7/26/2019 Trk Dkm Sanay 2012

1/44

TRKYE DKM

SANAY

"2013Ylna Girerken Mevcut Durum"

TRKYE DKM SANAYCLER DERNE

Haziran 2013

7/26/2019 Trk Dkm Sanay 2012

2/44

2

7/26/2019 Trk Dkm Sanay 2012

3/44

3

NDEKLER1. Dkm Sektrnn Tanm ............................................................................................. 5

1.1. retim Yntemleri ve Teknoloji:............................................................................................. 5

2. Dkm Sektrnn Tarihi Geliimi ................................................................................. 63. Trk Dkm Sektr ....................................................................................................... 7

3.1. Sektrn Trkiye Ekonomisindeki Yeri.................................................................................... 7

3.2. Trkiyede Dkm Firmalarnn Says..................................................................................... 73.3. Dkmhanelerin Blgesel Dalm....................................................................................... 113.4. Yabanc Sermayeli Kurulular................................................................................................ 14

4. Dkm Sanayinde retim............................................................................................. 144.1. Dkm Sanayinde retim Kapasitesi ve Miktar................................................................... 144.2. Byme ve karllk oranlar.................................................................................................... 154.3. Alt Sektrler tibariyle Deerlendirme;................................................................................. 16

5. Dkm Sanayi D Ticareti............................................................................................ 215.1. Dkm hracat Rakamlar...................................................................................................... 215.2. Dkm rnleri thalat:....................................................................................................... 225.3. Sektrn thal Girdileri.......................................................................................................... 23

6. Trk Dkm Sektrnde Hammaddeler....................................................................... 246.1. Ham ve yardmc maddeler:.................................................................................................. 246.2. Doal Hammaddeler:............................................................................................................ 246.3. Hammadde ve Yardmc Maddeler ile Tesis ve Ekipman retimi:........................................ 24

7. Dnyada Dkm Sektr .............................................................................................. 267.1. Dnya Dkm retimi........................................................................................................... 267.2. Dnya Genelinde Dkm Sektrnn Karlat Sorunlar:................................................. 287.3. Dnya Dkm retimi Rakamlar 2011 .............................................................................. 29

8. Dkm sektrn SWOT Analizi..................................................................................... 309. Yatrm Ortamnn yiletirilmesi ile Blgesel Tevik ve Yardmlar............................... 3110. Sektrde Yeni Ynelimler............................................................................................. 3311. Sektrn AB Uyum Srecinde Geldii Nokta, Karlat Uyum Sorunlar.................. 3412. Sektrn Rekabet Gcnn Artrlmas ve Verimlilik................................................... 34

12.1. Enerji: .................................................................................................................................. 35

12.2. Nakliye / Lojistik: ................................................................................................................. 36

13. Genel Deerlendirme ve Hedefler ................................................................................ 3613.1. Sektrel Yaplanma ve Temsil:............................................................................................ 36

14. Tablolar : ....................................................................................................................... 3714.1. Dkm Sektrne likin Temel Bilgiler............................................................................... 3714.2. retim Miktarlar ve Deerleri............................................................................................ 3914.3. Dnya Dkm retimi Rakamlar........................................................................................ 40

14.4. hracat Miktarlar ve Deerleri............................................................................................ 4114.5. Baz Dkm rnlerinin ProdTr Kodlar.............................................................................. 42

Kaynaklar:

AFS American Foundry Society

Modern Casting46th Census of World Casting Production (2011)CAEF Avrupa Dkmhaneleri Birlii Raporlar stanbul Sanayi Odas, 1. ve 2. 500 Byk Sanayi Kuruluu Aratrmas (2011 )Trkiye hracatlar Meclisi, 2011 yl ilk 1000 hracat Aratrmas

DPT Dkm Sanayi Alt Komisyon RaporlarTK ve TCMB istatistiki verileri

7/26/2019 Trk Dkm Sanay 2012

4/44

4

7/26/2019 Trk Dkm Sanay 2012

5/44

5

1. Dkm SektrnnTanm

Dkmclk; metalleri ilemek ve ekillendirmek konusunda yzyllardr kullanlagelen, en nemliendstri dallarndan birisidir. Gndelik hayatmzn her aamasnda; kuyumculuktan, ar sanayitezghlarna, tarm makinelerinden gemi makinelerine kadar ok deiik alanlarda dkm yntemiile retilen malzemeler kullanlmaktadr.Birok sanayi iletmesinde dkmhaneler bulunmaktadr.

Trkiyede dkm sektrve zanaat kkl tarihsel gemii ile beraber sanayileme dneminde zelteebbs yatrmlar ile gelierek Avrupada ve dnyada nemli bir noktaya ulamtr. Trkiyedkm retimi2012 yl rakamlar itibari ile Almanya, Fransa ve talyay takiben Avrupada 4. srayayerlemi olup dnyann nde gelen dkm reticileri arasnda ykselmeye devam etmitir.Sektr,2011 yl dnyasralamasnda ise 13. sradadr. (AFS Modern Casting Census46)

1.1. retim Yntemleri ve Teknoloji:

Demir ve elik dkm sanayi; endksiyon, elektrik ark ocaklar veya kupol ocaklarnda, eitli pikdemiri, metal hurdalar ve ferro alamlarn ergitilerek, kalplama tesislerinde hazrlanm kum,seramik veya metal kalplar ierisinde ekillendirilmesi ve zel sl ilemler ile deiik mekanikzellikler kazandrlmas sureti ile pik dkm, elik dkm, sfero dkm ve temper dkm trndekirnleri ham dkm, ilenmi dkm ve mamul olarak reten bir sektrdr.

Demir d metallerin dkmnde de benzer yntemler kullanlmakta, alminyum ve zamak pararetiminde yksek hz ve verimlilikte basnl dkm yntemleri hzla gelimektedir.

Metal dkm retim yntemi, Ekonomik Faaliyetlerin Uluslararas Standart Sanayi Snflandrmas(International Standard for Industrial Classification) ISIC Rev.3 ve Rev 3.1de, 273 kod i legruplandrlmt. 2008 ylnda yaplan deilikle, ISIC Rev.4 yaynlanm ve metal dkm sanayi kodu243 olarak belirlenmitir. Alt krlmlarda, Kod 2431 demir ve elik dkmn, Kod 2432 ise demird metallerin dkmn kapsamaktadr.

Tablo 1: ISIC Rev. 4 ve NACE Rev.2 Dkm Sanayi Kodlar

ISIC

Rev.4

NACE

Rev.2NACE Rev.2 Definition Aklama

C Manufacturing retim24 Manufacture of basic metals Ana metallerin retimi

243 24.5 Casting of metals Metallerin dkm

243124.51.00 Casting of iron Demir dkm24.52.00 Casting of steel elik dkm

2432

24.53.01

24.53.99

Casting of light metals

This class includes:

- casting of semi-finished products

of aluminium, magnesium, titanium,zinc etc.

- casting of light metal castings

Hafif metallerin dkmBu snfn kapsam:- Aluminyum, magnezyum, titanyum,

inko vb malzemelerden dklen yarmamulleri

- Hafif metallerin dkm

24.54

Casting of other non-ferrous metals

This class includes:

- casting of heavy metals

- casting of precious metals

- die-casting of non-ferrous metal

castings

Dier demir d metallerin dkmBu snfn kapsam:- Ar metallerin dkm, (bakr vealamlar vb)- Deerli metallerin dkm- Demir d metallerin kokil kalbadkm

7/26/2019 Trk Dkm Sanay 2012

6/44

6

Bir dier snflandrma ise Avrupa Birliinde ekonomik faaliyetlerin istatistiksel olaraksnflandrlmasn salayan bir sistem olan NACE (Nomenclature gnrale des Activits Economiquesdans les Communauts Europennes)dir. NACE Rev. 2de tm metallerin dkm Kod 24 ilesnflandrlmtr. ISIC Rev.4 ile NACE Rev.2nin detay bilgisi ve karlatrmas yukarda verilmektedir(Tablo 1).

Dkm sektrnde kullanlan retim proseslerini; metal ergitme, kum hazrlama, maa imali,

kalplama, dkme, temizleme, sl ilem, talama ve kaplama olarak sralayabiliriz.

Dkm retim yntemi sanayi retiminin temel unsurlarndandr ve bu teknik ile retim yapankurulular ikiye ayrlr. Bunlardan birinci blm tamamen mteri talepleri dorultusunda dkmmamulleri reten kurulular, dierleri ise, bitmi rnlerinde kullandklar malzemeler iin dkmprosesi ile retim yapanlardr (rnein kilit ve fermuar reticilerinin zamak dkmhaneleri, elektrikmotoru reticilerinin alminyum dkmhaneleri mevcuttur). Baz tesisler ise dkm teknii ilerettiklerini son ilemlerden geirdikten sonra nihai rn olarak son kullancya ulatrmaktadrlar.Bunlara rnek olarak radyatrler, alaml otomobil jantlar, kap kollar gibi rnler gsterilebilir.

Dkmhanelerin en nemli zelliklerinden birisi de pazar taleplerine gre retimlerini modifiyeedebilmeleridir. rnek olarak dkm kvet retip satan bir tesisimiz bu pazarn daralmas ile retim

hattn soba ve mine paralar dkmne uyarlayabilmekte, bu pazarn da daralmas durumundaotomotiv para dkmne ynelebilmektedir.

Dkm rnlerinin PRODTR kodlar da tercme edilerek Uluslararas deerlendirmelerdekullanlmak zere TUK tarafndan yaynlanmtr.Tanmnda Dkm ifadesi bulunan sektrmzleilgili rnlerin PRODTR rnlerinin 2010 kodlar Ekler Tablo 19dalistelenmitir.

2. Dkm SektrnnTarihi Geliimi

nsanlk tarihinin en eski mesleklerinden biri olan metalleri ileme ve ekillendirme, M.. 9000li

yllarda, ilk metal ve metal oksitlerinin kullanlmasyla balamtr. ayn Tepesi ve atalhykteM.. 7500e C14 radyografik analizleri ile tarihlenen bakr boncuk, engel ve levhalar, madenlerin ilkolarak Anadoluda kullanlmaya balandna dair rneklerdir. Arsenikli bakrdan, bronza ve pirinceuzanan deiik dkm obje imalat, Kuzey Mezopotamya, Dou ve Anadoluda tarih boyuncakurulmu eitli devletlerin itici glerinden biri olmutur. Tarihte ilk defa demir bir tahta oturanHitit Kral ve madenci ustalar olarak nlenen Urartular, dkm sektrnn Anadoludaki nemlike talardr. Seluklu ve Osmanl mparatorluklar dneminde, Anadoluda dkm tm ehirlereyaylarak ticari bir kapsama ulam, top dkmnde kazanlan ustalk sonrasnda dkmn nemizellikle savunma sanayinde artmtr.

Cumhuriyet devri ile birlikte Trk dkm sanayi, kk atlyeler ve loncalar dzeninden karak,byk lekli sanayi kurulular eklinde gelimi ve stanbul, Bursa, Kocaeli, Sakarya geni ile

Ankara, Eskiehir, Konya, zmir, Denizli, Samsun, orum, Trabzon, Adana, Kahramanmara veGaziantep gibi birok ehir nemli retim merkezleri haline gelmitir.

Dnyada 7-8 bin yllk birikimi ieren dkmclk, asl geliimini 19. ve 20. yzyllarda SanayiDevrimi ile yaamtr. Gelien otomotiv sanayi ile yllk 100 milyon ton seviyelerinde retimeulamtr. Bu bymede, klasik pik dkm yerine gelitirilen elik, sfero, alminyum ve magnezyummalzemelerin dkm de nemli bir rol oynamaktadr.

7/26/2019 Trk Dkm Sanay 2012

7/44

7

3. Trk Dkm Sektr

3.1. Sektrn Trkiye Ekonomisindeki Yeri

Dkm rnleri hemen hemen tm sanayi dallarnda girdi olarak kullanlmaktadr ve bu nedenledkmclk imalat sanayinde olmazsa olmaz bir neme haizdir. Dkm yntemi ile retilen birokmamul imalat sanayinin her alannda kullanlmaktadr. yle ki, retilen sanayi mamullerinin

%90nda en az bir adet dkm rn bulunmaktadr.

Trk dkm sektr, Trk imalat sanayinin temel talarndan biridir. Dizayndan, prototipe, testlereve nihai rne kadar geen srede teknik bilgi birikimi ve tesisleri ile batamakine, ulamaralar vesavunma sanayi olmak zere tm retim taleplerini karlayabilecek yetenektedir.

Dkm sanayi sektr, katma deeri yksek bir retim alandr. Girdilerinin %70inden fazlas yurt iikaynakl olup yksek nitelikli istihdam yaratmaktadr. Bununla beraber ktlar birok sanayi retimiiin temel olmaktadr. Bu durumun en arpc rnekleri pompa ve vana retimidir.

Sektrn temel mterisi ana retim sanayidir ve sektr ancak ana sanayinin kuvvetli olduulkelerde pazar bulabilmektedir. Dkm dier retim metotlarna gre sahip olduu stnlkleri vegelien modern teknolojiler ile hem dnyada hem de Trkiyede uzun yllar nemini koruyacaktr.

Hitap ettikleri pazarlardaki gelimeler, rekabet glerinin deiimi, yeniliklerin takibi ve uygulanmasve mali gler gz nne alndnda, Trkiyede faaliyet gsteren birok dkm fabrikas veatlyesinin AB ve ABDdeki rnekleri gibi uzun vadede ayakta kalmas zordur. Takribi 1.5 milyontonluk yurt ii kapasitenin 1 milyon tondan fazlas byk lekli firmalar tarafndan retildiinden,toplam retim kapasitesinde nemli bir d olmayacaktr.

Bu byk firmalar da, rekabet glerini koruyacak idari, teknik, ticari ve en nemlisi rn yapsynnden atlmlar yapmazlarsa uzun vadede saylar azalacaktr.

