UYDU HABERLEŞME Hazırlayan:TURGUT ALTUN

Uydu Nedir?: Uydu Yerden 36000 km Uzakta Uzayda Bulunan Bir Nevi Ayna Görevi Gören

Yerden Aldığı Sinyalleri Tekrar Daha Geniş Alanı Kapsayarak Aynı Sinyali Dünyaya Gönderen

Cihaza Uydu Denir.

Başlıca Avantajları (Neden Uydu Haberleşme?)

• Aktif karasal hücresel sistemi kullanabilmesi

• Uzak bölgelerde kullanım

• Geniş kapsama alanı

• Dünyanın herhangi bir yerindeki aboneye kesintisiz erişim

Uydu Sisteminde Bağlantı Modelleri:

Temel olarak bir uydu 3 ana bölümden oluşur

Uydu Transponderi: Uydu üzerindeki elektronik devrelere transponder denir. Transponder,

Dünyadaki istasyondan iletilen sinyali çevirir, sinyali güçlendirir, frekansını değiştirir ve tekrar

Dünya‟ ya gönderir. Her radyo istasyonu kendi transponder‟ e sahiptir. Çünkü frekans band

paylaşımını karşılamak için uydu bordu üzerinde transponder numaraları vardır. Tipik iletişim

uydularında 24 adet transponder sahiptir. Tek bir transponder, 1 renk televizyon sinyali, 1200 ses

dolaşımı veya 50 mb/s digital veri taşıyabilir. 1 transponder 36 Mhz bant genişliğine

sahiptir.Bir uydu içinde sayısı değişmekle beraber yaklaşık 12 transponder vardır.Bir uydu

için tahsis edilen frekans; alma için 500 Mhz ve gönderme için 500 Mhz‟dir.

Çıkarma hattı (Up-Link): Yer istasyonundan uyduya iletilen sinyale denir.

İndirme Hattı (Down-Link):Uydudan yer istasyonunun antenine iletilen sinyale denir.

Uplink ve downlink frekansları hiçbir zaman aynı değildir. Uplink frekansı her zaman downlink

frekansından büyüktür. Çünkü, yüksek güçlerde radyo frekanslarının uydu ortamından ziyade yer

ortamında üretilmesi daha kolaydır.

Uydunun yapısı: Uydu yapı bakımından üç bölüme ayrılabilir. Birinci bölüm hizmet bölümü

diyeceğimiz uyduyu yörüngede kararlı tutan, hareketlerini düzenleyen, dengeleyen kimyasal ve

elektriksel tepki motorlarını hareket sistemini, yakıtı ve aküleri barındıran bölümdür. İkinci

bölümde uydunun ana görevini yerine getiren transponderler, vericiler, alıcılar, bilgisayarlar vs.

tüm haberleşme donanımı yer almaktadır. Üçüncü bölüm ise güneş levhaları ve tüm antenler

bulunan dış kısımdır.

Bant Uplink

Frekansı

Downlink

Frekansı

Bant

Genişliği

C Band 5.9,6.4

Ghz

3.7,4.2

Ghz

3.7,6.4

Ghz

KU Band 14,14.8

Ghz

10.7,12

Ghz

10,18

Ghz

K Band 29,30

Ghz

19,20 Ghz 19,30

Ghz

Ka Band 38,40

Ghz

26,28 Ghz 26.5,40

Ghz

GEO Yörüngesindeki uydular Dünya yüzeyinden 36.000–40.000 Km. uzaklıkta ekvator üzerine

yerlestirilen dünya ile birlikte dönen Sabit Yörüngeli Uydulardır.

MEO Yörüngesindeki uydular Periyotları 12 saat olup arastırma çalısmalarında kullanılan Orta

Yörüngeli Uydulara denir.

LEO Yörüngesindeki uydular Dünyada büyük bir hızla gelişen data veya güncel deyimiyle,

internet Haberlesmesi” amacıyla kullanılan uydulardır.Dünyaya en yakın Alçak Yörüngeli

Uydulardır. Başlıca LEO (Low Earth Orbit) ve MEO (Medium Earth Orbit) uydu haberleşme

servisleri şunlardır;Telefon servisi, Veri iletimi servisi , Fax , Çağrı servisi , Mesaj servisi, GPS

GTO Yörüngesindeki oydular İhtiyaca göre özellikle denizdeki unsurlarla haberleşmede

kullanılan ve kutupsal veya ekvatoral çizginin dışında, dünyayı eliptik olarak gören uydulara

verilen addır.

HEO Yörüngesindeki uydular;Dünyaya göre çok hızlı dönmek zorundadırlar. Ancak hızları

yeterli olmadıgından yeryüzündeki aynı noktayı birkaç günde bir geçebilmektedirler. Daha çok

sivil amaçlı bilim uyduları tarafından kullanılmaktadırlar. 36.000Km. ile 360.000 Km arasında.

