TS EN 10089

TS EN 10089 Ekim 2005

ICS 77.140.25

SU VERİLMİŞ VE TEMPERLENMİŞ YAYLAR İÇİN SICAK HADDELENMİŞ ÇELİKLER - TEKNİK TESLİM ŞARTLARI

Hot-rolled steels for quenched and tempered springs - Technical delivery conditions

TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜNecatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA

Bugünkü teknik ve uygulamaya dayanılarak hazırlanmış olan bu standardın, zamanla ortaya çıkacak gelişme ve değişikliklere uydurulması mümkün olduğundan ilgililerin yayınları izlemelerini ve standardın uygulanmasında karşılaştıkları aksaklıkları Enstitümüze iletmelerini rica ederiz.

Bu standardı oluşturan Hazırlık Grubu üyesi değerli uzmanların emeklerini; tasarılar üzerinde görüşlerini bildirmek suretiyle yardımcı olan bilim, kamu ve özel sektör kuruluşları ile kişilerin değerli katkılarını şükranla anarız.

Kalite Sistem Belgesiİmalât ve hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren kuruluşların sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite Standardlarına uygun olarak kurmaları durumunda TSE tarafından verilen belgedir.

Türk Standardlarına Uygunluk Markası (TSE Markası)TSE Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin ilgili Türk Standardına uygun olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk Standardları Enstitüsü’nün garantisi altında olduğunu ifade eder.

TSEKKalite Uygunluk Markası (TSEK Markası)TSEK Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin henüz Türk Standardı olmadığından ilgili milletlerarası veya diğer ülkelerin standardlarına veya Enstitü tarafından kabul edilen teknik özelliklere uygun olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk Standardları Enstitüsü’nün garantisi altında olduğunu ifade eder.

DİKKAT! TS işareti ve yanında yer alan sayı tek başına iken (TS 4600 gibi), mamulün Türk Standardına uygun üretildiğine dair üreticinin beyanını ifade eder. Türk Standardları Enstitüsü tarafından herhangi bir garanti söz konusu değildir.

Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geniş bilgi Enstitümüzden sağlanabilir.

TÜRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

ICS 77.140.25 TÜRK STANDARDI TS EN 10089/Ekim 2005

Ön söz

Bu standard; CEN tarafından kabul edilen EN 10089 (2002) standardı esas alınarak TSE Metalurji İhtisas Grubu’nca hazırlanmış ve TSE Teknik Kurulu’nun 13 Ekim 2005 tarihli toplantısında Türk Standardı olarak kabul edilerek yayımına karar verilmiştir.

Bu standardın kabulü ile TS 520:1976 ve TS 2288 ISO 683-14 :1997 iptal edilmiştir.

Bu standardda kullanılan bazı kelime ve/veya ifadeler patent haklarına konu olabilir. Böyle bir patent hakkının belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.


İçindekiler

1 Kapsam..................................................................................................................................................... 12 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar............................................................................................13 Terimler ve tarifler................................................................................................................................... 2

3.1 Yay çelikleri.......................................................................................................................................... 24 Sınıflandırma ve kısa gösterim...............................................................................................................2

4.1 Sınıflandırma....................................................................................................................................... 24.2 Kısa gösterim....................................................................................................................................... 2

5 Alıcı tarafından sağlanması gereken bilgiler.........................................................................................35.1 Zorunlu bilgiler..................................................................................................................................... 35.2 Opsiyonlar............................................................................................................................................ 3

6 İmalat işlemi............................................................................................................................................. 36.1 Genel................................................................................................................................................... 36.2 Deoksidasyon...................................................................................................................................... 36.3 Isıl işlem ve teslimdeki yüzey kalitesi...................................................................................................3

7 Özellikler.................................................................................................................................................. 47.1 Kimyasal bileşim, sertlik ve sertleşebilirlik............................................................................................47.2 Kesilebilirlik.......................................................................................................................................... 47.3 Yapı..................................................................................................................................................... 47.4 İç sağlamlık.......................................................................................................................................... 47.5 Yüzey kalitesi ve dekarbürizasyon.......................................................................................................57.6 Boyut ve şekil toleransları.................................................................................................................... 5

8 Muayene ve deney................................................................................................................................... 58.1 Muayene dokümanının tipi ve muhtevası............................................................................................58.2 Belirli muayene ve deney..................................................................................................................... 5

9 İşaretleme................................................................................................................................................. 6Ek A Tamamlayıcı veya özel şartlar...........................................................................................................26Ek B (Bilgi için) %100 sertleşebilirlik saçılım bantı (Çizelge 7) esas alınarak yuvarlak ve yassılardaki en büyük boyutlar........................................................................................................27Ek C (Bilgi için) Bu standarda uygun mamuller için uygulanabilir boyut standardları........................28Ek D (Bilgi için) Su verilmiş ve temperlenmiş deney parçalarının mekanik özellikleri için kılavuz değerleri (En büyük değerler Çizelge 5’te verildiği gibidir)...............................................29Kaynaklar........................................................................................................................................................ 30


Su verilmiş ve temperlenmiş yaylar için sıcak haddelenmiş çelikler - Teknik teslim şartları

1 Kapsam

1.1 Bu standard, sıcak şekillendirip arkasından ısıl işlem yapılması veya soğuk şekillendirilip daha sonra ısıl işlem yapılması düşünülen yaylar ile Çizelge 3’te belirtilen alaşımlı çeliklerden imal edilen filmaşin yuvarlak ve yassı çubuklar, nervürlü ve yivli çubukların teknik teslim şartlarını kapsar. Mamuller, Çizelge 1 Satır 2 - 6’da verilen farklı tipteki mamullerin ısıl işlem şartları ile Çizelge 2’de belirtilen yüzey kalitesinden birine uygun olarak tedarik edilir.

1.2 Özel durumlarda, teknik teslim şartlarındaki değişimler veya ilâveler, sipariş sırasında anlaşma metnini oluşturabilir (Ek A).

1.3 Bu standardın özelliklerine ilâve olarak EN 10021’in genel teknik teslim şartları uygulanır.

2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlarBu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standard ve/veya dokümanlara atıf yapılmaktadır. Bu atıflar metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağıda liste halinde verilmiştir. Tarih belirtilen atıflarda daha sonra yapılan tadil veya revizyonlar, atıf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yapılması şartı ile uygulanır. Atıf yapılan standard ve/veya dokümanın tarihinin belirtilmemesi halinde en son baskısı kullanılır.

