20
OFICYNA WYDAWNICZA

Tutor Chemia arkusze maturalne Zdzisław Głowacki fragm

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Tutor Chemia arkusze maturalne Zdzisław Głowacki fragm

OFICYNA

WYDAWNICZA

Page 2: Tutor Chemia arkusze maturalne Zdzisław Głowacki fragm

Zdzis³aw G³owacki

Chemia

Poziom podstawowy.

Zestawy zadañ egzaminacyjnych

przygotowuj¹cych do nowej matury

z modelami oceniania i rozwi¹zaniami

Redakcja techniczna, opracowanie graficzne, ³amanie i przygotowanie do druku:

Robert Ciechanowski, RC PRO [www.rc-pro.eu]

Projekt ok³adki:

Miros³aw G³odkowski, Zdzis³aw G³owacki

Korekta

Iwona Cieœlak

© Copyright by Oficyna Wydawnicza „Tutor”

Wydanie I. Toruñ 2007 r.

Oficyna Wydawnicza „Tutor”

ul. Warszawska 14/2

87-100 Toruñ

tel./fax (0-56) 66-408-66

e-mail: [email protected]

Wysy³kowa Ksiêgarnia Internetowa: www.tutor.edu.pl

ISBN 978-83-89563-32-3

Page 3: Tutor Chemia arkusze maturalne Zdzisław Głowacki fragm

Spis treœci

Wstêp 4

Zestaw 1.

Arkusz egzaminacyjny I 5

Odpowiedzi 111

Zestaw 2.

Arkusz egzaminacyjny I 21

Odpowiedzi 121

Zestaw 3.

Arkusz egzaminacyjny I 39

Odpowiedzi 133

Zestaw 4.

Arkusz egzaminacyjny I 57

Odpowiedzi 147

Zestaw 5.

Arkusz egzaminacyjny I 73

Odpowiedzi 159

Zestaw 6.

Arkusz egzaminacyjny I 89

Odpowiedzi 169

Tablice chemiczne 107

Page 4: Tutor Chemia arkusze maturalne Zdzisław Głowacki fragm

Wstêp

Chemia. Poziom podstawowy. Zestawy zadañ egzaminacyjnych — to seriaszeœciu arkuszy egzaminacyjnych, odpowiadaj¹cych pierwszemu arkuszowi matu-ralnemu, przygotowana z myœl¹ o m³odzie¿y ucz¹cej siê chemii w szko³ach œred-nich, a zw³aszcza uczniach, którzy przygotowuj¹ siê do egzaminu maturalnego.

Kolejna publikacja bêdzie zawiera³a zestawy zadañ egzaminacyjnych przygoto-wuj¹cych do nowej matury z chemii zdawanej na poziomie rozszerzonym.

Nowy egzamin maturalny stawia przed zdaj¹cymi zmienione oraz ujednoliconewymagania. Najwa¿niejsz¹ zmian¹ w nowej maturze jest fakt, ¿e jest to egzamin ze-wnêtrzny. Nie jest ju¿ tak, ¿e ten sam nauczyciel kszta³ci swoich uczniów, a potemuk³ada maturalne zestawy egzaminacyjne i jest dla nich egzaminatorem wysta-wiaj¹cym ocenê. Oceny wiadomoœci i umiejêtnoœci maturzysty dokonuj¹ zewnêtrz-ne komisje egzaminacyjne.

Zamieszczone tu zadania zosta³y starannie dobrane i opracowane w oparciuo standardy wymagañ egzaminacyjnych z chemii obowi¹zuj¹ce na zewnêtrznej ma-turze w roku 2007 i w latach nastêpnych. Samodzielne rozwi¹zywanie zestawów eg-zaminacyjnych i ich analiza w oparciu o autorskie odpowiedzi jest doskona³ym tre-ningiem przed zewnêtrznym egzaminem maturalnym, który bêdzie jednoczeœnieegzaminem wstêpnym na wiele kierunków studiów.

Zebrane w tej ksi¹¿ce zestawy zadañ maturalnych zosta³y opracowane przez do-œwiadczonego nauczyciela, prowadz¹cego od wielu lat zajêcia przygotowuj¹ceuczniów do egzaminów zarówno maturalnych z chemii, a wczeœniej równie¿ do eg-zaminów wstêpnych na wy¿sze uczelnie.