LNB (Low Noise Block Converter )( düşük gürültülü blok dönüştürücü )

Uydudan gelen yüksek frekanslı sinyaller anten yüzeyinden yansıyarak, antenin odak noktasına

ulaşırlar.Alınan bu yüksek frekanslı mikrodalga uydu sinyalini güçlendirip alıcının

işleyebileceği alt frekanslara dönüştüren elemandır. LNB 3kısımdan oluşur;Besleme

ağzı(feed),Yükselteci (amlifier), Alt frekansa dönüştürücü(converter).

LNB „lerin çıkışlarına bağlanabilecek kullanıcı sayılarına göre farklı çeşitleri vardır.

Tek kullanıcıya hitap eden tek çıkışlı LNB

2 çıkış F konnektörü bulunan "Dual" ve "Twin" LNB'ler

bulunur. Dual LNB tek bandın tek polaritesini (V) bir

çıkış tek polaritesini (H) diğer çıkış sabit olarak verir.

Dört çıkışlı LNB'ler de "Quad" ve "Quattro" olmak üzere 2 ana türdedirler;

"Quad" universal LNB bir çanağı 4 farklı kullanıcıya

birbirinden bağımsız olarak tüm polariteleri izleyebilecekleri

şekilde dağıtmakta kullanılır. İçinde aynı feede (beslemeye)

bağlanarak tek kabinin içine yerleştirilmiş 4 tane üniversal

LNB bulunur.

"Quattro" LNB ise herbir çıkışından AltV, AltH, ÜstV, ÜstH

olmak üzere 4 farklı polariteyi aynı anda vermektedir. Her çıkışında sadece

ait olduğu polarite bulunur. Bir merkezi sistemden dağıtım için kullanılır.Bir

Quattro-LNB dört ayrı kullanıcı veya multiswitch‟e bağlanmak için dört adet uydu ara

frekansı çıkışına sahiptir. Bunlar;

Low Band V : Dikey(Vertikal) Alt bant

Low Band H : Yatay(Horizontal) Alt bant

High Band V : Dikey(Vertikal) Üst bant

High Band H : Yatay(Horizontal) Üst bant

Monoblok (tekparça) bu LNB aslında 2 feed + 2 universal LNB + DiSEqC sviçten

oluşmaktadır ve bir tek F konnektörlü çıkışa sahiptir.

Dual Polarization LNB :Receiverdan uygulanan voltaj değerleri değiştirilerek horizontal ya

da vertical yayınlar seçilebilmektedir. LNB‟ler 12-18 volt aralığındaki voltajlarda çalışırlar.

Receiver tarafından LNB‟ye uygulanan voltaj 12,5-14,5 aralığında ise vertical yayınlar, 14,5-

18 volt aralığında ise horizontal yayınlar izlenebilir.

Universal LNB‟ler dual LNB‟lerdir.

Alt bant Horizontal

Üst bant Horizontal

Alt bant Vertical

Üstt bant Horizontal

LNB‟nin hemen önünde besleyici (Feeder) adı verilen bir ekipman daha bulunur. Feeder istenmeyen

sinyallerin LNB‟ye gönderilmesini engelleyecek şekilde dalga kılavuzları ile tasarlanmıştır.LNB

besleme ve polarizasyon seçme voltajı LNB RF kablosu üzerinden verilir.

LNB‟ ler ise Ku bantlı gelen sinyali, önce belirli bir seviyeye yükselterek, daha sonra daha

düşük frekansa(950-2050 mhz arasına) indirgeyerek alıcı katlara normal koaksiyel kabloyla uzun

mesafelere iletilir. LNB ünitelerinin çanak anten üzerine montajında, polarizasyonları alınmak istenen

sinyalin yayın polarizasyonuna çevrilerek(dikey veya yatay) daha güçlü bir alış sağlanır. Bazı LNB

üniteleri mekanik polarizeli olup alıcıdan gönderilen kontrol voltajı ile mekanik yön değişimi

yaparken, yeni LNB „ler içlerinde hem dikey hem yatay polarizede yerleştirilmiş alıcı antene sahiptir.

Bu antenlerden hangisinin kullanılacağı alıcıdan gönderilen kontrol voltajı ile elektronik olarak

seçilebilir.

Sabit osilatör frekansı ile LNB antenine gelip yükseltilen, Ku band kapsamındaki sinyaller

mixer katında karıştırılarak, çıkışında ikisinin arasındaki fark frekanslar elde edilir. Antene gelen

sinyallerinin bant genişliği 10,7 ile 1,8 Ghz arasında olduğu düşünülürse, mixerde sabit 9,75 Ghz lik

sinyalle olan farklarını çıkışa veren devre ise, mixer çıkışında 950 mhz ile 2050 mhz bant genişliğinde

ve giriş sinyalinde bulunan tüm FM,AM modülasyon özelliklerini taşıyan bir çıkış alınmış olur. Bir

örnek vermek gerekirse; Türksat 1C den yayın yapan TRT 1 kanalını taşıyan yayın frekansı 11,177

Ghz dır. Bu frekansın normal LNB çıkışında 11,177-9,750=1,427 mhz olarak görüleceği hesaplanır.

