%

f ' '«?■■ ■■■%■ *\.v ;_jgsr

■ ■'-••■ ' - ' • -V- -.;" ■. - •■''■•• -\ s' -s ^

■;;¡>,V;; ' • *'** , ■•*’ ..-■.t''" -S:".

■:/

'A. . „ *VT-:'C.

, ' . V V . ’ - ' . . v ‘ , -

i: Á it\- -■ ' •

.1 •♦ ■•••■• "•■ '^ i • J . A

i f T f < , - r . '- - - •<

'•■ V ’ ^.i

m :-ït'iÇ

-í:

>v , - - k*' - 4d^V-:i':Í

i?% ' 1'''"'

- : ^ v - , . "■ - . 4 -.

''■s

c

••V

■r,

a i )

C A N O N I C AE X DECREToGREGORII IX.

T I T U L O D E C L E R IC IS N O N R E S ID E N T IB U Sdepromptae,

QUAE PRO ADIPISCENDA

J U R I S P O N T I F I C I I L A U R E APUBLICAF, OFFERUNTUR DISPUTATIONI

A Do ANTONIO BERGOSA,ET JORDAN,

S U B A U S P I C I I S

x > . j o ^ c i x x m i x

E T A L A R C 0 ,

Ju r is utriufque TìoCloris , Cenforis , Vefpertinì Ju ris Canonici Antecejforis^ & in Valent. Metropolitana

Ecclefia Fraepofiti,

IN VALENTINO LYCAEO.Die Mcnfis Otftobris , Anno 1 7 7 1 .

V A L E N T I A E H E D E T A N O R U M :

In Officina Benedici M onfort, Academiae Typographi.Anno 177 1.

f:-' ^ ' w . -

■ -t . - ‘ < 5 .; T -

-/»',» ' ' í \_r «*•

, . f • •

V -% r-ir' * i - Ü..

- -*.r 'i. w i w.y.A «’ T ■<■ „ VfJ, 1 í ivj

:d

V Ái;;;.i;aD'J ¡-c!^ O;: : jí/i ; o

v:Ulr^^r-’ ■í ' ‘ i . i ');i~'; •',: t j 7T '

o ï ; < ^ o ^ ; : . f ^ : ú ' É

: : ■;) /;■ :;

í ' ^ i i ü . í a x í í t í J í í . i :> ■! : X ü ? ; ^

\ i

• r! ..........

O Z I T i - ' ^ T J

•i-tm onfíA .. ['ioij '

c ís i ic ^ c ^ - , n<HL Á "^Ví:'' ’ ní.T“ -;i: í:?mA

• A : '

V2¡■ /

JÎ

I. -

• •• • ’ T* ■■ - \ •■ . . . ■:^1 ■ i ■.■ - <r¿'-: : ■• ■ . > . - / - - . u

•. ■•.’'>';• •.■•*t’:.,.v-r:4i- : '•

':; • • Æ - ' - i ':■ •;'-; -V-' '

. . ^r

■M:'■ #>?■?* *■ ''}

/f- ■ '.

a f e ■'..

A'r/

r eA J!

RTRÁNDOD E I , AC SANCTAE SEDIS APOSTO-

licae Gratia Salmantino Epifcopo Caefa-

reaCj Catholicaeque Majeftatis Sena-

tus à Confiliis.

Uod Tbefes hafce meas Tontifex Illuflrifsime^ pro fuprema Fontificii juris laurea ajjequenda no-

mini tuo confecrare non dubitem, non illarum praeftan- tia mewnque de illis judicium fec it fed eximia illa tua humanitas, qua omnes compleCti fo ies , atque in littera^ rum ftudiofos amor planè Jìngularis» Cùm enim multa ac magna benevolentiae ftgna mibi OflendiJJès, cum Thefes alias nomini tuo infcriptas in celeberrima Salmantina Academia propugnando^ fufcepi 5 verendum fané non

A 2 crat

erat m hoc invenir mei levidenfe minufculum libenti animo non fufciperes \ quod quidem etjl Te non fa tis dignum ejje arbitrarer , jure tamen maximo a me Tibi deheri intelligebam. Tot namque ex quo ad Sa/manti- nam Ecclejiam regendam eveÜus fu ifli Te profeCta funt in me beneficia , i/t integrum mihi fané non ejjet alium quaerere Fatronum aut alitm habere Moecena tern, Nec vero J i unus ex m iver/is hominibus optandus mibi eligendufque ej]et poffcm aliquem reperire^ qui ted­eum deberet aut pofjet conferri, aut quo magis ejufno- di Thefes illuftrarentur. Quis enim eft Praeful Optime atque Illuftriisime qui nefciat praeclarifsimas animi fui dotes, eximiam prudentiam , ftngularem morum bo- neftatem , praeftantem doClrinam, bonarum artium dium, ceterafque omnes quibus ad communem omnium felicitatem , fcientiarum ornamentum S decorem vide- ris fuijje comparatus» Extant quidem Salmanticae ac fummis omnium laudibus celebrantur pietatis tuae mu'* flria monumenta \ quae ¿ T e magnificó conftruCta ac re­gia prope munificentia locupletata , Paftorem Optimum Te ejfe demonftrant, pauperum piifsimum Patrem , ac Epifcopum vigilantifsimum. Quo in numero memorari in primis debet Schola ilia ad puerorum eruditionem ereña : in qua cum pauperiores ac bonis omnibus defli-> tuti prima litterarum elementa Chriftianam pietatem ac optimam vivendi rationem edoceantur nullatenus diet potent qùam bene iftorum faluti ac Ecclefiae tuae de­cori confulueris. Dolebas atque animo angebaris Pon- tifex Sapientifsime , cum videres pueros ad pietatem S litteras aptifsimos quacumque d ivagari, eorumque in-’ genia abfque ullo prorfus cultu mi fere in ignorantia ja* cere : cui quidem malo licet gravifsimo S à multis jam cognita 3 ipfe vnus Scholae erezione ña occurrifti , ut

