Embed Size (px)
Citation preview
U . .
İÇİNDEKİLER
Genel Bilgiler ve Sektörün Tamm1
Oyuncağm Eğitimdeki Önemi
Oyuncak Seçimi
Oyuncak ve Çocuk Sağhğ1
Türkiye Oyuncak Sektörü
Sektörün Sm1fland1rllmas1 (GTİP)
Türkiye Oyuncak D1ş Ticareti
Türkiye Oyuncak Sektörünün Sorunlan
Dünya Oyuncak Sektörü
Uluslararasi Oyuncak Konseyi
Oyuncak Müzesi
2
OYUNCAK
Genel Bilgiler
Oyun aracı olarak kullanılan nesnelere verilen ad oyuncak olup
çeşitli türlere ayrılmaktadır. Elektrikli tren, elektronik uzay aracı, mısır
koçanından yapılmış bir bebek ya da iple çekilen minyatür bir araç
oyuncaklar arasında sıralanabilir.
Tarihe bakıldığında Sus, Lalaş ve Pompei gibi antik kentlerde
yapılan kazılarda bulunan topraktan minyatür ev eşyaları,
hayvancıklar,tekerlekli arabalar ve askerler oyuncağın tarihinin
eskilere dayandığını göstermektedir. Eski Yunan'da iple çekildiğinde
kuyruk sallayan ya da ağzını açıp kapayabilen tahtadan hayvanlar,
kolları ve bacakları hareket edebilen, boyanmış kilden bebeklerden
oluşan oyuncaklar vardı. İlk oyuncak toplar sadece yuvarlanarak
aynanma özelliğine sahipti ve kilden yapılmaktaydı. Sonraları üretilen
toplar yün ya da sazdan yapılmaktaydı. Eski Çin'de çocuklar demir
bilyelerle oynarken, daha sonra Hollanda, Almanya, İngiltere ve
ABD'de akik, taş, mermer, kil ve renkli camdan bilyeler üretilmeye
başlanmıştır.
Ortaçağda at başı takılmış sapalar çocukların sevdiği
oyuncaklar arasında yer alırken zamanla dört tekerlek ve eyerin
eklenmesiyle oyuncak atlar daha mükemmelleşmiştir. Günümüzde
tekerlekli ya da sallanan atlar çocuklar tarafından halen büyük ilgi
görmektedir.
3
Ülkemizde ise Osmanlılar döneminde İstanbul'un Eyüp semti
oyuncak yapım merkezi olarak hizmet vermekteydi. Eyüp'te çember,
tahta araba ve topraktan yapılan düdükler üretilmekteydi. 18.yy'dan
başlayarak dünyada dans eden, şarkı söyleyen ve çeşitli aktivitelerde
bulunan kurmalı oyuncaklar yaygınlık göstermeye başlamıştır. Bu
oyuncaklar arasında en popüler olan "Genç Yazar" şeklinde
adlandırılan ve 50 sözcük kullanarak mektup yazabilen mekanik bir
oyuncaktı.
18.yyda Avrupa'da tahta, tildişi ve gümüşten minyatür süs
eşyalarını sergilemek amacıyla oyuncak süs evler imalatına
başlanmıştır. Bu oyuncakların en güzel örnekleri Hollanda'da imal
edilmekteydi. Oyuncak yapımında önde gelen ülkelerden bir diğeri
olan Almanya'nın Nürnberg şehrinde oyuncak mutfaklar için tabak,
çanak, tencere, çaydanlık gibi her çeşit mutfak eşyası üretilmekteydi.
18. yy' da kullanılmaya başlayan bebek arabalarının hemen ardından
oyuncak bebek arabaları ortaya çıkmıştır.
Yapı temelleri ve metro için tüneller kazılırken Paris'teki Seine
ve Londra'daki Thames ırmaklarının yataklarında 16.yy'dan kalma
oyuncak silahlar bulunmuştur. 19.yy'da mantar tabancalar ortaya
çıkmıştır. Anayurdu Çin ve Japonya olan uçurtma bu ülkelerde hala
batıda olduğundan daha yaygındır. İlk balonlar ise Avrupa'da
yapılmaya başlamıştır.
19.yy'da gerçekleşen bilim alanındaki yeni buluşlar ilginç
oyuncakların ortaya çıkmasına yol açmıştır. Bunlardan renkli küçük
cam parçalarını simetrik bir geometrik desen halinde yansıtan
aynalardan oluşan "kaleydoskop" 1816 yılında keşfedilmiştir. 19.yy'a
kadar elle ya da kalıplara dökülerek yapılan oyuncaklar bu tarihten
sonra makineler aracılığı ile üretilmeye başlamıştır.
4
Böylelikle oyuncak yapımı hız kazanarak daha çok sayıda daha
ucuza oyuncak üretilmeye başlanmıştır.
Gündelik yaşamdan esinlenen oyuncak yapımı 20.yy'da büyük
bir çeşitlilik ve gelişme göstererek başlıca sanayi kolları arasına
girmiştir. 1900'e kadar zemberekli mekanizmalarla ve buharla
çalıştırılan mekanik oyuncaklar bu tarihten sonra elektrikle
çalıştınlmaya başlanmıştır. Rayları, tünelleri ,uyarı ışıkları,
lokomotifleri ve vagonlarıyla gerçek trenin aynısı minyatür elektrikli
trenler çocuklar kadarbüyüklerinde ilgisini kazanmıştır.
20.yy'ın sonuna doğru, uzay araştırmaları alanındaki
gelişmelere paralel olarak uzay gemisi ve astronot türünden
elektronik oyuncaklar üretilmeye başlanmıştır. Elektromanyetik
komutlarla işleyen oyuncaklar çocukların ilgi odağı durumuna
gelmiştir.
21.yy'da ı son dönemlerde ilgi gören oyuncaklar arasında ise
özellikle çizgi film karakterlerinin oyuncakları yer almaktadır.
Televizyonlarda gösterilen çizgi filmler başta oyuncak olmak üzere
çizgi film karakterlerinin çeşitli eşyalarının (giysi, aksesuar, çanta
v.b.) üretilmesine yol açmaktadır.
