Upload
jeroen-bottema
View
3.733
Download
1
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Het opleiden van startbekwame leraren die ICT betekenisvol kunnen inzetten in het leren, lesgeven en organiseren van onderwijs is een actueel thema binnen de lerarenopleidingen. Onderzoek naar ICT in het onderwijs toont aan dat mits goed ingezet ICT het rendement en de aantrekkelijkheid van het onderwijs vergroot. Dit vraagt leraren die in staat zijn om de verworvenheden en beperkingen van technologie te herkennen en die vaardig zijn om deze te integreren in betekenisvol onderwijs. Lerarenopleidingen moeten de leraren van de toekomst leren hoe ze ICT in hun lessen moeten gebruiken. Een door lerarenopleidingen gezamenlijk ontworpen kader voor studenten en lerarenopleiders zorgt voor richting in dit proces. In dit symposium staan we stil bij de vraag wat een startbekwaam leraar zou moeten beheersen om ICT te integreren in leren, lesgeven en organiseren van onderwijs en wat dat vraagt van een lerarenopleider. Het symposium draagt bij aan het debat over technologie, onderwijzen en het leren van leraren en lerarenopleiders. Presentaties door Joke Voogt, Jeroen Bottema en Gerard Dummer.
Citation preview
Symposium ICT-bekwaamheden in de lerarenopleiding | 10-03-2014 | Velon congres 2014 Zwolle
ICT-bekwaamheden in de
lerarenopleidingSymposium #velon2014
Afbee
ldin
g: P
ixel
girlp
rese
nts.
com
Voorzitter: Simon Rozendal (NHL / Velon)
Sprekers: Joke Voogt (Windesheim / UvA)Jeroen Bottema (Inholland / ADEF ICT)Gerard Dummer (HU / Velon)
Discussiant: Maurice Schols (Fontys)
Joke Voogt VELON conferentie 10-03-2014
Zonder ICT bekwame lerarenopleiders geen ICT bekwame leraren
OverzichtStand van zaken
Hoe verder: Oplossingsrichtingen
Monitoren van het implementatieproces?
Studenten over hun eigen ICT gebruik
• Zetten ICT frequent in voor eigen gebruik (communiceren, organiseren,informatiezoeken en leren).
• Maar hebben weinig aandacht voor inzet ICT om het leren van leerlingen te faciliteren (met name hogere orde cognitieve vaardigheden, differentieren, creativiteit)
OECD, 2010
Aandacht voor ICT in de opleiding• Aandacht voor didactisch gebruik van ICT in de opleiding is
afhankelijk van de toevallige opleider
• Meer aandacht moet worden besteed aan gebruik van ICT bij pedagogisch/didactisch handelen (89% studenten)
• Opleidingsdocdenten moeten meer openstaan voor het gebruik van ICT (82% studenten) en moeten worden geschoold
• Ongeveer 40% van de lerarenopleidingen besteedt geen enkele aandacht aan het gebruik van ICT om het leren te faciliteren
OECD, 2010; Hovius & Kessel, 2013;Admiraal et al, 2013
Een schoolleider over de opleiding
“De opleiding heeft de taak zich een mening te vormen, zich te informeren over actuele inzichten t.a.v. het onderwijs en moet dus voortdurend bezig zijn het onderwijs aan te passen aan de eisen van het huidige onderwijs”.
“Ik ga er vanuit dat ontwikkelingen als ‘flipping the classroom’ binnen ‘no time’ een onderdeel van de opleiding wordt. Zij horen na te denken over de nieuwe vragen die worden gesteld aan leren, dus aan docenten en scholen, en dus hoe moeten wij onze mensen voorbereiden”.
