Tuarascáil Bhliantúil 2006 - CRU Ireland · 2019. 1. 24. · Leictreachas 11 Gás Nádúrtha 13 3. rannóg an Mhargaidh Mórdhíola agus Giniúna 2006 15 Príomh-Éachtaí i 2006

Tuarascáil Bhliantúil 2006

1

An Coimisiún um Rialáil Fuinnimh T UAR A S C Á I L B H L I AN T Ú I L 2006

Clár Ábhair

Nóta don Aire 4

Brollach an Choimisiúin 5

Ráiteas an Chleachtais is Fearr 7

1. réamhrá 9

Léirscaoileadh an Mhargaidh Leictreachais 9

Léirscaoileadh an Mhargaidh Gáis 9

2. ráiteas Misin an Cer 11

Forbhreathnú ar na hearnálacha leictreachais agus gáis 11

Leictreachas 11

Gás Nádúrtha 13

3. rannóg an Mhargaidh Mórdhíola agus Giniúna 2006 15

Príomh-Éachtaí i 2006 15

Réamhrá 15

An Margadh Mórdhíola Reatha 15

Socrácháin Reatha Idirthréimhseacha um Thrádáil 15

Cód Trádála & Socrúcháin 15

Praghsanna Neamhchothroime Fuinnimh – Forphraghas agus Doirteadh 15

An Córas Giniúna –Feidhmíocht agus Monatóireacht 16

Monatóireacht an Chórais Ghiniúna 16

Meascán Breosla in earnáil Giniúna na hÉireann 17

Comhaontú chun Scair Margaidh BSL a Laghdú san Earnáil Giniúna Cumhachta 18

Formheas Ioncaim PG an BSL 18

Oibleagáidí Seirbhíse Poiblí 19

4. rannóg na Margaí Uile Oileáin 2006 21


Réamhrá 21

Cúlra an Tionscadail Uile-Oileáin 21

An Margadh Leictreachais Aonair (MLA) 22

Forbairt an MLA: Go dtí seo 22

An Creatlach Reachtaíochta 23

Anailís Costais is Tairbhe ar an MLA 23

Cód Trádála & Socrúcháin 23

Maolú Cumhachta Margaidh 24

Bunú Oibreoir an Mhargaidh 25

Ullmhacht Rannpháirtithe an Mhargaidh 25

2


Sruthanna oibre tarchurtha leictreachais MLA 25

Eolas faoin MLA 25

An MLA Beo 25

5. Líonraí Fuinnimh 27


Réamhrá 27

Leictreachas 27

Naisc Geata 2 27

Éiríonn EirGrid Oibríochtúil mar Oibreoir Córais Tarchuir Neamhspleách 28

Idirnascaire Thoir Theas 28

Táillí Úsáide Córais Tarchuir agus Táillí Úsáide Córais Dáileacháin 28

Micrea-Ghiniúint 29

Gás 29

Athbhreithniú Ioncaim Cúig Bliana Bord Gáis (2007 – 2012) 29

Táillí & Ioncaim Tarchuir agus Dáileadh Gáis do 2006/07 30

Polasaí Ceangail Gáis 31

Síneadh an Líonra Gáis 31

Grúpa Miondíola Comhairliúcháin an Mhargaidh Gáis (GMARG) 31

Ráiteas um Thoilleadh Gáis 32

Tionchar ag Leasuithe Tarchuir Gáis Fágála an RA 34

Rochtain ar Líonra 34

Píblíne Theas Thuaidh 34

Stóráil Gháis 35

6. Timpeallacht, Miondíol agus Gnóthaí Tomhaltóra (TMGT) 37


Réamhrá 37

Soláthar Leictreachais 37

Athbhreithniú Ioncaim SLP an BSL 2007 37

Táillí Leictreachais 2007 38

Éagsúlacht Praghas Breosla agus Táillí d’Úsáideoirí Móra Fuinnimh 38

Rialú an Mhargadh Miondíola 39

Rialachán an Mhargaidh Miondíola san MLA 39

Soláthar Gáis 39

Athbhreithniú ar Iomaíocht i Soláthar Gáis 39

Táillí Soláthair Gáis 39

Cosaint Chustaiméara agus Bainistiú na nGearán 40

Cosaint Chustaiméara 40

Seirbhís um Chomhordú na nGearán 40

Bunú Foireann Chúraim Chustaiméara 41

3


Ábhair Inathnuaite 42

Ceadúnú Giniúna 42

Giniúint Inathnuaite 42

Nochtadh Breosla do 2005 42

7. Sábháilteacht Gáis agus Leictreachais 45


Réamhrá 45

Cúlra 45

Reachtaíocht 45

Sábháilteacht Leictreachais 45

Bainistiú Leanúnach an Chórais Rialála Deonach 45

Sábháilteacht Gáis 46

Plean um Fheidhmiú na bhFreagrachtaí Nua – Leictreachas agus Gás 46

8. rannóg na nOibríochtaí 47

Príomh-Éachtaí do 2006 47

Réamhrá 47

Bogadh Oifige an CER 47

Straitéis Acmhainní Daonna an CER 47

Ionad Eolais Gnó 47

auguisíní 49

Príomhtháirgí Insoláthartha de réir Rannóg do 2007 49

Struchtúr Eagraíochtúil an CER 2007 52

CER Financial Statements for year ending 31 December 2006 54

4


Nóta don Aire

Don: Uasal Noel Dempsey, TD. An tAire Cumarsáide, Mara agus Acmhainní Nádúrtha

De réir alt 25(c) de Sceideal an Achta um Rialáil

Leictreachais, 1999, tá áthas orainn an t-ochtú

tuarascáil bhliantúil de chuid an Choimisiúin um

Rialáil Fuinnimh a chur faoi do bhráidse, i ndáil leis

an tréimhse ó 1 Eanáir 2006 go 31 Nollaig 2006.

Tom Reeves

Cathaoirleach

Michael G. Tutty

Coimisinéir

5


Brollach an Choimisiúin

Tá an earnáil fuinnimh in Éirinn ag pointe tábhachtach

ina cuid forbairt faoi láthair. Seacht mbliana tar éis

don CER tosú ar phróiseas léirscaoilte an mhargaidh

leictreachais in Éirinn, táimid anois ar tí margadh

leictreachais stairiúil uile-oileáin a bhunú agus na

buntáistí iartheachtacha a chuirfidh an margadh seo

ar fáil do chustaiméirí. Mar sin féin ní gan dua a

baineadh amach an pointe seo agus is cinnte gurb í

2006 ceann de na blianta ba dheacra sa phróiseas

léirscaoilte go dtí seo.

Bhí an chuid is mó den aird san earnáil fuinnimh le

linn 2006 dírithe ar mhéaduithe ar phraghsanna na

dtomhaltóirí de leictreachas agus gás. Ar an drochuair,

bhí se mar thoradh ar na costais a iompraíodh sa

chóras leictreachais i rith 2006, go háirithe de bharr

praghsanna breosla idirnáisiúnta arda, go raibh gá le

méadú 12.6% ar phraghsanna leictreachais (1 Eanáir

2007). San earnáil gáis nádúrtha, bhí gá le méadú

33.8% ar phraghsanna gáis ó 1 Deireadh Fómhair

2006. Thosaigh praghsanna mórdhíola ag titim ar ais i

bhFómhar na bliana 2006 agus bhí sé de chumas ag

an gCoimisiún praghas an gháis nádúrtha a laghdú

10% ó 1 Feabhra 2007.

Ar ndóigh, cuirtear fáilte roimh an stop a cuireadh le

méadú na bpraghsanna ola agus gáis i dtreo deireadh

2006 agus ciallaíonn sé go bhfuil sé mar dhúshlán

roimh chách sa tionscal fuinnimh in Éirinn, a chinntiú

go mbaineann an custaiméir an leas is fearr as na

praghsanna breosla idirnáisiúnta ísle seo. Tá an

Coimisiún tar éis tasc a leagtha amach dó féin, a

chinntiú go bhfuil na praghsanna a gearrtar ar na

custaiméirí cóir agus réasúnta agus déanfar

monatóireacht ar na soláthraithe leictreachais agus

gáis uile le linn 2007 chun a chinntiú go bhfaigheann

custaiméirí margadh cóir.

Ní hamháin gur bhliain dheacair ba í 2006 do

chustaiméirí gáis agus leictreachais in Éirinn; rinneadh

taifeadadh ar mhéaduithe suntasacha ar phraghsanna

custaiméara i go leor tíortha Eorpacha agus ar fud an

domhain fhorbartha. Mar sin féin ar an dea-uair,

d’fhan slándáil agus iontaofacht na hÉireann ar an

tsoláthair leictreachais comhsheasmhach agus sásúil le

linn 2006. Le blianta beag anuas tá an iontaofacht seo

tar éis tacú leis an fás ollmhór i ngeilleagair na

hÉireann; murach córas leictreachais agus gáis den

chéad scoth ní bheadh an staid chéanna ar gheilleagar

na hÉireann agus atá anois. Cheadaigh an Coimisiún

breis agus 3 bhilliún le haghaidh infheistíochta sa

líonra leictreachais idir 2001 agus 2005, le 2 bhilliún

eile le bheith infheistithe idir 2006 agus 2010. Le haird

á thabhairt ar an líonra gáis, infheistíodh 360 milliún

idir 2003 agus 2007, agus le linn 2007 formheasfaidh

an Coimisiún pacáiste suntasach infheistíochta agus

uasghrádaithe eile don chúig bliana atá le teacht. Tá

an t-éileamh ar leictreachas agus gás ag fás suas 5% in

aghaidh na bliana in Éirinn. Déanann an chuid is mó

de tíortha eile na hEorpa taifeadadh ar fhás éilimh de

thart ar 1% in aghaidh na bliana.

Tá slándáil agus iontaofacht na soláthairtí ina

dtarraingt mhór d’infheistíocht ón iasacht agus

léiríonn siad buntáiste iomaíoch do ghnólachtaí na

hÉireann. Níl gnóthaí agus custaiméirí cónaitheach in

Éirinn tar éis taithí a bheith acu ar na héarthaí móra

neamh-phleanáilte atáthar tar éis a thaifeadadh le

blianta beaga anuas san Eoraip agus sna Stáit

Aontaithe.

Tom Reeves

Cathaoirleach

Michael G. Tutty

Coimisinéir

6


Mar sin féin cé gur díríodh aird ar phraghsanna fuinnimh

le linn 2006, chríochnaidh an CER líon suntasach oibre i

réimsí eile chomh maith. Tá roinnt buaicphointí na

bliana, ó thaobh rialacháin de ach go háirithe, liostaithe

thíos:

n Síniú an Chomhaontú Straitéise Sócmhainní CER-BSL

go déanach i 2006. Cuireann an comhaontú seo tús

le sraith imeachtaí a fheicfidh sciar margaidh an BSL

san earnáil giniúna laghdaithe go 40% faoi 2010.

n Dearadh agus forbairt leanúnach an MLA (Margadh

Leictreachais Aonair). Leanann an tionscadal seo ar

aghaidh go seoigh i dtreo an dáta tosaithe ar 1

Samhain 2007 le haghaidh tús an MLA.

n Fógairt chinneadh an Choimisiúin maidir le naisc

Gheata 2 leis na líonraí leictreachais, rud a

thabharfaidh 1,300 MW breise d’fhuinneamh in-

athnuaite (giniúint ghaoithe don chuid is mó) isteach

sa chóras leictreachais sa 2-3 bliana amach

romhainn.

n Foilsiú céad thuarascáil an CER chuig an gCoimisiún

Eorpach ar shlándáil an tsoláthair leictreachais. Tá

dearcadh réamhghníomhach fadradharcach ag an

tuarascáil seo i leith riachtanais leictreachais na

hÉireann go meántéarmach agus cén chaoi a

ndéanfar freastal ar na héilimh seo sa tslí is fearr.

n An cinneadh a rinneadh chun an líonra gáis

nádúrtha a leathnú le hais bealach píblíne na

Gaillimhe-Maigh Eo, chun 11 baile breise a chur san

áireamh.

n Go hinmheánach, chuir an CER tús le bunú fheidhm

Cúraim Chustaiméara nua agus Ionad Eolais Gnó

(IEG). Feabhsóidh na feidhmeanna nua seo

éifeachtúlacht oibríochta an CER agus cuirfidh sé

caighdeán seirbhíse feabhsaithe ar fáil do

gheallshealbhóirí an CER agus do chustaiméirí uile

de chuid na hoibreoirí líonra agus soláthraithe gáis

agus leictreachais.

Ó thaobh na heagraíochta de, rinneadh comhlachas

beirte den Choimisiún le linn 2006, nuair a chinn Regina

Finn Uasal glacadh le post mar Phríomhfheidhmeannach

Ofwat, an rialtóir eacnamaíoch don tionscail uisce agus

séarachais i Sasana agus sa Bhreatain Bheag. Ba mhaith

leis an gCoimisiún an deis seo a thógáil chun buíochas a

ghabháil le Regina as ucht a hobair agus a díograis go

léir le linn a chuid ama leis an CER agus freisin ba

mhaith linn gach rath a ghuí uirthi ina post nua.

Rud tábhachtach eile, ná gur bhog an Coimisiún a

áitreabh oifige go déanach i 2006. Ba mhór an tionscadal

é seo agus mar chuid de sin bhí áitreabh nua oiriúnach

á aithint, mar aon le dearadh agus feistiú timpeallacht

oifige a oirfeadh do struchtúr agus riachtanais an CER.

Ar bhonn siombalach freisin, chuir bogadh oifige an CER

dúshláin ar an eagraíocht chun í féin a athnuachan agus

chun féachaint ar aghaidh le díograis mhéadaithe i leith

na céimeanna i bpróiseas léirscaoilte an mhargaidh atá

amach romhainn sna blianta atá le teacht.

Tiocfaidh an chéad cheann de na céimeanna díobh seo i

2007, le tosú an MLA. Beidh bunú an mhargaidh

trasteorann cheannródaíoch seo ina phointe

ríthábhachtach d’fhorbairt an iomaíochais in earnáil

leictreachais na hÉireann. Freisin beidh oscailt iomlán an

mhargaidh gáis in Éirinn i 2007. Sa bhreis ar sin tá

dóchas ar an gCoimisiún ag an dtráth seo gur féidir

laghduithe breise a bhaint amach ar phraghsanna gáis

agus leictreachais i rith 2007. Tá treochtaí an mhargaidh

mórdhíola do bhreoslaí giniúna dearfach go maith; má

leanann an treocht seo ar aghaidh is dóchúil go

dtiocfaidh laghduithe breise ar phraghsanna gáis agus

leictreachais.

Mar chonchlúid, creideann an Coimisiún gur cor

cinniúna a bhí i 2006; táthar tar éis pointe tábhachtach

a bhaint amach maidir le praghsanna fuinnimh agus

próiseas léirscaoilte an mhargaidh araon. Anois is féidir

le custaiméirí leictreachais agus gáis a bheith ag súil

dearcadh feabhsaithe ó 2007 ar aghaidh. Mar sin féin tá

lear suntasach oibre le déanamh go fóill. Tá an CER

tiomanta chun earnáil fuinnimh na hÉireann a threorú

isteach sa chéim nua agus spreagúil seo.

Tom Reeves

Cathaoirleach

Michael G. Tutty

Coimisinéir

7


Ráiteas an Chleachtais is Fearr

Is mian linn a shonrú go leanann an Coimisiún agus

go leanfaidh sé ag glacadh an cleachtas is fearr i

réimse an rialachais corparáideach ina chuid

feidhmeanna agus dualgais a bhaint amach. I leith

an ábhair seo, i rith 2006 agus blianta eile roimhe

seo tá an Coimisiún tar éis comhlíonadh go hiomlán

leis an gCód Cleachtais do Rialachas na

gComhlachas Stáit a bhí foilsithe ag an Roinn

Airgeadais i nDeireadh Fómhair 2001. Freisin tá an

Coimisiún tiomanta do chomhlíonadh leis an gCód i

2007 agus i mblianta na todhchaí.

Dearbhaímid nach bhfuilimid go díreach i mbun,

bainteach le nó ag léiriú suime i aon ghnólacht

giniúna leictreachais nó i ngnólacht tarchuir,

imdháileadh nó soláthair leictreachais nó gáis

nádúrtha nó gnólacht fuinnimh ar bith, cibé an mar

rannpháirtí, infheisteoir, comhairleach nó eile.

Maidir leis an tréimhse a chlúdaigh an tuarascáil

seo, níl leas inchláraithe ann, mar a sonraíodh sna

hAchtanna um Eitic in Oifigí Poiblí 1995 agus 2001

agus an tAcht Gáis (Eatramhach) (Rialáil) 2002, dár

gcuid féin, nó, go bhfios dúinn ag céile nó leanbh, ar

féidir leis tionchar ábhartha a bheith orainn, nó

maidir le dualgais ár bpost a chomhlíonadh.

Tom Reeves

Cathaoirleach

Michael G. Tutty

Coimisinéir

Feirm Ghaoithe Kingsmountain, Co. Shligigh

9


Réamhrá

Tugann Tuarascáil Bhliantúil an Choimisiúin um

Rialáil Fuinnimh (CER) don bhliain 2006, breac-

chuntas ar nithe oibre ríthábhachtacha an CER i

2006 agus chuid éachtaí mar aon le tráchtaireacht a

sholáthar ar fhorbairtí an mhargaidh leictreachais

agus gáis in Éirinn le linn 2006. Freisin tá an

tuarascáil bhliantúil deartha chun a bheith mar

dhearcadh den bhliain amach romhainn agus freisin

tabharfar breac-chuntas ar pholasaí an Choimisiúin

do léirscaoileadh na margaí leictreachais agus gáis

in Éirinn.

Léirscaoileadh an Mhargaidh Leictreachais

Thosaigh próiseas léirscaoilte an mhargaidh in

Éirinn sa bhliain 2000, leis na céimeanna luatha

tionscadail oscailte an mhargaidh miondíola, ag

tabhairt cead d’iomaíochas do roinnt de na

húsáideoirí leictreachais is mó sa tír. Tharla oscailt

iomlán an mhargaidh i bhFeabhra 2005 nuair a

cuireadh na struchtúir agus na rialacha i bhfeidhm

chun cead a thabhairt do chustaiméirí leictreachais

uile na tíre a soláthraí leictreachais a athrú.

Le hais na hoibre seo, thosaigh an Coimisiún agus

Oifig Rialtóir Thuaisceart Éireann (NIAER: Údarás

Thuaisceart Éireann um Rialáil Fuinnimh) ar

thionscadal i 2004 chun margadh fuinnimh

mórdhíola uile-oileáin a fhorbairt. Is í an chéad

chéim sa phróiseas seo ná chun margadh

leictreachais mórdhíola a fhorfheidhmiú d’oileán na

hÉireann faoi Samhain 2007. Aithneofar an margadh

seo mar an Margadh Leictreachais Aonair (MLA). Is í

forbairt an MLA ceann de na píosaí is ríthábhachtaí

de phlean léirscaoilte an mhargaidh ar an oileán

seo.

Tá go leor obair shuntasach le déanamh go fóill sula

mbainfear amach an cuspóir de mhargadh lán-

iomaíochta, sna hearnálacha mórdhíola agus

miondíola araon. Cé go bhfuil an sciar margaidh de

réir toirt atá ag Soláthraithe Neamhspleácha os

cionn 50% don chéad uair riamh, tá ar an rogha

iomaíochais dul chomh fada le leibhéal na

gcustaiméirí tís go fóill. Mar sin féin tá an Coimisiún

cinnte de go fóill gur féidir iomaíochas in earnálacha

uile an mhargaidh a bhaint amach, i gcaitheamh

ama. Beidh bunú an MLA ina fhachtóir tábhachtach

de bhaint amach an sprioc seo. Táthar ag súil go

dtiocfaidh méadú breise ar sciar margaidh na

Soláthraithe Neamhspleácha i 2007 agus 2008, go

háirithe mar fhreagra ar bhunú an MLA go déanach

i 2007.

Léirscaoileadh an Mhargaidh Gáis

San earnáil gáis nádúrtha, ba mhór an chonstaic ar

fhorbairt na hiomaíochta in Éirinn é méid an

mhargaidh, le breis is leath-mhilliún custaiméir.

Chomh maith leis sin, níl margadh mórdhíola gáis ná

pointe cothromaithe in Éirinn, agus gás atá ag

teacht go hÉirinn á thrádáil trí mhargadh agus

pointe cothromaithe náisiúnta na RA. Agus cionn is

90% den ghás a úsáidtear in Éirinn á allmhairiú ón

RA, is léir céard iad na constaicí atá ann roimh

éifeachtúlachtaí margaidh a bhaint amach agus cur

chun cinn na hiomaíochta.

Ach in ainneoin na gconstaicí seo, beidh 2007 ina

bliain thábhachtach in éabhlóid an mhargaidh gáis

in Éirinn chomh maith. Tarlóidh oscailt iomlán an

mhargaidh gáis roimh Iúil 2007, nuair a bheidh an

reachtaíocht chuí rite. Tá an margadh thart ar 86%

ar oscailt faoi láthair. Bainfidh an earnáil leas as

cinneadh agus meicníochtaí an CER chomh maith,

a fhorbrófar chun iomaíocht a chur chun cinn sa

mhargadh gáis. Tosaíodh an “Athbhreithniú ar

Iomaíocht sa Soláthar Gáis” i 2006, le breac-chuntas

ar na réamhthorthaí agus moltaí á ndéanamh chun

leas na gcustaiméirí. Tá sé mar aidhm ag an CER a

chinneadh a dhéanamh anois agus tús a chur le cur

i bhfeidhm mholtaí an athbhreithnithe. Forbrófar

tionscnaimh chun freastal a dhéanamh ar

bharainneachtaí scála, maidir le haimsiú gás

10

mórdhíola go háirithe. Déanfar iad seo a fhorbairt

agus aird á tabhairt ar na hathruithe ar réimeas

tarchur gáis na RA, a d’fhéadfadh a bheith forbartha

ag an rialtóir Breataineach, OFGEM (Oifig na Margaí

Leictreachais agus Gáis) le linn 2007.

Chomh maith leis sin, san earnáil gáis, déanfaidh an

Coimisiún a chinneadh maidir leis an athbhreithniú

ioncaim cúig bliana do Ghréasáin Bhord Gáis agus

Soláthar Fuinnimh Bhord Gáis i 2007. Cuirfidh an t-

athbhreithniú seo soiléire agus treoir ar fáil don

tionscal gáis sa chúig bliana amach romhainn agus

léireoidh sé leibhéil na hinfheistíochta sna gréasáin

gáis a dhéanfar, chomh maith le héifeachtúlachtaí

suntasacha a chur i bhfeidhm sna comhlachtaí

rialaithe.

11


Ráiteas Misin an CER

Ar 16 Feabhra 2007, thug an Coimisiún breac-chuntas

ar an ráiteas misin nuashonraithe atá aige.

Seo a leanas ráiteas misin an CER:

I ndomhan ina bhfuil soláthar agus praghsanna

fuinnimh sár-luaineach, is é misean an CER, agus é ag

feidhmiú ar mhaithe le leas na dtomhaltóirí, ná a

chinntiú:

n go bhfanann na soilse ar lasadh

n go leanann sreabhadh an gháis ar aghaidh

n go bhfuil na praghsanna a gearrtar cóir agus

réasúnta

n go gcosnaítear an timpeallacht, agus

n go gcuirtear leictreachas agus gás ar fáil go

sábháilte

Tá an Coimisiún tiomanta chun ár bhfeidhmeanna a

chur i gcrích i mbealach cóir, neamhchlaonta agus

trédhearcach. Cuirfimid seirbhís ghairmiúil agus

éifeachtúil ar fáil dár bpáirtithe leasmhara go léir agus

feidhmeoimid go hiontaofa agus go neamhchlaonta an

t-am go léir.

Forbhreathnú ar na hearnálacha leictreachais agus gáis

Deirtear go minic go bhfuil na hearnálacha

leictreachais agus gáis casta agus teicniúil. Sa chuid

seo, tá sí mar aidhm ag an gCoimisiún forbhreathnú

ard-leibhéil neamh-theicniúil a chur ar fáil ar an dá

earnáil agus na comhlachais ríthábhachtacha atá

bainteach le seachadadh an leictreachais agus an

gháis chuig tithe agus gnólachtaí.

Leictreachas

n Struchtúr an mhargaidh: Bíonn córais

Leictreachais Nua-aimseartha roinnte ina margaí

mórdhíola (nó socruithe trádála) agus margaí

miondíola nó soláthair. Déanann an dá mhargadh

seo tagairt don “sreabhadh airgid” sa chóras

leictreachais, in áit shreabhadh fisiciúil an

leictreachais. Ní féidir méid mór leictreachais a

stóráil agus mar sin is gá cothromaíocht leanúnach

a choinneáil idir an dá mhargadh; is é sin idir

leibhéal an leictreachais á bhíonn á ghiniúint agus

á dhíol le soláthraithe leictreachais agus éileamh

na gcustaiméirí ar leictreachais.

n Margaí mórdhíola: Is éard atá i gceist leis an

margadh mórdhíola ná leictreachas á dhíol ag

gineadóir le comhlachtaí soláthair agus idir-

ghníomhaíochtaí iomaíocha idir na gineadóirí

éagsúla. Déanann an margadh miondíola tagairt

do dhíol leictreachais ag na comhlachtaí soláthair

seo leis an gcustaiméir deiridh agus an iomaíocht

atá ann idir na comhlachtaí soláthair éagsúla. Tá

an margadh miondíola ina chóras atá dian ar

chaipiteal, mar thoradh ar an scála agus na costais

infheistíochta a bhíonn ag teastáil chun stáisiún

giniúna a fhorbairt. Ar thaobh eile na seithe, tá an

infheistíocht agus na costais chaipitil a bhaineann

le dul isteach sa mhargadh miondíola, cuibheasach

íseal. De ghnáth is iad na córais billeála agus

margaíochta an eisíocaíocht caipitil is mó a bhíonn

ann roimh dhul isteach sa mhargadh miondíola.

