133

Słupsk ie Prace Geograf iczne 11 • 2014

Krzysztof Parzych

Akademia Pomorska Słupsk krzysztof-parzych@wp.pl

Patricia Ercolani

Universidad Nacional del Sur (Bahia Blanca)

Paula Rosake

Universidad Nacional del Sur (Bahia Blanca)

UWARUNKOWANIA ATRAKCYJNOŚCI TURYSTYCZNEJ

I ROZWOJU RUCHU TURYSTYCZNEGO W ARGENTYNIE

THE DETERMINANTS OF THE TOURIST ATRACTIVENESS

AND TOURIST MOVEMENT IN ARGENTINA

Zarys treści: W artykule przeprowadzono analizę atrakcyjności turystycznej oraz ocenę za-gospodarowania turystycznego w Argentynie, a ponadto charakterystykę ilościową oraz prze-strzenną rozwoju turystyki w Argentynie w szerokim kontekście uwarunkowań atrakcyjności turystycznej. Słowa kluczowe: Argentyna, atrakcyjność turystyczna, zagospodarowanie turystyczne, ruch turystyczny Key words: Argentina, tourist attractiveness, tourism development, tourist movement

Wstęp

Turystyka jest zjawiskiem bardzo dynamicznym. W rozwoju ruchu turystyczne-

go na świecie dało się zaobserwować kilka faz, które charakteryzowały się z reguły znacznym, skokowym przyrostem frekwencji turystycznej w skali świata ogółem. Równolegle na przestrzeni ostatnich blisko dwustu lat, a więc okresu, jaki minął od największej eksplozji turystycznej w historii zjawiska (od czasu pojawienia się kolei) zaszły znaczące zmiany w rozkładzie przestrzennym ruchu turystycznego. Turystyka jako zjawisko przestrzenne zagospodarowywała coraz to nowe obszary świata. Gormsen, obserwując zmiany w rozkładzie przestrzennym ruchu turystycznego, wskazał na pewne charakterystyczne zjawiska towarzyszące tym zmianom (Gorm-

134

sen 1997; Callizo Soneiro 1991). Na tej podstawie stworzył teorię peryferii, której podstawą stała się teza, że w rozwoju przestrzennym turystyki obserwuje się w ujęciu historycznym pojawianie się kolejnych obszarów peryferii, które ze względu na swój z reguły pierwotny lub zbliżony do niego stan walorów wypoczynkowych wy-brzeża stają się obszarem masowego napływu turystów. W rozwoju historycznym zjawiska turystyki na świecie stwierdził istnienie czterech historycznie ukierunko-wanych obszarów peryferii. W większości wyróżnionych ich typów w teorii Gorm-sena (1997) mamy do czynienia z wybrzeżami europejskimi. Wysoko rozwinięte pod względem społeczno-ekonomicznym społeczeństwa, które najszybciej spośród pozostałych obszarów świata osiągnęły wysoki status życia, stały się bardzo mobil-ne. Ze względu z kolei na najszybszy rozwój dostępności komunikacyjnej nadmor-skich i górskich kurortów oraz innych destynacji turystycznych w Europie kraje eu-ropejskie stały się najbardziej emisyjnymi i jednocześnie głównymi obszarami re-cepcyjnymi w skali świata. Jakkolwiek europejski region turystyczny w dalszym ciągu pozostaje najbardziej emisyjnym i najbardziej recepcyjnym regionem tury-stycznym w skali świata, w ostatnich latach daje się tam zaobserwować wyraźnie mniejsze tempo dynamiki wzrostu ruchu turystycznego ze względu na wzrost ruchu turystycznego w krajach innych regionów turystycznych świata. Zjawisko to wynika z ogólnego wzrostu mobilności turystycznej ludzi, potrzeby zmiany dotychczaso-wych przyzwyczajeń bogatych społeczeństw europejskich oraz (być może najsilniej) ze wzrostu dostępności komunikacyjnej wielu dotychczas rzadko odwiedzanych de-stynacji pozaeuropejskich w związku z rozwojem transportu lotniczego i towarzy-szącym mu znacznym spadkiem cen biletów lotniczych. Ponadto istotnym czynni-kiem rozwoju ruchu turystycznego w destynacjach pozaeuropejskich jest rosnący poziom gospodarczy wielu krajów pozaeuropejskich, co wywiera wpływ na rozwój infrastruktury ogólnej, w tym infrastruktury turystycznej. Niewątpliwie istotną rolę odgrywają tu również czynniki marketingowe i rosnąca dzięki nim świadomość edukacji turystycznej społeczeństw.

Argentyna należy do grupy dużych krajów amerykańskiego regionu turystycznego. Ze względu na uwarunkowania przestrzenne, geograficzne, historyczne, kulturowe jest państwem bardzo atrakcyjnym pod względem turystyczno-krajoznawczym. O jej nie-wątpliwie wysokiej potencjalnej atrakcyjności turystycznej decyduje wiele czynni-ków. Wśród nich najistotniejszą role odgrywają:

– znaczne zróżnicowanie walorów przyrodniczych; jedno ze starych haseł marke-tingowych Ministerstwa Turystyki Argentyny zapraszało turystów zagranicz-nych hasłem: „Visita nos, Argentina el pais de los siete continentes”1, które wyrażało rzeczywistą mozaikę przyrodniczą kraju zajmującego jedną trzecią powierzchni całego kontynentu europejskiego;

– bogactwo walorów antropogenicznych związanych z jednej strony z pamiątkami przeszłości „indiańskiej” Argentyny i Ameryki Południowej ogółem oraz z dru-giej strony licznych pamiątek architektonicznych i innych historyczno- -kulturowych będących dziedzictwem epoki kolonialnej, przede wszystkim doby wieku XVI i XVII;

——————— 1 W tłumaczeniu hasło to oznacza: Odwiedź nasz kraj, Argentynę, kraj siedmiu kontynentów.

135

– znaczne zróżnicowanie kulturowe społeczeństwa argentyńskiego, obok więk-szości ludności będącej potomkami osadników europejskich, którzy przybyli tu w wieku XIX i XX z Włoch, Hiszpanii, Polski, Niemiec, krajów byłej Jugo-sławii, Walii, można spotkać również znaczną grupę ludności mającej korzenie indiańskie, do dzisiaj kultywującą swoje tradycje, język i obyczaje;

– wysoki ogólny poziom rozwoju społeczno-ekonomicznego społeczeństwa ar-gentyńskiego oraz stosunkowo wysoki, jak na warunki południowoamerykań-skie, rozwój infrastruktury ogólnej, w tym turystycznej;

– stosunkowo duże rezerwy w zakresie pojemności turystycznej oraz to, że Ar-gentyna jest ciągle dla przeciętnego turysty europejskiego krajem stosunkowo egzotycznym.

Czynniki te powodują, że Argentyna jawi się jako kraj bardzo interesujący pod względem turystycznym i krajoznawczym.

