũ cói, mặc bộ vét bằng

lanh, đi đôi giày hồng mũi vểnh chạm vào vai Vônca Côxtưncốp

đang thẫn thờ nhai một miếng bánh nướng nhân mứt to tướng.

Vônca quay lại, nhìn ông già và suýt nữa mắc nghẹn miếng

bánh vì quá kinh ngạc.

“Ông làm sao thế, ông Khốttabít thân yêu?”

Ông Khốttabít soi tâm gương treo tường và phá lên cười

“Còn biết nói gì nữa! Bảo rằng ta đẹp trai thì quả là một sự

phóng đại quá đáng! Cậu cứ coi như ta đã bị trừng phạt vì tính đa

nghi của mình, và cậu chẳng lầm đâu. Ở đây, trong cái nhà tắm

cách ta rât xa, ta đã thở phừ một cái khi người ta có lòng tốt

mang đến cho ta cái đĩa nhỏ đựng thuốc bột “tarô”. Bột đã bay

tung lên rơi xuống đầy lông mày, ria mép và râu cằm của ta. Trận

mưa mà ta đã gọi đến trong cái nhà tắm thực sự nổi tiếng khắp

thế gian đó đã biến chỗ bột ây thành một thứ cháo loãng, thế rồi

trận mưa mà ta gặp phải trên đường trở về Mátxcơva đã cuốn thứ

cháo nọ khỏi ta cùng với râu cằm, ria mép, và lông mày Nhưng

cậu chớ có lo cho cái vẻ ngoài của ta. Tốt hơn hết hãy lo cho cái

của cậu” Nói rồi, ông đổ một phần thuốc ra một cái đĩa.

Lúc râu ria của Vônca đã nhẵn nhụi, ông Khốttabít mới búng

cái ngón tay trái và ông trở lại hình dáng như cũ.

61

Now he looked at himself in the mirror with true

satisfaction. He stroked his recovered beard and twisted the

ends of his moustache jauntily. Then he passed his hand over his

hair, smoothed his eyebrows and sighed with relief.

"Excellent ! Now both our faces are back to normal again."

As concerns Stepan Stepanych Pivoraki, who will never

again appear on the pages of our extremely truthful story, it is a

known fact that he became a changed man after the events

described above. Why, it seems only yesterday that his friends,

who suffered so acutely from his talkativeness, named every

chatter-box "Pivoraki." However, he has now become so sparing

with his words, weighing each one carefully beforehand, that it

is a joy to talk to him and listen to him speak at meetings.

Well as his conviction that the boy about this beard is so

drunk that drink out should he have quit alcohol drinks. It is said

that he even changed his last name and now it’s Essentuki ,

Stepan Stepanych Essentuki

Just think what an effect this incident had on him!

AN INTERIEW WITH A DIVER

Zhenya Bogorad's parents were up all night. They telephoned

all their friends and, taking a cab, made the rounds of every

militia station in the city, and of every hospital. They even

stopped off at the criminal court, but all to no avail. Zhenya had

disappeared without a trace.

The following morning the principal of the school called in

Zhenya's classmates, including Volka, and questioned each one.

Volka told the principal about meeting Zhenya at the movies

the night before, though he quite naturally said nothing about his

beard. The boy who sat next to Zhenya in class recalled that he

had seen him on Pushkin Street close to six o'clock the previous

evening, that he was in high spirits and was rushing to the

movies. Other children said the same, but this was of no help.

Suddenly, one boy remembered Zhenya said he wanted to go

Lần này, ông già soi gương với vẻ mãn nguyện thực sự, vuốt

ve bộ râu cằm vừa có lại và vân vê hàng ria mép với vẻ ngang

tàng. Sau đó, ông đưa tay lên mái tóc của mình, vuốt lông mày và

thở phào nhẹ nhõm:

“Thế đây! Bây giờ cả mặt cậu lẫn mặt ta đều lại ổn cả”...

Còn về ông Xtêpan Xtêpanứt Pivôraki, người mà từ nay sẽ

không còn xuât hiện nữa trên những trang truyện rât thật này của

chúng ta, thì như tôi được biết, ông đã thay đổi hoàn toàn sau

chuyện rủi ro kể trên. Trước kia những người quen khổ sở vì tính

ba hoa của ông, đến nỗi người ta gọi bât cứ ai hay ba hoa là

“Pivôraki”. Còn bây giờ, ông trở nên dè sẻn lời nói và mỗi lời nói

đều được cân nhắc cẩn thận. cho nên trò chuyện với ông và nghe

những bài phát biểu của ông tại các cuộc hội nghị thì thật là thú

vị.

Cũng vì ông tin chắc rằng chuyện chú bé có râu là do ông

uống rượu bia quá chén mà ra nên ông đã bỏ hẳn các thức uống

có rượu. Người ta nói rằng thậm chí ông đã đổi họ và bây giờ họ

của ông là Etxentuki, Xtêpan Xtêpanứt Etxentuki.

Chuyện trên đã ảnh hưởng đến một con người như vậy đó!

PHỎNG VẤN NGƯỜI THỢ LẶN

Suốt cả đêm, bố mẹ Giênia Bôgôrát chạy long tóc gáy. Họ gọi

điện đến tât cả những người bạn của mình, đi tắc xi tới khắp các

đồn cảnh sát và mọi bệnh viện. Thậm chí họ còn đến ban điều

tra hình sự, nhưng tât cả đều không có kết quả. Giênia cứ như đã

biến mât tăm.

Sáng hôm sau, thầy hiệu trưởng đã gọi đến các bạn học cùng

lớp với Giênia, trong đó có cả Vônca và hỏi từng đứa..

Vônca đã thật thà kể lại cuộc gặp gỡ tối hôm qua với Giênia

ở rạp chiếu bóng, dĩ nhiên là lờ tịt chuyện bộ râu. Cậu bé ngồi

cùng bàn với Giênia nhớ rằng lúc gần sáu giờ tối, nó còn thây

Giênia ở đường Puskin. Giênia có vẻ rât phởn chí và vội vã đến

rạp chiếu bóng. Mây học sinh khác cũng cung câp những lời khai

như vậy, nhưng chẳng đem lại manh mối gì.

Đột nhiên một đứa nhớ lại rằng Giênia nói nó muốn ra sông

62

swimming too.

In half an hour's time every volunteer life guard in the city

was searching for Zhenya Bogorad's body. The river was

dragged within the city limits, but yielded nothing. Divers

traversed the entire river-bed, paying special attention to holes

and depressions, but they, too, found nothing.

The fiery blaze of sunset was slowly sinking beyond the

river, a faint breeze carried the low sounds of a siren from the

recreation park, a signal that the second act of the evening's play

at the summer theatre was about to begin, but the dark silhouettes

of the river boats could still be seen on the water. The search

was still on.

This cool, quiet evening Volka was too restless to sit at

home. Terrifying thoughts of Zhenya's fate gave him no peace.

He decided to go back to school, perhaps there was some news

there. As he was leaving the school yard, Hottabych joined

him silently at the gate, appearing from nowhere at all. The old

man saw Volka was upset, yet he was too tactful to annoy him

with his questions. Thus, they continued on in silence, each lost

in his own thoughts. Soon they were walking down the wide

granite embankment of the Moskva River.

"What kind of strange-headed people are standing in

those frail vessels?" the old man asked, pointing to the river

boats.

"Those are divers," Volka answered sadly.

"Peace be with you, 0 noble diver," Hottabych said grandly

to one of the divers climbing out of a boat near the bank. "What

are you searching for on the bottom of this beautiful river?"

"A boy drowned," the diver answered and hurried up the

steps of the first-aid station.

"I have no more questions, 0 highly respected diver,"

Hottabych said to his disappearing back.

Then he returned to Volka, bowed low and exclaimed:

"I kiss the ground beneath your feet, 0 most noble student of

Secondary School No. 245!"

tắm. Nửa giờ sau, tât cả tình nguyện viên bảo vệ cuộc sống trong thành phố. đã được tung ra để mò xác Giênia Bôgôrát. Toàn bộ khúc sông trong phạm vi thành phố được rà, nhưng chẳng tìm được gì. Những người thợ lặn đã sục sạo toàn bộ lòng sông, đặc biệt chú ý các chỗ nước xoáy nhưng cũng vô ích. Tâm màn đỏ như lửa của hoàng hôn đã buông xuống bên kia sông, làn gió nhẹ đã mang những tiếng còi trầm từ công viên vui chơi giải trí, dâu hiệu cho biết rằng tại rạp hát Mùa Hè đã bắt đầu hồi 2 của buổi biểu diễn tối, nhưng hình bóng những chiếc thuyền trên sông vẫn còn nhìn thây trên mặt nước. Cuộc tìm kiếm vẫn tiếp tục. Trong buổi tốt mát mẻ và đầy yên tĩnh ây, Vônca không thể ngồi nhà được. Những ý nghĩ đáng sợ về số phận của Giênia đã chẳng cho nó được yên. Nó quyết định đến trường: có thể ở đây đã biết được một tin tức gì đó cũng nên. Lúc Vônca trên đường tới trường, ông Khốttabít từ đâu đó hiện ra và lặng lẽ đi bên cạnh Vônca. Ông già thây Vônca đang lo buồn, nhưng vì tế nhị, ông quyết định không hỏi han lôi thôi cậu bé. Cả hai cứ lặng lẽ đi như thế, mỗi người theo đuổi những ý nghĩ riêng.Chẳng mây chốc họ đã đi dọc con đường rộng lát đá hoa cương bờ sông Mátxcơva. “Những con quái vật có cái đầu kỳ lạ đang đứng trên các con thuyền ọp ẹp kia ở đâu đến thế?” Ông già hỏi, tay chỉ về phía các chiếc thuyền trên sông. “Đó là những thợ lặn”. Vônca buồn bã đáp. “Hỡi người thợ lặn đáng kính, cầu chúc cho bạn được bình an!” Ông Khốttabít oai vệ nói với một người thợ lặn vừa từ chiếc thuyền bước lên bờ “Bạn tìm gì ở đây, dưới đáy con sông tuyệt đẹp này? “Một cậu bé bị chết đuối”. Người thợ lặn đáp và bước nhanh lên bậc tam câp, vào căn nhà của Trạm Câp cứu. “Ta không cần hỏi gì nữa, hỡi người thợ lặn rât đáng kính. - Ông Khốttabít nói với theo anh thợ lặn. Sau đó, ông quay về phía Vônca, cúi rạp người và nói: “Ta hôn đât ở dưới chân cậu, hỡi cậu học sinh đáng kính nhât trong tât cả các học sinh trường trung học số 245!”

63

"Huh?" Volka started, shaken from his unhappy thoughts.

"Am I correct in understanding that this diver is searching

for the youth who has the great honour of being your

classmate?"

Volka nodded silently and heaved a great sigh.

"Is he round of face, sturdy of body, snub of nose and

sporting a haircut unbecoming to a boy?"

"Yes, that was Zhenya. He had a haircut like a real dandy,"

Volka said and sighed heavily again.

"Did we see him in the movies? Was it he who shouted

something to you and made you sad, because he'd tell everyone

you had such a beard?"

"Yes. How did you know what I was thinking then?"

"Because that's what you mumbled when you tried to

conceal your honourable and most beautiful face from him," the

old man continued. "Don't fear, he won't tell!"

"That's not true!" Volka said angrily. "That doesn't bother me

at all. On the contrary, I'm sad because Zhenya drowned."

Hottabych smirked triumphantly.

"He didn't drown!"

"What do you mean? How d'you know he didn't drown?"

"Certainly I am the one to know," Hottabych said. "I lay in

wait for him near the first row in the dark room and I said to

myself in great anger, 'No, you will tell nothing, 0 Zhenya!

Nothing which is unpleasant to your great, wise friend Volka

ibn Alyosha, for never again will you see anyone who will

believe you or will be interested in such news!' That's what I said

to myself as I tossed him far away to the East, right to where the

edge of the Earth meets the edge of the Heavens and where, I

assume, he has already been sold into slavery. There he can tell

whomever he wants to about your beard."

CHARTING A FLIGHT

"What do you mean-slavery?! Sell Zhenya Bogorad into

slavery?!" a shaken Volka asked.

“Gì thế ông?” Vônca giật mình khi bị lôi ra khỏi những ý

nghĩ buồn bã của mình. “Nếu ta hiểu đúng người thợ lặn ây thì

anh ta đang mò tìm một thằng bé có vinh dự lớn là bạn của cậu?

Vônca lặng lẽ gật đầu và thở dài sườn sượt.

“Thằng bé ây mặt tròn xoe, thân hình chắc nịch, mũi hếch và

tóc cắt theo kiểu chẳng lây gì làm hợp với một đứa bé?”

“Vâng, đó là Giênia. Cậu ây có kiểu tóc bắt chước một tay

rât thích ăn diện”. Vônca nói và lại thở dài buồn bã.

“Chúng ta đã thây nó ở rạp chiếu bóng phải không? Nó đã

gào lên với cậu một câu gì đó và cậu lo buồn về việc nó sẽ kể lể

với mọi người rằng cậu mọc râu?”

“Vâng.. Sao ông lại biết được những điều cháu nghĩ?

“Tại vì cậu đã lẩm bẩm điều đó lúc cậu cố che không cho nó

thây bộ mặt đáng kính và hết sức xinh đẹp của mình”. Ông già

nói tiếp “Cậu đừng có lo về chuyện đó nữa!”

“Không đâu!” Vônca phẫn nộ “Cháu hoàn toàn không lo

lắng gì. Ngược lại, cháu rât buồn vì Giênia đã bị chết đuối”.

Ông Khốttabít cười gằn đắc thắng:

“Thằng bé ây không hề chết đuối!”

“Sao? Tại sao ông lại biết là cậu ây không hề chết duối?

“Ta mà lại không biết thì còn ai biết nữa!” Lúc bây giờ

ông Khốttabít hí hửng nói “Ta đã rình thằng bé ây lúc nó ngồi ở

hàng ghế đầu trong căn phòng tối om của rạp chiếu bóng và ta đã

hết sức phẫn nộ mà nhủ thầm: “Không, hỡi cái thằng oắt con kia,

mi sẽ chẳng nói được một điều bât lợi cho người bạn rât thông

minh của mi là Vônca con trai của Aliôsa, bởi vì mi sẽ không còn

có thể gặp những người tin mi và thích thú với điều mi sẽ nói!”.

Ta đã nhủ thầm như vậy và đã quăng thằng bé ây đến phương

Đông xa lắc xa lơ, đúng vào cái nơi mà rìa đĩa đât tiếp giáp với

vòm trời, và ta nghĩ rằng nó đã bị bán làm nô lệ ở nơi ây. Ở đây

nó có thể kể lể cho những ai muốn nghe nói về bộ râu của cậu...

CHUYẾN BAY ĐƯỢC DỰ ĐỊNH

“Nô lệ là thế nào? Sao lại bán Giênia làm nô lệ?” Vônca bàng

hoàng hỏi lại.

64

The old man saw that something had gone wrong again, an his

face became very sour.

"It's very simple. It's quite usual. Just like they always sell

people into slavery," he mumbled, rubbing his hands together

nervously and avoiding Volka's eyes. "That's so he won't babble

for nothing, 0 most pleasant dope in the world."

The old man was very pleased at having been able to put the

new word he had learned from Volka the night before into the

conversation. But his young saviour was so upset by the

terrible news that he really didn't pay attention to having been

called dope for nothing.

"That's horrible!"Volka cried, holding his head. “Hottabych,

d'you realize what you've done?"

"Hassan Abdurrakhman ibn Hottab always realizes what he

does!"

"Like hell you do! For no reason at all, you're ready to turn

good people into sparrows or sell them into slavery. Bring

Zhenya back here immediately!"

"No!" Hottabych shook his head. "Don't demand the

impossible of me!"

"But do you find it possible to sell people into slavery?

Golly, you can't even imagine what I'll do if you don't bring

Zhenya right back!"

To tell the truth, Volka himself had no idea what he could

do -s to save Zhenya from the clutches of unknown slave

dealers, but he would have thought of something. He would have

written to some ministry or other. But which ministry? And

what was he to say?

By now the readers of this book know Volka well enough to

agree that he's no cry-baby. But this was too much, even for

Volka. Yes, our courageous, fearless Volka sat down on the

edge of the first bench he came upon and broke into tears of

helpless rage.

The old man asked anxiously:

"What is the meaning of this crying that has overcome you?

Ông già hiểu rằng lại xảy ra một chuyện lôi thôi gì đó và mặt

ông liền nhăn như cái bị.

“Rât đơn giản... Bình thường thôi... Người ta bán làm nô lệ

như mọi khi ây” Ông ta lầu bầu, mắt nhìn đi chỗ khác “Phải làm

như thế để thằng nhóc ây không còn múa lưỡi một cách vô bổ

nữa, hỡi cậu ngố đáng yêu nhât đời!”

Ông già rât hài lòng vì ông chêm vào đúng lúc cái tiếng “ngố”

mà hôm trước ông đã nghe Vônca nói. Nhưng vị cứu tinh trẻ tuổi

của ông bàng hoàng vì cái tin khủng khiếp về Giênia đến nỗi

không còn buồn phản ứng trước việc ông già bỗng dưng lại gọi

nó là ngố.

“Khủng khiếp biết chừng nào?” Vônca kêu lên, ôm lây đầu

“Ông Khốttabít, ông có hiểu ông đã làm gì không?”

“Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp bao giờ cũng hiểu

những việc mình làm!”

“Trời ơi, thế mà bảo là hiểu! Những người tốt chẳng hiểu sao

ông lại định biến họ thành chim sẻ hoặc đem bán làm nô lệ! Phải

đưa Giênia về đây ngay lập tức”

“Không được!” Ông Khốttabít lắc đầu “Đừng đòi ta làm cái

việc không thể làm được”.

“Thế còn việc bán con nhà người ta làm nô lệ thì ông có thể

làm được hả? Ơ kia, ngay cả ông cũng không hình dung nổi cháu

sẽ làm gì nếu ông không đưa Giênia về lại ngay lập tức!”

Thành thực mà nói, chính Vônca cũng hình dung được nó có

thể làm gì để cứu Giênia ra khỏi nanh vuốt của bọn buôn nô lệ

không ai biết tới. Nhưng rồi nó sẽ nghĩ ra một cách gì đó. Nó sẽ

đến một bộ nào đó... Nhưng đến bộ nào đây? Và sẽ nói những gì

ở bộ ây?...

Các bạn đọc cuốn truyện này đã khá quen với Vônca và

biết rằng nó chẳng phải là một cậu bé hay khóc. Nhưng lúc bây

giờ, ngay cả Vônca cũng cảm thây mủi lòng. Vâng, cậu Vônca

dũng cảm, không hề biết sợ là gì, đã ngồi phịch xuống chiếc ghế

dài bắt gặp đầu tiên và òa khóc vì cơn giận dữ bât lực.

Ông già áy náy hỏi

“Tiếng khóc làm khổ cậu có nghĩa gì vậy? Hãy trả lời ta và

65

Answer me, and do not tear my heart apart, 0 my young saviour."

But Volka, regarding the old man with hate-filled eyes;

pushed him away as he leaned over him with concern.

Hottabych looked at Volka closely, sucked his lips and

said thoughtfully:

"I'm really amazed. No matter what I do, it just doesn't seem

to make you happy. Though I'm trying my best to please you,

all my efforts are in vain. The most powerful potentates of the

East and West would often appeal to my magic powers, and

there was not a single one among them who was not grateful to

me later and did not glorify my name in words and thoughts. And

look at me now! I'm trying to understand what's wrong, but I

cannot. Is it senility? Ah, I'm getting old!"

"Oh no, no, Hottabych, you still look very young," Volka

said through his tears.

And true enough, the old man was well preserved for being

close on four thousand years of age. No one would have ever

given him more than seventy or seventy-five. Any of our readers

would have looked much older at his age.

"You flatter me," Hottabych smiled and added: "No, it is not

within my powers to return your friend Zhenya immediately."

Volka's face turned ashen from grief.

"But," the old man continued significantly, "if his absence

upsets you so, we can fly over and fetch him."

"Fly?! So far away? How?"

"How? Not on a bird, of course," Hottabych answered

craftily. "Obviously, on a magic carpet, 0 greatest dope in the

world."

This time Volka noticed that he had been called such an

unflattering name. "Whom did you call a dope?!" he flared.

"Why, you, of course, 0 Volka ibn Alyosha, for you are wise

beyond your years," Hottabych replied, being extremely pleased

that he was again able to use his new word so successfully in a

conversation.

Volka was about to feel offended. However, he blushed as

đừng xé tim ta ra nhiều mảnh nữa,hỡi vị cứu tinh trẻ tuổi của ta!”

Nhưng Vônca vừa nhìn ông già bằng cặp mắt căm ghét, vừa

đẩy mạnh ông ta đang cúi xuống với vẻ thông cảm ra xa mình.

Ông Khốt ta bít chăm chú nhìn Vônca, cắn môi rồi trầm

ngâm nói:

“Chính ta cũng tự lây làm ngạc nhiên. Ta làm bât cứ việc gì,

cậu đều không thích Ta cố hết sức làm vừa lòng cậu, nhưng mọi

cố gắng của ta đều uổng công. Những chúa tể hùng mạnh nhât ở

phương Đông và phương Tây đã nhiều lần phải nhờ cậy các phép

thần thông của ta, và sau đó chẳng một người nào không chịu ơn

ta, không ca tụng ta bằng lời nói và bằng ý nghĩ của mình. Còn

bây giờ!... Ta cố hiểu song không tài nào hiểu nổi tại sao lại như

vậy. Phải chăng vì tuổi già? Ôi, ta đã già mât rồi!”.

“Ông nói gì thế, ông nói gì thế, ông Khốttabít? Trông ông

vẫn còn trẻ lắm!” Vônca nói qua làn nước mắt.

Quả thực, trông ông già vẫn còn quá trẻ so với cái tuổi gần

bốn nghìn của mình. Nhìn ông, không ai đoán quá bảy mươi hay

bảy mươi lăm tuổi. Bât cứ bạn đọc nào của chúng ta mà ở tuổi

ông thì trông sẽ già hơn rât nhiều.

“Cậu nịnh ta” Ông Khốttabít mỉm cười và nói thêm “Không,

ta không đủ sức đưa cậu bạn Giênia của cậu trở về ngay lập tức

được đâu” Mặt Vônca sa sầm vì đau buồn.

“Nhưng,” ông già nói tiếp với giọng đầy ý nghĩa «Nếu

Giênia vắng mặt làm cậu lo lắng đến thế thì chúng ta có thể bay

đi đón cậu ta về » «Bay đi?! Bay xa như vậy? Bay trên cái gì?

«Bay trên cái gì là thế nào? Không bay trên lưng chim rồi ».

Ông Khốttabít trả lời châm chọc «Dĩ nhiên, bay trên thảm bay,

hỡi cậu ngố vĩ đại nhât trên đời! »

Lần này, Vônca nhận thây ông già gọi nó bằng một tiếng

chẳng hay ho gì. Nó liền nổi cáu: «Ông gọi ai là ngố thế hả?»

“Dĩ nhiên là ta gọi cậu, hỡi cậu Vônca con trai của Aliôsa,

bởi vì cậu thông minh quá đỗi so với lứa tuổi của mình”. Ông

Khốttabít nói, rât lây làm hài lòng vì lần thứ hai ông đã chêm rât

đạt cái tiếng mà ông mới được biết đó vào cuộc nói chuyện.

Vônca đã chực giận, nhưng nó kịp thời nhớ lại rằng trong trường

66

he recalled that he had no one to blame but himself. Avoiding the

old man's honest eyes, he asked him never again to call him a

dope, for he was not worthy of such a great honour.

"I praise your modesty, 0 priceless Volka ibn Alyosha,"

Hottabych said with great respect.

"When can we start?" Volka asked, still unable to

overcome his embarrassment.

"Right now, if you wish."

"Then let's be off!" However, he added anxiously, "I don't

know what to do about Father and Mother. They'll worry if I

fly away without telling them, but if I tell them, they won't let

me go."

"Let it worry you no more," the old man said. "I'll cast a

spell on them and they won't think of you once during our

absence."

"You don't know my parents!"

"And you don't know Hassan Abdurrakhman ibn Hottab!"

THE FLIGHT

In one corner of the magic carpet the pile was rather worn,

most probably due to moths. On the whole, however, it was

wonderfully preserved and the fringes were as good as new.

Volka thought he had seen exactly the same kind of carpet

before, but he could not recall whether it was in Zhenya's

house or in the Teachers' Room at school.

They took off from the river bank without a single witness

to their departure. Hottabych took Volka's hand and stood him

in the middle of the carpet beside himself; he then yanked three

hairs from his beard, blew on them, and whispered something,

rolling his eyes skyward. The carpet trembled. One after the

other, all four tassled corners rose. Then the edges buckled and

rose, but the middle remained on the grass, weighted down by the

two heavy passengers. After fluttering a bit, the carpet became

motionless

hợp này, nó chỉ giận chính mình mà thôi. Cố không nhìn vào đôi

mắt thật thà của ông già, nó yêu cầu ông đừng bao giờ gọi nó là

ngố nữa, bởi vì nó không xứng đáng với cái danh hiệu đó.

“Ta khá khen cho tính khiêm tốn của cậu, hỡi cậu Vônca vô

giá con trai của Aliôsa!” Ông Khốttabít hết sức kính trọng nói.

“Bao giờ chúng ta có thể bay được hả ông? - Vônca hỏi, vẫn

chưa thể đủ sức xua tan đi cái cảm giác lúng túng của mình.

“Ngay bây giờ cũng được!”

“Vậy thì ta bay ngay đi thôi!” Nhưng nó lập tức bối rối “Cháu

băn khoăn không biết nên nói thế nào với bố mẹ cháu đây? Hai

người sẽ lo lắng nếu cháu bay đi mà chẳng nói năng gì với họ.

Còn nếu cháu nói trước thì bố mẹ cháu sẽ chẳng cho phép đâu.

“Cậu chẳng cần phải lo chuyện đó!” Ông già đáp “Ta sẽ làm

cho bố mẹ cậu không hề nhớ tới cậu một lần nào trong suốt cả

thời gian chúng ta vắng mặt.

“Ồ, nói như thế có nghĩa là ông chẳng hiểu bố mẹ cháu!”

“Còn cậu thì chẳng hiểu Hátxan Ápđurắcman con trai của

Khốttáp!.

TRONG CHUYẾN BAY

Ở một góc tâm thảm bay, lớp tuyết đã bị bợt, có lẽ do nhậy

cắn. Phần còn lại của tâm thảm vẫn tốt, còn các tua viền trang

điểm cho nó thì hoàn toàn như mới. Vônca còn ngỡ là mình đã

trông thây ở đâu đó một tâm thảm hệt như thế nhưng không tài

nào nhớ rõ ở đâu: hoặc ở nhà Giênia, hoặc là ở phòng giáo viên

trong trường.

Cuộc xuât phát đã được tiến hành tại vườn hoa, vào lúc hoàn

toàn không có một bóng người. Ông Khốttabít nắm lây tay

Vônca và đặt nó ngồi cạnh mình ở chính giữa tâm thảm, sau đó,

ông rứt ba sợi râu, thổi vào các sợi râu ây, trợn trừng mắt với vẻ

chăm chú và lẩm bẩm một câu gì đó. Tâm thảm bắt đâu rung

rung, tât cả 4 góc cùng với các tua lần lượt nâng lên, sau đó rìa

tâm thảm uốn cong và cũng tự nâng lên, nhưng phần giữa tâm

thảm vẫn nằm yên trên cỏ dưới sức nặng của hai hành khách.

Rung rung được một chút, tâm thảm lại nằm bẹp xuống bât động.

67

The old man bustled about in confusion.

"Excuse me, 0 kind Volka. There's been a mistake

somewheres. I'll fix everything in a minute."

Hottabych was quiet as he did some complex figuring on his

fingers. He apparently got the right answer, because he beamed.

Then he yanked six more hairs from his beard, tore off half of

one hair and threw it away, and then blew on the others, saying

the magic words and rolling his eyes skyward. Now the carpet '

straightened out and became as flat and as hard as a staircase

landing. It soared upwards, carrying off a smiling Hottabych and

Volka, who was dizzy from exhilaration, or the height, or from

both together.

The carpet rose over the highest trees, over the highest

houses, over the highest factory stacks and sailed over the city

that was blinking with a million lights below. They could hear

muffled voices, automobile horns, people singing in row boats

on the river and the far-off music of a band.

The city was plunged in twilight, but here, high up in the air,

they could still see the crimson ball of the sun sinking slowly

beyond the horizon.

"I wonder how high up we are now?" Volka said thoughtfully.

"About 600 or 700 elbows," Hottabych answered, still

figuring out something on his fingers.

Meanwhile, the carpet settled on its course, though still

gaining height. Hottabych sat down majestically, crossing his

legs and holding on to his hat. Volka tried to sit down cross-

legged, as Hottabych had, but found neither pleasure nor

satisfaction from this position. He shut his eyes tight to

overcome his awful dizziness and sat down on the edge of the

carpet, dangling his legs over the side. Though this was more

comfortable, the wind tore at his legs mercilessly; it blew them

off to a side and they were constantly at a sharp angle to his

body. He soon became convinced that this method was no good

either, and finally settled down with his legs stretched out before

him on the carpet.

Ông già bân lên, ngượng ngịu:

“Hãy tha lỗi cho ta, hỡi cậu Vônca đáng yêu: đã xảy ra một sự

trục trặc. Ta sẽ sửa chữa ngay bây giờ”.

Ông Khốttabít lặng im dùng các ngón tay làm vài phép tính

phức tạp nào đó. Ông dường như đạt câu trả lời đúng đắn, bởi vì

ông cười rạng rỡ hẳn lên. Ông rứt thêm sáu sợi râu nữa, ngắt đôi

một sợi ra và quẳng nửa sợi đi như đó là cái nửa thừa, rồi thổi

vào những sợi còn lại, trợn trừng mắt và niệm thần chú. Bây giờ

tâm thảm thẳng ra, trở nên bằng phẳng và cứng như chỗ đầu cầu

thang, rồi lao vút lên cao, mang theo ông Khốttabít tươi cười và

cu cậu Vônca đầu óc quay cuồng vì khoái chí hoặc vì độ cao,

hoặc vì cả 2 hai.

Tâm thảm lên cao trên những ngọn cây cao nhât, cao hơn

những tòa nhà cao nhât, những ống khói nhà máy cao nhât và bay

trên thành phố rực rỡ ánh đèn. Họ có thể nghe đủ thứ tiếng đã

bóp nghẹt, tiếng còi xe hơi, tiếng hát của những người chèo

thuyền trên sông và những tiếng vang xa của một dàn nhạc.

Bóng tối đã bao trùm thành phố, nhưng ở đây, tít trên cao,

vẫn còn thây mặt trời đỏ rực đang từ từ lặn xuống bên kia chân

trời.

“Bây giờ ta đang ở độ cao bao nhiêu hả ông?” Vônca trầm

ngâm nói “Khoảng sáu trăm hoặc bảy trăm cubic”. - Ông

Khốttabít đáp, vẫn tiếp tục tính toán bằng các ngón tay.

Trong lúc đó, tâm thảm đã bay đúng hướng, đồng thời tiếp

tục bay lên cao. Ông Khốttabít ngồi xếp chân vòng tròn với vẻ

oai nghiêm và dùng tay giữ mũ. Vônca thận trọng cong lưng và

cố ngồi xếp chân vòng tròn như ông Khốttabít nhưng nó không

hề cảm thây thích thú với cách ngồi ây. Lúc bây giờ, sau khi

nheo mắt lại để chống đỡ cái cảm giác chóng mặt khó chịu, nó

bèn ngồi thõng chân ra ngoài tâm thảm. Ngồi như thế thuận tiện

hơn, nhưng gió thổi vào chân rât dữ, hai chân bị gió thổi tạt, lúc

nào cũng tạo thành góc nhọn đối với thân mình. Thây rõ ràng

cách ngồi này cũng chẳng thoải mái, nó bèn ngồi duỗi chân theo

chiều dọc của tâm thảm.

68

In no time, he felt chilled to the bone. He thought sadly of

his warm jacket that was so far below in his closet at home,

hundreds of miles away.

As a last resort, he decided to warm up the way cabbies used

to do in the olden days, long before he was born. His father once

showed him how it was done when they were out ice skating.

Volka began to slap his shoulders and sides in sweeping motions,

and in the twinkling of an eye he slipped off the carpet and into

nothingness.

Needless to say, if he had not grabbed on to the fringes, our

story would have ended with this unusual air accident.

Hottabych did not even notice what had happened to his

young friend. He was sitting with his back to Volka, his legs

tucked under him in Eastern fashion and lost in thought. He was

trying to recall how to break spells he himself had cast.

"Hottabych!" Volka howled, feeling that he wouldn't last

long, as he hung on to the fringes. "Help, Hottabych!"

"0 woe is me!" the old man cried, seeing that Volka was

flying through the air. "Shame on my old grey head! I would

have killed myself if you had perished!"

Muttering and calling himself all kinds of names for being so

careless, he dragged a petrified Volka back up on the carpet, sat

him down and put his arm around the boy, firmly resolved not to

let go of him until they landed.

"It would be g-g-good t-t-to h-h-have s-s-something w-w-

warm to wear!" Volka said wistfully through chattering teeth.

"S-s-sure, 0 gracious Volka ibn Alyosha!" Hottabych

answered and covered him with a quilted robe that appeared

from nowhere.

It became dark. Now it was especially uncomfortable on

the magic carpet. Volka suggested that they rise another 500

elbows or so. "Then we'll see the sun again."

.

Chẳng mây chốc, Vônca đã thây lạnh thâu xương. Cu cậu

buồn bã nghĩ đến chiếc áo khoác âm đang ở rât xa bên dưới,

trong chiếc tủ đứng ở nhà, cách đây hàng trăm kilômét.

Như là một phương sách cuối cùng, nó đành làm âm người

theo cách các ông đánh xe ngựa vẫn thường làm xưa kia, trước

khi nó ra đời rât lâu. Bố nó, một lần đã bày cho nó cách đó trong

một lần đi trượt băng. Vônca bắt đầu đập mạnh tay vào hai bả vai

và hai bên sườn, nhưng ngay lúc đó, không kịp kêu lên một tiếng,

nó đã trượt khỏi tâm thảm, rơi xuống khoảng không sâu thẳm.

Không cần phải nói, nếu nó không chộp được chỗ rìa viền thì

cuốn truyện của chúng ta kết thúc ở cái tai nạn trên không khác

thường ây. Còn ông Khốttabít lúc đầu thậm chí không nhận thây

chuyện gì đã xảy đến cho cậu bạn trẻ của mình. Ông ngồi quay

lưng về phía Vônca, xếp chân vòng tròn theo thói quen của người

phương Đông và mải mê hồi tưởng. Ông cố nhớ lại cách giải phù

phép của chính mình.

“Ông Khốttabít!” Vônca gào lên, cảm thây không thể bám lâu

vào rìa tâm thảm “Hãy cứu cháu, ông Khốttabít!”.

“Ôi, khổ thay cho ta!” Ông già bân lên khi thây Vônca đang

bay trên khoảng không sâu thẳm “Nhục nhã thay cho những sợi

tóc bạc của ta! Ta sẽ tự giết mình nếu cậu bị chết!”

Vừa than thở và tự nguyền rủa đủ điều về tính bât cẩn của

mình, ông Khốttabít vừa lôi cu cậu Vônca đã đờ người ra vì

khiếp đảm lên tâm thảm, đặt nó ngồi cạnh mình, ôm chặt lây nó

và quyết định dứt khoát rằng sẽ không buông nó ra khỏi vòng tay

khi cả hai chưa hạ xuống đât.

“Bâ-â-ây... giờ mà co-o-ó đư-ư-ược... thứ quần áo gì âm âm

thì tô-ô-ốt... qu-u-uá!” “Vônca nói với giọng ước ao, người run

lên cầm cập. “Xin có ngay, hỡi cậu Vônca may mắn con trai của

Aliôsa!” Ông Khốttabít đáp và phủ lên người nóchiếc áo khoác

không biết từ đâu hiện ra.

Trời tối hẳn. Bây giờ ở trên tâm thảm bay rât bât tiện, cho

nên Vônca đã xin ông Khốttabít bay cao lên chừng năm trăm

cubic nữa. “Bây giờ, chúng ta lại thây mặt trời!”

69

Hottabych greatly doubted that they could see the sun before

morning, since it had already set, but he didn't argue.

You can imagine how surprised he was and how his esteem for

Volka grew, when, as they rose higher, they really saw the sun

again! For a second time its crimson edge was barely touching

the black line of the far horizon.

"Oh, Volka, if only I had not promised myself faithfully to

obey your modest request, nothing would prevent me from

calling you the greatest dope in the world," Hottabych cried

ecstatically. However, when he saw how displeased Volka

was, he quickly added, "but since you forbade it, I shall limit

myself to expressing my amazement at the unusual maturity of

your mind. I "promised never to call you a dope and I won't."

"And don't call anyone else by that name, either."

"All right, 0 Volka," Hottabych agreed obediently.

"Do you swear?"

"Yes, I do!"

"Now don't forget," Volka said in a tone of satisfaction that

puzzled Hottabych.

Far below them forests and fields, rivers and lakes,

villages and cities sailed by, adorned in softly glowing pearly

strings of electric lights. A sea of clouds with hard round edges

appeared; they darkened and disappeared in the blackness

below, but the carpet kept on flying farther and farther away to

the south-east, closer and closer to the strange land where the

young prisoner

Zhenya Bogorad was probably already suffering at the

hands of fierce and terrible slave traders.

"To think that poor Zhenya's breaking his back at hard

labour," Volka said bitterly after a long silence.

A guilty Hottabych only grunted in reply.

"He's all alone in a strange land, without any friends or

relatives. The poor fellow's probably groaning," Volka continued

sadly.

Hottabych again said nothing.

Ông Khốttabít hết sức nghi ngờ, không biết có thể thây được

mặt trời vào trước sáng mai không, nhưng ông không muốn cãi.

Các bạn có thể hình dung ông đã ngạc nhiên ra sao và uy tín

của Vônca đã tăng lên biết chừng nào khi bay lên cao hơn, hai

ông cháu quả lại trông thây mặt trời. Lần này, mặt trời lại vừa

chạm cái mép đỏ rực của nó vào đường chân trời màu đen xa lắc.

“Hỡi cậu Vônca, nếu ta không chiều theo tính khiêm tốn của

cậu mà trót hứa với cậu, thì không có gì có thể ngăn cản ta gọi

cậu là một người ngố vĩ đại nhât đời!” Ông già nói với giọng

khâm phục. Nhưng khi thây Vônca lộ vẻ khó chịu, ông liền nói

nhanh “nhưng nếu cậu không vừa ý, ta chỉ dám bày tỏ sự ngạc

nhiên trước cái đầu óc chín chắn của cậu mà thôi. Nếu ta đã hứa

không gọi cậu là ngố nữa thì ta sẽ không gọi đâu”

“Và ông cũng đừng gọi một người nào khác bằng cái tiếng đó”

“Được rồi hỡi cậu Vônca!” Ông Khốt ngoan ngoãn đồng ý.

“Ông thề chứ?”

“Ta xin thề!”

“Bây giờ đừng có quên” Vôn ca nói với giọng hài lòng làm

ông Khốt ta bít bối rối.

Lướt qua ở tít bên dưới họ là những khu rừng và cánh đồng,

những con sông và hồ, những làng mạc và thành phố lâp lánh ánh

điện. Một biển mây trắng xóa với những đường viền tròn dày đặc

xuât hiện, chúng sẫm lại rồi biến mât trong bóng tối phía dưới

Còn tâm thảm thì vẫn bay mỗi lúc một xa và xa hơn về phía đông

nam, mỗi lúc một gần cái xứ sở xa lạ, nơi có lẽ chú bé bị bắt làm

nô lệ.

Giênia Bogorat có lẽ đã đau khổ dưới bàn tay của bọn buôn

nô lệ khốc liệt và khủng khiếp.

“Cứ nghĩ Giênia tội nghiệp chắc bây giờ đang làm lụng kiệt

sức!” - Vônca nói với vẻ cay đắng sau một hồi lâu im lặng.

Đáp lại, ông Khốttabít chỉ ậm ừ một cách biết lỗi.

“Một thân một mình ở nơi đât khách, không có bạn bè và

người thân. Cậu bạn tội nghiệp chắc là đang rên rỉ” Vônca buồn

bã nói tiếp.

Ông Khốttabít lại lặng im.

70

If only our travellers could have heard what was happening

that very minute, thousands of miles away to the East!

Far away in the East, Zhenya Bogorad was really groaning.

"Oh no, I can't!" Zhenya moaned, "Oh no, no more!"

In order to describe the circumstances under which he

uttered these heart-rending words, we shall have to part with

our travellers for a while and relate the experiences of Zhenya

Bogorad, a pioneer group leader of 6B (7B, as of the day

before) of Moscow Secondary School No. 245.

ZHENYA BOGORAD'S ADVENTURES FAR AWAY IN

THE EAST

As soon as Zhenya Bogorad, seated in the first row of the

Saturn Theatre, turned around to catch a glimpse of the bearded

boy before the movie began, everything suddenly went dark,

he heard an ear-splitting whistle, and instead of the hard floor

beneath his feet, he felt he was standing in tall grass.

When his eyes became accustomed to the dark, he was

greatly amazed to discover that he was in a dense forest filled

with the aroma of strange flowers. Lianas hung from huge trees,

the likes of which he had never seen before. Yes, these were

definitely lianas. It was hot and humid, much hotter than it had

been in the projection room.

Holding his arms out, Zhenya took several cautious steps

and nearly trod on a ... snake! The snake hissed like a broken

bicycle pump, flashed its small green eyes and disappeared in

the bushes.

"Golly! Where am I?!" Zhenya wondered, not daring to

move. "It's just like the jungles. It's just like a dream. Why,

sure," he thought happily, "sure, this is all a dream! I'm sleeping

and this is a dream."

At one time or another everyone has had a dream in which he

knows quite clearly that he is dreaming. It's fun to have such a

dream: no dangers frighten you, and you always succeed in

most hazardous feats. Most important, you know the time will

Nếu các nhà phi hành của chúng ta có thể nghe được những gì

đang diễn ra ở phương Đông, cách họ hàng nghìn kilômét.

Ở phương Đông xa, , quả là Giênia đang rên rỉ.

“Ối, tôi không thể!” Giênia rên rỉ “Ối, đủ rồi!”

Để mô tả hoàn cảnh mà Giênia đã thốt lên những tiếng đau

lòng ây, chúng ta phải tạm thời chia tay các nhà du hành của

chúng ta và kể lại những gì đã xảy ra cho Giênia Bôgôrát, tổ

trưởng tổ thiếu niên tiền phong của lớp 6B, từ hôm qua đã là lớp

7B trường trung học số 245 ở Mátxcơva

VỀ NHỮNG GÌ ĐÃ XẢY RA VỚI GIÊ NIA BÔ GÔ RÁT Ở

PHƯƠNG ĐÔNG XA XÔI

Trong phòng xem của rạp chiếu bóng “Sao Thổ”, Giênia ngồi

ở hàng ghế đầu vừa mới ngoảnh lại để cố nhìn kỹ cậu bé có râu

trước lúc buổi chiếu bắt đầu, nó bỗng thây mắt tối sầm, bên tai

vang lên tiếng rít váng óc và thay vì sàn nhà lót vải linôlêum, nó

cảm thây dưới chân mình là lớp đât mềm phủ đầy cỏ cao.

Lúc mắt Giênia đã hơi quen với bóng tối, nó vô cùng sửng

sốt khi phát hiện ra rằng nó ở trong một khu rừng rậm rạp ngào

ngạt hương thơm của những thứ hoa lạ. Các dây leo buông thõng

từ những cây to mà nó chưa từng biết. Đúng, đó chính là thứ dây

leo chứ không phải là thứ gì khác! Ở đây rât nóng và ẩm ướt, còn

nóng hơn cả trong cái phòng chiếu.

Chìa tay về phía trước, Giênia thận trọng bước mây bước và

suýt nữa giẫm phải một con ... rắn. Con rắn phun phì phì như cái

bơm hỏng, đôi mắt xanh nhỏ xíu long lên, rồi biến mât trong bụi

rậm.

“Trời ơi, mình rơi vào đâu thế này?” Giênia tự hỏi, không

dám bước đi nữa “Đúng là một khu rừng rậm nào. Cứ như trong

mơ ây.. Thôi phải rồi,” nó mừng rỡ, “chắc chắn đây hoàn toàn là

giâc mơ. Ta đang ngủ và đây là một giâc mơ”

Ai trong số các bạn đọc của chúng ta mà chẳng từng thây

những giâc mơ, trong đó bạn hiểu rõ rằng tât cả những gì xảy ra

với bạn là chẳng phải thật. Thật là thích khi thây giâc mơ như thế

này: không hiểm nguy nào làm bạn lo sợ, bạn luôn thành công

71

come when you'll awake safe and sound in your own bed.

However, when Zhenya attempted to make his way through

the prickly bushes, he really got scratched. Since it's most

unpleasant to be hurt, even though you are quite positive

everything is just a dream, Zhenya decided to doze off till

morning.

When he awoke, he saw the hot, pale blue sky shining

brightly through the openings in the crowns of the trees. Zhenya

was overjoyed to find his wonderful dream still continuing!

The first thing he saw when he found his way to the edge of

the forest were four elephants carrying huge logs in their trunks.

A thin, dark-skinned man, naked to the waist and wearing a

white turban, was riding the lead elephant.

In the distance, smoke curled from the rooftops of a small

village. Now Zhenya knew what he was dreaming about. He

was dreaming about India! This was really wonderful. Yet, still

more wonderful things awaited him.

"Who are you?" the man on the elephant asked Zhenya

dryly. "An Englishman? A Portuguese? An American?"

"No," Zhenya answered in broken English. "I Russian,

Rusi." Just to make sure, he pointed to himself and said, "Hindi

Rusi bhai, bhai."

At this, the man on the elephant beamed and nodded so

vigorously that it was a wonder his turban didn't fall off his head.

Then he made his elephant kneel and he took Zhenya up

beside him. The whole cavalcade, swaying majestically,

continued towards the village.

On the way they met several children.

The man shouted something to them; they gaped and

stared at the real-life Soviet boy. Then they dashed back to the

village, shouting and skipping. By the time Zhenya Bogorad, a

7B pupil of Moscow Secondary School No. 245, arrived in the

village riding the head elephant, its entire population had

poured out into the narrow single street.

What a welcome it was!

dễ dàng. Cái chính là bạn biết rằng sẽ đến lúc bạn thức dậy trên

giường của mình, vẫn bình yên vô sự.

Nhưng lúc Giênia thử lách qua một bụi rậm đầy gai, nó lại bị

gai cào đau ra trò. Và bởi vì bị đau thì chẳng thích thú gì, thậm

chí nếu bạn biết rằng tât cả những gì xảy ra với bạn chỉ là trong

mơ, nên Giênia quyết định đánh một giâc cho đến sáng...

Giênia thức dậy lúc cao tít trên đầu nó ở khoảng trống giữa các

vòm cây, bầu trời xanh nhạt ngập ánh nắng đã tỏa sáng chói lòa.

Giênia mừng rỡ giâc mơ tuyệt đẹp vẫn tiếp diễn!

Khi ra đến bìa rừng, cái nó thây đầu tiên là bốn con voi, mỗi

con đều quắp ở vòi một cây gỗ rât lớn. Một người cởi trần, nước

da ngăm ngăm, gày gò, đầu đội khăn xếp, ngồi trên con voi đi

đầu.

Những làn khói nhẹ bốc lên từ một ngôi làng nhỏ ở phía xa.

Bây giờ, Giênia đã biết rõ mình đang mơ thây gì. Nó đang mơ

thây nước Ấn Độ. Riêng điều này thôi đã rât tuyệt rồi. Nhưng cái

tuyệt nhât vẫn còn ở phía trước.

“Cậu là ai vậy?” Người quản tượng hỏi Giênia với giọng lạnh

lùng. “Người Anh? Người Bồ Đào Nha? Người Mỹ?

“Ông nói gì thế!” Giênia trả lời ông bằng thứ tiếng Anh rât

tồi “Tôi là người Nga… Ruxi. - Để cho chắc, nó trỏ vào ngực

mình “Hinđi, Ruxi bờ hai, bờ hai”

Vào lúc này, người quản tượng tươi cười và gật đâu mạnh

đến nỗi thần tình lắm chiếc khăn xếp không rơi xuống đât.

Sau đó ông ra lệnh cho con voi của mình quỳ hai chân trước,

kéo Giênia lên ngồi với mình, rồi cả đàn voi trịnh trọng ngât

ngưởng đi tiếp về làng.

Dọc đường, họ gặp mây chú bé. Người đàn ông nói lớn với

chúng một câu gì đó. Các chú bé há hốc mồm và trố mắt vì được

thây một bạn thiếu niên Liên Xô bằng xương bằng thịt. Sau đó

chúng reo hò ầm ĩ, vừa chạy vừa nhảy múa rồi lao về làng. Lúc

Épghêni Bôgôrát, học sinh lớp 7B trường trung học số 245 ở

Mátxcơva, về đến nơi thì toàn thể dân làng từ trẻ đến già đã đổ ra

con đường lớn duy nhât của làng.

Cuộc đón tiếp mới nồng nhiệt làm sao!

72

Zhenya was helped down respectfully, he was led into a room

and offered food, which was more than welcome, since he found

that even in his sleep he was hungry. Imagine, what a real dream

he was having! Then people approached him and shook his

hand, then everybody sang a long and plaintive Indian song.

Zhenya sang along with them as best he could and everyone was

terribly pleased. Then Zhenya sang the democratic youth song

and some boys and girls joined in, while the rest sang along as

best they could. Then everyone began coaxing a young Hindu

youth and he finally gave in and began another song, which

Zhenya recognized as "Katyusha." He joined in enthusiastically,

while everyone else clapped in rhythm to the song. Then they

shook his hand again and everyone shouted Hindi Rusi bhai,

bhai!

When things settled down a bit, the whole village began a

conversation with Zhenya. However, since neither he nor the

villagers knew very much English, it took a long time for them

to discover whether Zhenya was in a hurry to get to Delhi and

the Soviet Embassy. But Zhenya was in no special rush. Why

should a person hurry when he's having such an interesting and

pleasant dream?

In no time, delegates from a neighbouring village arrived to

lead the honoured guest to their village. In this village and in the

three others he visited during that wonderful day the scene

which had taken place in the first village was repeated again and

again.

He spent the night in the fourth village. At day-break

delegates from a fifth village were awaiting him. This was when

Zhenya began to moan a bit.

Just try not to moan when hundreds of friendly arms toss you

up to the accompaniment of: Hindi Rusi bhai, bhai and

overflowing emotions make them toss you as high as the clouds.

Luckily for him, they soon heard the rumbling of a small

truck which was going past the closest railway station and

which was to take Zhenya along.

Giênia được trân trọng đỡ xuống voi, được hoan hỉ dẫn vào

nhà và việc trước tiên là được ăn uống thỏa thích. Điều đó thật

đúng lúc. Thì ra trong giâc mơ, Giênia cũng muốn được ăn. Lạ

thật, nó đã có một giâc mơ giống như thật biết chừng nào! Sau

đó, dân làng đến gần Giênia và siết chặt tay nó. Rồi mọi người

hát một bài hát Ấn Độ rât chậm rãi. Giênia cũng ê a hát theo, làm

mọi người thích thú hết sức. Giênia hát tiếp bài “Bài ca thanh

niên dân chủ”, có mây chàng trai và cô gái trong làng cùng hát

hòa theo, còn những người khác cũng lẩm nhẩm hát theo họ. Mọi

ngươi yêu cầu một anh trai làng hát. Anh này bắt đầu cât tiếng.

Giênia đã đoán ra ngay đó là bài “Cachiusa”. Nó liền say sưa hát

hòa theo, còn mọi người thì vỗ tay đánh nhịp. Sau đó, tât cả lại

siết chặt tay Giênia và cùng hô lớn "Hinđi Ruxi bờ hai, bờ

hai”.

Lúc mọi tình cảm đã lắng xuống đôi chút, cả làng liền bắt

chuyện với Giênia. Bởi vì cả Giênia lẫn dân làng đều nói tiếng

Anh không thạo nên phải mât nhiều thời gian dân làng mới hỏi

được Giênia có muốn họ nhanh chóng đưa nó đến Đại sứ quán

Liên Xô ở Đêli hay không. Nhưng Giênia chẳng lây gì làm vội

cho lắm. Và quả thật vội vã mà làm gì khi nó đang mơ một giâc

mơ lý thú và dễ chịu như thế.

Giênia chưa kịp ngoảnh đi ngoảnh lại thì các đại diện làng

bên đã đến và họ dẫn cậu khách quý Liên Xô về làng mình. Ở

làng này cũng như ở ba làng khác mà Giênia đã kịp đến trong cái

ngày đáng ghi nhớ ây, tât cả mọi người đưa đón tiếp nó nồng

nhiệt như ở làng đầu tiên.

Giênia ngủ lại ở làng thứ tư. Vừa mới tảng sáng, các đại biểu

của làng thứ năm đã đến đón Giênia. Chính tại đây, Giênia đã

phải rên rỉ một chút như chúng ta đã biết.

Các bạn hãy thử không rên rỉ xem khi hàng trăm cánh tay thân

ái bế tung bạn lên cùng với những tiếng hô “Hinđi Ruxi pờ hai,

pờ hai!” và lúc tình cảm dâng lên cao độ, người ta đã tung bạn

suýt nữa thì lên đến tận mây. May thay, một lúc sau có chiếc xe

tải nhỏ đi cùng đường xình xịch chạy đến. Giênia phải đi nhờ

chiếc xe này tới ga xe lửa gần nhât.

73

Smiling villagers surrounded the perspiring boy, they shook

his hands and embraced him. Two girls came running up with a

large wreath of flowers and put it around his neck. The young

guest blushed. Three boys and their schoolteacher brought him

a gift of a large bunch of bananas. On behalf of all the villagers,

the teacher wished Zhenya a happy journey. The children asked

him to say hello to the children of Moscow from the children of

India and they also asked for his autograph, just as if he had

been a famous person. Naturally, he could not refuse.

Clutching the bunch of bananas with both hands and bowing

to all sides, Zhenya was being helped onto the running board

when suddenly he ...disappeared. He simply vanished!

This in itself was worthy of great amazement, but more

amazing still was the fact that not a single villager was surprised

at this. They were not surprised, because they immediately and

completely forgot all about Zhenya. But we, dear reader, should

by no means be surprised that they forgot about him so quickly.

TRA-LA-LA, O IBN ALYOSHA

There is nothing more dangerous than falling asleep on a

magic carpet without having first taken the necessary

precautions.

Tired from all their experiences and lulled to sleep by the

complete quiet that surrounded them, Hottabych and Volka did

not notice how they dozed off under the warm quilted robes

that had appeared from nowheres.

Volka had curled up cosily and slept a dreamless sleep, but

Hottabych, who had fallen asleep sitting up uncomfortably,

with his chest pressed against his sharp old knees, had a terrible

dream.

He dreamt that the servants of Sulayman, son of David, led

by the Vizier Asaf ibn Barakhiya, were once again about to

imprison him in a clay vessel and that they had stuffed him

halfway in already, but that he was struggling desperately,

pressing his chest against the mouth of the bottle. He dreamt that

Những người dân làng tươi cười xúm quanh, siết chặt tay

Giênia và ôm hôn nó. Hai cô bé cầm một vòng hoa lớn chạy đến

và quàng vòng hoa vào cổ vị khách trẻ tuổi đang rât ngượng

nghịu. Ba chú bé do một thầy giáo dẫn đầu đã mang tặng Giênia

một buồng chuối thật lớn. Thay mặt toàn thể dân làng, thầy giáo

chúc Giênia lên đường bình an. Các bạn thiếu nhi Ấn Độ nhờ

Giênia chuyển lời chào tới các bạn thiếu nhi Mátxcơva và ngoài

ra còn xin Giênia chữ ký, cứ như nó là một nhân vật nổi tiếng

nào đó. Dĩ nhiên, Giênia không thể nào từ chối.

Giênia ôm buồng chuối bằng cả hai tay và cúi chào tứ phía.

Sau đó, Giênia được giúp đặt chân lên bậc xe tải, nhưng nó

bỗng... biến mât. Biến chẳng còn một chút tăm hơi!

Riêng điều đó đã đáng kinh ngạc lắm rồi. Nhưng có điều còn

đáng kinh ngạc hơn là chẳng một ai trong số những người đi tiễn

tỏ vẻ ngạc nhiên về điều đó. Họ không ngạc nhiên bởi vì họ đã

quên sạch mọi chuyện về Giênia. Còn tại sao như vậy, bạn đọc

thân mến, chúng ta hẳn chẳng lây gì làm ngạc nhiên cho lắm.

TỜ RA LÁ LA, HỠI CẬU CON TRAI CỦA ALIÔSA

Không có gì nguy hiểm hơn là ngủ trên tâm thảm bay mà

không có những phương tiện phòng bị cần thiết.

Hai nhà du hành của chúng ta đã được âm người nhờ hai

chiếc áo bông âm áp mà ông Khốttabít đã lây ngay từ trong

không trung. Họ bị mệt lử vì những thử thách trải qua trong ngày

và được cái yên tĩnh tuyệt đối ở xung quanh họ ru ngủ nên cả hai

đã thiếp đi lúc nào không biết.

Vônca nằm co, ngủ không hề mộng mị gì cả. Còn ông

Khốttabít thì ngủ ngồi trong một tư thế bât tiện, áp ngực xuống

đầu gối và ông đã mơ thây một giâc mơ khủng khiếp.

Ông già mơ thây dường như bọn đầy tớ của Xalômông con

trai của Đavít, dưới sự chỉ huy của tể tướng Axáp con trai của

Barakhia, lại định nhốt ông vào một cái bình bằng đá và dường

như chúng đã tống được nửa người ông vào bình rồi, còn ông thì

đang chống cự lại bằng cách tì cả hai khuỷu tay vào thành miệng

bình. Và dường như bọn đầy tớ của Xalômông cũng muốn nhốt

74

his wonderful young friend and saviour was about to be

stuffed into another vessel and then neither of them would ever

be rescued, while poor Zhenya would have to suffer the slave's

lot to the end of his days, with no one to save him. Worst of

all, someone had a firm hold on Hottabych's arms so that he was

unable to yank a single hair from his beard and therefore was

unable to use his magic powers to save himself and Volka. Reali-

-zing that it would be too late to do anything in a few more

moments, Hottabych exerted all his energy. In great despair he

plunged sideways, forcefully enough to fall completely out of the

vessel. Before really waking up, he slipped off the carpet into the

cold black void below.

Fortunately, his shout awakened Volka. The boy was just

able to grab his left arm. Now it was Hottabych's turn to fly in

tow behind the carpet. However, the tow was not very firm: the

old man was too heavy for Volka. They would probably have

plunged downwards from this great height to the unseen Earth

below, if Hottabych had not managed to yank a whole batch of

hair from his beard with his free hand and rattle off the

necessary magic words.

Suddenly, Volka found he could pull the old man up quite

easily.

Our young fellow's happiness would have been complete,

had not Hottabych been bellowing, "Aha, 0 Volka! Everything's

in top shape, 0 my precious one!" and trying to sing something

and laughing with such wild glee all the while Volka was pulling

him up that he really became worried: what if the old man had

lost his mind from fright? True, once Hottabych found himself

on the carpet, he stopped singing. Yet, he could think of nothing

better to do than begin a jig. And this in the middle of the

night! On a shabby, threadbare old magic carpet!

"Tra-la-la, 0 Volka! Tra-la-la, 0 ibn Alyosha!" Hottabych

yelled in the darkness, raising his long skinny legs high and

constantly running the danger of falling off the carpet again.

vị cứu tinh và người bạn trẻ tuổi tuyệt vời của ông vào một cái

bình như thế. Lúc bây giờ, cả hai ông cháu sẽ chẳng bao giờ cứu

được nhau, còn cậu Giênia tội nghiệp sẽ buộc phải kéo lê cái số

kiếp nô lệ khổ ải cho tớingày tận số, bởi vì chẳng bao giờ có

người đến cứu cậu ta được nữa. Cái chính là lúc đó, ông

Khốttabít lại bị giữ chặt cả hai tay nên ông không thể sử dụng sự

hùng mạnh của mình để cứu cả ông lẫn Vônca. Nhận thây rằng

chỉ vài khoảnh khắc nữa thôi thì sẽ muộn mât, ông Khốttabít đã

ráng hết sức dùng vai huých qua một bên và nhờ vậy ông đã vọt

hẳn ra khỏi bình. Nhưng ngay lúc đó vẫn chưa hoàn toàn tỉnh

giâc mơ, ông Khốttabít đã trượt ra ngoài tâm thảm, rơi xuống

khoảng không đen ngòm và lạnh lẽo bên dưới.

Cũng may là tiếng thét của ông già đã đánh thức Vônca. Cậu

bé đã kịp chộp lây tay trái của ông. Bây giờ đến lượt ông

Khốttabít bay đằng sau tâm thảm. Nhưng ông già nặng hơn

Vônca rât nhiều và chắc chắn cả hai sẽ rơi từ độ cao ghê gớm

xuống mặt đât tối đen, không trông thây gì, nếu như ông

Khốttabít không tìm được cách dùng tay còn lại rứt cả nắm râu

và niệm cả tràng thần chú thường dùng trong các trường hợp như

thế.

Sau đó, Vônca chẳng vât vả gì cũng lôi được ông già lên.

Niềm sung sướng của nhân vật chính của chúng ta sẽ hoàn toàn

trọn vẹn nếu như ông Khốttabít, giữa lúc Vônca đang lôi ông lên

tâm thảm, đừng la hét om sòm: “A ha, hỡi cậu Vônca!”, “Ổn rồi,

hỡi cậu bạn quý báu nhât đời!”, rồi ông cố hát một câu gì đó và

lại cười lên hô hố với vẻ vui mừng cao độ, làm cho Vônca rât

hoảng: nếu bỗng nhiên ông già phát điên vì quá sợ thì chết!

Thật ra, lúc đã ở trên tâm thảm rồi, ông Khốttabít thôi không hát

nữa. Nhưng bây giờ ông lại chẳng nghĩ ra được cái gì hay hơn là

bắt đầu nhảy múa. Nhảy múa giữa đêm, trên tâm thảm, không

mây bảo đảm.

«Tờ ra lá la, hỡi cậu Vônca! Tờ ra lá la, hỡi cậu con trai của

Aliôsa!» Ông Khốttabít rống lên trong bóng tối, giơ cao đôi chân

dài, gầy của mình và có nguy cơ lại ngã ra ngoài tâm thảm.

75

Finally, he gave in to Volka's pleas and stopped dancing.

Instead, he began to sing again. At first he sang "When your far-

off friend is singing," terribly off-key and then went on to

mutilate an old Gypsy love song called "Open the Garden Gate,"

which he had heard goodness knows where. All at once, he

stopped singing, crouched, and yanked several hairs from his

beard. Volka guessed what he was doing by the slight crystal

tinkling.

In a word, if you ever forget something very important and

just can't recall it, there's no better remedy than to fall off a magic

carpet, if even for a second. Such a fall really clears one's

memory. At least it helped Hottabych recall how to break spells

he himself had cast.

Now there was no need to continue the difficult and

dangerous flight to rescue the unfortunate Zhenya Bogorad

from slavery. Indeed, the sound of crystal tinkling was still in

the air when Zhenya fell out of the darkness and onto the magic

carpet, clutching a twenty-pound bunch of bananas.

"Zhenya!" Volka shouted happily.

The magic carpet could not withstand the extra weight and

plunged downward with a whistling sound. Suddenly, it became

damp and chilly. The stars shining overhead disappeared. They

had entered a cloud bank.

"Hottabych!" Volka shouted. "We have to get out of here, up

over the clouds!"

But Hottabych did not answer. Through the heavy fog they

could barely make out the shrivelled figure with his collar

turned up. The old man was hurriedly yanking one hair after

another from his beard. There was a sound like plink, like a

tightly stretched string on a home-made children's balalaika.

With a moan of despair, Hottabych would throw out the hair

and yank out another. Once again they'd hear the plink, once

again the moan of despair, and the despondent mumbling of the

old Genie.

Thể theo lời van nài của Vônca, cuối cùng ông già thôi nhảy

múa, nhưng lại bắt đầu hát. Lúc đầu ông già hát hết sức sai âm

điệu bài : “Khi người bạn phương xa hát”, sau đó ông hát bài tình

ca Digan cổ “Hãy mở cổng vườn” chẳng hiểu ông nghe lỏm được

ở đâu, rồi ông nín lặng ngay lập tức, ngồi xổm xuống và rứt mây

sợi râu. Vônca đoán được như vậy nhờ những tiếng “tưng, tưng”

nhẹ.

Tóm lại, nếu có lúc các bạn quên một điều gì đó rât quan trọng

và các bạn không tài nào nhớ lại được thì chẳng có cách nào tốt

hơn là ngã ra ngoài tâm thảm bay, dù chỉ trong một giây thôi. Cái

ngã ây sẽ làm đầu óc minh mẫn ra rât nhiều. Ít ra nó đã giúp ông

Khốttabít nhớ ra cách giải những lời phù phép của chính mình.

Bây giờ chẳng cần phải tiếp tục chuyến bay khó khăn và nguy

hiểm để giải thoát cậu Giênia Bôgôrat bât hạnh ra khỏi cảnh nô lệ

nữa. Và quả thực, những tiếng “tưng, tưng” của các sợi râu bị rứt

vẫn chưa kịp tan biến trong không trung đen ngòm thì từ đâu đó

trên cao, trong bóng tối, Giênia đã rơi xuống tâm thảm bay, hai

tay vẫn còn ôm một buồng chuối nặng tới hai mươi pao.

«Giênia!» Vônca sung sướng kêu lên.

Không chịu được trọng tải phụ, tâm thảm bay vừa lao xuống

thâp vừa rít lên. Mọi người bỗng cảm thây không khí xung quanh

ẩm ướt và lạnh. Những vì sao lâp lánh trên cao đều biến sạch.

Thì ra bọn họ đã lọt vào đám mây.

«Ông Khốttabít!» Vônca bèn kêu lên «Phải mau mau vọt lên

trên, cao hơn những đám mây!»

Nhưng ông già không hề trả lời. Qua màn mây mù dày đặc,

thây lờ mờ thân hình co quắp của ông với cái cổ áo vét dựng

đứng. Ông già vội vã rứt hết sợi râu này đến sợi râu khác. Vang

lên một tiếng rung như tiếng phát ra từ sợi dây kéo căng trên cây

đàn balalaica trẻ con tự làm. Với tiếng rên rỉ đầy tuyệt vọng, ông

Khốttabít ném một sợi râu đi và rứt một sợi nữa. Lại một tiếng

rung như trước vang lên và kèm theo nó là tiếng rên rỉ và tiếng

lầu bầu chán chường của ông thần già.

76

"Hey, Volka," Zhenya said, "What's this we're flying on? It

looks like a magic carpet."

"That's exactly what it is. Hottabych, what's taking you so

long?"

"There's no such thing as a magic carpet," Zhenya said.

"Help!"

The carpet had dipped sharply.

Volka had no time to argue with Zhenya

"Hottabych, what's the matter?" he said, tugging at the old

man's damp coat sleeve.

"0 woe is me!" came the hollow, sobbing voice of a faintly

visible Hottabych through the whistling of the falling carpet. "0

woe is all of us! I'm soaked from head to toe!"

"We're all drenched!" Volka shouted back angrily. "What

selfishness!"

"My beard! Alas, my beard is wet!"

"Ha, what a thing to worry about!" Zhenya smirked.

"My beard is wet!" Hottabych repeated in terrible grief.

"I'm as helpless as a babe. You need dry hair for magic, the

very driest kind of hair!"

"We'll go smack against the ground!" Volka said in a

wooden voice. "There'll just be a little wet spot left from all of

us."

"Wait! Wait a minute!" Zhenya panted. "The main thing is

not to get panicky! What do people in balloons do in such a

case?

In such a case, people flying in balloons throw their extra

ballast overboard. Farewell, my dear Indian bananas!"

With these words he tossed the heavy bunch of bananas

into the darkness. They began to fall more slowly. Then

they stopped falling altogether. The carpet swerved upwards

and was caught in an air current which carried them to the right

of their previous course.

Zhenya was dying to know what this was all about, and so he

asked Volka in a whisper:

«Này, Vônca ơi! » - Giênia nói «Chúng ta đang bay trên cái

gì thế? Hình như tên tâm thảm bayphải không»

«Đây chính là một tâm thảm bay. Ông Khốttabít, ông còn kề

cà gì ở đằng ây thế?

«Bây giờ làm quái gì còn thảm bay nữa!» Giênia nói

«Ối!».

Tâm thảm lượn ngoặt hết sức đột ngột.

Vônca không có thì giờ để tranh cãi với Giênia.

«Ông Khốttabít, ông làm gì ở đằng ây?» Vônca giật tay áo

véttông ướt sũng của ông già.

«Ôi, khổ thay cho ta!» Tiếng nức nở của ông Khốttabít chỉ

mơ hồ vọng đến qua màn mây mù dày đặc và qua tiếng rít mỗi

lúc một to của tâm thảm đang lao xuống «Ôi, khổ thay cho tât cả

chúng ta! Ta bị ướt từ đầu đến chân rồi!»

«Cả hai chúng cháu cũng ướt như chuột rồi!» Vônca bực tức

nói lớn với ông già «Người đâu mà ích kỷ thế không biết!»

«Bộ râu! Than ôi, bộ râu của ta ướt nhẹp mât rồi!»

«Xin ông nói rõ tại sao ông lại khổ ạ?» Giênia cười điệu..

«Bộ râu của ta ướt nhẹp mât rồi!» Ông Khốttabít nhắc lại với

vẻ buồn rầu vô hạn «Ta bây giờ bât lực như một đứa trẻ con.

Muốn phù phép cần phải có râu khô, râu thật khô kia! »

«Bây giờ chúng ta sẽ ngã uỵch xuống đât!» Vônca nói với

giọng lạnh lùng «Và chúng ta sẽ tan xác!

«Khoan đã, khoan đã nào!» Giênia vừa thở hổn hển vừa nói

«Cái chính là không được mât bình tĩnh! Trên khinh khí cầu,

trong những trường hợp như thế này, người ta thường làm gì?»

Người ta thường ném bớt những cái túi cát... Ôi, vĩnh biệt

những quả chuối Ấn Độ của ta!

Vừa nói, Giênia vừa quẳng buồng chuối nặng xuống khoảng

không vô tận mịt mù.

Tâm thảmbắt đầu rơi chậm hơn. Rồi nó ngừng rơi hoàn

toàn. Tâm thảm ngoặt trở lên, lọt vào luồng không khí và bay

chếch sang phía bên phải đường bay cũ.

Bây giờ Giênia, vẫn nóng lòng muốn biết mọi chuyện, liền

thì thầm hỏi Vônca:

77

"Volka, Volka! Who's the old man?"

"Later," Volka whispered back. "I'll tell you later, when we

get back on the ground. Understand?"

All Zhenya understood was that for some very important

reason or other all his questions would have to wait till later.

Hottabych got more from nowhere a jacket again, this time for

Zhenya and then gradually all three dozed off.

MEET MY FRIEND

Volka awoke from a pleasant ringing sound, like the tinkling

of crystal chandelier pendants. Still half asleep, he thought it was

Hottabych yanking magic hairs. But no, the old man was

snoring softly, sleeping like a babe. The tinkling sound was

coming from the icicles on his beard and the frozen carpet

fringes flying in the fresh morning wind.

In the East, the blinding sun was rising. It kept getting

warmer and warmer. The icicles on Hottabych's beard and on the

fringes melted; the icy crust that had covered the rest of the

carpet also melted. Hottabych turned over on his side, yawned

and began to snore with a whistle, as if there really was a pipe

in his nose.

Zhenya woke up from the dampness and the warmth.

Leaning towards Volka's chilled ear he whispered:

"Do tell me who the old man is?"

"Come clean," Volka whispered back, keeping a wary eye

on Hottabych. "Did you want to talk to the fellows about me

behind my back?"

"What of it?"

"Just that he doesn't like it."

"What doesn't he like?"

"He doesn't like people to go blabbering about me!"

"Humph!"

"Humph yourself! Presto! And you're in a desert. It's all very-

simple."

Zhenya wasn't convinced.

«Vônca, Vônca ơi, đó là ông già nào thế?»

«Sau này mình sẽ kể hết mọi chuyện,» Vônca thì thầm đáp

lại «Lúc chúng ta đã hạ xuống đât. Hiểu chưa?»

Giênia chỉ hiểu rằng lúc này, vì một lý do quan trọng nào đó,

cần phải gác chuyện hỏi han lại.

Ông Khốttabít lại lây thêm từ đâu đó một chiếc áo khoác nữa, lần

này cho Giênia, rồi cả ba ông cháu thiếp đi lúc nào không hay.

XIN HÃY LÀM QUEN

Vônca thức dậy vì một tiếng thánh thót tựa như tiếng phát ra

từ chuỗi pha lê treo ở cây đèn chùm. Đang ngái ngủ, nó tưởng đó

là do ông Khốttabít rứt các sợi râu có phép lạ của mình, nhưng

không phải: ông già đang ngủ ngon lành và thở nhè nhẹ. Thì ra

những sợi râu của ông Khốttabít và những tua viền của tâm thảm

bay bị phủ băng đã phát ra tiếng lanh canh thánh thót khi ngọn

gió ban mai trong lành thổi qua.

Mặt trời chói lòa đã mọc ở phía Đông. Trời dần dần âm lên.

Lớp băng mỏng phủ trên những sợi râu của ông Khốttabít, trên

những tua viền của tâm thảm và trên khắp bề mặt tâm thảm, trừ

chỗ mây người nằm, đã bắt đầu tan ra. Ông Khốttabít xoay mình

nằm nghiệng, ngáp một cái ngon lành và thở khò khè nhè nhẹ,

dường như trong mũi của ông có một cái còi nào đó.

Giênia cũng thức dậy vì ẩm ướt và vì nóng. Ghé sát vào cái

tai lạnh cóng của Vônca, nó thì thầm:

“Ông già nào vậy hả cậu?”

“Cậu hãy thú nhận đi,” Vônca vừa thì thầm đáp lại, vừa sợ

sệt liếc nhìn ông Khốttabít “Có phải cậu muốn bàn ra tán vào với

các bạn về bộ râu của mình phải không?”

“Thế thì đã sao?” “Ông già không thích chuyện đó”

“Không thích chuyện gì?”

“Ông ây không thích các cậu bàn tán linh tinh về mình”

“Eo ôi!”

“Cậu biết thế nào là “Eo ôi” rồi đây! Hâp một cái, thế là sang

tận một sa mạc nào đó. Ông già làm việc ây dễ như trở bàn tay”

Giênia vẫn tỏ vẻ không tin.

78

Volka cast another wary glance at Hottabych and moved

closer to his friend's ear.

"Do you think I'm crazy?"

"What a silly question!"

"Not even a bit?"

"Of course not."

"Well, believe it or not, but this old man is a Genie, a real

live Genie from the Arabian Nights!"

"Boloney!"

"And he was the one who got everything messed up during

the exam. He prompted me and I had to repeat everything like a

parrot."

"Him?!"

"But don't say a word about my having failed. He swore to

kill all the teachers if they failed me. And now I'm knocking

myself out to save Varvara Stepanovna from his magic. I have

to keep distracting him all the time. Understand?"

"Not really."

"Well, be quiet anyway!"

"Don't worry, I will," Zhenya whispered thoughtfully. "Then

he was the one who tossed me into India?"

"Sure he was. And he got you back from India, too. If you

want to know, he sent you there so they could sell you into

slavery."

Zhenya giggled.

"Me, a slave? Ha-ha-ha!"

"Ssh! You'll wake him up."

But Volka's warning came too late. Hottabych opened his

eyes and yawned.

"Good morning, 0 Volka. Am I correct in assuming that this

young man is none other than your friend Zhenya?"

"Yes, I'd like you to meet him," Volka said, introducing his

recovered friend to Hottabych as if all this was taking place in

the most ordinary of circumstances and not on a magic carpet

high above the Earth.

Vônca lại sợ sệt liếc nhìn ông Khốttabít rồi ghé sát hơn vào

tai Giênia:

“Cậu có tin rằng mình điên không?”

“Hỏi gì mà kỳ vậy!”

“Thậm chí không điên một chút nào chứ?”

“Đương nhiên không!”

“Thế đây, muốn tin hay không thì tùy, nhưng ông già này là

một vị thần, một vị thần chính cống trong “Nghìn lẻ một đêm”!

“Thôi đi cậu!”

“Chính ông ây đã làm hại mình trong cuộc thi. Ông ây nhắc

bài, còn mình thì phải lập lại như một con vẹt ây.

“Chính ông ây?”

“Nhưng không được hở cho ông ây biết là mình thi trượt

đây nhé. Ông ây đã thề là sẽ làm tình làm tội các giáo viên nếu

họ đánh trượt mình. Thế là mình phải nói loanh quanh suốt để

cứu cô Vácvara thoát khỏi pháp thuật của ông ta. Nếu có chuyện

gì là mình lại đánh lạc hướng liền. Rõ chưa?”

“Không rõ lắm”

“Dù sao đi nữa thì cậu cũng phải giữ mồm giữ miệng!”.

“Mình sẽ giữ mồm giữ miệng!” Giênia thì thầm với vẻ

trầm ngâm Thế ông ây đã quẳng mình sang tận Ấn Độ?”

“Chính ông ây đây. Và cũng chính ông ây đã đưa cậu ra

khỏi Ấn Độ. Nếu cậu muốn biết thì mình xin nói rằng ông ây đã

quẳng cậu sang đây để người ta bán cậu làm nô lệ”

Giênia cười sằng sặc:

“Bán mình làm nô lệ? Ha ha ha!”

“Khẽ chứ, cậu làm ông ta thức dậy bây giờ!”

Nhưng lời cảnh cáo của Vônca đã muộn. Ông Khốttabít mở

mắt và ngáp dài.

“Chào cậu Vônca! Còn cậu thiếu niên này, ta đoán không

phải ai khác ngoài cậu Giênia bạn của cậu?”

“Vâng, xin hãy làm quen!” Vônca nói, giới thiệu với ông

Khốttabít người bạn vừa tìm lại được, sự việc như đang diễn ra ở

một nơi nào đó trong tình huống bình thường nhât chứ không

phải trên tâm thảm đang bay cao trên mặt đât.

79

"Pleased to meet you," Zhenya said solemnly.

Hottabych was silent for a moment, looking at the boy closely

to decide whether or not he was worth a kind word.He apparently

became convinced that Volka had not made a mistake in

choosing his friend and so smiled his most amiable smile.

"There is no end to my happiness at meeting you. Any friend

of my young master is my best friend."

"Master?" Zhenya asked.

"Master and saviour."

"Saviour?!" Zhenya repeated and giggled.

"There's no need to laugh," Volka stopped him sternly.

"There's nothing to laugh about."

In as few words as possible, he told Zhenya everything our

attentive readers already know.

HAVE MERCY ON US, O MIGHTY RULER!

Twice that day the magic carpet passed through heavy cloud

banks, and each time Hottabych's nearly dry beard would again

become so damp it was no use thinking about even the simplest

kind of magic-something that would get them some food, for

instance. They were beginning to feel hungry. Even Zhenya's

description of his adventures of the previous day could not take

their minds away from food. But, most important, there was no

end to their flight in sight.

They were hungry, bored, and extremely uncomfortable. The

carpet seemed to be stuck in mid-air, so slowly did it fly and

so monotonous was the steppe stretching far below them. At

times, cities or little blue ribbons of rivers would drift by slowly,

and then once again they saw nothing but steppe and endless

fields of ripening wheat. Zhenya was right in saying they were

flying over the southern part of the country. Then, suddenly,

ahead and to the right of them, as far as the eye could see,

there was blue water below. To the left was the ragged line of

distant mountains.

“Rât hân hạnh!” Giênia trịnh trọng nói.

Còn ông Khốttabít thì im lặng một lát, nhìn chằm chằm vào

mặt Giênia, dường như cân nhắc xem cậu thiếu niên này có đáng

được nhận những lời lẽ tốt lành hay không. Và có lẽ sau khi thây

rõ rằng Vônca đã không lầm trong việc chọn bạn, ông liền nở nụ

cười tươi nhât trong tât cả các nụ cười của mình:

“Ta sung sướng vô cùng khi được làm quen với cậu. Người

bạn nào của ông chủ của ta cũng là người bạn tốt nhât của ta.

“Ông chủ?” Giênia ngạc nhiên. “Ông chủ và vị cứu tinh!”

“Vị cứu tinh?” – Giênialặp lại và cười phá lên.

“Cậu cười thật vô duyên!” Vônca nghiêm nghị nói với

Giênia “Ở đây chẳng có gì đáng cười cả!”

Sau đó, nó kể lại vắn tắt cho Giênia nghe tât cả những gì mà bạn

đọc chăm chú của tôi đã từng biết

HÃY THƯƠNG XÓT CHÚNG TÔI, HỠI VỊ CHÚA TỂ

HÙNG MẠNH

Trong ngày hôm ây, hai lần tâm thảm bay lọt vào tầng mây

dày đặc và lần nào cũng vậy, bộ râu đã gần khô hẳn của ông

Khốttabít lại ướt nhẹp đến độ ngay cả cái phép lạ đơn giản nhât

cũng đừng có mà nghĩ đến. Dù chỉ là cái phép lạ kiếm chút thức

ăn cũng chẳng làm nổi. Trong khi đó, cả ba ông cháu đã đói mềm

rồi. Ngay cả câu chuyện phiêu của Giênia trong mây ngày gần

đây cũng không thể làm cho họ quên nghĩ đến chuyện ăn. Và

điều chủ yếu là chuyến bay vẫn chẳng biết lúc nào mới kết thúc.

Đói, buồn và rât bât tiện. Tâm thảm dường như đứng yên một

chỗ, một phần vì nó bay rât chậm, một phần vì thảo nguyên trải

rộng ở bên dưới rât đơn điệu. Thỉnh thoảng ở bên dưới mới thây

từ từ trôi qua những thành phố, những dòng sông xanh, rồi lại trải

dài thảo nguyên, những cánh đồngvô tận đã phủ thảm lúa mì chín

vàng. Từ điểm này, Giênia đã rút ra một kết luận đúng đắn: ba

ông cháu đang bay qua các vùng phía Nam đât nước. Sau đó,

đằng trước và bên phải bỗng xuât hiện một vùng nước xanh

mênh mông chạy dài suốt cả đường chân trời, còn bên trái là

đường răng cưa của những dãy núi rât xa

80

"It's the Black Sea!" the boys shouted in unison.

"0 woe is us," Hottabych cried. "We're going straight out to

sea!"

Fortunately, a capricious air current turned the carpet a bit to

the left and tossed it into another cloud bank at top speed.

Thus, it was carried along the Caucasian coastline.

Through an opening in the clouds, Zhenya noticed the city of

Tuapse far below, its boats on anchor at the long, jutting pier.

Then everything was lost in a thick fog again. Our travellers'

clothing once again-for the hundredth time!-became wet.

The carpet was so water-logged and heavy that it began to fall

sharply with a whistling sound. In a few short seconds the

clouds were left far above. Soon, the famous resort city of

Sochi flashed by below in the blinding rays of the setting sun.

As it descended lower and lower, the carpet passed over the

broad white band of the Sochi-Matsesta Highway. The three

passengers, horror-stricken in expectation of their near and

terrible end, thought that the highway, studded on both sides

by former palaces which were now rest homes, was dashing

towards them at a mad speed.

They had a momentary glimpse of a beautiful bridge thrown

over a deep, narrow valley.

Then they were grazing the tree-tops. It seemed as if they

could touch them if they leaned over.

Then they flew over a sanatorium with a high escalator which

took the bathers up from the beach in a pretty little car.

Several minutes later, amidst a shower of spray, the carpet

plunged into the swimming pool of another sanatorium. The

place was quiet and deserted, as it was supper time and all the

vacationers were in the dining room. Shedding water and

puffing, our ill-fated travellers climbed out of the pool.

"It could have been worse," Volka said, looking around

curiously.

"Sure," Zhenya agreed. "We could have crashed into a

building just as easy as pie. Or into a mountain."

“Hắc Hải!” - Cả Vônca lẫn Giênia cùng đồng thanh reo lên.

“Ôi, khổ thay cho chúng ta! - Ông Khốttabít kêu lên - Chúng

ta sẽ bị cuốn thẳng ra biển!

Nhưng may thay, luồng không khí trái tính trái nết đã quay

ngoắt tâm thảm hơi chếch về phía bên trái, cuốn nó với một tốc

độ lớn vào những đám mây dày đặc, và cùng với những đám

mây, nó lao vút dọc bờ biển Cápcadơ.

Qua khoảng trống giữa các đám mây, Giênia đã kịp nhận

thây thoáng hiện ra ở phía thành phố Tuápxê với các tàu thủy đậu

ở vũng tàu và ở bến tàu nhô ra biển rât xa. Sau đó, tât cả lại bị

che khuât sau màn mây mù dày đặc. Quần áo và giày của các nhà

du hành của chúng ta lại ướt sũng, chẳng biết lần thứ mây rồi!

Còn tâm thảm thì nặng thêm tới mức nó vừa đột ngột lao xuống

thâp, vừa rít lên. Chỉ trong vài phút, những đám mây đã lùi lại ra

phía sau. Chẳng mây chốc bên dưới tâm thảm đã hiện ra thành

phố nghỉ mát nổi tiếng Xôchi đang rực rỡ trong ánh hoàng hôn.

Mỗi lúc một hạ xuống thâp, tâm thảm lao nhanh trên đường

ôtô rộng và đẹp chạy từ Xôchi đến Maxexta. Ba hành khách đang

đờ người chờ đón cái kết thúc bi thảm đã hết sức gần, họ tưởng

như con đường cao tốc, hai bên có nhiều tòa lâu đài được dùng

làm nhà an dưỡng, đang lao vun vút về phía tâm thảm bay.

Chiếc cầu đẹp bắt trên cái thung lũng rât sâu và hẹp hiện ra

và biến ngay tức khắc. Những ngọn cây lướt qua gần sát bên

dưới tâm thảm. Tưởng chừng như chỉ cần thò tay xuống là có thể

chạm ngay những ngọn cây đó.

Thoáng hiện ra ngay bên dưới một tòa nhà an dưỡng với

thang cuốn cao bốc những người tắm trong các xe con xinh xắn.

Bay thêm vài phút nữa, tâm thảm liền lao hết tốc lực xuống

bể bơi của nhà một an dưỡng khác, làm nước bắn lên tung tóe.

Bốn bề vắng lặng. Đang là giờ ăn tối, nên tât cả những người

nghỉ ở đây đều đến nhà ăn. Các du hành hẩm hiu của chúng ta

vừa leo lên bờ bể bơi vừa thở hồng hộc và phun phì phì,

“Cứ ngỡ là còn tệ hại hơn”. Vônca tò mò nhìn quanh và nói.

“Chao ôi, nếu lao vào một tòa nhà nào đó hoặc lao vào núi đá

thì tan xác !” Giênia đồng ý.

81

It was a good thing there was no one close by. The travellers

sat down on beach chairs placed near the pool. They undressed,

wrung out their wet clothes, pulled them on again, shivering

and groaning with cold, and then left the swimming enclosure.

"If only I could dry my beard, everything would be just

lovely," Hottabych said with concern and touched it, just to make

sure. "Ah, me! It's quite damp!"

"Let's look for the kitchen," Zhenya suggested. "Maybe

they'll let you dry it near the stove. Boy, what wouldn't I give

for a big chunk of bread and some sausage!"

"Or some fried potatoes," Volka added.

"You're breaking my heart, 0 my young friends,"

Hottabych cried woefully. "It's all my fault that you...." .

"No, it's not your fault at all," Volka consoled him. "Let's go

look for the kitchen."

They passed the deserted tennis court, went down a paved

path under a high arch and found themselves before the

majestic, snow-white columns of a miners' sanatorium. A circular

fountain with a pool as big as a dance floor shot up foaming

sprays of water, right to the third-storey windows. All the

windows of the main building were brightly lit.

"Our end has come!" Hottabych gasped. "We're in the

palace of a most wealthy and mighty potentate. His guards will

be on us any minute and chop off our heads, and I'm the only one

to blame! 0 woe! Oh, such terrible shame on my old grey head!"

Zhenya giggled. Volka nudged him, to make him still and

not tease the old man.

"What guards? Which heads?" Volka asked with annoyance.

"It's a very ordinary sanatorium. What I mean is, not very

ordinary, but very nice. Though I think they're all the same here

in Sochi."

"I was an expert on palaces, 0 Volka, when

your great-great-great-grandfather wasn't even born, and I, for

one, certainly know that guards will come running any minute

and.... 0 woe is us! Here they come!"

Một cái hay nữa là ở gần đó không hề có bóng người. Các nhà

du hành ngồi tạm xuống những chiếc ghế bạt có rât nhiều ở đây,

vắt quần áo cho ráo nước, vừa vắt vừa rên hừ hừ và co ro vì lạnh,

sau đó đi ra khỏi hàng rào giăng lưới dây thép của bể bơi.

“Ta chỉ cần hong khô bộ râu là mọi việc sẽ được thu xếp một

cách ổn thỏa nhât” Ông Khốttabít nói với vẻ lo lắng và thử sờ tay

vào bộ râu “Hừ, vẫn còn ướt nguyên!”

“Chúng ta đi tìm nhà bếp,” Giênia đề nghị “Có thể người ta

sẽ cho ông ngồi hong bên bếp lò... Chà, bây giờ mà có một mẩu

bánh mì lớn và một ít xúc xích nhỉ!”...

“Hoặc khoai tây chiên cũng được!” - Vônca nói thêm.

“Các cậu làm ta đau khổ, hỡi các bạn trẻ của ta!” Ông

Khốttabít thốt lên với vẻ buồn rầu “Do lỗi của ta mà các cậu...”

“Không phải lỗi của ông đâu,” Vônca ngắt lời ông già với

giọng làm cho ông an tâm “Ta đi tìm nhà bếp đi thôi”.

Họ đi qua sân quần vợt vắng tanh, xuống phía dưới theo một

con đường nhỏ trải nhựa, dưới một cửa vòm cao và trước mắt họ

hiện rõ những cột trắng tinh tráng lệ của nhà an dưỡng của công

nhân mỏ. Một bể phun nước hình tròn, rộng như một sân khiêu

vũ, đang phun rào rào những tia nước tuyệt đẹp lên độ cao của

một tòa nhà 3 tầng. Các cửa sổ của tòa nhà chính rực rỡ ánh đèn.

“Chúng ta chết đến nơi rồi!” Ông Khốttabít hỗn hển “Chúng

ta đã rơi vào lãnh địa của một vị chúa tể giàu có và hùng mạnh

nhât. Đội vệ binh sẽ hiện ra ngay bây giờ và sẽ chặt hết đầu

chúng ta. Ta và chỉ có ta thôi là có lỗi trong toàn bộ chuyện này.

Ôi, khổ thay và nhục nhã thay cho những sợi tóc bạc của ta!...

Giênia cười lớn. Vônca phải thụi vào hông bạn để cậu ta im

đi, khỏi làm cho ông già nổi giận. “Đội vệ binh nào kia ạ? Những

cái đầu nào kia ạ?”Vônca cãi lại “Đây là một nhà an dưỡng bình

thường... Nói đúng hơn là không hẳn bình thường mà rât tốt.

Cháu nghĩ tại Xôchi này, tât cả nhà an dưỡng đều như thế.

“Hỡi cậu Vônca, ngay từ khi các ông cao tổ của cậu chưa ra

đời, ta đã rât rành về các tòa lâu đài! Ta mà lại không biết đội vệ

binh sẽ chạy đến đây ngay bây giờ và... Ôi, khổ thay cho chúng

ta, họ đang chạy đến đó!”

82

The boys also heard the sounds of running feet on the

staircase of the main building.

"Jafar!" someone hanging over the banister shouted from

above. "We'll look for them together after supper! They can't

disappear this late at night! Jafar!"

"Did you hear him?" Hottabych cried, grabbing the boys'

hands. He dragged them off to a side path as fast as he could and

from there into the nearest bushes.

"Did you hear him? That was the Sergeant of the Guard

shouting. They'll go looking for us after supper, and they'll

certainly find us. But my beard has soaked up as much water as a

sponge, and I'm as helpless as a babe!"

Just then he happened to glance at two towels hanging over

the back of a park bench.

"Allah be praised!" he cried excitedly, running towards the

towels. "These will help me dry my beard! Then we won't have

to fear any guards in the world."

He picked up first one and then the other towel and groaned:

"0 Allah! They are quite damp! And the guards are so close!"

Nevertheless, he hurriedly began to dry his beard.

It was while he was drying it that an Azerbaijanian of

tremendous height, dressed in a dark red robe, came upon them.

He appeared from behind the pink bushes as unexpectedly as a

Jack-in-the-box.

"Aha!" he said rather calmly. "Here they are. Tell me, my dear

man, is this your towel?"

"Spare us, 0 mighty ruler!" Hottabych cried, falling to his

knees. "You can chop off my head, but these youths are in no

way guilty. Let them go free! They have lived but such a short

while!"

"Hottabych, get up and don't make a fool of yourself!"

Volka said in great embarrassment. "What kind of a ruler are

you talking about? He's just a very ordinary man here on a

holiday."

Các cậu bé cũng nghe thây tiếng chân chạy trên cầu thang

của tòa nhà chính.

“Giapha!” môt ai đó nhoài người qua lan can hét to từ bên

trên “Ăn tối xong, chúng ta sẽ đi lùng! Đêm hôm khuya khoắt,

chúng chẳng biến đi đâu mà sợ!... Giapha!”

“Các cậu đã nghe thây chưa?” Ông Khốttabít kêu lên, nắm

lây tay rồi lôi tuột hết sức nhanh hai đứa vào vào một bụi cây bên

cạnh con đường

“Các cậu đã nghe thây chưa? Đó là tiếng nói của lão đội

trưởng đội vệ binh. Họ sẽ đi lùng chúng ta sau bữa tối và họ sẽ

tóm được chúng ta thôi. Thế mà bộ râu của ta vẫn ướt nhẹp như

miếng bọt biển và ta bât lực như một đứa bé con!”

Đúng lúc ây, ông già nhìn thây hai chiếc khăn mặt hiện ra

trên lưng chiếc ghế dài đặt trong vườn hoa.

“Trời ơi!” Ông sung sướng reo lên và lao về phía hai chiếc

khăn mặt “Đây, cái này sẽ giúp ta lau khô bộ râu của ta. Và bây

giờ, chúng ta sẽ không còn sợ một đội vệ binh nào nữa!”

Thoạt tiên, ông cầm một chiếc khăn mặt lên, sau đó ông

cầm chiếc thứ hai và thốt lên tiếng rên rỉ sầu não:

“Trời ơi, chúng cũng ướt nhẹp... Mà đội vệ binh thì đã tới

gần lắm rồi!” Tuy vậy, ông vẫn dùng khăn mặt hối hả lau bộ râu.