Tugann Figiúr 1.0 thíos breac-chuntas ar na gnáth-

struchtúir sa mhargadh leictreachais, chomh maith

le sreabhadh fisiceach an leictreachais.

FiGiúR 1.0: SreaBhaDh LeICTreaChaIS, FISICeaCh aGUS Sa MharGaDh.

Giniúint

Tarchuir

Dáileadh

Soláthar

Margadh Lán-iomaíochta

Monaplacht

Iomaíochtnach bhfuil

inmharthana go heacnamaíoch nó go sóisialta

Margadh Lán-iomaíochta

Margadh Mórdhíola- Díolann gineadoirí isteach ...

- Ceanaíonn solathróirí amach...

Margadh Miondíola- Bíonn solathróirí ag iomaíocht fá choinne

custaiméirí

- Athraíonn custaiméirí chuig solathróir a chuireann an

luach is fabhraí ar fáil

12


n Socruithe trádála mórdhíola reatha:

Tá an fhoireann giniúna taobh istigh den Rannóg

Giniúna agus Sábháilteachta sa CER, freagrach as

rialú na socruithe reatha atá ann do thrádáil

mórdhíola in Éirinn. Sa mhargadh reatha, ní

bhíonn gineadóirí ach ag díol a n-aschuir le

comhlacht soláthair amháin, faoi shocrú trádála

déthaobhach de ghnáth. Sa chuid is mó de na

cásanna, bíonn an gineadóir agus an soláthraí

araon faoi úinéireacht máthairchomhlachta

amháin. Mar shampla, díolann Giniúint

Cumhachta BSL an chuid is mó dá haschur le

Soláthar Custaiméirí BSL (SC BSL).

n an MLa: Tá an Rannóg Margaí Uile-Oileáin atá

taobh istigh den CER, freagrach as dearadh,

forbairt agus cur i bhfeidhm an MLA (Margadh

Leictreachais Aonair), i gcomhair le

comhghleacaithe an CER in oifig Rialtóir

Thuaisceart Éireann. Beidh an MLA ina mhargadh

leictreachais mórdhíola, nó socruithe trádála,

d’oileán na hÉireann. Ciallóidh sé gur féidir le

haon ghineadóir ar an oileán, a aschur cumhachta

a dhíol le soláthraí atá lonnaithe in áit ar bith eile

ar an oileán. Is athrú suntasach é seo ó na

socruithe trádála atá ann faoi láthair.

n Margadh an tsoláthair leictreachais: Tá Rannóg

Timpeallachta, Miondíola agus Gnóthaí

Tomhaltóirí (TMGT) an CER, freagrach as rialú a

dhéanamh ar chomhlachtaí soláthar leictreachais

atá ag oibriú sa mhargadh. Tá an margadh ar

oscailt go hiomlán d’iomaíocht ó Feabhra 2005,

rud a chiallaíonn gur féidir le comhlacht a bhfuil

ceadúnas soláthar leictreachais aige a bheith san

iomaíocht le haghaidh custaiméir leictreachais ar

bith. Tá an iomaíocht go láidir i measc úsáideoirí

móra leictreachais, ach tá an chuid is mó de na

custaiméirí tís á soláthar ag SLP BSL go fóill.

n Líonraí leictreachais: Is gá gréasáin leictreachais

a rialú ar bhealach eile i gcomparáid le rialú na

giniúna agus an tsoláthair leictreachais. Is é an

fáth atá leis seo ná go bhfuil na feidhmeanna

giniúna agus miondíola mar chuid den slabhra

soláthair, ina bhfuil sé indéanta margadh

iomaíoch, leachtach agus feidhmiúil a fhorbairt.

Ar thaobh eile na seithe, níl aon chiall le gréasáin

leictreachais a fhorbairt atá in iomaíocht lena

chéile. Bheadh an infheistíocht chaipitil a bheadh

ag teastáil, ró-mhór.

n Monaplachtaí nádúrtha: Ar na fáthanna seo,

féachtar ar ghréasáin leictreachais mar

mhonaplachtaí nádúrtha agus is gá iad a rialú dá

réir. Tá Rannóg na nGréasán Fuinnimh taobh

istigh den CER, freagrach as rialú an ghréasáin

leictreachais in Éirinn.

n Córais tarchuir agus dáilte: Go bunúsach, tá

dhá chineál de ghréasán leictreachais; an córas

tarchuir agus an córas dáilte. Déanann an córas

tarchuir tagairt do na sreanga ardvoltais a bhíonn

ag iompar leictreachais ó na stáisiúin giniúna atá

níos giorra don an ionad éilimh. Tá fo-stáisiúin

leictreachais lonnaithe ag “nóid” ar an ngréasán;

seo iad na pointí ag a bhfuil na claochladáin

lonnaithe, a laghdaíonn voltas an leictreachais go

dtí leibhéal atá níos oiriúnaí do riachtanais na

gcustaiméirí. Is ionann córas dáilte an leictreachais

mar sin agus na línte meán-voltais agus íseal-

voltais, a bhíonn ag iompar leictreachais ó fho-

stáisiún an chlaochladáin go dtí áitreabh

custaiméara. Tá pointí méadair lonnaithe ag

idirghabháil an chórais dáilte agus áitreabh an

chustaiméara, chun leibhéal an leictreachais atá in

úsáid ag an gcustaiméir a thaifeadadh.

n Úinéireacht líonra leictreachais: Tá na córais

tarchuir agus dáilte do leictreachas in Éirinn, faoi

úinéireacht Ghréasáin an BSL. Déantar tagairt don

chomhlacht seo mar Úinéir na Sócmhainne

Tarchuir (UST) agus Úinéir na Sócmhainne Dáilte

(ÚSD).

n Oibreoir Córais Tarchuir (TSO): Tá an córas

tarchuir leictreachais á oibriú ag comhlacht ar

leith darb ainm EirGrid. Déantar tagairt do EirGrid

mar Oibreoir an Chórais Tarchuir (TSO). Tá an

comhlacht seo freagrach as gineadóirí a thabhairt

isteach nó a bhaint ón gcóras, de réir mar a

mhéadaíonn nó a laghdaíonn an t-éileamh ar

leictreachas i rith an lae. Tá EirGrid freagrach

chomh maith as “Socrú”, arb ionann é agus an

cothromú idir na toirteanna a bhíonn á dtrádáil

idir na gineadóirí agus na soláthraithe tríd an

ngréasán tarchuir agus an t-airgead atá dlite don

trádáil seo.

13


n Oibreoir an Chórais Dáilte (OCD): Is é Líonraí

BSL, Oibreoir an Chórais Dáilte (OCD). Is ionann

an ról seo go príomha agus forbairt agus

cothabháil a dhéanamh ar an ngréasán

leictreachais ar meán-voltas agus voltas íseal,

ceangal na dtithe agus na ngnólachtaí nua,

méadrú úsáid an leictreachais agus billeáil na

soláthraithe do na toirteanna leictreachais a

dhíoltar.

Gás Nádúrtha

n Struchtúr an mhargaidh: Is gnách go mbíonn

margaí gáis ag feidhmiú i mbealach atá cosúil

leis na margaí leictreachais, le lastóirí gáis ag díol

gáis le soláthraithe a chuireann billí chuig na

custaiméirí don ghás a úsáidtear. Iompraítear an

gás trí ghréasán óna fhoinse (.i. gás na Mara

Thuaidh) go dtí a cheann scríbe (.i. stáisiún

cumhachta, gnólacht nó teaghlach).

n Margadh mórdhíola: Níl aon mhargadh

mórdhíola ann do ghás in Éirinn. Ina áit sin,

bíonn na lastóirí agus na soláthraithe gáis a

bhíonn ag feidhmiú in Éirinn, ag trádáil sa

mhargadh mórdhíola gáis sa RA. Ceannaítear gás

sa mhargadh seo agus iompraítear é go hÉirinn

trí idirnascaire ó Albain. Tá an phríomh-

fhreagracht as rialú na rialacha agus na nósanna

imeachta d’iompar an gháis go hÉirinn, ar

Rannóg na Líonraí Fuinnimh taobh istigh den

CER. Tá an tasc seo ag brath go mór ar na

rialacha atá i bhfeidhm sa RA.

n Margadh soláthair: Bíonn margadh an

tsoláthair gáis ag oibriú i mbealach atá cosúil le

margadh an tsoláthair leictreachais. Bíonn

soláthraithe gáis in iomaíocht lena chéile le

haghaidh custaiméirí, ar bhunús phraghas agus

chaighdeán na seirbhíse. Níl an margadh gáis ar

oscailt go hiomlán don iomaíocht go fóill agus is

é Soláthar Fuinnimh Bhord Gáis an soláthraí is

mó atá ann go fóill. Tarlóidh oscailt iomlán an

mhargaidh gáis, roimh 1 Iúil 2007, de réir

reachtaíocht an AE. Tá margadh an tsoláthair

gáis in Éirinn á rialú ag an Rannóg Timpeallachta,

Miondíola agus Gnóthaí Tomhaltóirí (TMGT) atá

taobh istigh den CER.

n Líonraí gáis: Bíonn córas tarchuir agus córas

dáilte i gceist le gréasáin gáis chomh maith .

Is monaplachtaí nádúrtha iad na gréasáin gáis

chomh maith, mar go mbíonn siad dian ar

chaipiteal. Tá Rannóg na nGréasán Fuinnimh atá

taobh istigh den CER, freagrach as rialú na

gcóras tarchuir agus dáilte do ghás in Éirinn.

n Córas tarchuir: Tá píblínte iompair

ríthábhachtacha i gceist le córas tarchuir gáis na

hÉireann agus seolann siad gás ar ard-bhrú chuig

na hionaid mór-éilimh.

n Córas dáilte: Is é an córas dáilte an gréasán

áitiúil de phíblínte a dhéanann gás a

sheachadadh ar fud na n-ionad éilimh agus

isteach i ngach pointe nasctha gáis (idir

theaghlach agus ghnó). Bíonn an gás á mhéadrú

ag an bpointe úsáide, mar a bhíonn san earnáil

leictreachais.

n Úinéireacht agus oibriú líonra: Is é Gréasáin

Bhord Gáis úinéir shócmhainn an ghréasáin in

Éirinn. Bíonn an comhlacht seo ag oibriú na

gcóras tarchuir agus dáilte in Éirinn chomh maith

(OCT – Oibreoir an Chórais Tarchuir, OCD –

Oibreoir an Chórais Dáilte).

15


Rannóg an Mhargaidh Mórdhíola agus Giniúna 2006Príomh-Éachtaí i 2006

n Comhaontú Straitéise Sócmhainní CER-BSL

chun scair giniúna margaidh BSL a laghdú go

dtí 40% faoi 2010

n Athbhreithniú ar ioncaim fhormheasta PG an

BSL do 2007

n Monatóireacht agus anailís ar shlándáil

soláthair agus ar leor-dhóthanacht giniúna

n Foilsiú na Tuarascála don Choimisiún Eorpach

maidir le Slándáil Soláthair na hÉireann

n Oibleagáid Seirbhíse Poiblí (OSP) do 2007

n Tús le socruithe chun aistriú ón margadh

mórdhíola reatha go dtí margadh MLA nua

Réamhrá

Tá an rannóg na Margaí Mórdhíola Eiseach agus

Giniúna freagrach as ucht an margadh mórdhíola

reatha a fheidhmiú, as slándáil na soláthairtí

leictreachais a chinntiú agus as Giniúint Cumhachta

BSL (PG BSL) a rialú, the gineadóir leictreachais is

mó in Éirinn. Beidh 2007 ar an mbliain thrádála

deiridh a bheidh ag an margadh mórdhíola

leictreachais reatha, de bhrí go mbeidh feidhm le

socruithe trádála an Mhargaidh Leictreachais Aonair

(MLA) nua ar 1 Samhain 2007.

An Margadh Mórdhíola Reatha

Socrácháin Reatha idirthréimhseacha um Thrádáil

Leag treoir bheartais a d’eisigh an tAire Fiontar

Poiblí chuig an CER, de réir Alt 9 (1) (a) den Acht

um Rialáil Leictreachais, 1999, síos na socruithe um

thrádáil reatha leictreachais in Éirinn.

Tá na rialacha maidir le feidhmiú an mhargaidh

leagtha amach sa Chód Trádála agus Socrúcháin,

arna forordú faoi I.R. 49 de 2000. Tá an Cód Trádála

agus Socrúcháin faoi réir ag athbhreithniú

leanúnach ón CER agus an painéal athbhreithnithe

a bhunaigh sé agus cathaoirligh (An Painéal

Athraithe um Chód Trádála agus Socrúcháin).

Sa mhargadh trasdula mórdhíola atá ann faoi láthair

déanann ginteoirí teagmháil dhíreach le soláthraithe

chun leictreachas a dhíol. Caitear le heasnamh nó le

hiomarca fuinnimh maidir leis na conarthaí seo tríd

an margadh neamhchothroime, áit a n-íoctar

leictreachas a dhíoltar isteach ar an margadh ag an

bpraghas Doirteadh, ach gearrtar Forphraghas ar

leictreachas a cheannaítear ón margadh.

Cód Trádála & Socrúcháin

Rinne an Coimisiún athbhreithniú i 2006 agus

rinneadh roinnt leasuithe ar roinnt de na rialacha a

bhaineann leis an socruithe trádála mórdhíola

reatha. Rinne an Coimisiún athbhreithniú go

háirithe ar rialacha, nósanna imeachta agus próisis

an Chóid a bhaineann le clúdach slándála, sonraí a

scaoileadh ar rannpháirtithe an mhargaidh agus ar

na rialacha chun an praghas doirteadh a leagan

amach. D’fhaomh an Coimisiún freisin próiseas

uathoibríoch a thabhairt isteach le haghaidh

athshocrúcháin.

Praghsanna Neamhchothroime Fuinnimh – Forphraghas agus Doirteadh

Bíonn an Coimisiún freagrach gach bliain faoi na

socrúcháin reatha as ríomh na bpraghsanna Iontrálaí

Nua is Fearr agus, ina dhiaidh sin, as na

forphraghasanna agus na praghsanna tánaisteacha

forbhreise.

Rinne an Coimisiún a athbhreithniú bliantúil ar an

BNE, Forphraghsanna agus na Praghsanna

Tánaisteacha Forbhreise agus deimhníodh na

praghsanna a bhí le cur i bhfeidhm do 2007.

Ríomhadh an praghas BNE ag 86.40 / MWh

(CER/06/148).

16


An Córas Giniúna – Feidhmíocht agus Monatóireacht

Tá an Coimisiún tiomanta a chinntiú go bhfuil córas

leictreachais na hÉireann sách sábháilte chun leasa a

chuid custaiméirí deiridh a chosaint. Baineann slándáil

an tsoláthair go bunúsach lena chinntiú go bhfuil

dóthain toilleadh giniúna ar fáil sa mhargadh chun an

buaicéileamh a chomhlíonadh gach lá den bhliain.

Feidhmiú an Chórais Ghiniúna

Bhí an Coimisiún i mbun dlúthmhonatóireachta ar

fheidhmiú an chórais ghiniúna, i dtéarmaí feidhmiú

agus infhaighteacht an líonra agus feidhmiú giniúna,

agus stáisiún giniúna nua a thógáil.

Ba ionann an buaicéileamh do 2006 agus 5,035 MW a

taifeadadh an 19 Nollaig 2006. Ba é sin méadú de

4.9% thar an mbuaic a taifeadadh do 2005. In ainneoin

an ráta ard sin, d’fhan an córas leictreachais slán i

2006 agus coinníodh corrlach giniúna os cionn an

méid a theastaigh chun an t-éileamh a chomhlíonadh.

Taispeánann an chairt thíos an treocht san fhás ar

bhuaicéileamh an chórais ó 2000 go dtí 2006.

Tháinig athrú mór ar thoilleadh stáisiún na hÉireann i

2006, i ndiaidh coimisiúnú a dhéanamh ar dhá stáisiún

giniúna móra ag Eachinis/Sealrock agus Tíne, rud a

chuir beagnach 550MW de thoilleadh giniúna inseolta

nua leis an gcóras. Tógadh na stáisiúin sin i ndiaidh

comórtais a d’eagraigh an Coimisiún d’fhonn slándáil

na soláthairtí leictreachais a chosaint. Cuirfidh an dá

stáisiún seo le chéile 10% de thoilleadh giniúna breise

le córas na hÉireann.

Monatóireacht an Chórais Ghiniúna

Tá an Coimisiún ag leanúint lena mhonatóireacht ar

choinníollacha reatha an chórais agus na coinníolacha

a bhfuiltear ag súil leo amach anseo. I gcomhar le

EirGrid, déanann an CER monatóireacht

chuimsitheach chun cuidiú le haon saincheisteanna a

mbíonn éifeacht acu ar slándáil an tsoláthair a aithint

go luath ionas go féidir aon bhearta riachtanacha a

ghlacadh.

Maidir le monatóireacht ar bhonn níos gearrthéarmaí,

tá próiseas monatóireachta seachtainiúil ag an

gCoimisiún agus próiseas monatóireachta laethúil

uaireanta áit a dtagann saincheisteanna móra chun

cinn maidir leis an gcóras. Foilsítear tuarascáil

sheachtainiúil ar láithreán gréasáin an Choimisiúin

(www.cer.ie) a thugann eolas faoi fheidhmiú an

chórais ghiniúna.

Maidir le monatóireacht níos fadtéarmaí, cuireann an

Coimisiún tuarascáil le chéile gach dhá bhliain ar an

monatóireacht a dhéanann sé ar Shlándáil an

tSoláthair. Táirgítear an tuarascáil sin de réir

M W

Buaicéileamh (MW)

3000

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006

4000

5000

6000

FiGiúR 2.0: FÁS I MBUaICÉILeaMh 2000 - 2006

17


cheangaltas na Treorach Uimh. 2003/54/CE agus

Ionstraim Reachtúil Uimh. 60 de 2005. Sa tuarascáil,

déanann an Coimisiún cur síos ar a chuid

gníomhaíochtaí monatóireachta, cuireann sé na

conclúidí ón monatóireacht sin i láthair agus na

bearta atá á nglacadh, nó atáthar chun a ghlacadh,

chun slándáil soláthar leictreachais na hÉireann a

chosaint.

Rinne an chéad cheann de na tuarascálacha sin, a

foilsíodh i mí Lúnasa 2006, imscrúdú ar na príomh-

réimsí a bhaineann le breosla, líonraí, giniúint agus

éileamh. D’aithin an tuarascáil roinnt

saincheisteanna lárnacha a mbeidh éifeacht acu ar

shlándáil soláthairtí leictreachais na hÉireann sna

blianta seo romhainn. Thug an Coimisiún roinnt

bearta isteach chun na saincheisteanna sin a

bhainistiú agus chun slándáil an tsoláthair a

chosaint.

Go meán - fadtéarmach, feabhsófar slándáil an

tsoláthair le forbairt an idirnascaire leictreachais

bhreise agus le forbairt an Mhargaidh Leictreachais

Aonair, agus an dearcadh uile-oileáin maidir le

slándáil an tsoláthair a bheidh mar thoradh air.

Meascán Breosla in earnáil Giniúna na hÉireann

Thug an tuarascáil faoin slándáil soláthair cuntas ar

an meascán breosla reatha in earnáil giniúna na

hÉireann. Thug na torthaí le fios go rabhthas ag

brath go láidir ar bhreoslaí iontaise allmhairithe mar

gás nádúrtha, gual agus ola chun ár leictreachas a

ghiniúint. Déantar trádáil ar na breoslaí sin go léir ar

mhargaí mórdhíola idirnáisiúnta atá leochaileach. Tá

an iontaofacht seo ar bhreoslaí iontaise allmhairithe

ar cheann de na príomh-chúiseanna go bhfuil

praghsanna leictreachais na hÉireann sách ard i

gcónaí i gcomparáid le go leor tíortha eile as an AE.

Tugann an tábla thíos leide dúinn faoin stáisiún

suiteáilte, de réir breosla, don bhliain 2006:

TÁBLA 1.0: MeaSCÁN BreOSLa aGUS TOILLeaDh GINIÚNa SUITeÁILTe 2006

Cineál Breosla MW % den Iomlán

Suiteáilte MW

Gás 3111 45%Gual 858 13%Ola 1014 15%Hidrea Inseolta 508 7%Móin 346 5%Neamh-inseolta* 1007 15% Iomlán 6843

* Áirítear le neamh-inseolta gaoth, (12%) agus hidrea, bithmhais, CTÉ agus giniúint thionsclaíoch (3% i gceist anseo)

Foinse: Tuarascáil an CER do Choimisiún an AE ar Shlándáil an tSoláthair Leictreachais

Tugann an tábla le fios gurb iad gás, gual agus ola

na príomh-bhreoslaí de réir toilleadh shuiteáilte

(ionann le 73% den toilleadh suiteáilte agus 86% de

thoilleadh inseolta). Tugann imscrúdú ar an aschur

giniúna i ndáiríre tuairim faoin cheannasaíocht gáis

agus guail sa chóras giniúna (féach Figiúr 3.0 thíos):

FiGiúR 3.0: MeaSCÁN BreOSLa I GCÓraS GINIÚNa Na hÉIreaNN (2005)

Gás 44%

Ola 13%

ÁbhairInathnuaithe 8%

Móin 10%

Gual 25%

18


Comhaontú chun Scair Margaidh BSL a Laghdú san Earnáil Giniúna Cumhachta

D’aontaigh an Coimisiún pacáiste bearta i mí na

Samhna 2006 le Giniúint Cumhachta BSL (ESBPG) a

d’fheicfeadh scair na cuideachta den mhargadh giniúna

leictreachais laghdaithe go dtí thart ar 40% faoin

mbliain 2010. Déantar tagairt den chomhaontú sin mar

Chomhaontú “Straitéis Sócmhainní CER–BSL” agus tá

cur i bhfeidhm an chomhaontaithe sin ar cheann de

phríomh thosaíochtaí an CER do 2007.

Tá foráil sa chomhaontú seo don phacáiste bearta seo

a leanas:

1. Dúnfaidh nó tógfaidh BSL 1,300 MW den stáisiún

cumhachta atá acu faoi 2010. Léiríonn sé beagnach

30% de thoilleadh giniúna reatha BSL. Déanfaidh an

Coimisiún maoirsiú ar an bpróiseas, ag cinntiú go

ndúntar nó go dtógfar na stáisiúin meán-fiúntacha

cuí chun cumhacht margaidh BSL a laghdú;

2. Díolfaidh BSL stáisiún buaic-thoilleadh (208 MW ar

an iomlán), lena n-áirítear suímh agus bonneagar,

ag Ród, Co. Uíbh Fhailí agus Tawnaghmore, Co.

Mhaigh Eo, i 2007;

3. Cuirfear an suíomh ag stáisiúin Dhroichead na

Sionainne agus Béal Átha Liag ar an margadh do

Ghineadóirí Neamhspleácha, i 2007, chun stáisiún

giniúna nua a thógáil agus a nascadh;

4. Cuirfidh BSL suímh nua ar fáil le toilleadh 300 MW

faoi dheireadh mhí an Mheithimh 2007 agus 700

MW breise faoi 2010.

Comhaontófar plean feidhmiúcháin shonraithe maidir

leis an gclár bearta thuas faoi dheireadh mhí an

Mheithimh 2007. Áireofar leis sin na stáisiúin nó na

suímh áirithe a bheidh le dúnadh nó le tógáil a aithint

chomh maith leis an uair a dtarlóidh na rudaí sin.

Mar achoimre, beidh banc-talún suntasach de shuímh

“a bheidh réidh le giniúint” ar fáil faoi 2010 mar

thoradh ar na bearta seo do Tháirgeoirí Cumhachta

Neamhspleácha chun scair BSL a fhorbairt, chomh

maith lena laghdú sa mhargadh giniúna.

Agus mar chúiteamh ar fheidhmiú an phacáiste

bearta seo, d’aontaigh an Coimisiún tógáil stáisiún

cumhachta nua ~400MW a thógáil a údarú ag

Áth Fhada, Co. Chorcaí. Tá sé de chead ag an CER

díolachán an stáisiúin sin ó BSL a threorú mura mbeidh

dóthain dul chun cinn déanta sa chlár bearta thuas

chun scair margaidh BSL a laghdú. Bronnadh an t-

údarú sin i mí Feabhra 2007.

Is céim mhór chun cinn é an comhaontú seo ó thaobh

forbairt iomaíochta a éascú sa mhargadh leictreachais

in Éirinn. Anuas air sin, mar thoradh ar na bearta seo

beidh BSL níos sruthaithe agus níos éifeachtúla agus

beidh margadh a bheidh ag feidhmiú níos fearr in

Éirinn, ar mhaithe le custaiméirí leictreachais.

Formheas ioncaim PG an BSL

Ó 2001 i leith, tá an t-ioncam is féidir le Giniúint

Chumhachta BSL a thuilleamh as díolachán

leictreachais le Soláthar Leictreachais Poiblí BSL (SLP),

chun a chostais cheadaithe a chlúdach, formheasta ar

bhonn bhliantúil ag an gCoimisiún. Tá an t-ioncam

incheadaithe is féidir le GC BSL a shaothrú socraithe ar

bhonn /MWh, ar a dtugtar an praghas mórdhíola PG-

SLP BSL, a bhfuil próifíl de ar fáil bunaithe ar an am

den lá agus séasúir. Is príomh-phraghas é seo mar

gheall ar a thionchar ar phraghas deiridh an

leictreachais a fhaigheann custaiméirí SLP BSL.