Cel opracowania i metoda badawcza

Celem opracowania była analiza rozwoju funkcji turystycznej Argentyny w sze-

rokim kontekście atrakcyjności turystycznej kraju, jego zagospodarowania tury-stycznego oraz w ujęciu ogólnym rozwoju historycznego turystyki na jej obszarze. Dokonano także analiz skali i natężenia ruchu turystycznego oraz charakterystyki ruchu turystycznego w Argentynie na podstawie wybranych danych statystycznych oraz z uwzględnieniem uwarunkowań przestrzennych. Jako materiał źródłowy wy-korzystano dane statystyczne Ministerstwa Turystyki Argentyny oraz z dokumentów źródłowych, przede wszystkim Annuario Estadistico de Turismo za lata 2007-2013.

Analiza atrakcyjności turystycznej i zagospodarowania turystycznego Argentyny Argentyna w całości swojego terytorium, uwzględniając fragment Antarktydy o po-

wierzchni 964 250 km2, zajmuje powierzchnię 3 761 264 km2 i jest zamieszkiwana przez około 44 miliony mieszkańców. Kraj pod względem administracyjnym liczy 22 departamenty. Pod względem fizycznogeograficznym w Argentynie można wy-różnić: Andy, Puna de Atacama, Międzyrzecze, Nizinę La Platy, Pampę, Wyżynę Pa-tagońską oraz Ziemię Ognistą. Kraj jest silnie rozciągnięty zarówno południkowo (3700 km), jak i równoleżnikowo (maksymalnie 1400 km). Znaczna rozciągłość po-łudnikowa terytorium determinuje silne zróżnicowanie klimatyczne, od klimatu sub-tropikalnego strefy zwrotnikowej w typie suchym i wilgotnym, poprzez klimaty podzwrotnikowy, umiarkowany, aż po klimat niwalny typowy dla południowych ob-szarów terytorium Ziemi Ognistej.

Argentyna w podziale turystycznym świata została przez UNWTO zaklasyfiko-wana w granicach regionu amerykańskiego, subregionu Ameryki Południowej. Pod względem liczebności turystów zajmuje drugie miejsce w Ameryce Południowej z licz-bą odwiedzających około 4,5 mln turystów rocznie. Historia rozwoju turystyki w Ar-gentynie w wymiarze zjawiska o charakterze masowym wiąże się z druga połową

136

XIX wieku. Obszarem, który najbardziej kojarzy się z początkami rozwoju turystyki o charakterze masowym, były miejscowości nadmorskie prowincji Buenos Aires, z naj-ważniejszym od samego początku miastem Mar del Plata (Barili 1991; Bartoncello 1993; Bartolucci 2000; Fagnani 2002; Schluter 2003; Szot 1992). Podobnie jak większość kurortów nadmorskich, zarówno Ameryki Południowej, jak i kurortów europejskich, rozwinęła się ona po uzyskaniu stałego połączenia kolejowego z Bue-nos Aires w roku 1886. Do tego czasu miasto i jego okolice były niewielkim ośrod-kiem hodowli bydła, typowej formy gospodarowania dla obszaru pampy.

Zgodnie z propozycją wytycznych dotyczących podziału terytorium Argentyny na regiony turystyczne zawartą w Planie Strategicznym rozwoju Turystyki Zrówno-ważonej (Plan Estrategico de Turismo Sustentable) w Argentynie wydzielono 7 głów-nych regionów turystycznych. Ze względu na rangę stołecznego miasta Buenos Aires, także pod względem zagospodarowania turystycznego i skali frekwencji tury-stycznej, stolicę potraktowano jako osobny region turystyczny.

W regionalizacji turystycznej Argentyny wyróżniono więc następujące regiony turystyczne (ryc. 1):

a) Region Buenos Aires, obejmujący prowincję Buenos Aires, b) Region metropolitalny Buenos Aires (CABA), wydzielony z prowincjii Bue-

nos Aires, c) Region Centralny, położony w środkowej części kraju, obejmujący prowincję

Cordoba,

Norte

Cuyo

Prowincja Buenos Aires

Centro

Litoral

Patagonia

CABA

Ryc. 1. Regiony turystyczne Argentyny Fig. 1. The tourist regions of the Argentina Źródło: opracowanie własne na podstawie Annuario Estadistico de Turismo 2013, Secretaria de Desarollo Turistico

137

d) Region Cuyo, położony w północno-zachodniej części kraju, obejmujący pro- wincje: La Rioja, Mendoza, San Juan i San Luis,

e) Region Litoral, położony w północno-wschodniej części Argentyny w grani-cach prowincji: Entre Ríos, Corrientes, Misiones, Santa Fé, Chaco, Formosa,

f) Region Norte, położony w północnej części kraju, obejmujący prowincje: Ca-tamarca, Tucumán, Santiago del Estero, Salta i Jujuy,

g) Region Patagonia, obejmujący południową część Argentyny w granicach ad-ministracyjnych prowincji de La Pampa, Neuquén, Río Negro, Chubut, Santa Cruz, Ziemia Ognista.

Wyróżnione regiony charakteryzuje pewna odrębność wynikająca z różnorodno-

ści krajobrazu, szaty roślinnej i świata zwierząt oraz warunków klimatycznych. Mo-zaika walorów fizycznogeograficznych jest wzbogacona w niektórych regionach licznymi elementami dziedzictwa historyczno-kulturowego, zarówno przedhiszpań-skiego, jak i licznych elementów architektury, sztuki oraz szeroko rozumianego dziedzictwa społecznego i kulturowego epoki kolonialnej.

Atrakcyjność turystyczna regionu metropolitalnego wiąże się z walorami jed-nej z największych metropolii współczesnego świata – stolicy kraju Buenos Aires. Oprócz wielu cennych pamiątek architektonicznych epoki kolonialnej oraz okresu po ustanowieniu autonomicznego państwa w 1810 roku (Catedral Metropolitana, kościoły i klasztory jezuitów, franciszkanów, Teatro Colon, El Obelisco, cmentarz La Recoleta, dzielnica włoskich imigrantów La Boca) o wizerunku Buenos Aires stanowią współczesne dzielnice biznesowo-handlowe – San Nicolas, La Recoleta, Retiro.

Region turystyczny Buenos Aires pokrywający się z granicami administracyjny-mi prowincji Buenos Aires to obszar, którego atrakcyjność turystyczna wynika przede wszystkim z najlepszych warunków w Argentynie do rozwoju turystyki wy-poczynkowej. Główny obszar penetracji turystycznej stanowi tu pas wybrzeża na południu prowincji Buenos Aires, gdzie koncentrują się największe kurorty nadmor-skie kraju: Miramar, Necochea, Pehuenco i największy argentyński kurort nadmor-ski, jakim jest Mar del Plata. Ponadto o atrakcyjności turystycznej prowincji Buenos Aires decydują walory historyczno-kulturowe miast: Rosario, La Plata, Bahía Blan-ca oraz charakterystyczny krajobraz pampy argentyńskiej.