Bu da bize alıcıda kanal seçerken ayarlamamız geren frekansı verir.

Günümüzde uyduların üzerinden yapılan yayınların çokluğu kanalların arasının sıkıştırılmasına

neden olmuştur. Bu nedenle Ku bandında yer yayınları için ayrılan bant genişliği 10,7 Ghz ile 12,8

Ghz arasında genişletilmiş olup alıcı sistemlerinin bu yayınları alabilmesi için LNB lerin sabit osilatör frekansı da değiştirilmiştir. Sabit osilatör frekansları 9,75 Ghz,10 Ghz ,10,6 Ghz olan değişik türde

LNB ler üretilmiştir. Bu LNB ler sayesinde uydu alıcılarına gelen indirgenmiş sinyallerin bandı 650

ile 2050 Mhz genişliğine çıkarılmıştır. Uydu alıcıları LNB lerdeki bu sabit osilatör frekansı değişikliği

komutunu kabloda taşınan DC akım üzerine bindirilen 20 ya da 22 Khz frekansındaki kare dalga ile yapmaktadırlar.

NOT:Uydulardan gelen yayınların bulunduğu (2-50Ghz) arası bant dilimlere ayrılarak sırasıyla

S,C, X, Ku, Ka, EHF,V bandları olarak adlandırılmaktadır.Burada sadece ticari haberleşme

uydularında bulunan radyo TV ve data yayınlarını almakta kullanılan C (3.4 - 4.2GHz)bandı ve

Ku (10.7 - 12.75 GHz) bant genişliğine sahiptir.

DiSEqC Nedir?

Receivere (alıcı)dan gönderilen komut ile aynı anda iki uydudan birinin alt ve üst bantları arasında

seçim yapmamızı sağlar. Uydu anten motorlarını doğrudan uydu alıcılarından çıkan koaksiyel

anten kabloları üzerinden çalıştırmak amacıyla hazırlanan bir DiSEqC standardı da eklendi.

DiseqC birden fazla çanak antenle daha fazla uydu yönlendirilmesi yapılıp tek uydu alıcısı ile bu

yayınların alınması durumunda kullanılır.Birden çok anteni ve kullanıcıyı kolay, etkili, verimli ve

ucuz bir yöntem ile haberleştirmek.

2 Çanaktan 1 Receivere

3 Çanaktan 1 Receivere 1 Çanaktan 2 Receivere

Mini DISEqC (1/2) Sadece A ve B pozisyonunda olmak üzere 2 LNB kullanılabilir (Hotbird

ve Türksat gibi). Bu sistem genelde monoblok LNB ler ile birlikte kullanılmaktadır.Mini

Diseqc de sadece temel uygulamalara yeterli kısıtlı özellikler bulunmaktadır.Bu tip 22kHz

sinyal için sadece 2 konumu içerir.12ms sürekli (0 bilgisi) ve 12ms kesikli (1 bilgisi) .

DISEqC Level 1.0 - 1.1 - 1.2 - 2.0 - 2.1 (1/4) 1.2 ve üzeri DiseqC seviyeleri digital

receiverlerin hepsinde ve son dönemde üretilen bazi analog receiverlerde vardır. Bu sisteme

sahip witchler ile 4 hatta 8 uydunun aynı anda izlenebilmesi mümkündür.Gerekli kumanda

bilgileri 22kHz sinyalin üzerine modüle

edilerek bir çok çanak kumanda

edilebilir.1,5ms bit periyodunun 0,5ms

22kHz var, 1ms yok konumu 1

bilgisini, 1ms var 0,5ms yok konumu

ise 0 bilgisini vermektedir.

Bu şekilde 13/18V anahtarlamasının da kullanılmasıyla toplam 8 polariteye kumanda

ediliebilir. Yani örneğin V ve H polariteleri, üst ve alt bantları ile iki çanağın tüm polariteleri

seçilebilir. Eğer 8 polariteden çok kumanda gerekiyor ise. Mini-DiSEqC den vazgeçilmelidir.

Sıra istenildiği kadar çok çanağa kumanda edebilen DiSEqC 1.0'a gelir. Bu durumda gerekli

kumanda bilgileri 22kHz sinyalin üzerine modüle edilir. Örneğin 1,5ms bit periyodunun

0,5ms 22kHz var, 1ms yok konumu 1 bilgisini, 1ms var 0,5ms yok konumu ise 0 bilgisini

vermektedir.DiSEqC seviyeleri iki büyük ana gruba ayrılmıştır.

Seviye 1.x (x = 0, 1 veya 2) tek yönlü bir Sistemdir. Uydu alıcısından diğer uydu elemanlarına doğru

tek yönlü bir iletişime izin verir. Eleman‟dan uydu alıcısına doğru geri bir cevap bu sistemde mümkün

değildir.