¯yczymy wszystkim uczniom wytrwa³oœci w przygotowaniach i zadowalaj¹cychwyników na maturze.

www.szkolna.pl

Page 5: Tutor Chemia arkusze maturalne Zdzisław Głowacki fragm

www.szkolna.pl

PESEL ZDAJ¥CEGO KOD ZDAJ¥CEGO

PUNKTÓW

PROCENT

(Wpisuje zdaj¹cy przed rozpoczêciem pracy)

Miejsce na naklejkê z kodem

dysleksja

MF-W1A1-051

Arkusz I

Twój wynik:

Arkusz I

Za rozwi¹zanie

wszystkich zadañ

mo¿na otrzymaæ

³¹cznie

60punktów

EGZAMIN MATURALNY Z CHEMII

Czas pracy: 120 minut

Zestaw 1.

Instrukcja dla zdaj¹cego

1. SprawdŸ, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 16 stron. Ewentualnybrak zg³oœ przewodnicz¹cemu zespo³u nadzoruj¹cego egzamin.

2. Mo¿esz korzystaæ z wybranych tablic chemicznych do³¹czonychdo arkusza (w tej ksi¹¿ce znajduj¹ siê na koñcu).

3. Rozwi¹zania i odpowiedzi przy ka¿dym zadaniu zapisz czytelnie,w miejscu na to przeznaczonym.

4. W rozwi¹zaniach zadañ rachunkowych przedstaw tok rozumowa-nia prowadz¹cy do ostatecznego wyniku oraz pamiêtaj o podaniujednostek obliczanych wielkoœci. Uwaga! W miejscu przeznaczo-nym na rozwi¹zanie nie musisz zapisywaæ wszystkich obliczeñ —wystarczy, ¿e przedstawisz poœrednie i koñcowe wyniki.

5. W trakcie obliczeñ mo¿esz korzystaæ z kalkulatora.

6. Pisz czytelnie. U¿ywaj d³ugopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/atra-mentem. Nie pisz o³ówkiem.

7. Nie u¿ywaj korektora.

8. B³êdne zapisy wyraŸnie przekreœl.

9. Pamiêtaj, ¿e zapisy w brudnopisie nie podlegaj¹ ocenie.

10. Obok ka¿dego zadania podana jest maksymalna liczba punktów,któr¹ mo¿na uzyskaæ za jego poprawne rozwi¹zanie.

¯yczymy powodzenia!

Page 6: Tutor Chemia arkusze maturalne Zdzisław Głowacki fragm

Zestaw 1. Poziom podstawowy

Zadanie 1.

1

W poni¿szym schemacie przedstawiaj¹cym równania reakcji chemicznych:

a b c d b d+ ® ¾ ®¾ ¾ ®¾ + ®H O octan etyluO O2

[ ] [ ]

litery a i b oznaczaj¹:

a b

A. etan etanol

B. eten etanol

C. etanol kwas octowy

D. etyn kwas octowy

Zadanie 2.

3

Wyznacz wspó³czynniki stechiometryczne x, y i z dla reakcji:

y x z x z yMnO NO NO H O Mn4 2 3 222- - - +

+ + ® + +.....

Wpisz je do tabeli oraz ustal œrodowisko, w którym zachodzi ta reakcja chemicznapoprzez uzupe³nienie lewej strony równania o jony H+ lub OH-, podaj wzór i nazwê:reduktora i utleniacza.

x y z œrodowisko

utleniacz:

reduktor:

www.szkolna.pl

Page 7: Tutor Chemia arkusze maturalne Zdzisław Głowacki fragm

Zadanie 3.

3

W produktach przemian promieniotwórczych stwierdzono wystêpowanie dwóchizotopów pierwiastka o liczbie atomowej 84. Nastêpnie wyznaczono ich zawartoœæprocentow¹. L¿ejszego izotopu o liczbie masowej 212 by³o 75%, resztê stanowi³ ciê-¿szy izotop posiadaj¹cy w j¹drze o 4 neutrony wiêcej od l¿ejszego izotopu. Na pod-stawie podanych zawartoœci izotopów oblicz œredni¹ masê atomow¹ dla tego pier-wiastka. Podaj nazwê tego pierwiastka oraz uzupe³nij poni¿sz¹ tabelê.

izotop l¿ejszy izotop ciê¿szy

liczba atomowa

liczba masowa

zawartoœæ procentowa w próbce

liczba protonów w j¹drze

liczba neutronów w j¹drze

Zadanie 4.