I rith 2005 rinne an Coimisiún athbhreithniú

cuimsitheach ar an ioncam is féidir le PG BSL a fháil as

SLP BSL i 2006 agus 2007, sula gcuirtear tús leis an

MLA. Bhí athbhreithniú ar chostais instiúrtha PG BSL

san áireamh, ar nós párolla agus dímheas, chomh

maithe le costais ar nós árachas agus breosla atá

stiúrtha ag an margadh.

Tháinig mórthearc aisghabhála costais dar luach 151

milliún chun cinn le linn 2005 agus 2006. Ba é an

príomh-stiúrthóir taobh thiar den aisghabháil seo ná an

méadú mór gan choinne a tharla de phraghsanna

breosla le linn na mblianta sin. Ba ionann costais

bhreosla PG BSL le linn 2005 agus 2006 agus thart ar

358 milliún níos mó ná a bhí measta i 2005. Rinne

ioncam níos airde ó rannpháirtithe neamhspleácha sa

mhargadh, mar shampla trí dhíolacháin Forphraghais

agus caiteachas ollchóirithe níos ísle, frith-áireamh a

bheag nó a mhór ar an gcostas breosla níos airde. Mar

sin féin, á ghlacadh sin agus costais eile níos ísle san

áireamh, bhí easnamh suntasach ann a bhí le

19


haisghabháil i dtaraifí 2007. Shocraigh an Coimisiún

cead a thabhairt do PG BSL an t-easnamh de 151

milliún a aisghabháil thar na chéad 10 mhí de 2007,

sula cuireadh tús leis an MLA.

Chuidigh sé sin le hioncam incheadaithe do PG BSL

ó SLP BSL do 2007 dar luach 778.8 milliún

(CER/06/203). Soláthraíodh Costais Cheadaithe agus

costais Ioncaim 2007 bunaithe ar 10 mhí suas go dtí

an dáta forfheidhmithe don MLA ( Samhain 2007).

Mar thoradh air bhí méadú ar phraghas mórdhíola

leictreachais PG-SLP BSL ó 2006 go 2007 de 20% go

dtí 106.4/MWh.

Oibleagáidí Seirbhíse Poiblí

Tá an Oibleagáid Seirbhís Poiblí (OSP) leagtha ar BSL

ó Eanáir 2003 i leith agus leasaíodh é ó am go ham

ón uair sin. Leagann sé de dhualgas ar SLP BSL foinsí

cumhachta a fháil ó stáisiúin dhúchasacha shonracha

ina measc foinsí móna, inathnuaite agus inmharthana

eile. Déanann an Coimisiún an costas breise a

bhaineann leis seo a ríomh agus faightear ar ais é i

bhfoirm tháille breise ar a bhille gach custaiméara.

Tá an dleacht OSP leagtha ag an gCoimisiún faoin

Acht um Rialáil Leictreachais 1999 (Oibleagáidí

Seirbhíse Poiblí), Ordú 2002 (I.R. Uimh. 217 de 2002).

Chomh maith leis sin clúdaíonn an dleacht OSP na

costais bhreise don BSL a bhaineann leis an mbuaic-

thoilleadh atá de dhíth chun freastal ar éileamh

leictreachais chomh maith leis na costais riaracháin

a bhaineann le bailiú an dleachta.

Chomh luath is a cheadaíonn an Coimisiún iad,

leithroinntear na costais bhreise seo i measc na

gcustaiméirí deiridh bunaithe ar an uaséileamh a

bhaineann le gach catagóir de chuntais custaiméirí tí,

beaga/meánacha agus custaiméirí móra. Feictear an

OSP mar mhír líne ar leithligh ar bhillí na gcustaiméirí

deiridh.

Cheadaigh an Coimisiún an suim iomlán a bhí

le haisghabháil tríd an dleacht seo i 2006

(CER/06/147) mar 2,786,166, i gcomparáid le figiúr

de 44,173,042 don bhliain 2006. Tharla an difríocht

sin den chuid is mó mar gheall ar mhéadú sa

Phraghas Iontrálaí Nua Is Fearr agus ríomhtar na

costais bhreise a bhíonn le haisghabháil trí dleacht

OSP in aghaidh an Phraghais sin. Agus é i mbun

machnaimh ar leibhéal na gcostas a bhí le

haisghabháil tríd an dleacht OSP i 2007 agus an

dleacht an-íseal a bhí mar thoradh air, shocraigh an

Coimisiún an dleacht do 2007 a shocrú ag neamhní.

Tá sé sin socraithe ar an mbunús nach mbeadh an

obair riaracháin a bhainfeadh leis an dleacht a bhailiú

ó gach custaiméir trom i gcomparáid leis na costais a

bheadh le haisghabháil. Cuirfear costais OSP ar

aghaidh chuig costais cheadaithe OSP na bliana ina

dhiaidh sin (2008).

An Coimisiún um Rialáil Fuinnimh T UAR A S C Á I L B H L I AN T Ú I L 2006T UAR A S C Á I L B H L I AN T Ú I L 2006

21


Rannóg na Margaí Uile Oileáin 2006

Príomh-Éachtaí i 2006

n Foilsíodh leagan 1.0 den Chód Trádála agus

Socrúcháin don MLA i Feabhra 2006

n Straitéis maidir le Maolú Cumhachta Margaidh

don MLA in Aibreán 2006

n Athchalabrúchán ar dháta seachadta MLA i mí

Lúnasa 2006 lena chinntiú go raibh gach

rannpháirtí agus geallsealbhóir ullmhaithe

n Cinneadh maidir le Meicníocht Íocaíochta

Toilleadh i mí Iúil 2006

n An chéad chomhairliú maidir le Coinníollacha

do Cheadúnas Oibreoirí an Mhargaidh i Meán

Fómhair 2006

n Tionscnaíodh Bille an Mhargaidh Leictreachais

Aonair san Oireachtas i mí na Samhna 2006

n Foilsíodh Ordú Thuaisceart Éireann le haghaidh

comhairliú i Samhain 2006

Réamhrá

Feidhmíonn Rannóg na Margaí Uile Oileáin go

heisiach laistigh den CER chun an Margadh Fuinnimh

Uile Oileáin a fhorbairt. Oibríonn an Rannóg i

gcomhpháirtíocht le hÚdarás um Rialú Fuinnimh

Thuaisceart Éireann (NIAER) ar an bpríomh

thionscnamh beartais seo.

Is é an chéad dualgas a bhaineann le Margadh

Fuinnimh Uile-Oileáin (AIEM) a fhorbairt ná an MLA

a fhorbairt (Margadh Leictreachais Aonair). Ciallaíonn

sé sin socruithe trádála leictreachais mórdhíola nua a

bhunú d’oileán na hÉireann. Is é an príomh-stiúrthóir

taobh thiar de bhunú an MLA ná iomaíochas

mórdhíola a chur chun cinn idir gineadóirí ar fud na

hÉireann agus Thuaisceart Éireann agus na buntáistí

gaolmhara a bheidh ann do chustaiméirí sa dá

dhlínse.

Bhí tábhacht le 2006 sa mhéid go rinneadh forbairt

bhreise ar an MLA, le dul chun cinn suntasach déanta

ar shruthanna oibre deartha agus forfheidhmiúcháin

an MLA. Rinne an Coimisiún agus an NIAER cinneadh

tábhachtach freisin maidir leis an dáta a rachadh an

MLA beo i mí Lúnasa 2006. Rachaidh an MLA beo an

1 Samhain 2007, seachas 1 Iúil 2007 mar a bhí tugtha

le fios roimhe sin. Rinne na hÚdaráis Rialála an

cinneadh sin lena chinntiú go raibh na rannpháirtithe

agus na geallsealbhóirí go léir ullmhaithe. Ní cóir

beag is fiú a dhéanamh den tábhacht a bhaineann le

forbairt an MLA do phróiseas saoirse an mhargaidh

agus tá an dá rialtóir muiníneach go bhfuil an

tráthchlár forfheidhmiúcháin don MLA ceart lena

chinntiú go ndéantar seachadadh rathúil ar an

margadh nua.

Cúlra an Tionscadail Uile-Oileáin

Thionscnaigh an tAire Cumarsáide, Mara agus

Acmhainní Nádúrtha in Éirinn agus an tAire Fiontar,

Trádála agus Infheistíochta i dTuaisceart Éireann an

Margadh Fuinnimh Uile-Oileáin i 2003 trí Grúpa

Stiúrtha Margaidh Fuinnimh Uile-Oileáin a bhunú.

Cuimsíonn an grúpa stiúrtha seo ionadaithe as an dá

roinn rialtais agus freisin an Coimisiún agus an NIAER.

Leagadh amach spriocanna an AIEM le foilsiú na

Cáipéise Creatlaí Forbartha i mí na Samhna 2004.

Leagann an phríomh-cháipéis beartais seo amach

spriocanna straitéiseacha an AIEM agus freisin na

tosaíochtaí gearr agus meán-téarmacha a gcaithfear

aghaidh a thabhairt orthu, iad seo a leanas ina

measc:

n bonneagar margaidh agus líonra;

n socruithe agus infheistíocht trádála margaidh;

n ceannaireacht agus cumhacht an mhargaidh;

n forbairt inbhuanaithe;

n dearadh reachtúil agus riaracháin;

n dearadh margaidh miondíola.

22


An Margadh Leictreachais Aonair (MLA)

Shínigh an dá rialtóir Meabhrán Tuisceana (MOU) i

Lúnasa 2004, ag leagan amach na bprionsabal faoi

bhféadfaí margadh leictreachais mórdhíola coitianta

a fhorbairt. Is é an MLA an chéad táirge

insoláthartha ollmhór den AIEM. Ar an 1 Samhain

2007 cuirfear deireadh le socruithe margaidh

leictreachais reatha agus cinn ar leithligh in Éirinn

agus i dTuaisceart Éireann faoi seach agus tiocfaidh

margadh aonair nua ina áit ar an oileán trí chéile.

Is tionscadal úrnua ar fud an dá dhlínse é forbairt

an MLA.

Forbairt an MLA: Go dtí seo

TÁBLA 2.0: SONraÍ FOrBarTha aN MLa

Gné MLa Sonraí ForfheidhmiúcháinLuath Dhearadh an

MLa

Thug na hÚdaráis Rialála próiseas comhairlithe fhorleathan chun críche go luath

i 2005 agus tógadh cinneadh ina dhiaidh sin ar dhearadh ardleibhéil an

mhargaidh. Foilsíodh dréacht den dearadh, atá difriúil ó shocruithe a bhí in Éirinn

agus i dTuaisceart Éirinn i mí Mhárta 2005 (AIP/SEM/06/05). Ina dhiaidh sin

tháinig an Cinneadh Pháipéir ar an Dearadh Ardleibhéil i Meitheamh 2005 (AIP/

SEM/42/05).Gnéithe den Dearadh n Leagann an cinneadh amach go mbeidh an MLA mar chomh-dhearadh

éigeantach áit a gceannófar agus a ndíolfar an leictreachas ar fad trí chiste

lárnach.

n Beidh leibhéal de minimus (10MW) i gceist, agus ní bheidh dualgas ar

ghineadóirí díol isteach sa chiste má théitear faoin leibhéal sin.

n Is é an t-Oibreoir Margaidh Aonair (SMO) a leagfaidh amach an ghiniúint ar

thairiscintí a chuirfidh gineadóirí isteach agus seolfaidh Oibreoirí an Chórais

iad sin amach ansin. Ciallaíonn sé sin go mbeidh an ghiniúint is ísle costais

socraithe chun an t-éileamh a chomhlíonadh in aon tréimhse trádála

leathuaire.Socrú an Mhargaidh Socrófar an margadh ar bhonn leathuaire agus gheobhaidh gach gineadóir

sceidealta Praghas Imeallach an Chórais (SMP) chun a gcuid costais imeallacha

gearr-thréimhseacha a chlúdach.Meicníocht Íocaíochta

Toilleadh

Beidh Meicníocht Íocaíochta Toilleadh ann agus leis sin íocfar ranníocaíocht le

gineadóirí anuas ar a gcuid costais seasta bunaithe ar an bhfáil a bheidh orthu

chun giniúna.Srianta tarchuir Leagfar an margadh amach ar bhonn neamhsrianta ach ar ndóigh beidh srianta

ar na córais. I gcásanna den sórt sin gheobhaidh na gineadóirí íocaíochtaí as iad

a ghlacadh nó a dhiúltú ag amanna a mbeidh srianta i bhfeidhm.Cód Trádála &

Socrúcháin

Tabharfar sainmhíniú agus bonn taca don mhargadh sa Chód Trádála agus

Socrúcháin, an conradh a leagann amach na rialacha, oibleagáidí agus dliteanais

trádála go léir.Cumhacht an

Mhargaidh

Cuid thábhachtach eile den MLA a bheidh i Straitéis Maolaithe Cumhachta an

Mhargaidh. Cuirfidh an straitéis sin teorainn le gineadóirí a mbeidh sciar mhór

den mhargadh acu chun an SMP a dhíchumadh agus cumhacht margaidh a

chleachtadh a bheadh díobhálach do rannpháirtithe eile agus go bunúsach do

chustaiméirí.Beartas Tarchurtha Le forbairt an MLA feicfear freisin comhbheartas nasctha tarchurtha éadomhain

ar bhonn uile-oileáin a bhí mar thiománaí ag go leor cinntí a bhain le cúrsaí

tarchurtha.

23

Tugann an léaráid thíos cuntas ar dhearadh an

Chiste MLA ag an ardleibhéal, ag tabhairt le fios go

ndíolfar agus go gceannófar an leictreachas ar fad

amach as ciste aonair chomh maith le conarthaí

fálaithe chun an riosca a bhaineann le luaineachtaí

praghsanna an chiste a mhaolú.

Pléitear gach gné den MLA thíos le cur síos ar an

dul chun cinn a rinneadh le linn 2006.

An Creatlach Reachtaíochta

Tá tábhacht ollmhór leis go mbeadh reachhtaíocht

chomhthreomhar mar bhonn taca ag an MLA sa dá

dhlínse. Le linn 2006, rinneadh dul chun cinn maith

ó thaobh dréacht reachtaíocht MLA a fhorbairt sa

dá dhlínse. Tá reachtaíocht in Éirinn agus i

dTuaisceart Éireann mar thaca le tabhairt isteach an

MLA - “Bille um Rialáil Leictreachais (Leasú)

(Margadh Leictreachais Aonair) 2006” nó “Bille

MLA” agus an tOrdú sa Chomhairle, an “tOrdú

Leictreachais do Thuaisceart Éireann (Margadh

Leictreachais Aonair) 2007 (Samhain 2006)” nó

“Ordú TÉ”- ag dul tríd an bpróiseas reachtúil san

Oireachtas agus i Westminster faoi seach go luath i

2007.

Beidh foráil sa SMLA go sonrach le haghaidh, inter

alia, iad seo a leanas:

n Coiste um Mhargadh Leictreachais Aonair (an

Coiste MLA) a bhunú;

n dualgais agus feidhmeanna an Choimisiúin

maidir leis an Margadh Leictreachais Aonair;

n cumhachtaí sonracha a sholáthar chun ceadúnas

d’Oibreoir Margaidh Leictreachais Aonair a

eisiúint d’fhonn feidhmiú an MLA a éascú;

n cumhachtaí idirthréimhseacha/rialála chun

athruithe a dhéanamh ar choinníollacha

ceadúnais a mheastar a bheith riachtanach/

caoithiúil do thabhairt isteach an MLA;

n foráil don CER ráiteas muirear ó oibreoir an

mhargaidh a fhormheas agus;

n socruithe agus comhaontuithe a bhaineann le

líonraí tarchurtha uile-oileáin a nascadh agus a

úsáid.

Táthar ag súil an Bille MLA a achtú i 2007 chomh

luath is a rachaidh sé trí dhá theach an Oireachtais.

Anailís Costais is Tairbhe ar an MLA

Rinne na hÚdaráis Rialála anailís costais is tairbhe

iomlán ar an MLA i 2006 (AIP/SEM/207/06). Bhí an

tuarascáil den tuairim go mbeidh iomaíochas níos

fearr, cumhacht margaidh laghdaithe, coigiltis

chomhshaoil, comhordú níos fearr ar an oibríocht

tarchurtha agus éifeachtacht níos fearr ar institiúidí

rialála ó thaithí mar gheall ar an MLA, gan trácht ar

na buntáistí eacnamaíochta a bhainfidh leis.

D’fhéach an tuarascáil seo ar scóip ama 10 mbliana

ag cur an MLA i gcomparáid le cnámh scéil de ghnó

mar is gnáth áit a mbeidh na struchtúir reatha fós in

Éirinn agus i dTuaisceart Éireann.

Cód Trádála & Socrúcháin

Beidh an Cód Trádála agus Socrúcháin (T&SC) mar

ghné lárnach de na socruithe MLA, is é sin an

conradh iltaobhach a gcaithfidh siad seo a leanas a

bheith bainteach leis:

(a) gach páirtí ag ceannach fuinnimh nó ag díol

fuinnimh leis an gCiste; agus

(b) Oibreoir an Chórais Tarchurtha (ina chumas féin

agus ina chumas mar pháirtí ag an

gcomhfhiontar conartha a chuimseoidh an

tOibreoir Margaidh Aonair), Oibreoir an Chórais

Dáilte agus Úinéir na Sócmhainne Tarchurtha i

ngach ceann den dá dhlínse, agus na Soláthróirí

Sonraí Méadracha a sholáthraíonn seirbhísí

méadraithe do na tionscail leictreachais faoi

seach.

FiGiúR 4.0: DearaDh MLa

Giniúint Tarchur Dáileachán Soláthar

Conarthaí Fálaithe Airgeadais

Ciste

CPM

24


Leagfaidh an T&SC amach go sonrach agus le

dóthain cruinnis na cearta agus na hoibleagáidí a

bhainfidh le gach páirtí faoin MLA agus beidh

seasamh aige mar thaifead bríomhar dleathach agus

ceangailteach de na socruithe trádála MLA.

Foilsíodh leagan 0.10 den T&SC go déanach i 2005,

agus aontaíodh é idir na hÚdaráis Rialála agus

Oibreoirí an Chórais chun an bunús a leagan síos

den tsonraíocht a úsáidtear chun córas TF an

mhargaidh láir a chur ar fáil. I ndiaidh

comhairliúcháin phoiblí maidir le leagan 0.10 agus

leasú na cáipéisí chun léiriú níos fearr a thabhairt ar

na socruithe trádála atá molta, foilsíodh leagan 1.0

den T&SC an 15 Feabhra 2006.

Tá próiseas rialaithe athraithe foirmiúil bunaithe idir

na hÚdaráis Rialála agus Oibreoirí an Chórais chun

athruithe molta ar an T&SC a bhainistiú agus a

chomhordú.

Anuas air sin, chuir comhairleoirí dlí na nÚdarás

Rialála tús le hathbhreithniú sonraithe ar leagan 1.0

den T&SC go déanach i 2006 lena chinntiú go bhfuil

an cháipéis láidir ar bhonn dlíthiúil agus go

bhféadfar í a chur i bhfeidhm go hiomlán de réir a

cuid téarmaí.

Maolú Cumhachta Margaidh

Agus an MLA á fhorbairt, is eol do na hÚdaráis

Rialála go bhfuil gá a chinntiú nach féidir le haon

rannpháirtí ar an margadh mí-úsáid a bhaint as

cumhacht an mhargaidh agus beag is fiú a

dhéanamh de bhuntáistí an MLA. Leis sin, rinne na

hÚdaráis Rialála forbairt ar straitéis chun cumhacht

an mhargaidh a mhaolú. D’fhoilsigh na hÚdaráis

Rialála a gcinneadh ar Mhaolú Cumhachta Margaidh

(AIP/SEM/31/06) sa MLA in Aibreán 2006, i ndiaidh

comhairliúcháin. Leag an cinneadh sin amach na

huirlisí a úsáidfidh na hÚdaráis Rialála chun

cumhacht an mhargaidh a mhaolú. Tá cur síos

déanta orthu sin thíos:

TÁBLA 3.0: CUMhaChT aN MharGaIDh a MhaOLÚ Sa MLa

Meicníocht maidir le

Maolú Cumhachta

Margaidh

Cur Síos ar an Meicníocht

1) Conarthaí

Treoraithe

Éilítear ar ghineadóirí le scaireanna móra den mhargadh cumhacht a dhíol ar

aghaidh i dtoirteanna agus teacht le modheolaíochtaí praghsanna atá leagtha

síos ag na hÚdaráis Rialála. Beidh cainníochtú na gconarthaí seo bunaithe ar

chomhchruinniú na ngineadóirí sa mhargadh.

2) Prionsabail

Tairisceana agus

Cumhacht

Margaidh Áitiúil

Éilíonn prionsabail tairisceana ar ghineadóirí tairiscint a dhéanamh ar a

gcostais imeallacha gearrthréimhseacha isteach sa mhargadh.

3) Imfhálú Neartaithe D’fhoilsigh na hÚdaráis Rialála tuarascáil neamhspleách ar shocruithe

imfhálaithe don MLA i 2006 (AIP/SEM/91/06). Déanann imfhálú tagairt

d’fheidhmiú neamhspleách aonaid ghnó dhifriúla den chuideachta chéanna.

Bhí an tuarascáil seo den tuairim go bhfuil na ceangaltais imfhálaithe giniúna

atá i bhfeidhm faoi láthair réasúnach agus le foramharc rialála, gur leor iad

chun aghaidh a thabhairt ar imní maidir le tras-fordheonú agus cóir

fhabhrach.

4) Monatóireacht ar

an Margadh

Cuirfear monatóir margaidh i bhfeidhm a bheidh neamhspleách ar

rannpháirtithe uile an mhargaidh agus beidh feidhm thuairiscithe aige do na

hÚdaráis Rialála. Beidh sé mar fheidhm aige monatóireacht a dhéanamh ar

an margadh lena chinntiú go mbeidh sé iomaíoch.

25

Bunú Oibreoir an Mhargaidh

Éilíonn an dearadh MLA ar tugadh cuntas air i

gcinneadh-pháipéar ardleibhéal 2005 go mbeadh

Oibreoir Margaidh Aonair i bhfeidhm chun an

margadh a leagan amach, íocaíochtaí iontrála a

shocrú agus sreafaí-airgid eile a bhaineann leis an

margadh a riaradh. Lena chinntiú go rachaidh an

MLA beo i gceart ar an 1 Samhain 2007, caithfear an

MLA a bhunú sula gcuirfear tús le Trialacha an

Mhargaidh i mí Iúil 2007.

Leis sin, tá ceadúnais d’oibreoirí an mhargaidh

dréachtaithe ag na hÚdaráis Rialála a leagann

oibleagáidí ar SONI Limited (“SONI”) agus EirGrid

plc (“EirGrid”) agus a éilíonn orthu Comhaontú

d’Oibreoir an Mhargaidh a dhéanamh chun críche

an gnó SMO a bhunú agus a chur i bhfeidhm.

Foilsíodh na ceadúnais sin le haghaidh comhairliú

phoiblí.

Tá rialacha sonraithe chun an SMO a bhunú agus a

chur i bhfeidhm athsoiléirithe freisin agus san

áireamh i gCód Trádála agus Socrúcháin an MLA.

Anuas air sin, d’oibrigh an hÚdaráis Rialála i

gcomhar le SONI agus EirGrid lena chinntiú go

mbeidh na córais a éilíonn an SMO i bhfeidhm sula

gcuirfear tús le trialacha an mhargaidh i mí Iúil 2007.

Leag na hÚdaráis Rialála síos réamhthuairimí ar

rialúchán an SMO freisin le linn 2006.

Ullmhacht Rannpháirtithe an Mhargaidh

Beidh ullmhacht rannpháirtithe chun dul i mbun an

mhargaidh nua go hiomlán mar fhachtóir suntasach

sa chinneadh chun an MLA a dhéanamh beo.

Luíonn an fhreagracht maidir le hullmhacht

rannpháirtithe le gach rannpháirtí aonair ar an

margadh. Mar sin féin, is faoi na hÚdaráis Rialála a

bheidh sé a chinntiú go mbeidh an t-eolas ag na

rannpháirtithe a bheidh ag teastáil uathu chun tacú

lena gcuid gníomhaíochtaí ullmhachta inmheánacha.

Chun feidhmiú laistigh den MLA, caithfidh

rannpháirtithe athbhreithniú a dhéanamh ar a gcuid

próiseas gnó reatha agus ar na córais TF a bheidh

riachtanach chun tacú leis na próisis sin. Caithfidh

móramh na ngníomhaíochtaí ullmhachta sin a

bheith tugtha chun críche faoin 16 Iúil 2007, d’fhonn

a bheith rannpháirteach i dTrialacha Margaidh MLA.

Caithfidh an chuid eile de na gníomhaíochtaí

ullmhachta a bheith comhlánaithe sula gcuirfear tús

le feidhmiú tráchtála iomlán an MLA ar an 1

Samhain 2007.

D’fhonn iarrachtaí Ullmhachta Rannpháirtithe a

éascú, tá roinnt bealaí cumarsáide leagtha síos ag na

hÚdaráis Rialála agus ag Oibreoirí an Chórais le

rannphártithe. Is iad na Sainghrúpaí na

príomhbhealaí cumarsáide, atá bunaithe chun

ionchur a fháil ó rannpháirtithe agus eolas a roinnt

ar chlár forbartha an MLA. Bhí ról suntasach ag na

grúpaí sin i bhforbairt dhearadh an MLA.

