UKIUMUT NALUNAARUSIAQ

2016

2

Generalsekretæri Puk Draiby ukioq 2016 pillugu oqaluttuarpoq. Peqatigiiffik Kalaallit Meerartai tassani ukiunut tallimanut tullernut pilersaarusiamik pilersitsipput. Taamaammat maanna anguniakkat sisamat ukiuni tallimani tullerni suliassanut sammiveqalersitsipput.

2016-mi Peqatigiiffik Kalaallit Meerartai pilersaarusia­mik nutaamik naammassisaqarput. Eqqarsarnarsin­naavoq apererusunnarluni sumut iluaqutaassanersoq.

Akissut imaalluarsinnaavoq: Pilersaarusiaq er seq-qarissumik oqaasertalersugaq suliatsinni isumassar­siaq aallarnersinnaavaa namminerlu ulluinnarni su­liniutitsinnut aqqutissiuisinnaalluni. Taamaammat pingaaruteqaqaaq. Pilersaarusiaq nutaaq siumut pe­qqissaarluta suliareriikkatsinnit pinngorpoq. Siuler-suisuinnaanngitsunit suleqatiniillu, kisianni aamma piumassutsiminnik sulisut suleqatillu pingaarutillit Kalaallit Nunaanniit Danmark-iminngaanneertuniillu suliarineqarluni.

Peqatigiiffik Kalaallit Meerartaasa pilersaarummi 2020-mi angorusutaat tassaapput – soorlu plakatimi quppernermi siullermeersumi takutilluarneqartumi – 1) meeraaneq toqqissisimasoq, 2) amerlanerit ilinnialer­nissaat, 3) meeqqat inuusuttullu amerlanerit angus-sagigut aamma 4) meeqqanik inuusuttunillu peqa taa-sitsinerit.

Anguniagaq siulleq, meeraaneq toqqissisimasoq, ukiuni 100-rujunngulersuni pingaarnersatut Peqatigiif­fik Kalaallit Meerartaannut ingerlanikuuvoq. Suliassarli ukiuni makkunani suliarissallugu ajornarnerulerpoq asseersuut Qallunaat Nunaanni aningaasanngorlugit ikiorsiissutit sukaterneqarneri angajoqqaanut uagut suliatsinnut ilaasunut sakkortuumik eqqorneqarneri pissutaallutik. Meeqqanut ilungersornartumik kingune-qartarput. Misissuinitta takutippaa angajoqqaat quliu-gaangata arfineq-pingasut aningaasanngorlugit ikior­siissutiminnit ilanngartiterneqarsimasut imaluunniit

ilanngartiterneqarumaartut. SFI-kkut misissuine ran-nit nalunngilarput piitsuussuseq annertuunik ki ngu-neqartartoq. assersuut piitsuunerup ilinniarnissa mut periarfissat annikillisartarpaa, anguniakkattalu aap-paa, inuusuttunik amerlanernik ilinnialersitsinissaq, pingaarnerulertaraaq. Ukiorpassuanngulersuni inuu-suttut ilinniarusussusaat ilinniakkamillu naam mas sin-ninnissamut tunniutiinnannginnissaat sulissutigini-kuuarput. Suliniut taanna ingerlatiinnarlugulu nukit­torsassavarput upperigatsigu ilinniarneq allanngui-nissamut sakkussaasoq sunniuteqarluartoq.

Anguniakkatta pingajoraat Peqatigiiffik Kalaallit Meerartaasa suliaat meeqqanut inuusuttunullu kalaali­usunut anngunnissaat. Imaanngitsoq peqatigiiffittut si­aruarterusukkatta. Pingaartipparpulli meeqqat kalaal­lit amerlanerit ajunnginnerusumik inuuneqalernissaat! Taamaattumik imartussuserput tulleriiaarluartumik an­nertusartarparput ass. suliniutigut aaliangersimasut al­lanngorartinnerisigut meeqqat ilaqutariillu amerlanerit ilaasinnaaniassammata. Pisuni allani aamma suleqa­tissaqqissunik suleqateqartarpugut, ass. Danmarkimi Kalaallillu Nunaanni kommuuninik suleqateqarnitsigut. Ukiuni makkunani aamma iluarsartuullugu pilersaaru­siani aqutsisut København-imiit Aalborg-imut Nuum­mullu ass. siammarterpagut; taamaaliornikkut illoqar­finni sunniuteqarluarnerulersinnaassagatta.

Anguniagaq kingulleq sisamaat nuannaarutige­qaara ukiuni tallimani tulliuttuni iliuusissamut su­liassamut ilanngummat. Anguniagaq ima oqaaser­taqarpoq: Meeqqanik inuusuttunillu peqataatitsineq. Soorunami sivisuumik meeqqat inuusuttullu kalaal­

HE

NR

IETT

E D

AN

BO

ND

E

Yellow Dot Media suleqatigalugu Peqatigiiffik Kalaallit Meerartaannit saqqummiussaavoq.

Assiliartalersuinermut ilusilersuisoq: Ivalu Risager. Naqinneqarfia: Grafisk Rådgivning Aps

Anguniakkat sisamat aqqutissiuisuupput

lit misilittagaat tusar­naarnikuuagut. Ullu­mikkulli tulleriiaaralu­ta suliaqarnikkut meeqqanik inuusuttu­nillu peqataasitsineq iluarsartuullugu piler­saarusiani suliniutinilu oqaasinnguinitsinni pingaartittaqaagut. Su­liniutitta nutaap, Najor­ti, Kalaallit Nunaanni pisoq, meeqqat oqar­tussaasunik naapitsine­ranni namminersortu­mik illersuisumik ilaqar­nissaat qulakkeerusul­luinnarparput meeqqat inuusuttullu nammineq nipaat tusaaneqarnias­sammata.

2016-imi suliniute­qarluarnissinnut tama­nut qujavunga! Sulias­sannut qilanaalereer­punga.

Puk Draiby

TASIILAQ

ITTOQQORTOORMIIT

NARSARSUAQ

NANORTALIK

QAQORTOQNARSAQ

PAAMIUT

NUUK

MANIITSOQ

KANGERLUSSUAQSISIMIUT

AASIAAT QASIGIANNGUIT

ILULISSAT

UUMMANNAQ

UPERNAVIK

PITUFFIK

QAANAAQ

4SULIAT NAAMMASSISAT

Kalaallit Nunaanni imatut sulisarpugut

“10. klassip kingorna sussaanga?”Paasisassarsiorluni angalanerit, suliffeqarfinnut pulaarnerit, peqqissusermut sammisaqarnerit inooqatigiinnilu inuttullu ineriartornerit Sapiik Atuartuni sammisassani pingaarnerit ilagaat. Suliniut 10. klasse-mi atuartunut saaffiginnippoq: “10. klassip kingorna sussaanga?”. 2016-imi atuartut 264-it Sapiimmi sammisaqartitsinerni ataatsimi arlalinniluunniit ilaapput, tassani sammisat 122-it assigiinngitsuullutik sulif -fe qarfinnullu 34-inut inuusuttut pulaarsimallutik.