Seviye 2.x (x = 0, 1 veya 2) ise iki yönlü bir sistemdir. Her iki yönde iletişim mümkündür. Uydu

alıcısı("Master") diğer uydu elemanına("Slave") bir komut gönderir. Eleman ise komutun alındısını

geri iletir.

Master – Slave İlişkisi:Bu haberleşmede yönlendirici durumda olan Master entegre devredir. Master

devre Slave devreden bir cevap bekliyor ise (DiSEqC 2.0) bunun nasıl bir cevap olduğunu da belirler.

Kısacası master, slave cihaza 22kHz sinyalini kodlayarak kısa bir komut göndermektedir. Slave

cihazda ise gerekli sinyal kodlama ve çözme işlemleri aynı bir tek mikrokontrolör çipinde yapılır.

Diseqc Switch’in Çalışması

Receiverden aldığı emre göre LNB seçimini yapar. LNB leri birleştirir çoğullamaz.

Diseqcswitch

22KHz ile kodlanmış

işaret

rece

iver

LNB’ye giden 22Khz veya

14-18V besleme

4 f

arkl

ı LN

B

DiSEqC nin Avantajları • Mevcut sistem üzerinde çalışıyor

• Çalışması için iki uçtaki cihazın protokolü desteklemesi yeterli oluyor

• Video sinyalinin taşındığı koaksiyel kablo üzerinden iletişimini sağlıyor

• Ekstra iletişim bağlantılarına ihtiyaç duymuyor.

• Kullanan cihazlar fazla yer kaplamaz

• Sayısal sistemi standartlaştırır.

• Çoklu uydu kurulumlarında anahtarlamayı sağlar

• Anahtarlama problemlerini elimine eder.

MULTISWITCH:

Multiswitch‟ler uydu antenlerinden alınan sinyalleri kullanıcılar arasında bağımsız olarak

paylaştıran arabirim elemanlarıdır. Çok sayıda kullanıcının bir ortak antenden yararlanabilmeleri

için kullanılan yöntemlerden birisi multiswitch kullanarak uydu ara frekansi (IF) paylaşımı

yapmaktır. Multiswitch‟e bağlanan kullanıcıların herbiri tek kullanıcılı bir sistemdeki

kullanıcının aldıgı uydu sinyallerinin hepsini aynen alır.

ÇALIŞMASI: Multiswitch‟ler LNB‟ler aracılığı ile uydu antenlerinden alınan sinyallari uydu ara

frekansi (IF) paylaşımı esasına göre paylaştırarak kullanıcıların bağımsız olarak kullanmalarını

sağlar.Gelen bir çok sinyali bir çok kullanıcıya dağıtır. Herkesin ayrı bir anteni varmış gibi

davranmasını sağlar.

Ayrıca merkezi istemler apartmanları

güzelleştirir ve kiremitlerin kırılmasını de

önlemiş olur. Şekildeki lokal anten girişi

multiswichlerde bulunan lokal anten girişine

eğer, çatıda VHF ve UHF anten ve Santralı

varsa santral çıkışını Multiswichteki Terr.

(veya ANT.) ye girerek uydu anten kablo

üzerinde evlere hem uydu yayını hem de

lokal yayını taşımış olur. Çok sinyalden

çok kullanıcıya sinyal dağıtıcı.Her kullanıcıya

istediği sinyali gönderir.Bu şekilde herkesin

kendi anteni varmış gibi davranır.Anten

değiştirmek için kanal değiştirmek yeterlidir.

ÇANAK ANTEN

Çanak anten sadece uydudan gelen sinyalleri belirli bir noktada yoğunlaştırmaya yarayan bir tür

ayna görevi yapar. Bir çanak antenin verimliliği ise çanağın büyüklüğü ve geometrisinin

düzgünlüğü ile ilişkilidir.

Çanak Anten Çeşitleri:

1. Parabolik Çanaklar: Parabolik çanak antenlerin hüzmeleri çanağa dik doğrultudadır. Yani

anten alınmak istenen uyduya doğrultulur. Ancak uydunun bulunduğu doğrultu genellikle yere

20°-40° arasında olduğundan çanağın eğimli bir şekilde durması ve yatay olarak

büyükçe bir yer işgal etmesi gerekir.

2. Offset Çanaklar: Offset çanaklar bir parabolün merkezi yerine yan kenarından bir kesit alınarak

elde edilir (Şekil ). Huzmeleri antene dik değil, eğimlidir. Bu eğim ayarlanarak istenen doğrultuda

monte edilebilecek bir anten yapılabilir. Offset antenin yansıtıcı yüzeyinin tamamı etkin olarak

kullanılır.

3. Multifeed Çanaklar:Bir çanakla birden fazla LNB‟nin beslendiği ve böylece birden fazla uydunun

yayınının alınabildiği antenlere Multifeed antenler denir. Bir Multifeed antenle birbirine komşu olan

birkaç uydu yayını alınabilir.

