Upload
others
View
10
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
VENDIMI I GJYKATES KUSHTETUESE PER PRONAT
Vendim nr 1 dateuml 16012017
(V-117)
Gjykata Kushtetuese e Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml e peumlrbeumlreuml nga Bashkim Dedja Kryetar
Vladimir Kristo Vitore Tusha Altina Xhoxhaj Fatmir Hoxha Besnik Imeraj Fatos Lulo Gani
Dizdari aneumltareuml me sekretare gjyqeumlsore Edmira Babaj neuml dateumln 21042016 mori neuml shqyrtim
neuml seanceuml plenare me dyer teuml hapura ccedileumlshtjen me nr 281 Akti qeuml i peumlrket
K Euml R K U ES PRESIDENTI I REPUBLIKEumlS SEuml SHQIPEumlRISEuml peumlrfaqeumlsuar
neuml gjykim nga znj Ledina Mandia
15 E DEPUTETEumlVE TEuml KUVENDIT TEuml SHQIPEumlRISEuml
peumlrfaqeumlsuar neuml gjykim nga z Oerd Bylykbashi dhe z Gazmend
Bardhi
AVOKATI I POPULLIT peumlrfaqeumlsuar neuml gjykim nga z Arben
Gjoleka
PARTIA REPUBLIKANE SHQIPTARE peumlrfaqeumlsuar neuml gjykim
nga Av Agim Bega
SHOQATA E PRONAREumlVE LEGJITIMEuml ldquoSHQIPTAREumlTrdquo
peumlrfaqeumlsuar neuml gjykim nga zFerdinat Sulaj
SHOQATA ldquoKRAHINA JONEumlrdquo peumlrfaqeumlsuar neuml gjykim nga z
Axhem Imeraj
SHOQATA ldquoBREGDETIrdquo peumlrfaqeumlsuar neuml gjykim nga z Jorgo
Dhrami
SHOQATA KOMBEumlTARE ldquoPRONEumlSI ME DREJTEumlSIrdquo
peumlrfaqeumlsuar neuml gjykim nga Av Suela Meumlneri
SUBJEKTE TEuml INTERESUARA
KUVENDI I REPUBLIKEumlS SEuml SHQIPEumlRISEuml
KEumlSHILLI I MINISTRAVE peumlrfaqeumlsuar neuml gjykim nga z Artur
Metani dhe znj Alma Hicka
2
AGJENCIA E TRAJTIMIT TEuml PRONAVE peumlrfaqeumlsuar neuml
gjykim nga znj Sonila Qato dhe zOlsi Rraklli
O B J E K T I 1 Shfuqizimi si i papajtuesheumlm me Kushtetuteumln e Republikeumls
seuml Shqipeumlriseuml dhe Konventeumln Europiane teuml teuml Drejtave dhe
Lirive Themelore teuml Njeriut i ligjit nr1332015 dateuml 05122015
ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml
kompensimit teuml pronaverdquo
2 Pezullimi i zbatimit teuml ligjit nr1332015 dateuml 05122015
ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml
kompensimit teuml pronave
BAZA LIGJORE Nenet 41 17 18 41 421 43 131a 134d teuml Kushtetuteumls seuml
Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml Nenet 61 14 i KEDNJ Neni 1
Protokolli 1 i KEDNJ-seuml si dhe nenet 45 dhe 491 teuml ligjit nr
8577 dateuml 10022000 ldquoPeumlr organizimin dhe funksionimin e
Gjykateumls Kushtetuese teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo
GJYKATA KUSHTETUESE
pasi deumlgjoi relatorin e ccedileumlshtjes Gani Dizdari shqyrtoi pretendimet e keumlrkuesve teuml cileumlt
keumlrkuan pranimin e keumlrkeseumls parashtrimet e subjekteve teuml interesuara Keumlshilli i Ministrave dhe
Agjensia e Trajtimit teuml Pronave teuml cileumlt keumlrkuan rreumlzimin e keumlrkeseumls si dhe e diskutoi ccedileumlshtjen neuml
teumlreumlsi
V Euml R E N
I
1 Neuml dateumln 5122015 Kuvendi i Shqipeumlriseuml me propozimin e Keumlshillit teuml Ministrave
miratoi ligjin nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit teuml
pronaverdquo (meuml poshteuml ligji nr1332015)
2 Presidenti i Republikeumls me dekretin nr 9377 dateuml 29122015 ka kthyer peumlr
rishqyrtim neuml Kuvend ligjin nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml
kompensimit teuml pronaverdquo pasi ai nuk ishte neuml peumlrputhje me parimet kushtetuese
3
3 Neuml seanceumln plenare teuml dateumls 21012016 Kuvendi i Shqipeumlriseuml me vendimin nr12016
dateuml 21012016 ldquoPeumlr rreumlzimin e dekretit nr9377 dateuml 29122015 teuml Presidentit teuml Republikeumls
lsquoPeumlr kthimin e ligjit nr1332015 lsquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml
kompensimit teuml pronaversquordquo ka votuar kundeumlr dekretit teuml Presidentit teuml Republikeumls
4 Referuar ligjit nr1332015 objekti i tij eumlshteuml rregullimi dhe shpeumlrblimi i drejteuml i
ccedileumlshtjeve teuml seuml drejteumls seuml proneumlsiseuml qeuml kaneuml lindur nga shproneumlsimet shteteumlzimet ose konfiskimet
neuml peumlrputhje me nenin 41 teuml Kushtetuteumls dhe nenin 1 teuml Protokollit 1 teuml KEDNJ-seuml Peumlr keumlteuml
qeumlllim ligji parashikon procedurat peumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml
kompensimit teuml pronave si dhe peumlrgjegjeumlsiteuml e organeve administrative teuml ngarkuara peumlr
realizimin e tyre Me hyrjen neuml fuqi teuml keumltij ligji eumlshteuml shfuqizuar ligji nr9235 dateuml 2972004
ldquoPeumlr kthimin dhe kompensimin e proneumlsrdquo teuml ndryshuar si dhe ligji nr10239 dateuml 2522010
ldquoPeumlr krijimin e fondit special teuml kompensimit teuml pronaverdquo teuml ndryshuar
5 Referuar relacionit shoqeumlrues teuml keumltij ligji rezulton se ldquoprojektligji propozohet neuml
funksion teuml mbrojtjes dhe garantimit teuml teuml drejtave kushtetuese dhe lirive themelore teuml njeriut si
njeuml meumlnyreuml peumlr teuml riparuar padrejteumlsiteuml gjateuml procesit teuml shteteumlzimit teuml proneumls private neuml regjimin
komunist neuml peumlrputhje me parimin e siguriseuml juridike dhe shtetit teuml seuml drejteumls si dhe teuml ushtrimit
teuml seuml drejteumls seuml shproneumlsimit kundrejt njeuml shpeumlrblimi teuml drejteuml dhe neuml balanceuml teuml ploteuml me
interesin publik Me keumlteuml projektligj synohet trsquou jepet mundeumlsia ish-pronareumlve peumlr teuml rivendosur
teuml drejtat e mohuara teuml proneumlsiseumlrdquo Gjithashtu neuml relacion theksohet se projektligji eumlshteuml bazuar
neuml rekomandimet e GJEDNJ-seuml sipas vendimit Manushaqe Puto e teuml tjereuml k Shqipeumlriseuml zbatimi i
teuml cilit eumlshteuml detyrim peumlr shtetin shqiptar Po sipas relacionit shoqeumlrues projektligji ka dy qeumlllime
kryesore a) peumlrfundimin e procesit teuml trajtimit teuml proneumls neumlpeumlrmjet njohjes dhe kompensimit teuml
pronave subjekteve teuml shproneumlsuara nga shteti padrejteumlsisht nga data 29111944 b) rregullimin
dhe shpeumlrblimin e drejteuml teuml kompensimit teuml proneumls si dhe ekzekutimin e vendimeve
peumlrfundimtare teuml kompensimit brenda afateve teuml peumlrcaktuara neuml keumlteuml projektligj
6 Mbledhja e Gjyqtareumlve nisur nga fakti se objekti i keumlrkesave teuml paraqitura nga teuml gjitha
subjektet eumlshteuml i njeumljteuml vendosi bashkimin e keumlrkesave peumlr trsquoi gjykuar neuml njeuml seanceuml gjyqeumlsore
Lidhur me keumlrkeseumln peumlr pezullimin e zbatimit teuml ligjit Mbledhja e Gjyqtareumlve vendosi
shqyrtimin e saj neuml seanceuml plenare pasi teuml keteuml deumlgjuar parashtrimet e paleumlve
7 Neuml seanceumln gjyqeumlsore teuml dateumls 21042016 ka marreuml pjeseuml neuml gjykim edhe gjyqtari
Sokol Berberi i cili neuml dateumln 14092016 ka paraqitur doreumlheqjen nga ushtrimi i meumltejsheumlm i
detyreumls si aneumltar i Gjykateumls Kushtetuese
4
II
8 Keumlrkuesit neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur kaneuml parashtruar keumlto shkaqe peumlr teuml mbeumlshtetur
pretendimet e tyre peumlr shfuqizimin e ligjit
81 Ligji cenon parimin e siguriseuml juridike pasi
811 Skema e ofruar peumlr zgjidhjen e problemit sistemik neuml lidhje me
mosekzekutimin e vendimeve teuml kompensimit teuml pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim
peumlrfundimtar administrativ nuk garanton efektivitet neuml zgjidhjen e problemit dhe
as qarteumlsi dhe parashikueshmeumlri Neuml nenin 15 teuml ligjit nr1332015 ldquoAfatet e
vlereumlsimit financiar teuml vendimeve peumlr kompensimrdquo peumlrcaktohet njeuml afat kohor prej
tre vitesh peumlr teuml beumlreuml vlereumlsimin financiar peumlr secilin subjekt i cili ka njeuml vendim
teuml meumlparsheumlm peumlrmes teuml cilit i njihet e drejta peumlr kompensim Kjo eumlshteuml njeuml qasje
qeuml cenon seumlrish sigurineuml juridike dhe zgjat me ligj procesin e kompensimit teuml
pronave
812 Rivlereumlsimi i vendimeve peumlrfundimtare administrative dhe gjyqeumlsore
neuml lidhje me kompensimin cenon parimin e siguriseuml juridike Peumlrmes keumltij ligji
shkelet parimi i siguriseuml juridike neuml trajtimin e kompensimit financiar teuml proneumls teuml
njohura dhe teuml dheumlna peumlr kompensim prej vitesh peumlr sa koheuml Qeveria synon qeuml
peumlrmes keumltij Ligji trsquoi kthehet llojit teuml tokeumls neuml momentin e shproneumlsimit Kjo do teuml
thoteuml teuml beumlsh njeuml rishikim teuml vendimit peumlrfundimtar qeuml ka kthyer kompensuar
proneumln
813 Skema e ofruar peumlr trajtimin e dosjeve teuml patrajtuara apo ato qeuml do
teuml depozitohen rishtazi pas hyrjes neuml fuqi teuml ligjit bie ndesh me parimin kushtetues
teuml siguriseuml juridike teuml baraziseuml para ligjit dhe teuml seuml drejteumls seuml ankimit Neni 21 i
ligjit peumlrcakton teuml drejteumln e subjektit teuml shproneumlsuar peumlr trsquou kompensuar neuml proneumln
e tij referuar metodologjiseuml teuml peumlrcaktuar neuml nenin 6 dhe 7 teuml ligjit teuml trajtuar meuml
sipeumlr ndryshe nga sa peumlrcaktonte ligji i meumlparsheumlm qeuml njihte teuml drejteumln e kthimit
teuml proneumls dhe kompensimit teuml proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit Neuml keumlteuml
qasje legjislatori ka krijuar njeuml pasiguri juridike neuml lidhje me pritshmeumlriteuml e
subjektit teuml shproneumlsuar i cili pret teuml kompensohet neuml tokeumln e vet pasi meuml pareuml teuml
beumlhet vlereumlsimi peumlr tokeumln e tij referuar llojit teuml proneumls neuml momentin e
shproneumlsimit
5
82 Ligji cenon parimin e baraziseuml para ligjit dhe mosdiskriminimit pasi urdheumlron
rivlereumlsimin e vendimeve peumlrfundimtare administrative dhe gjyqeumlsore neuml lidhje me
kompensimin Fakti qeuml njeuml ish pronar i eumlshteuml drejtuar meuml pareuml GJEDNJ-seuml dhe i eumlshteuml
dheumlneuml shpeumlrblimi i drejteuml me vendim gjykate dhe njeuml tjeteumlr akoma nuk ka marreuml
kompensimin nuk mund teuml lejojeuml ligjveumlneumlsin teuml krijojeuml njeuml situateuml pabarazie pavareumlsisht
interesit publik qeuml synohet teuml mbrohet peumlrmes keumltij ligji
83 Ligji cenon teuml drejteumln e proneumls neuml kuptim teuml nenit 1 Protokolli 1 i KEDNJ-seuml
pasi nuk parashikon vlereumlsimin real teuml proneumls sipas vendimeve peumlrfundimtare
administrative dhe gjyqeumlsore neuml lidhje me kompensimin Vlereumlsimi i vendimit teuml pareuml
duke peumlrdorur njeuml meumlnyreuml dhe formeuml teuml ndryshme kompensimi referuar vlereumls seuml tokeumls neuml
momentin e shproneumlsimit cenon teuml drejteumln e proneumls teuml fituar peumlrmes njeuml vendimi
peumlrfundimtar teuml cilin shteti ka deumlshtuar prej vitesh ta ekzekutojeuml sipas standardeve teuml
keumlrkuara nga Konventa
84 Ligji cenon teuml drejteumln e ankimit Ccedildokush ka teuml drejteumln teuml ankohet neuml njeuml
gjykateuml meuml teuml larteuml kundeumlr njeuml vendimi gjyqeumlsor Neuml rastin konkret peumlr sa koheuml gjykata
shqyrton ccedileumlshtje teuml themelit eumlshteuml e domosdoshme qeuml pala teuml rezervojeuml teuml drejteumln teuml
apelojeuml ateuml vendim neuml njeuml shkalleuml meuml teuml larteuml Gjykata e Larteuml eumlshteuml gjykateuml e ligjit dhe si
e tilleuml nuk mund teuml shqyrtojeuml themelin e ccedileumlshtjes
85 Ligji nuk parashikon kompensim financiar teuml drejteuml sipas ccedilmimit teuml koheumls por
sipas harteumls qeuml ka beumlreuml qeveria e cila nuk eumlshteuml bazuar neuml ccedilmimin e tregut duke mos
respektuar orientimet e GJEDNJ-seuml Referencat neuml ccedilmime dhe harta teuml ndryshme me
qeumlllim kompensimi do teuml krijojeuml situateuml pabarazie midis pronareumlve gjeuml e cila bie ndesh
me parimin e baraziseuml seuml shtetasve para ligjit
9 Subjekti i interesuar Kuvendi i Shqipeumlriseuml parashtroi me shkrim se
91 Ligji objekt shqyrtimi eumlshteuml njeuml ligj efektiv qeuml do trsquoi japeuml zgjidhje
peumlrfundimtare procesit teuml kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave brenda njeuml afati teuml
arsyesheumlm Miratimi i keumltij ligji doli si nevojeuml e detyrimeve qeuml rrjedhin nga vendimet e
GJEDNJ-seuml kundeumlr Shqipeumlriseuml teuml cilat kaneuml rritur tej mase fatureumln financiare teuml shtetit
shqiptar peumlr teuml kompensuar ose deumlmshpeumlrblyer ish-pronareumlt si rrjedhojeuml e cenimit teuml seuml
drejteumls seuml tyre teuml proneumls nga legjislacioni i miratuar prej vitit 1991 deri sot Shteti shqiptar
kishte detyrimin teuml ndeumlrmerrte hapat e duhur ligjoreuml dhe institucionaleuml peumlr teuml zgjidhur
peumlrfundimisht keumlteuml problem qeuml ka zgjatur tej ccedildo afati kohor teuml arsyesheumlm
6
92 Nuk qeumlndron pretendimi i keumlrkuesit se ligji bie ndesh me praktikeumln e GJEDNJ-
seuml peumlr kompensimin e drejteuml pasi ajo Gjykateuml ka njeuml seumlreuml vendimesh neuml teuml cilat theksohet
hapeumlsira e nevojshme e ligjveumlneumlsit peumlr teuml vlereumlsuar objektet e shproneumlsuara padrejteumlsisht
nga shteti pas vendosjes seuml regjimeve komuniste neuml Europeuml
93 Nuk qeumlndron pretendimi se ligji bie ndesh me parimin e siguriseuml juridike dhe
baraziseuml para ligjit pasi edhe veteuml Gjykata Kushtetuese neuml praktikeumln e saj ka vlereumlsuar se
neuml raste teuml caktuara parimi i siguriseuml juridike nuk prevalon ndaj interesit publik Interesi
publik eumlshteuml zgjidhja peumlrfundimtare e ccedileumlshtjes seuml kthimit dhe kompensimit teuml pronave sa
meuml shpejt dhe me sa meuml pak kosto financiare me qeumlllim kthimin e paqes sociale Ligji
nr1332015 garanton njeuml balanceuml teuml drejteuml midis teuml kufizimit teuml seuml drejteumls seuml proneumls dhe
interesit publik
94 Nuk qeumlndron as pretendimi se cenohet e drejta e ankimit pasi ajo eumlshteuml
parashikuar shprehimisht neuml ligj Subjektet kaneuml teuml drejteuml teuml ankohen neuml Gjykateumln e
Apelit duke peumlrshpejtuar mbylljen sa meuml pareuml teuml procesit gjyqeumlsor si njeuml nga qeumlllimet
kryesore teuml keumltij ligji Kjo gjeuml garanton synimin peumlr teuml peumlrfunduar teuml gjitheuml procesin
brenda 10 vjeteumlve me qeumlllim moszvarritjen e tij pa fund neuml nivele teuml ndryshme teuml sistemit
gjyqeumlsor
10 Subjektet e interesuara Keumlshilli i Ministrave dhe Agjencia e Trajtimit teuml
Pronave duke njeumlsuar qeumlndrimin e tyre parashtruan lidhur me pretendimet e keumlrkuesve
si meuml poshteuml
101 Ligji objekt kundeumlrshtimi eumlshteuml ligji meuml efikas dhe real qeuml eumlshteuml miratuar pas
vitit 1990 me qeumlllim rivendosjen sa teuml jeteuml e mundur e teuml drejtave teuml ish-pronareumlve
Ndryshe nga sa pretendojneuml keumlrkuesit ky ligj ruan parimin e baraziseuml dhe teuml interesit teuml
ligjsheumlm si dhe zbaton teuml gjitha rekomandimet e GJEDNJ-seuml dhe teuml Komitetit teuml
Ministrave teuml Keumlshillit teuml Europeumls peumlr shtetin shqiptar Gjithashtu ligji zgjidh problemet
sociale teuml mbartura dhe teuml krijuara nga sjelljet e keumlqija administrative Ai parashikon afate
peumlr ccedildo objektiv e veprimtari administrative peumlr peumlrfundimin neuml koheuml teuml gjitheuml procesit
102 Asnjeuml ligj i meumlparsheumlm nuk ka pasur si synim kthimin e ploteuml teuml proneumls
konkrete qeuml i eumlshteuml shproneumlsuar Teuml gjitha ligjet peumlrfshi edhe ligjin objekt keumlrkese kaneuml
si qeumlllim korrigjimin peumlr aq sa eumlshteuml e mundur brenda mundeumlsive dhe kushteve
ekonomiko-sociale teuml vendit padrejteumlsiteuml e regjimit teuml kaluar teuml kryera neuml deumlm teuml proneumls
private neumlpeumlrmjet shteteumlzimeve shproneumlsimeve konfiskimeve ose me ccedildo meumlnyreuml tjeteumlr
7
teuml padrejteuml Peumlr keumlteuml arsye ligji ka njeumlsuar termin ldquokthim dhe kompensim i proneumlsrdquo me
termin ldquoshpeumlrblim i drejteumlrdquo Kompensimi eumlshteuml neuml njeuml nga meumlnyrat peumlr teuml realizuar
shpeumlrblimin e drejteuml As nga KEDNJ-ja dhe as nga protokollet shteseuml teuml saj nuk rrjedh e
drejta absolute peumlr shpeumlrblim teuml ploteuml Eumlshteuml neuml vlereumlsimin e shtetit teuml caktojeuml sipas
mundeumlsive dhe kushteve ekonomike shoqeumlrore teuml zbatojeuml mekanizmin meuml teuml
peumlrshtatsheumlm
103 peumlr sa i takon pretendimit peumlr cenim teuml parimit teuml siguriseuml juridike jemi teuml
qeumlndrimit se seuml pari ky parim nuk eumlshteuml absolut dhe i pakufizuesheumlm siccedil ka theksuar edhe
veteuml Gjykata Kushtetuese neuml jurisprudenceumln e saj Interesi publik prevalon para keumltij
parimi kur ndeumlrhyrja eumlshteuml legjitime dhe proporcionale
104 Nuk qeumlndron pretendimi peumlr cenim teuml seuml drejteumls seuml ankimit pasi ankimi neuml
Gjykateumln e Apelit i ploteumlson kushtet e nenit 43 teuml Kushtetuteumls duke qeneuml gjykateuml ligji
Parashikimi i teuml drejteumls seuml ankimit eumlshteuml beumlreuml neuml peumlrputhje me afatet e vendosura nga ligji
peumlr teuml peumlrfunduar procesin e kompensimit teuml pronareumlve
III
Vlereumlsimi i Gjykateumls Kushtetuese
A Peumlr legjitimimin e keumlrkuesve
11 Ccedileumlshtjen e legjitimimit (locus standi) Gjykata e ka vlereumlsuar si njeuml ndeumlr aspektet
kryesore qeuml lidhen me inicimin e njeuml procesi kushtetues Neuml gjykime teuml kontrollit teuml
kushtetutshmeumlriseuml seuml normeumls subjektet iniciuese qeuml parashikohen neuml nenin 134 pika 1
shkronjat ldquoardquo ldquobrdquo ldquocrdquo dhe ldquoccedilrdquo teuml Kushtetuteumls seuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml konsiderohen si
subjekte qeuml nuk kaneuml detyrimin peumlr teuml provuar lidhjen e domosdoshme qeuml duhet teuml ekzistojeuml
ndeumlrmjet veprimtariseuml ligjore qeuml ato kryejneuml dhe ccedileumlshtjes kushtetuese teuml ngritur
12 Keumlrkuesit janeuml pjeseumlrisht subjekte teuml pakushteumlzuara (Presidenti 15 e deputeteumlve) dhe
pjeseumlrisht subjekte teuml kushteumlzuara (Avokati i Popullit Partia Republikane dhe shoqatat) Teuml pareumlt
legjitimohen ratione personae neuml kuptim teuml nenit 134 pika 1 teuml Kushtetuteumls si subjekte teuml
pakushteumlzuara peumlr teuml keumlrkuar kontroll abstrakt teuml normeumls juridike pa pasur nevojeumln e justifikimit
teuml interesit teuml tij (shih vendimin nr19 dateuml 15042015 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
13 Neuml gjykime teuml kontrollit teuml kushtetutshmeumlriseuml seuml normeumls subjektet iniciuese qeuml
parashikohen neuml nenin 134 pika 2 teuml Kushtetuteumls seuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml kaneuml detyrimin
peumlr teuml provuar lidhjen e domosdoshme qeuml duhet teuml ekzistojeuml ndeumlrmjet veprimtariseuml ligjore qeuml ato
kryejneuml dhe ccedileumlshtjes kushtetuese teuml ngritur Partia Republikane legjitimohet ratione personae neuml
8
kuptim teuml nenit 134 pika 1 shkronja ldquofrdquo teuml Kushtetuteumls Ajo eumlshteuml njeuml person juridik i regjistruar
si parti politike qeuml neuml vitin 1991 Partia Republikane si subjekt i parashikuar neuml nenin 134 pika
1 shkronja ldquofrdquo dhe pika 2 teuml Kushtetuteumls mund teuml veumlreuml neuml leumlvizje Gjykateumln neuml kuptim teuml nenit
131 shkronja ldquocrdquo teuml Kushtetuteumls peumlr kontrollin e akteve normative (shih vendimet nr15 dateuml
15042010 nr28 dateuml 09052012 teuml Gjykateumls Kushtetuese) Po keumlshtu edhe Avokati i Popullit
ka si funksion kushtetues mbrojtjen e individeumlve qeuml u cenohen teuml drejtat si pasojeuml e veprimtariseuml
seuml administrateumls shteteumlrore dhe neuml kuptim teuml nenit 134 pika 1 shkronja ldquodhrdquo e Kushtetuteumls
legjitimohet trsquoi drejtohet keumlsaj Gjykate peumlr kontrollin e kushtetutshmeumlriseuml seuml normeumls
14 Peumlr sa i peumlrket legjitimimit teuml shoqatave si subjekte iniciuese sipas nenit 134 pika 2
shkronja ldquofrdquo teuml Kushtetuteumls Gjykata ka tashmeuml njeuml jurisprudenceuml teuml konsoliduar e cila ka
pranuar legjitimimin e keumltyre subjekteve peumlr ccedileumlshtje qeuml lidhen me interesat e tyre Gjykata eumlshteuml
shprehur se vlereumlsimi neumlse njeuml organizateuml ka ose jo mjaftuesheumlm interes beumlhet rast pas rasti neuml
vareumlsi teuml rrethanave teuml ccedildo ccedileumlshtjeje teuml veccedilanteuml Organizata qeuml veuml neuml leumlvizje Gjykateumln duhet teuml
provojeuml se neuml ccedilfareuml meumlnyre ajo mund teuml preket neuml njeuml aspekt teuml veprimtariseuml seuml saj pra duhet teuml
provojeuml lidhjen e drejtpeumlrdrejteuml dhe teuml individualizuar qeuml ekziston midis veprimtariseuml seuml saj dhe
normeumls qeuml kundeumlrshton Interesi peumlr teuml vepruar duhet teuml jeteuml i sigurt i drejtpeumlrdrejteuml dhe vetjak
Ky interes konsiston tek e drejta e shkelur tek deumlmi real ose potencial dhe jo te premisat teorike
mbi antikushtetutshmeumlrineuml e normeumls qeuml ka sjelleuml keumlteuml cenim teuml interesit Veteumlm fakti se dispozitat
e kundeumlrshtuara mund teuml keneuml ose kaneuml pasur njeuml efekt ccedilfareumldo mbi keumlrkuesin nuk eumlshteuml i
mjaftuesheumlm peumlr teuml peumlrcaktuar neumlse ai legjitimohet neuml paraqitjen e keumlrkeseumls por eumlshteuml e
nevojshme teuml provohet se dispozita e kundeumlrshtuar rregullon marreumldheumlnie qeuml janeuml qeumlllimi i
veprimtariseuml seuml keumlrkuesit sipas peumlrcaktimeve teuml beumlra neuml Kushtetuteuml neuml ligje ose neuml rastin e
subjekteve teuml seuml drejteumls private neuml statut (shih vendimet nr14 dateuml 21032014 dhe nr33 dateuml
08062016 teuml Gjykateumls Kushtetuese) Neuml ccedileumlshtjen neuml shqyrtim para keumlsaj Gjykate 4 shoqatat
keumlrkuese kaneuml neuml statutin e tyre si synim mbrojtjen e interesave teuml ish-pronareumlve dhe peumlrpjekjen
peumlr vendosjen neuml vend teuml seuml drejteumls seuml proneumls teuml shproneumlsuar ose konfiskuar nga regjimi komunist
neuml Shqipeumlri Duke qeneuml se objekti i ligjit qeuml kundeumlrshtohet para Gjykateumls eumlshteuml zgjidhja
peumlrfundimtare e ccedileumlshtjes seuml pronave teuml shproneumlsuara ose konfiskuara nga regjimi komunist
Gjykata vlereumlson se keumlto shoqata justifikojneuml interesin e tyre peumlr teuml filluar njeuml kontroll kushtetues
teuml ligjit sipas nenit 1342 teuml Kushtetuteumls
15 Peumlr sa meuml lart neuml ccedileumlshtjen konkrete shoqatat legjitimohen ratione personae neuml
paraqitjen e keumlrkeseumls dhe veumlnien neuml leumlvizje teuml juridiksionit kushtetues neuml bazeuml teuml neneve 131ac
dhe 134 pika 1 shkronja ldquofrdquo dhe pika 2 teuml Kushtetuteumls Po ashtu keumlrkuesit legjitimohen ratio
9
temporis pasi keumlrkesa eumlshteuml paraqitur brenda afatit 3 vjeccedilar teuml peumlrcaktuar neuml nenin 50 teuml ligjit
nr8577 dateuml 10022000 ldquoPeumlr organizimin dhe funksionimin e Gjykateumls Kushtetuese teuml
Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo
B Peumlr keumlrkeseumln peumlr pezullimin e ligjit objekt keumlrkese
16 Keumlrkuesit peumlrveccedil njeuml teuml pesteumls seuml deputeteumlve kaneuml keumlrkuar para Gjykateumls edhe
pezullimin e ligjit objekt keumlrkese pasi sipas tyre zbatimi i tij gjateuml koheumls qeuml ai eumlshteuml neuml gjykim
para keumlsaj Gjykate do teuml sillte pasoja teuml pariparueshme peumlr kategorineuml e pronareumlve qeuml prek ky
ligj Sipas tyre ky ligj i fillon pasojat negative qeuml me hyrjen neuml fuqi teuml tij dhe efektet e
menjeumlhershme prekin kategorineuml e pronareumlve qeuml kaneuml beumlreuml keumlrkeseuml dhe janeuml neuml pritje teuml daljes seuml
vendimeve nga Agjencia e Trajtimit teuml Pronave (meuml poshteuml ATP) si dhe peumlr ata qeuml kaneuml peumlrfituar
nga ligji i meumlparsheumlm Nisur nga ky fakt mospezullimi i efekteve teuml keumltij ligji do teuml sillte pasoja
teuml reumlnda peumlr teuml drejteumln e proneumls ndaj teuml gjitheuml subjekteve qeuml preken nga ky ligj
17 Gjykata neuml mbeumlshtetje teuml nenit 45 teuml Ligjit nr 8577 dateuml 10022000 ldquoPeumlr
organizimin dhe funksionimin e Gjykateumls Kushtetuese teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo ka
kompetenceuml teuml vlereumlsojeuml neumlse zbatimi i normeumls konkrete mund teuml sjelleuml pasoja qeuml prekin interesa
shteteumlroreuml shoqeumlroreuml ose teuml individeumlve sipas rastit ccedilka peumlrbeumln kriterin thelbeumlsor peumlr pezullimin e
ekzekutimit teuml keumlsaj norme Gjykata vlereumlson se neuml kuptim teuml dispoziteumls seuml sipeumlrcituar keumlrkuesit
nuk paraqiteumln argumente neuml lidhje me pasojat e reumlnda apo teuml pariparueshme qeuml sjell zbatimi i
ligjit teuml kundeumlrshtuar Peumlr rrjedhojeuml Gjykata vendosi rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pezullim si teuml
pabazuar
18 Gjithashtu peumlr trsquoi ardhur neuml ndihmeuml vendimmarrjes peumlr keumlteuml ccedileumlshtje teuml reumlndeumlsishme
dhe komplekse Mbledhja e Gjyqtareumlve vendosi marrjen e opinionit amicus curia teuml Komisionit teuml
Venecias lidhur me respektimin ose jo teuml standardeve teuml vendosura nga KEDNJ-ja dhe praktika e
GJEDNJ-seuml sa i takon respektimit teuml parimit teuml siguriseuml juridike dhe baraziseuml para ligjit neuml
garantimin e seuml drejteumls seuml proneumls nga ligji objekt shqyrtimi para keumlsaj Gjykate
19 Gjykata neuml shqyrtimin e pretendimeve teuml keumlrkuesve e sheh teuml arsyeshme qeuml teuml ndalet
neuml vlereumlsimin e saj lidhur me respektimin e parimit teuml siguriseuml juridike teuml baraziseuml para ligjit dhe
teuml seuml drejteumls seuml ankimit neuml funksion teuml mbrojtjes seuml teuml drejteumls seuml proneumls nga ligji objekt shqyrtimi
C Peumlr pretendimin e cenimit teuml siguriseuml juridike si pasojeuml e ndryshimit teuml metodologjiseuml
seuml vlereumlsimit
10
20 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se skema e ofruar peumlr zgjidhjen e problemit sistemik neuml
lidhje me mosekzekutimin e vendimeve peumlr kompensimin e pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim
peumlrfundimtar administrativ nuk garanton sigurineuml juridike dhe barazineuml para ligjit neuml zgjidhjen
peumlrfundimtare teuml ccedileumlshtjes seuml pronave neuml vend Rivlereumlsimi i vendimeve peumlrfundimtare
administrative dhe gjyqeumlsore neuml lidhje me kompensimin cenon parimin e siguriseuml juridike pasi
peumlrmes keumltij ligji qeveria synon trsquoi referohet ccedilmimit dhe llojit teuml tokeumls neuml momentin e
shproneumlsimit Kjo sipas keumlrkuesve do teuml thoteuml qeuml vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml vendosur
kthimin ose kompensimin e proneumls teuml rishikohen megjitheumlse ato kaneuml marreuml formeuml teuml prereuml
21 Gjithashtu keumlrkuesit pretendojneuml se ligji objekt keumlrkese nuk garanton kthimin e
proneumls tek pronari por parashikon veteumlm njohjen dhe kompensimin financiar Ky i fundit nuk
eumlshteuml neuml peumlrputhje me ccedilmimin real teuml tregut por me ateuml qeuml ka parashikuar qeveria dhe qeuml nuk i
peumlrgjigjet vlereumls reale financiare teuml proneumls Sipas tyre mundeumlsiteuml peumlr kthim fizik nuk janeuml
parashikuar fare neuml ligj por edhe kompensimi financiar eumlshteuml i mangeumlt pasi i keumlrkohet pronarit teuml
heqeuml doreuml nga njeuml pjeseuml e madhe e vlereumls
22 Gjykata vlereumlson qeuml keumlto pretendime teuml keumlrkuesve trsquoi trajtojeuml neuml keumlndveumlshtrimin e
standardeve teuml vendosura nga jurisprudenca e saj lidhur me respektimin e parimit teuml siguriseuml
juridike neuml garantimin e seuml drejteumls seuml proneumls teuml shtetasve teuml cilat janeuml shteteumlzuar ose konfiskuar
gjateuml regjimit komunist neuml Shqipeumlri
23 Gjykata neuml jurisprudenceumln e saj ka theksuar se parimi i shtetit teuml seuml drejteumls i
sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml njeuml nga parimet themelore neuml shtetin dhe shoqeumlrineuml
demokratike Aspekte teuml keumltij parimi janeuml edhe siguria juridike mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara
si dhe pritshmeumlriteuml e ligjshme Siguria juridike presupozon veccedil teuml tjerash besueshmeumlrineuml e
qytetareumlve tek shteti dhe pandryshueshmeumlrineuml e ligjit peumlr marreumldheumlniet e rregulluara
Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet vazhdimisht ose teuml
jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike teuml cilat mund teuml
cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml vendosur me akte teuml
meumlparshme (shih vendimin nr 31 dateuml 18062010 teuml Gjykateumls Kushtetuese) Gjykata ka
theksuar se siguria juridike eumlshteuml ndeumlr elementet thelbeumlsore teuml shtetit teuml seuml drejteumls Parimi i shtetit
teuml seuml drejteumls ku mbeumlshtetet njeuml shtet demokratik neumlnkupton sundimin e ligjit dhe meumlnjanimin e
arbitraritetit me qeumlllim qeuml teuml arrihet respektimi dhe garantimi i dinjitetit njereumlzor drejteumlsiseuml dhe
siguriseuml juridike Parimi i siguriseuml juridike peumlrfshin krahas qarteumlsiseuml kuptueshmeumlriseuml dhe
qeumlndrueshmeumlriseuml seuml sistemit normativ edhe besimin te sistemi juridik (shih vendimet nr 15 dateuml
10032016 dhe nr 25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
11
24 Parimi i siguriseuml juridike keumlrkon domosdoshmeumlrisht njeuml formulim teuml qarteuml teuml
normave ligjore pasi njeuml rregullim i pasakteuml i normeumls ligjore qeuml i leuml shteg zbatuesit peumlr trsquoi dheumlneuml
asaj kuptime teuml ndryshme dhe me pasoja nuk shkon neuml peumlrputhje me qeumlllimin stabilitetin
besueshmeumlrineuml dhe efektivitetin qeuml synon veteuml norma juridike Eumlshteuml keumlrkeseuml e parimit teuml siguriseuml
juridike fakti se njeuml ligj neuml teumlreumlsi pjeseuml apo dispozita teuml veccedilanta teuml tij neuml peumlrmbajtjen e tyre duhet
teuml jeneuml teuml qarta teuml peumlrcaktuara dhe teuml kuptueshme Prandaj eumlshteuml detyreuml e gjykatave ose organeve
teuml tjera shteteumlrore e shoqeumlrore teuml ngarkuara me ligj qeuml mangeumlsi teuml caktuara teuml njeuml ligji trsquoi
ploteumlsojneuml natyrsheumlm peumlrmes interpretimit dhe zbatimit teuml tij neuml praktikeuml Por qeuml teuml realizohet njeuml
gjeuml e tilleuml para seuml gjithash ligji duhet kuptuar sakteuml dhe drejteuml Prandaj duhet teuml daleuml qarteuml qeumlllimi
i hartimit teuml tij Ai duhet teuml peumlrcaktojeuml mjetet e ndeumlrhyrjes subjektet teuml cilave u drejtohet raportet
e caktuara teuml sjelljes dhe meumlnyreumln e zbatimit teuml tij Rezultati qeuml synohet duhet teuml jeteuml i pritsheumlm
dhe pasojat teuml parashikueshme peumlr subjektet teuml cilave u drejtohet ligji neuml teumlreumlsi ose dispozita teuml
veccedilanta teuml tij (shih vendimet nr 34 dateuml 20122005 dhe nr 31 dateuml 19112003 teuml Gjykateumls
Kushtetuese) Peumlr teuml zbatuar drejt keumlteuml parim keumlrkohet nga njeumlra aneuml qeuml ligji neuml njeuml shoqeumlri teuml
ofrojeuml siguri qarteumlsi dhe vazhdimeumlsi neuml meumlnyreuml qeuml individeumlt trsquoi drejtojneuml veprimet e tyre neuml
meumlnyreuml korrekte e neuml peumlrputhje me teuml dhe nga ana tjeteumlr teuml mos qeumlndrojeuml statik neumlse duhet trsquoi
japeuml formeuml njeuml koncepti siccedil eumlshteuml ai i drejteumlsiseuml neuml njeuml shoqeumlri qeuml ndryshon me shpejteumlsi (shih
vendimin nr 36 dateuml 15102007 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
25 Gjithashtu Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo lloj
pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml prevalojeuml
neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike Neuml keumlteuml
pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e
favorshme ligjore paraqitet i reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje
teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml
teuml drejte teuml garantuar me Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml
rregullojeuml neumlpeumlrmjet akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato
teuml drejta teuml cilat janeuml parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml
preken nga ligjveumlneumlsi (shih vendimin nr 37 dateuml 13062012 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
26 Referuar ligjit objekt shqyrtimi Gjykata veumlren se ligjveumlneumlsi neumlpeumlrmjet tij ka
rirregulluar ccedileumlshtjen e kompensimit fizik dhe financiar teuml ish-pronareumlve teuml shproneumlsuar nga
regjimi komunist neuml Shqipeumlri Ky rirregullim duhet pareuml neuml aspektin e respektimit teuml kritereve teuml
12
vendosura nga neni 17 i Kushtetuteumls i cili eumlshteuml testi qeuml duhet teuml gjejeuml zbatim neuml ccedildo ndeumlrhyrje
neuml teuml drejtat dhe liriteuml themelore teuml individit sipas praktikeumls seuml konsoliduar teuml Gjykateumls Arsyeja
peumlr keumlteuml eumlshteuml fakti se ligji parashikon njeuml meumlnyreuml teuml re vlereumlsimi peumlr kompensimin e pronave
skemeuml e cila sipas keumlrkuesve rezulton neuml njeuml vlereuml meuml teuml uleumlt kompensimi se sa parashikonte
ligji i meumlparsheumlm peumlr keumlteuml qeumlllim
27 Konkretisht Gjykata do teuml ndalet neuml analizeumln neumlse ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit neuml
rregullimin e ccedileumlshtjes seuml kthimit dhe kompensimit teuml pronave ish-pronareumlve ka respektuar ose jo
parimin e siguriseuml juridike dhe parashikueshmeumlriseuml seuml legjislacionit sipas standardeve teuml
vendosura nga kjo Gjykateuml dhe GJEDNJ-ja
28 Referuar nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve
pra detyrimi peumlr parashikimin e ndeumlrhyrjeve me ligj neuml kuptimin formal rezulton teuml jeteuml i
respektuar pasi ndeumlrhyrja eumlshteuml beumlreuml neumlpeumlrmjet njeuml ligji teuml miratuar nga Kuvendi sipas
procedurave teuml parashikuara peumlr keumlteuml qeumlllim
29 Kriteri i dyteuml neuml radheuml peumlr trsquou vlereumlsuar eumlshteuml ekzistenca e interesit publik Koncepti
kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata
eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para
saj Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceumln e saj se si parimi i siguriseuml juridike nuk eumlshteuml absolut
dhe mund teuml kufizohet neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i
teuml cilit do teuml sillte pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml
radhiten neuml meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml
justifikojneuml ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml
aspektin e kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml
marreuml nga ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet rast pas rasti
nga Gjykata (Shih vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
30 Gjykata rithekson se neni 41 i Kushtetuteumls seuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml dhe neni 1 i
Protokollit Nr1 teuml Konventeumls Evropiane peumlr teuml Drejtat e Njeriut parashikojneuml mundeumlsineuml e
shpeumlrblimit teuml drejteuml neuml caktimin e maseumls dhe teuml meumlnyreumls seuml deumlmshpeumlrblimit duke i leumlneuml kufijteuml e
tij neuml diskrecion teuml ligjveumlneumlsit Shteti ka njeuml hapeumlsireuml teuml gjereuml vlereumlsimi peumlr arsye se ai njeh
gjendjen dhe raportet shoqeumlrore meuml mireuml se ccedildo individ dhe veteumlm ai ka neuml dispozicion mjetet
ligjore peumlr trsquoi peumlrmireumlsuar ato Objektivat legjitim teuml interesit publik si ato qeuml ndiqen neuml kuadrin e
masave teuml reformeumls ekonomike ose masat e hartuara peumlr teuml arritur drejteumlsi meuml teuml madhe
shoqeumlrore mund teuml keumlrkojneuml njeuml rimbursim meuml teuml vogeumll se vlera e ploteuml e tregutrdquo (Shih vendimin
nr302015 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
13
31 Ccedileumlshtja konkrete qeuml eumlshteuml shtruar peumlr shqyrtim para keumlsaj Gjykate lidhet me
kompensimin fizik dhe financiar teuml ish-pronareumlve teuml shproneumlsuar gjateuml regjimit komunist neuml
Shqipeumlri peumlr teuml cileumln kjo Gjykateuml ka mbajtur qeumlndrim edhe meuml pareuml peumlr sa i takon standardeve
dhe kritereve qeuml duhen respektuar nga ligjveumlneumlsi neuml realizimin e detyrimit teuml shtetit peumlr teuml
riparuar teuml drejteumln e proneumls teuml shkelur Gjykata ka vlereumlsuar neuml praktikeumln e saj se ligjveumlneumlsi ka
hapeumlsireumln e tij teuml vlereumlsimit peumlr teuml rregulluar ccedileumlshtjen e kompensimit teuml pronave teuml shteteumlzuara ose
konfiskuara gjateuml regjimit komunist Neuml keumlteuml kuadeumlr Gjykata ka njohur teuml drejteumln e ligjveumlneumlsit teuml
kufizojeuml hapeumlsireumln e geumlzimit dhe teuml disponimit teuml proneumls private nga shtetasit peumlr arsye teuml
ekzistenceumls seuml interesit publik Me qeumlllim qeuml njeuml ndeumlrhyrje e tilleuml ndaj teuml drejteumls seuml proneumls teuml jeteuml
e justifikuar eumlshteuml e domosdoshme qeuml teuml ekzistojeuml edhe njeuml marreumldheumlnie peumlrpjestimore midis
mjeteve teuml peumlrdorura dhe synimit qeuml keumlrkohet teuml realizohet Mbi keumlteuml bazeuml sistemi ligjor duhet teuml
peumlrmbajeuml njeuml seumlreuml garancish procedurale peumlr teuml siguruar qeuml ndikimi i tij mbi teuml drejteumln e proneumls teuml
mos jeteuml arbitrar dhe as i paparashikuesheumlm (Shih vendimin nr25 dateuml 28042016 teuml Gjykateumls
Kushtetuese)
32 Lidhur me kriterin tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi neuml vendosjen e kufizimit
peumlrpjestimin e drejteuml midis ndeumlrhyrjes dhe gjendjen qeuml e dikton ateuml Gjykata ka vlereumlsuar se ky
kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml
njeuml situateuml konkrete Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon
ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml
meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml ndiqen Peumlrveccedil keumlsaj
peumlrdorimi i keumltyre mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml
arrihet me mjete teuml tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve
meuml pak teuml deumlmshme peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml
kufizimit me gjendjen qeuml e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml
dobishmeumlriseuml dhe proporcionalitetit neuml kuptimin strikt teuml kufizimeve teuml imponuara Respektimi i
keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast konkret duke ballafaquar interesin
publik qeuml dikton kufizimin me ato teuml drejta qeuml i neumlnshtrohen kufizimit si dhe duke vlereumlsuar
edhe meumlnyreumln e kufizimit Neuml keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml
kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe
lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen kufizimit (shih vendimet nr25 dateuml 28042014 nr4 dateuml
2322011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
33 Neuml ccedileumlshtjen konkrete referuar edhe parashtrimeve teuml subjekteve teuml interesuara
interesi publik i identifikuesheumlm eumlshteuml zgjidhja e ccedileumlshtjes seuml pronave me njeuml kosto financiare dhe
14
koheumlzgjatje sa meuml teuml arsyeshme si dhe vendosja e paqes sociale midis kategorive teuml ndryshme
sociale qeuml prek kjo ccedileumlshtje e cila ka mbetur e pazgjidhur prej 25 vjeteumlsh
34 Gjykata vlereumlson se ka njeuml interes publik i cili duhet teuml vlereumlsohet si i reumlndeumlsisheumlm
deri neuml ateuml maseuml sa teuml justifikojeuml ndeumlrhyrjen e ligjveumlneumlsit Referuar edhe opinionit amicus curia teuml
Komisionit teuml Venecias Shtetet geumlzojneuml njeuml hapeumlsireuml teuml gjereuml vlereumlsimi neuml peumlrcaktimin e asaj ccedilka
eumlshteuml neuml interesin e publikut veccedilaneumlrisht peumlr sa i takon nenit 1 teuml Protokollit nr1 dhe gjateuml
implementimit teuml politikave sociale dhe ekonomike Ajo ccedilka nuk peumlrmbush keumlrkesat e interesit
publik eumlshteuml veteumlm privimi i proneumlsiseuml qeuml eumlshteuml haptazi i pabazuar GJEDNJ-ja pranon se ldquopeumlr
shkak teuml njohjes seuml sakteuml teuml shoqeumlrive teuml tyre dhe nevojave qeuml ato kaneuml neuml parim autoritetet
kombeumltare mund ta vlereumlsojneuml meuml mireuml sesa gjyqtari ndeumlrkombeumltar ateuml ccedilka eumlshteuml ldquoneuml interes teuml
publikutrdquo [hellip] Peumlr keumlteuml arsye u takon autoriteteve kombeumltare teuml beumljneuml vlereumlsimin fillestar lidhur me
ekzistenceumln e njeuml problemi qeuml shqeteumlson publikun duke garantuar marrjen e masave qeuml do teuml
zbatohen neuml fusheumln e ushtrimit teuml seuml drejteumls seuml proneumlsiseuml duke peumlrfshireuml privimin dhe kthimin e
proneumls Keumltu [hellip] autoritetet kombeumltare geumlzojneuml respektivisht njeuml hapeumlsireuml teuml caktuar vlereumlsimirdquo
(Shih ccedileumlshtjet Maria Atanasiu dhe Teuml tjereumlt kRumaniseuml op cit sect166 Shih gjithashtu Kopeckyacute k
Sllovakiseuml [GC] op cit sect37)
35 Po keumlshtu referuar edhe qeumlndrimit doktrinar teuml shprehur neuml opinionet e dheumlna nga
Komisioni i Venecias peumlr keumlteuml ccedileumlshtje rezulton se nuk mund teuml vendosen detyrime peumlr
kompensimin teumlreumlsor teuml proneumls seuml shproneumlsuar apo teuml shteteumlzuar nga regjimet qeuml nuk kaneuml
respektuar standardet minimale teuml teuml drejtave teuml njeriut dhe se rivendosja e ploteuml e teuml drejtave teuml
meumlparshme teuml proneumlsiseuml do teuml ishte neuml kundeumlrshtim me vet parimin e baraziseuml (Shih Opinion mbi
projektligjin ldquoPeumlr kthimin dhe kompensimin e proneumlsrdquo teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo miratuar
nga Komisioni i Venecias neuml Seanceumln e 58 Plenare Venecia 12-13 Mars 2004)
36 Gjithashtu edhe neuml opinionin peumlr vlereumlsimin e ligjit nr1332015 bazuar neuml keumlrkeseumln
e paraqitur peumlr amicus curia nga Gjykata Komisioni i Venecias eumlshteuml shprehur ldquo duke marreuml
parasysh situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi peumlr
ish-pronareumlt gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml parashikuara neuml nenin 1 teuml
Protokol l i t nr 1 teuml K EDNJ-seuml Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml ish-pronareumlverdquo (Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias miratuar neuml Seanceumln e
108-teuml Plenare Venecia 14-15 Tetor 2016)
15
37 Nisur nga sa meuml lart Gjykata do teuml ndalet neuml vlereumlsimin e nenit 6 teuml ligjit objekt
shqyrtimi Kjo dispoziteuml neuml pikat 1 dhe 2 ka parashikuar metodologjineuml e vlereumlsimit financiar teuml
vendimeve peumlrfundimtare peumlr kthimin dhe kompensimin e proneumls duke peumlrcaktuar
ldquoa) prona e njohur peumlr kompensim vlereumlsohet neuml bazeuml teuml zeumlrit kadastral qeuml ka pasur neuml
koheumln e shproneumlsimit
b) prona e kthyer vlereumlsohet duke e peumlrcaktuar ateuml nga diferenca qeuml do teuml rezultojeuml midis
vlereumls seuml saj sipas zeumlrit kadastral aktual dhe vlereumls seuml keumlsaj prone sipas zeumlrit kadastral neuml
koheumln e shproneumlsimit
2 Vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml teuml njohur veteumlm teuml drejteumln e kompensimit vlereumlsohen
financiarisht sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur prona neuml koheumln e shproneumlsimit sipas shkronjeumls
ldquoardquo teuml pikeumls 1 teuml keumltij nenirdquo
38 Gjykata veumlren se neuml peumlrmbajtjen e pikave 1 dhe 2 teuml nenit 6 teuml ligjit nr1332015 janeuml
materializuar parimet kryesore teuml formuleumls seuml kompensimit Pjesa tjeteumlr e nenit 6 rregullon situata
teuml veccedilanta si pjeseuml e metodologjiseuml seuml kompensimit gjejneuml zgjidhje edhe neuml dispozita teuml tjera teuml
ligjit
39 Meuml tej neni 6 neuml pikeumln 3 parashikon ldquoNeuml rastet kur subjektet e shproneumlsuara kaneuml
peumlrfituar me vendim kthimi dhe kompensimi diferenca e llogaritur sipas shkronjeumls ldquobrdquo teuml pikeumls
1 zbritet nga vlereumlsimi i proneumls seuml njohur peumlr kompensim e llogaritur sipas shkronjeumls ldquoardquo teuml
pikeumls 1 teuml keumltij nenirdquo Ndeumlrsa pika 5 e ligjit parashikon ldquoNeuml rast se ATP-ja merr vendim peumlr
njohje dhe kompensim fizik neuml proneumln e subjektit prona vlereumlsohet sipas pikeumls 1 teuml keumltij neni
Kur nga ky vlereumlsim rezulton se subjekti peumlrfiton njeuml proneuml qeuml ka vlereuml meuml teuml larteuml sesa prona qeuml
ka pasur neuml momentin e shproneumlsimit ateumlhereuml subjektit i kompensohet fizikisht sipeumlrfaqja qeuml i
korrespondon vlereumlsimit dhe pjesa tjeteumlr e proneumls kalon neuml fondin e tokeumls me vendim teuml ATP-seumlrdquo
40 Gjykata vlereumlson se keumlto dy pika sipas peumlrmbajtjes seuml tyre teuml ccedilojneuml neuml peumlrfundimin se
ato janeuml konceptuar si njeuml shproneumlsim i ri duke qeneuml se parashikojneuml rivlereumlsimin e pronave teuml
kthyera ose teuml kompensuara meuml pareuml Neuml keumlteuml keumlndveumlshtrim keumlto dy dispozita krijojneuml probleme
lidhur me sigurineuml juridike konkretisht peumlrsa i takon paqarteumlsiseuml dhe paparashikueshmeumlriseuml seuml
legjislacionit
41 Gjykata ashtu siccedil u shpreh meuml lart rithekson se siguria juridike si koncept kushtetues
peumlrfshin qarteumlsineuml kuptueshmeumlrineuml dhe qeumlndrueshmeumlrineuml e sistemit normativ Gjithashtu
GJEDNJ neuml vendimin Manushaqe Puto dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml duke peumlrkufizuar
elementeumlt qeuml lidhen me qarteumlsineuml e ligjit neuml procesin e hartimit teuml legjislacionit e veuml theksin tek
parashikueshmeumlria qarteumlsia dhe transparenca neuml vendimmarrje si parime kryesore teuml seuml drejteumls
16
dhe njeuml nga qeumlllimet e njeuml ligji (Shih ccedileumlshtjen Manushaqe Puto dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml
Vendim dateuml 31 Korrik 2012 sectsect 114) Ky qeumlndrim eumlshteuml mbajtur nga GJEDNJ-ja edhe neuml
ccedileumlshtjen Sabanchiyeva dhe teuml tjereuml kundeumlr Rusiseuml ku midis teuml tjerave thekson se
parashikueshmeumlria dhe qarteumlsia e akteve ligjore dhe neuml veccedilanti natyra automatike e rregullit
paqarteumlsia e pretenduar e disa prej koncepteve teuml tij dhe mungesa e shqyrtimit gjyqeumlsor janeuml teuml
lidhura ngushteuml me parimin e proporcionalitetit (Shih ccedileumlshtjet TP dhe KM kundeumlr Mbreteumlriseuml seuml
Bashkuar nr 2894595 sect 72 dhe Chapman kundeumlr Mbreteumlriseuml seuml Bashkuar nr 2723895 sect 92
ECHR 2001-I)
42 Gjykata vlereumlson se neni 6 i ligjit objekt shqyrtimi duhet pareuml i lidhur edhe me nenet e
tjera teuml ligjit konkretisht me nenet 13 14 20 21 24 26 dhe 31 Neuml keumlteuml kontekst ligjveumlneumlsi
duhet teuml mbajeuml parasysh se deri neuml ccedilfareuml mase kompensimi fizik i parashikuar neuml nenin 6 pika 3
dhe 5 ploteumlsohet nga nenet e tjera teuml ligjit peumlr teuml mos pasur mbivendosje ose peumlrplasje midis
dispozitave teuml ligjit Parashikimi i rregullimeve teuml peumlrseumlritura dhe teuml pakoordinuara midis tyre neuml
thelbin dhe pasojat qeuml ato sjellin krijojneuml paqarteumlsi dhe peumlr rrjedhojeuml cenojneuml parimin e siguriseuml
juridike Neuml keumlto kushte Gjykata ccedilmon se peumlrmbajtja e pikave 3 dhe 5 teuml nenit 6 teuml ligjit
1332015 nuk eumlshteuml neuml pajtim me parimin e siguriseuml juridike pasi peumlrllogaritja e sipeumlrfaqes seuml
peumlrfituar dhe asaj qeuml do teuml zbritet ose shtohet sipas formuleumls seuml parashikuar neuml pikeumln 1 teuml nenit 6
eumlshteuml e paqarteuml dhe krijon konfuzion neuml zbatim sa i takon pritshmeumlrive teuml shtetasve
43 Gjykata vlereumlson se peumlr sa u peumlrket dispozitave teuml tjera teuml kundeumlrshtuara prej
keumlrkuesve ato parashikojneuml forma teuml ndryshme teuml kompensimit teuml cilat synojneuml teuml vendosin njeuml
ekuilibeumlr teuml drejteuml ndeumlrmjet interesave teuml ndrysheumlm Referuar edhe opinionit amicus curia peumlr
keumlteuml ccedileumlshtje Komisioni i Venecias ka vlereumlsuar se peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml peumlrcaktojneuml
kthimin apo kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me vlereuml monetare nuk eumlshteuml e qarteuml se
deri neuml ccedilfareuml mase ngrihet ccedileumlshtja e pritshmeumlriseuml legjitime Relacioni shpjegues i ligjit
nr1332015 argumenton se nuk eumlshteuml hartuar asnjeumlhereuml ndonjeuml skemeuml peumlrfundimtare
kompensimi me njeuml shifeumlr konkrete kompensimi e cila do teuml krijonte njeuml ldquopritshmeumlri legjitimerdquo
Peumlr sa u peumlrket individeumlve qeuml ende nuk kaneuml marreuml njeuml vendim teuml formeumls seuml prereuml nga organet
administrative apo gjyqeumlsore i cili u njeh atyre teuml drejteumln e kthimit apo kompensimit teuml proneumls
qeveria shqiptare i referohet ccedileumlshtjes Bici kundeumlr Shqipeumlriseuml peumlr teuml justifikuar se keumlta individeuml
apo entitete nuk janeuml pronareuml dhe nuk kaneuml krijuar pritshmeumlri legjitime pasi e drejta e tyre nuk
eumlshteuml njohur neuml nivel kombeumltar
44 Gjykata thekson se skema e re e kompensimit e adoptuar neuml ligjin nr1332015 ka
ndryshuar metodeumln e vlereumlsimit Elementi kryesor i vlereumlsimit teuml kompensimit financiar eumlshteuml vlera e
17
proneumls sipas zeumlrit kadastral qeuml ajo ka pasur neuml koheumln e shproneumlsimit Kjo metodeuml eumlshteuml e ndryshme
nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe mund teuml rezultojeuml neuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ligjet e
meumlparshme (ligjet peumlr pronat teuml viteve 1993 2004 dhe 2006) parashikonin njeuml skemeuml meuml teuml larteuml
kompensimi se sa ajo e parashikuar nga ligji nr1332015 (Ramadhi e teuml tjereumlt k Shqipeumlriseuml no
3822202 sectsect 24 - 30 13 neumlntor 2007 Manushaqe Puto e teuml tjereumlt k Shqipeumlriseuml op cit sect 25-
26) Keumlshtu mund teuml thuhet se ligjet e meumlparshme kaneuml krijuar pritshmeumlri peumlr marrjen e
kompensimeve ekuivalente me vlereumln e tregut teuml proneumls neuml momentin e marrjes seuml vendimit peumlr
kompensimin Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e kompensimit nuk mund teuml cileumlsohet si shproneumlsim formal
ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si njeuml ldquondeumlrhyrje tjeteumlrrdquo e cila eumlshteuml njeuml dispoziteuml gjitheumlpeumlrfshireumlse
e parashikuar neuml nenin 1 teuml Protokollit nr1 keumlrkon qeuml ccedildo ndeumlrhyrje e beumlreuml nga autoritetet publike
neuml teuml drejteumln e geumlzimit paqeumlsor teuml pasuriseuml duhet teuml jeteuml e ligjshme (Shih ish-Mbreti i Greqiseuml dhe
teuml tjereumlt k Greqiseuml [GC] nr 2570194 sect 79 ECHR 2000-XII dhe Latridis k Greqiseuml [GC] nr
3110796 sect 58 ECHR 1999-II) Parimi i ligjshmeumlriseuml presupozon gjithashtu se dispozitat e
zbatueshme teuml legjislacionit teuml brendsheumlm duhet teuml jeneuml mjaftuesheumlm teuml qarta dhe teuml
aksesueshme dhe qeuml zbatimi i tyre teuml jeteuml i parashikuesheumlm Duke marreuml parasysh situateumln
specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i parashikuar nga ligji
nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi peumlr ish-pronareumlt
gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml parashikuara neuml nenin 1 teuml Pro tokol l i t
n r 1 teuml GJEDNJ-seuml
45 Gjykata lidhur me dispozitat qeuml parashikojneuml qeuml vendimet gjyqeumlsore ose administrative
teuml formeumls seuml prereuml teuml cilat parashikojneuml dheumlnien e njeuml mase teuml caktuar kompensimi por qeuml ende
nuk janeuml ekzekutuar vlereumlson se ato ngreneuml ccedileumlshtjen e ldquopritshmeumlriseuml legjitimerdquo por sipas ligjit nuk
do trsquoi neumlnshtrohen rivlereumlsimit Prandaj peumlr keumlto raste nuk mund teuml thuhet se ka ldquondeumlrhyrjerdquo neuml
kuptim teuml nenit 1 teuml Protokollit nr 1 teuml GJEDNJ-seuml peumlr sa koheuml keumlto vendime do teuml ekzekutohen
Peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml peumlrcaktojneuml kthimin ose kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me
vlereuml financiare skema e re e kompensimit e parashikuar nga ligji nr1332015 ndryshoi metodeumln e
vlereumlsimit e cila mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e
kompensimit nuk mund teuml cileumlsohet si shproneumlsim formal ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si
ldquondeumlrhyrje teuml tjerardquo sipas nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml GJEDNJ-seuml Megjithateuml Gjykata vlereumlson se
ekziston njeuml bazeuml ligjore mjaftuesheumlm e qarteuml dhe e detajuar peumlr ndeumlrhyrjen neuml keumlteuml ccedileumlshtje Po
ashtu siccedil u theksua meuml lart ndeumlrhyrja duket se ndjek njeuml qeumlllim legjitim pasi qeumlllimi i ligjit
nr1332015 eumlshteuml peumlrfundimi efektivisht i procesit teuml trajtimit teuml proneumls neumlpeumlrmjet njohjes dhe
kompensimit teuml saj brenda njeuml afati teuml arsyesheumlm (10 vjeccedilar)
18
46 Neuml situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi qeuml u
paguhet ish-pronareumlve gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml peumlrcaktuara neuml nenin 1
teuml Pro tokol l i t n r 1 teuml GJEDNJ Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml paguar peumlr ish-pronareumlt (Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias pg44)
47 Nisur edhe nga analiza e Komisionit teuml Venecias Gjykata vlereumlson se ligji objekt
shqyrtimi pavareumlsisht se parashikon njeuml metodologji teuml re vlereumlsimi peumlr kompensimin fizik dhe
financiar teuml ish pronareumlve e cila megjitheumlse rezulton neuml ndeumlrhyrje neuml teuml drejteumln e proneumls dhe
mund teuml mos u peumlrgjigjet pritshmeumlrive teuml subjekteve qeuml prek ligji rezulton se neuml teumlreumlsineuml e tij
respekton proporcionalitetin e ndeumlrhyrjes neuml teuml drejteumln e kompensimit teuml proneumls ish pronareumlve
dhe si e tilleuml eumlshteuml neuml respektim teuml nenit 1 teuml Protokollit 1 teuml KEDNJ-seuml
D Peumlr pretendimin e cenimit teuml seuml drejteumls seuml ankimit
48 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se ligji cenon teuml drejteumln e ankimit pasi duke parashikuar
veteumlm ankimin e vendimeve teuml ATP-seuml neuml Gjykateumln e Apelit praktikisht ka pamundeumlsuar
ankimin e vendimit gjyqeumlsor neuml njeuml gjykateuml neuml teuml larteuml duke qeneuml se vendimet e Gjykateumls seuml
Apelit janeuml vendime teuml formeumls seuml prereuml dhe peumlrfundimtare dhe Gjykata e Larteuml eumlshteuml gjykateuml e
ligjit dhe si e tilleuml nuk mund teuml investohet neuml fakte teuml ccedileumlshtjes Gjithashtu subjektet e
shproneumlsuara nuk mund teuml kundeumlrshtojneuml neuml gjykateuml metodologjineuml e vlereumlsimit pra meumlnyreumln se
si eumlshteuml vlereumlsuar prona e kompensuar por veteumlm vlefteumln financiare Neni 19 parashikon teuml
drejteumln e ankimit ndaj vendimit te ATP-seuml veteumlm peumlr vlereumln e kompensimit pra pronari nuk ka teuml
drejteuml teuml kundeumlrshtojeuml metodologjineuml ku bazohet vlereumlsimi Pra kufizimi i seuml drejteumls seuml ankimit
lidhet edhe me themelin e ankimit jo veteumlm me shkalleumln e gjykateumls ku ai shqyrtohet
49 Sipas parashtrimeve teuml subjekteve teuml interesuara ankimi neuml gjykateumln e apelit beumln teuml
mundur moszgjatjen e procedurave dhe mbylljen sa meuml teuml shpejteuml teuml procesit Shteti Shqiptar i ka
qeumlndruar asaj qeuml kjo gjykateuml dhe GJEDNJ-ja ka theumlneuml keumlto vendime janeuml kuazi gjyqeumlsore dhe
duhen ekzekutuar Nuk ka kompetenceuml asnjeuml organ administrativ trsquoi rishikojeuml ato prandaj nuk ka
njeuml rishikim por veteumlm njeuml ploteumlsim teuml vendimit Sipas Keumlshillit teuml Ministrave eumlshteuml konstatuar se
keumlto vendime nuk janeuml ekzekutuar asnjeumlhereuml sepse ato nuk kaneuml njeuml vlereuml teuml peumlrcaktuar qarteuml
Neumlse ato do teuml kishin njeuml vlereuml ekonomike apo financiare do teuml ishin ekzekutuar neumlpeumlrmjet
sistemit teuml zakonsheumlm Mosekzekutimi i vendimeve lidhet me mungeseumln e vlereumlsimit teuml tyre dhe
19
ky ka qeneuml njeuml proces i qeumlllimsheumlm peumlr teuml mos i ekzekutuar ato Keumlshtu qeuml sot ligji i ri u jep njeuml
vlereuml ekonomike neuml meumlnyreuml qeuml teuml ekzekutohen
50 Lidhur me keumlteuml pretendim Gjykata neuml praktikeuml teuml vazhdueshme ka vlereumlsuar se
kontrolli gjyqeumlsor ndaj akteve me karakter administrativ duke qeneuml shprehje e parimit teuml
kontrollit dhe balancimit teuml pushteteve e duke qeumlndruar neuml themel teuml pavareumlsiseuml seuml organeve ka
ndryshime thelbeumlsore nga kontrolli administrativ qeuml kryhet neuml rrugeuml hierarkike apo nga organe teuml
krijuara posaccedileumlrisht Dallimet qeumlndrojneuml krahas teuml tjerave neuml rrafshin procedural neuml kuptim qeuml
gjykatat neuml kontrollin e keumltyre akteve respektojneuml rregullat e parashikuara neuml legjislacionin
procedural dhe nuk mund teuml interferojneuml e as teuml adaptojneuml procedura administrative Gjykata e
vlereumlson keumlteuml pretendim neuml lidhje me teuml drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt ligjor neuml kuptim teuml nenit
42 teuml Kushtetuteumls E drejta peumlr trsquoiu drejtuar gjykateumls ndeumlr teuml tjera ka peumlr qeumlllim teuml garantojeuml
shtetasit nga ccedildo veprim qeuml u shkakton cenim teuml teuml drejtave teuml tyre pa peumlrjashtuar rastet kur
cenimi vjen nga ndonjeuml akt i administrateumls shteteumlrore Shteti i seuml drejteumls presupozon qeuml ccedildo
ndeumlrhyrje e autoriteteve ekzekutive neuml teuml drejtat e individit apo teuml personave juridikeuml duhet teuml jeteuml
objekt i njeuml kontrolli efektiv nga njeuml organ qeuml ofron garantimin e pavareumlsiseuml dhe paaneumlsiseuml gjateuml
procesit teuml shqyrtimit teuml procesit (shih vendimin nr10 dateuml 29022016 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
51 Neuml njeuml rast teuml ngjasheumlm Gjykata konstatoi se e drejta e ankimit gjyqeumlsor ndaj
vendimeve teuml njeuml organi administrativ duke parashikuar mjetin dhe afatin e ankimit ploteumlsonte
standardin kushtetues teuml seuml drejteumls seuml ankimit Peumlr rrjedhojeuml Gjykata ccedilmoi se parashikimi ligjor
ishte i mjaftuesheumlm peumlr teuml realizuar teuml drejteumln e ankimit gjyqeumlsor ndaj akteve administrative qeuml
nxjerr organi administrativ (Shih vendimin nr 25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
52 Neuml ccedileumlshtjen konkrete peumlr shqyrtim Gjykata vlereumlson se e drejta e ankimit e
parashikuar nga ligji nr 1332015 i ploteumlson kriteret peumlr teuml pasur njeuml kontroll gjyqeumlsor teuml akteve
teuml nxjerra nga organe administrative ose kuazi gjyqeumlsore Pretendimi i keumlrkuesve se nuk duhej
parashikuar si shkalleuml e ankimit Gjykata e Apelit por gjykata administrative e shkalleumls seuml pareuml si
gjykateuml kompetente peumlr shqyrtimin e ankimit ndaj vendimeve teuml ATP-seuml nuk eumlshteuml i bazuar
Gjykata thekson se shteti nuk ka detyrim teuml parashikojeuml meuml shumeuml se njeuml shkalleuml ankimi peumlr sa
koheuml qeuml ka njeuml ankim neuml njeuml gjykateuml teuml parashikuar me ligj neuml kuptim teuml nenit 43 teuml Kushtetuteumls
si dhe nenit 13 teuml KEDNJ-seuml Neuml keumlto kushte Gjykata vlereumlson se kriteri i kontrollit gjyqeumlsor teuml
akteve teuml pushtetit publik eumlshteuml i garantuar nga ligji objekt shqyrtimi
DH Peumlr pretendimet e tjera
20
53 Peumlr sa i takon pretendimeve teuml keumlrkuesve sa i takon skemeumls seuml kompensimit financiar
teuml parashikuar nga neni 7 i ligjit Gjykata nuk arriti teuml formojeuml shumiceumln e nevojshme dhe peumlr
keumlteuml arsye vendosi refuzimin e keumlrkeseuml1
54 Lidhur me pretendimet e tjera teuml keumlrkuesve qeuml kaneuml teuml beumljneuml me cenimin e seuml drejteumls
seuml proneumls dhe barazineuml e shtetasve para ligjit Gjykata i ka vlereumlsuar ato neuml kuadeumlr teuml ndeumlrhyrjes
seuml ligjveumlneumlsit sipas kritereve teuml nenit 17 teuml Kushtetuteumls si meuml lart dhe nuk e sheh teuml nevojshme trsquoi
trajtojeuml ato meuml vete pasi lidhen me teuml njeumljtat shkaqe dhe pasoja juridike
55 Nisur nga sa meuml sipeumlr neuml peumlrfundim teuml shqyrtimit Gjykata vlereumlson se ligji objekt
shqyrtimi neuml pikat 3 dhe 5 teuml nenit 6 teuml tij cenon sigurineuml juridike dhe si teuml tilla nuk janeuml neuml
pajtim me Kushtetuteumln
PEumlR KEumlTO ARSYE
Gjykata Kushtetuese e Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml neuml mbeumlshtetje teuml neneve 131 dhe 134 teuml
Kushtetuteumls si dhe teuml neneve 72 e neuml vijim teuml ligjit nr 8577 dateuml 10022000 ldquoPeumlr organizimin
dhe funksionimin e Gjykateumls Kushtetuese teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo me shumiceuml votash
V E N D O S I
- Pranimin pjeseumlrisht teuml keumlrkeseumls
- Shfuqizimin si antikushtetues teuml nenit 6 pika 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin
e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit teuml pronaverdquo
- Refuzimin e keumlrkeseumls peumlr shfuqizimin e nenit 6 pika 1 shkronja ldquobrdquo si dhe teuml nenit 7
pika 2 shkronja ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml ligjit teuml meumlsipeumlrm
- Rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pjeseumln tjeteumlr
Ky vendim eumlshteuml peumlrfundimtar i formeumls seuml prereuml dhe hyn neuml fuqi diteumln e botimit neuml
Fletore Zyrtare
1 Gjyqtari F Hoxha eumlshteuml shprehur dhe peumlr shfuqizimin e fjaleumlve ldquokthim dherdquo neuml pikeumln 1 teuml nenit 6 dhe shkronjeumls
ldquobrdquo pika 1 teuml nenit teuml meumlsipeumlrm dhe pikeumln ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml nenit 7 Gjyqtareumlt GDizdari dhe VKristo kaneuml votuar peumlr
shfuqizimin e teuml gjitheuml ligjit
MENDIM PAKICE
1 Peumlr arsye se nuk ndajmeuml teuml njeumljtin qeumlndrim me shumiceumln neuml ccedileumlshtjen me objekt
shfuqizimin si teuml papajtuesheumlm me Kushtetuteumln dhe KEDNJ-neuml teuml ligjit nr1332015 dateuml
05122015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit teuml pronaverdquo
vlereumlsojmeuml qeuml teuml paraqesim argumentet peumlr qeumlndrimin toneuml si gjyqtareuml neuml pakiceuml
2 Neuml peumlrfundim teuml gjykimit Gjykata ka vendosur pranimin pjeseumlrisht teuml keumlrkeseumls
shfuqizimin si teuml papajtuesheumlm me Kushtetuteumln teuml nenit 6 pikat 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015
refuzimin e keumlrkeseumls peumlr shfuqizimin e nenit 6 pika 1 shkronja ldquobrdquo si dhe nenit 7 pika 2
shkronja ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml ligjit dhe rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pjeseumln tjeteumlr Neuml arsyetimin e vendimit
peumlr shfuqizimin e pikave 3 dhe 5 teuml nenit 6 shumica ka vlereumlsuar se keumlto dispozita ligjore sipas
peumlrmbajtjes seuml tyre kuptohen si njeuml shproneumlsim i ri duke qeneuml se parashikojneuml rivlereumlsimin e
pronave teuml kthyera ose teuml kompensuara meuml pareuml Neuml keumlteuml keumlndveumlshtrim keumlto dy dispozita krijojneuml
probleme lidhur me sigurineuml juridike konkretisht peumlr sa i takon paqarteumlsiseuml dhe
paparashikueshmeumlriseuml seuml legjislacionit
3 Neuml ndryshim nga sa ka vlereumlsuar shumica si edhe bazuar edhe neuml opinionin e
Komisionit teuml Venecias peumlr vlereumlsimin e ligjit nr1332015 ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml vlereumlsojmeuml se
Gjykata duhej teuml vendoste rreumlzimin e keumlrkeseumls neuml teumlreumlsineuml e saj peumlr arsye se pretendimet e
paraqitura nga keumlrkuesit janeuml teuml pabazuara peumlr teuml gjitha argumentet qeuml do teuml paraqesim neuml vijim
4 Neuml lidhje me parimin e siguriseuml juridike neuml jurisprudenceumln e saj Gjykata ka vlereumlsuar
se mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme si standarde kushtetuese teuml
trajtuara vazhdimisht nga jurisprudenca kushtetuese peumlrbeumljneuml elemente teuml parimit teuml shtetit teuml seuml
drejteumls sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls Parimi i siguriseuml juridike peumlrfshin krahas
qarteumlsiseuml kuptueshmeumlriseuml dhe qeumlndrueshmeumlriseuml seuml sistemit normativ edhe besimin te sistemi
juridik pa marreuml peumlrsipeumlr garantimin e ccedildo pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml
favorshme ligjore Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet
vazhdimisht ose teuml jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike
teuml cilat mund teuml cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml
vendosur me akte teuml meumlparshme (shih vendimin nr5 dateuml 05022015 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
Rregullimet ligjore qeuml kaneuml teuml beumljneuml me teuml drejtat e shtetasve duhet teuml keneuml qeumlndrueshmeumlri teuml
mjaftueshme qeuml siguron vijimeumlsineuml e tyre Si rregull nuk mund teuml mohohen interesa dhe
pritshmeumlri teuml ligjshme teuml qytetareumlve nga ndryshimet neuml legjislacion Shteti duhet teuml synojeuml teuml
22
ndryshojeuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml veteumlm neumlse ndryshimi sjell pasoja pozitive (shih
vendimin nr25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
5 Bazuar neuml standardet e meumlsipeumlrme kushtetuese vlereumlsojmeuml se ligji i kundeumlrshtuar nuk
cenon parimin e siguriseuml juridike neuml asnjeuml nga elementet e saj Neuml nenin 1 teuml tij ligji nr13332015
ka peumlrcaktuar si objekt rregullimin dhe shpeumlrblimin e drejteuml teuml ccedileumlshtjes seuml proneumls krijimin dhe
administrimin e fondit teuml kompensimit si dhe peumlrcaktimin e procedurave neuml trajtimin e proneumls
me qeumlllim peumlrfundimin e keumltij procesi Kurse neuml nenin 3 ka peumlrcaktuar qarteumlsisht fusheumln e
zbatimit pra se deri ku i shtrin efektet ai konkretisht ekzekutimin e vendimeve teuml pazbatuara qeuml
njohin teuml drejteumln e kompensimit si dhe ccedileumlshtjet qeuml janeuml neuml shqyrtim neuml gjykatat e teuml gjitha
niveleve peumlr efekt kompensimi Gjithashtu edhe neni 71 i ligjit u referohet veteumlm vendimeve qeuml
kaneuml njohur teuml drejteumln e kompensimit Pra qarteumlsia e keumlsaj pjese teuml ligjit neuml lidhje me efektet e tij
vlereumlsojmeuml se hedh poshteuml pretendimin peumlr paqarteumlsi neuml rregullimin ligjor Ligji nuk ka marreuml
peumlrsipeumlr teuml rregullojeuml situateumln e krijuar me vendime qeuml janeuml shprehur peumlr kthimin fizik teuml proneumls
ccedilka rezulton e qarteuml dhe nga neni 81 i tij i cili peumlrcakton se u neumlnshtrohen procedurave teuml
kompensimit subjektet e shproneumlsuara qeuml kaneuml njeuml vendim peumlrfundimtar kompensimi financiar
etj
6 Teuml njeumljtin qeumlndrim ka mbajtur edhe Komisioni i Venecias1 i cili neuml opinionin e tij
shprehet ldquoVendimet gjyqeumlsore ose administrative teuml formeumls seuml prereuml teuml cilat parashikojneuml
dheumlnien e njeuml mase teuml caktuar kompensimi por qeuml ende nuk janeuml ekzekutuar pa dyshim qeuml
ngreneuml ccedileumlshtjen e ldquopritshmeumlriseuml legjitimerdquo dhe nuk do trsquoiacute neumlnshtrohen rivlereumlsimit sipas ligjit
nr1332015 Neuml keumlto raste nuk ka ldquondeumlrhyrjerdquo neuml kuptim teuml nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml
KEDNJ-seuml peumlr sa koheuml keumlto vendime ekzekutohen si duhet Peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml
peumlrcaktojneuml kthimin ose kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me vlereuml financiare nuk eumlshteuml e
qarteuml se deri neuml ccedilfareuml mase ngrihet ccedileumlshtja e pritshmeumlriseuml legjitime Gjithsesi skema e re e
kompensimit e parashikuar nga ligji nr1332015 ndryshoi metodeumln e vlereumlsimit e cila mund teuml
rezultojeuml neuml njeuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e kompensimit nuk mund teuml
cileumlsohet si shproneumlsim formal ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si ldquondeumlrhyrje teuml tjerardquo sipas
nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml KEDNJ-seuml Megjithateuml ndeumlrhyrja ka njeuml bazeuml ligjore teuml qarteuml neuml
ligjin nr1332015 (dhe tri aktet e tjera neumlnligjore qeuml kaneuml daleuml neuml zbatim teuml ligjit nr1332015)
Pra duket se ekziston njeuml bazeuml ligjore mjaftuesheumlm e qarteuml dhe e detajuar peumlr ndeumlrhyrjen neuml keumlteuml
ccedileumlshtje Po ashtu ndeumlrhyrja duket se ndjek njeuml qeumlllim legjitim pasi qeumlllimi i ligjit nr1332015
eumlshteuml peumlrfundimi efektivisht i procesit teuml trajtimit teuml proneumls neumlpeumlrmjet njohjes dhe kompensimit teuml
1 Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias nr861 2016 CDL-AD (2016)023
23
saj Duke pasur parasysh sfondin historik teuml problemeve teuml ndryshme qeuml lidhen me peumlrfundimin
efektiv teuml procesit teuml kthimit dhe kompensimit teuml pronave neuml Shqipeumlri duket se qeumlllimet e ligjit
nr1332015 janeuml edhe neuml interes teuml publikut brenda kuptimit teuml nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml
KEDNJ-seuml Ndeumlrhyrja eumlshteuml proporcionale neumlse fondi financiar prej 50 bilion lekeumlsh shqiptareuml
qeuml i atribuohet skemeumls seuml kompensimit peumlrgjateuml njeuml periudhe 10-vjeccedilare eumlshteuml peumlrcaktuar si
duhet duke pasur parasysh buxhetin shteteumlror neuml teumlreumlsi dhe prodhimin e brendsheumlm bruto teuml
vendit Neuml situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi qeuml
u paguhet ish-pronareumlve gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml peumlrcaktuara neuml
nenin 1 teuml Protokollit nr1 teuml KEDNJ-seuml Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml paguar peumlr ish-pronareumltrdquo
7 Ligji i ri nuk ndryshon thelbin e seuml drejteumls seuml njohur me ligjet e meumlparshme pra teuml
drejteumln peumlr kompensim teuml subjekteve peumlrfituese ccedilka neuml vlereumlsimin toneuml do teuml sillte cenim teuml
pritshmeumlrive teuml ligjshme Peumlrkundrazi ai i respekton keumlto pritshmeumlri por peumlrcakton kritere
procedura e rregulla teuml qarta peumlr meumlnyreumln e peumlrfitimit teuml keumltyre subjekteve Peumlr sa koheuml qeuml ligji i
ri nuk peumlrjashton kompensimin sipas vlereumls seuml tregut nuk mendojmeuml se ka cenim teuml parimit teuml
siguriseuml juridike teuml subjekteve qeuml trajton ligji Ligji i ri nuk ka vendosur kritere teuml reja por ka
qarteumlsuar meumlnyreumln e zbatimit teuml kritereve teuml parashikuara edhe meuml pareuml Qeumlllimi i ligjit eumlshteuml neuml
vetvete realizimi i kompensimit dhe jo ndryshimi i rregullave apo parashikimi i procedurave teuml
reja peumlr kthimin fizik teuml proneumls Kjo do teuml thoteuml se ky ligj zbatohet veteumlm peumlr ata ish-pronareuml teuml
cileumlt nuk kaneuml mundur teuml peumlrfitojneuml kthimin fizik teuml proneumls seuml tyre teuml shproneumlsuarkonfiskuar peumlr
shkak se ajo nuk ka qeneuml meuml e lireuml ose peumlr ccedilfareumldo arsye tjeteumlr Neuml keumlteuml meumlnyreuml ata peumlrfitojneuml nga
e drejta peumlr t`u kompensuar Neuml teuml njeumljteumln linjeuml duhej teuml interpretoheshin nga shumica edhe
dispozitat e shfuqizuara teuml ligjit nr1332015
8 Shteti shqiptar ka pasur detyrimin peumlr peumlrfundimin e procesit teuml kthimit dhe
kompensimit teuml pronave edhe bazuar neuml vendimin pilot teuml GJEDNJ-seuml neuml ccedileumlshtjen Manushaqe
Puto Meumlnyra qeuml ligjveumlneumlsi ka zgjedhur peumlr trajtimin dhe peumlrfundimin e keumltij procesit nuk cenon
standardet kushtetuese konkretisht teuml drejteumln e proneumls sigurineuml juridike teuml drejteumln e ankimit teuml
drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt dhe barazineuml para ligjit Neuml vlereumlsimin toneuml ligji ka vendosur
kritere teuml njeumljta e teuml qarta peumlr teuml gjitheuml personat qeuml do teuml jeneuml subjekte teuml tij Ai ka peumlrcaktuar
procedurat dhe rregullat qeuml do teuml ndiqen me qeumlllim realizimin e seuml drejteumls seuml proneumls seuml
24
peumlrfituesve dhe pritshmeumlrive teuml ligjshme teuml ish-pronareumlve si dhe njeuml afat kohor teuml vlereumlsuar si teuml
arsyesheumlm peumlr peumlrfundimin e keumltij procesi
9 Peumlr teuml gjitha argumentet e meumlsipeumlrme vlereumlsojmeuml se pretendimet e paraqitura neuml
keumlrkeseuml duhej teuml rreumlzoheshin si teuml pabazuara
Kryetar Bashkim Dedja
Aneumltareuml Besnik Imeraj Altina Xhoxhaj
25
MENDIM PAKICE
1 Bashkohemi me qeumlndrimin e shumiceumls peumlr shfuqizimin si antikushtetues teuml nenit 6
pika 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml
kompensimit teuml pronave por nuk bashkohemi me linjeumln e arsyetimit qeuml ka ndjekur shumica neuml
keumlteuml vendim si dhe me rreumlzimin e keumlrkeseumls sa i takon pjeseumls tjeteumlr teuml keumlrkimeve sipas objektit teuml
keumlrkeseumls Ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml jemi teuml qeumlndrimit qeuml Gjykata duhej teuml kishte deklaruar
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi peumlr arsyet e meumlposhtme
A Peumlr pretendimin peumlr cenim teuml siguriseuml juridike
2 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se skema e ofruar peumlr zgjidhjen e problemit sistemik neuml
lidhje me mosekzekutimin e vendimeve neuml lidhje me kompensimin e pronareumlve qeuml kaneuml njeuml
vendim peumlrfundimtar administrativ nuk garanton efektivitet neuml zgjidhjen e problemit dhe as
qarteumlsi dhe parashikueshmeumlri Neuml nenin 15 teuml ligjit 1332015 ldquoAfatet e vlereumlsimit financiar teuml
vendimeve peumlr kompensimrdquo peumlrcaktohet njeuml afat kohor prej tre vitesh peumlr teuml beumlreuml vlereumlsimin
financiar peumlr secilin subjekt i cili ka njeuml vendim teuml meumlparsheumlm qeuml i njeh teuml drejteumln peumlr
kompensim Kjo eumlshteuml njeuml qasje qeuml cenon seumlrish sigurineuml juridike dhe peumlrzgjat me ligj procesin e
kompensimit teuml pronave
3 Gjithashtu sipas keumlrkuesve rivlereumlsimi i vendimeve peumlrfundimtare administrative
dhe gjyqeumlsore neuml lidhje me kompensimin cenon parimin e siguriseuml juridike pasi peumlrmes keumltij
ligji qeveria synon trsquoi referohet ccedilmimit dhe llojit teuml tokeumls neuml momentin e shproneumlsimit Kjo do teuml
thoteuml qeuml teuml rishikohen vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml vendosur kthimin ose kompensimin e
proneumls pasi ato kaneuml marreuml formeuml teuml prereuml
4 Seuml treti sipas keumlrkuesve skema e ofruar peumlr trajtimin e dosjeve teuml patrajtuara apo ato
qeuml do teuml depozitohen rishtazi pas hyrjes neuml fuqi teuml ligjit bie ndesh me parimin kushtetues teuml
siguriseuml juridike teuml baraziseuml para ligjit dhe teuml seuml drejteumls seuml ankimit Neni 21 i ligjit peumlrcakton teuml
drejteumln e subjektit teuml shproneumlsuar peumlr trsquou kompensuar neuml proneumln e tij referuar metodologjiseuml teuml
peumlrcaktuar neuml nenin 6 dhe 7 teuml ligjit ndryshe nga sa peumlrcaktonte ligji i meumlparsheumlm qeuml njihte teuml
drejteumln e kthimit teuml proneumls dhe kompensimit teuml proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit Neuml
keumlteuml qasje legjislatori ka krijuar njeuml pasiguri juridike neuml lidhje me pritshmeumlriteuml e subjektit teuml
shproneumlsuar i cili pret teuml kompensohet referuar llojit teuml proneumls neuml momentin e shproneumlsimit
5 Keumlrkuesit pretendojneuml se ligji nuk garanton kthimin e proneumls tek pronari por
parashikon veteumlm njohjen dhe kompensimin financiar Ky i fundit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me
26
ccedilmimin real teuml tregut por me ateuml qeuml ka parashikuar qeveria dhe qeuml nuk i peumlrgjigjet vlereumls reale
financiare teuml proneumls Sipas tyre mundeumlsiteuml peumlr kthim fizik nuk janeuml parashikuar fare neuml ligj por
edhe kompensimi financiar eumlshteuml i mangeumlt pasi i keumlrkohet pronarit teuml heqeuml doreuml nga njeuml pjeseuml e
madhe e vlereumls Gjithashtu eumlshteuml hequr edhe mundeumlsia e pronareumlve peumlr teuml ushtruar teuml drejteumln e
parablerjes
6 Duke iu referuar ligjit objekt shqyrtimi ne mendojmeuml se ai paraqet probleme
kushtetutshmeumlrie sa i takon formave teuml kompensimit teuml pronave pronareumlve si dhe metodologjiseuml
seuml vlereumlsimit teuml objekteve qeuml trajtohen sipas keumltij ligji
7 Konkretisht referuar nenit 2 qeuml parashikon objektin e ligjin peumlrmenden veteumlm termat
ldquokompensim dhe shpeumlrblim i drejteuml i kompensimitrdquo Pra termi kthim i proneumls nuk rezulton teuml jeteuml
objekt i ligjit ndryshe nga sa ka qeneuml neuml teuml gjitha ligjet e meumlparshme me objekt kthimin dhe
kompensimin e pronave ish-pronareumlve i cili eumlshteuml shfuqizuar me hyrjen neuml fuqi teuml ligjit objekt
shqyrtimi Meuml tej neuml teuml gjitheuml tekstin e ligjit parashikohen veteumlm format e kompensimit
(financiar me prona teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose me prona teuml shitura neuml ankand) Eumlshteuml e kuptueshme
dhe e qarteuml qeuml qeumlllimi i ligjveumlneumlsit ka ndryshuar duke mos synuar meuml kthimin fizik teuml proneumls aty
ku eumlshteuml i mundur siccedil ka qeneuml me legjislacionin e meumlparsheumlm por neuml teuml gjitha rastet veteumlm
kompensimin e saj fizik ose financiar pavareumlsisht situateumls juridike neuml teuml cileumln ndodhet pronari
Kjo peumlrfshin edhe rastet kur pronari ka vendime peumlrfundimtare qeuml i kthejneuml proneumln por peumlr shkak
se vendimet nuk janeuml ekzekutuar sepse prona ka qeneuml e zeumlneuml ose shteti nuk ka arritur ta tjeteumlrsojeuml
de facto tek pronari ky pronar sot me keumlteuml vendim kthimi teuml proneumls pavareumlsisht titullit juridik qeuml
ka fituar do teuml kompensohet dhe nuk do teuml marreuml fizikisht proneumln teuml cileumln ia ka kthyer organi
kompetent
8 Ne mendojmeuml se ky qeumlndrim i ligjveumlneumlsit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me parimin e
siguriseuml juridike peumlr keumlto arsye
9 Seuml pari nuk jepet ndonjeuml shpjegim ose argument i natyreumls kushtetuese lidhur me
mosparashikimin ose eleminimin e procesit teuml kthimit fizik teuml proneumls aty ku njeuml gjeuml e tilleuml eumlshteuml e
mundur Ligjveumlneumlsi ka vendosur veteumlm kompensimin (financiar ose fizik me objekte teuml tjera) gjeuml
qeuml nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me kuadrin normativ teuml derisoteumlm i cili i jepte peumlrpareumlsi kthimit fizik
teuml proneumls dhe neumlse ky srsquoishte i mundur i drejtohet formave teuml tjera Gjykata ka tashmeuml njeuml
praktikeuml teuml konsoliduar lidhur me garantimin e seuml drejteumls seuml proneumls nga ligjveumlneumlsi me theks edhe
tek kategoriteuml e personave teuml shproneumlsuar nga regjimi komunist Kjo Gjykateuml neuml vendimin e saj
nr 302005 ka arsyetuar se ligji i meumlparsheumlm peumlr kthimin dhe kompensimin e pronave (i
shfuqizuar nga ligji objekt shqyrtimi) peumlrshkohet nga parimi sipas teuml cilit shteti merr peumlrsipeumlr
27
(detyron vetveten) tu kthejeuml ish-pronareumlve dometheumlneuml ti riproneumlsojeuml ata me ato prona qeuml
faktikisht dhe juridikisht eumlshteuml e mundur teuml kthehen pasi ekzistojneuml efektivisht e janeuml neuml fondin e
proneumlsiseuml shteteumlrore ose mbahen pa arsye teuml peumlrligjura nga teuml tjereumlt Ligji objekt shqyrtimi duket
se nuk ndjek keumlteuml linjeuml teuml vendosur nga ligji i meumlparsheumlm dhe vendimi i Gjykateumls
10 Duke iu referuar edhe vendimit teuml GJEDNJ Beshiri dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml
22 gusht 2006 ldquokur njeuml Shtet Kontraktues qeuml ka ratifikuar Konventeumln peumlrfshireuml Protokollin e
Pareuml Shteseuml dekreton legjislacionin qeuml rregullon kthimin e ploteuml ose teuml pjessheumlm teuml proneumls seuml
konfiskuar neuml regjimin e meumlparsheumlm ky legjislacion mund teuml konsiderohet si gjenerues i njeuml teuml
drejte teuml re proneumlsie teuml mbrojtur nga neni 1 i protokollit nr 1 peumlr personat qeuml i ploteumlsojneuml
kushtet peumlr teuml fituar njeuml teuml drejteuml teuml tilleuml E njeumljta gjeuml mund teuml aplikohet neuml lidhje me rregullimet
ligjore peumlr kthimin ose kompensimin teuml parashikuara para ratifikimit neumlse ky legjislacion mbetet
neuml fuqi pas ratifikimit nga Shteti Kontraktues i Protokollit teuml Pareuml Shteseuml (shih Broniowski k
Poland [GC] 3144396 sect125 ECHR 2004-V)rdquo
11 Ne jemi teuml qeumlndrimit se heqja ose mosparashikimi i kthimit fizik teuml proneumls aty ku
eumlshteuml e mundur dhe parashikimi i kompensimit fizik me njeuml fond toke qeuml eumlshteuml meuml seuml paku i
dyshimteuml dhe jo i sigurt neuml pritshmeumlriteuml e tij nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me qeumlllimin qeuml ka ligji dhe as
me detyrimet nga vendimet e GJEDNJ-seuml peumlr njeuml zgjidhe efektive dhe peumlrfundimtare nga shteti
shqiptar peumlr ccedileumlshtjen e pronave
12 Seuml dyti lidhur me metodologjineuml e parashikuar peumlr kompensimin financiar mendojmeuml
se kjo meumlnyreuml llogaritje peumlr teuml kompensuar peumlrfundimisht pronareumlt nuk respekton konceptin e
shpeumlrblimit teuml drejteuml referuar edhe jurisprudenceumls seuml Gjykateumls Kushtetuese
13 Neuml kapitullin 2 teuml ligjit objekt shqyrtimi janeuml peumlrcaktuar rregullat peumlr kompensimin e
vendimeve peumlrfundimtare neuml lidhje me metodologjineuml e vlereumlsimit si dhe format e kompensimit
