UNIDADE 5UNIDADE 5UNIDADE 5UNIDADE 5

AL- ANDALUSAL- ANDALUSAL- ANDALUSAL- ANDALUS

1.HISTORIA DE AL-ANDALUS1.HISTORIA DE AL-ANDALUS1.HISTORIA DE AL-ANDALUS1.HISTORIA DE AL-ANDALUS

• Os musulmáns Os musulmáns non lles non lles

devolveron o poder aos devolveron o poder aos

visigodosvisigodos. En só catro anos . En só catro anos

(711-715) (711-715) dominaron a dominaron a

totalidade da Penínsulatotalidade da Península, ,

xa que atoparon moi pouca xa que atoparon moi pouca

oposición da nobreza e da oposición da nobreza e da

poboación.poboación.

• Os musulmáns abandonaron Os musulmáns abandonaron

axiña os territorios do norte axiña os territorios do norte

da Península (clima frío, da Península (clima frío,

relevo accidentado). Aos relevo accidentado). Aos

territorios dominados territorios dominados

chamáronlle Achamáronlle Al-Andalusl-Andalus (= (= o o

paraísoparaíso))

• Etapas de Al-Andalus:Etapas de Al-Andalus:

a) Emirato dependente do califato omeia de a) Emirato dependente do califato omeia de

Damasco (711-756):Damasco (711-756): Al-Andalus pasou a ser Al-Andalus pasou a ser

unha unha provincia do califatoprovincia do califato omeia de omeia de

Damasco. Al Andalus era gobernada por un Damasco. Al Andalus era gobernada por un

emiremir, e fixouse a capital en , e fixouse a capital en Córdoba.Córdoba.

b) Emirato omeia independente (756-929):b) Emirato omeia independente (756-929):

tras o asasinato dos omeias polos abásidas, tras o asasinato dos omeias polos abásidas,

éstes fixaron a capital do Islam en Bagdad. éstes fixaron a capital do Islam en Bagdad.

O único supervivinte omeiaO único supervivinte omeia

((AbderramánAbderramán) consegiu escapar e chegar ) consegiu escapar e chegar

a Península, onde a Península, onde proclamouse emir de proclamouse emir de

CórdobaCórdoba (Abderramán I), independizándose (Abderramán I), independizándose

do califato abásida, aínda que seguían do califato abásida, aínda que seguían

recoñecendo a súa autoridade relixiosarecoñecendo a súa autoridade relixiosa

Estatua de Abderramán I (Almuñecar, Granada).

Califato abasí no S. IX

c) Califato de Córdoba (929-1031): no ano 929 o emir Abderramán III proclamouse califa. Reuníu na súa persoa o poder político (dirección do goberno e exército) e o poder relixioso do seu reino.

- O califato de Córdoba foi o período máis brillante da historia de Al-Andalus. Córdoba chegou a contar con máis de 100.000 habitantes, convértendose na maior cidade de Europa na Idade Media. Nela destacaba a mésquita, unha das máis grandes e fermosas do mundo musulmán.

Mapa do califato de Córdoba

Abderramán III

A CAPITAL DO CALIFATO: CÓRDOBA

A CAPITAL DO CALIFATO: CÓRDOBA

Córdoba e a súa mezquita na actualidade

- O califa era axudado no goberno por:

hayib: primeiro ministro.

visires: ministros.

valís: dirixían as provincias fronteirizas cos reinos cristiáns (Zaragoza, Toledo e Mérida).

- A finais do S.IX o poder quedou en mans dun caudillo militar: Al-Mansur (= Almanzor), quen realizou numerosas razzias ( = expedicións de saqueo para obter botíns e escravos) contra os reinos cristiáns.

Campañas de Almanzor

Almanzor levándose as campás da Catedral de

Santiago

d) Reinos de taifas (1031- S.XII): tras a morte de Almanzor, o califato dividiuse en moitos reinos ou taifas (Sevilla, Toledo, Zaragoza,…) moi débiles frente aos reinos cristiáns do norte. Para evitar os ataques destes, as taifas pagabanlles tributos (parias).

