TRK STANDARDITURKISH STANDARD

TS 266Nisan 1997

ICS 13.060.201. Bask

SULAR-ME VE KULLANMA SULARI Water intended for human consumption

TRK STANDARDLARI ENSTTS Necatibey Caddesi No.112 Bakanlklar/ANKARA

Bugnk teknik ve uygulamaya dayanlarak hazrlanm olan bu standardn, zamanla ortaya kacak gelime ve deiikliklere uydurulmas mmkn olduundan ilgililerin yaynlar izlemelerini ve standardn uygulanmasnda karlatklar aksaklklar Enstitmze iletmelerini rica ederiz. Bu standard oluturan Hazrlk Grubu yesi deerli uzmanlarn emeklerini; tasarlar zerinde grlerini bildirmek suretiyle yardmc olan bilim, kamu ve zel sektr kurulular ile kiilerin deerli katklarn kranla anarz.

Kalite Sistem Belgesi malt ve hizmet sektrlerinde faaliyet gsteren kurulularn sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite Standardlarna uygun olarak kurmalar durumunda TSE tarafndan verilen belgedir.

Trk Standardlarna Uygunluk Markas (TSE Markas) TSE Markas, zerine veya ambaljna konulduu mallarn veya hizmetin ilgili Trk Standardna uygun olduunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya ktnda Trk Standardlar Enstitsnn garantisi altnda olduunu ifade eder.

TSEKKalite Uygunluk Markas (TSEK Markas) TSEK Markas, zerine veya ambaljna konulduu mallarn veya hizmetin henz Trk Standard olmadndan ilgili milletleraras veya dier lkelerin standardlarna veya Enstit tarafndan kabul edilen teknik zelliklere uygun olduunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya ktnda Trk Standardlar Enstitsnn garantisi altnda olduunu ifade eder.

DKKAT!TS iareti ve yannda yer alan say tek bana iken (TS 4600 gibi), mamuln Trk Standardna uygun retildiine dair reticinin beyann ifade eder. Trk Standardlar Enstits tarafndan herhangi bir garanti sz konusu deildir. Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geni bilgi Enstitmzden salanabilir. TRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

ICS 13.060.20

TRK STANDARDI

TS 266/Nisan 1997

NSZ Bu Standard, Trk Standardlar Enstits Kimya Hazrlk Grubunca TS 266:1984n revizyonu olarak hazrlanm ve TSE Teknik Kurulunun 16 Nisan 1997 tarihli toplantsnda kabul edilerek yaymna karar verilmitir. Bu standardn hazrlanmasnda, milli ihtiya ve imkanlarmz n planda olmak zere, milletleraras standardlar ve ekonomik ilikilerimiz bulunan yabanc lkelerin standardlarndaki esaslar da gznnde bulundurularak, yarar grlen hallerde, olabilen yaknlk ve benzerliklerin salanmasna bu esaslarn, lkemiz artlar ile badatrlmasna allmtr. Bu standard son eklini almadan nce; bilimsel kurulular, retici, imalat ve tketici durumundaki konunun ilgilileri ile gerekli ibirlii yaplm ve alnan grlere gre olgunlatrlmtr.

ICS 13.060.20

TRK STANDARDI

TS 266/Nisan 1997

NDEKLER0 - KONU, TARF, KAPSAM...................................................................................... 10.1 - KONU........................................................................................................................ 1 0.2 - TARFLER................................................................................................................ 10.2.1 - me ve Kullanma Sular...................................................................................................... 1

0.3 - KAPSAM .................................................................................................................. 1

1 - SINIFLANDIRMA VE ZELLKLER..................................................................... 11.1 - SINIFLANDIRMA....................................................................................................... 11.1.1 - Snflar ................................................................................................................................. 1

1.2 - ZELLKLER............................................................................................................. 11.2.1 - Organoleptik zellikler ........................................................................................................ 1 1.2.2 - Fizikokimyasal zellikler ..................................................................................................... 1 1.2.3 - Suda Fazla Miktarda Bulunmas stenmeyen Maddeler...................................................... 3 1.2.4 - Toksik Maddeler .................................................................................................................. 4 1.2.5 - Mikrobiyolojik zellikler ....................................................................................................... 5 1.2.6 - Yumuatlm Snf 1 Sular in Konsantrasyon Deerleri .................................................. 6 1.2.7 - Radyoaktiflik zellii ........................................................................................................... 6

1.3 - ZELLK, MUAYENE VE DENEY MADDE NUMARALARI ....................................... 6

2 - NUMUNE ALMA, MUAYENE VE DENEYLER ..................................................... 82.1 - NUMUNE ALMA ........................................................................................................ 82.1.1 - Fiziksel ve Kimyasal Analizler in Numune Alma............................................................... 8 2.1.2 - Bakteriyolojik Analizler in Numune Alma .......................................................................... 9 2.1.3 - Numunelerin Muhafazas ve Korunmas ........................................................................... 11

2.2 - MUAYENELER.........................................................................................................112.2.1 - Organoleptik zellik Muayenesi ........................................................................................ 11 2.2.2 - Ambalj Muayenesi ........................................................................................................... 11

2.3 - DENEYLER ..............................................................................................................112.3.1 - Genel Kurallar.................................................................................................................... 11 2.3.2 - Fizikokimyasal zelliklerin Tayini ...................................................................................... 11 2.3.3 - Suda Fazla Miktarda Bulunmas stenmeyen Maddelerin Tayini ...................................... 15 2.3.6 - Yumuatlm Snf 1 Sular in Gerekli Konsantrasyon Deerlerinin Tayini .................... 21 2.3.7 - Radyoaktiflik Tayini............................................................................................................ 22

2.4 - DEERLENDRME ..................................................................................................22 2.5 - DENEY RAPORU.....................................................................................................22

3 - PYASAYA ARZ.................................................................................................. 223.1 - AMBALAJLAMA .......................................................................................................22 3.2 - ARETLEME...........................................................................................................22

4 - ETL HKMLER ......................................................................................... 23 EK ............................................................................................................................ 26 ATIF YAPILAN STANDARDLAR ............................................................................ 27

ICS 13.060.20

TRK STANDARDI

TS 266/Nisan 1997

SULAR - ME VE KULLANMA SULARI 0 - KONU, TARF, KAPSAM0.1 - KONUBu standard, ime ve kullanma sularnn tarifine, snflandrma ve zelliklerine, numune alma, muayene ve deneyleri ile piyasaya arz ekline dairdir.

0.2 - TARFLER0.2.1 - me ve Kullanma Sularme ve kullanma sular; genel olarak, ime, yemek yapma, temizlik, gda maddelerinin hazrlanmas (gda maddesi ile dorudan temas eden) vb. amalar iin kullanlan, orijinal haliyle veya artldktan sonra bu standardda belirtilen zellikleri salayan, dere, nehir, gl, baraj vb. sular ile kaynak sulardr. 0.2.1.1 - Kaynak (Memba) Sular Kaynak (memba) sular, geirimli jeolojik teekkllerde (akifer) toplanan, bir k noktasndan srekli olarak kendiliinden veya artezyen eklinde akan, scaklk, debi ve zellikleri mevsimlere gre ok az deiim gsteren, yalar ve yzey sular ile taban suyundan byk lde etkilenmeyen, gze, pnar, kuyu, galeri vb. yeralt sulardr.

0.3 - KAPSAM

Bu standard, ime ve kullanma sularn kapsar. Maden suyu (TS 9130) , imece suyu ve kaplca suyu gibi ifal sular, sanayide kullanlan sular (gda maddesi ile dorudan temas olmayan), tbb amala kullanlan sular ve analitik lboratuvarnda kullanlan sular (TS ISO 3696) kapsamaz. NOT - Bu standard metninde bundan sonra me ve Kullanma Sular ifadesi yerine Su ifadesi kullanlmtr.

1)

1 - SINIFLANDIRMA VE ZELLKLER1.1 - SINIFLANDIRMA1.1.1 - SnflarBu standard kapsamna giren sular; Snf 1 - Kaynak (Memba) Sular Dndaki me ve Kullanma Sular, Snf 2 - Kaynak (Memba) Sular olmak zere iki snftr.

1.2 - ZELLKLERNOT - izelgelerde deer stununda bulunan (-) iareti, bu zelliin aranmayaca anlamndadr.

1.2.1 - Organoleptik zelliklerSu berrak ve tortusuz olmal, suda rk, yosun, kf, hidrojen slfr, amonyak, bataklk vb. kokular bulunmamaldr.

1.2.2 - Fizikokimyasal zelliklerSuyun fizikokimyasal zellikleri izelge 1e uygun olmaldr.

1) Bu standard metninde atf yaplan standardlarn numaralar, yaym tarihleri, Trke ve ngilizce isimleri kapak arkasnda verilmitir.

1

ICS 13.060.20 ZELGE 1 - Suyun Fizikokimyasal zellikleri

TRK STANDARDI

TS 266/Nisan 1997

zellik

Tavsiye Edilen 4) Deer (GL)

12 Scaklk, C 1) pH 6,5pH8,5 Renk, mg/l Pt skalas 1 20 1 (Pt-Co skalas) 5 birim 25 birim 5 birim Bulanklk 2) 400 2000 650 letkenlik , 20Cda, S/cm 3) 25 600 30 Klorrler mg Cl/l 0,1 0,5 Serbest Klor (CI2), mg/l 25 250 25 Slfatlar, mg SO4/l 100 200 100 Kalsiyum, mg Ca /l 30 50 30 Magnezyum, mg Mg/l 20 175 20 Sodyum, mg Na/l 10 12 12 Potasyum, mg K/l 0,05 0,2 0,2 Alminyum, mg Al/l Kurutma Kalnts, 1500 500 180Cda kurutulduktan sonra, mg/l 1) Kapal kaplardaki suda pH zellii aranmaz. 2) Sudaki mineral madde muhtevasnn bir gstergesidir. Ohm/cm cinsinden karlk gelen deer 2500dr. 3) Yaklak 200 mg/lnin zerindeki konsantrasyonda olumsuz tesirler meydana gelebilir. 4) GL: Guide Level, MAC: Maximum Admissible Concentration

Snf 1 Msaade Edilebilecek Maksimum Deer 4) (MAC) 25 6,5pH9,2

Snf 2 Msaade Edilebilecek Maksimum Deer 4) (MAC) 25 6,5 pH 8,5

2

ICS 13.060.20

TRK STANDARDI

TS 266/Nisan 1997

1.2.3 - Suda Fazla Miktarda Bulunmas stenmeyen MaddelerSuda fazla miktarda bulunmas istenmeyen maddeler izelge 2ye uygun olmaldr. NOT - Bu maddelerin bazlarnn suda fazla miktarda bulunmas toksik etki meydana getirebilir. ZELGE 2 - Suda Fazla Miktarda Bulunmas stenmeyen MaddelerSnf 1 Madde Tavsiye Edilen Deer (GL) Msaade Edilebilecek Maksimum Deer (MAC) 50 0,1 0,5 1 5 0,5 2000 1000 50 20 100 veya 3000 100 veya 5000 400 Bulunmamaldr. 100 3) 2) 2) 3)

