VỢ NHẶT - Moon.vn · CHƢƠNG TRÌNH LUYỆN THI THPT QG 2017 – GV: Vũ Thị Dung Facebook: DungVuThi.HY Moon.vn - Học để khẳng định mình 1 Hotline: 0432 99 98 98

CHƢƠNG TRÌNH LUYỆN THI THPT QG 2017 – GV: Vũ Thị Dung Facebook: DungVuThi.HY

Moon.vn - Học để khẳng định mình 1 Hotline: 0432 99 98 98

VỢ NHẶT

(KIM LÂN)

Chuyên đề: LUYỆN THI THPT QG MÔN NGỮ VĂN 2017

VIDEO và LỜI GIẢI CHI TIẾT chỉ có tại website MOON.VN

[Truy cập tab: Ngữ Văn – Khoá học: LUYỆN THI THPT QUỐC GIA MÔN NGỮ VĂN]

I. ĐỌC – HIỂU

ĐỀ 1. Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu bên dƣới:

Cái đói đã tràn đến xóm này tự lúc nào. Những gia đình từ những vùng Nam Định, Thái Bình,

đội chiếu lũ lượt bồng bế, dắt díu nhau lên xanh xám như những bóng ma, và nằm ngổn ngang

khắp lều chợ. Người chết như ngả rạ. Không buổi sáng nào người trong làng đi chợ, đi làm đồng

không gặp ba bốn cái thây nằm còng queo bên đường. Không khí vẩn lên mùi ẩm thối của rác rưởi

và mùi gây của xác người.

Giữa cái cảnh tối sầm lại vì đói khát ấy, một buổi chiều người trong xóm bỗng thấy Tràng về

với một người đàn bà nữa. Mặt hắn có một vẻ gì phớn phở khác thường. Hắn tủm tỉm cười nụ một

mình và hai mắt sáng lên lấp lánh. Người đàn bà đi sau hắn chừng ba bốn bước. Thị cắp cái thúng

con, đầu hơi cúi xuống, cái nón rách tàng nghiêng nghiêng che khuất đi nửa mặt. Thị có vẻ rón

rén, e thẹn. Mấy đứa trẻ con thấy lạ vội chạy ra đón xem. Sợ chúng nó đùa như ngày trước, Tràng

vội vàng nghiêm nét mặt, lắc đầu ra hiệu không bằng lòng.

Mấy đứa trẻ đứng dừng lại, nhìn Tràng, đột nhiên có đứa gào lên:

- Anh Tràng ơi! – Tràng quay đầu lại. Nó lại cong cổ gào lên lần nữa – Chông vợ hài.

Tràng bật cười:

- Bố ranh!

Người đàn bà có vẻ khó chịu lắm. Thị nhíu đôi lông mày lại, đưa tay lên xóc xóc lại tà áo. Ngã

tư xóm chợ về chiều càng xác xơ, heo hút. Từng trận gió từ cánh đồng thổi vào, ngăn ngắt. Hai

bên dãy phố, úp súp, tối om, không nhà nào có ánh đèn, lửa. Dưới những gốc đa, gốc gạo xù xì,

bóng những người đói dật dờ đi lại lặng lẽ như những bóng ma. Tiếng quạ trên mấy cây gạo ngoài

bãi chợ cứ gào lên từng hồi thê thiết.

Nhìn theo bóng Tràng và bóng người đàn bà lủi thủi đi về bến, người trong xóm lạ lắm. Họ

đứng cả trong ngưỡng cửa nhìn ra bàn tán. Hình như họ cũng hiểu được đôi phần. Những khuôn

mặt hốc hác u tối của họ bỗng dưng rạng rỡ hẳn lên. Có cái gì lạ lùng và tươi mát thổi vào cuộc

sống đói khát, tăm tối ấy của họ. Một người thở dài. Người khác khẽ thì thầm hỏi:

- Ai đấy nhỉ?... Hay là người dưới quê bà cụ Tứ mới lên?

- Chả phải, từ ngày còn mồ ma ông cụ Tứ có thấy họ mạc nào lên thăm đâu.

- Quái nhỉ?

Im một lúc, có người bỗng lại cười lên rung rúc.



- Hay là vợ anh cu Tràng? Ừ, khéo mà vợ anh cu Tràng thật anh em ạ, trông chị ta thèn thẹn

hay đáo để.

- Ôi chao! Giời đất này còn rước cái của nợ đời về. Biết có nuôi nổi nhau sống qua được cái

thì này không?

Họ cùng nín lặng.

Người đàn bà như cũng biết xung quanh người ta đang nhìn dồn cả về phía mình, thị càng

ngượng nghịu, chân nọ bước díu cả vào chân kia. Hắn cũng biết thế, nhưng hắn lại lấy vậy làm

thích ý lắm, cái mặt cứ vênh lên tự đắc với mình.

(Ngữ văn 12, Tập hai, NXB Giáo dục, 2008, tr.24)

Câu 1. Giới thiệu vài nét về tác giả Kim Lân.

Câu 2. Đoạn trích ít nhiều đã phản ánh hiện thực khốc liệt của nạn đói khủng khiếp năm Ất

Dậu, 1945 ở nƣớc ta. Anh/chị biết gì về nạn đói này?

Câu 3. Việc lặp đi lặp lại chi tiết ngƣời bồng bế, dắt díu nhau lên xanh xám như những bóng

ma, bóng những người đói dật dờ đi lại lặng lẽ như những bóng ma có ý nghĩa gì?

Câu 4. Trƣớc sự kiện anh cu Tràng “nhặt” đƣợc vợ, những ngƣời dân ở xóm ngụ cƣ đã tỏ thái

độ ra sao?

Câu 5. Phân tích chi tiết Sợ chúng nó (mấy đứa trẻ con ở xóm ngụ cƣ) đùa như ngày trước,

Tràng vội vàng nghiêm nét mặt, lắc đầu ra hiệu không bằng lòng.

Câu 6. Từ những chi tiết Thị cắp cái thúng con, đầu hơi cúi xuống, cái nón rách tàng nghiêng

nghiêng che khuất đi nửa mặt. Thị có vẻ rón rén, e thẹn., thị càng ngượng nghịu, chân nọ bước díu

cả vào chân kia, hãy nhận xét về nhân vật ngƣời “vợ nhặt”.

Câu 7. Phân tích tâm trạng nhân vật Tràng.

ĐỀ 2. Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu bên dƣới:

Bà lão phấp phỏng bước theo con vào nhà. Đến giữa sân bà lão đứng sững lại, bà lão càng

ngạc nhiên hơn. Quái, sao lại có người đàn bà nào ở trong ấy nhỉ? Người đàn bà nào lại đứng

ngay đầu giường thằng con mình thế kia? Sao lại chào mình bằng u? Không phải con cái Đục

mà. Ai thế nhỉ? Bà lão hấp háy cặp mắt cho đỡ nhoèn vì tự dưng bài lão thấy mắt mình nhoèn ra

thì phải. Bà lão nhìn kĩ người đàn bà lần nữa, vẫn chưa nhận ra người nào. Bà lão quay đầu lại

nhìn con tỏ ý không hiểu.

Tràng tươi cười:

- Thì u hẵng vào ngồi lên giường lên giếc chĩnh chện cái đã nào.

Bà lão lập cập bước vào. Người đàn bà tưởng bà lão già cả, điếc lác, thị cất tiếng chào lần

nữa:

- U đã về ạ!

Ô hay, thế là thế nào nhỉ? Bà lão băn khoăn ngồi xuống giường. Tràng nhắc mẹ:

- Kìa nhà tôi nó chào u.



Thấy mẹ vẫn chưa hiểu, hắn bước lại gần nói tiếp:

- Nhà tôi nó mới về làm bạn với tôi đấy u ạ! Chúng tôi phải duyên phải kiếp với nhau… Chẳng

qua nó cũng là cái số cả…

Bà lão cúi đầu nín lặng. Bà lão hiểu rồi. Lòng người mẹ nghèo khổ ấy còn hiểu ra biết bao

nhiêu cơ sự, vừa ai oán vừa xót thương cho số kiếp đứa con mình. Chao ôi, người ta dựng vợ gả

chồng cho con lúc trong nhà ăn nên làm nổi, những mong sinh con đẻ cái mở mặt sau này. Còn

mình thì… Trong kẽ mắt kèm nhèm của bà rỉ xuống hai dòng nước mắt… Biết rằng chúng nó có

nuôi nổi nhau sống qua được cơn đói khát này không.

Bà lão khẽ thở dài ngửng lên, đăm đăm nhìn người đàn bà. Thị cúi mặt xuống, tay vân vê tà áo

đã rách bợt. Bà lão nhìn thị và bà nghĩ: Người ta có gặp bước khó khăn, đói khổ này, người ta mới

lấy đến con mình. Mà con mình mới có vợ được… Thôi thì bổn phận là mẹ, bà đã chẳng lo lắng

được cho con… May ra mà qua khỏi được cái tao đoạn này thì thằng con bà cũng có vợ, nó yên bề

nó, chẳng may ra ông giời bắt chết cũng phải chịu chứ biết thế nào mà lo cho hết được?

