Ulstadius, Philippus: Coelvm philosophorvm, sev, De secretis naturae liber (1528)

8/3/2019 Ulstadius, Philippus: Coelvm philosophorvm, sev, De secretis naturae liber (1528)

1/136


2/136

1/V tJkvT.X\

".

V


3/136

y~HMA^i


4/136


5/136

COELVM PHILOSOPHORVM SEV DB SECRETISnaturac Libcr.

PHILIPPO VLSTADIO PATRICIONicrenbergenfu Authore


6/136

Digitized by the Internet Archivein 2010 with funding from

Research Library, The Getty Research Institute

http://www.archive.org/details/coelvmJDhilosophoOOulst


7/136

AEQVO LECTORL HAbes amice lcclor eam medicincpartcm vclnobiliflimam,qua no fuccus aliquis arr.an.js aegreimpingitur,autcrarTareru mifturacorpon hu*manom mcdicamcntum cedit.Verum vt earu*dem purior fccretiorcp poteftas,ceuanimuiaquaepiam rcbus arcificio fubducta', fefefpirici'bus noftris ininuac,vitamqj vegetiorcreddit,rem fane quc perinde noftri feeuli vulgo medi


8/136

tibi uica

Strennuo ac nobililrcelid de Gcnnafio,VaIcntiano,DelpWnali domino,&: contribuli, Phi'ippus Vlftadius S.

I vales benecft, cgo quide dei benignitateop*timevaleo,fcdixomniumfeIiciffme . Sempcranimo volui,quid tibi pro innumeris ? mecollatis beneficrjs poflem referrc,qui faam inorasitudinem omni vitioab omnibus deteftari mtgis.Quare venit in mentem,paruum hoc,quicquid cft:litcerarum m^nus, vel noftra diligcn'

_ tiacx variorum authorum leclione concreftu>.arecuicj> nominis pracfidio inlucemedere,quod&:quoammo tefufccpcurum minimcdiffido.Tametfi breueadmodumac fuc

an


9/136

PROLOGVS IIIErmultos veterum authorum fcripfifle prxdara volumina cum de quinca eflenu'a,cum de auro potabili acqj aquis vicalibus compofita, nemo eft qui nefar,idipfum vcro a reccncionbusfadum ffle itidem paccc,cum a ute omnes,quideartehacaliquid edidennc,adeo minurim,autconcifim,camqjobfcure fcripfenint,vc vel dih#

j gentiffimis rei rimatoribus in errore/abi, quafruduconfcqur promptius fuerit , quos vc fcduei miferc cognoui'mus non potuimus non aliquam ccrciorem darc infbcutioncm;quCartis thcoremaca cVoperacionem concinercc,qua fcruaca ad deftmacuerTecTrumircfaalepoiTemus.Edidimusaucemhunclibrumjfatemurfermonc fncompofito ac prxmacure nimis,quod co factum efle pu>taco,primum nemiferefaborannbus ld cemporis quo cdandus erar,dceflet huius mediana t cu vc Tirunculis rudis fermo cflec apertior*Sed iamad inftitucum aggrcdiamur,regula gcnerali praemiifa,

CANON GENERALIS.^ Steflarumvim,quascoelo philofophicoapplicantur,cuiufcuric|$fint compIexionis:naturje,feu proprietatis, ipfum ccelum perfe


10/136

FORMA FVRNl


11/136

De qufnta cflentiaQuid fit quinta efTcntiacftiuflibctmate

rixrfimplicis. Caput primum.Rmum crgo facndum , quid eflentia quintacuiullibct rei & matcrip fimplicis fit,quocognito,facik reliqua Iiquebunt .Marco enim Cice


12/136

I

DecmintaeiTcntiacalorem naturakm inftaurat , ita vtad vitas fjftentationem a funvmis pmlofophis conuenienttus inuenirimmlpocuitvncp.Iam ve>roquintaliceccftenciahabeacahquandocomplexionem rei fibiad#iun


13/136

DecxtftKflioncqiuntsccflJntia?: \r(itzd fuam perfedionem cVcxtremam difhlfctionem deducla,YuiU.Tfuperfluamhumiditacem inipfovaferC'inquens(vcinffa de modoipfom cognofcendi docebicur)rombuncur.A quibufdam vero dicitur ipfa anima vini.Nam ficut ipfa anima nobihor eft fuo Corporc,ficetiam ipfaquintaeflentia,quaeper vera d-ftillacionem excrahicur:nobilioreftipfovinoexquoeducicur. Nuncupacurquocpab alrisaqua viraeieo quod vitam humanam a corrupcioneconferuec , ficutvidcmusjquod adminiftratur habentibus Sincopim, Et quia vanomodo cxcrahitur, de primomodo dicemus.

Quomodo excrahicurquinca eflencia vini per dijffol *lacorium* Caput ?.Ognito ergo quid fit quinca cfTen.cVadqnicleonduiat,fiuepropcerquid fit reperta,perpertdcndum eft cVconfydcrandum,perquotmodospofficextrahil&aquibusrebus.Ecquiaexcrahitur a reb9 humidis,fiG_s,calidis,ckfn>gidis t primo dicemus quomodo cxtrahicutab humidisjficut de ipfo vino.Ec hoc f t ita,_ Rcdpe de vino rubeo oprimo,parum ad dulcedincm deelinance,quod nullo modo fitmixtum aut fophifticaturrt

fed fit planc natur_Je,non nimis recens,nececiam nimis vecus, fed te>peratas xtacis.Auc fi non poccris habere vinum rubcum,accipe album opcimumin quancicace quam vo!ueris,po&acur incucurbitam.Sicuc lbi,


14/136

>uj,< i f^ ik

De tractione quin.eflen*vfqueqtto dtra partes fint plme,& ter< Ita q? roftru ingrediaturfu*tia vacua.Poftcafuperimponatalembi periore parte ipuus recepttfcUs cum roftro, ficut hic eft dcpitfus* culi, cuius forma haec eft.

^

Et omnia bene lutenturcum luto fadro expapyro,longo temporemadefada,velexfarinacValbumineouorum faeia mixtura ad fpifli*tudinem mellis.Potcftetiam fieri fecundum JRai.Lullium,cum oh>bano vel maftice moll i,vel cum pulttere calds viuae , in corporato c5albumineoui.Etcum tali luto lutenturfupradi&a tria vafarnc exha#letvirtus animalis etvegetatiuaexmateriadiftillanda,Et vafaitafiirtlutata,vthicf


15/136

VIHo c faclo ponatur cticurbita in annulum m ulra fcv

ramina habentem quidiciturTripesarchasuarum,Cums forma hsec cft.

Poftea ponatur tripcs fuper furnum habcntem eafdattamplum.ficuccftbalneum marieita quod caldarcra,

pleaturprodimidio vel pro duabus terajscumaqua,forma autem caldarjs hec cft.

I


16/136

De gradibus lgnis caldariadaptandis:Et tripes ponatur fupcrdi&um caldare:&: fit immuratu ipflim cal

dare.Vel ponatur in furnum accidiae, qui circa finem huius capitulidcpingcturA fubtus facito igncm lmtum:femperparum augmentado ipfum*Ftquandoipfacucurbitatepefcit:non vltraaugebis ignetfed femper imitare ipfam naturam,inquantum tibi erit poflibile.NS

Lullius ipfo natura(vtaitGalienus &Lullius)niI violenti poteftpariabfcpinLuce primeui corruptione. Quattuorenim (tefteAuicenna) ealonsfunernercun gradus,fecundum quattuorcomplexiones autqualitates.Quorumorum, pumus eft tepidus fcilicet vt aqua tepida:ita calefacla,vtnullu eaim

miflum ex mcmbris polTit ledi.Secundus vero gradus eftcalidus,itavt poflit fufferri ab aliquo membro humano citra lefionem Tertiusgradus calidus eft,vt fi membru immifliim fuerit t x ipfa poffitokfendi caliditate,& eftgradus proximus ebuhtioni.Quartus verocacloris gradus ita vehemes eft,vt nullo modo caliditas poflit tollerari,quiaexceditnimium ln calore,et hic gradus eft ipfa ebuhrio* Diciturautcma quibufdam igms balnei,ignis pnmi gradus. Ignis vero cine

Luflius nim,ignis fccundigradus.Vltimo vero ignis ardens.$.grad. Quar*h 1 ca s usaucrencitur.SccuduveroaIiosartiftasignisbalneieft lnpnmode ciuin gradu.Ignis cinerum m fecundo graduJgnis aren^in tcrtio. Si verotaeflen -ffetprocedcndum adignem quartigradus:quod rarifllmefit: locoarencponatur limatura martisjckeritignis feruentiflimus.Et tunc lp

!> *vv>^ c & cucurbita debet vndicp 1 utari cu argilla,ficut fit in diftilhtioe aqugfortis:neex nimio caIoreruperetur,quia limatura martis quodamo*docandefat. Et per hos quattuorvltimos gradus poteris opnmere*gcre igne,qa fjm Auicenna vjx potens,vel cumaximo Iaborc. Circahocvelim diligcnrem huius artis feciatorem:id eft qui diftillandi velit obire minifteriu,notareq? in omni cxquacuq? diftilldtione i^nisnuncjj debet augmentari vfq? ad quartu gradu\quia ignis eflet plusviolentus q$ nacura materia: diftillande poteft futferre,et cx confequeti polfet violan ipfa natura ex nimio& violeto calorcEt ideo ab omnibus artiftis ifte quartus modus rerjcitur.ldeocp funt quidam aromatarn pharmacopole &ceten id genus alrj,quibus lmmento facultas diftillandi permittitur,quum id philofophorum 6V medicorum(cj natur*fuut mdagatoreb) peculiarefit orTiciu.Natuiaenim ipfaaDeo optimo maximo lta fuit ordinata,vtnihiI vehcmes poffit copati,abfq? funpfius corruptionc: ficutexirultis philofophorupoteftproban opiniombus . idcoegoconfulohuius artis amatonbus, vt


17/136

DE REGIMINE IGNIS. VIIhocinojpus egregiuadiuina prouideriaadhumaneconferuatione:Vitc nobis datUjnullomodo fefeintromittat,nifi lftorum quattuorcaloris graduu perfecTam habuerintcognitione, cofcp ct ignem,vtpcromnia dcbct ficri,fciant tepare.Etidco in prima diftillatione fa>ciendus cft ignis cu carbombus lenib',vel cnm ligno valde ficco vf*qj ad frncm tertrj gradus caIoris,ita vt balncumpropemodum bulliat. In fecunda aute diftillacioe defcendcs,faciedo igne, ipfumqj minucs per terciaparte vnius gradus,vel ad duas terrias,ec propemoduad vnu gradum,vt quafi fit diminutus vfq$ ad fecundum gradumIn ccrcia vcro diffcllatioe ita fempcr defcendes,gradatimminuendoigne,vfquequo redigatur ad fecundu gradum,et tertia parte vniusgradus.ln quarta autcm minuatur vfque ad fccundum gradumJnquincaficdcfcendcs,vtignis fitvnius gradus,etduc tertic vnius gradus.Infextaficdecrefcat,ut adprimum reducaturgradumcuvnatertia .In fepcima vero & vlcima diftillacione ignis ita cft lemendus,vt ad primum caloris gradum (quecft tepidicas)pcrducatur,etnonvlcra dcfccndcs. Ec noca q? quilibcc caloris gradus habet triain'tcrual!a,fec$prinripium,rricdiurn,cc finem.Hoc autemvltenusitaeftinceJhgendum,quarcgradus calorisfinc fcmper mmuedi, quiainprimadiftillacionemaceriaeft grofTifTima t icavtdiftilationi ra*cileobedircnon pofTij,propcerimpuricatemcccrudam fubftantiametper hocno eft fimilis alns fequecib9diftiIIacionib9fecudar,vel ter/tic, vel alrjs fubfequecibus.Ideoqj inprimadiftilatibneignis cft ex>alcandus pcr vnumgradum vfqj adcertium, icaq?vlcimam terrjgradus parce accmgac, ita quod etiam balncu ficcalidifTimu,no ta^medcbetbulirc.ln lecunda diftillarioe lenius eftagendu.quia perprima gr oflicics materiealiquantulu eft accenuata,& ideo no adeomagni ignis eft indiges.Ec in certia tatofubciliust ec ica fcmg de(cdedo paulacim in qualibec diftillacioneexcenuabis igne.Quia ut iafcpiusdiccu eft, fi nimium cogercs ipfam fubftantia quae debctdiftillari, naturaipfa corupcretur. AicenimGalienus&Ariftociles (\r:aQquod nacuraeftincompaubilis &tmotus vehcmenrioris Ideoq$ ea . . f *quapoceris diligcntia perfpicimdum&perluftrandum eft tots , -#animi viribus cc conacibu s.ne in cemperandis caloris gradibus defi cias. quia in hoc veraomnium diftillacionum ars confiftit. Ideoqfccocam rci fubftancia aperce dedararc voluimus t re mella abfinthrjsmifcuiflc videamur. Sequicurfoma furniacudu;B


18/136

Modus putrcfaciendi nzuriim iu cVir.

fl%JQuomodo materia rudis diftilationi

minus obedies dcbcat putrcfieri . Cap.$;MNI DILIGENTIA et accurata induftriiconfidcradu eft.cuius fubffantix fitipfamateria digereda durc fc$ ucl mollis,hoccftgrofTevel fubtilisjct qui aut quaarte poftitputrcfieriautdigerijUtobcdiat magis diftillarioni, &utpurii ab impurojgroffum a fubuli, ctcoert


19/136

Diftnittioni minus obcdicntem. VIlI?oflit fequcftrari. Quicquid igiturhocfit, ex quo extrahcrt velis eradusquint5efrrna5pcrdiftilIationc,primuctanceomniainfimo equi* pucrertno,cuinulIus calorg accidens actribuitur,pucrefiat,etdigcratur per


20/136

Dettgimincdigeftionisittoagnitudinem & quanritatcm fofTe, doncc dignofcaturcalordrcivzs autcucurbitakthocfitcommunirer in fpacio dimidiaehore*Siauc nonfiatinmediahoraTupcrinfundaturvlteriusdc aquatcpida:ct hoc fiat tribusvel quatuor vicibus in hebdomada.Icatame q> calx& fimus vetus itmper amoueacUrt& denouo aliafianc ftrata,vtfu#periusdi&ucft. EchicmoJusdcbet feruariinomnibus rebusquasdiftillare volueris:cV ideo fit digeftio;cj> Ieniter &abfcp vllo naturfvehcmeci motu,a


21/136

An vinurn circulatorie digeftum, difbllationi fic aptum; IXnantur prutiJBin dneres iuniperi opcimecooperiendo ipfum cinere,quod poflicconfcruari ignis inextmgnibilis per cotum annu. Ec inhoc dncre coam poflit fieri q,'opama digeftio.Et hec fufficiantde putrefadtionc facienda.cV matcriadigercnda a

Quomodo pofticcognofc/,anvinum digeffum drculatori*diftillationifitaptum. Caput 4.