Region Centralny obejmuje środkową część kraju i pokrywa się z granicami prowincji Cordoba. Atrakcyjność turystyczna tego obszaru wiąże się z zabytkami hiszpańsko-amerykańskimi dwóch największych, oprócz stolicy, miast kraju – Cor-doby oraz Rosario – oraz z mozaiką krajobrazową na granicy pampy i górskich obszarów wschodniej części Andów Środkowych, jakie spotykają się na obszarze tego regionu.

Główne atrakcje turystyczne regionów Cuyo oraz Norte tworzy unikatowy kra-jobraz puny, położony w skrajnie suchych warunkach klimatu zwrotnikowego. Ty-powym elementem krajobrazu są: rozległy salinas, salares, formy selektywnej erozji wietrznej – skalne mosty, iglice, charakterystyczna roślinność sukulentów – kaktu-sów i opuncji. Ponadto atrakcyjność turystyczną tego regionu podnosi fakt, że jest to jedyny region Argentyny, w którym przeważa ludność indiańska. Cenne walory hi-

138

storyczno-kulturowe, zabytki architektoniczne epoki kolonialnej znajdują się w mia-stach Salta, Jujuy, Humahuaca, San Miguel de Tucumán, Mendoza i Cuyo. Ponadto region Cuyo słynie z największych w całej Argentynie tradycji uprawy winorośli (okolice Mendozy i San Juan).

Region Litoral obejmuje północno-wschodnią część kraju położoną w głównej mierze w dorzeczu Parany. Atrakcje turystyczne obszaru wiążą się z elementami dziedzictwa historyczno-kulturowego miast: Corrientes, Parana, Santa Fe oraz z licz-nymi pamiątkami jezuickich redukcji (m.in. Apostoles, San Ignacio).

Atrakcyjność turystyczna Patagonii, największego regionu turystycznego, wyni-ka z mozaiki krajobrazu górskiego najwyższych partii Andów, wielkich jezior tekto-niczno-polodowcowych Argentino, Viedma, Buenos Aires, Nahuel Huapi, lodow-ców górskich (Perito Moreno) oraz doskonałych warunków do uprawiania różnych form turystyki kwalifikowanej charakterystycznych dla krajobrazu górskiego – tury-styki trekkingowej, narciarskiej, wspinaczkowej, speleologicznej, raftingu i canyo-ningu. Główne bieguny koncentracji ruchu turystycznego w tym regionie stanowią okolice miast: San Carlos de Bariloche, Villa Angostura, San Martín de los Andes, Viedma, El Calafate i Neuquén. Ponadto dużą popularnością wśród turystów cieszy się położone na skraju tego regionu miasto Ushuaia, stanowiące bazę wypadową wycieczek na Ziemię Ognistą oraz Antarktydę.

Historia rozwoju turystyki w Argentynie wiąże się przede wszystkim z regio-nem turystycznym prowincji Buenos Aires (Ferraro 1986; Ordoqui 2010a, b; Ro-sake, Ercolani 2012), a początki tego rozwoju na skalę masową zaczęły się w nad-morskim kurorcie Mar del Plata, który, podobnie jak wiele innych kurortów nadmor-skich i górskich Europy (Cannes, Chamonix, Brighton) i Ameryki Północnej (Atlantic City), rozwinął się dzięki doprowadzeniu do niego linii kolejowej w 1886 roku (Barili 1991; Bartoncello 1993; Bertolucci 2000; Fagnani 2002). W 1887 ro-ku miasto Mar del Plata odwiedziło 1415 turystów, rok później już 2510 (Schluter 2003). W 1888 roku wybudowano pierwszy hotel Bristol, promenadę spacerową – ramblę. Rozwój ruchu turystycznego i zagospodarowania postępował, wykracza-jąc poza granice miasta zarówno w kierunku wschodnim (kurorty Villa Gesell, Pinamar, Mar del Tuyú), jak i zachodnim (Miramar, Necochea, Monte Hermoso). Ten pierwszy historycznie ukształtowany region turystyczny Argentyny do dzisiaj jest najlepiej zagospodarowany pod względem wypoczynkowym oraz stanowi główny obszar koncentracji ruchu turystycznego międzynarodowego i krajowego. Równolegle z ruchem turystycznym na atlantyckim wybrzeżu prowincji Buenos Aires rozwijała się turystyka w stolicy (Schluter 2003; Rosell, Visciarelli 2012; Lopez i in. 2012; Rosake, Ercolani 2012). W nieco późniejszym okresie, w latach 20-30. XX wieku, rozwijała się również turystyka wypoczynkowa w innych nad-morskich miejscowościach atlantyckiego wybrzeża Argentyny (Puerto Madryn Rawson), a z czasem również na obszarze prowincji Rio Negro (Las Grutas i San Antonio del Oeste).

W latach 30. XX wieku turystyka zaczęła się rozwijać w prowincji Misiones w związku z objęciem statusem ochronnym wodospadu Iguazú, a w latach 40. w re-gionach górskich Patagonii (okolice San Carlos de Bariloche, Park Narodowy Na-huel Huapi, Lanín, Los Alerces, Los Glaciares.

139

W drugiej połowie XX wieku ruch turystyczny w Argentynie rozwinął się w pro-wincjach Norte i Cuyo w związku ze wzrostem popularności turystyki trekkingowej, winiarskiej oraz wysokogórskiej w rejonie Aconcagui.

Zagospodarowanie turystyczne Argentyny jest rozmieszczone bardzo nierówno-miernie. Jego rozkład przestrzenny stanowi pochodną uwarunkowań historycznych rozwoju poszczególnych obszarów kraju, dostępności komunikacyjnej, koncentracji walorów turystycznych oraz warunków klimatycznych.

Najlepiej zagospodarowane są nadatlantyckie wybrzeża regionu turystycznego Bue-nos Aires z koncentracją prawie 30%, a wraz z bazą noclegową stołecznego Buenos Aires 41% ogółu miejsc noclegowych w kraju (ryc. 2). W regionie turystycznym Pata-gonii znajduje się 16,9%, a w regionie Litoral 13,4% ogółu miejsc noclegowych kraju. Najsłabiej zagospodarowane są środkowo-zachodnia i północno-zachodnia część kraju – regiony turystyczne Cuyo (9%) oraz Norte (9,5%).

