Ulstein Kommune Hovudplan for vassforsyning 2014 - 2019...Hovudplan for vassforsyning 2014 - 2019 4 Ulstein Kommune Asplan Viak AS 1. INNLEIING 1.1 Kva er ein hovudplan? Hovudplan

Ulstein Kommune

Hovudplan for vassforsyning 2014 - 2019

Godkjend av kommunestyret 25.09.2014

Dato: 2014-05-30

Hovudplan for vassforsyning 2014 - 2019 1

Ulstein Kommune Asplan Viak AS

DOKUMENTINFORMASJON

Oppdragsgivar: Ulstein Kommune Rapporttittel: Hovudplan for vassforsyning 2014 - 2019 Utgåve/dato: Godkjend av kommunestyret 25.09.2014 / 2014-05-30 Arkivreferanse: - Lagringsnamn: Rapport Oppdrag: 532374 Oppdragsbeskrivelse: Hovedplan vannforsyning Ulstein kommune Oppdragsledar: Bergsli Einar Fag: VA- og miljø Tema Vassforsyning Leveranse: Analyse Skrevet av: Einar Bergsli Kvalitetskontroll: Lars Saga Asplan Viak AS www.asplanviak.no



INNHOLDSFORTEGNELSE

1. Innleiing ............................................................................................................................. 4

1.1 Kva er ein hovudplan? ............................................................................................... 4

1.2 Krav om god og sikker vassforsyning ........................................................................ 5

1.3 Beredskapsplan for vassforsyninga ........................................................................... 5

1.4 Brannvatn ................................................................................................................... 6

1.5 Kommuneplanen. Arealdelen 2011 - 2023 ................................................................ 6

1.6 Forskrift om vassgebyr ............................................................................................... 7

1.7 Sanitærreglement – Abonnementsvilkår .................................................................... 7

1.8 Kort om tilstanden til vassforsyningsanlegga i Ulstein kommune .............................. 7

1.9 Revisjon av planen ..................................................................................................... 8

2. Mål for vassforsyninga ...................................................................................................... 9

2.2 Hovudmål ................................................................................................................... 9

2.3 Delmål ........................................................................................................................ 9

3. Vassbehov ...................................................................................................................... 11

3.1 Utvikling i vassforbruket ........................................................................................... 11

3.2 Dimensjonerande vassforbruk ................................................................................. 11

4 Vasskjelder og vasskvalitet ............................................................................................. 13

4.1 Kapasitet .................................................................................................................. 13

4.2 Vasskvalitet og behov for vassbehandling ............................................................... 14

4.3 Krisevasskjelder ....................................................................................................... 18

5 Transportsportsystemet .................................................................................................. 19

5.1 Vassleidningsnettet i Ulstein kommune ................................................................... 19

5.2 Utskifting og rehabilitering av gamle leidningar ....................................................... 21

5.3 Vassleidningar til nye bustadområde ....................................................................... 26

5.4 Leidningsanlegg til næring- og industriområde ........................................................ 28

5.5 Leidningsanlegg i samband med gang- og sykkelvegar .......................................... 29

5.6 Leidningsanlegg i samband med avlaup .................................................................. 29



5.7 Høgdebasseng ......................................................................................................... 30

5.8 Pumpestasjonar ....................................................................................................... 32

5.9 Samanstilling tiltak og kostnadar ............................................................................. 33

6 Vatn til brannsløkking ...................................................................................................... 34

6.1 Krav .......................................................................................................................... 34

6.2 Ulstein kommune sin strategi ................................................................................... 34

6.3 Tiltak for å styrke brannvassforsyninga ................................................................... 34

7 Privat vassforsyning ........................................................................................................ 36

7.1 Generelt ................................................................................................................... 36

8 Drift .................................................................................................................................. 37

8.1 Organisasjon ............................................................................................................ 37

8.2 Ansvar og oppgåver ................................................................................................. 37

8.3 Bemanning og vaktordning ...................................................................................... 38

8.4 Internkontroll og driftsplanar .................................................................................... 39

8.5 SD-anlegg ................................................................................................................ 41

8.6 Leidningskart ............................................................................................................ 42

9 KOSTNADER, handlingsplan og gebyr ........................................................................... 43

9.1 Kostnader ................................................................................................................. 43

9.2 Prioritering av tiltak .................................................................................................. 43

9.3 Statleg støtte ............................................................................................................ 44

9.4 Sjølvkost .................................................................................................................. 44

9.5 Utvikling i vassgebyret ............................................................................................. 44

VEDLEGG:

1 Handlingsprogram 2014 – 2019

TEIKNINGAR:

Teikning nr Teikningas namn Målestokk Format HO 100 Oversiktskart alle vassverk og forsyningsområde 1 : 30 000 A1 HO 102 Situasjonsplan Gardsholhaugen - Haddal 1 : 10.000 A1 HO 103 Situasjonsplan Ulsteinvik - Dimna 1 : 10.000 A1 HO 104 Situasjonsplan Ulsteinvik 1 : 10.000 A1 HO 105 Situasjonsplan Flø 1 : 10.000 A3



1. INNLEIING

1.1 Kva er ein hovudplan?

Hovudplan for vassforsyning er ei sektorplan under kommuneplana, men den er ikkje formelt behandla etter plan- og bygningsloven. Hovudplana skal være eit styringsverktøy ved å:

Konkretisere og prioritere kommunens mål for vassforsyning

Få fram ein oversikt over aktuelle og prioriterte tiltak

Vise investeringsbehov og gebyrutvikling

Prioritere tiltak ut i frå ein heilhetleg vurdering

Hovudplana skal ved val av vasskjelder og utbygging av dei enkelte anlegg sjåast i samanheng med ønska utbyggings- og busettingsmønster i kommunen og anna teknisk infrastruktur. Hovudplana skal være eit viktig verktøy til å sikre nok vatn med god kvalitet og leveringssikkerheit til befolkning og næringsliv i heile kommunen. Ved å knyte handlings-programmet til kommunens økonomiplan kan kommunen planlegge ei trinnvis forbetring av den kommunale vassforsyninga i tråd med økonomi og ønska gebyrnivå.

Føremålet med plana er å sette mål til vassforsyninga på lang sikt, vurdere måla opp mot status i dag, for deretter å fastleggje tiltak som må til for å nå måla. Plana skal gi svar på korleis kommunen som vassverkseigar skal:

Oppfylle krav i lovverket

Oppfylle sjølvpålagte oppgåver og sørvis overfor abonnentane

Gi oversikt over investeringar og gebyrutvikling

Samordne vassforsyninga med andre kommunale planar

Plana vil vere eit grunnlag for rullering av arealdelen av kommuneplanen og økonomiplanen.

Ulstein kommune har ei hovudplan for vassforsyning for perioden 1997 – 2009, og det har fram til 2008 i hovudsak vore utbygd etter denne. Som følgje av endringar i råvasskvalitet for vasskjelda for Haddal og Eiksund, vedtok Ulstein kommune i 2010 at forsyninga skulle baseras på Garnesvatnet som vasskjelde. Dette anleggsarbeidet er no i sluttfasen og Haddal og Eiksund vil i løpet av sumaren 2014 bli forsynt frå Garnesvatnet.

I arbeidet med hovudplanen har følgjande personar delteke:

Arne Runar Vik, Ulstein kommune

Odd Kåre Wiik, Ulstein kommune

Roar Ulstein, Ulstein kommune

Einar Bergsli, Asplan Viak



1.2 Krav om god og sikker vassforsyning

Ulstein kommune har som vassverkseigar ansvar for å sikre drikkevatnet frå vasskjelda til det er levert forbrukar. Etter § 8 i drikkevassforskrifta skal eit vassforsyningssystem være godkjend av det lokale Mattilsynet. Ulstein kommunen må da mellom anna:

Sikre vasskjeldene mot forureiningar med restriksjonar i nedbørfelta med bandlegging (klausulering) gjennom kommuneplan og reguleringsplan.

Byggje reinseanlegg som sikrar ein god vasskvalitet utan helseskadelege bakteriar og stoffar.

Syte for fornying og utbetring av leidningsnettet slik at ikkje kvaliteten vert redusert på veg ut til forbrukar.

Ha alternative løysingar for krisesituasjonar.

Ha planar for drift og beredskap (FDV).

Den viktigaste forskrifta er Drikkevassforskrifta, men det ligg også krav til vassforsyninga i mellom anna:

Helse- og sosialberedskapsloven

Plan og bygningsloven

Forureiningsloven og forureiningsforskrifta

Det er Mattilsynet, Distriktskontoret Sunnmøre, som fører tilsyn etter Drikkevassforskifta.

1.3 Beredskapsplan for vassforsyninga

Etter § 11 i drikkevassforskrifta har vassverka plikt til å gjennomføre nødvendige beredskapsplanar for å sikre tilstrekkelege mengder drikkevatn under kriser og katastrofar i fredstid og krig.

Ved sjukdomsutbrot som skyldas vassbåre smitte, skal nødvendige tiltak startast opp i samarbeid med Mattilsynet.

Ulstein kommune starta i 2010 arbeidet med beredskapsplan for alle 3 forsyningsområda. Arbeidet blei stoppet som følgje av:

Elv frå Mørkevatnet som hovudvasskjelde for Haddal og Eiksund får endra status til krisevasskjelde.

Garnesvatnet med ny nedføringsleidning og vassbehandlingsanlegg samt ny sjø-leidning mellom Dimna og Ulsteinvik er også bygd med tanke på krisevassforsyning.

Ulstein og Hareid kommunar har starta eit samarbeid om gjensidig krisevassforsyning frå henholdsvis Mosvatnet og Hammarstøylsvatnet. Ny vassleidning blei i 2013 bygd i samband med ny gangveg langs riksvegen frå Bigset til Ulstein kommunes leidningsnett ved avkøyringa til Høddvoll.

Arbeidet med beredskapsplana skal starte opp att hausten 2014 når endelig avtalar om krisevassforsyning er inngått mellom Ulstein og Hareid kommunar.



1.4 Brannvatn

I FOR 2002-06-26 nr 847: Forskrift om brannforebyggende tiltak og tilsyn heiter det:

§ 5-4. Vannforsyning

Kommunen skal sørge for at den kommunale vannforsyning fram til tomtegrense i tettbygd strøk er tilstrekkelig til å dekke brannvesenets behov for slokkevann.

I boligstrøk o.l. hvor spredningsfaren er liten er det tilstrekkelig at kommunens brannvesen disponerer passende tankbil.

I områder som reguleres til virksomhet hvor sprinkling er aktuelt, skal kommunen sørge for at det er tilstrekkelig vannforsyning til å dekke behovet.

I rettleiaren til forskrifta er dette talfesta til 20 l/s for bustadområde og 50 l/s for industri- og sentrumsområde.

Formuleringa «kommunen skal syte for» betyr ikkje at kommunen må dekke kostnadene med framføring av sløkkevatn, men den er knytt opp mot kommunens rolle som plan- og bygningsmyndigheit.

Dersom det ikkje er tilgang til nok sløkkevatn skal kommunen avslå byggeløyve, eventuelt må sløkkevatn baserast på opne vasskjelder som elv eller sjø.

1.5 Kommuneplanen. Arealdelen 2011 - 2023

Etter § 11-5 i plan- og bygningsloven skal kommunen ha ein arealplan som viser samanhengen mellom framtidig samfunnsutvikling og arealbruk.

Alle nedbørfelta til drikkevasskjeldene er bandlagt i kommuneplanen (2011-2023). Det er også i reguleringsplanane angitt område for vern av sjø og vassdrag for drikkevassformål.

I forhold til vassforsyning er det elles område med eksisterande eller planlagd busetting og næring som er særleg interessante. For bustadbygging er det følgjande hovudtrekk (delmål):

Fortetting eller utviding av allereie utbygde område

Lokalisering av nye utbyggingar med utgangspunkt i eksisterande infrastruktur

Tilrettelegging for bustadbygging i alle krinsar

Det er rekna med eit behov på 50 nye bueingar per år

Etablering av nye, utviding av eksisterande verksemder, skjer for det meste på Saunesmarka.