Một người Adécbaigian cao lớn, mặc chiếc áo khoác sang

trọng màu đỏ thẫm đã bắt gặp ông già đang làm việc đó. Từ sau

bụi hoa hồng, ông ta hiện ra bât ngờ như từ dưới đât chui lên.

“A ha, chúng đây rồi!” Ông ta nói với giọng khá điềm tĩnh –

“Ông già thân mến, hãy nói cho cháu biết đây có phải là chiếc

khăn mặt của ông không ạ?”

“Hãy xá tội cho chúng tôi, hỡi vị chúa tể hùng mạnh! Xin hãy

chặt đầu một mình tôi thôi, còn các cậu thiếu niên này không hề

có tội với ngài. Ngài hãy buông tha các cậu ây! Các cậu ây được

sống trên đời vẫn còn quá ít”

“Ông Khốttabít, ông đứng dậy đi và đừng nói những lời tức

cười như thế nữa!” Vônca bối rối ngắt lời ông già “Làm gì có vị

chúa tể nào ở đây? Đây chỉ là một người nghỉ an dưỡng hết sức

bình thường trongt một ngày nghỉ”

83

"I won't get up until this wonderful and merciful sultan

promises to spare your lives, 0 my young friends!"

The Azerbaijanian shrugged his mighty shoulders and said,

"My dear citizen, why are you insulting me? What kind of a

sultan am I? I'm an ordinary Soviet citizen." He puffed out his

chest and added, "I'm Jafar Alt Muhammedov, a drilling

foreman. Do you know where Baku is?"

Hottabych shook his head.

"Do you know where Bibi-Aibat is?"

Hottabych shook his head again.

"Don't you read the papers? Now, what are you kneeling

for? That's shameful. Oh, how very shameful and embarrassing,

my dear man!" Muhammedov pulled the old man to his feet.

"Wait a minute!" Volka whispered like a conspirator, taking

Muhammedov off to a side. "Don't pay any attention to the old

man. He's off his rocker. And the worst part of it is, we're so

wet."

"Ah! Did you get caught in the rain in the mountains too? I

came back as wet as a mouse. Vai, vai! The old man may catch

cold. Dear man," he said, catching Hottabych under the arms

as he was about to fall to his knees again. "You look very

familiar. Are you from Gandji? You look like my father, except

that he's older. My father's going on eighty-three."

"Then know ye, 0 mighty ruler, that I am going on three

thousand seven hundred and thirty-three!" Hottabych replied

hotly.

It was only to Muhammedov's credit that he didn't bat an

eyelid upon hearing these words. He merely nodded

understandingly to Volka, who was winking hard from behind

Hottabych's back.

Pressing his right hand to his heart, the drilling foreman

answered Hottabych politely, "Of course, my good man, of

course. But you're so well preserved. Let's go and warm up.

We'll have something to eat and rest or else you might catch

cold. Va, how you remind me of my father!" -

“Ta sẽ không đứng dậy chừng nào vị xuntan tuyệt vời và lỗi

lạc này chưa hứa bảo toàn tính mạng cho các cậu, hỡi các cậu

bạn trẻ tuổi của ta!”

Người Adécbaigian nhún đôi vai lực lưỡng và nói “Ông già

thân mến, sao ông lại nói thế? Cháu đâu phải một vị xuntan!

Cháu chỉ là một người Xôviết bình thường thôi ông ạ”. Ông ta

vươn vai và nói thêm “Cháu là đội trưởng thợ khoan Giapha Ali

Muhamêđốp. Ông có biết thành phố Bacu không ạ?”

Ông Khốttabít lắc đầu.

“Thế ông có biết Bibi Âybát không ạ?” Ông Muhamêđốp hỏi

tiếp. Ông Khốttabít lại lắc đầu.

“Ông có đọc báo không? Ồ sao ông vẫn cứ quỳ thế? Thật là

xâu hổ! Ôi, xâu hổ và khó coi làm sao, ông già thân mến ạ!” Ông

Muhamêđốp xốc nách ông già dậy. Vônca kéo ông Muhamêđốp

qua một bên và nói thì thầm đầy vẻ bí mật.

“Xin chờ một chút. Chú đừng quá chú ý đến ông già này.

Ông ây không được bình thường. Thật tệ là chúng cháu vẫn còn

ướt thế này”

“Ái chà chà,” Ông đội trưởng thợ khoan vui vẻ “Té ra ba

ông cháu bị mắc mưa trên núi ư? Tôi cũng bị ướt như chuột lột.

đây. Chà, ông có thể bị cảm lạnh mât thôi! Ông già thân mến!”

Ông Muhamêđốp chộp lây tay ông Khốttabít khi ông già lại toan

quỳ mọp xuống “Cháu trông ông rât quen. Có phải ông ở Gangi

không ạ? Ông giống bố cháu quá! Nhưng bố cháu trông già hơn

ông. Ông cháu đã 83 tuổi rồi”

Ông Khốttabít nóng nảy đáp lại “Hỡi vị chúa tể hùng mạnh,

xin ngài biết cho là tôi đã 3.732 tuổi rồi!”

Rât may là ông Muhamêđốp không hề ngạc nhiên chút nào

khi nghe lời của ông Khốttabít. Ông gật đầu tỏ vẻ hiểu biết với

Vônca đang đứng sau lưng ông già và nháy mắt lia lịa với ông.

Áp bàn tay phải vào chỗ trái tim, ông đội trưởng thợ khoan

kính cẩn trả lời ông Khốttabít: “Dĩ nhiên, ông già thân mến, dĩ

nhiên rồi. Nhưng trông ông vẫn còn trẻ lắm. Bây giờ chúng ta đi

sưởi âm, ăn uống, nghỉ ngơi, nếu không thì ông sẽ bị cảm đây.

Mong sao ông đừng bị. Chà, ông mới giống bố cháu làm sao!”

84

"I don't dare disobey, 0 mighty ruler," Hottabych answered

fawningly, touching his beard ever so often. Alas! It was still

very, very damp.

Oh, how restless his soul was! All his many years'

experience rose up against the fact that the owner of the palace

should invite a strange old man and two young boys-all dressed

in a far from elaborate fashion-to share his meal. That meant

there was some mischief to be expected. Perhaps this Jafar Ali

ibn Mohammed was trying to coax them into his palace in order

to play a joke on them and then, having had his fill of torturing

them, would order his servants to chop off their heads, or throw

them into cages with wild beasts. Oh, how cautious he had to be!

So thought Hottabych as he and his young friends ascended

the broad stairway to the first block of dormitories.

They encountered no one, either on the stairs or in the hall,

and this but served to confirm Hottabych's suspicions.

Muhammedov took them to his room, induced the old man to

change into a pair of pyjamas, and left, telling them to make

themselves at home. "I'll be back soon, after I give a few orders.

I'll be right back."

"Aha! We know to whom you'll give those orders and what

they'll be about, you crafty, two-faced ruler!" Hottabych thought.

"You have a heart of stone, one that is immune to mercy. To

chop off such noble boys' heads!"

Meanwhile, the noble boys were looking round the

comfortable room.

"Look, d'you see this?" Volka cried happily. He picked up a

small table fan, a thing Hottabych had never seen.

"It's a fan," Volka explained. "We'll dry your beard in a

flash!"

True enough, in two minutes' time Hottabych's beard was

ready for use.

"We'll test it," the sly old man mumbled innocently.

“Tôi không dám làm trái lệnh ngài, hỡi vị chúa tể hùng cường nhât!” Ông Khốttabít đáp lại với vẻ lây lòng, chốc chốc lại đưa tay sờ bộ râu của mình. Than ôi, bộ râu vẫn còn ướt đẫm. Ông Khốttabít lòng dạ bồn chồn lo lắng. Dựa vào toàn bộ kinh nghiệm của mình, ông cho rằng không đời nào có chuyện ông chủ lâu đài lại có thể bỗng dưng mời vào bàn ăn một ông già chưa từng quen biết cùng với hai cậu thiếu niên ăn mặc chẳng lây gì làm chỉnh tề. Như thế có nghĩa là ở đây có một âm mưu nào đó. Có thể lão Giapha Ali con trai của Muhamét này cố tình dụ ba ông cháu vào trong lâu đài của mình để làm trò cười thỏa thích, rồi sau đó mới ra lệnh chặt đầu họ hoặc ném họ vào chuồng nhốt thú dữ cho chúng xé xác. Phải đề phòng cẩn thận mới được! Ông Khốttabít suy nghĩ như vậy khi cùng với hai cậu bạn trẻ tuổi leo lên cái cầu thang rộng rãi dẫn đến nhà ngủ thứ nhât. Ở cầu thang và ở hành lang không hề có một bóng người, điều đó lại càng làm cho ông Khốttabít tin chắc rằng những nghi ngờ của mình là đúng. Ông Muhamêđốp dẫn ba ông cháu vào phòng của mình, bắt ông già phải cởi bộ quần áo ướt ra và mặc bộ quần áo ngủ của ông ta vào, đề nghị cả 3 cứ tự nhiên như ở nhà và đi ra. Trước khi ra, ông còn nói: “Tôi đi ra ngoài có chút việc. Tôi sẽ trở lại ngay bây giờ” “Rõ quá!”, ông Khốttabít nghĩ thầm, “Chúng ta biết tỏng tòng tong mi sẽ làm gì, hỡi lão chúa tể thâm độc và giả nhân giả nghĩa kia! Mi có một trái tim đá hoàn toàn xa lạ với tình thương. Ai lại nỡ chặt đầu hai cậu thiếu niên dễ thương thế kia!”. Khi đó, hai cậu thiếu niên dễ thương ngó quanh căn phòng đầy đủ tiện nghi. “A ha!” Vônca mừng rỡ “Ông thây chưa? Nó nhâc lên rồi lại đặt xuống chiếc quạt bàn con, cái mà lần đầu tiên trong đời ông Khốttabít mới trông thây. “Đây là cái quạt máy!” Vônca giải thích “Bây giờ cháu sẽ giúp ông làm khô bộ râu”. Quả thực hai phút sau, bộ râu của ông Khốttabít đã lây lại trọn vẹn phép màu nhiệm “Bây giờ chúng ta sẽ thử xem!” Ông già láu lỉnh nói với giọng dường như ông không hề có ý định gì cả.

85

He yanked out two hairs. Before the crystal tinkling sound

had died down, our friends suddenly found themselves about

three miles away, on the warm sandy beach. At their feet, the

blue-black waves of the rising tide softly lapped against the

shore.

"This is much better," Hottabych said contentedly. Before

the boys could utter a sound, he yanked three more hairs from

his beard.

That very instant a large tray of steaming roast lamb and a

second, smaller tray of fruit and biscuits appeared on the sand.

Hottabych snapped his fingers and two strange-looking

bronze pitchers with sherbet appeared.

"Golly!" Zhenya cried. "But what about our clothes?"

"Alas, I am becoming forgetful before my time,"

Hottabych said critically and yanked out another hair. Their

clothes and shoes became dry the same instant.

Moreover, their things appeared freshly pressed and their

shoes shined brightly and even smelling of the most expensive

shoe polish.

"And may this treacherous ruler, Jafar Alt ibn Muhammed,

call for as many guards as he wishes!" the old man said with

satisfaction, pouring himself a cup of icy, fragrant sherbet. "The

birds have flown out from under the knife!"

"Why, he's no ruler!" Volka said indignantly. "He's a real

nice man. And if you want to know, he didn't go off to call any

guards, he went to get us something to eat."

"You're too young to teach me, 0 Volka!" Hottabych

snapped, for he was really displeased that his young companions

were not in the least thankful for having been saved from death's

jaws. "Who but I should know what rulers look like and how

they behave! Know ye, that there are no more treacherous men

than sultans."

Ông rứt hai sợi râu. Tiếng “tưng” phát ra chưa kịp tan đi trong

khoảng không thì những người bạn của chúng ta bỗng thây mình

ở nơi bãi cát âm cách nhà an dưỡng ba hải lý. Cách họ hai bước,

những làn sóng xanh thẫm âm áp vỗ nhẹ vào bờ.

“Rồi sẽ còn nhiều điều thú vị hơn thế nữa!” Ông Khốttabít hể

hả lẩm bẩm và trước khi hai cậu bé kịp thốt lên một tiếng, ông đã

rứt thêm ba sợi râu nữa.

Cùng lúc đó, hiện lên trên cát một chiếc khay lớn đựng thịt

cừu rán đang bốc hơi và một chiếc thứ hai nhỏ hơn đựng trái cây

và bánh quy. Sau đó, ông Khốttabít búng ngón tay một cái, thế là

hiện ra hai cái bình bằng đồng lạ mắt đựng nước trái cây.

“Tuyệt thật!” Giênia reo lên “Thế còn quần áo của chúng

cháu?

“Than ôi, ta bị lú lẫn trước tuổi mât rồi!” Ông Khốttabít trách

mình rồi rứt thêm một sợi râu nữa, thế là cả quần áo lẫn giày dép

các nhà du hành của chúng ta đều khô ngay lập tức.

Hơn thế, quần áo của chúng trông như vừa được ủi, còn giày

chẳng những bóng lộn mà thậm chí còn tỏa ra mùi xi đắt tiền

nhât.

“Bây giờ cứ mặc cho lão chúa tể thâm độc Giapha Ali con

trai của Muhamét ây dẫn bao nhiêu tên vệ binh vào lâu đài bắt

chúng ta cũng được!” Ông già hể hả nói và rót nước trái cây mát

lạnh, thơm ngát vào tách của mình “Các con chim nhỏ đã bay vù

ngay trước lưỡi dao!”

“Ông ây nào phải chúa tể!” Vônca bực bội “Đó chỉ là một

người bình thường tốt bụng. Và ông ây không hề đi gọi vệ binh

vệ biếc gì cả, mà đi lây thức ăn cho chúng ta. Ông phải biết như

thế!”

“Cậu đừng có dạy khôn ta, hỡi cậu Vônca!” Ông Khốttabít

hậm hực đáp lại và cảm thây thực sự không vừa ý vì hai cậu bạn

đường trẻ của ông không hề nghĩ đến chuyện cảm ơn ông đã cứu

thoát chúng khỏi cái chốn nguy hiểm chết người kia “Ta mà lại

không biết các lão chúa tể mặt mũi ra sao và chúng xử sự như thế

nào ư? Cậu nên biết rằng không có kẻ nào thâm độc hơn bọn

xuntan đâu nhé!

86

"But he's no sultan, he's a foreman. D'you understand, a drilling foreman!"

"Let's not argue, 0 Volka," the old man answered glumly

"Don't you think it's time we sat down to eat?"

"What about your pyjamas?" Zhenya said, seeing that they

could not out-talk the old man this time. "You've carried off

someone else's pyjamas!"

"Oh, Allah! I've never yet degraded myself by stealing,"

Hottabych cried unhappily.

If all the people at the sanatorium were not then in the dining

hall, they probably would have seen a pair of striped pyjamas

appear suddenly in the dark sky, coming from the direction of

Matsesta, flying at the height of the third-storey windows. The

pyjamas flew into Muhammedov's room through the open

balcony doors and draped themselves neatly over the back of

the chair, from which the kind drilling foreman had so recently

picked them up and handed them to a shivering Hottabych.

Muhammedov, however, forgot all about the old man and

the boys before he even reached the dining hall.

"I found them," he said to his room-mate. "I found both

towels. We left them on the bench when we sat down to rest."

Then he joined the others at the table and applied himself

to his supper.

IT'S SO EMBARRASSING TO BE AN ILLITERATE

GENIE!

Before Muhammedov had a chance to start on his dessert, the

clouds that our travellers had left somewhere between Tuapse

and Sochi finally reached the spa and burst forth in a loud,

torrential, sub-tropical storm.

In a moment the streets, parks and beaches became deserted.

Soon the storm reached the spot where, by Hottabych's grace,

the small crew of the drowned magic carpet were to spend the

night on the shore of the Black Sea.

Luckily, they noticed the approaching storm in time; the

“Thế nhưng ông ây chẳng phải xuntan, mà là đội trưởng, ông

hiểu không? Đội trưởng thợ khoan!

“Đừng tranh cãi nữa, hỡi cậu Vônca!”Ông già cau có trả lời

“Chưa tới lúc chúng ta chuyển sang ăn uống sao?”

“Thế còn bộ quần áo ngủ?” Giênia nói, hiểu rằng không thể

nào cãi lại nổi ông già về chuyện này “Ông vẫn mặc bộ quần áo

ngủ của nhà an dưỡng!”

“Trời ơi!” Ông Khốttabít kêu lên rầu rĩ “Ta chưa bao giờ làm

nhục mình bằng cái trò ăn cắp cả”

Đúng lúc ây, nếu những người nghỉ ở nhà an dưỡng không có

ở cái nhà ăn rộng rãi để ăn bữa tối thì họ có thể trông thây một bộ

quần áo ngủ có sọc hết sức bình thường bỗng từ phía Maxexta

lao vụt đến ở khoảng độ cao của một tòa nhà ba tầng, bay qua

ban công ngỏ cửa, lọt vào phòng của ông Muhamêđốp. Bộ quần

áo ngủ ây tự vắt cẩn thận lên đúng lưng chiếc ghế dựa mà vừa

mới rồi người đội trưởng thợ khoan đáng mến đã lây ở chỗ đó để

đưa cho ông Khốttabít thay, lúc người ông đang run cầm cập.

Còn ông Muhamêđốp thì chưa đi đến nhà ăn đã quên biến

ông già và hai cậu bé mà ông ta vừa để lại trong phòng mình.

“Tìm thây rồi!” Ông nói với người bạn cùng phòng “Tôi đã

tìm thây hai chiếc khăn mặt đã để quên ở ghế dài lúc ngồi nghỉ.

Sau đó, ông ngồi thoải mái vào bàn ăn và bắt đầu đánh chén

bữa tối...

VÔNCA CÔX TƯN CÔP – CHÁU CỦA ĐỨC ALA

Ông Muhamêdốp vẫn chưa đụng đến món ăn tráng miệng thì

những đám mây mà các nhà du hành của chúng ta đã bỏ rơi đâu

đó giữa Tuápxê và Xôchi cuối cùng đã bay tới thành phố nghỉ

mát và trút xuống một cơn bão nhiệt đới ầm ĩ và nhiều nước.

Trong chốc lát, các đường phố, công viên và các bãi tắm trở

nên vắng tanh. Chẳng mây chốc, cơn giông đã kéo đến nơi mà

theo gợi ý của ông Khốttabít, đoàn phi hành ít ỏi của tâm thảm

bay bị đắm tại bể bơi của nhà an dưỡng sẽ ngủ qua đêm ở ngoài

trời, trên bờ Hắc Hải.

Cũng may là các nhà du hành đã kịp thời nhận thây cơn bão

87

prospect of getting drenched to the bone again did not appeal

to them in the least. However, the most important thing to keep

dry was the old man's beard. The simplest thing to do would

have been to fly somewhere farther south, but in the pitch

darkness of the southern night they might easily crash into a

mountain.

For the time being, they took refuge under some bushes and

considered where to go.

'"I've got it!" Zhenya cried, jumping to his feet. "Golly,

what an idea! We should smear his beard with oil!"

"And then what?" the old man shrugged.

"Then it won't even get wet in another flood, that's what!"

"Zhenya's right," Volka agreed, feeling a bit peeved that it

was not he who had thought of such a wonderful, scientifically

sound idea. "Hottabych, go into action!"

Hottabych yanked out several hairs, tore one of them in two,

and his beard became covered with a thin layer of excellent palm

oil.

Then he tore a second hair in two and they all found

themselves in a comfortable, marble-faced cave that suddenly

appeared on the steep bank. And while a warm June storm was

booming loudly over the Caucasian coast, they sat on thick

carpets, had a plentiful dinner and then fell asleep soundly

till morning.

They were awakened by the soft whispering of the crystal-

clear waves.

The sun had long since risen.

Stretching and yawning, they went out onto the deserted

beach, bathed in the slanting rays of the morning sun.

Immediately, as if it had never existed, the cave that had

sheltered them for the night disappeared.

The boys were splashing delightedly in the cool waves when

they heard the far-off hum of an airplane motor coming from

the direction of Adler Airport.

A large passenger plane with glistening silver wings was

đang tới gần. Dĩ nhiên, họ không hề muốn lại bị ướt như chuột

lột. Nhưng trước tiên, phải cố giữ cho bộ râu của ông già được

khô ráo. Đương nhiên, cách đơn giản hơn cả là bay xa hơn về

một nơi nào đó ở phương Nam, nhưng trong cái đêm miền Nam

tối đen như mực này, có thể dễ dàng tan xác vì bay đâm sầm vào

núi.

Ba nhà du hành tạm thời nương náu vào một bụi cây và bắt

đầu nghĩ xem nên biến đi đâu...

«Cháu nghĩ ra rồi?» Giênia khoái chí đứng phắt dậy. «Đúng

thế, cháu nghĩ ra rồi! Cần phải bôi lên râu một thứ mỡ gì dó».

«Lúc bây giờ thì sẽ ra sao?» ông già nhún vai.

«Bây giờ, nó sẽ không bị ướt nữa ngay dưới thác nước ! »

«Giênia nói đúng!» Vônca tán thành, hơi bực mình vì nó

không nghĩ ra được cái sáng kiến rât hay và có cơ sở khoa học

như thế. «Ông Khốttabít, ông ra tay đi nào!»

Ông Khốttabít liền bứt mây sợi râu, ngắt một trong mây sợi

đó ra làm hai phần, thế là những sợi râu còn lại của ông già liền

được phủ một lớp mỏng dầu dừa thượng hảo hạng.

Sau đó, ông ngắt một sợi râu khác làm hai phần, thế là các

nhân vật chính của chúng ta đã ở trong một cái hang hoàn toàn

tiện lợi, bên trong lát đá hoa, vừa mới hiện ra trên bờ biển dốc .

Và trong khi cơn giông tháng sáu âm áp, vui vẻ trút ào ào xuống

vùng ven bờ Cápcadơ, họ ung dung ngồi trên các tâm thảm dày,

đánh chén bữa ăn tối thịnh soạn và rồi chìm vào giâc ngủ ngon.

Tiếng sóng vỗ nhè nhẹ, êm ái, trong trẻo như pha lê đã đánh

thức họ dậy.

Trời đã sáng từ lâu.

Vươn vai và ngáp dài khoan khoái, ba ông cháu đi xuống

bãi biển ngập tràn những tia nắng nghiêng nghiêng và vẫn hoàn

toàn vắng tanh. Còn cái hang mà họ đã nương náu qua đêm đã

biến mât tăm ngay lập tức, dường như nó chưa bao giờ có vậy.

Giữa lúc hai cậu bé đang thích thú vẫy vùng trong những

ngọn sóng ban mai mát mẻ thì từ phía sân bay Ađle, trên trời cao,

nghe có tiếng động cơ ù ù xa xa.

Một chiếc máy bay hành khách loại lòn đang bay trên biển,

88

flying over the sea.

"Ah-h!" Zhenya sighed dreamily. "Wouldn't it be nice if we

could go to Moscow in that plane?"

"That's not a bad idea at all," Volka agreed.

Thereupon Hottabych drew something very thin and white

from his pocket. It resembled a delicate silver thread. He tore it

into several pieces and suddenly all three of them found

themselves in comfortable reclining seats inside the airplane.

The most surprising thing was that none of the passengers

paid the slightest attention to them, as if they had been aboard

the plane right from the start.

"Hottabych," Zhenya whispered. "What was it you tore that

looked just like a silver thread?"

"Just a little hair from my beard," Hottabych replied, though

he seemed strangely embarrassed.

"But you took it from your pocket."

"I tore it out of my beard beforehand and hid it in my pocket,

just ...in case.... Forgive me, but I wasn't sure my oiled beard

would stay dry."

"Don't you believe in science?" Zhenya cried in amazement.

"I am quite well versed in the sciences," Hottabych said in

a hurt voice, "but I don't know what kind of a science teaches

you to protect a magic beard from getting wet by oiling it." To

change the subject he said, "How comfortable and speedy this

air chariot is! At first, I thought we were inside a tremendous and

truly unusual iron bird and was indeed surprised."

All conversation stopped at this point, because the old man

became just a tiny bit air-sick. Rather, he was very tired. He

dozed off in his seat and did not open his eyes until they were

quite near Moscow. Beneath them was the great Moscow Sea.

Volka, who was sitting beside him, whispered proudly, "My

uncle made this sea."

"This sea?"

"Yes."

"Your uncle?"

đôi cánh bạc lâp lánh.

«Chà-ứ!» Giênia kéo dài giọng với vẻ mơ mộng. «Giá mà

được ngồi trên chiếc máy bay ây để về Mátxcơva nhỉ!»

«Còn phải nói?» Vônca đồng ý

Lúc bây giờ, ông Khốttabít móc trong túi ra một sợi gì đó

mảnh và trắng. Trông nó giống như một sợi chỉ bạc. Ông ngắt sợi

đó ra làm mây phần, thế là cả ba ông cháu bỗng chễm chệ trên ba

chiếc ghế có thể ngả thoải mái bên trong máy bay.

Điều đáng ngạc nhiên nhât là không một hành khách nào để

ý đến ba ông cháu, cứ như ba ông cháu đã bay cùng với họ ngay

từ đầu.

«Ông Khốttabít,» Giênia thì thầm hỏi, «ông vừa ngắt sợi gì

trông giống như sợi chỉ bạc thế ạ?»

«Đó là một sợi râu bình thường của ta». Ông Khốttabít đáp

với vẻ lúng túng thật khó hiểu.

«Ông móc nó từ trong túi ra kia mà!»

«Ta đã rứt sợi râu đó từ trước và giâu nó vào túi để... phòng

xa... Hãy tha lỗi cho ta, nhưng ta vẫn không tin rằng bộ râu được

bôi dầu của ta có thể không bị ướt».

«Ông không tin vào khoa học ư !» Giêma ngạc nhiên.

«Ta cũng khá am hiểu về các môn khoa học» Ông già phật ý.

«Nhưng ta không biết môn nào dạy rằng có thể dùng mỡ để bảo

vệ cho bộ râu có phép lạ khỏi bị hỏng». Để thay đổi đề tài, ông

nói «Cỗ xe trên không này thật là tiện lợi và bay nhanh! Vậy mà

lúc đầu ta cứ ngỡ rằng chúng ta đang ở trong bụng con chim sắt

khổng lồ đáng ngạc nhiên.

Cuộc nói chuyện tạm ngưng vì ông già hơi bị say máy bay.

Nói cho đúng hơn, ông bị mệt. Suốt dọc đường, ông thiu thỉu

trong ghế của mình và chỉ mở mắt khi máy bay đã tới gần sát

Mátxcơva. Bên dưới họ là biển Mátxcơva rộng lớn.

Vônca ngồi cạnh ông Khốttabít liền thì thầm vào tai ông với

vẻ kiêu hãnh «Cậu cháu đã làm ra cái biển này đây?»

«Làm ra biển?» - ông Khốttabít sủng sốt một cách khó chịu.

«Vâng, làm ra biển »

« Ông cậu của cậu?

89

"Yes."

"You mean to say that you're Allah's nephew?" the old man

sounded very sad.

"My uncle's an excavator operator. He's in charge of a

walking excavator. His name's Vladimir Nekrasov. If you want

to know, he's digging the Kuibyshev Sea right now."

"My, oh my! You most blessed one!" Hottabych said turning

an angry red. "I so believed you, 0 Volka! I respected you so!

And suddenly you tell such horrid, shameful lies!"

"Is Vladimir Nekrasov really your uncle?" the stocky man

with a broad, weather-beaten face sitting behind them asked

loudly. "Is he really?"

"He's my mother's cousin."

"Why didn't you say so before!" the man exclaimed. "The

boy's got such a man for an uncle, and he doesn't say a thing!

Why, he's a rare man, indeed! I'm on my way back from the

Kuibyshev Sea right now. We're working on the same sector.

Why, if you want to know, we...."

Volka nodded towards a gloomy Hottabych.

"But he doesn't believe my uncle made the Moscow Sea."

"Ai-ai-ai, citizen. That's not nice at all!" the man began to

shame Hottabych. "How can you doubt it? Vladimir Nekrasov

dug that sea and now he's digging another, and if a third sea has

to be dug, he'll dig that one, too! What's the matter? Don't you

read the papers? Here, have a look. Right here. This is our

paper." He pulled a newspaper from his battered brief-case

and pointed to a photograph. "See?"

"Look! That's my uncle!" Volka shouted. "Can I have this

paper? I want to give it to my mother."

"Take it, it's yours," the man said. "Do you still doubt him?"

he asked Hottabych, who now seemed very small. "Here,

read the heading: 'Our Wonderful Sea-Builders.' It's all about

his uncle."

«Vâng, cậu của cháu».

«Cậu muốn nói rằng cậu là cháu của Đức Ala?» Ông già tỏ

vẻ rât buồn rầu:

«Cậu cháu là thợ lái máy đào. Cậu cháu điều khiển máy đào

kiểu bước. Tên cậu ây là Vladimia Necraxốp. Nếu ông muốn

biết, bây giờ cậu cháu đang đào Biển Cuibưsép”

«Chà, cái cậu này?» Ông Khốttabít nổi xung. «Ta rât tin cậu,

hỡi cậu Vônca! Ta rât kính trọng cậu!. Vậy mà bỗng nhiên cậu

lại nói với ta điều kinh khủng, những lời nói dối đáng xâu hổ!»

«Vladimia Necraxốp là cậu của cháu ư ?» Một người mập

lùn có khuôn mặt lớn, dãi dầu sóng gió, ngồi đằng sau họ, tỏ vẻ

mừng rỡ. «Có đúng thế không ?»

«Cậu ây là em họ mẹ cháu».

«Thế mà cháu cứ lặng thinh hoài!» Người vừa hỏi nói với

vẻ thán phục. «Có được một ông cậu như thế mà lại lặng thinh?

Đó chính là một người vàng đây? Tôi vừa từ “Biển Cuibuép” về

đây... Tôi với cậu của cháu làm cùng một khu vực Chính tôi với

cậu của cháu, nếu cháu muốn biết...

Vônca hât đầu về phía ông già Khốttabít đang cau có:

«Thế mà ông ây không tin cậu cháu đã làm ra “Biển

Mátxcơva” đây.

“Chà, thế thì không tốt đâu, ông ơi!” Người khách liền trách

ông Khốttabít. “Sao ông lại có thể nghi ngờ một con người tuyệt

vời như thế? Vladimia Necraxốp đã đào biển này và đang đào

một biển khác. Nếu cần có một biển thứ ba nữa, ông ây sẽ đào

luôn biển thứ ba!... Sao, ông không đọc báo ư? Đây ông xem,

đúng chỗ này này, luôn tiện nói thêm rằng đây là báo của chúng

ta đây nhé!” ông rút trong chiếc cặp đã sờn một tờ báo và chỉ vào

tâm ảnh. “Ông thây chưa?”

“A, đây là cậu cháu!” Vônca mừng rỡ “Ông cho cháu tờ báo

này, ông nhé? Cháu sẽ mang tờ báo này về cho mẹ cháu xem”.

. “Cứ cầm lây, nó là của cháu” người đàn ông nói “Ông vẫn

còn nghi ngờ ư?” ông ta quay sang hỏi ông Khốttabít lúc ây đã

nguôi giận “Đây, ông hãy đọc đầu đề báo này ‘Những người vinh

quang làm ra biển cả’.Đó là những gì viết về cậu của cháu này”

90

"Is it about you, too?" Zhenya asked.

"It's mostly about Nekrasov. I'm not famous. Here, read it."

Hottabych took the paper and pretended to read. Really now,

he couldn't admit he didn't know how to read, could he?

That is why, on the way home from the airport, he asked

his young friends to teach him how to read and write, for he

said he had nearly died of shame when the man had asked him

to read the words "Our Wonderful Sea-Builders."

They agreed that at the very first opportunity they would teach

him how to read the papers, because the old man was very

insistent that he begin with them. Nothing else would do.

"So's I'll know which sea is being built, and where," he

explained, looking away shyly.

WHO’S THE RICHEST

"Let's go for a walk, 0 crystal of my soul," Hottabych said

the next day.

"On one condition only, and that's that you won't shy away

from every bus like a village horse. But I'm insulting village

horses for nothing. They haven't shied away from cars in a long,

long time. And it's about time you got used to the idea that these

aren't any Jirjises, but honest-to-goodness Russian internal

combustion engines."

"I hear and I obey, 0 Volka ibn Alyosha," the old man

answered timidly.

"Then repeat after me: I will never again be afraid of...."

"I will never again be afraid of...."

"buses, trolley-buses, trolley-cars, trucks, helicopters...."

"buses, trolley-buses, trolley-cars, trucks, helicopters...."

"automobiles, searchlights, excavators, typewriters...."

"automobiles, searchlights, excavators, typewriters...."

“gramophones,0loud-speakers,0vacuum-cleaners...."

“gramophones,0loud-speakers,0vacuum-cleaners...."

“electric plugs, TV-sets, fans and rubber toys that squeak.'

“electric plugs, TV-sets, fans and rubber toys that squeak.'

“Bài báo cũng viết cả về ông nữa chứ?” Giênia hỏi.

“Nó chủ yếu viết về Necraxốp. Tôi không nổi tiếng. Đây, ông

đọc đi” Ông Khốttabít cầm lây tờ báo làm ra vẻ như đang đọc.

Nhưng thực ra, ông không dám thú nhận là ông mù chữ...

Chính vì thế, trên đường từ sân bay về nhà, ông đã hỏi các

bạn trẻ của mình có thể dạy ông đọc và viết được không, bởi vì

ông ngượng chín người lúc ông khách nọ bảo ông đọc hàng chữ

“Những người vinh quang làm ra biển cả”.

Họ đã thỏa thuận với nhau rằng hai cậu bé sẽ dạy ông đọc

báo ngay khi có dịp thuận tiện, nhưng ông già muốn bắt đầu học

ngay đọc báo. Ngoài ra không làm gì khác

“Để mà còn biết cái biển nào đang được xây dựng ở đâu,”.

ông già giải thích, ngượng ngùng nhìn đi chỗ khác.

AI LÀ NGƯỜI GIÀU NHẤT

«Chúng ta dạo chơi đi, hỡi tinh thể của tâm hồn ta?» Hôm sau,

ông Khốttabít nói.

“Nhưng chỉ với điều kiện là ông không được lồng lên như một

con ngựa ở nông thôn mỗi khi gặp xe buýt Tuy nhiên, có lẽ cháu

đã xúc phạm các con ngựa ở nông thôn một cách oan uổng. Từ

lâu rồi, chúng không còn sợ ôtô nữa. Vả lại, đã tới lúc ông phải

quen rằng đó chẳng phải là lão Giếcgit nào đó mà là những động

cơ đốt trong bình thường do Nga chế tạo”.

“Ta xin nghe lời, hỡi cậu Vônca con trai của Aliôsa”. Ông già

hiền lành đáp.

“Vậy ông hãy nhắc lại theo cháu: Từ nay ta sẽ không sợ..”.

“Từ nay ta sẽ không sợ...”.

“xe buýt, trôlâybuýt, tàu điện, ôtô tải, máy bay trực thăng...”

“xe buýt, trôlâybuýt, tàu điện, ôtô tải, máy bay trực thăng...”

“xe hơi, đèn pha, máy xúc, máy đánh chữ..”

“xe hơi, đèn pha, máy xúc, máy đánh chữ..”

“máy hát, loa phóng thanh, máy hút bụi... “

“máy hát, loa phóng thanh, máy hút bụi... “

“công tắc điện, ti vi, quạt và đồ chơi cao su phát ra tiếng”

“công tắc điện, ti vi, quạt và đồ chơi cao su phát ra tiếng”

91

"Well, I guess that takes care of everything," Volka said.

"Well, I guess that takes care of everything," Hottabych

repeated automatically, and they both burst out laughing.

In order to harden the old man's nerves, they crossed the

busiest streets at least twenty times. Then they rode on a trolley-

car for a long while and, finally, tired but content, they boarded

a bus.

They rode off, bouncing softly on the leather-upholstered

seats.

Volka was engrossed in a copy of Pionerskaya Pravda, the

children's newspaper. The old man was lost in thought and kept

glancing at his young companion kindly from time to time.

Then his face broke into a smile, evidently reflecting some

pleasant idea he had conceived

The bus took them to the doorstep. Soon they were back in

Volka's room.

"Do you know what, 0 most honourable of secondary

school pupils?" Hottabych began the minute the door closed

behind them. "I think you should be more aloof and reserved in

your relations with the young inhabitants of your house. Believe

it or not, my heart was ready to break when I heard them

shouting:

'Hey, Volka!' 'Hello, Volka!' and so forth, all of which is

obviously unworthy of you. Forgive me for being so outspoken,

0 blessed one, but you have slackened the reins unnecessarily.

How can they be your equals when you are the richest of the

rich, to say nothing of your other innumerable qualities?"

"Huh! They certainly are my equals. One boy is even a grade

ahead of me, and we're all equally rich."

"No, you are mistaken here, 0 treasure of my soul!"

Hottabych cried delightedly and led Volka to the window.

"Look, and be convinced of the truth of my words."

A strange sight met Volka's eyes.

“Thôi, coi như thế là đủ rồi?” - Vônca nói.

“Thôi, coi như thế là đủ rồi”. Ông Khốttabít máy móc nhắc

lại theo Vônca và cả hai phá lên cười.

Để rèn luyện thần kinh của ông già, Vônca đã dẫn ông đi bộ

hai mươi lần qua các con đường nhộn nhịp, rồi đi tàu điện qua

nhiều bến và cuối cùng, khi mệt lả nhưng thỏa mãn, hai ông cháu

leo lên xe buýt.

Họ ngồi trên xe, ngườì lắc lư khoan khoái trên đệm ghế

bằng da.

Vônca mải mê đọc báo Sự thật thiếu niên tiền phong, còn

ông già thì đang nghĩ về một chuyện gì đó, chốc chốc lại thích

thú đưa mắt nhìn người bạn đường trẻ tuổi của mình. Sau đó, ông

nở một nụ cười mãn nguyện: chắc là ông đã nghĩ ra một điều lý

thú gì đây.

Chiếc xe buýt đưa hai ông cháu về gần đến tận nhà. Chẳng

mây chốc, họ đã ở trong phòng của Vônca.

- Cậu có biết không, hỡi cậu học sinh đáng kính nhât trong tât cả

các học sinh trung học! - ông Khốttabít bắt đầu nói ngay khi họ

vừa khóa trái cửa lại. - Theo ta, bây giờ cậu phải đối xử lạnh lùng

và dè dặt hơn với bọn trẻ trong sân nhà cậu. Cậu có tin không,

tim ta đã tan nát thành từng mảnh khi ta nghe bọn chúng đón cậu

bằng những tiếng kêu: “ê, Vônca?”, “Chào Vônca?” và những

tiếng tương tự rõ ràng là chẳng kính đáng với cậu. Hãy tha lỗi

cho lời nói thẳng của ta, hỡi cậu thiếu niên may mắn nhât đời,

nhưng ta thây cậu hoàn toàn không nên để cho bọn chúng sàm sỡ

với cậu như vậy. Làm sao bọn chúng có thể sánh với cậu, một

ngưới giàu nhât trong các người giàu, ây là chưa nói đến vô số

những ưu điểm khác của cậu”.

“Lại còn thế nữa!Các bạn ây bằng vai phải lứa với cháu quá

đi chứ, thậm chí còn có một bạn học lớp tám kia... Và cả bọn

chúng cháu đều hoàn toàn giàu như nhau”

“Không, cậu nhầm rồi, hỡi kho báu của tâm hồn ta!” ông

Khốttabít đắc thắng kêu lên và dẫn Vônca ra cửa sổ. “Cậu nhìn

xem và hãy tin rằng lời ta nói là đúng!”

Trước mắt Vônca hiện ra một cảnh tượng vô cùng kỳ lạ.

92

A few moments before, the left half of their tremendous yard

had been occupied by a volley-ball pitch, a big pile of fresh

sand for the toddlers, "giant steps" and swings for the daring,

exercise bars and rings for athletics fans, and one long and

two round bright flower-beds for all the inhabitants to enjoy.

Now, instead of all this, there towered in glittering

magnificence three marble palaces in an ancient Asiatic style.

Great columns adorned the facades. Shady gardens crowned the

flat roofs, and strange red, yellow and blue flowers grew in

the flower-beds. The spray issuing from exotic fountains

sparkled like precious stones in the sunlight. Beside the entrance

of each palace stood two giants holding huge curved swords.

Volka and Hottabych went down to the yard. At the sight of

Volka, the giants fell to their knees as one and greeted him in

thunderous voices, while terrible flames escaped their mouths.

Volka shuddered.

"May my young master not fear these beings, for these are

peaceful Ifrits whom I have placed at the entrance to glorify your

name."

The giants again fell to their knees and, spitting flames,

they thundered obediently, "Order us as you wish, 0 mighty

master!"

"Please get up! I do wish you'd get up," Volka said in

great embarrassment. "Why do you keep falling on your knees

all the time? It's just like feudalism. Get up this minute, and don't

you ever let me catch you crawling like this. Shame on you!

Shame on both of you!"

Looking at each other in dismay, the Ifrits rose and silently

resumed their previous stand of "attention."

"Well now!" Volka mumbled. "Come on, Hottabych, let's

have a look at your palaces." He skipped up the steps lightly and

entered the first palace.

"These are not my palaces, they are your palaces," the old

man objected respectfully as he followed Volka in.

However, the boy paid no attention to his words.

Cách đây vài phút thôi, ở nửa trái của cái sân rộng lớn còn có

một sân bóng chuyền, một đống cát vàng to tướng để cho bọn

nhóc con, một cái đu quay và một cái bập bênh cho những người

thích cảm giác mạnh, một cái xà đơn và một bộ vòng treo cho

những người ham mê thể dục, một bồn hoa dài và hai bồn hoa

tròn với các bông hoa đủ màu trông rât vui mắt cho tât cả mọi

ngườí ở trong khu nhà này.

Bây giờ, thay vào tât cả những cái đó, đã mọc lên ba tòa lâu

đài đồ sộ theo kiểu châu Âu ngày xưa, làm bảng đá hoa lâp lánh.

Những hàng cột sang trọng tô điểm cho mặt tiền lâu đài. Trên các

mái bằng xanh rì những vườn cây râm mát, còn ở các bồn hoa thì

có những bông hoa đỏ, vàng, xanh lơ chưa từng thây. Những giọt

nước phun lên từ các vòi phun tuyệt đẹp lâp lánh trong nắng như

nhưng viên đá quý. Ở lối vào mỗi tòa lâu đài đều có hai người

khổng lồ đứng gác, tay cầm kiếm cong lớn. Vônca và ông

Khốttabít đi xuống sân. Vừa trông thây Vônca, hai người khổng

lồ như theo lệnh đã phủ phục và cât tiếng chào rền vang như sâm

cùng lúc đó, từ trong mồm hai người khổng lồ phụt ra những

ngọn lửa lớn, làm cho Vônca bât giác phải rùng mình.

“Ông chủ trẻ tuổi của ta đừng có sợ những gã đó. Đây chỉ là

những gã ifrít hiền lành mà ta đã sai đứng ở lối vào để làm tăng

thêm vinh dự cho cậu”.

Hai người khổng lồ lại phủ phục và vừa phun lửa vừa ngoan

ngoãn cât tiếng rền vang như sâm “Hãy sai khiến chúng tôi đi,

hỡi ông chủ hùng mạnh”

“Xin các ông hãy đứng dậy cho! Tôi yêu cầu các ông đứng

dậy ngay lập tức!” Vônca ngượng ngùng. “Thời buổi này mà còn

quỳ thì thật chẳng ra làm sao cả. Cứ như là thời phong kiến vậy?

Các ông hãy đứng dậy đi và từ nay đừng làm như thế nữa. Thật

là xâu hổ!”

Hai lão ifrít băn khoăn đưa mắt nhìn nhau, rồi đứng dậy và

lặng lẽ uỡn thẳng người trong tư thế chào cứng đơ như trước.

“Lại còn thế nữa?” Vônca lẩm bẩm “Ông Khốttabít, chúng ta

đi xem các lâu đài của ông đi” Nó bước lên nhẹ nhàng và đi vào

lâu đài đầu tiên.

93

"These are not my palaces, they are your palaces," the old

man objected respectfully as he followed Volka in.

However, the boy paid no attention to his words.

The first palace was made entirely of rare pink marble. Its

heavy carved sandalwood doors were studded with silver nails

and adorned with silver stars and bright red rubies.

The second palace was made of light blue marble and had

ten doors of rare ebony studded with gold nails and adorned with

diamonds, sapphires and emeralds.

In the middle of the second palace was the mirror-like

surface of a large pool, the home of goldfish the size of sturgeon.

"That's instead of your little aquarium," Hottabych explained

shyly. "I think this is the only kind of aquarium in keeping with

your great dignity."

"Hm, imagine picking up one of those fishes. It'll bite your

hand off," Volka thought

"And now, do me the honour of casting a kindly glance at

the third palace," Hottabych said.

They entered the portals of the third palace. It glittered

so magnificently that Volka gasped:

"Why, it's just like the Metro! It's just like the

Komsomolskaya Station!"

"You haven't seen it all yet, 0 blessed one!" Hottabych said

quickly.

He led Volka out into the yard. Once again the giants

"presented arms," but Hottabych ignored them and pointed to

the shining golden plaques adorning the entrances to the

palaces. On each the same words were engraved, words which

made Volka both hot and cold at the same time:

"These palaces belong to the most noble and glorious of

youths of this city, to the most beautiful of the beautiful, the

most wise of the wise, to him who is replete with endless

“Đây không phải là các lâu đài của ta, chúng là của cậu!”

Ông già kính cẩn bác lại và theo Vônca đi vào.

Tuy nhiên cậu bé không chú ý đến lời nói của ông.

Tòa lâu đài thứ nhât làm toàn bằng đá quý màu hồng. Tám

cánh cửa nặng nề có chạm trổ làm bằng gỗ đàn hương, được tô

điểm bằng những chiếc đinh bạc và gắn đầy nhưng ngôi sao bạc,

những viên hồng ngọc đỏ rực.

Tòa lâu đài thứ hai làm bằng đá hoa màu lam nhạt. Ở đây

có mười cánh cửa làm bằng gỗ lim đen bóng cực kỳ hiếm có. Các

cánh cửa này được tô điểm bằng những chiếc đinh vàng và gắn

đầy những viên kim cương, xaphia, ngọc bích

Ở giữa tòa lâu đài thứ hai là một cái bể rộng, mặt nước

phẳng lặng như gương, trong đó bơi lượn những con cá vàng lớn.

Cái này thay cho cái bể nuôi cá bé tí của cậu”. Ông Khottabít

rụt rè giải thích. “Ta cảm thây rằng chỉ có dùng cái bể nuôi cá

như ở đây, cậu mới không làm hạ phẩm giá cao quý của mình.

“Hừ” Vônca nghĩ thầm. “Cứ thử bắt một con cá vàng ây

xem, sẽ rụng tay liền!”.

“Còn bây giờ,” Ông Khốttabít nói “Hãy cho ta được hân

hạnh mời cậu để mắt đến tòa lâu đài thứ ba.

Hai người đi vào cổng tòa lâu đài thứ ba. Tòa lâu đài này

tráng lệ tới mức Vônca phải sửng sốt kêu lên:

“Ồ, đây giống hệt ga tàu điện ngầm. Hệt như ga

Cômxômônxcaia ây”

“Cậu vẫn chưa thây hết tât cả đâu, hỡi cậu Vônca may mắn?

ông Khốttabít nói nhanh.

Ông dẫn Vônca ra sân. Hai người khổng lồ lập tức cầm

kiếm ở tư thế chào, nhưng ông Khốttabít không hề để ý đến họ.

ông chỉ cho cậu bé thây những tâm bảng bằng vàng bóng loáng

gắn ở bên trên lối vào các tòa lâu đài. Trên mỗi tâm bảng đều

khắc cùng những hàng chữ làm cho Vônca lập tức cảm thây

người phát sốt phát rét lên:

“Các tòa lâu đài này thuộc về cậu đội viên thiếu niên tiền

phong trẻ tuổi cao quý nhât và vẻ vang của thành phố này, người

đẹp trai thât trong tât cả những người đẹp trai, người thông minh

94

qualities and perfections, the unmatched and unsurpassed scholar

in geography and other sciences, the first among divers, the best

of all swimmers and volley-ball players, the unchallenged

champion of billiards and ping-pong-to the Royal Young Pioneer

Volka ibn Alyosha, may his name be glorified for ages to come

as well as the names of his fortunate parents."

"With your permission," Hottabych said, bursting with

pride and happiness, "I wish, when you come to live here with

your parents, that you appoint me a corner, too, so that your

new residence will not separate us and I may thus have the

opportunity at all times to express my deep respect and devotion

to you."

"In the first place, these inscriptions aren't very objective,"

Volka said after a short pause, "but that's not the most important

thing in the long run. It's not important, because we'll have to

hang up new signs."

"I understand you and cannot but blame myself for

being so short-sighted," the old man said in an embarrassed

tone. "Naturally, the inscriptions should have been made in

precious stones. You are most worthy of it."

"You misunderstood me, Hottabych. I wanted the

inscriptions to read that these palaces belong to the District

Department of Education. You see, in our country all the

palaces belong to the DDE, or to the sanatoriums."

"Which DDE?"

Volka misunderstood Hottabych's question.

"It doesn't matter which, but I'd rather it belonged to

the Krasnopresnensky DDE. That's the district I was born in,

that's where I grew up and learned how to read and write."

"I don't know who that DDE is," Hottabych said bitterly,

"and I'm quite ready to believe that he is a worthy person. But

did DDE free me from my thousands of years of imprisonment in

the vessel? No, it was not DDE, it was you, 0 wonderful youth,

and that is why these palaces will belong to you alone and no one

else."

nhât trong tât cả những người thông minh, người có vô số những ưu điểm và những mặt toàn thiện, toàn mỹ, người am hiểu độc nhât vô nhị môn địa lý và các môn khoa học khác, người giỏi nhât trong tât cả các tay lặn, người cừ nhât trong tât cả các tay bơi, người hay nhât trong tât cả các tay đánh bóng chuyền, người vô địch bách chiến bách thắng môn biya và môn bóng bàn. Cầu chúc cho cậu Vônca và các vị thân sinh có phúc của cậu được rạng danh đời đời!” “Nếu được cậu cho phép,” ông Khốttabít nói, phổng cả mũi vì hãnh diện và sung sướng “ta chúc cậu khi đến đây ở cùng với các vi thân sinh của cậu, cậu sẽ dành cho ta một góc nhỏ để cho chỗ ở mới không làm ta xa cách cậu, và ta có điều kiện bày tỏ với cậu lòng kính trọng sâu sắc và lòng trung thành của mình trong bât cứ lúc nào” “Thế này, ông nhé” Vônca đáp sau một lúc im lặng “Thứ nhât những hàng chữ này thiếu tinh thần tự phê. Nhưng điều đó rốt cuộc cũng chẳng quan trọng. Điều đó chẳng quan trọng bởi vì những tâm bảng thế nào cũng phải thay đổi”. “Ta hiểu ý cậu và ta không thể không buộc tội ta suy nghĩ thiếu chín chắn” Ông già bối rối. “Dĩ nhiên, những hàng chữ ây phải nạm bằng đá quý. Cậu hoàn toàn xứng đáng như vậy” “Ông hiểu sai ý cháu rồi, ông Khốttabít ơi! Cháu muốn trên tâm bảng phải viết rõ rằng các tòa lâu đài này là tài sản của Phòng Giáo dục quận. Ông biết không, ở nước chúng cháu, các lâu đài đều thuộc về PGDQ hoặc thuộc về các nhà an dưỡng. “Các lâu đài này sẽ thuộc về ông PGDQ nào vậy?” Ông già ngạc nhiên kêu lên. Vônca hiểu sai tiếng kêu của ông Khốttabít: “PGDQ nào cũng được. Nó hồn nhiên trả lời. “Nhưng tốt hơn hết là thuộc về PGDQ Prêxnia Đỏ. Tại quận ây, cháu đã ra đời, lớn lên, học đọc và viết. “Ta không biết ông PGDQ ây là ai,” ông Khốtt nói với giọng cay đắng, “và hoàn toàn tin rằng ông ta là một người đáng kính. Nhưng phải chăng ông PGDQ ây đã cứu ta thoát khỏi cảnh cầm tù hàng nghìn năm trong bình? Không, không phải ông PGDQ làm việc đó, mà chính là cậu, hỡi cậu thiếu niên tuyệt vời, và các tòa lâu đài này phải thuộc chính cậu hoặc không thuộc về ai cả.

95

"But don't you see...."

"I don't want to! They are yours or no one's!"

Never before had Volka seen Hottabych so angry. His face

was purple and his eyes were flashing. The old man was

obviously trying hard to keep his temper.

"Does that mean you don't agree, 0 crystal of my soul?"

"Of course not. What do I need these palaces for? What do

you think I am, a clubhouse, or an office, or a kindergarten?"

"Ah-h-h!" Hottabych sighed unhappily and shrugged. "We'll

have to try something else then!"

The palaces became hazy, swayed, and dissolved into thin

air, like a fog blown by the wind. The giants howled and shot

upwards, where they, too, disappeared.

A CAMEL IN THE STREET

Instead, the yard suddenly filled with heavily laden elephants,

camels and mules. New caravans kept arriving constantly.

The shouts of the dark-skinned drivers, dressed in snow-

white robes, blended with the elephants' trumpeting, the

camels' snorting, the mules' braying, the stamping of hundreds

of hooves and the melodious tinkling of bells.

A short sunburnt man in rich silk robes climbed down from

his elephant, approached the middle of the yard, and tapped the

pavement thrice with his ivory cane. Suddenly, a huge fountain

appeared. Immediately drivers carrying leather pails formed a

long queue; soon the yard was filled with the snorting,

chomping and wheezing of the thirsty animals.

"All this is yours, 0 Volka," Hottabych cried, trying to make

himself heard above the din. "Won't you please accept my

humble gift?"

"What do you mean by 'all this'?"

"Everything. The elephants, and the camels, and the mules,

and all the gold and precious stones they carry, and the people

who are accompanying them-everything is yours!"

Things were going from bad to worse. Volka had nearly

“Nhưng ông hãy hiểu cho là...”

“Ta không muốn hiểu! Chúng thuộc về cậu, hoặc không ai cả?

Vônca chưa bao giờ thây ông Khốttabít giận dữ đến như thế.

Mặt ông đỏ bừng, mắt ông phát ra những tia chớp. Rõ ràng là

ông già đang tự kiềm chế một cách khó khăn

“Thế nghĩa là cậu không đồng ý, hỡi tinh thể của tâm hồn ta?”

“Dĩ nhiên là không. Các lâu đài này sao lại thuộc về cháu?

Cháu đâu phải là một câu lạc bộ,một cơ quan hay một vườn trẻ?”

“Than ôi!” Lúc ây, ông Khốttabít buồn bã thốt lên và phẩy tay.

“Chúng ta sẽ thử một cách khác!”

Các tòa lâu đài trở nên mờ dần, lung lay rồi tan biến trong

khoảng không như đám sương mù bị gió xua đi. Những người

khổng lồ gầm vang, lao vút lên cao và cũng biến mât theo.

MỘT CON LẠC ĐÀ TRÊN ĐƯỜNG

Nhưng bây giờ trong sân lại đầy voi, lạc đà và lừa, con nào con

nây đều chở nặng. Các đoàn súc vật vận chuyển vẫn tiếp tục ùn

ùn kéo vào cái cổng mở rộng. Tiếng la của những người chăn dắt

da đen, mặc áo thụng trắng tinh, hòa lẫn với tiếng voi rống, lạc

đà kêu, lừa hí, tiếng rầm rập của hàng trăm mống guốc, với tiếng

leng keng êm tai của những chiếc chuông.

Một người nhỏ nhắn, nước da rám nắng mặc quần áo lụa sang

trọng, từ trên lưng voi trèo xuống, bước ra giữa sân, dùng chiếc

gậy nhỏ bằng ngà voi đập xuống lớp nhựa đường ba lần. Thế là

một vòi nước khổng lồ xuât hiện. Ngay lập tức, những người

chăn dắt xách thùng bằng da xếp thành một hàng dài, và chẳng

mây chốc trong sân đã đầy những tiếng xoàn xoạt, phì phì của

các con vật khát nước.

“Tât cả những thứ này đều là của cậu, hỡi cậu Vônca?” ông

Khốttabít nói lớn, cố át tiếng ồn ào “Cậu hãy vui lòng nhận chút

quà mọn này của ta”.

“Tât cả là thế nào ạ?”

“Mọi thứ. Voi, lạc đà và lừa cùng toàn bộ vàng bạc châu báu

chúng mang, và cả nhũng gã đứng đi theo là của cậu!”

Tình hình mỗi lúc một rắc rối thêm. Vừa rồi, Vônca suýt nữa

96

become the owner of three magnificent but quite useless palaces,

and now he was to be the owner of a vast fortune, an owner

of elephants and, to top it all-a slave-owner!

His first thought was to beg Hottabych to make all these

useless gifts disappear before anyone had noticed them. But he

immediately recalled how things had gone with the palaces. If he

had been smarter, he probably would have been able to talk the

old man into letting the city keep them.

He had to stall for time to think and map out a plan of action.

"You know what, Hottabych?" he said, trying to sound

nonchalant. "What do you say if we go for a ride on a camel,

while the men take care of the caravan?"

"It would really be a pleasure," answered the unsuspecting old

man.

A moment later, a double-humped camel appeared on the

street, swaying majestically and looking round with an arrogant

air. On its back were an excited Volka and Hottabych, who felt

quite at home and was fanning himself lazily with his hat.

"A camel! A camel!" the children shouted excitedly. They had

poured out into the street in great numbers, just as if they had all

been waiting for the camel to appear.

They surrounded the unruffled animal in a close circle, and it

towered over them like a double-decker bus towers over an ice-

cream cart. One of the little boys was skipping and shouting:

They're coming on a camel!

They're coming on a camel!

The camel approached the crossing just as the light turned

red. Since it was not used to traffic rules, it coolly stepped

across the white line with the word "STOP!" written in large

letters in front of it. In vain did Volka try to hold it back. The

camel continued on its way, straight towards the militia man

who was quickly pulling out his receipt book for fines.

Suddenly a horn blared, brakes screeched and a light blue car

came to a stop right under the steely-nerved camel's nose. The

driver jumped out and began yelling at the animal and its two

trở thành ông chủ của ba tòa lâu dài tráng lệ mà nó hoàn toàn

chẳng cần đến và bây giờ, nó lại là ông chủ của một kho báu lớn,

ông chủ cả một đàn voi và đứng đầu cả đám chủ nô lệ nữa!

Ý nghĩ đầu tiên của Vônca là van nài ông Khốttabít làm biến

đi ngay những món quà vô tích sự trong lúc chưa có ai nhận thây.

Nhưng Vônca lập tức nhớ lại chuyện ba tòa lâu đài. Nếu như lúc

ây nó khéo nói một chút thì có thể giữ lại các tòa lâu đài ây để

làm đẹp cho thành phố.

Nó phải tranh thủ thời gian để suy nghĩ và vạch ra kế hoạch hành

động.

“Ông biết sao không, ông Khốttabít?” Vônca cố nói cho thật

tự nhiên. “Ông nghĩ sao nếu ông cháu ta có thể cưỡi lạc đà đi

chơi trong lúc mây người kia đang chăm sóc đàn súc vật?

“Rât vui lòng!” ông già cả tin đáp.

Một phút sau, một con lạc đà hai bướu đã xuât hiện trên

đường, nó lắc lư oai vệ và nghênh ngang đưa mắt nhìn quanh.

Chễm chệ trên lưng nó là cu cậu Vônca hồi hộp và ông Khốttabít

cảm thây mình như đang ở trong nhà và uể oải phe phẩy cái mũ.

“Lạc đà! Lạc đà!” Bọn nhóc sung sướng reo hò. Chúng vọt

ra đường cùng một lúc và đông tới mức dường như chúng đã chờ

đợi con lạc đà xuât hiện từ trước

Chúng đứng vây quanh gần sát con vật thuần tính cao lênh

khênh tựa chiếc xe buýt hai tầng, cao hơn cả chiếc xe đẩy bán

kem. Một nhóc nhảy chân sáo và reo vang:

Những người cưỡi trên lưng lạc đà!...

Những người cưỡi trên lưng lạc đà!...

Con lạc đà đi đến ngã tư đúng vào lúc có đèn đỏ. Do chưa

quen với luật giao thông, nó thản nhiên bước qua vạch trắng với

chữ “DỪNG LẠI” viết bằng cỡ chữ lớn ngay trước mặt. Nhưng

Vônca đã uổng công cố kìm con vật. Con lạc đà tiếp tục đi thẳng

về phía người cảnh sát đã rút trong xà cột ra cuốn biên lai thu

tiền phạt.

Bỗng có tiếng còi inh ỏi, tiếng phanh kít và một chiếc xe hơi

màu xanh sáng dừng ngay trước mũi con lạc đà.vẫn thản nhiên

Ông tài xế nhảy ra khỏi xe và quát mắng cả con vật và cả hai

97

passengers. And true enough, in another second there would

have been a terrible accident

"Kindly pull over to the curb," the militia man said politely

as he walked up to them.

Volka had great difficulty in making the camel obey this fatal

order. A crowd gathered immediately, and everyone had an

opinion to offer:

"This is the first time I've seen people riding a camel in

Moscow."

"Just think, there could have been a terrible accident!"

"What's wrong with a child going for a ride on a camel?"

"No one's allowed to break traffic rules."

"You try and stop a proud animal like that. That's no car, you

know!"

"I can't imagine where people get camels in Moscow!"

"It's obviously from the zoo. There are several camels there."

"It makes me shiver to think what could have happened.

He's an excellent driver!"

"The militia man is absolutely right."

Volka felt he was in a jam. He hung down over the camel's

side and began to apologize:

"It'll never happen again! Please let us go! It's time to feed

the camel. This is a first offence."

"I'm sorry, but there's nothing I can do about it," the militia

man replied dryly. "They always say it's the first time in cases

like this."

Volka was still attempting to soften the stern man's heart

when he felt Hottabych tugging at his sleeve.

"0 my young master, it makes me sad to see you lower

yourself in order to shield me from any unpleasantness. All

these people are unworthy of even kissing your heels. You

should let them know of the chasm that separates them from

you." Volka waved the old man away impatiently, but all at

once he felt as he had during the geography examination: once

again he was not the master of his own words

người cưỡi trên lưng nó. Quả thực, chỉ một giây nữa thôi là đã

xảy ra một tai nạn khkhủng khiếp.

“Xin mời lại gần via hè” Người cảnh sát đưa tay lên chào và

nói một cách lịch sự.

Vônca gặp khó khăn rât lớn để làm cho con lạc đà tuân theo

lệnh có thể gây tai hại. Một đám đông lập tức tụ họp lại và bắt

đầu bàn tán

“Đây là lần đầu tiên tôi thây có người cưỡi lạc đà trên

đường phố Mátxcơva.”

“Chao ôi, chỉ chút xíu nữa là xảy ra tai nạn khủng khiếp!

“Chẳng lẽ một đứa bé không được cưỡi lạc đà sao?”

“Không một ai được phép vi phạm luật lệ giao thông cả”

“Bạn hãy cố ngăn chặn một con vật kiêu hãnh như thế. Đây

không phải là xe hơi, bạn hiểu chứ!”

“Tôi không thể tưởng có người đi bằng lạc đà tại Mátxcơva!

“Rõ ràng nó từ sở thú. Có một số lạc đà ở đây.”

“Nó làm tôi rùng mình khi nghĩ điều gì có thể xảy ra. Cậu ây

là tay lái cừ đây!”

“ Đồng chí cảnh sát hoàn toàn đúng!”

Vônca cảm thây bị mắc kẹt. Từ trên lưng lạc đà, nó cúi

xuống và bắt đầu xin lỗi

“Cháu sẽ không để xảy ra lần nữa!. Xin vui lòng cho chúng

cháu đi! Đã đến giờ cho lạc đà ăn. Đây là lần đầu cháu phạm lỗi”

“Tôi xin lỗi nhưng không thể làm được gì” người cảnh sát

trả lời cộc lốc “Gặp trường hợp như thế, họ luôn luôn nói là lần

đầu”

Vôn ca vẫn cố làm mủi lòng người cảnh sát nghiêm khắc.

Bỗng nó thây ông Khốttabít giật tay áo mình.

“Hỡi ông chủ trẻ tuổi của ta, ta rât buồn khi thây cậu phải hạ

mình để giúp ta thoát khỏi những sự khó chịu. Tât cả những kẻ

này đều không đáng hôn gót chân của cậu. Cậu hãy cho chúng

hiểu rằng cậu khác chúng một trời một vực!”

Vônca chỉ đáp lại bằng cách bực bội xua tay, nhưng bỗng nó

cảm thây cái chuyện xảy ra lúc thi môn địa lý đang lặp lại với nó:

nó lại không làm chủ được tiếng nói của mình

98

. He wanted to say:

"Please, won't you let us go? I promise never to break any

traffic rules as long as I live."

Instead of this humble plea, he suddenly bellowed at the top

of his voice:,

"How dare you, 0 despicable guard, detain me during the

precious hour of my promenade! On your knees! On your

knees immediately, or I'll do something terrible to you! I swear

by my beard-I mean, by his beard!" And he nodded towards

Hottabych.

At these .words, Hottabych grinned smugly and stroked his

beard fondly.

As concerns the militia man and the crowd, the child's

insolence was so unexpected that they were more dumbfounded

than indignant.

"I am the most outstanding boy in this whole city!" Volka

kept on shouting, inwardly wishing he were dead. "You're

unworthy of even kissing my heels! I am handsome! I am wise!"

"All right," the militia man answered darkly. "They'll see

just how wise you are down at the station."

"Goodness! What nonsense I'm saying! It's really

hooliganism!" Volka thought and shuddered. Nevertheless, he

continued:

"Repent, you, who have dared to spoil my good spirits!

Cease your insolence before it's too late!"

Just then, something distracted Hottabych's attention. He

stopped whispering to Volka and for a few moments the boy was

once again on his own. As he hung down over the side of the

camel and looked at the crowd pathetically he began to plead:

"Citizens! Dear people! Don't listen to me. Do you think

it's me talking? It's him, this old man, who's making me talk like

this."

But here Hottabych once again picked up the reins and in

the same breath Volka screamed:

"Tremble before me and do not anger me, for I am terrible in

Nó muốn nói:

“Xin vui lòng để chúng cháu đi. Cháu xin hứa khi tôi còn sống

sẽ không bao giờ vi phạm luật lệ giao thông trên đường phố .

Nhưng thay vì lời cầu xin nhún nhường đó, nó lại bỗng nhiên

gào váng lên

“Hỡi tên lính canh đê tiện kia, sao mi dám cản đường ta trong

cái giờ phút dạo chơi quý báu của ta?! Quỳ xuống? Quỳ xuống

ngay, nếu không ta sẽ giáng cho mi một tai họa gì đó khủng

khiếp! Ta thề trước bộ râu của ta!... Tức là trước bộ râu của ông

ây!” và cậu hât đầu về phía ông Khốttabít.

Nghe nói thế, ông Khốttabít đắc chí nhe răng cười và vuốt râu

với vẻ oai vệ.

Còn về phần người cảnh sát và đám đông vây quanh thì vì quá

bât ngờ, mọi người thậm chí không hẳn chỉ bối rối, mà chủ yếu là

còn sửng sốt trước những câu nói láo xược đó.

“Ta là một cậu bé lỗi lạc nhât ở thành phố này!” Vônca tiếp

tục gào mà trong lòng chết điếng. “Bọn mi chẳng đáng hôn gót

chân của ta... Ta là người đẹp trai! Ta là người thông minh »

«Thôi được,» người cảnh sát buồn rầu trả lời «Hãy về đồn,

rồi người ta sẽ tìm thây cậu là người thông minh như thế nào»

«Than ôi, ta nói bậy bạ gì thế này! Tội càn quây rõ rành

rành?» Vônca nghĩ và rùng mình. Tuy nhiên nó vẫn tiếp tục tuôn

ra những lời ghê gớm:

«Ôi, khổ thay cho mi, kẻ đã dám làm xáo động tâm trạng

thoải mái của ta! Hãy ngừng hỗn láo khi vẫn còn chưa muộn!»

Trong lúc ây, một chuyện gì đó làm phân tâm ông Khốttabít.

Ông vẫn thì thầm với Vônca và trong chốc lát Vônca lây lại được

tự chủ, liền từ trên lưng lạc đà cúi thâp người xuống, và nhìn

thẳng vào những người xung quanh, van vỉ một cách thảm hại

«Các ông bà ! Các bạn thân mến ! Xin bỏ qua những lời tôi

nói vừa rồi... Chẳng lẽ tôi lại dám nói như thế ư ? Đó là tại ông

ta, cái ông già này, bắt tôi phải nói như vậy »

Nhưng đến đây, ông Khốttabít lại nắm lây quyền làm chủ nên

Vônca lại gào lên, không kịp thở lây hơi:

«Bọn bay hãy liệu hồn và chớ có làm ta nổi giận, bởi vì ta

99

my wrath! Oh, how fearsome I am!"

He understood only too well that his words did not frighten

anyone; instead, they made some indignant, while others found

them simply funny. But there was nothing he could do.

Meanwhile, the crowd's feeling of surprise and indignation began

to change to one of concern. It was clear that no schoolboy

could ever speak so foolishly and rudely if he were normal.

Then a woman shouted, "Look! The child has a fever!

Look, he's steaming!"

"What disrespect!" Volka shouted back, but, to his utter

horror, he saw large puffs of black smoke escaping his mouth at

every word.

People gasped, someone ran to call an ambulance, and Volka

whispered to Hottabych, taking advantage of the confusion:

"Hassan Abdurrakhman ibn Hottab! I order you to take this

camel and us as far away as possible. Immediately. Somewhere

outside the city limits. Otherwise, we can get in very bad

trouble. Do you hear me? Im-me-di-ate-ly!"

"I hear and I obey," the old man replied in a whisper.

That very instant, the camel and its riders soared into the air

and disappeared, leaving everyone behind in the greatest

confusion.

A moment later it landed gracefully on the outskirts of the

city. There its passengers parted with it forever.

The camel is probably still grazing there. You'll recognize it

at once if you see it, for its bridle is studded with diamonds and

emeralds.

A MYSTERIOUS HAPPENING IN THE BANK

Despite the day's unpleasant experiences, Volka was in high

spirits when he and Hottabych returned home. He had finally hit

upon an idea of how to dispose of the endless treasures he had so

suddenly acquired.

First, he asked Hottabych whether he could make the drivers,

elephants, camels, mules and all their loads invisible.

nổi giận thi rât đáng sợ. Chà, rât chi là đáng sợ đây! »

Vônca hiểu rõ rằng những lời nó nói chẳng đe dọa được ai,

mà chỉ tổ làm cho mọi người tức giận, thậm chí còn làm cho một

số người phì cười, nhưng nó không thể làm gì được. Trong khi

đó, đám đông không còn cảm thây phẫn nộ và ngạc nhiên nữa,

mà bắt đầu lo lắng cho nó. Rõ ràng là không một học sinh bình

thường nào lại dám thốt ra lời lẽ ngu ngốc và hỗn xược như thế.

Bỗng có tiếng phụ nữ kêu lên: «Các ông các bà ơi! Thằng bé

này bị sốt! Mồm nó đang bốc khói kia kìa!

«Lại còn nói nhăng nói cuội gì thế nữa! » Vônca quát lên để

đáp lại nhưng nó kinh hoàng khi cảm thây rằng cùng với những

lời nói, từ mồm nó tuôn ra những luồng khói đen sì.

Một người nào đó sợ hãi kêu lên, một người khác chạy đi gọi

xe câp cứu và lợi dụngsự nhầm lẫn, Vônca liền thì thầm với ông

Khốttabít: «Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp ! Tôi ra

lệnh cho ông phải ngay lập tức đưa con lạc đà cùng với chúng ta

xa khỏi chỗ này... Tốt hơn hết là ra ngoại thành. Nếu không thì

chúng ta sẽ khốn to... ông nghe rõ chưa? Ngay - lập - tức!»

«Xin tuân lệnh!» ông già cũng thì thầm đáp lại.

Đúng lúc đó, con lạc đà cùng hai người cưỡi trên lưng nó lao

vút lên trời và biến mât, làm cho mọi người xung quanh vô cùng

sửng sốt.

Một phút sau, con lạc đà nhẹ nhàng hạ xuống một vùng ngoại

ô thành phố và nó bị hai vị hành khách bỏ rơi vĩnh viễn ở đây.

Có lẽ cho đến nay con lạc dà ây vẫn còn gặm cỏ đâu đó. Nếu

các bạn tình cờ bắt gặp nó thì rât dễ thận ra: nó có một cái dây

cương gắn đầy kim cương và ngọc bích.

CÂU CHUYỆN BÍ MẬT TẠI NGÂN HÀNG

Lúc hai ông cháu trở về nhà, mặc dù đã trải qua mọi chuyện khó

chịu trong ngày, Vônca vẫn cảm thây phân khởi. Cuối cùng, nó

đã nghĩ ra cách giải quyết số tài sản nhiều vô kể trút như mưa

xuống đầu nó . Trước hết, Vônca hỏi ông Khốttabít xem ông có

thể biến thành vô hình những người chăn dắt, voi, lạc đà, lừa và

toàn bộ các thứ hàng vận chuyển được không

100

"You need only command me to do so, and it will be done."

"Fine. Then please make them invisible for the time being,

and let's go to bed. We'll have to get up at sunrise tomorrow."

"I hear and I obey!"

And so, the people who had gathered in the yard to stare at the

strange and noisy caravan suddenly found the place to be

completely empty. They went back to their homes in amazement.

Volka gulped down his supper, undressed and climbed into

bed with a happy sigh. He only had a sheet for a cover, since it

was so hot.

Hottabych, however, had decided to comply with an ancient

custom Genies had. He became invisible and lay down across

the threshold, to guard his young master's sleep. Hottabych

was just about to begin a solemn conversation when the

door opened and Volka's grandmother entered, to say good

night as always. She tripped over the invisible old man and

nearly fell.

"Why, something was definitely lying on the threshold!" she

gasped when Volka's father came running.

"Where was that something lying?" he asked. "And what

did that something look like?"

"It didn't look like anything, Alyosha."

"Mother, do you mean to tell me you tripped over an empty

space?" he asked and laughed with relief, happy that she had not

hurt herself.

"Yes, I guess I did," Grandma answered in bewilderment

and laughed, too.

Volka's father and grandmother left.

As for Hottabych, he had wisely decided to crawl under

Volka's bed-at least no one would step on him there, and he

would be closer to Volka.

For several minutes no one said a word. Volka could not

decide how to begin such a ticklish conversation.

"Good night!" Hottabych said amiably from under the bed.

Volka realized he had better begin.

“Cậu chỉ cần ra lệnh là mọi việc sẽ được thực hiện”

“Tốt lắm. Vậy thì xin ông hãy biến tât cả đi và chúng ta đi

ngủ. Sáng mai, chúng ta sẽ phải dậy cùng lúc với mặt trời mọc”.

“Xin tuân lệnh”

Thế rồi những người tụ tập trong sân để xem đoàn súc vật

vận chuyển ồn ào và kỳ lạ bỗng thây cái sân hoàn toàn trống

không. Mọi người tản về nhà trongsự ngạc nhiên

Vônca ăn tối qua loa, cởi nhanh quần áo và khoan khoái nằm

xuống giường. Nó chỉ có một tâm làm chăn bởi vì trời quá nóng.

Thế nhưng ông Khốttabít thì quyết định tuân thủ tập quán

lâu đời của các ông thần. Ông biến thành vô hình và nằm ngay ở

ngưỡng cửa để canh giữ giâc ngủ cho vị cứu tinh trẻ tuổi của

mình. Ông Khốttabít đã toan bắt đầu cuộc nói chuyện nghiêm

chỉnh thì cửa ra vào bỗng mở toang và bà nội của Vôn ca bước

vào để nói lời chúc ngủ ngon như thường lệ. Bà đã vâp phải ông

già vô hình và suýt ngã uỵch xuống sàn nhà.

“Quái, có cái gì đó nằm chặn ở ngưỡng cửa!” Bà hổn hển khi

bố Vônca chạy đến.

“Cái gì đó nằm ở đâu hả mẹ?” Ông hỏi. “Và cái gì đó trông

nó ra sao ạ?”

“Aliôsa, cái đó hoàn toàn không thể trông thây được”.

“Mẹ ơi, thế là mẹ vâp phải chỗ trống không, có phải không

ạ?” Ông hỏi và mỉm cười hóm hỉnh, hài lòng khi thây mẹ không

hề bị đau khi ngã.

“Vâng, mẹ đoán thế” Bà hoang mang đáp vàcùng phì cười.

Bố và bà nội đi ra.

Còn ông Khốttabít, ông đã quyết định một cách khôn ngoan

là chuyển xuống nằm dưới giường của Vôn ca để nghe ngóng, ít

ra là không có ai có thể bước vào chỗ của ông và ông sẽ được

gần gũi với Vôn ca hơn.

Cho đến mây phút, không ai nói một lời. Vôn ca không thể

quyết định bắt đầu cách nào một cuộc nói chuyện tế nhị như vậy.

“Chúc cậu ngủ ngon” Ông Khốttabít nói với giọng đầy thiện

ý từ dưới gậm giường.

Vônca nhận ra rằng ông đã bắt đầu tốt hơn.

101

"Hottabych," he called, hanging his head over the side of the

bed, "I want to talk to you about something."

"Not about my gifts to you today?" Hottabych asked warily,

and when he received an affirmative answer he sighed.

"You see, dear Hottabych, I'd like to know whether I can do

as I please with your presents?"

"Undoubtedly."

"And you won't be angry at me, no matter what I do with

them?"

"No, I won't, 0 Volka. How can I dare be angry with

someone who has done so much for me?"

"If it's not too much trouble, Hottabych, could you please

swear to that?"

"I swear!" Hottabych said in a hollow voice from under the

bed. He understood that there must be a catch to this.

"That's fine," Volka said happily. "That means you won't feel

too bad if I tell you that I have no earthly use for these

presents, though I'm awfully grateful to you for them."

"0 woe is me!" Hottabych moaned. "You're refusing my gifts

again. But these aren't palaces! Can't you see, 0 Volka, I'm not

giving you palaces any more. You might as well tell me the

truth-that the gifts of your most devoted servant disgust you."

"Figure it out yourself, Hottabych, you're a very wise old

man: now, what in the world could I do with so many

treasures?"

"You could be the richest of the rich, that's what,"

Hottabych grumbled. "Don't tell me you wouldn't want to be the

richest person in your country? Yet, it would be just like you, 0

most capricious and puzzling of all boys I have ever met! Money

means power, money means glory, money means friends galore!

That's what money means!"

"Who needs bought friends and bought glory? You make

me laugh, Hottabych! What's the use of glory that's been

bought, instead of earned through honest labour in your

country's service?"

«Ông Khốttabít,” nó gọi khi cúi đầu xuống phía dưới giường,

“Cháu muốn nói chuyện với ông”

“Không phải về những món quà tặng cậu hôm nay chứ?” Ông

Khốt thận trọng hỏi và thở dài khi nhận được lờixác nhận.

“Ông Khốttabít thân mến, cháu muốn biết liệu cháu có được

quyền sử dụng những món quà của ông theo ý cháu không ạ?

“Dĩ nhiên là được”.

“Cho dù cháu sử dụng những món quà ây như thế nào, ông

cũng không giận cháu chứ?”

“Không đời nào, hỡi cậu Vônca. Lẽ nào ta dám giận người

đã giúp ta nhiều điều như thế!

“Ông Khốttabít, nếu ông cảm thây không có gì trở ngại thì

ông hãy thề đi?”

“Ta xin thề!” ông Khốttabít nói với giọng khàn khàn từ dưới

giường.Ông hiểu chẳng phải vô cớ mà Vônca nói tới chuyện này.

“À thế thì hay lắm?” Vônca mừng rỡ. “Thế có nghĩa là ông

sẽ không giận nếu cháu hoàn toàn chẳng cần đến những món quà

ây, mặc dù cháu rât biết ơn ông”.

“Ôi khổ thay cho ta?” ông Khốttabít rên rỉ. “Cậu lại từ chối

những món quà của ta rồi? Nhưng đây có phải những tòa lâu đài

đâu! Hỡi cậu Vônca, cậu thây đây ta chẳng tặng cậu những lâu

đài nữa. Cậu cứ nói phứt đi cậu coi khinh những món quà mà kẻ

đầy tớ trung thành của cậu mang tặng.

“Ông Khốttabít, ông hãy hình dung xem, vì ông là một ông

già rât thông minh, cháu cần đến vô số châu báu ây làm gì nào?

“Để có thể là người giàu nhât trong những người giàu là cái

cậu có thể làm!” Ông Khốttabít cằn nhằn “Hay cậu bảo rằng cậu

không muốn là người giàu nhât nước mình? Cậu dám bảo thế

lắm, hỡi cậu bé khó tính nhât và khó hiểu trong tât cả các cậu bé

mà ta đã từng gặp! Tiền là quyền lực, tiền là vinh quang, có tiền

là có nhiều bạn bè! Tiền là như vậy đó.”

“Ai cần mua bạn bè và mua vinh quang? Ông chỉ làm cho

cháu buồn cười thôi ông Khốttabít ơi? Vinh quang nào lại có thể

mua được bằng tiền, chứ không phải bằng lao động lương thiện

vì lợi ích của Tổ quốc mình?”

102

"You forget that money gives you the most reliable and

durable power over people, 0 my young and stubborn arguer."

"But not in our country."

"Next thing, you'll be saying that people in your country don't

want to get richer. Ha, ha, ha!" Hottabych thought this was really

a cutting remark.

"Sure they do," Volka answered patiently. "A person who

does more useful work makes more money. Sure, everyone

wants to earn more, but only through honest work."

"Be that as it may, nothing could be further from my mind

than to make my precious young friend seek dishonest earnings.

If you don't need these treasures, turn them into money and

lend the money out. You must agree, that's a very honourable

undertaking-to lend money to those who need it."

"Why, you must be crazy! You don't know what you're

talking about. How can a Soviet person be a usurer! And even if

there was such a vampire, who'd ever go to him? If a person

needs money, he can ask for a loan at the Mutual Aid, or borrow

some from a friend."

"Well then," a somewhat disheartened Hottabych persisted,

"buy as many goods as you can and open up your own shops

in every part of the city. You'll become a well-known merchant

and everyone will respect you and seek your favour."

"Don't you understand, the Government and the co-

operatives are in charge of all trade? Why, making a profit by

selling stuff in your own shop...."

"Hm!" Hottabych pretended to agree. "Supposing it is as you

say it is.I hope you think creating goods is an honest

occupation?"

"Sure it is! See, you're beginning to understand!" Volka said

happily.

"I am extremely pleased." Hottabych smiled sourly. "I recall

you once said that your greatly respected father was a foreman

in a factory. Am I correct?"

“Yes”

“Cậu quên mât rằng tiền đem lại quyền lực bảo đảm nhât và

bền vững đối với mọi người, hỡi bạn trẻ hay tranh cãi cù nhầy?

“Nhưng chuyện đó không thể có ở nước chúng cháu”.

“Chắc cậu lại sắp bảo rằng ở nước các cậu, mọi người đều

không muốn làm giàu. Ha ha ha!” Ông Khốttabít tưởng rằng ông

đã nói lên một ý rât cay độc.

“Dĩ nhiên,”Vônca kiên nhẫn đáp “Người nào làm lợi nhiều

hơn thì kiếm được nhiều tiền hơn. Dĩ nhiên, ai cũng muốn kiếm

được nhiều tiền hơn, nhưng phải bằng lao động lương thiện kia.

“Cứ cho là thế đi, ta hoàn toàn không có ý đẩy người bạn trẻ

yêu quý của mình kiếm tiền bât chính. Nếu cậu không cần những

thứ châu báu này thì hãy đổi chúng thành tiền và dùng số tiền ây

cho vay lây lãi. Cậu phải đồng ý với ta rằng cho những người cần

tiền vay lây lãi là một việc làm rât đáng trọng”

“Ông điên mât rồi! Ông không hiểu những điều ông nói? Một

người Xôviết có thể nào là một kẻ cho vay nặng lãi! Và thậm chí

có một kẻ hút máu như thế, ai còn thèm chơi với hắn. Nếu một

người ở nước chúng cháu cần tiền thì có thể vay ở quỹ tương trợ

hoặc vay bạn bè”

“Vậy thì,” ông Khốttabít đã hơi chán nản song vẫn chưa chịu

thua, “cậu hãy mua thật nhiều hàng hóa và mở các tiệm buôn của

mình trong khắp thành phố. Cậu sẽ trở thành một thương gia nổi

tiếng và mọi người sẽ kính trọng cậu.

“Chẳng lẽ ông không hiểu rằng việc buôn bán do nhà nước và

hợp tác xã đảm nhiệm. Còn kiếm tiền bằng cách buôn bán trong

cửa hàng của mình thì..”.

“Hừm!” ông Khốttabít làm ra vẻ đồng ý “Cứ giả sử rằng cậu

nói đúng đi. Vậy sản xuât ra các thứ hàng hóa thì ta hy vọng đó

là một việc làm lương thiện chứ?”

“Dĩ nhiên rồi! ông thây chưa, ông bắt đầu hiểu ý cháu rồi

đây!” Vônca mừng rỡ.

“Ta rât sung sướng” Ông Khốttabít nhếch mép cười chua

chát. “Ta nhớ có lần cậu nói rằng ông bố rât đáng kính của cậu

đang làm đội trưởng ở một nhà máy. Có đúng thế không?

“Đúng ạ”

103

"Is he the most important man in the factory?"

"No. He's a foreman, but there's a shop foreman, and a chief

engineer, and a director above him."

"Well then," Hottabych concluded triumphantly, "you can

use the treasures I've given you to buy your excellent father the

factory he works in and lots of other factories besides."

"It belongs to him already."

"Volka ibn Alyosha, you just said..."

"If you want to know, he owns the factory he works in and all

the other factories and plants, and all the mines and the railways,

and the land and the water, and the mountains and the shops

and the schools, and the universities and the clubs, and the

palaces, and the theatres, and the parks, and the movies in the

country. And they belong to me and to Zhenya Bogorad, and to

his parents, and...."

"You wish to say that your father has partners, don't you?"

"Yes, that's what it is-partners. About two hundred million

partners. As many as there are people in the country."

"You have a very strange country, one that I cannot

understand at all," Hottabych mumbled from under the bed and

said no more.

At sunrise the next day the ringing of a telephone

awakened the District Branch Manager of the State Bank. He was

urgently being summoned to the office. Worried by such an

early phone call, he dashed to his office and, upon entering the

yard of the building in which the branch was located, he saw a

great number of heavily-laden elephants, camels and mules.

"There's someone here who wants to make a deposit," the

night watchman said in dismay.

"A deposit?" the manager repeated. "So early in the morning?

What kind of a deposit?"

The watchman handed him a sheet of paper torn from a

school notebook. It was covered with a firm, childish scrawl.

The manager read the paper and asked the watchman to pinch

him. The puzzled man did as he was told. The manager winced,

“Ông bố cậu là người quan trọng nhât trong nhà máy ây?”

“Không phải. Bố cháu chỉ là đội trưởng thôi, trên bố cháu còn

có trưởng xưởng, kỹ sư trưởng và một giám đốc nữa”.

“Thế này nhé,” Ông Khốttabít đắc thắng kết thúc luận “cậu

có thể dùng vô số của cải để mua cho ông bố tuyệt vời của cậu

cái nhà máy ông đang làm việc và nhiều nhà máy khác nữa”

“Nhà máy ây cũng thuộc về bố cháu”.

“Cậu Vônca con trai của Aliôsa, chính cậu vừa mới nói...”

“Nếu ông muốn biết thì cháu xin nói rằng bố cháu làm chủ

cả cái nhà máy bố cháu đang làm việc, cả toàn bộ những nhà máy

và xí nghiệp khác, và toàn bộ những hầm mỏ và đường ray,

ruộng đât, sông ngòi, núi non, cửa hàng, trường phổ thông,

trường đại học, câu lạc bộ, cung điện, nhà hát, công viên và rạp

chiếu bóng trong cả nước. Và chúng cũng thuộc về cháu, cũng

thuộc về Gienca Bôgôrát, cũng thuộc về bố mẹ cậu ây, cũng...”

“Cậu muốn nói rằng ông bố cậu là hội viên cùng công ty?”

“Đúng đây, hội viên cùng công ty? Hơn hai trăm triệu hội

viên. Nó nhiều bằng dân số cả nước

“Đât nước của cậu thật kỳ lạ và khó hiểu đối với đầu óc ta”.

Ông Khôttabít lầm bầm ở dưới gầm giường và im bặt.

Tảng sáng hôm sau, tiếng chuông điện thoại đã dựng dậy

khỏi giường ông chủ nhiệm chi nhánh Ngân hàng Nhà nước ở

quận. Người ta gọi ông câp tốc tới văn phòng.

Lo lắng vì cú điện thoại sớm như vậy, ông chủ nhiệm phóng

ngay tới phòng làm việc và thây ở sân tòa nhà được dùng làm trụ

sở của chi nhánh ngân hàng rât nhiều voi, lạc đà và lừa chở các

kiện hàng nặng.

“Có một công dân muốn đóng góp..”. Người thường trực bối

rối báo cáo với ông chủ nhiệm.

“Một đóng góp?” ông chủ nhiệm lặp đi lặp lại “Vào lúc

sáng tinh mơ như thế này? Đóng góp gì vậy?”

Người thường trực trao cho ông một tờ giây xé trong cuốn

vở học trò, được viết đầy những chữ với nét rắn rỏi nguệch ngoạc

trẻ con. Ông chủ nhiệm đọc tờ giây và yêu cầu người thường trực

câu vào tay ông. Người thường trực bối rối thực hiện yêu cầu ây.

104

looked at the page again and said:

"Impossible! It's absolutely incredible!"

A person who wished to remain anonymous was giving the

State Bank two hundred and forty-six bags of gold, silver and

precious stones, valued at three thousand four hundred and

sixty-seven million, one hundred and thirty-five thousand,

seven hundred and three roubles and eighteen kopeks, to use as

it saw fit.

The most amazing thing happened a moment later. First,

the animals which had delivered the treasure, then, the people

who had driven the animals, and then, the treasures they had

brought began to sway; they became transparent and dissolved

in the air, just like steam. A fresh morning breeze tore the

sheet of paper from the amazed manager's hand, whipped it

high into the air and carried it off into an open window. It was

Volka Kostylkov's room. As he slept soundly, the page was

fitted back into the notebook it had recently been torn from and

once again became a clean piece of paper.

But that is not all. Strange as it may seem, neither the people

at the branch office of the bank, nor Volka's neighbours, nor

Volka himself ever remembered anything at all about the event

afterwards. It was as if someone had erased it from their

memories completely.

HOTTABYCH AND SUDORELLI

It was pitiful to look at the old man. He spent the whole day

in the aquarium, saying that he was having an attack of

rheumatism. This was certainly a foolish excuse, for nothing can

be sillier than sitting in cold water if you have rheumatism.

Hottabych lay on the bottom of the aquarium, moving his fins

sluggishly and swallowing water lazily. When either Volka or

Zhenya approached, the old man would swim off to the far side

and rudely turn his tail towards them. However, whenever Volka

left the room, Hottabych would get out of the water to stretch

his legs; but as soon as he'd hear him approaching, he'd dash

Ông chủ nhiệm nhăn mặt, lại nhìn tờ giây và nói:

«Khó tin. Thật là khó tin?»

Một người muốn giâu tên đã hiến cho Ngân hàng Nhà nước

tùy ý sử dụng vào bât cứ nhu cầu nào hai trăm bốn mươi sáu kiện

vàng, bạc và đá quý với tổng giá trị là ba nghìn bốn trăm sáu

mươi bảy triệu một trăm ba mươi lăm nghìn bảy trăm lẻ ba rúp

mười tám cô ếch.

Nhưng điều đáng kinh ngạc nhât đã xảy ra một phút sau đó.

Thoạt tiên các con vật chở châu báu, sau đó những người chăn

dắt con vật, rồi đến số châu báu được chở trên lưng các con vật

ây bỗng lắc lư, trở nên trong suốt như không khí và tan ra như

hơi nước trong khoảng không. Một làn gió mát ban mai đã cuốn

khỏi tay ông chủ nhiệm đang sửng sốt tờ giây hiến của, thổi nó

lên cao và mang đi về hướng cửa sổ mở. Đó là vào căn phòng

của Vônca Côxtưncốp đang ngủ tít thò lò, gắn vào cuốn vở mà

nó vừa được xé ra và lại hoàn toàn không có một chữ nào trên

đó.

Nhưng như vậy vẫn chưa phải là hết. Hoàn toàn không thể

hiểu nổi tại sao chuyện đó lại xảy ra, nhưng cả các nhân viên chi

nhánh Ngân hàng Nhà nước ở quận, cả các người hàng xóm cùng

nhà Vônca, thậm chí cả Vônca nữa đều không một lần nào sau đó

nhớ đến đoàn súc vật vận chuyển kỳ lạ nọ. Dường như có ai đó

đã xóa sạch chúng khỏi trí nhớ của họ.

ÔNG GIÀ KHỐTTABÍT VÀ XIĐÔRÊLY

Trông ông già thật đáng thương. Suốt ngày, ông giâu mình

trong bể nuôi cá, viện cớ hình như bệnh thâp khớp của ông lại tái

phát. Dĩ nhiên đó là một lời giải thích phi lý, bởi vì đã bị bệnh

thâp khớp mà còn chui xuống nước thì thật là ngớ ngẩn.

Ông Khốttabít nằm ở dưới đáy bể nuôi cá, chậm chạp ve vẩy

những cái vây của mình và uể oải hớp nước. Lúc Vônca hay

Giênia đến gần bể, ông già liền quay ngoắt đuôi về phía hai cậu

bé một cách bât lịch sự và bơi lại thành bể đằng sau. Của đáng

tội, những lúc Vônca không có mặt trong phòng, ông Khốttabít

đều chui ra khỏi nước cho giãn xương cốt, nhưng ngay khi vừa

105

back into the aquarium with a soft splash, as though he had never

thought of leaving it. He apparently found some bitter pleasure

in the fact that Volka kept pleading with him to get out of the

water and stop sulking. The old man would listen to all his

entreaties with his tail turned towards the boy. Yet the moment

his young friend would open his geography book and begin to

study for his exam, Hottabych would stick his head out of the

aquarium and accuse Volka of having no heart at all. How could

he be occupied with all sorts of nonsense, when an old man was

suffering so from rheumatism?!