Bà lão khẽ dặng hắng một tiếng, nhẹ nhàng nói với “nàng dâu mới”:

- Ừ, thôi thì các con đã phải duyên phải kiếp với nhau, u cũng mừng lòng…

Tràng thở đánh phào một cái, ngực nhẹ hẳn đi. Hắn ho khẽ một tiếng, bước từng bước dài ra

sân. Bà cụ Tứ vẫn từ tốn tiếp lời:

- Nhà ta thì nghèo con ạ. Vợ chồng chúng mày liệu mà bảo nhau làm ăn. Rồi ra may mà ông

giời cho khá… Biết thế nào hở con, ai giàu ba họ, ai khó ba đời? Có ra thì rồi con cái chúng mày

về sau.

Bà lão đăm đăm nhìn ra ngoài. Bóng tối trùm lấy hai con mắt. Ngoài xa những dòng sông

sáng trắng uốn khúc trong cánh đồng tối. Mùi đốt đống rấm ở những nhà có người chết theo gió

thoảng vào khét lẹt. Bà lão thở nhẹ ra một hơi dài. Bà lão nghĩ đến ông lão, nghĩ đến đứa con gái

út. Bà lão nghĩ đến cuộc đời cực khổ dài dằng dặc của mình. Vợ chồng chúng nó lấy nhau, cuộc

đời chúng nó liệu có hơn bố mẹ trước kia không?...

- Con ngồi xuống đây. Ngồi xuống đây cho đỡ mỏi chân.

Bà lão nhìn người đàn bà, lòng đầy thương xót. Nó bây giờ là dâu là con trong nhà rồi. Người

đàn bà khẽ nhúc nhích, thị vẫn khép nép đứng nguyên chỗ cũ. Bà lão hạ thấp giọng xuống thân

mật:

- Kể có ra làm được dăm ba mâm thì phải đấy, nhưng nhà mình nghèo, cũng chả ai người ta

chấp nhặt chi cái lúc này. Cốt làm sao chúng mày hòa thuận là u mừng rồi. Năm nay thì đói to

đấy. Chúng mày lấy nhau lúc này, u thương quá…

Bà cụ nghẹn lời không nói được nữa, nước mắt cứ chảy xuống ròng ròng.

(Ngữ văn 12, Tập hai, NXB Giáo dục, 2008, tr. 28-29)

Câu 1. Đoạn trích trên đƣợc trích từ truyện ngắn Vợ nhặt của nhà văn Kim Lân. Giới thiệu vài

nét về xuất xứ tác phẩm.

Câu 2. Nêu chủ đề của đoạn trích.

Câu 3. Nêu giọng điệu trần thuật của tác giả trong phần đoạn trích in đậm.



Câu 4. Theo anh/chị, vì sao bà cụ Tứ lại nói với các con của mình là Ừ, thôi thì các con đã

phải duyên phải kiếp với nhau, u cũng mừng lòng… thay vì … u cũng bằng lòng?

Câu 5. Việc bà cụ Tứ không phản đối chuyện Tràng dẫn một ngƣời đàn bà xa lạ về làm vợ

giữa lúc cái đói đang hoành hành dữ dội, đẩy con ngƣời đến cận kề bờ vực của cái chết thể hiện vẻ

đẹp gì trong tâm hồn ngƣời mẹ?

Câu 6. Nêu cảm nhận của anh/chị về thái độ, tình cảm của tác giả đối với nhân vật bà cụ Tứ.

Câu 7. Viết một đoạn văn ngắn (khoảng 10 - 12 câu), nêu cảm nhận của anh/chị về tấm lòng

ngƣời mẹ trong đoạn trích.

ĐỀ 3. Đọc các đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu bên dƣới:

(1) – Chí Phèo đấy hở? Lè bè vừa vừa chứ, tôi không phải là cái kho.

Rồi ném bẹt năm hào xuống đất, cụ bảo hắn:

- Cầm lấy mà cút, đi đi cho rảnh. Rồi làm mà ăn chứ cứ báo người ta mãi à?

Hắn trợn mắt, chỉ vào mặt cụ:

- Tao không đến đây xin năm hào.

Thấy hắn toan làm dữ, cụ đành dịu giọng:

- Thôi, cầm lấy vậy, tôi không còn hơn.

Hắn vênh cái mặt lên, rất là kiêu ngạo:

- Tao đã bảo tao không đòi tiền.

- Giỏi! Hôm nay mới thấy anh không đòi tiền. Thế thì anh cần gì?

Hắn dõng dạc:

- Tao muốn làm người lương thiện.

Bá Kiến cười ha hả:

- Ồ tưởng gì! Tôi chỉ cần anh lương thiện cho thiên hạ nhờ.

Hắn lắc đầu:

- Không được! Ai cho tao lương thiện? Làm thế nào cho mất được những vết mảnh chai trên

mặt này? Tao không thể là người lương thiện nữa? Biết không! Chỉ có một cách… biết không!...

Chỉ còn một cách là… cái này! Biết không!...

Hắn rút dao ra, xông vào. Bá Kiến ngồi nhỏm dậy, Chí Phèo đã văng dao tới rồi. Bá Kiến chỉ

kịp kêu một tiếng. Chí Phèo vừa chém túi bụi vừa kêu làng thật to. Hắn kêu làng, không bao giờ

người ta vội đến. Bởi thế khi người ta đến thì hắn cũng đã đang giãy đành đạch ở giữa bao nhiêu

là máu tươi. Mắt hắn trợn ngược. Mồm hắn ngáp ngáp, muốn nói, nhưng không ra tiếng. Ở cổ

hắn, thỉnh thoảng máu vẫn còn ứ ra.

(Ngữ văn 11, Tập một, NXB Giáo dục, 2008, tr.153-154)



(2) Ngoài đình bỗng dội lên một hồi trống, dồn dập, vội vã. Đàn quạ trên những cây gạo cao

chót vót ngoài bãi chợ hốt hoảng bay vù lên, lượn thành từng đám bay vẩn trên nền trời như

những đám mây đen.

Người con dâu khẽ thở dài, thị nói lí nhí trong miệng:

- Trống gì đấy, u nhỉ?

- Trống thúc thuế đấy. Đằng thì nó bắt giồng đay, đằng thì nó bắt đóng thuế. Giời đất này

không chắc đã sống qua được đâu các con ạ… - Bà lão ngoảnh vội ra ngoài. Bà lão không dám để

con dâu nhìn thấy bà khóc.

Người con dâu có vẻ lạ lắm, thị lẩm bẩm:

- Ở đây vẫn phải đóng thuế cơ à?

Im lặng một lúc thị lại tiếp:

- Trên mạn Thái Nguyên, Bắc Giang, người ta không chịu đóng thuế nữa đâu. Người ta còn

phá cả kho thóc của Nhật, chia cho người đói nữa đấy.

Tràng hỏi vội trong miếng ăn:

- Việt Minh phải không?

- Ừ, sao nhà biết?

Tràng không trả lời. Trong ý nghĩ của hắn vụt hiện ra cảnh những người nghèo đói ầm ầm kéo

nhau đi trên đê Sộp. Đằng trước có lá cờ đỏ to lắm.

Hôm ấy hắn láng máng nghe người ta nói họ là Việt Minh đấy. Họ đi cướp thóc đấy. Tràng

không hiểu gì sợ quá, kéo vội xe thóc của Liên đoàn tắt cánh đồng đi lối khác.

À ra họ đi phá kho thóc chia cho người đói. Tự dưng hắn thấy ân hận, tiếc rẻ vẩn vơ, khó hiểu.

Ngoài đình tiếng trống thúc thuế vẫn dồn dập. Mẹ và vợ Tràng đã buông đũa đứng dậy.

Trong óc Tràng vẫn thấy đám người đói và lá cờ đỏ bay phấp phới…

(Ngữ văn 12, Tập hai, NXB Giáo dục, 2008, tr.32)

Câu 1. Nêu xuất xứ các đoạn trích.

Câu 2. Nêu vị trí của mỗi đoạn trích trong tác phẩm của nó.

Câu 3. Vì sao Chí Phèo lại tự vẫn sau khi giết chết bá Kiến?

Câu 4. Phân tích ý nghĩa chi tiết trong câu chuyện của Kim Lân: trong óc Tràng, đám ngƣời

đói và lá cờ đỏ bay phấp phới…

Câu 5. Có ý kiến cho rằng cùng phản ánh hiện thực đời sống xã hội Việt Nam những năm

trƣớc Cách mạng tháng Tám nhƣng nhà văn Nam Cao có phần bi quan hơn nhà văn Kim Lân.

Trình bày ngắn gọn (khoảng 5 – 7 dòng) suy nghĩ của anh/chị về ý kiến đó.

ĐỀ 4. Đọc các đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu bên dƣới:



(1) Xế chiều hôm ấy, bà mẹ chồng và chồng Dần đến. Cả hai cùng mặc quần áo cánh. Bà mẹ

khoác một cái áo nâu dài đã bạc ở trên vai. Chú rể xách một chẽ cau, chừng một chục quả. Vào

đến nhà, y lúng túng không biết đặt đâu. Bà mẹ trông thấy bảo Dần:

- Cho bu mượn cái đĩa đi, con!

Mặt Dần đã đỏ bừng. Hai đứa em nó, trông thấy, cười rúc rích. Nó lợi dụng câu sai của mẹ

chồng, để chạy tót ra chái đứng. Một lúc lâu nó cũng không vào. Thầy nó phải đỡ lấy chẽ cau ở

tay bà mẹ chồng, đặt lên giường thờ mẹ nó. Rồi thầy nó nói thật to:

- Đi nấu nước đi con!

Không thấy con gái thưa, ông phải bảo thằng con trai lớn:

- Chạy ra bảo chị đun ấm nước.