3.2. Trkiyede Dkm FirmalarnnSays

Dkm prosesi birok iletmenin

iinde kendi retimleri kapsamnda mevcuttur. Bu iletmelerientegre tesis olarak deerlendirmemiz mmkndr. letme dkm yapmakta, ancak dkmsatmamakta, bitmi rn retimi ve sat yaplmaktadr.rnek, kilit ve musluk bataryasretimidir.Firma saylarnn tespitinde bu ayrnt en nemli parametredir. Yurdumuzda dkmhane veyadkmcler sayldnda 1400e yakn isimden sz edilmekte olup, bunlarn iinde faaliyeti metaldkmrn ve sat olan iletmelerin says 1,200 naltndadr.

2012 ylnda dkm sektrnde sadece dkm faaliyeti gsteren toplam 1,127 firmann 1,119uzelsektr, 8 tanesi ise kamu ve askeri kurulutan olumaktadr. Szkonusu 8 tesisin retim ve istihdamrakamlar son derece snrldr ve varlklar stratejik adan deerlendirilmektedir.

Trkiye Dkm Sanayicileri Dernei tarafndan balatlan ve halen devam eden detayl envanteralmasnn ilk ktlarna gre lkemizde faaliyette bulunan dkmhaneler temel yaplarna gresnflanmaktaolup detayl sektrel deerlendirmeler halen devam etmektedir.

Byklklerine gre iletmelerin deerlendirilmesi:

Dkm sanayi sektrndeki yap;byk sanayi kurulular, KOBler ve mikro iletmeler olmak zereana grup altnda incelenmektedir:

Byk Sanayi Kurulular:

80li yllardan itibaren yurdumuzda artan otomotiv ve yan sanayi yatrmlarna paralel olarak, ndegelen holdinglerin ve yerli giriimcilerin yeni yatrmlar ve mevcut iletmelerinin de byyerek30.000 tonun zerinde yllk kapasiteye ulaan, byk ounluu demir grubu dkmhaneleri olan

tesislerimizdir.

7/26/2019 Trk Dkm Sanay 2012

8/44

8

30.000 ton zeri yllk kapasiteye sahip 15 firma Trkiye kapasitesinin % 58 ini ve 10.000-30.000 tonaras kapasiteye sahip 17 firma ise Trkiye kapasitesinin % 13 n karlamakta olup, bu gruptaki 32kurulu toplam Trkiyedemir dkm kapasitesinin % 71ini temsil etmektedir.

Arlklolarak ktlarnn ounluu otomotiv, kamyon ve beyaz eya sektrleridir. Aralarnda nihairn reten dkmhanelerin de bulunduu byk grup sanayi kurulularmzn ounluu Avrupalkelerindeki ana sanayicilerin gvenilir tedarikileri olmulardr.

Otomotiv ve benzeri ana sanayiler, kresel rekabet nedeniyle kendi fiyatlarn drmek ve/veya karmarjlarn ykseltmek iin, sistem teslimatlarna fiyatbasks yapmakta, bu bask isedkm sanayigibi dier alt sanayicilere yansmaktadr. Sonu olarak, alt sistemlerin byk bir ksmn oluturanbasit dkmler, arlkl olarak daha ucuz enerji ve igcile devlet desteklerinin olduu lkelerdentedarik edilmeye balanmtr. Otomotiv sanayicileri, hangi lkede retim yapyorlarsa, alt sistemreticilerini de yanlarnda istemektedir. Alt sistem reticileri ise dkm taleplerini gittiklerilkelerden temin etmekte veya mevcut reticilerinin bu lkelerde stok tutma sureti ile JIT (just intime) teslimat yapmalarn talep etmektedir. Alt sistem konusundaki bu beklentiler, ana reticilerinyatrm kararlarnda ynlendirici rol oynamaktadr.

Son zamanda zellikle otomotiv ana sanayi ve yan sanayinde yurt iinde planlanan yeni komponent

yatrmlar dkm sektrne i pazarda da genileme imkan yaratacaktr.Bu gruptaki firmalarmza yabanc yatrmclarn giderek artan ilgisi dikkat ekmektedir.

KOBler

Kobi tanmna giren ve sektr firmalarnn sayca ounluunu temsil eden iletmeler grubudur.Birou bireysel atlyelerin bymesi ile pazarda payn artrm, son 12 yl iinde ihracata balam,sermaye birikimini yatrma ynlendiren firmalarmzdr. Mteri profilleri ve retim yetenekleri okgenitir.

Orta-uzun vadede KOBlerin otomotiv ve benzeri sanayiye gerek finansman yaps, gerek kalite veistenilen sertifikalar nedeniyle yksek serilerde rn vermesi beklenmemelidir.Bu iletmeler makine

imalat ve inaat sektr gibi ksa serili, deiik malzemelerden deiik arlk ve para trlerinde vezellikle ok fazla fiyat basks olmayan sektrlere ynelik retim yaparak geli imlerini devamettireceklerdir. Bu iletmelerin rekabeti olabilmeleri iin bir alternatif ise, kendi dizayn ettikleri yada gelitirdikleri bir vitrin maln nihai tketiciye ynelik olarak retip, monte ederekpazarlamalardr. hracat yetenei gelienler iin ise yabanc firmalar ile ortaklklar mmknolacaktr.

Kmelenmeler Konya rnei:

2009 ylnda AB proje destei ile sektrde Dkm Kmelenmesi yapsna gidilmi ve projeKonyada yrtlerek gerekli altyap hazrlanmtr. Ortak teknik ve idari eitimler ile kme, rekabetiartracak faaliyetler yapmaktadr. Kmelenme ktlar takip edilerek sektre dnk nihai bir

deerlendirme yaplabilecektir.

Konya dkm kmesinin sektre nemli katklar salad izlenmekteolup bir baar rnei olarakdeerlendirilebilir.

Mikro letmeler:

ok kk aile iletmeleri olup dkm zanaat olarak yrtmektedir. Yurt sathnda yaygn olarakbulmak mmkndr, rekabet gleri ok zayftr. Uzun vadede, 23 kiilik bu tarz ailedkmhanelerinin saylar nemli lde azalacaksa da yedek para gibi mamuller iin her ehirdemikro boyutta 35 tane dkmcnn kalmas beklenmelidir.

Mikro iletmeler;yksek genel giderleri, teknolojik yatrm yapmaya elverisiz finansal yaplar, nakit

ak problemleri ve ynetimin sadece aile yelerinden olumas gibi birok nedenle hem stkategorideki otomotiv sektrne hem de bir alt kategorideki tketim sektrne srdrlebilirhizmet ve rn salamakta zorlanmaktadr. Bu iletmeler, sermaye artrarak ve teknik altyaplarn

7/26/2019 Trk Dkm Sanay 2012

9/44

9

gelitirip yapsal deiiklikle byyerek bir st kategoriye geebilir, daha da klp ni/darpazarlarla yetinebilir ya da dnyadaki birok benzerleri gibi pazardan ekilmek zorundakalabileceklerdir.

retim cinslerine gre iletmelerin deerlendirilmesi:

Sektrde ok farkl teknik ve ticari zellikte iletmeler bulunmaktadr. 2012 ylnda, demir - elik

dkm sanayinde 780 kurulu, demir d dkm sektrnde ise 350 kurulu faaliyet gstermektedir.Alminyum dkmde faaliyet gsteren 171 firma bulunmaktadr. Bunlardan 42 tanesi KOB olupbnyelerinde 30 ile 100 kii arasnda ii altrmaktadr. Bu iletmelerin yan sra, 100 akn kkatlye eklinde aile iletmesi mevcuttur. Zamak dkmde faaliyet gsteren iletmelerin bykounluu (136) mikro iletmelerden olumaktadr, 21 tanesi de KOB leklidir (Tablo 2).

Tablo 2: Dkm SektrndeFaal Kurulu Saylar - (2013 Mart)

retim Cinsizel Sektr Kamu & Askeri

Tesisler

Toplam

Kurulu SaysByk KOB Mikro

Pik/Sfero /Temper Dkm 28 238 410 4 680elik Dkm 17 37 41 2 98

Alminyum 21 42 107 1 171

Zamak 4 21 136 161

Bakr Alamlar 2 6 9 1 18

TOPLAM 72 344 703 8 1127

stihdam Dzeyi, Nitelii ve Maliyeti

Dkm sanayi, 2012 ylnda 33.000 kiiye istihdamyaratmtr.

Demir - elik dkm sanayinde faaliyet gsterenkurulular 2012 ylnda yaklak 27.000 kiiye; demir ddkm sektrndeki iletmeler ise 6.000 kiiye i imknsalamtr.

Sektrdeki mavi yakal says 19.300 kiidir, bunlarn %67,4s ise kalifiye elemandr. Grafik 1de grlebileceigibi, sektrdeki retim artna bal olarak istihdam daykselmitir. Gerekletirilen yeni kapasite yatrmlar ile

kii bana den dkm retimide artmaktadr.

Tablo 3: Dkm Sektrnde stihdam

(2012)

gc Kii Says

Yksek renim

Teknik 3.200

dari 2.200

Orta renim

Teknik 6.000

Memur 2.300

Mavi Yaka - i

Kalifiye 13.000

Dz 6.300TOPLAM 33.000

7/26/2019 Trk Dkm Sanay 2012

10/44

10

Grafik 1Dkm Sanayindeki stihdamn Yllara gre Deiimi

Grafik 2de grld zere; dnyann nde gelen reticileri ile mukayese edildiinde kii banadkm retim miktarlarmz hedeflerimizin ok gerilerindedir. nmzdeki dnemlerde bu kiibana verimlilii ykseltecek dorultuda yatrmlar beklenmektedir.

Grafik 2En byk 10 lkenin kii baretim verimliliimiktarlar

7/26/2019 Trk Dkm Sanay 2012

11/44

11

3.3. Dkmhanelerin Blgesel Dalm

2011 ylnda balayan Trk Dkm Envanter Projesi kapsamnda mevcut ve toplanan bilgiler ile 2012yl sonu itibariyle 1388 adet dkm iletmesi tespit edilmitir. Projenin ikinci faznda ise builetmelerin faaliyet, kapasite, istihdam bilgileri sorgulanmaya balanmtr.

Corafi dalm itibariyle,zel sektre ait iletmelerin byk ksm stanbul, Ankara, zmir, Kocaeli,Bursa, Eskiehir, Bilecik ve Samsun yrelerinde bulunmaktadr. Kk atlyeler ise bata stanbul,Konya, Ankara, Bursa, Eskiehir ve Gaziantep olmak zeretm illerimize dalm durumdadr.

Envanter almasnn ikinci faznda elde edilen ehir baznda dkmhane saylaraadaki gibidir.

ISTANBUL 396

KONYA 256

IZMIR 157

ANKARA 138

BURSA 94

KOCAEL/GEBZE 74ADANA 66

GAZANTEP 33ESKEHR 24KAYSER 21ORUM 15SAMSUN 12

SAKARYA, MANSA 9DENZL 7BALIKESR, DZCE 6TEKRDA 5AYDIN, ELAZI, K.MARA, KARABK 4ANTALYA, BLECK, HATAY, MALATYA, TRABZON, ZONGULDAK 3BOLU, ANKIRI, KIRKLAREL, KIREHR, MERSN, OSMANYE, SVAS 2AFYONKARAHSAR, BATMAN, DYARBAKIR, ISPARTA, KASTAMONU, KIRIKKALE, SNOP, ANLIURFA 1TOPLAM 1.388

Grafik 3Demir grubu dkmhanelerin dalm haritas

7/26/2019 Trk Dkm Sanay 2012

12/44

12

Grafik 4elikgrubu dkmhanelerin dalm haritas

Grafik 5Alminyum ve Zamak grubu dkmhanelerin dalm haritas

Grafik 6Bakrgrubu dkmhanelerin dalm haritas

7/26/2019 Trk Dkm Sanay 2012

13/44

13

Tablo 4: Demir Grubu Dkmhanelerin Corafi Dalm

Corafi blgeler DKMHANE SAYISI TOPLAMDA PAYI

ANADOLU 292 42,63%

MARMARA 186 27,15%

EGE BLGES 91 13,28%

AKDENZ 57 8,32%GNEY DOU ANADOLU 28 4,09%

KARADENZ 28 4,09%

DOU ANADOLU 3 0,44%

685

Tablo 5: elik Dkmhaneleri Corafi Dalm

CORAF BLGEELK

DKMHANE

SAYISI

2012

RETM

(TON)

TOPLAMDA

PAYI %

ANADOLU 43 45115 32,2

MARMARA 34 41360 29,5

KARADENZ 12 24670 17,6

EGE 14 15086 10,8

AKDENZ 8 8550 6,1

DOU ANADOLU 5 4300 3,1

GNEY DOU ANADOLU 1 1200 0,9

117 140.281

Kaytdlk

Sektrn en nemli maliyet girdileri elektrik, pik demiri ve ferro alam malzemeleri ticareti ilemamul satlarnnana sanayi firmalarnakayt dahilinde satlmas nedeniyle sektrde kayt dln%5in zerinde olmas mmkn grlmemektedir.

Mesleki Eitim

Dkm retim yntemi modern sanayileme eilimleri ile makineleme yolunda ilerlese detemelinde kiisel bilgi ve tecrbe ok nemli bir unsurdur. Meslein zanaat zelliinden dolay iyiyetimi nitelikli insan gcne ciddi ihtiya vardr. Bu nedenle, makinelemeye ramen sektrel

byme trendi paralelinde istihdam ihtiyac da artmaktadr. Ancak kii ba verimlilik dzeyi henzistenen seviyeye ulamamtr. Dier igc gruplarnda ihtiyatan daha fazla arz bulunmasnaramen, dkm sektrnde teknisyen (orta teknik) seviyesinde ve ynetim ile retim arasnda grevyapacak ara teknik eleman ihtiyac artarak devam etmektedir.

Mesleki orta eitimin yaygn olduu yllardan gelen dkm ve modelcilik eitimi alm birok meslekokulu mezununun iletme sahibi olduu sektrde, bugn meslek liselerinde dkm ve modelcilikblmleri maalesef kapanmaktadr.Tm sanayi sektrlerinde olduu gibi dkm sanayinde de ortakademe teknik eleman ve teknisyen (Meslek lisesi ve Meslek Yksek okulu mezunu) ihtiyac artarakdevam etmektedir.

