16
http://www.tsu.ge/newspaper http://www.tsu.ge/newspaper http://www.tsu.ge/newspaper http://www.tsu.ge/newspaper http://www.tsu.ge/newspaper 5 www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge ivane ivane ivane ivane ivane javaxiSvilis javaxiSvilis javaxiSvilis javaxiSvilis javaxiSvilis saxelobis saxelobis saxelobis saxelobis saxelobis Tbilisis Tbilisis Tbilisis Tbilisis Tbilisis saxelmwifo saxelmwifo saxelmwifo saxelmwifo saxelmwifo universitetis universitetis universitetis universitetis universitetis gazeTi gazeTi gazeTi gazeTi gazeTi gamodis gamodis gamodis gamodis gamodis 1927 wlidan 1927 wlidan 1927 wlidan 1927 wlidan 1927 wlidan agresoris diplomatia samxreT kavkasiaSi ruseTis gamarjveba amerikis ideologiuri warumatebloba iqneba # 14 (2081) 14 (2081) 14 (2081) 14 (2081) 14 (2081) ivane ivane ivane ivane ivane javaxiSvilis javaxiSvilis javaxiSvilis javaxiSvilis javaxiSvilis saxelobis saxelobis saxelobis saxelobis saxelobis Tbilisis Tbilisis Tbilisis Tbilisis Tbilisis saxelmwifo saxelmwifo saxelmwifo saxelmwifo saxelmwifo universitetis universitetis universitetis universitetis universitetis gazeTi gazeTi gazeTi gazeTi gazeTi gamodis gamodis gamodis gamodis gamodis 1927 wlidan 1927 wlidan 1927 wlidan 1927 wlidan 1927 wlidan me-5 gverdze Tsu-Si britaneTis sabWos biblioTeka gaixsna me-14 gverdze ª me-2 gverdze me-6-7 gv. Tsu-Si boloniis procesis 2007-2009 wlebis samuSao programis Semajamebeli konferencia gaimarTa 27 noembers ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelm- wifo universitetSi ganaTlebisa da mecnierebis saministrosa da evrosabWos urTierTTanamSromlobis farglebSi boloniis procesis 2007-2009 wlebis samuSao programis Semajamebeli konferencia gaimarTa. konferenciis Tema iyo `erovnuli da evropuli kvalifikaciebis CarCoebis urTierTSesabamisoba – TviTsertificirebis principebi~, masSi 22 qveynis 150-mde dele- gati monawileobda. SegaxsenebT, rom saqarTvelo boloniis process 2005 wlis bergenis konferenciaze miuerTda. umaRlesi ganaTlebis sistemis reformirebis sxvadasxva etapis gavlis Semdeg dRis wesrigSi dadga kvalifikaciis CarCos SemuSavebis sakiTxi, rac umaRlesi ganaTleb- is evropuli sivrcis Sesaqmnelad aucilebeli elementia. universitetis panTeonSi niko cxvedaZis neSti gadmoasvenes 26 noembers ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelm- wifo universitetis panTeonSi gamoCenili sazogado moRvawis, universitetis pirveli korpusis (gimnaziis) mSeneblobis inicia- torisa da organizatoris, qarTvelTa Soris wera-kiTxvis gamavr- celebeli sazogadoebis erT-erTi damfuZneblisa da xelmZRvane- lis niko cxvedaZis neSti dakrZales. gadmosvenebis ceremonias universitetis profesor-maswavleblebisa da studentebis garda uamravi adamiani daeswro, maT Soris: saqarTvelos kaTolikos– patriarqis qorepiskoposi, axalcixisa da tao-klarjeTis episko- posi meufe Teodore, dedaqalaqis meris moadgile niko xaCiriS- vili, sakrebulos Tavmjdomare zaal samadaSvili, parlamentari gigi wereTeli, kinoreJisori rezo CxeiZe, istorikosi kote ColoyaSvili da sxvebi. aRsaniSnavia, rom ceremonialze dasaswre- bad moskovidan specialurad CamobrZanda niko cxvedaZis STamo- mavali niko gamyreliZe. SurTxia beroSvili ª me-3 gverdze me-8 gverdze profesorma nodar belqaniam SveicariaSi agvistos movlenebze sajaro leqciebi waikiTxa me-8 gverdze universitetSi skolidan arasakmarisi ganaTlebis mqone axalgazrdebi modian ra mogvitana `vardebis revoluciam~? `qarTuli publicistika~ _ wigni, romelic yvela Taobas gamoadgeba! me-10 gverdze rogorc cnobilia, niko cx- vedaZem 1879 wels TbilisSi daaarsa pirveli qarTuli sko- la, romelic 1899-1900 wels qarTul gimnaziad Camoyalibda. 1897 wels niko cxvedaZem gim- naziisTvis sakuTari Senoba moiTxova, risTvisac 1898 wels, qalaqis ganapiras, veraze, varazis xevis gadaRma 6 heqtari miwa SeiZina. Senobis asagebi Tanxa uSualod niko cxvedaZis xelmZRvanelobiT Segrovda. dafinansebaSi aqtiurad monaw- ileobda saadgilmamulo banki ilia WavWavaZis meTaurobiT. Se- nobis ageba 1906 wels dasrul- da. 1918 wlis 26 ianvars ki gim- naziis SenobaSi pirveli qarTu- li universiteti gaixsna. niko cxvedaZe mis mier agebul Se- nobaSi universitetis gaxsnas ver moeswro. igi 1911 wels gar- daicvala da didubis panTeon- Si dakrZales. ras gulisxmobs kvalifikaci- is CarCo? es aris umaRlesi ga- naTlebis kvalifikaciebis sis- tematizaciisa da swavlis Sede- gebis safuZvelze miRebuli kri- teriumebi, romelic gasage- bia, rogorc erovnul, aseve saer- TaSoriso doneze. anu, martivi eniT rom vTqvaT, am CarCoebis SemuSavebis da TviTsertificir- ebis procesis gavlis Semdeg er- Tian evropul sivrceSi moxdeba boloniis procesTan mierTebu- li qveynebis mier gacemuli umaR- lesi ganaTlebis diplomebis aRiareba, rac, TavisTavad, xels Seuwyobs dasaqmebasa da mobilo- bas evrokavSiris teritoriaze. kvalifikaciis CarCos Se- muSavebisa da TviTsertificir- ebis procesi ukve dawyebulia. saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros veb- gverdze gamoqveynebulia ofi- cialuri dokumenti `saqarTve- los umaRlesi ganaTlebis kval- ifikaciebis CarCo~ (samuSao ver- sia), romelic jer kidev ganxil- vis procesSia. masSi miTiTebu- lia, rom `CarCo adgens safex- urebis/doneebis saerTo aTvlis wertilebs; aRwers umaRlesi ga- naTlebis kvalifikaciebis logi- kur urTierTkavSirebs; xels maia toraZe uwyobs ganaTlebis xarisxis uz- runvelyofas da kvalifikacieb- is aRiarebas rogorc qveynis, aseve saerTaSoriso masStabiT; uzrunvelyofs kvalifikaciebis gamWvirvalobasa da gagebas~. amdenad, kvalifikaciis Car- Cos SemuSaveba da boloniis pro- cesSi CarTuli qveynebis mier gacemuli diplomebis aRiareba am qveynebis saerTo mizania da erTnairad jdeba rogorc stu- dentebisa da specialistebis, aseve damsaqmeblebis interesSi. sakiTxis ganxilva dawyebulia da ukve im etapzea, roca boloniis procesis wevri qveynebi, Tavian- Ti gamocdilebis gaziarebisa da erovnuli ganaTlebis Tavisebu- rebebis gaTvaliswinebiT, bolo- niis samdivnosTvis rekomenda- ciebs iZlevian. 27 noembers gamarTuli kon- ferenciis monawileebs miesal- ma saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis ministri gia nodia, romelmac im warmatebul nabije- bze isaubra, rac saqarTvelom umaRlesi ganaTlebis evropul sivrceSi integraciis mizniT gadadga. saubari Seexeboda sam- safexuriani umaRlesi ganaTleb- is sistemis (bakalavriati, magis- tratura, doqtorantura) Semo- Rebas, kreditebis dagrovebisa da transferis evropuli siste- mis danergvas, umaRlesi ga- naTlebis dafinansebis zrdas, studenturi sesxebisa da grant- ebis SemoRebas, umaRles saswav- leblebSi ganaTlebisa da kvle- vis integraciis procesis xe- lSewyobas. ministrma xazgasmiT aRniSna, rom kvalifikaciis Car- Cos saerTaSoriso doneze ganx- ilva metad mniSvnelovania, rad- gan swored am dokumentis saSu- alebiT moxdeba xarisxis siste- mis urTierTSesabamisobis uzrunvelyofa, studentTa da profesor-maswavleblebis mobi- lobis gamartiveba, gaizrdeba kursdamTavrebulebis dasaqmeb- is SesaZleblobebic. batonma gia nodiam madloba gadauxada evro- sabWos warmomadgenlebs saqar- Tvelos mimarT gaweuli dax- marebisaTvis. konferenciis monawileebs warmatebuli samuSao dReebi usurva saqarTvelos saxelm- wifo ministrma evropul da evroatlantikur struqturebSi integraciis sakiTxebSi giorgi baramiZem. man yuradReba gaamax- vila Cveni qveynis evropul da evroatlantikur struqturebSi integraciis mniSvnelobaze da am konteqstSi saqarTvelos umaR- lesi ganaTlebis sistemis saer- TaSoriso standartebTan misad- agebis aucileblobaze. konferenciis muSaobaSi mo- nawileobda Tbilisis saxelm- wifo universitetis reqtori, profesori giorgi xubua, romel- mac Tavis gamosvlaSi gamokveTa konferenciis saerTaSoriso mniSvneloba da aRniSna, rom es konferencia did wvlilis Seit- ans kvalifikaciebis CarCoebis SemuSavebaSi. `is faqti, rom Cven- Tan, Tbilisis saxelmwifo univer- sitetSi, am konferenciaze 22 qveynis warmomadgeneli msje- lobs profesiaTa erovnuli Car- Coebis da TviTsertificirebis standartebis Tavsebadobis Se- saxeb miuTiTebs imaze, Tu ramde- nad mniSvnelovani RonisZiebaa es ara marto qarTuli sauniver- siteto ganaTlebis reformireb- is procesSi, aramed evropis umaRles saganmanaTleblo sivr- ceSi da aseve boloniis procesis principebis Sesabamisad gardaqm- nis mimarTulebiT.

Tsu-Si boloniis procesis 2007-2009 wlebis samuSao ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/10580/1/Tbilisi... · atis) da studenturi TviTmmarTvelobis arsebobaSi. amave kanonis mixedviT

  • Upload
    others

  • View
    2

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Tsu-Si boloniis procesis 2007-2009 wlebis samuSao ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/10580/1/Tbilisi... · atis) da studenturi TviTmmarTvelobis arsebobaSi. amave kanonis mixedviT

http://www.tsu.ge/newspaperhttp://www.tsu.ge/newspaperhttp://www.tsu.ge/newspaperhttp://www.tsu.ge/newspaperhttp://www.tsu.ge/newspaper

5

www.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge

ivaneivaneivaneivaneivane

javaxiSvilisjavaxiSvilisjavaxiSvilisjavaxiSvilisjavaxiSvilis

saxelobissaxelobissaxelobissaxelobissaxelobis

TbilisisTbilisisTbilisisTbilisisTbilisis

saxelmwifosaxelmwifosaxelmwifosaxelmwifosaxelmwifo

universitetisuniversitetisuniversitetisuniversitetisuniversitetis

gazeTigazeTigazeTigazeTigazeTi

gamodisgamodisgamodisgamodisgamodis

1927 wlidan1927 wlidan1927 wlidan1927 wlidan1927 wlidan

agresorisdiplomatia

samxreTkavkasiaSiruseTisgamarjvebaamerikisideologiuriwarumateblobaiqneba

#####14 (2081)14 (2081)14 (2081)14 (2081)14 (2081)

ivaneivaneivaneivaneivane

javaxiSvilisjavaxiSvilisjavaxiSvilisjavaxiSvilisjavaxiSvilis

saxelobissaxelobissaxelobissaxelobissaxelobis

TbilisisTbilisisTbilisisTbilisisTbilisis

saxelmwifosaxelmwifosaxelmwifosaxelmwifosaxelmwifo

universitetisuniversitetisuniversitetisuniversitetisuniversitetis

gazeTigazeTigazeTigazeTigazeTi

gamodisgamodisgamodisgamodisgamodis

1927 wlidan1927 wlidan1927 wlidan1927 wlidan1927 wlidan

me-5 gverdze

Tsu-SibritaneTissabWosbiblioTekagaixsna

me-14 gverdze

me-2 gverdze

me-6-7 gv.

Tsu-Si boloniis procesis 2007-2009wlebis samuSao programis Semajamebeli

konferencia gaimarTa27 noembers ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelm-

wifo universitetSi ganaTlebisa da mecnierebis saministrosa daevrosabWos urTierTTanamSromlobis farglebSi boloniisprocesis 2007-2009 wlebis samuSao programis Semajamebelikonferencia gaimarTa. konferenciis Tema iyo `erovnuli daevropuli kvalifikaciebis CarCoebis urTierTSesabamisoba –TviTsertificirebis principebi~, masSi 22 qveynis 150-mde dele-gati monawileobda.

SegaxsenebT, rom saqarTvelo boloniis process 2005 wlisbergenis konferenciaze miuerTda. umaRlesi ganaTlebis sistemisreformirebis sxvadasxva etapis gavlis Semdeg dRis wesrigSi dadgakvalifikaciis CarCos SemuSavebis sakiTxi, rac umaRlesi ganaTleb-is evropuli sivrcis Sesaqmnelad aucilebeli elementia.

universitetis panTeonSi niko cxvedaZisneSti gadmoasvenes

26 noembers ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelm-wifo universitetis panTeonSi gamoCenili sazogado moRvawis,universitetis pirveli korpusis (gimnaziis) mSeneblobis inicia-torisa da organizatoris, qarTvelTa Soris wera-kiTxvis gamavr-celebeli sazogadoebis erT-erTi damfuZneblisa da xelmZRvane-lis niko cxvedaZis neSti dakrZales. gadmosvenebis ceremoniasuniversitetis profesor-maswavleblebisa da studentebis gardauamravi adamiani daeswro, maT Soris: saqarTvelos kaTolikos–patriarqis qorepiskoposi, axalcixisa da tao-klarjeTis episko-posi meufe Teodore, dedaqalaqis meris moadgile niko xaCiriS-vili, sakrebulos Tavmjdomare zaal samadaSvili, parlamentarigigi wereTeli, kinoreJisori rezo CxeiZe, istorikosi koteColoyaSvili da sxvebi. aRsaniSnavia, rom ceremonialze dasaswre-bad moskovidan specialurad CamobrZanda niko cxvedaZis STamo-mavali niko gamyreliZe.

SurTxia beroSvili

me-3 gverdze

me-8 gverdze

profesormanodar belqaniamSveicariaSiagvistosmovlenebzesajaro leqciebiwaikiTxa

me-8 gverdze

universitetSiskolidanarasakmarisiganaTlebismqoneaxalgazrdebimodian

ra mogvitana`vardebisrevoluciam~?

`qarTulipublicistika~ _wigni, romelicyvela Taobasgamoadgeba!

me-10 gverdze

rogorc cnobilia, niko cx-vedaZem 1879 wels TbilisSidaaarsa pirveli qarTuli sko-la, romelic 1899-1900 welsqarTul gimnaziad Camoyalibda.1897 wels niko cxvedaZem gim-naziisTvis sakuTari SenobamoiTxova, risTvisac 1898 wels,qalaqis ganapiras, veraze,varazis xevis gadaRma 6 heqtarimiwa SeiZina. Senobis asagebiTanxa uSualod niko cxvedaZis

xelmZRvanelobiT Segrovda.dafinansebaSi aqtiurad monaw-ileobda saadgilmamulo bankiilia WavWavaZis meTaurobiT. Se-nobis ageba 1906 wels dasrul-da. 1918 wlis 26 ianvars ki gim-naziis SenobaSi pirveli qarTu-li universiteti gaixsna. nikocxvedaZe mis mier agebul Se-nobaSi universitetis gaxsnasver moeswro. igi 1911 wels gar-daicvala da didubis panTeon-Si dakrZales.

ras gulisxmobs kvalifikaci-is CarCo? es aris umaRlesi ga-naTlebis kvalifikaciebis sis-tematizaciisa da swavlis Sede-gebis safuZvelze miRebuli kri-teriumebi, romelic gasage-bia, rogorc erovnul, aseve saer-TaSoriso doneze. anu, martivieniT rom vTqvaT, am CarCoebisSemuSavebis da TviTsertificir-ebis procesis gavlis Semdeg er-Tian evropul sivrceSi moxdebaboloniis procesTan mierTebu-li qveynebis mier gacemuli umaR-lesi ganaTlebis diplomebisaRiareba, rac, TavisTavad, xelsSeuwyobs dasaqmebasa da mobilo-bas evrokavSiris teritoriaze.

kvalifikaciis CarCos Se-muSavebisa da TviTsertificir-ebis procesi ukve dawyebulia.saqarTvelos ganaTlebisa damecnierebis saministros veb-gverdze gamoqveynebulia ofi-cialuri dokumenti `saqarTve-los umaRlesi ganaTlebis kval-ifikaciebis CarCo~ (samuSao ver-sia), romelic jer kidev ganxil-vis procesSia. masSi miTiTebu-lia, rom `CarCo adgens safex-urebis/doneebis saerTo aTvliswertilebs; aRwers umaRlesi ga-naTlebis kvalifikaciebis logi-kur urTierTkavSirebs; xels

maia toraZe uwyobs ganaTlebis xarisxis uz-runvelyofas da kvalifikacieb-is aRiarebas rogorc qveynis,aseve saerTaSoriso masStabiT;uzrunvelyofs kvalifikaciebisgamWvirvalobasa da gagebas~.

amdenad, kvalifikaciis Car-Cos SemuSaveba da boloniis pro-cesSi CarTuli qveynebis miergacemuli diplomebis aRiarebaam qveynebis saerTo mizania daerTnairad jdeba rogorc stu-dentebisa da specialistebis,aseve damsaqmeblebis interesSi.sakiTxis ganxilva dawyebulia daukve im etapzea, roca boloniisprocesis wevri qveynebi, Tavian-Ti gamocdilebis gaziarebisa daerovnuli ganaTlebis Tavisebu-rebebis gaTvaliswinebiT, bolo-niis samdivnosTvis rekomenda-ciebs iZlevian.

27 noembers gamarTuli kon-ferenciis monawileebs miesal-ma saqarTvelos ganaTlebisa damecnierebis ministri gia nodia,romelmac im warmatebul nabije-bze isaubra, rac saqarTvelomumaRlesi ganaTlebis evropulsivrceSi integraciis mizniTgadadga. saubari Seexeboda sam-safexuriani umaRlesi ganaTleb-is sistemis (bakalavriati, magis-tratura, doqtorantura) Semo-Rebas, kreditebis dagrovebisada transferis evropuli siste-

mis danergvas, umaRlesi ga-naTlebis dafinansebis zrdas,studenturi sesxebisa da grant-ebis SemoRebas, umaRles saswav-leblebSi ganaTlebisa da kvle-vis integraciis procesis xe-lSewyobas. ministrma xazgasmiTaRniSna, rom kvalifikaciis Car-Cos saerTaSoriso doneze ganx-ilva metad mniSvnelovania, rad-gan swored am dokumentis saSu-alebiT moxdeba xarisxis siste-mis urTierTSesabamisobisuzrunvelyofa, studentTa daprofesor-maswavleblebis mobi-lobis gamartiveba, gaizrdebakursdamTavrebulebis dasaqmeb-is SesaZleblobebic. batonma gianodiam madloba gadauxada evro-sabWos warmomadgenlebs saqar-Tvelos mimarT gaweuli dax-marebisaTvis.

konferenciis monawileebswarmatebuli samuSao dReebiusurva saqarTvelos saxelm-wifo ministrma evropul daevroatlantikur struqturebSiintegraciis sakiTxebSi giorgibaramiZem. man yuradReba gaamax-vila Cveni qveynis evropul daevroatlantikur struqturebSiintegraciis mniSvnelobaze da am

konteqstSi saqarTvelos umaR-lesi ganaTlebis sistemis saer-TaSoriso standartebTan misad-agebis aucileblobaze.

konferenciis muSaobaSi mo-nawileobda Tbilisis saxelm-wifo universitetis reqtori,profesori giorgi xubua, romel-mac Tavis gamosvlaSi gamokveTakonferenciis saerTaSorisomniSvneloba da aRniSna, rom eskonferencia did wvlilis Seit-ans kvalifikaciebis CarCoebisSemuSavebaSi. `is faqti, rom Cven-Tan, Tbilisis saxelmwifo univer-sitetSi, am konferenciaze 22qveynis warmomadgeneli msje-lobs profesiaTa erovnuli Car-Coebis da TviTsertificirebisstandartebis Tavsebadobis Se-saxeb miuTiTebs imaze, Tu ramde-nad mniSvnelovani RonisZiebaa esara marto qarTuli sauniver-siteto ganaTlebis reformireb-is procesSi, aramed evropisumaRles saganmanaTleblo sivr-ceSi da aseve boloniis procesisprincipebis Sesabamisad gardaqm-nis mimarTulebiT.

Page 2: Tsu-Si boloniis procesis 2007-2009 wlebis samuSao ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/10580/1/Tbilisi... · atis) da studenturi TviTmmarTvelobis arsebobaSi. amave kanonis mixedviT

Tbilisisuniversiteti

newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge2

universitetSiuniversitetSiuniversitetSiuniversitetSiuniversitetSi

pirveli gverdidan

_ Cvens fakultetze saswavlo pro-cesisTvis saWiro ucxour liter-aturas qarTul enaze leqtorebiTargmnian. ramdenad uwyobs univer-siteti xels qarTul enaze Targm-nili literaturis gamocemas?

nino SaniZe, socialur dapolitikur mecnierebaTa

fakultetis studenti

TaTia ebraliZe, universitetis ga-momcemlobis direqtori:

_ Cven Zalian dainteresebuli varTmSobliur enaze Targmnili wignebisgamocemiT. Tsu-is gamomcemlobam, Tan-amedrove standartebTan miaxloebismizniT, araerTi naTargmni saswavlo wig-ni gamosca. sul axlaxan humanitarulmecnierebaTa fakultetis studentebi-sa da profesor-maswavleblebisTvisgamoveciT Tamaz gamyreliZis `enaTmec-nierebis Sesavali~. es saqmianoba mo-mavalSic gagrZeldeba. magaliTad,fsiqologiis mimarTulebaze iTargmnaZalian popularuli wigni `zimbardosfsiqologia~, romelic meore semestrisdasawyisisTvis gamoicema. aseve, uax-loes momavalSi vgegmavT gamovceT ki-sis `sociologia~, romlis Targmans CvengavukeTeT redaqtireba da dasabeWdadgavamzadeT. saswavlo wlis bolomdeaucileblad gamovcemT politologiissaxelmZRvanelos. amJamad, samedicinofakultetisTvis iTargmneba harisonis`Sinagani sneulebani~, `gaetonis fiz-iologiis~ saxelmZRvanelo. undaaRvniSno, rom Cven fakutetebisganvelodebiT karg Targmanebs _ sworedes aris Cveni dainteresebis mTavari sa-gani.

_ aris Tu ara imis SesaZlebloba,rom saseminaro mecadineoba ufroadre daiwyos? vinaidan, erTi TvisTavze sakmaod bevri masala gvi-grovdeba, rac problemebs gviqm-nis.

TamTa guldadava, iuridiulifakultetis meore kursis

studenti

daviT bostoRanaSvili, iuridiulifakultetis dekanis moadgile:

_ mogaxsenebT, rom misaRebigamocdebis Sedegebis gvian gamocxade-bis gamo cxrilebis formireba dagvian-da, ramac saseminaro mecadineobis gada-tana gamoiwvia. Semdegi semestrisTvis esproblema aRar gveqneba da seminarebigacilebiT adre daiwyeba, vidre saswav-lo wlis pirvel nawilSi.

_ SesaZlebelia Tu ara, rom poli-tologebs Cveni sakuTari ko-mpiuteruli resurs-centri gagvike-Ton?

sofo abramiSvili, socialur dapolitikur mecnierebaTa fakul-

tetis mesame kursis studenti:

SoTa mindeli, Tsu-is administraci-is xelmZRvanelis moadgile:

_ calke fakultetebisTvis gamoy-ofili kompiuteruli resurs-centre-bi ar arsebobs. yvela students da pro-fesor-maswavlebels SeuZlia Tbilisissaxelmwifo universitetSi arsebuliyvela resurs-centriT sargebloba. Sei-Zleba, am etapze, kompiuterebis nakle-bobaa, magram studentebs vpirdebiT,rom uaxloes momavalSi universitetismeore korpusSi arsebul resurs-cen-trs daaxloebiT 75 kompiuteri kidevSeemateba. aqve aRvniSnav, rom am kompiu-terebiT sargebloba yvelas SeeZleba.Tu maRliv korpusSi humanitarul mec-nierebaTa fakultetis studenti mox-vdeba, saWiroebis SemTxvevaSi mas iq ar-sebuli resurs-centriT sargeblobissaSualeba Cveulebrivad eqneba.

xSiraddasmuliSekiTxvebi

?

?

?

simboluria isic, rom swored pirve-li qarTuli universiteti maspinZlobsaseT RonisZiebas. CvenTan sauniversite-to ganaTlebis sistema mivida im kondi-ciamde, rom SegviZlia ufro meti aqcen-ti gavakeToT wminda Sinaarsobriv as-peqtebze, saswavlo programebze, swav-lebis meTodebze. Cven gaviareT da davak-mayofileT boloniis procesis bevriformaluri moTxovna da kriteriumi.axla iwyeba etapi, roca ZiriTadi muSaobaunda warimarTos saswavlo procesis, maTiSinaarsis Tanamedrove standartebTandaaxloebisTvis da gamoikveTos is Tavse-badoba, rac aucilebelia universitetissaswavlo programebsa da boloniis pro-cesSi CarTuli sxva universitetebis sas-wavlo programebs Soris~, _ ganacxadagiorgi xubuam.

konferenciaze saintereso moxsenebiTwarsdga saqarTvelos ganaTlebisa da mec-nierebis ministris moadgile nodar sur-gulaZe, romelmac monawileebs dawv-rilebiT gaacno saqarTvelos umaRlesiganaTlebis sistemaSi momxdari cvlile-bebi, saswavlo procesis boloniis pro-cesTan Tavsebadoba, samsafexuriani umaR-lesi ganaTlebisa da profesiuli umaRle-si ganaTlebis Taviseburebebi.

moxsenebaSi saubari iyo, rom `umaRle-si ganaTlebis Sesaxeb~ axlad miRebulmakanonma, erTi mxriv, demokratiulobis,gamWvirvalobisa da Tanamedrovekonkurentulobis moTxovnebis erTianprincipebze daafuZna saqarTvelos umaR-lesi saganmanaTleblo dawesebulebebissaqmianoba, xolo, meore mxriv, kanoniere-bis CarCoSi moaqcia maTi moqmedeba damoqmedebis sruli avtonomia mianiWa.

momxsenebelma aseve gamokveTa `umaR-lesi ganaTlebis Sesaxeb kanonis~ Sesabam-isoba Tanamedrove moTxovnebTan da aRni-Sna, rom saqarTvelos umaRlesi sagan-manaTleblo skolebis avtonomiuroba gam-oixateba warmomadgenlobiTi sabWos (sen-atis) da studenturi TviTmmarTvelobisarsebobaSi. amave kanonis mixedviT uzrun-velyofilia fakultetebis avtonomiac _fakultetis sabWo irCevs dekans, warmo-madgenlobiTi sabWo irCevs administraci-is xelmZRvanels, xolo akademiuri sabWo_ reqtors. saxelmwifo Tavis Tavze iRebsganaTlebis xarisxis uzrunvelyofas damxolod da mxolod akreditebuli umaR-lesi saswavleblis diploms aRiarebs(dRes saqarTveloSi aris 53 akreditebu-li da 200-ze meti araakreditebuli umaR-lesi saswavlebeli).

moxsenebaSi xazgasmiT iTqva, aseve, er-Tiani erovnuli gamocdebis Catarebis mniS-vnelobaze. igi centralizebuli, obieq-turi da Tanabari konkurenciis principisdacviT tardeba. SemoRebulia socialurigrantebis sistema da umaRlesi sagan-manaTleblo sistemis dafinansebis princi-pi _ is, vinc erTian erovnul gamocdazesaukeTeso Sedegs aCvenebs, 100, 70, 50, 30procentian grants iRebs. yvelas SeuZliaisargeblos studenturi sesxebiT.

nodar surgulaZem mkafio suraTiaCvena, Tu ra mimarTebaSia saqarTvelosumaRlesi saganmanaTleblo sistemaboloniis procesTan. `saqarTvelo bolo-niis process 2005 wels miuerTda da re-formirebis periodSi seriozuli nabije-bi gadadga. ZiriTadi miRwevebia samsafex-uriani swavleba da kreditebis sistemisdanergva. yvela saganmanaTleblo pro-gramisTvis savaldebuloa ECTS kredite-

bis sistemis gamoyeneba, 2005 wlidan ga-icema diplomis danarTi or enaze _qarTulad da inglisurad.

ganxorcielda ori instituciuriakreditacia, xolo 2011 wlis dawyebamdeunda uzrunvelvyoT programuli akred-itacia, romlis gareSec boloniis pro-cesTan realuri mierTeba warmoudgene-lia~, _ ganacxada nodar surgulaZem.

moxsenebis Semdegi nawili daeTmosaqarTvelos mimarTebas `Tiuningis~programasTan. rogorc man aRniSna, proeq-tis `Tiuningi-evropa~ koordinatorebT-an erTad iwyeba proeqti `Tiuningi-saqarTvelo~, romlis mizania 10 dargo-brivi mimarTulebiT aTvlis wertilebisSemuSaveba da mis safuZvelze kuriku-lumebis gadamuSaveba. es mimarTulebe-bia: fizika, qimia, maTematika, dedamiwisSemswavleli mecnierebebi, evropismcod-neoba, biznesadministrireba, saeqimosaqme, samoqalaqo mSenebloba, ganaTleb-is mecnierebebi.

rac Seexeba umaRlesi ganaTlebiskvalifikaciis erovnuli CarCoebis Se-muSavebas, ministris moadgilis TqmiT,saqarTveloSi mosamzadebeli periodi2006 wels daiwyo. am proeqts erovnulida saerTaSoriso daniSnuleba aqvs _umaRlesi ganaTlebis kvalifikaciis Car-Co warmoadgens mniSvnelovan aTvliswertils swavlis Sedegze dafuZnebulikurikulumis SesamuSaveblad da ga-naTlebis xarisxis uzrunvelsayofad. `esCarCo saSualebas iZleva, saqarTvelosumaRlesi ganaTlebis sistemis miergacemuli kvalifikaciebi gasagebi iyosumaRlesi ganaTlebis evropul sivrceSi.kvalifikaciebis gamWvirvaloba xelsSeuwyobs maT aRiarebas saerTaSorisodoneze~, _ iTqva moxsenebaSi.

ra aris kvalifikaciebis CarCoebisCamoyalibebis realuri safuZveli? 1) esaris boloniis procesi; 2) cvlilebebiumaRlesi ganaTlebis Sesaxeb kanonSi; 3)pasuxismgebloba kvalifikaciis CarCosSemuSavebaze; 4) CarCos damtkiceba; 5)kvalifikaciis CarCos TviTsertificir-eba, romelic 2010 wlisaTvis unda ganx-orcieldes.

momxsenebelma aseve aRniSna, rom`saqarTvelos ganaTlebisa da mecniere-bis saministro kvalifikaciis CarCos Se-muSavebis procesSi TanamSromlobseqspertebTan da yvela dainteresebulpirTan. CarCos SemuSaveba mimdinareobssauniversiteto kurikulumis programisfarglebSi. 2007 wels muSaoba daiwyokvalifikaciis CarCos SemuSavebaze –mowveuli iqna eqspertebi, umaRlesi sa-ganmanaTleblo dawesebulebis warmomad-genlebi, ganisazRvra CarCos mizani da Zir-iTadi Semadgeneli elementebi.