Dei skipsrelaterte næringane har areal messig potensiale for ytterlegare utvikling.

Med ei framskriving av dei siste års bustadbygging og eit påslag for vekst i folketalet er det i kommuneplanen stipulert ein auke på ca. 150 personar eller 50 bueiningar per år derav ca. 60 % i Ulsteinvik, men SSB sine prognosar er noko mindre.



I vassforsyningssamanheng er det storforbrukarar som skipsindustrien og store krav til brannvatn som er ei utfordring for industriområda.

1.6 Forskrift om vassgebyr

Kommunen har eiga forskrift om vass- og avlaupsgebyr, vedteke i kommunestyret 20.06.2005.

Kommunen har vedteke at abonnentane skal dekkje kommunen sine kostnader med VA-anlegg (sjølvkostprinsippet) og forskrifta gir reglar for utrekning og fordeling av gebyr mellom kommunen sine abonnentar.

Kommunen sine inntekter kan ikkje overstige utgiftene. Dersom inntektene overstiger utgiftene må overskotet førast inn i eit sjølvkostfond.

1.7 Sanitærreglement – Abonnementsvilkår

Ulstein kommunestyre vedtok i 2008 å innføre KS sitt ”Standard abonnementsvilkår for vann og avløp” (tidlegare ”Normalreglement for sanitæranlegg”). Kommunen brukar i hovudsak Norsk Vann sin mal for VA-norm (VA-Miljøblad).

Føremålet med eit sanitærreglement er mellom anna å:

Sette krav til tilknyting og bruk av kommunen sine anlegg

Definere ansvaret til leverandøren (kommunen) og abonnenten

Stille krav til dei som utfører arbeid på det kommunale leidningsnettet

1.8 Kort om tilstanden til vassforsyningsanlegga i Ulstein kommune

I Ulstein kommune er om lag 95 % av befolkninga tilknytt kommunale vassverk (Noreg 85%).

Ulstein kommune har dei seinare år investert store summar for å betre den hygieniske sikkerheita og leveringssikkerheita:

Nytt høgdebasseng (Bugarden) i Ulsteinvik sentrum. 2010.

Ny leidning frå Garnesvatnet til Garsholhaugen behandlingsanlegg. 2012.

Ombygging og utviding av Garsholhaugen behandlingsanlegg. 2012/13.

Overføringsleidning frå Garsholhaugen behandlingsanlegg til Haddal. Utfasing av dagens vasskjelde for Haddal og Eiksund. 2014.

Sjøleidning mellom Ulsteinvik og Dimna. 2013-14.

Pumpestasjon Dimna. 2014.

Ombygging og utviding av Gamleeidet behandlingsanlegg. 2010 og 2014.

Med unntak av Flø vassverk er den hygieniske sikkerheita og leveringssikkerheita i Ulstein kommune god.



Kommunen har 5 høgdebasseng/reintvassbasseng, 4 pumpestasjonar ute på forsynings-nettet. I tillegg er det pumping ved to behandlingsanlegg og eit høgdebasseng.

Når Haddal og Eiksund i løpet av mai 2014 blir forsynt frå Garnesvatnet skal elv frå Mørkevatnet endre status til krisevasskjelde og Moldskred behandlingsanlegg inngår ikkje lengre i den daglege drifta.

Hovuddelen av verdiane i vassforsyningsanlegga er leidningsnettet. Kommunen har om lag 83 km vassleidningar. Grovt rekna ville det kosta meir enn 170 millionar kr å byggje leidningane i dag. Det er fornying av 9 km grå støypejarnleidningar frå 50-talet i Ulsteinvik, 2,4 km asbestsementleidningar frå 50-/60-talet i Haddal og Eiksund og ca. 5 km pvc-leidningar (mellom anna leidning frå Mosvatnet til Gamleeidet) lagt på 70-talet som krev store investeringar dei næraste åra.

Den tekniske tilstanden til dei tekniske anlegga er generelt god, men i tillegg til fornying av gamalt leidningsnett så er det også andre utfordringar i mellom anna:

Styrke brannvassforsyninga

Drift og vedlikehald

Tabell 1 viser ein oversikt over status for dei kommunale vassverka i Ulstein kommune.

Tabell 1 Oversikt over godkjenningspliktige vassverk i Ulstein kommune

Namn Vassforsyningssystem Vasskjelde Godkjenning Personer tilknytt

Ulstein vassverk Flø vassverk Leiselva 1996 ? 130

Ulstein vassverk Ulsteinvik – Dimna 1) Mosvatnet Godkjent 2014 3) 7.200

Ulstein vassverk Dimna – Ulsteinvik – Haddal – Eiksund 2)

Garnesvatnet Godkjent 2014 4) 350

Garnes vasslag Garnes Elv frå Garnesvatnet

Godkjent 1996 50

1. Forsyner periodisk til Dimna 2. Forsyner til Bugarden høgdebasseng i Ulsteinvik 3. Ny godkjenning i forbindelse med utviding av Gamleeidet vassbehandlingsanlegg 4. Godkjenning i forbindelse ombygging og utviding av Garsholhaugen vassbehandlingsanlegg

Det er knytt vilkår til godkjenningane, mellom anna (gåast gjennom etter endeleg godkjenning):

Etablering av hygienisk barriere nr 2 (UV-desinfeksjon) og pH-justering for Flø

Administrative tiltak som driftsplanar, beredskapsplanar mv

Kartlegging av kritiske punkter i vassforsyninga

Årleg internrevisjon

1.9 Revisjon av planen

Denne planen skal reviderast kvart 5. år. Ansvaret for dette har leiar for teknisk drift og anlegg.



2. MÅL FOR VASSFORSYNINGA

2.2 Hovudmål

Hovudmålet for vassforsyninga i Ulstein kommune er:

Ulstein kommune skal syte for at befolkning og næringsliv har sikker leveranse av nok vatn og godt vatn.

2.3 Delmål

1 Nok Vatn

1.1 Nok vatn til normalt vassforbruk både til eksisterande og planlagt busetting innanfor kommunen sitt vassforsyningssystem.

1.2 Vasskrevjande industri (skipsverft, betongindustri, fiskeri etc) skal ha tilstrekkeleg vatn i industriareala i kommuneplanen.

1.3 Lekkasjetapet og sløsing i leidningsnettet skal vere på kostnadseffektivt lågt nivå.

1.4 Vasstrykket på hovudleidningsnettet skal normalt vere mellom 2,5 og 8,5 bar.

1.5 Hagevatningsrestriksjonar vert akseptert, men skal normalt verte unngått.

1.6 Alle nye bustadområder skal ha brannvassuttak på minst 20 l/s.

1.7 Alle nye industriområde skal ha brannvassuttak på minst 50 l/s eller tilfredsstille forskrifta om brannførebyggande tiltak og tilsyn.

2 Godt vatn

2.1 Vassforsyningssystema skal være godkjent etter gjeldane lovar og forskrifter.

2.2 Kommunen skal til ei kvar tid levere vatn etter kvalitetskrava i Drikkevassforskrifta og vere av god brukskvalitet.

2.3 Vasskjeldene skal sikrast mot forureiningar ved å leggje restriksjonar på bruken av nedbørfelta.

2.4 Vassforsyninga skal ha eit operativt IK-system med fokus på vasskvalitet.

3 Sikker vassforsyning

3.1 Brot på leidningsnettet skal ikkje føre til at meir enn 500 personar mistar vatnet. Abonnentane i Ulsteinvik sentrum skal i hovudsak ha 2-sidig forsyning.

3.2 Ved leidningsbrot skal avstenging skje seinast 1 time etter melding er gitt.

3.3 Stans i vassforsyninga til abonnentar som følgje av planlagd drift, vedlikehald eller fornying skal normalt ikkje vare lengre enn 8 timar. Ved avbrot lengre enn 24 timar skal det etablerast alternativ forsyning.



3.4 Vassforsyningssystemet skal ha ein oppbygging og/eller vatn i høgdebasseng som sikrar forsyning ved påreknelege avbrot eller periodisk vedlikehald.

3.5 Abonnentane i Ulsteinvik sentrum skal i hovudsak ha 2-sidig

3.6 Kommunen skal ha eigen beredskapsplan og driftsplan for vassforsyninga.

3.7 Ulstein kommune skal i samarbeid med Hareid kommune undersøke/greie ut moglegheiter for gjensidig krisevassforsyning.

3.8 Kommunen skal ha driftsovervakingsanlegg som gir varsel ved avvik frå normal drift.

3.9 Vassverkets organisasjon skal til en kvar tid, i størrelse og kompetanse, være tilpassa oppgåvene som påleggast gjennom lovar, forskrifter og vedtak.

3.10 Resten av eternit- og støypejarnsleidningane og dei eldste PVC-leidningane skal vere utskifta innan 10 år.

4 Økonomi

4.1 Kommunen skal løyse sine oppgåver som vassverkseigar effektivt og på rimelegaste måte, med ein alminnelig god standard.

4.2 Vassforsyninga skal være sjølvfinansierande og dekkast gjennom gebyr.

5 Fornøgde abonnentar

5.1 Informasjon til abonnentane om viktege hendingar og utvikling skal prioriterast.

5.2 Klagar skal inngå i slutningsgrunnlaget for forbetringstiltak.



3. VASSBEHOV

3.1 Utvikling i vassforbruket

Tabell 2 viser utviklinga i vassforbruket ved Ulstein vassverk i perioden 2005 til 2013.

Tabell 2 Gjennomsnittleg målt vassforbruk m3/d (l/s) Gamleeidet VBA og Garsholhaugen VBA

Kategori 2013 2012 2011 2010 2009

Gamleeidet VBA

Garsholhaugen VBA

Moldskred VBA

Flø VBA

2 754 (32)

1 040 (12)

500 (6)

66 (0,8)

2 670 (31)

1000 (11,5)

440 (5)

70 (0,8)

2 730 (31)

1060 (12)

336 (4)

70 (0,8)

2 520 (29)

970 (11)

300 (3,5)

69 (0,8)

2 300 (27)

930 (11)

340 (4)

75 (0,9)

Sum 4 360 (50,5) 4 180 (48,3) 4 196 (48,6) 3 859 (44,7) 3 645 (42,2)

Innbyggjartalet i Ulstein kommune passerte 8000 personer i 2013, der av ca. 95 % eller ca.. 7600 personer er tilknytt kommunale vassverk. Ulstein kommune har hatt ei sterk befolkningsauke dei seinare åra, og vassforbruket har auka med ca. 20 % dei siste 5 åra.

3.2 Dimensjonerande vassforbruk

Tabell 3 viser vassforbruket i dag og det forventa vassbehovet 10 år fram i tid. Det er i reserven tatt høgde for:

Folketalsauke i tråd med kommuneplanen og SSB sine framskrivingar til 8800 personar der 8.500 personar er tilknytt kommunal vassforsyning.

Kommunen skal etter målsetjinga i kommuneplanen leggje til rette for industrien gjennom gode kommunaltekniske anlegg. Lagt inn 200 m3/d (25 %) i reserve.

Kommunen skal redusere tap og sløsing med minst 530 m3/d.

Tabell 3 Dimensjonerande vassforbruk (gjennomsnitt år 2025). Gamleeidet,Garsholhaugen og Flø

Kategori Vassforbruk i 2013 i m3/d

l/pd Vassbehov år 2025 m3/d

l/pd

Bustader

Næring og offentleg

Landbruk

Lekkasjar og sløsing

1 390

860

50

2 060

180

110

5

270

1 530

1 150

50

1 530

180

135

5

180

Sum 4 360 (50,5) 565 4 260 (49,3) 500

Som det går fram av tabell 3 er dimensjonerande vassforbruk litt lågare enn dagens vassforbruk. Dette har si årsak i at lekkasjar og sløsing skal reduserast med 570 m3/d eller ca. 6 l/s som svarar til forsyning for ca. 700 bustader.