Sruthanna oibre tarchurtha leictreachais MLA

Thionscnaigh na hÚdaráis Rialála agus rinne siad dul

chun cinn ar roinnt sruthanna oibre a bhaineann le

comhchuibhiú na líonraí tarchurtha leictreachais

agus rialacha tarchurtha i 2006. I measc na

sruthanna oibre sin tá cur chuige comhordaithe a

fhorbairt maidir le pleanáil an chórais ó thuaidh agus

ó theas den teorainn, comhchodanna a chur le

chéile de chód Greille agus comhchuibhiú ar

sheirbhísí coimhdeacha. Anuas air sin déanfaidh na

hÚdaráis Rialála forbairt freisin ar fhachtóirí

coigeartaithe caillteanais tarchurtha uile-oileáin

chomh maith le beartas luchtaithe maidir le húsáid

tarchurtha an chórais i 2007.

Eolas faoin MLA

Bhunaigh na hÚdaráis Rialála láithreán gréasáin

choiteann chun tacú le cumarsáid agus

trédhearcacht i dtaca le forbairt an MLA. Is féidir

gach cáipéis agus eolas ábhartha a fháil ann ag

www.allislandproject.org.

An MLA Beo

Cé go bhfuil obair mhór le déanamh chun an MLA a

chur i bhfeidhm tá na hÚdaráis Rialála, agus na

geallsealbhóirí ar fad atá páirteach, fós dírithe agus

tiomanta maidir le seachadadh rathúil a dhéanamh

ar an margadh nua ar an 1 Samhain 2007.

27


Líonraí Fuinnimh


n Ceadú polasaí Geata 2 le breis is 1300MW de

ghiniúint inathnuaite a cheangal.

n Treoir do EirGrid ar breis is 800MW de ghnáth-

ghiniúint a cheangal agus ar ghaol le próiseas

Geata 2

n Bunú EirGrid mar Oibreoir Córas Tarchuir

neamhspleách (TSO)

n Seoladh próiseas comórtas d’Idirnascaire Thoir

Theas

n Tosú athbhreithniú ioncaim cúig bliana 2007-

2012 ar Líonraí Bord Gáis

n Formheas polasaí ceangail nua BGE ag síniú

líonra gáis go bailte nua.

n Cinneadh ar an líonra gáis nádúrtha a

shíneadh go bailte in iarthar na hÉireann

n Forbairt beart le tionchar mór-athruithe ar

chóras tarchuir gáis an RA ar Éirinn a

bhainistiú

Réamhrá

Tá an Rannóg Líonraí Fuinnimh freagrach as na

líonraí tarchuir agus dáileacháin leictreachais agus

gáis a rialú agus cinntiú go gcoimeádtar agus go

bhforbraítear na hacmhainní náisiúnta straitéiseacha

seo go heacnamaíoch agus de réir leas fadtéarmach

an tomhaltóra Éireannaigh.

Tá an Rannóg roinnte ina trí fhoireann: Tarchur

Leictreachais, Líonraí Tráchtála agus Oibríochtaí

Líonra.

Príomh-chuspóir den Rannóg seo ná rochtain

chothrom ar na líonraí a cinntiú do gach gineadóir,

lastóir agus custaiméirí eile. Ciallaíonn sé seo, i

gcleachtas, féachaint go gcomhlíonann na hoibreoirí

líonraí gáis agus leictreachais a gcuid feidhmeanna

ar bhealach cóir, trédhearcach, neamh-

idirdhealaitheach agus éifeachtúil. Freisin tá príomh-

fhreagrachtaí ar an Rannóg as cláir infheistíochta

líonra a cheadú, monatóireacht a dhéanamh ar a

gcur i bhfeidhm, táillí tarchurtha agus dáileacháin a

leagadh, díospóidí a shocrú agus polasaí líonra a

fhorbairt ar cheisteanna áirithe de réir mar a

thagann siad chun cinn.

Seo a leanas na príomh-mhíreanna oibre lena raibh

baint ag an Rannóg i rith 2006.

Leictreachas

Naisc Geata 2

Ó Aibreán 2005 pléitear le gach iarratas ceangail ó

ghineadóirí inathnuaite faoi chóras próiseála grúpa.

Bealach i bhfad níos praiticiúla agus comhionainne

atá anseo le plé leis an líon iarratas den sórt sin gan

fasach ná an córas próiseála aonair a bhí ann

roimhe.

D’fhoilsigh an Coimisiún a chinneadh ar cheangail

Geata 2 do na líonraí tarchuir agus dáileacháin

leictreachais ar 14 Samhain 2006. Treoraíonn an

polasaí seo an t-oibreoir córas tarchuir [EirGrid]

agus an t-oibreoir córas dáileacháin [Líonraí BSL]

ceangail a thairiscint do bhreis is 1,300MW de

thionscadail inathnuaite. Clúdaíonn Geata 2 121

tionscadal inathnuaite nua ar fud na tíre, ar

tionscadail gaoithe iad an chuid is mó acu .

Faoi dheireadh 2006 bhí beagnach 1,200 MW de

ghiniúint inathnuaite ceangailte don chóras

leictreachais. Méadóidh Treoir Geata 2 an leibhéal

ábhar inathnuaite ar an gcóras go breis is 2,500 MW

faoi 2010, ag glacadh leis go nglactar le gach

tairiscint eile. Ba cheart go gcabhródh sé seo le

hÉireann dul go héasca thar a sprioc d’ábhair

inathnuaite de 15% de thomhailt ó fhoinsí

inathnuaite faoi 2010, mar atá leagtha amach ag

beartas an Rialtais.

28


I dteannta leis an Treoir seo ar thairiscintí Geata 2,

threoraigh an Coimisiún do na hoibreoirí córais

cumas ceangail a choimeád do 860 MW de chumas

gnáthghiniúna san Iarthuaisceart. D’éirigh sé seo as

iarratais ceangail ó Bhord Gáis Éireann (BGE) agus ó

Ghiniúint Cumhachta an BSL ar dhá phlanda CCGT

(Gástuirbín Chomhthimthriallta). Bhí an treoir

maidir leis an iarratas ó Ghiniúint Cumhachta BSL

ag brath ar ghealltanas ón gcomhlacht sin ar chlár

fairsing straitéise sócmhainne dúnadh agus

dífheistithe plandaí, mar a chuirtear síos air sa chuid

“Aontú Scair Mhargaidh BSL san Earnáil Ghiniúna

Cumhachta a Laghdú”. Céim mhór chun tosaigh i

slándáil soláthair a chur chun cinn agus i gcomórtas

sna margaí giniúna agus soláthair a chur chun cinn a

bheidh anseo agus bhí sé bunaithe ar an gcritéar

leas níos leithne an phobail.

Éiríonn EirGrid Oibríochtúil mar Oibreoir Córais Tarchuir Neamhspleách

In Iúil, tháth-cheangal EirGrid, an comhlacht

neamhspleách leis an stát, an fheidhm TSO (oibreoir

córas tarchurtha) ó Eangach Náisiúnta an BSL (EN

BSL), rannóg gnó laistigh den BSL. Cinneadh ar

EirGrid a ainmniú mar TSO neamhspleách go

hiomlán na hÉireann siar i 2000 ach cuireadh moill

air mar gheall ar dhíospóid dhlíthiúil leis an

gCoimisiún agus mar gheall ar aontú a fháil ar

aistriú foirne. I Meitheamh 2006 cheadaigh an

Coimisiún an Scéim Aistrithe idir EirGrid agus BSL.

Ba é sin an chonstaic dhlíthiúil dheireanach sula

ndeachaigh ceadúnas TSO EirGrid i bhfeidhm go

hiomlán ó 1 Iúil.

Bhí an Coimisiún an-sásta breathnú ar bhaint amach

na mórchloiche míle seo i gclár léirscaoilte fuinnimh

na hÉireann agus tá sé ag obair le EirGrid agus leas

gach rannpháirtí agus custaiméir deiridh de chuid

an tionscal leictreachais á chur ar aghaidh. Tá

EirGrid ag súil go mbogfaidh sé chuig áitreabh nua

go luath i 2008.

idirnascaire Thoir Theas

Le roinnt blianta anuas tá an Coimisiún ag cur chun

cinn go gníomhach forbairt Idirnascaire Thoir Theas

idir Éire agus an Bhreatain agus thug sé tuairisc don

Rialtas ar roinnt múnlaí eile don tionscadal seo a

fhorbairt. In Iúil 2006 scríobh an Rialtas chuig an

gCoimisiún ag dearbhú a thacaíochta don tionscadal

seo agus ag iarraidh ar an gCoimisiún socrú a

dhéanamh do chomórtas d’idirnascaire 500 MW

faoin bhfarraige a dhearadh agus a thógáil le bheith

i bhfeidhm ag an dáta is luaithe agus is féidir roimh

2012. Is le EirGrid a bheidh an t-idirnascaire nuair

atá sé tógtha.

Ó chinneadh an Rialtais, d’oibrigh an Coimisiún gar

do EirGrid ag forbairt struchúir agus pleananna

riachtanacha an tionscadail le cinntiú go dtógtar an

t-idirnascaire de réir riachtanais an Rialtais. Bhí an

príomhdhíriú i 2006 –agus le haghaidh céad leath

2007 – ar an mbealach cábla roghnaithe, pointí

ceangail ar an dá chóras, suíomh stáisiúin tiontaire a

thabhairt chun críche, ar shonraíochtaí teicniúla a

cheapadh agus ar an gcreatlach comórtais a

fhorbairt leis an forbróir roghnaithe a roghnú.

Rinneadh dul chun cinn maith ar an tionscadal go

dtí seo. Cuireadh an reachtaíocht riachtanach le

tacú leis an tionscadal ar bun. Tá an Coimisiún ag

súil go mbeidh an bealach roghnaithe faoi lár 2007

agus go reáchtálfaí an comórtas leis an tógálaí a

roghnú faoi dheireadh 2007 nó go luath i 2008.

Táillí úsáide Córais Tarchuir agus Táillí úsáide Córais Dáileacháin

Seo a leanas príomh-ghnéithe chinneadh an

Choimisiúin ar an bpíosa oibre seo (foilsíodh an

socrú i Deireadh Fómhair 2006):

n Clúdaíonn an t-ioncam ceadaithe do tharchur

costais seirbhíse tarchuir éifeachtúil agus nua-

aimseartha, lena n-áirítear clár mór tógála agus

athchóirithe líonra a mhaoiniú.

n Léiríonn na táillí TUoS ceadaithe do 2006 méadú

20.3 faoin gcéad ar an meán-táille aonaid i

gcomparáid le 2005. Ba cheart cuimhneamh go

29


raibh meán-táille 2006, é féin, níos ísle ná táille

freagrach 2005 ag 6%.

n Baineann na príomh-chúiseanna leis an méadú

le costais infheistíochta leanúnacha sa chóras

tarchuir agus leis na híocaíochtaí cúitimh

sriantachta méadaithe do ghineadóirí i bhfreastal

ar éileamh an chórais atá ceangailte faoi seach le

hathruithe ar phraghsanna breosla.

n Tá na táillí Dáileacháin Úsáide Córais (DUoS) do

2007 níos airde ag 8.5% do 2007 ná 2006 i

dtéarmaí ainmniúla.

n Clúdaíonn ioncam dáileacháin an costas a

bhaineann le leictreachas a dháileadh tríd an

líonra dáileacháin chuig suímh úsáideora deiridh

agus íocann soláthraithe leictreachais iad don

DSO .

n Ar cheann de na príomh-chúiseanna a chuir leis

an méadú ar an táille DUoS ná an leibhéal

eisceachtúil ceangal nua don líonra dáileacháin i

2006 áit nach n-íocann custaiméirí ceangailte

ach 50% de chostas an cheangail nua. I 2006 bhí

breis is100,000 ceangal nua don líonra.

Micrea-Ghiniúint

Tagraíonn micrea-ghiniúint do shuiteáil aonad

giniúna leictreachais ar scála beag mar thuirbíní

gaoithe a dhéantar go tipiciúil ag custaiméirí lena

dtoirt allmhairithe leictreachais a laghdú agus

costais a laghdú sa bhealach sin. I Deireadh Fómhair

2006 d’eisigh an Coimisiún páipéar dár teideal

“Arrangements for Micro Generation” (CER/06/190).

Leagann an páipéar seo amach an creatlach do

shuiteáil micrea-ghiniúna agus iarrann sé tráchta ar

shocruithe um méadú agus easpórtáil fuinnimh

easpórtáilte. Mar gheall ar an líon mór freagraí a

bhfuarthas ar an ábhar seo bhí an Coimisiún ag

freagairt na gceisteanna a ardaíodh agus ag leagadh

amach na chéad chéimeanna eile i Ráithe 1 2007.

Gás

Athbhreithniú ioncaim Cúig Bliana Bord Gáis (2007 – 2012)

Thosaigh an Coimisiún athbhreithniú ioncaim

sonraithe cúig bliana ar ghníomhaíochtaí líonra

Bord Gáis Éireann (BGN) i rith 2006. Áirítear leis

seo athbhreithniú stairiúil ar oibríochtaí líonra,

costais líonra agus anailís ar a mbearta

infheistíochta le haghaidh chéad cúig bliana eile.

Tá an t-athbhreithniú seo le críochnú i Meán

Fómhair 2007 agus ag an uair sin beidh plean soiléir

ag CER don líonra gáis a fhorbairt go dtí 2012.

I rith an phróiseas athbhreithnithe, beidh CER ag

breathnú ar chaiteachas caipitiúil agus oibríochta

BGN thar an tréimhse 5 bliana. Is iad na príomh-

réimsí caiteachais chaipitiúil ná an líonra gáis a

shíniú chuig ceantair nua agus uasghrádú agus

cothabháil an líonra reatha. Is iad na príomh-réimsí

caiteachais oibríochta ná costais craptha gáis,

costais léamh méadar, rátaí, costas agus tacaíochta

líonra agus freisin cothabháil líonra . Beidh an CER

ag déanamh athbhreithnithe ar an ráta toraidh cuí a

ligtear do BGN thar an tréimhse cúig bliana.

Tionscadal an-tábhachtach do thionscal an gháis

san iomlán atá anseo toisc go gcabhróidh sé leis an

leibhéal infheistíochta atá riachtanach le líonra gáis

le geilleagar nua-aimseartha, dinimiciúil agus

méadaitheach a thacú thar na chéad cúig bliana eile

a shocrú.

Léiríonn Figiúr 5.0 thíos éileamh ar ghás in Éirinn ó

1997 mar atá leagtha amach sa Ráiteas Toillte Gáis.

Ar cheann de phríomh-chuspóirí an athbhreithnithe

ioncaim tá cinntiú go gcothabháiltear an líonra gáis

go dóthanach agus tógfaidh an Coimisiún agus

Líonra Bord Gáis ar shonraí líonra stairiúla le

héileamh fortheilgthe a thuar do na cúig bliana atá

romhainn.

30


Táillí & ioncaim Tarchuir agus Dáileadh Gáis do 2006/07

Mar atá amhlaidh le leictreachas, is iad táillí líonra

gáis gnéithe den táille úsáideora deiridh a dhéanann

suas costas deireanach gáis do chustaiméirí. Íoctar

iad do Líonraí Bord Gáis (BGN) leis an gcostas a

bhaineann le gás a tharchur agus a dháileadh tríd

an líonra chuig suímh úsáideora deiridh a chlúdach.

Léiríonn an tábla an t-ioncam ceadaithe do BGN le

haghaidh 2007:

TÁBLA 4.0: IONCaIM CheaDaIThe LÍONraÍ BOrD GÁIS 2006/07

Tarchur – Córas

ar an gCladach

Tarchur –

Idirnascairí

Tarchur – Inis Dáileadh

Ioncam Ceadaithe BGN

2006/07

126 milliún 6 milliún 3.4 milliún 180 milliún

Mar thoradh ar an ioncam ceadaithe do tharchur

bhí fíorlaghdú táille do lastóirí Moffat agus na hInse

de 10.3% agus 1.7% faoi seach i gcomparáid le táillí

2005/06. Ba iad na príomh-chúiseanna leis an

laghdú seo ná coigiltis ar rátaí údaráis áitiúil agus

fo-ghnóthú laghdaithe do 2005/06 (5m i gcoinne

réamhaisnéis 15m).

FiGiúR 5.0: ÉILeaMh GÁIS IOMLÁN De rÉIr CarNÁIL

1997 1997 1997 1997 1997 1997 1997 1997 1997

0

1000

2000

3000

4000

5000

I&C Giniúint CumhachtaCónaitheach

msc

m/b

liain

31


Ach mhéadaigh an ghné táillí toillte den táille

dáileacháin ag 5.2% thar 2005/06 agus bhí an ghné

táille tráchtearra níos airde ag 3.8%, boilsciú san

áireamh, i dtéarmaí ainmniúla do 2006/07. Ba iad na

príomh-chúiseanna leis an méadú seo ná an méadú

ar chostais craptha gáis, leibhéal níos airde sásamh

custaiméara ná mar a tuaradh, rátaí údaráis áitiúil

níos airde ná mar a bhíothas ag súil leo agus costais

níos airde ag baint le fógraíocht sábháilteachta agus

caiteachas eile a bhaineann le sábháilteacht.

Polasaí Ceangail Gáis

In Aibreán 2006 threoraigh an Coimisiún do Líonraí

Bord Gáis polasaí ceangail nua (CER/06/033) a chur

i bhfeidhm. Leag sé seo amach critéir sonraithe le

méaduithe líonra a luacháil le cothrom a bhaint

amach idir an líonra a mhéadú ar thaobh amháin

den scéal agus iomaíochas praghsanna gáis a

mhéadú ar an taobh eile den scéal.

Chuaigh an polasaí seo in ionad na bpolasaithe

ceangail a bhí ar bun ó 2003. Do gach custaiméir tá

gnóthú costais ceangail deighilte anois idir táillí

aitheantais, táillí forlíontacha bunaithe ar thástáil

eacnamaíoch agus táillí.

Tá roinnt tairbhí ag baint leis an bpolasaí nua:

n Tá táillí ceangail níos éasca le tuiscint agus le

meas do chustaiméirí;

n Cinntíonn sé go bhfuil polasaí soiléir agus

trédhearcach i roinnt réimsí ina raibh an polasaí

roimhe tostach (m.sh. eastáit neamh-gháis);

n Molann sé ualaigh nua a cheangal don líonra áit

a bhfuil ceangal den sórt sin éifeachtach go

heacnamaíoch go fadtéarmach.

Comharthaíonn an measúnú tosaigh ar thionchar an

pholasaí athbhreithnithe ar tháillí líonra go raibh

méadú beag ar leibhéil táille go gearrthéarmach

mar thoradh ar ghníomhaíocht ceangail méadaithe,

ba cheart iad a fhríth-áireamh go méantéarmach

agus go fadtéarmach ag méadú níos mó ar ualaigh

sa todhchaí.

Síneadh an Líonra Gáis

Fógraíodh cinneadh an CER ar shíniú an líonra gáis

nádúrtha go aon bhaile déag ar bhealach píblíne na

Gaillimhe-Maigh Eo ar 3 Samhain 2006. Rinneadh an

fógairt seo tar éis Céim 1de staidéar ar

inmharthanacht bailte nua a cheangal ar an

mbealach píblíne seo.

Is iad an t-aon bhaile déag a cheanglófar ná Baile

Átha an Rí, Creachmhaoil, Áth Cinn agus Tuaim i

gCo. na Gaillimhe agus Béal an Átha, Béal Átha

hAmhnais, Caisleán an Bharraigh, Crois Mhaoilíona,

An Cnoc agus Cathair na Mart i gCo. Mhaigh Eo.

Rinneadh bailte a mheas le ceangal don líonra ina

n-aonar agus i ngrúpaí áit a raibh sé ábhartha, de

réir na gcritéar sa Pholasaí Ceangail mar a

cheadaigh agus a d’fhoilsigh an CER in Aibreán 2006

(féach thuas). Rinneadh an luacháil seo ar bhunús

costas tairbhe ag díriú ar chostas an líonra nua a

mhéadú i gcoinne an t-ioncam a shaothrófaí ó

custaiméirí nua ag ceangal sna bailte seo. Go

bunúsach rinneadh luacháil ar bhailte ar bhunús an

éilimh ionchais ar ghás agus ar an gcostas a

bhainfeadh leis an baile sin a cheangal don líonra

thar thréimhse 25 bhliain.

Tá Líonraí Bord Gáis ag súil go mbeadh na chéad

bailte ceadaithe ceangailte acu roimh dheireadh

2007, agus go gceanglófar na bailte eile i 2008.

Grúpa Miondíola Comhairliúcháin an Mhargaidh Gáis (GMARG)

Is é atá i nGrúpa Miondíola Comhairliúcháin an

Mhargaidh Gáis (GMARG) ná comhlachas tionscail

féinrialaitheach a bunaíodh le treoir a sholáthar do,

agus comhsheasmhacht a sholáthair idir céimeanna

forbartha agus forfheidhmithe na hoscailte iomlán

don mhargadh sa mhargadh miondíola gáis. Tá

roinnt príomh-réimsí oibre lena raibh baint ag

GMARG i rith 2006 liostaithe thíos:

32


TÁBLA 5.0: ÉaChTaÍ GMarG DO 2006

réimse Oibre

GMarG

Cur Síos ar Dhul Chun Cinn i 2006

Méadair Réamh-

íocaíochta

D’fhoilsigh CER páipéar ar Mhéadrú Réamhíocaíochta i Lúnasa 2006

(CER/06/157). D’fhoráil sé seo do méadair réamhíocaíochta a chur ar fáil go

náisiúnta do gach custaiméir sa mhargadh oscailte. Tá plé ar bun ag GMARG faoi

láthair ar na riachtanais do mhéadair reámh-íocaíochta agus na córais a shainiú

le timpeallacht il-lastóra a thacú. Is é an dáta ar a rachaidh méadrú

réamhíocaíochta beo ná Márta 2008.

Tionscadal MaP Gáis Cuireadh tús leis an Tionscadal MaP Gáis i 2006 trí an GMARG chun córas

Teachtaireachta Margaidh TF a fhorbairt don mhargadh gáis. Tá ceithre chéim ag

baint leis an tionscadal;

- sainmhíniú próisis mhargaidh agus luacháil teicneolaíochta,

- dearadh sonraithe córais,

- tógáil córais, agus,

- aistriú córais.

Críochnaíodh an chéad chéim i Meán Fómhair 2006 agus tá an dara céim ar bun

faoi láthair. Tá an tionscadal MaP Gáis le críochnú faoi dara ráithe 2008.

Oscailt Mhargaidh

Iomlán

Lean an GMARG ar aghaidh i rith 2006 chun dul chun cinn a dhéanamh i mbunú

na struchtúir riachtanacha chun tacú le hoscailt mhargaidh iomlán sa Mhargadh

Gáis. Tá oscailt mhargaidh iomlán le tarlú ar 1 Iúil 2007 ar a dhéanaí agus mar

chuid den tionscadal beidh síneadh na hoscailte mhargaidh gáis chun an earnáil

chónaitheach a thógáil san áireamh.

Ráiteas um Thoilleadh Gáis

In Iúil 2006 d’fhoilsigh an Coimisiún a cheathrú

Ráiteas um Thoilleadh Gáis (RTG) bliantúil reachtúil.

Soláthraíonn an ráiteas seo réamhaisnéis de

thoilleadh líonra, sreabhadh agus éileamh

custaiméara ar chóras gáis nádúrtha na hÉireann

thar na chéad ocht mbliana eile, agus is é an

meastachán is fearr ar dhóthanacht cumas tarchuir

na hÉireann i gcás réimse cnámhscéalta.

Leagann Figiúr 6.0 agus 7.0 faoi seach amach teilgin

do mhéadú ar éileamh ar ghás san earnáil

chónaitheach agus san earnáil tionscail suas go dtí

2013. Tógadh na cairteacha seo ó Ráiteas um

Thoilleadh Gáis 2006 agus déantar anailís ar theilgin

a rinneadh i 2006 faoin “Cnámhscéal Lárnach

Éilimh”.

33


FiGiúR 6.0: ÉILeaMh GÁIS BLIaNTÚIL TUarTha DON earNÁIL ChÓNaITheaCh

FiGiúR 7.0: ÉILeaMh GÁIS BLIaNTÚIL TUarTha DON earNÁIL TIONSCaIL aGUS TrÁChTÁLa

msc

m/b

liain

An Earnáil Chónaitheach – Réamhaisnéisí Bliantúla um Éileamh ar Ghás

Stairiúil 2005 Lárnach 2006 Lárnach

300’00 ’01 ’02 ’03 ’04 ’04/’05 ’05/’06 ’06/’07 ’07/’08 ’08/’09 ’09/’10 ’10/’11 ’11/’12 ’12/’13

600

900

1200

1500

msc

m/b

liain

An Earnáil Tionscail agus an Earnáil Tráchtála – Réamhaisnéis um Éileamh Bliantúil ar Ghás

’01 ’02 ’03 ’04 ‘05 ’05/’06 ’06/’07 ’07/’08 ’08/’09 ’09/’10 ’10/’11 ’11/’12 ’12/’13

500

1000

1500

2000

Stairiúil

(fágann an t-eolas stairiúil amach IFI)

2005 Lárnach 2006 Lárnach

Chruthaigh torthaí Ráiteas 2006 arís go bhfuil an

córas daingean go leor le dul i ngleic leis an gcuid is

mó de chnámhscéalta éilimh. Ach d’fhéadfadh an

córas san Albain bheith dlúth ar feadh roinnt ama

dá dtarlódh tuilleadh moille nó dá mbeadh tuilleadh

deacrachtaí le foinsí soláthair dúchasacha, lena n-

áirítear an Choirib. Seo a leanas cuid de na bearta

atá á meas le dul i ngleic leis na srianta féideartha

seo;

n Dreasachtaí tráchtála a fhorbairt chun buaic-

éileamh lae a laghdú;

n Bonneagar breise a fhorbairt san Albain;

n Tástáil feidhmiúcháin ar bhonneagar reatha na

hAlban ag Bord Gáis Éireann (BGE).