Snf 2 Msaade Edilebilecek Maksimum Deer (MAC) 25 0,1 0,05 1 5 0,2

Nitratlar, mg NO3/l Nitritler, mg NO2/l Amonyum, mg NH4/l Kjeldahl Azotu (NO2 ve NO3daki N hari), mg N/l Permanganat ndeksi (KMnO4 ile ykseltgenebilir maddeler), mg O2/l Kloroformla Ekstrakte Edilebilen Maddeler, mg kuru kalnt/l znm veya Emlsifiye Hidrokarbonlar (petrol eteri ekstraksiyonundan sonra) ; mineral yalar, g/l Fenoller , fenol indeksi olarak, g C6H5OH/l Bor, g B/l Yzey Aktif Maddeler (metilen mavisi ile reaksiyon veren), g loril slfat/l Demir, g Fe/l Mangan, g Mn/l Bakr , g Cu/l inko, g Zn/l Fosfor, g P2O5/l Florr, g F/l (8-12)Cda (25-30)Cda Askda Kat Madde, mg/l Baryum, g Ba/l Gm, g Ag/l1)

25 0,05 2 0,1

10 0,5 2000 200 200 50 3000 5000 5000 1500 4) 700 1 300 105) 4)

10 0,5 1000 200 50 20 100 100 400 1000 700 0,5 100 10

1) Klor ile reaksiyona girmeyen tabi fenoller hari. 2) Pompa knda ve/veya artma Ilemlerinde ve bunlarn alt kademelerinde bu deer 100 g Cu/ldir. Su, ebekede 12 saat bekletildikten sonra ve tketiciye ulat noktada bu deer 3000 g Cu/l olabilir. 3000 g Cu/lden daha byk konsantrasyonlar, suda ho olmayan bir tat, renk deimesi ve korozyon oluturabilir. 3) Pompa knda ve/veya artma Ilemlerinde ve bunlarn alt kademelerinde bu deer 100 g Zn/ldir. Su, ebekede 12 saat bekletildikten sonra ve tketiciye ulat noktada bu deer 5000 g Zn/l olabilir. 5000 g Zn/lden daha byk konsantrasyonlar, suda ho olmayan bir tat, yanar dnerlilik (opalesans) ve kuma benzer birikintiler oluturabilir. 4) MAC deeri, ilgili corafik blgedeki ortalama scakla gre deiir. 5) Sistematik olarak su artmnda kullanlmayan gmn bu ilem iin kullanlmas halinde 80 g Ag/llik MAC deerine izin verilebilir.

3

ICS 13.060.20

TRK STANDARDI

TS 266/Nisan 1997

1.2.4 - Toksik MaddelerSuda bulunabilecek toksik maddeler izelge 3e uygun olmaldr. ZELGE 3 - Toksik Maddeler Snf 1 Tavsiye Edilen Deer (GL) bir 0,1 0,1 0,1 0,5 0,1 0,1 0,1 0,5 Snf 2 Msaade Edilebilecek Maksimum Deer (MAC) 50 5 50 50 1 50 50 10 10

Madde

Arsenik, g As/l Kadmiyum, g Cd/l Siyanrler, g CN/l Krom, g Cr/l Cva, g Hg/l Nikel, g Ni/l 1) Kurun g Pb/l Antimon, g Sb/l Selenyum, g Se/l Pestisitler ve lgili rnler, g/l - Organoklorlu nsektisitler, her madde ayr ayr - PCBler, her bir madde ayr ayr - Herbisitler, her bir madde ayr ayr - Yukardaki Maddelerin Toplam

Msaade Edilebilecek Maksimum Deer (MAC) 50 5 50 50 1 50 50 10 10

1) 50 g Pb/l deeri akan su iin verilmitir. Kurun borularn kullanld ebekelerde de suyun bir miktar aktlmasndan sonra alnacak numunelerde kurun konsantrasyonu 50 g/lyi gememelidir. Numunenin dorudan veya bir miktar aktldktan sonra alnmas halinde, kurun konsantrasyonunun 100 g/llik deeri sk sk veya nemli miktarda gemesi durumunda tketicinin etkilenmesini azaltmak iin uygun tedbirler alnmaldr.

4

ICS 13.060.20

TRK STANDARDI

TS 266/Nisan 1997

1.2.5 - Mikrobiyolojik zelliklerSuyun mikrobiyolojik zellikleri izelge 4 ve izelge 5e uygun olmaldr. ZELGE 4 - Mikrobiyolojik zellikler Snf 1 zellik Tavsiye Edilen Deer (GL) Msaade Edilebilecek Maksimum Deer (MAC) oklu Tp Membran Metodu Szme (TM) Metodu 0 0 TM < 1 TM < 1 Snf 2 Msaade Edilebilecek Maksimum Deer (MAC) Membran Szme Metodu 0 0 oklu Tp Metodu (TM) TM < 1 TM < 1

Toplam Koliformlar , 100 ml numunede, 37Cda Fekal Koliformlar 100 ml numunede, 44Cda Fekal Streptokok, 100 ml numunede Slfit ndirgeyen Klostridia, 20 ml numunede

1)

-

0

TM < 1

0

TM < 1

TM 1 TM 1 NOT - Sular; patojenik organizmalar ihtiva etmemelidir. Sularn tam bir mikrobiyolojik analizini yapmak gerekirse izelge 5e ilve olarak aadaki patojenler iin de deney yaplmaldr: - Salmonella, - Patojenik stafilokok, - Fekal bakteriofaglar, - Entero-virsler. Sular aadakileri ihtiva etmemelidir: - Parazitler, - Algler - Mikroskopla grlebilecekler gibi dier organizmalar. 1) Yeterli sayda numunenin deneye tbi tutulmas artyla (% 95 uyumlu sonular). ZELGE 5 - Toplam Bakteri Says Snf 1 Msaade Tavsiye Edilen Edilebilecek Deer Maksimum (GL) Deer (MAC) Snf 2 Msaade Edilebilecek Maksimum Deer (MAC)

zellik

me ve Kullanma Sular (Kapal Kaplardaki Sular Hari) in Toplam Bakteri Says, 1 mililitre numunede 1) 2) 40 10 - 37 Cda 1) 2) 500 100 - 22 Cda 3) Kapal Kaplardaki Sular in Toplam Bakteri Says, 1 mililitre numunede 5 20 20 - 37Cda 20 100 100 - 22Cda 1) Dezenfekte sular iin karlk gelen bu deerler, suyun ileme tesisinden ayrld noktada nemli lde dk olmaldr. 2) Ardk numune alma srasnda, bu deerlerden herhangi birisi devaml olarak alyorsa, bir kontrol yaplmaldr. 3) MAC deeri, kapal kap ierisinde sabit scaklkta muhafaza edilen numune su ile 12 saat Ierisinde llmelidir.

5

ICS 13.060.20

TRK STANDARDI

TS 266/Nisan 1997

1.2.6 - Yumuatlm Snf 1 Sular in Konsantrasyon DeerleriYumuatlm Snf 1sular iin gerekli konsantrasyon deerleri izelge 6ya uygun olmaldr. ZELGE 6 - Yumuatlm Snf 1 Sular in Gerekli Konsantrasyon Deerleri zellik Deer, en ok 1) 150 Toplam Sertlik , mg CaCO3/l 0,5 Alkalilik, meq NaOH/l 1) Deiik sertlik birimleri arasndaki dnm faktrleri Ekde verilmitir. NOT- Ar tbi sertlikteki sular, tketimden nce izelge 6ya uygun olarak yumuatlrsa, suyun sodyum muhtevas izelge 1de verilen MAC deerinden yksek olabilir. Bununla birlikte insan salnn korunmas iin sodyum muhtevasnn mmkn olduu kadar dk tutulmasna zen gsterilmelidir.

1.2.7 - Radyoaktiflik zelliiSuyun radyoaktiflik zellii izelge 7ye uygun olmaldr. ZELGE 7 - Suyun Radyoaktiflik zellii Snf 1 Msaade Edilebilecek Maksimum Deer (MAC) 1 (0,037) 10 (0,37) 10 (0,37) Snf 2 Msaade Edilebilecek Maksimum Deer (MAC) 1 (0,037)

zellik - Alfa Aktivitesi, pCi/l (Bq/l) - Beta Aktivitesi, pCi/l (Bq/l)

Tavsiye Edilen Deer (GL) -

1.3 - ZELLK, MUAYENE VE DENEY MADDE NUMARALARIBu standardda belirtilen zellikler ile muayene ve deney madde numaralar izelge 8de verilmitir.

6

ICS 13.060.20

TRK STANDARDI

TS 266/Nisan 1997

ZELGE 8 - zellik, Muayene ve Deney Madde Numaralar zellik Piyasaya Arz Organoleptik zellikler Fizikokimyasal zellikler Scaklk pH Renk Bulanklk letkenlik Klorrler Serbest Klor Slfatlar Kalsiyum Magnezyum Sodyum Potasyum Alminyum Kurutma Kalnts Suda Fazla Miktarda Bulunmas stenmeyen Maddeler Nitratlar Nitritler Amonyum Kjeldahl Azotu Permanganat ndeksi Kloroformla Ekstrakte Edilebilen Maddeler znm veya Emlsifiye Hidrokarbonlar Fenoller Bor Yzey Aktif Maddeler Demir Mangan Bakr inko Fosfor Florr Askda Kat Madde Baryum Gm Toksik Maddeler Arsenik Kadmiyum Siyanrler Krom Cva Nikel Kurun Antimon Selenyum Pestisitler ve lgili rnler zellik Madde No 3 1.2.1 1.2.2 1.2.2 1.2.2 1.2.2 1.2.2 1.2.2 1.2.2 1.2.2 1.2.2 1.2.2 1.2.2 1.2.2 1.2.2 1.2.2 1.2.3 1.2.3 1.2.3 1.2.3 1.2.3 1.2.3 1.2.3 1.2.3 1.2.3 1.2.3 1.2.3 1.2.3 1.2.3 1.2.3 1.2.3 1.2.3 1.2.3 1.2.3 1.2.3 1.2.4 1.2.4 1.2.4 1.2.4 1.2.4 1.2.4 1.2.4 1.2.4 1.2.4 1.2.4 Muayene ve Deney Madde No 2.2.2 2.2.1 2.3.2.1 2.3.2.2 2.3.2.3 2.3.2.4 2.3.2.5 2.3.2.6 2.3.2.7 2.3.2.8 2.3.2.9 2.3.2.10 2.3.2.11 2.3.2.12 2.3.2.13 2.3.2.14 2.3.3.1 2.3.3.2 2.3.3.3 2.3.3.4 2.3.3.5 2.3.3.6 2.3.3.7 2.3.3.8 2.3.3.9 2.3.3.10 2.3.3.11 2.3.3.12 2.3.3.13 2.3.3.14 2.3.3.15 2.3.3.16 2.3.3.17 2.3.3.18 2.3.3.19 2.3.4.1 2.3.4.2 2.3.4.3 2.3.4.4 2.3.4.5 2.3.4.6 2.3.4.7 2.3.4.8 2.3.4.9 2.3.4.10

7

ICS 13.060.20

TRK STANDARDI

TS 266/Nisan 1997

zellik Mikrobiyolojik zellikler Toplam Koliformlar Fekal Koliformlar Fekal Streptokok Slfit indirgeyen Klostridia Toplam Bakteri Says me ve Kullanma Sular in Toplam Bakteri Says Kapal Kaplardaki Sular in Toplam Bakteri Says Yumuatlm Snf 1 Sular in Gerekli Konsantrasyon Deerleri Toplam Sertlik Alkalilik Radyoaktiflik - Alfa Aktivitesi - Beta Aktivitesi

zellik Madde No 1.2.5 1.2.5 1.2.5 1.2.5 1.2.5 1.2.5 1.2.6 1.2.6 1.2.7 1.2.7

Muayene ve Deney Madde No 2.3.5.1 2.3.5.2 2.3.5.3 2.3.5.4 2.3.5.5 2.3.5.6 2.3.6.1 2.3.6.2 2.3.7.1 2.3.7.2

2 - NUMUNE ALMA, MUAYENE VE DENEYLER2.1 - NUMUNE ALMANumune alma ve koruma metotlar ok farkl olduundan kimyasal ve bakteriyolojik analizler iin ayr numuneler alnmaldr. Ayn kaynaktan her iki maksatla da numune alnacak ise, bakteriyolojik analize tabi tutulacak numune nce alnmaldr. Aada belirtilmeyen durumlarda, TS 2536da belirtilen hususlar geerlidir.

