Upload
daniel-peza
View
226
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
7/24/2019 Vendimi Nr.30, Date 01.12.2005 i Gjykates Kushtetuese
1/10
Vendimi nr. 30, dat 01.12.2005
(V 30/05)
Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, e prbr nga Gjergj Sauli, Kryetar,
Alfred Karamuo, Fehmi Abdiu, Kristofor ei, Kujtim uto, !joll"a #eaj, $he%air
&aganjori, etrit lloi, Sokol Sadushi, antar, me sekretare Arbenka 'ali"a, n dat
()*+*++), mori n shqyrtim n sean" gjyqsore me dyer t hapura shtjen nr*(- Akti
q i prket.
K E R K U E S: SHOQ! KO"#$!RE E !$ SH%RO&$SURVE
'%RO&$S "E RE*!$S+, prfaqsuar nga a/okat Agim
0artari, me autori%im*
SU#*EK!E !$ &!ERESUR:
1. KUVE& SHQ%$RS$,prfaqsuar nga !iktor Gumi, me autori%im*
2. KO"!E! SH!E!$ROR %ER K!H"& HE KO"%E&S"& E
%RO&VE, n munges*
O # * E K ! : S-iimi i i aatem me Ktettn e Re4i6
Siri i nene7e 3.2, 3.5, 5, 8.1, 8.2, 9, .2, .3, .;, < de13.2 t i=it nr.
7/24/2019 Vendimi Nr.30, Date 01.12.2005 i Gjykates Kushtetuese
2/10
3 Kufi%imi i t drejts s pronsis deri n )++ m pr pronn jasht /ija/e
kufi%uese t qytete/e apo qendra/e t banuara i parashikuar n nenin 8, pika ) t ligjit
sht shkelje e nenit -(, pika ( dhe nenit (9, pika ( t Kushtetuts7
3 ronart nuk e kan humbur pr asnj ast titullin e t drejts s pronsis*
Karakteri shpronsues dhe pa shprblim q ka neni :, pika ( dhe neni ; i ligjit sht n
kundrshtim me ek%isten"n e interesit publik dhe t shprblimit t drejt q parashikon
neni -( i Kushtetuts s Republiks s Shqipris7
3 6eni 9, pikat , 8, -, prekin thelbin e t drejts, sepse nuk ijerr ligje pr rregullimin e
drejt t shtje/e t ndryshme q lidhen me shpronsimet dhe konfiskimet e kryera para
miratimit t ksaj Kushtetute, duke u udhhequr nga kriteret e nenit -(* #bi ba%n e ktij
detyrimi, Ku/endi i Shqipris ka n>jerr ligjin nr*=8), dat =*+;*++- 1r kthimin
dhe kompensimin e prons2, disa nga dispo%itat e t "ilit, jan objekt shqyrtimi n kt
pro"es gjykimi kushtetues*
retendimet e krkuesit pr papajtueshmrin me Kushtetutn e Republiks sShqipris t disa prej dispo%ita/e t ktij ligji prqndrohen kryesisht n drejtim t
mohimit dhe kufi%imit t palejueshm q ligj/nsi i ka br t drejts s prons* #nyra
e rregullimit ligjor q Ku/endi i Shqipris i ka br t drejts s prons, q sipas
krkuesit konsiderohet se nuk sht humbur pr asnj ast, megjith legjisla"ionin q ka
ek%istuar n /ite, bie ndesh me kuptimin q i ka dhn asaj neni -( i Kushtetuts s
7/24/2019 Vendimi Nr.30, Date 01.12.2005 i Gjykates Kushtetuese
3/10
Republiks s Shqipris, si edhe neni ( i rotokollit Shtoj" t Kon/ents 4/ropiane pr
t 5rejtat e 6jeriut*
Gjykats Kushtetuese i ne/ojitet, para se ajo t arrij n /lersimin prfundimtar
t krkess, t anali%oj dhe t shqyrtoj pretendimet e krkuesit mbshtetur n kuptimin