3

a) Uzupe³nij tabelê, wpisuj¹c jaki rodzaj wi¹zania ³¹czy atomy w cz¹steczce, oraz po-daj, jaka jest krotnoœæ wi¹zania.

Lp. cz¹steczka rodzaj wi¹zania chemicznego krotnoœæ wi¹zania

1. H2 kowalencyjne pojedyncze

www.szkolna.pl

Zestaw 1. Poziom podstawowy 7

Page 8: Tutor Chemia arkusze maturalne Zdzisław Głowacki fragm

Lp. cz¹steczka rodzaj wi¹zania chemicznego krotnoœæ wi¹zania

2. O2

3. N2

4. HBr

5. NaCl

b) Uzupe³nij tekst.

Wi¹zanie pojedyncze pomiêdzy dwoma atomami jest zawsze typu

. Wi¹zanie podwójne jest zbudowane z jednego wi¹zania typu

oraz z jednego wi¹zania typu .

W sk³ad wi¹zania potrójnego wchodz¹: jedno wi¹zanie typu

oraz dwa wi¹zania typu . W przypadku dwóch wi¹zañ typu

gêstoœæ elektronowa skupiona jest w p³aszczyznach prosto-

pad³ych do siebie — przenikaj¹cych siê wzd³u¿ osi ³¹cz¹cej oba atomy. Z uwagi

na rozmieszczenie ³adunku poza t¹ osi¹ wi¹zania typu s¹

s³absze i powoduj¹, ¿e cz¹steczki zawieraj¹ce je s¹ podatne na reakcje chemiczne.

Zadanie 5.

1

W uk³adzie okresowym w miarê wzrostu liczby atomowej elektroujemnoœæ pier-wiastków:

A. w grupach roœnie, w okresach maleje

B. w grupach i okresach maleje

C. w grupach i okresach roœnie

D. w grupach maleje, w okresach roœnie

www.szkolna.pl

8 Arkusze egzaminacyjne z chemii

Page 9: Tutor Chemia arkusze maturalne Zdzisław Głowacki fragm

www.szkolna.pl

PESEL ZDAJ¥CEGO KOD ZDAJ¥CEGO

PUNKTÓW

PROCENT

(Wpisuje zdaj¹cy przed rozpoczêciem pracy)

Miejsce na naklejkê z kodem

dysleksja

MF-W1A1-051

Arkusz I

Twój wynik:

Arkusz I

Za rozwi¹zanie

wszystkich zadañ

mo¿na otrzymaæ

³¹cznie

60punktów

EGZAMIN MATURALNY Z CHEMII

Czas pracy: 120 minut

Zestaw 4.

Instrukcja dla zdaj¹cego

1. SprawdŸ, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 16 stron. Ewentualnybrak zg³oœ przewodnicz¹cemu zespo³u nadzoruj¹cego egzamin.

2. Mo¿esz korzystaæ z wybranych tablic chemicznych do³¹czonychdo arkusza (w tej ksi¹¿ce znajduj¹ siê na koñcu).

3. Rozwi¹zania i odpowiedzi przy ka¿dym zadaniu zapisz czytelnie,w miejscu na to przeznaczonym.

4. W rozwi¹zaniach zadañ rachunkowych przedstaw tok rozumowa-nia prowadz¹cy do ostatecznego wyniku oraz pamiêtaj o podaniujednostek obliczanych wielkoœci. Uwaga! W miejscu przeznaczo-nym na rozwi¹zanie nie musisz zapisywaæ wszystkich obliczeñ —wystarczy, ¿e przedstawisz poœrednie i koñcowe wyniki.

5. W trakcie obliczeñ mo¿esz korzystaæ z kalkulatora.

6. Pisz czytelnie. U¿ywaj d³ugopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/atra-mentem. Nie pisz o³ówkiem.

7. Nie u¿ywaj korektora.

8. B³êdne zapisy wyraŸnie przekreœl.

9. Pamiêtaj, ¿e zapisy w brudnopisie nie podlegaj¹ ocenie.

10. Obok ka¿dego zadania podana jest maksymalna liczba punktów,któr¹ mo¿na uzyskaæ za jego poprawne rozwi¹zanie.

¯yczymy powodzenia!

Page 10: Tutor Chemia arkusze maturalne Zdzisław Głowacki fragm

Zestaw 4. Poziom podstawowy

Zadanie 1.