34


Shocraigh an tuarascáil seo freisin go bhfuil

athruithe ar mhargaí gáis taobh amuigh d’Éirinn ag

dul i bhfeidhm níos mó de réir a chéile ar mhargadh

na hÉireann agus nach mór aird a dhíriú ar na

hathruithe ar tharchur gáis san RA a d’fhéadfadh

tionchar a bheith acu ar shlándáil soláthair na

hÉireann.

Tionchar ag Leasuithe Tarchuir Gáis Fágála an RA

I Meitheamh 2005, d’fhógair an Rialaitheoir

Briotanach Ofgem go bhfuil sé beartaithe aige

athruithe ar Chóras Fágála an Chóras Tarchuir

Náisiúnta (NTS) a thógáil isteach faoi Mheán

Fómhair 2007 d’áirithintí toillte faoi Dheireadh

Fómhair 2010. Is cosúil go mbeidh tionchar mór ag

na hathruithe seo ar oibríochtaí lastóirí agus

iompróirí in Éirinn, Tuaisceart Éireann agus Oileán

Mhanann.

I rith 2006, thionól an CER fóraim tionscail agus

chuaigh sé i gcomhairle le rannpháirtithe margaidh

agus é ag iarraidh na priacail ar fad a bhaineann leis

na leasuithe seo a aithint agus an réiteach is cuí le

plé leis na príomhábhair cúraim a fhorbairt. D’eisigh

an CER páipéar comhairlithe (CER/06/222) ag

leagadh amach roinnt roghanna féideartha eile i

Deireadh Fómhair 2006. Tar éis freagraí don

chomhairliú seo, foilsíodh páipéar cinnidh CER a

leag amach beart an CER Páirtí Singil a fhorbairt

agus a bhunú ag Moffat le hidirbheartú ar chóras

tarchuir an RA. Bheadh an comhlachas seo

freagrach as ucht toilleadh fágála líonra a áireamh

ag Moffat ar son lastóirí agus iompróirí le sruth ag

Moffat.

Rochtain ar Líonra

Forálann Rialachán 1775/2005/CE do réimse

coinníollacha do rochtain ar líonraí tarchuir gáis

nádúrtha. Áirítear leo seo seirbhísí rochtana tríú

páirtí, bainistíocht plúchta, trédhearcacht eolas

córais, cothromú agus trádáil toillte. Is é cuspóir

Rialachán EC1775 ná “dul i ngleic leis na constaicí

eile os comhair an mhargadh inmheánaigh a

chríochnú maidir le trádáil gáis”.

De réir shonraíochtaí an Rialacháin ar sheirbhísí

Rochtana Tríú Páirtí, chuir Líonraí Bord Gáis (BGN),

Tionscal agus an CER prionsabail agus rialacháin

gnó ar aghaidh le táirge daingean toillte a chur i

bhfeidhm go míosúil agus go laethúil ag gach pointe

iontrála agus ag roinnt pointí fágála ar an gcóras

tarchuir gáis . Beidh na táirgí seo ar fáil d’úsáideoirí

líonra ó 1 Meitheamh 2007 agus soláthróidh siad

solúbthacht do phunainn toillte úsáideoirí líonra ag

tabhairt cead dóibh a gcuid áirithintí toillte a

dhéanamh éagsúil laistigh de bhliain de réir éilimh

agus/ nó carnadh custaiméirí nua.

Píblíne Theas Thuaidh

Coimisiúnaíodh an Píblíne Tarchuir Theas Thuaidh ó

Bhaile Mhic Gormáin, Co. na Mí go Bealach Cláir,

Co. Aontroma i Deireadh Fómhair 2006. Is é príomh-

chuspóir an phíblíne seo ná gás a iompar tríd an dá

idirnascaire faoin bhfarraige le hÉirinn go Baile Mhic

Gormáin agus chuig custaiméirí i dTuaisceart

Éireann ó sin. Cruthaíonn sé líonra tarchuir gáis uile-

oileáin, ag ceangal eangaigh gáis na hÉireann agus

Tuaisceart Éireann den chéad uair.

Tar éis comhairliú, d’eisigh an CER ceadúnas do

BGE(UK) le Píblíne Tarchuir a fheidhmiú agus a

chothabháil i bPoblacht na hÉireann, a foilsíodh i

bhFeabhra 2007. Leagann an ceadúnas seo amach

roinnt coinníollacha ag cur oibleagáide ar BGE(UK):

n oibriú éifeachtach agus sábháilte an phíblíne

laistigh de Phoblacht na hÉireann a chinntiú

n cloí le haon treoracha ón mBainisteoir

Éigeandála Líonra i bPoblacht na hÉireann

n comhoibriú agus idir-ghníomhú le gnóthais gáis

nádúrtha eile

n córas rochtana idirbheartaithe a oibriú i gcás go

n-iarann tríú páirtithe rochtana

35

Stóráil Gháis

Ar 1 Meitheamh 2006 chuir Marathon Oil Ireland

Ltd céad fhearas stórála gáis na hÉireann i

bhfeidhm. D’athfhorbair Marathon taiscumar Cionn

tSáile Theas Thuaidh le spás a thabhairt le táirgeadh

breise samhraidh ó thaiscumair Chionn tSáile &

Bhaile Choitín a stóráil. Ó sin, d’úsáid siad cumas

stórála iomlán an taiscumair agus shuiteáil siad

áiseanna le cainníochtaí a dtáirgthe féin ón

samhradh go dtí an geimhreadh a ath-phróifíliú. Ach

níl an cumas stórála iomlán ag teastáil uathu a

thuilleadh chun na críche seo agus d’eagraigh siad

an fearas chun an cumas iomlán a chur ar fáil do

thríú páirtithe.

Tá an fearas ceangailte don líonra iompair san Inis

Co. Chorcaí a ligeann do ghás sreabhadh isteach

agus amach ón bhfearas. Cuirfear gás isteach san

fhearas stórála i rith mhíonna an tsamhraidh nuair

atá laghdú ar leibhéil éilimh ar ghás. Ansin ceadófar

do lastóirí gáis gás a thógáil amach ón bhfearas

stórála i rith mhíonna an gheimhridh faoi na

socruithe atá leagtha amach sa Chód Oibríochtaí

agus ar bhealach cosúil le gach pointe iontrála eile

ar an gcóras tarchuir.

Feirm Ghaoithe 48mw Airtricity, Bindoo Co. an Chábhain

37


Timpeallacht, Miondíol agus Gnóthaí Tomhaltóra (TMGT)Príomh-Éachtaí i 2006

n Táillí agus athbhreithniú ioncam SLP an BSL do

2007

n Táillí Soláthair Fuinnimh Bord Gáis (SBG) do

2007 agus forbairt Fhoirmle na dTáillí Rialaithe

(FTR) do 2007

n Bunú struchtúir agus polasaí nua um chúram

custaiméara

n Rialachas leanúnach an mhargaidh miondíola

léirscaoilte leictreachais agus ullmhú le

haghaidh na hathruithe riachtanacha ar

chaighdeáin teachtaireachta um MLA

n Ullmhú SC an BSL le haghaidh margadh an

MLA

n Ceadúnú giniúna

n Nochtadh breosla ag soláthraithe

Réamhrá

Tá an rannóg Timpeallachta, Miondíola agus Gnóthaí

Tomhaltóra (TMGT) freagrach as ucht rialáil na

margaí soláthair (margaí miondíola) le haghaidh

leictreachas agus gás in Éirinn. Féachann an rannóg

thar forbairt polasaí tomhaltóra mar a bhaineann sé

le custaiméirí gáis agus leictreachais agus cinntíonn

sé go bhfuil na struchtúir margaidh cearta i bhfeidhm

chun tacú le hiomaíocht sna margaí miondíola.

Freisin forbraíonn an rannóg TMGT polasaithe an

Choimisiúin um ábhair inathnuaite agus

timpeallachta.

Tá an rannóg freagrach as ucht anailís a dhéanamh

ar bhearta Seirbhísí Custaiméira an BSL (SC BSL)

chun struchtúir agus leibhéil na dtáillí leictreachais a

athrú chomh maith le rialáil a dhéanamh ar na

hioncaim ceadaithe go bliantúil do SC BSL. Freisin

déanann an rannóg TMGT athbhreithniú ar tháillí

Soláthar Fuinnimh Bord Gáis (SBG) don mhargadh

intíre chomh maith le Foirmle na dTáillí Rialaithe

(FTR) do chustaiméirí tionscail agus tráchtála.

Mar chuid de théarmaí tagartha leathnaithe an

Choimisiúin maidir le cosaint tomhaltóra bhunaigh

an Coimisiún foireann Chúraim Chustaiméara (FCC) i

2006 a dhéanann suas cuid den rannóg

Timpeallachta, Miondíola agus Gnóthaí Tomhaltóra.

Áiríonn gníomhaíochtaí na foirne nua seo déileáil le

ceisteanna agus gearáin ó chustaiméirí de

sholáthraithe leictreachais agus gáis (gearáin áirithe i

gcoinne na n-oibreoirí líonra freisin) chomh maith le

monatóireacht ar fheidhmíocht na soláthraithe gáis

agus leictreachais uile sa mhargadh. Freisin beidh an

fhoireann chúraim chustaiméara mar lárionad an

CER le haghaidh polasaí tomhaltóra a fhorbairt agus

cosaint tomhaltóra a chur chun cinn.

Leagann na codanna seo a leanas amach na

príomhmhíreanna oibre a raibh an rannóg TMGT

freagrach astu agus an toradh a bhí orthu i rith 2006:

Soláthar Leictreachais

Athbhreithniú ioncaim SLP an BSL 2007

I 2006, thug an Coimisiún faoi athbhreithniú ar

aighneacht Soláthair Chustaiméara an BSL (SCBSL) ar

chostais ar sholathar leictreachais i 2007, an dara

bliain den rialú praghais cúig bliana. D’fhormheas an

Coimisiún costais de 133.5m (CER/06/205) de réir

foirmle rialaithe don tréimhse 2006 -2010.

Sa bhreis ar sin ionchorpraíonn rialú ioncaim SC BSL

dreasachtaí chun leibhéil feidhmíochta seirbhíse

custaiméara a fheabhsú. I 2006 cuireadh meicníocht

dreasachta ‘Caighdeán Seirbhíse’ i bhfeidhm ar Ionad

Náisiúnta um Theagmháil Custaiméara an BSL

(‘NCCC’) (CER/06/107). Chuir an CER ceithre

dhreasacht faoi leith i bhfeidhm ar an BSL;

n Luas an fhreagra gutháin

n Ráta tréigthe glaonna

n Torthaí suirbhé athghlao custaiméara

n Torthaí suirbhé glaoiteoirí rúndiamhra

38


Leagadh amach spriocanna sonracha i gcoinne gach

ceann de na réimsí seo agus ghearrfaí píonós nó

duais airgeadais má tá feidhmíocht an BSL os cionn

nó faoi bhun na spriocanna leagtha. Léiríonn na

torthaí tosaigh le haghaidh 2006 feabhas soiléir ar

leibhéil feidhmíochta i gcomparáid leis na blianta

roimhe, leis an BSL ag baint amach roinnt mhaith de

na spriocanna feidhmíochta leagtha ag an

gCoimisiún.

Táillí Leictreachais 2007

Cuireann SCBSL táillí ar fáil do chustaiméirí nach

gceannaíonn leictreachas ó sholáthraithe eile.

Léiríonn na táillí seo na costais fabhruithe SC BSL

agus é ag soláthar leictreachais do chustaiméirí

deiridh. Áirítear leo seo an costas a bhaineann le

fuinneamh a fháil sa mhargadh giniúna mórdhíola,

le leictreachas a tharchur agus a dháileadh trí líonraí

agus costais aonad gnó soláthair féin an SCBSL. Tá

an Coimisiún freagrach gach bliain as ucht anailís a

dhéanamh ar chostais agus ar tháillí molta an BSL

chun na costais seo a fháil ar ais. Ba é an toradh a

bhí ar athbhreithniú táille an Choimisiúin do 2007

ná méadú 12.6% ar mheán-phraghas an

leictreachais d’úsáideoirí deiridh do 2007

(CER/06/252). Ba í an phríomhfhachtóir sa mhéadú

seo ná méadú i gcomhábhar giniúna na táille mar

thoradh go príomha ar phraghsanna arda breosla

idirnáisiúnta i rith 2005 agus 2006.

D’fhormheas an Coimisiún ar dtús méadú níos airde

ar tháillí de 19.7% ar an meán. Mar sin féin tháinig

an cinneadh seo ag an am céanna le tús ar laghdú i

bpraghsanna breosla idirnáisiúnta. Tar éis

athbhreithniú breise (a rinneadh i Samhain 2006) ar

chostais fortheilgthe an BSL do 2007, bhí an

Coimisiún in ann an méadú praghais a laghdú go

12.6%

TÁBLA 6.0: TÁILLe SCBSL 2007 MeÁN-MhÉaDÚ De rÉIr CaTaGÓIr TÁILLe

Catagóirí Táille SLP an BSL Meán-

Mhéadú

Táille SLP

(%)

Intíre 12.6%

Gnáthúsáid Neamh-Intíre 12.5%

Éileamh Íosta ar Vóltas Íseal 12.6%

10-20kV STOD 12.5%

38kV STOD 13%

110kV STOD 12.5%

Soilsiú Poiblí 20.2%

Meán Iomlán 12.6%

I dteannta le leibhéal na dtáillí do 2007 a

fhormheas, d’fheidhmigh an Coimisiún struchtúr

táille ‘Am Lae Séasúrach’ do chustaiméirí móra a

úsáideann fuinneamh leis na costais a bhaineann le

leictreachas a cheannach ag amanna éagsúla den lá

agus den bhliain a léiriú.

Agus é ag fógrú na táillí molta do 2007 i Meán

Fómhair 2006, chinn an Coimisiún deireadh a chur

le rialáil táille d’úsaideoirí móra fuinnimh. Shonraigh

an Coimisiún ina chinneadh go raibh sé den tuairim

go raibh leibhéal dóthanach toilleadh giniúna ag

leibhéal uachtair an mhargaidh chun cead a

thabhairt do gach custaiméir táirgeadh soláthair

iomaíoch a fháil ó Sholáthraí Neamhspleách.

Éagsúlacht Praghas Breosla agus Táillí d’úsáideoirí Móra Fuinnimh

I samhradh 2006 chuaigh an Coimisiún i gcomhairle

maidir leis an bhféidearthacht de mheicníocht

éagsúlaithe praghsanna breosla a thabhairt isteach i

dtáillí leictreachais do 2007 (CER/06/144). Ligfeadh

sé seo do ghné den táille gluaiseacht de réir

treochtaí i bpraghsanna breosla idirnáisiúnta, le gás

mórdhíola ach go háirithe. Ach ní raibh custaiméirí

ar son meicníochta den sórt sin ag an uair sin.

Ó sin agus de réir mar atá laghdú ag teacht ar

phraghsanna breosla idirnáisiúnta, d’iarr custaiméirí

39


ar an gCoimisiún ath-mheasúnú a dhéanamh ar an

bhféidearthacht de mheicníocht éagsúlaithe

praghsanna breosla a fhorbairt i dtáillí. Tá sé de rún

ag an gCoimisiún tuilleadh comhairliú a dhéanamh ar

an gceist seo i 2007.

Rialú an Mhargadh Miondíola

Is é an grúpa rialaithe tionscail (GRT) don mhargadh

miondíola leictreachais an príomh-ghrúpa don

dearadh margadh miondíola a chomhordú agus a

rialú. Tá an Coimisiún ina chathaoirleach ar an

ngrúpa seo agus cinntíonn sé go bhfuil na córais agus

na próisis riachtanacha ar bun le tacú le forbairt

leanúnach an mhargadh miondíola. I rith 2006, bhí

ceann de phríomh-fhócais an ghrúpa GRT ar chinntiú

go n-aithníodh na hathruithe riachtanacha ar

theachtaireachtaí an mhargadh miondíola (an

bonneagar TF a thacaíonn leis an bPróiseas Athraithe

Soláthraithe – AS) le tacú le bunú an MLA i 2007

agus gur glacadh céimeanna le hathruithe deartha a

dhéanamh.

Rialachán an Mhargaidh Miondíola san MLA

Cé gur bhunaigh na hÚdaráis Rialúcháin (CER agus

NIAER) straitéis mhiondíola le plé le cumhacht

margaidh san MLA (féach Tábla 3.0), tháinig sé chun

solais go bhféadfadh bearta rialúcháin breise bheith

ag teastáil le feidhmiú cóir agus ceart na margaí

mórdhíola agus miondíola leictreachais araon a

chinntiú tar éis cur i bhfeidhm MLA. Beidh sé mar

aidhm ag na bearta margadh miondíola seo

leictreachas a sholáthar do chustaiméirí ar an

bpraghas is eacnamaíche. Chuige seo thosaigh na

hÚdaráis Rialúcháin ar obair ar obair cláir a fhorbairt

agus a chur i bhfeidhm do rialú an BSL agus an NIE

araon san MLA. Áiríonn réimse na hoibre seo na

nithe seo a leanas:

n Ceadúnú gnóthaí Soláthraithe Leictreachais Poiblí

(SLP), ó thuaidh agus ó dheas ón teorainn;

n Rialachán a gcuid táillí agus ioncaim cheadaithe

ar mhaithe le leas na dtomhaltóirí;

n Forbairt agus forfheidhmiú oibleagáid

ceannacháin eacnamaíche do SCBSL;

n Ríomh an phraghais tagarmharcála OSP;

n Tairiscint na gconarthaí neamhstiúrtha ag na

gineadóirí sealbhóra;

n An fhorbairt d’Ardán na Bainistíochta Riosca.

Soláthar Gáis

Athbhreithniú ar iomaíocht i Soláthar Gáis

I Márta 2006, chríochnaigh an Coimisiún a chéad

chéim dá athbhreithniú ar iomaíocht sa mhargadh

gáis incháilithe. D’fhoilsigh sé cáipéis chomhairlithe

ag leagadh amach réamhthorthaí, agus ag cur síos ar

bhearta éagsúla a bhainfeadh custaiméirí leas astu trí

rogha custaiméara níos mó, praghsanna iomaíocha

agus seirbhísí ar chaighdeán ard a chur chun cinn

(CER/06/070). Ba í dara céim an athbhreithnithe seo

(a bhí críochnaithe den chuid is mó faoi Nollaig

2006) ná luacháil sonrach ar gach beart a aithníodh,

ag tógáil san áireamh na freagraí a fuarthas ar an

gcomhairliúchán roimhe agus taithí idirnáisiúnta cuí i

léirscaoileadh margaí gáis.

Roimh an gcéim feidhmiúcháin dheireanaigh, beidh

an Coimisiún ag tabhairt deis breise do pháirtithe

leasmhara trácht a dhéanamh ar bhearta sonracha a

bhfuil sé de chumas acu glantairbhí custaiméara a

sholáthar, dar leis an gCoimisiún. Áirítear leo seo

tionscnaimh chun plé leis na heacnamaíochtaí scála i

bhfoinsí gáis mórdhíola a fháil, le léiriú costas táillí

Fuinneamh Bord Gáis um chustaiméirí gáis

Neamhmhéadraithe Laethúil (NL) a fheabhsú, agus

le heolas a sholáthar a d’éascódh comparáid a

dhéanamh le tairiscintí iomaíocha. Foilseoidh an

Coimisiún tuilleadh comhairliú ar an ábhar seo go

luath i 2007.

Táillí Soláthair Gáis

I Meán Fómhair 2006, cheadaigh an Coimisiún

méadú 33.8% do Sholáthar Fuinnimh Bord Gáis

(SBG) i dtaobh le táillí do chustaiméirí cónaitheacha

agus suímh tionscail nó tráchtála ag caitheamh níos

lú ná 5.3GWh in aghaidh na bliana . Chuaigh an

méadú táille seo i bhfeidhm ar 1 Deireadh Fómhair

2006. Bhí sé níos ísle ná an figiúr 38.34% a d’iarr SBG,

a léiriú chinneadh an Choimisiúin ioncaim éilithe

áirithe a dhí-cheadú i dtaobh athruithe na bliana

roimhe.

40


Tar éis 1 Deireadh Fómhair, bhí laghdú mór ar

phraghsanna gás mórdhíola san RA agus bhí SBG in

ann méideanna breise gáis a fháil ag praghsanna a

bhí níos ísle ná mar a bhíothas ag súil leo ar dtús. Ar

bhunús aighneachta breise ó SBG, shocraigh an

Coimisiún go raibh sé cuí ina áit treorú do SBG

athrú thíos 10% ar tháillí NDM a chur i bhfeidhm le

héifeacht ó 1 Feabhra 2007.

Cosaint Chustaiméara agus Bainistiú na nGearán

Cosaint Chustaiméara

Ar 22 Meán Fómhair 2006, d’fhoilsigh an Coimisiún

cinneadh ar Chód Cleachtais do Bhilleáil

Custaiméirí do sholáthraithe leictreachais agus gáis

nádúrtha (CER/06/185). Tháinig an cinneadh seo

tar éis comhairliú fairsing le soláthraithe gáis agus

leictreachais agus leag sé amach treoirlínte do

sholáthraithe maidir le billeáil custaiméirí. Leag an

Coimisiún amach cúig phríomh-threoirlíne nárbh

mór do sholáthraithe cloí leo; leagadh amach roinnt

forálacha éagsúla faoi gach treoirlíne. Baineann na

cúig phríomh-threoirlíne leo seo a leanas:

n Frámaí ama, timthriallta agus roghanna billeála

n Roghanna íocaíochta do chustaiméirí

n Táillí agus praghsanna

n Eolas ar an mbille

n Réiteach gearán agus cúiteamh

D’ordaigh an Coimisiún do sholáthraithe cóip

d’ábhar a mbille a chur isteach go bliantúil nó sula

ndearna siad aon athruithe móra air le ceadú ag an

gCoimisiún. Freisin cuirfidh soláthraithe tuarascáil

bhliantúil isteach don Choimisiún ar líon, nádúr

agus réiteach na ngearán i dtaobh billeála.

Seirbhís um Chomhordú na nGearán

I rith 2006, lean Rannóg Timpeallachta, Miondíola

agus Gnóthaí Tomhaltóra an Choimisiúin ar aghaidh

ag feidhmiú mar chomhéadan an Choimisiúin leis

an bpobal. Fuarthas 891 gearán tomhaltóra san

iomlán i gcoinne comhlachtaí ag feidhmiú sna

hearnálacha gáis agus leictreachais sa tréimhse seo,

méadú 53% ar fhigiúir 2005. As an líon iomlán seo,

tugadh taifead ar 397 cás i ráithe 4 de 2006; ag léiriú

45% de na fiosrúcháin iomlána don bhliain agus

méadú 253% ón tréimhse chéanna sa bhliain

roimhe. Bhí gearáin maidir leis an earnáil

leictreachais freagrach as 395 nó 44% den iomlán.

Bhain an t-iarmhéid de 496 cás (56%) le gás

nádúrtha. Léiríonn an chairt thíos an líon cásanna ar

phléigh an Coimisiún leo ó Dheireadh Fómhair 2005

go deireadh 2006.

FiGiúR 8.0: LÍON CÁSaNNa LÁIMhSeÁILTe aG aN Cer DeIreaDh FÓMhaIr 2005 – NOLLaIG 2006

Líon Cásanna FCC

Iomlán na gcásanna ardaithede réir míosa

30

60

90

120

150

DFom05

Samh05

Noll05

Ean06

Feb06

Mar06

Aib06

Beal06

Meith06

Iúl06

Lún06

MFom06

DFom06

Samh06

Noll06

Iomlán na gcásannadúnta de réir míosa

Iomlán taca ag EOM

41


FiGiúR 9.0: BrISeaDh SÍOS Na NGearÁN BaINTeaCh Le LeICTreaChaS I 2006

FiGiúR 10.0: BrISeaDh SÍOS Na NGearÁN BaINTeaCh Le GÁS I 2006

Comharthaíonn na cairteacha seo go raibh an líon

ab airde gearán i gcoinne Soláthar Custaiméara an

BSL agus Líonraí Fuinnimh Bord Gáis; is í an

phríomhchúis leis seo ná go sholáthraíonn SCBSL

formhór na gcustaiméirí leictreachais intíre, agus gur

sholáthar SBG gach custaiméir gáis intíre i 2006.

I rith na bliana ba é an cur chuige ar ghlac an

Coimisiún leis ná réiteach cairdiúil na ngearán idir

sholáthraithe agus custaiméirí a éascú, agus cé gur

féidir leis cinntí agus treoracha a eisiúint i scríbhinn,

i dtaobh na ngearán a bhfuarthas i 2006, níl sé seo

tar éis a bheith riachtanach.