2.1.1 - Fiziksel ve Kimyasal Analizler in Numune Alma2.1.1.1 - Genel Esaslar Fiziksel ve kimyasal analizler iin alnacak numunenin hacmi deneyler blmnde (Madde 2.3) verilen metotlarn uygulanabilecei miktarda olmaldr. Numuneler polietilen, borosilikat cam, polietilen tereftalat (PET), polivinilklorr (PVC) veya polipropilenden yaplm kaplara konulmal ve ayn cins veya mantar, kauuk, plastik vb. gibi uygun kapakla hava ile temas kesilecek ekilde kapatlmaldr. Numune kaplar ve kapaklar ok iyi temizlenmeli, numune ile en az kere alkalanmal ve hava boluu kalmayacak ekilde doldurulmaldr. Numune kabna ilitirilecek bir etikete en az aadaki bilgiler yazlmaldr. Numunenin tantlmas (ebeke suyu, kaynak suyu vb.) Numunenin alnd - Yere ilikin ayrntl bilgi - Tarih - Saat Numuneyi alann kimlii Numunenin, alnd yerdeki scakl Numunede yaplmas istenilen muayene ve deneyler Muayene ve deney sonularnn deerlendirilebilmesi iin gerekli bilgiler Numunenin alnd andaki hava artlar ve hava scakl Numunenin alnd yerdeki su seviyesi ak hz Numuneyi korumak iin uygulanan ilemler Varsa dier gerekli bilgiler. 2.1.1.2 - Numune Alma Yerlerinin Seimi Numune alma yerlerinin seimindeki temel prensip, toplam su ktlesini tam temsil edebilecek yerin bulunmasdr. Numune, ya ayn zamanda farkl yerlerden veya farkl zamanlarda ayn yerden alnan ksmlarn birletirilmesiyle oluturulabilecei gibi, herhangi bir anda bir yerdeki zelliklerin tespiti iin tek bir yerden , tek ksm halinde de alnabilir. Bir yerden tek ksm halinde numune alnmas durumunda temsili yer seimi ve numune alma aada anlatld ekilde yaplr.

8

ICS 13.060.20

TRK STANDARDI

TS 266/Nisan 1997

2.1.1.2.1 - Datm Sistemlerinden Numune Alma Datm sistemine su veren tasfiye tesislerinin giri ve k, ana depo klar ve sisteme bal temsil musluklar numune alma noktas olarak seilir. Musluun bal olduu borunun ap ve uzunluu dikkate alnarak, musluk tam alr ve ebeke suyunu temsil eden suyun geldiinden emin olununcaya kadar su aktlr. Sonra musluk kslarak numune kab dikkatlice doldurulur. 2.1.1.2.2 - Kuyu, eme, Kaynak (Memba) ve Benzeri Yerlerden Numune Alma Bir pompa veya varsa musluk yardmyla buralar besleyen dip sularnn geldiinden emin olununcaya kadar su boaltlr. Su boaltmada kullanlan sistem kimyasal adan temiz olmaldr. Kk debili kaynaklarda suyun kt yere, byk debili ve gllenmi kaynaklarda gzelerden birine, temiz bir boru yerletirilip yeterince su aktldktan sonra numune alnr. 2.1.1.2.3 - ie, Bardak, Lmine Karton Ambalj, Damacana ve Benzeri Ambaljlardan Numune Alma Kaynak suyu iletmesinden bir gnde tketime sunulan ayn ambaljl sular bir parti saylr. Numune, izelge 9da belirtildii ekilde partiyi oluturan birimlerin miktarna gre karlarnda belirtilen sayda ve aada belirtilen ekilde alnr. - Numune olarak alnacak damacana veya byk ambaljlarn (kasalarn) ayrlmas: Muayeneye sunulan birimleri (ie, bardak, lamine karton, vb) ieren byk ambalj veya damacana says parti bykl (N) kabul edilerek izelge 9da karlk gelen ( n ) deeri kadar byk ambalaj veya damacana sistematik (NOT-1) olarak ayrlr. - Numune alnmak zere ayrlan byk ambaljlardan numune birimlerinin ayrlmas: Muayeneye sunulan birimlerin says parti bykl ( N ) kabul edilerek izelge 9da karlk gelen sayda (n) numune, yukarda numune alnmak zere ayrlan ambalajlarn her birinden ve eitli yerlerinden olmak zere eit miktarlarda alnr. NOT 1 - Partiyi oluturan birimler 1den balayarak 1,2,3,N eklinde numaralanr. Herhangi bir birimden balayarak 1,2,3,.., r (r=N) eklinde saylr. r bir tam say deilse tam sayya yuvarlatlr, rinci birim numune olarak ayrlr. Sayma ve ayrma ilemi izelge 9a gre ayrlmas gereken numune saysna ( n ) eriilinceye kadar srdrlr. NOT 2 - izelge 9da verilen numune says, deneyler iin gerekenden daha az su ieriyor ise numune says en az deneylere yetecek miktarda artrlmaldr. ZELGE 9 - Parti Bykl ve Alnacak Numune Says Parti Bykl ( N ) 500e kadar 501 - 1200 1201 - 10000 10 000den fazla Partiden Ayrlacak Numune Says (n) 13 20 32 50

2.1.1.3 - Numune Alma ve Analiz Skl Normal artlarda bulanklk, renk, tat ve koku tayinleri haftada en az bir, kimyasal madde tayinleri ise alt ayda bir defa yaplmaldr. Numunelerde msaade edilmeyen miktarlarda fiziksel zellik, kimyasal madde ve zellikle toksik maddelerin tespiti halinde daha sk numune alnmal ve analizler tekrarlanmaldr.

2.1.2 - Bakteriyolojik Analizler in Numune Alma2.1.2.1 - Genel Esaslar Bakteriyolojik analizler iin alnacak numunenin miktar, suyun kirliliine bal olup, genellikle 100 ml - 350 ml numune yeterlidir. Numune kab olarak, tral cam kapaklarla skca kapatlabilen renkli ieler kullanlr. Klorlanm sulardan numune alnacak ise ie nce 180Cda bir saat sterilize edilir. Sonra 100 mlye 10 mg hesabyla sodyum tiyoslfat zeltisi hazrlanr. 120 Cda 15 dakika sterilize edilir. Bu % 10luk steril sodyum tiyoslfat zeltisinden her bir ieye 0,1 ml olacak ekilde steril artlarda konulur.

9

ICS 13.060.20

TRK STANDARDI

TS 266/Nisan 1997

Numune kab, numunenin alnaca zamana kadar kapal muhafaza edilir. Kap aldnda, kapann kirlenmemesine ve elden kir bulamamasna dikkat edilir. Numune kab numune ile boyun ksmna kadar doldurulduktan sonra, iinde hava kabarc kalmayacak ekilde skca kapatlr. Analize kadar kapak hi almamaldr. NOT - Numune kab aldnda, kapa aleve tutulabilir. 2.1.2.2 - Numune Alma Yerlerinin Seimi ve Numune Alma Madde 2.1.1de anlatlan esaslar bakteriyolojik analizler iin numune alma yerlerinin seimi ve numune alnmasnda da geerlidir. 2.1.2.2.1 - Datm Sistemlerinden Numune Alma Ana depo ile dorudan ilgili olan musluk, temsili numune alma yeri olarak seilir. Musluk tam alarak bal bulunduu boru hatt temizlenir. Sonra suyun ak hz ayarlanr, su ve amur sratmadan dikkatle numune kab doldurulur. Su szdran ve etrafa su sratan musluklar numune alma yeri olarak seilmezler. 2.1.2.2.2 - Akarsu ve Akntlardan Numune Alma Suyun sisteme alnd yer, numune alma yeri olarak seilir. Kyya ok yakn veya sisteme suyun alnd yerin ok uzanda, alt veya st aknt zerinde bir yerin, numune alma yeri olarak seimi uygun deildir. Numune, yzeye yakn bir derinlikten alnr. 2.1.2.2.3 - Gller, Depolar ve Sarnlardan Numune Alma Gle karan bir kirletici aknt varsa, numune, tam karmn olduu yerden alnr. Numuneler, yzeye yakn yerlerden ve en ok 50 cm derinlikten alnmaldr. Bot veya benzeri bir arala numune alnyorsa, numune aracn n tarafndan alnr. 2.1.2.2.4 - Kuyu, eme, Kaynak (Memba) ve Benzeri Yerlerden Numune Alma Numune, el ile alan bir pompann bulunduu sistemden en az be dakika pompalama yapldktan sonra alnr. Motorlu bir boaltma sistemi varsa, numune sistemden k noktasndan alnr. Herhangi bir pompa sistemi yoksa, numune iesine bir arlk balanr ve daldrlarak doldurulur . Bu durumda numune iesini ve numuneyi kirletmemeye ok dikkat etmek gerekir. 2.1.2.2.5 - ie, Damacana ve Benzerlerinden Numune Alma Madde 2.1.1.2.3deki gibi alnr. 2.1.2.3 - Numune Alma ve Analiz Skl Sularn bakteriyolojik kirlenmesi hakknda doru bilgi verebilmek iin numune alma sklnn ok iyi seilmi olmas gerekir. Her ay, datm sistemlerinden toplanmas gereken numune says, sistemden su alan nfusa gre tespit edilir. izelge 10da nfusa gre, her ay alnmas gereken en az numune says gsterilmitir. ZELGE 10 - Bakteriyolojik Analizler in Aylk Numune Alma ve Analiz Skl Sistemden Su Alan Numune Says Nfus 2000e kadar 1 2001-5000 2 5001-10000 3-5 10001-50000 6-30 50001-100000 31-50 100001-500000 51-80 500001 - 1000000 81 - 120 1000001 - 2000000 121 - 160 Fazla olan her bir milyon nceki grup st snr iin + 50 1) Sistemden alnacak numunelerin, ayn hangi zamanlarnda ve sistemin nerelerinden alnaca, sistemin zellikleri ve sistemden su alan nfusun yerleim durumuna bal olarak yaplr.1)

10

ICS 13.060.20

TRK STANDARDI

TS 266/Nisan 1997

2.1.3 - Numunelerin Muhafazas ve KorunmasNumunelerin muhafazas ve korunmasnda TS 5106daki kurallar dikkate alnmaldr.

2.2 - MUAYENELER2.2.1 - Organoleptik zellik MuayenesiSular, suyun bulunduu yerde en az 5 kii tarafndan koklanarak, tadlarak muayene edilir. rk, yosun, kf, hidrojen slfr, amonyak, bataklk vb. kokular, ac, eki, tuzlu, buruk ve dier bozuk bir tat bulunup bulunmad ve tortu olup olmad tespit edilir. Numunenin alnd yerde 5 kii bulunamad takdirde, numune az skca kapatlabilen bir cam kaba alnr ve mmkn olan en ksa zamanda laboratuvara getirilir. En az 5 kii tarafndan muayene edilir. Kaynak sularnn beslendii ve kaptaj yapld yerler suyu her trl kirlenmelerden koruyacak ekilde yaplm olmaldr. letme blgesine hayvan girii ve kaynak suyuna dier sularn karmas nlenmelidir. Sonularn Madde 1.2.1e uygun olup olmadna baklr.

