Uvod u 3D Modeliranje

195

POglAvlje 13

Uvod u 3D modeliranje

Svrha ovog poglavlja

1. Da se predstave alatke koje se koriste za izradu 3D modela solida.

2. Da se daju primeri izrade 3D modela solida pomoću alatki iz kontrolnog panela 3D Make.

3. Da se daju primeri 2D kontura pogodnih za osnove pri izradi 3D modela solida.

4. Da se daju primeri konstrukcija gde se koriste Bulovi ope-ratori – Union, Subtract i Intersect.

UvodKao što je pokazano u poglavlju 1, koordinatni sistem AutoCAD-a sadrži i treću koordinatnu osu Z, koja u pret-hodnim poglavljima, kada smo radili sa 2D crtežima, nije bila u upotrebi. Za crteže 3D modela koristi se i ova treća osa, Z.

Radni prostor za 3D modeliranjeKonstrukcije 3D modela mogu da se naprave i u rad-nim prostorima AutoCAD Classic ili 2D Drafting & Annotation, ali u ovom delu knjige radićemo u radnom pro-storu 3D Modeling sa šablonom acadiso3D.dwt. Da biste otvorili taj radni prostor, levim tasterom izaberite New... iz padajućeg menija File (slika 13.1), pa u okviru za dijalog Select template u listi Name izaberite acadiso3D (slika 13.2). Otvara se šablon acadiso3D (slika 13.3). U ovom prozoru prikazano je sedam glavnih 3D kontrolnih panela palete DASHBOARD. Paleta DASHBOARD ne mora da se drži na ekranu. Korisnik sam odlučuje koji će od dostu-pnih metoda za pozivanje alatki za 3D modeliranje koristiti – kontrolne panele, palete alatki, upisivanje naziva alatki ili skraćenica ili padajuće menije.

Prozor acadiso3D na slici 13.3 prikazuje mrežu u ras-poredu Parallel koji se postiže pritiskom na ikonu Parallel Projection u kontrolnom panelu 3D Navigate. To je prozor u kojem su konstruisani primeri u ovom poglavlju.

Biranje Slika 13.1 New... iz padajućeg menija File

196 Poglavlje 13 Uvod u AutoCAD 2008

Metodi za pozivanje alatki za 3D modeliranje

Kod pozivanja alatki za konstruisanje 3D modela, prime-njuje se istih pet načina kao i kod izrade 2D crteža:

1. Pritisak na ikonu alatke u kontrolnom panelu 3D Make.2. Pritisak na ikonu alatke u paleti alatki Modeling.3. Izbor naziva alatke iz padajućeg menija aktivira alatku.

Biranje Slika 13.2 šablona acadiso3D u okviru za dijalog Select template

Šablon Slika 13.3 acadiso3D sa sedam 3D kontrolnih panela

Uvod u 3D modeliranje 197

4. Upisivanje naziva alatke u komandnu liniju komandnog prozora, nakon čega treba pritisnuti desni taster miša ili taster Enter na tastaturi i alatka se aktivira.

5. Neke od 3D alatki imaju skraćenice koje mogu da se upišu u komandnu liniju umesto punog naziva.

Na slici 13.4 vide se alatke i kratka objašnjenja u kontrolnom panelu 3D Make.

Napomene

1. Kao i kod izrade 2D crteža, bez obzira na upotrebljeni metod – većina korisnika upotrebljava neku kombinaciju tih metoda – kada se alatka pozove, u komandnoj liniji se nude opcije kao u sledećem primeru:

Command: upišite box desni tasterSpecify first corner or [CEnter]: upišite 90,120 desni

tasterSpecify other corner or [Cube/Length]:

Ikone alatki Slika 13.4 i kratka objašnjenja u kontrolnom panelu 3D Make


Ili, ako ste alatku pozvali pritiskom na ikonu ili iz padajućeg menija:

Command:_boxSpecify first corner or [CEnter]: upišite 90,120 desni tasterSpecify other corner or [Cube/Length]:

2. U daljem tekstu, da se opcije koje alatka nudi ne bi ponavljale, ponegde će biti zame-njene sledećim skraćenjem:

Command:_box[prompts]: 90,120[prompts]:

Alatka Polysolid (slika 13.6)

1. Napravite novi sloj Construct crne boje (black). Izaberite ga za trenutni sloj.2. Izaberite Top iz padajuće liste kontrolnog panela 3D Navigate (slika 13.5).3. Nacrtajte oktagon sa stranicom dužine 60 pomoću alatke Polygon.4. Izaberite sloj 0 za trenutni, pa iz padajućeg menija 3D Navigate izaberite Southeast

Isometric.5. Pozovite alatku Polysolid pritiskom na njenu ikonu u kontrolnom panelu 3D Make

(slika 13.4). U komandnoj liniji imamo:

Command:_Polysolid Height = 0, Width = 0, Justification = CenterSpecify start point or [Object/Height/Width/Justify]<Object>: upišite h (Height

- visina)Specify height <4>: 60Height = 60, Width = 0, Justification = CenterSpecify start point or [Object/Height/Width/Justify] <Object>: upišite w (Width

- širina)

Biranje Slika 13.5 Top iz padajuće liste kontrolnog panela 3D Navigate


Specify width <0>: 5Height = 60, Width = 5, Justification = CenterSpecify start point or [Object/Height/Width/Justify]<Object>:Specify next point or [Arc/Undo]: izaberite jedno teme oktagonaSpecify next point or [Arc/Undo]: izaberite drugo temeSpecify next point or [Arc/Close/Undo]: izaberite trećeSpecify next point or [Arc/Close/Undo]: izaberite četvrtoSpecify next point or [Arc/Close/Undo]: izaberite petoSpecify next point or [Arc/Close/Undo]: izaberite šestoSpecify next point or [Arc/Close/Undo]: izaberite sedmo

Specify next point or [Arc/Close/Undo]: izaberite poslednjeSpecify next point or [Arc/Close/Undo]: enter c (za Close - zatvaranje)Command:

I solid se formira (slika 13.6).

2D konture pogodne za 3D modeleKada se crtaju 2D konture pogodne kao osnove za konstruisanje 3D modela, koriste se alatke iz kontrolnog panela 2D Draw. Ako se pri tom koriste alatke kao što su Line, Circle i Ellipse, te konture moraju pomoću alatke Region ( kontrolni panel 2D Draw – slika 13.8) da se pretvore u regione kako bi mogle da se upotrebe za 3D modeliranje,. Zatvorene polilinije mogu da se upotrebe bez primene alatke Region.

Prvi primer – Kontura od pojedinačnih linija i Region (slika 13.7)

1. Izradite crtež sa leve strane slike 13.7 pomoću alatke Line.

Primer – alatka Slika 13.6 Polysolid

2. Levim tasterom izaberite alatku Region iz kontrolnog panela 2D Draw (slika 13.8), ili upišite reg u komandnu liniju. U komandnoj liniji imamo:

Command:_regionSelect objects: obuhvatite crtež prozorom za selektovanje 12 foundSelect objects: desni taster1 Region createdCommand:

Prvi primer – Slika 13.7 Kontura od pojedinačnih linija i Region

Outline constructedusing Line tool

Line outline changedto a region

2010020

2020

60

Kontura izrađena alatkom Line

Kontura pretvorena u region


I kontura izrađena od pojedinačnih linija pretvara se u region – crtež na desnoj strani slike 13.7.

Drugi primer – Union (unija), Subtract (razlika) i regioni (slika 13.9)

1. U prikazu Top izradite crtež 1 sa slike 13.9, pa alatkom Copy (kontrolni panel 2D Draw), kopirajte crtež tri puta da se dobiju crteži 2, 3 i 4.

Biranje Slika 13.8 Region iz grupe alatki u kontrolnom panelu 2D Draw

Drugi primer – Slika 13.9 unija, razlika i regioni

R25

30

60

1060

70

After Union

Subtractregionfrom

Union

Union of2 regions

3

42

1Unija dva regiona

Nakon unijeRazlika

regiona i unije

2. Pomoću alatke Region pretvorite sve konture u regione.3. Crtež 2 – pozovite alatku Union iz kontrolnog panela 3D

Make (slika 13.10). U komandnoj liniji imamo:

Command: _unionSelect objects: izaberite region sa leve strane 1 foundSelect objects: izaberite kružni region 1 found, 2 totalSelect objects: izaberite region sa desne strane 1 found,

3 totalCommand:

4. Crtež 3 – alatkom Union obrazujte uniju regiona na levoj strani i kružnog regiona.

5. Crtež 4 – pozovite alatku Subtract (slika 13.10). U komandnoj liniji imamo:

Command:_subtract Select solids and regions to subtract from...

Ikone alatki Slika 13.10 Union, Subtract i Intersect na kontrolnom panelu 3D Make


Select objects: izaberite upravo obrazovani region 1 foundSelect objects: desni tasterSelect solids and regions to subtract: izaberite region sa desne strane koji će se

oduzeti 1 foundSelect objects: desni tasterCommand:

Treći primer – Intersection (presek) i regioni (slika 13.11)

1. Izradite crtež 1 sa slike 13.11.2. Alatkom Region pretvorite tri konture u regione.3. Alatkom Copy kopirajte sva tri regiona.4. Crtež 2 – pozovite alatku Intersect iz kontrolnog panela 3D Make. U komandnoj

liniji imamo:

Command:_intersectSelect objects: izaberite jedan od krugova 1 foundSelect objects: izaberite drugi krug 1 found, 2 totalSelect objects: desni tasterCommand:

I presek dva kružna regiona daje novi region.