banc

hanc Tibi gloriatn Deus immortalis refervajje v?deatur. Neque vero minus follertem in puellarum educatione Te praeftitifti 5 ex qua bona plurima in Rempublicam pro- flcifci cogitans , domum optimam erigendam , ac Magi’- ftras peritifsimas conftituendas curajli, ut quod alibi fruCluum maximorum caufa effe dicebatur, Salmanti^ cae pofthac non defideraretur, nibilque puellae quod ip- fa s deceat aut expediat igmrarent, Ferum haec alioqui maxima atque clarifsima quota pars induflriae ac di- ligentiae tuae judicantur ? Adeo enim Ecclejiae utili'' tas , gregis Tibi commiji puritas, omniumque felicitas ob oculos tuos die no6tuque verfantur^ ac optimi Faflo^ ris munia fanCtifsime explere ita in animo propofuifli^ nt vitia nullibi fis paffus conjiflere perditorumque m<h rum muñeres, domo ad eas continendas extruña , de medio fufluleris quae quidem multis effent offendiculoj ft eas libere vagari patereris. E x quo efficitur Opti­me Praeful ut Salmantinae D ioecefs fa d e s longè alia videatur, Te laudibus in coelum omnes extollant^ beu' tifsimumque populum praedicent, cui regendo divinitus diceris contigiffe. Quid ? quod patriae Fater providen- tifsimus earum gentium, quarum Tibi falus divinitus eft commiffa , felicitatem , unius vitae , quam immorta km cuperent, anguftis terminis circumfcribi mlnimè patiens, enixis precibus atque inviña conflantia ab Optimo minium Principe Carolo III. impetrafti ut ad univerfam juventutis inftitutionem in SalmarMna Civi-~ fate fcientiarum ac religionis Seminarium Conciliare fìabiliretur Quo uno Te univerfae Dioeceft aeternum optime confuluiffe quis non videt ? Futurum eft enim ut hinc tamquam ex equo Trojano, bene multi adolef- centes litteris , ac bonis moribus egregie inftituti pro~ deant, qui amplifsimi Fatroni fu i conftlzum fanCtifsi^

mum

.mum prae fe ferentes^ verbo & esemplo hmìnum mores ad aequi , reüaeque ratìonis regulam effingant, prif" caque illa , ac verae religionis aurea faecula immortali tuo prorfus bonore reducant. Jam vero qua fueris di ligentia in Ke&oribus populo praefìciendis, pauperum-* que calamìtatibus fublevandis , quis dicere aut fcrip^ tura perfequi poterit ? Hanc enim in caufa fuijfe mi-- nimè dubito , ut Pontificia Regiaque auCloritate falci-- tus beneficia fm plicia , quae per temporales Vicarios deferviri confuefcebant, 'Beneficiaras , ojii perfonali- ter animarum curam gererent^ deflinares atque in eo rum fubfidìum egenorumque Jevamen illos ex fm plici- bus in beneficia curam animarum habentia converte- res, Indignum enim atque ab omni ratione alienum effe exiflim abas, quae p ii homines ex majorum noflrorum inflituto Dei Ecclefiae perfolvunt, ut illius Miniftri alantur , ac pauperibus fubveniatur^ ea ab illis borni- nibus percipi , qui eos a quibus ijìbaec accipiunt aut numquam noverunt, aut laborem nullum vel certè /e- vifsimum pro iis fubierunt. Quod quidem etfi à mul-- tis optatum fuiffet qui illius utilitatem profpicìebant\ nullus tamen ( quod certo fcìam ) aufus efl aggredii quod arduum nimis ac difficultatis plenum videbatur^

feque omnibus futuros ejje derifui atque defpeCtui rerentur. Quo circa cum populi Te gubernante beatif-- fim i, cum Civitas Salmantina litterarum omnium fio-’ rentifsimum domicilium cum denique tota Dioecefis ope­ra tua , induftria ac dilìgentia naüi fu erin t, quod aliis temeritati fortafsè verteretur f i id efficere conati fu i f fen t 5 cum Faflores etiam per loca fingula morum bone- fiate & fcientia clarifsimi conftituti fint 5 mirum fané ac jucunditatis plenum eft intueri quam pòpulus tuus Te d iligat, quantopere veneretur , quantaque de Te

ipfo

ipfo praedìcent, non ruflicî modo atque inòpeSj quibus ejfe femperque fu ifti carifsimus , fed optimates etiam atque illi qui omni doÜrinarum genere excu ìti, pru'- dentìam^fapientìamque fufpicere^ & admirari folent^ at que adeo avide condones aufcultare tu as , quibus ho­mines fceleftos à vitiis ad virtutem revocas, quafi diu turnam fitim fatiare cupiant, Quibus quidem Ecclejta- rum Moderatores adeo f e profecijfe putant, ut antea inania verba fudiffe , nunc demum praeceptis^ monitif- que tuis obtemperantes concionandi artem fe didiciffe fateantur. Cujus rei fam a ita percrebuit^ ut intra Dioe- cefìs tuae^finitimorumque populorum términos contineri non valens^ ad ultimas Hifpaniae oras, ac piifsim i Re­g is noftri aures pervenerit, à quo gravifsimis nego- tiis praefeñus, gloriam apud omnes adeptus es immor- talem. Ego quidem ut de me ipfo aliquid dicam , cum Valentiam bafce Thefes propugnandi caufa me contulif fem , tui maximè memoriam fuavifsimé recoli animad" verti 5 ac jucundifsimè excitari 5 multofque ibi perfae^ pè dicentes audivi, Salmantinos Paflorem na&os fu i f fe^ qui follicitudine^verbo^ S exemplis vitiis omnibus bellum videtur indixijfe, atque apojìolicam vivendi ra tionem aemulari, Neque vero mihi in animo ejì ftngula horum verba referre , omnes tuas commemorare virtu- tes 5 aut magnifica illa aedificia defcribere^ quibus ad commune bonum ereCtis Salmantinam Urbem ornafti : no­v i enim animi tui moderationem S aequitatem , Teque nullis laudibus deleStari. Quoniam autem innumeris tuis in me beneficiis parem gratiam referre cupiebam , id~ que à me praeflari cum benejìciorum ipforum magnitu do , tum mea teniiitas probibebant haec Tibi in fp e- ciem muneris offerti volui ut me memorem, gratumqm praebeam , atque omnes facilè videant, eum a me eie-

Cium

Cium fuìffe Moeanatem, cujus memoriam nulla unquam delebit oblivio^ S de cujus laudibus nullo tempore Hif- pania noftra conticejfet. Hoc unum à Tc peto Pontifex lllufìrifsime ut munufculum iftud alterius ex Ephebis^ quem fam iliae tuae adfcrìbere volmfti^ benìgnifsìm'e ex- cipias in fuae ergaT t obfervantìae teftimonium, Quod ubi pro tua fumma bumanitate faCtum effe cognovero^ nibil mihi gratius unquam aut honorificentius accidif- f e 5 jure< ac vere gloriabon

IL L U S T R IS S IM E D O M IN E

Humiillmus Tuus Cliens

Antonius Bergofa^ & Jordan.

