MALAZGİRT SAVAŞI’NDAN MALAZGİRT SAVAŞI’NDAN SONRA ANADOLU’DA KURULAN SONRA ANADOLU’DA KURULAN

İLK TÜRK DEVLET VE İLK TÜRK DEVLET VE BEYLİKLERİBEYLİKLERİ

Türklerden Önce Türklerden Önce Anadolu’nun DurumuAnadolu’nun Durumu

Danişmentliler:Danişmentliler:

• Anadolu’nun ilk Türk devletlerinden biri. Anadolu’nun ilk Türk devletlerinden biri. Danişmentliler önceleri Tokat, Amasya ve Sivas Danişmentliler önceleri Tokat, Amasya ve Sivas çevrelerinde etkinlik gösterdiler. Daha sonra çevrelerinde etkinlik gösterdiler. Daha sonra 1071-1178 arasında Sivas, Kayseri ve Malatya’da 1071-1178 arasında Sivas, Kayseri ve Malatya’da egemenliklerini sürdürdüler. Malazgirt egemenliklerini sürdürdüler. Malazgirt Savaşı’ndan sonra Anadolu’nun ilk fatihleri Savaşı’ndan sonra Anadolu’nun ilk fatihleri arasında adı geçen Melik Danişment Gazinin arasında adı geçen Melik Danişment Gazinin destansı yaşantısına bağlanan kuruluş yıllarından destansı yaşantısına bağlanan kuruluş yıllarından sonra, Haçlı Seferleri’nde Danişmentoğulları’nın sonra, Haçlı Seferleri’nde Danişmentoğulları’nın etkinlikleri nedeniyle beylerine Halife tarafından etkinlikleri nedeniyle beylerine Halife tarafından “Melik” unvanı verilmiştir. Cami, medrese ve “Melik” unvanı verilmiştir. Cami, medrese ve kümbetlerden gelen Danişmend mimarîsinin kümbetlerden gelen Danişmend mimarîsinin tarzı, daha sonraki Anadolu Selçuklu tarzının tarzı, daha sonraki Anadolu Selçuklu tarzının öncüsü olmuştur. Tokat, Niksar ve Kayseri’deki öncüsü olmuştur. Tokat, Niksar ve Kayseri’deki medrese ve kümbetler, tuğla işçiliği ve medrese ve kümbetler, tuğla işçiliği ve bezemeleriyle dikkat çeker.bezemeleriyle dikkat çeker.

Saltuklular:Saltuklular:• Saltuklu Beyliği,Saltuklu Beyliği, Malazgirt Savaşı'ndan sonra 'ndan sonra

Büyük Selçuklu Devleti komutanlarından, aynı komutanlarından, aynı zamanda 'seyyid' olan Ebulkasım Saltuk Bey'in zamanda 'seyyid' olan Ebulkasım Saltuk Bey'in 1071 yılında kurduğu Anadolu Türk Beyliği'dir. 1071 yılında kurduğu Anadolu Türk Beyliği'dir. Merkezi Merkezi Erzurum'dur.'dur.

• Saltuklular, Gürcülerle savaşarak topraklarını Saltuklular, Gürcülerle savaşarak topraklarını genişletmişlerdir. Danişmentlilerle birlik olup genişletmişlerdir. Danişmentlilerle birlik olup Haçlılara karşı başarılı savaşlar yapmışlardır. Haçlılara karşı başarılı savaşlar yapmışlardır. Anadolu Selçuklu Sultanı Rükneddin Anadolu Selçuklu Sultanı Rükneddin Süleyman Şah, Gürcüler üzerine çıktığı sefere , Gürcüler üzerine çıktığı sefere Saltuk Beyi Alâattin Melik Şahı da davet etmiştir. Saltuk Beyi Alâattin Melik Şahı da davet etmiştir. Ancak, Alâattin Melik Şah bu sefere katılmayı Ancak, Alâattin Melik Şah bu sefere katılmayı kabul etmeyince, Rükneddin Süleyman Şah, kabul etmeyince, Rükneddin Süleyman Şah, 1202'de Erzurum'u alarak Saltuklular Beyliği'ne 1202'de Erzurum'u alarak Saltuklular Beyliği'ne son vermişdir. Osmanlılarla birlikte bir çok taht son vermişdir. Osmanlılarla birlikte bir çok taht kavgaları yaşanmıştır.kavgaları yaşanmıştır.

Mengücekliler:Mengücekliler:

Kurucusu olan Mengücük Gâzi, Büyük Selçuklu Devleti Kurucusu olan Mengücük Gâzi, Büyük Selçuklu Devleti sultanlarından Alparslan’ın kumandanlarındandır. sultanlarından Alparslan’ın kumandanlarındandır. Onun; Oğuzlar'ın, Kayı, Bayat, Karaevli veya Alkaevli Onun; Oğuzlar'ın, Kayı, Bayat, Karaevli veya Alkaevli boylarından birine mensup olduğu hakkında görüşler boylarından birine mensup olduğu hakkında görüşler mevcuttur. mevcuttur. 1071 Malazgirt Zaferi'nden sonra, Anadolu’nun zaptı 1071 Malazgirt Zaferi'nden sonra, Anadolu’nun zaptı için vazifelendirilen beylerden biri de Mengücük Gâzi için vazifelendirilen beylerden biri de Mengücük Gâzi idi. Süratle harekete geçen Mengücük Gâzi, Erzincan, idi. Süratle harekete geçen Mengücük Gâzi, Erzincan, Kemah, Divriği ve Şarkî Karahisar’ı hâkimiyeti altına Kemah, Divriği ve Şarkî Karahisar’ı hâkimiyeti altına alarak, kendi adıyla anılan beyliğini kurdu .Daha sonra alarak, kendi adıyla anılan beyliğini kurdu .Daha sonra Anadolu Selçuklu Devleti’nin himayesine girdi. Anadolu Selçuklu Devleti’nin himayesine girdi. Doğu Doğu Anadolu’da Erzincan, Kemah, Divriği ve Şarkî Anadolu’da Erzincan, Kemah, Divriği ve Şarkî Karahisar’a sahip olan Mengücükler, siyasî Karahisar’a sahip olan Mengücükler, siyasî faaliyetlerinden ziyade, inşa ettirdikleri sanat faaliyetlerinden ziyade, inşa ettirdikleri sanat eserleriyle tanınırlar. Her biri birer sanat şâheseri olan eserleriyle tanınırlar. Her biri birer sanat şâheseri olan hayır müesseseleri yaptırdılar. hayır müesseseleri yaptırdılar.

Artuklular:Artuklular:

• Artuklu BeyliğiArtuklu Beyliği Mardin, , Hasankeyf ve ve Harput bölgelerinde 1102-1402 yılları arasında hüküm bölgelerinde 1102-1402 yılları arasında hüküm sürmüş bir Oğuz Türkmen Beyliğidir.sürmüş bir Oğuz Türkmen Beyliğidir.

• Artuklular, 1102 yılında, Güney ve Doğu Artuklular, 1102 yılında, Güney ve Doğu Anadolu'da kurulmuş bir beyliktir. İsmini Türkmen Anadolu'da kurulmuş bir beyliktir. İsmini Türkmen beyi olan 'seyyid' Artuk Bey 'den almıştır. 1091 beyi olan 'seyyid' Artuk Bey 'den almıştır. 1091 yılında Kudüs'ü alan Artuk Bey aynı yıl burada yılında Kudüs'ü alan Artuk Bey aynı yıl burada öldü. Daha sonrasında Artuklular Hısnıkeyfa, öldü. Daha sonrasında Artuklular Hısnıkeyfa, Mardin ve Harput olmak üzere üç ana koldan Mardin ve Harput olmak üzere üç ana koldan idare edildiler.idare edildiler.

• Artuklulardan günümüze kadar gelen tarihi eser, Artuklulardan günümüze kadar gelen tarihi eser, halen ayakta durmakta olan Malabadi halen ayakta durmakta olan Malabadi köprüsüdür. Malabadi köprüsü 1147 yılında köprüsüdür. Malabadi köprüsü 1147 yılında yapılmıştır. Malabadi köprüsü dünyanın en büyük yapılmıştır. Malabadi köprüsü dünyanın en büyük taş kemerli köprüsüdür. Malabadi, Ayasofya'nın taş kemerli köprüsüdür. Malabadi, Ayasofya'nın kubbesini içine rahatlıkla alabilecek kadar kubbesini içine rahatlıkla alabilecek kadar büyüktür.büyüktür.

Çaka Beyliği:Çaka Beyliği: • Çaka Bey beyliğiniÇaka Bey beyliğini, 1080 yılında , 1080 yılında İzmir'de 'de

kurmuştur. Kurucusu Çaka Bey'dir. 1093 kurmuştur. Kurucusu Çaka Bey'dir. 1093 yılında yılında Anadolu Selçuklu Devleti tarafından tarafından yıkıldı. Böylece Batı Anadolu'daki ilk Türk yıkıldı. Böylece Batı Anadolu'daki ilk Türk egemenliği sona ermiş oldu. Çaka Beyliği, egemenliği sona ermiş oldu. Çaka Beyliği, İzmir'de kurulduğu için birçok deniz İzmir'de kurulduğu için birçok deniz faaliyeti gerçekleştirmiş, deniz faaliyeti gerçekleştirmiş, deniz savaşlarında önemli rol oynamıştır. Ayrıca savaşlarında önemli rol oynamıştır. Ayrıca ilk Türk denizci devlettir. Çaka Bey'in ilk Türk denizci devlettir. Çaka Bey'in Çanakkale bölgesini ele geçirmesinden Çanakkale bölgesini ele geçirmesinden sonra, kendi egemenliği adına endişelenen sonra, kendi egemenliği adına endişelenen damadı Birinci Kılıçarslan, damadı Birinci Kılıçarslan, Bizans'la 'la anlaşarak Çaka Bey'i öldürtmüş ve bu anlaşarak Çaka Bey'i öldürtmüş ve bu beyliğe son vermiştir.beyliğe son vermiştir.

• Çaka Bey ilk Türk donanmasını kuran Çaka Bey ilk Türk donanmasını kuran ve ilk deniz komutanı olan Türk ve ilk deniz komutanı olan Türk beyidir.beyidir.