- A conquista de Toledo polos cristiáns (finais S.XI), fixo que as taifas decidirán chamar na súa axuda aos almorábides (guerreiros bérberes do norte de África)

e) Almorábides e almohades (inicios S.XII- med S.XIII): os almorábides conseguiron frear o avance cristián, acabaron coas taifas e unificaron Al-Andalus de novo. A mediados do S.XII foron substituídos polos almohades (tamen procedentes do N. de África) que fixaron a súa capital en Sevilla.

- Os reinos cristiáns uníronse contra os almohades os derrotaron na batalla das Navas de Tolosa (1212), conquistando case toda Al-Andalus.

Guerreros almorábide

s

Batalla das

Navas de

Tolosa (Xaén)

SEVILLA: A CAPITAL ALMOHADE

SEVILLA: A CAPITAL ALMOHADE

Torre do Ouro

A Xiralda

(antigo minarete

da mésquita de Sevilla,

hoxe campanari

o da catedral)

Conquista de Granada polos Reis Católicos

(1492)

f) Reino nazarí de Granada (S.XIII-1492): actuais provincias de Granada, Almería e Málaga. Último territorio musulmán na península.

- Reino moi débil, foi vasalo da Coroa de Castela, a quen lle debía pagar tributo.

- As loitas internas debilitarono aínda máis facilitando a conquista cristiá en 1492.

GRANADA: A ALHAMBRAGRANADA: A ALHAMBRA

Plano da Alhambra

Patio dos Leóns

Texto: Granada vista por un viaxeiro musulmán

Granada pareceume un país delicioso e amplo, entre os máis extensos de Al-Andalus; alí está a capital do rei musulmán de Al-Andalus e a súa residencia real: ten unha posición marabillosa, edificios espléndidos, é graciosa, agradable, admirablemente situada. Hai nela toda clase de artesáns e imítase a Damasco de Siria; hai auga corrente, hortas, xardíns e viñas.

É punto de reunión de personaxes ilustres, de poetas, de sabios e de artistas; están nela os mellores homes do noso tempo; hai monumentos grandiosos e lugares amenos.

2. UNHA ECONOMÍA 2. UNHA ECONOMÍA PRÓSPERAPRÓSPERA

2. UNHA ECONOMÍA 2. UNHA ECONOMÍA PRÓSPERAPRÓSPERA

- 3 ACTIVIDADES PRINCIPAIS:

Agricultura:

- A maior parte da poboación adicábase á agricultura (cultivos máis importantes = cereais, vide e oliveira).

- 2 innovacións:

a) O regadío desenvolveuse moito.

b) introducíronse novos cultivos (algodón, índigo, arroz, cana de azucre, berenxena, alcachofa...).Aspecto dunha

aldea andalusí

Artesanía:

- Nas cidades fabricábanse

produtos artesáns de

gran calidade: cerámica,

coiro repuxado, ourivaría,

armas, seda…

Comercio:

- Al-Andalus foi un centro de comercio moi activo.

- Vendían os produtos artesáns que fabricaban e compraban escravos e ouro.

- Para os intercambios usaban moedas: o dinar (ouro) e o dirhem (prata).

3. UNHA SOCIEDADE 3. UNHA SOCIEDADE DESIGUALDESIGUAL

3. UNHA SOCIEDADE 3. UNHA SOCIEDADE DESIGUALDESIGUAL

- O grupo máis poderoso estaba formado polos conquistadores e os seus descendentes:

Os árabes (procedentes de Arabia) reserváronse as mellores terras e os cargos de goberno.

Os bérberes (procedentes do Norte de África) eran máis numerosos pero a súa situación era peor.

- O resto da poboación organizábase por criterios relixiosos.

Os muladís eran os antigos cristiáns que adoptaron o islam.

Os mozárabes eran os cristiáns que continuaron practicando a súa relixión.

Os xudeus eran unha minoría moi activa.