EN, ISO, IEC vb. Adı TS No1) AdıNo (İngilizce) (Türkçe)

EN 10020 Definition and classification of grades of steels

TS EN 10020 Çelik tiplerinin tarifi ve sınıflandırılması

EN 10021 General technical delivery requirements for steel and iron products

TS 550EN 10021

Demir ve çelik mamuller - Genel teknik teslim şartları

EN 10027-1 Designation systems for steel - Part 1: Steel names, principal symbols

TS EN 10027-1 Çeliklerin kısa gösterilişi sistemleri - Kısım 1: çelik adları, semboller

EN 10027-2 Designation systems for steel - Part 2: Numerical system

TS EN 10027-2 Çelikler için kısa gösterme sistemleri - Bölüm 2: Nümerik sistem

EN 10052 Vocabulary of heat treatment terms for ferrous products

TS 1112EN 10052

Demir ve çelikler için ısıl işlem terimleri sözlüğü

EN 10079 Defination of steel products TS EN 10079 Çelik mamullerin tanımıEN 10204 Metallic products - Types of

inspection documentsTS EN 10204 Metalik ürünler - Muayene ve

deney belgelerinin tipleriEN 10221 Surface quality classes for hot-

rolled bar and rods - Techincal delivery conditions

TS EN 10221 Sıcak haddelenmiş çubukların yüzey kalitesinin sınıflandırılması - Teknik teslim şartları

EN ISO 377 Steel and steel products - Location and preparation of samples and test pieces for mechanical testing (ISO 377:1997)

TS EN ISO 377 Çelik ve çelik mamulleri - Mekanik deneyler için numunelerin ve deney parçalarının alınması ve hazırlanması

EN ISO 642 Steel - Hardenability test by end quenching (Jominy test) (ISO 642:1992)

TS 1381EN ISO 642

Çelik - Ucuna su vererek sertleşebilirlik deneyi (Jominy deneyi)

1) TSE Notu: Atıf yapılan standardların TS numarası ve Türkçe adı 3. ve 4. kolonda verilmiştir.

1


EN, ISO, IEC vb. Adı TS No1) AdıNo (İngilizce) (Türkçe)

EN ISO 6506-1 Metallic materials - Brinell hardness test - Part 1: Test method (ISO 6506-1:1999)

TS 139-1EN ISO 6506-1

Metalik malzemeler - Brinell sertlik deneyi - Bölüm 1: Deney metodu

EN ISO 6508-1 Metallic materials - Rockwell hardnes test - Part 1: Test Method (Scales A, B, C, D, E, F, G, H, K, N, T) (ISO 6508-1:1999)

TS 140EN ISO 6508-1

Metalik malzemeler - Rockwell sertlik deneyi - Bölüm 1: Deney metodu (A, B, C, D, E, F, G, H, K, N T skalaları)

EN ISO 14284 Steel and iron - Sampling and preperation of sample for the determination of chemical composition (ISO 14284:1996)

TS EN ISO 14284 Çelik ve demir - Kimyasal bileşim tayini için numune alma ve hazırlama

CR 10260 Designation system for steels - additional symbols

TS CR 10260 Çeliklerin kısa gösteriliş sistemi - İlave semboller

CR 10261 EC 155 Information Circular 11 - Iron and steel - Review of available methods of chemical analysis

TS CR 10261 Demir ve çelik - Mevcut kimyasal analiz metotlarının incelenmesi EC ISS Bilgi Sirkülerli 11

EURONORM 1032) Microscopic determination of the ferritic or austenitic grain size of steel

EURONORM 1032)

EURONORM 1042) Determination of the depth of decarburisation of non-alloy and low alloy structural steels

EURONORM 1042)

3 Terimler ve tariflerBu standardın amacı bakımından EN 10020, EN 10052, EN 10079, EN ISO 377 VE EN ISO 14284’e ilave olarak aşağıdaki terimler ve tarifler uygulanır.

3.1 Yay çelikleriYay çelikleri su verilmiş ve temperlenmiş şartlardaki özelliklerinden dolayı özellikle her türlü yay benzeri parçaların imalatına uygun malzemelerdir. Çeliklerin yaylanması, çeliğin elastik deformasyonuna bağlıdır ve bu durum çeliğin belirli bir aralıktaki yük altında bırakıldıktan sonra yükün kaldırılmasısyla hiç bir kalıcı deformasyon göstermemesidir.

Yaylık çelikler için arzu edilen özellikler, yüksek karbon ve Si, Mn, Cr Mo ve V gibi alaşım elementlerinin ilavesi ile elde edildiği gibi uygun ısıl işlemlerle de elde edilir. Örneğin sertleştirme ve onu takip eden temperleme işlemleri gibi.

4 Sınıflandırma ve kısa gösterim

4.1 SınıflandırmaBu standard kapsamındaki bütün çelikler EN 10020’ye göre alaşımlı özel çelikler şeklinde sınıflandırılır.

4.2 Kısa gösterim

4.2.1 Çelik adlarıBu standardda yer alan çelik kaliteleri için ilgili çizelgelerde verilen çelik adları EN 10027-1 ve CR 10260’a göre verilmiştir.

4.2.2 Çelik numaralarıBu standardda yer alan çelik kaliteleri için ilgili çizelgelerde verilen çelik numaraları EN 10027-2’ye göre verilmiştir.

2


2) Bu EURONORMLAR Avrupa standardı olarak kabul edilinceye kadar bu EURONORMLAR veya karşılığı olan milli standardların kullanılmasına sipariş sırasında karar verilir.

5 Alıcı tarafından sağlanması gereken bilgiler

5.1 Zorunlu bilgilerAşağıdaki bilgiler sipariş sırasında alıcı tarafından sağlanmalıdır:a) Teslim edilecek miktar,b) Mamul formunun kısa gösterimi (örneğin, yuvarlak veya kare),c) Boyut standardının numarası,d) Boyut ve şekil toleransları ve uygulanabildiğinde ilgili özel toleransları belirten harfler,e) Bu standarda atıf (TS EN 10089),f) Çelik adı ve numarası (Madde 4.2),g) Uygun olduğunda teslim durumunda ısıl işlem sembolü (Madde 6.3.1, Madde 6.3.2 ve Çizelge 1),h) Uygun olduğunda, teslim esnasında yüzey durumu sembolü, (Madde 6.3.3 ve Çizelge 2),i) Gerekli olduğunda, EN 10204’e göre muayene dokümanının tipi (Madde 8.1).

Örnek:

20 yuvarlak prEN 10060-20 x 8000

EN 10089 - 51 CrV4 + A

EN 10204 - 3.1.B

veya

20 yuvarlak prEN 10060-20 x 8000

EN 10089 - 1.8159 + A

EN 10204 - 3.1.B

5.2 OpsiyonlarBir seri opsiyon bu standardda belirtilmiş ve aşağıda listelenmiştir. Alıcının opsiyonlarla ilgili tercihini belirtmediği durumlarda tedarikçi bu standardın temel özelliğine uygun olarak tedarik etmelidir (Madde 5.1).a) Tane büyüklüğü ile ilgili her hangi bir özellik (Madde 7.3 ve Madde 8.2.3),b) Metalik olmayan inklizyon miktarı ile ilgili herhangi bir özellik (Madde 7.3.2 ve Madde A.1),c) İç sağlamlıkla ilgili her hangi bir özellik (Madde 7.4 ve Madde A.2),d) Yüzey kalitesi ile ilgili herhangi bir özellik (Madde 7.5.2),e) Yüzey kusurlarının giderilmesi ile ilgili herhangi bir özellik (Madde 7.5.4),f) Mamulün özel işaretlenmesi ile ilgili herhangi bir özellik (Madde 9 ve Madde A.4),g) Mamul analizi ile ilgili herhangi bir doğrulama (Çizelge 10 ve Madde A.3).