DE

>>kJif'^ 1?» iTV 1?» 1? 1?* 9?* 1 *V

D E R E S I D E N T I AIN C O M M U N I .

I.

U m ecclcfiafticum bencficium

non nifi propter officium de­

t u r , q u od Clerici nifi pcrib-

nalicer refidendo vix poilunc diligenter implere , ideò m e­

ritò in Ecclcfia , vel Praeben-

d a , a d q u a n i fuerunt aiTumpti, refidere tencntur»

II.R Efiderc autem nihil aliud c f t , quàm in lo­

co beneficii fili caufa officiì , ieu iervicii

ecclcfiaftici perionaliter praeftandi , ferm e co n ­

tinuò com m orari. U n d e fi Clericus perionali- ter quidem in lo co iùi beneficii e x f if ta t , minifte-

rium tamen fuum num quam p racftet, materiali- ter fo lu m refidcre ccnfetur.

B Re-

III.

REfidentia form aliter confidcrata e ft duplex;

vera v id e l ic e t , & fi¿la, R efid en d a vera e l l i l i a , qua Beneficiarius v e r e , ac realiter in lo­

co bencficii eft praefens, hu juíque o n e r a , ièu

officia per ièm etipfum exercec. Refiderltia vero

fióta illa e f t , quae ex juris difpoficione eft in ­

d u c a j dum iciliccc Beneficiarius ex jufta c a u i i

abfens quadam juris fiótione pro praeièntc ha-

betur.

IV .

CU m igicur omnes ecclefiaftlcum beneficium

obcincnccs officium fibi annexum adim - pìcre ten ean tu r, fequitur omnes à S u m m o Pon-

tificc ad fim plicem Benefìciarium uÌque , jure

com m un i fpc¿tato ad refidendum in loco fui cc-

clefiaftici beneficii obligari. D e EpiÌcopis vero, deinde de P aro ch is , ac tandem de C an on icis in

praefenti eric folùm diiputatio.

V .

MA xim u m tam en datur diicrim en inter Clericos , qui curam anim arum anne-

xam h a b e n t , & eos quibus talis cura n on in ­cum bir : alio enim jure h i , alio vero illi reiide- re tenencur. U n d e neque omnes caufae propter quas hi à pcrfonali refidentia l ib e ra n tu r , pari-

ter illos ab huiufm odi onere cxcufant.Epif-

VI.

IT^Piicopi e n i m , aliique Benefidarii curam

anim arum habcntes, non folum jure ca­

n o n ic o , icd edam d iv in o , & naturali ad perfo-

nalcm rcfidentiam adftrin^uncur : Beneficiariiovero nullam curam anim arum h a b cn ces , cum corum beneficia iolùm proptcr d ivinum culcum

per Ecclefiam fia t infticuca, cantùm jure eccle-

f ia ft ic o , , atque ex prim acva Fundatorum inten- tione rcfidere tenentur.

VII.

ORdinaria C lerlcorum debito m odo non rc-

fidentium poena eft beneficii p r iv a t lo , fi

priùs per Superiorem c ita ti , & m oniti intra prae-

fixum te m p u s , juxta Superioris a rb itr iu m , ad

debitam refidentiam fuorum beneficiorum n on

v e n ia n t , nec juftam excuiàtionem oftendant.

EV i l i .

T f i autem hacc f itC le r ico ru m non refiden-

^ tium ordinaria p o e n a , poceftnihilom inus Superior adverfus hujufm odi Clericos n on rc-

fidences aliter procedere , eoique per ceniuras m ed ic in a les , iùfpenfionis v id e lic e t , & e x co m -

m u n ica tio n is , trina m onitione praemifla infli- gendas , fi utile Ecclefiae fo rc fibi videatur , ad

xcfidcndum com pellcrc.B z DE

^DE EPISCOPORUMR E S I D E N T I A .

IX .

IU xta inveteratam , & hadtenus confervatam

Ecclefiae difciplinam , Epifcopos fingulos cer- cae Ecclcfiae in fua ordinatione dcputari, in

qu a Epiicopalc officium perfonaliter teneantur

obirc 5 dubium non eft. Quapropcer , illos in lo co fiiae Cathedralis Ecclefiae refiderc deberé^

aíTercrc non dubitam us.

X .

NEc rcfidentiae quidem praecepto iatisfa- c iu n t , cx eo q u od corporalicer quidem

in lo co iiiac Cathedralis Ecclefiac c x if ta n t , nifi

paftoraüa m uñera ipfis in cu m b cn tia peragant:

aliterenim materialiter tantiim , n on vero fo r­maliter refiderent.

X I.

NO n obftanti tarnen hac refidendi o b lig a - tione 5 adeo ftriótè Epiícopis in ju n á a ,

ac facpe iaepius in Sacris C an on ibu s repetirá, poíTunt quidem per fingulos annos d u o b u s , auc tribus menfibus c o n j u n d i m , vel disjundlim a. fuis Ecclcfiis abefTe , d u m m od o abfque ullo

gregis fibi com m ifsi detrimento id f i a t , fim ul-que

que tem pore Q uadragefitnae , A d v c n tn s , N a t i- vicatis D o m i n i , ac in aliis ib lem nioribus fcilis

n on abfint,

X II.