Bunú Foireann Chúraim Chustaiméara

Ar 1 Deireadh Fómhair 2006, agus é ag

comhlíonadh a fhreagrachtaí méadaithe sa réimse

de chosaint tomhaltóra, a dáileadh faoi Ionstraim

Reachtúil (IR) 452 de 2004 (do Ghás Nádúrtha) agus

IR 60 de 2005 (do Leictreachas), chur an Coimisiún

tús le feidhm thiomanta cúraim chustaiméara, agus

é mar aidhm aige an tseirbhís a sheoladh go

hiomlán i gcéad leath 2007. Faoin reachtaíocht,

dáileadh freagracht ar an gCoimisiún as díospóidí a

réiteach do thomhaltóirí sna margaí miondíola

leictreachais agus gáis agus caighdeán ard cosanta a

chinntiú do chustaiméirí deiridh agus iad ag plé le

soláthraithe ceadúnaithe. Tá an fhoireann seo

tiomanta chun bainistíocht gearán, fiosrúchán agus

iarratas do phróisis eolais, do chustaiméirí

teaghlaigh agus custaiméirí fiontar beag go meán-

fhiontar, agus áit a bhfuil díospóidí neamhréitithe

idir tomhaltóirí agus a soláthraí fuinnimh, tá an

fhoireann tiomanta chun cinntí a dhéanamh a bhfuil

na sealbhóirí ceadúnais ceangailte leo. I dteannta

leis na feidhmeanna bainistíochta gearán, glacfaidh

an fhoireann cúram tomhaltóirí freagracht as:

n Monatóireacht dhéanamh ar chloí soláthraithe

agus oibreoirí líonra leis na cairteacha

custaiméara éagsúla;

n Aiseolas a sholáthar ar athruithe polasaí a

d’fhéadfaí a mheas ó thaobh an tomhaltóra de

ar bhunús fiosrúchán agus gearán a fuarthas;

n Gníomhaíochtaí oideachais a bhaineann le

tomhaltóirí a bhainistiú lena n-áirítear forbairt

agus cothabháil gnéithe tomhaltóra an suíomh

gréasáin CER, agus foilsiú litríochta éagsúla a

bhaineann le tomhaltóirí bainteach le CER;

n Socruithe tuairiscithe inmheánach agus

seachtracha maidir le tomhaltóirí a bhainistiú;

n Leibhéil seirbhíse agus cairt custaiméara na

foirne a bhainistiú.

Soláthraíí Neamhspleácha 28%

Leictreachas Ginearálta 4%Líonraí BSL 29%

SEP BSL 39%

Soláthróirí Neamhspleácha 2%

Gás Ginearálta 3%Líonrai BG 13%

SFBG 82%

42


Ábhair inathnuaite

Ceadúnú Giniúna

Bronnann an Coimisiún ceadúnais chun leictreachas

a ghiniúint agus údaraithe chun stáisiúin ghinte a

thógáil faoi Ailt 14 agus 6 den Acht um Rialáil

Leictreachais, 1999. Déantar iarratais ar son Údarú

chun stáisiún ginte a Thógáil nó a Athógáil a mheas

de réir na gcritéirí atá sonraithe san Acht um Rialáil

Leictreachais, 1999 (Ordú Critéirí um Dhearbhú

Údaruithe, 1999 (I.R. Uimh. 309 de 1999). Léiríonn

anailís ar obair cheadúnaithe a rinneadh i 2006 gur

úsáid gach stáisiún giniúna a údaraíodh agus a

ceadúnaíodh sa bhliain 2006 foinse fuinnimh

inathnuaithe .i. gaoth, hidreafhuinneamh,

fuinneamh gréine agus CTÉ. Rinneadh 80.71 MW

san iomlán de toilleadh suiteáilte a cheadúnú chun

leictreachas a ghiniúint mar a thaispeánann Figiúr

6.0, agus 108.25.95MW údaraithe le tógáil nó le

atógáil. Cheadúnaigh an Coimisiún 4 ghineadóir

gaoithe, 1 ghineadóir gréine PV, 1 hidreaghineadóir

agus 1 ghineadóir CTÉ i 2006.

Giniúint inathnuaite

Agus é ag comhlíonadh a chuid feidhmeanna, tá sé

dhualgas ag an gCoimisiún féachaint chuig an ngá le

húsáid fuinnimh inathnuaite, inbhuanaithe nó

foirmeacha eile fuinnimh a chur chun cinn. Leag an

Rialtas an sprioc de 15% de chaitheamh

leictreachais ó fhoinsí inathnuaithe faoi 2010 agus

comharthaíonn figiúir dheireanacha go bhfuil Éire ar

an treo ceart leis an sprioc seo a bhaint amach. I

2006 cuireadh 213 MW breise de ghiniúint gaoithe

leis an gcóras leictreachais, chiallaigh sé seo go

raibh 744 MW de ghaoth ar an gcóras faoi

dheireadh 2006. Léiríonn Figiúr 11.0 thíos an fás ar

ghaoth ceangailte leis an eangach náisiúnta ó 2000.

Chuir an fás seo le toilleadh giniúna inathnuaithe

suiteálaithe ar an iomlán, a tháinig suas go1,161

MW faoi dheireadh 2006.

FiGiúR 11.0: FÁS ar ThOILLeaDh GaOIThe SUITeÁILTe (2000-2006)

0

100

200

300

400

500

600

700

800

Tarchur ceangailte

Toille

adh

Sui

teái

lte (M

W)

Dáileadh ceangailte

2006200520042003200220012000

Nochtadh Breosla do 2005

Faoi Rialachán 25 de I.R. Uimh. 60 de 2005,

ordaítear don Choimisiún cinntiú go soláthraíonn

soláthraithe eolas iontaofa ar gach bille agus ábhar

fógraíochta a chuirtear chuig custaiméirí maidir le

cur gach foinse fuinnimh le meascán breosla iomlán

an tsoláthraí i gceist agus na tionchair bhainteacha

ar an dtimpeallacht thar an mbliain roimhe. Go

luath i 2006, chinn an Coimisiún ar an

modheolaíocht a d’úsáidfí le meascán breosla gach

soláthraí sa mhargadh a shocrú (CER/06/117).

Leagann Tábla 7.0 amach na figiúir meascán breosla

do gach príomh-sholáthraí leictreachais agus iad

liostaithe de réir cineál breosla do 2005. .

43

TÁBLA 7.0: MeaSCÁN BreOSLa SOLÁThraÍ LeICTreaChaS De rÉIr CINeÁL BreOSLa DO 2005

Soláthraí CTÉ Gual Ola Gás Móin Ábhair

Inathnuaite

Airtricity 0% 7% 4% 9% 2% 78%

Soláthar Fuinnimh Bord Gáis 1% 6% 3% 88% 1% 1%

Cumhacht TÉ 10% 18% 10% 20% 4% 38%

Energia 2% 14% 6% 74% 2% 2%

Soláthar Custaiméara BSL 1% 32% 17% 30% 12% 8%

Fuinneamh Neamhspleách BSL 0% 10% 5% 81% 2% 2%

Iomlán 1% 24% 12% 46% 8% 9%

45


Sábháilteacht Gáis agus Leictreachais


n Bunú foirmeálta na foirne sábháilteachta

leictreachais agus gáis;

n Forbairt tosaigh d’fheidhmeanna sábháilteachta

gáis agus leictreachais an CER in oirchill ar

fhreagrachtaí nua sa réimse seo a sholáthrófaí

faoin Acht Fuinnimh (Forálacha Ilghnéitheacha)

2006.

Réamhrá

Bhunaigh an Coimisiúin an fhoireann sábháilteachta

gáis agus leictreachais i 2006. Tá an fhoireann

freagrach as ucht maoirseacht rialála na rialacha

sábháilteachta do cheantair áirithe de chuid na

rannóga gáis nádúrtha agus leictreachais in Éirinn,

mar a leagtar amach go príomhúil faoin Acht

Fuinnimh (Forálacha Ilghnéitheacha) 2006.

Cúlra

Ba é obair tosaigh na foirne sábháilteachta

leictreachais agus gáis a bhí i gceist ná leanúint na

hoibre a bhí ar fáil sa cheantar seo agus dul i

gcaidreamh leis an Roinn Cumarsáide, Mara agus

Acmhainní Nádúrtha (RCMAN) ar fhorbairt na

bhforálacha sábháilteachta de chuid an Achta

Fuinnimh (Forálacha Ilghnéitheacha).

Ghlac dhá theach an Oireachtais leis an Acht agus

shínigh an tUachtarán é ar 24 Nollaig 2006.

Leathnaíonn sé feidhmeanna an Choimisiúin chun

rialachán na ngníomhaíochtaí ag conraitheoirí

leictreachais, suiteálaithe gáis agus adhleacóireachta

gáis nádúrtha, maidir le sábháilteacht, a chuimsiú.

Reachtaíocht

Maidir le tionscal conraitheoireachta leictreachais, tá

sé de dhíth ar an gCoimisiún faoin Acht Fuinnimh

(Forálacha Ilghnéitheacha) 2006 comhlachas nó

comhlachais a cheapadh chun a bheith ina

gComhlachas Maoirseachta de Shábháilteacht

Leictreachais. Beidh ar chonraitheoirí leictreachais

iarratais a chur isteach chun a bheith ina mbaill den

chomhlachas seo agus beidh orthu critéar áirithe a

chomhlíonadh mar atá leagtha síos ag an gCoimisiún,

chun a bheith ina gConraitheoirí Leictreachais

Cláraithe. Beidh an chumhacht ag an gComhlachas

seo baill a nochtadh agus a smachtú agus beidh sé

féin faoi réir iniúchadh ón gCoimisiún chun a chinntiú

go bhfuil na caighdeáin forordaithe á chomhlíonadh.

Ar an gcuma céanna, maidir le sábháilteacht gáis,

beidh sé de dhíth ar an gCoimisiún comhlachas a

cheapadh chun a bheith ina Chomhlachas

Maoirseachta de Shábháilteacht Gáis le haghaidh

suiteálaithe gáis nádúrtha. Sa bhreis ar sin cuireann

an tAcht freagrachtaí fairsinge ar an gCoimisiún i leith

sábháilteacht gáis nádúrtha a rialú agus a chur chun

cinn, lena n-áirítear bunú creatlaigh sábháilteachta

gáis nádúrtha le haghaidh gnóthais gháis. Tá sé de

dhíth ar an gCoimisiún faoin Acht tuairisciú go

bliantúil don Aire ar fheidhmiú an chreatlaigh.

I 2007 beidh fócas na foirne sábháilteachta laistigh

den Choimisiún dírithe ar fheidhmiú na bpríomh-

fhorálacha seo.

Sábháilteacht Leictreachais

Bhí obair na foirne sábháilteachta i réimse na

sábháilteachta leictreachais dírithe ar dhá phríomh-

réimsí i 2006 – athbheochan agus bainistiú an chórais

rialála deonach in áit don tionscal conraitheoireachta

leictreachais agus an fhorbairt de phlean le haghaidh

feidhmiú freagrachtaí sábháilteachta leictreachais an

Choimisiúin faoin Acht.

Bainistiú Leanúnach an Chórais Rialála Deonach

I rith 2006, d’athbhunaigh an Coimisiún Painéal

Athbhreithnithe Critéir na gConraitheoirí

Leictreachais (ECCRP). Is fóram tionscail é seo le

46

hionadaíocht ó na comhlachais féin-rialála do

chonraitheoirí leictreachais, ECSSA agus RECI,

Comhairle Leictre-Theicniúil na hÉireann (ETCI)

agus Líonraí BSL. Tháinig obair an choimisiúin chun

buaice i 2006 le foilsiú leagan nua den Chritéar

d’Eisiúint Ceadúnais Rialála do Chomhlachas Rialála

Ceadúnaithe Conarthacha Leictreachais, an

‘Cháipéis Chritéir’, a sholáthraíonn breac-chuntas ar

ról agus freagrachtaí na páirtithe éagsúla faoin

gcóras reatha.

Sábháilteacht Gáis

I rith 2006 lean an Coimisiún an obair leis an

gCoiste Sábháilteachta Gáis chun imscrúdú a

dhéanamh ar eachtraí sábháilteachta gáis agus

staitisticí sábháilteachta tionscail a athbhreithniú.

Spreagadh an Coimisiún chun a thabhairt faoi deara

nach raibh ach cúig eachtraí sábháilteachta gáis i

2006 agus ní raibh bás nó gortú tromchúiseach aon

duine mar thoradh orthu.

Plean um Fheidhmiú na bhFreagrachtaí Nua – Leictreachas agus Gás

Chomh maith leis an obair a rinneadh i leith an

chórais reatha, freisin thosaigh an Choimisiún ar an

bpróiseas chun plean a fhorbairt d’fheidhmiú a

chuid freagrachtaí reachtaíochta nua i leith

sábháilteacht leictreachais.

An chéad phríomh-thionscadal de chuid an

Choimisiúin sa réimse seo ná foilsiú ‘Cáipéis Físe’.

Leagfaidh sé seo amach na nithe seo a leanas:

n cuspóirí ardleibhéil an chórais rialála nua,

n na bealaí trína dhéanfaí iad seo a bhaint amach

agus thomhas,

n na socruithe rialachais a gcuirfear in áit chun

feidhmiú éifeachtach an chórais nua a chinntiú.

Tá sé ar intinn an cháipéis seo a fhoilsiú le haghaidh

comhairle poiblí sa chéad leath de 2007.

Chomh maith leis an obair a rinneadh i leith an

Choiste Sábháilteachta Gáis, thosaigh an Coimisiún

ar an bpróiseas chun plean a fhorbairt d’fheidhmiú

a chuid freagrachtaí nua i leith sábháilteacht gáis.

47


Rannóg na nOibríochtaí

Príomh-Éachtaí do 2006

n Comhlíonadh Tionscadal Bogadh Oifige an CER

n Dearadh agus feidhmiú Straitéise AD an CER

n Bunú Ionad Eolais Gnó (IEG)

Réamhrá

Go príomha is é atá i gceist le Rannóg na

nOibríochtaí laistigh den CER ná rannóg tacaíochta

inmheánaigh don cheithre rannóg polasaithe agus

rialála. Tá Rannóg na nOibríochtaí déanta suas den

Roinn AD, an Roinn Airgid agus an tIonad Eolais Gnó

(IEG) a bunaíodh le déanaí. Is iad seo a leanas na

príomh-bhuaiceanna do 2006:

Bogadh Oifige an CER

Bhog an Coimisiún chuig oifigí nua go déanach i

2006. Is comhartha d’fhás an CER sa dhá nó trí bliana

atá imithe é an riachtanas chun bogadh go hoifigí

níos fairsinge agus níos nua-aimseartha, de réir mar a

leathnaíodh feidhmeanna agus freagrachtaí an

Choimisiúin trí reachtaíocht éagsúil. Anois tá an CER

suite ag an seoladh seo a leanas:

An Coimisiúin um Rialáil Fuinnimh,

The Exchange,

An Cearnóg Belgard Thuaidh,

An Tamhlacht,

Baile Átha Cliath 24

Níl aon athrú ar na huimhreacha gutháin agus facs

agus na seoltaí rphoist.

Baineadh amach an bogadh oifige go rathúla i rith

tréimhse na Nollag 2006 sa chaoi go laghdófaí an

míchaoithiúlacht a d’fhéadfadh a bheith leagtha ar

gheallshealbhóirí an CER.

Straitéis Acmhainní Daonna an CER

D’fhormheas an Coimisiún feidhmiú straitéise AD an

CER le tosú i 2006. Tá an straitéis seo deartha chun

acmhainní foirne an CER a fhorbairt chun cúnamh a

thabhairt don Choimisiún agus é i mbun a chuid

dualgais rialála, chomh maith le héifeachtachta

eagraíochtúil agus caighdeán seirbhíse a fheabhsú

chuig an earnáil fhuinnimh in Éirinn. Díríonn straitéis

AD an CER ar fhorbairt na scileanna rialála agus

bainistíochta d’fhoireann an CER, ag feabhsú

cumarsáidí agus bainistiú feidhmíochta.

ionad Eolais Gnó

Bhunaigh an CER Ionad Eolais Gnó (IEG) i 2006.

Cabhróidh an IEG leis an gCoimisiún i bhfeabhsú a

chuid éifeachtacht agus caighdeán seirbhíse do

gheallshealbhóirí. Déanfar struchtúir bainistiú

faisnéise laistigh den CER a láidriú; freisin feabhsóidh

sé seo luas agus caighdeán an eolais gur féidir leis an

CER a sholáthar go seachtrach. Sa bhreis ar sin,

táthar tar éis an IEG a bhunú mar oifig preasa an

CER i ndiaidh méadú suntasach i bhfiosrúcháin agus

glaonna ó na meáin chumarsáide le blianta beaga

anuas.

I dteannta na seirbhíse feabhsaithe seo do

gheallshealbhóirí seachtracha, freisin cabhróidh an t-

ionad eolais gnó leis an gCoimisiún trína phróiseas

pleanála inmheánach. Cabhróidh struchtúir pleanála

feabhsaithe leis an gCoimisiún i mbaint amach a

chuid cuspóirí rialála le feabhsú éifeachtacht.

Freisin déanann an IEG comhordú ar imoibrithe an

CER le comhlachais Eorpach ar nós an CEER (Coiste

na Rialaitheoirí Fuinnimh Eorpach) agus an ERGEG

(Grúpa na Rialaitheoirí Eorpach do Leictreachas agus

Gás). Is é aidhm na grúpaí seo ná polasaí agus

straitéis coitianta a fhorbairt i measc na rialaitheoirí

fuinnimh Eorpacha go léir.

49


Aguisíní

Aguisín 1: Príomhtháirgí insoláthartha an CER do 2007

Ar 16 Feabhra 2007, d’fhoilsíodh an CER a dheich

bpríomh-thasc le haghaidh dul chun cinn i 2007. Is

príomhchuspóirí straitéiseach iad seo d’fhorbairt na

margaí leictreachais agus gáis liobrálaithe in Éirinn.

Is iad seo a leanas deich bpríomh-thasc an CER don

bhliain 2007:

n Feidhmigh Comhaontú Straitéise Sócmhainní

Giniúint Chumhachta an BSL

n Feidhmigh Margadh Leictreachas Aonair (MLA)

agus déan forbairt bhreise ar Phleananna

Margaidh Fuinneamh Uile Oileáin (PUO)

n Comhlíon Líonraí Bord Gáis agus Soláthar

athbhreithnithe ioncaim 5-bliana

n Feidhmigh Plean Cúraim Chustaiméara

n Déan socrú don dearadh agus seoladh de

chomórtas don Idirnascaire Thoir-Thiar

n Athbhreithnigh agus formheas praghsanna

leictreachas agus gáis do 2008

n Feidhmigh polasaí Geata 2 agus tabharfar aird ar

na céad céimeanna eile

n Déan bainistiú ar thionchar in Éirinn de leasuithe

reatha i socruithe piocúlachta tarchuir gáis an

RA

n Forbair struchtúir d’fheidhmiú ár bhfreagrachtaí

sábháilteachta

n Feidhmigh Straitéis AD agus forbairt an Ionaid

Eolais Gnó (IEG)

Soláthraíonn an tábla seo a leanas breac-chuntas ar

na príomh-thascanna oibre agus dátaí seachadta le

haghaidh gach Rannóg den CER do 2007.

TÁBLA 8.0: PrÍOMhThÁIrGÍ INSOLÁTharTha De rÉIr raNNÓG DO 2007

Foireann na Margaí Mórdhíola Láithrigh agus Giniúna

Dáta Tosaithe i

2007

Dáta Críche i

2007

Feidhmiú Comhaontú Straitéise Sócmhainní CER-BSL Eanáir 2007 Leanúnach i rith

2007

Forfheidhmiú Maolú Cumhachta Margaidh MLA Eanáir 2007 Samhain 2007

Samhaltú Margaidh MLA Feabhra 2007 Samhain 2007

Rialúchán PG an BSL in MLA Eanáir 2007 Nollaig 2007

Rith Margaidh Reatha Eanáir 2007 Samhain 2007

Monatóireacht Giniúna agus PG an BSL Eanáir 2007 Nollaig 2007

Slándáil an tSoláthair Eanáir 2007 Nollaig 2007

Ceadúnais Ghiniúna san MLA Eanáir 2007 Iúil 2007

50


rannóg na Margaí Uile-Oileáin

Dáta Tosaithe i

2007

Dáta Críche i

2007

Comhaontuithe Comh-Rialála agus Reachtaíocht an MLA Eanáir 2007 Samhain 2007

Dearadh Margaidh agus Trádáil agus Socrú Cóid Eanáir 2007 Samhain 2007

Ceadúnú MLA Eanáir 2007 Samhain 2007

Dearadh Meicníochta Íocaíochta Toillte Eanáir 2007 Samhain 2007

Straitéis Maolaithe na Cumhachta Margaidh Eanáir 2007 Samhain 2007

Plean SIMDRAC (Méadrú agus Sonraí) Eanáir 2007 Samhain 2007

Saincheisteanna Líonra agus Tarchur Eanáir 2007 Samhain 2007

Trasdul agus Ullmhacht Margaidh Eanáir 2007 Samhain 2007

Oibreoir Margaidh agus Pleananna Oibreora Córais Eanáir 2007 Samhain 2007

rannóg na Líonraí Fuinnimh

Dáta Tosaithe i

2007

Dáta Críche i

2007

Athbhreithniú ioncam cúig bliana Líonraí Bord Gáis (2007 - 2012) Eanáir 2007 Lúnasa 2007

Tionscadal Idirnascaire Thoir – Thiar Eanáir 2007 Nollaig 2007

Leasuithe Tarchuir Gáis an RA (Tionchar ar Éire) Eanáir 2007 Nollaig 2007

Saincheisteanna Naisc Leictreachais lena n-áirítear Feidhmiú

Geata 2

Eanáir 2007 Nollaig 2007

Saincheisteanna Líonraí MLA (lena n-áirítear comhoiriúnú

tarchuir)

Eanáir 2007 Samhain 2007

Ciogal bliantúil de tháirgí insoláthartha na Líonraí Gáis agus

Leictreachais (táillí, fachtóirí caillteanais, réamhaisnéisí).

