Xuân Giáp Ngọ BìnhPhöôùc54

Vít röôïu caàn, hoäi xoøe ngaøy xuaân

Chuùng toâi daïo quanh moät voøng ôû laøng Thaùi. Trôøi ñaõ veà chieàu nhöng khaép caùc cuïm daân cö nhieàu thanh nieân vaãn maûi meâ laøm boàn cho hoà tieâu. Trong nhöõng nhaø saøn laøm baèng goã, vaùn... nhieàu ngöôøi giaø, phuï nöõ vaø caùc chaùu nhoû tranh thuû thôøi gian nhaän gia coâng boùc voû haït ñieàu ñeå kieám theâm thu nhaäp. Nhieàu coâ gaùi Thaùi duøng guøi thu nhaët baép khoâ phôi ôû saân mang vaøo ñoå ñoáng tröôùc hieân nhaø. Tieáng treû khoùc treân chieác voõng tröôùc saân, gioïng ngoït ngaøo cuûa chò Ngaàn Thò Baûy ru con vang leân: “Inh laû ôi, sao noong ôøi, khaép nuùi röøng Taây Baéc saùng ngôøi, muøa Xuaân ñeán ngaøn hoa heù cöôøi...”.

Nhaø Tröôûng aáp Löông Thanh Luyeán (daân toäc Thaùi) naèm beân caïnh doøng suoái Can. OÂng Luyeán nhaáp taùch traø thaáp gioïng: “Phaûi chi khaùch ñeán sôùm hôn moät ngaøy. Böõa dieãn ra ngaøy hoäi ñaïi ñoaøn keát daân toäc, moïi ngöôøi trong aáp ñeàu taäp trung ôû nhaø saøn vaên hoùa ñeå xem ñoäi vaên ngheä muùa xoøe. Nhöõng can, nhöõng cheù röôïu caàn ñaày aép muøi thôm, baøn tay nhöõng coâ gaùi Thaùi vít oáng röôïu caàn, coù khi khaùch say töø luùc chöa uoáng nguïm röôïu naøo”. Thaáy chuùng toâi tieác nuoái, baø Kha Thò Mai vui veû xoøe vaøi ñieäu.

Naøy ñieäu xoøe Thaùi, kia ñieäu xoøe Hoa. Gioïng chò Ngaàn Thò Baûy ngoït ngaøo vôùi baûn “Ñeâm traêng”, roài “Muøa hoa nôû”. Naøy “xoøe voøng”, kia “tung khaên môøi röôïu”, “khoâng xoøe khoâng toát luùa, khoâng xoøe thoùc caïn boà, khoâng xoøe trai gaùi khoâng thaønh ñoâi” (daân ca Thaùi). Göông maët baø Mai ngôøi saùng nhö treû ra nhieàu tuoåi khi hoùa thaân trong töøng ñieäu muùa daäp dìu. Chaúng coøn caùi laám lem buøn ñaát luùc ñi laøm ñoàng veà khi chuùng toâi vöøa ñeán. Caû gian nhaø saùng leân vôùi

với đồng bào ChămLaõnh ñaïo tænh, huyeän Ñoàng Phuù thaêm vaø taëng quaø

ñoàng baøo Chaêm nhaân dòp leã Ramadam

Về làng Thái vít rượu cần,

nhöõng leã hoäi ñaëc saéc cuûa ngöôøi chaêm

Theo oâng Chaøm Sa, giaø laøng xaõ Thuaän Phuù (Ñoàng Phuù), ngöôøi Chaêm Bình Phöôùc khoâng coù teát coå truyeàn maø chæ coù caùc leã hoäi theo phong tuïc cuûa ngöôøi Hoài giaùo. Vaø leã Ramadam laø leã hoäi lôùn nhaát naêm. Ñoù laø khoaûng thôøi gian moät thaùng maø nhöõng ngöôøi theo ñaïo Hoài seõ nhòn aên, uoáng, huùt thuoác... töø luùc maët trôøi moïc cho ñeán khi maët trôøi laën, moïi sinh hoaït ñeàu toå chöùc vaøo ban ñeâm. Tuy nhieân theo luaät ñaïo Hoài, Thaùnh leã naøy chæ aùp duïng cho ngöôøi khoûe maïnh, coøn nhöõng ngöôøi ñang oám, phuï nöõ mang thai, cho con buù, treû em döôùi 5 tuoåi... ñöôïc mieãn tröø. Ñieàu ñaëc bieät laø leã Ramadan ñöôïc tính theo lòch Maët traêng cuûa ngöôøi AÛ Raäp (phuï thuoäc vaøo ngaøy xuaát hieän ñaàu tieân cuûa traêng löôõi lieàm - aán ñònh

thaùng thöù 9 theo lòch Hoài giaùo) neân khoâng coù thôøi ñieåm naøo coá ñònh.