Aluminyum yksek basnl dkm sektrmz 10 yl iinde 5 kat byme gstermi olup, bu trend

devam etmektedir. Yurdumuzda lisans eitimi veren teknik niversitelerde bu teknoloji zerindeders ve aratrma eksiklii ne yazk ki bu gelimeyi yavalatacaktr.

7/26/2019 Trk Dkm Sanay 2012

14/44

14

YK kaytlarnda Metalurji Mhendislii alannda 33 blm mevcut olup bunlardan 19unda aktifeitim verilmektedir. Daha fazla sayda mezun veren makine mhendislii blmleri de sektreigc yaratmaktadr. Yeterli sayda metalurji blm olmasna ramen buokullardan mezun olanlarar dkm sektrnde almak konusunda isteksizlerdir. Son yllarda sektrde alanyeni mezunmhendislerin ounluu okuldan ok yetersiz bilgi ile mezun olmaktadrlar.Kitap, yayn, seminer,kongre ve fuar takip alkanlklar eksiktir. Ek eitimlere (insan ynetimi, teknik konular, maliyet

kavramlar) ihtiyalar bulunmaktadr.Sektrn metalurji alannda gelimi eitim grm elemanlar ynlendirmesi gereken alanlar;pazar geniletecek, rnn ileriye geriye doru derinlemesini salayacak, sektrde teknolojikyenilikleri (rn simlasyonu, sre simlasyonu, malzemelerde katklarla zellikerin deiimi, katklkalp imali (additive tooling), hzl prototipleme, rn testleri) uygulayacak alanlardr ve bu tipyenigelimeler sektrn verimlilii ve katma deerini artracaktr.

3.4. Yabanc Sermayeli Kurulular

Dkm sektrnde faaliyet gsteren irketlerden 5 tanesi (elik Granl, Componenta, Maxion -

Hayes Lammerz, Federal Mogul ve EGO) yabanc sermayelidir.Dkm sektrne tesis, ekipman ve/veya hammadde salayan uluslararas tedariki kurulularn sonyllarda Trk pazarna ilgisinde art gzlenmektedir. Bu eilim tedariki kurululardaki yabancsermayeli firma saysnda da arta neden olmutur. Inductotherm, Foseco, Laviosa, Sd Chemie,Httenes Albertus, ASK, Amcol ve Magma firmalarnn yatrmlarna ek olarak, raporun hazrlandtarihlerde edinilen bilgilere gre, bu alanda Trkiyedeki mevcut yatrm ve faaliyetlere yatrmyapmay planlayan yabanc kurulular Furtenbach, Dubal, Alcan olarak duyurulmutur.

4. Dkm Sanayinde retim

4.1. Dkm Sanayinde retim Kapasitesive Miktar

Trkiyedeki deiik yaplardaki dkm iletmeleri, 2012 ylnda ortalama 63% kapasite ilealmlardr. Kapasite kullanm, demir dkm sanayiinde %64, elik dkmde %47, demir dndaise %83 olarak gereklemitir.

Trkiyede dkm sektrnde 2012 ylnda toplam 2,6 milyar Euro kymetinde 1.445.000 ton retimyaplmtr(Tablo 6).

Tablo 6: Rakamlar ile Trk Dkm Sanayinin son 4 yl

Yl 2009 ton

Yl 2010

ton

Yl 2011

ton Yl 2012 ton De. %Pik Dkm 456.000 591.000 625.000 610.000 -2,4Sfero Dkm 352.000 423.000 480.000 502.000 4,6Temper 2.000 4.700 5.500 8.000 45,5

elik 98.000 124.000 152.000 140.000 -7,9Demir D 122.000 149.000 170.550 185.000 8,5

Toplam 1.030.000 1.291.700 1.433.050 1.445.000 -0,8

alan says 25.000 30.500 33.000 33.000Faal dkmhane says

Mikro 410 374 440 370

Orta 400 381 423 410Byk 142 148 177 182

Toplam 952 903 1040 962

7/26/2019 Trk Dkm Sanay 2012

15/44

15

Dkm Sanayi sektrnn nde gelen firmalar, stanbul Sanayi Odasnn yllk bazda yaptTrkiyenin 1. ve 2. 500 Byk Sanayi Kuruluu Aratrmasnda her yl sralarn ykseltmektedir (Tablo 7).

Tablo 7: SO 1. ve 2. 500 Byk Firma Aratrmas Dkm Firmalar Sralamas

ISO - TRKYE'NN 500 BYK SANAY KURULUU - 2011

500 Byk Sra Kurulular retimden Satlar Net TL

2011 2010 2009 2011 2010 2009

112 145 220 Componenta Dkmclk Tic. ve San. A.. 622.516.164 386.945.817 229.491.207132 158 209 CMS Jant ve Makina Sanayii A.. 545.434.622 354.265.610 242.046.420254 314 444 Hayes Lemmerz nci Jant Sanayi A.. 300.399.028 187.399.480 112.005.359313 523 - Erkunt Traktr San. A.. 253.580.034 119.401.152364 393 514 Trakya Dkm San. ve Tic. A.. 217.321.200 153.814.066 96.036.260402 480 463 Cevher Dkm San. A.. 193.705.453 129.136.996 107.909.776436 577 385 Erkunt Sanayi A. 180.967.480 109.052.664 52.689.592441 429 360 Samsun Makina San. A.. 177.930.157 143.228.384 138.315.667

ISO - TRKYE'NN KNC 500 BYK SANAY KURULUU - 2011

kinci 500 Byk SraKurulular

retimden Satlar Net TL

2011 2010 2009 2011 2010 2009

524 485 439 Demisa Dkm Emaye Mam. San. A.. 152.777.259 128.207.303 112.810.725571 624 891 Ferro Dkm San. ve D Tic. A.. 139.297.510 98.185.060 52.059.082599 685 686 Cevher Jant San. A.. 133.467.345 87.251.907 72.503.512620 755 427 ukurova naat Mak. San. ve Tic. A.. 128.441.089 79.313.511 49.585.921766 834 897 elikel Alm.Dkm mal. San. Tic. A.. 101.456.706 70.293.858 51.650.575792 810 786 Akda Dkm San. ve Tic. A.. 97.307.486 73.266.206 61.459.962793 705 827 Ylmaz Redktr San. ve Tic. A.. 97.294.321 85.226.303 57.340.405876 840 533 Hisar elik Dkm San. ve Tic. A.. 86.805.223 69.661.311 93.661.378908 - - Hema Otomotiv Sistemleri A.. 83.486.311

4.2. Byme ve karllk oranlar

2012 ylnda dkm retimi 2011 ylna gre %1 azalmtr. 20092012 yllar arasnda dkmsektrnde ar-ge teknoloji yatrmlarna ilave olarak sektr tamamnda %24 kapasite artrcyatrmlar gerekletirilmitir.

Trk dkm sektrnde demir grubunda mevcut kapasitenin yeni giren ve kan yatrmlar ile 1.5

milyon ton olarak sabitlenecei ngrlmeli ve bu kapasitenin katma deerli rnlerledeerlendirilmesi hedeflenmelidir.

Dkmhanelerin, rettikleri dkm paralar talal imalat teknikleri ile ileyerek katma deeriartracak yatrmlar planlayp gerekletirdikleri gzlenmektedir. Avrupa ve gelimi sanayilkelerinde ok gelimi para ileme tesisleri mevcut olduundan Avrupal otomotiv dkmcleribu ileme firmalarna ham para tedarik etmektedirler. Ancak Trkiyede gelimi kapasite veteknolojide organize ileme tesislerinin bulunmamas Trk dkmhanelerinin nne bir frsatkarmtr. nde gelen tm otomotiv dkmhanelerimiz entegre ileme yatrmlar gerekletirereksatlarn artrmaktadrlar. Yaratlan katma deerin irket karllklarna da yansmas beklenmektedir.

7/26/2019 Trk Dkm Sanay 2012

16/44

16

Grafik 7. TrkDkm retiminin 50 Yl (2013-14 Tahmin)

4.3. Alt Sektrler tibariyle Deerlendirme;

Dkm sektr, temel metalurjik zelliklerine gre;

- demir (pik, sfero, temper),

- elik,

- demird (bakr, alminyumve inkoalamlar) dkm ve

- zel dkmhaneler olmak zere drtana grupta incelenebilir.

Demir Dkm Sanayi:Sektrn en yaygn ve eski retim alandr. zelikle otomotiv sanayine alan ok modern ve yeniyatrmlar dikkati ekmektedir. nemli bilgi birikimi ile teknik ve idari tecrbeye sahiptir. 2012ylnda; 610.000 ton pik, 502.000 ton sfero ve 8.000 ton temper olmak zere toplam 1.120.000 tonretim gereklemitir (Grafik7).

DISA ve Yksek Seri Dkmhaneleri:Byk ounlukla otomotiv ve beyaz eya sektrlerine retimyapan bu kmenin nde gelen dkmhaneleri Componenta, Demisa, Trakya Dkm, Erkunt, EKU,Ferro Dkm, Atikmetal-Akdkm, Hekimolu, Adarad, BMC, Entil, Toprak, Aydkm, ema, Hemafirmalar olup, bu 15 firma Trkiye dkm retiminin % 62sini retmektedir.

Dktil Boru retimi: 2005 ylnda Samsunda tamamlanan yatrm ile dktil demir boru ve boru

balant paralar Trkiyede ilk olarak uluslararas standartlara uygun ekilde imal edilmeyebalanmtr. Bu borular ime suyu izale hatlarve ebekelerinde kullanlmakta olup;yksek basncadayanm, yksek mukavemeti ve ime suyuna uygun kaplamas ile birok lkede yerel idarelercetercih edilmektedir. Bu fabrikamzn retime balamas ile yurt dna kaynak aktarlarak ithal edilenbu rn yerli olarak temin edilmeye ve ihra edilmeye balanmtr.

100

300

500

700

900

1.100

1.300

1.500

1.700

1960

1962

1964

1966

1968

1970

1972

1974

1976

1978

1980

1982

1984

1986

1988

1990

1992

1994

1996

1998

2000

2002

2004

2006

2008

2010

2012

2014

BinT

on

Trkiye Dkm retimin 1960-2012 ve Projeksiyonu (2013-2014)

Demird elik Temper Sfero Pik

7/26/2019 Trk Dkm Sanay 2012

17/44

17

Grafik 8. Demir Dkm retiminin Yllara Gre Deiimi

Byk Para Dkmhaneleri:

Sanayinin geliimi ve yurtd pazar talepleriyle gelien byk para dkm son 8 ylda hzl gelime

gstermitir. Yksek karllk oranlar ve pazar talebi firmalarmz bu alana ynlendirmitir. Makine vetesis yatrmlar ile beraber gelimi teknolojive bilgi birikimi gerektirmekte olan bu alanda retimart gstermektedir. Tek para 15 tondan 150 tona kadar para dkm artk Trkiyedeyaplabilmektedir. Yatrmlar devam etmektedir.

elik Dkm Sanayi:

elik dkm sektrnde, yksek tecrbeye sahip kurulularnyeni yatrmlar ile yurtii ve yurtdna ciddi retimlergerekletirdikleri gzlenmektedir. elik dkm firmalarmzAlmanyadan sonra Avrupann en byk kurulu kapasitesi vefiili retimini salamaktadr (Tablo 8). Ancak yaratlan katmadeer henz hedeflerin ok altnda gereklemektedir.

elik dkm fabrikalarmz 2008 ylnda 140.000 ton, 2009ylnda 98.000 ton, 2010 ylnda 124.000, 2011 ylnda 152.000ve 2012 ylnda ise 140.000 elik dkm retmilerdir. TrkiyeAlmanyadan sonra Avrupann en byk ikinci elik dkmreticisidir (Tablo 8 ve Grafik 9).

lkemizde planlanan ve gerekleen youn altyap projeleri nedeniyle inaat, madencilik ve enerjiyatrmlar iin tm blgelerimize yaylm durumda olan elik dkmhanelerimiz retimyapmaktadr. Sektrn nde gelen firmalar ounlukla Avrupaya ihracat yapmaktadr.

Sektrde bymenin kalite ve nitelikli alamlar ynnde olmashedeflenmektedir. Savunma sanayive demiryolu yatrmlar ile beraber Trk makine imalat sektrnn gelimesi de elik dkmsanayinin bymesine ivme kazandracaktr.

elik dkmhanelerimizden birisi devreye ald yeni AOD yatrm ile sektrn eksikliini ektiidk karbonlu alaml elik elde etmeye balamtr. 2013 ylnda devreye girecek yeni VODyatrm ile Ankarada bir tesisimiz zel alaml ve yksek nitelikli elik dkmleri byk boyuttayapabilecektir. Nitelikli elik retimisektrn hedefi olup yeni yatrmlar bu ynde ilerlemektedir.kitesisimizde yatay ve dikey santrifj yntemi ile elik boru ve uygun para dkm yaplmaktadr.

Tablo 8: Avrupa elik Dkmretimi - 2011

Sra lke Ton

1 Almanya 217.5502 Trkiye 152.700

3 Fransa 108.900

4 ek Cum 94.013

5 spanya 77.200

6 ngiltere 76.200

7 talya 73.700

7/26/2019 Trk Dkm Sanay 2012

18/44

18

Grafik 9. Yllara Gre elik Dkm retiminin Geliimi- Trkiye

Demir D Metallerin Dkm

Bakr alamlar ve hafif metallerin (aluminyum, zamak,magnezyum gibi) ergitilip dklmesi sektrde demirdmetallerin dkm balnda deerlendirilmektedir.

Bakr alamlar dkm ounlukla makinekomponentleri, pompa paralar, gemi sanayi, sanatdkmleri, musluk ve bataryalar alanlarnda yerbulmaktadr.

Yllar iinde hafif metallerin retim teknikleriningelimesi ve sanayide daha ok pay almas ilealuminyum dkm sanayi hzl gelime gstermiistatistiklerde ayrca deerlendirilmeye balamtr.

Alminyum Dkm Sanayi:

Yurtii ve yurtd talebin nemli ekilde gelimesinedeniyle alminyum dkm retimi zellikle 2005ylndan itibaren nemli art gstermitir. Trkiyenin2012 yl alminyum dkm retimi 157.000 tondur.Trkiye 2011 ylnda gerekletirdii 145.000 ton retim

ile AFS verilerine gre Avrupann 5. byk alminyumdkm reticisidir(Tablo 10).