Uydu alıcınızın

verebildiği DiSEqC

komutları

bakımından eğer

sınıra ulaşılmış ise

çoğu cihazda

bulunan 0/12V

rölesi kullanılarak

çanak seçeneğiniz

iki katı arttırılabilir.

Eğer 16 tane farklı

çanağınız varsa ve

bunlardan herhangi

birinde bulunan

herhangi bir yayına tek

tuşla erişebilinen

sistem.

Eğer kanal değiştirdiğinizde istediğiniz

kanalınbulunduğu uyduya otomatik

olarak dönen ve orada duran bir

hareketli anten sistemi kurmak isterseniz

Resim 4-39‟da gösterilen bu

konfigürasyon şimdi artık DiSEqC 1.2

veya 1.3 kontrolu sayesinde çok

basitleşmiş durumda.

Ancak hem hereketli hem de sabit antenlerden oluşan bir sisteminiz bulunmaktaysa konfigürasyon o zaman biraz daha komplike hale geliyor.

Ayak izi uyduların göndermiş olduğu yayın sinyallerinin dünya üzerine düştüğü alandenir.Tahsis

edilen transponderin yayınlarının hangi coğrafyada yer alan kullanıcılara hangi güçte ulaşacağı yayınlanan ayak izi haritasından bellidir. Bu haritada coğrafi görünümün üstünde EIRP çizgileri yeralır. EIRP(Effective Isotropic Radiated Power) çizgileri o coğrafyaya ulaşan etkin sinyal gücünün sınırlarını ifade eder ve çizginin içinde kalan yerlerde belirli bir güç var iken onun dışında gücün bir kademe daha azaldığı anlaşılır. EIRP çizgilerinin içerdiği alandaki yayın gücü dBW cinsinden ifade edilir. Transponderin gücü ve o transponderin anten kazanç katsayısını (PXG) gösteriyor. EIRP ne kadar yüksek olursa, çanağınıza gelen sinyal de o kadar güçlü ve o sinyali almak için kullanmanız gereken çanak da o kadar küçük olacak demektir. Eğer ayak izinin kapsama alanı küçükse, anten kazanç katsayısı ve EIRP büyüktür.

RECEİVER (Alıcı )= :LNB‟ den gelen sinyalleri alıp istenen kanalı seçmek, ses ve resim

işaretlerini elde etmek ve bunları tekrar modüle ederek televizyon görüntüsüne dönüştürmektir.

ÖZELLİKLERİ:

• ANTEN GİRİŞİ: 950MHz-2150MHz, 75 ohm, F(IEC 169-24 Dişi) tipi bir LNB girişi ve

geçiş IF loop through sinyal geçişi sağlayacak F tipi çıkışı vardır.

• DVB ve MPEG-2 uyumlu olması

• C/Ku bandı yayınlarını alabilmesi(SCPC and MCPC)

• Sembol hızı, 2 - 45MSembol/sn olması,

• FEC 1/2, 2/3, 3/4, 5/6, 7/8 hata düzeltme oranlarını kullanabilmesi,

• DiSEqC 1.0, 2.0 ve 1.2 desteklemesi

• OSD Menü (en az 16 renk veTürkçe dahil birkaç dil destekli)

• 2MB Flash DRAM., 2MB DRAM program belleği, 256KB Eprom gibi çeşitli türde bellekler

• 2 adet Scart soketi(TV and VCR) ve S-Video çıkışı

STANDART ÜSTÜ ÖZELLİKLER:

• Daha Hızlı mikroişlemci

• 16 / 32 / 64MByte'a kadar yüksek RAM bellek ve Flash bellek kapasiteleri

• OSD menülerin 16 renk yerine 256 renk olması

• 6 farklı(jmp,bmp)geri plan masaüstü grafikleri olması

• Elektronik Program Rehberi(EPG)

• Uydudan işletim sistemi güncellemesi(OTA)

• Güncelleme taraması yapabilmesi(Update scan)

• Kendinden altyazı ve teletext desteği

• Güçlü kanal tasnif ve gruplama özellikleri

• Digital Ses Çıkışı (Dolby Digital), Analog Ses Çıkışı

• “Şifreli Yayınları Çözebilmesi"

• DVB Ortak Ara yüz Yuvasına (CI)

• 1 / 2 adet Smartcard-Reader kart yuvası

• DiSEqC 1.3, USALS,GOTOX desteklemesi

• PVR Ready (Kayıtçı)

• PIP (Picture in Picture)

• USB Portu ,RGB çıkışı

Receiverlerin ön panellerinde göreceğiniz kısaltmalar

D : Dijital (Sadece FTA - Free To Air)

DCI : Dijital & Modül Girişi Var (Common Interface)

DA : Dijital & Analog

DACI : Dijital & Analog & Modül Girişi Var

DAP : Dijital & Analog & Pozisyoner (Hareketli Antenler için)

DAPCI : Dijital & Analog & Pozisyoner & Modül Girişi Var

Ayrıca son dönemlerde bazı Receiverlerin içerisine HDD takılarak kayıt etme özelliği ve kayıt edilen

bu görüntülerin daha sonra yeniden izlenebilmesi sağlanmıştır.