- Existencia de varios grupos:

• As mulleres non contaban. Considerábanse propiedade do varón (primeiro o pai e logo o marido), que as vixiaba e as ocultaba na privacidade da casa.

• Cando saían debían ir tapadas con diversas prendas (aínda hoxe en algúns lugares do mundo úsanse)

• O Corán permitía a poligamia, ata catro mulleres podía ter un home, se era capaz de mantelas.

• As obrigacións da muller eran obedecer áo seu esposo e coidar dos fillos.

• A educación só estaba reservada aos homes, non as mulleres.

4. UN MUNDO 4. UN MUNDO URBANOURBANO

4. UN MUNDO 4. UN MUNDO URBANOURBANO

• A maior parte da poboación vivía no campo, pero as cidades tiñan gran importancia, pois eran o centro da vida económica, social e cultural

• Eran cidades grandes (Córdoba tiña máis de 100.000 habitantes), e amuralladas. As rúas eran irregulares formando verdaeiros laberintos Partes da cidade:

A parte principal da cidade era a medina, onde se atopaban o alcázar (palacio), centro da vida política, e a mesquita maior (aljama), centro relixioso.

Arredor estaban os arrabaldes (barrios fóra da muralla).

O zoco era a zona de mercado e a alhóndiga era os almacéns de mercadorías

Reconstrución ideal dunha cidade islámica

Plano de Toledo

Plano de Cordoba

5. CULTURA E 5. CULTURA E ARTEARTE

5. CULTURA E 5. CULTURA E ARTEARTE

• Al-Andalus foi un dos centros da cultura medieval.

• Entre os intelectuais destacaron Averroes e Maimónides.

• O legado andalusí é fondo na nosa vida cotiá: no castelán e no galego hai miles de palabras de orixe árabe, e no sur e o leste de España é visible a pegada nas cidades, as vivendas, a gastronomía e outros costumes.

Gazpacho andaluz

Casas tradicionais andalusíes: Alpujarras (Granada) e Córdoba.

Vista de Frigiliana (Málaga)

Barrio do Albaicín (Granada)

- - Na arte destacaba sobre todo a arquitectura, mentres que Na arte destacaba sobre todo a arquitectura, mentres que

a pintura e escultura servía básicamente para decorar a pintura e escultura servía básicamente para decorar

edificios. Trazos da arquitectura:edificios. Trazos da arquitectura:

• Construíase con Construíase con materiais pobres materiais pobres (ladrillo, xeso, (ladrillo, xeso,

azulexo), que se recubrían cunha decoración abundante azulexo), que se recubrían cunha decoración abundante

e moi fermosa, de tres tipos: caligráfica (inscripcións e moi fermosa, de tres tipos: caligráfica (inscripcións

sagradas), xeométricae vexetalsagradas), xeométricae vexetal

• Preocupación por crear Preocupación por crear ambientes agradables e ambientes agradables e

frescosfrescos: xogos de luz e sombra, gusto pola auga.: xogos de luz e sombra, gusto pola auga.

• ElementosElementos: arcos de ferradura e polilobulados; cubertas : arcos de ferradura e polilobulados; cubertas

planas de madeira e tamén pechadas con cúpulasplanas de madeira e tamén pechadas con cúpulas

• EdificiosEdificios: mesquitas, palacios, castelos e baños.: mesquitas, palacios, castelos e baños.

- Principais exemplos da arquitectura Principais exemplos da arquitectura

de Al-Andalus:de Al-Andalus:

a) Califato: a) Califato: mésquita de Córdoba e mésquita de Córdoba e

palacio de Medina Azahara (Córdoba).palacio de Medina Azahara (Córdoba).

b) Reinos de taifas: b) Reinos de taifas: Aljafería de Aljafería de

Zaragoza e Alcazaba de Málaga e Zaragoza e Alcazaba de Málaga e

AlmeríaAlmería

c) Almorábides e almohades: Torre do Ouro e Xiralda (Sevilla)

d) Época nazarí: Alhambra e Xeneralife (Granada).