Figur 1 Dimensjonerande vassforbruk år 2025

Tabell 4 viser dimensjonerande vassforbruk og kapasitet for behandlingsanlegga.

Tabell 4 Dimensjonerande vassforbruk (år 2025)

Behandlingsanlegg Midlere døgnforbruk m3/d (l/s)

Maks døgnforbruk m3/d (l/s)

Kapasitet behandlingsanlegg m3/d (l/s)

Gamleeidet

Garsholhaugen

Flø

2 130 (24,6)

1 950 (22,6)

90 (1,0)

3 025 (35)

2 590 (30)

130 (1,5)

Sum 4 260 (49,3) 5 900 (68) 5 745 (66,5)

Behandlingsanlegg skal dimensjonerast for maks døgnforbruk. Dagens behandlingsanlegg har kapasitet til å levere dimensjonerande vassforbruk i 2025.

Bustader36%

Næring/offentleg27%

Landbruk1%

Lekkasjar36%



4 VASSKJELDER OG VASSKVALITET

4.1 Kapasitet

Tabell 5 viser kapasiteten for vasskjeldene i Ulstein kommune. Nedbørsfelta er vist på oversiktsteikningane.

Tabell 5 Vasskjelder og kapasitet

Vasskjelde Regulering i m Magasin i m3 Kapasitet m3/d Vassbehov m3/d

Mosvatnet

Garnesvatnet

Leiselva (Flø)

2,0 1)

4,15 2)

660 000

470 000

4 320 (50 l/s)

1 900 (22 l/s)

150 (1,5 l/s) 3)

4 000

1 950

90

Sum 1.130 000 6 370 (73,5) 6.040 (70)

1) Mosvatnet er regulert 4,7 m og utnyttast også til kraftproduksjon. UK har i avtale retten til at dei siste 2,0 m over LRV kunn skal brukas til vassverksføremål

2) I følgje konsesjon er Garnesvatnet regulert 5,35 m. Inntaket bergensar i dag reguleringa til 4,15 m 3) Beregnet minstevassføring i tørraste år

Figur 2: Hydraulisk profil inntak Mosvatnet

Ulstein kommune har sikra seg nødvendige rettar for uttak til drikkevassføremål i Mosvatnet. Mosvatnet brukast både til vassforsyning og energiproduksjon. Mosvatnet har i følgje konsesjonen ei regulering (HRV/LRV) lik 4,70 m, sjå figur 2. Dimensjonerande vassbehov er satt til 50 l/s (råvatn) som krev ei regulering på ca. 2,0 m. Dette betyr at det ikkje kan takast ut vatn til energiproduksjon når vasstanden kjem lågare enn 2,0 m under HRV.

Garnesvatnet har i dag ei regulering (HRV/LRV) lik 5,35 m som gjer ein kapasitet lik 22 l/s i tørraste år. Ulstein kommune har vedteke at Garnesvatnet i størst mogleg grad skal ut-nyttast da dette er ei betre råvasskjelde enn Mosvatnet (inntil 30 l/s). Dette betyr at vassut-taket må gradvis avgrensast frå 30 l/s og nedover når vasstanden kjem lågare enn 3,0 m under HRV.



Mosvatnet og Garnesvatnet har til saman nødvendige reservar i kjeldekapasitet. Det er likevel ikkje ønskeleg å tappe Mosvatnet langt ned da dette reduserer råvasskvaliteten med utvasking av tørrlagde område i strandsona og kan skape problem med reinseprosessen ved Gamleeidet behandlingsanlegg.

Leiselva har begrensa kapasitet, men det har aldri vore problem i tørre og/eller ekstremt kalde år.

4.2 Vasskvalitet og behov for vassbehandling

4.2.1 Bakteriar og parasittar. Krav om to hygieniske barrierar

Det har i den seinare år vore fokus på helseskadelege bakteriar og parasittar i drikkevatnet. Drikkevassforskrifta set krav til to hygieniske barrierar mot forureiningar.

Nedbørfelt og eit djupvassinntak har mange stader inntil nyleg vore rekna som ei hygienisk barriere. Dette har vore basert på ein svært forenkla vurdering om at restriksjonar på bruken av nedbørfeltet ville avgrense tilføring av forureiningar. Dette har vist seg å ikkje være tilfelle.

Generelt vil dei fleste nedbørfelt i Møre og Romsdal fylke ikkje vere ei barriere mot bakteriologiske forureiningar dersom ein legg den nye vurderingsmetoden til grunn. Dette betyr at det må byggast inn to barrierar i vassbehandlinga. Dette har Ulstein kommune etablert ved Gamleeidet (2010) og Garsholhaugen (2013) vassbehandlingsanlegg.

Både Mosvatnet og Garnesvatnet er små kjelder med små nedbørsfelt. Garnesvatnet har betre vasskvalitet enn Mosvatnet, og Ulstein kommune har derfor lagt vekt på å utnytte kapasiteten optimalt for Garnesvatnet.

4.2.2 Råvasskvalitet Mosvatnet

Tabell 6 viser ei samanstilling av analysar for dei viktigaste bakteriologiske parametrane for råvasskvalitet for Mosvatnet.

Tabell 6 Råvasskvalitet Mosvatnet 2007 - 2013. Bakteriologiske parameter

Parameter Antall analyser

Variasjoner Antall prøver påvist

Grenseverdi (reintvatn) Drikkevannsforskriften

E. Coli 26 0 - 2 2 0

Koliforme bakt. 370 C (KB) 27 0 - 89 21 0

Total antall bakterier 22o C 26 9 - 110 1 100 1)

Intestinale Enterokokker 8 0 0 0

1) Ved verdiar over 100 må årsaken undersøkjas

Koliforme bakteriar er påvist i ca. 80 % av prøvene, mens det er påvist E.Coli i ca. 8 % av prøvene. Dersom vasskjelda inneheld bakteriar som indikerer fekal forureining, er dette en indikasjon på svikt i den hygieniske barrieren. Begge barrierane er difor etablert i behandlingsanlegget.



Tabell 7 viser ei samanstilling av analysar for dei viktigaste sensoriske og kjemiske parametrane for råvasskvalitet for Mosvatnet.

Tabell 7 Råvasskvalitet Mosvatnet 2007 - 2013. Sensoriske og kjemiske parameter


Min Maks Snitt Grenseverdi (reintvatn) Drikkevannsforskriften

pH 26 5,8 6,5 6,2 6,5 – 9,5

Fargetall, mg Pt/l 26 8 25 15 20

Turbiditet, FNU 28 0,1 0,9 0,2 1

Fargetalet er jamt over drikkevassforskriftens krav med høgste målte verdi lik 25 mg Pt/l og med eit snitt på 15 mg Pt/l. Det blei difor i år 2000 etablert eit anlegg for humusfjerning ved Gamleeidet behandlingsanlegg.

20 av 28 analyser for pH er under grenseverdien. Det er difor etablert eit doseringsanlegg med vassglas ved Gamleeidet behandlingsanlegg.

4.2.3 Mosvatnet og behov for vassbehandling

Gamleeidet behandlingsanlegg blei satt i drift i 2000 og vart basert på membranfiltrering og dosering av vassglas. Doseringsanlegget for vassglas blei ikkje satt i drift grunna usikkerheit knytt til utløysing av rustknollar i støypejarnleidningane, sjå foto på side 21.

Anlegget blei i 2010 utvida til også å omfatte UV-desinfeksjon etter drikkevassforskriftas krav om 2 hygieniske barrierar. I 2014 blei det satt i gong ei større ombygging og utviding av membranfilteranlegget. Anlegget er dermed i dag basert på følgjande prosessar:

Partikkelfjerning med trykksiler

Humusfjerning desinfeksjon (barriere 1) basert på membranfiltrering

Desinfeksjon med UV-bestråling (barriere 2)

Korrosjonskontroll med dosering av vassglas

Reserve doseringsanlegg for klor

Det har vore store driftsproblem med membranfilteranlegget sida oppstarting i 2000. Ein vonar at desse problema no er løyst etter ombygginga som skal skje i 2014, og ein reknar difor med at det ikkje vere behov for fleire tiltak dei neste åra. Mattilsynet har godkjend planane og vil også etter all sannsynlegheit gi løyve til å starte opp etter ombygginga og utvidinga av Gamleeidet behandlingsanlegg.

4.2.4 Råvasskvalitet Garnesvatnet

Tabell 8 viser ei samanstilling av analysar for dei viktigaste bakteriologiske parametrane for råvasskvalitet for Garnesvatnet.



Tabell 8 Råvasskvalitet Garnesvatnet 2006 - 2013. Bakteriologiske parameter




E. Coli 32 0 - 2 6 0



Intestinale Enterokokker 9 0 0 0


Koliforme bakteriar er påvist i ca.. 50 % av prøvene. E.Coli er påvist i ca. 20 % av prøvene med 2 som høgste verdi. Dersom vasskjelda inneheld bakteriar som indikerer fekal forureining, er dette en indikasjon på svikt i den hygieniske barrieren. Begge barrierane er difor etablert i behandlingsanlegget.

Tabell 9 viser ei samanstilling av analysar for dei viktigaste sensoriske og kjemiske parametrane for råvasskvalitet for Garnesvatnet.

Tabell 9 Råvasskvalitet Garnesvatnet 2006 - 2013. Sensoriske og kjemiske parameter


Min Maks Snitt Grenseverdi (reintvatn) Drikkevannsforskriften

pH 26 5,5 6,9 6,2 6,5 – 9,5

Fargetall, mg Pt/l 66 3 14 8 20

Turbiditet, FNU 34 0,1 0,4 0,15 1

Fargetalet er jamt lav og godt under drikkevassforskriftens krav. Den høgste målte verdi er 14 mg Pt/l med eit snitt på 8 mg Pt/l. Det er difor ikkje aktuelt med humusfjerning.

20 av 28 analysar for pH er under grenseverdien. Det er difor etablert eit doseringsanlegg med vassglas ved Garsholhaugen behandlingsanlegg.

4.2.5 Garnesvatnet og behov for vassbehandling

Garsholhaugen behandlingsanlegg er i dag basert på følgjande prosessar:


Desinfeksjon med UV-bestråling (barriere 1 og 2)

Korrosjonskontroll med dosering av vassglas


Behandlingsanlegget blei i 2012-13 utvida og bygd om. Kapasiteten blei auka frå 15 til 30 l/s og det blei montert 2 UV-aggregat i serie og 2 i parallell som betyr at det er etablert 2 hygieniske barriere i behandlingsanlegget. Doseringsanlegget for vassglas blei ikkje satt i drift på grunn av usikkerheita om utløysing av rust i støypejarnleidningane, sjå foto på side 21.



Mattilsynet ga i 2013 løyve til å starte opp etter ombygginga og utvidinga av Garsholhaugen behandlingsanlegg.

Det skal ikkje vere behov for ytterligare tiltak i neste planperiode ved Garsholhaugen behandlingsanlegg.

4.2.6 Leiselva

Tabell 10 viser ei samanstilling av analysar for dei viktigaste bakteriologiske parametrane for råvasskvalitet for Leiselva

Tabell 10 Råvasskvalitet Leiselva 2006 - 2013. Bakteriologiske parameter




E. Coli 29 0 - 58 12 0



Intestinale Enterokokker 8 0 - 7 1 0


Med unntak av ei prøve er det påvist koliforme bakteriar i alle prøver. E.Coli er påvist i ca. 40 % av prøvene med 58 som høgste verdi. Begge barrierane må difor etableras i behandlingsanlegget. Det er i dag bare ei barriere basert på membranfiltrering.