No sooner would Volka close his book, however, than

Hottabych would again turn his tail towards him. This went on

till evening. At a little after seven o'clock, he swished his tail

and hopped out on to the floor. He squeezed the water from his

beard and moustache and dried them quickly at the buzzing

table fan. Then he said with some reserve:

"You hurt me by refusing to accept my humble gifts. It's your

good luck that I promised you I wouldn't get angry. But I did

promise and, therefore, I'm not angry at you, for I now see who

is really responsible for your offending me so, though you do

it unconsciously. It is your teachers-they are the root of all

evil! Varvara Stepanovna, not you, 0 youthful and

inexperienced boy, will be held fully responsible for all the

bitterness of the past few days. And now that undeserving

Varvara, daughter of Stepan, will...."

He yanked four hairs at once from his beard. Something

extraordinary was about to happen.

"Oh, no! No, Hottabych! Dear, dear Hottabych!" Volka

babbled as he hung on the angry Genie's arms. "My word of

honour! Varvara Stepanovna's not at all to blame! It was only

me..."

"No! She's to blame, she's to blame!" Hottabych droned,

trying to free his hands.

"She's not to blame! She's not to blame! Upon my word of

honour, she's not to blame!" Volka repeated in a frightened voice,

nghe nó tới gần, ông già liền nhảy ngay trở lại vào bể cá với một

tiếng tõm nhẹ như thể ông chưa từng rời khỏi đó. Ông dường như

tìm thây một niềm vui cay đắng trong thực tế là Vônca vẫn giữ

cầu xin ông hãy ra khỏi nước và ngừng hờn dỗi. Ông già lắng

nghe hết những lời cầu xin với cái đuôi quay về phía cậu bé. Tuy

nhiên lúc này, cậu bạn trẻ của ông đang mở cuốn sách địa lý và

bắt đầu chuẩn bị cho kỳ thi của mình. Ông Khốttabít ngoi đầu

khỏi bể cá và buộc tội Vônca không thông cảm chút nào. Làm

thế nào ông bị bận rộn với mọi điều vô nghĩa khi một ông già đã

bị bệnh thâp khớp như vậy?!

Không mây chốc Vônca gâp cuốn sách lại, nhưng khi đó

ông Khốttabít lại quay đuôi về phía nó. Cứ như thế cho đến tối.

Sau 7 giờ một chút, ông bỗng quẫy đuôi và nhảy xuống sàn nhà.

Ông vắt sạch nước khỏi râu cằm và ria mép rồi nhanh chóng

hong khô chúng bên chiếc quạt bàn kêu vù vù. Ông nói với

vẻ dè dặt

“Cậu làm ta giận vì đã từ chối những món quà mọn của ta.

May phúc cho cậu là ta đã hứa không giận cậu. Nhưng ta không

giận cậu chẳng phải chỉ vì ta đã hứa, mà còn vì ta hiểu ai là kẻ có

lỗi thực sự về những nỗi phiền muộn mà cậu gây ra cho ta trong

khi chính cậu lại không hề muốn. Những người dạy dỗ cậu, đó là

cội nguồn của tai họa! Vácvara Stêpanôpna chứ không phải cậu,

cậu thiếu niên trẻ tuổi và thiếu kinh nghiệm, phải chịu hoàn toàn

trách nhiệm về mọi nỗi cay đắng trong mây ngày qua. Và ngay

bây giờ Vácvara con gái của Xtêpan không xứng đáng ây...”

Ông rứt ngay một lúc bốn sợi râu. Ông chuẩn bị làm cái gì đó

thật khác thường.

“Ồ, không! Không, ông Khốttabít yêu quý!” Vônca nói âp

úng và níu lây tay ông thần đã phát khùng. “Cô Vácvara không

hề có lỗi trong chuyện này!... Lời nói danh dự của một đội viên

thiếu niên tiền phong đây?... Tât cả mọi chuyện đều do cháu...”

“Không! Mụ ta có lỗi, mụ ta có lỗi!” Ông Khốttabít vừa nói

lè nhè, vừa cố gỡ tay ra.

“Cô ây không có lỗi, cô ây không có lỗi! Lời nói danh dự, cô

ây không có lỗi!”. Vônca hoảng sợ cãi lại trong khi nó vội vã

106

while feverishly trying to think of a way to distract the raging

Genie's attention from his teacher.

"You know what? You know what?" He had finally thought of

something: "Let's go to the circus. Huh, Hottabych? Let's go to

the circus! Zhenya and I will never get tickets, but it's so easy for

you to get them. You're the only one who can help us get into

the circus. You're so powerful, so amazingly all-powerful!"

The old man was very inquisitive and an easy prey to

flattery. Most important, unlike all other Genies, he never

remained angry long.

"And what does this funny word mean?" Hottabych's eyes

burned with interest. "Is it a market where they sell parrots and

other unusual birds? Then, know ye, that I am completely

indifferent to birds. I've had my fill of the sight of parrots."

"Oh, no, this is a thousand times more interesting. Why, it's a

million times, a million million times more interesting!"

Hottabych immediately forgot about Varvara Stepanovna.

"Let's go there on a camel. No, better still, on an elephant.

Just imagine how everyone will envy you."

"No, don't bother. I don't want you to go to all that trouble,"

Volka objected with suspicious haste. "If you're not afraid,

let's go on the trolley-bus."

"What's there to be afraid of?" the old man sounded

offended. "Why, I've been looking at these iron carts for four

days now without any fear at all."

Half an hour later, Volka, Zhenya and Hottabych reached the

recreation park and approached the entrance to the summer

circus.

The old man ran over to the box-office to have a look at the

tickets, and soon he, Volka and Zhenya were holding pink

tickets.

They entered the brightly-lit big top. There were three empty

seats in one of the boxes right near the arena, but Hottabych was

quite vigorous in refusing them. "I cannot agree to having

anyone in this place sitting higher than myself and my greatly

nghĩ xem có cách nào làm cho ông thần đã nổi xung này quên cô

giáo đi. “Ông biết sao không? Ông biết sao không?” Cuối cùng,

Vônca nghĩ ra “Ông cháu ta đi xem xiếc, ông nhé? Ôi, ông

Khốttabít, ông cháu ta đi xem xiếc đi! Giênia và cháu không tài

nào lây được vé, còn ông thì làm việc đó dễ như trở bàn tay. Chỉ

ông mới có thể giúp bọn cháu vào được rạp xiếc thôi. Ông là

người có sức mạnh, sức mạnh toàn năng kia mà!...

Ông già rât tò mò, rât thích nịnh và cái chính là rât chóng

nguôi giận. Quan trọng nhât là khác hẳn với các ông thần kia,

ông không bao giờ giận lâu.

“Cậu vừa dùng tiếng gì buồn cười thế?” Cặp mắt ông

Khốttabít tò mò sáng lên.” Đó có phải là cái chợ bán vẹt và các

giống chim lạ khác không? Cậu nên biết rằng ta vốn dửng dưng

với loài chim. Từ lâu, ta đã xem vẹt chán cả mắt rồi.

“Ông nói gì thế. Xiếc còn lý thú hơn gâp nghìn lần ây? Cháu

xin nói là gâp nghìn lần, gâp triệu lần, gâp triệu triệu lần!”

Ông Khốttabít lập tức quên cô Vácvara Stêpanôpna.

“Chúng ta sẽ đến đây bằng lạc đà. Không, tốt hơn là bằng

voi. Cậu hãy tưởng tượng mọi người sẽ ghen tị với cậu”

“Ấy chết, không đâu! Ông không cần phải bận tâm như thế”

Vônca phản đối với vẻ vội vã đáng ngờ. “Tốt hơn cả là ông cháu

ta sẽ đi trôlâybuýt, nếu như ông không sợ.

“Đi trôlâybuýt thì có gì đáng sợ” Ông già phật ý. “Đã bốn

ngày nay, ta nhìn những cỗ xe bằng sắt ây mà chẳng hề sợ tí

nào”.

Nửa giờ sau, Vônca, Giênia và ông Khốttabít đã có mặt ở

công viên Văn hóa và Nghỉ ngơi, bên lối vào rạp xiếc mùa hạ.

Ông già chạy vào chỗ bán vé để xem cái vé vào rạp xiếc

hình thù ra sao, thế là chẳng mây chốc trong tay ba ông cháu

bỗng xuât hiện những cái vé cứng, màu hồng nhạt.

Ba ông cháu đi vào rạp xiếc sáng trưng. Ở một lô ngay sát

vũ đài còn vừa đúng ba cái ghế trống, nhưng ông Khốttabít nhât

mực không chịu ngồi chỗ đó. Ông nói:

“Ta không thể đồng ý để cho bât kỳ kẻ nào trong cái rạp này

ngồi cao hơn ta và hai cậu bạn rât đáng kính của ta. Ngồi như vậy

107

respected friends. It would be below our dignity."

It was no use arguing with the old man. With heavy hearts

the boys climbed to the last row of the second balcony.

Soon attendants in crimson and gold uniforms lined up along

both sides of the entrance to the arena.

The ring-master announced the first act. A bare-back rider

dressed in a sequined suit and looking like a Christmas tree

ornament rode into the ring.

"Do you like it?" Volka asked Hottabych.

"It is not devoid of interest, and it is pleasant to the eye," the

old man replied cautiously.

The bare-back rider was followed by acrobats, who were

followed by clowns, who were followed by a dog act-this

attraction met with Hottabych's reserved praise-who were

followed by jugglers and spring-board jumpers. Then there was

an intermission.

It was a shame to leave and miss the second half of the

show, but a geography book opened at the very first chapter

awaited Volka at home.

He sighed heavily and whispered to Zhenya, "Well, I guess

I'll be going. But you try and keep him here for at least another

two hours. Go for a walk with him after the show, or something..

Zhenya mumbled softly, but with great emphasis:

"We should all three leave, all three of us. V. S. is here! V.

S. is here!"

And he nodded towards the side isle.

Volka turned round and froze: Varvara Stepanovna and her

five-year-old granddaughter Irisha were making their way down

the isle to the foyer.

As if by agreement, the boys jumped to their feet and stood in

front of the unsuspecting old man in a way to shield their teacher

from him.

"You know what, Hottabych?" Volka choked. "Let's go

home! Huh? There's nothing of interest here today."

là hạ thâp phẩm giá của chúng ta”.

Biết rằng tranh cãi với ông già cũng chẳng được tích sự gì,

hai cậu bé đành phải bâm bụng ngồi chót vót ở hàng cuối cùng

của khu ghế hạng nhì. Chẳng mây chốc, các nhân viên phục vụ

mặc bộ đồng phục màu huyết dụ có thêu kim tuyến đã chạy ra và

xếp hàng hai bên lối vào vũ đài. Người điều khiển chương trình

cât giọng oang oang tuyên bố buổi biểu diễn bắt đầu, thế là một

chị cưỡi ngựa phi ra vũ đài mặc bộ đồ viền đầy những đốm sáng

lâp lánh như ông già Nôen.

“Thế nào, ông có thích không ạ?” Vônca hỏi ông Khốttabít.

“Xem cũng thú đây và khá vui mắt” Ông già dè dặt đáp.

Tiếp sau chị cưỡi ngựa là các diễn viên nhào lộn, sau đó là

các anh hề, sau nữa là các chú chó con được tập luyện đã khiến

ông Khốttabít tán dương một cách thận trọng, tiếp sau là các diễn

viên tung hứng và các diễn viên nhảy. Các diễn viên nhảy đã kết

thúc phần một của buổi biểu diễn.

Thật là bực mình khi phải rời khỏi rạp xiếc nửa chừng,

nhưng cuốn sách giáo khoa địa lý mới lật được mây trang đầu

tiên đang đợi Vônca ở nhà.

Vônca thở dài đánh sượt và thì thầm với Giênia: “Này, bây

giờ mình phải về. Còn cậu cố giữ ông già lại ít nhât hai giờ. Xem

xiếc xong, cậu hãy đi dạo với ông ây, hay là...

Nhưng Giênia đã thì thầm nói giọng mũi rành rọt từng tiếng

với vẻ đầy ý nghĩa:

“Cả ba chúng ta phải rời khỏi đây ngay, cả ba chúng ta...

V.X đang ở đây, V.X. đang ở đây!”

Nói rồi, Giênia hât đầu hơi lộ liễu về phía lối đi bên cạnh.

Vônca ngoảnh lại và lạnh toát cả người: cô Vácvara

Xtêpanốpna cùng với cháu gái năm tuổi Irisa đang bước xuống

các bậc dốc ngược ở lối đi bên cạnh để vào phòng giải lao.

Không ai bảo ai, hai cậu liền chồm dậy và đứng ngay trước

mặt ông già vẫn chẳng nghi ngờ gì để che không cho ông trông

thây cô giáo chủ nhiệm của mình.

“Ông biết không, ông Khốttabít,” Vônca nghẹn ngào “Ta đi

về đi, ông nhé! Hôm nay ở đây hoàn toàn chẳng có gì hay cả...”

108

"Sure," Zhenya agreed, trembling like a leaf in his fear for

Varvara Stepanovna's life. "That's right, let's go home. We'll

walk in the park and all kinds of things...."

"Oh, no, my young friends!" Hottabych answered

innocently. "Never before have I been so interested as I am in

this truly magic tent. I'll tell you what: you run along and I'll

return as soon as this amazing performance ends."

What an idea-to leave Varvara Stepanovna alone with a

Genie who hated her so!

They had to think of something, of anything at all, to

occupy him during intermission. Once the performance was

resumed, his eyes would be glued on the arena. They had to

think of something urgently, but, fearing for Varvara

Stepanovna's very life, Volka was completely at a loss. His

teeth even began to chatter. This attracted Hottabych's attention,

for he was interested in everything.

"I tell you, Hottabych," Zhenya came to the rescue, "it's

either one way or the other: either we study or not!"

Both Volka and Hottabych looked at him in bewilderment.

"What I mean is, since we've promised Hottabych to teach

him to read and write, we should use every free minute for

study. Isn't that right, Hottabych?"

"Your perseverance is worthy of the greatest praise, 0

Zhenya," Hottabych answered. He was really touched.

"Well, if that's the case, here's the circus programme. Let's sit

right down and learn the alphabet. We'll study all through

intermission...."

"With happiness and pleasure, 0 Zhenya."

Zhenya opened the programme and pointed to the first letter

"A" he saw.

"This is the letter 'A,' understand?"

"Yes, 0 Zhenya."

"Now, what letter did I say it was?"

"It's the letter 'A,' 0 Zhenya."

"Right. Now find me all the 'A's you can on this page."

“À, đúng đây”. Giênia lo cho cô Vácvara đến phát run như

lên cơn sốt, nên hùa theo. “Ông cháu ta đi về đi... Chúng ta đi

dạo trong công viên..”

“Ồ, không, các bạn trẻ của ta!” Ông Khốttabít hồn nhiên đáp.

“Chưa bao giờ ta cảm thây thích thú như khi ở trong cái nhà bạt

quả là kỳ diệu này. Thôi, các cậu cứ về trước đi, còn ta sẽ quay

về ngay sau khi cuộc biểu diễn hết sức hâp dẫn này kết thúc”.

Chỉ còn thiếu nước ây nữa thôi: bỏ mặc cô Vácvara mặt đối

mặt với ông thần căm ghét cô!

Dù thế nào chăng nữa, cũng phải thu hút sự chú ý của ông

Khốttabít cho tới lúc bắt đầu phần hai của buổi biểu diễn. Lúc

bây giờ thì không thể rứt ông ra khỏi những gì đang diễn ra trên

vũ đài. Phải hết sức gâp rút nghĩ ra một cách gì đó, nhưng Vônca

vì quá lo cho cô Vácvara nên hoàn toàn quẫn trí. Hai hàm răng

nó còn đánh vào nhau côm cốp. Điều này thu hút sự chú ý của

ông Khốttabít vì ông quan tâm đến tât cả mọi thứ.

“Bây giờ thế này nhé, ông Khốttabít,” Cuối cùng Giênia nghĩ

ra, “Ông hãy chọn một trong hai thứ, hoặc học, hoặc là không!”

Cả Vônca lẫn ông Khốttabít đều ngớ người nhìn Giênia.

“Ý cháu như thế này, chúng cháu đã hứa dạy cho ông biết

đọc và viết, thì phải sử dụng từng phút rảnh rỗi để học. Cháu nói

có đúng không, hả ông Khốttabít?”

“Đức tính cần cù của cậu đáng được khen ngợi hết sức, hỡi

cậu Giênia!” Ông Khốttabít cảm động đáp.

“Ông đang cầm trên tay bản chương trình buổi biểu diễn

xiếc đây, vậy ông cháu ta bắt đầu học ngay các chữ cái theo bảng

chương trình ây. Học tới lúc hết giờ giải lao thì thôi...”

“Rât sung sướng và vui lòng, hỡi cậu Giênia!”

Giênia mở bản chương trình ra và chỉ vào chữ “A” bắt gặp

đầu tiên.

“Đây là chữ ‘A’, ông hiểu chưa ạ?”

“Ta hiểu rồi, hỡi cậu Giênia!”

“Thế đây là chữ gì nào?”

«Đây là chữ ‘A’, hỡi cậu Giênia!»

«Đúng! Giờ hãy tìm cho cháu chữ ‘A’ trong trang này ».

109

"Here's a letter 'A,' 0 Zhenya."

"Fine! Do you see any more?"

"Here, and here, and here, and here, and here...."

Hottabych was so engrossed in his studies that he paid no

attention at all to anything else. By the time the intermission was

over and the audience had returned to its seats, Hottabych had

learned the alphabet and was reading in syllables:

"An ac-ro-bat on a spring ... board."

"D'you know, Hottabych, you really are gifted!" Zhenya said

with true amazement.

"What did you think?" Volka replied. "Why, there has never

been such a talented Genie in all the world."

Hottabych read on delightedly: " 'Jum-ping ac-ro-bats un-der

the di-rec . .. di-rec-tion of Phil-lip Be-lykh.' We saw that

already. 'Ev-en-ing per-for-man-ces beg-in at 8 p.m. Ma-ti-

nees at 12 no-on.' 0 my young teachers, I have read the entire

programme. Does that mean I'll now be able to read the

newspapers, too?"

"Certainly! Sure you will!" the boys said. "Now let's try to

read the greetings hanging over the orchestra pit," Volka said.

Just then a young lady in a little white apron carrying a large

tray appeared.

"Would you care for some ice-cream?" she asked the old

man. He looked at Volka questioningly.

"Take some, Hottabych, it's very nice. Try it!" Hottabych

tried it and he liked it. He bought some for the boys and another

portion for himself, then a third and, finally, being carried away,

he bought the astounded young lady's entire supply-forty-three

bars of ice-cream covered with delicate frost. The girl said

she'd be back later for the tray and went off, turning back to look

at the strange customers.

"Oho!" Zhenya winked. "Look at him pack it away." In the

space of five minutes' time, Hottabych had gulped down all

forty-three bars. He ate it as one would eat a cucumber, biting

off big chunks and chewing loudly. He swallowed the last

«Đây là chữ ‘A’, hỡi cậu Giênia!»

«Khá lắm! Còn đâu nữa ạ?»

«Đây, và đây, và đây, và đây, và đây nữa.. ».

Ông Khốttabít học hết sức mải mê, không hề chú ý đến một

chuyện gì khác nữa. Tới lúc hết giờ giải lao, người xem lại ngồi

vào chỗ của mình, ông Khốttabít đã kịp học thuộc tât cả các chữ

trong bảng chữ cái và đã biết đánh vần:

“Nh-ào lộn tr-ên lư-ới nẩy...”

«Ông Khốttabít ơi, ông biết không,» Giênia reo lên với vẻ

khâm phục thật sự, «ông có những khả năng hết sức tuyệt vời!»

«Còn phải nói!» Vônca tán thành. «Người anh em ạ, đây là

ông thần rât tài ba mà thế gian chưa từng thây!»

Ông Khốttabít vẫn say sưa đánh vần: “’Đội các di-ễn vi-ên

nh-ào lộn và nh-ảy dư-ới sự chỉ-đạo của Phi-líp Bê-lức’ Các tiết

mục này, chúng ta đã xem rồi. “Các bu-ổi bi-ểu di-ễn tối bắt đầu

lúc 8 giờ tối. Ban ngày lúc 12 giờ trưa”. Hỡi các thầy giáo trẻ

của ta, ta đã đọc hết cả bản chương trình, thế có nghĩa là bây giờ

ta có thể đọc được cả báo?

«Dĩ nhiên! Đúng thế!» các cậu bé nói. «Bây giờ, hãy thử

đọc hàng chữ chào mừng treo trên bục diễn của dàn nhạc nhé».

Nhưng đúng lúc ây, một cô gái trẻ khoác tạp dề trắng bưng

chiếc khay lớn bước tới gần.

«Cụ có ăn kem không ạ?» Cô gái hỏi ông già. Ông già đến

lượt mình đưa mắt hỏi Vônca.

« Ăn đi ông Khốttabít, kem rât ngon. Ông ăn thử xem? »

Ông Khốttabít ăn thử, thây thích. Ông mời hai cậu bé cùng ăn và

mua cho mình thêm một chiếc nữa, rồi chiếc thứ ba và cuối cùng,

vẫn còn thèm, ông đã mua của cô bán hàng đang sửng sốt ngay

một lúc toàn bộ 43 chiếc kem bên trên phủ một lớp tuyết mềm

mại. Cô gái hẹn sẽ quay lại lây khay sau và cô đi xuống dưới,

chốc chốc lại ngoái cổ nhìn ngườì khách hàng kỳ lạ.

«A ha!» Giênia tủm tỉm cười. Ông già đến vỡ bụng vì ăn

kem mât thôi. Chỉ trong khoảng 5 phút, ông Khốttabít đã chén

sạch 43 chiếc kem. Ông ăn kem như ăn dưa chuột, liên tục cắn

những miếng lớn và nhai rau ráu. Ông nuốt miếng cuối cùng

110

mouthful just as the performance began.

"A world-famous act! Presenting Afanasy Sidorelli!" The

audience applauded and the band played a loud viva. A short,

middle-aged man in a blue silk robe embroidered with gold

dragons entered the arena, bowing and smiling in all directions.

It was the famous Sidorelli himself. While his assistants laid out

his props on a small lacquered table, in preparation for the first

magic trick, he continued to bow and smile. A gold tooth

glittered in his mouth when he smiled.

"It's wonderful!" Hottabych whispered enviously. "What's

wonderful?" Volka asked, clapping as loud as he could.

"It's wonderful to see a person who has gold teeth growing

in his mouth."

"You think so?" Volka asked absently as he watched the first

trick.

"I am positive," Hottabych replied. "It's very beautiful and

rich looking."

Sidorelli completed the trick.

"Did you see that?" Volka asked Zhenya proudly, as if he

himself had done the trick.

"It was swell!" Zhenya answered. Volka gasped: Zhenya now

had two rows of gold teeth in his mouth.

"Volka! Oh, Volka!" Zhenya whispered in a frightened voice.

"I want to tell you something-but don't get scared. All your teeth

are made of gold."

"It's all Hottabych's doing, I know," Volka said dejectedly.

And true enough, the old man, who was listening in on

their conversation, nodded and smiled guilelessly. Then they saw

that he, too, had two rows of large, even gold teeth.

"Even Sulayman, the Son of David (peace be on the holy

twain!), did not have such a luxurious mouth!" he boasted. "But

don't bother thanking me. I assure you that you are both worthy

of this small surprise."

"Don't worry, we're in no rush to thank you!" Zhenya

muttered.

đúng vào lúc tât cả các đèn trong rạp xiếc lại bật sáng.

“Tiết mục hỗn hợp tuyệt vời! Diễn viên Aphanaxi Xiđôrêli!”

Mọi người trong rạp vỗ tay và dàn nhạc chơi khúc nhạc chào.

Thế rồi một diễn viên đứng tuổi, mặc áo khoác lụa xanh thêu

hình rồng vàng bước ra vũ đài, tươi cười cúi chào tứ phía. Đó

chính là Xiđôrêli lừng danh! Trong lúc các phụ tá của ông xếp

trên chiếc bàn con bóng nhoáng tât cả những thứ cần thiết để làm

trò ảo thuật đầu tiên, ông tiếp tục cúi chào và mỉm cười. Lúc

cười, trong miệng ông lâp lánh một chiếc răng vàng...

«Tuyệt!» Ông Khốttabít thì thầm với giọng ghen tị.

«Cái gì tuyệt hả ông?» Vônca vừa hỏi vừa ráng hết sức vỗ tay.

«Thật là tuyệt khi con người lại mọc răng vàng».

«Ông nghĩ sao?» Vônca mải theo dõi tiết mục đã bắt đầu lơ

đãng hỏi.

«Ta tin vào chuyện đó». Ông Khốttabít đáp. «Răng vàng rât

đẹp và sang trọng»

Ông Xiđôrêli kết thúc trò ảo thuật đầu tiên.

«Cậu thây thế nào?» Vônca hỏi Giênia với giọng như chính

nó vừa làm trò ảo thuật ây.

«Tuyệt!» Giênia trả lời và Vônca liền sửng sốt la to: mồm

Giênia đầy răng vàng.

«Vônca ! Ôi, Vônca!» Giênia sợ hãi thì thầm « Mình biết nói

với cậu thế nào đây nhưng cậu đừng hoảng nhé. Tât cả các răng

của cậu đều biến thành vàng rồi»

«Đây hẳn là công trình của ông Khốttabít! mình biết,»

Vônca buồn bã nói.

Quả thật, sau khi lắng nghe hai cậu bạn nói chuyện với nhau,

ông già gật đầu xác nhận và hồn nhiên toét miệng cười, để lộ hai

hàng răng vàng to, đều dặn.

«Ngay cả vua Xalômông con trai của Đavít (cầu chúc cả hai

vị đều bình an!) cũng chẳng có cái miệng sang trọng như thế!»

ông già huênh hoang «Chỉ có điều là các cậu đừng cám ơn ta. Ta

cam đoan các cậu xứng đáng với món quà nhỏ bé này».

«Phải, chúng cháu không cám ơn ông đâu!» Giênia hầm hầm

nói.

111

Volka was afraid the old man might get angry and he tugged

his friend's sleeve. Zhenya said no more.

"You see, Hottabych," be began diplomatically, "it'll be

awfully obvious if all three of us sitting in a row have gold teeth.

Everybody will look at us, and we'll feel embarrassed."

"I won't be embarrassed in the least," Hottabych said.

"But still, we won't feel right. There won't be any pleasure in

being at the circus."

"So?"

"Well, we wanted to ask you to make our teeth plain bone

again till we get home."

"I am perfectly awed by your modesty, 0 my young friends!"

the old man said in a somewhat hurt voice.

It was a relief to feel that once again they had their own

teeth in their mouths.

"Will they turn gold again when we get home?" Zhenya

whispered anxiously.

"Never mind, we'll find out later. Maybe the old man will

forget about them."

Once again Volka became absorbed watching Afanasy

Sidorelli's breath-taking magic. He applauded together with the

rest when the man pulled a pigeon, a hen, and, finally, a bouncy,

fluffy white poodle from an empty box.

There was only one man present who showed no sign of

appreciation as he watched the magician. This was Hottabych.

He felt very hurt, because everyone was applauding the

magician for all sorts of trifles, while he, who had performed

such wonderful miracles from the time he had been liberated

from the vessel, had not even heard a single sincere word of

praise, let alone been applauded.

That is why, when the tent was once again filled with

applause and Sidorelli began bowing to all sides, Hassan

Abdurrakhman ibn Hottab grunted irritably and, despite the

protests of those sitting in front, proceeded to climb over them

down to the arena. An approving murmur passed through the

Nhưng Vônca sợ ông già lại phát khùng, liền giật tay áo cậu

bạn và Giênia đã kịp ngậm miệng.

«Ông Khốttabít, ông có hiểu không,» Vônca bắt đầu nói khéo,

«nếu cùng một lúc cả ba ông cháu ngồi cạnh nhau đều có răng

vàng cả mọi người nhìn vào, chúng ta sẽ ngượng chết».

«Ta chẳng hề thây ngượng nghịu gì cả!» ông Khốttabít nói.

«Nhưng dẫu sao thì chúng ta cũng cảm thây khó chịu. Chúng

ta sẽ mât hết cả hứng thú xem xiếc».

«Thế cậu tính sao?»

«Chúng cháu yêu cầu ông thế này nhé: chừng nào chúng ta

chưa về nhà, hãy làm cho răng trở lại bằng xương bình thường»

«Ta khâm phục đức tính khiêm tốn của các cháu, hỡi các bạn

trẻ của ta!» Ông già nói với giọng hơi bực.

Hai cậu bé thở phào nhẹ nhõm khi cảm thây trong mồm của

mình lại có những cái răng tự nhiên như trước.

«Lúc bọn mình về nhà, răng bọn mình lại biến thành vàng thì

sao?» Giênia lo lắng thì thầm.

«Được rồi, chúng ta sẽ tính sau. Có thể ông già sẽ quên

chuyện răng».

Nói rồi, Vônca say sưa xem những trò ảo thuật vô cùng đặc

sắc của Aphanaxi Xiđôrêli và cùng với mọi ngươi vỗ tay khi ông

này lây ra từ cái hòm rỗng một con bồ câu, một con gà mái và

cuối cùng là một chú chó trắng lông xù ngộ nghĩnh.

Trong cả rạp xiếc, chỉ có một khán giả không hề tỏ vẻ tán

thưởng nhà ảo thuật một chút nào. Đó là ông Khốttabít.

Ông cảm thây rât bực mình khi nhà ảo thuật được vỗ tay về

đủ thứ trò vớ vẩn, còn ông từ lúc được giải thoát khỏi cái bình đã

làm biết bao phép lạ mà chẳng lần nào được nghe thây thậm chí

chỉ một lời khen ngợi chân thành kể cả tiếng vỗ tay cũng không

có nốt.

Vì thế, khi nghe tiếng vỗ tay lại vang lên và ông Xiđôrêli bắt

đầu cúi chào tứ phía, Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp

hầm hừ buồn bã và mặc cho các khán giả phản đối, ông trèo qua

đầu họ, xuống vũ đài. Tiếng rì rầm hoan nghênh lan truyền khắp

112

crowd and a stout man said to his neighbour: "I told you that

the old man was one of them. You can tell he's a very

experienced clown. Look how funny he is. Sometimes they sit in

with the audience on purpose."

Fortunately for the man, Hottabych heard nothing of what 'he

said, as he was engrossed in watching the magician. Sidorelli

was about to begin his most difficult trick.

First of all, the famous illusionist set fire to several long

coloured ribbons and stuffed them into his mouth. Then he

picked up a large, brightly coloured bowl filled with something

that looked like sawdust. He stuffed his mouth full of the sawdust

and began to fan himself quickly with a beautiful green fan. The

sawdust in his mouth began to smoulder. Then a wisp of smoke

appeared and, finally, when the lights were turned out,

everyone saw thousands of sparks and even a small flame shoot

from the famous magician's mouth.

Then, amidst a storm of applause and shouts of Bravo!

Hottabych's indignant voice could be heard.

"It's a fake!" he shouted at the top of his lungs. "That's no

magic! It's simple sleight-of-hand!"

"Isn't he something!" someone shouted.

"A wonderful clown! Bravo, clown!" And everyone present

except Volka and his friend applauded Hottabych

enthusiastically.

The old man did not understand which clown they were

shouting about. He waited for the applause he had inspired to die

down and continued acidly:

"What kind of magic is that! Ha, ha, ha!"

He shoved the thunderstruck magician aside. To begin

with, fifteen tremendous multi-coloured flames shot from his

mouth; they were so real that a smell of burning filled the circus.

The applause was balm to Hottabych's heart. Then he

snapped his fingers, and instead of one large Sidorelli, seventy-

two tiny Sidorellis ran off in single file along the barrier

surrounding the arena. After completing several circles, they

rạp xiếc. Một ông to béo nào đó nói với ngườí ngồi bên «Tôi cho

rằng ông già ây là một tay hề. Rõ ràng đó là một tay hề rât có

kinh nghiệm. Xem ông ây tức cười làm sao! Đôi khi các tay hề

cố tình ngồi lẫn trong chỗ khán giả».

May phúc cho người vừa nói là ông Khốttabít không nghe

thây gì, vì ông còn mải quan sát nhà ảo thuật Xiđôrêli. Đúng lúc

ây, ông này bắt đầu tiết mục khó nhât của mình

Trước tiên, nhà ảo thuật lừng danh châm lửa mây băng giây

dài nhiều màu và nhét chúng vào mồm mình. Sau đó, ông cầm

cái tô lớn tô nhiều màu sặc sỡ, bên trong đựng một chât gì đó

trông giống như mùn cưa. Ngậm đầy mồm thứ mùn cưa đó, ông

bắt đầu phe phẩy nhanh trước mặt mình chiếc quạt màu xanh lá

rât đẹp. Mùn cưa trong mồm bắt đầu cháy âm ỉ. Sau đó xuât hiện

một làn khói nhỏ, và cuối cùng, lúc đèn điện trong rạp xiếc đã tắt

hết, mọi người nhìn thây từ mồm nhà ảo thuật lừng danh phụt ra

những tia lửa và thậm chí còn có cả một ngọn lửa nhỏ nữa.

Lúc bây giờ, giữa những tiếng vỗ tay và tiếng hoan hô nồng

nhiệt, bỗng vang lên tiếng nói phẫn nộ của ông già Khốttabít:

«Các người bị đánh lừa rồi!» Ông ráng hết sức la thật to.

«Đó chẳng phải phép lạ gì cả! Đơn giản chỉ là sự khéo tay thôi!»

«Đó chính là một tay hề! » Một ai đó kêu lên

«Một tay hề tuyệt vời! Hoan hô tay hề!» Thế là tât cả đám

khán giả, trừ Vônca và cậu bạn của nó, đều vui vẻ vỗ tay hoan hô

ông Khốttabít.

Ông già không hiểu người ta nói về tay hề nào. Ông kiên nhẫn

đợi cho tới lúc tràng pháo tay do sự xuât hiện của ông gây ra

châm dứt và ông tiếp tục nói với giọng châm chọc:

«Phải chăng đó là những phép lạ?! Ha ha ha!»

Ông gạt nhà ảo thuật đang sửng sốt qua một bên và mở đầu,

ông liên tiếp phun ra từ mồm mình mười lăm ngọn lửa lớn muôn

màu và khắp rạp xiếc lập tức nồng nặc mùi cháy khét lẹt.

Sau khi thích thú nghe tiếng vỗ tay, ông Khốttabít liền búng

các ngón tay thế là thay vào một ông Xiđôrêli lớn có 72 ông

Xiđôrêli nhỏ, nối tiếp nhau chạy trên cái bờ ngăn thâp vòng

quanh vũ đài. Chạy được mây vòng, các ông Xiđôrêli nhỏ lại

113

blended into one large Sidorelli again, just as tiny drops of

mercury roll together to form a large drop.

"That's not all!" Hottabych thundered in a voice that was no

longer human. He was excited by the admiration he had

aroused, and began to draw forth herds of horses from under the

flaps of his jacket.

The horses whinnied with fear, they pawed the ground and

tossed their heads, making their lovely silken manes blow. Then,

at a signal from the old man, the horses disappeared. Instead,

four huge, roaring African lions jumped out from under his

jacket. They raced around the arena several times and also

disappeared

There was an unending storm of applause from that moment

on. Hottabych waved his hand and everything on the arena-

Sidorelli and his assistants, and his various props, and the

elegant uniformed attendants-all shot into the air, completed

several farewell circles over the heads of the astounded

audience, and dissolved into nothing.

Suddenly and from nowhere, a huge African elephant with

sly, twinkling eyes appeared on the arena. On its back was an

elephant of smaller size; on the second was a third, still smaller;

on the third was a fourth. . . the seventh and smallest of all stood

right under the top of the tent and was no bigger than a dog.

They trumpeted in unison, their trunks raised on high; then all

flapped their ears like wings and flew off.

The band of thirty-three musicians-all shouting happily-

suddenly became a single ball; it rolled down from the

bandstand into the arena and along the barrier, getting smaller

and smaller until it was no larger than a pea. Then Hottabych

picked it up, put it in his right ear, and the muffled sounds of a

march could be heard coming from within.

The old man was really bouncing up and down from

excitement. He snapped all ten fingers at once and in a very

special way, and everyone present began to shoot up from their

seats, one at a time, and disappear far under the big top.

nhập vào thành một ông Xiđôrêli lớn, cứ như nhiều giọt thủy

ngân nhỏ nhập vào thành một giọt thủy ngân lớn vậy.

«Đây vẫn chưa phải là hết đâu!» Ông Khốttabít hăng tiết

trước sự tán thưởng của mọi người, bèn gào lên với giọng oang

oang như sâm và bắt đầu lôi ra dưới vạt áo vét cả một đàn ngựa

đủ màu sắc.

Những con ngựa sợ hãi hí vang, giậm chân, lắc lư đầu, làm

cho cái bờm dày óng ả tung bay. Sau đó, ông già dùng tay ra

hiệu, đàn ngựa liền biến mât, thế rồi từ dưới vạt áo vét của ông

già, bốn con sư tử Châu Phi to lớn vừa nối đuôi nhau nhảy ra,

vừa gầm gừ hăm dọa. Chúng chạy vài vòng quanh vũ đài một lát

sau rồi cũng biến mât.

Từ thời điểm đó, một cơn bão tiếng vỗ tay không ngớt. Ông

Khốttabít phẩy tay một cái, thế là mọi thứ trên vũ đài: cả nhà ảo

thuật Xiđôrêli và các phụ tá cùng những đạo cụ đủ loại của ông,

và các nhân viên ăn mặc thanh lịch - tât cả đều bay vút lên, lượn

mây vòng từ biệt trên đầu đám khán giả đang thán phục, rồi lập

tức tan biến trong khoảng không.

Không biết từ đâu bỗng xuât hiện trên vũ dài một con voi

châu Phi lớn với cặp mắt nhỏ vui vẻ, ranh mãnh. Trên lưng nó có

một con voi nhỏ hơn, trên lưng con thứ hai là con voi thứ ba còn

nhỏ hơn nữa, trên lưng con thứ ba là con voi thứ tư... rồi con thứ

bảy nhỏ nhât không hơn một con chó, tât cả đứng ngay dưới đỉnh

lều. Chúng đồng loạt rống lên, đưa cao vòi rồi tât cà đập tai như

đập cánh rồi bay đi.

Ba mươi ba nhạc công với những tiếng hò reo vui vẻ bỗng dồn

lại thành một khối tròn lăn từ bục biểu diễn xuống vũ đài. Cái

khối tròn ây lại lăn trên bờ ngăn thâp chạy quanh vũ đài, vừa lăn

vừa thu nhỏ lại cho tới cuối cùng chỉ bằng một hạt đậu. Bây giờ,

ông Khốttabít bèn nhặt cái “hạt đậu” ây lên, nhét vào tai phải của

mình và từ trong tai phát ra tiếng nhạc hành khúc đã thu nhỏ lại.

Ông già thực sự nhún nhảy vì phân khích. Ông già chụm tât

cả mười ngón tay lại và bằng cách rât đặc biệt, thế là tât cả khán

giả đều lần lượt bị bắn tung khỏi chỗ ngồi của mình và biến mât

đâu đó ở tít mái vòm.

114

Finally, only three people remained in the empty circus:

Hottabych, who had wearily sat down to rest on the barrier,

and the two boys, who had rushed down to him from the last row.

"Well, how was it?" Hottabych asked limply, raising his

head with difficulty and looking at the boys from strangely

glazed eyes. "That's no Sidorelli for you, is it?"

"He's certainly no match for you," Volka replied, winking at

Zhenya angrily, because his friend kept trying to ask the old man

something.

"I can't stand fakers," Hottabych muttered with unexpected

bitterness. "To pass off simple sleight-of-hand for miracles! And

in my presence!"

"But he didn't know a wise and mighty Genie was present

here," Zhenya put in a word for the magician. "And anyway, he

didn't say he was performing miracles. In fact, he didn't say

anything at all."

"It says so there. It says so in the programme. You heard me

read it: 'Miracles of Illusion.' "

"Well, but of illusion, il-lu-sion! Don't you understand?"

"How they applauded me!" the old man recalled delightedly.

"But you, 0 Volka, have never applauded nor even approved of

me. No, I'm wrong. There was one occasion. But it was on

account of some very simple magic. I don't even consider it

magic.

And that evil Varvara Stepanovna is blame. It was she who

taught you to scorn my gifts! Do not argue, 0 my young

friends! It was she, it was she! Such wonderful palaces! Such a

lovely little caravan! Such devoted and healthy slaves! Such

excellent camels! And it was all because of that evil Varvara

Ste..." but here, luckily for the teacher and our young friends,

Hottabych's gaze fell on a long banner hanging over the

bandstand. His glazed eyes, once again took on an intelligent

expression; a weak smile appeared on his face and, with the

satisfaction of one who has just learned to read, he pronounced

aloud:

Thế rồi cuối cùng trong cái rạp xiếc trống rỗng chỉ còn lại có

ba người: ông Khốttabít mệt mỏi ngồi bệt trên cái bờ ngăn thâp,

và hai cậu bé từ hàng cuối cùng lao xuống về phía ông già.

«Các cậu thây thế nào?» Ông Khốttabít uể oải hỏi, khó khăn

lắm mới ngẩng đầu lên được và nhìn hai cậu bé bằng cặp mắt lờ

đờ kỳ lạ. «Liệu Xiđôrêli làm được thế cho các cậu xem không?»

«Ông ây thì làm sao mà bì với ông được» Vônca vừa đáp vừa

bực tức nháy mắt với Giênia khi thây cậu này vẫn còn định hỏi

ông già về một điều gì đó.

«Ta không thể nào chịu nổi những kẻ lừa bịp!» Ông Khôttabít

nói với vẻ tức giận bât ngờ. «Ba cái trò khéo tay tầm thường mà

dám nhận xằng là những phép lạ. Và ngay trước mặt ta!»

«Nhưng của đáng tội, ông ây nào có biết ở đây có một vị thần

hùng mạnh và thông minh đến thế đâu?» Giênia bênh vực nhà ảo

thuật Xiđôrêli. «Vả lại, ông ây không hề nói đó là những phép lạ.

Ông ây tuyệt nhiên chẳng nói gì cả».

“Họ đã viết ra đây thôi. Đây, trong tờ chương trình ây.Chính

cháu đã nghe ta đọc “Những phép lạ của kỹ xảo ảo thuật”.

“Đây chỉ là ảo thuật thôi, ảo thuật! Ông phải hiểu như thế”.

“Chà, người ta vỗ tay mới ghê làm sao!” Ông già đắc chí

nhớ lại. “Thế mà, hỡi cậu Vônca, ta vẫn chưa được nghe cậu vỗ

tay hay bày tỏ sự tán thưởng với ta. Không, ta nhầm. Có một lần

Nhưng lần ây về một phép lạ rât đơn giản. Thậm chí ta không

xem nó là kỳ diệu”

Và chính mụ Vácvara ác độc mà ra! Chính mụ ây đã dạy các

cháu coi thường các quà tặng của ta! Đừng có phản đối, hỡi các

bạn trẻ của ta! Chính mụ ây, chính mụ ây!... Những tòa lâu đài

kỳ diệu biết bao! Đoàn súc vật vận chuyển tuyệt vời biết bao!...

Những tên nô lệ khỏe mạnh và trung thành biết bao!... Những

con lạc đà trứ danh biết bao!... Ấy thế mà cái mụ quái ác Vácvara

Xtê... Nhưng đúng lúc ây, may mắn thay cho cô giáo và bạn trẻ

của chúng ta, tâm băng dài treo trên bục biểu diễn của đàn nhạc

lọt ngay vào tầm nhìn của ông Khốttabít. Cặp mắt đờ đẫn của

ông bây giờ lây lại vẻ tinh anh, miệng ông nở một nụ cười, và với

sự thích thú của người vừa mới học đọc, ông đọc to thành tiếng:

115

"De-ar child-ren! Con-gra-tu-la-tions on fi-ni-shing the sch-ool

term. We wish you...."

The old man fell silent and closed his eyes. It seemed as if he

were about to lose consciousness.

"Could you bring everyone back to their seats?" Volka asked

anxiously."Hottabych, can you hear me? D'you hear me? Can

you make everything as it was before? I bet it's very hard to do,

isn't it?"

"No, not at all. I mean, it's not hard for me to do at all,"

Hottabych answered in a barely audible whisper.

"I don't think even you can do it," Volka said craftily.

"Yes, I can, but I feel very tired."

"See, that's what I said! You can't do it."

At this, Hottabych rose up with a sigh. He yanked thirteen

hairs from his beard, tore them to bits, and shouted a strange and

very long word. Then he sank down onto the sawdust covering

the floor. From high under the circus tent enraptured people came

whizzing down, and each one to his own seat. Sidorelli and his

assistants, the props and the uniformed attendants, headed by the

imposing ring-master, appeared on the arena as from under the

ground.

Flapping their ears loudly, all seven African elephants came

flying back. They landed and formed a pyramid again, only this

time the smallest one was on the bottom and the big one with the

twinkling eyes on top, right under the roof. Then the pyramid

they formed fell apart and they rushed around the arena in

single file, getting smaller and smaller until they were no bigger

than the head of a pin; finally, they got lost in the sawdust.

The orchestra rolled out of Hottabych's right ear like a pea; it

mushroomed into a huge pile of laughing people and, contrary to

the law of gravity, rolled upwards to the bandstand, where it

fell apart into thirty-three men. They took their seats and began

to play a march.

"Let me through, please! Let me through!" a thin man in

large horn-rimmed glasses said, as he made his way through

“Các em thân mến! Chúc mừng các em nhân kết thúc năm học.

Chúng tôi chúc...”.

Ông già bỗng im bặt và nhắm mắt. Dường như ông sắp bât

tỉnh tới nơi.

“Thế ông có thể đưa mọi người về lại chỗ cũ không ạ?”

Vônca hỏi với vẻ sợ hãi. “Ông Khốttabít, ông có nghe cháu nói

không đây? Ông có nghe cháu? Ông có thể làm cho mọi thứ trở

lại như cũ được không? Việc ây chắc hẳn là khó lắm?”

“Không, chẳng khó đâu. Tức là đối với ta thì dĩ nhiên là

chẳng khó”. Ông Khốttabít trả lời rât khẽ.

“Cháu không nghĩ ông có thể làm được” Vônca láu lỉnh nói.

“Làm nổi quá đi chứ, nhưng ta cảm thây rât mệt”

“Đây cháu đã bảo mà, ông chẳng đủ sức làm nổi đâu”...

Thay cho câu trả lời, ông Khốttabít ì ạch đứng dậy. Ông rứt

luôn mười ba sợi râu, ngắt vụn chúng ra, rồi thét lên một câu gì

đó kỳ lạ, rât dài. Rồi ông ngồi bệt ngay xuống lớp mùn cưa rải

trên nền. Từ dưới mái vòm, các khán giả vui mừng vô hạn lao

vun vút xuống và ngồi vào đúng chỗ của mình. Xiđôrêli cùng với

các phụ tá, những đạo cụ và các nhân viên mặc đồng phục, dẫn

đầu là người điều khiển chương trình oai vệ cũng hiện ra trên vũ

đài như từ dưới đât chui lên vậy.

Cả bảy con voi châu Phi đều bay trở lại, tai đập phành phạch,

bay trở lại. Chúng xếp chồng thành hình tháp nhưng lần này,

đứng dưới cùng lại là con voi nhỏ nhât, còn ở trên cao sát mái

vòm là con voi lớn nhât. Sau đó, cái hình tháp voi rời ra và bảy

con voi nối đuôi nhau chạy vùn vụt quanh vũ đài, vừa chạy vừa

thu nhỏ lại rât nhanh cho tới lúc không lớn hơn cái đầu một kim

găm và cuối cùng chúng mât hút trong lớp mùn cưa.

Dàn nhạc bé bằng hạt đậu từ trong tai phải của ông Khốttabít

lăn ra, lớn vụt thành một khối người cười vui vẻ rồi trái với định

luật vạn vật hâp dẫn, cả khối người to tướng ây lăn ngược lên bục

biểu diễn và rã ra ở đây thành ba mươi ba con người riêng biệt,

những người này ngồi vào chỗ và khúc nhạc chào lại vang lên...

“Xin phép quý vị! Xin quý vị cho tôi đi nhờ!” Một người gầy

gò đeo kính gọng sừng cố lách qua đám đông thích thú đang vây

116

the excited crowd standing around Hottabych. "Won't you be

so kind as to drop in at the manager's office? He'd like to talk

to you about performing in Moscow and on a road tour," he said

deferentially.

"Leave the old man alone," Volka told him unhappily.

"Can't you see he's sick? He's got a high fever!"

And true enough, Hottabych was really burning up. He had

got sick from eating too much ice-cream.

A HOSPITAL UNDER THE BED

He who has never had to take care of a sick Genie cannot

imagine what a tiring and bothersome affair it is.

First of all, there arises the question of where to keep him.

You can't put him in a hospital, and there's no question of

keeping him in bed at home, where everyone can see him.

Then again, how does one cure a Genie? Modern medicine is

useful when one deals with people, not fairy-tale magicians.

And, finally, can people catch Genies' diseases?

The boys discussed these problems at great length as they

rode home in a cab with a delirious Hottabych.

They came to the following decisions:

1. They would not take him to a hospital, but keep him as

comfortable as possible under Volka's bed, suggesting first that,

for safety's sake, he become invisible.

2. They would treat him as they would a person who had a

cold. They would give him aspirin and tea with raspberry jam

before going to sleep to make him perspire.

3. Genies' diseases could not possibly be catching.

Fortunately, no one was at home. They made Hottabych

comfortable in his usual place under Volka's bed.

Zhenya ran off to buy some aspirins and raspberry jam, while

Volka went to the kitchen to make some tea.

"Well, tea's ready!" he said cheerfully, entering the room

with a boiling kettle. "Let's have some tea, Hottabych. Hm?"

There was no answer.

chặt xung quanh ông già Khốttabít. “Xin ông làm ơn quá bộ vào

phòng làm việc của giám đốc. Ông ây muốn trao đổi với ông về

cuộc biểu diễn tại Mátxcơva và trên chuyến du lịc trên đường”

người này lễ phép nói. “Xin hãy để cho ông già được yên!”

Vônca bực tức nói. “Chẳng lẽ ông không thây ông ây đang bị

bệnh sao? Thân nhiệt ông ta đã lên cao rồi đây!”.

Quả thực, ông Khốttabít đang sốt nặng. Ông già bị bệnh vì đã

chén đẫy kem mà!

BỆNH VIỆN DƯỚI GẦM GIƯỜNG

Những ai chưa bao giờ phải chăm sóc một ông thần bị bệnh,

không thể hình dung nổi công việc mệt mỏi và khó chịu dường

nào. Trước tiên, nảy ra vân đề để ông già nằm ở đâu.

Không thể đưa một ông thần vào bệnh viện, còn để ông ây nằm

trên giường ở nhà, mọi người có thể nhìn thây ông ây

Thứ hai, chữa bệnh một ông thần như thế nào? Y học hiện đại

chỉ hợp với mọi người, không phải nhà ảo thuật trong truyện cổ.

Thứ ba, bệnh của các ông thần có lây sang người hay không?

Các vân đề trên, hai cậu bé sẽ thảo luận kỹ khi chúng đưa ông

Khốttabít đang mê sảng trở về nhà bằng xe tắcxi.

Cuối cùng, chúng đã quyết định:

1. Không đưa ông Khốttabít vào bệnh viện, mà để ông nằm dưới

gầm giường của Vônca với tât cả những tiện nghi có thể có, sau

khi đề nghị ông biến thành vô hình cho được an toàn.

2. Chữa bệnh cho ông như chữa bệnh cho người bị cảm lạnh. Ban

đêm cho uống thuốc átpirin và nước trà với mứt quả mâm xôi để

cho ra nhiều mồ hôi trước khi đi ngủ..

3. Bệnh của các ông thần có lẽ không lây sang người.

May thay, không có ai ở nhà. Chúng đã đặt ông già nằm thoải

mái vào chỗ quen thuộc của ông ở dưới gầm giường của Vônca.

Giênia chạy đi mua một ít átpirin và mứt quả mâm xôi, còn

Vônca thì đi xuống bếp nâu nước pha trà.

“Trà đã pha xong rồi đây!” Vônca vui vẻ nói khi nó quay lại

với một âm nước sôi “Ông cháu ta uống trà, ông Khốttabít nhé!”

Ông Khốttabít không trả lời.

117

"He's dead," Volka gasped and suddenly, despite all the

unpleasantness Hottabych had caused him, he felt he would

miss the old man terribly if he died. "Dear, dear Hottabych!" he

babbled, crawling under the bed.

The old man was not there.

"What a crazy old man!" Volka said angrily, forgetting all

his tender feelings. "He was here a moment ago, and now he's

disappeared!"

There is no telling what bitter words Volka would have added

if Zhenya had not then dashed into the room, dragging a balky

Hottabych behind. The old man was mumbling something.

"What a nut! You can't imagine what a nut he is!" Zhenya

shouted as he helped Volka settle Hottabych under the bed

again. "I was coming back from the shop and there he was,

standing on the corner with a sack of gold, trying to hand it

out to passers-by. I asked him, 'What are you doing here with a

high fever?' And he said, 'I feel my days are counted. I want to

hand out alms on this occasion.' And I said, 'You're nuts! Whom

are you going to give alms to? Did you see any beggars here?'

And he said, 'If that's the case, I'll go back home.' So I dragged

him back. You just lie still and get well! There's no use rushing

death!"

They gave Hottabych a mouthful of aspirins, then fed him the

whole jar of raspberry jam with tea, and bundled him up tightly

to make him perspire.

For a while, the old man lay there quietly. Suddenly, he began

to fuss, trying to get up. He said he was going to Sulayman, the

Son of David, to ask forgiveness for some long-forgotten ill

deeds. Then he began to cry and asked Volka to run down to

the Mediterranean Sea and the Indian Ocean and find a copper

vessel on the bottom in which his dear brother Omar Asaf ibn

Hottab was imprisoned. He wanted Volka to free him and bring

him back home.

"We'd all live so happily here!" he mumbled deliriously

with. bitter tears pouring down his cheeks.

“Ông chết mât rồi?” Vônca kinh hoàng và nó bỗng cảm thây

rằng bât kể mọi chuyện khó chịu mà ông Khốttabít đã gây cho

nó, nó vẫn rât thương xót nếu như ông già chết. “Ông Khốttabít

thân yêu!” nó lắp bắp, bò xuống dưới giường.

Ông già không có ở đây

“Ông già kỳ cục thật!” Vônca lúc ây nổi khùng, quên ngay

những tình cảm trìu mến của mình. “Vừa mới nằm ở đây, ây thế

mà đã kịp biến đi đâu?”

Không biết Vônca còn nói những lời cay đắng nào nữa nếu

như lúc ây Giênia không lao vào phòng và lôi ông Khốttabít đang

cố cản theo sau. Ông già lầu bầu điều gì đó.

“Lẩm cẩm quá! Cậu không thể tưởng tượng ông ây lẩm cẩm

thế nào đâu!” Giênia kêu to và giúp Vônca đưa ông Khốttabít

vào nằm lại dưới gầm giường. “Lúc mình trên đường về, mình

thây ông Khốttabít đứng ở góc phố với một túi vàng, đang cố

giúi bằng được cho một người qua đường. Mình hỏi “Ông làm gì

ở đây trong khi đang bị sốt cao?”. Ông ây nói “Ta cảm thây mình

sắp chết đến nơi rồi. Ta muốn nhân dịp này đi phân phát của bố

thí”. Và, mình nói “Ông lẩm cẩm rồi! Ông định cho ai nào? Ông

thây những người ăn xin ở đây?”. Và ông ây nói “Vậy thì ta đi về

nhà!”. Thế là mình dẫn ông ây về. “Hãy nằm nghỉ đi, ông già

thân mến, hãy ráng bình phục, ông chẳng chết đâu mà sợ?”

Chúng cho ông Khốttabít uống một liều thuốc átpirin, cho ông

ăn cả một hộp mứt quả mâm xôi và uống kèm nước trà, rồi đắp

chăn kín mít để ông ra được nhiều mồ hôi.

Ông già nằm yên được một lúc. Đột nhiên ông bắt đầu lo lắng,

cố đứng dậy. Ông nói để ông đi đến gặp vua Xalômông con trai

của Đavít nhằm xin lỗi về những chuyện bực mình xa xưa nào

đó. Sau đó, ông lại khóc lóc van nài Vônca chạy đến Địa Trung

Hải và Ấn Độ Dương để tìm dưới đáy hai biển ây cái bình đồng,

trong đó giam cầm người em thân yêu của ông là Ôma Iuxúp con

trai của Khốttáp, giải thoát ông ta khỏi nơi giam cầm và dẫn ông

ta về đây.

“Cả hai ta được sống ở đây thì hạnh phúc biết bao!” Ông lẩm

bẩm trong mê sảng, với nước mắt cay đắng chảy dài trên má.

118

Half an hour later the old man came to his senses and said in

a weak voice from under the bed:

"Oh, my young friends, you cannot imagine how grateful I

am for your love and precious attention! Will you please do me

a last favour: bind my hands tightly, because I'm afraid I might

do such magic while unconscious that I'll never be able to undo

it later."

They tied him up and he immediately fell soundly asleep.

Next morning Hottabych awoke in the prime of health.

"That's what medical attention administered in time can

do!" Zhenya said with satisfaction. Then and there he decided to

be a doctor when he grew up.

ONE IN WHICH WE RETURN TO THE BARKING BOY

To tell the truth, each time Volka thought of Goga, he

became terribly envious. If he was at home or on the stairs, or

downstairs near the entrance, it was difficult not to think of

Goga. Ever so often a teasing, wonderful, marvellous barking

could be heard-even through closed doors and closed windows.

It was most strange, however, that Goga did not come outside.

No other boy in his place could ever have been able to stay

away so long and not boast to his friends about his real, pure-

breed puppy. And Goga, especially, would have gloated to see

the children so envious.

There was something strange about it all. Finally, Volka could

not keep from asking Goga's mother what the matter was.

She became terribly embarrassed and mumbled something

about her dear boy being sick. Then she rushed off.

"Wait a minute!" Volka pleaded. "Can I ask you something?

Just one question?"

Goga's mother stopped reluctantly.

"Can you just tell me if it's an Alsatian? Is it?"

"What Alsatian?" the poor woman shrugged.

"The puppy you gave Goga. You know, the one that's

barking. Is it an Alsatian or a Boxer?"

Nửa tiếng sau, ông già hồi tỉnh và từ dưới gầm giường, ông

nói với giọng yếu ớt:

“Hỡi các bạn trẻ của ta, các cậu không thể hình dung được ta

biết ơn các cậu ra sao về tình yêu và sự quan tâm quý báu của các

cậu! Xin hãy làm ơn giúp ta một việc nữa: hãy trói tay ta thật

chặt, nếu không lúc lên cơn sốt, ta lại phù phép gì đó trong vô

thức mà cũng đành phải bó tay, hối cũng không kịp nữa”.

Hai cậu bé trói ông già lại và ông lập tức ngủ say như chết.

Sáng hôm sau, ông Khốttabít thức dậy hoàn toàn khỏe mạnh.

“Thế có nghĩa là chúng ta đã chữa chạy kịp thời!” Giênia nói

với vẻ mãn nguyện. Thế rồi cu cậu đã quyết định sẽ trở thành bác

sĩ khi đã lớn.

CHƯƠNG MÀ CHÚNG TA QUAY VỀ VỚI CẬU BÉ SỦA

Thành thực mà nói, mỗi lần Vônca nhớ tới Gôga, nỗi ghen tị

lại bắt đầu hành hạ nó. Mà lúc ở nhà, hoặc ở đầu cầu thang, hoặc

ở trong cái sân nằm gần cổng, khó mà không nhớ tới Gôga được.

Thậm chí qua các cửa ra vào các cửa sổ đóng kín, thỉnh thoảng

vẫn vọng ra tiếng chó sủa kỳ lạ, tuyệt vời.

Quả là cũng ngạc nhiên khi thây Gôga không chịu ló mặt ra

sân. Ở địa vịcủa nó, dĩ nhiên chẳng một chú bé nào chịu giữ lâu

như thế mà không đưa ra khoe với các bạn chú chó con tốt giống

thực sự ây. Hẳn là Gôga đang đắc chí trước sự ghen tị của các

bạn.

Không, ở đây ắt phải có một chuyện gì đó. Cuối cùng, không

chịu nổi, Vônca bèn hỏi bà mẹ của Gôga là có chuyện gì

Bà trở nên hết sức bối rối và âp úng trả lời rằng cậu con hơi bị

mệt. Rồi bà vội vã đi ra.

“Chờ cho một phút!” Vônca van nài “Cháu xin hỏi bác một

câu, chỉ một câu thôi ạ!

Bà mẹ của Gôga dừng lại rât miễn cưỡng.

“Xin bác cho cháu biết nó là chó bécgiê phải không ạ?”

“Chó bécgiê nào?” Người đàn bà tội nghiệp nhún vai.

“Con chó con mà bác mua tặng Gôga và nó vẫn sủa gâu gâu ở

trong nhà bác là chó bécgiê hay chó bốcxơ ạ?”

119

"Goodness, what nonsense!" she sighed and disappeared

quickly into her apartment.

As if for spite, a high-pitched angry barking issued forth.

It was all very mysterious.

Just then Hottabych, who was lying in his usual place under

Volka's bed, asked casually:

"I wonder how your enemy named Pill is getting on?"

He yearned to boast about the cunning spell he had cast on

him and share with Volka his delight in the trouble Goga was

deservedly having.

"No one but I can ever break the spell," he thought. "I can

just imagine how the most greatly-respected Volka ibn Alyosha

will be pleased and how amazed he will be at the endless variety

of my powers."

"Pill?" Volka repeated absently, for he had just thought of

a very simple and tempting idea. "Pill? He's not feeling too

good. Listen, Hottabych," he crouched down and stuck his head

under the bed, in order to carry on negotiations more

comfortably. "I want to ask you for a big favour."

"This is it," the old Genie thought unhappily. He suspected

that Volka was about to ask him to break the spell he had cast

on Goga; and he decided to refuse flatly. At least for the time

being. It wouldn't hurt the horrid tattle-tale and gossip to suffer a

bit. It would only do him good. However. Hottabych replied

sourly:

"I'll be only too happy to know your wish."

"I want to ask you for a present."

The old man was pleased at not being forced to discuss Goga's

premature pardon. He scurried out from under the bed.

"Just tell me what you want and you'll have it immediately, 0

young and benevolent Genie-saviour."

"Could you give me a dog? An Alsatian?"

"A dog? Nothing could be simpler or more pleasing to my

heart!"

Hottabych yanked a hair from his beard. Volka felt faint

“Trời ơi, sao cháu lại nói nhảm nhí thế?” Bà mẹ thở dài và lẩn

ngay vào nhà mình.

Và thật trêu ngươi, một tiếng sủa giận dữ the thé vang lên.

Toàn bộ chuyện này thật hết sức bí ẩn.

Thêm vào đó, ông Khốttabít, theo lệ thường vẫn nằm nghỉ

dưới gầm giường của Vônca, lại hỏi bâng quơ:

“Chẳng rõ kẻ thù của cháu tên là Thuốc viên đang ra sao?

Ông già nóng lòng muốn khoe với Vônca lời nguyền độc đáo

của mình và cùng với Vônca thích thú trước cái tai họa mà Gôga

đã phải gánh chịu một cách đích đáng.

“Không một ai có thể hóa giải được lời nguyền” Ông nghĩ “Ta

có thể hình dung lời nguyền đó sẽ làm cậu Vônca con trai của

Aliôsa rât đáng kính sẽ thích thú và sẽ khâm phục như thế nào

trước những phép lạ thiên hình vạn trạng của ta!”.

“Thuốc viên?” Vônca lơ đãng nhắc lại và nó bỗng nảy ra một

ý định rât giản dị và hâp dẫn. “Chà, “Thuốc viên”,nó bị ốm vặt gì

đó thôi. Ông Khốttabít này” Vônca ngồi xổm và chui đầu vào

gầm giường để tiến hành thương lượng cho tiện hơn. “Cháu rât

muốn yêu cầu ông giúp cho một việc”.

“Lại bắt đầu rồi!”, ông thần già bực tức nghĩ thầm. Ông nghi

rằng Vônca định yêu cầu ông giải lời nguyền cho Gôga và ông

quyết định sẽ từ chối thẳng thừng. Ít ra là trong thời gian trước

mắt. Chẳng sao cả, cứ để cho cái thằng đơm đặt chuyện và hay

hớt lẻo ây bị khổ sở đôi chút. Việc đó chỉ có lợi cho nó mà thôi..

Nhưng ông Khốttabít vẫn rầu rĩ đáp lại.:

“Ta rât sung sướng nếu được biết cháu muốn yêu cầu gì”.

“Cháu muốn ông cho cháu một món quà”

Ông già mừng rỡ khi thây không phải là chuyện ân xá trước

thời hạn cho Gôga. Ông nhanh nhẹn chui ra khỏi gầm giường:

“Cháu hãy nói điều cháu muốn và cháu sẽ được ngay lập tức,

hỡi vị cứu tinh trẻ và không vụ lợi của các ông thần”

“Ông có thể cho cháu một con chó không ạ. Con bécgiê ây?”.

“Một con chó ư? Không có gì dễ hơn và ta rât lây làm vui

lòng”.

Ông Khốttabít liền rứt một sợi râu, thế là Vônca đã lịm người

120

from happiness: there, at his feet, a magnificent, sleek and

muscular three-year-old Alsatian stretched with a pleasant

growl. It had lively, intelligent eyes, a cold, wet nose and

marvellous pointed ears. Volka patted its neck. The dog

wagged its tail politely and barked loudly from an overflow of

emotion.

"How do you like this dog?" Hottabych asked, as he bustled

about, ready at a sign from Volka to fill the entire room, the

entire apartment, and the entire house with the most valuable

dogs. "Oh, I beg your pardon. I forgot a small detail."

The "small detail" was a collar, which appeared

immediately. It glittered with such a multitude of precious

stones that there would be more than enough for two imperial

crowns.

The unexpected happiness was almost more than Volka

could bear. He patted the dog with a shaking hand and had such

a dazed smile on his face that tears of happiness rolled down the

kind-hearted old man's cheeks.

But there can never be complete happiness in life, at any

rate, not when you are dealing with a Genie's gifts! Suddenly,

they heard the clicking of a woman's heels behind the door. No

sooner had Hottabych darted under the bed, there to become

invisible, than the door opened and Volka's mother entered.

"That's just what I thought," she said, looking at the animal.

In his haste, the old Genie had forgotten to make it invisible. "A

dog! I'd like to know where you got it?" Volka knew he was

sinking fast and sure. "I got it.... It was given to me... . You

see.... What I mean is...."

There was no sense telling her the truth, and Volka didn't

want to lie. Anyway, there was no sense lying-his mother could

always tell when he was not telling the truth.

"Volka!" she said, raising her voice, "I don't like your

mumbling. I want you to tell me whose dog it is."

"It isn't anyone's ... I mean, it wasn't anybody's before, but

now it's mine."

đi vì khâm phục: một con chó bécgiê ba tuổi tuyệt vời, xương

xương, chắc lẳn đang nằm duỗi mình dưới chân cậu bé, miệng gừ

gừ thân mật. Con chó có cặp mắt lanh lợi, thông minh, cái mũi

lạnh và ướt, đôi tai nhọn tuyệt đẹp. Vônca vỗ nhẹ lên cổ nó. Con

chó vẫy đuôi lễ phép và khoái chí sủa vang cả nhà.

“Con chó ây có làm cậu vừa lòng không hả?” Ông Khốttabít

hể hả chạy tới chạy lui và chỉ cần Vônca yêu cầu một tiếng nữa

thôi, ông sẵn sàng làm cho cả căn phòng, cả căn hộ và cả khu nhà

này đầy ắp những con chó quý nhât. “Chà, cậu hãy tha lỗi, ta

quên béng mât một cái đồ vặt”.

Cái “đồ vặt” mà ông muốn nói là cái vòng cổ bỗng xuât hiện

tức thì. Nó lâp lánh với vô số đá quý nhiều tới mức có thể thừa

sức gắn trên hai chiếc vương miện.

Vônca ngây người vì cái diễm phúc mà nó được hưởng. Nó

chỉ còn biết dùng bàn tay run run vỗ về con chó và đồng thời

mỉm cười bối rối đến nỗi ông già đa cảm phải xúc động đến rơi

nước mắt.

Nhưng trên đời chẳng có một diễm phúc nào trọn vẹn cả ít ra

cũng là khi dính dáng đến những quà tặng của các ông thần.

Ngoài cửa bỗng có tiếng chân đàn bà, ông Khốttabít chỉ kịp trốn

vào gầm giường và biến thành vô hình thì cánh cửa đã mở toang

và bà mẹ của Vônca, bước vào.

“Mẹ nghĩ đúng thế mà!” Bà nói sau khi thây con chó mà ông

thần già vì quá vội vã đã không kịp biến thành vô hình. “Con

chó!. Mẹ muốn biết con lây đâu ra con chó này” Vônca cảm thây

nguy đến nơi rồi. « Đây là con... Đây là người ta cho con... Mẹ

hiểu không... Con biết nói với mẹ thế nào bây giờ.. ».

Nói thật thì mẹ chẳng thể nào tin nổi. Còn nói dối thì Vônca

không muốn. Vả lại, đó cũng là một việc tuyệt vọng: mẹ có thể

biết nó nói dối ngay thôi.

«Vônca!» Bà cât cao giọng. «Mẹ không thích con cứ nói

lúng búng như thế. Con hãy nói thẳng: con chó bécgiê này của

ai?»

«Không của ai cả ạ... Tức là trước đây nó không của ai cả,

còn bây giờ là của con»

121

His mother turned pink with indignation. "I didn't think you

would lie to me. I didn't think you were capable of it. Tell me

whose dog it is. Why, the collar alone is worth hundreds of

roubles."

She thought the stones were just coloured glass. Hottabych

became very angry. He was both angry and hurt. He wanted this

noble, but naive woman to understand that Has-san

Abdurrakhman ibn Hottab was not one to present his best

friends with cheap imitations and that this truly priceless collar

was worth thousands upon thousands of roubles. But he checked

himself in time, since he now realized such bragging would only

make Volka's situation worse.

He himself was a straightforward and truthful person and

was proud of Volka for not wanting to lie, even though it was

the tiniest white lie. The only thing to do was to stop the

misunderstanding immediately.

"Well then, my kind and truthful young friend will have to do

without a dog for the time being. And let him not be bothered

by dreams of owning a dog," Hottabych thought, smiling into his

beard.

A faint crystal tinkling issued from under the bed, and the

dog disappeared.

"Volka, dear," his mother said, completely forgetting what

they had been talking about. "If my office calls, please tell them

I'll be there in an hour or so. By the way, do you know whom

the doctor came to see next door?"

"Goga, I guess."

"Is he ill?"

"I think so." -

"You think so! Isn't he your friend?"

"Some friend!"

"I'm ashamed of you, Volka," his mother said angrily, and

she turned and walked out of the room with a stony face.

"Hm!" Volka sighed and decided to visit Goga as soon as

the doctor left. "Hottabych! Hey, Hottabych!"

Bà mẹ nó đỏ bừng mặt vì tức giận:

«Chẳng lẽ con lại hạ mình tới mức nói dối sao? Hãy trả lời:

con chó của ai? Chỉ riêng cái vòng cổ của nó thôi đã đáng giá

thành hàng trăm rúp rồi»

Bà ngỡ rằng các viên đá làm bằng thủy tinh màu. ông

Khốttabít rât tức giận. Ông vừa tức vừa phật ý. Ông muốn người

đàn bà đáng kính nhưng ngây thơ này hiểu rằng Hátxan

Ápđurắcman con trai của Khốttáp chẳng phải là hạng người đem

tặng những mảnh thủy tinh rẻ tiền cho các người bạn tốt của

mình và rằng cái vòng cổ thật sự rât quý ây đáng giá nhiều nghìn

rúp. Nhưng ông đã kịp thời kìm lại, vì ông đã hiểu được rằng

việc khoe khoang như vậy chỉ làm cho Vônca rắc rối thêm thôi.

Là người thẳng thắn và chân thật, ông không thể tán thành

việc Vônca nói dối, cho dù là một sự nói dối vô hại nhât. Ông

hiểu rằng lối thoát duy nhât là phải xóa sạch toàn bộ sự hiểu lầm

ây bằng một cách dứt khoát nhât.

“Thôi được, cậu bạn trẻ tốt bụng và chân thật của ta đành phải

không có chó trong một thời gian nữa. Và cứ để cho cậu ta khổ

sở bởi cái ước mơ sở hữu một con chó” ông vừa nghĩ vừa mỉm

cười dưới bộ râu của ông.

Từ gầm giường phát ra một tiếng tưng rât khẽ, và thế là con

chó liền biến mât.

«Vônca con,» bà mẹ nói hoàn toàn quên sạch câu chuyện

vừa xảy ra «Nếu các bác ở cơ quan mẹ gọi điện thoại đến, con

nói rằng một tiếng nữa mẹ sẽ về. Luôn tiện mẹ hỏi, con có biết

ông bác sĩ vừa vào căn hộ bên cạnh thăm bệnh cho ai không?»

«Có lẽ là Gôga ạ»

«Hắn bị bệnh ư?»

«Hình như thế ạ»

«Sao lại hình như? Chẳng lẽ hắn không là bạn của con sao?»

«Đúng là bạn ạ!»

«Mẹ xâu hổ thay cho con đây, Vônca ạ, » mẹ nó giận dữ nói

và quay lưng đi ra khỏi phòng với bộ mặt nặng nề.

«Chao ôi,» Vônca thở dài rầu rĩ và quyết định qua thăm Gôga

ngay sau khi ông bác sĩ ra về. «Ông Khốttabít ơi ông Khốttabít!»

122

There was no answer.

"He's gone again! Whenever you have to discuss something

with him, he's not there. What a Genie!"

Meanwhile, Hottabych was making himself comfortable in

apartment 37, this time under Goga's bed. He was curious to see

how the old doctor, who obviously had no idea what a mighty

and unusual opponent he was up against, would helplessly

fumble about in search of a correct diagnosis.

This is what was happening in the room where the most

mysterious of all the old district doctor's cases lay high on

fluffed pillows, while Volka, taking advantage of Hottabych's

absence, sat down to study his geography, and the old Genie

himself lay hidden under Goga's bed.

The old doctor's name was Alexander Alexeyevich. We

want you to know this, in case you meet him some day. He was

very experienced and wise.

"Now, will you please leave us alone? There's something we

have to discuss," he said kindly to Goga's despairing mother.

"Well, young man," he said when they were alone (Hottabych

under the bed obviously did not count), "how are things? Are we

still barking?"

"It's awful!" Goga moaned.

"Aha! Well then, let's just chat a bit. What kind of poems

do you like?"

"Bow-wow-wow!" Goga barked. His mother, who was

standing just outside the door, began to sob.

You can imagine what Goga wanted to reply to the old

doctor's question! He was indignant and he considered it a

foolish and unnecessary question. However, his barking neither

surprised nor distressed the old doctor.

"Don't get angry," Alexander Alexeyevich said in a very

calm voice. "This question has direct bearing on your illness."

"I like 'A Winter's Evening,' a poem by Pushkin," Goga

finally answered after barking for a long while.

"Won't you recite it for me? Do you know it by heart?"

Không có tiếng trả lời.

«Ông già lại biến đi đâu mât rồi! Nhằm lúc cần hỏi ý kiến,

ông ây lại biến mât tiêu. Hừ, thần với thiếc !»

Trong lúc ây, ông Khốttabít đã thu xếp một chỗ nằm thuận

tiện tại căn hộ số 37, ngay dưới gầm giường của Gôga. Ông tò

mò muốn xem vị bác sĩ già sẽ bât lực như thế nào trong việc

đương đầu với một đối phương khác thường và hùng mạnh đến

mức nào trong việc tìm kiếm một chẩn đoán đúng đắn..

Thế rồi điều gì đã xảy ra trong căn phòng ở đó một bệnh nhân

bí ẩn nhât trong tât cả các bệnh nhân của vị bác sĩ già của quận

đang nằm trên chiếc gối cao trong khi Vônca lợi dụng sự vắng

mặt của ông Khốttabít, đang ngồi đọc cuốn sách địa lý, còn ông

thần già đang dâu mình dưới gầm giường của Gôga

Ông bác sĩ già tên là Alếchxanđrơ Alếchxêêvích. Chúng tôi

muốn các bạn hiểu cho rằng, đó là một bác sĩ giàu kinh nghiệm

và rât từng trải.

«Bây giờ, xin bà cho phép. Tôi cần bàn với cậu ây đôi điều».

Ông bác sĩ ân cần nói với bà mẹ của Gôga đang thât vọng..

Khi chỉ còn lại hai người (dĩ nhiên không kể ông Khốttabít ở

dưới gầm giường), ông bác sĩ nói «Thế nào, ngươi trẻ tuổi, tình

hình ra sao? Vẫn gâu gâu à?»

«Không thoát được !» Gôga rên rỉ.

«Thế đây! Thôi được, nếu vậy thì chúng ta sẽ nói chuyện với

nhau nhé. Cậu có thích thơ không nào?»

«Gâu gâu gâu! » Gôga lại sủa. Bà mẹ hắn đang đứng ngoài

của bắt đầu nức nở.

Các bạn có thể hình dung rằng Gôga định trả lời câu hỏi của

ông bác sĩ già. Câu hỏi ây làm cho Gôga phát cáu. Nó cho đó là

một câu hỏi vớ vẩn, không cần thiết. Nhưng tiếng sủa của Gôga

không hề làm ông bác sĩ già ngạc nhiên và buồn bực.

«Cậu đừng cáu!» Ông nói với giọng hết sức ôn tồn. «Câu nói

ây có liên quan trực tiếp tới chứng bệnh của cậu đây».

«Cháu thích bài “’Một buổi tối mùa đông’ một bài thơ của

Puskin» Cuối cùng, Gôga đáp sau khi đã sủa mỏi mồm.

«Yêu cầu cậu đọc cho tôi nghe bài thơ đó. Cậu thuộc chứ?»

123

Goga recited four lines.

"That's enough!" the doctor said. "Now, will you please tell

me what you think about your classmate, ah, what's-his-name?

The one who lives next door?"

"You mean Volka Kostylkov?"

"Exactly."

"Bow-wow-wow!" Goga barked loudly.

"Now, now. Try to use words."

"Bow-wow-wow'." Goga replied, shrugging helplessly, as if

to say: "I'd be only too glad to use words, but I can't. I don't seem

to be able to."

"I see. That's enough. That's enough, I said! Hm! Well, and

what about the other children in your class?"

"In my class?" the ailing Goga smirked. "If you want to

know, all the kids in my class are bow-wow-wow!"

"Well, and what do you think about me? Don't be shy, tell me

what you really think. What do you think of me as a doctor?"

"As a doctor, I think you're nothing but a bow-wow-wow!"

"Wonderful!" Alexander Alexeyevich exclaimed with

genuine joy. "And what do you think about your mother?"

"My mother's very nice," Goga said. His mother, still

standing behind the door, burst out in tears, though these were

tears of happiness. "But sometimes she's bow...." He shuddered

and fell silent. "No, she's always very, very nice."

"And what about your class wall-newspaper? Do you have

anything to say about it?" the old doctor asked, but this time only

to be doubly certain. He had finally discovered the essence of the

rare illness his young patient was suffering from. "Did they ever

criticize you in the paper?"

This time Goga kept on barking for at least two minutes.

Hottabych was tired of listening to him, but the old doctor was

so delighted that one would think it was not Goga Pilukin,

nicknamed "Pill" for his atrocious temper, barking, but an opera

star singing his most famous aria.

When Goga had barked his fill, Alexander Alexeyevich rubbed

Gôga đọc bốn câu.

«Thôi đủ rồi!» Ông bác sĩ nói. «Bây giờ, cậu hãy làm ơn nói

cho tôi biết cậu nghĩ gì về người bạn cùng lớp với cậu, tên của

bạn ây. Cậu bạn ở phòng bên ây?»

«Về Vônca Côxtưncốp ây à?

«Đúng thế!»

«Gâu gâu gâu!» Gôga sủa to.

«Nào, nào.Cậu hãy diễn đạt bằng lời» .

«Gâu gâu gâu!» Gôga vừa đáp vừa vung tay bât lực. Tự hẳn

nó muốn nói rằng «Cháu rât lây làm sung sướng nếu diễn đạt

được bằng lời, nhưng cháu không thể.Cháu không làm được».

«Tôi hiểu... Đủ rồi... Đủ rồi, tôi bảo mà!... Thế! Nào, còn các

bạn khác trong lớp của cậu thì sao?

«Trong lớp cháu ây ạ?» Bệnh nhân Gôga cười gằn. «Nếu ông

muốn biết, trong lớp cháu, tât cả bọn bạn đều gâu gâu gâu!»

«Thế còn về tôi, cậu có ý kiến gì không? Cậu nói đi nào, đừng

có ngại. Cậu có ý kiến gì về một bác sĩ như tôi?»

«Về một bác sĩ như ông, cháu nghĩ ông quả là gâu gâu gâu!»

«Khá lắm!» Ông Alếchxanđơ Alếchxâyêvitsơ vui mừng hết

sức thành thực. «Nào, thế còn về mẹ cậu, cậu có ý kiến gì?»

«Mẹ cháu là người rât tốt!» Gôga nói. Mẹ hắn đứng ở ngoài

cửa lại trào nước mắt, nhưng lần này là những giọt nước mắt

sung sướng. «Chỉ đôi khi mẹ cháu gâu...» Hắn giật mình và

ngưng nói. «Không, mẹ cháu bao giờ cũng là một người rât tốt».

«Nào, thế về tờ báo tường của lớp cậu ? Hẳn là cậu cũng có ý

kiến chứ?» Ông bác sĩ già hỏi chỉ cốt sau này khỏi phải ân hận.

Ông đã hiểu thực chât căn bệnh hiếm có ở người mới bị bệnh trẻ

tuổi của ông. «Thỉnh thoảng cậu cũng bị đưa ra phê bình ở đây

chứ?»

Lần này, Gôga sủa gâu gâu hai phút liền. Ông Khốttabít nâp dưới

gầm giường nghe phát chán cả tai. Còn ông bác sĩ già thì lại thích

thú với tiếng sủa ây, dường như chẳng phải Gôga Piliukin, bị đặt

biệt danh là «Thuốc viên» vì tính nết tồi tệ của nó, đang sủa gâu

gâu, mà là một ngôi sao opera đang hát một khúc ca hay nhât

trong vốn tiết mục của mình. Sau khi để mặc cho Gôga sủa chán

124

his hands together contentedly.

"It seems quite clear now. But let us not be hasty and, instead,

put it to the test again. Here's my pen and a sheet of paper. I

want you to write: 'There is no place in our country for gossips

and tattle-tales!' Have you written it? Excellent! Let me see it.

You have written it nicely and without a single mistake. Now

let's write another sentence. By the way, what's your teacher's

name? Varvara Stepanovna? Well then, write this: 'Varvara

Stepanovna! Vanya and Petya are purposely teaching me to

swear. I'm a conscientious boy and wish you would punish

them."

Goga's face became terribly sour. Something was obviously

wrong. He kept writing and crossing out what he had written,

until the doctor finally took the messy sheet of paper away.

This is what he read, chuckling, but apparently not a bit

surprised:

"Varvara Stepanovna! Vanya and Petya bow-wow-

wow.... I'm a conscientious boy and wish you would bow-

wow-wow." Each of these "bow-wow-wow's" was crossed

out, but each time the unfortunate Goga had written in another

"bow-wow-wow" over the one that had been crossed out.

"The committee's findings are clear," the doctor said, folding

the two papers and putting them away in his wallet. "Please

come in!" he called to Goga's mother..

She entered, dabbing her eyes with a damp hanky.

After she had sat down, Alexander Alexeyevich said, "I have

to inform you that I didn't sleep a wink last night, because I

was busy looking through my medical books and thinking. I

could find nothing at all which even vaguely resembled your

son's case."

The poor woman gasped nervously.

"Do not despair, my good woman," the old doctor said.

"Things are not hopeless. I read on and on, and thought a great

deal. And after that I naturally could not fall asleep, for I'm

getting on in years. Seeking distraction, I picked up a volume

chê, ông Alếchxandrơ Alếchxâyêvitsơ xoa tay hài lòng.

«Bây giờ dường như mọi chuyện đã rõ. Nhưng không thể vội

vàng và kiểm tra lại một lần nữa. Đây là cây bút và tờ giây. Tôi

muốn cháu viết ‘Không có nơi nào trên đât nước ta dành cho

những tin đồn và chuyện nhảm’ Cháu viết rồi chứ ? Tuyệt ! Cho

ta xem nào. Cháu viết độc đáo và không mắc sai sót. ây giờ hãy

viết câu khác. Nhân tiện, bà giáo cháu tên gì? Varvara

Stepanovna? Được rồi, hãy viết ‘Varvara Stepanovna! Vanya

và Petya đang cố dạy tôi thề. Tôi là một đứa bé có lương tâm và

ước mong ông hãy trừng phạt họ.

Mặt Gô ga trở nên cáu kỉnh dễ sợ. Rõ ràng có gì đó sai. Nó tiếp

tục viết và gạch bỏ những điều nó đã viết cho đến khi cuối cùng

vị bác sĩ giật lây tờ giây viết lộn xộn đó đi. Đây là nhưng gì ông

đọc được, ông cười khúc khích và dường như không một chút

ngạc nhiên.

“Varvara Stepanovna! Vanya và Petya gâu-gâu-gâu ....

Tôi là một đứa bé có lương tâm và ước mong ông sẽ gâu - gâu -

gâu”

Mọi chữ “gâu – gâu – gâu” đều bị gạch bỏ và mỗi lần Gôga khốn

khổ lại viết những từ “gâu-gâu-gâu” khác bên trên những từ đã

bị gạch bỏ.

«Ban điều tra đã rõ tât cả rồi». Vị vác sĩ vừa nói vừa gâp hai tờ

giây và đút vào ví. «Xin mời bà vào phòng!» Ông gọi bà mẹ của

Gôga.

Bà ta bước vào và dùng chiếc khăn tay ướt đẫm lau đôi mắt

Sau khi bà ngồi, ông Alếchxandơ Alếchxâyvitsơ nói: «Xin báo

để bà biết rằng suốt cả đêm qua, tôi không hề chợp mắt. Tôi ngồi

đọc các sách y học và suy nghĩ. Trong các sách chuyên môn, tôi

không hề tìm thây một trường hợp nào giống như trường hợp con

trai bà».

Bà Natalia tội nghiệp lo sợ kêu ối lên một tiếng.

«Bà chớ vội buồn, thưa bà thân mến! » Ông bác sĩ già nói «Sự

việc chưa đến nỗi mât hy vọng. Tôi đọc, và đọc rồi suy nghĩ

nhiếu. Và sau đó, dĩ nhiên là không thể nào ngủ được. Cũng

chẳng có gì đặc biệt, vì người già vốn như vậy. Để giải trí, tôi

125

of Arabian Nights and read a tale about a magician or, rather, a

Genie, changing a person he disliked into a dog. Then I thought

that if there really were Genies in the world (Hottabych lying

under the bed was offended) and if one of them decided to

punish someone, say a boy, for gossiping, tattling, and thinking

poorly of his friends, he could cast a spell on him that would

make him bark each time he wanted to say something bad.

Your son and I just had a long talk and we discovered that he

could recite a poem by Pushkin without barking at all and speak

of you with hardly a small bark, and then bark incessantly when

talking of his friends or the school newspaper, in which he had

apparently been criticized several times. Do you understand

what I'm getting at? I do hope I've made myself clear."

"Do you mean," Goga's mother said thoughtfully, "that..."

"Exactly. Naturally, there aren't any Genies and there never

were any.(Hottabych again felt hurt, this time even more than

before.) What your son has is a very strange kind of sychological

trauma. And I must warn you that he will continue barking in the

future...."

"Oh my goodness!" the poor woman wailed.

"Yes, he will bark each time he decides to tattle or gossip,

or whenever he tries to say something unpleasant. And then

people will no longer call him Goga Pilukin, but Bow-Wow

Pilukin. And this will continue when he grows up, although no

one will call him that to his face. As you see, your son may

find himself in a very unhappy situation. However, if he makes

a firm resolution never to tattle, gossip, or spoil good people's

lives, I can guarantee you that he will stop barking once and for

all."

"Bow-Wow Pilukin!" Goga's unfortunate mother thought

and shuddered. "How horrible! I would never survive it. But

what about some medicine? Won't you at least write out a

prescription for some medicine?"

"In this case, no medicine will help. Well, young man, shall

cầm tập truyện Nghìn lẻ một đêm và đọc về một nhà ảo thuật,

hay đúng hơn là một ông thần, đã biến một kẻ mà ông không ưa

thành một con chó. Lúc bây giờ, tôi nghĩ rằng nếu trên thế gian

này còn có những ông thần (ông Khốttabít nâp dưới gầm giường

lây làm phật ý) và nếu một trong số đó muốn trừng phạt ai, một

đứa bé chẳng hạn về tội hay đơm đặt, hớt lẻo, nói xâu nhũng

người thân của mình thì ông ây có thể phát ra một lời nguyền làm

đứa bé ây sủa mỗi khi nó muốn nói những lời lẽ xâu xa. Vừa rồi,

tôi và con trai của bà đã nói chuyện cởi mở với nhau. Thì ra cậu

ây không hề sủa khi đọc thơ Puskin, gần như không hề sủa khi

nói về bà. Trong lúc đó lại sủa gần như liên hồi khi nói về các

bạn của mình hoặc về tờ báo của lớp, trên đó hình như cậu ây

thỉnh thoảng đã bị phê bình. Bà hiểu ý của tôi chứ? Tôi hy vọng

rằng đã diễn đạt khá rõ?

«Bác sĩ cho rằng..». Bà mẹ Gôga trầm ngâm kéo dài giọng.

«Đúng thế! Dĩ nhiên, trên đời này không thể có một ông thần

nào cả (ông Khốttabít lại cảm thây phật ý và lần này còn hơn lần

trước). Nhưng ở cậu con trai của bà có một chân thương tâm thần

rât đặc biệt. Với tât cả trách nhiệm của mình, tôi phải nói với bà

rằng từ nay trở đi, cậu ây sẽ còn tiếp tục sủa...»

«Trời ơi!» Người đàn bà tội nghiệp than khóc.

«Sẽ sủa mỗi khi cậu ây định đơm đặt chuyện hoặc hớt lẻo, nói

chung là mỗi khi cậu ây định nói những lời lẽ không hay. Và lúc

bây giờ, mọi người sẽ gọi cậu ây không phải là Gôga Pilukin mà

là Gâugâu Pilukin. Lúc cậu ây lớn lên, người ta sẽ tiếp tục gọi

thế, dĩ nhiên là chỉ gọi sau lưng thôi. Bà thây đây, cậu con trai

của bà có thể lâm vào một tình cảnh rât bi đát. Nhưng nếu cậu ây

nhât quyết tự đề ra cho mình một giải pháp là không hớt lẻo,

đơm đặt chuyện, không làm mât uy tín của những người tốt thì

tôi có thể cam đoan với bà rằng cậu ây sẽ vĩnh viễn ngừng sủa».

“Gâugâu Pilukin !” Bà mẹ Gôga bât hạnh suy nghĩ và hoảng

sợ. «Thật khủng khiếp! Tôi quả là không thể chịu đựng nổi

chuyện đó. Còn thuốc men thì sao ạ? Có thể bác sĩ vẫn cứ cho

cháu một thứ thuốc nào đó chăng? »

«Thuốc men chẳng giúp ích được gì cả. Thế nào, ngươi trẻ

126

we give it a try?"

"And I won't bark at all any more?"

"Everything depends entirely on you."

"Then you won't leave a prescription?" Goga's mother

asked again, seeing that the doctor was about to leave.

"I gave you my prescription, the only one that will work.

However, we can check on it. Now, won't you say a few fair

words about your friend Volka? I want you to pay special

attention: I said 'fair.'"

"Sure, Volka Kostylkov's a good fellow," Goga mumbled

hesitantly, as if he were just learning how to talk. "You're right

dear, dear doctor! This is the first time since the geography exam

that I didn't bark when I talked about Volka! Hurray!"

"Exactly what happened at the exam?" the old doctor

asked, as if casually.

"Why, nothing special. Can't a boy suddenly become ill from

overwork?" Goga went on in a much more confident tone.

"I guess I'll be going along," Alexander Alexeyevich said. "I

have to visit a good dozen real patients. I take it you

understood everything, Goga?"

"Yes! Oh, yes! Upon my word of honour! Thank you!"

"Well, then, keep it up! Good-bye, everyone."

"Where'd you disappear to?" Volka shouted at the old

Genie several seconds later, as Hottabych crawled back to his

place under his bed with a very thoughtful expression-on his

face.

"Listen, 0 Volka," the old man said with great solemnity.

I just witnessed a most unusual scene: a spell cast by a Genie

was broken by a human being! True, this was a very wise and

very just human being. He was so just that I didn't even think of

punishing him for not believing in my existence. Where are

you going?

"I have to visit Goga. I should really be ashamed of myself."

"Yes, do go and visit your classmate. Though he is no longer

ill."

tuổi, thử làm theo cách của tôi chứ?»

«Làm như thế thì cháu sẽ hoàn toàn không sủa nữa?»

«Mọi chuyện hoàn toàn tùy thuộc ở cậu thôi»

«Thế có nghĩa là không cần toa thuốc?» bà mẹ Gôga hỏi lại.

«Đó chính là toa thuốc của tôi. Một toa thuốc duy nhât đúng

đắn. Vả lại, có thể kiểm tra xem. Nào, bây giờ cậu hãy nói vài lời

đúng đắn về cậu bạn Vônca của cậu. Tôi xin lưu ý cậu rằng chỉ

nói những lời đúng đắn thôi đây nhé».

«Dĩ nhiên, Vônca Côxtưncốp là một thiếu niên tốt». Gôga nói

ngập ngừng cứ như nó lần đầu tiên tập nói vậy. «Đúng thế ạ, thưa

bác sĩ! Đây là lần đầu tiên sau buổi thi môn địa lý, cháu không

sủa khi nói về Vônca !. Hoan hô!»

«Chính xác điều gì đã xảy ra trong buổi thi ây?» Ông bác sĩ

già hỏi như là tiện thể thì hỏi vậy thôi.

«Quả là chẳng có gì đặc biệt. Có thể một cậu bé bỗng nhiên

bị bệnh do quá mệt». - Gôga đã trả lời với vẻ vững tin hơn nhiều.

« Thôi, tôi đi đây,». Ông Alexander Alexeyevich nói. «Tôi

còn phải đến thăm cả chục ngươi bệnh thực sự. Gôga, thế là cậu

đã hiểu vân đề là ở chỗ nào rồi chứ?»

«Vâng! Ồ, vâng. Lời nói danh dự của cháu! Xin cám ơn»

«Tốt! Bây giờ cậu hãy cố làm theo điều cậu hiểu! Tạm biệt»

Vài giây sau, khi ông thần già chui vào chỗ quen thuộc của

mình ở dưới gầm giường của Vônca với vẻ mặt rât đăm chiêu.

