Upload
emilie-dekker
View
216
Download
1
Embed Size (px)
Citation preview
VELON 2008 1 VELON 2008 1
KENNIS KOPPELEN
DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN
ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP
Velon 2008
Kenniskring Schoolontwikkeling en Schoolmanagement
VELON 2008 2 VELON 2008 2
CAPACITEITSONTWIKKELING
IN PROFESSIONELE
LEERGEMEENSCHAPPEN
C. O. P. L.
VELON 2008 3 VELON 2008 3
FOCUSCombinatie van ondersteuning van scholen en van onderzoek in scholen. (6 basisscholen)
– ondersteunen bij de ontwikkeling tot professionele leergemeenschap;
– kennis verwerven over verschijningsvormen van professionele leergemeenschappen en over interventies
Samenwerking bevorderen tussen opleiding (kenniskring / onderzoek) en veld (concept van een kennisgemeenschap)
VELON 2008 4 VELON 2008 4
• 6 SEMINARS IN TWEE JAAR MET “GUIDING
COALITION” VAN ELKE SCHOOL/TEAM
• BEGELEIDING (KLANKBORD, ADVIES) PER
SCHOOL
ONDERSTEUNING
VELON 2008 5 VELON 2008 5
• KENMERKEN PROFESSIONELE
LEERGEMEENSCHAP
• BESCHRIJVING VAN ONTWIKKELING ALS PLG
• INTERVENTIES
• ROL VAN DE SCHOOLLEIDING
• EFFECTEN
• EFFECTEN VAN ONDERSTEUNING
ONDERZOEKSVRAGEN
VELON 2008 6 VELON 2008 6
DESIGN
Combinatie van kwantitatief (survey, vragenlijsten) en kwalitatief (interviews) onderzoek
VELON 2008 7 VELON 2008 7
ONDERZOEK
LITERATUURSTUDIE: PLG• Kenmerken
• Effecten
• Interventies
• Ondersteuningsprincipes
Basis voor
• vragenlijst en interviewleidraden
• ondersteuningsprogramma
• analyse interviews
VELON 2008 8 VELON 2008 8
een gemeenschap van
voortdurend
onderzoek en verbetering.
PROFESSIONELE LEERGEMEENSCHAP: KENMERKEN
VELON 2008 9 VELON 2008 9
DRIE CAPACITEITEN
• PERSOONLIJKE CAPACITEIT
• INTERPERSOONLIJKE CAPACITEIT
• ORGANISATORISCHE CAPACITEIT
PROFESSIONELE LEERGEMEENSCHAP: KENMERKEN
VELON 2008 10 VELON 2008 10
PERSOONLIJKE CAPACITEIT
• Actief, reflectief en kritisch kennis
(re)construeren• Actuele inzichten uit wetenschap en praktijk
gebruiken
PROFESSIONELE LEERGEMEENSCHAP: KENMERKEN
VELON 2008 11 VELON 2008 11
INTERPERSOONLIJKE CAPACITEIT
• Gedeelde waarden en visie op leren en op de
rol van de leraar• Collectief leren en gedeelde praktijken
PROFESSIONELE LEERGEMEENSCHAP: KENMERKEN
VELON 2008 12 VELON 2008 12
ORGANISATORISCHE CAPACITEIT
• Ondersteunde condities: bronnen, structuren en
systemen• Ondersteunende condities: cultuur• Ondersteunend, stimulerend en gedeeld
leiderschap
PROFESSIONELE LEERGEMEENSCHAP: KENMERKEN
VELON 2008 13 VELON 2008 13
ONDERZOEK: SURVEY
Kenmerken Professionele leergemeenschap
Effecten (persoonlijke en collectieve doelmatigheid; innovatieve houding)
• COPL-Vragenlijst • 6 casusscholen (begin en eindmeting)• Tussen feb 06 en jun 07; 109 scholen extra (89
weerhouden)
VELON 2008 14 VELON 2008 14
ONDERZOEK: CASE-STUDIES
Kenmerken Professionele leergemeenschap
Interventies
Rol schoolleider
Effecten
• 6 casusscholen (februari 06)• 4 casusscholen (oktober/november 2007)
VELON 2008 15 VELON 2008 15
ONDERZOEK: CASE-STUDIESFebruari 06: 6 scholen - 4 leerkrachten per school individueel
Okt/nov 07: 4 scholen – per school:
• story line schoolleider: kenmerken plg, ontwikkeling, interventies, rol schoolleiding, effecten.
• groepsinterview 2-4 leerkrachten: kenmerken plg, ontwikkeling, interventies, rol schoolleiding, effecten.