Tabell 11 viser ei samanstilling av analysar for dei viktigaste sensoriske og kjemiske parametrane for råvasskvalitet for Leiselva.

Tabell 11 Råvasskvalitet Leiselva 2006 - 2013. Sensoriske og kjemiske parameter


Min Maks Snitt Antall prøver påvist


pH 30 6,4 7,3 6,9 1 6,5 – 9,5

Fargetall, mg Pt/l 31 6 81 31 20 20

Turbiditet, FNU 31 0,1 0,3 0,15 0 1

Fargetalet er jamt høgt og de aller fleste prøver overskrider drikkevassforskriftens krav. Den høgste målte verdi er 81 mg Pt/l med eit snitt på 31 mg Pt/l. Det blei difor i 1995 bygd eit anlegg for humusfjerning basert på membranfiltrering. Denne prosessen fungerer også som ei hygienisk barriere.

Ei (2007) av 30 analyser for pH er under grenseverdien som er satt til 6,5.

4.2.7 Leiselva og behov for vassbehandling

Flø behandlingsanlegg blei satt i drift i 1995 og er basert på følgjande prosessar:




Humusfjerning desinfeksjon (barriere 1) basert på membranfiltrering


Kommunen skiftet i 2013 for fyste gong membranar etter 13 års drift). Vanleg «levetid» for membranar er 6 til 8 år. Det er i dag kunn ei hygienisk barriere, og kommunen skal i laupet av 2015 utvide anlegget til også omfatte UV-desinfeksjon (barriere 2).

Ei av 30 analyser for pH er under grenseverdien som er satt til 6,5. Den relativt høge pH for råvatnet (prøvane vert tekne før rensing i behandlingsanlegget) skyldas innvendig tæring i dei reterande asbest sement røyra øvst ved inntaket. Dei gamle eternitrøyra som blei utskifta med plastrøyr ute på forsyningsnettet viser at vatnet er korrosivt, og at ein difor bør vurdere å byggje eit anlegg med vassglasdosering.

4.3 Krisevasskjelder

Krisevasskjelder skal berre brukast i særlege høve når ei hovudkjelde er ute av drift i ein lang periode. Vi må da akseptere at brukskvaliteten kan vere noko dårlegare enn vanleg. Vatnet må derimot ikkje innehalde helseskadelege stoffar/bakteriar.

Elv frå Mørkevatnet har fram til våren 2014 vore vasskjelde for Haddal og Eiksund. Vass-prøver uttatt sumaren og hausten 2009 viste ei dramatisk auke i fargetalet (42-44 mg Pt/l) som førte til problem med desinfeksjonen (UV-anlegget) ved Moldskred behandlingsanlegg. Auken i fargetalet førte til at vassbehandlingsanlegget måtte utvidast til også å omfatte humusfjerning, som igjen ville gi betydelig auka kostnader til investering og drift. I tillegg har det vore periodisk problem med vasskjeldas kapasitet, og Ulstein kommune bestemte i 2010 at Garnesvatnet skal være vasskjelde for Haddal og Eiksund, og den gamle vasskjelda skulle endre status til krisevasskjelde.

I tillegg har Ulstein kommune dei seinare år arbeidd for å betre leveringstryggleiken i vassfor-syninga gjennom:

Auka overføringskapasitet mellom Mosvatnet og Garnesvatnet ved bygging av ny sjøleidning mellom Ulsteinvik og Dimna og auka kapasitet ved Gamleeidet og Garsholhaugen behandlingsanlegg gir ei fleksibel løysing til å forsyne begge vegar.

Det blei i 2013 bygd ny vassleidning langs riksvegen mellom Hareid og Ulstein kommunar. Det skal i tillegg byggast 2 pumpestasjoner. Dette opnar moglegheiter for ei gjensidig krisevassforsyning for kommunane.

Et forslag til formell samarbeidsavtale om gjensidig krisevassforsyning skal politisk behandlast i begge kommunar hausten 2014.



5 TRANSPORTSPORTSYSTEMET

5.1 Vassleidningsnettet i Ulstein kommune

5.1.1 Eksisterande leidningsnett

Vassleidningsnettet i Ulstein kommune er på ca. 83 km, og fordelinga av dei ulike leidnings-materiala er vist på figur 3.

Figur 3: Hovudvassleidningar i Ulstein kommune

Ulstein kommune har brukt fylgjande leidningsmateriale:

PE i hovudsak etter 2010

PVC etter >(etter) 1982

PVC før 1982. 1970 – 1982

AAS asbestsement 1960 - 1970

GRSTJ grå støypejarn 1955 – 1960

DUKTSTJ duktil støypejarn > (etter) 1980

Som det går fram av figur 3 så er det aller meste av leidningsnett av plast (pe og pvc) og er yngre enn 30 år. Gjennomsnittlig alder for leidningsnettet er ca. 32 år. Leidningar som vert lagt i dag skal vare i 100 år dersom arbeidet blir utført på ein tilfredstillande måte.

5.1.2 Leidningsbrot og lekkasjar

Det er særlig rør av pvc som ble lagt på 70-talet, asbest sement (60-talet) og grå støypejarn (50-talet) som skapar problem med lekkasjar og leidningsbrot.

0

10

20

30

40

50

60

PE PVC >1982 PVC <1982 AAS GRSTJ DUKTSTJ

km



Tabell 12 viser ein statistikk over leidningsbrot i 1995 og dei siste 5 åra. Dei aller fleste leidningsbrot er på grå støypejarn (punktbelastning og dårlig arbeid), PVC lagt på 70-talet (dårlig røyrkvalitet, arbeid, fundament) eternit (tæring og dårlig fundament).

Tabell 12 Leidningsbrot 2006 - 2013

År Asbestsement Grå st.jarn PVC <1982 PE Totalt

1995 6 2 2 0 10

2009 3 1 6 0 10

2010 2 0 5 0 7

2011 6 1 7 0 14

2012 0 5 5 0 10

2013 4 3 4 0 11

Leidningsbrota har i hovudsak vore på fylgjande område og type røyr:

Nedføyringsleidning frå Mosvatnet. Ca. 3,3 km frå Litlevatnet og nedover. PVC 1970-75

Halsen – Skeide - Bøen. 2,1 km PVC lagt før 1978 (få lekkasjar i de seinare år)

Ulsteinvik sentrum: Ca. 2,3 km grå støypejarn 1955-60

Leidning Garsholhaugen behandlingsanlegg – Bugarden høydebasseng. Ca. 6,9 km grå støypejarn 1958 (ca. 4,9 km leidningsgrøft)

Nedføyringsleidning frå Moldskred til Haddal, ca. 1,1 km asbest sement 1960.

Haddal, ca. 2,3 km asbest sement 1960

Nedføyringsleidning frå inntak Leiselva (Flø), ca 230 m asbest sement 1960

Det har i gjennomsnitt vore ca. 10 leidningsbrot i året. Leidningsbrota har i hovudsak vore på ca. 16 km leidningar som betyr eit brot i året per 1,6 km leidning.

5.1.2 Leidningsbrot og lekkasjar

Generelt har leidningsnettet i Ulstein kommune god kapasitet. Dei aller fleste abonnentar har stabilt trykk. Med unntak av nokon område har også brannvesenet tilstrekkelig mengder med sløkkevatn i Ulsteinvik forsyningsområde, men fleire område i krinsane utanfor har for lite som følgje av at krava har auka og skjerpast.

For å få oversikt over kapasiteten i leidningsnettet, er det oppretta ein nettmodell basert på kommunens leidningskartverk. Nettmodellen omfattar alle 3 forsyningsområda. Nettmodellen er brukt til ulike analyser på leidningsnettet; kapasitet ved uttak av brannvatn, trykkforhold, avdekkje flaskehalsar, dimensjonere leidningar, pumpestasjonar, høgdebasseng mv. Eit utsnitt av nettmodellen er vist på figur 9.

I dei neste kapitla har vi difor lagt fram ein dokumentasjon av leidningsnettets tilstand og føreslått utbetringstiltak som bør utførast i samband med kapasitetsauke, dårleg leidnings-kvalitet og nye utbyggingsområde.



5.2 Utskifting og rehabilitering av gamle leidningar

5.2.1 Eksisterande situasjon og behov for utskifting

Det er særlig røyr av pvc som ble lagt på 70-talet, grå støypejarn (1958-70) og asbestsement (60-talet) og som skapar problem med lekkasjar og leidningsbrot. Leidningar av grå støypejarn kan i tillegg skape redusert kapasitet og dårlig vasskvalitet som følgje av innvendige rustknollar, sjå foto nedanfor. Eternitleidningar med lang opphaldstid (stor dimensjon og lite vassforbruk) kan i tillegg til «korrosjon» gje dårlig vasskvalitet.

Asbest sement leidning i oppløysing Grå støypejarnsrør med rustknollar

Ulstein kommune har i dei seinare år, med unntak av leidningen frå inntaket i Leiselva til behandlingsanlegget, skifta ut all asbest sement røyr i Flø forsyningsområde, sjå foto ovanfor. I tillegg er det skifta ut 1,3 km asbest sement frå Moldskred behandlingsanlegg til den øvste busetnaden på Haddal. Leidningsbrota har i hovudsak vore på denne leidningen, og det står att ca. 1,1 km att her samt 1,2 km (Haddal) som bør skiftast i laupet av neste planperiode.

Kommunen har i liten grad skifta ut eksisterande pvc-leidningar lagt på 70 talet. Med unntak av vassleidning frå Kleven verft til Ytre Dimna har det vore mange leidningsbrot på gamle pvc-leidningar. Det har spesielt vore mange vassbrot på råvassleidninga frå Mosvatnet, sjå figur 4. Dette er ei svært viktig leidning og ved leidningsbrot stoppar vassproduksjonen ved Gamleeidet behandlingsanlegg.

Det er likevel leidningar av grå støypejarn som er den største utfordringa på grunn av leidningsbrot og innvendige rustknollar. I tillegg til dramatisk redusert kapasitet vil rust-knollane skape store problem med dårlig vasskvalitet når doseringsanlegga for vassglas ved Gamleeidet og Garsholhaugen behandlingsanlegg blir satt i drift. Rustknollane vil da etter kvart «lausne» og føyrer til brunt vatn og «tilstopping» hos abonnentar som har utstyr som er følsam for partiklar av denne type og størrelse.

Ulstein kommune har hittil basert all fornying av vassleidningsnettet med konvensjonell graving. Det er fleire metodar med grøftefri rehabilitering av vassleidningar:

Utblokking eller inntrekking med PE

Påføring av bellegg av epoxi eller polyuretan (PU)



Strømpeforing

Kostnadene med grøftefri rehabilitering og konvensjonell graving er omtrent lik. Utskifting av vassleidningar utførast svært ofte i samband med sanering av avlaupsleidningar da disse også er gamle og basert på fellessystem. Vi anbefaler difor at det meste av utskifting av vassleidningane skal baserast på konvensjonell graving dersom det ikkje er spesielle leidningsstrekk som for eksempel smale trafikkerte gater der en ønskjer unngå graving.

5.2.2 Forslag til utskifting av leidningar

PVC-leidningar lagt på 70-talet

Det er ca. 4,6 km pvc-leidningar som vart lagt på 70-talet som bør skiftast ut i denne plan-perioden. Dette har samanheng med dårleg røyrkvalitet og noko dårleg anleggsarbeid. Dei viktigaste gamle pvc-leidningane frå 70-talet som det har vore mest problem med er i hovudsak:

Ca. 3,2 km pvc nedføringsleidning frå Mosvatnet, sjå figur 4 og teikning HO-101. 12 leidningsbrot mellom reduksjonsbasseng RB1 og RB2. Årsaka til leidningsbrota er dårleg røyrkvalitet og anleggsarbeid samt at pvc-leidning (muffeskøytar) i myr ikkje er egna. Ny leidning skal baserast på PE-rør.