Eanáir 2007 Nollaig 2007

Comhlíonadh agus Monatóireacht Ceadúnais Eanáir 2007 Nollaig 2007

Ionchur CER go Polasaí Eorpach trí CEER agus ERGEG Eanáir 2007 Nollaig 2007

Díospóidí Líonra Bealtaine 2007 Nollaig 2007

51


rannóg na Timpeallachta, Miondíola agus Gnóthaí Tomhaltóra

Dáta Tosaithe i

2007

Dáta Críche i

2007

Athbhreithniú ioncaim cúig bliana Soláthair Bord Gáis Eanáir 2007 Lúnasa 2007

Táillí Bord Gáis: Praghsáil agus struchtúir Eanáir 2007 Lúnasa 2007

Iomaíocht i dTionscadal Margaidh Gáis Miondíola Eanáir 2007 Samhain 2007

Margadh leictreachais miondíola agus trasdul go MLA Eanáir 2007 Samhain 2007

Táillí agus Athbhreithniú Ioncaim Soláthair Custaiméara BSL do

2008

Aibreán 2007 Samhain 2007

Méadrú Cliste agus Bainistiú an Éilimh Eanáir 2007 Aibreán 2007

Cosaint Chustaiméara- seoladh an phlean cúraim chustaiméara Eanáir 2007 Nollaig 2007

Cóireáil na hÁbhair Inathnuaite san MLA Eanáir 2007 Meán Fómhair

2007

Nochtadh Meascáin Breosla san MLA Eanáir 2007 Meitheamh 2007

Micrea-ghiniúint Eanáir 2007 Meitheamh 2007

Iniúchadh OSP Bliantúil Márta 2007 Lúnasa 2007

Foireann Sábháilteachta Leictreachais agus Gáis

Dáta Tosaithe i

2007

Dáta Críche i

2007

Radharc do Rialúchán an Tionscail Conraitheoireacht Leictreach Eanáir 2007 Meitheamh 2007

Critéir na gComhlachas Maoirseoireachta de Shábháilteacht

Conraitheoireachta Leictreach

Eanáir 2007 Meitheamh 2007

Ceapadh na gComhlachas Maoirseoireachta de Shábháilteacht

Conraitheoireachta Leictreach

Eanáir 2007 Samhain 2007

Radharc do Chreatlach Rialála na sábháilteachta Gáis Márta 2007 Deireadh

Fómhair 2007

Clár Rialacháin an Suiteálaí Gáis Feabhra 2007 Deireadh

Fómhair 2007

52


Aguisín 2: Struchtúr Eagraíochtúil an CER 2007

Madeline Drew Byrne

Fáilteoir

Margaret Gill

Fáilteoir

Niamh Drew

Bainisteoir Acmhainní

Daonna

alison Marks

Comhordaitheoir Acmhainní

Daonna

Gary O’Connell

Riarthóir TF Cinn

Darren red

Riarthóir TF

Jim Lawlor

Bainisteoir saoráidí

ann White

Riarthóir Acmhainní

Daonna

Folúntas

Coimisinéir

Breda Coss

Bainisteoir Airgeadais

elane Wallace

Cúntoir Cuntais

MichelleNugent

Riarthóir Airgeadais

SiobhanKeating

Oifigeach Soláthair

eugene Coughlan

Stiúrthóir nan-Oibríochtaí

Paul Brandon

Bainisteoir Ionad Eolas Gnó

Tara Scully

Oifigeach Ionad Eolas Gnó

Sandra Morgan

Riarthóir Ionad Eolas Gnó

Garrett Fitzgerald

Bainisteoir Sábháilteachta

Karen Trant

Anailísí

Sheenagh rooney

Bainisteoir Giniúna

Dana Kelleher

Anailísí

eamon Murtagh


Gáis

Fiona hannon

Anailísí

eugene Coughlan

Stiúrthóir Giniúna agus

Sábháilteachta

Meave richardson

Cúntóir Pearsanta

Karen Kavanagh

Bainisteoir Soláthar

Leictreachaisagus GT

Caroline Johnston

Anailísí

David egan

Anailísí

edward Gallagher

Bainisteoir Soláthar Gáis

agus GT

MargaritaWood

Anailísí

enda Brennan

Bainisteoir Cúram

Custaiméirí

Liz Kavanagh

Oifigeach Cúram Custaiméirí

Julie Deal

Riarthóir Cúram Custaiméirí

Veronka Kelly


aoife Crowe

Bainisteoir In-athnuachaintí agus Ceadúnú

Dermot Lynch

Anailísí

Cathy Mannon

Stiúrthóir Timpeallachta, Miondíola agus

Gnóthaí Tomhaltóirí

Derbhla McCarthy

Cúntóir Pearsanta

Tom reeves

Coimisinéir

Catherine Kearns

Cúntóir Pearsanta

Paul O’Neill

Bainisteoir Tionscadail

Clive Bowers

Anailísí

Michelle Gillan

Riarthóir Tionscadail

PaulMcGowan

Stiúrthóir PUO

Maria Coyne

Cúntóir Pearsanta

Tim O’Brien

Bainisteoir Líonraí Tráchtála

Martin McCarthy

Analyst

Sean Mac an Bhaird

Anailísí

eric Mullane

Anailísí

Keelin O’Brien

Bainisteoir Líonraí

Oibriúcháin

Jill Murray

Anailísí

robert O’rourke

Anailísí

andrew ebrill

Bainisteoir Tarchuir

Leictreachais

Siobhan Dinneen

Anailísí

John Lynch

Anailísí

John Orme

Anailísí

JohnO’Connell

Bainisteoir

Denis Cagney

StiúrthóirLíonraí

Fuinnimh

Kathyann Purcell

Cúntóir Pearsanta

Michael Tutty

Coimisinéir

Michelle Whelan

Cúntóir Pearsanta

DavidNaughton

Bainisteoir

Philip Newsome

Anailísí

James Curtin

Anailísí

53


Madeline Drew Byrne

Fáilteoir

Margaret Gill

Fáilteoir

Niamh Drew

Bainisteoir Acmhainní

Daonna

alison Marks

Comhordaitheoir Acmhainní

Daonna

Gary O’Connell

Riarthóir TF Cinn

Darren red

Riarthóir TF

Jim Lawlor

Bainisteoir saoráidí

ann White

Riarthóir Acmhainní

Daonna

Folúntas

Coimisinéir

Breda Coss

Bainisteoir Airgeadais

elane Wallace

Cúntoir Cuntais

MichelleNugent

Riarthóir Airgeadais

SiobhanKeating

Oifigeach Soláthair

eugene Coughlan

Stiúrthóir nan-Oibríochtaí

Paul Brandon

Bainisteoir Ionad Eolas Gnó

Tara Scully

Oifigeach Ionad Eolas Gnó

Sandra Morgan

Riarthóir Ionad Eolas Gnó

Garrett Fitzgerald


Karen Trant

Anailísí

Sheenagh rooney

Bainisteoir Giniúna

Dana Kelleher

Anailísí

eamon Murtagh


Gáis

Fiona hannon

Anailísí

eugene Coughlan

Stiúrthóir Giniúna agus

Sábháilteachta

Meave richardson

Cúntóir Pearsanta

Karen Kavanagh

Bainisteoir Soláthar

Leictreachaisagus GT

Caroline Johnston

Anailísí

David egan

Anailísí

edward Gallagher

Bainisteoir Soláthar Gáis

agus GT

MargaritaWood

Anailísí

enda Brennan

Bainisteoir Cúram

Custaiméirí

Liz Kavanagh

Oifigeach Cúram Custaiméirí

Julie Deal


Veronka Kelly


aoife Crowe

Bainisteoir In-athnuachaintí agus Ceadúnú

Dermot Lynch

Anailísí

Cathy Mannon

Stiúrthóir Timpeallachta, Miondíola agus

Gnóthaí Tomhaltóirí

Derbhla McCarthy

Cúntóir Pearsanta

Tom reeves

Coimisinéir

Catherine Kearns

Cúntóir Pearsanta

Paul O’Neill

Bainisteoir Tionscadail

Clive Bowers

Anailísí

Michelle Gillan

Riarthóir Tionscadail

PaulMcGowan

Stiúrthóir PUO

Maria Coyne

Cúntóir Pearsanta

Tim O’Brien

Bainisteoir Líonraí Tráchtála

Martin McCarthy

Analyst

Sean Mac an Bhaird

Anailísí

eric Mullane

Anailísí

Keelin O’Brien

Bainisteoir Líonraí

Oibriúcháin

Jill Murray

Anailísí

robert O’rourke

Anailísí

andrew ebrill

Bainisteoir Tarchuir

Leictreachais

Siobhan Dinneen

Anailísí

John Lynch

Anailísí

John Orme

Anailísí

JohnO’Connell

Bainisteoir

Denis Cagney

StiúrthóirLíonraí

Fuinnimh

Kathyann Purcell

Cúntóir Pearsanta

Michael Tutty

Coimisinéir

Michelle Whelan

Cúntóir Pearsanta

DavidNaughton

Bainisteoir

Philip Newsome

Anailísí

James Curtin

Anailísí

54


RÁiTiS AiRGEADAiSDon bhliain dar chríoch 31 Nollaig 2006

Ábhar

Tuarascáil an Choimisiúin 55

Tuarascáil an Ard-Reachtaire Cuntas agus Ciste le cur i láthair Tithe an Oireachtais 56

Ráiteas Fhreagrachtaí na gComhaltaí 58

Ráiteas ar Rialú Airgeadais Inmheánach 59

Ráiteas faoi Pholasaithe Cuntasaíochta 60

Cuntas Ioncaim agus Caiteachais 62

Ráiteas ar Iomlán an nGnóthachan agus na gCaillteanas Aitheanta 62

Clár Comhardaithe 63

Ráiteas faoi Shreabhadh Airgid 64

Nótaí do na Ráitis Airgeadais 65

55


TUARASCÁiL AN CHOiMiSiúiN DON BHLiAiN DAR CHRÍOCH 31 NOLLAiG 2006

Tá áthas orm na ráitis airgeadais iniúchta de chuid an Choimisiúin um Rialáil Fuinnimh don bhliain dar chríoch

31 Nollaig 2006 a chur i láthair.

Bliain Airgeadais

Tá dhá mhí dhéag sa tréimhse cuntasaíochta go dtí an 31 Nollaig 2006.

Príomhghníomhaíochtaí

Chuir Éire an Treoir Leictreachais ón Eoraip i bhfeidhm nuair a rinneadh dlí den Acht um Rialáil Leictreachais, 1999

agus bunaíodh an Coimisiún um Rialáil Leictreachais (CER) an 14 Iúil 1999. Leagan an reachtaíocht sin mar aon le

síniú Ionstraim Reachtúil 445 i 2000 amach cumhachtaí agus dualgais an CER agus soláthraítear creat oibre le

hiomaíochas a thabhairt isteach i nginiúint agus i soláthar leictreachais in Éirinn. Bhunaigh An tAcht Gáis

(Eatramhach) (Rialáil), 2002 CER mar rialálaí an gháis nádurtha in Éirinn faoin teideal an Coimisiúin um Rialáil

Fuinnimh. Tugadh na cumhachtaí don CER is gá chun críche ceadúnú agus rialáil mar gheall ar sheachadadh,

dháileadh, stóráil agus sholáthar an gháis nádúrtha agus chun críche orduithe maidir le soláthar, seachadadh,

dáileadh agus díol an gháis nádúrtha a eisiúint. Faigheann an Coimisiún an maoiniú iomlán ó ioncam tobhaigh

agus ceadúnais a fhaightear ó na rannpháirtithe tionsclaíocha cuí.

Torthaí

Tá sonraí maidir le torthaí airgeadais an Choimisiúin don bhliain leagtha amach sna Ráitis Airgeadais agus sna

nótaí a ghabhann leo.

iniúchóirí agus Cuntais

Ceanglaíonn mír 25 den Sceideal leis an Acht um Rialáil Leictreachais, 1999, arna leasú leis an Acht Gáis

(Eatramhach) (Rialáil), 2002 ar an gCoimisiún ráitis airgeadais a ullmhú i bhfoirm ina bhféadfaidh an tAire

Cumarsáide, Mara agus Acmhainní Nádúrtha iad a cheadú le comhthoiliú an Aire Airgeadais. Cuirfidh an

Coimisiún cuntais i ndáil le gach bliain faoi bhráid an Ard-Reachtaire Cuntas agus Ciste. Chomh luath agus is féidir

i ndiaidh an iniúchta bíonn ar an gCoimisiún cóip de na cuntais sin chomh maith le tuarascáil iniúchta an Ard-

Reachtaire Cuntas agus Ciste a thíolacadh don Aire Cumarsáide, Mara agus Acmhainní Nádúrtha.

Coiste iniúchta

Is iad baill an Choiste Iniúchta ná An tUasal Michael G. Tutty (Cathaoirleach), An Dr. Paul McGowan agus An

tUasal Maurice Carey (Seachtrach). Is iad a phríomhfheidhmeanna ná comhairle a thabhairt ar conas ar féidir leis

an gCoimisiún a phríomhrioscaí airgeadais agus oibríochta a riar, éifeachtacht na rialuithe inmheánacha a mheas,

measúnú a dhéanamh ar shaincheisteanna airgid agus monatóireacht a dhéanamh ar fhorfheidhmiú chinnti an

Choimisiúin a eascraíonn ó mholtaí an Choiste Iniúchta.

I ndiaidh proisis forthairisceana iomaíoch i 2005, cheap an Coiste Iniúchta PricewaterhouseCoopers mar Iniúchoiri

Inmheánacha ar feadh tréimhse trí bliana. Le linn 2006 d’iarr an Coiste ar na hIniúchóirí Inmheánacha díriú

ar athbhreithniú den chóras foriomlán de Rialacháin Inmheánacha Airgeadais sa CER, ráiteas a thabhairt ar a

n-éifeachtacht agus moltaí a thabhairt ar ghnéithe a ba chóir a fheabhsú. Le linn na bliana, tugadh faoi

athbhreithniú leantach de Iniúchadh Inmheánach de na Próisis Soláthair agus Bainistíocht Riosca a rinneadh i

2005.

Tom reeves

Thar ceann an Choimisiúin

56


TUARASCÁiL AN ARD-REACHTAiRE CUNTAS AGUS CiSTELE CUR i LÁTHAiR TiTHE AN OiREACHTAiS

Tá ráitis airgeadais An Choimisiúin um Rialáil Fuinnimh don bhliain dar críoch 31 Nollaig 2006 iniúchta

agam faoin Acht um Rialáil Leictreachais, 1999 arna leasú leis an Acht Gáis (Eatramhach) (Rialáil), 2002.

Tá na ráitis airgeadais, a ullmhaíodh faoi na beartais chuntasaíochta arna leagan amach sna ráitis,

comhdhéanta de na Beartais Chuntasaíochta, an Cuntas Ioncaim agus Caiteachas, an Clár Comhardaithe,

an Ráiteas ar Shreabhadh Airgid, Ráiteas Gnóthachan agus Caillteanas Aitheanta Iomlán agus na nótaí

gaolmhara.

Freagrachtaí an Choimisiúin agus an Ard-Reachtaire Cuntas agus Ciste faoi seach

Tá an Coimisiún freagrach as na ráitis airgeadais a ullmhú da réir an Achta um Rialáil Leictreachais, 1999

arna leasú leis an Acht Gáis (Eatramhach) (Rialáil), 2002, agus as rialtacht na n-idirbheart a chinntiú.

Ullmhaíonn an Coimisiún na ráitis airgeadais de réir Cleachtais Chuntasaíochta a nGlactar Leis go Coitianta

in Éirinn. Tá freagrachtaí cuntasaíochta Chomhaltaí an Choimisiúin leagtha amach sa Ráiteas um

Fhreagrachtaí Bhaill an Choimisúin.

Is é m’fhreagrachtsa ná na ráitis airgeadais a iniúchadh de réir cheanglas ábhartha dlí agus rialúcháin agus

Caighdeán Idirnáisiúnta maidir le hIniúchóireacht (Ríocht Aontaithe agus Éire).

Tuairiscím mo thuairim maidir le cibé an dtugann na ráitis airgeadais léargas fíorcheart, de réir Cleachtais

Chuntasaíochta a nGlactar Leis go Coitianta in Éirinn. Tuairiscím freisin cibé, dar liom, an raibh leabhair

chuntais chuí coinnithe. Lena chois sin, deirim cibé an dtagann na ráitis airgeadais leis na leabhair chuntais.

Tuairiscím ar aon chás ábharta nár feidhmíodh suimeanna airgid chun na gcríoch a bhí beartaithe nó sa

chás nach leanann na hidirbhearta do na húdaráis a rialaíonn iad.

Tuairiscím freisin mura bhfuil an fhaisnéis agus na mínithe ar fad faighte agam agus atá riachtanach chun

críocha m’iniúchta.

Scrúdaím an Ráiteas maidir le Rialú Inmheánach Airgeadais le féachaint an léirítear ann gur chomhlíon an

Coimisiún on Cód Cleachtais maidir le Rialachas Comhlachtaí Stáit agus tuairiscím ar aon chás ábhartha

nach ndéanann sé amhlaidh, nó más rud é go bhfuil an ráiteas míthreorach nó nach dtagann sé le faisnéis

eile atá ar eolas agam de bharr na ráitis airgeadais a bheith iniúctha agam. Ní cheanglaítear orm a

bhreithniú cibé angclúdaíonn an Ráiteas maidir le Rialú Inmheánach Airgeadais gach priacal agus rialú

airgeadais, ná teacht ar thuairim maidir le héifeachtacht na nósanna imeachta maidir le priacail agus rialú.

Léighim eolas eile sa Tuarascáil Bhliantúil, agus breithním cé acu an bhfuil sé i gcomhréir leis na ráitis

airgeadais iniúchta. Breithním na himpleachtaí do mo thuarascáil má thagaim ar an eolas de aon mhíráitis

dealraitheacha nó neamhréireachtaí ábhartha leis na ráitis airgeadais.

57


TUARASCÁiL AN ARD-REACHTAiRE CUNTAS AGUS CiSTE AR LEAN

An Bunús atá le mo Thuairim ar na Ráitis

I mbun m’fheidhme mar Ard-Reachtaire Cuntas agus Ciste, rinne mé m’iniúchadh ar na ráitis airgeadais de

réir Caighdeán Idirnáisiúnta maidir le hIniúchóireacht (Ríocht Aontatithe agus Éire) arna n-eisiúint ag an

mBord um Chleachtais Iniúchóireachta agus trí thagairt a dhéanamh do na nithe ar leith is gá a chur san

áireamh i ndáil le cúrsaí bainisteoireachta agus oibriúcháin a ghabhann le comhlachtaí Stáit. Déantar scrúdú

mar chuid den iniúchadh, ar bhonn tástála, ar fhianaise a bhaineann suimeanna agus rialtacht na n-

idirbheart airgeadais a chuirtear san áireamh sna ráitis airgeadais, agus leis na hidirbhearta a fhoilsítear

iontu. Chomh maith leis sin, cuimsíonn an t-iniúchadh measúnacht ar na meastacháin agus ar na

breitheanna suntasacha a rinneadh agus na ráitis airgeadais á n-ullmhú, agus measúnacht le féachaint an n-

oireann na beartais chuntasaíochta don bhail atá ar chúrsaí an Choimisiúin, ar feidhmíodh na beartais sin ar

bhealach leanúnach agus ar foilsíodh iad ar bhealach sásúil.

Pheanáil mé agus rinne mé m’iniúchadh sa chaoi is go bhfaighinn an fhaisnéis agus na mínithe ar fad a

mheas mé a bheith riachtanach ionas go mbeadh leordhóthain fianaise agam a d’fhágfadh cinnteacht

réasúnach ann go bhfuil na ráitis airgeadais saor ó mhíráiteas ábhartha, cibé calaois nó neamhrialtacht nó

earráid eile is cúis leis sin.

I dteacht ar mo thuairim, rinne mé meastóireacht ar a shásúla is a cuireadh faisnéis i láthair sna ráitis

airgeadais san iomlán freisin.

Tuairim

Is é mo thuairim go dtugann na ráitis airgeadais léargas fíorcheart, de réir Cleachtais Chuntasaíochta a

nGlactar Leis go Coitianta in Éirinn, ar riocht ghnóthaí an Choimisiúin ag 31 Nollaig 2006 agus ar a ioncaim

agus ar a chaiteachtas don bhliain dar críoch sin.

Is é mo thuairim go raibh leabhair chuntais chuí coinnithe ag an gCoimisiún. Tá na ráitis airgeadais ag

teacht leis na leabhair chuntais.

Gerard Smyth

Le haghaidh agus thar ceann an Ard-Reachtaire Cuntas agus Ciste

17 Lúnasa 2007

58


RÁiTEAS FHREAGRACHTAÍ NA GCOMHALTAÍ

Ceanglaíonn mír 25 den Sceideal atá ag gabháil leis an Acht um Rialáil Leictreachais, 1999, arna leasú le

hAlt 22 den Acht Gáis (Eatramhach) (Rialáil), 2002 ar an gCoimisiún ráitis airgeadais a ullmhú i bhfoirm ina

bhféadfaidh an tAire Cumarsáide, Mara agus Acmhainní Nádúrtha iad a cheadú le comhthoiliú an Aire

Airgeadais agus iad a chur faoi bhráid an Ard-Reachtaire Cuntais agus Ciste lena n-iniúchadh. Agus an

Coimisiún ag ullmhú na ráitis airgeadais seo, ceanglaítear air:

n polasaithe cuntasaíochta oiriúnacha a roghnú agus iad a fheidhmiú ar bhonn seasmhach

n breithiúnais agus meastacháin a dhéanamh a bhíonn réasúnach agus ciallmhar

n na ráitis airgeadais a ullmhú ar bhonn gnóthais leantaigh mura mbíonn sin mí-oiriúnach

n aon imeacht ábharthach ó chaighdeáin chuntasaíochta infheidhmithe a nochtú nó a mhíniú.

Tá an Coimisiún freagrach as leabhair chuntais chuí a choinneáil, a léiríonn le cruinneas réasúnach ag aon

tráth staid airgeadais an Choimisiúin agus a chuirfidh ar a chumas a chinntiú go gcomhlíonann na ráitis

airgeadais Alt 22 den Acht Gáis (Eatramhach) (Rialáil), 2002. Bíonn freagracht ar an gCoimisiún sócmhainní

an Choimisiúin a chosaint freisin agus as céimeanna réasúnacha a ghlacadh chun calaois agus aon

mhírialtachtaí eile a chosc agus a bhrath.

Tom reeves


59


RÁiTEAS AR RiALú AiRGEADAiS iNMHEÁNACHThar ceann an Choimisiúin um Rialáil Fuinnimh admhaím ár bhfreagracht as a chinntiú go gcoinnítear agus

go bhfeidhmítear córas rialaithe airgeadais inmheánach éifeachtach.

Ní féidir leis an gcóras ach dearbhú réasúnta seachas cinnte a thabhairt go bhfuil sócmhainní cosanta, idirbhearta

údaraithe agus taifeadta i gceart, agus go bhfuil cosc ar dhearmaid ábhartha nó mírialtachtaí nó go mbraitear iad

in am tráthúil.

Tá céimeanna glactha ag an gCoimisiún lena chinntiú go bhfuil timpeallacht rialaithe chuí ar bun trí:

n Fhreagrachtaí agus cumhachtaí na bainistíochta a shainmhíniú go soiléir;

n Ghnáthaimh fhoirmiúla a bhunú chun monatóireacht a dhéanamh ar ghníomhaíochtaí agus sócmhainní na

heagraíochta a chosaint;

n Chultúr freagrachta a fhorbairt thar gach leibhéal den eagraíocht.

Tá próisis curtha ar bun ag an gCoimisiún chun rioscaí gnó a aithint agus a mheasúnú trí:

n Nádúr, méid agus tionchar airgeadais na rioscaí os comhair an chomhlachta a aithint lena n-áirítear an méid

agus na catagóirí atá inghlactha dó;

n An chosúlacht go dtarlóidh rioscaí aitheanta a mheas;

n Obair go dlúth leis an Rialtas agus le Gníomhaireachtaí éagsúla lena chinntiú go bhfuil tuiscint shoiléir ar chuspóirí

an Choimisiúin agus tacaíocht á thabhairt do straitéisí an Choimisiúin chun na cuspóirí seo a bhaint amach.

Tá an córas rialaithe airgeadais inmheánaigh bunaithe ar chreatlach de eolas bainistíochta rialta, ghnáthaimh

riaracháin lena n-áirítear dualgais a roinnt, agus chóras dáilte agus freagrachta. Cuimsíonn sé ach go háirithe:

n Córas buiséadta cuimsitheach le buiséad bliantúil a bhíonn athbhreithnithe agus comhaontaithe ag Baill an

Choimisiúin;

n Athbhreithnithe rialta ag an gCoimisiún ar thuarascálacha airgeadais bliantúla agus tréimhsiúla a léiríonn

feidhmíocht airgeadais i gcoinne réamh-mheastacháin;

n Spriocanna a shocrú chun feidhmíocht airgeadais agus eile a thomhas;

n Disciplíní bainistíochta tionscadail foirmiúla.

Tá feidhm iniúchta inmheánach ag an gCoimisiún, a oibríonn i gcomhréir leis na Cóid Chreatlaí Dea-chleachtais

leagtha amach sa Chód Cleachtais um Chomhlachtaí Stáit a Rialú. Cuirtear obair an iniúchta inmheánaigh ar

an eolas trí anailísiú a dhéanamh ar an riosca atá os comhair an chomhlachta, agus bíonn pleananna iniúchta

inmheánaigh bunaithe ar an anailís seo. Tá an anailísiú riosca agus na pleananna iniúchta inmheánaigh formhuinithe

ag an gCoiste Iniúchta agus formheasta ag an gCoimisiún. Cuireann an tIniúchóir Inmheánach tuarascáil ar

ghníomhaíocht iniúchta inmheánaigh ar fáil don Choimisiún, go bliantúil ar a laghad. Bíonn tuairim an Iniúchóra

Inmheánaigh ar fhóntacht agus éifeachtacht an chórais rialaithe airgeadais inmheánaigh san áireamh sa tuarascáil. Tá

monatóireacht agus athbhreithniú an Choimisiúin ar éifeachtacht an chórais rialaithe airgeadais inmheánaigh curtha

ar an eolas ag obair an iniúchóra inmheánaigh, an coiste iniúchta a dhéanann maoirsiú ar obair an iniúchóra

inmheánaigh, na bainisteoirí feidhmiúcháin laistigh den Choimisiún atá freagrach as an gcreatlach rialaithe airgeadais

a fhorbairt agus a choinneáil, agus tráchtanna déanta ag an Ard-Reachtaire Cuntas agus Ciste ina litir bhainistíochta.

Rinneadh athbhreithniú ar éifeachtacht an chórais rialaithe airgeadais inmheánaigh i 2006.


Tom reeves

Cathaoirleach

60


RÁiTEAS FAOi PHOLASAiTHE CUNTASAÍOCHTA

1. BUNúS NA GCUNTAS

Tá na ráitis airgeadais ullmhaithe faoin modh fabhraithe cuntasaíochta, ach amháin mar atá léirithe

thíos, agus de réir prionsabail chuntasaíochta a nglactar go ginearálta leo faoi chomhghnás an chostais

bhuanaidh. Glactar le Caighdeáin Tuarascála Airgeadais atá molta ag na comhlachtaí cuntasaíochta

aitheanta de réir mar is infheidhme dóibh.

2. AiTHEANTAS iONCAiM

Tugtar ioncam tobhaigh Leictreachais agus Gáis chun cuntas thar an tréimhse lena mbaineann sé.

Tugtar ioncam ceadúnais ó údaruithe chun tógáil, giniúint agus soláthar a dhéanamh chun cuntas sa

bhliain a n-eisítear an ceadúnas.

3. SÓCMHAiNNÍ DOCHTA AGUS DÍMHEAS

Luaitear sócmhainní dochta ag costas lúide dímheas carntha. Ríomhtar dímheas chun sócmhainní

dochta a dhíscríobh thar a saol úsáideach measta faoin modh dronlíneach ag na rátaí seo a leanas:

Daingneáin agus Feistis 15%

Trealamh Oifige 15%

Crua-earraí Ríomhaireachta 331/3%

Bogearraí Ríomhaireachta 50%

Feabhsúchán léasachta 4%

4. AiRGEADRA COiGRÍCHE

Déantar idirbheartaíochtaí a bhíonn ainmnithe in airgeadra coigríche a bhaineann le hioncaim agus le

costais a aistriú go euro ag na rátaí malartaithe a bhíonn i bhfeidhm ar na dátaí sin a tharla na

hidirbheartaíochtaí.

Aistrítear sócmhainní agus dliteanais airgid a bhíonn ainmnithe in airgeadra coigríche ag an ráta

malartaithe a bhíonn i bhfeidhm ag dáta an Chláir Chomhardaithe.

