1

UMBERTOECO

2

SPIS TREŚCI

UMBERTO ECO .................................................................................................................................................... 1SPIS TREŚCI.......................................................................................................................................................... 21. Umberto Eco ....................................................................................................................................................... 3

1.1. Kim jest Umberto Eco?................................................................................................................................ 41.2. Szkic biograficzny........................................................................................................................................ 51.3. Ciekawostki.................................................................................................................................................. 6

2. Twórczość ........................................................................................................................................................... 72.1. Charakterystyka twórczości Umberto Eco ................................................................................................... 82.2. Lista dzieł Umberto Eco wydanych w Polsce .............................................................................................. 92.2. Okładki niektórych dzieł Eco..................................................................................................................... 112.3. Opinie na temat dzieł Umberto Eco ........................................................................................................... 13

3. Co Umberto Eco chce nam przekazać?............................................................................................................. 143.1. Wybrane wypowiedzi Umberto Eco .......................................................................................................... 153.2. Umberto Eco o przemyśle informatycznym............................................................................................... 17

3

1. Umberto Eco

4

1.1. Kim jest Umberto Eco?

Umberto Eco jest nie tylko jednym z najbardziej znanych pisarzy, ale też jednymz najbardziej znanych intelektualistów naszych czasów. Jest nie tylko autoremnaukowych rozpraw, beletrystycznych esejów i wspaniałych powieści, ale takżewypowiada się na tematy ważne dla naszego, współczesnego świata.

W naszej pracy chcielibyśmy zająć się trzema głównymi punktami – po pierwszesamą postacią Umberto Eco, po drugie – jego dziełami, po trzecie wreszciechcielibyśmy omówić pewien cytat, w którym Eco wypowiada ciekawą uwagę natemat naszej ery informatycznej.

W pierwszym zatem rozdziale zajmiemy się postacią Eco, jego biografią, a takżedotyczącymi go ciekawostkami. W rozdziale drugim przedstawimy jego dzieła(głównie te wydane w Polsce), a także przytoczymy kilka opinii na ich temat.Wreszcie ostatni rozdział będzie dotyczył wypowiedzi Eco, który twierdzi, żenadchodząca era informacji niesie ze sobą groźbę całkowitego braku wiadomości.

Zapraszamy zatem do zapoznania się z treścią naszej prezentacji.

5

1.2. Szkic biograficzny

Umberto Eco urodził się 5 stycznia 1932 roku w Alessandrii, w Piemoncie.Tytuł doktorski uzyskał dzięki pracy o świętym Tomaszu z Akwinu. Później

wykładał na uniwersytetach w Turynie i Mediolanie. Obecnie obejmuje stanowiskoprofesora na uniwersytecie w Bolonii, jest również profesorem na uniwersytecie weFlorencji. Oprócz uniwersytetów włoskich wykładał także na paryskiej Sorbonie orazna Uniwersytecie Harvarda. Jego specjalizacją jest semiotyka, procesy komunikacjioraz szeroko pojęta estetyka.

Oprócz tytułów profesorskich Eco otrzymywał także wielokrotnie wyróżnieniedoktor honoris causa przez wiele uczelni, między innymi przez Akademię SztukPięknych w Warszawie (1996).

Do roku 1980 Umberto Eco był znany głównie jako autor świetnych pracnaukowych oraz poczytnej beletrystyki, którą przedstawiał czytelnikowi we włoskichgazetach. Prawdziwą, międzynarodową sławę przyniosła mu jednak wydana w 1980roku powieść „Imię róży” – niezwykła historia detektywistyczna, mająca miejscew średniowiecznym opactwie. Od tamtej pory Eco pisze nie tylko prace naukoweoraz beletrystyczne, ale także powieści, które uczyniły go znanym dla szerszejpubliczności.

6

1.3. Ciekawostki

Do samego tylko roku 2005 Umberto Eco otrzymał aż 32 doktoraty honoris causa.Jest to prawdziwy rekord.

* * *

Oprócz pisarstwa i filozofii Eco zajmuje się także mediewistyką, czyli naukąo średniowieczu.

* * *

Uznany został przez czasopismo "Prospect" za jednego z trzech największychwspółczesnych intelektualistów znanych szerszej publiczności.

* * *

W 1980 roku był członkiem jury na Festiwalu Filmowym w Wenecji.

* * *

Umberto Eco odrzuca różnicę między kulturą popularną a wysoką. W związkuz tym łączy w swej twórczości wartką akcję z głębokimi przemyśleniami.

* * *

Umberto Eco jest fanem twórczości Arthura Conan Doyle’a, a głównie jego historiio Sherlocku Holmesie.

7

2. Twórczo ść

8

2.1. Charakterystyka twórczo ści Umberto Eco

Umberto Eco jest uznanym na cały świecie człowiekiem pióra, nie tylko pisarzem,ale także teoretykiem literatury, co daje mu niebywały wgląd w obie strony procesutwórczego, który kończy się gotowym dziełem. W związku z tym dorobek Eco jestciekawy nie tylko z powodu jego wielkiej wartości artystycznej (w przypadkupowieści) czy naukowej (w przypadku prac naukowych), ale także dlatego, że dajenam okazję zobaczenia, jak autor umieszcza w powieściach swoje teoretycznepomysły.