Rồi ông thân hành đi lấy chìa vôi ra để têm trầu. Bà mẹ chồng có lời ngay:

- Thưa ông, ông đã có lòng thương đến cháu, mà xét ra, như thế này thì thật ông thương quá,

thương mọi nhẽ, cái gì ông cũng châm chước đi cho cả, khiến chúng tôi cảm tạ cái bụng ông mà

lại lấy làm xấu hổ về cái cách chúng tôi xử lắm. Chúng tôi xử thế này thật quả là không phải.

Nhưng lạy Trời, lạy Đất!... Chúng tôi cũng muốn nghĩ thế nào kia nhưng ông trời ông ấy chỉ cho

nghĩ đến thế thôi, thì cũng phải rầu lòng mà chín bỏ làm mười, chứ như ông thì thật một bỏ làm

mười, mà không được một cũng bỏ làm mười. Có vậy thì công việc của cháu mới xong xuôi được.

Giá phải bố vợ như bố vợ nhà khác, nhất nhất cái gì cũng bắt đủ lề lối, thì nhà như chúng tôi lấy

gì mà lo được? Ít là cháu suốt đời không có vợ. Nhưng phúc làm sao, lại gặp được ông bố vợ

thương con rể như ông, thì có phải ông trời ông ấy cũng còn thương nhà chúng tôi lắm lắm

không?

Thôi thì bây giờ mọi sự ông đã thương cho cháu cả rồi, hôm nay tiện được ngày, tôi cũng biện

cơi trầu đến kêu với ông để ông cho cháu được lễ các cụ - trước là lễ gia tiên, sau là lễ bác nhà ta,

sau nữa ông lại cho cháu lễ sống ông, (chẳng có tiền bạc gạo lợn, hay mâm cao cỗ đầy thì cũng

phải lấy đầu làm lễ gọi là chút lòng thành của con, cháu các cụ) – rồi xin phép ông để chúng tôi

đưa cháu về nhà làm ăn.

Đáp lại bao nhiêu lời bóng bẩy, xa xôi ấy, ông bố vợ chỉ trả lời gọn thon lỏn một câu:

- Vâng! Mời bà cứ ngồi chơi thư thả xơi nước, xơi trầu đã.

Rồi ông lại cất cao giọng, bảo con:

- Hễ được nước thì bắc lên đây, con nhé!

Rồi ông ngồi lử thử. Bởi vì ông buồn lắm. Chỉ lát nữa là người ta rước Dần đi. Đêm hôm nay,

chỉ còn mình ông với hai đứa trẻ con. Nhà sẽ vắng ngắt vắng ngơ, chẳng khác gì ngày vợ ông mới

chết đi. Rồi chỉ mươi bữa, nửa tháng là ông phải bỏ nốt hai đứa con trai để ngược... Chao ôi!

Buồn biết mấy?... Ông đờ đẫn cả người. Ông nghĩ bụng rằng: giá Dần không phải về nhà người

ta, thì có lẽ chẳng đời nào ông phải lên rừng; ông cứ ở nhà với ba con, bố con đùm bọc lấy nhau,

bây giờ bỏ lại hai đứa bé mà đi, ông thương chúng nó quá... À, thì ra ông phải đi nơi khác làm ăn,

chẳng phải vì cớ gì khác mà chỉ vì Dần phải đi lấy chồng, Dần đi lấy chồng, không ai trông coi

vườn đất, nhà cửa, con cái cho ông nữa... Ông buồn quá. Ông đáp lại những câu rất dài dòng của

bà thông gia bằng những câu ngắn ngủn. Bà thông gia, trái lại nhiều lời lắm. Bà vui vẻ. Bà nói

luôn. Bởi tài ăn nói của người ta, một đời mới có dịp dùng đến độ vài lần. Bà thì chỉ một lần thôi,



bởi vì bà có mỗi một mống con trai. Lấy một con vợ cho con, có dễ đâu? Nhất là mình lại không có

nhiều tiền. Công việc phải qua mấy mươi nấc, mấy mươi cầu. Chưa cưới được vợ về cho con, thì

còn là đi lại mỏi chân, van ông lạy bà sái hàm răng... Công việc của bà, mười phần xong đến chín

phần rồi. Còn một tí chút nữa mà thôi. Tội gì không ngọt ngào với người ta cho yên ổn cả? Người

ta gả con gái, đã chẳng được gì thì cũng phải được lời nói mát lòng, mát ruột cho hả dạ...

Đến tối, đám cưới mới ra đi. Vẻn vẹn có sáu người, cả nhà gái nhà trai. Ông bố vợ đã tưởng

không đi. Nhưng bà mẹ chồng cố mời. Vả lại nếu ông không đi, thì hai đứa bé cũng không thể đi

mà Dần thì đang khóc lóc. Nếu chỉ có mình nó ra đi thì có lẽ nó cũng không chịu nốt. Ông đành

kéo mấy cành rào lấp ngõ rồi đi vậy.

Dần không chịu mặc cái áo dài của bà mẹ chồng đưa, thành thử lại chính bà khoác cái áo ấy

trên vai. Dần mặc những áo vải ngày thường nghĩa là một cái quần sồng cộc xẫng và đụp những

miếng vá thật to, một cái áo cánh nâu bạc phếch và cũng vá nhiều chỗ lắm, một bên tay rách quá,

đã xé cụt gần đến nách. Nó sụt sịt khóc, đi bên cạnh mẹ chồng. Chú rể dắt đứa em lớn của Dần.

Còn thằng bé thì ông bố cõng. Cả bọn đi lủi thủi trong sương lạnh và bóng tối như một gia đình

xẩm lẳng lặng dắt díu nhau đi tìm chỗ ngủ...

(Nam Cao, Một đám cưới)

(2) Ít lâu nay hắn xe thóc Liên đoàn lên tỉnh. Mỗi bận qua cửa nhà kho lại thấy mấy chị con

gái ngồi vêu ra ở đấy. Hắn đoán họ ngồi đấy nhặt hạt rơi hạt vãi, hay ai có công việc gì gọi đến

thì làm. Một lần hắn đang gò lưng kéo cái xe bò thóc vào dốc tỉnh, hắn hò một câu chơi cho đỡ

nhọc. Hắn hò rằng:

Muốn ăn cơm trắng mấy giò này!

Lại đây mà đẩy xe bò với anh, nì!

Chủ tâm hắn cũng chẳng có ý chòng ghẹo cô nào, nhưng mấy cô gái lại cứ đẩy vai cô ả này ra

với hắn, cười như nắc nẻ:

- Kìa anh ấy gọi! Có muốn ăn cơm trắng mấy giò thì ra đẩy xe bò với anh ấy!

Thị cong cớn:

- Có khối cơm trắng mấy giò đấy! Này, nhà tôi ơi, nói thật hay nói khoác đấy?

Tràng ngoái cổ lại vuốt mồ hôi trên mặt cười:

- Thật đấy, có đẩy thì ra mau lên!

Thị vùng đứng dậy, ton ton chạy lại đẩy xe cho Tràng.

- Đã thật thì đẩy chứ sợ gì, đằng ấy nhỉ. – Thị liếc mắt, cười tít.

Tràng thích lắm. Từ cha sinh mẹ đẻ đến giờ, chưa có người con gái nào cười với hắn tình tứ

như thế.

Lần thứ hai, Tràng vừa trả hàng xong, ngồi uống nước ở ngoài cổng chợ tỉnh thì thị ở đâu sầm

sập chạy đến. Thị đứng trước mặt hắn sưng sỉa nói:

- Điêu! Người thế mà điêu!

Hắn giương mắt nhìn thị, không hiểu. Thật ra lúc ấy hắn cũng chưa nhận ra thị là ai. Hôm nay

thị rách quá, áo quần tả tơi như tổ đỉa, thị gầy sọp hẳn đi, trên cái khuôn mặt lưỡi cày xám xịt chỉ

còn thấy hai con mắt.



- Hôm ấy leo lẻo cái mồm hẹn xuống, thế mà mất mặt.

À, hắn nhớ ra rồi, hắn toét miệng cười.

- Chả hôm ấy thì hôm nay vậy. Này hẵng ngồi xuống ăn miếng giầu đã.

- Có ăn gì thì ăn, chả ăn giầu.

Thị vẫn đứng cong cớn trước mặt hắn.

- Đấy, muốn ăn gì thì ăn.

Hắn vỗ vỗ vào túi.

- Rích bố cu, hở!

Hai con mắt trũng hoáy của thị tức thì sáng lên, thị đon đả:

- Ăn thật nhá! Từ ăn thì ăn sợ gì.

Thế là thị ngồi sà xuống, ăn thật. Thị cắm đầu ăn một chặp bốn bát bánh đúc liền chẳng

chuyện trò gì. Ăn xong thị cầm dọc đôi đũa quệt ngang miệng, thở:

- Hà, ngon! Về chị ấy thấy hụt tiền thì bỏ bố.

Hắn cười:

- Làm đếch gì có vợ. Này nói đùa chứ có về với tớ thì ra khuân hàng lên xe rồi cùng về.

Nói thế Tràng cũng tưởng là nói đùa, ai ngờ thị về thật. Mới đầu anh chàng cũng chợn, nghĩ:

thóc gạo này đến cái thân mình cũng chả biết có nuôi nổi không, lại còn đèo bòng. Sau không biết

nghĩ thế nào hắn tặc lưỡi một cái:

- Chậc, kệ!