Vônca hỏi xẵng: “Ông biến đi đâu thế?”

“Hãy nghe ta nói, hỡi cậu Vônca!” Ông già nói với vẻ trịnh

trọng khác thường ngay cả đối với ông ta. “Ta vừa chứng kiến

một trường hợp quả là chưa từng có, khi mà một người trần mắt

thịt lại giải được lời nguyền của một ông thần. Thật thế, đó là

một con người rât thông minh và rât công bình. Ông ta công bình

đến nỗi ta không hề nghĩ đến chuyện trừng phạt ông ta về việc

ông ta đã không tin vào sự tồn tại của ta... Cậu định đi đâu vậy?

“Cháu phải đi thăm Gôga. Cậu ây bị bệnh mà cháu chẳng

thăm nom gì thì thật là tệ”

“Đúng rồi. Cậu đi thăm người bạn học của mình đi, mặc dù

cậu ây không còn bị bệnh nữa”

127

"Not ill at all? Did he get well so quickly?"

"That depends entirely on him," Hottabych said. And

pocketing his own pride, he told Volka about the only known

case of curing a boy who barked.

.

HOTTABYCH AND MR. VANDENDALLES

"0 blessed Volka," Hottabych said as he basked happily in the

sun after breakfast, "each time I present you with gifts which I

consider of great value I discover they are the wrong kind of

gifts. Perhaps it would be a better idea if you were to tell me

what you and your young friend would care for. I would consider

it a great honour and joy to fulfil your wish on the spot."

"If that's the case, would you please give me a pair of large

navy binoculars?" Volka said promptly.

"With the greatest of pleasure and joy."

"I'd like a pair of binoculars, too. I mean, if it's all right

with you," Zhenya added shyly.

"Nothing could be simpler."

The three of them set out for a large second-hand shop,

located on a busy little side street in the centre of the city. The

shop was crowded and our friends had difficulty in pushing their

way to the counter. There were so many odd items on the

shelves that they could never be sorted according to any system,

for then there would have to be a separate section for each item.

"Show me, 0 sweet Volka, what these binoculars so dear to

your heart look like," Hottabych said happily but then suddenly

turned pale and began to tremble.

He looked at his young friends sadly, burst into tears and

said in a hollow voice, "Farewell, 0 light of my eyes!" Then,

shoving the people in the shop aside, he headed towards a grey-

haired ruddy-complexioned foreigner and fell to his knees before

the man.

"Order me as you will, for I am your obedient and humble

slave!" Hottabych mumbled, swallowing his tears and trying to

kiss the flap of the foreigner's jacket.

“Không bị bệnh nữa? Cậu ây đã bình phục nhanh thế sao?”

“Chuyện đó hoàn toàn tùy thuộc cậu ta”. Ông Khốttabít nói và

sau khi dẹp được lòng tự ái của mình, ông đã kể cho Vônca nghe

về trường hợp hãn hữu chữa khỏi bệnh một cậu bé sủa.

ÔNG GIÀ KHỐTTABÍ VÀ ÔNG VANĐENĐALÉT

Sau bữa ăn sáng, ông Khốttabít khoan khoái ngồi sưởi nắng

và nói với Vônca: “Hỡi cậu Vônca may mắn, mỗi lần ta cậu

những món quà gì mà ta cho là quý báu và lần nào cũng chẳng

vừa lòng cậu. Có lẽ bây giờ ta làm thế này nhé: tự cậu nói cho ta

biết cậu và cậu bạn trẻ của cậu thích ta tặng món quà gì, ta sẽ rât

lây làm hân hạnh và sung sướng tặng ngay các cậu món quà đó”.

“Vậy thì ông hãy tặng cháu một cái ống nhòm đi biển loại

lớn”. Vônca đáp ngay, chẳng cần suy nghĩ.

“Ta sẽ tặng cậu với tât cả nỗi niềm sung sướng và mến yêu.”

“Cháu cũng muốn có một cái ống nhòm. Dĩ nhiên là nếu có

thể được”. Giênia rụt rè nói.

“Chẳng có gì dễ hơn thế!”

Thế rồi cả ba ông cháu kéo đến cửa hàng đồ cũ, nằm tại một

đường phố nhỏ, ngắn ngủn và ồn ào ở ngay trung tâm thành phố.

Trong cửa hàng, người mua đông nghẹt và những người bạn của

chúng ta khó khăn lắm mới len được tới quầy hàng bán đủ thứ

linh tinh, chẳng tài nào phân loại nổi bởi vì nếu phân loại thì mỗi

thứ hàng lại phải có một quầy hàng riêng.

“Hỡi cậu Vônca đáng mến, cậu hãy chỉ cho ta xem cái ống

nhòm mà các cậu ưa thích ây hình thù ra sao”. Ông Khốttabít vui

vẻ nói, nhưng ông bỗng tái mặt và run cầm cập như lên cơn sốt.

Ông đau đớn nhìn hai người bạn trẻ của mình rồi khóc òa và

nói với chúng bằng một giọng rên rỉ “Vĩnh biệt các cậu bạn thân

thiết của lòng ta!”. Sau đó, ông xô đẩy mọi người sang một bên

đi về phía một người nước ngoài da hồng hào, tóc muối tiêu và

quỳ ngay trước người đó.

“Ngài hãy ra lệnh đi, bởi vì tôi là kẻ nô lệ ngoan ngoãn và hèn

mọn của ngài!” Ông Khốttabít lẩm bẩm, nuốt nước mắt rồi cố

hôn vạt áo véttông của người nước ngoài

128

"Shame on you, citizen, to go begging in our times!" one of

the shop assistants said to Hottabych.

"And so, how many I should have pay you for this bad

ring?" the foreigner continued nervously in bad Russian, after

being interrupted by Hottabych.

"Only ten roubles and seventy kopeks," the clerk answered "It

certainly is an odd item."

The clerks of second-hand shops knew Mr. Vandendalles

well though he had but recently arrived from abroad as a touring

businessman. He spent all his free time combing the second-

hand shops in the hope of acquiring a treasure for a song.

"Quite recently he had bought half a dozen china cups of the

Lomonosov Pottery very cheaply and now, just when an

inconsolable Hottabych had fallen to his knees before him, he

was pricing a time-blackened ring which the clerk thought was

made of silver and Mr. Vandendalles thought was made of

platinum.

When he received his purchase he put it in his vest pocket and

left the shop. Hottabych rushed out after him, wiping the tears

that poured down his wrinkled old face. As he passed his friends,

he barely had time to whisper:

"Alas! This grey-haired foreigner holds the magic ring of

Sulayman, the Son of David (on the twain be peace!). And I am

the slave of this ring and must follow its owner. Farewell, my

friends. I'll always remember you with gratitude and love...."

Only now, when they had parted with Hottabych forever,

did the boys realize how used to him they had got. They left the

shop in silence without even looking at any binoculars and

headed towards the river bank, where, as of late, they were wont

to sit long hours having heart-to-heart talks. They lay on the

bank for a long time, right near the place where such a short

while ago Volka had found the slimy clay vessel with

Hottabych. They recalled the old man's funny but endearing

“Ông ơi, thời buổi này mà còn đi ăn xin thì thật là xâu hổ!”

một trong những người bán hàng nói với ông Khốttabít.

“Như vậy, tôi có phải trả bao nhiêu cái nhẫn xâu xí này?”

Người nước ngoài bực tức tiếp tục cuộc nói chuyện bằng thứ

tiếng Nga trọ trẹ sau khi bị ông Khốttabít phá ngang.

“Chỉ có mười rúp bảy mươi côpếch thôi”.người bán hàng đáp.

“Dĩ nhiên đây chỉ là một món đồ lâu lâu mới có”.

Những người bán ở các cửa hàng đồ cũ đã nhẵn mặt với Ông

Vanđenđalét mặc dù ông mới từ nước ngoài tới với tư cách một

doanh nhân đi du lịch.. Ông đã dành toàn bộ thời gian rỗi lân la

đến các cửa hàng đồ cũ hy vọng tậu được món đồ quý với giá rẻ

Mới đây.thôi, ông ta đã mua được với giá rât hời nửa tá tách

uống trà của nhà máy sứ mang tên Lômônôxốp và ngay bây giờ,

đúng vào lúc ông già Khốttabít khốn khổ đến quỳ trước mặt ông,

ông ta đang hỏi giá một chiếc nhẫn đã ngã màu vì thời gian.

Người bán hàng cho rằng đây là một chiếc nhẫn bạc, còn Ông

Vanđenđalét thì cho rằng nó làm bằng bạch kim.

Mua được chiếc nhẫn rồi, ông ta nhét nó vào túi áo gilê và rời

cửa hàng. Ông Khốttabít liền vội vã đi theo ông ta, lây tay quệt

những hàng nước mắt đầm đìa trên khuôn mặt già nua nhăn nheo.

Lúc chạy ngang qua hai người bạn, ông già chỉ kịp nói mây câu:

“Than ôi, cái ông ngoại quốc tóc muối tiêu kia đang cầm

chiếc nhẫn thần của Xalômông con trai của Đavít (Cầu chúc cả

hai vị đều bình an). Còn ta là nô lệ của chiếc nhẫn đó và ta phải

đi theo người làm chủ chiếc nhẫn đó. Xin vĩnh biệt hai cậu bạn

của ta! Ta sẽ luôn luôn nhớ các cậu với lòng biết ơn và yêu

mến...”

Mãi đến lúc này, khi đã chia tay ông Khốttabít mà không hẹn

ngày gặp lại, hai cậu bé mới hiểu được chúng đã gắn bó với ông

già tới mức nào. Chúng lẳng lặng rời khỏi cửa hàng đồ cũ, thậm

chí chẳng buồn ngó ngàng đến ống nhòm nữa. Cả hai đi về phía

bờ sông, là nơi trong thời gian gần đây chúng thường gặp nhau

để chuyện trò tâm sự. Chúng nằm khá lâu ở trên bờ, ngay cạnh

nơi mà gần đây Vônca đã tìm được cái bình gốm phủ đầy rêu,

nhốt ông Khốttabít. Chúng nhớ lại những thói quen tức cười

129

ways and became more and more convinced that, when all was

said and done, he had had a very pleasant and kind nature

"There's no use denying it. We didn't appreciate Hottabych

enough," Zhenya said critically and heaved a sigh.

Volka turned on his other side and was about to reply, but

instead he jumped to his feet quickly and ran off.

"Hurray! Hottabych is back! Hurray!"

And true enough, Hassan Abdurrakhman ibn Hottab was

approaching them in a quick old man's shuffle. Dangling over

his shoulder on long straps were two black leather cases

containing large naval binoculars

HASSAN ABDURRAKHMAN IBM HOTTAB'S STORY

OF HIS ADVENTURES AFTER LEAVING THE SHOP

"Know ye, 0 my young friends, that my story is strange

and my adventures most unusual. I want you to sit beside me

while I tell you how I came to be here again.

"It so happened, that when the ruddy-faced foreigner left the

shop, he continued on foot, in order to shake off a little of the fat

that covers his well-fed body so plentifully. He walked so

quickly that I was barely able to keep up with him. I caught up

with him on another street and fell down before him crying,

'Order me to follow you, 0 my master!'

"But he would not listen and continued on his way. I caught

up with him eighteen times in all and eighteen times I fell on

my knees before him and eighteen times he left me where I was.

"And so we continued on until we came to his house. I

wanted to follow him in, but he shouted, 'You do not push into

my rooms or I will be calling a militia man!' Then I asked him

whether I was to stand by his door all day and he replied, 'Till

next year if you want to!'

"And I remained outside the door, for the words of one who

possesses Sulayman's ring are law to me. And I stood there for

some time until I heard a noise overhead and the window

nhưng dễ thương của ông già và mỗi lúc một tin chắc rằng xét

cho cùng, tính tình của ông rât dễ chịu và hiền lành.

“Nói cho đúng ra, chúng ta đã chẳng coi trọng ông Khốttabít”.

Giênia buồn bã thở dài.

Vônca trở mình, muốn đáp lại một câu gì đó, nhưng nó chẳng

đáp mà lại dừng phắt dậy và lao vào giữa vườn hoa ở bên bờ

sông:

“Hoan hô! Ông Khốttabít đã trở lại! Hoan hô!”

Quả thực, Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp đang

bước lại gần hai cậu bé với dáng đi tât tả, hơi lập cập của người

già. Ông đeo lủng lẳng trên vai hai cái bao da màu đen, bên trong

dựng ống nhòm đi biển loại lớn.

CHUYỆN ÔNG HÁTXAN APĐURACMAN CON TRAI

KOTTAP ĐÃ GẶP SAU KHI RỜI CỬA HÀNG ĐỒ CŨ

“Hỡi các cậu bạn trẻ của ta, các cậu phải biết rằng những

chuyện ta đã gặp rât là ly kỳ, đặc biệt. Ta muốn các cậu ngồi

ngay cạnh ta trong lúc ta kể tại sao ta lại có mặt ở đây.

“Số là khi lão ngoại quốc mặt đỏ bước ra khỏi cửa hàng , lão ta

tiếp tục đi bộ để tiêu bớt đôi chút lớp mỡ bao bọc dày dặc cái

thân hình mập ú của lão ta. Lão đi nhanh tới mức khó khăn lắm

ta mới có thể theo kịp. Ta đã đuổi kịp lão ở một phố khác và ta

đã quỳ ngay trước mặt lão mà kêu lên: ‘Hãy cho tôi đi theo ngài,

hỡi ông chủ của tôi!’.

“Nhưng lão ta không thèm nghe ta nói và vẫn cứ đi tiếp. Mười

tám lần ta đuổi kịp lão, mười tám lần ta phủ phục trước mặt lão

và mười tám lần lão để mặc ta ở đó.

“Thế rồi lão và ta tiếp tục đi cho đến khi về đến nhà lão. Ta

muốn đi theo lão vào trong nhưng lão hét lên: “Ngươi không

được vào nhà ta, nếu không ta sẽ gọi cảnh sát bây giờ!”. Ta bèn

hỏi lão lẽ nào ta lại phải đứng ở cửa nhà lão suốt ngày và lão ta

đáp: “Dẫu ngươi có đứng đến sang năm cũng mặc xác!”.

“Thế là ta đành đứng ngoài cửa bởi vì lời nói của người làm

chủ chiếc nhẫn của Xalômông là một đạo luật đối với ta. Ta đứng

như thế một lúc cho tới khi nghe tiếng động mạnh ở trên đầu ta

130

opened. I looked up and saw a tall thin woman in a green silk

dress standing by the window. Her laugh was bitter and taunting.

Behind her stood the same foreigner who now looked extremely

put out. The woman said derisively, 'Alas, how mistaken I was

when I married you fourteen years ago! You always were and

always will be a very ordinary haberdasher! My goodness, not

to be able to tell a worthless silver ring from a platinum one!

Oh, if only my poor father had known!'

"And she tossed the ring down on the pavement and shut the

window with a bang. I saw this and dropped senseless to the

ground, for if Sulayman's ring is thrown to the ground terrible

calamities may occur. But then I opened my eyes and became

convinced that I was alive and nothing unfortunate had

happened. I gathered from this that I can consider myself lucky.

"Then I jumped to my feet and blessed my fate. I picked up

the ring and ran back to you, my friends, having previously

procured the presents you so desired. That's all I have to say."

"It's just like in a fairy-tale," Zhenya cried excitedly when

the old man had finished his story. "Can I hold the magic ring a

little?"

"Of course! Put it on the index finger of your left hand. Then

turn it and say your wish out loud. It will be fulfilled immedia-

-tely."

"Golly!" Zhenya said, putting on the ring. He turned it and

said in a loud voice, "I want a bicycle right now!" All three

held their breaths in expectation. However, no bicycle appeared.

Zhenya repeated still louder, "I want to have a bicycle

immediately! This very minute!"

But the bicycle just wouldn't appear.

"Something must have gone wrong with the ring," Volka

said, taking it from Zhenya and looking at it closely. "Look,

there's something written inside. It's written in Russian!" he said

and read aloud: "Wear this, Katya, and remember me. Vasya

Kukushkin, May 2, 1916."

và cánh cửa sổ mở toang. Ta ngước lên và thây một mụ gầy đét,

cao nghều, mặc áo dài lụa màu xanh đứng gần cửa sổ. Mụ cười

cay đắng và trêu chọc. Phía sau mụ, lão ngoại quốc đứng trông

có vẻ thiểu não. Mụ đàn bà bảo lão với giọng nhạo báng: ‘Than

ôi, tôi đã lầm khi lây ông mười bốn năm nay! Ông trước sau vẫn

chỉ là một gã bán hàng kim chỉ tầm thường mà thôi! Trời ơi

không phân biệt nổi chiếc nhẫn bạc thổ tả với chiếc nhẫn bạch

kim! Ôi, nếu ông bố tội nghiệp của tôi biết được chuyện này!”.

“Và mụ ta liệng ngay chiếc nhẫn xuống mặt đường và đóng

sầm cửa sổ lại. Trông thây cảnh đó, ta liền té xỉu, bởi vì nếu

chiếc nhẫn trắng của vua Xalômông bị liệng xuống đât thì có thể

xảy ra những tai họa khủng khiếp. Nhưng sau đó ta mở mắt ra và

tin chắc rằng ta vẫn còn sống và chẳng hề xảy ra một tai họa nào

cả. Qua việc này ta kết luận rằng có thể coi như ta đã gặp may

“Thế rồi ta bèn đứng phắt dậy, cảm tạ số phận của mình. Ta

nhặt lây chiếc nhẫn và chạy đi tìm các cậu, sau khi đã mua sắm

những món quà các cậu mong muốn. Đây là tât cả câu chuyện.”

“Cứ như trong truyện cổ tích ây” Giênia reo lên với giọng

thán phục khi ông già kết thúc câu chuyện của mình. “Vậy cháu

có thể cầm chiếc nhẫn thần âymột lúc được không hả ông?”

“Được quá đi chứ! Cậu hãy đeo chiếc nhẫn vào ngón trỏ ở

bàn tay trái rồi sau đó vừa xoay nó, vừa nói to điều ước của

mình. Điều ước sẽ được thực hiện ngay lập tức.

“Thế kia ư!” Giênia nói rồi đeo nhẫn. Nó xoay nhẫn rồi nói to:

“Tôi muốn có ngay lập tức một chiếc xe đạp!” Cả ba ông cháu

đứng lặng đợi chờ. Nhưng chiếc xe đạp vẫn chẳng thây hiện ra.

Giênia nhắc lại lần nữa, còn to hơn: “Tôi muốn có ngay lập túc

một chiếc xe đạp! Có ngay bây giờ!”

Chiếc xe đạp vẫn chẳng chịu hiện ra.

“Có lẽ chiếc nhẫn bị trục trặc gì đó” Vônca nói rồi cầm lây

chiếc nhẫn trên tay Giênia và bắt đầu xem xét kỹ lưỡng. “Này,

mặt bên trong có khắc chữ gì đó! Chữ Nga!” Vônca nói và đọc

oang oang “Catia, em hãy đeo và nhớ đến anh. Vaxia Cucuxkin.

ngày 2 tháng 5 năm 1916”.

131

THE SAME AND MR. VANDENDALLES

"Anyone can make a mistake," Volka said magnanimously,

looking at a confused Hottabych with sympathy. "I'm glad the

ring has turned out to be a plain ordinary one. And thanks a lot

for the presents."

The boys turned away tactfully, took their binoculars from

the leather cases and began enjoying their wonderful presents.

The far-off houses came right up to the river, tiny dots turned

into walking people, and a car speeding down the road seemed

about to knock the happy owner of a pair of binoculars off his

feet. One could not even dream of bigger enlargement.

"Hottabych," Volka said several minutes later, "here, have a

look at who's coming towards us." He handed his binoculars

over to Hottabych, who had already discerned Mr. Harry

Vandemdalles in person walking rapidly towards them. In fact,

he was running, huffing and puffing from his great weight.

When Mr. Vandemdalles noticed that he was being watched

he slowed down and continued on nonchalantly, as if he were in

no hurry at all, as if he were merely strolling along to get away

from the city noises. When he came up close, his red face

contorted into a sickeningly sweet smile and he said:

"Oh, my goodness! How pleasant and unexpected meetings!"

As he approaches our friends to shake their hands

enthusiastically, we shall explain why he has again appeared in

our story.

It so happened that Mrs. Vandemdalles was in a black temper

that day, and that is why she tossed the ring out of the window

so hastily. After she had tossed it out, she remained standing at

the window to calm her nerves. It was then that she noticed with

interest an old man picking the ring up from the gutter and

dashing off as fast as he could.

"Did you see that?" she said to her crestfallen husband.

“What a funny old man! He grabbed up that cheap ring as if it

had an emerald in it and scampered off."

VẪN BA ÔNG CHÁU VÀ ÔNG VAN ĐENĐALÉT

“Bât cứ người nào cũng có thể sai lầm”. Vônca độ lượng nhận

xét và nhìn ông Khốttabít đang ngượng ngùng với vẻ thông cảm.

“Cháu hài lòng vì thây chiếc nhẫn trở lại hoàn toàn bình thường.

Và chúng cháu rât cảm ơn ông về các món quà”.

Hai cậu bé tế nhị quay lưng lại, lây ống nhòm ra khỏi bao da

và bắt đầu thưởng thức các món quà tuyệt vời. Các ngôi nhà xa

tít đang như được chuyền gần tới tận dòng sông, những châm

nhỏ xíu biến thành người đang đi, còn chiếc xe đang lao nhanh

trên đường tưởng chừng sắp tông ngã cậu bé may mắn được làm

chủ cái ống nhòm. Ống nhòm xem gần được đến thế là cùng.

Vài phút sau, Vônca nói “Ông Khốttabít ơi, ông xem có ai

đang đi về phía chúng ta kìa” Nó đưa ống nhòm cho ông

Khốttabít, ông già đã nhận ra ngay ông Vanđenđalét trong số

những người đang đi nhanh. Lão đang chạy, bực tức và thở hồng

hộc do sức nặng của cơ thể.

Nhận thây đang bị theo dõi, Vanđenđalét bước chậm lại và

tiếp tục thản nhiên, làm ra vẻ như lão chẳng có gì vội, mà chỉ đơn

thuần đi dạo để tránh xa những đườg phố ồn ào. Lúc bước lại gần

hơn, lão liền nặn ra trên khuôn mặt đỏ gay một nụ cười tươi hớn

hở và nói:

“A, lạy Chúa! Một cuộc gặp gỡ thú vị và bât ngờ làm sao!”

Trong lúc lão bước tới gần ba người bạn của chúng ta và nồng

nhiệt bắt tay họ, chúng ta có thể nói rõ tại sao lão lại xuât hiện

lần nữa trong cuốn truyện của chúng ta.

Số là hôm đó đã xảy ra chuyện thế này. Bà Vanđenđalét rât

bực bội trong lòng. Do vậy, mụ ta đã phát cáu và liệng chiếc

nhẫn qua cửa sổ khá vội vàng. Sau khi liệng xong, mụ còn đứng

nán lại bên cửa sổ để lây lại hơi. Lúc bây giờ, mụ thú vị để ý tới

một ông già nhặt chiếc nhẫn lên từ rãnh nước và hăm hở chạy

chạy nhanh hết sức..

“Ông có thây không?” Mụ nói với lão chồng vẫn còn rầu rĩ.

“Lão già mới ngộ làm sao! Lão ta chộp lây chiếc nhẫn, cứ như

chiếc nhẫn có gắn mặt ngọc ây, rồi ù té chạy”

132

"Oh, that was a very bothersome old man!" her husband

answered in a more lively tone. "He came up to me back in the

second-hand shop and hung on to me right to our doorstep, and

just imagine, my dear, he kept falling to his knees before me

and shouting, 'I am your slave, because you have Sulayman's

ring!' and I said, 'Sir, you are greatly mistaken. I have just

bought this ring and it belongs to no one but me.' But he was

stubborn as a mule and kept on saying, 'No, it's Sulayman's ring!

It's a magic ring!' And I said, 'No, it's not a magic ring, its a

platinum one!' And he said, 'No, my master, it's not platinum, it's

a magic ring!' and he pretended he wanted to kiss the flap of my

jacket."

His wife gazed at him with loathing and then, apparently

unable to stand his smug expression, she looked away. Her

eyes came upon a copy of Arabian Nights lying on the couch.

Suddenly she was struck by an idea. Mrs.Vandemdalles

collapsed into the nearest armchair and whispered bitterly:

"My God! How unlucky I am to be obliged to live with

such a man! Someone with your imagination, Sir, should be

an undertaker, not a businessman. A lizard has more brains

than you!"

"What's the matter, my dear?" her husband asked anxiously.

"Gentlemen," Mrs. Vandemdalles wailed tragically, though

there was no one save themselves in the room. "Gentlemen, this

man wants to know what's the matter! Sir, will you be kind

enough to catch up with the old man immediately and get the

ring back before it's too late!"

"But what do we want it for? It's a cheap little silver ring,

and a home-made one at that."

"This man will surely drive me to my grave! He keeps

asking me why I want King Solomon's magic ring! Gentlemen,

he wants to know why I need a ring that can fulfil one's any

wish, that can make one the richest and most powerful man in the

world!"

"But, my dove, where have you ever seen a magic ring

“À, đó là một lão già rât khó chịu!” chồng mụ tươi tỉnh lên và

đáp. “Lão đã bám lây anh lúc còn ở cửa hàng đồ cũ, và lẽo đẽo

theo anh về đến tận nhà và em thân yêu, em có tưởng tượng được

không, chốc chốc lão ta lại quỳ trước mặt anh. và kêu lên ‘Tôi là

kẻ nô lệ của ngài, bởi ngài có chiếc nhẫn của vua Xalômông’ và

anh nói ‘Thưa ngài, ngài lầm to. Tôi vừa mua chiếc nhẫn này và

nó thuộc về không ai khác ngoài tôi’ Nhưng lão ngang bướng

như một con lừa và tiếp tục nói ‘Không, đây là chiếc nhẫn của

Xalômông, nó là nhẫn thần!’. Anh nói: ‘Không, không phải nhẫn

thần, mà là nhẫn bạch kim!’.và lão nói: ‘Không, hỡi ông chủ của

tôi, đây không phải nhẫn bạch kim, mà là nhẫn thần’ và lão còn

làm ra vẻ muốn hôn vạt áo véttông của anh”

Vợ lão nhìn chăm chăm vào lão với vẻ ghê tởm sau đó có lẽ

không chịu nỗi vẻ tự mãn của lão, mụ liền nhìn về phía khác.

Cặp mắt mụ nhìn đúng bản sao truyện Nghìn lẻ một đêm nằm

trên đivăng. Đột nhiên, mụ nẩy ra một ý tưởng. Mụ Vanđenđalét

buông mình xuống chiếc ghế bành gần đây và thì thầm cay đắng:

“Trời ơi! Sao đời con lại hẩm hiu mà lây phải cái người này!

Thưa ngài, với cái óc tưởng tượng của ngài, lẽ ra ngài nên làm

thợ đóng quan tài chứ không nên làm thương gia. Bât cứ một con

thằn lằn nào cũng có nhiều óc hơn ngài đây, thưa ngài!”

“Có chuyện gì vậy, em yêu?”...

“Các ngài ơi!” Mụ Vanđenđalét kêu lên với giọng bi thảm

mặc dù trong phòng không hề có một người nào ngoài vợ chồng

mụ. “Các ngài ơi, cái người này lại còn hỏi có chuyện gì vậy?

Thưa ngài, xin mời ngài lập tức đuổi theo lão già và lây lại chiếc

nhẫn khi vẫn còn chưa muộn!”

“Chúng ta cần chiếc nhẫn ây để làm quái gì? Một chiếc nhẫn

bạc nhỏ rẻ tiền và đã thế lại là nhẫn tự làm”

“Cái người này làm tôi chết mât thôi! Cái người này lại còn

hỏi tôi tại sao tôi cần chiếc nhẫn thần của vua Xalômông! Các

người ơi, hắn muốn biết tại sao tôi cần chiếc nhẫn trong khi nó có

thể thực hiện bât cứ điều ước nào của ta, có thể làm cho ta trở

thành người giàu nhât và hùng mạnh nhât trên trái đât!”

“Nhưng niềm sung sướng của anh ơi, em đã từng thây những

133

before?"

"And where have you ever seen anyone in this country fall on

his knees before another and try to kiss his hand?"

"Not my hand, my sweet, my jacket!"

"All the more so! Will you please be so kind as to catch up

with the old man immediately and take back the ring! And I don't

envy you if you come back without it!"

Such were the events which caused the red-faced husband of

the terrible Mrs. Vandemdalles to appear so suddenly before

Hottabych and his friends

"Oh!" Mr. Vandemdalles exclaimed with feigned surprise.

"I see on your finger one silver ring. You give me look at this

silver ring?"

"With the utmost of pleasure," Hottabych answered,

extending his hand with the ring on it.

Instead of admiring the ring, Mr. Vandemdalles suddenly

snatched it off Hottabych's finger and squeezed it onto his own

fleshy finger.

"I thanking you! I thanking you!" he wheezed and his

already purple face became still redder, so that Hottabych feared

Mr. Vandemdalles might even have a stroke.

"You have buy this ring someplace?"

He expected the old man to lie, or at least to try every means

possible to get back the almighty ring. Mr. Vandemdalles sized

up the skinny old man and the two boys and decided he would

be more than a match for them if things took a bad turn.

However, to his great surprise the old man did not lie.

Instead, he said quite calmly:

"I did not buy the ring, I picked it up in the gutter near your

house. It is your ring, 0 grey-haired foreigner!"

"Oh!" Mr. Vandemdalles exclaimed happily. "You are very

honest old man! You will be my favourite servant!"

At these words the boys winced, but said nothing. They were

interested to know what would follow.

chiếc nhẫn thần ở đâu?”

“Vậy thưa ngài, ngài đã từng thây ai, trên cái đât nước này,

lại đi quỳ trước mặt người khác và lại còn cố hôn tay người đó?”

“Không phải hôn tay, em yêu, mà là hôn vạt áo véttông”

“Như thế lại còn ghê gớm hơn! Xin mời ngài lập tức đuổi theo

lão già và lây lại chiếc nhẫn. Nếu ngài cả gan quay về nhà mà

không có chiếc nhẫn đó thì tôi sẽ cho ngài biết tay, thưa ngài!”

Đó là sự việc xảy ra trước khi lão chồng mặt đỏ của mụ

Vanđenđalét hung dữ xuât hiện rât bât ngờ trước mặt ông già

Khốttabít và hai người bạn trẻ của ông.

“Ồ!” Vanđenđalét kêu lên với vẻ ngạc nhiên vờ vĩnh. “Tôi

thây trên ngón tay cụ một cái nhận bạc. Cụ cho tôi xem cái nhận

bạc đó chứ?”

“Rât chi là vui lòng!” Ông Khốttabít đáp, chìa bàn tay có đeo

nhẫn cho lão ta xem.

Nhưng thay vì xem chiếc nhẫn, lão Vanđenđalét bằng một cử

chỉ đột ngột đã giật chiếc nhẫn khỏi ngón tay ông Khốttabít và

lập tức đeo vào ngón tay núng nính thịt của mình.

“Cam ơn, cam ơn!” Lão nói khàn khàn và mặt lão vốn đã đỏ

bây giờ lại càng đỏ thêm, làm cho ông Khốttabít lo rằng

Vanđenđalét bị trúng phong bât tử”.

“Cụ đã mua cái nhận này ở đâu đó?”

Lão đoán rằng ông già sẽ nói dối, hoặc ít nhât cũng sẽ làm

mọi cách có thể để không trả lại chiếc nhẫn toàn năng. Lão

Vanđenđalét lượng sức ông già gầy và hai đứa bé và quyết định

rằng nếu có tranh châp thì lão sẽ dễ dàng thắng được cả ba.

Nhưng lão rât ngạc nhiên khi thây ông già không hề nói dối.

Thay vào đó, ông già thản nhiên nói:

“Tôi không mua chiếc nhẫn. Tôi đã nhặt nó từ rãnh nước gần

nhà ngài. Đó là chiếc nhẫn của ngài, hỡi ngài ngoại quốc ạ!”

“Ồ!” lão Vanđenđalét kêu lên với vẻ khâm phục. “Cụ là một

ông già rât ngay thật!. Cụ sẽ là một đầy tớ yêu thích của tôi!”

Nghe những câu nói đó, hai cậu bé cau mặt, nhưng không nói

gì. Chúng muốn biết mọi việc sẽ tiếp diễn ra sao..

134

"You have very good explained to me before that this ring

is magic ring. I can actually have fulfil any wish?" Hottabych

nodded. The boys giggled. They decided that Hottabych was

about to play a trick on this unpleasant man and were ready to

have a good laugh.

"Oh, thank you, thank you!" Mr. Vandemdalles said. "You

will be explaining how I use magic ring."

"With the greatest of pleasure, 0 most ruddy-faced of

foreigners!" Hottabych answered, bowing low. "You take the

magic ring, put it on the index finger of your left hand, turn it

and say your wish."

"And it has to by all means come true?"

"Exactly."

"Most different various kind of wish?"

"Any wish at all."

"Ah, so?" Mr. Vandemdalles said with satisfaction and his

face at once became cold and arrogant. He turned the ring

around quickly and shouted to Hottabych, "Hey, you foolish old

man! Coming here! You be packing my moneys!"

His insolent tone enraged Volka and Zhenya. They moved a

step forward and were about to open their mouths to reprimand

him, but Hottabych waved them away angrily and approached

Mr. Vandemdalles.

"Begging your pardon, sir," the old man said humbly. "I don't

know what kind of money you mean. Show me some, so I know

what it looks like."

"Cultured man must know how moneys look," Mr.

Vandemdalles muttered.

And taking a foreign bill from his pocket, he waved it in

front of Hottabych and then put it back.

Hottabych bowed.

"And now. Now is time to begin business," said Mr.

Vandemdalles. "Let me have now one hundred bags of moneys!"

"You have a long wait coming!" Volka snickered and

winked at Zhenya. "That Mr. Vandemdalles has got his teeth

“Cụ có giải thích cho tôi biết rằng cái nhẫn này là nhẫn thần.

Tôi có thể thực sự thực hiện bât cứ điều ước nào chứ?” Ông

Khốttabít gật đầu xác nhận. Hai cậu bé cười sằng sặc Chúng nghĩ

rằng ông Khốttabít định trêu lão khó chịu này và chuẩn bị xem

một tiết mục vui nhộn.

“Ồ, Cảm ơn, cảm ơn!” Lão Vanđenđalét nói “Cụ sẽ giải thích

cho tôi cách sử dụng cái nhẫn thần chứ?”

“Rât vui lòng, hỡi người mặt đỏ nhât trong số tât cả các

người ngoại quốc!” Ông Khốttabít cúi rạp xuống chào và đáp.

“Ngài cầm chiếc nhẫn thần, đeo nó vào một ngón ở bàn tay trái

rồi vừa xoay nhẫn vừa nói điều ước của mình”

“Và điều ước đó nhât định có được thực hiện?”

“Đúng thế?”

“Tôi muốn có điều ước nào cũng được sao?”

“Bât cứ điều ước nào cũng được!”

“Thế kia ư?” Lão Vanđenđalét đắc chí thốt lên và vẻ mặt lão

lập tức trở nên lạnh lùng, vênh váo. Lão xoay nhanh chiếc nhẫn

và quát vào ông Khốttabít. “Hỡi lão già ngu ngóc kia! Hãy lại

gần đây! Mi sẽ đóng gói tiền cho ta!”

Giọng nói xâc xược của lão làm cho Vônca và Giênia phẫn

nộ. Cả hai đều nhích tới gần và đã định cự cho lão một trận nên

thân, nhưng ông Khốttabít lại xua tay lia lịa ngăn hai cậu bạn và

bước tới sát lão Vanđenđalét..

“Xin ngài tha lỗi cho,” ông già nói khiêm tốn “Tôi chưa được

biết tiền ra sao cả. Ngài hãy đưa cho tôi xem một ít đồng thôi để

tôi biết hình thù nó thế nào”.

“Một người có văn hóa ắt phải biết đồng tiền hình thù ra sao!”

Vanđenđalét rít lên với giọng khinh bỉ,

Và lão lây từ ví ra một tờ ngoại tệ và sau khi vẫy vẫy trước

mũi ông Khốttabít, lão lại nhét tiền vào ví.

Ông Khốttabít lại cúi chào.

“Còn bây giờ đã đến lúc bắt đầu kinh doanh” Vanđenđalét

nói. “Hãy đến với ta ngay lập tức một trăm túi tiền!”

“Ngài phải chờ lâu đây!” Vônca cười khúc khích và nháy mắt

với Giênia. “Mixtơ đã vớ được nhẫn “thần”! “Catia, em hãy

135

into the magic ring. 'Wear it, Katya, and remember me.' "

"Let me have immediately coming one thousand bags of

moneys," Mr. Vandemdalles repeated.

He was disappointed: the money did not appear. The boys

watched him with open malice.

"I can't see moneys! Where is my one thousand bags of

moneys?" Mr.Vandemdalles bellowed and immediately fell

senseless to the ground, having been struck by a huge sack which

dropped out of the blue.

While Hottabych was bringing him back to his senses, the

boys opened the sack.

One hundred carefully tied bags of money were stuffed in

side. Each bag contained one hundred bills.

"What a funny ring!" Zhenya muttered unhappily. "It won'

even give a decent person a bike, but this character gets hundred

bags of money just for nothing! That sure is some 'Wear it,

Katya, and remember me,' for you!"

"It sure is strange," Volka shrugged.

Mr. Vandemdalles opened his eyes, saw the bags of money;

jumped to his feet, counted the bags and saw that there were

exactly one hundred of them. However, his happy smile soon

vanished. No sooner had his shaking hands tied the valuable sack

than his eyes once again began to glitter greedily.

He pressed the sack to his fat chest, turned the ring around

again and shouted heatedly:

"One hundred bags is little! I want immediately one million!

Right away now!"

He barely had time to jump aside when a huge sack weighing

at least ten tons crashed to the ground. The force of the crash

split the canvas sack and a million bags of money spilled out

on the grass. Each bag contained a hundred bills.

These bills in no way differed from real money, except for

the fact that they all had the same serial number. This was the

number Hottabych had seen on the bill the greedy owner of the

magic ring had shown him.

em hãy đeo cho mạnh khỏe!”.

“Hãy đến với ta ngay lập tức một nghìn túi tiền?” lão

Vanđenđalét lặp lại.

Lão buồn bã vì tiền vẫn chẳng hiện ra. Hai cậu bé nhìn lão

với vẻ hí hửng độc địa không che giâu.

“Ta chẳng thây tiền đâu! Một nghìn túi tiền của ta đâu rồi?”

Lão Vanđenđalét gầm lên và ngay lúc đó lão ngã ra đât bât tỉnh

vì bị một cái bao khủng rơi xuống, nện cho một cú choáng váng.

Trong lúc ông Khốttabít làm cho lão tỉnh lại, hai cậu bé mở

bao ra xem.

Một trăm túi tiền được buộc cẩn thận nhét chật căng bên

trong. Mỗi túi chứa một trăm tờ.

“Chiếc nhẫn kỳ cục thế nào ây!” Giênia lầu bầu tức tối.

“Một ngươi lương thiện muốn một chiếc xe đạp thì nó chẳng

buồn cho, trong khi đó bỗng dưng lại đi cho lão con buôn một

trăm túi tiền! Chiếc nhẫn “Catia, em hãy đeo cho mạnh khỏe”

như thế đây, cậu đã thây chưa?”

“Quả thật, mình chẳng hiểu gì cả!” Vônca nhún vai.

Trong khi đó, lão Vanđenđalét mở mắt ra, thây những túi tiên

liền đứng phắt dậy, đếm các túi và thây đúng một trăm túi.

Nhưng nụ cười hạnh phúc của lão sớm biến mât. Lão vừa buộc

xong bao tiền quý giá bằng hai bàn tay run run, cặp mắt của lão

lại rực lên ánh tham lam.

Ghì chặt bao tiền vào bộ ngực mập ú, lão lại xoay chiếc nhẫn

và nóng nảy kêu lên:

“Một trăm túi vẫn còn ít! Ta cần có ngay lập tức một triệu!

Mau lên!”

Lão vừa kịp nhảy qua một bên khi một cái bao to tướng, nặng

ít ra là mười tân, đã rơi đánh sầm xuống đât. Vì lực rơi quá

mạnh, vải bao bị xé và một triệu túi tiền đều bị bật tung trên bãi

cỏ. Mỗi túi chứa một trăm tờ bạc..

Những tờ bạc này chẳng khác gì tiền thật, trừ có mỗi một điều

là tât cả đều đánh cùng một con số xê ri. Đó chính là con số mà

ông Khốttabít đã kịp nhận thây trên tờ bạc mà tên chủ chiếc nhẫn

“thần” đã đưa cho ông xem

136

Mr. Vandemdalles would certainly have been grieved to

discover this, for any bank-teller would have noticed that all the

numbers were the same, and that would mean it was counterfeit

money. However, Mr. Vandemdalles had no time to check the

serial numbers just now. Pale from excitement, he climbed to

the top of the precious pile and stood up to his full height

like a monument, like a living embodiment of greed. Mr.

Vandemdalles 's hair was dishevelled, his eyes burned with

insane fire, his hands trembled and his heart thundered in his

breast.

"And now ... and now... and now I want ten thousand gold

watches strewn with diamonds, twenty thousand gold cigarette

cases, thirty . .. no, fifty thousand strings of pearls, fifteen

thousand antique China services!" he shouted darting back and

forth in order to dodge the great treasures falling from all sides.

"0 red-faced foreigner, don't you think what you have

received is enough?" Hottabych asked sternly.

"Silence!" Mr. Vandemdalles yelled and stamped his feet in

rage. "When the boss do business, the servant must silence! Ring,

do as my wish is! Fast!"

"Go back where you came from, you old grabber!" Volka

shouted. "Out of our country! We'll propel you out of here!"

"May it be so," Hottabych agreed and yanked four hairs from

his beard.

That very moment the sacks of money, the crates of china,

watches and necklaces, everything the silver ring had

brought- disappeared. Mr. Vandemdalles himself rolled down

the grass and along the path very quickly, heading in the

direction from which he had recently come so full of hopes. In

no time he was gone with just a little puff of dust to show where

he had been.

After the boys had regained their composure and calmed

down, Volka said in a thoughtful tone, "I can't understand what

sort of a ring it is-a plain one or a magic one?"

"Why, a plain one, of course," Hottabych answered kindly

Ông Vanđenđalét chắc chắn sẽ buồn lòng khi khám phá ra điều

này. Đối với bât kỳ ngân hàng rút tiền nào, người ta cũng sẽ nhận

thây tât cả các số trên các tờ bạc là như nhau và điều đó có nghĩa

đây là tiền giả.. Tuy nhiên ông Vanđenđalét không có thời gian

để kiểm tra các con số xê ri ngay bây giờ. Mặt tái nhợt vì xúc

động, lão leo lên đầu đống túi quý giá và đứng thẳng người như

một pho tượng, như một biểu hiện sống của lòng tham. Tóc tai

ông Vanđenđalét rối bù, cặp mắt rực lửa điên dại, hai tay run rẩy

và trái tim đập thình thịch. trong lồng ngực.

“Và bây giờ... và bây giờ... và bây giờ ta muốn có mười nghìn

đồng hồ vàng nạm kim cương, hai mươi nghìn thùng thuốc lá

bằng vàng, ba mươi... không, năm mươi nghìn chuỗi ngọc trai,

mười lăm nghìn bộ đồ ăn cổ bằng sứ!” Lão rống lên liên tục và

vât vả lắm mới né kịp vô số của cải trút xuống tứ phía

“Hỡi người ngoại quốc mặt đỏ, số của cải mà ngài đã nhận

được vẫn chưa đủ hay sao?” Ông Khốttabít nghiêm nghị hỏi.

“Câm mồm!” Ông Vanđenđalét gầm lên và giậm chân điên

dại. “Khi ông chủ làm việc, đầy tớ phải câm ngay cái mồm!...

Nhận thần, hãy thực hiện các lệnh của ta. Nhanh lên!”

“Hãy quay về xứ sở của ông, ông là lão già tham lam!”

Vônca quát lên “Hãy cút khỏi đât nước chúng tao!... Cút xéo đi

cho rảnh mắt!”

“Đúng thế!” Ông Khốttabít đồng tình và rứt bốn sợi râu.

“Đúng lúc đó, những bao tiền, những thùng đựng các bộ đồ

ăn, đồng hồ và vòng cổ, tât cả những gì mà chiếc nhẫn bạc mang

lại đã biến mât. Còn ông Vanđenđalét thì tự mình lăn xuống bãi

cỏ và sau đó lăn rât nhanh trên con đường nhỏ theo hướng mà

vừa rồi lão ta đã từ đó đi tới, lòng tràn trề hy vọng. Một lát sau,

lão đã mât hút ở đằng xa, để lại sau mình một lớp bụi mỏng...

Lúc hai cậu bé đã trân tĩnh được đôi chút sau những việc vừa

xảy ra, Vônca nói với giọng trầm ngâm: “Cháu chẳng hiểu gì cả.

Đây là chiếc nhẫn gì? Nhẫn thần hay nhẫn thường?”

“Dĩ nhiên là nhẫn thường!” Ông Khốttabít dịu dàng đáp.

137

"Then why did it fulfil that robber's wishes?"

"It was I who fulfilled them, not the ring."

"You? Why?"

. "It was just a matter of politeness, 0 curious youth. I felt

indebted to the man, because I bothered him in the shop and

annoyed him on the way home, right up to his very doorstep. I

felt it wouldn't be fair not to fulfil a few of his wishes, but his

greed and his black soul turned my stomach."

"That's right!"

When they left the river bank and walked along the street,

Hottabych stepped on a small round object. It was the ring with

the inscription: "Wear it, Katya, and remember me," which Mr.

Moneybags must have lost as he rolled away.

The old man picked it up, wiped it with his huge,

bright-blue handkerchief, and put it on his right small finger.

The boys and the old man came home, went to bed and woke

up the next morning, but Mr. Vandemdalles was still rolling and

rolling away home to where he had come from.

EXTRA TICKETS

On a bright and sunny summer day our friends set out to see a

football game. During the soccer season the entire population

of Moscow is divided into two alien camps. In the one are the

football fans; in the other are those queer people who are

entirely indifferent to this fascinating sport.

Long before the beginning of the game, these first stream

towards the high entrance gates of the Central Stadium from all

parts of the city.

They look upon those who are heading in the opposite

direction with a feeling of superiority.

In turn, these other Muscovites shrug in amazement when

they see hundreds of crowded buses and trolley-buses and

thousands of cars crawling through the turbulent sea of

pedestrian fans

“Thế tại sao nó lại thực hiện được những điều ước?”

“Không phải chiếc nhẫn thực hiện việc đó, mà là chính ta”

. “Ông? Để làm gì? “

“Vì lịch sự, hỡi cậu thiếu niên tò mò. Ta cảm thây khó xử đối

với con người ây bởi vì ta đã quây rầy ông ta ở cửa hàng, đã làm

phiền ông ta trên đường về nhà, cho đến tận cửa. Ta cảm thây

không được công bằng nếu ta không thực hiện vài điều ước của

ông ây. Nhưng lòng tham và tâm địa đen tối của ông ây đã làm ta

ghê tởm...

“Ra thế đây!”

Lúc họ rời bờ sông và đi dọc đường phố, ông Khốttabít giẫm

phải một vật tròn nhỏ. Đó là chiếc nhẫn với chữ khắc“Catia, em

hãy đeo cho mạnh khỏe” mà ông Vanđenđalét đã đánh mât khi

lão lăn đi.

Ông già nhặt chiếc nhẫn lên, chùi sạch nó bằng chiếc khăn tay

to màu xanh tươi của mình và đeo vào ngón tay út bàn tay phải...

Hai cậu bé ông già đi về nhà, lên giường và thức dậy vào sáng

hôm sau, nhưng ông Vanđenđalét vẫn còn tiếp tục lăn.

NHỮNG CHIẾC VÉ THỪA

Trong ngày hè vui vẻ và chan hòa ánh nắng ây, những người

bạn của chúng ta đi xem đá bóng. Trong mùa bóng, toàn bộ dân

chúng Mátxcơva chia làm hai phe không hiểu nhau. Một phe

gồm những người hâm mộ bóng đá, còn phe kia gồm những

người bí hiểm hoàn toàn thờ ơ với môn thể thao hâp dẫn này.

Khá lâu trước trận đâu, từ các vùng của thành phố, dòng

người đầu tiên này đã đổ về phía chiếc cổng cao của sân vận

động

Họ vênh váo nhìn những người lúc đó đã đi về hướng ngược

lại.

Đến lượt mình, những người Mátxcơva thuộc phe thứ hai

thường nhún vai thắc mắc khi thây hàng trăm xe buýt và

trôlâybuýt chật ních người và hàng nghìn xe hơi di chuyển chậm

giữa cái biển người hâm mộ sôi nổi và ồn ào đang đi bộ.

138

But the army of fans which appears so unified to an

onlooker is actually torn into two camps. This is unnoticeable

while the fans are making their way to the stadium. However, as

they approach the gates, this division appears in all its ugliness.

It suddenly becomes evident that some people have tickets,

while others do not. The possessors of tickets pass through

the gates confidently; the others dart back and forth excitedly,

rushing at new arrivals with the same plaintive plea: "D'you

have an extra ticket?" or "You don't have an extra ticket, do

you?"

As a rule, there are so few extra tickets and so many people in

need of them, that if not for Hottabych, Volka and Zhenya

would have certainly been left outside the gates.

"With the greatest of pleasure," Hottabych murmured in reply

to Volka's request. "You'll have as many as you need in a

minute."

No sooner were these words out of his mouth, than the boy

saw him holding a whole sheaf of blue, green and yellow

tickets. "Will this be enough, 0 wonderful Volka? If not, I'll...."

He waved the tickets. This gesture nearly cost him his life.

"Look, extra tickets!" a man shouted, making a dash for him. A

few seconds later no less than a hundred and fifty excited people

were pressing Hottabych's back against the concrete fence.

The old man would have been as good as dead if not for Volka.

He ran to a side and shouted at the top of his voice:

"Over here! Who needs an extra ticket? Who needs some

extra tickets?"

At these magic words the people who had been closing in on a

distraught Hottabych rushed towards Volka, but the boy darted

into the crowd and disappeared. A moment later he and his two

friends handed the gate-keeper three tickets and passed through

the North Gate to the stadium, leaving thousands of

inconsolable fans behind.

ICE-CREAM AGAIN

Nhưng ngay cả phe những người hâm mộ bóng đá tưởng là rât

thống nhât ây thì cũng chia năm sẻ bảy. Lúc những người hâm

mộ còn ở trên đường đi thì điều đó chưa bộc lộ rõ rệt. Nhưng khi

đến bên mây cái cổng thì các câu mâu thuẫn kia lập tức xuât hiện

với tât cả sự gay gắt và quyết liệt. Lúc bây giờ mới vỡ lẽ ra rằng

những người này có vé, còn những người kia thì không. Những

người có vé thản nhiên đi qua cổng. Còn những người không có

vé thì hớt hải chạy tới chạy lui và đâm bổ vào bât cứ ai vừa bước

tới gần với câu hỏi ai oán: “Có vé thừa không?”, “Thưa ông, ông

không có vé thừa ư? ”.

Theo lệ thường, có rât ít vé thừa mà lại nhiều người cần nó,

và nếu không có vé, ông Khốttabít, Vônca và Giênia hẳn sẽ bị bỏ

lại ngoài cổng.

“Rât sung sướng và vui lòng!” Ông Khốttabít thì thầm đáp lại

lời yêu cầu của Vônca. “Các cậu sẽ có ngay lập tức bao nhiêu vé

cũng được”.

Và đúng thế, ông chưa nói hết tiếng cuối cùng thì cậu bé nhìn

thây ông cầm cả xâp vé màu xanh da trời, màu xanh lục và màu

vàng. “Hỡi cậu Vônca đáng yêu, ngần này đã đủ chưa? Nếu chưa

thì ta...” Ông vẫy vẫy xâp vé. Việc đó suýt nữa làm cho ông ta toi

mạng. “A, vé thừa!” Một người đàn ông reo lên và lao về phía

ông già. Chỉ vài giây sau, không dưới trăm rưỡi người trong tình

trạng bị kích động đã ép ông Khôttabít vào lớp tường bêtông.Ông

già hẳn là chết bẹp nếu như Vônca không chạy tránh ra một bên

và gào tướng lên:

“Các ông ơi, có ai cần vé thừa không? Có ai cần vé thừa

không nào?”

Nghe mây tiếng mầu nhiệm ây, tât cả những người vừa ép

ông Khốttabít vào chân tường đã ùa về phía Vônca, nhưng cậu ta

đã lặn luôn vào đám đông và biến mât. Rồi một phút sau, ông già

và hai cậu bạn ông đã chìa cho người soát vé ở cổng phía Bắc ba

chiếc vé và đi vào sân vận động để lại phía sau mình hàng nghìn

người chẳng được vào xem trận đá bóng hôm đó.

LẠI CHUYỆN KEM

139

No sooner had the friends found their seats, than a girl in a

white apron carrying a white lacquered box approached them.

"Would you like some ice-cream?" she asked and shrieked.

We must be fair. Anyone else in her place would have been just

as frightened, for what answer could an ice-cream vendor

expect?

In the best of cases: "Yes, thank you. Three, please." In the

worst of cases: "No, thank you."

Now, just imagine that upon hearing the young lady's polite

question, a little old man in a straw boater turned as red as a

beet, his eyes became bloodshot and he bristled all over. He

leaned over to her and whispered in a fierce voice:

"A-a-ah! You want to kill me with your foul ice-cream! Well,

you won't, despicable thing! The forty-six ice-creams which I,

old fool that I am, ate in the circus nearly sent me to my grave.

They have been enough to last me the rest of my life.

Tremble, wretch, for I'll turn you into a hideous toad!"

At this, he rose and raised his dry wrinkled arms over his

head. Suddenly a boy with sun-bleached eyebrows on his

freckled face hung onto the old man's arms and shouted in a

frightened voice, "She's not to blame if you were greedy and

stuffed yourself with ice-cream! Please sit down, and don't

be silly!"

"I hear and I obey," the old man answered obediently. He let

down his arms and resumed his seat. Then he addressed the

frightened young lady as follows, "You can go now. I forgive

you. Live in peace and be grateful to this youth till the end of

your days, for he has saved your life."

The young lady did not appear in their section again for the

remainder of the afternoon.

HOW MANY FOOTBALLS DO YOU NEED ?

Meanwhile, the stadium was full of that very special festive

atmosphere which pervades it during decisive football matches.

Loud-speakers blared. A hundred thousand people were heatedly

Không lâu sau khi những người bạn tìm thây chỗ ngồi thì một

cô gái mặc tạp dề trắng mang một thùng sơn mài màu trắng tiến

lại gần họ “Các ông có xơi kem không ạ?” Cô hỏi và hét lên.

Công bằng mà nói, bât cứ người nào ở địa vị cô ta cũng đều phải

sợ hãi. Thực ra cô gái bán kem có thể trông chờ một câu trả lời

nào nữa?

Trong trường hợp tốt nhât:”Vâng, cảm ơn. Xin cho ba chiếc”.

Trong trường hợp xâu nhât: “Không, cảm ơn”.

Bây giờ,hãy tưởng tượng khi nghe cô gái trẻ hỏi lễ phép, một

ông già nhỏ thó đội mũ cói quay lại mặt đỏ gay, hai mắt đỏ ngầu

và rât giận dữ. Ông nghiêng người về phía cô ta và thì thầm bằng

một giọng khiển trách

“A-a-a! Cô muốn dùng kem để giết tôi đây ư? Cô thật đáng

khinh! Bốn mươi sáu que kem mà tôi, một lão ngốc đã ăn trong

rạp xiếc suýt đưa tôi về chầu ông bà ông vải. Họ đã kịp kéo ta

sống tiếp phần đời còn lại. Run rẩy, khốn khổ, ta sẽ biến ngươi

thành con cóc xâu xí!”

Lúc này, ông già đứng dậy và giơ hai cánh tay xương xẩu,

nhăn nheo của mình lên trên đầu. Lập tức cậu bé ngồi bên cạnh

có cặp lông mày bạc màu trên khuôn mặt đầy tàn nhang đã níu

ngay hai tay ông già lại: “Chị ây không hề có lỗi trong việc ông

ăn tham và ngốn quá nhiều kem. Xin mời ông ngồi vào chỗ cho

và đừng có giở trò lẩm cẩm ra đây!”

“Xin tuân lệnh!” Ông già nhũn ngặn đáp. Ông buông tay

xuống, ngồi vào chỗ của mình. Rồi ông nói thêm với cô bán kem

đang chết khiếp như sau: “Mi có thể đi được. Ta tha tội cho mi

đó. Hãy xéo đi cho rảnh và phải đội ơn suốt đời cậu thiếu niên

này, bởi vì cậu ây đã cứu sống mi”.

Cho đến tận cuối trận đâu, cô gái bán kem không hề ló mặt ở

lối đi này.

CẦN PHẢI CÓ BAO NHIÊU QUẢ BÓNG ?

Trong khi ây, sân vận động đã sục sôi bầu không khí tưng bừng

đặc biệt vẫn thường có ở đó vào lúc diễn ra các trận đá bóng có

tính chât quyết định. Loa phóng thanh kêu oang oang. Một trăm

140

discussing the possible outcome of the game, thus giving rise to

a hum of human voices incomparable to anything else.

Everyone was impatiently awaiting the umpire's whistle

Finally, the umpire and the linesmen appeared on the

emerald-green field. The umpire was carrying a ball which was

to be kicked back and forth-thus covering quite a few miles on

land and in the air-and, finally, having landed in one goal more

times than in the other, was to decide which team was the

winner that day. He put the ball down in the centre of the field.

The two teams appeared from their locker rooms and lined up

opposite each other. The captains shook hands and drew lots to

see which team was to play against the sun. The unfortunate lot

fell to the Zubilo team, to the great satisfaction of the Shaiba

team 4 and a portion of the fans

"Will you, 0 Volka, consider it possible to explain to your

unworthy servant what these twenty-two pleasant young men are

going to do with the ball?" Hottabych asked respectfully.

Volka waved his hand impatiently and said, "You'll see for

yourself in a minute."

At that very moment a Zubilo player kicked the ball smartly

and the game was on.

"Do you mean that these twenty-two nice young men will

have to run about such a great field, get tired, fall and shove

each other, only to have a chance to kick this plain-looking

leather ball around for a few seconds? And all because they

gave them just this one ball for all twenty-two of them?"

Hottabych asked in a very displeased voice a few minutes later.

Volka was completely engrossed in the game and did not

reply. He could not be bothered with Hottabych at a time when

the Shaiba's forwards had got possession of the ball and were

approaching the Zubilo goal.

"You know what, Volka?" Zhenya whispered. "It's real luck

Hottabych doesn't know a thing about football, because he'd

surely stick his finger in the pie!"

"I know," Volka agreed. Suddenly, he gasped and jumped to

nghìn người sôi nổi bàn cãi về kết quả có thể của trận đâu tạo nên

âm thanh ồn ào chẳng thể so sánh với âm thanh nào khác.. Mọi

người đều nóng lòng chờ đợi tiếng còi của trọng tài.

Thế rồi cuối cùng, trên sân cỏ xanh non, xuât hiện trọng tài

chính và hai trọng tài biên. Ông trọng tài cầm trên tay quả bóng

sẽ phải chịu nhiều cú sút hôm đó, sẽ phải lướt trên cỏ và bay trên

không chẳng phải chỉ một dặm, để rồi sau mây lần lọt trọn vào

cầu môn của bên nào đó, quả bóng ây sẽ quyết định đội nào

giành được thắng lợi trong trận đâu này. Trọng tài đặt quả bóng ở

chính giữa sân. Cả hai đội đã từ phòng thay quần áo của mình

chạy ra sân và đứng xếp hàng đối diện nhau. Hai thủ quân bắt tay

nhau rồi rút thăm xem đội nào phải chơi ở bên bị chói nắng. Cái

số phận hẩm hiu đó rơi vào đội Dubilô, làm cho đội bóng “Saiba

4” và một số người hâm mộ đội này râthài lòng.

“Hỡi cậu Vônca, có cần thiết giải thích cho kẻ đầy tớ chẳng

xứng đáng của cậu biết rằng 22 chàng trai mà ta rât có cảm tình

kia sẽ làm gì với quả bóng? Ông Khốttabít kính cẩn hỏi.

Vônca vẫy tay sốt ruột và nói “Rồi ông khắc hiểu tât cả ngay

bây giờ!

Đúng lúc đó, một cầu thủ của đội Dubilô đã dùng mũi giày đá

đánh binh vào quả bóng và trận đâu bắt đầu.

“Chẳng lẽ 22 chàng trai dễ thương ây phải chạy trên cái sân

rộng đến thế phải mât sức, ngã lên ngã xuống, xô đẩy nhau chỉ là

để có dịp đuổi theo quả bóng da xâu xí trong vài khoảnh khắc?

Và sở dĩ có toàn bộ chuyện đó là vì chỉ kiếm được mỗi một quả

bóng cho mọi ngươi cùng chơi sao?” Vài phút sau, ông Khốttabít

lại hỏi với vẻ không bằng lòng:

Nhưng Vônca mải mê theo dõi trận đâu nên lại chẳng trả lời.

Nó không muốn bị ông Khốttabít làm phiền tại thời điểm mà :

hàng tiền đạo Saiba đã đoạt được bóng và đang dẫn xuống gần

cầu môn của Dubilô.

“Vônca, cậu biết không?” Giênia thầm thì. “Ông Khôttabít

chẳng hiểu mô tê gì về bóng đá, mình thây thế mà lại may đây.

Nếu không ông ây sẽ giở trò lẩm cẩm ra ở đây thì lôi thôi to!”

“Mình cũng thây như thế” - Vônca đồng ý với Giênia và bỗng

141

his feet.

At that very moment, the other hundred thousand fans also

jumped to their feet and began to shout. The umpire's whistle

pierced the air, but the players had already come to a standstill

Something unheard-of in the history of football had happened,

something that could not be explained by any law of nature:

twenty-two brightly coloured balls dropped from somewhere

above in the sky and rolled down the field. They were all made

of top-grain morocco leather.

"Outrageous! Hooliganism! Who did this?" the fans shouted.

. The culprit should have certainly been taken away and even

handed over to the militia, but no one could discover who he

was. Only three people of the hundred thousand-Hottabych and

his two young friends-knew who was responsible. "See

what you've gone and done?" Volka whispered. "You've stopped

the game and prevented the Shaiba team from making a sure

point!"

However, Volka was not especially displeased at the team's

misfortune, for he was a Zubilo fan.

"I wanted to improve things," Hottabych whispered guiltily.

"I thought it would be much better if each player could play with

his own ball as much as he wanted to, instead of shoving and

chasing around like mad on such a great big field."

"Golly! I don't know what to do with you!" Volka cried in

despair and pulled the old man down. He hurriedly explained the

basic rules of football to him. "It's a shame that the Zubilo team

has to play opposite the sun now, because after they change

places in the second half it won't be in anyone's eyes any more.

This way, the Shaiba players have a terrific advantage, and

for no good reason at all," he concluded emphatically, hoping

Hottabych would bear his words in mind.

"Yes, it really is unfair," the old man agreed. Whereupon

the sun immediately disappeared behind a little cloud and stayed

there till the end of the game.

nhiên nó kêu ối lên một tiếng, rồi đứng phắt dậy.

Cùng một lúc đó, một trăm nghìn người hâm mộ khác đều

đứng phắt dậy và la to với vẻ lo ngại. Tiếng còi của trọng tài ré

lên nhưng các cầu thủ cũng đã đứng sững tại chỗ rồi.

Đã xảy ra một chuyện gì đó chưa từng có trong lịch sử môn

bóng đá và hoàn toàn không thể giải thích được nếu xét theo các

quy luật của tự nhiên: 22 quả bóng màu sặc sỡ từ đâu đó ở trên

trời rơi xuống và lăn khắp sân. Chúng đều được làm bằng da dê

thuộc thượng hảo hạng.

“Thật kỳ quặc!Bọn du côn! Ai làm điều này?” Những người

hâm mộ la lối.

Dĩ nhiên, phải tống cổ thủ phạm ra khỏi sân và thậm chí bắt

giao cảnh sát, nhưng chẳng ai có thể phát hiện ra người ây. Trong

số một trăm nghìn người xem, chỉ có ba người - ông Khôttabít và

hai cậu bạn trẻ của ông là biết rõ kẻ chịu tách nhiệm.

“Ông làm trò gì thế hả?” Vônca thì thầm “Ông đã làm ngừng

cả trận đâu và làm đội Saiba bị mât một bàn thắng trông thây.

Tuy nhiên, về chuyện chẳng may ây của đội Saiba, Vônca

không lây gì làm buồn bã cho lắm vì nó cổ vũ cho đội Dubilô.

“Ta muốn cải thiện tình hình” Ông Khốttabít cũng thì thầm

thanh minh. “Ta nghĩ sẽ tiện hơn nếu mỗi cầu thủ đều có một quả

bóng riêng để chơi cho thỏa thích, khỏi phải xô đẩy và chạy như

điên trên cái sân rộng ây”

“Ô! Cháu phải làm gì với ông đây?” Vônca khóc vì tuyệt

vọng và ân ông già ngồi xuống. Nó giải thích vội cho ông biết

những nguyên tắc cơ bản của môn bóng đá. “Chỉ tiếc rằng đội

Dubilô lại phải chơi ở bên bị chói nắng, còn qua hiệp nhì, khi hai

đội đổi chỗ cho nhau, thì ánh nắng chẳng còn cản trở đội nào

Hóa ra đội Saiba tự dưng lại vớ được những điều kiện tốt hơn!”

Cuối cùng, nó nói với giọng bao hàm nhiều ý nghĩa, hy vọng

rằng ông Khốttabít sẽ chú ý đến lời nó nói.

“Thật vậy, như thế thì chẳng công bằng gì cả!” Ông già đồng

ý và đúng lúc đó mặt trời liền lẩn sau một đám mây nhỏ và

không hề ló ra cho tới khi kết thúc trận đâu.

142

Meanwhile, the extra balls had been taken off the field, the

umpire totalled up the time wasted, and the game was resumed.

After Volka's explanation, Hottabych began to follow the

course of the match with ever-increasing interest. The Shaiba

players, who had lost a sure point because of the twenty-two

balls, were nervous and were playing badly. The old man felt

guilty and was conscience-stricken

HOTTABYCH ENTERS THE GAME

Thus, the sympathies of Volka Kostylkov and Hassan

Abdurrakhman ibn Hottab were fatally divided. When the first

beamed with pleasure (and this happened every time a Shaiba

player missed the other team's goal), the old man became darker

than a cloud. However, when the Zubilo forwards missed the

Shaiba goal, the reaction was reversed. Hottabych would burst

out in happy laughter and Volka would become terribly angry.

"I don't see what's so funny about it, Hottabych. Why, they

nearly made a point!"

"'Nearly' doesn't count, my dear boy," Hottabych would

answer.

Hottabych, who was witnessing a football game for the first

time in his life, did not know there was such a thing as a fan. He

had regarded Volka's concern about the sun being in the

Zubilo's eyes as the boy's desire for fair play. Neither he nor

Volka suspected that he had suddenly become a fan, too. Volka

was so engrossed in what was happening on the field that he paid

not the slightest attention to anything else-and this forgetfulness

of his caused all the unusual events which took place at the

stadium that day.

It all began during a very tense moment, when the Zubilo

forwards were approaching the Shaiba goal and Volka bent

over to Hottabych's ear, whispering hotly:

"Hottabych, dear, please make the Shaiba goal a little wider

when the Zubilo men kick the ball." The old man frowned.

Trong lúc đó, những quả bóng thừa được đưa ra khỏi sân,

trọng tài đã tính thời gian bị mât vô ích và trận đâu lại tiếp diễn.

Sau khi được Vônca giải thích, ông Khốttabít bắt đầu theo dõi

trận đâu với sự thích thú mỗi lúc một tăng. Vì chuyện 22 quả

bóng mà bị mât một bàn thắng trông thây, các cầu thủ Saiba tỏ ra

bực bội. Còn ông già thì cảm thây mình có lỗi đối với họ và cảm

thây lương tâm bị cắn rứt ghê gớm.

ÔNG KHỐTTABÍT NHẬP CUỘC

Tình cảm của Vônca Côxtưncốp và của ông Hátxan

Ápđurắcman ibn Khốttabít trái ngược nhau một cách hết sức

nguy hại. Khi Vônca mặt tươi roi rói vì khoái chí (ây là mỗi lần

một cầu thủ của đội Saiba sút trượt cầu môn của đối phương),

ông già ngồi ủ rũ hơn cả gà rù. Nhưng khi cầu thủ tiền đạo

Dubilô sút ra ngoài cầu môn của Saiba, cảnh tượng lại thay đổi

hẳn. Ông Khốttabít cười ha hả, còn Vônca thì bực tức ghê gớm.

“Ông Khốttabít, cháu chẳng hiểu ông thây có cái gì đáng cười

ở đây? Suýt nữa thì được một bàn rồi!”

“Suýt nữa thì kể gì, hỡi cậu bé thân yêu của ta!” Ông Khốttabít

đáp lại.

Lần đầu tiên làm quen với bóng đá, ông Khốttabít vẫn chưa

biết rằng còn có những người cổ vũ cho đội này hoặc đội nọ. Ông

coi nỗi buồn của Vônca về việc đội Dubilô bị chói nắng như là sự

quan tâm bình thản của cậu bé vì lẽ công bằng. Dĩ nhiên, cả ông

lẫn Vônca chẳng ai ngờ rằng ông đã trở thành một người cổ vũ.

Những gì đang diễn ra trên sân cỏ đã thu hút Vônca đến độ nó

chẳng mảy may chú ý đến mọi chuyện khác. Đó chính là nguyên

nhân dẫn đến những biến cố phi thường diễn ra trên sân vận động

trong hôm đó.

Mọi chuyện bắt đầu từ việc đúng vào một lúc hết sức căng

thẳng, khi hàng tiền đạo Dubilô tràn xuống gần cầu môn Saiba,

Vônca ghé vào tận tai ông Khốttabít và sôi nổi thì thầm:

“Ông Khốttabít thân yêu ơi, xin ông hãy làm cho khung thành

của đội Saiba rộng thêm một chút khi các cầu thủ Dubilô sút

bóng vào đó”. Ông già nghiêm mặt lại

143

"Of what good will this be to the Shaiba team?"

"Why should you worry about them? It's good for the Zubilo

team."

The old man said nothing. Once again the Zubilo players

missed. Two or three minutes later a happy Shaiba player

kicked the ball into the Zubilo goal, to the approving yells of the

Shaiba fans.

"Yegor, please don't laugh, but I'm ready to swear the goal

post's on the Shaiba's side," the Zubilo goalie said to one of the

spare players when the game had passed over to the far end of the

field.

"Wha-a-at?"

"You see, when they kicked the ball, the right goal post.. .

upon my sacred word of honour ... the right goal post... moved

about a half a yard away and let the ball pass. I saw it with my

own eyes!"

"Have you taken your temperature?" the spare player asked,

"Why?"

"You sure must have a high fever!"

"Humph!" the goalie spat and stood tensely in the goal.

The Shaiba players were out-manoeuvring the defence and

were fast approaching the Zubilo goal.

Barn! The second goal in three minutes! And it had not been

the Zubilo goalie's fault either time. He was fighting like a tiger.

But what could he do? At the moment the ball was hit, the

cross-bar rose of its own accord, just high enough to let it pass

through, brushing the tips of his fingers.

Whom could he complain to? Who would ever believe him?

The goalie felt scared and forlorn, just like a little boy who

finds himself in the middle of a forest at night.

"See that?" he asked Yegor in a hopeless voice. "I th-th-th-ink

I did," the spare player stuttered. "But you c-c-c-an't tell anyone,

n-n-no one will ever b-b-believe you." "That's just it, no one'll

believe me," the goalie agreed sadly. Just then, a quiet scandal

“Thế đội Saiba sẽ được lợi ra sao trong việc này?”

Saiba chẳng được lợi gì đâu. Chỉ Dubilô mới được lợi trong

việc này thôi, ông ơi?”

Ông già lặng thinh. Các cầu thủ Dubilô lại sút trượt. Rồi hai

hay ba phút sau, một cầu thủ mau mắn của đội Saiba, trong tiếng

reo hò cổ vũ của người xem, đã sút một quả vào khung thành của

Dubilô.

Khi trận đâu chuyển sang sân Saiba trong chốc lát, thủ môn

Dubilô nói nhỏ với một cầu thủ dự bị “Êgo, cậu đừng cười mình

nhé, nhưng mình sẵn sàng thề rằng cột cầu môn của mình tiếp tay

cho cánh Saiba đây”.

“Sao-o-o-o?”

“Cậu hiểu không, lúc cánh Saiba sút bóng vào khung cầu môn,

cột bên phải... lời nói danh dự đây... cột bên phải... đã dịch ra

một nửa yad và để cho qua bóng lọt vào... Mình đã thây tận mắt

chuyện đó!”

“Cậu đã đo nhiệt độ chưa?” Cầu thủ dự bị hỏi.

“Tại sao?”

“Có lẽ cậu đang bị âm đầu đây!”

“Hừm!” Thủ môn nhổ nước bọt và khẩn trương đứng vào

khung thành. Các cầu thủ Saiba khéo léo dẫn bóng qua hàng hậu

vệ và tiến nhanh xuống sát cầu môn của Dubilô.

Binh! Bàn thắng thứ hai trong vòng ba phút! Thêm vào đó, cả

hai lần đều không phải lỗi của thủ môn Dubilô. Thủ môn đã

chiến đâu như một con hổ. Nhưng anh ta có thể làm gì được?

Đúng vào lúc bóng sút vào khung thành, xà ngang lại tự nâng

lên, vừa vặn để quả bóng bạt vào sau khi chạm nhẹ vào đầu ngón

tay của thủ môn.

Biết nói với ai chuyện này? Ai tin? Thủ môn buồn bã và

hoảng sợ, hệt như một đứa bé bị lạc vào rừng rậm giữa đêm

khuya

“Đã thây chưa?” Thủ môn hỏi Êgo với giọng tuyệt vọng.

“Hình... hình... như mình đã thây” Cầu thủ dự bị lắp bắp “Nhưng

cậu đừng nói với... với... ai cả. Dẫu sao thì cũng chẳng ai tin

đâu” “Đúng thế, chẳng ai tin đâu!” Thủ môn Dubilô buồn bã

144

was taking place in the North Section. A moment before the

second goal of Shaiba, Volka noticed the old man furtively

yank a hair. from his beard

"What did he do that for?" he wondered uneasily, still

unaware of the storm gathering over the field. However, even

this thought did not come to Volka immediately.

The game was going so badly for the Zubilo team that he had

no time to think of the old man.

But soon everything became perfectly clear.

The first half of the game was nearing an end, and it seemed

that Luck had finally turned its face towards the Zubilo team,

The ball was now on the Shaiba side of the field. The Zubilo men

were ploughing up the earth, as the saying goes, and soon their

best forward kicked the ball with tremendous force into the top

corner of the Shaiba goal.

All one hundred thousand fans jumped to their feet. This sure

goal was to give the team its first point. Volka and Zhenya, two

ardent Zubilo fans, winked happily to each other, but immedia

tely groaned with disappointment: it was a sure goal, but the

ball smacked against the cross-bar so loudly that the sound

echoed all over the stadium.

This sound was echoed by a loud wail from the Shaiba goalie:

the lowered cross-bar had fouled a goal, but it had knocked him

smartly on the head.

Now Volka understood all and was terrified.

"Hassan Abdurrakhman ibn Hottab," he said in a shaking

voice. "What's this I see? You know both Zhenya and I are

Zubilo fans, and here you are, against us! You're a Shaiba fan!"

"Alas, 0 blessed one, it is so!" the old man replied unhappily.

"Didn't I save you from imprisonment in the clay vessel?"

Volka continued bitterly.

"This is as true as the fact that it is now day and that there is

a great future ahead of you," Hottabych replied in a barely

audible voice.

"Then why are you helping the Shaiba team instead of the

đồng ý. Trong lúc đó, ở khán đài phía Bắc, đã nổi ra một cuộc cãi

cọ không to tiếng. Số là một giây trước khi có bàn thắng thứ hai

của đội Saiba, Vônca nhận thây ông già lén rứt một sợi râu.

“Sao ông ây lại làm thế nhỉ?” nó lo lắng nghĩ thầm. Nó vẫn

chưa đoán được những biến cố nào sắp diễn ra trên sân bóng. Vả

lại ý nghĩ ây chẳng đến với Vônca ngay lập tức.

Trận đâu hôm nay đã xoay chuyển quá tồi tệ đối với đội

Dubilô. Chuyện đó chắc chẳng dính dáng gì đến ông già

Nhưng tât cả mọi thứ nhanh chóng sáng tỏ.

Đúng thế: hiệp nhât đã qua được một nửa và sự may mắn

dường như cuối cùng đã quay trở lại với đội Dubilô. Trận đâu

chuyển sang sân Saiba. Các cầu thủ Dubilô đang “hãm thành”,

như người ta vẫn thường nói, và chẳng mây chốc, một cầu thủ

tiền đạo cừ nhât của đội này đã sút một quả bóng mạnh hết súc

vào góc trên của cầu môn Saiba.

Toàn bộ một trăm nghìn người xem đều nhỏm cả lên. Bàn

thắng chắc chắn này sẽ phải mở tỷ số cho đội Dubilô. Vônca và

Giênia, cả hai đều cổ võ cho đội Dubilô, sung sướng nháy mắt

với nhau, nhưng ngay lập tức hai cu cậu đều thở dài thât vọng:

quả bóng đi rât chính xác, vậy mà nó lại đập vào xà ngang mạnh

đến nỗi vang khắp cả sân vận động.

Tiếng đập hòa lẫn với tiếng thét của thủ môn Saiba: cái xà

ngang đột nhiên hạ xuống đã cứu khỏi một bàn thua, nhưng lại

giáng một cú đau điếng vào đầu anh ta.

Bây giờ, Vônca đã hiểu hết tât cả và nó hoảng sợ.

“Hátxan Ápdurắcman con trai của Khốttap, thế là thế nào?”

Nó nói với giọng run rẩy. “Ông thừa biếtcháu và Giênia, đều cỗ

vũ cho đối Dubilô. Còn ông, ngược lại cổ vũ cho đội Saiba?”

“Than ôi, hỡi cậu may mắn, đúng thế!” Ông già đau khổ đáp.

“Phải chăng cháu đã cứu ông thoát khỏi cảnh giam cầm trong

cái bình gốm? - Vônca chua chát hỏi tiếp

“Điều đó đúng như bây giờ đang là ban ngày và đúng như một

tương lai rực rỡ đang chờ đón cậu”. Ông Khốttabít trả lời bằng

một giọng vừa đủ nghe.

“Thế tại sao ông lại tiếp tay cho đội Saiba chứ không phải cho

145

Zubilo team?"

"Alas, I have no power over my actions," Hottabych

answered sadly, as large tears streamed down his wrinkled

face. "I want the Shaiba team to win."

THE SITUATION BECOMES MORE TENSE

"Just wait, nothing good will come of it!" Volka threatened.

"Be that as it may."

That very moment the Zubilo goalie slipped on an extremely

dry spot and let the third ball into the goal.

"Oh, so that's how it is! You won't listen to reason, will

you? All right then!" Volka jumped onto the bench and shouted,

pointing to Hottabych:

"Listen; everyone! He's been helping the Shaiba team all the

time!"

"Who's helping them? The umpire? What do you mean?"

people began to shout.

"No, not the umpire! What has he to do with it? It's this old

man here who's helping them.... Leave me alone!"

These last words were addressed to Zhenya, who was

tugging at his sleeve nervously. Zhenya realized that no good

would come of Volka's quarrel with Hottabych. But Volka

would not stop, though no one took his words seriously.

"So you say the old man is shifting the goal posts from over

here, in the North Section?" People roared with laughter. "Ha,

ha, ha! He probably has a special gimmick in his pocket to

regulate the goals at a distance. Maybe he even tossed all those

balls into the field?"

"Sure, it was him," Volka agreed readily, calling forth a new

wave of laughter.

"I bet he was also responsible for the earthquake in Chile!

Ho-ho-ho! Ha-ha-ha!"

"No, he wasn't responsible for that." Volka was an honest

boy. "An earthquake is the result of a catastrophic shifting of

soil. Especially in Chile. And he was just recently released from

đội Dubilô?”

“Than ôi, ta không làm chủ được những hành động của mình! -

Ông Khốttabít đáp và những giọt nước mắt từ lăn dài từ trên

khuôn mặt nhăn nheo của ông. “Ta rât muốn đội Saiba thắng”.

TÌNH HÌNH CỰC KỲ CĂNG THẲNG

“Ông coi chừng, sẽ lôi thôi to đây!” Vônca hăm dọa

“Muốn ra sao thì ra”

Đúng lúc đó, thủ môn Dubilô bị trượt ngay ở chỗ hoàn toàn

khô ráo và để cho quả bóng thứ ba lọt vào cầu môn.

“À, ra thế đây! Thế có nghĩa là ông không muốn yên lành tử

tế? Được rồi!” Vônca nhảy vọt lên chiếc ghế băng và vừa chỉ

thẳng ngón tay vào ông Khốttabít vừa kêu lên:

“Các ông ơi! Ông già này lúc nào cũng tiếp tay cho đội

Saiba!”

“Ai tiếp tay? Trọng tài à? Cậu nói gì thế?” Những người

xung quanh xôn xao.

“Không, không phải trọng tài! Trọng tài thì dính dáng gì ở

đây? Chính ông già này đang tiếp tay.. Hãy cho mình được yên?”

Câu cuối cùng, Vônca nói với Giênia đang sợ hãi giật tay áo

cậu bạn của mình. Giênia hiểu rằng cuộc cãi cọ giữa Vônca và

ông già chẳng đem lại được điều gì tốt lành cả. Nhưng Vônca

vẫn chẳng chịu thôi, mặc dù chẳng có ai tin lời nó nói.

“Thế chú em bảo rằng từ đây, từ khán đài Bắc này ông già

này lại tự dưng di chuyển được khung cầu môn?” Những người

xung quanh cười phá lên “Hi hi hi! Chắc ông ta có trong túi cái

nút bâm đặc biệt để điều khiển khung cầu môn từ xa? Có lẽ ông

già này đã tung những quả bóng xuống sân cũng nên?”

“Chính ông ây đây!” Vônca xác nhận bằng một giọng gay gắt,

làm mọi người lại phá lên cười.

“Thế vụ động đât ở Chilê cũng do ông già này gây ra sao? Hô

hô hô! Ha ha ha!»

«Không, ông ây không gây ra vụ động đât ở Chilê đâu ạ!»

Vônca thật thà giải thích. «Động đât là do những chuyển động tai

hại của vỏ trái đât gây ra. Hơn nữa, chuyện đó lại xảy ra ở tận

146

a vessel."

A middle-aged man sitting behind Volka entered the

conversation. Volka knew him, since they lived in the same

house. He was the one who had named his cat Homych in honour

of the famous goalie.

"Keep your shirt on, and don't make a fool of yourself," the

man said kindly, when the laughter had died down a bit. "Stop

talking nonsense and bothering us. The way things are now, it's

bad enough without you adding your bit." (He was also a Zubilo

fan.)

And true enough, there were still eleven long minutes left till

the end of the first time, but the score was already 14:0 in

favour of the Shaiba team.

Strange things kept happening to the Zubilo players. They

seemed to have forgotten how to play: their tackling was

amazingly feeble and stupid. The men kept falling; it was as if

they had just learned how to walk.

And then the defence began to act queerly. Those old

football lions began to shy away in fright as soon as they saw the

ball approaching, as if it were a bomb about to explode.

Oh, how miserable our young friends were! Just think:

they had explained the rules of soccer to Hottabych to their

own misfortune! What were they to do? How were they to help

the unfortunate Zubilo players see justice restored? And what

should they do with Hottabych? Even a scandal had proved

useless. How could they at least distract the old Genie's

attention from the field on which this unique sports tragedy was

unfolding?

Zhenya found the answer. He stuck a copy of Soviet

Sports into Hottabych's hand, saying, "Here, read the paper and

see what a wonderful team you're disgracing in the eyes of the

nation!" He pointed towards the heading: "An Up-and-Coming

Team." Hottabych read aloud:

"The Zubilo team has improved considerably during the

current season. In their last game in Kuibyshev against the

Chilê. Còn ông già này thì vừa mới ở trong bình chui ra ».

Một người đứng tuổi ngồi đằng sau Vônca liền xen vào cuộc

nói chuyện. Vônca biết ông này, vì ông ở ngay cạnh nhà. Chính

ông đã đặt tên cho con mèo của mình là Hômích để tỏ lòng yêu

mến người thủ môn nổi tiếng.

«Này, hãy giữ mình và đừng biến thành kẻ ngốc» người đàn

ông khuyên chân thành lúc tiếng cười đã lắng xuống « Đừng có

nói linh tinh và đừng cản trở ngại khác theo dõi trận đâu.Tình

hình hiện tại cũng đã xâu lắm mà không cần cần em phải thêm

thắt» (Ông này cũng cổ vũ cho đội Dubilô).

Quả thực, còn mười một phút nữa mới tới giờ giải lao mà tỷ

số đã lên tới 14-0 nghiêng về phía đội Saiba.

Đội Dubilô luôn luôn gặp phải những chuyện kỳ lạ nào đó.

Đội này dường như mới tập chơi: chuyền bóng kém cỏi và vô lý

làm ai cũng phải sửng sốt Các cầu thủ chốc chốc lại ngã lăn

kềnh, cứ như hôm nay họ mới tập đi vậy.

Còn hàng hậu vệ thì chơi hết sức khó hiểu. Các kiện tướng

bóng đá lão luyện mới chỉ thây quả bóng thôi đã hốt hoảng chạy

giạt sang hai bên, trông chừng như đó là quả bom sắp nổ tới nơi.

Hai người bạn trẻ của chúng ta mới cảm thây cay đắng làm

sao! Hừ, đúng là cõng rắn cắn gà nhà: chúng lại đi giải thích cho

ông Khốttabít thể lệ chơi bóng đá! Làm gì bây giờ? Làm sao giúp

được các cầu thủ Dubilô để phục hồi sự công bằng đây? Biết làm

gì với ông Khốttabít được? Thậm chí làm ầm lên cũng chẳng ăn

thua. Cùng lắm thì cũng phải kiếm cách làm cho ông thần già

không chú ý đến sân bóng, nơi đã diễn ra tân bi kịch thể thao có

một không hai ây.

Giênia đã tìm ra lối thoát. Nó vừa giúi vào tay ông Khốttabít

tờ báo Thể thao Xôviết vừa nói:

«Đây, ông hãy đọc đi để mà biết, ông đang làm nhục trước

con mắt cả nước một đội bóng tuyệt vời của cả nước như thế

nào!» Nói rồi, Giênia chỉ vào trang báo, nơi có hàng tít in bằng

chữ lớn: “Một đội bóng đang lớn lên”. Ông Khốttabít đọc to.

“Trong mùa bóng này, đội bóng Dubilô đã nâng cao một cách

rõ rệt tài nghệ của mình. Trong trận đâu gần đây ở Cuibưsép chơi

147

local 'Krylya Sovetov'- team they demonstrated their... . That's

interesting!" he said and buried his nose in the paper.

The boys grinned at each other. No sooner had Hottabych

begun to read, than the Zubilo men came to life. Their forwards

immediately proved that the article in Soviet Sports had all the

facts straight. A great roar coming from tens of thousands of

excited throats accompanied nearly every kick. In a few

seconds the game was on the Shaiba half of the field. One

kick followed another in quick succession. Those Zubilo players

were really good!

A few more moments, and they would finally be able to score.

"Aha!" Volka's neighbour shouted behind his back. "See?!

What did I say! They'll show those Shaiba imbeciles a thing or

two...."

Ah, how much better it would have been for all concerned if

he had curbed his joy. He should not have nudged Hottabych in

the side with such a triumphant look on his face, as if every man

on the Zubilo team was his own favourite son, or at least his

favourite pupil!

Hottabych started, tore his eyes from the paper, and took in

the field at a glance. He sized up the situation like an expert and

handed the paper back to Zhenya, who accepted it with a long

face.

"I'll finish reading it later," the old man said. He hurriedly

yanked a hair from his beard, and the Zubilo team's

unexplainable and disgraceful sufferings began anew.

15-0!

16-0!

18-0!

23-0!

The ball flew into the Zubilo goal on an average of once

every 40 seconds.

But what had happened to the goalie? Why did he clutch at

the side-post and wail "Mamma!" every time the ball was kicked

into the goal? Why did he suddenly walk to the side with a

với đội bóng địa phương “Đôi cánh Xôviết”, đã chứng tỏ ra rằng

đội này...Hay quá!» Ông Khốttabít nói và mải mê đọc tiếp.

Hai cậu bé nháy mắt cho nhau. Ông Khốttabít vừa bắt đầu

đọc, đội Dubilô như đượchồi sinh. Hàng tiền đạo lập tức chứng

tỏ rằng bài báo đăng trên tờ Thể thao Xôviết là hoàn toàn phù

hợp với thực tế. Gần như mỗi cú sút của các cầu thủ đội Dubilô

đều kèm theo luồng âm thanh dữ dội của mây trăm nghìn tiếng

reo hò hân hoan. Trong vòng mây giây, trận đâu đã chuyển sang

nửa sân Saiba. Cú sút này tiếp theo cú sút kia tới tâp. Các cầu thủ

Dubilô quả là tài ba.

Chỉ cần vài khoảnh khắc nữa thôi cuối cùng họ có thể ghi bàn.

«A ha!» Ông ngồi cạnh Vônca la hét sau lưng nó. «Thây

chưa ? Tôi đã bảo mà! Họ sẽ cho cánh Saiba chó ngáp phải ruồi

biết tay..».

Chao ôi, giá mà ông ây kìm hãm được trong lòng nỗi hân

hoan của mình. Giá mà ông ây đừng thụi một nắm đâm vào hông

ông Khốttabít với vẻ đắc thắng, cứ như các cầu thủ Dubilô là

những cậu con cưng nhât hạng của ông hay ít ra chúng cũng là

những học trò cưng của ông!

Giật mình vì cú thụi ây ông Khốttabít rời tờ báo, liếc cặp mắt

đã thành thạo xuống sân bóng, đánh giá được tình thế trong chớp

mắt và trả tờ báo cho Giênia lại, cu cậu này ỉu xìu ngay lập tức

khi nhận lại từ báo.:

«Ta sẽ đọc sau.» Ông già nói. Ông vội vã rút một sợi râu và

những nỗi khổ đau nhục nhã không sao hiểu nổi của đội Dubilô

lại tiếp diễn».

15-0!

16-0!

18-0!

23-0!

Trung bình cứ 40 giây lại có một quả bóng bay vào cầu môn

của Dubilô.

Nhưng tay thủ môn gặp phải chuyện gì thế kia? Tại sao anh lại

áp mặt vào cột dọc và thét lên “Ối mẹ ơi!” mỗi khi bóng sút vào

cầu môn của mình? Tại sao bỗng nhiên anh lại rời khỏi cầu môn

148

thoughtful expression on his face-and for no apparent reason at

all-and this at a most decisive moment, in the middle of a heated

tangle right in front of the goal?

"Shame! It's outrageous! What's the matter with you!" the fans

shouted from all sides. But he, the famous goalie, the pride

of his country, staggered out of the goal and off to a side every

time the opposite team closed in.

"What's the matter with you? Have you gone crazy?" the

spare player croaked.

And the goalie moaned in reply:

"I sure have. Someone seems to be pulling me. I try to hold

my ground, but something keeps pushing me out of the goal.

When I want to turn towards the ball, that same something

presses me toward the goal-post so hard that I can't tear myself

away."

"Things are really bad!"

"Couldn't be worse!"

The situation was so extraordinary that there was not a person

present at the stadium, including the ticket collectors, militia

men and food vendors, who was not taking the strange events to

heart and discussing them loudly.

There was only one fan among the thousands who, though

suffering keenly, was remarkably silent. This was an

amazingly uncommunicative man of about fifty-five, grey-

haired, tall and lanky, with a long, yellowish stony face. His face

was equally stony during an unimportant game and during the

finals, when a successful kick decides the champion of the year.

He was always equally dour, straightlaced and immobile.

This day he was in his usual seat, which was right in

front of Hottabych. As he was a Zubilo fan, one can well

imagine the anguish in his sunken, bony chest. However, only

the shifting of his eyes and the barely discernible movements of

his head indicated that he was far from indifferent to the events

taking place on the field. He apparently had a bad heart, and had

to take good care of himself, for any amount of emotion might

với vẻ mặt trầm ngâm – không có lý do gì rõ ràng - đúng vào lúc

quyết định nhât, khi mà trận đâu diễn ra quyết liệt ngay sát khu

phạt bóng?

«Thật là nhục nhã! Thật là bậy bạ! Sao lại chơi như thế kia?» -

Từ các khán đài, những người cổ vũ la ó. Nhưng anh ta, một thủ

môn nổi tiếng, niềm tự hào của cả nước, vẫn loạng choạng rời

cầu môn, tránh sang một bên mỗi lúc đội đối phương lại gần.

«Cậu sao thế? Cậu bị mât hồn rồi chăng?» Cầu thủ dự bị nói

giọng khàn khàn.

Và gã thủ môn rên rỉ đáp

«Đúng thế. Lúc nào dường như có người túm cổ mình mà lôi

vậy. Mình chống lại, nhưng hắn ta lại xô mình ra khỏi cầu môn.

Khi mình muốn nhào tới quả bóng, thì hắn ta ép chặt mình

vào cột dọc và mình bị ép chặt đến nỗi mình không sao vùng ra

được »

«Chao ôi, cậu khốn to rồi»

«Còn phải nói!»

Cảnh tượng khác thường đến nỗi không một người nào có

mặt ở sân vận động, bao gồm những người soát vé, các anh cảnh

sát và những người bán hàng rong, những người không tham gia

những sự kiện lạ thường đang diễn ra và bình luận lớn tiếng..

Chỉ có một người trong nghìn người cổ vũ, mặc dù cũng đau

khổ ghê gớm, vẫn giữ im lặng. Đó là một người đàn ông kín đáo

đến kinh ngạc, cỡ năm mươi lăm tuổi, tóc muối tiêu, cao lênh

khênh, có bộ mặt dài vàng lạnh lùng. Bộ mặt đó ít biểu lộ tình

cảm trong trận đâu không quan trọng lẫn những trận chung kết,

khi một cú sút thành công quyết định đội vô địch trong năm. Ông

ta luôn luôn lạnh lùng, ngồi thẳng người, không cựa quậy

Hôm nay, ông lại ngồi đúng cái chỗ quen thuộc của mình,

ngay trước mặt ông Khốttabít. Ông cổ vũ cho đội Dubilô. Ta có

thể hình dung được sự thống khổ trong bộ ngực lép kẹp, xương

xẩu của ông. Nhưng chỉ cặp mắt đưa đi đưa lại và cái đầu quay

trái quay phải một cách khó nhận thây mới chứng tỏ rằng ông ta

không hề thờ ơ đối với những gì đang diễn ra trên sân bóng. Có

lẽ ông bị đau tim, ông phải giữ mình, bởi vì những cảm xúc quá:

149

have produced grave results. However, even as he felt around

with a practised gesture for his box of sugar and his of

medicine and dropped the medicine onto a bit of sugar, without

ever tearing his eyes from the game, his face remained as

immobile as if he were staring into space.