2008 wlidan saqarTvelos umaRles sa-ganmanaTleblo dawesebulebebSi mimdinar-eobs kvalifikaciis CarCos ganxilvebi. Car-Cos damtkiceba, am rekomendaciebisgaTvaliswinebiT, 2009 welSia dagegmili~.

erovnuli da evropuli kvalifikacie-bis CarCoebis SemuSavebis mniSvnelobazeisaubra saqarTvelos ganaTlebisa da mec-nierebis saministros warmomadgenelma,umaRlesi saswavleblebis kurikulumeb-is ganviTarebis programis xelmZRvanel-ma lali baqraZem, romelmac aRniSna, romCarCos SemuSavebis mizania arsebulikvalifikaciis gaadvileba sazogadoebi-sTvis – abiturientisTvis, misi mSob-lisTvis, studentisTvis, damsaqmeb-lisTvis da a.S. amisTvis saWiroa qveyana-Si arsebul kvalifikaciebs Soris urT-ierTkavSiris aRwera (sabakalavro, samag-istro, sadoqtoro programebs Soris kav-Siri) da umaRlesi saganmanaTleblodawesebulebis xelSewyoba saganmanaTle-blo programis dagegmvis procesSi, racwarmoadgens im meqanizms, romelic aTv-lis wertili unda gaxdes saganmanaTleb-lo programis dagegmvisTvis.

`saqarTveloSi Zalian xSirad damdga-ra sakiTxi kvalifikaciebis aRiarebisproblemasTan dakavSirebiT. magaliTad,qarTvel studentebs hqoniaT problema,roca saqarTveloSi miRebuli kvali-fikaciis (eqimis, pedagogis sxva special-obebis diplomebis) damtkiceba sazRvarg-areT gauWirdaT. maT an Tavidan mouwiaTkursebis gavla, an saerTod ar CauTvalesmiRebuli specialoba. es problemas qm-nis dasaqmebis kuTxiTac. swored am mizansemsaxureba kvalifikaciebis CarCos Seqm-na _ SemuSavdes iseTi dokumenti, sadacyvela qveynisTvis gasagebad iqneba Camoy-alibebuli, Tu ra kvalifikaciebs gascems

qveyana, ris Semdegac moxdeba misi aRiare-ba. imisaTvis, rom am CarCos hqondes Zala,TviTsertificirebis procesi unda gaiar-os. swored TviTsertificireba axdenserovnuli da evropuli kriteriumebisada CarCoebis Sedarebas.

konferencia TavisTavad Zalian mniS-vnelovania saqarTvelosTvis, radgan espirveli oficialuri konferenciaa bolo-niis procesis konteqstSi. es sakiTxebiaqamde arc erT seminarsa da konferen-ciaze ar ganxilula, rac pirdapirgvavaldebulebs, SevimuSaoT rekomenda-ciebi, romelsac boloniis samdivno ganix-ilavs~, _ ganacxada lali baqraZem Cven-Tan saubarSi.

konferenciaze TavianTi qveynebisgamocdilebaze isaubres irlandiis,niderlandebis, avstriis warmomadgen-lebma.

konferenciis monawileebs sainteresomosazrebebi gauziara evrokavSiris warmo-madgenelma karlo skatolim, romelmacgarkveuli rekomendaciebi Camoayaliba daganacxada, rom kvalifikaciebis CarCoebiganxiluli unda iqnes, rogorc erovnuli,aseve saerTo evropuli moTxovnebisgaTvaliswinebiT. `arsebobs gansxvavebebierebsa da maT saswavlo programebs Sorisda amitom CarCo unda ganisazRvros swav-lebis Sedegebis principebis mixedviT.umaRlesi ganaTlebis CarCo miznad isax-avs kvalifikaciis aRiarebas saerTo evro-pul sivrceSi, rasac sxvadasxva direqti-va aregulirebs. sxvadasxva qveyanaSi sxva-dasxva midgoma SeiZleba iyos magaliTad,kooperaciaze da an qvesistemaze, an inte-grirebis procesze, Sesabamisad, adgilo-brivma struqturebma Tavad unda gan-sazRvron, ra arCevans gaakeTeben kvali-fikaciebis CarCoebis SemuSavebisas. aqcen-ti unda gakeTdes swavlebis Sedegebze,magram, amavdroulad, saWiroa naciona-luri kvalifikaciebi evropis kvali-fikaciis doneebTan iyos mWidro kavSirSi.

kvalifikaciebis CarCos SemuSavebisda TviTsertificirebis procesSi Segvi-Zlia axali elementebis damateba. Sejere-buli rekomendaciebi gadaecema boloni-is sakoordinacio jgufs ganxilvisaTvis.

mniSvneloba aqvs imasac, rom sirTu-leebi ar davmaloT da ganvixiloT _ raaris dadebiTi, romeli qveynis gamoc-dilebis gaziarebaa SesaZlebeli. unda vi-povoT problemis gadawyvetis saerTogza~, _ ganacxada karlo skatolim.

CexeTis respublikis warmomadgenel-ma vera stasnam saintereso winadadebebidaayena konferenciis msvlelobisas. manCvenTan saubarSi mniSvnelovani uwodakonferencias da ganacxada, rom erovnu-li da saerTaSoriso kvalifikaciis Car-Coebis ganxilva Zalian mniSvnelovaniprocesia, rogorc Sidasaxelmwifoebrivistruqturebis, aseve erovnuli sagan-manaTleblo sferosTvis. `es konferen-cia unda daexmaros boloniis procesismonawile qveynebs im kuTxiT, rom sxvebsgamocdileba gauziaron da TavadacgaiTvaliswinon sakuTari rekomendacie-bi. es iyo warmatebuli konferencia,romelzec samuSao jgufma miiRo daskvne-bi da rekomendaciebi, romelic boloni-is samdivnoSi ganixileba. ramdenadgaiTvaliswineben maT, amas Semdgomi pro-cesebi gvaCvenebs. erTi ram vici – bolo-niis Semdgomi konferencia gaimarTebaCexeTSi da sasurvelia, rom aq SemuSave-buli rekomendaciebis gaTvaliswinebaSevZloT", _ ganacxada ver stasnam.

Cvens kiTxvaze, Tu ras iTvaliswinebsufro konkretulad es rekomendaciebi,qalbatonma stasnam aRniSna, rom igi, Zir-iTadad, iTvaliswinebs umaRlesi ga-naTlebis kvalifikaciebis CarCoebis de-talebis dazustebasa da rCevebs im sax-elmwifo struqturebis misamarTiT, rom-lebic boloniis procesSi qveynis CarTu-lobas xelmZRvaneloben. am rekomendaci-is Tanaxmad universitetis akademiuripersonali, kursdamTavrebulebi da stu-dentebi, iseve rogorc yvela saTanadostruqtura, aqtiurad unda CaerTon Car-Cos SemuSavebis procesSi. aucilebelipiroba gaxlavT isic, rom es procesi gam-Wvirvale iyos studentebisTvis, profe-sor-maswavleblebisTvis da damsaqme-blebisTvis, raTa am sakiTxebTan dakav-SirebiT naklebi kiTxva gauCndeT.

konferenciaze miRebuli rekomenda-ciebi gaTvaliswinebuli iqneba boloniisprocesis samuSao jgufis mier da, sab-oloo jamSi, SesaZlebelia, igi boloniisministrebis komunikeSic aisaxos.

Tsu-Si boloniis procesis 2007-2009 wlebissamuSao programis Semajamebeli

konferencia gaimarTa

Page 3: Tsu-Si boloniis procesis 2007-2009 wlebis samuSao ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/10580/1/Tbilisi... · atis) da studenturi TviTmmarTvelobis arsebobaSi. amave kanonis mixedviT

Tbilisisuniversiteti

www.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge 3

u n i v er s it et S iu n i v er s it et S iu n i v er s it et S iu n i v er s it et S iu n i v er s it et S i

xSiraddasmuli

SekiTxvebiSemodgomis qrizanTemebiT Seimko

ilia WavWavaZis mier `aRmaSeneblad~ wode-buli sazogado moRvawis niko cxvedaZisaxali ZvalTSesalagi, romelmac univer-sitetis ezos SemosasvlelSi daido bina.

panaSvidi wmida daviT aRmaSeneblissaxelobis taZris mRvdelmsaxurma mamakaxaberma gadaixada, ris Semdegac univer-sitetis reqtorma, profesorma giorgixubuam samgloviaro panaSvidi gaxsniladgamoacxada da damswre sazogadoebas mi-marTa.

Tavis gamosvlaSi universitetis req-torma Senobis agebis istoria gaixsena daaRniSna, rom 2008 wlis 26 noembersqarTuli sazogadoeba istoriuli faqtisTanaziari gaxda _ universitetis mSene-blobis mTavari organizatoris niko cx-vedaZis neStis gadmosvenebiT qarTulmasazogadoebam am pirovnebis mimarT mad-liereba da pativiscema gamoxata. misiTqmiT, universitetis Senobis saZirkvelssafuZveli sveticxovlobas, 14 oqtomb-ers Caeyara, rac simbolurad daukavSir-da saqarTvelos aRmSeneblobis ideas.

`pirveli qarTuli universitetismSeneblobis mTavari organizotoris nikocxvedaZis neStis universitetis panTeon-Si gadmosvenebiT istoriuli samarTli-anoba aRdga. dRes misi cxedari univer-sitetTan ufro axlos aris, rac sruliadlogikuria.

unda aRiniSnos, rom im dros univer-sitetis mSenebloba mxolod finansurproblemebTan ar iyo dakavSirebuli. ba-toni niko saadgilmamulo bankTan erTadaqtiurad CaerTo Tanxebis moZiebis pro-cesSi. amisTvis mas didi winaaRmdegobisdaZleva mouxda. qarTuli sazogadoebiserT nawils miaCnda, rom saganmanaTleb-lo Senobis mSeneblobaze ufro aqtu-aluri sxva problemebi iyo. miuxedavadwinaaRmdegobebisa, man SeZlo am saSvil-iSvilo saqmis bolomde miyvana~, _ ga-nacxada giorgi xubuam.

universitetis reqtorma siamayiTaRniSna, rom pirveli qarTuli univer-sitetis arqiteqtura Tavisi akademiuro-biTa da sinatifiT dResac aocebs da aRt-acebaSi mohyavs ara marto qarTveloba,aramed bevri ucxoeli stumaric.

niko cxvedaZis neStis gadmosvenebisorganizebisTvis giorgi xubuam madlobagadauxada sruliad saqarTvelos kaTo-likos-patriarqs, uwmidessa da uneta-ress ilia meores da dedaqalaqis merias.

sruliad saqarTvelos kaTolikos-pa-triarqis qorepiskoposma, axalcixisa datao-klarjeTis mitropolitma meufeTeodorem damswre sazogadoebas sruli-ad saqarTvelos kaTolikos patriarqis,uwmidesisa da unetaresis ilia meorislocva–kurTxeva gadasca.

`batonma nikom Cveni qveynisTvis, eris-Tvis, sulieri memkvidreobisTvis marTlacuzarmazari saqme gaakeTa. misi fiqri dagoneba am Senobis agebis ideas emsaxurebo-da. mravali Taoba aRizarda am kedlebSi,romlebic dResac Cveni sulierebis, mec-nierebis gaZlierebas emsaxurebian~, _ganacxada meufe Teodorem.

parlamentarma gigi wereTelma aRniS-

na, rom universitetis xelmZRvanelobisiniciativiT ukanaskneli wlebis manZilzebevr saintereso iniciativas CaeyarasafuZveli da amis dasturia niko cx-vedaZis neStis gadmosvenebac, romelicsimbolurad universitetis 90 wlisTavsdaemTxva. `momavalma Taobebma unda ico-dnen aseTi pirovnebebis Sesaxeb, raTajerovani pativi miagon maT xsovnas~, _aRniSna gigi wereTelma.

niko cxvedaZis neStis gadmosvenebassaqarTvelos mecnierebaTa erovnuliakademiis prezidenti, akademikosi TamazgamyreliZec daeswro da am faqtis mima-rT Tavisi damokidebuleba gamoxata.

`niko cxvedaZis neStis gadmosvenebaTbilisis saxelmwifo universitetSi damisi dakrZalva am universitetis damaarse-belTa da gamoCenil qarTvel sauniver-siteto moRvaweTa Soris, qarTuli mec-nierebisa da kulturis TvalsazrisiT,mniSvnelovani istoriuli aqtia.

pirveli qarTuli universitetisdaarsebiT, rogorc ivane javaxiSviliaRniSnavda, `mkvdreTiT aRdga~ uZvelesiqarTuli mecniereba da ganaTleba.amasTanave, Cveni universiteti, faqtobri-vad, pirveli ararusulenovani univer-siteti iyo mTels maSindel ruseTis im-periaSi... da yovelive es Seamzada nikocxvedaZem im droisaTvis aseTi grandio-zuli Senobis agebiT _ mTeli mowinaveqarTveli sazogadoebriobis Semowiru-lobebiTa da TanadgomiT. am nagebobismSeneblobis dawyebisas yvelam kargadicoda, rom igi Sendeboda swored momava-li qarTuli universitetisTvis.

amitom istoriuli samarTlianobamoiTxovs, rom niko cxvedaZe ganisveneb-des Cveni universitetis damaarsebelTagverdiT da es samarTlianoba sworeddRes xorcieldeba.

amieridan niko cxvedaZe pirveliqarTuli universitetis damaarsebelTaSoris ganisvenebs, universitetisa, rome-lic samudamod darCeba gasuli saukunisdasawyisSi aRorZinebuli Cveni qarTulimecnierebis, kulturisa da ganaTlebismatianed, mTeli Tavisi naTeli da Crdil-ovani mxareebiT...~ _ ganacxada TamazgamyreliZem.

rogorc akademikosma mariam lorT-qifaniZem aRniSna, niko cxvedaZe manamdecsapatio adgilze iyo dakrZaluli, magrammiuxedavad amisa, misi neStis aq gadmos-venebas gansakuTrebuli mniSvnelobaaqvs, rac universitetis reqtorisa daTbilisis meriis xelmZRvanelobis damsax-urebaa.

`dRes universiteti Tavisi ganviTare-bis axal etapzea. mas bevri sirTulis gad-alaxva uwevs. momavalma Taobam undaicodes, rom am teritoriis miwa-wylisSeZena da mSeneblobis dawyeba niko cx-vedaZis damsaxurebaa. maSindelma xe-lisuflebam ar icoda, risTvis Sendebo-da es Senoba. rodesac niko cxvedaZeserTma maRalCinosanma hkiTxa, ra saWiroiyo gimnaziisTvis amxela nageboba, mangarkveviT upasuxa: _ es xom ilia Wav-WavaZis gegmaa da aq, albaT, momavalSi bi-nas qarTuli universiteti daidebso. im-droindel qarTvel moRvaweebs kargadesmodaT, rom es momaval Taobas sWirde-boda. Cveni movaleobac es aris, rom mo-

vufrTxildeT da pativi mivagoT winapar-Ta xsovnas~, _ ganacxada mariam lorTqi-faniZem.

niko cxvedaZis neStis gadmosvenebasuniversitetis panTeonSi xelovnebis sf-eros warmomadgenlebic daeswrnen, maTSoris, kinoreJisori rezo CxeiZe, romel-mac pirveli qarTuli universitetis mniS-vnelobaze isaubra.

batoni rezos azriT, ivane javaxiSvi-lis saxelobis Tbilisis saxelmwifo uni-versiteti Tavisi mniSvnelobiT mxolodqarTul eklesias Tu Seedreba.

`niko cxvedaZis moRvaweoba _ es arismoRvaweoba nacionaluri gmirisa. sworedaseTi gmirebis wyalobiT varsebobT,Torem patara eri varT da aqamde agre-sorebi gagvsresdnen. es ar momxdara daarc momavalSi moxdeba, Tundac imitom,rom universiteti arsebobs. sazogadoeb-is yuradReba yovelTvis mopyrobiliauniversitetisken da yvelaze kritikulsituaciaSi yovelTvis ismis kiTxva: _ rasityvis universiteti?! es ki im didi mam-uliSvilebis damsaxurebaa, romlebic aqmoRvaweobdnen.

amieridan, universitetSi Semosuliadamiani, pirvelad, niko cxvedaZis gvarswaikiTxavs. uzarmazari Wkua, goneba dasulia aq Senaxuli, saidanac es cecxlimodis. vfiqrob, rom is Zala, romelmacsaqarTvelos bedi unda warmarTos dagzaze daayenos, dRevandeli gaWirvebidan,damRupveli siWrelidan gamogviyvanos _es aris qarTuli eklesia da universite-ti. mniSvnelovania, rom universitetisdamaarsebeli am SesaniSnav baRSi gad-movasveneT, romlis toli panTeoni mx-olod mTawmindazea,~ _ aRniSna rezo Cx-eiZem.

universitetis studentebis saxeliTdamswre sazogadoebas socialur da poli-tikur mecnierebaTa fakultetis meorekursis studenti Teona lavrelaSvilicmiesalma:

`bednieri var, rom veswrebi batoninikos neStis dasvenebas universitetisdamaarseblebis _ ivane javaxiSvilis,dimitri uznaZis, petre meliqiSvilis dasxva moRvaweTa gverdiT. valerian gafrin-daSvilma niko cxvedaZes leqsic ki mi-uZRvna, romelic ase mTavrdeba: `univer-sitets roca vxedav ase mgonia, rom SensbeWebze aRmarTula misi kedlebi~.

vulocav qarTul sazogadoebas, stu-dentobas am umniSvnelovanes dRes, mogi-locavT yvelas da getyviT, rom Cvenufro didi suliskveTebiT vagrZelebTim valdebulebebis Sesrulebas, romel-ic qveyanam dagvakisra, vagrZelebT brZo-las ukeTesi momavlisTvis Cveni niWiT,energiiTa da gambedaobiT, rameTu ivanejavaxiSvilis Tqmisa ar iyos, sul sxvaauniversiteti~, _ aRniSna Teona lavre-laSvilma.

Sexvedris dasasruls universitetSiSekrebil sazogadoebas niko cxvedaZisSTamomavalma niko gamyreliZemac mimar-Ta.

`gamorCeuli dRe, Turme, im qveynadwasulebisTvisac arsebobs. Cems magi-dasTan nikos ori suraTi midevs: erTSimas mkacri gamometyveleba aqvs, meoreSimomRimaria. dRes, rodesac aq movdiodida gamosasvlel sityvas vamzadebdi, igiTiTqos gansakuTrebiT miRimoda.

batoni niko `aRmaSeneblad~ iyo wode-buli ilia WavWavaZis mier. didi, titanuriSroma dasWirda am Senobis agebas. es ariyo mxolod Senoba, sinamdvileSi es iyonaperwklis gaRvivebis mcdeloba da das-turi, rom aq danTebuli cecxli aras-dros Caqreba. minda Cemi gamosvla da-vamTavro patara weriliT, romelic CemsojaxSi inaxeba. es aris ucnobi dedis wer-ili, sadac igi wers: `me Cemi Svilisgan erTijvari damrCa da minda universitetsSevwiroo~. imedi maqvs, rom is jvari,romelic man qarTul universitets uZRv-na, aucileblad gamobrwyindeba~, _ ga-nacxada niko gamyreliZem.

rogorc samgloviaro panaSvidzeTbilisis saxelmwifo universitetis req-torma, profesorma giorgi xubuam ganacx-ada, universiteti, romelic Taobebs aer-Tianebs, kvlavac gaufrTxildeba qarTu-li saxelmwifos erTianobis ideas da er-Tiani ZalisxmeviT gaagrZelebs winapar-Ta gzas.

?

?

?

universitetis panTeonSi niko cxvedaZisneSti gadmoasvenes

pirveli gverdidan

_ sad SeuZliaT humanitarul mec-nierebaTa fakultetis studentebsstaJirebis gavlis Sesaxeb infor-maciis miReba?

maka xuciSvili, humanitarulmecnierebaTa fakultetis

studenti

Tedo dundua, humanitarul mec-nierebaTa fakultetis dekanis moadg-ile:

_ humanitarul mecnierebaTafakultetis studentebs staJirebisSesaxeb informaciis miReba rogorc hu-manitarul mecnierebaTa fakultetisdekanatSi, aseve sagareo saqmeTa depar-tamentSi SeuZliaT. konkursi sistemat-urad cxaddeba, gamarjvebulebs ki uni-versiteti staJirebis gasavlelad sazR-vargareT sxvadasxva universitetSi ag-zavnis. staJirebis Sesaxeb informaciismopoveba universitetis veb gverdzecaaSesaZlebeli.

_ rodis mogvcemen humanitarulmecnierebaTa fakultetis magistran-tebs studbileTebs?

maka TeTraZe, humanitarulmecnierebaTa fakultetis

meorekurseli magistranti

Tedo dundua, humanitarul mec-nierebaTa fakultetis dekanis moadg-ile:

_ sutdbileTebis damzadeba ar arismxolod universitetze damokidebuli.Seferxeba sabanko sistemidan modis.banks jerjerobiT ar aqvs waRebuli baka-lavrebisa da magistrantebis piradisaqmeebi, rac studbileTebis dasamza-deblad aucilebelia. problemis mog-varebisTanave studbileTebi etapobri-vad darigdeba.

_ ratom ar aqvT humanitarul mec-nierebaTa fakultetis magistran-tebs stipendia?

ana baqaniZe, humanitarul mec-nierebaTa fakultetis

pirvelkurseli magistranti

Tedo dundua, humanitarul mec-nierebaTa fakultetis dekanis moadg-ile:

_ universitets imdeni finansuriSesaZlebloba ar aqvs, rom bakala-vrebTan erTad magistrantebisTvisstipendiebis gacema uzrunvelyos.Tumca, amis kompensireba, garkveul-wilad, magistraturaSi swavlis safa-suris gadaxdis gziT xdeba. Tanxebi `ni-Wieri studentebis waxalisebis~ fon-didan gamoiyofa.

_ rodis dasruldeba remonti uni-versitetis pirvel korpusSi?

studenti (saxeli da gvari ardaasaxela):

SoTa mindeli, Tsu-is administraci-is xelmZRvanelis moadgile:

_ universitetis pirveli korpusisremontis dasrulebaze saubari jerjer-obiT naadrevia. dRemde rom pirvel ko-rpusSi vsxedvarT da vsaubrobT, es imasniSnavs, rom Senobis remonti mTlianadjer kidev ar dawyebula. Cven vcdi-lobT da gvinda, rom Senobis reabilit-acia male dasruldes, Tumca aman xa-risxze ar unda imoqmedos. universite-tis pirveli korpusis rekonstruqciisdamTavrebis konkretuli vadis dasax-elebisgan Tavs Sevikaveb, Tumca es vade-bi mSeneblebTan gawerilia da saremon-to samuSaoebic intensiurad mimdinar-eobs.

masala moamzadanato obolaZem

?

Page 4: Tsu-Si boloniis procesis 2007-2009 wlebis samuSao ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/10580/1/Tbilisi... · atis) da studenturi TviTmmarTvelobis arsebobaSi. amave kanonis mixedviT

Tbilisisuniversiteti

newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge4

ra mogvitana `vardebis revoluciam~?

movlenamovlenamovlenamovlenamovlena

_ 23 noembris `vardebis revolucia~,rogorc araerTgzis iTqva, gardauvaliiyo, radgan qveyana korufciis WaobSi if-loboda, saparlamento arCevnebis gayal-bebis gziT axal parlamentSi adgilebisSesavsebad prezidentma SevardnaZem ko-rufciuli xelisuflebis `xelis-momkideebis~ Seyvana scada da maSin qvey-nisTvis damRupvel am tendencias Zlier-ma opoziciam revoluciuri SturmiT up-asuxa. Seiqmna kidev erTi precedenti im-isa, rom xelisufleba saqarTveloSi rev-oluciis gziT Secvliliyo da, sabedni-erod, yvelaferi usisxlod damTavrda.`vardebis revolucia~ xalxis ukanaskne-li imedi iyo. Tqveni azriT, ra pasuxismge-bloba unda ekisra amis Semdeg axal xe-lisuflebas, raSi gamoixata es pasux-ismgebloba da ramdenad iqca is realu-rad xalxis xelisuflebad?

_ udavod, `vardebis revolucia~erT-erTi umniSvnelovanesi movlena iyosaqarTvelos uaxles istoriaSi.es iyoprotesti im stagnaciis, korufciis,ukanonobis, erovnuli nihilizmis mimarT,ramac wlebis ganmavlobaSi myarad moiki-da fexi Cvens sazogadoebaSi. es iyo nega-tiuri ganwyobis gamovlineba arsebulipolitikuri, socialuri da ekonomikurimdgomareobis mimarT. es iyo xalxis molo-dini da mzaoba radikaluri reformebisada arsebiTi ZvrebisTvis.

molodini, marTlac, Zalian didi iyo.xalxSi arnaxuli eiforia sufevda. yvelamoeloda, rom axalgazrda prodasavluriliderebi qveyanas arsebuli mdgomareo-bidan gamoiyvandnen da nanatr teritori-ul erTianobasac aRadgendnen. dasavle-Tis aSkara mxardaWera da PR-aqciebi ki ammolodins kidev ufro amyarebdnen. ase-Ti sastarto pirobebis fonze ki xelisu-flebas gansakuTrebuli sifrTxile dawindaxeduleba marTebda, rameTu xalx-isTvis imedis gacrueba gacilebiT ufromware da mtkivneuli iqneboda.

rac Seexeba pasuxismgeblobas, xelisu-flebas yovelTvis didi pasuxismgeblobaunda hqondes Tavisi xalxis winaSe. igi sa-zogadoebasTan dadebuli socialuri kon-traqtis ganxorcielebaze unda fiqrobdesda xalxis mier am kontraqtiT aRebulivaldebulebebis Sesrulebazec agebdespasuxs. warmatebuli xelisufleba uzrun-velyofs demokratiuli principebisdamkvidrebas, warmatebuli saSinao da sa-gareo politikis ganxorcielebas – cx-ovrebisa da sxvadasxva saqmianobisTvis xe-lsayreli samarTlebrivi garemos Seqmnas,keTildReobis zrdas, adamianis uflebebi-sa da Tavisuflebis dacvas da sxv.

jer kidev laTinuri andaza gvamc-nobs: "Salus Populi Suprema Lax" _ `xalxiskeTildReoba – es uzenaesi kanonia~.

_ `vardebis revoluciis~ mSvidobi-ani dasasruli msofliom magaliTadaitaca _ es movlenebi Sefasda, rogorcsaqarTveloSi demokratiis gamarjveba.ra Rirebulebebi moitana am revolu-ciam? ra faseulobebi wamowies win rev-olucionerebma?

_ dasavleTi, rogorc zemoT aRvniSne,miesalma „vardebis revolucias~ daudides mxardaWeras ucxadebs saqarTve-los da mis xelisuflebas. saqarTveloSiki yvelam erTxmad kidev erTxel vaRi-areT, rom dasavlur civilizaciasmivekuTvnebiT da demokratiis mSeneblo-baze varT orientirebulebi. qveyanaSi kisayovelTao vesternizacia gagrZelda.natosa da evro-atlantikur struqtureb-Si gaerTianeba upirveles amocanaddaisaxa. daiwyo reformebis periodi.

_ `vardebis revoluciis~ mniSvnelo-ba, albaT, arasdros dasamardeba. sain-teresoa, msoflios TvalSi kvlav gama-rTlebulad Cans Tu ara saxalxo rev-oluciis gziT xelisuflebis Secvla?

_ „vardebis revolucia~ eqsperimen-ti iyo da mas didi imediT Sehyurebdnenrogorc qveyanaSi, ise mis farglebs gare-Tac. erTi mxriv, man bolo mouRo stagna-cias, romelic qveyanaSi sufevda da sab-olood gansazRvra qveynis mkveTradgamoxatuli prodasavluri kursi, xolo

meore mxriv, am revoluciis Sedegad mo-suli axalgazrda politikosebiswindauxedavi, xisti sagareo politikisgamo qveyanas sakmaod seriozuli safrTx-eebi Seeqmna.

_ `vardebis revoluciis~ mTavar av-torTagan zurab Jvania dRes cocxaliaRar aris, nino burjanaZem axali opoz-iciuri partia Seqmna da ukve am xelisu-flebis kritikiT gamodis, erosi kiw-mariSvilic Riad miuTiTebs xelisu-flebis Secdomebze... raze mianiSnebs esyovelive?

_ marTlac, mixeil saakaSvilis zogi-erTi yofili TanamebrZoli axla opozi-cioneria. isini uaryofiTad afaseben`vardebis revoluciis~ Semdeg ganvlilwlebs da Tvlian, rom es revolucia Sec-doma iyo, rom man ar moitana sasurveliSedegi. isini cdiloben mTeli pasuxismge-bloba saakaSvils daakisron, xolo Tvi-Ton opozicionerebad mogvevlinon _amis realuri mizezi ki qveyanaSi Seqmni-li arcTu saxarbielo mdgomareobaa.

_ erT-erTi fsiqologi CvenTansaubarSi aRniSnavda, rom qarTvelebi-sTvis damaxasiaTebeli ar aris momavlisperspeqtivaze gaTvlili nabijebiTsvla, Tumca, misi TqmiT, `vardebisjgufi~ iyo gamonaklisi, vinc qveynisganviTarebis grZelvadian gegmebze al-aparakda. ramdenad moaxerxa am jgufmadasaxuli miznisken sworad siaruli?

_ sabWoTa kavSiris daSlis SemdegsaqarTvelos mier daSvebulma uamravmaSecdomam naTlad dagvanaxa, rom marTlacgviWirs, rogorc Tqven aRniSneT, „momavlisperspeqtivaze gaTvlili nabijebiT svla~.

qarTuli kultura ideologiuradaerTebs aRmosavleTsa da dasavleTs...ramdenic ar unda viZaxoT, rom evropele-bi varT, imis uaryofa ar SeiZleba, romqarTuli kulturis istoria aRmosav-luri da dasavluri civilizaciis sinTe-zuri formaa. „aRmosavleTi ki grZnobisqveyanaa~. grZnoba yovelTvis ebrZvisgonebas. aki aleqsandre WavWavaZe ambob-da: `mgrZnobeloba sjobs yovelT Tvise-baT ciT movlenilTa, Svebasac dagonebasac is asuldgmulebs~ _ es gav-lena dRes politikaSi gansakuTrebulisimwvaviT igrZnoba.

qarTvelebis rasuli vinaoba sab-olood gamorkveuli ar aris, magramanTropologiur-fiziologiur meobaSierTi ram udavoa: - qarTul ZarRvebSimoZraobs sisxli Cqari, ryevadi _ TiTq-

mis yvela aRmosavluri rasis da tomis:`gadmodiodnen ra aRmosavleTidansaqarTvelos miwa-wyalze azielebi,tovebdnen rogorc zne-Cveulebebs dastils, agreTve fiziologiur element-ebs, ujredebs da sisxls; sisxli Semdgarisxvadasxva elementebidan qimiuridaSlisa da fsiqikuri asxivosnebis drosiZleoda qaotur saxes da nebisyofairyeoda: garkveuloba, sistema Cvenskulturul gancdasa da Semoqmedebas aretyoba~, – werda konstantine kapaneli.

gonebisa da grZnobis urTierTobissakiTxi araerTxel dasmula qarTulpolitikur sinamdvileSi. TiToeuli so-cialuri jgufi am sakiTxs Tavisi intere-sebis TvalTaxedviT uyurebs.adamianebiki, romlebic erovnuli interesebis sa-darajoze dganan, Tavis grZnobebsgonebas umorCileben.politikuri mar-Tvis xelovneba gulisxmobs msofliosmamoZravebeli urTierTmoqiSpe antago-

nisturi Zalebis gagebas, maTi farulimeqanizmebis codnasa da regulirebas.

rogorc paskali ambobda: `didi adami-anoba imaSi ki araa, rom ukiduresobaSigadavarde, aramed imaSi, rom orive uki-duresobas Seexo erTdroulad da Seav-so maT Soris arsebuli adgili~.

_ ramdenad aucilebelia saarCevnosistemis srulyofa da demokratiuliarCevnebis Catarebis uzrunvelyofasaqarTveloSi, raTa erTxel da samuda-mod dasruldes `vardebi da gadavarde-bis~ Zaxili Cvens qveyanaSi?

_ arc erTi politikuri instituti argansazRvravs qveynis politikur land-Safts iseTi doziT, rogorc misisaarCevno sistema da politikuri partie-bi. amitomac, am mxriv, namdvilad aris bev-ri ram gasakeTebeli. saarCevno sistemamunda uzrunvelyos jansaRi konkuren-tunariani garemos Seqmna. magram, racmTavaria, pirvel rigSi mosagvarebeliapolitikuri elitis rekrutirebis prob-

lema. ar SeiZleba erTi da igive xalxisgauTavebeli „karuseli~, Tanac im xalx-isa, romlis pirveli samsaxuri ministro-bidan iwyeba. unda arsebobdes politiko-sebisa da diplomatiuri kadrebis Teori-uli da praqtikuli momzadebis meqanizme-bi da gzebi. 27–28 wlis diplomatebsa dapolitikosebs seriozulad aravin aRiq-vams. Cven ki is faqti, rom maT ar ician _vin iyvnen lenini da stalini, satrabaxodgagvixdia. adamianma etapobrivad unda mi-aRwios karieris mwvervals, Tavis Tanam-debobas unda afasebdes da xalxis keTil-dReobaze zrunavdes, mis mier gadadgmu-li nabiji ki aTasjer gazomili da awoni-li unda iyos, rac, bunebrivia, axalgazr-da adamians ar axasiaTebs. amitom maT xe-lSi marTvis berketebis gadacema qvey-nisTvis mZime SedegebiT mTavrdeba.

politika, pirvel rigSi, aris moR-vaweobis gansakuTrebuli sfero da wes-rigis gansakuTrebuli saxe. aqve moviSve-lieb Jan beSleris sityvebs: `politiko-sis Sefasebis kriteriumi erTia: emsaxure-ba Tu ara misi kompetenturoba, energia,saqcieli, xasiaTi saerTo keTildReobas~.