“Ramadam laø dòp ñeå reøn luyeän söï kieân trì, söùc chòu ñöïng cuûa moãi ngöôøi trong nhöõng luùc khoù khaên, hoaïn naïn. Ñoù cuõng laø theå hieän loøng moä ñaïo vaø söï caûm thoâng ñoái vôùi nhöõng ngöôøi ngheøo khoå”, giaø laøng Chaøm Sa chia seû.

Thaùng aên chay ngöôøi Chaêm ñöôïc keát thuùc baèng leã xaû chay vôùi khoâng khí gioáng nhö ngaøy teát. Dòp naøy caùc hình thöùc töø thieän vaø laøm vieäc toát raát ñöôïc chuù yù. Hoï seõ cuøng nhau tham gia caùc hoaït ñoäng quyeân goùp, giuùp ñôõ ngöôøi keùm may maén hôn.

Vôùi ngöôøi Chaêm, ngoaøi leã Ramadam thì leã haønh höông (Hajj) cuõng ñöôïc coi laø leã hoäi lôùn trong naêm. Trong leã naøy, nhöõng ngöôøi coù ñieàu kieän seõ haønh höông veà thaùnh ñòa Mecca - nôi saûn sinh ra Hoài giaùo, vì theo quan nieäm cuûa

Giaøu baûn saéc vaên hoùa vaø ñaäm chaát tröõ tình, moäc maïc, gaàn guõi vôùi thieân nhieân, laøng Thaùi ôû aáp 8, xaõ Loäc An (huyeän Loäc Ninh) - mieàn ñaát cuûa leã hoäi Muøa Xuaân ñaõ taïo cho con ngöôøi vaø caûnh saéc nôi ñaây nhöõng neùt rieâng ñoäc ñaùo bôûi söï côûi môû, phoùng khoaùng vaø trong saùng, tinh khoâi nhö saéc mai, saéc ñaøo thaém nôû moãi ñoä Xuaân sang.

nhöõng hoa vaên nhaûy muùa treân vaùy, aùo, treân chieác khaên pieâu.

Keå veà 34 hoä ñoàng baøo Thaùi sinh soáng taïi Loäc An, baø Mai vui veû: “Ñeán vuøng ñaát môùi ñeå laøm aên, phaûi aên maëc cho phuø hôïp vôùi coâng vieäc nöông raãy, nhöng trong tuû ñoà cuûa caùc baø, caùc coâ ai cuõng coù vaøi chuïc boä ñoà truyeàn thoáng. Nhöõng chieác khaên pieâu luoân ñöôïc xeáp ñaët ngay ngaén, chæ chôø leã, hoäi laø xuùng xính leân ngöôøi. Ñeán taän baây giôø, ñaùm cöôùi cuûa nhöõng ngöôøi daân ôû laøng Thaùi coâ daâu, chuù reå ñeàu maëc trang phuïc truyeàn thoáng, khoâng ai maëc aùo cöôùi hieän ñaïi caû”.

Khoâng coù caù nöôùng laø Khoâng thaønh teát

“Ngöôøi Thaùi quan nieäm cheát laø tieáp tuïc “soáng” ôû theá giôùi beân kia. Vì vaäy, ñaùm ma laø leã tieãn ngöôøi cheát veà “möôøng trôøi”. Trong suoát caû naêm, chuùng toâi khoâng thaép nhang treân baøn thôø, khoâng laøm ñaùm gioã. Cuoái naêm, cuõng khoâng ai cuùng oâng Taùo, khoâng laøm leã tröø tòch ñeâm giao thöøa. Buoåi chieàu ngaøy cuoái cuøng cuûa naêm, chuùng toâi ñaët ñóa traàu teâm 5 mieáng treân baøn thôø, thöa chuyeän cuøng oâng baø mai laø ngaøy teát, môøi veà vui cuøng con chaùu. Treân baøn thôø khoâng coù hoa quaû, baùnh möùt... nhö