Yeni gelimekte olan alminyum dkmde zellikle yerliotomotiv sanayinin gelimesi ve dkm ihracatndatalep art nedeniyle nmzdeki yllarda daha hzlbyme beklenmektedir.

Tablo 9: Yllara Gre Trkiye DemirdDkm retimi

Yl (Ton) Deiim %

1999 36.720 28

2000 40.000 9

2001 44.000 10

2002 45.000 2

2003 58.000 29

2004 72.000 242005 95.700 33

2006 117.000 22

2007 149.000 27

2008 155.000 4

2009 122.000 21

2010 149.000 22

2011 170.550 14

2012 185.000 8,5

Tablo 10: Avrupa Alminyum Dkm

retimi - 2011Sra lke Ton

1 Almanya 843.745

2 talya 833.000

3 Fransa 326.777

4 Polonya 256.112

5 Trkiye 145.000

7/26/2019 Trk Dkm Sanay 2012

19/44

19

Grafik 10. Alminyum Dkm retiminin Yllara Gre Geliimi

Alminyum sektrnde kapasite kullanm oran % 80in zerindedir. Ancak kapasite kullanm

oranlar rn cinsine ve retim proseslerine gre byk deiiklikler gstermektedir.

Alminyum dkm sektrnn yurtiinde en nemli kullanm alanlar unlardr:

Otomotiv sanayi (alaml jant, dili kutular, silindir kafalar) Elektrikli aletler ve elektronik sanayi (elektrik motor gvde ve kapaklar, buat kutular, cep

telefonlar, TV, video, mzik sistemleri) Mobilya sanayi ( masa ve koltuk ayaklar) Beyaz ve kahverengi eya (dili kutular, kapaklar, kulplar)

Dkm sektrnde kullanlan birincil alminyum hammaddeleri Rusya, Dubai, Bahreyn ve ABdenithal edilmekte olup ikincil alminyum ise i piyasadan temin edilmektedir. Alminyum dkm

sanayinde makine parknn % 70i AB meneli, % 20si yerli retim, dierleri ise Uzakdou menelidir.

Alaml Jant retimi :

Trkiyede alminyum alaml yerli jant retimi 25 yl nce yllk 20.000 - 25.000 adet olarakbalam olup bugn 400 kat artarak 9 milyon jant/yl kapasiteye ulalmtr. Sektrde ikisi yabancsermayeli 6 adet alminyum jant reticisi mevcuttur. Bu tesislerimizde 2.500n zerinde niteliklialan istihdam edilmektedir. Alaml jant retim ss haline gelen zmirde 14.500.000 adet/ylkurulu kapasiteye ulalm olup, 2012 ylnda % 96 kapasite ile retim yaplm, retimin % 80iOEM; % 20si yan sanayiye olmutur. retimin % 90i ihra edilmitir. Bu firmalardan CMS,Componenta, Cevher Jant ve Maxion HL yerli ve yabanc OEMlere (Renault, Fiat, VW, Peugeot,BMW, Bentley, Audi, Mercedes) alminyum jant satmakta olup, ihracat oranlar % 80e

ulamaktadr.

Tablo 11: Jant retim Kapasitesi (adet)

Firma Blge 2011 2013

CMS zmir 4.500.000 8.000.000

Cevher Jant zmir 1.500.000 1.500.000

Componenta Manisa 1.500.000 1.500.000

Maxion HL-nci Manisa 1.500.000 2.700.000

Kormetal stanbul 500.000 500.000

Kare Metal stanbul 200.000 200.000

TOPLAM KAPASTE 9.500.000 14.500.000

7/26/2019 Trk Dkm Sanay 2012

20/44

20

Alminyum Yksek Basnl Dkm

Alminyum dkm retiminin % 80i yksek basnl dkm, % 15i gravite (kokil) dkm, % 5i isealak basnl dkm prosesleri ile olmaktadr. Alminyum ve zamak dkm yapan 380 civarndailetme bulunmaktadr vebunlarn 295 tanesi yksek basnl makinelere sahiptir. retimin % 50siotomotiv, % 25i beyaz eya, % 10u elektronik, % 5i pompa ve makine ve % 10u elektrikmotorlarna dalmtr.

Zamak Dkm

Zamak dkmhaneleri ounlukla KOB- mikro boyutlarnda firmalardr. Temel mterileri inaat,mobilya, beyaz eya, konfeksiyon ve anta aksesuarlar, kilit, elektrik / elektronik sanayi ile otomotivsanayidir. Endstriyel boyuttaki tesisler az saydadr. 2009 ylnda yaplan aratrmada toplam 227iletme tespit edilmi olup, kresel krizin etkisi ve alternatif plastik malzemelerin kullanmnnartmas ile pazarn ve sektrn kld dnlmektedir.

Bakr Alamlar

Bakr ve bakr alamlar ve dkmlerinin miktarsal olarak byk ounluu santrifj yntemi iledklen yataklk bronz alamlardr. Snrl sayda dkmhane el kalplama maal paradkmektedir. 4 dkmhane sanat dkmlerinde tecrbelidir. retimin byk ksm makine imalatsanayine yneliktir. Snrl sayda iletme zel alaml malzemelerin dkmn yapmaktadr. hracatsnrldr. Pres dkm olarak adlandrlan dvme musluk ve armatr retimi bu istatistiklerinkapsam dndadr.

zel Dkmhaneler

Bilya:

Hurda metal ergitilip alamlandrlarak zel bir proses ile bilya ve grit retilmektedir. Bu alanda birisiyabanc sermayeli 3 kurulu faaliyetini srdrmekte olup son be ylda Trkiye toplam retim vesat 3 kat artm, ihracat da bu dorultuda art gstermitir. Bilya dkmclerinin pazar aynzamanda dkm endstrisidir. Ayrca deiik sanayi dallarnda da rn pazar bulmaktadr.

Hassas Dkm:

ngilizce'de "Investment Casting" ismiyle anlan bu dkm tekniinin 2000 yllk bir gemii vardr. Buteknik sayesinde uygun malzemeden yaplm bir model ile ok karmak metal dkmleryaplabilmektedir. nde gelen 4 firma stanbulda olmak zere zmir, Ankara ve Konyada toplam 9iletme bu teknolojiile retim yapmaktadr.

Yksek seri retimlerde Uzakdou rekabeti hem i pazarda hem de Avrupada firmalarmz tehditetmektedir. letmelerimiz kalite ve verimlilik artrc yatrmlar ile daha yksek katma deer yaratanhavaclk ve savunma sanayi, tbbi aletler ve yksek alaml malzemelerin dkmn

hedeflemilerdir.

Bu alanda ok nemli yksek teknoloji yatrmlar gzlenmekte olup zellikle savunmave havaclksanayine ynelik katma deeri yksek retimlere balanmtr.

7/26/2019 Trk Dkm Sanay 2012

21/44

21

5. Dkm Sanayi D Ticareti

5.1. Dkm hracat Rakamlar

Trk dkm sanayinin 2012 yl direkt ihracatnn toplam deeri (pik, sfero, temper, elik, bakralamlar ve alminyum dkm) 1.913.850.000 (1,9 Milyar Euro) olarak gereklemitir(Tablo 18).

Trkiye dkm retiminin miktar olarak % 61i ciro olarak ise % 72si 2012 ylnda ihraedilmi vetoplam ihracatn % 75i Avrupa lkelerine gereklemitir. Bu miktara yerli imal edilmi ara, sanayimal ve tehizatta bulunan dkm paralar dahil edilince sektrn ihracat tutarnn 3 milyar yugetii dnlmektedir.

1995 ylndan itibaren balayan ihracat art ile sektr bymesi hzlanm, zellikle 1994 ve 2008yl krizleri Trk dkm sanayinde ihracatn nemini kantlamtr. eitli yurtd fuarlara katlmyoluyla yaplan yurtd satlar, byk birka iletmenin dna km ve Anadoludaki birok dkmfabrikas da ihracat yapar hale gelmitir. Emek youn bir sanayi olmakla birlikte yksek teknolojigerektiren ar endstri makineleri yatrmn da ierdiinden dolay zel nem tayan dkmsektr, sanayileme hamlesine paralel olarak gelimeye aktr. Otomotiv sanayinin gelimesi vemontaj yerine yerli retim ve ileme arlkl yatrmlarn yaplmas ile dkm sanayinde bu konudaki

taleplerin de artmas beklenmektedir.

Trk dkm sanayinin,Polonya, Hindistan ve in gibi dier gelimekte olan lkeler ile dk katmadeerli rnlerde rekabet etmek yerine, katma deeri daha yksek ve gelimi lkelerde retilenrnlere kaymas ve bu segmentteki payn artrmas gerekmektedir.

Dkm rnleri arlk/kymet oran dk rnler olduundan navlun bedelid ticarette nemli birmaliyet kalemi olmaktadr. Verimli demiryolu ve denizyolu tamaclsektrn ihracatmaliyetlerinidrecek verekabet gcn artracaktr.Bat Avrupa lkelerindeki pazarlardan uzakl nedeniyle,navlunun mal bedeli iindeki pay % 1015 seviyelerindedir.

Otomotiv sektryle birlikte gelien ve yatrmlarn artran Trk dkm sektr, otomotivsektrnde yerli katk orannn dk seviyede kalmas nedeniyle yurtdna alm ve kapasite

kullanmn yksek tutabilmek iin son 1015 yl ierisinde Avrupa ve ABD ile nemli ihracatbalantlar gerekletirmitir. Bu durum hem kresel teknolojiye ulaabilmede hem de igcnnuluslararas alanda tecrbe kazanmasnda Trkiye lehine rol oynamtr.

Trk dkm sanayi ihracatnda 2000 ylndan itibaren srekli artan bir gelimetrendi gzlenmektedir(Grafik 11). hracatn iinde AB lkelerinin pay byk bir yer tutmaktadr.

Grafik 11. Metal Dkm retimi ve hracatnn Geliimi

7/26/2019 Trk Dkm Sanay 2012

22/44

22

hracattaki bu art, ek Cumhuriyeti ve Polonyann yan sra Hindistan, in ve ranl reticilerinsbvansiyonlu ve/veya dampinglifiyatlar ile Avrupa pazarlarna girmesi zerine azalma gstermitir.Bunun yan sra uygulanmakta olan kur politikalar, tm ihracat yapan sektrlerde olduu gibi,dkm sektrnn de yurtd pazarlardaki rekabet gcn azaltan bir unsur olmaktadr.

Sektrn nde gelen kurulularndan alnan bilgiler ile dkmhanelerden direkt yaplan metaldkm rnleri ihracatna ilikin rakamlar (miktar ve deer) ve yllara gre deiimleri Tablolar

ksmnda, Tablo 18deverilmektedir.

Dkm sektrnn toplam ihracata katks, Trkiye hracatlar Meclisi (TM) tarafndan yaplan ilk1.000 hracat Firmaaratrmasnda da grlmektedir (Tablo 12).

Tablo 12: Trkiye hracatlar Meclisi (TM) 2011 Yl lk 1000 hracat Sralamasnda Dkm Sektr firmalar

20

11

20

10

20

09

20

08

FRMA ADI

2009

hracat ($)

2010

hracat ($)

2011 hracat

($)

2010/

2011

Deiim(%)

42 52 74 70 CMS JANT VE MAKNA SAN. A.. 129.354.718 200.891.510 273.907.328 36,35

49 69 114 59 COMPONENTA DKM.TC. VE SAN. A.. 88.394.492 167.024.430 252.166.030 50,98

125 157 199 230 CEVHER DKM SAN. A.. 56.045.680 78.721.886 108.228.645 37,48

338 369 740 260 ERKUNT SANAY A.. 18.192.668 37.352.217 49.003.099 31,19

343 303 204 172 HSAR ELK DKM SAN. VE TC. A.. 54.928.939 45.558.343 47.548.239 4,37

347 276 255 223 DEMSA DKM EMAYE MAMUL SAN. A.. 46.712.904 49.324.179 47.216.401 -4,27

379 438 430 289 AKDA DKM SAN. VE TC. A.. 29.039.271 33.065.120 43.930.944 32,86

398 542 858 345 UKUROVA NAAT MAK.SAN. VE TC. A.. 15.988.766 27.527.147 42.632.538 54,87

424 - 777 402 FERRO DKM SAN. VE DI TC. A. . 17.416.769 41.056.025 34,44

428 677 - - HEKMOLU DKM SAN. NAK. VE TC. A.. 22.995.041 40.600.312 76,56

449 528 754 634 ELKEL ALM. DKM MALAT SAN. TC. A.. 17.951.405 28.102.070 38.890.972 38,39

465 471 733 390 TRAKYA DKM-ERKU DI TC. PAZ.A. 18.326.981 30.648.174 37.380.227 21,97

528 706 802 491 AKDKM-AKD DKM TCARET A.. 16.972.878 22.115.670 33.299.388 50,57

593 - - 716 EKU FREN KAMPANA VE DKM SAN. A.. 30.379.274 57,07

728 - - - EDS ENJEKSIYON DOKUM SANAYI VE TIC. A.S. 24.734.738

751 - 709 478 AS ELK DKM LEME SAN. VE TC. LTD. T. 18.874.946 17.666.838 24.132.431 36,60

867 479 908 - SAMSUN MAKNA SANAY A.. 15.154.714 30.044.887 21.098.306 -29,78

- - - 790 DRNLER DKM VE YED. PAR. SAN. TC. A..

TOPLAMLAR 543.355.131 791.037.512 1.156.204.895

5.2. Dkm rnleri thalat:

Trkiyede 1.2 milyon civarnda ara retimi yaplmakta ve bu aralarn power-train gruplar (motor,anzman ve aktarma organlar) komple bitmi olarak ithal edilmektedir. Bu grupta pik, sferoaluminyum olarak takriben 180 kg dkm / aratan 200.000 ton ilenmi dkm montajl olarak yurtdndan ithal edilmektedir.

Otomotiv komponentlerine ilave olarak; makina paralar, pompa ve vanalarbitmi ve yar mamulolarak ithal edilmektedir. thalat ounlukla dk kaliteli ve dk fiyatl kaynaklardan

yaplmaktadr.