_ ra daskvna SeiZleba gavakeToTrevoluciis mexuTe wlisTavze _ ra iyodadebiTi da ra _ uaryofiTi im Tval-sazrisiT, rac revoluciam moitanasaqarTveloSi?

_ revoluciam moitana aqtiuroba dareformebis ganxorcielebis survili,axali perspeqtivebi da, amave dros, ime-dis gacrueba.

zogi ram marTlac kargi gakeTda. ma-galiTad, misasalmebelia, rodesacsaqarTveloSi Camodixar da adrindelikorumpirebuli sasazRvro da sabaJo Ci-novnikebis nacvlad Tavaziani, kargad Cac-muli, zrdilobiani moxeleebi gxvdebian,an, igive, misasalmebelia patrulis war-matebuli muSaoba... aRmoifxvra koruf-cia dabal da saSualo doneze, daigo gze-bi da galamazda saxlebi...

magram, samwuxarod, reformebi, rom-lebsac grZelvadiani Sedegi unda gamoeRo,xSirad naCqarevi da gauazrebeli iyo, xolomaT saTaveSi saeWvo kvalifikaciis adami-anebi idgnen. bevri adamianis socialurimdgomareoba gauaresda. gaRrmavda social-uri naprali mdidrebsa da Raribebs Soris.qveyanaSi, sadac mosaxleobis 55%-ze metisiRaribis zRvars miRma cxovrobs (ofi-cialuri monacemebiT) saqme kargad veraris. yvelaze TvalSisacemi ki saSualo daufrosi asakis xalxis samsaxurebidan maso-brivi daTxovna gaxda im motiviT, rom maTsabWoTa mentaliteti aqvT. bevr dargSiprogresis magivrad regresi miviReT. sava-lalo mdgomareobaa ganaTlebis dargSic.faqtobrivad daingra fundamenturi mec-nierebebi da universitetis gareT darCnensaukeTeso specialistebi.

miviReT logikuri Sedegi: – axalgazr-da reformatorebis cdebma bevri mima-rTulebiT molodini ver gaamarTla. da,rac mTavaria, omis saxiT qveynisaTvisZlier mtkivneuli Sedegi miviReT – daRu-puli biWebis, axali ltolvilebis, dan-greuli infrastruqturis, okupirebuliteritoriebis saxiT...

nino kakulia

`vardebis revoluciis~ gardauvalobas 2002 wlis saparlamento arCevnebisSedegebis totaluri gayalbebiT xsnian. ̀ saqarTvelos konstituciaze fexisdabijebis~ precedenti SeiZleba Tu ara gaamarTlo imiT, rom roca xalxs arCevanisgakeTebis Sanss arTmev, amiT mas mxolod ajanyebis uflebis gamoyenebis gzasutoveb? _ dRevandeli gadasaxedidan es Tema kvlav gansjis sagania. daskvnis saxiTdRes mxolod imaze saubroben, rom saqarTveloSi xelisuflebis Secvla kideverTxel revoluciuri gziT katastroful Sedegebs gamoiRebs, radgan ̀ vardebisrevoluciam~ dagvanaxa, rom am talRaze mosuli xelisuflebis TviTkontrolisunari Zalian dabalia. es gaxlavT erT-erTi mizezi demokratiuli procesebisSeferxebis, rac Cveni qveynis imijze cudad aisaxeba.

Cveni respondentia Tsu-is politikur mecnierebaTa doqtori, profesoriTamar kiknaZe, romelic `vardebis revoluciis~ mexuTe wlisTavze erTgvaranalizs gvTavazobs, Tu ra iyo dadebiTi da ra _ uaryofiTi im TvalsazrisiT, racam revoluciam mogvitana.

anonsi

15 dekembers ivane jav-axiSvilis saxelobisTbilisis saxelmwifo uni-versiteti misi erT-erTidamaarseblis, qarTulifilosofiuri skoliserT-erTi mesaZirkvlisSalva nucubiZis dabade-bidan 120 wlisTavs aRniS-navs. saiubileo RonisZie-bis farglebSi dagegmiliauniversitetis panTeonSiSalva nucubiZis saflavisyvavilebiT Semkoba da uni-versitetis pirveli kor-pusis foieSi pirveliqarTuli umaRlesi saswav-leblis damaarseblis moR-vaweobis amsaxveli foto-gamofenis mowyoba. SalvanucubiZis xsovnas mieZR-vneba saiubileo sxdoma,romelic ivane javaxiSvi-

lis saxelobis sxdomaTadarbazSi gaimarTeba. Roni-sZiebaze mowveulni arianSalva nucubiZis STamomav-lebi, samecniero wreebiswarmomadgenlebi, ga-naTlebisa da mecnierebissaministros TanamSromle-bi, sazogado moRvaweebi,universitetis studento-ba...

Salva nucubiZis xs-ovnisadmi miZRvnili Roni-sZiebebis iniciatori daorganizatoria ivane javax-iSvilis saxelobis Tbili-sis saxelmwifo univer-siteti.

SegaxsenebT, rom amawlis 18 maiss nucubiZismesame mikroraionSi mde-bare skverSi Salva nucu-biZis 120 wlisTavTan

universiteti 15 dekembersSalva nucubiZis 120 wlis

iubiles aRniSnavs

dakavSirebiT universite-tis iniciativiTa da Tbili-sis meriis mxardaWeriTmisi biusti gaixsna.

Page 5: Tsu-Si boloniis procesis 2007-2009 wlebis samuSao ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/10580/1/Tbilisi... · atis) da studenturi TviTmmarTvelobis arsebobaSi. amave kanonis mixedviT

Tbilisisuniversiteti

www.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge 5

samxreT kavkasiaSi ruseTis gamarjvebaamerikis ideologiuri warumatebloba iqneba

a q t u alur ia q t u alur ia q t u alur ia q t u alur ia q t u alur i

_ batono vasil, amerikis SeerTebulStatebSi Catarebuli saprezidentoarCevnebis Sedegebs mTeli msoflioadevnebda Tvalyurs. acxadebdnen, romaxali msoflio wesrigisTvis gadamwyve-ti mniSvneloba eqneboda, romeli kandi-dati daikavebda saprezidento savar-Zels. arCevnebi dasrulda da ukve Sei-Zleba saubari imaze, Tu ras Secvlisamerikis axali prezidenti saqarTve-losTan uerTierTobis kuTxiT?

_ geTanxmebiT, rom es TanamedrovemsofliosTvis marTlac mniSvnelovanimovlena iyo, radgan imaze, Tu ra proces-ebi ganviTardeba amerikis SeerTebulStatebSi, didadaa damokidebuli sxvaqveynebis bedic.

saarCevno programebSi orive kandi-dats qveynis ganviTarebis gansxvavebulixedva hqonda. magaliTad, obamas progra-maSi saubari iyo erayidan jaris gamoyva-nis aucileblobaze, makkeini ki piriqiT_ omis Zlevamosilad dasrulebas apireb-da. maT Soris romelsac ar unda gaemarj-va, erTi ram mainc cxadi iyo _ amerikaadvilad ar cvlis strategiul mima-rTulebebs da saqarTvelosadmi misi in-teresic ar Seicvleboda, radgan am re-gionisadmi mas sakmaod pragmatuli mo-sazrebebi gaaCnia. amerikas surs gavlenahqondes energoresursebis alternatiulgasasvlelze, romelic samxreT kavkasia-Si mdebareobs.

dRes yvela xedavs, rom ruseTi am al-ternatiul gasasvlelebze monopoliiTcdilobs evropaze seriozuli zewolamoaxdinos. es is ruseTia, romelic umZ-imes mdgomareobaSia da romlis ekono-mikuri maCveneblebi, garda samxedro iar-aRis warmoebisa, minimum 15-jer CamorCe-ba evropis maCvenebels. amitom mas sxvagza ar rCeba _ alternatiul gasasvlele-bze monopoliiT unda aiZulos evropa daamerika, pativi scen ruseTis interesebs.saqarTvelosTan omi mxolod am mizansemsaxureboda _ ruseTma gadawyvita,samxedro ZaliT gadaWras es problema daevropas an amerikas alternativac ar dau-tovos.

meore mxriv, samxreT kavkasiaSi ruse-Tis gamarjveba amerikis ideologiuriwarumatebloba iqneba. Tu SevadarebTsxva qveynebis demokratiebisadmi evro-pisa da amerikis damokidebulebas, vnax-

amerika imoqmedebs imis mixedviT, Tu ramdenadefeqturad warmarTavs saqarTvelos xelisufleba

demokratiuli saxelmwifos mSeneblobas

avT, rom evropa, Tavisi interesebidangamomdinare, xSirad Ralatobda part-niorebs. am mxriv amerika ufro prin-cipulia, Tavis droze erTa TviTga-morkvevis sakiTxi swored amerikam daay-ena maRali politikis rangSi.

barak obama msoflio politikaSi mar-Tlac axali sisxli da uprecedento mov-lenaa. Cven ar gvesmis, ras niSnavs ferad-kaniani prezidenti, radgan am fenomens arvicnobT. me 5 weli vicxovre amerikaSi davici, rogor uyureben isini am sakiTxs.arCevnebis SedegebiT amerikelebma daamt-kices, rom progresuli eria.

amitom, saqarTvelos imis SiSi ar undahqondes, rom prezidentis SecvliT rameSeicvleba. amerikam ukve ganacxada, rommzadaa, mxari dauWiros axalgazrdademokratias da ar mgonia, arCevnebis Sede-gebma am mxriv raime Secvalos.

_ winasaarCevno kampaniis dros ga-keTebuli gancxadebebis gamo makkeinsomis prezidenti uwodes, xolo obamas –mSvidobis prezidenti. rogor fiqrobT,barak obamas gamarjveba marTlac mSvi-dobas moutans msoflios Tu ruseTsa daamerikas Soris civi omi gagrZeldeba?

_ makkeinis winasaarCevno gamosvla,roca man ganacxada, rom putinis danax-vaze suk-i maxsendebao, Zalian efeqturiiyo, magram aseTi gancxadebebiT man aSkar-ad moiWra ruseTTan urTierTobis gza. esar aris diplomatiis ena.

samagierod, SedarebiT gamoucdelmaobamam, romelsac uzarmazari mrCevelTajgufi hyavda (marto sagareo sakiTxebSi300 mrCeveli), ufro diplomatiuri pozi-cia daikava. es asec unda yofiliyo, ma-gram misi dabalansebuli gancxadebebi arniSnavs, rom obama uprincipobas gamo-amJRavnebs _ politikaSi rbili saubarisisustis maCvenebeli ar aris. amitom armgonia, rom ruseTis provokaciuligancxadebebi, romelsac medvedevi axmo-vanebs, upasuxod darCes. sxvaTa Soris,bevri aRniSnavs, rom medvedevis bolo-droindeli gamosvla Zalian hgavdaaleqsandre pirvelis da nikoloz pirve-lis mimarTvas xalxisadmi. qveyana,romelsac ekonomikur da politikurproblemebTan erTad demografiulikatastrofis problemac awuxebs, ase arunda medidurobdes, magram es Sida poli-tikis sakiTxicaa _ ruseTis prezidentssurs, aCvenos sakuTar xalxs, rom qveya-naSi yvelaferi kargadaa.

rac Seexeba ruseT-amerikis urTier-

Tobis daregulirebas, es damokidebuliaimaze, ramdenad diplomatiur poziciasdaikavebs ruseTi amerikasTan, evro-pasTan da Tundac saqarTvelosTan mima-rTebaSi. miuxedavad imisa, rom am qvey-anas sakuTari problemebic Tavze sayre-li aqvs, mainc eyofa Zala, msoflio gaam-waros. amitom tyuilad ar vaxsene diplo-matiuri ena _ saWiroa am enis gamoyeneba,rom saomari viTareba Tavidan aviciloT.aqamde ruseT-saqarTvelos Soris es prob-lemac idga _ gavixsenoT, ra eniT ela-parakebodnen isini erTmaneTs. marTalia,rusebs Tavisi miznebi hqondaT da am agre-sias nebismier SemTxvevaSi ganaxor-cielebdnen, magram aseTi aradiplomati-uri saubrebiT Cvenc mkveTrad moviWer-iT Cvens mezobel saxelmwifosTan misas-vleli gza.

_ saqarTvelo TiTqos ufro makkein-is mxardamWerTa siaSi moiazreboda,Tumca TanamSromlobda obamas saar-Cevno StabTanac...

_ sxvaTa Soris, winasaarCevno kampa-niis mimdinareobis dros saqarTvelosdiplomatiuri Secdoma ar dauSvia. ammxriv sasayveduro ar gvaqvs. Cven orivemxaresTan vTanamSromlobdiT _ makkein-Tanac da obamasTanac. es miRebulia daCveulebrivi diplomatiuri xerxia.

rac Seexeba amerikis saqarTvelosad-mi damokidebulebas _ Cemi azriT, is isevgaagrZelebs ekonomikur daxmarebas, mx-ardaWeras samxedro momzadebis sferoSida natoSi gawevrianebis procesSi, asevemxars dauWers saqarTvelos integraciasevrostruqturebTan.

vfiqrob, rom am arCevnebis SemdegsaqarTvelom teritoriuli mTliano-bisTvis brZola axal etapze unda gadaiy-vanos. aqamde amerika dakavebuli iyosaarCevno cieb-cxelebiTa da msoflioekonomikuri krizisis mogvarebiT, axaliwlidan amerikis administracia ufrometad moiclis sagareo politikisTvisac.

am etapze qarTulma diplomatiam pro-fesionalizmi unda gamoamJRavnos. xom

xedavT, lavrovi rogor muSaobs imaze,rom dasavleTs gadaaTqmevinos, romsaqarTvelo ruseTis msxverplia.

_ bolo dros gaCnda saerTaSorisoorganizaciebi, romlebmac dades dokumen-tebi, rom saqarTvelo ar iyo msxverpli...

_ diax, gaCnda aseTi dokumenti da meamas kategoriulad ar veTanxmebi. asecrom iyos, qveyana unda dasajo da 1/5 Camo-aWra? davuSvaT qarTvelma generalmasamxedro moqmedebebis brZaneba gasca,amisTvis mTeli qveyana ar unda dabombo.TviTnebobis asalagmad arsebobs sxva-dasxva saerTaSoriso organizacia.

dRes dgas sakiTxi _ ramdenad med-grad daudgeba evropa ruseTs imis miuxe-davad, rom mas ruseTTan Zalian bevri in-teresi aqvs: zamTari modis, bunebriviairi, navTobi sWirdeba... Tu pragmatuladmivudgebiT, evropas ruseTTan kargiurTierToba urCevnia.

_ amaSi isic xom ar TamaSobs Tavisrols, rom evropas gauCnda ambicia _Zlier saxelmwifoTa gaerTianebis Sed-egad ukan daaxevinos amerikas?

_ es tendencia axla ar dawyebula.jer kidev Sarl de goli ewinaaRmdegebo-da amerikelTa liderobas, natodanac am-itom gamoiyvana Tavisi jari da xSiradrusul kartsac aTamaSebda. es tradici-ulad mosdevs frangul politikas. masTavi miaCnia msoflio civilizaciis cen-trad. evropelebs gamZafrebuli aqvTmdidari istoriuli warsulis SegrZneba.sabWoTa kavSiris arsebobis periodSi, san-am am qveynebze sabWoTa raketebi iyo mi-marTuli, evropas xma ar amouRia da, un-dodaT Tu ar undodaT, amis gasanei-traleblad amerikelTa lideroba undamoeTminaT. sabWoTa kavSiris daSlis Sem-deg evropa sul sxva rixiT alaparakda.mas ukve aRar unda amerikis lideroba. TangaviTvaliswinoT isic, rom ruseTTanTavisi interesebi aqvs germaniasac. sulmikvirda, rogor moaxerxes germanelebmada rusebma or msoflio omSi dapirispire-ba, roca urTierTgadajaWvuli istoriada saerTo interesebi aqvT.

cota xnis win safrangeTis sagareosaqmeTa ministrma bernar kuSnerma ga-nacxada, rom safrangeTs amerikasTan me-gobroba unda da ara amerikuli imperi-alizmi. aseTi gancxadebebi SemTxveviT arkeTdeba iseTi gamocdili diplomatismxridan, rogoric safrangeTis sagareosaqmeTa ministria.

_ respublikelebis CanacvlebademokratebiT amerikis politikaSiarafers Secvlis?

_ administraciis asawyobad demo-kratebs cota meti dro dasWirdebaT, rad-gan 8 welia xelisuflebaSi ar yofilan,magram obamas jgufi Seecdeba es xarveze-bi prezidentis inauguraciamde moawesri-gos. mTavaria, rom amerikaSi saqmisadmizepartiuli damokidebulebaa.

ra Tqma unda, strategiuli mniSvne-loba aqvs, `demokratebi~ rogor moiqce-vian ruseTTan. ara mgonia, rom amerikamedvedevisgan muqaranarev tons Seeguos.amitom raime radikalur cvlilebebsruseTsa da amerikas Soris urTierTobismxriv ar velodebi.

interviu eqspertTanSalva fiCxaZesTan

_ batono Salva, ra cvlilebebi Sei-Zleba mohyves barak obamas amerikisSeerTebuli Statebis prezidentad arCe-vas msofliosa da saqarTveloSi, ra mi-marTulebas SeiZens amerika-saqarTve-los urTierTobebi?

_ amerika-saqarTvelos urTierTo-bebSi bevri ram iqneba damokidebuliimaze, Tu vis daniSnavs obama administra-ciaSi da rogor Seicvleba amerikis saSi-nao da sagareo politikis prioritetebi.

Cemi azriT, saqarTvelos isev eqnebaamerikis mxardaWera, magram ara iseTi,rogorc aqamde hqonda. momavalSi ameri-ka imoqmedebs imis mixedviT, Tu ramde-nad efeqturad warmarTavs saqarTvelos

xelisufleba demokratiuli saxelmwi-fos mSeneblobas. vfiqrob, amerikis ad-ministraciis mxridan Cveni qveynis xe-lisuflebas upirobo Tanadgoma aRareqneba.

Tu saqarTvelosadmi amerikis damok-idebulebas amerikul-rusuli da qar-Tul-rusuli urTierTobebis konteqst-Si ganvixilavT, SegviZlia vimsjeloT imgamocdilebis mixedviT, rac amerikis xe-lisuflebaSi `demokratebis~ yofnisdros davagroveT, vinaidan jer ar viciT,rogor moiqcevian respublikelebi.

`demokratebi~ ruseTis mimarT nakle-bad xisti ritorikiT iyvnen ganwyobilnida mas TanamSromlobisa da partniorobisxels uwvdidnen, magram arasodes ake-Tebdnen amas fundamentur sakiTxebSiruseTis mimarT daTmobis xarjze. ase

rom, Cemi azriT, Tuki vinme fiqrobs, romobamas arCevis Semdeg ruseTs saqar-TveloSi samoqmedod xelebi gaexsneba,cdeba. ruseTis mimarT amerikis damokide-buleba naklebad konfrontaciuli iqne-ba, magram ara damTmobi. vfiqrob, aseTivepolitikis gatarebas moiTxovs amerikasaqarTvelosganac.

_ Tqveni azriT, amerikas realuradra interesebi aqvs samxreT kavkasiaSi?

_ amerikis interesebi samxreT kavka-siaSi, iseve, rogorc msoflios nebismierwertilSi, saxelmwifoebis stabilurobada keTilganwyobaa. amerikisTvis kavkasiastrategiulad mniSvnelovani regioniaramdenime mizezis gamo: 1. is aris alter-natiuli gza (roca alternatiuls vambobT,ruseTis alternativazea saubari) ener-goSemcvelebis tranzitisTvis msoflio

bazarze da, upirveles yovlisa, evropaSi.2. is geografiulad axlosaa im safrTx-eebTan, romelic amerikisTvis problema-turia, anu axlo aRmosavleTTan, imkerebTan, saidanac momdinareobs msoflioterorizmi, narkovaWroba, konfliqtebi.amerika dainteresebulia, es regioni sta-biluri da mis mimarT keTilganwyobiliiyos.

Tu konkretulad saqarTveloze vila-parakebT, Cveni qveyana samxreT kavkasiissaxelmwifoebs Soris amerikis yvelazekeTilganwyobil partniorad da mokav-Sired ganixileba. magram, modiT, kiTxvaase davsvaT _ Tavad saqarTvelos TuSeuZlia iyos stabiluri?

maia toraZe

bolo saukuneebis ganmavlobaSi ukve meramdened iwyeba msoflio gadanawilebisprocesi, romlis drosac didi da patara saxelmwifoebi TviTdamkvidrebisa da gadarCe-nisTvis ibrZvian. saqarTvelo am process sakmaod moumzadebeli Sexvda. miuxedavadimisa, rom damoukideblobis mopovebidan dRemde Cvens qveyanas ramdenjerme hqondaSansi – myarad damkvidrebuliyo msoflio TanamegobrobaSi, 18 wlisTavze isev ismiskiTxva _ visken da visTan? am kiTxvebze pasuxis gacema sazogadoebis erTi nawilisTvissirTules sulac ar warmoadgens, radgan saqarTvelos mxardamWerad ualternativodmoiazrebs amerikis SeerTebul Statebs, romelmac axali prezidentis – barak obamasarCeviT kidev erTxel daadastura, rom progresuli eria. magram ra SeicvlebaCvenTvis? ra pozicias daikavebs amerika axali liderisa da axali administraciismosvlis Semdeg? _ es kiTxvebi omgamovlili qveynisTvis, romelsac ruseTTangarTulebuli urTierTobebi aqvs, metad aqtualuria.

gvesaubreba amerikis Seswavlis asociaciis prezidenti, istoriis mecnierebaTadoqtori vasil kaWarava:

me-6 gverdze

Page 6: Tsu-Si boloniis procesis 2007-2009 wlebis samuSao ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/10580/1/Tbilisi... · atis) da studenturi TviTmmarTvelobis arsebobaSi. amave kanonis mixedviT

Tbilisisuniversiteti

newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge6

aqtualuriaqtualuriaqtualuriaqtualuriaqtualuri

sanam amas vityviT, gavixsenoT, rompostsabWoTa sivrceSi aris arademokra-tiuli, magram stabiluri saxelmwifoebi.koreqtulobis mizniT am saxelmwifoebsar davasaxeleb, magram imas getyviT, romes, ZiriTadad, centraluri aziis saxelm-wifoebs da ruseTsac exeba. rac SeexebaCvens qveyanas, Cemi azriT, arademokrati-uli saqarTvelo ver iqneba stabiluri.es daadastura rogorc SarSandeli noem-bris, ise wlevandeli agvistos movleneb-mac.

aqve isic vTqvaT, rom amerikelebismizani ar gaxlavT demokratiis damyarebamsoflios yvela qveyanaSi, radgan yvelaqveyana demokratiisTvis mzad ar aris.magaliTad, saudis arabeTi da pakistaniamerikis uaxloesi mokavSireebi arian,magram saudis arabeTze veravin ityvisdemokratiuli saxelmwifoao, piriqiT, iqrom demokratia dauSva, SeiZleba cudiambebi moxdes.

saqarTvelo aseTi saxelmwifo ar gax-lavT. aq demokratiam unda uzrunvely-os qveynis stabiluroba da swored am niS-niT iqneba SesaZlebeli _ igi amerikismokavSired CaiTvalos.

_ arsebobs mosazreba, rom Cveni qvey-ana amerikisa da ruseTis interesebsewireba. aris Tu ara mosalodnelisaqarTvelosa da ruseTs Soris Seiar-aRebuli dapirispirebis ganaxleba da amSemTxvevaSi ra pozicias daikavebsamerikis SeerTebuli Statebi?

_ ver dageTanxmebiT, rom saqarTve-lo ruseTisa da amerikis SeerTebuliStatebis interesebs ewireba. Cveni usa-frTxoeba da mSvidoba ewireba imas, romsaqarTvelos surs damoukidebeli arse-boba, Tavisi sagareo da saSinao poli-tikuri kursis damoukideblad gan-sazRvra, rac ruseTisTvis miuRebelia.

amerikas CvenTvis mokavSireoba Tavzear mouxvevia. saqarTvelos sWirdeba usa-frTxoebis qolga, radgan damoukide-blad amis uzrunvelyofa ar SeuZlia daTu SeerTebuli Statebis interesebiCvens interesebs daemTxveva, es CvenTviskargi iqneba.

mosalodnelia Tu ar axali dapiri-spireba? ra Tqma unda, mosalodnelia,magram ara imitom, rom samxreT kavkasiaSiamerikis interesebi mZlavroben, aramedimitom, rom saqarTvelo damoukidebeliganviTarebis misaRwevad poziciebs arTmobs. aqve vityvi, rom saomari moqmede-bebis ganaxlebis SemTxvevaSi ar gamov-ricxav Cvens ugunur politikasac. gavix-senoT, ra moxda 2004 wels cxinvalis re-gionSi da rogor ganviTarda movlenebi

agvistoSi... Cven xom Casafrebul ruseTsSesaniSnavad CavuyaviT xeli gaxsnil xax-aSi.

_ Tqven fiqrobT, rom agvistos mov-lenebi Cveni mcdari politikis Sedegiiyo?

_ mocemul momentSi, mocemulkonkretul epizodSi es Cveni ugunuripolitikis Sedegi iyo, Tumca ufro far-To konteqstSi, es gaxldaT logikuridasasruli ruseTis saqarTveloze nad-irobisa. davakvirdeT, rodesac Cven Cvensdasavlel partniorebTan SeTanxmebiTvmoqmedebT, ruseTs ar gasdis Tavisi,xolo rodesac dinebis sawinaaRmdegodmivcuravT _ piriqiT. axlac dinebis saw-inaaRmdegod gavcureT.

_ Cven visaubreT amerikis interese-bze... axla SevexoT ruseTis intereseb-sac, risi ganxorcielebisTvisac igiaraferze ukan ar ixevs...

_ ruseTis interesi aris is, rom amregionis saxelmwifoebi dahyvnen ruse-Tis nebas da iqceodnen ise, rogorc massurs... ruseTs unda, satranzito gzazemonopoliuri uflebebi hqondes. mas aqsamxedro bazebis ganTavseba surs. es imi-sTvis sWirdeba, rom samxreTidan gaauvne-belyos CrdiloeT kavkasiaSi arsebulisafrTxe, ufro axlos iyos Tavis mokav-Sire iranTan, ar misces sxvebs saSualeba,akontrolos centralur aziaze gasasv-leli da, Sesabamisad, aq Tavisi gavlenagazardos. am miznebSi Sedis energoSem-cvelebze kontrolic.

_ ekonomikuri eqspertebi acxadeben,rom saqarTvelos mimarT ruseTisagresiis mizezi SesaZloa misi msoflioekonomikuri liderobisken swrafvaiyos... analogiuri pretenziebi, Sesa-Zloa, evrokavSirsac hqondes...

_ dRevandel msoflioSi ruseTiekonomikuri lideri ki ara, liderTaganerT-erTic ver gaxdeba, radgan misiekonomika ganuzomlad ufro sustia, vi-dre ganviTarebuli evropuli qveynebi-sa. ruseTis keTildReoba didwiladdamokidebulia energoSemcvelebze,msoflio bazarze maT fasze da balansze,mis eqsportze. es, ra Tqma unda, ZalianZlieri faqtoria, magram ara erTaderTi.ver daveTanxmebi im eqspertebs, rom-lebic amboben, rom ruseTs sursekonomikuri liderobis mopoveba. ufrosworad, ruseTs lideroba ki surs, magramTu amboben, rom is amisTvis iRvwis, ariqneba marTali. rusebi sulelebi ar ari-an da ician, rom realuri mizani undadaisaxon. am qveynis msoflio ekono-mikuri lideroba an liderebs Soris yof-na ararealisturad meCveneba...

rac Seexeba evrokavSirs, evropa daamerikis SeerTebuli Statebi mokavSiree-bi arian, rasac ver vityviT ruseTsa da

evropaze. aSS-sa da evropas Soris savaWrobalansi mniSvnelovanwilad WarbobssavaWro balanss ruseTTan. amas ematebapolitikuri da samxedro urTierTobebi.yovelTvis arsebobda is faqtori, romevropelebi xandaxan eWvis TvaliT Se-hyureben amerikis Zlierebas da surT mas-Tan gatoleba, magram isic unda vicodeT,rom dRes kavkasiaSi amerikisa da evropisinteresebi erTiania da isini erTmaneTsar ewinaaRmdegeba.

_ xom ar dauSvebs amerikis axalimTavroba imis precedents, rom lobire-ba gauwios saqarTvelos natoSi daCqare-bul gawevrianebas?

_ meeWveba, rom amerikam SeZlos amsakiTxis lobireba da Semdeg natoSi ga-tana, radgan Crdilo-atlantikuri alian-si mxolod amerika ar aris.

garda amisa, arsebobs ramdenime Sema-ferxebeli faqtori imisaTvis, rom Cvenufro metad davuaxlovdeT natos. es faq-torebi SeiZleba sam jgufad ganawildes:1. cudi urTierTobebi ruseTTan, rasacnato ar miesalmeba. mas surs, gawevrianeb-is mosurne qveyanas kargi urTierTobebihqondes mezoblebTan; 2. mougvarebelikonfliqtebi da 3. demokratiis ararse-boba (an demokratiis nakleboba) qveyana-Si.

pirvelsa da meore mizezebSi, am orixarvezis gamosasworeblad, Cveni Sesa-Zleblobebi didi ar aris, radgan TuruseTs ar surs CvenTan kargi urTier-Toba, Cven es ver gveqneba; Tu separatis-tul regionebs ar surT konfliqtebismogvareba, konfliqtebi ver mogvardeba.Cemi azriT, nato Cvengan amas mainc imit-om moiTxovs, rom es sakiTxebi ar gavam-wvavoT da cecxlze navTi ar davasxaT darom Cveni konstruqciuloba vaCvenoT,rac aqamde ar gagvikeTebia.

konfliqtebTan dakavSirebiT Semi-Zlia gagiziaroT uSualod natos wevriCinovnikis mosazreba. es gaxlavT pirovne-ba, vinc Cvens mier IPAP-is SesrulebisTaobaze yovelwliur angariSs wers. misiazriT, saqarTvelom is mainc unda aCve-nos, rom Seuqcevadad adgas konfliqteb-is mogvarebis mSvidobian gzas. misgan mo-mismenia, rom am Seuqcevadobis indika-tori iqneboda saqarTveloSi Secvlilixelisufleba, romelic konfliqtebismogvarebis mxolod mSvidobian gzasdaadgeboda. aqamde amis Cveneba ver Sev-ZeliT. Cven didi wvlili migviZRvis ru-seTTan urTierTobebis gauaresebaSi.

rac Seexeba mesame mizezs, Cemi azriT,Cven bevrs arafers vakeTebT imisTvis,rom demokratiuli saxelmwifo gavxdeT,xolo arademokratiuli saxelmwifos-aTvis dasavleTi ar ibrZolebs. mas undauRirdes saqarTvelo imad, rom ruseTsdaupirispirdes. baltiispireTi ki uRir-

vaxtang guruli, istorikosi

XVI saukunis damdegidan daiwyoiranisa da osmaleTis brZola samxreTkavkasiisTvis (amierkavkasiisTvis). same-fo-samTavroebad daSlili saqarTvelorealuri safrTxis winaSe dadga. es sa-frTxe kidev ufro gaZlierda mas Sem-deg, rac iranma (samxreT-aRmosav-leTidan) da osmaleTma (Crdilo-dasav-leTidan) kavkasiis mTianeTSi SeRwevaSeZlo da iqauri mosaxleoba gaamahmadi-ana. Sav zRvaze gabatonda osmaleTi,kaspiis zRvaze _ irani. saqarTvelosgarSemo Seikra muslimuri saxelmwifoe-

amerika imoqmedebs imis mixedviT, Tu ramdenadefeqturad warmarTavs saqarTvelos xelisufleba

demokratiuli saxelmwifos mSeneblobas

me-5 gverdidan

da. am qveynebma aCvenes, rom surT dasav-luri yaidis demokratia Seqmnan da qmniankidec.

miuxedavad imisa, rom zemoT CamoTv-lil problemaTagan zogierTis gadawyve-ta Cvenze ar aris damokidebuli, qveyanamyvela am mimarTulebiT dadebiTi tenden-ciebi mainc unda aCvenos. magram Cven amasar vakeTebT, amitom natos Cveni daCqare-buli wesiT miRebis stimuli ar gaaCnia.

oponenti SeiZleba SemekamaTos imaSi,rom yofila SemTxveva, roca politikurimizanSewonilobidan gamomdinare natosTavis rigebSi gauwevrianebia qveynebi,romelTac analogiuri problemebi hqon-daT, magaliTad, TurqeTi, portugalia,nawilobriv, espaneTi da a.S. diax, aseTiSemTxvevebi iyo, magram maSin saerTa-Soriso asparezze sxva konteqsti iyo daamis gakeTeba natom saWirod CaTvala.jerjerobiT nato saqarTvelos miRebassaWirod ar Tvlis, amitom saqarTvelomunda daakmayofilos yvela is moTxovna,rac natos aqvs gawevrianebis msurveliqveynis mimarT.

miuxedavad amisa, mimaCnia, rom natosmxridan saqarTvelosTvis mxardaWerisCveneba Zalian kargi iqneboda ruseTisagresiis pirobebSi. miT umetes, rom MAP-i Tavad natos araferze avaldebulebs.