ngöôøi Kinh. Chuùng toâi khoâng duøng vaøng maõ,

sau khi cheát, moãi oâng, baø ñeàu ñöôïc may moät boä ñoà truyeàn thoáng, deät baèng vaûi, coù ñuû aùo, vaùy, khaên pieâu, thaét löng (trang phuïc cho nöõ) hoaëc aùo, quaàn (trang phuïc cho nam). Cöù ñeán teát, chuùng toâi mang boä ñoà naøy ñaët ngay ngaén ôû baøn thôø, ñeå khi trôû veà oâng baø coù ñoà ñeå maëc. Sau khi xong teát, nhöõng boä ñoà naøy laïi ñöôïc con chaùu giaët saïch, xeáp ñaët ngay ngaén trong tuû, naêm sau laïi duøng tieáp”, oâng Luyeán keå veà tuïc thôø cuùng trong ngaøy teát vôùi chuùng toâi.

Baø Mai tieáp lôøi: “Saùng moàng moät teát laø buoåi leã quan troïng nhaát. Neáu nhaø naøo chæ beân ngoaïi khoâng coøn soáng thì doïn moät maâm, neáu caû hai beân noäi, ngoaïi ñeàu khoâng coøn soáng thì doïn 2 maâm ñeå cuùng. Treân maâm phaûi coù côm, coù caù ñeå caàu cuoäc soáng ngaøy caøng sung tuùc hôn. Ñoái vôùi hoï Loø, Vi, Kha, Löông... khoâng coù caù laø khoâng thaønh teát. Moät soá hoï khaùc nhaát thieát teát phaûi cuùng heo hoaëc gaø. Toå tieân cuûa hoï naøo ñaõ choïn cuùng con gì thì cöù truyeàn maõi maõi ñeán ñôøi con chaùu cuùng theo”.

“Moùn caù suoái nöôùng trong ngaøy teát cuõng raát ñaëc bieät. Coù 3 loaïi caù nöôùng vaø moät loaïi caù haáp. Gia vò ñeå öôùp caù goàm maéc kheùn, rau thôm

röøng, haït sen, laù huùng, saû, ôùt, xuùp, mì chính... Caù suoái thöôøng ñöôïc choïn khi ñuû caân naëng töø 0,4 ñeán 0,6 kg. Moùn caù nöôùng thöù nhaát goïi laø caù pính phe. Sau khi laøm saïch vaåy, caù ñöôïc moå töø löng ñeå vöùt boû maät vaø ruoät. Moå kieåu naøy khoù hôn, khoâng caån thaän seõ bò ñöùt tay nhöng khi gaäp caù laïi ñeå nöôùng, caù seõ dai hôn vaø khoâng bò vôõ, taïo thaønh hình ñeïp. Moùn caù nöôùng thöù hai goïi laø caù pính toác. Sau khi moå töø löng ñeå vöùt boû maät, ruoät, öôùp gia vò roài gaáp ñoâi con caù theo chieàu doïc. Moùn caù nöôùng thöù ba laø caù pính chaøi. Sau khi moå phanh laáy dao khöùa cheùo

phaàn thaân ngoaøi caù vaø taåm caùc gia vò chöøng 4 phuùt roài gaäp ngang caù laïi. Rau thôm vaø gia vò tieáp tuïc nhoài vaøo giöõa, duøng thanh tre töôi keïp chaët vaø nöôùng treân than tro cuûi cho ñeán khi caù chín. Moùn caù thöù tö laø caù moäc. Caù moäc phaûi choïn loaïi caù maøu traéng, coù vaûy (thöôøng choïn caù maùc, caù kieàng). Sau khi laøm ruoät saïch seõ, chaët töøng khuùc nhoû, troän vôùi taám gaïo neáp môùi, öôùp chuùt gia vò roài goùi trong laù chuoái theo caùch rieâng, haáp hôi cho ñeán chín. Treân maâm cuùng, soá löôïng goùi caù moäc phaûi luoân laø soá leû goàm: moät, ba, naêm, baûy, hoaëc chín goùi. Côm cuùng treân maâm goàm