When the score became 23:0 it nearly finished him. He

opened his thin pale lips and squeaked in a wooden voice:

"They could at least sell mineral water here!"

Hottabych, whose soul was singing joyfully at the unheard-of

success of the Shaiba team, was more willing than ever to do

people favours.

Upon hearing the words of his phlegmatic neighbour, he

snapped his fingers softly. The man suddenly saw that he was

holding a glass of ice-cold mineral water which had appeared

from nowhere.

Anyone else in his place would have been astounded, or, at

any rate, would have looked around at the people sitting to all

sides of him. But this man merely raised the frosted glass to

his lips with the same stony expression. However, he did not

even take a sip: the poor Zubilo players were about to get the

twenty-fourth ball kicked into their goal. He sat frozen to the

spot with his glass raised and Zhenya, who was still

frantically searching for a way to save the disgraced team,

snatched the mineral water from him and dashed it onto

Hottabych's beard.

"What treachery! What vile treachery!" the old Genie gasped

and began feverishly yanking out one hair after another. Instead

of the clear crystal tinkling, the boys were happy to hear a dull

sound like that of a tightly pulled piece of string.

"And isn't it treachery to help the Shaiba players?" Volka

asked acidly. "You'd better keep mum."

Meanwhile, just as had happened after the fourteenth goal,

the revived Zubilo players once again tore through the forward

and defence lines of the Shaiba team and raced the ball towards

their goal.

mạnh thường gây hậu quả nghiêm trọng. Nhưng thậm chí khi ông

quen tay lục tìm cái hộp con đựng đường và cái lọ thuốc, rồi vừa

nhỏ từng giọt thuốc vào đường, vừa không rời mắt khỏi trận đâu,

bộ mặt của ông vẫn bât động như cũ, cứ như ông nhìn vào chỗ

trống vậy.

Khi tỷ số trở thành 23-0, nó gần như làm ông tắt thở. Ông

hé cặp môi mỏng xám ngoét của mình và cât giọng khàn khàn

«Giá mà bây giờ có người bán nước khoáng nhỉ!»

Ông Khốttabít như mở cờ trong bụng, sung sướng trước

những thành công kỳ diệu của đội Saiba, cho nên hơn lúc nào

hết, ông sẵn sàng đem lại niềm vui cho mọi ngươi.

Sau khi nghe câu nói của con người lạnh lùng ngồi cạnh

mình, ông bí mật búng ngón tay. Thế là trên tay người đó bỗng

thình lình xuât hiện từ đâu không biết một ly nước khoáng mát

lạnh.

Bât cứ ai ở địa vị ngươi đó cũng phải lây làm ngạc nhiên

hoặc ít ra cũng đưa mắt nhìn những người ngồi xung quanh ông

ta. Thế nhưng người đàn ông đó, vẫn với bộ mặt lạnh như tiền,

thản nhiên đưa cái ly đọng hơi nước bên ngoài lên miệng. Song

ông chưa kịp uống thì các cầu thủ Dubilô tội nghiệp đang bị đe

dọa thua thêm bàn thứ 24. Ông ta cứ ngồi đờ ra như thế với cái ly

giơ lên cao và Giênia vẫn còn mải nghĩ cách cứu đội bóng đã bị

thua một cách nhục nhã, liền giật lây ly nước khoáng từ tay ông

ta và hât toàn bộ chỗ nước trong ly đó vào bộ râu của ông

Khốttabít.

«Quỷ quyệt làm sao!Quỷ quyệt đê tiệnlàm sao!» Ông thần già

thở hổn hểnh bắt đầu luống cuống rứt hết sợi râu này đền sợi râu

khác.Thay vì tiếng tưng trong trẻo, hai cậu bé thích thú nghe thây

tiếng rung ỉu xìu của một sợi dây nhỏ kéo căng.

«Thế tiếp tay cho cánh Saiba không phải là quỷ quyệt à? -

Vôlca hỏigay gắt. «Thà cứ im đi cho được việc! »

Trong lúc đó, đúng như sự việcxảy ra sau bàn thua thứ 14, các

cầu thủ Dubilô được hồi tỉnh, lại chọc thủng tuyến tiền vệ và

tuyến hậu vệ của đội Saiba và dẫn bóng về phía cầu môn của đội

này.

150

The Shaiba defence had become unkeyed from their long

idleness and could not collect their wits quickly to ward off the

unexpected danger. Their goalie was really something to look

at. There he sat on the grass, shelling melon seeds.

Choking, he jumped to his feet, but the Zubilo players had

already kicked the ball straight towards the centre of the

unprotected goal.

Just then, to the great torment of our young friends, they

heard a clear crystal tinkling. Yes, Hottabych had finally been

able to find a dry hair in his beard.

Oh, Zhenya, Zhenya! Where was your keen eye and sure

hand? Why didn't you take good aim? The Zubilo team was as

good as dead now!

"Hottabych! Dear, sweet Hottabych! Let the Zubilo players

score at least once!" Volka wailed.

But Hottabych pretended to hear nothing. The ball, which

was flying straight at the centre of the goal, suddenly swerved

to the left and hit against the post with such force that it flew

back across the whole field, careful to avoid the Zubilo players

in its way, as though it was alive. Then it rolled softly into the

long-suffering Zubilo goal!

"24:0!"

This was an amazing score, considering that the teams were

equal.

Volka lost his temper completely.

"I demand-no, I order you to stop this mockery immediately!"

he hissed. "Otherwise, I'll never be friends with you again! You

have your choice: the Shaiba team or me!"

"Why, you're a football fan yourself. Can't you

understand my feelings?" the old man pleaded, but he sensed

from Volka's expression that this time their friendship might

really end. And so, he whispered back, "I await your further

orders."

. "The Zubilo team isn't to blame that you're a Shaiba fan.

You've made them the laughing-stock of the country. Make it so

Do “ngồi chơi xới nước” đã lâu, hàng hậu vệ Saiba đâm ra “hư

hỏng” và không thể nhanh chóng dốc hết mình để đương đầu với

mối nguy bât ngờ. Thủ môn của họ thực sự đáng xem xét. Anh ta

ngồi trên thảm cỏ, đang nhằn hạt dưa.

Nghẹt thở, anh ta đứng bật dậy được thì các cầu thủ Dubilô đã

sút bóng vào ngay chính giữa khung cầu môn không có người

bảo vệ.

Nhưng đúng lúc đó, một tiếng tưng trong trẻo vang lên, làm

cho hai cậu bạn trẻ của chúng ta rầu hết chỗ nói. Thì ra cuối cùng

ông Khốttabít vẫn tìm được một sợi râu khô.

Than ôi Giênia, Giênia! Cặp mắt tinh tường và đôi tay chính

xác của cậu để ở đâu? Tại sao cậu không đề phòng cẩn thận? Bây

giờ thì đội Dubilô xôi hỏng bỏng không rồi.

«Ông Khốttabít thân yêu ơi, ông Khốttabít trìu mến ơi, ông

hãy cho đội Dubilô gỡ lại tí chút đi!» - Vônca năn nỉ.

Nhưng ông Khốttabít giả bộ chẳng nghe thây gì. Quả bóng

đang bay thẳng vào giữa khung thành Saiba bỗng ngoặt về phía

côt dọc bên trái rồi húc vào đó một cú mạnh đến nỗi nó liền dội

ngược trở lại, bay suốt cả sân, cẩn thận tránh các cầu thủ Dubilô

đón đường nó, cứ như nó là một vật sống vậy. Cuối cùng nó nhẹ

nhàng lăn vào cái cầu môn nhiều đau khổ của đội “Dubilô”.

24-0!

Với hai đội ngang sức nhau, tỷ số này đã làm cho mọi người

phải sửng sốt.

Lúc bây giờ, Vônca hoàn toàn mât tự chủ.

" Tôi yêu cầu ông, không tôi ra lệnh cho ông dừng ngay lập tức

cái trò hề đó đi!» Vônca rít lên «Nếu không, sẽ không còn là bạn

bè với nhau nữa! Ông hãy chọn đi: đội Saiba hoặc là tôi!»

«Chính cậu cũng là một người hâm mộ bóng đá chẳng lẽ cậu

lại không hiểu nổi ta sao?» Ông già van nài, nhưng khi cảm thây,

qua nét mặt của Vônca, hẳn là lần này tình bạn của hai ông cháu

sẽ đi tiêu,. Và thế là ông đành phải nói nhỏ. «Ta xin sẵn sàng đợi

lệnh của cậu »

«Các cầu thủ Dubilô không hề có lỗi để ông cổ vũ cho đội

Saiba. Ông đã làm họ thành trò cười của cả nước! Bây giờ, ông

151

Make it so hear and I obey, 0 young goalie of my soul!"

"I hear and I obey, 0 young goalie of my soul!"

No sooner had the umpire's whistle died down, announcing

the end of the first time, than the entire Zubilo team began to

sneeze and cough for all it was worth.

Forming a semblance of a formation, they dragged their feet

listlessly to their locker room, sneezing and coughing loudly.

A moment later a doctor was summoned, since all eleven

players were feeling ill. The doctor felt each one's pulse in turn,

he asked them to take off their shirts, then looked in their

mouths and finally summoned the umpire.

"I'm afraid you'll have to call off the game."

"Why? What do you mean?"

"Because the Zubilo team can't play for at least seven more

days. The whole team is sick," the doctor answered dazedly.

"Sick! What's the matter?"

"It's a very strange case. All these eleven grown men have

come down with the measles. I would never have believed it if I

had not given them a thorough check-up just now."

Thus ended the only football match in history in which a fan

had an opportunity to influence the game. As you see, it did not

come to any good.

The unusual instance of eleven adult athletes

simultaneously contracting the measles for the second time in

their lives and waking up the following morning in the pink of

health was described in great detail in an article by the famous

Professor Hooping Cough and published in the medical

journal Measles and Sneezles. The article was entitled "That's a

Nice How D'You Do!" and is still so popular that one can never

get a copy of the magazine in the libraries, as they are always

on loan. That is why, dear readers, you might as well not look

for it, since you'll only waste your time for nothing

RECONCILIATION

The little cloud that was covering the sun floated off and

hãy làm cho mọi người hiểu họ không hề có lỗi khi họ bị thua».

«Xin tuân lệnh, hỡi cậu thủ môn trẻ tuổi của tâm hồn ta!»

Ngay khi tiếng còi của trọng tài báo hiệu giờ giải lao châm

dứt thì toàn đội bóng Dubilô bắt đầu đồng loạt hắt hơi và ho sù

sụ.

Họ nối đuôi nhau xếp hàng chuệch choạc, rồi uể oải bước vào

phòng thay quần áo của mình, hắt hơi và ho liên tục.

Một phút sau, người ta phải gọi bác sĩ vào đây: toàn đội đều

cảm thây khó chịu trong người. Bác sĩ bắt mạch tât cả các cầu

thủ đề nghị họ cởi áo, sau đó xem khoang miệng và cuối cùng

ông gọi trọng tài

«Tôi e rằng anh phải hoãn trận đâu lại thôi»

«Tại sao vậy?»

«Tại vì đội Dubilô không thể xuống sân bóng ít nhât là 7

ngày. Cả đội đều bị bệnh» Bác sĩ trả lời với vẻ bối rối. -.

«Bị bệnh?! Bệnh gì?»

«Một trường hợp rât kỳ lạ. Tât cả 11 anh chàng người lớn này

đã mắc bệnh sởi! Chính tôi cũng không thể nào tin được nếu như

tôi không vừa khám họ hết sức kỹ lưỡng»

Thế là kết thúc một trận đâu bóng trong lịch sử trong đó một

người cổ vũ đã dùng phép thuật tác động đến trận đâu. Như các

bạn thây đây, việc đó chẳng đem lại điều gì tốt lành cả.

Trường hợp bât thường của 11 vận động viên người lớn đã

đồng loạt mắc bệnh sởi lần thứ hai trong đời mình, nhưng hôm

sau ngủ dậy lại hoàn toàn khỏe mạnh đã được mô tả chi tiết trong

một bài báo của giáo sư nổi tiếng Hooping Cough và được công

bố trong tờ tạp chí ngành y Bệnh sởi và bệnh Hắt hơi . Bài báo có

đầu đề là “Đây, đã thây chưa!” và vẫn còn rât phổ biến tới mức

không thể nào có được bản sao của số tạp chí trong các thư viện.

Số tạp chí ây liên tục được mọi người chuyền tay nhau đọc.

Vì thế các bạn đọc thân mến, tốt hơn hết là đừng đi tìm số tạp chí

ây chỉ tổ mât thì giờ vô ích mà thôi.

LÀM LÀNH

Đám mây nhỏ che mặt trời khi nãy bây giờ đã bay khuât sau

152

disappeared, as it was no longer needed. Once again it became

hot. A hundred thousand fans were slowly leaving the stadium

through the narrow concrete passages.

No one was in a hurry. Everyone wanted to voice an opinion

about the amazing game which had ended so strangely.

These opinions were each more involved than the previous

one. However, not even the most vivid imaginations could

think of an explanation that would so much as resemble the true

reason for all the queer things they had witnessed.

Only three people took no part in these discussions. They

left the North Section in deep silence. They entered a crowded

trolley-bus in silence and alighted in silence at Okhotny Ryad,

where they separated.

"Football is an excellent game," Hottabych finally mustered

up the courage to say.

"Mm-m-m," Volka replied.

"I can just imagine how sweet the moment is when you kick

the ball into the enemy's goal!" Hottabych continued in a

crestfallen voice. "Isn't that so, 0 Volka?"

"Mm-m-m."

"Are you still angry with me, 0 goalie of my heart? I'll die

if you don't answer me!"

He scurried along beside his angry friend, sighing sadly and

cursing the hour he had agreed to go to the game.

"What do you think!" Volka snapped, but then continued in

a softer tone, "Boy, what a mess! I'll never forget it as long as I

live. Have a look at this new-found fan! No sir, we'll never take

you to a football game again! And we don't need your tickets,

either."

"Your every word is my command," Hottabych hurried to

assure him, pleased to have got off so easily. "I'll be quite

content if you occasionally find the time to tell me of the

football matches."

So they continued on as good friends as ever.

đường chân trời, bởi vì chẳng còn cần đến nó nữa. Trời lại nóng.

Một trăm nghìn ngươi cổ vũ chậm chạp rời khỏi sân vận động,

bước qua những lối đi hẹp xây bằng bê tông.

Mọi người đều đi thong thả. Ai cũng muốn nói lên ý kiến về

trận đâu lạ lùng vừa kết thúcthật là kỳ cục.

Những ý kiến tham gia nhiều hơn so với trước đó. Nhưng

ngay cả những người giàu óc tưởng tượng nhât cũng không tài

nào hình dung nổi một điều gì đó có thể gợi đến, dù là xa xôi,

những nguyên nhân thật sự dẫn đến việc làm hỏng trận đâu.

Chỉ có ba người xem là không tham gia bàn cãi. Cả ba lặng lẽ

rời khán đài Bắc. Họ lặng lẽ leo lên một chiếc trôlâybuýt chật

ních người, rồi họ lại lặng lẽ xuống xe ở phố Okhotny Ryad và đi

về nhà.

“Chơi bóng đá hay đây!” Cuối cùng, ông Khốttabít đánh bạo

lên tiếng.

“Hừ... ư m..”. Vônca đáp lại.

“Theo ta, khoái nhât là lúc sút bóng vào khung cầu môn của

đối phương” Ông Khốttabít nói tiếp với giọng gượng gạo. “Có

đúng không, hỡi cậu Vônca?”

“Hừ-ừm”.

“Cậu vẫn còn giận ta ư, hỡi cậu thủ môn của tâm hồn ta? Ta

sẽ chết nếu cậu không trả lời ta!”

Ông hối hả bước bên cậu bạn đang giận dỗi, buồn bã thở dài

và nguyền rủa cái giờ mà ông đã đồng ý đến xem trận đâu.

“Ông nghĩ gì thế!” Vônca trả lời với giọng gay gắt, nhưng rồi

nói tiếp với giọng đã dịu đi nhiều, “Ông ơi, bao chuyện rắc rối!.

Cháu sẽ nhớ đến già! Thế mà cũng đòi làm một người cổ vũ!

Khô-ô-ng, chúng cháu sẽ chẳng đi xem đá bóng với ông nữa đâu.

Chúng cháu chẳng cần vé của ông nữa

“Lời nói của cậu là một mệnh lệnh đối với ta!” Ông Khốttabít

vội vã đáp và rât hài lòng là đã thoát được khá dễ dàng. “Ta chỉ

cần thỉnh thoảng cậu kể lại ta nghe về các trận bóng, thế là đủ

lắm rồi”.

Vì vậy, họ tiếp tục là bạn tốt hơn bao giờ hết.

153

WHERE SHOULD THEY LOOK FOR OMAR

To look at Hottabych's healthy face, no one would ever

suspect he had been seriously ill so recently.

His cheeks were a soft, even shade of old-age pink. His step

was as light and as quick as always, and a broad smile lighted

his artless face. And only Volka, who knew Hottabych so well,

noticed that a secret thought was constantly gnawing at the old

Genie. Hottabych often sighed, he stroked his beard thought--

fully, and large tears would ever so often roll from his frank,

friendly eyes.

Volka would pretend not to notice and did not bother the old

man with tactless questions. He was convinced that in the end

Hottabych would be the first to speak. That is exactly what

happened.

"Grief and sadness rent my old heart, 0 noble saviour of

Genies," Hottabych said softly one day when a magnificent

sunset coloured the evening waters of the Moskva River a

delicate pink. "Thoughts of my poor lost brother and of his

terrible and hapless fate do not leave me for a moment. The

more I think of him, the more I feel I should set out to search for

him as soon as possible. What do you think of this, 0 wise

Volka ibn Alyosha? And if you regard this decision kindly,

would you not make me happy by sharing the joys and sorrows

of this journey with me?"

"Where do you want to start looking for your brother?" Volka

asked in a business-like way, since he was no longer surprised at

the most unexpected suggestions Hottabych might have.

"If you remember, 0 Volka, at the very dawn of our

extremely happy acquaintance, I told you that Sulayman's

Genies threw him into one of the Southern Seas, sealed in a

copper vessel. There, along the shores of the hot countries, is

where one must naturally look for Omar Asaf."

The possibility of setting out on a journey to the Southern

Seas really appealed to Volka.

TÌM Ô MA Ở ĐÂU

Nhìn bộ mặt tươi như hoa của ông Khốttabít, không ai có thể

nghĩ rằng ông vừa mới bị bệnh rât nặng.

Đôi má mịn màng vẫn giữ được cái sắc hồng hào của tuổi già.

Bước đi của ông nhẹ nhàng và nhanh nhẹn như cũ, nụ cười rộng

mở làm khuôn mặt của ông đôn hậu. Chỉ có Vônca đã từng hiểu

ông Khốttabít rât kỹ mới có thể nhận thây luôn luôn có một ý

nghĩ thầm kín đang giày vò ông thần già. Ông Khốttabít thường

thở dài, trầm ngâm vuốt râu và thỉnh thoảng từ đôi mắt trung

thực, thân ái của ông lại lăn ra một giọt nước mắt lớn.

Vônca giả vờ như chẳng nhận thây gì và không làm cho ông

già phải phật ý vì những câu hỏi thiếu tế nhị. Cậu tin chắc rằng

rốt cuộc thế nào ông Khốttabít cũng tự bộc lộ nỗi lòng của mình.

Và đúng như vậy thật.

“Hỡi vị cứu tinh hào hiệp của các ông thần, nỗi đau buồn và

sầu khổ đang giày vò trái tim già nua của ta”. Một hôm, khi ráng

chiều uy nghi đã nhuộm hồng mặt sông Mátxcơva, ông Khốttabít

nói dịu dàng “Ta chẳng thể nào yên khi vẫn phải lo nghĩ về chú

em lưu lạc đáng thương của ta, về số phận hãi hùng và bế tắc của

chú ây. Càng nghĩ về nó bao nhiêu, ta lại càng thây cần phải đi

tìm nó bây nhiêu, và càng sớm càng tốt. Cậu thây thế nào, hỡi

cậu Vônca sáng suốt con trai của Aliôsa? Và nếu cậu tán thành

quyết định ây, có sẵn lòng làm cho ta hạnh phúc bằng cách chia

sẻ niềm vui và nỗi gian truân của cuộc tìm kiếm với ta không?

“Thế ông định tìm em ông ở đâu?” Vônca hỏi với vẻ thành

thạo, từ khi nó đã quen tỏ ra bình tĩnh đối với mọi đề nghị của

ông Khốttablt, kể cả những đề nghị bât ngờ nhât.

“Cậu có nhớ , hỡi cậu Vônca, ngay từ lúc mới bắt đầu sự quen

biết hết sức may mắn của chúng ta, ta đã kể cho cậu nghe rằng

các lão thần của vua Xalômông đã giam cầm em trong cái bình

đồng rồi xuống một trong những biển ở phương Nam. Dĩ nhiên là

phải tìm chú Ôma Iuxúp dọc bờ biển của những nước oi bức.

Vônca thích thú được dịp may đi du lịch những vùng biển

phương Nam. Nó liền nói:

154

"All right. I'll come along with you. Wherever you go, I go. It

would be nice if.. ." Volka fumbled.

But a cheerful Hottabych continued: ".. .if we could take our

wonderful friend Zhenya ibn Kolya along. Have I understood

you correctly, 0 my kind Volka ibn Alyosha?"

"Uh-huh."

"There could not have been a shadow of doubt," Hottabych

said. It was decided then and there that the expedition setting

out to search for Hottabych's unfortunate brother would leave

no later than in two days' time.

However, if the time of departure caused no discord, it quite

suddenly became apparent that there were serious differences

on the question of a means of transportation.

"Let's go by magic carpet," Hottabych suggested. "There's

enough room for all of us."

"Oh no," Volka objected strongly. "No more magic carpets for

me. Thanks a lot! Our last trip was enough for me. I don't want

to freeze like a dog a second time."

"I'll supply you both with warm clothing, 0 blessed Volka.

And if you so desire, a large bonfire will constantly burn in the

middle of the carpet. We can warm ourselves beside it during our

flight."

"No, no, no! The magic carpet is out of the question. Let's

go to Odessa by train. Then, from Odessa...."

Hottabych immediately accepted Volka's plan and Zhenya,

who was told of it in detail a short half hour later, enthusiastically

approved

THE STORY TOLD BY THE CONDUCTOR OF THE

MOSCOW-ODESSA EXPRESS OF WHAT HAPPENED

ON THE NARA-MALY YAROSLAYETS LINE

(Told by the conductor to Ms assistant, who was asleep

during the events described herein)

“Thôi được.. Cháu sẽ đi với ông. Ông đi đâu, cháu đi đây. Tốt

hơn nữa là…” Vônca ngập ngừng.

Nhưng ông Khốttabít đã vui lên, liền tiếp lời:

“Nếu có thể đưa bạn Giênia đi cùng, cậu bạn tuyệt vời của

chúng ta. Ta hiểu đúng không, hỡi cậu Vôn ca có lòng tốt của ta”

“Đúng đây!”

“Điều đó thì khỏi phải bàn” ông Khốttabít nói. Ngay lúc đó,

hai ông cháu đã quyết định rằng đoàn thám hiểm với nhiệm vụ đi

tìm người em bât hạnh của ông già Khốttabít sẽ lên đường chậm

nhât là sau hai ngày nữa.

Nhưng nếu vân đề thời gian khởi hành không phải bàn cãi thì

lại bộc lộ hết sức bât ngờ những bât đồng khác nghiêm trọng về

vân đề sử dụng phương tiện di chuyển nào

“Chúng ta sẽ đi bằng thảm bay”. Ông Khốttabít đề nghị. “Cả

ba ông cháu chúng ta sẽ ngồi rât gọn trên thảm bay.

“Ồ, không,” Vônca dứt khoát phản đối. Cháu chẳng đi thảm

bay nữa đâu. Cảm ơn nhiều! Chuyến đi trước quá đủ với cháu

Cháu chẳng muốn bị lạnh cóng như con chó lần nữa đâu!”

“Ta sẽ bảo đảm quần áo âm cho các cậu, hỡi cậu Vônca may

mắn! Nếu cậu muốn, giữa tâm thảm sẽ liên tục có một đống lửa

lớn không bao giờ tắt và ông cháu ta có thể sưởi âm bên đống lửa

đó trong suốt thời gian bay”

“Không, không, không! Xin miễn bàn đến chuyện thảm bay!

Chúng ta sẽ đi tàu hỏa đến Ôđétxa, còn từ Ôđétxa thì...”

Ông Khốttabít châp nhận lập tức kế hoạch của Vônca và

Giênia chừng nửa giờ sau, được nghe trình bày kế hoạch tỷ mỉ đã

thích thú tán thành.

CHUYỆN KỂ BỞI NHÂN VIÊN PHỤC VỤ CỦA ĐOÀN

TÀU TỐC HÀNH MÁTCƠVA-ÔĐÉTXA VỀ NHỮNG GÌ

ĐÃ XẢY RA TRÊN ĐOẠN ĐƯỜNG GIỮA GA NARA VÀ

MALƯI IARÔXLAVÉT (Nhân viên phục vụ toa kể cho người thay ca đã ngủ trong khi

xảy ra chuyện lạ này)

155

"I woke you up just to tell you that a very strange thing has

happened in our car.

"Well, I made up the beds for the passengers, the same as

always, and the ones in Compartment 7, too. The passengers

there were a bearded old bird in an old-fashioned straw boater

and two boys. The boys looked about the same age. And what do

you think: not a single piece of luggage !No, sir, not a single one!

"Just then, one of the boys, a blond freckled lad, says:

" 'Can you please tell us where the dining car is?'

"And I says, 'I'm sorry, but we don't have a dining car,

There'll be tea and crackers in the morning.'

"Then the boy looks at the old man and the old man winks at

him. So the boy says, 'Never mind, we'll manage without your

tea, since you haven't a dining car.'

" 'Ha,' I thought, 'I'd like to see how you'll make out all the

way to Odessa without my tea.' So I came back here to our

compartment, but I left a chink in the door when I closed it.

"Everyone in the car was sound asleep, having sweet dreams,

but all the time there was buzz-buzz-buzz coming from

Compartment 7-they kept on talking and whispering all the time.

I couldn't hear what they were saying, but I can tell you for sure

they were talking.

"Then suddenly their door opens and the same old man

sticks out his head. He didn't notice me watching him so he

pushed his old hat back. And what d'you think he did? Upon

my word, I'm tellin' the truth! He pulled a fistful of hair from his

beard-may I drop dead on the spot if he didn't!

" 'Goodness,' I thought, 'he's crazy! Just my luck to get a

madman while I'm on duty.' Well, I didn't say anything and

waited to see what'd happen.

"Well, the old man tore this same fistful of hair into little

pieces, then he threw this litter on the floor and mumbled

something. I felt more and more sure he was mad and that I'd

have to put him off at Bryansk, no doubt about it.

" 'Well,' I thought, 'there'll be no end of worry! Why, maybe

“Mình đánh thức cậu dậy vì trong toa chúng ta vừa xảy ra một

chuyện rât là kỳ lạ.

“Cậu biết đây, mình đã trải giường cho mọi hành khách theo

đúng quy định và cả những người ở buồng số 7. Hành khách ở

buồng này gồm có một ông già nhỏ nhắn để râu, đội mũ cói kiểu

cũ và hai cậu bé. Các bé này chắc là bằng tuổi nhau. Và cậu biết

không, họ không hề có hành lý. Tức là chỉ đi người không thôi!

“Sau đó, cậu bé tóc vàng nhạt, mặt đầy tàn nhang, nói:

“Thưa em muốn đến toa ăn thì đi lối nào ạ?”

“Và mình đáp ‘Rât tiếc là trên đoàn tàu chúng tôi không có

toa ăn. Sẽ có trà và bánh quy giòn vào buổi sáng’

“Lúc ây, cậu bé nhìn ông già và ông già nháy mắt với cậu ta.

Cậu ta bèn nói ‘Thôi được, nếu không có toa ăn thì chúng tôi

cũng chẳng cần đến nước trà’.

“’Hà, tôi nghĩ làm sao từ đây đến tận Ôđétxa mà các vị lại

không cần đến nước trà của tôi được’ Sau đó, mình đi vào buồng

riêng của chúng ta, nhưng cửa vẫn để he hé.

“Lúc bây giờ ở trong toa, mọi hành khách đã đi ngủ từ lâu và

hẳn là đã mơ những giâc mơngọt ngào, nhưng ở buồng số 7 vẫn

có tiếng nói chuyện rì rầm. Họ nói với nhau những gì, mình

không nghe rõ. Mình chỉ biết là họ nói chuyện rì rầm với nhau

mà thôi.

“Sau đó, cửa buồng bỗng mở ra và đúng cái ông già nọ thò

đầu ra khỏi cửa. Ông không nhận thây mình đang theo dõi, ông

hât cái mũ cổ ra sau gáy. Và cậu có đoán được ông ây làm gì

không? Mình xin thề nói thật! Ông ây đã rút luôn một nắm râu từ

cằm của ông ta. Mình mà bịa sẽ chết ngay tại chỗ này!

“Mình nghĩ ‘Cha mẹ ơi, đúng là một lão điên rồi! Hừ, đúng

là vớ bở! Nhè đúng ca trực của mình. Mình lẳng lặng đợi xem rồi

sẽ ra sao.

«Sau đó, thì ra ông già ngắt nắm râu ây ra làm nhiều phần rồi

ném xuống sàn toa và lẩm bẩm một câu gì đó. Lúc ây, mình lại

càng tin chắc rằng ông ta không bình thường và ắt hẳn đến

Brianxcơ thì phải mời ông ta xuống thôi.

«’Chao ôi’, mình nghĩ, chẳng tránh khỏi lôi thôi với ông

156

he'll start attacking the passengers this very minute, or breaking

the windows!'

"No, he didn't start any trouble, but just stood there mumbling.

After he mumbled a while more, he went back into his

compartment.

"All of a sudden I heard someone walking barefoot down

the passage, coming from behind. That meant whoever it was had

come in from the platform. I sure was surprised, because I

always lock the platforms when we pull out of a station. Well, I

looked round, and-upon my sacred word of honour, I'm telling

the truth!-I saw four young fellows coming towards me from

the platform. They were as sunburned as vacationers and quite

naked. All they had on were little cloths round their hips. And

barefoot. As skinny as could be! You could count every rib.

"I came out of our compartment and said, 'Citizens, I believe

you've got your cars mixed. All our compartments are occupied.'

"And they all answered together, 'Silence, infidel! We know

where we're going! We've come exactly to the place we want.'

"So I says, 'Then I'd like to see your tickets, please.'

"And they all said together again, 'Don't annoy us, foreigner,

for we are hurrying to our lord and master!'

"So I says, 'I'm surprised that you call me a foreigner. I'm a

Soviet citizen and I'm in my own country. That's for one. And in

the second place, we haven't had any masters here since the

Revolution. That,' I said, 'is in the second place.'

"So their leader says, 'You should be ashamed, infidel! You

are taking advantage of the fact that our hands are occupied and

we therefore cannot kill you for your terrible insolence. It , is

most dishonourable of you to take advantage of us so.'

"I forgot to tell you that they were piled high with all sorts of

food. One was carrying a heavy tray with roast lamb and rice.

Another had a huge basket of apples, pears, apricots and grapes.

The third one was balancing something that looked like a

pitcher on his head, and something was splashing inside the

pitcher. The fourth was holding two large platters of meat pies

già này đâu! Có lẽ ngay bây giờ.ông ta sẽ nhảy xổ vào mọi người

và đập vỡ cửa kính cho mà xem...

«Mình nhìn kỹ thì không, ông già không hề nhảy xổ vào ai cả,

vẫn đứng yên và lẩm bà lẩm bẩm. Sau dó, ông đi vào buồng của

ông ta.

«Thế rồi mình bỗng nghe ở ngoài hành lang có tiếng người đi

chân trần, ở đằng sau mình. Bây giờ, mình mới hiểu rằng có ai đó

đã từ ngoài cửa toa bước vào trong toa Nhưng mình ngạc nhiên,

bởi vì khi tàu rời ga, bao giờ mình cũng khóa cửa toa. Mình nhìn

quanh và xin thề với cậu là mình không bịa, mình thây bốn chàng

trai trẻ tiến về phía mình từ của toa. Họ có nước da rám nắng và

hoàn toàn chẳng mặc quần áo gì. Tât cả họ chỉ quân độc một cái

khố mà thôi. Cả bốn đều đi chân trần. Tât cả đều gầy gò nhìn

thây cả xương sườn

«Mình đi ra khỏi buồng riêng của chúng ta và nói «Thưa các

ông, có lẽ các ông vào nhầm toa rồi. Mọi buồng đều đã có người.

«Họ đồng thanh nói: ‘Hãy câm mồm, tên vô đạo kia! Bọn ta

biết bọn ta phải đi đến đâu chứ. Đây chính là nơi bọn ta cần đến.

«Lúc bây giờ mình nói ‘Vậy thì yêu cầu các ông cho xem vé.

«Bốn gã lại đồng thanh nói ‘Mi chớ quây rầy bọn ta, hỡi tên

ngoại bang kia, bọn ta phải vội đến với ông chủ của bọn ta?

«Mình nói: ‘Tôi lây làm ngạc nhiên vì các ông lại gọi tôi là

ngoại bang. Tôi là một công dân Xôviết và tôi đang ở tại đât

nước của mình. Đó là một. Hai là, ở đât nước chúng tôi, ngay từ

hồi Cách mạng tháng Mười, đã không còn các ông chủ nữa’

«Gã trưởng nhóm nói ‘Tên vô đạo kia, mi phải lây làm xâu

hổ thì mới đúng! Mi lợi dụng lúc tay bọn ta bận bê bưng nên bọn

ta không thể giết mi được vì cái tội hỗn láo của mi. Việc lợi dụng

đó thật là bât chính’

«Mình quên nói với bạn rằng có ê hề thức ăn đủ loại.. Một gã

bê cái khay nặng với một con cừu quay và cơm. Gã thứ hai bê

một cái giỏ to tướng đựng táo, lê, mơ và nho.

Gã thứ ba đội trên đầu một cái nom tựa cái ché, trong đó đựng

thứ nước gì đó kêu lóc bóc. Còn gã thứ tư thì bê hai cái đĩa lớn

đựng đầy bánh nhân thịt và bánh ngọt. Thú thực với cậu là mình

157

.and pastries. To tell you the truth, I just stood there gaping.

"Then the leader says, 'Infidel, you'd do better to show us

where Compartment 7 is, for we are in a hurry to fulfil our

orders.'

"Then I began to put two and two together and asked, 'What

does your boss look like? Is he a little old man with a beard?'

" 'Yes, that is he. That is whom we serve.'

"I showed them to Compartment 7, and on the way I said,

'I'll have to fine your boss for letting you travel without tickets.

Have you been working for him long?'

"So the leader says, 'We've been serving him for three

thousand five hundred years."

"To tell you the truth, I thought I didn't hear him right. So I

says again, 'How many years did you say?'

" 'You heard me, that's exactly how long we've served

him- three thousand five hundred years.'

"The other three nodded.

" 'Good gracious,' I thought, 'as if one crazy man wasn't

enough-now I have four more on my neck!'

"But I went on talking to them as I would to any normal

passengers. 'What a shame! Look how many years you've been

working for him and he can't even get you some ordinary

overalls. If you'll pardon the expression, you're absolutely naked.'

"So the leader says, 'We don't need overalls. We don't even

know what they are.'

" 'It's strange to hear that coming from someone who's

worked so many years. I guess you're from far away. Where

d'you live?'

" 'We've just come from Ancient Arabia.'

"Then I says, 'Well, that clears everything up. Here's

Compartment 7. Knock on the door.'

"Just then, the same little old man comes out and all his men

fall to their knees and stretch out the food and drinks they've

brought. But I called the old man off to a side and said, 'Are these

your employees?'

chỉ biết đứng há hốc mồm mà nhìn há hốc cả mồm.

«Gã trưởng nhóm lại nói ‘Tên vô đạo kia, tốt hơn hết là mi chỉ

cho bọn ta biết buồng số 7 ở đâu, bởi vì bọn ta phải nhanh chóng

hoàn thành đơn đặt hàng của mình’.

«Lúc ây mình bắt đầu đoán ra và hỏi: ‘Ông chủ của các ông

trông như thế nào? Có phải một ông già nhỏ nhắn để râu cằm? ‘

«’Đúng ông ây rồi đây. Đó chính là người bọn ta hầu hạ’.

«Mình dẫn họ đến buồng số 7 và trên đường đi, mình nói:

‘Ông chủ của các ông sẽ phải nộp phạt vì các ông đi tàu không có

vé. Các ông hầu hạ ông ây đã lâu chưa?

«Gã trưởng nhóm trả lời: ‘Bọn ta hầu hạ ông ây ba nghìn

năm trăm năm rồi”.

«Để bạn biết rọ thực hư, mình nghĩ là mình nghe lầm, bèn

hỏi lại: ‘Các ông nói bao nhiêu năm?’

«Hãy nghe ta nói chính xác bao nhiêu năm thì bọn ta hầu hạ

bây nhiêu năm. Ba nghìn năm trăm năm!”.

Ba gã còn lại gật đầu

«Mình nghĩ: ‘Cha mẹ ơi, một lão điên còn chưa đủ với con

hay sao mà lại còn tống thêm bốn lão nữa!’.

«Tuy nhiên, mình vẫn tiếp tục trò chuyện trò như với những

hành khách bình thường. ‘Thật đáng xâu hổ! Hầu hạ ông chủ

ngần ây năm, vậy mà ông ây chẳng buồn sắm cho các ông lây

một bộ quần áo, xin lỗi, cứ để các ông trần như nhộng thế kia!

«Gã trưởng nhóm đáp: ‘Bọn ta chẳng cần quần áo làm việc.

Mà bọn ta thậm chí cũng chẳng biết quần áo là cái quái gì nữa’.

«’Thật là kỳ lạ khi nghe điều đó từ mồm một người có thâm

niên phục vụ cao như vậy. Các ông có lẽ không phải người ở

đây? Các ông thường sống ở đâu vậy?’

«‘Bọn ta vừa từ nước Arabi cổ đại tới đây’.

«Thế rồi mình nói,’Vậy thì tôi đã hiểu hết rồi. Đây là

buồng số 7. Các ông cứ gõ cửa cửa đi’

«Ngay lúc đó, ông già nhỏ nhắn nọ bước ra và cả bốn người

hầu của ông ta lập tức quỳ xuống rồi dâng đồ ăn, thức uống cho

ông già. Mình bèn gọi ông già qua một bên và nói:‘Thưa ông

hành khách, đây là những người hầu của ông phải không ?’

158

“'Yes, they are.'

" 'They have no tickets. That means you have to pay a fine.

Will you pay it?'

" 'Right away, if you wish. But won't you first tell me what a

fine is?'

"I saw the old man was being sensible, so I began to explain

things in a whisper, 'One of your men has gone out of his mind:

he says he's been working for you for three thousand five

hundred years. I'm sure you'll agree he's crazy.'

"Then the old man says, 'I cannot agree, since he is not

lying. Yes, that's right-three thousand five hundred years. Even a

little longer, since I was only two hundred or two hundred

and thirty when I became their master.'

"So I says to him, 'Stop making a fool of me! It doesn't

become your age. If you don't pay the fine immediately, I'll put

them off at the next station. And, anyway, you look like a

suspicious character, going on such a long journey without any

luggage.'

" 'What's luggage?'

" 'You know, bundles, suitcases and such stuff.'

"The old man laughed and said, 'Why are you inventing

things, 0 conductor? Saying that I have no luggage. Just look at

the shelves.'

"I looked up at the luggage racks and they were jammed! I'd

looked a moment before and there hadn't been anything there,

and suddenly-just imagine!-so many suitcases and bundles!

"Then I said, 'Something's wrong here. Pay the fine quickly

and I'll bring the chief conductor over at the next stop. Let him

decide. I can't understand what's going on.'

"The old man laughed again. 'What fine?' says he. 'Whom do

I have to pay a fine for?'

"Then I really got angry. I turned around and pointed to the

passage, but there was no one there! I ran up and down the

whole car, but couldn't find a trace of my four stray passengers.

"Then the old man said, '0 conductor, you had better go

«Phải, đây là những người hầu của ta’.

«‘Họ đi tàu không có vé nên họ bị phạt. Thế nào, ông có

đồng ý nộp phạt cho họ không?/

«’Đồng ý nộp ngay bây giờ. Nhưng ngươi hãy nói cho ta biết

phạt nghĩa là thế nào?’

«Mình thây ông già khá là biết điều, nên mình bắt đầu thì

thầm giải thích mọi chuyện ‘Ông có một một gã người hầu loạn

óc. Gã nói, gã hầu hạ ông đã ba nghìn rưỡi năm nay. Ông phải

đồng ý với tôi rằng gã ây bị loạn óc’.

“Thế là ông già nói: ‘Ta không thể đồng ý được, bởi vì tên

người hầu của ta không hề nói dối. Phải, đúng là nó đã hầu hạ ta

3.500 năm rồi. Thậm chí còn hơn nữa là khác vì khi ta bắt đầu

sai bảo chúng thì ta mới hai trăm, hai trăm ba mươi tuổi thôi’.

«Lúc ây, mình liền nói với ông ta: ‘Xin ông thôi ngay cái trò

chế giễu tôi đi? Ở tuổi ông mà làm cái trò đó thì thật là khó coi.

Ông hãy nộp phạt ngay, nếu không đến ga tới, tôi sẽ cho họ

xuống liền! Tôi thây ông cũng đáng nghi lắm. Ai lại đi đường xa

thế mà chẳng mang hành lý gì cả’.

«’Hành lý nghĩa là gì vậy?’

«‘Hành lý là túi xách, vali, vân vân...

«Ông già cười và nói: «‘Ấy chết, sao ngươi lại nghĩ rằng ta

không mang theo hành lý? Nói rằng ta không có hành lý. Hãy

nhìn lên giá xem!

«Mình nhìn lên giá, thây hành lý xếp đầy. Lúc nãy nhìn thì

vẫn chẳng thây gì cả. Thế rồi bỗng nhiên - kỳ lạ chưa? - bây giờ

lại có cả đống vali, túi xách.

“Lúc ây, mình nói: ‘Ở đây có điều gì đó không ổn. Hãy nộp

phạt mau lên và tại ga tới, tôi sẽ dẫn người trưởng toa lại đây.

Cho ông ây giải quyết. Tôi thật hết hiểu nổi mọi chuyện ở đây.

«Ông già lại cười: ‘Tốt rồi? Ai là người mà ta phải nộp tiền

phạt?’

«Lúc bây giờ, mình tứcthực sự. Mình quay người, chỉ tay ra

hành lang, nhưng chẳng có ma nào ở đây. Mình chạy khắp toa

tàu, nhưng không tìm thây dâu vết của bốn hành khách đi lạc.

« Ông già lại nói: ‘Đi về buồng của mình đi, hỡi gã nhân viên

159

back to your own compartment.' And so I went back.

"Now d'you understand why I woke you up? Don't you

believe me?"

An hour before the train arrived in Odessa, the conductor

entered Compartment 7 to remove the bedding. Hottabych treated

him to some apples.

It was quite apparent that the man did not remember

anything of the incident which had taken place the night before.

After he had left their compartment, Zhenya said with

admiration: "I must admit, Volka is a bright chap!"

"I should think so!" Hottabych exclaimed. "Volka ibn

Alyosha is unquestionably an excellent fellow and his

suggestion is worthy of great praise."

Since the reader might not be too clear on the meaning of

this short conversation, we hurry to explain.

When the completely confused conductor left Compartment 7

the previous night, Volka said to Hottabych, "Can you do

something to make him forget what's happened?"

"Why, 0 Volka ibn Alyosha, that's as simple as pie."

"Then please do it and as quickly as possible. He'll go to

sleep then, and when he wakes up in the morning he won't

remember anything."

"Excellent, 0 treasure-store of common sense!"

Hottabych said admiringly, waved his hand and made the

conductor forget everything.

THE STRANGE SAILING SHIP

Several passengers were talking leisurely as they leaned on

the rail of the excursion ship "Kolkhida," sailing from Odessa

to Batumi. Powerful diesel engines hummed far below, in the

depths of the ship. The water whispered dreamily as it lapped

against the steep sides, and high above, over the spar deck, the

ship's wireless piped anxiously.

"You know, it's really a shame that the large sailing ships of

yore, those white-winged beauties, are a thing of the past. How

phục vụ toa! Thế là mình đi về buồng.

«Bây giờ thì cậu hiểu tại sao mình lại đánh thức cậu dậy rồi

chứ. Cậu không tin à?

Một giờ trước khi tàu đến Ôđétxa, anh nhân viên phục vụ toa

vào buồng số 7 để dọn giường. Ông Khốttabít đãi anh mây quả

táo.

Rõ ràng là anh nhân viên phục vụ toa chẳng hề nhớ chút nào

về chuyện anh đã gặp phải vào đêm trước đó

Lúc anh ta rời khỏi buồng số 7, Giênia thốt lên với vẻ khâm

phục: «Mình phải thừa nhận,Vônca cũng là một tay cừ!»

«Ta không nghĩ thế!» Ông Khốttabít kêu to. «Cậu Vônca

con trai của Aliôsa rõ ràng là một tay cừ và cái đề nghị của cậu

ây dứt khoát là đáng được khen».

Vì các bạn đọc cuốn truyện này của tôi có thể không hiểu rõ

ý nghĩa của hai câu đối thoại trên, nên tôi phải giải thích ngay.

Số là hồi đêm, lúc anh nhân viên phục vụ toa rời buồng số 7,

đầu óc rối tinh rối mù, Vônca liền nói với ông Khốttabít: «Ông

có thể làm cho anh ây quên hết mọi chuyện không ạ?»

«Tại sao, hỡi cậu Vônca, chuyện này quá dễ đối với ta!»

«Vậy thì ông làm việc đó đi và làm càng nhanh càng tốt.

Anh ây sắp đi ngủ rồi và khi anh ta thức dậy vào sáng mai, anh ta

sẽ chẳng còn nhớ gì cả»

«Tuyệt lắm, hỡi cái kho tàng khôn ngoan của ta!» Ông

Khốttabít khâm phục nói rồi vẫy tay và làm cho anh nhân viên

phục vụ toa quên hết mọi thứ.

CHIẾC TÀU BUỒM KHÔNG AI BIẾT ĐẾN

Trên boong dạo chơi của chiếc tàu thủy “Cônkhiđa” chạy

chuyến từ Ôđétxa đến Batumi, có mây hành khách đang đứng tựa

vào lan can và chuyện trò nhàn nhã. Các động cơ điêden rât

mạnh đang ì ầm ở đâu đó dưới sâu của con tàu. Nước rì rào mơ

mộng vỗ vào thành tàu cao cao. Ở tít phía trên boong thượng, đài

vô tuyến diện của con tàu đang kêu rè rè với vẻ lo âu.

«Các bạn biết không, thật đáng tiếc vì giờ đã mât hẳn các tàu

buồm lớn ngày xưa, những người đẹp cánh trắng ây đã trở thành

160

happy I would be to find myself on a real frigate. Just to enjoy

the sight of those billowing white sails, to listen to the creaking

of the mighty yet graceful masts, to watch in amazement as, at

the captain's command, the crew scrambles up the rigging! If I

could only see a real sailing ship! I mean a real genuine one!

Nowadays even a bark has to have a motor, you know, even

though-mark my words-it's considered a sailboat!"

"A motor-sailboat," a man wearing the uniform of the

Merchant Marine added. They fell silent. All except the sailor

went over to the left side to watch a school of tireless dolphins

splash and cavort in the warm noonday sea. Dolphins were

nothing new to the sailor. He stretched out in a deck chair and

picked up a magazine lazily. Soon the sun made him drowsy.

He closed the magazine and fanned himself with it.

Then something attracted his attention. He stopped fanning

himself, jumped to his feet and rushed to the railing. Far off,

near the very horizon, he saw a beautiful but terribly old—

fashioned sailing ship skimming over the waves. It seemed like

something from a fairy tale.

"Everybody! Everybody hurry over here!" he shouted.

"Look at that sailing ship! Isn't it ancient! Oh, and something's

wrong with its mainmast! It doesn't have a mainmast! Why, it

just isn't there! My goodness! Just look! The sails are all

billowed out the wrong way! According to every law of nature,

the foremast should have been blown overboard long ago! It's

really a miracle!"

However, by the time the other passengers heeded his words

and returned to the starboard side, the unknown vessel had

disappeared from sight. We say "unknown," because the sailor

was ready to swear that the wonderful sailing ship was not

registered at any Soviet port on the Black Sea. This is true.

In fact, it wasn't registered at any foreign port, either; it

wasn't registered any place, for the simple reason that it had

appeared in the world and was launched but a few short hours

before. The name of the vessel was the "Sweet Omar," in

quá khứ. Thậtlà hạnh phúc nếu được ở trên một chiếc tàu buồm

thực sự. Thật thích thú được ngắm những cánh buồm trắng no

gió; được nghe tiếng cót két của những cột buồm duyên dáng;

được cảm phục trông theo đội thủy thủ theo lệnh thuyền trưởng

lao nhanh trên các dây buồm. Ước gì tôi được thây một chiếc tàu

buồm thực sự ! Phải là tàu buồm thực sự kia! Ngày nay ngay như

một chiếc thuyền có gắn động cơ, người ta cũng gọi là tàu buồm!

«Tàu buồm có động cơ!» Một người mặc đồng phục tàu

buôn sửa lại câu nói. Chẳng ai nói thêm gì nữa. Trừ người thủy

thủ, tât cả hành khách đều qua phía thành tàu bên trái để xem bầy

cá heo không hề biết mệt, đang nhào lộn trên biển âm áp ban

trưa. Cá heo không còn là điều mới mẻ đối với người thủy thủ.

Anh nằm duỗi dài trên một chiếc ghế và uể oải lây một tờ báo.

Ngay sau đó mặt trời làm cho anh mơ màng. Anh gâp tờ báo lại

và dùng nó phe phẩy.

Bỗng có một cái gì đó thu hút sự chú ý của người thủy thủ.

Anh thôi phe phẩy tờ báo, đứng phắt dậy và chạy bổ tới lan can.

Tít đằng xa, gần sát đường chân trời, anh thây một chiếc tàu

buồm rât đẹp nhưng kiểu hết sức cổ đang lướt nhanh trên sóng.

Có vẻ giống một cái gì đó trong truyện cổ tích vậy.

“Mọi người ơi! Hãy lại đây mau lên!” anh kêu to “Xem

chiếc tàu buồm kìa! Lại là tàu cổ nữa chứ! Ô kìa, cột buồm giữa

của nó lại làm sao rồi! Không có cột buồm giữa? Cha mẹ ơi!

Xem kìa, các cánh buồm của nó lại không phồng lên cùng một

phía! Theo mọi quy luật tự nhiên, cột buồm đáng lẽ đã bay ra

khỏi thành tàu từ lâu rồi? Quả là một điều hết sức kỳ lạ! ...

Nhưng lúc những hành khách nọ nghe theo lời người thủy thủ

và quay về phía thành tàu thì chiếc tàu buồm không ai biết đến,

đã mât hút rồi. Chúng tôi nói “không ai biết đến” bởi vì người

thủy thủ đã sẵn sàng thề rằng chiếc tàu buồm tuyệt đẹp ây không

hề đăng ký tại một hải cảng Xô viết nào ở Hắc Hải. Thật vậy.

Trong thực tế, nó chưa hề đăng ký tại một hải cảng nào của nước

ngoài hoặc là chưa hề đăng ký ở đâu cả vì một lẽ đơn giản: nó

vừa ra đời và hạ thủy vài giờ trước đây. Chiếc tàu buồm này bât

được đặt tên là “Ôma thân yêu” để tỏ lòng kính trọng người em

161

honour of the unfortunate brother of our old friend, Hassan

Abdurrakhman ibn Hottab

ABOARD THE “SWEET OMAR”

Had our friend the conductor on the Moscow-Odessa express

miraculously found himself aboard the twin-masted "Sweet

Omar," he would not have been most amazed at the fact that he

had suddenly found himself aboard a sailing vessel, nor that this

vessel did not in any way resemble a usual sea or river craft.

He would have been most amazed at finding that he was already

acquainted with the passengers and crew.

The old man and his two young companions who had left

Compartment 7 that morning were its passengers, while the four

dark-skinned citizens whose term of service dated back to the

16th century B.C. were its crew.

One can well imagine that a second encounter would have

landed the impressive conductor in bed for a long time.

Despite the fact that Volka and Zhenya had become

accustomed to witnessing the most unexpected events during

the past few days, they were most amazed to find their recent

acquaintances aboard the ship and to discover that they were

also excellent sailors.

After the boys had stood gazing at the quick and skilful

movements of the small crew scurrying up and down the riggings

just as if they were on a polished floor, they went to explore the

rest of the ship. It was very beautiful, but small-no larger

than a Moscow river launch. However, Hottabych assured

them that even Sulayman, the Son of David, did not have a ship

as big as the "Sweet Omar."

Everything on the ship glittered with cleanliness and

splendour. Its sides and high, carved bow and stern were inlaid

with gold and ivory. The priceless rosewood deck was covered

with rugs as magnificent as those which adorned the cabins. That

is why Volka was so surprised at suddenly coming upon a dark

and filthy cubby-hole in the prow. In it were plank beds covered

bât hạnh của ông bạn già của chúng ta, Hátxan Ápđurắcman con

trai của Khốttáp

TRÊN TÀU “Ô MA THÂN YÊU”

Ví thử anh bạn nhân viên phục vụ toa trên đoàn tàu tốc hành

Mátxcơva - Ôđétxa một phép lạ nào đó thây mình trên chiếc tàu

hai buồm “Ôma thân yêu” thì hẳn là phải sửng sốt hết chỗ nói. vì

bỗng nhiên anh lại có mặt trên một chiếc tàu biển không giống

những chiếc tàu vẫn thường đi trên biển hay đi trên sông. Anh rât

sửng sốt chủ yếu là vì anh đã quen biết tât cả các hành khách và

toàn bộ thủy thủ trên tàu này.

Ông già và hai người bạn đường trẻ của ông vừa rời buồng số

7 sáng hôm ây là các hành khách của chiếc tàu buồm, còn đội

thủy thủ lại chính là bốn chàng trai da đen có thâm niên phục vụ

từ thế kỷ 16 trước Công nguyên.

Hẳn là cuộc gặp gỡ lần thứ hai này sẽ làm cho anh nhân viên

phục vụ toa dễ xúc cảm phải ốm liệt giường một thời gian dài.

Dù rằng thực tế Vônca và Giênia, trong những ngày gần đây

đã trở nên quen với việc chứng kiến những sự kiện bât ngờ nhât,

cũng phải hết sức kinh ngạc khi gặp lại trên tàu bốn anh bạn vừa

quen biết và thêm vào đó lại thây họ là những thủy thủ rât khéo

léo, đầy kinh nghiệm.

Sau khi ngắm thỏa thích những động tác nhanh nhẹn và chính

xác của đội thủy thủ ít ỏi đang thản nhiên chạy tới chạy lui trên

các dây chão ở tít trên cao cứ như chạy trên sàn gỗ ghép bằng

phẳng, hai cậu bé đi xem con tàu. Tàu này rât đẹp nhưng nhỏ,

chẳng lớn hơn chiếc canô chạy trên sông Mátxcơva. Tuy nhiên

ông Khốttabít cam đoan ngay cả vua Xalômông con trai của

Đavít cũng chẳng có nổi chiếc tàu lớn như tàu “Ôma thân yêu”.

Mọi thứ trên tàu lâp lánh bởi sạch sẽ và sang trọng. Hai bên

thành tàu, mũi tàu và đuôi tàu đều được khảm vàng và ngà voi.

Boong tàu làm bằng gỗ hồng tâm rât quý và được trải những tâm

thảm lộng lẫy, gần như chẳng kém những tâm thảm trang hoàng

các buồng.Vônca càng ngạc nhiên hơn khi bỗng nhiên phát hiện

ở đằng mũi con tàu một cái buồng tồi tàn, tối tăm, bẩn thỉu, bên

162

with rags

As he looked in disgust at the meagre furnishings of this

tiny room, Zhenya joined him. After careful scrutiny, Zhenya

decided the unsightly hole was intended for the pirates they

might capture on the way.

"Not at all," Volka persisted. "This place was forgotten about

after a complete overhauling. Sometimes, after repairs, there's a

forgotten corner full of rags and all kinds of rubbish."

"What do you mean by 'a complete overhauling' when this

ship didn't even exist this morning?" Zhenya protested.

Volka had no answer to this question, and so the boys set off

to find Hottabych, to ask him to help solve the mystery. But they

found the old man asleep and thus did not speak to him until an

hour or two later, at dinner time.

Tucking their feet under them uncomfortably, they sat down

on a thick, brightly-coloured carpet. There were neither chairs

nor tables in the cabin or anywhere else on board.

One of the crew remained above at the wheel, while the

others brought in and placed before them many various dishes,

fruits and beverages. When they turned to leave, the boys called

to them:

"Why are you leaving?"

And Volka added politely, "Aren't you going to have lunch?"

The servants only shook their heads in reply.

Hottabych was confused.

"I must not have been listening intently, 0 my young friends.

For a moment, I thought you had invited these servants to join us

at the table."

"Sure we did," Volka said. "Why, what's wrong with that?"

"But they are only ordinary sailors," Hottabych objected in

a voice that indicated that the matter was now closed.

However, to his great surprise, the boys held their ground.

"All the more so, if they're sailors. They're not parasites,

they're real hard workers," Volka said.

And Zhenya added:

trong để mây tâm ván nằm bừa bộn đống quần áo rách.

Cố nén sự kinh tởm, Vônca vào xem cái buồng con tồi tàn ây.

Lúc đó, Giênia cũng vừa đi tới. Sau khi xem xét kỹ lưỡng, Giênia

kết luận rằng cái buồng xâu xí này dùng để nhốt bọn cướp biển

trong trường hợp người ta tóm được chúng trên đường đi.

“Chẳng phải thế đâu!” Vônca phản đối. “Nơi này bị lãng quên

sau khi sửa chữa cơ bản. Đôi khi, sau khi sửa chữa, còn lại một

cái xó đầy giẻ rách và các thứ rác”.

“Cái tàu này ngay sáng nay vẫn chưa ra đời, sao lại có thể nói

đến chuyện sửa chữa cơ bản được?” Giênia vặn lại.

Vônca không thể trả lời câu hỏi đó và thế là hai cậu bé đành

phải đi gặp ông Khốttabít để yêu cầu ông giúp giải quyết bí ẩn.

Nhưng chúng tìm thây ông già đang ngủ, nên không nói chuyện

được mãi một hay hai tiếng sau cho đến bữa ăn tối

Vụng về xếp chân vòng tròn, hai cậu bé ngồi trên tâm thảm

mềm mại, màu sắc rực rỡ tuyệt vời. Trong căn buồng này cũng

như trong tât cả mọi nơi trên tàu đều không hề có bàn ghế gì cả.

Một thành viên của đội thủy thủ ở lại phía trên để lái tàu, ba

người còn lại thì bưng vào buồng và bày trên thảm đủ thứ món

ăn, đồ nhắm, trái cây và thức uống. Lúc họ quay lưng để rời khỏi

căn buồng, Vônca và Giênia liền gọi họ lại:

“Các anh đi đâu thế?”

Vônca còn lễ phép nói thêm “Sao không ngồi ăn luôn thể?”

Mây người đầy tớ chỉ lắc đầu từ chối.

Ông Khốttabít bối rối:

“Hỡi các cậu bạn trẻ tuổi của ta, có lẽ ta nghe các cậu nói

không được rõ lắm thì phải. Ta nghĩ các cậu đã mời bọn người

hầu hạ đó cùng ngồi ăn”

“Đúng thế,” Vônca nói “Có gì không đúng sao?

“Nhưng họ chỉ là những thủy thủ bình thường,” Ông

Khốttabít phản đối với một giọng chỉ rõ không cần bàn cãi..

Ông già rât ngạc nhiên khi thây hai cậu vẫn không đổi ý.

Vônca nói: “Thực sự họ là các thủy thủ. Họ không phải kẻ ăn

bám mà là những người lao động chân chính”

Còn Giênia thì nói thêm

163

"And let's not forget that they seem to be Negroes and that

means they are an oppressed nation. That's why we should be

especially considerate."

"This seems to be a most unfortunate misunderstanding,"

Hottabych said excitedly, confused by the solid opposition of

the boys. "I must ask you again to remember that these are plain

sailors. It is not becoming to us to sit down to eat with them.

This would lower us both in their eyes and in our own."

' "It wouldn't lower me at all," Volka objected heatedly.

"Or me, either. On the contrary, it'll be very interesting,"

Zhenya said, looking at the steaming turkey with hungry eyes.

"Hurry up and ask them to sit down, otherwise the turkey'll get

cold."

"I don't feel like eating, 0 my young friends. I'll eat later

on," Hottabych said glumly and clapped loudly three times.

The sailors appeared immediately.

"These young gentlemen have kindly expressed the desire to

partake of their meal together with you, my undeserving

servants."

"0 great and mighty ruler!" the eldest of the sailors cried,

falling to his knees before Hottabych and touching the

precious carpet with his forehead. "We don't feel like eating at

all. We are very full. We are so full, that if we eat a single

chicken leg our stomachs will burst and we will die in terrible

agony."

"They're lying!" Volka whispered to Zhenya with conviction;

"I'm ready to bet anything that they're lying. They wouldn't

mind eating, but they're afraid of Hottabych." Then he

addressed the sailors. "You say you're full, but won't you

please tell me when you've had time to eat?"

"Then know ye, 0 young and noble master, that we can go

without food for a year or more and never feel hungry," the sailor

replied evasively.

"They'll never agree, they're afraid of him," Zhenya said

in disappointment.

“Và chúng ta không nên quên rằng họ có vẻ là những người

da đen và có nghĩa họ là một dân tộc bị áp bức. Đó là lý do vì sao

chúng ta cần phải đặc biệt quan tâm.

“Ở đây có một sự hiểu lầm đáng tiếc nào đó” Ông Khốttabít

bối rối vì cuộc tiến công phối hợp của hai cậu bé. “Ta yêu cầu

các cậu một lần nữa nhớ cho rằng đó chỉ là những gã thủy thủ

tầm thường. Chúng ta không thể cùng ngồi ăn với chúng. Việc đó

làm tổn hại uy tín của chúng ta dưới con mắt của chúng và của

chính chúng ta nữa.

“Cháu chẳng thây tổn hại gì cả!” Vônca sôi nổi bác bỏ.

“Cháu cũng vậy. Ngược lại, cháu cảm thây rât thú vị” Giênia,

vừa nói vừa thèm thuồng nhìn con gà tây còn bốc hơi với cặp mắt

háu đói. “Ông gọi các thủy thủ mau lên, kẻo con gà nguội mât.

“Ta lại chẳng muốn ăn nữa, hỡi các cậu bạn trẻ của ta. Ta sẽ

ăn sau vậy.” Ông Khốttabít cau có nói và vỗ tay bôm bốp ba lần.

Các thủy thủ hiện ra ngay lập tức.

“Hai ông chủ trẻ tuổi này đầy lòng nhân từ này có ý muốn ăn

trưa cùng với bọn bay, những tên đầy tớ hèn hạ của ta”

Người thủy thủ nhiều tuổi nhât liền phủ phục trước mặt ông

Khốttabít và chạm trán xuống tâm thảm quý, rồi nói:“Hỡi ông

chủ vĩ đại và hùng mạnh! Chúng con hoàn toàn không muốn ăn.

Chúng con no lắm. Chúng con no tới mức chỉ cần ăn thêm một

cái cẳng gà thôi cũng đủ làm cho dạ dày của chúng con vỡ tung

ra từng mảnh và chúng con sẽ chết trong cảnh đau đớn khủng

khiếp”.

“Họ nói dối đây!” Vônca thì thầm vào tai Giênia, vẻ khẳng

định. “Mình xin đưa đầu ra cam đoan rằng họ nói dối. Họ muốn

ăn, nhưng họ lại sợ ông Khốttabít” Vônca nói với các thủy thủ:

“Các anh bảo các anh no, vậy xin các anh hãy nói cho biết các

anh đã kịp ăn trưa lúc nào?”

“Hỡi cậu chủ trẻ tuổi và hào hiệp của tôi, xin cậu biết cho là

chúng tôi có thể nhịn ăn một năm và lâu hơn nữa mà vẫn không

thây đói” Người thủy thủ trả lời lảng tránh.

“Họ nhât định chẳng nghe đâu!Họ sợ ông ây,” Giênia thât

vọng nói

164

The sailors backed out and were gone.

"To my great pleasure, I suddenly feel hungry again,"

Hottabych said cheerfully. "Let us begin quickly."

"No, Hottabych, you eat by yourself. We're no company for

you!" Zhenya muttered angrily and got up. "Come on, Volka!"

"Come on. Golly! You try to educate a person and change

his ways, but nothing good comes of it...."

And so, the old man was left alone with the untouched

dinner. He sat there with his legs tucked under him, as straight

and stiff and solemn as an Eastern god. But the moment the

boys disappeared behind the drapery that separated the cabin

from the deck, he began to pound his head with his small fists

that were nevertheless as hard as iron.

0 woe to him, poor Hassan Abdurrakhman ibn Hottab!

Something had gone wrong again! Yet, how happily the "Sweet

Omar" had started on its journey! How sincerely delighted the

boys had been with its adornments, its sparkling sails, the soft

carpets in which their bare feet sank up to their ankles, the

priceless handrails of ebony and ivory, the mighty masts covered

with a mosaic of precious stones! Why had they suddenly

conceived such a strange idea? But what if it wasn't just an idea

or a caprice, but something quite different? How queer these

boys were to have refused such a feast, despite their hunger, and

only because his servants were not allowed to share the meal as

equals! Oh, how puzzling and unfair it was, and how hungry,

how very hungry Hottabych was!

While his feeling of attachment for Volka and Zhenya was

struggling with prejudices of thousands of years' standing, our

young travellers were discussing the situation heatedly.

Hottabych's servants tried to keep out of sight, but one of them,

either absent-mindedly or from lack of caution, suddenly

appeared from the very cubby-hole Volka had believed was

intended for captive pirates. Then the dingy hole on the

luxurious "Sweet Omar" was the sailors' quarters!

Ba thủy thủ đi giật lùi lại phía cửa và lẩn đi “Thú quá, chẳng hiểu sao ta lại muốn ăn rồi!” Ông Khốttabít tươi tỉnh nói “Ta bắt đầu chén mau đi thôi”. “Không, ông Khốttabít! Ông cứ ăn một mình, chúng cháu không ăn cùng với ông đâu!” Giênia lầu bầu tức tối và đứng dậy. “Ta đi thôi, Vônca”. “Ta đi thôi! Than ôi, cậu cố giáo dục, cải tạo một con người, nhưng nào có ăn thua gì đâu...” Thế là ông già ngồi lại một mình với bữa ăn chẳng ai đụng đến. Ông ngồi xếp chân vòng tròn, lưng thẳng, kiêu kỳ và trịnh trọng như một tượng thần phương Đông. Nhưng lúc hai cậu bé vừa khuât sau tâm màn ngăn buồng tàu với boong tàu, ông bắt đầu nện vào đầu mình bằng hai nắm tay nhỏ nhắn nhưng cứng như sắt. Khổ thay, khổ thay cho ông già tội nghiệp Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp! Lại xảy ra một chuyện gì đó hoàn toàn không như ông mong muốn. Cuộc hành trình trên tàu “Ôma thân yêu” đã khởi đầu tốt đẹp làm sao! Hai cậu bé đã thực sự thích thú biết chừng nào nào với cách trang trí; cánh buồm lâp lánh; những tâm thảm mềm mại khi đặt bàn chân trần lên đó lút đến tận mắt cá, những tay vịn quý giá làm bằng gỗ mun và ngà voi; những cột buồm vững chắc có khảm đá quý! Tại sao bỗng nhiên hai cậu lại nảy ra ý muốn kỳ cục vậy? Nhưng, nếu đó không phải là một ý tưởng hoặc tính thât thường, mà là một cái gì đó hoàn toàn khác thì sao? Hai cậu bé này quả thật là lạ. Bụng đã đói mềm, vậy mà vẫn từ chối một bữa tiệc chỉ vì mây thằng đầy tớ của ông không được phép cùng ngồi ăn với hai cậu ây như những người bằng vai phải lứa! Ôi, ông Khốttabít mới khó hiểu làm sao, mới bực tức làm sao và mới đói bụng là làm sao? Qua là ông Khốttabít đang đói như cào. Trong lúc ông già bị giày vò ghê gớm vì cuộc xung đột giữa tình cảm gắn bó với hai cậu bạn trẻ tuổi và những thành kiến cổ hủ nghìn năm thì Vônca và Giênia cũng đang sôi nổi bàn cãi về câu chuyện vừa xảy ra. Mây người đầy tớ của ông Khốttabít cố tránh mặt Vônca và Giênia, nhưng một trong bọn họ bỗng từ cái. buồng tồi tàn - mà Giênia đoán là để nhốt bọn cướp biển - đi ra Thế có nghĩa là cái buồng con tồi tàn trên con tàu “Ôma thân yêu” sang trọng, chính là buồng dành riêng cho các thủy thủ!

165

"Oh, no!" Volka said indignantly. "We'll never remain on such a

ship. Either Hottabych changes the rules immediately, or else

we call off our friendship and he gets us back home."

Suddenly they heard Hottabych's voice behind them.

"0 sails of my heart," the crafty old man said, as if nothing

untoward had happened. "Why are you wasting your time here

on deck, when a most delightful and filling dinner awaits you?

The turkey is still steaming, but it can get cold, and then it

certainly will taste worse. Let us hurry back to the cabin, for my

beloved sailors and I, your faithful servant, are dying of hunger

and thirst."

The boys looked into the cabin they had just left and saw the

sailors sitting primly on the rug, awaiting their return.

"All right," Volka said dryly. "But we're still going to have a

long and serious talk with you, Hottabych. Meanwhile, let's have

our dinner."

No sooner was dinner over, than the sea became turbulent;

the small ship now flew up on the crest of a huge wave, now

plunged down into a deep chasm between two tremendous walls

of water. The waves thundered and crashed as they washed

over the deck and carried off the carpets that covered it.

Streams of water kept rushing into the cabins. It became chilly,

but the brazier with hot coals was tossed back and forth so

violently that they had to throw it overboard to prevent a fire.

The servant-sailors, whose only clothing were their loincloths,

turned grey from the cold, as they battled the flapping sails.

In another half hour nothing but a sad memory would have

remained of the "Sweet Omar." However, the storm ceased as

unexpectedly as it had begun. The sun peeped out. It became

warm again. But everything became terribly calm. The sails

hung limply on the masts and the ship began to rock softly

on the water without moving forward an inch.

Hottabych decided that this was just the time to improve

“Ồ, không!” Vônca phẫn nộ nói. “Chúng ta không thể ở lại

trên con tàu này! Hoặc là ông Khốttabít phải lập tức sửa đổi các

quy chế, hoặc tình bạn của chúng ta sẽ kết thúc và ông đưa chúng

ta về nhà. Bỗng chúng nghe tiếng nói của ông Khốttabít ở đằng

sau lưng. Ông già láu lỉnh nói cứ như là chưa hề xảy ra chuyện gì

“Hỡi các cánh buồm của lòng ta, sao các cậu lại để phí thì giờ

ở đây, trên boong tàu này, trong khi một bữa ăn ngon lành nhât

và thịnh soạn nhât đang chờ các cậu? Con gà tây vẫn còn bốc

hơi, nhưng rồi nó có thể nguội đi và khi ây hẳn là sẽ mât ngon.

Chúng ta hãy quay lại buồng tàu đi thôi, bởi vì cả các thủy thủ

yêu dâu của ta và ta, kẻ đầy tớ ngoan ngoãn của các cậu, đều sắp

chết đói và chết khát tới nơi”.

Các cậu bé ngó vào căn buồng mà chúng vừa bỏ đi và thây

các thủy thủ đang ngồi nghiêm trên thảm, đợi ông già và hai cậu

quay lại.

“Thôi được!” Vônca lạnh lùng nói. “Chúng cháu sẽ còn phải

nói chuyện rât nghiêm chỉnh với ông, ông Khốttabít ạ! Còn bây

giờ thì ta ăn tối”.

Nhưng ăn chưa kịp xong thì biển đã nổi sóng dữ dội, con tàu

nhỏ lúc thì lao lên ngọn sóng lớn, lúc thì tụt xuống khe sâu giữa

hai bức tường nước đồ sộ. Những đợt sóng ầm ầm dữ dội quét

qua boong tàu và cuốn đi mât các tâm thảm trải trên boong.

Những thác nước thỉnh thoảng lại ập vào các buồng bên trong.

Trong tàu trở nên lạnh, nhưng các lò lửa lại văng than hồng ra

tung tóe nên phải quăng xuống biển để tránh hỏa hoạn. Những

người đầy tớ - thủy thủ chỉ mặc độc có một cái khố, da xám ngắt

vì lạnh, đang chống cự quyết liệt với sóng gió bên những cánh

buồm kêu phành phạch

Chỉ cần nửa tiếng nữa là tàu “Ôma thân yêu” sẽ chỉ còn vương

lại một chút hồi ức buồn bã mà thôi. Nhưng may thay, cơn biển

động đã châm dứt cũng đột ngột như khi nó nổi lên. Mặt trời ló

ra. Trời lại âm áp. Hoàn toàn lặng gió. Các cánh buồm lờ đờ rũ

xuống, con tàu lắc lư trên sóng lặng, chẳng hề tiến lên được chút

nào.

Ông Khốttabít nghĩ rằng đây là cơ hội thuận tiện để ông cải thiện

166

his shaky relations with his young companions. Rubbing his

hands together merrily, he said, "Calm? Why you should know, 0

benevolent and just youths, that a calm means nothing to us. We

can do fine without the wind. The 'Sweet Omar' will go forward

faster than ever. May it be so!" He snapped the fingers of his

left hand.

Instantly the "Sweet Omar" sped forward at top speed; the

sails, meeting the resistance of the air, naturally filled out in a

direction opposite to the ship's movement.

In the entire history of sailing ships, no one had ever seen

such a strange sight. However, neither Volka nor Zhenya, nor

Hottabych, who at the time the ship started were all standing on

the stern, had time to enjoy the sight, since the sudden forward

thrust threw them overboard. The next moment the mainmast,

unable to withstand the terrible resistance of the air, came

crashing down on the very spot where the three travellers had

been standing but a moment before.

The "Sweet Omar" disappeared from sight immediately.

"A life-boat, or even a life-saver would really come in

handy now," Volka thought as he splashed about in the water

and blew air like a horse. "We can't even see the shore."

And true, no matter which way he looked, he could see

nothing but the calm and endless sea.

THE “VK-1” MAGIC – CARPET – SEAPLANE

"Where are you going?" Volka shouted to Zhenya, who was

swimming off rapidly. "You won't reach the shore anyway,

Don't waste your energy! Turn over and float on your back."

Zhenya took his advice. Hottabych also turned over, holding

his hat carefully above water.

Thus began the only conference of shipwrecked people in the

history of sailing, in which the speakers expressed their opinions

while floating on their backs. "Well, we're shipwrecked!"

Volka said with something close to satisfaction. He had

taken upon himself the duties of chairman. "What are you plan-

mối quan hệ đã lung lay với hai cậu bạn đường của mình. Vui vẻ

xoa tay, ông nói: “Lặng gió ư? Hỡi các cậu thiếu niên độ lượng

và công tâm, đối với chúng ta, chuyện lặng gió chẳng có nghĩa lý

gì cả. Chẳng cần có gió, chúng ta vẫn có thể đi được như thường.

Bây giờ tàu “Ôma thân yêu” sẽ còn chạy nhanh hơn trước. Rồi

các cậu sẽ thây!” Ông già liền búng các ngón tay trái.

Ngay tức khắc, tàu “Ôma thân yêu” với tốc độ đỉnh đã lao vút

lên phía trước, các cánh buồm sau khi gặp sức cản của không khí,

lẽ tự nhiên bị căng phồng theo hướng ngược với phía tàu chạy.

Suốt từ khi có tàu buồm đến nay, chưa ai được chứng kiến

một cảnh tượng kỳ lạ đến thế. Nhưng Vônca, Giênia và ông

Khốttabít lúc ây đứng ở đuôi tàu đều không kịp thích thú với

cảnh tượng đó, bởi vì ba ông cháu đã bị lực quán tính hât lộn

nhào từ đuôi tàu xuống nước. Ngay sau đó, cột buồm chính

không chịu nổi sức cản ghê gớm của không khí, đã đổ ụp ngay

xuống nơi mà ba nhà du hành của chúng ta vừa mới đứng trước

đó.

Trong chốc lát, tàu “Ôma thân yêu” đã mât hút.

Lúc vùng vẫy trên mặt nước và thở phì phì như ngựa, Vônca

nghĩ bụng: “Bây giờ mà có một chiếc thuyền con hoặc ít ra cũng

có một cái phao cứu sinh thì tốt quá. Chẳng thây bờ đâu cả”.

Quả thật, đưa mắt về phía nào cũng chỉ thây biển cả vô bờ

lặng sóng.

THẢM BAY – THỦY PHI CƠ “VC-1”

“Cậu bơi đi đâu vậy?” Vônca gọi Giênia đang bơi nhanh về

một phía nào đó. “Dẫu sao thì cũng chẳng bơi đến bờ được đâu

đừng phí sức, cứ nằm ngửa là hay nhât”

Giênia nghe theo. Cả ông Khốttabít cũng nằm ngửa, tay phải

thận trọng giơ cao chiếc mũ của mình.

Thế rồi bắt đầu cuộc hội nghị của những người bị đắm tàu

trong lịch sử hàng hải trong đó các diễn giả vừa nằm ngửa trên

mặt nước vừa phát biểu ý kiến “Thế là chúng ta bị đắm tàu rồi!”

Vônca nói với giọng gần như thích thú. Nó tự tiện giành lây

quyền chủ tọa “Ông định làm gì vậy?”. Nó khi thây ông Khốtta

167

-ning to do?" he asked, noticing that Hottabych had begun

yanking hairs from his beard with his free hand.

"I want to return our ship. It's a great stroke of luck that my

beard is completely dry."

"There's no hurry," Volka interrupted. "The question is: do

we want to return to it or not. I, for one, do not. To tell you the

truth, there are inhuman rules aboard. It's disgusting to even

think of it."

"I agree. The 'Sweet Omar' is out of the question," Zhenya

added. "But you know, Hottabych, you'll have to act quickly

to save the sailors, otherwise they'll go down with the ship!"

Hottabych frowned.

"The fate of my unworthy servants should not bother you at

all. They have been in Arabia for not less than five minutes

already. That is where they reside, that is where they are now

awaiting my orders. But please tell me, 0 masts of my heart, why

should we not continue our journey aboard the 'Sweet Omar'?"

"I thought we made that clear," Volka said.

"And anyway, a sailing ship is too slow and unreliable. We're

dependent on every little change in the weather. No, the 'Sweet

Omar' is out," Zhenya said.

"0 anchors of my happiness!" Hottabych whined pitifully.

"I'll do anything to...."

"No, it's out, and that's the end of it," Volka interrupted

and shivered. It was most unpleasant to lie in the water fully

dressed. "It remains to be seen what else Hottabych can

suggest."

"I can take you under my arms and fly."

"No good!" Volka said. "Who wants to fly under somebody's

arms!"

"Not somebody's-mine!" Hottabych replied in a hurt voice.

"It makes no difference."

"Then I would venture to suggest to your enlightened

attention the magic carpet. It is an excellent means of

transportation, 0 my choosy friends!"

bítbắt đầu dùng bàn tay rảnh rang của mình giật giật bộ râu.

“Ta muốn lây lại con tàu của chúng ta. Rât may là bộ râu của

ta hoàn toàn khô ráo”

“Vẫn còn kịp chán,” Vônca ngăn ông già lại. “Còn có vân đề

là liệu chúng cháu có muốn lên lại con tàu ây không đã. Như

cháu đây chẳng hạn thì cháu không muốn đâu. Phải nói trắng ra

rằng quy chế trên con tàu đó không nhân đạo. Chỉ cần nghĩ lại

chuyện đó thôi cũng đã thây tởm rồi.

“Cháu đồng ý. Cho tàu “Ôma thân yêu” đi tiêu luôn!” Giênia

nói thêm “Ông Khốttabít, bây giờ ông chỉ cần mau mau cứu lây

các thủy thủ, nếu không thì họ sẽ bị chết cùng với con tàu đây!”.

Ông Khốttabít cau mặt:

“Xin các cậu chớ có bận tâm về số phận bọn đầy tớ hèn hạ

của ta. Bọn chúng đã có mặt ở Arabi ít ra là năm phút rồi. Bọn

chúng đang ở đó, đang chờ lệnh của ta. Nhưng các cậu hãy giải

thích cho ta hiểu tại sao chúng ta lại không tiếp tục cuộc hành

trình trên tàu “Ôma thân yêu”?”

“Hình như chúng cháu đã nói rõ với ông rồ” Vônca đáp.

“Và nói chung tàu buồm chạy chậm và không thật. Chúng ta

phải phụ thuộc vào mọi sự thay đổi nhỏ của thời tiết. Không,

phải cho tàu “Ôma thân yêu” đi tiêu luôn” Giênia nói.

“Hỡi các mỏ neo hạnh phúc của ta!” Ông Khốttabít than vãn

ai oán. “Ta sẽ làm tât cả để...”

“Không, cho nó tiêu luôn, khỏi phải bàn cãi gì nữa!” Vônca

lại ngắt lời và rùng mình. Nó cảm thây rât khó chịu khi phải nằm

trên mặt nước vẫn quần áo, giày dép. “Bây giờ, chỉ cần xem ông

Khốttabít có thể đề nghị cách giải quyết nào nữa”.

“Ta có thể cắp các cậu dưới nách và bay đi”

“Thôi đi ông ơí!” Vônca nói. “Ai lại muốn bay dưới nách một

người nào đó?”

“Không phải một người nào mà là ta!” Ông Khốttabít phật ý.

“Ngay cả ông cũng không được”

“Vậy ta xin mạo muội đề nghị với các bạn thông thái của ta

cách giải quyết này: thảm bay. Đó là phương tiện di chuyển tốt

nhât, hỡi các cậu bạn khó tính của ta!”

168

"There's nothing excellent about it. You freeze on it, and

it's too slow, and there's no comforts at all," Volka said

thoughtfully and suddenly exclaimed, "I've got it! Upon my word

of honour, I have a wonderful idea!"

At this, he went under, as in his excitement he could think of

nothing better to do than clap his hands. He bobbed up again,

huffing and spitting water, and then resumed his comfortable

position on his back, continuing as if nothing had happened:

"We have to modernize the magic carpet: it should be

streamlined and cold-resistant, and it should have bunks and be

on pontoons."

It was most difficult to explain Volka's idea to Hottabych.

In the first place, the old man did not know what "streamlined"

meant. In the second place, he could not visualize a pair of

pontoons.

It would seem that "streamlined" was such a simple word,

but they had to explain and explain until they finally hit upon

the thought of saying that a streamlined magic carpet should

look like a hollowed-out cucumber. It also took a great deal of

explaining to make Hottabych understand what pontoons were

like. Finally, a streamlined "VK-1" magic-carpet-seaplane

soared into the air and set its course at South-South-West. In

translation to ordinary words, "VK-1" meant "Vladimir

Kostylkov. First Model."

This magic-carpet-seaplane, resembling a huge cucumber

with a tiny stem in back, had three berths and two windows on

each side, cut through the heavy carpeting.

The flying qualities of Volka's plane were immeasurably

superior to those of an ordinary magic carpet. The Black Sea,

the Bosporus, the Dardanelles, Asia Minor and the sun-

parched plateau of Arabia flashed by below. Then they saw the

yellow sands of the Sinai Desert. The thin ribbon of the Suez

Canal separated it from the no less yellow sands of the Arabian

Desert, which was Africa, Egypt. Hottabych had planned to

begin his search for Omar Asaf here, in the Mediterranean, from

“Thế mà ông cũng đòi nói là tốt nhât! Ở trên đó thì lạnh cóng,

hơn nữa lại bay chậm rì và chẳng có tiện nghi gì cả”. Vônca trầm

ngâm nói và bỗng nhiên nó reo lên “A, cháu nghĩ ra rồi, nói thật

đây, cháu có môt ý diệu kỳ!”

Ngay lúc đó, Vônca bị chìm nghỉm, bởi vì trong cơn khoái

chí, cu cậu chẳng nghĩ được trò gì hay hơn là vỗ tay. Nó ngoi lên,

thở phì phì và khạc nhổ ầm ĩ, rồi lại nằm ngửa thuận tiện hơn

trên mặt nước và nói tiếp như chẳng có chuyện gì xảy ra cả.

“Cần phải cải tiến thảm bay: làm cho nó có dạng thuôn này,

lắp các thiết bị sưởi âm này, lắp các giường cá nhân này, đặt nó

lên các phao này”

“Khó khăn nhât là làm cách nào giải thích cho ông Khốttabít

hiểu được đề nghị của Vônca. Thứ nhât, ông già không biết thế

nào là “dạng thuôn”. Thứ hai, ông không hề có chút khái niệm

nào về các phao thường dùng cho thủy phi cơ.

Nội cái điều tưởng chừng đơn giản là “dạng thuôn” là cũng

phải giải thích rât lâu, cuối cùng mới nghĩ ra cách nói rằng tâm

thảm bay dạng thuôn trông giống như trái dưa leo đã khoét ruột.

Hai cậu bé đã giải thích cho ông già cả về các phao thủy phi cơ,

tât nhiên cũng hết sức vât vả. Cuối cùng, chiếc thảm bay - thủy

phi cơ dạng thuôn “VK-1” đã lao lên không trung và bay theo

hướng Nam Tây - Nam. Nếu dịch từ ngôn ngữ thiết kế hàng

không sang ngôn ngữ thông thường thì “VK-1” có nghĩa là

“Vlađimia Kôxtưncốp. Kiểu thứ nhât”.

Chiếc thảm bay - thủy phi cơ giống như một trái dưa leo

khổng lồ, đằng sau có cái cuống bé tẹo có ba chỗ nằm và mỗi bên

lại có hai ô cửa sổ được trổ trên tâm thảm lông dày cộp.

Về tính năng bay thì cái công trình do Vônca thiết kế hóa ra

không cao hơn một chiếc thảm bay thường là mây. Lướt nhanh

bên dưới là Hắc Hải, Bôxpho, Đácđanen, Tiểu Á và những cao

cằn khô của bán đảo Arabi. Sau đó họ thây những bãi cát vàng

của sa mạc Xinai. Dảikênh đào Xuyê nhỏ hẹp đã ngăn cách sa

mạc này với những bãi cát vàng cũng hệt như thế của sa mạc

Arabi và qua đó là châu Phi, Ai Cập. Từ nơi đây, ông Khốttabít

định bắt đầu cuộc tìm kiếm ông em Ôma Iuxúp tại Địa Trung Hải

169

its eastern point to its western end. But no sooner had the

"VK-1" descended to an altitude of 200 metres, than Hottabych

groaned and said he was an old fool. The magic-carpet-

seaplane gained altitude and headed West. After spending so

many years in the vessel, Hottabych had forgotten that this was

where the Nile discharged into the Mediterranean and where the

water was always muddy from the slime and sand the great

river carried far out to sea. How could one even attempt a search

in such sticky yellow mire? It would only irritate the eyes.

Hottabych decided to put off the exploration of this

inconvenient area till last, if their search for Omar Asaf in other

parts of the Mediterranean proved futile.

A short while later they landed in a quiet blue lagoon close

to the Italian city of Genoa.

HOTTABYCH IS LOST AND FOUND AGAIN

"Well, wish me luck!" Hottabych exclaimed, turning into a

fish and disappearing into the lagoon.

The water was crystal-clear, so very unlike the water of the

Nile Delta, and they had a good view of the old man working

his fins quickly as he headed for the open sea.

While awaiting his return, the boys went in for a good dozen

dips, they dived to their heart's content, lay in the sun until they

were dizzy, and, finally, with hunger clawing at their insides,

they began to worry. Hottabych had been gone for a

suspiciously long time, though he had promised not to be away

longer than an hour. The sun had long since set, colouring the

horizon and the calm sea in tints of amazing beauty; thousands

of city lights twinkled in the distance, but still the old man had

not returned.

"Could he have got lost?" Zhenya said despondently.

"He can't get lost," Volka answered. "Chaps like him never

get lost."

"He might have been swallowed by a shark."

"There aren't any sharks in these waters," Volka objected,

từ điểm tận cùng phía Đông đến điểm tận cùng phía Tây của

vùng biển này. Nhưng chiếc “VK-1” chưa kịp hạ xuống độ cao

200 mét thì ông Khốttabít đã cáu kỉnh gọi mình là lão già ngu

ngốc. Chiếc thảm bay - thủy phi cơ lại vọt lên cao và bay về

hướng Tây. Trong thời gian bị giam cầm nhiều năm trong bình

gốm, ông Khốttabít quên mât rằng đây là chỗ sông Nin đổ vào

Địa Trung Hải và nước ở đây quanh năm đục ngầu vì bùn và cát

mà con sông lớn đã cuốn xa ra biển. Làm sao có thể tìm kiếm

được ở chỗ nước đục vàng khè này? Chỉ tổ mỏi mắt mà thôi!

Ông Khốttabít quyết định hoãn việc tìm kiếm ở khu vực bât

tiện này lại cho tới khi nào đã tìm kiếm khắp phần còn lại của

Địa Trung Hải mà vẫn không phát hiện ra Ôma Iuxúp.

Một lát sau, ba ông cháu hạ xuống một cái vịnh nhỏ xíu ở gần

thành phố Ghơnoa.

ÔNG KHỐTTABÍT BIẾN MẤT RỒI LẠI TRỞ VỀ

“Các cậu hãy chúc ta mau thành công! - Ông Khốttabít kêu

lên rồi biến thành một con cá và lặn ngay xuống nước...

Nước ở đây trong veo chứ không đục ngầu như ở cửa sông

Nin, cho nên có thể trông thây rõ ông già vẫy vây lia lịa, lao

nhanh ra khơi.

Trong khi chờ đợi ông trở về, hai cậu bé đã xuống biển tắm

cả chục lần, đã hụp lặn chán chê, đã nằm phơi nắng nhiều tới

mức đừ cả người và cuối cùng, đã cảm thây đói ghê gớm và bắt

đầu lo lắng. Ông Khốttabít đi lâu một cách đáng ngờ, mặc dù ông

hứa chỉ đi không quá một tiếng. Mặt trời đã lặn từ lâu, sau khi nó

chiếu lên đường chân trời và lên mặt biển êm đềm những màu

sắc tuyệt vời, xa xa đã nhâp nháy hàng nghìn ánh đèn của thành

phố nhưngvẫn chẳng thây ông già trở về!

“Chẳng lẽ ông ây lại bị lạc?” Giênia chán nản nói.

“Ông ây không thể bị lạc được đâu,” Vônca đáp. “Những

người già như ông ây thì chẳng bị lạc đâu”.

“Có thể ông già bị cá mập nuốt cũng nên”.

“Ở vùng này chẳng có cá mập đâu mà sợ!” Vônca phản đối,

mặc dù nó không dám tin chắc vào lời nói của mình.

170

though he wasn't too sure of his words.

"I'm hungry!" Zhenya confessed after a long silence

Just then, a rowboat nosed into the beach with a soft splash.

Three fishermen climbed out. One of them began to lay a fire of

driftwood, while the others picked out the smaller fish. They

cleaned it and threw it into a kettle of water.

"Let's go ask them for something to eat," Zhenya suggested.

"They look like nice working people. I'm sure they'll give us

something."

Volka agreed.

"Good evening, Signores!" Zhenya bowed politely, as he

addressed the fishermen.

"Just think how many homeless children there are in our

poor Italy!" one of the three, a thin, grey-haired man, said

hoarsely. "Giovanni, give them something to eat."

"We've just enough bread for ourselves, but there's plenty of

onions and more than enough salt!" a curly-haired stocky youth

of about nineteen answered cheerfully. He was busy cleaning

fish.

"Sit down, boys. Soon the best fish soup ever cooked in or

around Genoa will be ready."

Either the cheerful Giovanni was truly a gifted cook by

nature, or else the boys were famished, but they agreed that they

had never eaten anything more delicious in their lives. They ate

with such gusto, smacking their lips from sheer joy, that the

fishermen watching them chuckled.

"If you want some more, you can cook it yourselves, there

nothing complicated about it," Giovanni said and stretched.

"We'll doze off meanwhile. Be sure you don't take any big

fishes, they go to market tomorrow, so we'll have money to pay

our taxes."

Zhenya began puttering around the fire, while Volka rolled

up his trousers and made his way to the boat full of fish.

He had gathered as much as he needed and was about to re

turn to the beach, when his eyes chanced upon the net folded

“Mình đói!”. Giênia thú thật sau hồi lâu im lặng.

Vừa lúc đó, có một chiếc thuyền ghé vào bờ ở gần đây. Ba

người đánh cá từ trên thuyền trèo xuống. Một ngươì lây những

cành khô nhóm thành một đống lửa, reong lúc những ngươi còn

lại chọn ra vài con cá nhỏ xíu. Họ làm sạch rồi bỏ vào nồi nước.

“Ta lại xin họ cho một cái gì đó để bỏ vào bụng đi! - Giênia

đề nghị. “Họ trông như dân lao động tốt. Mình tin chắc họ sẽ cho

chúng mình một ít”.

Vônca đồng ý.

“Xin chào các xinho!” Giênia cúi chào lễ phép khi nó nói với

những người đánh cá.

“Lạ thật, ở cái nước Ý nghèo khổ của chúng ta, sao mà đẻ ra

lắm trẻ bụi đời như vậy nhỉ!” Một người đánh cá gầy nhom, tóc

muối tiêu, nói với giọng bị cảm lạnh. “Giôvanni, cho chúng ăn

một cái gì đó đi”.

“Bánh mì thì vừa đủ, hành thì chẳng thiếu, còn muối thì

nhiều quá nữa là đằng khác!” Anh thanh niên tóc xoăn, vạm vỡ,

trạc mười chín tuổi vui vẻ đáp. Anh đang bận làm cá.