PRaeter m em oratum autem tcmpus nequeunt Epiicopi 5 nifi ex legitimis caufis à R o m a ­

no P o n tif ice , ve l à M etropolitano , aut eo ab-

fcnte ab antiquiori Epifcopo SuiFraganeo appro-

b a tis , à fuis E ccle fiis , vel D io c c e f ib u s , ad lon-

gu m tempus licite abeíTe.

XIÍÍ.

I ^ T licet circa cauiarum lcgitira itatem ,quae

^ Epiicopos à perionali refidencia exim unt,

non iatis inter D o d o r e s c o n v e n ia t , iequentes praeter temporis modicitatem pro legitimis re-

gularirer enum eraiuur : chriftiana nem pe chari-

tas 5 urgens nccefiitas, debita obedientia , &: evi-

dens E cc le fia e , vel Reipublicae utilitas.

X I V .

CHriftianae charitatis nom ine proxim orum

utilitas intelligitur 5 quae quidem interve- n i t , quando ( exempli caufa) aliqua Ecclefia in

m áxim o haerefis periculo ve r ia tu r , cui alicujus Epiicopi praedicatione poíTet fubveniri. D u m

tamen abfque m agn o propriae Ecclcfiae dam no

iftud fieri poisit : alioquin enim contra charica-tis

tis ordinem ageretur , q u o plus fibi 5 fuifquc, q u a m alteri quis tenetur,

X V .

X ncccisitas cenictur adefle , quando

Epifcopus propter rcfidentiam in gravi vitae periculo veríarctur 5 exempli g ra tia , p rop ­

ter capitales inimicitias. Q u o d quidem Salvato-

ris exem plo c o m p ro b a tu r , qui fe abfcondidit, óc exivit de T e m p l o , dum Jud aei lapides tule-

r u n t , ut jacerent in cum .

X V I .

DEbita obedientia Epiícopos à períbnali re­

fidentia l ib e ra r , quando quis eorum pro m iniílerio q uopiam ad b o n u m Ecclefiae un i-

v e r ía l is , fcu RcipubUcae chriftianae peragendo,

à Sum m o Pontífice ad tempus accerfitur $ ita tarnen, ut expedito m iniílerio ad propriam E c-

clcfiam reveitatur.

X V II.

DE nique evidens E ccle fiac , vel R eipublicac

u ti lita s , tune adeíTe in te llig itu r , quando

Epiícopus ad defendenda fiiae Ecclefiac jura ab- e í l , quia tunc eidem in fe rv ire , ficquc juris fi- d io n e refidere ccnfetur ; aut quando in m an ifc-

ftam totius R e g n i , v e l R eipublicac tem poralemuri-

utilicntem , ncceflariò abeft. U n d e evidente R ei-

publicae utilitace exigence poteil: Epiicopus L e - gatus 5 five O rator Principis faecularis eíTe.

XVIII.

EPifcoporum debito m od o n on refidcntium poena praetor mortalis culpae reatum ,

q u o in q u in a n tu r , cft amiisio f r u d a u m E piico-

patus pro raca tcmporis abfennae 5 illos cn im ,

& quidem ante judicis iententiam , Ecclefiae,

vel p aup erib us, refticuere tenentur.

X I X .

A Lia etiam Epiicopi non refidentis poena

e f t , ut fi legitim e m onitus ad Ecclefiam

fuam non red ierit , neque iacerdotali more re-

federit, Epiicopatu privctur : quae tamen pri-

vatio , nifi R om an i Pontificis audtoricate , ac fer- vatis iis quae in T rid en tin o C o n cil io ftatuuntur,

de fa£to fieri nequit.X X .

DEnique etiam nonnullae aliac poenae Epif-

copis non refidentibus fun t im pofitae,

veluti taxatio , feu privatio gratiarum , ac pri- vileg ioru m Epiicopis refidentibus conceilbrum ,

&c a l ia e , quae tamen utpotc m inus praecipuae,

confulto hie om ittuntur.DE

DE PAROCHORUMR E S I D E N T I A .*

X X I .

P Arochis edam , aliifque quibus anim arum

cura in c u m b ir , ftriótìfsimè rcfidentiam

injungi 5 adeò ut nulli privilegia , fcu indulta perpetua de non rcfidendo fuiFragcntur,

dubium non eft. Q uare ü per duos menfcs à

fuis p aroch iis , nifi ex legitim a caufa per O rd i-

narium loci approbata , hujufquc accedente li-

c e n t ia , ncqueunc abciTc.X X II .

adeò ad Paroclii abfentiam per b im c- ñ r c , auc trimeftre Epifcopi licencia de-

fidcr?.tur, ut eam ob ra tio n a b ile m , & juftam

caufam petere m inim e iufficiac, fed in icriptis

ab Epifcopo o b t in e r i , fic ncceilc.

X X III.

Et cum circa cauÌàs juñas , 5c legitimas abfèntiac Parochorum per b im eilrc , auc

tr im e ftre , nulla cerca, & determinaca pofsic re­gula aÌsignari, eas E pifcoporum arbitrio relin-

quere , qui n u m ju fta e , n u m leves f in e , judi-

care v a le a n c , neceilàrium cft»Cum

X X I V .

CU m autem is qui parum abeft juxta juris

re g u la m , non cenieatur abciTe, poteft Pa-

rochus o b cauiam quae fibi jufta videacur per

iex , aut ieptem dies abfque O rdinari! licentia

ab Ecclcfia ftia abeile , du m m od o interim V ic a -

rium idoneum ab Epifcopo approbatum rclin- quat 5 nec ipecialis obftec Epiicopi confticutio.

X X V .

NEc deiunt D D . qui dicant , nullum te­neri confticucre V ic a r iu m , quando nul­

lum fubcft urgentis neccfsitatis periculum , quia

nullus {^exempli caufa) in Parochia infirmus in -

veniacur ; veru m liaec fententia praefertim b i-

duum 5 aut triduum ad abicntiam Parochis con -

c c d e n s , valde eft in praxi difficilis , nec facile

p e r -Superiorem ferenda , & ut p lurim um ad ali-

q u o t horas cantum permittenda.

HX X V I .