-i| Vum ergo vmum fucricfta fepte vidbus digeI ftum,vtfupraauditir eft, poteris hoc modoprobare,anfitadfaciendadiftilIacionedrculatone. Acripe hnteolum ,& malcfac in digcftovmo:poftea accendatur cu candela ;& fi viniicombunturabfqj lefione cVcombuftione lin*chei,non cft rec"tiffcatum,{ed eft veril indiaurin eg iuperftiti ;Tc aliquam fubftantism aquea

!5tideofemperadhibedacftopera, vcdigeraturtoties,cVtamdi!i,vtpofTitexeofienprobatio.SuncauccifVnonnuIJ^qui dicunc Zucca*rum debercimmitci,& fi fic ber.credificuca.Zuccarucum lpfo vinoplanecomburi. Notabis ereo iftudica digcftum vinum nondumpoflc appelJsri quintam cfientiam .fed ipfum fubiecftum quinca:eflcnciaj.Quu veropannus hnteus aduriturcu ipfo , &' quodplancperdiclericomneiapore horribilcacutum cVfuIphureum, icaquodguftanti videacur propemodu du!ce,ct quod nil de fumofitacereftecm ipia aduftionc.Ec cunc cempoivpoceris appdJare quintam eflen*tiam.Scd in rcbus infenfibiJibus,cV nullum faporem habecibus aduertendu cftad fumum,fiaitin amT>,&argento,cValfjs metallis.etlapidibus prcciofis 3cx quibus extrahicuraliquando quintacflentia,quaeaurum potabileingreditur.Cueulatoria? vero diftillarionis vafafunc dfueria a diucrfs tradita authoribus.Suntcnim aliqui fadcnccs vas eo modo,quod imponatur alembicus cecus fuper cucurbitajcVin fupremitate faciunc paruum foramen , per quod maceriaim?micticur fiue extrahitur quando debeccircuIacoriediftilJan:cx: obtuteturcum parua portione vicri favfta ad id vt vndequaqj bene rcclu*dacur,nemaceria poftit exfpirare,Poceft cciam fieri clauiura de aroento,co camenmodo,vcforarncnpenitus ficobftrufum.Ec hocvas abahquibus diatur Pdlicanus. Cuius forma eft ha?c.B$

Alrj volunfq*nifi. 4.vicibusdebeicdigenv

Subfe*(ftuquiteeffen.quo cognof.itqtiincaeffen.inreb9 fcnfibilib*cV in re*bus nullu fapo


22/136

4

Varig vaforum cfrculatoriediftillationiAlrj vcro faciuntvas inomni parte cquale,amplum infundo ficucm collo, cuiusformahaxcfc

Sunt etiam nonulK cjui ponunc duas cucurbicas infi*mul, ita vtroftrum vnius ingrediaturin ventre alcerius;Sicuchic efc.

Et hrj poflTuncappellari duo fratres, Ec ita materia circulanter diftifrlada defccdit in vno>cV in alio afcedit ec iccru dcfcedit in aliiid,ec aliudafccnditAlrj verofatiunrlvnufolu vas rotundu.fuperctfubcus laivgU:in medio vero ftri3 mmT -^lf%\^i^vTx fi apparcat in fundo vafis ) poftefis,hoccft nubecula qugcbmturbicia,amatcriafuadcbct q primum feparanperdiftillationecxhocfacrtoitaumCirmletur,vtmccptum eft.Autficommodc fieripoteft,debet coian in aliud vas circulacoriu,ica vcgrofficics materiaclnpnmo vaferelmquatur.Quucrgodiliges huius artis inquifitorperccpent qumtam clTentiam in fubtiliauone et purificatione matencvim vcl frucluii * xftimet & credac fimile id contingerein omnibuali)S humfcemodi.Ec ldeo bene crcdendum cft cpini oni Ariftoteh*cgquodmatena ita per diftillatione nobilitata& immateriata, nortpoiiic vlcra reduci ad forrnam velfpiricualitacem aliquam,quumfit1-ne ft^ftancia elementaca,excedens forrnalitatem& corruptfonem:c^icico eft quafi corpus ccclefte.Nam ficuc ipfumccdum fe habetadomnainfcnora,fic eciam ipfa quinta efTentia ad omnescomplodo*nes etquatitatcs , Ecquemadmodum oroniafyderacurfum fuuha'benccxnobihilimainrluentia p;iim mobiIis:fic eciam cunfta: mctHcmc qrubus quinca ciTcntia admifcctur,\irtucan fuam attrahuntabipia,quemadmodumadamasfetrum.Scdquoniamadeomagnumcxioic iaborem 3Cxpant mulcum faftidrpdeoq? ab omnibus iiocri*pcnditur;hinc fisvc noftra ctatepauciflimi inuenianturphilofophi,cpi huicrei vebntmcumberc

Qucficdiftcrentiaintercirculationem cV digeftionem.Caput 6

Aximopere confiderandnm eft,quidfitdifcriminis inter circularione& digeftione.Primocrpc dc vitris , quas ?d quodiibcc horu funcncrefTaria.ldeoq? oportecqucd habeas addi*ccftioncm inftrumcnca , cVcucurbitas in fu*penori parreamplas,ad iroponedum in ipfasfubftanuam groiTam:fuper quibus imponm

il difuntalarbid ceci,fineroftro,Jtaqucd quadu in iplfo Ut digeftutn , pcfts matenam groflam cxtrahere , amctoakmbicocceco.cVimponcndo ahum cum roftro . Si auteroatenaheciam,cum eftfemeldiftillata,&feccs non jmmifccanturcsi diftillatoficut efc in ipfa quinta eftenria vim . Tunc pocefc capi circulacorium,ica vc mfra& fupra fic squale&amplumm vnaforma.


25/136

Differentia rirculationis& digeftionfn XIIn mcdio vero debeteflreftricT:um,cx' circa caput inferiorii ventris habeat cannale in longitudine vnius digiti,in groflicudinae vero fitminus digico.Sunc camen aliqu:qut fariunc va(aadcircdlandum:queappellancur pell i cani Cuius forma cfh

In quopofluntres clare digeri,et quodlibccetiacirculari. Sed hee vicra non pofTunc fien a vitreartjsnoftris,quiafunc difTirilia faclurc. Ettpfeego amiaim peropcimum habeo Friburgi , quiin partibus Delphinatus prope Vienna voluitfaccreficri huiufmodi pellicanua v/treario quodam, fcd non potuic haberc proprecio criu librarum Thuroncnfiu,qua! func apud nos duo florcni rhencnfes.Qiricquid camen fir,fcico , quodhocipfum ficucin prccio iftius inftrumentt omniaalia fuperantur,fic eciam hocad omnianobilius eft,quam quodcunqj vas circulacoriu quod fieripoflit. Ec ideo confulo omnibushuius opcns ftudiofisquod fi hocvitro indiguennc(dummodo vttreanu expcrrum inucmre pocuennt ) nequaq? argenco vel auro par*cant,Eft igitur differcntia mcer fermentandum f:ue digerendum. cx!ctrculandumloY precipuem ho*:quod confiderandum cft cotis ani'mi vinbuslquomodo vicrum fic imponendu. Du crgo volueris &i*gererc:accipiacur vna cucurbita aim alembico ce:o . Si vero matcriacftdcpuraca:fumacurarcuIacoriii:&:imponacurmaccriadigercnda,&fiacfouea:ficutfupra didcumeft : in qua fiac ftracum decake viuapulucriiatainfpiflicudinerriumvel quatuor digitorum :fu->erquofiat aliud ftratum pcr feptcm aut otfto digitos dc firno equmo no nimis molJi et putrido:necetiam nimis duro.Ec circa circulatonu ponatur vndicp fimus in alcitudincficut cft ftratum deipfo.Hocergofac?to:fouca impleacurcum terra in alcitudine vnuis pedis cu dimidioet ponacur de aqua fupra vicrum. ica quod defccndcndo de fimo imcalccm calefociatfimum ipfum.Ecomni hcbdomadarenoucc^rcalxetfimus duabus vidbus. Poflet eciam poni in fouca defimo vd vi#pacea recenti,abfcp ealce. Quum vero volueris cxrrahcre vitrum tcum materiaeft latis digefta , cauteexcipiacur : ne aliquo violencojnotu concutiatur ct mmpatur . Dum vcro volueris ctrcularc


26/136

Derxtraftionequintaeeflcntt*iirponcndum cft vitrum,omni forma 67 modoprcdi&o. Exccptoquodipfi rr> arculatom.m infuprciritpartenondcbrtefTcocculta*tum,vcl in fimo abftrufum,fed faltcm infcrior pars inftrumcntidbct rcponi in calcc vcl m fin o,vfcj5 ad mcdiam pancm , cx* ad omnerrinus tcrtia partcdcbctcflccxtrafimum adacrcm,vtrKrrtgorcite*rum dcfccndatquod ab calorc in collum circulatori) fccndit.Ethocctiam potcftfieri in balnco mariar,vclincalidaarcna,ponendomaterum citculandam dicbusefuuis adfolcm ,autquod ponatur tcm*porcautun ni invinaccam rccrotem,poftq;bocrifuncexprc(Ti,ficuiiam fcpiusin ancccedentibus notatum cfttDc modo cxtrahcndi quintam ciTcndam abfc vllo Iaborc

vclexpenfa. Caput 7"{^y "'--^ Erfpcximus lllud VcrgiJianu,Nonomniapof\^ fumusomnes,CuquocpHefiodusdicat. Novni dat cundta dcus :c . Etcum proptcr nimiullaborc,quifempcrfaftidiu 6Ynaufeam facit,&proptcr magnas expenfas,qugin hocoperccgntgio non immcrito adhibeh folent , paucos ad>modu videamus laboraremodo predi&o.Scatuimus igiturcradcremodu brcuiore,fariliorc#

ct minus expmfaru egcncc.Sciocmm pcrpjures cfTc ftudiofos huiuartis.quiexipfa le


27/136

abcpvllo fabofcvelexpenfa, %\\cV ex frequeti afcenfione ec defcrnfione ipfa aqua vite in uera quinteffcnnlcoueicecur.Ecipfumvinuita difhllatum,ut fupra didcumeft,cumhabeacomniaquacuorelemenca, tamtnpcrcrcbram motionem cc agicaoonem,que fit propcer afcenfum et defcenfum, de cor>rupnbihin quodamodolcorruptibile tranficcccouercirjr Siergc*videcurpercrebru afcefum ecdefceTumdiftillarioniSjimpuraapu*ro,ec groffum a fubtih fcparirqucfto magis id cocingicin diftd/aco*rio qamil/ics millefics iurf ii cc dcorfum agiracur, quaco magis exiftimandu eft pucreficari ipfam matrria demetata, etcouera inTubfhntiainelemencaca eccorpus incorrupcibilc Igicur quancoccetu ipfumincorruptibibus eipfis quacuord^mentis, canco magis ipfo quincadTcncia incon-uptibihor eftcorpore elemencaco.Qju auccm illa fublimacio mulcodes fucncfactam diftiOacorio predi, nil amcnius,nil d.-nicp oiorancius vnq? fenf iTc vid.ans,ica vc Gt nnrabile dicftui&fcreiii:redibiIe.Siquoc]5 ponatur ln fummicace turris, omnesauesadfcattrahet,quaeaicafuntin vicinijS. Si vcro ccntigcric q>non lta adolcac, lterum claudacur pellicanjSjCcbenclucecu^&rurfiilmponacuraddiftillacionem circulacoriam camdiu, quoufcj? appa*reaccncclaipfaquintaeftenciajfiue (vtvult Raimundus Lulhusli.primo,capicefecundo)Mcrcurius vegccabilis, quod fcmg exodorefupradi(fto potcns cognofcere. Et non folu habct illum odorem etfaporeextellcntifTimu,fcd ctia quandaincorrupnbile fncorrupcionccircaalias medicias,acerccnuliahabecaduftione inore,ficuc aquavitc,nec ctiaaliquamhumid]tat^fiucHcgma,quiaornnis maccnatcrrcftris ckclemecarism fundo refidct.Et ficutiplum ccelueft com*politum cxmaccnaecforma,ficeti;i lpfa quinaefTcncia t cxidco lpficcdocoparacur.Nectamencftois corruptiois expers q: h cec gfey(ftiiiima lnincorrupuoe finealiquoobftaculofaeeretnracoiporapcrpetua ct etcrnaha, q> ab ipfo omniu crcaturaru crcatotc no gmic