Norte9,5

Cuyo9,0

CABA 11,6

Centro10,2

Litoral13,4

Patagonia16,9

0 10 15 20% i więcej ogółu miejsc noclegowych

Buenos Aires 30,0

Ryc. 2. Rozmieszczenie przestrzenne bazy noclegowej na terytorium Argentyny Fig. 2. The spatial localization of the accommodation places in Argentina Źródło: opracowanie własne na podstawie Annuario Estadistico de Turismo 2013, Secretaria de Desarollo Turistico

Ogółem w całym kraju funkcjonuje 13 606 obiektów noclegowych z 610 176

miejscami noclegowymi. Ponad 3600 obiektów noclegowych oraz prawie 250 000

140

miejsc noclegowych znajduje się w dystrykcie metropolitalnym Buenos Aires oraz na południowym wybrzeżu prowincji Buenos Aires (ryc. 3).

Ryc. 3. Rozmieszczenie przestrzenne obiektów i miejsc bazy noclegowej w poszczególnych prowincjach Argentyny Fig. 3. The localization of the accommodation objects and places in the Argentina provinces Źródło: opracowanie własne na podstawie Annuario Estadistico de Turismo 2013, Secretaria de Desarollo Turistico

Z innych prowincji Argentyny znaczną liczbę obiektów i miejsc noclegowych posia-

dają prowincje Cordoba (1742 obiekty oraz 62 342 miejsca noclegowe), Río Negro (od-powiednio 1246 i 39 344), Entre Ríos (1091 i 30 725), Mendoza (575 i 27 227) oraz Neuquen (681 i 21 566). Najmniejszą bazę noclegową posiadają prowincje: Formosa (62 obiekty i 2605 miejsc noclegowych), La Rioja (111 i 4082) i La Pampa (152 i 4958).

Analiza rozmieszczenia miejsc noclegowych w poszczególnych miastach kraju wskazuje na bardzo wysoki stopień jej koncentracji. W dwudziestu miejscowościach koncentruje się ponad 52% ogółu bazy noclegowej Argentyny (308 226 miejsc nocle-gowych). Są to obok Buenos Aires przede wszystkim nadmorskie kurorty turystyczne nadatlantyckiego wybrzeża prowincji Buenos Aires, największe miasta Argentyny roz-proszone po całym terytorium kraju i wybrane kurorty turystyczne regionu Patagonii.

141

W Buenos Aires znajduje się 70 237 miejsc noclegowych, co stanowi 11,5% ogółu bazy noclegowej kraju (tab. 1, ryc. 3). Dużą liczbę miejsc noclegowych po-siadają ponadto miasta: Mar del Plata (55 662) oraz San Carlos Bariloche (23 209) i Villa Gesell (21 319). Ponadto ponad 10 000 miejsc noclegowych znajduje się w Villa Carlos Paz, Salta, Mendoza i Termas de Río Hondo.

Taki rozkład bazy noclegowej wskazuje na bardzo silny stopień koncentracji funk-cji turystycznej kraju w głównych regionach i miejscowościach turystycznych, co jest pochodną zróżnicowania ilościowego i jakościowego walorów turystycznych oraz do-stępności komunikacyjnej poszczególnych obszarów, a zwłaszcza ich odległości od głównego ośrodka rozrządowego ruchu turystycznego w Argentynie, jakim jest sto-łeczne miasto Buenos Aires.

Tabela 1

Liczba miejsc noclegowych na obszarze Argentyny z największą koncentracją miejsc nocle-gowych w kraju

Table 1 The localities with the most of the accommodation places number in Argentina

Miasto Liczba miejsc noclegowych Ogół miejsc noclegowych

w kraju (w %)

Buenos Aires 70 237 11,6 Mar del Plata 55 662 9,1 San Carlos de Bariloche 23 209 3,8 Villa Gesell 21 319 3,5 Villa Carlos Paz 11 668 1,9 Salta 10 894 1,8 Mendoza 10 845 1,8 Termas de Río Hondo 10 558 1,7 Pinamar 9 288 1,5 Cordoba 8 800 1,4 Rosario 8 323 1,4 El Calafate 8 075 1,3 Las Grutas 7 628 1,3 Iguazú 7 611 1,2 San Martín de los Andes 7 396 1,2 Necochea 6 909 1,1 Merlo 6 301 1 San Rafael 6 200 1 Cariló 5 627 0,9 Ushuaia 5 400 0,9 Pozostałe 308 226 50,6

Całkowita liczba miejsc noclegowych 610 176 100

Źródło: opracowanie własne na podstawie Annuario Estadistico de Turismo 2013, Secretaria de Desarollo Turistico

142

Analiza struktury rodzajowej bazy noclegowej wskazuje na silną dominację obiektów hotelarskich (ryc. 4). Dotyczy to właściwie wszystkich regionów tury-stycznych kraju. Poza hotelami znaczna część miejsc noclegowych Argentyny kon-centruje się w obiektach apartamentowych i pokojach gościnnych. Struktura rodza-jowa bazy noclegowej kraju jest pochodną dominujących form ruchu turystycznego. Ze względu na dominację turystyki wypoczynkowej wśród innych form ruchu tury-stycznego w strukturze rodzajowej ogółu bazy noclegowej kraju dominują obiekty hotelarskie.

0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%

100%

Ho

tel

*

Ho

tel

**

Ho

tel

***

Ho

tel

****

Ho

tel

****

*

Ho

tel

Bo

uti

qu

e

Ap

art

am

en

ty

Ho

tele

be

zk

ate

go

ryz

ac

ji

Po

ko

jeg

oś

cin

ne

Po

zo

sta

łe

Buenos Aires CABA Centro Cuyo Litoral Norte Patagonia

Ryc. 4. Udział poszczególnych prowincji w rozmieszczeniu poszczególnych rodzajów bazy noclegowej Fig. 4. The accommodation base structure in the follow tourist region of Argentina Źródło: opracowanie własne na podstawie Annuario Estadistico de Turismo 2013, Secretaria de Desarollo Turistico

Pewną specyfiką pod względem rodzajów obiektów bazy noclegowej odznaczają

się odległe, peryferyjne obszary kraju – region turystyczny Cuyo, Patagonii oraz Li-toral, gdzie na tle innych regionów turystycznych Argentyny stosunkowo duży jest udział hosteli.

Wynika to z tego, że w regionach tych poza turystyką wypoczynkową istotną ro-lę odgrywa turystyka krajoznawcza oraz jej różne formy kwalifikowane, uprawiane przez turystów w młodszych przedziałach wiekowych, którzy często korzystają z tań-szych obiektów bazy noclegowej. Na tym tle wyróżnia się zwłaszcza region tury-styczny Patagonii z 4550 hostelami, co stanowi około 27% ogółu tego typu obiek-tów w całej Argentynie.