“Ngồi xuống đây, các cậu bé. Món cháo cá ngon nhât đã từng

nâu ở vùng xung quanh Ghê noa sắp được rồi đây”

Có thể vì anh Giôvanni vui tính quả là một người đầu bếp có

tài bẩm sinh, mà các cậu bé đang đói mềm tưởng như chưa bao

giờ được nếm một món ăn ngon hơn thế.. Chúng ăn ngon lành,

chốc chốc lại tắc lưỡi thích thú, làm cho ba người đánh cá cứ

nhìn chúng mà tủm tỉm cười.

“Các cậu muốn chén nữa thì cứ tự nâu đi. Cái khoa nâu

nướng này cũng chẳng rắc rối lắm đâu.” Giôvanni vươn vai nói

“Còn chúng tôi thì phải nằm nghỉ một chút. Nhưng đừng có lây

cá lớn đây nhé. Cá lớn, sáng mai còn đưa đi bán để lây tiền đóng

thuế.

Giênia lập tức lúi húi bên đống lửa, còn Vônca thì xắn quần,

lội bì bõm tới chiếc thuyền đầy cá.

Sau khi lây vài con cá nhỏ, nó đã định quay lên bờ, tình cờ

nó đưa mắt về phía đống lưới xếp bên cột buồm. Một con cá lẻ

loi đang giẫy giụa trong đống lưới, lúc thì nó nằm lặng, lúc thì

171

near the mast. A lonely fish was struggling frantically within,

now giving up, now resuming its useless battle to free itself.

"It will come in handy for the chowder," Volka said,

plucking it from the net. But it again began to struggle in his

hands, and he suddenly felt sorry for it. He turned round to make

sure the fishermen weren't looking and threw it back into the

water.

The fish made a small splash as it hit the dark surface of the

lagoon and turned into a beaming Hottabych.

"May the day upon which you were born be forever

blessed, 0 kind-hearted son of Alyosha!" he exclaimed

gratefully, as he stood waist-deep in water. "Once again you've

saved my life A few moments more and I would have choked in

that net. got foolishly trapped in it while searching for my

unfortunate brother."

"Hottabych, old man! What a great fellow you are for being

alive! We were so worried!"

"And I, too, was tortured by the thought that you, 0 twice my

saviour, and our young friend were left alone and hungry in an

alien country."

"We're not hungry at all. These fishermen really treated us

to a feast."

"May these kind people be blessed! Are they rich?"

"I think they're very poor."

"Then let's hurry, and I will return their kindness generously."

"I don't think it's the right thing to do," Volka said after a

moment's pause. "Put yourself in their place: suddenly you see a

wet old man climbing out of the water in the middle of the night.

No, this is no good at all."

"You're right as always," Hottabych agreed. "Return to the

shore and I'll join you presently."

A short while later, the sleeping fishermen were awakened by

the sound of an approaching horse. Soon a strange rider stopped

at the smouldering fire.

lây hết sức để tiếp tục những cố gắng tự giải thoát mà không có

kết quả.

“Con này thích hợp với món cháo cá đây!”, Vônca nói và gỡ con

cá ra khỏi mắt lưới. Nhưng lúc ở trong tay của nó, con cá nhỏ

giẫy giụa mạnh đến nỗi nó bỗng thây thương hại. Nó nhìn quanh

để chắc rằng mây người đánh cá không trông thây, bèn ném con

cá xuống nước.

Con cá rơi tõm xuống mặt nước tối đen của cái vịnh nhờ và

biến thành ông già Khốttabít mặt tươi như hoa.

“Hỡi cậu con trai hảo tâm của Aliôsa, cầu cho ngày sinh của

cậu được may mắn đời đời!” Ông già xúc động nói trong khi ông

vẫn đứng dưới nước ngập đến thắt lưng. “Cậu lại cứu sống ta một

lần nữa. Chỉ vài khoảnh khắc nữa thôi là ta bị chết ngạt trong cái

đống lưới mà ta đã sơ ý rơi vào trong khi ta đi tìm chú em bât

hạnh của ta.

“Ông Khốttabít thân yêu, ông còn sống được là cừ lắm rồi! –

Chúng cháu lo cho ông quá chừng!”

“Còn ta thì bị giày vò bởi cái ý nghĩ là cậu, vị cứu tinh hai lần

của ta, và cậu bạn trẻ của chúng ta không có ta sẽ bị đói và bị bơ

vơ nơi đât khách quê người.

“Chúng cháu chẳng bị đói đâu, ông ơi! Những người đánh cá

ở đây đã cho chúng cháu chén căng bụng rồi”.

“Cầu cho những người tốt bụng đó được may mắn! Họ có

giàu không?” “Cháu nghĩ là họ rât nghèo”.

“Vậy thì ông cháu ta hãy đi mau. Ta sẽ đền ơn nhũng người

đánh cá thật xứng đáng”.

“Cháu nghĩ là chưa nên làm như vậy”. Vônca suy nghĩ một

lát rồi nói. “Ông thử đặt mình vào địa vị họ xem: đang nửa đêm,

bỗng nhiên một ông già ướt lướt thướt từ dưới nước đi lên.

Không, chưa nên làm như vậy”.

“Cậu nói đúng như mọi khi,” Ông Khốttabít đồng ý. “Cậu cứ

lên bờ trước đi, còn ta sẽ đến với họ sau.

Một lúc sau, tiếng vó ngựa lóc cóc tới gần đã đánh thức ba

người đánh cá đang ngủ. Chẳng mây chốc, một ky sĩ lạ thường

đã dừng lại bên đống lửa tàn

172

He was an old man in a cheap linen suit and a hard straw

boater. His magnificent beard was wind-blown, disclosing to all

who cared to look an embroidered Ukrainian shirt. He wore a

pair of gold and silver embroidered pink slippers with funny

turned-up toes. His feet were placed in gold stirrups that were

studded with diamonds and emeralds. The saddle upon which

he sat was so magnificent that it was surely worth a fortune. The

prancing horse was of indescribable beauty. In each hand the

old man held a large leather suitcase.

"Would you please direct me to the noble fishermen who

have so kindly taken in and fed two lonely, hungry boys?" he

said to Giovanni, who had risen to greet him.

Without waiting for an answer, he dismounted, and, with a

sigh of relief, set the suitcases on the sand.

"What's the matter? Do you know them?" Giovanni asked

cautiously.

"Certainly I know my young friends!" Hottabych cried,

embracing each in turn as they ran up to him.

Then he addressed the startled fishermen:

"Believe me, 0 most honourable of all fishermen, when I say

I do not know how to thank you enough for your precious

hospitality and kindness!"

"Why, there's nothing to thank us for. Not for the fish

certainly?" the grey-haired fisherman said in surprise. "It didn't

Set us back much, believe me, Signore."

"These are the words of a truly selfless man, and they only

increase my feeling of gratitude. Permit me to repay you with

these modest gifts," Hottabych said, handing a dumb-founded

Giovanni the two suitcases.

"There must be some mistake, 0 respected Signore,"

Giovanni uttered after exchanging puzzled glances with his

companions. "Why, you can buy at least a thousand chowders

We're poor people...."

“It is you who are mistaken, 0 most modest of all kind-hearted

people! Within these excellent boxes which you call by the

Đó là một ông già mặc bộ quần áo bằng vải lanh rẻ tiền và đội

mũ cói cứng. Bộ râu oai vệ của ông phât phơ theo gió để lộ ra

chiếc áo sơ mi thêu Ucraina. Ông đi đôi hài cầu kỳ màu hồng

nhạt có thêu những đường chỉ bằng vàng và bạc, mũi giày vểnh

lên một cách kỳ quặc. Chân ông đặt trên cái bàn đạp bằng vàng,

nạm kim cương và ngọc bích. Cái yên mà ông ngồi lộng lẫy đến

độ chỉ riêng nó thôi cũng đã là cả một cơ nghiệp rồi. Dưới cái

yên đó là con ngựa đẹp không thể tả. Hai tay ông già xách hai

chiếc vali da lớn.

“Tôi có thể gặp những người đánh cá hào hiệp đã từng rộng

lòng cho hai cậu thiếu niên đói khát, bơ vơ ăn uống, nghỉ ngơi

được không?” Ông ta nói với Giôvanni đang bước tới gặp ông.

Không đợi trả lời, ông già xuống ngựa, đặt hai chiếc vali

xuống bãi cát, rồi thở phào nhẹ nhõm.

“Có chuyện gì thế ạ? Ông biết hai cậu bé đó sao?” Anh

Giôvanni thận trọng hỏi. -

“Đương nhiên tôi biết các bạn trẻ của tôi!” Ông Khốttabít kêu

lên rồi lần lượt ôm chầm lây Vônca và Giênia vừa chạy đến.

Sau đó, ông nói với ba người đánh cá đang bối rối nhìn ông:

“Hỡi những người đánh cá đáng kính nhât trong tât cả những

người đánh cá, các bạn hãy tin rằng tôi không biết làm sao để đền

ơn các bạn về lòng mến khách và hảo tâm của các bạn”.

“Ông đền ơn chúng tôi về chuyện gì? Về bữa ăn tối hay sao?”

người đánh cá tóc muối tiêu lây làm ngạc nhiên. “Đối với chúng

tôi, nó chẳng đáng là bao đâu, xinho ạ. Xin ông cứ tin vào lời tôi”

“Tôi đang được nghe những lời nói của một người thực sự

không vụ lợi và vì thế lòng biết ơn của tôi lại càng thêm. Hãy cho

tôi được đền đáp các bạn những món quà nhỏ mọn này”.Ông

Khốttabít nói, đưa hai chiếc vali cho Giôvanni đang ngây người.

“Thưa xinho kính mến, ở đây có một sự nhầm lẫn nào đó”.

Giôvanni băn khoăn đưa mắt nhìn hai ông bạn của mình “Đem

bán hai chiếc vali này đi cũng có thể mua được ít ra là một nghìn

bữa cháo cá. Chúng tôi chỉ là những người nghèo thôi, ông ạ...”

“Anh bạn lầm rồi đó, hỡi chàng trai không vụ lợi nhât trong tât

cả những người hảo tâm! Trong hai cái rương rât tốt được gọi

173

like the one we shared with the boys for two such . suitcases. I

don't want you to think it was a very special kind of chowder. "It

scholarly name of 'suitcase' are riches that are thousands and

thousands of times greater than the cost of your soup.

Nonetheless, I consider they cannot pay for it, for there is

nothing more precious in the world than disinterested

hospitality."

He opened the suitcases and everyone saw that they were

crammed with magnificent, live, silvery fish.

While the fishermen were still wondering what sense there

was in giving fishermen fish, Hottabych emptied the quivering

contents of the suitcases onto the sand. It was then that the

three men gasped in surprise and amazement: in some strange

way, both suitcases were found to be crammed full of fish again!

Hottabych emptied the suitcases once again, and once again

they were filled with the marvellous gifts of the sea. This was

repeated a fourth and a fifth time.

"And now," Hottabych said, enjoying the impression he had

made, "if you wish, you can test the wonderful qualities of these

'suitcases' yourselves. Never again will you have to shiver in

your little dingy in foul weather or in the fog of early dawn. You

will no longer have to pray to Allah for luck, you will never

again have to drag about the market-place with heavy baskets

of fish. You need only take along one of these 'suitcases' and

give the customer exactly as much as he wants. But I beg

you, do not object," Hottabych said when he noticed that the

fishermen were about to say something. "I assure you, there has

been no mistake. May your life be happy and cloudless, 0 most

noble of fishermen! Farewell! Hop up here, boys!"

With Giovanni's help, the boys climbed into the saddle

behind Hottabych.

"Farewell, Signore! Good-bye, boys!" the dazed fishermen

shouted, as they watched the surprising strangers disappear in the

distance.

"Even if these were ordinary suitcases, not magic ones, we

bằng cái tên cao siêu là “vali ” này, chứa đựng một số của cải giá

trị gâp nghìn nghìn lần bữa cháo cá của các bạn. Nhưng theo tôi,

số của cải này dầu sao cũng chẳng mua nổi bữa cháo cá ây, bởi vì

trên đời này chẳng có gì đắt hơn lòng mến khách không vụ lợi”.

Ông già mở hai chiếc vali ra và mọi người đều thây trong đó

đầy ứ những con cá sống tuyệt đẹp, vẩy bạc vẩy vàng lóng lánh.

Trong lúc ba người đánh cá vẫn chưa kịp hiểu rõ tại sao ông

già lại đem cá cho dân đánh cá, thì ông Khốttabít đã thành thạo

đổ số cá đang giãy đành đạch trong vali xuống bãi cát. Thế rồi,

ngay lập tức, ba người đánh cá liền ồ lên vì thích thú và kinh

ngạc: bằng cách nào không rõ, trong cả hai vali lại có đầy cá như

cũ. Ông Khốttabít lại đổ cá ra và trong hai vali lại tiếp tục có đầy

những tặng vật tuyệt vời của biển. Cả lần thứ tư và lần thứ năm

cũng vẫn như vậy.

Thích thú với ân tượng đã gây được, ông Khốttabít nói “Còn

bây giờ, nếu các bạn muốn, các bạn có thể tự thử lại những đặc

tính kỳ diệu của hai chiếc vali này. Từ nay, các bạn sẽ chẳng còn

phải run sợ mỗi khi xâu trời và mỗi khi màn sương mù trước lúc

rạng đông bao phủ con thuyền ọp ẹp của các bạn. Các bạn chẳng

còn phải cầu nguyện Đức Ala cho đánh được nhiều cá nữa. Các

bạn cũng sẽ chẳng cần phải khuân ra chợ những giỏ nặng đầy cá.

Chỉ cần mang theo một chiếc vali như thế này là đủ và các bạn

sẽ lây từ trong đó ra cho người mua đúng số cá mà người đó cần.

Tôi chỉ yêu cầu các bạn đừng có từ chối món quà nhỏ mọn này

của tôi.” Ông già nói khi thây những người đánh cá định nói gì

đó. “Tôi cam đoan với các bạn rằng ở đây không hề có chuyện

nhầm lẫn nào cả. Hỡi những người đánh cá, cầu cho cuộc sống

của các bạn được yên lành đời đời! Xin tạm biệt các bạn! Vônca

và Giênia, hãy đi theo ta”.

Giôvanni giúp hai cậu bé trèo lên ngựa và ngồi sau lưng ông

Khốttabít.

“Tạm biệt xinho! Tạm biệt các cậu bé!” Ba người đánh cá bối

rối nói và đưa mắt nhìn theo những người khách lạ thật khác

thường đang nhanh chóng đi xa.

“Cho dù nếu đây là mây chiếc vali thường chứ không phải va li

174

could get many liras for them," Giovanni said thoughtfully.

"Well, I think we'll finally be able to make ends meet now,

Pietro," the oldest of the three added. He was close to sixty,

with a wrinkled, weather-beaten face and dry, sinewy arms.

"We'll pay our taxes, cure my cursed rheumatism, and buy you

a coat, a hat and a pair of shoes, Giovanni.After all, you're a

young man and you should be dressed well. As a matter of fact,

some new clothes won't harm any of us, will they?"

"New clothes!" Giovanni mimicked angrily. "When there's so

much sorrow and poverty everywhere! First of all, we'll have to

help Giacomo's widow, you know, the one who drowned last

year and left three children and an old mother."

"You're right, Giovanni," Pietro agreed. "We should help

Giacomo's widow. He was a good and true friend."

Then the third fisherman entered the conversation. He was

a man of thirty, and his name was Cristoforo.

"What about Luigi? We should give him some money,

too. The poor fellow's dying of tuberculosis."

"That's right," Giovanni said. "And Sybilla Capelli. Her son's

been in prison for over a year now for organizing the strike."

"Just think how many people we can help," Giovanni said

excitedly. And the three kind fishermen sat late into the night,

discussing whom else they could help, now that they had the

wonderful suitcases. These were honest and kind-hearted toilers,

and the idea never entered their minds to use Hottabych's

present in order to get rich and be wealthy fishmongers.

I am happy to tell this to my readers, so they'll know the old

man's present fell into good hands, and I'm certain that none of

them, if they were in the fishermen's place, would have acted

otherwise.

thần thì cũng có thể bán được khối lia rồi”. Giôvanni trầm ngâm

Piêtrô, người đánh cá nhiều tuổi nhât (chừng 60), tóc bạc phơ,

mặt nhăn nheo rám nắng, hai bàn tay khô đét, nổi đầy gân, lên

tiếng: “Bây giờ, chúng ta sẽ có thể giải quyết được các công việc

của mình. Chúng ta sẽ trả tiền thuế, ráng chữa cái bệnh thâp khớp

đáng nguyền rủa của tôi và sẽ mua cho chú một bộ quần áo, một

cái mũ và một đôi giày, Giôvanni à. Dẫu sao đi nữa thì chú còn

trai trẻ, nên chú cần phải ăn mặc đàng hoàng... Nói chung, có

quần áo mới đâu có hại gì, tôi nói có đúng không, các chú?

“Quần áo mới!” Giôvanni bực bội nhại lại “Xung quanh

chúng ta còn biết bao người nghèo đói, đau khổ đây! Trước hết,

phải giúp bà vợ góa của bác Giacômô đã bị chết vì đắm thuyền

năm ngoái, để lại ba đứa con dại và một bà mẹ già.

“Giôvanni, chú nói đúng lắm!” Ông Piêtrô đồng ý, “Cần phải

giúp bà vợ góa của Giacômô. Đó là một người bạn tốt và trung

thành”.

Lúc ây, người đánh cá thứ ba liền xen vào. Năm nay, anh 30

tuổi. Tên anh là Crixtôphorô.

“Còn Luigi thì sao? Cũng cần phải giúp đỡ bác ây. Ông già

tội nghiệp sắp chết vì lao phổi rồi”.

“Đúng,” Giôvanni nói. “Còn bà Xibila Capenli nữa. Con trai

bà bị ngồi tù hai năm nay vì tổ chức bãi công đây”.

“Tuyệt thật, bây giờ chúng ta có thể giúp bao nhiêu người!”

Giôvanni thích thú nói. Thế rồi ba người đánh cá tốt bụng bàn

bạc cho tới tận khuya để tính xem bây giờ còn cần giúp ai nữa,

khi mà họ có trong tay hai chiếc vai kỳ diệu đến thế. Đó là những

người lao động lương thiện và hào hiệp. Không một ngươi nào

trong số họ nghĩ đến chuyện lợi dụng món quà của ông Khốttabít

để làm giàu, để trở thành một tay buôn cá cỡ bự.

Tôi rât lây làm thích thú báo với các bạn đọc điều đó để các

bạn cùng vui với tôi khi thây món quà của ông Khốttabít đã được

trao tận tay những con người tốt. Tôi tin chắc rằng nếu ở địa vị

của họ, không một ai xử sự khác được.

175

THE VESSEL FROM THE PILLARDS OF HERCULES

This time Hottabych was true to his word. He had promised

he'd be back in two or three hours. At about a quarter to nine his

beaming face shot out of the water. The old man was excited

He scrambled up on the beach, carrying a large seaweed-

covered metal object over his head.

"I found him, my friends!" he yelled. "I found the vessel in

which my unfortunate brother Omar Asaf ibn Hottab has been

imprisoned these many centuries-may the sun always shine over

him! I scanned the whole sea bottom and was beginning to

despair when I noticed this magic vessel in the green vastness

near the Pillars of Hercules."

"What are you waiting for? Hurry up and open it!" Zhenya

cried, running up to the exultant old man.

"I dare not open it, for it is sealed with Sulayman's Seal. Let

Volka ibn Alyosha, who freed me, also free my long-suffering

little brother. Here's the vessel which I have spent so many

sleepless nights dreaming about!" Hottabych continued, waving

his find overhead.

"Here, 0 Volka, open it, to the joy of my brother Omar and

myself!"

Pressing his ear to the side of the vessel, he laughed happily,

"Oho, my friends! Omar is signalling to me from within!"

There was envy in Zhenya's eyes as he watched the old

man hand a nattered Volka the vessel, or, rather, lay it at

Volka's feet, since it was so heavy.

"But didn't you say that Omar was imprisoned in a copper

vessel? This one's made of iron. Oh well, no matter.... Where's

the seal? Aha, here it is!" Volka said, inspecting the vessel

carefully from all sides.

Suddenly he turned pale and shouted:

MỘT CÁI BÌNH ĐƯỢC VỚT TỪ “NHỮNG CÂY CỘT

CỦA HECQUYN”

Lần này, ông Khốttabít đã nói đúng. Ông hứa sau hai, ba tiếng

đồng hồ sẽ quay trở về và quả thật, lúc 9 giờ kém 15 phút, ông đã

ngoi lên khỏi mặt nướcc, mặt tươi như hoa. Ông già đang sung

sướng. Ông chạy nhanh lên bờ, hai tay nâng cao trên đầu một cái

bình gì đó bằng kim loại, rât lớn phủ đầy rong biển.

Ông gào tướng: “Ta đã tìm được chú ây rồi, hỡi các bạn của

ta! Ta đã tìm thây cái bình, nơi chú em bât hạnh của ta là Ôma

Iuxúp con trai của Khốttáp đã bị giam cầm bao nhiêu thế kỷ nay -

cầu cho mặt trời luôn luôn chiếu sáng trên chú ây! Ta sục sạo

khắp đáy biển và đã bắt đầu tuyệt vọng. Nhưng tới chỗ “Những

cây cột của Hécquyn”, ta nhận thây cái bình thần này ở dưới một

vực sâu thăm thẳm.

“Ông còn chờ gì nữa? Mở ra mau ông ơi!” Giênia kêu lên,

chạy đến bên ông già đang sướng mê

“Ta không dám mở cái bình này, bởi vì nó đã bị đóng dâu ân

của vua Xalômông. Hãy để cho người đã giải thoát ta là cậu

Vônca con trai của Aliôsa cứu luôn cả chú em chịu nhiều đau

khổ của ta thoát khỏi cảnh giam cầm. Nó đây rồi, cái bình mà

trong biết bao đêm không ngủ, ta đã ước ao tìm thây nó!” Ông

Khốttabít vừa nói tiếp, vừa lắc cái vật mà ông vừa tìm được.

“Đây này, hỡi cậu Vônca, hãy mở ra để cho ta và cho chú em

Ôma của ta được hưởng sung sướng!”

Áp sát tai vào thành bình, ông già thích thú cười ha hả: “A ha,

các bạn của ta ơi! Từ bên trong bình, chú Ôma đang báo hiệu cho

ta đây”.

Giênia không phải không ghen tị khi thây ông già trao cái

bình cho cu cậu Vônca đang hả hê ra mặt. Nói cho đúng hơn, ông

già đã đặt cái bình ở chân Vônca, bởi vì cái bình này rât nặng.

«Ông Khốttabít ơi, trước kia ông bảo rằng ông Ôma bị nhốt

trong một cái bình đồng, sao đây lại là bình sắt nhỉ? Nhưng mà

thôi.Cái dâu ân nằm ở đâu? A, nó đây rồi?» Vônca vừa xem xung

quanh cái bình, vừa nói.

Bỗng nó tái mét mặt và hét váng lên:

176

"Quick, lie down! Zhenya, lie down! Hottabych, throw it right

back into the water and lie down!"

"You're mad!" Hottabych said indignantly. "I've dreamed of

our meeting for so many years, and now, after finding him, you

want me to throw him back to the waves."

"Throw it as far out as you can! Your Omar isn't inside!

Hurry, or we'll all be dead!" Volka pleaded. Since the old man

still hesitated, he yelled at the top of his voice, "It is an order!

Do you hear?!"

Shrugging in dismay, Hottabych raised the heavy object,

heaved it and tossed it at least 200 yards from the shore.

Before he had a chance to turn for an explanation towards

Volka, who was standing beside him, there was a terrible

explosion at the spot the vessel hit the water. A huge pillar of

water rose over the calm surface of the lagoon and fell apart with

a loud crash. Thousands of stunned and killed fish floated bellies

up on the waves.

People were already running towards them, attracted by the

sound of the explosion.

"Let's run!" Volka commanded.

They hurried to the highway and headed towards the city.

A grieved Hottabych lagged behind and kept turning round

constantly. He was still not convinced that he had done right by

obeying Volka.

"What did you see on the thing?" Zhenya asked when he

had caught up with Volka, who was way ahead of him and

Hottabych.

" 'Made in USA,' that's what!"

"So it was a bomb."

"No, it was a mine. There's a big difference! It was an

underwater mine."

Hottabych sighed sadly.

When Hottabych saw that Omar was not to be found in the

Mediterranean Sea, he suggested that they set out to the shores of

the Atlantic Ocean. The suggestion in itself was extremely.

«Nhanh lên, nằm xuống! Giêma, nằm xuống! Ông Khốttabít,

quẳng lại xuống biển ngay lập tức và ông cũng nằm xuống!»

«Cậu điên mât rồi!» Ông Khốttabít phát cáu «Biết bao nhiêu

năm ta ước ao được gặp chú Ôma, bây giờ tìm được chú ây rồi,

ta lại phải trao chú ây cho sóng biển ư?»

«Ông hãy quăng cái bình này cho thật xa!... Ở trong ây

không có ông Ôma của ông đâu. Hãy quăng mau lên, không sẽ

chết hết cả nút bây giờ!» Vônca năn nỉ. Vì ông già vẫn còn chần

chừ, nó gào thật to «Tôi ra lệnh đây ! Ông có nghe không?!»

Nhún vai thắc mắc, ông Khốttabít nâng cái bình nặng trĩu lên,

lây đà rồi quẳng nó ra cách bờ tới 200 mét.

Trước lúc ông già chưa kịp quay mặt lại về phía Vônca đang

đứng cạnh ông thì ở chỗ cái bình vừa rơi xuống đã phát ra một

tiếng nổ khủng khiếp. Một cột nước lớn vọt lên cao trên mặt vịnh

phẳng lặng rồi trút xuống ào ào. Hàng nghìn con cá nhỏ bị

choáng và bị chết nổi ngửa bụng trên mặt nước.

Nghe tiếng nổ, những người ở gần đó đã đổ xô ra bờ biển.

«Chuồn khỏi đây, mau!» Vônca ra lệnh.

Ba người bạn của chúng ta vội vã trèo lên đường cái và đi về

thành phố.

Ông Khốttabít đi sau cùng, chốc chốc lại ngoái cổ nhìn, mặt

mũi ỉu xìu xìu. Ông vẫn ngờ rằng ông đã vâng lệnh Vônca một

cách vô ích.

« Cậu đã đọc được gì trên cái vật ây?» Giênia hỏi khi nó đuổi

kịp Vônca đã đi trước khá xa nó và ông Khốttabít.

“‘Made in USA’, mình đã đọc được như vậy đó!”

“Thế có nghĩa cái vật ây là một quả bom”

“Không, nó là thủy lôi. Cần phải hiểu điều đó. Một quả thủy

lôi đây!”

Ông Khốttabít thở dài buồn bã.

Khi ông Khốttabít không tìm thây ông Ôma ở biển Địa

Trung Hải, ông đề nghị hãy tìm ở ngoài bờ Đại Tây dương. Đề

nghị của ông khá thuyết phục. Tuy nhiên Vôn ca bât ngờ chống

177

tempting. However, Volka was unexpectedly against it. He said

that he had to be in Moscow the following day without fail. But

he would not tell them the reason, he just said it was very

important. And so, with a heavy heart, Hottabych temporarily

put off the search for Omar Asaf.

The "VK-1" magic-carpet-seaplane with Hassan

Abdurrakhman ibn Hottab, Volka Kostylkov and Zhenya

Bogorad aboard, soared into the air and disappeared beyond

the far-off mountains.

Some ten hours later it landed safely on the sloping bank of

the Moskva River

THE SHORTEST CHAPTER OF ALL

On a hot July noon, the ice-breaker "Ladoga," carrying a large

group of excursionists, left the Red Pier of the port of

Arkhangelsk. The band on the pier was playing marches. People

waved their handkerchiefs and shouted "Bon voyage!" Trailing

white puffs of steam, the ship sailed cautiously out into the

middle of the Severnaya Dvina, past the many Soviet and foreign

ships at anchor there, and headed for the mouth of the river

and the White Sea. Endless cutters, motor-boats, schooners,

trawlers, gigs, and cumbersome rafts ploughed the calm surface

of the great northern river.

The excursionists, who were now gathered on the top deck,

were leaving Arkhangelsk and the mainland for a whole month.

"Volka!" one of the passengers shouted to another, who was

anxiously darting about near the captain's bridge, "Where's

Hottabych?"

The perceptive reader will gather from these words that our

old friends were among the passengers.

DREAMING OF THE “LADOGA”

Here we should like to pause for a moment and tell our

readers how our three friends came to be aboard the "Ladoga" in

the first place.

đối. Nó nói rằng nó phải có mặt tại Mátxcơva trong những ngày

tới . Nhưng nó không nói lý do vì sao mà chỉ nói điều này rât

quan trọng. Và vì vậy với cõi lòng nặng nề, ông Khốttabít đành

tạm hoãn việc tìm kếm ông Ôma Asáp.

Chiếc thảm bay-thủy phi cơ “VK-1” mang ông Hát xan Áp đu

rắc man con trai của Khốt táp, Vôn ca Co6x tưn cốp và Giê nia

Bô gô rát khởi hành, bay vút lên không và biến mât ở bên kia

những rặng núi xa.

Khoảng mười giờ sau, chiếc thảm bay-thủy phi cơ hạ cánh an

toàn trên bờ dốc của sông Mátxcơva.

CHƯƠNG NGẮN NHẤT

Vào một buổi trưa tháng 7 oi bức, tàu phá băng “Lađôga”,

mang theo một đoàn khá đông các khách tham quan rời Bến Đỏ ở

hải cảng Áckhanghenxcơ. Đội kèn trên bến chơi một bản hành

khúc. Những người đi tiễn vẫy khăn, hô lớn: “Chúc đi đường

bình an!”. Con tàu thận trọng đi ra giữa sông Xêvécnaia Đvina .

Tuôn về phía sau những đám hơi trắng, nó chạy qua nhiều chiếc

tàu thủy của Liên Xô và của nước ngoài, đi thẳng về phía cửa

biển hẹp của Bạch Hải. Vô số canô, thuyền máy, thuyền buồm,

thuyền đánh cá, tàu kéo, và những chiếc bè cồng kềnh đang chạy

đi chạy lại trên mặt nước êm đềm của con sông lớn ở miền Bắc

Các khách tham quan dồn ở boong thượng tạm biệt Áckhan

ghenxcơ và đât liền cả tháng liền.

“Vônca!” một người khách gọi một người khác đang lo lắng

chạy tới chạy lui bên buồng thuyền trưởng “Ông Khốttabít biến

đâu mât rồi?

Bạn đọc mẫn cảm sẽ rút ra từ những lời nói này để hiểu rằng

trong số các hành khách có cả người bạn cũ của chúng ta.

ƯỚC MƠ VỀ TÀU “LAĐÔGA”

Đến đây, tôi thây cần phải lùi lại một chút để kể cho các bạn

đọc tại sao ba người bạn của chúng ta lại có mặt trên tàu

“Lađôga”.

178

Naturally, everyone recalls that Volka failed his geography

examination disgracefully, which was largely his own fault (he

should never have relied on prompting). It is difficult to forget

such an event. Volka certainly remembered it and was studying

intently for his re-examination. He had decided to do his

utmost to get an "A."

Despite his sincere desire to prepare for the examination, it

was not as easy as it seemed. Hottabych was in the way. Volka

had never mustered up enough courage to tell the old man of the

true consequences of his fatal prompting. That is why he could

never tell him he needed time to study, since he feared that

Hottabych might decide to punish his teachers, and Varvara

Stepanovna in particular, for having failed him.

Hottabych made himself particularly troublesome the day of

the unusual football match between the Shaiba and Zubilo

teams.

Feeling terribly contrite for all the anguish he had caused

Volka at the stadium, Hottabych fairly shadowed him; he tried to

regain his favour by scattering compliments and proposing the

most tempting adventures. It was not until eleven o'clock at

night that Volka had a chance to get down to his studies.

"With your permission, 0 Volka, I shall go to sleep, for I

feel somewhat drowsy," Hottabych finally said, as he yawned

and crawled under the bed.

"Good night, Hottabych! Sweet dreams!" Volka answered,

settling back in his chair and gazing at his bed longingly. He was

also tired and, as he put it, was quite ready to doze off for some

500 or 600 minutes. But he had to study, and so reluctantly put

his mind to his work.

Alas! The rustling of the pages attracted the sleepy Genie's

attention. He stuck his head and dishevelled beard from under

the bed and said in a foggy voice:

"Why aren't you in bed yet, 0 stadium of my soul?"

"I'm not sleepy. I have insomnia," Volka lied.

Bạn đọc hẳn chưa quên chuyện Vônca do lỗi của mình là

chính (không được trông mong vào việc nhắc bài!) nên đã thi

trượt môn địa lý một cách thảm hại. Sự việc như thế thì khó mà

quên được. Dĩ nhiên, Vônca cũng vẫn còn nhớ và cu cậu đã

chuẩn bị cẩn thận để thi lại. Nó quyết định thế nào cũng phải thi

được điểm "A”.

Nhưng dù Vônca mong muốn chân thành là chuẩn bị thi lại

sao cho thật tốt, song việc đó chẳng hề đơn giản. Ông Khốttabít

đã ngăn cản. Chính Vônca đã không dám nói cho ông già biết

những hậu quả thực sự mà việc nhắc bài nguy hại của ông đã gây

ra. Vì thế, bây giờ cũng phải giâu cả việc Vônca cần chuẩn bị thi

lại. Vônca sợ ông Khốttabít sẽ trừng phạt các giáo viên, trước hết

là cô Vácvara Xtêpanốpna về việc nó thi trượt.

Đúng vào hôm trận đâu bóng đá giữa đội “Saiba” và đội

“Dubilô” kết thúc một cách kỳ quái, đã xảy ra một chuyện hết

sức bực mình.

Hôm ây, ông Khốttabít lòng đầy hối hận về việc mình đã làm

Vônca buồn phiền ở sân vận dộng, nên ông không rời Vônca nửa

bước, cố tìm mọi cách lây lòng cậu bé, hết lời khen ngợi nó và

luôn luôn đưa ra những đề nghị hâp dẫn nhât. Mãi đến 11 giờ

đêm, Vônca mới có thể cầm được cuốn sách giáo khoa.

“Hỡi cậu Vônca, xin phép cậu cho ta đi ngủ, bởi vì ta buồn

ngủ quá rồi” Cuối cùng, ông Khốttabít vừa ngáp vừa nói và chui

vào chỗ quen thuộc của mình ở dưới gầm giường.

“Ông Khốttabít, chúc ông ngủ ngon và có nhiều giâc mơ

đẹp!” Vônca đáp, ngồi vào bàn và ngó về chiếc giường của mình

với vẻ tiếc rẻ thực sự. Nó mệt phờ và rât muốn đánh một giâc

năm trăm, sáu trăm phút theo cách nói của nó. Nhưng cần phải

học và nó đành gắng gượng chăm chú vào cuốn sách giáo khoa.

Than ôi, tiếng sột soạt của các trang sách đã làm cho ông thần

đang thiu thiu ngủ phải chú ý. Từ dưới gầm giường, ông thò bộ

râu xồm xoàm của mình ra và hỏi với giọng ngái ngủ:

“Sao cậu vẫn chưa đi nằm, hỡi cái sân vận động của tâm hồn

ta?” “Cháu không ngủ được. Cháu bị bệnh mât ngủ ông ạ” Vôn-

ca nói dối.

179

"My, my, my!" Hottabych said compassionately. "That's

really too bad. Insomnia is extremely harmful at your delicate

age. But don't despair, there's nothing I can't do."

He yanked several hairs from his beard, blew on them,

whispered something, and Volka, who had no time to object

to this untimely and unnecessary aid, fell asleep immediately,

with his head resting on the table.

"Praised be Allah! All is well," Hottabych mumbled,

crawling out from under the bed. "May you remain in the

embraces of sleep until breakfast time!"

He lifted the sleeping boy lightly and carefully lay him to rest

in his bed, pulling the blanket over him. Then, clucking and

mumbling with satisfaction, he crawled back under the bed.

All night long the table lamp cast its useless light on the

geography text-book, forlornly opened at page 11.

You can well imagine how cunning Volka had to be to

prepare for his re-examination in such difficult circumstances.

This was the very important reason why Volka (and, therefore,

Hottabych and Zhenya) had to fly home to Moscow from

Genoa instead of continuing on to the shores of the Atlantic

Ocean.

However, Volka soon found out that preparing for the

examination was only half the job done. He had yet to think of a

way to get rid of Hottabych while he was in school taking the

exam, to find a way of leaving the apartment unnoticed.

The telephone rang. Volka went to the foyer to answer it.

It was Zhenya.

"Hello!" Volka said. "Yes, today. At noon.... He's still

sleeping....What?. . . Sure, he's well. He's a very healthy old

man.... What?... No, I haven't thought of anything yet.... You're

crazy! He'll be terribly hurt and he'll do such mischief we won't

be able to undo it in a hundred years.... Then you'll be here at

ten-thirty? Fine!"

Hottabych stuck his head out of Volka's room. He

whispered reproachfully, "Volka, why are you talking to our

“Chậc, chậc, chậc!” Ông Khốttabít chậc lưỡi thông cảm. “Thật

đáng tiếc! Mới tí tuổi đầu mà đã bị bệnh mât ngủ thì thật là nguy.

Nhưng cậu chớ lo, với ta, chẳng có việc gì là không làm được”

Ông liền rút mây sợi râu, thổi phù phù vào những sợi râu ây,

rồi lẩm nhẩm một câu gì đó, thế là Vônca đã lập tức gục đầu

xuống bàn ngủ khì, chẳng kịp phản đối sự giúp đỡ không phải lúc

và không cần thiết của ông Khốttabít.

“Đội ơn đức Ala! Vậy là mọi việc đều ổn!” Ông Khốttabít

chui ra khỏi gầm giường và lẩm bẩm. “Cậu bé sẽ ngủ một mạch

cho tói tận bữa ăn sáng!”.

Ông nhẹ nhàng bế cậu bé đang ngủ lên, thận trọng đặt nó

xuống giường, đắp chăn và vừa hả hê lầm bầm ề à, vừa chui vào

gầm giường.

Suốt cả đêm, bóng đèn bàn đã rọi sáng một cách vô ích

xuống cuốn sách giáo khoa địa lý mở ra trơ trọi ở trang thứ 11...

Các bạn có thể hình dung Vônca đã phảí vât vả như thế nào

và phải giở bao nhiêu mánh khóe để có thể chuẩn bị thi lại một

cách chu đáo! Đó chính là cái lý do quan trọng đã khiến Vônca

cùng với ông Khốttabít và Giênia phải bay từ Ghơnoa về lại

Mátxcơva, chứ không phải bay ra bờ Đại Tây Dương.

Thế nhưng Vônca sớm hiểu rằng việc chuẩn bị thi mới chỉ là

phân nửa công việc cần làm. Còn phải nghĩ cách làm sao thoát

khỏi ông Khốttabít một khoảng thời gian cần thiết để đi thi lại,

tìm cách rời khỏi căn hộ mà không bị chú ý.

Chuông điện thoại réo lên. Vôn ca chạy ra phòng chờ để trả

lời. Đó là Giênia gọi đến

“Mình nghe đây!” Vônca nói. “Chào cậu... ừ, hôm nay. Đúng

12... Ông ây vẫn còn ngủ... Sao?... Ồ, hoàn toàn khỏe mạnh. Nói

chung, ông ây là một ông già rât khỏe mạnh... Sao?... Chưa, vẫn

chưa nghĩ ra cách nào cả... Sao? Cậu điên à! Ông ây sẽ buồn bực

ghê gớm và bày ra những trò mà cậu có sống đến trăm tuổi cũng

không hiểu ra nổi đâu... Thế có nghĩa là cậu sẽ đến mình lúc 10

giờ rưỡi? Chào cậu!”

Từ cửa phòng Vônca, ông Khốttabít thò đầu ra. Ông thì thầm

với vẻ trách móc: “Vônca, tại sao cậu lại nói chuyện với Giênia

180

best friend Zhenya ibn Kolya in the hall? That's not polite.

Wouldn't it be nicer if you invited him in?"

"How can he come in if he's at home?"

Hottabych was offended.

"I can't understand why you want to play tricks on your old

devoted Genie. My ears have never yet deceived me. I just

heard you talking to Zhenya."

"I was talking to him on the telephone. Don't you

understand-te-le-ph one? I sure do have a lot of trouble with

you! What a thing to get mad at! Come here, I'll show you what I

mean!"

Hottabych joined him. Volka removed the receiver and

dialled the familiar number.

"Will you please call Zhenya to the phone?" he said.

Then he handed the receiver to Hottabych.

"Here, you can talk to him now."

Hottabych pressed the receiver to his ear cautiously and his

face broke into a puzzled smile.

"Is that really you, 0 blessed Zhenya ibn Kolya? Where are

you now?...At home?... And I thought you were sitting in this

black little thing I'm holding to my ear.... Yes, that's right, it's me,

your devoted friend Hassan Abdurrakhman ibn Hot-tab.... You'll

be here soon? If that's the case, may your trip be blessed!"

Beaming with pleasure, he handed the receiver back to

Volka, who was looking very superior.

"It's amazing!" Hottabych exclaimed. "Without once raising

my voice I spoke to a boy who is two hours' walking distance

away!"

Returning to Volka's room, the old man turned round slyly,

snapped the fingers of his left hand, and there appeared on the

wall over the aquarium an exact copy of the telephone hanging in

the hall.

"Now you can talk to your friends as much as you like

without leaving your own room."

"Golly, thanks a lot!" Volka said gratefully. He removed the

người bạn tốt nhât của chúng ta ở phòng ngoài? Thế là bât lịch

sự. Ví thử cậu mời cậu ây vào phòng mình chẳng tốt hơn sao?”

“Làm sao cậu ây đến đây được trong khi nó đang còn ở nhà?”

Ông Khốttabít bực tức:

“Ta không hiểu tại sao cậu lại nỡ chế giễu một ông thần già

rât yêu mến cậu! Đôi tai của ta chưa bao giờ đánh lừa ta cả.

Chính ta vừa nghe cậu nói chuyện với cậu Giênia đây thôi” .

“Cháu nói chuyện với cậu ây qua điện thoại, ông không hiểu

hay sao? Qua - điện - thoại! Chao ôi, khốn khổ thân cháu! Thế

mà cũng đòi bực tức! Ông đi ra đây với cháu, cháu sẽ chỉ cho

ông rõ mọi chuyện ngay bây giờ”.

Ông Khốttabít bưới theo sau. Vônca nhâc ống nghe, nhanh

chóng quay con số quen thuộc và nói:

“Xin bác làm ơn gọi Giênia cho cháu”.

Sau đó nó đưa ống nghe cho ông Khốttabít:

“Đây ông có thể nói chuyện với cậu ây bây giờ”

Ông Khốttabít thận trọng áp ống nghe vào tai và nở một nụ

cười bối rối:

“Cậu đây ư, hỡi cậu Giênia may mắn con trai của Côlia? Cậu

bây giờ đang ở đâu?.. Ở nhà à?... Thế mà ta lại ngỡ rằng cậu đang

ngồi trong cái ống đen ta đang cầm bên tai mình. Vâng, đúng

đây, đây chính là ta, Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốt táp,

người bạn trung thành của cậu... Cậu sắp đi đến đây à? Vậy thì

xin chúc cậu đi đường bình an!”

Mặt tươi roi rói vì thích thú, ông trả lại ống nghe cho Vônca

đang tủm tỉm cười.

“Lạ thật!” Ông già kêu lên. “Ta đã nói chuyện, thậm chí không

cần cât cao giọng, với một cậu bé ở cách ta hai giờ đi bộ!”

Lúc quay về phòng Vônca, ông già đưa mắt nhìn quanh với vẻ

ranh mãnh rồi búng các ngón tay trái, thế là ở trên tường, bên

trên bể nuôi cá, lập tức xuât hiện một cái máy điện thoại y hệt cái

máy treo ở phòng ngoài.

“Bây giờ, cậu có thể tha hồ nói chuyện với các bạn mà không

phải rời khỏi phòng mình”.

“Cảm ơn ông!” Vônca xúc động nói. Nó nhâc ống nghe, áp

181

receiver, pressed it to his ear and listened.

There was no dial tone.

"Hello! Hello!" he shouted. He shook the receiver and then

blew into it. Still, there was no dial tone.

"The phone's broken," he explained to Hottabych. "FU

unscrew the receiver and see what's wrong."

However, despite all his efforts, he could not unscrew it.

"It's made of the finest black marble," Hottabych boasted.

"Then there's nothing inside?" Volka asked disappointedly.

"Why, is there supposed to be something inside this, too? Just

like in a watch?"

"Now I know why it doesn't work. You've only made a

model of a telephone, without anything that's supposed to go

inside it. But the insides are the most important part."

"What's supposed to be inside? A special kind of filling? The

kind that was in the watch, with all kinds of wheels? You just

explain it, and I'll make it exactly as it should be."

"It's not like a watch; it's entirely different. And it's not so

easy to explain. You have to study all about electricity first,"

Volka said with an air of importance.

"Then teach me about what you call electricity."

"To begin with, you have to study arithmetic, algebra,

geometry, trigonometry, mechanical drawing and all kinds of

other subjects."

"Then teach me these other subjects, too."

"Uh ... well... I don't know all of them myself, yet," Volka

confessed.

"Then teach me what you already know."

"It'll take an awfully long time."

"That doesn't matter. I am willing, nonetheless. Don't keep

me in suspense: will you teach me these subjects, which give

a person such wonderful powers?"

"On condition that you do your homework well," Volka said

sternly. "Here, read the paper while I go to see a friend of mine

about something."

vào tai và lắng nghe.

Chẳng có một tiếng “tút tút” nào cả.

“Alô! Alô!” Vônca gào lên. Nó hết lắc rồi lại thổi vào ống

nghe. Tiếng “tút tút” vẫn chẳng thây.

“Máy hỏng rồi, ông ơi!” Nó nói với ông Khốttabít. “Bây giờ,

cháu sẽ mở nắp ra xem bên trong có sao không”.

Nhưng dù cố gắng hết sức, nó vẫn không mở hộp máy được.

“Cái máy này được làm bằng nguyên cả cục cẩm thạch đen

loại nhât!” Ông Khốttabít nói với vẻ hãnh diện.

“Thế nghĩa trong đó chẳng có gì cả?” Vônca thât vọng hỏi.

“Chẳng lẽ bên trong cái máy này cũng phải có một cái gì sao?

Cũng như trong đồng hồ ây à?”

“Bây giờ cháu mới hiểu vì sao cái máy này không làm việc

được. Ông chỉ làm được mô hình máy điện thoại thôi, còn bên

trong chẳng có gì. Mà bên trong máy mới là cái quan trọng nhât”.

“Vậy ở bên trong ây cần phải có những gì? Một cái ruột đặc

biệt chăng? Một cái ruột như ở trong đồng hồ chứ gì? Phải có đủ

thứ bánh xe nhỏ? Cậu hãy giải thích đi, ta sẽ làm ngay lập tức tât

cả những thứ cần thiết cho mà xem”.

“Không phải như ở trong đồng hồ đâu, mà hoàn toàn khác.

Không thể giải thích chuyện đó dễ dàng được. Để hiểu chuyện đó

trước hết phải học về điện, ông ạ” Vônca nói với vẻ quan trọng.

“Vậy cậu hãy dạy ta về cái mà cậu gọi là điện ây đi!”

“Để hiểu về điện, trước đó phải học số học, đại số, hình học,

lượng giác, vẽ kỹ thuật và nhiều môn khoa học khác nữa”.

“Vậy thì cậu hãy dạy ta cả các môn khoa học đó”.

“Cháu... vẫn chưa biết hết những môn khoa học đó”. Vônca

thú nhận.

“Vậy cậu hãy dạy ta những gì mà cậu đã biết”.

“Muốn thế, cần phải có nhiều thời gian, ông ạ”.

“Điều đó không quan trọng. Tât nhiên ta sẵn sàng. Đừng làm

ta lo lắng nữa, cậu có chịu dạy ta các môn khoa học có thể đem

lại cho mỗi con người cái sức mạnh kỳ diệu đến thế không?

“Với điều kiện ông phải làm bài cẩn thận!” Vônca nghiêm

nghị đáp. “Thôi, bây giờ ông hãy đọc báo đi, cháu phải chạy lại

182

He handed Hottabych a copy of Pionerskaya Pravda and set out

for school.

The light-grey school building was unusually deserted and

quiet. In the office on the first floor the principal and

Varvara Stepanovna were discussing school problems, and on

the third floor the loud, cheerful voices of the painters and

plasterers echoed through the halls. It was summer and the

school was being renovated.

"Well, my dear Varvara Stepanovna, what shall I say?" the

principal said with a smile. "One can only envy such a vacation.

How long will you be gone?"

"I believe for a month or so."

Volka was glad to hear that Varvara Stepanovna would not

be in danger of encountering Hottabych for at least a month. If

only she would leave as quickly as possible!

"Aha, the crystal cupola of the heavens!" the principal teased

as he greeted Volka. "Well, are you feeling better now?"

"Yes, I'm quite well, thank you."

"Excellent! Have you prepared for your examination?"

"Yes, I have."

"Well, then, let's have a little talk."

The little talk embraced almost the whole of sixth-grade

geography. If Volka had thought of looking at the time, he

would have been surprised to note that their little talk lasted

nearly twenty minutes. But he couldn't be bothered with the

time. He thought the principal was not asking the questions

in great enough detail. He felt he could speak on each topic for

five or ten minutes. He was experiencing the tormenting and at

once pleasant feeling of a pupil who knows his subject inside-

out and is most worried by the thought that this fact might go

unnoticed by his examiners. But one look at Varvara Stepanovna

convinced him that she was pleased with his answers.

Nevertheless, when the principal said, "Good for you! Now I

can see that your teacher hasn't wasted her time on you," Volka

felt a pleasant chill run down his spine. His freckled face spread

lại đằng này có chút việc”.

Cậu bé giúi vào tay ông Khốttabít số báo Sự thật thiếu niên

tiền phong mới phát hành và đi đến trường.

Ngôi trường xám nhạt trở nên yên tĩnh, vắng vẻ lạ thường. Chỉ

có thầy hiệu trưởng, thầy trưởng phòng giáo vụ và cô Vácvara

đang chuyện trò gì đó trong phòng làm việc ở lầu một, còn ở trên

đây hai lầu thì rộn lên tiếng nói vui vẻ của những người thợ quét

vôi và thợ trát nữa: việc tu sửa trường lớp đã bắt đầu.

“Cô Vácvara Xtêpanốpna thân mến, biết nói gì với cô đây? -

Thầy hiệu trưởng mỉm cười nói. “Một chuyến đi nghỉ phép như

vậy thì ai cũng phải thèm. Cô đi có lâu không?”

“Hình như một tháng hay gần một tháng”.

Vônca mừng rỡ, vì thế là ít ra trong vòng một tháng, cô

Vácvara sẽ tránh được mối nguy là bị ông Khốttabít tình cờ bắt

gặp. Chà, mong sao cô ra đi cho sớm!

“A-a-a, chào cái vòm trời phalê!” Thầy hiệu trưởng chào đùa

Vônca. “Thế nào, em bình phục rồi chứ?”

“Vâng, cảm ơn.Thưa thầy, em hoàn toàn khỏe mạnh rồi ạ”.

“Thế thì hay lắm! Em đã ôn thi xong chưa?”

“Vâng, em xong rồi ạ, thưa thầy!”

“Thôi được, nếu vậy chúng ta thi vân đáp nào”.

Hai thầy trò đã vân đáp về toàn bộ chương trình địa lý lớp 6.

Nếu như Vônca bâm được giờ, nó sẽ ngạc nhiên khi thây rằng

cuộc thi vân đáp đã kéo dài gần 20 phút. Nhưng nó chẳng có thì

giờ xem đồng hồ. Vônca cảm thây thầy hiệu trưởng hỏi nó không

được kỹ cho lắm. Nó muốn mỗi câu hỏi phải trả lời năm, mười

phút kia. Nó đang có cái cảm giác vừa mệt mỏi lại vừa sung

sướng của một học sinh thuộc làu làu môn học, và nó sợ nhât là

ban giám khảo không nhận thây điều đó. Qua nét mặt của cô

Vácvara, nó đã thây từ lâu rằng cô hài lòng với những câu trả lời

của nó. Tuy nhiên, lúc cuối cùng thầy hiệu trưởng nói: “Giỏi

lắm! Bây giờ mới rõ là các thầy cô đã chẳng uổng công dạy dỗ

em”, Vônca vẫn cảm thây cái lành lạnh dễ chịu chạy khắp cơ thể,

còn trên bộ mặt đầy tàn nhang của nó vẫn tự nhiên nở một nụ

cười tươi tới mức cả thầy hiệu trưởng và cô giáo Vácvara Xtêpa-

183

into such a broad smile that the principal and Varvara

Stepanovna smiled, too.

"Yes, Kostylkov has obviously put in a lot of studying," his

teacher said.

Ah, if they only knew of the terribly difficult conditions

under which Volka had to prepare for his exam! What stratagems

he had had to resort to, how he had had to hide from Hottabych

in order to have a chance to study quietly; what colossal

barriers the unsuspecting Hottabych had put in his way! How

much more his teachers would have respected his achievements,

had they only known!

For a moment, Volka was on the point of boasting of his own

success as a teacher (not everyone can proudly say he has taught

a Genie to read and write!), but he checked himself in time.

"Well, Kostylkov, congratulations on passing to the 7th

grade! Have a good rest until September. Get strong and healthy!

Goodbye for now!"

"Thank you," Volka replied as discreetly as a 7th-grade pupil

should."Good-bye."

When he arrived at the river bank, Hottabych, who had

made himself comfortable in the shade of a mighty oak, was

reading the paper aloud to Zhenya.

"I passed! I got an 'A'!" Volka whispered to his friend.

Then he stretched out beside Hottabych, experiencing at least

three pleasant feelings at once: the first was that he was lying in

the shade; the second, that he had passed his exam so well; and

the last, but by no means least-the pride of a teacher enjoying the

achievements of his pupil

Meanwhile, Hottabych had reached the section entitled

"Sports News." The very first article made the friends sigh with

envy.

"In the middle of July, the ice-breaker 'Ladoga,' chartered

by the Central Excursion Bureau, will leave Arkhangelsk for the

Arctic. Sixty-eight persons, the best workers of Moscow and

Leningrad, will spend their vacations aboard it. This promises

nốpna cũng đều cười theo.

Cô giáo của nó nói:

“Đúng, em Côxtưncốp rõ ràng là đã học hành khá nghiêm

chỉnh”

Ôi nếu như các thầy cô biết được Vônca đã phải chuẩn bị cho

cuộc thi này trong điều kiện khó khăn khủng khiếp như thế nào!

Nó phải tìm đủ mưu mẹo lẩn trốn ông Khốttabít như thế nào để

có thể yên ổn ngồi học, rằng nó phải vượt qua những trở ngại

khổng lồ ra sao mà ông Khốttabít đã gây ra cho nó. Nếu các thầy

cô biết được như vậy thì sự trân trọng của họ đối với những

thành công mà nó đạt được sẽ tăng lên biết chừng nào!

Trong một khoảnh khắc, Vônca muốn khoe cả những thành

công sư phạm của mình (không phải ai cũng có thể khoe là đã

dạy được một ông thần biết chữ), nhưng nó đã kịp thời kìm lại.

“Nào, Côxtưncốp, thầy chúc mừng em được lên lớp 7! Em

hãy nghỉ ngơi cho đến tháng 9. Hãy bồi bổ sức lực. Chúc em

mạnh khỏe!”

“Cám ơn thầy,” Vônca trả lời nghiêm chỉnh như một học sinh

lớp 7 “Tạm biệt”

Lúc Vônca đi đến bờ dông, ông Khốttabít đang ngồi thoải

mái dưới bóng cây sồi to lớn, đang đọc to tờ báo cho Giênia

nghe.

“Mình thi xong rồi! Được điểm ‘A’!” Vônca thì thào báo tin

cho cậu bạn của mình Rồi nó nằm xuống bên cạnh ông Khốttabít,

cảm thây ít nhât là ba niềm vui: thứ nhât, vì nó được nằm trong

bóng mát; thứ hai, vì nó đã thi xong một cách xuât sắc; và niềm

vui cuối cùng, không kém phần quan trọng là sự tự hào của một

thầy giáo đang hưởng những thành công của học sinh của mình.

Trong khi đó, ông Khốttabít đã chuyển sang mục “Tin thể

thao”. Ngay cái tin đầu tiên đã khiến cho hai cậu bạn của chúng

ta phải thở dài buồn bã và ghen tị.

“Vào giữa tháng 7, tàu phá băng “Lađôga”, do Cục Tham

quan Trung ương thuê, sẽ rời Áckhanghenxcơ lên đường đi Bắc

Cực. Sáu mươi tám người lao động xuât sắc nhât của Mátxcơva

và Lêningrát sẽ sử dụng thời gian nghỉ phép của mình trong

184

to be a very interesting cruise."

"What a trip! I'd give anything to go along," Volka said

dreamily.

"You need only express your wish, 0 my most excellent

friends, and you shall go wherever you please!" Hottabych

promised, for he yearned to somehow repay his young teachers.

Volka merely sighed again. Zhenya explained sadly:

"No, Hottabych, there's no question of it. Only famous people

can get aboard the 'Ladoga.' "

A COMMOTION AT THE CENTRAL EXCURSIOM

BUREAU

That very same day an old man dressed in a white suit and

a straw boater and wearing queer pink embroidered slippers

with turned-up toes entered the offices of the Central

Excursion Bureau. He politely inquired whether he had the good

fortune of being in the chambers of that high-placed

establishment which granted people the fragrant joy of

travel. The secretary, surprised by such a flowery question,

replied in the affirmative. Then the old man inquired in the same

florid language where the wise man worthy of the greatest

respect sat, he, who was in charge of booking passage on the ice-

breaker "Ladoga."

He was directed to a plump, bald man seated at a large desk

piled high with letters.

"But please bear in mind that there are no cabins left on

the 'Ladoga'," the secretary warned.

The old man did not reply. He thanked her with a nod and

approached the plump man silently. In silence he made a low

bow, in silence and with great dignity he handed him a roll of

paper wrapped in a newspaper; then he bowed again, turned in

silence and left, with the puzzled eyes of all who had witnessed

this curious scene following him out.

The bald man unwrapped the newspaper. There, on his

desk, was the strangest letter the Central Excursion Bureau had

chuyến đi này. Chuyến đi hứa hẹn rât thú vị”.

“Đúng như thế đây! Cho hết cả mọi thứ để được đi cũng chả

tiếc!” Vônca nói với giọng mơ ước.

“Các cậu chỉ cần ra lệnh cho ta là các cậu có thể đi tới bât cứ

nơi nào mà các cậu muốn!” Ông Khốttabít hứa, nóng lòng muốn

làm một cái gì đó để đền ơn hai thầy giáo trẻ tuổi của mình.

Nhưng Vônca lại chỉ thở dài. Còn Giênia thi buồn bã giải thích

“Không, ông Khốttabít ạ, không được đâu! Chỉ những người

nổi tiếng mới có thể lên được tàu ‘Lađôga’ thôi.

CUỘC NÁO ĐỘNG TẠI CỤC THAM QUAN TRUNG

ƯƠNG

Ngay hôm đó, một ông già mặc bộ quần áo tây màu trắng, đầu

đội mũ cói và chân đi đôi hài màu hồng nhạt có thêu những

đường chỉ vàng và bạc cầu kỳ, mũi hài vểnh lên, đã đến văn

phòng Cục Tham quan Trung ương. Ông lịch sự hỏi rằng có phải

ông đang được hân hạnh có mặt tại nơi làm việc của cái cơ quan

cao quý vẫn thường ban cho mọi ngừơi niềm sung sướng ngây

ngât của những chuyến đi du lịch hay không. Cô thư ký tỏ vẻ

ngạc nhiên vì câu hỏi hoa mỹ ây, đáp lại rằng đúng như vậy. Ông

già lại lịch sự hỏi tiếp rằng bậc trượng phu đáng kính quyết định

chuyến đi trên tàu phá băng “Lađôga” hiện đang ngồi làm việc ở

đâu.

Người ta chỉ cho ông một người béo tròn, hói đầu đang ngồi

nơi chiếc bàn xếp đầy những chồng thư.

“Nhưng xin ông nhớ cho rằng trên tàu “Lađôga” đã hết chỗ

rồi đây,” cô thư ký báo trước..

Không hề đáp lại, ông già gật đầu cám ơn rồi lẳng lặng bước

tới gần ông béo, lẳng lặng cúi chào trân trọng nhưng cũng rât

đường hoàng, lẳng lặng trao một cái gói cuộn tròn trong tờ giây

báo, rồi lại cúi chào và vẫn lẳng lặng quay đi. Tât cả những

người chứng kiến cái cảnh ngộ nghĩnh ây đều đưa mắt băn khoăn

nhìn theo ông già.

Ông hói nọ mở tờ giây báo ra. Đây, trên bàn là một bức thư

hết sức kỳ lạ. Chẳng những Cục Tham quan Trung ương mà cả

185

ever received-or, for that matter, the strangest letter ever

received by any Soviet office. It was a yellow parchment scroll.

A large green wax seal dangled from a golden silk cord attached

to it.

"Did you ever see anything like it?" the plump man asked

loudly and ran off to show it to his chief, in charge of long-range

cruises.

When they had read it, his chief dropped his work and the

two of them dashed off to the director.

"What's the matter? Can't you see I'm busy?" the director said.

The section chief silently unrolled the parchment scroll.

"What's that? Is it from a museum?"

"No, it's from 'Incoming mail'."

"Incoming mail?! What's in it?" After reading the

contents, the director said, "Well, I've seen quite a lot in my

day, but I've never received such a letter. It must have been

written by a maniac."

"Even if he is a maniac, he's a collector of antiques," the

section chief answered. "You try to get some genuine parchment

nowadays."

"Just listen to what he's written," the director continued,

forgetting that his subordinates had already read the message.

"It's typical raving!

"'To the greatly respected Chief of Pleasures, the

incorruptible and enlightened Chief of the Long-Range Cruise

Section, may his name be renowned among the most honourable '

and respected Section Chiefs!' "

The director read this and winked at the section chief. "He

means you, I guess!" The section chief coughed in

embarrassment.

" 'I, Hassan Abdurrakhman, the mighty Genie, the great

Genie, known for my power and might in Baghdad and

Damascus, in Babylon and Sumer, son of Hottab, the great King

of Evil Spirits, a part of the Eternal Kingdom, whose dynasty is

pleasing to Sulayman, the Son of David (on the twain be peace!)

bât kỳ một cơ quan nào khác của Liên Xô cũng chưa bao giờ

nhận được một bức thư như vậy. Đó là một cuộn giây da cừu

màu vàng, với một con triện lớn bằng sáp màu xanh lủng lẳng

trên sợi dây lụa vàng óng.

“Các bạn đã bao giờ thây một bức thư như thế này chưa?”

Ông béo hỏi to và chạy đi báo cáo với thủ trưởng của mình,người

phụ trách chuyến đi biển xa.

Khi họ đọc xong, thủ trưởng của ông ta bỏ việc đang làm, và

cả hai chạy đi gặp ông giám đốc.

“Chuyện gì vậy? Các ông không thây tôi đang bận sao?” Ông

giám đốc nói. Ông trưởng phòng lăng lặng mở cuộn giây ra

“Cái gì thế này? Viện bảo tàng gửi đến hả?”

“Không ạ, đây là bức thư vừa mới nhận được”

“Bức thư vừa mới nhận được?! Trong thư viết gì vậy?” Sau

khi đọc nội dung, ông giám đốc nói “Này, tôi đã từng gặp đủ thứ

chuyện, nhưng chưa bao giờ tôi nhận được một bức thư như thế

này! Có lẽ một lão điên nào đó đã viết thư này.”

“Ngay như nếu người viết là một lão điên thì đó cũng là một

người thích sưu tầmđồ cổ,” Ông trưởng phòng đáp lại. “Anh cứ

thử kiếm giây da cừu xem có được không đã”

Không, các ông hãy nghe xem lão ta viết những gì!” Ông

giám đốc nói tiếp, quên mât họ đã xem bức thư này trước ông ta.

“Đúng là những lời mê sảng!”

“Gửi ngài giám đốc kính mến của cái cơ quan vẫn thường

ban cho mọi người niềm vui, gửi ngài trưởng phòng Du lịch biển

xa liêm khiết học rộng, cầu cho tên ngài được lừng lẫy trong số

những vị trưởng phòng đáng kính nhât và hào hiệp nhât!”

Ông giám đốc đọc và nháy mắt với ông trưởng phòng “Thư

này chủ yếu là gửi cho anh đây, tôi đoán thế!” Ông trương phòng

bối rối ho.

“Tôi, Hátxan Ápđurắcman, một vị thần hùng mạnh, một vị

thần vĩ đại, nhờ sức lực và sự hùng mạnh của mình đã lừng danh

ở Bátđa và Đamát, ở Babilon và Xumia, con trai của Khốttáp,

chúa tể vĩ đại của các hung thần, hậu sinh của vương quốc vĩnh

cửu mà triều đại được tôn kính thuộc về Xalômông con trai của

186

whose reign is pleasing to their at my blessed doings and pea,

blessed me, Hassan Abdurrakhman, a Genie who worshipped

him. All the kings reigning in the palaces of the Four Parts of

the World, from the Upper Sea to the Lower Sea, and the kings

of the West who live in tents-all have brought their homage to

me and kissed my feet in Baghdad.

"'It has become known to me, 0 most noble of Section Chiefs,

that a ship which navigates without sails and is named the

"Ladoga" will soon set out on a pleasure cruise from the city of

Arkhangelsk with famous people of various cities aboard. It is

my wish that my two young friends, whose virtues are so

many that even a short enumeration of them will not fit into

this scroll, should also be among them.

" 'Alas, I have not been informed of how great a person's

fame must be in order that he be eligible for this magnificent

trip. However, no matter how great the requirements, my

friends will meet them-nay, more than meet them, for it is in my

power to make them princes or sheiks, tsars or kings, the most

famous of the famous, the richest of the rich, the mightiest of the

mighty.

" 'I kiss your feet seven times and seven times and send you

greetings, 0 wise Section Chief, and request you to ' inform me

when I and my two young companions should appear on board

the above-mentioned ship, may storms and ill-fortune by-pass it

on its distant and dangerous journey!

" 'Signed by the hand of Hassan Abdurrakhman ibn Hottab,

the Mighty Genie.' "

At the very bottom was Volka's address, enclosed for a reply.

"'Ravings!" the director said, rolling up the scroll. "The

ravings of a madman. Stick it away in the file and be done with

it."

"I think we'd better answer him, or the crazy old man will be

dropping in five times a day to find out about the outcome of

Đavít (cầu chúc cả hai vị đều bình an!) mà triều đại của ngài đã

đẹp lòng hai vị, đã ban phước cho tôi, Hátxan Ápđurắcman, một

vị thần luôn luôn tôn thờ ngài. Tât cả các vua chúa ngồi trong

những tòa lâu đài ở khắp thế gian, từ Thượng Hải đến Hạ Hải, và

các vua chúa phương Tây sống trong các lều, tât cả đều cùng

nhau mang nộp cống vật cho tôi và đến hôn chân tôi tại Bátđa.

“Hỡi ngài trưởng phòng đáng kính nhât, tôi được biết con tàu

chạy không cần buồm có tên là “Lađôga” sắp khởi hành từ thành

phố Áckhanghenxcơ với những người nổi tiếng ở các thành phố

khác nhau sẽ thực hiện một cuộc du ngoạn giải trí. Tôi rât mong

là sẽ có cả hai người bạn trẻ của tôi, những mặt tốt của hai người

ây nhiều tới mức mà ngay bảng liệt kê vắn tắt cũng không thể

viết hết trong cuộn giây này.

“Than ôi, tôi vẫn chưa được biết sự nổi tiếng của một người

đòi hỏi phải lớn đến chừng nào để người đó có thế được quyền

du ngoạn tuyệt vời nọ. Nhưng dù những đòi hỏi có cao đến mây

thì hai người bạn của tôi vẫn sẽ đáp ứng, thậm chí còn nhiều hơn,

bởi vì tôi có thể làm họ trở thành những ông hoàng hoặc giáo

chủ, những ông vua hoặc xuntan, nổi tiếng nhât trong những

người nổi tiếng, giàu có nhât trong những người giàu có, hùng

mạnh nhât trong những người hùng mạnh.

“Tôi xin hôn bàn chân ngài bốn mươi chín lần và gửi lời chào

tới ngài, hỡi ngài trưởng phòng sáng suốt, và yêu cầu ngài báo

cho biết lúc tôi cùng hai người bạn trẻ của mình có thể lên con

tàu nói trên, cầu cho con tàu tránh khỏi những cơn bão tố và

những tai nạn trên hành trình xa xôi và nguy hiểm của nó!

“Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp, vị thần hùng

mạnh, ký tên”.

Dưới cùng, có ghi địa chỉ của Vônca để trả lời.

“Đúng là những lời mê sảng” Ông giám đốc nói và cuốn cuộn

giây lại. “Những lời mê sảng của một lão điên. Thôi, xếp vào hồ

sơ lưu cho xong chuyện”.

“Dẫu sao thì trả lời vẫn tốt hơn. Nếu không thì ông già loạn

óc này sẽ đến gặp chúng ta mỗi ngày 5 lần để hỏi xem thư yêu

187

his application. I assure you, it'll be quite impossible to work in

the office," the section chief objected. A few minutes later he

dictated an answer to his secretary.

WHO IS MOST FAMOUS?

Hottabych had acted unwisely in giving Volka's address for a

reply. It was only by the merest chance that Volka met the

postman on the stairs. What if this lucky meeting had not taken

place? The letter from the Central Excursion Bureau would

have been delivered to his parents; all sorts of questions would

have followed, resulting in such a mess, that he didn't even care

to think of it.

The younger Kostylkov did not often receive mail addressed

to him, personally. In fact, not more than three or four times in

all his life. That is why, when the postman said he had a letter

for him, Volka was greatly surprised. When he saw the return

address of the Central Excursion Bureau he was stunned. He

examined the envelope carefully and even smelled it, but it only

smelled of the paste on the flap. With trembling fingers he

opened it and read the section chief's short but polite reply

several times over without understanding a thing:

"Dear Citizen H. Abdurrakhmanov,

"We regret to inform you that we received your request too

late. There are no cabins left on the 'Ladoga.'

"My best regards to your princes and sheiks.

"Sincerely yours,

I. Domosedov, Section Chief of Long-Range Cruises."

"Can it be that the old man tried to get us on the

'Ladoga'?" it suddenly occurred to Volka. He was deeply

touched. "What a wonderful old man! But I don't understand

which princes and sheiks this Domosedov is sending his

regards to. I'll find out right away, though."

"Hottabych! Hey, Hottabych!" he shouted when he reached

the river bank. "Come here for a minute, will you?" The old

man was dozing in the shade of the great oak. When he heard

cầu của ông ta được giải quyết ra sao. Tôi xin cam đoan với anh

chúng ta sẽ chẳng làm việc được đâu,” ông trưởng phòngphản

đối. Mây phút sau, ông đã đọc thư trả lời cho cô thư ký

AI LÀ NGƯỜI NỔI TIẾNG NHẤT?

Ông Khốttabít đã hành động thiếu thận trọng khi cho địa chỉ

của Vônca để Cục Tham quan Trung ương viết thư trả lời. Việc

Vônca gặp bác đưa thư ở cầu thang chỉ là hoàn toàn tình cờ thôi.

Nếu không có cuộc gặp gỡ may mắn ây thì sẽ ra sao? Lúc bây

giờ, bức thư của Cục Tham quan Trung ương sẽ rơi vào tay bố

mẹ Vônca, thế là sẽ đẻ ra đủ thứ chuyện rắc rối mà mới chỉ nghĩ

đến thôi đã thây ớn rồi.

Vônca chẳng mây khi nhận được thư gửi đích danh mình. Cả

đời, hình như nó chỉ nhận có ba hay bốn bức thư gì đó. Vì vậy

lúc Vônca được bác đưa thư cho biết là có một bức thư đề tên nó,

Vônca rât lây làm ngạc nhiên. Sau khi thây trên phong bì con dâu

của Cục Tham quan Trung ương, nó ngớ cả người. Nó xem kỹ cả

hai mặt phong bì, thậm chí chẳng hiểu sao còn đưa lên mũi ngửi

nữa, nhưng chỉ cảm thây mùi keo dán trên nắp. Bằng mây ngón

tay run run, nó mở và đọc bức thư trả lời ngắn gọn nhưng lịch sự

của ông trưởng phòng mây lần mà chẳng hiểu gì cả

"Ngài H. Ápđurắcman vô cùng kính mến!

“Chúng tôi rât lây làm tiếc là Ngài đã gửi thư yêu cầu khá

muộn. Tât cá các chỗ trên tàu “Lađôga” đều đã bán hết.

“Xin gửi lời chào tới các ông hoàng và các giáo chủ của Ngài.

“Chân thành

“I.Đômôxêđốp, trưởng phòng tham quan đường xa”

“Chẳng lẽ ông già đã chạy vạy để người ta nhận mình và

Giênia lên tàu ‘Lađôga’?”, Vônca cuối cùng đã đoán ra và cảm

thây xúc động sâu sắc “Một ông già tuyệt vời làm sao! Chỉ không

hiểu ông Đômôxêđốp chuyển lời chào đến các ông hoàng và

giáo chủ nào. Tuy nhiên, ta sẽ biết ngay bây giờ thôi”.

“Ông Khốttabít ơi, ông Khốttabít!” Vônca gọi khi nó đã ra tới

sông “Cháu muốn hỏi ông cái này một chút!” Ông già đang thiu

thiu ngủ dưới bóng mát của cây sồi lớn. Khi ông nghe Vônca gọi

188

Volka calling, he started, jumped to his feet, and shuffled over to

the boy.

"Here I am, 0 goalie of my soul," he panted. "I await your

orders."

"Come clean now. Did you write to the Central Excursion

Bureau?"

"Yes, but I wanted it to be a surprise. Did you receive an

answer already?"

"Sure, here it is," Volka said, showing the old man the letter.

Hottabych snatched the paper from him. After reading the

tactful answer slowly, syllable by syllable, he turned purple

and began to tremble all over. His eyes became bloodshot. In

a great rage he ripped open his embroidered collar.

"I beg your pardon," he wheezed, "I beg your pardon! I must

leave you for a few minutes to take care of that most despicable

Domosedov. Oh, I know what I'll do to him! I'll annihilate him!

No, that's no good! He doesn't deserve such merciful

punishment. Better still, I'll turn him into a filthy rag, and on

rainy days people will wipe their dirty shoes on him before

entering a house. No! That's not enough to repay him for his

insolent refusal!"

With these words the old man zoomed into the air. But

Volka shouted sternly:

"Come back! Come back this minute!"

The old man returned obediently. His heavy grey brows

were drawn together gloomily.

"Really now!" Volka shouted, truly alarmed on the section

chief's account. "What's the matter! Are you crazy? Is it his fault

there's no more room on the ship? After all, it's not made of

rubber, it can't stretch. And will you please tell me who the

sheiks and princes he refers to are?"

"You, 0 Volka ibn Alyosha, you and our friend Zhenya ibn

Kolya, may Allah grant you both a long life. I wrote and told

this most degraded of all section chiefs that he need not worry

about your not being famous enough, for no matter how famous

liền giật mình nhổm ngay dậy và chạy lập cập theo kiểu người

già về phía cậu bé.

“Ta ở đây, hỡi cậu thủ môn của tâm hồn ta!” Ông vừa nói vừa

thở hổn hển. “Ta đang chờ đợi các lệnh của cậu”

“Ông hãy nhận đi: ông đã viết thư cho Cục Tham quan Trung

ương phải không?”

“Phải, nhưng ta muốn dành cho cậu một bât ngờ. Cậu đã có

thư trả lời rồi sao?”

“Dĩ nhiên là đã có!” Vônca đáp và chìa bức thư cho ông già.

Ông Khốttabít giật tờ giây trên tay nó. Sau khi đọc chậm

từng chữ bức thư trả lời khéo léo, mặt ông lập tức đỏ bừng, người

run rẩy, hai mắt đỏ ngầu, rồi ông già nổi khùng giật mạnh cổ áo

thêu ở chiếc sơmi của mình.

“Xin cậu thứ lỗi cho ta!” Ông nói khàn khàn. “Xin cậu thứ lỗi

cho ta! Ta phải xa cậu trong vài phút để đi trừng phạt một cách

đích đáng cái tên Đômôxêđốp đáng khinh ây. Ồ, ta biết là ta sẽ

làm gì hắn. Ta sẽ thủ tiêu hắn! Mà không, hắn chẳng đáng được

hưởng cái hình phạt nhân từ ây. Tốt hơn hết, ta sẽ biến hắn thành

một cái giẻ bẩn thỉu để mọi ngươi chùi giày bẩn trước khi vào

nhà trong những ngày mưa. Không! Vẫn chưa đủ để trả nợ hắn

về cái tội dám láo xược từ chối! ”

Nói rồi, ông già lao vút lên không. Nhưng Vônca đã cứng rắn

hét lên:

“Quay lại! Quay lại ngay! ”

Ông già nghe lời quay trở lại, buồn bã cau đôi lông mày rậm

bạc trắng.

«Ông ghê gớm thật!» Vônca hét lên, thựa sự lo lắng cho ông

trưởng phòng «Có vân đề gì vậy! Ông điên rồi hay sao? Chẳng lẽ

ông ây lại có lỗi trong việc không còn chỗ trong tàu. Con tàu ây

có phải làm bằng cao su đâu?... Nhân tiện xin hỏi, trong thư trả

lời, ai là các ông hoàng và các giáo chủmà ông ây nói tới?»

«Nói đến cậu đây, hỡi cậu Vônca con trai của Aliôsa, nói đến

cậu và cậu bạn Giênia của chúng ta, cầu cho Đức Ala kéo dài

tuổi thọ của hai cậu! Ta đã viết cho cái lão trưởng phòng tồi tệ

nhât trong tât cả các trưởng phòng ây biết rằng sự nổi tiếng của

189

the other passengers aboard the 'Ladoga' are, I can make you,

my friends, more famous still. I wrote this small-brained

Domosedov-may Allah forget him completely-that he may

regard you as sheiks or princes or tsars without even having seen

you."

Despite the tenseness of the situation, Volka could not help

laughing. He laughed so loudly, that several very serious-minded

jackdaws rose noisily from the nearest tree and flew off

idignantly.

"Help! That means I'm a prince!" Volka choked the words

out through peals of laughter.

"I must admit, I cannot understand the reason for your

laughter," Hottabych said in a wounded tone. "But if we are to

discuss the question seriously, I had planned on making Zhenya

a prince. I think you deserve to be a sultan."

"Honestly, you'll be the death of me yet! Then Zhenya

would be a prince, while I'd be a sultan? What political

backwardness!" Volka gasped when he had finally stopped

laughing. "What's so glorious about being a prince or a king?

Why, they're the most good-for-nothing people in the world!"

"I'm afraid you've gone out of your mind," Hottabych said,

looking anxiously at his young companion. "As I understand it,

even sultans aren't good enough for you. Whom then do you

consider to be famous? Name me at least one such person."

"Why, Chutkikh, or Lunin, or Kozhedub, or Pasha Angelina."

"Who is this Chutkikh, a sultan?"

"Much higher than that! He's one of the best textile specialists

in the country!"

"And Lunin?"

"Lunin is the best engine driver!"

"And Kozhedub?"

"He's one of the very, very best pilots!"

"And whose wife is Pasha Angelina for you to consider her

more famous than a sheik or a king?"

các cậu thì chẳng thành vân đề, bởi vì cho dù các hành khách trên

tàu “Lađôga” có nổi tiếng mây đi chăng nữa thì ta vẫn có thể làm

cho các cậu, những người bạn của ta, còn nổi tiếng hơn cả họ. Ta

đã viết cho cái lão Đômôxêđốp ngu đần ây - cầu cho Đức Ala

đừng ngó ngàng đến hắn; - rằng hắn đã có thể coi hai cậu là các

giáo chủ, các ông vua hoặc các ông hoàng.

Mặc dù không khí căng thẳng, Vônca vẫn không thể nhịn được

cười. Nó cười to đến mức mây con quạ rât đạo mạo đậu trên cành

cây gần đó phải kêu quàng quạc rồi bay đi chỗ khác.

«Ái chà chà! Thế có nghĩa cháu là một ông hoàng?» Vônca

cười vỡ bụng.

«Xin thú thật là ta không hiểu tại sao cậu lại cười!» Ông

Khốttabít nói với vẻ bực mình. «Nhưng nếu nói cho đúng ra thì

ta đã nhắm cái chức ông hoàng cho cậu Giênia. Còn cậu thì ta

thây xứng với cái chức xuntan ».

«Ối, cháu cười đến chết mât thôi! Trời ơi, thế có nghĩa Gienca

là một ông hoàng, còn cháu là một xuntan? Sao ông lại mù tịt về

chính trị đến thế nhỉ!» Vônca cuối cùng thôi cười và lây làm

hoảng sợ. «Hiểu những người nổi tiếng là ông hoàng và ông vua

thì thật là hết chỗ nói!»

«Ta sợ rằng cậu điên mât rồi!» Ông Khốttabít nói, lo lắng nhìn

người bạn trẻ của mình. «Theo như chỗ ta hiểu thi cậu cho rằng

ngay cả xuntan cũng chưa được nổi tiếng cho lắm. Vậy theo cậu,

ai là người nổi tiếng? Hãy nêu cho ta ít ra là một người như thế».

«Sao, Chútkích, Lunin, Côgiêdúp, hay là Pasa Anghêlina»

«Chútkích là ai vậy? Một xuntan chăng?»

«Còn cao hơn thế ! Ông ây là một trong số những chuyên gia

ngành dệt xuât sắc nhât trong nước».

«Còn ông Lunin?»

«Lunin là công nhân lái xe lửa xuât sắc nhât !».

«Và ông Côgiêđúp?»

«Đó là một phi công rât chi là xuât sắc».

«Còn bà Pasa Anghêlina là vợ của ông nào mà cậu cho là nổi

tiếng hơn cả các giáo chủ và các ông vua?»

190

"She's famous in her own right. It has nothing at all to do

with her husband. She's a famous tractor driver."

"0 precious Volka, how can you play such tricks on an old

man like me! Do you want to convince me that a plain weaver

or a locomotive driver is more famous than a tsar?"

"In the first place, Chutkikh isn't a plain weaver. He's a

famous innovator, known to the entire textile industry; and

Lunin is a famous engineer. And in the second place, the most

ordinary worker in our country is more respected than the tsar of

tsars. Don't you believe me? Here, read this."

Volka handed Hottabych the paper and there, with his own

eyes, he read the following heading: "Famous People of Our

Country," beneath which were over a dozen photographs of

fitters, agronomists, pilots, collective farmers, weavers,

teachers and carpenters.

"I would never have believed you," Hottabych said with a

sigh. "I would never have believed you if your words had not

been corroborated on the pages of this newspaper I so respect. I

beg you, 0 Volka, explain why everything is so different in this

wonderful country of yours?"

"With pleasure," Volka answered. And sitting down on the

river bank, he spoke at length and with great pride, explaining

the essence of the Soviet system to Hottabych.

There is no use repeating their long conversation.

"All you have said is as wise as it is noble. And to anyone

who is honest and just all this gives plenty to think about,"

Hottabych said candidly when his first lesson in current events

was over. After a short pause he added:

"That is all the more reason why I want you and your friend

to sail on the 'Ladoga.' Believe me, I will see that it is arranged."

"But please, no rough stuff," Volka warned. "And no

monkey-business. That means no fakery. For instance, don't

think of making me out to be a straight 'A' pupil. I have 'B's in

three subjects."

«Cô ây nổi tiếng là do chính cô ây, chứ không phải do chồng.

Cô ây là một người lái máy kéo lừng danh!»

«Hỡi cậu Vônca quý báu, cậu có thề chế giễu một ông già như

ta được ư ! Cậu muốn thuyết phục ta rằng một gã dệt dạ hay một

gã lái tàu mà lại nổi tiếng hơn cả vua ư?»

«Thứ nhât, Chútkích không phải thợ dệt bình thường, mà là

một người cải tiến nổi tiếng của cả ngành công nghiệp dệt, còn

Lunin là một kỹ sư lừng danh. Thứ hai, ngay cả một người lao

động bình thường nhât ở nước chúng cháu cũng được kính trọng

hơn cả vua. Ông không tin à? Đây, ông hãy đọc tờ báo này».

Vônca chìa cho ông Khốttabít tờ báo và ông già đã thây rõ tận

mắt, ông đọc hàng chữ lớn sau “Những người nổi tiếng của Tổ

quốc chúng ta”, bên trên có hàng chục tâm ảnh những người thợ

nguội, kỹ sư nông học, phi công, nông trang viên, thợ dệt, giáo

viên và thợ mộc..

Lúc bây giờ,:

«Ta không bao giờ tin cậu,» ông Khốttabít thở dài và nói «nếu

những lời nói của cậu không được xác nhận trên các trang tờ báo

này. Ta van cậu, hỡi cậu Vônca, hãy giải thích tại sao mọi thứ

khác biệt đến thế ở đât nước tuyệt đẹp của các cậu?»

«Cháu xin giải thích» Vônca đáp và sau khi ngồi trên bờ sông,

nó đã tự hào nói một hồi lâu, giải thích cho ông Khốttabít hiểu về

bản chât của chế độ Xôviết.

Chẳng cần thuật lại cuộc nói chuyện kéo dài khá lâu ây của họ.

«Tât cả những điều cậu nói mới khôn ngoan và cao quý biết

chừng nào! Và bât cứ người nào trung thực và có tâm lòng công

minh nghe xong cũng phải suy nghĩ» Ông Khốttabít chân thành

nói khi buổi học đầu tiên của ông kết thúc. Một lát, ông nói thêm:

«Như vậy ta lại càng muốn cậu và cậu bạn của chúng ta được

tham gia du ngoạn trên tàu “Lađôga”Hãy tin ta.Ta sẽ sắp xếp.

«Nhưng xin ông không được làm náo động đây nhé!» Vônca

dặn trước. «Và không được lừa dối. Tức là không được gian trá.

Chẳng hạn, ông không được nhận xằng cháu là một học sinh xuât

sắc. Cháu chỉ có ba môn được điểm “4” mà thôi»

191

"Your every wish is my command," Hottabych replied and

bowed low.

The old man was as good as his word. He did not lay a

finger on a single employee of the Central Excursion Bureau.

He just arranged matters so, that when our three friends

boarded the "Ladoga," they were met very warmly and were

given an excellent cabin; and no one ever inquired why in the

world they had been included in the passenger list-it simply

did not occur to anyone to ask such a question.

To the captain's great surprise, twenty minutes before sailing

time a hundred and fifty crates of oranges, as many crates of

excellent grapes, two hundred crates of dates and a ton and a

half of the finest Eastern delicacies were delivered to the ship.

The following message was stencilled on each and every crate:

"For the passengers and the members of the fearless crew

of the 'Ladoga,' from a citizen who wishes to remain

anonymous."

One does not have to be especially clever to guess that

these were Hottabych's gifts: he did not want the three of them

to take part in the expedition at someone else's expense.

And if you ask any of the former passengers, they still

cherish the kindest feelings for the "citizen who wished to remain

anonymous." His gifts were well liked by all.

Now, having made it sufficiently clear to the readers how

our friends found themselves aboard the "Ladoga," we can

continue our story with a clear conscience.

THE UNEXPECTED ENCOUNTER

If you recall, dear readers, it was a hot July noon when

the ice-breaker "Ladoga" sailed from the Red Pier in the port of

Arkhangelsk with a large group of excursionists on board. Our

three friends, Hottabych, Volka and Zhenya, were among the

passengers. Hottabych was sitting on deck, conversing solemnly

with a middle-aged fitter from Sverdlovsk on the advantages

of cloth shoes as compared to leather ones, pointing out the

«Những ý muốn của cậu là một mệnh lệnh đối với ta!» Ông

Khốttabít đáp và cúi rạp xuống chào.

Ông già đã thực hiện trung thực lời hứa của mình. Ông không

hề động tay vào một người nào của Cục Tham quan Trung ương.

Ông chỉ lo liệu như thế nào đó mà lúc cả ba người bạn của

chúng ta lên tàu “Lađôga”, họ được đón tiếp rât chu đáo, được

dành cho một buồng riêng rât tốt và chẳng ai buồn để ý tại sao họ

lại cótên trong danh sách các khách du ngoạn, đơn giản là không

có ai đặt ra câu hỏi như trên.

Nhưng 20 phút trước khi khởi hành, hoàn toàn bât ngờ đối với

ông thuyền trưởng, 150 thùng cam, cũng ngần ây thùng nho ngon

tuyệt, 200 thùng chà là và một tân rưỡi mứt kẹo ngon nhât của

phương Đông đã được chât lên tàu. Trên mỗi thùng đều có hàng

chữ:

“Biếu tât cả những người tham gia chuyến du ngoạn và tât cả

những thành viên của đội thủy thủ không hề biết sợ trên tàu

“Lađôga”. Một người muốn giâu tên”.

Không cần phải sáng trí lắm cũng đoán được rằng đó là những

món quà của ông Khốttabít. Ông không muốn ba người của ông

tham gia vào chuyến du ngoạnmà chẳng đóng góp gì.

Và quả vậy các ban hãy hỏi bât cứ người nào đã từng tham gia

chuyến du ngoạn, họ vẫn trân trọng nhớ lại “Người muốn giâu

tên” ây với những món quà đều hợp với khẩu vị của mọi người.

Thế là bây giờ, lúc bạn đọc đã biết tương đối tỉ mỉ tại sao ba

người bạn của chúng ta lại có mặt trên tàu “Lađôga”, tôi có thể

yên tâm kể tiếp chuyện này.

CUỘC GẶP GỠ BẤT NGỜ

Bạn đọc thân mến, nếu các bạn còn nhớ thì vào một buổi trưa

tháng 7 oi bức, tàu phá băng “Lađôga” đã rời Bến Đỏ ở hải cảng

Áckhanghenxcơ, trên tàu có một đoàn khá đông các khách tham

quan. Trong số các hành khách ây có cả ba người bạn của chúng

ta là ông Khốttabít, Vônca và Giênia. Ông già đang ngồi trên

boong và đang chuyện trò đàng hoàng với một bác thợ nguội

đứng tuổi ở Xvéclốpxcơ về những ưu thế của giày vải đem lại

192

comfort people suffering from old corns found in cloth shoes.

Volka and Zhenya were leaning on the railing of the top deck.

They were as happy as only boys can be who are aboard a real

ice-breaker for the first time in their lives, and, to top it all, are

sailing away for a whole month, not to just any old place, but to

the Arctic.

After exchanging opinions on boats, diesel ships, ice-

breakers, tug-boats, schooners, trawlers, cutters, and other types

of craft skimming over the surface of the Northern Dvina, the

boys fell silent, enchanted by the beauty of the great river.

"Isn't that something!" Volka said in a voice that seemed to

imply he was responsible for all this beauty.

"Uh-huh."

"Nobody'd believe it if you told them."

"Uh-huh!"

"I'm really glad that we. .." Volka began after a long pause

and lookedaround cautiously to see if Hottabych was anywhere

nearby. Just in case, he continued in a whisper, "... that we've

taken the old man away from Varvara Stepanovna for at least a

month."

"Sure," Zhenya agreed.

"There's the Mate in charge of the passengers," Volka

whispered, nodding towards a young sailor with a freckled face.

They looked with awe at the man who carried his high and

romantic title so nonchalantly. His glance slid over the young

passengers unseeingly and came to rest on a sailor who was

leaning on the railing nearby.

"What's the matter, are you feeling homesick?"

"Well, here we are, off again for a whole month to the

end of nowheres."

The boys were amazed to discover that someone might not

want to go tothe Arctic! What a strange fellow!

"A real sailor is a guest on shore and at home at sea!" the

Passenger Mate said weightily. "Did you ever hear that saying?"

"Well, I can't say I'm a real sailor, since I'm only a waiter."

So với giày da cho những người bị chai chân lâu ngày.

Vônca và Giênia đang đứng tì tay vào lan can ở boong thượng.

Cả hai đều sung sướng như mọi cậu bé vẫn thường sung sướng

khi lần đầu tiên trong đời được có mặt trên một chiếc tàu phá

băng chính cống và hơn thế nữa lại còn được du ngoạn cả tháng

trời, nơi tới không phải nơi cũ nào khác mà lại chính là Bắc Cực!

Sau khi trao đổi ý kiến về các thuyền chèo, tàu chạy điêden,

tàu phá băng, tàu dắt, tàu buồm, thuyền đánh cá, thuyền buồm, và

các loại tàu khác đang rẽ sóng trên dòng Đvina Bắc mênh mông,

hai cậu bé nín lặng, ngât ngây trước vẻ đẹp của con sông hùng vĩ.

“Tuyệt không cậu?” Vônca nói với giọng cứ như cái vẻ đẹp ây

do chính nó làm ra.

“Ờ!”

“Có kể lại thì cũng chẳng ai tin, nhỉ?”

“Ờ!”

“Mình còn rât mừng là bọn mình...” Vo6nca ngừng một lát với

vẻ đầy ý nghĩa, và sợ sệt đưa mắt nhìn quanh xem ông Khốttabít

có đứng ở gần đó hay không, rồi nói tiếp với giọng thì thầm để

phòng xa “... đã đưa ông già đi xa cô giáo Vácvara Xtêpanốpna,

dù chỉ là một tháng thôi”.

“Đúng thế!” Giênia đồng ý.

“Phụ tá thuyền trưởng lo việc phục vụ hành khách” Vônca thì

thầm, hât đầu về phía một thủy thủ trẻ có khuôn mặt tàn nhang

Hai cậu bé thán phục nhìn theo con người có vẻ dửng dưng với

cái chức vụ cao, đầy lãng mạn của mình. Còn người này, sau khi

thản nhiên nhìn lướt qua hai hành khách trẻ tuổi, đã chú ý đến

một thủy thủ đang trầm ngâm tì tay vào lan can ở cạnh dó.

“Có vân đề gì, cậu cảm thây nhớ nhà hả?”

“Vâng, chúng ta lại phải ra đi đến nơi tận cùng của thế giới cả

tháng trời chứ ít đâu”.

Hai cậu bé sửng sốt phát hiện lại có người không muốn đi Bắc

Cực! Chú này hẳn là không bình thường rồi!

“Một thủy thủ chân chính trên bờ là khách, và ở biển mới là ở

nhà!” viên phụ tá nặng lời “Cậu nghe nói thế bao giờ chưa?”

“Nhưng tôi đâu phải thủy thủ thực thụ mà chỉ là người phục vụ

193

"Then get one dinner in the galley and take it to Cabin 14, to

a lady named Koltsova."

"That's the same last name as Varvara Stepanovna has,"

Volka remarked to Zhenya.

"Uh-huh."

"She's a middle-aged lady and she caught cold on the way

here," the Mate explained. "It's nothing very serious," he said,

as if to calm the waiter, though the latter did not appear in any

way alarmed at the lady's state of health. "She only ought to

stay in her cabin a day or two and she'll be all right. And

please be especially nice. She's an Honoured Teacher of the

Republic."