Hôm ấy hắn đưa thị vào chợ tỉnh bỏ tiền ra mua cho thị cái thúng con đựng vài thứ lặt vặt và

ra hàng cơm đánh một bữa thật no nê rồi cùng đẩy xe bò về...

(Kim Lân, Vợ nhặt)

Câu 1. Nêu đề tài, chủ đề của các đoạn trích.

Câu 2. Đám cƣới Dần diễn ra nhƣ thế nào? Nêu cảm nhận về chi tiết Cả bọn đi lủi thủi trong

sương lạnh và bóng tối như một gia đình xẩm lẳng lặng dắt díu nhau đi tìm chỗ ngủ...

Câu 3. Anh cu Tràng “nhặt” đƣợc vợ nhƣ thế nào? Vì sao ngƣời đàn bà trong đoạn truyện của

Kim Lân lại chấp nhận theo không Tràng?

Câu 4. “Đám cƣới” của Dần và “đám cƣới” của anh cu Tràng có gì giống và khác nhau?

Câu 5. Nêu thái độ, tình cảm của các tác giả trƣớc hai “đám cƣới”.

Câu 6. Từ hai “đám cƣới” trong hai đoạn trích, nêu cảm nhận của anh/chị về thân phận của

con ngƣời trong xã hội thực dân nửa phong kiến trƣớc Cách mạng tháng Tám.

II. LÀM VĂN

ĐỀ 1. Anh/chị hãy phân tích một nhân vật trong truyện ngắn Vợ nhặt (Kim Lân).



ĐỀ 2. “Vợ nhặt” (Kim Lân) là truyện ngắn làm xúc động lòng người bởi vẻ đẹp của tình

người.

Bằng những hiểu biết về tác phẩm, anh/chị hãy làm sáng tỏ nhận định trên.

ĐỀ 3. Anh/chị hãy phân tích một nét đặc sắc nghệ thuật trong truyện ngắn Vợ nhặt của nhà

văn Kim Lân.

ĐỀ 4. Nhà văn Kim Lân từng nói về ý của tác phẩm Vợ nhặt: Trong sự túng đói quay quắt,

trong bất cứ hoàn cảnh khốn khổ nào thì người nông dân ngụ cư vẫn khát khao vươn lên trên cái

chết, cái thảm đạm để mà vui, để mà hi vọng.

Anh/chị hãy phân tích truyện ngắn Vợ nhặt để làm rõ ý của truyện mà Kim Lân đã nói.

ĐỀ 5 (ĐỀ 12 TRONG KHÓA LUYỆN ĐỀ 2016). Cảm nhận của anh/chị về cuộc đời, số

phận và vẻ đẹp nhân cách của những ngƣời dân nghèo Việt Nam trƣớc Cách mạng tháng Tám qua

các đoạn trích sau đây:

(1) Xế chiều hôm ấy, bà mẹ chồng và chồng Dần đến. Cả hai cùng mặc quần áo cánh. Bà mẹ

khoác một cái áo nâu dài đã bạc ở trên vai. Chú rể xách một chẽ cau, chừng một chục quả. Vào

đến nhà, y lúng túng không biết đặt đâu. Bà mẹ trông thấy bảo Dần:

- Cho bu mượn cái đĩa đi, con!

Mặt Dần đã đỏ bừng. Hai đứa em nó, trông thấy, cười rúc rích. Nó lợi dụng câu sai của mẹ

chồng, để chạy tót ra chái đứng. Một lúc lâu nó cũng không vào. Thầy nó phải đỡ lấy chẽ cau ở

tay bà mẹ chồng, đặt lên giường thờ mẹ nó. Rồi thầy nó nói thật to:

- Đi nấu nước đi con!

Không thấy con gái thưa, ông phải bảo thằng con trai lớn:

- Chạy ra bảo chị đun ấm nước.

Rồi ông thân hành đi lấy chìa vôi ra để têm trầu. Bà mẹ chồng có lời ngay:

- Thưa ông, ông đã có lòng thương đến cháu, mà xét ra, như thế này thì thật ông thương quá,

thương mọi nhẽ, cái gì ông cũng châm chước đi cho cả, khiến chúng tôi cảm tạ cái bụng ông mà

lại lấy làm xấu hổ về cái cách chúng tôi xử lắm. Chúng tôi xử thế này thật quả là không phải.

Nhưng lạy Trời, lạy Đất!... Chúng tôi cũng muốn nghĩ thế nào kia nhưng ông trời ông ấy chỉ cho

nghĩ đến thế thôi, thì cũng phải rầu lòng mà chín bỏ làm mười, chứ như ông thì thật một bỏ làm

mười, mà không được một cũng bỏ làm mười. Có vậy thì công việc của cháu mới xong xuôi được.

Giá phải bố vợ như bố vợ nhà khác, nhất nhất cái gì cũng bắt đủ lề lối, thì nhà như chúng tôi lấy

gì mà lo được? Ít là cháu suốt đời không có vợ. Nhưng phúc làm sao, lại gặp được ông bố vợ

thương con rể như ông, thì có phải ông trời ông ấy cũng còn thương nhà chúng tôi lắm lắm

không?

Thôi thì bây giờ mọi sự ông đã thương cho cháu cả rồi, hôm nay tiện được ngày, tôi cũng biện

cơi trầu đến kêu với ông để ông cho cháu được lễ các cụ - trước là lễ gia tiên, sau là lễ bác nhà ta,

sau nữa ông lại cho cháu lễ sống ông, (chẳng có tiền bạc gạo lợn, hay mâm cao cỗ đầy thì cũng

phải lấy đầu làm lễ gọi là chút lòng thành của con, cháu các cụ) – rồi xin phép ông để chúng tôi

đưa cháu về nhà làm ăn.

Đáp lại bao nhiêu lời bóng bẩy, xa xôi ấy, ông bố vợ chỉ trả lời gọn thon lỏn một câu:



- Vâng! Mời bà cứ ngồi chơi thư thả xơi nước, xơi trầu đã.

Rồi ông lại cất cao giọng, bảo con:

- Hễ được nước thì bắc lên đây, con nhé!

Rồi ông ngồi lử thử. Bởi vì ông buồn lắm. Chỉ lát nữa là người ta rước Dần đi. Đêm hôm nay,

chỉ còn mình ông với hai đứa trẻ con. Nhà sẽ vắng ngắt vắng ngơ, chẳng khác gì ngày vợ ông mới

chết đi. Rồi chỉ mươi bữa, nửa tháng là ông phải bỏ nốt hai đứa con trai để ngược... Chao ôi!

Buồn biết mấy?... Ông đờ đẫn cả người. Ông nghĩ bụng rằng: giá Dần không phải về nhà người

ta, thì có lẽ chẳng đời nào ông phải lên rừng; ông cứ ở nhà với ba con, bố con đùm bọc lấy nhau,

bây giờ bỏ lại hai đứa bé mà đi, ông thương chúng nó quá... À, thì ra ông phải đi nơi khác làm ăn,

chẳng phải vì cớ gì khác mà chỉ vì Dần phải đi lấy chồng, Dần đi lấy chồng, không ai trông coi

vườn đất, nhà cửa, con cái cho ông nữa... Ông buồn quá. Ông đáp lại những câu rất dài dòng của

bà thông gia bằng những câu ngắn ngủn. Bà thông gia, trái lại nhiều lời lắm. Bà vui vẻ. Bà nói

luôn. Bởi tài ăn nói của người ta, một đời mới có dịp dùng đến độ vài lần. Bà thì chỉ một lần thôi,

bởi vì bà có mỗi một mống con trai. Lấy một con vợ cho con, có dễ đâu? Nhất là mình lại không có

nhiều tiền. Công việc phải qua mấy mươi nấc, mấy mươi cầu. Chưa cưới được vợ về cho con, thì

còn là đi lại mỏi chân, van ông lạy bà sái hàm răng... Công việc của bà, mười phần xong đến chín

phần rồi. Còn một tí chút nữa mà thôi. Tội gì không ngọt ngào với người ta cho yên ổn cả? Người

ta gả con gái, đã chẳng được gì thì cũng phải được lời nói mát lòng, mát ruột cho hả dạ...

Đến tối, đám cưới mới ra đi. Vẻn vẹn có sáu người, cả nhà gái nhà trai. Ông bố vợ đã tưởng

không đi. Nhưng bà mẹ chồng cố mời. Vả lại nếu ông không đi, thì hai đứa bé cũng không thể đi

mà Dần thì đang khóc lóc. Nếu chỉ có mình nó ra đi thì có lẽ nó cũng không chịu nốt. Ông đành

kéo mấy cành rào lấp ngõ rồi đi vậy.

Dần không chịu mặc cái áo dài của bà mẹ chồng đưa, thành thử lại chính bà khoác cái áo ấy

trên vai. Dần mặc những áo vải ngày thường nghĩa là một cái quần sồng cộc xẫng và đụp những

miếng vá thật to, một cái áo cánh nâu bạc phếch và cũng vá nhiều chỗ lắm, một bên tay rách quá,

đã xé cụt gần đến nách. Nó sụt sịt khóc, đi bên cạnh mẹ chồng. Chú rể dắt đứa em lớn của Dần.

Còn thằng bé thì ông bố cõng. Cả bọn đi lủi thủi trong sương lạnh và bóng tối như một gia đình

xẩm lẳng lặng dắt díu nhau đi tìm chỗ ngủ...