Malabadi KöprüsüMalabadi Köprüsü

DİVRİĞİ ULU CAMİİDİVRİĞİ ULU CAMİİ

TOKAT NİKSAR ULU CAMİİTOKAT NİKSAR ULU CAMİİ

Selçuklulara ait eşyaSelçuklulara ait eşya

Selçuklular’a ait Selçuklular’a ait taş heykelciktaş heykelcik

Selçuklular’a ait seramikSelçuklular’a ait seramik

Selçuklular’a ait tütsülükSelçuklular’a ait tütsülük

Selçuklu Beylikler Dönemi Selçuklu Beylikler Dönemi Fatma Hatun KümbetiFatma Hatun Kümbeti

ANADOLU ANADOLU SELÇUKLU DEVLETİSELÇUKLU DEVLETİ

KURULUŞ DÖNEMİKURULUŞ DÖNEMİ

•Türkiye Selçuklu Devleti ,Selçuklu Türkiye Selçuklu Devleti ,Selçuklu soyundan gelen Kutalmış Bey’in soyundan gelen Kutalmış Bey’in oğlu oğlu Süleyman ŞahSüleyman Şah tarafından tarafından kuruldu.kuruldu.

•Bizans taht kavgalarından Bizans taht kavgalarından yararlanan Süleyman Şah ve yararlanan Süleyman Şah ve kardeşi Mansur, Konya,Afyon, kardeşi Mansur, Konya,Afyon, Kütahya ve İznik’i ele geçirerek batı Kütahya ve İznik’i ele geçirerek batı yönünde fetihlere devam ettiler.yönünde fetihlere devam ettiler.

• İki kardeş arasındaki iktidar İki kardeş arasındaki iktidar mücadelesini Büyük Selçuklu mücadelesini Büyük Selçuklu hükümdarı Melikşah’ın yadımıyla hükümdarı Melikşah’ın yadımıyla Süleyman Şah kazandı.Süleyman Şah kazandı.

•Melikşah 1077’de Süleyman Şah’a Melikşah 1077’de Süleyman Şah’a hükümdarlık ünvanı veren bir ferman hükümdarlık ünvanı veren bir ferman gönderdi.Abbasi halifesinin ise gönderdi.Abbasi halifesinin ise hükümdarlığını onaylayan hükümdarlığını onaylayan menşur menşur göndermesiyle ,merkez İznik olmak göndermesiyle ,merkez İznik olmak üzere Türkiye Selçuklu Devleti üzere Türkiye Selçuklu Devleti kuruldu.kuruldu.

•Süleyman Şah’ın ülke sınırlarını Süleyman Şah’ın ülke sınırlarını genişletmesi, Suriye Selçuklu genişletmesi, Suriye Selçuklu Sultanı Tutuş ile aralarının Sultanı Tutuş ile aralarının açılmasına neden oldu.Halep açılmasına neden oldu.Halep yakınlarında karşılaşan iki ordunun yakınlarında karşılaşan iki ordunun yaptığı mücadeleyi Süleyman Şah yaptığı mücadeleyi Süleyman Şah kaybetti ve savaş sırasında öldü.kaybetti ve savaş sırasında öldü.

•Büyük Selçuklu Devleti hükümdarı Büyük Selçuklu Devleti hükümdarı Melikşah Anadolu’yu baskı altında Melikşah Anadolu’yu baskı altında tutmaya çalışıyordu.Melikşah’ın tutmaya çalışıyordu.Melikşah’ın 1092’de ölmesiyle Süleyman Şah’ın 1092’de ölmesiyle Süleyman Şah’ın oğlu Kılıç Arslan Türkiye Selçuklu oğlu Kılıç Arslan Türkiye Selçuklu Devleti’nin başına geçti. Devleti’nin başına geçti.

I.KILIÇ ARSLAN DÖNEMİI.KILIÇ ARSLAN DÖNEMİ

•Bizans üzerinde baskı kurdu.İzmir’de Bizans üzerinde baskı kurdu.İzmir’de beylik kurmuş olan Çaka Bey’in beylik kurmuş olan Çaka Bey’in kızıyla evlendi.Çaka Bey’in amacı kızıyla evlendi.Çaka Bey’in amacı Peçenek Türkleri ile ittifak kurarak Peçenek Türkleri ile ittifak kurarak İstanbul’u kuşatmak ve ele İstanbul’u kuşatmak ve ele geçirmekti.Bizans İmparatoru Çaka geçirmekti.Bizans İmparatoru Çaka Bey ile Kılıç Arslan’ın arasını açarak Bey ile Kılıç Arslan’ın arasını açarak Kılıç Arslan’a Çaka Bey’i ortadan Kılıç Arslan’a Çaka Bey’i ortadan kaldırttı. kaldırttı.

I.MESUT DÖNEMİI.MESUT DÖNEMİ• I.Kılıç Arslan’ın ölümünden sonra taht bir I.Kılıç Arslan’ın ölümünden sonra taht bir

süre boş kaldı.Bizanslılar Anadolu’yu süre boş kaldı.Bizanslılar Anadolu’yu tekrar ele geçirmek için harekete geçtiler.tekrar ele geçirmek için harekete geçtiler.