Z kolei pewną specyfiką regionów turystycznych Buenos Aires oraz miasta sto-łecznego Buenos Aires, wynikającą z dominacji typowej turystyki wypoczynkowej typu 3s, jest stosunkowo duży udział w strukturze rodzajowej bazy noclegowej ho-teli apartamentowych oraz pokoi gościnnych. W obu tych regionach liczba hoteli apartamentowych w 2012 roku wynosiła 35 239, co stanowiło 65% ogółu tego ty-

143

pu obiektów w Argentynie. Liczba pokoi gościnnych w obu tych regionach wynio-sła 19 069, co stanowiło 53,5% ogółu tego typu obiektów w kraju. Relatywnie ni-ska, na tle innych obiektów bazy noclegowej, była liczba moteli 2392 (ponad po-łowa znajdowała się w regionie turystycznym Patagonii) oraz kwater agrotury-stycznych, których w całym kraju było 6606, a najwięcej w regionie turystycznym Buenos Aires – 1924.

Analiza organizacji turystyki w Argentynie na podstawie danych dotyczących liczby agencji turystycznych i biur podróży w kraju w 2012 roku wskazuje na bar-dzo silną koncentrację tych instytucji w kilku prowincjach. W czterech z nich było skoncentrowanych ponad 70% ogółu agencji turystycznych i biur podróży, najwię-cej w mieście stołecznym Buenos Aires – 1646, w regionie Buenos Aires – 1267, w dalszej kolejności w prowincjach Cordoba – 587 i Santa Fe – 531 (ryc. 5). Najmniej agencji turystycznych i biur podróży znajdowało się zaś w odległych północno- -zachodniej i północno-wschodniej częściach kraju – Formosa – 17, Catamarca – 25, La Rioja – 26.

1646

1267

587

531

291

158

146

124

115

112

102

98

92

72

67

67

57

51

51

47

34

26

25

17

0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1800

Ciudad de Buenos Aires

Buenos Aires

Cordoba

Santa Fe

Mendoza

Salta

Rio Negro

Tucuman

Misiones

Chubut

Entre Rios

Santa Cruz

Neuquen

Corrientes

Chaco

Ziemia Ognista

San Juan

Jujuy

La Pampa

San Luis

Santiago del Estero

La Rioja

Catamarca

Formosa

Ryc. 5. Rozmieszczenie przestrzenne agencji turystycznych na terytorium Argentyny Fig. 5. The spatial localization of the travel agencies in Argentina Źródło: opracowanie własne na podstawie Annuario Estadistico de Turismo 2013, Secretaria de Desarollo Turistico

144

Analiza turystyki międzynarodowej przyjazdowej w Argentynie

Turystyka w Argentynie rozwija się na skalę masową od końca XIX wieku,

zwłaszcza w regionie nadmorskim prowincji Buenos Aires oraz w mieście stołecz-nym Buenos Aires. Argentyna jest drugim po Brazylii najczęściej odwiedzanym kra-jem Ameryki Południowej. W roku 2012 liczba turystów zagranicznych w Argenty-nie wyniosła 5 650 000 i była tylko nieznacznie niższa od liczby turystów zagra-nicznych, którzy odwiedzili Brazylię (5 750 000). Turyści, którzy przyjechali do Ar-gentyny, stanowili 20,5% wszystkich turystów zagranicznych, którzy odwiedzili kra-je Ameryki Południowej w 2012 roku.

Analiza skali ilościowej turystyki zagranicznej w ujęciu dwudziestu ostatnich lat wskazuje na jednostajnie wysoką dynamikę wzrostu zainteresowania Argentyną wśród turystów zagranicznych (ryc. 6).

Ryc. 6. Dynamika zagranicznej turystyki przyjazdowej w Argentynie w latach 1990-2012 Fig. 6. The dynamics of arrival tourism in Argentina in the years 1990-2012 Źródło: opracowanie własne na podstawie Annuario Estadistico de Turismo 2013, Secretaria de Desarollo Turistico

W 1990 roku liczba turystów zagranicznych w kraju wynosiła 1 930 034. Po

dwóch latach spadków (1991-1992) w kolejnych sześciu latach liczba turystów za-granicznych systematycznie wzrastała z silną dynamiką dochodzącą maksymalnie do 14,2% (rok 1996). Po krótkim okresie stagnacji w latach 1998-2001 liczba tury-stów zagranicznych wyraźnie wzrastała, szczególnie w latach 2004-2006, osiągając w 2006 roku 4 561 742 turystów zagranicznych.

Po kolejnych latach wzrostu w 2009 roku odnotowano ośmioprocentowy spadek, co należy wiązać ogólnie ze spadkiem frekwencji turystycznej w skali świata w związku z ogólnoświatowym kryzysem finansowym, który wpłynął w dość wyraźny sposób

145

na spadek aktywności turystycznej. W kolejnych latach odnotowuje się ponowny wzrost z najwyższą liczbą w roku 2011 – 5 704 648 turystów.

Zagraniczna turystyka w Argentynie jest specyficzna ze względu na położenie geograficzne, powierzchnię kraju oraz uwarunkowania związane z jego dostępnością komunikacyjną dla odwiedzających.

Analiza pochodzenia turystów zagranicznych, którzy odwiedzili Argentynę w 2012 roku, wskazuje na zdecydowaną dominację turystów z innych krajów Ameryki Po-łudniowej (ryc. 7, 8). Wśród 5 585 061 turystów zagranicznych, którzy odwiedzili Argentynę w 2012 roku, było 1 217 144 turystów z Brazylii (około 22% ogółu tury-stów zagranicznych w Argentynie), 1 135 197 turystów z Chile (20,1%). Trzecią w ko-lejności grupę odwiedzających stanowili turyści z Europy – w 2012 roku 706 335 (12,5% ogółu turystów). Ponadto odnotowano 602 614 turystów z Paragwaju, około 360 000 z USA i Kanady oraz około 500 000 z pozostałych państw obu Ameryk, a także 251 508 turystów z Boliwii (ryc. 7).

Ryc. 7. Pochodzenie turystów, którzy odwiedzili Argentynę w 2012 roku Fig. 7. The origin places of tourists visiting Argentina in 2012 Źródło: opracowanie własne na podstawie Annuario Estadistico de Turismo 2013, Secretaria de Desarollo Turistico

W zasięgu oddziaływania turystycznego Argentyny dominują więc państwa

ościenne Ameryki Południowej z niewielkim udziałem turystów z Europy i USA oraz Kanady. Niewielki odsetek w ogólnej liczbie turystów z Europy oraz USA i Kana-dy można tłumaczyć znacznym oddaleniem Argentyny od tych obszarów. Istotną ro-lę odgrywają też z pewnością znaczne odległości pomiędzy różnymi atrakcjami tu-rystycznymi kraju, co powoduje trudności w docieraniu do kolejnych atrakcji oraz znacznie podnosi koszty podróży. Ponadto przyczyną stosunkowo niskiej frekwencji turystów europejskich w Argentynie jest odmienne położenie geograficzne impliku-jące całkowicie inny rozkład czasowy sezonu urlopowo-wakacyjnego w państwach europejskich i w Argentynie.