2

Podane nuklidy mog¹ tworzyæ ró¿ne grupy izotopów i izobarów (nuklidy posia-daj¹ce jednakow¹ liczbê nukleonów w j¹drze). Poni¿ej wypisz tylko te nuklidy, któ-re tworz¹ najwiêkszy zbiór izotopów i najwiêkszy zbiór izobarów.

1633

1737

1632

1836

1936

1632

1840

1Ax, Bx, Cx, Dx, Ex, Fx, Gx, 634

1736Hx, Ix

izotopy

izobary

Zadanie 2.

1

W czterech s³oikach bez etykietek znajduj¹ siê sole: BaCl2, SrCl2, NaCl i CaCl2. Po-daj prosty sposób zidentyfikowania tych soli.

Zadanie 3.

1

W kwadraty obok symboli pierwiastków wpisz, ile elektronów walencyjnych zawie-ra dany atom:

Na Si Al

Br Be O

www.szkolna.pl

Page 11: Tutor Chemia arkusze maturalne Zdzisław Głowacki fragm

Pełną ofertę znajdziesz na www.tutor.edu.pl

CHEMIA. Ćwiczenia dla licealistówZdzisław Głowacki

Ćwiczenia i zadania z chemii zawarte w kolejnych częściach tejserii wydawniczej zostały opracowane zgodnie z podstawąkształcenia ogólnego dla szkół ponadgimnazjalnych. Mogąbyć one pomocne podczas realizacji dowolnego programunauczania chemii dopuszczonego do użytku szkolnego.Niektóre zadania zawierają treści interdyscyplinarne – pro-blemy typowo chemiczne połączone są z fizyką, biologią czyz matematyką. Ma to na celu rozszerzenie i uzupełnienie wie-dzy, która jest przedstawiana w podręcznikach szkolnych.Zróżnicowane, w formie i w treści, ćwiczenia uczą rozwią

Chemia. Ćwiczenia dla licealistów zywania problemów chemicznych, krótkiego definiowaniastosowanych pojęć, wyszukiwania informacji, opracowywaniai graficznego przedstawiania danych, wyciągania wnioskówz opisów przemian chemicznych, analizowania tekstów popu-larnonaukowych itp. Stopień trudności ćwiczeń jest zróżni-cowany – nauczyciel będzie mógł je wykorzystywać w pracyz uczniami liceum a także przygotowując gimnazjalistów doudziału w konkursach chemicznych.

Do każdej części ćwiczeń został opracowany poradnik dla nau-czyciela, który zawiera rozwiązania zadań i problemów orazkomentarze do zagadnień będących treścią pytań.

Wszystkie części ćwiczeńwraz z poradnikami sądoskonałą pomocą dlauczniów samodzielnieprzygotowujących się dozmagań konkursowychw gimnazjum i dla licea-listów powtarzającychzagadnienia z chemiiprzed sprawdzianami i doegzaminu maturalnego.

Część 1

1. Budowa atomu2. Układ okresowy pierwiastków chemicznych3. Mol, masa molowa i objętość molowa gazów4. Wiązania chemiczne5. Właściwości wybranych metali i niemetali6. Systematyka związków nieorganicznych7. Chemia w Internecie

Część 2b – Chemia organiczna

1. Alkany

2. Węglowodory nienasycone (alkeny, alkiny,dieny i cykloalkeny)

3. Węglowodory aromatyczne i związkiheterocykliczne

4. Fluorowcopochodne (halogenopochodne)węglowodorów

5. Alkohole i fenole

6. Aldehydy i ketony

7. Kwasy karboksylowe, estry i tłuszcze

8. Związki organiczne zawierające azot

9. Cukry

10. Chemia na co dzień

Część 2a – zakres podstawowy i rozszerzony

1. Reakcje chemiczne

2. Podstawy obliczeń chemicznych

3. Roztwory i mieszaniny

4. Reakcje w roztworach wodnych elektrolitów

Treści zestawów ćwiczeń

Zdzisław Głowacki

! ! !

ucz

nió

w a

mbitnyc

hka

ndyd

atów

na

studia

med

yczn

eucz

estn

ików

konku

rsów

chem

iczn

ych

Ćw

icze

nia

z c

hem

ii r

eko

mendow

ane d

la:

Page 12: Tutor Chemia arkusze maturalne Zdzisław Głowacki fragm

Zadanie 4.