(Nam Cao, Một đám cưới)

(2) - U đã về đấy!

Hắn lật đật chạy ra đón.

- Hôm nay sao y về muộn thế! Làm tôi đợi nóng cả ruột.

Bà cụ Tứ nhấp nháy hai con mắt nhìn Tràng, chậm chạp hỏi:

- Có việc gì thế vậy?

- Thì u hẵng cứ vào trong nhà đã nào.

Bà lão phấp phỏng bước theo con vào trong nhà. Đến giữa sân bà lão đứng sững lại, bà lão

càng ngạc nhiên hơn. Quái, sao lại có người đàn bà nào ở trong ấy nhỉ? Người đàn bà nào lại

đứng ngay đầu giường thằng con mình thế kia? Sao lại chào mình bằng u? Không phải con cái

Đục mà. Ai thế nhỉ? Bà lão hấp háy cặp mắt cho đỡ nhoèn vì tự dưng bà lão thấy mắt mình nhoèn



ra thì phải. Bà lão nhìn kĩ người đàn bà lần nữa, vẫn chưa nhận ra người nào. Bà lão quay lại

nhìn con tỏ ý không hiểu.

Tràng tươi cười:

- Thì u hẵng vào ngồi lên giường lên giếc chĩnh chện cái đã nào.

Bà lão lập cập bước vào. Người đàn bà tưởng bà lão già cả, điếc lác, thị cất tiếng chào lần

nữa:

- U đã về ạ!

Ô hay, thế là thế nào nhỉ? Bà lão băn khoăn ngồi xuống giường. Tràng nhắc mẹ:

- Kìa nhà tôi nó chào u.

Thấy mẹ vẫn chưa hiểu, hắn bước lại gần nói tiếp:

- Nhà tôi nó mới về làm bạn với tôi đấy u ạ! Chúng tôi phải duyên phải kiếp với nhau... Chẳng

qua nó cũng là cái số cả...

Bà lão cúi đầu nín lặng. Bà lão hiểu rồi. Lòng người mẹ nghèo khổ ấy còn hiểu ra biết bao cơ

sự, vừa ai oán vừa xót thương cho số kiếp đứa con mình. Chao ôi, người ta dựng vợ gả chồng cho

con là lúc trong nhà ăn nên làm nổi, những mong sinh con đẻ cái mở mặt sau này. Còn mình thì...

Trong kẽ mắt kèm nhèm của bà rỉ xuống hai dòng nước mắt... Biết rằng chúng nó có nuôi nổi nhau

sống qua được cơn đói khát này không.

Bà lão khẽ thở dài, ngửng lên, đăm đăm nhìn người đàn bà. Thị cúi mặt xuống, tay vân vê tà

áo đã rách bợt. Bà lão nhìn thị và bà nghĩ: Người ta có gặp bước khó khăn, đói khổ này, người ta

mới lấy đến con mình. Mà con mình mới có vợ được... Thôi thì bổn phận bà là mẹ, bà đã chẳng lo

lắng được cho con... May ra mà qua khỏi được cái tao đoạn này thì thằng con bà cũng có vợ, nó

yên bề nó, chẳng may ra ông giời bắt chết cũng phải chịu chứ biết thế nào mà lo cho hết được?

Bà lão khẽ dặng hắng một tiếng, nhẹ nhàng nói với “nàng dâu mới:

- Ừ, thôi thì các con đã phải duyên phải kiếp với nhau, u cũng mừng lòn...

Tràng thở đánh phào một cái, ngực nhẹ hẳn đi. Hắn ho khẽ một tiếng, bước từng bước dài ra

sân. Bà cụ Tứ vẫn từ tốn tiếp lời:

- Nhà ta thì nghèo con ạ. Vợ chồng chúng mày liệu mà bảo nhau làm ăn. Rồi may mà ông giời

cho khá... Biết thế nào hở con, ai giàu ba họ, ai khó ba đời? Có ra thì rồi con cái chúng mày về

sau.

Bà lão đăm đăm nhìn ra ngoài. Bóng tối trùm lấy hai con mắt. Ngoài xa dòng sông sáng trắng

uốn khúc trong cánh đồng tối. Mùi đốt đống rấm ở những nhà có người chết theo gió thoảng vào

khét lẹt. Bà lão thở nhẹ ra một hơi dài. Bà lão nghĩ đến ông lãi, nghĩ đến đứa con gái út. Bà lão

nghĩ đến cuộc đời cực khổ dài dằng dặc của mình. Vợ chồng chúng nó lấy nhau, cuộc đời chúng

nó liệu có hơn bố mẹ trước kia không?...

- Con ngồi xuống đay. Ngồi xuống đây cho đỡ mỏi chân.

Bà lão nhìn người đàn bà, lòng đầy thương xót. Nó bây giờ là dâu là con trong nhà rồi. Người

đàn bà khẽ nhúc nhích, thị vẫn khép nép đứng nguyên chỗ cũ. Bà lão hạ thấp giọng xuống thân

mật:



- Kể có ra làm được dăm ba mâm thì phải đấy, nhưng nhà mình nghèo, cũng chả ai người ta

chấp nhặt chi cái lúc này. Cốt làm sao chúng mày hòa thuận là u mừng rồi. Năm nay thì đói to

đấy. Chúng mày lấy nhau lúc này, u thương quá...

Bà cụ nghẹn lời không nói được nữa, nước mắt cứ chảy xuống ròng ròng.

(Kim Lân, Vợ nhặt)

ĐỀ 6. Từ cuộc đời của các nhân vật phụ nữ trong hai tác phẩm Vợ nhặt (Kim Lân) và Vợ

chồng A Phủ (Tô Hoài), anh/chị hãy phát biểu suy nghĩ của mình về số phận ngƣời phụ nữ xƣa và

nay?

ĐỀ 7. Anh/Chị hãy phân tích hình tƣợng nhân vật bà cụ Tứ trong truyện ngắn Vợ nhặt của

Kim Lân.

Giáo viên Vũ Dung

Nguồn: Moon.vn



VIDEO và LỜI GIẢI CHI TIẾT chỉ có tại website MOON.VN

[Truy cập tab: Ngữ Văn – Khoá học: LUYỆN THI THPT QUỐC GIA MÔN NGỮ VĂN]

I. ĐỌC – HIỂU

ĐỀ 1

Câu 1

Kim Lân (1920 – 2007) là một trong những nhà văn tiêu biểu của văn học Việt Nam hiện đại.

Ông là cây bút chuyên viết truyện ngắn, thƣờng viết về nông thôn và ngƣời nông dân.

Truyện Kim Lân hấp dẫn ngƣời đọc bởi những trang viết đặc sắc về phong tục và đời sống

làng quê, bởi những hiểu biết sâu sắc của ông về cảnh ngộ và tâm lí ngƣời dân quê. Năm 2001,

Kim Lân đƣợc tặng Giải thƣởng Nhà nƣớc về văn học nghệ thuật.

Tác phẩm chính: Nên vợ nên chồng (1955), Con chó xấu xí (1962).

Câu 2

Nạn đói năm Ất Dậu 1945 khiến hơn hai triệu đồng bào ta từ Quảng Trị ra Bắc Kì bị chết đói.

Nguyên nhân chủ yếu gây ra nạn đói này chính là sự khai thác, vơ vét, bóc lột tàn tệ của bè lũ thực

dân, phát xít đối với đồng bào ta nhằm phục vụ chiến tranh Đông Dƣơng.

Câu 3

Việc lặp đi lặp lại chi tiết ngƣời bồng bế, dắt díu nhau lên xanh xám như những bóng ma, bóng

những người đói dật dờ đi lại lặng lẽ như những bóng ma có tác dụng tô đậm sự thê thảm đến kiệt

cùng của con ngƣời trong nạn đói: ngƣời sống mà nhƣ đã chết, ranh giới giữa sự sống với cái chết

chỉ mong manh nhƣ sợi tóc.

Câu 4

Trƣớc sự kiện anh cu Tràng “nhặt” đƣợc vợ, những ngƣời dân ở xóm ngụ cƣ đã thể hiện rất rõ

thái độ, xúc cảm của mình:

- Thoạt đầu, họ thấy phấn chấn, mừng lạ: Những khuôn mặt hốc hác u tối của họ bỗng dưng

rạng rỡ hẳn lên. Có cái gì lạ lùng và tươi mát thổi vào cuộc sống đói khát, tăm tối ấy của họ.. Cái

gì lạ lùng và tươi mát đó chính là xúc cảm sẻ chia rất tự nhiên của mọi ngƣời khi thấy Tràng có vợ.

- Nhƣng ngay sau đó, họ ái ngại, thậm chí lo lắng thay cho Tràng: Một người thở dài., “Ôi

chao! Giời đất này còn rước cái của nợ đời về. Biết có nuôi nổi nhau sống qua được cái thì này

không?”, Họ cùng nín lặng.. Thái độ này xuất phát từ chính cái nhìn thực tế của những ngƣời lao

động nghèo ở xóm ngụ cƣ. Hơn ai hết, họ thấu hiểu cảnh ngộ tăm tối, cùng cực của mình trong

thời đoạn ngặt nghèo này.