Tüm dünyada büyük ilgi gören bu akım oyuncak ticaretini de
olumlu etkilemektedir.
Ancak bağımlılık derecesinde beğeni toplayan çizgi film
karakterlerinin bazı güçler ve gerçek üstü yeteneklere sahip olmaları
çocukların psikolojisini olumsuz yönde etkilemektedir.
5
Oyuncağm Eğitimdeki Önemi
Çocuklar bebek,minyatür ev eşyası ,otomobil gibi oyuncaklarla
düşsel oyunlar kurup,yetişkinlerin dünyasını taklit etmektedirler.
Çocuk yaşının gerektirdiği gelişme aşamalarını gösterebilmesi için
oyun araç ve gereçlerine gereksinim duymaktadır. Oyunun ve
oyuncağın çocuk gelişimindeki önemini ilk kez vurgulayan Alman
eğitimci Frederich Froebel'dir. Froebel ilk olarak çocuklar için
"armağan" olarak nitelendirdiği toplar, küreler ve zarlar yapmaya
başlamıştır.
Sonrasında ise birbirinin içine geçen silindirlerden açılır kapanır
küplerden, kağıt şeritlerden, iri boncuklardan ilginç oyuncaklar
üretmeye devam etmiştir. Amacı çocukların bu oyuncaklarla renk,
şekil, benzerlik, aykırılık, süreklilik gibi özelliklerin farkına varmalarını
sağlamaktı. Froebel çocuğun kendini oyun ve oyuncaklarla ifade
edebileceğini öne süren ilk eğitimcilerdendir.
Bir diğer önemli şahsiyet kendi adıyla anılan eğitim sisteminin
kurucusu olan İtalyan Eğitimci Maria Montessori çocuklarda ölçü ,sayı
,büyüklük, küçüklük renk gibi kavramların gelişmesi için ölçülü kaplar,
boz-yaplar, geçmeli oyuncaklar ve küçükten büyüğe ya da sırasına
göre dizilen oyun araçları tasarlamıştır. Günümüzde de geliştirilerek
kullanılan bu oyuncaklar, çocuğun okumasını ve hesap yapmasını
kolaylaştıncı ilgi ve dikkatini kesinleştirici niteliktedir.
6
Oyuncak Seçimi
Oyuncaklarla oynamak uzmanlar tarafından eğlenceli olmanın
yanı sıra öğretici bir aktivite olarak nitelendirilmektedir. Oyuncakla
oynamak çocuğun kendine güvenini arttırdığı gibi fiziksel birçok
yetinin yanında dil, iletişim kurma, yüksek beyin fonksiyonları ve
sosyal yetenekleri de geliştirmektedir. Özel ilgiye ihtiyaç duyanlar
dahil tüm çocuklar, yaratıcı etkileşim ve yetenekierin geliştirUmesini
teşvik eden dikkatlice seçilmiş oyuncaklardan son derece yarar
görmektedirler. Çocuğun çevresindeki dünya hakkındaki bilgisi ve
anlayışı, çevredeki objeleri, bu objeler arasındaki ilişkileri ve sosyal
rollerini inceleme ve öğrenme yoluyla gelişmektedir.
Çocukların oynadığı oyuncakları seçilmesi bu sebeple
önemlidir. Çocukları düşünmeye ve eyleme yöneltmeyen oyuncaklar
çocukları sıkmakta, çok zor ya da karmaşık oyunlar ise çocukların
ilgilerini kolayca kaybetmelerine yol açmaktadır. Oyuncak alımı
sırasında, çocuğun yaşı, kişiliği, mevcut yetenekleri ve ilgi alanları
önemli faktörlerdir. Çocukların yaş gruplarına göre taşıdıkları özellikler
oyuncak alışverişinde alıcılara yardımcı olmaktadır.
8-13 ay bebekler:
Dünyayı keşfetmeye başlayan bebekler için yenilik en önemli
olgudur. Çevredeki objeleri, bakma, tutma yoluyla anlama çabası
içinde bulunmaktadırlar. Bebekler için oyuncakların en ilgi çekici yönü
onların şekil, ağırlık, desen gibi doku n sal özellikleridir. Örneğin ses
çıkaran hafif oyuncaklar bebeklerin dokunma, kavrama ve tutma
7
yeteneklerini geliştirmektedir. İçi doldurulmuş yumuşak hayvanlar
bebeklerin ana ve baba bağımlılığından kurtulup daha bağımsız bir
çocukuluğa adım atmasına yardımcı olmaktadır.
1-3 yaş aras1 (emek/erne-yürüme)
12 ve 26. aylar arasında çocukların oyun oynama şekillerinde
önemli değişiklikler görülmektedir. Birden fazla objeyi birleştirme ve
hayal kurma başlamaktadır. 12 ay civarında çocuklar sembolik
aktivitelerde bulunmaya başlamaktadırlar. Taklit ederek, hayal
kurarak kimliklerini geliştirmektedirler.
3-5 yaş aras1 (okul öncesi)
Çocuklar büyüdükçe yeni şeyleri keşfetmeye olan ilgileri de
artmaktadır. Bu sebeple herşeyin nasıl ve neden çalıştığını anlamak
istemektedirler. Oldukça plansız oyun şekilllerini ve gerçeğe çok yakın
olmayan objeleri tercih etmektedirler. Anne ve babaların çocuklarında
yaratıcılığı körüklemek için bu yaşlarda son derece esnek ve açık
düşüneeli olmaları gerekmektedir.
5-9 yaş aras1 (okul çağ1)
Bu dönemde çocuk kendine özgü birçok kişilik özellikleri
geliştirir ve aynı özellikleri başkalarında farkına varmayı
öğrenmektedirler. Beş yaşına gelindiğinde kavramlar arasında ilişki
kurma ve başkalarıyla birlikte oyun oynama yetisi gelişmektedir. Bu
yaşlarda çocuklar yaşıtlarıyla etkileşim kurmayı, birlikte çalışmayı ve
8
paylaşmayı öğrenmektedirler. Yeni arkadaşlıklar aramaya,
kazandıkları yetenekleri kullanmaya başlamaktadırlar. Sayı saymayı
öğrenip elektronik oyuncaklardan hoşlanmaya başlamaktadırlar.