Eco zaczynał swoją karierę od publikowania prac teoretycznych, które dotyczyłymin. teorii literatury, procesów komunikacji czy semiologii, czyli ogólnej teorii znaków.

Wszystko zmieniło się w roku 1980, kiedy to dotychczasowy naukowiec spróbowałsił w pisaniu powieści, a efektem tego stała się niesamowita, postmodernistycznapowieść, mająca wiele cech dzieła otwartego – chodzi mi tu oczywiście o „Imię róży”,uznane na całym świecie za arcydzieło, znane również z adaptacji filmowej, w którejgłówną rolę otrzymał Sean Connery. Powieść ta zapoczątkowała serię niezwykłychdzieł, którymi co kilka lat Eco obdarowuje czytelników na całym świecie. Po „Imieniuróży” były to jeszcze min. „Wahadło Foucaulta” czy „Baudolino” (dokładny spisw części „Dzieła”).

Oprócz prac teoretycznych oraz powieści, Umberto Eco jest także autoremwspaniałych felietonów, które najpierw wydawano we włoskim czasopiśmie, a późniejw zbiorze zatytułowanym „Zapiski na pudełku od zapałek”, które doczekało się kilkukolejnych części.

9

2.2. Lista dzieł Umberto Eco wydanych w Polsce

Prace naukowe i eseje:

1. Pejzaż semiotyczny2. Dzieło otwarte3. O bibliotece4. Zapiski na pudełku od zapałek5. Drugie zapiski na pudełku od zapałek6. Lector in fabula7. Gnomy z planety Gnu8. Sztuka i piękno w średniowieczu9. Dariusz najmniejszy10. Sześć przechadzek po lesie fikcji11. Interpretacja i nadinterpretacja12. Nieobecna struktura13. Semiologia życia codziennego14. Superman w literaturze masowej15. Uniwersytet a mass media16. Nowe środki masowego przekazu a przyszłość książki17. Sztuka i piękno w średniowieczu18. Trzecie zapiski na pudełku od zapałek19. Poetyki Joyce'a20. Czytanie świata21. Pięć pism moralnych22. Rozmowy o końcu czasów23. W poszukiwaniu języka uniwersalnego

10

24. O literaturze25. Między kłamstwem a ironią26. Filozofia frywolna27. Historia piękna28. Andrzej - małpa czy zwierze?29. Rakiem. Gorąca wojna i populizm mediów30. Jak napisać pracę dyplomową. Poradnik dla humanistów31. Historia brzydoty32. Szaleństwo katalogowania33. Od drzewa do labiryntu34. Teoria semiotyki35. Wyznania młodego pisarza36. Wymyślanie wrogów

Powieści:

1. Imię róży2. Wahadło Foucaulta3. Wyspa dnia poprzedniego4. Baudolino5. Tajemniczy płomień królowej Loary6. Cmentarz w Pradze

* * *

Widzimy zatem, że twórczość Eco obejmuje bardzo wiele pozycji. Dziwićmoże nieco fakt, że wśród nich obserwujemy znaczną przewagę pracnaukowych i beltrystycznych, a przecież to powieści są głównym powodempopularności Eco. Łatwo to jednak wyjaśnić: Wszak to właśnie powieści byłyadresowane do szerokiego grona czytelników, podczas gdy dzieła naukoweautor kierował raczej do wąskiego grona specjalistów czy też tak zwanych“odbiorców kultury wysokiej”.

11

2.2. Okładki niektórych dzieł Eco

12

13

2.3. Opinie na temat dzieł Umberto Eco

Powszechnie uważa się, że Umberto Eco jest pisarzem niezwykłym – podważajączasadność rozróżenienia pomiędzy kulturą wysoką a kulturą popularną, stworzyłniezwykłą syntezę cech tych dwu kierunków, którą po raz pierwszy przedstawiłczytelnikowi w swej powieści “Imię róży”. Przeplata się w niej wartka akcjai tajemnica, charakterystyczne dla dzieł z zakresu tak zwanej kultury popularnej (np.:Sherlock Holmes, James Bond), a także wątki kultury wysokiej, takie jak relacjamistrz-uczeń, fakty historyczne, spory teologiczne i wiele, wiele innych wątków, któredotądpojawiały się tylko w literaturze “wysokiej”.

Poza tym Eco jest także zwolennikiem koncepcji dzieła otwartego, czyli takiegotworu lietrackiego, który nie poddaje się jednostronnej interpretacji, a jedynie jestswego rodzaju drogowskazem dla każdego uważnego czytelnika. Wyraz temuupodobaniu Eco dał w książce pod tytułem “Dzieło otwarte”. Ten punkt widzenia byłmin.: powodem uwielbienia, jakim Eco darzy James’a Joyce’a, irlandzkiegopowieściopisarza, autora modelowych dzieł otwartych, które co prawda są znane nacały świat, ale tylkoprzez nieiwielu czytane.