q i jepet t drejts s prons dhe n frymn q mbartin dispo%itat prkatse t
Kushtetuts s Republiks s Shqipris dhe t Kon/ents 4/ropiane pr t 5rejtat e
6jeriut*
Anali%a dhe interpretimi nga ana e Gjykats Kushtetuese i disa prej kon"epte/e
kushtetuese q kan t bjn me interesin publikdhe me shprblimin e drejt,si dhe
respektimi i parime/e t drejtsis, t propor"ionalitetit dhe t shtetit so"ial, prbjn
njkohsisht edhe kufijt kushtetues t hapsirs s /lersimit, mbi t "ilat duhet t
orientohet ligj/nsi pr respektimin e t drejts s prons*
Gjykata Kushtetuese thekson se neni (9( i Kushtetuts s Republiks s
Shqipris prbn nj dispo%it kalimtare, q pr"akton detyrimin e Ku/endit pr t
normuar rregullimin e drejt t shtje/e q kan t bjn me shpronsimet dhe
konfiskimet e kryera prpara miratimit t ksaj Kushtetute* Kjo dispo%it kushtetuese ka
pr qllim t
7/24/2019 Vendimi Nr.30, Date 01.12.2005 i Gjykates Kushtetuese
4/10
ndershmris dhe t drejtsis dhe, pr m tepr, n parimin e shtetit so"ial* ( Ktij
qndrimi i sht prmbajtur prgjithsisht praktika e t gjith /ende/e q jan ndeshur me
t njjtin fenomen*
1arimi i drejtsis krkon q t merren n konsiderat jo /etm interesat e ish3
pronar/e dhe t trashgimtar/e t tyre, por gjithashtu edhe ato t antar/e t tjer t
shoqris, si edhe interesi publik n trsi* Kshtu, parimi i drejtsis dhe ai i
propor"ionalitetit, nuk krkojn *** t kthejn t drejtat e pronsis pr t gjith ish3
pronart a trashgimtart e tyre apo t
7/24/2019 Vendimi Nr.30, Date 01.12.2005 i Gjykates Kushtetuese
5/10
rotokollit Shtoj" t Kon/ents 4/ropiane pr t 5rejtat e 6jeriut q ka br krkuesi
pr t argumentuar pretendimin e tij se dispo%itat e ligjit 1r kthimin dhe kompensimin e
prons2 dhe konkretisht neni :, pika ( dhe neni ;, e kan prligjur shpronsimin pa
shprblim*
4 drejta e prons nuk njejtsohet me t drejtn e kthimit t saj* Ky sht kuptimi i
nenit ( t rotokollit Shtoj" t Kon/ents 4/ropiane pr t 5rejtat e 6jeriut, i "ili mbron
/etm %otrimet ek%istuese t personit dhe nuk garanton t drejtn e fitimit t %otrime/e*
urispruden"a e Gjykats 4/ropiane pr t 5rejtat e 6jeriut pr kto shtje i
prmbahet qndrimit se nuk prbn pasuri bindja pr ekzistencn e t drejts s
pronsis, e cila pr nj koh t gjat nuk sht shfrytzuar n mnyr t efektshme. :ra,
ky nen i Kon/ents 4/ropiane garanton t drejtn e gjithse"ilit pr g%imin n mnyr
paqsore t pasuri/e t tij, q rrjedhimisht prdoret /etm pr pasurit ek%istuese t
personit*;randaj, n kuptim t ksaj dispo%ite t Kon/ents 4/ropiane pr t 5rejtat e
6jeriut, pasuri konsiderohet ajo
7/24/2019 Vendimi Nr.30, Date 01.12.2005 i Gjykates Kushtetuese
6/10
prona # faktikisht dhe juridikisht sht e mundur t kthehen, mbasi ekzistojn efektivisht
e jan n fondin e pronsis shtetrore, ose mbahen pa arsye t prligjura nga t tjert.