146

Analiza ruchu zagranicznej turystyki przyjazdowej w Argentynie według pocho-dzenia turystów i z uwzględnieniem przyjazdów w poszczególnych kwartałach roku wskazuje na istotne różnice w preferencjach wyboru terminu podróży turystów z róż-nych krajów i regionów (ryc. 8). Niewielkie zakresy odchyleń standardowych doty-

Ryc. 8. Zróżnicowanie pochodzenia turystów odwiedzających Argentynę z uwzględnieniem statystyki przyjazdów w poszczególnych kwartałach roku 2012 Fig. 8. The differentiation of the origin places of tourists visiting Argentina in 2012 Źródło: opracowanie własne na podstawie Annuario Estadistico de Turismo 2013, Secretaria de Desarollo Turistico

czących zróżnicowania terminów wizyt w Argentynie dotyczą społeczeństw kra-jów Ameryki Południowej, których natężenie wyjazdów do Argentyny w różnych kwartałach roku było zbliżone. Wyjątek stanowi Chile – szczyt przyjazdów do Ar-gentyny turystów chilijskich wyraźnie zaznacza się w okresie lata (392 000), a spa-dek natężenia przyjazdów następuje w okresie jesiennym (miesiące kwiecień- -czerwiec). Dość duży zakres odchyleń standardowych pokazuje również rozkład przyjazdów turystów europejskich do Argentyny w poszczególnych kwartałach 2012 roku. Wyraźnie zarysowujący się szczyt natężenia przyjazdów wiąże się z mie-siącami letnimi (europejskiej zimy) – 266 238 turystów w okresie styczeń-marzec. Zwraca uwagę również stosunkowo duże natężenie wizyt w okresie wiosennym (październik-grudzień 196 617 turystów). Okresy jesieni (kwiecień-czerwiec) oraz zimy (lipiec-wrzesień odznaczają się znacznym spadkiem natężenia przyjazdów, odpowiednio 117 780 i 125 701 odwiedzających.

Analiza motywacji przyjazdów turystycznych do Argentyny turystów zagra-nicznych wskazuje na zdecydowaną dominację przyjazdów o charakterze wypo-czynkowym. Ogółem w skali wszystkich przyjazdów 56% podróży było podej-mowanych ze względu na wypoczynek wakacyjno-urlopowy, rekreację. Dotyczyło

147

to zwłaszcza turystów brazylijskich, ze Stanów Zjednoczonych i Kanady oraz Chi-le. Znaczną motywacją przyjazdu turystów zagranicznych do Argentyny były po-nadto odwiedziny krewnych i znajomych, dotyczyło to w głównej mierze turystów z Urugwaju. Pozostałe motywy, takie jak sprawy zawodowe, cele biznesowe czy motywacje naukowe, miały marginalny charakter (ryc. 9).

Ryc. 9. Dominujące motywacje przyjazdu do Argentyny wśród turystów zagranicznych w 2012 roku

Fig. 9. The main motives of tourist arrivals to Argentina in 2012 Źródło: opracowanie własne na podstawie Annuario Estadistico de Turismo 2013, Secretaria de Desarollo Turistico

Motywacje podejmowanych wyjazdów turystycznych wyraźnie determinują

inne cechy uprawianej turystyki, m.in. średnią długość pobytu, docelowe kierunki podróży oraz formy zakwaterowania i aktywności turystycznej w miejscu pobytu.

Analiza średnich długości pobytu turystów zagranicznych w Argentynie wska-zuje na znaczne różnice w długościach pobytu turystów z różnych obszarów po-chodzenia turystów.

Średnia długość pobytu turystów zagranicznych w Argentynie wynosiła w 2012 roku 13,8 dnia i była wyraźnie skorelowana z odległością od Argentyny. Najdłuż-szą średnią długością pobytu odznaczały się przyjazdy turystów z Europy – 24,7 dnia, w dalszej kolejności ze Stanów Zjednoczonych i Kanady – 17,5 dnia oraz innych krajów obu Ameryk – 15,8 dnia. Najkrótsze średnie długości pobytów charaktery-zowały przyjazdy turystów z krajów sąsiednich: Urugwaju – 4,8 dnia, Brazylii – 6,3 dnia oraz z Chile – 6,4 dnia (ryc. 10), co wynika z niewielkiej odległości ob-szaru emisyjnego i recepcyjnego. Ponadto niewielka odległość między obszarem emisyjnym i recepcyjnym turystyki implikuje częstsze podróże o krótszym okre-sie pobytu, a wzrost odległości rynków emisyjnych i recepcyjnych determinuje mniejszą częstotliwość wyjazdów, które z kolei charakteryzują się dłuższą śred-nią pobytu.

Analiza form zakwaterowania wykorzystywanych w trakcie pobytów wskazuje na dominację noclegów w hotelach cztero- i pięciogwiazdkowych – 39% ogółu wszystkich noclegów spędzonych przez turystów zagranicznych w trakcie pobytów

148

Ryc. 10. Średnia długość pobytu turystów zagranicznych przebywających w Argentynie w 2012 roku Fig. 10. The tourist stays length of the tourist’s visits in Argentina in 2012 Źródło: opracowanie własne na podstawie Annuario Estadistico de Turismo 2013, Secretaria de Desarollo Turistico

w Argentynie, około 26% – u rodziny lub znajomych, a 20% w hostelach (ryc. 11). Taki rozkład wykorzystywanych form zakwaterowania wyraźnie koresponduje ze średnimi długościami pobytów oraz kierunkami pochodzenia turystów zagranicz-nych.

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45%

hotele *, **

inne

w ynajem pokoi, mieszkań

hostele, schroniska

hotele ***

noclegi u rodziny i znajomych

hotele ****,*****

Ryc. 11. Typy obiektów noclegowych wykorzystywane najczęściej przez turystów zagranicz-nych przebywających w Argentynie w 2012 roku Fig. 11. The accommodation object types most often used by tourists visiting Argentina in 2012 Źródło: opracowanie własne na podstawie Annuario Estadistico de Turismo 2013, Secretaria de Desarollo Turistico

149

Jak już wspomniano, najdłuższe pobyty w Argentynie turystów zagranicznych dotyczyły turystów z Europy oraz USA i Kanady. Te grupy turystów charakteryzuje z reguły wyższy poziom zamożności, stąd dominacja w skali ogółem pobytów po-dróży z noclegami w hotelach najwyższych kategorii. Najwięcej podróży do Argen-tyny ogółem odbyli turyści z krajów sąsiednich. Ze względu na niewielką odległość, większą liczbę wcześniejszych podróży, niższy poziom zamożności turystów brazy-lijskich, urugwajskich i chilijskich oraz znacznie krótsze średnie długości pobytów duży udział miały w noclegach ogółem te grupy turystów, które nocowały u rodziny lub znajomych oraz w hostelach (ryc. 12).