Ine redtè infercur , quam vis contrariutn nonnulli aflerant , Paroclios qui in iua

Parochia quidem com m orantur , non tarnen per ie 5 ied per alios Sacerdotes, five C o o p e -

ra to r e s , nulla adftante cauia , paftoralc o ffi­

c iu m c x c r c e n t , perfonalis refidcntiae praecep-

C to

to m inim e íatiifaccre 5 licet ad frud:uum reftl- tutionem non obftante gravi peccato , nullatc-

nus tencantur.XXVII-

P^aecipuae igitur caufac propter quas pof-

funt Parochi ctiam ultra trimeftre à iìiis

Ecclcfiis abeiTe , eaedem quidem f u n t , quae ad E pifcoporum abientiam requiruntur ; icilicet

chriftiana charicas , urgens necefsitas , debita

obedientia , ac evidens Ecclefiae , v e l R eip u -

blicae u ti l ita s , de qu ibu s jam fupra fingillatim

aólum c!l.X X V IIL

E^ T f i non pauci D D . b e l lu m , five h oftilem incurfum , Se peftem iàevicntem ad cau-

Tarn urs^cntis neceiìitatis , quae Beneficiarios à

perfonali refidentia l ib e r a n t , pluribus nixi ra-

t io n ib u s , r e d u c a n t; verius tam en e f t , Parochos iis d e caufis à periònali refidentia nullatcnus

exim i , ièd in lo co bencficiorum fuorum rem a-

nere debere juxta illud Salvatoiis ; Bonus Taßor animam fuam dat pro oVibus fuis^

X X IX .

C -rca Paroch oru m non refid en tiu m , poenas juris com m unis diípofitionem in multis

fuifle in n o v a ta m , evidenter conftat : eos tamenper

per ccclcfiaflicas cenfuras, per Icqucftrationem ,

per fruótuum fubtrad ion em , & edam per b e -

n efid oru m p riv atio n e m , corum contum acia du­

rante ad refidendum eile com pellendos, dubium

n on eft.

X X X .

ad privandum abientem à beneficio

neceíTe eft , quidquid alii d ic a n t , q uod per alias poenas fecundum ordinem quo in T r i ­

dentino C o n cil io enum erantur , prius proceda- t ur ; C on cilium enim O rdinariorum arbitrio hoc

re lin q u ic , qui q u od Ecclefiae magis utile futu-

rum f i t , debenc diligenter infpicere,

DE C A N O N IC O R U MR E S I D E N T I A .

X X X I .

QU o n ia m aequifsim um eft, obfeqiiia prac*

ftare iis, à quibus ftipendia recipimus;

ideo merito C a n o n ic i , aliique Cleric i,

licet eis anim arum cura non in cu m - b a t , in fuis Ecclcfiis refidere , m uneraquc fibi

anneica diligendisim e per ie ipios adimplerc cc-

nentur.C z Q u i-

XXXII.

QUibus adco ftri£le talis o b lig a d o eft im -

p o f i t a , ut ipfis ultra tres m cnfcs q u o -

libet anno (fa lv is tamen illarum E ccle-

fiarum confticucionibus , cjuae longius iervicii

tempus requirunc ) ab Ecclefiis fuis abcflc n o n

liceac.XXXIII.

L Icetque valde controvcrtatur , utrum per

C on cilium T rid en tin u m confuccudini im-

m em oriali , quae C anonicis ultra tres menfes

abeíTe perm itcic, derogatum fit , & q u am p lu -

rimi derogatam non fuiiTe hujufinodi confuetu-

d inem defendant 5 contrariura tam en verius cft, proindeque n cque v i im m em orialis confuecudi-

nis C an on icos à fuis Ecclefiis ultra tres menfes

abeííe poíTc , aílererc n o n dubitamus.

XXXIV.

ST a tu tu m vero ab A poftolica Sede con fir-

m a t u m , per quod C anonicis ultra tres

menies à iuis Ecclefiis abeíTe perm icdcur, prop­ter duplex vinculum q uod in eo rcp eritu r, per

T r id e n n n u m C o n c iliu m derogatum non eft:quod

tam en procedit , fi à Sede A poftolica ex certa

fc ie n t ia , fecus vero fi in form a c o m m u n i , fit

confirm atum .Ne-

XXXV.Eque fìiac obligation! fatisfaccrc cx juris

__ com m unis difpofitioiie , fuam praefen-

tiam in choro exhibendo , nifi Canónicas horas

canant , caeteraque ecclefiaftica pcragant o ff i­cia , ad quae ratione iuorum Canonicatuum ad-

ftringuntur , firmiter eft defendendum . A litcr

cn im 5 nec eorum refidentia Ecclefiae proficc-

rec 5 nec m uneri fuo illi iatisfacerent.

X X X V I .

NEc poflunt C a n o n ic i , quam vis fuac o b li-

gationi fatisfaciant quoad fervitium ch o -

ri 5 & alcarisj à C a p itu lis , feu C ongregarionibus particularibus licite , ordinarieque abeife : non

m inus enim poiTunt in Cnpitulis , ieu C o n - grcgationibus Ecclefiac defervire , q u im divi-

nis intereflendo , facraque officia per fc exer-

cendo.

X X X V I I .

PoiTunt tamen C an o n ic i juxta T rid en tin um

C o n ciliu m per tres mcnies fingulis an-

n i s , vel continué , vel non continue, abfquc ul- lius caufac expreisionc , vel veniac Superioris

peticione , à fuis Ecclefiis abcíTe , nifi per fpe-

cialem Ecclefiarum co n ft itu t io n e m , aut confue-tu-

tudinem , longlus rcfidentlac tempus fit necel-

iarium,

X X X V I I I ,

PRaetcr licitam autem trium m enfium ab -

fentiam , eaedem caufae o b qiias Epif­copi , & Parochi ab corum refidentia exim un-

t u r , rclat-ie nem pe in T rid en tin o C o n c i l io , pa-

ricer Canonicos à perfonali refidentia libcrant, Su bftiau um tamen rclinquere , ficuti qui ani­

m arum cucain habenc atinexam , m inim è te-

nentur.

X X X I X .