dhe teuml vlereumlsimit Keumlto rregulla vlejneuml si peumlr vendimet peumlr dosjet e patrajtuara por edhe peumlr
dosjet peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar
14 Sipas ligjit teuml gjitha vendimet peumlrfundimtare peumlr kthim dhe kompensim prone peumlr
peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit do trsquoi neumlnshtrohen keumlsaj meumlnyre vlereumlsimi
(i) Prona e njohur peumlr kompensim vlereumlsohet neuml bazeuml teuml zeumlrit kadastral qeuml ka pasur neuml
koheumln e shproneumlsimit
(ii) Prona e kthyer vlereumlsohet sipas zeumlrit kadastral aktual teuml saj dhe sipas zeumlrit kadastral
qeuml ka pasur neuml koheumln e shproneumlsimit duke llogaritur diferenceumln e vlereumls qeuml do teuml rezultojeuml nga
ndryshimi i zeumlrit kadastral
28
(iii) Vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml njohur veteumlm teuml drejteumln e kompensimit do teuml
vlereumlsohen sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur prona neuml momentin e shproneumlsimit sipas
peumlrcaktimeve teuml meumlsipeumlrme
(iv) Neuml rastet kur subjektet e shproneumlsuara kaneuml peumlrfituar me vendim kthim dhe
kompensim diferenca e llogaritur si meuml sipeumlr do teuml zbritet nga vlereumlsimi i vlereumls seuml proneumls seuml
njohur peumlr kompensim
(v) Vlereumlsimi peumlr vendimin peumlrfundimtar qeuml ka njohur teuml drejteumln e kompensimit duke
marreuml si referim zeumlrin kadastral sipas origjineumls seuml proneumls qeuml ndodhet meuml afeumlr proneumls qeuml do teuml
kompensohet duke u bazuar neuml harteumln e vlereumls neuml koheumln e hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Neuml rast se
praneuml proneumls qeuml do teuml kompensohet gjenden disa zeumlra kadastrale teuml njeumljteuml me ateuml teuml origjineumls seuml
proneumls me distanceuml teuml njeumljteuml dhe me vlera teuml ndryshme ateumlhereuml peumlr referim neuml peumlrllogaritje
merret zona qeuml ka ccedilmimin meuml teuml larteuml
(vi) Neuml rast se ATP merr njeuml vendim peumlr njohje dhe kompensim fizik neuml proneumln e
subjektit prona vlereumlsohet sipas pikeumls 1 teuml nenit 6 Kur nga ky vlereumlsim rezulton se subjekti
peumlrfiton njeuml proneuml qeuml ka vlereuml meuml teuml larteuml se sa prona qeuml ka pasur neuml momentin e shproneumlsimit
ateumlhereuml subjekti i kompensohet fizikisht sipeumlrfaqja qeuml i korrespondon vlereumlsimit dhe pjesa tjeteumlr
kalon neuml fondin e tokeumls me vendim teuml ATP-seuml
(vii) Vlera e aksioneve obligacioneve kompensimi financiar apo ccedildo lloj kompensimi
tjeteumlr duke peumlrfshireuml dispozitat ligjore peumlr ndarjen e tokeumls bujqeumlsore qeuml subjekti apo
trasheumlgimtareumlt e tij kaneuml peumlrfituar meuml pareuml do teuml zbritet nga shuma e peumlrllogaritur peumlr
kompensim
(viii) Peumlr vendimet e kompensimit teuml peumlrcaktuara me vlereuml dhe ende teuml pa ekzekutuara
nga periudha e njohjes seuml teuml drejteumls peumlr kompensim deri neuml marrjen e shpeumlrblimit subjektet e
shproneumlsuara do teuml peumlrfitojneuml indeksimin sipas vlereumls zyrtare teuml inflacionit dhe interes bankar
sipas mesatares vjetore teuml nxjerreuml nga Banka e Shqipeumlriseuml neuml momentin e hyrjes neuml fuqi teuml ligjit
15 Referuar ligjit objekti shqyrtimi vlereumlsimi i proneumls sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur
neuml momentin e shproneumlsimit eumlshteuml neuml shkelje teuml drejtpeumlrdrejt teuml parimit teuml siguriseuml juridike dhe teuml
baraziseuml para ligjit teuml shtetasve duke ndryshuar situateumln ligjore gjateuml procesit neuml sens
peumlrkeqeumlsues peumlr pjeseumltareuml teuml seuml njeumljteumls kategori pa pasur njeuml shkak teuml arsyesheumlm
16 Neuml vendimin Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml pg113 GJEDNJ ka orientuar shtetin
shqiptar duke theksuar se ldquoNeuml veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e
shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml
rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Gjykata
29
nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml
kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml
lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimiProcesi
i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga
kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i
paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln
qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlve Qeveria nuk
ka beumlreuml njeuml vlereumlsim teuml drejteuml neuml keumlteuml drejtim ndeumlrkoheuml qeuml eumlshteuml e qarteuml qeuml kishte mundeumlsi teuml
tjera teuml cilat duhej teuml merrnin prioritet veccedil kompensimit financiar peumlr ekzekutimin e vendimeve
peumlrfundimtare duke mos kaluar neuml arbitraritetin sa teuml ceumlnohet njeuml e drejteuml e reumlndeumlsishme siccedil
eumlshteuml ajo e proneumls dhe e procesit teuml rregullt ligjor qeuml i referohet ekzekutimit teuml njeuml vendimi
peumlrfundimtar Ndryshe nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe ndryshe nga sa eumlshteuml orientuar peumlrmes
Vendimit pilot Qeveria i ka kushtuar veumlmendje kompensimit financiar referuar nenit 8 teuml Ligjit
Neuml vendimin pilot GJEDNJ ka orientuar Qeverineuml drejt shfryteumlzimit teuml formave teuml tjera
alternative teuml kompensimit Gjithashtu Sekretariati neuml vlereumlsimin e skemeumls seuml kompensimit teuml
paraqitur nga Qeveria peumlrmes Ligjit ka vlereumlsuar se e ka teuml pamundur teuml kuptojeuml qeumlllimin e
Qeveriseuml qeuml ka aplikuar njeuml formeuml teuml tilleuml neuml hierarki peumlr kompensimin dhe ka shfaqur dyshime
referuar diskriminimit teuml mundsheumlm qeuml mund teuml krijohet mes atyre qeuml u eumlshteuml dheumlneuml e drejta e
kthimit meuml pareuml dhe tani u jepet e drejta e kompensimit2rdquo
17 Keumlshtu referuar vendimit Puto k Shqipeumlriseuml GJEDNJ ka ccedilmuar se ldquoSiccedil u pranua
nga Qeveria neuml Planin e saj teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml
besuesheumlm neuml lidhje me numrin e peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta
te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993
Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml
rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e
peumlrgjithshme teuml kompensimit si dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml
kompensimitPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1Rishikimi dhe
2 Shih Document H Exec (2015)16 para 45 53 teuml Komitetit teuml Ministrave
30
peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke
marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml
fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr
Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml
paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimi Procesi i vendimmarrjes peumlr llojin e kompensimit qeuml do
teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e besimit teuml publikut Do
teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml shpeumlrndaheshin
peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore qeuml vendimet e
autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen rishikimit
gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjeje Procesi i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve
peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit
Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml
legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar
teuml paguar ish pronareumlve Nga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml
sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml
unifikuara hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml
ardhshme ligjorerdquo
18 Pra neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur detyrimet e shtetit shqiptar sipas vendimit teuml
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml janeuml keumlto
(i) Teuml evitohen ndryshimet e vazhdueshme legjislative ldquoShteti i paditur duhet teuml marreuml
masa teuml peumlrgjithshme prioritare me qeumlllim sigurimin neuml meumlnyreuml efektive teuml seuml drejteumls peumlr
kompensim ndeumlrsa vendos balanceuml teuml drejteuml midis interesave teuml ndryshme neuml fjaleuml (shihni peumlr
shembull Burdov (nr 2) teuml cituar meuml lart sect 125) Neuml bazeuml teuml monitorimit nga Komiteti i
Ministrave Shteti i paditur mbetet i lireuml teuml zgjedheuml mjetet me teuml cilat do teuml peumlrmbusheuml detyrimin e
tij ligjor sipas Nenit 46 teuml Konventeumls me kusht qeuml keumlto mjete teuml jeneuml teuml pajtueshme me
peumlrfundimet e caktuara neuml vendimin e Gjykateumls (shihni Scozzari dhe Giunta kundeumlr Italiseuml [GC]
nr 3922198 dhe 4196398 sect 249 GJEDNJ 2000-VIII) Gjykata veumlren fillimisht se legjislacioni
aktual mbi proneumlsineuml eumlshteuml ndryshuar shpesh teuml pakteumln shtateuml hereuml gjateuml periudheumls 2004-2010
Ndeumlrsa ndryshimet legjislative mund teuml reflektojneuml njeuml situateuml teuml peumlrmireumlsuar kompleksiteti i
dispozitave legjislative ndryshimet e shpeshta teuml tyre si dhe praktika e papajtueshme gjyqeumlsore
qeuml rezulton nga to do teuml kontribuojeuml neuml meumlnyreuml teuml pashmangshme neuml njeuml mungeseuml teuml
peumlrgjithshme teuml siguriseuml juridike Shteti i paditur duhet teuml shmangeuml ndryshimet e shpeshta teuml
31
legjislacionit dhe teuml shqyrtojeuml me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare peumlrpara se teuml
paraqeseuml ndryshime teuml meumltejshmerdquo (pg110)
(ii) Teuml beumlhet i disponuesheumlm informacion i sakteuml dhe i besuesheumlm dhe teuml analizohen
me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare ldquoSiccedil u pranua nga Qeveria neuml Planin e saj
teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml besuesheumlm neuml lidhje me numrin e
peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e
kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993 Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml
sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte
mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e peumlrgjithshme teuml kompensimit si
dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml kompensimitrdquo (pg111)
(iii) Teuml krijohen mjete kompensimi teuml keumlnaqshme dhe teuml evitohen kriteret procedurale teuml
pavolitshme ldquoPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1rdquo (pg112)
(iv) Transparenceuml e ploteuml dhe efektivitet neuml procesin vendimmarreumls ldquoGjykata veumlren se
skema e kompensimit duhet teuml trajtojeuml peumlrfundimet e nxjerra sipas Nenit 13 teuml Konventeumls Neuml
veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi
financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e
kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Rishikimi dhe peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet
trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls
dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml
tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat
eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra t tjera
kompensimirdquo (pg113-114)
(v) Caktimi i afateve ligjore teuml detyrueshme reale dhe parashikimi i burimeve financiare
dhe njereumlzore teuml mjaftueshme ldquoKrejt neuml ndryshim nga propozimet neuml Planin e Veprimit teuml
Qeveriseuml qeuml nuk kishte peumlrmendur afate konkrete Gjykata nuk mund teuml theksojeuml mjaftuesheumlm
reumlndeumlsineuml e caktimit teuml afateve realiste statutore dhe detyruese neuml lidhje me ccedildo hap teuml procesit
Shtyrjet e shpeshta teuml afateve siccedil ka ndodhur deri tani nuk kontribuojneuml neuml njeuml zgjidhje teuml
shpejteuml teuml problemeve teuml identifikuara dhe deumlmtojneuml meuml tej besimin e publikut Eumlshteuml e
32
reumlndeumlsishme qeuml me qeumlllim garantimin e zbatimit efektiv teuml masave teuml peumlrgjithshme neuml
dispozicion teuml autoriteteve kompetente teuml vihen burime teuml mjaftueshme njereumlzore dhe materiale
dhe teuml garantohet bashkeumlrendimi midis institucioneve teuml ndryshme me synim shkeumlmbimin e
informacionit Sa hereuml qeuml teuml jeteuml e mundur autoritetet mund teuml shqyrtojneuml mundeumlsineuml e shkurtimit
teuml burimeve duke bashkuar institucione teuml ndryshme me qeumlllim shmangien e mbivendosjeve dhe
zvogeumllimin e kostove dhe shpenzimeve operative Krijimi i strukturave teuml reja institucionale nuk
duhet teuml konsiderohet si njeuml shtreseuml tjeteumlr e procesit por duhet teuml justifikohet ploteumlsishtrdquo (pg116-
117)
(vi) Rritja e barreumls seuml pronareumlve teuml paligjsheumlm qeuml keumlrkojneuml teuml legalizojneuml teuml drejtat e
proneumlsiseuml neuml pronat e ish-pronareumlve si dhe neuml pronat shteteumlrore ldquoProcesi i kompensimit teuml ish
pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml karakterizohet nga kompensimi i ish
pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml
rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i
afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlverdquo (pg115)
(vii) Krijimi i njeuml sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pasurive teuml
paluajtshme ldquoNga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml sistemi
transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml unifikuara
hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml ardhshme
ligjorerdquo
(viii) Mbajtja e diskutimeve teuml gjeumlra publike ldquoProcesi i vendimmarrjes peumlr llojin e
kompensimit qeuml do teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e
besimit teuml publikut Do teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml
shpeumlrndaheshin peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore
qeuml vendimet e autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen
rishikimit gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjejerdquo
19 Sa i takon detyrimeve neuml pikat (ii) (iii) (vi) dhe (vii) nuk u dha asnjeuml informacion
thelbeumlsor ose argument bindeumls i nivelit kushtetues nga subjektet e interesuara se si janeuml realizuar
ose peumlrse nuk janeuml parashikuar neuml ligj keumlto detyrime Peumlr keumlteuml arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se
orientimet e GJEDNJ-seuml neuml vendimin Manushaqe Puto etj k Shqipeumlriseuml nuk janeuml misheumlruar neuml
ligjin objekt shqyrtimi
20 GJEDNJ neuml rastin Vrioni k Shqipeumlriseuml ka arritur neuml peumlrfundimin se referuar edhe
meumlnyreumls seuml peumlrllogaritjes neuml rastin Driza k Shqipeumlriseuml metoda e peumlrllogaritjes do teuml duhej teuml ishte
vlera e proneumls neuml momentin e nxjerrjes seuml vendimit por neuml kushtet qeuml Shqipeumlria deumlshtoi teuml kishte
33
njeuml harteuml vlere qeuml neuml vitin 1993 GJEDNJ iu referua vlereumls seuml proneumls neuml momentin e kompensimit
bazuar neuml harteuml vlereuml qeuml reflekton ccedilmimin e tregut Pra rrjedhimisht qeveria duhej teuml kishte
marreuml parasysh vlereumln e proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit teuml kompensimit jo teuml
shproneumlsimit Pra GJEDNJ e ka udheumlzuar qeverineuml shqiptare se cileumls vlereuml duhej trsquoi referohej neuml
ccedileumlshtjet qeuml lidhen me kompensimin Skema e ofruar nga ligji objekt shqyrtimi nuk respekton keumlteuml
orientim teuml GJEDNJ
21 Sa i takon kritereve teuml shpeumlrblimit teuml drejteuml ato janeuml peumlrshkruar nga GJEDNJ-ja neuml
vendimin e saj peumlr ccedileumlshtjen Driza k Shqipeumlriseuml Neuml keumlteuml vendim GJEDNJ eumlshteuml shprehur ndeumlr teuml
tjera se ldquoGjykata ccedilmon se neuml rrethanat e ccedileumlshtjes neuml fjaleuml kthimi i parceleumls seuml vogeumll teuml tokeumls
ashtu siccedil u caktua me vendimin gjyqeumlsor teuml formeumls seuml prereuml teuml Gjykateumls seuml Larteuml teuml dateumls 17
dhjetor 1998 seuml bashku me pagimin e fitimit teuml munguar si dhe teuml kompensimit neuml vlereuml neuml
lidhje me parceleumln e madhe teuml tokeumls neuml bazeuml teuml vendimit teuml dateumls 7 dhjetor 2000 duke peumlrfshireuml
edhe shkalleumln e interesit qeuml pasqyron ndeumlrhyrjen pasojeuml e seuml cileumls ishte humbja e proneumlsiseuml seuml
parceleumls seuml madhe teuml tokeumls do ta vendosnin ankuesin sa meuml shpejt teuml jeteuml e mundur neuml njeuml situateuml
teuml njeumljteuml me ateuml neuml teuml cileumln do teuml kish qeneuml ai po teuml mos kishim shkelje teuml Konventeumlsrdquo
22 GJEDNJ e ka elaboruar meuml tej kuptimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo neuml ccedileumlshtjen Vrioni
k Shqipeumlriseuml teuml dateumls 13112007 sect 135 duke beumlreuml referim peumlr kompensimin e keumlrkuesve tek
harta e vlereumls seuml proneumls e vitit 2008 GJEDNJ u shpreh neuml keumlteuml pikeuml se ldquoneuml peumlrzgjedhjen e
harteumls seuml vlereumls seuml proneumls seuml vitit 2008 ajo ndeumlr teuml tjera pati parasysh teuml arriheshin qeumlllimet e
shpeumlrblimit teuml drejteuml teuml peumlrshkruara neuml ccedileumlshtjen ldquoDriza k Shqipeumlriseumlrdquo
23 Referuar ligjit dhe shpjegimeve teuml subjektit teuml interesuar Keumlshilli i Ministrave
rezulton se koncepti i shpeumlrblimit teuml drejteuml eumlshteuml misheumlruar jo neuml elementeumlt e elaboruar nga
GJEDNJ-ja por neuml elementeuml teuml ndrysheumlm qeuml nuk garantojneuml shpeumlrblim teuml drejteuml dhe si rrjedhim as
barazi midis subjekteve teuml shproneumlsuara Neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur ligji pavareumlsisht nga ajo qeuml
parashtrohet nga subjektet e interesuara de facto synon
(i) rivlereumlsim teuml teuml gjitha pronave teuml subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cilat u janeuml kthyer
atyre me vendime peumlrfundimtare meuml teuml hershme sipas kushteve teuml parashikuara neuml nenin 6 sect (1)
ndash (4) teuml ligjit Ky vlereumlsim do teuml sheumlrbejeuml si peumlrfitim i zbritsheumlm peumlr qeumlllime teuml zbatimit teuml nenit 6
sect (6) nenit 7 nenit 21 sect (4) nenit 23 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlt teuml cileumlve u
eumlshteuml kthyer njeuml pjeseuml e pronave me vendime meuml teuml hershme teuml teumlrhiqen nga keumlrkesat peumlr njohjen
e pronave sepse nenet e ldquopeumlrfitimeve teuml zbritshmerdquo qeuml urdheumlrojneuml rivlereumlsimin e pasurive teuml
kthyera sipas kritereve teuml ligjit neuml fjaleuml i peumlrjashtojneuml ata automatikisht nga fusha e zbatimit teuml
ligjit nr13315
34
(ii) vlereumlsim financiar teuml proneumls seuml origjineumls qeuml u kthehet pronareumlve llogaritur sipas
kritereve teuml nenit 6 pika 1ndash4 teuml ligjit me qeumlllim qeuml teuml zbritet diferenca qeuml rezulton neuml zbatim teuml
nenit 65 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlve iu hiqet e drejta e kthimit teuml njeuml pjese teuml
pasuriseuml seuml origjineumls megjitheumlse iu eumlshteuml njohur e drejta e proneumls seuml tyre
(iii) pushim i shqyrtimit teuml keumlrkesave peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar qeuml nuk ka
urdheumlruar kompensim teuml proneumls sipas nenit 72 pika ccedil) teuml Ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhje shteti
nuk ka detyrim teuml zbatojeuml vendimet peumlrfundimtare teuml KKKP AKKP dhe vendimet gjyqeumlsore qeuml
kaneuml urdheumlruar kthimin e proneumls
(iv) vlereumlsim financiar meuml i uleumlt peumlr rastet sipas nenit 164 a)ndashb) teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj
zgjidhjeve pronareumlve u rritet barra e proveumls neuml kurriz teuml vlereumls seuml proneumls seuml tyre
(v) njohje e seuml drejteumls seuml keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e kompensimit neuml
keumlmbim teuml pagesave meuml teuml shpejta sipas kritereve teuml nenit 17 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje
ligji diferencon pronareumlt neuml peumlrpjekje peumlr teuml siguruar peumlrfitime prej 80 - 50 teuml vlereumls seuml
pronave teuml njohura neuml keumlmbim teuml afateve teuml cilat janeuml teuml peumlrgjitheumlsuara neuml 10 vjet Ky lloj
peumlrfitimi ka mjaft impakt neumlse mbajmeuml parasysh se pjesa deumlrrmuese e keumlrkuesve janeuml teuml
moshuar
(vi) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e parablerjes (brenda 1 viti) neuml
keumlmbim teuml kompensimit sipas nenit 22 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji parashikon
mundeumlsineuml e peumlrjashtimit teuml pronareumlve nga e drejta e parablerjes neumlse keumlrkojneuml kompensim Nuk
kuptohet arsyeja peumlrse pronari mos teuml peumlrfitojeuml pjeseumlrisht nga ankandi dhe pjeseumlrisht nga format e
tjera teuml kompensimit
(vii) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml pranuar kompensim peumlr tokat e tyre teuml dheumlna neuml peumlrdorim
nga shteti sipas nenit 23 teuml ligjit ose detyrimi peumlr teuml pritur pa afat dhe pa deumlmshpeumlrblim
marreumldheumlnien juridike ekzistuese sipas keumltij neni Nuk kuptohet peumlrse kur keumlto toka teuml dheumlna neuml
peumlrdorim neumlse nuk janeuml teuml zeumlna kompensohen Neumlse ato nuk janeuml teuml zeumlna peumlrse nuk i kthehen
pronarit legjitim
(viii) Mostrajtimin e pronareumlve qeuml nuk disponojneuml njeuml vendim peumlrfundimtar neumlse prona
peumlr teuml cileumln kaneuml aplikuar peumlrfshihet brenda pronave teuml cileumlsuara neuml nenin 25 teuml Ligjit (shih nenin
20 teuml ligjit) Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji peumlrjashton pronareumlt qeuml kaneuml aplikuar peumlr njohje teuml
pronave teuml tyre teuml cilat peumlrfshihen brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 25 teuml Ligjit 13315
(ix) detyrim i pronareumlve peumlr teuml konvertuar neuml teuml drejteuml kompensimi pronat e kthyera me
vendime meuml teuml hershme teuml cilat bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 dhe nenit 25 teuml ligjit
Duke i hequr vetes detyrimin peumlr teuml zbatuar vendimet peumlrfundimtare peumlr kthimin e pronave teuml
35
cilat kaneuml mbetur teuml pazbatuara sipas nenit 7 sect 2 pika ccedil) e ligjit 13315 ligji objekt shqyrtimi
detyron teuml gjitheuml pronareumlt teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml pronave teuml tyre teuml kthyera por qeuml nuk
posedohen prej tyre teuml cilat sipas ligjit 13315 bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 nenit
24 dhe nenit 25 Keumlto vendime do teuml arkivohen
(x) pezullim i keumlrkesave qeuml lidhen me mbivendosje teuml teuml drejtave proneumlsore neuml keqbesim
deri sa mosmarreumlveshjet teuml zgjidhen neuml gjykateuml
24 Kjo formuleuml peumlr realizimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo referuar qeumlllimit dhe frymeumls seuml
ligjit neuml fakt nuk peumlrputhet me teuml Konkretisht qeuml njeuml pronari trsquoi kthehet prona e origjineumls sipas
nenit 21 sect (1) teuml ligjit duhet qeuml prona neuml fjaleuml (a) teuml mos jeteuml proneuml shteteumlrore sipas konceptit teuml
gjereuml teuml interesit publik parashikuar neuml nenin 251 (b) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e zeumlneuml sipas
ligjeve teuml radhitura neuml Shtojceumln i teuml ligjit (c) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e dheumlneuml neuml peumlrdorim sipas
nenit 23 teuml ligjit (ccedil) apo proneuml e zeumlneuml me ndeumlrtime pa leje sipas nenit 24 teuml ligjit (d) as territor
turistik (dh) apo proneuml e paluajtshme neuml administrim teuml institucioneve shteteumlrore (e) as truall i
zeumlneuml me ndeumlrtime shteteumlrore (shih nenin 21 sectsect (5)-(8) teuml ligjit
25 Meuml tej sipas keumlsaj formule Agjencia ka diskrecion teuml palimituar teuml rreumlzojeuml keumlrkesat e
pashqyrtuara peumlr kthim dhe kompensim prone neumlse objekti i tyre lidhet me pronat e origjineumls teuml
cileumlsuara neuml nenin 25 teuml ligjit Pra ccedildo keumlrkeseuml e pashqyrtuar do teuml rreumlzohet sipas nenit 20 teuml
ligjit neumlse Agjencia arrin neuml peumlrfundimin se kjo proneuml eumlshteuml e zeumlneuml peumlr interes publik dheose
sipas ligjeve teuml ldquoShtojceumls Irdquo teuml ligjit Neuml njeuml situateuml ku pjesa meuml e madhe e pronareumlve nuk kaneuml
arritur teuml posedojneuml pronat e tyre pasi ato janeuml teuml zeumlna neuml meumlnyreuml teuml paligjshme ose mbahen me
forceuml nga shteti pavareumlsisht se nuk peumlrbeumljneuml interes publik ccedilfareuml zgjidhje peumlrfundimtare synon teuml
realizohet me keumlteuml ligj
26 Gjykata neuml jurisprudenceumln e saj ka theksuar se parimi i shtetit teuml seuml drejteumls i
sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml njeuml nga parimet themelore neuml shtetin dhe shoqeumlrineuml
demokratike Aspekte teuml keumltij parimi janeuml edhe siguria juridike mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara
si dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme Siguria juridike presupozon veccedil teuml tjerash besueshmeumlrineuml e
qytetareumlve tek shteti dhe pandryshueshmeumlrineuml e ligjit peumlr marreumldheumlniet e rregulluara
Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet vazhdimisht ose teuml
jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike teuml cilat mund teuml
cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml vendosur me akte teuml
meumlparshme (shih dhe vendimet e Gjykateumls Kushtetuese nr 31 dateuml 18062010 nr24 dateuml
12112008 nr9 dateuml 26022007)
36
27 Nga ana tjeteumlr Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo
lloj pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml
prevalojeuml neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike (shih vendimin
e Gjykateumls Kushtetuese nr 26 dateuml 02112005) Neuml keumlteuml pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml
ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e favorshme ligjore paraqitet i
reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte
negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml teuml drejte teuml garantuar me
Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml rregullojeuml neumlpeumlrmjet
akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato teuml drejta teuml cilat janeuml
parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml preken nga ligjveumlneumlsi (shih
vendimin e Gjykateumls Kushtetuese nr 37 dateuml 13062012)
28 Referuar testit teuml proporcionalitetit sipas nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml
Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve pra parashikimi i tyre me ligj formal rezulton i respektuar
Kriteri i dyteuml neuml radheuml eumlshteuml interesi publik Koncepti kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml
trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml
keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para saj Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml radhiten neuml
meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml justifikojneuml
ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml aspektin e
kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml marreuml nga
ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet neuml aspektin e kushteve teuml
vendosura nga neni 171 i Kushtetuteumls dhe konkretisht teuml ekzistenceumls seuml interesit publik (Shih
vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
29 Eumlshteuml e veumlrteteuml se Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceuml teuml saj se si parimi i siguriseuml
juridike ashtu edhe ai i baraziseuml seuml shtetasve para ligjit nuk janeuml absolute dhe mund teuml kufizohen
neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i teuml cilit do teuml sillte
pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Por referuar parashtrimeve teuml subjekteve teuml
interesuara Keumlshilli i Ministrave dhe Kuvendi si dhe pyetjeve dhe debateve teuml zhvilluara neuml
seanceumln publike teuml zhvilluar para keumlsaj Gjykate nuk rezultoi qeuml qeveria ashtu siccedil ishte udheumlzuar
nga GJEDNJ dhe Komiteti i Ministrave teuml ishte bazuar neuml njeuml studim teuml thelluar apo vlereumlsim teuml
gjithansheumlm teuml situateumls neuml teumlreumlsi I vetmi argument i sjelleuml ishte interesi publik i bazuar neuml fatureumln
e larteuml financiare teuml shtetit
37
30 Seuml pari ne jemi teuml qeumlndrimit se ky argument nuk eumlshteuml i bazuar neuml argumente teuml
nivelit kushtetues pasi shteti nuk mund teuml kujdeset veteumlm peumlr fatureumln financiare teuml buxhetit por
peumlr teuml gjitha efektet e tjera teuml natyreumls juridike sociale dhe ekonomike teuml shtetit dhe teuml shtetasve
Seuml dyti nuk ka njeuml argument teuml bazuar neuml prova dhe fakte se sa do teuml mund teuml ishte ulur fatura
financiare neumlse ligji do teuml kishte parashikuar kthimin fizik teuml proneumls aty ku eumlshteuml e mundur Seuml
treti nuk ka informacion teuml sakteuml sa eumlshteuml diferenca midis shumeumls qeuml shteti do teuml duhej teuml
paguante me ligjin e meumlparsheumlm dhe sa me ligjin neuml fuqi dhe se si mund teuml ulej kjo diferenceuml Seuml
kateumlrti duke iu referuar qeumlllimit teuml ligjit kuptojmeuml se synimi eumlshteuml ldquoshpeumlrblimi i drejteumlrdquo i
subjekteve teuml shproneumlsuara Pyetja lind Si mund teuml konsiderohet i drejteuml shpeumlrblimi kur njeuml tokeuml
e konfiskuar neuml vitet 50 ka qeneuml tokeuml bujqeumlsore dhe sot eumlshteuml truall ndeumlrtimi neuml zoneuml urbane dhe e
ka vlereumln dhjetra ose qindra hereuml meuml teuml larteuml Qeveria argumentoi se ky shpeumlrblim eumlshteuml i drejteuml
sepse toka kur eumlshteuml shteteumlzuar ka pasur ateuml vlereuml dhe meriton teuml shpeumlrblehet me ateuml vlereuml ky
quhet trajtim i barabarteuml dhe nuk sjell diskriminim midis shtetasve () Por Keumlshilli i Ministrave
nuk ndalet neuml faktin se ka qeneuml pikeumlrisht shteti qeuml neuml rastin meuml teuml mireuml nuk ka marreuml masa efikase
dhe neuml rastin meuml teuml keq e ka penguar aktivisht geumlzimin e proneumls nga pronari legjitim Pra
paafteumlsineuml ose mungeseumln e gatishmeumlriseuml seuml shtetit duhet ta paguajeuml seumlrish subjekti i shproneumlsuar
duke iu neumlnshtruar njeuml skeme kompensimi qeuml neuml fund teuml peumlrllogaritjeve do teuml arrijeuml trsquoi japeuml
pronarit legjitim veteumlm leumlmosheuml dhe jo njeuml shpeumlrblim teuml drejteuml siccedil pretendohet nga subjektet e
interesuara
31 Neuml rastin konkret Keumlshilli i Ministrave paraqet si interes publik fatureumln e larteuml
financiare qeuml do teuml duhej teuml paguante shteti neuml rast se do teuml mbante skemeumln e kompensimit sipas
ligjit teuml vjeteumlr Neuml fakt po trsquoi referohemi pretendimit teuml keumlrkuesve si dhe fakteve teuml paraqitura
prej tyre ka mjaft subjekte qeuml nga komisionet e kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave kaneuml
marreuml njeuml vendim peumlr kthimin e pjessheumlm ose teuml ploteuml teuml proneumls seuml tyre vendime keumlto qeuml janeuml neuml
fuqi nga gjykatat shqiptare ose nga GJEDNJ Njeuml pjeseuml e mireuml e tyre mund teuml peumlrfitonin nga
kthimi fizik i proneumls seuml tyre aty ku eumlshteuml e lireuml teumlreumlsisht ose pjeseumlrisht Peumlr pronareumlt e pyjeve dhe
kullotave kjo mundeumlsi rezulton meuml e madhe (referuar edhe parashtrimeve teuml Avokatit teuml Popullit
neuml seanceumln gjyqeumlsore bazuar neuml komunikimin e tij me Ministrineuml e Bujqeumlsiseuml lidhur me fondin e
pyjeve dhe kullotave qeuml janeuml neuml proneumlsi teuml shtetit aktualisht) Ateumlhereuml lind pyetja Peumlrse duhet qeuml
keumlto vendime teuml trajtohen me formeuml kompensimi neumlse pronat objekt trajtimi janeuml ende teuml lira
Peumlrse qeveria nuk sheh mundeumlsineuml e uljes seuml vlereumls financiare teuml fatureumls duke hequr nga proneumlsia
shteteumlrore ato prona qeuml neuml fakt janeuml teuml pronareumlve subjekte teuml shproneumlsimit Pikeumlrisht realizimi i
38
keumlsaj teuml fundit neuml funksion teuml interesit publik do teuml ishte teumlreumlsisht e justifikuar prej tij dhe jo e
kundeumlrta
32 Keumlsaj pyetje teuml beumlreuml nga Gjykata neuml seanceuml peumlrfaqeumlsuesit e Keumlshillit teuml Ministrave iu
peumlrgjigjeumln se ldquoNeuml variantin e pareuml ekzistonte kthimi i proneumls keumlshtu siccedil keumlrkohej nga pronareumlt
dhe pikeumlrisht peumlr teuml realizuar keumlteuml teuml drejteuml Pyetja seuml cileumls shteti shqiptar nuk mund trsquoi peumlrgjigjej
dhe nuk i eumlshteuml peumlrgjigjur deri me sot eumlshteuml neumlse do teuml realizonte kthim teuml ploteuml dhe kompensim
nga ana tjeteumlr me keumlteuml formuleuml kjo do teuml thoshte trajtim teuml pa barabarteuml Ai qeuml sot do teuml merrte
tokeumln truall qeuml ka pasur tokeuml bujqeumlsore do teuml trajtohej neuml meumlnyreuml teuml pa barabarteuml me ateuml qeuml do teuml
merrte kompensim Eumlshteuml ajo qeuml ka ndodhur neuml 23 vite ata qeuml kaneuml pasur dhe kaneuml marreuml teuml
drejteumln e kthimit e kaneuml poseduar ateuml dhe kaneuml pasur mundeumlsi ti shohin frutet e tyre peumlr 23 vite
Kjo situateuml ishte gjetur neuml kundeumlrshtim me teuml drejtat e njeriut dhe peumlr keumlteuml arsye nuk pati njeuml
vendimmarrje 2 vjeccedilare teuml AKKP sepse vendimmarrja e agjenciseuml ccedildo diteuml do teuml ishte neuml
kundeumlrshtim me teuml drejta te njeriut Deri sa u krijua mekanizmi i ri i cili ne besojmeuml qeuml eumlshteuml
efektiv dhe neuml peumlrputhje me teuml drejtat e njeriu ldquo
33 Ajo qeuml ne e kemi teuml veumlshtireuml teuml kuptojmeuml nga ky qeumlndrim i subjektit teuml interesuar
eumlshteuml se shteti nuk ka beumlreuml peumlrpjekje teuml parashikojeuml se sa prona janeuml teuml kthyeshme neuml teumlreumlsi pra sa
eumlshteuml numri i objekteve ose tokave livadheve dhe pyjeve qeuml mund teuml kthehen neuml formeuml fizike pa
pasur nevojeuml trsquoi fuseuml pronareumlt e tyre neuml skemeuml kompensimi Pra pamundeumlsia e shtetit peumlr teuml beumlreuml
njeuml inventar teuml pronave teuml sekuestruara ose shproneumlsuara qeuml ndodhen ende teuml lira ose
potencialisht teuml mundura peumlr trsquoiu kthyer pronarit ka ccediluar neuml parashikimin e metodologjiseuml seuml
kompensimit megjitheumlse ka meumlnyra teuml tjera jo veteumlm meuml efektive peumlr pronarin i cili do teuml ishte
meuml i keumlnaqur teuml kishte proneumln e tij sesa njeuml vlereuml teuml kompensuar por do teuml ishte me meuml pak kosto
peumlr shtetin dhe taksapaguesit shqiptareuml teuml cileumlt deri tani po paguajneuml tepeumlr peumlr paafteumlsineuml e shtetit
peumlr teuml zgjidhur keumlteuml problem
34 Duke iu referuar testit teuml proporcionalitetit neuml keumlteuml kufizim qeuml beumln ligji teuml drejteumls seuml
proneumls kjo skemeuml nuk e kalon me sukses ateuml pasi nuk ka asnjeuml arsye legjitime qeuml justifikon keumlteuml
zgjidhje Shteti nuk duhet teuml zgjedheuml rrugeumln dhe metodeumln meuml teuml thjeshteuml ose meuml teuml lehteuml ldquopeumlr teuml
peumlrfunduar procesin e trajtimit teuml proneumlsrdquo siccedil e ka qeumlllimin ky ligj por duhet realisht teuml beumljeuml
peumlrpjekje teuml realizojeuml de facto teuml drejteumln e proneumls seuml pronareumlve teuml shproneumlsuar padrejteumlsisht si dhe
teuml uleuml sa meuml shumeuml fatureumln financiare teuml taksapaguesve Shteti duhet teuml peumlrdoreuml mjetin meuml teuml
peumlrshtatsheumlm dhe qeuml garanton ndeumlrhyrje sa meuml teuml vogeumll neuml teuml drejtat kushtetuese dhe jo mjetin meuml
teuml reumlndeuml por qeuml arrin qeumlllimin meuml shpejteuml pa u kujdesur peumlr shkeljet qeuml shkakton neuml teuml drejtat e
subjekteve qeuml preken prej saj
39
35 Gjykata ka theksuar se njeuml kusht tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi gjateuml
ndeumlrhyrjes neuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml eumlshteuml edhe respektimi i raportit teuml drejteuml midis
ndeumlrhyrjes dhe gjendjessituateumls qeuml e ka diktuar ateuml Ky kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml
evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml njeuml situateuml konkrete
Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete
teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml keumlrkohet teuml arrihen Gjithashtu Gjykata neuml
jurisprudenceuml teuml vazhdueshme ka mbajtur qeumlndrimin se parimi i proporcionalitetit neumlnkupton qeuml
ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit peumlr kufizimin e njeuml teuml drejte ose lirie teuml caktuar teuml beumlhet me mjete teuml
peumlrshtatshme qeuml i peumlrgjigjen drejt qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet Peumlrveccedil keumlsaj peumlrdorimi i keumltyre
mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml arrihet me mjete teuml
tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve meuml pak teuml deumlmshme
peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml kufizimit me gjendjen qeuml
e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml dobishmeumlriseuml dhe teuml
proporcionalitetit Respektimi i keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast
konkret duke ballafaquar interesin publik qeuml dikton kufizimin me teuml drejtat qeuml kufizohen Neuml
keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit
keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen
kufizimit (Vendimi nr2 dateuml 18022013 i Gjykateumls Kushtetuese)
36 Ligji parashikon krijimin e Fondit teuml Tokeumls (neni 53 dhe 12) i cili do teuml peumlrbeumlhet
nga fondi fizik i pronave neuml ccedildo qark sipeumlrfaqet e lira neuml territoret informale dhe sipeumlrfaqe teuml
tjera (e papeumlrcaktuar) Peumlrderisa do teuml krijohet njeuml Fond i tilleuml lind pyetja se peumlrse Keumlshilli i
Ministrave nuk ka beumlreuml njeuml studim se cilat nga keumlto toka teuml lira mund teuml kthehet neuml formeuml fizike
pronareumlve pa qeneuml nevoja teuml trajtohen si fond peumlr teuml gjitheuml pronareumlt ose veteumlm si potencialisht e
mundur pasi nuk ka njeuml peumlrcaktim se sa do teuml jeteuml ky fond dhe si krijohet
37 Neni 12 eumlshteuml i papeumlrcaktuesheumlm pasi teuml thuash se fondi i tokeumls peumlr kompensim do teuml
krijohet nga sipeumlrfaqet e mbetura teuml lira nga ndeumlrtimet informale eumlshteuml nonsens sepse pronari
legjitim duhet teuml preseuml ccedilfareuml mbetet e lireuml nga ndeumlrtuesit e paligjsheumlm ose zaptuesit numri dhe
peumlrqindja e teuml cileumlve ende eumlshteuml e papeumlrcaktuar derisa teuml krijohet fondi i tokeumls peumlr trsquoi kompensuar
pronareumlt legjitimeuml Neumlse qeveria kishte peumlr qeumlllim teuml krijojeuml fond teuml tokeumls peumlr kompensimin e
pronareumlve mund teuml kishte pezulluar procesin e legalizimit deri neuml kryerjen peumlrfundimtare teuml
procesit teuml kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave aty ku mendohet se ka mjaftuesheumlm tokeuml peumlr
trsquou kthyer pronareumlve Neuml keumlteuml meumlnyreuml shteti do teuml kursente nga fondi financiar dhe toka nuk do
40
teuml jepej me ccedilmim simbolik siccedil peumlrfitohet tani nga teuml paligjshmit Edhe taksapaguesit shqiptareuml do
teuml ishin meuml teuml keumlnaqur me uljen e barreumls financiare qeuml do trsquou duhet teuml paguajneuml peumlr dekadat neuml
vazhdim Edhe neuml vlereumlsimin e Komitetit teuml Ministrave lidhur me ekzekutimin e vendimit
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml neuml pg31 eumlshteuml theksuar se megjitheuml peumlrpjekjet pozitive teuml
qeveriseuml shqiptare peumlr teuml peumlrmbushur detyrimet e veumlna nga GJEDNJ ldquodisa paqarteumlsi duken se
kaneuml mbetur lidhur me paditeuml qeuml janeuml neuml shqyrtim aktualisht ose atyre qeuml mund teuml kundeumlrshtojneuml
njeumlra-tjetreumln Do teuml kishte qeneuml e dobishme neumlse autoritetet do teuml siguronin meuml shumeuml
informacion teuml detajuar se si keumlto fatura do teuml ndikonin neuml fondin e peumlrgjithsheumlm teuml kompensimit
dhe neuml peumlrcaktimin e Fondit teuml Tokeumlsrdquo Meuml tej neuml pg45 thuhet ldquoMund teuml ekzistojeuml rreziku peumlr
diskriminim midis subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cileumlve iu eumlshteuml kthyer prona fizikisht dhe atyre
qeuml do teuml kompensohen Peumlr keumlteuml eumlshteuml e nevojshme teuml shpjegohet se peumlrse qeveria ka beumlreuml keumlteuml
zgjedhje preferenciale me projektligjin neuml meumlnyreuml qeuml teuml vlereumlsohet skema e re e kompensimit neuml
peumlrputhje me standardet e vendosura nga GJEDNJrdquo Peumlrgjigja e qeveriseuml shqiptare lidhur me
keumlteuml ka qeneuml ldquopeumlr teuml hequr ccedildo mundeumlsi diskriminimi nuk eumlshteuml parashikuar kthimi por veteumlm
kompensimi peumlr teuml gjitheuml teuml shproneumlsuarit()rdquo (po aty)
38 Argumenti i dheumlneuml nga Keumlshilli i Ministrave se nuk ka pasur njeuml skemeuml
peumlrfundimtare peumlr kompensimin dhe si e tilleuml ajo mund teuml ndryshojeuml neuml ccedildo koheuml neuml meumlnyreuml teuml
papritur nga qeveriaparlamenti nuk na duket e bazuar Ccedildo parashikim ligjor peumlr sa koheuml
zbatohet dhe eumlshteuml neuml fuqi prezumohet se eumlshteuml e qeumlndrueshme Ndryshimi i papritur i
parashikimeve peumlr teuml njeumljteumlt subjekte dhe me pasoja peumlrkeqeumlsuese pa dheumlneuml argumente
kushtetuese peumlrbeumln cenim teuml siguriseuml juridike dhe diskriminim midis subjekteve teuml seuml njeumljteumls
kategori Keumlto parime kushtetuese nuk mund teuml cenohen veteumlm me argumentin se rritet fatura
financiare kur ky proces tashmeuml ka vite qeuml ka filluar dhe peumlr meuml se 20 vjet ka pasur njeuml skemeuml
tjeteumlr qeuml ndryshon teumlreumlsisht duke mosrespektuar aspak teuml drejteumln e pronareumlve por veteumlm
sipeumlrfaqeumlsisht detyrimin e shtetit peumlr teuml ldquombyllurrdquo ccedileumlshtjen e pronave Ky argument i peumlrdorur
vazhdimisht nga Keumlshilli i Ministrave nuk mendojmeuml se eumlshteuml argument i nivelit kushtetues qeuml
justifikon cenimin e vazhduesheumlm teuml seuml drejteumls seuml proneumls
39 Nisur nga sa meuml lart jemi teuml qeumlndrimit se parimi i siguriseuml juridike eumlshteuml prekur nga
rregullimi i ri dhe ndeumlrhyrja e beumlreuml nuk respekton kriteret kushtetuese peumlr keumlteuml qeumlllim teuml
parashikuara nga neni 171 i Kushtetuteumls konkretisht mbrojtjen e interesit publik vendosjen e
njeuml raporti teuml drejteuml midis seuml drejteumls seuml cenuar dhe qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet neumlpeumlrmjet
ndeumlrhyrjes legjislative si dhe ruajtjen e thelbit teuml seuml drejteumls seuml proneumls
41
B Peumlr pretendimin e cenimit teuml baraziseuml para ligjit
40 Keumlrkuesit kaneuml argumentuar se skema e kompensimit teuml parashikuar nga ligji bie
ndesh me parimin e baraziseuml para ligjit pasi trajton neuml meumlnyreuml teuml ndryshme teuml njeumljteumln kategori
pronareumlsh duke i vendosur ata qeuml presin teuml kompensohen neuml poziteuml meuml pak teuml favorshme se ata qeuml
u kompensuan para hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Gjithashtu vendimet e formeumls seuml prereuml peumlrfshi
edhe vendimet e dheumlna nga GJEDNJ do teuml vlereumlsohen sipas njeuml skeme meuml pak teuml favorshme sesa
vendimet e ekzekutuara para hyrjes neuml fuqi teuml ligjit megjitheumlse janeuml teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose vlereuml
totale
41 Pyetjes seuml beumlreuml nga Gjykata gjateuml seanceumls gjyqeumlsore neumlse skema e zgjedhur krijon
pabarazi subjekti i interesuar Keumlshilli i Ministrave iu peumlrgjigj negativisht Sipas tij ligji beumln njeuml
trajtim teuml barabarteuml jo veteumlm midis ish pronareumlve por edhe midis tyre dhe pronareumlve teuml soteumlm
Pra referuar keumltij qeumlndrimi neuml qofteuml se shteti aplikon keumlto kritere peumlr teuml shproneumlsuar sot peumlr
interes publik do teuml aplikojeuml teuml njeumljtat kritere peumlr ateuml shproneumlsim qeuml ka ndodhur 70 vjet meuml pareuml
42 Siccedil u tha meuml lart qeumlllimi i ligjit objekt shqyrtimi eumlshteuml ldquob) rregullimi dhe
shpeumlrblimi i drejteuml i kompensimit teuml proneumls ekzekutimi i vendimeve peumlrfundimtare teuml
kompensimit si dhe peumlrfundimi i procesit teuml kompensimitrdquo Pra rregullimi i ccedileumlshtjeve teuml
shproneumlsimit qeuml ndodhin sot nuk peumlrfshihet nga ky ligj dhe jo veteumlm kaq por sot nuk eumlshteuml e
mundur teuml krahasohet vlera e proneumls qeuml ka neuml treg me ateuml qeuml ka pasur para 70 vjeteumlve
43 Ne mendojmeuml se ligji cenon barazineuml e shtetasve para ligjit duke bere trajtim teuml
diferencuar midis pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim kthimi ose kompensimi teuml marreuml para hyrjes neuml
fuqi teuml keumltij ligji por ende teuml paekzekutuar dhe pronareumlve qeuml kaneuml arritur ta ekzekutojneuml vendimin
e kthimit ose kompensimit teuml marreuml neuml teuml njeumljteumln koheuml Neumlse keumlrkuesve u janeuml kthyer pronat teuml
cilat sipas ligjit 13315 cileumlsohen si brenda fusheumls seuml zbatimit teuml neneve 23 24 25 ata nuk mund
teuml ankohen peumlr zvarritje teuml procesit teuml ekzekutimit teuml vendimit por brenda 90 diteumlve nga hyrja e
ligjit neuml fuqi duhet teuml heqin doreuml nga certifikatat e proneumls dhe teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml saj
sigurisht sipas kritereve teuml peumlrfitimeve teuml zbritshme Ndryshe shteti e ccedilliron veten nga detyrimi
peumlr zbatimin teuml vendimeve neuml fjaleuml Neumlpeumlrmjet keumlsaj formule ligji vendos neuml pozita teuml
pabarabarta pronareumlt qeuml aplikojneuml sot dhe ata qeuml e kaneuml peumlrfituar me vendime teuml meumlparshme por
nuk kaneuml arritur ta posedojneuml ose ta ekzekutojneuml ateuml duke i privuar ata neuml meumlnyreuml arbitrare nga e
drejta e proneumls Prandaj mendojmeuml se ligji bie ndesh edhe me parimin e baraziseuml seuml shtetasve
para ligjit
44 Peumlr teuml gjitha keumlto arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se Gjykata duhej teuml kishte shpallur si
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi dhe jo veteumlm pjeseuml teuml tij pasi fryma dhe qeumlllimi i tij real nuk i
42
peumlrgjigjet keumlrkesave kushtetuese teuml parashikuar neuml nenet 41 42 dhe 17 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 1
teuml Protokollit Nr1 teuml KEDNJ-seuml si dhe praktikeumls seuml vazhdueshme teuml GJEDNJ-seuml dhe Gjykateumls
Kushtetuese
Aneumltareuml Gani Dizdari Vladimir Kristo
2
AGJENCIA E TRAJTIMIT TEuml PRONAVE peumlrfaqeumlsuar neuml
gjykim nga znj Sonila Qato dhe zOlsi Rraklli
O B J E K T I 1 Shfuqizimi si i papajtuesheumlm me Kushtetuteumln e Republikeumls
seuml Shqipeumlriseuml dhe Konventeumln Europiane teuml teuml Drejtave dhe
Lirive Themelore teuml Njeriut i ligjit nr1332015 dateuml 05122015
ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml
kompensimit teuml pronaverdquo
2 Pezullimi i zbatimit teuml ligjit nr1332015 dateuml 05122015
ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml
kompensimit teuml pronave
BAZA LIGJORE Nenet 41 17 18 41 421 43 131a 134d teuml Kushtetuteumls seuml
Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml Nenet 61 14 i KEDNJ Neni 1
Protokolli 1 i KEDNJ-seuml si dhe nenet 45 dhe 491 teuml ligjit nr
8577 dateuml 10022000 ldquoPeumlr organizimin dhe funksionimin e
Gjykateumls Kushtetuese teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo
GJYKATA KUSHTETUESE
pasi deumlgjoi relatorin e ccedileumlshtjes Gani Dizdari shqyrtoi pretendimet e keumlrkuesve teuml cileumlt
keumlrkuan pranimin e keumlrkeseumls parashtrimet e subjekteve teuml interesuara Keumlshilli i Ministrave dhe
Agjensia e Trajtimit teuml Pronave teuml cileumlt keumlrkuan rreumlzimin e keumlrkeseumls si dhe e diskutoi ccedileumlshtjen neuml
teumlreumlsi
V Euml R E N
I
1 Neuml dateumln 5122015 Kuvendi i Shqipeumlriseuml me propozimin e Keumlshillit teuml Ministrave
miratoi ligjin nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit teuml
pronaverdquo (meuml poshteuml ligji nr1332015)
2 Presidenti i Republikeumls me dekretin nr 9377 dateuml 29122015 ka kthyer peumlr
rishqyrtim neuml Kuvend ligjin nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml
kompensimit teuml pronaverdquo pasi ai nuk ishte neuml peumlrputhje me parimet kushtetuese
3
3 Neuml seanceumln plenare teuml dateumls 21012016 Kuvendi i Shqipeumlriseuml me vendimin nr12016
dateuml 21012016 ldquoPeumlr rreumlzimin e dekretit nr9377 dateuml 29122015 teuml Presidentit teuml Republikeumls
lsquoPeumlr kthimin e ligjit nr1332015 lsquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml
kompensimit teuml pronaversquordquo ka votuar kundeumlr dekretit teuml Presidentit teuml Republikeumls
4 Referuar ligjit nr1332015 objekti i tij eumlshteuml rregullimi dhe shpeumlrblimi i drejteuml i
ccedileumlshtjeve teuml seuml drejteumls seuml proneumlsiseuml qeuml kaneuml lindur nga shproneumlsimet shteteumlzimet ose konfiskimet
neuml peumlrputhje me nenin 41 teuml Kushtetuteumls dhe nenin 1 teuml Protokollit 1 teuml KEDNJ-seuml Peumlr keumlteuml
qeumlllim ligji parashikon procedurat peumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml
kompensimit teuml pronave si dhe peumlrgjegjeumlsiteuml e organeve administrative teuml ngarkuara peumlr
realizimin e tyre Me hyrjen neuml fuqi teuml keumltij ligji eumlshteuml shfuqizuar ligji nr9235 dateuml 2972004
ldquoPeumlr kthimin dhe kompensimin e proneumlsrdquo teuml ndryshuar si dhe ligji nr10239 dateuml 2522010
ldquoPeumlr krijimin e fondit special teuml kompensimit teuml pronaverdquo teuml ndryshuar
5 Referuar relacionit shoqeumlrues teuml keumltij ligji rezulton se ldquoprojektligji propozohet neuml
funksion teuml mbrojtjes dhe garantimit teuml teuml drejtave kushtetuese dhe lirive themelore teuml njeriut si
njeuml meumlnyreuml peumlr teuml riparuar padrejteumlsiteuml gjateuml procesit teuml shteteumlzimit teuml proneumls private neuml regjimin
komunist neuml peumlrputhje me parimin e siguriseuml juridike dhe shtetit teuml seuml drejteumls si dhe teuml ushtrimit
teuml seuml drejteumls seuml shproneumlsimit kundrejt njeuml shpeumlrblimi teuml drejteuml dhe neuml balanceuml teuml ploteuml me
interesin publik Me keumlteuml projektligj synohet trsquou jepet mundeumlsia ish-pronareumlve peumlr teuml rivendosur
teuml drejtat e mohuara teuml proneumlsiseumlrdquo Gjithashtu neuml relacion theksohet se projektligji eumlshteuml bazuar
neuml rekomandimet e GJEDNJ-seuml sipas vendimit Manushaqe Puto e teuml tjereuml k Shqipeumlriseuml zbatimi i
teuml cilit eumlshteuml detyrim peumlr shtetin shqiptar Po sipas relacionit shoqeumlrues projektligji ka dy qeumlllime
kryesore a) peumlrfundimin e procesit teuml trajtimit teuml proneumls neumlpeumlrmjet njohjes dhe kompensimit teuml
pronave subjekteve teuml shproneumlsuara nga shteti padrejteumlsisht nga data 29111944 b) rregullimin
dhe shpeumlrblimin e drejteuml teuml kompensimit teuml proneumls si dhe ekzekutimin e vendimeve
peumlrfundimtare teuml kompensimit brenda afateve teuml peumlrcaktuara neuml keumlteuml projektligj
6 Mbledhja e Gjyqtareumlve nisur nga fakti se objekti i keumlrkesave teuml paraqitura nga teuml gjitha
subjektet eumlshteuml i njeumljteuml vendosi bashkimin e keumlrkesave peumlr trsquoi gjykuar neuml njeuml seanceuml gjyqeumlsore
Lidhur me keumlrkeseumln peumlr pezullimin e zbatimit teuml ligjit Mbledhja e Gjyqtareumlve vendosi
shqyrtimin e saj neuml seanceuml plenare pasi teuml keteuml deumlgjuar parashtrimet e paleumlve
7 Neuml seanceumln gjyqeumlsore teuml dateumls 21042016 ka marreuml pjeseuml neuml gjykim edhe gjyqtari
Sokol Berberi i cili neuml dateumln 14092016 ka paraqitur doreumlheqjen nga ushtrimi i meumltejsheumlm i
detyreumls si aneumltar i Gjykateumls Kushtetuese
4
II
8 Keumlrkuesit neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur kaneuml parashtruar keumlto shkaqe peumlr teuml mbeumlshtetur
pretendimet e tyre peumlr shfuqizimin e ligjit
81 Ligji cenon parimin e siguriseuml juridike pasi
811 Skema e ofruar peumlr zgjidhjen e problemit sistemik neuml lidhje me
mosekzekutimin e vendimeve teuml kompensimit teuml pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim
peumlrfundimtar administrativ nuk garanton efektivitet neuml zgjidhjen e problemit dhe
as qarteumlsi dhe parashikueshmeumlri Neuml nenin 15 teuml ligjit nr1332015 ldquoAfatet e
vlereumlsimit financiar teuml vendimeve peumlr kompensimrdquo peumlrcaktohet njeuml afat kohor prej
tre vitesh peumlr teuml beumlreuml vlereumlsimin financiar peumlr secilin subjekt i cili ka njeuml vendim
teuml meumlparsheumlm peumlrmes teuml cilit i njihet e drejta peumlr kompensim Kjo eumlshteuml njeuml qasje
qeuml cenon seumlrish sigurineuml juridike dhe zgjat me ligj procesin e kompensimit teuml
pronave
812 Rivlereumlsimi i vendimeve peumlrfundimtare administrative dhe gjyqeumlsore
neuml lidhje me kompensimin cenon parimin e siguriseuml juridike Peumlrmes keumltij ligji
shkelet parimi i siguriseuml juridike neuml trajtimin e kompensimit financiar teuml proneumls teuml
njohura dhe teuml dheumlna peumlr kompensim prej vitesh peumlr sa koheuml Qeveria synon qeuml
peumlrmes keumltij Ligji trsquoi kthehet llojit teuml tokeumls neuml momentin e shproneumlsimit Kjo do teuml
thoteuml teuml beumlsh njeuml rishikim teuml vendimit peumlrfundimtar qeuml ka kthyer kompensuar
proneumln
813 Skema e ofruar peumlr trajtimin e dosjeve teuml patrajtuara apo ato qeuml do
teuml depozitohen rishtazi pas hyrjes neuml fuqi teuml ligjit bie ndesh me parimin kushtetues
teuml siguriseuml juridike teuml baraziseuml para ligjit dhe teuml seuml drejteumls seuml ankimit Neni 21 i
ligjit peumlrcakton teuml drejteumln e subjektit teuml shproneumlsuar peumlr trsquou kompensuar neuml proneumln
e tij referuar metodologjiseuml teuml peumlrcaktuar neuml nenin 6 dhe 7 teuml ligjit teuml trajtuar meuml
sipeumlr ndryshe nga sa peumlrcaktonte ligji i meumlparsheumlm qeuml njihte teuml drejteumln e kthimit
teuml proneumls dhe kompensimit teuml proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit Neuml keumlteuml
qasje legjislatori ka krijuar njeuml pasiguri juridike neuml lidhje me pritshmeumlriteuml e
subjektit teuml shproneumlsuar i cili pret teuml kompensohet neuml tokeumln e vet pasi meuml pareuml teuml
beumlhet vlereumlsimi peumlr tokeumln e tij referuar llojit teuml proneumls neuml momentin e
shproneumlsimit
5
82 Ligji cenon parimin e baraziseuml para ligjit dhe mosdiskriminimit pasi urdheumlron
rivlereumlsimin e vendimeve peumlrfundimtare administrative dhe gjyqeumlsore neuml lidhje me
kompensimin Fakti qeuml njeuml ish pronar i eumlshteuml drejtuar meuml pareuml GJEDNJ-seuml dhe i eumlshteuml
dheumlneuml shpeumlrblimi i drejteuml me vendim gjykate dhe njeuml tjeteumlr akoma nuk ka marreuml
kompensimin nuk mund teuml lejojeuml ligjveumlneumlsin teuml krijojeuml njeuml situateuml pabarazie pavareumlsisht
interesit publik qeuml synohet teuml mbrohet peumlrmes keumltij ligji
83 Ligji cenon teuml drejteumln e proneumls neuml kuptim teuml nenit 1 Protokolli 1 i KEDNJ-seuml
pasi nuk parashikon vlereumlsimin real teuml proneumls sipas vendimeve peumlrfundimtare
administrative dhe gjyqeumlsore neuml lidhje me kompensimin Vlereumlsimi i vendimit teuml pareuml
duke peumlrdorur njeuml meumlnyreuml dhe formeuml teuml ndryshme kompensimi referuar vlereumls seuml tokeumls neuml
momentin e shproneumlsimit cenon teuml drejteumln e proneumls teuml fituar peumlrmes njeuml vendimi
peumlrfundimtar teuml cilin shteti ka deumlshtuar prej vitesh ta ekzekutojeuml sipas standardeve teuml
keumlrkuara nga Konventa
84 Ligji cenon teuml drejteumln e ankimit Ccedildokush ka teuml drejteumln teuml ankohet neuml njeuml
gjykateuml meuml teuml larteuml kundeumlr njeuml vendimi gjyqeumlsor Neuml rastin konkret peumlr sa koheuml gjykata
shqyrton ccedileumlshtje teuml themelit eumlshteuml e domosdoshme qeuml pala teuml rezervojeuml teuml drejteumln teuml
apelojeuml ateuml vendim neuml njeuml shkalleuml meuml teuml larteuml Gjykata e Larteuml eumlshteuml gjykateuml e ligjit dhe si
e tilleuml nuk mund teuml shqyrtojeuml themelin e ccedileumlshtjes
85 Ligji nuk parashikon kompensim financiar teuml drejteuml sipas ccedilmimit teuml koheumls por
sipas harteumls qeuml ka beumlreuml qeveria e cila nuk eumlshteuml bazuar neuml ccedilmimin e tregut duke mos
respektuar orientimet e GJEDNJ-seuml Referencat neuml ccedilmime dhe harta teuml ndryshme me
qeumlllim kompensimi do teuml krijojeuml situateuml pabarazie midis pronareumlve gjeuml e cila bie ndesh
me parimin e baraziseuml seuml shtetasve para ligjit
9 Subjekti i interesuar Kuvendi i Shqipeumlriseuml parashtroi me shkrim se
91 Ligji objekt shqyrtimi eumlshteuml njeuml ligj efektiv qeuml do trsquoi japeuml zgjidhje
peumlrfundimtare procesit teuml kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave brenda njeuml afati teuml
arsyesheumlm Miratimi i keumltij ligji doli si nevojeuml e detyrimeve qeuml rrjedhin nga vendimet e
GJEDNJ-seuml kundeumlr Shqipeumlriseuml teuml cilat kaneuml rritur tej mase fatureumln financiare teuml shtetit
shqiptar peumlr teuml kompensuar ose deumlmshpeumlrblyer ish-pronareumlt si rrjedhojeuml e cenimit teuml seuml
drejteumls seuml tyre teuml proneumls nga legjislacioni i miratuar prej vitit 1991 deri sot Shteti shqiptar
kishte detyrimin teuml ndeumlrmerrte hapat e duhur ligjoreuml dhe institucionaleuml peumlr teuml zgjidhur
peumlrfundimisht keumlteuml problem qeuml ka zgjatur tej ccedildo afati kohor teuml arsyesheumlm
6
92 Nuk qeumlndron pretendimi i keumlrkuesit se ligji bie ndesh me praktikeumln e GJEDNJ-
seuml peumlr kompensimin e drejteuml pasi ajo Gjykateuml ka njeuml seumlreuml vendimesh neuml teuml cilat theksohet
hapeumlsira e nevojshme e ligjveumlneumlsit peumlr teuml vlereumlsuar objektet e shproneumlsuara padrejteumlsisht
nga shteti pas vendosjes seuml regjimeve komuniste neuml Europeuml
93 Nuk qeumlndron pretendimi se ligji bie ndesh me parimin e siguriseuml juridike dhe
baraziseuml para ligjit pasi edhe veteuml Gjykata Kushtetuese neuml praktikeumln e saj ka vlereumlsuar se
neuml raste teuml caktuara parimi i siguriseuml juridike nuk prevalon ndaj interesit publik Interesi
publik eumlshteuml zgjidhja peumlrfundimtare e ccedileumlshtjes seuml kthimit dhe kompensimit teuml pronave sa
meuml shpejt dhe me sa meuml pak kosto financiare me qeumlllim kthimin e paqes sociale Ligji
nr1332015 garanton njeuml balanceuml teuml drejteuml midis teuml kufizimit teuml seuml drejteumls seuml proneumls dhe
interesit publik
94 Nuk qeumlndron as pretendimi se cenohet e drejta e ankimit pasi ajo eumlshteuml
parashikuar shprehimisht neuml ligj Subjektet kaneuml teuml drejteuml teuml ankohen neuml Gjykateumln e
Apelit duke peumlrshpejtuar mbylljen sa meuml pareuml teuml procesit gjyqeumlsor si njeuml nga qeumlllimet
kryesore teuml keumltij ligji Kjo gjeuml garanton synimin peumlr teuml peumlrfunduar teuml gjitheuml procesin
brenda 10 vjeteumlve me qeumlllim moszvarritjen e tij pa fund neuml nivele teuml ndryshme teuml sistemit
gjyqeumlsor
10 Subjektet e interesuara Keumlshilli i Ministrave dhe Agjencia e Trajtimit teuml
Pronave duke njeumlsuar qeumlndrimin e tyre parashtruan lidhur me pretendimet e keumlrkuesve
si meuml poshteuml
101 Ligji objekt kundeumlrshtimi eumlshteuml ligji meuml efikas dhe real qeuml eumlshteuml miratuar pas
vitit 1990 me qeumlllim rivendosjen sa teuml jeteuml e mundur e teuml drejtave teuml ish-pronareumlve
Ndryshe nga sa pretendojneuml keumlrkuesit ky ligj ruan parimin e baraziseuml dhe teuml interesit teuml
ligjsheumlm si dhe zbaton teuml gjitha rekomandimet e GJEDNJ-seuml dhe teuml Komitetit teuml
Ministrave teuml Keumlshillit teuml Europeumls peumlr shtetin shqiptar Gjithashtu ligji zgjidh problemet
sociale teuml mbartura dhe teuml krijuara nga sjelljet e keumlqija administrative Ai parashikon afate
peumlr ccedildo objektiv e veprimtari administrative peumlr peumlrfundimin neuml koheuml teuml gjitheuml procesit
102 Asnjeuml ligj i meumlparsheumlm nuk ka pasur si synim kthimin e ploteuml teuml proneumls
konkrete qeuml i eumlshteuml shproneumlsuar Teuml gjitha ligjet peumlrfshi edhe ligjin objekt keumlrkese kaneuml
si qeumlllim korrigjimin peumlr aq sa eumlshteuml e mundur brenda mundeumlsive dhe kushteve
ekonomiko-sociale teuml vendit padrejteumlsiteuml e regjimit teuml kaluar teuml kryera neuml deumlm teuml proneumls
private neumlpeumlrmjet shteteumlzimeve shproneumlsimeve konfiskimeve ose me ccedildo meumlnyreuml tjeteumlr
7
teuml padrejteuml Peumlr keumlteuml arsye ligji ka njeumlsuar termin ldquokthim dhe kompensim i proneumlsrdquo me
termin ldquoshpeumlrblim i drejteumlrdquo Kompensimi eumlshteuml neuml njeuml nga meumlnyrat peumlr teuml realizuar
shpeumlrblimin e drejteuml As nga KEDNJ-ja dhe as nga protokollet shteseuml teuml saj nuk rrjedh e
drejta absolute peumlr shpeumlrblim teuml ploteuml Eumlshteuml neuml vlereumlsimin e shtetit teuml caktojeuml sipas
mundeumlsive dhe kushteve ekonomike shoqeumlrore teuml zbatojeuml mekanizmin meuml teuml
peumlrshtatsheumlm
103 peumlr sa i takon pretendimit peumlr cenim teuml parimit teuml siguriseuml juridike jemi teuml
qeumlndrimit se seuml pari ky parim nuk eumlshteuml absolut dhe i pakufizuesheumlm siccedil ka theksuar edhe
veteuml Gjykata Kushtetuese neuml jurisprudenceumln e saj Interesi publik prevalon para keumltij
parimi kur ndeumlrhyrja eumlshteuml legjitime dhe proporcionale
104 Nuk qeumlndron pretendimi peumlr cenim teuml seuml drejteumls seuml ankimit pasi ankimi neuml
Gjykateumln e Apelit i ploteumlson kushtet e nenit 43 teuml Kushtetuteumls duke qeneuml gjykateuml ligji
Parashikimi i teuml drejteumls seuml ankimit eumlshteuml beumlreuml neuml peumlrputhje me afatet e vendosura nga ligji
peumlr teuml peumlrfunduar procesin e kompensimit teuml pronareumlve
III
Vlereumlsimi i Gjykateumls Kushtetuese
A Peumlr legjitimimin e keumlrkuesve
11 Ccedileumlshtjen e legjitimimit (locus standi) Gjykata e ka vlereumlsuar si njeuml ndeumlr aspektet
kryesore qeuml lidhen me inicimin e njeuml procesi kushtetues Neuml gjykime teuml kontrollit teuml
kushtetutshmeumlriseuml seuml normeumls subjektet iniciuese qeuml parashikohen neuml nenin 134 pika 1
shkronjat ldquoardquo ldquobrdquo ldquocrdquo dhe ldquoccedilrdquo teuml Kushtetuteumls seuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml konsiderohen si
subjekte qeuml nuk kaneuml detyrimin peumlr teuml provuar lidhjen e domosdoshme qeuml duhet teuml ekzistojeuml
ndeumlrmjet veprimtariseuml ligjore qeuml ato kryejneuml dhe ccedileumlshtjes kushtetuese teuml ngritur
12 Keumlrkuesit janeuml pjeseumlrisht subjekte teuml pakushteumlzuara (Presidenti 15 e deputeteumlve) dhe
pjeseumlrisht subjekte teuml kushteumlzuara (Avokati i Popullit Partia Republikane dhe shoqatat) Teuml pareumlt
legjitimohen ratione personae neuml kuptim teuml nenit 134 pika 1 teuml Kushtetuteumls si subjekte teuml
pakushteumlzuara peumlr teuml keumlrkuar kontroll abstrakt teuml normeumls juridike pa pasur nevojeumln e justifikimit
teuml interesit teuml tij (shih vendimin nr19 dateuml 15042015 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
13 Neuml gjykime teuml kontrollit teuml kushtetutshmeumlriseuml seuml normeumls subjektet iniciuese qeuml
parashikohen neuml nenin 134 pika 2 teuml Kushtetuteumls seuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml kaneuml detyrimin
peumlr teuml provuar lidhjen e domosdoshme qeuml duhet teuml ekzistojeuml ndeumlrmjet veprimtariseuml ligjore qeuml ato
kryejneuml dhe ccedileumlshtjes kushtetuese teuml ngritur Partia Republikane legjitimohet ratione personae neuml
8
kuptim teuml nenit 134 pika 1 shkronja ldquofrdquo teuml Kushtetuteumls Ajo eumlshteuml njeuml person juridik i regjistruar
si parti politike qeuml neuml vitin 1991 Partia Republikane si subjekt i parashikuar neuml nenin 134 pika
1 shkronja ldquofrdquo dhe pika 2 teuml Kushtetuteumls mund teuml veumlreuml neuml leumlvizje Gjykateumln neuml kuptim teuml nenit
131 shkronja ldquocrdquo teuml Kushtetuteumls peumlr kontrollin e akteve normative (shih vendimet nr15 dateuml
15042010 nr28 dateuml 09052012 teuml Gjykateumls Kushtetuese) Po keumlshtu edhe Avokati i Popullit
ka si funksion kushtetues mbrojtjen e individeumlve qeuml u cenohen teuml drejtat si pasojeuml e veprimtariseuml
seuml administrateumls shteteumlrore dhe neuml kuptim teuml nenit 134 pika 1 shkronja ldquodhrdquo e Kushtetuteumls
legjitimohet trsquoi drejtohet keumlsaj Gjykate peumlr kontrollin e kushtetutshmeumlriseuml seuml normeumls
14 Peumlr sa i peumlrket legjitimimit teuml shoqatave si subjekte iniciuese sipas nenit 134 pika 2
shkronja ldquofrdquo teuml Kushtetuteumls Gjykata ka tashmeuml njeuml jurisprudenceuml teuml konsoliduar e cila ka
pranuar legjitimimin e keumltyre subjekteve peumlr ccedileumlshtje qeuml lidhen me interesat e tyre Gjykata eumlshteuml
shprehur se vlereumlsimi neumlse njeuml organizateuml ka ose jo mjaftuesheumlm interes beumlhet rast pas rasti neuml
vareumlsi teuml rrethanave teuml ccedildo ccedileumlshtjeje teuml veccedilanteuml Organizata qeuml veuml neuml leumlvizje Gjykateumln duhet teuml
provojeuml se neuml ccedilfareuml meumlnyre ajo mund teuml preket neuml njeuml aspekt teuml veprimtariseuml seuml saj pra duhet teuml
provojeuml lidhjen e drejtpeumlrdrejteuml dhe teuml individualizuar qeuml ekziston midis veprimtariseuml seuml saj dhe
normeumls qeuml kundeumlrshton Interesi peumlr teuml vepruar duhet teuml jeteuml i sigurt i drejtpeumlrdrejteuml dhe vetjak
Ky interes konsiston tek e drejta e shkelur tek deumlmi real ose potencial dhe jo te premisat teorike
mbi antikushtetutshmeumlrineuml e normeumls qeuml ka sjelleuml keumlteuml cenim teuml interesit Veteumlm fakti se dispozitat
e kundeumlrshtuara mund teuml keneuml ose kaneuml pasur njeuml efekt ccedilfareumldo mbi keumlrkuesin nuk eumlshteuml i
mjaftuesheumlm peumlr teuml peumlrcaktuar neumlse ai legjitimohet neuml paraqitjen e keumlrkeseumls por eumlshteuml e
nevojshme teuml provohet se dispozita e kundeumlrshtuar rregullon marreumldheumlnie qeuml janeuml qeumlllimi i
veprimtariseuml seuml keumlrkuesit sipas peumlrcaktimeve teuml beumlra neuml Kushtetuteuml neuml ligje ose neuml rastin e
subjekteve teuml seuml drejteumls private neuml statut (shih vendimet nr14 dateuml 21032014 dhe nr33 dateuml
08062016 teuml Gjykateumls Kushtetuese) Neuml ccedileumlshtjen neuml shqyrtim para keumlsaj Gjykate 4 shoqatat
keumlrkuese kaneuml neuml statutin e tyre si synim mbrojtjen e interesave teuml ish-pronareumlve dhe peumlrpjekjen
peumlr vendosjen neuml vend teuml seuml drejteumls seuml proneumls teuml shproneumlsuar ose konfiskuar nga regjimi komunist
neuml Shqipeumlri Duke qeneuml se objekti i ligjit qeuml kundeumlrshtohet para Gjykateumls eumlshteuml zgjidhja
peumlrfundimtare e ccedileumlshtjes seuml pronave teuml shproneumlsuara ose konfiskuara nga regjimi komunist
Gjykata vlereumlson se keumlto shoqata justifikojneuml interesin e tyre peumlr teuml filluar njeuml kontroll kushtetues
teuml ligjit sipas nenit 1342 teuml Kushtetuteumls
15 Peumlr sa meuml lart neuml ccedileumlshtjen konkrete shoqatat legjitimohen ratione personae neuml
paraqitjen e keumlrkeseumls dhe veumlnien neuml leumlvizje teuml juridiksionit kushtetues neuml bazeuml teuml neneve 131ac
dhe 134 pika 1 shkronja ldquofrdquo dhe pika 2 teuml Kushtetuteumls Po ashtu keumlrkuesit legjitimohen ratio
9
temporis pasi keumlrkesa eumlshteuml paraqitur brenda afatit 3 vjeccedilar teuml peumlrcaktuar neuml nenin 50 teuml ligjit
nr8577 dateuml 10022000 ldquoPeumlr organizimin dhe funksionimin e Gjykateumls Kushtetuese teuml
Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo
B Peumlr keumlrkeseumln peumlr pezullimin e ligjit objekt keumlrkese
16 Keumlrkuesit peumlrveccedil njeuml teuml pesteumls seuml deputeteumlve kaneuml keumlrkuar para Gjykateumls edhe
pezullimin e ligjit objekt keumlrkese pasi sipas tyre zbatimi i tij gjateuml koheumls qeuml ai eumlshteuml neuml gjykim
para keumlsaj Gjykate do teuml sillte pasoja teuml pariparueshme peumlr kategorineuml e pronareumlve qeuml prek ky
ligj Sipas tyre ky ligj i fillon pasojat negative qeuml me hyrjen neuml fuqi teuml tij dhe efektet e
menjeumlhershme prekin kategorineuml e pronareumlve qeuml kaneuml beumlreuml keumlrkeseuml dhe janeuml neuml pritje teuml daljes seuml
vendimeve nga Agjencia e Trajtimit teuml Pronave (meuml poshteuml ATP) si dhe peumlr ata qeuml kaneuml peumlrfituar
nga ligji i meumlparsheumlm Nisur nga ky fakt mospezullimi i efekteve teuml keumltij ligji do teuml sillte pasoja
teuml reumlnda peumlr teuml drejteumln e proneumls ndaj teuml gjitheuml subjekteve qeuml preken nga ky ligj
17 Gjykata neuml mbeumlshtetje teuml nenit 45 teuml Ligjit nr 8577 dateuml 10022000 ldquoPeumlr
organizimin dhe funksionimin e Gjykateumls Kushtetuese teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo ka
kompetenceuml teuml vlereumlsojeuml neumlse zbatimi i normeumls konkrete mund teuml sjelleuml pasoja qeuml prekin interesa
shteteumlroreuml shoqeumlroreuml ose teuml individeumlve sipas rastit ccedilka peumlrbeumln kriterin thelbeumlsor peumlr pezullimin e
ekzekutimit teuml keumlsaj norme Gjykata vlereumlson se neuml kuptim teuml dispoziteumls seuml sipeumlrcituar keumlrkuesit
nuk paraqiteumln argumente neuml lidhje me pasojat e reumlnda apo teuml pariparueshme qeuml sjell zbatimi i
ligjit teuml kundeumlrshtuar Peumlr rrjedhojeuml Gjykata vendosi rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pezullim si teuml
pabazuar
18 Gjithashtu peumlr trsquoi ardhur neuml ndihmeuml vendimmarrjes peumlr keumlteuml ccedileumlshtje teuml reumlndeumlsishme
dhe komplekse Mbledhja e Gjyqtareumlve vendosi marrjen e opinionit amicus curia teuml Komisionit teuml
Venecias lidhur me respektimin ose jo teuml standardeve teuml vendosura nga KEDNJ-ja dhe praktika e
GJEDNJ-seuml sa i takon respektimit teuml parimit teuml siguriseuml juridike dhe baraziseuml para ligjit neuml
garantimin e seuml drejteumls seuml proneumls nga ligji objekt shqyrtimi para keumlsaj Gjykate
19 Gjykata neuml shqyrtimin e pretendimeve teuml keumlrkuesve e sheh teuml arsyeshme qeuml teuml ndalet
neuml vlereumlsimin e saj lidhur me respektimin e parimit teuml siguriseuml juridike teuml baraziseuml para ligjit dhe
teuml seuml drejteumls seuml ankimit neuml funksion teuml mbrojtjes seuml teuml drejteumls seuml proneumls nga ligji objekt shqyrtimi
C Peumlr pretendimin e cenimit teuml siguriseuml juridike si pasojeuml e ndryshimit teuml metodologjiseuml
seuml vlereumlsimit
10
20 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se skema e ofruar peumlr zgjidhjen e problemit sistemik neuml
lidhje me mosekzekutimin e vendimeve peumlr kompensimin e pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim
peumlrfundimtar administrativ nuk garanton sigurineuml juridike dhe barazineuml para ligjit neuml zgjidhjen
peumlrfundimtare teuml ccedileumlshtjes seuml pronave neuml vend Rivlereumlsimi i vendimeve peumlrfundimtare
administrative dhe gjyqeumlsore neuml lidhje me kompensimin cenon parimin e siguriseuml juridike pasi
peumlrmes keumltij ligji qeveria synon trsquoi referohet ccedilmimit dhe llojit teuml tokeumls neuml momentin e
shproneumlsimit Kjo sipas keumlrkuesve do teuml thoteuml qeuml vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml vendosur
kthimin ose kompensimin e proneumls teuml rishikohen megjitheumlse ato kaneuml marreuml formeuml teuml prereuml
21 Gjithashtu keumlrkuesit pretendojneuml se ligji objekt keumlrkese nuk garanton kthimin e
proneumls tek pronari por parashikon veteumlm njohjen dhe kompensimin financiar Ky i fundit nuk
eumlshteuml neuml peumlrputhje me ccedilmimin real teuml tregut por me ateuml qeuml ka parashikuar qeveria dhe qeuml nuk i
peumlrgjigjet vlereumls reale financiare teuml proneumls Sipas tyre mundeumlsiteuml peumlr kthim fizik nuk janeuml
parashikuar fare neuml ligj por edhe kompensimi financiar eumlshteuml i mangeumlt pasi i keumlrkohet pronarit teuml
heqeuml doreuml nga njeuml pjeseuml e madhe e vlereumls
22 Gjykata vlereumlson qeuml keumlto pretendime teuml keumlrkuesve trsquoi trajtojeuml neuml keumlndveumlshtrimin e
standardeve teuml vendosura nga jurisprudenca e saj lidhur me respektimin e parimit teuml siguriseuml
juridike neuml garantimin e seuml drejteumls seuml proneumls teuml shtetasve teuml cilat janeuml shteteumlzuar ose konfiskuar
gjateuml regjimit komunist neuml Shqipeumlri
23 Gjykata neuml jurisprudenceumln e saj ka theksuar se parimi i shtetit teuml seuml drejteumls i
sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml njeuml nga parimet themelore neuml shtetin dhe shoqeumlrineuml
demokratike Aspekte teuml keumltij parimi janeuml edhe siguria juridike mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara
si dhe pritshmeumlriteuml e ligjshme Siguria juridike presupozon veccedil teuml tjerash besueshmeumlrineuml e
qytetareumlve tek shteti dhe pandryshueshmeumlrineuml e ligjit peumlr marreumldheumlniet e rregulluara
Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet vazhdimisht ose teuml
jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike teuml cilat mund teuml
cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml vendosur me akte teuml
meumlparshme (shih vendimin nr 31 dateuml 18062010 teuml Gjykateumls Kushtetuese) Gjykata ka
theksuar se siguria juridike eumlshteuml ndeumlr elementet thelbeumlsore teuml shtetit teuml seuml drejteumls Parimi i shtetit
teuml seuml drejteumls ku mbeumlshtetet njeuml shtet demokratik neumlnkupton sundimin e ligjit dhe meumlnjanimin e
arbitraritetit me qeumlllim qeuml teuml arrihet respektimi dhe garantimi i dinjitetit njereumlzor drejteumlsiseuml dhe
siguriseuml juridike Parimi i siguriseuml juridike peumlrfshin krahas qarteumlsiseuml kuptueshmeumlriseuml dhe
qeumlndrueshmeumlriseuml seuml sistemit normativ edhe besimin te sistemi juridik (shih vendimet nr 15 dateuml
10032016 dhe nr 25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
11
24 Parimi i siguriseuml juridike keumlrkon domosdoshmeumlrisht njeuml formulim teuml qarteuml teuml
normave ligjore pasi njeuml rregullim i pasakteuml i normeumls ligjore qeuml i leuml shteg zbatuesit peumlr trsquoi dheumlneuml
asaj kuptime teuml ndryshme dhe me pasoja nuk shkon neuml peumlrputhje me qeumlllimin stabilitetin
besueshmeumlrineuml dhe efektivitetin qeuml synon veteuml norma juridike Eumlshteuml keumlrkeseuml e parimit teuml siguriseuml
juridike fakti se njeuml ligj neuml teumlreumlsi pjeseuml apo dispozita teuml veccedilanta teuml tij neuml peumlrmbajtjen e tyre duhet
teuml jeneuml teuml qarta teuml peumlrcaktuara dhe teuml kuptueshme Prandaj eumlshteuml detyreuml e gjykatave ose organeve
teuml tjera shteteumlrore e shoqeumlrore teuml ngarkuara me ligj qeuml mangeumlsi teuml caktuara teuml njeuml ligji trsquoi
ploteumlsojneuml natyrsheumlm peumlrmes interpretimit dhe zbatimit teuml tij neuml praktikeuml Por qeuml teuml realizohet njeuml
gjeuml e tilleuml para seuml gjithash ligji duhet kuptuar sakteuml dhe drejteuml Prandaj duhet teuml daleuml qarteuml qeumlllimi
i hartimit teuml tij Ai duhet teuml peumlrcaktojeuml mjetet e ndeumlrhyrjes subjektet teuml cilave u drejtohet raportet
e caktuara teuml sjelljes dhe meumlnyreumln e zbatimit teuml tij Rezultati qeuml synohet duhet teuml jeteuml i pritsheumlm
dhe pasojat teuml parashikueshme peumlr subjektet teuml cilave u drejtohet ligji neuml teumlreumlsi ose dispozita teuml
veccedilanta teuml tij (shih vendimet nr 34 dateuml 20122005 dhe nr 31 dateuml 19112003 teuml Gjykateumls
Kushtetuese) Peumlr teuml zbatuar drejt keumlteuml parim keumlrkohet nga njeumlra aneuml qeuml ligji neuml njeuml shoqeumlri teuml
ofrojeuml siguri qarteumlsi dhe vazhdimeumlsi neuml meumlnyreuml qeuml individeumlt trsquoi drejtojneuml veprimet e tyre neuml
meumlnyreuml korrekte e neuml peumlrputhje me teuml dhe nga ana tjeteumlr teuml mos qeumlndrojeuml statik neumlse duhet trsquoi
japeuml formeuml njeuml koncepti siccedil eumlshteuml ai i drejteumlsiseuml neuml njeuml shoqeumlri qeuml ndryshon me shpejteumlsi (shih
vendimin nr 36 dateuml 15102007 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
25 Gjithashtu Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo lloj
pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml prevalojeuml
neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike Neuml keumlteuml
pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e
favorshme ligjore paraqitet i reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje
teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml
teuml drejte teuml garantuar me Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml
rregullojeuml neumlpeumlrmjet akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato
teuml drejta teuml cilat janeuml parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml
preken nga ligjveumlneumlsi (shih vendimin nr 37 dateuml 13062012 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
26 Referuar ligjit objekt shqyrtimi Gjykata veumlren se ligjveumlneumlsi neumlpeumlrmjet tij ka
rirregulluar ccedileumlshtjen e kompensimit fizik dhe financiar teuml ish-pronareumlve teuml shproneumlsuar nga
regjimi komunist neuml Shqipeumlri Ky rirregullim duhet pareuml neuml aspektin e respektimit teuml kritereve teuml
12
vendosura nga neni 17 i Kushtetuteumls i cili eumlshteuml testi qeuml duhet teuml gjejeuml zbatim neuml ccedildo ndeumlrhyrje
neuml teuml drejtat dhe liriteuml themelore teuml individit sipas praktikeumls seuml konsoliduar teuml Gjykateumls Arsyeja
peumlr keumlteuml eumlshteuml fakti se ligji parashikon njeuml meumlnyreuml teuml re vlereumlsimi peumlr kompensimin e pronave
skemeuml e cila sipas keumlrkuesve rezulton neuml njeuml vlereuml meuml teuml uleumlt kompensimi se sa parashikonte
ligji i meumlparsheumlm peumlr keumlteuml qeumlllim
27 Konkretisht Gjykata do teuml ndalet neuml analizeumln neumlse ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit neuml
rregullimin e ccedileumlshtjes seuml kthimit dhe kompensimit teuml pronave ish-pronareumlve ka respektuar ose jo
parimin e siguriseuml juridike dhe parashikueshmeumlriseuml seuml legjislacionit sipas standardeve teuml
vendosura nga kjo Gjykateuml dhe GJEDNJ-ja
28 Referuar nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve
pra detyrimi peumlr parashikimin e ndeumlrhyrjeve me ligj neuml kuptimin formal rezulton teuml jeteuml i
respektuar pasi ndeumlrhyrja eumlshteuml beumlreuml neumlpeumlrmjet njeuml ligji teuml miratuar nga Kuvendi sipas
procedurave teuml parashikuara peumlr keumlteuml qeumlllim
29 Kriteri i dyteuml neuml radheuml peumlr trsquou vlereumlsuar eumlshteuml ekzistenca e interesit publik Koncepti
kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata
eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para
saj Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceumln e saj se si parimi i siguriseuml juridike nuk eumlshteuml absolut
dhe mund teuml kufizohet neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i
teuml cilit do teuml sillte pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml
radhiten neuml meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml
justifikojneuml ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml
aspektin e kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml
marreuml nga ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet rast pas rasti
nga Gjykata (Shih vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
30 Gjykata rithekson se neni 41 i Kushtetuteumls seuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml dhe neni 1 i
Protokollit Nr1 teuml Konventeumls Evropiane peumlr teuml Drejtat e Njeriut parashikojneuml mundeumlsineuml e
shpeumlrblimit teuml drejteuml neuml caktimin e maseumls dhe teuml meumlnyreumls seuml deumlmshpeumlrblimit duke i leumlneuml kufijteuml e
tij neuml diskrecion teuml ligjveumlneumlsit Shteti ka njeuml hapeumlsireuml teuml gjereuml vlereumlsimi peumlr arsye se ai njeh
gjendjen dhe raportet shoqeumlrore meuml mireuml se ccedildo individ dhe veteumlm ai ka neuml dispozicion mjetet
ligjore peumlr trsquoi peumlrmireumlsuar ato Objektivat legjitim teuml interesit publik si ato qeuml ndiqen neuml kuadrin e
masave teuml reformeumls ekonomike ose masat e hartuara peumlr teuml arritur drejteumlsi meuml teuml madhe
shoqeumlrore mund teuml keumlrkojneuml njeuml rimbursim meuml teuml vogeumll se vlera e ploteuml e tregutrdquo (Shih vendimin
nr302015 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
13
31 Ccedileumlshtja konkrete qeuml eumlshteuml shtruar peumlr shqyrtim para keumlsaj Gjykate lidhet me
kompensimin fizik dhe financiar teuml ish-pronareumlve teuml shproneumlsuar gjateuml regjimit komunist neuml
Shqipeumlri peumlr teuml cileumln kjo Gjykateuml ka mbajtur qeumlndrim edhe meuml pareuml peumlr sa i takon standardeve
dhe kritereve qeuml duhen respektuar nga ligjveumlneumlsi neuml realizimin e detyrimit teuml shtetit peumlr teuml
riparuar teuml drejteumln e proneumls teuml shkelur Gjykata ka vlereumlsuar neuml praktikeumln e saj se ligjveumlneumlsi ka
hapeumlsireumln e tij teuml vlereumlsimit peumlr teuml rregulluar ccedileumlshtjen e kompensimit teuml pronave teuml shteteumlzuara ose
konfiskuara gjateuml regjimit komunist Neuml keumlteuml kuadeumlr Gjykata ka njohur teuml drejteumln e ligjveumlneumlsit teuml