9-12 yaşlan aras1
Yeni ve kampiike şekillerde düşünmeyi öğrenen bu yaş grubu
çocuklar özellikle problem çözmeyi sevmekte, sorumluluk alma ve
bağımsızlık arayışı içerısıne girmektedirler. Düşünmeye,
konsantrasyona, rekabete, mantık yürütmeye, strateji geliştirmeye ve
problem çözmeye sevkeden oyunlardan hoşlanmaktadırlar.
Oyuncak ve Çocuk Sağhğ1
Son dönemlerde yumuşak plastik oyuncakların hammaddesi
olan polyvinyl chloride ya da "vinly" oyuncak sağlığı konusunda
sıklıkla gündeme gelmektedir. Çocukların özellikle bebeklerin ağzına
aldığı oyuncaklarla ilgili olarak bu maddenin zararlı olduğu görüşü
yaygın olmakla birlikte Uluslararası Oyuncak Sanayi Konseyi vinly
oyuncakların sağlığa zararlı olmadığını açıklamıştır.
Polyvinyl 50 yılı aşkın bir süredir dünyada yaygın olarak
kullanılan bir plastik olup, çeşitli şekillerde kullanımı(örneğin su
boruları ya da banyo perdesi yapımında) mümkündür. Gıdaların
ambalajlanmasından sağlık sektörüne kadar vinyl çok çeşitli amaçlarla
tüm dünyada kullanılmaktadır. Uluslararası Oyuncak Sanayi
Konseyi'nin yanısıra birçok resmi ajansın yaptığı araştırmalar sonucu
vinyl maddesinin sağlığa zararlı olmadığı kanıtlanmıştır.
9
Oyuncakla ilgili olarak ülkemizde uygulanan "TSE standartları"
ise aşağıda sıralanmaktadır : - TS 5217 prEN 71-1 (mecbun)
08.04.1996, oyuncak güvenliği bölüm 1: mekanik ve fiziksel özellikler
- TS 5218 EN 71-2 (mecburi) 17.12.1996, oyuncak güvenliği bölüm 2: a!evienebilirlik
- TS 5219 EN 71-3(mecburi) 15.04.1997, oyuncak güvenliği bölüm 3: bazı elementlerin yer
değiştirmesi
- TS EN 71-4 (ihtiyari) 17.02.1999, oyuncak güvenliği bölüm 4: kimya ile ilgili faaliyetler
için - TS EN 71-5 (mecburi)
03.04.1997, oyuncak güvenliği bölüm 5: deney setlerinin dışındaki kimyasal oyuncak setler
- TS EN 71-6 (mecburi) 25.02.1997, oyuncak güvenliği bölüm 6 : yaş uyarı etiketlernesi için grafiksel semboller
- TS EN 12227-1 (ihtiyari) 21.03.2000, ev içi kullanım için çocuk oyuncak parkı-bölüm 1: güvenlik kuralları
- TS EN 12227-2 (ihtiyari) 21.03.2000, ev içi kullanım için çocuk oyuncak parkı- bölüm 2: deney metotlan
- TS EN 50088+Al +A2 (ihtiyari) 03.09.1996, elektrikli oyuncakların güvenliği
- TS EN 61558-2-7 (ihtiyari) 16.04.1999, güç transformatörleri, güç besleme üniteleri ve benzerleri için güvenlik kuralları- bölüm 2-7: oyuncak transfermatörleri için özel kurallar
lO
Türkiye Oyuncak Sektörü
Ülkemiz oyuncak sektörü 65 milyona yakın nüfusumuz ile
gelişen ve gelecek vaadeden bir pazar olarak niteiendirilmektedir.
Ülkemiz nüfus yapısı incelendiğinde 0-14 yaş arası 19.7 milyon çocuk
bulunmakta ve okul çağı öncesi 5 yaş altında 5.9 milyon çocuk nüfus
bulunmaktadır. Ancak son kullanıcıların çocuk olduğu sektörde
oyuncak alışverişi büyükler tarafından yapılmaktadır. Büyüklerin
alışverişine yön verenler etkenleri sıralamak gerekirse bunlar
oyuncağın eğitici olması, kalitesi, sağlığa zararlı olmaması ve fiyatı
olarak belirtilmektedir.Tüm çocuklar için oyun ve oyuncaklar
vazgeçilmez oiup, oyuncaklar fiziksel ve beyinsel gelişirnde önemli bir
unsurdur.
Türkiye oyuncak pazan incelendiğinde karşımıza, imalatçılar,
uluslararası oyuncak zincir mağazalan ile çok sayıda küçük ve orta
boy oyuncak ticareti yapan firmalardan oluşan, dinamik bir pazar
çıkmaktadır. Ancak oyuncak sektörü ülkemizde büyük ve kolay bir
sektör olarak değerlendirilmemektedir. Oyuncak pazarının global bir
pazar olması sebebiyle Türkiye'de üretimde sıkıntılar yaşanmaktadır.
DiE'nin verilerine göre seçilmiş imalat sanayi maddeleri
arasında yer alan çocuk oyuncaklan üreticisi 2 firma bulunmaktadır.
Piyasanın %80'ine hakim olan bu 2 firmanın üretimle ilgili verileri
sektörde üretim yapan 3'den az fırma olması sebebiyle gizlilik nedeni
ve rekabet açısından sorun yasanmaması sebebiyle
açıklanmamaktadır.
lt
Yerli üretimin az olduğu Türk pazarında talep Hong Kong başta
olmak üzere Uzakdoğu ülkelerinden ithalat yoluyla karşılanmaktadır.
Teknolojik donanım eksikliği dolayısıyla maliyetin artması üretimi
güçleştirmektedir. Bu sebeple yerli üretimi yapılan oyuncakların çoğu
da ithal oyuncaklardan taklit edilmektedir.