_ ramdenad marTebulia mosazreba,rom saqarTvelos sakiTxi natoSi gaw-evrianebis Taobaze dakavSirebuliaukrainis sakiTxTan?

_ is, rom saqarTvelosa da ukrainaserT konteqstSi ganixilaven, nawilobrivsworia, magram Tu romelime qveyana ambmulidan amovarda, es ar niSnavs imas, romromelimes gza gadaeketeba. ukrainas sxvaproblema aqvs. iq mosaxleobis didi naw-ili natos mxardamWeri ar aris, xolo na-tos ar surs Tavis rigebSi ZaliT SeTreu-li qveyana.

agresoris diplomatiasamsaukunovani prorusuli politikuri orientacia XIX saukunis damdegs

qarTveli erisaTvis didi katastrofiT dasrulda _ qarTuli samefo-samTavroebiruseTis imperiam daipyro. ratom cdilobdnen qarTveli mefeebi, qarTveli diplo-matebi ase daJinebiT, ase jiutad prorusuli orientaciis realizebas _ ruseTisdaxmarebiT iranisa da osmaleTisgan saqarTvelos dacvas? arsebobda Tu araprorusuli orientaciis alternativa? erTmorwmune ruseTze orientacia iyoerTaderTi gamosavali Tu sabediswero strategiuli Secdoma? am kiTxvebze pasuxsCven mxolod warsulis obieqturad Seswavlis mizniT ar veZiebT. yovelive esmWidro kavSirSia dRevandelobasTan.

bisa da xalxebis wre. qarTveli mefeebi-sa da diplomatebis winaSe mTeli sim-wvaviT daisva mokavSiris povnis sakiTxi.

ruseTis daxmarebiT muslimur sax-elmwifoTa agresiis mogeriebis imedipirvelad kaxeTis samefo saxls Caesaxa.1483 wels (zogierTi cnobiT 1491 wels)kaxeTis mefe aleqsandre I-ma (1476-1511)moskovis did mTavars ivane III-s (1462-1505) elCoba gaugzavna. ras emyarebodakaxeTis mefis gaTvla da ratom hqondamas moskovis didi mTavris daxmarebisimedi, CvenTvis ucnobia. samagierod sak-maod kargad aris cnobili moskovisruseTis garSemo Seqmnili samxedro-politikuri viTareba. ruseTs gamudme-buli omebi hqonda evropis saxelmwifoe-

bTan, amitom, kidec rom moendomebina,saqarTvelos muslimur saxelmwifoe-bTan brZolaSi ver daexmareboda _ iran-Tan da osmaleTTan omSi ar Caebmeboda.hqonda Tu ara raime realuri safuZve-li qarTveli mefeebisa da qarTveli dip-lomatebis prorusul orientaciasSemdgom xanebSi? movlenaTa analizigviCvenebs, rom prorusul orientaciasarc XVI-XVII saukuneebSi hqonda re-aluri safuZveli. baltiispireTidan _SvedeTis, ukrainidan _ poloneTis, be-lorusiidan _ litvis, Savi zRvi-spireTidan _ yirimis saxanos mudmiviagresiis momlodine ruseTi saqarT-velosTvis rom mokavSire da mfarveliver iqneboda, es cxadad unda egrZnoTkaxTa mefeebs aleqsandre II-sa (1574-1605) da Teimuraz I-s (1606-1648). didixnis manZilze qarTveli mefeebi da dip-lomatebi, movlenaTa obieqturad Se-fasebis nacvlad, ruseTis mefeebis da-pirebebs endobodnen _ mravaljer gaw-bilebulni mainc erTmorwmune ruseTisimedad iyvnen.

cxadia, qarTveli mefeebs, kerZod,aleqsandre II-sa da Teimuraz I-is pro-

rusuli orientacia garkveuli mizeze-biT iyo ganpirobebuli. am mizezTaganumTavresi iyo: 1. dasavleT evropis sax-elmwifoebis, kaTolikuri samyarossruli inertuloba, samxreT kavkasiiTdauinteresebloba; 2. saqarTvelosCrdiloeTiT moskovis didi mTavrismier rusuli miwebis gaerTianebis daw-yeba da marTlmadidebluri saxelmwifos_ ruseTis gaZliereba.

qarTvel mefeebs, qarTvel diplo-matebs Zalze mcire informacia gaaCn-daT rogorc dasavleT evropis qveyneb-is, ise ruseTis saSinao viTarebisa dasagareo politikis, samxedro daekonomikuri potencialis Sesaxeb.Zalze zerele da bundovani warmodgenahqondaT iran-evropis, osmaleT-evro-pis, ruseT-evropis, ruseT-iranis,ruseT-osmaleTis urTierTobaTaTaobaze. yovelive aman ganapiroba sagar-eo politikuri kursis SemuSavebisasdaSvebuli didi strategiuli Secdoma_ ruseTze orientacia.

me-7 gverdze

istoria

Page 7: Tsu-Si boloniis procesis 2007-2009 wlebis samuSao ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/10580/1/Tbilisi... · atis) da studenturi TviTmmarTvelobis arsebobaSi. amave kanonis mixedviT

Tbilisisuniversiteti

www.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge 7

agresoris diplomatia

i s tor i ai s tor i ai s tor i ai s tor i ai s tor i a

prorusul orientacias Seewiraaleqsandre II (iranis Sahma Tavissave gam-ahmadianebul Svils moakvlevina) da Te-imuraz I (iranis Sahis tyveobaSi garda-icvala). marcxiani prorusuli orient-aciis Sedegi iyo Sahis mier qarTlisa dakaxeTis samefo taxtebze gamahmadianeb-uli bagrationebis: rostomis (1632-1658), vaxtang V Sahnavazis (1658-1675),giorgi XI-is (1675-1709), erekle I naz-aralixanis (1688-1709), qaixosros (1709-1711), daviT II imamyulixanis dasma.

prorusuli orientacia TiTqosdaviwyebas unda miscemoda. mizezi sak-marisze meti iyo. moxda daujerebeliram. 1703 wels qarTlis samefos janiSi-nad (mmarTvelad) daniSnulma gamahmadi-anebuli giorgi XI-is ZmisSvilma, mo-mavalma mefem, vaxtang VI-m prorusuliorientacia aaRorZina da misi realizeb-isTvis Seupovari brZolac daiwyo.aleqsandre II-sa da Teimuraz I-is pro-rusul orientacias vinmem kidev SeiZle-ba raime gamarTleba mouZebnos, magramamas ver vityviT vaxtang VI-ze. vaxtangVI-s aleqsandre II-sa da Teimuraz I-TanSedarebiT gacilebiT ukeTesi pirobe-bi hqonda imisaTvis, rom kargad gaeazre-bina prorusuli orientaciis yvelauaryofiTi Sedegi, ar gaemeorebinawinamorbedTa damRupveli Secdomebi.vaxtang VI-s, yvelafers rom Tavi dav-aneboT, ufro meti informacia hqondairanis, osmaleTis, ruseTis da dasav-leT evropis qveynebis sagareo poli-tikuri kursis, saerTaSoriso asparez-ze Seqmnili ZalTa Tanafardobisa damovlenaTa Semdgomi ganviTarebis per-speqtivis Taobaze. garda amisa, vaxtangVI iyo uaRresad ganaTlebuli adamiani,mkvlevari, mecnieri.

proiranuli orientaciis uaryofisTaobaze gadawyvetileba vaxtang VI-miranSi iZulebiT yofnis periodSi (1712-1719 ww.) miiRo. vaxtang VI axali poli-tikuri orientaciis or SesaZlo vari-ants amuSavebda: dasavleT evropulsada rusuls. imxanad dasavleT evropisqveynebi iranis gaZlierebis politikasadgnen. aseTi politika ganapirobaobieqturma viTarebam. osmaleTi,romelic mtkiced damkvidrda balkane-Tis naxevarkunZulze, did safrTxesuqmnida dasavleT evropis qveynebs.irani erTaderTi qveyana iyo, romelsacaziaSi aqtiuri sabrZolo moqmedebebiTSeeZlo osmaleTis Zalebis mizidva daamiT dasavleT evropis qveynebisaTvismdgomareobis Semsubuqeba. cxadia, aseTviTarebaSi iranis winaaRmdeg dasavleTevropaSi mokavSiris Zebna gulubryvi-loba iyo. swored amitom iyo, rom dasav-leT evropaSi diplomatiuri misiiT miv-linebuli sulxan-saba orbeliani 1715wels samSobloSi xelmocaruli dabrun-da. am droidan jer kidev iranSi myofivaxtang VI prorusuli orientaciis re-alizebaze iwyebs zrunvas. prorusuliorientaciis realizebis gzaze pirvelinabiji ruseTis elCTan artiom volin-skisTan urTierTobis damyareba iyo.mefed damtkicebis (1716 w.) Semdeg, 1719wels, qarTlSi dabrunebuli vaxtang VIaqtiurad iRvwis ruseTTan samxedro-politikuri kavSiris dasamyareblad.

SeeZlo Tu ara ruseTs am periodis-Tvis (1719-1722 ww.) aqtiurad CareuliyosamxreT kavkasiis (aRmosavleT am-ierkavkasiis) saqmeebSi da qarTlis same-fo iranis batonobisgan gaeTavisu-flebina? ruseTi mzad ar iyo samxreTkavkasiaSi iranis winaaRmdeg sabrZolve-lad. iranTan omi aucileblad gada-izrdeboda osmaleTis winaaRmdeg omSi_ osmaleTi samxreT-aRmosavleT am-ierkavkasiaSi ruseTis gabatonebas ardauSvebda. iranTan da osmaleTTan ruse-Tis omebiT dauyovnebliv isargeblebd-nen dasavleT evropis qveynebi.

vaxtang VI-is mier petre I-Tan iraniswinaaRmdeg samxedro-politikuri kav-Siris Sekvra (1722 w.) strategiuli Sec-doma iyo. proiranuli orientacia aRmo-savleT amierkavkasiaSi ruseTis imperi-is pasiuri politikis pirobebSi erTad-erTi swori orientacia iyo. vaxtang VI-sTavis sasargeblod unda gamoeyenebinaavRanelebis Setevis Sedegad iranSi Se-qmnili umZimesi viTareba. qarTlis mefeki piriqiT moiqca. 1722 wlis martSi Sah-ma avRanelebTan brZolaSi daRupulirostomis (vaxtang VI-is Zmis) nacvladTavisi gvardiis sardlad vaxtangis vaJi

baqari daniSna da igi qarTlis jarTanerTad saswrafod iranSi daibara. baqar-ma jari Sekriba da iranisken daiZra, ma-gram vaxtang VI-m Svils SahisTvis dax-marebis aRmoCena aukrZala. baqari mamaskompromisul variants sTavazobda:qarTlis samefos jaris nawili, vaxtangVI-isa da petre I-is molaparakebis Tanax-mad, kaspiispireTSi SeWril ruseTisjars SeerTeboda, xolo nawiliavRanelebis winaaRmdeg iranis Sahs miS-veleboda. samefo darbazis wevrTa didinawili ruseTTan samxedro-politikurkavSirs saxifaTod miiCnevda da proiran-uli orientaciis SenarCunebas uWerdamxars. vaxtang VI-m rCeva ar gaiTvaliswi-na. mefes mtkiced hqonda gadawyvetiliproiranuli orientaciis erTxel dasamudamod uaryofa. amasobaSiavRanelebma ispahani aiRes, Tumca amasqarTlisTvis Sveba ar moutania. 1722wlis miwurulsa da 1723 wlis damdegsqarTlis mdgomareoba kidev ufrogarTulda. es ganpirobebuli iyo Semde-gi mizezebiT: 1. petre I-ma kaspiispireT-Si dawyebuli laSqroba maleve, 1722wels, Sewyvita; 2. iranis Sahi vaxtang VI-is dasasjelad jarebs agrovebda; 3.ruseTis gaaqtiurebiTa da petre I-isa davaxtang VI-is samxedro-politikuri kav-SiriT SeSfoTebuli osmaleTic qarT-lis samefoSi SesaWrelad emzadeboda. 4.proiranuli orientaciis kaxeTis mefe

konstantine vaxtang VI-is winaaRmdeg sa-brZolvelad emzadeboda da iranis SahisdaxmarebiT qarTlis taxtis xelSi Cagde-bas gegmavda; 5. TbilisSi mdgarma ira-nis garnizonma Sahis brZanebiT qalaqszarbaznebidan cecxli gauxsna; 6. 1723wlis gazafxulze iranis Sahis Tanadgo-miT, lekTa, ganjisa da erevnis xanebisjarebis daxmarebiT kaxTa mefe konstan-tinem Tbilisi daikava; 7. 1723 wlis iv-nisSi osmaleTis jarebi Tbilissmoadgnen da qalaqi aiRes. konstantinemkaxeTs Seafara Tavi.

vaxtang VI-s prorusuli politikuriorientaciis damRupveli Sedegebi sax-eze iyo. 1724 wels vaxtang VI ruseTSigadaixvewa. petre I amierkavkasiis axalmflobels swrafad mourigda. 1724 wlis12 ivliss, rodesac vaxtang VI jer kidevqarTlis samefos teritoriaze imyofe-boda, stambolSi ruseT-osmaleTis SeT-anxmeba daido. ruseTma aRiara osmale-Tis uflebebi aRmosavleT amierkavka-siaSi. ufro adre (1723 w.) ruseTiiransac mourigda.

yvela piroba arsebobda imisaTvis,rom vaxtang VI-is Semdeg saqarTveloSiprorusuli orientacia daviwyebas mis-cemoda. asec moxda. 1744 wels iranisSahma nadirma (1736-1747) qarTlis taxtikaxTa mefis konstantines Zmas, Teimu-raz II-s, xolo kaxeTisa _ TeimurazisvaJs, erekle II-s uboZa. nadir-Sahi Wkvi-ani politikosi iyo. Sahis mizans pro-rusuli orientaciis aRkveTa Seadgen-da: momavalSi qarTlisa da kaxeTis same-foebi ruseTis agresiuli politikisforpostad ar unda qceuliyo. amitomiyo, rom nadir-Sahi daTmobebze wavida.Sahma qarTlis samefo taxti kaxeTisbagrationebs uboZa. amasTan erTad, Te-imurazsa da erekles ufleba miscataxtze qristianuli wesiT asuliyvnen.

nadir-Sahis Semdeg, adil-Sahisa dagansakuTrebiT ki qerim-xanis (gardaicv-ala 1779 w.) mmarTvelobis wlebSi, Te-imuraz II-m da erekle II-m proiranuliorientaciis wyalobiT did warmatebebsmiaRwies. mniSvnelovnad ganmtkicdasamefo xelisufleba _ `osmalobisagan~da `yizilbaSobisgan~ daqceuli qarTlida kaxeTi welSi imarTeboda. Teimuraz-ma da ereklem praqtikulad sakuTar

kontrols dauqvemdebares iranuli sax-anoebi (ganjis, erevnis, yarabaRis, naxW-evnis, SuSis).

proiranuli orientaciis warmateb-is fonze XVIII saukunis 60-iani wlebisdamdegidan Teimuraz II da erekle IIruseTis imperiaze iReben orientaciasda muslimuri saxelmwifoebisa da xalx-ebis agresiisgan qarTl-kaxeTis samefosdacvas ruseTis samxedro-politikuridaxmarebiT apireben.

ram ganapiroba Teimuraz II-isa daerekle II-is gadawyvetileba proiranu-li orientaciis prorusuliT SecvlisTaobaze? istoriografiaSi am sabediswe-ro gadawyvetilebas Tavisi axsna aqvs,Tumca yuradRebis gareSe rCeba metadmniSvnelovani, Cveni azriT, ganm-sazRvreli momenti. qarTlis devnilmamefem vaxtang VI-m politikuri TavSesa-fari ruseTSi ipova. mefes ruseTSi gahy-va 1200 kaciani amala, maT Soris cnobiliTavaduri sagvareuloebis warmomadgen-lebi da aznaurebi. male cxadi gaxda,rom vaxtang VI da misi TanamebrZolebiruseTis saimperatoro kars haeriviTsWirdeboda. Teimurazisa da erekleswarmatebuli proiranuli orientaciadid SeSfoTebas iwvevda ruseTSi.qarTlisa da kaxeTis samefoebze ruse-Ti samxedro-politikur zemoqmedebasver moaxdenda, es iranTan da osmaleT-Tan urTierTobis daZabvas gamoiwvevda.ruseTis saimperatoro karma TeimurazII-sa da erekle II-ze zemoqmedebisTvissxva gza arCia. rusma diplomatebma maTidaSineba qarTlis samefo taxtze qarT-lis bagrationebis dabrunebis muqariTdaiwyes. Teimurazma da ereklem kargadicodnen, rom qarTlis Tavadebi vaxtangVI-s daJinebiT urCevdnen qarTlSi dab-runebas, an taxtis memkvidris baqarisgamogzavnas. ruseTis saimperatoro karivaxtang VI-sa da qarTlis Tavadebis Tx-ovnas bundovani dapirebebiT pasuxob-da da, imavdroulad, saqmis kursSi ay-enebda Teimurazsa da erekles. Teimu-razisa da erekles poziciebs seriozulsafrTxes uqmnida is, rom 1744 wlidanmcxeTis sapatriarqo taxtis saWeTmpy-robeli vaxtang VI-is Zmis, ieses SvilikaTolikos-patriarqi Teimuraz bagra-tioni (anton I) iyo. axalgazrda kaToli-kos-patriarqi anton I gansakuTrebuliniWiT dajildoebuli adamiani gaxldaT,miRebuli hqonda safuZvliani ganaTle-ba. anton I Tavidanve aqtiurad ereodaqveynis saSinao saqmeebsa da sagareopolitikaSi. mas imedis TvaliT Se-hyurebdnen rogorc qarTlis Tavadebi,ise ruseTSi gadaxvewili qarTlis bagra-tionebi, vaxtang VI-is amalis cocxladdarCenili wevrebi da maTi STamomavle-bi. es Zalze aRizianebda ereklesa daTeimurazs, gansakuTrebiT Teimurazs.Teimurazsa da erekles kargad axsov-daT, rom 1747 wels, Teimurazis iranSiyofnis periodSi, anton I-ma mxari dau-Wira qarTlis taxtisTvis mebrZol sak-uTar Zmas _ ieses meore vaJs abdula-begs. abdula-begis damarcxebis Semdeganton I-ma igi sasjelisgan ixsna da erek-lesTan Seariga. garda amisa, anton I-mairanidan Camoiyvana Tavisi naxevarZma _ieses mahmadiani Svili aleqsandre (isay-begi) Tavisi ojaxiT, yvelani monaTla daqarTlSi daasaxla. Teimuraz II-s eWvihqonda, rom anton I aleqsandre ieses ZesqarTlSi gamefebas upirebda.

Teimuraz II ruseTSi gadaxvewilqarTlis bagrationebs verafers daak-lebda. samagierod, anton I-is kaToli-kos-patriarqobidan gadayenebas ki miaR-wia. 1755 wels anton I-s brali dasdes mar-Tlmadideblobis RalatSi da suliwmi-dasTan dakavSirebiT kaTolikuri dog-matis gaziarebaSi. es iyo sruli sicrue.kaTolikos-patriarq anton I-s marTlma-didebluri eklesiisTvis arasodes uRa-latia da suliwmidasTan dakavSirebiTkaTolikuri dogmati arasodes gau-ziarebia. anton I-s cili daswames Teimu-raz II-is momxreebma. 1755 wels saekle-sio krebam anton I kaTolikos-patri-arqobidan gadaayena da mRvdelmsaxure-ba aukrZala. saeklesio krebaze anton Imedgrad icavda Tavs da wayenebulbraldebebs uaryofda. male anton I mix-vda, rom mas qarTl-kaxeTSi aRar daedgo-meboda da taqtika Secvala. 1756 welssaeklesio krebaze anton I-ma aRiara`Secdoma~ da `moinania~. amis sanacvlodmas mRvdelmsaxurebis ufleba aRud-gines da ruseTSi wasvlis nebac darTes.Caudeneli Secodebis aRiarebiTa da mo-naniebiT anton I-ma Tavi ixsna mosalod-

neli devna-Seviwroebisgan da ufromkacri sasjelisgan. anton I-is kaToli-kos-patriarqobidan gadayeneba ruseT-ma sakuTar marcxad miiCnia. qarTlisbagrationebis (vaxtang VI-is STamomav-lebis) ruseTSi yofna da qarTlis bagra-tionTa samefo saxlis warmomadgenliskaTolikos-patriarqoba Teimurazsa daerekleze zemoqmedebis (daSinebis)SesaniSnavi saSualeba iyo. ruseTissaimperatoro kari ukan daxevas arapirebda. 1756 wels anton I-ma ruseTSipolitikuri TavSesafari miiRo da maleruseTis eklesiis uwmidesi sinodiswinaSe Tavic imarTla. anton I-s TavismarTlebac ar sWirdeboda _ ruseTSikargad uwyodnen misi kaTolikos-patri-arqobidan gadayenebis namdvili mizezi.ruseTis eklesiis uwmindesma sinodmaanton I arqiepiskoposad gamoarCia davladimirisa da iaropolis eparqiismRvdelmTavrad daadgina. cxadia, yove-live es proiranuli orientaciis momxreTeimuraz II-isa da erekle II-is gamowve-vas niSnavda. ruseTSi Casuli anton Ididi sixaruliT miiRes misma naTesaveb-ma _ qarTlis bagrationebma. Teimu-razisa da erekles opozicia ruseTSimniSvnelovnad gamococxlda.

Teimuraz II-is elCobis (1760-1762 ww.)Semdeg ruseTis saimperatoro kari kv-lav ganagrZobs qarTl-kaxeTis samefosprorusul orientaciaze sabolooddayoliebas. erekle II-s amjeradac qarT-lis bagrationebis da qarTlis Tavadeb-is opoziciiT aSinebdnen. ruseTissaimperatoro kari erekle II-s ar endo-boda. peterburgSi isic aRizianebdaT,rom Teimurazis ruseTSi elCobiT SeS-foTebul iranis mbrZanebel qerim-xan-Tan erekle II-m urTierTobis mogvarebaSeZlo. iransa da qarTl-kaxeTis samefosSoris kargi urTierTobis SenarCunebaruseTis gegmebs ewinaaRmdegeboda.erekle II ruseTisTvis advili samarTavigaxdeboda mxolod maSin, Tu qarTl-kaxeTis samefosa da irans Soris urT-ierToba daiZabeboda. erekle II pozicie-bs advilad ar Tmobda. 1765 wels igi didisisastikiT gausworda ruseTis farulimxardaWeriT organizebul qarTlis Ta-vadebis SeTqmulebas (paata batoniSvi-lis SeTqmulebas).

ruseTis saimperatoro karidan mom-dinare SantaJis politikas Teimurazmada ereklem 20 weli gauZles. qarTl-kax-eTis proiranuli orientacia dasrul-da ruseT-osmaleTis 1768-1774 wlebisomis periodSi ruseTisa da qarTl-kaxe-Tis samxedro-politikuri kavSiriT.

unda aRiniSnos, rom qarTl-kaxeTissamefosa da ruseTis imperiis samxedro-politikurma kavSirma qarTlis Tavade-bi Zalze gaaRiziana. 1770 wels aspinZa-sTan mopovebuli brwyinvale gamarjve-bis Semdeg erekle II-is mier ruseTSi gag-zavnili Tavadi zaal orbeliani ruseTissagareo saqmeTa uwyebas erekle II-isTvis qarTlis taxtis CamorTmevassTxovda. ereklesTvis qarTlis taxtisCamorTmevas general g. totlebens sTx-ovdnen zaal orbeliani da daviT qsniserisTavi. savaraudoa, rom qarTlis Ta-vadebTan mWidro kontaqtis damyarebismiTiTeba saqarTveloSi gamogzavnilmaruseTis jaris sardalma g. totlebenmapeterburgSive miiRo. erekle II-sa da g.totlebens Soris urTierTobis daZab-vaSi qarTlis Tavadebmac Seitanes wv-lili. yovelive es kargad uwyoda erek-le II-m da Sesabamis daskvnebsac akeTeb-da. erekle II-is winaSe dadga sakiTxi:qarTl-kaxeTis mefes an proiranuliorientacia prorusuliT unda Seecva-la an ruseTi kvlavindeburad gaagr-Zelebda qarTlis bagrationebisa daqarTlis Tavadebis mxardaWeras erekleII-is winaaRmdeg. kaxeTis bagrationebmaqarTlis taxti iranis Sahis wyalobiTmiiRes da gamoricxuli ar iyo, iranisdasustebis SemTxvevaSi ruseTs yvelaRone exmara qarTlis samefos taxtzemisi erTguli vaxtang VI-is STamomavlo-bis dasabruneblad. erekle II-m proiran-uli orientacia prorusuliT Secvala.

amrigad, erekle II-is prorusuliorientacia iyo iZulebiTi da ar war-moadgenda qarTl-kaxeTis mefis sur-vils. erekle II an prorusul orienta-cias unda dasTanxmeboda an iranis dax-marebiT win unda aRdgomoda ruseTs.dasustebuli irani qarTl-kaxeTismokavSired ver gamodgeboda. erekle IIiZulebuli gaxda prorusul orienta-ciaze damdgariyo.

me-6 gverdidan

Page 8: Tsu-Si boloniis procesis 2007-2009 wlebis samuSao ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/10580/1/Tbilisi... · atis) da studenturi TviTmmarTvelobis arsebobaSi. amave kanonis mixedviT

Tbilisisuniversiteti

newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge8

sajaro leqciasajaro leqciasajaro leqciasajaro leqciasajaro leqcia

Tsu-Si britaneTis sabWos biblioTeka gaixsna

profesorma nodar belqaniam SveicariaSiagvistos movlenebze sajaro leqciebi waikiTxa

aRsaniSnavia, rom bazelis univer-sitetSi leqcias eswreboda konfliqteb-is daregulirebis sakiTxSi gaeros yo-fili warmomadgeneli saqarTveloSi, qal-batoni haidi taliavini, romlis kandi-daturac safrangeTis prezidentma sarko-zim agvistos movlenebis sagamoZiebokomisiis Tavmjdomaris postze waradgi-na. rogorc nodar belqaniam CvenTansaubarSi aRniSna, leqciis Sinaarsi audi-toriisTvis sruliad axali iyo. `me mqon-da iseTi masala waRebuli, ris SesaxebacSveicariaSi araferi icodnen. isini im in-formacias floben, rasac maT rusuliwyaroebi awvdian. me maT gavacani prob-lemis istoria da avuxseni, rom es kon-fliqti agvistodan ki ar iRebs saTaves,aramed igi jer kidev 1918-1921 wlebSidaiwyo, anu maSin, rodesac ruseTis im-periis daSlis Sedegad saqarTvelodamoukidebeli gaxda. avuxseni maT, romkonfliqtebis arsebiTi mizezi aris is,rom ruseTi ver itans saqarTvelosdamoukideblobas. maT pirvelad Cemgangaiges, rom qarTvelebsa da osebs,qarTvelebsa da afxazebs Soris urTier-Toba jer kidev 1918-1921 wlebSi gafuW-da. es maSin, rodesac saqarTvelo erTaligisgan damoukideblobis aRiarebascdilobda, xolo ruseTSi bolSevizmimZvinvarebda. bolSevikebi yovelgvarimeqanizmebiT cdilobdnen damoukidebe-li saqarTvelos winaaRmdeg brZolaSieTnikuri umciresobebi, gansakuTrebiTosebi da afxazebi gamoeyenebinaT.

osebma samjer wamoiwyes ajanyeba,1918 wels sabWoTa wyobilebac ki gamoacx-ades cxinvalSi, Semdeg 1920 wels moxdadidi ajanyeba, romelsac bolSevikebi afi-nansebdnen. isic unda iTqvas, rom maSinqarTveli bolSevikebic aranaklebad aq-tiurobdnen da ebrZodnen sakuTari qvey-nis damoukideblobas. 1920 wlis maisSimarTalia, ruseTma aRiara saqarTvelosdamoukidebloba, magram saqarTveloSi

bolSevikebis xelSeuxeblobac moiTxo-va. daaxloebiT 20 aTasi osi iZulebuligaxda gadasuliyo CrdiloeTSi da amisSemdeg osebsa da qarTvelebs Soris urT-ierToba Zalze gafuWda. 1921 wels, rode-sac orjonikiZis winamZRolobiT somx-eTidan meTerTmete armia Semodioda, os-ebTan erTad afxazebic ajanydnen da amiTxeli Seuwyves saqarTvelos gasabWoebas.Sevecade auditoriisTvis amexsna – rasver patiobs qarTveli oss da osi _ qar-Tvels. sazRvargareT isic unda icodnen,rogori damokidebuleba aqvs ruseTsTavis mezoblebTan, gansakuTrebiTsaqarTvelosTan – es saTqmeli audito-riamde mgoni mivitane. gansakuTrebiTdidi daintereseba gamoiwvia agvistosmovlenebis amsaxveli Tanamgzavridan ga-daRebuli suraTebis xilvam, rac leqci-is msvlelobisas slaidebis saxiT vuCvene.maT saSualeba hqondaT sakuTari TvaliTenaxaT, Tu ramdenad aris dangreuli cx-invali, TamaraSeni, kexvi... am TvalsaCinomasalam didi daintereseba gamoiwvia: cx-invali aris 5 procentiT dangreuli, Tam-araSeni 52 procentiT, aCabeTi da sxvaqarTuli soflebi 40-dan 52 procentam-dea dangreuli... damswre sazogadoebisyuradReba gavamaxvile imaze, rom ruseT-ma sul sxvanairad warmoaCina es suraTi.misi informaciiT, cxinvali mTlianaddaingra da 2000-ze meti mSvidobiani mcx-ovrebi daiRupa. Tanac cxinvals xom Ta-vad ruseTic bombavda. me maT warvudgine`human raits voCis~ sabuTebi, romelicmowmobs, rom cxinvalSi 94 mosaxle daiR-upa. Tumca, roca saqme adamianis sicocx-les exeba, raodenobrivi midgoma saer-Tod uxerxulia. foto-masalaze TiToeu-li saxli Cans da isic aRniSnulia, Turomelia dazianebuli da romeli _ uvne-beli. vaCvene is suraTebic, romelzecnaTlad Cans daRvrili navTobi, ganad-gurebuli tyeebi, foTis porti... ~ _ ga-nacxada nodar belqaniam CvenTan saubar-Si da aqve madlierebiT aRniSna, romekologiuri agresiis Sesaxeb masalebi masprofesorma gizo uruSaZem miawoda. ber-nis universitetSi leqcias eswrebodnen,

aseve, ruseTis saelCodanac, romlis war-momadgenlebsac leqciis msvlelobisasxma ar amouRiaT. Tumca SveicariaSicruseTi iseTive propagandas eweva,rogorc sxva saxelmwifoebSi.