• Tahtı I.Kılıç Arslan’ın kardeşi Mesut ele Tahtı I.Kılıç Arslan’ın kardeşi Mesut ele geçirdi.(1116)geçirdi.(1116)

• Bizans ile Anadolu egemenliği için yapılan Bizans ile Anadolu egemenliği için yapılan mücadeleyi Mesut kazandı.Bu arada mücadeleyi Mesut kazandı.Bu arada II.Haçlı ordusunun Anadolu’ya doğru II.Haçlı ordusunun Anadolu’ya doğru geldiğini haber alan Sultan Mesut Bizans geldiğini haber alan Sultan Mesut Bizans imparatoru ile bir antlaşma imzaladı.imparatoru ile bir antlaşma imzaladı.

•Sultan Mesut ,II.Haçlı ordusunu Sultan Mesut ,II.Haçlı ordusunu Eskişehir yakınlarında yenerek Eskişehir yakınlarında yenerek büyük ün kazandı. büyük ün kazandı. Danişmentlilerden Sivas’ı ve Danişmentlilerden Sivas’ı ve Malatya’yı aldı.Sultan Mesut Malatya’yı aldı.Sultan Mesut 1155 yılında Konya’da öldü.1155 yılında Konya’da öldü.

HAÇLI SEFERLERİHAÇLI SEFERLERİ

HAÇLI SEFERLERİNİN HAÇLI SEFERLERİNİN NEDENLERİNEDENLERİ

•Hristiyanların kutsal yerleri,özellikle Hristiyanların kutsal yerleri,özellikle Kudüs’ü Müslümanlardan geri Kudüs’ü Müslümanlardan geri almak istemesialmak istemesi

•Fransa’da ortaya çıkan Kluni Fransa’da ortaya çıkan Kluni tarikatının Hristiyanları tarikatının Hristiyanları Müslümanlara karşı kışkırtmasıMüslümanlara karşı kışkırtması

•Papa ve din adamlarının nüfuzlarını Papa ve din adamlarının nüfuzlarını arttırmak istemeleriarttırmak istemeleri

• Türkler karşısında zor durumda kalan Türkler karşısında zor durumda kalan Bizans İmparatorluğu’nun Avrupa’dan Bizans İmparatorluğu’nun Avrupa’dan yardım istemesiyardım istemesi

• Avrupalıların Türkleri Anadolu, Suriye ve Avrupalıların Türkleri Anadolu, Suriye ve Filistin’den uzaklaştırmak istemesiFilistin’den uzaklaştırmak istemesi

• Senyör ve şövalyelerin macera arzularıSenyör ve şövalyelerin macera arzuları

• Avrupalıların doğudan gelen ticaret Avrupalıların doğudan gelen ticaret yollarına hakim olmak istemeleriyollarına hakim olmak istemeleri

• Avrupa’da toprak sahibi olmayan Avrupa’da toprak sahibi olmayan soyluların toprak elde etmek istemelerisoyluların toprak elde etmek istemeleri

• Avrupalıların doğunun zenginliklerine Avrupalıların doğunun zenginliklerine sahip olmak istemelerisahip olmak istemeleri

I.Haçlı Seferi (1096-1099)I.Haçlı Seferi (1096-1099)• Avrupa’da farklı ülkelerden gelen kişilerin Avrupa’da farklı ülkelerden gelen kişilerin

oluşturduğu ilk haçlı grubu Piyer Lermit oluşturduğu ilk haçlı grubu Piyer Lermit komutasında Batı Avrupa’dan yola komutasında Batı Avrupa’dan yola çıktı.Geçtikleri yerleri yağmalalayarak ,Bizans çıktı.Geçtikleri yerleri yağmalalayarak ,Bizans üzerinden İznik’e kadar ilerledi.Anadolu üzerinden İznik’e kadar ilerledi.Anadolu Selçukluları başkenti Konya’ya taşımak Selçukluları başkenti Konya’ya taşımak zorunda kaldılar.zorunda kaldılar.

• Haçlılar büyük kayıplar vererek Kudüs’e Haçlılar büyük kayıplar vererek Kudüs’e ulaştılar.Burada bir Latin Krallığı kurdular.ulaştılar.Burada bir Latin Krallığı kurdular.(1099)(1099)

• Bunun dışında Bunun dışında Antakya,Urfa,Sur ,Trablusşam,Yafa Antakya,Urfa,Sur ,Trablusşam,Yafa şehirlerinde kontluklar kurdular.şehirlerinde kontluklar kurdular.

1135 yılında Orta 1135 yılında Orta Doğu (Haçlı Doğu (Haçlı devletleri yeşil devletleri yeşil

renkle gösterilmiştir)renkle gösterilmiştir)

II.Haçlı Seferi (1147-1149)II.Haçlı Seferi (1147-1149)•Musul Atabeyi İmadeddin Musul Atabeyi İmadeddin

Zengi,Urfa Latin Kontluğu’na son Zengi,Urfa Latin Kontluğu’na son verince Alman İmparatoru verince Alman İmparatoru III.Konrad ile Fransa Kralı VII.Lui III.Konrad ile Fransa Kralı VII.Lui ordularıyla haçlı seferine çıktılar.ordularıyla haçlı seferine çıktılar.

•Anadolu Selçuklu hükümdarı Anadolu Selçuklu hükümdarı Sultan Mesut ile yaptıkları Sultan Mesut ile yaptıkları savaşları kaybederek, savaşları kaybederek, amaçlarına ulaşamadılar.amaçlarına ulaşamadılar.