28/136

FACILIS MODVS DISTIL. CIRC V I AT.ticur,quu ftatuerit nobis terminum vitcqucm precerire ron poflUtnus',ut aic Pfalrros?r3phus,quia tcftc Sencca,nihilccrtr*t(tn orte&f mhil mecrtius horamortis. Etideoquu resaliquainquintaconuerricurcflentiam, hocnon


29/136

Facilis modus diftillandi rirculatorie XIIIruptum,quinta tame eflcntia l/Iius nullo modo eft iefa.Alia via ex#trahedi quintam effentiam abfqj vllo Iabore vel ignecftha:c.Recipenobihffimam aquam vitcquam potcris reperire,ponatur in vicrumcum collo longo,habente in fummitate forame, quod debetclaudi,& lutaricum tali cera, vt infra docebitur*\7ertatur vicru,ec cum colloimponaturin fimum,ficucfupra multoties eftdi(ftu;ica quodgroflicics matericrefideatm fundo ipfius diftiIIacorrj,ecquu aliquandiulotigo tempore fuentm fimo fepuIcum,denuo extrahatur ab ipfo lcniterui forma,ficuc eft linpoficum. Cuius forma cft h


30/136

Extractio q.e exvino nsuo fiue mufto.3?,n . nusm ipfa.Si aut volueris cxtrahctequinta cflrntia de dolio vini te>C

ft18 Prc autumni,du adhuc eft nouu,&m vafe bufies,Quu ergo voluetnuiti. ^ fpiritus cdurere txipfo dolio,abfcp omm dctrimcnto vini, fac ficricxduro&robuftolignovaldcficcocannalevnuin magnitudine

br:chrj,&facpari modo fieti colatoriu arrp'u,quod ab incenusetabinfenus habeat grofTtudine pollicis,vel paulo plus: t habcat logitudine duaru palmaru.lntmdatur crgo cannale prcdicftum dohum eomOtVt no fit poflibile lpfum facileamouen: & vas ipfum vndiq? obturetmeliori via qua potens. Et cj o?a fucrint bene obturata &clau'(a,ponetres autquatiiDrcalomosftramineos circaipfumcannalc^cjafi noitafacercs:totu vinua doliofecederec&emanaret,&fup> canaleimponata!cmb,&oiacu hncheo optimecircuuoiuacur:poftea cii luto fapietie lutetur.& de alia pane vafis pones rec-.pta^ulii,& finas itaftare,donecvmumfitdefecatum &dcpuratum:&omncs fpiricus inrecep;aculum tranfibunr: &hocntabq? vllo nocumcnto vmi.Forma autem vafis eft harc.Poflcpveroomnesfpiricusfucrintco!


31/136

Modus cxtrahcndi quinf.eflfenc.ex quatuor elementis; XIIIIIctu cftfupcrius facfs,quid (icipfa quintacflcntia,etcui*fic opcrationis, etquomodo extrahatur a materia fua , Sd"modus extrahendi aeque pro paupctibus acdiuitib9 f&cum quanofolum viresauri,argeti,a?ris,ctaliOR metallorum,fed ctia lapfdu pcioforu et herbarum clici fblenttdum m ea immergan t. Scd tame no ignoro r cpplures ftudiofos vltra

progredi defideratr.Cogor itaqj referre,quod ex frequeuori lecftioneec auditioe,experietiaqj (qua?rerumeftmag!ftra)cofecutus fum,falieecmodum excrahcndi quintaeflentia exvinojinquaquideaurum,argentum,margaritx,et lapides prcciofi,aIiacmetalladnTolui po(funt,ad faciedum aurum potabilfjqcttamemagis congruit artiftiSj.qui Alchimia?riuuIosfcrutamr,cf? medicis. Etlicet multi finc vcteriifcriptores,qui docea tmodum extrahedi quinta cffcnuavini perfeparatione quatuor elemetorfc,ita q? in vna redioantur fubftantia eteiiequodquideita fubtiliatum.ettanq; ab humonb9 etomni fuperfluitate quatuor elemetorurn extradtuurdid poteft quinta cflentta: ad refoluuone Solis.Per hanc ergo no folum poterimus ipfum refoluerefcd etiam oes eius vires excrahere,ita q? poifit mgrcdi aurum potabile.Sedcxcequicuncj; pccuitus matenam pfpeccrit:potius alchimiajq> medidnccouenireiudicabit.Verum no negolveteres qsplurimosinueniffemodos huiufmodi:addifIbluedum Sole:magis tameap^tauerun c ad akhimiam cp ad medicma. Hac ergo ane mulci funt de#ceptUputates fieri aurum ex tati quinta eiTentia.Et cpcp in multis fitconitans,et habeacpondus:nitore:ctchngoreaun,tamenoftro tepore ld vera probatione >llum cffedr)U.iicatur:quu in tenuiffimas la*rninas minutim malieenirj oVin aquaforticu alrjs mxtallss refolutufuerit,ve] etia pcr anthimoniu (qudd vltimu auri eft fupphcu) probccur,vnde ficlus 6Vperegrinus color ad vnguc dignofdtur.Ideoq?Amoldus de villa noua ait. Vinu in quo lamina auri quadragefiesaut quinquagcfits extincfta fuent,apud quoidam loco auri potabilishabctur.Vndeetialoantics derupefciffaait : q> mehus fieretid viniiextincttonis laminaRi aun jfi lpfum auru futfiet calcinatu,et in puluerem fubtiliifimum redactum ,vel qct Iaminecur tenu,-fTime,& pofteaj'n parua frufta fandatur , quia cx ipfo faolrus virtus extrahcret,f 1 ficitaminutimfoffum,q?fi ficIaminatu.Sittameaurunaturaleinmi^ncns terrercpertu,no qd humanafubcilitate&induftriafitfaclum.Hoceni vircucc nullam habet, ad coferuandu vica humana.fed ma*C l


32/136

->

Variae vix ad eticiendum quin.cfTen.a corporibus,gis cft deceptio & obfufcatio oculorum.Quis enim akhimiftaru audeatfeiacT:are,auru vnq?abfq? materia venmofa(queeftmercurius)copofuifle.Et ideo reuera hocalcbimiftarum aurum,liccecolore veriauri habeat,forma etiam ac dangore ecpondus,tamen5 habet virtute ficucaurum minerale . Talis ergoeflencia vini poteftab ipfo vinooptime extrahi,fecundu opinione et doclrinam veteru.Quoruegoviam(omiflisalrjs verboruambagibus^enaqabo. Accipeaurum ,etmalleafubcilifTime,adrefoIuedum m formam pocabile coloris auri,Quo per fe,auc ecia alrjs mcdicinis appoficis,potenmus vti i vt mfradocebicur.Qj qj etia ficaha viareperta ad refoluedum auru cu aquaforti,aut cu.aceto diftillato,autg vrina humanam diftillata de quibus loqui no couenit in locomedidne,quu magis fmt corrofiua naturgcp falubna.Ec quamcp pofTit huic materieacucc aliquid adimi fVt qdam vo! unt,came non eft fecuru,&non benecredibile.Ec fi fie>n pofletfnolle came eo vti.Philofophi enim noftn dicunt, mter duodubiacercius cfleeligendu,cV incertius fugicndum.Eam obcaufammonftrabimus facihore & fubciliore viam feparandi quintam eflen,riam a quatuor elemecis:etin vnu effe digercdi,g acuitace que in ipfacftmixta,cu fubtilitate,p quaauruecargecum ctalia mecallapofruncrcfolui.Eciam excrahedi vircucecx ipfa,vt in formam potabile,aquefimile redua pofTu;g quam acuitace lpfa mecalla refol u unt,6cper nihil a!iud;du quatuordcmetanondu fint feparara,ec tcrra ipfa calcinata,fiueperauduftionefad:a oYvcrfain fale;cake;vel dnere; informacuiufdam lapidis,dicftiabaliquibus antiquoruLapis pfrilofbpho*rum.Et vicfuntduc.Decomuniorialiquidfa(fcum,cum difcrctiocexcrahicurde vino fupra di


33/136

Extraclio quin.dTen.ad rcfblucndum aurum pro tinduris. XVdam Iapfs philofophicus videturcompofitus:&pereius latente&occultam vim oiamineralia metalIapofTuntrefolui,adringendu,coiVrandu,et coagulandu Sole &Lunam,etalia. Sccundo quomodofitfcparanda tcrra,extraQuo fiatqumta eiTentia ad refoIuendQ Solem pro cincluris.R E C I PEergo de vino rubeo meliori quod inuenirepotcns,ctqclnullomodofitfophifticacu, vcfupraclximus t &diftilletur pcrcresvices in fumo tali.Hccaucefornaxabaliquib9 appelJaturBalneuManae.Efttame difFeres ab codc quo fupra dictueft.Quarefuprcmapars,ideftalebicustqui rccipitfpincus,ct ipfos reddic.debecftarcinaquatepda:&debet pcr ipfam aquamregi,itavtvi#nudiftill2ndumcominus altquamcoplexionem igneamamplecftat, quaepermultas&vanasduftillationcs difficillimeabftraherctur:etmagis pcr cofequeseftnociuuq)profi>cuu humancnatu JBm ' !re.Sic vt aperte videre poteris ipfum canale diftilltaorfj,in qtio eft vinu,tranf"gredi &tranfireper ipfam aquam tcpida.Sed aliud balneu marie, de quo fu*pracft di(ftu,habetinnmam fomacis partemficutcaldare:in quo debentpomomnia vafe etinftrumenta dtftillatoriacuaqua,ecfupenorpars,quecftalemC >


34/136

Extractio qumtcc afTcntfaem nullaaqun debct (Tarr,f^ proprie ipfa cucurbita;fri qua efr vinu,quoddjbecdiftiHari & hoceftbalneum mane,Ecquandoct ncfeiaprimo balneocjldaris ;iliquid cft diftillandfLadhjbedacftopcrajVthabeanturdifci fmccirculi plumbei magni &parui:fuperquibus ipfa vitra dcbec ligari.nc ex cakfacftionc aque balnei hinci nde agitenturForma hae: eft.

Et nota,q? in tali balneo aldare debcteffe immuracu;&in laterefomacis habat longu canale de cupro vel ferro.in q3innciantur carbones,qui debetcfTe fubnis caldareigncfcentes.vcl q? calor ipfecarbonu reuerbercccotra caldare,quiamipfocannalinon poffuntadurieaexcaufa ,q? mulca funcforamina in fornacet*T:ciampropterdaufonecanna)i's.Iceale>^ic9 qui maqua ftat,debecelledccupro

&ab incus fitftannac" i upcnus 82 mfcmis \ afa mfimui ccmete*tur.&in extcrioreparte,vbi fu ntiur,(fturc,cu ftnno Iutcntcptimc;nealicjd aqucpofli t ab hac abircQuu vcro aqua fueric cakfi.


35/136

ad rcfolnendum aiirum pro tfndtunV. XVIEtluteturaim luto facfto cxcrinibus.Et fc/as,qi patxa: tal.s forna

ces rcperiuntur apud arciftas noftros.Quum crgo omne\i'num z\i*um diftillaucris,rcftroandum cft flegma:quia mfra dceodicctur.Ip*fum vcro vinum icadiftillatum,item ponacur in balnco , dequompnncipio diximusjvel fiat in furno accidiofo perarcnam. Cuius formahiccftdepicta.