Meeqqat peqataasinneqartarputMeeqqat inooqatigiinni suliassani ilaagunik peqataasinneqarnissamin­nut pisinnaatitaaffeqarput – meeqqat aaliangiunneqartut suunerannik soorlu aaliangiunneqarnerannik paasisaqartussaapput. Meeqqat pisari-aqartitaminnik kissaatiminnillu takutitsinissaannut inissaqartitsillu­talu toqqissisimatitsisussaavugut tusarnaarluassallu talu. Peqatigiffik Kalaallit Meerartaat illersuisunik Najortinik neqe roo ruteqartalermata 2016-imi taanna aallarnerneqarpoq.

2016-ip naanerani illoqarfinni pingasuni arfineq-marlunnik iller-su i soqarpoq. 2016-ip ingerlanerani meeqqat siulliit 13-it meeqqamik illersui soqarneq misigaat.

Najorti meeqqanut piginnaatitaaffinnut suliffeqarfimmi MIO-mik suleqateqarnermit pinngorpoq. Meeqqanik ilanngussineq pillugu Najor­tilu pillugu quppernermi 8-mi atuarnerusinnaavutit.

Inuusuttuaqqanut praktikkerfissatIluarsartuullugu pilersaarusiami Sapiimmit Sapiitsumik Siunissaq pinngor­poq 16-it 18-illu ukiulinnut ilinnianngitsunut sulinngitsunullu naleqqussa-gaal luni. Taakku inuusuttut ajortiasuupput sulisartutullu aqqutissaannut qaquguluunniit nassaarnissaat nalorninarluni. Sapiitsumik Siunissaq inun­nik naapitsi sar fiuutigaluni ukioqatinik assinganik aqqusaagaqartunik iner-simasunillu toq qissisimasumik tatiginartumillu tapersersorneqarsinnaaffi-ulluni, soorlu aamma Sapiitsumik Siunissameersut inuusuttut praktikkerfis­sarsinissaannik nassaarnissaannik ikiortaraat. Ukioq atuarfiusumi 2015/2016-mi inuusuttut 15-iusuni 12-it praktikkerfissaminnik nassaarput. Inuusuttuni 15-iusuni 13-it ilinnialinngikkunik efterskole-mut ingerlaq qipput, ataaseq suliffissarsilluni ataasiinnarlu suli ingerlariaqqinnani.

TASIILAQ

ITTOQQORTOORMIIT

NARSARSUAQ

NANORTALIK

QAQORTOQNARSAQ

PAAMIUT

NUUK

MANIITSOQ

KANGERLUSSUAQSISIMIUT

AASIAAT QASIGIANNGUIT

ILULISSAT

UUMMANNAQ

UPERNAVIK

PITUFFIK

QAANAAQ

5 SULIAT NAAMMASSISAT

”Maanna tiiminut

aggernissannut

peqataanissannullu

sapiissuseqa­

ler ni kuuvunga

suliat tungaatigut

ikiorneqartalerama”,

22­nik ukiulik Sandra

(talerperleq) oqarpoq.

Sandra mentor­

imut Arnalaamut

tulluarsagaavoq.

Aasami tammaarsimaarneq siuariartitsivoq2016-imi aasami tammaarsimaarneq Nanortalimmi pivoq.

Tammaarsimaarneq Camp Nuan-imik ateqarpoq meeqqanullu agguaqatigiisillugu 84-inut ullut tamaasa aasami inuulluataar­nermik pilersitsilluni. Meeqqat 220-it sinnerlugit inuusuttullu 25-it tungaanut ukiullit Camp Nuan-ip sapaatit akunnerini sisamani ingerlaarnerani ilaaffigivaat. Tammaarsimaarnermi piumassut­siminnik sulisut 19-it nunanit arfineq-pingasunit assigiinngitsu­neersunit peqataaffigineqarpoq.

”Malunnarpoq meeqqat aasani sammisassat nunarsuarmiil-lu pulaartut siuariaatigeqigaat. Ass. takusinnaavarput qallu naa-tut tuluttullu oqarusussuseq sapaatit akunnerini sisamani taak­kunani qaffapiloortoq”, iluarsartuullugu pilersaarusiami aqut-sisoq Gunver C. Justesen oqarpoq.

Camp Nuan pillugu quppernermi 12-mi atuarit.

“Maanna tiimini peqataasalerpunga”Ilinniartut mentor-inut aaqqissuussaavoq inuusuttut sanngiisinnaasunut mentor- imik aaliangersimasumik inuusuttunut ilinniarfinni piffissami siullermi ikiuisussa­mik. Ilai mentor-imik naapissinnaasaminnik suliat tungaatigut ilinniarnerullu inger­latiinnarnissaata tungaatigut kajumissaarisinnaasumik pisariaqartitsisarput. Allat inersimasumik allanngujuitsumik isumassuisumillu ulluin nar minni tapersersuisin­naasumik pisariaqartitsisarput.

Ukioq atuarfiusumi 2015/2016-mi 25-nik mentor-inut aaqqissuussami ilaasuni i ngerlaartoqarpoq. Mentor-inut aaqqissuussaq pillugu atuarnerorusukkuit qupper­neq 16-i takuuk.

Angajoqqaajussuseq nakkutigaluguMeeqqat angajoqqaallu akornanni atas su -te qaatit ajunngitsut meeqqap ine ri ar tor -nis saa nut pingaaruteqarput. Ilinniar tit sis-sutitut filmi Ikioqatigiitta/Skal vi hjælpes ad?, 2015-imi sananeqartoq, anga joq qaa-jus susermik nakkutigisitsivoq. 2016-imi Ka laal lit Nunaanni illoqarfinni pi ngasuni anga lalluta filmi nittar saap par put. “Ilinniar-simallutik sulisut illo qar finni suleqatigiisit-si ner nut qaaqquagut tas sa ni lu filmi ilin-ni ar titsissutitullu atortus saq ta ku tillugu. Ki ngorna qisuariarnerni paa sivarput sulis-su ti tut ajunngitsuusoq sam misanillu pi ngaa-rutilinnik saaffiginnittuusoq meeqqanut ilaqu tariinnullu sullis si nerni ator ne qar sin-naa soq”, meeqqanut sulianut siun ner sorti, Helle Skriver-Andersen oqarpoq.

Ilinniarsimallutik sulisut 110-it aamma meeq qerisunngorniat 60-it suleqatigiinni 2016-imi ilaapput. Taakku saniatigut anga-joq qaat meeqqallu arlallit illoqarfinni pinga­suni takutitsiffitsinni filmi takuaat.

KØBENHAVN

RØNNE

SORØ

ODENSE

AARHUS

VEJLE

MOLS BJERGE

HERNING

VIBORG

AALBORG

SKAGEN

ESBJERG

SØNDERBORG

KORSØR

KALUNDBORG

HELSINGØR

6

Danmarkimi imatut sulisarpugut

Meeqqat inissitat attaveqarfinnik amerlanernik peqalertarputSisimi kalaallit meeqqat aqqanillit 2016-imi weekendini anga laar nerni Løkken-imi Nordjylland-imiittumi naapeqatigiipput. Naapeqa tigiinnermi toqqissisimaneq, nuannisarneq misigisanik misigissutsi nillu avitseqati­giinneq artornarsinnaasoq sammineqarput.