"An Honoured Teacher! And her last name is Koltsova.

What a coincidence!" Volka whispered.

"Well, it's a very common last name, just like Ivanov,"

Zhenya objected in a voice that was suddenly hoarse.

"Her name and patronymic are Varvara Stepanovna," the

Mate went on.

The boys saw spots before their eyes.

"It's no matter that she's Varvara Stepanovna, too. That

doesn't mean she's our Varvara Stepanovna," Zhenya said in an

effort to reassure himself and his friend.

At this point, however, Volka recalled the conversation that

had taken place in the principal's office when he was there to

take his geography examination. He merely shrugged

hopelessly.

"It's she all right. That's exactly who it is. I'm scared to

think what'll happen to her. Why couldn't she go some place

else!"

"We'll save her anyway, we just have to think of a way,"

Zhenya said darkly after a short but painful silence.

They sat down on a bench, thought a while, and complained

of their bad luck: such a journey was really something

wonderful for anyone else, but it would be nothing but a

headache for them from now on. Yet, since this was the way

bàn thôi” “Vậy thì cậu vào khoang bếp lây món ăn trưa, rồi

mang tới buồng 14 cho bà Cônxôva...

“Bà ây cùng họ với cô Vácvara Xtêpanốpna nhỉ? - Vônca nhận

xét nói với Giênia.

“Ờ!”

“Đó là một bà khách đứng tuổi và bà bị cảm trên đường đi”.

Viên phụ tá giải thích. “Chẳng có gì nghiêm trọng đâu”. Anh nói

cho người phục vụ bàn yên lòng, mặc dù người này chẳng hề tỏ

ra lo lắng cho sức khỏe của bà ây. “Chỉ cần nằm nghỉ một hôm là

ổn cả thôi. Cậu hãy đi làm đi. Và hãy quan tâm đặc biệt tới bà ây

vì đó là giáo viên công huân của nước cộng hòa chứ chẳng phải

là người thường đâu”

“Giáo viên công huân! Và có họ là Cônxôva! Ở đời vẫn có

những sự trùng hợp như vậy đó!” Vônca thì thầm.

“Ờ! Cônxôva là một cái họ phổ biến, giống như họ Ivanốp ây”.

Giênia đồng ý với giọng bỗng nhiên bị khàn.

“Tên và phụ danh của bà ây là Vácvara Xtêpanốpna” viên phụ

tá tiếp tục.

Hai cậu bé tối tăm mặt mũi.

“Chắc gì bà ây đã là cô Vácvara của bọn mình - Giênia cố làm

yên lòng cả mình lẫn Vônca.

Nhưng Vônca liền nhớ tới cuộc nói chuyện tại phòng làm việc

của thầy hiệu trưởng lúc nó tới đây để thi lại môn địa lý và

Vônca chỉ khoát tay tuyệt vọng:

“Cô ây đây! Đúng bà cô giáo của bọn mình rồi. Cô ây sẽ gặp

phải chuyện gì bây giờ đây? Sao cô ây lại không thể đi nghỉ đâu

nơi nào khác?”

“Dẫu sao thì bọn mình vẫn phải cứu cô ây. Bây giờ, chỉ còn

nghĩ cách cứu thế nào mà thôi”.Sau một lúc yên lặng ngắn ngủi

nhưng nặng nề, Giênia buồn bã nói.

Hai cậu bé ngồi thừ trên chiếc ghế dài, bóp óc suy nghĩ và lây

làm ngán ngẩm cho cái số phận hẩm hiu của mình: người ta di du

ngoạn thì vui thú, còn chúng thì lại gặp chuyện rắc rối lôi thôi.

Nhưng nếu cơ sự đã ra như thế rồi thì phải cứu cô giáo cho bằng

194

things had turned out, they must save their teacher. But how?

Why, it was all quite simple: by distracting Hottabych.

They had no need to worry today, for she would certainly be

confined to her cabin till the morrow. Then they would plan

their strategy as follows: one would go strolling with Varvara

Stepanovna, or sit on a bench talking to her, while the other

would be distracting Hottabych. For instance, Volka and Hotta

bych might play a game of chess, while Zhenya and Varvara

Stepanovna took a stroll down the deck. Volka and Hottabych

could be on deck, while Zhenya and Varvara Stepanovna were

talking somewhere far away, in a cabin or someplace. The only

points remaining to be cleared up were what they were

supposed to do when everyone went ashore together or gathered

for meals inthe mess hall.

"What if we disguise her?" Volka suggested.

"What do you want to do-stick a beard on her?" Zhenya

snapped."Nonsense. Make-up won't save her. We'll have to think

it over carefully."

"Ahoy, my young friends! Where are you?" Hottabych

shouted from below.

"We're here, we're coming right down."

They went down to the promenade deck.

"I and my honourable friend here are having an argument

about the Union of South Africa," Hottabych said, introducing

them to his companion.

Things were going from bad to worse. If the old man began

advertisinghis knowledge of geography, the passengers would

surely laugh at him; he might very well become offended, and

what might happen then did not bear thinking about.

"Who's right, my young friends? Isn't Pretoria the capital of

the Union of South Africa?"

"Sure it is," the boys agreed.

They were amazed. How had the old man come by this correct

information? Maybe from the papers? Naturally. That was the

only answer.

được. Làm thế nào mà cứu ư? Rât đơn giản: đánh lạc hướng ông

già Khốttabít.

Hôm nay thì có thể yên tâm được vì cô giáo còn phải nằm nghỉ

cả ngày trong buồng của mình, nhưng bắt đầu từ mai sẽ phải làm

như thế này: một đứa đi dạo chơi với cô Vácvara hoặc ngồi nói

chuyện với cô, còn một đứa thì dẫn ông Khốttabít đi chỗ khác.

Chẳng hạn, Vônca chơi cờ vua với ông Khốttabít, còn Giênia và

cô Vácvara đi dạo bên dưới boong. Vônca và ông Khốttabít có

thể ở trên boong, trong lúc Giênia và cô Vácvara đi đến một nơi

xa, trong cabin hay nơi nào đó Chỉ chưa biết sẽ đối phó ra sao

khi giả sử tât cả các khách tham quan cùng đồng thời lên bờ hoặc

khi mọi người cùng có ý định ngồi ăn ở phòng chung..

“Hay là bọn mình hóa trang cho cô ây nhỉ?” Vônca liền đề

nghị.

“Sao, cậu tính gắn cho cô ây một bộ râu hả?” Giênia châm

chọc. “Chỉ nghĩ vớ vẩn thôi! Ở đây có hóa trang cũng chẳng cứu

được ai đâu. Phải nghĩ cách khác thôi”

“Hỡi hai cậu bạn trẻ của ta! Các cậu ở đâu đây?” Ông

Khốttabít từ bên dưới gọi vọng lên.

“Chúng cháu ở đây. Chúng cháu xuống ngay bây giờ!”

Hai cậu bé đi xuống boong dạo chơi.

“Ta đang tranh luận với ông bạn đáng kính nhât đời về nước

Liên bang Nam Phi” Ông già nói sau khi giới thiệu hai cậu bé với

người bạn đường.

Tình huống mỗi lúc một gay: nếu ông già bắt đầu ba hoa trước

mặt các khách tham quan về những kiến thức địa lý của mình thì

ông sẽ bị mọi người cười, thế rồi ông điên tiết lên và có trời mới

biết được sẽ xảy ra những chuyện rắc rối gì.

“Hỡi các cậu bạn trẻ của ta, các cậu hãy phân xử cho chúng

tôi, có phải thủ đô Liên bang Nam Phi là Pretoria không?

“Vâng, đúng đây ạ!” Hai cậu bé xác nhận.

Hóa ra là thế! Vônca và Giênia sửng sốt. Do đâu mà ông già

bỗng nhiên lại có kiến thức địa lý đúng đắn như vậy? Chẳng lẽ

nhờ ông thường đọc báo? Đúng là do đọc báo rồi! Tât nhiên rồi.

Đó là câu trả lời duy nhât.

195

"My honourable friend here insists it's Cape Town, not

Pretoria," Hottabych said triumphantly. "We also argued about

how far above us the stratosphere is. I said that one could not

draw a definite line between thetroposphere and the tratosphere,

since it is higher or lower in various parts of the world. And

also that the line of the horizon, which, as one can ascertain from

the science of geography, is no more than a figment of our

imagination...." .

"Hottabych, I want a word with you in private," Volka

interrupted sternly. They walked off to a side. "Tell me the

truth, was it you who filched my geography book?"

"May I be permitted to know what you mean by that strange

" word? If you mean, 0 Volka, that I.... What's the matter now,

0 anchor of my heart? You're as pale as a ghost."

Volka's jaw dropped. His gaze became fixed on something

behind the old Genie's back.

Hottabych was about to turn round to see what it was, but

Volka wailed:

"Don't turn around! Please, don't turn around! Hottabych,

my sweet, dear Hottabych!"

Nevertheless, the old man did turn around.

Coming towards them, arm in arm with another elderly lady,

was Varvara Stepanovna Koltsova, an Honoured Teacher of the

Republic, the 6B geography teacher of Moscow Secondary

School No. 245.

Hottabych approached her slowly. With a practised gesture

he yanked a hair from his beard, and then another.

"Don't!" Volka yelled in horror, as he grabbed Hottabych's

hand. "She's not to blame! You've no right to!"

Zhenya silently tackled Hottabych from the rear and gripped

him as firmly as he could.

The old man's companion looked at this strange scene in

utter amazement.

"Boys!" Varvara Stepanovna commanded, apparently not at

all surprised at meeting her pupils on the ice-breaker. "Behave

“Vậy mà ông bạn đáng kính nhât đời đây lại một mực bảo rằng

thủ đô làCap Town!” Ông Khốttabít đắc thắng. “Ta và ông ây

còn tranh luận về vân đề tầng bình lưu cao cách đầu chúng ta

bao nhiêu. Ta bảo rằng không thể xác định được ranh giới chính

xác giữa tầng đối lưu và tầng bình lưu. Tại các nơi khác nhau

trên trái đât, lúc thì nó ở cao, lúc thì nó ở thâp... Còn đường chân

trời chỉ là do trí tưởng tượng của chúng ta mà ra. Ta đã được biết

chắc chắn như vậy nhờ môn khoa học địa lý...”

“Ông Khốttabít! Cháu muốn nói chuyện riêng với ông”-

Vônca nghiêm nghị ngắt lời ông già. Họ đi sang một bên. “Ông

hãy nhận đi, có phải ông đã đọc lén cuốn sách địa lý của cháu?”

“Xin cậu cho phép ta được biết cậu dùng cái từ lạ “đọc lén” để

nói gì vậy? Hỡi cậu Vônca. Cậu làm sao thế kia, hỡi cái mỏ neo

của lòng ta? Cậu mât hết thần sắc rồi!...

Hàm dưới của Vônca bỗng trễ xuống, ánh mắt gắn vào một

người nào đó ở phía sau lưng ông thần già.

Ông Khốttabít muốn quay đầu lại để xem có chuyện gì thì

Vônca đã hét lên:

“Không được quay đầu lại! Cháu van ông, ông đừng quay đầu

lại! Ông Khốttabít! Ông thân yêu!... Ông quý mến!”

Nhưng ông già vẫn quay đầu lại...

Cô Vácvara Xtêpanốpna Cônxôva, giáo viên công huân của

nước Cộng hòa, dạy môn địa lý lớp 6B trường trung học số 245 ở

Mátxcơva, đang khoác tay một bà đứng tuổi khác, đi lại gần ba

ông cháu.

Ông Khốttabít thong thả tiến lên đón cô Vácvara. Bằng một cử

chỉ quen thuộc, ông rút một sợi râu, rồi lại một sợi nữa.

“Không được!” Vônca hét lên với giọng khiếp đảm và tóm lây

tay ông già. “Cô ây chẳng có lỗi gì cả!... Ông không có quyền!”

Giênia lẳng lặng lao tới phía sau ông Khốttabít và ôm chặt

cứng người ông.

Người bạn đường của ông già ngây người ra vì kinh ngạc khi

thây cái cảnh tượng lạ lùng ây.

“Các em!”Cô Vácvara ra lệnh, có lẽ chẳng ngạc nhiên chút

nào về cuộc gặp gỡ hai cậu học sinh của mình trên tàu phá băng,

196

với yourselves! Leave the old man alone! Didn't you hear me?!

Kostylkov! Bogorad! Do you hear?"

"He'll turn you into a toad if we do!" Volka cried frantically,

feeling that he could not manage Hottabych.

"Or into a chopping-block on which butchers carve

mutton!" Zhenya added. "Run, Varvara Stepanovna! Hurry up

and hide before he breaks loose! What Volka said is true!"

"What nonsense!" Varvara Stepanovna said, raising her voice.

"Children, did you hear what I said?!"

By then Hottabych had wrenched free from his young friends

and quickly tore the hairs in two. The boys shut their eyes in

horror.

However, they opened them when they heard Varvara

Stepanovna thanking someone. She was holding a bouquet of

flowers and a large bunch of ripe bananas.

Hottabych replied by bowing with a nourish and touching

first his forehead and then his heart.

When they were back in their cabin, the three friends had a

show-down.

"Oh, Volka, why didn't you tell me right away, right after

the examination, the very first day of our happy acquaintance,

that I failed you by my over-confident and ignorant prompting?

You've offended me. If you had only told me, I wouldn't have

bothered you with my annoying gratitude. Then you could have

easily prepared for your re-examination, as is becoming an

enlightened youth like you."

So spoke Hottabych, and there was real hurt in his voice.

"But you'd have turned Varvara Stepanovna into a

chopping-block for carving mutton. No, Hottabych, I know you

only too well. We spent all these days in terrible fear for her life.

Tell me, would you have changed her into a chopping-block?"

Hottabych sighed.

"Yes, I would have, there's no use denying it. Either that or

into a terrible toad."

"See! Is that what she deserves?"

“Không được giở trò ở đây! Các em hãy để cụ ây yên! Có nghe

cô không?! Côxtưncốp! Bôgôrát! Các em không nghe sao?”

“Ông ây sẽ biến cô thành con cóc!” Vônca tuyệt vọng kêu lên,

cảm thây mình không thể giữ được ông Khốttabít.

“Hoặc biến cô thành cái thớt để các lão hàng thịt chặt thịt cừu

trên đó!” Giênia tiếp lời. “Hãy chạy đi, cô Vácvara! Hãy trốn

mau trước khi ông ây vùng rađược!. Vônca nói đúng đây cô ạ”

“Chỉ nói bậy thôi nào!” Cô Vácvara cât cao giọng một chút.

“Các em! Các em không nghe lời cô hay sao?”

Nhưng ông Khốttabít đã tự thoát khỏi hai vòng tay chặt cứng

của các cậu bạn trẻ và nhanh chóng ngắt sợi râu.ra làm hai. Hai

cậu bé khiếp đảm nhắm nghiền mắt lại.

Chỉ sau khi nghe thây cô Vácvara cám ơn ai đó, hai đứa mới

mở mắt ra. Trên tay cô giáo có một bó hoa và một nải chuối

thơm lừng.

Ông Khốttabít đáp lời cô giáo, lịch sự cúi rạp người và áp bàn

tay lên trán, sau đó lại áp bàn tay vào chỗ trái tim.

Lúc trở lại buồng của mình, ba người bạn mới nói hết sự thể

cho nhau nghe.

“Hỡi cậu Vônca, tại sao hồi ây, trong cái ngày đầu ông cháu ta

may mắn làm quen với nhau, cậu không nói cho ta biết ngay sau

buổi thi là ta đã làm hại cậu bởi việc ta nhắc bài một cách quá tự

tin và dốt nát? Cậu làm ta bực mình đây! Giá mà cậu nói thẳng

cho ta biết thì ta đã chẳng quây rầy cậu suốt bao lâu nay bằng

những cái trò đền ơn vớ vẩn và cậu đã có thể yên ổn chuẩn bị thi

lại, bởi vì một thiếu niên có học như cậu cần phải làm như vậy”.

Ông Khốttabít nói thế đó và giọng nói lộ vẻ bực mình thực sự.

“Cháu nói với ông chuyện đó để ông biến cô Vácvara thành

cái thớt chặt thịt cừu ây à ông Khốttabít ơi, cháu rành ông quá

mà? Suốt cả những ngày qua, cháu và Giênía lo cho cô Vácvara

hết sức. Đúng là ông đã định biến cô ây thành cái thớt chứ gì?

Ông Khốttabít thở dài

«Vâng, ta chẳng giâu đâu. Ta đã định biến cô giáo thành cái

thớt hoặc thành con cóc xâu xí ».

«Thế đây! Phải chăng cô giáo đáng bị biến như vậy?»

197

"Why, if anyone ever dares to turn this noble

woman into a chopping-block or a toad he'll have to deal with

me first!" the old man cried hotly and added, "I bless the day

you induced me to learn the alphabet and taught me how to read

the papers. Now I am always up-to-date and well informed on

which sea is being built, and where. And I also bless the day

Allah gave me the wisdom to 'filch' your geography book-that's

the right expression, isn't it, 0 Volka? For that truly wise and

absorbing book has opened before me the blessed expanses of

true science and has saved me from administering that which I,

in my blindness, considered a deserving punishment for your

highly respected teacher. I mean Varvara Stepanovna."

"I guess that takes care of that!" Volka said.

"It sure does," Zhenya agreed.

WHAT INTERFERES WITH SLEEPING

They were having good sailing weather. For three days and

three nights they sailed in open seas and only towards the end of

the third day did they enter a region of scattered ice.

The boys were playing checkers in the lounge, when an

excited Hottabych burst in on them, holding on to the brim of his

old straw hat.

"My friends," he said with a broad smile, "go and have a

look: the whole world, as far as the eye can see, is covered with

sugar and diamonds!"

We can excuse Hottabych these funny words, as never

before in his nearly forty centuries of living had he seen a

single mound of ice worth speaking of.

Everyone in the lounge rushed on deck and discovered

thousands of snow-white drifting ice-floes sparkling and

glittering in the bright rays of the midnight sun, moving silently

towards the "Ladoga." Soon the first ice-floes crunched and

crashed against the rounded steel stem of the boat.

Late that night (but it was as bright and sunny as on a clear

noonday) the passengers saw a group of islands in the distance.

«Hừ, bây giờ kẻ nào đó cứ thử biến người phụ nữ đáng kính đó

thành cái thớt hoặc con cóc mà xem? Hắn sẽ biết tay ta! » Ông

già sôi nổi gào lên và nói thêm: «Ta cảm tạ cái ngày mà các cậu

đã dạy ta học bảng chữ cái và làm cho ta quen với việc đọc báo.

Bây giờ ta lúc nào cũng biết cái biển nào đang được đào ở đâu.

Ta còn cảm tạ cái ngày mà Đức Ala dã ban cho ta sự sáng suốt để

“đọc lén” sách địa lý của cậu - ta nói chữ này có đúng không, hỡi

cậu Vônca! Bởi cuốn sách thực sự sáng suốt và hâp dẫn ây đã mở

ra trước mắt ta những khoảng không bao la của một môn khoa

học chân chính. Và cũng chính cuốn sách ây đã giúp ta tránh đi

cái hành động mù quáng tức là trừng phạt cô giáo rât đáng kính

của các cậu. ây là ta muốn nói đến cô Vácvara Xtêpanốpna đây.

«Té ra là thế!» Vônca nói.

«Thế là xong vân đề này!» Giênia xác nhận.

CÁI GÌ CẢN TRỞ GIẤC NGỦ?

Thời tiết thuận lợi cho tàu “Lađôga”. Trong ba ngày đầu, con

tàu chạy trên vùng nước chưa đóng băng. Mãi tới cuối ngày thứ

ba, nó đi vào vùng băng một năm và băng đã xẻ.

Đúng vào lúc hai cậu bé đang ngồi chơi cờ nhảy ở phòng

chung, ông Khốttabít xồng xộc chạy vào, tay phải cầm cái mũ cói

quen thuộc.:

“Các cậu bạn của ta ơi,” Ông cười toe toét và nói “các cậu hãy

ra mà xem: khắp cả mặt biển, nhìn đâu cũng chỉ thây rặt đường

cát và kim cương!”

Đối với ông Khốttabít, những lời nói đó hoàn toàn có thể tha

thứ được: trong suốt cả cuộc đời gần bốn nghìn năm của mình,

chưa bao giờ ông được trông thây một tảng băng thực sự.

Tât cả những người có mặt ở trong phòng chung đều lao lên

boong tàu và thây vô số những tảng băng trắng toát lâp lánh dưới

ánh nắng rực rỡ của mặt trời nửa đêm, đang lặng lẽ tiến dần về

phía tàu “Lađôga” Chẳng mây chốc, những tảng băng đầu tiên đã

kêu răng rắc dưới sống mũi tròn bằng thép của con tàu.

Vào lúc đêm khuya (nhưng trời vẫn sáng và ngập tràn ánh

nắng như một buổi trưa rực rỡ), các khách tham quan đã nhận

198

This was the first glimpse they had of the majestic and sombre

panorama of Franz Joseph Land. They saw the gloomy, naked

cliffs and mountains covered with glittering glaciers which

resembled sharp, pointed clouds that had been pressed close

to the harsh land.

"It's time to go to bed, I guess," Volka said when everyone

had had his fill of looking at the far islands. "There's really

nothing to do, but I don't feel like sleeping. It all comes from not

being used to sleeping while the sun is shining!"

"0 blessed one, it seems to me that it is not the sun which

is interfering, but something else entirely," Hottabych suggested

timidly.

However, no one paid attention to his words.

For a while, the boys wandered up and down the decks. There

were less and less people aboard. Finally they, too, went back

to their cabin. Soon the only people on the ship who were not

asleep were the crew members on duty.

It was quiet and peaceful aboard the "Ladoga." From every

cabin there came the sound of snoring or deep breathing, as if

this were not taking place on a ship some two and a half

thousand kilometres from the mainland, in the harsh and

treacherous Barents Sea, but in a cosy rest home somewhere

near Moscow, during the afternoon "quiet hour." The shades

were drawn on the port-holes, just as on the windows in rest

homes, to keep out the bright sunshine.

SHIPWRECKED?

However, it soon became clear that there was a very tangible

difference between the "Ladoga" and a rest home. Apart from

the Crimean earthquake, old-timers at rest homes do not recall

having been tossed out of their beds in their sleep. The

passengers had just fallen asleep when a sharp jerk threw them

from their berths.

That very moment the steady hum of the engines stopped. In

the silence which followed, one could hear the slamming of

thây ở đằng xa một quần đảo. Lần đầu tiên, họ trông thây toàn

cảnh hùng vĩ và ảm đạm của quần đảo Đât Phranxơ Iôzep. Họ

trông thây những tảng băng và những ngọn núi trơ trụi, ảm đạm,

phủ đầy băng lâp lánh, chúng giống như những đám mây trắng

hình chóp ân chặt xuống mặt đât lạnh lẽo.

“Đã đến lúc đi ngủ rồi!” Vônca nói khi mọi ngươi đã ngắm

chán chê quang cảnh lạ thường của những hòn đảo ở đằng xa.

“Thật sự thì chẳng có việc gì làm, trong khi đó lại không hề buồn

ngủ. Thế có nghĩa là chẳng ai quen ngủ dưới ánh sáng mặt trời!”

“Hỡi cậu bạn may mắn , riêng ta thì lại cảm thây rằng cản trở

giâc ngủ chẳng phải là mặt trời, mà là một cái hoàn toàn khác”

Ông Kháttabít khiêm nhường bày tỏ ý kiến của mình.

Nhưng chẳng ai buồn chú ý đến câu nói của ông.

Trong một thời gian, hai cậu bé đi lang thang. trên boong tàu.

Ở đây, số người đứng xem mỗi lúc một ít dần. Cuối cùng, họ

cũng xuống buồng của mình. Chẳng mây chốc, trên tàu, chỉ

những người làm nhiệm vụ canh gác là còn thức mà thôi.

Sự yên tĩnh bắt đầu ngự trị trên tàu "Ladoga’ Từ tât cả các

buồng vọng ra tiếng ngáy và tiếng thở phì phò yên lành, dường

như sự việc xảy ra không phải ở con tàu lênh đênh trên biển

Baren khắc nghiệt và độc địa, cách đât liền 2.500 kilômét, mà là

ở một nơi nào đó gần Mátxcơva trong một nhà nghỉ yên tĩnh và

tiện nghi, vào đúng giờ ngủ trưa. Và hệt như trong các buồng của

nhà nghỉ, ở đây người ta cũng buông màn che những cửa mạn để

ánh sáng mặt trời rực rỡ không cản trở giâc ngủ của mọi người

ĐÁ NGẦM HAY KHÔNG PHẢI ĐÁ NGẦM?

Tuy vậy mọi người đã nhanh chóng thây rõ rằng giữa tàu

“Lađôga” và nhà nghỉ vẫn có sự khác nhau rât đáng kể. Quả thật,

nếu không tính đến chuyện động đât ở Crimê, những người đã

nhiều lần ở trong các nhà nghỉ đều chẳng nhớ có trường hợp nào

mà họ lại bị văng từ trên giường xuống đât giữa lúc đang ngủ

ngon lành.

Đúng lúc đó, tiếng máy chạy đều đều liền im bặt. Trong bầu

không khí yên tĩnh trên tàu, vang lên tiếng đập cửa ầm ầm, tiếng

199

doors and the sound of running feet, as the people rushed out of

their cabins to find out what had happened. There were shouts of

command coming from the deck. Volka was lucky in tumbling

out of the top berth without major injuries. He immediately

jumped to his feet and began to rub his sore spots. As he was

still half asleep, he decided that it had been his own fault and

was about to climb up again when the murmur of anxious

voices coming from the corridor convinced him that the reason

was much more serious than he thought.

"Perhaps we hit an underground reef?" he wondered,

pulling on his clothes. This thought, far from frightening him,

gave him a strange and burning feeling of anxious

exhilaration. "Golly! This is a real adventure! Gee! There isn't a

single ship within a thousand kilometres, and maybe our

wireless doesn't work!"

He imagined a most exciting picture: they were

shipwrecked, their supplies of drinking water and food were

coming to an end, but the passengers and crew of the

"Ladoga" were calm and courageous-as Soviet people should

be. Naturally, he, Volka Kostylkov, had the greatest will

power. Yes, Vladimir Kostylkov could look danger in the

face. He would always be cheerful and outwardly carefree, he

would comfort those who were despondent. When the captain

of the "Ladoga" would succumb to the inhuman strain and

deprivation, he, Volka, would rightly take over command of the

ship.

"What has disturbed the sleep so necessary to your young

system?" Hottabych asked and yawned, interrupting Volka's day-

dreams.

"I'll find out right away, Hottabych. I don't want you to

worry about anything," Volka said comfortingly and ran off.

Gathered on the spardeck near the captain's bridge were

about twenty half-dressed passengers. They were all discussing

something quietly. In order to raise their spirits, Volka assumed

a cheerful, carefree expression and said courageously:

chân hành khách chạy huỳnh huỵch khỏi các buồng để xem đã

xảy ra chuyện gì. Từ trên boong vọng xuống những tiếng hô lớn

của đội thủy thủ. Vônca bị ngã từ giường trên xuống, nhưng

chẳng lây gì làm đau cho lắm. Nó lập tức bật dậy và lây tay xoa

vài chỗ bị bầm. Đang ngái ngủ nên không hiểu chuyện gì đã xảy

ra, nó nghĩ rằng nó bị ngã là do mình thiếu thận trọng, nên cu cậu

lại toan leo lên giường nằm. Nhưng tiếng ồn ào lo lắng từ hành

lang vọng vào làm cho nó tin rằng nó bị ngã một nguyên nhân

còn nghiêm trọng hơn là nó tưởng rât nhiều.

“Chẳng lẽ tàu chúng ta lại va phải đá ngầm?”, Vônca nghĩ

bụng và vội vàng mặc quần áo. Cái ý nghĩ đó chẳng những

không làm cho nó lo sợ, mà lại còn đem lại cho nó một cảm giác

háo hức, thích thú. “Tuyệt thật! Đây là một cuộc phiêu lưu thực

sự! Hay quá! Trong vòng cả ngàn kilômét không hề có một con

tàu nào. Còn đài vô tuyến của chúng ta cũng không làm việc!”

Nó tưởng tượng một cảnh tượng vô cùng hâp dẫn: con tàu bị

nạn, số nước ngọt và lương thực cạn dần, nhưng tât cả các khách

tham quan và đội thủy thủ tàu “Lađôga” vẫn xử sự bình tĩnh và

dũng cảm, xứng đáng là những người Xôviết. Mà người xử sự cừ

hơn cả dĩ nhiên là nó, Vônca Côxtưncốp. Ôi, Viađimia

Côxtưncốp biết nhìn thẳng vào hiểm nguy! Lúc nào nó cũng vui

vẻ, lúc nào ngoài mặt nó cũng tỏ ra không lo lắng gì cả để khích

lệ những người buồn nản. Khi thuyền trưởng của tàu “Ladoga”

lâm bệnh vì làm việc căng thẳng quá sức và ăn uống thiếu thốn,

nó, Vônca, liền nắm quyền lãnh đạo cuộc thám hiểm

“Nguyên nhân nào đã phá mât giâc ngủ rât cần thiết đối với cái

cơ thể chưa được cứng cáp của cậu?” Ông Khốttabít vừa thức

dậy, đã cắt ngang những mơ ước dễ chịu của Vônca.

“Thưa ông, cháu sẽ biết ngay bây giờ. Nhưng ông chớ có lo

đây?” Vônca khích lệ ông già và chạy lên boong.

Khoảng hai chục khách tham quan chưa mặc xong quần áo

đang túm tụm ở boong thượng, bên cạnh buồng thuyền trưởng.

Tât cả đang thảo luận lặng lẽ một cái gì đó. Để nâng cao tinh

thần của họ, Vônca liền tạo ra một bộ mặt vui vẻ, không lo lắng

và nói với vẻ dũng cảm:

200

"Be calm, everyone! Calmness above all! There's no need to

panic!"

"That's very true. Those are golden words, young man! And

that is why you should go right back to your cabin and go to

sleep without fear," one of the passengers replied with a smile.

"By the way, no one here is feeling at all panicky."

Everyone laughed, to Volka's considerable embarrassment.

Besides, it was rather chilly on deck and he decided to run down

and get his coat.

"Calmness above all!" he said to Hottabych, who was

waiting for him below. "There's no reason to get panicky.

Before two days are out, a giant ice-breaker will come for us

and set us afloat once again. We certainly could have done it

ourselves, but can you hear? The engines have stopped working

Something went wrong, but no one can find out what it is.

There will surely be deprivations, but let's hope that no one will

die."

Volka was listening to himself speak with pleasure. He had

never dreamt he could calm people so easily and convincingly.

"0 woe is me!" the old man cried suddenly, shoving his bare

feet into his famous slippers. "If you perish, I'll not survive

you. Have we really come upon a shoal? Alas, alas! It would be

much better if the engines were making noise. And just look at

me! Instead of using my magic powers for more important

things, I...."

"Hottabych," Volka interrupted sternly, "tell me this minute:

what have you done?"

"Why, nothing much. It's just that I so wanted you to sleep

soundly, that I permitted myself to order the engines to stop

making noise."

"Oh, no!" Volka cried in horror. "Now I know what

happened! You ordered the engines to be still, but they can't

work silently. That's why the ship stopped so suddenly. Take

back your order before the boilers explode!"

“Hãy bình tĩnh, mọi người, trước hết là phải bình tĩnh! Chẳng

có gì mà phải hốt hoảng cả?

“Về chuyện hốt hoảng thì chú em nói đúng đây. Đó là những

lời vàng ngọc, anh chàng trẻ tuổi ạ! Vậy chú em hãy về lại buồng

của mình đi và hãy bình tĩnh mà nằm ngủ” Một khách tham quan

tủm tỉm cười và trả lời “Vả lại cẳng ai ở đây hoảng sợ!”

Mọi ngươi phì cười, làm ho Vônca cảm thây lúng túng thế nào

ây. Hơn nữa, ở ngoài trời lúc ây khá lạnh, nó quyết định chạy

xuống buồng để mặc thêm áo khoác.

“Trước hết là phải bình tĩnh!” Nó nói với ông Khốttabít đang

ngồi đợi nó ở bên dưới “Chẳng có gì mà phải hoảng hốt cả Chỉ

còn hai ngày nữa, người ta sẽ phái một tàu phá băng rât mạnh tới

cứu chúng ta và đưa tàu chúng ta ra khỏi chỗ mắc cạn. Chúng ta

cũng có thể tự thoát được, nhưng ông nghe thử xem? Máy tàu

ngừng làm việc rồi Có gì đó bị hỏng, nhưng chưa ai tìm thây. Dĩ

nhiên, chúng ta sẽ phải chịu đựng những sự thiếu thốn nào đó,

song hy vọng không một ai trong chúng ta bị chết”.

Vônca hài lòng nghe những lời tụ nó nói ra. Nó không ngờ nó

lại biết trân an mọi người dễ dàng và thuyết phục đến thế..

“Ôi khổ thay cho ta!” Ông già bỗng cuống lên, vụng về đút hai

bàn chân trần vào đôi hài trứ danh của mình. “Nếu các cậu chết

thì ta không thể nào sống nổi đâu! Chẳng lẽ tàu chúng ta lại mắc

cạn sao? Khốn khổ thân ta! Thà máy tàu cứ kêu ầm ầm lại còn

hơn! Mà ta cũng tài ghê! Thay vì sử dụng sự hùng mạnh của

mình vào những việc quan trọng hơn thì ta...”

“Ông Khốttabít!” Vônca nghiêm nghị ngắt lời ông già “Ông

hãy kể ngay: ông đã bày ra trò gì ở đây?”

“Chẳng có gì cả! Chẳng qua là vì lo cho giâc ngủ yên lành của

cậu, ta đã cho phép mình ra lệnh cho máy tàu không được kêu

ầm ầm nữa.

“Ồ, không!!” Vônca hoảng sợ. “Bây giờ cháu mới hiểu chuyện

gì đã xảy ra. Ông ra lệnh cho máy tàu phải yên lặng, nhưng máy

tàu không thể làm việc im lặng được. Vì thế, con tàu mới dừng

lại đột ngột như vậy. Ông hãy hủy ngay lập tức cái lệnh của mình

trước khi nồi hơi nổ tung!”

201

"I hear and I obey," a rather frightened Hottabych answered

shakily.

That very moment the engines began to hum again and the

"Ladoga" continued on its way as before. Meanwhile, the

captain, the chief engineer and everyone else on board were at

a loss to explain why the engines had stopped so suddenly and

mysteriously and had resumed working again just as suddenly

and mysteriously.

Only Hottabych and Volka knew what had happened, but

for obvious reasons they said nothing. Not even to Zhenya. But

then, Zhenya had slept soundly through it all.

"If there was ever an international contest to see who's the

soundest sleeper, I bet Zhenya would get first prize and be the

world champion," Volka said.

Hottabych giggled ingratiatingly, though he had no idea what

a contest was, and especially an international one, or what a

champion was. But he was trying to appease Volka.

Yet, this in no way staved off the unpleasant conversation.

Volka sat down on the edge of Hottabych's berth and said:

"You know what? Let's have a man-to-man talk."

"I am all ears, 0 Volka," Hottabych replied with

exaggerated cheerfulness.

"Did you ever try counting how many years older you are than

me?"

"Somehow, the thought never entered my head, but if you

permit me to, I'll gladly do so."

"Never mind, I figured it out already. You're three thousand,

seven hundred and nineteen years older than me-or exactly

two hundred and eighty-seven times! And when people see us

together on the deck or in the lounge they probably think: how

nice it is that these boys have such a respectable, wise and

elderly gentleman to keep an eye on them. Isn't that right?

What's the matter? Why don't you answer?"

But Hottabych, hanging his unruly grey head, seemed to

have taken a mouthful of water.

“Xin tuân lệnh!” Ông Khốttabít sợ quá, trả lời với giọng run

run.

Đúng lúc đó máy tàu lại kêu ầm ầm và tàu “Ladôga” lại bắt

đầu tiếp tục chạy như trước. Còn ông thuyền trưởng, bác thợ máy

và tât cả những người khác ở trên tàu đều đoán mãi không ra

nguyên nhân của việc máy tàu ngầm hoạt động một cách bât

thình lình, không thể nào giải thích nổi việc máy tàu hoạt động

trở lại cũng rât chi là bí ẩn.

Chỉ ông già Khốttabít và Vônca mới biết chuyện gì đã xảy ra,

nhưng vì những lý do hoàn toàn dễ hiểu cả hai đều không hở điều

đó cho ai hay. Ngay cả Giênia.. Vả lại, Giênia vẫn còn ngủ khì.

“Nếu người ta tổ chức một cuộc thi quốc tế xem ai ngủ say

nhât thì hẳn là Giênia sẽ giật chức quán quân thế giới về ngủ

đây” Vônca nói.

Ông Khốttabít cười hì hì với vẻ lây lòng, mặc dù ông chưa

cuộc thi là gì, và đặc biệt là cuộc thi quốc tế nữa, và thế nào là

quán quân. Nhưng ông già cố làm lành với Vônca.

Tuy nhiên, việc đó cũng chẳng giúp ông thần già tránh được

cuộc nói chuyện khó chịu. Ngồi xuống mép giường của ông

Khôttabít, Vônca quả quyết nói:

“Ông biết không, chúng ta sẽ nói chuyện với nhau như một người

đàn ông nói với một người đàn ông” .

“Ta nghe hết sức chăm chú, hỡi cậu Vônca!” Ông Khốttabít trả

lời với vẻ yêu đời có tính chât cường điệu.

“Ông không bao giờ thử tính ông hơn cháu bao nhiêu tuổi à?”

“Chẳng hiểu sao ta lại không hề nghĩ tới chuyện đó. Nhưng

nếu cậu cho phép thì ta sẽ vui lòng tính ngay”.

“Khỏi cần! Cháu đã tính rồi. Ông hơn cháu 3.719 tuổi, hay là

tuổi ông gâp tuổi cháu vừa đúng 287 lần! Lúc mọi người thây ba

ông cháu ta trên boong tàu hoặc ở phòng chung, hẳn là ai cũng

nghĩ thế này: Cái ông đáng kính, thông minh và không còn trẻ ây

lúc nào cũng chăm nom săn sóc hai cậu bé kia, hay quá nhỉ!

Cháu nói có đúng không nào?... Sao ông lại im lặng như thế?

Nhưng ông Khốttabít vẫn im thin thít, cái đầu bạc của ông

buồn bã cúi xuống.

202

"But how do things really stand? Actually, I find that I'm

suddenly responsible for your life and the lives of all the

passengers, because since it was me who let you out of the

bottle an since you nearly sank a whole ice-breaker, it means I'm

responsible for everything. I deserve to have my head chopped

off."

"Just let anyone try to chop off such a noble head as yours!

Hottabych cried.

"All right, never mind that. Don't interrupt. To continue: Pi

sick and tired of your miracles. There's no doubt about it,

you're really a very mighty Genie (Hottabych puffed out his

chest), bi as concerns modern times and modern technical

development; you don't know much more than a new-born

babe. Is the clear?"

"Alas, it is."

"Well then, let's agree: whenever you feel like performing

some miracle, consult other people."

"I'll consult you, 0 Volka, and if you won't be on hand, or :

you're busy preparing for a re-examination (Volka winced),

the I'll consult Zhenya."

"Do you swear?"

"I swear," the old man exclaimed and struck his chest wit his

fist.

"And now, back to bed," Volka ordered.

"Aye, aye, Sir!" Hottabych answered loudly. He had already

managed to pick up some nautical terms.

HOTTABYCH AT HIS BEST

By morning the "Ladoga" had entered a zone of heavy fogs.

crawled ahead slowly and every five minutes its siren wailed

loudly, breaking the eternal silence.

This was done in accordance with the rules of navigation.

then it is foggy, all vessels must sound their fog horns, no matter

whether they are in the busiest harbours or in the empty wastes

of the Arctic Ocean. This is done to prevent collisions.

“Vậy mà trong thực tế thì sao? Trong thực tế bỗng hóa ra là

cháu phải chịu trách nhiệm cả về tính mạng của ông lẫn tính

mạng của tât cả các hành khách, bởi vì chính cháu đã thả ông ra

khỏi cái bình gốm, mà ông thì lại suýt nữa làm đắm chiếc tàu phá

băng cùng với toàn bộ hành khách và đội thủy thủ. Vì tội đó,

người ta có chặt đầu cháu đi thì vẫn còn là nhẹ”

“Hừ, cứ để cho kẻ nào đó thử chặt đầu một thiếu niên đáng

kính như cậu mà xem!” Ông Khốttabít la lên.

“Được rồi, được rồi! Ông đừng ngắt lời cháu. Cháu đã ngây

các phép lạ của ông đến tận cổ rồi! Ông là một ông thần, dĩ

nhiên, và thậm chí là một ông thần rât hùng mạnh (ông Khốttabít

vươn vai đứng thẳng với vẻ kiêu hãnh), nhưng về cuộc sống hiện

nay và về kỹ thuật hiện đại thì ông hiểu biết chỉ hơn đứa bé mới

sinh một chút xíu thôi. Ông đã hiểu chưa?”

“Than ôi, ta đã hiểu”.

“Bây giờ, ông cháu ta hãy thỏa thuận với nhau thế này: ông

muốn làm một phép lạ nào đó thì phải hỏi ý kiến mọi người”

“Ta sẽ hỏi ý kiến cậu, hỡi cậu Vônca! Nếu cậu đi vắng hoặc

chuẩn bị thi lại (Vônca cau mày) thì ta sẽ hỏi ý kiến cậu Giênia,

người bạn của chúng ta.

“Ông có sẵn sàng thề không?”

“Ta xin thề!” Ông già sôi nổi thốt lên và đâm mạnh vào ngực

mình.

“Còn bây giờ thì đi ngủ!” Vônca ra lệnh.

“Đi ngủ, rõ!” Ông Khốttabít đã kịp bắt chước được cách nói

của các thủy thủ, bèn hùng dũng trả lời.

NỖI BỰC MÌNH CỦA ÔNG GIÀ KHỐTTABÍT

Đến sáng, tàu “Lađôga” đi vào vùng sương mù dày dặc, tiến từ

tù, cứ 5 phút lại kéo còi ình ỏi, tiếng còi vang to phá tan sự im

lặng vĩnh cửu

Luật hàng hải quy định như vậy, lúc trời có sương mù, các tàu

thuyền phải kéo còi để khỏi đâm vào nhau, cho dù chúng đang ở

trên những tuyến đường hàng hải có nhiều tàu bè qua lại nhât hay

đang trên những nơi vắng vẻ của Bắc Băng Dương.

203

The sound of the "Ladoga's" siren depressed the passengers.

It was dull and damp on deck, and boring in the cabins. That

is why every seat in the lounge was occupied. Some passengers

were playing chess, some were playing checkers, others were

reading. Then they tired of these pastimes, too. Finally they

decided to sing.

They sang all together and one at a time; they danced to

the accompaniment of a guitar and an accordion. A famous

Uzbek cotton-grower danced to an accompaniment provided by

Zhenya. There really should have been a tambourine, but since

there was none, Zhenya tapped out the rhythm quite well on an

enamelled tray. Everyone was pleased except the Uzbek, but he

was very polite and praised Zhenya, too. Then a young man

from a Moscow factory began doing card tricks. This time

everyone except Hottabych thought it was grand.

He called Volka out into the corridor.

"Permit me, 0 Volka, to entertain these kind people with

several simple miracles."

Volka recalled how these "simple miracles" had nearly

ended in the circus and protested vigorously, "Don't even think

of it!" Finally, however, he agreed, because Hottabych was

looking at him with such sad-dog eyes.

"All right, but remember-just card tricks and maybe

something with the ping-pong balls, if you want to."

"I shall never forget your wise generosity," Hottabych said

gratefully, and they returned to the lounge. The young worker

was in the midst of a really good trick. He offered anyone in

the audience to choose a card, look at it, replace it, and then

shuffle the deck. Then he shuffled it too, and the top card always

turned out to be the right one.

After he had received his well-earned applause and returned

to his seat, Hottabych asked to be permitted to entertain the

gathering with several simple tricks. That's how the boastful old

man put it-simple. Naturally, everyone agreed. They applauded

before he even began.

Tiếng còi tàu “Lađôga” làm cho các hành khách buồn chán.

Ở trên boong thì mù mịt và ẩm ướt, còn ở trong các buồng thì

buồn tẻ. Vì thế, các hành khách đã kéo vào phòng chung, ngồi

kín tât cả các ghế. Một số người này chơi cờ vua, một số người

khác thì chơi cờ nhảy, số còn lại đọc sách báo. Nhưng rồi mọi

người cũng chán những thứ đó. Người ta quyết định ca hát.

Họ hát đồng ca và đơn ca rât nhiều bài, rồi nhảy múa theo

nhạc đệm của đàn ghita và phong cầm. Một bác Udơbếch, một

nhà trồng bông nổi tiếng nhảy múa theo nhạc đệm của Giênia.

Phải đệm bằng trống lục lạc, nhưng chẳng có nên Giênia đành

lây ngón tay gõ nhịp khá khéo léo trên chiếc khay tráng men.

Mọi người đều thích thú, trừ bác Udơbếch nhưng lịch sự, bác ta

cũng tỏ lời khen ngợi Giênia. Sau đó, một bạn trẻ tuổi của một

nhà máy ở Mátxcơva bắt đầu biểu diễn ảo thuật bằng những con

bài. Lần này, mọi người đều rât thích, trừ ông Khốttabít.

Ông già liền gọi Vônca ra ngoài hành lang:

“Hỡi cậu Vônca, cậu hãy cho phép ta làm trò vui cho những

con người tốt bụng này bằng vài phép lạ thật đơn giản”.

Vônca sực nhớ đến các phép lạ thật “đơn giản” ây đã suýt nữa

dẫn đến tai họa ở rạp xiếc hôm nào, nên vội xua tay: “Không

được đâu ông ơi!” Nhưng cuối cùng, Vônca đành phải đồng ý.

Bởi ông Khốttabít đã nhìn vào mắt nó với vẻ cầu khẩn làm sao!

“Thôi được, nhưng ông chỉ được làm bằng những con bài thôi

đây nhé và có thể với những quả bóng bàn nếu ông muốn”.

“Ta sẽ không bao giờ quên lòng độ lượng sáng suốt của cậu!”

Ông Khốttabít nói cảm ơn và hai ông cháu quay vào phòng

chung. Anh công nhân trẻ đứng ở giữa làm một trò ảo thuật thật

là tuyệt. Anh đề nghị người xem chọn một con bài nhớ lây nó rồi

lại đút con bài vào cỗ bài và tráo đi tráo lại nhiều lần. Rồi, anh

tráo lần cuối khiến cho con bài được chọn nằm ở trên cùng

Sau khi anh này nhận được những tràng pháo tay hoàn toàn

xứng đáng và trở về chỗ của mình, ông Khốttabít liền yêu cầu

mọi người cho phép ông góp vui bằng vài trò ảo thuật đơn giản.

Đơn giản, đó là cách nói của ông già huên hoang. Dĩ nhiên, mọi

người cho phép. Họ đã vỗ tay ngay cả khi ông chưa bắt đầu.

204

Bowing smartly to all sides like an old-timer on the stage,

Hottabych took two ping-pong balls from a table and threw them

into the air. Suddenly, there were four balls; he threw them up

again and they became eight, then thirty-two. He began

juggling all thirty-two balls, and then they disappeared and

were found to be in thirty-two pockets of thirty-two people in the

audience. Then they flew out of the pockets, formed a chain and

began spinning around a bowing Hottabych like sputniks until

they became a white hoop. Hottabych put this large hoop on

Varvara Stepanovna's lap with a low bow. The hoop began to

flatten out until it turned into a roll of excellent silk. Hottabych

cut it into pieces with Volka's pen-knife. The pieces of silk

flew into the air like birds and wound themselves into turbans

of remarkable beauty around the heads of the amazed audience.

Hottabych listened to the applause blissfully. Then he

snapped his fingers. The turbans turned into pigeons which flew

out through the open port-holes and disappeared. Everyone was

now convinced that the old man in the funny oriental slippers

was one of the greatest conjurors.

Hottabych wallowed in the applause. The boys knew him

well enough to understand how dangerous such unanimous and

exciting approval was for him.

"Just wait and see! Watch him go to town now," Zhenya

whispered in a worried voice. "I have a funny feeling, that's all."

"Don't worry, we have a very strict agreement on this point."

"One minute, my friends," Hottabych said to the applauding

passengers. "Will you permit me to...."

He yanked a single hair from his beard. Suddenly a shrill

whistle sounded on deck. They could hear the heavy clatter of

running feet.

"That's the militia coming to fine someone!" Zhenya joked.

"Somebody's jumped overboard at full speed!" No one had

time to laugh, because the "Ladoga" shuddered and something

Cúi chào lịch sự như một diễn viên tạp kỹ thực thụ, ông

Khốttabít cầm hai quả bóng bàn từ chiếc bàn rồi tung lên. Đột

nhiên chúng biến thành bốn quả; tung lên lần nữa lại biến thành

tám; sau đó lại tung lên biến thành ba mươi hai.Khi ông già bắt

đầu tung hứng cùng một lúc cả ba mươi hai quả bóng thì chúng

bỗng biến mât và nằm gọn trong ba mươi hai cái túi của ba mươi

hai người xem. Sau đó, chúng nhảy ra khỏi các túi rồi hợp thành

một chuỗi và bắt đầu quay như các vệ tinh quanh ông Khốttabít

đang cúi chào cho tới lúc biến thành một cái vòng trắng. Ông

Khốttabít đặt cái vòng lớn ây lên đầu gối cô Vácvara. Cái vòng

bắt đầu xẹp xuống cho tới lúc biến thành một dải lụa tuyệt đẹp.

Ông Khốttabít cắt vụn nó thành nhiều mảnh bằng con dao nhíp

của Vônca. Các mảnh lụa bay lên như những con chim và quân

quanh đầu người xem đầy thán phục thành chiếc khăn tuyệt đẹp.

Ông Khốttabít nghe những tràng pháo tay với vẻ mặt sung

sướng. Ông liền búng các ngón tay. Những chiếc khăn biến thành

những con chim bồ câu rồi bay qua cửa mạn để ngỏ và biến mât.

Bây giờ, mọi người đều tin chắc ông già đi đôi hài phương Đông

tức cười này chính là một trong những nhà ảo thuật lớn nhât.

Ông Khốttabít quả là đang ngây ngât trong tiếng pháo tay. Hai

cậu bé đã hiểu khá kỹ ông Khốttabít nên nhận rõ nguy hiểm đối

với ông già như thế nào.

“Hãy đợi xem!Bây giờ, ông ây sẽ hăng tiết lên và bày ra đủ

thứ trò vớ vẩn cho mà xem!” Giênia thì thầm giọng lo lắng. “Ôi,

mình đã linh cảm trước rồi”

“Đừng lo, mình đã dặn ông ây rât cẩn thận về việc này”.

“Hỡi các bạn của tôi, xin hãy chờ cho một lát!” Ông Khốttabít

nói với các người xem đang vỗ tay. “Lần này, xin các bạn cho

phép tôi...”

Ông rứt một sợi râu duy nhât.Thế rồi bỗng nhiên bên ngoài,

qua các cửa mạn để ngỏ, vọng vào tiếng còi chói tai, tiếng chân

chạy rầm rập của các thủy thủ.

“Ấy là cảnh sát đến phạt ai đó!” Giênia nói đùa: “Một ai đó đã

nhảy lên tàu phá băng lúc tàu đang chạy!” Nhưng chẳng ai kịp

cười vì tàu “Lađôga” rung chuyển mạnh và dưới đáy tàu có một

205

clanged menacingly below. For the second time that day the ship

came to a stop.

"See! What did I say!" Zhenya hissed and looked at

Hottabych with loathing. "He couldn't control himself. Just look

at him boast! Golly! I've never met a more conceited, boastful

and undisciplined Genie in my whole life!"

"Are you up to your old tricks again, Hottabych? You swore

yesterday that...."

There was such shouting in the lounge that Volka didn't

bother lowering his voice.

"Oh, no! No! Do not insult me with such suspicions, 0

serpent among boys, for I have never broken the smallest

promise, to say nothing of an oath. I swear I know no more than

you do about the reasons for our sudden stop."

"A snake?" Volka shouted angrily. "Oh, so on top of

everything else, I'm a snake! Thank you, Hottabych! My best

merci to you!"

"Not a snake, a serpent, for know ye that a serpent is the

living embodiment of wisdom."

This time the old man was really not to blame. The "Ladoga"

had lost its way in the fog and gone aground. Passengers

crowded the deck, but they had difficulty in even making out

the rails. However, by leaning over the side near the bow they

could see the propellers churning up the dark unfriendly

waters.

Half an hour passed, but all attempts to get the ship off the

shoal by putting it in reverse ended in failure. Then the captain

ordered the spry boatswain to pipe all on deck.

Everyone except those standing watch gathered on the

spardeck. The captain said, "Comrades, this is an emergency.

There's only one way to get off the shoal under our own steam

and that's transfer the coal from the bow to the stern; then we'll

be able make free of the shoal. If everyone pitches in, it won't

take more than ten or twelve hours to do the job. The boatswain

cái gì đó kêu ken két như báo trước điều dữ. Lần thứ hai trong

ngày hôm ây con tàu lại ngừng chạy.

“Thây chưa! Mình đã bảo mà!” Giênia thì thầm và nhìn ông

Khốttabít với vẻ rât ghê tởm “Ông ta không tự kiềm chế được!

Chỉ cần nhìn vẻ tự hào nơi ông ây.Trời! Trong đời, mình chưa

bao giờ gặp một ông thần tự phụ, khoe khoang và vô kỷ luật như

thế!”

“Lại trò của ông phải không, ông Khốttabít? Ông vừa mới thề

hôm qua là...”

Có tiếng la hét trong phòng chung mà Vôn ca không bận tâm

hạ thâp giọng

“Ồ, không, không! Đừng nghi ngờ mà xúc phạm tôi, hỡi con

xà tinh trong số các cậu bé! Ta chưa bao giờ vi phạm lời hứa nhỏ

nhât, nói chi đến một lời thề. Ta thề là không biết gì nhiều hơn

các cậu về lý do dừng đột ngột này”

“Con rắn?” Vôncala lên giận dữ. “Ồ, té ra bây giờ thêm vào

mọi thứ khác, cháu lại còn là “con rắn” nữa? Cám ơn, ông

Khốttabít, xin nồng nhiệt mécxì ông!”

“Không phải rắn, mà là xà tinh, bởi vì xà tinh là hiện thân sống

của trí tuệ”

Lần này, ông già quả là chẳng có lỗi gì cả. Tàu “Ladôga” Bị

lạc trong sương mù và mắc cạn. Các hành khách ùa lên boong tàu

nhưng khó khăn lắm mới phân biệt nổi hàng lan can. Tuy nhiên

khi nghiên qua một bên gần mũi tàu nhìn xuống, vẫn có thể nhận

thây cánh quạt đang khuây tung mặt nước xanh sẫm

Nửa giờ trôi qua, nhưng mọi cố gắng nhằm đưa con tàu ra

khỏi dải cát ngầm bằng cách cho nó chạy lùi lại đều thât bại. Bây

giờ, thuyền trưởng ra lệnh cho thủy thủ trưởng huýt còi mời mọi

người lên boong. Lúc tât cả những người có mặt trên boong

thượng, trừ những người bận canh gác, ông thuyền trưởng nói:

“Thưa các đồng chí, đây là trường hợp khẩn. Chỉ có một cách

để đưa con tàu ra khỏi dải cát ngầm mà không cần đến sự giúp đỡ

của bên ngoài, là chuyển than từ hầm mũi tàu qua hầm đuôi tàu.

làm cho đuôi tàu sẽ nặng hơn và mọi việc sẽ ổn. Nếu làm việc

cho ra trò thì chỉ mât khoảng mười, mười hai tiếng thôi, chẳng

206

will divide you into teams. Put on your worst clothes and let's

start the ball rolling.

"You, boys, and you, Hassan Hottabych, need not worry. Its

is no job for you: the boys are too young and it's a little too late

for you to carry heavy loads."

"What do you mean by saying I can't carry heavy loads?"

Hottabych replied scornfully. "Please be informed that no one

present here can equal me in weight-lifting, 0 most respected

captain."

The other passengers began to smile.

"What an old man!" "Listen to him boast." "Just look at

that muscle-man!"

"There's nothing to laugh at, he feels offended. It's no fun be

old."

"See for yourself!" Hottabych shouted. He grabbed his two

young friends and, to the general amazement, began juggling

them as if they were plastic billiard balls stead of sturdy

thirteen-year-old boys. The applause which followed was so

deafening, the whole scene might very well have taken place

at a weight-lifting contest and not on board a ship in danger.

"I take my words back," the captain said solemnly after the

applause had died down. "And now, let's get to work! There's

time to waste!"

"Hottabych," Volka said, -taking the old man off to a side

"what's the use of dragging coal from one hold to another for

twelve long hours? I think you should do something to get the

ship off the shoal."

"That's not within my powers," the old man answered sadly "I

thought of it already. Naturally, I can pull it off the rocks, but

then the bottom will be all scratched and ripped, and I won't b

able to fix it, because I never saw what a ship looks like on the

bottom. Then we'll certainly drown in no time."

"Think again, Hottabych! Maybe you'll think of some thing!"

"I'll try my best, 0 compass of my soul," the old man replied.

After a short pause he asked, "What if I make the rocks

hơn đâu. Thủy thủ trưởng sẽ chia mọi người thành mây đội. Mọi

người hãy mau mau thay quần áo, chọn thứ tồi tệ một chút bắt

tay ngay vào việc “Hai cậu bé và cụ Hátxan Khốttabít thì có thể

yên tâm. Công việc này không hợp với sức khỏe của hai em và

cụ: các em còn quá trẻ, còn cụ Gátxan Khốttabít thì đã quá già để

làm các việc nặng.”

“Anh nói gì vậy, tôi không đủ sức làm các việc nặng ư?” Ông

Khốttabít tức tối đáp lại. “Hỡi ông thuyền trưởng đáng kính nhât,

ông phải biết rằng không một ai có mặt đây có thể địch với tôi

trong việc nâng các vật nặng đâu nhé!”

Nghe câu nói đó, mọi người bât giác tủm tỉm cười:

“Úi chà, ông già nói khoác ghê!” “Ấy chết, đã tìm được một

nhà quán quân đây!” “Chẳng có gì đáng cười cả, ông ây bực

mình mà. Tuổi già thì sung sướng gì cho cam!”

“Hãy xem đây!” Ông Khốttabít hét lên. Ông nắm lây cả hai

cậu bạn trẻ và trước sự sửng sốt chung, ông bắt đầu tung hứng

chúng, cứ như đó không phải là hai cậu bé 13 tuổi khá cứng cáp,

mà chỉ là hai quả bóng bi a bằng nhựa. Những tràng pháo tay

vang lên, dường như sự việc đang diễn ra ở một nơi có cuộc thi

của các đại lực sĩ chứ không phải trên một con tàu lâm nạn.

“Tôi xin rút lại những lời nói về cụ.”. Thuyền trưởng trịnh

trọng tuyên bố lúc tiếng vỗ tay lặng hẳn. “Bây giờ, mọi người

hãy bắt tay vào làm việc! Thời gian gâp rút lắm rồi!”

“Ông Khốttabít ơi,” Vônca kéo ông già sang một bên và nói

“chuyển than từ hầm này qua hầm khác trong suốt 12 tiếng liền

thì cực lắm! Ông phải cố làm sao để lôi con tàu ra khỏi dải cát

ngầm”.

“Việc này vượt quá sức của ta” Ông già buồn bã đáp. “Ta đã

nghĩ về việc đó rồi. Dĩ nhiên, có thể lôi nó ra khỏi chỗ đá ngầm,

nhưng đáy tàu sẽ bị trầy xước và vỡ, mà ta thì lại chẳng biết gắn

nó lại, vì chưa bao giữ ta được thây cái đáy tàu ra làmsao. Và tât

cả chúng ta sẽ bị chết chìm ngay tức thì.

“Nghĩ lại đi, ông Khốttabít! Có thể, ông nghĩ ra một cách nào

đó” “Ta sẽ cố, hỡi cái địa bàn của tâm hồn ta”. Ông già đáp và

sau một lúc im lặng, ông hỏi: “Nếu làm mây hòn đá biến mât thì

207

disappear?"

"Oh, Hottabych! How smart you are!" Volka said and began to

shake his hand. "That's a wonderful idea."

"I hear and I obey."

The first emergency team was down in the hold, loading the

first iron bins with coal, when the "Ladoga" suddenly lurched

and then began to spin around in a whirlpool over the spot

where there had just been a shoal. In another minute, the ship

would have broken to bits, had not Volka sense enough to tell

Hottabych to make the whirlpool disappear. The sea became

calm; the "Ladoga" spun around a while longer from sheer force

of inertia. Then it continued on its way.

Once again, no one but Hottabych and Volka knew what he

happened.

Ahead were more exciting days, each unlike the other, as they

journeyed across little-known seas and channels, past bleak

islands upon which no human foot had ever stepped. The

passengers often left the ship to go ashore on deserted cliffs and

on islands where polar station teams greeted them with rifle

salvos. Our three friends joined the rest in climbing glaciers,

wandering over the naked stones of basalt plateaux, jumping

from ice-floe to ice-floe over black open patches of water, and

hunting polar bears. The fearless Hottabych dragged one bear

aboard the "Ladoga" by the scruff of its neck. Under his

influence the animal soon became as tame and playful as a

cat, and so provided many happy hours for both passengers and

crew. Now the bear often tours with circuses, and many of our

readers have undoubtedly seen him. His name is Kuzya.

“SALAAM, SWEET OMAR"

After stopping off at Rudolph Island, the "Ladoga" began its

return journey. The passengers were worn out from the mass of

new impressions, from the sun which shone round the clock

from the frequent fogs and endless crashing of ice against the

stem and sides of the ship. At each stop there were less and less

sẽ ra sao nhỉ?”

“Ồ, ông Khốttabít yêu quý, ông mới thông minh làm sao?”

Vônca reo lên và lao tới siết chặt tay ông già. “Ông hãy ra tay đi”

“Xin tuân lệnh” Ông Khốttabít nói.

Lúc đội lao động khẩn câp thứ nhât đã xuống hầm than, bắt

đầu chât than vào đầy các thùng sắt thứ nhât thì tàu “Lađôga”

bỗng rung chuyển và bắt đầu quay nhanh tại chỗ nước xoáy sâu

vừa tạo thành ngay ở nơi dải cát ngầm. Chỉ một phút nữa thôi là

con tàu sẽ vỡ thành từng mảnh nếu Vônca không nghĩ đến

chuyện ra lệnh cho ông Khóttabít làm chỗ nước xoáy biến đi.

Biển đã lặng và tàu “Ladôga” sau khi quay một lát nữa theo quán

tính, lại tiếp tục yên ổn lên đường.

Lại một lần nữa, không một ai, ngoài ông Khốttabít, Vônca và

Giênia, có thể hiểu được chuyện gì xảy ra.

Và rồi lại tiếp diễn những ngàythú vị hơn, chẳng ngày nào

giống ngày nào, qua các vùng biển và eo biển ít được biết đến,

qua các hòn đảo hoang vắng chưa hề có dâu chân người. Các

khách tham quan lên cả các hòn đảo, nơi họ được những người

trú đông đón tiếp trọng thể bằng mây loạt súng chào. Ba ngườì

bạn của chúng ta đã leo lên những băng hà; đi dạo trên những cao

nguyên đầy đá badan nhẵn nhụi; nhảy từ tảng băng này sang tảng

băng khác qua các khe băng thăm thẳm đen ngòm và đi săn gâu

trắng. Ông Khốttabít dũng cảm đã tự tay lôi cổ một chú gâu trắng

về tàu “Lađôga ”. Dưới ảnh hưởng của ông già, chú gâu này đã

nhanh chóng trở nên thuần thục và dễ thường như một con mèo,

và nó đã đem lại nhiều phút vui vẻ cho khách tham quan và thủy

thủ. Bây giờ, chú gâu thường lưu diễn với rạp xiếc và nhiều bạn

đọc của chúng ta chắc chăn nhìn thây nó. Tên nó là Cudia.

“XÊLIAM ALÂYCUM, CHÚ ÔMA THÂN YÊU!”

Sau khi ghé thăm đảo Ruđônphơ , tàu “Lađôga” quay trở về.

Các khách tham quan đã mệt phờ vì quá nhiều ân tượng, vì mặt

trời chiếu sáng suốt ngày đêm, vì sương mù dày đặc và vì tiếng

băng va rầm rầm gần như liên tục vào sống mũi tàu và thành tàu.

Số người thích lên các hòn đảo hoang vắng mỗi ngày một ít đi và

208

passengers who wished to go ashore on deserted islands, and

towards the end of the journey our friends and two or three

other tireless explorers were the only ones to take advantage o a

chance to climb the inhospitable cliffs.

One morning the captain said, "Well, this is the last time

you're going ashore. There's no sense stopping the ship for six or

seven people."

That is why Volka talked the others going ashore into staying

there as long as possible, in order to really have one good last

look at the islands. They could do it in peace since Hottabych,

who was usually in a rush to get back, was staying behind to play

chess with the captain.

"Volka," Zhenya said mysteriously when they dragged their

feet aboard the "Ladoga" three hours later. "Come on down to

the cabin! I want to show you something. Here, look at this," he

continued, after shutting the door tightly. He pulled a longish

object from under his coat. "What d'you think it is? I found it on

the opposite side of the island. Right near the water."

Zhenya was holding a small copper vessel the size of a

decanter. It was all green from age and brine.

"We should give it to the captain right away," Volka said

excitedly. "Some expedition probably put a letter inside and

threw it into the water, hoping someone would come to the

rescue."

"That's what I thought at first, too, but then I decided nothing

would happen if we opened it first to have a look inside. It's

interesting, isn't it?"

"It sure is."

Zhenya turned pale from excitement. He quickly knocked off

the tar-like substance that covered the mouth of the bottle.

Under it was a heavy lead cap covered with a seal. Zhenya had

great difficulty prying it loose.

"And now we'll see what's inside," he said, turning it upside-

down over his berth.

Before he had time to finish the sentence, clouds of black

cuối cùng chỉ còn ba người bạn của chúng ta và hai ba người

khách tham quan không mệt mỏi nữa là chẳng bỏ lỡ một cơ hội

nào ghé thăm những bờ đảo lởm chởm đá không mến khách.

Một buổi sáng, thuyền trưởng Xtêpan nói: “Thôi được, tôi cho

mọi người lên bờ lần cuối cùng và thế là đủ. Chẳng việc gì phải

dừng tàu lại vì sáu, bảy người nào đó”.

Vì vậy, Vônca đã thỏa thuận với những người cùng đi với nó

lên bờ: chia tay thật sự quần đảo và cứ thong thả mới trở về tàu .

Vả lại, lần này ông Khốttabít, người thường giục trở về tàu,

không lên bờ với hai cậu bạn của mình: ông ở lại đánh cờ vua với

ông thuyền trưởng.

Ba tiếng sau, lúc mọi người đã mệt lử và quay trở về tàu

“Lađôga”. Giênia nói với vẻ bí mật: “Vônca, đi xuống buồng

ngay! Mình sẽ cho cậu xem cái này hay lắm Đây này, cậu xem

đi!” Giênia nói tiếp sau khi đã khóa trái cửa buồng. Nó lôi từ

dưới vạt áo khoác ra một vật gì đó hình thuôn thuôn. “Cậu bảo

đây là cái gì nào? Mình đã tìm thây cái bình này ở phía bên kia

hòn đảo, ngay sát bờ”

Giênia dang cầm một cái bình đồng nhỏ, cỡ bằng cái bình lọc

rượu. Cái bình đã ngả màu xanh lục vì lâu ngày và nước biển.

“Cậu phải nộp ngay cho thuyền trưởng,” Vônca hồi hộp nói.

Có lẽ một đoàn thám hiểm nào đó đã bỏ thư vào cái bình này và

quẳng nó xuống nước để báo cho mọi người biết về tình cảnh

nguy ngập của mình.”

“Lúc đầu mình cũng nghĩ như vậy, nhưng sau mình quyết định

rằng sẽ chẳng có gì xảy ra cả nếu xem trước bên trong có gì. Làm

như thế thú vị lắm chứ, đúng không?”

“Dĩ nhiên rồi.”

Mặt tái đi vì xúc động, Giênia cậy khá nhanh lớp nhựa trám

kín miệng bình. Dưới lớp nhựa là một cái nắp nặng bằng chì, trên

nắp có dâu ân gì dó. Giênia khó khăn lắm mới vặn được cái nắp

ây ra.

“Bây giờ bọn mình sẽ xem cái gì bên trong” nó nói, dốc ngược

bình trên giường của mình.

Nó chưa kịp nói hết câu thì từ trong bình, một luồng khói đen

209

smoke began pouring from the bottle, filling the entire cabin. It

became dark and choky. Presently, the thick vapour condensed

and became an unsightly old man with an angry face and a pair

of eyes that burnt like coals. He fell to his knees and knocked his

forehead on the floor so hard that the things hanging on the cabin

wall swayed as if the ship was rolling.

"0 Prophet of Allah, do not kill me!" he shouted.

"I'd like to ask you something," a frightened but curious

Volka interrupted his wailing. "If I'm not mistaken, you mean

the former King Solomon, don't you?"

"Yes, 0 miserable youth! Sulayman, the Son of David (may

the days of the twain be prolonged on earth!)."

"I don't know about who's miserable," Volka objected

calmly, "but as far as your Sulayman is concerned-his days can

in no way be prolonged. That's out completely: he's dead."

"You lie, wretch, and will pay dearly for it!"

"There's nothing to get mad about. That Eastern king die two

thousand nine hundred and nineteen years ago. You can

look it up in the Encyclopaedia."

"Who opened the bottle?" the old man asked in a business

like way, having obviously accepted Volka's information and not

appearing to be too saddened by it.

"I did, but you really shouldn't thank me," Zhenya said

modestly.

"There is no God but Allah!" the stranger exclaimed.

"Rejoice, 0 undeserving brat."

"Why should I rejoice? It's you who've been freed from your

prison, and you should be the one to rejoice. What's there for me

to rejoice about?"

"Rejoice, because you must die an ill death this very hour"

"That's what I call real mean! After all, I freed you from the

copper vessel. If not for me, who-knows how many thousands

of years longer you'd have to lie around in smoke and soot."

"Don't tire me with idle chatter! Ask of me only what mode of

death you choose and in what manner I shall slay you! Gr-r-r!”

dày đặc bắt đầu tuôn ra, tràn ngập cả căn buồng, làm cho buồng

tối hẳn lại và không sao thở nổi. Nhưng vài giây sau, luồng khói

liền dồn nén lại và biến thành một ông già khó coi, có bộ mặt dữ

tợn và cặp mắt đỏ rực như than hồng. Ông già quỳ ngay xuống và

đập trán xuống sàn tàu, mạnh đến nỗi các vật treo trên buồng đu

đưa như khi con tàu lắc lư.

“Hỡi đâng tiên tri của thánh Ala, đừng giết con!” ông rống lên

“Xin phép được hỏi” Vônca sợ hết hồn nhưng tò mò, bèn cắt

ngang lời cầu khẩn của ông già: “Nếu cháu không lầm thì ông

đang nói về vua Xalômông phải không ạ?”

“Đúng, , hỡi thằng bé hèn hạ kia! Cầu chúc cho vua Xalômông

con trai của Đavít sống lâu đời đời trên mặt đât này!”

“Cháu không biết ai là kẻ hèn hạ,” Vônca bình tĩnh đối đáp

“Còn về ngài Xalômông của ông thì không thể sống lâu đời đời

được. Hoàn toàn ngài Xalômông đã chết rồi!”

“Mi nói dối, thằng ranh con, và mi sẽ trả giá đắt về việc đó”.

“Ông nổi giận thì cũng vô ích thôi. Vị vua phương Đông ây đã

chết cách đây 2.919 năm. Điều ây thậm chí đã được viết trong bộ

Bách khoa toàn thư”.

“Đứa nào mở nắp bình?” Ông già nghiêm nghị hỏi, sau khi rõ

ràng là đã châp nhận cái tin mà Vônca vừa báo và ông ta cũng

chẳng lây gì làm buồn cho lắm về cái chết của Xalômông.

“Cháu ạ nhưng chẳng có gì phải cám ơn đâu”. Giênia khiêm

tốn đáp.

“Không có thượng đế nào ngoài Đức Ala!” Ông già lạ mặt kêu

lên. “Mi hãy mừng đi, hỡi thằng bé không xứng đáng kia!”

“Sao cháu lại mừng ạ? Ông được cứu thoát khỏi cảnh giam

cầm thì ông phải mừng mới đúng chứ? Cháu mừng vì cái nổi gì

chứ ạ?”

“Vì rằng mi phải chết mi ngay bây giờ”

“Cháu gọi đó là hành vi đê tiện” Cháu đã giải thoát ông khỏi

cái bình đồng. Nếu không có cháui thì ai biết được ông còn bị

nhốt trong đó bao nhiêu nghìn năm nữa trong khói và bô hóng!”

“Đừng làm ta mệt vì những lời lẽ vu vơ! Hãy cho ta hay mi

muốn chọn cái chết nào thì ta sẽ làm! H-ú-ú-ú-ú!”

210

"I'll thank you not to act so fierce! And anyway, what's that

all about?" Zhenya flared up.

"Know, 0 undeserving boy, that I am one of the Genies who

disobeyed Sulayman, David's Son (on the twain be peace!),

whereupon Sulayman sent his minister, Asaf, son of Barakhiya,

to seize me. And this Vizier brought me against my will and

led me in bonds to Sulayman and he placed me standing before

him. When Sulayman saw me, he sent for this bottle, shut me

up therein and stoppered it over with lead."

"Good for him!" Zhenya whispered to Volka.

"What are you whispering about?" the old man asked

suspiciously.

"Nothing, nothing at all," Zhenya answered hurriedly

"Take care!" the old man warned. "I am not one to have

tricks played upon me. To continue: he imprisoned me in the

bottle and ordered his Genies to throw me into the ocean. There

I abode a hundred years, during which time I said in my heart,

'Whoso shall release me, him will I enrich for ever and ever.' But

the full century went by and, when no one set me free, I entered

upon the second five score saying, 'Whoso shall release me, for

him I shall open the hoards of the Earth.' Still, no one set me

free, and thus four hundred years passed away. Then quoth I,

'Whoso shall release me, for him will I fulfil three wishes.' Yet

ho one set me free. Thereupon I waxed wroth and said to myself,

'Whoso shall release me from this time forth, him will I slay, and

I will give him choice of what death he will die,' and now, as you

have released me, I give you full choice of death."

"But it's not at all logical to kill your saviour! It's illogical

and downright ungrateful," Zhenya objected heatedly.

"Logic has nothing to do with it," the Genie interrupted

harshly. "Choose the death that most appeals to you and do not

detain me, for I am terrible in my wrath!"

"May I ask you something?" Volka said, raising his hand.

But the Genie glared at him so frightfully, it made Volka's

knees tremble.

“Cháu sẽ cảm ơn nếu ông không dọa cháu! Có chuyện gì thì

cứ nói ngay đi!” Giênia nổi cáu.

“Hỡi thằng nhóc không xứng đáng kia, mi phải biết rằng ta là

một trong những ông thần đã chống lại vua Xalômông con trai

của Đavít - cầu chúc cả hai vị đều bình an! Xalômông liền sai tể

tướng của mình là Axáp con trai của Barakhia bắt giữ ta, dùng vũ

lực lôi ta đến, trái với ý muốn của ta, và đã làm nhục ta. Viên tể

tướng ây đã bắt ta đứng trước mặt Xalômông và Xalômông sau

khi thây ta, đã ra lệnh mang đến cái bình này và nhốt ta vào đó”.

“Làm như thế là đúng!” Giênia thì thầm với Vônca.

“Mi thì thầm gì thế?” Lão già hỏi với vẻ nghi ngờ.

“Chẳng có gì đâu!” Giênia vội vã đáp.

“Hãy cẩn thận!” Lão già cảnh báo. “ Đùa với ta thì khốn đó.

Vậy là ông ây đã nhốt ta vào cái bình này và sai các vị thần mang

ta đi và ném ta xuống biển. Ta đã ở trong ây 100 năm và ta đã thề

với lòng mình: “Bât kỳ ai giải thoát được ta, ta sẽ làm cho người

đó giàu có đờì đời”. Nhưng 100 năm trôi qua mà chẳng có ai đến

giải thoát cho ta cả. Lại tiếp đến 100 năm nữa và ta lại thề: “Bât

kỳ ai giải thoát được ta, ta sẽ mở tât cả các kho báu trên trái đât

cho người đó”. Nhưng cả lần này cũng chẳng có ai đến giải thoát

cho ta. Ta lại phải đợi thêm 400 năm nữa và ta lại thề: “Bât kỳ ai

giải thoát được ta, ta sẽ làm cho người đó hưởng ba điều ước”.

Nhưng vẫn chẳng có kẻ nào đến giải thoát ta cả. Lúc bây giờ, ta

đã nổi giận ghê gớm và ta đã thề với lòng mình: “Bât kỳ kẻ nào

đến giải thoát ta bây giờ, ta sẽ giết chết ngay, nhưng ta sẽ để cho

kẻ đó được chọn lây cách chết”. Vậy là mi đã giải thoát ta và ta

cho mi được chọn cách chết mà mi mong muốn”.

“Nhưng giết người cứu sống mình, đó chính là một việc phi lý!

Phi lý và vô ơn!” Giênia nóng nảy cãi lại.

“Lý lẽ ở đây thì ăn nhằm gì!” Lão thần thô lỗ ngắt lời. “Mi hãy

chọn cho mình một cách chết thoải mái nhât và chớ có ngăn cản

ta, bởi vì ta mà nổi giận thì khủng khiếp lắm đó”

“Có thể đặt một câu hỏi được không ạ?” Vônca giơ tay.

Nhưng đáp lại, lão thần nọ dã gầm lên một tiếng ghê rợn đến

nỗi Vônca suýt nữa bị khuỵu chân vì khiếp đảm.

211

"Well then, will you at least permit me to ask a question?"

Zhenya pleaded with such despair that the Genie relented.

"All right. But be brief."

"You say that you spent several thousand years in this

copper vessel, but it's even too small to hold your hand. How

should the whole of you fit in it?"

"What! Do you not believe that I was there?"

"I'll never believe it until I see you inside with my own eyes."

"Well then, look and be convinced," the Genie roared. He

shook and became a smoke which condensed and entered the jar

little by little, while the boys clapped softly in excitement.

More than half the vapour had disappeared into the vessel.

Zhenya, with bated breath, had the stopper ready to imprison

the Genie once again, but the old man seemed to change his

mind, for he filtered out again and assumed a human form.

"Oh, no you don't!" he said, squinting slyly and shaking a

hooked and dirty finger in front of Zhenya's face, while the boy

hurriedly slipped the stopper in his pocket. "You didn't want

to outsmart me, did you, 0 despicable brat? What a terrible

memory I have! I nearly forgot that a thousand one hundred

and forty-two years ago a fisherman fooled me in just the same

manner. He asked me the very same question and I trustingly

wished to prove that I had indeed been in the vessel. So I turned

into smoke again and entered the jar, while the fisherman

snatched up the leaden cap with the seal and stoppered therewith

the mouth of it. Then he tossed it back into the sea. Oh no, you

can't play that trick on me twice!"

"Why, I had no intention of fooling you," Zhenya lied in a

shaky voice, feeling that now he was a goner for sure.

"Hurry and choose what manner of death you will die and

detain me no longer, for I am weary of all this talk!"

"All right," Zhenya said after thinking a bit. "But promise

me that I'll die in exactly the way I choose."

"I swear!" the Genie promised solemnly and his eyes

burnt with a devilish fire.

“Còn cháu, ông cho phép cháu hỏi một câu duy nhât chứ ạ?”

Giênia năn nỉ với giọng tuyệt vọng, khiến cho lão thần dịu đi:

“Được mi có thể hỏi. Nhưng ngắn gọn thôi”.

“Ông quả quyết rằng ông đã sống mây nghìn năm trong cái

bình đồng này. Thế nhưng nó nhỏ tới mức chẳng đút lọt bàn tay

Vậy làm sao cả người ông lại có thể nằm gọn trong đó được?”

“Té ra mi không tin là ta đã từng ở trong cái bình này ư?”

“Không đời nào tôi tin, một khi tôi chưa được thây tận mắt!”

“Nào, hãy nhìn đây mà tin!” Lão thần rống lên, rung nguời

một cái rồi biến thành một luồng khói và bắt đầu từ tù chui vào

bình dưới tiếng vỗ tay dè dặt trong sự hưng phân.

Hơn một nửa luồng khói đã nằm gọn trong bình. Giênia nín

thở, cầm sẵn cái nắp trong tay để lại nhốt lão thần vào bình như

trước. Nhưng lão ta có lẽ đã nghĩ lại, lại chui ra ngoài và lại biến

thành hình người.

“Ồ, không, mi không được làm thế!” Lão nói, nheo mắt với vẻ

ranh mãnh và oai vệ dứ dứ ngón tay quặp đã lâu không rửa trước

mặt Giênia khi nó đang vội vã giâu nắp bình vào túi. “Mi không

tính đánh lừa tađây chứ, hỡi cái thằng ôn con đê tiện? Hừ, cái trí

nhớ của ta thật là đáng nguyền rủa! Suýt nữa ta quên mât: Một

nghìn một trăm bốn mươi năm về trước, một lão đánh cá đã lừa

ta đúng cái cách như vậy đây. Hồi ây lão cũng hỏi ta một câu

tương tự và ta đã nhẹ dạ muốn chứng tỏ cho lão biết rằng ta đã

từng ở trong bình, thế là ta biến lại thành một luồng khói rồi chui

vào bình. Thây vậy, lão đánh cá nọ liền chụp ngay lây cái nắp có

mang dâu ân, đậy luôn bình lại và quẳng xuống biển. Kh-ô-ô-

ông, cái trò đó chẳng đánh lừa ta đuợc nữa đâu!”

“Nhưng tôi có định đánh lừa ông đâu?” Giênia cảm thây bây

giờ nó hết đường thoát rồi, bèn nói dối với giọng run run.

“Hãy mau mau lựa chọn cách chết mà mi muốn và chớ ngăn

cản ta, vì nói chuyện với mi, ta mệt cả người”

“Thôi được!” Giênia nói sau một hồi suy nghĩ. “Nhưng ông

phải hứa là cháu được chết theo đúng cách mà cháu đã chọn “

“Ta thề!” Lão thần trịnh trọng hứa và cặp mắt lão rực lên

những ánh quái đản.

212

"Well, then," Zhenya said and swallowed hard. "Well then...

I want to die of old age."

"Good for you!" Volka shouted.

The Genie turned purple from rage and cried, "But your old

age is still very far off. You are still so young!"

"That's all right," Zhenya answered courageously, "I can

wait."

When Volka heard this, he laughed happily, but the Genie

began to curse in Arabic as he dashed back and forth in the cabin,

tossing aside everything in his way in helpless rage.

This went on for a good five minutes until he finally seemed

to come to a decision. He laughed so fiendishly as to give the

boys goose-pimples. Standing before Zhenya, he said

maliciously:

"There is no denying it, you are cunning. But Omar Asaf ibn

Hottab is more cunning than you, 0 despicable one."

"Omar Asaf ibn Hottab?" the boys cried in unison. The

Genie was trembling with wrath and bellowed:

"Silence! Or I'll destroy you immediately! Yes, I am Omar

Asaf ibn Hottab, and I am more cunning than this brat! I'll

fulfil his wish and he will surely die of old age. But," he said,

looking at the boys triumphantly, "his old age will come upon

him before you count to a hundred!"

"Help!" Zhenya cried in his usual voice. "Help!" he groaned

in a deep basso a few seconds later. "Help!" he squeaked in a

trembling old man's voice a few moment's later. "Help! I'm

dying!"

Volka looked on horror-struck as Zhenya quickly turned into

a youth, then into a grown man with a long black beard; then his

beard turned to grey and he became middle-aged; and, finally, he

became a bald, bony, scrawny old man. All would have been

over in a few seconds if Omar Asaf, who was gleefully

watching Zhenya's quick deterioration, had not exclaimed:

"Oh, if my unfortunate brother were only here now! How

happy he would be at my triumph!"

“Vậy thì,” Giênia nói và há nồm thở hổn hển. “Vậy thì .. cháu

rnuốn chết vì tuổi già!”

“Hay lắm!” Vônca la lên

Còn lão thần mặt đỏ bừng vì tức giận, liền kêu lên: “Nhưng

tuổi già của mi còn lâu mới tới. Mi vẫn còn trẻ thế kia mà!”

“Không sao cả!” Giênia dũng cảm đáp “Cháu có thể đợi

được”.

Nghe trả lời thế, Vônca sung sướng phá lên cười, còn lão thần

bắt đầu nguyền rủa bằng tiêng Ả Rập rồi chạy tới chạy lui trong

buồng.ném sang bên mọi thứ bắt gặp trong cơn giận dữ bât lực.

Cảnh đó tiếp diễn ít ra là 5 phút, cho tới lúc cuối cùng lão ta đi

đến một quyết định. Lão liền cât tiếng cười ghê rợn tới mức hai

cậu bé nổi gai ốc. Lão dừng lại trước Giênia và nói vẻ độc địa:

“Quả là mi rât xảo quyệt và ta thừa nhận điều đó. Nhưng Ôma

Iuxúp con trai của Khốttáp còn xảo quyệt hơn mi, hỡi cái thằng

đê tiện”

“Ôma Iuxúp con trai của Khốttáp?” Hai cậu bé cùng kêu lên

một vượt. Nhưng lão thần run rẩy vì giận dữ, liền quát lên:

“Câm mồm, nếu không ta sẽ giết bọn mi ngay lập tức! Phải, ta

chính là Ôma Iuxúp con trai của Khốttáp và ta xảo quyệt hơn cái

thằng oắt con này! Ta sẽ thực hiện lời yêu cầu của nó và nó sẽ

chết vì tuổi già thật. Nhưng,” lão già đắc thắng nhìn hai cậu bé.

“tuổi già sẽ đến với nó trước khi bọn mi kịp đếm tới một trăm!”

“Ối!” Giênia kêu lên với giọng trẻ con “Ối!” vài giây sau, nó

rên rỉ với giọng trầm. “Ối!” sau vài giây nữa, nó nói khàn khàn

với giọng run run của một ông già. “Hãy cứu tôi với, tôi chết đến

nơi rồi!”

Vônca đau đớn nhìn Giênia đang nhanh chóng trở thành một

chàng trai, sau đó thành một đàn ông trưởng thành có bộ râu đen

dài, thế rồi bộ râu đó bạc phơ, và, cuối cùng, nó biến thành một

ông già hom hem, gầy guộc, đầu hói. Chỉ còn vài giây nữa thôi là

mọi chuyện sẽ kết thúc, nếu như Ôma Iuxúp đang hân hoan dõi

theo sự suy giảm nhanh chóng của Giênia không kêu lên:

“Ôi, nếu ông anh bât hạnh của ta có mặt ở bên ta lúc này! Ông

ây sẽ thích thú biết chừng nào trước thắng lợi của ta”.

213

"Wait!" Volka shouted. "Tell me, was your brother's

name Hassan Abdurrakhman?"

"How did you discover that?" Omar Asaf asked in

amazement. "Do not remind me of him, for my heart is rent at the

memory of poor Hassan. Yes, I had a brother named so, but all

the worse for you, for reopening my terrible wounds!"

"If I tell you your brother is alive and bring him to you, alive

and healthy, will you spare Zhenya then?"

"Oh, if I could only see my dear Hassan! Oh, then your

friend would remain alive until he aged naturally and that will

not happen for many and many a year. But if you deceive me ...

I swear, neither of you will escape my rightful wrath!"

"Then wait a minute, just one minute!" Volka shouted.

A few moments later, he rushed into the lounge where

Hottabych was engrossed in his game of chess with the captain.

"Dear Hottabych, hurry! Let's run back to the cabin, there's

a great joy awaiting you there."

"I can think of no greater joy than to check-mate my

sweetest friend, the captain," Hottabych replied solemnly,

studying the board intently.

"Hottabych, we can't spare a minute! I beg you, come below

with me!"

"All right," Hottabych replied and moved his castle. "Check!

Run along, Volka. I'll be with you as soon as I win, and,

according to my calculations, this will be in about three more

moves."

"We'll see about that yet," the captain replied cheerfully.

"Three moves indeed! Just you let me see...."

"Yes, yes, do see," the old man chuckled. "You won't think of

anything anyway. I can wait. I'll be only too happy to wait."

"We've no time to wait!" Volka wailed in despair, and

knocked all the figures off the board. "If you don't come below

with me this minute, both Zhenya and I will die a horrible death!

Hurry! Run!"

"You're behaving atrociously," Hottabych grumbled, but

“Thong thả đã!” Vônca kêu ầm lên. “Ông hãy nói cho biết: anh

ông tên là Hátxan Apdurắcman phải không?”

“Sao mi biết được điều đó?” Ôma Iuxúp kinh ngạc hỏi lại.

“Đừng nhắc ta về ông ây nữa, chỉ cần nhớ tới anh Hátxan bât

hạnh là tim ta tan nát. Đúng, ta có một ông anh tên như vậy,

nhưng mi sẽ khốn thêm vì đã chạm đến vết thươngrỉ máu của ta!”

“Thế nếu tôi nói cho ông biết rằng anh ông vẫn còn sống thì

sao? Ông sẽ tha chết cho Giênia chứ?

“Ta mà được thây anh Hátxan yêu quý của ta ư? Ôi, thì thằng

bạn của mi sẽ sống tới lúc là một ông già thực sự, mà việc đó thì

còn lâu lắm mới xảy ra. Nhưng nếu mi đánh lừa ta... thì ta thề

bọn mi sẽ không thoát nổi cơn phẫn nộ chính đáng của ta đâu!

“Vậy hãy chờ một phút, đúng một phút thôi” -Vônca reo lên.

Vài giây sau, nó lao vào phòng chung, nơi ông Khốttabít đang

chăm chú đâu cờ vua với thuyền trưởng.

“Ông Khốttabít thân yêu! Nhanh lên! hãy chạy mau xuống

buồng với cháu! Một niềm vui rât lớn đang đợi ông ở đây.”

“Đối với ta không có một niềm vui nào lớn hơn là chiếu bí

thuyền trưởng,, ông bạn dễ thương nhât của ta!” Ông Khốttabít

chậm rãi trả lời, đang nghiên cứu cục diện trên bàn cờ.

“Ông Khốttabít, không được nân ná ở đây một phút nào! Cháu

yêu cầu ông đi xuống buồng với cháu ngay!”

“Được rồi!” Ông Khốttabít nói và đi quân cờ. “Chiếu! Cậu cứ

đi trước đi, cậu Vônca. Ta sẽ xuống ngay sau khi thắng ván này.

Theo tính toán của ta thì chỉ cần ba nước nữa là ta sẽ thắng ngay

thôi”.

“Chuyện đó thì còn phải xem đã,” Ông thuyền trưởng vui vẻ

cãi lại. “Ba nước nữa ư! Để tôi suy nghĩ một chút ...

“Vâng, vâng, cứ nghĩ đi,”, Ông già cười mỉa. “Anh chẳng nghĩ

được gì đâu. Tôi có thể đợi. Tôi sẵn lòng đợi”

“Không có thì giờ mà đợi đâu!” Vônca tuyệt vọng kêu lên và

gạt luôn các quân cờ ra khỏi bàn cờ. “Nếu ông không chạy xuống

với cháu ngay bây giờ thì cả cháu lẫn Giênia sẽ chết một cách

đau đớn và khủng khiếp. Nhanh lên! Chạy đi thôi!”

“Cậu lên mặt quá đây!” Ông Khốttabít càu nhàu nhưng vẫn

214

followed Volka out nonetheless.

"That means it's a draw!" the captain shouted happily,

pleased to have escaped a completely hopeless situation.

"No, sir! What do you mean a draw?" Hottabych objected and

was ready to turn back.

But Volka shouted angrily:

"Sure it's a draw! It's a typical draw!" and shoved the old

man into their cabin, where Omar Asaf was about to fulfil his

terrible threat.

"Who's the old man?" Hottabych asked, seeing a decrepit old

man moaning on the berth. Actually, but a few short

moments ago, he had been a thirteen-year-old boy named

Zhenya Bogorad. "And who's that other old man?" he continued,

noticing Omar Asaf. Suddenly he turned pale. Not trusting his

eyes, he took several hesitant steps forward and whispered,

"Salaam, sweet Omar!"

"Is that you, 0 my dear Hassan Abdurrakhman?" Omar Asaf

cried.

The brothers fell into each other's arms, for they had been

separated for nearly three thousand years.

At first, Volka was so touched by this unusual meeting of

brothers in the midst of the Arctic icebergs, and so happy for

Hottabych's sake, that he completely forgot about the unfortunate

Zhenya. Soon a barely audible groan from the berth reminded

him that urgent aid was needed.

"Help!" he cried and rushed to separate Hottab's two sons. "A

person's dying and they...."

"Help, I'm dying! "the old man Zhenya croaked, as if to

corroborate Volka's words. Hottabych looked at him in surprise

and asked:

"Who is this white-haired old man, and how does he come to

be lying in our friend Zhenya's bed?"

"But this is Zhenya," Volka wailed. "Save him, Hottabych!"

"I beg your pardon, 0 dearest Hassan," Omar Asaf said

irritably to his newly-found brother. "I shall have to interrupt

chạy theo Vônca xuống dưới buồng.

“Thế là hòa đây nhé!” ông thuyền trưởng hài lòng kêu lên vì

đã may mắn thoát ra được một ván cờ hoàn toàn tuyệt vọng

“Không, thưa ngài! Hòa thế nào được?” Ông Khốttabít vừa

cãi vừa cố quay trở lại.

Nhưng Vônca đã cáu kỉnh kêu lên:

“Dĩ nhiên là hòa rồi! Một ván hòa điển hình đây!” và nó dùng

hết sức đẩy ông già vào buồng riêng, nơi Ôma Iuxúp đã toan thục

hiện lời đe dọa của mình.

“Ông già nào thế này?” Ông Khốttabít hỏi khi thây một ông

già nằm trên giường đang rên rỉ ai oán. Ông không thể ngờ rằng

vài phút trước đó chính là cậu bé 13 tuổi Giênia. “Còn đây là ông

già nào?” Ông Khốttabít hỏi tiếp khi nhận thây Ôma Iuxúp .L ập

tức ông tái mặt. Không tin vào mắt mình, ông bước mây bước

ngập ngừng về phía trước rồi khe khẽ thì thầm: “Xêliam

alâycum, chú Ôma thân yêu!”

“Anh đây ư, hỡi Hátxan Ápduắácman yêu quý của em?” Ôma

Iuxup kêu lên.