CAM nedir? Dijital uydu alıcılarındaki yuvalara takılan ve şifreli

kanalları çözmeye yarayan portatif dekoder cihazlarıdır. İşi ise

sadece kart bilgilerini şifre sistemine uygun olarak yorumlamaktır.

Şifre Kartları (SmartCard) Nedir: CAM'in içinde bulunan kartlardır.Abonenin

kimlik numarası, Hangi kanalları, hangi tarihten, hangi tarihe kadar izleme hakkı

olduğu, Ne gibi ilave masrafları olduğu gibi vs. bilgiler yer alır. Kanalın açılması için

merkezdeki bilgilerle karttaki bilgilerin birbirini tutması gerekir.

SoftCAM Nedir? Uydu Alıcısının İşletim Sisteminin İçinde Çalışan Bir Bilgisayar

Programıdır.CAM‟lerin Yaptığını Yazılımla Emule Ederek, Sistemin CAM Varmış Gibi Çalışmasını

Sağlar.CAM ve SmartCard gerektirmez.Uzaktan Kumanda ve ya RS232 ile Güncellenebilir.

TÜM SİSTEMİN ÇALIŞMASI KISACA: Sistemin çalışmasını anlatacak olursak,

merkez stüdyoları Ġstanbul’da bulunan bir ulusal TV istasyonu, yayın çıkışını stüdyo

merkezinde bulunan bir UPLĠNK ile TÜRKSAT uydusuna iletilmektedir. Türksat uydusunda

ilgili transponder bu sinyali alır, frekansını değiştirerek(geliş frekansı 14 Ghz, geri yayın

frekansı 11,12 Ghz dır.), geriye tekrar antenin yayın alanı doğrultusunda yeryüzüne

gönderilir. Uydu alıcısı çıkışından alınan kanalın sinyali, bir kare senkronlayıcıya(frame

synchroniser) verilerek, uydudan gelen sinyalde, gerekli düzeltmeler ve ayarlar yapılır.(Kare

senkronlayıcılar uydudan gelen sinyaldeki gürültüleri giderebilir. Siyah ,beyaz, renk

doyumu,renk faz ayarlarını yapabilir. Ayrıca yatay senkron sinyalleri ile renk referans sinyalini

tekrar ürettiğinden, daha temiz bir video sinyali elde edilir).

Kare senkronlayıcıların çıkışındaki video sinyali ve uydu alıcısından gelen ses sinyali,

o bölgedeki yer vericisinin girişine aktarılarak, bölgeye yayın ulaştırılmış olur. Yer

vericisi,UHF ya da VHF bantlarından yayın yapıp,doğrudan evlerdeki alıcılara yayını

ulaştırmaktadır. Evinde çanak anteni ve uydu alıcısı olan kişiler ise, isterlerse uydu yayınını

doğrudan alabilmekte,yer vericisinde olabilecek sorunlardan dolayı kesilmelerden

etkilenmemektedir.

MEGEP SORULARI:

1. (.....) Multiswitch aynı zamanda bölücü olarakta kullanılır. 2. (.....) Müşterek uydu anten tesisatlarında multiswicth çanak antenlerden alınan sinyallerin birçok abone tarafından bağımsız olarak izlenmesini sağlar. 3. (.....) Multiswitch’in Terr. Girişi çanak anten eklemek içindir. 4. (.....) Multiswitch’lerin kamera girişi olan çeşitleride vardır. 5. (.....) (9x8)’lik multiswitch’in 8 girişi 9 çıkışı vardır. 6. (.....) Kaskad özellikli multiswitch’ler çıkış kullanıcı sayısını arttırmak için kullanılırlar. 7. (.....) 1 adet 9x16 kaskad bir tanede 9x8 normal Multiswich kullanarak 24 çıkışı elde edilebilir. 8. (.....) 2 adet 9x16 kaskad ve 1 adet 9x16 normal Multiswich kullanarak 64 çıkış elde edilebilir. 9. (.....) LNB ingilizce açılımı (Low Noise Block Converter) dir. 10. (.....) LNB Türkçe karşılığı yüksek gürültülü dönüştürücüdür. 11. LNB ler uydudan alınan sinyalleri alıcıların işleyebileceği frekans değerlerine dönüştüren elemanlardır. 12. (.....) Quad LNB ler 4 kullanıcının tek çanağı bağımsız kullanması içindir. 13. (.....) Quattro LNB ler multiswitch li sistemlerde kullanılmak için yapılmış 6 çıkışa sahip LNB lerdir. 14. (.....) Quattro LNB ler sadece iki altband (yatay ve dikey) arafrekans çıkışına sahiptirler. 15. (.....) Quattro LNB lerde vertikal altband, vertikal üstband, horizontal altband ve horizontal üstband olmak üzere 4 arafrekans çıkışı mevcuttur. 16. (.....) Quad LNB içinde aynı feede bağlanarak tek kabinin içine yerleştirilmiş 2 tane