Ca 0,8 km PVC-leidning frå Hofsetmarka til Varleite, sjå figur 7 og teikning HO 104.

Ca. 1,4 km leidning frå Halsen til Skeide og Bøen og vidare til enden av forsynings-området, sjå figur 5 og teikning HO-104. 17 leidningsbrot, men dei fleste av brota er frå før 2005. Årsaka til leidningsbrota er dårleg røyrkvalitet og anleggsarbeid med dårlige / ueigna massar rundt røra.

Figur 4 Delstrekning PVC nedføyringsleidning Mosvatnet - Gamleeidet som skal skiftast (raud strek)



Det er i tillegg ca. 4,3 km pvc-leidningar som vart lagt på 70-talet frå Kleven verft til Ytre og Indre Dimna. Det har aldri vært problem med lekkasjar på denne leidninga og det er difor ikkje tatt med investeringar til dette i denne planperioden.

Figur 5 PVC vassleidning Halsen - Skeide som skal skiftast (raud strek)

Asbest sement leidningar lagt på 60-talet

Det har vore mange leidningsbrot dei seinare år frå Moldskred behandlingsanlegg til den øvste busetnaden på Haddal, sjå foto på side 21, figur 6 og teikning HO-101.

Figur 6 Utskifting asbest sement Moldskred VB – Indre Haddal (raud strek)



Årsaka til leidningsbrota har vært dårleg røyrkvalitet og anleggsarbeid. Det er i seinare år skifta ut til saman ca 1.300 m, men det står fortsatt att ca 1.100 m på nemnte leidningstrekk.

Det har også vore fleire leidningsbrot på strekninga frå Solsida bustadområde og ned til vegkrysset ved Einehaugen og vidare til pumpestasjon PV5 samt ei delstrekning (ca 100 m) på forsyningsleidninga mot Ulstein Betong. Vi har difor foreslått at også desse strekningane på til saman ca 1.200 m skal skiftast ut.

Ulstein kommune har dei seinare år skifta ut alle asbest sement forsyningsleidningar på Flø. Det står no att bare ca 300 m frå inntaket i Leiselva og nedover mot behandlingsanlegget, sjå teikning H-105.

Grå støypejarnleidningar lagt på 50-talet

Det har er registret heile 23 leidningsbrot dei siste 15-20 åra på leidningar av grå støypejarn i Ulsteinvik sentrum, sjå figur 7 og teikning HO 103. I tillegg har det vært 25 brot på leidninga frå Garsholhaugen behandlingsanlegg til Bugarden høgdebasseng, sjå figur 8. Årsaka til leidningsbrota har i hovudsak vært dårleg anleggsarbeid med punktbelastning (stein).

Figur 7 Grå st.jarnsleidning lagt på 50-talet i Ulsteinvik sentrum som skal skiftas ut (raud strek)

Det er til saman 9,2 km grå støypejarnleidningar som i hovudsak omfattar:

6,9 km leidning (4,9 km leidningsgrøft) frå Garsholhaugen behandlingsanlegg (VB2) til Bugarden høgdebasseng (HB2).

2,3 km leidning i Ulsteinvik sentrum



Figur 8 Grå st.jarnsleidning lagt på 50-talet som skal skiftas ut (raud strek) Garsholhaugen V - Bugarden HB2

Som det går fram av foto på side 21 så skapar rustknollane både eit kapasitets- og vass-kvalitetsproblem. Ulstein kommune har montert eit doseringsanlegg for tilsetting av vassglas (auke pH) både ved Gamleeidet og Garsholhaugen behandlingsanlegg, men anlegga kan ikkje setjast i drift då dette fører til utløysing av rustknollar som igjen fører til brunt vatn og klagar frå abonnentane. Leidningar av grå støypejarn må difor fyst skiftast ut før doserings-anlegga for vassglas kan setjast i drift. Tilsynsmyndigheitene (Mattilsynet) krev at vatnet ikkje skal være korrosivt og at doseringsanlegget for vassglas skal setjast i drift, men dette fører altså til enda dårlegare vasskvalitet (brunt vatn). Ulstein kommune må difor søkje Mattilsynet om dispensasjon til fortsatt å levere vatn med lav pH inntil leidningane av grå støypejarn er skifta ut. Sjølv om ein intensiverer dette arbeidet vil dette ta minst 5 år. Kostnadene med utskifting av leidningane vil være ca 25-30 millionar kr alt avhengig av om det skal leggjast avlaupsleidningar eller kablar i felles grøft slik at ein oppnår ei kostnads-deling.

Det bør fyst gjennomføras ei analyse som kan gje eit best mogleg grunnlag for ei riktig prioritering for vidare utskifting. Kommunen har ein detaljert oversikt over leidningsbrota som har vore dei siste 20 år, men det er behov for meir kunnskap om tilstanden for dei gamle leidningane som har ei begrensa restlevetid. Det vil også være behov for ei samordning med utskifting/sanering av avlaupsnettet for å prioritere dei enkelte leidningstrekk. Konsekvensar av eit leidningsbrot på ei leidning som førar til stopp i vassproduksjonen, vil også være eit av fleire kriteria i ei slik vurdering.

Tabell 13 viser ei samanstilling over leidningar som skal skiftast ut. Vi legg opp til at det meste av leidningar av asbest sement og gamal pvc vert skifta ut i løpet av planperioden, det vil si innan 2019. Når det gjelder framdrift for utskifting av leidningar av grå støypejarn så vil dette fyst være avklara når ei analyse er gjennomført, men vi har likevel tilrådd at det meste av disse leidningane også skal vere utskifta innan planperioden. Dette betyr at det skal skiftes ca. 2,7 km leidningar (2,3 km leidningsgrøft) kvart år dei neste 5 åra. Dette er mykje med tanke på alle andre prosjekt kommunen skal gjennomføre.



Tabell 13: Investeringskostnader 2014 -2019 utskifting av leidningsanlegg og kumar (prisnivå 2014)

Stad Type leidning

Lengde km

Kostnad 1000 kr

Prioritet 2014 - 2019

Teikning nr 7)

Inntaksleidning Mosvatnet PE 0,14 2 100 2014 HO-104

Moldskred VB3 – Haddal RB3 AC 1) 1,1 1 800 2015 HO-102

Inntak Leiselva – Flø VB3 AC 1) 0,3 600 2014 HO-105

Mosvatnet RB1 – RB2 – V1 PVC 2) 3,2 6 800 2015 HO-104

RV1 og RV2 Red.basseng 2 000 2014/15 HO-104

Garshol VB2 – Hasund RV1 Grå st.jarn 0,8 2 500 2015 HO-103

Hasund RV1 – VK3 Grå st.jarn 3) 5,1 16 900 2016 - 2017 HO-103

VK3 - Bugarden HB2 Grå st.jarn 4) 1,0 3 100 2018 HO-103

Ulsteinvik sentrum Grå st.jarn 5) 1,4 6 000 2017 - 2019 HO-104

Ulsteinvik sentrum Grå st.jarn 5) 0,9 4 000 Etter 2019 HO-104

Hofsetmarka - Varleite PVC 2) 0,8 2 800 2019 HO-104

Einehaugen V11 – V12 - Solsida AC 1) 0,5 1 000 2018 HO-102

Ledning V12-V15 mot Ulstein Betong AC 1) 0,1 600 2018 HO-102

Vegkryss Einehaugen – PV5 AC 1) 0,7 1 200 Etter 2019 HO-101

Skeide V3 – Bøen V4 PVC 2) 0,7 1 300 Etter 2019 HO-104

Kleven Verft – PV3 Dimna PVC 2) 0,6 1 200 Etter 2019 HO-103

SUM 17,2 55 100

1) AC – asbestsement leidningar 2) Gamal PVC-leidning lagt på 70-talet 3) Ny 4,1 km grøft, der av 1,5 km doble leidningar 4) Ny 0,5 km grøft med doble leidningar 5) Der av ca 1,7 km etter 2019 6) Gamal PVC-leidning lagt på 70-talet 7) Leidningar som skal skiftast ut er vist med raud strek på teikningane, sjå teiknforklaring

5.3 Vassleidningar til nye bustadområde

Det er i denne plana ikkje teke med investeringskostnader til vassleidningar internt i nye bustadområde og eksisterande bustadområder som skal utvidast eller fortettast (refusjon).

Dei planlagde områda er i tilknyting til eksisterande leidningsnett, og i kommuneplanen er det lagt føringar til fortetting eller utviding av allereie utbygde område. Lokalisering av nye utbyggingar utanfor sentrumsområde skal være med utgangspunkt i eksisterande infra-struktur. Befolkningsauken skal i stor grad skje i Ulsteinvik, men det skal leggjast til rette for bustadbygging i alle krinsar. Det er tatt høgde for bygging av 50 bueiningar i året.



Dei planlagde bustadområda er vist på oversiktsteikningane. Kommunen har så langt ikkje gjort ei prioritering av bustadområda som skal byggjast.

Tabell 14 viser behov for bygging av eksterne vassleidningar til planlagde bustadområder i Ulsteinvik «sentrum», sjå teikning HO-104. Reguleringsarbeidet er ikkje ferdig og det er også noko usikkerheit for noen av område med omsyn til bustadform (einebustad, rekkehus, lågblokk mv.).

Tabell 14: Leidningsanlegg bustadområde Ulsteinvik sentrum

Stad – ID reguleringsplan Kostnad i 1000 kr

Merknad

Halsen V7/V2 – Skeide V3

600

Fortetting. 300 m. Koordineras med vassleidning i planlagd gangveg V6-V5-V4, sjå kapittel 5.5 og utskifting av pvc-leidning, Skeide-Bøen, sjå tabell 13.

Hovsetmarka ved Varleite. B10 Prosjektering 2014. Ikkje behov for nye leidningar, sjå teikning HO-104.

Holsekerdalen. B11 Lågblokk. Ikkje behov for nye leidningar. Sjå teikning HO-104

Saunes. B12 Fortetting. Brannvatn begrensa p.g.a. gamal grå st.jarn, sjå teikning HO-104. Kostnadar tatt med i tabell 13.

SUM 600

Tabell 15 viser behov for bygging av eksterne vassleidningar til planlagde bustadområder i Dimna, sjå teikning HO-103. Ingen reguleringsplanar for dei planlagde bustadområda er stadfesta/godkjend.

Tabell 15: Leidningsanlegg bustadområde Dimna

Stad - reguleringsplan Kostnad i 1000 kr

Merknad

Dimna – Hasund B22 Ikkje behov for nye leidningar. Brannvatn OK

Hasund B25 Ikkje behov for nye leidningar. Brannvatn OK

Tuneset, Dimna. B29 300 Ekstern forsyningsleidning mht brannvatn

Ytre Dimna. B31 400 Utbetring pumpestasjon PV10. Brannvatn ca 11 l/s

Ytre Dimna. B33 400 Ekstern forsyningsleidning. Brannvatn ca 8 l/s

Ytre Dimna. B35 1) Ikkje behov for nye leidningar. Brannvatn ca 8 l/s

SUM 1 100

1) Alternativ til B33

Myrane bustadområde (B37) i Haddal er det einaste planlagde bustadområdet i området Haddal og Eiksund, sjå teikning H-101. Det er ikkje behov for investeringar til eksterne vassleidningar til dette bustadområdet.



5.4 Leidningsanlegg til næring- og industriområde

Dei skipsrelaterte næringane har hatt ei positiv utvikling dei seinare åra, og arealsituasjonen for desse er med unntak av Kleven verft god. Etter innspel er Kleven verft planlagd utvida med 17 da mot aust (N13), teikning HO-103.

Utviding av Saunesmarka næringsområde skjer kontinuerleg austover mot kommunegrensa. Elles er det berre nokon mindre utvidingar av eksisterande områdar for handel og industri.

