BÀI 44. TIẾT 58: RƯỢU ETYLIC · HS nêu được CTPT, vẽ được CTCT và trình bày được đặc điểm cấu tạo của rượu etylic, phân tích được điểm

Trường THCS Đoàn Thị Điểm

CHUYÊN ĐỀ: RƯỢU – LỢI ÍCH VÀ TÁC HẠI

CHƯƠNG 5: DẪN XUẤT CỦA HIĐROCACBON – POLIME

BÀI 44. TIẾT 58: RƯỢU ETYLIC

A. MỤC TIÊU BÀI HỌC

1. Về kiến thức

HS nêu được CTPT, vẽ được CTCT và trình bày được đặc điểm cấu tạo của rượu etylic, phân tích được điểm đặc biệt trong cấu tạo gây

ra các tính chất đặc biệt cho rượu etylic.

HS trình bày được tính chất vật lí của rượu etylic: Trạng thái, màu sắc, mùi vị, tính tan, nhiệt độ sôi.

HS nêu được khái niệm độ rượu và pha chế được dung dịch rượu theo nồng độ cho yêu cầu.

HS trình bày, giải thích và viết được PTHH minh họa cho tính chất hoá học của rượu etylic: Phản ứng với natri, với axit axetic, phản

ứng cháy.

HS nêu được lợi ích và tác hại của rượu đối với bản thân, gia đình và xã hội.

HS trình bày và liên hệ được với thực tế về phương pháp điều chế rượu etylic từ tinh bột, đường hoặc từ etilen.

2. Về kĩ năng

Kế hoạch bài học hóa học 9 Giáo viên: Vũ Hồng Nhung


HS lắp được mô hình phân tử rượu etylic, quan sát thí nghiệm, đồ dùng trực quan, hình ảnh rút ra được nhận xét về đặc điểm cấu tạo

phân tử và dự đoán tính chất hoá học của rượu etylic.

HS viết được các PTHH minh họa tính chất hóa học của rượu etylic.

HS giải được các BTHH liên quan đến rượu etylic: Tính khối lượng rượu etylic tham gia hoặc tạo thành trong phản ứng có sử dụng độ

rượu, hiệu suất quá trình điều chế rượu.

HS được rèn luyện các khả năng tư duy, thảo luận nhóm, thu thập thông tin, phân tích các kênh hình, kênh chữ, liên hệ thực tế, thuyết

trình trước đám đông.

HS vận dụng kiến thức liên môn vào giải quyết vấn đề thực tiễn: ô nhiễm môi trường trong quá trình nấu rượu truyền thống, đề xuất

các biện pháp, nguyên nhân xảy ra tai nạn giao thông sau khi sử dụng rượu và lợi ích của rượu đối với sức khỏe nếu sử dụng rượu khoa

học, hợp lý.

3. Về thái độ, tình cảm

HS có năng lực vận dụng những kiến thức liên môn sau để giải quyết các vấn đề thực tiễn, từ đó thêm yêu thích, say mê tìm hiểu khoa

học.

Hình thành thái độ làm việc nghiêm túc, có tinh thần hợp tác, độc lập, linh hoạt trong học tập và nghiên cứu.

Ý thức được tác hại của rượu, từ đó sử dụng và tuyên truyền cho mọi người cách sử dụng rượu etylic khoa học, hiệu quả và đảm bảo an

toàn.



B. PHƯƠNG PHÁP TRỌNG TÂM

Đàm thoại phát vấn.

Làm việc nhóm.

Thuyết trình trước đám đông.

Phương pháp đóng vai.

Phương pháp dạy học theo dự án nhóm nhỏ.

C. SỬ DỤNG PHƯƠNG TIỆN KĨ THUẬT VÀ ỨNG DỤNG CNTT

Sử dụng phần mềm power point để thiết kế bài giảng

D. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC

1. Ổn định tổ chức (1 phút)

Kiểm tra sĩ số lớp.

Kiểm tra sự chuẩn bị bài ở nhà của học sinh.

2. Vào bài mới

Hoạt động 1: Khởi động (3 phút)

(Hoạt cảnh do HS chuẩn bị)



Dẫn hoạt cảnh: Đâu là nguyên nhân của sự việc trên? Không ngoài điều gì khác, đó chính là rượu. Tên khoa học là ancol. Vậy

rượu (hay ancol) có công thức phân tử là gì? Có cấu tạo như thế nào và tại sao lại có ảnh hưởng to lớn đến sức khỏe con người như vậy,

chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu qua bài học ngày hôm nay.

Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Các slide Kết quả cần đạt

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu tính chất vật lí của rượu etylic

Mục tiêu:

HS trình bày được: rượu etylic là chất lỏng, không màu, sôi ở 78,30C, nhẹ hơn nước, tan vô

hạn trong nước.