üniversal LNB bulunur. 17. (.....) FSM bir sinyalin alan şiddeti ölçümünü yapan ölçü aletidir. 18. (.....) BEEPER uydu ayarlanmasında kullanılan ve görüntülü uyarı veren bir alettir. 19. SATLOOK uydu antenin ve LNB nin sinyal ölçümü ve ayarında kullanılan bir ölçme aletidir. 20. (.....) BER uydudan alınan sinyalin bir hata oranını ifade eden bir terimdir. 21. (.....) BER değeri ne kadar yüksekse sinyal o kadar kalitelidir. 22. (.....) BER barı ne kadar kısaysa sinyal o kadar kalitelidir. 23. (.....)SATLOOK ta Anolog modda iken frekansla birlikte sembol oranı da girilmelidir. 24. (.....) Dijital yayında iken ekranda LOCKED yazısı varsa yayın alınıyor demektir. 25. (.....) SATLOOK ile sadece uydu yayınları üzerinde ölçüm yapılabilir. 26. (.....) SATLOOK ile uyduların spektrumlarıda incelenebilir. 27. (.....) SPEKTRUM ANALİZÖR bir frekans bandındaki sinyalleri spektrum olarak incelememizi sağlar. 28. (.....) SPEKTRUM tek bir sinyaldir. 29. (.....) SPEKTRUMU incelemek o frekans bandındaki bütün işaretleri görmemizi sağlar. 30. (.....) Spektrum analizöründe istediğimiz spektrumu hafızaya alabiliriz.

MODÜL DEĞERLENDĠRME -2

1. Televizyon yayın uyduları yerden kaç km yüksekte döner? A)16000 B)26000 C)36000 D)46000 E)56000 2. Uyduya gelen sinyali alıp, güçlendirip, frekansını uydu alış frekansına indirip kapsama alanında belirlenen bölgelere inişini sağlayan uyduda bulunan elektronik ekipmanların tümüne verilen ad aşağıdakilerden hangisidir.?

A) Demodülasyon B) Transponder C) Feedhorn D) Azimut E) Elavation B)

3. Aşağıdakilerden hangisi tek aboneli uydu anten tesislerinde kullanılan malzemelerden değildir? A)Uydu Alıcısı B)Çanak Anten C)LNB D)RF Anten E)Flanşlı LNB 4. Aşağıdaki malzemelerden hangisiyle çanak anten üretilmez? A)Polyester B)Plastik C)Metal D)Sac E)Alüminyum

5. Hangisi anten bağlantı aparatı değildir? A)Montaj Ayağı B)Ayar Mekanizması C)Kelepçe D)Sinyalmetre E)Kelepçe Saplaması 6. Genel LNB yerel osilatör frekansı için aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A)10GHZ.ve üstü B)9,75GHZ ve üstü C)11,7GHZ. ve üstü D)8GHZ.ve üstü E)7GHZ.ve üstü 7. Uydu anten bağlantı şemasında aşağıdaki cihazlardan hangisi bulunmaz? A)Uydu alıcısı B)Çanak anten C)LNB D)kumanda E)Televizyon 8. BNC jak bağlayacağımız kabloda BNC jakı bağlamadan bakır uç kısmı kaç mm. Açılmalıdır? A)3mm B)5mm C)8mm D)10mm E)12mm 9. BNC jak bağlandığında bakır ucun dışarıda kalan kısmı kaç mm. olmalıdır? A)3mm B)5mm C)8mm D)10mm E)12mm 10. Aşağıdakilerden hangisi diseqC sistemlerinden değildir? A)1.0 B)1.1 C)1.2 D) 1.3 E)2.0 11. Uydu vericileri güçleri için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A)10W. B)20W. C)30KW. D)50W E)100W. 12. Güç yoğunluğunun belli bir değere düştüğü noktalar birleştirilirse bir kapalı eğri elde edilir. Bu kapalı eğriye antenin ayak izi adı verilir. Bir uydu için birden fazla ayak izinden oluşan alana ……………… denir? Noktalı alana aşağıdakilerden hangisi gelmelidir? A) Azimut B) Uydu Spektrumu C)Uydu Çapı D)Elevasyon E)Geostationer 13. Bütün Televizyon yayın uydularının dünya üzerinde bulundukları yörüngeye ne ad

verilir? A) Freaud yörüngesi B) Geostationer kuşağı C) Uydu yörüngesi D) Çanak

yörüngesi E) Klark kuşağı 14. Azimut(Dönme açısı) aşağıdakilerden hangisine göre uydunun açısını vermektedir? A) Coğrafi güneye göre B) Coğrafi kuzeye göre C) Coğrafi batıya göre D) Coğrafi doğuya göre E) Ufuk çizgisine göre 15. Elevasyon(yükselme açısı) için uzaydaki uydu nun pozisyonu aşağıdakilerden tam olarak hangisine bağlıdır?