kufizojeuml hapeumlsireumln e geumlzimit dhe teuml disponimit teuml proneumls private nga shtetasit peumlr arsye teuml
ekzistenceumls seuml interesit publik Me qeumlllim qeuml njeuml ndeumlrhyrje e tilleuml ndaj teuml drejteumls seuml proneumls teuml jeteuml
e justifikuar eumlshteuml e domosdoshme qeuml teuml ekzistojeuml edhe njeuml marreumldheumlnie peumlrpjestimore midis
mjeteve teuml peumlrdorura dhe synimit qeuml keumlrkohet teuml realizohet Mbi keumlteuml bazeuml sistemi ligjor duhet teuml
peumlrmbajeuml njeuml seumlreuml garancish procedurale peumlr teuml siguruar qeuml ndikimi i tij mbi teuml drejteumln e proneumls teuml
mos jeteuml arbitrar dhe as i paparashikuesheumlm (Shih vendimin nr25 dateuml 28042016 teuml Gjykateumls
Kushtetuese)
32 Lidhur me kriterin tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi neuml vendosjen e kufizimit
peumlrpjestimin e drejteuml midis ndeumlrhyrjes dhe gjendjen qeuml e dikton ateuml Gjykata ka vlereumlsuar se ky
kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml
njeuml situateuml konkrete Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon
ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml
meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml ndiqen Peumlrveccedil keumlsaj
peumlrdorimi i keumltyre mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml
arrihet me mjete teuml tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve
meuml pak teuml deumlmshme peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml
kufizimit me gjendjen qeuml e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml
dobishmeumlriseuml dhe proporcionalitetit neuml kuptimin strikt teuml kufizimeve teuml imponuara Respektimi i
keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast konkret duke ballafaquar interesin
publik qeuml dikton kufizimin me ato teuml drejta qeuml i neumlnshtrohen kufizimit si dhe duke vlereumlsuar
edhe meumlnyreumln e kufizimit Neuml keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml
kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe
lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen kufizimit (shih vendimet nr25 dateuml 28042014 nr4 dateuml
2322011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
33 Neuml ccedileumlshtjen konkrete referuar edhe parashtrimeve teuml subjekteve teuml interesuara
interesi publik i identifikuesheumlm eumlshteuml zgjidhja e ccedileumlshtjes seuml pronave me njeuml kosto financiare dhe
14
koheumlzgjatje sa meuml teuml arsyeshme si dhe vendosja e paqes sociale midis kategorive teuml ndryshme
sociale qeuml prek kjo ccedileumlshtje e cila ka mbetur e pazgjidhur prej 25 vjeteumlsh
34 Gjykata vlereumlson se ka njeuml interes publik i cili duhet teuml vlereumlsohet si i reumlndeumlsisheumlm
deri neuml ateuml maseuml sa teuml justifikojeuml ndeumlrhyrjen e ligjveumlneumlsit Referuar edhe opinionit amicus curia teuml
Komisionit teuml Venecias Shtetet geumlzojneuml njeuml hapeumlsireuml teuml gjereuml vlereumlsimi neuml peumlrcaktimin e asaj ccedilka
eumlshteuml neuml interesin e publikut veccedilaneumlrisht peumlr sa i takon nenit 1 teuml Protokollit nr1 dhe gjateuml
implementimit teuml politikave sociale dhe ekonomike Ajo ccedilka nuk peumlrmbush keumlrkesat e interesit
publik eumlshteuml veteumlm privimi i proneumlsiseuml qeuml eumlshteuml haptazi i pabazuar GJEDNJ-ja pranon se ldquopeumlr
shkak teuml njohjes seuml sakteuml teuml shoqeumlrive teuml tyre dhe nevojave qeuml ato kaneuml neuml parim autoritetet
kombeumltare mund ta vlereumlsojneuml meuml mireuml sesa gjyqtari ndeumlrkombeumltar ateuml ccedilka eumlshteuml ldquoneuml interes teuml
publikutrdquo [hellip] Peumlr keumlteuml arsye u takon autoriteteve kombeumltare teuml beumljneuml vlereumlsimin fillestar lidhur me
ekzistenceumln e njeuml problemi qeuml shqeteumlson publikun duke garantuar marrjen e masave qeuml do teuml
zbatohen neuml fusheumln e ushtrimit teuml seuml drejteumls seuml proneumlsiseuml duke peumlrfshireuml privimin dhe kthimin e
proneumls Keumltu [hellip] autoritetet kombeumltare geumlzojneuml respektivisht njeuml hapeumlsireuml teuml caktuar vlereumlsimirdquo
(Shih ccedileumlshtjet Maria Atanasiu dhe Teuml tjereumlt kRumaniseuml op cit sect166 Shih gjithashtu Kopeckyacute k
Sllovakiseuml [GC] op cit sect37)
35 Po keumlshtu referuar edhe qeumlndrimit doktrinar teuml shprehur neuml opinionet e dheumlna nga
Komisioni i Venecias peumlr keumlteuml ccedileumlshtje rezulton se nuk mund teuml vendosen detyrime peumlr
kompensimin teumlreumlsor teuml proneumls seuml shproneumlsuar apo teuml shteteumlzuar nga regjimet qeuml nuk kaneuml
respektuar standardet minimale teuml teuml drejtave teuml njeriut dhe se rivendosja e ploteuml e teuml drejtave teuml
meumlparshme teuml proneumlsiseuml do teuml ishte neuml kundeumlrshtim me vet parimin e baraziseuml (Shih Opinion mbi
projektligjin ldquoPeumlr kthimin dhe kompensimin e proneumlsrdquo teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo miratuar
nga Komisioni i Venecias neuml Seanceumln e 58 Plenare Venecia 12-13 Mars 2004)
36 Gjithashtu edhe neuml opinionin peumlr vlereumlsimin e ligjit nr1332015 bazuar neuml keumlrkeseumln
e paraqitur peumlr amicus curia nga Gjykata Komisioni i Venecias eumlshteuml shprehur ldquo duke marreuml
parasysh situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi peumlr
ish-pronareumlt gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml parashikuara neuml nenin 1 teuml
Protokol l i t nr 1 teuml K EDNJ-seuml Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml ish-pronareumlverdquo (Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias miratuar neuml Seanceumln e
108-teuml Plenare Venecia 14-15 Tetor 2016)
15
37 Nisur nga sa meuml lart Gjykata do teuml ndalet neuml vlereumlsimin e nenit 6 teuml ligjit objekt
shqyrtimi Kjo dispoziteuml neuml pikat 1 dhe 2 ka parashikuar metodologjineuml e vlereumlsimit financiar teuml
vendimeve peumlrfundimtare peumlr kthimin dhe kompensimin e proneumls duke peumlrcaktuar
ldquoa) prona e njohur peumlr kompensim vlereumlsohet neuml bazeuml teuml zeumlrit kadastral qeuml ka pasur neuml
koheumln e shproneumlsimit
b) prona e kthyer vlereumlsohet duke e peumlrcaktuar ateuml nga diferenca qeuml do teuml rezultojeuml midis
vlereumls seuml saj sipas zeumlrit kadastral aktual dhe vlereumls seuml keumlsaj prone sipas zeumlrit kadastral neuml
koheumln e shproneumlsimit
2 Vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml teuml njohur veteumlm teuml drejteumln e kompensimit vlereumlsohen
financiarisht sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur prona neuml koheumln e shproneumlsimit sipas shkronjeumls
ldquoardquo teuml pikeumls 1 teuml keumltij nenirdquo
38 Gjykata veumlren se neuml peumlrmbajtjen e pikave 1 dhe 2 teuml nenit 6 teuml ligjit nr1332015 janeuml
materializuar parimet kryesore teuml formuleumls seuml kompensimit Pjesa tjeteumlr e nenit 6 rregullon situata
teuml veccedilanta si pjeseuml e metodologjiseuml seuml kompensimit gjejneuml zgjidhje edhe neuml dispozita teuml tjera teuml
ligjit
39 Meuml tej neni 6 neuml pikeumln 3 parashikon ldquoNeuml rastet kur subjektet e shproneumlsuara kaneuml
peumlrfituar me vendim kthimi dhe kompensimi diferenca e llogaritur sipas shkronjeumls ldquobrdquo teuml pikeumls
1 zbritet nga vlereumlsimi i proneumls seuml njohur peumlr kompensim e llogaritur sipas shkronjeumls ldquoardquo teuml
pikeumls 1 teuml keumltij nenirdquo Ndeumlrsa pika 5 e ligjit parashikon ldquoNeuml rast se ATP-ja merr vendim peumlr
njohje dhe kompensim fizik neuml proneumln e subjektit prona vlereumlsohet sipas pikeumls 1 teuml keumltij neni
Kur nga ky vlereumlsim rezulton se subjekti peumlrfiton njeuml proneuml qeuml ka vlereuml meuml teuml larteuml sesa prona qeuml
ka pasur neuml momentin e shproneumlsimit ateumlhereuml subjektit i kompensohet fizikisht sipeumlrfaqja qeuml i
korrespondon vlereumlsimit dhe pjesa tjeteumlr e proneumls kalon neuml fondin e tokeumls me vendim teuml ATP-seumlrdquo
40 Gjykata vlereumlson se keumlto dy pika sipas peumlrmbajtjes seuml tyre teuml ccedilojneuml neuml peumlrfundimin se
ato janeuml konceptuar si njeuml shproneumlsim i ri duke qeneuml se parashikojneuml rivlereumlsimin e pronave teuml
kthyera ose teuml kompensuara meuml pareuml Neuml keumlteuml keumlndveumlshtrim keumlto dy dispozita krijojneuml probleme
lidhur me sigurineuml juridike konkretisht peumlrsa i takon paqarteumlsiseuml dhe paparashikueshmeumlriseuml seuml
legjislacionit
41 Gjykata ashtu siccedil u shpreh meuml lart rithekson se siguria juridike si koncept kushtetues
peumlrfshin qarteumlsineuml kuptueshmeumlrineuml dhe qeumlndrueshmeumlrineuml e sistemit normativ Gjithashtu
GJEDNJ neuml vendimin Manushaqe Puto dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml duke peumlrkufizuar
elementeumlt qeuml lidhen me qarteumlsineuml e ligjit neuml procesin e hartimit teuml legjislacionit e veuml theksin tek
parashikueshmeumlria qarteumlsia dhe transparenca neuml vendimmarrje si parime kryesore teuml seuml drejteumls
16
dhe njeuml nga qeumlllimet e njeuml ligji (Shih ccedileumlshtjen Manushaqe Puto dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml
Vendim dateuml 31 Korrik 2012 sectsect 114) Ky qeumlndrim eumlshteuml mbajtur nga GJEDNJ-ja edhe neuml
ccedileumlshtjen Sabanchiyeva dhe teuml tjereuml kundeumlr Rusiseuml ku midis teuml tjerave thekson se
parashikueshmeumlria dhe qarteumlsia e akteve ligjore dhe neuml veccedilanti natyra automatike e rregullit
paqarteumlsia e pretenduar e disa prej koncepteve teuml tij dhe mungesa e shqyrtimit gjyqeumlsor janeuml teuml
lidhura ngushteuml me parimin e proporcionalitetit (Shih ccedileumlshtjet TP dhe KM kundeumlr Mbreteumlriseuml seuml
Bashkuar nr 2894595 sect 72 dhe Chapman kundeumlr Mbreteumlriseuml seuml Bashkuar nr 2723895 sect 92
ECHR 2001-I)
42 Gjykata vlereumlson se neni 6 i ligjit objekt shqyrtimi duhet pareuml i lidhur edhe me nenet e
tjera teuml ligjit konkretisht me nenet 13 14 20 21 24 26 dhe 31 Neuml keumlteuml kontekst ligjveumlneumlsi
duhet teuml mbajeuml parasysh se deri neuml ccedilfareuml mase kompensimi fizik i parashikuar neuml nenin 6 pika 3
dhe 5 ploteumlsohet nga nenet e tjera teuml ligjit peumlr teuml mos pasur mbivendosje ose peumlrplasje midis
dispozitave teuml ligjit Parashikimi i rregullimeve teuml peumlrseumlritura dhe teuml pakoordinuara midis tyre neuml
thelbin dhe pasojat qeuml ato sjellin krijojneuml paqarteumlsi dhe peumlr rrjedhojeuml cenojneuml parimin e siguriseuml
juridike Neuml keumlto kushte Gjykata ccedilmon se peumlrmbajtja e pikave 3 dhe 5 teuml nenit 6 teuml ligjit
1332015 nuk eumlshteuml neuml pajtim me parimin e siguriseuml juridike pasi peumlrllogaritja e sipeumlrfaqes seuml
peumlrfituar dhe asaj qeuml do teuml zbritet ose shtohet sipas formuleumls seuml parashikuar neuml pikeumln 1 teuml nenit 6
eumlshteuml e paqarteuml dhe krijon konfuzion neuml zbatim sa i takon pritshmeumlrive teuml shtetasve
43 Gjykata vlereumlson se peumlr sa u peumlrket dispozitave teuml tjera teuml kundeumlrshtuara prej
keumlrkuesve ato parashikojneuml forma teuml ndryshme teuml kompensimit teuml cilat synojneuml teuml vendosin njeuml
ekuilibeumlr teuml drejteuml ndeumlrmjet interesave teuml ndrysheumlm Referuar edhe opinionit amicus curia peumlr
keumlteuml ccedileumlshtje Komisioni i Venecias ka vlereumlsuar se peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml peumlrcaktojneuml
kthimin apo kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me vlereuml monetare nuk eumlshteuml e qarteuml se
deri neuml ccedilfareuml mase ngrihet ccedileumlshtja e pritshmeumlriseuml legjitime Relacioni shpjegues i ligjit
nr1332015 argumenton se nuk eumlshteuml hartuar asnjeumlhereuml ndonjeuml skemeuml peumlrfundimtare
kompensimi me njeuml shifeumlr konkrete kompensimi e cila do teuml krijonte njeuml ldquopritshmeumlri legjitimerdquo
Peumlr sa u peumlrket individeumlve qeuml ende nuk kaneuml marreuml njeuml vendim teuml formeumls seuml prereuml nga organet
administrative apo gjyqeumlsore i cili u njeh atyre teuml drejteumln e kthimit apo kompensimit teuml proneumls
qeveria shqiptare i referohet ccedileumlshtjes Bici kundeumlr Shqipeumlriseuml peumlr teuml justifikuar se keumlta individeuml
apo entitete nuk janeuml pronareuml dhe nuk kaneuml krijuar pritshmeumlri legjitime pasi e drejta e tyre nuk
eumlshteuml njohur neuml nivel kombeumltar
44 Gjykata thekson se skema e re e kompensimit e adoptuar neuml ligjin nr1332015 ka
ndryshuar metodeumln e vlereumlsimit Elementi kryesor i vlereumlsimit teuml kompensimit financiar eumlshteuml vlera e
17
proneumls sipas zeumlrit kadastral qeuml ajo ka pasur neuml koheumln e shproneumlsimit Kjo metodeuml eumlshteuml e ndryshme
nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe mund teuml rezultojeuml neuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ligjet e
meumlparshme (ligjet peumlr pronat teuml viteve 1993 2004 dhe 2006) parashikonin njeuml skemeuml meuml teuml larteuml
kompensimi se sa ajo e parashikuar nga ligji nr1332015 (Ramadhi e teuml tjereumlt k Shqipeumlriseuml no
3822202 sectsect 24 - 30 13 neumlntor 2007 Manushaqe Puto e teuml tjereumlt k Shqipeumlriseuml op cit sect 25-
26) Keumlshtu mund teuml thuhet se ligjet e meumlparshme kaneuml krijuar pritshmeumlri peumlr marrjen e
kompensimeve ekuivalente me vlereumln e tregut teuml proneumls neuml momentin e marrjes seuml vendimit peumlr
kompensimin Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e kompensimit nuk mund teuml cileumlsohet si shproneumlsim formal
ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si njeuml ldquondeumlrhyrje tjeteumlrrdquo e cila eumlshteuml njeuml dispoziteuml gjitheumlpeumlrfshireumlse
e parashikuar neuml nenin 1 teuml Protokollit nr1 keumlrkon qeuml ccedildo ndeumlrhyrje e beumlreuml nga autoritetet publike
neuml teuml drejteumln e geumlzimit paqeumlsor teuml pasuriseuml duhet teuml jeteuml e ligjshme (Shih ish-Mbreti i Greqiseuml dhe
teuml tjereumlt k Greqiseuml [GC] nr 2570194 sect 79 ECHR 2000-XII dhe Latridis k Greqiseuml [GC] nr
3110796 sect 58 ECHR 1999-II) Parimi i ligjshmeumlriseuml presupozon gjithashtu se dispozitat e
zbatueshme teuml legjislacionit teuml brendsheumlm duhet teuml jeneuml mjaftuesheumlm teuml qarta dhe teuml
aksesueshme dhe qeuml zbatimi i tyre teuml jeteuml i parashikuesheumlm Duke marreuml parasysh situateumln
specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i parashikuar nga ligji
nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi peumlr ish-pronareumlt
gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml parashikuara neuml nenin 1 teuml Pro tokol l i t
n r 1 teuml GJEDNJ-seuml
45 Gjykata lidhur me dispozitat qeuml parashikojneuml qeuml vendimet gjyqeumlsore ose administrative
teuml formeumls seuml prereuml teuml cilat parashikojneuml dheumlnien e njeuml mase teuml caktuar kompensimi por qeuml ende
nuk janeuml ekzekutuar vlereumlson se ato ngreneuml ccedileumlshtjen e ldquopritshmeumlriseuml legjitimerdquo por sipas ligjit nuk
do trsquoi neumlnshtrohen rivlereumlsimit Prandaj peumlr keumlto raste nuk mund teuml thuhet se ka ldquondeumlrhyrjerdquo neuml
kuptim teuml nenit 1 teuml Protokollit nr 1 teuml GJEDNJ-seuml peumlr sa koheuml keumlto vendime do teuml ekzekutohen
Peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml peumlrcaktojneuml kthimin ose kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me
vlereuml financiare skema e re e kompensimit e parashikuar nga ligji nr1332015 ndryshoi metodeumln e
vlereumlsimit e cila mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e
kompensimit nuk mund teuml cileumlsohet si shproneumlsim formal ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si
ldquondeumlrhyrje teuml tjerardquo sipas nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml GJEDNJ-seuml Megjithateuml Gjykata vlereumlson se
ekziston njeuml bazeuml ligjore mjaftuesheumlm e qarteuml dhe e detajuar peumlr ndeumlrhyrjen neuml keumlteuml ccedileumlshtje Po
ashtu siccedil u theksua meuml lart ndeumlrhyrja duket se ndjek njeuml qeumlllim legjitim pasi qeumlllimi i ligjit
nr1332015 eumlshteuml peumlrfundimi efektivisht i procesit teuml trajtimit teuml proneumls neumlpeumlrmjet njohjes dhe
kompensimit teuml saj brenda njeuml afati teuml arsyesheumlm (10 vjeccedilar)
18
46 Neuml situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi qeuml u
paguhet ish-pronareumlve gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml peumlrcaktuara neuml nenin 1
teuml Pro tokol l i t n r 1 teuml GJEDNJ Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml paguar peumlr ish-pronareumlt (Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias pg44)
47 Nisur edhe nga analiza e Komisionit teuml Venecias Gjykata vlereumlson se ligji objekt
shqyrtimi pavareumlsisht se parashikon njeuml metodologji teuml re vlereumlsimi peumlr kompensimin fizik dhe
financiar teuml ish pronareumlve e cila megjitheumlse rezulton neuml ndeumlrhyrje neuml teuml drejteumln e proneumls dhe
mund teuml mos u peumlrgjigjet pritshmeumlrive teuml subjekteve qeuml prek ligji rezulton se neuml teumlreumlsineuml e tij
respekton proporcionalitetin e ndeumlrhyrjes neuml teuml drejteumln e kompensimit teuml proneumls ish pronareumlve
dhe si e tilleuml eumlshteuml neuml respektim teuml nenit 1 teuml Protokollit 1 teuml KEDNJ-seuml
D Peumlr pretendimin e cenimit teuml seuml drejteumls seuml ankimit
48 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se ligji cenon teuml drejteumln e ankimit pasi duke parashikuar
veteumlm ankimin e vendimeve teuml ATP-seuml neuml Gjykateumln e Apelit praktikisht ka pamundeumlsuar
ankimin e vendimit gjyqeumlsor neuml njeuml gjykateuml neuml teuml larteuml duke qeneuml se vendimet e Gjykateumls seuml
Apelit janeuml vendime teuml formeumls seuml prereuml dhe peumlrfundimtare dhe Gjykata e Larteuml eumlshteuml gjykateuml e
ligjit dhe si e tilleuml nuk mund teuml investohet neuml fakte teuml ccedileumlshtjes Gjithashtu subjektet e
shproneumlsuara nuk mund teuml kundeumlrshtojneuml neuml gjykateuml metodologjineuml e vlereumlsimit pra meumlnyreumln se
si eumlshteuml vlereumlsuar prona e kompensuar por veteumlm vlefteumln financiare Neni 19 parashikon teuml
drejteumln e ankimit ndaj vendimit te ATP-seuml veteumlm peumlr vlereumln e kompensimit pra pronari nuk ka teuml
drejteuml teuml kundeumlrshtojeuml metodologjineuml ku bazohet vlereumlsimi Pra kufizimi i seuml drejteumls seuml ankimit
lidhet edhe me themelin e ankimit jo veteumlm me shkalleumln e gjykateumls ku ai shqyrtohet
49 Sipas parashtrimeve teuml subjekteve teuml interesuara ankimi neuml gjykateumln e apelit beumln teuml
mundur moszgjatjen e procedurave dhe mbylljen sa meuml teuml shpejteuml teuml procesit Shteti Shqiptar i ka
qeumlndruar asaj qeuml kjo gjykateuml dhe GJEDNJ-ja ka theumlneuml keumlto vendime janeuml kuazi gjyqeumlsore dhe
duhen ekzekutuar Nuk ka kompetenceuml asnjeuml organ administrativ trsquoi rishikojeuml ato prandaj nuk ka
njeuml rishikim por veteumlm njeuml ploteumlsim teuml vendimit Sipas Keumlshillit teuml Ministrave eumlshteuml konstatuar se
keumlto vendime nuk janeuml ekzekutuar asnjeumlhereuml sepse ato nuk kaneuml njeuml vlereuml teuml peumlrcaktuar qarteuml
Neumlse ato do teuml kishin njeuml vlereuml ekonomike apo financiare do teuml ishin ekzekutuar neumlpeumlrmjet
sistemit teuml zakonsheumlm Mosekzekutimi i vendimeve lidhet me mungeseumln e vlereumlsimit teuml tyre dhe
19
ky ka qeneuml njeuml proces i qeumlllimsheumlm peumlr teuml mos i ekzekutuar ato Keumlshtu qeuml sot ligji i ri u jep njeuml
vlereuml ekonomike neuml meumlnyreuml qeuml teuml ekzekutohen
50 Lidhur me keumlteuml pretendim Gjykata neuml praktikeuml teuml vazhdueshme ka vlereumlsuar se
kontrolli gjyqeumlsor ndaj akteve me karakter administrativ duke qeneuml shprehje e parimit teuml
kontrollit dhe balancimit teuml pushteteve e duke qeumlndruar neuml themel teuml pavareumlsiseuml seuml organeve ka
ndryshime thelbeumlsore nga kontrolli administrativ qeuml kryhet neuml rrugeuml hierarkike apo nga organe teuml
krijuara posaccedileumlrisht Dallimet qeumlndrojneuml krahas teuml tjerave neuml rrafshin procedural neuml kuptim qeuml
gjykatat neuml kontrollin e keumltyre akteve respektojneuml rregullat e parashikuara neuml legjislacionin
procedural dhe nuk mund teuml interferojneuml e as teuml adaptojneuml procedura administrative Gjykata e
vlereumlson keumlteuml pretendim neuml lidhje me teuml drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt ligjor neuml kuptim teuml nenit
42 teuml Kushtetuteumls E drejta peumlr trsquoiu drejtuar gjykateumls ndeumlr teuml tjera ka peumlr qeumlllim teuml garantojeuml
shtetasit nga ccedildo veprim qeuml u shkakton cenim teuml teuml drejtave teuml tyre pa peumlrjashtuar rastet kur
cenimi vjen nga ndonjeuml akt i administrateumls shteteumlrore Shteti i seuml drejteumls presupozon qeuml ccedildo
ndeumlrhyrje e autoriteteve ekzekutive neuml teuml drejtat e individit apo teuml personave juridikeuml duhet teuml jeteuml
objekt i njeuml kontrolli efektiv nga njeuml organ qeuml ofron garantimin e pavareumlsiseuml dhe paaneumlsiseuml gjateuml
procesit teuml shqyrtimit teuml procesit (shih vendimin nr10 dateuml 29022016 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
51 Neuml njeuml rast teuml ngjasheumlm Gjykata konstatoi se e drejta e ankimit gjyqeumlsor ndaj
vendimeve teuml njeuml organi administrativ duke parashikuar mjetin dhe afatin e ankimit ploteumlsonte
standardin kushtetues teuml seuml drejteumls seuml ankimit Peumlr rrjedhojeuml Gjykata ccedilmoi se parashikimi ligjor
ishte i mjaftuesheumlm peumlr teuml realizuar teuml drejteumln e ankimit gjyqeumlsor ndaj akteve administrative qeuml
nxjerr organi administrativ (Shih vendimin nr 25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
52 Neuml ccedileumlshtjen konkrete peumlr shqyrtim Gjykata vlereumlson se e drejta e ankimit e
parashikuar nga ligji nr 1332015 i ploteumlson kriteret peumlr teuml pasur njeuml kontroll gjyqeumlsor teuml akteve
teuml nxjerra nga organe administrative ose kuazi gjyqeumlsore Pretendimi i keumlrkuesve se nuk duhej
parashikuar si shkalleuml e ankimit Gjykata e Apelit por gjykata administrative e shkalleumls seuml pareuml si
gjykateuml kompetente peumlr shqyrtimin e ankimit ndaj vendimeve teuml ATP-seuml nuk eumlshteuml i bazuar
Gjykata thekson se shteti nuk ka detyrim teuml parashikojeuml meuml shumeuml se njeuml shkalleuml ankimi peumlr sa
koheuml qeuml ka njeuml ankim neuml njeuml gjykateuml teuml parashikuar me ligj neuml kuptim teuml nenit 43 teuml Kushtetuteumls
si dhe nenit 13 teuml KEDNJ-seuml Neuml keumlto kushte Gjykata vlereumlson se kriteri i kontrollit gjyqeumlsor teuml
akteve teuml pushtetit publik eumlshteuml i garantuar nga ligji objekt shqyrtimi
DH Peumlr pretendimet e tjera
20
53 Peumlr sa i takon pretendimeve teuml keumlrkuesve sa i takon skemeumls seuml kompensimit financiar
teuml parashikuar nga neni 7 i ligjit Gjykata nuk arriti teuml formojeuml shumiceumln e nevojshme dhe peumlr
keumlteuml arsye vendosi refuzimin e keumlrkeseuml1
54 Lidhur me pretendimet e tjera teuml keumlrkuesve qeuml kaneuml teuml beumljneuml me cenimin e seuml drejteumls
seuml proneumls dhe barazineuml e shtetasve para ligjit Gjykata i ka vlereumlsuar ato neuml kuadeumlr teuml ndeumlrhyrjes
seuml ligjveumlneumlsit sipas kritereve teuml nenit 17 teuml Kushtetuteumls si meuml lart dhe nuk e sheh teuml nevojshme trsquoi
trajtojeuml ato meuml vete pasi lidhen me teuml njeumljtat shkaqe dhe pasoja juridike
55 Nisur nga sa meuml sipeumlr neuml peumlrfundim teuml shqyrtimit Gjykata vlereumlson se ligji objekt
shqyrtimi neuml pikat 3 dhe 5 teuml nenit 6 teuml tij cenon sigurineuml juridike dhe si teuml tilla nuk janeuml neuml
pajtim me Kushtetuteumln
PEumlR KEumlTO ARSYE
Gjykata Kushtetuese e Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml neuml mbeumlshtetje teuml neneve 131 dhe 134 teuml
Kushtetuteumls si dhe teuml neneve 72 e neuml vijim teuml ligjit nr 8577 dateuml 10022000 ldquoPeumlr organizimin
dhe funksionimin e Gjykateumls Kushtetuese teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo me shumiceuml votash
V E N D O S I
- Pranimin pjeseumlrisht teuml keumlrkeseumls
- Shfuqizimin si antikushtetues teuml nenit 6 pika 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin
e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit teuml pronaverdquo
- Refuzimin e keumlrkeseumls peumlr shfuqizimin e nenit 6 pika 1 shkronja ldquobrdquo si dhe teuml nenit 7
pika 2 shkronja ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml ligjit teuml meumlsipeumlrm
- Rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pjeseumln tjeteumlr
Ky vendim eumlshteuml peumlrfundimtar i formeumls seuml prereuml dhe hyn neuml fuqi diteumln e botimit neuml
Fletore Zyrtare
1 Gjyqtari F Hoxha eumlshteuml shprehur dhe peumlr shfuqizimin e fjaleumlve ldquokthim dherdquo neuml pikeumln 1 teuml nenit 6 dhe shkronjeumls
ldquobrdquo pika 1 teuml nenit teuml meumlsipeumlrm dhe pikeumln ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml nenit 7 Gjyqtareumlt GDizdari dhe VKristo kaneuml votuar peumlr
shfuqizimin e teuml gjitheuml ligjit
MENDIM PAKICE
1 Peumlr arsye se nuk ndajmeuml teuml njeumljtin qeumlndrim me shumiceumln neuml ccedileumlshtjen me objekt
shfuqizimin si teuml papajtuesheumlm me Kushtetuteumln dhe KEDNJ-neuml teuml ligjit nr1332015 dateuml
05122015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit teuml pronaverdquo
vlereumlsojmeuml qeuml teuml paraqesim argumentet peumlr qeumlndrimin toneuml si gjyqtareuml neuml pakiceuml
2 Neuml peumlrfundim teuml gjykimit Gjykata ka vendosur pranimin pjeseumlrisht teuml keumlrkeseumls
shfuqizimin si teuml papajtuesheumlm me Kushtetuteumln teuml nenit 6 pikat 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015
refuzimin e keumlrkeseumls peumlr shfuqizimin e nenit 6 pika 1 shkronja ldquobrdquo si dhe nenit 7 pika 2
shkronja ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml ligjit dhe rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pjeseumln tjeteumlr Neuml arsyetimin e vendimit
peumlr shfuqizimin e pikave 3 dhe 5 teuml nenit 6 shumica ka vlereumlsuar se keumlto dispozita ligjore sipas
peumlrmbajtjes seuml tyre kuptohen si njeuml shproneumlsim i ri duke qeneuml se parashikojneuml rivlereumlsimin e
pronave teuml kthyera ose teuml kompensuara meuml pareuml Neuml keumlteuml keumlndveumlshtrim keumlto dy dispozita krijojneuml
probleme lidhur me sigurineuml juridike konkretisht peumlr sa i takon paqarteumlsiseuml dhe
paparashikueshmeumlriseuml seuml legjislacionit
3 Neuml ndryshim nga sa ka vlereumlsuar shumica si edhe bazuar edhe neuml opinionin e
Komisionit teuml Venecias peumlr vlereumlsimin e ligjit nr1332015 ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml vlereumlsojmeuml se
Gjykata duhej teuml vendoste rreumlzimin e keumlrkeseumls neuml teumlreumlsineuml e saj peumlr arsye se pretendimet e
paraqitura nga keumlrkuesit janeuml teuml pabazuara peumlr teuml gjitha argumentet qeuml do teuml paraqesim neuml vijim
4 Neuml lidhje me parimin e siguriseuml juridike neuml jurisprudenceumln e saj Gjykata ka vlereumlsuar
se mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme si standarde kushtetuese teuml
trajtuara vazhdimisht nga jurisprudenca kushtetuese peumlrbeumljneuml elemente teuml parimit teuml shtetit teuml seuml
drejteumls sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls Parimi i siguriseuml juridike peumlrfshin krahas
qarteumlsiseuml kuptueshmeumlriseuml dhe qeumlndrueshmeumlriseuml seuml sistemit normativ edhe besimin te sistemi
juridik pa marreuml peumlrsipeumlr garantimin e ccedildo pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml
favorshme ligjore Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet
vazhdimisht ose teuml jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike
teuml cilat mund teuml cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml
vendosur me akte teuml meumlparshme (shih vendimin nr5 dateuml 05022015 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
Rregullimet ligjore qeuml kaneuml teuml beumljneuml me teuml drejtat e shtetasve duhet teuml keneuml qeumlndrueshmeumlri teuml
mjaftueshme qeuml siguron vijimeumlsineuml e tyre Si rregull nuk mund teuml mohohen interesa dhe
pritshmeumlri teuml ligjshme teuml qytetareumlve nga ndryshimet neuml legjislacion Shteti duhet teuml synojeuml teuml
22
ndryshojeuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml veteumlm neumlse ndryshimi sjell pasoja pozitive (shih
vendimin nr25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
5 Bazuar neuml standardet e meumlsipeumlrme kushtetuese vlereumlsojmeuml se ligji i kundeumlrshtuar nuk
cenon parimin e siguriseuml juridike neuml asnjeuml nga elementet e saj Neuml nenin 1 teuml tij ligji nr13332015
ka peumlrcaktuar si objekt rregullimin dhe shpeumlrblimin e drejteuml teuml ccedileumlshtjes seuml proneumls krijimin dhe
administrimin e fondit teuml kompensimit si dhe peumlrcaktimin e procedurave neuml trajtimin e proneumls
me qeumlllim peumlrfundimin e keumltij procesi Kurse neuml nenin 3 ka peumlrcaktuar qarteumlsisht fusheumln e
zbatimit pra se deri ku i shtrin efektet ai konkretisht ekzekutimin e vendimeve teuml pazbatuara qeuml
njohin teuml drejteumln e kompensimit si dhe ccedileumlshtjet qeuml janeuml neuml shqyrtim neuml gjykatat e teuml gjitha
niveleve peumlr efekt kompensimi Gjithashtu edhe neni 71 i ligjit u referohet veteumlm vendimeve qeuml
kaneuml njohur teuml drejteumln e kompensimit Pra qarteumlsia e keumlsaj pjese teuml ligjit neuml lidhje me efektet e tij
vlereumlsojmeuml se hedh poshteuml pretendimin peumlr paqarteumlsi neuml rregullimin ligjor Ligji nuk ka marreuml
peumlrsipeumlr teuml rregullojeuml situateumln e krijuar me vendime qeuml janeuml shprehur peumlr kthimin fizik teuml proneumls
ccedilka rezulton e qarteuml dhe nga neni 81 i tij i cili peumlrcakton se u neumlnshtrohen procedurave teuml
kompensimit subjektet e shproneumlsuara qeuml kaneuml njeuml vendim peumlrfundimtar kompensimi financiar
etj
6 Teuml njeumljtin qeumlndrim ka mbajtur edhe Komisioni i Venecias1 i cili neuml opinionin e tij
shprehet ldquoVendimet gjyqeumlsore ose administrative teuml formeumls seuml prereuml teuml cilat parashikojneuml
dheumlnien e njeuml mase teuml caktuar kompensimi por qeuml ende nuk janeuml ekzekutuar pa dyshim qeuml
ngreneuml ccedileumlshtjen e ldquopritshmeumlriseuml legjitimerdquo dhe nuk do trsquoiacute neumlnshtrohen rivlereumlsimit sipas ligjit
nr1332015 Neuml keumlto raste nuk ka ldquondeumlrhyrjerdquo neuml kuptim teuml nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml
KEDNJ-seuml peumlr sa koheuml keumlto vendime ekzekutohen si duhet Peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml
peumlrcaktojneuml kthimin ose kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me vlereuml financiare nuk eumlshteuml e
qarteuml se deri neuml ccedilfareuml mase ngrihet ccedileumlshtja e pritshmeumlriseuml legjitime Gjithsesi skema e re e
kompensimit e parashikuar nga ligji nr1332015 ndryshoi metodeumln e vlereumlsimit e cila mund teuml
rezultojeuml neuml njeuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e kompensimit nuk mund teuml
cileumlsohet si shproneumlsim formal ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si ldquondeumlrhyrje teuml tjerardquo sipas
nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml KEDNJ-seuml Megjithateuml ndeumlrhyrja ka njeuml bazeuml ligjore teuml qarteuml neuml
ligjin nr1332015 (dhe tri aktet e tjera neumlnligjore qeuml kaneuml daleuml neuml zbatim teuml ligjit nr1332015)
Pra duket se ekziston njeuml bazeuml ligjore mjaftuesheumlm e qarteuml dhe e detajuar peumlr ndeumlrhyrjen neuml keumlteuml
ccedileumlshtje Po ashtu ndeumlrhyrja duket se ndjek njeuml qeumlllim legjitim pasi qeumlllimi i ligjit nr1332015
eumlshteuml peumlrfundimi efektivisht i procesit teuml trajtimit teuml proneumls neumlpeumlrmjet njohjes dhe kompensimit teuml
1 Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias nr861 2016 CDL-AD (2016)023
23
saj Duke pasur parasysh sfondin historik teuml problemeve teuml ndryshme qeuml lidhen me peumlrfundimin
efektiv teuml procesit teuml kthimit dhe kompensimit teuml pronave neuml Shqipeumlri duket se qeumlllimet e ligjit
nr1332015 janeuml edhe neuml interes teuml publikut brenda kuptimit teuml nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml
KEDNJ-seuml Ndeumlrhyrja eumlshteuml proporcionale neumlse fondi financiar prej 50 bilion lekeumlsh shqiptareuml
qeuml i atribuohet skemeumls seuml kompensimit peumlrgjateuml njeuml periudhe 10-vjeccedilare eumlshteuml peumlrcaktuar si
duhet duke pasur parasysh buxhetin shteteumlror neuml teumlreumlsi dhe prodhimin e brendsheumlm bruto teuml
vendit Neuml situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi qeuml
u paguhet ish-pronareumlve gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml peumlrcaktuara neuml
nenin 1 teuml Protokollit nr1 teuml KEDNJ-seuml Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml paguar peumlr ish-pronareumltrdquo
7 Ligji i ri nuk ndryshon thelbin e seuml drejteumls seuml njohur me ligjet e meumlparshme pra teuml
drejteumln peumlr kompensim teuml subjekteve peumlrfituese ccedilka neuml vlereumlsimin toneuml do teuml sillte cenim teuml
pritshmeumlrive teuml ligjshme Peumlrkundrazi ai i respekton keumlto pritshmeumlri por peumlrcakton kritere
procedura e rregulla teuml qarta peumlr meumlnyreumln e peumlrfitimit teuml keumltyre subjekteve Peumlr sa koheuml qeuml ligji i
ri nuk peumlrjashton kompensimin sipas vlereumls seuml tregut nuk mendojmeuml se ka cenim teuml parimit teuml
siguriseuml juridike teuml subjekteve qeuml trajton ligji Ligji i ri nuk ka vendosur kritere teuml reja por ka
qarteumlsuar meumlnyreumln e zbatimit teuml kritereve teuml parashikuara edhe meuml pareuml Qeumlllimi i ligjit eumlshteuml neuml
vetvete realizimi i kompensimit dhe jo ndryshimi i rregullave apo parashikimi i procedurave teuml
reja peumlr kthimin fizik teuml proneumls Kjo do teuml thoteuml se ky ligj zbatohet veteumlm peumlr ata ish-pronareuml teuml
cileumlt nuk kaneuml mundur teuml peumlrfitojneuml kthimin fizik teuml proneumls seuml tyre teuml shproneumlsuarkonfiskuar peumlr
shkak se ajo nuk ka qeneuml meuml e lireuml ose peumlr ccedilfareumldo arsye tjeteumlr Neuml keumlteuml meumlnyreuml ata peumlrfitojneuml nga
e drejta peumlr t`u kompensuar Neuml teuml njeumljteumln linjeuml duhej teuml interpretoheshin nga shumica edhe
dispozitat e shfuqizuara teuml ligjit nr1332015
8 Shteti shqiptar ka pasur detyrimin peumlr peumlrfundimin e procesit teuml kthimit dhe
kompensimit teuml pronave edhe bazuar neuml vendimin pilot teuml GJEDNJ-seuml neuml ccedileumlshtjen Manushaqe
Puto Meumlnyra qeuml ligjveumlneumlsi ka zgjedhur peumlr trajtimin dhe peumlrfundimin e keumltij procesit nuk cenon
standardet kushtetuese konkretisht teuml drejteumln e proneumls sigurineuml juridike teuml drejteumln e ankimit teuml
drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt dhe barazineuml para ligjit Neuml vlereumlsimin toneuml ligji ka vendosur
kritere teuml njeumljta e teuml qarta peumlr teuml gjitheuml personat qeuml do teuml jeneuml subjekte teuml tij Ai ka peumlrcaktuar
procedurat dhe rregullat qeuml do teuml ndiqen me qeumlllim realizimin e seuml drejteumls seuml proneumls seuml
24
peumlrfituesve dhe pritshmeumlrive teuml ligjshme teuml ish-pronareumlve si dhe njeuml afat kohor teuml vlereumlsuar si teuml
arsyesheumlm peumlr peumlrfundimin e keumltij procesi
9 Peumlr teuml gjitha argumentet e meumlsipeumlrme vlereumlsojmeuml se pretendimet e paraqitura neuml
keumlrkeseuml duhej teuml rreumlzoheshin si teuml pabazuara
Kryetar Bashkim Dedja
Aneumltareuml Besnik Imeraj Altina Xhoxhaj
25
MENDIM PAKICE
1 Bashkohemi me qeumlndrimin e shumiceumls peumlr shfuqizimin si antikushtetues teuml nenit 6
pika 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml
kompensimit teuml pronave por nuk bashkohemi me linjeumln e arsyetimit qeuml ka ndjekur shumica neuml
keumlteuml vendim si dhe me rreumlzimin e keumlrkeseumls sa i takon pjeseumls tjeteumlr teuml keumlrkimeve sipas objektit teuml
keumlrkeseumls Ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml jemi teuml qeumlndrimit qeuml Gjykata duhej teuml kishte deklaruar
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi peumlr arsyet e meumlposhtme
A Peumlr pretendimin peumlr cenim teuml siguriseuml juridike
2 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se skema e ofruar peumlr zgjidhjen e problemit sistemik neuml
lidhje me mosekzekutimin e vendimeve neuml lidhje me kompensimin e pronareumlve qeuml kaneuml njeuml
vendim peumlrfundimtar administrativ nuk garanton efektivitet neuml zgjidhjen e problemit dhe as
qarteumlsi dhe parashikueshmeumlri Neuml nenin 15 teuml ligjit 1332015 ldquoAfatet e vlereumlsimit financiar teuml
vendimeve peumlr kompensimrdquo peumlrcaktohet njeuml afat kohor prej tre vitesh peumlr teuml beumlreuml vlereumlsimin
financiar peumlr secilin subjekt i cili ka njeuml vendim teuml meumlparsheumlm qeuml i njeh teuml drejteumln peumlr
kompensim Kjo eumlshteuml njeuml qasje qeuml cenon seumlrish sigurineuml juridike dhe peumlrzgjat me ligj procesin e
kompensimit teuml pronave
3 Gjithashtu sipas keumlrkuesve rivlereumlsimi i vendimeve peumlrfundimtare administrative
dhe gjyqeumlsore neuml lidhje me kompensimin cenon parimin e siguriseuml juridike pasi peumlrmes keumltij
ligji qeveria synon trsquoi referohet ccedilmimit dhe llojit teuml tokeumls neuml momentin e shproneumlsimit Kjo do teuml
thoteuml qeuml teuml rishikohen vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml vendosur kthimin ose kompensimin e
proneumls pasi ato kaneuml marreuml formeuml teuml prereuml
4 Seuml treti sipas keumlrkuesve skema e ofruar peumlr trajtimin e dosjeve teuml patrajtuara apo ato
qeuml do teuml depozitohen rishtazi pas hyrjes neuml fuqi teuml ligjit bie ndesh me parimin kushtetues teuml
siguriseuml juridike teuml baraziseuml para ligjit dhe teuml seuml drejteumls seuml ankimit Neni 21 i ligjit peumlrcakton teuml
drejteumln e subjektit teuml shproneumlsuar peumlr trsquou kompensuar neuml proneumln e tij referuar metodologjiseuml teuml
peumlrcaktuar neuml nenin 6 dhe 7 teuml ligjit ndryshe nga sa peumlrcaktonte ligji i meumlparsheumlm qeuml njihte teuml
drejteumln e kthimit teuml proneumls dhe kompensimit teuml proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit Neuml
keumlteuml qasje legjislatori ka krijuar njeuml pasiguri juridike neuml lidhje me pritshmeumlriteuml e subjektit teuml
shproneumlsuar i cili pret teuml kompensohet referuar llojit teuml proneumls neuml momentin e shproneumlsimit
5 Keumlrkuesit pretendojneuml se ligji nuk garanton kthimin e proneumls tek pronari por
parashikon veteumlm njohjen dhe kompensimin financiar Ky i fundit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me
26
ccedilmimin real teuml tregut por me ateuml qeuml ka parashikuar qeveria dhe qeuml nuk i peumlrgjigjet vlereumls reale
financiare teuml proneumls Sipas tyre mundeumlsiteuml peumlr kthim fizik nuk janeuml parashikuar fare neuml ligj por
edhe kompensimi financiar eumlshteuml i mangeumlt pasi i keumlrkohet pronarit teuml heqeuml doreuml nga njeuml pjeseuml e
madhe e vlereumls Gjithashtu eumlshteuml hequr edhe mundeumlsia e pronareumlve peumlr teuml ushtruar teuml drejteumln e
parablerjes
6 Duke iu referuar ligjit objekt shqyrtimi ne mendojmeuml se ai paraqet probleme
kushtetutshmeumlrie sa i takon formave teuml kompensimit teuml pronave pronareumlve si dhe metodologjiseuml
seuml vlereumlsimit teuml objekteve qeuml trajtohen sipas keumltij ligji
7 Konkretisht referuar nenit 2 qeuml parashikon objektin e ligjin peumlrmenden veteumlm termat
ldquokompensim dhe shpeumlrblim i drejteuml i kompensimitrdquo Pra termi kthim i proneumls nuk rezulton teuml jeteuml
objekt i ligjit ndryshe nga sa ka qeneuml neuml teuml gjitha ligjet e meumlparshme me objekt kthimin dhe
kompensimin e pronave ish-pronareumlve i cili eumlshteuml shfuqizuar me hyrjen neuml fuqi teuml ligjit objekt
shqyrtimi Meuml tej neuml teuml gjitheuml tekstin e ligjit parashikohen veteumlm format e kompensimit
(financiar me prona teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose me prona teuml shitura neuml ankand) Eumlshteuml e kuptueshme
dhe e qarteuml qeuml qeumlllimi i ligjveumlneumlsit ka ndryshuar duke mos synuar meuml kthimin fizik teuml proneumls aty
ku eumlshteuml i mundur siccedil ka qeneuml me legjislacionin e meumlparsheumlm por neuml teuml gjitha rastet veteumlm
kompensimin e saj fizik ose financiar pavareumlsisht situateumls juridike neuml teuml cileumln ndodhet pronari
Kjo peumlrfshin edhe rastet kur pronari ka vendime peumlrfundimtare qeuml i kthejneuml proneumln por peumlr shkak
se vendimet nuk janeuml ekzekutuar sepse prona ka qeneuml e zeumlneuml ose shteti nuk ka arritur ta tjeteumlrsojeuml
de facto tek pronari ky pronar sot me keumlteuml vendim kthimi teuml proneumls pavareumlsisht titullit juridik qeuml
ka fituar do teuml kompensohet dhe nuk do teuml marreuml fizikisht proneumln teuml cileumln ia ka kthyer organi
kompetent
8 Ne mendojmeuml se ky qeumlndrim i ligjveumlneumlsit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me parimin e
siguriseuml juridike peumlr keumlto arsye
9 Seuml pari nuk jepet ndonjeuml shpjegim ose argument i natyreumls kushtetuese lidhur me
mosparashikimin ose eleminimin e procesit teuml kthimit fizik teuml proneumls aty ku njeuml gjeuml e tilleuml eumlshteuml e
mundur Ligjveumlneumlsi ka vendosur veteumlm kompensimin (financiar ose fizik me objekte teuml tjera) gjeuml
qeuml nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me kuadrin normativ teuml derisoteumlm i cili i jepte peumlrpareumlsi kthimit fizik
teuml proneumls dhe neumlse ky srsquoishte i mundur i drejtohet formave teuml tjera Gjykata ka tashmeuml njeuml
praktikeuml teuml konsoliduar lidhur me garantimin e seuml drejteumls seuml proneumls nga ligjveumlneumlsi me theks edhe
tek kategoriteuml e personave teuml shproneumlsuar nga regjimi komunist Kjo Gjykateuml neuml vendimin e saj
nr 302005 ka arsyetuar se ligji i meumlparsheumlm peumlr kthimin dhe kompensimin e pronave (i
shfuqizuar nga ligji objekt shqyrtimi) peumlrshkohet nga parimi sipas teuml cilit shteti merr peumlrsipeumlr
27
(detyron vetveten) tu kthejeuml ish-pronareumlve dometheumlneuml ti riproneumlsojeuml ata me ato prona qeuml
faktikisht dhe juridikisht eumlshteuml e mundur teuml kthehen pasi ekzistojneuml efektivisht e janeuml neuml fondin e
proneumlsiseuml shteteumlrore ose mbahen pa arsye teuml peumlrligjura nga teuml tjereumlt Ligji objekt shqyrtimi duket
se nuk ndjek keumlteuml linjeuml teuml vendosur nga ligji i meumlparsheumlm dhe vendimi i Gjykateumls
10 Duke iu referuar edhe vendimit teuml GJEDNJ Beshiri dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml
22 gusht 2006 ldquokur njeuml Shtet Kontraktues qeuml ka ratifikuar Konventeumln peumlrfshireuml Protokollin e
Pareuml Shteseuml dekreton legjislacionin qeuml rregullon kthimin e ploteuml ose teuml pjessheumlm teuml proneumls seuml
konfiskuar neuml regjimin e meumlparsheumlm ky legjislacion mund teuml konsiderohet si gjenerues i njeuml teuml
drejte teuml re proneumlsie teuml mbrojtur nga neni 1 i protokollit nr 1 peumlr personat qeuml i ploteumlsojneuml
kushtet peumlr teuml fituar njeuml teuml drejteuml teuml tilleuml E njeumljta gjeuml mund teuml aplikohet neuml lidhje me rregullimet
ligjore peumlr kthimin ose kompensimin teuml parashikuara para ratifikimit neumlse ky legjislacion mbetet
neuml fuqi pas ratifikimit nga Shteti Kontraktues i Protokollit teuml Pareuml Shteseuml (shih Broniowski k
Poland [GC] 3144396 sect125 ECHR 2004-V)rdquo
11 Ne jemi teuml qeumlndrimit se heqja ose mosparashikimi i kthimit fizik teuml proneumls aty ku
eumlshteuml e mundur dhe parashikimi i kompensimit fizik me njeuml fond toke qeuml eumlshteuml meuml seuml paku i
dyshimteuml dhe jo i sigurt neuml pritshmeumlriteuml e tij nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me qeumlllimin qeuml ka ligji dhe as
me detyrimet nga vendimet e GJEDNJ-seuml peumlr njeuml zgjidhe efektive dhe peumlrfundimtare nga shteti
shqiptar peumlr ccedileumlshtjen e pronave
12 Seuml dyti lidhur me metodologjineuml e parashikuar peumlr kompensimin financiar mendojmeuml
se kjo meumlnyreuml llogaritje peumlr teuml kompensuar peumlrfundimisht pronareumlt nuk respekton konceptin e
shpeumlrblimit teuml drejteuml referuar edhe jurisprudenceumls seuml Gjykateumls Kushtetuese
13 Neuml kapitullin 2 teuml ligjit objekt shqyrtimi janeuml peumlrcaktuar rregullat peumlr kompensimin e
vendimeve peumlrfundimtare neuml lidhje me metodologjineuml e vlereumlsimit si dhe format e kompensimit
dhe teuml vlereumlsimit Keumlto rregulla vlejneuml si peumlr vendimet peumlr dosjet e patrajtuara por edhe peumlr
dosjet peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar
14 Sipas ligjit teuml gjitha vendimet peumlrfundimtare peumlr kthim dhe kompensim prone peumlr
peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit do trsquoi neumlnshtrohen keumlsaj meumlnyre vlereumlsimi
(i) Prona e njohur peumlr kompensim vlereumlsohet neuml bazeuml teuml zeumlrit kadastral qeuml ka pasur neuml
koheumln e shproneumlsimit
(ii) Prona e kthyer vlereumlsohet sipas zeumlrit kadastral aktual teuml saj dhe sipas zeumlrit kadastral
qeuml ka pasur neuml koheumln e shproneumlsimit duke llogaritur diferenceumln e vlereumls qeuml do teuml rezultojeuml nga
ndryshimi i zeumlrit kadastral
28
(iii) Vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml njohur veteumlm teuml drejteumln e kompensimit do teuml
vlereumlsohen sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur prona neuml momentin e shproneumlsimit sipas
peumlrcaktimeve teuml meumlsipeumlrme
(iv) Neuml rastet kur subjektet e shproneumlsuara kaneuml peumlrfituar me vendim kthim dhe
kompensim diferenca e llogaritur si meuml sipeumlr do teuml zbritet nga vlereumlsimi i vlereumls seuml proneumls seuml
njohur peumlr kompensim
(v) Vlereumlsimi peumlr vendimin peumlrfundimtar qeuml ka njohur teuml drejteumln e kompensimit duke
marreuml si referim zeumlrin kadastral sipas origjineumls seuml proneumls qeuml ndodhet meuml afeumlr proneumls qeuml do teuml
kompensohet duke u bazuar neuml harteumln e vlereumls neuml koheumln e hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Neuml rast se
praneuml proneumls qeuml do teuml kompensohet gjenden disa zeumlra kadastrale teuml njeumljteuml me ateuml teuml origjineumls seuml
proneumls me distanceuml teuml njeumljteuml dhe me vlera teuml ndryshme ateumlhereuml peumlr referim neuml peumlrllogaritje
merret zona qeuml ka ccedilmimin meuml teuml larteuml
(vi) Neuml rast se ATP merr njeuml vendim peumlr njohje dhe kompensim fizik neuml proneumln e
subjektit prona vlereumlsohet sipas pikeumls 1 teuml nenit 6 Kur nga ky vlereumlsim rezulton se subjekti
peumlrfiton njeuml proneuml qeuml ka vlereuml meuml teuml larteuml se sa prona qeuml ka pasur neuml momentin e shproneumlsimit
ateumlhereuml subjekti i kompensohet fizikisht sipeumlrfaqja qeuml i korrespondon vlereumlsimit dhe pjesa tjeteumlr
kalon neuml fondin e tokeumls me vendim teuml ATP-seuml
(vii) Vlera e aksioneve obligacioneve kompensimi financiar apo ccedildo lloj kompensimi
tjeteumlr duke peumlrfshireuml dispozitat ligjore peumlr ndarjen e tokeumls bujqeumlsore qeuml subjekti apo
trasheumlgimtareumlt e tij kaneuml peumlrfituar meuml pareuml do teuml zbritet nga shuma e peumlrllogaritur peumlr
kompensim
(viii) Peumlr vendimet e kompensimit teuml peumlrcaktuara me vlereuml dhe ende teuml pa ekzekutuara
nga periudha e njohjes seuml teuml drejteumls peumlr kompensim deri neuml marrjen e shpeumlrblimit subjektet e
shproneumlsuara do teuml peumlrfitojneuml indeksimin sipas vlereumls zyrtare teuml inflacionit dhe interes bankar
sipas mesatares vjetore teuml nxjerreuml nga Banka e Shqipeumlriseuml neuml momentin e hyrjes neuml fuqi teuml ligjit
15 Referuar ligjit objekti shqyrtimi vlereumlsimi i proneumls sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur
neuml momentin e shproneumlsimit eumlshteuml neuml shkelje teuml drejtpeumlrdrejt teuml parimit teuml siguriseuml juridike dhe teuml
baraziseuml para ligjit teuml shtetasve duke ndryshuar situateumln ligjore gjateuml procesit neuml sens
peumlrkeqeumlsues peumlr pjeseumltareuml teuml seuml njeumljteumls kategori pa pasur njeuml shkak teuml arsyesheumlm
16 Neuml vendimin Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml pg113 GJEDNJ ka orientuar shtetin
shqiptar duke theksuar se ldquoNeuml veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e
shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml
rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Gjykata
29
nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml
kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml
lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimiProcesi
i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga
kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i
paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln
qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlve Qeveria nuk
ka beumlreuml njeuml vlereumlsim teuml drejteuml neuml keumlteuml drejtim ndeumlrkoheuml qeuml eumlshteuml e qarteuml qeuml kishte mundeumlsi teuml
tjera teuml cilat duhej teuml merrnin prioritet veccedil kompensimit financiar peumlr ekzekutimin e vendimeve
peumlrfundimtare duke mos kaluar neuml arbitraritetin sa teuml ceumlnohet njeuml e drejteuml e reumlndeumlsishme siccedil
eumlshteuml ajo e proneumls dhe e procesit teuml rregullt ligjor qeuml i referohet ekzekutimit teuml njeuml vendimi
peumlrfundimtar Ndryshe nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe ndryshe nga sa eumlshteuml orientuar peumlrmes
Vendimit pilot Qeveria i ka kushtuar veumlmendje kompensimit financiar referuar nenit 8 teuml Ligjit
Neuml vendimin pilot GJEDNJ ka orientuar Qeverineuml drejt shfryteumlzimit teuml formave teuml tjera
alternative teuml kompensimit Gjithashtu Sekretariati neuml vlereumlsimin e skemeumls seuml kompensimit teuml
paraqitur nga Qeveria peumlrmes Ligjit ka vlereumlsuar se e ka teuml pamundur teuml kuptojeuml qeumlllimin e
Qeveriseuml qeuml ka aplikuar njeuml formeuml teuml tilleuml neuml hierarki peumlr kompensimin dhe ka shfaqur dyshime
referuar diskriminimit teuml mundsheumlm qeuml mund teuml krijohet mes atyre qeuml u eumlshteuml dheumlneuml e drejta e
kthimit meuml pareuml dhe tani u jepet e drejta e kompensimit2rdquo
17 Keumlshtu referuar vendimit Puto k Shqipeumlriseuml GJEDNJ ka ccedilmuar se ldquoSiccedil u pranua
nga Qeveria neuml Planin e saj teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml
besuesheumlm neuml lidhje me numrin e peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta
te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993
Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml
rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e
peumlrgjithshme teuml kompensimit si dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml
kompensimitPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1Rishikimi dhe
2 Shih Document H Exec (2015)16 para 45 53 teuml Komitetit teuml Ministrave
30
peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke
marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml
fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr
Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml
paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimi Procesi i vendimmarrjes peumlr llojin e kompensimit qeuml do
teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e besimit teuml publikut Do
teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml shpeumlrndaheshin
peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore qeuml vendimet e
autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen rishikimit
gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjeje Procesi i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve
peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit
Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml
legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar
teuml paguar ish pronareumlve Nga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml
sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml
unifikuara hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml
ardhshme ligjorerdquo
18 Pra neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur detyrimet e shtetit shqiptar sipas vendimit teuml
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml janeuml keumlto
(i) Teuml evitohen ndryshimet e vazhdueshme legjislative ldquoShteti i paditur duhet teuml marreuml
masa teuml peumlrgjithshme prioritare me qeumlllim sigurimin neuml meumlnyreuml efektive teuml seuml drejteumls peumlr
kompensim ndeumlrsa vendos balanceuml teuml drejteuml midis interesave teuml ndryshme neuml fjaleuml (shihni peumlr
shembull Burdov (nr 2) teuml cituar meuml lart sect 125) Neuml bazeuml teuml monitorimit nga Komiteti i
Ministrave Shteti i paditur mbetet i lireuml teuml zgjedheuml mjetet me teuml cilat do teuml peumlrmbusheuml detyrimin e
tij ligjor sipas Nenit 46 teuml Konventeumls me kusht qeuml keumlto mjete teuml jeneuml teuml pajtueshme me
peumlrfundimet e caktuara neuml vendimin e Gjykateumls (shihni Scozzari dhe Giunta kundeumlr Italiseuml [GC]
nr 3922198 dhe 4196398 sect 249 GJEDNJ 2000-VIII) Gjykata veumlren fillimisht se legjislacioni
aktual mbi proneumlsineuml eumlshteuml ndryshuar shpesh teuml pakteumln shtateuml hereuml gjateuml periudheumls 2004-2010
Ndeumlrsa ndryshimet legjislative mund teuml reflektojneuml njeuml situateuml teuml peumlrmireumlsuar kompleksiteti i
dispozitave legjislative ndryshimet e shpeshta teuml tyre si dhe praktika e papajtueshme gjyqeumlsore
qeuml rezulton nga to do teuml kontribuojeuml neuml meumlnyreuml teuml pashmangshme neuml njeuml mungeseuml teuml
peumlrgjithshme teuml siguriseuml juridike Shteti i paditur duhet teuml shmangeuml ndryshimet e shpeshta teuml
31
legjislacionit dhe teuml shqyrtojeuml me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare peumlrpara se teuml
paraqeseuml ndryshime teuml meumltejshmerdquo (pg110)
(ii) Teuml beumlhet i disponuesheumlm informacion i sakteuml dhe i besuesheumlm dhe teuml analizohen
me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare ldquoSiccedil u pranua nga Qeveria neuml Planin e saj
teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml besuesheumlm neuml lidhje me numrin e
peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e
kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993 Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml
sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte
mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e peumlrgjithshme teuml kompensimit si
dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml kompensimitrdquo (pg111)
(iii) Teuml krijohen mjete kompensimi teuml keumlnaqshme dhe teuml evitohen kriteret procedurale teuml
pavolitshme ldquoPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1rdquo (pg112)
(iv) Transparenceuml e ploteuml dhe efektivitet neuml procesin vendimmarreumls ldquoGjykata veumlren se
skema e kompensimit duhet teuml trajtojeuml peumlrfundimet e nxjerra sipas Nenit 13 teuml Konventeumls Neuml
veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi
financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e
kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Rishikimi dhe peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet
trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls
dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml
tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat
eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra t tjera
kompensimirdquo (pg113-114)
(v) Caktimi i afateve ligjore teuml detyrueshme reale dhe parashikimi i burimeve financiare
dhe njereumlzore teuml mjaftueshme ldquoKrejt neuml ndryshim nga propozimet neuml Planin e Veprimit teuml
Qeveriseuml qeuml nuk kishte peumlrmendur afate konkrete Gjykata nuk mund teuml theksojeuml mjaftuesheumlm
reumlndeumlsineuml e caktimit teuml afateve realiste statutore dhe detyruese neuml lidhje me ccedildo hap teuml procesit
Shtyrjet e shpeshta teuml afateve siccedil ka ndodhur deri tani nuk kontribuojneuml neuml njeuml zgjidhje teuml
shpejteuml teuml problemeve teuml identifikuara dhe deumlmtojneuml meuml tej besimin e publikut Eumlshteuml e
32
reumlndeumlsishme qeuml me qeumlllim garantimin e zbatimit efektiv teuml masave teuml peumlrgjithshme neuml
dispozicion teuml autoriteteve kompetente teuml vihen burime teuml mjaftueshme njereumlzore dhe materiale
dhe teuml garantohet bashkeumlrendimi midis institucioneve teuml ndryshme me synim shkeumlmbimin e
informacionit Sa hereuml qeuml teuml jeteuml e mundur autoritetet mund teuml shqyrtojneuml mundeumlsineuml e shkurtimit
teuml burimeve duke bashkuar institucione teuml ndryshme me qeumlllim shmangien e mbivendosjeve dhe
zvogeumllimin e kostove dhe shpenzimeve operative Krijimi i strukturave teuml reja institucionale nuk
duhet teuml konsiderohet si njeuml shtreseuml tjeteumlr e procesit por duhet teuml justifikohet ploteumlsishtrdquo (pg116-
117)
(vi) Rritja e barreumls seuml pronareumlve teuml paligjsheumlm qeuml keumlrkojneuml teuml legalizojneuml teuml drejtat e
proneumlsiseuml neuml pronat e ish-pronareumlve si dhe neuml pronat shteteumlrore ldquoProcesi i kompensimit teuml ish
pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml karakterizohet nga kompensimi i ish
pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml
rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i
afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlverdquo (pg115)
(vii) Krijimi i njeuml sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pasurive teuml
paluajtshme ldquoNga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml sistemi
transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml unifikuara
hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml ardhshme
ligjorerdquo
(viii) Mbajtja e diskutimeve teuml gjeumlra publike ldquoProcesi i vendimmarrjes peumlr llojin e
kompensimit qeuml do teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e
besimit teuml publikut Do teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml
shpeumlrndaheshin peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore
qeuml vendimet e autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen
rishikimit gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjejerdquo
19 Sa i takon detyrimeve neuml pikat (ii) (iii) (vi) dhe (vii) nuk u dha asnjeuml informacion
thelbeumlsor ose argument bindeumls i nivelit kushtetues nga subjektet e interesuara se si janeuml realizuar
ose peumlrse nuk janeuml parashikuar neuml ligj keumlto detyrime Peumlr keumlteuml arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se
orientimet e GJEDNJ-seuml neuml vendimin Manushaqe Puto etj k Shqipeumlriseuml nuk janeuml misheumlruar neuml
ligjin objekt shqyrtimi
20 GJEDNJ neuml rastin Vrioni k Shqipeumlriseuml ka arritur neuml peumlrfundimin se referuar edhe
meumlnyreumls seuml peumlrllogaritjes neuml rastin Driza k Shqipeumlriseuml metoda e peumlrllogaritjes do teuml duhej teuml ishte
vlera e proneumls neuml momentin e nxjerrjes seuml vendimit por neuml kushtet qeuml Shqipeumlria deumlshtoi teuml kishte
33
njeuml harteuml vlere qeuml neuml vitin 1993 GJEDNJ iu referua vlereumls seuml proneumls neuml momentin e kompensimit
bazuar neuml harteuml vlereuml qeuml reflekton ccedilmimin e tregut Pra rrjedhimisht qeveria duhej teuml kishte
marreuml parasysh vlereumln e proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit teuml kompensimit jo teuml
shproneumlsimit Pra GJEDNJ e ka udheumlzuar qeverineuml shqiptare se cileumls vlereuml duhej trsquoi referohej neuml
ccedileumlshtjet qeuml lidhen me kompensimin Skema e ofruar nga ligji objekt shqyrtimi nuk respekton keumlteuml
orientim teuml GJEDNJ
21 Sa i takon kritereve teuml shpeumlrblimit teuml drejteuml ato janeuml peumlrshkruar nga GJEDNJ-ja neuml
vendimin e saj peumlr ccedileumlshtjen Driza k Shqipeumlriseuml Neuml keumlteuml vendim GJEDNJ eumlshteuml shprehur ndeumlr teuml
tjera se ldquoGjykata ccedilmon se neuml rrethanat e ccedileumlshtjes neuml fjaleuml kthimi i parceleumls seuml vogeumll teuml tokeumls
ashtu siccedil u caktua me vendimin gjyqeumlsor teuml formeumls seuml prereuml teuml Gjykateumls seuml Larteuml teuml dateumls 17
dhjetor 1998 seuml bashku me pagimin e fitimit teuml munguar si dhe teuml kompensimit neuml vlereuml neuml
lidhje me parceleumln e madhe teuml tokeumls neuml bazeuml teuml vendimit teuml dateumls 7 dhjetor 2000 duke peumlrfshireuml
edhe shkalleumln e interesit qeuml pasqyron ndeumlrhyrjen pasojeuml e seuml cileumls ishte humbja e proneumlsiseuml seuml
parceleumls seuml madhe teuml tokeumls do ta vendosnin ankuesin sa meuml shpejt teuml jeteuml e mundur neuml njeuml situateuml
teuml njeumljteuml me ateuml neuml teuml cileumln do teuml kish qeneuml ai po teuml mos kishim shkelje teuml Konventeumlsrdquo
22 GJEDNJ e ka elaboruar meuml tej kuptimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo neuml ccedileumlshtjen Vrioni
k Shqipeumlriseuml teuml dateumls 13112007 sect 135 duke beumlreuml referim peumlr kompensimin e keumlrkuesve tek
harta e vlereumls seuml proneumls e vitit 2008 GJEDNJ u shpreh neuml keumlteuml pikeuml se ldquoneuml peumlrzgjedhjen e
harteumls seuml vlereumls seuml proneumls seuml vitit 2008 ajo ndeumlr teuml tjera pati parasysh teuml arriheshin qeumlllimet e
shpeumlrblimit teuml drejteuml teuml peumlrshkruara neuml ccedileumlshtjen ldquoDriza k Shqipeumlriseumlrdquo
23 Referuar ligjit dhe shpjegimeve teuml subjektit teuml interesuar Keumlshilli i Ministrave
rezulton se koncepti i shpeumlrblimit teuml drejteuml eumlshteuml misheumlruar jo neuml elementeumlt e elaboruar nga
GJEDNJ-ja por neuml elementeuml teuml ndrysheumlm qeuml nuk garantojneuml shpeumlrblim teuml drejteuml dhe si rrjedhim as
barazi midis subjekteve teuml shproneumlsuara Neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur ligji pavareumlsisht nga ajo qeuml
parashtrohet nga subjektet e interesuara de facto synon
(i) rivlereumlsim teuml teuml gjitha pronave teuml subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cilat u janeuml kthyer
atyre me vendime peumlrfundimtare meuml teuml hershme sipas kushteve teuml parashikuara neuml nenin 6 sect (1)
ndash (4) teuml ligjit Ky vlereumlsim do teuml sheumlrbejeuml si peumlrfitim i zbritsheumlm peumlr qeumlllime teuml zbatimit teuml nenit 6
sect (6) nenit 7 nenit 21 sect (4) nenit 23 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlt teuml cileumlve u
eumlshteuml kthyer njeuml pjeseuml e pronave me vendime meuml teuml hershme teuml teumlrhiqen nga keumlrkesat peumlr njohjen
e pronave sepse nenet e ldquopeumlrfitimeve teuml zbritshmerdquo qeuml urdheumlrojneuml rivlereumlsimin e pasurive teuml
kthyera sipas kritereve teuml ligjit neuml fjaleuml i peumlrjashtojneuml ata automatikisht nga fusha e zbatimit teuml
ligjit nr13315
34
(ii) vlereumlsim financiar teuml proneumls seuml origjineumls qeuml u kthehet pronareumlve llogaritur sipas
kritereve teuml nenit 6 pika 1ndash4 teuml ligjit me qeumlllim qeuml teuml zbritet diferenca qeuml rezulton neuml zbatim teuml
nenit 65 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlve iu hiqet e drejta e kthimit teuml njeuml pjese teuml
pasuriseuml seuml origjineumls megjitheumlse iu eumlshteuml njohur e drejta e proneumls seuml tyre
(iii) pushim i shqyrtimit teuml keumlrkesave peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar qeuml nuk ka
urdheumlruar kompensim teuml proneumls sipas nenit 72 pika ccedil) teuml Ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhje shteti
nuk ka detyrim teuml zbatojeuml vendimet peumlrfundimtare teuml KKKP AKKP dhe vendimet gjyqeumlsore qeuml
kaneuml urdheumlruar kthimin e proneumls
(iv) vlereumlsim financiar meuml i uleumlt peumlr rastet sipas nenit 164 a)ndashb) teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj
zgjidhjeve pronareumlve u rritet barra e proveumls neuml kurriz teuml vlereumls seuml proneumls seuml tyre
(v) njohje e seuml drejteumls seuml keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e kompensimit neuml
keumlmbim teuml pagesave meuml teuml shpejta sipas kritereve teuml nenit 17 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje
ligji diferencon pronareumlt neuml peumlrpjekje peumlr teuml siguruar peumlrfitime prej 80 - 50 teuml vlereumls seuml
pronave teuml njohura neuml keumlmbim teuml afateve teuml cilat janeuml teuml peumlrgjitheumlsuara neuml 10 vjet Ky lloj
peumlrfitimi ka mjaft impakt neumlse mbajmeuml parasysh se pjesa deumlrrmuese e keumlrkuesve janeuml teuml
moshuar
(vi) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e parablerjes (brenda 1 viti) neuml
keumlmbim teuml kompensimit sipas nenit 22 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji parashikon
mundeumlsineuml e peumlrjashtimit teuml pronareumlve nga e drejta e parablerjes neumlse keumlrkojneuml kompensim Nuk
kuptohet arsyeja peumlrse pronari mos teuml peumlrfitojeuml pjeseumlrisht nga ankandi dhe pjeseumlrisht nga format e
tjera teuml kompensimit
(vii) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml pranuar kompensim peumlr tokat e tyre teuml dheumlna neuml peumlrdorim
nga shteti sipas nenit 23 teuml ligjit ose detyrimi peumlr teuml pritur pa afat dhe pa deumlmshpeumlrblim
marreumldheumlnien juridike ekzistuese sipas keumltij neni Nuk kuptohet peumlrse kur keumlto toka teuml dheumlna neuml
peumlrdorim neumlse nuk janeuml teuml zeumlna kompensohen Neumlse ato nuk janeuml teuml zeumlna peumlrse nuk i kthehen
pronarit legjitim
(viii) Mostrajtimin e pronareumlve qeuml nuk disponojneuml njeuml vendim peumlrfundimtar neumlse prona
peumlr teuml cileumln kaneuml aplikuar peumlrfshihet brenda pronave teuml cileumlsuara neuml nenin 25 teuml Ligjit (shih nenin
20 teuml ligjit) Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji peumlrjashton pronareumlt qeuml kaneuml aplikuar peumlr njohje teuml
pronave teuml tyre teuml cilat peumlrfshihen brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 25 teuml Ligjit 13315
(ix) detyrim i pronareumlve peumlr teuml konvertuar neuml teuml drejteuml kompensimi pronat e kthyera me
vendime meuml teuml hershme teuml cilat bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 dhe nenit 25 teuml ligjit
Duke i hequr vetes detyrimin peumlr teuml zbatuar vendimet peumlrfundimtare peumlr kthimin e pronave teuml
35
cilat kaneuml mbetur teuml pazbatuara sipas nenit 7 sect 2 pika ccedil) e ligjit 13315 ligji objekt shqyrtimi
detyron teuml gjitheuml pronareumlt teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml pronave teuml tyre teuml kthyera por qeuml nuk
posedohen prej tyre teuml cilat sipas ligjit 13315 bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 nenit
24 dhe nenit 25 Keumlto vendime do teuml arkivohen
(x) pezullim i keumlrkesave qeuml lidhen me mbivendosje teuml teuml drejtave proneumlsore neuml keqbesim
deri sa mosmarreumlveshjet teuml zgjidhen neuml gjykateuml
24 Kjo formuleuml peumlr realizimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo referuar qeumlllimit dhe frymeumls seuml
ligjit neuml fakt nuk peumlrputhet me teuml Konkretisht qeuml njeuml pronari trsquoi kthehet prona e origjineumls sipas
nenit 21 sect (1) teuml ligjit duhet qeuml prona neuml fjaleuml (a) teuml mos jeteuml proneuml shteteumlrore sipas konceptit teuml
gjereuml teuml interesit publik parashikuar neuml nenin 251 (b) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e zeumlneuml sipas
ligjeve teuml radhitura neuml Shtojceumln i teuml ligjit (c) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e dheumlneuml neuml peumlrdorim sipas
nenit 23 teuml ligjit (ccedil) apo proneuml e zeumlneuml me ndeumlrtime pa leje sipas nenit 24 teuml ligjit (d) as territor
turistik (dh) apo proneuml e paluajtshme neuml administrim teuml institucioneve shteteumlrore (e) as truall i
zeumlneuml me ndeumlrtime shteteumlrore (shih nenin 21 sectsect (5)-(8) teuml ligjit
25 Meuml tej sipas keumlsaj formule Agjencia ka diskrecion teuml palimituar teuml rreumlzojeuml keumlrkesat e
pashqyrtuara peumlr kthim dhe kompensim prone neumlse objekti i tyre lidhet me pronat e origjineumls teuml
cileumlsuara neuml nenin 25 teuml ligjit Pra ccedildo keumlrkeseuml e pashqyrtuar do teuml rreumlzohet sipas nenit 20 teuml
ligjit neumlse Agjencia arrin neuml peumlrfundimin se kjo proneuml eumlshteuml e zeumlneuml peumlr interes publik dheose
sipas ligjeve teuml ldquoShtojceumls Irdquo teuml ligjit Neuml njeuml situateuml ku pjesa meuml e madhe e pronareumlve nuk kaneuml
arritur teuml posedojneuml pronat e tyre pasi ato janeuml teuml zeumlna neuml meumlnyreuml teuml paligjshme ose mbahen me
forceuml nga shteti pavareumlsisht se nuk peumlrbeumljneuml interes publik ccedilfareuml zgjidhje peumlrfundimtare synon teuml
realizohet me keumlteuml ligj
26 Gjykata neuml jurisprudenceumln e saj ka theksuar se parimi i shtetit teuml seuml drejteumls i
sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml njeuml nga parimet themelore neuml shtetin dhe shoqeumlrineuml
demokratike Aspekte teuml keumltij parimi janeuml edhe siguria juridike mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara
si dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme Siguria juridike presupozon veccedil teuml tjerash besueshmeumlrineuml e
qytetareumlve tek shteti dhe pandryshueshmeumlrineuml e ligjit peumlr marreumldheumlniet e rregulluara
Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet vazhdimisht ose teuml
jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike teuml cilat mund teuml
cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml vendosur me akte teuml
meumlparshme (shih dhe vendimet e Gjykateumls Kushtetuese nr 31 dateuml 18062010 nr24 dateuml
12112008 nr9 dateuml 26022007)
36
27 Nga ana tjeteumlr Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo
lloj pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml
prevalojeuml neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike (shih vendimin
e Gjykateumls Kushtetuese nr 26 dateuml 02112005) Neuml keumlteuml pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml
ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e favorshme ligjore paraqitet i
reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte
negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml teuml drejte teuml garantuar me
Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml rregullojeuml neumlpeumlrmjet
akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato teuml drejta teuml cilat janeuml
parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml preken nga ligjveumlneumlsi (shih
vendimin e Gjykateumls Kushtetuese nr 37 dateuml 13062012)
28 Referuar testit teuml proporcionalitetit sipas nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml
Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve pra parashikimi i tyre me ligj formal rezulton i respektuar
Kriteri i dyteuml neuml radheuml eumlshteuml interesi publik Koncepti kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml
trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml
keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para saj Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml radhiten neuml
meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml justifikojneuml
ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml aspektin e
kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml marreuml nga
ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet neuml aspektin e kushteve teuml
vendosura nga neni 171 i Kushtetuteumls dhe konkretisht teuml ekzistenceumls seuml interesit publik (Shih
vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
29 Eumlshteuml e veumlrteteuml se Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceuml teuml saj se si parimi i siguriseuml
juridike ashtu edhe ai i baraziseuml seuml shtetasve para ligjit nuk janeuml absolute dhe mund teuml kufizohen
neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i teuml cilit do teuml sillte
pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Por referuar parashtrimeve teuml subjekteve teuml
interesuara Keumlshilli i Ministrave dhe Kuvendi si dhe pyetjeve dhe debateve teuml zhvilluara neuml
seanceumln publike teuml zhvilluar para keumlsaj Gjykate nuk rezultoi qeuml qeveria ashtu siccedil ishte udheumlzuar
nga GJEDNJ dhe Komiteti i Ministrave teuml ishte bazuar neuml njeuml studim teuml thelluar apo vlereumlsim teuml
gjithansheumlm teuml situateumls neuml teumlreumlsi I vetmi argument i sjelleuml ishte interesi publik i bazuar neuml fatureumln
e larteuml financiare teuml shtetit
37
30 Seuml pari ne jemi teuml qeumlndrimit se ky argument nuk eumlshteuml i bazuar neuml argumente teuml
nivelit kushtetues pasi shteti nuk mund teuml kujdeset veteumlm peumlr fatureumln financiare teuml buxhetit por
peumlr teuml gjitha efektet e tjera teuml natyreumls juridike sociale dhe ekonomike teuml shtetit dhe teuml shtetasve
Seuml dyti nuk ka njeuml argument teuml bazuar neuml prova dhe fakte se sa do teuml mund teuml ishte ulur fatura
financiare neumlse ligji do teuml kishte parashikuar kthimin fizik teuml proneumls aty ku eumlshteuml e mundur Seuml
treti nuk ka informacion teuml sakteuml sa eumlshteuml diferenca midis shumeumls qeuml shteti do teuml duhej teuml
paguante me ligjin e meumlparsheumlm dhe sa me ligjin neuml fuqi dhe se si mund teuml ulej kjo diferenceuml Seuml
kateumlrti duke iu referuar qeumlllimit teuml ligjit kuptojmeuml se synimi eumlshteuml ldquoshpeumlrblimi i drejteumlrdquo i
subjekteve teuml shproneumlsuara Pyetja lind Si mund teuml konsiderohet i drejteuml shpeumlrblimi kur njeuml tokeuml
e konfiskuar neuml vitet 50 ka qeneuml tokeuml bujqeumlsore dhe sot eumlshteuml truall ndeumlrtimi neuml zoneuml urbane dhe e
ka vlereumln dhjetra ose qindra hereuml meuml teuml larteuml Qeveria argumentoi se ky shpeumlrblim eumlshteuml i drejteuml
sepse toka kur eumlshteuml shteteumlzuar ka pasur ateuml vlereuml dhe meriton teuml shpeumlrblehet me ateuml vlereuml ky
quhet trajtim i barabarteuml dhe nuk sjell diskriminim midis shtetasve () Por Keumlshilli i Ministrave
nuk ndalet neuml faktin se ka qeneuml pikeumlrisht shteti qeuml neuml rastin meuml teuml mireuml nuk ka marreuml masa efikase
dhe neuml rastin meuml teuml keq e ka penguar aktivisht geumlzimin e proneumls nga pronari legjitim Pra
paafteumlsineuml ose mungeseumln e gatishmeumlriseuml seuml shtetit duhet ta paguajeuml seumlrish subjekti i shproneumlsuar
duke iu neumlnshtruar njeuml skeme kompensimi qeuml neuml fund teuml peumlrllogaritjeve do teuml arrijeuml trsquoi japeuml
pronarit legjitim veteumlm leumlmosheuml dhe jo njeuml shpeumlrblim teuml drejteuml siccedil pretendohet nga subjektet e
interesuara
31 Neuml rastin konkret Keumlshilli i Ministrave paraqet si interes publik fatureumln e larteuml
financiare qeuml do teuml duhej teuml paguante shteti neuml rast se do teuml mbante skemeumln e kompensimit sipas
ligjit teuml vjeteumlr Neuml fakt po trsquoi referohemi pretendimit teuml keumlrkuesve si dhe fakteve teuml paraqitura
prej tyre ka mjaft subjekte qeuml nga komisionet e kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave kaneuml
marreuml njeuml vendim peumlr kthimin e pjessheumlm ose teuml ploteuml teuml proneumls seuml tyre vendime keumlto qeuml janeuml neuml
fuqi nga gjykatat shqiptare ose nga GJEDNJ Njeuml pjeseuml e mireuml e tyre mund teuml peumlrfitonin nga
kthimi fizik i proneumls seuml tyre aty ku eumlshteuml e lireuml teumlreumlsisht ose pjeseumlrisht Peumlr pronareumlt e pyjeve dhe
kullotave kjo mundeumlsi rezulton meuml e madhe (referuar edhe parashtrimeve teuml Avokatit teuml Popullit
neuml seanceumln gjyqeumlsore bazuar neuml komunikimin e tij me Ministrineuml e Bujqeumlsiseuml lidhur me fondin e
pyjeve dhe kullotave qeuml janeuml neuml proneumlsi teuml shtetit aktualisht) Ateumlhereuml lind pyetja Peumlrse duhet qeuml
keumlto vendime teuml trajtohen me formeuml kompensimi neumlse pronat objekt trajtimi janeuml ende teuml lira
Peumlrse qeveria nuk sheh mundeumlsineuml e uljes seuml vlereumls financiare teuml fatureumls duke hequr nga proneumlsia
shteteumlrore ato prona qeuml neuml fakt janeuml teuml pronareumlve subjekte teuml shproneumlsimit Pikeumlrisht realizimi i
38
keumlsaj teuml fundit neuml funksion teuml interesit publik do teuml ishte teumlreumlsisht e justifikuar prej tij dhe jo e
kundeumlrta
32 Keumlsaj pyetje teuml beumlreuml nga Gjykata neuml seanceuml peumlrfaqeumlsuesit e Keumlshillit teuml Ministrave iu
peumlrgjigjeumln se ldquoNeuml variantin e pareuml ekzistonte kthimi i proneumls keumlshtu siccedil keumlrkohej nga pronareumlt
dhe pikeumlrisht peumlr teuml realizuar keumlteuml teuml drejteuml Pyetja seuml cileumls shteti shqiptar nuk mund trsquoi peumlrgjigjej
dhe nuk i eumlshteuml peumlrgjigjur deri me sot eumlshteuml neumlse do teuml realizonte kthim teuml ploteuml dhe kompensim
nga ana tjeteumlr me keumlteuml formuleuml kjo do teuml thoshte trajtim teuml pa barabarteuml Ai qeuml sot do teuml merrte
tokeumln truall qeuml ka pasur tokeuml bujqeumlsore do teuml trajtohej neuml meumlnyreuml teuml pa barabarteuml me ateuml qeuml do teuml
merrte kompensim Eumlshteuml ajo qeuml ka ndodhur neuml 23 vite ata qeuml kaneuml pasur dhe kaneuml marreuml teuml
drejteumln e kthimit e kaneuml poseduar ateuml dhe kaneuml pasur mundeumlsi ti shohin frutet e tyre peumlr 23 vite
Kjo situateuml ishte gjetur neuml kundeumlrshtim me teuml drejtat e njeriut dhe peumlr keumlteuml arsye nuk pati njeuml
vendimmarrje 2 vjeccedilare teuml AKKP sepse vendimmarrja e agjenciseuml ccedildo diteuml do teuml ishte neuml
kundeumlrshtim me teuml drejta te njeriut Deri sa u krijua mekanizmi i ri i cili ne besojmeuml qeuml eumlshteuml
efektiv dhe neuml peumlrputhje me teuml drejtat e njeriu ldquo
33 Ajo qeuml ne e kemi teuml veumlshtireuml teuml kuptojmeuml nga ky qeumlndrim i subjektit teuml interesuar
eumlshteuml se shteti nuk ka beumlreuml peumlrpjekje teuml parashikojeuml se sa prona janeuml teuml kthyeshme neuml teumlreumlsi pra sa
eumlshteuml numri i objekteve ose tokave livadheve dhe pyjeve qeuml mund teuml kthehen neuml formeuml fizike pa
pasur nevojeuml trsquoi fuseuml pronareumlt e tyre neuml skemeuml kompensimi Pra pamundeumlsia e shtetit peumlr teuml beumlreuml
njeuml inventar teuml pronave teuml sekuestruara ose shproneumlsuara qeuml ndodhen ende teuml lira ose
potencialisht teuml mundura peumlr trsquoiu kthyer pronarit ka ccediluar neuml parashikimin e metodologjiseuml seuml
kompensimit megjitheumlse ka meumlnyra teuml tjera jo veteumlm meuml efektive peumlr pronarin i cili do teuml ishte
meuml i keumlnaqur teuml kishte proneumln e tij sesa njeuml vlereuml teuml kompensuar por do teuml ishte me meuml pak kosto
peumlr shtetin dhe taksapaguesit shqiptareuml teuml cileumlt deri tani po paguajneuml tepeumlr peumlr paafteumlsineuml e shtetit
peumlr teuml zgjidhur keumlteuml problem
34 Duke iu referuar testit teuml proporcionalitetit neuml keumlteuml kufizim qeuml beumln ligji teuml drejteumls seuml
proneumls kjo skemeuml nuk e kalon me sukses ateuml pasi nuk ka asnjeuml arsye legjitime qeuml justifikon keumlteuml
zgjidhje Shteti nuk duhet teuml zgjedheuml rrugeumln dhe metodeumln meuml teuml thjeshteuml ose meuml teuml lehteuml ldquopeumlr teuml
peumlrfunduar procesin e trajtimit teuml proneumlsrdquo siccedil e ka qeumlllimin ky ligj por duhet realisht teuml beumljeuml
peumlrpjekje teuml realizojeuml de facto teuml drejteumln e proneumls seuml pronareumlve teuml shproneumlsuar padrejteumlsisht si dhe
teuml uleuml sa meuml shumeuml fatureumln financiare teuml taksapaguesve Shteti duhet teuml peumlrdoreuml mjetin meuml teuml
peumlrshtatsheumlm dhe qeuml garanton ndeumlrhyrje sa meuml teuml vogeumll neuml teuml drejtat kushtetuese dhe jo mjetin meuml
teuml reumlndeuml por qeuml arrin qeumlllimin meuml shpejteuml pa u kujdesur peumlr shkeljet qeuml shkakton neuml teuml drejtat e
subjekteve qeuml preken prej saj
39
35 Gjykata ka theksuar se njeuml kusht tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi gjateuml
ndeumlrhyrjes neuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml eumlshteuml edhe respektimi i raportit teuml drejteuml midis
ndeumlrhyrjes dhe gjendjessituateumls qeuml e ka diktuar ateuml Ky kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml
evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml njeuml situateuml konkrete
Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete
teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml keumlrkohet teuml arrihen Gjithashtu Gjykata neuml
jurisprudenceuml teuml vazhdueshme ka mbajtur qeumlndrimin se parimi i proporcionalitetit neumlnkupton qeuml
ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit peumlr kufizimin e njeuml teuml drejte ose lirie teuml caktuar teuml beumlhet me mjete teuml
