„Uczymy bawiąc, bawimy ucząc”

METODY AKTYWIZUJĄCE stosowane w pracy z dziećmi w SPWP nr 8

w Kętach

Opracowanie: mgr Małgorzata Kliś

„Pomóżmy dzieciom, by każdy z nich stał się tym, kim stać się może”.

/J. Korczak/

Cechy dzieci w wieku przedszkolnym:

Pasja

Szczerość

Spontaniczność

Radość

Olbrzymie zaangażowanie

„Nie trzeba ptaka prosić, by wyleciał, tylko klatkę mu otwórz”. /J. A. Komensky/

NAUCZYCIEL

Wspiera Wzmacnia Stymuluje Aktywizuje

DZIAŁANIE W GRUPIE

Daje radość Uczy Bawi

Wychowuje

„Nauczyciel powinien brać pod uwagę wszelkie drogi, zmierzające do otwarcia umysłów i używać ich odpowiednio do okoliczności”.

/J. A. Komensky/

„Słyszę i zapominam, widzę i pamiętam, czynię i rozumiem”. /Konfucjusz/

Dziecko rozwija się najlepiej poprzez własną aktywność, dlatego teżnauczyciel, organizujący sytuacje edukacyjne, powinien tak dobierać metody pracy, aby miało ono możliwość:

doświadczania, poszukiwania, dyskutowania, wnioskowania

a nawet oceniania.

W metodach aktywnych dziecko staje się czynnym poszukiwaczem rozwiązania problemu, podejmującym wysiłek wykorzystania dotychczasowego bagażu wiedzy i korzystającym z doświadczeń innych.

METODY AKTYWIZUJĄCE przez czynne działanie i aktywny udział we wspólnej

zabawie zmierzają do zachęcenia dzieci do:

Uczenia się

Poznawania

Rozumienia

Doświadczania

Odczuwania siebie oraz świata

Ważne jest, aby do pracy z grupą przedszkolną wybierać metody aktywizujące, które:

rozwijają predyspozycje dziecka, uwrażliwiają jego zmysły,

uwalniają autoekspresję sprzyjającą samookreśleniu, pobudzają wyobraźnię,

pełnią funkcje poznawcze, rozrywkowe, kompensacyjne i terapeutyczne, stymulują rozwój inicjatywy dziecka.

Metody aktywizujące, aby okazały się skuteczne należy

wzbogacać własnymi przemyśleniami i pomysłami

oraz dostosowywać do indywidualnych potrzeb

dziecka.

Metoda Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne Metoda R. Labana Metoda K. Orffa Metoda B. Strauss Metoda A. M. Kniessów Metoda M. Montessori Metoda C. Freineta Metoda E. Mendozy (tworzenie opowiadania, bajki ) Metoda Mnemotechniki (uczenie na zasadzie skojarzeń) Metoda Wspierania Rozwoju - „Terapia bajką” Metoda G. Domana Metoda Dobrego Startu M. Bogdanowicz Ćwiczenia grafomotoryczne M. Bogdanowicz Ćwiczenia H. Tymichovej usprawniające technikę rysowania Program rozwijający percepcję wzrokową Forstig – Horn Metoda Pedagogiki Zabawy Metoda Klanzy Elementy kinezjologii edukacyjnej P. Denisona Muzykoterapia Wybrane techniki relaksacyjne

W SPWP nr 8 w Kętach podczas codziennych zajęć z dziećmi stosowane są elementy następujących metod aktywizujących:

„…mów dziecku, że jest dobre, że może, że potrafi…”./J. Korczak/

Dziecko na zajęciach będzie aktywne gdy:

Cel jest dla niego bliski i wyraźny.Uwzględnia się jego potrzeby i zainteresowania.Ma poczucie bezpieczeństwa, prawo do błędu, otrzyma koniecznie wsparcie i informację zwrotną.Działaniom towarzyszą odczucia i emocje.Bierze udział w planowaniu i podejmowaniu decyzji.Odczuwa satysfakcję.Ma poczucie własnej wartości.Dostrzega się jego wkład pracy, a nie tylko efekt.Ma możliwość zrealizowania własnych pomysłów.