Industriområda ligg i stor grad nær hovudleidningsnettet, men det er behov for å styrke brannvassforsyninga for Saunesmarka og fleire andre område, sjå kapittel 6. Det er tidlegare vurdert bygging av eit nytt høgdebasseng ved kommunegrensa som mest aktuelt. Etter at ny vassleidning mellom Hareid og Ulstein vart bygd i 2013 framkom eit langt rimelegare alternativ basert på bygging av ca. 200 m lang leidning frå riksvegen (V8) like aust for kommunegrensa, sjå teikning HO-104. Leidning gjennom den planlagde utvidinga av industriområde skal dekkast av bedriftene som skal etablere seg her (refusjon). Ulstein kommune skal i 2014 byggje ei vassleidning frå Varleite (RV3/PV9) til Saunesmarka. Dermed oppnår ein ei to-sida vassforsyning som tilfredsstillar krava til brannvatn.

Kleven verft har i dei seinare år hatt behov meir vatn fylling av skip. Dette blei betydelig betra etter at ny sjøleidning mellom Ulsteinvik sentrum og Dimna blei satt i drift sumaren 2014.

Tabell 16 viser behov for bygging av eksterne vassleidningar til planlagde næring- og industriområder.

Dei planlagde industriområda er visst på oversiktsteikningane. Interne leidningar er ikkje tatt med (refusjon).

Tabell 16: Leidningsanlegg næring- og industriområde

Stad - reguleringsplan Kostnad i 1000 kr

Merknad

Saunesmarka. N10 300 Ny forsyningsleidning frå «Hareid-leidninga». Sjå teikning HO-104.

Skeide N02 Planlagd leidning i gangveg vil sikre brannvatn, sjå tabell 17 og teikning H-103. Brannvatn frå sjø kan være eit alternativ.

Saunes N06 Kapasitetsproblem i dag p.g.a. gamal grå st.jarn, sjå tabell13 og teikning HO-104.

Kleven verft. N13 Utviding austover. Ikkje behov for nye tiltak. Sjå teikning HO-103

N14 Haddal-Eiksund (400) Kryssing av riksveg, sjå teikning HO-101. Etter 2019. Elles ikkje behov for nye leidningar

Kvalneset. R14 Utviding bergverk, sjå teikning HO-102. Ikkje behov for nye leidningar.

SUM 300



5.5 Leidningsanlegg i samband med gang- og sykkelvegar

Ulstein kommune arbeider med ein trafikktryggleiksplan og det vil difor være aktuelt å samordne denne planen med bygging av nye vassleidningar. Det er førebels bare gang- og sykkelveg Skeide (V6) – Bøen (V5) som etter all sannsynleg heit med det fyste vil bli vedteke gjennomført.

Tabell 17: Vassleidningar i samband med veg og trafikktryggleikstiltak

Tiltak i forbindelse med gangvegar Kostnad i 1000 kr

Merknad

Skeide V6 – Bøen V5 1 200 1) Tidspunkt usikkert, sjå teikning H-104

Manglar opplysningar

Tiltak førebels ikkje bestemt 2 500 Årlig (2015 – 2019) satt av kr 500.000

Sum 3 700

1) Kostnadsdeling leidningsgrøfter vann, avlaup og kabelanlegg; 40, 40, 20 %

5.6 Leidningsanlegg i samband med avlaup

Ulstein kommune har store ambisjonar for avlaupsutbygging. Arbeidet med revisjon av hovudplan for avlaup skal starte hausten 2014 og vil vere ferdig politisk behandla ved årsskiftet 2014/15.

Kommunen skal dei neste åra mellom anna:

Separere avlaup og overvatn i Ulsteinvik

Betre utsleppsarrangementa også ute i distrikta

I samband med dette vil det i nokre av prosjekta vere tenleg å leggje med/skifte ut vass-leidningar, sjå kapittel 5.2. Dette vil i hovudsak omfatte utskifting av vassleidning (grå støypejarn) frå Hasund (RV1) til Ulsteinvik sentrum (VK3) til Bugarden (HB2) samt utskifting i sentrum , sjå teikning HO-103 og tabell 13. Omfanget er mellombels usikkert inntil hovudplan for avlaup vert vedteke, men det er inn til vidare satt årleg 0,5 mill. kr.

Tabell 18: Vassleidningar i samband med avlaupsanlegg

Tiltak i samband med avlaup Kostnad i 1000 kr

Merknad

Tiltak førebels ikkje bestemt 2 500 Årlig (2015 – 2019) satt av kr 500.000

Sum 2 500

1) Kostnadsdeling leidningsgrøfter vann, avlaup og kabelanlegg; 45, 45, 10 %



5.7 Høgdebasseng

5.7.1 Kva er eit høgdebasseng ?

Eit høgdebasseng er en stor ”tank” med reint vatn som er sikra mot forureiningar. Føremålet med eit høgdebasseng er:

Syte for utjamning av toppar i vassforbruket

Ha nødvendig vatn til brannsløkking

Oppretthalde leveranse ved leidningsbrot og vedlikehald

Utjamne trykket ved store tappingar

Vere kontaktbasseng ved klorering

Det er ikkje noko konkret krav i drikkevassforskrifta til høgdebasseng, men i praksis må alle vassverk ha minst 1 basseng for å klare dei generelle leveransekrava. Det er vanleg for større vassverk å ha fleire basseng og at samla volum minst kan dekkje vassbehovet i eit gjennomsnittleg døgn. Dimensjonerende vassforbruk er 4.260 m3 mens det totale basseng-volumet er 4.700 m3, se tabell 19. Dette betyr at bassengdekningen i utgangspunktet er god, men som det framgår av strekpunkta foran så er det ei rekke formål eit høgdebasseng skal oppfylle.

5.7.2 Høgdebasseng i dag

Tabell 19 viser eksisterende høgdebasseng.

Tabell 19: Eksisterande høgdebasseng

Nr Namn Volum (m3) Nivå (kt) Type Merknad – tilstand - bygge år

HB1

HB2

HB3

HB4

HB5

Gamleeidet

Bugarden

Moldskred

Eiksund

Flø

1.000

2.900

350

350

100

205

87

229

43

10

Betong

Betong

Betong

GRP

Betong

God. Integrert i beh.anlegget. 2000

God. Ulsteinvik sentrum. 2010

Mindre god. Innv. rehab. i 2004. 1980

God - 2004

God. Integrert i beh.anlegget - 1995

SUM 4.700

Dei vanlegaste utformingane for små og mellomstore basseng er frittståande basseng i GRP (glasfiber) eller heilt eller delvis nedgravne basseng i betong.

Med unntak av Moldskred høgdebasseng er bassengene av relativt god kvalitet.



Eiksund høgdebasseng (GRP) under bygging Bugarden høgdebasseng

5.7.3 Behov for nye høgdebasseng

Det skjer ei kontinuerlig utviding av Saunesmarka industriområde som vil auke behovet for leveringstryggleik og brannsløkking. Dette kan sikrast med eit høgdebasseng eller ved å etablere ei forsyningsleidning nummer 2 til området som gir ei «rundkjøring» og dermed auka leveringsmengd, sjå kapittel 5.4 og teikning HO-104. Begge løysingane vil kunne sikre nødvendige mengder brannvatn og oppretthalde vassforsyninga ved leidningsbrot på ei av dei to hovudtilførslane. Ved lengre stopp (meir enn 24 timar) i vassproduksjonen ved Gamleeidet behandlingsanlegg, må uansett vassleveransen til øvre trykksone baserast på forsyning frå Hammarstøylsvatnet i Hareid kommune. Eit høgdebasseng vil føre til betydeleg høgare kostnader enn ei ny forsyningsleidning. Vi tilrår difor at det etablerast ei leidning nummer 2 frå den nye Hareid-leidninga ved kommunegrensa og inn i austre del av Saunesmarka industriområde.

Forsyningsområde Haddal – Eiksund har i dag eit høgdebasseng på kt 229 (HB3) ved Moldskred behandlingsanlegg og eit på Eiksund (HB4), sjå teikning HO-101. Det blei i 2004 gjennomført ei «mindre» rehabilitering av høgdebassenget på Moldskred, men det er fortsatt behov for ytterlegare tiltak for at bassenget skal få ein tilfredsstillande standard. I utgangs-punktet er det ynskjeleg å plassere eit høgdebasseng på ca. kt 125 da 95 % av abonnentane ligger lågare enn kt 95. Ved fortsatt drift av det gamle bassenget ved Moldskred på kt 229, må mykje av vatnet pumpast opp i 2 trinn for så å bli gravitert tilbake. Kostnadene med bygging av eit nytt høgdebasseng kan likevel ikkje forsvarast mot større energikostnader til pumping. Det er difor sett føre at høgdebassenget ved Moldskred skal oppgraderast.

Dimna har i dag ikkje høgdebasseng, men vassforsyninga til Kleven verft vil bli god når den nye sjøleidninga mellom Ulsteinvik og Dimna blir satt i drift i 2014. Leveringstryggleiken og krav til brannvatn er derimot ikkje tilfredsstillande for Ytre Dimna og Ertesvågen. Kostnadene med eit nytt høgdebasseng kan likevel ikkje forsvarast mot dei utfordringane ein i dag har utan basseng. Det er mellombels tatt med bygging av eit lite høgdebasseng (50 m3) etter planperioden, det vil si etter 2019.

Det er i dag eit basseng for reintvatn integrert i Flø behandlingsanlegg da membranfiltrering for humusfjerning krevjar dette. Eit høgdebasseng bør helst leggjast så langt «bak» i



forsyningssystemet som mogleg for å sikre utjamning, hindre stopp i vassforsyninga ved leidningsbrot og auke mengde brannvatn. Vi har derfor foreslått eit lite basseng med volum på 50 m3 på ca. kt 60, men dette er ikkje tatt med før etter 2019.

Tabell 20: Tiltak nye eller rehabilitering av høgdebasseng

Nr Namn Volum m3 Nivå kt Type Tiltak Kostnad 1000 kr

År

HB3 Moldskred 350 229 Betong Innvendig rehabilitering 1 000 2018

HB5 Flø 50 Ikkje bestemt GRP Nytt høgdebasseng (1 600) Etter 2019

HB6 Ytre Dimna 50 Ikkje bestemt GRP Nytt høgdebasseng (1 600) Etter 2019

SUM 400 1 000

Totalt vil kommunen da ha ca. 4.800 m3. Dette utgjør ca. 27 timer vasslevering i eit middeldøgn.

5.8 Pumpestasjonar

Brorparten av Ulstein kommune vert i dag forsynt frå anlegg basert på gravitasjon. Det er i hovudsak pumping i forbindelse med behandlingsanlegg og høgdebasseng, sjå tabell 21. Dette betyr at ved straumstans så vil ein likevel oppretthalde vassforsyninga frå bassenga for dei aller fleste abonnentane. Med unntak av PV5, PV10 og PV11 så er også alle pumpe-stasjonane utstyrde med fast eller mobile naudstrømaggregat.

Tabell 21: Eksisterande pumpestasjonar

Nr Pumpestasjon Bygg Maskin Bygge år. Beskrivelse

PV1 1)

PV2 1)

PV3

PV4

PV5

PV6

PV10

PV11

Gamleeidet VB1

Onglasetra

Dimna

Flø

Haddal

Eiksund

Ytre Dimna

Ertesvågen, Dimna

Bra

OK

Bra

OK

I kum

Bra

I kum

I kum

Bra

OK

Bra

Bra

OK

Bra

?

?

2014. Pumper råvatn inn på membranfilteranlegg

Sanert i 2013. Ny leidning frå Gamleeidet VB1 – RV5

2014. Pumper til HB2 Bugarden og Ytre Dimna

1995. Pumping ut frå behandlingsanlegget

Ikkje overbygg. Plassert i kum

2004. I ventilkammer i høgdebasseng

Byggeår ukjent. Ikkje overbygg. Plassert i kum

Bygge år ukjent. Ikkje overbygg. Plassert i kum

1) Ikkje vist på teikningar



Tabell 22 viser forslag til tiltak på eksisterande pumpestasjonar og forslag til nye pumpe-stasjonar.