5. Crtež 3 – ponovo primenite alatku Intersect na presek dva kruga i pravougli region.

Alatka Extrude Alatka Extrude može da se pozove pritiskom na njenu ikonu u kontrolnom panelu 3D Make (slika 13.4, strana 197), ili iz palete alatki Modeling, ili iz padajućeg menija Draw, ili upisivanjem extrude ili skraćenice ext u komandnu liniju.

Napomena

U ovom poglavlju, 3D modeli se na slikama prikazuju kao što se vide na ekranu šablona acadiso3D.dwt. U poglavljima koja slede, 3D modeli se ponekad prikazuju samo kao konture da bi čitalac jasnije video delove 3D modela na slikama.

Treći primer – Slika 13.11 presek regiona

Circle centres 50 apart

1 2 3

Intersect onthe 2 circles

Intersectwith rectangle

50

90

R55

R55

Središta krugova su udaljena za 50 Presek dva kruga

Presek sa pravougaonikom


Primeri upotrebe alatke Extrude

Tri primera regiona sa slika 13.7, 13.9 i 13.11 koriste se ovde za prikaz rezultata primene alatke Extrude.

Prvi primer – Slika 13.12 alatka Extrude

Prvi primer – alatka Extrude (slika 13.12)

Iz prvog primera kada su obrazovani regioni:

1. Pozovite alatku Extrude. U komandnoj liniji imamo:

Command: _extrudeCurrent wire frame density: ISOLINES = 4Select objects to extrude: izaberite region 1 foundSelect objects to extrude: desni tasterSpecify height of extrusion or [Direction/Path/Taper

angle] <45>: upišite 50 desni tasterCommand:

2. Izaberite Southwest Isometric iz padajuće liste u kon-trolnom panelu 3D Navigate (slika 13.5, strana 198). Istisnuti oblik se pojavljuje u izometrijskom prikazu.

3. Pozovite alatku Zoom i zumirajte na 1.

Drugi primer – Slika 13.13 alatka extrude

Napomene

1. U gornjem primeru, upotrebili smo jedan od izometrij-skih prikaza koji se mogu birati u kontrolnom panelu 3D Navigate (slika 13.5). Ti prikazi će se često koristiti u pri-merima kako bi se konstrukcije 3D modela solida poka-zale u raznim pozicijama 3D prostora.

2. Obratite pažnju na trenutnu gustinu žičane mreže, Current wire frame density: ISOLINES = 4 u nizu ponuđenih opcija kada se pozove alatka Extrude. Vrednost 4 je pogodna kada se istiskuju polilinije ili regioni koji se sastoje od pravih linija, ali kada se istiskuju lukovi, bilo bi bolje odrediti veću vrednost za ISOLINES na sledeći način:

Command: upišite isolines desni tasterEnter new value for ISOLINES <4>: upišite 16 desni tasterCommand:

Drugi primer – alatka Extrude (slika 13.13)Na osnovu drugog primera u formiranju regiona:

1. Podesite vrednost ISOLINES na 16.2. Pozovite alatku Extrude. U komandnoj liniji imamo:

Command: _extrudeCurrent wire frame density: ISOLINES = 16Select objects to extrude: izaberite region 1 foundSelect objects to extrude: desni tasterSpecify height of extrusion or [Direction/Path/Taper angle]: upišite t desni taster


Specify angle of taper for extrusion: upišite 5 desni taster

Specify height of extrusion or [Direction/Path/Taperangle]: upišite 100 desni taster

Command:

Treći primer – Slika 13.14 alatka Extrude

3. Izaberite Southwest Isometric iz padajuće liste kontrol-nog panela 3D Navigate.

4. Podesite Zoom na 1.

Treći primer – alatka Extrude (slika 13.14)

Na osnovu trećeg primera formiranja regiona:

1. Podesite ekran na prikaz Front.2. Nacrtajte polukružni luk iz centra regiona.3. Podesite ekran na prikaz Top.4. Alatkom Move premestite luk na centar regiona.5. Podesite ekran na prikaz Southwest Isometric.6. Podesite vrednost ISOLINES na 24.7. Pozovite alatku Extrude. U komandnoj liniji imamo:

Command: _extrudeCurrent wire frame density: ISOLINES = 24Select objects to extrude: izaberite region 1 foundSelect objects to extrude: desni tasterSpecify height of extrusion or [Direction/Path/Taper

angle] <100>: upišite p desni tasterSelect extrusion path or [Taper angle]: izaberite

putanju

Command:

Putanja

Objekt

Alatka Revolve Alatka Revolve može da se poziva pritiskom na njenu ikonu u paleti alatki Modeling, ili pritiskom na njenu ikonu u kontrolnom panelu 3D Make, ili pritiskom na njen naziv u pomoćnom meniju Modeling padajućeg menija Draw, ili upisivanjem revolve, ili skraćenice rev u komandnu liniju.