Câu 5

Chi tiết Sợ chúng nó (mấy đứa trẻ con ở xóm ngụ cƣ) đùa như ngày trước, Tràng vội vàng

nghiêm nét mặt, lắc đầu ra hiệu không bằng lòng. chứng tỏ Tràng hoàn toàn nghiêm túc trong việc

VỢ NHẶT

(KIM LÂN)

Chuyên đề: LUYỆN THI THPT QG MÔN NGỮ VĂN 2017



đƣa ngƣời đàn bà đi bên về nhà làm vợ. Tràng sợ việc mấy đứa trẻ con ở xóm ngụ cƣ đùa bỡn

mình nhƣ mọi ngày sẽ khiến cho “việc đại sự” của Tràng trở nên trò đùa, làm ngƣời đàn bà đi bên

ngƣợng nghịu hoặc phải suy nghĩ.

Câu 6

Những chi tiết Thị cắp cái thúng con, đầu hơi cúi xuống, cái nón rách tàng nghiêng nghiêng

che khuất đi nửa mặt. Thị có vẻ rón rén, e thẹn., thị càng ngượng nghịu, chân nọ bước díu cả vào

chân kia, chứng tỏ nhân vật ngƣời “vợ nhặt” có ý thức rất sâu sắc về thân phận của mình. Thị có ý

thức về nhân phẩm chứ không đến nỗi mất hoàn toàn rẻ rúng, đáng khinh khi theo không một

ngƣời đàn ông.

Câu 7

- Tâm trạng chủ yếu xuyên suốt nhân vật Tràng trong đoạn trích là niềm vui, thích thú: Mặt

hắn có một vẻ gì phớn phở khác thường., hắn lại lấy vậy làm thích ý lắm, cái mặt cứ vênh lên tự

đắc với mình. Tâm trạng của Tràng có phần đối lập với thái độ của những ngƣời dân ở xóm ngụ

cƣ.

- Sở dĩ Tràng vui, phấn khởi, tự đắc bởi từ đây Tràng cũng đã có một ngƣời vợ nhƣ bao chàng

trai khác. Niềm vui đó hẳn đƣợc khởi phát từ một suy nghĩ hết sức đơn giản về hôn nhân, về cuộc

sống gia đình. Nhƣng, xét đến cùng, nó xuất phát từ khát vọng hạnh phúc gia đình rất chính đáng

của bất kì ai.

ĐỀ 2

Câu 1

Xuất xứ truyện ngắn Vợ nhặt: Truyện có tiền thân là tiểu thuyết Xóm ngụ cư đƣợc viết ngay

sau Cách mạng tháng Tám thành công, lấy bối cảnh nạn đói năm Ất Dậu (1945) nhƣng bị bỏ dở và

mất bản thảo. Mãi đến sau khi hòa bình lập lại (1954), Kim Lân dựa vào một phần cốt truyện cũ và

viết truyện ngắn này.

Câu 2

Chủ đề: Tâm trạng của bà cụ Tứ khi nghe tin Tràng có vợ.

Câu 3

Phần đoạn trích in đậm sử dụng giọng trần thuật nửa trực tiếp: lời văn của tác giả lồng với

dòng suy nghĩ của nhân vật, có sự trộn lẫn giữa lời kể chuyện của ngƣời viết với dòng suy nghĩ của

nhân vật.

Ở đây, lời kể của Kim Lân đã hòa với dòng suy nghĩ của bà cụ Tứ, thể hiện một cách chân

thực, sinh động, sâu sắc sự ngạc nhiên của bà cụ khi thấy có ngƣời đàn bà lạ trong nhà gọi mình

bằng “U”.

Câu 4

Thay vì “bằng lòng” bà cụ lại nói “mừng lòng”. Mừng lòng vừa có nét nghĩa là bằng lòng

chấp thuận nhƣng còn thể hiện đƣợc niềm vui cùng thái độ rộng lƣợng của bà cụ.

Câu 5



Việc bà cụ Tứ không phản đối chuyện Tràng dẫn một ngƣời đàn bà xa lạ về làm vợ giữa lúc

cái đói đang hoành hành dữ dội, đẩy con ngƣời đến cận kề bờ vực của cái chết thể hiện sự rộng

lƣợng, tấm lòng nhân hậu trong tâm hồn ngƣời mẹ.

Câu 6

Thái độ của nhà văn đối với nhân vật bà cụ Tứ đƣợc thể hiện rất rõ trong cách gọi tên nhân vật

và trong nghệ thuật khắc họa tâm lí nhân vật. Nhà văn luôn gọi nhân vật là bà lão, người mẹ nghèo

khổ đồng thời luôn lặn sâu vào suy nghĩ của nhân vật để diễn tả tâm trạng, tình cảm của nhân vật.

Tất cả những điều đó cho thấy lòng yêu thƣơng, cảm thông, thái độ trân trọng, quí mến của nhà

văn đối với nhân vật.

Câu 7

- Về hình thức:

+ Số đoạn: 1 đoạn;

+ Số câu: 10 – 12 câu;

+ Kĩ năng làm văn: viết đoạn văn.

- Về nội dung:

+ Ngƣời mẹ - bà cụ Tứ có một tấm lòng nhân hậu, vị tha, rất mực yêu thƣơng con.

+ Bày tỏ thái độ yêu mến, trân trọng, cảm thông, chia sẻ với nhân vật.

ĐỀ 3

Câu 1

Xuất xứ: Đoạn trích (1) đƣợc rút ra từ truyện ngắn Chí Phèo của nhà văn Nam Cao; đoạn trích

(2) đƣợc rút ra từ truyện ngắn Vợ nhặt của nhà văn Kim Lân.

Câu 2

Cả hai đoạn trích đều ở vị trí cuối cùng của mỗi tác phẩm Chí Phèo và Vợ nhặt.

Câu 3

Sau khi giết bá Kiến, Chí Phèo tự vẫn bởi đó là cách duy nhất mà Chí có thể làm để đoạn tuyệt

với những tội ác mà Chí đã gây ra, kết thúc cuộc đời đầy tội lỗi, đồng thời trở lại với cuộc đời

lƣơng thiện.

Đây cũng chính là kết cục tất yếu, kết cục không thể khác đƣợc của những con ngƣời nhƣ Chí

Phèo trong hoàn cảnh lịch sử - xã hội bấy giờ.

Câu 4

Chi tiết trong óc Tràng, đám ngƣời đói và lá cờ đỏ bay phấp phới… cho phép ngƣời đọc nghĩ

đến sự vùng lên của những ngƣời lao động nghèo khổ và một ngày mai tƣơi sáng hơn chuỗi ngày

cùng cực này trong một tƣơng lai gần.

Câu 5



Tuy cùng phản ánh hiện thực đời sống xã hội Việt Nam những năm trƣớc Cách mạng tháng

Tám nhƣng cách kết thúc mỗi câu chuyện của hai nhà văn lại khác nhau. Điều này chỉ có thể đƣợc

lí giải bởi chính thời điểm lịch sử mà mỗi tác phẩm ra đời:

- Truyện ngắn Chí Phèo (1941) đƣợc viết trƣớc Cách mạng tháng Tám, lúc này đời sống của

ngƣời nông dân nghèo còn rất tăm tối, cùng cực dƣới ách thống trị của bè lũ thực dân phong kiến.

Nam Cao đã khách quan, trung thực phản ánh lại hiện thực tất yếu của cuộc đời, số phận những

con ngƣời bị tha hóa nhƣ Chí Phèo.

Cùng với đó, phải thấy rằng việc nhà văn để nhân vật của mình (Chí Phèo) chết cũng chính là

cách duy nhất để Chí trở lại cuộc đời lƣơng thiện. Theo đó, tác giả đã thể hiện đƣợc niềm tin mãnh

liệt của mình vào phẩm chất tốt đẹp của con ngƣời, dù trong một hoàn cảnh quá đau đớn, nghiệt

ngã.

- Truyện ngắn Vợ nhặt đƣợc Kim Lân viết lại sau khi hòa bình lập lại ở miền Bắc, dựa trên cốt

truyện của cuốn tiểu thuyết Xóm ngụ cư đã bị thất lạc trong chiến tranh. Nhƣ vậy, truyện đƣợc viết

khi ánh sáng của cuộc Cách mạng tháng Tám đã soi rọi mọi cảnh đời, mọi số phận. Kết thúc

truyện bởi vậy có phần lạc quan hơn, tƣơi sáng hơn kết thúc của truyện ngắn Chí Phèo.

ĐỀ 4

Câu 1

- Đề tài của các đoạn trích: Ngƣời lao động nghèo.

- Chủ đề của các đoạn trích: Cảnh “đám cƣới”.

Câu 2

- Đám cƣới của Dần là một đám cƣới đặc biệt: nhà trai đến đón dâu chỉ có mẹ chồng và chú rể;

lễ vật ngày rƣớc dâu chỉ có một chẽ cau độ chục quả; không cỗ bàn linh đình, không pháo hoa

rƣợu nồng, không ngƣời họ hàng làng xóm chung vui, không xe hoa đón rƣớc mà lặng lẽ, lủi thủi

trong tối lạnh. Đƣa đón dâu chỉ vẻn vẹn có sáu người, cả nhà gái nhà trai. Cô dâu chú rể không áo

the, quần lĩnh, cô dâu chỉ độc cái quần sồng cộc xẫng và đụp những miếng vá thật to, một cái áo

cánh nâu bạc phếch và cũng vá nhiều chỗ lắm, một bên tay rách quá, đã xé cụt gần đến nách. Một

trong ba việc đại sự (tậu trâu, cƣới vợ, làm nhà) của đời ngƣời lại chỉ đƣợc thực hiện một cách qua

quýt, đại khái.