Sektörde üretimi yapılan eğitici, zeka geliştirici ürünler bilinçli
bir kesim tarafında tercih edilmektedir. Ayrıca televizyonda
yayınlanan çizgi film kahramanlarının oyuncakları piyasada büyük ilgi
görmektedir.
Dünya oyuncak pazarına bakıldığında ise bilgisayar oyunları ve
elektronik oyunların pazardaki payının arttığı görülmektedir. Ayrıca
elektronik oyuncakların yanı sıra çikolata, şeker gibi ürün satan
fırmalar da oyuncak vererek çocukların ilgisini çekmektedirler.
Dünyada yaşanan bu eğilim ülkemiz oyuncak pazarını da
etkilemektedir.
Son dönemde hedef kitlesini genişleten oyuncak sektöründe
yetişkinlere yönelik ürünler de büyük ilgi görmektedir. Sadece
çocuklara yönelik olarak bilinen oyuncak sektörü Yılbaşı, Sevgililer
Günü, doğumgünü gibi özel günlere verilen önemin artmasıyla birlikte
yetişkinlere de yönelmektedir. En popüler yetişkin oyuncakları
arasında motorlu legolar, peluş hayvanlar, üç boyutlu puzzle'lar,
maketler, üç boyutlu CD'Ii atariter yer almaktadır.
Dünya ekonomisi üzerinde her geçen gün daha etkin olmaya
başlayan elektronik ticaret ise dünyada olduğu üzere ülkemizde de
hızla gelişmektedir. Özel günlerde hediye almak için zamandan ve
paradan tasarruf ederek kolay alışverişi tercih edenler için internet
üzerinden yapılan oyuncak satın alma işlemleri vazgeçilmez olmaya
başlamıştır.
12
Sektörün S1mfland•nlmas•
G.T.İ.P numarasına göre oyuncakların sınıflandırılması ilişikteki
gibi yapılmaktadır :
9501.00 Çocuklar tarafından binilmek üzere imal edilmiş tekerlekli oyuncaklar
9502.00 Sadece insan şeklinde yapma bebekler
9503 Diğer oyuncaklar;eğlence amacıyla küçültülmüş modeller ve benzeri
modeller(hareketli olsun olmasın);her tür bilmeceler(puzzle)
9503.10 Elektrikli trenler(rayları,işaretleri ve diğer aksesuarları dahil)
9503.20 Birleştirilecek türden küçültülmüş modeller (hareketli olsun olmasın)
9503.30 Diğer inşaat takımları ve inşaat oyuncakları
9503.41 İçieri doldurulmuş olanlar
9503.50 Oyuncak müzik alet ve cihaziarı
9503.60 Bilmeceler
9503.70 Diğer oyuncaklar (takım veya set halinde olanlar)
9503.80 Diğer oyuncak ve modeller (motorlu olanlar)
Türkiye Oyuncak D1ş Ticareti
Türkiye oyuncak sektöründe talep dolayısıyla ithalat ve ihracat
birlikte artış göstermektedir. 1998 yılında aşağıdaki tabloda belirtildiği
üzere Türkiye oyuncak ithalatı 38.736.660 dolar olarak kaydedilmiştir.
1999 yılında 1998'e oranla %9 artış göstererek 42.036.211 dolar
seviyesine ulaşmıştır. DiE'nin 2000 yılı Ocak-Mayıs dönemine ait 5
aylık verileri incelendiğinde ise 18.312.121 dolarlık ithalat
gerçekleştirildiği görülmektedir.
13
1998-2000 İthalat & İhracat rakamlari ($) *
Y1llar İthalat İhracat
1998 38.736.660 7.494.002
1999 42.036.211 9.390.272
2ooo• 18.312.121 3.307.558
Kaynak: DİE
• 2000 ytlt 5 ay/tk veriler
*9503 ve 9501 GTİP no.suna sahip ürünlere ait veriler
1998-2000 dönemi ihracat verileri incelendiğinde ise 1999
yılında 9.390.272 dolarlık ihracat gerçekleştiği görülmektedir. 1998
yılına ait veriler karşılaştırıldığında %25 bir artış kaydedildiği
görülmektedir. Ocak-Mayıs dönemine ait 5 aylık veriler incelendiğinde
ise 3.307.558 dolarlık bir ihracat gerçekleştiği kaydedilmiştir.
Türkiye'nin ithalatında ilk sıraları Çin, Hong Kong, Tayvan
almakla birlikte Almanya, İspanya gibi çeşitli AB ülkelerinden de
ithalat gerçekleştirilmektedir.
İhracatımııda önemli alıcılar arasında ise Yunanistan,
Bulgaristan, Sırbistan, Bosna-Hersek ve İngiltere yer almaktadır.
Türkiye oyuncak ithalat ve ihracatımııda önde gelen ürünlere ait
veriler ilişikte sunulmaktadır. Tablolarda seçilmiş bazı ürünlere göre
ülkeler itibariyle oyuncak ithalat ve ihracatımızdaki ilk 5 ülkenin 1998-
2000 yılı verileri bulunmaktadır.
14
Seçilmiş Baz1 Ürünlere Göre 1998-2000 Türkiye Oyuncak ithalati
(ülkeler itibariyle) ',. 9501.00.10.00
Yapma Bebekler için Arabalar ve Pusetler
1998 ($) 1999 ($) 2000*{$)
Almanya 40.654 Çin H.Cumh. 22.703 Çin H.Cumh. 7.911
ABD 9.603 Tayvan 18.055 İsrail 6.492
İsrail 8.889 İsrail 13.291 Japonya 566
Tayvan 5.319 ABD 256 İspanya 361
İtalya 4.093 Almanya 121
Toplam 68.558 Toplam 54.305 Toplam 15.451
GeneiTopl 72.484 Geneltopl. 54.305 GeneiTopl. 15.451 Kaynak: DIE
* 2000 y!l1 5 ayl1k veriler
., 9501.00.90.10
Üç Tekerlekli Bisikletler
1998 {$) 1999 {$) 2000*{$)
Tayvan 22.784 İspanya 19.720 İspanya 17.485
ABD 16.578 Tayvan 17.451 Çin H.Cumh. 11.864
Fransa 5.603 ABD 3.008 Polanya 2.956
Almanya 5.505 Polanya 1.938 Belçika 1.348
1 Çin H.Cumh. 3.919 Çin H.Cumh. 1.064 ABD 1.251
To~lam 54.389 Toplam 43.181 Toplam 34.904 . .. - .