Admiraal et al., 2013
KernproblemenOnvoldoende voorbereiding van studenten op didactisch en pedagogisch gebruik van ICT in het onderwijs
Geen structurele plaats in het curriculum
Opleiders zijn onvoldoende geschoold in didactische (en pedagogisch) ICT gebruik;
Opleiders ervaren weinig tijd te hebben voor professionalisering
Scholen verwachten dat opleidingen hierin voorop lopen
Kennisbasis en competentieprofielen
ADEF kennisbasis ICT voor 2e graads lerarenopleidingen (Presentatie Bottema)
In ontwikkeling: Competentieprofielen voor lerarenopleiders (Velon werkgroep ICT (Presentatie Dummer)
Een gemeenschappelijk kaderTPACK is een vorm van kennis (vergelijk PCK).
Maar ook• conceptueel model om op de integratie van ict in het
onderwijs te reflecteren. • biedt een gemeenschappelijke taal en daarmee een
gemeenschappelijke richting.
Koehler & Mishra, 2008; Voogt, et al., 2013
Technological Pedagogical Content Knowledge beschrijft de zijn de kennis en vaardigheden die docenten nodig hebben
om didactiek, vakinhoud en ICT te integreren
Aandachtspunten:
De vaardigheid van de docent om te “spelen” met de kerngebieden en de overlap tussen de gebieden is van groot belang
Het negeren van deze complexiteit leidt tot te makkelijke oplossingen of mislukkingen
Context: Er is geen beste oplossing die geldt voor elke docent, elk vak, of elke onderwijsvisie
Succesvolle strategieën
Sluiten aan op de algemeen erkende basisprincipes van effectieve professionalisering van leraren:
• werkplekleren,• gedurende langere tijd,
• gericht op doelen en inhouden van onderwijs • gericht op verbetering van het leren van
leerlingen.
Mentortrajecten voor opleiders ( 1 op 1 begeleiding)
Creëren van partnerships van opleiding en (ICT-rijke) scholen door koppeling aan stages van leraren-in-opleiding, in nauwe samenwerking met stagebegeleiders;
Ontwerpen en implementeren van ICT-rijke curriculumonderdelen in kennisgemeenschappen van lerarenopleiders, leraren en leraren-in-opleiding.
Op basis van evaluatie van Preparing Tomorrow’s Teachers to Teach with Technology (Polly et al., 2010)
Systematische en systemische aanpak
Tondeur et al., 2012
Voorwaarden voor succes
Lerarenopleiders als rolmodel
Tijd voor reflectie en feedback
Lesontwerp
Ruimte voor authentieke ervaringen Samen leren
Voorwaarden voor succes
ICT leiderschap en planning
Toegang tot bronnen Ruimte voor professionele
ontwikkeling staf
Samen met anderen
Monitoren van de implementatie
• Niet alleen effecten, maar ook de voorwaarden• Niet alleen in de opleiding, maar ook effecten in
beroepspraktijk afgestudeerden
Kennisbasis ICT voor tweedegraads lerarenopleidingen
Jeroen Bottema (Inholland, ADEF ICT)Velon-congres 10 maart 2014
http://bit.ly/kbict2013
Opbouw
• Aanleiding & doelstellingen• Methodiek• Kaders en thema’s• Uitdagingen en ontwikkelingen
Kennisbasis ICT (ADEF, 2013)
• Beschrijving van competentie-indicatoren ICT voor de tweedegraads lerarenopleiding
• Niveau startbekwaam• Onderdeel van de generieke kennisbasis
tweedegraads lerarenopleiding
Aanleiding (1)
• Context van de 21e eeuwse kennis- en netwerksamenleving
• ICT levert rendement op, mits goed ingezet, voor leren, lesgeven en organiseren van onderwijs (Kennisnet, 2013)
• Vraagt om onderwijs die curricula ontwerpen die relevant zijn voor de samenleving
• Vraagt om startbekwame leraren die ICT in kunnen zetten in betekenisvol onderwijs
Aanleiding (2)
• Belang van integratie ICT in de lerarenopleiding: nog geen sprake van (volledige) integratie
• Leraren voldoende voorbereid op leren van de toekomst en ICT (Hovius & van Kessel, 2013)
• Integratie is complex (Drent, 2005; Kay, 2006; Tondeur et al, 2012)
• Kader voor studenten zorgt voor richting in dit proces
Doelstellingen (1)
• Het aanbieden van een standaard kader van ICT-competenties die studenten op de lerarenopleiding ondersteunt in het ontwikkelen van de benodigde ICT kennis en vaardigheden
• Het aanbieden van een standaard kader ICT-competenties die lerarenopleidingen ondersteunt in het ontwerpen en implementeren van curricula waarbij ICT kennis en vaardigheden integraal deel uitmaken van het opleiden van leraren.