2.2.2 - Ambalj MuayenesiSu ambaljlar baklarak ve hacimleri llerek kontrol edilir. Bulunan sonularn Madde 3e uygun olup olmadna baklr.

2.3 - DENEYLER2.3.1 - Genel Kurallar Deneylerde ve zeltilerin hazrlanmasnda damtk su veya buna edeer saflkta su kullanlmaldr. (TS ISO 3696) Kullanlan btn reaktifler analitik saflkta olmaldr. Btn tayinler en az iki numune ile ve paralel olarak yaplmaldr. Deney hata snrlar ierisinde birbirine uyarl sonular veren iki paralel tayinin aritmetik ortalamas sonu olarak kabul edilmelidir. Standard zeltiler; deney metotlarnda verilen konsantrasyon aralklarnda hazrlanmal ve tayin edilen maddenin numunedeki miktar bu arala ayarlanmaldr. Bu amala, gerektiinde numune deritirilmeli veya seyreltilmelidir. Deneylerde kullanlan ve deney metotlarnda nasl hazrlanaca belirtilmeyen ayarl zeltiler TS 545e, standard zeltiler TS 546ya, indikatr zeltileri ise TS 2104e gre hazrlanmaldr. Ayarl zeltilerin konsantrasyonlarnn bu standardda belirtilenden farkl olmas halinde, deney sonularnn hesaplanmasnda gerekli dzeltmeler yaplmaldr.

2.3.2 - Fizikokimyasal zelliklerin Tayini2.3.2.1 - Scaklk Tayini Suyun scakl 0,5C yaklamla lm yaplabilen bir termometre kullanlarak numunenin alnd yerde llr. Bulunan sonucun Madde 1.2.2ye uygun olup olmadna baklr. 2.3.2.2 - pH Tayini Suyun pH deeri TS 3263e gre tayin edilir. Bulunan sonucun Madde 1.2.2ye uygun olup olmadna baklr. 2.3.2.3 - Renk Tayini Suyun rengi TS 6392ye gre tayin edilir. Bulunan sonucun Madde 1.2.2ye uygun olup olmadna baklr.

11

ICS 13.060.20 2.3.2.4 - Bulanklk Tayini

TRK STANDARDI

TS 266/Nisan 1997

2.3.2.4.1 - Prensip Bulanklk bulankl konsantrasyonuyla dorusal olarak deien ve uygun sspansiyon meydana getirebilen bir maddenin deiik konsantrasyonlardaki sspansiyonlar ile numunenin dorudan karlatrlmasyla veya kolorimetrik olarak tayin edilir. 2.3.2.4.2 - Cihaz ve Malzemeler 2.3.2.4.2.1 - Genel Laboratuvar Malzemeleri 2.3.2.4.2.2 - Spektrofotometre Yaklak 420 nm dalga boyunda lm yaplabilen ve optik hcrelerinin k yolu 1 cm veya daha uzun olan, veya 2.3.2.4.2.3 - Filtreli Fotometre Maksimum geirgenlii yaklak 420 nm dalga boyunda olan filtre taklm ve optik hcrelerinin k yolu 1 cm veya daha uzun olan, veya 2.3.2.4.2.4 - Nessler Tpleri, 50 mllik, uzun tip 2.3.2.4.3 - Reaktifler 2.3.2.4.3.1 - Bulankl Giderilmi Su Bir miktar damtk su, gzenekleri 100 nmden kk olan bir membran filtreden szlr ve ilk 200 mllik sznt atlr. NOT - 100 nm veya daha kk gzenekli membran filtre mevcut deilse, damtk su dorudan kullanlmal veya mevcut en sk gzenekli szge kadndan szlmelidir. Bu durumda, deney sonular verilirken, deneyde kullanlan suya uygulanan ilemler belirtilmelidir.

2.3.2.4.3.2 - Stok Sspansiyon, 400 birimlik. zelti : 1,000 g hidrazinyum slfat [(NH2)2.H2SO4], 100 mllik ll balonda, bulankl giderilmi suda (Madde 2.3.2.4.3.1) zlr, iaret izgisine kadar seyreltilir ve iyice kartrlr. zelti :10.00 g hekzametilentetramin [(CH2)6.N4], 100 mllik ll balonda, bulankl giderilmi suda zlr, iaret izgisine kadar seyreltilir ve iyice kartrlr. 100 mllik ll balona, 5,0 ml zelti ve 5,0 ml zelti konulur ve iyice kartrlr. 25 C 3 Cda 24 saat bekletilir. Sonra iaret izgisine kadar seyreltilir ve iyice kartrlr. Elde edilen bu stok sspansiyonun bulanklk iddeti 400 birimdir. zelti , zelti ve stok sspansiyon hazrlandktan sonra bir ay sreyle kullanlabilir. 2.3.2.4.3.3 - Standard Sspansiyon, 100 birimlik. Stok sspansiyondan (Madde 2.3.2.4.3.2) 25,0 ml alnr, 100 mllik ll balonda su ile iaret izgisine kadar seyreltilir ve iyice kartrlr. 2.3.2.4.3.3.1 - Kaolen Sspansiyonu Yaklak 5 g kaolen 1 litre suya ilave edilir, iyice alkalandktan sonra 24 saat dinlendirilir. Dipte toplanan kat ksm kartrlmadan, st ksmdaki sspansiyon baka bir balona aktarlr. Sspansiyonun dayanklln artrmak iin 1 litre sspansiyona 1 g cva () klorr (HgCl2) ilave edilir ve iyice kartrlr. Bu sspansiyon, her ay en az bir defa kontrol edilmeli ve nceki deneylerle ayn sonular elde edilebildii takdirde kullanlmaldr. NOT Kaolen sspansiyonu, deneyin yapld lboratuvarda hidrazinyum hekzametilentetramin yoksa standard sspansiyon olarak kullanlr. slfat ve

12

ICS 13.060.20 2.3.2.4.4 - lem

TRK STANDARDI

TS 266/Nisan 1997

2.3.2.4.4.1 - Kalibrasyon Sspansiyonlarnn Hazrlanmas 9 adet Nessler tpne sras ile izelge 11de gsterilen hacimlerde standard sspansiyon (Madde 2.3.2.4.3.3) konulur. Bulankl giderilmi su ile iaret izgisine kadar seyreltilir ve iyice kartrlr. ZELGE 11 - Kalibrasyon Sspansiyonlarnn Hazrlanmasnda Kullanlacak Standard Sspansiyon Miktarlar Standard Sspansiyonun Hacmi, ml 0,0 2,5 5,0 7,5 10,0 12,5 15,0 17,5 20,0 Bulanklk iddeti, Birim 0 5 10 15 20 25 30 35 40

2.3.2.4.4.2 - Spektrofotometrik lmeler Spektrofotometre (Madde 2.3.2.4.2.2), bulankl giderilmi su ile sfr absorbansa ayarlanr. Bu ilemden sonra her bir kalibrasyon sspansiyonun absorbans, sras ile, yaklak 420 nm dalga boyunda llr. 2.3.2.4.4.3 - Kalibrasyon Erisinin izilmesi Her bir kalibrasyon sspansiyonunun absorbans dey eksene ve bu deere karlk gelen bulanklk idddeti birim cinsinden yatay eksene iaretlenerek bir kalibrasyon erisi izilir. 2.3.2.4.4.4 - Tayin 2.3.2.4.4.4.1 - Nessler Tpleri le Tayin 50 ml numune bir Nessler tpne konularak, beyaz bir zemin zerine sralanan ve alt-st edilerek iyice kartrlm kalibrasyon sspansiyonlaryla karlatrlr. 2.3.2.4.4.2 - Spektrofotometrik veya Fotometrik Tayin Uygun miktarda numune kuru bir optik hcreye alnarak yaklak 420 nm dalda boyunda absorbans llr. Numunenin absorbans, bulanklk iddeti 40 birim olan kalibrasyon sspansiyonunun absorbansndan fazla ise, numune uygun oranda seyreltilir. 2.3.2.4.5 - Hesaplama ve Sonularn Gsterilmesi Deney numunesinin bulanklk iddeti; - Nessler tpleri ile tayinde, numunenin bulanklk iddetine uygun kalibrasyon sspansiyonunun bulanklk birimi, veya - Spektrofotometrik tayinde, kalibrasyon erisi yardmyla bulunan bulanklk birimi, olarak birim cinsinden verilir. Numune seyreltilmi ise, bulunan deer seyreltme faktr ile arplr. Bulunan sonucun Madde 1.2.2ye uygun olup olmadna baklr. 2.3.2.5 - letkenlik Tayini Suyun iletkenlii TS 9748 EN 27888e gre tayin edilir. Bulunan sonucun Madde 1.2.2ye uygun olup olmadna baklr. 2.3.2.6 - Klorr Tayini Klorr tayini TS 4164e gre yaplr. Bulunan sonucun Madde 1.2.2ye uygun olup olmadna baklr.

13

ICS 13.060.20

TRK STANDARDI

TS 266/Nisan 1997

2.3.2.7 - Serbest Klor Tayini Serbest klor tayini TS 5489a gre yaplr. Bulunan sonucun Madde 1.2.2ye uygun olup olmadna baklr. 2.3.2.8 - Slfat Tayini Slfat tayini TS 5095e gre yaplr. Bulunan sonucun Madde 1.2.2ye uygun olup olmadna baklr. 2.3.2.9 - Kalsiyum Tayini Kalsiyum tayini TS 6228e gre yaplr. Bulunan sonucun Madde 1.2.2ye uygun olup olmadna baklr. 2.3.2.10 - Magnezyum Tayini Magnezyum tayini TS 6228e gre yaplr. Bulunan sonucun Madde 1.2.2ye uygun olup olmadna baklr. 2.3.2.11 - Sodyum Tayini Sodyum tayini TS 4530a gre yaplr. Bulunan sonucun Madde 1.2.2ye uygun olup olmadna baklr. 2.3.2.12- Potasyum Tayini Potasyum tayini TS 4530a gre yaplr. Bulunan sonucun Madde 1.2.2ye uygun olup olmadna baklr. 2.3.2.13 - Alminyum Tayini Alminyum tayini TS 3662ye gre yaplr. Bulunan sonucun Madde 1.2.2ye uygun olup olmadna baklr. 2.3.2.14 - Kurutma Kalnts Tayini 2.3.2.14.1 - Cihaz ve Malzemeler 2.3.2.14.1.1 - Genel Lboratuvar Malzemeleri 2.3.2.14.1.2 - Buharlatrma Kab, yaklak 250 mllik, platin, nikel, porselen, silisyum vb. den yaplm. 2.3.2.14.1.3 - Desikatr 2.3.2.14.1.4 - Etv, scakl (1805)Cda tutulabilen 2.3.2.14.2 - lem (100-250) mg kalnt verebilecek miktarda yaklak 200 ml-500 ml numune, nceden (1805)Cda sabit tartma getirilmi buharlatrma kabna konularak buhar banyosunda kurulua kadar bularlatrlr. Numunenin tamam buharlatrma kabna bir defada konulamaz ise, buharlatrma neticesinde hacim azaldka numunenin kalan ksm ilve edilir. Buharlatrma kab ve muhtevas, daha sonra (1805)Cdaki etvde kurutulur, desikatrde soutulur ve tartlr. Kurutma, soutma ve tartma ilemlerine sabit tartma ulalncaya kadar devam edilir. 2.3.2.14.3 - Hesaplama ve Sonularn Gsterilmesi Kurutma kalnts (K), mg/l olarak aadaki formlle hesaplanr: m1 m 0 V

K=

x1000

Burada; mo = Buharlatrma kabnn ktlesi, mg m1 = Kurutma ileminden sonra buharlatrma kab ve kalntnn ktlesi, mg V = Numunenin hacmi, ml dir.