peumlrshtatshme qeuml i peumlrgjigjen drejt qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet Peumlrveccedil keumlsaj peumlrdorimi i keumltyre
mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml arrihet me mjete teuml
tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve meuml pak teuml deumlmshme
peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml kufizimit me gjendjen qeuml
e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml dobishmeumlriseuml dhe teuml
proporcionalitetit Respektimi i keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast
konkret duke ballafaquar interesin publik qeuml dikton kufizimin me teuml drejtat qeuml kufizohen Neuml
keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit
keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen
kufizimit (Vendimi nr2 dateuml 18022013 i Gjykateumls Kushtetuese)
36 Ligji parashikon krijimin e Fondit teuml Tokeumls (neni 53 dhe 12) i cili do teuml peumlrbeumlhet
nga fondi fizik i pronave neuml ccedildo qark sipeumlrfaqet e lira neuml territoret informale dhe sipeumlrfaqe teuml
tjera (e papeumlrcaktuar) Peumlrderisa do teuml krijohet njeuml Fond i tilleuml lind pyetja se peumlrse Keumlshilli i
Ministrave nuk ka beumlreuml njeuml studim se cilat nga keumlto toka teuml lira mund teuml kthehet neuml formeuml fizike
pronareumlve pa qeneuml nevoja teuml trajtohen si fond peumlr teuml gjitheuml pronareumlt ose veteumlm si potencialisht e
mundur pasi nuk ka njeuml peumlrcaktim se sa do teuml jeteuml ky fond dhe si krijohet
37 Neni 12 eumlshteuml i papeumlrcaktuesheumlm pasi teuml thuash se fondi i tokeumls peumlr kompensim do teuml
krijohet nga sipeumlrfaqet e mbetura teuml lira nga ndeumlrtimet informale eumlshteuml nonsens sepse pronari
legjitim duhet teuml preseuml ccedilfareuml mbetet e lireuml nga ndeumlrtuesit e paligjsheumlm ose zaptuesit numri dhe
peumlrqindja e teuml cileumlve ende eumlshteuml e papeumlrcaktuar derisa teuml krijohet fondi i tokeumls peumlr trsquoi kompensuar
pronareumlt legjitimeuml Neumlse qeveria kishte peumlr qeumlllim teuml krijojeuml fond teuml tokeumls peumlr kompensimin e
pronareumlve mund teuml kishte pezulluar procesin e legalizimit deri neuml kryerjen peumlrfundimtare teuml
procesit teuml kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave aty ku mendohet se ka mjaftuesheumlm tokeuml peumlr
trsquou kthyer pronareumlve Neuml keumlteuml meumlnyreuml shteti do teuml kursente nga fondi financiar dhe toka nuk do
40
teuml jepej me ccedilmim simbolik siccedil peumlrfitohet tani nga teuml paligjshmit Edhe taksapaguesit shqiptareuml do
teuml ishin meuml teuml keumlnaqur me uljen e barreumls financiare qeuml do trsquou duhet teuml paguajneuml peumlr dekadat neuml
vazhdim Edhe neuml vlereumlsimin e Komitetit teuml Ministrave lidhur me ekzekutimin e vendimit
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml neuml pg31 eumlshteuml theksuar se megjitheuml peumlrpjekjet pozitive teuml
qeveriseuml shqiptare peumlr teuml peumlrmbushur detyrimet e veumlna nga GJEDNJ ldquodisa paqarteumlsi duken se
kaneuml mbetur lidhur me paditeuml qeuml janeuml neuml shqyrtim aktualisht ose atyre qeuml mund teuml kundeumlrshtojneuml
njeumlra-tjetreumln Do teuml kishte qeneuml e dobishme neumlse autoritetet do teuml siguronin meuml shumeuml
informacion teuml detajuar se si keumlto fatura do teuml ndikonin neuml fondin e peumlrgjithsheumlm teuml kompensimit
dhe neuml peumlrcaktimin e Fondit teuml Tokeumlsrdquo Meuml tej neuml pg45 thuhet ldquoMund teuml ekzistojeuml rreziku peumlr
diskriminim midis subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cileumlve iu eumlshteuml kthyer prona fizikisht dhe atyre
qeuml do teuml kompensohen Peumlr keumlteuml eumlshteuml e nevojshme teuml shpjegohet se peumlrse qeveria ka beumlreuml keumlteuml
zgjedhje preferenciale me projektligjin neuml meumlnyreuml qeuml teuml vlereumlsohet skema e re e kompensimit neuml
peumlrputhje me standardet e vendosura nga GJEDNJrdquo Peumlrgjigja e qeveriseuml shqiptare lidhur me
keumlteuml ka qeneuml ldquopeumlr teuml hequr ccedildo mundeumlsi diskriminimi nuk eumlshteuml parashikuar kthimi por veteumlm
kompensimi peumlr teuml gjitheuml teuml shproneumlsuarit()rdquo (po aty)
38 Argumenti i dheumlneuml nga Keumlshilli i Ministrave se nuk ka pasur njeuml skemeuml
peumlrfundimtare peumlr kompensimin dhe si e tilleuml ajo mund teuml ndryshojeuml neuml ccedildo koheuml neuml meumlnyreuml teuml
papritur nga qeveriaparlamenti nuk na duket e bazuar Ccedildo parashikim ligjor peumlr sa koheuml
zbatohet dhe eumlshteuml neuml fuqi prezumohet se eumlshteuml e qeumlndrueshme Ndryshimi i papritur i
parashikimeve peumlr teuml njeumljteumlt subjekte dhe me pasoja peumlrkeqeumlsuese pa dheumlneuml argumente
kushtetuese peumlrbeumln cenim teuml siguriseuml juridike dhe diskriminim midis subjekteve teuml seuml njeumljteumls
kategori Keumlto parime kushtetuese nuk mund teuml cenohen veteumlm me argumentin se rritet fatura
financiare kur ky proces tashmeuml ka vite qeuml ka filluar dhe peumlr meuml se 20 vjet ka pasur njeuml skemeuml
tjeteumlr qeuml ndryshon teumlreumlsisht duke mosrespektuar aspak teuml drejteumln e pronareumlve por veteumlm
sipeumlrfaqeumlsisht detyrimin e shtetit peumlr teuml ldquombyllurrdquo ccedileumlshtjen e pronave Ky argument i peumlrdorur
vazhdimisht nga Keumlshilli i Ministrave nuk mendojmeuml se eumlshteuml argument i nivelit kushtetues qeuml
justifikon cenimin e vazhduesheumlm teuml seuml drejteumls seuml proneumls
39 Nisur nga sa meuml lart jemi teuml qeumlndrimit se parimi i siguriseuml juridike eumlshteuml prekur nga
rregullimi i ri dhe ndeumlrhyrja e beumlreuml nuk respekton kriteret kushtetuese peumlr keumlteuml qeumlllim teuml
parashikuara nga neni 171 i Kushtetuteumls konkretisht mbrojtjen e interesit publik vendosjen e
njeuml raporti teuml drejteuml midis seuml drejteumls seuml cenuar dhe qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet neumlpeumlrmjet
ndeumlrhyrjes legjislative si dhe ruajtjen e thelbit teuml seuml drejteumls seuml proneumls
41
B Peumlr pretendimin e cenimit teuml baraziseuml para ligjit
40 Keumlrkuesit kaneuml argumentuar se skema e kompensimit teuml parashikuar nga ligji bie
ndesh me parimin e baraziseuml para ligjit pasi trajton neuml meumlnyreuml teuml ndryshme teuml njeumljteumln kategori
pronareumlsh duke i vendosur ata qeuml presin teuml kompensohen neuml poziteuml meuml pak teuml favorshme se ata qeuml
u kompensuan para hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Gjithashtu vendimet e formeumls seuml prereuml peumlrfshi
edhe vendimet e dheumlna nga GJEDNJ do teuml vlereumlsohen sipas njeuml skeme meuml pak teuml favorshme sesa
vendimet e ekzekutuara para hyrjes neuml fuqi teuml ligjit megjitheumlse janeuml teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose vlereuml
totale
41 Pyetjes seuml beumlreuml nga Gjykata gjateuml seanceumls gjyqeumlsore neumlse skema e zgjedhur krijon
pabarazi subjekti i interesuar Keumlshilli i Ministrave iu peumlrgjigj negativisht Sipas tij ligji beumln njeuml
trajtim teuml barabarteuml jo veteumlm midis ish pronareumlve por edhe midis tyre dhe pronareumlve teuml soteumlm
Pra referuar keumltij qeumlndrimi neuml qofteuml se shteti aplikon keumlto kritere peumlr teuml shproneumlsuar sot peumlr
interes publik do teuml aplikojeuml teuml njeumljtat kritere peumlr ateuml shproneumlsim qeuml ka ndodhur 70 vjet meuml pareuml
42 Siccedil u tha meuml lart qeumlllimi i ligjit objekt shqyrtimi eumlshteuml ldquob) rregullimi dhe
shpeumlrblimi i drejteuml i kompensimit teuml proneumls ekzekutimi i vendimeve peumlrfundimtare teuml
kompensimit si dhe peumlrfundimi i procesit teuml kompensimitrdquo Pra rregullimi i ccedileumlshtjeve teuml
shproneumlsimit qeuml ndodhin sot nuk peumlrfshihet nga ky ligj dhe jo veteumlm kaq por sot nuk eumlshteuml e
mundur teuml krahasohet vlera e proneumls qeuml ka neuml treg me ateuml qeuml ka pasur para 70 vjeteumlve
43 Ne mendojmeuml se ligji cenon barazineuml e shtetasve para ligjit duke bere trajtim teuml
diferencuar midis pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim kthimi ose kompensimi teuml marreuml para hyrjes neuml
fuqi teuml keumltij ligji por ende teuml paekzekutuar dhe pronareumlve qeuml kaneuml arritur ta ekzekutojneuml vendimin
e kthimit ose kompensimit teuml marreuml neuml teuml njeumljteumln koheuml Neumlse keumlrkuesve u janeuml kthyer pronat teuml
cilat sipas ligjit 13315 cileumlsohen si brenda fusheumls seuml zbatimit teuml neneve 23 24 25 ata nuk mund
teuml ankohen peumlr zvarritje teuml procesit teuml ekzekutimit teuml vendimit por brenda 90 diteumlve nga hyrja e
ligjit neuml fuqi duhet teuml heqin doreuml nga certifikatat e proneumls dhe teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml saj
sigurisht sipas kritereve teuml peumlrfitimeve teuml zbritshme Ndryshe shteti e ccedilliron veten nga detyrimi
peumlr zbatimin teuml vendimeve neuml fjaleuml Neumlpeumlrmjet keumlsaj formule ligji vendos neuml pozita teuml
pabarabarta pronareumlt qeuml aplikojneuml sot dhe ata qeuml e kaneuml peumlrfituar me vendime teuml meumlparshme por
nuk kaneuml arritur ta posedojneuml ose ta ekzekutojneuml ateuml duke i privuar ata neuml meumlnyreuml arbitrare nga e
drejta e proneumls Prandaj mendojmeuml se ligji bie ndesh edhe me parimin e baraziseuml seuml shtetasve
para ligjit
44 Peumlr teuml gjitha keumlto arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se Gjykata duhej teuml kishte shpallur si
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi dhe jo veteumlm pjeseuml teuml tij pasi fryma dhe qeumlllimi i tij real nuk i
42
peumlrgjigjet keumlrkesave kushtetuese teuml parashikuar neuml nenet 41 42 dhe 17 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 1
teuml Protokollit Nr1 teuml KEDNJ-seuml si dhe praktikeumls seuml vazhdueshme teuml GJEDNJ-seuml dhe Gjykateumls
Kushtetuese
Aneumltareuml Gani Dizdari Vladimir Kristo
3
3 Neuml seanceumln plenare teuml dateumls 21012016 Kuvendi i Shqipeumlriseuml me vendimin nr12016
dateuml 21012016 ldquoPeumlr rreumlzimin e dekretit nr9377 dateuml 29122015 teuml Presidentit teuml Republikeumls
lsquoPeumlr kthimin e ligjit nr1332015 lsquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml
kompensimit teuml pronaversquordquo ka votuar kundeumlr dekretit teuml Presidentit teuml Republikeumls
4 Referuar ligjit nr1332015 objekti i tij eumlshteuml rregullimi dhe shpeumlrblimi i drejteuml i
ccedileumlshtjeve teuml seuml drejteumls seuml proneumlsiseuml qeuml kaneuml lindur nga shproneumlsimet shteteumlzimet ose konfiskimet
neuml peumlrputhje me nenin 41 teuml Kushtetuteumls dhe nenin 1 teuml Protokollit 1 teuml KEDNJ-seuml Peumlr keumlteuml
qeumlllim ligji parashikon procedurat peumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml
kompensimit teuml pronave si dhe peumlrgjegjeumlsiteuml e organeve administrative teuml ngarkuara peumlr
realizimin e tyre Me hyrjen neuml fuqi teuml keumltij ligji eumlshteuml shfuqizuar ligji nr9235 dateuml 2972004
ldquoPeumlr kthimin dhe kompensimin e proneumlsrdquo teuml ndryshuar si dhe ligji nr10239 dateuml 2522010
ldquoPeumlr krijimin e fondit special teuml kompensimit teuml pronaverdquo teuml ndryshuar
5 Referuar relacionit shoqeumlrues teuml keumltij ligji rezulton se ldquoprojektligji propozohet neuml
funksion teuml mbrojtjes dhe garantimit teuml teuml drejtave kushtetuese dhe lirive themelore teuml njeriut si
njeuml meumlnyreuml peumlr teuml riparuar padrejteumlsiteuml gjateuml procesit teuml shteteumlzimit teuml proneumls private neuml regjimin
komunist neuml peumlrputhje me parimin e siguriseuml juridike dhe shtetit teuml seuml drejteumls si dhe teuml ushtrimit
teuml seuml drejteumls seuml shproneumlsimit kundrejt njeuml shpeumlrblimi teuml drejteuml dhe neuml balanceuml teuml ploteuml me
interesin publik Me keumlteuml projektligj synohet trsquou jepet mundeumlsia ish-pronareumlve peumlr teuml rivendosur
teuml drejtat e mohuara teuml proneumlsiseumlrdquo Gjithashtu neuml relacion theksohet se projektligji eumlshteuml bazuar
neuml rekomandimet e GJEDNJ-seuml sipas vendimit Manushaqe Puto e teuml tjereuml k Shqipeumlriseuml zbatimi i
teuml cilit eumlshteuml detyrim peumlr shtetin shqiptar Po sipas relacionit shoqeumlrues projektligji ka dy qeumlllime
kryesore a) peumlrfundimin e procesit teuml trajtimit teuml proneumls neumlpeumlrmjet njohjes dhe kompensimit teuml
pronave subjekteve teuml shproneumlsuara nga shteti padrejteumlsisht nga data 29111944 b) rregullimin
dhe shpeumlrblimin e drejteuml teuml kompensimit teuml proneumls si dhe ekzekutimin e vendimeve
peumlrfundimtare teuml kompensimit brenda afateve teuml peumlrcaktuara neuml keumlteuml projektligj
6 Mbledhja e Gjyqtareumlve nisur nga fakti se objekti i keumlrkesave teuml paraqitura nga teuml gjitha
subjektet eumlshteuml i njeumljteuml vendosi bashkimin e keumlrkesave peumlr trsquoi gjykuar neuml njeuml seanceuml gjyqeumlsore
Lidhur me keumlrkeseumln peumlr pezullimin e zbatimit teuml ligjit Mbledhja e Gjyqtareumlve vendosi
shqyrtimin e saj neuml seanceuml plenare pasi teuml keteuml deumlgjuar parashtrimet e paleumlve
7 Neuml seanceumln gjyqeumlsore teuml dateumls 21042016 ka marreuml pjeseuml neuml gjykim edhe gjyqtari
Sokol Berberi i cili neuml dateumln 14092016 ka paraqitur doreumlheqjen nga ushtrimi i meumltejsheumlm i
detyreumls si aneumltar i Gjykateumls Kushtetuese
4
II
8 Keumlrkuesit neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur kaneuml parashtruar keumlto shkaqe peumlr teuml mbeumlshtetur
pretendimet e tyre peumlr shfuqizimin e ligjit
81 Ligji cenon parimin e siguriseuml juridike pasi
811 Skema e ofruar peumlr zgjidhjen e problemit sistemik neuml lidhje me
mosekzekutimin e vendimeve teuml kompensimit teuml pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim
peumlrfundimtar administrativ nuk garanton efektivitet neuml zgjidhjen e problemit dhe
as qarteumlsi dhe parashikueshmeumlri Neuml nenin 15 teuml ligjit nr1332015 ldquoAfatet e
vlereumlsimit financiar teuml vendimeve peumlr kompensimrdquo peumlrcaktohet njeuml afat kohor prej
tre vitesh peumlr teuml beumlreuml vlereumlsimin financiar peumlr secilin subjekt i cili ka njeuml vendim
teuml meumlparsheumlm peumlrmes teuml cilit i njihet e drejta peumlr kompensim Kjo eumlshteuml njeuml qasje
qeuml cenon seumlrish sigurineuml juridike dhe zgjat me ligj procesin e kompensimit teuml
pronave
812 Rivlereumlsimi i vendimeve peumlrfundimtare administrative dhe gjyqeumlsore
neuml lidhje me kompensimin cenon parimin e siguriseuml juridike Peumlrmes keumltij ligji
shkelet parimi i siguriseuml juridike neuml trajtimin e kompensimit financiar teuml proneumls teuml
njohura dhe teuml dheumlna peumlr kompensim prej vitesh peumlr sa koheuml Qeveria synon qeuml
peumlrmes keumltij Ligji trsquoi kthehet llojit teuml tokeumls neuml momentin e shproneumlsimit Kjo do teuml
thoteuml teuml beumlsh njeuml rishikim teuml vendimit peumlrfundimtar qeuml ka kthyer kompensuar
proneumln
813 Skema e ofruar peumlr trajtimin e dosjeve teuml patrajtuara apo ato qeuml do
teuml depozitohen rishtazi pas hyrjes neuml fuqi teuml ligjit bie ndesh me parimin kushtetues
teuml siguriseuml juridike teuml baraziseuml para ligjit dhe teuml seuml drejteumls seuml ankimit Neni 21 i
ligjit peumlrcakton teuml drejteumln e subjektit teuml shproneumlsuar peumlr trsquou kompensuar neuml proneumln
e tij referuar metodologjiseuml teuml peumlrcaktuar neuml nenin 6 dhe 7 teuml ligjit teuml trajtuar meuml
sipeumlr ndryshe nga sa peumlrcaktonte ligji i meumlparsheumlm qeuml njihte teuml drejteumln e kthimit
teuml proneumls dhe kompensimit teuml proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit Neuml keumlteuml
qasje legjislatori ka krijuar njeuml pasiguri juridike neuml lidhje me pritshmeumlriteuml e
subjektit teuml shproneumlsuar i cili pret teuml kompensohet neuml tokeumln e vet pasi meuml pareuml teuml
beumlhet vlereumlsimi peumlr tokeumln e tij referuar llojit teuml proneumls neuml momentin e
shproneumlsimit
5
82 Ligji cenon parimin e baraziseuml para ligjit dhe mosdiskriminimit pasi urdheumlron
rivlereumlsimin e vendimeve peumlrfundimtare administrative dhe gjyqeumlsore neuml lidhje me
kompensimin Fakti qeuml njeuml ish pronar i eumlshteuml drejtuar meuml pareuml GJEDNJ-seuml dhe i eumlshteuml
dheumlneuml shpeumlrblimi i drejteuml me vendim gjykate dhe njeuml tjeteumlr akoma nuk ka marreuml
kompensimin nuk mund teuml lejojeuml ligjveumlneumlsin teuml krijojeuml njeuml situateuml pabarazie pavareumlsisht
interesit publik qeuml synohet teuml mbrohet peumlrmes keumltij ligji
83 Ligji cenon teuml drejteumln e proneumls neuml kuptim teuml nenit 1 Protokolli 1 i KEDNJ-seuml
pasi nuk parashikon vlereumlsimin real teuml proneumls sipas vendimeve peumlrfundimtare
administrative dhe gjyqeumlsore neuml lidhje me kompensimin Vlereumlsimi i vendimit teuml pareuml
duke peumlrdorur njeuml meumlnyreuml dhe formeuml teuml ndryshme kompensimi referuar vlereumls seuml tokeumls neuml
momentin e shproneumlsimit cenon teuml drejteumln e proneumls teuml fituar peumlrmes njeuml vendimi
peumlrfundimtar teuml cilin shteti ka deumlshtuar prej vitesh ta ekzekutojeuml sipas standardeve teuml
keumlrkuara nga Konventa
84 Ligji cenon teuml drejteumln e ankimit Ccedildokush ka teuml drejteumln teuml ankohet neuml njeuml
gjykateuml meuml teuml larteuml kundeumlr njeuml vendimi gjyqeumlsor Neuml rastin konkret peumlr sa koheuml gjykata
shqyrton ccedileumlshtje teuml themelit eumlshteuml e domosdoshme qeuml pala teuml rezervojeuml teuml drejteumln teuml
apelojeuml ateuml vendim neuml njeuml shkalleuml meuml teuml larteuml Gjykata e Larteuml eumlshteuml gjykateuml e ligjit dhe si
e tilleuml nuk mund teuml shqyrtojeuml themelin e ccedileumlshtjes
85 Ligji nuk parashikon kompensim financiar teuml drejteuml sipas ccedilmimit teuml koheumls por
sipas harteumls qeuml ka beumlreuml qeveria e cila nuk eumlshteuml bazuar neuml ccedilmimin e tregut duke mos
respektuar orientimet e GJEDNJ-seuml Referencat neuml ccedilmime dhe harta teuml ndryshme me
qeumlllim kompensimi do teuml krijojeuml situateuml pabarazie midis pronareumlve gjeuml e cila bie ndesh
me parimin e baraziseuml seuml shtetasve para ligjit
9 Subjekti i interesuar Kuvendi i Shqipeumlriseuml parashtroi me shkrim se
91 Ligji objekt shqyrtimi eumlshteuml njeuml ligj efektiv qeuml do trsquoi japeuml zgjidhje
peumlrfundimtare procesit teuml kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave brenda njeuml afati teuml
arsyesheumlm Miratimi i keumltij ligji doli si nevojeuml e detyrimeve qeuml rrjedhin nga vendimet e
GJEDNJ-seuml kundeumlr Shqipeumlriseuml teuml cilat kaneuml rritur tej mase fatureumln financiare teuml shtetit
shqiptar peumlr teuml kompensuar ose deumlmshpeumlrblyer ish-pronareumlt si rrjedhojeuml e cenimit teuml seuml
drejteumls seuml tyre teuml proneumls nga legjislacioni i miratuar prej vitit 1991 deri sot Shteti shqiptar
kishte detyrimin teuml ndeumlrmerrte hapat e duhur ligjoreuml dhe institucionaleuml peumlr teuml zgjidhur
peumlrfundimisht keumlteuml problem qeuml ka zgjatur tej ccedildo afati kohor teuml arsyesheumlm
6
92 Nuk qeumlndron pretendimi i keumlrkuesit se ligji bie ndesh me praktikeumln e GJEDNJ-
seuml peumlr kompensimin e drejteuml pasi ajo Gjykateuml ka njeuml seumlreuml vendimesh neuml teuml cilat theksohet
hapeumlsira e nevojshme e ligjveumlneumlsit peumlr teuml vlereumlsuar objektet e shproneumlsuara padrejteumlsisht
nga shteti pas vendosjes seuml regjimeve komuniste neuml Europeuml
93 Nuk qeumlndron pretendimi se ligji bie ndesh me parimin e siguriseuml juridike dhe
baraziseuml para ligjit pasi edhe veteuml Gjykata Kushtetuese neuml praktikeumln e saj ka vlereumlsuar se
neuml raste teuml caktuara parimi i siguriseuml juridike nuk prevalon ndaj interesit publik Interesi
publik eumlshteuml zgjidhja peumlrfundimtare e ccedileumlshtjes seuml kthimit dhe kompensimit teuml pronave sa
meuml shpejt dhe me sa meuml pak kosto financiare me qeumlllim kthimin e paqes sociale Ligji
nr1332015 garanton njeuml balanceuml teuml drejteuml midis teuml kufizimit teuml seuml drejteumls seuml proneumls dhe
interesit publik
94 Nuk qeumlndron as pretendimi se cenohet e drejta e ankimit pasi ajo eumlshteuml
parashikuar shprehimisht neuml ligj Subjektet kaneuml teuml drejteuml teuml ankohen neuml Gjykateumln e
Apelit duke peumlrshpejtuar mbylljen sa meuml pareuml teuml procesit gjyqeumlsor si njeuml nga qeumlllimet
kryesore teuml keumltij ligji Kjo gjeuml garanton synimin peumlr teuml peumlrfunduar teuml gjitheuml procesin
brenda 10 vjeteumlve me qeumlllim moszvarritjen e tij pa fund neuml nivele teuml ndryshme teuml sistemit
gjyqeumlsor
10 Subjektet e interesuara Keumlshilli i Ministrave dhe Agjencia e Trajtimit teuml
Pronave duke njeumlsuar qeumlndrimin e tyre parashtruan lidhur me pretendimet e keumlrkuesve
si meuml poshteuml
101 Ligji objekt kundeumlrshtimi eumlshteuml ligji meuml efikas dhe real qeuml eumlshteuml miratuar pas
vitit 1990 me qeumlllim rivendosjen sa teuml jeteuml e mundur e teuml drejtave teuml ish-pronareumlve
Ndryshe nga sa pretendojneuml keumlrkuesit ky ligj ruan parimin e baraziseuml dhe teuml interesit teuml
ligjsheumlm si dhe zbaton teuml gjitha rekomandimet e GJEDNJ-seuml dhe teuml Komitetit teuml
Ministrave teuml Keumlshillit teuml Europeumls peumlr shtetin shqiptar Gjithashtu ligji zgjidh problemet
sociale teuml mbartura dhe teuml krijuara nga sjelljet e keumlqija administrative Ai parashikon afate
peumlr ccedildo objektiv e veprimtari administrative peumlr peumlrfundimin neuml koheuml teuml gjitheuml procesit
102 Asnjeuml ligj i meumlparsheumlm nuk ka pasur si synim kthimin e ploteuml teuml proneumls
konkrete qeuml i eumlshteuml shproneumlsuar Teuml gjitha ligjet peumlrfshi edhe ligjin objekt keumlrkese kaneuml
si qeumlllim korrigjimin peumlr aq sa eumlshteuml e mundur brenda mundeumlsive dhe kushteve
ekonomiko-sociale teuml vendit padrejteumlsiteuml e regjimit teuml kaluar teuml kryera neuml deumlm teuml proneumls
private neumlpeumlrmjet shteteumlzimeve shproneumlsimeve konfiskimeve ose me ccedildo meumlnyreuml tjeteumlr
7
teuml padrejteuml Peumlr keumlteuml arsye ligji ka njeumlsuar termin ldquokthim dhe kompensim i proneumlsrdquo me
termin ldquoshpeumlrblim i drejteumlrdquo Kompensimi eumlshteuml neuml njeuml nga meumlnyrat peumlr teuml realizuar
shpeumlrblimin e drejteuml As nga KEDNJ-ja dhe as nga protokollet shteseuml teuml saj nuk rrjedh e
drejta absolute peumlr shpeumlrblim teuml ploteuml Eumlshteuml neuml vlereumlsimin e shtetit teuml caktojeuml sipas
mundeumlsive dhe kushteve ekonomike shoqeumlrore teuml zbatojeuml mekanizmin meuml teuml
peumlrshtatsheumlm
103 peumlr sa i takon pretendimit peumlr cenim teuml parimit teuml siguriseuml juridike jemi teuml
qeumlndrimit se seuml pari ky parim nuk eumlshteuml absolut dhe i pakufizuesheumlm siccedil ka theksuar edhe
veteuml Gjykata Kushtetuese neuml jurisprudenceumln e saj Interesi publik prevalon para keumltij
parimi kur ndeumlrhyrja eumlshteuml legjitime dhe proporcionale
104 Nuk qeumlndron pretendimi peumlr cenim teuml seuml drejteumls seuml ankimit pasi ankimi neuml
Gjykateumln e Apelit i ploteumlson kushtet e nenit 43 teuml Kushtetuteumls duke qeneuml gjykateuml ligji
Parashikimi i teuml drejteumls seuml ankimit eumlshteuml beumlreuml neuml peumlrputhje me afatet e vendosura nga ligji
peumlr teuml peumlrfunduar procesin e kompensimit teuml pronareumlve
III
Vlereumlsimi i Gjykateumls Kushtetuese
A Peumlr legjitimimin e keumlrkuesve
11 Ccedileumlshtjen e legjitimimit (locus standi) Gjykata e ka vlereumlsuar si njeuml ndeumlr aspektet
kryesore qeuml lidhen me inicimin e njeuml procesi kushtetues Neuml gjykime teuml kontrollit teuml
kushtetutshmeumlriseuml seuml normeumls subjektet iniciuese qeuml parashikohen neuml nenin 134 pika 1
shkronjat ldquoardquo ldquobrdquo ldquocrdquo dhe ldquoccedilrdquo teuml Kushtetuteumls seuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml konsiderohen si
subjekte qeuml nuk kaneuml detyrimin peumlr teuml provuar lidhjen e domosdoshme qeuml duhet teuml ekzistojeuml
ndeumlrmjet veprimtariseuml ligjore qeuml ato kryejneuml dhe ccedileumlshtjes kushtetuese teuml ngritur
12 Keumlrkuesit janeuml pjeseumlrisht subjekte teuml pakushteumlzuara (Presidenti 15 e deputeteumlve) dhe
pjeseumlrisht subjekte teuml kushteumlzuara (Avokati i Popullit Partia Republikane dhe shoqatat) Teuml pareumlt
legjitimohen ratione personae neuml kuptim teuml nenit 134 pika 1 teuml Kushtetuteumls si subjekte teuml
pakushteumlzuara peumlr teuml keumlrkuar kontroll abstrakt teuml normeumls juridike pa pasur nevojeumln e justifikimit
teuml interesit teuml tij (shih vendimin nr19 dateuml 15042015 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
13 Neuml gjykime teuml kontrollit teuml kushtetutshmeumlriseuml seuml normeumls subjektet iniciuese qeuml
parashikohen neuml nenin 134 pika 2 teuml Kushtetuteumls seuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml kaneuml detyrimin
peumlr teuml provuar lidhjen e domosdoshme qeuml duhet teuml ekzistojeuml ndeumlrmjet veprimtariseuml ligjore qeuml ato
kryejneuml dhe ccedileumlshtjes kushtetuese teuml ngritur Partia Republikane legjitimohet ratione personae neuml
8
kuptim teuml nenit 134 pika 1 shkronja ldquofrdquo teuml Kushtetuteumls Ajo eumlshteuml njeuml person juridik i regjistruar
si parti politike qeuml neuml vitin 1991 Partia Republikane si subjekt i parashikuar neuml nenin 134 pika
1 shkronja ldquofrdquo dhe pika 2 teuml Kushtetuteumls mund teuml veumlreuml neuml leumlvizje Gjykateumln neuml kuptim teuml nenit
131 shkronja ldquocrdquo teuml Kushtetuteumls peumlr kontrollin e akteve normative (shih vendimet nr15 dateuml
15042010 nr28 dateuml 09052012 teuml Gjykateumls Kushtetuese) Po keumlshtu edhe Avokati i Popullit
ka si funksion kushtetues mbrojtjen e individeumlve qeuml u cenohen teuml drejtat si pasojeuml e veprimtariseuml
seuml administrateumls shteteumlrore dhe neuml kuptim teuml nenit 134 pika 1 shkronja ldquodhrdquo e Kushtetuteumls
legjitimohet trsquoi drejtohet keumlsaj Gjykate peumlr kontrollin e kushtetutshmeumlriseuml seuml normeumls
14 Peumlr sa i peumlrket legjitimimit teuml shoqatave si subjekte iniciuese sipas nenit 134 pika 2
shkronja ldquofrdquo teuml Kushtetuteumls Gjykata ka tashmeuml njeuml jurisprudenceuml teuml konsoliduar e cila ka
pranuar legjitimimin e keumltyre subjekteve peumlr ccedileumlshtje qeuml lidhen me interesat e tyre Gjykata eumlshteuml
shprehur se vlereumlsimi neumlse njeuml organizateuml ka ose jo mjaftuesheumlm interes beumlhet rast pas rasti neuml
vareumlsi teuml rrethanave teuml ccedildo ccedileumlshtjeje teuml veccedilanteuml Organizata qeuml veuml neuml leumlvizje Gjykateumln duhet teuml
provojeuml se neuml ccedilfareuml meumlnyre ajo mund teuml preket neuml njeuml aspekt teuml veprimtariseuml seuml saj pra duhet teuml
provojeuml lidhjen e drejtpeumlrdrejteuml dhe teuml individualizuar qeuml ekziston midis veprimtariseuml seuml saj dhe
normeumls qeuml kundeumlrshton Interesi peumlr teuml vepruar duhet teuml jeteuml i sigurt i drejtpeumlrdrejteuml dhe vetjak
Ky interes konsiston tek e drejta e shkelur tek deumlmi real ose potencial dhe jo te premisat teorike
mbi antikushtetutshmeumlrineuml e normeumls qeuml ka sjelleuml keumlteuml cenim teuml interesit Veteumlm fakti se dispozitat
e kundeumlrshtuara mund teuml keneuml ose kaneuml pasur njeuml efekt ccedilfareumldo mbi keumlrkuesin nuk eumlshteuml i
mjaftuesheumlm peumlr teuml peumlrcaktuar neumlse ai legjitimohet neuml paraqitjen e keumlrkeseumls por eumlshteuml e
nevojshme teuml provohet se dispozita e kundeumlrshtuar rregullon marreumldheumlnie qeuml janeuml qeumlllimi i
veprimtariseuml seuml keumlrkuesit sipas peumlrcaktimeve teuml beumlra neuml Kushtetuteuml neuml ligje ose neuml rastin e
subjekteve teuml seuml drejteumls private neuml statut (shih vendimet nr14 dateuml 21032014 dhe nr33 dateuml
08062016 teuml Gjykateumls Kushtetuese) Neuml ccedileumlshtjen neuml shqyrtim para keumlsaj Gjykate 4 shoqatat
keumlrkuese kaneuml neuml statutin e tyre si synim mbrojtjen e interesave teuml ish-pronareumlve dhe peumlrpjekjen
peumlr vendosjen neuml vend teuml seuml drejteumls seuml proneumls teuml shproneumlsuar ose konfiskuar nga regjimi komunist
neuml Shqipeumlri Duke qeneuml se objekti i ligjit qeuml kundeumlrshtohet para Gjykateumls eumlshteuml zgjidhja
peumlrfundimtare e ccedileumlshtjes seuml pronave teuml shproneumlsuara ose konfiskuara nga regjimi komunist
Gjykata vlereumlson se keumlto shoqata justifikojneuml interesin e tyre peumlr teuml filluar njeuml kontroll kushtetues
teuml ligjit sipas nenit 1342 teuml Kushtetuteumls
15 Peumlr sa meuml lart neuml ccedileumlshtjen konkrete shoqatat legjitimohen ratione personae neuml
paraqitjen e keumlrkeseumls dhe veumlnien neuml leumlvizje teuml juridiksionit kushtetues neuml bazeuml teuml neneve 131ac
dhe 134 pika 1 shkronja ldquofrdquo dhe pika 2 teuml Kushtetuteumls Po ashtu keumlrkuesit legjitimohen ratio
9
temporis pasi keumlrkesa eumlshteuml paraqitur brenda afatit 3 vjeccedilar teuml peumlrcaktuar neuml nenin 50 teuml ligjit
nr8577 dateuml 10022000 ldquoPeumlr organizimin dhe funksionimin e Gjykateumls Kushtetuese teuml
Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo
B Peumlr keumlrkeseumln peumlr pezullimin e ligjit objekt keumlrkese
16 Keumlrkuesit peumlrveccedil njeuml teuml pesteumls seuml deputeteumlve kaneuml keumlrkuar para Gjykateumls edhe
pezullimin e ligjit objekt keumlrkese pasi sipas tyre zbatimi i tij gjateuml koheumls qeuml ai eumlshteuml neuml gjykim
para keumlsaj Gjykate do teuml sillte pasoja teuml pariparueshme peumlr kategorineuml e pronareumlve qeuml prek ky
ligj Sipas tyre ky ligj i fillon pasojat negative qeuml me hyrjen neuml fuqi teuml tij dhe efektet e
menjeumlhershme prekin kategorineuml e pronareumlve qeuml kaneuml beumlreuml keumlrkeseuml dhe janeuml neuml pritje teuml daljes seuml
vendimeve nga Agjencia e Trajtimit teuml Pronave (meuml poshteuml ATP) si dhe peumlr ata qeuml kaneuml peumlrfituar
nga ligji i meumlparsheumlm Nisur nga ky fakt mospezullimi i efekteve teuml keumltij ligji do teuml sillte pasoja
teuml reumlnda peumlr teuml drejteumln e proneumls ndaj teuml gjitheuml subjekteve qeuml preken nga ky ligj
17 Gjykata neuml mbeumlshtetje teuml nenit 45 teuml Ligjit nr 8577 dateuml 10022000 ldquoPeumlr
organizimin dhe funksionimin e Gjykateumls Kushtetuese teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo ka
kompetenceuml teuml vlereumlsojeuml neumlse zbatimi i normeumls konkrete mund teuml sjelleuml pasoja qeuml prekin interesa
shteteumlroreuml shoqeumlroreuml ose teuml individeumlve sipas rastit ccedilka peumlrbeumln kriterin thelbeumlsor peumlr pezullimin e
ekzekutimit teuml keumlsaj norme Gjykata vlereumlson se neuml kuptim teuml dispoziteumls seuml sipeumlrcituar keumlrkuesit
nuk paraqiteumln argumente neuml lidhje me pasojat e reumlnda apo teuml pariparueshme qeuml sjell zbatimi i
ligjit teuml kundeumlrshtuar Peumlr rrjedhojeuml Gjykata vendosi rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pezullim si teuml
pabazuar
18 Gjithashtu peumlr trsquoi ardhur neuml ndihmeuml vendimmarrjes peumlr keumlteuml ccedileumlshtje teuml reumlndeumlsishme
dhe komplekse Mbledhja e Gjyqtareumlve vendosi marrjen e opinionit amicus curia teuml Komisionit teuml
Venecias lidhur me respektimin ose jo teuml standardeve teuml vendosura nga KEDNJ-ja dhe praktika e
GJEDNJ-seuml sa i takon respektimit teuml parimit teuml siguriseuml juridike dhe baraziseuml para ligjit neuml
garantimin e seuml drejteumls seuml proneumls nga ligji objekt shqyrtimi para keumlsaj Gjykate
19 Gjykata neuml shqyrtimin e pretendimeve teuml keumlrkuesve e sheh teuml arsyeshme qeuml teuml ndalet
neuml vlereumlsimin e saj lidhur me respektimin e parimit teuml siguriseuml juridike teuml baraziseuml para ligjit dhe
teuml seuml drejteumls seuml ankimit neuml funksion teuml mbrojtjes seuml teuml drejteumls seuml proneumls nga ligji objekt shqyrtimi
C Peumlr pretendimin e cenimit teuml siguriseuml juridike si pasojeuml e ndryshimit teuml metodologjiseuml
seuml vlereumlsimit
10
20 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se skema e ofruar peumlr zgjidhjen e problemit sistemik neuml
lidhje me mosekzekutimin e vendimeve peumlr kompensimin e pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim
peumlrfundimtar administrativ nuk garanton sigurineuml juridike dhe barazineuml para ligjit neuml zgjidhjen
peumlrfundimtare teuml ccedileumlshtjes seuml pronave neuml vend Rivlereumlsimi i vendimeve peumlrfundimtare
administrative dhe gjyqeumlsore neuml lidhje me kompensimin cenon parimin e siguriseuml juridike pasi
peumlrmes keumltij ligji qeveria synon trsquoi referohet ccedilmimit dhe llojit teuml tokeumls neuml momentin e
shproneumlsimit Kjo sipas keumlrkuesve do teuml thoteuml qeuml vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml vendosur
kthimin ose kompensimin e proneumls teuml rishikohen megjitheumlse ato kaneuml marreuml formeuml teuml prereuml
21 Gjithashtu keumlrkuesit pretendojneuml se ligji objekt keumlrkese nuk garanton kthimin e
proneumls tek pronari por parashikon veteumlm njohjen dhe kompensimin financiar Ky i fundit nuk
eumlshteuml neuml peumlrputhje me ccedilmimin real teuml tregut por me ateuml qeuml ka parashikuar qeveria dhe qeuml nuk i
peumlrgjigjet vlereumls reale financiare teuml proneumls Sipas tyre mundeumlsiteuml peumlr kthim fizik nuk janeuml
parashikuar fare neuml ligj por edhe kompensimi financiar eumlshteuml i mangeumlt pasi i keumlrkohet pronarit teuml
heqeuml doreuml nga njeuml pjeseuml e madhe e vlereumls
22 Gjykata vlereumlson qeuml keumlto pretendime teuml keumlrkuesve trsquoi trajtojeuml neuml keumlndveumlshtrimin e
standardeve teuml vendosura nga jurisprudenca e saj lidhur me respektimin e parimit teuml siguriseuml
juridike neuml garantimin e seuml drejteumls seuml proneumls teuml shtetasve teuml cilat janeuml shteteumlzuar ose konfiskuar
gjateuml regjimit komunist neuml Shqipeumlri
23 Gjykata neuml jurisprudenceumln e saj ka theksuar se parimi i shtetit teuml seuml drejteumls i
sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml njeuml nga parimet themelore neuml shtetin dhe shoqeumlrineuml
demokratike Aspekte teuml keumltij parimi janeuml edhe siguria juridike mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara
si dhe pritshmeumlriteuml e ligjshme Siguria juridike presupozon veccedil teuml tjerash besueshmeumlrineuml e
qytetareumlve tek shteti dhe pandryshueshmeumlrineuml e ligjit peumlr marreumldheumlniet e rregulluara
Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet vazhdimisht ose teuml
jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike teuml cilat mund teuml
cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml vendosur me akte teuml
meumlparshme (shih vendimin nr 31 dateuml 18062010 teuml Gjykateumls Kushtetuese) Gjykata ka
theksuar se siguria juridike eumlshteuml ndeumlr elementet thelbeumlsore teuml shtetit teuml seuml drejteumls Parimi i shtetit
teuml seuml drejteumls ku mbeumlshtetet njeuml shtet demokratik neumlnkupton sundimin e ligjit dhe meumlnjanimin e
arbitraritetit me qeumlllim qeuml teuml arrihet respektimi dhe garantimi i dinjitetit njereumlzor drejteumlsiseuml dhe
siguriseuml juridike Parimi i siguriseuml juridike peumlrfshin krahas qarteumlsiseuml kuptueshmeumlriseuml dhe
qeumlndrueshmeumlriseuml seuml sistemit normativ edhe besimin te sistemi juridik (shih vendimet nr 15 dateuml
10032016 dhe nr 25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
11
24 Parimi i siguriseuml juridike keumlrkon domosdoshmeumlrisht njeuml formulim teuml qarteuml teuml
normave ligjore pasi njeuml rregullim i pasakteuml i normeumls ligjore qeuml i leuml shteg zbatuesit peumlr trsquoi dheumlneuml
asaj kuptime teuml ndryshme dhe me pasoja nuk shkon neuml peumlrputhje me qeumlllimin stabilitetin
besueshmeumlrineuml dhe efektivitetin qeuml synon veteuml norma juridike Eumlshteuml keumlrkeseuml e parimit teuml siguriseuml
juridike fakti se njeuml ligj neuml teumlreumlsi pjeseuml apo dispozita teuml veccedilanta teuml tij neuml peumlrmbajtjen e tyre duhet
teuml jeneuml teuml qarta teuml peumlrcaktuara dhe teuml kuptueshme Prandaj eumlshteuml detyreuml e gjykatave ose organeve
teuml tjera shteteumlrore e shoqeumlrore teuml ngarkuara me ligj qeuml mangeumlsi teuml caktuara teuml njeuml ligji trsquoi
ploteumlsojneuml natyrsheumlm peumlrmes interpretimit dhe zbatimit teuml tij neuml praktikeuml Por qeuml teuml realizohet njeuml
gjeuml e tilleuml para seuml gjithash ligji duhet kuptuar sakteuml dhe drejteuml Prandaj duhet teuml daleuml qarteuml qeumlllimi
i hartimit teuml tij Ai duhet teuml peumlrcaktojeuml mjetet e ndeumlrhyrjes subjektet teuml cilave u drejtohet raportet
e caktuara teuml sjelljes dhe meumlnyreumln e zbatimit teuml tij Rezultati qeuml synohet duhet teuml jeteuml i pritsheumlm
dhe pasojat teuml parashikueshme peumlr subjektet teuml cilave u drejtohet ligji neuml teumlreumlsi ose dispozita teuml
veccedilanta teuml tij (shih vendimet nr 34 dateuml 20122005 dhe nr 31 dateuml 19112003 teuml Gjykateumls
Kushtetuese) Peumlr teuml zbatuar drejt keumlteuml parim keumlrkohet nga njeumlra aneuml qeuml ligji neuml njeuml shoqeumlri teuml
ofrojeuml siguri qarteumlsi dhe vazhdimeumlsi neuml meumlnyreuml qeuml individeumlt trsquoi drejtojneuml veprimet e tyre neuml
meumlnyreuml korrekte e neuml peumlrputhje me teuml dhe nga ana tjeteumlr teuml mos qeumlndrojeuml statik neumlse duhet trsquoi
japeuml formeuml njeuml koncepti siccedil eumlshteuml ai i drejteumlsiseuml neuml njeuml shoqeumlri qeuml ndryshon me shpejteumlsi (shih
vendimin nr 36 dateuml 15102007 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
25 Gjithashtu Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo lloj
pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml prevalojeuml
neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike Neuml keumlteuml
pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e
favorshme ligjore paraqitet i reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje
teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml
teuml drejte teuml garantuar me Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml
rregullojeuml neumlpeumlrmjet akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato
teuml drejta teuml cilat janeuml parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml
preken nga ligjveumlneumlsi (shih vendimin nr 37 dateuml 13062012 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
26 Referuar ligjit objekt shqyrtimi Gjykata veumlren se ligjveumlneumlsi neumlpeumlrmjet tij ka
rirregulluar ccedileumlshtjen e kompensimit fizik dhe financiar teuml ish-pronareumlve teuml shproneumlsuar nga
regjimi komunist neuml Shqipeumlri Ky rirregullim duhet pareuml neuml aspektin e respektimit teuml kritereve teuml
12
vendosura nga neni 17 i Kushtetuteumls i cili eumlshteuml testi qeuml duhet teuml gjejeuml zbatim neuml ccedildo ndeumlrhyrje
neuml teuml drejtat dhe liriteuml themelore teuml individit sipas praktikeumls seuml konsoliduar teuml Gjykateumls Arsyeja
peumlr keumlteuml eumlshteuml fakti se ligji parashikon njeuml meumlnyreuml teuml re vlereumlsimi peumlr kompensimin e pronave
skemeuml e cila sipas keumlrkuesve rezulton neuml njeuml vlereuml meuml teuml uleumlt kompensimi se sa parashikonte
ligji i meumlparsheumlm peumlr keumlteuml qeumlllim
27 Konkretisht Gjykata do teuml ndalet neuml analizeumln neumlse ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit neuml
rregullimin e ccedileumlshtjes seuml kthimit dhe kompensimit teuml pronave ish-pronareumlve ka respektuar ose jo
parimin e siguriseuml juridike dhe parashikueshmeumlriseuml seuml legjislacionit sipas standardeve teuml
vendosura nga kjo Gjykateuml dhe GJEDNJ-ja
28 Referuar nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve
pra detyrimi peumlr parashikimin e ndeumlrhyrjeve me ligj neuml kuptimin formal rezulton teuml jeteuml i
respektuar pasi ndeumlrhyrja eumlshteuml beumlreuml neumlpeumlrmjet njeuml ligji teuml miratuar nga Kuvendi sipas
procedurave teuml parashikuara peumlr keumlteuml qeumlllim
29 Kriteri i dyteuml neuml radheuml peumlr trsquou vlereumlsuar eumlshteuml ekzistenca e interesit publik Koncepti
kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata
eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para
saj Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceumln e saj se si parimi i siguriseuml juridike nuk eumlshteuml absolut
dhe mund teuml kufizohet neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i
teuml cilit do teuml sillte pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml
radhiten neuml meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml
justifikojneuml ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml
aspektin e kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml
marreuml nga ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet rast pas rasti
nga Gjykata (Shih vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
30 Gjykata rithekson se neni 41 i Kushtetuteumls seuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml dhe neni 1 i
Protokollit Nr1 teuml Konventeumls Evropiane peumlr teuml Drejtat e Njeriut parashikojneuml mundeumlsineuml e
shpeumlrblimit teuml drejteuml neuml caktimin e maseumls dhe teuml meumlnyreumls seuml deumlmshpeumlrblimit duke i leumlneuml kufijteuml e
tij neuml diskrecion teuml ligjveumlneumlsit Shteti ka njeuml hapeumlsireuml teuml gjereuml vlereumlsimi peumlr arsye se ai njeh
gjendjen dhe raportet shoqeumlrore meuml mireuml se ccedildo individ dhe veteumlm ai ka neuml dispozicion mjetet
ligjore peumlr trsquoi peumlrmireumlsuar ato Objektivat legjitim teuml interesit publik si ato qeuml ndiqen neuml kuadrin e
masave teuml reformeumls ekonomike ose masat e hartuara peumlr teuml arritur drejteumlsi meuml teuml madhe
shoqeumlrore mund teuml keumlrkojneuml njeuml rimbursim meuml teuml vogeumll se vlera e ploteuml e tregutrdquo (Shih vendimin
nr302015 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
13
31 Ccedileumlshtja konkrete qeuml eumlshteuml shtruar peumlr shqyrtim para keumlsaj Gjykate lidhet me
kompensimin fizik dhe financiar teuml ish-pronareumlve teuml shproneumlsuar gjateuml regjimit komunist neuml
Shqipeumlri peumlr teuml cileumln kjo Gjykateuml ka mbajtur qeumlndrim edhe meuml pareuml peumlr sa i takon standardeve
dhe kritereve qeuml duhen respektuar nga ligjveumlneumlsi neuml realizimin e detyrimit teuml shtetit peumlr teuml
riparuar teuml drejteumln e proneumls teuml shkelur Gjykata ka vlereumlsuar neuml praktikeumln e saj se ligjveumlneumlsi ka
hapeumlsireumln e tij teuml vlereumlsimit peumlr teuml rregulluar ccedileumlshtjen e kompensimit teuml pronave teuml shteteumlzuara ose
konfiskuara gjateuml regjimit komunist Neuml keumlteuml kuadeumlr Gjykata ka njohur teuml drejteumln e ligjveumlneumlsit teuml
kufizojeuml hapeumlsireumln e geumlzimit dhe teuml disponimit teuml proneumls private nga shtetasit peumlr arsye teuml
ekzistenceumls seuml interesit publik Me qeumlllim qeuml njeuml ndeumlrhyrje e tilleuml ndaj teuml drejteumls seuml proneumls teuml jeteuml
e justifikuar eumlshteuml e domosdoshme qeuml teuml ekzistojeuml edhe njeuml marreumldheumlnie peumlrpjestimore midis
mjeteve teuml peumlrdorura dhe synimit qeuml keumlrkohet teuml realizohet Mbi keumlteuml bazeuml sistemi ligjor duhet teuml
peumlrmbajeuml njeuml seumlreuml garancish procedurale peumlr teuml siguruar qeuml ndikimi i tij mbi teuml drejteumln e proneumls teuml
mos jeteuml arbitrar dhe as i paparashikuesheumlm (Shih vendimin nr25 dateuml 28042016 teuml Gjykateumls
Kushtetuese)
32 Lidhur me kriterin tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi neuml vendosjen e kufizimit
peumlrpjestimin e drejteuml midis ndeumlrhyrjes dhe gjendjen qeuml e dikton ateuml Gjykata ka vlereumlsuar se ky
kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml
njeuml situateuml konkrete Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon
ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml
meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml ndiqen Peumlrveccedil keumlsaj
peumlrdorimi i keumltyre mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml
arrihet me mjete teuml tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve
meuml pak teuml deumlmshme peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml
kufizimit me gjendjen qeuml e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml
dobishmeumlriseuml dhe proporcionalitetit neuml kuptimin strikt teuml kufizimeve teuml imponuara Respektimi i
keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast konkret duke ballafaquar interesin
publik qeuml dikton kufizimin me ato teuml drejta qeuml i neumlnshtrohen kufizimit si dhe duke vlereumlsuar
edhe meumlnyreumln e kufizimit Neuml keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml
kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe
lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen kufizimit (shih vendimet nr25 dateuml 28042014 nr4 dateuml
2322011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
33 Neuml ccedileumlshtjen konkrete referuar edhe parashtrimeve teuml subjekteve teuml interesuara
interesi publik i identifikuesheumlm eumlshteuml zgjidhja e ccedileumlshtjes seuml pronave me njeuml kosto financiare dhe
14
koheumlzgjatje sa meuml teuml arsyeshme si dhe vendosja e paqes sociale midis kategorive teuml ndryshme
sociale qeuml prek kjo ccedileumlshtje e cila ka mbetur e pazgjidhur prej 25 vjeteumlsh
34 Gjykata vlereumlson se ka njeuml interes publik i cili duhet teuml vlereumlsohet si i reumlndeumlsisheumlm
deri neuml ateuml maseuml sa teuml justifikojeuml ndeumlrhyrjen e ligjveumlneumlsit Referuar edhe opinionit amicus curia teuml
Komisionit teuml Venecias Shtetet geumlzojneuml njeuml hapeumlsireuml teuml gjereuml vlereumlsimi neuml peumlrcaktimin e asaj ccedilka
eumlshteuml neuml interesin e publikut veccedilaneumlrisht peumlr sa i takon nenit 1 teuml Protokollit nr1 dhe gjateuml
implementimit teuml politikave sociale dhe ekonomike Ajo ccedilka nuk peumlrmbush keumlrkesat e interesit
publik eumlshteuml veteumlm privimi i proneumlsiseuml qeuml eumlshteuml haptazi i pabazuar GJEDNJ-ja pranon se ldquopeumlr
shkak teuml njohjes seuml sakteuml teuml shoqeumlrive teuml tyre dhe nevojave qeuml ato kaneuml neuml parim autoritetet
kombeumltare mund ta vlereumlsojneuml meuml mireuml sesa gjyqtari ndeumlrkombeumltar ateuml ccedilka eumlshteuml ldquoneuml interes teuml
publikutrdquo [hellip] Peumlr keumlteuml arsye u takon autoriteteve kombeumltare teuml beumljneuml vlereumlsimin fillestar lidhur me
ekzistenceumln e njeuml problemi qeuml shqeteumlson publikun duke garantuar marrjen e masave qeuml do teuml
zbatohen neuml fusheumln e ushtrimit teuml seuml drejteumls seuml proneumlsiseuml duke peumlrfshireuml privimin dhe kthimin e
proneumls Keumltu [hellip] autoritetet kombeumltare geumlzojneuml respektivisht njeuml hapeumlsireuml teuml caktuar vlereumlsimirdquo
(Shih ccedileumlshtjet Maria Atanasiu dhe Teuml tjereumlt kRumaniseuml op cit sect166 Shih gjithashtu Kopeckyacute k
Sllovakiseuml [GC] op cit sect37)
35 Po keumlshtu referuar edhe qeumlndrimit doktrinar teuml shprehur neuml opinionet e dheumlna nga
Komisioni i Venecias peumlr keumlteuml ccedileumlshtje rezulton se nuk mund teuml vendosen detyrime peumlr
kompensimin teumlreumlsor teuml proneumls seuml shproneumlsuar apo teuml shteteumlzuar nga regjimet qeuml nuk kaneuml
respektuar standardet minimale teuml teuml drejtave teuml njeriut dhe se rivendosja e ploteuml e teuml drejtave teuml
meumlparshme teuml proneumlsiseuml do teuml ishte neuml kundeumlrshtim me vet parimin e baraziseuml (Shih Opinion mbi
projektligjin ldquoPeumlr kthimin dhe kompensimin e proneumlsrdquo teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo miratuar
nga Komisioni i Venecias neuml Seanceumln e 58 Plenare Venecia 12-13 Mars 2004)
36 Gjithashtu edhe neuml opinionin peumlr vlereumlsimin e ligjit nr1332015 bazuar neuml keumlrkeseumln
e paraqitur peumlr amicus curia nga Gjykata Komisioni i Venecias eumlshteuml shprehur ldquo duke marreuml
parasysh situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi peumlr
ish-pronareumlt gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml parashikuara neuml nenin 1 teuml
Protokol l i t nr 1 teuml K EDNJ-seuml Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml ish-pronareumlverdquo (Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias miratuar neuml Seanceumln e
108-teuml Plenare Venecia 14-15 Tetor 2016)
15
37 Nisur nga sa meuml lart Gjykata do teuml ndalet neuml vlereumlsimin e nenit 6 teuml ligjit objekt
shqyrtimi Kjo dispoziteuml neuml pikat 1 dhe 2 ka parashikuar metodologjineuml e vlereumlsimit financiar teuml
vendimeve peumlrfundimtare peumlr kthimin dhe kompensimin e proneumls duke peumlrcaktuar
ldquoa) prona e njohur peumlr kompensim vlereumlsohet neuml bazeuml teuml zeumlrit kadastral qeuml ka pasur neuml
koheumln e shproneumlsimit
b) prona e kthyer vlereumlsohet duke e peumlrcaktuar ateuml nga diferenca qeuml do teuml rezultojeuml midis
vlereumls seuml saj sipas zeumlrit kadastral aktual dhe vlereumls seuml keumlsaj prone sipas zeumlrit kadastral neuml
koheumln e shproneumlsimit
2 Vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml teuml njohur veteumlm teuml drejteumln e kompensimit vlereumlsohen
financiarisht sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur prona neuml koheumln e shproneumlsimit sipas shkronjeumls
ldquoardquo teuml pikeumls 1 teuml keumltij nenirdquo
38 Gjykata veumlren se neuml peumlrmbajtjen e pikave 1 dhe 2 teuml nenit 6 teuml ligjit nr1332015 janeuml
materializuar parimet kryesore teuml formuleumls seuml kompensimit Pjesa tjeteumlr e nenit 6 rregullon situata
teuml veccedilanta si pjeseuml e metodologjiseuml seuml kompensimit gjejneuml zgjidhje edhe neuml dispozita teuml tjera teuml
ligjit
39 Meuml tej neni 6 neuml pikeumln 3 parashikon ldquoNeuml rastet kur subjektet e shproneumlsuara kaneuml
peumlrfituar me vendim kthimi dhe kompensimi diferenca e llogaritur sipas shkronjeumls ldquobrdquo teuml pikeumls
1 zbritet nga vlereumlsimi i proneumls seuml njohur peumlr kompensim e llogaritur sipas shkronjeumls ldquoardquo teuml
pikeumls 1 teuml keumltij nenirdquo Ndeumlrsa pika 5 e ligjit parashikon ldquoNeuml rast se ATP-ja merr vendim peumlr
njohje dhe kompensim fizik neuml proneumln e subjektit prona vlereumlsohet sipas pikeumls 1 teuml keumltij neni
Kur nga ky vlereumlsim rezulton se subjekti peumlrfiton njeuml proneuml qeuml ka vlereuml meuml teuml larteuml sesa prona qeuml
ka pasur neuml momentin e shproneumlsimit ateumlhereuml subjektit i kompensohet fizikisht sipeumlrfaqja qeuml i
korrespondon vlereumlsimit dhe pjesa tjeteumlr e proneumls kalon neuml fondin e tokeumls me vendim teuml ATP-seumlrdquo
40 Gjykata vlereumlson se keumlto dy pika sipas peumlrmbajtjes seuml tyre teuml ccedilojneuml neuml peumlrfundimin se
ato janeuml konceptuar si njeuml shproneumlsim i ri duke qeneuml se parashikojneuml rivlereumlsimin e pronave teuml
kthyera ose teuml kompensuara meuml pareuml Neuml keumlteuml keumlndveumlshtrim keumlto dy dispozita krijojneuml probleme
lidhur me sigurineuml juridike konkretisht peumlrsa i takon paqarteumlsiseuml dhe paparashikueshmeumlriseuml seuml
legjislacionit
41 Gjykata ashtu siccedil u shpreh meuml lart rithekson se siguria juridike si koncept kushtetues
peumlrfshin qarteumlsineuml kuptueshmeumlrineuml dhe qeumlndrueshmeumlrineuml e sistemit normativ Gjithashtu
GJEDNJ neuml vendimin Manushaqe Puto dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml duke peumlrkufizuar
elementeumlt qeuml lidhen me qarteumlsineuml e ligjit neuml procesin e hartimit teuml legjislacionit e veuml theksin tek
parashikueshmeumlria qarteumlsia dhe transparenca neuml vendimmarrje si parime kryesore teuml seuml drejteumls
16
dhe njeuml nga qeumlllimet e njeuml ligji (Shih ccedileumlshtjen Manushaqe Puto dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml
Vendim dateuml 31 Korrik 2012 sectsect 114) Ky qeumlndrim eumlshteuml mbajtur nga GJEDNJ-ja edhe neuml
ccedileumlshtjen Sabanchiyeva dhe teuml tjereuml kundeumlr Rusiseuml ku midis teuml tjerave thekson se
parashikueshmeumlria dhe qarteumlsia e akteve ligjore dhe neuml veccedilanti natyra automatike e rregullit
paqarteumlsia e pretenduar e disa prej koncepteve teuml tij dhe mungesa e shqyrtimit gjyqeumlsor janeuml teuml
lidhura ngushteuml me parimin e proporcionalitetit (Shih ccedileumlshtjet TP dhe KM kundeumlr Mbreteumlriseuml seuml
Bashkuar nr 2894595 sect 72 dhe Chapman kundeumlr Mbreteumlriseuml seuml Bashkuar nr 2723895 sect 92
ECHR 2001-I)
42 Gjykata vlereumlson se neni 6 i ligjit objekt shqyrtimi duhet pareuml i lidhur edhe me nenet e
tjera teuml ligjit konkretisht me nenet 13 14 20 21 24 26 dhe 31 Neuml keumlteuml kontekst ligjveumlneumlsi
duhet teuml mbajeuml parasysh se deri neuml ccedilfareuml mase kompensimi fizik i parashikuar neuml nenin 6 pika 3
dhe 5 ploteumlsohet nga nenet e tjera teuml ligjit peumlr teuml mos pasur mbivendosje ose peumlrplasje midis
dispozitave teuml ligjit Parashikimi i rregullimeve teuml peumlrseumlritura dhe teuml pakoordinuara midis tyre neuml
thelbin dhe pasojat qeuml ato sjellin krijojneuml paqarteumlsi dhe peumlr rrjedhojeuml cenojneuml parimin e siguriseuml
juridike Neuml keumlto kushte Gjykata ccedilmon se peumlrmbajtja e pikave 3 dhe 5 teuml nenit 6 teuml ligjit
1332015 nuk eumlshteuml neuml pajtim me parimin e siguriseuml juridike pasi peumlrllogaritja e sipeumlrfaqes seuml
peumlrfituar dhe asaj qeuml do teuml zbritet ose shtohet sipas formuleumls seuml parashikuar neuml pikeumln 1 teuml nenit 6
eumlshteuml e paqarteuml dhe krijon konfuzion neuml zbatim sa i takon pritshmeumlrive teuml shtetasve
43 Gjykata vlereumlson se peumlr sa u peumlrket dispozitave teuml tjera teuml kundeumlrshtuara prej
keumlrkuesve ato parashikojneuml forma teuml ndryshme teuml kompensimit teuml cilat synojneuml teuml vendosin njeuml
ekuilibeumlr teuml drejteuml ndeumlrmjet interesave teuml ndrysheumlm Referuar edhe opinionit amicus curia peumlr
keumlteuml ccedileumlshtje Komisioni i Venecias ka vlereumlsuar se peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml peumlrcaktojneuml
kthimin apo kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me vlereuml monetare nuk eumlshteuml e qarteuml se
deri neuml ccedilfareuml mase ngrihet ccedileumlshtja e pritshmeumlriseuml legjitime Relacioni shpjegues i ligjit
nr1332015 argumenton se nuk eumlshteuml hartuar asnjeumlhereuml ndonjeuml skemeuml peumlrfundimtare
kompensimi me njeuml shifeumlr konkrete kompensimi e cila do teuml krijonte njeuml ldquopritshmeumlri legjitimerdquo
Peumlr sa u peumlrket individeumlve qeuml ende nuk kaneuml marreuml njeuml vendim teuml formeumls seuml prereuml nga organet
administrative apo gjyqeumlsore i cili u njeh atyre teuml drejteumln e kthimit apo kompensimit teuml proneumls
qeveria shqiptare i referohet ccedileumlshtjes Bici kundeumlr Shqipeumlriseuml peumlr teuml justifikuar se keumlta individeuml
apo entitete nuk janeuml pronareuml dhe nuk kaneuml krijuar pritshmeumlri legjitime pasi e drejta e tyre nuk
eumlshteuml njohur neuml nivel kombeumltar
44 Gjykata thekson se skema e re e kompensimit e adoptuar neuml ligjin nr1332015 ka
ndryshuar metodeumln e vlereumlsimit Elementi kryesor i vlereumlsimit teuml kompensimit financiar eumlshteuml vlera e
17
proneumls sipas zeumlrit kadastral qeuml ajo ka pasur neuml koheumln e shproneumlsimit Kjo metodeuml eumlshteuml e ndryshme
nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe mund teuml rezultojeuml neuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ligjet e
meumlparshme (ligjet peumlr pronat teuml viteve 1993 2004 dhe 2006) parashikonin njeuml skemeuml meuml teuml larteuml
kompensimi se sa ajo e parashikuar nga ligji nr1332015 (Ramadhi e teuml tjereumlt k Shqipeumlriseuml no
3822202 sectsect 24 - 30 13 neumlntor 2007 Manushaqe Puto e teuml tjereumlt k Shqipeumlriseuml op cit sect 25-
26) Keumlshtu mund teuml thuhet se ligjet e meumlparshme kaneuml krijuar pritshmeumlri peumlr marrjen e
kompensimeve ekuivalente me vlereumln e tregut teuml proneumls neuml momentin e marrjes seuml vendimit peumlr
kompensimin Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e kompensimit nuk mund teuml cileumlsohet si shproneumlsim formal
ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si njeuml ldquondeumlrhyrje tjeteumlrrdquo e cila eumlshteuml njeuml dispoziteuml gjitheumlpeumlrfshireumlse
e parashikuar neuml nenin 1 teuml Protokollit nr1 keumlrkon qeuml ccedildo ndeumlrhyrje e beumlreuml nga autoritetet publike
neuml teuml drejteumln e geumlzimit paqeumlsor teuml pasuriseuml duhet teuml jeteuml e ligjshme (Shih ish-Mbreti i Greqiseuml dhe
teuml tjereumlt k Greqiseuml [GC] nr 2570194 sect 79 ECHR 2000-XII dhe Latridis k Greqiseuml [GC] nr
3110796 sect 58 ECHR 1999-II) Parimi i ligjshmeumlriseuml presupozon gjithashtu se dispozitat e
zbatueshme teuml legjislacionit teuml brendsheumlm duhet teuml jeneuml mjaftuesheumlm teuml qarta dhe teuml
aksesueshme dhe qeuml zbatimi i tyre teuml jeteuml i parashikuesheumlm Duke marreuml parasysh situateumln
specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i parashikuar nga ligji
nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi peumlr ish-pronareumlt
gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml parashikuara neuml nenin 1 teuml Pro tokol l i t
n r 1 teuml GJEDNJ-seuml
45 Gjykata lidhur me dispozitat qeuml parashikojneuml qeuml vendimet gjyqeumlsore ose administrative
teuml formeumls seuml prereuml teuml cilat parashikojneuml dheumlnien e njeuml mase teuml caktuar kompensimi por qeuml ende
nuk janeuml ekzekutuar vlereumlson se ato ngreneuml ccedileumlshtjen e ldquopritshmeumlriseuml legjitimerdquo por sipas ligjit nuk
do trsquoi neumlnshtrohen rivlereumlsimit Prandaj peumlr keumlto raste nuk mund teuml thuhet se ka ldquondeumlrhyrjerdquo neuml
kuptim teuml nenit 1 teuml Protokollit nr 1 teuml GJEDNJ-seuml peumlr sa koheuml keumlto vendime do teuml ekzekutohen
Peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml peumlrcaktojneuml kthimin ose kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me
vlereuml financiare skema e re e kompensimit e parashikuar nga ligji nr1332015 ndryshoi metodeumln e
vlereumlsimit e cila mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e
kompensimit nuk mund teuml cileumlsohet si shproneumlsim formal ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si
ldquondeumlrhyrje teuml tjerardquo sipas nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml GJEDNJ-seuml Megjithateuml Gjykata vlereumlson se
ekziston njeuml bazeuml ligjore mjaftuesheumlm e qarteuml dhe e detajuar peumlr ndeumlrhyrjen neuml keumlteuml ccedileumlshtje Po
ashtu siccedil u theksua meuml lart ndeumlrhyrja duket se ndjek njeuml qeumlllim legjitim pasi qeumlllimi i ligjit
nr1332015 eumlshteuml peumlrfundimi efektivisht i procesit teuml trajtimit teuml proneumls neumlpeumlrmjet njohjes dhe
kompensimit teuml saj brenda njeuml afati teuml arsyesheumlm (10 vjeccedilar)
18
46 Neuml situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi qeuml u
paguhet ish-pronareumlve gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml peumlrcaktuara neuml nenin 1
teuml Pro tokol l i t n r 1 teuml GJEDNJ Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml paguar peumlr ish-pronareumlt (Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias pg44)
47 Nisur edhe nga analiza e Komisionit teuml Venecias Gjykata vlereumlson se ligji objekt
shqyrtimi pavareumlsisht se parashikon njeuml metodologji teuml re vlereumlsimi peumlr kompensimin fizik dhe
financiar teuml ish pronareumlve e cila megjitheumlse rezulton neuml ndeumlrhyrje neuml teuml drejteumln e proneumls dhe
mund teuml mos u peumlrgjigjet pritshmeumlrive teuml subjekteve qeuml prek ligji rezulton se neuml teumlreumlsineuml e tij
respekton proporcionalitetin e ndeumlrhyrjes neuml teuml drejteumln e kompensimit teuml proneumls ish pronareumlve
dhe si e tilleuml eumlshteuml neuml respektim teuml nenit 1 teuml Protokollit 1 teuml KEDNJ-seuml
D Peumlr pretendimin e cenimit teuml seuml drejteumls seuml ankimit
48 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se ligji cenon teuml drejteumln e ankimit pasi duke parashikuar
veteumlm ankimin e vendimeve teuml ATP-seuml neuml Gjykateumln e Apelit praktikisht ka pamundeumlsuar
ankimin e vendimit gjyqeumlsor neuml njeuml gjykateuml neuml teuml larteuml duke qeneuml se vendimet e Gjykateumls seuml
Apelit janeuml vendime teuml formeumls seuml prereuml dhe peumlrfundimtare dhe Gjykata e Larteuml eumlshteuml gjykateuml e
ligjit dhe si e tilleuml nuk mund teuml investohet neuml fakte teuml ccedileumlshtjes Gjithashtu subjektet e
shproneumlsuara nuk mund teuml kundeumlrshtojneuml neuml gjykateuml metodologjineuml e vlereumlsimit pra meumlnyreumln se
si eumlshteuml vlereumlsuar prona e kompensuar por veteumlm vlefteumln financiare Neni 19 parashikon teuml
drejteumln e ankimit ndaj vendimit te ATP-seuml veteumlm peumlr vlereumln e kompensimit pra pronari nuk ka teuml
drejteuml teuml kundeumlrshtojeuml metodologjineuml ku bazohet vlereumlsimi Pra kufizimi i seuml drejteumls seuml ankimit
lidhet edhe me themelin e ankimit jo veteumlm me shkalleumln e gjykateumls ku ai shqyrtohet
49 Sipas parashtrimeve teuml subjekteve teuml interesuara ankimi neuml gjykateumln e apelit beumln teuml
mundur moszgjatjen e procedurave dhe mbylljen sa meuml teuml shpejteuml teuml procesit Shteti Shqiptar i ka
qeumlndruar asaj qeuml kjo gjykateuml dhe GJEDNJ-ja ka theumlneuml keumlto vendime janeuml kuazi gjyqeumlsore dhe
duhen ekzekutuar Nuk ka kompetenceuml asnjeuml organ administrativ trsquoi rishikojeuml ato prandaj nuk ka
njeuml rishikim por veteumlm njeuml ploteumlsim teuml vendimit Sipas Keumlshillit teuml Ministrave eumlshteuml konstatuar se
keumlto vendime nuk janeuml ekzekutuar asnjeumlhereuml sepse ato nuk kaneuml njeuml vlereuml teuml peumlrcaktuar qarteuml
Neumlse ato do teuml kishin njeuml vlereuml ekonomike apo financiare do teuml ishin ekzekutuar neumlpeumlrmjet
sistemit teuml zakonsheumlm Mosekzekutimi i vendimeve lidhet me mungeseumln e vlereumlsimit teuml tyre dhe
19
ky ka qeneuml njeuml proces i qeumlllimsheumlm peumlr teuml mos i ekzekutuar ato Keumlshtu qeuml sot ligji i ri u jep njeuml
vlereuml ekonomike neuml meumlnyreuml qeuml teuml ekzekutohen
50 Lidhur me keumlteuml pretendim Gjykata neuml praktikeuml teuml vazhdueshme ka vlereumlsuar se
kontrolli gjyqeumlsor ndaj akteve me karakter administrativ duke qeneuml shprehje e parimit teuml
kontrollit dhe balancimit teuml pushteteve e duke qeumlndruar neuml themel teuml pavareumlsiseuml seuml organeve ka
ndryshime thelbeumlsore nga kontrolli administrativ qeuml kryhet neuml rrugeuml hierarkike apo nga organe teuml
krijuara posaccedileumlrisht Dallimet qeumlndrojneuml krahas teuml tjerave neuml rrafshin procedural neuml kuptim qeuml
gjykatat neuml kontrollin e keumltyre akteve respektojneuml rregullat e parashikuara neuml legjislacionin
procedural dhe nuk mund teuml interferojneuml e as teuml adaptojneuml procedura administrative Gjykata e
vlereumlson keumlteuml pretendim neuml lidhje me teuml drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt ligjor neuml kuptim teuml nenit
42 teuml Kushtetuteumls E drejta peumlr trsquoiu drejtuar gjykateumls ndeumlr teuml tjera ka peumlr qeumlllim teuml garantojeuml
shtetasit nga ccedildo veprim qeuml u shkakton cenim teuml teuml drejtave teuml tyre pa peumlrjashtuar rastet kur
cenimi vjen nga ndonjeuml akt i administrateumls shteteumlrore Shteti i seuml drejteumls presupozon qeuml ccedildo
ndeumlrhyrje e autoriteteve ekzekutive neuml teuml drejtat e individit apo teuml personave juridikeuml duhet teuml jeteuml
objekt i njeuml kontrolli efektiv nga njeuml organ qeuml ofron garantimin e pavareumlsiseuml dhe paaneumlsiseuml gjateuml
procesit teuml shqyrtimit teuml procesit (shih vendimin nr10 dateuml 29022016 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
51 Neuml njeuml rast teuml ngjasheumlm Gjykata konstatoi se e drejta e ankimit gjyqeumlsor ndaj
vendimeve teuml njeuml organi administrativ duke parashikuar mjetin dhe afatin e ankimit ploteumlsonte
standardin kushtetues teuml seuml drejteumls seuml ankimit Peumlr rrjedhojeuml Gjykata ccedilmoi se parashikimi ligjor
ishte i mjaftuesheumlm peumlr teuml realizuar teuml drejteumln e ankimit gjyqeumlsor ndaj akteve administrative qeuml
nxjerr organi administrativ (Shih vendimin nr 25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
52 Neuml ccedileumlshtjen konkrete peumlr shqyrtim Gjykata vlereumlson se e drejta e ankimit e
parashikuar nga ligji nr 1332015 i ploteumlson kriteret peumlr teuml pasur njeuml kontroll gjyqeumlsor teuml akteve
teuml nxjerra nga organe administrative ose kuazi gjyqeumlsore Pretendimi i keumlrkuesve se nuk duhej
parashikuar si shkalleuml e ankimit Gjykata e Apelit por gjykata administrative e shkalleumls seuml pareuml si
gjykateuml kompetente peumlr shqyrtimin e ankimit ndaj vendimeve teuml ATP-seuml nuk eumlshteuml i bazuar
Gjykata thekson se shteti nuk ka detyrim teuml parashikojeuml meuml shumeuml se njeuml shkalleuml ankimi peumlr sa
koheuml qeuml ka njeuml ankim neuml njeuml gjykateuml teuml parashikuar me ligj neuml kuptim teuml nenit 43 teuml Kushtetuteumls
si dhe nenit 13 teuml KEDNJ-seuml Neuml keumlto kushte Gjykata vlereumlson se kriteri i kontrollit gjyqeumlsor teuml
akteve teuml pushtetit publik eumlshteuml i garantuar nga ligji objekt shqyrtimi
DH Peumlr pretendimet e tjera
20
53 Peumlr sa i takon pretendimeve teuml keumlrkuesve sa i takon skemeumls seuml kompensimit financiar
teuml parashikuar nga neni 7 i ligjit Gjykata nuk arriti teuml formojeuml shumiceumln e nevojshme dhe peumlr
keumlteuml arsye vendosi refuzimin e keumlrkeseuml1
54 Lidhur me pretendimet e tjera teuml keumlrkuesve qeuml kaneuml teuml beumljneuml me cenimin e seuml drejteumls
seuml proneumls dhe barazineuml e shtetasve para ligjit Gjykata i ka vlereumlsuar ato neuml kuadeumlr teuml ndeumlrhyrjes
seuml ligjveumlneumlsit sipas kritereve teuml nenit 17 teuml Kushtetuteumls si meuml lart dhe nuk e sheh teuml nevojshme trsquoi
trajtojeuml ato meuml vete pasi lidhen me teuml njeumljtat shkaqe dhe pasoja juridike
55 Nisur nga sa meuml sipeumlr neuml peumlrfundim teuml shqyrtimit Gjykata vlereumlson se ligji objekt
shqyrtimi neuml pikat 3 dhe 5 teuml nenit 6 teuml tij cenon sigurineuml juridike dhe si teuml tilla nuk janeuml neuml
pajtim me Kushtetuteumln
PEumlR KEumlTO ARSYE
Gjykata Kushtetuese e Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml neuml mbeumlshtetje teuml neneve 131 dhe 134 teuml
Kushtetuteumls si dhe teuml neneve 72 e neuml vijim teuml ligjit nr 8577 dateuml 10022000 ldquoPeumlr organizimin
dhe funksionimin e Gjykateumls Kushtetuese teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo me shumiceuml votash
V E N D O S I
- Pranimin pjeseumlrisht teuml keumlrkeseumls
- Shfuqizimin si antikushtetues teuml nenit 6 pika 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin
e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit teuml pronaverdquo
- Refuzimin e keumlrkeseumls peumlr shfuqizimin e nenit 6 pika 1 shkronja ldquobrdquo si dhe teuml nenit 7
pika 2 shkronja ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml ligjit teuml meumlsipeumlrm
- Rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pjeseumln tjeteumlr
Ky vendim eumlshteuml peumlrfundimtar i formeumls seuml prereuml dhe hyn neuml fuqi diteumln e botimit neuml
Fletore Zyrtare
1 Gjyqtari F Hoxha eumlshteuml shprehur dhe peumlr shfuqizimin e fjaleumlve ldquokthim dherdquo neuml pikeumln 1 teuml nenit 6 dhe shkronjeumls
ldquobrdquo pika 1 teuml nenit teuml meumlsipeumlrm dhe pikeumln ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml nenit 7 Gjyqtareumlt GDizdari dhe VKristo kaneuml votuar peumlr
shfuqizimin e teuml gjitheuml ligjit
MENDIM PAKICE
1 Peumlr arsye se nuk ndajmeuml teuml njeumljtin qeumlndrim me shumiceumln neuml ccedileumlshtjen me objekt
shfuqizimin si teuml papajtuesheumlm me Kushtetuteumln dhe KEDNJ-neuml teuml ligjit nr1332015 dateuml
05122015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit teuml pronaverdquo
vlereumlsojmeuml qeuml teuml paraqesim argumentet peumlr qeumlndrimin toneuml si gjyqtareuml neuml pakiceuml
2 Neuml peumlrfundim teuml gjykimit Gjykata ka vendosur pranimin pjeseumlrisht teuml keumlrkeseumls
shfuqizimin si teuml papajtuesheumlm me Kushtetuteumln teuml nenit 6 pikat 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015
refuzimin e keumlrkeseumls peumlr shfuqizimin e nenit 6 pika 1 shkronja ldquobrdquo si dhe nenit 7 pika 2
shkronja ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml ligjit dhe rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pjeseumln tjeteumlr Neuml arsyetimin e vendimit
peumlr shfuqizimin e pikave 3 dhe 5 teuml nenit 6 shumica ka vlereumlsuar se keumlto dispozita ligjore sipas
peumlrmbajtjes seuml tyre kuptohen si njeuml shproneumlsim i ri duke qeneuml se parashikojneuml rivlereumlsimin e
pronave teuml kthyera ose teuml kompensuara meuml pareuml Neuml keumlteuml keumlndveumlshtrim keumlto dy dispozita krijojneuml
probleme lidhur me sigurineuml juridike konkretisht peumlr sa i takon paqarteumlsiseuml dhe
paparashikueshmeumlriseuml seuml legjislacionit
3 Neuml ndryshim nga sa ka vlereumlsuar shumica si edhe bazuar edhe neuml opinionin e
Komisionit teuml Venecias peumlr vlereumlsimin e ligjit nr1332015 ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml vlereumlsojmeuml se
Gjykata duhej teuml vendoste rreumlzimin e keumlrkeseumls neuml teumlreumlsineuml e saj peumlr arsye se pretendimet e
paraqitura nga keumlrkuesit janeuml teuml pabazuara peumlr teuml gjitha argumentet qeuml do teuml paraqesim neuml vijim
4 Neuml lidhje me parimin e siguriseuml juridike neuml jurisprudenceumln e saj Gjykata ka vlereumlsuar
se mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme si standarde kushtetuese teuml
trajtuara vazhdimisht nga jurisprudenca kushtetuese peumlrbeumljneuml elemente teuml parimit teuml shtetit teuml seuml
drejteumls sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls Parimi i siguriseuml juridike peumlrfshin krahas
qarteumlsiseuml kuptueshmeumlriseuml dhe qeumlndrueshmeumlriseuml seuml sistemit normativ edhe besimin te sistemi
juridik pa marreuml peumlrsipeumlr garantimin e ccedildo pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml
favorshme ligjore Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet
vazhdimisht ose teuml jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike
teuml cilat mund teuml cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml
vendosur me akte teuml meumlparshme (shih vendimin nr5 dateuml 05022015 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
Rregullimet ligjore qeuml kaneuml teuml beumljneuml me teuml drejtat e shtetasve duhet teuml keneuml qeumlndrueshmeumlri teuml
mjaftueshme qeuml siguron vijimeumlsineuml e tyre Si rregull nuk mund teuml mohohen interesa dhe
pritshmeumlri teuml ligjshme teuml qytetareumlve nga ndryshimet neuml legjislacion Shteti duhet teuml synojeuml teuml
22
ndryshojeuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml veteumlm neumlse ndryshimi sjell pasoja pozitive (shih
vendimin nr25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
5 Bazuar neuml standardet e meumlsipeumlrme kushtetuese vlereumlsojmeuml se ligji i kundeumlrshtuar nuk
cenon parimin e siguriseuml juridike neuml asnjeuml nga elementet e saj Neuml nenin 1 teuml tij ligji nr13332015
ka peumlrcaktuar si objekt rregullimin dhe shpeumlrblimin e drejteuml teuml ccedileumlshtjes seuml proneumls krijimin dhe
administrimin e fondit teuml kompensimit si dhe peumlrcaktimin e procedurave neuml trajtimin e proneumls
me qeumlllim peumlrfundimin e keumltij procesi Kurse neuml nenin 3 ka peumlrcaktuar qarteumlsisht fusheumln e
zbatimit pra se deri ku i shtrin efektet ai konkretisht ekzekutimin e vendimeve teuml pazbatuara qeuml
njohin teuml drejteumln e kompensimit si dhe ccedileumlshtjet qeuml janeuml neuml shqyrtim neuml gjykatat e teuml gjitha
niveleve peumlr efekt kompensimi Gjithashtu edhe neni 71 i ligjit u referohet veteumlm vendimeve qeuml
kaneuml njohur teuml drejteumln e kompensimit Pra qarteumlsia e keumlsaj pjese teuml ligjit neuml lidhje me efektet e tij
vlereumlsojmeuml se hedh poshteuml pretendimin peumlr paqarteumlsi neuml rregullimin ligjor Ligji nuk ka marreuml
peumlrsipeumlr teuml rregullojeuml situateumln e krijuar me vendime qeuml janeuml shprehur peumlr kthimin fizik teuml proneumls
ccedilka rezulton e qarteuml dhe nga neni 81 i tij i cili peumlrcakton se u neumlnshtrohen procedurave teuml
kompensimit subjektet e shproneumlsuara qeuml kaneuml njeuml vendim peumlrfundimtar kompensimi financiar
etj
6 Teuml njeumljtin qeumlndrim ka mbajtur edhe Komisioni i Venecias1 i cili neuml opinionin e tij
shprehet ldquoVendimet gjyqeumlsore ose administrative teuml formeumls seuml prereuml teuml cilat parashikojneuml
dheumlnien e njeuml mase teuml caktuar kompensimi por qeuml ende nuk janeuml ekzekutuar pa dyshim qeuml
ngreneuml ccedileumlshtjen e ldquopritshmeumlriseuml legjitimerdquo dhe nuk do trsquoiacute neumlnshtrohen rivlereumlsimit sipas ligjit
nr1332015 Neuml keumlto raste nuk ka ldquondeumlrhyrjerdquo neuml kuptim teuml nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml
KEDNJ-seuml peumlr sa koheuml keumlto vendime ekzekutohen si duhet Peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml
peumlrcaktojneuml kthimin ose kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me vlereuml financiare nuk eumlshteuml e
qarteuml se deri neuml ccedilfareuml mase ngrihet ccedileumlshtja e pritshmeumlriseuml legjitime Gjithsesi skema e re e
kompensimit e parashikuar nga ligji nr1332015 ndryshoi metodeumln e vlereumlsimit e cila mund teuml
rezultojeuml neuml njeuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e kompensimit nuk mund teuml
cileumlsohet si shproneumlsim formal ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si ldquondeumlrhyrje teuml tjerardquo sipas
nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml KEDNJ-seuml Megjithateuml ndeumlrhyrja ka njeuml bazeuml ligjore teuml qarteuml neuml
ligjin nr1332015 (dhe tri aktet e tjera neumlnligjore qeuml kaneuml daleuml neuml zbatim teuml ligjit nr1332015)
Pra duket se ekziston njeuml bazeuml ligjore mjaftuesheumlm e qarteuml dhe e detajuar peumlr ndeumlrhyrjen neuml keumlteuml
ccedileumlshtje Po ashtu ndeumlrhyrja duket se ndjek njeuml qeumlllim legjitim pasi qeumlllimi i ligjit nr1332015
eumlshteuml peumlrfundimi efektivisht i procesit teuml trajtimit teuml proneumls neumlpeumlrmjet njohjes dhe kompensimit teuml
1 Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias nr861 2016 CDL-AD (2016)023
23
saj Duke pasur parasysh sfondin historik teuml problemeve teuml ndryshme qeuml lidhen me peumlrfundimin
efektiv teuml procesit teuml kthimit dhe kompensimit teuml pronave neuml Shqipeumlri duket se qeumlllimet e ligjit
nr1332015 janeuml edhe neuml interes teuml publikut brenda kuptimit teuml nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml
KEDNJ-seuml Ndeumlrhyrja eumlshteuml proporcionale neumlse fondi financiar prej 50 bilion lekeumlsh shqiptareuml
qeuml i atribuohet skemeumls seuml kompensimit peumlrgjateuml njeuml periudhe 10-vjeccedilare eumlshteuml peumlrcaktuar si
duhet duke pasur parasysh buxhetin shteteumlror neuml teumlreumlsi dhe prodhimin e brendsheumlm bruto teuml
vendit Neuml situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi qeuml
u paguhet ish-pronareumlve gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml peumlrcaktuara neuml
nenin 1 teuml Protokollit nr1 teuml KEDNJ-seuml Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml paguar peumlr ish-pronareumltrdquo
7 Ligji i ri nuk ndryshon thelbin e seuml drejteumls seuml njohur me ligjet e meumlparshme pra teuml
drejteumln peumlr kompensim teuml subjekteve peumlrfituese ccedilka neuml vlereumlsimin toneuml do teuml sillte cenim teuml
pritshmeumlrive teuml ligjshme Peumlrkundrazi ai i respekton keumlto pritshmeumlri por peumlrcakton kritere
procedura e rregulla teuml qarta peumlr meumlnyreumln e peumlrfitimit teuml keumltyre subjekteve Peumlr sa koheuml qeuml ligji i
ri nuk peumlrjashton kompensimin sipas vlereumls seuml tregut nuk mendojmeuml se ka cenim teuml parimit teuml
siguriseuml juridike teuml subjekteve qeuml trajton ligji Ligji i ri nuk ka vendosur kritere teuml reja por ka
qarteumlsuar meumlnyreumln e zbatimit teuml kritereve teuml parashikuara edhe meuml pareuml Qeumlllimi i ligjit eumlshteuml neuml
vetvete realizimi i kompensimit dhe jo ndryshimi i rregullave apo parashikimi i procedurave teuml
reja peumlr kthimin fizik teuml proneumls Kjo do teuml thoteuml se ky ligj zbatohet veteumlm peumlr ata ish-pronareuml teuml
cileumlt nuk kaneuml mundur teuml peumlrfitojneuml kthimin fizik teuml proneumls seuml tyre teuml shproneumlsuarkonfiskuar peumlr
shkak se ajo nuk ka qeneuml meuml e lireuml ose peumlr ccedilfareumldo arsye tjeteumlr Neuml keumlteuml meumlnyreuml ata peumlrfitojneuml nga
e drejta peumlr t`u kompensuar Neuml teuml njeumljteumln linjeuml duhej teuml interpretoheshin nga shumica edhe
dispozitat e shfuqizuara teuml ligjit nr1332015
8 Shteti shqiptar ka pasur detyrimin peumlr peumlrfundimin e procesit teuml kthimit dhe
kompensimit teuml pronave edhe bazuar neuml vendimin pilot teuml GJEDNJ-seuml neuml ccedileumlshtjen Manushaqe
Puto Meumlnyra qeuml ligjveumlneumlsi ka zgjedhur peumlr trajtimin dhe peumlrfundimin e keumltij procesit nuk cenon
standardet kushtetuese konkretisht teuml drejteumln e proneumls sigurineuml juridike teuml drejteumln e ankimit teuml
drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt dhe barazineuml para ligjit Neuml vlereumlsimin toneuml ligji ka vendosur
kritere teuml njeumljta e teuml qarta peumlr teuml gjitheuml personat qeuml do teuml jeneuml subjekte teuml tij Ai ka peumlrcaktuar
procedurat dhe rregullat qeuml do teuml ndiqen me qeumlllim realizimin e seuml drejteumls seuml proneumls seuml
24
peumlrfituesve dhe pritshmeumlrive teuml ligjshme teuml ish-pronareumlve si dhe njeuml afat kohor teuml vlereumlsuar si teuml
arsyesheumlm peumlr peumlrfundimin e keumltij procesi
9 Peumlr teuml gjitha argumentet e meumlsipeumlrme vlereumlsojmeuml se pretendimet e paraqitura neuml
keumlrkeseuml duhej teuml rreumlzoheshin si teuml pabazuara
Kryetar Bashkim Dedja
Aneumltareuml Besnik Imeraj Altina Xhoxhaj
25
MENDIM PAKICE
1 Bashkohemi me qeumlndrimin e shumiceumls peumlr shfuqizimin si antikushtetues teuml nenit 6
pika 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml
kompensimit teuml pronave por nuk bashkohemi me linjeumln e arsyetimit qeuml ka ndjekur shumica neuml
keumlteuml vendim si dhe me rreumlzimin e keumlrkeseumls sa i takon pjeseumls tjeteumlr teuml keumlrkimeve sipas objektit teuml
keumlrkeseumls Ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml jemi teuml qeumlndrimit qeuml Gjykata duhej teuml kishte deklaruar
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi peumlr arsyet e meumlposhtme
A Peumlr pretendimin peumlr cenim teuml siguriseuml juridike
2 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se skema e ofruar peumlr zgjidhjen e problemit sistemik neuml
lidhje me mosekzekutimin e vendimeve neuml lidhje me kompensimin e pronareumlve qeuml kaneuml njeuml
vendim peumlrfundimtar administrativ nuk garanton efektivitet neuml zgjidhjen e problemit dhe as
qarteumlsi dhe parashikueshmeumlri Neuml nenin 15 teuml ligjit 1332015 ldquoAfatet e vlereumlsimit financiar teuml
vendimeve peumlr kompensimrdquo peumlrcaktohet njeuml afat kohor prej tre vitesh peumlr teuml beumlreuml vlereumlsimin
financiar peumlr secilin subjekt i cili ka njeuml vendim teuml meumlparsheumlm qeuml i njeh teuml drejteumln peumlr
kompensim Kjo eumlshteuml njeuml qasje qeuml cenon seumlrish sigurineuml juridike dhe peumlrzgjat me ligj procesin e
kompensimit teuml pronave
3 Gjithashtu sipas keumlrkuesve rivlereumlsimi i vendimeve peumlrfundimtare administrative
dhe gjyqeumlsore neuml lidhje me kompensimin cenon parimin e siguriseuml juridike pasi peumlrmes keumltij
ligji qeveria synon trsquoi referohet ccedilmimit dhe llojit teuml tokeumls neuml momentin e shproneumlsimit Kjo do teuml
thoteuml qeuml teuml rishikohen vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml vendosur kthimin ose kompensimin e
proneumls pasi ato kaneuml marreuml formeuml teuml prereuml
4 Seuml treti sipas keumlrkuesve skema e ofruar peumlr trajtimin e dosjeve teuml patrajtuara apo ato
qeuml do teuml depozitohen rishtazi pas hyrjes neuml fuqi teuml ligjit bie ndesh me parimin kushtetues teuml
siguriseuml juridike teuml baraziseuml para ligjit dhe teuml seuml drejteumls seuml ankimit Neni 21 i ligjit peumlrcakton teuml