III.Haçlı Seferi (1189-1192)III.Haçlı Seferi (1189-1192)• Selahattin Eyyübi,Hıttin Savaşı’nda Selahattin Eyyübi,Hıttin Savaşı’nda

(1187) Kudüs kralını yenilgiye uğrattı (1187) Kudüs kralını yenilgiye uğrattı ve Kudüs’ü ele geçirdi.Kudüs’ün , ve Kudüs’ü ele geçirdi.Kudüs’ün , müslümanlar atarfından ele müslümanlar atarfından ele geçirilmesi III.Haçlı seferine neden geçirilmesi III.Haçlı seferine neden oldu.oldu.

• Haçlılar başarısız oldular. Haçlılar başarısız oldular.

VI.Haçlı Seferi (1202-VI.Haçlı Seferi (1202-1204)1204)•Eyyübilerin Kudüs ile birlikte Yafa Eyyübilerin Kudüs ile birlikte Yafa

ve Suriye’yi ele geçirmeleri ve Suriye’yi ele geçirmeleri üzerine IV.Haçlı seferi üzerine IV.Haçlı seferi düzenlendi.İstanbul’a gelen haçlı düzenlendi.İstanbul’a gelen haçlı ordusunun şehri yağmalaması ve ordusunun şehri yağmalaması ve Bizans tahtında değişikliğe Bizans tahtında değişikliğe gitmesi üzerine halk gitmesi üzerine halk ayaklandı,İmparator ve oğlu ayaklandı,İmparator ve oğlu öldürüldü.öldürüldü.

•Haçlılar İstanbul’da bir Latin Haçlılar İstanbul’da bir Latin Krallığı kurdular.(1204) Krallığı kurdular.(1204)

•Bunun üzerine Bizans hanedan Bunun üzerine Bizans hanedan üyeleri İznik ve Trabzon’a üyeleri İznik ve Trabzon’a kaçtılar.İznik Devleti 1261’de kaçtılar.İznik Devleti 1261’de İstanbul’daki Latin Krallığı’na son İstanbul’daki Latin Krallığı’na son verdi.verdi.

•Trabzon Rum İmparatorluğu’na Trabzon Rum İmparatorluğu’na ise Fatih son verdi.(1461)ise Fatih son verdi.(1461)

1204 yılında İstanbul'un 1204 yılında İstanbul'un Haçlılar tarafından işgaliHaçlılar tarafından işgali

HAÇLI SEFERLERİNİN HAÇLI SEFERLERİNİN SONUÇLARISONUÇLARI

•Dini Sonuçları:Dini Sonuçları:•Avrupa’da din adamlarına ve

kiliseye duyulan güven azaldı.•Hristiyanlarca kutsal kabul edilen

yerler müslümanların eline geçti.•Katolik ve Otodoks kiliseleri

arasındaki ayrılıklar daha da derinleşti.

• Siyasi Sonuçları:Siyasi Sonuçları:•Seferler sırasında birçok soylunun

ölmesi Avrupa’da feodalitenin zayıflamasına neden oldu.

•Anadolu Selçukluları topraklarını kaybettiler.Türklerin batıya ilerleyişleri bir süre için durdu.

•Haçlılarla yapılan mücadeleler İslam dünyasını Moğollar karşısında güçsüz bıraktı.

•Türklerin İslam dünyasında saygınlıkları arttı.

•Ekonomik Sonuçları:Ekonomik Sonuçları:

•Akdeniz ticareti gelişti.Akdeniz Akdeniz ticareti gelişti.Akdeniz limanları önem kazandı.limanları önem kazandı.

• İtalyan bankacılığı gelişti.İtalyan bankacılığı gelişti.

•Ticaretle uğraşan burjuva sınıfı Ticaretle uğraşan burjuva sınıfı zenginleşmeye başladı.zenginleşmeye başladı.

•Kültürel Sonuçları:Kültürel Sonuçları:

•Avrupalılar pusula,barut ve kağıt Avrupalılar pusula,barut ve kağıt yapımını Müslümanlardan yapımını Müslümanlardan öğrendiler.öğrendiler.

• İslam uygarlığını yakından tanıdılar.İslam uygarlığını yakından tanıdılar.

•Türk-İslam şehirlerinde kullanılan Türk-İslam şehirlerinde kullanılan köprü,kemer ve kervansaray yapım köprü,kemer ve kervansaray yapım tekniklerini öğrendiler.tekniklerini öğrendiler.

•Avrupalılar dokuma,cam ve deri Avrupalılar dokuma,cam ve deri işleme sanatını öğrendiler.işleme sanatını öğrendiler.

II.KILIÇ ARSLAN DÖNEMİII.KILIÇ ARSLAN DÖNEMİ

• Bu dönem Selçukluların Anadolu’da Bu dönem Selçukluların Anadolu’da topraklarını genişletmeye başladığı topraklarını genişletmeye başladığı dönemdir.dönemdir.