Ñoàng baøo Chaêm khoâng coù teát coå truyeàn, nhöng moãi ñoä teát ñeán, xuaân veà, khi mai vaøng khoe saéc thì ngöôøi Chaêm ôû Bình Phöôùc cuõng roän raøng khoâng khí ñoùn xuaân. Trong nhöõng ngaøy teát, ngöôøi Chaêm cuõng goùi baùnh chöng, baùnh teùt, dieän nhöõng boä trang phuïc ñeïp nhaát, trang trí nhaø cöûa vaø cuøng ñi thaêm anh em, baïn beø chuùc moät naêm môùi nhieàu may maén.

Tết nguyên đán

hoï ít nhaát trong ñôøi cuõng veà thaêm vuøng ñaát thieâng 1 laàn. Nhöõng ngöôøi khoâng coù ñieàu kieän veà thaêm queâ thì toå chöùc töôûng nhôù 1 ngaøy (15-10) vaø theo lòch Hoài giaùo ñaây cuõng laø leã keát thuùc naêm cuûa hoï.

Ngoaøi ra, haøng naêm ngöôøi Chaêm coøn toå chöùc caùc leã nghi khaùc nhö leã sinh nhaät giaùo chuû, leã caàu an, leã taï ôn... Trong caùc leã nghi, ngöôøi Chaêm (maø chuû yeáu laø ngöôøi ñaøn oâng lôùn tuoåi) taäp trung taïi tieåu thaùnh ñöôøng höôùng veà maët trôøi laën, queâ höông cuûa Hoài giaùo ñeå caàu nguyeän thöôïng ñeá phuø hoä. Khoâng gioáng nhö caùc toân giaùo khaùc, ñaïo Hoài khoâng thôø baát cöù moät di aûnh naøo. Leã vaät cuùng cuûa ngöôøi Chaêm chuû yeáu laø côm gaø, baùnh traùi vaø tuøy theo ñieàu kieän cuûa moãi gia ñình coù theå môøi anh em baïn beø, quan khaùch. Tuy nhieân, vaøo ngaøy leã haønh höông, vaät cuùng chuû yeáu laø thòt boø vaø

tuyeät ñoái khoâng ñöôïc môøi ngöôøi ngoaïi ñaïo. Cuõng theo luaät ñaïo Hoài, trong caùc ngaøy leã hay ngaøy thöôøng ñeàu caám uoáng bia, röôïu, baøi baïc, kieâng aên caùc loaïi ñoäng vaät nhö heo, choù, raén, eách... thöùc aên chuû yeáu laø gaø, vòt, traâu, boø, deâ, rau quaû, caù, toâm nhöng vôùi ñieàu kieän laø caùc loaøi ñoäng vaät tröôùc khi aên thòt phaûi töï tay caét tieát, vì theo hoï thöùc aên mua saün ôû ngoaøi khoâng roõ nguoàn goác, vì theá khoâng ñaûm baûo veä sinh.

xuaân ñeán ñoàng baøo chaêmSo vôùi caùc tænh, thaønh khaùc thì ñoàng baøo

Chaêm ôû Bình Phöôùc soá löôïng khoâng nhieàu laém, chæ 65 hoä ôû thoân Phuù Vinh, xaõ Phuù Rieàng (Buø Gia Maäp) goác töø An Giang, moät soá töø Campuchia vaø 50 hoä nguï aáp Taân Phuù, xaõ Thuaän Phuù (Ñoàng Phuù) goác töø Taây Ninh sang laäp nghieäp, taát caû ñeàu theo Hoài giaùo.

Tieáp chuùng toâi trong caên nhaø khang trang, giaø laøng Ang Vaên Him, thoân Phuù Vinh phaán khôûi, maëc duø phaàn lôùn ngöôøi daân ôû ñaây chöa ñöôïc hoã trôï ñaát saûn xuaát nhöng nhôø nhöõng chính saùch ñaõi ngoä cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc maø ngöôøi Chaêm baây giôø khaù hôn nhieàu. Baø con ñöôïc caáp nhaø ôû, ñöôïc höôùng daãn saûn xuaát, ñaøo taïo ngheà, taïo vieäc laøm. Caàn cuø, chòu khoù böôn chaûi neân nhieàu hoä vöôn leân thoaùt ngheøo, coù cuûa aên cuûa ñeå töø ngheà caïo muû cao