Med fortsatt drift av det gamle høgdebassenget ved Moldskred på kt 229 må mykje av vatnet pumpast opp i 2 trinn for så å bli gravitert tilbake. Kostnadene med eit nytt høgdebasseng kan likevel ikkje forsvarast mot større energikostnader til pumping.

Tabell 22: Tiltak pumpestasjonar

Nr Pumpestasjon Kostnad i 1000 kr

Prioritet Kommentar

PV3 Dimna 1 300 2014 Setjast i drift i 2014

PV5 Haddal 400 2018 Nytt overbygg, pumper, SD-anlegg. Indre Haddal. Sjå teikning HO-101

PV7 Haddal, Solsida 1 500 2015 Settast i drift i 2014. Sjå teikning HO-101

PV8 Haddal 1 000 2015 Settast i drift i 2014. Sjå teikning HO-101

PV9 Varleite 1 300 2017 Krisevann frå Hareid. Sjå teikning HO-104

Sum 5 500

5.9 Samanstilling tiltak og kostnadar

Vedlegg 1 viser en handlingsplan over alle føreslåtte investeringar inklusive transport-systemet som vassleidningar, høgdebasseng og pumpestasjonar. Tabell 23 viser ei saman-stilling over føreslåtte tiltak for transportsystemet.

Tabell 23: Samanstilling føreslåtte tiltak transportsystem 2014 – 2019 (prisnivå 2014)

Element Kostnad i 1000 kr

Kommentar

Utskifting / nytt leidningsnett 49 150 Tabell 13 og vedlegg 1

Utskifting vasskummar 1 500 Vedlegg 1

Leidningar bustadområde 1 700 Tabell 14 og 15 samt vedlegg 1

Inntakshus, kummer mv 900 Vedlegg 1

Leidningar industri/næring 300 Tabell 16 og vedlegg 1

Leidningar gangveger 3 700 Tabell 17. Trafikksikkerheitsplan ikkje ferdig

Leidningar i forb. med avlaup 2 500 Tabell 18. Hovudplan avlaup ferdig 2015

Høgdebasseng 1 000 Tabell 20. Oppgradering Moldskred HB3

Pumpestasjonar 5 500 Tabell 22 og vedlegg 1

Styrking brannvassforsyning 1 400 Tabell 24 i kapittel 6.3.

Sum 67 650



6 VATN TIL BRANNSLØKKING

6.1 Krav

I FOR 2002-06-26 nr 847: Forskrift om brannførebyggjande tiltak og tilsyn heiter det:

§ 5-4. Vannforsyning

Kommunen skal sørge for at den kommunale vannforsyning fram til tomtegrense i tettbygd strøk er tilstrekkelig til å dekke brannvesenets behov for slokkevann.

I boligstrøk o.l. hvor spredningsfaren er liten er det tilstrekkelig at kommunens brannvesen disponerer passende tankbil.

I områder som reguleres til virksomhet hvor sprinkling er aktuelt, skal kommunen sørge for at det er tilstrekkelig vannforsyning til å dekke behovet.

I rettleiaren til forskrifta er dette talfesta til 20 l/s for bustadområde og 50 l/s for industri- og sentrumsområde.

6.2 Ulstein kommune sin strategi

Ulstein kommune legg i hovudplan for vassforsyning følgjande til grunn:

1. Krav til at industrien sjølv syter for/dekkjer kostnadene med store vassmengder til brannsløkking, også innanfor kommunale industriområde (planføresetnader i reguleringsplanen, utforming av bygg mv).

2. Nye kommunale hovudleidningar vert dimensjonert for 20 l/s for bustadområde med einebustader og 50 l/s i sentrum- og industriområde.

3. Tankbil vert nytta til dei områda som i dag ikkje har tilstrekkeleg sløkkevatn frå vassleidningsnettet.

6.3 Tiltak for å styrke brannvassforsyninga

Det er utført EDB-utrekningar med programmet EPANET. Tabell 24 viser ein oversikt over problemområda med begrensa mengde vann til brannsløkking, men det skal gjennomføras ei meir omfattande analyse for alle industri- og bustadområder i kommunen.



Figur 9 Utsnitt EDB-basert nettmodell vassleidningsnettet i Ulstein kommune

Tabell 24 viser ei oppsummering av problemområde. Figur 1 viser et utsnitt/eksempel på framstilling av nettmodellen.

Tabell 24: Tiltak brannvatn

Område - reguleringsplan Vassmengd (l/s)

Kostnad i mill kr

Tiltak/problem/løysing

Saunesmarka. N10 50 Ny forsyningsleidning frå «Hareid-leidninga», sjå tabell 16 og teikning HO-104

N08 og N09 50 1 200 Ny leidning over Høddvoll sikrar brannvatn, sjå teikning HO-104

Skeide 40 Fortetting. 600 m forsyningsleidning må byggjast, sjå tabell 14 og teikning HO-104

Saunes. N06 50 Begrodd grå støypejarnsleidning begrensar vassmengda. Fornying leidningsnett tatt med i tabell 13.

Ytre Dimna 8 Store kostnader med å føre fram akseptabel mengder

Indre Dimna 7 Store kostnader med å føre fram akseptabel mengder

Sum 1 200



7 PRIVAT VASSFORSYNING

7.1 Generelt

Garnes vassverk AL er det einaste private vassverket i kommunen som er godkjennings-pliktig.

Vassverket forsyner om lag 50 personar og noen gardsbruk. Kjelda er eit bekkeinntak i elva frå Garnesvatnet. Vassverket har reinseanlegg med ei hygienisk barrierar (UV-stråling) og er godkjent av Mattilsynet.

I forbindelse med at det i 2013 blei lagt ny overføringsleidning frå Garsholhaugen behandlingsanlegg til Haddal blei det lagt til rette for forsyning om levering av vatn i krise-situasjonar, sjå teikning HO-102.



8 DRIFT

8.1 Organisasjon

Figur 9 viser organisasjonskartet for eining for teknisk drift og anlegg som har vassforsyningstenestene i kommunen.

Figur 9: Organisasjonskart avdeling Drift og anlegg

8.2 Ansvar og oppgåver

Avdeling for Drift og Anlegg har blant anna ansvar for forvaltning, drift og vedlikehald av kommunens vassforsyning og avlaup. Arbeidsoppgåvene innan vassforsyning kan samanfattast i følgjande hovudpunkt:

Drift og vedlikehald av 4 vassbehandlingsanlegg, 83 km leidningsnett med ca 500 kumar, 5 høgdebasseng og 7 vasspumpestasjonar.

Planlegging, utbygging og rehabilitering av vassbehandlingsanlegg, vasspumpestasjonar, høgdebasseng, nyanlegg/sanering/rehabilitering av leidningsnett.

Oppdatering og ajourføring av leidningskartverk.

Utbygging, drift og vedlikehald av driftskontrollanlegg for vassforsyning

Forskrifter for kommunale gebyr for vatn og avlaup

Sanitærregelement

Gravemeldingar – sanitærmeldingar

Gebyr vatn – vassmålerar

Godkjenning av vassverk

Internkontroll drikkevatn (IK-MAT)

Beredskapsplan for vassforsyning

Kommunalsjef

Teknisk sektor

Avdelingsleiar

Drift og Anlegg

Arbeidsleiar

vassfosyning

Fagarbeider

vassforsyning

Fagarbeider

vassforsyning 60 %

Fagarbeider

avløp

Fagarbeider

avløp 40 %

Fagarbeider

maskinpark

Fagarbeider

veg

Fagarbeider

Renovasjon

Park

Fagarbeider

Park

Hamn

Avdelingsing.

Avløp



Informasjon til abonnentane og rapportering til myndigheitene

Avdelinga for Drift og vedlikehald har store utfordringar i førehald til planlegging, utbygging, drift og vedlikehald av vassforsyningssystema som dei siste åra har blitt meir og meir komplekse og krevjande. Det stilles stadig større krav til vasskvalitet og leveringstryggleik på drikkevatnet som en kvar tid leverast til abonnentane. Krav til rapportering (FDV) beredskapsplanlegging og internkontroll aukar i omfang.

Kommunen står i tillegg til dette også føre med mange nyanlegg og eit langsiktig arbeid med sanering og rehabilitering av leidningsnettet både på vatn og avlaup. Dette vil i hovudsak bli utført av entreprenører, men avdelinga vil bli sterkt involvert med både administrativt personell og rørleggarar til deltaking i planlegging, utbygging, kontroll og oppfølging. Dette til saman med alle andre ovannemnde oppgåver fører til at bemanninga ved avdelinga ikkje får utført alle oppgåva som er pålagde eller ikkje får den nødvendige tid til utføre dei på ein sikker og god måte.

8.3 Bemanning og vaktordning

Figur 9 viser organisasjonskartet for eining for Drift og anlegg som har vassforsynings-tenestene i kommunen. Det er i dag fylgjande stillingar innan vassforsyning:

Ein avdelingsleiar for Drift og anlegg

Ein arbeidsleiar

2 fagarbeidarar, der av ein 100 % og ein 60 % stilling

Den administrative bemanning ved avdelinga har følgjande oppgåver innan vassforsyning:

Admin., forvaltning, budsjettering mv

Saksbehandling

Leidningskartverk

Plan- og prosjektarbeid

Drift og vedlikehald

Byggeleiing

Rapportering, FDV, IK-mat, HMS

Uteseksjonen har i hovudsak fylgjande oppgåver:

Vassprøvar og rapportering

Oppfølging FDV-instrukser, rapporter mv

Drift og vedlikehald behandlingsanlegg, pumpestasjonar, høgdebasseng mv

Drift og vedlikehald leidningsnett/kumar, lekkasjesøking mv

Driftskontroll og instrumentering

Byggeleiing, oppfylging anlegg

Rørleggararbeid, utbetring

Servise, kontroll private rørleggarar , entreprenørar og abonnentar



Vaktordninga på dagtid betenas i dag av dei faste stillingane på avdelinga. Det er brannvakta (teknisk vakt) som har ansvaret etter arbeidstid i vekedagane og på helgedagar. Vakta har ansvar for alle fag innanfor teknisk etat. Det er i dag ingen organisert bakvakt med vassforsyningskompetanse, men personell ved avdelinga blir tilkalla etter behov. Dette betyr at dersom det oppstår hendingar som krev at det må setjast inn kvalifisert vassverks-personell med ein gong (nærmare undersøkingar, arbeid ute på anlegga mv), så er det i dag ingen organisert bakvakt. Brannvesenet rykker ikkje ut på anlegget da de ikkje har naudsynt kompetanse til dette.

Vaktordninga bør være omfattande da den er krevjande og det er difor nødvendig med opplæring og detaljkunnskap til vassbehandling, pumpestasjonar, høgdebasseng, styring, instrumentering og driftskontroll. Alle nemnte anlegg er tilknytt styring- og driftskontroll-anlegget og kan overvakas og styras frå ein berbar PC hos vaktmannskapet. Alarmar overførast til mobiltelefon og vakt-PC.

Dagens ordning med brannvesenet er ikkje tilfredsstillande da de ikkje har naudsynt kompetanse og vassforsyningsanlegga blir meir og meir komplekse. Det må difor etableras ei ega teknisk vakt beståande av personell innan etaten. Kostnadene med dette skal kunne delast på veg, vatn og avlaup der vatn har største den andelen (60 %). Denne ordninga er føreslått frå og med 2015.

Det også ei underbemanning både når dei gjelder den daglege drifta med planlagde oppgåver for drift og vedlikehald og når det uforutsette hendingar. Med dagens auka krav til drift og vedlikehald er bemanninga i dag for liten og vaktordninga må difor også styrkas. Auka sikkerheit og beredskap i drifta bør derfor vektleggjast i denne samanheng.