`bazelSi wakiTxuli leqciis mosme-nis Semdeg, meore dRes damireka gazeT`bazler caiTungis~ korespondentma,romelic Turme leqcias eswreboda daCemgan interviu aiRo. maT sul aintere-sebT, ramdenad damnaSavea saqarTvelosxelisufleba am konfliqtSi. rusebimilionebs ixdian imaSi, rom gavlenianigazeTebis saSualebiT saqarTveloswinaaRmdeg mimarTuli dezinformaciagaavrcelon. Cven patara qveyana varT daarc finansurad da arc gavleniT imis sa-Sualeba ar gvaqvs, rom msoflios CvenisimarTle da poziciebi gavacnoT. amit-om mimaCnia, rom yvela xerxi unda gamov-iyenoT, raTa sazRvargareT xalxs Cvenikonfliqtebis realuri istoria aRvuw-eroT _ amas Cveni qveynisTvis arsebiTimniSvneloba aqvs. ucxoeTSi ar ician amproblemis realuri arsi. rusuli ver-sia sul sxvaa~, _ aRniSna batonma nodar-ma, romelmac gviTxra, rom auditoriadidi yuradRebiT ismenda oseTis avtono-miuri olqis Seqmnis istorias da imas, Turatom daerqva cxinvals staliniri, rasniSnavs `vladikavkazi~ da a.S... `ar SemeZ-lo leqciaze mxolod mecnieriviT mela-paraka, radgan es omi mec Semexo. damswresazogadoeba Zalian dainteresda _ sadviyavi omis dros da ras ganvicdidi. mo-mixda Cemi Tavgadasavlisa da piradiemociebis Sesaxebac mesaubra. leqciisSemdeg diskusiisas moderators is azricgauCnda, rom ruseTis warmomadgenlispoziciebic moesmina. me vikiTxe – russrisTvis iwvevT? osi da afxazi moiwvieT,rusma ra unda Tqvas? man gadaylapa amqveynis teritoriebi da imas xom arityvis, Cemi braliao? _ Cems am komen-tars darbazSi auditoriis taSi mohyva.maT Cemi kritikac miiRes, rodesac vTqvi,rom dasavleTi maSin ar unda gaCumebu-

britaneTis sabWos biblioTeka Tsu-is meore korpusSi ganTavsda. biblioTe-kiT sargebloba universitetis studen-tebisa da profesor-maswavleblebisgarda Cveulebrivi moqalaqeebisTvisaciqneba xelmisawvdomi. Tanamedrove daklasikuri literaturiT, audio da vid-eo CanawerebiT msurvelebs codnisa dakvalifikaciis amaRleba, aseve nebis-

mieri dargis Sesaxeb informaciis moZie-ba SeeZlebaT. mkiTxvelebs erTi bib-lioTekari gauwevs momsaxurebas.wignebis mrvalferovnebisa da kom-fortuli garemos gamo universitetisreqtori giorgi xubua fiqrobs, rom bib-lioTekas mkiTxveli ar moakldeba. `bri-taneTis sabWos biblioTeka im deficitsSeavsebs, romelic universitetSi Tan-amedrove informaciis mopovebis Tval-sazrisiT iqmneba. Zalian mniSvnelovania,rom studentebsa da profesuras wigneb-

nino kakulia

31 oqtombridan 7 noembramde ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelm-wifo universitetis socialur da politikur mecnierebaTa fakultetis dekanismovaleobis Semsrulebeli, profesori nodar belqania leqciebis kursis wasakiTx-ad bazelis universitetis evropis institutSi iyo miwveuli. maspinZlebis TxovniTman bazelis universitetis evropis institutSi 3 noembers 2008 wlis agvistosmovlenebis Sesaxeb waikiTxa sajaro leqcia Temaze: `konfliqti kavkasiaSi: mizezebida Sedegebi~. 5 noembers profesorma nodar belqaniam bernSi federaluri kan-celariis e.w. polit forumze imave Temaze meore leqcia waikiTxa. es leqcia bernisuniversitetis, federaluri kancelariis polit forumis da qarTuli diasporisTxovniT gaimarTa. orive leqcias farTo auditoria hyavda. ruseT-saqarTvelosSoris arsebuli konfliqtis detalebiT dainteresebul sazogadoebas _ student-ebs, profesor-maswavleblebs, diplomatebs, qarTuli diasporisa da adgilobrivipresis warmomadgenlebs araerT kiTxvaze surdaT pasuxis mosmena. rogorc batonmanodar belqaniam CvenTan saubarSi ganacxada, Sveicariis moqalaqeebs agvistosmovlenebTan dakavSirebiT rusuli versiebis gacnobis ufro meti saSualeba aqvT,vidre qarTuli wyaroebis. Sedegi samwuxarod isaa, rom SveicariaSi ZiriTadad isearian informirebulni, rogorc es ruseTs awyobs. amdenad, qarTveli profesorisbazelis universitetsa da bernis federalur kancelariaSi stumrobas da missajarod wakiTxul leqciebs mxolod informaciuli datvirTva ar hqonia. leqciaspolitikur mniSvnelobas sZenda swored is faqtori, rom batoni nodari saqarTve-los warmomadgenlis rangSi warsdga auditoriis winaSe da sazogadoebas is realurisuraTi dauxata, ramac Cveni qveyana omis zRvaramde miiyvana. moxseneba im istoriulrakurss moicavda, rac qarTul-osuri da qarTul-afxazuri konfliqtebis gaRviveb-is mizezsa da sababs xsnida.

liyo, rodesac ruseTma oseTsa da afx-azeTSi rusuli pasportebis darigebadaiwyo da afxazeTSi rkinigza gaiyvana.evropas ar unda gaemartivebinaruseTisTvis savizo reJimi, ramac sepa-ratistebs rusuli pasportebis aRebissurvili kidev ufro gaumZafra, ansaqarTvelosTvisac igive privilegiebiunda mieniWebinaT. me maT vuTxari, pasux-ismgebloba Tqvenc gekisrebaT-meTqi. ammosazrebas isini daeTanxmnen~, _ aRniS-na batonma nodarma.

misi stumroba SveicariaSi sasargebloiyo imdenad, ramdenadac farTo audi-toriisTvis cnobili gaxda is simarTle,ris mitanasac auditoriamde qarTuli mx-are xSirad ver axerxebs. ruseTis agreso-rad warmoCena _ es qarTvelis akviatebu-li ideafiqsi ar gaxlavT, ruseTi aris agre-sori da Tavisi gavlenis da propagandiswyalobiT dRemde axerxebs sakuTari poli-tikuri ambiciebis dakmayofilebas, radganseparatistuli moZraobebis waxalisebisgzaze seriozuli winaaRmdegoba msofliosmxridan jer ar Sexvedria. `Cven simarTleunda gavagebinoT yvelas _ Cvennairi pat-ara qveynisTvis es aris am problemisgasaRebi, Tumca, Cveni wili pasuxismge-blobac unda aviRoT~, _ ambobs nodarbelqania, romelsac miaCnia, rom sauniver-siteto sazogadoeba aqtiurad unda Caer-Tos sazRvargareT sajaro leqciebiskiTxvis procesSi. SveicariaSi Tsu-is pro-fesoris nodar belqanias vizitis das-rulebis Semdeg am RonisZiebis iniciator-Ta mxridan madlobis werilebi movida, sa-dac isini sajaro leqciebis aqtualobasada baton nodar belqaniasTan TanamSrom-lobis mniSvnelobas usvamen xazs.

nodar belqanias SveicariaSi vizitsCveni universitetisTvis erTi Zalzepozitiuri Sedegic mohyva: bazelis uni-versitetis evropis instituti mzadaayovelwliurad socialur da poli-tikur mecnierebaTa fakultetidanmagistraturaSi saswavleblad 4 studen-ti miiRos.

nato obolaZe

ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetSi britaneTissabWos biblioTeka gaixsna. biblioTeka saswavlo, samecniero da mxatvruli Sinaar-sis inglisurenovani literaturiT aris aRWurvili. Tsu-is studentebi da profe-sor-maswavleblebi sxvadasxva Tematikis enciklopediebiTac isargebleben. mkiTxv-els wignebis gatana ori kviris vadiT SeeZleba. biblioTekis prezentacia 18 noem-bers gaimarTa. axali SemecnebiTi centris gaxsnas Tsu-is reqtori giorgi xubua,didi britaneTis elCi saqarTveloSi denis kifi da britaneTis sabWos Tbilisisfilialis xelmZRvaneli pol dabldei daeswrnen.

is garkveuli vadiT gatana SeeZlebaT.madloba minda vuTxra britaneTis sab-Wos imisTvis, rom am biblioTekamswored Cvens universitetSi daidobina~, – ganacxada prezentaciaze giorgixubuam.

britaneTis sabWos biblioTekisTbilisis saxelmwifo universitetSi gad-motana sabWos centralur ofisSi gadawy-da. amave gadawyvetilebiT analogiuriRonisZieba msoflios masStabiT 109 qvey-anaSi gatarda _ sabWos xelmZRvanelobamyvela filialis biblioTekebi adgilo-briv umaRles saswavleblebs gadasca.

biblioTekis prezentaciaze brit-aneTis sabWos Tbilisis filialis xe-lmZRvanelma pol dabldeim aRniSna, rombritanelebi universitetisTvis dax-marebis gawevas momavalSic gegmaven.`umaRles saswavlebelSi msgavsi Semec-nebiTi centris gaxsna Zalian mniS-vnelovania. moxaruli var, rom wignebi

universitets usasyidlod gadaeca.vfiqrob, aseTi RonisZieba universitet-Tan mWidro partniorobisTvis kargidasawyisia~, _ aRniSna man.

Tsu-is profesorebisa da britanelidiplomatebis mosazrebebs universite-tis studentebic iziareben. socialur dapolitikur mecnierebaTa fakultetisstudentebs miaCniaT, rom axali litera-turis gacnoba wignis saSualebiT gac-ilebiT ukeTesia, vidre internetiT darom biblioTekis gaxsna maT Tanamedroveinglisurenovani wignebis deficits Seu-vsebs.

britanuli sabWos biblioTekas axaliwignebi prezentaciazec gadasces. `bairo-nis sazogadoebis~ xelmZRvanelma inesa mer-abiSvilma biblioTekas mis mier inglisurenaze Targmnili `galaktion tabiZis poe-mebi~, sakuTari saavtoro wigni `kultura-Ta dialogi~ da qarTul-inglisur enebzegamocemuli `baironis poemebi~ gadasca.

siaxle

Page 9: Tsu-Si boloniis procesis 2007-2009 wlebis samuSao ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/10580/1/Tbilisi... · atis) da studenturi TviTmmarTvelobis arsebobaSi. amave kanonis mixedviT

Tbilisisuniversiteti

saqarTvelo da azerbaijani _ regionaluriintegraciis perspeqtivebi

www.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge 9

urTierTTanamSromlobaurTierTTanamSromlobaurTierTTanamSromlobaurTierTTanamSromlobaurTierTTanamSromloba

dRes ufro meti somexi erovnebis axalgazrdainteresdeba universitetSi swavliT

SurTxia beroSvili

11 noembers ivane javaxiSvilis sax-elobis Tbilisis saxelmwifo univer-sitets axalqalaqis somxuri sajaro sko-lis ufrosklaselebi da pedagogebiewvivnen, romlebic universitetis req-tors, profesor giorgi xubuasa da pro-fesor-maswavleblebs Sexvdnen.

rogorc giorgi xubuam moswavleebT-an saubrisas aRniSna, saxelmwifo univer-siteti somexi erovnebis axalgazrdebskvlavac xels Seuwyobs qarTuli enis Ses-wavlaSi, raTa maT warmatebuli profesi-uli karieris Sesaqmnelad ukeTesi per-speqtiva hqondeT.

`saqarTveloSi mcxovreb yvela mo-qalaqes imis gancda unda daeuflos, romCven erTi saxelmwifos moqalaqeebi varTda Cveni Sansebi Tanabaria. amitom somexi

mosaxleobisTvis aucilebelia qarTulsazogadoebasTan integracia.mixaria, romam darbazSi Seikriba axalgazrdoba,romelsac surs, rom Tavisi bedi univer-sitets daukavSiros da qarTuli ena Seis-wavlos~, _ mimarTa giorgi xubuam somexierovnebis axalgazrdebs. misi TqmiT,Tbilisis saxelmwifo universitetSi yve-la pirobaa Seqmnili, raTa sxvadasxva eT-nikuri jgufis warmomadgenelma sakuTariSesaZleblobebis realizeba SeZlos.

`Tqveni survili, iswavloT qarTuliena da CaabaroT universitetSi, misasalme-belia. profesiuli warmateba ganaTleb-is doniTa da xarisxiT ganisazRvreba. TugsurT, iyoT konkurentunariani, undagqondeT Sesabamisi ganaTlebac. gulwr-felad gvsurs, rom yvela sferoSi ufrometi warmatebuli somexi erovnebis adami-ani moRvaweobdes, kerZod: politikaSi,mecnierebaSi, xelovnebaSi... uxerxulic

kia vamtkicoT, rom qarTul saxelmwifo-Si arc erTma erma ar unda igrZnos TavidaCagrulad. Tqven unda gqondeT imisgancda, rom am qveyanaSi didi perspeqti-va gaqvT~, _ aRniSna giorgi xubuam.

axalqalaqis sajaro skolis ufrosk-laselebs armenologiis mimarTulebisxelmZRvanelma, profesorma zaza aleq-siZemac mimarTa. man im konkretulRonisZiebebze gaamaxvila yuradReba,romelsac aRniSnuli mimarTuleba isax-avs miznad. misi TqmiT, universitetSiyovelTvis interesdebodnen somxurikulturiT. batonma zazam imedi gamoTq-va, rom am mimarTulebiT muSaoba kvla-vac aqtiurad gagrZeldeba.

`Tavad pirveli qarTuli universite-tis damfuZnebelma ivane javaxiSvilmakargad icoda somxuri ena. rogorc cno-bilia, man peterburgSi akademikos nikomaris xelmZRvanelobiT somxur-qarTu-li filologiis fakulteti daamTavra.aRsaniSnavia, rom Tbilisis universite-tis daarsebis dRidan arsebobda arme-nologiis kaTedra, sadac seriozuli kv-levebi mimdinareobda. aq pirvelivewlebidan ikiTxeboda armenologiuridisciplinebi: Zveli somxuri ena, somx-uri samarTlis istoria, somxeTis isto-ria. xelnawerTa institutSi dRemde Se-monaxulia pirveli leqciebis konspeqti,sruli kursi _ `somxuri enis istoriis

Sesavali~, romelsac daviT yifSiZe kiTx-ulobda. SemiZlia davadasturo, rom eskonspeqti Tanamedrove swavlebis donesdResac Seesabameba.

moxaruli viqnebiT, rom Tqveni saxiTCveni universitetis studentTa rigebssomexi erovnebis axalgazrdebic Seemate-bian. dRevandeli Sexvedrac am mizans em-saxureba. aseve, gvinda gagacnoT, Tu rapirobebs gTavazobT universiteti aq mox-vedris SemTxvevaSi, raTa ufro meti mo-tivacia gagiCndeT _ erovnuli gamocde-bisTvis kargad moemzadoT da qarTul enasdaeufloT~, _ aRniSna zaza aleqsiZem.

unda aRiniSnos, rom Sexvedra ax-alqalaqis sajaro skolis ufroskla-selebTan somxur enaze mimdinareobda.saubaris Targmna saxelmwifo universite-tis humanitarul mecnierebaTa fakulte-tis armenologiis mimarTulebis meoTxekursis studentma diana ter baRasarian-ma iTava.

zaza aleqsiZem moswavleebs gaacno,Tu ras iTvaliswinebs armenologiis mi-marTulebaze danergili programebi. misiTqmiT, qarTveli da somexi studentebimerxze erTad sxdomiT ukeTesad iTvise-ben erTmaneTis enas.

universitetis xelmZRvanelobam dapedagogebma axalqalaqis sajaro skolismoswavleebs wamateba usurves da studen-tur kafeSi miipatiJes.

Tbilisis saxelmwifo universitetSi armenologiis kaTedra ivane javaxiSvilisTaosnobiT jer kidev 1922 wels Seiqmna. somxur-qarTuli urTierTobebis mniS-vneloba kargad hqondaT gacnobierebuli pirveli qarTuli universitetis dam-aarseblebs da amitom armenologiis, rogorc samecniero da akademiuri disciplinisSeswavlas imTaviTve didi yuradReba eTmoboda.

universitetSi somxuri enis swavleba tradiciisamebr ramdenime mimarTulebiTmimdinareobs: somxuri ena, somxuri enis istoria, dialeqtologia, somxuri liter-atura. universitetis xelmZRvaneloba, winamorbedTa msgavsad, Tvlis, romsaqarTveloSi mcxovrebi somexi axalgazrdebis integraciisTvis meti xelSewyoba daTanadgomaa saWiro.

seminari gaxsna Tsu-is reqtorma, pro-fesorma giorgi xubuam, romelmac madlo-ba gadauxada azerbaijanis elCs saqar-TveloSi, profesor namik alievs amRonisZiebis organizebisTvis da aRniSna,rom seminaris Tematika sworad SeirCa,radgan saqarTvelosa da azerbaijansSoris megobrobas gansakuTrebuli Ses-wavla sWirdeba, rogorc samarTlebrivi,aseve ekonomikuri TvalsazrisiT. `es sem-inari mxolod dasawyisia am urTierTobissamarTlebrivi mxareebis gaanalizebiskuTxiT. aq SevikribeT qarTvelebi da az-erbaijanelebi, romelTaTvisac am oriqveynis strategiuli urTierTobebiZalian mniSvnelovania. am urTierTobebsTavisi tradiciebi gaaCnia, rac momavalSikidev ufro unda gamyardes~, _ ganacxa-da giorgi xubuam da madloba gadauxadakolegebs, romlebmac seminarisTvis mox-senebebi moamzades.

moxseneba _ `heidar alievi azerbaija-nis Tanamedrove konstituciis ideolo-gi~ azerbaijanis respublikis sagangeboda sruluflebianma elCma saqarTvelo-Si, profesorma namik alievma warmoadgi-na. momxsenebelma xazgasmiT aRniSna az-erbaijaneli xalxis maSindeli liderisheidar alievis damsaxureba konstituci-is miRebaSi: `heidar alievi iuristi ar iyo,magram igi aqtiurad monawileobda konsti-tuciis SemuSavebis procesSi, yura-dRebiT epyroboda TiToeuli muxlis Se-muSavebas da konstituciis SemmuSavebe-li komisiis sxdomebze saubrobda,rogorc profesionali, romelic flob-da sakiTxis arss, saerTaSoriso kanoneb-sa da normebs. Sedegadazerbaijanis kon-stituciaSi Caido yvelaze demokratiu-li principebi, romelic dRes msoflioSiarsebobs. azerbaijanis konstitucia uni-kaluria imiT, rom misi 158 muxlidan 66adamianis uflebebis dacvas eZRvneba~, _aRiniSna moxsenebaSi.

universitetis iuridiuli fakulte-tis profesorma avTandil demetraSvil-ma waikiTxa moxseneba _ `konstituciuriganviTarebis Taviseburebani (saqarT-velosa da azerbaijanis magaliTze)~. man

aRniSna, rom am ori qveynis konstituci-uri ganviTarebis istorias Soris Zalianbevri msgavsebaa.

`qveynis konstituciuri ganviTarebaiwyeba mas Semdeg, rac Seiqmneba konsti-tucia. saqarTvelosa da azerbaijanSi esistoria saTaves 1918 wlidan iRebs, rocaCvenc da azerbaijanelebmac damoukide-blobis deklaracia miviReT. Semdeg, 70wlis ganmavlobaSi, orive qveyana sabWo-Ta imperiaSi cxovrobda.

1990 wels saqarTvelom, xolo 1991wels azerbaijanma saxelmwifoebrivi su-vereniteti aRadgines. amis Semdeg oriveqveyanaSi daiwyo 4 wliani omis periodi,rasac arasamarTlebrivi reJimis damyare-ba mohyva.

1995 wels saqarTvelom (24 agvistos)da azerbaijanma (12 oqtombers) miiRo qvey-nis ZiriTadi kanoni _ konstitucia.

ZiriTadi muxlebiT saqarTvelosa daazerbaijanis konstituciebi aerTianebenTanamedrove filosofiur da humanurprincipebs, romlebic demokratiul dasamarTlebriv principebsac moicaven.orive konstituciaSi mTavaria suvereni-tetis dacva. aseve, sakanonmdeblo mux-lebis naxevarze meti adamianis uflebeb-is dacvas eTmoba. masSi miTiTebulia xe-lisuflebis organizebis da dayofis Tan-amedrove moTxovnebi. aRniSnulia, rom

saqarTveloc da azerbaijanic aris nax-evrad saprezidento respublikaa. azer-baijanis konstituciis SemuSavebaSimonawileobdnen frangi eqspertebi,xolo saqarTvelos konstituciazeamerikeli eqspertebi muSaobdnen. kon-stituciis pirveli redaqcia (saqarTve-los konstituciaSi ramdenime cvlilebaSevida) iTvaliswinebda saprezidento re-spublikis amerikul models.

orive konstituciaSi didi adgili eT-moba qveynis mTavar pirs _ prezidents.azerbaijanSic da saqarTveloSic prezi-dentad SeiZleba airCion 35 wlis pirovne-ba. saprezidento vada orive qveyanaSi 5welia, prezidentis zedized 2-jer arCe-vis SesaZleblobiT.

azerbaijanSi prezidenti aris aRmas-rulebeli xelisuflebis xelmZRvaneli.saqarTveloSi es movaleoba gamokveTiliar aris, magram konstituciuri analizisSedegad SeiZleba iTqvas, rom preziden-ti xelmZRvanelobs aRmasrulebel xe-lisuflebas.

orive konstituciis gadaxedva da mas-Si cvlilebebis Setana SeiZleba, Tu sa-konstitucio sasamarTlo amis SesaZle-blobas daadgens, magram aris muxlebi,romlis gadaxedvac ar SeiZleba _ aseTiamuxli xelisuflebis uzurpaciis, aseveaRmasrulebeli xelisuflebis dayofisprincipebis Sesaxeb~, _ ganacxadaavTandil demetraSvilma. moxsenebisdasrulebis Semdeg man TxovniT mimarTanamik alievs _ aRadginos Tsu-sa da baqosuniversitets Soris tradiciulad arse-buli samecniero pedagogiuri kavSirebi.am ideas Tsu-is reqtori giorgi xubuacmiesalma.

universitetis iuridiuli fakulte-tis asocirebulma profesorma giorgikverenCxilaZem samarTlebrivad mimoix-ila `konstituciuri marTlmsajulebasaqarTvelosa da azerbaijanSi~.

man aRniSna, rom saqarTvelosa da az-erbaijanis sakonstitucio sasamarTloe-bi gadawyvetilebis miRebisas evropulikonvenciis samarTlebriv normebs eyrd-nobian, rac konkretuli magaliTebis moS-veliebiT daadastura.

ilia WavWavaZis saxelmwifo univer-sitetis asocirebuli profesoris nikaCitaZis moxsenebaSi _ `strategiuli Tan-amSromloba saqarTvelosa da azer-baijans Soris~ warmodgenili iyo sain-tereso monacemebi ori qveynisekonomikuri kavSirebis Sesaxeb. man aRni-Sna, rom bolo periodSi saqarTvelo-az-erbaijans Soris ekonomikuri urTierTo-bis maCveneblebi izrdeba. amis damadas-tureblad momxsenebelma moiyvanastatistikuri monacemi, romlis mixedvi-Tac 2008 wlis ianvridan seqtembris CaTv-

liT or qveyanas Soris savaWro moculo-ba 643 milioni amerikuli dolaria.saqarTvelos eqsporti azerbaijanSi 2008wels gasul welTan SedarebiT 69 procen-tiT gaizarda, xolo rac Seexeba azer-baijanuli produqciis eqsportssaqarTveloSi, eqspertTa gancxadebiT,wina welTan SedarebiT man 90 procentiTmoimata, rac saerTo jamSi 476 milioniamerikuli dolaria.

nika CitaZem isaubra agreTve azer-baijanis mxridan gaweul daxmarebaze imperiodSi, roca gazpromma bunebrivi airistarifebi gaaZvira. manve isaubra baqo-Tbilisi-erzrumis gazsadenis mniSvnelo-baze da saqarTveloSi azerbaijanuli in-vesticiebis momravlebaze. man magaliTadmoiyvana azerbaijanuli `sopakis~ 454milion dolariani investicia.

saerTo suraTis Sesaqmnelad momx-senebelma baqo-Tbilisi-jeihanis nav-Tobsadenzec isaubra da am regionSiruseTis moqmedebebze gaamaxvila yura-dReba. `ruseTi Seecada azerbaijanTanmolaparakebas imis Taobaze, rom qvey-nidan gaetana bunebrivi airi da sanacv-lod mTiani yarabaRis problemis mog-varebaSi daxmareboda, oRond saqar-TvelosTan ar gaeformebina xelSek-ruleba. am SeTavazebis miuxedavad azer-baijanuli bunebrivi airis importisaqarTveloSi kidev ufro gaizarda~, _ganacxada momxsenebelma.

amave moxsenebaSi xazgasmiT aRiniSna,rom saqarTvelosa da azerbaijanis er-Toblivi monawileobiT saerTaSorisoproeqtebis ganxorcieleba iwyeba.`evrokavSiri, romelic cdilobs, TavidaaRwios ruseTze energodamokidebule-bas, am etapze iwyebs proeqt `nabuqos~ganxorcielebas, romlis Rirebuleba 6miliardi dolaria da, sxva resursebTanerTad, iTvaliswinebs 60 miliardi kuburimetri (eqspertTa gaTvliT) azerbaijanu-li bunebrivi airis transportirebas~, _ganacxada nika CitaZem.

manve isaubra baqo-Tbilisi-yarsisrkinigzis mSeneblobaze, romlis Rire-buleba 600 milioni amerikuli dolaria.igi did rols Seasrulebs saqarTvelo-azerbaijans Soris urTierTobaSi, radganam gziT SeZleba 20 milioni tona tvirTistransportireba.

seminaris dasasruls istoriis mec-nierebaTa doqtorma sardion zedelaS-vilma damswre sazogadoebas warudginamoxseneba `azerbaijani XX saukunis bo-los~. aRniSnuli RonisZieba sainteresoiyo imdenad, ramdenadac diskusiis msv-lelobisas gamoikveTa saqarTvelo-azer-baijanis urTierTobis strategiuli mniS-vneloba.

maia toraZe

11 noembers ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetSigaimarTa azerbaijanis konstituciis dRisadmi miZRvnili seminari: ̀ saqarTvelo daazerbaijani _ regionaluri integraciis perspeqtivebi~.

seminars eswrebodnen: ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifouniversitetis reqtori, profesori giorgi xubua, azerbaijanis respublikissagangebo da sruluflebiani elCi saqarTveloSi, profesori namik alievi, Tsu-isiuridiuli fakultetis profesori avTandil demetraSvili, asocirebuli profe-sori giorgi kverenCxilaZe, ilia WavWavaZis saxelmwifo universitetis asocirebuliprofesori nika CitaZe, istoriis mecnierebaTa doqtori sardion zedelaSvili,azerbaijanis saelCos warmomadgenlebi da sxva dainteresebuli pirebi.

Page 10: Tsu-Si boloniis procesis 2007-2009 wlebis samuSao ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/10580/1/Tbilisi... · atis) da studenturi TviTmmarTvelobis arsebobaSi. amave kanonis mixedviT

Tbilisisuniversiteti

newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge10

universitetSi skolidan arasakmarisiganaTlebis mqone axalgazrdebi modian

norCi geografebisTvis leqcia Temaze:`klimatis cvlileba da energodazogva~

pro ble m apro ble m apro ble m apro ble m apro ble m a

19 noembers ivane javaxiSvilissaxelobis saxelmwifo universitetTanarsebuli ̀ sabavSvo universitetis~farglebSi zust da sabunebismetyvelomecnierebaTa fakultetis ̀ norCgeografTa skolaSi~ geografiisdoqtorma gia sofaZem waikiTxa leqciaTemaze: `klimatis cvlileba da ener-godazogva~.

leqciam Tbilisis sajaro skolebispedagogTa da moswavleTa dainteresebagamoiwvia. msmenelTa Soris iyvnen Tbili-sis 195-e, 116-e, 29-e, 31-e, 85-e sajaroskolebisa da kerZo saswavleblebis `ger-getis~, mermisis~, `qoralis~ da `kande-lis~ moswavleebi.

leqtorma popularul enaze axsna,ratom airCia saleqcio Temad `klimatiscvlileba da energodazogva~, ratom arviyenebT saTanadod mzis energias, raiwvevs garemos dabinZurebasa da klima-tis cvalebadobas da ra roli eniWeba ad-amians am cvlilebaSi. `axlave rom Sevw-yvitoT garemos dabinZureba, 50 wlis gan-mavlobaSi procesebi mainc gagrZelde-ba: isev moxdeba globaluri daTboba,niadagis gamofitva, wylis xarisxis Secv-la, biomravalferovnebis gaCanageba daa.S.~ _ ganacxada gia sofaZem.

sajaro skolis moswavleebma mo-ismines dasabuTebuli axsna, Tu ramde-nad araracionalurad iyenebs sazoga-doeba energoresursebs da ra zianimoaqvs aseT daudevrobas klimatisTvis.

batonma gia sofaZem detalurad axs-na, ra unda gaakeTos sazogadoebam ener-goresursebis dazogvisTvis, rogor undadavicvaT dedamiwa energiis zedmeti xar-jisgan.

leqcia interaqtiul reJimSi warima-rTa. moswavleebi sakiTxis ganxilvaSi aq-tiurad iyvnen CarTulni da leqtorisdasmul kiTxvebze pasuxobdnen.

31-e sajaro skolis geografiis peda-gogis darejan gogberaSvilis TqmiT, esuaRresad bevrismomcveli leqcia iyo,radgan moswavleebma maTTvis sainteresosakiTxze amomwuravi informacia miiRes.`rodesac CemTvis cnobili gaxda leqci-is Tematika da amis Sesaxeb skolaSi gan-vacxade, daswrebis survili Zalian bevr-ma bavSvma gamoTqva. aq imyofeba VII-VIII-IX

ivane javaxiSvilis saxelobis Tbili-sis saxelmwifo universitetis zust dasabunebismetyvelo mecnierebaTafakultetze mowveulma profesormaroman jobavam specialur jgufTan er-Tad erTiani erovnuli gamocdebis Sede-gebis Sefasebis mizniT kvleva Caatarada mTavari problemis _ universitet-Si arasakmarisi ganaTlebis mqone abitu-rientebis mosvlis mizezis dadgenasSeecada. kvleva ivane javaxiSvilis sax-elobis Tbilisis saxelmwifo univer-sitetSi, ilia WavWavaZis saxelmwifo uni-versitetSi, saqarTvelos teqnikur uni-versitetsa da iesem-Si erTiani erovnu-li gamocdebis gziT Caricxul student-Ta Sefasebebze dayrdnobiT Catarda. aR-saniSnavia isic, rom kvlevis priorite-ti Tbilisis saxelmwifo universitetiszust da sabunebismetyvelo mecniere-baTa fakultetze arsebuli problemiswarmoCena iyo. profesorebma kvlevisaserTiani erovnuli gamocdebis centrissaqmianobis mTavari aspeqti _ Sefaseb-is sistemac Seiswavles. gairkva, romumaRles saswavleblebSi arasakmarisiganaTlebis mqone abiturientTa Caricx-vis problema ukavSirdeba saswavloprogramebis xarisxs, rac skolis mos-wavleTa saTanadod momzadebas veruzrunvelyofs. seminarze kvlevisTanaavtorebma da profesor-maswavle-blebma ganacxades, rom umaRles saswav-lebelSi oTxi an Tundac eqvswlianiswavla students ver aunazRaurebs imdanakliss, rac misTvis normaluri sas-wavlo programis pirobebSi SeeZlo sko-las mieca.

seminarze analitikuri moxseneba er-Tiani erovnuli gamocdebis SedegebisSefasebis Sesaxeb doqtorebma levi geon-jianma da mariam lomourma warmoadgines.kvlevis mizans abiturientTa ganaTleb-is miRebasTan dakavSirebuli problemisgaanalizeba da mis gadasaWreladgarkveuli programis SemuSaveba war-moadgenda. momxsenebelTa mtkicebiT,erTiani erovnuli gamocdebis Sedegadzust da sabunebismetyvelo mecniereba-Ta fakultetze Caricxuli kontingentisganaTlebis done ar akmayofilebs sauni-versiteto moTxovnas da abiturienteb-is umetesi nawili sauniversiteto ga-naTlebis miRebisTvis mzad ar aris.`Tbilisis saxelmwifo universitetiszust da sabunebismetyvelo mecniereba-Ta fakultetze wels Caricxulma stu-dentebma misaReb gamocdebze sakmaod da-

bali qulebi daagroves. miRebuli stu-dentebidan saswavlo procesSi, praq-tikulad, aTamde maTgani Tu CaerTveba,danarCenebs ki sakmaod gauWirdebaT pro-gramis daZleva. samwuxaroa is faqtic,rom sxva fakultetebze Tavisi arCevanisSesabamisad moxvdnen is abiturientebi,romelTac maTematikasa da unar-Cveveb-Si misaReb gamocdebze ufro maRali Se-fasebebi miiRes maSin, roca zust dasabunebismetyvelo mecnierebaTa faku-ltetze moxvedril abiturientTaqulebis maCvenebeli Zalian dabali iyo.

isic aRsaniSnavia, rom teqnikur sag-nebSi momzadebis mxriv yvelaze kargikontingenti wels `iesemis universitet-Si~ moxvda, meore adgilzea Tbilisissaxelmwifo universiteti.

aseve didi problemaa isic, rom ar-sebuli sagamocdo sistema abiturients,romelic romelime saganSi ar aris mo-mzadebuli, aZlevs imis saSualebas, romunar-Cvevebis gamocdaze miRebuli maRa-li qulis saSualebiT Cairicxos uma-Rles saswavlebelSi, rac students uni-versitetSi swavlis gagrZelebis mxrivgarkveul problemebs uqmnis. minda xaz-gasmiT aRvniSno, rom Tu umaRlesi sas-wavlebeli saTanadod momzadebul ka-drebs ver zrdis, es universitetis pro-fesor-maswavleblTa arakvalificiuro-baze rodi miuTiTebs. es imis bralia,rom aseT kontingents umaRles saswav-lebelSi skola agzavnis~, _ ganacxadadoqtorma levi geonjianma.

kvlevis prezentaciaze momxseneb-lebma damswre auditorias problemismogvarebis mizniT konkretuli progra-ma SesTavazes, ris mixedviTac, univer-sitetis profesor-maswavleblebi sur-vilisamebr skolebSi moswavleebsleqciebs waukiTxaven da pedagogebskvalifikaciis amaRlebaSi daexmarebian.zust da sabunebismetyvelo mecniere-baTa fakultetis profesorebs skolismoswavleebTan muSaobis gamocdilebaukve gaaCniaT. mariam lomouri da levigeonjiani ganaTlebisa da mecnierebissaministros proeqtis `irmis naxtomi~farglebSi sajaro skolebSi moswav-leebs leqciebs ukiTxavdnen. proeqtisdasrulebis Semdeg am mimarTulebiTmuSaobas profesor-maswavleblebiukve Tbilisis saxelmwifo universite-tis egidiT gaagrZeleben.