5. AOiSLiúNTAS

Feidhmíonn an Coimisiún scéimeanna pinsean sochair sainmhínithe ranníocacha maoinithe faoi Alt 30

agus 31 den sceideal don Acht um Rialáil Leictreachais, 1999. Tomhaistear na sócmhainní scéime pinsin

ag luach cóir. Tomhaistear sócmhainní na scéime pinsean ag luach cothrom. Tomhaistear sócmhainní

scéime pinsean ar bhonn achtúire ag baint úsáide as an modh aonaid tionscadail. Tá an farasbarr de

dhliteanais scéime thar shócmhainní scéime léirithe ar an gClár Comhardaithe mar dhliteanas.

Tá an costas seirbhíse reatha móide an difríocht idir an fáltas measta ar shócmhainní na scéime agus

costas úis dhliteanais na scéime san áireamh sa táille pinsean sa chuntas Ioncaim agus Caiteachais.

Tá gnóthachain agus caillteanais achtúire, a thagann ó athruithe i dtoimhdeana na n-achtúirí agus ó

fharasbairr agus easnaimh thaithí, aitheanta sa ráiteas ar iomlán na ngnóthachan agus na gcaillteanas

aitheanta don bhliain ina tharlaíonn siad.

61


RÁiTEAS FAOi PHOLASAiTHE CUNTASAÍOCHTA AR LEAN

6. CÁNACHAS

Níl an Coimisiún dlite Cáin Chorparáide a íoc. Foráiltear do chánachas ar ús éarlais a fhaightear. Níl

ioncam a dhéanann an Coimisiún faoi réir CBL.

7. CUNTAS CAiPiTiL

Léiríonn an cuntas caipitil an luach neamh-amúchta ioncaim a úsáidtear chun críocha caipitil.

8. LEiTHROiNNT COSTAiS

Agus feidhmeanna an Choimisiúin á n-urscaoileadh faoi alt 22 den Acht Gáis (Eatramhach) (Rialáil) 2002,

aithníonn na ráitis airgeadais gach gné uile de chostas agus ioncaim ar leithligh maidir leis na

hearnálacha gais agus leictreachais.

Nuair a bhíonn na cuntais ar leithligh á dtarraingt suas ag an gCoimisiún, cloítear le sraith nósanna

imeachta cuntasaíochta do leithroinnt sócmhainní, dliteanas, ioncaim agus caiteachais:

Déantar ioncaim, speansais agus caiteachas caipitil a thabhaíonn gach aon earnáil go díreach a

thaifeadadh i gcuntais ar leithligh na n-earnálacha leictreachais agus gáis. Leithroinntear na costais

roinnte chuig gach aon earnáil go cionmhar de réir an líon foirne a bhíonn fostaithe i ngach aon earnáil.

62


CUNTAS iONCAiM AGUS CAiTEACHAiS DON BHLiAiN DAR CHRÍOCH 31 NOLLAiG 2006

Nótaí 2006 2006 2006 2005Gás Leictreachas Iomlán Iomlán

Euro Euro euro EuroiONCAM

Tobhach 2 2,296,117 11,456,868 13,752,985 8,861,578Táillí Ceadúnaithe 3,290 21,249 24,539 7,439

Ioncam Eile 2 22,777 5,402,439 5,425,216 54,088

OLLIONCaM 2,322,184 16,880,556 19,202,740 8,923,105Aistriú ó/(chuig) cuntas caipitil 7 (783,075) (2,205,692) (2,988,767) 26,932Glan-Ioncam 1,539,109 14,674,864 16,213,973 8,950,037

CAiTEACHAS

Pá & Tuarastal Díreach 3 1,215,720 2,832,562 4,048,282 3,462,937Costais Phinsean 8 92,293 660,707 753,000 459,000Earcú agus Oiliúint 9 62,059 213,738 275,797 156,667Taisteal & Cothabháil 39,574 105,562 145,136 127,414Costais Chóiríochta Oifige 160,022 450,151 610,869 281,597TF & Cumarsáid 55,059 162,536 217,595 77,395Costais Seirbhíse Oifige 28,563 58,329 86,892 72,615Préimheanna Árachais 17,949 50,481 68,430 51,714Fógraíocht 11,684 46,422 58,106 81,562Táillí Gairmiúla & Comhairleoireachta 1,508,420 4,725,097 6,233,517 4,775,899Táillí Iniúchta 2,750 8,250 11,000 10,000Táillí Iniúchta Inmheánaigh 7,002 19,420 26,422 21,623Speansais Eile 21,407 74,632 96,039 76,144Dímheas 44,140 155,280 198,725 140,047Diúscairt sócmhainne 0 (242) (242) 0 3,266,642 9,562,925 12,829,567 9,794,614

Barrachas/(Easnamh) don bhliain (1,727,533) 5,111,939 3,384,406 (844,577)Barrachas tugtha chun cinn 627,878 1,695,760 2,323,638 3,168,215Barrachas Oibríochta ag 31 Nollaig (1,099,655) 6,807,699 5,708,044 2,323,638

RÁiTEAS AR iOMLÁN AN NGNÓTHACHAN AGUS NA GCAiLLTEANAS AiTHEANTA

Farasbarr/(Easnamh) don bhliain 8 3,384,406 (844,577)

Gnóthachan/(Caillteanas) Achtúire ar

Dhliteanais Phinsea

8 61,000 (1,430,000)

Iomlán na nGnóthachan agus

(na gCaillteanas) aitheant

3,445,406 (2,274,577)

Is cuid de na Ráitis Airgeadais iad an Ráiteas faoi Pholasaithe Cuntasaíochta agus na Nótaí 1 go dtí 14.

Tom reeves


63


CLÁR COMHARDAiTHEAMHAiL AN 31 NOLLAiG 2005

Nótaí 2006 2005

euro Euro

SÓCMHAiNNÍ DOCHTA

Sócmhainní Inláimhsithe 4 4,300,947 1,312,180

SÓCMHAiNNÍ REATHA

Féichiúnaithe 5 429,416 67,412

Airgead sa Bhanc agus ar láimh 1,108,688 183,152

Taiscí Gearrthéarmacha 6,504,843 4,614,541

CREiDiúNAiTHE (Méideanna dlite laistigh de bhliain amháin)

Creidiúnaithe 6 2,606,058 1,058,759

Maoiniú Stáit Inaisíoctha 13 0 1,500,000

Glansócmhainní reatha seachas Dliteanas pinsean 5,436,889 2,306,346

Dliteanas pinsean (2,565,000) (2,880,000)

Glansócmhainní reatha le Dliteanas pinsean san áireamh 2,871,889 (573,654)

Sócmhainní Iomlána Lúide Dliteanais reatha 7,172,836 738,526

MAOiNiTHE AG

Cuntas Caipitil 7 4,300,947 1,312,180

Cuntas Ioncaim agus Caiteachais 9 5,708,044 2,323,638

Sócmhainn Pinsean 8 (2,836,155) (2,897,292)

Cúlchistí le sócmhainn pinsean san áireamh 7,172,836 738,526

Is cuid de na Ráitis Airgidis airgeadais iad an Ráiteas faoi Pholasaithe Cuntasaíochta agus na Nótaí

1 go dtí 14.

Tom reeves


64


RÁiTEAS FAOi SHREABHADH AiRGiD DON BHLiAiN DAR CHRÍOCH 31 NOLLAiG 2005

2006 2005

euro EuroRÉiTEACH BARRACHAS OiBRÍOCHTA CHUiG GLAN-iNSREABHADH AiRGiD Ó GHNÍOMHAÍOCHTAÍ OiBRÍOCHTA

Barrachas/(Easnamh) ar Ioncam agus Caiteachas 3,384,406 (844,577)

Coigeartú do mhír neamh-airgid (253,863) 40,416

Dímheas 198,725 140,047

Ús Bainc (217,030) (54,088)

Aistriú (ó)/chuig cuntas caipitil 2,988,767 (26,932)

(Méadú)/Laghdú i bhFéichiúnaithe (362,004) (30,713)

(Laghdú)/Méadú i gCreidiúnaithe 1,547,299 480,794

Glan-Insreabhadh/(eis-Sreabhadh) airgid ó Ghníomhaíochtaí Oibríochta 7,286,300 (295,053)

RÁiTEAS FAOi SHREABHADH AiRGiD

Glan-insreabhadh/(eis-sreabhadh) airgid ó ghníomhaíochtaí oibríochta 7,286,300 (295,053)

Toradh ar Infheistíochtaí

- ús bainc 217,030 54,088

Caiteachas Caipitil

- ceannacht sócmhainní dochta (3,187,492) (113,115)

Bainistíocht Acmhainní Leachtacha

- taiscí gearrthéarmacha (1,890,302) (1,603,733)

Maoiniú – Méadú i bhFiach (1,500,000) 1,500,000

Méadú/(Laghdú) in Iarmhéideanna airgid 925,536 (457,813)

RÉiTEACH GLAN-SREABHADH AiRGiD CHUiG GLUAiSEACHT i NGLAN-CHiSTÍ

Méadú/(Laghdú) in airgead ar láimh sa tréimhse 925,536 (457,813)

Airgead úsáidte chun cur le hacmhainní leachtacha 1,890,302 1,603,733

Airgead tirim (insreabhadh)/eis-sreabhadh ó méadú/laghdú i bhFiacha 1,500,000 (1,500,000)

Athrú i nglan-chistí 4,315,838 (354,080)

Glan-chistí Tosaigh 3,297,693 3,651,773

Glan-chistí Deiridh 7,613,531 3,297,693

Is cuid de na Ráitis Airgidis iad an Ráiteas faoi Pholasaithe Cuntasaíochta agus na Nótaí 1 go dtí 14.

Tom reeves


65


NÓTAÍ DO NA RÁiTiS AiRGEADAiSDON BHLiAiN DAR CHRÍOCH 31 NOLLAiG 2005

1. BUNú AN CHOiMiSiúiN

Bunaíodh an Coimisiún um Rialáil Leictreachais ar 14 Iúil 1999 faoi fhorálacha an Achta um Rialáil

Leictreachais 1999 (uimh. 23 de 1999). As achtú an Achta Gáis (Eatramhach) (Rialáil) 2002 leathnaíodh

urlámhas an Choimisiúin chun rialáil an mhargaidh gháis nádúrtha a chur san áireamh ar 30 Aibreán

2002. Tugadh an Coimisiún um Rialáil Fuinneamh mar ainm nua ar an gCoimisiún chun an freagracht

bhreise a léiriú.

Leathnaigh an tAire Cumarsáide, Mara agus Acmhainní Nádúrtha, le comhaontú an Aire Airgeadais, an

Coimisiún go triúr ball ar 13 Deireadh Fómhair 2004, mar a foráladh faoi Sceideal 1 den Acht um Rialáil

Leictreachais 1999. Ceapadh Tom Reeves, a bhí ina choimisinéir cheana, mar Chathaoirleach an

Choimisiúin. Ceapadh Michael G. Tutty mar choimisinéir ar 13 Deireadh Fómhair 2004 agus ceapadh an

tríú coimisinéir, Regina Finn ar 1 Feabhra 2005. D’éirigh Regina Finn as a post mar Choimisinéir ar 14

Meán Fómhiar 2006.

2. iONCAM

Tobhach

Chun freastal ar speansais an Choimisiúin faoi Alt 22 den Acht Gáis (Eatramhach) (Rialáil), féadfaidh an

Coimisiún tobhach a fhorchur ar na gnóthais fuinnimh iomchuí. D’fhorchuir an Coimisiún tobhach ar na

gnóthais fuinnimh iomchuí do gach aon ghníomhaíocht tarchuir, dáilte, giniúna, soláthair nó seolta, de

réir mar a bheidh, a dhéantar lasmuigh d’Éirinn:

2006 2006 2006 2005 Gás Leictreachas Iomlán Iomlán Euro Euro euro Euro

Giniúint 0 2,534,889 2,534,889 1,654,204

Tarchur 747,772 2,968,320 3,716,092 2,478,996

Dáileadh 747,772 2,968,316 3,716,088 2,479,000

Soláthar 0 2,985,343 2,985,343 1,718,391

Seoladh 800,573 0 800,573 530,987

2,296,117 11,456,868 13,752,985 8,861,578

Cuireann Ioncam Loingseoireacht Gais 56,797 san áireamh maidir le héilimh creidiúnaithe gan urrús ag

an dáta leachtaithe de Irish Fertilizer Industries.

Ioncam eile

Ús Bainc 22,777 194,253 217,030 54,088

Eile 0 5,208,186 5,208,186 0

22,777 5,402,439 5,425,216 54,088

Ioncam eile – Leictreachas

De bhun fhorálacha an Comhaontú Fordheidhmithe Iomaíochta Capacity 2005 dar dháta 24 Nollaig

2003 a rinneadh idir an CER agus Aughinish Alumina, agus an CER agus Tynagh, rinne an Coimisiún na

Bannaí Slánaíochta Fheidhmiúchain de mhéid 5,208,186 i 2006 a aisghairm.

66


NÓTAÍ DO NA RÁiTiS AiRGEADAiS AR LEAN

3. FOSTAiTHE AGUS LUACH SAOTHAiR

employee costs during the year:

2006

Gás

Euro

2006

Leictreachas

Euro

2006

Iomlán

euro

2005

Iomlán

Euro

Tuarastail 1,108,410 2,586,209 3,694,619 3,146,149

ÁSPC Fostóra 107,310 246,353 353,663 316,788

1,215,720 2,832,562 4,048,282 3,462,937

Líon Fostaithe 16 47 63

Tháinig tuarastail uile Bhaill an Choimisiúin go 503,049. Tá Tom Reeves – Cathaoirleach, Michael G.

Tutty – Ball. Regina Finn – D’éirigh ball as ar 14 Meán Fómhair 2006.

4. SÓCMHAiNNÍ iNLÁiMHSiTHE

Feabhsúcháin

Léasachta

Euro

Daingneáin

& Feistis

Euro

Trealamh

Oifige

Euro

Crua-earraí

Ríomhair

eachta

Euro

Bog-earraí

Ríomhair

eachta

Euro

Iomlán

Euro

Costas:Amhail an 31 Nollaig 2005 1,376,170 191,524 105,758 254,727 81,610 2,009,789Breiseanna 2,556,338 449,478 114,116 51,547 16,011 3,187,491Amhail an 31 Nollaig 2006 3,932,508 641,002 219,874 306,274 97,621 5,197,279

Dímheas Carntha:Amhail an 31 Nollaig 2005 276,708 124,893 63,153 168,088 64,766 697,608Muirear don bhliain 85,000 34,428 17,688 47,242 14,367 198,725Amhail an 31 Nollaig 2006 361,708 159,321 80,841 215,330 79,133 896,333

Glanluach Leabhair:Amhail an 31 Nollaig 2006 3,570,800 481,681 139,034 90,944 18,488 4,300,947Amhail an 31 Nollaig 2005 1,099,462 66,632 42,603 86,640 16,843 1,312,180

5. FÉiCHiúNAiTHE (DLiTE LAiSTiGH DE BHLiAiN AMHÁiN)

2006 2005

euro Euro

Tobhach – Gás 4,654 5,374

Tobhach – Leictreachas 384,282 37,813

Comh-chostais AIP dlite de NIAER 14,606 0

Réamhíocaíochtaí 25,874 24,225

429,416 67,412

67



6. CREiDiúNAiTHE (MÉiDEANNA DLiTE LAiSTiGH DE BHLiAiN AMHÁiN)

2006 2005

euro Euro

Creidiúnaithe Trádála (836) 13,262

Fabhrú – Cíos Oifig na nOibreacha Poiblí 300,386 104,145

Fabhrú – Táillí Comhairleoireachta agus Gairmiúla 1,055,617 498,388

Fabhrú – Creidiúnaithe 854,194 147,060

ÍMAT/ÁSPC 247,329 225,917

Párolla 1,056 1,206

Cáin Siarchoinneálach Seirbhísí Gairmiúla 148,313 68,781

2,606,058 1,058,759

7. CUNTAS CAiPiTiL

2006 2006 2006

Gás Leictreachas Iomlán

Iarmhéid Tosaigh 288,165 1,024,015 1,312,180

Aistriú (chuig)/ón gCuntas Ioncaim agus Caiteachais

Cistí leithroinnte chun sócmhainní dochta a fháil 827,035 2,360,456 3,187,492

Méid amúchta ag teacht le dímheas sócmhainní (43,960) (154,765) (198,725)

Glan-mhéid aistrithe 783,075 2,205,692 2,988,767

1,071,240 3,229,707 4,300,947

8. PiNSiN

Oibríonn an Coimisiún um Rialáil Fuinnimh scéim sochair sainmhínithe, a mhaoinítear le ranníoca ó

fhostaithe agus ón gCoimisiún. Rinne achtúire neamhspleách cáilithe luacháil achtúireach amhail an

31 Eanáir 2002 agus tugadh cothrom le dáta é don 31 Nollaig 2006. Luaitear sócmhainní na scéime ag

a luach lár an mhargaidh amhail an 31 Nollaig 2006.

Is iad na boinn tuisceana airgeadais mhóra a d’úsáid an t-achtúire chun na dliteanais faoin FRS17 a

ríomhadh ná:

ag deireadh

na bliana

31/12/2006

Ag deireadh

na bliana

31/12/2005

Ráta an mhéadaithe sa tuarastal 4.00% 4.00%

Ráta an mhéadaithe na bpinsean san íocaíocht 3.50% 3.50%

Ráta Lascaine 4.70% 4.25%

Bonn Tuisceana Boilscithe 2.25% 2.25%

68



8. PiNSiN AR LEAN

Ba iad na sócmhainní sa scéim agus an ráta don toradh ionchais ná:

Ag deireadh

na bliana

31/12/2006

ag deireadh

na bliana

31/12/2006

000’s

Ag deireadh

na bliana

31/12/2005

Ag deireadh

na bliana

31/12/2005

000’s

Gnáthscair 7.40% 2,873 6.60% 2,058

Bannaí 3.90% 366 3.10% 350

Maoin/Eile 5.4%/2.5% 840 4.6%/2.0% 208

Luach margadh iomlán na sócmhainní 4,079 2,616

Luach achtúireach dliteanais (6,644) (5,496)

Barrachas/(easnamh) in-aisghabhála

sa scéim

(2,565) (2,880)

Cáin iarchurtha bainteach - -

Glansócmhainn/(dliteanas) phinsin (2,565) (2,880)

ANAiLÍS AR AN MÉiD A CHUiRFÍ CHUN DOCHAiR DON BHARRACHAS OiBRÍOCHTA

Bliain go dtí

31/12/2006

000’s

Bliain go dtí

31/12/2005

000’s

Costas Seirbhíse 1,683 834

Ranníocaí Fostaíochta (1,007) (420)

Costas Sean-seirbhíse - -

(Gnóthachain) / Caillteanais ar Shocraíochtaí & Ciorrúcháín - -

Glan-muirear 676 414

ANAiLÍS AR GHLAN-TORADH SCÉiM PiNSiN

Bliain go dtí

31/12/2006

000’s

Bliain go dtí

31/12/2005

000’s

Toradh ionchais ar shócmhainní scéime pinsin 174 125

Ús ar dhliteanais pinsin (251) (170)

Glan-toradh (77) (45)

ANAiLÍS AR AN MÉiD A BHEADH AiTHEANTA i RÁiTEAS DE NA GNÓTHACHAiN AGUS CAiLLTEANAiS iOMLÁNA

AiTHEANTA (STRGL)

Bliain go dtí

31/12/2006

000’s

Bliain go dtí

31/12/2005

000’s

Toradh iarbhír lúide toradh ionchais ar shócmhainní 137 219

Gnóthachain agus caillteanais ar dhliteanais (868) (324)

Athruithe i mbonn tuisceana 792 (1,325)

Gnóthachan/(caillteanas) achtúireach aitheanta i STRGL 61 (1,430)

69



8. PiNSiN AR LEAN

GLUAiSEACHT i MBARRACHAS i RiTH NA BLiANA

Bliain chuig

31/12/2006

000’s

Bliain chuig

31/12/2005

000’s

Barrachas sa scéim ag tús na bliana (2,880) (1,411)

Gluaiseacht sa bhliain:

Costas seirbhíse reatha (676) (414)

Ranníoca Fostaí 1,007 420

Ioncam airgeadais eile (77) (45)

Gnóthachan/(caillteanas) achtúireach 61 (1,430)

Barrachas/(Easnamh) sa scéim ag deireadh na bliana (2,565) (2,880)

STAiR NA NGNÓTHACHAN AGUS NA GCAiLLTEANAS TAiTHÍ

Bliain airgeadais dar críoch i

2006 2005 2004

Difríocht idir toradh measta agus toradh fíor ar shócmhainní na

scéime méid () 137 219 32

céatadán de shócmhainní na scéime 3% 8% 2%

Gnóthachain agus caillteanais taithí ar fhiachais na scéime

méid () (868) (324) (964)

céatadán d’fhiachais na scéime (13%) (6%) (31%)

Méid iomlán aitheanta sa ráiteas ar iomlán na ngnóthachan agus

na gcaillteanas aitheanta méid () 61 (1,430) (1,103)

céatadán d’fhiachais na scéime 1% (26%) (35%)

SEiRBHÍS iNPHiNSiN CHEANA

Baineann sócmhainní agus dliteanais na scéimeanna pinsin le sochair scoir a thagann as seirbhís leis

an gCoimisiún. Tá teidil aoisliúntais ag beirt bhall den Choimisiún agus seisear baill foirne a eascraíonn

ó sheirbhís le comhlachtaí san earnáil phoiblí roimh dóibh dul isteach sa Choimisiún. Is é an Coimisiún

a íocfaidh aon sochar aoisliúntais maidir le seirbhís roimhe sin agus gheobhaidh sé ar ais é ó na com-

hlachtaí eile seo.

9. EARCAÍOCHT AGUS OiLiúiNT

Maidir leis an tioscnamh “Introduction of ECDL programme to the CER” fuaireadh EUR33,125.50 ón

Chiste Nuálaíochta agus Bainistíocht Athruithe, Fotheideal I den Vóta Cumarsáide, Mara agus

Acmhainní Nadúrtha.

70


10. FARASBARR DON BHLiAiN

Faoi réir Alt 20 den Sceideal don Acht um Rialáil Leictreachais, 1999 tá ar an gCoimisiún aon fharasbarr

d’ioncam thar chaiteachas in aon bhliain a chur i bhfeidhm chun a chostais a chomhlíonadh. Dá bhrí sin,

bhí an farasbarr curtha i leith na hearnála leictreachais de €6,622,349 curtha san áireamh agus an t-ord

tobhaigh á shocrú do 2007. Bhí an easnamh a cuireadh i leith na hearnála gail de €1,168,196 curtha san

áireamh agus an t-ord tobhaigh á shocrú do 2007.

11. LEASANNA CHOMHALTAÍ AN CHOiMiSiúiN

Ghlac an Coimisiún le nósanna imeachta de réir Chód Cleachtais do Rialú Comhlachtaí Stáit a d’eisigh

an Roinn Airgeadais i ndáil le faisnéisiú leasanna ag an gCoimisinéir agus cloídh leis na nósanna

imeachta sin sa bhliain. Ní raibh aon idirbheartaíochtaí sa bhliain i ndáil le gníomhaíochtaí an

Choimisiúin a raibh aon leas tairbhiúil iontu don Choimisinéir.

12. GEALLTA – CAiPiTiúLA AGUS EiLE

12.1 Geallta Caipitiúla:

Ní raibh aon chaiteachas caipitiúil údaraithe ná conraithe ag an gCoimisiún ag dáta an chláir

chomhardaithe.

12.2 Léasanna Oibríochta

Tá geallta de _133,895 ag an gCoimisiún atá iníoctha laistigh de dhá mhí dhéag ar scór léasa cúig

bliana is fiche do chóiríocht oifige ag Teach Plaza, Bóthar Belgard, Tamhlacht, Baile Átha Cliath 24,

léasaithe ó Oifig na nOibreacha Poiblí. Tá an t-áitreabh seo á fhágáil ag an gCoimisiún i 2006 ag

braith ar ár n-áitreabh nua a bheith feistithe.

13. MARGADH FUiNNiMH UiLE-OiLEÁiN

Tá reachtaíocht á ullmhú chun ligean do mhargadh fuinnimh uile-oileáin a bheith curtha i bhfeidhm. Tá

caiteachas dar fiú 1,599,937 taobhaithe ag an gCoimisiún i 2005 (149,851 i 2004) maidir le fiosrú a

dhéanamh ar conas a oibreodh margadh dá leithéid. Tá an Coimisiún den tuairim ar bhonn comhairle

dlíthiúil go bhfuil an caiteachas seo laistigh dá chumhachtaí faoin reachtaíocht atá ann cheana agus bhí

an obair seo maoinithe ag tobhaigh. Tá 1.5m curtha ar aghaidh ag an Roinn Cumarsáide, Mara agus

Acmhainní Nádúrtha áfach, chuig an gCoimisiún chun a leithéid de chostais a chlúdach má fhaightear

nach bhfuil sé de chumas ag an gCoimisiún a leithéid a dhéanamh. Féachtar ar an méid seo mar iasacht

agus tá sé inaisíoctha leis an Roinn.

14. RÁiTiS AiRGEADAiS A FHORMHEAS

Rinne an Coimisiún na ráitis airgeadais seo a fhormheas ar 15 Lúnasa 2007.

An Coimisiún um Rialú Fuinnimh

An Malairt

Cearnóg Tuaisceartach Belgard

Tamhlacht

Baile Átha Cliath 24

T: 01 4000800

F: 01 4000850

[email protected]

www.cer.ie

Documents

Tuarascáil Bhliantúil 2006 - CRU Ireland · 2019. 1. 24. · Leictreachas 11 Gás Nádúrtha 13 3. rannóg an Mhargaidh Mórdhíola agus Giniúna 2006 15 Príomh-Éachtaí i 2006