36/136

Forma fornads vnaeum balneoSi aucem no vels poncre in fumo accidic,ponatur 1n balnco,vbi fintmukavafadiftillacoria fimul,& quodlibet fitpofituin circulofuo.Omnes verb circuli ln vno annulo fiue tnpode coplecTantur. Etbalneu fit ita fa(ftum;c|? fornax fiat in inferiore parte aIicuiusdomus,&fit latajficut fextanum;vel ficut tres quartae vnius vlna?: 6V fiat ex cu>procooperculum.Locus verovbicarbones debentinrjci,fitfad:us exlatenbus muralibusJvndiquacp optimelutando in fpiflitudineduorum vel triudigitorum.Etcooperculum ficiufacT:um,vccum dau>fum fit:calor ipfc:quiad ld afcendiVpoflic lterum rcgredi vfcp ad pedem fornacis:& optimeclaudatur vbicp:vtcalorcm conceptumnonpoflit facile amiccere.Hoc ergo cannale fit fupra fornace,cV infra can'nale fit craticula pcr palmam vna,ita vtcineres poflintdilabi in fundu*Fomaxvero debet cfle quadrata,& in quohbct quatuor angulo*ru habeat foramen fiue fpiraculu:per quod fumus poflitexire.Et pfum canale habeatfeneftram diftancem ab ipfa fornace per vnam pal>mam;perquam feneftiam carboncs debent inrjci ; cV femper opcimedaudatur cum ahquo inftrumeno,adhoc facfto:quod debet efle itafpiiliimjficut eft ipium cannak.lgn.s vero fempermoderetur ct tcmperctur per ipfa quatuor foraminaangularia,cum aliquibus regiftrisobftruforrjs ad hocaptisccidoneis,cx:icacalor gcannaletrAfibit vfc^ad cooperculu cupreUjSCnemo fciet vnde llleignis polfit venirc.Et fiiatvas h^neuin magniCudineetcircumferenuarocecurrus,vtipfumcooperculum cuprcum penitus arcundetJn quo yafedebct imponiaqua,itavt lpfumcoopcrculumtotumftecinvafe aqua plenovfqjad mediampartem valis.Vasautefitaltum quatuoraucquincp cu>bitis,6Vperduos cubuos afundo vafis fiac cooperculum Iigneum,cum multis foraminibus;ica cjp cucurbicaquejibecin quodlibecpoffit mtrareforamen.Et fuper quamiibetcucurbicam ponacur aionbi'cus ,et mfra quemlibec alcmbicum rccepcaculum fupcr cooperculo va:fis maions;cV optime omnia cemencecur 6Y iuccnt,fuhcet fug ipfumvas cooperculum/uperipiaforamina coopcrculi cucurbua, fup ctucur bitas alembici,& receptacula circa lpfa , cxfichabebis calorem adhocopus fuffidentem,& lgncm fecretum.Forma fornacis eft hxc,


37/136

Fornacfs & ba! nei fotmae.


38/136

',

Quibus cautclis opus fitad extrahendam quin.eflent.Quu vero fcirc volueris,quando oes fpiritus ab ipfo vino fintdiftil*laci& fegregati,infpicealmbicum,cV quando videris in ipfo guttasquafdadiftiHanteSjtuncccrtilTmi!mf!gniiiTiefl,nihiIampliusdefpiritibus reftare^&tuncipfaaqua in alcmb.afcendit.^moue ergo recepraculum,&: flcgma quod eft in ipfa cucurbita ponatur feorfum , &tcuftodiatur,cV lmpleitcru cucurbita aqua vitc,fupenmponendo alebicum:&bencobtureturcu ceia tali:vt!nfra docebitur:ita vt nullusfpiritus poiTitexhalarc:cx: diftilleturp cineres m furno accidiuSedeffetmeliusjfi diftillareturin balnco maria^Quu aut volueriscognofeere,quado oes fpiritus a vino fecefferint,fcmg per priora indiciawbi patebitiautpoteris etiaexipfo alebicocaperedeaqua vitCjguftaV:do fi quippiaaquofitatis remanferir,oYhoceftcerti9 cerro.Quandoitacp fccundum noftra doctrina hoc in balneo marie vcl in furno accidie-ita difti!lauens,cape ipfum flegma quod m ipfis diftillatorrjsremafic}cx: diftilletur octo aut noue viabus,omni vicc flcgma remanes cum prion con:ungedo:&: hoc fiat toties:quoufqj ipfa aqua vitsein ignca fubftantia conuertatur:ita cp fi ex lpfa madcfiat pannus:& accenfus fuerir,q> ftatim cum ip(a aquacdburatur. Si etia vna folaouttaolci oliuarum immiferis:ftatim in fundum merget,6Ynuncp Vlterius afcendet,quancumuis lpfum vas moueatur ct cocutJatur.& ita habcs quinta eflen.ipfius vini,a quatuor clementis feparatam.Et nota prcapue,q> oes rimazcirca& urcum alembicum et alia vaiaquamcp beneobturataefintcum terra virginca ; hoceftaroilla,no tamcndebes ceiTare inuoluerecii trib9 vel quatuorpannis lincheis , cjaquatomelius c!auduncur,taco minus fpiritus euaporiit. Nota etia,cqrlprimumipfaaquavite^mponitur,dedececantaris nodiftillabis nifi vnu vel alterri n.mis,6Y omnerefiduu quod in caldan permanet,nullius cft valoris:6Ynullapenicus habec virtuce, etdicit lpfumflcgma,hoccftipfaaqua:cx quac6ponituraer,igni S , cttcrra. Icadi*ftillabis cantaros fexagint?:6Ycxpnma diftillauone vix habebis (cptem cataros.In fecunda vcro vixqmnqj.In tcrtia vixduos vel trcSjCCira quato plus dii"tiliaueris,ta to minus habcbis, ec qct in v/cimo cnsdiftillatum,idericpiiriffimumJubtihftunum,etopt!mumadaurupotabile componcndum,in qua ctiam potcris (blucre Solcm.Qiium veio per tres vices ipfum diftillaucris , cnt fubtililTimum 4Bc ldeo nifi bcne pra:caueris,omnis vtrtus lpfius facile ochalabit.Capecrco colaconum , quum volucris micterede vno vafe m aliud,


39/136

Confcil/o cetxad obcurandum vafa. XVIII& imponacur in vas cui im mictis vinurSc* circu nquacp obturetur c5ccra eali,vtdoc:bitur hicinfra, cValiud vas fupcrimponendo : ica q>collu peuicjs in colatonii prccipitetur.Ec pari modo vndiqj lutabiscollumcolacorrj. Ethocfaftyfmas vinu in aliud vas dcfuo flueret&minusexhalabitvircus . Sicauccolacoriuminlongitudinevniupalmi.Modus vero facendi ceraad lucandu, efl: calis rRccipercfincpini hbras duas:fundacurin vafecerreo,abincus bcnevicreaco. Poftqj aucieacrit:habcas aliiieacabu,vcl vrccum cerreu, in quo ficaqua limpida: cVfupcrvrceo imponanir de ftram.ne. Poftea funde fut>hocftramcn ipfam refina m ahum vr;eum,8c* omnisimpuricas eius refidebic in ftramine*Si vero vidcris ip(am non fatis cfle depuraca,rccipias cerc virginec hbrafcmis, olei ohuammduo aurcnacodeariaivel fi non haberes oleu;fijme tantu d: bucyro,fimdantur omnia fimul.Poftea agitecurcu fpa'Culatdonec fngcfcut,poftea manu opcraberisrcV ipfam omnino para>bis.Ec cii haccera debenc lucari omnia vafa ccdiftilIatoria,in quibusaliq uis voluerir conferuarc aqua vitac.Vafa vero flnt opcimeadequatacV pohea.Poftea fuper/mponacur vitrutenuequafioperculum,5c*dcnuo Iutctur cii ce~a fupradicfta.Noea ecia, q> quu tale vinum fueriCduabus auc cnbusvicibus di ftiIIatum;poceris accipere fpongia fubtilem,qua:debec fcindi m frufta,ica magna , cp ab omni parce poflfinf.aetingereuicurbica in parcefupcriori,cV debetalligan predicla fporigia cu cribus vel quatuor funiculis extra eminentib9, quando fugimpofucris alembicum,ita q? fponsna no poflic in fundum difh/latorrjcadere,cx.'intingaturin oleu oIiua?,cVparu iterum exprimat,ne forccipfum oleum in cucurbita incidcret,etcum lpfa materia difhllada mifceretur,ck alebico fuperimpofito daudaturcum cera prasfata.& ipfifpincusoptimeper hancfpogiamdiftillabuturteeipium flcgma p hccno trafibitcaufa olei.Echocmoplusinvnadiftillattoeopcrabcris,cj; m trib* ali*is.Alebicuscmelicfacftus abicp duplici margine, ficuc fiuntalcmbici ceci : excepto faltemq? non habent roftra,ficuc llli.

Cuius forma eft hsec.


40/136

Variae inftnimcntorum diftil. forrrte.Potcris ccia facere quaruor capellas fiuc fcdilia , ita vc in quchbet flctvna cucurbica. in qua matena diftiilanda pcnatur3fc> vinu ipu-m iradiftiUatu:vtfupra dictucft , cVicabrcuius& facihus ad opcacu efle*clum potcris perueninr.Cannale vcro quod lnmcdio cft,non fitaltius qs eft ipfa fornax:&: potcft fjeri ipfum cannafe quadracutde lace/ribus non cocftis.Et mtra quemhbctangulu fiat fencftra,inlatitudune&logicudinequatuorvel quinc^digitoru. Ecfincfeneftrc faclaeaim marginc:ita cp deorfum poftinc micci quedainftrumenta ferrcafiueregiftra,ad cemperandum ignem.Oporretauce vccalia regiftrafint ita orandia,vc tocus margo fcneftrc ex ipfis implearurjpcr quamcalorpoilicexire.Hocauteinftrumentu ferreum habecpalum,nuu>ta foramina habenroquas fint fegregaca vnu ab alio,per fpaciu digiti obliqui vel cranfuerfi,ica q? fi magnum cV ingence volueris haberecaIore,ipiumfcrrufufpenda* ^^/^^^^0^00^6 ^^tura!ciu:,5vin foramineinferiori ponacurrcftaculu.Sive*rodefidcrcsad opus exiguiicaIorcm ?ferru fufpenfum dc*miccacurab alto,quacu volueris.Formaaucdiclorum regiftrorum cft haec.Subrus autccannalc fit crancula,fuperqiiacarboncs ponant, Cums for*maeft hcc.

Poccris ctiam habercregjftrafa :T:a,qu: habeac cna,vel quatuor foramina , vel plura , itaq? alcius fic minimum,&inferius fic maximum. Ec qu.mcomagis leuabis rcgiftra, tancoinacris habebis decalore,ec iicpoccnsfacereignem paruumvel magnum, ad Iibicu cuu. |


41/136

Formafornacfs,ad feparandum quatuorelementa

Hec fomax eft facfoob duas caufas. Ptima,quia in ipfo poteris facere paruum vel magnum igne , ad diftillandum fortiter vel lcniter,fkut placuerit. Sccunda,quia cum femel fucrit calefa&amon facile inftigefdt:& ideo no multi carbones perduntur.Etnota,q? ipfa diftillatoria non dcbcnt extrahi vcl imponi,nifiprius fuerint mfngidata,&hocpoteris facere,aliquod regiftroru in fundum mittendo,& nuhilominus alia habebunt operationem fuam. Et quando lterum lmpofueris vas plcnii aqua vitse,ignead placitum tuureges:donec fufficicntiam materie habucris.Quatuorautem elementa debent ita fe*parari.Acdpiantur omncs aquseprajdi&aetfmulcongefta^&ponatur in caldare primcfornacis,velm magnamcucurbitam, Si autemnon poflfes haberemagnam cucurbita, ponaturm plures paruas, &diftiHetur in vna ex predi&is fornacibus,etabipfa extrahatur flegmavfqjquo nihil vltra exeat,lentoquidem igne , ficut (i eflec in balneomarie. Et quum fuerit ita dtftillatum vfq? ad finem,amoueatur receptaculum3& inuenics ilhc flegma.Etin ipfa cucurbita vel caldari recD


42/136

Evtrcufcio qufntx efTentiae.manet matena nigerrima,ficuceft pix liquida.Aliqui vero brcuitateinquircntes,imponunt in vas vel capfiam fcrream fuper Jcntum ignccarbonum,donecilIa nigra fubftatiaappareacfcucpixtenuis:cVhccponatur in cucurbitam.Pofteaponacurdcalioflegmate in capfia:&fiat ficut de pnma,cV itcrum materia nigra ponaturcum aha. Et hocfacies cocies,donc:nullum flegma remancac. Eciterummateriani'oraponaturincucurbitamjccponacurinarenamtecextrahefupcrfluahumiditatcm ab ipfa:cVpofteainfunde quintaeflemiam,qua priusab ipfo abftraxifti,in fpiflitudine quacuor auc quinc^ digitoru,cV bcnemifccanturinfimuUcVponantur in balnco maric,ad digerendumPofteadiftillcturperalembicum. Etcu icaaquafuericdiftillaca,fun*dacuricerum fupjr feces:etitcrum diftillccur:ec iterum digcracuratqjdiftillecur.Ec quanco fcpius hoc fecens,caco mclius crit.Ec hocquodinfcpcimadiftilIationeeftdiftillatum:appclIatur fanguis hurranusquem akhimiftxmaximeinquirunt:cVcft ipieaer.Etica habes duoclemenca in virtucc qLunceeflenci32exaItata,quae funtaercV aqua.Pofteacapeinatcriam nigram,dcqua fupra dihabcasvnaIibra fecum,cV quatuor libras aquc prcdi