14

ICS 13.060.20

TRK STANDARDI

TS 266/Nisan 1997

Bulunan sonucun Madde 1.2.2ye uygun olup olmadna baklr.

2.3.3 - Suda Fazla Miktarda Bulunmas stenmeyen Maddelerin Tayini2.3.3.1 - Nitrat Tayini Nitrat tayini TS 3308e gre yaplr. Bulunan sonucun Madde 1.2.3e uygun olup olmadna baklr. 2.3.3.2 - Nitrit Tayini Nitrit tayini TS 7526 EN 26777ye gre yaplr. Bulunan sonucun Madde 1.2.3e uygun olup olmadna baklr. 2.3.3.3 - Amonyum Tayini Amonyum tayini TS 7159a gre yaplr. Bulunan sonucun Madde 1.2.3e uygun olup olmadna baklr. 2.3.3.4 - Kjeldahl Azotu Tayini Kjeldahl azotu tayini TS 7924e gre yaplr. Bulunan sonucun Madde 1.2.3e uygun olup olmadna baklr. 2.3.3.5 - Permanganat ndeksi Tayini Permanganat indeksi tayini TS 6288e gre yaplr. Bulunan sonucun Madde 1.2.3e uygun olup olmadna baklr. 2.3.3.6 - Kloroformla Ekstrakte Edilebilen Maddelerin Tayini Bu metotla ancak aktif karbonda adsorplanabilen ve aktif karbondan kloroform ile ekstrakte edilebilen organik madde muhtevas tayin edilebilir. Metodun uygulanabilirlii ve duyarl aktif karbon kolonundan geirilen suyun miktarna baldr. Bu deney TS 2789a gre kimyasal oksijen ihtiyac 3,5 mg O2/l den fazla organik ve ykseltgenebilen inorganik maddeler edeeri gsteren sulara uygulanr. 2.3.3.6.1 - Prensip Aktif karbon ou organik maddeleri adsorplar. Belirli hacimde su aktif karbon kolonundan geirilerek, aktif karbonun adsorplayabildii organik maddeler kolonda tutulurlar. Kolondan alnan organik madde ykl aktif karbon uygun artlarda kurutulduktan sonra, Soxhlet cihaznda kloroform ile ekstrakte edilir. Kloroform, daras belli kk bir beherde kurulua kadar buharlatrlr. Numunedeki kloroform ekstrakt muhtevas kalnt tartlarak tayin edilir. Bu metotla toplam organik madde muhtevas tayin edilemez. nk organik maddelerin tamam aktif karbon tarafndan adsorplanamayabilir ve aktif karbonun adsorplad organik maddelerin tamam da kloroform ile ekstrakte edilemeyebilir. 2.3.3.6.2 - Cihaz ve Malzemeler 2.3.3.6.2.1 - Genel Lboratuvar Malzemeleri 2.3.3.6.2.2 - Adsorpsiyon Kolonu ekil 1.a ve ekil 1.bde bu deney iin uygun bir kolon gsterilmitir. Bu kolon yerine ayn imkanlar salayan baka kolonlar da kullanlabilir. ekilde gsterilen adsorpsiyon kolonu aadaki ksmlardan meydana gelmitir. Cam boru (a), borosilikat camdan, ap 7,62 cm ve uzunluu 45,72 cm Asbest contalar (b), iki adet, 7,62 cmlik boru iin Flanlar ( c ), iki adet, 7,62 cmlik boru iin. Szdrmaz contalar ( d ), iki adet, kauuktan yaplm, 0,635 cm kalnlnda, muhafazas 0,953 cm derinliinde dar ve uzun yivli ve 7,62 cm delikli. Flana uyacak ekilde 0,794 cm apnda delikli. Paslanmaz elikten yaplm elekler ( e ), iki adet, 0,259 mm gz aklnda, 9,525 cm apnda ve 15,875 cm apnda. Pirinc levhalar ( f ), iki adet, 0,476 cm x 1,905 cm, nipelin merkezdeki delie yerletirilmesine uygun.

15

ICS 13.060.20

TRK STANDARDI

TS 266/Nisan 1997

Szntlar nlemek iin levhann iine daire eklinde yiv (derinlii ve genilii 0,159 cm ve ap 8,573 cm) alm. Flnla akacak ekilde 0,794 cm apnda delikli. Galvanize nipeller (g), iki adet, 1,905 cmx7,62 cm. Adsorpsiyon kolonuna ve sisteme tutturulmak iin iki ucuna yiv alm. Alminyum civatalar ve vidalar ( h ), 6 adet, 0,794 cm x 5,08 cm. Adsorpsiyon kolonunu tutturmak iin. 2.3.3.6.2.3 - Ekstraksiyon Dzenei, ekil 2 - Soxhlet cihaz, 3 litrelik damtma balonu olan - Ceketli stc, 3 litrelik. 2.3.3.6.2.4 - Elektrikli Istc 2.3.3.6.2.5 - Basn Kontrol Valfi, gsterge basnc 275,6 kPa 2.3.3.6.2.6 - Ak Kontrol Valfi, 1 litre/dakikaya kadar besleme yapabilen. 2.3.3.6.2.7 - Su Sayac, 1,59 cmlik, ev tipi. 2.3.3.6.2.8 - Cam pamuu Kullanlmadan nce Soxhlet cihazna konulur ve bir ka defa sifon yaplarak kloroform (Madde 2.3.3.6.3.2) ile ekstrakte edilir ve organik maddeler uzaklatrlr. 2.3.3.6.3 - Reaktifler 2.3.3.6.3.1 - Aktif Karbon, 1,54 mm - 0,810 mm ve 0,365 mm tane iriliinde Bu deneyde kullanlacak aktif karbonun, kullanlmadan nce kirlilik deneyi yaplmaldr. Bunun iin nce Soxhlet cihaznn yan kolonu 154 mm - 0,810 mm lik aktif karbon ile doldurulur ve kloroform (Madde 2.3.3.6.3.2) ile ekstrakte edilir. Ekstraksiyon ilemi tamamlandktan sonra, damtma balonundaki kloroform damtlr. Kalnt kurutulduktan sonra tartlr ve ktlesi kaydedilir. Sonra ayn ekilde 0,365 mm lik karbon Soxhlete konulur ve ekstrakte edilir. Kalnt kurutulur ve tartlr. 1,54 mm - 0,810 mmlik aktif karbonun kalnts 40 mg ve 0,365 mmlik aktif karbonun kalnts 20 mg dan az ise, bu aktif karbon ksmlarnn alnd ambalajlardaki aktif karbonlar bu deneyde kullanlabilir. 2.3.3.6.3.2 - Kloroform (CHCI3) Kullanlmadan nce damtlmaldr. 1 litre kloroformdan, damtma balonunda geriye kalan 30-40 mllik ksm damtlmamal ve bu ksm atlmaldr. 2.3.3.6.4 - lem 2.3.3.6.4.1 - Adsorpsiyon Dzeneinin Hazrlanmas, ekil 1.a ve ekil 1.b Cam borunun alt balantlar yapldktan sonra, adsorpsiyon dzeneine monte edilir. Balantlarn szdrmaz bir ekilde yaplmasna dikkat edilmelidir. Cam borunun iine 11,43 cm yksekliinde 1,54 mm - 0,810 mmlik, 22,86 cm yksekliinde 0,360 mmlik ve son olarak 11,43 cm yksekliinde 1,54 mm - 0,810 mmlik aktif karbon doldurulur. Boluk kalmamas iin, aktif karbon doldurulurken kolon hafife titretilmelidir. Boluklar gidermek iin aktif karbon bastrlmaldr. Cam borunun st balantlar da tamamlandktan sonra adsorpsiyon dzenei deneye hazr hale getirilmi demektir. Dzenein balantlar yaplrken organik kirleticilerden kanmak gerekir. Bu amala, boru balantlarnda szdrmazl temin iin politetrafloroetilen (PTFE) erit veya slen (krmz kurun oksit) tozu ile su karmndan hazrlanm bulama kullanlmaldr. Balantlar yaplmadan nce srasyla gaz ya ve deterjanla temizlenmeli ve sonra damtk su ile durulanmaldr. Numunenin Kolondan Geirilmesi nce aktif karbon tanelerinin srklenmesini nlemek iin, kolondan nce yava olarak birka dakika su geirilir. Su sayacnn alp almad kontrol edilir. Sonra istenen ak hzna ayarlanr. Yaklak dakikada 1 litre hzla 1000 litre civarnda su geirilir. Ak hzndaki kk deiiklikler dikkate alnmayabilir.

16

ICS 13.060.20

TRK STANDARDI

TS 266/Nisan 1997

2.3.3.6.4.2 - Aktif Karbonun Kurutulmas Yeterli miktarda su geirildikten sonra adsorpsiyon kolonunun alt ve st balantlar sklerek cam boru dzenekten ayrlr. Borunun iindeki organik madde ykl aktif karbon, kurutmak iin bir bakr veya cam tepsi zerine ince bir tabaka halinde yaylr. Islak aktif karbonla reaksiyona girdikleri iin alminyum veya galvanize metallerden yaplm tepsiler kullanlmamaldr. Aktif karbon temiz bir ortamda kurutulur. Organik buharlardan ve dier kirletici kaynaklardan korunmaldr. Aktif karbonun daha ksa srede kurutulmas iin tepsinin zerinden 35C-40Cda scak hava geirilir. Daha scak hava gnderilmemelidir. Kurutma srasnda uuma olmamasna dikkat edilmelidir. Aktif karbon, kullanlmam aktif karbon grnmn alp, serbeste akabilir duruma gelince kurumu kabul edilir. Biraz nem kalsa bile daha sonraki ilemler srasnda kaybolacaktr. Kurutulmu karbon, kloroform ile ekstraksiyon ilemine hazrdr. Hemen ekstraksiyona balanmayacak ise, hava almayacak ekilde kapa skca kapatlabilen bir kapta saklanmaldr. 2.3.3.6.4.3 - Aktif Karbonun Kloroformla Ekstraksiyonu Soxhlet cihaznn, aktif karbonun konulaca yan kolonun dibindeki delikli cam disk kaldrlr. nce taneli aktif karbonun kaynama balonuna gemesini engelemek iin ince bir tabaka halinde cam pamuu yerletirilir. zerine organik madde ykl aktif karbonun tamam doldurulur. Aktif karbonun st seviyesine kadar olduka hzl bir ekilde kloroform doldurulur. Sifon hareketi balayana kadar kloroform ilavesine devam edilir. Sifon hareketi tamamlandktan sonra ekstraksiyon kolonu tekrar kloroform ile doldurulur. Kaynama kolonuna yeterli miktarda cam boncuk veya baka malzemeden yaplm kaynama ta konulur. Soutma suyu ak balatldktan sonra, stc altrlr. Ekstraksiyon ilemi srasnda ve ilk sifon hareketinden sonra ar snmalar ve sramalar nlemek iin destilasyon balonu hafife sallanmaldr. Ekstraksiyon nitesi kendiliinden sifon hareketi yapmayabilir. Dzenli sifonlama gerekli olmamakla beraber, ekstraksiyon kolonuna basn uygulanarak sifon hareketi balatlr. 35 saat sreyle ekstraksiyon ilemine devam edilir. Ekstraksiyon ilemi tamamlandktan sonra, sifon hareketi yaptrlarak kolondaki kloroform destilsyon kolonuna geirilir. Damtma balonu Soxhlet dzeneinden ayrlr. Ar stmamaya dikkat edilerek, balonda yaklak 250 ml kloroform kalana kadar damtlr. Damtma rn cam pamuu zerinden kantitatif olarak 300 mllik bir erlene szlr. Bir buhar banyosu zerinde 15 ml-20 ml kalana kadar buharlatrlr. Hzl buharlatrmann temini iin erlene temiz hava gnderilebilir. Daras alnm, ktlesi mmkn olduu kadar az olan kk bir behere, tpe veya ieye kantitatif olarak aktarlr. Kapa ak tutularak kurulua kadar buharlatrlr. Bu srada stlmamaldr. Kapta kloroform kalp kalmad koklanarak anlalr. Tamamen kurutmak yerine, organik madde kayplarn nlemek iin eser miktarda kloroformun kalmas tercih edilir. 2.3.3.6.5 - Hesaplama ve Sonularn Gsterilmesi Sudaki kloroformla ekstrakte edilebilen maddeler (C), mg/l cinsinden aadaki forml ile hesaplanr: C= m (n / 2) V