Cl A nonici non refidentis poena eft, pro pri- , ma vice iimifsio dimidiae partis f r u d u u m ,

quos ratione Praebendae , & refidentiae fuos

fccit ; Q u o d fi iterum eadem fuerit ufus n egli­gentia , om nibus fru d ib u s , quos eodem anno

fuerit lucracus , privatur. Ejufque contum acia

creicentc, adverfus eum , juxta Sacrorum C a n o -

n u m conlH tutioiies, debet procedi.

X L .

HInc eft , q u o d C an on ici , qui o b illic i- tam abfenciam in privationis f r u d u u m

pociiam incidunt , illos ante con d cm n atoriamju-

judicis fentcntiatn rcilicuere non tenentur ÿ li­

cet fecus de E p ifc o p is , & inferioribus Parochis iic diccndum . A d hanc tamen privationis p oe-

nam m inim e praevia m onitione eft opus.

X L I .

CU m jure com m u n i attento om nia , qua-

liacum que beneficia etiam fim plicia , &

quantum vis m odica refidendam exlgant perfo-

n a le m , portionibus tnncum , five pracftimoniis

exccpcis, quae fecundum primani fuam inftitu- tioncm abfentibus edam confcruncur , om nia

de Canonicacibus hucufque dicla ed am de qui-

bu icu m q u e aliis beneficiis nullam anim arum cu­

ram habend bus , acquali ratione iu n t incelli-

genda.

D E C L E R I C O R U MA B S E N T IA S T U D I O R U M C A U S A ,

ET OB EPISCOPI SERVITIUM.

X L II.

CU m Ecclefiae ad r c d u m ejus regim en

valde expédiât 5 m axim um que ci deco-

rem adferat y viros habere litteratos,

q u i in ea veluc fplendor fulgeant firm am end;ac

ac veluti ftcllae in perpetuas aternkates manfuri,

ad juftitian\ valeant plurimos erudire : ideò Sa­cri C ánones , B en eficiarios, ctiam curam ani-

m arum h a b e n te s , licité poíTe quinqué annis in

U niverfitate aliqua Sacrae T lieo lo g iae , vel juri

C a n o n ico ( prout D D . regulariter exten d u n t)

operam dare , Se quandiu voluerint d o ce re , fru-

d u fq u e beneficiorum integré percipere , m eri­

tò permiccunt.

XLIII.

]^ T licét caufa ñudiorum ad quin quen n ium

tantum jufta reputaretur antiquicus, cam

tamen Bonifacius VIII, u íque ad fcptennium

am pliavit ; quare Epiícopum cum quibuslibet

C le r ic is , ctiam Parochialem Ecclefiam o b tin e n - tibus ( licét quoad hos propter T rid en tin i C o n -

cilii difpofitionem fublatum fit jam privilegium )

d u m m o d o in Facúltate in qu a verfantur ev i-

dentcr p ro f ic ia n t , difpenfare poiTe , m anife-

ftum eft.

X L I V .

* A ^ autem ut Clerici ftudiorum cauià licité pofsint ab eorum Ecclefiis abeíTe,

atque à perfonali refidentia l ib e r a t i , plures qui­

d e m condiciones requiruntur. Prim ó enim ne-cef-

ceíle eft , uc ftudio vacaturus plus qunm trigin-

ca actads fuae aiinos n on habeat í nifi jam

antea operam ftudio dcdiíTcc , illud vero n on - dum abíolviíTcc : majorcs enim criginca annis

dóciles ja m non exiílimancur.

X L V .

DEinde nec immerico e th m Epiícopi venia

opus eft 5 ejus nam que eft inquirere, num Beneficiarii aeras, ingcnii apcicudo, aliae-

que ejus qunlicatcs permiccanc , uc ad ftudia niircarur: neque enim licenciam dare deber ni-

íi idoneis ad ftudia , de quibus fperari poísíc,

q uod poft illa abfolura uberiores fru d u s Eccle-

ílae fine allaturi,

X L V I .

NEccíTe cft in fu p c r , uc fru d u s licire ín ab- íencia percipianrur, q u od fi abíens c u -

rani anim arum liabeac annexam , idoneus V i - carius per Epiícopum approbandus incerea ejus

lo co confticuacur, arque de Ecclefiae redidbus

íuftencerur. Sicur edam requiricur T h e o lo g i- cu m 5 vel C an o n icu m aíTumere ftudium j quia

liaec dúo Ecclefiae D ei , Se chriftianae Rcipu^

blicae j m áxim e fimc neccíTaria.

D De.

X L V II .

DEnique inter alia requiritur , q u o d ftu-

diorum caufii abfens in lo co ftudii g e ­

neralis , fciliccc in U n iv e r f i ta te , v c l A cad em ia, aut in alio loco publico per Principem , vc l

im m em orialem conííaetudínem pro publico ftu- d iorum exercicio d e p u ta to , verfetur j non au­

tem in V illa , vel Cartello^ ubi n u llu m eft, aut m inus com petens ftudiorum exercitium ; verba

fiquidem legis cum cffedlu funt in te ll ig cn d a , ita

ut finciH intentum c o n fe q u a tu r , dc fruftranea,

atque inutilis n o n fiat.

HX L V IIL

Inc nonnulU d e d u c u n t , requiri praecisc, q u od ita abfens in U niverfitate , feu ge^

n e r a l i , & p ub lico ftudio verfetur. C o n trariu m tam en verius eft : h o c enim privilegio tantum -

m od o c a r e n t , qui fraudulenter ad l o c a , in q u i­

bus n ullum cft ftudiorum exercitium , fe co n -

fcrunt : unde fi in tali lo co ftudia v i g e a n t , fi­

v e locus ille fit Civitas , five V i l l a , five Caftel- lum , eodem ^audebunt privilegio ; n on enim

Cathedra M agiftruni f a c i t , fed M agifter C a -

thcdram .

Prae-

X L IX .

PRactcrca cum tnanifeftum i l e , pofTe Epif-

copum ex Sacrorum C an o n u m difpofido-

ne duos Cathedralis Ecclefiae Canonicos iecum

in fuo Ìèrvitìo dednere , ièquitur evidenter,

Epifcopi iervitium Canonicos à periònali refi­

dentia ex im ere; quapropter om nes Praebenda-

rum iuarum fruótus, quotìdianis tantum diÌlri-

butionibus exceptis, eis tribui debere , om nes

conveniunt.L .