5

W tabeli podano w procentach masowych zawartoœci wybranych pierwiastków

w skorupie ziemskiej.

O 46,1% Na 2,4%

Si 28,2% Mg 2,3%

Al 8,2% K 2,1%

Fe 5,6% H 0,14%

Ca 4,2% P 0,11%

a) Dla pierwiastków wymienionych w tabeli (z wyj¹tkiem tlenu, krzemu i wodoru)

wpisz odpowiednio do tabeli wzór jego tlenku, w którym pierwiastek wystêpuje

na swoim najwy¿szym stopniu utlenienia.

tlenki kwasowe

tlenki zasadowe

tlenki amfoteryczne

b) Jaki jest stosunek masy tlenu do masy wodoru w skorupie ziemskiej?

c) Oblicz, ile atomów tlenu przypada w skorupie ziemskiej na dziesiêæ atomów wo-

doru. Wynik podaj w zaokr¹gleniu z dok³adnoœci¹ do jednego atomu.

www.szkolna.pl

Zestaw 4. Poziom podstawowy 59

Page 13: Tutor Chemia arkusze maturalne Zdzisław Głowacki fragm

d) Za³ó¿my, ¿e krzem zawarty w skorupie ziemskiej wystêpuje tylko w postaci krze-

mionki SiO2. Oblicz, jak¹ masê mia³aby krzemionka oraz jaka by³aby masa

zwi¹zanego z krzemem tlenu znajduj¹ca siê w 1 tonie skorupy ziemskiej.

Zadanie 5.

3

Wpisz w odpowiednie prostok¹ty wzory chemiczne dwóch przyk³adowych cz¹ste-

czek dwuatomowych, w których wystêpuj¹ typowe wi¹zania.

jonowe

I. II.

kowalencyjne

I. II.

kowalencyjne spolaryzowane

I. II.

Zadanie 6.

2

Wyznacz wspó³czynniki stechiometryczne dla podanej reakcji:

a b c d e fS O Br SO Br H O4 62

2 42

2- - -

+ + + +...... �

www.szkolna.pl

60 Arkusze egzaminacyjne z chemii

Page 14: Tutor Chemia arkusze maturalne Zdzisław Głowacki fragm

Wpisz je do tabeli oraz ustal œrodowisko, w którym zachodzi ta reakcja chemiczna,

poprzez uzupe³nienie lewej strony równania o jony H+ lub OH-. Podaj wzory: reduk-

tora i utleniacza.

a b c d e f œrodowisko reduktor utleniacz

Zadanie 7.

2

a) Podaj pe³n¹ konfiguracjê elektronow¹ (rozmieszczenie elektronów na poszczegól-

nych orbitalach) dla atomu chloru oraz dla jego prostego jonu. Elektrony walencyj-

ne przedstaw w zapisie klatkowym.

b) Wpisz do tabeli, na którym stopniu utleniania wystêpuje atom chloru w podanych

zwi¹zkach chemicznych.

zwi¹zek

chemicznyHCl AlCl3 Mg(ClO3)2 NaClO2 HClO

stopieñ utlenienia

chloru

Zadanie 8.

3

a) Wska¿ grupê soli, która zawiera tylko sole nieulegaj¹ce hydrolizie.

A. NaCl, CH3COONa, K2CO3 B. K2SO4, LiNO3, CaCl2

C. FeCl3, K2S, KCl D. NaNO3, K2SO4, Na2CO3

www.szkolna.pl

Zestaw 4. Poziom podstawowy 61

Page 15: Tutor Chemia arkusze maturalne Zdzisław Głowacki fragm

b) Spoœród podanych wy¿ej soli wybierz jedn¹ sól, tak¹ która hydrolizuje zasadowo,

i zapisz dla niej cz¹steczkowo i jonowo równania reakcji hydrolizy.

Zadanie 9.

3

a) W roztworze kwasu fluorowodorowego znajduje siê 0,4 mola jonów H+ i 1,6 mola

cz¹steczek niezdysocjowanych HF. Ile procent wynosi w tych warunkach stopieñ

dysocjacji tego kwasu?

b) Aby zwiêkszyæ stopieñ dysocjacji tego elektrolitu nale¿y:

A. dodaæ stê¿onego HF do roztworu

B. zmniejszyæ stê¿enie roztworu

C. obni¿yæ temperaturê roztworu

D. odparowaæ wodê

Zadanie 10.