ZABAWA

Podstawowa forma działalności i aktywności dzieci

Pomaga dzieciom:

poznawać i odkrywać świat (najbliższe otoczenie)

poznawać siebie i innych

uczyć się

doświadczać

komunikować się

przeżywać

odczuwać

działać aktywnie

ZABAWA jako metoda aktywizująca daje dzieciom:

Radość

Wiedzę

Umiejętności

Możliwość wyrażania emocji, własnych doświadczeń, spontaniczności, komunikowania się na różnych poziomach

Możliwość współdziałania w grupie, zespole

ZABAWA to podłoże, na którym prowadzone są różne działania oparte na:

Ruchu

Geście

Śpiewie

Tańcu

Muzyce

Ekspresji werbalnej

Ekspresji plastycznej

Ekspresji konstrukcyjnej

AKTYWNE SŁUCHANIE MUZYKI

Według Batti Strauss słuchanie muzyki powinno zawierać jak najwięcej elementów i maksymalnie wykorzystywać dostępne środki wyrazu i ekspresji.

Nie każde dziecko musi zostać muzykiem, nie każde może mieć słuch muzyczny, ale jeśli tylko chce aktywnie słuchać – może być muzykalne na podstawowym poziomie.

AKTYWNE SŁUCHANIE MUZYKI to metoda:

poznawania sztuki w sposób zintegrowany (elementy: dramy, pantomimy, plastyki),

ukazująca podstawowe cechy muzyki (rytm, melodia, harmonia),

oparta na realizacji różnorodnych opracowań muzycznych (przykłady muzyki z różnych epok, utwory i piosenki ludowe oraz popularne).

AKTYWNE SŁUCHANIE MUZYKI

Etapy pracy z utworem muzycznym wg Batti Strauss:

Fabularyzowanie muzyki połączone z prostymi ruchami rytmicznymi.

Realizacja w tańcu.

Połączenie tańca z instrumentacją.

Rozmowa o muzyce – nadawanie tytułów utworom muzycznym.

Wyrażanie słuchanej muzyki w formie plastycznej.

Przygotowanie scenek związanych z utworem.

Układanie akompaniamentu do utworu.

Zabawy ruchowe.

Stosując w pracy z dziećmi Aktywne Słuchanie Muzyki postanowiłam poszerzyć swoje wiadomości i

umiejętności dotyczące tej metody. Dlatego uczestniczyłam w warsztatach metodycznych

prowadzonych przez p. Karolinę Barańczuk:

„USZKA MALUSZKA”. Zabawy muzyczno – ruchowe z rekwizytami dla dzieci w wieku 2,5 – 5 lat.

„Słucham, śpiewam, gram i tańczę. Cz.1”. Metodyka nauczania muzyki w klasach I-III w formie zabaw, gier oraz zabaw twórczych.

Do prowadzenia zajęć z elementami Aktywnego Słuchania Muzyki wykorzystuję następujące pomoce :

chusta animacyjna,kolorowe wstążki i chusty,

parasole,pałeczki (klawesy, „sagałki”)

marakasy (z pojemników po aktimelach),instrumenty perkusyjne (bębenki),

pacynki, maskotki.

W celu popularyzowania wśród dzieci muzyki klasycznej i Metody Aktywnego Słuchania Muzyki

korzystam m. in. z następujących publikacji:

A tak wyglądają zajęcia Aktywnego Słuchania Muzyki w grupie dzieci 4,5 – letnich, z wykorzystaniem jako rekwizytu

kolorowych chust i drewnianych pałeczek.

„BAŚNIOWY ELEMENTARZ”

W obecnym roku szkolnym podjęłam się również realizacji projektu edukacyjnego dla dzieci w wieku przedszkolnym i ich rodziców pt.: „Baśniowy elementarz” zgodnego z Programem Wychowawczym

SPWP nr 8 w Kętach. Projekt ten ma na celu:

rozwijanie postaw moralno – społecznych dzieci w oparciu o przykłady z filmów, przedstawień teatralnych, utworów literackich i koncertów; kształtowanie umiejętności dostrzegania sensu moralnego w utworach literackich; uświadomienie podobieństw i różnic między baśniami (bajkami) pochodzącymi z

różnych stron świata oraz faktu zwyciężenia w nich dobra, prawdy i piękna; stymulowanie emocjonalnego rozwoju dziecka w różnych formach ekspresji -

werbalna, plastyczna, ruchowa, muzyczna; rozbudzanie zainteresowań czytelniczych.

„Każdy, kto ma do czynienia z dziećmi, wie, że uwielbiają one baśnie. Kto umie je opowiadać, ma klucz do dziecięcych serc”.