7/26/2019 Trk Dkm Sanay 2012

23/44

23

5.3. Sektrn thal Girdileri

TKden edinilen bilgiler ve yelerimiz ile yaplan deerlendirmeler neticesinde 2012 ylndaTrkiyeye toplam 1,1 milyon ton pik demiri ithal edildii belirlenmitir. Miktar olarak en ykseklkeler Ukrayna ve Rusya Federasyonudur. 2012 ylnda ihracatn ise 6.000 ton ile snrl kaldveyerli reticilerimiz Karabk ve sdemirin grece olarak ok az miktarda pik sat gerekletirdii2012 ylnda dkm sektrnde kullanlan pik demiri toplamnn 350.000 ton olduu

ngrlmektedir. Dkm sektr iin ithal edilen pik demirlerinin tutar yaklak 200 Milyon USDdir.thal edilen pik demirinin %68i demir elik sanayinde kullanlmtr.

Dkm sanayinde kullanlan alam malzemeleri de ithal kaynaklardan temin edilmektedir. Demirelik sanayinde de ortak kullanlan metalik alam malzemelerinde istenen nitelik ve miktarlardamalzemeler temin etmek mmkn olmaktadr.

Aluminyum dkm hammaddelerinde ise tek yerli retici olan Seydiehir Aluminyum arz yetersizkalmaktadr.Tesisin yatrmlarn tamamlayarak retimini artrmas beklenmektedir.

2012 ylnda retilen 150.000 ton aluminyum dkm iin yaklak 100.000 ton primer hammaddeninLME fiyatlaryla ithal edildii ve tutarnn 250.000.000 USD olduu tahmin edilmektedir.

Trk dkm sektrnn 2012 yl hammadde ithalat yaklak 500 milyon $ olup, 250 milyon $ pikdemiri ve alam malzemeleri, 250 milyon $ aluminyum alamlar olup, hammadde ithalatnntoplam retime oran %14 dir.

7/26/2019 Trk Dkm Sanay 2012

24/44

24

6. Trk Dkm Sektrnde Hammaddeler

Trk dkm sektrnn retimde kulland pik demir, metalik hurda, ferro alyajlar ve balayclargibi baz hammaddeler hem yerli, hem d piyasadan, yksek kaliteli alaml primer alminyum isesadece yurtdndan temin edilmektedir.

6.1. Ham ve yardmc maddeler:

Metalik Hammaddeler:

Demir ve elik Dkm sektrnde kullanlan en nemli metalik hammaddeler, pik ve elikhurdasdr. 2012ylnda dkm metalik hammaddeleri (pik, hurda sac, ferro alyajlar - FeSi, FeMn,FeCr, FeMo) genel olarak durgun bir fiyat seyretmi olup, speklatif dalgalanmalar yaanmamtr.Demir dkmhanelerinin nemli bir hammaddesi olan DKP sac hurdasnntemininde sknt tehdidiortaya kmtr.

6.2. Doal Hammaddeler:

Silis Kumu:

ile blgesinde 4 firma tarafndan yrtlen endstriyel silis kumu madenciliinde getiimiz yllardayaanan Orman Sahalarnda Madencilik Faaliyetleri Ynetmelii kaynakl ruhsat sorunlar yeniMaden Kanunu ile zlm grlmekte olup, 31.12.2014 tarihine kadar verilen maden almaizinleri ileriye ynelik soru iareti olarak durmaktadr.Sektrn nde gelen firmalardan birisi 2010ylnda yeni yatrmlar ile rn kalitesini ve retim kapasitesini % 100 artrmtr.

Bentonit:

Sektrn ihtiyac bentonit ankr Kurunlu ve Trakya Enez blgesindeki maden firmalarndan teminedilmektedir. Dikkat ekici gelimelerden biri de tm madencilik alannda olduu gibi bentonitmadencilii ve iletmeciliinde de youn yabanc yatrmc hareketleri izlenmesidir. Bu kapsamda

Sd Chemie, AMCOL, IKO ve Laviosa firmalarnn yatrmlar dikkat ekmektedir.

KmrTozu:

Zonguldak kmrnn pulverize edilmesi ile retilen kmr tozu yerli kaynaklardan teminedilmektedir. retimin miktarnda ve kalitesinde iyileme izlenmektedir.

6.3. Hammadde ve Yardmc Maddeler ile Tesis ve Ekipman retimi:

Dkm Kimyasallar:

Dkm kimyasallar talebi dkm proseslerindeki gelimelere ve daha yksek fiyatl maal dkmretimine bal olarak artmakta ve reine kullanm yllar iinde dkm retiminden daha fazla artgstermektedir. Yerli reticiler sektrn tm talebini karlayacak kapasiteye ve teknolojiyesahiptirler. ki Avrupa merkezli firmann Trkiye yatrm plan duyurulmutur. Spesifik zelliklerdereine ve boyalar ithal edilmektedir.

Endksiyon, Ark Ocaklar, Frnlar:

Endksiyon ergitme sistemlerinde biri yabanc sermayeli 4 firma faaliyetlerini srdrmektedir. Trkocak reticileri Ukrayna Rusya, Suriye, Irak, Msr, Cezayir, Sudan, Romanya, Bulgaristan ile AvrupaBirlii lkelerine de ihracat yapmaktadrlar. Kalite ve kapasite asndan sektrn taleplerine cevapvermektedirler.

Son yllarda verimlilik ve gvenlik snrlar asndan dk niteliklere sahip lke retimi ucuz

cihazlarn sektrde pazarlanmaya balad grlmekte olup, ithalatta standartlara uygunlukartnn getirilmesi milli menfaatlere uygun olacaktr. zelliklein ve Hindistandan Makine EmniyetiYnetmelii, Alak Gerilim Cihazlar Ynetmelii, Elektromanyetik Uyumluluk Ynetmelii ve uygun

7/26/2019 Trk Dkm Sanay 2012

25/44

25

olmas gereken standart artlarna uygun olmayan, servis hizmeti ve yedek paras bulunmayantehizatn kaynak israfna neden olaca dnlmektedir.

Isl ilem frnlarnda da yerli teknoloji ve retim sektrn talebini rahatlkla karlayabilmektedir.

Makine Tehizat, Tesis retimi:

lkemizdeki dkmhane makineleri ve teknolojileri ounlukla Almanya, Danimarka, Japonya ve

ABD menelidir. Dkmhane makinelerinde maalesef istenen yerli retim ilgisi snrl kalmtr.Ancak bu durum bir yandan da dkm tesislerimizin en ileri teknoloji ile almalarn mmknklmtr. Trkiye Dkm Sanayicileri Dernei ve yeleri, dkmhane makine tehizat veekipmanlarnn yerli retiminin sektrde srdrlebilir bymeye ve rekabet gcmzn artacanainanmaktadr.

Dkm kalplar, Modeller:

Dkmhanelerin en nemli retim elemanlarndan olan modeller birok dkmhanemizin kendibnyesinde yaplabilmektedir. Sektrde nde gelen az sayda model reticisi de faaliyetgstermektedir. Model yapm konusunda sektrn daha fazla reticiye ihtiyac vardr. Model vekalp retimi eitimli nitelikli igcne ihtiya duymaktadr. Modern ve d pazara hedefli dkmmodel retim firmalarnn bata Avrupa olmak zere ksa sre iinde pazar bulmalar mmkndr. Alminyum dkm kalplar ve yksek basnl kalplarda da teknolojiler gelitike retim teknikleride gelimektedir. Kalp retimi kapasitesi retimin art hzna yetiememektedir.

7/26/2019 Trk Dkm Sanay 2012

26/44

26

7. Dnyada Dkm Sektr

7.1. Dnya Dkm retimi

Dnya dkm talebinin90 milyon ton ile tepe noktasnda kalaca; dkmn kullanm alanlarnnbaka malzemeler ile karlanmas, arlklarn azalmas, dnyada gen ve yal nfusta otomobilmobilizasyonuna (dnya dkm kullanmn %60 otomotiv sektrnedir) talebin azalmas ve dier

birok faktrnedeniyle bu rakamn zamanla azalaca belirtilmektedir. Talebin azalaca dnlenlkelergenel olarak AB lkeleri (Trkiye dahil) ve ABD gibi gelimi lkeler olacaktr. (Birok otoriteinin 42-43 milyon tonluk dkm retiminin istatistiki yanltma olduunu dile getirmektedir. inaluminyum kle ve profil retiminde iirme olduu rakamlarla ispatlanmtr.

Trk dkm sektrnn gerek Avrupada, gerekse dnyada nemli bir yeri vardr. Trkiye, 2012ylnda toplam 1,445 milyon, 2011 ylnda ise 1,433 milyon ton dkm retimi gerekletirmitir.Trk Dkm Sektr 2012 yl retim rakamlar itibar ile Almanya, Fransa ve talyay takibenAvrupada 4. sraya yerlemitir (Tablo 13). Sektr, 2011 yl dnya sralamasnda ise 13. sradadr vednya retiminin %1,5iTrkiyede retilmektedir (Grafik 12& 14).

Trk dkm sektrnde ihracatn tamamna yakn ksm ilenerek AB lkelerine satlmaktadr. AB

lkelerinde iseotomobil, kamyon, otobs, traktr ve makine imalat geliimi yavalamaktadr.

Ayrca yeni rnlerin hepsinde gerek enerji tasarrufu, gerekse maliyet ve evre basks ile hafiflemeve malzeme deiimleri sz konusu olduundan klasik dkmc mteri yapsnagre olumu Trkdkm sektr ve benzer mevcut kaynaklara talep azalacak, ihtiyalaryakn ve daha etkin alankaynaklardan temin etme yoluna gidilecektir.

lkemiz imalat sanayindeki dier sektrlerin dnya ve Avrupa sralamalar gz nne alndnda,dkm sektrnn bu adan nemli bir konumda olduu grlmektedir (Tablo13).

Grafik 12. Dnya Dkm retimi lk 20 lke

Son yllarda dnyada grlen talep artna paralel olarak; evre dostu nlemler, ii cretlerindekiykseklik ile igc teminindeki glk ve eski tesislerin yenileme gereksinimleri gibi nedenler ileAvrupa lkelerinde dkm retimi teknolojik yatrmlar yapm ve ciddi yapsal deiiklik yaamtr.ok modernve hzl otomasyon teknolojileri ile retim kapasitesini ve verimliliklerini artrm, bununsonucunda Trk dkm sektrnn de daha youn rekabet etmek durumunda kald bir yap ortayakmtr.

Trk dkm sektrnn dnya dkm sektrnden ayrld bir nokta da hizmet verdii

sektrlerdeki dalmn farklldr. Trk dkm sanayi iin en byk sknt sektrn otomotivarlkl bymesidir (Grafik13). 2011 ylnda retimin % 65iotomotiv ve dier ulam aralar ileilikili sektrleriin yaplmtr.

7/26/2019 Trk Dkm Sanay 2012

27/44

27

Bu durum kriz zamanlarnda sektrde derin etkileryaratmaktadr. retiminin % 65iniotomotiv ve ilikili sektrleresatan dkm sektr, bu mterileri ve dier pazarlardayaanan daralmadan direkt olarak etkilenerek % 3040 arasklme yaamaktadr. Bu daralma, birok kk dkmfabrikasnn kapanmasna, orta ve byk fabrikalarda ise nemli

sayda personel azaltlmasna neden olmaktadr.Dkm sektrnn dnya pazarna penetrasyon iin retimgamn geniletmesi ve rn verdii sanayi sektrlerinieitlendirerek yaygnlatrmas gerekmektedir.

Alminyum dkm paralarna talep dnyagenelinde artmaktadr. nmzdeki 5 yl boyunca dnyaalminyum dkm talebinde her yl ortalama % 9 orannda art beklenmektedir. Bu global eiliminyan sra, Trkiyede, otomotiv sektrnde yaanan kapasite art ve yurtd siparilerde srekliykseli yaanmas nedeniyle alminyum dkmde, nmzdeki 5 yl boyunca ylda ortalama % 15seviyelerinde talep art beklenmektedir.

Trkiyede kurulu otomotiv tesisleri, retimde kullandklar aktarma organ ve motorlarn kendileri

imal etmeyip yurtdndan temin etmektedirler. Bunun sonucunda, alminyum dkm parakullanmnn ok fazla olduu bu ekipmanlarda, Trk dkm reticileri, bu rnlerin gelitirilmesinedirekt olarak katlan dou ve bat Avrupal reticilere kar rekabet etmekte zorlanmaktadr.

Avrupal dkmcler anzman kutusu, motor, silindir kafas gibi dkm paralarnn yan srahlihazrda pik, sfero dkm veya elik sa olarak retilen paralar yeni teknolojiler kullanpalminyum dkm olarak retmekte ve bu rnlerin pazar paylarnve katma deerlerini artrmayaalmaktadrlar.

lkemizde dkm sektrnn son 25 ylda gelimi olmas ve mevcut kapasitenin yarsnn da son 10ylda devreye girmi olmas, dnya genelinde rakiplerine gre bnyesinde daha gncel teknolojiyesahip olmas asndan nemli bir avantaj salamaktadr.

Dnya dkm talebi Asya ile Orta ve Gney Amerikaya kaymaktadr. Bu lkelerde Trkdkmcsnn hem yatrm yoktur, hem de ihracat bulunmamaktadr.

