ULATIRMA - akademik.duzce.edu.trakademik.duzce.edu.tr/Content/Dokumanlar/sercanserin/Dosya/c867a442-9c... · Geometrik Standart Seçimini Etkileyen Faktörler Yol Sınıfı Proje

ULAŞTIRMA

Dr. Öğr. Üyesi Sercan SERİN

7-YOL GEOMETRİK

STANDARTLARI5.11.2018 17:44Karayolu Mühendisliği

2

Geometrik StandartlarYolun Genişliği

Yatay ve Düşey Kurba Yarıçapları

Yatay Kurbalarda Uygulanan Enine Yükseltme

(Dever)

Boyuna Eğim

5.11.2018 17:44Karayolu Mühendisliği

3

Geometrik Standart Seçimini

Etkileyen Faktörler

Yol Sınıfı

Proje Hızı


4

Yol Sınıfını Etkileyen FaktörlerTrafik Niceliği

Trafik Cinsi

Hız

Topografya

Zemin Durumu

İklim Koşulları

Arazi Kullanım Şekli

Estetik Görünüm


5

Trafik Niceliği: Trafik niceliği, yol genişliğini, yolunkaç şeritli olacağını belirler

Trafik Cinsi: Trafik cinsi, en büyük boyuna eğimdeğerini belirlemede, yokuş (rampa) uzunluğunubelirlemede ve en az kurba yarıçapınıbelirlemede etkilidir. Ayrıca yolların üst yapıhesabında trafik ve trafik cinsi önem kazanır.

Hız: Hız, yatay kurbalarda uygulanacak deverniceliği ile görüş uzunluğu gibi güvenlik ile ilgilisorunlarda önemlidir.


6

Tasarım Hızı: Başka taşıtların etkisi altındakalmadan, normal hava koşullarındayapılabilecek güvenli ve en yüksek hızdır. Tasarımhızı seçimini etkileyen faktörler aşağıdaki gibidir:

Yolun Kırsal veya Şehir İçi Yolu OlmasıDurumu

Yol Sınıfı

Arazinin Topografik Durumu

Trafik Özellikleri

Sabit kalmak zorunda değildir. Arazi durumuna göre yolun farklı kesimlerinde farklı tasarım hızları kullanılabilir.


7

Yıllık Ortalama Günlük Trafik (YOGT): Yolun bir

kesitinden, bir yıl boyunca iki yönde de geçen

toplam trafik niceliğinin, bir yıl içindeki gün sayısı

olan 365’e bölünmesi ile elde edilen değere

denir.

YOGT değeri, günlük sayımlar ile bulunabileceği

gibi dönemsel sayımlar ile de bulunabilir.

Ancak YOGT zamana bağlı trafik dağılımını

yansıtmayacağı için tali yol tasarımında kullanılır.5.11.2018 17:44Karayolu Mühendisliği

8

Maksimum Saatlik Trafik: Yol ölçülerinin yıl içinde

görülen en büyük trafik hacmine göre

belirlenmesi yüksek maliyetli bir işlemdir. Bu

nedenle en büyük saatlik trafik belirlenirken,

otuzuncu saat trafiği (OST) olarak adlandırılan

değer kullanılır.

Bir sene boyunca 29 gün bu trafik hacminden

daha büyük değerler elde edilir.

Otuzuncu saat trafiği genellikle tasarımda

kullanılır.


9

OST, kırsal yollarda YOGT’in %12 ile %20 si

arasında; kentsel yollarda ise YOGT’in %7 ile %18 i

arasındadır. Ancak OST ile YOGT arasında

genellikle aşağıdaki bağıntı olduğu kabul edilir.

𝑂𝑆𝑇 =𝑌𝑂𝐺𝑇

6


10


11

Proje Trafiği: Bir yol projelendirilirken, proje ömrüboyunca (10 – 25 yıl) hizmet verebilmesi içingelecekte oluşacak trafiğin doğru bir şekilde tahminedilmesi gerekmektedir.

Proje Saat Trafiği (PST): Projelendirme esnasındaalınan saatlik trafik. Bu trafiğin YOGT ne oranı ise Kfaktörüdür.

D: Şerit dağıtma katsayısı (örn: 60/40, 50/50 vb.)