GeneiTopl :, . . 55.150 Genel TopJ. . 44.714 GeneiTopJ . ... 36.146 Kaynak: DIE
* 2000 y!l1 5 ayl1k veriler
15
.,.. 9501.00.90.90
Çocuklar İçin Trotinetler, Pedallı Otomobiller
1998 {$) 1999 ($) 2000* {$)
İtalya 241.766 İtalya 288.810 İtalya 101.005
ABD 112.003 Almanya 144.844 Japonya 41.950
Tayvan 86.083 Tayvan 77.282 Almanya 33.739
1 Çin H.Cumh. 24.858 Çin H.Cumh. 57.752 Tayvan 29.014
Hong Kong 22.607 İspanya 49.389 Çin H.Cumh. 22.586
Toplam 487.317 Toplam 618.077 Toplam 228.294
,;.: .. .-.. · .. ~ ....... 1::38.259 Genel Topt. 663.356 GeneiTopl. 258.895 Kaynak: DIE
* 2000 yt/1 5 ayl1k veriler
.,.. 9503.41.00.00
Hayvanları ve İnsan Dışı Yaratıkları Tasvir Eden Oyuncaklar
1998 {$) 1999 {$) 2000*{$)
_Çjn H.Cumh. 2.535.492 Çin H.Cumh. 6.664.136 Çin 2.327.135
Tayvan 434.243 Hong kong 256.853 Almanya 101.932
Endonezya 324.935 Srilanka 82.944 Hong kong 89.267
İngiltere 159.129 Endonezya 78.090 Hindistan 17.112
Kanada 119.796 Almanya 62.475 Endonezya 14.649
Toplam 3.573.595 Toplam 7.144.498 Toplam 2.550.095 .................. . . ... ..
GeneiTöpt 3·946.912 • Genel Topt. 7~382.184 GeneiTöpl. 2.596.149 Kaynak: DIE
* 2000 y1l1 5 ayl1k veriler
16
).- 9503.70.00.00
Diğer Oyuncaklar {Tak1m/Set Halinde Olanlar)
1998 ($) 1999 ($) 2000* ($)
[_Çjn H.Cumh. 6.867.219 Çin H.Cumh. 3.082.960 Çin 1.547.400
İrlanda 687.970 İrlanda 416.347 Almanya 208.166
Hollanda 628.618 İsrail 405.095 İtalya 191.177
İspanya 504.178 Danimarka 326.919 İspanya 107.752
Hong Kong 412.461 A.B.D. 302.519 ABD 102.536
Toplam 9.100.446 Toplam 4.533.840 Toplam 2.157.031
GeneiTopl 11.424.319 . Genel Topl. 6.012.144 Genel Topl. 2.511.716 Kaynak:DIE
* 2000 ytlt 5 ay/tk veriler
).- 9503.90.10.00
Oyuncak Silahlar
1998 ($) 1999 ($) 2000*($) Çin 451.048 Çin 1.729.972 Çin 873.951
Tayvan 193.460 İspanya 101.125 Hong kong 11.166
Hong kong 31.367 Hong kong 70.152 Güney kore 58.825
Ukrayna 16.421 Tayvan 17.448 Fransa 2.991
İtalya 9.993 İngiltere 2.747 Yunanistan 317
Toplam 702.289 Toplam 1.921.444 Toplam 947.250
Genell'opl. . .. 727.900 GeneiTopl. 1.927.293 GeneiTopt 1· .. 947.250 Kaynak: DIE
* 2000 ytlt 5 ay/tk veriler
17
Seçilmiş Baz• Ürünlere Göre 1998-2000 Türkiye
Oyuncak İhracati (ülkeler itibariyle)
), 9501.00.10.00
Yapma Bebekler İçin Arabalar ve Pusetler
1998 ($) 1999 ($) 2000* ($)
Bosn. Hersek 57.166 Romanya 14.020 Romanya 116.087
Makedonya 16.265 Bosn.Hersek 7.659 KKTC 3.304
Gürcistan 4.041 Gürcistan 7.229 Makedonya 1.808
Arnavutluk 2.410 Almanya 6.652 Sırbistan 1.581
Rusya 2.362 KKTC 4.002 Hırvatistan 1.056
Toplam 82.244 Toplam 39.562 Toplam 123.836
1 Genel Topl.l 85.1841 Genel To~l.l 48.320 1 Genel Topl.l 126.6321 Kaynak: DIE
* 2000 ytlt 5 ay/tk veriler
)..- 9501.00.90.10
Üç Tekerlekli Bisikletler
1998 ($) 1999 ($) 2000* ($)
Sırbistan 150.667 Sırbistan 59.848 Makedonya 61.178
Makedonya 88.798 Makedonya 54.360 Bosn. Hersek 30.029
Ürdün 48.251 Romanya 50.938 Romanya 15.557
Bosn. Hersek 33.688 Bosn. Hersek 34.036 İsrail 14.360
Bulgaristan 31.154 Lübnan 21.366 Bulgaristan 11.214
To~lam 352.558 Toplam 220.548 Toplam 132.338
GeneiTopl. 457.850 GeneiTopl. 312.160 GeneiTopl. 177.409 Kaynak: DIE
* 2000 ytlt 5 ay/tk veriler
18
).> 9501.00.90.90
Çocuklar İçin Trotinetler, Pedallı Otomobiller
1998 ($) 1999 {$) 2000* ($)
Bosn.Hersek 102.653 İsveç 535.413 Romanya 48.517
Sırbistan 72.105 Rusya 113.353 Makedonya 30.919
Arnavutluk 64.483 Almanya 70.545 Türkmenst. 24.219
İsrail 36.184 Arnavutluk 68.183 Arnavutluk 18.511
Bulgaristan 24.925 Sırbistan 49.645 Hırvatistan 17.208
Toplam 300.350 Toplam 837.148 Toplam 139.374
Genel Topl. 378.022 GeneiTopl. 1.086.790 Genel Topl. 542.209 Kaynak: DIE
* 2000 ytlt 5 ay/tk veriler
'r 9503.20.10.00
Birleştirilecek Türden Küçültülmüş Modeller