Wracając do “Imienia róży” – zawiera ono wiele łacińskich cytatów i dosyćskomplikowanego słownictwa – biorąc pod uwagę jej niebywały sukces wydawniczyi równoczesną trudności w jej przeczytaniu, jakie mogą napotkać “zwykli” czytalnicy,ma opinię książki „którą każdy posiada, ale nikt nie czyta”.

My mileiśmy okazję zapoznać się z twórczością Eco właśnie dzięki “Imieniu róży”– była to nasza lektura z języka polskiego. Świadczy to o szerokim wpływie, jakiUmberto Eco wywarł na naszą kulturę.

14

3. Co Umberto Eco chce nam przekaza ć?

15

3.1. Wybrane wypowiedzi Umberto Eco

Kto czyta książki, żyje podwójnie.

* * *

Wystarczy mówić prawdę. Oczywiście są różne prawdy.

* * *

Bawiąc się, dziecko uczy się poruszać w świecie właśnie dlatego, że robi na nibyto, co później będzie musiało robić naprawdę.

* * *

Czymże jest życie, jeśli nie umykającym cieniem snu?

* * *

Jeśli nasz umysł zdoła stworzyć rzecz, nad którą nie masz większej, ta rzecz zpewnością będzie istniała.

* * *

Jeśli trzymasz się wielkich ludzi, sam też stajesz się wielki, chociaż wielcy ludziesą w istocie bardzo mali. Władza jest wszystkim, nie ma więc powodu byś pewnegodnia nie wziął jej w swoje ręce.

* * *

Każda rzecz cierpi, gdyż jest marną imitacją Boga, ale niczego bardziej niepragnie, jak połączyć się z nim na nowo.

* * *

Uważasz, że piękne jest dzieło stworzenia, choć zaczaiła się w nim śmierć?

* * *

16

W wielkiej Historii można zmienić maleńkie prawdy, by tym lepiej ukazać prawdęwiększą.

* * *

Wszyscy na tym świecie cierpią, chcieliby bowiem wrócić tam, skąd przybyli, azapomnieli już, jak to osiągnąć.

* * *

Telewizja ogłupia ludzi kulturalnych i ukulturalnia ludzi, którzy prowadząogłupiający tryb życia.

* * *

Jakże piękne byłoby życie bez miłości. Takie spokojne i ciche, i jakże nudne.

* * *

By istniało zwierciadło świata, świat musi mieć jakiś kształt.

* * *

Filozofa nie nęka naturalność końca, lecz tajemnica początku.

* * *

Wszędzie szukałem spokoju i nigdzie nie znalazłem, jak tylko w kąciku z książką.

* * *

Najpierw trzeba nauczyć się korzystania z informacji, a następnie używania jej zumiarem.

* * *

W gruncie rzeczy podstawowe pytanie filozofii brzmi tak samo jak w powieścikryminalnej: kto zawinił?

* * *

Trzeba narzucić sobie ograniczenia, żeby puścić wodze fantazji.

* * *

Sztuka jest ucieczką od wzruszeń.

17

3.2. Umberto Eco o przemy śle informatycznym

„Grozi nam, że cały dzisiejszy przemysł informatyczny, mno żącinformacje, nie b ędzie dostarczał ju ż żadnej”.

* * *

Chcielibyśmy się teraz zastanowić nad powyższymi słowami Umberto Eco. Coten wielki pisarz chciał nam przekazać? Wydaje nam się, że pewnego klucza doodczytania tych słów, można szukać w jednym z przytoczonych wcześniej przez nascytatów. Przypomnijmy go:

„Najpierw trzeba nauczy ć się korzystania z informacji, anastępnie u żywania jej z umiarem”.

Wydaje nam się, że Eco chce nam tutaj przekazać myśl ważną dla naszegoprzyszłego rozwoju w kierunku coraz większego rozwoju informatycznego.Zauważmy bowiem, że użyty w pierwszym cytacie zwrot „mnożąc informacje” możnabezpośrednio odnieść do zwrotu z drugiego cytatu „używanie z umiarem”.

Wydaje się zatem, że Umberto Eco obawia się, iż zbyt łatwy, szybki i całkowiciepozbawiony wysiłku dostęp do praktycznie nieograniczonej ilości informacji, któryoferuje nam internet, może prowadzić do strasznych skutków – ludzie, świadomitego, że każdą informację mogą odnaleźć dowolnie szybko, przestaną odczuwaćpotrzebę uczenie się czegokolwiek, pogłębiania wiedzy...

Dlatego też tak ważne jest drugie – odnalezione przez nas – wezwanie Eco;abyśmy uczyli się korzystać z informacji z umiarem. Myślimy bowiem, że jest torozwiązanie, które pozwoli nam uniknąć losu, który Eco przepowiada światuopanowanemu przez przemysł informatyczny, który „mnożąc informacje, nie będziedostarczał już żadnej”...

18