PST=30 ST ya da PST= K.YOGT ise

30 ST=K.(YOGT/6)

K=(1 + 𝑎)𝑛 veya K=Tn/To

PST=K.D.YOGT


12

Beklenen Trafik: Yol tasarımında hizmet ömrü

sonundaki trafik hacmi önemlidir. Tasarım esnasın

da kullanılan hacim verileri hizmet ömrü

sonundaki hacim verileri olmalıdır. Bunun için

gelecekteki hacim değeri yaklaşık olarak elde

edilmelidir. Bu aşağıdaki şekilde bulunur.

𝐵𝑒𝑘𝑙𝑒𝑛𝑒𝑛 𝑇𝑟𝑎𝑓𝑖𝑘 = 𝑀𝑒𝑣𝑐𝑢𝑡 𝑇𝑟𝑎𝑓𝑖𝑘 + 𝑇𝑟𝑎𝑓𝑖𝑘 𝐴𝑟𝑡𝚤ş𝚤

𝑇𝑟𝑎𝑓𝑖𝑘 𝐴𝑟𝑡𝚤ş𝚤 = 𝐷𝑜ğ𝑎𝑙 𝑇𝑟𝑎𝑓𝑖𝑘 𝐴𝑟𝑡𝚤ş𝚤 + 𝑆𝑎𝑝𝑡𝚤𝑟𝚤𝑙𝑎𝑛 𝑇𝑟𝑎𝑓𝑖𝑘 + 𝐷𝑜ğ𝑎𝑛 𝑇𝑟𝑎𝑓𝑖𝑘 + 𝐺𝑒𝑙𝑖ş𝑚𝑒 𝑇𝑟𝑎𝑓𝑖ğ𝑖


13

Mevcut Trafik: Yolu bugünkü durumunda kullanan

trafiktir. Eğer iki nokta arasında yol yoksa mevcut

trafik başlangıç – son etüdü ile belirlenir.


14

Doğal Trafik Artışı: Nüfus ve taşıt sayısındaki artışa

paralel olarak ortaya çıkar. Aşağıdaki formül ile

hesaplanır.

𝑇𝑛 = 𝑇0 ∗ (1 + 𝑎)𝑛

Burada

𝑇𝑛 : n yıl sonraki trafik

𝑇0 : hesap yılındaki trafik

𝑎 : yıllık ortalama artış %’si

𝑛 : hesaplanan yıl sayısı


15

Saptırılan Trafik: Yolun geometrik standartlarının

iyileştirilmesi veya yeni yolun yapımı ile getirilen

olanaklardan dolayı diğer yollardan veya

ulaştırma sistemlerinden saptırılan trafik olarak

açıklanabilir.

Doğan Trafik: Yolun açılması ile ortaya çıkan

olanaklar sonucu oluşan trafik.

Gelişme Trafiği: Trafik ve arazi kullanımındaki

değişimden dolayı oluşacak trafik.


16


17

Trafik

Yıl

n0 1 2

Doğan Trafik

Saptırılan Trafik

Mevcut Trafik

Gelişme Trafiği

Yo

lun

hiz

me

te a

çılm

ası

nd

an

so

nra

gö

rüle

n t

rafik

Tra

fik a

rtış

ı

n Y

ıl so

nra

Be

kle

ne

n T

rafik

ÖRNEK: İki nokta arasında yeni bir yol yapılacaktır.

Saptırılan trafik 200.000 taşıt/yıl, doğan trafik

50.000 taşıt/yıl dür. Doğal trafik artışı %2.5 dur.

Yapılan başlangıç son etüdüne göre yolu

kullanacak araç sayısı 400.000 taşıt/yıl dır. Buna

göre 20 yıl sonraki proje trafiğini hesaplayınız.


18

ÇÖZÜM:

Mevcut trafik:400 000 taşıt/yıl

Doğan trafik: 50 000 taşıt/yıl

Saptırılan trafik: 200 000 taşıt/yıl

K= Tn/T0= T0(1+a)20/To= (1+0.025)20= 1,64

YOGT=(50000+200000+400000+Tn)/365=1781 taşıt/gün

Proje trafiği=30.ST=K*YOGT/6=1.64*1781/6=487 taşıt/saat


19

Documents

ULATIRMA - akademik.duzce.edu.trakademik.duzce.edu.tr/Content/Dokumanlar/sercanserin/Dosya/c867a442-9c... · Geometrik Standart Seçimini Etkileyen Faktörler Yol Sınıfı Proje