2

W trakcie æwiczeñ na lekcji chemii uczniowie badali wskaŸnikami kwasowo-zasado-

wymi odczyny wody destylowanej i roztworów wodnych ró¿nych substancji:

HCl, KCl, NH4Cl, CH3COONa, CH3COOH, K2CO3, etanolu oraz wody

z myd³em i soku jab³kowego.

www.szkolna.pl

62 Arkusze egzaminacyjne z chemii

Page 16: Tutor Chemia arkusze maturalne Zdzisław Głowacki fragm

Badane substancje przedstawiono na rysunku.

Wpisz do tabeli numery kolb sto¿kowych z substancjami zgodnie z wartoœciami pH,

które zmierzyli uczniowie.

pH > 7 pH = 7 pH < 7

Zadanie 11.

2

Oblicz, jak¹ objêtoœæ bêdzie mia³ w warunkach normalnych gaz, który powstanie

podczas dzia³ania wod¹ na 8,5 g stopu zawieraj¹cego 54,1% sodu oraz 45,9% pota-

su. Zapisz równania chemiczne zachodz¹cych reakcji.

www.szkolna.pl

Zestaw 4. Poziom podstawowy 63

I

VI

II

VII

5% HCl

5% K CO2 3

III

VIII

5% KCl

etanol

IV

IX

5% NH Cl4

woda z myd³em

V

X

5% CH COONa3

sok jab³kowy

wodadestylowana

5% CH COOH3

Page 17: Tutor Chemia arkusze maturalne Zdzisław Głowacki fragm

Zadanie 12.

2

Ustal, jakie zwi¹zki mog¹ byæ substratem A w reakcji addycji zapisanej poni¿szym

schematem. Podaj wzory i nazwy co najmniej dwóch wêglowodorów, z których

w tej reakcji mo¿na otrzymaæ zapisany produkt.

Zadanie 13.

2

Jakie kolejno reakcje nale¿y przeprowadziæ, ¿eby z benzenu otrzymaæ produkt

przedstawiony wzorem pó³strukturalnym? Narysuj schemat przemian chemicz-

nych, podaj¹c wzory pó³strukturalne reagentów.

www.szkolna.pl

64 Arkusze egzaminacyjne z chemii

Br

HBrA + ® CH CHCH2

CH3

CH3

CH3

Page 18: Tutor Chemia arkusze maturalne Zdzisław Głowacki fragm

Zadanie 14.

1

Dokoñcz zdanie, wpisuj¹c nazwê grupy zwi¹zków naturalnych.

Naturalne estry kwasów t³uszczowych z alkoholami jednowodorotlenowymi

o d³ugich ³añcuchach wêglowych to .

Zadanie 15.

2

Uczniowie analizowali przebieg reakcji chemicznej, opisanej poni¿szym równa-

niem, zachodz¹cej w fazie gazowej w zamkniêtym reaktorze ciœnieniowym.

CO + Cl2 ® COCl2 DrH = -109 kJ

Ka¿dy z nich poda³ swoje wnioski dotycz¹ce przebiegu tej reakcji w ró¿nych warun-

kach. Wnioski przedstawili w postaci 10 punktów. Nie byli jednak zgodni co do pra-

wid³owoœci podanych stwierdzeñ. Wpisz do zestawienia numery prawid³owych

wniosków.

1. Reakcja jest endotermiczna.

2. Sta³a równowagi tej reakcji roœnie ze wzrostem temperatury.

3. Sta³a równowagi tej reakcji nie zmieni siê po podwy¿szeniu ciœnienia w reak-

torze.

4. Energia w formie ciep³a jest przekazywana z uk³adu do otoczenia.

5. Wzrost temperatury powoduje przesuniêcie równowagi w lewo.

6. Wzrost temperatury powoduje wzrost wydajnoœci tej przemiany.

www.szkolna.pl

Zestaw 4. Poziom podstawowy 65

NH2NH2

NO2

O N2+

Page 19: Tutor Chemia arkusze maturalne Zdzisław Głowacki fragm

7. Obni¿enie ciœnienia powoduje wzrost wydajnoœci tej przemiany.

8. Zwiêkszenie ciœnienia chloru spowoduje wzrost wydajnoœci tej reakcji.

9. Zmiana ciœnienia w reaktorze nie ma wp³ywu na przebieg reakcji.

10. Wzrost ciœnienia powoduje przesuniêcie równowagi w lewo.

Prawdziwe s¹ zdania oznaczone numerami:

Zadanie 16.