43/136

Modus caldnandi clementarcclificata. XXciuatuorIibrc deaqua pra:dicT:aEt hoc Fac totics,vt omnis fecor ex illamatcria niorareccdat.Ecnifi hocitafccens,oleum cVoperapcrdes.Quia n>fi itafupennfuderis quintam eiTentiam roV rurfus ab ca diftillaucrisjficut fupra dicliim cft;nihil omnino valebic. Terra autem nioram fic loca& purificaca deficcabis, etfacpuluerem Uibcibflimum&immifcecumduobus elcmcntis praediclris rectificatis,fcilicetaquaecacre,quasprius fanguinem humanum appellauimus : ctponaturjnbalneum mariacpercrcsdies,cVcres nocl:es,vd paulo plus.Pofteaicerum diftillecur:ec aqua quae venic ex hac dimIlacione,dicicuraquaioneareclificaca. Ecita habcscriaelcmentaexaltatainvircucequincaee?fencix.Pofthoccapeillamacerianigra,etredigacur, comburcndoin furno reuerberacionis vel caldnacionis indnere,habentem albedinem calas.Non tamen lanpcr fit ica alba,qma aliquando rcanet derubcdinc,ficut cft rubedo ipfius combuftionis.Sed ignis in furno reucrberationis aliquado no eft facis validus.Idcocp ad vicadum ma*onum laboreir :ct mulcas expcnfas,pones hacmaccriam in ollam nouam terrea,& coopenaturcoopcrculo;&Iucecuroptime luto fapien^tia:.vcl luto fa


44/136

Modus conficiendi elijcfr,Si vero prima vice no eric fatis vfta in fornzce calcis, iterum irnponatur in candem.Ecquum fueric facis vfta , mifcccum ea aqua igneam,dequalocuti fumus:cVfinas ftarcper tres dies. &C totidem nocles inbalneo marie.Poftea iterum diftillctur.Ethoc fiat fepties,cVtocies calcineturin furnoreuerberacionis.Quucp lta fepties diftilIaca,etcocicsrecalcinata fueric( Qiiod ex eo potcns coni idcrare ; quando acccpcnsde hac terra,et pofueris ad acrem,et fcceris ficcari,ct poftea fupcrinfudcns trcs autquacuorguctas aquaeprcdi


45/136

Extradio quintx eflentia*pro auro potabiliconficiendo. XXIDcmodo extrahendi quintam efTcntiam,in qua poteftrcfolui auru,adracienduaurum potabile. Cap. U

Romifimus fupradupliccm via nos demonftracuros,quomodo finc feparanda quatuor cleme

j ta& in vnam formam rcdigcnda , ad rcfoluem' dumSolem,Iunam:&omniaaIiamecalla.De

qua via fatis fupcrqj iam fuperius eft elucidatum Nunc vcro ad fe#cundam viam eftproccdcndum,quomodo fcijicectcrrafcparandaticexcracfta ipfa quinta efTcntia,perquam omnia metalla poffunt refol'ui:& infubftantiam aquc potabilis rcdigi.Dicunt enim omnes philofophi vnanimiterT q? poteft fieri aqua vica?,ad fuftentandam natu*ram humanam:ctadcuitandam omnem cgritudinem.Facitaq? aquaVi'ta:claram reflificaduita vcardeacaccenfa^vcfupra diximus,Ec nul>lo modo facfanguinem humanu:quia ii aliqua? hsrbc vel aliud quiddammaterialiuirtipiamfomtimmjflum.^exfiiperfluicatejqucinipfoeft,pcrdcnc vires fuas ,&omnem bonu faporem Scodorem amittetcfTecetiam horrendum vfui humano.Necetia fiacaquaignca: quiatalem calorcm cVacuitacemin fc contineret:q? omnia maccrialia(excepcis mccallis)calem calorem fupcrfluum &igncum ad fe*rahcrent:icaq> quum putares facere aquam v.tp,potius aquam mortis facercs.Exquo autem omnis vircus &pcrreclio eft in ipfa cerra,redacta inlapi*dcm,vc fupra copiols decIarauimus:ergo hanc tcrra huic noftrc aqucprasfcnti n*ibuimus,nonfaciences vel fangutncm humanu:velaquajgneam.&cuncappdlatur vera quintaeficncia.fiucaqua vitc,c\nonaquamortis.Etquancjfepiusdiftillaturperterram.tatofitcffuaCior& melior.Ec notandum eft,^ parum de hac tcrra:fumma habct vir


46/136

Modus excrahendi quin.efTen.a mdle.&2p tca feceris aquam vitar , rc ad fpiiTicudinem mel*lis diflblun fupengne.Poftea colleab ignc ;cVfine frigefcere vfcp indiem fequentem,c\ videbis paiuos Iapillos in furdo vafis,ficucfief


47/136

quce intrat aurum potabile, XXIIabfqs dubio refoluereSolem.Sed fufncir,q-. calcincturin ipfo furnoreuerberationis : quoufqj ducatur vfcp ad albedinem nmis vel falisvQuucp ica fueritcalcinaca,fuperinfundacurdcaqua vice ica rectificauvc fepius dicftum efti& diftillecurp er feptem vices,ficuciam eftmonftracum. Ec in hac aqua poceris foluere folia auri, quia ipforum vimad fecrahit. Echincficaurum potabilemirabihs opcracionis,adfu>ftencandam vitam humanam,ica q> per ipfum omnes corporis morbi &egritudincs tolluntur cum hoc vCi fuerimu8.Ecideodicitur,ckcichcminem iterum reiiiuifcere.

Quomodo extrahenda fit quinca efTentiaa mclle:quc intrat auru potabile. Cap.is

(Vnc procedendum eft adipfam quintam eflenjcia meIIis,quo debeatcxtrahi.Quu ergo ipfamextrahere volueris,habeas bonam quantitaccmbonietoptimi melIis,aquofauusno fcadhucfeparatus,ficuteft,quandodealucarieximitur#Exprimemel a fauis abfcp igne : faciendo tres aut quaciior faccos ex

panno colatono,in longicudinem duorum cubitorum* Largicudovero debetefTeinquantum pannus feextendic.Hocexpleco,imponemel cumfauo in prxdidtos faccos,cV diebus aeftuis ponancur 6iCu*fpendamur ad folcm. Ec fub quolibcciacco ponas vas mundum,adrecipicndum mel diftillans a faccis.Et fi forfitan fuiflet diebus hiemalibus,calcfi3f balneale vaporarium , ficuc in Germania apud locuple*ces habencur,cV faccus pcndacur ad parieccm , vt ex calore balnei melfundatur. Ecquumomnemelfuericliquacfa&um ,imponacuraIi>udin faccum j Sc* fiatficutde primo . Ec hoccocies facies , donecha*beas quancicattm fuffickncem : Et dc fecibus facias fieri ceram , nVcut moris cft. Poftca habeas Ccx vel ocT:o vafa terrea , de meliori cerera quam poteris habere , qua? fmc facla quafj in modum cucurbitcEc quodlibcc horu vaforum fic amplum,vc poflit tcnere qumdecimaut fcdecim libras.Et fint ln gutuire ftrida,in ventrevero laca,ica vtpoftis fuperimponere alembicu.Ec habeac ab orificio gfpaciu vniutD +


48/136

Modus diftiflandi aquam mellispalmeduas anfas in longitudine vnius parui digitijita q? poflint pereas imponi &amouena fornace, &ab infcrius iintoptimelutata*Quorum fonna eft hsec*

Etquu itaeruntomniapr3eparata,magifteroperis impleatquodli*becdicftomm vafomm vfcp ad tettia panede melle,ica excrad:o,vtiadiximus:& reliqucduse panes vafis fint vacuc,ita vc mel poffic afcendere& defcedcre,6Yponatur infurnu accidias. Cuius forma efthea

VIDEFOLIO XVI.Ec fuperimponaturalembicus,et omnes rimuledrcunquaq? optimcobcurencurcum panno lincheo,fermentato ex argilla cenui.Ec fac&fhllatione tua lenco igne.Quia (i nimiucalefacercs furnu/nel ipfumin alembicum afcenderec.Ec ideo fedula opera femper pcr(piees,fi vafa fint nimiiim calidajinadefiant Iinthei panni,& circunquacj? inuoluancur vafa riica alcmbicum , non tamen ipfum accjngancf vel cp aliVquaguttaaqusfuperipfum cadac,quiaciciiTimealembicus rumpe*retur. Ec linthcoli iint inuoluti circaipfum vas : donecfrigefcat}&!fic ipfum mel non poccric afcendere,vel per alcmbicum diftiilare Eeprimaaquaqu^abipfo

LmeIIediftiIIatur:habecinfefpiricus,quiau

rumpocabilcmgrcdiuncur: & cumparumfenierinccaioris , afcerwdunc, cx non permancnc. Ecideomei , quodafauofuoeft extra*iftum per igncin ; huic noftro operi piajlentinil plane condurijquia omnesfpiritus cx eo aderrpci func,expirautrunc&eceiTerun;Ec hoc accurate confiderabis . Quunq? m akmbico nulius fpiftcus


49/136

Modus diftillandi aquam mcllis. XXIllconfpicies,extrahancur vsfa,cV hocipfum confiderare poceris,cu gut*tulaeapparebunccirca Imeas aItm bi ci , cV ni nc vafacx fbmacccxtraha'tur,cV mel in quoddam vas fcparatim rrponatur:quia nihil vlcra adhocopus valec.Et ftacim mfundeaquam bulicncem in tua cucurbi'tam,cV optime lauetur f cV habeas fpatuUm ferrcam latam duoru di#gicoRi, cum qua ipfam cucurbitam optime mundabis : vtfiquiccptmellis combufti in ca rcfederit,poffitab ipfa amcueri cVdcponi. Echocfacies femper,quado volueris imponeremel inipfam.Si vero voluens fecuretuum mel diftillarc, ica q? non habeas aliquam follicitu'dinem,cp poflTc afcendere in alembicurn,Capias foliorum hcdercmanipulum vr.um,cVmellis libram vnam,mifceanturmfimulcVdiftil*lencur,cV f.c mel tuum nuncjj afcendtttEt hocmodo poflec difbliafipereampanam.

Sunctamenaliqui',qiH accipfuntparuos lapillos alboslquiinnpa fluminum r.^eriun*tur,cVhos incucurbicam ciirnmelle imponunt,cV eft idej qamel non poceft pr opter ipfosaftedere.Etquum omncmelica diftillaueris , cV aquam, inlqua fpiritus conrinetur, in cujcurbicam impofucris,ponefuper lpfam aUmbicum vitreum:cVdiftilJa,cV fpfricus ab ipfaaqua diftillabuntur,ficut fupra diclum eft deaqua vfee. Et hzeceric quintacftencia mellis.Hx-cergo habet odorcm fuauifTmum , ficut germenprunorum agreftiuiruSi vero non potfis in ipfo alcmbico copnofccre,quando omnes fpiritus fece(Ter;nt:amoucbis rcceptaculurVi,cV gaftabis materiamdiftillatam, cV fihabet guftum mellis , fcus fpiritusadhuc efle ibidcm* Et ideo toties continuabis ipGm materiam difbjlare,vt nullus omnino fapor mcllis in ea remaneat Spintus vero cogregari,in vnacucurbitaponanturtcVin fuperficicc.audarurcum vitro:cV lucecurcum cera fupradicla: vel cum luto fapientiae, cV fiat vtfupradictum cltdequintacfrenuavini,Etfivis inhocoperan,ha^bcas bonam quanticaccni mellis.


50/136

Lulliuslu.ca.4

Quomodo"extrahenda fit qumtaeflcntia cx Chelidcnia,Caput i$

Helidoniaf$m Ray.LuIlium,et Io.dc riJpeftiffa dida eft quafi celi donum,Scdfi etymolo*giam vocabuli,et grecam deriuationeinfpicerevoluerimus,a1iter de ipfius difhmtioneloqueducric Dicutcnim PliniuscVAriftotcleschelidoniaefle ab hirundine nuncupata , vdab

_ hirundinis vifu.GrseceenimChelidonhirundo dicitur. Vnde prouerbium eft hoc: hoc eft,Vna hirundo non facit vef^b haclnomen hocchelidonia fumpfit*monftrata homini ab hirundine.Hacenim hirundines oculis pullorum in nido reftituunt vifum.Genera autem eius duo funt . Maiorfruticofo cauk,folio paftinacecorticas ampliore altitudineduoru cu*bitorum:colorealbicans:flos lutheus/Mmori folia hederseminoraaliquantum:&.'rotundiora,minuscadidarfucv:us croci mordax:femepapaucriSjfiorentaducntu hirundinu,difceflu marcefcunt, florenu>bus fucais exprimiturjCv in asreo vaieciim melle leniterferucnti cinere dccoquitur.Sin^ulari rcmedio cotra cdigincs oculorum vtuntur,& per fe fucco in collirrjs:qua2ab ea Chehdonia appellantur, Habecctiam mnumerabilcs alfas vircutes:cx: idco no immerito huic noftrooperi lmmifcereVoluim.us:quo ex ipfa txtiahcnda fit quinta cflcnuaqujcetiam ipfum auru potabile ingreditur.Cape ergodechehdoniatemporceftiuo,quando cft tota matura,6V viridis:cx: incipit quafi albeicere , & tota eius fubftantia,fc$ flos,radix:& bcrba tn quantitatcquam volucris fcindatur minutim & piftetur rn mortario japideo.Poftca ponatur iu cucurbitam terream vitrcatam.Et cti curbita impleatur tota.benc ipfim claudendo cV lutando. Pofteaponaturinf*i-num cauinum reccntem,adfcnncntadum Cvdigeiedumper ipaciu trium hebdoma*darum.Dehsnc fupenmpo'naturalen-ibia.-SjCtdiftillcc.iria balneo Marie.