”Meeqqat inissitaanertik tunngavigalugu assigiiffeqartunik misi lit ta-garput Kalaallit Nunaat tunuliaqutigalugu, taamaattumillu suk ka soo ru-jussuarmik meeqqanut toqqissisimanermik pilersitsisinnaa si mavugut, Sisilu attaveqarfinngorsimavoq meeqqanut atugarissaarneq kalaaliussu-serlu nakkutigineqarsinnaaneranik inissaqartitsisoq”, iluar sartuullugu piler saarusiami suleqataasoq Naja Eriksson, oqarpoq.

Sisi 2016-imi aallartinneqarpoq Aalborg Kommune-lu suleqatiga lu gu ingerlalluni.

SULIAT NAAMMASSISAT

Ilaqutariit meerallit amerlanerit anguneqarput”2016-imi neqeroorut Et Bedre Liv i Danmark-ip ammarnissaa sulissutigaarput amerlanernik tigusisinnaaniassagatta”, meeqqanut sulianut siunnersorti, Helle Skriver-Andersen, oqaluttuarpoq. ”Imaassinnaavoq weekendini tulliani koloni - toqarnerani inissaqanngitsut, taamaattorli ilaqutariinnut oqariartuut imaappoq: Tulliani nerisassioqatigiinnermut klubbimut ilaaniaritsi. Imaanngitsoq inissaqan - ngippat allanut tikilluaqqusaanngitsut. Neqeroorutip qitulleraartunngortin - ne rani ilaqutariit amerlanerit angusarpagut”, Helle Skriver Andersen oqarpoq.

Et Bedre Liv i Danmark suliaavoq meeqqanut katerisimaarnermik kalaa- leqatinillu meeqqanik misigisaqaqatissaqartitsinermik anguniaqartoq, soor- lu aamma ilaqutariinnut allanngujuitsumik ingerlaartumillu tapersersui nis- satsinnik neqeroorluta. Meeqqat 75-it angajoqqaavilu 2016-imi ilaapput.

”Tunniusseqqikkusuppunga”Aspiranterne tassaavoq ilinniagaq kalaallit inuusuttut sanngiissinnaasut Peqati-giiffik Kalaallit Meerartaanni iluarsartuullugu pilersaarusiani piumassutsiminnik suli sinnaanissaannik piareersarfik. Pisoq inuusuttut aamma ilinniarnissamut aallar tinnissamut naammassinissamulluunniit tapersersuivoq. 2016-imi kalaallit inuu suttut qulit ilinniarnermut aallartipput arfineq-pingasullu ilinniarneq naam-mas sissallugu marts-imi 2017-imi allagartaq nersornaatisiaq tigullugu.

Suliatsinni Et Godt liv i Danmark-imi (2007-2012) inuusuttut ilai meeraagalla-ra mik ilaaffikuminnut tunniusseqqikkusullutik kissaateqarput. Aspiranterne aq­qu tigalugu meeqqanut inuusuttunullu allanut peroriartornerminni periarfissat tungaa tigut unamminartullu tungaatigut assinganik nalaatallit tunniusimaffigi-sinnaassallugit periarfissinneqarput.

Aspiranterne illoqarfinnit tamanit aggiapput Vejle-milu naapissallutik. Ilin niagaat weekendini ilinniarfinni arfinilinni ingerlanikuuvoq teorii aamma praktik ki assigiimmik agguaqatigiisinneqarsimalluni.

KØBENHAVN

RØNNE

SORØ

ODENSE

AARHUS

VEJLE

MOLS BJERGE

HERNING

VIBORG

AALBORG

SKAGEN

ESBJERG

SØNDERBORG

KORSØR

KALUNDBORG

HELSINGØR

7

Allu putuuvoq anersaartorfissaq2016-ip naanerani kalaallit efterskolertut 89-it Allumi allatsissimapput. Allumi kalaallit allat ef­terskolertut piumassutsiminnillu sulisut, Allumi ilaasut, ilagalugit weekendini angalaartarput attaveqaqatissarsiorniarlutillu aaqqissuussani ilaasarlutik. ”Ilimagisatsinniit amerlanerupput, tamannali takutiinnarpaa qanoq Allu pisariaqar­tinneqartiginersoq.

Inuusuttut imminnut tapersoqatigiinnertik iluaqutigisaqaat Kalaallit Nunaannut ilaquttanu­llu maqaasineq takkukkaangat”, iluarsartuullugu pilersaarusiami aqutsisoq, Nathasja Preus, oqar­poq.

Allup kalaallit efterskolertut nuna tamakker­lugu attaveqaqateqarnissamik putumillu aner­saartorfissamik neqerooruteqarfigaat ulluinnar­mi ulapiffiusumi ‘qallunaajusumilu’ efterskoler­nermi ulluinnaasartumi. 2016-imi Sorø-mi Vej­le-milu naapippugut.

Anaanaasunut eqimattat ikaartarfiliortitsisutut ipputAnaanat kalaallinut anaanaasunut eqi­mattaliaavoq. 2012-imili iluarsartuullugu pilersaarusiap sananeqarneranili anaa-naasut 65-init amerlanerit neqeroorut atorluarsimavaat.

”Anaanani iluatsissimasatta ilagaat 2016-imi naqissuserneqartoq tassaasoq Anaanat arnat ilinniarnissaannut suliler-nissaannullu peqataalersitsinerat. Anaa-naasunut eqimattat taamaammat ikaar­tarfiliortitsisutut ipput kommuunini ne-qeroorutit allat arnanik nikerartumik ilu atsitsillutik pereersimasut eqqarsaa-tigissagaanni”, iluarsartuullugu pilersaa-rusiami aqutsisoq Jeppe Bülow Sørensen oqarpoq nangillunilu: “Peqqissaasumut, juumuunut, kigutigissaasumut kommuu­ninilu oqaatsinut siunnersortinut atta-ve qarluarpugut tamarmillu oqaatigaat arnanut siorna ammaaniarnermut artor­narsimasumut ammaasinnaalersimallu-tik. Pinaveersaartitsinertut isigisassaa voq siumut ajornartorsiutaasinnaasut eq qar-saa tigalugit.”

Aasami tammaarsimaarfik nutaaq meeqqanoortoqJulip sapaatip-akunnerani siullermi meeqqat kalaallit Danmark-imit tamaneersut aasami tammaarsimaaqatiginissaanut qaaqqusinis­satsinnut periarfissinneqarpugut. Angalaneq Djursland-imi Østjylland-imiittumut ingerlavoq. Meeqqat 30-it Camp Aasarimmik taasatsinnut ilaapput Peqatigiiffik Kalaallit Meerartaannit aamma Dansk Folkehjælp-imit aaqqissuunne­qartumik.