2

W wyniku hydrolizy pewnego estru o masie cz¹steczkowej 116 u powsta³ kwas kar-

boksylowy oraz alkohol. Po utlenieniu alkoholu otrzymano ten sam kwas, który po-

wsta³ w procesie hydrolizy. Zapisz za pomoc¹ wzorów pó³strukturalnych przebieg

hydrolizy tego estru.

Zadanie 17.

2

Tlenek wêgla(II), nazywany popularnie czadem, jest gazem palnym. Zapisz równa-

nie reakcji spalania czadu. Oblicz, jaka objêtoœæ powietrza jest niezbêdna do ca³ko-

witego spalenia 20 dm3 czadu.

www.szkolna.pl

66 Arkusze egzaminacyjne z chemii

Page 20: Tutor Chemia arkusze maturalne Zdzisław Głowacki fragm

www.szkolna.pl www.tutor.torun.pl

Magiczna chemia. Zagadnienia z chemii nie tylko

dla olimpijczyków – gimnazjalistów

i licealistów – to obszerny wybór zagad-

nień i zadań dla uczniów zamierzających

szerzej poznać chemię. Intencją autora

było wypełnienie luki występującej po-

między chemią szkolną a wiedzą chemi-

czną niezbędną do udziału w konkursach

i w olimpiadzie chemicznej oraz do podjęcia

studiów obejmujących przedmioty przy-

rodnicze, takie jak: chemia, biochemia, far-

macja czy medycyna.

W kolejnych rozdziałach można znaleźć

zagadnienia i zadania obejmujące takie tematy,

jak: powstawanie pierwiastków we Wszech-

świecie, izomeria i analiza konformacyjna,

aktywność optyczna związków chemicznych i ich

biomolekularna homochiralność czy aromaty-

czność węglowodorów. W odrębnym rozdziale

przedstawiono osiągnięcia chemików uhonoro-

wane nagrodami Nobla. Są tu też zadania, których

treść jest oparta na historycznie ważnych odkry-

ciach chemicznych. Uczeń znajdzie tu różne teorie

budowy i działania kwasów i zasad oraz soli i roztwo-

rów buforowych. Całość książki zamyka kilka anegdot

o chemikach. Do większości pytań, zadań i problemów

dołączono odpowiedzi i komentarze. Na końcu autor

zamieścił zestawienie książek, po które powinien sięg-

nąć każdy ciekawy otaczającego go świata uczeń, nie

tylko ten interesujący się chemią.

Autor książek – – jest doktorem nauk chemicznych,

absolwentem Politechniki Gdańskiej. Studiował fizykę i chemię. W la-

tach 1982-93 pracował w Katedrze Chemii Organicznej PG. Był

nauczycielem i wykładowcą w Medycznym Studium Zawodowym

w Toruniu oraz adiunktem na Wydziale Chemii UMK. Od 1991 roku jest

dyrektorem Studium Oświatowego „Tutor” w Toruniu – m.in. prowadzi

zajęcia dla licealistów przygotowujących się do egzaminów na studia

medyczne. W 1993 roku założył Oficynę Wydawniczą „Tutor” –

wydawnictwo o profilu edukacyjnym, nakładem którego ukazało się

kilkadziesiąt tytułów.

Zdzisław Głowacki

OficynaWydawnicza

Jest autorem kilkunastu prac

naukowych z zakresu zastosowań NMR do

oznaczania składu enancjomerycznego związków organicznych

oraz książek, m.in.

oraz

i cyklu zbiorów zadań

. Jest współautorem książek:

i .

Interesuje się szeroko pojętymi dyscyplinami matematyczno-

-przyrodniczymi. Wypoczywa w wiejskim domku – pracując w ogro-

dzie. Jego hobby to geograficzne i historyczne wędrówki śladami

przodków.

Po naszej stronie lustra. Złamana symetria Wszech-świata Chemiczna dialektyka. Testy egzaminacyjne z chemii dlagimnazjalistów Chemia. Ćwiczenia dla licealis-tów Odlotowa matematyka. Zadania dlanajmłodszych olimpijczyków – uczniów szkół podstawowych i gim-nazjów Pewniaki. Próbne egzaminy gimnazjalne

ul. Warszawska 14/2, 87-100 Toruń, tel./fax 56 65-999-55, tel. kom. 603-929-227