Doelstellingen (2)
• Het aanbieden van een standaard kader digitale geletterdheid met een focus op de continue ontwikkeling van leraar
• Het implementeren en uitbreiden van docentprofessionalisering gericht op het verbeteren van de effectiviteit van instructie en het leren van studenten en leerlingen.
Methodiek
• Ontwerprondes • Concept• Validatie-ronde• Bijstelling• Eindversie• Onderzoeksmethodiek continue bijstelling
Kaders
• Kader ICT-bekwaamheden van leraren (Kennisnet, 2012)
• Kennisbasis ICT versie 1 (ADEF, 2009)
• TPACK
Thema 1 Attitude
• De lerende en innoverende professional• De flexibele en adaptieve professional• De reflecterende professional• De samenwerkende professional
Thema 2 Basis digitale vaardigheden
• Instrumentele vaardigheden zijn randvoorwaardelijk voor weloverwogen didactische inzet van ICT in het leren, lesgeven en organiseren van onderwijs
• Verhogen van self-efficacy• Van ECDL tot gebruik onderwijstoepassingen
Thema 3 Digitale media- en informatiegeletterdheid
• Informatievaardigheden (verwerven)• Kennismanagement (verwerken)• Mediawijsheid
Thema 4 Didactisch handelen
• Het maken van didactische keuzes• ICT organiseren in de (digitale) leeromgeving• Arrangeren van digitaal leermateriaal• Kennisoverdracht• Kennisconstructie• Beoordelen en evalueren
Implementatie (uitdagingen)
• Kennisbasis ICT ‘stap 1’ in proces integratie ICT in de lerarenopleiding
• Betekenisvol curriculum ICT gericht op competentieontwikkeling student
• Niveaus en assessment• Visie op opleiden van leraar voor de toekomst• Wat vraagt dit van de lerarenopleider?
Ontwikkelingen
• Ondersteunen van studenten en docenten lerarenopleidingen met specifieke invulling van competentie-indicatoren: voorbeelden
• Kennisdelen over implementatie kennisbasis ICT tussen lerarenopleidingen
• Samenwerking met Kennisnet, Velon, SURF over thema ICT-bekwaamheden van de docent in het (hoger) onderwijs
Ontwikkeling van Competentieprofiel ICT voor lerarenopleiders door de VELON themagroep ICT
en de lerarenopleider
Gerard Dümmer (HU, Velon)VELON-congres 10 maart 2014
Opbouw
• Aanleiding• Ondernomen stappen• Voorlopig model• Verdere ontwikkelingen• Uitnodiging tot feedback
Aanleiding
• Ontwikkeling van Kennisbasis ICT (ADEF, 2013)• Beroepsstandaard VELON (VELON, 2012)• Leraren nog niet voldoende voorbereid (SBO,
2011)• Integratie is complex (Drent, 2005; Kay, 2006;
Tondeur et al, 2012)• Nog geen standaard onderdeel van curriculum• Veel aandacht voor hoe maar nog niet voor wat
Ondernomen stappen• Bestudering bronnen
– Beroepsstandaard VELON (VELON, 2012)– SQD-model (Tondeur et al., 2012)– Leader competences (Doyle and Reading, 2012)– Vlaamse ICT-bekwaamheden voor de lerarenopleider (AUGent, 2012)
• Feedbackronde experts– Jos Fransen (Associate Lector, Lectoraat eLearning, INHolland)– Marijke Kral (lector leren met ICT, HAN)– Jo Tondeur (onderzoeker Universiteit Gent)