SULIAT NAAMMASSISAT

8

Meeqqanik peqataasitsineq inerneqartitsivoqPeqatigiiffik Kalaallit Meerartaanni ukioq 2016-imi meeqqanik peqataasitsineq nakkupparput. Meeqqat inuusuttullu nipaannik nakussassaanitsinni meeqqanut illersortinut aaqqissuussaq Najorti pinngortipparput, ataatsimiisitsilluta immikkullu sammisalimmik atuagassialiorluta sammisaq pillugu. Meeqqanik peqataatitsineq qajassuussinerinnaanngilaq - ajunngitsunik inerneqartitsisarpoq.

Meeqqanik peqataasitsineq meeq-qallu nipaannik nakussassaaneq ataatsimut isigalugu meeqqat pisin­naatitaaffiinik paarilluaaneruvoq. Qujanartumik aamma Peqatigiiffik Kalaallit Meerartai kisimik taama­tut suliaqassallutik soqutigisarin-ngi laat. Peqatigiiffik Kalaallit Mee-

rar taanni iluarsartuullugu pilersaa-rusiami aqutsisoq David Randa oqar poq:

”Misigivunga maanna Kalaallit Nunaanni meeqqat innuttaasut tu­saaneqarnissaminnut peqataasin­

neqarnissaminnullu pisinnaatitaaf-fii nakkutigineqartut. Amerlasoor­passuit meeqqanut ajortiasunut inooqatigiinnut suliassani ilaasu­ni ajunnginnerpaanik inernile­erusupput. Taamaammat aamma 2016-imi meeqqat pisinnaatitaaf­fiinut peqa tigiiffik MIO Kalaallit

Nunaanniitoq qanilaartumik sule­qatigaarput Na jorti pillugu aamma ineriartortitsi nitsinni suleqatiga-lugit. Taamatum mi meeqqat ajor­tiasut nipaat na kus sassarlugillu inissaqartittar pagut.”.

MEEQQANIK PEQATAASITSINEQ

”Meeqqanik peqataasitsineq qajassuussinerinnaanngilaq. Meeqqamik peqataasitsineq inooqatigiinni suliani

ajunnginnerusunik inerneqartitsisarpoq meeqqanullu atugarliortunut inersimasunngorlutik inuunissaminnut

sunniuteqarluartumik periaaseq piareersaataavoq.” Iluarsartuullugu pilersaarusiami aqutsisoq, David Randa

Najorti suua? Najorti korpsiupput inersimasut illersortit meeqqat kommuunimi naapitsinis­saannut tapersersuinissaminnut ilinniagallit. Najortit meeqqat nipaat nakussassarnissaannut ikiussavaat meeqqallu suliami qanoq pisoqarneranik paasinninnerulersillugit, ass. kommuunip aaliangerpagu angerlarsimaffittaassaat børnehjemmiussasoq.MIO­mi meeqqanut illersorti, Aviâja Egede Lynge oqaluttuarpoq: ”Misilittakkatsinnit paasinikuuarput Najorti meeqqanut kommuunimut aqqummut iserneq ajulertunut kivitsisuusinnaasut immaqalu suffissaaruttunik kivitsillutik. Kommuunini isumalluutikilliornerit unammillernartippagut, kisianni meeqqanut illersortigut Najortimiittut suliamik pingaarutilimmik kivitsipput meeqqat inooqatigiinni suliani ilaasut suliap suliarineqarnerani peqataatinneqarniassammata meeqqamullu inerneq ajunnginnerpaaq anguneqarnissaa kimigiiserniassammat”.

Najorti meeqqat pisinnaatitaaffiinut

peqatigiiffik MIO suleqatigalugu

ineriartortinneqarpoq meeqqanut

illersorti Aviâja Egede Lynge

siuttoralugu.

HE

LLE

NØ

RR

EG

AA

RD

9

Meeqqat nipaat nakkutigalugitAtaatsimiinnermut tunngatillu­gu atuagassiamik meeqqanik pe ­qa taa titsinermut tunngasu mik saq qummiivugut. “Atuagas siami nakku tigaarput assersuut qanoq isumagin nit toq meeqqamik pe qa ­taasitsisin naa soq kommuunimi su­liami ilaatigullu. assersuut atuagas­si­aq­ilinniarfinnut­Ka­laal­lit­Nunaani­nassiussorneqarni­kuuvoq.­Kaam­mat tuerusuppugut siunissami isu­maginnittut, isumagin ninnermut siunnersortit, ilinniartitsisut meeq­qe risullu ilinniarneranni atorneqas­sasut”, Puk Draiby oqarpoq.

Atuagassiaq mumittagaq qallu­naa tut kalaallisullu allaqqavoq allat­sinneqarsinnaallunilu e­mailimut uunga fgb@fgb.dk.­Nassiunnera­ilan­ngullugu akia: 50,­ kroner. Inniminnii­nerni annerni immikkut akimik pinia­russi tutsaqaannassaasi.

Atuagassiaq uani aaneqarsinnaa­voq nittartakkami www.fgb.dk/ boernsstemmer

MEEQQANIK PEQATAASITSINEQ

MEEQQANIK PEQATAATITSINEQ PILLUGU ATAATSIMIINNEQ: AKORNUTIT INERNERILLU NAKKUTIGALUGITMIO Peqatigiiffik Kalaallit Meerartaallu novemberip 10-ani 2016-imi ataatsimiinnissa-mut qaaqqusigamik meeqqat peqataatinneqarnissaat ullormut oqaluuserisassatut toqqarsimavaat. Meeqqat- ilaqutariillu pillugit suleqatit siulittaasullu 80-it sinnillit, illoqarfimmiut, inuiaqatigiinni aalajangiisartut aamma atorfillit Nuummi katersuus-simapput meeqqanik ilanngussinerni akornutinik eqqartuiniarlutik - minnerunngitsu­millu inernernik erseqqissaallutik siumullu sulinissamut sakkussanik tikkuartuillutik.

Isumaginninnermut, Ilaqu­

tariinnut, Naligiissitaanermut,

Inatsisinillu Atuutsitsinermut

Naalakkersuisunngortinne­

qaq qammersoq Sara Olsvigip

ataatsimiinneq ammarpaa.

Kalaallit Nunaanni tusa gas­

siortut ilaapput.

10

11

nunarsuarmittamaneersunit pulaartoqarmata

Peqatigiiffik Kalaallit Meerartaannut aasami piumassutsiminnik sulisunik ilaasoqarlutik tammaarsimaartitsisarnerat ilitsoqqussanngulerpoq. Meeqqanulli Nanortalimmiittunut misigisaq nutaajuvoq. Illoqarfiup tamakkerluni 2016-imi meeqqat aasami pulaartui nunanit assigiinngitsuneersut tikilluaqquai.

Nanortalimmimeeqqat aasaq taanna

12

Aasami 2016-imi Peqatigiiffik Ka-laal lit Meerartaat nunanit alla­neer sunik ilaqarlutik pingajussaa tammaarsimaarput. Pikkunaalliar­tunnginnerpa?

“Naamik”, iluarsartuullugu piler-saa rusiami aqutsisoq Gunver C. Jus te sen pikkunarsaarpasillunilu illaa tigaluni oqarpoq: “Pikkunaallin-ngisaannarpoq! Meeqqat nutaat, pi­umassutsiminnik sulisut nutaat illo-qarfiillu nutaat pivagut. Taamaat­toqartillugu tammaarsimaarneq nuannertuaannarpoq!”