6 İmalat işlemi

6.1 GenelÇeliğin ve mamullerin imalat işlemi Madde 6.2 ve Madde 6.3’de belirtilen sınırlamalar dahilinde imalatçının tercihine bırakılmalıdır.

6.2 DeoksidasyonBütün çelikler sakin dökülmelidir.

6.3 Isıl işlem ve teslimdeki yüzey kalitesi

6.3.1 Teslimattaki normal durumMamul sipariş sırasında aksi belirtilmedikçe, herhangi bir işlem yapılmamış (örneğin haddelenmediği durumda) olarak teslim edilmelidir.

3


6.3.2 Özel ısıl işlem durumuSipariş sırasında anlaşmaya varıldığında, mamul, Çizelge 1 satır 3 - 6’da belirtilen ısıl işlem şartlarında teslim edilmelidir.

6.3.3 Özel yüzey şartlarıSipariş sırasında anlaşmaya varıldığında, mamul, Çizelge 2 satır 3 - 6’da belirtilen özel yüzey şartlarında teslim edilmelidir.

6.3.4 Dökümlerin ayrılmasıÇelikler, dökümlerine göre ayırarak teslim edilmelidir.

7 Özellikler

7.1 Kimyasal bileşim, sertlik ve sertleşebilirlik

7.1.1 Çizelge 1 teslimdeki normal ısıl işlem şartları, mamul şekilleri ve Çizelge 3 - Çizelge 8’e göre (kimyasal bileşim, en yüksek merkez sertliği için en büyük çap, sertleşebilirlik, en yüksek sertlik) kombinasyonu ile ilgili bir araştırmayı vermektedir.

7.1.2 Çelik çekirdek sertliğine veya sınırlı sertleşebilirlik özelliklerine göre sipariş edilmediği taktirde (örneğin Çizelge 3, Çizelge 6 veya Çizelge 7’nin çelik tipi kısa gösterilişleri uygulandığında ve Çizelge 5 ve Çizelge 8’deki kısa gösterilişler uygulanmadığında) belirtilen ısıl işlem durumu için Çizelge 1’de (Satır 5) yer alan kimyasal bileşim, sertleşebilirlik ve en yüksek sertlik özellikleri uygulanır.

7.1.3 Çelik, Çizelge 5’te verilen kısa gösterimler kullanılarak çekirdek sertliği özelliklerine göre sipariş edildiğinde Çizelge 1 sütün 5(1) ve 5(2)’de yer alan özelliklere ilave olarak Çizelge 5 veya Çizelge B.1’de verilen çekirdek sertleşebilirlik değerleri uygulanır.

Bu durumda, Çizelge 7 veya Çizelge 8’de verilen uçtan su vererek sertleşebilirlik değerleri sadece yol gösterme amaçlıdır.

Not - Çizelge 5’te verilen en büyük ölçüler, Çizelge 8’e göre sınırlı sertleşebilirlik saçılım bandına karşılık gelir. Daha küçük ölçüler (Çizelge B.1) için Çizelge 7’ye göre normal sertleşebilirlik saçılım bandı yeterli olabilir.

7.1.4 Çelik, Çizelge 8’de verilen kısa gösterişleri kullanarak sınırlı sertleşebilirlik özelliklerine göre sipariş edildiğinde Çizelge 1, Sütün 5(1) ve 5(2)’de yer alan özelliklere ilaveten Çizelge 8’de verilen sınırlı sertleşebilirlik değerleri uygulanabilir.

7.2 KesilebilirlikUygun kesme şartları altında (lokal gerilme pikleri olmadan ön ısıtma, mamulün şekline uygun ucun uygulanması) +S veya +A (Çizelge 6) şartlarında tedarik edilmesi gereken durumlardaki anormal şartlar dışında bütün çelikler haddelendiği durumda (+AR) normal olarak kesilebilir haldedir.

7.3 Yapı

7.3.1 Çelik, EURONORM 103’de belirtilen metotlardan birine uygun olarak deneye tâbi tutulduğunda Ostenit tane büyüklüğü 6 veya daha küçük olmalıdır.

7.3.2 Metalik olmayan inklizyon miktarı Ek A.1’de verilmiştir.

7.4 İç sağlamlıkİç sağlamlıkla ilgili özellikler sipariş sırasında anlaşma ile belirlenmelidir (Ek A.2) (tahribatsız deneyler esas alınarak).

4


7.5 Yüzey kalitesi ve dekarbürizasyon

7.5.1 Bütün mamullerin yüzeyi usta işi bir görünüme sahip olmalıdır.

7.5.2 Sipariş sırasında, istenilen yüzey kalitesi ile ilgili anlaşma sağlanabilir.

Sıcak haddelenmiş yuvarlak çubuklar ve filmaşinlerde, istenilen yüzey kalitesi ile ilgili anlaşma EN 10221’in özelliklerine uygun olmalıdır.

7.5.3 Çizelge 9’da verilen kabul edilebilir kısmî yüzey dekarbürizasyon değerleri; haddelenmiş çelikler (+AR) için, kesilebilirliği iyileştirmek için, işlem görmüş çelikler için (+S), yumuşak tavlama (+A) durumdaki çelikler için, karbürlerin küreleştirilmesi için tavlanmış (+AC) çelikler için ve Madde 8.2.2.2’de verilen deney şartları için geçerlidir.

7.5.4 Yüzey düzensizliklerinin kaynakla giderilmesine müsaade edilmez. Yüzey düzensizlikleri diğer metotlarla giderildiğinde, yüzey düzensizliklerinin giderilmesi için müsaade edilen derinlik ve düzensizlik giderme çeşidi, uygun olduğunda, sipariş sırasında belirtilmelidir.

7.6 Boyut ve şekil toleranslarıAnma boyutları, mamulün şekil ve boyut toleransları sipariş sırasında mümkün olduğunda uygulanabilir boyut standardlarına atıf yapılarak (Ek C) belirlenmelidir.

8 Muayene ve deney

8.1 Muayene dokümanının tipi ve muhtevası

8.1.1 Her teslimde EN 10204’e göre muayene doküman belgesinin düzenlenmesi sipariş sırasında anlaşma ile belirlenmelidir.

8.1.2 Sipariş sırasında anlaşmaya göre deney raporu düzenlendiğinde bu rapor aşağıdakileri kapsamalıdır:a) Sipariş şartlarına uygun malzemeyi belirten cümle.b) Tedarik edilen çelik tipi için belirtilen bütün elementlerin döküm analiz sonuçları.