51/136

Extra&io quintajeflenti XXIIIIEtficignisadmo*dumlencus,S_omniaoptimeobcuretur.ctexibirexhocipfum flegma, &alia cna elcmeca manebucinfundodifbllacorij.Poftea fccesexcrahaniurocipfo,&: opcime ceratur fupervnomarmore adeo cenue ecfubcilicer quacumpoteris . Ec pofteaicerumimponacurinvasrcVfupenn;fundac flegma abalrj-5 crib9 prius diftillatum;&fupertime lauecur a feabus remanentibus , quae debent admifceri elemen*to cerrco,&difbWeturinbalneomaricc, Cvvasin quoaquailladebetreferuarijOpumeperlucccur . Tali etiam modo recfcificabis aerem perfeptenanam reirerationem rn cineribub : lemper mifcendo feces cumlpfaceira.Haceciainfonnaeleinentuinigneun-itemperabiscViuftift"-^,cabis.Echocefbpfum oleum cercium. Et quodlibec olcorum refa*


55/136

Virtutcs fingulorum elementorum reclificatorum XXVIuewrm vafe bene daufo.Poftcp autem re


56/136

Demodo mrahcnchquintameflentiam cxfangftinehumano }ouis,catnibu$t&hnii\ibus. Caput 14.

Ivis crgo extrahere qumtameflentiamexfan*guinc humano , acdpiatur de fanguine homt>nis fanguineae complexionis , vel colcrici fanirmediocris a?tatis , &bonum vinum bibentis tpoftcjj phIeubothomifauent,8cfanguis refiodensm fundo vafisab ipfa aqua fegregatusfuent , teratur in aliquo vafe cum decimaparte

jTalisTommunis,& beneconcutiendo infimul mifceatur ; cVponaturin pellicanumdaufum

Et poftea ponatut in foueam quint^ pedum pro|fundam,&:latam duorum pedum', habentevnu|jitracu de calce viua,& aliud de fimo equino,ficucifupradidu eftdedigcftiuo, cxfermentetur ibi dvnamlwnam,vel ciracer,fecundum quod vidcnsjtempus ciTc nubilum velferenum. Poftcp autem 'videris lpfam macenam eilercfoiucam maquam.(cilicet q? grofla fubftancia,quem fundo pellica*nireiidec.ab aqua penitus fitfegregata,excrahaturab ipfo fimo,cVponacurm balncum Mariae cumakmbicor&: difhllecur ignelcnciflimo,ficutfupra de quinca eflenciavini di&um eft.Ecquum pnmam diftillatione perfeceris,adm ifcca*tur lcerumcumfecibus quadndiftillaconoremanferunc, & iterummfimo putrefiat , donec videris purum ab impuro eflefequeftratu,& matenam depuratam & fubtilem nacare fuper fece,& {i lit ccmpusclarum,putrefiacm loco praefato longion tempore q? fi fuiflec nebu*lofum veimibnreium.Hocfac1ro,fecundariecliftil]ecurPoftea ltcrucum feabus ponacur ad digercndu,& denuo diftilletur,&hoc fiatquacuor vicibus *d minus.Poft difhllacionem autem quarcam arculabis cempore longo, iicuc fupra didum eft de qumca eflencia vini


57/136

Extractio quin.cfTen.cx varrjs fructibusJ XXVHfca vt takm perfedionem acquitat:vt ex claritate fua immaterialitatem& cormptione adipifcatur:c\' per diftillarionem approprietur quin*tJeefleutiaefanguinis humani corporis.Et harc in omnibuus egritu*dinibus exnimia fua nobilitate 6V virtute maximeeft fuftentatiua naturas humanae,6V citiftime egrotantem a quocucp morbo Iiberat. Ethaec fumciatdefanguinehumano.Excarneautem cVouisquuquintam eflentiaextrahere volueris,caro illa,cxqua illa educere vis,fitfubtihflime 6Y minutifTimeconcifa,cx:pofteain mortario piftetur,cu de*cima parte falis communis.Pan modo oua in mortario cum fale pi*ftcntur:donec in aquam redigantur,ponanturpofteaincucurbitam& fuperimponaturalembieus ca2cus 58c fiat per omnia in digefttonefa-mentatione:6


58/136

ExfacTrio quintx cfTentioe 3D modo excrahendiquirmfncfTen'

tiam ab flonbus ;herbis,ck ra>dicibus. Cap# ltf,

I vis fcparare quintarn efientiam a quatttorqua!icatibusflorum,herbaru^etradicum:Accipiascas dum benefuncmature,cum toca fubftanri*fua,cempore daro& fcreno,luna ipfa crcfccnte,

&iamquafi pima,qutatuncomnes flores , herba? r& rsdices caren*quodammodoomni corruptioncita cp funt feparatacab omni cak>reextraneo &fupernacuraIi,&opumeab omm immundicia purge*tur.PofteaminutfTime fecando,piftenturm mortano marmoreo,cudecima parte falis.&ponaturm arcuiauonum.

Fcfmenteturin fimo equfno pcrvnum menfem f omni hebdorfadarcnouando femel fimum.Menfeautpera&o,extrahacur a fimoralcm*bicu cecum deponeudo,&'fupcnmponatur2ltmbicuscu roftro ,fiddifbllctur in balneo Maria, sugmcntando pruru ignem vfq> akerCium gradum.Etaquadiftillara refcruetur , &. feces ex t ucurbica oc*trahancur,cVpuIuerifcnrurminutifTime.Poftea fuperinf.ndataquadiftillaca fiiperfeceSjCVitcrumapponaturalembicus cccus,omniaoptimc Iutando,ficut priori vicc fcedi, cxdiltilletur in balneo Maria?rignem minuendo pergradummedium . Poft hocirerum feces pul*uerilcncur^fuperrufaaquajqucabipfiscratdiflillatnjitei-udigetatvt lupral&tertio diftilletur,&: putrefiat,femper ignem dimmuendoper medium gradum.Putrcfact.io quocg decrefcat femperpermediu


59/136

ex floribus,herbi's,oVradicibus; XA.v i i igradurr ,fc$ q> in fecunda digeftione putrefiat per dies vigintt ctvnuin terciaper dies quatuordecim,in quarta per dies offco, ita q? quater*nis vicibus fermcntetur,QjJartaautemdirbllationepra


60/136

Extradio quintzceflentiaeex florib9:herbis:cVracuabus.vt fi cjuippiarr. fubtilis cVmagn efficacia habere velis:poi*cs ad operatione fecundu animi t;ii Iibicu perducere: accipicndo de iftd quincaeflencialcco aliarum aquaru,oVadiungcndo quafcuncp fpecics volueris,& pari modo diftilletur,ficutiam fepius auditum efl;fcilia:trca'piendo de quinta eflencia.|.vi.aliarurn fpecierum quarumcuqj^i irjpuluerifencur fubtilifTime,cVponatur in cucurbitam, fupcnmponcndo alembicum cecum,& digeraturin fimo equino per menfan mte^grum, Poftea diftillecur , ignem faciendo,vfcj5 ad fmcm cercrj gra*dus . Pofteafeces puluerifentur,&fuperfufa aquade eifdem diftillata,ponatur iterum in alembicum cecum,digeredo pcr cres hebdomadas . Deindeiterumdiftilleiur,cVdigeraturperdies quatuordedm:minuendo fcmperipfjm ignempervnumgradum.Ecquum quaterdifbllaueris &Y pucrefeceris,icerum feces puluerifencur,&:vUimoignisfiat in primo gradu caloris:&: digeftio fiat per dies octo. Pofteapo *natur indrailatorium, &ib'dem dn:ulecurquancum volueris , cuncin quolibetmirabilem operationem inuemes, ad quam ipfamrtcriacft ordinata.Si aucem puces de corrupcibiii fieri incorrupubilc, dcciVpicris,vc ait 7oannes de rupcfiifla.Licecenim fadaccorrupcibile mcorruptibili vici num,tamen ad veram perrecfhonem non duocur , vcaicLullius.Ouia quicquid fubcoeloeft,comiptibilceft. Ecideo maxi*

Lul.li.i. mecftabfurdum,praepararevel facere vanas res , vc p.Iiqua matcnacap.io. poflit omnino a corruptione praferuari. Sicut in egrocis vidcmus,

qui aliquando a medicis cafu fortuito fubleuantur , nulla tsn.cn dc*bitacurapra?eunte. Sedtamcn (vtaicOuidius) Non eft m me*dicoiempcrreleucturvteger. Quiafihocdlec,hommesqui abhi ciamcencumaucducencis anniselapfis funtmorcui, adhuc tilmc invita.'ldeocp fi vero auro potabili vcereris : ficuc iam antc qumgentosannos in vfu fuit,putes ce crecentos auc quingentos annos vicruruficutdepluribus vctcrum Icgitur,fnuolum hoccft,&niaximendjcu ,lum hacascatenoftra,quum nacura hominum , Sc vircus vegct-cuiade die in diem decrefcat , quun cp nullum bonum mter homines iicregimeninefucVpotacione. Quianoftrotempore (quod eciam di*uusPaulus pnecinic elTcconm.une} nemoeftquidubicec,piur.smori crapula cjj gladio. Dcnicp nullum dei culcum, umorem cVcen*monias recfto crainiceobieruamus,ficucanccceiiorcs noftn fccerunrEt ideo rapcus eft iuftus : ne maiicia immutaret intelledum t


61/136

Excractto auin.eflen.exAntimomo i XXIXviri fanguinum & dolofi dimidiabunt dies fuos . Et fdeo quicquidmolimur,inanedt.

Quomodo fitcxcrahendaquinta eflentiaab Antimonio. Caput 17.Vinta illa eflencia ex antimonio extradta , multum valec,ad plagasexiceandas.Etfitita. Reci*

pcpuluercm Andumonrj fubtiliflirnumiincorporcturaim aceto diftillato,oc fit melius qucdhabcri poteft, cVtantundem ibidcpermfttaturAnthimonium,donecacetum in colorem rubi

cundiiiimum conutrcatur. Coletur deindeacetum,&: ponatur in vasmundum,cV fupcrinmndatur de alio accto diftillato , &ponatur fu*per lonecn modicum,donccacetum colorctur.Et hocfac toties,vt acecum cefTet colorari.lpfumq? quod coloratu eft,accipies , ponendo incucurbicam jdiftiiletur peralembicum in fornace cmerum. Etprimodiftiliabitur acetum ipfum,pofthoc perroftru alembici videbis egredi matcnam mille colorumfOt" haeceft ipfa quinta eflfentia,quse a phtlofophis appellatur plumbum philofophorum. Nuncupatur etiamaquibufdamartiftis lacvirgineum.Eft tamedifferensab ilIo,dequoinfradicetur:SVfere oleo benedicfto in coloreaffimilatur . Hcec ltaqjponaturinpeIIicano!adcirculandum,perdiesquadrag/nta,6Vpotei*ns co vti ad om ncs plagas loco Balfami, quia facile& citiftime om#nia vulneracurat . Etiam ommbus apoftemacibus mirumimmod5c5fert. Exipfo plumbo quoq? vd cerufa etia excrahicur quinta effentia ,ucutexanthimonio , fuperfundendo acetu diftillatu,perdio:cosquattuor.Poftea in fimo equino digeratur,ficut narratu eft de quin\caeflenciahcrbarum & floru.DeindediftilIetur,&primo videbis a*feedereipfum acecum, poft ipfum quandahumiditate,ficuteft olcu,& hocetia appellatur oleurn plumbijTiuequinta eflentiaplubi tet habctinfequanda dulcedine,ficut oleu Anthimonrj. Valetaute con^tra omncs combuftioncs ignis^ecaquaecalidse: etcotra impeti^metcc vcficas colchcas. Nocandu tamcn eft, ipfam cerufam prius debe>re ablui iepius cu aqua rofaru ,*co!ando per pannu lineu,donec nil inlpforemancatdcpuluerecerufae* Deindeexiccettir: cV. vfui referuet.Kcicavult Seruitor:etIohannes defandlo Amando;fupcrantidota/no loanms Mcfue.