• story line individueel 2 leerkrachten: effecten
VELON 2008 16 VELON 2008 16
ONDERZOEK: ONDERSTEUNING
• Tussentijdse evaluatie ieder seminar (vragenlijst): effectiviteit, proces
• 3x (na 1e, 4e en 6e seminar); afname vragenlijst Kennisgemeenschappen (Pieters & De Vries): effectiviteit, informaliteit, samenstelling, interactiviteit
• Okt. / Nov 07: Interviews schoolleider, groepsinterview (1 kerngroeplid per school)
VELON 2008 17 VELON 2008 17
van september 2005 tot +/- juni 2008.
LOOPTIJD
sep jan jul jan jul okt jan jun 05 06 06 07 07 07 08 08
Literatuurstudie vragenlijst
Afname vragenlijst (survey)
Afname vragenlijst6 casusscholen
Afname vragenlijst6 casusscholen
Sem 1 2 3 4 5 6Begeleiding
Interviewscasussscholen
Interviewscasussscholen
VELON 2008 18 VELON 2008 18
ONDERZOEK: CASE-STUDIES (okt/nov)
1- codering
Externe context
Interne context
Interventies Effecten
2- beschrijving van de scholen (4)
Bovenschools beleidOverheidsbeleidOndersteuning COPL seminars begeleidingOverige ondersteuningOverige gebeurtenissen
-innovatiehistorie-organisatiepraktijken,-overige gebeurtenissen
Acties van de schoolleider -gericht op pc, ic, oc-overige focus…Acties van anderen in de school -gericht op pc, ic, oc- overige focus
VELON 2008 19 VELON 2008 19
ONDERZOEK: CASE-STUDIES (okt/nov)
3- analyses per school (vervolg)
- Aard van de ontwikkeling: fasen?
- Interventies• Bron
Intern/externHandeling/gebeurtenis
• Focus op PLG
• Strategie
Machtsstrategie
Expertstrategie
Onderhandelingsstrategie
Programmatische strategie
Leerstrategie
• Effecten op capaciteiten
- Rol schoolleider
Cultuurbouwer
Educator
Architect
VELON 2008 20 VELON 2008 20
NOG UIT TE VOEREN ONDERZOEK 4- cross case analyse
5- statistische analyses • relaties tussen kenmerken plg• relaties tussen plg en effecten
6- evaluatie ondersteuningsprogramma• waardering• effecten
VELON 2008 21 VELON 2008 21
RESULTATEN VAN EEN SCHOOL
DE ST.- EDUARDSCHOOL
VELON 2008 22 VELON 2008 22
1
2
3
4
E 1 E 2 GROEP
St.-Eduard
VELON 2008 23 VELON 2008 23
1
16
31
46
61
76
91 1e rangorde 2e rangordeSt.-Eduard
VELON 2008 24 VELON 2008 24
St.-Eduard: Aard van de ontwikkeling
1
2
3
4
GROEP METING 1 METING 2
44 68
PC 1: Actief, reflectief en kritisch kennis (re)construeren:
(Reflecteren): incidenteel, impliciet, privé, niet diepgaand
PC 2: Actuele inzichten uit wetenschap en praktijk gebruiken
Meer mensen volgen scholing, toename inhoudelijke kennis
1
2
3
4
GROEP METING 1 METING 2
84,5 9
VELON 2008 25 VELON 2008 25
St.-Eduard: Aard van de ontwikkeling
1
2
3
4
GROEP METING 1 METING 2
84 56
IC 1: Gedeelde visie: meer nadruk op verbeteren leren van
leerlingen, meer expliciete rol van visie
IC 2: collectief leren en handelen Meer gelegenheden voor leren met
elkaar worden meer gebruikt, meer delen van ervaringen. Diepgang niet altijd aanwezig. Sommige lkr nog terughoudend
1
2
3
4
GROEP METING 1 METING 2
77,5 30
VELON 2008 26 VELON 2008 26
St.-Eduard: Aard van de ontwikkeling
1
2
3
4
GROEP METING 1 METING 2
34 8
OC 1: structuur, bronnen systemen: Mogelijkheden voor leren en gebruik ervan
vergroot. Scholingsbudget ontoereikend door toename scholing. Bewuste organisatorische ingrepen
OC 2: cultuur Meer mensen opener naar elkaar
(doorbreken wandelgangengepraat). Meer elkaar aanspreken
1
2
3
4
GROEP METING 1 METING 2
76 23
VELON 2008 27 VELON 2008 27
OC 3: leiderschap Nog steeds stimulerend, deskundig,
ondersteunend. Zelf: doelgerichter. Risico van teveel taken.