8.1.3 Siparişteki anlaşmaya uygun muayene sertifikası 3.1.A, 3.1.B, 3.1.C veya muayene raporu 3.2 (EN 10204). Madde 8.2’de anlatılan belirli muayene ve deneyler yapılmalı ve bunların sonuçları dokümanda belirtilmelidir.

İlave olarak doküman aşağıdakileri de kapsamalıdır:a) Söz konusu çelik tipinin belirtilen bütün elementleri için imalâtçı tarafından verilen döküm analiz sonuçları,b) İlave şart olarak gereken bütün muayene ve deney sonuçları,c) Muayene dokümanları, deney parçaları ve mamulleri birbiri ile ilişkilendiren sembol, harf ve rakamlar.

8.2 Belirli muayene ve deney

8.2.1 Sertleşebilirlik ve sertliğin doğrulanması

8.2.1.1 Çizelge 7 ve Çizelge 8’de verilen kısa gösterilişlere uygun sipariş edilen çeliklerde aksi belirtilmedikçe sadece Çizelge 7 ve Çizelge 8’e göre uçtan su verilerek sertleşebilirlik şartları doğrulanmalıdır.

Uçtan su vererek soğutma şartları istenmeyen ancak çekirdek sertleşmesi şartları verilerek sipariş edilen çelikler için (bir başka deyişle +CH sembol ile kısa gösterilenler) Çizelge 1 sütün 5(2)’de belirtilen ilgili ısıl işlem durumu ve Çizelge 5’e göre çekirdek sertleşmesi için sertlik şartları doğrulanmalıdır.

8.2.1.2 Şartların doğrulanması için uygulanacak deney sayısı, numune alma durumu ve deney metotları Çizelge 10’da verilen özelliklere göre olmalıdır.

5


8.2.2 Yüzey kalitesi ve dekarbürizasyon deneyi

8.2.2.1 Aksi üzerinde anlaşılmadıkça yuvarlak çubuk ve filmaşinler için yüzey kalitesinin doğrulanması EN 10221’e göre yapılmalıdır. Yassı çubuklar için doğrulamanın detayları üzerinde sipariş esnasında anlaşılmalıdır.

8.2.2.2 Dekarbürizasyon derinliği deneyi ve deney sayısı aksi üzerinde anlaşılmadıkça imalatçıya bırakılır. Deney, EURONORM 104’de belirtilen mikrografik metot kullanılarak ve aşağıdaki koşullarda yapılmalıdır: Yuvarlak mamuller için ölçme, en derin düzgün dekarbürize alandan başlayarak ve peşinden üç dik açı

yapacak noktada yapılır. Bu dört ölçümün ortalaması alınır. Yassı mamuller için ölçme, bir kenardan itibaren mamul genişliğinin üçte biri kadar mesafe içerisinden ve

en derin düzgün dakarbürize olmuş bölgede başlar ve peşinden karşı tarafta ölçüm devam eder. Bu iki ölçümün ortalaması alınır.

Yüzey süreksizlikleri dekarbürizasyon ölçümlerinin dışında tutulur.

8.2.3 Tane boyutu doğrulamasıİnce tane yapısı doğrulaması istendiğinde, EURONORM 103’e göre tane büyüklüğü tayin metodu, deney sayısı ve deney durumu sipariş esnasında üzerinde anlaşmaya varılmalıdır.

8.2.4 Gözle muayene ve boyutsal muayeneÖzellikle uygunluktan emin olmak için yeterli sayıda mamul muayene edilmelidir.

8.2.5 Deney tekrarlarıDeney tekrarları için EN 10021 uygulanmalıdır.

9 İşaretlemeİmalatçı, döküm çelik tipi ve sevkıyatın orijinini tanımlayacak şekilde mamulü, demeti veya içinde mamul bulunan kutuları işaretlemelidir.

6


Çizelge 1 - Teslim sırasında genel ısıl işlem durumlarının kombinasyonu ile Çizelge 3 - Çizelge 8’deki mamul şekli ve özellikleri

1 2 3 4 5 6 7

1Teslimde ısıl

işlem durumu

Sembol

Uygulama için Uygulama özellikleriTellik

çubuk, (yuvarlak ve yassı) nervürlü ve yivli

çubuklar

ÇubukAksi üzerinde anlaşılma sağlanmadıkça

Çelik, Çizelge 8’de verilen kısa gösterime göre

sipariş edildiğinde

Çelik, Çizelge 5’te verilen kısa gösterime göre

sipariş edildiğinde

1 2 3 1 2 3 1 2 3

2 Haddelendiği şekilde +AR X X

Çizelge 3 ve

Çizelge 4’e göre kimyasal bileşim

-

Çizelge 7’ye göre

sertleşebilirlik değerleri

Sütün 5(1) ve

5(2) de

olduğu gibi

Çizelge 8’e göre

sınırlı sertleşe-

bilirlik değerleri

Sütün 5(1) ve

5(2) de

olduğu gibi

Çizelge 5’e göre

en büyük çap veya

çekirdek kalınlığı

3

Kesme özelliklerini

artırmak amacıyla

işlem görmüş

+S X - Çizelge 6’ya göre en

yüksek Brinell sertlik değeri

Sütün +S

4 Yumuşak tavlanmış +A X X Sütün

+A

5

Karbürleri küreselleş-tirmek için tavlanmış

+AC X X Sütün +AC

6 Diğer Diğer işlem durumları sipariş sırasında belirlenebilir.

Çizelge 2 - Teslim sırasında yüzey durumu

1 2 3 4 5 6

1 Teslim sırasında yüzey durumu Sembol Genel uygulama içinTellik çubuk Çubuk

2 Aksi üzerinde anlaşılmadıkça Haddelendiği şekilde (+AR) İşlemsiz veya +AR x x

3

Anlaşma ile belirlenmiş özel durumlar

+AR+ kimyasal temizleme yapılmış

+Pl x x

4 +AR+ püskürtme ile temizleme + BC x x

5 + AR+ yüzey temizliğia - x x

6 Diğerleria) Yüzey temizleme tipi anlaşma ile belirlenebilir, örneğin ilgili boyut standardlarına atıf yapılacak.

7


Çizelge 3 - Çelik tipleri ve belirlenen kimyasal bileşim (döküm analizine uygulanabilir)