`bazris moTxovnebidan gamomdinarepedagogebi da moswavleebi mondome-bulni arian, rom swavlebisa da swavlisdone gaumjobesdes. am kuTxiT Tavisisityva universitetmac unda Tqvas.proeqt `irmis naxtomis~ farglebSimoswavleebTan leqciebis kursis gagr-Zelebis resursi amowurulia, amdenad,am proeqtis aRdgena universitets Seu-Zlia~, _ ganacxada doqtorma mariamlomourma.

erTiani erovnuli gamocdebis Sede-gebis kvlevaSi warmodgenili mtkice-bulebebis mixedviT, moswavleebisTvissasurveli codnis miRebas verc saswav-lo saxelmZRvaneloebi uzrunvely-ofen. magaliTad, fizikis saskolo pro-grama imdenad primitiulia, rom sauni-versiteto ganaTlebis misaRebad abitu-rients damatebiTi momzadeba da infor-maciis miReba aucileblad esaWiroeba.zust da sabunebismetyvelo mecniere-baTa fakultetze am problemis mosag-vareblad wignebis eleqtronuli ver-siis Seqmna gadawyvites, romlebic in-ternetis saSualebiT moswavleebisTvisxelmisawvdomi gaxdeba da maT codnisgaumjobesebis saSualebas miscems.

Tsu-is xarisxis marTvis uzrunvely-ofis samsaxuris ufrosis irine darCiasinformaciiT, abiturientebis zogadi ga-naTlebis problema ara marto zust dasabunebismetyvelo mecnierebaTa faku-ltetis, aramed mTeli universitetiswinaSe dgas: `misaReb gamocdebze mx-olod qarTuli enis, ucxo enisa da unar-Cvevebis Cabarebaa savaldebulo, amitommoswavleebs sxva sagnebis dauflebi-sTvis naklebi motivacia aqvT. Cven aqti-uri, motivirebuli, mSromeli, niWieriabiturientebi gvyavs, magram maT akli-aT is sabaziso codna, rac skolebSi undamieRoT da rac universitetSi swavlisgasagrZeleblad aucilebelia. es gan-sakuTrebiT sabunebismetyvelo mec-nierebebs exeba. vfiqrob, gansaxilveliais winadadeba, rom misaReb gamocdebsdaematos meoTxe gamocda im saganSi,romelic ama Tu im fakultetze prior-itetulia. savaldebulo misaRebi gamo-cdebis ricxvis gazrdis winaaRmdeg arcgamocdebis erovnuli centria da am sak-iTxze muSaoba ukve mimdinareobs~, – ga-nacxada irine darCiam.

abiturientebis momzadebis doniTmxolod ivane javaxiSvilis saxelobisTbilisis saxelmwifo universitetisprofesura ar aris ukmayofilo. profe-sor roman jobavas kvlevis prezenta-cias Savi zRvis universitetis humani-tarul mecnierebaTa fakultetis de-kani Tamar SioSvilic daeswro. rogorcgairkva, maT saswavlebelSi Sesuli kon-tingenti inglisuri enis univer-sitetisTvis Sesaferis standartebs verakmayofilebs, ris gamoc ramdenime stu-dents sxva saswavlebelSi gadasvlacmouwia. `abiturientebis ganaTlebissaerTo done Zalian daeca. Savi zRvisuniversitetSi misaRebad gvinda davama-toT savaldebulo meoTxe gamocda is-toriaSi. erTiani erovnuli gamocdebisCabarebis Sedegad Caricxulma studen-tebma elementaruli istoriuli movle-nebi ar ician. universitetSi mosaxve-drad axalgazrdebi swavloben mxolodsam sagans, ris gamoc sauniversiteto ga-naTlebis miRebisTvis mzad ar arian.saskolo saxelmZRvaneloebic ar arissaTanado doneze Sedgenili. mimaCnia,rom ganaTlebisa da mecnierebis samin-istros, umaRlesi saswavleblebisa daskolebis warmomadgenlebma unda Camo-ayalibon erTiani sabWo, romelic sas-wavlo saxelmZRvaneloebis Sinaarssganixilavs da misaReb erovnulgamocdebze abiturientTa SerCevis kri-teriumebsac daadgens~, _ ganmarta Tam-ar SioSvilma.

erTiani erovnuli gamocdebis Sede-gebis kvlevis prezentaciis dasruleb-is Semdeg damswre profesor-maswavle-blebs Soris diskusia gaimarTa. ga-naTlebis reformasTan dakavSirebiTauditoriis gansxvavebuli mosazrebeb-is miuxedavad yvela SeTanxmda, rom sk-olis problema universitetzec pirda-pir aisaxeba. amdenad, yvela im sakiTxze,romelic abiturientis momzadebisxarisxs gansazRvravs, arc universite-tis profesuram unda daxuWos Tvali.ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisissaxelmwifo universitetis reqtorisgiorgi xubuas gancxadebiT, `univer-sitets ar marTebs im poziciaze dgoma,rom abiturientebis moumzadeblobisproblema mxolod skolis satkivaria.skolas Tu Rirseuli maswavlebeli arhyavs, es, garkveulwilad, umaRlesi sas-wavleblis problemacaa. swored uni-versiteti unda uzrunvelyofdes ma-Ralkvalificiuri pedagogebis momzade-bas skolebisTvis, romlebic SemdegumaRlesi saswavleblebisTvis sasurv-el kadrebs gazrdian. amitom Tu ar gveq-na kargi skola, ar gveqneba kargi uni-versiteti _ es aris saerTo wredi,romelic dasaxuli amocanebis gada-saWrelad ganaTlebis sferos yvelargols mobilizaciisken ubiZgebs~, _aRniSna reqtorma.

imedia, seminarze gamoTqmuli jansa-Ri kritika da problemis gadaWrismizniT gaxmovanebuli iniciativebiSedegs gamoiRebs da Sesabamisi dawese-bulebebi moswavleTa momzadeba-gada-mzadebis axal meTodebs SeimuSaveben.

nato obolaZe

ganaTlebis sistemaSi gatarebuli reformebis Taobaze araerTi gansxvavebuliSexeduleba arsebobs. mogexsenebaT, rom aJiotaJi mohyva sajaro skolebSi 12 wlianisaswavlo procesis SemoRebasa da ramdenime sagnis gaerTianebas. axali saswavlosaxelmZRvaneloebis `dedaarsis~ gacnoba ki dRemde iwvevs mSobelTa, pedagogTa daspecialistTa ukmayofilebas, romelTa ricxvs umaRlesi saswavleblebis leqtore-bic Seemata. saganmanaTleblo reformis mesame wlisTavze universitetebis profe-sor-maswavleblebi da 199-e da 189-e sajaro skolebis pedagogebi ivane javaxiSvilissaxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetSi Seikribnen, saerTo problemazeisaubres da saWirboroto sakiTxebis gadawyvetis erTian strategiaze SeTanxmdnen.swored am mizans emsaxureboda 25 noembers gamarTuli seminari Temaze: `erTianierovnuli gamocdebis Sedegebis Sefasebis winaswari angariSi~.

klasebis 26 moswavle. leqciis Tematikasaskolo programis Temebsac emTxveva _am etapze VII da IX klaselebs swored kli-matsa da energobalansebs vaswavliT.

skolasa da universitets Soris ase-Ti kontaqtebi Zalze karg Sedegs gamoi-Rebs da mixaria, rom universitetSi ase-Ti iniciativa ganxorcielda. leqtore-bi, romelTac konkretul sakiTxebSiCvenze meti codna aqvT, bavSvebisTvissaintereso Temebze saubroben. vfiqrob,es meTodi skolaSi sabunebismetyvelomecnierebebis swavlebas ufro Sedegiansgaxdis~, _ ganacxada darejan gogberaS-vilma.

leqciaze moswavleebma naxes filmi,romelSic naCvenebi iyo – ra mouva dedami-was, Tu masze adamianebi aRar icxovreben.

sabavSvo universiteti

Page 11: Tsu-Si boloniis procesis 2007-2009 wlebis samuSao ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/10580/1/Tbilisi... · atis) da studenturi TviTmmarTvelobis arsebobaSi. amave kanonis mixedviT

Tbilisisuniversiteti

www.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge 11

ra gegmebi aqvT Tsu-is studenturiTviTmmarTvelobis departamentebs

studenturi gverdistudenturi gverdistudenturi gverdistudenturi gverdistudenturi gverdi

rogor zomaven da wonian molekulebsa da atomebs

Tbilisis saxelmwifo universite-tis studenturma TviTmmarTvelobamjer kidev zafxulSi daiwyo struqtur-is Camoyalibeba. Seiqmna ganaTlebisa damecnierebis, turizmis, sportis,kulturis da studentTa uflebebisdacvis departamentebi, aseve sazoga-doebasTan urTierTobisa da monitor-ingis samsaxurebi.

s t u d e n t u r iTviTmmarTvelo-bis prezidentisgiorgi SamaTavasTqmiT, saqarTve-loSi ganviTarebu-li movlenebisgamo departament-ebis saqmianobag a r k v e u l w i l a dSeferxda, TumcamuSaoba axali sas-wavlo wlis dawye-bisTanave ganaxl-da. TviTmmarTve-

lobis delegatebma airCies departamen-tebis xelmZRvanelebi da Seadgineskonkretuli samoqmedo gegma, romelSicaRniSnulia, Tu ra RonisZiebebs Caa-tarebs TviTmmarTveloba mimdinare sas-wavlo wels. `TiToeul departaments damis xelmZRvanelobas vTxove, rom erTiTviT adre gaweron im RonisZiebaTa nusxa,ris ganxorcielebasac isini uaxloesisami Tvis ganmavlobaSi apireben. CemierT-erTi moTxovna aris is, rom studen-turi TviTmmarTvelobis RonisZiebebimaqsimalurad masStaburi iyos da stu-dentTa didi raodenobis CarTvas iTval-iswinebdes~, _ ganacxada giorgi SamaTa-vam CvenTan saubarSi. manve aRniSna, romdepartamentebis mier dagegmili RonisZ-iebebis dafinanseba TviTmmarTvelobisbiujetidan moxdeba mas Semdeg, rac TviT-mmarTvelobis aRmasrulebeli palatadaadgens, ramdenad akmayofilebs war-modgenili proeqtebi moTxovnebs. maT-Si detalurad unda iyos naCvenebi, ramizniT daixarjeba TiToeuli gamoyo-fili TeTri.

aRsaniSnavia isic, rom wels moxdastudenturi TviTmmarTvelobis decen-tralizacia, ris Sedegadac metad gaaq-tiurda fakultetebis studenturiTviTmmarTvelobebi. maT gamoeyoT sam-uSao oTaxebi, sadac nebismier studentsSeeZleba waradginos proeqti da miiRosamomwuravi pasuxi misTvis sainteresokiTxvebze. amasTan, fakultetebze Tavi-si warmomadgenlebi departamentebsaceyolebaT. `am cvlilebebis mizania,metad davuaxlovdeT studentobas, xeliSevuwyoT maTi iniciativebis ganxor-cielebas, movisminoT problemebi dadavexmaroT maT am problemebis mogvare-baSi. am kuTxiT Tavisi sityva unda TqvasstudentTa uflebebis dacvis departa-mentma~, _ ganacxada giorgi SamaTavam.

konkretulad ras gegmaven Tsu-isstudenturi TviTmmarTvelobis depar-

tamentebi, ra siaxleebs unda velodoTmimdinare saswavlo wels da rogori iqne-ba maTi muSaobis specifika, am sakiTxe-bze departamentebis xelmZRvanelebigvesaubrebian:

dimitri na-diraZe, Tsu-issocialur dapolitikur mec-nierebaTa fakul-tetis saerTa-Soriso urTier-Tobebis mima-rTulebis IV kur-sis studenti,s t u d e n t u r iTviTmmarTvelo-bis ganaTlebisa da mecnierebis departa-mentis xelmZRvaneli:

_ Cven ukve gvaqvs im RonisZiebaTagegma, romlebic ganaTlebisa da mec-nierebis departamentis iniciativiTyovelwliurad imarTeboda. maT Sorisaris inteleqtualuri TamaSebi `ra, sad,rodis~. aseve dagegmilia ramdenime kon-ferencia, romelTagan erTi _`saqarTvelo da gamowvevebi~ dekember-Si Catardeba. dagegmili gvaqvs sajaroleqciebi, romelic maRliv korpusSigaimarTeba. vapirebT Jurnal `pirvelisityvisa~ da Jurnal `Tsu Semoqmedis~gamocemis gagrZelebasac.

amis garda gansazRvrulia arastan-dartuli proeqtebis miReba, ganxilva dadafinanseba. nebismier students,romelsac saintereso idea aqvs, SeuZliamogvmarTos. Tu idea Rirebulia, anumasStaburia da studentebis CarTvasiTvaliswinebs, mis ganxorcielebaSi yve-las davexmarebiT.

aleqsi merebaSvili, Tsu-is iuridi-uli fakulte-tis IV kursisstudenti, stu-denturi TviT-m m a r T v e l o b i ss t u d e n t i su f l e b a T adacvis departa-mentis xelmZRv-aneli:

_ Cveni de-partamenti, Zir-iTadad, studen-tis uflebaTadacvazea orien-tirebuli da mo-wodebuli varT,

TiToeuli studentis ufleba davicvaT.am departamentTan dakavSirebiT cv-lilebebi Sevida wesdebaSic. adre funq-cionirebda mxolod centraluri orga-no, romelic pirvel korpusSi iyo gan-Tavsebuli. wels departaments warmo-madgenlebi yvela fakultetze hyavs.

Cven veyrdnobiT saqarTvelos `umaR-lesi ganaTlebis Sesaxeb~ kanonsa da uni-versitetis wesdebas, romlebSic studen-tis yvela ufleba gawerilia. jerjero-biT romelime uflebis darRvevis Taoba-ze gancxadebiT aravis moumarTavs, ma-gram viciT, rom aris problemebi. amit-om, vapirebT metad gavaqtiurdeT, Sevx-

vdeT TiToeuli mimarTulebis studen-tebs da gavacnoT is uflebebi, rac kano-niT aqvT miniWebuli. aseve, gvsurs,davbeWdoT bukleti, sadac studentisuflebebs dawvrilebiT aRvwerT. me mgo-nia, rom Cvens departaments eqneba ufroSuamavlis funqcia studentsa da admin-istracias Soris.

uCa jRamaZe, Tsu-is humanitarulmecnierebaTa fakultetis II kursis stu-denti, studenturi TviTmmarTvelobissportis departamentis xelmZRvaneli:

_ Cveni departamenti studentebSiyvelaze popularulia. ukve CavatareTramdenime RonisZieba, magaliTad, Seji-breba quCis kalaTburTSi (maRlivi kor-pusis teritoriaze).

sul male daiwyeba Sejibrebebi fex-burTSi, romel-Sic yvela faku-ltetidan 515studenti miiRebsmonawileobas. fi-nalisTvis vapi-rebT moviwvioTstumrebi _ moq-medi sportsmene-bi, raTa student-ebi ufro metadd a i n t e r e s d n e n .dagegmili gvaqvsbiliardis turni-ri, Sejibreba mag-

idis CogburTSi. zamTris periodSi gvin-da, gudaurSi an bakurianSi CavataroTCempionati saTxilamuro sportSi. Cvenimizania, rac SeiZleba meti studentiCavrToT am RonisZiebebSi, raTa axal-gazrdebma quCaSi tyuilad dgomas spor-ti amjobinon.

akaki gewaZe, Tsu-is ekonomikisa dabiznesis fakultetis IV kursis studen-ti, studenturi TviTmmarTvelobisturizmis departamentis xelmZRvaneli:

_ qveynisTvis Tavsmoxveulma saomar-ma mdgomareobam Cvenc gagviCina proble-mebi _ dagegmilma RonisZiebebma garkveu-li droiT gadai-wia. miuxedavadamisa, mimdinaresaswavlo wels ua-mravi eqskursia daeqspedicia gvaqvsdagegmili daamisTvis vemza-debiT. vgegmavTeqspediciebisT-vis axali ekipi-rebis SeZenas, romufro xangrZlividroiT SevZloTstudentTa wayvana. msurvelebis raode-noba didia...

aleqsandre sisvaZe, Tsu-is studen-turi TviTmmarTvelobis kulturis de-partamentis xelmZRvaneli:

_ Cveni departamentis muSaobisspecifika didad ar gansxvavdeba sxva de-partamentebis muSaobis specifikisgan.vixilavT studentTa saintereso ideebsda vexmarebiT maT proeqtebis dawerasada ganxorcielebaSi. unda iTqvas, rom am

etapze yvelaR o n i s Z i e b a sver vatarebT,radgan darba-zis uqonlobisgamo xeli gve-Sleba. amitomaqcenti gadavi-taneT sajarol e q c i e b z e ,romelsac yov-el kviraSi vmar-TavT.

am TveSiTsu-is II kor-pusSi gaima-

rTeba goderZi Coxelis saRamo. aseve va-pirebT ansambl `qoralis~ koncertisgamarTvas. es koncertebi da saRamoebiTsu-is studentebisTvis ufaso iqneba.

salome qavTaraZe, Tsu-is iuridiu-li fakultetis III kursis studenti, stu-denturi TviTm-marTvelobis sa-zogadoebasTanu r T i e r T o b i ssamsaxuris xe-lmZRvaneli:

_ Cven gvev-aleba TviTm-m a r T v e l o b i smier CatarebuliR o n i s Z i e b e b i sgaSuqeba da sa-z o g a d o e b a m d emitana. Sesa-Zloa, departa-mentebma Zaliankargi RonisZie-bebi dagegmon, magram Tu amis Sesaxeb stu-dentebisaTvis cnobili ar iqneba, cxadia,monawileobas ver miiReben.

garda amisa, Cveni movaleobaa admin-istraciasTan urTierToba, yoveldRi-urad Semosuli gancxadebebisa daproeqtebis ganxilvaSi monawileoba.

vgegmavT sxvadasxva mediasaSuale-basTan aqtiur TanamSromlobas.

axali saswavlo wlis dasawyisSi Cvenisamsaxuri Sexvda pirvelkurselebs,romelTac studenturi TviTm-marTvelobis struqtura da am orga-nizaciis muSaobis arsi gavacaniT. maTisic avuxseniT, rom Cveni kari yvela stu-dentisTvis yovelTvis Riaa. SedegiZalian male davinaxeT _ maTi aqtiuro-ba fakultetebis TviTmmarTvelobebSiukve igrZnoba. SeiZleba iTqvas, rom I-IIkurselebi ufro aqtiuroben, vidre zo-gierTi arCeuli delegati. gansxvavebu-li azri SeiZleba arsebobdes da esgardauvalia, magram TviTmmarTvelobismimarT studentTa keTilganwyoba ukveigrZnoba.

Cven axlaxan gazeT `kviris pali-trasTan~ gavaformeT xelSekruleba,romlis mixedviTac yovel kviras gveqne-ba studenturi CanarTi, sadac daiwerebaCveni RonisZiebebis, studenturi cx-ovrebis, problemebis Sesaxeb. aseve, va-pirebT aqtiur TanamSromlobas Tsu-isgazeTTanac.

2008 wlis saSemodgomo saswavlo se-mestris manZilze moswavleebisTvis rig-iT mesame leqcia fizikaSi 28 noembersgaimarTa. leqtorma molekulebisa daatomebis gazomvisa da awonvis Sesaxeb maTamomwuravi informacia miawoda da im mec-nier-mkvlevarebis Sesaxeb uambo, rom-lebmac nawilakebis aRmoCena, maTi arse-bobis damtkiceba da fizikis ganviTare-baSi umniSvnelovanesi wvlilis SetanaSeZles. amadeo avogadros, Jan batist pe-

renis, albert ainStainis, marian smolux-ovskis samecniero damsaxurebebis gacno-bis garda, ilia lomiZem moswavleebs maTimuSaobis manerisa da ganxorcielebulicdebis Sesaxeb dawvrilebiT uambo.

Tsu-is zust da sabunebismetyvelomecnierebaTa fakultetis fizikis mima-rTulebis profesor-maswavlebelTa az-riT, dReisaTvis naklebad popularulimecnierebebisTvis propagandis gaweva`sabavSvo universitetis~ erT-erTi fun-qciaa. samwuxarod, fizikis Seswavlis mi-marT interesis Senelebam SesaZloa mo-

mavalSi am samecniero dargis special-istebis deficiti gamoiwvios. fizikosebifiqroben, rom proeqt `sabavSvo univer-sitetis~ daxmarebiT, rac maT skolis mos-wavleebTan urTierTobis saSualebasaZlevs, SeZleben bavSvebSi mecnierebismimarT interesis gaRvivebas da am sfer-os Sesaswavlad gacilebiT meti axalgazr-dis mozidvas.

fizikis leqciis Teoriuli nawilisdasrulebis Semdeg moswavleebma atomurifizikis laboratoriaSi gadainacvles, sa-dac laboratoriis gamgis ramaz lomsaZisxelmZRvanelobiT saswavlo cdebi Caa-tares.

`Cven axalgazrdebs codnas vawvdiT dapopularizacias vuwevT fizikas, romlismimarT interesi, am bolo dros, mniS-vnelovnad Semcirda. fizikis mima-rTulebis profesura aqtiurad muSaobs,raTa am mecnierebiT ufro meti axalgazr-da daainteresos. vadgenT fizikisamocanebs, romlebic universitetis veb

maia toraZe

nato obolaZe

ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis proeqtis `sa-bavSvo universitetis~ farglebSi akademikos maTe mirianaSvilis saxelobis audito-riaSi fizikis morigi leqcia gaimarTa. 116-e, 177-e, 199-e da 42-e skolis meSvide, merveda mecxre klasis moswavleebs zust da sabunebismetyvelo mecnierebaTa fakultetisasistent-profesorma ilia lomiZem molekulebisa da atomebis gazomvisa da awonvisSesaxeb leqcia waukiTxa. leqciis Tema bavSvebis interesis gaTvaliswinebiT da sasko-lo programasTan SeTavsebiT SeirCa. ilia lomiZem moswavleebs dawvrilebiTi infor-macia miawoda molekulebis aRmoCenisa da maTi arsebobis damtkicebis procesis sirTu-leebis Sesaxeb.

gverdze momaval kviraSi ganTavsdeba.fizikis savarjiSoebi dasuraTebuli iqne-ba da TiToeul amocanas ori-sami gverdianotacia daerTveba, romelSic ganmarte-biTi informacia iqneba mocemuli~, – aRni-Sna CvenTan saubarSi ramaz lomsaZem.

molekulebisa da atomebis masis gage-bisa da maTi moZraobis siCqaris dadgenisSesaxeb Catarebul leqcias is moswavlee-bic daeswrnen, romlebic `sabavSvo uni-versitetis~ farglebSi gamarTul leq-cias pirvelad ismendnen.

umaRles saswavlebelSi moswavleeb-isTvis saswavlo kursi mTeli wlis man-Zilze gagrZeldeba, ardadegebis period-Si ki leqciebi ufro xSirad Catardeba.`sabavSvo universitetis~ proeqtSi Tsu-is zust da sabunebismetyvelo mecniere-baTa fakultetis profesor-maswavle-blebis moRvaweobas saqarTveloserovnuli fondic afinansebs.

sabavSvo universiteti

Page 12: Tsu-Si boloniis procesis 2007-2009 wlebis samuSao ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/10580/1/Tbilisi... · atis) da studenturi TviTmmarTvelobis arsebobaSi. amave kanonis mixedviT

Tbilisisuniversiteti

newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge12

dermatovenerologTa XIX saerTaSorisosamecniero-praqtikuli konferencia

ko nf er e nc i ako nf er e nc i ako nf er e nc i ako nf er e nc i ako nf er e nc i a

`globalizacia da saqarTvelos ekonomikismdgradi ganviTarebis perspeqtivebi~

22 oqtombers Tbilisis saxelmwifouniversitetis ekonomikisa da biznesisfakultetze gaimarTa saerTaSorisosamecniero konferencia Temaze:`globalizacia da saqarTvelosekonomikis mdgradi ganviTarebisperspeqtivebi~. winaswari ganacxadiTkonferenciaSi monawileobis surviligamoTqva da moxsenebaTa teqstebigamoagzavna 70 qarTvelma da ucxoelmamecnier-mkvlevarma da doqtorantma,arasamTavrobo organizaciaTa warmo-madgenelma.

saerTaSoriso konferencia `global-izacia da saqarTvelos ekonomikis mdgra-di ganviTarebis perspeqtivebi~ ivane jav-axiSvilis saxelobis Tbilisis saxelm-wifo universitetis 90 wlisTavisadmimiZRvnili RonisZiebebis farglebSi gaim-arTa da qveynisTvis mZime periods –saqarTvelo-ruseTis konfliqts daem-Txva. amitom gansakuTrebul aRniSvnasimsaxurebs is faqti, rom qveyanaSi Seqm-nili Znelbedobis Jams Tsu-is ekono-mikisa da biznesis fakultetze gamoinaxasaTanado Zalebi am konferenciis Casa-tareblad. aq warmodgenili rusuleno-vani statiebi ki imis dasturia, rom mec-nierebas samSvidobo misia akisria.zogadad, farTo iyo ucxoel mecnierTawarmomadgenlobiTi geografia, kerZod:germania, bulgareTi, azerbaijani, ukrai-na, belorusia, uzbekeTi. samwuxarod,qveyanaSi Seqmnili mdgomareobis gamo,ucxoelma stumrebma konferenciaSi uSu-alo monawileoba ver miiRes.

konferenciisadmi didi interesigamoxates saqarTvelos sxvadasxva uni-versitetis warmomadgenlebma. kerZod,Tbilisis ekonomikur urTierTobaTa sax-elmwifo universitetma, Savi zRvis uni-versitetma, quTaisis akaki wereTlis sax-elobis saxelmwifo universitetma, baTu-mis SoTa rusTavelis saxelobis saxelm-wifo universitetma da sxva. plenarulisxdoma fakultetis dekanis movaleobisSemsrulebelma, asocirebulma profe-sorma j. janjRavam gaxsna, konferenciismonawileebs miesalma Tsu-is saerTa-Soriso ekonomikis kaTedris xelmZRvane-li, asocirebuli profesori l. yorRa-naSvili. konferenciis muSaoba sam seqcia-

Si Semdegi Tematikis mixedviT warimarTa:globalizacia da regionalizacia: Teor-iul-meTodologiuri aspeqtebi; ekono-mikuri da socialuri reformebi saqarT-veloSi; saqarTvelos inovaciuri damdgradi ganviTarebis perspeqtivebi glo-balizaciis pirobebSi; saqarTvelo daevrokavSiri: ekonomikuri TanamSromlo-bis problemebi da integraciis perspeq-tivebi; samxreT kavkasiis qveynebis geo-politikuri da regionuli problemebi.

damswre sazogadoebis gansakuTrebu-li interesi gamoiwvia Semdegma mox-senebebma: `nacionaluri ekonomikuri in-teresebi globalizaciis ganviTarebisprocesSi~ (Tsu-is asoc. prof. i. gogor-iSvili), `saxelmwifos da transnaciona-luri korporaciebis urTierTobis prob-lema globalizaciis pirobebSi~ (Tsu-isasoc. prof. e. lekaSvili), `korufciisproblemis globalizacia~ (Tsu-is asoc.prof. e. sefaSvili), `globalizacia, Tan-amedrove msoflio da saqarTvelo~(Teusu, prof. l. CageliSvili),`ekonomikuri integracia kavkasiaSi:TurqeTis pozicia~ (Savi zRvis univer-sitetis prof. t. papiaSvili, Teusu asoc.prof. l. beriZe), `globalizacia daerovnuli konkurentuli strategia~ (g.ivaniaSvili, q. krialaSvili), `globaliza-cia da samxreT kavkasiis postsabWoTaqveynebis ekonomikuri ganviTareba~ (Tsu-is asoc. prof. l. yorRanaSvili), `mec-nierebis reformirebis da marTvis prob-lemebi globalizaciis pirobebSi~ (Tsu-is asoc. prof. f. wowkolauri da T. Cu-biniSvili), `msoflio ekonomikur wesrig-Tan nacionaluri ekonomikuri politikisTavsebadobis problemebi da sazRvrebi~(Tsu sruli prof. r. gvelesiani), `glo-balizacia da internet-bazris ganviTare-bis tendenciebi saqarTveloSi~ (Tsu-issruli prof. n. Todua, doqtoranti r.abulaZe), `konkurentunarianobis miRwe-vis Teoriul meTodologiuri safuZvle-bi gardamaval qveynebSi~ (Tsu-is asoc.prof. i. gagniZe), `saqarTvelos fulad-sakredito da sabanko seqtoris ganvi-Tarebis makromaCveneblebis da inflaci-is analizi 2008 wlis I naxevarSi~ (Tsu-isasoc. prof. g. TuTberiZe) da sxv.

konferencia Tsu-is saerTaSorisoekonomikis kaTedris (xelmZRvaneliekonomikur mecnierebaTa doqtori, pro-

fesori l. yorRanaSvili) ZalisxmeviTgaimarTa. aRsaniSnavia, rom `saerTa-Soriso ekonomikuri urTierTobebis~specialoba saqarTveloSi pirvelad iv-ane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis sax-elmwifo universitetis ekonomikis faku-ltetze damkvidrda, rac didi popular-obiT sargeblobs. kaTedra uzrunvely-ofs saerTaSoriso ekonomikuri urTier-Tobebis sferosTvis kadrebis momzade-bas swavlebis samive safexurze (bakala-vriati, magistratura da doqtorantura).kaTedra TanamSromlobs msoflios sxva-dasxva universitetebTan. misi wevrebi aq-tiur samecniero-kvleviT samuSaoebsawarmoeben, maTi Sedegebi sxvadasxva do-nis konferenciebze warmoCindeba. magal-iTad, 12-16 oqtombers profesori l. yor-RanaSvili imyofeboda pekinSi (CineTi),sadac monawileoba miiRo pekinis ga-naTlebis saerTaSoriso centrisa da pe-kinis teqnologiebisa da biznesis univer-sitetis mier organizebul CineTis VIIIsaerTaSoriso seminarSi, romelSic msof-

lios yvela kontinentis warmomadgenelimonawileobda. seminaris muSaoba gaSuq-da CineTis televiziiTa da masobrivi sain-formacio saSualebebiT. profesor l.yorRanaSvilis moxseneba `saqarTvelo-CineTis ekonomikuri TanamSromlobisperspeqtivebi~ saukeTeso moxsenebaTaricxvSi Sevida da man specialuri serti-fikatebi daimsaxura.

ekonomikisa da biznesis fakultetisprofesuris survilia gaagrZelos ma-Ralxarisxiani, xelmisawvdomi da Tan-amedrove donis ekonomikuri da biznes-ganaTlebis uzrunvelyofis tradicia,Sromis saerTaSoriso bazrisTvis moamza-dos konkurentunariani specialistebi dasaerTaSoriso samecniero wreebTanmWidro kavSirSi warmarTos samecnierokvlevebi.

vfiqrobT, konferencia gaxdebayovelwliuri da gaagrZelebs samecnierokvlevis im saxelovan tradiciebs, romel-sac saqarTveloSi didi xnis win CaeyarasafuZveli.

konferenciis muSaobaSi qarTveldermatovenerologebTan erTad monaw-ileoba miiRes sqesobrivi gziT gadamde-bi infeqciebisa da aiv/infeqcia SidsiswinaaRmdeg brZolis evropis kavSiriswarmomadgenlebma, maT Soris: evropiskavSiris samecniero sabWos xelmZRv-anelma, tartus universitetis profe-sorma airi poderma, ruseTis kanisa davensneulebaTa centraluri s/k institu-tis da saxelmwifo samedicino-stoma-tologiuri universitetis profesormamixeil gombergma, ufsalas universite-tis medicinis mecnierebaTa departamen-tis warmomadgenelma marius domeikam,azerbaijanis a. alievis saxelobis eqim-Ta daxelovnebis saxelmwifo institut-is dermatologiis kaTedris xelmZRv-anelma, medicinis mecnierebaTa doqtor-ma, profesorma mir-riad javad zadem dasxvebma.

konferenciis farglebSi ucxoelma daqarTvelma specialistebma dermatoven-erologiis aqtualur sakiTxebzeisaubres. SvedeTis, ruseTis, estoneTis,

azerbaijanisa da poloneTis dermatoven-erologebma qarTvel kolegebs TavianTiqveynebis gamocdileba gauziares. Sex-vedris monawileebma am infeqciebTandakavSirebuli problemebis gadaWrisgzebzec isaubres, rac mniSvnelovnadwaadgeba saqarTveloSi am dargis SemdgomganviTarebas.

rogorc Tsu-is medicinis fakulte-tis dekanis movaleobis Semsrulebelmaaleqsandre ciskariZem konferenciazeaRniSna, RonisZieba erTgvari mosamzade-beli samuSaoa 2010 wels saqarTveloSidagegmili sqesobrivi gziT gadamdebi in-feqciebisa da aiv/infeqcia Sidsis winaaRm-deg brZolis evropis kavSiris kongresismosamzadeblad. Sesabamisad, is sakiTxe-bi, romelic am konferenciaze wamoiWra,iqneba mcire nawili im globaluri Temeb-isa, romelsac SemdgomSi kongresze ganix-ilaven.

aleqsandre ciskariZis azriT, am kon-gresis saqarTveloSi Catarebis gadaw-yvetileba udavod saqarTvelos derma-tovenerologTa asociaciis didi war-matebaa da igi ganapiroba bolo xuTi wlismanZilze am asociaciis aqtiurobam saer-TaSoriso arenaze. am saqmeSi didi roliiTamaSa ss kanisa da vensneulebaTa s/k

institutisa da ivane javaxiSvilis sax-elobis Tbilisis saxelmwifo universite-tis medicinis fakultetis dermatoven-erologiis departamentis TanamSromel-Ta saqmianma urTierTobebma ucxoelkolegebTan.