“Soorunami misilittagaqaratta suut tamaasa nassaartortariaqan-ngilagut. Nalunngilarput arsaanne-rit, Lego-rpassuit pilersitaasinnaa-su nik qiortaanerit aamma nippus-sui nerit nuannarineqartuaannar­tut. Taamatuttaarlu qisummut im mullugit iffiukkat, ingammik nu na nit assigiinngitsuneersut iku­matitami iffiornikuunngitsut nuan­narisaqaat. Nalunngilarput aamma illoqarfik tamakkerlugu arfininngor-nermi naapeqatigiinnermut qaaq-qu saasimagaangami piumassutsi­minnillu sulisut nunaminnit nerisas-siamik nassarlutik aggeraangata nuannertartorujussuusoq. Taava misilittaasoqartarpoq”, Gunver oqa luttuarpoq.

Camp Nuan-ili, Nanortalimmi uki oq taanna tammaarsimaarfik taa guteqartinneqartoq, immik-kooruteqarpoq. Siullermeerluta taama kujasitsigisumi tammaarsi­maartitsivugut - siullermeerlutalu meeqqat tamakkerlugit illoqarfim­mi taama angitigisumi qaaqqusin­naallugit. Nanortalimmi innuttaa-sut 1400-jut missaanni amerlassu-se qarput, assersuutigalugulu pi-nga soriaammik Ittoqqortoormiinit 2015-imi tammaarsimaarfiliorfitsin­nit anginerutigaluni.

Umiatsiamik angalaarnerit, tamulugassat puussiallu tunissutissat qujassutitut“Aasami tammaarsimaartitsigaa-ngatta tigulluarneqartaqaagut, Nanortalilli immikkooruteqalerami - tassanimi angajoqqaanit taperser­suineq naliginnarmit annerugami. Angajoqqaat ilaasa ass. piumassut-siminnik sulisut tamaasa puussia-nik tunissutitalinnik tammaviut su-talinnik tunivaat pulaarnerinut qu­janiarlutik, soorlu aamma tamatta umiatsiamik angalanissamut qaaq-qusaalluta. Ataatsimut isiga lugu pinngortitamiinneruvugut, aamma tasermi nalunnguarluta - sooruna­mi aamma nannut taama kujasit­

sigisumiinngittarneri apeqqutaal­lutik.”

Ataatsimut isigalugu: “Nalilersui­nitsinni ersarippoq, aamma Nanor-ta limmi, meeqqanut nunanit assi-giin ngitsuneersunullu qanoq aasa­mi sammisassat kivitsisinnaatigi­nersut. Ass. uuttortarsinnaavarput oqarusussuseq, qallunaatut tulut­tullu sapaatit akunnerni sisamani taama annertutigisumik qaffassin­naatigineri.

Camp Nuan-ip agguaqatigiisillu-gu ullormut meeqqat 84-it aasarsi-or tippai. Tammaarsimaarnermi piu massutsiminnik sulisut 19-it nunanit arfineq-pingasuneersut ilaapput. Mellemfolkeligt Samvirke aamma Air Greenland-imit taperser-neqarnerit, Lego, Panduro Hobby aamma Pilersuisumit taperserne­qarnerit peqqutaallutik piviusun-ngorpoq. Nanortalimmi Brugsen-i aasami sammisassat tapersersor­paat ullormut tamulugassat isuma­ginerisigut, halilu aamma illoqar­fiup atuarfia, aamma kollegia ake­qanngitsumik meeqqanut aasamut atorneqarsinnaallutik piumassutsi­minnillu sulisut aasaq naallugu ini­simaffissaqartillugit. Qujanarujus­suaq!”

Aasami 2016­imi piumassutsiminnik sulisut

19­it nunanit arfineq­pingasuneersut

Nanortalimmi Kujataani naapipput.

Tassani meeqqanut meeqqallu ilagalugit

sammisassaqartitsipput.

13

Camp Nuan assilissanik saqqummersitsinermik kinguneqarpoqAasaq qaqugumut ingerlaneq ajorpoq. Taamaammat ukiami Nanortalimmut uterpugut in­uillu 20­it nunanit allaneersut Kujataani illoqarfimmut tikip­put. Saqqummersitaq kusanar­tunik assiliartalik tulummit Nicola Abraham­imit piumas­sutsimik sulisumit assiliartaler­sorneqarpoq ussagarneqarluar­tumik. Ilaasa assilissat aamma eqqaa masassatut angerlaap­paat. Assimmi ilai angajoqqaa­nit immaqaluunniit suliffeqar­finnit Nanortalimmeersunit pi­siarineqaramik.

14

Oqallinnerit nakkutigalugitInunnut ataatsimiisitsinerni aamma Christiansborg-imi, attaveqarfinni nutaani aamma meeqqanut misissuiffimmi. Ukioq 2016 Peqatigiiffik Kalaallit Meerartaannut tamanut ammasumik oqallinnermi ilaanertaqarpoq – assersuut isummat pigiliuutinnakkat aamma piitsuussuseq pillugu.

“Kalaaliunissannut silatuallaarpu-tit...” Taama Peqatigiiffik Kalaallit Meerartaasa Inunnut ataatsimiisit­sinermi Bornholm-imi juni 2016-imi oqqassaarisumik qulequtalerlugu oqallinneq piareersarsimasartik atser paat.

“Inunnut ataatsimiisitsinermi Ci­viltinget-imik taasaanni peqatigiif-feerarpassuit ilagalugit 45 minutsi-ni tupermi akeqanngitsumik isi gin-naar titsinissatsinnut akueri saa vu-gut. Periarfissaq taanna soorunami meeqqanut inuusuttunullu kalaal­linut tunngatissallugu ullormullu

oqaluuserisassatut atorusussima-var put”, generalsekretæri Puk Draiby oqarpoq nangillunilu:

“Oqallinnitta qulequtaata nas­suiaataa “isummat piliutiinnakkat aamma oqaluttuat nutaat”-mik at­serparput politikkerinillu, ilinniar­

simallutik sulisunik minnerunngit­sumillu kalaallit inuusuttut siumut akerliorpaluttumik naapitsinikut paasisimasalittut sassartillugit oqa loqatigiisillugit. Soqutiginar-toru jussuarmik ingerlavoq ussagar­neqarluaqalunilu - aali aaqqissugaq arfininngornerup unnukkuani arfi­

neq-marlunut aallartittussaasoq. Aaqqissuussap qanilliartornerani ilumoortumik annilaangagaluar­pugut aggertoqanngitsuussaner­soq piffissami tassani nuannisar­neq naliginnaasoq Allinge-mi orni­ginaqimmat”.