Kısa gösterim Kütlece % a,b

Adı Numarası C Si Mn Pen çok

Sen çok

Cr Ni Mo V Cu + Sn

38Si7 1.5023 0,35-0,42 1,50-1,80 0,50-0,80 0,025 0,025

Cu+10Sn0,60

46Si7 1.5024 0,42-0,50 1,50-2,00 0,50-0,80 0,025 0,02556Si7 1.5026 0,52-0,60 1,60-2,00 060-0,90 0,025 0,02555Cr3 1.7176 0,52-0,59 en çok 0,40 0,70-1,00 0,025 0,025 0,70-1,0060Cr3 1.7177 0,55-0,65 en çok 0,40 0,70-1,00 0,025 0,025 0,60-0,9054SiCr6 1.7102 0,51-0,59 1,20-1,60 0,50-0,80 0,025 0,025 0,50-0,8056SiCr7 1.7106 0,52-0,60 1,60-2,00 0,70-1,00 0,025 0,025 0,20-0,4561SiCr7 1.7108 0,57-0,65 1,60-2,00 0,70-1,00 0,025 0,025 0,20-0,4551CrV4 1.8159 0,47-0,55 en çok 0,40 0,70-1,10 0,025 0,025 0,90-1,20 0,10-0,2545SiCrV6-2 1.8151 0,40-0,50 1,30-1,70 0,60-0,90 0,025 0,025 0,40-0,80 0,10-0,2054SiCrV6 1.8152 0,51-0,59 1,20-1,60 0,50-0,80 0,025 0,025 0,50-0,80 0,10-0,2060SiCrV7 1.8153 0,56-0,64 1,50-2,00 0,70-1,00 0,025 0,025 0,20-0,40 0,10-0,2046SiCrMo6 1.8062 0,42-0,50 1,30-1,70 0,50-0,80 0,025 0,025 0,50-0,80 0,20-0,3050SiCrMo6 1.8063 0,46-0,54 1,40-1,80 0,70-1,00 0,025 0,025 0,80-1,10 0,20-0,3552SiCrNi5 1.7117 0,49-0,56 1,20-1,50 0,70-1,00 0,025 0,025 0,70-1,00 0,50-0,7052CrMoV4 1.7701 0,48-0,56 en çok 0,40 0,70-1,10 0,025 0,025 0,90-1,20 0,15-0,30 0,10-0,2060CrMo3-1 1.7239 0,56-0,64 en çok 0,40 0,70-1,00 0,025 0,025 0,70-1,00 0,06-0,1560CrMo3-2 1.7240 0,56-0,64 en çok 0,40 0,70-1,00 0,025 0,025 0,70-1,00 0,15-0,2560CrMo3-3 1.7241 0,56-0,64 en çok 0,40 0,70-1,00 0,025 0,025 0,70-1,00 0,25-0,35a Şarj tamamlama amacı dışında, alıcının isteği dışına yukarıda belirtilmeyen elementler ilave edilmemelidir. Malzemenin saflığını, mekanik özelliklerini ve

uygulamasını etkileyebilecek, üretim sırasında kullanılan hurda veya diğer malzemelerden kaynaklanan ilaveler için gerekli bütün tedbirler alınmalıdır.b Belirtilmiş sertleştirilebilirlik özellikleri olan tiplerde (Çizelge 7 ve Çizelge 8), döküm analizi sınırlarında, fosfor ve kükürt dışında, önemsiz değişiklikler

verilebilir.Bu sapma karbonda ve Çizelge 4’e göre diğer bütün durumlarda % 0,1'i (kütlece) geçmemelidir.

8


Çizelge 4 - Belirtilen analiz ve mamul analizi arasında müsaade edilen sapma

ElementKütle fraksiyonu şeklinde döküm analizine göre

müsaade edilen en fazla miktar%

Kütle fraksiyonu şeklinde sapma sınıra)

%

C 0,55> 0,55 0,65

0,02 0,03

Si 0,40> 0,40 2,00

0,03 0,05

Mn 1,00> 1,00 1,10

0,04 0,05

P 0,025 + 0,005S 0,025 + 0,005Cr 1,20 0,05

Mo 0,30> 0,30 0,35

0,03 0,04

Ni 0,70 0,05V 0,20 0,02

a) ““ ‘nin anlamı bir dökümde Çizelge 3’te belirtilen değerlerin üst sınırı veya alt sınır kadar sapma görülebilir ancak ikisi beraber olamaz.

9


Çizelge 5 - Sertleşebilirlik bantının a) üst 2/3’lük kısmı esas alınarak yuvarlak ve yassılar için en büyük ölçüler

Çelik kısa gösterimi Ckütlece%

SertlikHRC

Sertleştirilmiş uçtan mesafeA, mm

Yağda sertleştirilmiş çubuklarda en büyük

ölçülerDen büyük, mm

Yağda sertleştirilmiş yassılarda en büyük

ölçülerten büyük, mm

çekirdekte martenzit miktarı

Çelik adı Çelik numarası Sembol en az

%80 martenzit

H80

%90 martenzit

H90

%80 martenzit

H80

%90 martenzit

H90

%80 %90 %80 %90

38Si7 1.5023 +CH 0,35 44 48 4,5 3,5 9 7 7 546Si7 1.5024 +CH 0,42 48 51 4 3,2 8 6 6 456Si7 1.5026 +CH 0,52 52 56 5,3 3,5 11 7 8 555Cr3 1.7176 +CH 0,52 52 56 11,5 9 28 21 20 1560Cr3 1.7177 +CH 0,55 53 57 16,5 13 43 33 31 2354SiCr6 1.7102 +CH 0,51 52 55 8,5 7 20 16 14 1156SiCr7 1.7106 +CH 0,52 52 56 8 6 19 13 13 961SiCr7 1.7108 +CH 0,57 54 57 9 7,5 21 17 15 1251CrV4 1.8159 +CH 0,47 50 54 20 13 54 33 39 2345SiCrV6-2 1.8151 +CH 0,40 47 50 11 9 27 21 19 1554SiCrV6 1.8152 +CH 0,51 52 55 8 6,5 19 14 13 1060SiCrV7 1.8153 +CH 0,56 53 57 9,5 7 23 16 16 1146SiCrMo6 1.8062 +CH 0,42 48 51 18,2 13 49 33 35 2350SiCrMo6 1.8063 +CH 0,46 49 53 45 30 > 100 89 > 100 6352SiCrNi5 1.7117 +CH 0,49 51 54 20 15 54 39 39 2852CrMoV4 1.7701 +CH 0,48 50 54 20 > 100 54 > 100 3960CrMo3-1 1.7239 +CH 0,56 53 57 22 15 61 39 44 2860CrMo3-2 1.7240 +CH 0,56 53 57 33,2 25 > 100 71 72 5160CrMo3-3 1.7241 +CH 0,56 53 57 40 > 100 > 100 > 100 91a) Sertleştirme deney sıcaklığı (Jominy deneyi) Çizelge 8’de verilmiştir.