Grafik 13. Dkm Sektrnn kt Verdii Endstrilerin Dalm

Tablo. 13 Avrupa Dkm retimi(2012) CAEF

Sra lkeretim1000Ton

1 Almanya 5.214

2 talya 1.959

3 Fransa 1.798

4 Trkiye 1.445

5 spanya 1.119

7/26/2019 Trk Dkm Sanay 2012

28/44

28

Grafik 14. Dnya Dkm retiminin lkelere Gre Dalm

7.2. Dnya Genelinde Dkm Sektrnn Karlat Sorunlar:

Kar marjlarnn ok dk olmas nedeniyle komple yeni tesis yatrmlarn yaplmamas,

Hammaddelerin, ana girdi fiyatlarnn artmas ve speklatrler yoluyla ykselmesi ve fiyatartlarnn mteriye yanstlmasnda yaanan zorluklar,

Enerji fiyatlarnn srekli artmas nedeniyle retim maliyetlerinin ykselmesi,

Kymeti dk olan dkm rnlerinde nakliye bedellerindeki dalgalanmalarnmaliyetlerdeki yksek etkisinin sat fiyatlarna yanstlamamas,

Emek youn bir sektr olan dkm sektrnde, dk iilik maliyetleri ile alan in,Hindistan ve Uzakdou ve Eski Sovyet Cumhuriyetleri (BDT) lkeleri ile rekabet etmektezorlanlmas,

in, Hindistan ve Uzakdou lkelerinde evre koruma kurallarndaki yaptrm eksikliinin batlkeleri iin rekabette nemli bir dezavantaj oluturmas,

Sektrn, Batllkelerde alanlar iin cazibesini kaybetmesi olarak sralanabilir

7/26/2019 Trk Dkm Sanay 2012

29/44

29

7.3. Dnya Dkm retimi Rakamlar 2011

Blgesel retim

2011 ylnda baz blgelerin 2008 kriz ncesi dkm retimin durumu: Avrupa %10 aadadr, KuzeyAmerika %7 aadadr, Rusya %45 aadadr, in %23 yukardadr, Hindistan %47 yukardadr.

Tablo 14. En Byk 10 Dkm reticisi Sralamas

1. N (1)41,2 milyon ton

Pik 20,0 m ton

Sfero 10,3 m ton

elik 5,4 m tonDemird 5,4 m ton

6. RUSYA (6)

4,3 milyon ton

Pik 2,20 m ton

Sfero 897,000 ton

elik 731.000 tonDemird 473.000 ton

11. MEKSKA (11)1,65 milyon ton

Pik 771.700 ton

Sfero 58.947 ton

elik 78.746 tonDemir d 742.286 ton

3. HNDSTAN (2)

9,99 milyon tonPik 6,86 m ton

Sfero 1,09 m ton

elik 1,14 m tonDemird 900.000 ton

7. BREZLYA (7)

3,34 milyon tonPik 1,98 m ton

Sfero 812.000 ton

elik 270.000 tonDemird 274.000 ton

12. TAYVAN (12)

1,45 milyon tonPik 744.459 ton

Sfero 232.258 ton

elik 71.085 tonDemird 400.000 to

2. A.B.D. (3)

10,00 milyon ton

Pik 3,06 m ton

Sfero 3,84 m ton

elik 980.000 tonDemird 2,127 m ton

8. G. KORE (8)

2,34 milyon ton

Pik 1,08 m ton

Sfero 652.000 ton

elik 160.000 tonDemird 451.000 ton

13. TRKYE (13)1,43 milyon ton

Pik 625.000 ton

Sfero 485.500 ton

elik 152.700 tonDemird 170.500 ton

5.ALMANYA (4)

5,46 milyon ton

Pik 2,57 m ton

Sfero 1,69 m ton

elik 217.000 tonDemird 974.000 ton

9. TALYA (9)2,21 milyon ton

Pik 692.000 ton

Sfero 469.000 ton

elik 73.000 tonDemird 978.000 ton

4. JAPONYA (5)

5,47 milyon ton

Pik 2,23 m ton

Sfero 1,63 m ton

elik 218.000 tonDemird 1,4 m ton

10. FRANSA (10)

2,05 milyon ton

Pik 734.000 ton

Sfero 831.000 ton

elik 108.000 tonDemird 371.000 ton

Not: nceki yl sras parantez iindedir.

7/26/2019 Trk Dkm Sanay 2012

30/44

30

8. Dkm sektrnSWOT Analizi

Dkm SektrnnGl Ynleri (S)

1.750.000 tonluk kurulu kapasite,

1.500 Milyar $lk modern yatrm,

Modern teknolojiye uygun rekabet gc

yksek yeni tesisler,

Gen, yetimi ve kalifiye insan gc,

Trkiyedeki yatrmlarn corafi dalmn

uygunluu,

Yerli ileme sanayinin yetersizlii nedeniyle

dkmhaneler bnyesinde oluan talal

ileme yatrmlarnn yaratt avantaj,

Ekonomik kriz dnemlerinde ayakta

kalabilme gc ve deneyimi,

Yabanc dil bilgisi ve bilgisayar, yazlm

kullanmnn younluu,

Kalite sistem sertifikasyonlu tesis saysnn

yaygnl,

hracat arzusu ve bilgisi,

Hkmetin d ticareti artrmaya ynelik

stratejik hedefleri,Yeni TTK ile Dnya muhasebe sistemleri

uyumu

Dkm Sektrnn Zayf Ynleri (W)

Pazar dalmnn otomotiv sektr

younluklu olmas,

Yurtii hammadde retiminin yetersizlii,

Sermaye birikiminin yetersizlii ve

finansman maliyetlerinin ykseklii,

AR-GE faaliyetlerinin yetersizlii,

Kk iletmelerin krlgan yaps,

Orta ve byk iletmelerin byme

zorunluluu,

Ana sanayi, komponent ve alt sistem

retim yatrmlarnn yetersizlii,

AB evre standartlarna uyum konusundaki

eksiklikler,

Yurtii tesis, ekipman ve servis retiminin

yetersizlii,

niversitelerin modern retim teknolojileri

zerindeki eitim ve aratrma eksiklikleri,

Mesleki orta kademe igc eitim eksiklii

(meslek okullar)

Dkm Sektr inTehditler (T)

Deeri ykselen Trk Liras,

Dk personel verimlilii nedeniyle yksek

iilik maliyetleri,

D kaynaa bal ykselen enerjimaliyetleri,

Yetersiz evre mevzuat,

Kat alma mevzuatndan kaynakl

maliyetler

Dkm Sektr in Frsatlar (O)

Gelimi bilgi ve iletiim teknolojileri

altyaps, bilgi teknolojilerinin

yaygnlamas,

Avrupaya corafi yaknlk,Sanayilemi lkelerin gelien ana

sanayileri iin rekabeti kaynak bulma

zorunluluklar,

Blgesel otomotiv retim ss haline

gelme eilimi,

ok hzl retime dntrlebilecek

mevcut kurulu kapasite,

Gen nfus yaps ve yetitirilebilecek insan

gc

7/26/2019 Trk Dkm Sanay 2012

31/44

31

9. Yatrm Ortamnn yiletirilmesi ile Blgesel Tevik ve Yardmlar

Dkm sektrnn en nemli skntlarnn banda yeni yatrm iin arazi temini sorunu gelmektedir.Sektrn geni sahalara olan ihtiyac ve sanayinin youn olduu byk ehirlerde ve sanayiblgelerinde sanayi arazilerinin bedellerinin ok ykselmesi nedeniyle dkmhane yatrmlarimknszhale gelmektedir.

Blgesel olarak, sanayiciler yeni organize sanayi blgelerine ihtiya duymaktadr. Bu adan engncel rnek zmirde yaanmaktadr. Blge dkmcleri, uzun sredir brokratik ilemlerintamamlanarak ihtisas organize sanayi blgesinin hayata geirilmesini beklemektedir.

Sektrn dier nemli sorunu ise nakliyedir. Gerek hammaddelerin gerek mamuln nakliyesi nemlibir maliyet tekil etmektedir. Demiryolu tamaclnn gelitirilmesi, etkin ve ucuz hale getirilmesisektrn bekledii nemli bir atlm olacaktr.

Dkm sektr metal ergitmede yksek miktarda elektrik enerjisi kullanmaktadr. Serbest piyasakoullarnn hala olumad enerji piyasasnda sektr byk kullanc olmann avantajnkullanabilecei politikalar beklemektedir.

Dkm sektrnn fabrika atklarnn bertaraf da ayr bir sorun kaynadr. evre analizleri iinakredite laboratuarlar yetersizdir. Atklarn analizini yapacak akredite laboratuarlar artrlmal veniversite laboratuarlarnda yaplan analizler ilgili Bakanlklar tarafndan kabul edilmelidir.

Ayrca, dkm sektrnn, tehlikesiz ve inert atk karakterinde olan dkm kumu ve cruf gibiatklar iin uygun depolama alanlar da yetersizdir. Bu nedenle, Avrupa lkelerinde olduu gibitehlikesiz dkmhane atklarnn orman blgelerindeki terk edilmi ta ve kum ocaklarnadoldurulmasna ve stlerinin aalandrlmasna izin verilmeli; tehlikesiz kat atk depolamaalanlarnn kurulmas iin yerel ynetimler tevik edilmelidir. Avrupada imento, hazr beton, zemindolgusu, yol asfalt dolgusu gibi alanlarda birok uygulama rnei bulunan tehlikesiz kat atklarndier sanayi sektrlerine hammadde girdisi olarak kullanlmasnn tevik edilmesi dedeerlendirilmelidir.

Bunlarn yan sra, retim srelerinde karlalan tehlike ve risklerin sektre zg ele alnmasbyk nem arz etmektedir. Ancak yeterli sayda i gvenlii uzman bulunmamaktadr ve ayrcasektr baznda uzmanlar yetersizdir. Bu alanda yeni i gvenlii uzmanlar ve sektr uzmanlarnnyetitirilmesi salanmaldr.

stanbulda yerleik sanayi tesislerin yeni stanbul mar planlarnda sanayi alanlarnnkaldrlmasndan sonra byme imknlar kalmamtr. Yatrm yapamayan, byyemeyen sanayikuruluu yok olmaya mahkmdur. En ksa sre iinde stanbuldaki sanayi tesisleri iin yakninterland iinde sanayi blgeleri tahsisi ile tevik edilmesi gereklidir.

Yabanc yatrmclar iin birok ayrmc tevikler uygulanrken yerli yatrmcya maalesef engellerkarlmaktadr. Organize Sanayi Blgesi dndaki sanayicilerimiz zellikle belediyelerin kstlayc

engelleyici uygulamalarna maruz kalmaktadrlar. Bu durumun yaanmad Konya ilimizde sanayiningeliimi dier illerimizde maalesef gzlenmemektedir.

Son tevik uygulamalarnda demir elik kapsam dnda tutulmu, otomotiv ve oto yan sanayisektrleri tevik edilmitir. Dkm olmadan otomobil yan sanayi retim yapamaz. Dkmsektrnde otomotiv arlkl alan firmalarmz oto yan sanayi kapsamnda deerlendirilerek tevikkapsamna girebilmekte ama birou kapsam dnda kalmaktadr.

Alminyum dkm sektr, otomobil retiminin artmas ve otomobillerde alminyumun paynnartmas ile ok hzl gelime gstermektedir. Trkiyede sadece Seydiehirde retilen birincilalminyum sektr ihtiyacnn sadece %67sini karlamaktadr. zelletirmenin koulu olan kapasiteartrm Seydiehirde hala gereklememitir. Sektrn ihtiyac olan hammaddeler ithal

edilmektedir. Trkiyenin boksit rezervlerinin zenginlii bilinmekte olup bu sektrde yatrmnzellikle tevik edilmesi stratejik neme sahiptir.

7/26/2019 Trk Dkm Sanay 2012

32/44

32

Demir dkm sektrnn hammaddesi olan pik demiri de yerlireticiler Kardemir ve sdemirdensnrl miktarda temin edilmektedir. ounluu Rusya ve Ukraynadan ithal gelmektedir. Yerlitesislerimizin i piyasa ihtiyac rnleri istenen kalite ve miktarlarda retmesi d ticaret dengelerineolumlu yansyacaktr.

Sektrel Hedefler:

Trk dkm sanayinin,son yllarda ulat bykl salkl bir ekilde srdrebilmek ve Avrupa ilednya sralamalarnda daha yksek seviyelere kabilmek iin gelitirdii sektrel hedefler aadakitemel unsurlarla zetlenebilir:

Rekabet gcnn gelimi lkelerdeki rakiplerin seviyesine ulatrlmas,

Mteri ve pazarn tm dnya olduu bilinci ile kresel oyuncu olunmas,

Yksek katma deerli rnlere ynelme ve bunun gerektirdii teknolojilerin kurulmas,

Dkm rnlerini, rakip rnler karsnda avantajl klacak fonksiyona uygun en hafif parann

retilmesi iin teknolojik aratrma ve yatrm yaplmas,

Hzl rn devreye sokma ve dizayn yetenei edinilmesi,

Nihai alc, dkm reticisi ve ham ve yardmc madde tedarikilerinin ortak alma

yrtmeleri,

Teknolojik gelimelerin takip edilmesi ve bu gelimelere nclk edilmesi,

Kalite ve kalite gvenilirliine her kademede nem verilmesi,

Rekabet gcn korumak iin mrn tamamlam tehizatn yenilenmesi,

E-i enstrmanlarnn ve internetin tm srelere entegreedilmesi,

Firmalar aras iletiim ve ibirliklerinin artrlmas,

Ar-Ge almalarnn artrlmas,

Ekolojik gereklere uygun, evreye saygl retim sistemlerin kurulmas,

Toplam kalite anlaynn benimsenmesi ve uluslararas alanda kabul grm retim

standartlarna uyum salanmas,

Sosyal sorumluluk anlay ile alan haklarna duyarl olunmas,

nsan kaynaklarnn korunmas ve geliiminin desteklenmesi,

nmzdeki dnemde sektrde kar marjlar azalacandan, yatrm ve iletme sermayesi iin

alternatif kaynak yaratma yollarnn aranmas.

Trkiyede Ar-Ge merkezi olan sadece bir adet dkm iiyle uraan fabrika mevcuttur. Bu say

verilen desteklerden yararlanmak iin artrlmaldr.

7/26/2019 Trk Dkm Sanay 2012

33/44

33

10.Sektrde Yeni Ynelimler

Gelien otomotiv sanayi ile birlikte, dnya dkm sektrnn retimi 2011 ylnda 100 milyon tonseviyesine ulamtr. Bu bymede klasik pik dkm yerine gelitirilen, elik, sfero ve hafif metalmalzemelerin dkmndeki art da nemli bir rol oynamtr.

Dnya dkm retiminde aada zetlenen nemli deiiklikler gereklemektedir:

Pik dkm srekli pazar pay kaybetmekte, yerini sfero dkm trleri almaktadr.