• Miryakefalon Savaşı Miryakefalon Savaşı (1176):(1176):Türklerin Anadolu’yu hızla Türklerin Anadolu’yu hızla geçirdiğini gören Bizans İmparatoru geçirdiğini gören Bizans İmparatoru 1176 yılında Eğridir gölü yakınlarında 1176 yılında Eğridir gölü yakınlarında II.Kılıçarslan ile büyük bir savaş yaptı II.Kılıçarslan ile büyük bir savaş yaptı ve kaybetti.Bu savaş ile Bizans’ın ve kaybetti.Bu savaş ile Bizans’ın Türkleri Anadolu’dan çıkarma ümitleri Türkleri Anadolu’dan çıkarma ümitleri son buldu.Anadolu kesin olarak Türk son buldu.Anadolu kesin olarak Türk yurdu oldu.yurdu oldu.

I.GIYASEDDİN KEYHÜSREV• Devletin hudutlarını emniyete almak Devletin hudutlarını emniyete almak

için, Bizanslılar ve Ermenilerle için, Bizanslılar ve Ermenilerle mücadele etti. mücadele etti.

• Dördüncü Haçlı Seferiyle (1204) Dördüncü Haçlı Seferiyle (1204) İstanbul, Latin hakimiyetine girdi. İstanbul, Latin hakimiyetine girdi. Bizans hanedanı Anadolu'ya kaçıp, İznik Bizans hanedanı Anadolu'ya kaçıp, İznik ve Trabzon'da iki devlet kurdu. ve Trabzon'da iki devlet kurdu.

• Bizanslılar, Karadeniz kıyılarına Bizanslılar, Karadeniz kıyılarına yerleşerek ticaret yollarını kapattılar. yerleşerek ticaret yollarını kapattılar. I.Gıyaseddin Keyhüsrev Bizanslıları bu I.Gıyaseddin Keyhüsrev Bizanslıları bu bölgeden atarak, Karadeniz yolunu açtı.bölgeden atarak, Karadeniz yolunu açtı.

• Akdeniz sahillerine inerek Antalya'yı Akdeniz sahillerine inerek Antalya'yı fethetti.fethetti.

İZZEDDİN KEYKAVUS DÖNEMİ

• Daha çok iktisadî meselelere, ülkenin Daha çok iktisadî meselelere, ülkenin imarına ve kültür faaliyetlerine önem imarına ve kültür faaliyetlerine önem verdi.verdi.

• Kervansaray, cami ve medreseler Kervansaray, cami ve medreseler inşa ettirdi.inşa ettirdi.

• Verem hastalığına yakalanan Verem hastalığına yakalanan İzzeddin Keykavus, 1220 yılında İzzeddin Keykavus, 1220 yılında Viranşehir'de vefat etti.Viranşehir'de vefat etti.

• Sivas'ta yaptırdığı darüşşifanın Sivas'ta yaptırdığı darüşşifanın yanındaki türbesine defnedildi. yanındaki türbesine defnedildi.

• Yerine kardeşi Alâeddin Keykubad Yerine kardeşi Alâeddin Keykubad geçtigeçti..

I.ALÂEDDİN KEYKUBAD DÖNEMİ

• Türkiye Selçuklularının en kudretli, enTürkiye Selçuklularının en kudretli, en• müreffeh ve en parlak devridir.müreffeh ve en parlak devridir.• Askerî ve ticarî önemi büyük olan Askerî ve ticarî önemi büyük olan

Kolonoras kalesini muhasara altına aldı. Kolonoras kalesini muhasara altına aldı. 1221 senesinde kaleyi fethetti.1221 senesinde kaleyi fethetti.

• Harzemşahların Anadolu Selçuklu Harzemşahların Anadolu Selçuklu topraklarına saldırması üzerine topraklarına saldırması üzerine Harzemşahlarla 1230 yılında Harzemşahlarla 1230 yılında Yassıçemen SavaşınıYassıçemen Savaşını yaptı. Savaşı yaptı. Savaşı kazanan Selçuklu Devleti kazanan Selçuklu Devleti Harzemşahların yıkılış sürecine Harzemşahların yıkılış sürecine girmesine neden oldu. girmesine neden oldu.

• Alâeddin Keykubad, 1 Haziran 1237 Alâeddin Keykubad, 1 Haziran 1237 tarihinde Kayseri'de vefat etti.tarihinde Kayseri'de vefat etti.

• Zamanının çoğunu sarayda geçiren II. Zamanının çoğunu sarayda geçiren II. Gıyaseddin Keyhüsrev, devlet işlerini Gıyaseddin Keyhüsrev, devlet işlerini vezirine devretti.vezirine devretti.

• Özellikle onun döneminde ortaya çıkan Özellikle onun döneminde ortaya çıkan Baba Baba İshak Ayaklanmasıİshak Ayaklanması devleti sarsmıştır. devleti sarsmıştır.

• Kösedağ Savaşı: Kösedağ Savaşı: (1243):Moğollar ile (1243):Moğollar ile yapılan savaştır. Anadolu Selçuklu Devleti’ni yapılan savaştır. Anadolu Selçuklu Devleti’ni dağılma ve parçalanma sürecine soktu. dağılma ve parçalanma sürecine soktu.