say tình ngườiTây Bắc

Lau doïn baøn thôø toå tieân chuaån bò ñoùn naêm môùi

Xuân Giáp Ngọ BìnhPhöôùc 55

nôi nhöõng hoä ngheøo, bÒ thu hoài ñaát gaëP

nhau

Haàu heát ñaát cuûa baø con ôû ñaây thuoäc dieän bò thu hoài, do xaâm chieám ñaát röøng traùi pheùp. Naêm 2009, UBND tænh ñaõ pheâ duyeät chuyeån ñoåi dieän tích röøng ngheøo kieät, taïo quyõ ñaát saûn xuaát cho ñoàng baøo daân toäc thieåu soá ngheøo ñöôïc höôûng Chöông trình 33 cuûa Chính phuû. Töø ñoù, tieåu khu cuõng laø nôi taùi ñònh canh, ñònh cö cuûa nhieàu hoä ngheøo khoâng coù ñaát saûn xuaát, nhöõng hoä laán chieám ñaát laâm nghieäp traùi pheùp tröôùc ngaøy 1-1-2004.

Naêm 2000, vì cuoäc soáng khoù khaên, gia ñình oâng Nguyeãn Vaên UÙt rôøi queâ Kieân Giang leân ñònh cö taïi thoân 6, xaõ Ñaék Ô (Buø Gia Maäp). Buoåi ñaàu leân Bình Phöôùc laäp nghieäp, gia ñình oâng gaëp muoân vaøn khoù khaên, phaûi ôû nhôø nhaø baø con. Ñeå coù keá sinh nhai, gia ñình oâng ñaõ phaù röøng laáy ñaát troàng mì, troàng baép vaø ñaây laø nguoàn thu nhaäp chính. Naêm 2006, UBND tænh coù quyeát ñònh thu hoài hôn 1 ha ñaát laâm nghieäp cuûa gia ñình oâng UÙt, do laán chieám traùi pheùp. Môùi ñaàu, oâng UÙt vaø moät soá hoä khaùc khoâng hieåu chuû tröông treân cuûa UBND tænh neân ñaõ keùo nhau ñi khieáu kieän, vôùi hy voïng ñoøi laïi ñaát khai phaù traùi pheùp cuûa mình. Ñöôïc caùn boä ngaønh chöùc naêng vaø ñòa phöông giaûi thích, oâng UÙt vaø caùc hoä daân ôû ñaây ñaõ hieåu ñöôïc chuû tröông vaø khoâng khieáu kieän nöõa, chaêm chæ laøm aên.

Cuõng vì keá sinh nhai, 51 hoä daân taïi thoân Caây Da, xaõ Phuù Vaên, (Buø Gia Maäp) ñaõ töø nhieàu mieàn queâ ngheøo khaùc nhau trong caû nöôùc tìm veà ñaây laäp nghieäp. Buoåi ñaàu tôùi ñaây, nhieàu hoä cuõng gioáng nhö hoä oâng UÙt, ñaõ tham gia phaù röøng laøm raãy. Moät soá hoä khaùc thì daønh duïm tieàn ñeå mua ñaát, nhöng vì khoâng am hieåu phaùp luaät, hoï ñaõ mua phaûi ñaát vöôøn ñöôïc khai phaù töø ñaát laâm nghieäp laãn chieám traùi pheùp. Do ñoù, öôùc mô “an cö laïc nghieäp” cuûa hoï boãng vuït maát, hoï

TIỂU KHU 42

Tieåu khu 42 thuoäc Noâng laâm tröôøng Ñaék Ô (xaõ Ñaék Ô, Buø Gia Maäp) nay ñaõ ñoåi khaùc, khoâng coøn caûnh löûa chaùy, khoùi nguùt trôøi nhö nhöõng ngaøy ñaàu ngöôøi daân tôùi ñaây khai phaù, laäp nghieäp. Thay vaøo ñoù laø maøu xanh cuûa nhöõng caùnh röøng, khu vöôøn ñöôïc troàng môùi vaø nhöõng caên nhaø khang trang môùi xaây. Duø coøn boän beà khoù khaên, nhöng ngöôøi daân nôi ñaây ñaõ “an cö laïc nghieäp”, nhôø nhieàu chính saùch quan taâm kòp thôøi cuûa chính quyeàn ñòa phöông.