`CvenTvis mniSvnelovania is faqti,rom konferencias eswrebian saerTa-Soriso donis mkvlevarebi. zogadad, sqe-sobrivad gadamdebi infeqciebi aqtu-aluri problemaa ara mxolod samedici-no, aramed socialuri da ekonomikuriTvalsazrisiTac. Sidsi _ es aris sqeso-brivad gadamdebi infeqcia, rac imis man-iSnebelia, rom am problemis aqtualobauaRresad maRalia. garda amisa, aris in-feqciebi, romelic aseve did problemasuqmnis adamianis janmrTelobas da maTidrouli gamovlineba da swori mkur-naloba Zalian mniSvnelovania. sqeso-brivi gziT gadaecema aseve sxva infeqcie-bic, maT Soris, B da C hepatiti. am daa-vadebebma mTeli msoflios masStabiTepidemiis xasiaTi SeiZina da miuxedavadimisa, rom Tanamedrove mkurnalobis me-Todebis Sesaqmnelad didi sufsidiebiaCadebuli, jerjerobiT problema da-Zleuli ar aris~, _ aRniSna aleqsandreciskariZem.

misi informaciiT, Sidsis gavrceleb-is mixedviT saqarTvelo ar CamorCebapostsabWoTa respublikebs. am mima-rTulebiT aqtiurad muSaobs infeqciuridaavadebebis departamenti, romelsacSidsis centris direqtori Tengiz cer-cvaZe xelmZRvanelobs.

`gansakuTrebuli damsaxureba am dar-gis ganviTarebaSi ivane javaxiSvilis sax-elobis Tbilisis saxelmwifo universite-tis medicinis fakultetis dermatoven-erologiuri departamentis xelmZRv-anels, ss kanisa da vensneulebaTa s/k in-stitutis generalur direqtors,saqarTvelos dermatovenerologTa aso-ciaciis prezidents giorgi galdavas mi-uZRvis, romlis iniciativiTac mravalsaintereso wamowyebas Caeyara safuZve-li. yvela problematika Tavs iyris in-stitutSi da sakmaod aqtiurad midisbrZola am daavadebis aRmosafxvreladrogorc prevenciis, ise mkurnalobisTvalsazrisiT~, _ aRniSna aleqsandreciskariZem.

samomavlo Sexvedris maRal donezeorganizebis mizniT stumrebi adgilzegaecvnen saqarTveloSi arsebul viTare-bas. konferenciis monawileebi SexvdnensaqarTvelos Sromis, janmrTelobisa dasocialuri dacvis saministros, ivanejavaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelm-wifo universitetis medicinis fakulte-tis warmomadgenlebs da sxva oficialurpirebs.

giorgi galdavam konferenciis monaw-ileebis saxeliT yuradRebisa daTanadgomisTvis madloba gadauxadaRonisZiebis sponsorebs, farmacevtulkompania `gea~-s, `jelfa~-s, asevesaqarTvelos Sromis, janmrTelobisa dasocialuri dacvis ministris moadgileskoka fruiZes da universitetis reqtorsgiorgi xubuas.

SurTxia beroSvili

21 noembers sastumro ̀ Tbilisi mariotSi~ saqarTvelos dermatovenerologTaasociaciis XIX saerTaSoriso samecniero-praqtikuli konferencia gaimarTa,romelic ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetisdaarsebis 90 wlisTavs mieZRvna. Sexvedras saxelmwifo universitetis reqtori,profesori giorgi xubua da saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuridacvis ministris moadgile koka fruiZec daeswrnen.

saerTaSoriso konferencia

Page 13: Tsu-Si boloniis procesis 2007-2009 wlebis samuSao ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/10580/1/Tbilisi... · atis) da studenturi TviTmmarTvelobis arsebobaSi. amave kanonis mixedviT

Tbilisisuniversiteti

www.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge 13

jermukSi saerTaSoriso-samecniero teqnikurikonferencia Catarda

universitetis student-programistebsnikoloz Silovi gulSematkivrobs

erevnis arqiteqturisa damSeneblobis saxelmwifouniversitetma 15-dan 18oqtombramde qalaq jermukSigamarTa saerTaSoriso samecni-ero teqnikuri konferenciaTemaze: `Tanamedrove arqiteq-turisa da mSeneblobis funda-menturi problemebi~.

sxdomebi mimdinareobda samimimarTulebiT:

1. arqiteqtura, qalaqTm-Senebloba da dizaini; 2. mSeneb-loba, konstruqciaTa da Senoba-Ta sainJinro uzrunvelyofa; 3.samSeneblo meqanika da sainJin-ro hidravlika.

konferencia moxsenebebiTgaxsnes: erevnis arqiteqturisada mSeneblobis saxelmwifo uni-versitetis reqtorma ohanestokmajianma, respublikis umaR-lesi saatestacio komisiis prez-identma a. trCunianma, respub-likis mecnierebis saxelmwifokomitetis prezidentma s. aru-Tinianma, qalaq jermukis vice-merma s. margarianma, ruseTisfederaciis momsaxurebisa daturizmis saxelmwifo univer-sitetis erevnis filialis req-

torma m. asoianma da mecniereba-Ta akademiis niadagmcodneobisada agroqimiis samecniero cen-tris direqtorma a. gazarianma.

konferenciis gaxsnis SemdeggaimarTa samecniero sxdoma,romelzec plenaruli moxsene-bebi waikiTxes profesorebma: i.safarianma, s. nazareTianma da T.vaSaymaZem.

samecniero Sekrebis period-Si (seqciur sxdomebze) ganixile-boda qalaqTmSeneblobis sakiTx-ebi, maT Soris sazRvrispirazonebis ZiriTadi problemebi,uaxlesi arqiteqturis ganvi-Tarebis tendenciebi, arqiteqtu-ruli memkvidreobis gadarCenisada SenarCunebis sakiTxebi. ganxi-luli iyo seismomedegi mSene-

blobis Semdgom ganviTarebasTandakavSirebuli problematika,axali samSeneblo masalebisgamoyenebis, samSeneblo kon-struqciebis srulyofis, msubu-qi betonis eqspluataciis, nage-bobaTa xangamZleobisa da imedi-anobis, gaTvlis Tanamedrove sam-Seneblo-kompiuteruli meTode-bis ganviTarebisa da danergvis sa-kiTxebi, samSeneblo meqanika, saw-ylosno sistemaTa erToblivieqspluataciis aspeqtebi.

konferenciaze warmodgeni-li iyo 150-ze meti moxsenebaruseTis federaciis, saqarTve-los, iranis, egviptis, siriisa dasxva qveynebis mier, romelic samtomad gamoica. samecniero Tx-zulebaTa samtomeuli mieZRvnaxuroTmoZRvrebs: rafael is-raelians, qorun akofiansa davarazdat aruTinians, mecniere-bisa da teqnikis damsaxurebulmoRvaweebs: varos pinajiansa dasimon ovnanians da, aseve, profe-sorebs, mecnierebisa da teqnikisdamsaxurebul moRvaweebs: tor-gom xaCatrians, oqsen saponjian-sa da vaCe tokmanjians.

samecniero Sekrebis monawi-leebi didi interesiT gaecvnen

Tsu-s zemoxsenebuli gundiwels Tamamad SeiZleba mi-vakuTvnoT msoflioSi erT-erTyvelaze warmatebuli gundebisricxvs. Tavad gansajeT - martisbolos es gundi ikavebs me-3 adg-ils moskovis umaRles saswavle-belTa Ria Cempionatze, maisisdasawyisSi isev me-3 adgilze ga-dis ilia vekuas saxelobis meoreTasze. ivlisis dasawyisSi Cveniaxalgazrdebi Cadian kievSi, sadacmeore adgils ikaveben gluSko-visa da lebedevis me-3 saerTa-Soriso olimpiadaze. seqtember-Si es ymawvilebi qalaq vinicaSiimarjveben programirebaSisruliad ukrainis umaRles sas-wavlebelTa Cempionatis final-Si da xdebian ukrainis 2008 wlisCempionebi. 7 oqtombers inter-netiT Catarebul sruliad cim-biris Ria olimpiadis SesarCevturSi Cveni gundi ikavebs me-5adgils da damajereblad gadisdaswrebul turSi. 8 da 9 noem-bers qalaq novosibirskSi, no-vosibirskis saxelmwifo univer-sitetis bazaze Catarda pro-gramirebaSi sruliad cimbiris i.potosinis saxelobis Ria olimpi-adis daskvniTi turi, romelSicTsu-is gundi (nikoloz jim-SeleiSvili, eldar bogdanovi,giorgi lekveiSvili) monawileob-da. 10 noembers gamoqveyndaolimpiadis saboloo Sedegebi.Tsu-is studentebma ar uRalateswlevandel tradicias da kvlavgamarjvebulTa ricxvSi aR-moCndnen. amjerad maT me-3 adg-ili daikaves.

sainteresoa, rom TbilisSistumrobis dros novosibirskissaxelmwifo universitetis do-centma, batonma nikoloz Silov-ma wmida andria pirvelwodebu-lis qarTul universitetSisamecniero seminarze sityviTgamosvlisas ganacxada, romqarTvel studentebs gulSemat-kivrobs. gTavazobT baton ni-koloz SilovTan Caweril inter-vius, romelSic is saqarTveloSistumrobis mTavar motivaciasxsnis.

26 noembers q. baTumSi gamarTul SejibrSi ivane javaxiSvilissaxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis programistebispirvelma gundma (nikoloz jimSeleiSvili, eldar bogdanovi, gior-gi lekveiSvili) meSvide adgili daikava da damajereblad gavida msof-lio Cempionatis finalSi, romelic momavali wlis gazafxulze Sve-deTSi (stokholmSi) gaimarTeba. es pirveli SemTxvevaa, rodesacfinalSi gadis gundi samxreT kavkasiis regionidan.

_ vfiqrobT, rom ruseT-saqarTvelos Soris daZabuliviTarebis gamo advili ar iqne-boda saqarTveloSi CamosvlazedaTanxmeba. ram ganapirobaTqvengan aseTi gadawyvetilebismiReba?

_ mimaCnia, rom saqarT-velosa da ruseTs Soris humani-taruli urTierTobebi, marT-lmadidebel xalxebsa dacalkeul pirovnebebs Soriskontaqtebi ar unda wydebodesmaSinac, rodesac saxelmwifoTa-Sorisi urTierTobebi daZabu-lia. amitom, rogorc ki cnobiligaxda, rom swored am oficial-ur urTierTobaTa sirTulismizeziT novosibirskSi, pro-gramirebaSi sruliad cimbirisolimpiadis daswrebul (fi-nalur) turSi monawileobis mis-aRebad saqarTvelodan stu-dentTa gundi ver axerxebdaCamosvlas, olimpiadis Jiurisyvela wevrma erTsulovnad gada-wyvita, rom yoveli Rone exmar-aT, raTa am perspeqtiul gundsfinalSi gamosvlis saSualebamiscemoda. sasixaruloa, rom no-vosibirskis saxelmwifo univer-sitetis administracia gagebiTmoekida Jiuris am iniciativas.aqve minda giTxraT, rom proble-mis mogvarebaSi gansakuTrebuliroli Seasrula novosibirskissaxelmwifo universitetis pi-rveli reqtoris, ilia vekuasad-mi pativiscemis, madlierebisgrZnobam da misi xsovnisadmierTgulebam.

interesi olimpiuri moZrao-bis ganviTarebis mimarT, intere-si programirebisadmi, rogorcinteleqtualuri moRvaweobisnairsaxeobisadmi (xelovnebisada mecnierebisadmi erTdrou-lad), niWier axalgazrdebTan Sex-vedris molodini – ai, is piradimotivebi da mizezebi, ris gamocsixaruliT davTanxmdi im wi-nadadebaze, rom vyofiliyavioficialuri zedamxedveli olim-piadisa, romelSic qarTuli gun-di monawileobda.

Cemi amocana martivi iyo –gamekontrolebina ivane javaxiS-vilis saxelobis Tbilisis sax-elmwifo universitetis gundismxridan programirebaSi sruli-ad cimbiris olimpiadis daswre-buli turis wesebisa da regla-mentis dacva. es gundi monawile-obda olimpiadaSi distanciurad,internetis qselis meSveobiT damuSaobda programirebis mx-ardaWeris asociaciis ofisSi.rogorc Jiuris oficialurmawarmomadgenelma, SemiZlia dagi-dasturoT, rom yvela wesi dareglamenti daculi iyo. magramrogorc programirebis maswav-lebeli da saolimpiado amoca-nebis moyvaruli, minda davama-to, rom Zalian momewona qarTu-li gundis muSaobis koleqtiuristili. gundi `kargi TamaSiT~,damsaxurebulad Sevida priz-iorTa ricxvSi (daikava mesameadgili), ramac, me, rogorc misigulSematkivari, gamaxara.

Sejibrebis Semdeg mqondaurTierToba gundis wevrebTan,Tsu-is studentebTan, nikolozjimSeleiSvilTan, eldar bogda-novTan, giorgi lekveiSvilTan.isini Zalian saintereso axal-gazrdebi arian da maT kargi pro-fesiuli programistuli kultu-ra aqvT. Tumca, samwuxarod, Se-imCneoda yofili sabWoTa sivrcismravali universitetis studen-tisTvis damaxasiaTebeli profe-siuli ganaTlebis zogadi naklo-vanebac: magaliTad, funqciona-lur da logikur programireba-Si, paralelur gamoTvlaTa Teo-riaSi, programuli sistemebisanalizsa, specificirebasa daverifikaciaSi.

gansakuTrebiT sasiamovnoSTabeWdileba damrCa Tsu-is stu-dentTa mwvrTnelTan Teodore(Temur) zarquasTan urTierTo-bis dros. Cemi azriT, Tsu-is gun-dis warmateba didwilad misiTavdauzogavi da uangaro muSao-bis Sedegia. samwuxaroa, rom ba-toni zarquas saqmianoba emyare-ba mxolod mis pirad enTuziazms.

_ rogor gesaxebaT urTier-Toba qarTvel kolegebTan?

_ es iqneboda Zalian sain-teresoc da mniSvnelovanic. pi-radad me, dainteresebuli varkontaqtebiT im qarTvel mec-nierebTan, romlebic adre pro-gramebis verifikaciis sakiTxebze

muSaobdnen. zogierTi maTganigavicani wmida andria pirvel-wodebulis qarTul univer-sitetSi. magaliTad, merab fx-oveliSvili, romelic jer kidev70-ian wlebSi warmatebuladmuSaobda daprogramebis ena LISP-ze dawerili programebis veri-fikaciis sakiTxebze. siamovnebiTmoviwvevdi mas novosibirskSi,xolo Tavad ki programebis Tan-amedrove verifikaciis sakiTxe-bze leqciebis kursis wasakiTx-ad Camovidodi saqarTveloSi.

samomavlod naovisibrskSi ig-egmeba saintereso RonisZiebebi,romlebSic sxvadasxva qveynismecnier-programistebi miiRebenmonawileobas. pirvel rigSi esaris me-7 saerTaSoriso konfer-encia _ `sistemuri informatikisperspeqtivebi~, me-4 saerTa-Soriso simpoziumi kompiuterulmecnierebebSi ruseTSi da bolos,me-10 saerTaSoriso konferenciaparalelur gamoTvliT proces-ebSi. yvela CamoTvlil RonisZie-bas aqvs soliduri samecnieroreitingi da yvela maTgani iTval-iswinebs Sromebis gamoqveynebas

jermukTan mimdebare istori-ul-arqiteqturul Zeglebs.

aRsaniSnavia, rom am konfer-enciis organizatorma, erevnisarqiteqturisa da mSeneblobissaxelmwifo universitetis req-torma ohanes tokmajianma Tsu-isuniversitetis reqtors giorgixubuasa da zust da sabunebis-metyvelo mecnierebaTa fakul-tetis dekanis movaleobis Sem-srulebels ramaz boWoriSvilswerili gamougzavna, romelSicigi madlierebas gamoxatavs kon-ferenciaSi universitetis warmo-madgenlis Tamaz vaSaymaZis monaw-ileobis gamo. `sxdomebis msv-lelobis dros profesor vaSay-maZis mier gakeTebulma plena-rulma da seqciurma moxsenebeb-ma damswreTa Soris didi intere-si gamoiwvia. Tamaz vaSaymaZis erT-erTi seqciis (samSeneblo meqani-ka da sainJinro hidravlika)Tavmjdomareobam mniSvnelovnadSeuwyo xeli konferenciis war-matebas~, _ aRniSnulia werilSi.erevnis arqiteqturisa damSeneblobis saxelmwifo univer-sitetis reqtori Tsu-sTan aqti-uri TanamSromlobis survilsada mzadyofnas gamoTqvams.

ko nf er e nc i ako nf er e nc i ako nf er e nc i ako nf er e nc i ako nf er e nc i a

seriaSi _ Lecture Notes In ComputerScience (Springer).

garda amisa, novosibirskSiyovelwliurad ivlisSi tardebanorC programistTa sazafxuloskola. rogorc cnobilia am sko-lis Catarebis tradicias safuZ-veli Cauyara sabWoTa informa-tikis erT-erTma pionerma andreierSovma. ase rom, Cven gagvixarde-ba am skolaSi vixiloT rogorcufrosi, aseve, umcrosi kursisqarTveli studentebi, romlebicaxla ecnobian daprogramebis`zurmuxtebs~.

Turqologebi da-vrCiT uxucesis ga-reSe _ gardaicvalafilologiis doq-tori, profesori no-dar janaSia, qarTu-li aRmosavleTmco-dneobis TvalsaCinowarmomadgeneli, wa-myvani specialisti,40 wlis ganmavlobaSiTurquli filolo-giis kaTedris gamge.

nodar janaSia da-ibada 1925 wlis 1 ian-vars. skolis damTa-vrebis Semdeg igimsaxurobda sabWoTa

armiaSi, monawileob-da did samamuloomSi, rac araerTi sa-brZolo jildoTiaRiniSna. demobili-zaciis Semdeg 1946wels nodar janaSiaCairicxa Tbilisissaxelmwifo univer-sitetis aRmosavleT-mcodneobis fakul-tetis Turqologiisganyofilebaze. Sem-deg igi amTavrebs as-piranturas akademi-kos s. jiqias xelmZR-vanelobiT da 1955wels icavs sakandida-tos, xolo 1970 welssadoqtoro diserta-cias.

Turquli grama-tikis sakiTxebis war-matebul kvlevas ba-toni nodari uxameb-da mxatvruli lit-eraturis Targmnasucxo enebidan, risidasturicaa 20-mde

nodar janaSias xsovnas

gaxseneba

sqeltaniani romani.amave dros igi iyo sa-disertacio sabWoeb-is, Jurnalebis dakrebulebis saredaq-cio kolegiis wevri,sakandidato da sa-doqtoro diserta-ciebis oponenti,TurqologTa mrava-li Taobis aRmzrde-li, SesaniSnavi meuR-le da mama...

misi sakvlevi `la-boratoria~ bunebiswiaRSic iyo, saidanacmopovebul fesvsa datots batoni nodarixelis erTi mosmiTmeore gzoba sicocx-les aniWebda...

RmerTma naTelSiamyofos misi suli!

Turqulifilologiis

departamenti

Page 14: Tsu-Si boloniis procesis 2007-2009 wlebis samuSao ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/10580/1/Tbilisi... · atis) da studenturi TviTmmarTvelobis arsebobaSi. amave kanonis mixedviT

Tbilisisuniversiteti

newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge14

`pirvelebma~ devnilebis dasaxmareblad sionisbaRSi saqvelmoqmedo aqcia gamarTes

`qarTuli publicistika~ _wigni, romelic yvela Taobas gamoadgeba!

SurTxia beroSvili

wignis Tarowignis Tarowignis Tarowignis Tarowignis Taro

saqvelmoqmedo RonisZiebaze misulsazogadoebas sakmaod didi arCevanis sa-Sualeba hqonda. pluSis saTamaSoebi, mai-surebi cnobili qarTveli fexburTeleb-isa da ragbistebis avtografebiT,samkaulebi, aqsesuarebi, sxvadasxva xel-nakeTi nivTebi (qudebi, Tixis fialebi,doqebi), samxatvro akademiis kurs-damTavrebulTa da studentTa naxatebi...nivTebis didi nawili gamofenaze ivanejavaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelm-wifo universitetis studentebma mii-tanes, nawili ki mxardamWeri organizacie-bis saSualebiT SeiZines. devnilebisdasaxmareblad gamarTul aqciaSi studen-tebs mxari dauWires sabanko, politikuri,samecniero wreebis warmomadgenlebma dasportisa Tu kulturis moRvaweebma. `Cve-ni aqciis saxelwodebaa `vaSenebT saxls~.gvindoda, masSi monawileoba rac SeiZle-ba ufro met adamians mieRo. mTavariaagvistos movlenebis dros dazaralebul-ma mosaxleobam igrZnos, rom Cven maTgverdiT varT. gamotanili nakeTobebisada naxatebis didi nawili gaiyida, Tanacsakmaod maRal fasebSi. Semosuli TanxiT75-e baga-baRSi Sesaxlebuli devnilebi-sTvis gamaTboblebis da zamTrisTvissaWiro nivTebis SeZenas vgegmavT~, – ga-nacxada axalgazrduli organizacia`pirvelebis~ sazogadoebasTan urTier-

Tobis samsaxuris koordinatorma ana sam-soniam.

giorgobis dResaswaulze gamarTulisaqvelmoqmedo RonisZieba sxvadasxva Jan-ris musikis fonze mimdinareobda. jgufi`mgzavrebi~, jeostarelebi da `varskv-lavebis akademiis~ wevrebi sionis baRSisasiamovno garemos SeqmnasTan erTad my-idvelTa mozidvasac cdilobdnen.

devnilebis dasaxmareblad mowyobilaqciaSi `moZraobis Teatric~ monawileob-da. msaxiobebma `mxiaruli karnavali~ war-moadgines. `karnavali 30 wuTs gagrZel-da da sazogadoebis yuradRebac miipyro,rac Cveni mTavari mizani iyo. vmonawile-obdiT, aseve, jguf `mgzavrebis~ mier Ses-rulebul nomrebSic, yvelanairad vcdi-lobdiT, axalgazrda `pirvelebs~ racSeiZleba meti naxati da suveniri gaeyi-daT~, – ganacxada `moZraobis Teatris~piar-menejerma qeTi beJiaSvilma.

saqvelmoqmedo RonisZieba saRamosrva saaTisTvis dasrulda. gamofena-gay-idvis organizatorebma azartuli adami-anebis interesebic gaiTvaliswines dakino-Teatrebis bileTebi gaaTamaSes. mas-Si monawileobis ufleba mxolod mas hqon-da, vinc rame nivTs SeiZenda. myidvelebsSeeZloT bedi karaokesa da xatvaSic eca-daT. poeziis moyvarulebisTvis ki poet-Ta jgufma `vardisferi avtobusi~ saku-Tari leqsebi waikiTxa.

axalgazrduli organizacia `pirvele-bi~ ivane javaxiSvilis saxelobis Tbili-

`wigni, romelic yvela Taobas gamo-adgeba!~ _ ase Seafasa Tsu-is Jurnalis-tikis mimarTulebis xelmZRvanelma mari-na vekuam ivane javaxiSvilis saxelobisTbilisis saxelmwifo universitetis miergamocemuli axali saxelmZRvanelo _`qarTuli publicistika~, romlis Semd-geneli da redaqtori asocirebuli pro-fesori dali CikvilaZea. axali qresto-maTiis prezentacias, romelic saxelm-wifo universitetSi 28 noembers gaimar-Ta, Jurnalistikis mimarTulebis studen-tebi da profesor-maswavleblebi daes-wrnen.

qrestomaTiaSi Tavmoyrilia solomondodaSvilis, ivane kereseliZis, niko aval-iSvilis, dimitri yifianis, ilia WavWavaZis,niko nikolaZis, sergei mesxis, akaki wer-eTlis, aleqsandre naneiSvilis, ivane ma-Cablis, giorgi wereTlis, grigol (giga)yifSiZis da noe Jordanias rCeuli pub-licisturi werilebi, romlebic period-ulad ibeWdeboda imdroindel qarTulpresaSi: `tfilisis uwyebani~, `moambe~,`ciskari~, `mnaTobi~, `droeba~, `saqarTve-los moambe~, `iveria~.

am Jurnal-gazeTebSi gamoqveynebuliqarTvel publicistTa nawarmoebebi naT-lad asaxavda XIX saukunis qarTuli sa-zogadoebrivi azris ganviTarebis pro-cess.

dali CikvilaZe wignis SesavalSi aRni-Snavs, rom wigni Jurnalistikis departa-mentis studentebisTvis damxmare sax-elmZRvanelos warmoadgens. Tumca Tama-mad SeiZleba iTqvas, rom qrestomaTiadaxmarebas gauwevs yvela im mkvlevarsa

da Jurnalists, romelic am epoqis Ses-wavliT dainteresdeba.

qalbatoni dalis TqmiT, qrestomaTi-is Sedgena XIX saukunis qarTuli Jurnal-istikis istoriis safuZvliani Seswavlissurvilma ganapiroba.

`saleqcio kursma gabneuli publi-cisturi werilebis erT wignad Tavmoyrada gamocema moiTxova, radganac studen-tebs eZnelebaT sxvadasxva tomeulebSidabeWdili statiebis moZieba-damuSaveba.amitomac gadawyda iseTi qrestomaTiisSedgena, romelSic XIX saukunis mTlianisazogadoebrivi procesi _ solomon do-daSvilidan noe Jordanias moRvaweobam-de met-naklebad warmoCndeboda.

qrestomaTiaSi Setanili werilebi XIXsaukunis saazrovno sivrcis av-kargs gad-mogvcemen, kerZod: sazogadoebis tki-vils, ganaTlebis dones, siaxleTa miReb-is survils, Jurnalistis movaleobas,Jurnal-gazeTebis daniSnulebas, Tavisu-flebisTvis brZolis gzebis Ziebasa da

mraval sxvas~, _ aRniSnavs dali Cik-vilaZe. misi informaciiT, qrestomaTiaSiwarmodgenili bevri statia uSualod Ju-rnal-gazeTebidanaa amokrebili da esmasala wignis saxiT pirvelad gamoica.

axal saxelmZRvanelos maRali Sefase-ba misces specialistebma, JurnalistikismimarTulebis profesor-maswavleblebmada studentebma.

filosofiis mecnierebaTa doqtor-ma, profesorma revaz balanCivaZem aRni-Sna, rom am wignis gamocemiT didi saSvil-iSvilo saqme gakeTda.

`wignis sargeblianoba ganisazRvrebaimiT, Tu rogoria masze mkiTxvelis moTx-ovnileba. am TvalsazrisiT, es saxelmZR-vanelo fasdaudebelia. masSi Tavmoyril-ia ZiriTadi da arsebiTi masala XIX sauku-nis moRvaweTa Sesaxeb. wigns Tan axlavsfoto masala. XIX saukunis qarTuli pub-licistikiT dainteresebul Jurnalist-sa Tu mkvlevars uxdeboda masalis Zebnacalkeul gamocemebSi, tomebsa da ZvelJurnal-gazeTebSi. am wignis gamocemiTsaSviliSvilo saqme gakeTda. Tamamad Sem-iZlia vTqva, rom masze Taobebi gaizrde-ba~, _ aRniSna revaz balanCivaZem.

qrestomaTiis mniSvnelobaze isaubracnobilma Jurnalistma paata nacvliSvil-mac, romelic uSualod monawileobda wig-nis gaformebaSi.

`qalbatoni dalis mier gamocemuliwigni imiTac gamoirCeva, rom igi miaxloe-bulia obieqtur suraTTan. man sworiarCevani gaakeTa. es aris unikalurigamocema, romliTac mravali Taobagaizrdeba. mSurs im studentebis, rom-lebic am saxelmZRvaneloTi gaecnobianXIX saukunis qarTul publicistikas~, _aRniSna paata nacvliSvilma.

profesorma eldar iberma wignzesaubrisas paskalis cnobili gamonaTqvamimoiSvelia: `me didi araferi gamikeTebia_ me mxolod davalage!~ misi azriT, sax-elmZRvanelos yvelaze didi Rirseba isaris, rom masala isea sistemaSi moyvani-li, rom kargad Cans rogor viTardeba XIXsaukunis publicisturi azri, publicis-turi ostatoba da masTan erTad epoqa.

saxelmZRvanelos mniSvnelobaze vr-clad isaubra Jurnalistikis mima-rTulebis asistent-profesorma magdamemaniSvilma.

`zogierTi publikacia, romlis codna-sac vTxovdiT studentebs, saerTod ar iyoarc erT tomeulSi da isini iZulebulniiyvnen waekiTxaT es publikaciebi gazeTeb-Si, romelic mxolod biblioTekebSi inaxe-ba. axla SemiZlia viyo ufro momTxovni,radgan es saxelmZRvanelo arsebobs. wig-ni daideba biblioTekebSi da momavalSi,albaT, misi eleqtronuli versiac Seiqm-neba~, _ aRniSna magda memaniSvilma.

rogorc prezentaciaze profesormaTamaz jologuam aRniSna, es wigni aris ma-tiane XIX saukunisa, radgan epoqa yvelazemkafiod aisaxeba publicistur teqstSi.misi TqmiT, qrestomaTia samagido wignigaxdeba maTTvis, vinc am epoqiT dainter-esdeba.

axali qrestomaTiis mniSvnelobazevrclad isaubres Jurnalistikis mima-rTulebis TanamSromlebma: elza lo-miZem, xaTuna Carkvianma da sxvebma.

qalbatonma dali CikvilaZem prezent-aciaze aRniSna, rom qrestomaTia didi Sro-mis Sedegad Seiqmna. misi informaciiT, isfaqti, rom wigni 12 sauniversiteto sax-elmZRvaneloTa gamosacem nusxaSi moxv-da, universitetis gamomcemlobis yofilidireqtoris nugzar wiklaurisa da Jurnal-ist daviT paiWaZis damsaxurebaa.

man didi madloba gadauxada yvela imadamians, vinc daxmareba gauwia saxelmZR-vanelos srulyofilad gamocemis saqme-Si. maT Soris: valida meqvabiSvils, mari-na lomiZes, mari wereTels, paata nacv-liSvilsa da sxvebs.

`didi madloba Cems winaprebs, rom-lebmac bevrjer gamiioles cxovreba.rodesac Zalian gamiWirdeba, iliasvkiTxulob. am wignis gamocemisas mravaliwinaaRmdegobis gadalaxva momixda, magram,albaT, isev maTi didi siyvaruliT SevZe-li saqmis bolomde miyvana~, _ ganacxadadali CikvilaZem. mas imedi aqvs, rom mkiTx-veli male meoce saukunis qarTuli pub-licistikis qrestomaTiasac ixilavs.