Burada; m = Toplam kalnt ktlesi mg V = ekil 1.adaki sistemin su sayacndan okunan ve aktif korbon kolonundan geen toplam numune hacmi, l n = Deneyde kullanlan her iki tane iriliindeki aktif karbon ambaljlarndan alnan ksmlarn, kloroform ile ekstraksiyonlar neticesinde elde edilen kalnt ktlelerinin toplam, mg dr. Bulunan sonucun Madde 1.2.3e uygun olup olmadna baklr. 2.3.3.7 - znm veya Emlsifiye Hidrokarbonlarn Tayini znm veya emlsifiye hidrokarbonlarn tayini TS 9093e gre yaplr. Bulunan sonucun Madde 1.2.3e uygun olup olmadna baklr.

17

ICS 13.060.20 2.3.3.8 - Fenol Tayini

TRK STANDARDI

TS 266/Nisan 1997

2.3.3.8.1 - Prensip Numunenin damtlmasyla uucu olmayan maddelerden ayrlan fenoller, 7,90,1 pH deerinde, 4-aminoantipirinle renkli kompleks meydana getirir. Renkli kompleks sulu zeltiden kloroform (CHCI3) ile ekstrakte edilir ve 460 nm dalga boyunda absorbans llr. Bu metotla 1,0 g/lden daha fazla fenol konsantrasyonu tayin edilebilir. 2.3.8.2 - Cihaz ve Malzemeler 2.3.3.8.2.1 - Genel Lboratuvar Malzemeleri 2.3.3.8.2.2 - Spektrofotometre Yaklak 460 nm dalga boyunda lm yaplabilen ve optik hcrelerinin k yolu (1-10) cm olan. 2.3.3.8.2.3 - Szme Hunileri, Buchner tipi 2.3.3.8.2.4 - Szge Kd Buchner tipi szme hunileri ve susuz sodyum slfat yerine, kloroform ekstraktnn szlmesi amacyla kullanlabilir. 2.3.3.8.2.5 - pH metre 2.3.3.8.2.6 - Ayrma Hunileri, 1000 mllik, cam kapakl, politetrafloroetilen (PTFE) musluklu 2.3.3.8.3 - Reaktifler Btn reaktifler fenol ve klor ihtiva etmeyen damtk su ile hazrlanmaldr. 2.3.3.8.3.1 - Stok Fenol zeltisi 1,00 g fenol, taze kaynatlm ve soutulmu suda zlr ve 1000 mlye seyreltilir. Bu zeltinin konsantrasyonu aada belirtildii ekilde belirlenir: 500 mllik cam kapakl bir erlendeki 100 ml suya 50,0 ml stok fenol zeltisi ve 10,0 ml 0,1 N bromat bromr zeltisi ilave edilir. Hemen 5 ml konsantre hidroklorik asit katlr ve dikkatlice kartrlr. Serbest bromdan kaynaklanan kahverengi renk kaybolursa, daimi renk elde edilinceye kadar 10,0 mllik ksmlar halinde bromat-bromr zeltisi ilve edilir. Erlenin kapa kapatlr ve 10 dakika bekletilir, sonra yaklak 1 g potasyum iyodr ilve edilir. Stok fenol zeltisinin litrede 1000 mg fenol ihtiva etmesi halinde genellikle bromat-bromr zeltisinden 10 mllik drt ksm yeterlidir. Tamamen ayn artlarda, damtk su ve 10,0 ml 0,1 N bromat-bromr zeltisi kullanlarak bir tank zelti hazrlanr. Tank zelti ve stok fenol zeltisi kullanlarak hazrlanan zelti (fenol zeltisi), 0,025 N sodyum tiyaslfat zeltisi ile niasta indikatr zeltisi varlnda titre edilir. Stok fenol zeltisinin konsantrasyonu ( C ), mg fenol/l olarak aadaki formlle hesaplanr. C = 7,842

[(V xV ) V ]1 2 3

Burada; V1= Tank zeltinin titrasyonunda harcanan tiyoslfat zeltisi hacmi, ml V2= Fenol zeltisine ilave edilen bromat-bromr zeltisi hacminin onda biri, ml V3= Fenol zeltisinin titrasyonunda harcanan tiyoslfat zeltisinin hacmi, ml dir. 2.3.3.8.3.2 - Ara Stok Fenol zeltisi, 10,0 g fenol/mllik 10,0 ml stok fenol zeltisi, taze kaynatlm ve soutulmu su ile 1000 mlye seyreltilir. Bu zelti kullanlaca gn hazrlanmaldr.

18

ICS 13.060.20

TRK STANDARDI

TS 266/Nisan 1997

2.3.3.8.3.3 - Standard Fenol zeltisi, 1,0 g fenol/mllik 50,0 ml ara stok zeltisi, taze kaynatlm ve soutulmu su ile 500 mle seyreltilir. Bu zelti hazrlandktan sonra 2 saat iinde kullanlmaldr. 2.3.3.8.3.3 - Bromat-Bromr zeltisi, 0,10 N 2,784 g susuz potasyum bromat (KBrO3) suda zlr, 10 g potasyum bromr (KBr) kristali ilve edilir, zlr ve 1000 mlye seyreltilir. 2.3.3.8.3.4 - Hidroklorik Asit, konsantre, yaklak =1,19 g/ml 2.3.3.8.3.5 - Sodyum Tiyoslfat zeltisi, 0,025 N, ayarl 6,205 g sodyum tiyoslfat (Na2S2O3 5 H2O) suda zlr, 1,5 ml 6 N sodyum hidroksit (NaOH) zeltisi veya 0,4 g kat sodyum hidroksit (NaOH) ilve edilir, 1000 mlye seyreltilir ve ayarlanr. 2.3.3.8.3.6 - Niasta ndikatr zeltisi Sulu zelti veya niasta tozu karm kullanlabilir. Sulu zelti hazrlamak iin 2 g znebilir niasta ve koruyucu olarak 0,2 g salisilik asit, 100 ml scak suda zlr. 2.3.3.8.3.7 - Amonyak zeltisi, 0,5 N 35 ml konsantre amonyak su ile 1 litreye seyreltilir. 2.3.3.8.3.8 - Fosfat Tampon zeltisi 104,5 g K2HPO4 ve 72,3 g KH2PO4 suda zlr ve 1 litreye seyreltilir. pH deeri 6,8 olmaldr. 2.3.3.8.3.9 - 4- Aminoantipirin zeltisi 2,0 g 4-aminoantipirin suda zlr ve 100 mlye seyreltilir. Bu zelti kullanlaca gn hazrlanmaldr. 2.3.3.8.3.10 - Potasyum Ferrisiyanr zeltisi 8,0 g potasyum ferrisiyanr [K3Fe (CN6] suda zlr ve 100 mlye seyreltilir. zelti gerekirse szlr ve kahverengi renkli cam iede muhafaza edilir. Bu zelti hazrlandktan sonra bir hafta sreyle kullanlabilir. 2.3.3.8.3.11 - Kloroform (CHCI3) 2.3.3.8.3.12 - Sodyum Slfat (Na2SO4), susuz, granl halinde. 2.3.3.8.3.13 - Potasyum yodr (KI), kristal 2.3.3.8.4 - lem 500 ml numune veya 50 gdan daha fazla fenol ihtiva etmeyecek miktarda ( V ml) 500 mlye seyreltilmi numune 1 litrelik bir behere konulur (numune zeltisi). 500 ml damtk su (tank zelti) ve 5,10,20,30,40 ve 50 g fenol ihtiva edecek ekilde 500 mllik fenol standard zeltileri (kalibrasyon zeltileri) hazrlanr. Numune zeltisi, tank zelti ve kalibrasyon zeltilerine aadaki ilemler uygulanr: zeltiye, 12,0 ml 0,5 N amonyak zeltisi ilve edilir ve fosfat tampon zeltisi ile pH deeri 7,90,1a ayarlanr. Yaklak 10 ml fosfat tampon zeltisi gereklidir. zelti 1 litrelik ayrma hunisine aktarlr, 3,0 ml aminoantipirin zeltisi ilve edilir, iyice kartrlr, 3,0 ml potasyum ferrisiyanr zeltisi ilave edilir, iyice kartrlr ve renk geliimi iin 3 dakika bekletilir. zelti berrak ve ak sar renkli olmaldr. zelti; 1-5 cmlik hcreler iin 25 ml, 20 cmlik hcre iin 50 ml zelti kullanlarak, CHCI3 ile hemen ekstrakte edilir. Ayrma hunisine yukarda belirtilen CHCI3 miktarnn yars ilve edilir ve en az 10 defa alkalanr, CHCI3n ayrlmas iin beklenir ve kloroform faz ayrlr. Kloroformun kalan ksm ayrma hunisine ilave edilir, 10 defa daha alkalanr ve kloroformun ayrlmas iin tekrar beklenir ve kloroform faz ayrlr. Her bir kloroform ekstrakt szge kadndan veya 5 g susuz sodyum slfat tabakas