- Chi tiết Cả bọn đi lủi thủi trong sương lạnh và bóng tối như một gia đình xẩm lẳng lặng dắt

díu nhau đi tìm chỗ ngủ... gây ám ảnh về cuộc đời tăm tối, cùng cực, bế tắc không lối thoát nào

tƣơi sáng.

Câu 3

- Anh cu Tràng “nhặt” đƣợc vợ một cách tự nhiên, tình cờ. Chỉ bằng một câu bông đùa không

chủ ý: “Này nói đùa chứ có về với tớ thì ra khuân hàng lên xe rồi cùng về.”, Tràng đã khiến ngƣời

đàn bà tƣởng thật và ngay lập tức thuận tình theo không về.

- Ngƣời đàn bà chấp nhận theo không Tràng bởi thị cần một chỗ để bấu víu, tựa nƣơng trong

thời đoạn khó khăn, đói kém, dù chính thị cũng không hề biết Tràng là ngƣời nhƣ thế nào, có thể

để cho thị bấu víu, tựa nƣơng hay không.

Câu 4



- Điểm giống nhau giữa hai “đám cƣới”:

+ Thời điểm: Cả hai “đám cƣới” đều diễn ra giữa những ngày đói kém, con ngƣời quay quắt vì

cái đói.

+ Tổ chức: Cả hai “đám cƣới” đều đơn giản hết mức có thể.

- Điểm khác nhau:

+ “Đám cƣới” của Dần diễn ra trong không khí có phần u ám hơn, buồn lặng, nặng nề hơn.

+ “Đám cƣới” của Tràng (thực ra chẳng có “đám cƣới” nào, chỉ là sự theo nhau về một tổ của

hai con ngƣời xa lạ) có phần ấm áp hơn, nhẹ nhõm hơn bởi chính những suy nghĩ và hành động

đơn giản của hai nhân vật (hắn tặc lưỡi một cái, thị về thật).

Câu 5

Thái độ, tình cảm của tác giả trƣớc hai “đám cƣới”:

- Việc thuật lại một cách chi tiết cảnh đón dâu cùng cách sử dụng lời văn nửa trực tiếp để lặn

sâu vào trong tâm trạng của ngƣời cha (cha Dần) giúp nhà văn Nam Cao bộc lộ kín đáo sự ái ngại,

nỗi chua xót cùng lòng yêu thƣơng sâu sắc dành cho “đám cƣới” của Dần.

- Việc thuật lại một cách khách quan các chi tiết cùng giọng điệu trần thuật hóm hỉnh, tự nhiên

thể hiện lòng yêu mến, đồng cảm cùng thái độ trân trọng, sẻ chia của nhà văn Kim Lân với “đám

cƣới” của Tràng.

Câu 6

- Trong xã hội thực dân nửa phong kiến Việt Nam trƣớc Cách mạng tháng Tám, những ngƣời

lao động nghèo khổ mang thân phận thật rẻ rúng, đáng thƣơng.

- Bày tỏ sự thấu hiểu, đồng cảm, nỗi xót xa, lòng yêu thƣơng, thái độ trân trọng đối với từng

cảnh đời, từng kiếp ngƣời cơ cực.

II. LÀM VĂN

ĐỀ 1

* Giới thiệu vài nét về tác giả, tác phẩm, vấn đề cần nghị luận

* Phân tích một nhân vật trong tác phẩm

Trong truyện ngắn Vợ nhặt, nhà văn Kim Lân đã tập trung xây dựng ba hình tƣợng nhân vật:

anh cu Tràng, ngƣời “vợ nhặt” và bà cụ Tứ. Cùng xuất hiện trong một tình huống éo le nhƣng mỗi

nhân vật hiện lên lại gây ấn tƣợng trong lòng ngƣời đọc theo một cách riêng.

Học sinh chọn một trong ba nhân vật này để phân tích, làm rõ cách thức khắc họa hình tƣợng

nhân vật đó của nhà văn.

* Nhận xét, đánh giá

- Hình tƣợng nhân vật đƣợc lựa chọn thể hiện tài năng khắc họa nhân vật của tác giả.

- Đánh giá sự đóng góp của hình tƣợng nhân vật đó đối với tƣ tƣởng chủ đề của tác phẩm.



ĐỀ 2


* Chứng minh nhận định

- Sơ lƣợc về tình huống anh cu Tràng “nhặt” đƣợc vợ.

- Vẻ đẹp của tình ngƣời trong truyện ngắn đƣợc thể hiện ở các nhân vật Tràng, bà cụ Tứ.

+ Ở nhân vật Tràng: sự hồn nhiên, chất phác trong cách anh đối đãi với ngƣời “vợ nhặt”.

+ Ở bà cụ Tứ: tình ngƣời chính là tình cảm bà dành cho các con (cho Tràng và ngƣời “vợ

nhặt”). Đó là lòng thƣơng xót cho cảnh ngộ éo le của các con; lo lắng cho cuộc sống các con; thắp

lên trong lòng các con niềm tin vào cuộc sống.

Đó chính là những biểu hiện của tình ngƣời chân thành, xúc động đƣợc thể hiện trong tác

phẩm.


- Tình ngƣời trong tác phẩm thực chất chính là giá trị nhân văn của truyện ngắn, thể hiện tấm

lòng nhân đạo sâu sắc của Kim Lân.

- Vẻ đẹp của tình ngƣời đƣợc thể hiện thành công thông qua nghệ thuật kể chuyện và khắc họa

nhân vật của nhà văn.

ĐỀ 3


* Phân tích một nét đặc sắc nghệ thuật trong truyện ngắn

Khái quát những nét đặc sắc nghệ thuật trong truyện ngắn Vợ nhặt:

- Xây dựng tình huống truyện độc đáo;

- Cách dựng truyện của Kim Lân rất tự nhiên, hấp dẫn, có duyên, đơn giản nhƣng chặt chẽ;

- Miêu tả tâm lí nhân vật một cách tinh tế, sâu sắc.

Học sinh lựa chọn một trong các nét đặc sắc nghệ thuật trên để phân tích. Bài viết phải thể

hiện đƣợc suy nghĩ riêng thể hiện đƣợc lí do vì sao lại lựa chọn nét đặc sắc nghệ thuật đó.


- Vai trò, tác dụng của thủ pháp nghệ thuật đó đối với tác phẩm; đối với việc định hình phong

cách nghệ thuật của tác giả…

- Khẳng định tài năng nghệ thuật của nhà văn.

ĐỀ 4

* Giới thiệu vài nét về tác giả, tác phẩm, vấn đề cần bàn luận

* Giải thích ngắn gọn ý nghĩa nhận định

Câu nói của Kim Lân về ý của truyện Vợ nhặt thực chất là sự đề cập đến tinh thần lạc quan,

khát vọng vƣơn lên trong cuộc sống, ý thức về sự thay đổi cuộc đời nghèo khổ, túng quẫn, cơ cực

của các nhân vật trong truyện.

* Phân tích, chứng minh nhận định



Trong văn học Việt Nam trƣớc Cách mạng, nhiều nhà văn hiện thực đã phản ánh tình trạng

con ngƣời bị bần cùng hóa, bị tha hóa do hoàn cảnh sống. Vợ nhặt cũng miêu tả nạn đói kinh

hoàng nhƣng tập trung nhấn mạnh niềm khát khao vươn lên trên cái chết, cái thảm đạm để mà vui,

để mà hi vọng ở ngƣời dân nghèo:

- Sơ lƣợc về tình huống Tràng “nhặt” đƣợc vợ.

- Phân tích nét tâm trạng lạc quan, tin tƣởng vào tƣơng lai của bà cụ Tứ:

Mặc dù rất thấu hiểu trƣớc cảnh ngộ éo le của con trai mình nhƣng bà cụ Tứ không tuyệt vọng

mà vẫn tin tƣởng vào tƣơng lai tƣơi sáng. Niềm vui và niềm tin của cụ thể hiện qua câu nói: “Rồi

may mà ông giời cho khá (...) ai giàu ba họ ai khó ba đời? Có ra thì rồi con cái chúng mày về

sau”.

- Phân tích sự thay đổi của các nhân vật trong buổi sớm ngày hôm sau:

+ Mọi thành viên trong gia đình mới của Tràng đều có sự thay đổi trong suy nghĩ, tâm trạng,

hành động.

+ Trƣớc mắt gia đình Tràng vẫn là sự ám ảnh của cái đói, của chết chóc nhƣng mọi ngƣời vẫn

không hề gục ngã bởi họ đã tìm đƣợc niềm an ủi trong sự cƣu mang, nƣơng tựa nhau, quan tâm

chăm sóc nhau. Tình vợ chồng, tình mẹ con – những động lực lớn lao ấy đã giúp họ tăng sức mạnh

vƣợt qua thực trạng u uất, bế tắc.


- Kim Lân đã thể hiện thành công ý truyện khi viết Vợ nhặt.

- Đó cũng chính là một trong những khía cạnh của cảm hứng nhân đạo đƣợc thể hiện trong tác

phẩm.

ĐỀ 5

* Giới thiệu vài nét về các tác giả, các tác phẩm và vấn đề cần nghị luận

* Khái quát những nét tương đồng trong hai đoạn trích đã cho ở đề bài

- Hai đoạn trích đƣợc rút ra từ hai tác phẩm hiện thực tiêu biểu của hai nhà văn hiện thực xuất

sắc Nam Cao và Kim Lân, cùng xây dựng một tình huống éo le: đám cƣới diễn ra giữa những ngày

đói khổ, quay quắt nhất của cuộc đời.