#bshtetur te referimi n jurispruden"n kushtetuese shqiptare, n kuptimin e
nenit (9( t Kushtetuts s Republiks s Shqipris si dhe n kuptimin e prmbajtjes s
legjisla"ionit t n>jerr nga ligj/nsi, pa/arsisht nga /eprimet e padrejta ose arbitrare
q i jan br t drejts s prons nprmjet akte/e ligjore e nnligjore ose /endime/e
gjyqsore, n>irret konklu%ioni se pronar/e u humbi e drejta e pronsis* Ky konklu%ion
prbn arsyen q kta persona, duke mos g%uar n /ijimsi pronat e tyre n "ilsin e
pronarit krkojn q, nprmjet pro"edurs s kthimit dhe kompensimit t prons, t
rifitojn kt "ilsi*
Gjykata Kushtetuese /ren se mbajtja e nj qndrimi t kundrt, q parakupton
njohjen e t drejts s prons, si nj njohje e /a%hdueshme dhe e pandrprer e
ek%isten"s s saj, megjith ligjet q e kan ndryshuar regjimin e ksaj pronsie, / n
dyshim si qllimin ashtu edhe /et /lefshmrin e ligje/e q jan n>jerr pr shtjen e
kthimit dhe t kompensimit t prona/e*
#bshtetur n kto argumente, Gjykata Kushtetuese n>jerr prfundimin se ligji
1r kthimin dhe kompensimin e prona/e2 nuk ka n prmbajtjen e tij kon"eptin e
shpronsimit t prons s pronar/e, por respektimin nga ligj/nsi t kritere/e q
parashikon neni -( i Kushtetuts s Republiks s Shqipris pr kthimin e prona/e t
shpronsuara, t konfiskuara apo t shtet%uara padrejtsisht*
Kushtetuta e Republiks s Shqipris n nenet -( dhe (9(, ka pranuar kriteret e
rregullimit t drejt dhe t shprblimit t drejt. 6ga kto kritere kushtetuese
re%ulton se kriteri pr shprblimin ose kompensimin n dobi t ish3pronarit nuk mund t
jet i plot, por i drejt* Ky rregullim kushtetues i detyrohet jo /etm funksionit t
dyfisht pri/at dhe shoqror q mbart n /et/ete e drejta e prons, por edhe rrethana/e
historike, politike, ekonomike, shoqrore e juridike, t "ilat kan ndikuar n situatn e
krijuar dhe, si t tilla, nuk mund t mos i kishte parasysh ligj/nsi*
9!endimi i Gjykats Kushtetuese t Republiks s Shqipris, nr*-, dat +9*+-*(==-, rmbledhje e/endime/e, /iti (==3(==:, faqe (((3((8*
7/24/2019 Vendimi Nr.30, Date 01.12.2005 i Gjykates Kushtetuese
7/10
Funksioniprivatq ka e drejta e prons sjell ndikimin e /et n g%imin normal t
liri/e dhe t t drejta/e t indi/idit* Kuptimi historik dhe ai sotshm i garan"is s prons
sht kuptimi i nj t drejte themelore q lidhet pa%gjidhshmrisht me lirin indi/iduale*=
rona ka njkohsisht edhe karakterin e dallueshm sho#ror, sepse prdorimi i
saj duhet t
7/24/2019 Vendimi Nr.30, Date 01.12.2005 i Gjykates Kushtetuese
8/10
dhe kriteret kushtetuese q parashikohen n nenin -( t Kushtetuts s Republiks s
Shqipris*
Jsht e /rtet q ligj/nsi, nprmjet nenit 8, pika dhe nenit ) t ligjit 1r
kthimin e kompensimin e prons2, ka shprehur /ullnetin pr t rregulluar /etm kthimin
dhe kompensimin e prons s paluajtshme, duke prjashtuar nga objekti i ktij ligji
shtjet q u prkasin kthimit dhe kompensimit t prons s luajtshme* 'igj/nsi, duke e
prkufi%uar kon"eptin pron/etm pr sendet e paluajtshme, nuk mohon t drejtn e
ish3pronar/e mbi sendet e luajtshme* 6j prjashtim ligjor i ktill nuk duhet kuptuar si
kundrshtim i ligj/nsit dhe as si mohim pr t