• Verwerking tot voorlopig model– VELON themagroep ICT en de lerarenopleider– Joke Voogt (lector ICT in de lerarenopleiding; Windesheim. Hoogleraar
ICT in het curriculum UvA)
Voorlopig model 1/…
Pedagogisch didactisch handelen
Werken in de schoolcontext
Professionele ontwikkeling
(ICT-bekwaamheden; Kennisnet , 2013)
Voorlopig model 1/…
Attitude Digitale basisvaardigheden
Digitale media- enInformatie-
geletterdheid
Didactisch handelen
(Kennisbasis ICT; ADEF,2013)
Voorlopig model
A. Ontwikkelings-bekwaam
B. Opleidings-didactisch bekwaam
C. Agogisch bekwaam
D. Organisatorisch en beleidsmatig bekwaam
Competentieprofiel ICT voor lerarenopleiders
A. Ontwikkelingsbekwaam
Reflectie:– De lerarenopleider toont aan op methodische
wijze ICT-gebruik te analyseren om zo systematisch verbeterpunten in zijn lespraktijk toe te passen en te beoordelen op effectiviteit.
A. Ontwikkelingsbekwaam
Onderzoekend handelen:– De lerarenopleider toont aan dat hij een lerende professional
is die zelfstandig, creatief en kritisch gebruik maakt van de (nieuwe-) mogelijkheden van ICT bij leren, lesgeven en organiseren van onderwijs.
– De lerarenopleider toont aan dat hij zoekt naar (interdisciplinaire) samenwerking met collega's die in een vergelijkbare situatie rondom ICT en onderwijs verkeren.
– De lerarenopleider toont aan dat hij opgedane ICT-kennis en vaardigheden met andere lerarenopleiders en docenten (binnen of buiten de school) kan delen om zo nieuwe kennis te construeren .
A. Ontwikkelingsbekwaam
Onderhouden van de eigen professionaliteit:– De lerarenopleider toont aan dat hij beschikt over de overtuiging dat
betekenisvol onderwijs vraagt om beargumenteerde inzet van ICT en is in staat om de verworvenheden en beperkingen van technologie te herkennen en te integreren in betekenisvol onderwijs.
– De lerarenopleider toont aan dat hij kan inspelen op onderwijskundige veranderingen en behoeften met betrekking tot het gebruik van ICT.
– De lerarenopleider ondersteunt en motiveert collega's en studenten in hun ICT ontwikkeling.
– De lerarenopleider heeft inzicht in de veranderende vakinhouden ten gevolge van technologische ontwikkelingen en kan op basis hiervan meedenken over de implicaties hiervan voor de opleiding.
B. Opleidingsdidactisch bekwaam
vormgeven van leerprocessen van (aanstaande) leraren:
– De lerarenopleider heeft inzicht in de mogelijkheden van technologie voor het oplossen van didactische dilemma’s en kan op basis hiervan leerpraktijken ontwerpen en uitvoeren.
– De lerarenopleider maakt doelmatig gebruik van ICT in het leren, lesgeven en organiseren van onderwijs.
B. Opleidingsdidactisch bekwaam
Voorbeeldmatig opleiden:– De lerarenopleider is een rolmodel voor zijn
studenten als het gaat om de didactische inzet van ICT in het leren, lesgeven en organiseren van onderwijs.
B. Opleidingsdidactisch bekwaam
bevorderen van wisselwerking tussen theorie en praktijk:
– De lerarenopleider expliciteert zijn keuzes voor de inzet van ICT op basis theoretische onderbouwing en praktische ervaringen.