Beylikler DönemiBeylikler Dönemi

KÜLTÜR VE UYGARLIKKÜLTÜR VE UYGARLIK• Devlet Yönetimi:Devlet Yönetimi:

• Anadolu Selçuklu Anadolu Selçuklu Devleti ,teşkilatlanma-da kendisine Devleti ,teşkilatlanma-da kendisine Büyük Selçukluları örnek Büyük Selçukluları örnek almışlardır.Ancak Anadolu almışlardır.Ancak Anadolu Selçukluları merkeziyetçiliğe daha Selçukluları merkeziyetçiliğe daha önem vermişler- dir. Anadolu önem vermişler- dir. Anadolu Selçuklu sultanları Farsça ünvanlar Selçuklu sultanları Farsça ünvanlar kullanmışlardır. kullanmışlardır. (Keyhüsrev,keykavus,keykubat)(Keyhüsrev,keykavus,keykubat)

• Anadolu Selçuklu sultanları Anadolu Selçuklu sultanları hutbelerinde halifenin adını hutbelerinde halifenin adını kendilerinden önce okuturlardı.kendilerinden önce okuturlardı.

• Sultan çocukları Sultan çocukları melikmelik ünvanıyla ünvanıyla eyaletleri yönetirlerdi.eyaletleri yönetirlerdi.

• Devlet işleri Devlet işleri Büyük Divan’daBüyük Divan’da görüşülürdü.görüşülürdü.

• Türk-İslam devletlerinde daha önce Türk-İslam devletlerinde daha önce oluşturulmuş olan memuriyetler aynı oluşturulmuş olan memuriyetler aynı şekilde devam etti.şekilde devam etti.

• Bizans sınırına yakın bölgelerde “uc” Bizans sınırına yakın bölgelerde “uc” denilen bölgeleri beyler yönetirdi.denilen bölgeleri beyler yönetirdi.

Ordu: Hassa ordusu, Sipahi askerleri (İkta sahiplerinin yetiştirdiği askerler), Türkmen kuvvetleri, tâbi kuvvetler, ücretli askerler ve donanmadan oluşurdu. Ordunun ve idarenin esasını, mahallinde çiftçilerin ödediği vergilerle beslenen Türk iktâ askerleri teşkil ederdi. Orduda, dinî vazifeleri görmek ve gazâ ruhunu canlı tutmak maksadıyla âlim, derviş ve mutasavvıflar bulunurdu. Silah olarak, ok, yay, kılıç, kargı, çomak, gürz, mızrak, topuz, nacak, mancınık, merdiven, seyyar kule kullanılırdı. Ordudaki birlikler, çeşitli bayrak, tuğ ve alem taşırlardı.

Sosyal ve Ekonomik Yaşam:Türkler Anadolu’yu yurt edindikten sonra burada her bakımdan gelişme oldu. Yeni köyler ve şehirler kuruldu. Ülke bayındır hale geldi.Halk şehirli, köylü ve göçebe olmak üzere üç gruba ayrılıyordu. Şehirliler ticaret ve zanaatla, köylüler hayvancılık ve tarımla, göçebe Türkmenler ise hayvancılıkla uğraşıyorlardı. Demircilik, bakırcılık ve marangozluk gibi zanaat dalları çok gelişmişti.Şehirlerde ticaretle uğraşanlar tarafından Ahi teşkilatları vardı. Bu teşkilat içinde zanaatkârın iş kollarına göre loncaları olurdu. Zanaatkârlar arasında sıkı bir iş birliği ve dayanışma vardı.

• Devletin zayıfladığı zamanlarda Ahi teşkilatı şehirlerin güvenliğini sağlar, yönetimde etkili olurdu.Anadolu Selçukluları döneminde iç ve dış ticarete önem verilirdi. Ticaret yolları güvenceye alındı. Kervanların konaklaması için kervansaraylar yaptırıldı. Ayrıca deniz ticareti geliştirildi.Anadolu Selçuklu Sultanı I. Alaeddin Keykubat devletin ekonomisi, altın para bastıracak kadar güçlüydü. Anadolu Selçuklularında topraklar, devlet malı olarak kabul edilir ve “miri arazi”olarak adlandırılırdı.

Miri arazi; has, ikta ve vakıf arazisi olarak dörde ayrılırdı.Has arazilerinin geliri sultana ayrılmıştı. Sultan bu toprakları istediği gibi kullanma hakkına sahipti.İkta; hizmet karşılığı olarak verilen toprağın geliridir. İkta sahiplerinin elde ettikleri gelirin bir kısmıyla geçimlerini sağlar, bir kısmıyla da asker beslerdi.

Mülk denen topraklar üstün hizmetlerde bulunanlara gene sultan tarafından verilirdi. Vakıf araziler ise, han, hamam, medrese gibi kurumların giderlerinin karşılanması için ayrılmış topraklardı. Anadolu Selçukluları döneminde ülkenin hemen her yerinde imarethaneler vardı. Buralarda yoksul halka, öğrencilere ve yolculara parasız yemek verilirdi. Başlıca eğitim kurumları medreselerdi. Başta Konya, Sivas, Tokat ve Amasya olmak üzere birçok kentte medreseler kurulmuştu. Darüşşifa denen hastaneler daha çok Divriği, Sivas, Tokat, Amasya, Kayseri, Konya ve Kastamonu gibi kent merkezlerinde yoğunlaşmıştı. Kent ve kasabaları birbirine bağlayan yollar üzerinde han ve kervansaray denen konaklama yerleri vardı. Ulaşım ve ticaretin gelişmesine bağlı olarak bu tür konaklama yerlerin sayısı gittikçe arttı..