Xuân về

ñình oâng ñaõ coù ñoäng löïc ñeå phaán ñaáu thoaùt ngheøo.

Ñang loay hoay tìm choán ôû vaø lo keá sinh nhai sau khi bò thu hoài ñaát do xaâm chieám ñaát laâm nghieäp traùi pheùp, gia ñình chò Leâ Thò Lanh (xaõ Ñaék Ô) ñöôïc Nhaø nöôùc boá trí ñaát taùi ñònh cö taïi Tieåu khu 42. Ngoaøi 25 trieäu ñoàng tieàn hoã trôï xaây nhaø töø Chöông trình 167, chò Lanh ñaõ vay möôïn theâm ñeå xaây döïng ngoâi nhaø kieân coá. Chò Lanh vui möøng noùi: “Tröôùc ñaây, vôï choàng toâi khoâng coù nhaø cöûa. Nay ñaõ coù nhaø ôû kieân coá, vôï choàng toâi seõ coá gaéng laøm aên ñeå traû nôï, nuoâi con caùi hoïc haønh tôùi nôi tôùi choán”.

...Daãu coøn Khoù KhaênÑeán nay, haàu heát caùc hoä daân

ôû ñaây ñaõ oån ñònh nôi aên choán ôû, nhöng ñôøi soáng vaãn coøn nhieàu khoù khaên. Trong ñoù khoù khaên lôùn nhaát laø ñieän sinh hoaït vaø ñöôøng giao thoâng. Tuy ñöôøng vaøo tieåu khu ñaõ coù, nhöng ñeán muøa möa trôû thaønh con ñöôøng cheát. Con ñöôøng ñaát ñoû naøy chæ ñöôïc muùc vaø san uûi baèng phaúng, chöa ñöôïc raûi soûi. Vaøo muøa möa, maët ñöôøng nhö moät chaûo môõ trôn nhaãy, bò nöôùc möa chia caét thaønh nhieàu raõnh, oå gaø. Xe oâtoâ khoâng ñi ñöôïc, xe gaén maùy cuõng chaøo thua. Vaøo muøa khoâ, chæ caàn 1 chieác xe maùy chaïy qua laø ñöôøng

Ngöôøi daân phaán khôûi goùp söùc xaây nhaø theo Chöông trình 167

Moät goùc Tieåu khu 42

2 loaïi: Côm neáp traéng (khaûo hang), côm neáp coám (khaûo laù). Ñuõa laáy nguyeân naém ñeå ra baøn chöù khoâng ñöôïc ñeám. Treân maâm, gia chuû phaûi chuaån bò ly nöôùc soâi vaø ly röôïu. Sau khi söûa soaïn xong, chuû hoä laø ngöôøi cuùng ñeå caàu moät naêm môùi coù söùc khoûe, laøm aên phaùt ñaït. Neáu nhaø naøo chöa bieát caùch cuùng thì môøi giaø laøng ñeán giuùp”.

Thôøi gian aên teát cuûa daân toäc Thaùi cuõng nhö ngöôøi Kinh. Caùi khaùc ôû ñaây laø hoï coù tuïc môû nhöõng cuoäc vui ñöôïc toå chöùc taïi coäng ñoàng maø khoâng phaûi toäc ngöôøi naøo cuõng coù. Ngaøy tröôùc hoï aên teát keùo daøi nhieàu ngaøy, nay ñeå con chaùu ñi hoïc, ñi laøm neân thöôøng toå chöùc leã hoäi ñeán moàng 5 thaùng Gieâng. Töø moàng 2 ñeán moàng 5 teát, cöù maáy nhaø chung nhau toå chöùc naáu aên taïi moät ñòa ñieåm, caû laøng cuøng ñeán döï. Ñaây laø tuïc ñoùn teát, möøng xuaân nôi baûn laøng, tröôùc heát laø ñeå “uoáng röôïu”. Sau “röôïu” laø nhöõng cuoäc vui vaên ngheä, muùa, haùt, xoøe vaø nhöõng troø chôi daân gian nhö: Neùm coøn, nhaûy bao boá...