Temper dkm retimi srekli bir ekilde azalmakta, ksa bir gelecekte spesifik fittings vespesifik snrl paralardanbaka pazarnn kalmayaca dnlmektedir.

elik dkm, zel alamllar haricinde, pazarnn nemli bir blmn sfero dkmekaybetmektedir. Bununla beraber ar vasta retiminde elik alamlarndan paralarnotomotiv sektrnde kullanlmaya baland izlenmektedir. Genel makine ve maden ileinaat makinalarnda artan miktarda kullanlacaktr. Artan enerji ve doal hammaddelerinkartlmas ve ilenmesi yatrmlar yeni tesis ve ekipmanlara ihtiyac ve retimi artracaktr.

Petrol fiyatlarnn artmas, ara kullanmnda gvenlik ve kolaylk, tonaj tahdidi gibi

nedenlerle alminyum, magnezyum, plastik ve kompozit malzeme kullanmlarnnoalmas ile aralarn arlklar giderek azalmaktadr. Otomotiv endstrisinde araarlklarnn azalmas, alminyum dkm para kullanmn artrmtr.

Kendi bilimine, teknolojisine ve tasarmna dayanan rnler retebilen, verilen projeye gre ilkkademe olana dkm retimi yapan firmalar artk 21.yyda varlklarn eskisi gibi srdremeyecektir.Bu ekonomik sisteme uyum salamayan ve kendi rn yerine bakalarnn rn taeronu olanlarglerini kaybedecektir.

ABD ve Almanya gibi gelimi lkeler deerlendirildiinde, yllk retimlerinde sfero gibi yeni nesilteknolojik alamlarn ounluu tekil ettii vebu tip retimlerin giderek artt gzlenmektedir. ADI(Austempered Ductile Iron) ve CGI (Compacted Graphite Iron) dkm yntemleri de sektrde payn

arttrmaktadr.

Dnyadaki dkm fabrikalar bir grup altnda birleme yoluna gitmektedir. Bu ynelim sonucunda1520 dkm fabrikasna sahip gruplar ortaya kmtr. Bu gruplar dnyann dkme talep olanyerlerinde stratejik dkm fabrikalarn satn alarak; grup basks ile otomotiv ve benzerisanayilerden nemli dkm siparileri almaktadr. Sahipleri zaman iinde deimekle birliktebeklenti bu gruplarn oalmas ve bymesi ynndedir. Son 34 yldr zarar eden bu tarz grupdkm fabrikalarn, Hindistan sermayesi ile yatrm fon irketlerinin satn ald gzlenmitir.

7/26/2019 Trk Dkm Sanay 2012

34/44

34

11.Sektrn AB Uyum Srecinde Geldii Nokta, KarlatUyum Sorunlar

Avrupa Birliine katlm sreciyle birlikte, hala 57 /saat aralnda olan giydirilmi iilikcretlerinin 910 /saat seviyelerine ykselecei dnlmektedir. Dkm sektrnn emek younolmas (yaklak % 1830 direkt ve/veya endirekt iilik) nedeniyle, bu maliyet artnn sektrnrekabet gcn olumsuz ynde etkilemesinden endie duyulmaktadr.

AB evre standartlarna uyum almalarnn da retim maliyetlerinde % 45 civarnda bir artaneden olaca beklenmektedir.

Trkiyede hammadde fiyatlar hala dnya fiyatlarnn altndadr. ABye tam entegrasyon sonrasndahammadde fiyatlarndaki bu avantajl konum da yitirilecektir.

Ayrca, ABye yelik halinde 3. dnya lkelerinden, Rusya, Hindistan ve Arabistandan yaplanithalata % 6 ek vergi uygulanmasyla buradaki mevcut avantaj da kaybedilecektir.

Dier taraftan, AB reticilerinin mhendislik ve teknolojik seviye gereksinimi yksek malzemelerleilgili yatrmlarn, maliyet avantaj nedeniyle nmzdeki dnemde Trkiyeye kaydrmalar vebylelikle sektrde teknolojik seviyesi yksek ilave kapasitelerde art olmas beklenmektedir.

12.Sektrn Rekabet Gcnn Artrlmas ve Verimlilik

retim srecindeki zorluk ve evre koullar nedeniyle dkm sektr retiminin, AB lkeleritarafndan terk edilerek Trkiye gibi gelimekte olan lkelere kayd dnlmekte ise de ABdekidkm tesis yatrmlarna ve tonajlara bakldnda, durumun byle olmad anlalmaktadr.Almanya, verimsiz eski dkmhanelerini kapatmakta ancak at her yeni dkmhane, kapatt 10dkmhanenin tonajn retmekte, ayrca igc tecrbe ve eitimindeki ileri seviyeleri ve navlunfark da eklenince, Alman dkm rn maliyetleri Trk rnleriyle baaba noktasna gelmektedir.

Dkm sektr bymesini arlkl olarak yerli otomotiv sanayinin gelimesine paralel olarak

srdrecektir. Bu byme, rekabet ansnn daha yksek olduu youn iilik gerektiren dkmpara retiminde daha fazla olacaktr. retilen dkm paralarnn yaklak % 75inin ihra edileceidnlmektedir.

Katma deeri ok yksek olan bu sektrde en nemli girdiler yerli hammadde, enerji ve iiliktir.Dolaysyla, enerji ve iilik fiyatlarnda yaplacak tasarruflar rekabet gcn olumlu yndeetkileyecektir. Sektrel politikalar belirlenirken enerji, iilik ve nakliye konularna zel nemverilmesi ve maliyet drc tedbirler alnmas faydal olacaktr.

Dkm rnleri arlk/kymet oran dk rnler olduundan navlun, d ticarette nemli birmaliyet kalemi olmaktadr. hracatta, rn deeri yksek olmayan dkm rnlerinin zerine nakliyebedelleri % 1520 arasnda ek maliyet getirmektedir. Bu nedenle, Avrupaya demiryolu tamacl

mutlaka verimli hale getirilmelidir.

Hammadde fiyatlarndaki dalgalanmalar, enerji fiyatlarnn ykseklii ve in, Hindistan ve BDTlkelerinden gelecek rekabet sektrdeki bymeyi etkileyebilecek faktrlerdir.

Dkm rn ihracatnn desteklenmesi halinde lkeye yarataca katma deer ve istihdam katksmevcut durumdan ok daha yksek olacaktr.

Trkiyede ekonomik bymenin sadece hizmet, ticaret ve/veya bankaclk faaliyetleri ile snrlolduunu varsayp imalat sanayini dlayanlar ve retimi ncelikli konumda grmeyenler bykyanlg iindedir. Nitekim 2010 yln Trkiyenin Avrupann en yksek byme oran ile % 7 -8lerseviyesinde bir bymeyle kapatm olmasndaimalat sanayimizin performans kilit rol oynamtr.

7/26/2019 Trk Dkm Sanay 2012

35/44

35

12.1. Enerji:

Trkiye genelinde elik dkmde ergitmenin % 100 elektrik enerjisi ile (endksiyon ocaklarnda);pik dkmde ergitmenin % 95'i elektrik enerjisi (endksiyon ve ark ocaklarnda) ve % 5ikok kmrile (kupol ocaklarnda); sfero ve temper dkmde ergitmenin % 100 elektrik enerjisi ile(endksiyon ocaklarnda) yaplmaktadr. Alminyum ve zamak ergitmede de elektrik ve doalgazkullanlmaktadr. Dkm sektrnde kullanlan sv metalin elde edilmesinde arlkl olarak

kullanlan elektrik enerjisi maliyette nemli bir pay tutmaktadr.

Dkm sanayinde ortalama bir hesap ile 1kg dkm retmek iin 2,2 kw elektrik enerjisikullanlmaktadr. 2012 ylnda rettiimiz 1.445.000 ton dkm rn iin yaklak 3.179.000 MWelektrik enerjisi sektrmzde girdi olarak kullanlmtr. Cari tarife ile karl yaklak 700 .000.000TLdir. Bu bedele ebeke, iletim, datm bedelleri, TRT pay gibi ilaveler ve vergiler de dahil deildir.

Metal ergitmede yksek miktarda elektrik enerjisi kullanlmakta olduundan, dnyann her yerindeEnerji sektrmz iin yksek bir maliyet unsurudur. Trk sanayinin bugnk yksek retimseviyelerine ulamasnda 19982003 yllar arasnda uygulanan ark ve endksiyon ocaklar elektriktarifesi en nemli etkendir. Ancak bu tarife 08/01/2004 tarihli bakanlar kurulu kararyla yrrlktenkaldrlmtr.

stihdam yaratarak, ihracat yapan sektrmzde enerji maliyetlerini aa ekici bir destekleyicitarife ile hafta sonu ve gece indirimli tarifelerin tekrar uygulanmaya konmas lkemizin SanayiStratejik plannn uygulanabilmesi iin yksek neme sahiptir.

Sanayici elektrik enerjisini tketmemektedir, retiminde girdi olarak kullanmaktadr, elektrik enerjisiile katma deer ve istihdam yaratmaktadr, sanayicimizin retiminin artmas Trkiyemizi refahagtrecektir.

Saylar 1000ibulan mikro, kk ve orta boyutta iletme ile beraber byk sanayi kurulularmzelektrik fiyatlarnda yllardr srekli artan ynde yaratlan maliyet artlarnda dzeltmebeklemektedir.

Grafik 15. Elektrik Fiyatlarnn Deiimi

7/26/2019 Trk Dkm Sanay 2012

36/44

36

12.2. Nakliye / Lojistik:

Dkm rnleri arlk/kymet oran dk rnler olduundan, navlun d ticarette nemli birmaliyet kalemi olmaktadr. AB mterilerinin JIT (Just in time/zamannda teslimat) sistemi ilealmalar nedeniyle saatlik, gnlk teslimat salamak iin yerinde depo ve hzl nakliye bedellerimaliyetleri daha da artrmaktadr.Verimli demiryolu ve denizyolu tamacl, sektrn ihracattakimaliyetlerini drecek ve rekabet gcn artracaktr.Sektr 600.000 ton rn 20.000 25.000

adet konteyner/trile her yl yurt dna sevk etmektedir.

13.Genel Deerlendirmeve Hedefler

13.1. Sektrel Yaplanma ve Temsil:

Trk Dkm Sektr, ulusal ve uluslararas platformlarda Trkiye Dkm Sanayicileri Dernei(TDKSAD) tarafndan en st dzeyde temsil edilmektedir.

1976 ylnda Turgut zaln bakanlnda dkm sanayicilerimizin giriimleriyle kurulanTDKSADn asli amac, yeleri arasnda ibirlii ve etkileimi artrarak ortak proje ve almalarla

dkm sektrnn byyerek daha iyi bir noktaya getirilmesine destek olmaktr.

TDKSAD bata SO, ASO, EBSO olmak zere Sanayi ve Ticaret Odalar, Dkm Meslek Komitelerive hracat Birliklerinde aktif olarak grev almakta ve sektr uzun sredirbu kurumlarda temsiletmektedir. TDKSAD yeleri TOBB Trkiye Dkm Sanayi Meclisinin de ounluunuoluturmaktadrlar.

Uluslararas arenada ise TDKSAD, 1989dan bu yana dkm sektrnde dnyadaki en bykkurulu olan World Foundry Organisation (WFO)da lkemizi temsil etmektedir. 2007 ylnda iseAvrupa Birlii lkelerinin ye olduu European Foundry Association (CAEF)e tam ye olmutur.TDKSAD yeleri her iki kurumun komisyonlarnda grev almakta olup WFO Ynetim KurulunaUmur DENZC seilmitir.

TDKSADn yan sra blgesel dkm meslek odalar ve dernekleri de belirli sayda blgeseldkmcy bnyesinde toplamaktadr.

Trkiye Dkm Sanayicileri Derneinin ynlendirdiive geliimine katk verdii Ankiros, Annofer ileTurkCast fuarlar dkm sektrnn Avrupadaki en nemli ikinci fuarlar haline gelmitir. 2 ylda birstanbulda yaplmakta olan fuarlar yerli ve yabanc yatrmclar ile reticiler ve katlmclarn ilgioda olmaktadr. 2009 ylndan itibaren alminyum sanayinin tm branlarn kapsayan ALUEXPOfuar organize edilmeye balanm olup, 2011 ylnda ikincisi gerekletirilmitir ve alminyumdkm sanayinin hzl byme performans da fuarlara yansmtr.

TDKSAD yeleri Trk dkm sektr cirosunun % 78ini, ihracatnn ise % 85inisalamaktadr.

7/26/2019 Trk Dkm Sanay 2012

37/44

37

14. Tablolar :

14.1. Dkm Sektrnelikin Temel Bilgiler

Tablo 15: Trk Dkm Sektr (2005-2012)

Sektrel Gstergeler 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

letme Says(adet)

1.299 1.216 1.189 1.097 1.071 1.040 1.127

retim Miktar(ton)

1.121.200 1.209.500 1.316.500 1.265.000 1.030.000 1.291.700 1.433.050 1.445.000

Ciro

(1.000 TL)2.711.940 3.466.150 3.859.040 5.000.000 3.900.000 4.250.000 6.017.406 6.189.566

Sektrn GSYH iindeki Pay(%)

0,56 0,60 0,55 0,60 0,40 0,50 0,40

Byme Oranlar(%)

+ 14 + 8 + 9 + 3 (- 25) + 26 +11 (-1)

stihdam Verileri(Kii)

24.250 27.500 34.500 35.000 25.000 30.500 33.000 33.000

Kapasite Kullanm Oran(%)

93 96 94 92 52 65 72 63

hracat Tutar(1000$)

1.382.352 1.597.250 2.051.560 2.500.000 1.900.000 2.150.000 2.570.000 2.462.197

thalat Tutar(1000$)*

250.000 300.000 300.000 450.000 500.000 700.000 500.000

D Ticaret Dengesi($)

1.132.352 1.297.250 1.751.560 2.050.000 1.650.000 1.900.000 1.962.000

Dnya Pazar Pay(%)

1,4 1,4 1,5 1,42 1,3 1,5 1,5

Karllk Oranlar(%)

6 7 8 6 5 6 5

Yabanc Sermaye Yatrm($) **

50 M 175 M 225 M 250 M - -

Toplam Vergi Yk(%)

- -

retimde thal Girdi Oran(%)

% 22 %28 %30 %30 %30 %27 %20 %20

Sektrdeki Ort. cretler(TL/s)

10 11 12 15 16

Yaratlan Katma Deer(TL)***

Notlar:

* Tahmini hammadde ithalat tutardr.**2006 ylnda sektrn en byk kuruluunun hisseleri Finlandiya merkezli Componenta grup tarafndan satn

alnmtr. Sat bedeli 200 milyon USD olarak aklanmtr.***Sektrn yaratt katma deer hesaplanamamaktadr. Dkm ile yaratlan katma deerin bykl iin rnek

vermek gerekirse yerli retilen bir binek otoda yaklak 100 kg demir dkm kullanlmaktadr ve dkm fiyat yaklak110 Euro civarndadr. Ancak bu dkm rn olmazsa otomobilin motoru, aktarma organlar ve gvdesioluturulamayacaktr.