Tupermi inoqanngitsoornissa-mut qununeq suujunnaarsinneqar­poq: “Aggertut amerlangaarmata inuit toqqup silataani nikorfallutik malinnaasariaqarsimapput”, Puk Draiby oqarpoq nangillunilu: “Oqal­linneq ajunngitsoq eqqaassanngik­kaanni aamma oqariartuutigut avii­simut ilanngutassianngorluni Inun­nut ataatsimiinnerup aviisiutaanni ilannguppoq, paasisimasalittullu sassartut Pia Enona Barlaj aamma Aviaja Lyberth Hauptmann radiuk­kut aallakaatitassiami P1 Eftermid­dag-imi oqallinnissamut qaaqqune­qarput. Ataatsimut isigalugu misi­gisaq nuannerluinnarpoq”.

“Danmark-imi kisitta kalaallit meeqqat atugaannik nakkussisuuvugut. Taamaammat

eqimattat taakku meeqqat inuusuttullu aqqusaagaat oqaatigissallugit akisussaaffigaarput.”

Generalsekretæri Puk Draiby

Kalaallit meeqqat ullormut

oqaluuserisassanngorlugit

Inunnut ataatsimiisitsigatta oqal­

linnermut misilittagaqarluartunik

sassartitaqarpugut. Talerperlermiit

blogger­i aamma DTU­mi Ph.D.­nngor­

niaq, Aviaja Lyberth Hauptmann,

UCSyd­imi ilinniartitsisunngorniaq,

Pia Enona Barlaj, Inuttut piginnaa­

titaaffinnut institut­imeersoq

Lige behandlingschef­i, Maria

Vente godt Liisberg, Folketing­imi

ilaasortaq IA­miit, Aaja Chemnitz

Larsen. Generalsekretærip Puk

Draiby­ip ataatsimiinneq aquppaa.

NUISASUUNEQ

15 FOKUS

P1 Orientering inunnut ataat­simiisitsinermi oqallinnermi ‘Kalaaliunissannut tukumma­rippallaarputit’ tusaarusuk­kukku browserippit igalaa va­nut una toortaruk: kortlink.dk/dr/py2m

Anaanat eqimattani sulinerput pillugu filmi takorusukkukku una pulaaruk www.fgb.dk

Christiansborg­imi tusarniaaneq Kalaallit Nunaat nakkutigineqalersippaaMaj 2016-imi oqariartuutigut allatut malugineqarput. Tassani ass. Kalaallit Illui ilagalugit inatsisartunut ilaasortamit Aaja Chemnitz Larsenimit (IA) tu­sarniaanermut Inatsisartut ataatsimiittarfiannut Christiansborg-imiittumut qaaqqusaavugut. Ullormut sammisassaq tassaavoq kalaallit navianartor-siortut Danmark-imi atugaat. Tassani generalsekretæri Puk Draiby saq qum-mii voq, soorlu aamma minutsinik pingasunik sivisussusilimmik filmiliatta ta-ku tikkaat anaananut kalaallinut meeraannullu navianartorsiortunut qanoq allannguisinnaatiginersoq.

2016-imi aamma - ajoraluartumik - meeqqanut peqatigiiffinnut attaveqar-finnut sulianullu tunngasunut nutaarluinnaasunut qaaqqusaavugut. ‘Meeq-qat piitsuusut - Qujaannarpunga’-mik ateqarpoq.

“Attaveqarfimmi suliaq siulleq tassaavoq ataatsimut oqallinneq. Tassani sukaterinerit malunnaatillit atulersinneqartut pillugit nakkutiginnippugut Danmarkimimi meerarpassuit angerlarsimaffinni Rockwool Fonden-ip naat-sorsuussaanit tuusinterpassuit ataallugit qaammammut inuussutissatut minnerpaatut naatsorsuussaat atulertussaammassuk. Piitsuuneq siumut isi­galugu kinguneri takugutsigit assersuutigalugulu ilinniarnissamut periarfis­sat millisarsinnaasarmata suliniut una qitiutipparput”, Puk Draiby oqarpoq.

Meeqqat takussaanngitsut qinngortarlugitNovember-imi, ukiup naalernerani peqatigiiffinnik allanik meeqqat atugaan­nik ajunnginnerusumut sullissisunik naapitseqqippugut. Tassani misissuif­fimmik siullermeerluta aaqqissuussivugut, tassaasoq suleqatigiiliorluta FN-ip meeqqanut kattuffiata UNICEF-ip ukiumut aaqqissortagaat ‘Børnenes dag’ tunngatillugu. Sammisarput tassaavoq ‘meeqqat takussaanngitsut’; tassa oqariartaaseq kalaallit meeqqat navianartumiittut meeqqanut nipituunit ammasuniillu sanilliullugit ilaatigut takunngitsoorneqartarneri eqqarsaati­galugit. Misissuinitsinni taamaammat qallunaat ataqatigiimmik aaqqissuus­saat tunngavigalugu ilumut kalaallinik meeqqanik inuusuttunillu navianar­torsiortunik ikiuinissaminnut piareersimanersut apeqquserpagut.

Misissuinitsinni ilaasugut Pia Enona Barlaj-i oqaloqatiginissaanut periar-fissippagut nammineerluni kalaaliulluni inuusuttuulluni ajornartorsiutit qa nimmagit. Inatsisartuni ilaasortaq aamma Inuit Ataqatigiinneersoq Aaja Chemnitz Larsen siornatigut Kalaallit Nunaanni Namminersorlutik Oqartus­sani meeqqanut illersuisutut sulinikoq naapinnissaannut periarfissinneqar­put. Misissuiffipput generalsekretærimit Puk Draiby-mit aqunneqarpoq.

Inunnut ataatsimiisitsinermi oqallinnerup

apeqqutit makku pilersippai: Kalaallit inuusut­

tut qallunaat inuusuttutulli periarfissaqarpat?

Piorsarsimassutsikkut assigiinngissutit

paatsooqatigiinnernik toqqissisimanngin­

nermillu kinguneqarpat? Qanorlu ammaneru­

sumik alapernaatsumillu kalaallit qallunaallu

naapisissinnaavagut?

16KAJUMISSUTSIMINNIK SULEQATAASUT

Aamma Per Ritalu Sæby-meersut Roskildep eq-qaa niit Peqatigiiffik Kalaallit Meerartaanni kaju­missutsiminik sulisuupput. Peqatigiiffimmut at-tuu massu teqannginnermini Peri byggeleder-isut siul lermik Sisimiuni kingornalu Tunumi Tasiilami Kalaallit Nu naa ni sulisimavoq. Ukiut qulingiluanga­jaat Kalaallit Nunaanniipput, 1985-imilu ilaqutariit Kalaallit Nu naat qimakkamikku nunamut attuu-mas sutaat na qis susereersimavoq. Peqatigiiffik Ka-laallit Meerartaanni sulinerminni kalaallinut attuu­massusermik atatitsini aa-neruvoq.