1998 ($) 1999 ($) 2000* ($)
Sırbistan 192.910 Bulgaristan 212.533 İsrail 107.632
Lübnan 137.139 İsrail 170.318 Bulgaristan 85.565
İsrail 117.310 Bos.Hersek 98.835 S.Arab. 32.460
Bulgaristan 117.108 Lübnan 83.988 Libya 23.931
Almanya 99.743 Sırbistan 70.225 Yunanistan 18.619
Toplam 664.210 Toplam 635.899 Toplam 268.207
GeneiTopl. 997.563 GeneiTopl. 889.339 GeneiTopl. 351.281
Kaynak: DIE * 2000 ytlt 5 ay/tk veriler
19
, 9503.70.00.00
Diğer Oyuncaklar (Takım/Set Halinde Olanlar)
1998 ($) 1999 ($) 2000* ($)
İng_iltere 1.583.371 İngiltere 172.983 Sırbistan 82.036
Sırbistan 169.555 Bulgaristan 153.925 Bulgaristan 71.159
Hırvatistan 56.630 İrlanda 133.842 Bos.Hersek 36.699
K.K.T.C 39.984 Sırbistan 99.241 Hırvatistan 28.066
BAE 34.069 Bos.Hersek 89.655 Arnavutluk 71.519
Toplam 1.883.609 Toplam 649.946 Toplam 289.479
Genel 'f()pl~. 2.074.576 Genel Topl .. . 897.819 (ieneiTopl. 312.419 ..................
Kaynak: DIE * 2000 ytlt 5 ay/tk veriler
, 9503.90.34.00
Plastik Maddelerden Diğer Oyuncak ve Modeller
1998 ($) 1999 ($) 2000* ($)
Sırbistan 183.175 Bulgaristan 753.483 Bulgaristan 385.934
Rusya 58.315 Sırbistan 452.276 Hırvatistan 220.835
Bos.Hersek 49.363 Bos.Hersek 434.991 Bos.Hersek 122.618
Makedonya 39.725 Hırvatistan 222.826 Sırbistan 92.714
Bulgaristan 26.624 Makedonya 145.486 Makedonya 90.225
Toplam 357.202 Toplam 2.009.062 Toplam 911.786
............
Ci~nel.'fopl • . 526.269 Genel Topl. ·2 .. 263.247 Genel Töpl. 1.127.004 .
Kaynak: DIE * 2000 ytlt 5 ay/tk veriler
20
Türkiye Oyuncak Sektörünün Sorunlan
10 yıl öncesine kadar genellikle el tezgahlarında ve küçük
atölyelerde ağır bir tempo ile gerçekleşen üretim, ithalatın serbest
bırakılmasıyla büyük bir değişime uğramıştır. Artan oyuncak türleri ve
rekabet oyuncak satan mağazaların sayısında da artışa sebep
olmuştur. Buna paralel olarak sektördeki sorunlar da artış
göstermiştir.
Ülkemiz oyuncak üretimi düşük seyretmekte ve de üretim
plastik ağırlıklı olarak gerçekleşmektedir. Piyasanın sınıflandırılmasını
yapmak gerekirse piyasada yer alan oyuncaklar "markalı" ve
"markasız" olarak sınıflandırılmaktadır. Markalı oyuncaklar özellikle
İstanbul gibi büyük şehirlerde alıcı bulmakla birlikte markasız
oyuncaklar Anadolu'daki tüketicilere hitap etmektedir. Türkiye'deki
oyuncak fıyatları dünya ile karşılaştırıldığında fıyatlar arasında büyük
farklar görülmemektedir. Tabii ki alım gücüyle paraletel seyreden
oyuncak alımları pazarda hem markalı hem markasız ürünlerin alıcı
bulmasına sebep olmaktadır.
Maalesef Uzakdoğu'daki taklit ürünlerin ülkeye gırışı
engelenememektedir. Uzakdoğu ülkelerinden gelen ve sınırları kaçak
olarak geçen bu kalitesiz ürünler haksız rekabet yaşanmasına sebep
olmaktadır. Pedagojik açıdan hiçbir değeri olmayan birçok kaça k ürün
küçük mağaza ve işportalarda denetimsiz olarak satılmaktadır. Satılan
ürünlerin fıyatları ayrıca Hong Kong pazarının altında seyretmektedir.
Sektörde yer alan üreticiler gereken kurumsal desteği bulmuş
durumda değillerdir. Oyuncak sektörünün boyutları küçük olmakla
birlikte yan sanayi desteği zayıf olup ayrıca ülkemizde araştırma ve
pazarlama faaliyetleri bulunmamaktadır.
21
Oyuncak sektörü 1980'1erde emekleme devresinde iken
Türkiye de serbest piyasa ekonomisine geçişle ve ithal oyuncakların
piyasaya girmesiyle ciddi bir gerileme dönemine girmiştir. Özellikle
Uzakdoğudan gelen çok ucuz ürünler karşısında sektör rekabet
edemez duruma gelmiştir. Çocuk başına yıllık oyuncak tüketiminin 5-
6 dolar seviyesinde olduğu bir ülkede bu faktörlerin etkisi ile üretim
yerini tamamen ucuz ve kalitesiz ithal ürünlere bırakmaktadır. Bu
miktar Avrupa Birliği ülkelerinde yılda 250 ile 500 dolar arası
sevretmektedir.