drejteumln e subjektit teuml shproneumlsuar peumlr trsquou kompensuar neuml proneumln e tij referuar metodologjiseuml teuml
peumlrcaktuar neuml nenin 6 dhe 7 teuml ligjit ndryshe nga sa peumlrcaktonte ligji i meumlparsheumlm qeuml njihte teuml
drejteumln e kthimit teuml proneumls dhe kompensimit teuml proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit Neuml
keumlteuml qasje legjislatori ka krijuar njeuml pasiguri juridike neuml lidhje me pritshmeumlriteuml e subjektit teuml
shproneumlsuar i cili pret teuml kompensohet referuar llojit teuml proneumls neuml momentin e shproneumlsimit
5 Keumlrkuesit pretendojneuml se ligji nuk garanton kthimin e proneumls tek pronari por
parashikon veteumlm njohjen dhe kompensimin financiar Ky i fundit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me
26
ccedilmimin real teuml tregut por me ateuml qeuml ka parashikuar qeveria dhe qeuml nuk i peumlrgjigjet vlereumls reale
financiare teuml proneumls Sipas tyre mundeumlsiteuml peumlr kthim fizik nuk janeuml parashikuar fare neuml ligj por
edhe kompensimi financiar eumlshteuml i mangeumlt pasi i keumlrkohet pronarit teuml heqeuml doreuml nga njeuml pjeseuml e
madhe e vlereumls Gjithashtu eumlshteuml hequr edhe mundeumlsia e pronareumlve peumlr teuml ushtruar teuml drejteumln e
parablerjes
6 Duke iu referuar ligjit objekt shqyrtimi ne mendojmeuml se ai paraqet probleme
kushtetutshmeumlrie sa i takon formave teuml kompensimit teuml pronave pronareumlve si dhe metodologjiseuml
seuml vlereumlsimit teuml objekteve qeuml trajtohen sipas keumltij ligji
7 Konkretisht referuar nenit 2 qeuml parashikon objektin e ligjin peumlrmenden veteumlm termat
ldquokompensim dhe shpeumlrblim i drejteuml i kompensimitrdquo Pra termi kthim i proneumls nuk rezulton teuml jeteuml
objekt i ligjit ndryshe nga sa ka qeneuml neuml teuml gjitha ligjet e meumlparshme me objekt kthimin dhe
kompensimin e pronave ish-pronareumlve i cili eumlshteuml shfuqizuar me hyrjen neuml fuqi teuml ligjit objekt
shqyrtimi Meuml tej neuml teuml gjitheuml tekstin e ligjit parashikohen veteumlm format e kompensimit
(financiar me prona teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose me prona teuml shitura neuml ankand) Eumlshteuml e kuptueshme
dhe e qarteuml qeuml qeumlllimi i ligjveumlneumlsit ka ndryshuar duke mos synuar meuml kthimin fizik teuml proneumls aty
ku eumlshteuml i mundur siccedil ka qeneuml me legjislacionin e meumlparsheumlm por neuml teuml gjitha rastet veteumlm
kompensimin e saj fizik ose financiar pavareumlsisht situateumls juridike neuml teuml cileumln ndodhet pronari
Kjo peumlrfshin edhe rastet kur pronari ka vendime peumlrfundimtare qeuml i kthejneuml proneumln por peumlr shkak
se vendimet nuk janeuml ekzekutuar sepse prona ka qeneuml e zeumlneuml ose shteti nuk ka arritur ta tjeteumlrsojeuml
de facto tek pronari ky pronar sot me keumlteuml vendim kthimi teuml proneumls pavareumlsisht titullit juridik qeuml
ka fituar do teuml kompensohet dhe nuk do teuml marreuml fizikisht proneumln teuml cileumln ia ka kthyer organi
kompetent
8 Ne mendojmeuml se ky qeumlndrim i ligjveumlneumlsit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me parimin e
siguriseuml juridike peumlr keumlto arsye
9 Seuml pari nuk jepet ndonjeuml shpjegim ose argument i natyreumls kushtetuese lidhur me
mosparashikimin ose eleminimin e procesit teuml kthimit fizik teuml proneumls aty ku njeuml gjeuml e tilleuml eumlshteuml e
mundur Ligjveumlneumlsi ka vendosur veteumlm kompensimin (financiar ose fizik me objekte teuml tjera) gjeuml
qeuml nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me kuadrin normativ teuml derisoteumlm i cili i jepte peumlrpareumlsi kthimit fizik
teuml proneumls dhe neumlse ky srsquoishte i mundur i drejtohet formave teuml tjera Gjykata ka tashmeuml njeuml
praktikeuml teuml konsoliduar lidhur me garantimin e seuml drejteumls seuml proneumls nga ligjveumlneumlsi me theks edhe
tek kategoriteuml e personave teuml shproneumlsuar nga regjimi komunist Kjo Gjykateuml neuml vendimin e saj
nr 302005 ka arsyetuar se ligji i meumlparsheumlm peumlr kthimin dhe kompensimin e pronave (i
shfuqizuar nga ligji objekt shqyrtimi) peumlrshkohet nga parimi sipas teuml cilit shteti merr peumlrsipeumlr
27
(detyron vetveten) tu kthejeuml ish-pronareumlve dometheumlneuml ti riproneumlsojeuml ata me ato prona qeuml
faktikisht dhe juridikisht eumlshteuml e mundur teuml kthehen pasi ekzistojneuml efektivisht e janeuml neuml fondin e
proneumlsiseuml shteteumlrore ose mbahen pa arsye teuml peumlrligjura nga teuml tjereumlt Ligji objekt shqyrtimi duket
se nuk ndjek keumlteuml linjeuml teuml vendosur nga ligji i meumlparsheumlm dhe vendimi i Gjykateumls
10 Duke iu referuar edhe vendimit teuml GJEDNJ Beshiri dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml
22 gusht 2006 ldquokur njeuml Shtet Kontraktues qeuml ka ratifikuar Konventeumln peumlrfshireuml Protokollin e
Pareuml Shteseuml dekreton legjislacionin qeuml rregullon kthimin e ploteuml ose teuml pjessheumlm teuml proneumls seuml
konfiskuar neuml regjimin e meumlparsheumlm ky legjislacion mund teuml konsiderohet si gjenerues i njeuml teuml
drejte teuml re proneumlsie teuml mbrojtur nga neni 1 i protokollit nr 1 peumlr personat qeuml i ploteumlsojneuml
kushtet peumlr teuml fituar njeuml teuml drejteuml teuml tilleuml E njeumljta gjeuml mund teuml aplikohet neuml lidhje me rregullimet
ligjore peumlr kthimin ose kompensimin teuml parashikuara para ratifikimit neumlse ky legjislacion mbetet
neuml fuqi pas ratifikimit nga Shteti Kontraktues i Protokollit teuml Pareuml Shteseuml (shih Broniowski k
Poland [GC] 3144396 sect125 ECHR 2004-V)rdquo
11 Ne jemi teuml qeumlndrimit se heqja ose mosparashikimi i kthimit fizik teuml proneumls aty ku
eumlshteuml e mundur dhe parashikimi i kompensimit fizik me njeuml fond toke qeuml eumlshteuml meuml seuml paku i
dyshimteuml dhe jo i sigurt neuml pritshmeumlriteuml e tij nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me qeumlllimin qeuml ka ligji dhe as
me detyrimet nga vendimet e GJEDNJ-seuml peumlr njeuml zgjidhe efektive dhe peumlrfundimtare nga shteti
shqiptar peumlr ccedileumlshtjen e pronave
12 Seuml dyti lidhur me metodologjineuml e parashikuar peumlr kompensimin financiar mendojmeuml
se kjo meumlnyreuml llogaritje peumlr teuml kompensuar peumlrfundimisht pronareumlt nuk respekton konceptin e
shpeumlrblimit teuml drejteuml referuar edhe jurisprudenceumls seuml Gjykateumls Kushtetuese
13 Neuml kapitullin 2 teuml ligjit objekt shqyrtimi janeuml peumlrcaktuar rregullat peumlr kompensimin e
vendimeve peumlrfundimtare neuml lidhje me metodologjineuml e vlereumlsimit si dhe format e kompensimit
dhe teuml vlereumlsimit Keumlto rregulla vlejneuml si peumlr vendimet peumlr dosjet e patrajtuara por edhe peumlr
dosjet peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar
14 Sipas ligjit teuml gjitha vendimet peumlrfundimtare peumlr kthim dhe kompensim prone peumlr
peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit do trsquoi neumlnshtrohen keumlsaj meumlnyre vlereumlsimi
(i) Prona e njohur peumlr kompensim vlereumlsohet neuml bazeuml teuml zeumlrit kadastral qeuml ka pasur neuml
koheumln e shproneumlsimit
(ii) Prona e kthyer vlereumlsohet sipas zeumlrit kadastral aktual teuml saj dhe sipas zeumlrit kadastral
qeuml ka pasur neuml koheumln e shproneumlsimit duke llogaritur diferenceumln e vlereumls qeuml do teuml rezultojeuml nga
ndryshimi i zeumlrit kadastral
28
(iii) Vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml njohur veteumlm teuml drejteumln e kompensimit do teuml
vlereumlsohen sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur prona neuml momentin e shproneumlsimit sipas
peumlrcaktimeve teuml meumlsipeumlrme
(iv) Neuml rastet kur subjektet e shproneumlsuara kaneuml peumlrfituar me vendim kthim dhe
kompensim diferenca e llogaritur si meuml sipeumlr do teuml zbritet nga vlereumlsimi i vlereumls seuml proneumls seuml
njohur peumlr kompensim
(v) Vlereumlsimi peumlr vendimin peumlrfundimtar qeuml ka njohur teuml drejteumln e kompensimit duke
marreuml si referim zeumlrin kadastral sipas origjineumls seuml proneumls qeuml ndodhet meuml afeumlr proneumls qeuml do teuml
kompensohet duke u bazuar neuml harteumln e vlereumls neuml koheumln e hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Neuml rast se
praneuml proneumls qeuml do teuml kompensohet gjenden disa zeumlra kadastrale teuml njeumljteuml me ateuml teuml origjineumls seuml
proneumls me distanceuml teuml njeumljteuml dhe me vlera teuml ndryshme ateumlhereuml peumlr referim neuml peumlrllogaritje
merret zona qeuml ka ccedilmimin meuml teuml larteuml
(vi) Neuml rast se ATP merr njeuml vendim peumlr njohje dhe kompensim fizik neuml proneumln e
subjektit prona vlereumlsohet sipas pikeumls 1 teuml nenit 6 Kur nga ky vlereumlsim rezulton se subjekti
peumlrfiton njeuml proneuml qeuml ka vlereuml meuml teuml larteuml se sa prona qeuml ka pasur neuml momentin e shproneumlsimit
ateumlhereuml subjekti i kompensohet fizikisht sipeumlrfaqja qeuml i korrespondon vlereumlsimit dhe pjesa tjeteumlr
kalon neuml fondin e tokeumls me vendim teuml ATP-seuml
(vii) Vlera e aksioneve obligacioneve kompensimi financiar apo ccedildo lloj kompensimi
tjeteumlr duke peumlrfshireuml dispozitat ligjore peumlr ndarjen e tokeumls bujqeumlsore qeuml subjekti apo
trasheumlgimtareumlt e tij kaneuml peumlrfituar meuml pareuml do teuml zbritet nga shuma e peumlrllogaritur peumlr
kompensim
(viii) Peumlr vendimet e kompensimit teuml peumlrcaktuara me vlereuml dhe ende teuml pa ekzekutuara
nga periudha e njohjes seuml teuml drejteumls peumlr kompensim deri neuml marrjen e shpeumlrblimit subjektet e
shproneumlsuara do teuml peumlrfitojneuml indeksimin sipas vlereumls zyrtare teuml inflacionit dhe interes bankar
sipas mesatares vjetore teuml nxjerreuml nga Banka e Shqipeumlriseuml neuml momentin e hyrjes neuml fuqi teuml ligjit
15 Referuar ligjit objekti shqyrtimi vlereumlsimi i proneumls sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur
neuml momentin e shproneumlsimit eumlshteuml neuml shkelje teuml drejtpeumlrdrejt teuml parimit teuml siguriseuml juridike dhe teuml
baraziseuml para ligjit teuml shtetasve duke ndryshuar situateumln ligjore gjateuml procesit neuml sens
peumlrkeqeumlsues peumlr pjeseumltareuml teuml seuml njeumljteumls kategori pa pasur njeuml shkak teuml arsyesheumlm
16 Neuml vendimin Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml pg113 GJEDNJ ka orientuar shtetin
shqiptar duke theksuar se ldquoNeuml veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e
shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml
rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Gjykata
29
nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml
kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml
lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimiProcesi
i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga
kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i
paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln
qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlve Qeveria nuk
ka beumlreuml njeuml vlereumlsim teuml drejteuml neuml keumlteuml drejtim ndeumlrkoheuml qeuml eumlshteuml e qarteuml qeuml kishte mundeumlsi teuml
tjera teuml cilat duhej teuml merrnin prioritet veccedil kompensimit financiar peumlr ekzekutimin e vendimeve
peumlrfundimtare duke mos kaluar neuml arbitraritetin sa teuml ceumlnohet njeuml e drejteuml e reumlndeumlsishme siccedil
eumlshteuml ajo e proneumls dhe e procesit teuml rregullt ligjor qeuml i referohet ekzekutimit teuml njeuml vendimi
peumlrfundimtar Ndryshe nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe ndryshe nga sa eumlshteuml orientuar peumlrmes
Vendimit pilot Qeveria i ka kushtuar veumlmendje kompensimit financiar referuar nenit 8 teuml Ligjit
Neuml vendimin pilot GJEDNJ ka orientuar Qeverineuml drejt shfryteumlzimit teuml formave teuml tjera
alternative teuml kompensimit Gjithashtu Sekretariati neuml vlereumlsimin e skemeumls seuml kompensimit teuml
paraqitur nga Qeveria peumlrmes Ligjit ka vlereumlsuar se e ka teuml pamundur teuml kuptojeuml qeumlllimin e
Qeveriseuml qeuml ka aplikuar njeuml formeuml teuml tilleuml neuml hierarki peumlr kompensimin dhe ka shfaqur dyshime
referuar diskriminimit teuml mundsheumlm qeuml mund teuml krijohet mes atyre qeuml u eumlshteuml dheumlneuml e drejta e
kthimit meuml pareuml dhe tani u jepet e drejta e kompensimit2rdquo
17 Keumlshtu referuar vendimit Puto k Shqipeumlriseuml GJEDNJ ka ccedilmuar se ldquoSiccedil u pranua
nga Qeveria neuml Planin e saj teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml
besuesheumlm neuml lidhje me numrin e peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta
te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993
Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml
rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e
peumlrgjithshme teuml kompensimit si dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml
kompensimitPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1Rishikimi dhe
2 Shih Document H Exec (2015)16 para 45 53 teuml Komitetit teuml Ministrave
30
peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke
marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml
fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr
Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml
paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimi Procesi i vendimmarrjes peumlr llojin e kompensimit qeuml do
teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e besimit teuml publikut Do
teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml shpeumlrndaheshin
peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore qeuml vendimet e
autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen rishikimit
gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjeje Procesi i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve
peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit
Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml
legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar
teuml paguar ish pronareumlve Nga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml
sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml
unifikuara hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml
ardhshme ligjorerdquo
18 Pra neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur detyrimet e shtetit shqiptar sipas vendimit teuml
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml janeuml keumlto
(i) Teuml evitohen ndryshimet e vazhdueshme legjislative ldquoShteti i paditur duhet teuml marreuml
masa teuml peumlrgjithshme prioritare me qeumlllim sigurimin neuml meumlnyreuml efektive teuml seuml drejteumls peumlr
kompensim ndeumlrsa vendos balanceuml teuml drejteuml midis interesave teuml ndryshme neuml fjaleuml (shihni peumlr
shembull Burdov (nr 2) teuml cituar meuml lart sect 125) Neuml bazeuml teuml monitorimit nga Komiteti i
Ministrave Shteti i paditur mbetet i lireuml teuml zgjedheuml mjetet me teuml cilat do teuml peumlrmbusheuml detyrimin e
tij ligjor sipas Nenit 46 teuml Konventeumls me kusht qeuml keumlto mjete teuml jeneuml teuml pajtueshme me
peumlrfundimet e caktuara neuml vendimin e Gjykateumls (shihni Scozzari dhe Giunta kundeumlr Italiseuml [GC]
nr 3922198 dhe 4196398 sect 249 GJEDNJ 2000-VIII) Gjykata veumlren fillimisht se legjislacioni
aktual mbi proneumlsineuml eumlshteuml ndryshuar shpesh teuml pakteumln shtateuml hereuml gjateuml periudheumls 2004-2010
Ndeumlrsa ndryshimet legjislative mund teuml reflektojneuml njeuml situateuml teuml peumlrmireumlsuar kompleksiteti i
dispozitave legjislative ndryshimet e shpeshta teuml tyre si dhe praktika e papajtueshme gjyqeumlsore
qeuml rezulton nga to do teuml kontribuojeuml neuml meumlnyreuml teuml pashmangshme neuml njeuml mungeseuml teuml
peumlrgjithshme teuml siguriseuml juridike Shteti i paditur duhet teuml shmangeuml ndryshimet e shpeshta teuml
31
legjislacionit dhe teuml shqyrtojeuml me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare peumlrpara se teuml
paraqeseuml ndryshime teuml meumltejshmerdquo (pg110)
(ii) Teuml beumlhet i disponuesheumlm informacion i sakteuml dhe i besuesheumlm dhe teuml analizohen
me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare ldquoSiccedil u pranua nga Qeveria neuml Planin e saj
teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml besuesheumlm neuml lidhje me numrin e
peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e
kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993 Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml
sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte
mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e peumlrgjithshme teuml kompensimit si
dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml kompensimitrdquo (pg111)
(iii) Teuml krijohen mjete kompensimi teuml keumlnaqshme dhe teuml evitohen kriteret procedurale teuml
pavolitshme ldquoPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1rdquo (pg112)
(iv) Transparenceuml e ploteuml dhe efektivitet neuml procesin vendimmarreumls ldquoGjykata veumlren se
skema e kompensimit duhet teuml trajtojeuml peumlrfundimet e nxjerra sipas Nenit 13 teuml Konventeumls Neuml
veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi
financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e
kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Rishikimi dhe peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet
trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls
dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml
tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat
eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra t tjera
kompensimirdquo (pg113-114)
(v) Caktimi i afateve ligjore teuml detyrueshme reale dhe parashikimi i burimeve financiare
dhe njereumlzore teuml mjaftueshme ldquoKrejt neuml ndryshim nga propozimet neuml Planin e Veprimit teuml
Qeveriseuml qeuml nuk kishte peumlrmendur afate konkrete Gjykata nuk mund teuml theksojeuml mjaftuesheumlm
reumlndeumlsineuml e caktimit teuml afateve realiste statutore dhe detyruese neuml lidhje me ccedildo hap teuml procesit
Shtyrjet e shpeshta teuml afateve siccedil ka ndodhur deri tani nuk kontribuojneuml neuml njeuml zgjidhje teuml
shpejteuml teuml problemeve teuml identifikuara dhe deumlmtojneuml meuml tej besimin e publikut Eumlshteuml e
32
reumlndeumlsishme qeuml me qeumlllim garantimin e zbatimit efektiv teuml masave teuml peumlrgjithshme neuml
dispozicion teuml autoriteteve kompetente teuml vihen burime teuml mjaftueshme njereumlzore dhe materiale
dhe teuml garantohet bashkeumlrendimi midis institucioneve teuml ndryshme me synim shkeumlmbimin e
informacionit Sa hereuml qeuml teuml jeteuml e mundur autoritetet mund teuml shqyrtojneuml mundeumlsineuml e shkurtimit
teuml burimeve duke bashkuar institucione teuml ndryshme me qeumlllim shmangien e mbivendosjeve dhe
zvogeumllimin e kostove dhe shpenzimeve operative Krijimi i strukturave teuml reja institucionale nuk
duhet teuml konsiderohet si njeuml shtreseuml tjeteumlr e procesit por duhet teuml justifikohet ploteumlsishtrdquo (pg116-
117)
(vi) Rritja e barreumls seuml pronareumlve teuml paligjsheumlm qeuml keumlrkojneuml teuml legalizojneuml teuml drejtat e
proneumlsiseuml neuml pronat e ish-pronareumlve si dhe neuml pronat shteteumlrore ldquoProcesi i kompensimit teuml ish
pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml karakterizohet nga kompensimi i ish
pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml
rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i
afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlverdquo (pg115)
(vii) Krijimi i njeuml sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pasurive teuml
paluajtshme ldquoNga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml sistemi
transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml unifikuara
hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml ardhshme
ligjorerdquo
(viii) Mbajtja e diskutimeve teuml gjeumlra publike ldquoProcesi i vendimmarrjes peumlr llojin e
kompensimit qeuml do teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e
besimit teuml publikut Do teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml
shpeumlrndaheshin peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore
qeuml vendimet e autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen
rishikimit gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjejerdquo
19 Sa i takon detyrimeve neuml pikat (ii) (iii) (vi) dhe (vii) nuk u dha asnjeuml informacion
thelbeumlsor ose argument bindeumls i nivelit kushtetues nga subjektet e interesuara se si janeuml realizuar
ose peumlrse nuk janeuml parashikuar neuml ligj keumlto detyrime Peumlr keumlteuml arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se
orientimet e GJEDNJ-seuml neuml vendimin Manushaqe Puto etj k Shqipeumlriseuml nuk janeuml misheumlruar neuml
ligjin objekt shqyrtimi
20 GJEDNJ neuml rastin Vrioni k Shqipeumlriseuml ka arritur neuml peumlrfundimin se referuar edhe
meumlnyreumls seuml peumlrllogaritjes neuml rastin Driza k Shqipeumlriseuml metoda e peumlrllogaritjes do teuml duhej teuml ishte
vlera e proneumls neuml momentin e nxjerrjes seuml vendimit por neuml kushtet qeuml Shqipeumlria deumlshtoi teuml kishte
33
njeuml harteuml vlere qeuml neuml vitin 1993 GJEDNJ iu referua vlereumls seuml proneumls neuml momentin e kompensimit
bazuar neuml harteuml vlereuml qeuml reflekton ccedilmimin e tregut Pra rrjedhimisht qeveria duhej teuml kishte
marreuml parasysh vlereumln e proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit teuml kompensimit jo teuml
shproneumlsimit Pra GJEDNJ e ka udheumlzuar qeverineuml shqiptare se cileumls vlereuml duhej trsquoi referohej neuml
ccedileumlshtjet qeuml lidhen me kompensimin Skema e ofruar nga ligji objekt shqyrtimi nuk respekton keumlteuml
orientim teuml GJEDNJ
21 Sa i takon kritereve teuml shpeumlrblimit teuml drejteuml ato janeuml peumlrshkruar nga GJEDNJ-ja neuml
vendimin e saj peumlr ccedileumlshtjen Driza k Shqipeumlriseuml Neuml keumlteuml vendim GJEDNJ eumlshteuml shprehur ndeumlr teuml
tjera se ldquoGjykata ccedilmon se neuml rrethanat e ccedileumlshtjes neuml fjaleuml kthimi i parceleumls seuml vogeumll teuml tokeumls
ashtu siccedil u caktua me vendimin gjyqeumlsor teuml formeumls seuml prereuml teuml Gjykateumls seuml Larteuml teuml dateumls 17
dhjetor 1998 seuml bashku me pagimin e fitimit teuml munguar si dhe teuml kompensimit neuml vlereuml neuml
lidhje me parceleumln e madhe teuml tokeumls neuml bazeuml teuml vendimit teuml dateumls 7 dhjetor 2000 duke peumlrfshireuml
edhe shkalleumln e interesit qeuml pasqyron ndeumlrhyrjen pasojeuml e seuml cileumls ishte humbja e proneumlsiseuml seuml
parceleumls seuml madhe teuml tokeumls do ta vendosnin ankuesin sa meuml shpejt teuml jeteuml e mundur neuml njeuml situateuml
teuml njeumljteuml me ateuml neuml teuml cileumln do teuml kish qeneuml ai po teuml mos kishim shkelje teuml Konventeumlsrdquo
22 GJEDNJ e ka elaboruar meuml tej kuptimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo neuml ccedileumlshtjen Vrioni
k Shqipeumlriseuml teuml dateumls 13112007 sect 135 duke beumlreuml referim peumlr kompensimin e keumlrkuesve tek
harta e vlereumls seuml proneumls e vitit 2008 GJEDNJ u shpreh neuml keumlteuml pikeuml se ldquoneuml peumlrzgjedhjen e
harteumls seuml vlereumls seuml proneumls seuml vitit 2008 ajo ndeumlr teuml tjera pati parasysh teuml arriheshin qeumlllimet e
shpeumlrblimit teuml drejteuml teuml peumlrshkruara neuml ccedileumlshtjen ldquoDriza k Shqipeumlriseumlrdquo
23 Referuar ligjit dhe shpjegimeve teuml subjektit teuml interesuar Keumlshilli i Ministrave
rezulton se koncepti i shpeumlrblimit teuml drejteuml eumlshteuml misheumlruar jo neuml elementeumlt e elaboruar nga
GJEDNJ-ja por neuml elementeuml teuml ndrysheumlm qeuml nuk garantojneuml shpeumlrblim teuml drejteuml dhe si rrjedhim as
barazi midis subjekteve teuml shproneumlsuara Neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur ligji pavareumlsisht nga ajo qeuml
parashtrohet nga subjektet e interesuara de facto synon
(i) rivlereumlsim teuml teuml gjitha pronave teuml subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cilat u janeuml kthyer
atyre me vendime peumlrfundimtare meuml teuml hershme sipas kushteve teuml parashikuara neuml nenin 6 sect (1)
ndash (4) teuml ligjit Ky vlereumlsim do teuml sheumlrbejeuml si peumlrfitim i zbritsheumlm peumlr qeumlllime teuml zbatimit teuml nenit 6
sect (6) nenit 7 nenit 21 sect (4) nenit 23 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlt teuml cileumlve u
eumlshteuml kthyer njeuml pjeseuml e pronave me vendime meuml teuml hershme teuml teumlrhiqen nga keumlrkesat peumlr njohjen
e pronave sepse nenet e ldquopeumlrfitimeve teuml zbritshmerdquo qeuml urdheumlrojneuml rivlereumlsimin e pasurive teuml
kthyera sipas kritereve teuml ligjit neuml fjaleuml i peumlrjashtojneuml ata automatikisht nga fusha e zbatimit teuml
ligjit nr13315
34
(ii) vlereumlsim financiar teuml proneumls seuml origjineumls qeuml u kthehet pronareumlve llogaritur sipas
kritereve teuml nenit 6 pika 1ndash4 teuml ligjit me qeumlllim qeuml teuml zbritet diferenca qeuml rezulton neuml zbatim teuml
nenit 65 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlve iu hiqet e drejta e kthimit teuml njeuml pjese teuml
pasuriseuml seuml origjineumls megjitheumlse iu eumlshteuml njohur e drejta e proneumls seuml tyre
(iii) pushim i shqyrtimit teuml keumlrkesave peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar qeuml nuk ka
urdheumlruar kompensim teuml proneumls sipas nenit 72 pika ccedil) teuml Ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhje shteti
nuk ka detyrim teuml zbatojeuml vendimet peumlrfundimtare teuml KKKP AKKP dhe vendimet gjyqeumlsore qeuml
kaneuml urdheumlruar kthimin e proneumls
(iv) vlereumlsim financiar meuml i uleumlt peumlr rastet sipas nenit 164 a)ndashb) teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj
zgjidhjeve pronareumlve u rritet barra e proveumls neuml kurriz teuml vlereumls seuml proneumls seuml tyre
(v) njohje e seuml drejteumls seuml keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e kompensimit neuml
keumlmbim teuml pagesave meuml teuml shpejta sipas kritereve teuml nenit 17 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje
ligji diferencon pronareumlt neuml peumlrpjekje peumlr teuml siguruar peumlrfitime prej 80 - 50 teuml vlereumls seuml
pronave teuml njohura neuml keumlmbim teuml afateve teuml cilat janeuml teuml peumlrgjitheumlsuara neuml 10 vjet Ky lloj
peumlrfitimi ka mjaft impakt neumlse mbajmeuml parasysh se pjesa deumlrrmuese e keumlrkuesve janeuml teuml
moshuar
(vi) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e parablerjes (brenda 1 viti) neuml
keumlmbim teuml kompensimit sipas nenit 22 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji parashikon
mundeumlsineuml e peumlrjashtimit teuml pronareumlve nga e drejta e parablerjes neumlse keumlrkojneuml kompensim Nuk
kuptohet arsyeja peumlrse pronari mos teuml peumlrfitojeuml pjeseumlrisht nga ankandi dhe pjeseumlrisht nga format e
tjera teuml kompensimit
(vii) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml pranuar kompensim peumlr tokat e tyre teuml dheumlna neuml peumlrdorim
nga shteti sipas nenit 23 teuml ligjit ose detyrimi peumlr teuml pritur pa afat dhe pa deumlmshpeumlrblim
marreumldheumlnien juridike ekzistuese sipas keumltij neni Nuk kuptohet peumlrse kur keumlto toka teuml dheumlna neuml
peumlrdorim neumlse nuk janeuml teuml zeumlna kompensohen Neumlse ato nuk janeuml teuml zeumlna peumlrse nuk i kthehen
pronarit legjitim
(viii) Mostrajtimin e pronareumlve qeuml nuk disponojneuml njeuml vendim peumlrfundimtar neumlse prona
peumlr teuml cileumln kaneuml aplikuar peumlrfshihet brenda pronave teuml cileumlsuara neuml nenin 25 teuml Ligjit (shih nenin
20 teuml ligjit) Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji peumlrjashton pronareumlt qeuml kaneuml aplikuar peumlr njohje teuml
pronave teuml tyre teuml cilat peumlrfshihen brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 25 teuml Ligjit 13315
(ix) detyrim i pronareumlve peumlr teuml konvertuar neuml teuml drejteuml kompensimi pronat e kthyera me
vendime meuml teuml hershme teuml cilat bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 dhe nenit 25 teuml ligjit
Duke i hequr vetes detyrimin peumlr teuml zbatuar vendimet peumlrfundimtare peumlr kthimin e pronave teuml
35
cilat kaneuml mbetur teuml pazbatuara sipas nenit 7 sect 2 pika ccedil) e ligjit 13315 ligji objekt shqyrtimi
detyron teuml gjitheuml pronareumlt teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml pronave teuml tyre teuml kthyera por qeuml nuk
posedohen prej tyre teuml cilat sipas ligjit 13315 bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 nenit
24 dhe nenit 25 Keumlto vendime do teuml arkivohen
(x) pezullim i keumlrkesave qeuml lidhen me mbivendosje teuml teuml drejtave proneumlsore neuml keqbesim
deri sa mosmarreumlveshjet teuml zgjidhen neuml gjykateuml
24 Kjo formuleuml peumlr realizimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo referuar qeumlllimit dhe frymeumls seuml
ligjit neuml fakt nuk peumlrputhet me teuml Konkretisht qeuml njeuml pronari trsquoi kthehet prona e origjineumls sipas
nenit 21 sect (1) teuml ligjit duhet qeuml prona neuml fjaleuml (a) teuml mos jeteuml proneuml shteteumlrore sipas konceptit teuml
gjereuml teuml interesit publik parashikuar neuml nenin 251 (b) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e zeumlneuml sipas
ligjeve teuml radhitura neuml Shtojceumln i teuml ligjit (c) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e dheumlneuml neuml peumlrdorim sipas
nenit 23 teuml ligjit (ccedil) apo proneuml e zeumlneuml me ndeumlrtime pa leje sipas nenit 24 teuml ligjit (d) as territor
turistik (dh) apo proneuml e paluajtshme neuml administrim teuml institucioneve shteteumlrore (e) as truall i
zeumlneuml me ndeumlrtime shteteumlrore (shih nenin 21 sectsect (5)-(8) teuml ligjit
25 Meuml tej sipas keumlsaj formule Agjencia ka diskrecion teuml palimituar teuml rreumlzojeuml keumlrkesat e
pashqyrtuara peumlr kthim dhe kompensim prone neumlse objekti i tyre lidhet me pronat e origjineumls teuml
cileumlsuara neuml nenin 25 teuml ligjit Pra ccedildo keumlrkeseuml e pashqyrtuar do teuml rreumlzohet sipas nenit 20 teuml
ligjit neumlse Agjencia arrin neuml peumlrfundimin se kjo proneuml eumlshteuml e zeumlneuml peumlr interes publik dheose
sipas ligjeve teuml ldquoShtojceumls Irdquo teuml ligjit Neuml njeuml situateuml ku pjesa meuml e madhe e pronareumlve nuk kaneuml
arritur teuml posedojneuml pronat e tyre pasi ato janeuml teuml zeumlna neuml meumlnyreuml teuml paligjshme ose mbahen me
forceuml nga shteti pavareumlsisht se nuk peumlrbeumljneuml interes publik ccedilfareuml zgjidhje peumlrfundimtare synon teuml
realizohet me keumlteuml ligj
26 Gjykata neuml jurisprudenceumln e saj ka theksuar se parimi i shtetit teuml seuml drejteumls i
sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml njeuml nga parimet themelore neuml shtetin dhe shoqeumlrineuml
demokratike Aspekte teuml keumltij parimi janeuml edhe siguria juridike mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara
si dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme Siguria juridike presupozon veccedil teuml tjerash besueshmeumlrineuml e
qytetareumlve tek shteti dhe pandryshueshmeumlrineuml e ligjit peumlr marreumldheumlniet e rregulluara
Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet vazhdimisht ose teuml
jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike teuml cilat mund teuml
cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml vendosur me akte teuml
meumlparshme (shih dhe vendimet e Gjykateumls Kushtetuese nr 31 dateuml 18062010 nr24 dateuml
12112008 nr9 dateuml 26022007)
36
27 Nga ana tjeteumlr Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo
lloj pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml
prevalojeuml neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike (shih vendimin
e Gjykateumls Kushtetuese nr 26 dateuml 02112005) Neuml keumlteuml pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml
ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e favorshme ligjore paraqitet i
reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte
negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml teuml drejte teuml garantuar me
Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml rregullojeuml neumlpeumlrmjet
akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato teuml drejta teuml cilat janeuml
parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml preken nga ligjveumlneumlsi (shih
vendimin e Gjykateumls Kushtetuese nr 37 dateuml 13062012)
28 Referuar testit teuml proporcionalitetit sipas nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml
Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve pra parashikimi i tyre me ligj formal rezulton i respektuar
Kriteri i dyteuml neuml radheuml eumlshteuml interesi publik Koncepti kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml
trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml
keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para saj Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml radhiten neuml
meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml justifikojneuml
ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml aspektin e
kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml marreuml nga
ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet neuml aspektin e kushteve teuml
vendosura nga neni 171 i Kushtetuteumls dhe konkretisht teuml ekzistenceumls seuml interesit publik (Shih
vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
29 Eumlshteuml e veumlrteteuml se Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceuml teuml saj se si parimi i siguriseuml
juridike ashtu edhe ai i baraziseuml seuml shtetasve para ligjit nuk janeuml absolute dhe mund teuml kufizohen
neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i teuml cilit do teuml sillte
pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Por referuar parashtrimeve teuml subjekteve teuml
interesuara Keumlshilli i Ministrave dhe Kuvendi si dhe pyetjeve dhe debateve teuml zhvilluara neuml
seanceumln publike teuml zhvilluar para keumlsaj Gjykate nuk rezultoi qeuml qeveria ashtu siccedil ishte udheumlzuar
nga GJEDNJ dhe Komiteti i Ministrave teuml ishte bazuar neuml njeuml studim teuml thelluar apo vlereumlsim teuml
gjithansheumlm teuml situateumls neuml teumlreumlsi I vetmi argument i sjelleuml ishte interesi publik i bazuar neuml fatureumln
e larteuml financiare teuml shtetit
37
30 Seuml pari ne jemi teuml qeumlndrimit se ky argument nuk eumlshteuml i bazuar neuml argumente teuml
nivelit kushtetues pasi shteti nuk mund teuml kujdeset veteumlm peumlr fatureumln financiare teuml buxhetit por
peumlr teuml gjitha efektet e tjera teuml natyreumls juridike sociale dhe ekonomike teuml shtetit dhe teuml shtetasve
Seuml dyti nuk ka njeuml argument teuml bazuar neuml prova dhe fakte se sa do teuml mund teuml ishte ulur fatura
financiare neumlse ligji do teuml kishte parashikuar kthimin fizik teuml proneumls aty ku eumlshteuml e mundur Seuml
treti nuk ka informacion teuml sakteuml sa eumlshteuml diferenca midis shumeumls qeuml shteti do teuml duhej teuml
paguante me ligjin e meumlparsheumlm dhe sa me ligjin neuml fuqi dhe se si mund teuml ulej kjo diferenceuml Seuml
kateumlrti duke iu referuar qeumlllimit teuml ligjit kuptojmeuml se synimi eumlshteuml ldquoshpeumlrblimi i drejteumlrdquo i
subjekteve teuml shproneumlsuara Pyetja lind Si mund teuml konsiderohet i drejteuml shpeumlrblimi kur njeuml tokeuml
e konfiskuar neuml vitet 50 ka qeneuml tokeuml bujqeumlsore dhe sot eumlshteuml truall ndeumlrtimi neuml zoneuml urbane dhe e
ka vlereumln dhjetra ose qindra hereuml meuml teuml larteuml Qeveria argumentoi se ky shpeumlrblim eumlshteuml i drejteuml
sepse toka kur eumlshteuml shteteumlzuar ka pasur ateuml vlereuml dhe meriton teuml shpeumlrblehet me ateuml vlereuml ky
quhet trajtim i barabarteuml dhe nuk sjell diskriminim midis shtetasve () Por Keumlshilli i Ministrave
nuk ndalet neuml faktin se ka qeneuml pikeumlrisht shteti qeuml neuml rastin meuml teuml mireuml nuk ka marreuml masa efikase
dhe neuml rastin meuml teuml keq e ka penguar aktivisht geumlzimin e proneumls nga pronari legjitim Pra
paafteumlsineuml ose mungeseumln e gatishmeumlriseuml seuml shtetit duhet ta paguajeuml seumlrish subjekti i shproneumlsuar
duke iu neumlnshtruar njeuml skeme kompensimi qeuml neuml fund teuml peumlrllogaritjeve do teuml arrijeuml trsquoi japeuml
pronarit legjitim veteumlm leumlmosheuml dhe jo njeuml shpeumlrblim teuml drejteuml siccedil pretendohet nga subjektet e
interesuara
31 Neuml rastin konkret Keumlshilli i Ministrave paraqet si interes publik fatureumln e larteuml
financiare qeuml do teuml duhej teuml paguante shteti neuml rast se do teuml mbante skemeumln e kompensimit sipas
ligjit teuml vjeteumlr Neuml fakt po trsquoi referohemi pretendimit teuml keumlrkuesve si dhe fakteve teuml paraqitura
prej tyre ka mjaft subjekte qeuml nga komisionet e kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave kaneuml
marreuml njeuml vendim peumlr kthimin e pjessheumlm ose teuml ploteuml teuml proneumls seuml tyre vendime keumlto qeuml janeuml neuml
fuqi nga gjykatat shqiptare ose nga GJEDNJ Njeuml pjeseuml e mireuml e tyre mund teuml peumlrfitonin nga
kthimi fizik i proneumls seuml tyre aty ku eumlshteuml e lireuml teumlreumlsisht ose pjeseumlrisht Peumlr pronareumlt e pyjeve dhe
kullotave kjo mundeumlsi rezulton meuml e madhe (referuar edhe parashtrimeve teuml Avokatit teuml Popullit
neuml seanceumln gjyqeumlsore bazuar neuml komunikimin e tij me Ministrineuml e Bujqeumlsiseuml lidhur me fondin e
pyjeve dhe kullotave qeuml janeuml neuml proneumlsi teuml shtetit aktualisht) Ateumlhereuml lind pyetja Peumlrse duhet qeuml
keumlto vendime teuml trajtohen me formeuml kompensimi neumlse pronat objekt trajtimi janeuml ende teuml lira
Peumlrse qeveria nuk sheh mundeumlsineuml e uljes seuml vlereumls financiare teuml fatureumls duke hequr nga proneumlsia
shteteumlrore ato prona qeuml neuml fakt janeuml teuml pronareumlve subjekte teuml shproneumlsimit Pikeumlrisht realizimi i
38
keumlsaj teuml fundit neuml funksion teuml interesit publik do teuml ishte teumlreumlsisht e justifikuar prej tij dhe jo e
kundeumlrta
32 Keumlsaj pyetje teuml beumlreuml nga Gjykata neuml seanceuml peumlrfaqeumlsuesit e Keumlshillit teuml Ministrave iu
peumlrgjigjeumln se ldquoNeuml variantin e pareuml ekzistonte kthimi i proneumls keumlshtu siccedil keumlrkohej nga pronareumlt
dhe pikeumlrisht peumlr teuml realizuar keumlteuml teuml drejteuml Pyetja seuml cileumls shteti shqiptar nuk mund trsquoi peumlrgjigjej
dhe nuk i eumlshteuml peumlrgjigjur deri me sot eumlshteuml neumlse do teuml realizonte kthim teuml ploteuml dhe kompensim
nga ana tjeteumlr me keumlteuml formuleuml kjo do teuml thoshte trajtim teuml pa barabarteuml Ai qeuml sot do teuml merrte
tokeumln truall qeuml ka pasur tokeuml bujqeumlsore do teuml trajtohej neuml meumlnyreuml teuml pa barabarteuml me ateuml qeuml do teuml
merrte kompensim Eumlshteuml ajo qeuml ka ndodhur neuml 23 vite ata qeuml kaneuml pasur dhe kaneuml marreuml teuml
drejteumln e kthimit e kaneuml poseduar ateuml dhe kaneuml pasur mundeumlsi ti shohin frutet e tyre peumlr 23 vite
Kjo situateuml ishte gjetur neuml kundeumlrshtim me teuml drejtat e njeriut dhe peumlr keumlteuml arsye nuk pati njeuml
vendimmarrje 2 vjeccedilare teuml AKKP sepse vendimmarrja e agjenciseuml ccedildo diteuml do teuml ishte neuml
kundeumlrshtim me teuml drejta te njeriut Deri sa u krijua mekanizmi i ri i cili ne besojmeuml qeuml eumlshteuml
efektiv dhe neuml peumlrputhje me teuml drejtat e njeriu ldquo
33 Ajo qeuml ne e kemi teuml veumlshtireuml teuml kuptojmeuml nga ky qeumlndrim i subjektit teuml interesuar
eumlshteuml se shteti nuk ka beumlreuml peumlrpjekje teuml parashikojeuml se sa prona janeuml teuml kthyeshme neuml teumlreumlsi pra sa
eumlshteuml numri i objekteve ose tokave livadheve dhe pyjeve qeuml mund teuml kthehen neuml formeuml fizike pa
pasur nevojeuml trsquoi fuseuml pronareumlt e tyre neuml skemeuml kompensimi Pra pamundeumlsia e shtetit peumlr teuml beumlreuml
njeuml inventar teuml pronave teuml sekuestruara ose shproneumlsuara qeuml ndodhen ende teuml lira ose
potencialisht teuml mundura peumlr trsquoiu kthyer pronarit ka ccediluar neuml parashikimin e metodologjiseuml seuml
kompensimit megjitheumlse ka meumlnyra teuml tjera jo veteumlm meuml efektive peumlr pronarin i cili do teuml ishte
meuml i keumlnaqur teuml kishte proneumln e tij sesa njeuml vlereuml teuml kompensuar por do teuml ishte me meuml pak kosto
peumlr shtetin dhe taksapaguesit shqiptareuml teuml cileumlt deri tani po paguajneuml tepeumlr peumlr paafteumlsineuml e shtetit
peumlr teuml zgjidhur keumlteuml problem
34 Duke iu referuar testit teuml proporcionalitetit neuml keumlteuml kufizim qeuml beumln ligji teuml drejteumls seuml
proneumls kjo skemeuml nuk e kalon me sukses ateuml pasi nuk ka asnjeuml arsye legjitime qeuml justifikon keumlteuml
zgjidhje Shteti nuk duhet teuml zgjedheuml rrugeumln dhe metodeumln meuml teuml thjeshteuml ose meuml teuml lehteuml ldquopeumlr teuml
peumlrfunduar procesin e trajtimit teuml proneumlsrdquo siccedil e ka qeumlllimin ky ligj por duhet realisht teuml beumljeuml
peumlrpjekje teuml realizojeuml de facto teuml drejteumln e proneumls seuml pronareumlve teuml shproneumlsuar padrejteumlsisht si dhe
teuml uleuml sa meuml shumeuml fatureumln financiare teuml taksapaguesve Shteti duhet teuml peumlrdoreuml mjetin meuml teuml
peumlrshtatsheumlm dhe qeuml garanton ndeumlrhyrje sa meuml teuml vogeumll neuml teuml drejtat kushtetuese dhe jo mjetin meuml
teuml reumlndeuml por qeuml arrin qeumlllimin meuml shpejteuml pa u kujdesur peumlr shkeljet qeuml shkakton neuml teuml drejtat e
subjekteve qeuml preken prej saj
39
35 Gjykata ka theksuar se njeuml kusht tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi gjateuml
ndeumlrhyrjes neuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml eumlshteuml edhe respektimi i raportit teuml drejteuml midis
ndeumlrhyrjes dhe gjendjessituateumls qeuml e ka diktuar ateuml Ky kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml
evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml njeuml situateuml konkrete
Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete
teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml keumlrkohet teuml arrihen Gjithashtu Gjykata neuml
jurisprudenceuml teuml vazhdueshme ka mbajtur qeumlndrimin se parimi i proporcionalitetit neumlnkupton qeuml
ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit peumlr kufizimin e njeuml teuml drejte ose lirie teuml caktuar teuml beumlhet me mjete teuml
peumlrshtatshme qeuml i peumlrgjigjen drejt qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet Peumlrveccedil keumlsaj peumlrdorimi i keumltyre
mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml arrihet me mjete teuml
tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve meuml pak teuml deumlmshme
peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml kufizimit me gjendjen qeuml
e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml dobishmeumlriseuml dhe teuml
proporcionalitetit Respektimi i keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast
konkret duke ballafaquar interesin publik qeuml dikton kufizimin me teuml drejtat qeuml kufizohen Neuml
keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit
keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen
kufizimit (Vendimi nr2 dateuml 18022013 i Gjykateumls Kushtetuese)
36 Ligji parashikon krijimin e Fondit teuml Tokeumls (neni 53 dhe 12) i cili do teuml peumlrbeumlhet
nga fondi fizik i pronave neuml ccedildo qark sipeumlrfaqet e lira neuml territoret informale dhe sipeumlrfaqe teuml
tjera (e papeumlrcaktuar) Peumlrderisa do teuml krijohet njeuml Fond i tilleuml lind pyetja se peumlrse Keumlshilli i
Ministrave nuk ka beumlreuml njeuml studim se cilat nga keumlto toka teuml lira mund teuml kthehet neuml formeuml fizike
pronareumlve pa qeneuml nevoja teuml trajtohen si fond peumlr teuml gjitheuml pronareumlt ose veteumlm si potencialisht e
mundur pasi nuk ka njeuml peumlrcaktim se sa do teuml jeteuml ky fond dhe si krijohet
37 Neni 12 eumlshteuml i papeumlrcaktuesheumlm pasi teuml thuash se fondi i tokeumls peumlr kompensim do teuml
krijohet nga sipeumlrfaqet e mbetura teuml lira nga ndeumlrtimet informale eumlshteuml nonsens sepse pronari
legjitim duhet teuml preseuml ccedilfareuml mbetet e lireuml nga ndeumlrtuesit e paligjsheumlm ose zaptuesit numri dhe
peumlrqindja e teuml cileumlve ende eumlshteuml e papeumlrcaktuar derisa teuml krijohet fondi i tokeumls peumlr trsquoi kompensuar
pronareumlt legjitimeuml Neumlse qeveria kishte peumlr qeumlllim teuml krijojeuml fond teuml tokeumls peumlr kompensimin e
pronareumlve mund teuml kishte pezulluar procesin e legalizimit deri neuml kryerjen peumlrfundimtare teuml
procesit teuml kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave aty ku mendohet se ka mjaftuesheumlm tokeuml peumlr
trsquou kthyer pronareumlve Neuml keumlteuml meumlnyreuml shteti do teuml kursente nga fondi financiar dhe toka nuk do
40
teuml jepej me ccedilmim simbolik siccedil peumlrfitohet tani nga teuml paligjshmit Edhe taksapaguesit shqiptareuml do
teuml ishin meuml teuml keumlnaqur me uljen e barreumls financiare qeuml do trsquou duhet teuml paguajneuml peumlr dekadat neuml
vazhdim Edhe neuml vlereumlsimin e Komitetit teuml Ministrave lidhur me ekzekutimin e vendimit
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml neuml pg31 eumlshteuml theksuar se megjitheuml peumlrpjekjet pozitive teuml
qeveriseuml shqiptare peumlr teuml peumlrmbushur detyrimet e veumlna nga GJEDNJ ldquodisa paqarteumlsi duken se
kaneuml mbetur lidhur me paditeuml qeuml janeuml neuml shqyrtim aktualisht ose atyre qeuml mund teuml kundeumlrshtojneuml
njeumlra-tjetreumln Do teuml kishte qeneuml e dobishme neumlse autoritetet do teuml siguronin meuml shumeuml
informacion teuml detajuar se si keumlto fatura do teuml ndikonin neuml fondin e peumlrgjithsheumlm teuml kompensimit
dhe neuml peumlrcaktimin e Fondit teuml Tokeumlsrdquo Meuml tej neuml pg45 thuhet ldquoMund teuml ekzistojeuml rreziku peumlr
diskriminim midis subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cileumlve iu eumlshteuml kthyer prona fizikisht dhe atyre
qeuml do teuml kompensohen Peumlr keumlteuml eumlshteuml e nevojshme teuml shpjegohet se peumlrse qeveria ka beumlreuml keumlteuml
zgjedhje preferenciale me projektligjin neuml meumlnyreuml qeuml teuml vlereumlsohet skema e re e kompensimit neuml
peumlrputhje me standardet e vendosura nga GJEDNJrdquo Peumlrgjigja e qeveriseuml shqiptare lidhur me
keumlteuml ka qeneuml ldquopeumlr teuml hequr ccedildo mundeumlsi diskriminimi nuk eumlshteuml parashikuar kthimi por veteumlm
kompensimi peumlr teuml gjitheuml teuml shproneumlsuarit()rdquo (po aty)
38 Argumenti i dheumlneuml nga Keumlshilli i Ministrave se nuk ka pasur njeuml skemeuml
peumlrfundimtare peumlr kompensimin dhe si e tilleuml ajo mund teuml ndryshojeuml neuml ccedildo koheuml neuml meumlnyreuml teuml
papritur nga qeveriaparlamenti nuk na duket e bazuar Ccedildo parashikim ligjor peumlr sa koheuml
zbatohet dhe eumlshteuml neuml fuqi prezumohet se eumlshteuml e qeumlndrueshme Ndryshimi i papritur i
parashikimeve peumlr teuml njeumljteumlt subjekte dhe me pasoja peumlrkeqeumlsuese pa dheumlneuml argumente
kushtetuese peumlrbeumln cenim teuml siguriseuml juridike dhe diskriminim midis subjekteve teuml seuml njeumljteumls
kategori Keumlto parime kushtetuese nuk mund teuml cenohen veteumlm me argumentin se rritet fatura
financiare kur ky proces tashmeuml ka vite qeuml ka filluar dhe peumlr meuml se 20 vjet ka pasur njeuml skemeuml
tjeteumlr qeuml ndryshon teumlreumlsisht duke mosrespektuar aspak teuml drejteumln e pronareumlve por veteumlm
sipeumlrfaqeumlsisht detyrimin e shtetit peumlr teuml ldquombyllurrdquo ccedileumlshtjen e pronave Ky argument i peumlrdorur
vazhdimisht nga Keumlshilli i Ministrave nuk mendojmeuml se eumlshteuml argument i nivelit kushtetues qeuml
justifikon cenimin e vazhduesheumlm teuml seuml drejteumls seuml proneumls
39 Nisur nga sa meuml lart jemi teuml qeumlndrimit se parimi i siguriseuml juridike eumlshteuml prekur nga
rregullimi i ri dhe ndeumlrhyrja e beumlreuml nuk respekton kriteret kushtetuese peumlr keumlteuml qeumlllim teuml
parashikuara nga neni 171 i Kushtetuteumls konkretisht mbrojtjen e interesit publik vendosjen e
njeuml raporti teuml drejteuml midis seuml drejteumls seuml cenuar dhe qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet neumlpeumlrmjet
ndeumlrhyrjes legjislative si dhe ruajtjen e thelbit teuml seuml drejteumls seuml proneumls
41
B Peumlr pretendimin e cenimit teuml baraziseuml para ligjit
40 Keumlrkuesit kaneuml argumentuar se skema e kompensimit teuml parashikuar nga ligji bie
ndesh me parimin e baraziseuml para ligjit pasi trajton neuml meumlnyreuml teuml ndryshme teuml njeumljteumln kategori
pronareumlsh duke i vendosur ata qeuml presin teuml kompensohen neuml poziteuml meuml pak teuml favorshme se ata qeuml
u kompensuan para hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Gjithashtu vendimet e formeumls seuml prereuml peumlrfshi
edhe vendimet e dheumlna nga GJEDNJ do teuml vlereumlsohen sipas njeuml skeme meuml pak teuml favorshme sesa
vendimet e ekzekutuara para hyrjes neuml fuqi teuml ligjit megjitheumlse janeuml teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose vlereuml
totale
41 Pyetjes seuml beumlreuml nga Gjykata gjateuml seanceumls gjyqeumlsore neumlse skema e zgjedhur krijon
pabarazi subjekti i interesuar Keumlshilli i Ministrave iu peumlrgjigj negativisht Sipas tij ligji beumln njeuml
trajtim teuml barabarteuml jo veteumlm midis ish pronareumlve por edhe midis tyre dhe pronareumlve teuml soteumlm
Pra referuar keumltij qeumlndrimi neuml qofteuml se shteti aplikon keumlto kritere peumlr teuml shproneumlsuar sot peumlr
interes publik do teuml aplikojeuml teuml njeumljtat kritere peumlr ateuml shproneumlsim qeuml ka ndodhur 70 vjet meuml pareuml
42 Siccedil u tha meuml lart qeumlllimi i ligjit objekt shqyrtimi eumlshteuml ldquob) rregullimi dhe
shpeumlrblimi i drejteuml i kompensimit teuml proneumls ekzekutimi i vendimeve peumlrfundimtare teuml
kompensimit si dhe peumlrfundimi i procesit teuml kompensimitrdquo Pra rregullimi i ccedileumlshtjeve teuml
shproneumlsimit qeuml ndodhin sot nuk peumlrfshihet nga ky ligj dhe jo veteumlm kaq por sot nuk eumlshteuml e
mundur teuml krahasohet vlera e proneumls qeuml ka neuml treg me ateuml qeuml ka pasur para 70 vjeteumlve
43 Ne mendojmeuml se ligji cenon barazineuml e shtetasve para ligjit duke bere trajtim teuml
diferencuar midis pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim kthimi ose kompensimi teuml marreuml para hyrjes neuml
fuqi teuml keumltij ligji por ende teuml paekzekutuar dhe pronareumlve qeuml kaneuml arritur ta ekzekutojneuml vendimin
e kthimit ose kompensimit teuml marreuml neuml teuml njeumljteumln koheuml Neumlse keumlrkuesve u janeuml kthyer pronat teuml
cilat sipas ligjit 13315 cileumlsohen si brenda fusheumls seuml zbatimit teuml neneve 23 24 25 ata nuk mund
teuml ankohen peumlr zvarritje teuml procesit teuml ekzekutimit teuml vendimit por brenda 90 diteumlve nga hyrja e
ligjit neuml fuqi duhet teuml heqin doreuml nga certifikatat e proneumls dhe teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml saj
sigurisht sipas kritereve teuml peumlrfitimeve teuml zbritshme Ndryshe shteti e ccedilliron veten nga detyrimi
peumlr zbatimin teuml vendimeve neuml fjaleuml Neumlpeumlrmjet keumlsaj formule ligji vendos neuml pozita teuml
pabarabarta pronareumlt qeuml aplikojneuml sot dhe ata qeuml e kaneuml peumlrfituar me vendime teuml meumlparshme por
nuk kaneuml arritur ta posedojneuml ose ta ekzekutojneuml ateuml duke i privuar ata neuml meumlnyreuml arbitrare nga e
drejta e proneumls Prandaj mendojmeuml se ligji bie ndesh edhe me parimin e baraziseuml seuml shtetasve
para ligjit
44 Peumlr teuml gjitha keumlto arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se Gjykata duhej teuml kishte shpallur si
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi dhe jo veteumlm pjeseuml teuml tij pasi fryma dhe qeumlllimi i tij real nuk i
42
peumlrgjigjet keumlrkesave kushtetuese teuml parashikuar neuml nenet 41 42 dhe 17 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 1
teuml Protokollit Nr1 teuml KEDNJ-seuml si dhe praktikeumls seuml vazhdueshme teuml GJEDNJ-seuml dhe Gjykateumls
Kushtetuese
Aneumltareuml Gani Dizdari Vladimir Kristo
4
II
8 Keumlrkuesit neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur kaneuml parashtruar keumlto shkaqe peumlr teuml mbeumlshtetur
pretendimet e tyre peumlr shfuqizimin e ligjit
81 Ligji cenon parimin e siguriseuml juridike pasi
811 Skema e ofruar peumlr zgjidhjen e problemit sistemik neuml lidhje me
mosekzekutimin e vendimeve teuml kompensimit teuml pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim
peumlrfundimtar administrativ nuk garanton efektivitet neuml zgjidhjen e problemit dhe
as qarteumlsi dhe parashikueshmeumlri Neuml nenin 15 teuml ligjit nr1332015 ldquoAfatet e
vlereumlsimit financiar teuml vendimeve peumlr kompensimrdquo peumlrcaktohet njeuml afat kohor prej
tre vitesh peumlr teuml beumlreuml vlereumlsimin financiar peumlr secilin subjekt i cili ka njeuml vendim
teuml meumlparsheumlm peumlrmes teuml cilit i njihet e drejta peumlr kompensim Kjo eumlshteuml njeuml qasje
qeuml cenon seumlrish sigurineuml juridike dhe zgjat me ligj procesin e kompensimit teuml
pronave
812 Rivlereumlsimi i vendimeve peumlrfundimtare administrative dhe gjyqeumlsore
neuml lidhje me kompensimin cenon parimin e siguriseuml juridike Peumlrmes keumltij ligji
shkelet parimi i siguriseuml juridike neuml trajtimin e kompensimit financiar teuml proneumls teuml
njohura dhe teuml dheumlna peumlr kompensim prej vitesh peumlr sa koheuml Qeveria synon qeuml
peumlrmes keumltij Ligji trsquoi kthehet llojit teuml tokeumls neuml momentin e shproneumlsimit Kjo do teuml
thoteuml teuml beumlsh njeuml rishikim teuml vendimit peumlrfundimtar qeuml ka kthyer kompensuar
proneumln
813 Skema e ofruar peumlr trajtimin e dosjeve teuml patrajtuara apo ato qeuml do
teuml depozitohen rishtazi pas hyrjes neuml fuqi teuml ligjit bie ndesh me parimin kushtetues
teuml siguriseuml juridike teuml baraziseuml para ligjit dhe teuml seuml drejteumls seuml ankimit Neni 21 i
ligjit peumlrcakton teuml drejteumln e subjektit teuml shproneumlsuar peumlr trsquou kompensuar neuml proneumln
e tij referuar metodologjiseuml teuml peumlrcaktuar neuml nenin 6 dhe 7 teuml ligjit teuml trajtuar meuml
sipeumlr ndryshe nga sa peumlrcaktonte ligji i meumlparsheumlm qeuml njihte teuml drejteumln e kthimit
teuml proneumls dhe kompensimit teuml proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit Neuml keumlteuml
qasje legjislatori ka krijuar njeuml pasiguri juridike neuml lidhje me pritshmeumlriteuml e
subjektit teuml shproneumlsuar i cili pret teuml kompensohet neuml tokeumln e vet pasi meuml pareuml teuml
beumlhet vlereumlsimi peumlr tokeumln e tij referuar llojit teuml proneumls neuml momentin e
shproneumlsimit
5
82 Ligji cenon parimin e baraziseuml para ligjit dhe mosdiskriminimit pasi urdheumlron
rivlereumlsimin e vendimeve peumlrfundimtare administrative dhe gjyqeumlsore neuml lidhje me
kompensimin Fakti qeuml njeuml ish pronar i eumlshteuml drejtuar meuml pareuml GJEDNJ-seuml dhe i eumlshteuml
dheumlneuml shpeumlrblimi i drejteuml me vendim gjykate dhe njeuml tjeteumlr akoma nuk ka marreuml
kompensimin nuk mund teuml lejojeuml ligjveumlneumlsin teuml krijojeuml njeuml situateuml pabarazie pavareumlsisht
interesit publik qeuml synohet teuml mbrohet peumlrmes keumltij ligji
83 Ligji cenon teuml drejteumln e proneumls neuml kuptim teuml nenit 1 Protokolli 1 i KEDNJ-seuml
pasi nuk parashikon vlereumlsimin real teuml proneumls sipas vendimeve peumlrfundimtare
administrative dhe gjyqeumlsore neuml lidhje me kompensimin Vlereumlsimi i vendimit teuml pareuml
duke peumlrdorur njeuml meumlnyreuml dhe formeuml teuml ndryshme kompensimi referuar vlereumls seuml tokeumls neuml
momentin e shproneumlsimit cenon teuml drejteumln e proneumls teuml fituar peumlrmes njeuml vendimi
peumlrfundimtar teuml cilin shteti ka deumlshtuar prej vitesh ta ekzekutojeuml sipas standardeve teuml
keumlrkuara nga Konventa
84 Ligji cenon teuml drejteumln e ankimit Ccedildokush ka teuml drejteumln teuml ankohet neuml njeuml
gjykateuml meuml teuml larteuml kundeumlr njeuml vendimi gjyqeumlsor Neuml rastin konkret peumlr sa koheuml gjykata
shqyrton ccedileumlshtje teuml themelit eumlshteuml e domosdoshme qeuml pala teuml rezervojeuml teuml drejteumln teuml
apelojeuml ateuml vendim neuml njeuml shkalleuml meuml teuml larteuml Gjykata e Larteuml eumlshteuml gjykateuml e ligjit dhe si
e tilleuml nuk mund teuml shqyrtojeuml themelin e ccedileumlshtjes
85 Ligji nuk parashikon kompensim financiar teuml drejteuml sipas ccedilmimit teuml koheumls por
sipas harteumls qeuml ka beumlreuml qeveria e cila nuk eumlshteuml bazuar neuml ccedilmimin e tregut duke mos
respektuar orientimet e GJEDNJ-seuml Referencat neuml ccedilmime dhe harta teuml ndryshme me
qeumlllim kompensimi do teuml krijojeuml situateuml pabarazie midis pronareumlve gjeuml e cila bie ndesh
me parimin e baraziseuml seuml shtetasve para ligjit
9 Subjekti i interesuar Kuvendi i Shqipeumlriseuml parashtroi me shkrim se
91 Ligji objekt shqyrtimi eumlshteuml njeuml ligj efektiv qeuml do trsquoi japeuml zgjidhje
peumlrfundimtare procesit teuml kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave brenda njeuml afati teuml
arsyesheumlm Miratimi i keumltij ligji doli si nevojeuml e detyrimeve qeuml rrjedhin nga vendimet e
GJEDNJ-seuml kundeumlr Shqipeumlriseuml teuml cilat kaneuml rritur tej mase fatureumln financiare teuml shtetit
shqiptar peumlr teuml kompensuar ose deumlmshpeumlrblyer ish-pronareumlt si rrjedhojeuml e cenimit teuml seuml
drejteumls seuml tyre teuml proneumls nga legjislacioni i miratuar prej vitit 1991 deri sot Shteti shqiptar
kishte detyrimin teuml ndeumlrmerrte hapat e duhur ligjoreuml dhe institucionaleuml peumlr teuml zgjidhur
peumlrfundimisht keumlteuml problem qeuml ka zgjatur tej ccedildo afati kohor teuml arsyesheumlm
6
92 Nuk qeumlndron pretendimi i keumlrkuesit se ligji bie ndesh me praktikeumln e GJEDNJ-
seuml peumlr kompensimin e drejteuml pasi ajo Gjykateuml ka njeuml seumlreuml vendimesh neuml teuml cilat theksohet
hapeumlsira e nevojshme e ligjveumlneumlsit peumlr teuml vlereumlsuar objektet e shproneumlsuara padrejteumlsisht
nga shteti pas vendosjes seuml regjimeve komuniste neuml Europeuml
93 Nuk qeumlndron pretendimi se ligji bie ndesh me parimin e siguriseuml juridike dhe
baraziseuml para ligjit pasi edhe veteuml Gjykata Kushtetuese neuml praktikeumln e saj ka vlereumlsuar se
neuml raste teuml caktuara parimi i siguriseuml juridike nuk prevalon ndaj interesit publik Interesi
publik eumlshteuml zgjidhja peumlrfundimtare e ccedileumlshtjes seuml kthimit dhe kompensimit teuml pronave sa
meuml shpejt dhe me sa meuml pak kosto financiare me qeumlllim kthimin e paqes sociale Ligji
nr1332015 garanton njeuml balanceuml teuml drejteuml midis teuml kufizimit teuml seuml drejteumls seuml proneumls dhe
interesit publik
94 Nuk qeumlndron as pretendimi se cenohet e drejta e ankimit pasi ajo eumlshteuml
parashikuar shprehimisht neuml ligj Subjektet kaneuml teuml drejteuml teuml ankohen neuml Gjykateumln e
Apelit duke peumlrshpejtuar mbylljen sa meuml pareuml teuml procesit gjyqeumlsor si njeuml nga qeumlllimet
kryesore teuml keumltij ligji Kjo gjeuml garanton synimin peumlr teuml peumlrfunduar teuml gjitheuml procesin
brenda 10 vjeteumlve me qeumlllim moszvarritjen e tij pa fund neuml nivele teuml ndryshme teuml sistemit
gjyqeumlsor
10 Subjektet e interesuara Keumlshilli i Ministrave dhe Agjencia e Trajtimit teuml
Pronave duke njeumlsuar qeumlndrimin e tyre parashtruan lidhur me pretendimet e keumlrkuesve
si meuml poshteuml
101 Ligji objekt kundeumlrshtimi eumlshteuml ligji meuml efikas dhe real qeuml eumlshteuml miratuar pas
vitit 1990 me qeumlllim rivendosjen sa teuml jeteuml e mundur e teuml drejtave teuml ish-pronareumlve
Ndryshe nga sa pretendojneuml keumlrkuesit ky ligj ruan parimin e baraziseuml dhe teuml interesit teuml
ligjsheumlm si dhe zbaton teuml gjitha rekomandimet e GJEDNJ-seuml dhe teuml Komitetit teuml
Ministrave teuml Keumlshillit teuml Europeumls peumlr shtetin shqiptar Gjithashtu ligji zgjidh problemet
sociale teuml mbartura dhe teuml krijuara nga sjelljet e keumlqija administrative Ai parashikon afate
peumlr ccedildo objektiv e veprimtari administrative peumlr peumlrfundimin neuml koheuml teuml gjitheuml procesit
102 Asnjeuml ligj i meumlparsheumlm nuk ka pasur si synim kthimin e ploteuml teuml proneumls
konkrete qeuml i eumlshteuml shproneumlsuar Teuml gjitha ligjet peumlrfshi edhe ligjin objekt keumlrkese kaneuml
si qeumlllim korrigjimin peumlr aq sa eumlshteuml e mundur brenda mundeumlsive dhe kushteve
ekonomiko-sociale teuml vendit padrejteumlsiteuml e regjimit teuml kaluar teuml kryera neuml deumlm teuml proneumls
private neumlpeumlrmjet shteteumlzimeve shproneumlsimeve konfiskimeve ose me ccedildo meumlnyreuml tjeteumlr
7
teuml padrejteuml Peumlr keumlteuml arsye ligji ka njeumlsuar termin ldquokthim dhe kompensim i proneumlsrdquo me
termin ldquoshpeumlrblim i drejteumlrdquo Kompensimi eumlshteuml neuml njeuml nga meumlnyrat peumlr teuml realizuar
shpeumlrblimin e drejteuml As nga KEDNJ-ja dhe as nga protokollet shteseuml teuml saj nuk rrjedh e
drejta absolute peumlr shpeumlrblim teuml ploteuml Eumlshteuml neuml vlereumlsimin e shtetit teuml caktojeuml sipas
mundeumlsive dhe kushteve ekonomike shoqeumlrore teuml zbatojeuml mekanizmin meuml teuml
peumlrshtatsheumlm
103 peumlr sa i takon pretendimit peumlr cenim teuml parimit teuml siguriseuml juridike jemi teuml
qeumlndrimit se seuml pari ky parim nuk eumlshteuml absolut dhe i pakufizuesheumlm siccedil ka theksuar edhe
veteuml Gjykata Kushtetuese neuml jurisprudenceumln e saj Interesi publik prevalon para keumltij
parimi kur ndeumlrhyrja eumlshteuml legjitime dhe proporcionale
104 Nuk qeumlndron pretendimi peumlr cenim teuml seuml drejteumls seuml ankimit pasi ankimi neuml
Gjykateumln e Apelit i ploteumlson kushtet e nenit 43 teuml Kushtetuteumls duke qeneuml gjykateuml ligji
Parashikimi i teuml drejteumls seuml ankimit eumlshteuml beumlreuml neuml peumlrputhje me afatet e vendosura nga ligji
peumlr teuml peumlrfunduar procesin e kompensimit teuml pronareumlve
III
Vlereumlsimi i Gjykateumls Kushtetuese
A Peumlr legjitimimin e keumlrkuesve
11 Ccedileumlshtjen e legjitimimit (locus standi) Gjykata e ka vlereumlsuar si njeuml ndeumlr aspektet
kryesore qeuml lidhen me inicimin e njeuml procesi kushtetues Neuml gjykime teuml kontrollit teuml
kushtetutshmeumlriseuml seuml normeumls subjektet iniciuese qeuml parashikohen neuml nenin 134 pika 1
shkronjat ldquoardquo ldquobrdquo ldquocrdquo dhe ldquoccedilrdquo teuml Kushtetuteumls seuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml konsiderohen si
subjekte qeuml nuk kaneuml detyrimin peumlr teuml provuar lidhjen e domosdoshme qeuml duhet teuml ekzistojeuml
ndeumlrmjet veprimtariseuml ligjore qeuml ato kryejneuml dhe ccedileumlshtjes kushtetuese teuml ngritur
12 Keumlrkuesit janeuml pjeseumlrisht subjekte teuml pakushteumlzuara (Presidenti 15 e deputeteumlve) dhe
pjeseumlrisht subjekte teuml kushteumlzuara (Avokati i Popullit Partia Republikane dhe shoqatat) Teuml pareumlt
legjitimohen ratione personae neuml kuptim teuml nenit 134 pika 1 teuml Kushtetuteumls si subjekte teuml
pakushteumlzuara peumlr teuml keumlrkuar kontroll abstrakt teuml normeumls juridike pa pasur nevojeumln e justifikimit
teuml interesit teuml tij (shih vendimin nr19 dateuml 15042015 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
13 Neuml gjykime teuml kontrollit teuml kushtetutshmeumlriseuml seuml normeumls subjektet iniciuese qeuml
parashikohen neuml nenin 134 pika 2 teuml Kushtetuteumls seuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml kaneuml detyrimin
peumlr teuml provuar lidhjen e domosdoshme qeuml duhet teuml ekzistojeuml ndeumlrmjet veprimtariseuml ligjore qeuml ato
kryejneuml dhe ccedileumlshtjes kushtetuese teuml ngritur Partia Republikane legjitimohet ratione personae neuml
8
kuptim teuml nenit 134 pika 1 shkronja ldquofrdquo teuml Kushtetuteumls Ajo eumlshteuml njeuml person juridik i regjistruar
si parti politike qeuml neuml vitin 1991 Partia Republikane si subjekt i parashikuar neuml nenin 134 pika
1 shkronja ldquofrdquo dhe pika 2 teuml Kushtetuteumls mund teuml veumlreuml neuml leumlvizje Gjykateumln neuml kuptim teuml nenit
131 shkronja ldquocrdquo teuml Kushtetuteumls peumlr kontrollin e akteve normative (shih vendimet nr15 dateuml
15042010 nr28 dateuml 09052012 teuml Gjykateumls Kushtetuese) Po keumlshtu edhe Avokati i Popullit
ka si funksion kushtetues mbrojtjen e individeumlve qeuml u cenohen teuml drejtat si pasojeuml e veprimtariseuml
seuml administrateumls shteteumlrore dhe neuml kuptim teuml nenit 134 pika 1 shkronja ldquodhrdquo e Kushtetuteumls
legjitimohet trsquoi drejtohet keumlsaj Gjykate peumlr kontrollin e kushtetutshmeumlriseuml seuml normeumls
14 Peumlr sa i peumlrket legjitimimit teuml shoqatave si subjekte iniciuese sipas nenit 134 pika 2
shkronja ldquofrdquo teuml Kushtetuteumls Gjykata ka tashmeuml njeuml jurisprudenceuml teuml konsoliduar e cila ka
pranuar legjitimimin e keumltyre subjekteve peumlr ccedileumlshtje qeuml lidhen me interesat e tyre Gjykata eumlshteuml
shprehur se vlereumlsimi neumlse njeuml organizateuml ka ose jo mjaftuesheumlm interes beumlhet rast pas rasti neuml
vareumlsi teuml rrethanave teuml ccedildo ccedileumlshtjeje teuml veccedilanteuml Organizata qeuml veuml neuml leumlvizje Gjykateumln duhet teuml
provojeuml se neuml ccedilfareuml meumlnyre ajo mund teuml preket neuml njeuml aspekt teuml veprimtariseuml seuml saj pra duhet teuml
provojeuml lidhjen e drejtpeumlrdrejteuml dhe teuml individualizuar qeuml ekziston midis veprimtariseuml seuml saj dhe
normeumls qeuml kundeumlrshton Interesi peumlr teuml vepruar duhet teuml jeteuml i sigurt i drejtpeumlrdrejteuml dhe vetjak
Ky interes konsiston tek e drejta e shkelur tek deumlmi real ose potencial dhe jo te premisat teorike
mbi antikushtetutshmeumlrineuml e normeumls qeuml ka sjelleuml keumlteuml cenim teuml interesit Veteumlm fakti se dispozitat
e kundeumlrshtuara mund teuml keneuml ose kaneuml pasur njeuml efekt ccedilfareumldo mbi keumlrkuesin nuk eumlshteuml i
mjaftuesheumlm peumlr teuml peumlrcaktuar neumlse ai legjitimohet neuml paraqitjen e keumlrkeseumls por eumlshteuml e
nevojshme teuml provohet se dispozita e kundeumlrshtuar rregullon marreumldheumlnie qeuml janeuml qeumlllimi i
veprimtariseuml seuml keumlrkuesit sipas peumlrcaktimeve teuml beumlra neuml Kushtetuteuml neuml ligje ose neuml rastin e
subjekteve teuml seuml drejteumls private neuml statut (shih vendimet nr14 dateuml 21032014 dhe nr33 dateuml
08062016 teuml Gjykateumls Kushtetuese) Neuml ccedileumlshtjen neuml shqyrtim para keumlsaj Gjykate 4 shoqatat
keumlrkuese kaneuml neuml statutin e tyre si synim mbrojtjen e interesave teuml ish-pronareumlve dhe peumlrpjekjen
peumlr vendosjen neuml vend teuml seuml drejteumls seuml proneumls teuml shproneumlsuar ose konfiskuar nga regjimi komunist
neuml Shqipeumlri Duke qeneuml se objekti i ligjit qeuml kundeumlrshtohet para Gjykateumls eumlshteuml zgjidhja
peumlrfundimtare e ccedileumlshtjes seuml pronave teuml shproneumlsuara ose konfiskuara nga regjimi komunist
Gjykata vlereumlson se keumlto shoqata justifikojneuml interesin e tyre peumlr teuml filluar njeuml kontroll kushtetues
teuml ligjit sipas nenit 1342 teuml Kushtetuteumls
15 Peumlr sa meuml lart neuml ccedileumlshtjen konkrete shoqatat legjitimohen ratione personae neuml
paraqitjen e keumlrkeseumls dhe veumlnien neuml leumlvizje teuml juridiksionit kushtetues neuml bazeuml teuml neneve 131ac
dhe 134 pika 1 shkronja ldquofrdquo dhe pika 2 teuml Kushtetuteumls Po ashtu keumlrkuesit legjitimohen ratio
9
temporis pasi keumlrkesa eumlshteuml paraqitur brenda afatit 3 vjeccedilar teuml peumlrcaktuar neuml nenin 50 teuml ligjit
nr8577 dateuml 10022000 ldquoPeumlr organizimin dhe funksionimin e Gjykateumls Kushtetuese teuml
Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo
B Peumlr keumlrkeseumln peumlr pezullimin e ligjit objekt keumlrkese
16 Keumlrkuesit peumlrveccedil njeuml teuml pesteumls seuml deputeteumlve kaneuml keumlrkuar para Gjykateumls edhe
pezullimin e ligjit objekt keumlrkese pasi sipas tyre zbatimi i tij gjateuml koheumls qeuml ai eumlshteuml neuml gjykim
para keumlsaj Gjykate do teuml sillte pasoja teuml pariparueshme peumlr kategorineuml e pronareumlve qeuml prek ky
ligj Sipas tyre ky ligj i fillon pasojat negative qeuml me hyrjen neuml fuqi teuml tij dhe efektet e
menjeumlhershme prekin kategorineuml e pronareumlve qeuml kaneuml beumlreuml keumlrkeseuml dhe janeuml neuml pritje teuml daljes seuml
vendimeve nga Agjencia e Trajtimit teuml Pronave (meuml poshteuml ATP) si dhe peumlr ata qeuml kaneuml peumlrfituar
nga ligji i meumlparsheumlm Nisur nga ky fakt mospezullimi i efekteve teuml keumltij ligji do teuml sillte pasoja
teuml reumlnda peumlr teuml drejteumln e proneumls ndaj teuml gjitheuml subjekteve qeuml preken nga ky ligj
17 Gjykata neuml mbeumlshtetje teuml nenit 45 teuml Ligjit nr 8577 dateuml 10022000 ldquoPeumlr
organizimin dhe funksionimin e Gjykateumls Kushtetuese teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo ka
kompetenceuml teuml vlereumlsojeuml neumlse zbatimi i normeumls konkrete mund teuml sjelleuml pasoja qeuml prekin interesa
shteteumlroreuml shoqeumlroreuml ose teuml individeumlve sipas rastit ccedilka peumlrbeumln kriterin thelbeumlsor peumlr pezullimin e
ekzekutimit teuml keumlsaj norme Gjykata vlereumlson se neuml kuptim teuml dispoziteumls seuml sipeumlrcituar keumlrkuesit
nuk paraqiteumln argumente neuml lidhje me pasojat e reumlnda apo teuml pariparueshme qeuml sjell zbatimi i
ligjit teuml kundeumlrshtuar Peumlr rrjedhojeuml Gjykata vendosi rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pezullim si teuml
pabazuar
18 Gjithashtu peumlr trsquoi ardhur neuml ndihmeuml vendimmarrjes peumlr keumlteuml ccedileumlshtje teuml reumlndeumlsishme
dhe komplekse Mbledhja e Gjyqtareumlve vendosi marrjen e opinionit amicus curia teuml Komisionit teuml
Venecias lidhur me respektimin ose jo teuml standardeve teuml vendosura nga KEDNJ-ja dhe praktika e
GJEDNJ-seuml sa i takon respektimit teuml parimit teuml siguriseuml juridike dhe baraziseuml para ligjit neuml
garantimin e seuml drejteumls seuml proneumls nga ligji objekt shqyrtimi para keumlsaj Gjykate
19 Gjykata neuml shqyrtimin e pretendimeve teuml keumlrkuesve e sheh teuml arsyeshme qeuml teuml ndalet
neuml vlereumlsimin e saj lidhur me respektimin e parimit teuml siguriseuml juridike teuml baraziseuml para ligjit dhe
teuml seuml drejteumls seuml ankimit neuml funksion teuml mbrojtjes seuml teuml drejteumls seuml proneumls nga ligji objekt shqyrtimi
C Peumlr pretendimin e cenimit teuml siguriseuml juridike si pasojeuml e ndryshimit teuml metodologjiseuml
seuml vlereumlsimit
10
20 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se skema e ofruar peumlr zgjidhjen e problemit sistemik neuml
lidhje me mosekzekutimin e vendimeve peumlr kompensimin e pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim
peumlrfundimtar administrativ nuk garanton sigurineuml juridike dhe barazineuml para ligjit neuml zgjidhjen
peumlrfundimtare teuml ccedileumlshtjes seuml pronave neuml vend Rivlereumlsimi i vendimeve peumlrfundimtare
administrative dhe gjyqeumlsore neuml lidhje me kompensimin cenon parimin e siguriseuml juridike pasi
peumlrmes keumltij ligji qeveria synon trsquoi referohet ccedilmimit dhe llojit teuml tokeumls neuml momentin e
shproneumlsimit Kjo sipas keumlrkuesve do teuml thoteuml qeuml vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml vendosur
kthimin ose kompensimin e proneumls teuml rishikohen megjitheumlse ato kaneuml marreuml formeuml teuml prereuml
21 Gjithashtu keumlrkuesit pretendojneuml se ligji objekt keumlrkese nuk garanton kthimin e
proneumls tek pronari por parashikon veteumlm njohjen dhe kompensimin financiar Ky i fundit nuk
eumlshteuml neuml peumlrputhje me ccedilmimin real teuml tregut por me ateuml qeuml ka parashikuar qeveria dhe qeuml nuk i
peumlrgjigjet vlereumls reale financiare teuml proneumls Sipas tyre mundeumlsiteuml peumlr kthim fizik nuk janeuml
parashikuar fare neuml ligj por edhe kompensimi financiar eumlshteuml i mangeumlt pasi i keumlrkohet pronarit teuml
heqeuml doreuml nga njeuml pjeseuml e madhe e vlereumls
22 Gjykata vlereumlson qeuml keumlto pretendime teuml keumlrkuesve trsquoi trajtojeuml neuml keumlndveumlshtrimin e
standardeve teuml vendosura nga jurisprudenca e saj lidhur me respektimin e parimit teuml siguriseuml
juridike neuml garantimin e seuml drejteumls seuml proneumls teuml shtetasve teuml cilat janeuml shteteumlzuar ose konfiskuar
gjateuml regjimit komunist neuml Shqipeumlri
23 Gjykata neuml jurisprudenceumln e saj ka theksuar se parimi i shtetit teuml seuml drejteumls i
sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml njeuml nga parimet themelore neuml shtetin dhe shoqeumlrineuml
demokratike Aspekte teuml keumltij parimi janeuml edhe siguria juridike mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara
si dhe pritshmeumlriteuml e ligjshme Siguria juridike presupozon veccedil teuml tjerash besueshmeumlrineuml e
qytetareumlve tek shteti dhe pandryshueshmeumlrineuml e ligjit peumlr marreumldheumlniet e rregulluara
Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet vazhdimisht ose teuml
jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike teuml cilat mund teuml
cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml vendosur me akte teuml
meumlparshme (shih vendimin nr 31 dateuml 18062010 teuml Gjykateumls Kushtetuese) Gjykata ka
theksuar se siguria juridike eumlshteuml ndeumlr elementet thelbeumlsore teuml shtetit teuml seuml drejteumls Parimi i shtetit
teuml seuml drejteumls ku mbeumlshtetet njeuml shtet demokratik neumlnkupton sundimin e ligjit dhe meumlnjanimin e
arbitraritetit me qeumlllim qeuml teuml arrihet respektimi dhe garantimi i dinjitetit njereumlzor drejteumlsiseuml dhe
siguriseuml juridike Parimi i siguriseuml juridike peumlrfshin krahas qarteumlsiseuml kuptueshmeumlriseuml dhe
qeumlndrueshmeumlriseuml seuml sistemit normativ edhe besimin te sistemi juridik (shih vendimet nr 15 dateuml
10032016 dhe nr 25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
11
24 Parimi i siguriseuml juridike keumlrkon domosdoshmeumlrisht njeuml formulim teuml qarteuml teuml
normave ligjore pasi njeuml rregullim i pasakteuml i normeumls ligjore qeuml i leuml shteg zbatuesit peumlr trsquoi dheumlneuml
asaj kuptime teuml ndryshme dhe me pasoja nuk shkon neuml peumlrputhje me qeumlllimin stabilitetin
besueshmeumlrineuml dhe efektivitetin qeuml synon veteuml norma juridike Eumlshteuml keumlrkeseuml e parimit teuml siguriseuml
juridike fakti se njeuml ligj neuml teumlreumlsi pjeseuml apo dispozita teuml veccedilanta teuml tij neuml peumlrmbajtjen e tyre duhet
teuml jeneuml teuml qarta teuml peumlrcaktuara dhe teuml kuptueshme Prandaj eumlshteuml detyreuml e gjykatave ose organeve
teuml tjera shteteumlrore e shoqeumlrore teuml ngarkuara me ligj qeuml mangeumlsi teuml caktuara teuml njeuml ligji trsquoi
ploteumlsojneuml natyrsheumlm peumlrmes interpretimit dhe zbatimit teuml tij neuml praktikeuml Por qeuml teuml realizohet njeuml
gjeuml e tilleuml para seuml gjithash ligji duhet kuptuar sakteuml dhe drejteuml Prandaj duhet teuml daleuml qarteuml qeumlllimi
i hartimit teuml tij Ai duhet teuml peumlrcaktojeuml mjetet e ndeumlrhyrjes subjektet teuml cilave u drejtohet raportet
e caktuara teuml sjelljes dhe meumlnyreumln e zbatimit teuml tij Rezultati qeuml synohet duhet teuml jeteuml i pritsheumlm
dhe pasojat teuml parashikueshme peumlr subjektet teuml cilave u drejtohet ligji neuml teumlreumlsi ose dispozita teuml
veccedilanta teuml tij (shih vendimet nr 34 dateuml 20122005 dhe nr 31 dateuml 19112003 teuml Gjykateumls
Kushtetuese) Peumlr teuml zbatuar drejt keumlteuml parim keumlrkohet nga njeumlra aneuml qeuml ligji neuml njeuml shoqeumlri teuml
ofrojeuml siguri qarteumlsi dhe vazhdimeumlsi neuml meumlnyreuml qeuml individeumlt trsquoi drejtojneuml veprimet e tyre neuml
meumlnyreuml korrekte e neuml peumlrputhje me teuml dhe nga ana tjeteumlr teuml mos qeumlndrojeuml statik neumlse duhet trsquoi
japeuml formeuml njeuml koncepti siccedil eumlshteuml ai i drejteumlsiseuml neuml njeuml shoqeumlri qeuml ndryshon me shpejteumlsi (shih
vendimin nr 36 dateuml 15102007 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
25 Gjithashtu Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo lloj
pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml prevalojeuml
neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike Neuml keumlteuml
pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e
favorshme ligjore paraqitet i reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje
teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml
teuml drejte teuml garantuar me Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml
rregullojeuml neumlpeumlrmjet akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato
teuml drejta teuml cilat janeuml parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml
preken nga ligjveumlneumlsi (shih vendimin nr 37 dateuml 13062012 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
26 Referuar ligjit objekt shqyrtimi Gjykata veumlren se ligjveumlneumlsi neumlpeumlrmjet tij ka
rirregulluar ccedileumlshtjen e kompensimit fizik dhe financiar teuml ish-pronareumlve teuml shproneumlsuar nga
regjimi komunist neuml Shqipeumlri Ky rirregullim duhet pareuml neuml aspektin e respektimit teuml kritereve teuml
12
vendosura nga neni 17 i Kushtetuteumls i cili eumlshteuml testi qeuml duhet teuml gjejeuml zbatim neuml ccedildo ndeumlrhyrje
neuml teuml drejtat dhe liriteuml themelore teuml individit sipas praktikeumls seuml konsoliduar teuml Gjykateumls Arsyeja
peumlr keumlteuml eumlshteuml fakti se ligji parashikon njeuml meumlnyreuml teuml re vlereumlsimi peumlr kompensimin e pronave
skemeuml e cila sipas keumlrkuesve rezulton neuml njeuml vlereuml meuml teuml uleumlt kompensimi se sa parashikonte
ligji i meumlparsheumlm peumlr keumlteuml qeumlllim
27 Konkretisht Gjykata do teuml ndalet neuml analizeumln neumlse ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit neuml
rregullimin e ccedileumlshtjes seuml kthimit dhe kompensimit teuml pronave ish-pronareumlve ka respektuar ose jo
parimin e siguriseuml juridike dhe parashikueshmeumlriseuml seuml legjislacionit sipas standardeve teuml
vendosura nga kjo Gjykateuml dhe GJEDNJ-ja
28 Referuar nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve
pra detyrimi peumlr parashikimin e ndeumlrhyrjeve me ligj neuml kuptimin formal rezulton teuml jeteuml i
respektuar pasi ndeumlrhyrja eumlshteuml beumlreuml neumlpeumlrmjet njeuml ligji teuml miratuar nga Kuvendi sipas
procedurave teuml parashikuara peumlr keumlteuml qeumlllim
29 Kriteri i dyteuml neuml radheuml peumlr trsquou vlereumlsuar eumlshteuml ekzistenca e interesit publik Koncepti
kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata
eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para
saj Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceumln e saj se si parimi i siguriseuml juridike nuk eumlshteuml absolut
dhe mund teuml kufizohet neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i
teuml cilit do teuml sillte pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml
radhiten neuml meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml
justifikojneuml ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml
aspektin e kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml
marreuml nga ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet rast pas rasti
nga Gjykata (Shih vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
30 Gjykata rithekson se neni 41 i Kushtetuteumls seuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml dhe neni 1 i
Protokollit Nr1 teuml Konventeumls Evropiane peumlr teuml Drejtat e Njeriut parashikojneuml mundeumlsineuml e
shpeumlrblimit teuml drejteuml neuml caktimin e maseumls dhe teuml meumlnyreumls seuml deumlmshpeumlrblimit duke i leumlneuml kufijteuml e
tij neuml diskrecion teuml ligjveumlneumlsit Shteti ka njeuml hapeumlsireuml teuml gjereuml vlereumlsimi peumlr arsye se ai njeh