Taïi nhaø tröôûng baûn vaø nhöõng ñòa ñieåm toå chöùc aên teát coäng ñoàng, khi troáng, chieâng vang leân laø cuoäc vui baét ñaàu. Moïi ngöôøi ngoài vaøo maâm theo löùa tuoåi, giôùi tính ñeå baøy toû söï ñoaøn keát, thaân thieän. Tieäc röôïu baét ñaàu, hoï vöøa nhaâm nhi, vöøa “khaép” (haùt) nhöõng khuùc daân ca quen thuoäc theo lôøi coå, hoaëc töï öùng khaåu. Thöôøng laø nam, nöõ haùt ñoái ñaùp, giao duyeân. Noäi dung thöôøng ca ngôïi muøa Xuaân, chuùc möøng naêm môùi, khoâng khí thi ñua nhau phaùt trieån kinh teá, ca ngôïi queâ höông kinh teá môùi... Khi ñaõ boác men, moïi ngöôøi naém tay nhau taïo thaønh voøng troøn, roài theo nhòp troáng, chieâng nhuùn nhaûy thaønh nhöõng böôùc xoøe. Cuoäc vui caøng vui, cöù theá dieãn ra thaâu ñeâm, suoát saùng. tuyeát ly

su, boùc taùch haït ñieàu, chaên nuoâi... hieän chæ coøn 4 hoä ngheøo giaø caû, khoâng coøn söùc lao ñoäng.

Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ta luoân chaêm lo ñeán coâng taùc toân giaùo vaø daân toäc, ñaëc bieät laø chaêm lo veà ñôøi soáng vaät chaát, tinh thaàn vaø ñieàu kieän an sinh xaõ hoäi cuûa ñoàng baøo daân toäc, trong ñoù coù ngöôøi Chaêm. Vì theá, thôøi gian qua, ngöôøi Chaêm treân ñòa baøn tænh ñaõ coù nhöõng khôûi saéc veà moïi maët. Coäng ñoàng ngöôøi Chaêm Bình Phöôùc luoân hoøa ñoàng soáng toát ñôøi, ñeïp ñaïo. Töø laâu coäng ñoàng ngöôøi Chaêm khoâng coøn sinh con thöù 3, caùc teä naïn xaõ hoäi ñöôïc ñaåy luøi, con em ñeàu ñöôïc ñeán lôùp, ñeán tröôøng. Ñaëc bieät, coäng ñoàng ngöôøi Chaêm ôû thoân Phuù Vinh ñaõ coù 3 hoïc sinh thi ñaäu ñaïi hoïc.

Khi ñöôïc hoûi veà khoâng khí ñoùn teát Nguyeân ñaùn cuûa ngöôøi Chaêm nhö theá naøo? oâng Ang Vaên Him khaúng ñònh: “Teát nguyeân ñaùn khoâng chæ daønh rieâng cho ngöôøi Kinh maø laø teát cuûa taát caû caùc daân toäc anh em treân ñaát nöôùc Vieät Nam”. Trong nhöõng ngaøy giaùp teát, ngoaøi khoâng khí chuaån bò ñoùn teát cuûa ñoàng baøo, thì ôû ñaây chính quyeàn ñòa phöông cuøng caùc ñôn vò ñöùng chaân treân ñòa baøn coøn coù nhöõng phaàn quaø taëng, ñeå ñoàng baøo Chaêm coù caùi teát vui hôn, aám cuùng hôn. Song song vôùi khoâng khí aên teát, chuùc möøng naêm môùi laø caùc hoaït ñoäng vui chôi, muùa haùt. Nhöõng ngaøy naøy, caùc nam thanh nöõ tuù taäp trung taïi tieåu thaùnh ñöôøng cuøng nhau vang leân tieáng haùt “Nhö coù Baùc Hoà trong ngaøy vui ñaïi thaéng...”.