10


Çizelge 6 - Farklı ısıl işlem şartlarında en yüksek sertlik

Kısa gösterim Isıl işlem şartında en yüksek Brinell sertliği

Adı Numarası

Kesme özelliklerini artırmak için işlem

görmüş+S

Yumuşak tavlanma+A

Karbürlerin küreselleşmesi için

tavlanmış+AC

38Si7 1.5023 280 217 20046Si7 1.5024 280 248 23056Si7 1.5026 280 248 23055Cr3 1.7176 280 248 23060Cr3 1.7177 280 248 23054SiCr6 1.7102 280 248 23056SiCr7 1.7106 280 248 23061SiCr7 1.7108 280 248 23051CrV4 1.8159 280 248 23045SiCrV6-2 1.8151 280 248 23054SiCrV6 1.8152 280 248 23060SiCrV7 1.8153 280 248 23046SiCrMo6 1.8062 280 248 23050SiCrMo6 1.8063 280 248 23052SiCrNi5 1.7117 280 248 23052CrMoV4 1.7701 280 248 23060CrMo3-1 1.7239 280 248 23060CrMo3-2 1.7240 280 248 23060CrMo3-3 1.7241 280 248 230

11


Çizelge 7 - Çelik tipleri için sertlik değerleri ve belirtilen sertleşebilirlik (+H, Madde 7.1.2)

Kısa gösterim

Sem-bol

Uç sertleştirme deneyi için sertleştirme

sıcaklığıC

Aralık sınırıa

Aşağıdaki ölçülerdeki deney parçasının sertleştirilmiş ucundan milimetre cinsinden belirtilen mesafelerdeki sertlik (HRC)

Adı Numarası 1,5 3 5 7 9 11 13 15 20 25 30 35 40 45 50

38Si7 1.5023 +H 880 5 en büyük 61 58 51 44 40 37 34 32 29 27 26 25 25 25 24en küçük 54 48 38 31 27 24 21 19 - - - - - - -

46Si7 1.5024 +H 880 5 en büyük 63 60 53 46 42 39 36 34 31 29 28 27 27 26 25en küçük 56 50 40 33 29 26 23 21 - - - - - - -

56Si7 1.5026 +H 850 5 en büyük 65 62 60 57 54 50 46 42 39 37 36 35 34 34 33en küçük 57 55 49 43 37 34 32 31 28 27 26 26 25 25 24

55Cr3 1.7176 +H 850 5 en büyük 67 67 66 65 64 63 62 61 57 53 49 46 43 41 40en küçük 57 56 55 54 52 48 43 39 32 30 28 26 25 24 23

60Cr3 1.7177 +H 850 5 en büyük 66 66 66 65 65 65 65 64 64 63 63 62 62 61 60en küçük 57 57 57 56 56 55 53 50 40 33 30 29 29 28 28

54SiCr6 1.7102 +H 850 5 en büyük 67 66 66 65 65 64 64 63 59 55 49 44 40 37 35en küçük 57 56 55 50 44 40 37 35 323 30 28 26 25 24 24



51CrV4 1.8159 +H 850 5 en büyük 65 65 64 64 63 63 63 62 62 62 61 60 60 59 58en küçük 57 56 55 54 53 51 50 48 44 41 37 35 34 33 32

45SiCrV6-2 1.8151 +H 880 5 en büyük 65 64 63 62 60 58 57 55 52 49 47 45 43 41 40en küçük 55 54 53 49 45 42 39 37 33 31 29 27 26 25 25

54SiCrV6 1.8152 +H 860 5 en büyük 67 66 65 63 62 60 57 55 47 43 40 38 37 36 35en küçük 57 56 55 50 44 40 37 35 32 30 28 26 25 24 24

60SiCrV7 1.8153 +H 860 5 en büyük 66 65 65 64 63 61 59 57 51 46 42 40 38 38 37en küçük 60 59 57 54 49 45 42 39 35 32 31 30 29 28 28

46SiCrMo6 1.8062 +H 880 5 en büyük 63 63 63 62 61 61 60 59 57 54 52 50 49 49 48en küçük 55 54 53 52 50 48 47 45 42 39 37 35 34 33 33

50SiCrMo6 1.8063 +H 890 5 en büyük 65 65 64 64 64 64 63 63 63 62 61 61 60 60 59en küçük 57 56 56 55 55 54 54 53 52 51 49 47 45 44 43

52SiCrNi5 1.7117 +H 860 5 en büyük 63 63 63 62 62 62 61 61 60 59 57 56 54 52 49en küçük 56 56 55 55 54 53 52 51 47 42 38 35 33 31 30

52CrMoV4 1.7701 +H 850 5 en büyük 67 67 67 67 67 67 67 67 66 66 66 65 65 65 64en küçük 57 56 56 55 53 52 51 50 48 47 46 46 45 44 44

60CrMo3-1 1.7239 +H 850 5 en büyük 66 66 66 65 65 65 65 64 64 63 63 62 62 61 60en küçük 57 57 57 56 56 56 54 53 50 43 36 32 30 30 30



a Şekil 1’e bakınız.

12


Çizelge 8 - Çelik tipleri için sertlik değerleri ve belirtilen sertleşebilirlik (+HH, Madde 7.1.4)

Kısa gösterim

Sem-bol

Uç sertleştirme deneyi için sertleştirme

sıcaklığıC

Aralık sınırıa

Aşağıdaki ölçülerdeki deney parçasının sertleştirilmiş ucundan milimetre cinsinden belirtilen mesafelerdeki sertlik (HRC)

Adı Numarası 1,5 3 5 7 9 11 13 15 20 25 30 35 40 45 50

38Si7 1.5023 +HH 880 5 en büyük 61 58 51 44 40 37 34 32 29 27 26 25 25 25 24en küçük 56 51 42 35 31 28 25 23 - - - - - - -

46Si7 1.5024 +HH 880 5 en büyük 63 60 53 46 42 39 36 34 31 29 28 27 27 26 25en küçük 58 53 44 37 33 30 27 25 - - - - - - -

56Si7 1.5026 +HH 850 5 en büyük 65 62 60 57 54 50 46 42 39 37 36 35 34 34 33en küçük 60 57 53 48 43 39 37 35 32 30 29 29 28 28 27

55Cr3 1.7176 +HH 850 5 en büyük 67 67 66 65 64 63 62 61 57 53 49 46 43 41 40en küçük 60 60 59 58 56 53 49 46 40 38 35 33 31 30 29

60Cr3 1.7177 +HH 850 5 en büyük 66 66 66 65 65 65 65 64 64 63 63 62 62 61 60en küçük 60 60 60 59 59 58 57 55 48 43 41 40 40 39 39

54SiCr6 1.7102 +HH 850 5 en büyük 67 66 66 65 65 64 64 63 59 55 49 44 40 37 35en küçük 60 59 59 55 51 48 46 44 41 38 35 32 30 28 28



51CrV4 1.8159 +HH 850 5 en büyük 65 65 64 64 63 63 63 62 62 62 61 60 60 59 58en küçük 60 59 58 57 56 55 54 53 50 48 45 43 43 42 41

45SiCrV6-2 1.8151 +HH 880 5 en büyük 65 64 63 62 60 58 57 55 52 49 47 45 43 41 40en küçük 58 57 56 53 50 48 45 43 39 37 35 33 32 30 30

54SiCrV6 1.8152 +HH 860 5 en büyük 67 66 65 63 62 60 57 55 47 43 40 38 37 36 35en küçük 60 59 58 54 50 48 44 42 37 34 32 30 29 28 28

60SiCrV7 1.8153 +HH 860 5 en büyük 66 65 65 64 63 61 59 57 51 46 42 40 38 38 37en küçük 62 61 60 57 54 50 48 45 40 37 35 33 32 31 31