62/136

Extradioquintxcflfcntiacex So!eDemcdo extrahcr.di quir.tfir. cfltit

tiamcxSole, Capuc i8*Vlti diuerfimodede quinta cflenria auri tradfderunt,tamcnbreuitaci$ caufa fubciliorero SCbrcuiorcm modum dcmonftrabimus . Quucrgo voluens extrahere quincaro cflencia ab ip'fo Sole tancp precififlimoomnium metalloru

&pcrfecli(Timo,Cape Solis optimi |.iir).Mercurij viui &opbme ab!uti.|.xxiiij.fiatamaIgama.Ethabeas tna;vel quacuor, vel plura in#flrumenra terrea,a figulo fa


63/136

Pr-eparatio mercurri pro arnafgama: XXXipfum amalgama in cres vcl quatuor parccs diuidacur\ imponcndoquamlibec partcm in vno vaforu,ficut peromnia enarratumeft , 8dquum anraloama erit infrigidacum, feinper habeas tigillum eande#(cens prx'paracum:vt lmponas aliud, fcmpcr ipfum vas mundandocumpede lepons,ficuc iam diiflum eft, cV mercunus qui afcendn abintrojdebctlcmper admifceri iterum.cum amalgamace, donecnulluSole vidcas admixcii cum mercurio.Haxauce materia nigra: dequaiamdiximus,aphilofophis CapuccoruiappeIlacur;&eftiniciu omnis vera* cv perfectcE fcienciar.Ec licct fic nigra tx fufb;eft tamen aurltquod uifundcndo pocens probare. Ec quando vi debis ipfum mercurium non plus reddere de cali maccria mgra;cunceft cerciiTumi indi>cm,nullu Sole plus in lpfoconuneri.Dumergo ipfam icacolkgeris:debet opcims Iauari;vc cocus rmrcunus ab ea feeedac 6c ieparecur. Hccauce lauauo fic hocmodo.D^ftillafemelaquam foncis peralembicu;imponendo macenam nigram in vrceo vitreaco:fuperinfundendo,dehac aqua diftillaca , cv ccracurcu digicomundohincScinde: dCvidebis Mercurium ab ipfamateria ieparacum,infundorefidere.Pofteacoiabis aquam cV maceria ab ipfo Mercurio in vr:eu aliu vi#tceacum:iuperinfundaido alia aqua diftilIaca:faciendo ficucpnus.Echoc tocies.Monec coca materia ab ipfb mercurio fegre^ecur . Po#ftca recipcvrccum cumilla niqra maccria;cV poncad locumfecurumipfum opcime cegcndo:nealiquid lmpuri poiTic incidcn.: SY dimitceita requicfceie p*r dicm& noCte : & toca miteria in fundo refidebiuDchinc aqua a maceria ipfa colecur cu panno Imeo albo cVmundo;cViliairaicnaficcccur (iipcrparuu igne,decarbonibus factu,aut po*natur in arenam calidam,vcl in cineres, Poftea in cucurbita ponaturipiamopcimclutado,cx:vfuireferuetur,doiiecvoIueriscavti.Mercurmauce tuu,cu quo vis facercamalgama adebes ica prasparare, Primoaccipe deMercnrio quantu volueris,imponaci> r in morcarium cumaccco cxfaiecornuni: teratur; immifceacurqj infimulcum piftclloli*'gneo, doaec accai innigredinededucacur.Quo facl:o,ab lpfo Mer*curio fegregecur.& co!ecur,aliud reces fupennfund!do;iccriiq? piftado,d_onecnigrefcac.Dcindeiccrucolecur;ecaliudfuperinfundacur,Echocfac cocics;;'c ipium acecii definac nigrefieri.Poftea permiccas ftare donec Mercurfum ipfo fundo videns;S


64/136

Praeparatiortiercurrj;Hanc erop in mortario iterum tcrcs cu piftello ligneoifuperfunden*do aquafontis pura,femper tcrendo.Ecquandovidcbis matena nigram cfliicolabis aquaabipfa,&impones reccnre.Ethocfattoticstdoncc tota nigredo ab mercurio abcac& recedatvna cu fale. Et tunccft preparatus ad ipfum Sole. Dehincperlintheolu colcturtribusautquatuor vicibus.cx! vltimo pcrcorium , ficutfaciuntaunfabri.Vcram ergo f:c habcbis mercurrj rccftificatione. Sunt tamcn aliqiriqui aliomodo ipfum prarprrant J fcilicet accipicndo capita allei,quaeoptimedebentaconuibus fuismundari,dcinde piftentur quantupoteris,&exprimefuccuipfumperpannu,&accipias de mercurio,quancu volueris.teratur fupcr marmor cu prcdicfto fucco allri,donecmortificetur,c\:ab inuiceieparetiirmercurius,vtnihilpenitus dc ip*fo aopareat . Deindeaccipias aliu mercuriu,iterum cu allco terendo,& fiat fKUt depnmo.Quo facto, ponatur in vas tcrreii vitrcatu , auti n mortanujterendo foi tuer cu piftello ligneo, admixto fale& aceto!& quu matena nigra fuent,coletur:& iteru aliud acetu irrponatur*Ec hoc fscCf/itics^donecnihilde materia nigra rcmsnebit,& ltacntoptirrie proparacus.Aln, vero alia via ipfum purgrnc c\ tft melier q> siJa qusc fit cu faie vi tri& vitreolo,& ftt fc.Accipe fal comunc pra-paratu.Sc cu ipfo mcrcunus fublimetur,c\' cu albeicit ficut nix;profjciaturin aqua Oilida jdonec mfln.ul congelctur.Quo fi.cro, cx aqusdeponatur,&fiat ficutpnorimodo ;&:entoptimepurcacus. Cuquopoteris folucredeindc Sokm vel Luriam peroptimc,

De nrododiftillandi perdefcenfum.Caput 19.

j! VpliceefTcmodu diftilJandi neminem Iatcrelarbitror; pcr afccnfum fciiicet 6V dcf.enium.

| ! Quoru ill e ab omnib9 facilc eft cognitu>,hicvcro a paucis.Quadereopcr.precu.m n.cfa*diururatus (v.m T ii huius artis cyrombitt vaad-ftilfctionis pcrdcfcenfum lnlinuaro. PJura

enTphucmodudiftiJlant.SicutfjtinoIeoIuniperi^inoIcobndicTrom olco nucis mufcatae.in olco virelloru ouoru,c\in multis aif;s.TayIis erpo diftillaciopoteft ficri in fomaccquadreta , facftaex latcnbusno cocftis.Et fit in ampl itudine& latirudinetnu cubitoru, vel pauloplus,ponendovnum lapidcm poft aiium, iicutfitm Gernu.na,m


65/136

Forma fornacis 5c vafis diftil.per defcenfiim: XXXIin conftru&ionefocorum,fuperqiribus efculcnca coqai folee, Ec ficde cerra.in alricudinc vnius cubici &medrj ab omnibus laceribus,ex'ccpco anccrior; ,fupra quo ponancur ferramenra,fur> quibus alrj finclaccrcs cenucs,quos tcgulasdirimus* Jnmcdio verohabcatforamenlacicudinis vntus cubiti , quum exipfa longicudineficannulus ,perquem poiTit immitci pes hominis.Super hunc ergo focum ab omnipartc fiac vna poficura Iaccrum muralium,m alcicudine vnius cubiavd circiccrduorum* Cuius forrnaeft haec.

Poftea habebis fornacem pa*racam addiftillandu ct figilladum omma vitra di ftiliaconjaquaevolueris rcc!udere,&:appdlatur Sigillu Hermetis. iiteriam di ftil lantem.&m fuperion parcefundamenti fornacis fiat ignis decarbonibus ab omni lacere,fic camcn longinquus adiftillacorio,inquancu eftpoflibilc.Ecinprincipio, ignis debeccffe valdeexio


66/136

Modusdiftillandiper defcenfum.wus poftea fenfim& paulatim,{emp. augmentetur,& ftmper poterisapfam appropinquare,pau]atimipfi cucurbicce. Etfcias q? quaelibctmatcria in principio diftillabit aquam,tamen vna plus cjj a!ia,quemadmodum affiduus huius arcis fedtator ex variarum materiarumduftillacione videre poteft.Ponacur ergo infra ipfum orificium per fun#damenti fuperioris partcm cucurbita vitrea in inferion parte fornacisad recipiendum quod diftiUaueris.Quumcf videbis oleum diftillasipfum vas dcbeceuacuari,6Virerum fupponacur,5cfemperaugmeca*bis ionem,approximando ipfi diftillatorio fiue cucurbicae,donecnulhm oleum videasplus diftillare. Tunccnim ignis eftamoucndus&rctroiacicndusA'quantoIongius,cantomcIius , donecextingua'tur 6V fupcrior cucurbitaepars fic infrigidaca.Ec dcinde inferio: epattcm,inquaeftoIeum,amouebis,cVrcferuabis fegregatim. Quodautcm ignis inp)anvipiodebeaccifevaldeexiguus,5


67/136

Modus cfaudendi vafa Sigilto Hermetfc. XXXIIquia prima vice no poflis feparare aquam ab olco.Secunda vero efttquia non potes facilefcire,quando tota matcria eftdiftillata , nifi percrebnlm vfum cVconfuetudinem experieris. Poteft quoqj peraliamviam fien fornax diftillandi perdcfcenfum,hoc modo. Fiat fouea incolle praedpiti,&inferius diftilIatorium,in forma prasdidta imponatur,femper imponedo aliud,in cui9fundo multafint foramina.Etfuperhoc diftillatorium vel ollam ponacur cegmentu, ab infenori vfc|?ad fuperiorem partem vndiqp optimedaudendo,vel Iutando.Et cir*cuitus ollae fuperioris fit infenor colIe,ita vt collis ipfam ollam afcen*dat.Deinde fiatignis in forma fupradicta.Poffis ecia fupponere vi*trum huicolla? . Nam priorfornads pars de olla inferiori debet efleaperca,vt poflis cognofcere,quando tota maceria fit difhllaca.

DemocIaudcndiSigilluinHermetis. Caput to.Epius oleu vel aqua nobilis exigit eximia claufione,nefpirit9 & virtus vegetatiaaab ipfapoffit exhalare fiuecxfpirare,8depi9 hoc exigitmateria rirculanda velfermencanda, nevittus reidiminuatur.Et harcclaufura appellatur SigilluHermetis,6c inter omnes alias figillationes eftnobiliflimaetexcelletiiTima.Quequideitafo^lec fieri. Vitrum fiue diftillacoriu implecu vtc|?

ad tertiam partcm de maceriadigerendacirculandacp,colIum habeaclongum:cx: mtrudacur ab infra in foramen paruae fornacis , ficut lnantecedenci cap/culo narracu eft.Ica q? ipfumvaspmecrec foramen furni per quatuor digicos obliquos . Si vero ipfum forame fic ampliuscg collu vicrijdebec obftrui argilla ab'omni parce,ne quicqua circa vitrum polTic in inferiorem fomaccmcadere,&ipfurnonfirium vicriiit hberu in fornace,ncc vllatenus fitcircundatuargilla.Poftea fiatignis exiguus decarbonib9in fuperiori parce fornacis,ita remoce, quantu poceris ab ipfo vicro feu diftillacorio . Deindefepc appropinqua*bisipfum circa cucurbicam , paulacim augmentando , donec vide*ris ipfum vitrurubefcere,fic vt velit fundi.Accipeergo forapealicui*fabri ab anterion parce candefcentem,cu qua fupremam vicn parcemrubefcencemftringes,pauIacimcandendo&vercendoforcipe:&:fen(im abinde abftrahendo,& videbis lpfum vicrum abea parce icaefleintegratu:ficuc eftin alrjs.Poft hocergo igniseft paruamouedus&F t


68/136

Diflillatio accti& vrinse ad refoUmetat.knicdiXSjforma&modojta cp fiat fenfim,donecvas ipfurnplancfitinfngidatum,quiafi poftextenfum calorcm fngus repentinum fuc*cederet, ftatim rumperetur, cVitaomnisIaborinduftria&imperiaforct fuperuacuaJdeocjj non parua diligentia ignis cft minorandus,& ipfum vitmm infrigidadum.Hoc itaq? modo potes euftodircmftrumentumftue vas reclufum,quantum volueris.Quandoauxieirj*fum volueris referare,habeas filum fuJphuiatu,cHm quo collum vi*tn fexaut fepte vicibus circundabis,& accendaturipfum fulphurpaulatim cum candela cerea,&dum totum filum aduftum fucrit,ipfumvitru rumpetur.Amouecrgo collu, cVimpone vel extrahc quicquid\'olueris,Authabeasxria vdquamorinftrumenta fcnea,longitudi^ms duorum cubitoru>vel paulo plus , in quoru extremitate fmt dueannuliiquorumvnum exhis;quod magis ad hocaptu videtur;collo>vitn imponatur,& modico elapfb tempore , ipfum vitru rumpetur.& hocmodo poteris abfcindereparua vel magna vitra,vt voluens^t.eruntadeo cquatim abfcifa,ficutficum aliqua ferraadempta fuiflentQuorum formaefthaec

Demo diftillandi acetu ct vrinam fitimanam,in quibus omnia metalla eakinatarefbluipoffunt, Caput tuN fupcriorib9 capituhs huius operis diximui

in aceto diftillato foluipofle Solem,&quo


69/136

Diftillatioaceci cVvrinwdrcfol.metal. XXXlI*&aortuQuiainaqua vitprubftatiamcliorprimocIiftillaturJnacecovero vlcimo.Jca q> aqua iiue flegmam vino fit poftenus,in aceco vc#ro antenus. fccideoquu meliorfubftantiaaceci perdiftillacioneadreceptaculum dilabwur,habeas opcimum acecu:quod habere potue*m,ponaturincucurbitam,fupenmponcndoaIembicum&:diftin^turperaneres,vel inbalneo mari*,cuignelento,donecnullaplusa>quacgred.atur. Pofteaguftecur frpius accpfepius fuperlinoua,fi forc.ftQturmacecoficate,cu quodammodo mordacicaceal.au? runcte>puseftamouendirccepcacuJu^almdinlocufuumponacu^quod(it bene lucatum &

,gnis paru augmencecur . Quuqj videris paruaslincas albas,quafi nubeculas in alembicordiftJIabisTtodonecfpiri

cusegred,an C,r,quorum vaporofitatem videbis eleuari infupitm*


70/136

Modus diftillandicumfnisgcnerU me!.

