82

BD TEMMUZ 2016

Van Gogh’un ‘Yıldızlı Gece’sinden

Ay Işığını Hiç Görmeyen

Kıza

Dünya DöndükçeSabriye Aşır

83

BD TEMMUZ 2016

Paris’te yaşayan Fotoğrafçı Thierry Cohen, bu merakını

bir adım ileriye taşıdı ve ışık kir-liliği nedeniyle insanların gökyü-zünün aslında nasıl göründüğünü bile bilmediği ya da unuttuğu kentlerin, tümüyle karanlıkta nasıl gökyüzüyle bütünleştiklerini gös-teren bir çalışma hazırladı.

Özellikle, metropol olarak isimlendirilen büyük kentlerde, gökdelenlerin, gözalıcı reklam tabelalarının, kent aydınlatma-larının ve diğer tüm ışıkların, gökyüzünü ve yıldızları görmemi-zi engellediğini düşünen Fotoğ-rafçı Thierry Cohen, bu çalış-ması için ilk olarak bazı kentleri belirledi. Londra, Şikago, Paris, Sao Paulo, New York, Şangay, Los Angeles, Tokyo, San Francisco, Rio de Janerio, Hong Kong yerle-şimlerini seçerek işe koyulan Co-hen, ilk olarak bu yerleşimlerdeki çeşitli noktalardan kent siluetleri fotoğrafları çekti.

Ardından, her bir yerleşimle aynı enlemde bulunan ancak ışık kirliliği olmayan bölgelerden de gökyüzü fotoğrafları çekti. Her bir

Bulunduğunuz kentin ışıkları dikkatinizi dağıtmadan ve görüşünüzün doğallığını bozmadan, gökyüzünü tüm çıplaklığıyla görebilmenizin nasıl olacağını hiç merak ettiniz mi?

Thierry Cohen

84

BD TEMMUZ 2016

leriyle birleştirdi. [2]

Işık kirliliği olmaksızın, kentin siluetiyle gökyüzündeki yıldızların birleştiği ve yalnızca gökyüzünün aydınlattığı bir Paris, Londra, Şika-go, Sao Paulo, New York, Şangay, Los Angeles, Tokyo, San Francisco, Rio de Janerio ve Hong Kong… Sonuç gerçekten çarpıcı ve etkile-ciydi. Fotoğrafçı Thierry Cohen’in hazırladığı bu fotoğraflar, Villes éteintes (Darkened Cities) başlığı altında; İtalya’dan Arabistan’a,

kentin siluet fotoğrafını, o kentle aynı enlemde bulunan diğer bölge-den çektiği gökyüzü fotoğrafıyla birleştiren sanatçı, bu büyük kent-lerin hiç elektrik ve ışık olmaksızın nasıl görüneceğini ortaya koydu.[1]

Bu yöntemle Cohen, Batı Sah-ra’nın berrak gökyüzünü aynı

enlemdeki Şangay’ın kent siluetiyle, Montana’da çektiği ve yıldızların ışıldadığı gökyüzü fotoğraflarını ise aynı enlemdeki Paris’in kent siluet-

NASA’nın ışık kirliliği haritası

85

BD TEMMUZ 2016

Moskova’dan Brezilya’ya, Almanya’dan İn-giltere’ye pek çok ülkede ve 16 ayrı sergide sanatse-verlere sunuldu.

PBS’te Thierry Cohen’in çalışmasıyla ilgili bir makale hazır-layan Astronomi Profesörü Andrew Fraknoi, gökyü-zünü dahi aydınlatan gereksiz ve işe yaramaz yapay ışıkların inanılmaz bir ışık kirliliği oluşturarak, insan-ların gökyüzünü geniş bir perspek-tiften tüm çıplaklığıyla görebilme haklarını ellerinden aldığını yazdı. [3] Yanlış ve gereksiz aydınlatmanın her yıl milyarlarca dolara mal oldu-ğunu anlatan Profesör Fraknoi, şöy-le devam etti: “Bugün hayatta olan insanların yüzde 80’inin, Samanyo-lu’nu hiç görmediği tahmin ediliyor. Güney Kaliforniya’da 1900’lı yıllar-da yaşanan geniş ölçekli bir elektrik

kesintisi sırasında, Los Angeles sakinleri 911’i arayarak gökyüzün-de gezinen tuhaf şeyler gördüklerini bildirdiler.”

Los Angeleslıların yapay ışık-larla kirlenmemiş gökyüzünde tüm çıplaklığıyla gördükleri ve o güne dek böylesine iyi göremedikleri için garipsedikleri “tuhaf şeyler”, yıldızlar ve diğer gökcisimlerdi. Telegraph’ın 4 Haziran 2008’deki haberine göre ise, Güney Galler’de polisi arayan bir kişi, “parlak ve sa-bit bir UFO’nun en az yarım saatten bu yana aynı yerde öylece durduğu-

NewYork-Thierry Cohen

Paris-Thierry Cohen

86

BD TEMMUZ 2016

birlikte, hem insan hem hayvan sağlığına zarar verdiğini ve ekosistemi olumsuz etkilediğine dikkat çekiyor. [5]

Her geçen gün büyüyen kentlerle birlikte, önü alınamaz biçimde artan ışık

ve hava kirliliği hiç kuşku yok ki, evreni gözlemleme yeteneğimizi azaltıyor.

Fotoğrafçı Thierry Cohen’in bu çalışmaya imza attığı ülkesi

Fransa’da, Hollandalı ressam Van Gogh, bundan tam 127 yıl önce kaldığı sanatoryumda odasındaki pencereden, Saint-Rémy-de-Proven-ce köyünün gece vakti görünüşünü resmettiği ünlü “Yıldızlı Gece” tablosunu yapmıştı.

Bugün ise, Saint Rémy’den Samanyolu görülemiyor. Acaba Van Gogh hayatta olsaydı, yeni bir “Yıl-dızlı Gece” yapabilmek için, yapay ışıklarla kirlettiğimiz gökyüzünden böylesine ilham alabilir miydi?

Beethoven’a “Ay Işığı Sonatı”nı yazdıran, “Ben hiç ayışığı görme-dim, bana ayışığını anlatır mısınız?” sözlerinin sahibi görme engelli kıza dönüşmüyor muyuz her birimiz “göz göre göre”?

sabriyeasir@butundunya.com.tr

Kaynaklar: 1- visualnews.com/2012/12/26/darkened-cities/ 2- wired.com/2014/11/thierry-cohen-darkened-cities/ 3- pbs.org/seeinginthedark/astronomy-topics/light-pollution.html 4- telegraph.co.uk/news/newstopics/howaboutthat/2248463/Moon-mistaken-for-UFO.html 5- http://darksky.org/ 6-nasa.gov/sites/default/files/images/712130main_8246931247_e60f3c09fb_o.jpg

nu” söylüyordu. [4] Tahmin ettiğiniz gibi… O “aynı yerde oyalanıp duran

parlak ve sabit UFO”, Ay idi. International Dark-Sky

Association isimli organizasyon da, milyonlarca çocuğun Samanyolu’nu görebilmekten mahrum olduğuna işaret ederken, kötü aydınlatmanın neden olduğu ekonomik kayıpla

“Yıldızları ve göklerdeki sonsuzluğu fark edin. O zaman hayat neredeyse büyülü gözü-küyor. Ben çoğunlukla gecenin, günden daha canlı ve daha zen-gince renklendirilmiş olduğunu düşünüyorum.” Van Gogh

Rio de Janeiro