7/24/2019 Vendimi Nr.30, Date 01.12.2005 i Gjykates Kushtetuese
9/10
pr t siguruar q ndikimi i tij mbi t drejtn e prons t mos jet arbitrar dhe as i
paparashikueshm*
6ga ky knd/shtrim i problemit, prjashtimin ligjor pr kufi%imin e kthimit dhe
kompensimit t toks bujqsore, q prmban neni : i ligjit, Gjykata Kushtetuese nuk e
konsideron si t pajustifikuar* Kjo dispo%it ligjore ka parashikuar kufi%imin pr kthimin
dhe kompensimin e toks bujqsore deri n :+ ha, por nj mas e till, jo /etm q
tejkalon n mnyr t pakrahasueshme siprfaqen minimale q /endoste ligji nr*;:==,
dat (*+-*(==8 1r kompensimin n /ler t ish3pronar/e t toks bujqsore2, por
sht e /lersueshme nga ligj/nsi n /arsi t gjendjes q diktojn rrethanat, n t "ilat
ndodhet toka bujqsore n Shqipri*
rsa i prket dispo%ita/e t tjera ligjore t kundrshtuara prej krkuesit, ato
parashikojn, si kthimin pa kufi%im t prona/e t palujtshme, ashtu edhe forma t
ndryshme t kompensimit, sipas kuptimit kushtetues t shprblimit t drejt* Kto forma
kompensimi q parashikon ligji 1r kthimin dhe kompensimin e prons2 dhe posarisht
neni (( i tij, synojn t /endosin nj ekuilibr t drejt ndrmjet interesa/e t ndryshme*
6 kto kushte, u takon organe/e t autori%uara nga ligji 1r kthimin dhe
kompensimin e prons2 pr t br, rast pas rasti, /lersimin si pr ek%isten"n e
problemit t interesit publik q prligj kufi%imin e t drejts s prons, ashtu edhe t
masa/e q duhen marr pr t ndrequr situatn, nprmjet kompensimit t drejt t
prons*
Konsiderimet e msiprme shpjegojn kuptimin q kan n t /rtet nenet :, ;, 9
dhe (8 t ligjit, objekt shqyrtimi, t "ilt orientohen nga kriteret kushtetuese t 1interesit
publik2 dhe t 1shprblimit t drejt2* randaj, prderisa n prmbajtjen e tyre ek%istojn
kriteret q parashikon neni -( i Kushtetuts s Republiks s Shqipris, Gjykata
Kushtetuese nuk gjen elemente antikushtetutshmrie*
'idhur me pretendimin e krkuesit pr antikushtetutshmrin e nenit = t ligjit
1r kthimin dhe kompensimin e prona/e2, Gjykata Kushtetuese e mon t ne/ojshme t
7/24/2019 Vendimi Nr.30, Date 01.12.2005 i Gjykates Kushtetuese
10/10
konkludon se, n nj rast t till, shtja mbetet pa objekt shqyrtimi* rsa i prket piks
t ktij neni, krkuesi nuk ka parashtruar asnj pretendim pr antikushtetutshmrin e
tij*
5uke sinteti%uar prfundimet e ksaj anali%e doktrinare, prfundime q rrjedhin
edhe nga qndrimi i konsoliduar i mbajtur n jurispruden"n kushtetuese e/ropiane dhe
n at shqiptare pr shtjet q lidhen me pro"esin e kthimit dhe t kompensimit t
prona/e t shtet%uara dhe t shpronsuara, Gjykata Kushtetuese konkludon se n
dispo%itat ligjore, objekt i ktij gjykimi, nuk re%ulton t jen shkelur kriteret q
parashikon neni -( i Kushtetuts s Republiks s Shqipris*
%$R K$!O RS@E,
Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, duke u ba%uar n nenet (8(,
shkronja 1a27 (8-, pika (, shkronja 1f2 t Kushtetuts, si dhe n nenin ; t ligjit nr*9);;,
dat (+*+*+++ 1r organi%imin dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t
Republiks s Shqipris2, nj%ri,
V E & O S :
3 Rr%imin e krkess*
3 Ky /endim sht prfundimtar, i forms s prer dhe hyn n fuqi ditn e botimit
n Fletoren &yrtare*