19

ICS 13.060.20

TRK STANDARDI

TS 266/Nisan 1997

bulunduran szme hunisinden szlr. Kurutulmu ekstraktlar, absorbans lm iin temiz hcreler ierisinde toplanr, daha fazla kloroform ilave edilmez. Numunenin ve kalibrasyon zeltilerinin absorbans, tank deney zeltisine kar 460 nmde okunur. Mikrogram fenol konsantrasyonuna kar absorbans deerleri grafie geirilir. 2.3.3.8.5 - Hesaplama ve Sonularn Gsterilmesi Numunedeki fenol ( F ), g/l olarak, aadaki formlle hesaplanr: F= Burada; m = Kalibrasyon grafiinden bulunan numunedeki fenol miktar g V = Numunenin orijinal hacmi, ml dir. Bulunan sonucun Madde 1.2.3e uygun olup olmadna baklr. 2.3.3.9 - Bor Tayini Bor tayini TS 8121e gre yaplr. Bulunan sonucun Madde 1.2.3e uygun olup olmadna baklr. 2.3.3.10 - Yzey Aktif Maddelerin Tayini Yzey aktif maddelerin tayini TS 6550 EN 903e gre yaplr. Bulunan deer, dodesil benzen slfonik asit sodyum tuzunun loril slfata dnm faktr olan 0,79 ile arplr. Bulunan sonucun Madde 1.2.3e uygun olup olmadna baklr. 2.3.3.11 - Demir Tayini Demir tayini TS 8087ye gre yaplr. Bulunan sonucun Madde 1.2.3e uygun olup olmadna baklr. 2.3.3.12 - Mangan Tayini Mangan tayini TS 8090a gre yaplr. Bulunan sonucun Madde 1.2.3e uygun olup olmadna baklr. 2.3.3.13 - Bakr Tayini Bakr tayini TS 6290a gre yaplr. Bulunan sonucun Madde 1.2.3e uygun olup olmadna baklr. 2.3.3.14 - inko Tayini inko tayini TS 6290a gre yaplr. Bulunan sonucun Madde 1.2.3e uygun olup olmadna baklr. 2.3.3.15 - Fosfor Tayini Fosfor tayini TS 4082ye gre yaplr. Bulunan sonucun Madde 1.2.3e uygun olup olmadna baklr. 2.3.3.16 - Florr Tayini Florr tayini TS 4234e gre tayin edilir. Bulunan sonucun Madde 1.2.3e uygun olup olmadna baklr. 2.3.3.17 - Askda Kat Madde Tayini Askda kat madde tayini TS 7094e gre yaplr. Bulunan sonucun Madde 1.2.3e uygun olup olmadna baklr. 2.3.3.18 - Baryum Tayini Baryum tayini TS 4235e gre yaplr. Bulunan sonucun Madde 1.2.3e uygun olup olmadna baklr. 2.3.3.19 - Gm Tayini Gm tayini TS 8089a gre yaplr. Bulunan sonucun Madde 1.2.3e uygun olup olmadna baklr. 2.3.4 - Toksik Maddelerin Tayini 2.3.4.1 - Arsenik Tayini Arsenik tayini TS 8483e gre yaplr. Bulunan sonucun Madde 1.2.4e uygun olup olmadna baklr.

20

ICS 13.060.20

TRK STANDARDI

TS 266/Nisan 1997

2.3.4.2 - Kadmiyum Tayini Kadmiyum tayini TS 6290a gre yaplr. Bulunan sonucun Madde 1.2.4e uygun olup olmadna baklr. 2.3.4.3 - Siyanr Tayini Siyanr tayini TS 5974e gre yaplr. Bulunan sonucun Madde 1.2.4e uygun olup olmadna baklr. 2.3.4.4 - Krom Tayini Krom tayini TS 8072ye gre yaplr. Bulunan sonucun Madde 1.2.4e uygun olup olmadna baklr. 2.3.4.5 - Civa Tayini Civa tayini TS 2537ye gre yaplr. Bulunan sonucun Madde 1.2.4e uygun olup olmadna baklr. 2.3.4.6 - Nikel Tayini Nikel tayini TS 6290a gre yaplr. Bulunan sonucun Madde 1.2.4e uygun olup olmadna baklr. 2.3.4.7 - Kurun Tayini Kurun tayini TS 6290a gre yaplr. Bulunan sonucun Madde 1.2.4e uygun olup olmadna baklr. 2.3.4.8 - Antimon Tayini Antimon tayini TS 4205e gre yaplr. Bulunan sonucun Madde 1.2.4e uygun olup olmadna baklr. 2.3.4.9 - Selenyum Tayini Selenyum tayini TS 8088e gre yaplr. Bulunan sonucun Madde 1.2.4e uygun olup olmadna baklr. 2.3.4.10 - Pestisitler ve lgili rnlerin Tayini Organoklorlu insektisitler TS 2627ye gre, poliklorlanm bifeniller (PCBler) ISO 6468e gre, herbisitler ise TS 7699a gre tayin edilir. Bulunan sonularn Madde 1.2.4e uygun olup olmadna baklr. 2.3.5 - Mikrobiyolojik zelliklerin Tayini 2.3.5.1 - Toplam Koliform Tayini Toplam koliform tayini ISO 9308-1 ve ISO 9308-2ye gre yaplr. Bulunan sonucun Madde 1.2.5e uygun olup olmadna baklr. 2.3.5.2 - Fekal Koliform Tayini Fekal koliform tayini, ISO 9308-1 ve ISO 9308-2ye gre yaplr. Bulunan sonucun Madde 1.2.5e uygun olup olmadna baklr. 2.3.5.3 - Fekal Streptokok Tayini Fekal streptokok tayini ISO 7899-1 ve ISO 7899-2ye gre yaplr. Bulunan sonucun Madde 1.2.5e uygun olup olmadna baklr. 2.3.5.4 - Slfit ndirgeyen Klostridia Tayini Slfit indirgeyen klostridia tayini TS 8019 ve TS 8020ye gre yaplr. Bulunan sonucun Madde 1.2.5e uygun olup olmadna baklr. 2.3.5.5 - Toplam Bakteri Says Tayini Toplam bakteri says tayini TS 9924e gre yaplr. Bulunan sonucun Madde 1.2.5e uygun olup olmadna baklr.

2.3.6 - Yumuatlm Snf 1 Sular in Gerekli Konsantrasyon Deerlerinin Tayini2.3.6.1 - Toplam Sertlik Tayini Suyun toplam sertlii TS 4474e gre tayin edilir. Bulunan sonucun Madde 1.2.6ya uygun olup olmadna baklr.

21

ICS 13.060.20

TRK STANDARDI

TS 266/Nisan 1997

2.3.6.2 - Alkalilik Tayini Suyun alkalilii TS 3790a gre tayin edilir. Bulunan sonucun Madde 1.2.6ya uygun olup olmadna baklr.

2.3.7 - Radyoaktiflik Tayini2.3.7.1 - Alfa Aktivitesi Tayini Numunenin alfa aktivitesi, sintilasyon sayac olan bir yerde (tercihen bir nkleer laboratuvarda) tayin ettirilir. Bulunan sonucun Madde 1.2.7ye uygun olup olmadna baklr. 2.3.7.2 - Beta Aktivitesi Tayini Numunenin beta aktivitesi, Geiger sayac olan bir yerde (tercihen bir nkleer laboratuvarda) tayin ettirilir. Bulunan sonucun Madde 1.2.7ye uygun olup olmadna baklr.

2.4 - DEERLENDRMEMadde 2.1e gre alnan numunelerin her biri iin, Madde 2.2ye gre yaplan muayenelerin sonularnn Madde 1.2.1 ve Madde 3e uygun olmamas ve Madde 2.3de belirtilen deneyler uygulandnda elde edilen sonularn her birinin, Madde 1.2de belirtilen msaade edilebilecek maksimum konsantrasyon deerinden fazla olmas halinde numunenin alnd parti standarda aykr saylr.

2.5 - DENEY RAPORUDeney raporunda en az aadaki bilgiler bulunmaldr: Deneyin yapld yerin ve lboratuvarn ad ile, deneyi yapann ve/veya raporu imzalayan yetkililerin adlar, grev ve meslekleri, Deney tarihi, Numunenin tantlmas, Deneyde uygulanan standardlarn numaralar, Sonularn gsterilmesi, Deney sonularn deitirebilecek faktrlerin mahzurlarn gidermek zere alnan tedbirler, Uygulanan deney metotlarnda belirtilmeyen veya mecburi grlmeyen fakat muayene ve deneyde yer alm olan ilemler, Standarda uygun olup olmad, Rapor tarih ve numaras.

3 - PYASAYA ARZSnf 1 sular ambaljsz olarak (datm sistemleri ile), Snf 2 sular ise Madde 3.1e uygun ambaljlar ierisinde piyasaya arz edilir.

3.1 - AMBALAJLAMASnf 2 sular plstik (PVC, PET vb.), cam, polikarbonat, lamine karton gibi suyun fiziksel ve kimyasal yapsn deitirmeyen ve su ile etkilemeyen ambaljlar ierisinde piyasaya arz edilir.

3.2 - ARETLEMESnf 2 sularn konulduu ambaljlar zerine en az aadaki bilgiler silinmeyecek ve bozulmayacak ekilde yazlm olmaldr. Firmann ksa ad, adresi veya tescilli markas (ambaljn kapakl olmas halinde bu bilgi kapaa da yazlmaldr.), Suyun kaynann ad, Suyun hacmi (ml veya L olarak), Bu standardn iaret ve numaras (TS 266), Salk Bakanlnca verilen ruhsatn tarih ve numaras, Suyun dolum ve son kullanma tarihleri (etiket veya ambaljn uygun bir yerinde), Depolama artlar. Bardak eklindeki ambaljlarda etiket bilgileri kapak zerinde yer alr. Birden fazla ambaljn effaf bir malzeme ile (naylon vb.) kaplanmas veya tekrar ambaljlanmas durumunda etiket bilgileri tekrar yazlmayabilir.

22

ICS 13.060.20

TRK STANDARDI

TS 266/Nisan 1997

4 - ETL HKMLERSuyun bu standardda belirtilen zelliklere uygun olduunu beyan eden satc, istendiinde standarda uygunluk beyannamesi vermek veya gstermek mecburiyetindedir. Bu beyannamede suyun; Madde 1deki zelliklere uygun olduunun, Madde 2deki deneylerin yaplm ve uygun sonu alnm bulunduunun belirtilmesi gerekir.

YARARLANILAN KAYNAKLAR- 80/778/EEC Direktifi - 91/692/EEC Direktifi - Standard Methods for the Examination of Water and Waste Water, 1985 - Guidelines for Drinking Water Quality, WHO World Health Organization, Geneva, 1993

23

ICS 13.060.20

TRK STANDARDI

TS 266/Nisan 1997

Absorpsiyon kolonu

EKL 1a - Adsorpsiyon Dzenei

EKL 1b - Adsorpsiyon Kolunu (ekil zerinde yer alan harflere ilikin aklamalar Madde 2.3.3.6.2.2de verilmitir.)

24

ICS 13.060.20

TRK STANDARDI

TS 266/Nisan 1997

EKL 2 - Ekstraksiyon Dzenei

25

ICS 13.060.20

TRK STANDARDI

TS 266/Nisan 1997

EK(Bilgi in) SU SERTL LM BRMLER ARASINDAK DNM ZELGESFransz Sertlik Derecesi ngiliz Sertlik Derecesi Alman Sertlik Derecesi Miligram Ca Milimol Ca Fransz Sertlik Derecesi 1 1,43 1,79 0,25 10 ngiliz Sertlik Derecesi 0,70 1 1,25 0,175 7 Alman Sertlik Derecesi 0,56 0,80 1 0,140 5,6 Miligram Ca 4,008 5,73 7,17 1 40,08 Milimol Ca 0,1 0,143 0,179 0,025 1