gjendjen dhe raportet shoqeumlrore meuml mireuml se ccedildo individ dhe veteumlm ai ka neuml dispozicion mjetet
ligjore peumlr trsquoi peumlrmireumlsuar ato Objektivat legjitim teuml interesit publik si ato qeuml ndiqen neuml kuadrin e
masave teuml reformeumls ekonomike ose masat e hartuara peumlr teuml arritur drejteumlsi meuml teuml madhe
shoqeumlrore mund teuml keumlrkojneuml njeuml rimbursim meuml teuml vogeumll se vlera e ploteuml e tregutrdquo (Shih vendimin
nr302015 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
13
31 Ccedileumlshtja konkrete qeuml eumlshteuml shtruar peumlr shqyrtim para keumlsaj Gjykate lidhet me
kompensimin fizik dhe financiar teuml ish-pronareumlve teuml shproneumlsuar gjateuml regjimit komunist neuml
Shqipeumlri peumlr teuml cileumln kjo Gjykateuml ka mbajtur qeumlndrim edhe meuml pareuml peumlr sa i takon standardeve
dhe kritereve qeuml duhen respektuar nga ligjveumlneumlsi neuml realizimin e detyrimit teuml shtetit peumlr teuml
riparuar teuml drejteumln e proneumls teuml shkelur Gjykata ka vlereumlsuar neuml praktikeumln e saj se ligjveumlneumlsi ka
hapeumlsireumln e tij teuml vlereumlsimit peumlr teuml rregulluar ccedileumlshtjen e kompensimit teuml pronave teuml shteteumlzuara ose
konfiskuara gjateuml regjimit komunist Neuml keumlteuml kuadeumlr Gjykata ka njohur teuml drejteumln e ligjveumlneumlsit teuml
kufizojeuml hapeumlsireumln e geumlzimit dhe teuml disponimit teuml proneumls private nga shtetasit peumlr arsye teuml
ekzistenceumls seuml interesit publik Me qeumlllim qeuml njeuml ndeumlrhyrje e tilleuml ndaj teuml drejteumls seuml proneumls teuml jeteuml
e justifikuar eumlshteuml e domosdoshme qeuml teuml ekzistojeuml edhe njeuml marreumldheumlnie peumlrpjestimore midis
mjeteve teuml peumlrdorura dhe synimit qeuml keumlrkohet teuml realizohet Mbi keumlteuml bazeuml sistemi ligjor duhet teuml
peumlrmbajeuml njeuml seumlreuml garancish procedurale peumlr teuml siguruar qeuml ndikimi i tij mbi teuml drejteumln e proneumls teuml
mos jeteuml arbitrar dhe as i paparashikuesheumlm (Shih vendimin nr25 dateuml 28042016 teuml Gjykateumls
Kushtetuese)
32 Lidhur me kriterin tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi neuml vendosjen e kufizimit
peumlrpjestimin e drejteuml midis ndeumlrhyrjes dhe gjendjen qeuml e dikton ateuml Gjykata ka vlereumlsuar se ky
kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml
njeuml situateuml konkrete Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon
ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml
meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml ndiqen Peumlrveccedil keumlsaj
peumlrdorimi i keumltyre mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml
arrihet me mjete teuml tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve
meuml pak teuml deumlmshme peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml
kufizimit me gjendjen qeuml e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml
dobishmeumlriseuml dhe proporcionalitetit neuml kuptimin strikt teuml kufizimeve teuml imponuara Respektimi i
keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast konkret duke ballafaquar interesin
publik qeuml dikton kufizimin me ato teuml drejta qeuml i neumlnshtrohen kufizimit si dhe duke vlereumlsuar
edhe meumlnyreumln e kufizimit Neuml keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml
kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe
lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen kufizimit (shih vendimet nr25 dateuml 28042014 nr4 dateuml
2322011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
33 Neuml ccedileumlshtjen konkrete referuar edhe parashtrimeve teuml subjekteve teuml interesuara
interesi publik i identifikuesheumlm eumlshteuml zgjidhja e ccedileumlshtjes seuml pronave me njeuml kosto financiare dhe
14
koheumlzgjatje sa meuml teuml arsyeshme si dhe vendosja e paqes sociale midis kategorive teuml ndryshme
sociale qeuml prek kjo ccedileumlshtje e cila ka mbetur e pazgjidhur prej 25 vjeteumlsh
34 Gjykata vlereumlson se ka njeuml interes publik i cili duhet teuml vlereumlsohet si i reumlndeumlsisheumlm
deri neuml ateuml maseuml sa teuml justifikojeuml ndeumlrhyrjen e ligjveumlneumlsit Referuar edhe opinionit amicus curia teuml
Komisionit teuml Venecias Shtetet geumlzojneuml njeuml hapeumlsireuml teuml gjereuml vlereumlsimi neuml peumlrcaktimin e asaj ccedilka
eumlshteuml neuml interesin e publikut veccedilaneumlrisht peumlr sa i takon nenit 1 teuml Protokollit nr1 dhe gjateuml
implementimit teuml politikave sociale dhe ekonomike Ajo ccedilka nuk peumlrmbush keumlrkesat e interesit
publik eumlshteuml veteumlm privimi i proneumlsiseuml qeuml eumlshteuml haptazi i pabazuar GJEDNJ-ja pranon se ldquopeumlr
shkak teuml njohjes seuml sakteuml teuml shoqeumlrive teuml tyre dhe nevojave qeuml ato kaneuml neuml parim autoritetet
kombeumltare mund ta vlereumlsojneuml meuml mireuml sesa gjyqtari ndeumlrkombeumltar ateuml ccedilka eumlshteuml ldquoneuml interes teuml
publikutrdquo [hellip] Peumlr keumlteuml arsye u takon autoriteteve kombeumltare teuml beumljneuml vlereumlsimin fillestar lidhur me
ekzistenceumln e njeuml problemi qeuml shqeteumlson publikun duke garantuar marrjen e masave qeuml do teuml
zbatohen neuml fusheumln e ushtrimit teuml seuml drejteumls seuml proneumlsiseuml duke peumlrfshireuml privimin dhe kthimin e
proneumls Keumltu [hellip] autoritetet kombeumltare geumlzojneuml respektivisht njeuml hapeumlsireuml teuml caktuar vlereumlsimirdquo
(Shih ccedileumlshtjet Maria Atanasiu dhe Teuml tjereumlt kRumaniseuml op cit sect166 Shih gjithashtu Kopeckyacute k
Sllovakiseuml [GC] op cit sect37)
35 Po keumlshtu referuar edhe qeumlndrimit doktrinar teuml shprehur neuml opinionet e dheumlna nga
Komisioni i Venecias peumlr keumlteuml ccedileumlshtje rezulton se nuk mund teuml vendosen detyrime peumlr
kompensimin teumlreumlsor teuml proneumls seuml shproneumlsuar apo teuml shteteumlzuar nga regjimet qeuml nuk kaneuml
respektuar standardet minimale teuml teuml drejtave teuml njeriut dhe se rivendosja e ploteuml e teuml drejtave teuml
meumlparshme teuml proneumlsiseuml do teuml ishte neuml kundeumlrshtim me vet parimin e baraziseuml (Shih Opinion mbi
projektligjin ldquoPeumlr kthimin dhe kompensimin e proneumlsrdquo teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo miratuar
nga Komisioni i Venecias neuml Seanceumln e 58 Plenare Venecia 12-13 Mars 2004)
36 Gjithashtu edhe neuml opinionin peumlr vlereumlsimin e ligjit nr1332015 bazuar neuml keumlrkeseumln
e paraqitur peumlr amicus curia nga Gjykata Komisioni i Venecias eumlshteuml shprehur ldquo duke marreuml
parasysh situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi peumlr
ish-pronareumlt gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml parashikuara neuml nenin 1 teuml
Protokol l i t nr 1 teuml K EDNJ-seuml Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml ish-pronareumlverdquo (Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias miratuar neuml Seanceumln e
108-teuml Plenare Venecia 14-15 Tetor 2016)
15
37 Nisur nga sa meuml lart Gjykata do teuml ndalet neuml vlereumlsimin e nenit 6 teuml ligjit objekt
shqyrtimi Kjo dispoziteuml neuml pikat 1 dhe 2 ka parashikuar metodologjineuml e vlereumlsimit financiar teuml
vendimeve peumlrfundimtare peumlr kthimin dhe kompensimin e proneumls duke peumlrcaktuar
ldquoa) prona e njohur peumlr kompensim vlereumlsohet neuml bazeuml teuml zeumlrit kadastral qeuml ka pasur neuml
koheumln e shproneumlsimit
b) prona e kthyer vlereumlsohet duke e peumlrcaktuar ateuml nga diferenca qeuml do teuml rezultojeuml midis
vlereumls seuml saj sipas zeumlrit kadastral aktual dhe vlereumls seuml keumlsaj prone sipas zeumlrit kadastral neuml
koheumln e shproneumlsimit
2 Vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml teuml njohur veteumlm teuml drejteumln e kompensimit vlereumlsohen
financiarisht sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur prona neuml koheumln e shproneumlsimit sipas shkronjeumls
ldquoardquo teuml pikeumls 1 teuml keumltij nenirdquo
38 Gjykata veumlren se neuml peumlrmbajtjen e pikave 1 dhe 2 teuml nenit 6 teuml ligjit nr1332015 janeuml
materializuar parimet kryesore teuml formuleumls seuml kompensimit Pjesa tjeteumlr e nenit 6 rregullon situata
teuml veccedilanta si pjeseuml e metodologjiseuml seuml kompensimit gjejneuml zgjidhje edhe neuml dispozita teuml tjera teuml
ligjit
39 Meuml tej neni 6 neuml pikeumln 3 parashikon ldquoNeuml rastet kur subjektet e shproneumlsuara kaneuml
peumlrfituar me vendim kthimi dhe kompensimi diferenca e llogaritur sipas shkronjeumls ldquobrdquo teuml pikeumls
1 zbritet nga vlereumlsimi i proneumls seuml njohur peumlr kompensim e llogaritur sipas shkronjeumls ldquoardquo teuml
pikeumls 1 teuml keumltij nenirdquo Ndeumlrsa pika 5 e ligjit parashikon ldquoNeuml rast se ATP-ja merr vendim peumlr
njohje dhe kompensim fizik neuml proneumln e subjektit prona vlereumlsohet sipas pikeumls 1 teuml keumltij neni
Kur nga ky vlereumlsim rezulton se subjekti peumlrfiton njeuml proneuml qeuml ka vlereuml meuml teuml larteuml sesa prona qeuml
ka pasur neuml momentin e shproneumlsimit ateumlhereuml subjektit i kompensohet fizikisht sipeumlrfaqja qeuml i
korrespondon vlereumlsimit dhe pjesa tjeteumlr e proneumls kalon neuml fondin e tokeumls me vendim teuml ATP-seumlrdquo
40 Gjykata vlereumlson se keumlto dy pika sipas peumlrmbajtjes seuml tyre teuml ccedilojneuml neuml peumlrfundimin se
ato janeuml konceptuar si njeuml shproneumlsim i ri duke qeneuml se parashikojneuml rivlereumlsimin e pronave teuml
kthyera ose teuml kompensuara meuml pareuml Neuml keumlteuml keumlndveumlshtrim keumlto dy dispozita krijojneuml probleme
lidhur me sigurineuml juridike konkretisht peumlrsa i takon paqarteumlsiseuml dhe paparashikueshmeumlriseuml seuml
legjislacionit
41 Gjykata ashtu siccedil u shpreh meuml lart rithekson se siguria juridike si koncept kushtetues
peumlrfshin qarteumlsineuml kuptueshmeumlrineuml dhe qeumlndrueshmeumlrineuml e sistemit normativ Gjithashtu
GJEDNJ neuml vendimin Manushaqe Puto dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml duke peumlrkufizuar
elementeumlt qeuml lidhen me qarteumlsineuml e ligjit neuml procesin e hartimit teuml legjislacionit e veuml theksin tek
parashikueshmeumlria qarteumlsia dhe transparenca neuml vendimmarrje si parime kryesore teuml seuml drejteumls
16
dhe njeuml nga qeumlllimet e njeuml ligji (Shih ccedileumlshtjen Manushaqe Puto dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml
Vendim dateuml 31 Korrik 2012 sectsect 114) Ky qeumlndrim eumlshteuml mbajtur nga GJEDNJ-ja edhe neuml
ccedileumlshtjen Sabanchiyeva dhe teuml tjereuml kundeumlr Rusiseuml ku midis teuml tjerave thekson se
parashikueshmeumlria dhe qarteumlsia e akteve ligjore dhe neuml veccedilanti natyra automatike e rregullit
paqarteumlsia e pretenduar e disa prej koncepteve teuml tij dhe mungesa e shqyrtimit gjyqeumlsor janeuml teuml
lidhura ngushteuml me parimin e proporcionalitetit (Shih ccedileumlshtjet TP dhe KM kundeumlr Mbreteumlriseuml seuml
Bashkuar nr 2894595 sect 72 dhe Chapman kundeumlr Mbreteumlriseuml seuml Bashkuar nr 2723895 sect 92
ECHR 2001-I)
42 Gjykata vlereumlson se neni 6 i ligjit objekt shqyrtimi duhet pareuml i lidhur edhe me nenet e
tjera teuml ligjit konkretisht me nenet 13 14 20 21 24 26 dhe 31 Neuml keumlteuml kontekst ligjveumlneumlsi
duhet teuml mbajeuml parasysh se deri neuml ccedilfareuml mase kompensimi fizik i parashikuar neuml nenin 6 pika 3
dhe 5 ploteumlsohet nga nenet e tjera teuml ligjit peumlr teuml mos pasur mbivendosje ose peumlrplasje midis
dispozitave teuml ligjit Parashikimi i rregullimeve teuml peumlrseumlritura dhe teuml pakoordinuara midis tyre neuml
thelbin dhe pasojat qeuml ato sjellin krijojneuml paqarteumlsi dhe peumlr rrjedhojeuml cenojneuml parimin e siguriseuml
juridike Neuml keumlto kushte Gjykata ccedilmon se peumlrmbajtja e pikave 3 dhe 5 teuml nenit 6 teuml ligjit
1332015 nuk eumlshteuml neuml pajtim me parimin e siguriseuml juridike pasi peumlrllogaritja e sipeumlrfaqes seuml
peumlrfituar dhe asaj qeuml do teuml zbritet ose shtohet sipas formuleumls seuml parashikuar neuml pikeumln 1 teuml nenit 6
eumlshteuml e paqarteuml dhe krijon konfuzion neuml zbatim sa i takon pritshmeumlrive teuml shtetasve
43 Gjykata vlereumlson se peumlr sa u peumlrket dispozitave teuml tjera teuml kundeumlrshtuara prej
keumlrkuesve ato parashikojneuml forma teuml ndryshme teuml kompensimit teuml cilat synojneuml teuml vendosin njeuml
ekuilibeumlr teuml drejteuml ndeumlrmjet interesave teuml ndrysheumlm Referuar edhe opinionit amicus curia peumlr
keumlteuml ccedileumlshtje Komisioni i Venecias ka vlereumlsuar se peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml peumlrcaktojneuml
kthimin apo kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me vlereuml monetare nuk eumlshteuml e qarteuml se
deri neuml ccedilfareuml mase ngrihet ccedileumlshtja e pritshmeumlriseuml legjitime Relacioni shpjegues i ligjit
nr1332015 argumenton se nuk eumlshteuml hartuar asnjeumlhereuml ndonjeuml skemeuml peumlrfundimtare
kompensimi me njeuml shifeumlr konkrete kompensimi e cila do teuml krijonte njeuml ldquopritshmeumlri legjitimerdquo
Peumlr sa u peumlrket individeumlve qeuml ende nuk kaneuml marreuml njeuml vendim teuml formeumls seuml prereuml nga organet
administrative apo gjyqeumlsore i cili u njeh atyre teuml drejteumln e kthimit apo kompensimit teuml proneumls
qeveria shqiptare i referohet ccedileumlshtjes Bici kundeumlr Shqipeumlriseuml peumlr teuml justifikuar se keumlta individeuml
apo entitete nuk janeuml pronareuml dhe nuk kaneuml krijuar pritshmeumlri legjitime pasi e drejta e tyre nuk
eumlshteuml njohur neuml nivel kombeumltar
44 Gjykata thekson se skema e re e kompensimit e adoptuar neuml ligjin nr1332015 ka
ndryshuar metodeumln e vlereumlsimit Elementi kryesor i vlereumlsimit teuml kompensimit financiar eumlshteuml vlera e
17
proneumls sipas zeumlrit kadastral qeuml ajo ka pasur neuml koheumln e shproneumlsimit Kjo metodeuml eumlshteuml e ndryshme
nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe mund teuml rezultojeuml neuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ligjet e
meumlparshme (ligjet peumlr pronat teuml viteve 1993 2004 dhe 2006) parashikonin njeuml skemeuml meuml teuml larteuml
kompensimi se sa ajo e parashikuar nga ligji nr1332015 (Ramadhi e teuml tjereumlt k Shqipeumlriseuml no
3822202 sectsect 24 - 30 13 neumlntor 2007 Manushaqe Puto e teuml tjereumlt k Shqipeumlriseuml op cit sect 25-
26) Keumlshtu mund teuml thuhet se ligjet e meumlparshme kaneuml krijuar pritshmeumlri peumlr marrjen e
kompensimeve ekuivalente me vlereumln e tregut teuml proneumls neuml momentin e marrjes seuml vendimit peumlr
kompensimin Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e kompensimit nuk mund teuml cileumlsohet si shproneumlsim formal
ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si njeuml ldquondeumlrhyrje tjeteumlrrdquo e cila eumlshteuml njeuml dispoziteuml gjitheumlpeumlrfshireumlse
e parashikuar neuml nenin 1 teuml Protokollit nr1 keumlrkon qeuml ccedildo ndeumlrhyrje e beumlreuml nga autoritetet publike
neuml teuml drejteumln e geumlzimit paqeumlsor teuml pasuriseuml duhet teuml jeteuml e ligjshme (Shih ish-Mbreti i Greqiseuml dhe
teuml tjereumlt k Greqiseuml [GC] nr 2570194 sect 79 ECHR 2000-XII dhe Latridis k Greqiseuml [GC] nr
3110796 sect 58 ECHR 1999-II) Parimi i ligjshmeumlriseuml presupozon gjithashtu se dispozitat e
zbatueshme teuml legjislacionit teuml brendsheumlm duhet teuml jeneuml mjaftuesheumlm teuml qarta dhe teuml
aksesueshme dhe qeuml zbatimi i tyre teuml jeteuml i parashikuesheumlm Duke marreuml parasysh situateumln
specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i parashikuar nga ligji
nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi peumlr ish-pronareumlt
gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml parashikuara neuml nenin 1 teuml Pro tokol l i t
n r 1 teuml GJEDNJ-seuml
45 Gjykata lidhur me dispozitat qeuml parashikojneuml qeuml vendimet gjyqeumlsore ose administrative
teuml formeumls seuml prereuml teuml cilat parashikojneuml dheumlnien e njeuml mase teuml caktuar kompensimi por qeuml ende
nuk janeuml ekzekutuar vlereumlson se ato ngreneuml ccedileumlshtjen e ldquopritshmeumlriseuml legjitimerdquo por sipas ligjit nuk
do trsquoi neumlnshtrohen rivlereumlsimit Prandaj peumlr keumlto raste nuk mund teuml thuhet se ka ldquondeumlrhyrjerdquo neuml
kuptim teuml nenit 1 teuml Protokollit nr 1 teuml GJEDNJ-seuml peumlr sa koheuml keumlto vendime do teuml ekzekutohen
Peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml peumlrcaktojneuml kthimin ose kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me
vlereuml financiare skema e re e kompensimit e parashikuar nga ligji nr1332015 ndryshoi metodeumln e
vlereumlsimit e cila mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e
kompensimit nuk mund teuml cileumlsohet si shproneumlsim formal ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si
ldquondeumlrhyrje teuml tjerardquo sipas nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml GJEDNJ-seuml Megjithateuml Gjykata vlereumlson se
ekziston njeuml bazeuml ligjore mjaftuesheumlm e qarteuml dhe e detajuar peumlr ndeumlrhyrjen neuml keumlteuml ccedileumlshtje Po
ashtu siccedil u theksua meuml lart ndeumlrhyrja duket se ndjek njeuml qeumlllim legjitim pasi qeumlllimi i ligjit
nr1332015 eumlshteuml peumlrfundimi efektivisht i procesit teuml trajtimit teuml proneumls neumlpeumlrmjet njohjes dhe
kompensimit teuml saj brenda njeuml afati teuml arsyesheumlm (10 vjeccedilar)
18
46 Neuml situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi qeuml u
paguhet ish-pronareumlve gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml peumlrcaktuara neuml nenin 1
teuml Pro tokol l i t n r 1 teuml GJEDNJ Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml paguar peumlr ish-pronareumlt (Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias pg44)
47 Nisur edhe nga analiza e Komisionit teuml Venecias Gjykata vlereumlson se ligji objekt
shqyrtimi pavareumlsisht se parashikon njeuml metodologji teuml re vlereumlsimi peumlr kompensimin fizik dhe
financiar teuml ish pronareumlve e cila megjitheumlse rezulton neuml ndeumlrhyrje neuml teuml drejteumln e proneumls dhe
mund teuml mos u peumlrgjigjet pritshmeumlrive teuml subjekteve qeuml prek ligji rezulton se neuml teumlreumlsineuml e tij
respekton proporcionalitetin e ndeumlrhyrjes neuml teuml drejteumln e kompensimit teuml proneumls ish pronareumlve
dhe si e tilleuml eumlshteuml neuml respektim teuml nenit 1 teuml Protokollit 1 teuml KEDNJ-seuml
D Peumlr pretendimin e cenimit teuml seuml drejteumls seuml ankimit
48 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se ligji cenon teuml drejteumln e ankimit pasi duke parashikuar
veteumlm ankimin e vendimeve teuml ATP-seuml neuml Gjykateumln e Apelit praktikisht ka pamundeumlsuar
ankimin e vendimit gjyqeumlsor neuml njeuml gjykateuml neuml teuml larteuml duke qeneuml se vendimet e Gjykateumls seuml
Apelit janeuml vendime teuml formeumls seuml prereuml dhe peumlrfundimtare dhe Gjykata e Larteuml eumlshteuml gjykateuml e
ligjit dhe si e tilleuml nuk mund teuml investohet neuml fakte teuml ccedileumlshtjes Gjithashtu subjektet e
shproneumlsuara nuk mund teuml kundeumlrshtojneuml neuml gjykateuml metodologjineuml e vlereumlsimit pra meumlnyreumln se
si eumlshteuml vlereumlsuar prona e kompensuar por veteumlm vlefteumln financiare Neni 19 parashikon teuml
drejteumln e ankimit ndaj vendimit te ATP-seuml veteumlm peumlr vlereumln e kompensimit pra pronari nuk ka teuml
drejteuml teuml kundeumlrshtojeuml metodologjineuml ku bazohet vlereumlsimi Pra kufizimi i seuml drejteumls seuml ankimit
lidhet edhe me themelin e ankimit jo veteumlm me shkalleumln e gjykateumls ku ai shqyrtohet
49 Sipas parashtrimeve teuml subjekteve teuml interesuara ankimi neuml gjykateumln e apelit beumln teuml
mundur moszgjatjen e procedurave dhe mbylljen sa meuml teuml shpejteuml teuml procesit Shteti Shqiptar i ka
qeumlndruar asaj qeuml kjo gjykateuml dhe GJEDNJ-ja ka theumlneuml keumlto vendime janeuml kuazi gjyqeumlsore dhe
duhen ekzekutuar Nuk ka kompetenceuml asnjeuml organ administrativ trsquoi rishikojeuml ato prandaj nuk ka
njeuml rishikim por veteumlm njeuml ploteumlsim teuml vendimit Sipas Keumlshillit teuml Ministrave eumlshteuml konstatuar se
keumlto vendime nuk janeuml ekzekutuar asnjeumlhereuml sepse ato nuk kaneuml njeuml vlereuml teuml peumlrcaktuar qarteuml
Neumlse ato do teuml kishin njeuml vlereuml ekonomike apo financiare do teuml ishin ekzekutuar neumlpeumlrmjet
sistemit teuml zakonsheumlm Mosekzekutimi i vendimeve lidhet me mungeseumln e vlereumlsimit teuml tyre dhe
19
ky ka qeneuml njeuml proces i qeumlllimsheumlm peumlr teuml mos i ekzekutuar ato Keumlshtu qeuml sot ligji i ri u jep njeuml
vlereuml ekonomike neuml meumlnyreuml qeuml teuml ekzekutohen
50 Lidhur me keumlteuml pretendim Gjykata neuml praktikeuml teuml vazhdueshme ka vlereumlsuar se
kontrolli gjyqeumlsor ndaj akteve me karakter administrativ duke qeneuml shprehje e parimit teuml
kontrollit dhe balancimit teuml pushteteve e duke qeumlndruar neuml themel teuml pavareumlsiseuml seuml organeve ka
ndryshime thelbeumlsore nga kontrolli administrativ qeuml kryhet neuml rrugeuml hierarkike apo nga organe teuml
krijuara posaccedileumlrisht Dallimet qeumlndrojneuml krahas teuml tjerave neuml rrafshin procedural neuml kuptim qeuml
gjykatat neuml kontrollin e keumltyre akteve respektojneuml rregullat e parashikuara neuml legjislacionin
procedural dhe nuk mund teuml interferojneuml e as teuml adaptojneuml procedura administrative Gjykata e
vlereumlson keumlteuml pretendim neuml lidhje me teuml drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt ligjor neuml kuptim teuml nenit
42 teuml Kushtetuteumls E drejta peumlr trsquoiu drejtuar gjykateumls ndeumlr teuml tjera ka peumlr qeumlllim teuml garantojeuml
shtetasit nga ccedildo veprim qeuml u shkakton cenim teuml teuml drejtave teuml tyre pa peumlrjashtuar rastet kur
cenimi vjen nga ndonjeuml akt i administrateumls shteteumlrore Shteti i seuml drejteumls presupozon qeuml ccedildo
ndeumlrhyrje e autoriteteve ekzekutive neuml teuml drejtat e individit apo teuml personave juridikeuml duhet teuml jeteuml
objekt i njeuml kontrolli efektiv nga njeuml organ qeuml ofron garantimin e pavareumlsiseuml dhe paaneumlsiseuml gjateuml
procesit teuml shqyrtimit teuml procesit (shih vendimin nr10 dateuml 29022016 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
51 Neuml njeuml rast teuml ngjasheumlm Gjykata konstatoi se e drejta e ankimit gjyqeumlsor ndaj
vendimeve teuml njeuml organi administrativ duke parashikuar mjetin dhe afatin e ankimit ploteumlsonte
standardin kushtetues teuml seuml drejteumls seuml ankimit Peumlr rrjedhojeuml Gjykata ccedilmoi se parashikimi ligjor
ishte i mjaftuesheumlm peumlr teuml realizuar teuml drejteumln e ankimit gjyqeumlsor ndaj akteve administrative qeuml
nxjerr organi administrativ (Shih vendimin nr 25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
52 Neuml ccedileumlshtjen konkrete peumlr shqyrtim Gjykata vlereumlson se e drejta e ankimit e
parashikuar nga ligji nr 1332015 i ploteumlson kriteret peumlr teuml pasur njeuml kontroll gjyqeumlsor teuml akteve
teuml nxjerra nga organe administrative ose kuazi gjyqeumlsore Pretendimi i keumlrkuesve se nuk duhej
parashikuar si shkalleuml e ankimit Gjykata e Apelit por gjykata administrative e shkalleumls seuml pareuml si
gjykateuml kompetente peumlr shqyrtimin e ankimit ndaj vendimeve teuml ATP-seuml nuk eumlshteuml i bazuar
Gjykata thekson se shteti nuk ka detyrim teuml parashikojeuml meuml shumeuml se njeuml shkalleuml ankimi peumlr sa
koheuml qeuml ka njeuml ankim neuml njeuml gjykateuml teuml parashikuar me ligj neuml kuptim teuml nenit 43 teuml Kushtetuteumls
si dhe nenit 13 teuml KEDNJ-seuml Neuml keumlto kushte Gjykata vlereumlson se kriteri i kontrollit gjyqeumlsor teuml
akteve teuml pushtetit publik eumlshteuml i garantuar nga ligji objekt shqyrtimi
DH Peumlr pretendimet e tjera
20
53 Peumlr sa i takon pretendimeve teuml keumlrkuesve sa i takon skemeumls seuml kompensimit financiar
teuml parashikuar nga neni 7 i ligjit Gjykata nuk arriti teuml formojeuml shumiceumln e nevojshme dhe peumlr
keumlteuml arsye vendosi refuzimin e keumlrkeseuml1
54 Lidhur me pretendimet e tjera teuml keumlrkuesve qeuml kaneuml teuml beumljneuml me cenimin e seuml drejteumls
seuml proneumls dhe barazineuml e shtetasve para ligjit Gjykata i ka vlereumlsuar ato neuml kuadeumlr teuml ndeumlrhyrjes
seuml ligjveumlneumlsit sipas kritereve teuml nenit 17 teuml Kushtetuteumls si meuml lart dhe nuk e sheh teuml nevojshme trsquoi
trajtojeuml ato meuml vete pasi lidhen me teuml njeumljtat shkaqe dhe pasoja juridike
55 Nisur nga sa meuml sipeumlr neuml peumlrfundim teuml shqyrtimit Gjykata vlereumlson se ligji objekt
shqyrtimi neuml pikat 3 dhe 5 teuml nenit 6 teuml tij cenon sigurineuml juridike dhe si teuml tilla nuk janeuml neuml
pajtim me Kushtetuteumln
PEumlR KEumlTO ARSYE
Gjykata Kushtetuese e Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml neuml mbeumlshtetje teuml neneve 131 dhe 134 teuml
Kushtetuteumls si dhe teuml neneve 72 e neuml vijim teuml ligjit nr 8577 dateuml 10022000 ldquoPeumlr organizimin
dhe funksionimin e Gjykateumls Kushtetuese teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo me shumiceuml votash
V E N D O S I
- Pranimin pjeseumlrisht teuml keumlrkeseumls
- Shfuqizimin si antikushtetues teuml nenit 6 pika 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin
e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit teuml pronaverdquo
- Refuzimin e keumlrkeseumls peumlr shfuqizimin e nenit 6 pika 1 shkronja ldquobrdquo si dhe teuml nenit 7
pika 2 shkronja ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml ligjit teuml meumlsipeumlrm
- Rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pjeseumln tjeteumlr
Ky vendim eumlshteuml peumlrfundimtar i formeumls seuml prereuml dhe hyn neuml fuqi diteumln e botimit neuml
Fletore Zyrtare
1 Gjyqtari F Hoxha eumlshteuml shprehur dhe peumlr shfuqizimin e fjaleumlve ldquokthim dherdquo neuml pikeumln 1 teuml nenit 6 dhe shkronjeumls
ldquobrdquo pika 1 teuml nenit teuml meumlsipeumlrm dhe pikeumln ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml nenit 7 Gjyqtareumlt GDizdari dhe VKristo kaneuml votuar peumlr
shfuqizimin e teuml gjitheuml ligjit
MENDIM PAKICE
1 Peumlr arsye se nuk ndajmeuml teuml njeumljtin qeumlndrim me shumiceumln neuml ccedileumlshtjen me objekt
shfuqizimin si teuml papajtuesheumlm me Kushtetuteumln dhe KEDNJ-neuml teuml ligjit nr1332015 dateuml
05122015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit teuml pronaverdquo
vlereumlsojmeuml qeuml teuml paraqesim argumentet peumlr qeumlndrimin toneuml si gjyqtareuml neuml pakiceuml
2 Neuml peumlrfundim teuml gjykimit Gjykata ka vendosur pranimin pjeseumlrisht teuml keumlrkeseumls
shfuqizimin si teuml papajtuesheumlm me Kushtetuteumln teuml nenit 6 pikat 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015
refuzimin e keumlrkeseumls peumlr shfuqizimin e nenit 6 pika 1 shkronja ldquobrdquo si dhe nenit 7 pika 2
shkronja ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml ligjit dhe rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pjeseumln tjeteumlr Neuml arsyetimin e vendimit
peumlr shfuqizimin e pikave 3 dhe 5 teuml nenit 6 shumica ka vlereumlsuar se keumlto dispozita ligjore sipas
peumlrmbajtjes seuml tyre kuptohen si njeuml shproneumlsim i ri duke qeneuml se parashikojneuml rivlereumlsimin e
pronave teuml kthyera ose teuml kompensuara meuml pareuml Neuml keumlteuml keumlndveumlshtrim keumlto dy dispozita krijojneuml
probleme lidhur me sigurineuml juridike konkretisht peumlr sa i takon paqarteumlsiseuml dhe
paparashikueshmeumlriseuml seuml legjislacionit
3 Neuml ndryshim nga sa ka vlereumlsuar shumica si edhe bazuar edhe neuml opinionin e
Komisionit teuml Venecias peumlr vlereumlsimin e ligjit nr1332015 ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml vlereumlsojmeuml se
Gjykata duhej teuml vendoste rreumlzimin e keumlrkeseumls neuml teumlreumlsineuml e saj peumlr arsye se pretendimet e
paraqitura nga keumlrkuesit janeuml teuml pabazuara peumlr teuml gjitha argumentet qeuml do teuml paraqesim neuml vijim
4 Neuml lidhje me parimin e siguriseuml juridike neuml jurisprudenceumln e saj Gjykata ka vlereumlsuar
se mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme si standarde kushtetuese teuml
trajtuara vazhdimisht nga jurisprudenca kushtetuese peumlrbeumljneuml elemente teuml parimit teuml shtetit teuml seuml
drejteumls sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls Parimi i siguriseuml juridike peumlrfshin krahas
qarteumlsiseuml kuptueshmeumlriseuml dhe qeumlndrueshmeumlriseuml seuml sistemit normativ edhe besimin te sistemi
juridik pa marreuml peumlrsipeumlr garantimin e ccedildo pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml
favorshme ligjore Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet
vazhdimisht ose teuml jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike
teuml cilat mund teuml cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml
vendosur me akte teuml meumlparshme (shih vendimin nr5 dateuml 05022015 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
Rregullimet ligjore qeuml kaneuml teuml beumljneuml me teuml drejtat e shtetasve duhet teuml keneuml qeumlndrueshmeumlri teuml
mjaftueshme qeuml siguron vijimeumlsineuml e tyre Si rregull nuk mund teuml mohohen interesa dhe
pritshmeumlri teuml ligjshme teuml qytetareumlve nga ndryshimet neuml legjislacion Shteti duhet teuml synojeuml teuml
22
ndryshojeuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml veteumlm neumlse ndryshimi sjell pasoja pozitive (shih
vendimin nr25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
5 Bazuar neuml standardet e meumlsipeumlrme kushtetuese vlereumlsojmeuml se ligji i kundeumlrshtuar nuk
cenon parimin e siguriseuml juridike neuml asnjeuml nga elementet e saj Neuml nenin 1 teuml tij ligji nr13332015
ka peumlrcaktuar si objekt rregullimin dhe shpeumlrblimin e drejteuml teuml ccedileumlshtjes seuml proneumls krijimin dhe
administrimin e fondit teuml kompensimit si dhe peumlrcaktimin e procedurave neuml trajtimin e proneumls
me qeumlllim peumlrfundimin e keumltij procesi Kurse neuml nenin 3 ka peumlrcaktuar qarteumlsisht fusheumln e
zbatimit pra se deri ku i shtrin efektet ai konkretisht ekzekutimin e vendimeve teuml pazbatuara qeuml
njohin teuml drejteumln e kompensimit si dhe ccedileumlshtjet qeuml janeuml neuml shqyrtim neuml gjykatat e teuml gjitha
niveleve peumlr efekt kompensimi Gjithashtu edhe neni 71 i ligjit u referohet veteumlm vendimeve qeuml
kaneuml njohur teuml drejteumln e kompensimit Pra qarteumlsia e keumlsaj pjese teuml ligjit neuml lidhje me efektet e tij
vlereumlsojmeuml se hedh poshteuml pretendimin peumlr paqarteumlsi neuml rregullimin ligjor Ligji nuk ka marreuml
peumlrsipeumlr teuml rregullojeuml situateumln e krijuar me vendime qeuml janeuml shprehur peumlr kthimin fizik teuml proneumls
ccedilka rezulton e qarteuml dhe nga neni 81 i tij i cili peumlrcakton se u neumlnshtrohen procedurave teuml
kompensimit subjektet e shproneumlsuara qeuml kaneuml njeuml vendim peumlrfundimtar kompensimi financiar
etj
6 Teuml njeumljtin qeumlndrim ka mbajtur edhe Komisioni i Venecias1 i cili neuml opinionin e tij
shprehet ldquoVendimet gjyqeumlsore ose administrative teuml formeumls seuml prereuml teuml cilat parashikojneuml
dheumlnien e njeuml mase teuml caktuar kompensimi por qeuml ende nuk janeuml ekzekutuar pa dyshim qeuml
ngreneuml ccedileumlshtjen e ldquopritshmeumlriseuml legjitimerdquo dhe nuk do trsquoiacute neumlnshtrohen rivlereumlsimit sipas ligjit
nr1332015 Neuml keumlto raste nuk ka ldquondeumlrhyrjerdquo neuml kuptim teuml nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml
KEDNJ-seuml peumlr sa koheuml keumlto vendime ekzekutohen si duhet Peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml
peumlrcaktojneuml kthimin ose kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me vlereuml financiare nuk eumlshteuml e
qarteuml se deri neuml ccedilfareuml mase ngrihet ccedileumlshtja e pritshmeumlriseuml legjitime Gjithsesi skema e re e
kompensimit e parashikuar nga ligji nr1332015 ndryshoi metodeumln e vlereumlsimit e cila mund teuml
rezultojeuml neuml njeuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e kompensimit nuk mund teuml
cileumlsohet si shproneumlsim formal ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si ldquondeumlrhyrje teuml tjerardquo sipas
nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml KEDNJ-seuml Megjithateuml ndeumlrhyrja ka njeuml bazeuml ligjore teuml qarteuml neuml
ligjin nr1332015 (dhe tri aktet e tjera neumlnligjore qeuml kaneuml daleuml neuml zbatim teuml ligjit nr1332015)
Pra duket se ekziston njeuml bazeuml ligjore mjaftuesheumlm e qarteuml dhe e detajuar peumlr ndeumlrhyrjen neuml keumlteuml
ccedileumlshtje Po ashtu ndeumlrhyrja duket se ndjek njeuml qeumlllim legjitim pasi qeumlllimi i ligjit nr1332015
eumlshteuml peumlrfundimi efektivisht i procesit teuml trajtimit teuml proneumls neumlpeumlrmjet njohjes dhe kompensimit teuml
1 Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias nr861 2016 CDL-AD (2016)023
23
saj Duke pasur parasysh sfondin historik teuml problemeve teuml ndryshme qeuml lidhen me peumlrfundimin
efektiv teuml procesit teuml kthimit dhe kompensimit teuml pronave neuml Shqipeumlri duket se qeumlllimet e ligjit
nr1332015 janeuml edhe neuml interes teuml publikut brenda kuptimit teuml nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml
KEDNJ-seuml Ndeumlrhyrja eumlshteuml proporcionale neumlse fondi financiar prej 50 bilion lekeumlsh shqiptareuml
qeuml i atribuohet skemeumls seuml kompensimit peumlrgjateuml njeuml periudhe 10-vjeccedilare eumlshteuml peumlrcaktuar si
duhet duke pasur parasysh buxhetin shteteumlror neuml teumlreumlsi dhe prodhimin e brendsheumlm bruto teuml
vendit Neuml situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi qeuml
u paguhet ish-pronareumlve gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml peumlrcaktuara neuml
nenin 1 teuml Protokollit nr1 teuml KEDNJ-seuml Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml paguar peumlr ish-pronareumltrdquo
7 Ligji i ri nuk ndryshon thelbin e seuml drejteumls seuml njohur me ligjet e meumlparshme pra teuml
drejteumln peumlr kompensim teuml subjekteve peumlrfituese ccedilka neuml vlereumlsimin toneuml do teuml sillte cenim teuml
pritshmeumlrive teuml ligjshme Peumlrkundrazi ai i respekton keumlto pritshmeumlri por peumlrcakton kritere
procedura e rregulla teuml qarta peumlr meumlnyreumln e peumlrfitimit teuml keumltyre subjekteve Peumlr sa koheuml qeuml ligji i
ri nuk peumlrjashton kompensimin sipas vlereumls seuml tregut nuk mendojmeuml se ka cenim teuml parimit teuml
siguriseuml juridike teuml subjekteve qeuml trajton ligji Ligji i ri nuk ka vendosur kritere teuml reja por ka
qarteumlsuar meumlnyreumln e zbatimit teuml kritereve teuml parashikuara edhe meuml pareuml Qeumlllimi i ligjit eumlshteuml neuml
vetvete realizimi i kompensimit dhe jo ndryshimi i rregullave apo parashikimi i procedurave teuml
reja peumlr kthimin fizik teuml proneumls Kjo do teuml thoteuml se ky ligj zbatohet veteumlm peumlr ata ish-pronareuml teuml
cileumlt nuk kaneuml mundur teuml peumlrfitojneuml kthimin fizik teuml proneumls seuml tyre teuml shproneumlsuarkonfiskuar peumlr
shkak se ajo nuk ka qeneuml meuml e lireuml ose peumlr ccedilfareumldo arsye tjeteumlr Neuml keumlteuml meumlnyreuml ata peumlrfitojneuml nga
e drejta peumlr t`u kompensuar Neuml teuml njeumljteumln linjeuml duhej teuml interpretoheshin nga shumica edhe
dispozitat e shfuqizuara teuml ligjit nr1332015
8 Shteti shqiptar ka pasur detyrimin peumlr peumlrfundimin e procesit teuml kthimit dhe
kompensimit teuml pronave edhe bazuar neuml vendimin pilot teuml GJEDNJ-seuml neuml ccedileumlshtjen Manushaqe
Puto Meumlnyra qeuml ligjveumlneumlsi ka zgjedhur peumlr trajtimin dhe peumlrfundimin e keumltij procesit nuk cenon
standardet kushtetuese konkretisht teuml drejteumln e proneumls sigurineuml juridike teuml drejteumln e ankimit teuml
drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt dhe barazineuml para ligjit Neuml vlereumlsimin toneuml ligji ka vendosur
kritere teuml njeumljta e teuml qarta peumlr teuml gjitheuml personat qeuml do teuml jeneuml subjekte teuml tij Ai ka peumlrcaktuar
procedurat dhe rregullat qeuml do teuml ndiqen me qeumlllim realizimin e seuml drejteumls seuml proneumls seuml
24
peumlrfituesve dhe pritshmeumlrive teuml ligjshme teuml ish-pronareumlve si dhe njeuml afat kohor teuml vlereumlsuar si teuml
arsyesheumlm peumlr peumlrfundimin e keumltij procesi
9 Peumlr teuml gjitha argumentet e meumlsipeumlrme vlereumlsojmeuml se pretendimet e paraqitura neuml
keumlrkeseuml duhej teuml rreumlzoheshin si teuml pabazuara
Kryetar Bashkim Dedja
Aneumltareuml Besnik Imeraj Altina Xhoxhaj
25
MENDIM PAKICE
1 Bashkohemi me qeumlndrimin e shumiceumls peumlr shfuqizimin si antikushtetues teuml nenit 6
pika 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml
kompensimit teuml pronave por nuk bashkohemi me linjeumln e arsyetimit qeuml ka ndjekur shumica neuml
keumlteuml vendim si dhe me rreumlzimin e keumlrkeseumls sa i takon pjeseumls tjeteumlr teuml keumlrkimeve sipas objektit teuml
keumlrkeseumls Ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml jemi teuml qeumlndrimit qeuml Gjykata duhej teuml kishte deklaruar
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi peumlr arsyet e meumlposhtme
A Peumlr pretendimin peumlr cenim teuml siguriseuml juridike
2 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se skema e ofruar peumlr zgjidhjen e problemit sistemik neuml
lidhje me mosekzekutimin e vendimeve neuml lidhje me kompensimin e pronareumlve qeuml kaneuml njeuml
vendim peumlrfundimtar administrativ nuk garanton efektivitet neuml zgjidhjen e problemit dhe as
qarteumlsi dhe parashikueshmeumlri Neuml nenin 15 teuml ligjit 1332015 ldquoAfatet e vlereumlsimit financiar teuml
vendimeve peumlr kompensimrdquo peumlrcaktohet njeuml afat kohor prej tre vitesh peumlr teuml beumlreuml vlereumlsimin
financiar peumlr secilin subjekt i cili ka njeuml vendim teuml meumlparsheumlm qeuml i njeh teuml drejteumln peumlr
kompensim Kjo eumlshteuml njeuml qasje qeuml cenon seumlrish sigurineuml juridike dhe peumlrzgjat me ligj procesin e
kompensimit teuml pronave
3 Gjithashtu sipas keumlrkuesve rivlereumlsimi i vendimeve peumlrfundimtare administrative
dhe gjyqeumlsore neuml lidhje me kompensimin cenon parimin e siguriseuml juridike pasi peumlrmes keumltij
ligji qeveria synon trsquoi referohet ccedilmimit dhe llojit teuml tokeumls neuml momentin e shproneumlsimit Kjo do teuml
thoteuml qeuml teuml rishikohen vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml vendosur kthimin ose kompensimin e
proneumls pasi ato kaneuml marreuml formeuml teuml prereuml
4 Seuml treti sipas keumlrkuesve skema e ofruar peumlr trajtimin e dosjeve teuml patrajtuara apo ato
qeuml do teuml depozitohen rishtazi pas hyrjes neuml fuqi teuml ligjit bie ndesh me parimin kushtetues teuml
siguriseuml juridike teuml baraziseuml para ligjit dhe teuml seuml drejteumls seuml ankimit Neni 21 i ligjit peumlrcakton teuml
drejteumln e subjektit teuml shproneumlsuar peumlr trsquou kompensuar neuml proneumln e tij referuar metodologjiseuml teuml
peumlrcaktuar neuml nenin 6 dhe 7 teuml ligjit ndryshe nga sa peumlrcaktonte ligji i meumlparsheumlm qeuml njihte teuml
drejteumln e kthimit teuml proneumls dhe kompensimit teuml proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit Neuml
keumlteuml qasje legjislatori ka krijuar njeuml pasiguri juridike neuml lidhje me pritshmeumlriteuml e subjektit teuml
shproneumlsuar i cili pret teuml kompensohet referuar llojit teuml proneumls neuml momentin e shproneumlsimit
5 Keumlrkuesit pretendojneuml se ligji nuk garanton kthimin e proneumls tek pronari por
parashikon veteumlm njohjen dhe kompensimin financiar Ky i fundit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me
26
ccedilmimin real teuml tregut por me ateuml qeuml ka parashikuar qeveria dhe qeuml nuk i peumlrgjigjet vlereumls reale
financiare teuml proneumls Sipas tyre mundeumlsiteuml peumlr kthim fizik nuk janeuml parashikuar fare neuml ligj por
edhe kompensimi financiar eumlshteuml i mangeumlt pasi i keumlrkohet pronarit teuml heqeuml doreuml nga njeuml pjeseuml e
madhe e vlereumls Gjithashtu eumlshteuml hequr edhe mundeumlsia e pronareumlve peumlr teuml ushtruar teuml drejteumln e
parablerjes
6 Duke iu referuar ligjit objekt shqyrtimi ne mendojmeuml se ai paraqet probleme
kushtetutshmeumlrie sa i takon formave teuml kompensimit teuml pronave pronareumlve si dhe metodologjiseuml
seuml vlereumlsimit teuml objekteve qeuml trajtohen sipas keumltij ligji
7 Konkretisht referuar nenit 2 qeuml parashikon objektin e ligjin peumlrmenden veteumlm termat
ldquokompensim dhe shpeumlrblim i drejteuml i kompensimitrdquo Pra termi kthim i proneumls nuk rezulton teuml jeteuml
objekt i ligjit ndryshe nga sa ka qeneuml neuml teuml gjitha ligjet e meumlparshme me objekt kthimin dhe
kompensimin e pronave ish-pronareumlve i cili eumlshteuml shfuqizuar me hyrjen neuml fuqi teuml ligjit objekt
shqyrtimi Meuml tej neuml teuml gjitheuml tekstin e ligjit parashikohen veteumlm format e kompensimit
(financiar me prona teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose me prona teuml shitura neuml ankand) Eumlshteuml e kuptueshme
dhe e qarteuml qeuml qeumlllimi i ligjveumlneumlsit ka ndryshuar duke mos synuar meuml kthimin fizik teuml proneumls aty
ku eumlshteuml i mundur siccedil ka qeneuml me legjislacionin e meumlparsheumlm por neuml teuml gjitha rastet veteumlm
kompensimin e saj fizik ose financiar pavareumlsisht situateumls juridike neuml teuml cileumln ndodhet pronari
Kjo peumlrfshin edhe rastet kur pronari ka vendime peumlrfundimtare qeuml i kthejneuml proneumln por peumlr shkak
se vendimet nuk janeuml ekzekutuar sepse prona ka qeneuml e zeumlneuml ose shteti nuk ka arritur ta tjeteumlrsojeuml
de facto tek pronari ky pronar sot me keumlteuml vendim kthimi teuml proneumls pavareumlsisht titullit juridik qeuml
ka fituar do teuml kompensohet dhe nuk do teuml marreuml fizikisht proneumln teuml cileumln ia ka kthyer organi
kompetent
8 Ne mendojmeuml se ky qeumlndrim i ligjveumlneumlsit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me parimin e
siguriseuml juridike peumlr keumlto arsye
9 Seuml pari nuk jepet ndonjeuml shpjegim ose argument i natyreumls kushtetuese lidhur me
mosparashikimin ose eleminimin e procesit teuml kthimit fizik teuml proneumls aty ku njeuml gjeuml e tilleuml eumlshteuml e
mundur Ligjveumlneumlsi ka vendosur veteumlm kompensimin (financiar ose fizik me objekte teuml tjera) gjeuml
qeuml nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me kuadrin normativ teuml derisoteumlm i cili i jepte peumlrpareumlsi kthimit fizik
teuml proneumls dhe neumlse ky srsquoishte i mundur i drejtohet formave teuml tjera Gjykata ka tashmeuml njeuml
praktikeuml teuml konsoliduar lidhur me garantimin e seuml drejteumls seuml proneumls nga ligjveumlneumlsi me theks edhe
tek kategoriteuml e personave teuml shproneumlsuar nga regjimi komunist Kjo Gjykateuml neuml vendimin e saj
nr 302005 ka arsyetuar se ligji i meumlparsheumlm peumlr kthimin dhe kompensimin e pronave (i
shfuqizuar nga ligji objekt shqyrtimi) peumlrshkohet nga parimi sipas teuml cilit shteti merr peumlrsipeumlr
27
(detyron vetveten) tu kthejeuml ish-pronareumlve dometheumlneuml ti riproneumlsojeuml ata me ato prona qeuml
faktikisht dhe juridikisht eumlshteuml e mundur teuml kthehen pasi ekzistojneuml efektivisht e janeuml neuml fondin e
proneumlsiseuml shteteumlrore ose mbahen pa arsye teuml peumlrligjura nga teuml tjereumlt Ligji objekt shqyrtimi duket
se nuk ndjek keumlteuml linjeuml teuml vendosur nga ligji i meumlparsheumlm dhe vendimi i Gjykateumls
10 Duke iu referuar edhe vendimit teuml GJEDNJ Beshiri dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml
22 gusht 2006 ldquokur njeuml Shtet Kontraktues qeuml ka ratifikuar Konventeumln peumlrfshireuml Protokollin e
Pareuml Shteseuml dekreton legjislacionin qeuml rregullon kthimin e ploteuml ose teuml pjessheumlm teuml proneumls seuml
konfiskuar neuml regjimin e meumlparsheumlm ky legjislacion mund teuml konsiderohet si gjenerues i njeuml teuml
drejte teuml re proneumlsie teuml mbrojtur nga neni 1 i protokollit nr 1 peumlr personat qeuml i ploteumlsojneuml
kushtet peumlr teuml fituar njeuml teuml drejteuml teuml tilleuml E njeumljta gjeuml mund teuml aplikohet neuml lidhje me rregullimet
ligjore peumlr kthimin ose kompensimin teuml parashikuara para ratifikimit neumlse ky legjislacion mbetet
neuml fuqi pas ratifikimit nga Shteti Kontraktues i Protokollit teuml Pareuml Shteseuml (shih Broniowski k
Poland [GC] 3144396 sect125 ECHR 2004-V)rdquo
11 Ne jemi teuml qeumlndrimit se heqja ose mosparashikimi i kthimit fizik teuml proneumls aty ku
eumlshteuml e mundur dhe parashikimi i kompensimit fizik me njeuml fond toke qeuml eumlshteuml meuml seuml paku i
dyshimteuml dhe jo i sigurt neuml pritshmeumlriteuml e tij nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me qeumlllimin qeuml ka ligji dhe as
me detyrimet nga vendimet e GJEDNJ-seuml peumlr njeuml zgjidhe efektive dhe peumlrfundimtare nga shteti
shqiptar peumlr ccedileumlshtjen e pronave
12 Seuml dyti lidhur me metodologjineuml e parashikuar peumlr kompensimin financiar mendojmeuml
se kjo meumlnyreuml llogaritje peumlr teuml kompensuar peumlrfundimisht pronareumlt nuk respekton konceptin e
shpeumlrblimit teuml drejteuml referuar edhe jurisprudenceumls seuml Gjykateumls Kushtetuese
13 Neuml kapitullin 2 teuml ligjit objekt shqyrtimi janeuml peumlrcaktuar rregullat peumlr kompensimin e
vendimeve peumlrfundimtare neuml lidhje me metodologjineuml e vlereumlsimit si dhe format e kompensimit
dhe teuml vlereumlsimit Keumlto rregulla vlejneuml si peumlr vendimet peumlr dosjet e patrajtuara por edhe peumlr
dosjet peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar
14 Sipas ligjit teuml gjitha vendimet peumlrfundimtare peumlr kthim dhe kompensim prone peumlr
peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit do trsquoi neumlnshtrohen keumlsaj meumlnyre vlereumlsimi
(i) Prona e njohur peumlr kompensim vlereumlsohet neuml bazeuml teuml zeumlrit kadastral qeuml ka pasur neuml
koheumln e shproneumlsimit
(ii) Prona e kthyer vlereumlsohet sipas zeumlrit kadastral aktual teuml saj dhe sipas zeumlrit kadastral
qeuml ka pasur neuml koheumln e shproneumlsimit duke llogaritur diferenceumln e vlereumls qeuml do teuml rezultojeuml nga
ndryshimi i zeumlrit kadastral
28
(iii) Vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml njohur veteumlm teuml drejteumln e kompensimit do teuml
vlereumlsohen sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur prona neuml momentin e shproneumlsimit sipas
peumlrcaktimeve teuml meumlsipeumlrme
(iv) Neuml rastet kur subjektet e shproneumlsuara kaneuml peumlrfituar me vendim kthim dhe
kompensim diferenca e llogaritur si meuml sipeumlr do teuml zbritet nga vlereumlsimi i vlereumls seuml proneumls seuml
njohur peumlr kompensim
(v) Vlereumlsimi peumlr vendimin peumlrfundimtar qeuml ka njohur teuml drejteumln e kompensimit duke
marreuml si referim zeumlrin kadastral sipas origjineumls seuml proneumls qeuml ndodhet meuml afeumlr proneumls qeuml do teuml
kompensohet duke u bazuar neuml harteumln e vlereumls neuml koheumln e hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Neuml rast se
praneuml proneumls qeuml do teuml kompensohet gjenden disa zeumlra kadastrale teuml njeumljteuml me ateuml teuml origjineumls seuml
proneumls me distanceuml teuml njeumljteuml dhe me vlera teuml ndryshme ateumlhereuml peumlr referim neuml peumlrllogaritje
merret zona qeuml ka ccedilmimin meuml teuml larteuml
(vi) Neuml rast se ATP merr njeuml vendim peumlr njohje dhe kompensim fizik neuml proneumln e
subjektit prona vlereumlsohet sipas pikeumls 1 teuml nenit 6 Kur nga ky vlereumlsim rezulton se subjekti
peumlrfiton njeuml proneuml qeuml ka vlereuml meuml teuml larteuml se sa prona qeuml ka pasur neuml momentin e shproneumlsimit
ateumlhereuml subjekti i kompensohet fizikisht sipeumlrfaqja qeuml i korrespondon vlereumlsimit dhe pjesa tjeteumlr
kalon neuml fondin e tokeumls me vendim teuml ATP-seuml
(vii) Vlera e aksioneve obligacioneve kompensimi financiar apo ccedildo lloj kompensimi
tjeteumlr duke peumlrfshireuml dispozitat ligjore peumlr ndarjen e tokeumls bujqeumlsore qeuml subjekti apo
trasheumlgimtareumlt e tij kaneuml peumlrfituar meuml pareuml do teuml zbritet nga shuma e peumlrllogaritur peumlr
kompensim
(viii) Peumlr vendimet e kompensimit teuml peumlrcaktuara me vlereuml dhe ende teuml pa ekzekutuara
nga periudha e njohjes seuml teuml drejteumls peumlr kompensim deri neuml marrjen e shpeumlrblimit subjektet e
shproneumlsuara do teuml peumlrfitojneuml indeksimin sipas vlereumls zyrtare teuml inflacionit dhe interes bankar
sipas mesatares vjetore teuml nxjerreuml nga Banka e Shqipeumlriseuml neuml momentin e hyrjes neuml fuqi teuml ligjit
15 Referuar ligjit objekti shqyrtimi vlereumlsimi i proneumls sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur
neuml momentin e shproneumlsimit eumlshteuml neuml shkelje teuml drejtpeumlrdrejt teuml parimit teuml siguriseuml juridike dhe teuml
baraziseuml para ligjit teuml shtetasve duke ndryshuar situateumln ligjore gjateuml procesit neuml sens
peumlrkeqeumlsues peumlr pjeseumltareuml teuml seuml njeumljteumls kategori pa pasur njeuml shkak teuml arsyesheumlm
16 Neuml vendimin Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml pg113 GJEDNJ ka orientuar shtetin
shqiptar duke theksuar se ldquoNeuml veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e
shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml
rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Gjykata
29
nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml
kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml
lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimiProcesi
i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga
kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i
paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln
qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlve Qeveria nuk
ka beumlreuml njeuml vlereumlsim teuml drejteuml neuml keumlteuml drejtim ndeumlrkoheuml qeuml eumlshteuml e qarteuml qeuml kishte mundeumlsi teuml
tjera teuml cilat duhej teuml merrnin prioritet veccedil kompensimit financiar peumlr ekzekutimin e vendimeve
peumlrfundimtare duke mos kaluar neuml arbitraritetin sa teuml ceumlnohet njeuml e drejteuml e reumlndeumlsishme siccedil
eumlshteuml ajo e proneumls dhe e procesit teuml rregullt ligjor qeuml i referohet ekzekutimit teuml njeuml vendimi
peumlrfundimtar Ndryshe nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe ndryshe nga sa eumlshteuml orientuar peumlrmes
Vendimit pilot Qeveria i ka kushtuar veumlmendje kompensimit financiar referuar nenit 8 teuml Ligjit
Neuml vendimin pilot GJEDNJ ka orientuar Qeverineuml drejt shfryteumlzimit teuml formave teuml tjera
alternative teuml kompensimit Gjithashtu Sekretariati neuml vlereumlsimin e skemeumls seuml kompensimit teuml
paraqitur nga Qeveria peumlrmes Ligjit ka vlereumlsuar se e ka teuml pamundur teuml kuptojeuml qeumlllimin e
Qeveriseuml qeuml ka aplikuar njeuml formeuml teuml tilleuml neuml hierarki peumlr kompensimin dhe ka shfaqur dyshime
referuar diskriminimit teuml mundsheumlm qeuml mund teuml krijohet mes atyre qeuml u eumlshteuml dheumlneuml e drejta e
kthimit meuml pareuml dhe tani u jepet e drejta e kompensimit2rdquo
17 Keumlshtu referuar vendimit Puto k Shqipeumlriseuml GJEDNJ ka ccedilmuar se ldquoSiccedil u pranua
nga Qeveria neuml Planin e saj teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml
besuesheumlm neuml lidhje me numrin e peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta
te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993
Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml
rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e
peumlrgjithshme teuml kompensimit si dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml
kompensimitPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1Rishikimi dhe
2 Shih Document H Exec (2015)16 para 45 53 teuml Komitetit teuml Ministrave
30
peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke
marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml
fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr
Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml
paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimi Procesi i vendimmarrjes peumlr llojin e kompensimit qeuml do
teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e besimit teuml publikut Do
teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml shpeumlrndaheshin
peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore qeuml vendimet e
autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen rishikimit
gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjeje Procesi i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve
peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit
Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml
legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar
teuml paguar ish pronareumlve Nga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml
sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml
unifikuara hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml
ardhshme ligjorerdquo
18 Pra neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur detyrimet e shtetit shqiptar sipas vendimit teuml
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml janeuml keumlto
(i) Teuml evitohen ndryshimet e vazhdueshme legjislative ldquoShteti i paditur duhet teuml marreuml
masa teuml peumlrgjithshme prioritare me qeumlllim sigurimin neuml meumlnyreuml efektive teuml seuml drejteumls peumlr
kompensim ndeumlrsa vendos balanceuml teuml drejteuml midis interesave teuml ndryshme neuml fjaleuml (shihni peumlr
shembull Burdov (nr 2) teuml cituar meuml lart sect 125) Neuml bazeuml teuml monitorimit nga Komiteti i
Ministrave Shteti i paditur mbetet i lireuml teuml zgjedheuml mjetet me teuml cilat do teuml peumlrmbusheuml detyrimin e
tij ligjor sipas Nenit 46 teuml Konventeumls me kusht qeuml keumlto mjete teuml jeneuml teuml pajtueshme me
peumlrfundimet e caktuara neuml vendimin e Gjykateumls (shihni Scozzari dhe Giunta kundeumlr Italiseuml [GC]
nr 3922198 dhe 4196398 sect 249 GJEDNJ 2000-VIII) Gjykata veumlren fillimisht se legjislacioni
aktual mbi proneumlsineuml eumlshteuml ndryshuar shpesh teuml pakteumln shtateuml hereuml gjateuml periudheumls 2004-2010
Ndeumlrsa ndryshimet legjislative mund teuml reflektojneuml njeuml situateuml teuml peumlrmireumlsuar kompleksiteti i
dispozitave legjislative ndryshimet e shpeshta teuml tyre si dhe praktika e papajtueshme gjyqeumlsore
qeuml rezulton nga to do teuml kontribuojeuml neuml meumlnyreuml teuml pashmangshme neuml njeuml mungeseuml teuml
peumlrgjithshme teuml siguriseuml juridike Shteti i paditur duhet teuml shmangeuml ndryshimet e shpeshta teuml
31
legjislacionit dhe teuml shqyrtojeuml me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare peumlrpara se teuml
paraqeseuml ndryshime teuml meumltejshmerdquo (pg110)
(ii) Teuml beumlhet i disponuesheumlm informacion i sakteuml dhe i besuesheumlm dhe teuml analizohen
me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare ldquoSiccedil u pranua nga Qeveria neuml Planin e saj
teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml besuesheumlm neuml lidhje me numrin e
peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e
kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993 Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml
sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte
mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e peumlrgjithshme teuml kompensimit si
dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml kompensimitrdquo (pg111)
(iii) Teuml krijohen mjete kompensimi teuml keumlnaqshme dhe teuml evitohen kriteret procedurale teuml
pavolitshme ldquoPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1rdquo (pg112)
(iv) Transparenceuml e ploteuml dhe efektivitet neuml procesin vendimmarreumls ldquoGjykata veumlren se
skema e kompensimit duhet teuml trajtojeuml peumlrfundimet e nxjerra sipas Nenit 13 teuml Konventeumls Neuml
veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi
financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e
kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Rishikimi dhe peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet
trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls
dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml
tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat
eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra t tjera
kompensimirdquo (pg113-114)
(v) Caktimi i afateve ligjore teuml detyrueshme reale dhe parashikimi i burimeve financiare
dhe njereumlzore teuml mjaftueshme ldquoKrejt neuml ndryshim nga propozimet neuml Planin e Veprimit teuml
Qeveriseuml qeuml nuk kishte peumlrmendur afate konkrete Gjykata nuk mund teuml theksojeuml mjaftuesheumlm
reumlndeumlsineuml e caktimit teuml afateve realiste statutore dhe detyruese neuml lidhje me ccedildo hap teuml procesit
Shtyrjet e shpeshta teuml afateve siccedil ka ndodhur deri tani nuk kontribuojneuml neuml njeuml zgjidhje teuml
shpejteuml teuml problemeve teuml identifikuara dhe deumlmtojneuml meuml tej besimin e publikut Eumlshteuml e
32
reumlndeumlsishme qeuml me qeumlllim garantimin e zbatimit efektiv teuml masave teuml peumlrgjithshme neuml
dispozicion teuml autoriteteve kompetente teuml vihen burime teuml mjaftueshme njereumlzore dhe materiale
dhe teuml garantohet bashkeumlrendimi midis institucioneve teuml ndryshme me synim shkeumlmbimin e
informacionit Sa hereuml qeuml teuml jeteuml e mundur autoritetet mund teuml shqyrtojneuml mundeumlsineuml e shkurtimit
teuml burimeve duke bashkuar institucione teuml ndryshme me qeumlllim shmangien e mbivendosjeve dhe
zvogeumllimin e kostove dhe shpenzimeve operative Krijimi i strukturave teuml reja institucionale nuk
duhet teuml konsiderohet si njeuml shtreseuml tjeteumlr e procesit por duhet teuml justifikohet ploteumlsishtrdquo (pg116-
117)
(vi) Rritja e barreumls seuml pronareumlve teuml paligjsheumlm qeuml keumlrkojneuml teuml legalizojneuml teuml drejtat e
proneumlsiseuml neuml pronat e ish-pronareumlve si dhe neuml pronat shteteumlrore ldquoProcesi i kompensimit teuml ish
pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml karakterizohet nga kompensimi i ish
pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml
rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i
afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlverdquo (pg115)
(vii) Krijimi i njeuml sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pasurive teuml
paluajtshme ldquoNga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml sistemi
transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml unifikuara
hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml ardhshme
ligjorerdquo
(viii) Mbajtja e diskutimeve teuml gjeumlra publike ldquoProcesi i vendimmarrjes peumlr llojin e
kompensimit qeuml do teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e
besimit teuml publikut Do teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml
shpeumlrndaheshin peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore
qeuml vendimet e autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen
rishikimit gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjejerdquo
19 Sa i takon detyrimeve neuml pikat (ii) (iii) (vi) dhe (vii) nuk u dha asnjeuml informacion
thelbeumlsor ose argument bindeumls i nivelit kushtetues nga subjektet e interesuara se si janeuml realizuar
ose peumlrse nuk janeuml parashikuar neuml ligj keumlto detyrime Peumlr keumlteuml arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se
orientimet e GJEDNJ-seuml neuml vendimin Manushaqe Puto etj k Shqipeumlriseuml nuk janeuml misheumlruar neuml
ligjin objekt shqyrtimi
20 GJEDNJ neuml rastin Vrioni k Shqipeumlriseuml ka arritur neuml peumlrfundimin se referuar edhe
meumlnyreumls seuml peumlrllogaritjes neuml rastin Driza k Shqipeumlriseuml metoda e peumlrllogaritjes do teuml duhej teuml ishte
vlera e proneumls neuml momentin e nxjerrjes seuml vendimit por neuml kushtet qeuml Shqipeumlria deumlshtoi teuml kishte
33
njeuml harteuml vlere qeuml neuml vitin 1993 GJEDNJ iu referua vlereumls seuml proneumls neuml momentin e kompensimit
bazuar neuml harteuml vlereuml qeuml reflekton ccedilmimin e tregut Pra rrjedhimisht qeveria duhej teuml kishte
marreuml parasysh vlereumln e proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit teuml kompensimit jo teuml
shproneumlsimit Pra GJEDNJ e ka udheumlzuar qeverineuml shqiptare se cileumls vlereuml duhej trsquoi referohej neuml
ccedileumlshtjet qeuml lidhen me kompensimin Skema e ofruar nga ligji objekt shqyrtimi nuk respekton keumlteuml
orientim teuml GJEDNJ
21 Sa i takon kritereve teuml shpeumlrblimit teuml drejteuml ato janeuml peumlrshkruar nga GJEDNJ-ja neuml
vendimin e saj peumlr ccedileumlshtjen Driza k Shqipeumlriseuml Neuml keumlteuml vendim GJEDNJ eumlshteuml shprehur ndeumlr teuml
tjera se ldquoGjykata ccedilmon se neuml rrethanat e ccedileumlshtjes neuml fjaleuml kthimi i parceleumls seuml vogeumll teuml tokeumls
ashtu siccedil u caktua me vendimin gjyqeumlsor teuml formeumls seuml prereuml teuml Gjykateumls seuml Larteuml teuml dateumls 17
dhjetor 1998 seuml bashku me pagimin e fitimit teuml munguar si dhe teuml kompensimit neuml vlereuml neuml
lidhje me parceleumln e madhe teuml tokeumls neuml bazeuml teuml vendimit teuml dateumls 7 dhjetor 2000 duke peumlrfshireuml
edhe shkalleumln e interesit qeuml pasqyron ndeumlrhyrjen pasojeuml e seuml cileumls ishte humbja e proneumlsiseuml seuml
parceleumls seuml madhe teuml tokeumls do ta vendosnin ankuesin sa meuml shpejt teuml jeteuml e mundur neuml njeuml situateuml
teuml njeumljteuml me ateuml neuml teuml cileumln do teuml kish qeneuml ai po teuml mos kishim shkelje teuml Konventeumlsrdquo
22 GJEDNJ e ka elaboruar meuml tej kuptimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo neuml ccedileumlshtjen Vrioni
k Shqipeumlriseuml teuml dateumls 13112007 sect 135 duke beumlreuml referim peumlr kompensimin e keumlrkuesve tek
harta e vlereumls seuml proneumls e vitit 2008 GJEDNJ u shpreh neuml keumlteuml pikeuml se ldquoneuml peumlrzgjedhjen e
harteumls seuml vlereumls seuml proneumls seuml vitit 2008 ajo ndeumlr teuml tjera pati parasysh teuml arriheshin qeumlllimet e
shpeumlrblimit teuml drejteuml teuml peumlrshkruara neuml ccedileumlshtjen ldquoDriza k Shqipeumlriseumlrdquo
23 Referuar ligjit dhe shpjegimeve teuml subjektit teuml interesuar Keumlshilli i Ministrave
rezulton se koncepti i shpeumlrblimit teuml drejteuml eumlshteuml misheumlruar jo neuml elementeumlt e elaboruar nga
GJEDNJ-ja por neuml elementeuml teuml ndrysheumlm qeuml nuk garantojneuml shpeumlrblim teuml drejteuml dhe si rrjedhim as
barazi midis subjekteve teuml shproneumlsuara Neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur ligji pavareumlsisht nga ajo qeuml
parashtrohet nga subjektet e interesuara de facto synon
(i) rivlereumlsim teuml teuml gjitha pronave teuml subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cilat u janeuml kthyer
atyre me vendime peumlrfundimtare meuml teuml hershme sipas kushteve teuml parashikuara neuml nenin 6 sect (1)
ndash (4) teuml ligjit Ky vlereumlsim do teuml sheumlrbejeuml si peumlrfitim i zbritsheumlm peumlr qeumlllime teuml zbatimit teuml nenit 6
sect (6) nenit 7 nenit 21 sect (4) nenit 23 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlt teuml cileumlve u
eumlshteuml kthyer njeuml pjeseuml e pronave me vendime meuml teuml hershme teuml teumlrhiqen nga keumlrkesat peumlr njohjen
e pronave sepse nenet e ldquopeumlrfitimeve teuml zbritshmerdquo qeuml urdheumlrojneuml rivlereumlsimin e pasurive teuml
kthyera sipas kritereve teuml ligjit neuml fjaleuml i peumlrjashtojneuml ata automatikisht nga fusha e zbatimit teuml
ligjit nr13315
34
(ii) vlereumlsim financiar teuml proneumls seuml origjineumls qeuml u kthehet pronareumlve llogaritur sipas
kritereve teuml nenit 6 pika 1ndash4 teuml ligjit me qeumlllim qeuml teuml zbritet diferenca qeuml rezulton neuml zbatim teuml
nenit 65 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlve iu hiqet e drejta e kthimit teuml njeuml pjese teuml
pasuriseuml seuml origjineumls megjitheumlse iu eumlshteuml njohur e drejta e proneumls seuml tyre
(iii) pushim i shqyrtimit teuml keumlrkesave peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar qeuml nuk ka
urdheumlruar kompensim teuml proneumls sipas nenit 72 pika ccedil) teuml Ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhje shteti
nuk ka detyrim teuml zbatojeuml vendimet peumlrfundimtare teuml KKKP AKKP dhe vendimet gjyqeumlsore qeuml
kaneuml urdheumlruar kthimin e proneumls
(iv) vlereumlsim financiar meuml i uleumlt peumlr rastet sipas nenit 164 a)ndashb) teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj
zgjidhjeve pronareumlve u rritet barra e proveumls neuml kurriz teuml vlereumls seuml proneumls seuml tyre
(v) njohje e seuml drejteumls seuml keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e kompensimit neuml
keumlmbim teuml pagesave meuml teuml shpejta sipas kritereve teuml nenit 17 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje
ligji diferencon pronareumlt neuml peumlrpjekje peumlr teuml siguruar peumlrfitime prej 80 - 50 teuml vlereumls seuml
pronave teuml njohura neuml keumlmbim teuml afateve teuml cilat janeuml teuml peumlrgjitheumlsuara neuml 10 vjet Ky lloj
peumlrfitimi ka mjaft impakt neumlse mbajmeuml parasysh se pjesa deumlrrmuese e keumlrkuesve janeuml teuml
moshuar
(vi) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e parablerjes (brenda 1 viti) neuml
keumlmbim teuml kompensimit sipas nenit 22 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji parashikon
mundeumlsineuml e peumlrjashtimit teuml pronareumlve nga e drejta e parablerjes neumlse keumlrkojneuml kompensim Nuk
kuptohet arsyeja peumlrse pronari mos teuml peumlrfitojeuml pjeseumlrisht nga ankandi dhe pjeseumlrisht nga format e
tjera teuml kompensimit
(vii) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml pranuar kompensim peumlr tokat e tyre teuml dheumlna neuml peumlrdorim
nga shteti sipas nenit 23 teuml ligjit ose detyrimi peumlr teuml pritur pa afat dhe pa deumlmshpeumlrblim
marreumldheumlnien juridike ekzistuese sipas keumltij neni Nuk kuptohet peumlrse kur keumlto toka teuml dheumlna neuml
peumlrdorim neumlse nuk janeuml teuml zeumlna kompensohen Neumlse ato nuk janeuml teuml zeumlna peumlrse nuk i kthehen
pronarit legjitim
(viii) Mostrajtimin e pronareumlve qeuml nuk disponojneuml njeuml vendim peumlrfundimtar neumlse prona
peumlr teuml cileumln kaneuml aplikuar peumlrfshihet brenda pronave teuml cileumlsuara neuml nenin 25 teuml Ligjit (shih nenin
20 teuml ligjit) Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji peumlrjashton pronareumlt qeuml kaneuml aplikuar peumlr njohje teuml
pronave teuml tyre teuml cilat peumlrfshihen brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 25 teuml Ligjit 13315
(ix) detyrim i pronareumlve peumlr teuml konvertuar neuml teuml drejteuml kompensimi pronat e kthyera me
vendime meuml teuml hershme teuml cilat bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 dhe nenit 25 teuml ligjit
Duke i hequr vetes detyrimin peumlr teuml zbatuar vendimet peumlrfundimtare peumlr kthimin e pronave teuml
35
cilat kaneuml mbetur teuml pazbatuara sipas nenit 7 sect 2 pika ccedil) e ligjit 13315 ligji objekt shqyrtimi
detyron teuml gjitheuml pronareumlt teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml pronave teuml tyre teuml kthyera por qeuml nuk
posedohen prej tyre teuml cilat sipas ligjit 13315 bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 nenit
24 dhe nenit 25 Keumlto vendime do teuml arkivohen
(x) pezullim i keumlrkesave qeuml lidhen me mbivendosje teuml teuml drejtave proneumlsore neuml keqbesim
deri sa mosmarreumlveshjet teuml zgjidhen neuml gjykateuml
24 Kjo formuleuml peumlr realizimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo referuar qeumlllimit dhe frymeumls seuml
ligjit neuml fakt nuk peumlrputhet me teuml Konkretisht qeuml njeuml pronari trsquoi kthehet prona e origjineumls sipas
nenit 21 sect (1) teuml ligjit duhet qeuml prona neuml fjaleuml (a) teuml mos jeteuml proneuml shteteumlrore sipas konceptit teuml
gjereuml teuml interesit publik parashikuar neuml nenin 251 (b) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e zeumlneuml sipas
ligjeve teuml radhitura neuml Shtojceumln i teuml ligjit (c) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e dheumlneuml neuml peumlrdorim sipas
nenit 23 teuml ligjit (ccedil) apo proneuml e zeumlneuml me ndeumlrtime pa leje sipas nenit 24 teuml ligjit (d) as territor
turistik (dh) apo proneuml e paluajtshme neuml administrim teuml institucioneve shteteumlrore (e) as truall i
zeumlneuml me ndeumlrtime shteteumlrore (shih nenin 21 sectsect (5)-(8) teuml ligjit
25 Meuml tej sipas keumlsaj formule Agjencia ka diskrecion teuml palimituar teuml rreumlzojeuml keumlrkesat e
pashqyrtuara peumlr kthim dhe kompensim prone neumlse objekti i tyre lidhet me pronat e origjineumls teuml
cileumlsuara neuml nenin 25 teuml ligjit Pra ccedildo keumlrkeseuml e pashqyrtuar do teuml rreumlzohet sipas nenit 20 teuml
ligjit neumlse Agjencia arrin neuml peumlrfundimin se kjo proneuml eumlshteuml e zeumlneuml peumlr interes publik dheose
sipas ligjeve teuml ldquoShtojceumls Irdquo teuml ligjit Neuml njeuml situateuml ku pjesa meuml e madhe e pronareumlve nuk kaneuml
arritur teuml posedojneuml pronat e tyre pasi ato janeuml teuml zeumlna neuml meumlnyreuml teuml paligjshme ose mbahen me
forceuml nga shteti pavareumlsisht se nuk peumlrbeumljneuml interes publik ccedilfareuml zgjidhje peumlrfundimtare synon teuml
realizohet me keumlteuml ligj
26 Gjykata neuml jurisprudenceumln e saj ka theksuar se parimi i shtetit teuml seuml drejteumls i
sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml njeuml nga parimet themelore neuml shtetin dhe shoqeumlrineuml
demokratike Aspekte teuml keumltij parimi janeuml edhe siguria juridike mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara
si dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme Siguria juridike presupozon veccedil teuml tjerash besueshmeumlrineuml e
qytetareumlve tek shteti dhe pandryshueshmeumlrineuml e ligjit peumlr marreumldheumlniet e rregulluara
Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet vazhdimisht ose teuml
jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike teuml cilat mund teuml
cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml vendosur me akte teuml
meumlparshme (shih dhe vendimet e Gjykateumls Kushtetuese nr 31 dateuml 18062010 nr24 dateuml
12112008 nr9 dateuml 26022007)
36
27 Nga ana tjeteumlr Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo
lloj pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml
prevalojeuml neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike (shih vendimin
e Gjykateumls Kushtetuese nr 26 dateuml 02112005) Neuml keumlteuml pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml
ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e favorshme ligjore paraqitet i
reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte
negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml teuml drejte teuml garantuar me
Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml rregullojeuml neumlpeumlrmjet
akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato teuml drejta teuml cilat janeuml
parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml preken nga ligjveumlneumlsi (shih
vendimin e Gjykateumls Kushtetuese nr 37 dateuml 13062012)
28 Referuar testit teuml proporcionalitetit sipas nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml
Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve pra parashikimi i tyre me ligj formal rezulton i respektuar
Kriteri i dyteuml neuml radheuml eumlshteuml interesi publik Koncepti kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml
trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml
keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para saj Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml radhiten neuml
meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml justifikojneuml
ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml aspektin e
kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml marreuml nga
ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet neuml aspektin e kushteve teuml
vendosura nga neni 171 i Kushtetuteumls dhe konkretisht teuml ekzistenceumls seuml interesit publik (Shih
vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
29 Eumlshteuml e veumlrteteuml se Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceuml teuml saj se si parimi i siguriseuml
juridike ashtu edhe ai i baraziseuml seuml shtetasve para ligjit nuk janeuml absolute dhe mund teuml kufizohen
neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i teuml cilit do teuml sillte
pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Por referuar parashtrimeve teuml subjekteve teuml
interesuara Keumlshilli i Ministrave dhe Kuvendi si dhe pyetjeve dhe debateve teuml zhvilluara neuml
seanceumln publike teuml zhvilluar para keumlsaj Gjykate nuk rezultoi qeuml qeveria ashtu siccedil ishte udheumlzuar
nga GJEDNJ dhe Komiteti i Ministrave teuml ishte bazuar neuml njeuml studim teuml thelluar apo vlereumlsim teuml
gjithansheumlm teuml situateumls neuml teumlreumlsi I vetmi argument i sjelleuml ishte interesi publik i bazuar neuml fatureumln
e larteuml financiare teuml shtetit
37
30 Seuml pari ne jemi teuml qeumlndrimit se ky argument nuk eumlshteuml i bazuar neuml argumente teuml
nivelit kushtetues pasi shteti nuk mund teuml kujdeset veteumlm peumlr fatureumln financiare teuml buxhetit por
peumlr teuml gjitha efektet e tjera teuml natyreumls juridike sociale dhe ekonomike teuml shtetit dhe teuml shtetasve
Seuml dyti nuk ka njeuml argument teuml bazuar neuml prova dhe fakte se sa do teuml mund teuml ishte ulur fatura
financiare neumlse ligji do teuml kishte parashikuar kthimin fizik teuml proneumls aty ku eumlshteuml e mundur Seuml
treti nuk ka informacion teuml sakteuml sa eumlshteuml diferenca midis shumeumls qeuml shteti do teuml duhej teuml
paguante me ligjin e meumlparsheumlm dhe sa me ligjin neuml fuqi dhe se si mund teuml ulej kjo diferenceuml Seuml
kateumlrti duke iu referuar qeumlllimit teuml ligjit kuptojmeuml se synimi eumlshteuml ldquoshpeumlrblimi i drejteumlrdquo i
subjekteve teuml shproneumlsuara Pyetja lind Si mund teuml konsiderohet i drejteuml shpeumlrblimi kur njeuml tokeuml
e konfiskuar neuml vitet 50 ka qeneuml tokeuml bujqeumlsore dhe sot eumlshteuml truall ndeumlrtimi neuml zoneuml urbane dhe e
ka vlereumln dhjetra ose qindra hereuml meuml teuml larteuml Qeveria argumentoi se ky shpeumlrblim eumlshteuml i drejteuml
sepse toka kur eumlshteuml shteteumlzuar ka pasur ateuml vlereuml dhe meriton teuml shpeumlrblehet me ateuml vlereuml ky
quhet trajtim i barabarteuml dhe nuk sjell diskriminim midis shtetasve () Por Keumlshilli i Ministrave
nuk ndalet neuml faktin se ka qeneuml pikeumlrisht shteti qeuml neuml rastin meuml teuml mireuml nuk ka marreuml masa efikase
dhe neuml rastin meuml teuml keq e ka penguar aktivisht geumlzimin e proneumls nga pronari legjitim Pra
paafteumlsineuml ose mungeseumln e gatishmeumlriseuml seuml shtetit duhet ta paguajeuml seumlrish subjekti i shproneumlsuar
duke iu neumlnshtruar njeuml skeme kompensimi qeuml neuml fund teuml peumlrllogaritjeve do teuml arrijeuml trsquoi japeuml
pronarit legjitim veteumlm leumlmosheuml dhe jo njeuml shpeumlrblim teuml drejteuml siccedil pretendohet nga subjektet e
interesuara
31 Neuml rastin konkret Keumlshilli i Ministrave paraqet si interes publik fatureumln e larteuml
financiare qeuml do teuml duhej teuml paguante shteti neuml rast se do teuml mbante skemeumln e kompensimit sipas
ligjit teuml vjeteumlr Neuml fakt po trsquoi referohemi pretendimit teuml keumlrkuesve si dhe fakteve teuml paraqitura
prej tyre ka mjaft subjekte qeuml nga komisionet e kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave kaneuml
marreuml njeuml vendim peumlr kthimin e pjessheumlm ose teuml ploteuml teuml proneumls seuml tyre vendime keumlto qeuml janeuml neuml
fuqi nga gjykatat shqiptare ose nga GJEDNJ Njeuml pjeseuml e mireuml e tyre mund teuml peumlrfitonin nga
kthimi fizik i proneumls seuml tyre aty ku eumlshteuml e lireuml teumlreumlsisht ose pjeseumlrisht Peumlr pronareumlt e pyjeve dhe
kullotave kjo mundeumlsi rezulton meuml e madhe (referuar edhe parashtrimeve teuml Avokatit teuml Popullit
neuml seanceumln gjyqeumlsore bazuar neuml komunikimin e tij me Ministrineuml e Bujqeumlsiseuml lidhur me fondin e
pyjeve dhe kullotave qeuml janeuml neuml proneumlsi teuml shtetit aktualisht) Ateumlhereuml lind pyetja Peumlrse duhet qeuml
keumlto vendime teuml trajtohen me formeuml kompensimi neumlse pronat objekt trajtimi janeuml ende teuml lira
Peumlrse qeveria nuk sheh mundeumlsineuml e uljes seuml vlereumls financiare teuml fatureumls duke hequr nga proneumlsia
shteteumlrore ato prona qeuml neuml fakt janeuml teuml pronareumlve subjekte teuml shproneumlsimit Pikeumlrisht realizimi i
38
keumlsaj teuml fundit neuml funksion teuml interesit publik do teuml ishte teumlreumlsisht e justifikuar prej tij dhe jo e
kundeumlrta
32 Keumlsaj pyetje teuml beumlreuml nga Gjykata neuml seanceuml peumlrfaqeumlsuesit e Keumlshillit teuml Ministrave iu
peumlrgjigjeumln se ldquoNeuml variantin e pareuml ekzistonte kthimi i proneumls keumlshtu siccedil keumlrkohej nga pronareumlt
dhe pikeumlrisht peumlr teuml realizuar keumlteuml teuml drejteuml Pyetja seuml cileumls shteti shqiptar nuk mund trsquoi peumlrgjigjej
dhe nuk i eumlshteuml peumlrgjigjur deri me sot eumlshteuml neumlse do teuml realizonte kthim teuml ploteuml dhe kompensim
nga ana tjeteumlr me keumlteuml formuleuml kjo do teuml thoshte trajtim teuml pa barabarteuml Ai qeuml sot do teuml merrte
tokeumln truall qeuml ka pasur tokeuml bujqeumlsore do teuml trajtohej neuml meumlnyreuml teuml pa barabarteuml me ateuml qeuml do teuml
merrte kompensim Eumlshteuml ajo qeuml ka ndodhur neuml 23 vite ata qeuml kaneuml pasur dhe kaneuml marreuml teuml
drejteumln e kthimit e kaneuml poseduar ateuml dhe kaneuml pasur mundeumlsi ti shohin frutet e tyre peumlr 23 vite
Kjo situateuml ishte gjetur neuml kundeumlrshtim me teuml drejtat e njeriut dhe peumlr keumlteuml arsye nuk pati njeuml
vendimmarrje 2 vjeccedilare teuml AKKP sepse vendimmarrja e agjenciseuml ccedildo diteuml do teuml ishte neuml
kundeumlrshtim me teuml drejta te njeriut Deri sa u krijua mekanizmi i ri i cili ne besojmeuml qeuml eumlshteuml
efektiv dhe neuml peumlrputhje me teuml drejtat e njeriu ldquo
33 Ajo qeuml ne e kemi teuml veumlshtireuml teuml kuptojmeuml nga ky qeumlndrim i subjektit teuml interesuar
eumlshteuml se shteti nuk ka beumlreuml peumlrpjekje teuml parashikojeuml se sa prona janeuml teuml kthyeshme neuml teumlreumlsi pra sa
eumlshteuml numri i objekteve ose tokave livadheve dhe pyjeve qeuml mund teuml kthehen neuml formeuml fizike pa
pasur nevojeuml trsquoi fuseuml pronareumlt e tyre neuml skemeuml kompensimi Pra pamundeumlsia e shtetit peumlr teuml beumlreuml
njeuml inventar teuml pronave teuml sekuestruara ose shproneumlsuara qeuml ndodhen ende teuml lira ose
potencialisht teuml mundura peumlr trsquoiu kthyer pronarit ka ccediluar neuml parashikimin e metodologjiseuml seuml
kompensimit megjitheumlse ka meumlnyra teuml tjera jo veteumlm meuml efektive peumlr pronarin i cili do teuml ishte
meuml i keumlnaqur teuml kishte proneumln e tij sesa njeuml vlereuml teuml kompensuar por do teuml ishte me meuml pak kosto
peumlr shtetin dhe taksapaguesit shqiptareuml teuml cileumlt deri tani po paguajneuml tepeumlr peumlr paafteumlsineuml e shtetit
peumlr teuml zgjidhur keumlteuml problem
34 Duke iu referuar testit teuml proporcionalitetit neuml keumlteuml kufizim qeuml beumln ligji teuml drejteumls seuml
proneumls kjo skemeuml nuk e kalon me sukses ateuml pasi nuk ka asnjeuml arsye legjitime qeuml justifikon keumlteuml
zgjidhje Shteti nuk duhet teuml zgjedheuml rrugeumln dhe metodeumln meuml teuml thjeshteuml ose meuml teuml lehteuml ldquopeumlr teuml
peumlrfunduar procesin e trajtimit teuml proneumlsrdquo siccedil e ka qeumlllimin ky ligj por duhet realisht teuml beumljeuml