Primeri korišćenja alatke Revolve

Solidi dobijeni obrtanjem mogu se konstruisati od zatvorenih polilinija ili od regiona.Prvi primer – alatka Revolve (13.16)

1. Izradite zatvorenu poliliniju sa slike 13.15.2. Podesite vrednost ISOLINES na 24.3. Pozovite alatku Revolve iz kontrolnog panela 3D Make (slika 13.4). U komandnoj

liniji imamo:

Command:Command: _revolveCurrent wire frame density: ISOLINES = 24


Select objects to revolve: izaberite poliliniju 1 foundSelect objects to revolve: desni tasterSpecify axis start point or define axis by [Object/X/

Y/Z] <Object>: izaberite početnu tačku ose obrtanjaSpecify axis endpoint: izaberite krajnju tačku ose

obrtanjaSpecify angle of revolution or [STart angle] <360>:

desni tasterCommand:

Prvi primer – Slika 13.15 alatka Revolve. Zatvorena polilinija

R10

10R5

280

45

1545

10 85

Start point for axis Axis endpointPočetna tačka ose obrtanja

Krajnja tačka ose obrtanja

Prvi primer – Slika 13.16 alatka Revolve

Drugi primer – Slika 13.18 alatka upišite

4. Postavite ekran u prikaz Southwest Isometric. Podesite Zoom na 1.

Drugi primer – alatka Revolve (slika 13.18)

1. Postavite ekran u prikaz Front. Podesite Zoom na 1.2. Nacrtajte poliliniju (slika 13.17).3. Podesite vrednost ISOLINES na 24.4. Pozovite alatku Revolve i konstruišite solid obrtanjem

polilinije.5. Postavite ekran u prikaz Southwest Isometric. Podesite

Zoom na 1.

Drugi primer – Slika 13.17 alatka Revolve. Polilinija.

40

4

4

Semi-ellipse basedon 180 × 100 axesDeo elipse sa osama

180 x 100

Treći primer – alatka Revolve (slika 13.19)1. Nacrtajte konturu (crtež na levoj strani slike 13.19). Crtež mora biti ili zatvorena polilinija ili region.2. Pozovite alatku Revolve i obrazujte solid obrtanjem za 180°.

3. Postavite model u prikaz Northeast Isometric. Podesite Zoom na 1.

Druge alatke iz kontrolnog panela 3D Make Prvi primer – alatka Box (slika 13.20)

1. Postavite prozor u prikaz Front.2. Pritisnite ikonu alatke Box u kontrolnom panelu 3D Make. U komandnoj liniji imamo:

Command: _boxSpecify first corner or [Center]: upišite 90, 90 desni tasterSpecify other corner or [Cube/Length]: upišite 110,−30 desni tasterSpecify height or [2Point]: upišite 75 desni tasterCommand: desni tasterBOX Specify first corner or [Center]: 110,90


Specify other corner or [Cube/Length]: 170,70Specify height or [2Point]: 75Command:BOX Specify first corner or [Center]: 110,−10Specify other corner or [Cube/Length]: 200, −30Specify height or [2Point]: 75Command:

Treći primer Slika 13.19 – alatka Revolve. Kontura koja se obrće i solid dobijen obrtanjem.

Drugi primer – Slika 13.21 3D objekti

3. Postavite ekran u prikaz Southeast Isometric i podesite Zoom na 1.

4. Pozovite alatku Union iz kontrolnog panela 3D Make. U komandnoj liniji imamo:

Command:_unionSelect objects: izaberite jedan kvadar 1 foundSelect objects: izaberite drugi kvadar 1 found, 2 totalSelect objects: izaberite treći kvadar 1 found, 3 totalSelect objects: desni tasterCommand:

Prvi primer – Slika 13.20 3D objekti

I tri kvadra su spojena u jednu uniju.

Drugi primer – lopta i valjak (slika 13.21)1. Podesite vrednost ISOLINES na 16.2. Pritisnite ikonu alatke Sphere u kontrolnom panelu 3D

Make. U komandnoj liniji imamo:

Command: _sphereSpecify center point or [3P/2P/Ttr]: 180,170Specify radius or [Diameter]: 50Command:

3. Pritisnite ikonu alatke Cylinder u kontrolnom panelu 3D Make. U komandnoj liniji imamo:Command: _cylinderSpecify center point of base or [3P/2P/Ttr/Elliptical]:

180,170Specify base radius or [Diameter]: 25Specify height or [2Point/Axis endpoint]: 110Command:

Documents

Uvod u 3D Modeliranje