/I. Słońska/

Baśnie czy bajki od dawna nazywano

literaturą pocieszenia, ponieważ dzięki nim

można pokrzepić serce oraz uczynić świat

bardziej zrozumiałym.

Słuchając baśni czy bajek dziecko:

budzi wiarę we własne możliwości, uczy się sposobów wyjścia z opresji, rozwija zasoby języka, poznaje metafory, wzbogaca swoje życie wewnętrzne i wnosi w nie atmosferę cudowności, zaczyna rozumieć, że pomyślne życie jest dostępne każdemu mimo wielu przeszkód, ale tylko wtedy, gdy nie ucieka się od życiowych zmagań, ale stawia im czoło,rzeczywistość kreowana w bajkach związana jest z myśleniem dziecka i dlatego łatwiej mu zrozumieć reguły, jakie rządzą światem.

,,Czym chleb dla ciała, tym baśń dla duszy”.

W BAJKACH:

świat realny jest połączony ze światem fikcyjnym,

przedstawione są ideały ducha i sprawiedliwości,

dobro zwycięża zło,

zachowany jest porządek moralny, wzorzec kulturowy,

można zidentyfikować się z bohaterem i podobnie jak on przechodząc kolejne szczeble drabiny przezwyciężyć lęk, problem czy podobną sytuację.

Literatura ma olbrzymi udział w rozwoju osobowości i tworzeniu zasobów osobistych:

uczy nowych zachowań i daje wzory osobowe,

pomaga w adekwatnym postrzeganiu świata oraz swojego w nim miejsca,

wzbogaca doświadczenia,

ukazuje inne wzorce myślenia,

daje wzory osobowe,

udziela wsparcie przez akceptację (dzieje się tak wtedy, gdy dziecko jest w podobnej sytuacji do bohatera, wówczas widzi, że nie jest samo ze swoim problemem, lecz inni też go mają i potrafią sobie z nim poradzić),

pomaga utrzymywać równowagę emocjonalną, chroni przed negatywnymi emocjami, smutkiem, żalem, lękiem, gniewem,

kompensuje wszelkie niedostatki w zaspokojeniu potrzeb.

„Baśń to elementarz, z którego dziecko uczy się czytać we własnym umyśle, elementarz napisany w języku obrazów. Jest to jedyny język, dzięki któremu

możemy zrozumieć siebie i innych, zanim dojrzejemy intelektualnie”. /B. Bettelheim „Cudowne i pożyteczne”.../

To właśnie w bajkach dziecko:

odnajduje swoje marzenia będące antidotum na trudną dla siebie sytuację, smutną rzeczywistość,

doznaje pocieszenia budując nadzieję na lepsze jutro,

wierzy w to, że jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki odmieni się jego zły los, zwycięży sprawiedliwość, a krzywdy zostaną wyrównywane z nawiązką.

    

może dać wsparcie,

kompensuje niezaspokojone potrzeby,

przedstawia inne wzory myślenia i działania, a tym samym buduje zasoby osobiste i stymuluje rozwój,

pomaga zmniejszyć strach, uspokaja, redukuje lęki i smutki

pomaga zaakceptować swoją "inność" i ułatwia poszukiwanie sposobu realizacji siebie,

niesie ulgę w cierpieniu,

koryguje emocjonalnie zaburzone zachowania,

pomaga nieśmiałym, samotnym i zakompleksionym, dodaje otuchy i siły do radzenia sobie w trudnych sytuacjach, do odnajdywania swojej drogi,

nie przynosi odpowiedzi na wszystkie problemy, ale obdarza magiczną siłą i oferuje drogowskazy na różnych ścieżkach życia.

Jednym ze sposobów pomocy dziecku jest odkrywanie roli literatury, która:

Formy i metody pracy z dziećmi to (wg Z. E. Kloski):

zabawy tematyczne (zabawy twórcze) – polegają one na odgrywaniu przez dzieci różnych ról;

improwizowana inscenizacja (zabawa w role);

gra z wykorzystaniem znanego tekstu (czytanka, wiersz) – dziecko wciela się w postać i odtwarza rolę bohatera;

zabawa w role (dziecko tworzy dialogi i rolę – jest twórcą);

przedstawienia kukiełkowe – uczestnik zabawy nie występuje sam, lecz posługuje się pacynką (kukiełką, sylwetą, lalką);

psychodramy (gry dramatyczne) – odgrywanie scenek na określone tematy (scenka nie powinna trwać dłużej niż 3 – 4 minuty);

gry sceniczne – publiczny występ zespołu teatralnego; opiera się na gotowych tekstach literackich.