HS hiểu được ý nghĩa các con số 300, 400,...ghi trên các nhãn rượu.

HS biết cách pha dung dịch rượu với nồng độ cho trước.

Phương pháp: trực quan, đàm thoại phát vấn, làm việc nhóm.

Phát triển năng lực: tư duy logic, hợp tác nhóm.

Thời gian: 5 phút

I – TINH CHẤT VẬT LÍ

GV cho các nhóm quan sát 1

cốc rượu trắng, yêu cầu nhận

xét về tính chất vật lí của rượu

etylic: Con có nhận xét gì về

tính chất vật lí của rượu etylic?

GV mời HS nhận xét bổ sung.

HS nhận xét về tính chất vật lí

của rượu etylic: là chất lỏng,

không màu, có mùi đặc trưng, tan

vô hạn trong nước

Các nhóm bổ sung câu trả lời.

Chất lỏng, không màu, nhiệt

độ sôi 78,30C, nhẹ hơn nước,

tan vô hạn trong nước.

Độ rượu: Số ml rượu có trong

100ml hỗn hợp rượu với nước



GV mời cả lớp quan sát 2

nhãn rượu và cồn, hỏi tại sao

rượu uống được còn cồn thì

không uống được?

GV dẫn dắt HS đến với khái

niệm độ rượu: GV chiếu các

bước pha chế rượu, từ đó yêu

cầu HS nêu khái niệm về độ

rượu, đưa ra công thức tính độ

rượu.

GV chiếu khái niệm độ rượu,

yêu cầu HS ghi bài.

HS trả lời: Do chúng khác nhau

về nồng độ. Rượu nồng độ thấp,

còn cồn thì nồng độ cao (900)

HS lấy ví dụ: trên các chai rượu

ghi các con số 300, 400, 450,...

HS nêu khái niệm độ rượu

HS ghi bài

Hoạt động 3: Hướng dẫn HS tìm hiểu cấu tạo phân tử rượu etylic

Mục tiêu:

II – CẤU TẠO PHÂN TỬ



HS tự suy luận và lắp được mô hình cấu tạo phân tử rượu etylic.

HS nhận xét đặc điểm cấu tạo rượu etylic và nêu được điểm đặc biệt trong cấu tạo – là

nguyên nhân gây ra các tính chất hóa học của rượu etylic.

Phương pháp: trực quan, đàm thoại phát vấn, thảo luận nhóm.

Phát triển năng lực: tư duy logic, hợp tác nhóm


GV phát cho các nhóm dụng

cụ để lắp cấu tạo phân tử của

C2H6O. Các nhóm lắp trong 60

giây

GV cho cả lớp quan sát mô

hình các nhóm lắp được và

nhận xét đặc điểm liên kết của

các nguyên tử H trong phân tử

rượu etylic để kết luận cấu tạo

phân tử chính xác của rượu

etylic.

GV chiếu mô hình phân tử

rượu etylic dạng rỗng và dạng

đặc.

HS: lắp ghép mô hình phân tử

C2H6O

HS nhận xét: 6 nguyên tử H chỉ

có 1 nguyên tử H không liên kết

với nguyên tử C mà liên kết với

nguyên tử O.

HS quan sát

H H

│ │

H − C − C − O − H

│ │

H H

hay CH3CH2OH hoặc

C2H5OH

* Đặc điểm liên kết: Trong

phân tử Rượu etylic có 1 H

không liên kết với C mà liên

kết với O tạo ra nhóm (OH).

Chính nhóm (OH) này làm

cho rượu có tính chất đặc

trưng.



GV mời HS lên bảng viết

công thức cấu tạo đầy đủ của

rượu etylic.

GV nhấn mạnh điểm khác

nhau giữa các cấu tạo: rượu

etylic đặc trưng có nhóm – OH,

chính là trung tâm của các phản

ứng sau này của nó, gọi là

nhóm định chức.

Trình chiếu lên màn hình

công thức cấu tạo rượu etylic

trong đó nhóm (OH) có màu

khác.

Trình chiếu về đặc điểm cấu

tạo của rượu etylic và cho HS

ghi bài

HS lên bảng viết CTCT của

rượu etylic.

HS ghi bài.

Hoạt động 4: Hướng dẫn HS tìm hiểu tính chất hóa học của rượu etylic

Mục tiêu:

HS nêu được tính chất hóa học của rượu etylic: tác dụng với oxi, tác dụng với natri.

HS giải thích được phản ứng xảy ra ở vị trí nào, từ đó khắc sâu đặc điểm về cấu tạo của rượu

etylic.

III – TÍNH CHẤT HÓA

HỌC



HS viết được PTHH minh họa.