De mcdo diftilladi mel quod ipfomaurum pocabile ingreditur. Cap.

EI (teftcjPlinio) a greco vocabulo dictu /xtAi#quod eft cera,vnde jxtAie


71/136

Flectus modus faciendi aurum potabife, XXXIIIIbitur per ancres,cV exibic aqua rubicunda,dtclinans paru ad aliquSnigredinem,cV valetad mundificandum & incarnandum plagas.Sicrgo de priori aqua volueris habere maiore quantitati: ponacur ipfaaqua prima fuper feces fuas;& diftillabis,fiaic prima vice fecifti. Eicjualibec aqua vdoku fcparacim in phiala fua rcdudes,&: cuftodies*

Deauropotabilicomrnuni Cap.tfr

Vum infuperioribus capitulis traclaucrimusde modo,quintam eflenria deomnibus rebusquaeformam habcnc& fpeae:extrahendi:quae^g^i-^r. maximc ad aurum potabileconficiendu admi'" gjl niftrant, videbaturnobis no moportunufore,

fi paucade modo 6Vvrjs varrjs fadendiaurum pocabile,per quod vita humana quafj acomipcionc,fciIicecad cerminum asraus nobis prelcripcum confemaremr,diflercremus.Varrjenim operantur vane, S>Cquifcpfuum laudac,a*juis laudabilenon fit. Quatuorenim modosprindpaliores muenio,perquos antiquitus aurum infubftannam potabiJeredigcbatur.Tamen neaures chyrunculorum cenues obcundabreuiorem dedaraboviam cVcommuniorem Rufticoriienimefta*dagium,crjca fem ita non poiTeabcrrarc.Monftrabo icacp via facfs tritam dC vfi:atam,ex quaopcimampoccris habereprachca. Eftetcnimj(ccrecum ab ipfa quinta eflencia extraC natura humana a cor


72/136

Confeclio Auri pota.lo.de ToIeto,& Hugonis Cardinaliu.Sed adeo optimo maximo praefatu atq? prcdeftinatu eft ,femelnosdeberc monVnde Cordubenfis nofterSeneca non il!epideait,nilcetrius effe morte,cV nil incertius hora mortis.Etdiuus Paulus,iStatutueftomnibLsfemel mori.i\onpe(vtdiuus aitpropheta) oes in AdalmbrimurJmpoftibile ergo cft,pofle nos inueniremateriam corruptibilem,quca corruptionenos prarferuct:quum nihil htfub cce!o(te*fteAnftotele)quodcorruptionis fitcxpers . ldeocj? nobis inuemen*dum eft aliquid incorruptibili vicinum.Cenfeccp qsplufes in hoclaborafle,vtecernaliter viuerent, quifcripfcrunt,ipfam quinta eflentiaefleadeoperfecla &incorruptibilem,vtei nihil defit. Hocquideeftfalfiflimum.Nam fi eflet adeo perfe&a,vt nihil ei dceflet, faceret noseternales.quod eft contra voluntatem dei : vt iam fepius didum cft.Poflumus tamen inucnireviam cVartem, prolongandi vitamnoftravfcfi ad terminum nobis pra?(cripturn,dum.modotimeamus&vcneremurdcum,vtiuftueftcVdignum,regimecf habamus,quodvitacnoftramon fit incommodas.Ideoqj loannes de Tholeto: cV Hugo,ambo cardinales , fecerunt aurum potabile m hancviam , qu quidefcmper in omnibus cfculcnns vtebantur,cV pro thefauro abfCOnditohabebant.Ethocfic ficPrimu cV ariceomnia habcas aquam tm quapoflit diflblui aurum,cVargecum,cVomnes lapides preciofi. Echccfithocmodo.Accipefalisamoniacijfalisnitnarilib.uconterantur^puluerifentur in morcano. Pofteaaddefulphuris viui,|.ujyiercurrifublimati |.i.conterantur.cV mifceanturomniafimul.Quo fa


73/136

Virtutes & vfu s aurl potabili*; XXXVEcqtiando volueris facereaurumpotabiIe,Recipedeauro finiffimcv.rj.vel.J.i.vel quantum libuenc,porcs enim facereadpIacicum.Mal*leecurinlaminascenuiffmas,cVquanciTpoceris fubnliffimas. Ecprovna parce aun capias partes cres merairrj,qm nondu fuenc fublima.tus,caltfiacincrucibu!oveIcigiIlo,donecfumefcac.Deindefiacamalgama,inmodum pulus,cx.'camdiu ama!gamecur,donecomniabenefimul incorporentur.Quuaurem fij:r;rbene amalgaimcum^funda/turinaquamfngidam. Poceftetijmfieriamalgamacupingiied.neque in bombardis remaner.poftcp fepius excorfa fuerincQuu cnimfucric materia liquefacta;debec fundi in bombarda , 8c hinc 8c itlincagitando opnme amalgamari.Et hoc facies toaes,agitando 8c cocu*ticndojdonecpulci affimilecur. Poftea poderctur,&cantunde de fulphure viuo acapias,quancu poderabic mercurius cVauru.iceru in vrceum lmponendo fuper 'gne,6Y canndcm agitando.doncctocu ful*phurcomburacur.Poftcp auccm ab igne fueric extractnm,icerum coteracur 8c mifccacur fimuI;ponendo fuperprunas,donec rubefcac.Quo facftordeponacur ab i^nel 8C inuenics aurum tuum opcime 8C(ubciliflimecalanacum.De hoc ergo aurco puluere capies,> .rj. 8c dcaqua pracdicra.|.i.&imponaturin vicrum: cum collo longo ipfumonfioum optime claudendo,vc nullus vapor vel fpiritus poffitexha*lan,cVm iccu oculi lpfum auru fundecur : 8c in aquam puram con>uertecur,cicrini quidem coloris,vc eciam, fi humana cutis cum ea cingatur:appareacefferubicunda. Ec cumcaliaquapennaecoloraniurin Colorem rubeum. Ex quo eciam euenic , vc mulcjs res diuerfae ineam lmpoficac; diuerfosacquiranccolores. Namfnnprasdictam.aquam lmpofueris limaturam argcnn : vel argencum calcinacum;aqua lpfa colorem cceleftcm nanciicicur;exqua capilli 8c crines eq uoru velalioruanimaliupoffunctingi in coloreccdi.Siveroirnpofue*ris argencu cakinatu:cu totide mercurio:conuercetur in colore nigruomma tingcns quaeappofuens.Si aut cupru aduftu lmpofueris; inviridecoloremmutabituT:6Vtali proportione crines finnc vmdes:cVomma alia,que cum tali aqua cinguncur,cVperconfequens poffic haberemultos ckdiuerfos colores exdiuerfisfubftatrjs impoficis,quaeomitto,nc cediu lectoribus ingera. I fta enim aqua no fic ad coloran*dum fiue t' ngcndum,icd pocius ad refoluendum aurum,argentum|


74/136

De virtutc &debito vfuhuius aquac.&omnes lapides preciofos, vtin fubftantiam potabikffi poftinteo'uerri :&: hoceftmaximum fecrctum in medicinaEft etiam hxcaqua

id lepra repcrta propcer hoc,vtleprofi poflint cum ca lauari.Curacenim oriwncm paleatione.Etideo dicut aliquitq> poflit ab Icprofis bibi, quodrnedicineconfultioribus relinquo.Ego etenim cenfco,id horridum,6c a natura quantumcuncp corrupta alieniflimum,caufa receptevmnofa^Namvides apertcincam ingredi mercuriumfublimacum ; falamoniacum fixum,&aquam fortem*PtopterquodeftmaximchorrendunuQuum crgo volucris vtoperetur hocauru pobile,Recipeaquam fortem feparatam a fuis fecibus praadictis , inqu refoluwutnurum.&poft diftillcturper alcmbicum ignc lcnto*

Ethoc fac roties,donce ipfa aqua fcparcturab auro,& infundo rc# Nmaneat ficut aliquod butyru.Accipepofteapimpinellaelibra femis. _^Camedreos gencianeanafi.conceranturomnia optimej &fupcrin*


75/136

Confe&io auri potabjlis abfcp aqua forti, XXXVIdc aqua vitx brne raTtificata.Ponantur in vitrum per dicm

nocT:em,opnmcdaudendo ipfum vas.Poftea difHlIeturperfiJtriifacto,mifceacurcum prxdicfto auro fimili butyro:& ftatim couin aumm,habens colorem opri.mu:ficutcoIor croci. Habecin fc quandam dukedinem, ficut mel vel zuccaru,& hoc debccm cibo vel potu quando volueris. Natura enim optimeper idbonam mcmoriam. Si vcro Ieprofus excola

ci proderit,fimili modo etiam paraliticis. Eft enim ac jepr~fadrecupcrandum omnem calorcm amiiTum . Bt hoc modolapidcs preciofi poffunt in forma potabile redigi : led non de

Etideodequohbetlapi ,pot^ns capere:& ipfum opcime puluerifare , cV poft hoc _ r ,

cantu dc fufphuredcpurato imm:fcebis 3& fimul ofa optime coteran P".tur,cxinpuluerefubtiliffimuTedigantur. Poftcaponaturinngillo P. ^"j ^ms fctora tigilio recdlcnt.Deinde iterum fupermarmor tcratur fub , .tililTimc,apponendo tancunde de fulphurc depurato,ficutpnma vi* a *ce;&itcrum aduratur vt iupra.Et hoc etia fiat tercia vice ipfum puluenfandofubtihifime, cVentprajparatum. Capedehinc defapidibuspraedtctis,ita purgatis cVmundificaus | f$.& de aqua forci prsedicfral.iij.imponacurinfimulm vitrum cucollo logo cVftncftOjbeneip^fum daudedo,cVftatim lapides foluent.Quumcp fucrint foluri,aperiatur vitru;itaq?aquaforns euapom;cVtotafubftainiacx'vim amictatr& videbis lapides pr.xciofos rn fundo feut butyru, de quo ooerabere prion modo,ficut fecifti debutyro aureo,cx: Q addis de aqua vi'ta;,cx de fpcciebus prgdidis, habes verum aurii potabiIe,quod habefjmultam operationcmmvarrjs &grauiffimis cgritudimbus.

De auropocabi.abfcpaquafbrci. Ca.i4.Otcris etiam facere aurum pocabile abfq? aquaforti,& hocmagis conuenicmedicinae,cp llluddc quo iadi


76/136

Quo pac"io aurum" rite potabile rcddi qucat.quantomagis carnem humanam adhucviucntem,&inquajcfl:fpiritus vitx.DJg^rit quocp omne indigeftib^&omnedigeftuper na#turamfuam cducit. Et ideo omnes malos humotts &complexionesnaturas humanae contrarias,a corpore cxpellit,quunon fit elemcntu,fcd fubciliflima fubftantia ab elemecis exrtafta. Et quonia ipfa quattuorelementafuntcorruptibiliaioportet ergo habcre fubftantiam incorrupcibiIem,vd uicorruptibili fimillimam,& hoc eft ipfum qumctum cfle.in quopoceftrefolui aurum;&omnis eius vis exrrahi.Au*rumenim nullam corrupcibilicacepaciturabipfis quacuorqualica*tibus:nifi artificiofe,non autem per natura.Quis enim vncp viditipfumauruin aquapucrefieri.Quisabignecoburi.Quis abterracruginzactrahere.Quis denicp cognouic lpfum ab aerepofle confumi.Sed harcin omnibus alrjs fubftantrjs func poflibilia.ldeocpcum aurum lpfum quintas eflencia? apponicur 6Y admifcecur,pocabile appel#lacur.Ideoq? magna fcienciseeftjinucniremodum fubcilem,sd rcfoluendum anrum,cVinformamporabiIem redigendum,ncfortc,quu:putares te feoflcaquam vite,aquam mortis facercs.Hocergo aurupotabile debecfieri cu aqua vicaere


77/136

Reclificationes elcmcntomm varitf. XXXVIIfeparare quacuor elementa ex fpfa aqua vicae,fiue ex vino , de quo fit modusaqua vic:r,oporret te acdpere vinum quamoptimum&magna quan {^.pararltirace,ponendo inmultasaicurbicas dcavtpoflicbonaquancicas m ^U a \cquamhbet cucurbitam inqredi.Ec cum cotum vinum fuerit diftilla* mmta#tu,pones ipfum a parce , et flcgma quocp fegregatim feruabis. Ec vinumdiftillatum ponacurfemperfupcrfeces fuas,etquum flegmaabipfa cerracanqjafecibus fuis ruericcxtra

8/3/2019 Ulstadius, Philippus:

Documents

Ulstadius, Philippus: Coelvm philosophorvm, sev, De secretis naturae liber (1528)