Zveli, gacrecili da gayviTlebuli presis furclebTan Sexeba da qarTulipublicistikis nimuSebis gacnoba biblioTekis darbazSi, SesaZloa, erTgvaradsasiamovnoc kia, magram es procesi mainc zedmet Sromas moiTxovs, rasac Tanamed-rove axalgazrda drois deficitis gamo xSir SemTxvevaSi ver axerxebs.

qarTuli Jurnalistikis istoriis kursis Seswavlisas, romelic Tsu-is Jurnal-istikis mimarTulebaze ikiTxeba, gansakuTrebuli mniSvneloba XIX saukunis sazoga-do moRvaweTa naazrevis gacnobas aqvs. maTi moRvaweoba xom, garkveulwilad, epoqismajiscemas gansazRvravda da yvela imdroindel problematikas Seexeboda.

sis saxelmwifo universitetis iuridiu-li fakultetis studentebma Camoayal-ibes. daarsebidan dRemde maT ukve Svidisaqvelmoqmedo aqcia gamarTes. axal-gazrdebi umetesad mzrunvelobamokle-bul bavSvebs exmarebian. giorgobisdResaswaulze ki saqvelmoqmedo aqciadevnilebis dasaxmareblad moawyves.`pirvelebma~ RonisZiebis gamarTvis winbolnisis episkoposis meufe efremislocva-kurTxeva miiRes.

saqvelmoqmedo aqcias `vaSenebT sax-ls~ ivane javaxiSvilis saxelobis Tbili-sis saxelmwifo universitetis reqtorigiorgi xubuac daeswro. reqtorma axal-gazrdebs giorgobis brwyinvale dRe-saswauli miuloca da warmatebebi usur-va. `sasiamovnoa, rom devnilebis daxmare-bis idea saxelmwifo universitetis stu-dentebidanac modis. universiteti

agvistos movlenebis dros dazaralebuli adamianebis dasaxmareblad axalgazr-duli organizacia ̀ pirvelebis~ iniciativiT sionis baRSi saqvelmoqmedo gamofena-gayidva moewyo. RonisZiebaze xalxis mosazidad koncertic gaimarTa, romelSicjgufi ̀ mgzavrebi~, jeostarelebi da musikaluri konkursis ̀ varskvlavebis akademi-is~ wevrebi monawileobdnen. axalgazrdulma organizaciam saqvelmoqmedo gamofena-gayidva giorgobis dResaswauls specialurad daamTxvia: ̀ 23 noemberi sikeTiskeTebis dRea, amitom vifiqreT, rom giorgobis dResaswaulze devnilebs daxmarebisxels sazogadoebis didi nawili gauwvdida~, – ganacxades ̀ pirvelebma~.

nato obolaZe

yovelTvis asrulebda eris erTgvar gam-aerTianebel funqcias. visurvebdi, romam suliskveTebis RonisZiebebi intensi-urad gaimarTos. devnilebis mimarTgamoxatuli solidaroba mxolod sazoga-doebis gaWirvebuli fenebis daxmareba araris, es qarTuli sazogadoebis gamaer-Tianebel muxtsac Seicavs. msgavsi Ro-nisZiebebi Cveni momavali warmatebebissawindaria. amis imeds axalgazrduli sax-eebis simravle gvaZlevs~, _ ganacxadagiorgi xubuam.

axalgazrdulma organizaciam `pir-velebi~ saqvelmoqmedo aqcia Tbilisismeriis, saqarTvelos ltolvilTa da gan-saxlebis saministros, fexburTis fed-eraciis, ragbis kavSiris, studia `for-mula kreativisa~ da Tbilisis saxelm-wifo universitetis daxmarebiT ganaxor-ciela.

iniciativa

Page 15: Tsu-Si boloniis procesis 2007-2009 wlebis samuSao ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/10580/1/Tbilisi... · atis) da studenturi TviTmmarTvelobis arsebobaSi. amave kanonis mixedviT

Tbilisisuniversiteti

www.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.gewww.tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge 15

baTumis saxelmwifo universitetSi agvistosmovlenebs leqciaTa cikli mieZRvna

gamoCenil qarTvel geografszurab tataSiZes 80 weli

Seusrulda

baTumis universitetSibaTumis universitetSibaTumis universitetSibaTumis universitetSibaTumis universitetSi

meri eleni

alioSa bakuraZe, univer-sitetis reqtori, profesori:

_ universiteti Cvens stu-dentebs saSualebas aZlevsmonawileoba miiRon gacvliTprogramebSi. CvenTan yvelapirobaa Seqmnili studentTaTviTganviTarebis, damouki-debeli azrovnebis Camoyali-bebis, maTi problemebis gada-Wrisa da uflebebis dacvisTvis.

universitetis erT-erTiZiriTadi amocanaa ganaTlebisada mecnierebis xarisxis sruly-ofa da Sedegad, zogadevropulsaganmanaTleblo sivrceSi mo-qceva. aq samecniero kvleviTiprocesebis marTva efuZnebaiseT ZiriTad principebs,rogoricaa demokratia, huma-nuroba, gamWvirvaloba, subor-dinacia, samarTlianoba da a.S.

Cveni profesor-maswavle-blebis mizania kvalifikaciisamaRleba, swavlebis xarisxisgaumjobeseba, Tanamedrove

moTxovnebis Sesabamisi materi-alur-teqnikuri bazis Seqmna.universiteti, upirveles yov-lisa, orientirebulia studen-tebze, sazogadoebaze da,amasTanave, saxelmwifo moTx-ovnebs gamoxatavs.

nodar baramiZe , fsiqo-logiis mecnierebaTa doqtori,reqtoris moadgile:

_ universitetSi, saswavloda kvleviTi muSaobisTvis kar-gi bazaa Seqmnili. Seivso dadaixvewa swavlebis yvela safex-uri. miviReT da SevimuSaveT sa-doqtoro disertaciebis dac-vis debuleba. SevadgineT dagamoveciT wigni `studentis sa-maxsovro~, romelSic saintere-sod aris warmodgenili mTeliCveni universitetis struqtu-ra, specialobebis mimoxilva,miznebi da amocanebi, swavlisdone, studentTa ufleba-mov-aleobani da maTi TviTm-marTvelobis struqturaSisaqmianoba. aRsaniSnavia, rommimdinare reformis SedegadmniSvnelovnad gaizarda stu-

dentebis uflebebi. aqtiuradmuSaobs sportisa da kultur-is centri. vakeTebT fo-tokolaJs, Semdeg ki mimovix-ilavT da vmsjelobT saWir-boroto sakiTxebze. Cemi azriT,mxolod asea SesaZlebeli saer-To saqmis kargad keTeba.

lela TurmaniZe, asocir-ebuli profesori, xarisxismarTvis uzrunvelyofis sam-saxuris xelmZRvaneli:

_ mimdinare saswavlo weliCveni universitetisaTvis gan-sakuTrebulia. agvistos mov-lenebma, ruseTis agresiam,rogorc mTeli saqarTvelo, iseCvenc SegvZra, swored amitom,saswavlo wlis pirveli Sexve-dra studentebTan yvelafakultetze daiwyo leqciiTTemaze: `saqarTvelo Tanamed-rove msoflio politikaSi~.gaimarTa leqciebis cikli:

`odesme didi yofila saqarTve-lo~, `afxazeTi da samaCablo SuasaukuneebSi~, `saqarTveloseklesia _ qveynis erTianobissafuZveli~, `qarTuli ena _eris erTianobis simbolo~,`saqarTvelos damoukideblo-bisaTvis wamebulni~. gaimarTaliteraturuli saRamo Temaze:`samSoblos arvis wavarTmevT,Cvenc nurvin Segvecileba~, `Wa-bukebad darCnen marad~ da sxva.

vmuSaobT inovaciuri me-Todebis danergvaze: sul axlax-an universitetisa da botanikuribaRis xelmZRvanelebs Sorisdaido xelSekruleba, rac xelsSeuwyobs studentebisa da mec-nier-TanamSromelTa samecnierokvlevebis ganxorcielebas.

universitetSi jandacvisfakultetis saxiT axali struq-turuli erTeuli Camoyalibda.axali saswavlo wlidan dawesda

saxelobiTi stipendiebi, rom-lebic studentebs konkursisSedegad mieniWebaT. universite-tis biblioTekas ewoda ilia Wav-WavaZis saxeli, 55-e auditoriasSoTa rusTavelisa da 238-e audi-torias tbel abuserisZis saxeli.faruli kenWisyriT, Tanaswori,pirdapiri arCevnebis safuZ-velze Seiqmna studenturi TviT-mmarTveloba, romelic kultu-rul da sportul RonisZiebebsaxorcielebs, awyobs inteleqtu-alur literaturul saRamoebs,gamofenebs, gamoscems Jurnal-gazeTebs. socialurad daucvelstudentTa dasaxmareblad spe-cialuri programebi moqmedebs.mSoblebis mzrunvelobas mokle-buli studentebi swavlis safa-surs ar ixdian.

SoTa rusTavelis saxelo-bis baTumis saxelmwifo uni-versitetis saganmanaTlebloda samecniero programebs 9fakulteti axorcielebs, ese-nia: socialuri, humanitaruli,maTematikuri, sabunebisme-tyvelo, jandacvis, xelovneb-is, biznesisa da samarTalmcod-neobis, sasoflo-sameurneo dasainJinro teqnikuri fakul-tetebi.

universitetSi funqcion-irebs sagareo urTierTobaTasamsaxuri, gamomcemloba, kul-turisa da sportis centri,sabuRaltro, biznesisa da Tan-amedrove kompiuteruli te-qnologiebis skolebi, iuridi-uli klinika, fsiqologiurisamsaxuri da ucxo enebis Sems-wavleli centri `glosa~.

gamoCenil qarTvel geograf-sa da sazogado moRvawes, saqar-Tvelos mecnierebaTa akademiisvaxuSti bagrationis geografiisinstitutis yofil direqtors,amJamad mTavar mecnier Tanam-Sromels, saxelmwifo premiebislaureats, mecnierebis damsax-urebul moRvawes, saqarTveloserovnuli mecnierebaTa akademi-is wevr-korespondents, ivanejavaxiSvilis saxelobis Tbilisissaxelmwifo universitetis geo-morfologiisa da geoekologiiskaTedris yofil gamges, profe-sors, mravali samecniero dasamTavrobo jildos kavalerszurab konstantines Ze tataSiZ-es dabadebidan 80 weli Seusrul-da.

momadlebuli niWiTa daSromismoyvareobiT gamorCeul-ma axalgazrdam imTaviTve miipy-ro Tsu-is geografia-geologiisfakultetis profesor-maswav-lebelTa yuradReba. 1951 welsdaamTavra zemoaRniSnuli faku-lteti geomorfologiis specia-lobiT. Semdeg swavla gaagrZelaaspiranturaSi, 1955 wels war-matebiT daicva sakandidato dis-ertacia, romelic md. yvirilasauzis geomorfologias mieZRvna.misi samecniero saqmianoba far-To speqtriT saqarTvelos mec-nierebaTa akademiis vaxuStibagrationis geografiis insti-tutSi warimarTa. man institut-

Si Seqmna karstologia-spele-ologiis laboratoria. misi Zir-iTadi naSromebi eZRvneba geomor-fologiis, karstmcodneobis daspeleologiis problemebs. axa-li aTonis karstuli mRvimis aR-moCenis, Seswavlisa da keTilmow-yobisaTvis mecnierTa da mSene-belTa jgufTan erTad mieniWayofili ssrk saxelmwifo premia.

sadoqtoro disertacia ba-tonma zurabma geografiis erT-erT aqtualur problemas mi-uZRvna _ `saqarTvelos karstu-li mRvimeebis morfologiurianalizi~, romelic 1974 welswarmatebiT daicva.

mis umniSvnelovanes naS-romTagan amJamad mxolod ra-modenimes CamovTvliT: saqarT-velos karstuli mRvimeebi, Tb.1976; axali aTonis mRvimurisistema, Tb. 1983; bzifis masiviskarsti da mRvimeebi, Tb. 1988; geo-morfologiuri leqsikoni, Tb.1996, da sxv.

batoni zurabis uSualo xe-lmZRvanelobiT momzadda XVIII s.gamoCenili qarTveli geografis– vaxuSti bagrationis geografi-uli atlasi (XVIII), misive`saqarTvelos geografia~ da ammecnierisadmi miZRvnili spe-cialuri krebuli `vaxuSti bagra-tioni – geografia~, (1997w.). ammecnierulma gamocemebma sazoga-doebis didi interesi gamoiwvia.

Cveni qveynis zogadsagan-manaTleblo skolebis geografi-is maswavlebelTa didi mowonebadaimsaxura profesor z. tata-SiZis TaosnobiT da misive Tanaav-torobiT gamocemulma VI, VII daX klasis saxelmZRvaneloebma`dedamiwa Cveni planeta~, `kon-tinentebisa da okeaneebis fiz-ikuri geografia~ da `geografiisSesavali da geografiuli kvle-va~. aRniSnuli saxelmZRvaneloe-

bi ganaTlebisa da mecnierebissaministros mier Catarebulisaskolo saxelmZRvaneloebiskonkursSi gamarjvebulia.

batoni zurabi aris ubadloleqtori da studentebisa da ax-algazrda specialistebisaTvissayvareli pedagogi. is wlebisganmavlobaSi Tavis mdidar cod-nas uSurvelad gadascems stu-dent axalgazrdobas.

baton zurabs mWidro da nay-ofieri samecniero kontaqtebiaqvs axlo da Soreuli sazRvarg-areTis geografiul centrebTan.misi iniciativiTa da xelSewyobiTgaimarTa araerTi saerTaSorisosamecniero konferencia-semi-nari. igi gansakuTrebuli yura-dRebiTa da mzrunvelobiT ekide-ba axalgazrda kadrebis kvali-fikaciis amaRlebis saqmes. uan-garod exmareba maT samecnieromuSaobis warmarTvaSi. misi xe-lmZRvanelobiT araerTi mec-nierebaTa kandidati da doqtorimomzadda.

batoni zurabi iyo samecnieroxarisxebis mimniWebeli samecnie-ro sabWos Tavmjdomare da sesiswevri.

batoni zurabi araCveu-lebrivi pirovneba, mSvidi, sike-Tisa da saTnoebis gansaxierebaa,saocari pirovnuli siTboTi da-jildoebuli, kolegebisa da me-gobrebisaTvis Tavdadebuli,erTguli meuRle, saukeTeso mamada babuaa. kvlavac xangrZliv daSemoqmedebiT moRvaweobas vu-survebT baton zurabs xalxisa daqveynis sakeTildReod.

fizikuri geografiis,niadaguri resursebis da

garemos dacvis mimarTulebissruli prof. z. seferTelaZe

1935 wels aWaraSi pirveli umaRlesi saswavlebeli gaixsna_ baTumis orwliani samaswavleblo instituti, romelsac1938 wels SoTa rusTavelis saxeli mieniWa. xolo 1945 welsmis bazaze pedagogiuri instituti Camoyalibda, rasacsazogadoebaSi farTo rezonansi mohyva. 1977 wels safuZveliCaeyara axali, xuTsarTuliani korpusis mSeneblobas, xolo1990 wels Seiqmna saxelmwifo universiteti, romelic dReswarmatebiT axorcielebs Tanamedrove moTxovnebis donezekonkurentunariani specialobebis momzadebas. studentebs aqSeuZliaT erovnuli da saerTaSoriso standartebis Sesabami-si ganaTleba miiRon da swavlebis samive etapze (bakala-vriati, magistratura da doqtorantura) samecniero kvlevi-Ti samuSaoebi Seasrulon.

ia fxakaZe _ pirovneba,mecnieri da pedagogi

qarTulma filologiurmamecnierebam da, gansakuTrebiT,romanulma filologiam dididanaklisi ganicada. gardaicva-la cnobili romanisti, mec-nieri da pedagogi, frangulienisa da literaturis special-isti, filologiis mecniereba-Ta doqtori, profesori, saqar-TveloSi franguli filologi-is erT-erTi fuZemdebeli daromanistikis mniSvnelovaniwarmomadgeneli ia fxakaZe.

marTalia, Tbilisis saxelm-wifo universitetSi 50-ianwlebSi mosul Taobas mravladhyavda niWieri, ganaTlebuli,Tavisi saqmis mcodne adamiane-bi, magram ia fxakaZe maT SorisTavisi niWiT gamorCeuli iyo dara dasanania, rom dRes masze ga-mosaTxovari werilis daweragvixdeba.

Znelia qalbaton ias mec-nierul damsaxurebaze saubari,imdenad didi da mravalferova-nia misi ganvlili mecnieruligza da avtoriteti. Tanmim-devruli fundamenturi gamo-kvlevebiT, samecniero SromiTman didi wvlili Seitana roman-uli enaTmecnierebis ganvi-Tarebis saqmeSi.

gansakuTrebulia misi Rvaw-li axalgazrda mkvlevarTa mo-mzadebis kuTxiT. didia samec-niero naSromTa ricxvi, romlisoficialuri Tu araoficial-uri xelmZRvaneli da kon-sultanti qalbatoni ia iyo.

sayuradReboa misi, rogorcpedagogis damsaxureba axal-gazrdebis aRzrdisa da profe-sionalad Camoyalibebis saqme-Si. ar moiZebneba franguli enisspecialisti saqarTveloSi,romelsac ar eamayebodes, romigi qalbaton ia fxakaZis stu-denti an aspiranti iyo. leqcia

misTvis is asparezi gaxldaT,sadac mTlianad warmoCndebo-da rogorc pirovneba, mecnierida pedagogi.

qalbatoni ia uSualoduziarebda adamianur siTbosada gulisxmierebas megobrebsada kolegebs, axalgazrdebs. masmudam gverdSi edga meuRle, ba-toni irakli surgulaZe _SesaniSnavi vaJkaci, mecnieri,mTargmneli. TiTqos oriveerTmaneTs ejibreboda siy-varulisa da sikeTis TesvaSi daraoden Znelia TiToeuliCvenTaganisTvis _ megobrebi-sa da kolegebisTvis maTTanganSoreba. qalbatoni ias eru-dicia, gasaocari analizuriazrovneba da udidesi Sromisunari sicocxlis ukanaskneldReebamde gahyva. is aqtiursamecniero muSaobas sicocxlisbolomde agrZelebda, rac say-ovelTao aRtacebas iwvevda.miuxedavad pirovnuli simtki-cisa, mZime sens veRar gauZlo,mxolod ramdenime dRe iavadmy-ofa da Tavisi meuRlis gverdiThpova gansasvenebeli.

milocva gaxseneba

Page 16: Tsu-Si boloniis procesis 2007-2009 wlebis samuSao ...dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/10580/1/Tbilisi... · atis) da studenturi TviTmmarTvelobis arsebobaSi. amave kanonis mixedviT

newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge newspaper @ tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge www.tsu.ge16

ÌÈÀÅÀÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉÌÈÀÅÀÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉÌÈÀÅÀÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉÌÈÀÅÀÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉÌÈÀÅÀÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉ

ÌÈÀÅÀÒÉ ÓÐÄÝÉÀËÉÓÔÉÌÈÀÅÀÒÉ ÓÐÄÝÉÀËÉÓÔÉÌÈÀÅÀÒÉ ÓÐÄÝÉÀËÉÓÔÉÌÈÀÅÀÒÉ ÓÐÄÝÉÀËÉÓÔÉÌÈÀÅÀÒÉ ÓÐÄÝÉÀËÉÓÔÉ

ÔÄØÍÉÊÖÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉÔÄØÍÉÊÖÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉÔÄØÍÉÊÖÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉÔÄØÍÉÊÖÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉÔÄØÍÉÊÖÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉ

fffffÏÔÏÊÏÒÄÓÐÏÍÃÄÍÔÉÏÔÏÊÏÒÄÓÐÏÍÃÄÍÔÉÏÔÏÊÏÒÄÓÐÏÍÃÄÍÔÉÏÔÏÊÏÒÄÓÐÏÍÃÄÍÔÉÏÔÏÊÏÒÄÓÐÏÍÃÄÍÔÉ

ÊÏÌÐÉÖÔ. ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏ×ÀÊÏÌÐÉÖÔ. ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏ×ÀÊÏÌÐÉÖÔ. ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏ×ÀÊÏÌÐÉÖÔ. ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏ×ÀÊÏÌÐÉÖÔ. ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏ×À

nino kakulia

maia toraZe

manana jurxaZe

lika petriaSvili

Tamar qavJaraZe

ÌÉÓÀÌÀÒÈÉ:ÌÉÓÀÌÀÒÈÉ:ÌÉÓÀÌÀÒÈÉ:ÌÉÓÀÌÀÒÈÉ:ÌÉÓÀÌÀÒÈÉ:ÉËÉÀ àÀÅàÀÅÀÞÉÓÉËÉÀ àÀÅàÀÅÀÞÉÓÉËÉÀ àÀÅàÀÅÀÞÉÓÉËÉÀ àÀÅàÀÅÀÞÉÓÉËÉÀ àÀÅàÀÅÀÞÉÓ

ÂÀÌÆ.1ÂÀÌÆ.1ÂÀÌÆ.1ÂÀÌÆ.1ÂÀÌÆ.1

ÒÄÃÊÏËÄÂÉÉÓ ßÄÅÒÄÁÉ:ÒÄÃÊÏËÄÂÉÉÓ ßÄÅÒÄÁÉ:ÒÄÃÊÏËÄÂÉÉÓ ßÄÅÒÄÁÉ:ÒÄÃÊÏËÄÂÉÉÓ ßÄÅÒÄÁÉ:ÒÄÃÊÏËÄÂÉÉÓ ßÄÅÒÄÁÉ:

nodar belqania, gia maCabeli,zaza firaliSvili,vaxtang guruli,

nino CixlaZe, nana WiRlaZe,nodar xaduri,

Temur nadareiSvili

22 10 34

ÒÀ? ÒÀ? ÒÀ? ÒÀ? ÒÀ? ÓÀÃ?ÓÀÃ?ÓÀÃ?ÓÀÃ?ÓÀÃ? ÒÏÃÉÓ?ÒÏÃÉÓ?ÒÏÃÉÓ?ÒÏÃÉÓ?ÒÏÃÉÓ?

britaneTis muzeumis mkvlevarTa jgufmasamxreT livanSi, saporto qalaq sidonis Semoga-

renSi aRmoaCina qanaaneli meomris ConCxi, romel-ic Cvens welTaRricxvamde 1800 wliTaa daTariRebuli.igi mSvenivradaa Senaxuli. mas xelSi Subi uWiravs. gar-da amisa, samarxSi swrafad gadaadgilebis uamravi saSu-aleba da maTi Sesaqmneli iaraRebic moiZebna. eqspedici-is xelmZRvanelma klod seralma ganacxada, rom am adg-ilas ramdenime kulturuli fena gaiTxara, romelic sx-vadasxva civilizaciis nawilia. Sesabamisad, es kvleva,axlo aRmosavleTSi erT-erTi yvelaze mniSvnelovania.

`manqanebi adamianis inteleqtis dones 2029 wl-isaTvis miaRwevs~, _ ganacxada cnobilma ameri-

kelma gamomgonebelma rei kurchvailma. kerZod ki,kacobrioba axali aRmoCenis zRvarze dgas, romelicsaSualebas miscems uSvelebeli informaciis matare-beli Cipebi pirdapir Tavis tvinSi gadainergos. mecni-eris SefasebiT, 2029 wlisTvis adamianis tolfasi xe-lovnuri inteleqti Seiqmneba, romelsac emociebisgancdis unaric eqneba. momavlisTvis gamomgonebeli`Wkviani~ nanorobotebis gaCenasac varaudobs, romel-ic tvinSi kapilarebis saSualebiT SeaRwevs. es adami-anebs fantastikur SesaZleblobebs gauxsnis, amiT isiniSeZleben yovelive kompiuteruli siswrafiT gaTva-lon, uamravi informacia daimaxsovron da virtualursamyaros xelsawyoebis gareSe, sakuTari nervulisistemiT daukavSirdnen. eqspertma `manqanaTa ajanye-bis~ SesaZlebloba gamoricxa. misi azriT, civilizaciaadamianuri da xelovnuri inteleqtebis SeuRlebisgziT wava da organizmSi iseT mowyobilobebs Caner-gavs, rac gonebriv SesaZleblobebsac aamaRlebs dajanmrTelobasac daicavs. `kiborgebis gaCenis perspeq-tivas ase Tavzardacemulebi nu SexedavT, Cveni civi-lizacia xom ukve isedac adamianur-manqanuria da maTukve fizikuri da gonebrivi SesaZleblobebis asamaR-leblad viyenebT. ubralod, kacobriobis Semdeginabiji maTi SeuRleba iqneba,~ _ ganacxada gamomgone-belma.

amerikis aero-kosmosuri saagentos NASA-s 50wlisTavTan dakavSirebiT gamarTul leqciaze

cnobilma fizikosma stiven hokingma dedamiwis mcx-ovreblebs mzis sistemis planetaTa ufro swrafi ko-lonializaciisken mouwoda. misi azriT, kosmosisaTvisebisaTvis biujetis aTjer gazrdaa saWiro da amSemTxvevaSic ki es msoflios biujetis meoTxedze nak-lebi iqneba. hokings miaCnia, rom ekologiuri da ener-getikuli mzardi safrTxis winaSe, kosmosis swrafiaTviseba Tavdacvis mniSvnelovani punqti gaxdeba. yve-laze saswrafo punqtad ki cnobili mecnieri mTvariskolonializacias asaxelebs, romelic sastarto moed-nad unda gadaiqces da mzis sistemis aTviseba, upirve-les yovlisa ki, marsze gafrena, swored aqedan undadaiwyos. rogorc cnobilia, marss gayinuli wylis didimaragi aqvs da dedamiwelTa dasaxlebebi pirveladswored aq unda Seiqmnas. hokinsma xazi gausva, rom arav-iTar SemTxvevaSi ar unda gadaidos NASA-s gegma, romel-ic mTvaris kolonializacias 2020 wlisTvis apirebs,radgan 2030 wels kacobriobam ukve marsis aTvisebaunda daiwyos.

amerikeli ofTalmologebis azriT, mWidrodSekruli halstuxis an yelsaxvevis xmareba Sesa-

Zlebelia sibrmavis mizezi gaxdes. igi im venas awve-ba, romlis wyalobiTac Tvalis fskerze wneva imatebs,es ki glaukomis Camoyalibebas uwyobs xels. maTi azriT,im mamakacebis 75%-s, vinc halstuxs sistematuradatarebs, mxedveloba male ufuWdeba, 65%-s glaukomaukve ganviTarebuliaqvs, saerTod ki, 70%-Tvis aseTi potenciuriSesaZlebloba Zalian ma-Ralia. magrad moWerilihalstuxi an perangissayelo sam wuTSi Tvalisfskerze wnevas 2-4-jerzrdis. es ki gansakuTre-biT im mamakacebisTvisaasaSiSi, visac SesamCnevadsqeli kiseri aqvT. of-Talmologebi mamaka-cebs urCeven halstuxiskvanZi maqsimaluradmouSvan da Tuki Sesa-Zlebelia, yoveldRe nuatareben.

espanelma tamplierebma romis paps sasamarTlo-Si uCivles. asociacia `qristes taZris suverenu-

li ordenis~ (OSTS) wevrebs Tavisi Tavi Sua saukuneebisim ber-rainduli ordenis memkvidreebad miaCniaT,romelic dRevandeli papis erT-erTi winamorbedis, kli-ment V-s gadawyvetilebiT gaanadgures. sarCelis avtore-bi moiTxoven tamplierTa ordenis likvidacia ukanono-bad CaiTvalos da ordenis qonebis miTvisebis faqticdadasturdes. es qoneba ki 2008 wlis fasebiT as miliardevros Seadgens. espaneTSi iuridiulad registrirebu-li `suverenuli ordenis~ xelmZRvaneloba acxadebs,rom aseT did kompensacias ar moiTxovs, radgan ar surskaTolikur eklesias `finansuri kraxi" moumzados. maTimonacemebiT, tamplierebs, likvidaciis periodSi, mTelsevropaSi cxra aTasamde mamuli ekuTvnoda, romelic es-paneTis, safrangeTis, didi britaneTis, portugaliis,germaniis, italiis, belgiis, luqsemburgisa da polone-Tis teritoriebze iyo gafantuli.

zarmacebis saukunovani ocneba _ miiRon table-ti, romelic fizkulturas da sports Seucvlis,

rogorc Cans, ukve axda. Jurnal Cell-is gancxadebiT,amerikelma mecnierebma Seqmnes preparati, romelic fit-ness Secvlis, sporti ki SeiZleba saerTod gaanadguros.rogorc cnobilia, Warbi wona dRevandeli msoflioserT-erTi mniSvnelovani problemaa. genuri inJineriisprofesori donald evansi Warb wonasTan brZolis erT-

erTi fanatikosia.aTiode wlis winswored man aRmoaCinaPPAR-delta geni, ro-melic imave saxel-wodebis cilis gamoy-ofas uwyobs xels. escila ki, Tavis mxriv,cximebis cvlas areg-ulirebs. cilis ga-moyofis daregulire-biT SesaZlebeliamisi aqtivizireba, racxels Seuwyobs cxime-bis wvas an mis Senele-bas, rac udavod cxi-mis dagrovebasa dagasuqebasTan migviy-

vans. jer kidev 2004 wels profesoris gamoyvanili ma-raToneli Tagvebi orjer ufro swrafad da met manZilsdarbodnen, vidre misi ruxi TanamoZmeebi, Tanac mSve-nieri kunTebi SeiZines da ramdenic ar unda eWamaT, gramsar imatebdnen. da ai, oTxi wlis Semdeg, ukve gaCnda table-ti, romelsac rigiTi adamianis sportsmen-maraToneladan top-modelad gadaqceva SeuZlia. am aRmoCenam msof-lioSi didi diskusia gamoiwvia. gansakuTrebiT SeSfoTe-bulia saerTaSoriso antidopinguri organizacia, romel-sac jer ver gaugia _ axali preparati dopingad CaTva-los Tu ara.

msoflio biznesi, rogorc Cans, fleSebis wina-aRmdeg ilaSqrebs. amerikis SeerTebul StatebSi

kompania SanDisk-is mier SekveTili gamokvlevebis Sede-gad specialistebma aRmoaCines, rom organizaciis Tan-amSromelTa ocdaTxuTmet procentze meti koorporaci-uli masalis gadasatanad pirad fleSebs iyenebs. maTivedaskvniT, yvelaze xSirad pirad fleSebze SemkveTTa mo-nacemebi, finansuri informacia, marketinguli gegmebi,inteleqtualuri sakuTreba da programaTa kodebi xvde-ba. kompaniis erT-erTi direqtoris jil maidvorsisgancxadebiT, amgvari qmedeba inteleqtualuri sakuTre-bis miTvisebas, komerciuli saidumlos gamJRavnebas dafinansur danakargebs uwyobs xels. `kompaniis xelmZRv-anelobam administraciuli gadawyvetileba unda miiRosda fleSebis gamoyenebaze monitoringi daawesos~, _ ga-nacxada man.

kaliforniis samecniero konferenciaze (Neuro-science) mecnierTa jgufma ganacxada, rom maimunis

tvinidan internetiT brZanebis pirdapir gadacemissistema Seqmnes. maT gadanerges eleqtrodebi makaka-re-zusis tvinis im monakveTSi, romelic fexebis moZraobasakontrolebs. signali samxreT kalorinas Statidan in-ternetiT gadaica iaponiaSi, sadac kiotos universite-tis mecnierebma, Tavis mxriv, wyvili robotizirebulifexi daamzades. eqsperimentis Sedegad gamoCnda, rom maka-ka-rezusis tvinma aTi aTasi kilometriT daSorebuli fex-ebi aamoZrava. mecnierebis gancxadebiT, am teqnikis gamoy-eneba specialuri inplantantebis Sesaqmnelad SeiZleba,rac paralizebul adamians saSualebas miscems _ prote-zebi pirdapir tviniT marTos. oRond cota gaugebaria,interneti rogor unda gamoiyenon.

qaris turbina adamianebSi yovelTvis moZravfrTebiani giganturi konstruqciis asociacias

iwvevs. gamomgonebelma dug selsam sruliad axalimodeli Sky Serpent Seqmna, romelsac ramdenime mcire zo-mis rotori moZrav RerZze aqvs damagrebuli. aseTi gen-eratoris simZlavre, daaxloebiT, wisqvilisas utolde-ba, samagierod mis momzadebas aTjer ufro naklebi masa-la sWirdeba. rotorebis samagri RerZis sigrZe survil-isamebr icvleba da imis mixedviT, Tu ra mizans emsax-ureba, rotorebic gansxvavebuli zomis magrdeba. aseTimodeli, vTqvaT, saxlis saxuravze SeiZleba moewyos. 45santimetrian 10 rotoris mqone Sky Serpent–s 100-dan 400vatamde energiis gamomuSaveba SeuZlia.

masala moamzada manana miqelaZem