– De lerarenopleider geeft vorm aan relevante praktijkervaringen met ICT in de lespraktijk en koppelt dit terug naar de theorie.
B. Opleidingsdidactisch bekwaam
beoordelen van de ontwikkeling van de (aanstaande) leraar:
– De lerarenopleider begeleidt en beoordeelt de ontwikkeling van aanstaande leraren op het gebied van ICT in het onderwijs door de jaren heen.
C. Agogisch bekwaam
Interpersoonlijk handelen:– De lerarenopleider heeft inzicht in het effect van
ICT op interpersoonlijke processen als deze als communicatiemiddel wordt ingezet.
– De lerarenopleider is er zich van bewust dat werk- en privéprocessen in elkaar overlopen door het alomtegenwoordige gebruik van ICT in onze samenleving en de implicaties daarvan voor het leren en werken van studenten.
C. Agogisch bekwaam
Omgaan met diversiteit:– De lerarenopleider zet ICT-middelen in om in te
spelen op de diversiteit van de studentenpopulatie.
– De lerarenopleider heeft inzicht in de leerbehoefte van studenten op het gebied van ICT in het onderwijs.
C. Agogisch bekwaam
Begeleiden van de ontwikkeling van beroepsidentiteit:
– De lerarenopleider ondersteunt aanstaande leraren bij de reflectie op hun houding ten opzichte van ICT in het onderwijs en het gedemonstreerd didactisch gebruik ervan.
D. Organisatorisch en beleidsmatig bekwaam
Vormgeven aan samen opleiden: – De lerarenopleider heeft inzicht op de invloed van
technologie op het opleiden van leraren en geeft daar samen met zijn collega´s vorm aan.
D. Organisatorisch en beleidsmatig bekwaam
Werken in een multidisciplinair team: – De lerarenopleider werkt samen met collega´s in
de opleiding aan de integratie van ICT in het onderwijs.
– De lerarenopleider gebruikt in samenwerking met collega’s technologie om het eigen onderwijs te verbeteren en inhouden relevant en betekenisvol te maken om de leermogelijkheden van alle studenten te vergroten.
D. Organisatorisch en beleidsmatig bekwaam
Bijdragen aan de organisatie van de lerarenopleiding:
– De lerarenopleider draagt bij aan de organisatie om ICT-rijk leren mogelijk te maken.
D. Organisatorisch en beleidsmatig bekwaam
Bijdragen aan het beleid van het opleiden van leraren:
– De lerarenopleider denkt mee over hoe het personeel ondersteund kan worden, hoe beleid vorm gegeven moet worden en wat er op het gebied van infrastructuur nodig is om ICT-onderwijs mogelijk te maken
– De lerarenopleider neemt verantwoordelijkheid om de eigen opleiding te informeren over nieuwe ontwikkelingen op het terrein van ICT.
Verdere ontwikkelingen
• Voorlopig model verder ontwikkelen • Casusbeschrijvingen maken• Professionaliseringstrajecten vormgeven
Uitnodiging tot feedback
http://bitly.com/velonict
Afbee
ldin
g: P
ixel
girlp
rese
nts.
com
Stelling
“Elke lerarenopleider moet rolmodel zijn in de didactische inzet van ICT in hun onderwijs”
Afbee
ldin
g: P
ixel
girlp
rese
nts.
com
Stelling
“Lerarenopleiders moeten studenten niet naar scholen toesturen die de basis ICT-infrastructuur
niet op orde hebben”
Afbee
ldin
g: P
ixel
girlp
rese
nts.
com
Stelling
“Lerarenopleiders kunnen niet beroeps geregistreerd worden als ze niet tenminste de
Kennisbasis ICT beheersen”
Afbee
ldin
g: P
ixel
girlp
rese
nts.
com
Stelling
“De Kennisbasis ICT is geschikt voor alle lerarenopleidingen”