46SiCrMo6 1.8062 +HH 880 5 en büyük 63 63 63 62 61 61 60 59 57 54 52 50 49 49 48en küçük 58 57 56 55 54 52 51 50 47 44 42 40 39 38 38

50SiCrMo6 1.8063 +HH 890 5 en büyük 65 65 64 64 64 64 63 63 63 62 61 61 60 60 59en küçük 60 59 59 58 58 57 57 56 56 55 53 52 50 49 48

52SiCrNi5 1.7117 +HH 860 5 en büyük 63 63 63 62 62 62 61 61 60 59 57 56 54 52 49en küçük 58 58 58 57 57 56 55 54 51 48 44 42 40 38 36

52CrMoV4 1.7701 +HH 850 5 en büyük 67 67 67 67 67 67 67 67 66 66 66 65 65 65 64en küçük 60 60 60 59 58 57 56 56 54 53 53 52 52 51 51

60CrMo3-1 1.7239 +HH 850 5 en büyük 66 66 66 65 65 65 65 64 64 63 63 62 62 61 60en küçük 60 60 60 59 59 59 58 57 55 50 45 42 41 40 40



a Şekil 1’e bakınız.

13


Çizelge 9 - Müsaade edilen kısmı dekarbürizasyonÖlçüler mm’dir.

Kısa gösterim Yassı çubuklar Yuvarlak çubuklar Çubuk

Adı Numarası Kalınlık

Karbürizasyon derinliği en fazla

ÇapD


ÇapD


38Si7a 1.5023

0,15 + 0,012 . anlaşma ile belirlenir

46Si7 a 1.502456Si7 a 1.5026 D 10 0,1554SiCr6 a 1.710256SiCr7 a 1.710661SiCr7 a 1.710845SiCrV6-2 a 1.815154SiCrV6 a 1.815260SiCrV7 a 1.8153 10 < D 0,015 D46SiCrMo6 a 1.806250SiCrMo6 a 1.806352SiCrNi5 a 1.711755Cr3 1.7176

0,10 + 0,008 . anlaşma ile belirlenir

60Cr3 1.7177 D 10 0,1051CrV4 1.815952CrMoV4 1.770160CrMo3-1 1.7239 10 < D 0,010 D60CrMo3-2 1.724060CrMo3-3 1.7241a Yüksek silisyum muhtevalı çelik kaliteleri için lokalize olmuş tam dekarbürizasyon her zaman önlenemez.

14


Çizelge 10 - Özelliklerin doğrulanması için deney şartları (Sütun 2)

Not - Özelliklerin doğrulanması sadece muayene sertifikası veya muayene dokümanı istendiğinde ve özellikler Çizelge 1, Sütün 5, 6 ve 7’ye uygulanabildiğinde gereklidir.

1 2 3 4 5 6 7

No.

Özellikler Deney sayısı

Numune alma a Deney metoduİlgili çizelge

Deney birimi b

Her deney birimi için

örnek mamul sayısı

Örnek mamul

için deney sayısı

1 Kimyasal bileşim

3 + 4 C Döküm analizi imalâtçı tarafından verilir; mamul analizi için A.3’e bakınız.

2 Sertleşebilirlik çekirdekteki %80-%90 martenzit için en büyük boyut

5 C 1 1 Çekirdek sertleşebilirlik değerlendirilmesi için deney parçası, çekirdekte % 80-% 90 martenzit için Çizelge 5’te verilen en düşük kesit alanına sahip olmalıdır. Deney parçasının uzunluğu, kalınlığının veya çapının en az iki katı olmalıdır. Deney parçası Çizelge 5’de belirtilen özelliklere uygun olarak sertleştirilmeli ve daha sonra uzunlamasına eksene dik olarak kesilmelidir.

EN ISO 6508-1’e göre (C skalası)

3 Sertleşebilirlik 7 - 8 C 1 1 Anlaşmazlık halinde, deney parçası aşağıdaki gibi hazırlanmalıdır:a) 40 mm olan çaplar için, deney

parçası tezgahta işleme ile imal edilmelidir.

b) >40 mm50 mm olan çaplar için çubuk çapı dövme ile 40 mm’ye getirilmelidir.

c) > 150 mm çaplar için deney parçası eksen, yüzeyin 20 mm altında olacak şekilde alınmalıdır.

Bütün diğer durumlarda, numune alma metodu (ayrı dökülmüş ve sonradan sıcak işlenmiş deney ingotlarından veya dökülmüş ve sıcak işlenmemiş numunelerden başlayan metot dahil), siparişte aksi belirtilmedikçe imalatçıya bırakılır.

Deney EN ISO 642’ye uygun olarak yapılmalıdır.

4 +S, +A veya +AC durumunda sertlik

6 C+D+T 1 1 Anlaşmazlık durumunda sertlik mümkün olduğunda mamulün çevresinde bir uçtan 1X çap kadar mesafede, kare veya dikdörtgen kesitli mamuller için uzunlamasına bir kenardan 0,25xb (b = mamulün genişliği) kadar mesafede ölçülmelidir. Yukarıdaki açıklamaların gerçek olmaması durumunda, sipariş sırasında sertlik izlerinin daha uygun bir konumu hususunda anlaşma sağlanmalıdır.

EN ISO 6506-1’e göre

a) Deney numuneleri ve deney parçalarının seçimi ve hazırlanması ile ilgili genel şartlar EN ISO 377 ve EN ISO 14284’e göre olmalıdır.

b) Deneyler ayrı ayrı olacak şekilde her döküm için “C” ile, her boyut için “D” ile ve her ısıl işlem partisi için “T” ile gösterildiği şekilde yapılmalıdır.

15


Açıklama1) Sertlik HRC2) Deney parçasının sertleştirilmiş ucundan mesafe, mm3) HH - Kalite4) H - Kalite

Şekil 1 - Uçtan sertleşebilir çelikler için saçılma bandı

16


Şekil 1’in devamı

17



18



19



20



21


Şekil 1’in devamı22



23



24



25


Ek A

Tamamlayıcı veya özel şartlar

Not - Aşağıdaki tamamlayıcı veya özel şartlar sipariş sırasında anlaşma ile belirlenebilir. Bu şartlarla ilgili ayrıntılar gerektiğinde alıcı ve satıcı arasında sipariş sırasında belirlenebilir.

A.1 Metalik olmayan inklizyonların miktarıMetalik olmayan inklizyonların miktarı, anlaşma ile belirlenen işleme göre (örneğin ENV 10247’ye göre) mikroskopla belirlenen ve üzerinde anlaşmaya varılan sınırlar dahilinde olmalıdır.

A.2 Tahribatsız muayeneMamul, sipariş sırasında üzerinde anlaşma sağlanan metoda uygun olarak tahribatsız olarak deneye tâbi tutulmalıdır. Kabul kriterleri sipariş sırasında belirlenmelidir.