Vuõ thuyeân

Tieåu khu 42 coù toång dieän tích khoaûng 385 ha. Tröôùc ñaây, nôi naøy laø moät caùnh röøng giaø. Do taäp tuïc du canh du cö, phaùt nöông laøm raãy cuûa ñoàng baøo daân toäc thieåu soá, cuøng vôùi ñoù laø naïn phaù röøng cuûa laâm taëc laøm cho caùnh röøng ngaøy caøng ngheøo kieät.

buïi muø. OÂng Nguyeãn Trung Trí, Chuû

tòch UBND xaõ Ñaék Ô cho bieát: “Ñöôøng töø trung taâm xaõ vaøo Tieåu khu 42 daøi khoaûng 10 km, neáu ñaàu tö laøm ñöôøng nhöïa thì kinh phí khoaûng 20 tyû ñoàng. Trong khi ñoù, haèng naêm xaõ chæ ñöôïc caáp ngaân saùch ñaàu tö cho giao thoâng khoaûng 500 trieäu ñoàng. Vôùi nguoàn kinh phí haïn heïp naøy, xaõ chæ ñuû tieàn söûa laïi ñöôøng bò hö hoûng”.

Hieän nay, coâng trình nöôùc saïch taïi Tieåu khu 42 cuõng ñöôïc UBND tænh pheâ duyeät xaây döïng vôùi toång kinh phí hôn 3 tyû ñoàng. Döï kieán naêm 2014 seõ trieån khai thöïc hieän ñeå caáp nöôùc saïch cho ngöôøi daân söû duïng. Döï aùn keùo ñieän sinh hoaït vaøo tieåu khu cuõng ñang ñöôïc trieån khai. Ñieän löïc huyeän ñaõ choân truï, keùo daây ñieän vaøo tieåu khu chôø ñaáu noái laø ngöôøi daân coù ñieän söû duïng. Tuy nhieân, theo oâng Nguyeãn Trung Trí, taïi Tieåu khu 42 coù ñöôøng ñieän trung theá cuûa Boä Quoác phoøng ñi qua, do ñoù UBND huyeän ñaõ xin haï theá ñöôøng ñieän ñeå caùc hoä daân söû duïng. Boä Quoác phoøng ñang xin yù kieán chæ ñaïo cuûa Chính phuû, neân ñieän vaãn chöa theå veà tieåu khu kòp trong naêm 2013.

nhaát sôn

trôû thaønh nhöõng ngöôøi traéng tay.

nieàm Vui ñaõ trôû laïi...Tính ñeán thôøi ñieåm naøy, tænh

ñaõ thöïc hieän hoã trôï caáp ñaát taùi ñònh canh, ñònh cö töø 1 ñeán 1,5 ha ñaát /hoä (tuøy thuoäc vaøo soá nhaân khaåu cuûa gia ñình) taïi Tieåu khu 42 cho gaàn 200 hoä daân cuûa huyeän Buø Gia Maäp vaø ñaõ coù 66 hoä ñöôïc höôûng nhaø ôû töø Chöông trình 167 (Chöông trình hoã trôï nhaø ôû cho hoä ngheøo cuûa Chính phuû). Duø moïi thöù ôû ñaây môùi chæ baét ñaàu, nhöng baèng söï quan taâm cuûa Ñaûng, Nhaø nöôùc vaø chính quyeàn ñòa phöông, baø con nôi ñaây nhö tìm laïi ñöôïc nieàm vui. Hoï ñaõ coù nhaø ôû, coù ñaát ñeå lao ñoäng saûn xuaát neân phaán khôûi vöôn leân laøm giaøu.

OÂng Nguyeãn Vaên UÙt cho bieát: “Sau khi bò thu hoài ñaát laâm nghieäp do khai phaù traùi pheùp, gia ñình toâi ñöôïc Nhaø nöôùc caáp ñaát taùi ñònh canh, ñònh cö. Toâi raát möøng. Töø

ngaøy ñöôïc caáp ñaát saûn xuaát, gia ñình toâi ñaõ troàng 2 vuï mì (saén), cuoäc soáng ñaõ bôùt khoù khaên hôn nhieàu. Tieáp ñoù khoâng laâu, gia ñình toâi laïi ñöôïc Nhaø nöôùc hoã trôï tieàn xaây nhaø theo Chöông trình 167, toâi thöïc söï khoâng bieát noùi gì hôn, caûm ôn Ñaûng vaø Nhaø nöôùc raát nhieàu”. Coù ñaát saûn xuaát, coù nhaø môùi, gia ñình oâng UÙt thoaùt caûnh chaïy aên töøng böõa, leàu tre taïm bôï vôùi möa gioù töù beà. Tröôùc maét cuoäc soáng coøn khoù khaên, nhöng gia