Phương pháp: đàm thoại gợi mở, nghiên cứu, thí nghiệm trực quan

Phát triển năng lực: tư duy logic, sử dụng ngôn ngữ hóa học để viết PTHH của phản ứng.


1 Rượu etylic có cháy không?

GV đặt câu hỏi: từ kiến thức

thực tế, con đã biết tính chất

hóa học gì của rượu etylic biết

rằng rượu etylic chính là cồn

tuyệt đối.

Trình chiếu cách tiến hành

TN0 đốt cháy rượu etylic

GV: yêu cầu HS các nhóm tắt

hết đèn để làm TN0 trong 1

phút.

(GV lưu ý HS tuyệt đối không

đốt rượu trực tiếp bằng bật lửa,

dùng đóm xong tắt luôn tránh

khói nhiều)

HS trả lời: cồn cháy được

HS theo dõi màn hình.

HS các nhóm làm TN0 đốt cồn,

quan sát màu ngọn lửa.

HS nêu hiện tượng, rút ra nhận

xét và viết PTPƯ.

1 – Tác dụng với oxi (phản

ứng cháy)

PTHH: C2H5OH + 3O2

2CO2 + 3H2O

Phản ứng cháy tỏa nhiều nhiệt

=> hết sức cẩn thận!



GV gọi một HS nêu hiện

tượng, rút ra nhận xét và lên

bảng viết PTHH.

Trình chiếu kết luận và

PTHH.

+ Hiện tượng: Rượu etylic cháy

với ngon lửa màu xanh, toả nhiều

nhiệt

+ Nhận xét : Rượu etylic tác dụng

mạnh với oxi khi đốt nóng.

+ PTHH: C2H5OH + 3O2

2CO2 + 3H2O

HS theo dõi, ghi chép.

2 – Rượu etylic có tác dụng

được với natri không?

Trình chiếu clip tiến hành tiến

hành TN0 rượu etylic tác dụng

với natri.


HS nêu hiện tượng, rút ra nhận

xét và viết PTHH.

2 – Tác dụng với natri

PTPƯ : 2C2H5OH + 2Na → 2

C2H5ONa + H2

⇨ Phản ứng thế!

Phản ứng tỏa nhiệt!



GV yêu cầu HS nhận xét hiện

tượng, dự đoán phản ứng này

thuộc loại phản ứng gì?

GV chiếu slide diễn biến phản

ứng, HS lên bảng viết PTHH

xảy ra.

GV nhấn mạnh, kết luận về

phản ứng của rượu etylic với

natri.

GV hướng dẫn HS giải BT số

3 (SGK): Natri vừa tác dụng

với rượu, vừa tác dụng với

nước, vậy khi cho natri vào

dung dịch rượu thì phản ứng

nào xảy ra trước, phản ứng

nào xảy ra sau?

+ Hiện tượng: Có bọt khí thoát

ra, mẫu Natri tan dần

HS nhận xét: thuộc loại phản

ứng thế.

+ PTPƯ : 2C2H5OH + 2Na → 2

C2H5ONa + H2 Nguyên tử Na đã thế chỗ

nguyên tử H linh động trong

nhóm OH.

HS ghi bài.



Hoạt động 5: Hướng dẫn HS tìm hiểu ứng dụng của rượu etylic trong đời sống

Mục tiêu:

− HS nêu được một số ứng dụng của rượu etylic

− HS vận dụng kiến thức sinh học để biết được lợi ích và tác hại của rượu đối với cơ thể nếu

như uống quá nhiều rượu

Phương pháp: thảo luận nhóm, thuyết trình

Phát triển năng lực: thuyết trình trước đám đông, tư duy logic


IV ỨNG DỤNG

GV cùng cả lớp lắng nghe phần

trình bày của HS về lợi ích của

rượu etylic

GV mời các nhóm khác bổ

sung, nhận xét, đặt câu hỏi cho

nhóm trình bày.

GV nhận xét, chốt lại kiến

thức.

GV nhấn mạnh: rượu có rất

nhiều ứng dụng quan trọng đối

với đời sống và sản xuất!


Rượu có nhiều ứng dụng quan

trọng trong đời sống: dùng làm

đồ uống, sản xuất dược phẩm,

nước hoa, cao su tổng hợp,

điều chế axit axetic,…



Hoạt động 6: Hướng dẫn HS tìm hiểu phương pháp điều chế rượu etylic

Mục tiêu:

HS trình bày được nguyên liệu, phương pháp điều chế rượu etylic từ tinh bột, đường hoặc

khí etilen

HS vận dụng được kiến thức môn giáo dục công dân vào liên hệ bảo vệ môi trường

Phương pháp: đàm thoại, phát vấn, dạy học dự án, thuyết trình

Phát triển năng lực: tư duy logic, vận dụng kiến thức vào giải qsuyết tình huống thực tiễn, hợp tác

nhóm, thuyết trình trước đám đông.