BSTte lem Gren Dkm irketleri:Componenta Dkmclk Tic San A (COMDO) Arz tarihi: Ocak 1986 - Halka Aklk Oran % 44,80Demisa Dkm ve Emaye Mamlleri San A. (DMSAS) Arz tarihi: Temmuz 1997 - Halka Aklk Oran % 99,94Burelik Vana Sanayi ve Ticaret A (BURVA) Arz tarihi: Nisan 2004 - Halka Aklk Oran % 49,57Burelik Bursa elik Dkm Sanayi A (BURCE) Arz tarihi: Mays 2004 - Halka Aklk Oran % 46,48

ema Dkm Sanayi A (CEMAS) Arz tarihi: Haziran 2010 - Halka Aklk Oran % 40Kaynak: Kamuyu Aydnlatma Platformu, BST, irket web siteleri

7/26/2019 Trk Dkm Sanay 2012

38/44

38

Ek 1: Trk Dkm Sektrnn GSYH indeki Pay (2010-2012)

TRKYE STATSTK KURUMU

ULUSAL HESAPLAR VER TABANI retim yntemiyle GSYH (Cari fiyatlaryla)

2012 2011 2010

Toplam Toplam Toplam

Deer

SektrPaylar

GelimeH

z

Deer

SektrPaylar

GelimeH

z

Deer

SektrPaylar

GelimeH

z

1.000 TL % % 1.000 TL % % 1.000 TL % %

Tarm, avclk ve ormanclk 109.808.173 7,8 8,4 101.300.415 7,8 11,7 90.721.877 8,3 17,8

Balklk 2.826.839 0,2 21,1 2.334.837 0,2 15,7 2.017.144 0,2 13,4

Madencilik ve Taocakl 21.103.549 1,5 10,3 19.132.941 1,5 21,2 15.785.419 1,4 10,9

malat Sanayi ( a ) 220.338.730 15,6 4,6 210.674.183 16,2 22,4 172.112.147 15,7 18,7Elektrik, gaz, buhar ve scak suretimi ve datm 32.347.039 2,3 12,4 28.767.958 2,2 13 25.454.991 2,3 11,6

naat 61.806.870 4,4 7 57.751.314 4,5 26,5 45.669.500 4,2 24,9

Toptan ve perakende ticaret 172.624.220 12,2 10,7 155.908.297 12 29 120.869.437 11 16,8

Oteller ve Lokantalar 33.314.240 2,4 10,9 30.027.794 2,3 17,3 25.589.583 2,3 7,9

Ulatrma, depolama vehaberleme 197.988.665 14 12,7 175.665.163 13,5 21,6 144.427.539 13,1 13,5

Mali arac kurulularn faaliyetleri 46.987.214 3,3 15,8 40.575.763 3,1 0,2 40.501.622 3,7 -5,1

Konut Sahiplii 137.712.834 9,7 6,5 129.264.974 10 5,1 123.028.927 11,2 4,9

Gayrimenkul, kiralama ve ifaaliyetleri 70.472.362 5 15,6 60.939.380 4,7 15,5 52.742.758 4,8 16,8

Kamu ynetimi ve savunma,zorunlu sosyal gvenlik 60.359.334 4,3 15,5 52.248.858 4 13,4 46.090.339 4,2 11,7

Eitim 49.197.843 3,5 15,2 42.717.217 3,3 16,1 36.802.652 3,3 15,7Salk ileri ve sosyal hizmetler 21.783.979 1,5 12,4 19.384.533 1,5 8,1 17.939.458 1,6 9,1

Dier sosyal, toplumsal ve kiiselhizmet faaliyetleri 22.074.406 1,6 3,2 21.379.890 1,6 14,4 18.696.622 1,7 16,3

Evii personel altranhanehalklar 2.709.704 0,2 13,9 2.379.620 0,2 13,5 2.097.000 0,2 13,5

Sektrler Toplam ( b ) 1.263.456.003 89,2 9,8 1.150.453.139 88,7 17,3 980.547.016 89,2 13,4

Dolayl llen mali araclkhizmetleri 22.389.995 1,6 29,2 17.323.639 1,3 -10,8 19.419.336 1,8 -10,5

Vergi-Sbvansiyon 175.750.793 12,4 6,8 164.583.710 12,7 19,5 137.671.668 12,5 25,4

Gayri Safi Yurtii Hasla (Alcfiyatlaryla) ( c ) 1.416.816.801 100 9,2 1.297.713.210 100 18,1 1.098.799.348 100 15,4

Dkm retimi (1000 TL) 6.189.566 6.017.406 4.250.000

malat Sanayi indeki pay ( a ) 2,8% 2,9% 2,5%

retimSektrleri indeki Pay ( b ) 0,5% 0,5% 0,4%

GSYH indeki Pay ( c ) 0,4% 0,5% 0,4%

7/26/2019 Trk Dkm Sanay 2012

39/44

39

14.2. retim Miktarlarve Deerleri

Tablo 16: Trk Metal Dkm Sektr retiminin 50 Yl (1960-2011)

Yllar Pik Sfero Temper elik Demird Toplam Kymet 1000

1960 150.000 0 1.000 10.000 100 161.000 162.900.000

1970 200.000 2.000 15.000 5.000 217.000 242.500.000

1972 223.000 3.000 18.000 6.000 244.000 277.200.000 1977 371.500 2.500 2.500 85.000 7.000 461.500 584.100.000

1978 389.000 3.000 7.000 70.000 8.000 469.000 578.200.000

1979 300.000 2.500 7.000 50.000 9.000 359.500 451.500.000

1980 291.000 6.000 4.000 46.000 10.000 347.000 434.100.000

1981 299.500 5.500 5.000 50.000 10.000 360.000 453.650.000

1982 340.000 11.000 6.000 50.000 10.000 407.000 499.200.000

1983 345.000 13.000 7.000 51.000 10.000 416.000 511.100.000

1984 370.000 15.000 8.000 53.000 10.000 446.000 543.500.000

1985 385.000 18.000 9.000 56.000 10.000 468.000 570.600.000

1986 375.000 22.000 11.000 61.500 10.000 469.500 585.150.000 1987 442.000 32.000 13.000 59.500 10.000 546.500 657.450.000

1988 405.000 46.000 12.000 62.000 10.000 525.000 644.700.000

1989 428.000 48.500 13.200 61.500 10.000 551.200 670.150.000

1990 415.000 60.200 10.500 58.000 12.000 543.700 664.990.000

1991 400.000 55.000 10.500 53.000 10.000 518.500 624.750.000

1992 568.000 58.000 11.600 59.000 11.000 696.600 801.300.000

1993 620.000 69.500 11.600 56.000 12.000 757.100 858.400.000

1994 550.000 75.000 11.200 61.000 12.000 697.200 813.500.000

1995 606.000 79.700 12.960 65.690 14.000 764.350 893.665.000

1996 658.000 90.600 15.200 70.600 20.000 834.400 995.420.000

1997 706.000 86.500 14.000 94.400 24.350 925.250 1.107.600.000

1998 695.000 123.000 12.000 101.000 28.700 959.700 1.170.400.000

1999 605.500 136.000 7.550 88.350 36.720 874.120 1.094.780.000

2000 690.000 130.000 7.000 98.000 40.000 965.000 1.199.500.000

2001 615.000 132.000 7.800 107.000 44.000 905.800 1.174.900.000

2002 620.000 139.000 7.500 110.000 45.000 921.500 1.198.550.000

2003 592.000 187.000 6.000 112.000 58.000 955.000 1.284.200.000

2004 475.000 308.000 6.000 121.000 72.000 982.000 1.402.600.000

2005 567.000 327.000 6.500 125.000 95.700 1.121.200 1.614.250.000

2006 586.000 368.000 6.500 132.000 117.000 1.209.500 1.980.500.000

2007 623.000 394.000 6.500 144.000 149.000 1.316.500 2.240.000.000 2008 565.000 400.000 5.000 140.000 155.000 1.265.000 2.195.500.000

2009 456.000 352.000 2.000 98.000 122.000 1.030.000 1.725.374.000

2010 591.000 423.000 4.700 124.000 149.000 1.291.700 2.110.660.100

2011 625.000 480.000 5.500 152.000 170.550 1.433.050 2.576.165.000

2012 610.000 502.000 8.000 140.000 185.000 1.445.000 2.670.910.000

7/26/2019 Trk Dkm Sanay 2012

40/44

40

14.3. Dnya Dkm retimi Rakamlar

Tablo 17. Dnya Dkm retimi 2011AFS

Dnya Dkm retim Miktarlarnn Metallere ve lkelere Gre Dalm

lke PikSfero +

Temper elikBakr

AlamlarAlumin

yum

Magnez

yum Zamak Dier Toplam

A.B.D. 2.962.000 3.943.000 977.000 263.000 1.523.000 99.000 181.000 60.000 10.008.000

Almanya 2.541.011 1.733.374 217.548 78.109 843.745 14.890 37.939 80 5.466.696

Avusturya 40.600 101.600 18.600 129.438 5.937 13.717 309.892

Belika 38.000 6.800 823 341 45.964

Bosna Hersek 9.661 2.667 5.316 7.550 25.394 50.588

Brezilya 1.963.556 835.644 270.302 14.245 251.640 4.617 3.681 3.343.685

ek Cum 198.068 73.574 94.013 4.842 80.049 8.545 854 459.945

in 19.680.000 10.790.000 5.395.000 830.000 4.150.000 415.000 41.260.000

Danimarka 31.800 47.400 1.273 3.172 290 83.935

Finlandiya 28.126 46.359 17.008 3.575 4.032 222 99.322

Fransa 734.500 831.600 108.900 19.964 326.777 22.628 2.457 2.046.826

Gney Af. 148.000 117.500 115.000 17.000 25.000 300 2.200 425.000

Hrvatistan 22.107 17.375 1.313 459 11.652 230 661 53.797

Hindistan 6.798.000 1.156.000 1.140.000 900.000 9.994.000

ngiltere 146.000 219.800 76.000 11.000 114.500 8.600 1.000 576.900

spanya 444.900 589.300 77.200 9.664 112.989 9.056 647 1.243.756

sve 176.500 52.800 22.800 10.600 40.800 2.200 3.600 309.300

svire 20.400 40.500 1.900 2.127 20.826 1.436 87.189

talya 692.298 469.051 73.658 73.830 833.000 6.850 63.800 800 2.213.287

Japonya 2.190.245 1.675.013 218.181 83.140 1.272.528 28.487 6.414 5.474.008

Kanada 378.394 0 92.131 14.560 221.083 706.168

Kore 1.054.500 674.100 160.600 25.500 413.400 12.100 2.340.200

Macaristan 27.629 23.183 6.027 1.303 99.412 570 3.710 167 162.001

Meksika 771.700 58.947 78.746 140.701 600.469 109 1.007 1.651.679Moolistan 2.000 220 12.000 60 180 240 14.700

Norve 15.505 38.995 3.661 1.274 5.695 65.130

Pakistan 224.000 24.000 50.000 16.000 8.000 322.000

Polonya 471.800 161.400 71.400 8.411 256.112 14.628 983.751

Portekiz 41.274 77.882 8.475 8.470 15.490 476 152.067

Romanya 36.812 2.981 23.091 6.168 43.499 8.000 83 19 120.653

Rusya 1.857.600 1.238.400 731.000 56.760 373.670 33.110 9.460 4.300.000

Srbistan 34.140 27.817 10.260 2.607 4.129 1.520 3.950 84.423

Slovakya 2.700 18.200 4.100 46.000 71.000

Slovenya 76.765 35.761 37.723 1.582 30.377 650 2.910 210 185.978

Tayvan 744.459 232.258 71.085 35.070 283.144 5.698 73.838 2.030 1.447.582

Trkiye 625.000 485.500 152.700 13.000 145.000 12.500 1.433.700Ukrayna 640.000 40.000 275.000 45.000 1.000.000

Toplam 2011 45.870.050 25.889.001 10.617.738 1.754.294 13.242.181 181.931 490.986 546.941 98.593.122

Toplam 2010 43.258.296 23.451.711 10.215.376 1.652.401 10.879.515 196.685 528.978 1.193.449 91.673.839

Toplam 2009 37.615.831 20.979.786 9.032.549 1.379.467 10.237.431 152.774 473.170 472.056 80.343.064

Toplam 2008 42.958.542 25.346.221 10.538.385 1.808.580 10.932.434 268.675 664.136 916.997 93.449.270

Toplam 2007 44.917.143 23.978.423 10.183.295 1.596.834 12.727.106 278.496 939.394 165.294 94.919.007

Toplam 2006 42.539.286 23.218.895 9.938.806 1.672.068 12.282.534 357.892 941.461 151.330 92.515.626

Toplam 2005 40.797.563 28.824.814 9.002.724 1.511.270 11.651.525 239.227 936.661 195.848 85.159.732

Toplam 2000 34.034.171 14.094.540 6.369.684 1.058.120 8.045.648 104.873 829.651 213.552 64.750.239

7/26/2019 Trk Dkm Sanay 2012

41/44

41

14.4. hracat Miktarlar ve Deerleri

Tablo 18. Trk Dkm Sektr Direkt hracatnn Yllara gre Geliimi

Yl Gri