Ryc. 12. Struktura pobytów turystów według pochodzenia i dominujących motywów przy-jazdu do Argentyny w 2012 roku Fig. 12. The tourists stays’ length according to their origin and motives of their arrival to Ar-gentina in 2012 Źródło: opracowanie własne na podstawie Annuario Estadistico de Turismo 2013, Secretaria de Desarollo Turistico

Analiza rozmieszczenia przestrzennego podróży turystów zagranicznych w Ar-

gentynie w 2012 roku wskazuje na znaczną koncentrację przyjazdów w regionie me-tropolitalnym Buenos Aires (ryc. 13). Z ogółem przeanalizowanych 7 głównych ob-szarów pochodzenia turystów, którzy odwiedzili Argentynę w 2012 roku, zdecydo-wana większość podróży odbyła się do regionu turystycznego Buenos Aires. Naj-większy udział w podróżach skierowanych do regionu metropolitalnego mieli tury-ści brazylijscy oraz chilijscy z liczbą ogółem w obu przypadkach ponad 81%, nieco niższy udział dotyczył turystów z Urugwaju (63,1%) USA i Kanady (59,9%), a naj-niższy udział dotyczył przyjazdów turystów europejskich – 46,8%.

Drugim najczęściej odwiedzanym przez turystów zagranicznych regionem tury-stycznym Argentyny był region turystyczny Patagonii, który odwiedziło najwięcej turystów z Europy, Urugwaju oraz pozostałych krajów obu Ameryk. Innymi częściej

150

odwiedzanymi regionami były Litoral (turyści z Europy oraz z pozostałych krajów świata poza obszarem europejskim i poza regionami obu Ameryk) oraz Centro (USA i Kanada oraz Europa). Taki rozkład kierunków wskazuje na charakterystyczny profil podróży turystów z wyróżnionych obszarów pochodzenia. Turyści z krajów sąsiednich przyjeżdżali najczęściej do Buenos Aires oraz regionu Buenos Aires i Patagonii.

A

Norte1,0

Cuyo1,5

Buenos Aires

Centro1,6

Litoral1,8

Patagonia7,9

0 5 10% i więcej

CABA 81,4

4,8

B

Norte0,3

Cuyo0,4

Buenos Aires

Centro0,4

Litoral1,5

Patagonia12,4

0 2 10 15 % i więcej

CABA 81,1

3,7

C

Norte

1,3

Cuyo1,6

Buenos Aires

Centro2,6

Litoral4,2

Patagonia16,9

0 5 15 20% i więcej

CABA 63,1

10,3

D

Norte2,6

Cuyo4,2

Buenos Aires

Centro5,3

Litoral5,8

Patagonia11,1

0 5 10 50% i więcej

CABA 59,9

11,0

151

E

Norte

0,9

Cuyo1,6

Buenos Aires

Centro2,2

Litoral4,3

Patagonia21,7

0 5 15 25% i więcej

CABA 63,9

5,3

F

Norte4,5

Cuyo5,9

Buenos Aires

Centro6,6

Litoral9,3

Patagonia16,9

0 5 10 20% i więcej

CABA 46,8

9,9

G

Norte

2,6

Cuyo4,3

Buenos Aires

Centro4,6

Litoral7,6

Patagonia13,0

0 5 10 20% i więcej

CABA 56,8

11,1

H

Norte1,9

Cuyo

2,8

Buenos Aires

Centro3,3

Litoral

4,9

Patagonia

14,2

0 4 14 20% i więcej

CABA 64,7

8,0

Ryc. 13. Rozkład przestrzenny przyjazdów turystów zagranicznych do Argentyny w 2012 ro-ku według głównych kierunków pochodzenia turystów A – Brazylia, B – Chile, C – Urugwaj, D – USA i Kanada, E – pozostałe kraje obu Ameryk, F – Europa, G – pozostałe kraje świata, H – ogółem Fig. 13. The spatial localization of the tourist arrivals to Argentina in 2012 according to tour-ist main origin places A – Brasil, B – Chile, C – Uruguay, D – USA and Canada, E – other countries of both Ameri-cas, F – Europe, G – other countries of the world, H – in total Źródło: opracowanie własne na podstawie Annuario Estadistico de Turismo 2013, Secretaria de Desarollo Turistico

152

Odwiedzający spoza Ameryki Południowej podejmowali podróże z większym rozproszeniem przestrzennym docelowych miejsc odwiedzanych. Dotyczyło to zwłaszcza przyjazdów turystów europejskich, którzy, mimo iż najczęściej odwie-dzanym przez nich rejonem Argentyny był region turystyczny metropolitalny, znacznie częściej od pozostałych grup turystów odwiedzali inne regiony turystyczne Argentyny (Patagonię, Litoral, prowincje Buenos Aires oraz Cordoba). Niższy po-ziom koncentracji wyjazdów w regionie turystycznym Buenos Aires przy większym udziale podróży do innych regionów turystycznych Argentyny dotyczył również tu-rystów z USA i Kanady.

Zarówno turyści europejscy, jak i kanadyjscy oraz amerykańscy wyróżniali się, w porównaniu z turystami pochodzącymi z krajów sąsiednich Ameryki Południowej, znacznie dłuższą średnią pobytu w Argentynie, która w połączeniu z większym roz-proszeniem przestrzennym wyjazdów może wskazywać na objazdowy charakter po-bytu, którego celem, poza wizytą w Buenos Aires, było eksplorowanie wybranych najbardziej spektakularnych atrakcji turystycznych różnych regionów turystycznych Argentyny. Może to też w sposób pośredni wskazywać, że wielu z turystów odwie-dzających Argentynę pochodzących z Europy oraz z USA i Kanady przebywało w Ar-gentynie po raz pierwszy.

Wizyty turystów przyjeżdżających do Argentyny z krajów sąsiednich charaktery-zował znacznie większy stopień koncentracji w regionie turystycznym metropolital-nym oraz w regionie prowincji Buenos Aires przy nieco wyższym odniesieniu do niektórych grup turystów (zwłaszcza urugwajskich odwiedzających region tury-styczny Patagonii).

Wnioski

Analiza funkcjonowania turystyki w Argentynie w szerokim kontekście determi-

nant atrakcyjności turystycznej, zagospodarowania turystycznego oraz uwarunko-wań rozwoju ruchu turystycznego prowadzi do następujących wniosków:

1. Rozwój funkcji turystycznej w Argentynie jest silnie zróżnicowany regional-nie, co jest efektem znacznych różnic fizycznogeograficznych poszczególnych regionów kraju, silnego zróżnicowania klimatycznego oraz szeroko pojmowa-nej dostępności komunikacyjnej poszczególnych regionów kraju i uwarunko-wań historycznych rozwoju ruchu turystycznego.