Dzieci z SPWP nr 8 w Kętach przygotowały z okazji Dnia Babci i Dziadka inscenizację na motywach baśni „Księżniczka na ziarnku grochu” H. Ch. Andersena. W trakcie tego występu dzieci 3, 4 i 5 -

letnie zaprezentowały swój talent aktorski, wokalny i taneczny.

Realizując projekt „Baśniowy Elementarz” korzystam z następującej literatury przedmiotu:

SPWP nr 8 w Kętach posiada bazę środków dydaktycznych, takich jak: maski, pacynki, kukiełki, stroje i rekwizyty różnych postaci znanych z baśni,

bajek, wierszy i opowiadań.

Zostałam również uczestniczką Kursu Kwalifikacyjnego z zakresu Terapii Pedagogicznej, żeby poznać nowatorskie i ciekawe metody pracy

terapeutycznej i profesjonalnie prowadzić zajęcia korekcyjno – kompensacyjne z dziećmi:

Wspierające rozwój dziecka

Stymulujące rozwój dziecka

Aktywizujące

Kompensacyjne

Korygujące

• Usprawniające funkcje percepcyjno – motoryczne, funkcje językowe, pamięć i koncentrację, pisanie i czytanie, relaksacja.

W pracy korekcyjno – kompensacyjnej z dziećmi 5-letnimi stosuję takie oto środki dydaktyczne:

„Pozwólmy dziecku doświadczać, eksperymentować, dowiadywać się i porównywać, szukać i drążyć w głębinach wiedzy,wyruszać w podróże

odkrywcze - czasami trudne, ale jakże bogate i fascynujące”./Z "Gawędy Mateusza" C. Freinet/

W codziennej pracy z dziećmi nie zapominamy też o przedszkolakach, które wykazują różnorodne uzdolnienia.

Dziecko bowiem: rodzi się wszechstronnie uzdolnione, z pełną możliwością rozwoju we wszystkich kierunkach, potencjalną wybitną inteligencją, zadatkami na rozwijanie wielkiej twórczości oraz dużym talentem społecznym.

Trzeba stworzyć mu możliwości ich maksymalnego rozwoju. Już od najmłodszych lat możemy zaobserwować między dziećmi duże różnice

indywidualne. Dotyczą one szybkości i poprawności myślenia, bogactwa i oryginalności pomysłów, tempa i łatwości wykonywania różnych działań, a także gry na instrumencie muzycznym, rysowania, malowania.

Różnice te określa się mianem zdolności.

„Po to, by dziecko mogło wyzwolić swój wewnętrzny świati posługiwać właściwymi mu sposobami ekspresji – gestem, mimiką, słowem

mówionym, aktywnością plastyczną i muzyczną – trzeba uszanować jegospontaniczność, czuwać nad tym, aby unikać wszystkiego co może pociągnąć

za sobą zachowanie tendencji ekspresyjnych”./„Twórcza aktywność dziecka” R. Gloton, C. Clero/

Zasady pracy z dzieckiem zdolnym w przedszkolu wg Davida Lewisa:

Stymulujemy dziecko do brania aktywnego udziału w zajęciach.

Pozwalamy dziecku popełniać błędy i uporać się z ich skutkami.

Nagradzamy za inicjatywę.

Zachęcamy dziecko do opowiadania o swoich pomysłach.

Stymulujemy wybitne zdolności dziecka.

Pozwalamy dziecku odkrywać wiedzę w indywidualnym rytmie.

METODA PROBLEMOWA W PRZEDSZKOLU

Kształci twórcze myślenie, samodzielność i aktywność poznawczą dziecka. Daje możliwość zaspokajania wzmożonej aktywności poznawczej dziecka, dociekliwości. Może kształtować postawę badacza. Dostarcza silnych wrażeń intelektualnych i emocjonalnych. Zaspokaja potrzebę działania jako podstawowego sposobu poznawania rzeczywistości. Skłania do działania. Jest warunkiem rozwoju aktywności poznawczej dziecka. Zaspokaja różnorodne potrzeby do poszukiwania rozwiązań praktycznych.

Dzięki stosowaniu metody rozwiązywania problemów zachęcamy dzieci do

samodzielności, aktywności i asertywności.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!