NEc folùm Cathedralis , Ìèd edam C o lle -

giatarum Ecclefiarum Canonicos , ac

quosiibet alios beneficiarios , etiam curam ani­m arum habentcs , pofiie Epiícopum in fuo ièr-

v itio re tin e re , coique C an on icatum , five Be­

neficiorum fru d u s meritò debere percipere, con-

ftanter fuftinebimus.LI.

QU aerunt hic a l iq u i ,q u is poÌsit facultatem n on refid endi, five ab Ecclefia , aut

lo co beneficii diicedendi concedere ?

A d q u oru m interrogationem generaliter reipon-

d e tu r , illum poife non refidendi licentiam dare, q u i refidendi neceÌsitatem im ponit : nam qui

condem nare potefl:, is quoque abfolvendi facul­

tatem h a b e t , & ejus eft l ig a r e , cujus eft folverc.0 2 D E

DE DISTRIBUTIONIBUSQ U O T I D I A N I S .

LII.

LIccc in Ecclefiis tum Cathedralibus, rum

C ullegiacis, c o l lc d io om n ium fr u d im m

' Capitulo annuatim obvcnientium appel-

Ictur menia c o n im u n is , quae fru d u s univeiTos

totius Capiculi poftm odum in fingulos C a n o ­

nicos , alioique Officiales dividendos , prout

cüjufque merita , feu labores d e p o ic u n t , co m -

pleótitur 5 m axim a tamen inter ipfos datur dif­

ferentia 5 alii enim frudlus a n n u i , v u lg o grofsi, ad quos lucrandos refidcre fu f fc i t , alii q u o -

tidianae d iftr ib u rio n cs, ad quarum pcrceptio-

nem intereffentia req u ir itu r , vocantur.LUI.

QU am ob rem praenotandum cft , aliud efle in loco beneficii refid cre, aliud divinis

ofhciis intereifc. R efiderc enim ceniè-

tur Clericus ille , qui in loco beneficii debito

tem pore com m orarur , etiamfi ad m odicum tempus abfic: intcrcífc vero divinis io lùm dicitur

ille ,qui bencficium o b tin en s, ipfis divinis officiis

celebrandisadualiccr c il praefcns^five intereft ,

niiniftcrium eorum celebrationi, ac altari cxhibet.H oc

LIV.

H O c igitur iuppofiro , fru ilus a n n u i , c]ui

vu lgo groisi dicunrur fune illi , qui

propccr annuam reficienciam in loco Canonica-

tus d a n tu r j qui quidem non raro frudlus Prae- bendae , vel abfolutè Praebenda dicuntur , Se

ab illis , qui juris f id io n e refidcre ccnientur,

etiam lucrantur,

L V .

DIftributiones vero q u otld ian ae, quae vu l­

go pracfentiae appcllantur, funt illi fru-

ctas can on ica les, qui proptcr fingulas praefen-

tias in c h o r o , five propter d iv in u m ièrvicium

ab ipfis im penium inter Canonicos interciTen-

r e s , Se v e r e , ac aótualicer praefcntcs , d i i l i i-

buuntur.

L V L

X T N d e liae quotidianae diilributiones in C a-

tbedralibus Ecclcfiis , Se Collegiatis ad

cu ltu m divinum p rom ovcn dum principalitcr fue- runt inftitutae , atque decrerac 5 five ut Clerici

eò l ib e n tiu s , atque ftudiofiùs divinis incereiTent

officiis praefcntem aliqualem remunercicionem

accip ien d o, cademque caeteroquin carituri.Qua-

R

L vir.

QU are fi in Cathedralibus Ecclefiis , vel

Collegiatis per pias ípeciales fundacio­

nes hujufm odi quocidianae diftributio-

nes non fine con ilicu tae , auc nimis fine tenues,

tercia frucluum pars meniae Capicularis pro iif-

dem conftituend is, fecundum T rid en tin i C o n ­

cili! d iíp o fic ion em , d eb ct deduci,

LVIII.

Egula igitur generalis e f t , quod quocidia­nae diftributiones iolum praeicncibus, feu

divinis officiis intcreilentibus dari d e b e a n t , quo-

cum que fta tu to , aut confiietudine non ob ftan ­te : unde qui aliter eas receperint ( exceptis ca-

fibus in jure concefsis) earum d om in ium n on

a c q u ir u n t . Sc ad perceptarum refticutionem te-

neinur.

LIX.

QUne quidem regula ita p r o c e d it , ut n c ­

que valeat confuecudo quocidianas d i­

ftributiones in abfcntia p ercip ien d ijq u ia

ubi jus confuetudini re f if t it , eamque ut irratio-

n a b i le m , Sc iniquam penicus im probar , n on tancurn praeterita, verum Sc fu tu ra , Sc im m e-

xnoiialis confuetudo cenfetur fublata.V a -

L X .

y Alee tam en confùetudo quotidianas diftri-

butioncs abièntibus t r ib u c n d i, cniìi quo

de jure fit d u b iu m , utrum eis debeantur necnej

quia in liujuirnodi caÌu , niliil n o v u m , aut juri

com m u n i aperte contrarium in d u citu r , fed ib-

lùm caius de jure dubius lon gaevo uiìi decla-

ratur.

L X I .

C U m tamen , ut efl: in proloquio , nulla

derur regula fine exce p tion e , plurcs q u i­

dem cafus rep eriu n tu r, in quibus C an o n ic i ex

ju ila caufa , Se cu m O rdinarli venia abiènres,

licicè quotidiana? diftriburiones t^inquam inrer-

eilèntcs re c ip iu n t, atque lucrancur.

L X I L

JU re igitur com m un i in fp e d o , feu attenta

conftitucione Bonifacii V lI L per T rid en ti- n u m C o n ciliu m inftaurata , tres funt caufae

principales propter quas C an on ici abfentes quo-

tidianis diftributionibus fruunrur 5 infirmitas

nem pe , juila , Sz rationabilis corporalis necefsi- ta s , & cvidens Ecclefiae utilitas.