peumlrpjekje teuml realizojeuml de facto teuml drejteumln e proneumls seuml pronareumlve teuml shproneumlsuar padrejteumlsisht si dhe
teuml uleuml sa meuml shumeuml fatureumln financiare teuml taksapaguesve Shteti duhet teuml peumlrdoreuml mjetin meuml teuml
peumlrshtatsheumlm dhe qeuml garanton ndeumlrhyrje sa meuml teuml vogeumll neuml teuml drejtat kushtetuese dhe jo mjetin meuml
teuml reumlndeuml por qeuml arrin qeumlllimin meuml shpejteuml pa u kujdesur peumlr shkeljet qeuml shkakton neuml teuml drejtat e
subjekteve qeuml preken prej saj
39
35 Gjykata ka theksuar se njeuml kusht tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi gjateuml
ndeumlrhyrjes neuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml eumlshteuml edhe respektimi i raportit teuml drejteuml midis
ndeumlrhyrjes dhe gjendjessituateumls qeuml e ka diktuar ateuml Ky kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml
evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml njeuml situateuml konkrete
Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete
teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml keumlrkohet teuml arrihen Gjithashtu Gjykata neuml
jurisprudenceuml teuml vazhdueshme ka mbajtur qeumlndrimin se parimi i proporcionalitetit neumlnkupton qeuml
ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit peumlr kufizimin e njeuml teuml drejte ose lirie teuml caktuar teuml beumlhet me mjete teuml
peumlrshtatshme qeuml i peumlrgjigjen drejt qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet Peumlrveccedil keumlsaj peumlrdorimi i keumltyre
mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml arrihet me mjete teuml
tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve meuml pak teuml deumlmshme
peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml kufizimit me gjendjen qeuml
e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml dobishmeumlriseuml dhe teuml
proporcionalitetit Respektimi i keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast
konkret duke ballafaquar interesin publik qeuml dikton kufizimin me teuml drejtat qeuml kufizohen Neuml
keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit
keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen
kufizimit (Vendimi nr2 dateuml 18022013 i Gjykateumls Kushtetuese)
36 Ligji parashikon krijimin e Fondit teuml Tokeumls (neni 53 dhe 12) i cili do teuml peumlrbeumlhet
nga fondi fizik i pronave neuml ccedildo qark sipeumlrfaqet e lira neuml territoret informale dhe sipeumlrfaqe teuml
tjera (e papeumlrcaktuar) Peumlrderisa do teuml krijohet njeuml Fond i tilleuml lind pyetja se peumlrse Keumlshilli i
Ministrave nuk ka beumlreuml njeuml studim se cilat nga keumlto toka teuml lira mund teuml kthehet neuml formeuml fizike
pronareumlve pa qeneuml nevoja teuml trajtohen si fond peumlr teuml gjitheuml pronareumlt ose veteumlm si potencialisht e
mundur pasi nuk ka njeuml peumlrcaktim se sa do teuml jeteuml ky fond dhe si krijohet
37 Neni 12 eumlshteuml i papeumlrcaktuesheumlm pasi teuml thuash se fondi i tokeumls peumlr kompensim do teuml
krijohet nga sipeumlrfaqet e mbetura teuml lira nga ndeumlrtimet informale eumlshteuml nonsens sepse pronari
legjitim duhet teuml preseuml ccedilfareuml mbetet e lireuml nga ndeumlrtuesit e paligjsheumlm ose zaptuesit numri dhe
peumlrqindja e teuml cileumlve ende eumlshteuml e papeumlrcaktuar derisa teuml krijohet fondi i tokeumls peumlr trsquoi kompensuar
pronareumlt legjitimeuml Neumlse qeveria kishte peumlr qeumlllim teuml krijojeuml fond teuml tokeumls peumlr kompensimin e
pronareumlve mund teuml kishte pezulluar procesin e legalizimit deri neuml kryerjen peumlrfundimtare teuml
procesit teuml kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave aty ku mendohet se ka mjaftuesheumlm tokeuml peumlr
trsquou kthyer pronareumlve Neuml keumlteuml meumlnyreuml shteti do teuml kursente nga fondi financiar dhe toka nuk do
40
teuml jepej me ccedilmim simbolik siccedil peumlrfitohet tani nga teuml paligjshmit Edhe taksapaguesit shqiptareuml do
teuml ishin meuml teuml keumlnaqur me uljen e barreumls financiare qeuml do trsquou duhet teuml paguajneuml peumlr dekadat neuml
vazhdim Edhe neuml vlereumlsimin e Komitetit teuml Ministrave lidhur me ekzekutimin e vendimit
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml neuml pg31 eumlshteuml theksuar se megjitheuml peumlrpjekjet pozitive teuml
qeveriseuml shqiptare peumlr teuml peumlrmbushur detyrimet e veumlna nga GJEDNJ ldquodisa paqarteumlsi duken se
kaneuml mbetur lidhur me paditeuml qeuml janeuml neuml shqyrtim aktualisht ose atyre qeuml mund teuml kundeumlrshtojneuml
njeumlra-tjetreumln Do teuml kishte qeneuml e dobishme neumlse autoritetet do teuml siguronin meuml shumeuml
informacion teuml detajuar se si keumlto fatura do teuml ndikonin neuml fondin e peumlrgjithsheumlm teuml kompensimit
dhe neuml peumlrcaktimin e Fondit teuml Tokeumlsrdquo Meuml tej neuml pg45 thuhet ldquoMund teuml ekzistojeuml rreziku peumlr
diskriminim midis subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cileumlve iu eumlshteuml kthyer prona fizikisht dhe atyre
qeuml do teuml kompensohen Peumlr keumlteuml eumlshteuml e nevojshme teuml shpjegohet se peumlrse qeveria ka beumlreuml keumlteuml
zgjedhje preferenciale me projektligjin neuml meumlnyreuml qeuml teuml vlereumlsohet skema e re e kompensimit neuml
peumlrputhje me standardet e vendosura nga GJEDNJrdquo Peumlrgjigja e qeveriseuml shqiptare lidhur me
keumlteuml ka qeneuml ldquopeumlr teuml hequr ccedildo mundeumlsi diskriminimi nuk eumlshteuml parashikuar kthimi por veteumlm
kompensimi peumlr teuml gjitheuml teuml shproneumlsuarit()rdquo (po aty)
38 Argumenti i dheumlneuml nga Keumlshilli i Ministrave se nuk ka pasur njeuml skemeuml
peumlrfundimtare peumlr kompensimin dhe si e tilleuml ajo mund teuml ndryshojeuml neuml ccedildo koheuml neuml meumlnyreuml teuml
papritur nga qeveriaparlamenti nuk na duket e bazuar Ccedildo parashikim ligjor peumlr sa koheuml
zbatohet dhe eumlshteuml neuml fuqi prezumohet se eumlshteuml e qeumlndrueshme Ndryshimi i papritur i
parashikimeve peumlr teuml njeumljteumlt subjekte dhe me pasoja peumlrkeqeumlsuese pa dheumlneuml argumente
kushtetuese peumlrbeumln cenim teuml siguriseuml juridike dhe diskriminim midis subjekteve teuml seuml njeumljteumls
kategori Keumlto parime kushtetuese nuk mund teuml cenohen veteumlm me argumentin se rritet fatura
financiare kur ky proces tashmeuml ka vite qeuml ka filluar dhe peumlr meuml se 20 vjet ka pasur njeuml skemeuml
tjeteumlr qeuml ndryshon teumlreumlsisht duke mosrespektuar aspak teuml drejteumln e pronareumlve por veteumlm
sipeumlrfaqeumlsisht detyrimin e shtetit peumlr teuml ldquombyllurrdquo ccedileumlshtjen e pronave Ky argument i peumlrdorur
vazhdimisht nga Keumlshilli i Ministrave nuk mendojmeuml se eumlshteuml argument i nivelit kushtetues qeuml
justifikon cenimin e vazhduesheumlm teuml seuml drejteumls seuml proneumls
39 Nisur nga sa meuml lart jemi teuml qeumlndrimit se parimi i siguriseuml juridike eumlshteuml prekur nga
rregullimi i ri dhe ndeumlrhyrja e beumlreuml nuk respekton kriteret kushtetuese peumlr keumlteuml qeumlllim teuml
parashikuara nga neni 171 i Kushtetuteumls konkretisht mbrojtjen e interesit publik vendosjen e
njeuml raporti teuml drejteuml midis seuml drejteumls seuml cenuar dhe qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet neumlpeumlrmjet
ndeumlrhyrjes legjislative si dhe ruajtjen e thelbit teuml seuml drejteumls seuml proneumls
41
B Peumlr pretendimin e cenimit teuml baraziseuml para ligjit
40 Keumlrkuesit kaneuml argumentuar se skema e kompensimit teuml parashikuar nga ligji bie
ndesh me parimin e baraziseuml para ligjit pasi trajton neuml meumlnyreuml teuml ndryshme teuml njeumljteumln kategori
pronareumlsh duke i vendosur ata qeuml presin teuml kompensohen neuml poziteuml meuml pak teuml favorshme se ata qeuml
u kompensuan para hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Gjithashtu vendimet e formeumls seuml prereuml peumlrfshi
edhe vendimet e dheumlna nga GJEDNJ do teuml vlereumlsohen sipas njeuml skeme meuml pak teuml favorshme sesa
vendimet e ekzekutuara para hyrjes neuml fuqi teuml ligjit megjitheumlse janeuml teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose vlereuml
totale
41 Pyetjes seuml beumlreuml nga Gjykata gjateuml seanceumls gjyqeumlsore neumlse skema e zgjedhur krijon
pabarazi subjekti i interesuar Keumlshilli i Ministrave iu peumlrgjigj negativisht Sipas tij ligji beumln njeuml
trajtim teuml barabarteuml jo veteumlm midis ish pronareumlve por edhe midis tyre dhe pronareumlve teuml soteumlm
Pra referuar keumltij qeumlndrimi neuml qofteuml se shteti aplikon keumlto kritere peumlr teuml shproneumlsuar sot peumlr
interes publik do teuml aplikojeuml teuml njeumljtat kritere peumlr ateuml shproneumlsim qeuml ka ndodhur 70 vjet meuml pareuml
42 Siccedil u tha meuml lart qeumlllimi i ligjit objekt shqyrtimi eumlshteuml ldquob) rregullimi dhe
shpeumlrblimi i drejteuml i kompensimit teuml proneumls ekzekutimi i vendimeve peumlrfundimtare teuml
kompensimit si dhe peumlrfundimi i procesit teuml kompensimitrdquo Pra rregullimi i ccedileumlshtjeve teuml
shproneumlsimit qeuml ndodhin sot nuk peumlrfshihet nga ky ligj dhe jo veteumlm kaq por sot nuk eumlshteuml e
mundur teuml krahasohet vlera e proneumls qeuml ka neuml treg me ateuml qeuml ka pasur para 70 vjeteumlve
43 Ne mendojmeuml se ligji cenon barazineuml e shtetasve para ligjit duke bere trajtim teuml
diferencuar midis pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim kthimi ose kompensimi teuml marreuml para hyrjes neuml
fuqi teuml keumltij ligji por ende teuml paekzekutuar dhe pronareumlve qeuml kaneuml arritur ta ekzekutojneuml vendimin
e kthimit ose kompensimit teuml marreuml neuml teuml njeumljteumln koheuml Neumlse keumlrkuesve u janeuml kthyer pronat teuml
cilat sipas ligjit 13315 cileumlsohen si brenda fusheumls seuml zbatimit teuml neneve 23 24 25 ata nuk mund
teuml ankohen peumlr zvarritje teuml procesit teuml ekzekutimit teuml vendimit por brenda 90 diteumlve nga hyrja e
ligjit neuml fuqi duhet teuml heqin doreuml nga certifikatat e proneumls dhe teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml saj
sigurisht sipas kritereve teuml peumlrfitimeve teuml zbritshme Ndryshe shteti e ccedilliron veten nga detyrimi
peumlr zbatimin teuml vendimeve neuml fjaleuml Neumlpeumlrmjet keumlsaj formule ligji vendos neuml pozita teuml
pabarabarta pronareumlt qeuml aplikojneuml sot dhe ata qeuml e kaneuml peumlrfituar me vendime teuml meumlparshme por
nuk kaneuml arritur ta posedojneuml ose ta ekzekutojneuml ateuml duke i privuar ata neuml meumlnyreuml arbitrare nga e
drejta e proneumls Prandaj mendojmeuml se ligji bie ndesh edhe me parimin e baraziseuml seuml shtetasve
para ligjit
44 Peumlr teuml gjitha keumlto arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se Gjykata duhej teuml kishte shpallur si
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi dhe jo veteumlm pjeseuml teuml tij pasi fryma dhe qeumlllimi i tij real nuk i
42
peumlrgjigjet keumlrkesave kushtetuese teuml parashikuar neuml nenet 41 42 dhe 17 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 1
teuml Protokollit Nr1 teuml KEDNJ-seuml si dhe praktikeumls seuml vazhdueshme teuml GJEDNJ-seuml dhe Gjykateumls
Kushtetuese
Aneumltareuml Gani Dizdari Vladimir Kristo
5
82 Ligji cenon parimin e baraziseuml para ligjit dhe mosdiskriminimit pasi urdheumlron
rivlereumlsimin e vendimeve peumlrfundimtare administrative dhe gjyqeumlsore neuml lidhje me
kompensimin Fakti qeuml njeuml ish pronar i eumlshteuml drejtuar meuml pareuml GJEDNJ-seuml dhe i eumlshteuml
dheumlneuml shpeumlrblimi i drejteuml me vendim gjykate dhe njeuml tjeteumlr akoma nuk ka marreuml
kompensimin nuk mund teuml lejojeuml ligjveumlneumlsin teuml krijojeuml njeuml situateuml pabarazie pavareumlsisht
interesit publik qeuml synohet teuml mbrohet peumlrmes keumltij ligji
83 Ligji cenon teuml drejteumln e proneumls neuml kuptim teuml nenit 1 Protokolli 1 i KEDNJ-seuml
pasi nuk parashikon vlereumlsimin real teuml proneumls sipas vendimeve peumlrfundimtare
administrative dhe gjyqeumlsore neuml lidhje me kompensimin Vlereumlsimi i vendimit teuml pareuml
duke peumlrdorur njeuml meumlnyreuml dhe formeuml teuml ndryshme kompensimi referuar vlereumls seuml tokeumls neuml
momentin e shproneumlsimit cenon teuml drejteumln e proneumls teuml fituar peumlrmes njeuml vendimi
peumlrfundimtar teuml cilin shteti ka deumlshtuar prej vitesh ta ekzekutojeuml sipas standardeve teuml
keumlrkuara nga Konventa
84 Ligji cenon teuml drejteumln e ankimit Ccedildokush ka teuml drejteumln teuml ankohet neuml njeuml
gjykateuml meuml teuml larteuml kundeumlr njeuml vendimi gjyqeumlsor Neuml rastin konkret peumlr sa koheuml gjykata
shqyrton ccedileumlshtje teuml themelit eumlshteuml e domosdoshme qeuml pala teuml rezervojeuml teuml drejteumln teuml
apelojeuml ateuml vendim neuml njeuml shkalleuml meuml teuml larteuml Gjykata e Larteuml eumlshteuml gjykateuml e ligjit dhe si
e tilleuml nuk mund teuml shqyrtojeuml themelin e ccedileumlshtjes
85 Ligji nuk parashikon kompensim financiar teuml drejteuml sipas ccedilmimit teuml koheumls por
sipas harteumls qeuml ka beumlreuml qeveria e cila nuk eumlshteuml bazuar neuml ccedilmimin e tregut duke mos
respektuar orientimet e GJEDNJ-seuml Referencat neuml ccedilmime dhe harta teuml ndryshme me
qeumlllim kompensimi do teuml krijojeuml situateuml pabarazie midis pronareumlve gjeuml e cila bie ndesh
me parimin e baraziseuml seuml shtetasve para ligjit
9 Subjekti i interesuar Kuvendi i Shqipeumlriseuml parashtroi me shkrim se
91 Ligji objekt shqyrtimi eumlshteuml njeuml ligj efektiv qeuml do trsquoi japeuml zgjidhje
peumlrfundimtare procesit teuml kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave brenda njeuml afati teuml
arsyesheumlm Miratimi i keumltij ligji doli si nevojeuml e detyrimeve qeuml rrjedhin nga vendimet e
GJEDNJ-seuml kundeumlr Shqipeumlriseuml teuml cilat kaneuml rritur tej mase fatureumln financiare teuml shtetit
shqiptar peumlr teuml kompensuar ose deumlmshpeumlrblyer ish-pronareumlt si rrjedhojeuml e cenimit teuml seuml
drejteumls seuml tyre teuml proneumls nga legjislacioni i miratuar prej vitit 1991 deri sot Shteti shqiptar
kishte detyrimin teuml ndeumlrmerrte hapat e duhur ligjoreuml dhe institucionaleuml peumlr teuml zgjidhur
peumlrfundimisht keumlteuml problem qeuml ka zgjatur tej ccedildo afati kohor teuml arsyesheumlm
6
92 Nuk qeumlndron pretendimi i keumlrkuesit se ligji bie ndesh me praktikeumln e GJEDNJ-
seuml peumlr kompensimin e drejteuml pasi ajo Gjykateuml ka njeuml seumlreuml vendimesh neuml teuml cilat theksohet
hapeumlsira e nevojshme e ligjveumlneumlsit peumlr teuml vlereumlsuar objektet e shproneumlsuara padrejteumlsisht
nga shteti pas vendosjes seuml regjimeve komuniste neuml Europeuml
93 Nuk qeumlndron pretendimi se ligji bie ndesh me parimin e siguriseuml juridike dhe
baraziseuml para ligjit pasi edhe veteuml Gjykata Kushtetuese neuml praktikeumln e saj ka vlereumlsuar se
neuml raste teuml caktuara parimi i siguriseuml juridike nuk prevalon ndaj interesit publik Interesi
publik eumlshteuml zgjidhja peumlrfundimtare e ccedileumlshtjes seuml kthimit dhe kompensimit teuml pronave sa
meuml shpejt dhe me sa meuml pak kosto financiare me qeumlllim kthimin e paqes sociale Ligji
nr1332015 garanton njeuml balanceuml teuml drejteuml midis teuml kufizimit teuml seuml drejteumls seuml proneumls dhe
interesit publik
94 Nuk qeumlndron as pretendimi se cenohet e drejta e ankimit pasi ajo eumlshteuml
parashikuar shprehimisht neuml ligj Subjektet kaneuml teuml drejteuml teuml ankohen neuml Gjykateumln e
Apelit duke peumlrshpejtuar mbylljen sa meuml pareuml teuml procesit gjyqeumlsor si njeuml nga qeumlllimet
kryesore teuml keumltij ligji Kjo gjeuml garanton synimin peumlr teuml peumlrfunduar teuml gjitheuml procesin
brenda 10 vjeteumlve me qeumlllim moszvarritjen e tij pa fund neuml nivele teuml ndryshme teuml sistemit
gjyqeumlsor
10 Subjektet e interesuara Keumlshilli i Ministrave dhe Agjencia e Trajtimit teuml
Pronave duke njeumlsuar qeumlndrimin e tyre parashtruan lidhur me pretendimet e keumlrkuesve
si meuml poshteuml
101 Ligji objekt kundeumlrshtimi eumlshteuml ligji meuml efikas dhe real qeuml eumlshteuml miratuar pas
vitit 1990 me qeumlllim rivendosjen sa teuml jeteuml e mundur e teuml drejtave teuml ish-pronareumlve
Ndryshe nga sa pretendojneuml keumlrkuesit ky ligj ruan parimin e baraziseuml dhe teuml interesit teuml
ligjsheumlm si dhe zbaton teuml gjitha rekomandimet e GJEDNJ-seuml dhe teuml Komitetit teuml
Ministrave teuml Keumlshillit teuml Europeumls peumlr shtetin shqiptar Gjithashtu ligji zgjidh problemet
sociale teuml mbartura dhe teuml krijuara nga sjelljet e keumlqija administrative Ai parashikon afate
peumlr ccedildo objektiv e veprimtari administrative peumlr peumlrfundimin neuml koheuml teuml gjitheuml procesit
102 Asnjeuml ligj i meumlparsheumlm nuk ka pasur si synim kthimin e ploteuml teuml proneumls
konkrete qeuml i eumlshteuml shproneumlsuar Teuml gjitha ligjet peumlrfshi edhe ligjin objekt keumlrkese kaneuml
si qeumlllim korrigjimin peumlr aq sa eumlshteuml e mundur brenda mundeumlsive dhe kushteve
ekonomiko-sociale teuml vendit padrejteumlsiteuml e regjimit teuml kaluar teuml kryera neuml deumlm teuml proneumls
private neumlpeumlrmjet shteteumlzimeve shproneumlsimeve konfiskimeve ose me ccedildo meumlnyreuml tjeteumlr
7
teuml padrejteuml Peumlr keumlteuml arsye ligji ka njeumlsuar termin ldquokthim dhe kompensim i proneumlsrdquo me
termin ldquoshpeumlrblim i drejteumlrdquo Kompensimi eumlshteuml neuml njeuml nga meumlnyrat peumlr teuml realizuar
shpeumlrblimin e drejteuml As nga KEDNJ-ja dhe as nga protokollet shteseuml teuml saj nuk rrjedh e
drejta absolute peumlr shpeumlrblim teuml ploteuml Eumlshteuml neuml vlereumlsimin e shtetit teuml caktojeuml sipas
mundeumlsive dhe kushteve ekonomike shoqeumlrore teuml zbatojeuml mekanizmin meuml teuml
peumlrshtatsheumlm
103 peumlr sa i takon pretendimit peumlr cenim teuml parimit teuml siguriseuml juridike jemi teuml
qeumlndrimit se seuml pari ky parim nuk eumlshteuml absolut dhe i pakufizuesheumlm siccedil ka theksuar edhe
veteuml Gjykata Kushtetuese neuml jurisprudenceumln e saj Interesi publik prevalon para keumltij
parimi kur ndeumlrhyrja eumlshteuml legjitime dhe proporcionale
104 Nuk qeumlndron pretendimi peumlr cenim teuml seuml drejteumls seuml ankimit pasi ankimi neuml
Gjykateumln e Apelit i ploteumlson kushtet e nenit 43 teuml Kushtetuteumls duke qeneuml gjykateuml ligji
Parashikimi i teuml drejteumls seuml ankimit eumlshteuml beumlreuml neuml peumlrputhje me afatet e vendosura nga ligji
peumlr teuml peumlrfunduar procesin e kompensimit teuml pronareumlve
III
Vlereumlsimi i Gjykateumls Kushtetuese
A Peumlr legjitimimin e keumlrkuesve
11 Ccedileumlshtjen e legjitimimit (locus standi) Gjykata e ka vlereumlsuar si njeuml ndeumlr aspektet
kryesore qeuml lidhen me inicimin e njeuml procesi kushtetues Neuml gjykime teuml kontrollit teuml
kushtetutshmeumlriseuml seuml normeumls subjektet iniciuese qeuml parashikohen neuml nenin 134 pika 1
shkronjat ldquoardquo ldquobrdquo ldquocrdquo dhe ldquoccedilrdquo teuml Kushtetuteumls seuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml konsiderohen si
subjekte qeuml nuk kaneuml detyrimin peumlr teuml provuar lidhjen e domosdoshme qeuml duhet teuml ekzistojeuml
ndeumlrmjet veprimtariseuml ligjore qeuml ato kryejneuml dhe ccedileumlshtjes kushtetuese teuml ngritur
12 Keumlrkuesit janeuml pjeseumlrisht subjekte teuml pakushteumlzuara (Presidenti 15 e deputeteumlve) dhe
pjeseumlrisht subjekte teuml kushteumlzuara (Avokati i Popullit Partia Republikane dhe shoqatat) Teuml pareumlt
legjitimohen ratione personae neuml kuptim teuml nenit 134 pika 1 teuml Kushtetuteumls si subjekte teuml
pakushteumlzuara peumlr teuml keumlrkuar kontroll abstrakt teuml normeumls juridike pa pasur nevojeumln e justifikimit
teuml interesit teuml tij (shih vendimin nr19 dateuml 15042015 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
13 Neuml gjykime teuml kontrollit teuml kushtetutshmeumlriseuml seuml normeumls subjektet iniciuese qeuml
parashikohen neuml nenin 134 pika 2 teuml Kushtetuteumls seuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml kaneuml detyrimin
peumlr teuml provuar lidhjen e domosdoshme qeuml duhet teuml ekzistojeuml ndeumlrmjet veprimtariseuml ligjore qeuml ato
kryejneuml dhe ccedileumlshtjes kushtetuese teuml ngritur Partia Republikane legjitimohet ratione personae neuml
8
kuptim teuml nenit 134 pika 1 shkronja ldquofrdquo teuml Kushtetuteumls Ajo eumlshteuml njeuml person juridik i regjistruar
si parti politike qeuml neuml vitin 1991 Partia Republikane si subjekt i parashikuar neuml nenin 134 pika
1 shkronja ldquofrdquo dhe pika 2 teuml Kushtetuteumls mund teuml veumlreuml neuml leumlvizje Gjykateumln neuml kuptim teuml nenit
131 shkronja ldquocrdquo teuml Kushtetuteumls peumlr kontrollin e akteve normative (shih vendimet nr15 dateuml
15042010 nr28 dateuml 09052012 teuml Gjykateumls Kushtetuese) Po keumlshtu edhe Avokati i Popullit
ka si funksion kushtetues mbrojtjen e individeumlve qeuml u cenohen teuml drejtat si pasojeuml e veprimtariseuml
seuml administrateumls shteteumlrore dhe neuml kuptim teuml nenit 134 pika 1 shkronja ldquodhrdquo e Kushtetuteumls
legjitimohet trsquoi drejtohet keumlsaj Gjykate peumlr kontrollin e kushtetutshmeumlriseuml seuml normeumls
14 Peumlr sa i peumlrket legjitimimit teuml shoqatave si subjekte iniciuese sipas nenit 134 pika 2
shkronja ldquofrdquo teuml Kushtetuteumls Gjykata ka tashmeuml njeuml jurisprudenceuml teuml konsoliduar e cila ka
pranuar legjitimimin e keumltyre subjekteve peumlr ccedileumlshtje qeuml lidhen me interesat e tyre Gjykata eumlshteuml
shprehur se vlereumlsimi neumlse njeuml organizateuml ka ose jo mjaftuesheumlm interes beumlhet rast pas rasti neuml
vareumlsi teuml rrethanave teuml ccedildo ccedileumlshtjeje teuml veccedilanteuml Organizata qeuml veuml neuml leumlvizje Gjykateumln duhet teuml
provojeuml se neuml ccedilfareuml meumlnyre ajo mund teuml preket neuml njeuml aspekt teuml veprimtariseuml seuml saj pra duhet teuml
provojeuml lidhjen e drejtpeumlrdrejteuml dhe teuml individualizuar qeuml ekziston midis veprimtariseuml seuml saj dhe
normeumls qeuml kundeumlrshton Interesi peumlr teuml vepruar duhet teuml jeteuml i sigurt i drejtpeumlrdrejteuml dhe vetjak
Ky interes konsiston tek e drejta e shkelur tek deumlmi real ose potencial dhe jo te premisat teorike
mbi antikushtetutshmeumlrineuml e normeumls qeuml ka sjelleuml keumlteuml cenim teuml interesit Veteumlm fakti se dispozitat
e kundeumlrshtuara mund teuml keneuml ose kaneuml pasur njeuml efekt ccedilfareumldo mbi keumlrkuesin nuk eumlshteuml i
mjaftuesheumlm peumlr teuml peumlrcaktuar neumlse ai legjitimohet neuml paraqitjen e keumlrkeseumls por eumlshteuml e
nevojshme teuml provohet se dispozita e kundeumlrshtuar rregullon marreumldheumlnie qeuml janeuml qeumlllimi i
veprimtariseuml seuml keumlrkuesit sipas peumlrcaktimeve teuml beumlra neuml Kushtetuteuml neuml ligje ose neuml rastin e
subjekteve teuml seuml drejteumls private neuml statut (shih vendimet nr14 dateuml 21032014 dhe nr33 dateuml
08062016 teuml Gjykateumls Kushtetuese) Neuml ccedileumlshtjen neuml shqyrtim para keumlsaj Gjykate 4 shoqatat
keumlrkuese kaneuml neuml statutin e tyre si synim mbrojtjen e interesave teuml ish-pronareumlve dhe peumlrpjekjen
peumlr vendosjen neuml vend teuml seuml drejteumls seuml proneumls teuml shproneumlsuar ose konfiskuar nga regjimi komunist
neuml Shqipeumlri Duke qeneuml se objekti i ligjit qeuml kundeumlrshtohet para Gjykateumls eumlshteuml zgjidhja
peumlrfundimtare e ccedileumlshtjes seuml pronave teuml shproneumlsuara ose konfiskuara nga regjimi komunist
Gjykata vlereumlson se keumlto shoqata justifikojneuml interesin e tyre peumlr teuml filluar njeuml kontroll kushtetues
teuml ligjit sipas nenit 1342 teuml Kushtetuteumls
15 Peumlr sa meuml lart neuml ccedileumlshtjen konkrete shoqatat legjitimohen ratione personae neuml
paraqitjen e keumlrkeseumls dhe veumlnien neuml leumlvizje teuml juridiksionit kushtetues neuml bazeuml teuml neneve 131ac
dhe 134 pika 1 shkronja ldquofrdquo dhe pika 2 teuml Kushtetuteumls Po ashtu keumlrkuesit legjitimohen ratio
9
temporis pasi keumlrkesa eumlshteuml paraqitur brenda afatit 3 vjeccedilar teuml peumlrcaktuar neuml nenin 50 teuml ligjit
nr8577 dateuml 10022000 ldquoPeumlr organizimin dhe funksionimin e Gjykateumls Kushtetuese teuml
Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo
B Peumlr keumlrkeseumln peumlr pezullimin e ligjit objekt keumlrkese
16 Keumlrkuesit peumlrveccedil njeuml teuml pesteumls seuml deputeteumlve kaneuml keumlrkuar para Gjykateumls edhe
pezullimin e ligjit objekt keumlrkese pasi sipas tyre zbatimi i tij gjateuml koheumls qeuml ai eumlshteuml neuml gjykim
para keumlsaj Gjykate do teuml sillte pasoja teuml pariparueshme peumlr kategorineuml e pronareumlve qeuml prek ky
ligj Sipas tyre ky ligj i fillon pasojat negative qeuml me hyrjen neuml fuqi teuml tij dhe efektet e
menjeumlhershme prekin kategorineuml e pronareumlve qeuml kaneuml beumlreuml keumlrkeseuml dhe janeuml neuml pritje teuml daljes seuml
vendimeve nga Agjencia e Trajtimit teuml Pronave (meuml poshteuml ATP) si dhe peumlr ata qeuml kaneuml peumlrfituar
nga ligji i meumlparsheumlm Nisur nga ky fakt mospezullimi i efekteve teuml keumltij ligji do teuml sillte pasoja
teuml reumlnda peumlr teuml drejteumln e proneumls ndaj teuml gjitheuml subjekteve qeuml preken nga ky ligj
17 Gjykata neuml mbeumlshtetje teuml nenit 45 teuml Ligjit nr 8577 dateuml 10022000 ldquoPeumlr
organizimin dhe funksionimin e Gjykateumls Kushtetuese teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo ka
kompetenceuml teuml vlereumlsojeuml neumlse zbatimi i normeumls konkrete mund teuml sjelleuml pasoja qeuml prekin interesa
shteteumlroreuml shoqeumlroreuml ose teuml individeumlve sipas rastit ccedilka peumlrbeumln kriterin thelbeumlsor peumlr pezullimin e
ekzekutimit teuml keumlsaj norme Gjykata vlereumlson se neuml kuptim teuml dispoziteumls seuml sipeumlrcituar keumlrkuesit
nuk paraqiteumln argumente neuml lidhje me pasojat e reumlnda apo teuml pariparueshme qeuml sjell zbatimi i
ligjit teuml kundeumlrshtuar Peumlr rrjedhojeuml Gjykata vendosi rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pezullim si teuml
pabazuar
18 Gjithashtu peumlr trsquoi ardhur neuml ndihmeuml vendimmarrjes peumlr keumlteuml ccedileumlshtje teuml reumlndeumlsishme
dhe komplekse Mbledhja e Gjyqtareumlve vendosi marrjen e opinionit amicus curia teuml Komisionit teuml
Venecias lidhur me respektimin ose jo teuml standardeve teuml vendosura nga KEDNJ-ja dhe praktika e
GJEDNJ-seuml sa i takon respektimit teuml parimit teuml siguriseuml juridike dhe baraziseuml para ligjit neuml
garantimin e seuml drejteumls seuml proneumls nga ligji objekt shqyrtimi para keumlsaj Gjykate
19 Gjykata neuml shqyrtimin e pretendimeve teuml keumlrkuesve e sheh teuml arsyeshme qeuml teuml ndalet
neuml vlereumlsimin e saj lidhur me respektimin e parimit teuml siguriseuml juridike teuml baraziseuml para ligjit dhe
teuml seuml drejteumls seuml ankimit neuml funksion teuml mbrojtjes seuml teuml drejteumls seuml proneumls nga ligji objekt shqyrtimi
C Peumlr pretendimin e cenimit teuml siguriseuml juridike si pasojeuml e ndryshimit teuml metodologjiseuml
seuml vlereumlsimit
10
20 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se skema e ofruar peumlr zgjidhjen e problemit sistemik neuml
lidhje me mosekzekutimin e vendimeve peumlr kompensimin e pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim
peumlrfundimtar administrativ nuk garanton sigurineuml juridike dhe barazineuml para ligjit neuml zgjidhjen
peumlrfundimtare teuml ccedileumlshtjes seuml pronave neuml vend Rivlereumlsimi i vendimeve peumlrfundimtare
administrative dhe gjyqeumlsore neuml lidhje me kompensimin cenon parimin e siguriseuml juridike pasi
peumlrmes keumltij ligji qeveria synon trsquoi referohet ccedilmimit dhe llojit teuml tokeumls neuml momentin e
shproneumlsimit Kjo sipas keumlrkuesve do teuml thoteuml qeuml vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml vendosur
kthimin ose kompensimin e proneumls teuml rishikohen megjitheumlse ato kaneuml marreuml formeuml teuml prereuml
21 Gjithashtu keumlrkuesit pretendojneuml se ligji objekt keumlrkese nuk garanton kthimin e
proneumls tek pronari por parashikon veteumlm njohjen dhe kompensimin financiar Ky i fundit nuk
eumlshteuml neuml peumlrputhje me ccedilmimin real teuml tregut por me ateuml qeuml ka parashikuar qeveria dhe qeuml nuk i
peumlrgjigjet vlereumls reale financiare teuml proneumls Sipas tyre mundeumlsiteuml peumlr kthim fizik nuk janeuml
parashikuar fare neuml ligj por edhe kompensimi financiar eumlshteuml i mangeumlt pasi i keumlrkohet pronarit teuml
heqeuml doreuml nga njeuml pjeseuml e madhe e vlereumls
22 Gjykata vlereumlson qeuml keumlto pretendime teuml keumlrkuesve trsquoi trajtojeuml neuml keumlndveumlshtrimin e
standardeve teuml vendosura nga jurisprudenca e saj lidhur me respektimin e parimit teuml siguriseuml
juridike neuml garantimin e seuml drejteumls seuml proneumls teuml shtetasve teuml cilat janeuml shteteumlzuar ose konfiskuar
gjateuml regjimit komunist neuml Shqipeumlri
23 Gjykata neuml jurisprudenceumln e saj ka theksuar se parimi i shtetit teuml seuml drejteumls i
sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml njeuml nga parimet themelore neuml shtetin dhe shoqeumlrineuml
demokratike Aspekte teuml keumltij parimi janeuml edhe siguria juridike mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara
si dhe pritshmeumlriteuml e ligjshme Siguria juridike presupozon veccedil teuml tjerash besueshmeumlrineuml e
qytetareumlve tek shteti dhe pandryshueshmeumlrineuml e ligjit peumlr marreumldheumlniet e rregulluara
Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet vazhdimisht ose teuml
jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike teuml cilat mund teuml
cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml vendosur me akte teuml
meumlparshme (shih vendimin nr 31 dateuml 18062010 teuml Gjykateumls Kushtetuese) Gjykata ka
theksuar se siguria juridike eumlshteuml ndeumlr elementet thelbeumlsore teuml shtetit teuml seuml drejteumls Parimi i shtetit
teuml seuml drejteumls ku mbeumlshtetet njeuml shtet demokratik neumlnkupton sundimin e ligjit dhe meumlnjanimin e
arbitraritetit me qeumlllim qeuml teuml arrihet respektimi dhe garantimi i dinjitetit njereumlzor drejteumlsiseuml dhe
siguriseuml juridike Parimi i siguriseuml juridike peumlrfshin krahas qarteumlsiseuml kuptueshmeumlriseuml dhe
qeumlndrueshmeumlriseuml seuml sistemit normativ edhe besimin te sistemi juridik (shih vendimet nr 15 dateuml
10032016 dhe nr 25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
11
24 Parimi i siguriseuml juridike keumlrkon domosdoshmeumlrisht njeuml formulim teuml qarteuml teuml
normave ligjore pasi njeuml rregullim i pasakteuml i normeumls ligjore qeuml i leuml shteg zbatuesit peumlr trsquoi dheumlneuml
asaj kuptime teuml ndryshme dhe me pasoja nuk shkon neuml peumlrputhje me qeumlllimin stabilitetin
besueshmeumlrineuml dhe efektivitetin qeuml synon veteuml norma juridike Eumlshteuml keumlrkeseuml e parimit teuml siguriseuml
juridike fakti se njeuml ligj neuml teumlreumlsi pjeseuml apo dispozita teuml veccedilanta teuml tij neuml peumlrmbajtjen e tyre duhet
teuml jeneuml teuml qarta teuml peumlrcaktuara dhe teuml kuptueshme Prandaj eumlshteuml detyreuml e gjykatave ose organeve
teuml tjera shteteumlrore e shoqeumlrore teuml ngarkuara me ligj qeuml mangeumlsi teuml caktuara teuml njeuml ligji trsquoi
ploteumlsojneuml natyrsheumlm peumlrmes interpretimit dhe zbatimit teuml tij neuml praktikeuml Por qeuml teuml realizohet njeuml
gjeuml e tilleuml para seuml gjithash ligji duhet kuptuar sakteuml dhe drejteuml Prandaj duhet teuml daleuml qarteuml qeumlllimi
i hartimit teuml tij Ai duhet teuml peumlrcaktojeuml mjetet e ndeumlrhyrjes subjektet teuml cilave u drejtohet raportet
e caktuara teuml sjelljes dhe meumlnyreumln e zbatimit teuml tij Rezultati qeuml synohet duhet teuml jeteuml i pritsheumlm
dhe pasojat teuml parashikueshme peumlr subjektet teuml cilave u drejtohet ligji neuml teumlreumlsi ose dispozita teuml
veccedilanta teuml tij (shih vendimet nr 34 dateuml 20122005 dhe nr 31 dateuml 19112003 teuml Gjykateumls
Kushtetuese) Peumlr teuml zbatuar drejt keumlteuml parim keumlrkohet nga njeumlra aneuml qeuml ligji neuml njeuml shoqeumlri teuml
ofrojeuml siguri qarteumlsi dhe vazhdimeumlsi neuml meumlnyreuml qeuml individeumlt trsquoi drejtojneuml veprimet e tyre neuml
meumlnyreuml korrekte e neuml peumlrputhje me teuml dhe nga ana tjeteumlr teuml mos qeumlndrojeuml statik neumlse duhet trsquoi
japeuml formeuml njeuml koncepti siccedil eumlshteuml ai i drejteumlsiseuml neuml njeuml shoqeumlri qeuml ndryshon me shpejteumlsi (shih
vendimin nr 36 dateuml 15102007 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
25 Gjithashtu Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo lloj
pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml prevalojeuml
neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike Neuml keumlteuml
pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e
favorshme ligjore paraqitet i reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje
teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml
teuml drejte teuml garantuar me Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml
rregullojeuml neumlpeumlrmjet akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato
teuml drejta teuml cilat janeuml parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml
preken nga ligjveumlneumlsi (shih vendimin nr 37 dateuml 13062012 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
26 Referuar ligjit objekt shqyrtimi Gjykata veumlren se ligjveumlneumlsi neumlpeumlrmjet tij ka
rirregulluar ccedileumlshtjen e kompensimit fizik dhe financiar teuml ish-pronareumlve teuml shproneumlsuar nga
regjimi komunist neuml Shqipeumlri Ky rirregullim duhet pareuml neuml aspektin e respektimit teuml kritereve teuml
12
vendosura nga neni 17 i Kushtetuteumls i cili eumlshteuml testi qeuml duhet teuml gjejeuml zbatim neuml ccedildo ndeumlrhyrje
neuml teuml drejtat dhe liriteuml themelore teuml individit sipas praktikeumls seuml konsoliduar teuml Gjykateumls Arsyeja
peumlr keumlteuml eumlshteuml fakti se ligji parashikon njeuml meumlnyreuml teuml re vlereumlsimi peumlr kompensimin e pronave
skemeuml e cila sipas keumlrkuesve rezulton neuml njeuml vlereuml meuml teuml uleumlt kompensimi se sa parashikonte
ligji i meumlparsheumlm peumlr keumlteuml qeumlllim
27 Konkretisht Gjykata do teuml ndalet neuml analizeumln neumlse ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit neuml
rregullimin e ccedileumlshtjes seuml kthimit dhe kompensimit teuml pronave ish-pronareumlve ka respektuar ose jo
parimin e siguriseuml juridike dhe parashikueshmeumlriseuml seuml legjislacionit sipas standardeve teuml
vendosura nga kjo Gjykateuml dhe GJEDNJ-ja
28 Referuar nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve
pra detyrimi peumlr parashikimin e ndeumlrhyrjeve me ligj neuml kuptimin formal rezulton teuml jeteuml i
respektuar pasi ndeumlrhyrja eumlshteuml beumlreuml neumlpeumlrmjet njeuml ligji teuml miratuar nga Kuvendi sipas
procedurave teuml parashikuara peumlr keumlteuml qeumlllim
29 Kriteri i dyteuml neuml radheuml peumlr trsquou vlereumlsuar eumlshteuml ekzistenca e interesit publik Koncepti
kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata
eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para
saj Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceumln e saj se si parimi i siguriseuml juridike nuk eumlshteuml absolut
dhe mund teuml kufizohet neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i
teuml cilit do teuml sillte pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml
radhiten neuml meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml
justifikojneuml ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml
aspektin e kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml
marreuml nga ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet rast pas rasti
nga Gjykata (Shih vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
30 Gjykata rithekson se neni 41 i Kushtetuteumls seuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml dhe neni 1 i
Protokollit Nr1 teuml Konventeumls Evropiane peumlr teuml Drejtat e Njeriut parashikojneuml mundeumlsineuml e
shpeumlrblimit teuml drejteuml neuml caktimin e maseumls dhe teuml meumlnyreumls seuml deumlmshpeumlrblimit duke i leumlneuml kufijteuml e
tij neuml diskrecion teuml ligjveumlneumlsit Shteti ka njeuml hapeumlsireuml teuml gjereuml vlereumlsimi peumlr arsye se ai njeh
gjendjen dhe raportet shoqeumlrore meuml mireuml se ccedildo individ dhe veteumlm ai ka neuml dispozicion mjetet
ligjore peumlr trsquoi peumlrmireumlsuar ato Objektivat legjitim teuml interesit publik si ato qeuml ndiqen neuml kuadrin e
masave teuml reformeumls ekonomike ose masat e hartuara peumlr teuml arritur drejteumlsi meuml teuml madhe
shoqeumlrore mund teuml keumlrkojneuml njeuml rimbursim meuml teuml vogeumll se vlera e ploteuml e tregutrdquo (Shih vendimin
nr302015 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
13
31 Ccedileumlshtja konkrete qeuml eumlshteuml shtruar peumlr shqyrtim para keumlsaj Gjykate lidhet me
kompensimin fizik dhe financiar teuml ish-pronareumlve teuml shproneumlsuar gjateuml regjimit komunist neuml
Shqipeumlri peumlr teuml cileumln kjo Gjykateuml ka mbajtur qeumlndrim edhe meuml pareuml peumlr sa i takon standardeve
dhe kritereve qeuml duhen respektuar nga ligjveumlneumlsi neuml realizimin e detyrimit teuml shtetit peumlr teuml
riparuar teuml drejteumln e proneumls teuml shkelur Gjykata ka vlereumlsuar neuml praktikeumln e saj se ligjveumlneumlsi ka
hapeumlsireumln e tij teuml vlereumlsimit peumlr teuml rregulluar ccedileumlshtjen e kompensimit teuml pronave teuml shteteumlzuara ose
konfiskuara gjateuml regjimit komunist Neuml keumlteuml kuadeumlr Gjykata ka njohur teuml drejteumln e ligjveumlneumlsit teuml
kufizojeuml hapeumlsireumln e geumlzimit dhe teuml disponimit teuml proneumls private nga shtetasit peumlr arsye teuml
ekzistenceumls seuml interesit publik Me qeumlllim qeuml njeuml ndeumlrhyrje e tilleuml ndaj teuml drejteumls seuml proneumls teuml jeteuml
e justifikuar eumlshteuml e domosdoshme qeuml teuml ekzistojeuml edhe njeuml marreumldheumlnie peumlrpjestimore midis
mjeteve teuml peumlrdorura dhe synimit qeuml keumlrkohet teuml realizohet Mbi keumlteuml bazeuml sistemi ligjor duhet teuml
peumlrmbajeuml njeuml seumlreuml garancish procedurale peumlr teuml siguruar qeuml ndikimi i tij mbi teuml drejteumln e proneumls teuml
mos jeteuml arbitrar dhe as i paparashikuesheumlm (Shih vendimin nr25 dateuml 28042016 teuml Gjykateumls
Kushtetuese)
32 Lidhur me kriterin tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi neuml vendosjen e kufizimit
peumlrpjestimin e drejteuml midis ndeumlrhyrjes dhe gjendjen qeuml e dikton ateuml Gjykata ka vlereumlsuar se ky
kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml
njeuml situateuml konkrete Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon
ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml
meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml ndiqen Peumlrveccedil keumlsaj
peumlrdorimi i keumltyre mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml
arrihet me mjete teuml tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve
meuml pak teuml deumlmshme peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml
kufizimit me gjendjen qeuml e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml
dobishmeumlriseuml dhe proporcionalitetit neuml kuptimin strikt teuml kufizimeve teuml imponuara Respektimi i
keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast konkret duke ballafaquar interesin
publik qeuml dikton kufizimin me ato teuml drejta qeuml i neumlnshtrohen kufizimit si dhe duke vlereumlsuar
edhe meumlnyreumln e kufizimit Neuml keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml
kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe
lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen kufizimit (shih vendimet nr25 dateuml 28042014 nr4 dateuml
2322011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
33 Neuml ccedileumlshtjen konkrete referuar edhe parashtrimeve teuml subjekteve teuml interesuara
interesi publik i identifikuesheumlm eumlshteuml zgjidhja e ccedileumlshtjes seuml pronave me njeuml kosto financiare dhe
14
koheumlzgjatje sa meuml teuml arsyeshme si dhe vendosja e paqes sociale midis kategorive teuml ndryshme
sociale qeuml prek kjo ccedileumlshtje e cila ka mbetur e pazgjidhur prej 25 vjeteumlsh
34 Gjykata vlereumlson se ka njeuml interes publik i cili duhet teuml vlereumlsohet si i reumlndeumlsisheumlm
deri neuml ateuml maseuml sa teuml justifikojeuml ndeumlrhyrjen e ligjveumlneumlsit Referuar edhe opinionit amicus curia teuml
Komisionit teuml Venecias Shtetet geumlzojneuml njeuml hapeumlsireuml teuml gjereuml vlereumlsimi neuml peumlrcaktimin e asaj ccedilka
eumlshteuml neuml interesin e publikut veccedilaneumlrisht peumlr sa i takon nenit 1 teuml Protokollit nr1 dhe gjateuml
implementimit teuml politikave sociale dhe ekonomike Ajo ccedilka nuk peumlrmbush keumlrkesat e interesit
publik eumlshteuml veteumlm privimi i proneumlsiseuml qeuml eumlshteuml haptazi i pabazuar GJEDNJ-ja pranon se ldquopeumlr
shkak teuml njohjes seuml sakteuml teuml shoqeumlrive teuml tyre dhe nevojave qeuml ato kaneuml neuml parim autoritetet
kombeumltare mund ta vlereumlsojneuml meuml mireuml sesa gjyqtari ndeumlrkombeumltar ateuml ccedilka eumlshteuml ldquoneuml interes teuml
publikutrdquo [hellip] Peumlr keumlteuml arsye u takon autoriteteve kombeumltare teuml beumljneuml vlereumlsimin fillestar lidhur me
ekzistenceumln e njeuml problemi qeuml shqeteumlson publikun duke garantuar marrjen e masave qeuml do teuml
zbatohen neuml fusheumln e ushtrimit teuml seuml drejteumls seuml proneumlsiseuml duke peumlrfshireuml privimin dhe kthimin e
proneumls Keumltu [hellip] autoritetet kombeumltare geumlzojneuml respektivisht njeuml hapeumlsireuml teuml caktuar vlereumlsimirdquo
(Shih ccedileumlshtjet Maria Atanasiu dhe Teuml tjereumlt kRumaniseuml op cit sect166 Shih gjithashtu Kopeckyacute k
Sllovakiseuml [GC] op cit sect37)
35 Po keumlshtu referuar edhe qeumlndrimit doktrinar teuml shprehur neuml opinionet e dheumlna nga
Komisioni i Venecias peumlr keumlteuml ccedileumlshtje rezulton se nuk mund teuml vendosen detyrime peumlr
kompensimin teumlreumlsor teuml proneumls seuml shproneumlsuar apo teuml shteteumlzuar nga regjimet qeuml nuk kaneuml
respektuar standardet minimale teuml teuml drejtave teuml njeriut dhe se rivendosja e ploteuml e teuml drejtave teuml
meumlparshme teuml proneumlsiseuml do teuml ishte neuml kundeumlrshtim me vet parimin e baraziseuml (Shih Opinion mbi
projektligjin ldquoPeumlr kthimin dhe kompensimin e proneumlsrdquo teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo miratuar
nga Komisioni i Venecias neuml Seanceumln e 58 Plenare Venecia 12-13 Mars 2004)
36 Gjithashtu edhe neuml opinionin peumlr vlereumlsimin e ligjit nr1332015 bazuar neuml keumlrkeseumln
e paraqitur peumlr amicus curia nga Gjykata Komisioni i Venecias eumlshteuml shprehur ldquo duke marreuml
parasysh situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi peumlr
ish-pronareumlt gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml parashikuara neuml nenin 1 teuml
Protokol l i t nr 1 teuml K EDNJ-seuml Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml ish-pronareumlverdquo (Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias miratuar neuml Seanceumln e
108-teuml Plenare Venecia 14-15 Tetor 2016)
15
37 Nisur nga sa meuml lart Gjykata do teuml ndalet neuml vlereumlsimin e nenit 6 teuml ligjit objekt
shqyrtimi Kjo dispoziteuml neuml pikat 1 dhe 2 ka parashikuar metodologjineuml e vlereumlsimit financiar teuml
vendimeve peumlrfundimtare peumlr kthimin dhe kompensimin e proneumls duke peumlrcaktuar
ldquoa) prona e njohur peumlr kompensim vlereumlsohet neuml bazeuml teuml zeumlrit kadastral qeuml ka pasur neuml
koheumln e shproneumlsimit
b) prona e kthyer vlereumlsohet duke e peumlrcaktuar ateuml nga diferenca qeuml do teuml rezultojeuml midis
vlereumls seuml saj sipas zeumlrit kadastral aktual dhe vlereumls seuml keumlsaj prone sipas zeumlrit kadastral neuml
koheumln e shproneumlsimit
2 Vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml teuml njohur veteumlm teuml drejteumln e kompensimit vlereumlsohen
financiarisht sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur prona neuml koheumln e shproneumlsimit sipas shkronjeumls
ldquoardquo teuml pikeumls 1 teuml keumltij nenirdquo
38 Gjykata veumlren se neuml peumlrmbajtjen e pikave 1 dhe 2 teuml nenit 6 teuml ligjit nr1332015 janeuml
materializuar parimet kryesore teuml formuleumls seuml kompensimit Pjesa tjeteumlr e nenit 6 rregullon situata
teuml veccedilanta si pjeseuml e metodologjiseuml seuml kompensimit gjejneuml zgjidhje edhe neuml dispozita teuml tjera teuml
ligjit
39 Meuml tej neni 6 neuml pikeumln 3 parashikon ldquoNeuml rastet kur subjektet e shproneumlsuara kaneuml
peumlrfituar me vendim kthimi dhe kompensimi diferenca e llogaritur sipas shkronjeumls ldquobrdquo teuml pikeumls
1 zbritet nga vlereumlsimi i proneumls seuml njohur peumlr kompensim e llogaritur sipas shkronjeumls ldquoardquo teuml
pikeumls 1 teuml keumltij nenirdquo Ndeumlrsa pika 5 e ligjit parashikon ldquoNeuml rast se ATP-ja merr vendim peumlr
njohje dhe kompensim fizik neuml proneumln e subjektit prona vlereumlsohet sipas pikeumls 1 teuml keumltij neni
Kur nga ky vlereumlsim rezulton se subjekti peumlrfiton njeuml proneuml qeuml ka vlereuml meuml teuml larteuml sesa prona qeuml
ka pasur neuml momentin e shproneumlsimit ateumlhereuml subjektit i kompensohet fizikisht sipeumlrfaqja qeuml i
korrespondon vlereumlsimit dhe pjesa tjeteumlr e proneumls kalon neuml fondin e tokeumls me vendim teuml ATP-seumlrdquo
40 Gjykata vlereumlson se keumlto dy pika sipas peumlrmbajtjes seuml tyre teuml ccedilojneuml neuml peumlrfundimin se
ato janeuml konceptuar si njeuml shproneumlsim i ri duke qeneuml se parashikojneuml rivlereumlsimin e pronave teuml
kthyera ose teuml kompensuara meuml pareuml Neuml keumlteuml keumlndveumlshtrim keumlto dy dispozita krijojneuml probleme
lidhur me sigurineuml juridike konkretisht peumlrsa i takon paqarteumlsiseuml dhe paparashikueshmeumlriseuml seuml
legjislacionit
41 Gjykata ashtu siccedil u shpreh meuml lart rithekson se siguria juridike si koncept kushtetues
peumlrfshin qarteumlsineuml kuptueshmeumlrineuml dhe qeumlndrueshmeumlrineuml e sistemit normativ Gjithashtu
GJEDNJ neuml vendimin Manushaqe Puto dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml duke peumlrkufizuar
elementeumlt qeuml lidhen me qarteumlsineuml e ligjit neuml procesin e hartimit teuml legjislacionit e veuml theksin tek
parashikueshmeumlria qarteumlsia dhe transparenca neuml vendimmarrje si parime kryesore teuml seuml drejteumls
16
dhe njeuml nga qeumlllimet e njeuml ligji (Shih ccedileumlshtjen Manushaqe Puto dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml
Vendim dateuml 31 Korrik 2012 sectsect 114) Ky qeumlndrim eumlshteuml mbajtur nga GJEDNJ-ja edhe neuml
ccedileumlshtjen Sabanchiyeva dhe teuml tjereuml kundeumlr Rusiseuml ku midis teuml tjerave thekson se
parashikueshmeumlria dhe qarteumlsia e akteve ligjore dhe neuml veccedilanti natyra automatike e rregullit
paqarteumlsia e pretenduar e disa prej koncepteve teuml tij dhe mungesa e shqyrtimit gjyqeumlsor janeuml teuml
lidhura ngushteuml me parimin e proporcionalitetit (Shih ccedileumlshtjet TP dhe KM kundeumlr Mbreteumlriseuml seuml
Bashkuar nr 2894595 sect 72 dhe Chapman kundeumlr Mbreteumlriseuml seuml Bashkuar nr 2723895 sect 92
ECHR 2001-I)
42 Gjykata vlereumlson se neni 6 i ligjit objekt shqyrtimi duhet pareuml i lidhur edhe me nenet e
tjera teuml ligjit konkretisht me nenet 13 14 20 21 24 26 dhe 31 Neuml keumlteuml kontekst ligjveumlneumlsi
duhet teuml mbajeuml parasysh se deri neuml ccedilfareuml mase kompensimi fizik i parashikuar neuml nenin 6 pika 3
dhe 5 ploteumlsohet nga nenet e tjera teuml ligjit peumlr teuml mos pasur mbivendosje ose peumlrplasje midis
dispozitave teuml ligjit Parashikimi i rregullimeve teuml peumlrseumlritura dhe teuml pakoordinuara midis tyre neuml
thelbin dhe pasojat qeuml ato sjellin krijojneuml paqarteumlsi dhe peumlr rrjedhojeuml cenojneuml parimin e siguriseuml
juridike Neuml keumlto kushte Gjykata ccedilmon se peumlrmbajtja e pikave 3 dhe 5 teuml nenit 6 teuml ligjit
1332015 nuk eumlshteuml neuml pajtim me parimin e siguriseuml juridike pasi peumlrllogaritja e sipeumlrfaqes seuml
peumlrfituar dhe asaj qeuml do teuml zbritet ose shtohet sipas formuleumls seuml parashikuar neuml pikeumln 1 teuml nenit 6
eumlshteuml e paqarteuml dhe krijon konfuzion neuml zbatim sa i takon pritshmeumlrive teuml shtetasve
43 Gjykata vlereumlson se peumlr sa u peumlrket dispozitave teuml tjera teuml kundeumlrshtuara prej
keumlrkuesve ato parashikojneuml forma teuml ndryshme teuml kompensimit teuml cilat synojneuml teuml vendosin njeuml
ekuilibeumlr teuml drejteuml ndeumlrmjet interesave teuml ndrysheumlm Referuar edhe opinionit amicus curia peumlr
keumlteuml ccedileumlshtje Komisioni i Venecias ka vlereumlsuar se peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml peumlrcaktojneuml
kthimin apo kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me vlereuml monetare nuk eumlshteuml e qarteuml se
deri neuml ccedilfareuml mase ngrihet ccedileumlshtja e pritshmeumlriseuml legjitime Relacioni shpjegues i ligjit
nr1332015 argumenton se nuk eumlshteuml hartuar asnjeumlhereuml ndonjeuml skemeuml peumlrfundimtare
kompensimi me njeuml shifeumlr konkrete kompensimi e cila do teuml krijonte njeuml ldquopritshmeumlri legjitimerdquo
Peumlr sa u peumlrket individeumlve qeuml ende nuk kaneuml marreuml njeuml vendim teuml formeumls seuml prereuml nga organet
administrative apo gjyqeumlsore i cili u njeh atyre teuml drejteumln e kthimit apo kompensimit teuml proneumls
qeveria shqiptare i referohet ccedileumlshtjes Bici kundeumlr Shqipeumlriseuml peumlr teuml justifikuar se keumlta individeuml
apo entitete nuk janeuml pronareuml dhe nuk kaneuml krijuar pritshmeumlri legjitime pasi e drejta e tyre nuk
eumlshteuml njohur neuml nivel kombeumltar
44 Gjykata thekson se skema e re e kompensimit e adoptuar neuml ligjin nr1332015 ka
ndryshuar metodeumln e vlereumlsimit Elementi kryesor i vlereumlsimit teuml kompensimit financiar eumlshteuml vlera e
17
proneumls sipas zeumlrit kadastral qeuml ajo ka pasur neuml koheumln e shproneumlsimit Kjo metodeuml eumlshteuml e ndryshme
nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe mund teuml rezultojeuml neuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ligjet e
meumlparshme (ligjet peumlr pronat teuml viteve 1993 2004 dhe 2006) parashikonin njeuml skemeuml meuml teuml larteuml
kompensimi se sa ajo e parashikuar nga ligji nr1332015 (Ramadhi e teuml tjereumlt k Shqipeumlriseuml no
3822202 sectsect 24 - 30 13 neumlntor 2007 Manushaqe Puto e teuml tjereumlt k Shqipeumlriseuml op cit sect 25-
26) Keumlshtu mund teuml thuhet se ligjet e meumlparshme kaneuml krijuar pritshmeumlri peumlr marrjen e
kompensimeve ekuivalente me vlereumln e tregut teuml proneumls neuml momentin e marrjes seuml vendimit peumlr
kompensimin Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e kompensimit nuk mund teuml cileumlsohet si shproneumlsim formal
ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si njeuml ldquondeumlrhyrje tjeteumlrrdquo e cila eumlshteuml njeuml dispoziteuml gjitheumlpeumlrfshireumlse
e parashikuar neuml nenin 1 teuml Protokollit nr1 keumlrkon qeuml ccedildo ndeumlrhyrje e beumlreuml nga autoritetet publike
neuml teuml drejteumln e geumlzimit paqeumlsor teuml pasuriseuml duhet teuml jeteuml e ligjshme (Shih ish-Mbreti i Greqiseuml dhe
teuml tjereumlt k Greqiseuml [GC] nr 2570194 sect 79 ECHR 2000-XII dhe Latridis k Greqiseuml [GC] nr
3110796 sect 58 ECHR 1999-II) Parimi i ligjshmeumlriseuml presupozon gjithashtu se dispozitat e
zbatueshme teuml legjislacionit teuml brendsheumlm duhet teuml jeneuml mjaftuesheumlm teuml qarta dhe teuml
aksesueshme dhe qeuml zbatimi i tyre teuml jeteuml i parashikuesheumlm Duke marreuml parasysh situateumln
specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i parashikuar nga ligji
nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi peumlr ish-pronareumlt
gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml parashikuara neuml nenin 1 teuml Pro tokol l i t
n r 1 teuml GJEDNJ-seuml
45 Gjykata lidhur me dispozitat qeuml parashikojneuml qeuml vendimet gjyqeumlsore ose administrative
teuml formeumls seuml prereuml teuml cilat parashikojneuml dheumlnien e njeuml mase teuml caktuar kompensimi por qeuml ende
nuk janeuml ekzekutuar vlereumlson se ato ngreneuml ccedileumlshtjen e ldquopritshmeumlriseuml legjitimerdquo por sipas ligjit nuk
do trsquoi neumlnshtrohen rivlereumlsimit Prandaj peumlr keumlto raste nuk mund teuml thuhet se ka ldquondeumlrhyrjerdquo neuml
kuptim teuml nenit 1 teuml Protokollit nr 1 teuml GJEDNJ-seuml peumlr sa koheuml keumlto vendime do teuml ekzekutohen
Peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml peumlrcaktojneuml kthimin ose kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me
vlereuml financiare skema e re e kompensimit e parashikuar nga ligji nr1332015 ndryshoi metodeumln e
vlereumlsimit e cila mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e
kompensimit nuk mund teuml cileumlsohet si shproneumlsim formal ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si
ldquondeumlrhyrje teuml tjerardquo sipas nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml GJEDNJ-seuml Megjithateuml Gjykata vlereumlson se
ekziston njeuml bazeuml ligjore mjaftuesheumlm e qarteuml dhe e detajuar peumlr ndeumlrhyrjen neuml keumlteuml ccedileumlshtje Po
ashtu siccedil u theksua meuml lart ndeumlrhyrja duket se ndjek njeuml qeumlllim legjitim pasi qeumlllimi i ligjit
nr1332015 eumlshteuml peumlrfundimi efektivisht i procesit teuml trajtimit teuml proneumls neumlpeumlrmjet njohjes dhe
kompensimit teuml saj brenda njeuml afati teuml arsyesheumlm (10 vjeccedilar)
18
46 Neuml situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi qeuml u
paguhet ish-pronareumlve gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml peumlrcaktuara neuml nenin 1
teuml Pro tokol l i t n r 1 teuml GJEDNJ Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml paguar peumlr ish-pronareumlt (Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias pg44)
47 Nisur edhe nga analiza e Komisionit teuml Venecias Gjykata vlereumlson se ligji objekt
shqyrtimi pavareumlsisht se parashikon njeuml metodologji teuml re vlereumlsimi peumlr kompensimin fizik dhe
financiar teuml ish pronareumlve e cila megjitheumlse rezulton neuml ndeumlrhyrje neuml teuml drejteumln e proneumls dhe
mund teuml mos u peumlrgjigjet pritshmeumlrive teuml subjekteve qeuml prek ligji rezulton se neuml teumlreumlsineuml e tij
respekton proporcionalitetin e ndeumlrhyrjes neuml teuml drejteumln e kompensimit teuml proneumls ish pronareumlve
dhe si e tilleuml eumlshteuml neuml respektim teuml nenit 1 teuml Protokollit 1 teuml KEDNJ-seuml
D Peumlr pretendimin e cenimit teuml seuml drejteumls seuml ankimit
48 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se ligji cenon teuml drejteumln e ankimit pasi duke parashikuar
veteumlm ankimin e vendimeve teuml ATP-seuml neuml Gjykateumln e Apelit praktikisht ka pamundeumlsuar
ankimin e vendimit gjyqeumlsor neuml njeuml gjykateuml neuml teuml larteuml duke qeneuml se vendimet e Gjykateumls seuml
Apelit janeuml vendime teuml formeumls seuml prereuml dhe peumlrfundimtare dhe Gjykata e Larteuml eumlshteuml gjykateuml e
ligjit dhe si e tilleuml nuk mund teuml investohet neuml fakte teuml ccedileumlshtjes Gjithashtu subjektet e
shproneumlsuara nuk mund teuml kundeumlrshtojneuml neuml gjykateuml metodologjineuml e vlereumlsimit pra meumlnyreumln se
si eumlshteuml vlereumlsuar prona e kompensuar por veteumlm vlefteumln financiare Neni 19 parashikon teuml
drejteumln e ankimit ndaj vendimit te ATP-seuml veteumlm peumlr vlereumln e kompensimit pra pronari nuk ka teuml
drejteuml teuml kundeumlrshtojeuml metodologjineuml ku bazohet vlereumlsimi Pra kufizimi i seuml drejteumls seuml ankimit
lidhet edhe me themelin e ankimit jo veteumlm me shkalleumln e gjykateumls ku ai shqyrtohet
49 Sipas parashtrimeve teuml subjekteve teuml interesuara ankimi neuml gjykateumln e apelit beumln teuml
mundur moszgjatjen e procedurave dhe mbylljen sa meuml teuml shpejteuml teuml procesit Shteti Shqiptar i ka
qeumlndruar asaj qeuml kjo gjykateuml dhe GJEDNJ-ja ka theumlneuml keumlto vendime janeuml kuazi gjyqeumlsore dhe
duhen ekzekutuar Nuk ka kompetenceuml asnjeuml organ administrativ trsquoi rishikojeuml ato prandaj nuk ka
njeuml rishikim por veteumlm njeuml ploteumlsim teuml vendimit Sipas Keumlshillit teuml Ministrave eumlshteuml konstatuar se
keumlto vendime nuk janeuml ekzekutuar asnjeumlhereuml sepse ato nuk kaneuml njeuml vlereuml teuml peumlrcaktuar qarteuml
Neumlse ato do teuml kishin njeuml vlereuml ekonomike apo financiare do teuml ishin ekzekutuar neumlpeumlrmjet
sistemit teuml zakonsheumlm Mosekzekutimi i vendimeve lidhet me mungeseumln e vlereumlsimit teuml tyre dhe
19
ky ka qeneuml njeuml proces i qeumlllimsheumlm peumlr teuml mos i ekzekutuar ato Keumlshtu qeuml sot ligji i ri u jep njeuml
vlereuml ekonomike neuml meumlnyreuml qeuml teuml ekzekutohen
50 Lidhur me keumlteuml pretendim Gjykata neuml praktikeuml teuml vazhdueshme ka vlereumlsuar se
kontrolli gjyqeumlsor ndaj akteve me karakter administrativ duke qeneuml shprehje e parimit teuml
kontrollit dhe balancimit teuml pushteteve e duke qeumlndruar neuml themel teuml pavareumlsiseuml seuml organeve ka
ndryshime thelbeumlsore nga kontrolli administrativ qeuml kryhet neuml rrugeuml hierarkike apo nga organe teuml
krijuara posaccedileumlrisht Dallimet qeumlndrojneuml krahas teuml tjerave neuml rrafshin procedural neuml kuptim qeuml
gjykatat neuml kontrollin e keumltyre akteve respektojneuml rregullat e parashikuara neuml legjislacionin
procedural dhe nuk mund teuml interferojneuml e as teuml adaptojneuml procedura administrative Gjykata e
vlereumlson keumlteuml pretendim neuml lidhje me teuml drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt ligjor neuml kuptim teuml nenit
42 teuml Kushtetuteumls E drejta peumlr trsquoiu drejtuar gjykateumls ndeumlr teuml tjera ka peumlr qeumlllim teuml garantojeuml
shtetasit nga ccedildo veprim qeuml u shkakton cenim teuml teuml drejtave teuml tyre pa peumlrjashtuar rastet kur
cenimi vjen nga ndonjeuml akt i administrateumls shteteumlrore Shteti i seuml drejteumls presupozon qeuml ccedildo
ndeumlrhyrje e autoriteteve ekzekutive neuml teuml drejtat e individit apo teuml personave juridikeuml duhet teuml jeteuml
objekt i njeuml kontrolli efektiv nga njeuml organ qeuml ofron garantimin e pavareumlsiseuml dhe paaneumlsiseuml gjateuml
procesit teuml shqyrtimit teuml procesit (shih vendimin nr10 dateuml 29022016 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
51 Neuml njeuml rast teuml ngjasheumlm Gjykata konstatoi se e drejta e ankimit gjyqeumlsor ndaj
vendimeve teuml njeuml organi administrativ duke parashikuar mjetin dhe afatin e ankimit ploteumlsonte
standardin kushtetues teuml seuml drejteumls seuml ankimit Peumlr rrjedhojeuml Gjykata ccedilmoi se parashikimi ligjor
ishte i mjaftuesheumlm peumlr teuml realizuar teuml drejteumln e ankimit gjyqeumlsor ndaj akteve administrative qeuml
nxjerr organi administrativ (Shih vendimin nr 25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
52 Neuml ccedileumlshtjen konkrete peumlr shqyrtim Gjykata vlereumlson se e drejta e ankimit e
parashikuar nga ligji nr 1332015 i ploteumlson kriteret peumlr teuml pasur njeuml kontroll gjyqeumlsor teuml akteve
teuml nxjerra nga organe administrative ose kuazi gjyqeumlsore Pretendimi i keumlrkuesve se nuk duhej
parashikuar si shkalleuml e ankimit Gjykata e Apelit por gjykata administrative e shkalleumls seuml pareuml si
gjykateuml kompetente peumlr shqyrtimin e ankimit ndaj vendimeve teuml ATP-seuml nuk eumlshteuml i bazuar
Gjykata thekson se shteti nuk ka detyrim teuml parashikojeuml meuml shumeuml se njeuml shkalleuml ankimi peumlr sa
koheuml qeuml ka njeuml ankim neuml njeuml gjykateuml teuml parashikuar me ligj neuml kuptim teuml nenit 43 teuml Kushtetuteumls
si dhe nenit 13 teuml KEDNJ-seuml Neuml keumlto kushte Gjykata vlereumlson se kriteri i kontrollit gjyqeumlsor teuml
akteve teuml pushtetit publik eumlshteuml i garantuar nga ligji objekt shqyrtimi
DH Peumlr pretendimet e tjera
20
53 Peumlr sa i takon pretendimeve teuml keumlrkuesve sa i takon skemeumls seuml kompensimit financiar
teuml parashikuar nga neni 7 i ligjit Gjykata nuk arriti teuml formojeuml shumiceumln e nevojshme dhe peumlr
keumlteuml arsye vendosi refuzimin e keumlrkeseuml1
54 Lidhur me pretendimet e tjera teuml keumlrkuesve qeuml kaneuml teuml beumljneuml me cenimin e seuml drejteumls
seuml proneumls dhe barazineuml e shtetasve para ligjit Gjykata i ka vlereumlsuar ato neuml kuadeumlr teuml ndeumlrhyrjes
seuml ligjveumlneumlsit sipas kritereve teuml nenit 17 teuml Kushtetuteumls si meuml lart dhe nuk e sheh teuml nevojshme trsquoi
trajtojeuml ato meuml vete pasi lidhen me teuml njeumljtat shkaqe dhe pasoja juridike
55 Nisur nga sa meuml sipeumlr neuml peumlrfundim teuml shqyrtimit Gjykata vlereumlson se ligji objekt
shqyrtimi neuml pikat 3 dhe 5 teuml nenit 6 teuml tij cenon sigurineuml juridike dhe si teuml tilla nuk janeuml neuml
pajtim me Kushtetuteumln
PEumlR KEumlTO ARSYE
Gjykata Kushtetuese e Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml neuml mbeumlshtetje teuml neneve 131 dhe 134 teuml
Kushtetuteumls si dhe teuml neneve 72 e neuml vijim teuml ligjit nr 8577 dateuml 10022000 ldquoPeumlr organizimin
dhe funksionimin e Gjykateumls Kushtetuese teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo me shumiceuml votash
V E N D O S I
- Pranimin pjeseumlrisht teuml keumlrkeseumls
- Shfuqizimin si antikushtetues teuml nenit 6 pika 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin
e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit teuml pronaverdquo
- Refuzimin e keumlrkeseumls peumlr shfuqizimin e nenit 6 pika 1 shkronja ldquobrdquo si dhe teuml nenit 7
pika 2 shkronja ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml ligjit teuml meumlsipeumlrm
- Rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pjeseumln tjeteumlr
Ky vendim eumlshteuml peumlrfundimtar i formeumls seuml prereuml dhe hyn neuml fuqi diteumln e botimit neuml
Fletore Zyrtare
1 Gjyqtari F Hoxha eumlshteuml shprehur dhe peumlr shfuqizimin e fjaleumlve ldquokthim dherdquo neuml pikeumln 1 teuml nenit 6 dhe shkronjeumls
ldquobrdquo pika 1 teuml nenit teuml meumlsipeumlrm dhe pikeumln ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml nenit 7 Gjyqtareumlt GDizdari dhe VKristo kaneuml votuar peumlr
shfuqizimin e teuml gjitheuml ligjit
MENDIM PAKICE
1 Peumlr arsye se nuk ndajmeuml teuml njeumljtin qeumlndrim me shumiceumln neuml ccedileumlshtjen me objekt
shfuqizimin si teuml papajtuesheumlm me Kushtetuteumln dhe KEDNJ-neuml teuml ligjit nr1332015 dateuml
05122015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit teuml pronaverdquo
vlereumlsojmeuml qeuml teuml paraqesim argumentet peumlr qeumlndrimin toneuml si gjyqtareuml neuml pakiceuml
2 Neuml peumlrfundim teuml gjykimit Gjykata ka vendosur pranimin pjeseumlrisht teuml keumlrkeseumls
shfuqizimin si teuml papajtuesheumlm me Kushtetuteumln teuml nenit 6 pikat 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015
refuzimin e keumlrkeseumls peumlr shfuqizimin e nenit 6 pika 1 shkronja ldquobrdquo si dhe nenit 7 pika 2
shkronja ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml ligjit dhe rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pjeseumln tjeteumlr Neuml arsyetimin e vendimit
peumlr shfuqizimin e pikave 3 dhe 5 teuml nenit 6 shumica ka vlereumlsuar se keumlto dispozita ligjore sipas
peumlrmbajtjes seuml tyre kuptohen si njeuml shproneumlsim i ri duke qeneuml se parashikojneuml rivlereumlsimin e
pronave teuml kthyera ose teuml kompensuara meuml pareuml Neuml keumlteuml keumlndveumlshtrim keumlto dy dispozita krijojneuml
probleme lidhur me sigurineuml juridike konkretisht peumlr sa i takon paqarteumlsiseuml dhe
paparashikueshmeumlriseuml seuml legjislacionit
3 Neuml ndryshim nga sa ka vlereumlsuar shumica si edhe bazuar edhe neuml opinionin e
Komisionit teuml Venecias peumlr vlereumlsimin e ligjit nr1332015 ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml vlereumlsojmeuml se
Gjykata duhej teuml vendoste rreumlzimin e keumlrkeseumls neuml teumlreumlsineuml e saj peumlr arsye se pretendimet e
paraqitura nga keumlrkuesit janeuml teuml pabazuara peumlr teuml gjitha argumentet qeuml do teuml paraqesim neuml vijim
4 Neuml lidhje me parimin e siguriseuml juridike neuml jurisprudenceumln e saj Gjykata ka vlereumlsuar
se mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme si standarde kushtetuese teuml
trajtuara vazhdimisht nga jurisprudenca kushtetuese peumlrbeumljneuml elemente teuml parimit teuml shtetit teuml seuml
drejteumls sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls Parimi i siguriseuml juridike peumlrfshin krahas
qarteumlsiseuml kuptueshmeumlriseuml dhe qeumlndrueshmeumlriseuml seuml sistemit normativ edhe besimin te sistemi
juridik pa marreuml peumlrsipeumlr garantimin e ccedildo pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml
favorshme ligjore Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet
vazhdimisht ose teuml jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike
teuml cilat mund teuml cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml
vendosur me akte teuml meumlparshme (shih vendimin nr5 dateuml 05022015 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
Rregullimet ligjore qeuml kaneuml teuml beumljneuml me teuml drejtat e shtetasve duhet teuml keneuml qeumlndrueshmeumlri teuml
mjaftueshme qeuml siguron vijimeumlsineuml e tyre Si rregull nuk mund teuml mohohen interesa dhe
pritshmeumlri teuml ligjshme teuml qytetareumlve nga ndryshimet neuml legjislacion Shteti duhet teuml synojeuml teuml
22
ndryshojeuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml veteumlm neumlse ndryshimi sjell pasoja pozitive (shih
vendimin nr25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
5 Bazuar neuml standardet e meumlsipeumlrme kushtetuese vlereumlsojmeuml se ligji i kundeumlrshtuar nuk
cenon parimin e siguriseuml juridike neuml asnjeuml nga elementet e saj Neuml nenin 1 teuml tij ligji nr13332015
ka peumlrcaktuar si objekt rregullimin dhe shpeumlrblimin e drejteuml teuml ccedileumlshtjes seuml proneumls krijimin dhe
administrimin e fondit teuml kompensimit si dhe peumlrcaktimin e procedurave neuml trajtimin e proneumls
me qeumlllim peumlrfundimin e keumltij procesi Kurse neuml nenin 3 ka peumlrcaktuar qarteumlsisht fusheumln e
zbatimit pra se deri ku i shtrin efektet ai konkretisht ekzekutimin e vendimeve teuml pazbatuara qeuml
njohin teuml drejteumln e kompensimit si dhe ccedileumlshtjet qeuml janeuml neuml shqyrtim neuml gjykatat e teuml gjitha
niveleve peumlr efekt kompensimi Gjithashtu edhe neni 71 i ligjit u referohet veteumlm vendimeve qeuml
kaneuml njohur teuml drejteumln e kompensimit Pra qarteumlsia e keumlsaj pjese teuml ligjit neuml lidhje me efektet e tij
vlereumlsojmeuml se hedh poshteuml pretendimin peumlr paqarteumlsi neuml rregullimin ligjor Ligji nuk ka marreuml
peumlrsipeumlr teuml rregullojeuml situateumln e krijuar me vendime qeuml janeuml shprehur peumlr kthimin fizik teuml proneumls
ccedilka rezulton e qarteuml dhe nga neni 81 i tij i cili peumlrcakton se u neumlnshtrohen procedurave teuml
kompensimit subjektet e shproneumlsuara qeuml kaneuml njeuml vendim peumlrfundimtar kompensimi financiar
etj
6 Teuml njeumljtin qeumlndrim ka mbajtur edhe Komisioni i Venecias1 i cili neuml opinionin e tij
shprehet ldquoVendimet gjyqeumlsore ose administrative teuml formeumls seuml prereuml teuml cilat parashikojneuml
dheumlnien e njeuml mase teuml caktuar kompensimi por qeuml ende nuk janeuml ekzekutuar pa dyshim qeuml
ngreneuml ccedileumlshtjen e ldquopritshmeumlriseuml legjitimerdquo dhe nuk do trsquoiacute neumlnshtrohen rivlereumlsimit sipas ligjit
nr1332015 Neuml keumlto raste nuk ka ldquondeumlrhyrjerdquo neuml kuptim teuml nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml
KEDNJ-seuml peumlr sa koheuml keumlto vendime ekzekutohen si duhet Peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml
peumlrcaktojneuml kthimin ose kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me vlereuml financiare nuk eumlshteuml e
qarteuml se deri neuml ccedilfareuml mase ngrihet ccedileumlshtja e pritshmeumlriseuml legjitime Gjithsesi skema e re e
kompensimit e parashikuar nga ligji nr1332015 ndryshoi metodeumln e vlereumlsimit e cila mund teuml
rezultojeuml neuml njeuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e kompensimit nuk mund teuml
cileumlsohet si shproneumlsim formal ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si ldquondeumlrhyrje teuml tjerardquo sipas
nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml KEDNJ-seuml Megjithateuml ndeumlrhyrja ka njeuml bazeuml ligjore teuml qarteuml neuml
ligjin nr1332015 (dhe tri aktet e tjera neumlnligjore qeuml kaneuml daleuml neuml zbatim teuml ligjit nr1332015)
Pra duket se ekziston njeuml bazeuml ligjore mjaftuesheumlm e qarteuml dhe e detajuar peumlr ndeumlrhyrjen neuml keumlteuml
ccedileumlshtje Po ashtu ndeumlrhyrja duket se ndjek njeuml qeumlllim legjitim pasi qeumlllimi i ligjit nr1332015
eumlshteuml peumlrfundimi efektivisht i procesit teuml trajtimit teuml proneumls neumlpeumlrmjet njohjes dhe kompensimit teuml
1 Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias nr861 2016 CDL-AD (2016)023
23
saj Duke pasur parasysh sfondin historik teuml problemeve teuml ndryshme qeuml lidhen me peumlrfundimin
efektiv teuml procesit teuml kthimit dhe kompensimit teuml pronave neuml Shqipeumlri duket se qeumlllimet e ligjit
nr1332015 janeuml edhe neuml interes teuml publikut brenda kuptimit teuml nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml
KEDNJ-seuml Ndeumlrhyrja eumlshteuml proporcionale neumlse fondi financiar prej 50 bilion lekeumlsh shqiptareuml
qeuml i atribuohet skemeumls seuml kompensimit peumlrgjateuml njeuml periudhe 10-vjeccedilare eumlshteuml peumlrcaktuar si
duhet duke pasur parasysh buxhetin shteteumlror neuml teumlreumlsi dhe prodhimin e brendsheumlm bruto teuml
vendit Neuml situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi qeuml
u paguhet ish-pronareumlve gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml peumlrcaktuara neuml
nenin 1 teuml Protokollit nr1 teuml KEDNJ-seuml Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml paguar peumlr ish-pronareumltrdquo
7 Ligji i ri nuk ndryshon thelbin e seuml drejteumls seuml njohur me ligjet e meumlparshme pra teuml
drejteumln peumlr kompensim teuml subjekteve peumlrfituese ccedilka neuml vlereumlsimin toneuml do teuml sillte cenim teuml
pritshmeumlrive teuml ligjshme Peumlrkundrazi ai i respekton keumlto pritshmeumlri por peumlrcakton kritere
procedura e rregulla teuml qarta peumlr meumlnyreumln e peumlrfitimit teuml keumltyre subjekteve Peumlr sa koheuml qeuml ligji i
ri nuk peumlrjashton kompensimin sipas vlereumls seuml tregut nuk mendojmeuml se ka cenim teuml parimit teuml
siguriseuml juridike teuml subjekteve qeuml trajton ligji Ligji i ri nuk ka vendosur kritere teuml reja por ka
qarteumlsuar meumlnyreumln e zbatimit teuml kritereve teuml parashikuara edhe meuml pareuml Qeumlllimi i ligjit eumlshteuml neuml
vetvete realizimi i kompensimit dhe jo ndryshimi i rregullave apo parashikimi i procedurave teuml
reja peumlr kthimin fizik teuml proneumls Kjo do teuml thoteuml se ky ligj zbatohet veteumlm peumlr ata ish-pronareuml teuml
cileumlt nuk kaneuml mundur teuml peumlrfitojneuml kthimin fizik teuml proneumls seuml tyre teuml shproneumlsuarkonfiskuar peumlr
shkak se ajo nuk ka qeneuml meuml e lireuml ose peumlr ccedilfareumldo arsye tjeteumlr Neuml keumlteuml meumlnyreuml ata peumlrfitojneuml nga
e drejta peumlr t`u kompensuar Neuml teuml njeumljteumln linjeuml duhej teuml interpretoheshin nga shumica edhe
dispozitat e shfuqizuara teuml ligjit nr1332015
8 Shteti shqiptar ka pasur detyrimin peumlr peumlrfundimin e procesit teuml kthimit dhe
kompensimit teuml pronave edhe bazuar neuml vendimin pilot teuml GJEDNJ-seuml neuml ccedileumlshtjen Manushaqe
Puto Meumlnyra qeuml ligjveumlneumlsi ka zgjedhur peumlr trajtimin dhe peumlrfundimin e keumltij procesit nuk cenon
standardet kushtetuese konkretisht teuml drejteumln e proneumls sigurineuml juridike teuml drejteumln e ankimit teuml
drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt dhe barazineuml para ligjit Neuml vlereumlsimin toneuml ligji ka vendosur
kritere teuml njeumljta e teuml qarta peumlr teuml gjitheuml personat qeuml do teuml jeneuml subjekte teuml tij Ai ka peumlrcaktuar
procedurat dhe rregullat qeuml do teuml ndiqen me qeumlllim realizimin e seuml drejteumls seuml proneumls seuml
24
peumlrfituesve dhe pritshmeumlrive teuml ligjshme teuml ish-pronareumlve si dhe njeuml afat kohor teuml vlereumlsuar si teuml
arsyesheumlm peumlr peumlrfundimin e keumltij procesi
9 Peumlr teuml gjitha argumentet e meumlsipeumlrme vlereumlsojmeuml se pretendimet e paraqitura neuml
keumlrkeseuml duhej teuml rreumlzoheshin si teuml pabazuara
Kryetar Bashkim Dedja
Aneumltareuml Besnik Imeraj Altina Xhoxhaj
25
MENDIM PAKICE
1 Bashkohemi me qeumlndrimin e shumiceumls peumlr shfuqizimin si antikushtetues teuml nenit 6
pika 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml
kompensimit teuml pronave por nuk bashkohemi me linjeumln e arsyetimit qeuml ka ndjekur shumica neuml
keumlteuml vendim si dhe me rreumlzimin e keumlrkeseumls sa i takon pjeseumls tjeteumlr teuml keumlrkimeve sipas objektit teuml
keumlrkeseumls Ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml jemi teuml qeumlndrimit qeuml Gjykata duhej teuml kishte deklaruar
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi peumlr arsyet e meumlposhtme
A Peumlr pretendimin peumlr cenim teuml siguriseuml juridike
2 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se skema e ofruar peumlr zgjidhjen e problemit sistemik neuml
lidhje me mosekzekutimin e vendimeve neuml lidhje me kompensimin e pronareumlve qeuml kaneuml njeuml
vendim peumlrfundimtar administrativ nuk garanton efektivitet neuml zgjidhjen e problemit dhe as
qarteumlsi dhe parashikueshmeumlri Neuml nenin 15 teuml ligjit 1332015 ldquoAfatet e vlereumlsimit financiar teuml
vendimeve peumlr kompensimrdquo peumlrcaktohet njeuml afat kohor prej tre vitesh peumlr teuml beumlreuml vlereumlsimin
financiar peumlr secilin subjekt i cili ka njeuml vendim teuml meumlparsheumlm qeuml i njeh teuml drejteumln peumlr
kompensim Kjo eumlshteuml njeuml qasje qeuml cenon seumlrish sigurineuml juridike dhe peumlrzgjat me ligj procesin e
kompensimit teuml pronave
3 Gjithashtu sipas keumlrkuesve rivlereumlsimi i vendimeve peumlrfundimtare administrative
dhe gjyqeumlsore neuml lidhje me kompensimin cenon parimin e siguriseuml juridike pasi peumlrmes keumltij
ligji qeveria synon trsquoi referohet ccedilmimit dhe llojit teuml tokeumls neuml momentin e shproneumlsimit Kjo do teuml
thoteuml qeuml teuml rishikohen vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml vendosur kthimin ose kompensimin e
proneumls pasi ato kaneuml marreuml formeuml teuml prereuml
4 Seuml treti sipas keumlrkuesve skema e ofruar peumlr trajtimin e dosjeve teuml patrajtuara apo ato
qeuml do teuml depozitohen rishtazi pas hyrjes neuml fuqi teuml ligjit bie ndesh me parimin kushtetues teuml
siguriseuml juridike teuml baraziseuml para ligjit dhe teuml seuml drejteumls seuml ankimit Neni 21 i ligjit peumlrcakton teuml
drejteumln e subjektit teuml shproneumlsuar peumlr trsquou kompensuar neuml proneumln e tij referuar metodologjiseuml teuml
peumlrcaktuar neuml nenin 6 dhe 7 teuml ligjit ndryshe nga sa peumlrcaktonte ligji i meumlparsheumlm qeuml njihte teuml
drejteumln e kthimit teuml proneumls dhe kompensimit teuml proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit Neuml
keumlteuml qasje legjislatori ka krijuar njeuml pasiguri juridike neuml lidhje me pritshmeumlriteuml e subjektit teuml
shproneumlsuar i cili pret teuml kompensohet referuar llojit teuml proneumls neuml momentin e shproneumlsimit
5 Keumlrkuesit pretendojneuml se ligji nuk garanton kthimin e proneumls tek pronari por
parashikon veteumlm njohjen dhe kompensimin financiar Ky i fundit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me
26
ccedilmimin real teuml tregut por me ateuml qeuml ka parashikuar qeveria dhe qeuml nuk i peumlrgjigjet vlereumls reale
financiare teuml proneumls Sipas tyre mundeumlsiteuml peumlr kthim fizik nuk janeuml parashikuar fare neuml ligj por
edhe kompensimi financiar eumlshteuml i mangeumlt pasi i keumlrkohet pronarit teuml heqeuml doreuml nga njeuml pjeseuml e
madhe e vlereumls Gjithashtu eumlshteuml hequr edhe mundeumlsia e pronareumlve peumlr teuml ushtruar teuml drejteumln e
parablerjes
6 Duke iu referuar ligjit objekt shqyrtimi ne mendojmeuml se ai paraqet probleme
kushtetutshmeumlrie sa i takon formave teuml kompensimit teuml pronave pronareumlve si dhe metodologjiseuml
seuml vlereumlsimit teuml objekteve qeuml trajtohen sipas keumltij ligji
7 Konkretisht referuar nenit 2 qeuml parashikon objektin e ligjin peumlrmenden veteumlm termat
ldquokompensim dhe shpeumlrblim i drejteuml i kompensimitrdquo Pra termi kthim i proneumls nuk rezulton teuml jeteuml
objekt i ligjit ndryshe nga sa ka qeneuml neuml teuml gjitha ligjet e meumlparshme me objekt kthimin dhe
kompensimin e pronave ish-pronareumlve i cili eumlshteuml shfuqizuar me hyrjen neuml fuqi teuml ligjit objekt
shqyrtimi Meuml tej neuml teuml gjitheuml tekstin e ligjit parashikohen veteumlm format e kompensimit
(financiar me prona teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose me prona teuml shitura neuml ankand) Eumlshteuml e kuptueshme
dhe e qarteuml qeuml qeumlllimi i ligjveumlneumlsit ka ndryshuar duke mos synuar meuml kthimin fizik teuml proneumls aty
ku eumlshteuml i mundur siccedil ka qeneuml me legjislacionin e meumlparsheumlm por neuml teuml gjitha rastet veteumlm
kompensimin e saj fizik ose financiar pavareumlsisht situateumls juridike neuml teuml cileumln ndodhet pronari
Kjo peumlrfshin edhe rastet kur pronari ka vendime peumlrfundimtare qeuml i kthejneuml proneumln por peumlr shkak
se vendimet nuk janeuml ekzekutuar sepse prona ka qeneuml e zeumlneuml ose shteti nuk ka arritur ta tjeteumlrsojeuml
de facto tek pronari ky pronar sot me keumlteuml vendim kthimi teuml proneumls pavareumlsisht titullit juridik qeuml
ka fituar do teuml kompensohet dhe nuk do teuml marreuml fizikisht proneumln teuml cileumln ia ka kthyer organi
kompetent
8 Ne mendojmeuml se ky qeumlndrim i ligjveumlneumlsit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me parimin e
siguriseuml juridike peumlr keumlto arsye
9 Seuml pari nuk jepet ndonjeuml shpjegim ose argument i natyreumls kushtetuese lidhur me
mosparashikimin ose eleminimin e procesit teuml kthimit fizik teuml proneumls aty ku njeuml gjeuml e tilleuml eumlshteuml e
mundur Ligjveumlneumlsi ka vendosur veteumlm kompensimin (financiar ose fizik me objekte teuml tjera) gjeuml
qeuml nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me kuadrin normativ teuml derisoteumlm i cili i jepte peumlrpareumlsi kthimit fizik
teuml proneumls dhe neumlse ky srsquoishte i mundur i drejtohet formave teuml tjera Gjykata ka tashmeuml njeuml
praktikeuml teuml konsoliduar lidhur me garantimin e seuml drejteumls seuml proneumls nga ligjveumlneumlsi me theks edhe
tek kategoriteuml e personave teuml shproneumlsuar nga regjimi komunist Kjo Gjykateuml neuml vendimin e saj
nr 302005 ka arsyetuar se ligji i meumlparsheumlm peumlr kthimin dhe kompensimin e pronave (i
shfuqizuar nga ligji objekt shqyrtimi) peumlrshkohet nga parimi sipas teuml cilit shteti merr peumlrsipeumlr
27
(detyron vetveten) tu kthejeuml ish-pronareumlve dometheumlneuml ti riproneumlsojeuml ata me ato prona qeuml
faktikisht dhe juridikisht eumlshteuml e mundur teuml kthehen pasi ekzistojneuml efektivisht e janeuml neuml fondin e
proneumlsiseuml shteteumlrore ose mbahen pa arsye teuml peumlrligjura nga teuml tjereumlt Ligji objekt shqyrtimi duket
se nuk ndjek keumlteuml linjeuml teuml vendosur nga ligji i meumlparsheumlm dhe vendimi i Gjykateumls