A.3 Mamul analiziBir mamul analizi, belirtilen çelik tipi için ve döküm analizinde belirtilen elementler için her bir döküme uygulanmalıdır.

Numune alma şartları EN ISO 14284’e göre olmalıdır. Yukarıdaki analitik metotla ilgili bir anlaşmazlık durumunda kimyasal bileşim, CR 10261’de verilen herhangi bir Avrupa Standardında belirtilen referans metoduna göre tayin edilmelidir.

A.4 İşaretleme için özel anlaşmalarMamul, sipariş sırasında üzerine anlaşılmaya varılan bir metotla özel olarak işaretlenmelidir.

26


Ek B(Bilgi için)

%100 sertleşebilirlik saçılım bandı (Çizelge 7) esas alınarak yuvarlak ve yassılardaki en büyük boyutlarÇizelge B.1 bilgi amaçlı olarak normal sertleşebilirlik saçılım bandı (Not 7.1.3) için en büyük çapı vermektedir.

Çizelge B.1 - %100 sertleşebilirlik saçılım bantı (geçici değerler)a esas alınarak yuvarlak ve yassılardaki en büyük boyutlar

Çelik kısa gösterimi Ckütlece

%en az

SertlikHRC

Sertleştirilmiş uçtan mesafe A, mm

Yağda sertleştirilmiş yuvarlak malzemelerde en büyük ölçüler

Den büyük, mmÇekirdekteki martenzit miktarı

Yağda sertleştirilmiş yassılar için en büyük ölçüler

t en büyük, mmÇekirdekteki martenzit miktarı

Çelik adı Çelik numarası

%80 martenzit için

H80

%90 martenzit için

H90

%80 martenzit için

A

%90 martenzit için

A%80 %90 %80 %90

38Si7 1.5023 0,35 44 48 3,8 3 7 5 5 446Si7 1.5024 0,42 48 51 3,3 2,8 6 5 4 356Si7 1.5026 0,52 52 56 4 2,2 8 3 6 255Cr3 1.7176 0,52 52 56 9 3 21 5 15 460Cr3 1.7177 0,55 53 57 13 5 33 10 23 754SiCr6 1.7102 0,51 52 55 6 5 13 10 9 756SiCr7 1.7106 0,52 52 56 6,2 4,5 14 9 10 761SiCr7 1.7108 0,57 54 57 7 5 16 10 11 751CrV4 1.8159 0,47 50 54 13 7 33 16 23 1145SiCrV6-2 1.8151 0,40 47 50 8 6,5 19 14 13 1054SiCrV6 1.8152 0,51 52 55 6 5 13 10 9 760SiCrV7 1.8153 0,56 53 57 7,3 5 17 10 12 746SiCrMo6 1.8062 0,42 48 51 11 8 27 19 19 1350SiCrMo6 1.8063 0,46 49 53 30 15 89 39 63 2852SiCrNi5 1.7117 0,49 51 54 15 9 39 21 28 1552CrMoV4 1.7701 0,48 50 54 15 8 39 19 28 1360CrMo3-1 1.7239 0,56 53 57 15 5 39 10 28 760CrMo3-2 1.7240 0,56 53 57 26,5 9 76 21 54 1560CrMo3-3 1.7241 0,56 53 57 40 9 > 100 21 91 15a) Sertleştirme (Jominy deneyi) sıcaklığı Çizelge 7’de verilmiştir.

27


Ek C(Bilgi için)

Bu standarda uygun mamuller için uygulanabilir boyut standardları

Sıcak haddelenmiş tellik çubuk

prEN 10117, Non alloy steel rod for drawing and/or cold rolling - Dimensions and tolerances.

prEN 10108, Round steel rod for cold formed nuts and bolts - Dimensions and tolerances.

Sıcak haddelenmiş çubuk

prEN 10058, Hot rolled flat steel bars for general purposes - Dimensions and tolerances on shape and dimensions.

prEN 10059, Hot rolled square steel bars for general purposes - Dimensions and tolerances on shape and dimensions.

prEN 10060, Hot rolled round steel bars - Dimensions and tolerances an shape and dimensions.

prEN 10061, Hot rolled hexagon steel bars - Dimensions and tolerances on shape and dimensions.

prEN 10092-1, Hot rolled spring steel flat bars - Part 1: Flat bars - Dimensions and tolerances on shape and dimensions.

prEN 10092-2, Hot rolled spring steel flat bars - Part 2: Ribbed and grooved spring leaves - Dimensions and tolerances on shape and dimensions.

28


Ek D(Bilgi için)

Su verilmiş ve temperlenmiş deney parçalarının mekanik özellikleri için kılavuz değerleri (en büyük değerler Çizelge 5’te verildiği gibidir)

Kısa gösterim Su verme sıcaklığı

C10C

Su verme sertleştirme

ortamı

Temperleme sıcaklığı

C10C

Rp0,2

MPa

en az

Rm

MPa

A%

en az

Z%

en az

20C’te vurma enerjisi

KUJ

en azAdı Numarası

38Si7 1.5023 880 Su 450 1150 1300-1600 8 35 1846Si7 1.5024 880 Su 450 1250 1400-1700 7 30 1556Si7 1.5026 860 Yağ 450 1300 1450-1750 6 25 1355Cr3 1.7176 840 Yağ 400 1250 1400-1700 3 20 560Cr3 1.7177 840 Yağ 400 1300 1450-1750 3 20 554SiCr6 1.7102 860 Yağ 450 1300 1450-1750 6 25 856SiCr7 1.7106 860 Yağ 450 1350 1500-1800 6 25 861SiCr7 1.7108 860 Yağ 450 1400 1550-1850 5,5 20 851CrV4 1.8159 850 Yağ 450 1200 1350-1650 6 30 845SiCrV6-2 1.8151 880 Yağ 400 1550 1600-1900 7 40 1354SiCrV6 1.8152 860 Yağ 400 1600 1650-1950 5 35 860SiCrV7 1.8153 860 Yağ 400 1650 1700-2000 5 30 546SiCrMo6 1.8062 880 Yağ 450 1400 1550-1850 6 35 1050SiCrMo6 1.8063 890 Yağ 450 1420 1650-1950 6 30 552SiCrNi5 1.7117 860 Yağ 450 1300 1450-1750 6 35 1052CrMoV4 1.7701 860 Yağ 450 1300 1450-1750 6 35 1060CrMo3-1 1.7239 860 Yağ 450 1300 1450-1750 6 30 860CrMo3-2 1.7240 860 Yağ 450 1300 1450-1750 6 30 860CrMo3-3 1.7241 860 Yağ 450 1300 1450-1750 6 30 8Not - Numune alma ve numune hazırlama EN 10083-1’e uygun olmalıdır.

29


Kaynaklar

1) EN 10083-1, Quenched and tempered steels - Part 1: technical delivery conditions for special steels.

2) ENV 10247, Micrographic examination of the non-metallic inclusion content of steels using standard pictures.

30

Documents

TS EN 10089