A) Enlem B) Boylam C) Enlem ve boylam D) Ekvator E) Coğrafi güney 16. Sayısal uydu alıcıları ana menüsünde hangi komut bulunmaz? A) Kanal arama. B) Kanal listeleme. C) Program rehberi D) Sistem kurma E) RF ekleme 17. Uydu alıcısı test sinyali hangi menüden elde edilir.? A) Kanal arama B) Kanal listesi düzenleme C) Program rehberi

D) Sistem kurma E) Program 18. 18.Kanal tür ayarları hangi menüden yapılır? A) Kanal arama B) Kanal listesi düzenleme C) Program rehberi D) Sistem kurma E) Program 19. 19.RF kanal ayarları hani menüden yapılır? A) Kanal arama B) Kanal listesi düzenleme C) Program rehberi D) Sistem kurma E) Program 20. 20.Hangisi şu an piyasada bulunan CI modüllerden değildir? A) Magic B) İrdeto C) Viaccess D) Mediaguard E) Mediair MODUL DEĞERLENDİRME 2 CEVAPLARI (TEK ABONELİ UYDU ANTEN TESİSATI )

1. Gerilimin birimi amperdir. 2. Empedans aynı zamanda bir dirençtir. 3. Ölçü aleti ile bir kablo ölçerken iki elimizi de kabloya değmeliyiz. 4. Kablo Ölçeceğimiz zaman ölçü aletini Volt kademesine almalıyız. 5. TV sinyallerinin zayıf olduğu yerlerde anten yükselticisine ihtiyaç duyulur. 6. TV anten yükselticileri yaklaşık 50 Volt gerilim ile çalışırlar. 7. TV anten yükselticilerinin Giriş-Çıkış empedansları yaklaşık75 Ohm’dur. 8. Müşterek Yerel Anten tesisatı daha ekonomik bir sistemdir. 9. Anten yükselticileri VHF ve UHF için ayrı ayrı olabileceği gibi iki bant tek bir yükselteçte de toplanabilir. 10. Eğer bir kablo kopuksa ölçü aletinin kısa devre konumu sinyal verir.

1. LNB ingilizce açılımı (Low Noise Block Converter) dir. 2. LNB iki farklı gerilim taşır. 3. Yatay sinyalde ölçtüğümüz gerilim 14 Volt olmalıdır. 4. Müşterek uydu Sistemlerinde tercih edilen LNB tek polaritelidir. 5. Bir kablonun ölçülmesi sonucunda kayıp olarak 5 dB gözüküyorsa bu kablo sağlamdır. 6. Disecg bir çeşit dijital anahtardır. 7. Quadro LNB ‘ler tek aboneli uydu anten sistemlerinde tercih edilirler. 8. Piston şeklinde motorlu anten yükselticilerinde kullanılan motor 36 Volt ile çalışır.

9. Disecg Motorlu uydu anten sistemlerinde kullanılan motor gerilimini Disecg’ten alır. 10. Quadro LNB’ler 4 farklı polariteyi aynı anda vermektedirler.

1. Spectrum Analizör ile kablo kazancı ölçülebilir. 2. Multimetre ile kablo gerilimini ölçebiliriz. 3. Anten yükselticilerin çalışma gerilimleri 220 Volttur. 4. LNB bir çeşit sinyal yükselticidir. 5. Çok katlı apartmanlarda ve sitelerde Müşterek Anten tesisatı daha ekonomiktir. 6. İki çeşit LNB gerilimi vardır. 7. Kısa devre konumunda kablo ölçerken Multimetre sinyal veriyorsa kablo……………dır. 8. Müşterek Uydu Anten sistemlerinde kullanılan LNB çeşidi…………….……….dir. 9. Yatay sinyalde LNB gerilimi ………………Volttur. 10. Dikey Sinyalde LNB gerilimi ………………Volttur..

11. Piston tipi motorlu uydu anten yükselteci motor çalışma gerilimi…………volttur. 12. Anten sayısı ve kullanıcı sayısı artışı sonucu …………………….elemanına ihtiyaç duyulmuştur.

UYDU HABERLEŞMESİ VİZE SORULARI

Soru 1 : Uydu Haberle?mesine neden gereksinim duyulmu?tur

Soru 2 : LNB nin block diagramını çizerek çalışma prensibini anlatınız

Soru 3 : Uydunun ayak izi nedir ve neden hesaplanmalıdır

Soru 4 : Diseqc nedir tanımlayınız ve çok anten çok kullanıcı (Multi switch) niçin kullanılır ve çalışma

prensibi nedir

Soru 5 : Bir Çanak anten çizerek yapısını ve çalışmasını açıklaınız.Gerekli açıların tanımını yapınız.

Soru 6 : Bir receiveryn bile?enlerini yazarak açıklayınız

KAYNAK: uydutvhaber.net, MEGEP, turgutaltun.blogcu.com 2011