Det er i dag 2 tenestebilar innan vatn og avlaup. Av omsyn til framkommeligheit til faste installasjonar året rundt bør begge bilane ha firehjulstrekk, ha høy driftssikkerheit og difor skiftast ut etter alder, kjørelengd og hard belastning. Med utgangspunkt i dette bør bilane skiftast ut ca. kvart 5. år.

Til lekkasjesøking har avdelinga et enkelt utsyr for lokalisering og lytting (lekkasjar). Utstyr som korrelator synes ikkje å vere aktuelt då dette er for kostbart i forhold til bruken. Kommunen leier difor inn spesialfirma til denne type finlokalsering av lekkasjar på leidnings-nettet.

8.4 Internkontroll og driftsplanar

I medhald av drikkevassforskrifta § 5 skal vassverkseier sørgje for at det etableras intern-kontroll og at det fylgjast opp når det gjeld krav til vasskvalitet, mengd og leveringstryggleik. Vassverkseigar skal kartlegge moglege farar med drikkevatnets helsemessige tryggleik og ha styring med kritiske punkt og prosessar. Drikkevassforskrifta § 11 krev vidare at vass-verkseigar skal gjennomføre nødvendige tiltak og utarbeide driftsplanar for å kunne levere tilstrekkeleg mengder under normale forhold.

Internkontrollen skal mellom anna innehalde ei oversikt på regelverk, organisering og etablere rutinar for å fylgje dette. Handtering av avvik i forhold til gjeldane krav eller i medhald til lov og forskrift er ei viktig oppgåve for dei som har ansvar for drift av vassverket.



Innhald, oppbygging og element som inngår i kommunens internkontrollsystem for drift og vedlikehald går fram av figur 10. IK-handboka gir ei oversikt over organiseringa av vass-verka, lover og forskrifter, mål for verksemda og rutinar for avvikshandtering, opplæring, arkivering, samt rutinar for gjennomgang og revisjon av IK-systemet.

Figur 10 System for internkontroll Ulstein kommune

Ulstein kommune har i hovudsak på plass driftsinstruksar for behandlingsanlegg, høgde-basseng, pumpestasjonar og leidningsnett. Kommunen har også etablert rutinar for prosedyreinnsamling og dokumentasjon, men manglar eit komplett system for lekkasje-kontroll, reingjøring av leidningsnett. Det står også att ein del arbeid med leidningskart, kum- og stikkleidningsarkiv og VA-norm. Arbeid med utarbeiding av en beredskapsplan skal starte hausten 2014.

Kommunen har i dag eit web-basert FDV-system for systematisering av drifta, men har ikkje tatt dette fullt ut i bruk. Driftskontrollanlegget og FDV-systemet er det overordna styrings-reiskap for dagleg drift og vedlikehald. Ved hjelp av driftskontrollanlegget har drifts-personalet via PC i driftssentralen, heimevakt-PC og alarmvarsling via SMS til ei kvar tid oversikt over driftsstatus for behandlingsanlegg, høgdebasseng, pumpestasjonar og andre utestasjonar og kan rykke ut augeblikkeleg ved alarmar, betene dette via fjernkontroll-anlegget eller vurdere situasjonen som om at tiltak kan vente til seinare besøk.

Kommunen manglar ein del på å få plass FDV-prosedyrar og HMS-prosedyrar for alle anlegg og som skal inngå i driftsinstruksene.

IK-handbok

Driftsinstrukser

Vasskjelde

Behandlingsanlegg

Pumpestasjonar

Høgdebasseng

Leidningsnett

Prosedyreinnsamling

Kontroll- og vedlikehaldsskjema

Reingjøring høgdebasseng

Arbeid på trykkløst nett

Uttak vannprøver

Innkobling nødkloanlegg

Kalibrering doseringspumper

Kontroll nødstrømsaggregat

HMS-prosedyrer (klorhåndtering, bruk av

verneutstyr, arbeid i kummer etc)

MM

Planar

Sjekklister

Journaler

Avviksrapportering

Kontrollskjema

Internrevisjon

Årsraporter

Fagsystem

Ledningskartverk

Kumarkiv

Stikledningsarkiv

VA-norm

Nettmodell - EPA

Varsling abonnenter

Stofregister

FDV-system Driftskontrollanlegg

SD-anlegg



8.5 SD-anlegg

Ulstein kommune har SD-anlegg (SD=sentral driftskontroll) for VA-anlegga.

Føremålet med SD-anlegg er mellom anna:

Rask status

Rask feilmelding

Overvaking av endringar over tid

Figur 11 viser skjermbilde for alle utestasjonane for vassforsyningssystemet mens figur 12 viser eit skjermbilde av Gamleeidet behandlingsanlegg.

Figur 11: SD-anlegg. Skjermbilde utestasjonar



Figur 12: SD-anlegg. Skjermbilde Gamleeidet behandlingsanlegg

Systemet er godt utbygd for dei fleste eksisterande anlegga, men det er fortsatt behov for investeringar som:

Tilknyting av nye stasjonar (pumpestasjoner)

Viktige driftspunkt på eksisterenda leidningsnett som inntakshus ved vasskjeldar, reduksjonsbasseng mv

Nye hovudvassmålarar på leidningsnettet

Brann- og innbrotsalarm på nokre anlegg

Det er difor tatt med investeringar til dette i handlingsprogrammet for 2014 – 2019.

8.6 Leidningskart

Kommunen sitt leidningskart er lagt inn i EDB-verktøyet GISLINE Vatn og Avlaup. Leidningskartet vil no bli langt meir viktig framover når kommunen skal prioritere arbeidet med sanering av VA-leidningar og redusere lekkasjane.

Arbeidet med leidningskart skjer kontinuerleg ved ajourføringar i forbindelse med søknadar om tilknyting (sanitærmelding), vasslekkasje, tilstopping på avlaupsnettet, vedlikehald, sanering og nyanlegg, TV-undersøking mv. Avdelinga bruker i dag ca. 1/4 stilling, men ligger på etterskot med dette arbeidet. Dette er eit arbeid som bør utførast i eige regi da kommunen sitt personell er best kjent med og skal bli enda betre kjent med VA-anlegga.



9 KOSTNADER, HANDLINGSPLAN OG GEBYR

9.1 Kostnader

Kostnadsnivået er per 2014. Totalt er det foreslått tiltak for kr ??? mill kr i neste 4 års periode.

I kostnadene er det inkludert:

Planlegging og byggeleiing

Reserve og uføresett 20 %

Evt statleg støtte er ikkje inkludert

I handlingsplanen er det lagt til 4 % årleg prisvekst.

9.2 Prioritering av tiltak

Det er ingen ”regel” for prioritering av tiltak i ein hovudplan for vassforsyning så vi har her forsøkt å setje opp nokre retningsliner for prioritering i handlingsplanen.

Tabell 25: Tiltakstypar

Tiltakstype Forklaring Utførast innan

I Tiltak som: Har direkte verknad på den hygieniske kvaliteten eller mengda

drikkevatn

Er pålagt av tilsynsmynde

Kan medføre store skader eller vil påføre andre konstruksjonar skadar dersom dei ikkje vert utbetra

Må utførast i samband med veg, gangveg, avlaup

”Bedriftsøkonomisk” forsvarlege tiltak.

2 år

II Tiltak som: Har verknad for leveringstryggleiken for mange abonnentar

Må utførast for å leggje til rette for annan aktivitet

2 - 4 år

III Fornyingstiltak som ikkje fell inn under type II

Tiltak for å styrke brannvassforsyninga.

Ikkje-kritiske vedlikehaldstiltak.

Nyanlegg og tilknytingar som gir nytte for få abonnentar.

4 – 6 år

IV Andre tiltak. Tiltak der tidspunkt for gjennomføring er usikkert. 3 -10 år

Generelle prioriteringsreglar innanfor tiltakstypane:

Nytte for mange går framfor nytte for få

Tiltak som gir god kost/nytte



Nokre tiltak er tidfesta pga. krav frå offentleg mynde (Mattilsynet) og er prioritert i denne perioden

Prioriteringsreglene må kunne fråvikast noko for at ikkje ein stor investering skal skyve mange små investeringar langt fram i tid.

9.3 Statleg støtte

I Møre og Romsdal fylkeskommune sitt Handlingsprogram for verdiskaping heiter det: Ein velfungerande infrastruktur er avgjerande for busetnad og næringsliv. Opprusting av vassforsyninga og tilrettelegging av kommunale næringsareal er eit av innsatsområda.

Kommunen kan søke statleg støtte til vassforsyningstiltak, men på grunn av kommunens relativt lave gebyr og lave investeringskostnader til etablering av nye industriområder kan ein ikkje rekna med tilskot.

9.4 Sjølvkost

I §16 i forureiningsforskrifta heiter det:

Vann- og avløpsgebyrer fastsatt i medhold av lov 31. mai 1974 nr. 17 om kommunale vass- og kloakkavgifter skal ikke overstige kommunens nødvendige kostnader på henholdsvis vann- og avløpssektoren.

Til grunn for kommunens utrekningar ligg KRD sine Retningslinjer for berekning av sjølvkost for kommunale betalingstenester.

Kommunen har ein eigen reknearkmodell (Momentum) for gebyrgrunnlaget.

9.5 Utvikling i vassgebyret

Investeringsbehovet går fram av Tabell 26 og vedlegg 1 (Handlingsplan 2014 - 2019).

Tabell 26: Investering i mill kr

År 2014 2015 2016 2017 2018 2019

Investering 16,4 20,0 14,0 14,5 11,5 8,1

Utviklinga i gebyret fram til 2019 går fram av Tabell 27.

Det er ei vesentlig auke i gebyra i planperioden. Dette har si hovudårsak i dei store investeringane kommunen må gjere innan utskifting av gamalt leidningsnett.



Tabell 27: Utvikling i gebyret i kr (eks mva)

Abonnent/år

Areal, m2 m3/år 2 013 2 014 2 015 2 016 2 017 2 018 2 019

Bustad gruppe 1 <150 86 2 263 2 331 2 634 3 093 3 496 3 851 4 238

Bustad gruppe 2 151-299 162 2 956 3 046 3 438 3 936 4 482 4 978 5 535

Bustad gruppe 3 >300 294 4 164 4 289 4 835 5 401 6 194 6 936 7 789

Hytte 43 1 871 1 927 2 179 2 615 2 939 3 214 3 504

Næring (liten) 2 000 19 758 20 342 22 884 24 338 28 321 32 236 36 910

Næring (stor) 20 000 184 278 189 722 213 324 224 138 261 781 299 176 344 170

Abonnementsgebyr 1 478 1 522 1 724 2 138 2 381 2 576 2 770

Pris per m3 9,14 9,41 10,58 11,10 12,97 14,83 17,07

Økning (bustad) 12 % 3 % 13 % 12 % 15 % 12 % 12 %

Figur 13 viser ein graf over gebyrutviklinga for den største bustadgruppa (160 – 199 m2) frå 2014 til 2019. Investeringane går fram av aksen til høgre på grafen.

Figur 13 Gebyrutvikling 2014 – 2019 for bustadgrupe 2 på 160 – 199 m2

0

5000

10000

15000

20000

25000

1500

2500

3500

4500

5500

6500

7500

2014 2015 2016 2017 2018 2019

Inve

ster

ing

i m

ill k

r

Bustad Gruppe 2 (160-199 m2) Investering



VEDLEGG 1

Handlingsprogram 2014 – 2019

Documents

Ulstein Kommune Hovudplan for vassforsyning 2014 - 2019...Hovudplan for vassforsyning 2014 - 2019 4 Ulstein Kommune Asplan Viak AS 1. INNLEIING 1.1 Kva er ein hovudplan? Hovudplan