Türkiye'de dünyadaki gelişime paralel olarak salt elektronik
değil her türlü oyuncak üretim kalitesinde teknolojik ve estetik açıdan
büyük ilerleme gözlenmektedir. Ancak fiyatlar çok yüksek olduğu için
bu tür oyuncaklar geniş kitleler tarafından alıcı bulamamaktadır. Bu
sebeple Türk oyuncak pazarında yerli üreticilerin payı gittikçe
küçülmektedir.
22
Dünya Oyuncak Sektörü ile İlgili Baz1 Rakamlar
).- Geleneksel Oyuncak Pazari (video oyunlari hariç)
Milyon$ 1997 1998 1999
Dünya 54.099 53.537 55.654
Kuzey Amerika 21.444 21.353 24.117
Avrupa 13.793 13.637 13.378
Asya 13.883 13.619 13.323
Latin & Güney Amerika 2.630 2.566 2.515
Ortadoğu 829 832 832
Okyanus 1.181 1.176 1.163
Afrika 339 354 326
Kaynak: NDP Group Worldwide
,. Video Oyunlan Pazari
Milyon$ 1997 1998 1999
Dünya 11.913 14.223 15.441
Kuzey Amerika 5.253 6.280 7.174
Avrupa 2.785 3.238 3.640
Asya 3.157 3.931 3.856
Latin & Güney Amerika 260 242 240
Ortadoğu 195 207 213
Okyanus 223 255 294
Afrika 40 70 24
Kaynak : NDP Group Worldwide
23
r Toplam Oyuncak Pazan (Video Oyunlan Dahil)
Milyon$ 1997 1998 1999
Dünya 66.012 67.760 71.095
Kuzey Amerika 26.697 27.633 31.291
Avrupa 16.578 16.875 17.018
Asya 17.040 17.750 17.719
latin & Güney Amerika 2.890 2.808 2.755
Ortadoğu 1.024 1.039 1.045
Okyanusya 1.404 1.431 1.457
Afrika 379 424 350
Kaynak : NDP Group Worldw/de
, Dağatim KanaUarana Göre Oyuncak Sataşlarmm
1999 Yah İtibariyle Dünyadaki Dağ1hma (0/o}
Oyuncak Dil) er* Alışveriş Seri Sonu Katalog E·Pazarlama Perakende
Mağaza!. Ma!ia:ı:al. Merkezi. Mağaza!, Satı_şları
Dünya 25 35 10 8 17 4 1
ABD 21 40 4 3 25 6 1
Avrupa 30 30 15 12 10 3 -
Asya 25 24 29 13 9 - -
latin&Güney 16 41 19 16 8 - -
Amerika
Okyanusya 15 50 20 6 7 2 -
Kaynak : NDP Group Worldw/de
24
). Rakamlarla Dünya Oyuncak Pazari (1999)
Toplam qy~ncak Pazari • ·Çocuk Nüfusu . Çocuk Başına OrtalaRıCI.
·(milyon$} ,.
(milyon) Harcama (ABD$) ' ·.
Dünya 71.095 1.619 34
K. Amerika 31.29ı 64 372
Avrupa ı7.oıa 9ı 147
Asya ı7.719 1.059 13 Latin & Güney Amerika 2.755 ı64 ıs
Ortadoğu 1.045 4 ı90
Okyanusya 1.457 6 20ı
Afrika 350 23ı ı
Kaynak: NDP Group Worldwide
Uluslararasi Oyuncak Sanayi Konseyi
"Uluslararası Oyuncak Sanayi Konseyi" (International Council of
Toy Industries) oyuncak ticaretiyle uğraşan kuruluş tarafından 1974
yılında ABD'de kurulmuştur. Konseyin başlıca amacı konseye üye
ülkelerde oyuncak sektöründeki standartlarının yükseltilerek
oyuncakların çocuklar için güvenli ve eğlenceli hale getirilmesidir.
25
Kuruluşun diğer amaçlan ;
21 üye ülkede oyuncak üretimini arttırılması,
- Tek merkezden hareketle tartışma ve bilgi alışverişi yoluyla
oyuncak endüstrisinin durumu ile sektördeki gelişmelerin en
iyi biçimde takip edilmesi için bir iletişim sistemi kurulması,
- Tüketici ile sektördeki güvenilir temsilcileri arasındaki
ilişkilerin geliştirilmesi, tüketici ile üretici arasındaki bağın
güçlendirilmesi,
- Oyuncakların eğitsel değerleri ile ilginç tasarımiann
geliştirilmesi,
- Tıcari engellerin azaltılması ve ortadan kaldırması olarak
sıralanmaktadır.
Oyuncak Müzesi
Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi'ne bağlı olarak 20
Nisan 1920'de açılmış olan "Oyuncak Müzesi" ülkemizde faaliyet
gösteren müzelerden biridir. Temel işlevi çağın hızıyla bağlantılı
olarak değişen tercihlerle birlikte kaybolan oyuncakları korumak olan
müze aynı zamanda araştırma ve eğitim merkezi olarak da hizmet
vermektedir. Halen bin beş yüz oyuncak bulunan müzede oyuncaklar
dört ana grupta toplanmaktadır:
I. Geleneksel oyuncaklar: yerel, mevsimlik, el yapımı oyuncaklar:
uçurtma, sapan, çember, topaç, bez bebek, beşik, yürüteç vb.
II. Fabrikasyon oyuncaklar : sanayi ürünü olan bu oyuncaklar
yapıldıklan malzerneye göre sınıflandırılmaktadır:
26
1. Tahta oyuncak: çeşitli arabalar, evler, hayvanlar vb. ilk
fabriksayon tahta Türk oyuncağı(1938) örnekleri de bu
grupta yer almaktadır.
2. Teneke oyuncak: araba, tren, kamyon, çeşitli hayvanlar,
mutfak eşyaları, kurşun askerler vb. En eski(1933) Türk
teneke oyuncaklarından örnekler bu grupta bulunmaktadır.
3. Kağıt oyuncak: kartondan ve kağıttan üretilen çeşitli
oyuncaklar
4. Plastik oyuncak: plastikten yapılmış çeşitli eski ve yeni
oyunca klar.