1
2
3
4
GROEP METING 1 METING 2
25 11
St.-Eduard: Aard van de ontwikkeling
VELON 2008 28 VELON 2008 28
St.-Eduard: Interventies - Bronnen
Interventie: een geplande handeling of ongeplande gebeurtenis die individuen positief of negatief beïnvloeden in het veranderingsproces (Hall & Hord, 2006)
Vanuit perspectief van de school
Gepland
Ongepland
Extern Intern
Externe handeling Interne handeling
Externe gebeurtenis Interne gebeurtenis
VELON 2008 29 VELON 2008 29
St.-Eduard: Interventies - Bronnen
• Merendeel van de interventies zijn interne handelingen,
m.n. van schoolleider
• Ook externe handelingen spelen rol, vaak door scheppen
van voorwaarde
• Slechts zeer beperkt aantal (interne en externe)
gebeurtenissen spelen rol
VELON 2008 30 VELON 2008 30
St.-Eduard: Interventies – Focus op PLG
• Bijna alle interventies mikken op de ontwikkeling van één of meer capaciteiten.
• Omgekeerd, op alle aspecten van een PLG zijn interventies gericht.
• Relatief minder interventies op persoonlijke capaciteit in vergelijking met aantal interventies gericht op interpersoonlijke en organisatorische capaciteit.
• Bewust interveniëren door de schoolleider onder meer o.i.v. COPL-project.
VELON 2008 31 VELON 2008 31
St.-Eduard: Interventies – Effecten op de capaciteiten
• Invloed van de interventies is aanwijsbaar: veel interventies worden gezien als effectief t.a.v. de drie capaciteiten (aspecten daarvan)
• Direct en indirecte invloed
VELON 2008 32 VELON 2008 32
PERSOONLIJKE CAPACITEIT
SCHOLING (ex)
Ervaren van knelpunten, nieuwe taken, nieuwe methode
Druk Inspectie
Nieuwe takengegeven door SL
Mogelijkheden (SL)Stimulans (SL)
St.-Eduard: Interventies – Effecten op de capaciteiten
INTELLECTUEEL STIMULEREN LKR
SCHOLING (in)
COPL-project
STUDIE-BIJEENKOMSTEN
TEAM
VELON 2008 33 VELON 2008 33
MachtsstrategieExpertstrategieProgrammatische strategieLeerstrategie
• Weinig interventies vanuit machtsstrategie. Vooral de extern gesitueerde (bv. inspectie).
• Geen interventies vanuit onderhandelingsstrategie
• Ca 1/3 interventies vanuit expertstrategie: kennisoverdracht (bv. interne en externe scholing; benoemingen; controle).
• Ca 1/3 interventies vanuit programmatische strategie: uitlokken van cultuurverandering (bv. interne en externe scholing [COPL-project] door kennisoverdracht (intern en extern); benoemingen; controle.
• Ca 1/3 interventies vanuit leerstrategie: door leren van betrokkenen
St.-Eduard: Interventies – Strategieën
VELON 2008 34 VELON 2008 34
St.-Eduard: De rol van de schoolleider
Cultuurbouwer
Educator
Architect
• Voor alle subrollen worden interventies gevonden
• Voor alle subrollen relatief veel interventies (van 10 tot 15) (wel overlapping).
VELON 2008 35 VELON 2008 35
CONCLUSIES: DE ONTWIKKELING VAN DE ST.-EDUARD-SCHOOL ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENSCHAP
1. Ontwikkeling: verbreding, verdieping, verankering
2. Diversiteit van directe en indirecte interventies
VELON 2008 36 VELON 2008 36
CONCLUSIES: DE ONTWIKKELING VAN DE ST.-EDUARD-SCHOOL ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENSCHAP
3. Essentiële rol van de schoolleider• Gericht:
• vanuit conceptuele kader van PLG • maar koppeling aan de agenda van de school
• Integraal: • gericht op alle capaciteiten cq. aspecten ervan• invulling aan alle subrollen van de schoolleider
VELON 2008 37 VELON 2008 37
CONCLUSIES: DE ONTWIKKELING VAN DE ST.-EDUARD-SCHOOL ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENSCHAP
3. Essentiële rol van de schoolleider (vervolg)• Vooral normatief-reëducatieve strategie
(programmatische en leerstrategie) en ook rationeel-empirische strategie (expertstrategie)
• PLG ook als vernieuwing behandeld
VELON 2008 38 VELON 2008 38
DE ROL VAN DE LERARENOPLEIDING
• Opleiden in de school: eisen stellen aan de werkplek
• Scholen helpen ontwikkelen tot professionele leergemeenschappen
• Als opleiding zelf een professionele leergemeenschap zijn
• Studenten voorbereiden op het functioneren in een professionele leergemeenschap: aandacht voor schoolontwikkeling en leren collectief te leren in het curriculum