- Hai đoạn trích cùng chung đề tài (ngƣời nông dân nghèo, ngƣời lao động nghèo); chủ đề

(phản ánh cuộc đời, số phận tăm tối, bế tắc và ngợi ca tình cảm chân thật, tình yêu thƣơng chân

thành giữa những con ngƣời nghèo khó...).

* Nêu cảm nhận về cuộc đời, số phận và vẻ đẹp nhân cách của những người dân nghèo

trước Cách mạng được thể hiện thông qua các đoạn trích

- Các nhân vật đƣợc xây dựng trong mỗi truyện ngắn đều có chung một cuộc đời, số phận

nghèo đói, tủi cực:

+ Bố con Dần là những ngƣời nông dân nghèo, dù có nhà, có đất nhƣng cuộc sống quá đỗi

túng đói; mẹ con anh cu Tràng chỉ là những ngƣời dân ngụ cƣ, sống lay lắt trong cơn bão đói

khủng khiếp đang quét qua khắp đƣờng thôn, ngõ phố.

+ Cảnh đời cơ cực của mỗi gia đình đƣợc tô đậm trong tình huống éo le: đám cƣới giữa ngày

đói. Bởi đói nên đám cƣới của Dần chỉ qua loa, sơ sài với chẽ cau cúng tổ tiên, cúng mẹ. Cảnh đƣa



dâu cũng ám ảnh lòng ngƣời: Cả bọn đi lủi thủi trong sương lạnh và bóng tối như một gia đình

xẩm lẳng lặng dắt díu nhau đi tìm chỗ ngủ... Bởi đói nên ngƣời đàn bà chấp nhận theo không

Tràng để may ra kiếm đƣợc miếng ăn qua ngày đoạn tháng, nên một anh chàng nghèo khổ, hâm

hấp, lại là dân ngụ cƣ nhƣ Tràng mới có đƣợc vợ. Đám cƣới của Tràng không có lấy một chẽ cau

để cúng tổ tiên chứ đâu nói đến dăm ba mâm cỗ cho đỡ tủi... Hai cặp dâu – rể trong ngày trọng đại

nhất cuộc đời không có pháo nổ rƣợu hồng, không cỗ bàn linh đình, không ngƣời đƣa rƣớc hân

hoan. Các mẹ cha thì chỉ ngậm ngùi mênh mang một nỗi thƣơng con khôn xiết...

- Mỗi đoạn truyện tuy vẽ lên những cảnh tƣợng thảm đạm, tăm tối nhƣng thực sự vẫn ấm áp

bởi tình ngƣời chan chứa. Ông bố, bà mẹ nào trong nỗi xót xa cũng thƣơng con hết mực. Lòng yêu

thƣơng của bố Dần, của bà mẹ chồng Dần, của bà cụ Tứ dành cho các con của mình đã xua vợi

phần nào nỗi tê tái trong lòng mỗi đứa con, nỗi xót xa trong lòng độc giả.

Học sinh phân tích diễn biến tâm trạng của ông bố Dần và bà cụ Tứ để thấy đƣợc lòng nhân

hậu, bao dung, vị tha của các nhân vật.


- Thông qua việc phản ánh cuộc đời, số phận tăm tối, cực nhục và vẻ đẹp nhân cách của những

ngƣời dân nghèo Việt Nam trƣớc Cách mạng tháng Tám, các nhà văn Nam Cao, Kim Lân đã mang

đến mỗi tác phẩm đồng thời giá trị hiện thực và giá trị nhân bản. Ngƣời đọc cảm nhận đƣợc nhãn

quan hiện thực sắc bén cũng nhƣ tấm lòng nhân đạo sâu sắc trong mỗi nghệ sĩ.

- Để khắc họa thành công hình tƣợng ngƣời lao động nghèo trƣớc Cách mạng, các nhà văn đã

dụng tâm, và dụng công, đã thấu hiểu, cảm thông, sẻ chia với các nhân vật và vô cùng tinh tế khi

miêu tả diễn biến tâm lí nhân vật hay lựa chọn cách kể chuyện, ngôn ngữ, giọng điệu...

- Thông qua mỗi đoạn truyện, ngƣời đọc hôm nay có thể hình dung rõ nét về cuộc đời, số

phận, về nhân cách con ngƣời Việt Nam trƣớc đây, từ đó đồng cảm, yêu thƣơng họ và biết nâng

niu, trân trọng hơn sự sống ngày hôm nay.

ĐỀ 6

* Giới thiệu vấn đề cần bàn luận

* Cuộc đời của các nhân vật phụ nữ trong hai tác phẩm Vợ nhặt và Vợ chồng A Phủ

- Mỗi ngƣời một cảnh ngộ riêng nhƣng bao phủ lên cuộc đời họ đều là màu đen hắc ám. Thống

trị họ không chỉ là gông cùm, xiềng xích của chế độ mà có khi là sự bạo tàn của những ngƣời

chồng.

- Nhƣng chính cuộc đời nhiều thăng trầm lại tiếp cho họ sức đề kháng mạnh mẽ. Ở Mị là sức

sống tiềm tàng mãnh liệt, ở bà cụ Tứ và ngƣời “vợ nhặt” là lòng yêu thƣơng chân thành.

- Cuộc đời của ngƣời phụ nữ Việt Nam cách đây hơn nửa thế kỉ thật đáng thƣơng. Sức phản

kháng của họ chƣa đủ chống lại các thế lực thống trị, tinh thần đấu tranh chƣa mang tính chất tự

giác.

* Bình luận về số phận người phụ nữ ngày nay

- Dân tộc độc lập, ngƣời phụ nữ đƣợc giải phóng dù đâu đó trong kẽ ngách xa xôi nào của

cuộc sống sẽ vẫn còn những cô gái nhƣ Mị.

- Phụ nữ ngày nay đƣợc tự do trong tình yêu, tự do trong công việc, tự do trong mọi hoạt động

sống: làm chủ cuộc đời; bình đẳng với nam giới; đƣợc tôn vinh trong các ngày lễ của giới mình;



đƣợc học tập, làm việc, hƣởng thụ những thành quả lao động do mình làm ra; là ngƣời vợ, ngƣời

mẹ hoàn hảo đồng thời vẫn làm trọn trách nhiệm trong công việc của mình. Vẻ đẹp của họ là vẻ

đẹp của sự chủ động, năng động, của ý thức sâu sắc về giá trị và vị trí của mình trong xã hội.

- Phụ nữ thời nay may mắn hơn phụ nữ thời xƣa bởi họ đƣợc sống trong xã hội văn minh, bình

ổn. Cuộc đời có dịp nở hoa, đơm trái. Họ đã bƣớc lên nấc thang cao hơn, xa hơn so với những

ngƣời của thế hệ trƣớc.

ĐỀ 7


* Tóm tắt sơ lược tình huống anh cu Tràng “nhặt” được vợ

* Phân tích hình tượng nhân vật bà cụ Tứ

Trong truyện ngắn Vợ nhặt, nhân vật bà cụ Tứ xuất hiện muộn hơn so với các nhân vật khác

nhƣng lại gây ấn tƣợng sâu đậm trong lòng ngƣời đọc về hình ảnh một bà mẹ nghèo khổ nhƣng rất

mực thƣơng yêu con cái, nhân hậu, vị tha. Nhà văn Kim Lân không tập trung miêu tả ngoại hình,

tính cách nhân vật mà chủ yếu lặn sâu vào dòng tâm tƣ, suy nghĩ của bà cụ trong tình huống éo le

đƣợc đặt ra từ đầu tác phẩm, để miêu tả diễn biến tâm lí, từ đó khắc họa vẻ đẹp tâm hồn của nhân

vật.

Học sinh có thể phân tích hình tƣợng bà cụ Tứ theo những cách khác nhau, song cần tập trung

vào diễn biến tâm lí của ngƣời mẹ nghèo khổ này khi đón nhận “tin vui” của con trai và trong cảnh

sáng hôm sau để thấy đƣợc vẻ đẹp tâm hồn nhân vật:

- Yêu thƣơng con hết mực;

- Nhân hậu, bao dung, vị tha;

- Lạc quan, tin tƣởng vào tƣơng lai.

Tóm lại, cần thấy đƣợc rằng bà cụ Tứ chính là điểm tựa tinh thần vững chãi nhất cho cái gia

đình bé nhỏ mới đƣợc hình thành của Tràng.


- Với tình huống truyện độc đáo, cách lựa chọn chi tiết đặc sắc, nhà văn Kim Lân đã miêu tả

diễn biến tâm trạng nhân vật bà cụ Tứ một cách chân thực, tinh tế, cảm động, từ đó làm nổi bật vẻ

đẹp tâm hồn nhân vật.

- Cùng với nhiều nhân vật phụ nữ trong các sáng tác khác, nhân vật bà cụ Tứ của Kim Lân

xứng đáng là biểu tƣợng tuyệt đẹp về ngƣời phụ nữ Việt Nam.

Giáo viên Vũ Dung

Nguồn: Moon.vn

Documents

VỢ NHẶT - Moon.vn · CHƢƠNG TRÌNH LUYỆN THI THPT QG 2017 – GV: Vũ Thị Dung Facebook: DungVuThi.HY Moon.vn - Học để khẳng định mình 1 Hotline: 0432 99 98 98