”Siullermik allakkanik poortuisarpugut, taava Peri takkuppoq, kiisalu mas sakkut eqimattan-ngor nikuulluta ukiumut marloriarluta poortuiniar-luta naapittartut”, Rita oqaluttuarpoq. Kingorna poortuisartut atorneqa-runnaarnikuupput tusagassiutitigullu allakkat e-mailikkut nassiussorneqartalernikuullutik naqi­tassallu allaffimmi naqinneqassaarnikuullutik. Poor tuineq pinnagu Peri aamma Rita poortuisar­toqataallu ukiumut ataatsimiinnermi immaqaluun­niit Kalaallit Illuini juullimi tuniniaaffinni ikiutaa-sarput - Perilu handyman-itut allaf fim mi Balders Plads-imi København-imi aalajaatsumik attaveqar­poq. Perip suliartik imminerminnut meeqqanullu kalaallinut qanoq isumaqartiginera qularinngilaa: “Peqatigiiffik Kalaallit Meerartaannut tiimit atuk­kagut allanit pisiarissanngilaat, taamaattumillu suliaannut ajunngilluinnartumut tapersiine ruvoq, naggataatigullu meeqqanut ajunngitsumik inerni-liisuulluni. Aperigatta kajumissitsiminik sulinermi utoqqaavallaartoqarsinnaanersoq Rita pilerpoq: “Utoqqalivallaartoqarneq ajorpoq. Sapinngisamik sulisarpugut. Taava 25-nik imaluunniit 70-nik ukio-qar nerluni apeqqutaanngilaq”.

27-nik ukiulik Arnalaa iluarsar tuul-lugu pilersaarusiami Sapiik Ilin-ni artuni kajumissutsiminik Sand­ramut mentor-itut sulivoq. Tassani inuusuttut ilinniarnerminni men­tor-innattarput ilinniarnermi inger­laneranni tapersersortissaminnik.

Arnalaa Peqatigiiffik Kalaallit Meerartaanni kajumissutsiminik

sulilerami kissaatigisi ma vaa kalaallit inuusuttut Kalaallit Nunaanni amerlane rit ilinniagaqalissasut, kisianni aamma Arnalaamut kajumissutsiminik sulineq isumaqarsimavoq nammineq piu massuseqarnerulerlunilu anguniakkamik toraagaqaler si manera; Arnalaap mediegrafiker-itut ilin-niak kani naam massilerpaa København-imili ilinniaqqikku­sulluni. Kajumissutsiminik mentor-itut sulinermini immi­nut up pe rinerulersimavoq: “Sandramut tarrarsortarpunga

ta ku sinnaallugulu uteriilluni anguniakkani anguniarai. Na lun ngilara kisimi København-imut nuunneq unammil­lernartorujussuussasoq, Sandralli isummersuitippaanga: Anguniakkani angusinnaagunigit uanga aamma sapin ngi-langa”.

Kajumissutsiminik sulisut ilaasimanngitsuuppata iluatsitsisinnaasimanavianngilagut

”Sandra gymnasiamut, GUX-imut Nuummiit-tumut isernissaminut anguniagaqarpoq. Angu-

niagaa piviusuuvoq uannut aamma anguni-aganngornikoq. Sandrap iluatsitsilluarnera

uanga aamma iluatsitsilluarneraara.” – Arnalaa, kajumissutsiminik mentori

Illit aamma kajumissitsinnik sulerusuppit?Peqatigiiffik Kalaallit Meerartaannut sianerit uunga +45 3585 8330 imaluunniit +299 534 370 suliassallu assigiinngitsut paasisaqarfigi­nerullugit imaluunniit e­mailimik uunga allagit fgb@fgb.dk. Tusa­gassiutini allakkatsinnut aamma malinnaasinnaavutit. Tusagas­siutini allakkanut malinnaanissannut allatsigit ugguuna www.fgb.dk. Aamma tusagassiutini allakkatsinnut malinnaasinnaavu­tit aamma/imaluunniit Facebook­imi malinnaaffigaluta.

Peqatigiiffik Kalaallit Meerartai sulinerminni kajumissutsiminik suliumasunik peqataasitsisarnerat ileqqutoqaavoq. 2016-imi inuit 100-rujungajaat Kalaallit Nunaanni Danmarkimilu sulipput. Taakkunanit pingasut uani naapikkit.

17

Meeraaneq toqqissisimanartoq, amerlanernik ilinnialertoqarnissaa, amerlanernik angusaqarnissaq meeqqallu nipaannik nakussassaaneq. Tassa anguniakkagut. Isumalluutigisinnaanngitsuugussi isertuanasilu pisimanngitsuugussi iluarsartuul­lugit pilersaarusiat meeqqanut inuusuttunullu kalaallinut allanngueqataasut pilersillugillu napaannartissimasinnaanavianngilagut.

Taamaammat tapersiisusi tunniussisusilu tamassi qujaffigaassi!

Tapersiinissinnut qujanaq!

Suliffeqarfiit peqatigiiffiillu

• Air Greenland

• Bibi Chemnitz

• Black Network

• Biffen Ilulissat

• Bodyshop

• Brugseni Nanortalik

• Børnesagens Fællesråd

• Christians Sogn kollekt

• Damernes Saloner

• Dansk Folkehjælp

• Det Grønlandske Hus Aalborg

• Det Grønlandske Hus Aarhus

• Dronning Ingrids Børnehjem

• Egmont Publishing

• Esbjerg kommune

• Foreningen for Hans Hellighed Dalai

Lama

• Foreningen Roskilde Festival

• Frisør Natürlig

• Fætter BR

• Games

• Glostrup Storcenter

• GymAalborg

• Hellebæk Kirke kollekt

• Hotel Arctic

• Hotel Icefiord

• Hotel Qaqortoq

• Hvidberg Design

• Isaksen Design

• Kalaallit Nunaata Radioa

• KNI A/S

• Kofoed Skole Aalborg

• Kofoeds Skole Aarhus

• Kulturhuset Trekanten Aalborg

• Kvickly

• Lego Charity

• Lions Club Ilulissat

• Lions Club Nibe

• Malernes indramning

• Ménage

• Mini Tivoli Qaqortoq

• Morten Rahbæk Internationale

Transporter A/S

• Panduro Hobby

• Photocare

• Pisiffik

• Rema 1000

• Rotary Glostrup

• Royal Arctic Line

• Royal Danish Vendors

• Rubens juletræer

• Soroptimisterne Gentofte

• Soroptimisterne Nyborg

• Tivoli

• Toys R us

• Tranhuset

• Vindrosen

• Vor Frelser Kirke kollekt

• Yellow Dot Media

• ZOO Aalborg

• Aalborg Kommune

• Aarhus Kommune

Fondit

• Augustinus Fonden

• Den A.P. Møllerske Støttefond

• Den Grønlandske Fond

• Det Obelske Familiefond

• Dorte Enid & Viggo Carstensens

Almengørende Fond

• Ejner Mikkelsens Østgrønlandske

Fond

• Emmerik Meyers Legat

• Enkefru Sophie Fonnesbech Legat

• Erik Thunes Legat

• Flemming Hansens Familiefond

• Fondation Juchum

• Generalkonsul Jens Olsens Fond

• Grosserer Ove Juel­Christensens

Mindelegat

• Grønlands Selvstyre

• Departementet for Sociale

Anliggender, Familie, Ligestilling

og Justitsvæsen

• Departementet for Sundhed

• Københavns Kommune legat

• Lauritzen Fonden

• LB Foreningen

• Lions Grønlandsfond

• Medarbejdernes Honorarfond

i Novo Gruppen

• Nuna Fonden

• Oak Fondation Denmark

• Ole Kirks Fond

• Ole Olsens Legat

• Professorinde Sigrid Møller’s

– født Asmussen – Fond

• Socialstyrelsen

• Styreg ApS

• Tips­ og Lottopuljen

• Velux Fonden

• VRKs Familiefond

18NAATSORSUUTIT

ISERTITAT 2016 2015/t.kr.Ilaasortat, tapersiisut aamma fondit 6.588.489 6.111Aningaasat aqquagassat qaffasissusaat atoriaannaat 7.361.840 6.925Tips- aamma Lotto-mit aningaasaatit 450.867 540Namminersorlutik Oqartussat, Kalaallit Nunaanni kommuunit 188.000 28Nittartakkami pisiniarfik 78.611 58Isertitat ataatsimut 14.667.807 13.662