2. Zagospodarowanie turystyczne Argentyny wykazuje wysoki stopień koncen-tracji w regionie turystycznym metropolitalnym (CABA) oraz regionie tury-stycznym prowincji Buenos Aires, zwłaszcza w historycznie ukształtowanym głównym regionie recepcyjnym turystyki wypoczynkowej – nadmorskim ob-szarze atlantyckiego wybrzeża prowincji Buenos Aires. Regiony stołeczny oraz prowincji Buenos Aires charakteryzują się także najwyższym poziomem zróżnicowania struktury rodzajowej bazy noclegowej na tle innych regionów recepcyjnych kraju.

3. Ruch turystyczny w Argentynie charakteryzuje jednostajnie wysoki stopień dynamiki przyrostu turystów zagranicznych, chociaż skala tej dynamiki jest

153

znacznie zróżnicowana regionalnie. Jednocześnie skala frekwencji turystów zagranicznych w Argentynie, pomimo bogactwa i różnorodności walorów tu-rystycznych, jest stosunkowo niska w porównaniu z najczęściej odwiedzanymi krajami świata. W dużej mierze jest to efektem znacznej izolacji kraju od głównych rynków emisyjnych w turystyce światowej: niemieckiego, brytyj-skiego, amerykańskiego, japońskiego.

4. Ruch turystyczny w Argentynie charakteryzuje się wysokim stopniem koncen-tracji w regionie turystycznym metropolitalnym stolicy kraju Buenos Aires oraz w odrębnym regionie turystycznym pozostałej części prowincji Buenos Aires. Wyższy poziom frekwencji w porówaniiu z pozostałym regionami kraju mają ponadto regiony turystyczne Patagonii (zwłaszcza okolice San Carlos de Bariloche, El Calafate, park narodowy Los Glaciares, Lanin) oraz Centro (prowincja Cordoba).

5. Analiza rozwijających się na obszarze Argentyny form ruchu turystycznego wskazuje na zdecydowaną dominację turystyki wypoczynkowej, która koncen-truje się przede wszystkim w regionie turystycznym prowincji Buenos Aires oraz turystyki krajoznawczej, znacznie rozproszonej w przestrzeni turystycznej kraju. Większe skupiska turystów odwiedzających Argentynę w celach krajo-znawczych są związane z regionem turystycznym Patagonii (turystyce krajo-znawczej towarzyszą tu różne formy turystyki kwalifikowanej związane z pene-tracją pogranicza Andów oraz Wyżyny Patagońskiej – turystyka trekingowa, narciarska, wspinaczkowa), z regionem turystycznym Litoral (wodospady Igu-azu oraz ruiny jezuickich redukcji, region turystyczny Centro (Cordoba, górskie uzdrowiska, tereny wspinaczkowe oraz jaskinie, np. Cueva de Las Manos). Istotna rolę krajoznawczą odgrywa również stolica kraju Buenos Aires. Inne formy ruchu turystycznego wśród turystów zagranicznych odwiedzających Ar-gentynę są znacznie mniej popularne (turystyka religijno-pielgrzymkowa, tury-styka uzdrowiskowa, turystyka biznesowa, agroturystyka).

6. Argentyna posiada znaczny potencjał walorów i zagospodarowania turystycz-nego i w dalszym ciągu znaczne rezerwy w zakresie istniejącej bazy noclego-wej, co stwarza podstawy do dalszego dynamicznego rozwoju funkcji tury-stycznej i wzrostu frekwencji turystycznej zarówno turystów zagranicznych, jak i krajowych.

Literatura

Annuario Estadistico de Turismo, 2013, AET, Secretaria de Desarollo Turistico, Ministerio

del Turismo de la Republica del Argentina Barili R., 1991, Historia de Mar del Plata, Buenos Aires Bartoncello R., 1993, Configuracion socio-espacial de los balnearios del Partido de la Costa

(Provincia Buenos Aires, Teritorio 5), Instituto de Geografia, Facultad de Filosofia y Letras, UBA, Buenos Aires

Bertolucci M., 2000, Mar del Plata, Imagenes Urbanas, vida cotidiana y soiciedad Callizo Soneiro J., 1991, Aproximacion a la geografia del turismo, Sintesis, Madrid

154

Fagnani F., 2002, Mar del Plata, La ciudad mas querida, Desde sus origenes hast ahoy,

Editorial Sudamericana, Buenos Aires Ferraro R., 1986, Importancia del turismo en la provincial de Buenos Aires, Ciet, Buenos

Aires Gormsen E., 1997, The impact of toruism on coastal areas, GeoJurnal, 42, 1, s. 39-54 Lopez M., J., Bertoni M., Testa J., 2012, La importancia de las áreas naturales protegidas

en el turismo litoral de la Provincia de Buenos Aires, FACES, Año 18, Número 38-39, s. 173-189

Ordoqui J.M., 2010a, Teritorio y gobernalidad ambiental: Analisis y reflexiones para el tur-

ismo de sol y playa en el litoral maritime de la provincial de Buenos Aires. W: III Jorna- das del Doctorado en Geografía. Desafíos Teóricos y Compromiso Social en la Argentina de Hoy, Universidad Nacional de La Plata, s. 1-18

Ordoqui J.M., 2010b, Gobernalidad ambiental y turismo en litoral maritime, El caso de Mar

de las Pampas, Provincia Buenos Aires – Argentyna, Estudios Perspectivas en Turismo, 19, s. 534-552

Rosake P., Ercolani P., 2012, Los espacios de ocio de Bahia Blanca. Preferencias de la

poblacion en relacion al uso de su tiempo, Realidad, Tendencias y Desafios en Turismo, XII, 10, s. 94-115

Rosell M., Visciarelli, S., 2012, Efectos ambientales del turismo en la localidad de Villa

Ventana, Provincia de Buenos Aires, Realidad, Tendencias y Desafios en Turismo, XII, 10, s. 116-127

Schluter R., 2003, Turismo en Argentina, Del Balneario al. Campo, Centro de Investiga- ciones Turisticos, Buenos Aires

Szot Z., 1992, Argentyna, Warszawa

Summary

The aim of this article was an analysis of the determinants of the tourism development in

Argentina. For this purpose there was analyzed the natural and others attractions of whole area of this country. In the second part there was analyzed differentiation of tourist accom-modation places in Argentina. In the third part there was analyzed differentiation of the spa-tial location of tourist arrivals especially with analysis of foreign tourist arrivals.

As a source of material for tourism analysis was used the data of the Ministerio de Tur- ismo en Argentina.

The analysis of the functioning of tourism in Argentina leads to the following conclusions. Argentina is one of the most visited countries in South America. The most visited tourist re-gions in Argentina are: Metropolitan Region of Buenos Aires, Buenos Aires Province, Pata-gonia and Litoral provinces. Argentina is most visited by tourists coming from others South American countries (especially from Brasil, Chile, Uruguay), from European countries (Ger-many, Spain, France, Great Britain). The tourist most often come to Argentina for holidays, more seldom for sightseeing tours and for conference tourism. The tourist most often come to Argentina for long term stays. The longest term stays connect with European and American tourists, short term stays connect with stays of South American tourists.