V – ĐIỀU CHẾ

GV cùng cả lớp lắng nghe

phần trình bày của HS về nội

dung điều chế rượu đã tìm hiểu

trước ở nhà

GV mời các nhóm khác bổ

sung, nhận xét, đặt câu hỏi cho

nhóm trình bày.

GV nhận xét, chốt lại kiến

thức.

Trình chiếu kết luận và cho

HS ghi bài

HS theo dõi phần trình bày của

nhóm trên màn hình.

Các nhóm bổ sung, rút kinh

nghiệm.

HS ghi bài.

Tinh bột ( hoặc đường )

Rượu etylic

Cho etilen tác dụng với

nước:

C2H4 + H2O

C2H5OH



Hoạt động 7: Hướng dẫn HS tìm hiểu tác hại của rượu etylic

Mục tiêu:

HS ý thức được tác hại nghiêm trọng của rượu etylic nếu con người quá lạm dụng

HS có ý thức tuyên truyền giúp mọi người hạn chế tối đa tác hại, phát huy lợi ích của rượu

etylic

Phương pháp: thuyết trình, làm việc theo dự án nhóm nhỏ

Phát triển năng lực: hợp tác nhóm, thuyết trình trước đám đông, vận dụng kiến thức vào giải quyết

vấn đề thực tiễn


GV cùng cả lớp lắng nghe phần

trình bày của HS về lợi ích của

rượu etylic

HS theo dõi phần trình bày của

nhóm trên màn hình.

Nếu con người quá làm dụng

rượu thì sẽ gây ra rất nhiều hệ

lụy nghiêm trọng.

HÃY LÀ NHÀ TIÊU DÙNG

THÔNG THÁI !!!



GV mời các nhóm khác bổ sung,

nhận xét, đặt câu hỏi cho nhóm

trình bày.

GV nhận xét, chốt lại kiến thức.

Các nhóm bổ sung, rút kinh

nghiệm.

HS ghi bài.

Hoạt động 8: Hướng dẫn HS củng cố nhằm nắm vững kiến thức cần đạt

Mục tiêu:

HS nêu được CTPT, CTCT và phân tích được điểm đặc biệt trong cấu tạo phân tử rượu

etylic.

HS giải thích được các tính chất hóa học của rượu etylic và giải thích dựa vào cấu tạo phân

tử.

HS nêu được phương pháp điều chế rượu etylic, viết được PTHH minh họa, hiểu được ảnh

hưởng của quá trình đó đến môi trường, từ đó hình thành ý thức bảo vệ môi trường.

HS nêu được các ứng dụng của rượu etylic, nêu được lợi ích và tác hại khi sử dụng nhiều

rượu, từ đó hình thành ý thức, lối sống văn minh nhằm bảo vệ sức khỏe cho bản thân và xã

hội.

HS giải được các BTHH liên quan.

Phương pháp: trò chơi, thảo luận nhóm, đàm thoại phát vấn

Phát triển năng lực: tư duy logic, giải BTHH, sử dụng ngôn ngữ hóa học




GV phát cho mỗi HS một mẩu

giấy nhỏ có ghi sẵn câu hỏi,

trong vòng 30 giây, các con

viết câu trả lời của mình.

Sau đó trao đổi với các bạn

trong nhóm để kiểm tra chéo

cho nhau, nhóm nào có nhiều

câu trả lời đúng nhất và nhanh

nhất sẽ là nhóm chiến thắng

GV mời đại diện 4 nhóm lên

bảng dán câu trả lời vào cây tư

duy về rượu etylic

GV phân tích ý nghĩa cây tư

duy, chốt lại kiến thức cần nắm

trong bài.

HS thực hiện theo chỉ dẫn của

GV

Hoạt động 8: Hướng dẫn học sinh học và chuẩn bị bài ở nhà

Mục tiêu:

HS chủ động làm bài tập để củng cố thêm kiến thức đã học

Nắm vững công việc cần làm ở nhà để chuẩn bị tốt cho bài học sau




GV giao nội dung và hướng

dẫn HS học bài, làm bài tập

củng cố ở nhà

Nhóm 1: chuẩn bị nội dung

TCHH chung của axit axetic


phương pháp điều chế axit

axetic


ứng dụng của axit axetic


vào bài

Các nhóm ghi chép vào vở để

thực hiện


Documents

BÀI 44. TIẾT 58: RƯỢU ETYLIC · HS nêu được CTPT, vẽ được CTCT và trình bày được đặc điểm cấu tạo của rượu etylic, phân tích được điểm