Din ve İnanış:Anadolu Selçuklu Devleti döneminde, Türkiye’de yaşayan insanları çoğunluğu Türk ve Müslümandı. Ayrıca burada, başka dinlere inanan insanlar da vardı ve Türklerle yanyana yaşıyorlardı. Onlara hoşgörü gösteriliyor, inanç özgürlüğü tanınıyordu.Anadolu Selçuklu sultanları, yönetimleri altındaki insanlar arasında din farkı gözetmezlerdi.Anadolu Selçuklu Devleti döneminde bazı tarikatlar kurulmuştu. Bektaşilik , Mevlevilik, Nakşibendilik, Kadirilik tarikatları bunlar arasındadır. Bektaşiliğin kurucusu Hacı Bektaş Veli, Mevleviliğin kurucusu ise Mevlana Celaleddin Rumi’dir.Anadolu’nun Türkleşmesinde ve İslamlaşmasında önemli bir rol oynamışlardır.

Hukuk: Hukuk şer’i ve örfi hukuk olmak üzere iki kısımdan oluşuyordu.Türkiye Selçuklularında, şer'î davalara her şehirde bulunan kadılar bakardı. Konya'da oturan baş kadıya Kâdı'l-kudât denirdi. Bu kadılar, miras, hayrat işleri ve vakıfların idaresine bakarlardı. Selçuklularda örfî davalara bakan mahkemeler de bulunurdu. Bu mahkemeler, asayiş, devlet âmirlerine itaatsizlik ve siyasî suçlar gibi davalara bakarlardı. Bu örfî mahkemelerin başında, emîr-i dâd bulunurdu. Kadıların verdikleri hükme itiraz edilemezdi. Ancak yanlış verilen bir hüküm olursa, diğer kadılar tarafından altı imzalanarak, sultana arz edilirdi.

Eğitim, Kültür ve Edebiyat: Anadolu Selçuklu sultanları, kültür ve medeniyet hizmeti için, ilme ve âlimlere değer verdiler. Bir ilim ocağı olan medreselerde eğitim ve öğretim ücretsizdi.Devletin yazışma dili ve bilim dili Arapça,edebiyat dili ise Farsça idi. •Türkçe’nin resmi dil olarak yerleşip gelişmesinde Türkmen beylerinin önemli hizmeti vardır.Karamanoğlu Beyi Mehmet Bey 1277 yılında Konya’da açıkladığı fermanla, “Bu günden sonra divanda,dergahta,mecliste ve meydanda Türkçe’den başka dil kullanılmayacaktır.”diyerek Türkçe’yi devlet dili haline getirmiştir.

Anadolu'da Türkmenler, Türkçe konuşup, sözlü ve yazılı edebiyat eserleri meydana getirdiler. Dinî ve bazı edebî eserlerde Arapça ve Farsça kullanıldı. Halkın büyük çoğunluğu Türkçe konuşurdu. Daha sonraları Türkçe, edebiyat dili haline geldi. Ahmed Fakîh, Hoca Dehhanî, Hoca Mesud, Yunus Emre, Türkçe şiirler söyleyip yazdılar. Yunus Emre, şiirdeki büyük kudreti ve tasavvuf aşkıyla, Türkçe'nin en güzel, en iyi örneklerini verdi. Göçebeler arasında, Oğuznâme ve Dede Korkut destanlarıyla gâziler arasında çok rağbet bulan Danişmendnâme ve Battalnâme, bu dönemde sözlü edebiyattan yazılı edebiyata intikal etti. Mevlanâ Celaleddin-i Rumî ve oğlu Sultan Veled, insanlara doğru yolu gösteren ve nasihat veren eserlerini Farsça yanında Türkçe'yle de yazdılar.

Sanat: Türkler, Anadolu’ya yerleştikten sonra hemen bayındırlık işlerine giriştiler. Saraylar, camiler, mescitler, medreseler imaretler, hastaneler, kervansaraylar, hamamlar, surlar, kaleler ve tersaneler yaptırdılar.Yaptırılan çok sayıdaki eser, dini ve sosyal alanlarda halka hizmet verdi. Bu yapıların kapıları, pencereleri, kubbeleri çok güzel çiniler, taş ve tahta oymalar, kabartma yazılar ve nakışlarla süslendi. Konya, Sivas, Kayseri, Erzurum, Ahlat, Divriği, Tokat, Malatya, şehirlerinde Selçuklulardan kalma pek çok mimari eser bulunmaktadır. Konya’da İnce Minare Medresesi ve Karatay Medresesi, Konya ile Aksaray arasında bulunan Sultan Hanı, Sivas’ta Gök Medrese, Kayseri’de Ulucamii, Darüşşifa(hastane), Divriği’de Ulucamii, Erzurum’da Çifte Minare, Alanya’da(Alaiye)Kızılkule ve tersane bu dönemden kalan en önemli eserlerin başlıcalarıdır. Selçuklulardan heykel ve resimler de kalmıştır. Halıcılık ve maden işçiliğinde de ileri gidilmiştir.