5. Bebek ve yumuşak oyuncak: kağıt hamuru, porselen,
plastik gibi çeşitli malzemelerden yapılmış bebkier, pelüş
hayvan modelleri. Bu grupta Türk oyuncak bebek
sanayiinin en eski(1960) örnekleri sergiienmektedir.
U. Yabancı oyuncaklar: kişisel ya da ticari amaçlarla başka
ülkelerden getirilmiş çeşitli oyuncaklar. Müzenin en eski
parçaları(1890) bu grupta yer almaktadır.
IV. Antik oyuncaklar: Ülkemizin birçok arkeoloji müzesinde
sergilenen antik oyuncakların bazılarının kopyaları.
Eğitim Bilimleri Fakültesi Oyuncak Müzesi oyuncağın
ülkemizdeki tarihsel gelişimini saptama çalışmalarını sürdürmektedir.
Oyuncak aracılığı ile sanayi tarihi, kültür tarihi, eğitim tarihi
araştırmaları yapılabilmektedir. Müze ayrıca çocuklara tarih bilinci
kazandırmaya, oyuncağın çocuk gelişimindeki önemini vurgulamaya
çalışmaktadırlar.
27
TÜRKİYE'DEKi OYUNCAK FUARLARI2000-2001
Fuar Yer 2000 2001 Çocuk Kitaplar• ve Fırat Kültür Merkezi 21-20 21-20 Oyuncak Fuar• İstanbul Ocak Ocak Anneler & Bebekler Hilton Sergi Merkezi 24-27 & Çocuklar Fuar• İstanbul Şubat - ı, + 12 yaş ürünleri Pro-Toy 2000 Kültürpark ve Fuar Alanı !.Promosyon, Hediyelik Afyon
23-29 25-31 Eşya, El Sanatlar•, Ekim Ekim Oyuncak Fuar~ Toy-Joy 2000 Oyun,
Altınpark Fuar Merkezi 17-31 Oyuncak, Hobi ve Ankara Aralık Hediyelik Eşya Fuar• Çocuk Giyim ve Ticaret Odası Oyuncak, Çeyiz ve Fuar Merkezi
23-29 Evliliğe Haz1rhk Ev Konya Nisan Tekstili, Hediyelik Eşya
28
UlUSLARARASI OYUNCAK fUARLARI 2000-2003 Ülke 1 Fuar Yer 2000 2001 2002 2003
Avustralya Australian Toy, Hobby & Melbourne 23-27 23-27 18-22 21-25 Nursery Fair Exhibition Center, Mart Mart Mart Mart
Melbourne Brazilya Brazilian International Toy Pavillion Expo 29 Mayıs- 4-8 Fair Center Norte, 2 Haziran Haziran Haziran Haziran
sao Paulo Kanada Canadian Toy and Metropolitan 30 Ocak-1 28-30 27-29 26-28 Decoration Fair Toronto Şubat Ocak Ocak Ocak
Convention Centre Çin Halk Cumhuriyeti 1/ Guangzhou Guangzhou Toy & Gift Fair
2/ Shenzhen International Shenzhen Toy & Gift Fair
3/ China International Beijing 2001 Toys & Giftware Exhibition Sonbaharı
fransa Salon International Du Exhibition Center, 27-31 18-22 24-28 23-27 Jouet Paris-Le Bourget Ocak Ocak Ocak Ocak Almanya International Nurnberg Exhibition Feb 3- 9 Febl-7 Spielwarenmesse C en tre Hong Kong Hong Kong Toys & Hong Kong Games Fair Convention 10-13 9-12 Ocak Ocak Ocak
& Exhibition Center Ocak Macaristan Interplay Expo at the Budapest International Fair of Consumer Products İtalya 1/ Salon Intemazionale M ilan 20-24 18-21 del Giocattolo di Milano Ocak Ocak
2/ B! Come Bambino M ilan 7-10 10-12 (Juvenile items) Eylül Eylül Hindistan Toy Fair India World Trade Center 14-27 14-27 International Mumbai India Kasım Kasım
Japonya Tokyo Toy Show International 16-19 22-25
Exhibition Center Mart Mart Tokyo Big Sight
29
Ülke 1 Fuar Yer 2000 2001 2002 2003 Kore Seoul International Convention & S-8 S-8 S-8 S-8 Tey Fair Exhibition Center Kasım Kasım Kasım Kasım
(COEX) Meksika Jugueti Expo International Exhibimex Exhibition 14-17
Center Col. Roma, Mayıs
Mexico Portekiz Brinde Toys Oporto, Portugal 7-10 & Gift Exhibition Eylül Filipinler Manila F.A.M.E. Gifts & World Trade Center, 13- 16 Houseware Market Week Philippine Int'! Nisan
Convention Center, Philippine Trade Training Center
CCP Complex,Pasay 12-1S Citv, Philippines Ekim
Romanya 1/ Pinocchio Sala Palatului 23 Mayıs- 2S Mayıs- 24 Mayıs-
Center, Bucharest 1 Haziran 2 Haziran ı Haziran
2/ Smart Kids World Trade Plaza, 12- ıs
Bucharest Eylül Rusya International Exhibition of National Exhibition Toys, Models, Construetion of Ukraine Kits and Hobby Crafts Ispanya Feria Internacional Valencia ıo- 13 9-12 Del Juguete Şubat Şubat
Isveç Stockholm Tay Fair Nacka Strand 23-26 22- 2S
Stockholm Mart Mart Tayvan Taipei Domestic Tay Show Taipei World Trade 20-24
Center Temmuz Birleşik Arap Emirlikleri Middle East Tey Fair İngiltere British International Tey Olympia Exhibition 29 Ocak- 27- 3ı 26-30 25-29 and Hobby Fair Centre London 2 Şubat Ocak Ocak Ocak ABD American International Showroom Exhibits, 13- ı7 ı3- 17 ıı- ıs ıı- ıs
Tey Fair® New York, NY Şubat Şubat Şubat Şubat
Javits Convention Ctr. New York NY