Hai anh em ôm chầm lây nhau bởi họ đã xa cách nhau gần ba

nghìn năm rồi.

Trong giây phút đầu tiên, Vôca xúc động trước cuộc gặp gỡ kỳ

lạ của hai anh em giữa những tảng băng vùng Bắc Cực và mãn

nguyện thay cho ông Khốttabít đến nỗi nó quên béng cậu Giênia

bât hạnh. Nhưng tiếng thở khò khè rât khẽ phát ra từ giường đã

nhắc nó nhớ đến biện pháp khẩn câp.

“Xin hãy cứu! Vônca kêu lên và lao vào ngăn hai người con

trai của Khốttáp ra. “Ở đây có người sắp chết, vậy mà các ông...”

“Ối, tôi chết mât thôi” Ông già hom hem Giênia nói khàn khàn

mây tiếng như để xác nhận câu nói của Vônca là đúng. Ông

Khốttabít ngạc nhiên hỏi:

“Ông già tóc bạc này là ai, và tại sao ông ta lại đến nằm trên

giường cậu bạn Giênia của chúng ta?”

“Giênia đây! Vônca gào lên. “Hãy cứu cậu ây, ông Khốttabít!”

“Xin thứ lỗi, anh Hátxan thân yêunhât,” Ôma Iuxúp bực tức

nói với ông anh vừa được gặp lại. “Em đành phải tạm ngừung

215

these pleasant moments of reunion in order to fulfil my

promise."

With these words he went over to the berth, touched Zhenya's

shoulder, and hissed:

"Ask forgiveness before it is too late."

"Forgiveness? Of whom?" the old man Zhenya croaked.

"Of me, 0 despicable youth!"

"What for?"

"For trying to trick me."

"You should ask my forgiveness," Zhenya objected. "I saved

you and you want to kill me for it. I won't ask your forgiveness!"

"Be it as you wish," Omar Asaf agreed maliciously. "I do not

insist. But bear in mind that you shall die in a few seconds if you

do not."

"So what? Who cares?" Zhenya whispered proudly if

weakly, though he certainly did care.

"Omar, my sweet!" Hottabych interrupted kindly but firmly.

"Don't cloud our long-awaited reunion by a dishonest act. You

must immediately and unconditionally fulfil the promise given

to my precious friend, Volka ibn Alyosha. And please bear in

mind that the most noble Zhenya is a very good friend of mine

to."

Omar Asaf ground his teeth in helpless rage. Yet, he took

hold of himself and muttered:

"Change, 0 insolent youth, and be as you were before!"

"Now you're talking," Zhenya said.

Everyone present had the pleasure of witnessing a most

unusual sight: a dying old man turned into a thirteen-year-old

boy.

First, his withered, sunken cheeks became rosy; then, his bald

head was covered with white hair which soon turned black, as

did his heavy beard. Feeling stronger, Zhenya hopped off the

berth and winked at his friends happily. Standing before them

was a husky man of forty, who differed from other men of his

age in that his beard kept on shrinking until it finally turned into

những giây phút gặp gỡ rât dễ chịu của chúng ta để thực hiện một

lời hứa của mình”

Nói rồi, lão tiến về phía giường, đưa bàn tay chạm vào vai

Giênia và thì thầm:

“Xin lỗi đi, khi vẫn còn chưa muộn!”

“Xin lỗi gì kia? Mà xin lỗi ai?” ông già Giênia nói khàn khàn.

“Xin lỗi ta, hỡi thằng bé đê tiện kia!”

“Xin lỗi về việc gì?”

“Về việc mi định đánh lừa ta”

“Ông xin lỗi cháu thì có!” Giênia phản đối “Cháu cứu ông, vậy

mà ông định giết cháu vì chuyện đó. Cháu sẽ không xin lỗi đâu!”

“Ừ thì không vậy!” Ôma Iuxúp nham hiểm đồng ý. “Ta không

châp. Nhưng mi hãy nhớ rằng nếu vậy thì mi sẽ chết sau vài giây

nữa thôi.”

“Chết thì chết! Lại càng hay!” Giêna bị kiệt sức liền thì thầm

với vẻ kiêu hãnh, mặc dù nó thực sự chẳng quan tâm

“Ôma thân yêu!” Ông Khốttabít ngắt lời với thái độ dịu dàng

nhưng dứt khoát “Đừng làm vẩn đục cuộc hội ngộ mong đợi bây

lâu của chúng ta vì một hành vi bât lương. Em phải thực hiện

ngay lập tức và không điều kiện lời hứa đưa ra với người bạn quý

của ta là cậu Vônca. Và em cũng phải nhớ rằng cả cậu Giênia hết

sức đáng kính cũng là người bạn tốt của ta đây”.

Trong cơn giận dữ bât lực, Ôma Iuxúp nghiến răng ken két,

nhưng vẫn tự chủ được và nói:

“Hỡi thằng bé hỗn láo kia, hãy hiện nguyên hình như trước!”

“Bây giờ ông nói thế!” Giênia nói

Thế rồi mọi người trong buồng thích thú chứng kiến một cảnh

tượng chưa từng thây: một ông già sắp chết biến thành một cậu

bé 13 tuổi.

Thoạt tiên đôi má hóp nhăn nheo Giênia ửng hồng, sau đó chỗ

đầu hói của nó nhanh chóng phủ một lớp tóc bạc, rồi chuyển

thành đen kể cả bộ râu rậm. Cảm thây mạnh mẽ hơn, Giênia nhảy

ra khỏi giường và nháy mắt vui vẻ với bạn bè của mình. Đứng

trước mắt họ là một ngươi đàn ông vạm vỡ khoảng 40 tuổi,

nhưng khác với những người cùng tuổi ở chỗ bộ râu co lại cho

216

a barely noticeable fringe of fluff which soon disappeared

completely. The man was becoming smaller in height and

narrower in the shoulders. Finally, he took on Zhenya Bogorad's

usual appearance.

Thus, Zhenya was now the only person in the world who

could say. "Long ago. when I was still an old man," the same as

millions of old men say, "When I was still a young rascal."

OMAR ASAF BARES HIS CLAWS

"There's one thing I can't understand," Omar Asaf said

thoughtfully as he shivered with cold. "I clearly heard

Sulayman's Genies say, 'Let's throw him-meaning me-into the

West Ethiopian Sea.' That's why I thought that if I was ever lucky

enough to look upon the sun and earth again, it would be near

the shores of sunny Africa. But this," and he pointed to the

island fast disappearing through the port-hole, "this is not at all

like Africa. Isn't it so, my dear brother Hassan?"

"You are right, my dear Omar Asaf, one so pleasing to my

heart. We are now near other shores, quite a distance from

Africa. We are now...."

"I know! Really, I know!" Volka interrupted and did a jig

from excitement. "Golly! Now I know! Now I know!"

"What do you know?" Omar Asaf asked haughtily.

"Now I know how you came to be in the Arctic."

"0 insolent and boastful boy, how unpleasant I find your

undue pride!" Omar Asaf said in disgust. "How can you

understand something which remains a mystery even to me, the

wisest and most powerful of all Genies! Well then, express your

opinion, so that I and my dear brother may have a good laugh at

your expense."

"That's as you wish. You can laugh if you want to. But it's all

because of the Gulf Stream."

"Because of what?" Omar Asaf asked acidly.

"The Gulf Stream, the warm current which brought you to the

Arctic from the Southern Seas."

đến khi cuối cùng biến thành một lớp lông tơ khó nhận thây, rồi

cũng biến mât. Người đàn ông mỗi lúc một thâp xuống, hai vai

hẹp lại. Cuối cùng, nó lây lại hình dáng và tầm vóc bình thường

của Giênia Bôgôrát.

Vậy là Giênia đã trở thành một người duy nhât trên thế giới có

thể nói: “Trước đây, khi tôi còn là một ông già...”, hệt như hàng

triệu người già nói: “Khi tôi còn là một đứa bé tinh nghịch....”.

ÔMA IUXÚP GIƯƠNG MÓNG VUỐT “Có một điều em vẫn không sao hiểu nổi” Co ro vì lạnh, Ôma

Iuxúp trầm ngâm nói: “Chính tai em đã nghe các vị thần của vua

Xalômông nói, ‘Ta hãy quẳng lão - tức là em - xuống biển Tây

Êtiôpi’. Em vẫn nghĩ nếu một lúc nào đó em có diễm phúc thây

lại đât liền và mặt trời, hẳn là em ở gần vùng bờ biển của châu

Phi nóng gắt. Nhưng cảnh này,” lão chỉ vào hòn đảo đang nhanh

chóng lùi xa qua cửa mạn,“nó hoàn toàn không giống châu Phi.

Có đúng thế không, anh Gátxan thân yêu?”

“Em nói đúng lắm, hỡi Ôma Iuxúp thân yêu của ta. Chúng ta

đang ở gần bờ biển khác, cách châu Phi rât xa. “Bây giờ, chúng

ta...”

“Cháu hiểu! cháu hiểu rồi!” Vônca cắt ngang và thậm chí còn

nhảy nhót vì khoái “Tuyệt thật! Cháu hiểu rồi, cháu hiểu rồi!”

“Mi hiểu cái gì?” Ôma Iuxúp hỏi với giọng gắt gỏng.

“Cháu hiểu tại sao ông lại có mặt ở Bắc Cực”

“Hỡi cái thằng bé hỗn láo và khoác lác kia, cái thói kiêu căng

quá quắt của mi làm ta khó chịu!” Ôma Iuxúp nói với vẻ miệt thị.

“Làm sao mà mi có thể hiểu được cái điều vẫn còn là một bí mật

đối với ta, một ông thần thông minh nhât và hùng mạnh nhât

trong tât cả các ông thần? Thôi được, hãy trình bày ý kiến của mi

để ta và ông anh yêu quý của ta có thể cười mi một trận đã đời.”

“Xin tùy ông thôi.Ông có thể cười nếu ông muốn. Nhưng mọi

việc ở đây là do Gơnxtrim mà ra cả”.

“Mi nói do cái gì hả?” Ôma Iuxúp châm chọc hỏi lại

“Do Gơnxtrim, dòng nước biển nóng đã mang ông từ các biển

phương Nam lên chốn Bắc Cực này”.

217

"What nonsense!" Omar Asaf smirked, turning to his brother

for support.

But his brother said nothing.

"It's not rubbish at all," Volka began.

But Omar Asaf corrected him:

"I did not say 'rubbish,' I said 'nonsense.' "

"It's neither rubbish nor nonsense," Volka replied with

annoyance. "I got an 'A' in geography for the Gulf Stream."

Since Zhenya supported Volka's scientific theory,

Hottabych also supported him.

Omar Asaf, seeing that he was a minority of one, pretended

to agree about the Gulf Stream, but actually concealed a grudge

against Volka and his friend.

"I am tired of arguing with you, 0 conceited boy," he said,

forcing a yawn. "I am tired and want to sleep. Hurry and bring a

fan and keep away the flies while I rest."

"In the first place, there are no flies here. In the second place,

what right have you to order me about?" Volka asked

indignantly.

"There will be flies soon enough," Omar Asaf muttered

through clenched teeth. And sure enough, swarms of flies began

buzzing about the cabin.

"We can manage without a fan," Volka said in a friendlier

tone, making believe he did not understand the humiliating

nature of Omar Asaf's demand.

He opened first the door, then the port-hole; a strong draught

carried the flies out into the corridor.

"All the same, you'll fan me!" Omar Asaf said capriciously,

ignoring Hottabych's attempts at calming him.

"No, I won't! No one has ever made me fulfil humiliating

orders."

"Then I'll be the first to do so."

"No you won't!"

"Omar, my sweet!" Hottabych said, trying to avert the

imminent quarrel

“Thật là nhảm nhí!” - Ôma Iuxúp hầm hừ với vẻ khinh bỉ và

quay sang ông anh của mình để cầu cứu.

Nhưng ông Khốttabít chỉ im lặng.

“Đây hoàn toàn không phải chuyện bậy bạ,”Vônca bắt đầu nói.

Ôma Iuxúp liền sửa lại câu nói của Vônca:

“Ta không nói “bậy bạ”, mà nói là “nhảm nhí”.

“Đây không phải chuyện bậy bạ hoặc nhảm nhí!” Vônca bực

bội đáp“Cháu đã đạt điểm “5” môn địa lý về đúng cái Gơnxtrim”

Bởi vì Giênia đã ủng hộ lý thuyết khoa học của Vônca nên ông

Khốttabít cũng ngả theo luôn.

Bị thiểu số, Ôma Iuxúp làm ra vẻ như đồng ý về Gơnxtrim,

nhưng trong bụng thực sự che giâu đố kỵ chống Vônca và bạn

của cậu ta.

“Hỡi thằng bé tự phụ kia, ta đã mệt vì tranh cãi với mi rồi” lão

vừa nói vừa vờ vịt ngáp. “Ta mệt và muốn đi ngủ. Hãy mau mau

lây cho ta cái quạt và đuổi ruồi cho ta trong lúc ta nghỉ”.

“Thứ nhât, ở đây không có ruồi. Thứ hai, ông có quyền gì sai

khiến cháu?” Vônca phẩn nộ nói.

“Sẽ có ruồi ngay thôi!” ông Ô-ma Iuxúp nói lí nhí qua kẽ răng.

Đúng lúc đó, một bầy ruồi lớn bắt đầu vo ve trong buồng.

“Ở đây không cần quạt cũng vẫn xong như thường!”Vônca

tuyên bố với vẻ dàn hòa, làm ra vẻ như không hiểu tính chât nhạo

báng trong những đòi hỏi cùa ông Ôma Iuxúp.

Đầu tiên nó mở cửa ra vào, sau đó mở cửa mạn. Một luồng gió

lùa mạnh đã cuốn bầy ruồi vo ve từ trong buồng ra ngoài hành

lang.

“Dẫu sao thì mi vẫn phải ngồi quạt cho ta!” ông Ôma Iuxúp

ngang ngạnh nói, không thèm đếm xỉa đến mọi cố gắng của ông

Khốttabít nhằm cho lão nguôi giận.

“Không, tôi sẽ không làm Chưa một người nào bắt tôi phải

thực hiện những đòi hỏi có tính cách làm nhục cả”

“Thế có nghĩa là ta sẽ là người đầu tiên”.

“Không, ông sẽ không là người đầu tiên được đâu!”

“Em Ôma thân yêu!” Ông Khốttabít cố ngăn chặn cuộc cãi cọ

đã trở nên gay gắt.

218

But Omar Asaf, who had turned black with rage, waved him

away angrily.

"I'd rather die than fulfil your whims!" Volka shouted.

"Then you'll die very soon, as soon as the Sun sets,"

Omar Asaf announced, smiling disgustingly.

Suddenly, Volka had a wonderful idea.

"If that's the case, then tremble, you despicable Genie!" he

shouted in his most terrible voice. "You have tried my patience

too long, and I must stop the Sun! It will not go down today, or

tomorrow, or the day after. You have only yourself to blame!"

Volka was taking a big chance. If Hottabych had had time to

tell his brother that the Arctic Sun shone twenty-four hours a day

at this time of the year, then all was lost.

But in reply to Volka's words, Omar Asaf scoffed,

"Braggart of braggarts! Boaster of boasters! I, too, like to boast

at times, but even in my greatest rage I have never promised to

stop the course of that great celestial body. Not even

Sulayman, the Son of David (on the twain be peace!), could do

that."

Volka saw that he was saved. And not only saved, but that he

could take Hottabych's disagreeable brother in hand.

Hottabych, meanwhile, winked approvingly at Volka. As for

Zhenya, there is no need to say he was delighted. He had

guessed Volka's idea and was aglow from excitement,

anticipating Omar Asaf's imminent downfall.

"Rest assured, Omar Asaf. If I said I'll stop the Sun, you can

be sure it won't go down today."

"You brat!" Omar Asaf snapped.

"You're a brat yourself!" Volka replied as arrogantly. "Don't

worry, I'll take care of the Sun."

"But what if it goes down anyway?" Omar Asaf asked,

choking with laughter.

"If it goes down, I will henceforth fulfil your most stupid

orders."

"Oh, no" Omar Asaf said triumphantly "If the Sun, despite

Nhưng Ôma Iuxúp đã chuyển sang tức tối giận dữ, hùng hổ

xua tay. “Tôi thà chết chứ không thực hiện ý muốn bât chợt của

ông! ” Vônca thét lên.

“Vậy thì mi sẽ được chết rât nhanh, không muộn hơn lúc mặt

trời lặn!” Ôma Iuxúp vừa nói vừa cười với vẻ kinh tởm.

Đúng lúc đó, Vônca nảy ra một ý rât hay.

«Nếu vậy, hãy run sợ đi, cái lão thần hèn hạ kia!» Nó quát lên

bằng giọng khủng khiếp nhât «Ngươi đã làm ta không chịu được

lâu và ta phải bắt mặt trời dừng lại! Nó sẽ không lặn hôm nay,

ngày mai, cả ngày kia! Ngươi chỉ nên trách mình mà thôi !»

Vônca đã chọn một nước cờ rât mạo hiểm. Nếu ông Khôttabít

kịp nói cho em ông biết rằng vào mùa này ở Bắc Cực mặt trời

chiếu sáng suốt ngày đêm thì mọi chuyện sẽ hỏng bét.

Nhưng đáp lại câu nói của Vônca, Ôma Iuxúp chỉ cât tiếng

nhạo báng: «Hỡi kẻ tự phụ và khoác lác! Chính ta đây đôi khi

cũng thích nói khoác, nhưng thậm chí trong lúc nói khoác hăng

nhât, ta cũng chẳng dám hứa rằng sẽ chặn đường đi của vầng thái

dương vĩ đại. Ngay cả vua Xalômông con trai của Đavít - cầu

chúc cả hai vị đều bình an! - cũng không thế làm nổi việc đó!

Vônca hiểu rằng nó đã thoát chết, mà còn có thể xỏ mũi lão em

đáng ghét của ông già Khốttabít. Vừa lúc đó, ông Khốttabít nháy

mắt với Vônca, ra vẻ đồng tình. Còn Giênia thì khỏi phải nói. Nó

đã đoán được ý đồ của Vônca và bây giờ đang khâp khởi mừng

thầm vì thây trước được cái thât bại nhục nhã, không thể tránh

khỏi của Ôma Iuxúp.

«Hãy yên tâm, Ôma Iuxúp! Nếu tôi đã nói rằng tôi sẽ dừng

mặt trời lại thì ông có thể tin chắc là hôm nay nó sẽ không lặn»

«Đồ nhóc con!» Ôma Iuxúp cáu kỉnh..

«Chính ông là nhóc con thì có!» Vônca đối đáp với vẻ ngạo

mạng «Tôi là người điều khiển mặt trời mà ông không biết ư?»

«Nhưng nếu mặt trời vẫn cứ lặn thì sao?» Ôma Iuxúp vừa hỏi

vừa cười sặc sụa.

«Nếu mặt trời lặn thì tôi sẽ mãi mãi thực hiện những mệnh

lệnh ngu xuẩn nhât của ông»

«Ồ, không,» Ôma Iuxúp nói với vẻ đắc thắng. «Nếu mặt trời,

219

your conceited promise, does go down-and this will obviously

happen-then I will eat you up. I'll eat you, bones and all!”

"And my slippers too," Volka added courageously. "But if

the Sun does not go down today, will you obey my every

command?"

"If the Sun does not go down, I will do so with the greatest

pleasure, 0 most boastful and insignificant of magicians! But-

ha-ha-ha-alas! This will never happen."

"It's still an open question as to who will say 'alas!' a few

hours from now," Volka cautioned.

"Well then!" Omar Asaf said, shaking his finger in warning.

"According to the present position of the Sun, it should go

down in another eight or nine hours. I am even a tiny bit sorry for

you, 0 shameless milksop, for you have less than twelve hours to

live."

"You can save your pity; you'd better pity yourself."

Omar Asaf giggled scornfully, revealing two rows of small

yellow teeth.

"What awful teeth," Hottabych sighed. "Omar, why don't you

get yourself gold teeth, like I have?" It was only then that

Omar Asaf noticed Hottabych's unusual teeth, and his soul was

filled with the blackest envy.

"To tell you the truth. Brother, I don't find anything very

special about gold teeth. I think I'd rather have diamond teeth."

That very moment, thirty-two crystal-clear diamonds

sparkled in his mouth as he smiled spitefully. Gazing at himself

in the little bronze mirror the old dandy carried in his belt, Omar

Asaf was quite pleased with what he saw.

There were only three things that somehow clouded his

triumph. First, Hottabych did not seem at all envious; second,

his diamond teeth sparkled only when the light fell upon them

directly. If the light did not fall upon them, he appeared

completely toothless; third, his diamond teeth scratched his

tongue and lips. In his heart of hearts, he was sorry he had been

so greedy, but he did not show this so as not to lose face.

trái với lời hứa ngông cuồng của mi, vẫn cứ lặn và dĩ nhiên là sẽ

như thế thì ta ăn thịt mi ngay! Ta sẽ ăn luôn cả xương.

«Ăn luôn cả dép cũng được,!» Vônca dũng cảm đáp.-«Nhưng

nếu hôm nay mặt trời không đi khuât khỏi đường chân trời thì

khi ây cháu bảo gì, ông cũng phải nghe chứ?»

«Nếu mặt trời không lặn, ta rât lây làm vui lòng, hỡi gã phù

thủy khoác lác nhât và hèn mạt nhât trong các gã phù thủy! Ha ha

ha, than ôi!Việc đó, không thế nào xảy ra.

«Sau vài tiếng nữa, ai sẽ phải “than ôi” thì đó còn là một vân

đề rât lớn đây!» Vônca cảnh cáo.

«Mi hãy coi chừng!» Ôma Iuxúp dứ dứ ngón tay ra vẻ cảnh

cáo. «Căn cứ vào vị trí của mặt trời lúc này thì nó sẽ phải lặn sau

tám hoặc chín giờ nữa. Ta thậm chí còn cảm thây hơi hơi thương

hại mi, hỡi thằng bé nhút nhát không biết xâu hổ bởi vì mi chỉ

còn sống không đầy mười hai giờ nữa thôi»

«Tốt hơn, xin ông cứ giữ lại cái thương hại của ông»

Ôma Iuxúp cười hi hí với vẻ khinh thường, để lộ hai hàng răng

nhỏ vàng khè.

«Sao răng xâu thế kìa?» Ông Khốttabít thở dài «Ôma, tại sao

em không gắn răng vàng như anh? Mãi tới lúc bây giờ, Ôma

Iuxúp mới nhận thây hai hàm răng khác thường của ông

Khốttabít và lão liền nổi máu ghen tị hết sức độc địa:

«Anh ạ, thành thực mà nói em chẳng thây có gì là sang trọng ở

những chiếc răng vàng. Tốt hơn hết là em gắn răng kim cương».

Đúng lúc ây, 32 viên kim cương đã lâp lánh trong mồm Ôma

Iuxúp khi lão ngoác mồm cười. Soi vào tâm gương đồng nhỏ xíu

mà lão già ăn diện giắt ở thắt lưng, Ôma Iuxúp tỏ vẻ rât mãn

nguyện.với những gì lão nhìn thây.

Chỉ có ba điều làm cho lão kém vui. Thứ nhât, ông Khốttabít

không hề tỏ ra ghen tị một chút nào, thứ hai, những chiếc răng

kim cương của lão chỉ lâp lánh khi có ánh sáng rọi vào. Nếu

không có ánh sáng rọi vào, người ta có thể tưởng mồm lão rụng

hết răng, thứ ba, ngay trong phút đầu tiên, những chiếc răng kim

cương đã cứa lưỡi và môi lão.Trong thâm tâm, lão thây ân hận vì

quá tham lam, nhưng lão không để lộ ra để khỏi bị mât mât.

220

"No, no," he giggled, noticing that Volka was about to leave

the cabin."You shall not leave until the Sun goes down. I

understand you only too well. You want to flee, in order to

escape your deserved end. I have no intention of searching for

you all over the boat."

"Why, I can stay in the cabin as long as you want. That will

even be better. Otherwise, I'll have to hunt for you all over the

boat when the Sun doesn't go down. How long do you think I'll

have to wait?"

"Not more than nine hours, 0 young braggart," Omar Asaf

said, bowing sarcastically. He snapped the fingers of his left

hand and a cumbersome water-clock appeared on the table

beneath the port-hole. "As soon as the water reaches this line,"

he said, tapping the side of the clock with a crooked brown

nail, "the Sun will go down. It is the hour of your death."

"Fine, I'll wait."

"We'll wait, too," said Zhenya and Hottabych.

Eight hours slipped by quickly, because Zhenya could not

deny himself the pleasure of suggesting that the conceited

Omar Asaf learn to play checkers.

"I'll win anyway," Omar Asaf warned.

Zhenya kept on winning. Omar Asaf got angrier and angrier.

He tried to cheat, but each time they caught him at it, and so

he would begin a new game, which would end just as sadly for

him.

"Well, the time's up, Omar Hottabych," Volka said finally.

"Impossible!" Omar Asaf replied, tearing himself away from

the checker board.

Glancing quickly at the water-clock, he turned pale and

jumped up from the berth where he and Zhenya had been sitting.

He rushed to the port-hole, stuck his head out and groaned in

terror and helpless rage: the Sun was just as high in the sky as it

had been eight hours before!

Then he turned to Volka and said in a flat voice:

"I must have made a little mistake in my calculations. Let's

Thây Vônca định rời khỏi buồng, Ôma Iuxúp cười hi hí nói:

«Không, không! Mi không được rời chỗ này trước lúc mặt trời

lặn. Ta hiểu mi quá mà! Mi muốn chuồn để tránh khỏi cái kết cục

đích đáng. Ta không có ý định sục sạo khắp tàu để tìm mi sau lúc

mặt trời lặn đâu!»

«Được rồi, tôi có thể ở lại trong buồng này bao nhiêu lâu cũng

được. Mà như thế lại còn tốt hơn kia đây. Nếu không, lại phải đi

khắp tàu tìm ông lúc mặt trời không lặn. Theo ông, tôi còn phải

đợi bao lâu nữa?»

«Không quá 9 giờ đâu, hỡi tháng bé tự phụ kia!» Ôma Iuxúp

đáp, cúi chào nhạo báng. Lão búng các ngón tay ở bàn tay trái,

thế là một chiếc đồng hồ nước cồng kềnh xuât hiện trên cái bàn

kê ngay dưới cửa mạn. «Nước chưa kịp đến vạch này,» Lão nói,

gõ móng tay cong màu nâu vào thành đồng hồ «là mặt trời đã lặn

và đó sẽ là giờ chết của mi».

«Được rồi, tôi sẽ đợi!»

«Cả chúng tôi cũng sẽ đợi!» Giênia và ông Khốttabít cùng nói.

Tám giờ trôi qua nhanh chóng, bởi vì Giênia không kìm nổi

sự thích thú, đã đề nghị lãoÔma Iuxúp tự cao tự đại học chơi cờ

nhảy.

«Đằng nào thì ta cũng thắng mi, » Ôma Iuxúp cảnh báo..

Giênia liên tiếp chiến thắng Ôma Iuxúp đã tức giạn càng tức

giận thêm. Lão đã thử chơi ăn gian, nhưng lần nào lão cũng bị lật

tẩy, thế là lão lại bắt đầu ván mới mà kết thúc thật đáng buồn cho

lão. Cuối cùng, Vônca nói:

«Này, đã quá giờ định rồi đây, hỡi ông Ôma Khốttabít»

“Không thể như thế được!» Ôma Iuxúp rời khỏi cuộc chơi cờ

vua và đáp.

Liếc nhìn đồng hồ nước, lão biến sắc mặt, lo lắng nhảy khỏi

cái giường mà lão ngồi đánh cờ với Giênia, rồi chạy lại cửa mạn,

thò đầu ra ngoài và rên rỉ vì kinh hoàng và giận dữ bât lực: mặt

trời vẫn dừng cao trên đường chân trời, chẳng khác gì tám tiếng

trước đây!

Lúc bây giờ, lão quay đầu về phía Vônca và nói với giọng

buồn bã «Có lẽ ta đã tính lầm đôi chút. Sẽ đợi thêm hai tiếng

221

wait two more hours."

"Even three if you like, but it won't help you any. It'll be just

as I said: the Sun will not go down today, or tomorrow, or

the day after tomorrow."

Four and a half hours later, Omar Asaf stuck his head out

of the port-hole for the twentieth time, and for the twentieth time

he saw that the Sun had no intention of sinking beyond the

horizon. He turned as white as a sheet and trembled all over as

he crashed to his knees.

"Spare me, 0 mighty youth!" he cried in a pitiful voice. "Do

not be angry at me, your unworthy slave, for when I shouted at

you I did not know you were stronger than I!"

"Does that mean you think you can shout at me if I'm weaker

than you?"

"Why, certainly."

They all felt disgusted.

"What a brother you have," Zhenya whispered to Hottabych.

"Forgive me for saying so, but he's a most unpleasant, envious

and vicious old man."

"Yes, my brother is no lump of sugar," Hottabych replied

sadly.

"For goodness' sake, get up!" Volka said with annoyance, as

the old Genie remained on his knees and kept trying to kiss

Volka's hands.

"What are your orders, 0 my young but mighty master?"

Omar Asaf asked submissively, rubbing his soft palms together

and rising.

"At present, there's only one; don't you dare leave this cabin

for a second without my permission!"

"With the greatest of pleasure, 0 wisest and most powerful of

youths," Omar Asaf replied in a self-abasing tone, as he regarded

Volka with fear and awe.

It was just as Volka had predicted. Neither that day nor the

the Sun shine round the clock until furthernotice. And not until

nữa»

«Đợi ba tiếng nữa cũng được! Nhưng việc chờ đợi ây chẳng

giúp được ông đâu. Tôi đã nói thế nào thì sẽ đúng như thế ây.

Mặt trời sẽ không lặn cả hôm nay, cả ngày mai, cả ngày kia»

Trong suốt bốn tiếng rưỡi đồng hồ, Ôma Iuxúp đã thò đầu ra

ngoài cửa mạn 20 lần và lần thứ 20, lão thây rằng mặt trời không

hề có ý định đi khuât khỏi đường chân trời, lão tái mặt, toàn thân

run rẩy sợ hãi và nặng nề phủ phục.

«Hỡi cậu thiếu niên hùng mạnh, xin cậu hãy xá tội cho ta!» -

Ôma Iuxúp kêu lên với giọng cầu khẩn thê thảm. «Xin cậu đừng

trút phẫn nộ lên đầu ta, kẻ đầy tớ không xứng đáng với cậu, bởi

vì khi ta to tiếng với cậu, ta không biết rằng cậu mạnh hơn ta!»

«Thế nếu tôi yếu hơn thì ông có thể to tiếng với tôi phải

không?»

« Dĩ nhiên là có thể!»

Tât cả mọi người đều cảm thâyphẫn nộ..

«Ông có ông em ghê quá,» Giênia thì thầm vào tai ông

Khốttabít. «Xin ông thứ lỗi cho cháu, nhưng ông ây đúng là một

ông già hết sức khó chịu, hay ghen tị và độc ác».

«Đúng thế, chú em của ta rât khó chơi,» Ông Khốttabít buồn

bã đáp.

«Ông đứng dậy đi cho rồi!» Vônca kinh tởm nói với ông thần

già khi thây lão vẫn tiếp tục quỳ và lúc nào cũng cố hôn tay

Vônca.

«Hỡi ông chủ trẻ tuổi nhưng hùng mạnh của ta, cậu sẽ ban cho

ta những mệnh lệnh nào đây?» Ôma Iuxúp vừa xun xoe hỏi, vừa

xoa xoa hai bàn tay ướt đẫm mồ hôi và đứng dậy.

«Lúc này thì chỉ có một mệnh lệnh thôi: ông không được rời

khỏi buồng này lây một giây nếu tôi chưa cho phép».

«Xin tuân lệnh, hỡi cậu thiếu niên thông minh nhât và hùng

mạnh nhât trong tât cả các cậu thiếu niên!» Ôma Iuxúp vừa trả

lời với vẻ xu nịnh, vừa nhìn Vônca với vẻ sợ hãi và tôn sùng.

Sự việc xảy ra đúng như Vônca dự đoán. Cả ngày hôm đó, cả

ngày hôm sau cả ngày hôm sau nữa mặt trời không hề khuât khỏi

222

next, nor the third did the Sun go down. . Making use of some

small misdemeanour of Omar Asaf's, Volka said he would make

the Sun shine round the clock until further notice. And not until

he learned from the captain that the "Ladoga" had finally

entered a latitude where there was a brief period of night, did he

inform Omar Asaf of this, as his special favour to the

undeserving, grumpy Genie.

Omar Asaf was as quiet as a mouse. Not once did he leave

the cabin. He crept back into the copper vessel without a

murmur when the "Ladoga" docked to the strains of a band at

its home pier, from which it had sailed away thirty days before.

Naturally, Omar Asaf was extremely reluctant to return to his

bottle, if even for a short period, since he had already spent so

many unhappy and lonely centuries there. But Volka gave him

his word of honour that he would let him out the minute they

reached home.

There is no use denying that as Volka left the hospitable

"Ladoga," carrying the copper vessel under his arm, he was

sorely tempted to toss it into the water. But there you are-if

you've given your word you've got to keep it. And so Volka

walked down the gang-plank,having conquered this momentary

temptation.

If no one aboard the "Ladoga" ever stopped to wonder why

Hottabych and his friends were taking part in the expedition, it

is quite clear that the old man had no trouble casting the

same spell over his young friends' parents and acquaintances.

At any rate, their relatives and friends accepted it as a

matter of course that the children had been in the Arctic, without

questioning how in the world they had ever booked berths on the

Ladoga."

After an excellent dinner, the children told their respective

parents the story of their adventures in the Arctic, keeping

almost true to the facts. They were wise enough to say

nothing about Hottabych. Zhenya, however, was so carried

away, that the rash words nearly slipped out of his mouth. When

đường chân trời. Vin vào một lỗi nhỏ nhặt nào đó của Ôma

Iuxúp, Vônca nói nó quyết định kéo dài thời gian “bắt mặt trời

dừng lại” cho tới khi có lệnh mới. Mãi tới khi được thuyền

trưởng cho biết rằng tàu “Lađôga” cuối cùng đã đi vào vĩ độ mà

ngày bắt đầu nhường chỗ cho đêm, dù chỉ là một thời gian ngắn,

Vônca liền báo tin ây cho Ôma Iuxúp, coi đó như là một đặc ân

đối với lão thần không xứng đáng và hay gây gổ.

Ôma Iuxúp nhũn như con chi chi. Lão không lần nàorời khỏi

buồng. Lão trở lại vào chiếc bình đồng mà không hề than vãn vào

lúc tàu “Lađôga”cập cảng, dưới tiếng nhạc của đội kèn, nơi mà từ

đó nó đã ra đi đúng 30 ngày về trước.

Dĩ nhiên Ôma Iuxúp chẳng đời nào muốn chui lại, dù chỉ tạm

thời, vào cái bình đồng, nơi lão đã sống vò võ một thân một mình

bao nhiêu thế kỷ sầu thảm. Nhưng Vônca đã hứa danh dự rằng nó

sẽ thả lão ra ngay sau khi vừa về đến nhà.

Chúng tôi không giâu điều này: lúc Vônca rời tàu “Lađôga”

mến khách, mang theo dưới nách cái bình đồng, nó rât muốn

quẳng cái bình xuống nước. Nhưng không hứa thì thôi, đã hứa thì

phải giữ lời. Và Vônca đi lên bến, sau khi đã nén lại được sự cám

dỗ nhât thời này.

Nếu không một ai trên tàu “Lađôga” để ý tới chuyện tại sao

ông Khốttabít và hai cậu bạn của ông có quyền tham gia cuộc du

ngoạn thì rõ ràng là ông già chẳng phải khó khăn gì trong việc

lập ra mưu kế cũng gần như thế với bố mẹ và bạn bè của hai

nhân vật chính trẻ tuổi của chúng ta

Dù sao chăng nữa thì bố mẹ và bạn bè của Vônca và Giênia

đều coi chuyện hai đứa đi Bắc Cực là việc dĩ nhiên, hoàn toàn

không tự đặt ra câu hỏi là bằng cách bí mật nào mà họ lên đưọc

tàu “Lađôga”.

Sau bữa ăn ngon lành, hai cậu bé còn ngồi kể một hồi lâu cho

những người thân của mình, gần như không thêm mắm thêm

muối, về các cuộc phiêu lưu của mình ở Bắc Cực, nhưng chúng

đã khôn ngoan không nhắc tới ông già Khốttabít. Chỉ có Giênia

vì quá say sưa, suýt nữa thì nói lộ. Lúc tả lại những màn trình

223

he described the performances the passengers had put on in the

lounge, he said: "And then, of course, Hottabych could not

leave it at that. So he said...."

"What a strange name-Hottabych!" Zhenya's mother said.

"I didn't say 'Hottabych,' Mother, I said 'Potapych.' That

was our boatswain's name," Zhenya said resourcefully, though

he blushed.

However, this went unnoticed. Everyone looked at him with

awe, because he had met and talked with a real live boatswain

every single day of the journey.

Volka, on the other hand, nearly had an accident with the

copper bottle. He was sitting on the couch in the dining room,

explaining the difference between an ice-breaker and an iceboat

to his parents with a true knowledge of his subject. He did not

notice his grandmother leaving the room. After she had been

gone for about five minutes, she returned holding ... the vessel

with Omar Asaf inside!

"What's this? Where did you get it. Mother?" Volka's father

asked.

"Just imagine, I found it in Volka's suitcase. I started

unpacking his things and found this very nice pitcher. It will

be lovely as a decanter. I'll have to polish it, though, because it's

so terribly green."

"That's no decanter!" Volka cried and turned pale. He

grabbed the vessel from his grandmother. "The First Mate asked

me to give this to his friend. I promised him I'd deliver it

today."

"My, isn't this a strange vessel," said his father, a great lover

of antiques. "Let me have a look at it. Why, there's a lead cap on

it. That's very interesting...."

He tried to pry it off, but Volka grabbed the vessel frantically

and stammered:

"You're not supposed to open it!It's not supposed to be opened

at all! Anyway, it's empty inside. I promised the First Mate

I wouldn't open it, so's not to spoil the threads on the screw”

diễn các khách tham quan tổ chức ở phòng chung, Giênia nói :

«Lúc bây giờ, ông Khốttabít mới tiến về phía trước và nói...»

«Cái tên gì mà lạ thế: “Khốttabít !” Bà mẹ Giênia nói.

«Ấy là mẹ tưởng thế thôi, mẹ ạ. Con không nói là “Khốttabít”,

mà nói là “Pôtapít”. Đó là tên ông thủy thủ trưởng của chúng

con!» Giênia không hề bối rối, mặc dù mặt nó đỏ bừng.

Tuy nhiên, chẳng ai để ý việc nó đỏ mặt cả. Mọi người ghen tị

nhìn Giênia, cậu bé hằng ngày vẫn thường xuyên được gặp gỡ

một thủy thủ trưởng bằng xương bằng thịt.

Nhưng ở nhà Vônca thì suýt nữa xảy ra tai họa vì cái bình

đồng. Nó ngồi trên đivăng trong phòng ăn và với vẻ rât am hiểu,

nó giải thích cho bố mẹ nghe sự khác nhau giữa tàu phá băng và

tàu thủy phá băng. Nó không nhận thây bà nội đã rời khỏi phòng.

Năm phút sau, bà quay lại, trên tay cầm... cái bình nhốt Ôma

Iuxúp!

«Cái gì thế ạ? Mẹ lây cái ây ở đâu ra hả mẹ?» Bố của Vônca

hỏi

«Con có tưởng tượng được không ở trong vali của Vônca đây.

Mẹ đang soạn đồ cho nó, mẹ thây trong vali có cái bình còn khá

tốt, có thể dùng đựng rượu mùi. Nhưng phải đánh sạch, vì nó

xanh lè”.

“Đây hoàn toàn không phải là cái bình để đựng rượu mùi

đâu!” Vônca tái mặt và giật ngay cái bình trên tay bà nội. “Chú

phụ tá của thuyền trưởng đã nhờ cháu chuyển nó cho bạn của ông

ây. Cháu hứa hôm nay sẽ mang đến”.

“Một cái bình rât lý thú,” bố nó, một người rât ham thích đồ

cổ, nói “Cho bố xem một chút nào! A ha, thì ra nó lại có cái nắp

bằng chì. Thật rât hay....”

Ông toan vặn nắp, nhưng Vônca đã đưa cả hai tay níu lây cái

bình và nói âp úng:

“Bố không được mở cái bình này! Nó thậm chí hoàn toàn

không mở ra được. Dù sao, nó hoàn toàn không đựng gì ở bên

trong. Con đã hứa với chú phụ tá của thuyền trưởng là không mở.

để rãnh xoắn ốc không bị hỏng”

- Xin cậu hãy nói cho biết tại sao cậu lại hốt hoảng đến như vậy?

224

"Look how upset he is! All right, you can have the old

pitcher back," his father said, letting go of it.

Volka sat back on the couch in exhaustion, clutching the

terrible vessel; but the conversation was all spoiled. Soon he

rose. Trying to sound casual, he said he would go to , hand in

the pitcher and dashed out of the room.

"Come back soon!" his mother called, but by then he had

already vanished.

WHAT GOOD OPTICAL INSTRUMENTS CAN LEAD TO

Zhenya and Hottabych had been awaiting Volka on the

bank for a long time. It was very still. The vast sky was spread

above them. The full moon cast its cold, bluish light.

Zhenya had brought his binoculars along and was now

looking at the moon.

"You can dismiss the astronomy club," Volka said, coming

up to them. "The next act on our show is the solemn freeing of

our good friend, Omar Asaf! Music! Curtain!"

"That mean old thing will have to manage without

music," Zhenya muttered.

In order to emphasize his loathing for the horrible Genie, he

turned his back on the vessel and studied the moon through his

binoculars for such a long time, that he finally heard Omar Asaf's

squeaky voice:

"May your humble servant, 0 mighty Volka, ask what

purpose these black pipes serve which your friend Zhenya- and

my greatly esteemed master-has pressed to his noble eyes?"

"They're binoculars. It's to see things closer," Volka tried

to explain. "Zhenya's looking at the moon through them, to see

it better. It makes things bigger."

"I can imagine how pleasant such a pastime can be," Omar

Asaf said ingratiatingly.

He kept trying to peep into the binoculars, but Zhenya

purposely turned away from him. The conceited Genie was cut

to the quick by such a lack of respect. Oh, if not for the

“Thôi được, cậu cầm lây cái bình đi cho tôi nhờ!” bố nó nói và

trả cái bình.

Vônca ngồi xuống đivăng, mệt phờ, hai tay vẫn ôm khư khư

cái bình đáng sợ, nhưng cuộc nói chuyện đâm ra rời rạc. Một lát,

nó đứng dậy. Sau khi cố nói thật tự nhiên rằng nó phải đi chuyển

cái bình và vội vàng rời khỏi phòng.

“Không được ở lại lâu đây nhé!” Bà nội nói với theo, nhưng

nó đã biến mât tăm rồi.

NHỮNG DỤNG CỤ QUANG HỌC TỐT DẪN ĐẾN CÁI GÌ

Trên bờ sông, Giênia và ông Khốttabít đã ngồi đợi Vônca từ

lâu. Xung quanh rât yên tĩnh. Bầu trời mênh mông trải rộng trên

đầu họ.Vầng trăng tròn tỏa xuống ánh xanh mờ lạnh lẽo.

Giênia mang theo chiếc ống nhòm và bây giờ đang thích thú

ngắm mặt trăng.

“Cậu hãy thôi nhìn trời đi nhé,”. Vônca bước tới gần, nói.

“Tiết mục tiếp theo trong chương trình của chúng ta là phóng

thích trọng thể người bạn tốt, Ôma Iuxúp! Nhạc! Màn sân khâu!”

“Điều đó có nghĩa là bổn cũ soạn lại mà không cần đến âm

nhạc,” Giênia lẩm bẩm

Để bộc lộ sự khinh miệt của mình đối với lão thần đáng ghét,

Giênia quay lưng về phía cái bình và dùng ống nhòm quan sát

mặt trăng một hồi lâu, cho tới lúc nghe thây giọng nói the thé của

Ôma Iuxúp:

“Hỡi Vônca hùng mạnh, xin cho phép kẻ đầy tớ hèn mọn của

cậu được hỏi hai cái ống đen mà bạn cậu Giênia đang ghé đôi

mắt quý báu của mình vào đó dùng để làm gì vậy?”

“Đó là cái ống nhòm. Nó dùng để xem các thứ gần hơn”.

Vônca cố giải thích. Giênia xem mặt trăng qua ống nhòm để thây

cho rõ hơn. Để mặt trăng trông to hơn”

“Ồ, ta cho rằng đó là cách dùng thì giờ rât thú vị,” Ôma Iuxúp

nhận xét với vẻ xu nịnh.

Lão cố nhìm trộm vào ống nhòm, nhưng Giênia vẫn cố tình

quay lưng về phía lão. Lão thần tự phụ cảm thây mình bị xúc

phạm ghê gớm vì cái thái độ bât kính ây. Ôi, giá mà ở đây không

225

presence of the almighty Volka, who had stopped the Sun itself

with a single word, then Omar Asaf would certainly have known

how to deal with the unruly boy! But Volka was standing beside

them, and the enraged Genie had no choice but to ask Zhenya in

a wheedling voice to let him have a look at the great planet of

the night through such interesting binoculars.

"I join my brother in asking you to do him this favour,"

Hottabych added.

Zhenya reluctantly handed Omar Asaf the binoculars.

"The despicable boy has cast a spell on the magic pipes!":

Omar Asaf cried a few moments later and crashed the

binoculars to the ground. "Instead of making things bigger, they

make the moon much smaller! Oh, some day I will lay my hands

on this boy!"

"You're always ready to abuse people!" Volka said in disgust.

"What has Zhenya to do with it? You're looking through the

wrong end."

He picked up the binoculars and handed them back to the

angry Genie. "You have to look through the small end."

Omar Asaf followed his advice cautiously and soon sighed:

"Alas, I had a much better opinion of this celestial body. I

see that it is all pock-marked and has ragged edges, just like

the tray of the poorest day-labourer. The stars are much

better.-Though they are much smaller than the moon, they at

least have no visible faults."

"0 my brother, let me see for myself," Hottabych said and

he, too, looked through the binoculars with interest. "This time I

believe my brother is right," he added with surprise.

This made it only too clear that Omar Asaf had long since

fallen greatly in his estimation.

"What ignorance," Zhenya scoffed. "It's high time you knew

that the moon is millions of times smaller than any of the stars."

"Enough! I can no longer take the constant mockery of this

brat!" Omar Asaf roared and grabbed Zhenya by the collar.

"Next, you'll say that a speck of sand is bigger than a mountain. I

có mặt cậu Vônca hùng mạnh, với một tiếng thôi người đã bắt

mặt trời dừng lại. Lúc bây giờ, Ôma Iuxúp sẽ tha hồ mà trả thù

thằng thóc con cứng đầu cứng cổ kia. Nhưng Vônca lại đứng

ngay cạnh và lão thần đã nổi xung chẳng còn cách nào khác là

phải nhịn nhục van nài Giênia cho xem vầng tinh tú vĩ đại ban

đêm qua cái ống nhòm mà lão rât chú ý.

«Ta yêu cầu cậu ban cho em ta cái ân huệ đó» Ông Khốttabít

thêm vào.

Giênia miễn cưỡng đưa đưa ống nhòm cho Ôma Iuxúp.

Sau vài khoảnh khắc, Ôma Iuxúp giận dữ ném cái ống nhòm

xuống đât và hét lên: «Cái thằng bé hèn hạ đã yểm mât hai cái

ống yêu thuật này rồi! Bây giờ, chúng không làm mặt trăng to ra,

mà ngược lại, lại làm mặt trăng nhỏ đi nhiều lần! Ôi, rồi sẽ có lúc

ta cho thằng oắt con này biết tay!

«Lúc nào ông cũng gây gổ với mọi người!» Vônca nói với vẻ

kinh tởm. «Giênia đã làm gì nó? Ông nhìn qua ống nhòm sai mắt

kính rồi »

Vônca nhặt cái ống nhòm từ dưới cỏ lên và đưa cho lão thần

đang nổi giận. «Phải xem qua mắt kính nhỏ này này»

Ôma Iuxúp làm theo lời khuyên của Vônca và một lát sau

lãothở dài: «Than ôi, ta đã có một ý kiến tốt đẹp hơn về vầng tinh

tú này. Té ra mặt nó lỗ chỗ như rỗ hoa, rìa nó nham nhở như cái

mâm của gã làm công nhật mạt hạng. Những vì sao còn khá hơn

nhiều! Mặc dù chúng nhỏ hơn mặt trăng nhiều lần, nhưng ít ra thì

chúng cũng không có những tì vết rõ rệt ».

« Hỡi em của ta, hãy để ta xem nào,» Ông Khốttabít nói rồi

cũng ghé mắt vào ống nhòm với vẻ thích thú «Lần này thì chú

em ta hình như đã nói đúng» o7ng ngạc nhiên nói thêm.

Điều này chứng tỏ rõ ràng là ông Ôma Iuxúp đã bị lung lay uy

tín từ lâu.

«Thật là nhảm nhí!» Giênia bực tức. Đã đến lúc các ông phải

biết rằng mặt trăng nhỏ hơn hàng nghìn lần bât kỳ ngôi sao nào»

«Đủ rồi! Ta không thể chịu đựng được nữa lời nhạo báng

thường xuyên của thằng oắt con này!» Ôma Iuxúp rống lên và

túm ngay lây cổ Giênia. «Hẳn là mi còn muốn bắt ta phải tin rằng

226

wouldn't put it past you. Enough! This time I'll do away with

you for good!"

"Stop!" Volka shouted. "Stop, or I'll bring the Moon down

upon you, and not even a wet spot will remain where you now

stand! You know I can do it with my eyes closed. I think you

know me by now."

The enraged Omar Asaf reluctantly let go of a frightened

Zhenya.

"You're raving for nothing again," Volka continued.

"Zhenya's right. Sit down and I'll try to explain things to you."

"You don't have to explain anything to me. I know everything

already," Omar Asaf objected conceitedly. Yet, he dared not

disobey.

Volka could talk about astronomy for hours on end. This

was his favourite subject. He had read every popular book on

the structure of the Universe and could retell their contents to

anyone who'd care to listen. But Omar Asaf obviously did not

want to listen. He kept on snickering contemptuously. Finally

unable to control himself any longer, he grumbled:

"I'll never believe your words until I convince myself of their

truth."

"What do you mean 'convince yourself? Don't tell me you

want to fly to the Moon in order to be convinced that it's a huge

sphere and not a little saucer?"

"And why not?" Omar Asaf asked haughtily. "Why, I can fly

off today, if I want to."

"But the Moon is millions of miles away."

"Omar Asaf is not afraid of great distances. And all the

more so, since-forgive me-I greatly doubt the truth of your

words."

"But the way to the Moon lies through outer space, where

there's no air," Volka objected conscientiously.

"I can manage quite well without breathing."

"Let him go! We'll have plenty of trouble with him if he

stays," Zhenya whispered fiercely.

hạt cát lớn hơn cả trái núi nữa chăng? Ai chứ mi thì dám nói như

vậy lắm ! Đủ rồi! Bây giờ thì dứt khoát là ta sẽ kết liễu đời mi.»

«Buông ra ngay!» Vônca quát. «Buông ra ngay, nếu không ta

sẽ lây mặt trăng quật vào đầu ngươi ngay lập tức và ngươi sẽ tan

ra như cám cho mà xem! Đối với ta, việc đó dễ như trở bàn tay.

Người biết ta rồi đó!»

Lão Ôma Iuxúp đã tức điên, nhưng đành phải miễn cưỡng

buông Giênia. Giênia đang sợ chết khiếp.

«Cả lần này nữa, ông đã phát khùng một cách hoàn toàn vô

ích!» Vônca tiếp tục «Giênia nói đúng. Hãy ngồi xuống đây, tôi

sẽ cố giải thích cho ông hiểu mọi chuyện».

«Không cần giải thích gì cả, tự ta cũng biết hết mọi chuyện! -

Ôma Iuxúp kiêu căng nói, nhưng không dám làm trái lời Vônca.

Về thiên văn học thì Vônca có thể nói mây tiếng liền. Đó là đề

tài ưa thích của nó. Nó đã đọc tât cả các sách phổ thông về câu

trúc vũ trụ và say sưa trình bày nội dung các cuốn sách đó cho tât

cả những ai muốn nghe. Nhưng Ôma Iuxúp rõ ràng là không

muốn nghe. Lão luôn luôn hầm hừ khinh bỉ và cuối cùng, không

chịu nổi, lão lầu bầu:

«Ta không bao giờ tin vào những lời nói của mi một khi ta

chưa được tự thuyết phục rằng đó là sự thật»

«Ông nói “tự thuyết phục” nghĩa là sao? Hay là ông tính bay

lên tận mặt trăng để bị thuyết phục rằng đó chẳng phải là cái đĩa

nhỏ, mà là một quả cầu lớn?»

«Tại sao tại không bay được?» Ôma Iuxúp vênh váo hỏi. «Ta

sẽ bay ngay hôm nay cho mi xem»

« Nhưng mặt trăng ở xa hàng triệu dặm đây?»

«Ôma Iuxúp này không bao giờ sợ những khoảng cách lớn cả.

Vả lại mi hãy tha lỗi cho ta, ta rât nghi ngờ sự đứng đắn của

những lời mi nói».

«Nhưng đường bay tới mặt trăng lại nằm trong khoảng không,

chẳng có không khí đâu?» Vônca một mực phản đối.

«Chẳng có không khí, ta vẫn sống được như thường».

«Cứ để cho lão ây bay đi! Nếu không, bọn mình còn khốn khổ

với lão» Giênia thì thầm quyế liệt

227

"Sure, he can go," Volka agreed quietly, "but still, I consider

it my duty to warn him about what awaits him on the way....

Omar Asaf," he continued, turning towards the conceited

Genie, "bear in mind that it's terribly cold there."

"I am not afraid of the cold. I'll be seeing you soon. Good-

bye!"

"If that's the case, and if you've decided to fly to the Moon,

come what may, then at least listen to one piece of advice. Do

you promise to obey my words?"

"All right, I promise," the Genie answered condescendingly,

his awe of Volka obviously diminishing.

"You must leave the Earth at a speed of no less than eleven

kilometres a second; otherwise you can be sure you'll never reach

the Moon."

"With the greatest of pleasure," Omar Asaf said,

compressing his thin blue lips. "And how big is a kilometre?

Tell me, for I know of no such measurement."

"Let's see now. How can I explain?... Well, a kilometre is

about a thousand four hundred steps."

"Your steps? That means there are no more than a thousand

two hundred of my steps in a kilometre. Maybe even less."

Omar Asaf had an exaggerated idea about his height. He was

no taller than Volka, but they could not convince him of this.

"Be sure not to crash into the cupola of the Heavens,"

Hottabych admonished his brother, not being completely

convinced of Volka's stories about the structure of the Universe.

"Don't teach someone who knows more than you," Omar

Asaf said coldly and soared into the air. He instantly became

white hot and disappeared from view, leaving a long fiery trail

behind.

"Let's wait for him here, my friends," Hottabych suggested

timidly, for he felt guilty for all the unpleasantness Omar Asaf

had caused them.

"No, there's no use waiting for him now. You'll never see him

again," Volka said. "He didn't listen to my advice which was

«Dĩ nhiên, lão có thể đi,» Vônca đáp khẽ. «Nhưng dẫu sao

mình vẫn có bổn phận báo trước cho lão biết những gì chờ đón

lão trên đường... Ông Ôma Iuxúp». Vônca lại nói tiếp với lão

thần kiêu ngạo. «Ông phải chú ý rằng ở trên ây lạnh lắm đây».

«Ta cóc sợ lạnh! Mong chóng gặp lại nhau. Ta đi đây!

«Vậy ông đã quyết định dù thế nào cũng bay lên mặt trăng thì

ông hãy nghe lời tôi dù chỉ một lần mà thôi. Ông có lứa sẽ nghe

lời tôi vô điều kiện không?»

«Thôi được, ta hứa!» Lão thần đáp với giọng trịch thượng vì

lão đã bắt đầu thoát khỏi ảnh hưởng của Vônca.

«Ông phải bay khỏi trái đât với vận tốc không dưới 11 kilômét

trong một giây. Trong trường hợp ngược lại, tôi xin cam đoan với

ông rằng, ông sẽ chẳng bay tới được mặt trăng đâu».

«Rât lây làm sung sướng và vui lòng?» Ôma Iuxúp mím chặt

đôi môi mỏng dính của mình. «Thế một kilômét dài chừng nào

hả?»

«Chà, làm sao có thể giải thích cho ông được nhỉ ?... Thế này

nhé: một kilômét dài khoảng 1.400 bước».

«Bước của mi ây à? Thế có nghĩa là nếu tính theo bước của ta

thì một kilômét không quá 1.200 bước, có khi lại còn ít hơn một

chút nữa».

«Ôma Iuxúp thường hay phóng đại tầm vóc của mình. Lão

chẳng cao hơn Vônca, nhưng không thể nào thuyết phục lão»

«Coi chừng, kẻo va vào vòm trời thì tan xác đây, chú ạ!» Ông

Khốttabít ân cần dặn dò ông em, vì ông chẳng tin lắm vào những

điều mà Vônca kể về cơ câu của vũ trụ.

«Đừng có dạy khôn cho những ai hiểu biết hơn mình!» Ôma

Iuxúp lạnh lùng đáp và lao vút lên trời. Trong chớp mắt, lão đã bị

nung trắng và biến mât hút khỏi tầm nhìn, để lại đằng sau một vệt

lửa dài.

«Chúng ta đợi chú ây quay về nhé, hỡi các cậu bạn của ta!»

Ông Khốttabít rụt rè đề nghị do ông cảm thây mình có lỗi về

những chuyện khó chịu mà Ôma Iuxúp gây ra.

«Không, bây giờ ông có đợi mây đi nữa thì cũng chẳng gặp lại

ông ây được đâu!» Vônca nói. «Ông ây chẳng chịu nghe lời

228

based on scientific knowledge, and he'll never return to the

Earth. Since your Omar took off at a speed which was less than

eleven kilometres a second, he'll be circling the Earth forever. If

you want to know, he's become a sputnik."

"If you have no objections, I'll wait for him here a while," a

saddened Hottabych whispered.

Late that night he slipped into Volka's room. Turning into a

goldfish, he dived silently into the aquarium. Whenever

Hottabych was upset by anything, he spent the night in the

aquarium instead of under Volka's bed. This time he was

especially upset. He had waited for his brother for over five

hours, but Omar Asaf had not returned.

Some day scientists will develop precision instruments that

will make it possible to note the smallest amount of gravitation

the Earth experiences from the tiniest of celestial bodies passing

close to its surface. And then an astronomer, who, perhaps,

read this book in his childhood, will determine, after long

and laborious calculations, that someplace, comparatively

close to the Earth, there rotates a celestial body weighing a

hundred and thirty pounds. Then, Omar Asaf, a grouchy and

narrow-minded Genie who turned into an Earth satellite because

of his impossible character and ignorant scoffing at scientific

facts, will be entered into the great astronomical catalogue as a

many-numbered figure.

Someone who heard of this instructive tale about

Hottabych's brother once told us in all seriousness that one night

he had seen something flash across the sky which in shape

resembled an old man with a long flowing beard. As concerns

the author of this book, he does not believe the story, for Omar

Asaf was a very insignificant man.

HOTTABYCH’S FATAL PASSION

For several days Hottabych remained in the aquarium, pining

away for his brother. Gradually, however, he got used to his

absence and once again everything was back to normal.

khuyên của cháu, nó dựa trên kiến thức khoa học, và ông ây sẽ

chẳng bao giờ quay về được trái đât. Nếu ông Ôma bay đi với

vận tốc dưới 11 kilômét một giây thì ông ây cứ quay suốt xung

quanh trái đât ông ây đã biến thành một vệ tinh của trái đât rồi»

«Dẫu sao thì các cậu cũng cứ cho phép ta đứng đợi chú ây một

lát,» Ông Khốttabít buồn bã nói nhỏ.

Vào lúc đêm khuya, ông già bí mật lẻn vào phòng Vônca. Sau

khi biến thành một con cá vàng nhỏ, ông nhảy khẽ vào bể nuôi

cá. Bao giờ buồn phiền vì một chuyện gì đó, ông thường nghỉ

đêm trong bể nuôi cá chứ không phải ở dưới gầm giường. Lần

này, ông buồn hết sức. Ông đã đợi Ôma Iuxúp hơn 5 tiếng đồng

hồ liền, nhưng vẫn không thây ông em quay về...

Một ngày nào đây, các nhà khoa học sẽ sáng chế ra những

chiếc máy đo chính xác tới mức có thể tính được sức hút nhẹ

nhât mà trái đât phải chịu khi các thiên thể nhỏ nhât đi qua gần

nó. Và một nhà thiên văn nào đó lúc còn bé có thể đã đọc cuốn

truyện này của tôi, sau một thời gian tính toán lâu dài và cẩn

thận, sẽ phát hiện ra rằng ở một nơi nào đó khá gần trái đát có

một thiên thể nặng một trăm ba mươi bảng. Khi ây, trong tập

danh mục thiên văn dày cộp sẽ được ghi thêm dưới con số có

nhiều chữ số cái tên Ôma Iuxúp, một lão thần hãy gây gổ và

thiển cận. Lão đã biến thành vệ tinh của trái đât vì cái tính khó

chịu và thái độ coi thường ngu ngốc của lão đối với các số liệu

khoa học.

Một người nào đó, khi nghe lại câu chuyện có tính chât giáo

huân về em ông Khốttabít, đã quả quyết một cách nghiêm túc

rằng một đêm, hình như ông đã thây trên trời một thiên thể vụt

qua; thiên thể này có hình một ông già có bộ râu dài phât phơ.

Còn về phần tác giả cuốn truyện này thì ông không tin vào lời

tuyên bố đã nêu trên bởi Ôma Iuxúp là một sinh vật quá nhỏ bé.

SỰ SAY MÊ TAI HẠI CỦA ÔNG KHỐTTABÍT

Suốt mây ngày liền ông Khốttabít buồn nhớ ông em, cứ giâu

mình trong bể nuôi cá, nhưng sau đó cũng nguôi dần và mọi việc

lại diễn ra bình thường. Một buổi sáng, ông và hai cậu bé nói

229

One day he and the boys were talking quietly. It was still

rather early and the old man was lolling under the bed.

"It looks like rain," Zhenya said, looking out the window.

Soon the whole sky became overcast with clouds. It started to

drizzle.

"Shall we turn it on?" Volka asked off-handedly, nodding

towards a new radio set his parents had given him for being

promoted to 7B. He turned it on with obvious pleasure.

The loud sounds of a symphony orchestra filled the room.

Hottabych stuck his head out from under the bed.

"Where are all those people playing so sweetly on various

instruments?"

"Golly! Hottabych doesn't know anything about radios!"

Zhenya said.

(There was one omission on the "Ladoga" for all its

excellent equipment-they forgot to install a radio set in the

lounge.)

For nearly two hours the boys watched Hottabych

delightedly. The old man was overwhelmed. Volka tuned in

on Vladivostok, Tbilisi, Kiev, Leningrad, Minsk and Tashkent.

Songs, thunderous marches, and the voices of people speaking in

many tongues obediently poured forth from the set. Then the

boys got fed up. The sun peeped out and they decided to go for

a walk, leaving a fascinated Hottabych behind. The strange

events which then occurred remain a mystery to Volka's

grandmother to this very day.

Soon after the boys left, she entered Volka's room to turn

off the radio and distinctly heard an old man coughing in the

empty room. Then she saw the dial turn by itself and the

indicator move along the scale.

The frightened old woman decided not to touch the set, but

to find Volka immediately. She caught up with him at the bus

stop. Volka was very upset. He said he was improving the set,

that he was making it automatic, and he begged his grandmother

not to tell his parents what she had seen, because it was

trò chuyện khe khẽ. Trời hãy còn sớm và ông già vẫn còn nằm

dưới giường.

“Sắp mưa rồi!” Giênia nhìn qua cửa sổ nói.

Chẳng mây chốc, mây đen đã phủ kín bầu trời và trận mưa

phùn khó chịu bắt đầu rả rích.

“Có lẽ bọn mình sẽ nghe chứ?” Vônca hỏi, hât đầu chỉ chiếc

rađiô mới tinh, quà của bố mẹ nó tặng nhân dịp nó được lên lớp

7. Nó bật rađiô với niềm vui rõ rệt.

Những âm thanh vang dội của dàn nhạc giao hưởng tràn ngập

căn phòng. ông Khốttabít thò đầu ra từ dưới gầm giường

“Ở đâu mà có lắm người chơi các nhạc cụ khác nhau hay đến

như vậy?”

“Ra vậy đó! Ông Khốttabít chưa biết rađiô là gì cả”. Giênia

nói

(Có một thiếu sót trên tàu “Lađôga” với nhiều thiết bị tuyệt vời

nhưng người ta đã quên lắp rađiô tại phòng chung nên bây giờ

ông Khốttabít không radio là cái gì)

Trong hai giờ liền, hai cậu bé đã thích thú quan sát ông

Khốttabít. Ông già đã bị choáng ngợp. Vônca đã bắt đài

Vlađivôxtốc, Tbilixi, Kiép, Lêningrát, Minxcơ và Tasken.Các bài

hát, các bản hành khúc,và các tiếng nói của nhiều người đủ các

ngôn ngữ tuôn ra từ chiếc radio. Sau đó, hai cậu bé chán nghe

rađiô. Ngoài đường đã hửng nắng và chúng quết định đi ra ngoài

dạo mát, để ông Khốttabít ngồi mê mẩn bên chiếc radiô. Chính

lúc đó đã xảy ra một chuyện bí mật mà cho đến tận nay bà nội

của Vônca vẫn chưa đoán ra được.

Chẳng bao lâu sau khi các cậu bé rời khỏi nhà, bà nội của

Vônca vào phòng tắt rađiô và bà nghe thây tiếng ho của một ông

già trong căn phòng trống trơn. Sau đó, bà lại thây chiếc kim tự

di chuyển trên thang chia độ của rađiô.

Bà lão hoảng sợ, quyết định không đụng tay đến chiếc rađiô,

rồi lập tức chạy đi tìm Vônca. Bà đã bắt gặp nó ở bến xe buýt.

Vônca hết hồn, nó nói rằng nó đang cải tiến rađiô, làm cho rađiô

có thể tắt mở tự động và thiết tha yêu cầu bà đừng kể chuyện đó

cho bố mẹ nó nghe, vì nó đang chuẩn bị một món quà bât ngờ

230

supposed to be a surprise for them. His grandmother was not at

all comforted by these words. Nevertheless, she promised to

keep his secret. All afternoon she listened anxiously to the

strange mumbling coming from the empty room.

That day the radio played on and on. At about two o'clock at

night it went off, but only because the old man had forgotten

how to tune in on Tashkent. He woke Volka up, asked him how

to do it, and returned to the set.

A fatal thing had happened: Hottabych had become a radio

fan.

HOTTABYCH’S NEW YEAR VISIT

During the winter vacation, Zhenya went to visit his

relatives in Zvenigorod. On January 4th he received a letter,

which was of extreme interest for at least three reasons. In the

first place, this was the first letter he had ever received in which

he was addressed by his full name, as a grown man. In the

second place, it was the first letter Hottabych had ever written to

his young friend. But of greatest interest were the contents of

this most remarkable message.

Following is the letter, slightly abridged:

"0 most lovable and precious friend, the sweet and singular

adornment of all schools and sports fields, the fond hope of

your native arts and sciences, the joy and pride of your parents

and friends, Zhenya ibn Kolya, from the famous and noble

family of Bogorads, may your life's road be strewn with

thornless roses and may it be as long as your pupil, Hassan

Abdurrakhman ibn Hottab, wishes it to be!

"I hope you remember how great my joy and gratitude

were when, six months ago, you, 0 my young friend and friend

of my young saviour, released my unfortunate brother Omar Asaf

ibn Hottab, from whom I was so grievously separated for many

centuries, from his horrible imprisonment in the copper vessel.

cho bố mẹ nó.

Những lời nói của Vônca hoàn toàn chẳng làm cho bà nội yên

lòng. Nhưng bà vẫn hứa giữ bí mật. Đến tận tối, bà lo sợ lắng

nghe tiếng lẩm bẩm bí ẩn phát ra từ căn phòng trống

Hôm ây, chiếc rađiô không nghỉ lây một phút. Gần hai giờ

đêm, quả là nó có im tiến, chỉ là vì ông già quên mât cách bắt đài

Tasken. Ông đánh thức Vônca dậy, hỏi nó làm cách nào và trở lại

bên chiếc rađiô...

Đã xảy ra một điều không thể sửa chữa được: ông già say mê

rađiô như điếu đổ!

CUỘC VIẾNG THĂM NĂM MỚI CỦA ÔNG KHỐTTABÍT

Trong kỳ nghỉ Đông, Giênia đi thăm những nguời bà con ở

Dvenigôrốt. Ngày mồng 4 tháng giêng, nó nhận được một bức

thư. Bức thư này hết sức lý thú, ít ra là trên ba lý do. Thứ nhât,

đó là bức thư đầu tiên nó từng nhận được có để địa chỉ với tên họ

đầy đủ của nó như môt người lớn. Thứ hai, đó là bức thư đầu tiên

mà ông Khốttabít tự tay viết cho cậu bạn trẻ tuổi của mình.

Nhưng lý thú hơn cả là chính nội dung cái bức thư hết sức đáng

chú ý đây.

Dưới đây là bức thư, có lược bớt đôi chút:

“Hỡi bạn đáng yêu và quý báu nhât của ta, niềm tự hào tuyệt

mỹ và có một không hai của tât cả các trường và bãi thể thao,

niềm hy vọng chứa chan của nền khoa học và nghệ thuật nước

nhà, niềm sung sướng và tự hào của bố mẹ và bạn bè, Giênia con

trai của Côlia từ dòng họ nổi tiến và cao quý Bôgôtát! Người học

trò của cậu là Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp cầu chúc

cho con đường đời của cậu trải đầy những đóa hoa hồng không

gai và kéo dài mãi mãi!

«Ta hy vọng cậu còn nhớ rằng nửa năm về trước, ta sung

sướng và biết ơn biết chừng nào khi cậu, người bạn trẻ của ta và

bạn của vị cứu tinh trẻ của ta, đã giải thoát khỏi cảnh giam cầm

khủng khiếp trong cái bình đồng chú em bât hạnh của ta là Ôma

Iuxúp con trai của Khốttáp, người mà ta phải đau đớn phân ly

trong suốt nhiều thế kỷ.

231

"But immediately following my first joy of a long-awaited

reunion, there came a terrible disappointment, for my brother

turned out to be an ungrateful, short-sighted, narrow-minded,

grouchy and envious person. And he, as you well remember,

took it upon himself to fly to the Moon, in order to be convinced

whether its surface was truly covered with mountains, as our

highly educated friend Volka ibn Alyosha stated, basing his

knowledge on a science called Astronomy.

"Alas! It was not a selfless thirst for knowledge that guided

my unwise brother, nor the noble and exemplary desire to

discover the World, but a vain and ignorant wish to belittle and

shame a person who had tried to hold him back from committing

a fatal deed.

"He did not even take into account the laws of another

science called 'Mechanics,' and thereby doomed himself to an

eternal and useless circling of the Earth, which, as I recently

discovered (who could have ever dreamed of it!) in turn revolves

around the Sun!

"Three days ago I received a message from you, 0 Zhenya

ibn Kolya, which bears the scientific name of 'Telegram,' and

in which you so graciously and pleasantly wished me a Happy

New Year. And then I recalled that my unpleasant, but

extremely unfortunate brother is spinning round in the sky day

and night and that there is no one to wish him a Happy New

Year. And so, I prepared for a journey, and exactly at noon I took

off for the far distances of Outer Space, in order to visit Omar

Asaf, to wish him a Happy New Year, and, if it were at all

possible, to help him return to the Earth.

"I will not tire your kind attention, 0 Zhenya ibn Kolya,

with a description of how I was able to manage the Law of

Universal Gravitation. For this is not the purpose of my message.

Suffice it to say that at first I took off at approximately the same

speed as Omar Asaf, and, as he, I turned into a satellite of the

Earth, but only temporarily, and only long enough for a

meeting with Omar. Then, when I saw it was time for me to

“Nhưng tiếp ngay sau niềm sung sướng của cuộc hội ngộ

mong đợi bây lâu ây lại là nỗi thât vọng nặng nề, bởi vì chú em ta

là một kẻ vô ơn, thiển cận, hay gây gổ và hay ghen tị. Và hẳn là

cậu vẫn còn nhớ, chú em ta đã quyết định bay lên mặt trăng để

chứng kiến tận mắt xem có thật là bề mặt của nó phủ đầy núi non

như cậu bạn được học cao của chúng ta là Vônca con trai của

Aliôsa, dựa vào kiến thức của môn khoa học gọi là thiên văn học

đã nói, hay không.

«Than ôi! Chú em chẳng biết điều của ta bị dẫn dắt không phải

bởi lòng khát khao kiến thức vô tư, cũng không phải bởi lòng

mong muốn cao cả và đáng khen là nhận biết thế giới, mà bởi cái

ý muốn thâp hèn và ngu xuẩn là làm nhục con người đã cố cản

ngăn chú ây đừng có cái hành động không sao cứu vãn nổi.

«Chú em ta còn không đếm xỉa tới các định luật của một môn

khoa học khác có tên là ‘cơ học’ và chính vì thế chú ây đã tự

rước vào thân cái họa là quay vĩnh viễn và vô tích sự xung quanh

trái đât, còn trái đât, như ta vừa mới được biết, lại quay xung

quanh mặt trời (ai mà có thể ngờ được!).

«Ba ngày qua, ta nhận được thông báo của cậu, hỡi cậu Giênia

con trai của Côlia, một bức có tên khoa học là ‘điện tín’, trong đó

cậu đã thân ái chúc mừng ta nhân dịp năm mới. Lúc bây giờ, ta

mới sực nhớ rằng chú em khó chịu nhưng hết sức bât hạnh của ta

đang bay suốt ngày đêm ở trên trời và chẳng có ai chúc mừng

chú ây nhân dịp năm mới cả. Và lúc bây giờ, ta liền chuẩn bị cho

một cuộc hành trình , và vào đúng giữa trưa, ta đã bay đi khoảng

xa ra Ngoài Không gian để viếng thăm chú Ôma Iuxúp, để chúc

mừng Năm Mới chú ây và nếu có thể thì giúp chú ây quay về trái

đât.

«Hỡi cậu Giênia, ta sẽ chẳng quây rầy sự rộng lòng quan tâm

của cậu bằng việc tả lại chuyện ta đã nắm được định luật vạn vật

hâp dẫn ra sao. Vì đó không phải mục đích mà ta muốn thông

báo.Chỉ cần nói thế này là đủ: thoạt tiên, ta đã bay đúng với vận

tốc mà Ôma Iuxúp đã bay và cũng như chú ây, ta đã biến thành

một vệ tinh của trái đât, nhưng chỉ tạm thời thôi và chỉ vừa đủ lâu

để ta gặp chú Ôma . Rồi sau đó, khi ta thây đã tới lúc phải quay

232

return to the Earth, I turned to face it and assumed the speed

necessary for overcoming the forces which revolved me about

the Earth, just as a pail of water tied to a string would revolve

round a boy who held the string. It is of no use to write what my

speed was. When I next see you, I will show you all the

calculations I did with the aid of my knowledge of

Mathematics, Astronomy and Mechanics, which you and Volka

ibn Alyosha so graciously and patiently taught me. But this is

not the point in question. I sincerely wished to visit my poor

brother...."

Hottabych had apparently burst into tears at this point, for

the ink was all smudged. That is why we find we must leave out

several lines.

"Leaving the Earth, so full of cheerful noonday light behind,

I soon entered an area as black as pitch that was terribly and

unbearably cold. As before, the far-off stars sparkled in the icy

darkness with a bright but dead, unblinking light, and the pale

yellow disk of the flaming Sun blinded my eyes.

"I flew on and on, amidst the cold darkness and silence. I was

about to despair, when, suddenly, on the black velvet of the sky,

there appeared a skinny body, brightly illumined by the Sun.

It was approaching me at tremendous speed, and the long beard

flowing behind like the tail of a comet, as well as the incessant

and vicious grumbling, told me beyond doubt it was my brother.

" 'Salaam, dear Omar!' I cried, when he came abreast of me.

'How is your health?'

" 'Not bad,' Omar answered reluctantly and in an unfriendly

voice. 'As you see, I revolve around the Earth.' He chewed his

lips and added dryly, 'Tell me what you want. Don't forget that

I'm a busy man. State what you want and be off.'

" 'What are you so busy at, 0 my good brother?'

" 'What do you mean what at?! Didn't you hear me say I'm

now working as a sputnik? I keep revolving like mad, day and

night, without a moment's rest.'

" '0 woe is me!' I cried in great sorrow. 'How sad and

về trái đât, ta ngoảnh mặt về phía đó và tăng thêm một vận tốc

cần thiết để thắng cái lực đã khiến ta quay xung quanh trái đât

như cái thùng con đầy nước quay trên đầu dây căng trong tay một

chú bé. Với vận tốc ây như thế nào, ở đây không tiện viết ra. Lúc

nào ông cháu ta gặp nhau, ta sẽ cho cậu xem tât cả những phép

tính mà ta đã làm từ trước nhờ những kiến thức về toán học, thiên

văn học và cơ học mà cậu và cậu Vônca con trai của Aliôsa đã ân

cần và kiên nhẫn dạy ta. Nhưng bây giờ không phải là lúc kể

chuyện đó. Ta thật lòng muốn viếng thăm chú em khốn khổ của

ta...”

Viết đến đây, có lẽ ông Khốttabít đã không cầm được nước

mắt, bởi vì ở đoạn thư này mực đã bị nhòe. Đó là lý do vì sao

chúng ta phải bỏ đi vài dòng.

“Sau khi rời trái đât đang chan hòa ánh nắng rực rỡ ban trưa,

chẳng bao lâu ta đã lọt vào cái khoảng không tối như hũ nút, ghê

rợn và lạnh không chịu nổi. Như trước đây, trong bóng tối lạnh

lẽo ây, những vì sao xa vẫn lâp lánh và vầng mặt trời hơi vàng

đang rực cháy vẫn làm chói mắt.

«Ta bay một hồi lâu giữa cảnh tối tăm lạnh lẽo và lặng lẽ. Ta

đã tuyệt vọng thì bỗng nhiên trên màn nhung đen của bầu trời

xuât hiện một vật thể gầy guộc, được mặt trời chiếu sáng. Nó bay

lại gần ta với tốc độ rât lớn.và bộ râu dài phât phơ phía sau như

đuôi sao chổi và căn cứ vào tiếng lầu bầu giận dữ không ngớt, ta

dễ dàng nhận ra đó là chú em của mình.

«’Xêliam, em Ôma thân yêu!’ Ta reo lên khi bay ngang hàng

chú ây ‘Em vẫn mạnh khỏe chứ?’

«’Vẫn vậy thôi,’ Chú Ôma Iuxúp trả lời ta với vẻ miễn cưỡng

và lạnh nhạt. ‘Anh thây đây, em đang quay quanh trái đât’.Chú

ây cắn môi và lạnh lùng nói thêm: ‘Nào, anh cần gì thì nói ngay

đi! Đừng quên là em đang bận. Xong việc thì anh bay đi cho’.

« ‘Em bận việc gì vậy, hỡi chú em thân yêu của ta?’

«’Việc gì ây à? Anh không nghe em nói à. Em hiện giờ đang

làm vệ tinh của trái đât mà. Em phải quay như điên suốt ngày

đêm, không được nghĩ ngơi lây một phút!’

«‘Ôi, khổ thay cho ta!’ Ta kêu lên với vẻ đau buồn hết sức

233

uninteresting your life must be, amidst this eternal cold and

darkness, in constant and useless revolving, apart from all

living things!' And I burst into tears, for I was so terribly sorry

for my brother. But in answer to my heartfelt words, Omar Asaf

replied coldly and haughtily:

" 'Don't feel sorry for me, for I am less in need of pity than

anyone else on Earth. Just look around and you'll be convinced

that I'm the largest of all celestial bodies. True enough, both

the Sun and the Moon shed light-though I don't-and are even

quite bright, but I am much larger than they are. I don't even

mention the stars, which are so small that a great multitude of

them could fit on my finger-nail.' Something which resembled a

kindly smile appeared on his face. 'If you wish, you can join me

and become my sputnik. We will revolve together. Then, not

counting me, you'll be the largest of all celestial bodies.'

"In vain did I rejoice at this brotherly show of affection,

though it may have taken a rather strange form, for Omar Asaf

continued as follows:

" 'All celestial bodies have their sputniks, but I have none. It

makes me feel inferior.'

"I was amazed at the ignorance and stupid conceit of my

brother. I understood that he did not want to return to the Earth

and so said with a heavy heart:

" 'Farewell, for I am in a hurry. I still have to wish some of

my friends a Happy New Year.'

"But Omar, who, apparently, had his heart set on this idea

of his, roared:

" 'Then who will be my sputnik? You had better remain of

your own free will, or I'll tear you to bits!'

"With these words he grabbed hold of my left leg. I kept my

wits and turned sharply to a side, wrenching free of Omar,

though leaving in his grasp one of my slippers. Naturally, he

wanted to catch up with me, but he could not do so, for he had

to continue his endless journey around a circle known by the

scientific name of 'orbit.'

Giữa cái cảnh lạnh lẽo và tối tăm quanh năm suốt tháng, lại phải

quay liên tục và vô tích sự ở một chốn cách biệt với toàn bộ sự

sống, cuộc đời của em thật là buồn thảm và vô vị!’ Và ta đã rơi

nước mắt, bởi vì ta thương em ta vô hạn. Nhưng đáp lại những

lời phát ra từ đáy lòng ta, Ôma Iuxúp chỉ lạnh lùng và kẻ cả nói:

« ‘Khỏi thương hại em, bởi vì em ít cần đến sự thương hại

hơn bât kỳ một người nào trên Trái đât. Hãy nhìn và anh sẽ thây

rõ rằng em là cái lớn nhât trong tât cả các thiên thể. Quả là mặt

trời và mặt trăng có chiếu sáng, thậm chí em nghĩ còn chiếu khá

sáng, còn em thì lại lớn hơn chúng nhiều. Em không thèm nói

đến các vì sao, chúng nhỏ tới mức nhiều ngôi gộp lại thể nằm

gọn trong móng chân em’ Có cái gì đó giống như một nụ cười

thân ái hiện lên trên mặt nó, ‘Nếu muốn, anh hãy liên kết với em,

trở thành vệ tinh của em. Chúng ta sẽ cùng quay với nhau. Lúc

bây giờ, không kể em, anh sẽ lớn nhât trong tât cả các thiên thể’.

«Thoạt tiên, ta cũng lây làm mừng trước sự biếu hiện tình cảm

huynh đệ ây, mặc dù nó quả là kỳ cục, Ôma Iuxúp mới tiếp tục

nói như sau

«‘Tât cả các thiên thể đều có vệ tinh, còn em thì không. Nó

làm em cảm thây ngượng

« Ta ngạc nhiên trước sự dốt nát và sự ngông cuồng ngu xuẩn

của em ta. Ta hiểu rằng nó không muốn quay trở về trái đât nữa

và ta buồn bã bảo với nó:

«‘Xin vĩnh biệt, bởi vì anh đang vội. Anh còn phải về cho kịp

để gửi thư chúc mừng Năm Mới các bạn trẻ tuổi của ta’.

«Nhưng có lẽ Ôma rât khoái với cái ý định của mình, nên mới

rống lên:

«Vậy thì ai sẽ làm vệ tinh cho em ?. Muốn sống thì ở lại đây

với em!

«Nói rồi, nó túm ngay lây chân trái ta, nhưng ta không lúng

túng, liền quay ngoắt sang một bên và vùng khỏi tay Ôma, để lại

trong tay nó một chiếc hài của ta. Dĩ nhiên là nó muốn đuổi theo

ta, nhưng không thể làm việc ây được bởi vì nó phải tiếp tục

hành trình vô tận của mình theo cái đường cong kín gọi bằng

danh từ khoa học là ‘quỹ đạo’.

234

"Flying off to a good distance, and still feeling a bit sorry

for my unpleasant and conceited brother, I shouted:

" 'If you are so in need of sputniks, 0 Omar Asaf, you shall

have them!'

"I yanked five hairs from my beard, tore them to bits and

scattered them about. Then many-coloured, beautiful balls,

ranging in size from a pea to a large pumpkin, began revolving

around Omar Asaf. These were sputniks worthy of him both in

size and in beauty.

"My brother, a short-sighted person, had apparently never

thought of making his own sputniks. Now, in his great pride,

he desired to have a sputnik the size of a mountain. And so, such

a sputnik immediately appeared. But since the mass of matter

within this mountain was hundreds of thousands of times greater

than the weight of my scatter-brained and ignorant brother Omar

Asaf, he immediately crashed into the new celestial body he had

created and bounded off it like a football. With a terrible wail, he

began revolving around it at top speed.

"Thus, Omar Asaf fell a victim to his terrible vanity by

becoming the sputnik of his own sputnik.

"I returned to the Earth and sat down to write you this letter,

0 you, who have all good assets, in order that you do not remain

in ignorance of the above events.

"I also hurry to add that on Gorky Street, at the radio store, I

saw a wonderful set with nine tubes. And its virtues are endless.

Its appearance would please the most choosy eye. It occurred

to me that if I were to attach...."

The letter then continued as a typical radio fan's letter would,

and there is no sense quoting it, for radio fans will not find

anything new in it, and those who are not interested in this

branch of communications will find nothing in it worthy of their

attention.

EPILOGUE

If any of the readers of this really truthful story are in

«Nhưng sau khi bay được một quãng khá xa, ta vẫn cảm thây

thương hại chú em khó chịu và ích kỷ của mình, ta bèn nói to :

«’Hỡi Ôma Iuxúp, nếu quả là em cần các vệ tinh thì việc đó

nào có khó gì!’

“Ta liền rứt 5 sợi râu, ngắt chúng thành ra những phần nhỏ và

thổi chúng bay đi tứ phía. Thế là nhiều quả cầu đẹp đủ màu, cỡ từ

hạt đậu đến trái bí đỏ, bắt đầu quay xung quanh Ôma Iuxúp. Về

kích thuớc và vẻ đẹp, các vệ tinh đó hoàn toàn tương xứng với

nó.

“Em ta, một con người thiển cận, hình như không hề nghĩ tự

nó cũng tạo được cho mình các vệ tinh. Còn bây giờ, với cái tính

kiêu ngạo ghê gớm, nó muốn có một vệ tinh to cỡ quả núi. Và

quả một vệ tinh như thế đã lập tức xuât hiện. Nhưng vì khối vật

chât chứa trong quả núi ây lớn gâp trăm nghìn lần cơ thể của đứa

em Ôma Iuxúp bốc đồng và dại dột của ta, cho nên nó lập tức bị

hút vào cái thiên thể mới mà chính nó đã tạo nên, rồi nó lại nảy

tung ra như một quả bóng đá. Nó vừa gào thét khủng khiếp vừa

bắt đầu quay vùn vụt xung quanh thiên thể đó.

“Vậy là Ôma Iuxúp trở thành nạn nhân của thói hiếu danh quá

quắt của nó do trở thành vệ tinh của chính vệ tinh do nó tạo nên.

“Ta quay trở về trái đât và ngồi viết cho cậu bức thư này, hỡi

cậu bé chứa đựng trong con người mình mọi mặt tốt, để cậu biết

mọi chuyện gì đã xảy ra.

“Ta cũng nói thêm ngay rằng trên đường Goócki , tại tiệm bán

radio, ta đã nhìn thây một chiếc kỳ diệu 9 bóng. Và ưu điểm của

nó thì nhiều vô kể. Hình thức của nó làm vừa lòng những người

khó tính nhât. Ta. đã nghĩ rằng nếu lắp vào chiếc rađiô ây...”.

Tiếp đó là đoạn thư tiêu biểu của một người chơi rađiô nghiệp

dư và dẫn nó ra đây thật chẳng có ý nghĩa gì cả, bởi vì những

người ham thích rađiô sẽ chẳng tìm thây điều gì mới mẻ, còn

những người không ham thích ngành truyền thông cũng sẽ chẳng

tim thây điều gì đáng chú ý cả.

PHẦN KẾT

Nếu bạn nào đó trong số các bạn đã từng đọc cuốn truyện rât

235

Moscow on Razin Street and look in at the offices of the Central

Board of the Northern Sea Route, they will probably see

among the dozens of people putting in applications for work in

the Arctic an old man in a straw boater and pink slippers

embroidered in silver and gold. This is Hottabych. Despite all

his efforts, he has not been able to procure a job as a radio-

operator on some polar station.

His appearance alone, with the long grey beard reaching

down to his waist, a sure sign of his undoubtedly advanced age,

is a great hindrance in finding employment in the harsh

conditions of the Arctic. However, his situation becomes still

more hopeless when he begins to fill in the application form.

In answer to the question: "Occupation," he writes:

"Professional Genie." In answer to the question: "Age," he

writes: "3,732 years and five months." As to family status, he

replies simple-heartedly: "Orphan. Single.I have a brother named

Omar Asaf who, until July of last year, lived on the bottom of

the Arctic Ocean in a copper vessel, but who now works as an

Earth satellite," etc., etc., etc.

After reading his application form, the personnel manager

decides that Hottabych is slightly crazy, though the readers of

our story know only too well that what the old man has written

is nothing but the truth.

Naturally, it would be no trouble for him at all to become a

young man and to fill in the form as it should be; or, if the worst

came to the worst, to cast the same spell on the personnel

manager as he had once before, when he and his friends boarded

the "Ladoga." But the trouble is the old man has decided he

wants to get a job in the Arctic honestly, without any fakery at

all.

However, he has been visiting the Board offices less and

less frequently lately. Instead, he has decided to study radio

technology, to learn how to design his own radio equipment.

Knowing his abilities and his love for work, it is not such a

thật này đi ngang qua phố Radina ở Mátxcơva, ghé nhìn vào

phòng tiếp khách của Tổng cục Đường biển phương Bắc, thì sẽ

thây giữa mây chục người xin được làm việc tại Bắc Cực một

ông già, đầu đội mũ cói cứng, chân đi đôi hài hồng nhạt thêu

những đường chỉ vàng và bạc. Đó chính là ông Khốttabít. Mặc

dù đã hết sức cố gắng, ông vẫn không thể nào xin được chân

nhân viên vô tuyến điện ở một trạm Bắc Cực nào đó.

Chỉ riêng cái bề ngoài của ông thôi, bộ râu bạc phơ dài đến tận

eo và như vậy dứt khoát là rât cao tuổi, đã là một trở ngại nghiêm

trọng để được cử đi công tác trong hoàn cảnh khắc nghiệt của

vùng Bắc Cực. Nhưng tình thế của ông lại càng tuyệt vọng hơn

khi ông khai lý lịch.

Trả lời câu hỏi về “Nghề nghiệp”, ông viết thành thật: “Thần

chuyên nghiệp”. Trả lời câu hỏi về “Tuổi”, ông viết “3.732 năm

5 tháng”. Còn câu hỏi về hoàn cảnh gia đình ông trả lời chât

phác: “Mồ côi cả bố lẫn mẹ. Độc thân. Có em trai tên là Ôma

Iuxúp, trước tháng 7 năm ngoái sống dưới đáy Bắc Băng Dương

trong một cái bình đồng, còn bây giờ đang làm vệ tinh của trái

đât”. vân vân và vân vân...

Đọc bản khai lý lịch này, mọi người đều nghĩ rằng ông

Khốttabít loạn óc, mặc dù các bạn đã từng đọc cuốn truyện của

tôi đều biết khá rõ ràng rằng ông già đã viết thật một trăm phần

trăm.

Dĩ nhiên, ông già có thể dễ dàng biến mình thành một chàng

trai trẻ và gán cho mình bât kỳ một lý lịch rât tốt nào hoặc cùng

lắm thì cũng có thể lập ra mưu kế như mưu kế đã dùng trước đây

để đi du ngoạn cùng các bạn ông trên tàu “Lađôga”. Nhưng vân

đề là ở chỗ ông già đã quyết định dứt khoát rằng sẽ xin đi công

tác ở Bắc Cực bằng con đường ngay thẳng, không hề lừa dối chút

nào.

Tuy nhiên, trong thời gian gần đây, ông ngày càng ít đến

phòng tiếp khách của Tổng cục đường biển phương Bắc. Ông

tính học thêm về lý thuyết kỹ thuật vô tuyến điện để tập tự chế

tạo một chiếc rađiô. Với năng khiếu và tính cần cù của ông già,

236

hopeless matter. What he needs now are competent teachers.

Hottabych wants his young friends to be his teachers. All they

could promise him, as we already know, is that they will teach

him what they learn from day to day. Hottabych considered this

and decided that it was not such a bad idea after all.

Thus, both Volka and Zhenya are very conscientious,

straight "A" pupils, for they don't want to fail their elderly

student. They have agreed that they will help Hottabych finish

secondary school together with them. But at this point their

roads will part. As you recall, Zhenya had long since decided to

become a doctor, while Volka shares Hottabych's passion. He

wants to become a radio engineer, and I assure you that he will

make his way in this difficult but fascinating field.

It remains for us to bid farewell to the characters of this story

and to wish the three friends good health and good luck in

their studies and their future lives. If you ever meet them, please

say hello to them from the author who invented them with great

love and tenderness.

END

đó không phải là vô hy vọng. Chỉ thiếu có thầy giáo thôi. Ông

Khốttabít muốn hai bạn trẻ của ông sẽ đứng ra dạy ông Hai cậu

bé có thể hứa với ông, như chúng ta đã biết là chúng sẽ truyền lại

từ từ cho ông những gì mà chúng đã học. Ông Khốttabít đắn đo

suy nghĩ và quyết định rằng việc đó cũng chẳng phải là dở.

Vậy là bây giờ, cả Vônca lẫn Giênia đều phải học rât chăm,

được toàn điểm “5”, để khỏi mât mặt trước người học trò già cả

của mình. Chúng thỏa thuận giúp đỡ ông Khốttabít sẽ học hết

chương trình trung học cùng một lúc với chúng. Nhưng tới lúc đó

họ sẽ không còn đi chung đường. Giênia từ lâu đã quyết định trở

thành bác sĩ, trong lúc Vônca có ham thích như ông Khốttabít.

Nó muốn trở thành kỹ sư vô tuyến và tôi xin cam đoan với các

bạn rằng nó sẽ đi theo con đường khó khăn nhưng hâp dẫn này.

Bây giờ, chúng ta chỉ còn việc chia tay các nhân vật trong

truyện này và chúc ba người bạn mạnh khỏe và thành công trong

học tập và trong cuộc sống sau này. Nếu một lúc nào đây các bạn

gặp họ xin hãy chuyển hộ lời chào của tác giả, người đã tưởng

tượng ra họ với tình cảm thân yêu, trìu mến.

HẾT