ANINGAASARTUUTITIluarsartuullugit pilersaarusiatIluarsartuullugit pilersaarusianut ineriartortitsinerit 170.175 209"Sapiik" - Inuusuttumiit inuusuttumut mentorinut iluarsartuullugu pilersaarusiat

1.346.556 1.381

Aspirantitut ilinniagaq - kalaallit inuusuttut DK-mi 100.000 0Oqalugiaatit tulleriit, Meeqqat Takussaanngitsut 0 79Anaanat – Anaananut eqimattat 1.118.939 1.030Najorti – Meeqqanut illersuisut 515.562 432Aasami tammaarsimaarneq 501.921 387Ikioqatigiitta – filmiliorneq 0 501Ikioqatigiitta – filmimik sullissineq 316.901 219”Et bedre liv i Danmark” 6.666.711 6.310Allu – efterskolenut iluarsartuullugu pilersaarusiaq 382.286 124SISI – meeqqat inissinneqarnikut 651.342 157Niviarsiaqqanut eqimattat 138.530 0Meeqqanik oqaloqateqarneq ajunngitsoq 0 79Ilaqutariinnut tammaarfik 29.533 108Ataatsimiinneq aamma sulianut atuagassiaq Nuummi 169.423 0Iluarsartuullugit pilersaarusiat allat / 2015-imi naammassinikut 172.534 230Iluarsartuullugit pilersaarusiat katillugit 12.280.413 11.246

ANINGAASARTUUTIT ALLATNittartakkami pisiniarfik, nioqqutissanut atukkat 44.997 56Aningaasaliisussarsiorneq aamma ilaasortanik aqutsineq 530.923 958Avammut paasisitsiniarneq aamma attaveqaqatigiinneq 346.369 70Init 303.010 360Aqutsineq 907.813 1.044Siulersuisut 16.951 5Sulisut 320.966 528Aningaasartuutit allat katillugit 2.471.029 3.021

Inissitanit atorneqartut -4.117.349 -3.629Aningaasartuutit katillugit 10.634.093 10.638

Aningaasartuutit katillugit 4.033.714 3.024

Inissitat 4.137.095 2.957

Assiliilluni allannerit aamma aningaasaqarnermut atorfiit kisitsinnagit inerneq

­103.381 67

Assiliilluni allannerit -47.121 -54Aningaasaqarnermut atorfiit 152.751 64UKIUMUT INERNEQ 2.249 77

Iner

nern

ik n

aats

orsu

ineq

201

6

19

Ni�artakkami pisiniarfik 0,5 %Fondit aamma suliffeqarfiit 30,8 %Tamanut ammasumik aningaasaatit 54,7 %Akiliut aamma tapersiisut 14 %

Iluarsartuullugu pilersaarusianut ineriartortitsineq ilaalu 3%Danmarkimi iluarsartuullugu pilersaarusiat 17%Kalaallit Nunaanni iluarsartuullugu pilersaarusiat 26 %Aningaasartuutissanut inatsimmik iluarsartuullugu pilersaarusiaq Danmark 54%

Init 1,6%

Sulisut 1,7%

Aqutsisut 4,8%

Aningaasaliisussarsiorneq aamma a�aveqaqatigiinneq 4,7%2017-imut iluarsartuullugu pilersaarusianut ingerlateqqitat 22%Iluarsartuullugu pilersaarusianut atorneqartut 65,2 %

Aningaasat isertitat agguarneri 2016

Aningaasartuutit iluarsartuul­ lugu pilersaarusiani 2016­mi

agguaqatigiisillugitAtaatsimut aningaasartuutit 2016

NAATSORSUUTIT

Oqi

maa

qati

giis

itsin

eq 2

016 PIGISAT NALILLIT 2016 2015/t. kr.

Atortuunngitsunut illuliamut pigisat:Qularnaveeqqut 106.968 83Atortut illuliamut pigisat:Illut 995.000 995Pequtit 98.099 42Ininik aaqqissuussineq 0 0Aningaasatigut pigisat nalillitPappiaqqat aningaasanik nalillit 3.403.114 2.327Illuliat pigisat nalillit katillugit 4.603.181 3.447

Kaaviiaartitani pigisat nalillitNioqqutissani uninngasuutit 52.994 95Pisassat 3.754.058 3.658Aningaasani tigoriaannarni uninngasuutit 2.974.943 4.091Kaaviaartitani pigisat nalillit katillugit 6.781.995 7.844PIGISAT NALILLIT KATILLUGIT 11.385.176 11.291

AKILIGASSAT1. januar 2016-imi killiffik 5.112.049 5.035Ukiumut inerneq 2.249 77Nammineq aningaasaatit katillugit 5.114.298 5.112

Sammisassanut inissitassat 4.829.687 4.810Sammisassanut inissitassat aamma nammineq aningaasaatit katillugit

9.943.985 9.922

Piaartumik naammassisassanik akiitsutAkiitsut allat 1.441.191 1.369Akiitsut katillugit 1.441.191 1.369AKILIGASSAT KATILLUGIT 11.385.176 11.291

ILLERSUISOQ

Ataqqinartorsuaq Dronning Margrethe II

SIULERSUISUT:

Siulittaasoq: Kirsten Bitsch

Siulittaasup tullia: Nauja Bianco

Ulluinnarni aqutsisoq: Else Christensen

SIULERSUISUNUT ILAASORTAT:

Thomas ”Tyt” Mogensen Bent Nielsen Nina Banerjee Heidi Lindholm Peter Kierkegaard

Nutaarsiassani allakkanut allatsigit Uani suliatsinnut ilisimasaqarnerulersinnaavutit iluarsartuullugulu pilersaarusiatsinnut nutaanik atuarlutit www.fgb.dk

TapersersortigutIllit aamma isumaqarpit kalaallit meerartai toqqissisimasumik meeraassasut?

MobilePay atorlugu tapersiigit uunga 5164 7064 imaluunniit www.fgb.dk pulaarlugu tapersiisin­naanerillu assigiinngitsut pillugit atuarlutit

Peqatigiiffik Kalaallit MeerartaiBalders Plads 12200 København N+45 3585 8330www.fgb.dk

Imaneq 41Postboks 17643900 Nuuk+299 534 370