26

ICS 13.060.20

TRK STANDARDI

TS 266/Nisan 1997

ATIF YAPILAN STANDARDLAR(REFERENCES)TS 545/Ekim 1967 TS 546/Ekim 1967 TS 2104/Ekim 1975 TS 2536/ubat 1977 TS 2537/Aralk 1987 Ayarl zeltilerin Hazrlanmas Preparation of Standard Solutions for Volumetric Analysis Standard zeltilerin Hazrlanmas Preparation of Standard Solutions for Colorimetric Analysis Belirteler - Belirte zeltileri Hazrlama Yntemleri Indicators - Methods of Preparation of Indicator Solutions Suyun Analiz Metotlar-Numune Alma Methods for the Analysis of Water-Sampling Suyun Analiz Metotlar - Cva Tayini - Alevsiz Atomik Absorpsiyon Spektrofotometrik ve Ditizon Metotlar Methods for the Analysis of Water - Determination of Mercury Flameless Atomic Absorption Spectrophotometric and Dithizone Methods Su Kalitesi - Sularda Organoklorlu Pestisit Tayini - Gaz Kromatografik Metot Water Quality - Determination of Organochlorine Pesticides in Water - Gas Chromatographic Method Suyun Analiz Metotlar-Kimyasal Oksijen Gereksinimi Miktarnn Tayini Methods for the Analysis of Water Determination of Chemical Oxygen Demand Suyun Analiz Metotlar - pH Deerinin Tayini Methods for Analysis of Water Determination of pH Value Suyun Analiz Metotlar - Nitrat Miktar Tayini Methods for the Analysis of Water Determination of the Nitrate Content Suyun Analiz Metotlar-Alminyum Miktar Tayini-FerronOrtofenantrolin Spektrofotometrik Metodu Methods for the Analysis of Water Determination of the Aluminium Content Ferron-Orthophenantroline Spectrophotometric Method Su - Analitik Laboratuvarnda Kullanlan - zellikler ve Deney Metotlar Water for Analytical Laboratory Use - Specification and Test Methods Suyun Analiz Metotlar-Asitlik veya Alkalilik TayiniPotansiyometrik Titrasyon Metodu Methods for the Analysis of Water-Determination of Acidity or Alkalinity Potentiometric Titration Method Suyun Analiz Metotlar - Fosfor Tayini - Kolorimetrik Askorbik Asit, Amino ndirgeme ve Molibdovanadofosfat Metotlar Methods for the Analysis of Water Determination of Phosphorus Content Colorimetric Ascorbic Acid Reduction Method, Colorimetric Amino Reduction Method and Colorimetric Molybdovana dophosphate Method

TS 2627/Nisan 1994

TS 2789/Nisan 1977

TS 3263/Eyll 1978 TS 3308/ubat 1979

TS 3662/Eyll 1981

TS ISO 3696/Nisan 1996

TS 3790/Eyll 1982

TS 4082/Aralk 1983

27

ICS 13.060.20 TS 4164/ubat 1984

TRK STANDARDI

TS 266/Nisan 1997

Suyun Analiz Metotlar - Klorr Tayini - Merkrimetrik ve Arjantimetrik Titrasyon Metotlar ve Kolorimetrik Metot Methods for the Analysis of Water - Determination of Chloride Content - Mercurimetric and Argentimetric Titration Method and Colorimetric Method Suyun Analiz Metotlar-Antimon Tayini-Atomik Absorpsiyon Metodu Methods for the Analysis of Water-Determination of Antimony Content-Atomic Absorption Method Suyun Analiz Metotlar - Florr Tayini - Fotometrik ve Potansiyometrik Metotlar Methods for the Analysis of Water - Determination of Fluoride Content - Photometric and Potentiometric Methods Suyun Analiz Metotlar - Baryum Tayini - Alev Atomik Absorpsiyon Spektrofotometrik Metot Methods for the Analysis of Water - Determination of Barium Content - Flame Atomic Absorption Spectrophotometric Method Suyun Analiz Metotlar-Sertlik Tayini-Hesaplama ve EDTA Titrimetrik Analiz Metotlar (Tadil:1986-11-11) Methods for the Analysis of Water-Determination of Hardness Calculation and EDTA Titrimetric Methods (Amendment:1986-1111) Suyun Analiz Metotlar - Lityum, Sodyum, Potasyum Tayini Alev Fotometrik, Atomik Absorpsiyon Spektrofotometrik ve Kolorimetrik Analiz Metotlar Methods for the Analysis of Water-Determination of Lithium, Sodium, Potassium Content-Flame Photometric, Atomic Absorption Spectrophotometric and Colorimetric of Analysis Suyun Analiz Metotlar - Slfat Tayini - Gravimetrik, Trbitimetrik ve Titrimetrik Metotlar Methods for the Analysis of Water - Determination of Sulfate Content Gravimetric, Turbidimetric and Titrimetric Methods Su Kalitesi - Numune Alma - Ksm 3: Numunelerin Muhafaza ve Tanma Kurallar Water Quality - Sampling - Part 3: Guidance of the Preservation and Handling of Sampling Su Kalitesi-Serbest Klor ve Toplam Klor Tayini-Ksm 1 N,N-Dietil-1,4-Fenilendiamin ile Titrimetrik Metot Water Quality-Determination of Free Chlorine and Total ChlorinePart 1:Titrimetric Method Using N,N-Diethyl-1,4 Phenylenediamine Suyun Analiz Metotlar - Toplam Siyanr Tayini Water Quality - Determination of Cyanide - Part 1 : Determination of Total Cyanide Su Kalitesi - Kalsiyum ve Magnezyum Tayini-Atomik Absorpsiyon Spektrometrik Metot Water Quality - Determination of Calcium and Magnesium Atomic Absorption Spectrometric Method

TS 4205/Mart 1984

TS 4234/Nisan 1984

TS 4235/Nisan 1984

TS 4474/Nisan 1985

TS 4530/Haziran 1985

TS 5095/Mart 1987

TS 5106/Mart 1987

TS 5489/ubat 1988

TS 5974/Eyll 1988

TS 6228/Aralk 1988

28

ICS 13.060.20 TS 6288/Ocak 1989 TS 6290/Ocak 1989

TRK STANDARDI

TS 266/Nisan 1997

Su Kalitesi - Permanganat ndeksinin Tayini Water Quality - Determination of Permanganate Index Su Kalitesi - Kobalt, Nikel, Bakr, inko, Kadmiyum ve Kurun Tayini - Alev Atomik Absorpsiyon Spektrometrik Metot Water Quality - Determination of Cobalt, Nickel, Copper, Zinc, Cadmium and Lead - Flame Atomic Absorption Spectrometric Method Su Kalitesi - Su Rengi Muayene ve Tayin Metotlar Water Quality - Examination and Determination of Colour Su Kalitesi - Metilen Mavisi ndeksinin (MBAS) llmesiyle Anyonik Yzey Aktif Maddelerin Tayini Water Quality - Determination of Anionic Surfactants by Measurement of the Methylene Blue Index (MBAS) Su Kalitesi - Toplam Askda Kat Madde Tayini Water Quality - Determination of Total Suspended Matter Suyun Analiz Metotlar - Amonyum Tayini - 1.Ksm : Manuel Spektrofotometrik Metot Water Quality - Determination of Ammonium - Part 1 : Manual Spectrometric Method

TS 6392/Ocak 1989 TS 6550 EN 903/Mart 1996

TS 7094/Mays 1989 TS 7159/Mays 1989

TS 7526 EN 26777/Nisan 1996 Su Kalitesi - Nitrit Tayini - Molekler Absorpsiyon Spektrometrik Metot Water Quality - Determination of Nitrite - Molecular Absorption Spectrometric Method TS 7699/Aralk 1989 Suyun Analiz Metotlar - Klorlanm Fenoksi Asit Herbisitlerinin Tayini - Gaz Kromatografik Metot Methods for the Analysis of Water - Determination of Chlorinated Phenoxy and Herbicides - Gas Choromatographic Method Suyun Analiz Metotlar - Azot Tayini - Selenyum le Paralandktan Sonra Kjeldahl Metodu Water Quality - Determination of Kjeldahl Nitrogen - Method After Mineralisation with Selenium Su Kalitesi - Slfit ndirgeyen Anaerob Bakteri (Clostridia) Sporlarnn Aranmas ve SaymSv Besiyerinde Zenginletirme Metodu Water Quality - Detection and Enumeration of the Spores of Sulfite - Reducing Anaerobes (Clostridia) Part 1: Method by Enrichment in a Liquid Medium Su Kalitesi - Slfit ndirgeyen Anaerob Bakteri (Clostridia) Sporlarnn Aranmas ve Saym - Membran Filtrasyon Metodu Water Quality - Detection and Enumeration of the Spores of Sulfite - Reducing Anaerobes (Clostridia) Part 2: Method by Membrane Filtration Suyun Analiz Metotlar - Krom Tayini - Alevsiz Atomik Absorpsiyon Spektrofotometrik Metot Methods for the Analysis of Water - Determination of Chromium Content - Flameless Atomic Absorption Spectrophotometric Method

TS 7924/ubat 1990

TS 8019/ubat 1990

TS 8020/ubat 1990

TS 8072/Mart 1990

29

ICS 13.060.20 TS 8087/Mart 1990

TRK STANDARDI

TS 266/Nisan 1997

Suyun Analiz Metotlar - Demir Tayini - Ekstraksiyondan Sonra Alev Atomik Absorpsiyon Spektrofotometrik Metot Methods for the Analysis of Water-Determination of Iron Content Flame Atomic Absorption Spectrophotometric Method After Extraction Suyun Analiz Metotlar - Selenyum Tayini - Alevsiz Atomik Absorpsiyon Spektrofotometrik Metot Methods for the Analysis of Water - Determination of Selenium Content - Flameless Atomic Absorption Spectrophotometric Method Suyun Analiz Metotlar - Gm Tayini - Alevsiz Atomik Absorpsiyon Spektrofotometrik Metot Methods for the Analysis of Water - Determination of Silver Content - Flameless Atomic Absorption Spectrophotometric Method Suyun Analiz Metotlar - Mangan Tayini - Alevsiz Atomik Absorpsiyon Spektrofotometrik Metot Methods for the Analysis of Water - Determination of Cobalt Content - Flameless Atomic Absorption Spectrophotometric Method Suyun Analiz Metotlar - Bor Tayini - Ekstraksiyondan Sonra Kolorimetrik Metot Methods for the Analysis of Water - Determination of Boron Content - Colorimetric- Extraction Method Suyun Analiz Metotlar - Arsenik Tayini - Alevsiz Atomik Absorpsiyon Spektrometrik Metot Methods for the Analysis of Water - Determination of Arsenic Content - Flameless Atomic Absorption Spectrophotometric Method Su Kalitesi - Su, Atk Su ve amur Analiz Metotlar Hidrokarbonlarn Tayini Water Quality - Methods for the Analysis of Water, Waste Water and Sludge - Determination of Hydrocarbons Maden Suyu-ilebilir Mineral Water

TS 8088/Mart 1990

TS 8089/Mart 1990

TS 8090/Mart 1990

TS 8121/Mart 1990

TS 8483/Ekim 1990

TS 9093/Nisan 1991

TS 9130/Nisan 1991

TS 9748 EN 27888/Nisan 1996 Su Kalitesi - Elektriksel letkenlik Tayini Water Quality - Determination of Electrical Conductivity TS 9924/Mart 1992 ISO 6468/1996 Su Kalitesi - Sularda Bakteri Saym Water Quality - Bacterials Count in Water Water Quality - Determination of Certain Organochlorine Insecticides, Polychloriated Biphenyls and Chlorobenzenes - Gas Chromatographic Method After Liquid - Liquid Extraction Detection and Enumeration of Faecal Streptococci - Part 1 : Method by Enrichment in a Liquid Medium Detection and Enumeration of Faecal Streptococci - Part 2: Method by Membrane Filtration

ISO 7899-1/1984 ISO 7899-2/1984

30

ICS 13.060.20 ISO 9308-1/1990

TRK STANDARDI

TS 266/Nisan 1997

Water Quality-Detection and Enumeration of Coliform Organisms, Thermotolerant Coliform Organisms and Presumptive Escherichia Coli Part 1: Membrane Filtration Method Water Quality - Detection and Enumeration of Coliform Organisms, Thermotolerant Coliform Organisms and Presumptive Escherichia Coli -Part 2 : Multiple Tube (most probable number) Method

ISO 9308-2/1990

31