T u n c

L X U l

K i l U n c proptcr infirmitatcm Canonicus q u o -

tidianas diilributiones in abfentia perci-

pic y quando infirmicas eft talis , quae à d ivi-

norum officiorum celebratione l ib é r â t , licet in

earn iua culpa quis in c id e r it j quia a ff l id o n o n

eft addenda afflid io *. d u m m o d o confuetudo in

contrarium non adfit , Sc Canonicus infirmus dum eíTct ianus divinis ofììciis intereíTe confuc-

v i i l e t , aliter enim illis frui nequit.

L X I V .

COrporalis necefsitas quotidianas diftribu-

tiones abfenti tribuens in te rv e n ir , q u a n ­

do quis injuftc incarccratus, aut inique excom -

municatus , vc l è Civitate propter ieditiones expuliiis. Sc aliis fimilibus cafibus abique culpa

divinis intcreíTe nequit : nam cum ncceisicas proprii corporis tucndi illos faciat abeíTe , iàtis

videntur fub hac exceptione contincri,

L X V .

■^Andem propccr evidentem Ecclefiae utili- _ tacem quotidianas diftributiones abfenccs

lu cran tu r, fi utilitas fic illius Ecclefiae de cujus

diftribucionibus agitur ; quare meritò nec C a -no

nonicis in fervicio R o m a n i Pontificis exiftenti-

bus 5 liccc univerfali Ecclefiac defervianc 5 nec

exiftentibus in icrvitio E p i f c o p i , baud obftanti q u o d cenfeantur univerfac D ioeccfi infervirej

nec ftudiorum caufa abfentibus , licer exinde

totius Ecclefiae fequaeur utilitas, bae quotidia-

nac diftributiones tribuuntur.

PLXVL

Ropccr evidentem itaque Ecclefiac utilita-

cem quotidianas diftributiones etiam per- cipit C an on icus ad C o n ciliu m , auc ad profe-

quendas Ecclefiae fiiae lites , v c l ad procuran-

da com m un ia negotìa à Capiculo miíTus 5 Poe-

nitentiarius dum in Eclefia confeísiones audicj

& C anonicus incum bens anim arum curae , fuae

d ig n ita r i , ve l C anonicatui annexae.

LXVII.

A Lüs etíam cafibus C an on ici juftam o b cau- íam abícntes quotidianas lucrantur diftri­

butiones, Sic im prim is ex juris com m unis dif-

p o fir io n e , junòto T r id e n tin o C o n c i l i o , C a n o ­

nici ex quacum que jufta caufa , obtenta tamen priùs legitim a venia a b fen ces, eas percipiunt,

qu and o univerfi Capituli reditus cx folis quo-

cidianis diftributionibus conftant. Q u o in cafu

E etiam

edam C an o n ic i in fervido Sum m i Pontificis, v c l

Epifcopi com m orantes , ficuc & fludiorum cau-

fa abfentes deterioris conditionis m inim è eifc

dcbent,

LXVIIL

PRaeterea etiam ex privilegio R o m a n i P o n - dficis C anonicus ab Ecclefia fua abfens

quotidianas diftriburiones poreft percipere. Sic quippe Auditores R otae R om an ae frudtus, de diftributiones fuorum beneficiorum in abfenda

lu cran tu r, ac fi adualirer divinis intereiTent o&

ficiis. Similiter Inquifitores haeredcae pravitatis in fuis P raeb en d is, & dignicatibus pro praefen-

tibus 5 Se interciicntibus liabentur : non quidem

jure com m u n i in fp eó to , fed per ipecialia A p o -

ftolica Indulta.

LXIX.

f T ^ A n d e m , u t n on n ulli alii caius taceantur, de quibus late agunt D D .C a n o n ic i , T l ie o -

logalem Pracbendam obtinentes 5 n on foliim fru-

d u s annuos fuarum Praebendarum percipere

poiTunt j fed etiam diebus illis quibus adtualitcr le g u n t , ficut praefentes in C lio ro , & incereiTen-

tes habendi f u n t , ficque quocidianas diftribu­

tiones fuas faciunt.Pro

LXX.

PR o C oronide in q u ire n d u m c f t , u tru m quo-

ridianac diftributiones ordinariac , & pro­

prie fumptae , per n on intereilentes divinis o£

ficiis amiíTac , caeteris Clericis intereíTentibus

a c c re ic a n t , ve l non : a ffirm a tiv a m q u e fenten-

tiam , q u a m Interpretes fe re om nes tenent,

palam defeiidcrc n o n dubitamus.

Im prim atur.

0, Frmcifcus Antonins Cebrldn O*J . (J, 0. Can, Uniy. ^Elor.

Cafamayor , Cenf, '

■ ,

, ¿ « i i p f e i l

-ÍV .

ij*’’*." • ■ .'-i.''' ■’ '

r . , i . lïînb’

V

•¡e^.

• íV ‘T. . ' %'

V.- ' '■'■

i'.:\ ■ i)W; lO.'Ur --' íií

.'fí lgUWÍK:, ' . ■

fH Î. J.^Trf'íistu". ^

t i a * ; ■’ :: i î : , i f S i î f 5j £ f e ; ' : , ! ^ Î s â i a M ' ? . '* '•Vv*?'.-. .•.■Ha' J‘\.««.'*t-< .--v.wKJH

i y « » ' - ; -Vj * .#*. . ' ' • fc* * ' . ‘ • •* • • ___ »i > •

■ ' ‘ i»V‘X* Já5íPíi£.-i »í»'TÍ{

. * *■ * • V *■ _ . «

l a'*'’-.’ ' ■• : ' ■ ''iiU ijài^ààië^^

\

. . ï

i ;. r " . , * • -

•r •

-i26

- , c -

.'•1 - 1

»? •

'.»'S1 t*A

. \

-------------lì

" - ' ■ :î' 1< '■■■ ■•;

■,

:î;’Î\ *3 -if- -,

'• .'h-

.V

:. U ' t i . v; '

■:f 4 .' :,.» , . . - 4 C

. ‘f .

'• * (

'*• ■

-

• t• J

. f t

;U'

• \r- *» '

/

io lo o ^ C u i ^ c i v