10 Duke iu referuar edhe vendimit teuml GJEDNJ Beshiri dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml
22 gusht 2006 ldquokur njeuml Shtet Kontraktues qeuml ka ratifikuar Konventeumln peumlrfshireuml Protokollin e
Pareuml Shteseuml dekreton legjislacionin qeuml rregullon kthimin e ploteuml ose teuml pjessheumlm teuml proneumls seuml
konfiskuar neuml regjimin e meumlparsheumlm ky legjislacion mund teuml konsiderohet si gjenerues i njeuml teuml
drejte teuml re proneumlsie teuml mbrojtur nga neni 1 i protokollit nr 1 peumlr personat qeuml i ploteumlsojneuml
kushtet peumlr teuml fituar njeuml teuml drejteuml teuml tilleuml E njeumljta gjeuml mund teuml aplikohet neuml lidhje me rregullimet
ligjore peumlr kthimin ose kompensimin teuml parashikuara para ratifikimit neumlse ky legjislacion mbetet
neuml fuqi pas ratifikimit nga Shteti Kontraktues i Protokollit teuml Pareuml Shteseuml (shih Broniowski k
Poland [GC] 3144396 sect125 ECHR 2004-V)rdquo
11 Ne jemi teuml qeumlndrimit se heqja ose mosparashikimi i kthimit fizik teuml proneumls aty ku
eumlshteuml e mundur dhe parashikimi i kompensimit fizik me njeuml fond toke qeuml eumlshteuml meuml seuml paku i
dyshimteuml dhe jo i sigurt neuml pritshmeumlriteuml e tij nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me qeumlllimin qeuml ka ligji dhe as
me detyrimet nga vendimet e GJEDNJ-seuml peumlr njeuml zgjidhe efektive dhe peumlrfundimtare nga shteti
shqiptar peumlr ccedileumlshtjen e pronave
12 Seuml dyti lidhur me metodologjineuml e parashikuar peumlr kompensimin financiar mendojmeuml
se kjo meumlnyreuml llogaritje peumlr teuml kompensuar peumlrfundimisht pronareumlt nuk respekton konceptin e
shpeumlrblimit teuml drejteuml referuar edhe jurisprudenceumls seuml Gjykateumls Kushtetuese
13 Neuml kapitullin 2 teuml ligjit objekt shqyrtimi janeuml peumlrcaktuar rregullat peumlr kompensimin e
vendimeve peumlrfundimtare neuml lidhje me metodologjineuml e vlereumlsimit si dhe format e kompensimit
dhe teuml vlereumlsimit Keumlto rregulla vlejneuml si peumlr vendimet peumlr dosjet e patrajtuara por edhe peumlr
dosjet peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar
14 Sipas ligjit teuml gjitha vendimet peumlrfundimtare peumlr kthim dhe kompensim prone peumlr
peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit do trsquoi neumlnshtrohen keumlsaj meumlnyre vlereumlsimi
(i) Prona e njohur peumlr kompensim vlereumlsohet neuml bazeuml teuml zeumlrit kadastral qeuml ka pasur neuml
koheumln e shproneumlsimit
(ii) Prona e kthyer vlereumlsohet sipas zeumlrit kadastral aktual teuml saj dhe sipas zeumlrit kadastral
qeuml ka pasur neuml koheumln e shproneumlsimit duke llogaritur diferenceumln e vlereumls qeuml do teuml rezultojeuml nga
ndryshimi i zeumlrit kadastral
28
(iii) Vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml njohur veteumlm teuml drejteumln e kompensimit do teuml
vlereumlsohen sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur prona neuml momentin e shproneumlsimit sipas
peumlrcaktimeve teuml meumlsipeumlrme
(iv) Neuml rastet kur subjektet e shproneumlsuara kaneuml peumlrfituar me vendim kthim dhe
kompensim diferenca e llogaritur si meuml sipeumlr do teuml zbritet nga vlereumlsimi i vlereumls seuml proneumls seuml
njohur peumlr kompensim
(v) Vlereumlsimi peumlr vendimin peumlrfundimtar qeuml ka njohur teuml drejteumln e kompensimit duke
marreuml si referim zeumlrin kadastral sipas origjineumls seuml proneumls qeuml ndodhet meuml afeumlr proneumls qeuml do teuml
kompensohet duke u bazuar neuml harteumln e vlereumls neuml koheumln e hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Neuml rast se
praneuml proneumls qeuml do teuml kompensohet gjenden disa zeumlra kadastrale teuml njeumljteuml me ateuml teuml origjineumls seuml
proneumls me distanceuml teuml njeumljteuml dhe me vlera teuml ndryshme ateumlhereuml peumlr referim neuml peumlrllogaritje
merret zona qeuml ka ccedilmimin meuml teuml larteuml
(vi) Neuml rast se ATP merr njeuml vendim peumlr njohje dhe kompensim fizik neuml proneumln e
subjektit prona vlereumlsohet sipas pikeumls 1 teuml nenit 6 Kur nga ky vlereumlsim rezulton se subjekti
peumlrfiton njeuml proneuml qeuml ka vlereuml meuml teuml larteuml se sa prona qeuml ka pasur neuml momentin e shproneumlsimit
ateumlhereuml subjekti i kompensohet fizikisht sipeumlrfaqja qeuml i korrespondon vlereumlsimit dhe pjesa tjeteumlr
kalon neuml fondin e tokeumls me vendim teuml ATP-seuml
(vii) Vlera e aksioneve obligacioneve kompensimi financiar apo ccedildo lloj kompensimi
tjeteumlr duke peumlrfshireuml dispozitat ligjore peumlr ndarjen e tokeumls bujqeumlsore qeuml subjekti apo
trasheumlgimtareumlt e tij kaneuml peumlrfituar meuml pareuml do teuml zbritet nga shuma e peumlrllogaritur peumlr
kompensim
(viii) Peumlr vendimet e kompensimit teuml peumlrcaktuara me vlereuml dhe ende teuml pa ekzekutuara
nga periudha e njohjes seuml teuml drejteumls peumlr kompensim deri neuml marrjen e shpeumlrblimit subjektet e
shproneumlsuara do teuml peumlrfitojneuml indeksimin sipas vlereumls zyrtare teuml inflacionit dhe interes bankar
sipas mesatares vjetore teuml nxjerreuml nga Banka e Shqipeumlriseuml neuml momentin e hyrjes neuml fuqi teuml ligjit
15 Referuar ligjit objekti shqyrtimi vlereumlsimi i proneumls sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur
neuml momentin e shproneumlsimit eumlshteuml neuml shkelje teuml drejtpeumlrdrejt teuml parimit teuml siguriseuml juridike dhe teuml
baraziseuml para ligjit teuml shtetasve duke ndryshuar situateumln ligjore gjateuml procesit neuml sens
peumlrkeqeumlsues peumlr pjeseumltareuml teuml seuml njeumljteumls kategori pa pasur njeuml shkak teuml arsyesheumlm
16 Neuml vendimin Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml pg113 GJEDNJ ka orientuar shtetin
shqiptar duke theksuar se ldquoNeuml veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e
shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml
rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Gjykata
29
nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml
kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml
lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimiProcesi
i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga
kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i
paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln
qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlve Qeveria nuk
ka beumlreuml njeuml vlereumlsim teuml drejteuml neuml keumlteuml drejtim ndeumlrkoheuml qeuml eumlshteuml e qarteuml qeuml kishte mundeumlsi teuml
tjera teuml cilat duhej teuml merrnin prioritet veccedil kompensimit financiar peumlr ekzekutimin e vendimeve
peumlrfundimtare duke mos kaluar neuml arbitraritetin sa teuml ceumlnohet njeuml e drejteuml e reumlndeumlsishme siccedil
eumlshteuml ajo e proneumls dhe e procesit teuml rregullt ligjor qeuml i referohet ekzekutimit teuml njeuml vendimi
peumlrfundimtar Ndryshe nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe ndryshe nga sa eumlshteuml orientuar peumlrmes
Vendimit pilot Qeveria i ka kushtuar veumlmendje kompensimit financiar referuar nenit 8 teuml Ligjit
Neuml vendimin pilot GJEDNJ ka orientuar Qeverineuml drejt shfryteumlzimit teuml formave teuml tjera
alternative teuml kompensimit Gjithashtu Sekretariati neuml vlereumlsimin e skemeumls seuml kompensimit teuml
paraqitur nga Qeveria peumlrmes Ligjit ka vlereumlsuar se e ka teuml pamundur teuml kuptojeuml qeumlllimin e
Qeveriseuml qeuml ka aplikuar njeuml formeuml teuml tilleuml neuml hierarki peumlr kompensimin dhe ka shfaqur dyshime
referuar diskriminimit teuml mundsheumlm qeuml mund teuml krijohet mes atyre qeuml u eumlshteuml dheumlneuml e drejta e
kthimit meuml pareuml dhe tani u jepet e drejta e kompensimit2rdquo
17 Keumlshtu referuar vendimit Puto k Shqipeumlriseuml GJEDNJ ka ccedilmuar se ldquoSiccedil u pranua
nga Qeveria neuml Planin e saj teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml
besuesheumlm neuml lidhje me numrin e peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta
te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993
Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml
rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e
peumlrgjithshme teuml kompensimit si dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml
kompensimitPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1Rishikimi dhe
2 Shih Document H Exec (2015)16 para 45 53 teuml Komitetit teuml Ministrave
30
peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke
marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml
fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr
Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml
paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimi Procesi i vendimmarrjes peumlr llojin e kompensimit qeuml do
teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e besimit teuml publikut Do
teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml shpeumlrndaheshin
peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore qeuml vendimet e
autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen rishikimit
gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjeje Procesi i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve
peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit
Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml
legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar
teuml paguar ish pronareumlve Nga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml
sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml
unifikuara hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml
ardhshme ligjorerdquo
18 Pra neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur detyrimet e shtetit shqiptar sipas vendimit teuml
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml janeuml keumlto
(i) Teuml evitohen ndryshimet e vazhdueshme legjislative ldquoShteti i paditur duhet teuml marreuml
masa teuml peumlrgjithshme prioritare me qeumlllim sigurimin neuml meumlnyreuml efektive teuml seuml drejteumls peumlr
kompensim ndeumlrsa vendos balanceuml teuml drejteuml midis interesave teuml ndryshme neuml fjaleuml (shihni peumlr
shembull Burdov (nr 2) teuml cituar meuml lart sect 125) Neuml bazeuml teuml monitorimit nga Komiteti i
Ministrave Shteti i paditur mbetet i lireuml teuml zgjedheuml mjetet me teuml cilat do teuml peumlrmbusheuml detyrimin e
tij ligjor sipas Nenit 46 teuml Konventeumls me kusht qeuml keumlto mjete teuml jeneuml teuml pajtueshme me
peumlrfundimet e caktuara neuml vendimin e Gjykateumls (shihni Scozzari dhe Giunta kundeumlr Italiseuml [GC]
nr 3922198 dhe 4196398 sect 249 GJEDNJ 2000-VIII) Gjykata veumlren fillimisht se legjislacioni
aktual mbi proneumlsineuml eumlshteuml ndryshuar shpesh teuml pakteumln shtateuml hereuml gjateuml periudheumls 2004-2010
Ndeumlrsa ndryshimet legjislative mund teuml reflektojneuml njeuml situateuml teuml peumlrmireumlsuar kompleksiteti i
dispozitave legjislative ndryshimet e shpeshta teuml tyre si dhe praktika e papajtueshme gjyqeumlsore
qeuml rezulton nga to do teuml kontribuojeuml neuml meumlnyreuml teuml pashmangshme neuml njeuml mungeseuml teuml
peumlrgjithshme teuml siguriseuml juridike Shteti i paditur duhet teuml shmangeuml ndryshimet e shpeshta teuml
31
legjislacionit dhe teuml shqyrtojeuml me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare peumlrpara se teuml
paraqeseuml ndryshime teuml meumltejshmerdquo (pg110)
(ii) Teuml beumlhet i disponuesheumlm informacion i sakteuml dhe i besuesheumlm dhe teuml analizohen
me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare ldquoSiccedil u pranua nga Qeveria neuml Planin e saj
teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml besuesheumlm neuml lidhje me numrin e
peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e
kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993 Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml
sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte
mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e peumlrgjithshme teuml kompensimit si
dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml kompensimitrdquo (pg111)
(iii) Teuml krijohen mjete kompensimi teuml keumlnaqshme dhe teuml evitohen kriteret procedurale teuml
pavolitshme ldquoPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1rdquo (pg112)
(iv) Transparenceuml e ploteuml dhe efektivitet neuml procesin vendimmarreumls ldquoGjykata veumlren se
skema e kompensimit duhet teuml trajtojeuml peumlrfundimet e nxjerra sipas Nenit 13 teuml Konventeumls Neuml
veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi
financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e
kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Rishikimi dhe peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet
trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls
dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml
tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat
eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra t tjera
kompensimirdquo (pg113-114)
(v) Caktimi i afateve ligjore teuml detyrueshme reale dhe parashikimi i burimeve financiare
dhe njereumlzore teuml mjaftueshme ldquoKrejt neuml ndryshim nga propozimet neuml Planin e Veprimit teuml
Qeveriseuml qeuml nuk kishte peumlrmendur afate konkrete Gjykata nuk mund teuml theksojeuml mjaftuesheumlm
reumlndeumlsineuml e caktimit teuml afateve realiste statutore dhe detyruese neuml lidhje me ccedildo hap teuml procesit
Shtyrjet e shpeshta teuml afateve siccedil ka ndodhur deri tani nuk kontribuojneuml neuml njeuml zgjidhje teuml
shpejteuml teuml problemeve teuml identifikuara dhe deumlmtojneuml meuml tej besimin e publikut Eumlshteuml e
32
reumlndeumlsishme qeuml me qeumlllim garantimin e zbatimit efektiv teuml masave teuml peumlrgjithshme neuml
dispozicion teuml autoriteteve kompetente teuml vihen burime teuml mjaftueshme njereumlzore dhe materiale
dhe teuml garantohet bashkeumlrendimi midis institucioneve teuml ndryshme me synim shkeumlmbimin e
informacionit Sa hereuml qeuml teuml jeteuml e mundur autoritetet mund teuml shqyrtojneuml mundeumlsineuml e shkurtimit
teuml burimeve duke bashkuar institucione teuml ndryshme me qeumlllim shmangien e mbivendosjeve dhe
zvogeumllimin e kostove dhe shpenzimeve operative Krijimi i strukturave teuml reja institucionale nuk
duhet teuml konsiderohet si njeuml shtreseuml tjeteumlr e procesit por duhet teuml justifikohet ploteumlsishtrdquo (pg116-
117)
(vi) Rritja e barreumls seuml pronareumlve teuml paligjsheumlm qeuml keumlrkojneuml teuml legalizojneuml teuml drejtat e
proneumlsiseuml neuml pronat e ish-pronareumlve si dhe neuml pronat shteteumlrore ldquoProcesi i kompensimit teuml ish
pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml karakterizohet nga kompensimi i ish
pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml
rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i
afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlverdquo (pg115)
(vii) Krijimi i njeuml sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pasurive teuml
paluajtshme ldquoNga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml sistemi
transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml unifikuara
hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml ardhshme
ligjorerdquo
(viii) Mbajtja e diskutimeve teuml gjeumlra publike ldquoProcesi i vendimmarrjes peumlr llojin e
kompensimit qeuml do teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e
besimit teuml publikut Do teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml
shpeumlrndaheshin peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore
qeuml vendimet e autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen
rishikimit gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjejerdquo
19 Sa i takon detyrimeve neuml pikat (ii) (iii) (vi) dhe (vii) nuk u dha asnjeuml informacion
thelbeumlsor ose argument bindeumls i nivelit kushtetues nga subjektet e interesuara se si janeuml realizuar
ose peumlrse nuk janeuml parashikuar neuml ligj keumlto detyrime Peumlr keumlteuml arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se
orientimet e GJEDNJ-seuml neuml vendimin Manushaqe Puto etj k Shqipeumlriseuml nuk janeuml misheumlruar neuml
ligjin objekt shqyrtimi
20 GJEDNJ neuml rastin Vrioni k Shqipeumlriseuml ka arritur neuml peumlrfundimin se referuar edhe
meumlnyreumls seuml peumlrllogaritjes neuml rastin Driza k Shqipeumlriseuml metoda e peumlrllogaritjes do teuml duhej teuml ishte
vlera e proneumls neuml momentin e nxjerrjes seuml vendimit por neuml kushtet qeuml Shqipeumlria deumlshtoi teuml kishte
33
njeuml harteuml vlere qeuml neuml vitin 1993 GJEDNJ iu referua vlereumls seuml proneumls neuml momentin e kompensimit
bazuar neuml harteuml vlereuml qeuml reflekton ccedilmimin e tregut Pra rrjedhimisht qeveria duhej teuml kishte
marreuml parasysh vlereumln e proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit teuml kompensimit jo teuml
shproneumlsimit Pra GJEDNJ e ka udheumlzuar qeverineuml shqiptare se cileumls vlereuml duhej trsquoi referohej neuml
ccedileumlshtjet qeuml lidhen me kompensimin Skema e ofruar nga ligji objekt shqyrtimi nuk respekton keumlteuml
orientim teuml GJEDNJ
21 Sa i takon kritereve teuml shpeumlrblimit teuml drejteuml ato janeuml peumlrshkruar nga GJEDNJ-ja neuml
vendimin e saj peumlr ccedileumlshtjen Driza k Shqipeumlriseuml Neuml keumlteuml vendim GJEDNJ eumlshteuml shprehur ndeumlr teuml
tjera se ldquoGjykata ccedilmon se neuml rrethanat e ccedileumlshtjes neuml fjaleuml kthimi i parceleumls seuml vogeumll teuml tokeumls
ashtu siccedil u caktua me vendimin gjyqeumlsor teuml formeumls seuml prereuml teuml Gjykateumls seuml Larteuml teuml dateumls 17
dhjetor 1998 seuml bashku me pagimin e fitimit teuml munguar si dhe teuml kompensimit neuml vlereuml neuml
lidhje me parceleumln e madhe teuml tokeumls neuml bazeuml teuml vendimit teuml dateumls 7 dhjetor 2000 duke peumlrfshireuml
edhe shkalleumln e interesit qeuml pasqyron ndeumlrhyrjen pasojeuml e seuml cileumls ishte humbja e proneumlsiseuml seuml
parceleumls seuml madhe teuml tokeumls do ta vendosnin ankuesin sa meuml shpejt teuml jeteuml e mundur neuml njeuml situateuml
teuml njeumljteuml me ateuml neuml teuml cileumln do teuml kish qeneuml ai po teuml mos kishim shkelje teuml Konventeumlsrdquo
22 GJEDNJ e ka elaboruar meuml tej kuptimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo neuml ccedileumlshtjen Vrioni
k Shqipeumlriseuml teuml dateumls 13112007 sect 135 duke beumlreuml referim peumlr kompensimin e keumlrkuesve tek
harta e vlereumls seuml proneumls e vitit 2008 GJEDNJ u shpreh neuml keumlteuml pikeuml se ldquoneuml peumlrzgjedhjen e
harteumls seuml vlereumls seuml proneumls seuml vitit 2008 ajo ndeumlr teuml tjera pati parasysh teuml arriheshin qeumlllimet e
shpeumlrblimit teuml drejteuml teuml peumlrshkruara neuml ccedileumlshtjen ldquoDriza k Shqipeumlriseumlrdquo
23 Referuar ligjit dhe shpjegimeve teuml subjektit teuml interesuar Keumlshilli i Ministrave
rezulton se koncepti i shpeumlrblimit teuml drejteuml eumlshteuml misheumlruar jo neuml elementeumlt e elaboruar nga
GJEDNJ-ja por neuml elementeuml teuml ndrysheumlm qeuml nuk garantojneuml shpeumlrblim teuml drejteuml dhe si rrjedhim as
barazi midis subjekteve teuml shproneumlsuara Neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur ligji pavareumlsisht nga ajo qeuml
parashtrohet nga subjektet e interesuara de facto synon
(i) rivlereumlsim teuml teuml gjitha pronave teuml subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cilat u janeuml kthyer
atyre me vendime peumlrfundimtare meuml teuml hershme sipas kushteve teuml parashikuara neuml nenin 6 sect (1)
ndash (4) teuml ligjit Ky vlereumlsim do teuml sheumlrbejeuml si peumlrfitim i zbritsheumlm peumlr qeumlllime teuml zbatimit teuml nenit 6
sect (6) nenit 7 nenit 21 sect (4) nenit 23 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlt teuml cileumlve u
eumlshteuml kthyer njeuml pjeseuml e pronave me vendime meuml teuml hershme teuml teumlrhiqen nga keumlrkesat peumlr njohjen
e pronave sepse nenet e ldquopeumlrfitimeve teuml zbritshmerdquo qeuml urdheumlrojneuml rivlereumlsimin e pasurive teuml
kthyera sipas kritereve teuml ligjit neuml fjaleuml i peumlrjashtojneuml ata automatikisht nga fusha e zbatimit teuml
ligjit nr13315
34
(ii) vlereumlsim financiar teuml proneumls seuml origjineumls qeuml u kthehet pronareumlve llogaritur sipas
kritereve teuml nenit 6 pika 1ndash4 teuml ligjit me qeumlllim qeuml teuml zbritet diferenca qeuml rezulton neuml zbatim teuml
nenit 65 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlve iu hiqet e drejta e kthimit teuml njeuml pjese teuml
pasuriseuml seuml origjineumls megjitheumlse iu eumlshteuml njohur e drejta e proneumls seuml tyre
(iii) pushim i shqyrtimit teuml keumlrkesave peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar qeuml nuk ka
urdheumlruar kompensim teuml proneumls sipas nenit 72 pika ccedil) teuml Ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhje shteti
nuk ka detyrim teuml zbatojeuml vendimet peumlrfundimtare teuml KKKP AKKP dhe vendimet gjyqeumlsore qeuml
kaneuml urdheumlruar kthimin e proneumls
(iv) vlereumlsim financiar meuml i uleumlt peumlr rastet sipas nenit 164 a)ndashb) teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj
zgjidhjeve pronareumlve u rritet barra e proveumls neuml kurriz teuml vlereumls seuml proneumls seuml tyre
(v) njohje e seuml drejteumls seuml keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e kompensimit neuml
keumlmbim teuml pagesave meuml teuml shpejta sipas kritereve teuml nenit 17 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje
ligji diferencon pronareumlt neuml peumlrpjekje peumlr teuml siguruar peumlrfitime prej 80 - 50 teuml vlereumls seuml
pronave teuml njohura neuml keumlmbim teuml afateve teuml cilat janeuml teuml peumlrgjitheumlsuara neuml 10 vjet Ky lloj
peumlrfitimi ka mjaft impakt neumlse mbajmeuml parasysh se pjesa deumlrrmuese e keumlrkuesve janeuml teuml
moshuar
(vi) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e parablerjes (brenda 1 viti) neuml
keumlmbim teuml kompensimit sipas nenit 22 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji parashikon
mundeumlsineuml e peumlrjashtimit teuml pronareumlve nga e drejta e parablerjes neumlse keumlrkojneuml kompensim Nuk
kuptohet arsyeja peumlrse pronari mos teuml peumlrfitojeuml pjeseumlrisht nga ankandi dhe pjeseumlrisht nga format e
tjera teuml kompensimit
(vii) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml pranuar kompensim peumlr tokat e tyre teuml dheumlna neuml peumlrdorim
nga shteti sipas nenit 23 teuml ligjit ose detyrimi peumlr teuml pritur pa afat dhe pa deumlmshpeumlrblim
marreumldheumlnien juridike ekzistuese sipas keumltij neni Nuk kuptohet peumlrse kur keumlto toka teuml dheumlna neuml
peumlrdorim neumlse nuk janeuml teuml zeumlna kompensohen Neumlse ato nuk janeuml teuml zeumlna peumlrse nuk i kthehen
pronarit legjitim
(viii) Mostrajtimin e pronareumlve qeuml nuk disponojneuml njeuml vendim peumlrfundimtar neumlse prona
peumlr teuml cileumln kaneuml aplikuar peumlrfshihet brenda pronave teuml cileumlsuara neuml nenin 25 teuml Ligjit (shih nenin
20 teuml ligjit) Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji peumlrjashton pronareumlt qeuml kaneuml aplikuar peumlr njohje teuml
pronave teuml tyre teuml cilat peumlrfshihen brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 25 teuml Ligjit 13315
(ix) detyrim i pronareumlve peumlr teuml konvertuar neuml teuml drejteuml kompensimi pronat e kthyera me
vendime meuml teuml hershme teuml cilat bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 dhe nenit 25 teuml ligjit
Duke i hequr vetes detyrimin peumlr teuml zbatuar vendimet peumlrfundimtare peumlr kthimin e pronave teuml
35
cilat kaneuml mbetur teuml pazbatuara sipas nenit 7 sect 2 pika ccedil) e ligjit 13315 ligji objekt shqyrtimi
detyron teuml gjitheuml pronareumlt teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml pronave teuml tyre teuml kthyera por qeuml nuk
posedohen prej tyre teuml cilat sipas ligjit 13315 bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 nenit
24 dhe nenit 25 Keumlto vendime do teuml arkivohen
(x) pezullim i keumlrkesave qeuml lidhen me mbivendosje teuml teuml drejtave proneumlsore neuml keqbesim
deri sa mosmarreumlveshjet teuml zgjidhen neuml gjykateuml
24 Kjo formuleuml peumlr realizimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo referuar qeumlllimit dhe frymeumls seuml
ligjit neuml fakt nuk peumlrputhet me teuml Konkretisht qeuml njeuml pronari trsquoi kthehet prona e origjineumls sipas
nenit 21 sect (1) teuml ligjit duhet qeuml prona neuml fjaleuml (a) teuml mos jeteuml proneuml shteteumlrore sipas konceptit teuml
gjereuml teuml interesit publik parashikuar neuml nenin 251 (b) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e zeumlneuml sipas
ligjeve teuml radhitura neuml Shtojceumln i teuml ligjit (c) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e dheumlneuml neuml peumlrdorim sipas
nenit 23 teuml ligjit (ccedil) apo proneuml e zeumlneuml me ndeumlrtime pa leje sipas nenit 24 teuml ligjit (d) as territor
turistik (dh) apo proneuml e paluajtshme neuml administrim teuml institucioneve shteteumlrore (e) as truall i
zeumlneuml me ndeumlrtime shteteumlrore (shih nenin 21 sectsect (5)-(8) teuml ligjit
25 Meuml tej sipas keumlsaj formule Agjencia ka diskrecion teuml palimituar teuml rreumlzojeuml keumlrkesat e
pashqyrtuara peumlr kthim dhe kompensim prone neumlse objekti i tyre lidhet me pronat e origjineumls teuml
cileumlsuara neuml nenin 25 teuml ligjit Pra ccedildo keumlrkeseuml e pashqyrtuar do teuml rreumlzohet sipas nenit 20 teuml
ligjit neumlse Agjencia arrin neuml peumlrfundimin se kjo proneuml eumlshteuml e zeumlneuml peumlr interes publik dheose
sipas ligjeve teuml ldquoShtojceumls Irdquo teuml ligjit Neuml njeuml situateuml ku pjesa meuml e madhe e pronareumlve nuk kaneuml
arritur teuml posedojneuml pronat e tyre pasi ato janeuml teuml zeumlna neuml meumlnyreuml teuml paligjshme ose mbahen me
forceuml nga shteti pavareumlsisht se nuk peumlrbeumljneuml interes publik ccedilfareuml zgjidhje peumlrfundimtare synon teuml
realizohet me keumlteuml ligj
26 Gjykata neuml jurisprudenceumln e saj ka theksuar se parimi i shtetit teuml seuml drejteumls i
sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml njeuml nga parimet themelore neuml shtetin dhe shoqeumlrineuml
demokratike Aspekte teuml keumltij parimi janeuml edhe siguria juridike mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara
si dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme Siguria juridike presupozon veccedil teuml tjerash besueshmeumlrineuml e
qytetareumlve tek shteti dhe pandryshueshmeumlrineuml e ligjit peumlr marreumldheumlniet e rregulluara
Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet vazhdimisht ose teuml
jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike teuml cilat mund teuml
cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml vendosur me akte teuml
meumlparshme (shih dhe vendimet e Gjykateumls Kushtetuese nr 31 dateuml 18062010 nr24 dateuml
12112008 nr9 dateuml 26022007)
36
27 Nga ana tjeteumlr Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo
lloj pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml
prevalojeuml neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike (shih vendimin
e Gjykateumls Kushtetuese nr 26 dateuml 02112005) Neuml keumlteuml pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml
ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e favorshme ligjore paraqitet i
reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte
negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml teuml drejte teuml garantuar me
Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml rregullojeuml neumlpeumlrmjet
akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato teuml drejta teuml cilat janeuml
parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml preken nga ligjveumlneumlsi (shih
vendimin e Gjykateumls Kushtetuese nr 37 dateuml 13062012)
28 Referuar testit teuml proporcionalitetit sipas nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml
Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve pra parashikimi i tyre me ligj formal rezulton i respektuar
Kriteri i dyteuml neuml radheuml eumlshteuml interesi publik Koncepti kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml
trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml
keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para saj Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml radhiten neuml
meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml justifikojneuml
ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml aspektin e
kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml marreuml nga
ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet neuml aspektin e kushteve teuml
vendosura nga neni 171 i Kushtetuteumls dhe konkretisht teuml ekzistenceumls seuml interesit publik (Shih
vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
29 Eumlshteuml e veumlrteteuml se Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceuml teuml saj se si parimi i siguriseuml
juridike ashtu edhe ai i baraziseuml seuml shtetasve para ligjit nuk janeuml absolute dhe mund teuml kufizohen
neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i teuml cilit do teuml sillte
pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Por referuar parashtrimeve teuml subjekteve teuml
interesuara Keumlshilli i Ministrave dhe Kuvendi si dhe pyetjeve dhe debateve teuml zhvilluara neuml
seanceumln publike teuml zhvilluar para keumlsaj Gjykate nuk rezultoi qeuml qeveria ashtu siccedil ishte udheumlzuar
nga GJEDNJ dhe Komiteti i Ministrave teuml ishte bazuar neuml njeuml studim teuml thelluar apo vlereumlsim teuml
gjithansheumlm teuml situateumls neuml teumlreumlsi I vetmi argument i sjelleuml ishte interesi publik i bazuar neuml fatureumln
e larteuml financiare teuml shtetit
37
30 Seuml pari ne jemi teuml qeumlndrimit se ky argument nuk eumlshteuml i bazuar neuml argumente teuml
nivelit kushtetues pasi shteti nuk mund teuml kujdeset veteumlm peumlr fatureumln financiare teuml buxhetit por
peumlr teuml gjitha efektet e tjera teuml natyreumls juridike sociale dhe ekonomike teuml shtetit dhe teuml shtetasve
Seuml dyti nuk ka njeuml argument teuml bazuar neuml prova dhe fakte se sa do teuml mund teuml ishte ulur fatura
financiare neumlse ligji do teuml kishte parashikuar kthimin fizik teuml proneumls aty ku eumlshteuml e mundur Seuml
treti nuk ka informacion teuml sakteuml sa eumlshteuml diferenca midis shumeumls qeuml shteti do teuml duhej teuml
paguante me ligjin e meumlparsheumlm dhe sa me ligjin neuml fuqi dhe se si mund teuml ulej kjo diferenceuml Seuml
kateumlrti duke iu referuar qeumlllimit teuml ligjit kuptojmeuml se synimi eumlshteuml ldquoshpeumlrblimi i drejteumlrdquo i
subjekteve teuml shproneumlsuara Pyetja lind Si mund teuml konsiderohet i drejteuml shpeumlrblimi kur njeuml tokeuml
e konfiskuar neuml vitet 50 ka qeneuml tokeuml bujqeumlsore dhe sot eumlshteuml truall ndeumlrtimi neuml zoneuml urbane dhe e
ka vlereumln dhjetra ose qindra hereuml meuml teuml larteuml Qeveria argumentoi se ky shpeumlrblim eumlshteuml i drejteuml
sepse toka kur eumlshteuml shteteumlzuar ka pasur ateuml vlereuml dhe meriton teuml shpeumlrblehet me ateuml vlereuml ky
quhet trajtim i barabarteuml dhe nuk sjell diskriminim midis shtetasve () Por Keumlshilli i Ministrave
nuk ndalet neuml faktin se ka qeneuml pikeumlrisht shteti qeuml neuml rastin meuml teuml mireuml nuk ka marreuml masa efikase
dhe neuml rastin meuml teuml keq e ka penguar aktivisht geumlzimin e proneumls nga pronari legjitim Pra
paafteumlsineuml ose mungeseumln e gatishmeumlriseuml seuml shtetit duhet ta paguajeuml seumlrish subjekti i shproneumlsuar
duke iu neumlnshtruar njeuml skeme kompensimi qeuml neuml fund teuml peumlrllogaritjeve do teuml arrijeuml trsquoi japeuml
pronarit legjitim veteumlm leumlmosheuml dhe jo njeuml shpeumlrblim teuml drejteuml siccedil pretendohet nga subjektet e
interesuara
31 Neuml rastin konkret Keumlshilli i Ministrave paraqet si interes publik fatureumln e larteuml
financiare qeuml do teuml duhej teuml paguante shteti neuml rast se do teuml mbante skemeumln e kompensimit sipas
ligjit teuml vjeteumlr Neuml fakt po trsquoi referohemi pretendimit teuml keumlrkuesve si dhe fakteve teuml paraqitura
prej tyre ka mjaft subjekte qeuml nga komisionet e kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave kaneuml
marreuml njeuml vendim peumlr kthimin e pjessheumlm ose teuml ploteuml teuml proneumls seuml tyre vendime keumlto qeuml janeuml neuml
fuqi nga gjykatat shqiptare ose nga GJEDNJ Njeuml pjeseuml e mireuml e tyre mund teuml peumlrfitonin nga
kthimi fizik i proneumls seuml tyre aty ku eumlshteuml e lireuml teumlreumlsisht ose pjeseumlrisht Peumlr pronareumlt e pyjeve dhe
kullotave kjo mundeumlsi rezulton meuml e madhe (referuar edhe parashtrimeve teuml Avokatit teuml Popullit
neuml seanceumln gjyqeumlsore bazuar neuml komunikimin e tij me Ministrineuml e Bujqeumlsiseuml lidhur me fondin e
pyjeve dhe kullotave qeuml janeuml neuml proneumlsi teuml shtetit aktualisht) Ateumlhereuml lind pyetja Peumlrse duhet qeuml
keumlto vendime teuml trajtohen me formeuml kompensimi neumlse pronat objekt trajtimi janeuml ende teuml lira
Peumlrse qeveria nuk sheh mundeumlsineuml e uljes seuml vlereumls financiare teuml fatureumls duke hequr nga proneumlsia
shteteumlrore ato prona qeuml neuml fakt janeuml teuml pronareumlve subjekte teuml shproneumlsimit Pikeumlrisht realizimi i
38
keumlsaj teuml fundit neuml funksion teuml interesit publik do teuml ishte teumlreumlsisht e justifikuar prej tij dhe jo e
kundeumlrta
32 Keumlsaj pyetje teuml beumlreuml nga Gjykata neuml seanceuml peumlrfaqeumlsuesit e Keumlshillit teuml Ministrave iu
peumlrgjigjeumln se ldquoNeuml variantin e pareuml ekzistonte kthimi i proneumls keumlshtu siccedil keumlrkohej nga pronareumlt
dhe pikeumlrisht peumlr teuml realizuar keumlteuml teuml drejteuml Pyetja seuml cileumls shteti shqiptar nuk mund trsquoi peumlrgjigjej
dhe nuk i eumlshteuml peumlrgjigjur deri me sot eumlshteuml neumlse do teuml realizonte kthim teuml ploteuml dhe kompensim
nga ana tjeteumlr me keumlteuml formuleuml kjo do teuml thoshte trajtim teuml pa barabarteuml Ai qeuml sot do teuml merrte
tokeumln truall qeuml ka pasur tokeuml bujqeumlsore do teuml trajtohej neuml meumlnyreuml teuml pa barabarteuml me ateuml qeuml do teuml
merrte kompensim Eumlshteuml ajo qeuml ka ndodhur neuml 23 vite ata qeuml kaneuml pasur dhe kaneuml marreuml teuml
drejteumln e kthimit e kaneuml poseduar ateuml dhe kaneuml pasur mundeumlsi ti shohin frutet e tyre peumlr 23 vite
Kjo situateuml ishte gjetur neuml kundeumlrshtim me teuml drejtat e njeriut dhe peumlr keumlteuml arsye nuk pati njeuml
vendimmarrje 2 vjeccedilare teuml AKKP sepse vendimmarrja e agjenciseuml ccedildo diteuml do teuml ishte neuml
kundeumlrshtim me teuml drejta te njeriut Deri sa u krijua mekanizmi i ri i cili ne besojmeuml qeuml eumlshteuml
efektiv dhe neuml peumlrputhje me teuml drejtat e njeriu ldquo
33 Ajo qeuml ne e kemi teuml veumlshtireuml teuml kuptojmeuml nga ky qeumlndrim i subjektit teuml interesuar
eumlshteuml se shteti nuk ka beumlreuml peumlrpjekje teuml parashikojeuml se sa prona janeuml teuml kthyeshme neuml teumlreumlsi pra sa
eumlshteuml numri i objekteve ose tokave livadheve dhe pyjeve qeuml mund teuml kthehen neuml formeuml fizike pa
pasur nevojeuml trsquoi fuseuml pronareumlt e tyre neuml skemeuml kompensimi Pra pamundeumlsia e shtetit peumlr teuml beumlreuml
njeuml inventar teuml pronave teuml sekuestruara ose shproneumlsuara qeuml ndodhen ende teuml lira ose
potencialisht teuml mundura peumlr trsquoiu kthyer pronarit ka ccediluar neuml parashikimin e metodologjiseuml seuml
kompensimit megjitheumlse ka meumlnyra teuml tjera jo veteumlm meuml efektive peumlr pronarin i cili do teuml ishte
meuml i keumlnaqur teuml kishte proneumln e tij sesa njeuml vlereuml teuml kompensuar por do teuml ishte me meuml pak kosto
peumlr shtetin dhe taksapaguesit shqiptareuml teuml cileumlt deri tani po paguajneuml tepeumlr peumlr paafteumlsineuml e shtetit
peumlr teuml zgjidhur keumlteuml problem
34 Duke iu referuar testit teuml proporcionalitetit neuml keumlteuml kufizim qeuml beumln ligji teuml drejteumls seuml
proneumls kjo skemeuml nuk e kalon me sukses ateuml pasi nuk ka asnjeuml arsye legjitime qeuml justifikon keumlteuml
zgjidhje Shteti nuk duhet teuml zgjedheuml rrugeumln dhe metodeumln meuml teuml thjeshteuml ose meuml teuml lehteuml ldquopeumlr teuml
peumlrfunduar procesin e trajtimit teuml proneumlsrdquo siccedil e ka qeumlllimin ky ligj por duhet realisht teuml beumljeuml
peumlrpjekje teuml realizojeuml de facto teuml drejteumln e proneumls seuml pronareumlve teuml shproneumlsuar padrejteumlsisht si dhe
teuml uleuml sa meuml shumeuml fatureumln financiare teuml taksapaguesve Shteti duhet teuml peumlrdoreuml mjetin meuml teuml
peumlrshtatsheumlm dhe qeuml garanton ndeumlrhyrje sa meuml teuml vogeumll neuml teuml drejtat kushtetuese dhe jo mjetin meuml
teuml reumlndeuml por qeuml arrin qeumlllimin meuml shpejteuml pa u kujdesur peumlr shkeljet qeuml shkakton neuml teuml drejtat e
subjekteve qeuml preken prej saj
39
35 Gjykata ka theksuar se njeuml kusht tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi gjateuml
ndeumlrhyrjes neuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml eumlshteuml edhe respektimi i raportit teuml drejteuml midis
ndeumlrhyrjes dhe gjendjessituateumls qeuml e ka diktuar ateuml Ky kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml
evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml njeuml situateuml konkrete
Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete
teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml keumlrkohet teuml arrihen Gjithashtu Gjykata neuml
jurisprudenceuml teuml vazhdueshme ka mbajtur qeumlndrimin se parimi i proporcionalitetit neumlnkupton qeuml
ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit peumlr kufizimin e njeuml teuml drejte ose lirie teuml caktuar teuml beumlhet me mjete teuml
peumlrshtatshme qeuml i peumlrgjigjen drejt qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet Peumlrveccedil keumlsaj peumlrdorimi i keumltyre
mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml arrihet me mjete teuml
tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve meuml pak teuml deumlmshme
peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml kufizimit me gjendjen qeuml
e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml dobishmeumlriseuml dhe teuml
proporcionalitetit Respektimi i keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast
konkret duke ballafaquar interesin publik qeuml dikton kufizimin me teuml drejtat qeuml kufizohen Neuml
keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit
keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen
kufizimit (Vendimi nr2 dateuml 18022013 i Gjykateumls Kushtetuese)
36 Ligji parashikon krijimin e Fondit teuml Tokeumls (neni 53 dhe 12) i cili do teuml peumlrbeumlhet
nga fondi fizik i pronave neuml ccedildo qark sipeumlrfaqet e lira neuml territoret informale dhe sipeumlrfaqe teuml
tjera (e papeumlrcaktuar) Peumlrderisa do teuml krijohet njeuml Fond i tilleuml lind pyetja se peumlrse Keumlshilli i
Ministrave nuk ka beumlreuml njeuml studim se cilat nga keumlto toka teuml lira mund teuml kthehet neuml formeuml fizike
pronareumlve pa qeneuml nevoja teuml trajtohen si fond peumlr teuml gjitheuml pronareumlt ose veteumlm si potencialisht e
mundur pasi nuk ka njeuml peumlrcaktim se sa do teuml jeteuml ky fond dhe si krijohet
37 Neni 12 eumlshteuml i papeumlrcaktuesheumlm pasi teuml thuash se fondi i tokeumls peumlr kompensim do teuml
krijohet nga sipeumlrfaqet e mbetura teuml lira nga ndeumlrtimet informale eumlshteuml nonsens sepse pronari
legjitim duhet teuml preseuml ccedilfareuml mbetet e lireuml nga ndeumlrtuesit e paligjsheumlm ose zaptuesit numri dhe
peumlrqindja e teuml cileumlve ende eumlshteuml e papeumlrcaktuar derisa teuml krijohet fondi i tokeumls peumlr trsquoi kompensuar
pronareumlt legjitimeuml Neumlse qeveria kishte peumlr qeumlllim teuml krijojeuml fond teuml tokeumls peumlr kompensimin e
pronareumlve mund teuml kishte pezulluar procesin e legalizimit deri neuml kryerjen peumlrfundimtare teuml
procesit teuml kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave aty ku mendohet se ka mjaftuesheumlm tokeuml peumlr
trsquou kthyer pronareumlve Neuml keumlteuml meumlnyreuml shteti do teuml kursente nga fondi financiar dhe toka nuk do
40
teuml jepej me ccedilmim simbolik siccedil peumlrfitohet tani nga teuml paligjshmit Edhe taksapaguesit shqiptareuml do
teuml ishin meuml teuml keumlnaqur me uljen e barreumls financiare qeuml do trsquou duhet teuml paguajneuml peumlr dekadat neuml
vazhdim Edhe neuml vlereumlsimin e Komitetit teuml Ministrave lidhur me ekzekutimin e vendimit
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml neuml pg31 eumlshteuml theksuar se megjitheuml peumlrpjekjet pozitive teuml
qeveriseuml shqiptare peumlr teuml peumlrmbushur detyrimet e veumlna nga GJEDNJ ldquodisa paqarteumlsi duken se
kaneuml mbetur lidhur me paditeuml qeuml janeuml neuml shqyrtim aktualisht ose atyre qeuml mund teuml kundeumlrshtojneuml
njeumlra-tjetreumln Do teuml kishte qeneuml e dobishme neumlse autoritetet do teuml siguronin meuml shumeuml
informacion teuml detajuar se si keumlto fatura do teuml ndikonin neuml fondin e peumlrgjithsheumlm teuml kompensimit
dhe neuml peumlrcaktimin e Fondit teuml Tokeumlsrdquo Meuml tej neuml pg45 thuhet ldquoMund teuml ekzistojeuml rreziku peumlr
diskriminim midis subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cileumlve iu eumlshteuml kthyer prona fizikisht dhe atyre
qeuml do teuml kompensohen Peumlr keumlteuml eumlshteuml e nevojshme teuml shpjegohet se peumlrse qeveria ka beumlreuml keumlteuml
zgjedhje preferenciale me projektligjin neuml meumlnyreuml qeuml teuml vlereumlsohet skema e re e kompensimit neuml
peumlrputhje me standardet e vendosura nga GJEDNJrdquo Peumlrgjigja e qeveriseuml shqiptare lidhur me
keumlteuml ka qeneuml ldquopeumlr teuml hequr ccedildo mundeumlsi diskriminimi nuk eumlshteuml parashikuar kthimi por veteumlm
kompensimi peumlr teuml gjitheuml teuml shproneumlsuarit()rdquo (po aty)
38 Argumenti i dheumlneuml nga Keumlshilli i Ministrave se nuk ka pasur njeuml skemeuml
peumlrfundimtare peumlr kompensimin dhe si e tilleuml ajo mund teuml ndryshojeuml neuml ccedildo koheuml neuml meumlnyreuml teuml
papritur nga qeveriaparlamenti nuk na duket e bazuar Ccedildo parashikim ligjor peumlr sa koheuml
zbatohet dhe eumlshteuml neuml fuqi prezumohet se eumlshteuml e qeumlndrueshme Ndryshimi i papritur i
parashikimeve peumlr teuml njeumljteumlt subjekte dhe me pasoja peumlrkeqeumlsuese pa dheumlneuml argumente
kushtetuese peumlrbeumln cenim teuml siguriseuml juridike dhe diskriminim midis subjekteve teuml seuml njeumljteumls
kategori Keumlto parime kushtetuese nuk mund teuml cenohen veteumlm me argumentin se rritet fatura
financiare kur ky proces tashmeuml ka vite qeuml ka filluar dhe peumlr meuml se 20 vjet ka pasur njeuml skemeuml
tjeteumlr qeuml ndryshon teumlreumlsisht duke mosrespektuar aspak teuml drejteumln e pronareumlve por veteumlm
sipeumlrfaqeumlsisht detyrimin e shtetit peumlr teuml ldquombyllurrdquo ccedileumlshtjen e pronave Ky argument i peumlrdorur
vazhdimisht nga Keumlshilli i Ministrave nuk mendojmeuml se eumlshteuml argument i nivelit kushtetues qeuml
justifikon cenimin e vazhduesheumlm teuml seuml drejteumls seuml proneumls
39 Nisur nga sa meuml lart jemi teuml qeumlndrimit se parimi i siguriseuml juridike eumlshteuml prekur nga
rregullimi i ri dhe ndeumlrhyrja e beumlreuml nuk respekton kriteret kushtetuese peumlr keumlteuml qeumlllim teuml
parashikuara nga neni 171 i Kushtetuteumls konkretisht mbrojtjen e interesit publik vendosjen e
njeuml raporti teuml drejteuml midis seuml drejteumls seuml cenuar dhe qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet neumlpeumlrmjet
ndeumlrhyrjes legjislative si dhe ruajtjen e thelbit teuml seuml drejteumls seuml proneumls
41
B Peumlr pretendimin e cenimit teuml baraziseuml para ligjit
40 Keumlrkuesit kaneuml argumentuar se skema e kompensimit teuml parashikuar nga ligji bie
ndesh me parimin e baraziseuml para ligjit pasi trajton neuml meumlnyreuml teuml ndryshme teuml njeumljteumln kategori
pronareumlsh duke i vendosur ata qeuml presin teuml kompensohen neuml poziteuml meuml pak teuml favorshme se ata qeuml
u kompensuan para hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Gjithashtu vendimet e formeumls seuml prereuml peumlrfshi
edhe vendimet e dheumlna nga GJEDNJ do teuml vlereumlsohen sipas njeuml skeme meuml pak teuml favorshme sesa
vendimet e ekzekutuara para hyrjes neuml fuqi teuml ligjit megjitheumlse janeuml teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose vlereuml
totale
41 Pyetjes seuml beumlreuml nga Gjykata gjateuml seanceumls gjyqeumlsore neumlse skema e zgjedhur krijon
pabarazi subjekti i interesuar Keumlshilli i Ministrave iu peumlrgjigj negativisht Sipas tij ligji beumln njeuml
trajtim teuml barabarteuml jo veteumlm midis ish pronareumlve por edhe midis tyre dhe pronareumlve teuml soteumlm
Pra referuar keumltij qeumlndrimi neuml qofteuml se shteti aplikon keumlto kritere peumlr teuml shproneumlsuar sot peumlr
interes publik do teuml aplikojeuml teuml njeumljtat kritere peumlr ateuml shproneumlsim qeuml ka ndodhur 70 vjet meuml pareuml
42 Siccedil u tha meuml lart qeumlllimi i ligjit objekt shqyrtimi eumlshteuml ldquob) rregullimi dhe
shpeumlrblimi i drejteuml i kompensimit teuml proneumls ekzekutimi i vendimeve peumlrfundimtare teuml
kompensimit si dhe peumlrfundimi i procesit teuml kompensimitrdquo Pra rregullimi i ccedileumlshtjeve teuml
shproneumlsimit qeuml ndodhin sot nuk peumlrfshihet nga ky ligj dhe jo veteumlm kaq por sot nuk eumlshteuml e
mundur teuml krahasohet vlera e proneumls qeuml ka neuml treg me ateuml qeuml ka pasur para 70 vjeteumlve
43 Ne mendojmeuml se ligji cenon barazineuml e shtetasve para ligjit duke bere trajtim teuml
diferencuar midis pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim kthimi ose kompensimi teuml marreuml para hyrjes neuml
fuqi teuml keumltij ligji por ende teuml paekzekutuar dhe pronareumlve qeuml kaneuml arritur ta ekzekutojneuml vendimin
e kthimit ose kompensimit teuml marreuml neuml teuml njeumljteumln koheuml Neumlse keumlrkuesve u janeuml kthyer pronat teuml
cilat sipas ligjit 13315 cileumlsohen si brenda fusheumls seuml zbatimit teuml neneve 23 24 25 ata nuk mund
teuml ankohen peumlr zvarritje teuml procesit teuml ekzekutimit teuml vendimit por brenda 90 diteumlve nga hyrja e
ligjit neuml fuqi duhet teuml heqin doreuml nga certifikatat e proneumls dhe teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml saj
sigurisht sipas kritereve teuml peumlrfitimeve teuml zbritshme Ndryshe shteti e ccedilliron veten nga detyrimi
peumlr zbatimin teuml vendimeve neuml fjaleuml Neumlpeumlrmjet keumlsaj formule ligji vendos neuml pozita teuml
pabarabarta pronareumlt qeuml aplikojneuml sot dhe ata qeuml e kaneuml peumlrfituar me vendime teuml meumlparshme por
nuk kaneuml arritur ta posedojneuml ose ta ekzekutojneuml ateuml duke i privuar ata neuml meumlnyreuml arbitrare nga e
drejta e proneumls Prandaj mendojmeuml se ligji bie ndesh edhe me parimin e baraziseuml seuml shtetasve
para ligjit
44 Peumlr teuml gjitha keumlto arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se Gjykata duhej teuml kishte shpallur si
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi dhe jo veteumlm pjeseuml teuml tij pasi fryma dhe qeumlllimi i tij real nuk i
42
peumlrgjigjet keumlrkesave kushtetuese teuml parashikuar neuml nenet 41 42 dhe 17 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 1
teuml Protokollit Nr1 teuml KEDNJ-seuml si dhe praktikeumls seuml vazhdueshme teuml GJEDNJ-seuml dhe Gjykateumls
Kushtetuese
Aneumltareuml Gani Dizdari Vladimir Kristo
6
92 Nuk qeumlndron pretendimi i keumlrkuesit se ligji bie ndesh me praktikeumln e GJEDNJ-
seuml peumlr kompensimin e drejteuml pasi ajo Gjykateuml ka njeuml seumlreuml vendimesh neuml teuml cilat theksohet
hapeumlsira e nevojshme e ligjveumlneumlsit peumlr teuml vlereumlsuar objektet e shproneumlsuara padrejteumlsisht
nga shteti pas vendosjes seuml regjimeve komuniste neuml Europeuml
93 Nuk qeumlndron pretendimi se ligji bie ndesh me parimin e siguriseuml juridike dhe
baraziseuml para ligjit pasi edhe veteuml Gjykata Kushtetuese neuml praktikeumln e saj ka vlereumlsuar se
neuml raste teuml caktuara parimi i siguriseuml juridike nuk prevalon ndaj interesit publik Interesi
publik eumlshteuml zgjidhja peumlrfundimtare e ccedileumlshtjes seuml kthimit dhe kompensimit teuml pronave sa
meuml shpejt dhe me sa meuml pak kosto financiare me qeumlllim kthimin e paqes sociale Ligji
nr1332015 garanton njeuml balanceuml teuml drejteuml midis teuml kufizimit teuml seuml drejteumls seuml proneumls dhe
interesit publik
94 Nuk qeumlndron as pretendimi se cenohet e drejta e ankimit pasi ajo eumlshteuml
parashikuar shprehimisht neuml ligj Subjektet kaneuml teuml drejteuml teuml ankohen neuml Gjykateumln e
Apelit duke peumlrshpejtuar mbylljen sa meuml pareuml teuml procesit gjyqeumlsor si njeuml nga qeumlllimet
kryesore teuml keumltij ligji Kjo gjeuml garanton synimin peumlr teuml peumlrfunduar teuml gjitheuml procesin
brenda 10 vjeteumlve me qeumlllim moszvarritjen e tij pa fund neuml nivele teuml ndryshme teuml sistemit
gjyqeumlsor
10 Subjektet e interesuara Keumlshilli i Ministrave dhe Agjencia e Trajtimit teuml
Pronave duke njeumlsuar qeumlndrimin e tyre parashtruan lidhur me pretendimet e keumlrkuesve
si meuml poshteuml
101 Ligji objekt kundeumlrshtimi eumlshteuml ligji meuml efikas dhe real qeuml eumlshteuml miratuar pas
vitit 1990 me qeumlllim rivendosjen sa teuml jeteuml e mundur e teuml drejtave teuml ish-pronareumlve
Ndryshe nga sa pretendojneuml keumlrkuesit ky ligj ruan parimin e baraziseuml dhe teuml interesit teuml
ligjsheumlm si dhe zbaton teuml gjitha rekomandimet e GJEDNJ-seuml dhe teuml Komitetit teuml
Ministrave teuml Keumlshillit teuml Europeumls peumlr shtetin shqiptar Gjithashtu ligji zgjidh problemet
sociale teuml mbartura dhe teuml krijuara nga sjelljet e keumlqija administrative Ai parashikon afate
peumlr ccedildo objektiv e veprimtari administrative peumlr peumlrfundimin neuml koheuml teuml gjitheuml procesit
102 Asnjeuml ligj i meumlparsheumlm nuk ka pasur si synim kthimin e ploteuml teuml proneumls
konkrete qeuml i eumlshteuml shproneumlsuar Teuml gjitha ligjet peumlrfshi edhe ligjin objekt keumlrkese kaneuml
si qeumlllim korrigjimin peumlr aq sa eumlshteuml e mundur brenda mundeumlsive dhe kushteve
ekonomiko-sociale teuml vendit padrejteumlsiteuml e regjimit teuml kaluar teuml kryera neuml deumlm teuml proneumls
private neumlpeumlrmjet shteteumlzimeve shproneumlsimeve konfiskimeve ose me ccedildo meumlnyreuml tjeteumlr
7
teuml padrejteuml Peumlr keumlteuml arsye ligji ka njeumlsuar termin ldquokthim dhe kompensim i proneumlsrdquo me
termin ldquoshpeumlrblim i drejteumlrdquo Kompensimi eumlshteuml neuml njeuml nga meumlnyrat peumlr teuml realizuar
shpeumlrblimin e drejteuml As nga KEDNJ-ja dhe as nga protokollet shteseuml teuml saj nuk rrjedh e
drejta absolute peumlr shpeumlrblim teuml ploteuml Eumlshteuml neuml vlereumlsimin e shtetit teuml caktojeuml sipas
mundeumlsive dhe kushteve ekonomike shoqeumlrore teuml zbatojeuml mekanizmin meuml teuml
peumlrshtatsheumlm
103 peumlr sa i takon pretendimit peumlr cenim teuml parimit teuml siguriseuml juridike jemi teuml
qeumlndrimit se seuml pari ky parim nuk eumlshteuml absolut dhe i pakufizuesheumlm siccedil ka theksuar edhe
veteuml Gjykata Kushtetuese neuml jurisprudenceumln e saj Interesi publik prevalon para keumltij
parimi kur ndeumlrhyrja eumlshteuml legjitime dhe proporcionale
104 Nuk qeumlndron pretendimi peumlr cenim teuml seuml drejteumls seuml ankimit pasi ankimi neuml
Gjykateumln e Apelit i ploteumlson kushtet e nenit 43 teuml Kushtetuteumls duke qeneuml gjykateuml ligji
Parashikimi i teuml drejteumls seuml ankimit eumlshteuml beumlreuml neuml peumlrputhje me afatet e vendosura nga ligji
peumlr teuml peumlrfunduar procesin e kompensimit teuml pronareumlve
III
Vlereumlsimi i Gjykateumls Kushtetuese
A Peumlr legjitimimin e keumlrkuesve
11 Ccedileumlshtjen e legjitimimit (locus standi) Gjykata e ka vlereumlsuar si njeuml ndeumlr aspektet
kryesore qeuml lidhen me inicimin e njeuml procesi kushtetues Neuml gjykime teuml kontrollit teuml
kushtetutshmeumlriseuml seuml normeumls subjektet iniciuese qeuml parashikohen neuml nenin 134 pika 1
shkronjat ldquoardquo ldquobrdquo ldquocrdquo dhe ldquoccedilrdquo teuml Kushtetuteumls seuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml konsiderohen si
subjekte qeuml nuk kaneuml detyrimin peumlr teuml provuar lidhjen e domosdoshme qeuml duhet teuml ekzistojeuml
ndeumlrmjet veprimtariseuml ligjore qeuml ato kryejneuml dhe ccedileumlshtjes kushtetuese teuml ngritur
12 Keumlrkuesit janeuml pjeseumlrisht subjekte teuml pakushteumlzuara (Presidenti 15 e deputeteumlve) dhe
pjeseumlrisht subjekte teuml kushteumlzuara (Avokati i Popullit Partia Republikane dhe shoqatat) Teuml pareumlt
legjitimohen ratione personae neuml kuptim teuml nenit 134 pika 1 teuml Kushtetuteumls si subjekte teuml
pakushteumlzuara peumlr teuml keumlrkuar kontroll abstrakt teuml normeumls juridike pa pasur nevojeumln e justifikimit
teuml interesit teuml tij (shih vendimin nr19 dateuml 15042015 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
13 Neuml gjykime teuml kontrollit teuml kushtetutshmeumlriseuml seuml normeumls subjektet iniciuese qeuml
parashikohen neuml nenin 134 pika 2 teuml Kushtetuteumls seuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml kaneuml detyrimin
peumlr teuml provuar lidhjen e domosdoshme qeuml duhet teuml ekzistojeuml ndeumlrmjet veprimtariseuml ligjore qeuml ato
kryejneuml dhe ccedileumlshtjes kushtetuese teuml ngritur Partia Republikane legjitimohet ratione personae neuml
8
kuptim teuml nenit 134 pika 1 shkronja ldquofrdquo teuml Kushtetuteumls Ajo eumlshteuml njeuml person juridik i regjistruar
si parti politike qeuml neuml vitin 1991 Partia Republikane si subjekt i parashikuar neuml nenin 134 pika
1 shkronja ldquofrdquo dhe pika 2 teuml Kushtetuteumls mund teuml veumlreuml neuml leumlvizje Gjykateumln neuml kuptim teuml nenit
131 shkronja ldquocrdquo teuml Kushtetuteumls peumlr kontrollin e akteve normative (shih vendimet nr15 dateuml
15042010 nr28 dateuml 09052012 teuml Gjykateumls Kushtetuese) Po keumlshtu edhe Avokati i Popullit
ka si funksion kushtetues mbrojtjen e individeumlve qeuml u cenohen teuml drejtat si pasojeuml e veprimtariseuml
seuml administrateumls shteteumlrore dhe neuml kuptim teuml nenit 134 pika 1 shkronja ldquodhrdquo e Kushtetuteumls
legjitimohet trsquoi drejtohet keumlsaj Gjykate peumlr kontrollin e kushtetutshmeumlriseuml seuml normeumls
14 Peumlr sa i peumlrket legjitimimit teuml shoqatave si subjekte iniciuese sipas nenit 134 pika 2
shkronja ldquofrdquo teuml Kushtetuteumls Gjykata ka tashmeuml njeuml jurisprudenceuml teuml konsoliduar e cila ka
pranuar legjitimimin e keumltyre subjekteve peumlr ccedileumlshtje qeuml lidhen me interesat e tyre Gjykata eumlshteuml
shprehur se vlereumlsimi neumlse njeuml organizateuml ka ose jo mjaftuesheumlm interes beumlhet rast pas rasti neuml
vareumlsi teuml rrethanave teuml ccedildo ccedileumlshtjeje teuml veccedilanteuml Organizata qeuml veuml neuml leumlvizje Gjykateumln duhet teuml
provojeuml se neuml ccedilfareuml meumlnyre ajo mund teuml preket neuml njeuml aspekt teuml veprimtariseuml seuml saj pra duhet teuml
provojeuml lidhjen e drejtpeumlrdrejteuml dhe teuml individualizuar qeuml ekziston midis veprimtariseuml seuml saj dhe
normeumls qeuml kundeumlrshton Interesi peumlr teuml vepruar duhet teuml jeteuml i sigurt i drejtpeumlrdrejteuml dhe vetjak
Ky interes konsiston tek e drejta e shkelur tek deumlmi real ose potencial dhe jo te premisat teorike
mbi antikushtetutshmeumlrineuml e normeumls qeuml ka sjelleuml keumlteuml cenim teuml interesit Veteumlm fakti se dispozitat
e kundeumlrshtuara mund teuml keneuml ose kaneuml pasur njeuml efekt ccedilfareumldo mbi keumlrkuesin nuk eumlshteuml i
mjaftuesheumlm peumlr teuml peumlrcaktuar neumlse ai legjitimohet neuml paraqitjen e keumlrkeseumls por eumlshteuml e
nevojshme teuml provohet se dispozita e kundeumlrshtuar rregullon marreumldheumlnie qeuml janeuml qeumlllimi i
veprimtariseuml seuml keumlrkuesit sipas peumlrcaktimeve teuml beumlra neuml Kushtetuteuml neuml ligje ose neuml rastin e
subjekteve teuml seuml drejteumls private neuml statut (shih vendimet nr14 dateuml 21032014 dhe nr33 dateuml
08062016 teuml Gjykateumls Kushtetuese) Neuml ccedileumlshtjen neuml shqyrtim para keumlsaj Gjykate 4 shoqatat
keumlrkuese kaneuml neuml statutin e tyre si synim mbrojtjen e interesave teuml ish-pronareumlve dhe peumlrpjekjen
peumlr vendosjen neuml vend teuml seuml drejteumls seuml proneumls teuml shproneumlsuar ose konfiskuar nga regjimi komunist
neuml Shqipeumlri Duke qeneuml se objekti i ligjit qeuml kundeumlrshtohet para Gjykateumls eumlshteuml zgjidhja
peumlrfundimtare e ccedileumlshtjes seuml pronave teuml shproneumlsuara ose konfiskuara nga regjimi komunist
Gjykata vlereumlson se keumlto shoqata justifikojneuml interesin e tyre peumlr teuml filluar njeuml kontroll kushtetues
teuml ligjit sipas nenit 1342 teuml Kushtetuteumls
15 Peumlr sa meuml lart neuml ccedileumlshtjen konkrete shoqatat legjitimohen ratione personae neuml
paraqitjen e keumlrkeseumls dhe veumlnien neuml leumlvizje teuml juridiksionit kushtetues neuml bazeuml teuml neneve 131ac
dhe 134 pika 1 shkronja ldquofrdquo dhe pika 2 teuml Kushtetuteumls Po ashtu keumlrkuesit legjitimohen ratio
9
temporis pasi keumlrkesa eumlshteuml paraqitur brenda afatit 3 vjeccedilar teuml peumlrcaktuar neuml nenin 50 teuml ligjit
nr8577 dateuml 10022000 ldquoPeumlr organizimin dhe funksionimin e Gjykateumls Kushtetuese teuml
Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo
B Peumlr keumlrkeseumln peumlr pezullimin e ligjit objekt keumlrkese
16 Keumlrkuesit peumlrveccedil njeuml teuml pesteumls seuml deputeteumlve kaneuml keumlrkuar para Gjykateumls edhe
pezullimin e ligjit objekt keumlrkese pasi sipas tyre zbatimi i tij gjateuml koheumls qeuml ai eumlshteuml neuml gjykim
para keumlsaj Gjykate do teuml sillte pasoja teuml pariparueshme peumlr kategorineuml e pronareumlve qeuml prek ky
ligj Sipas tyre ky ligj i fillon pasojat negative qeuml me hyrjen neuml fuqi teuml tij dhe efektet e
menjeumlhershme prekin kategorineuml e pronareumlve qeuml kaneuml beumlreuml keumlrkeseuml dhe janeuml neuml pritje teuml daljes seuml
vendimeve nga Agjencia e Trajtimit teuml Pronave (meuml poshteuml ATP) si dhe peumlr ata qeuml kaneuml peumlrfituar
nga ligji i meumlparsheumlm Nisur nga ky fakt mospezullimi i efekteve teuml keumltij ligji do teuml sillte pasoja
teuml reumlnda peumlr teuml drejteumln e proneumls ndaj teuml gjitheuml subjekteve qeuml preken nga ky ligj
17 Gjykata neuml mbeumlshtetje teuml nenit 45 teuml Ligjit nr 8577 dateuml 10022000 ldquoPeumlr
organizimin dhe funksionimin e Gjykateumls Kushtetuese teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo ka
kompetenceuml teuml vlereumlsojeuml neumlse zbatimi i normeumls konkrete mund teuml sjelleuml pasoja qeuml prekin interesa
shteteumlroreuml shoqeumlroreuml ose teuml individeumlve sipas rastit ccedilka peumlrbeumln kriterin thelbeumlsor peumlr pezullimin e
ekzekutimit teuml keumlsaj norme Gjykata vlereumlson se neuml kuptim teuml dispoziteumls seuml sipeumlrcituar keumlrkuesit
nuk paraqiteumln argumente neuml lidhje me pasojat e reumlnda apo teuml pariparueshme qeuml sjell zbatimi i
ligjit teuml kundeumlrshtuar Peumlr rrjedhojeuml Gjykata vendosi rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pezullim si teuml
pabazuar
18 Gjithashtu peumlr trsquoi ardhur neuml ndihmeuml vendimmarrjes peumlr keumlteuml ccedileumlshtje teuml reumlndeumlsishme
dhe komplekse Mbledhja e Gjyqtareumlve vendosi marrjen e opinionit amicus curia teuml Komisionit teuml
Venecias lidhur me respektimin ose jo teuml standardeve teuml vendosura nga KEDNJ-ja dhe praktika e
GJEDNJ-seuml sa i takon respektimit teuml parimit teuml siguriseuml juridike dhe baraziseuml para ligjit neuml
garantimin e seuml drejteumls seuml proneumls nga ligji objekt shqyrtimi para keumlsaj Gjykate
19 Gjykata neuml shqyrtimin e pretendimeve teuml keumlrkuesve e sheh teuml arsyeshme qeuml teuml ndalet
neuml vlereumlsimin e saj lidhur me respektimin e parimit teuml siguriseuml juridike teuml baraziseuml para ligjit dhe
teuml seuml drejteumls seuml ankimit neuml funksion teuml mbrojtjes seuml teuml drejteumls seuml proneumls nga ligji objekt shqyrtimi
C Peumlr pretendimin e cenimit teuml siguriseuml juridike si pasojeuml e ndryshimit teuml metodologjiseuml
seuml vlereumlsimit
10
20 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se skema e ofruar peumlr zgjidhjen e problemit sistemik neuml
lidhje me mosekzekutimin e vendimeve peumlr kompensimin e pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim
peumlrfundimtar administrativ nuk garanton sigurineuml juridike dhe barazineuml para ligjit neuml zgjidhjen
peumlrfundimtare teuml ccedileumlshtjes seuml pronave neuml vend Rivlereumlsimi i vendimeve peumlrfundimtare
administrative dhe gjyqeumlsore neuml lidhje me kompensimin cenon parimin e siguriseuml juridike pasi
peumlrmes keumltij ligji qeveria synon trsquoi referohet ccedilmimit dhe llojit teuml tokeumls neuml momentin e
shproneumlsimit Kjo sipas keumlrkuesve do teuml thoteuml qeuml vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml vendosur
kthimin ose kompensimin e proneumls teuml rishikohen megjitheumlse ato kaneuml marreuml formeuml teuml prereuml
21 Gjithashtu keumlrkuesit pretendojneuml se ligji objekt keumlrkese nuk garanton kthimin e
proneumls tek pronari por parashikon veteumlm njohjen dhe kompensimin financiar Ky i fundit nuk
eumlshteuml neuml peumlrputhje me ccedilmimin real teuml tregut por me ateuml qeuml ka parashikuar qeveria dhe qeuml nuk i
peumlrgjigjet vlereumls reale financiare teuml proneumls Sipas tyre mundeumlsiteuml peumlr kthim fizik nuk janeuml
parashikuar fare neuml ligj por edhe kompensimi financiar eumlshteuml i mangeumlt pasi i keumlrkohet pronarit teuml
heqeuml doreuml nga njeuml pjeseuml e madhe e vlereumls
22 Gjykata vlereumlson qeuml keumlto pretendime teuml keumlrkuesve trsquoi trajtojeuml neuml keumlndveumlshtrimin e
standardeve teuml vendosura nga jurisprudenca e saj lidhur me respektimin e parimit teuml siguriseuml
juridike neuml garantimin e seuml drejteumls seuml proneumls teuml shtetasve teuml cilat janeuml shteteumlzuar ose konfiskuar
gjateuml regjimit komunist neuml Shqipeumlri
23 Gjykata neuml jurisprudenceumln e saj ka theksuar se parimi i shtetit teuml seuml drejteumls i
sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml njeuml nga parimet themelore neuml shtetin dhe shoqeumlrineuml
demokratike Aspekte teuml keumltij parimi janeuml edhe siguria juridike mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara
si dhe pritshmeumlriteuml e ligjshme Siguria juridike presupozon veccedil teuml tjerash besueshmeumlrineuml e
qytetareumlve tek shteti dhe pandryshueshmeumlrineuml e ligjit peumlr marreumldheumlniet e rregulluara
Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet vazhdimisht ose teuml
jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike teuml cilat mund teuml
cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml vendosur me akte teuml
meumlparshme (shih vendimin nr 31 dateuml 18062010 teuml Gjykateumls Kushtetuese) Gjykata ka
theksuar se siguria juridike eumlshteuml ndeumlr elementet thelbeumlsore teuml shtetit teuml seuml drejteumls Parimi i shtetit
teuml seuml drejteumls ku mbeumlshtetet njeuml shtet demokratik neumlnkupton sundimin e ligjit dhe meumlnjanimin e
arbitraritetit me qeumlllim qeuml teuml arrihet respektimi dhe garantimi i dinjitetit njereumlzor drejteumlsiseuml dhe
siguriseuml juridike Parimi i siguriseuml juridike peumlrfshin krahas qarteumlsiseuml kuptueshmeumlriseuml dhe
qeumlndrueshmeumlriseuml seuml sistemit normativ edhe besimin te sistemi juridik (shih vendimet nr 15 dateuml
10032016 dhe nr 25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
11
24 Parimi i siguriseuml juridike keumlrkon domosdoshmeumlrisht njeuml formulim teuml qarteuml teuml
normave ligjore pasi njeuml rregullim i pasakteuml i normeumls ligjore qeuml i leuml shteg zbatuesit peumlr trsquoi dheumlneuml
asaj kuptime teuml ndryshme dhe me pasoja nuk shkon neuml peumlrputhje me qeumlllimin stabilitetin
besueshmeumlrineuml dhe efektivitetin qeuml synon veteuml norma juridike Eumlshteuml keumlrkeseuml e parimit teuml siguriseuml
juridike fakti se njeuml ligj neuml teumlreumlsi pjeseuml apo dispozita teuml veccedilanta teuml tij neuml peumlrmbajtjen e tyre duhet
teuml jeneuml teuml qarta teuml peumlrcaktuara dhe teuml kuptueshme Prandaj eumlshteuml detyreuml e gjykatave ose organeve
teuml tjera shteteumlrore e shoqeumlrore teuml ngarkuara me ligj qeuml mangeumlsi teuml caktuara teuml njeuml ligji trsquoi
ploteumlsojneuml natyrsheumlm peumlrmes interpretimit dhe zbatimit teuml tij neuml praktikeuml Por qeuml teuml realizohet njeuml
gjeuml e tilleuml para seuml gjithash ligji duhet kuptuar sakteuml dhe drejteuml Prandaj duhet teuml daleuml qarteuml qeumlllimi
i hartimit teuml tij Ai duhet teuml peumlrcaktojeuml mjetet e ndeumlrhyrjes subjektet teuml cilave u drejtohet raportet
e caktuara teuml sjelljes dhe meumlnyreumln e zbatimit teuml tij Rezultati qeuml synohet duhet teuml jeteuml i pritsheumlm
dhe pasojat teuml parashikueshme peumlr subjektet teuml cilave u drejtohet ligji neuml teumlreumlsi ose dispozita teuml
veccedilanta teuml tij (shih vendimet nr 34 dateuml 20122005 dhe nr 31 dateuml 19112003 teuml Gjykateumls
Kushtetuese) Peumlr teuml zbatuar drejt keumlteuml parim keumlrkohet nga njeumlra aneuml qeuml ligji neuml njeuml shoqeumlri teuml
ofrojeuml siguri qarteumlsi dhe vazhdimeumlsi neuml meumlnyreuml qeuml individeumlt trsquoi drejtojneuml veprimet e tyre neuml
meumlnyreuml korrekte e neuml peumlrputhje me teuml dhe nga ana tjeteumlr teuml mos qeumlndrojeuml statik neumlse duhet trsquoi
japeuml formeuml njeuml koncepti siccedil eumlshteuml ai i drejteumlsiseuml neuml njeuml shoqeumlri qeuml ndryshon me shpejteumlsi (shih
vendimin nr 36 dateuml 15102007 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
25 Gjithashtu Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo lloj
pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml prevalojeuml
neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike Neuml keumlteuml
pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e
favorshme ligjore paraqitet i reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje
teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml
teuml drejte teuml garantuar me Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml
rregullojeuml neumlpeumlrmjet akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato
teuml drejta teuml cilat janeuml parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml
preken nga ligjveumlneumlsi (shih vendimin nr 37 dateuml 13062012 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
26 Referuar ligjit objekt shqyrtimi Gjykata veumlren se ligjveumlneumlsi neumlpeumlrmjet tij ka
rirregulluar ccedileumlshtjen e kompensimit fizik dhe financiar teuml ish-pronareumlve teuml shproneumlsuar nga
regjimi komunist neuml Shqipeumlri Ky rirregullim duhet pareuml neuml aspektin e respektimit teuml kritereve teuml
12
vendosura nga neni 17 i Kushtetuteumls i cili eumlshteuml testi qeuml duhet teuml gjejeuml zbatim neuml ccedildo ndeumlrhyrje
neuml teuml drejtat dhe liriteuml themelore teuml individit sipas praktikeumls seuml konsoliduar teuml Gjykateumls Arsyeja
peumlr keumlteuml eumlshteuml fakti se ligji parashikon njeuml meumlnyreuml teuml re vlereumlsimi peumlr kompensimin e pronave
skemeuml e cila sipas keumlrkuesve rezulton neuml njeuml vlereuml meuml teuml uleumlt kompensimi se sa parashikonte
ligji i meumlparsheumlm peumlr keumlteuml qeumlllim
27 Konkretisht Gjykata do teuml ndalet neuml analizeumln neumlse ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit neuml
rregullimin e ccedileumlshtjes seuml kthimit dhe kompensimit teuml pronave ish-pronareumlve ka respektuar ose jo
parimin e siguriseuml juridike dhe parashikueshmeumlriseuml seuml legjislacionit sipas standardeve teuml
vendosura nga kjo Gjykateuml dhe GJEDNJ-ja
28 Referuar nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve
pra detyrimi peumlr parashikimin e ndeumlrhyrjeve me ligj neuml kuptimin formal rezulton teuml jeteuml i
respektuar pasi ndeumlrhyrja eumlshteuml beumlreuml neumlpeumlrmjet njeuml ligji teuml miratuar nga Kuvendi sipas
procedurave teuml parashikuara peumlr keumlteuml qeumlllim
29 Kriteri i dyteuml neuml radheuml peumlr trsquou vlereumlsuar eumlshteuml ekzistenca e interesit publik Koncepti
kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata
eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para
saj Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceumln e saj se si parimi i siguriseuml juridike nuk eumlshteuml absolut
dhe mund teuml kufizohet neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i
teuml cilit do teuml sillte pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml
radhiten neuml meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml
justifikojneuml ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml
aspektin e kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml
marreuml nga ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet rast pas rasti
nga Gjykata (Shih vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
30 Gjykata rithekson se neni 41 i Kushtetuteumls seuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml dhe neni 1 i
Protokollit Nr1 teuml Konventeumls Evropiane peumlr teuml Drejtat e Njeriut parashikojneuml mundeumlsineuml e
shpeumlrblimit teuml drejteuml neuml caktimin e maseumls dhe teuml meumlnyreumls seuml deumlmshpeumlrblimit duke i leumlneuml kufijteuml e
tij neuml diskrecion teuml ligjveumlneumlsit Shteti ka njeuml hapeumlsireuml teuml gjereuml vlereumlsimi peumlr arsye se ai njeh
gjendjen dhe raportet shoqeumlrore meuml mireuml se ccedildo individ dhe veteumlm ai ka neuml dispozicion mjetet
ligjore peumlr trsquoi peumlrmireumlsuar ato Objektivat legjitim teuml interesit publik si ato qeuml ndiqen neuml kuadrin e
masave teuml reformeumls ekonomike ose masat e hartuara peumlr teuml arritur drejteumlsi meuml teuml madhe
shoqeumlrore mund teuml keumlrkojneuml njeuml rimbursim meuml teuml vogeumll se vlera e ploteuml e tregutrdquo (Shih vendimin
nr302015 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
13
31 Ccedileumlshtja konkrete qeuml eumlshteuml shtruar peumlr shqyrtim para keumlsaj Gjykate lidhet me
kompensimin fizik dhe financiar teuml ish-pronareumlve teuml shproneumlsuar gjateuml regjimit komunist neuml
Shqipeumlri peumlr teuml cileumln kjo Gjykateuml ka mbajtur qeumlndrim edhe meuml pareuml peumlr sa i takon standardeve
dhe kritereve qeuml duhen respektuar nga ligjveumlneumlsi neuml realizimin e detyrimit teuml shtetit peumlr teuml
riparuar teuml drejteumln e proneumls teuml shkelur Gjykata ka vlereumlsuar neuml praktikeumln e saj se ligjveumlneumlsi ka
hapeumlsireumln e tij teuml vlereumlsimit peumlr teuml rregulluar ccedileumlshtjen e kompensimit teuml pronave teuml shteteumlzuara ose
konfiskuara gjateuml regjimit komunist Neuml keumlteuml kuadeumlr Gjykata ka njohur teuml drejteumln e ligjveumlneumlsit teuml
kufizojeuml hapeumlsireumln e geumlzimit dhe teuml disponimit teuml proneumls private nga shtetasit peumlr arsye teuml
ekzistenceumls seuml interesit publik Me qeumlllim qeuml njeuml ndeumlrhyrje e tilleuml ndaj teuml drejteumls seuml proneumls teuml jeteuml
e justifikuar eumlshteuml e domosdoshme qeuml teuml ekzistojeuml edhe njeuml marreumldheumlnie peumlrpjestimore midis
mjeteve teuml peumlrdorura dhe synimit qeuml keumlrkohet teuml realizohet Mbi keumlteuml bazeuml sistemi ligjor duhet teuml
peumlrmbajeuml njeuml seumlreuml garancish procedurale peumlr teuml siguruar qeuml ndikimi i tij mbi teuml drejteumln e proneumls teuml
mos jeteuml arbitrar dhe as i paparashikuesheumlm (Shih vendimin nr25 dateuml 28042016 teuml Gjykateumls
Kushtetuese)
32 Lidhur me kriterin tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi neuml vendosjen e kufizimit
peumlrpjestimin e drejteuml midis ndeumlrhyrjes dhe gjendjen qeuml e dikton ateuml Gjykata ka vlereumlsuar se ky
kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml
njeuml situateuml konkrete Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon
ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml
meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml ndiqen Peumlrveccedil keumlsaj
peumlrdorimi i keumltyre mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml
arrihet me mjete teuml tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve
meuml pak teuml deumlmshme peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml
kufizimit me gjendjen qeuml e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml
dobishmeumlriseuml dhe proporcionalitetit neuml kuptimin strikt teuml kufizimeve teuml imponuara Respektimi i
keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast konkret duke ballafaquar interesin
publik qeuml dikton kufizimin me ato teuml drejta qeuml i neumlnshtrohen kufizimit si dhe duke vlereumlsuar
edhe meumlnyreumln e kufizimit Neuml keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml
kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe
lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen kufizimit (shih vendimet nr25 dateuml 28042014 nr4 dateuml
2322011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
33 Neuml ccedileumlshtjen konkrete referuar edhe parashtrimeve teuml subjekteve teuml interesuara
interesi publik i identifikuesheumlm eumlshteuml zgjidhja e ccedileumlshtjes seuml pronave me njeuml kosto financiare dhe
14
koheumlzgjatje sa meuml teuml arsyeshme si dhe vendosja e paqes sociale midis kategorive teuml ndryshme
sociale qeuml prek kjo ccedileumlshtje e cila ka mbetur e pazgjidhur prej 25 vjeteumlsh
34 Gjykata vlereumlson se ka njeuml interes publik i cili duhet teuml vlereumlsohet si i reumlndeumlsisheumlm
deri neuml ateuml maseuml sa teuml justifikojeuml ndeumlrhyrjen e ligjveumlneumlsit Referuar edhe opinionit amicus curia teuml
Komisionit teuml Venecias Shtetet geumlzojneuml njeuml hapeumlsireuml teuml gjereuml vlereumlsimi neuml peumlrcaktimin e asaj ccedilka
eumlshteuml neuml interesin e publikut veccedilaneumlrisht peumlr sa i takon nenit 1 teuml Protokollit nr1 dhe gjateuml
implementimit teuml politikave sociale dhe ekonomike Ajo ccedilka nuk peumlrmbush keumlrkesat e interesit
publik eumlshteuml veteumlm privimi i proneumlsiseuml qeuml eumlshteuml haptazi i pabazuar GJEDNJ-ja pranon se ldquopeumlr
shkak teuml njohjes seuml sakteuml teuml shoqeumlrive teuml tyre dhe nevojave qeuml ato kaneuml neuml parim autoritetet
kombeumltare mund ta vlereumlsojneuml meuml mireuml sesa gjyqtari ndeumlrkombeumltar ateuml ccedilka eumlshteuml ldquoneuml interes teuml
publikutrdquo [hellip] Peumlr keumlteuml arsye u takon autoriteteve kombeumltare teuml beumljneuml vlereumlsimin fillestar lidhur me
ekzistenceumln e njeuml problemi qeuml shqeteumlson publikun duke garantuar marrjen e masave qeuml do teuml
zbatohen neuml fusheumln e ushtrimit teuml seuml drejteumls seuml proneumlsiseuml duke peumlrfshireuml privimin dhe kthimin e
proneumls Keumltu [hellip] autoritetet kombeumltare geumlzojneuml respektivisht njeuml hapeumlsireuml teuml caktuar vlereumlsimirdquo
(Shih ccedileumlshtjet Maria Atanasiu dhe Teuml tjereumlt kRumaniseuml op cit sect166 Shih gjithashtu Kopeckyacute k
Sllovakiseuml [GC] op cit sect37)
35 Po keumlshtu referuar edhe qeumlndrimit doktrinar teuml shprehur neuml opinionet e dheumlna nga
Komisioni i Venecias peumlr keumlteuml ccedileumlshtje rezulton se nuk mund teuml vendosen detyrime peumlr
kompensimin teumlreumlsor teuml proneumls seuml shproneumlsuar apo teuml shteteumlzuar nga regjimet qeuml nuk kaneuml
respektuar standardet minimale teuml teuml drejtave teuml njeriut dhe se rivendosja e ploteuml e teuml drejtave teuml
meumlparshme teuml proneumlsiseuml do teuml ishte neuml kundeumlrshtim me vet parimin e baraziseuml (Shih Opinion mbi
projektligjin ldquoPeumlr kthimin dhe kompensimin e proneumlsrdquo teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo miratuar
nga Komisioni i Venecias neuml Seanceumln e 58 Plenare Venecia 12-13 Mars 2004)
36 Gjithashtu edhe neuml opinionin peumlr vlereumlsimin e ligjit nr1332015 bazuar neuml keumlrkeseumln
e paraqitur peumlr amicus curia nga Gjykata Komisioni i Venecias eumlshteuml shprehur ldquo duke marreuml
parasysh situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi peumlr
ish-pronareumlt gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml parashikuara neuml nenin 1 teuml
Protokol l i t nr 1 teuml K EDNJ-seuml Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml ish-pronareumlverdquo (Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias miratuar neuml Seanceumln e
108-teuml Plenare Venecia 14-15 Tetor 2016)
15
37 Nisur nga sa meuml lart Gjykata do teuml ndalet neuml vlereumlsimin e nenit 6 teuml ligjit objekt
shqyrtimi Kjo dispoziteuml neuml pikat 1 dhe 2 ka parashikuar metodologjineuml e vlereumlsimit financiar teuml
vendimeve peumlrfundimtare peumlr kthimin dhe kompensimin e proneumls duke peumlrcaktuar
ldquoa) prona e njohur peumlr kompensim vlereumlsohet neuml bazeuml teuml zeumlrit kadastral qeuml ka pasur neuml
koheumln e shproneumlsimit
b) prona e kthyer vlereumlsohet duke e peumlrcaktuar ateuml nga diferenca qeuml do teuml rezultojeuml midis
vlereumls seuml saj sipas zeumlrit kadastral aktual dhe vlereumls seuml keumlsaj prone sipas zeumlrit kadastral neuml
koheumln e shproneumlsimit
2 Vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml teuml njohur veteumlm teuml drejteumln e kompensimit vlereumlsohen
financiarisht sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur prona neuml koheumln e shproneumlsimit sipas shkronjeumls
ldquoardquo teuml pikeumls 1 teuml keumltij nenirdquo
38 Gjykata veumlren se neuml peumlrmbajtjen e pikave 1 dhe 2 teuml nenit 6 teuml ligjit nr1332015 janeuml
materializuar parimet kryesore teuml formuleumls seuml kompensimit Pjesa tjeteumlr e nenit 6 rregullon situata
teuml veccedilanta si pjeseuml e metodologjiseuml seuml kompensimit gjejneuml zgjidhje edhe neuml dispozita teuml tjera teuml
ligjit
39 Meuml tej neni 6 neuml pikeumln 3 parashikon ldquoNeuml rastet kur subjektet e shproneumlsuara kaneuml
peumlrfituar me vendim kthimi dhe kompensimi diferenca e llogaritur sipas shkronjeumls ldquobrdquo teuml pikeumls
1 zbritet nga vlereumlsimi i proneumls seuml njohur peumlr kompensim e llogaritur sipas shkronjeumls ldquoardquo teuml
pikeumls 1 teuml keumltij nenirdquo Ndeumlrsa pika 5 e ligjit parashikon ldquoNeuml rast se ATP-ja merr vendim peumlr
njohje dhe kompensim fizik neuml proneumln e subjektit prona vlereumlsohet sipas pikeumls 1 teuml keumltij neni
Kur nga ky vlereumlsim rezulton se subjekti peumlrfiton njeuml proneuml qeuml ka vlereuml meuml teuml larteuml sesa prona qeuml
ka pasur neuml momentin e shproneumlsimit ateumlhereuml subjektit i kompensohet fizikisht sipeumlrfaqja qeuml i
korrespondon vlereumlsimit dhe pjesa tjeteumlr e proneumls kalon neuml fondin e tokeumls me vendim teuml ATP-seumlrdquo
40 Gjykata vlereumlson se keumlto dy pika sipas peumlrmbajtjes seuml tyre teuml ccedilojneuml neuml peumlrfundimin se
ato janeuml konceptuar si njeuml shproneumlsim i ri duke qeneuml se parashikojneuml rivlereumlsimin e pronave teuml
kthyera ose teuml kompensuara meuml pareuml Neuml keumlteuml keumlndveumlshtrim keumlto dy dispozita krijojneuml probleme
lidhur me sigurineuml juridike konkretisht peumlrsa i takon paqarteumlsiseuml dhe paparashikueshmeumlriseuml seuml
legjislacionit
41 Gjykata ashtu siccedil u shpreh meuml lart rithekson se siguria juridike si koncept kushtetues
peumlrfshin qarteumlsineuml kuptueshmeumlrineuml dhe qeumlndrueshmeumlrineuml e sistemit normativ Gjithashtu
GJEDNJ neuml vendimin Manushaqe Puto dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml duke peumlrkufizuar
elementeumlt qeuml lidhen me qarteumlsineuml e ligjit neuml procesin e hartimit teuml legjislacionit e veuml theksin tek
parashikueshmeumlria qarteumlsia dhe transparenca neuml vendimmarrje si parime kryesore teuml seuml drejteumls
16
dhe njeuml nga qeumlllimet e njeuml ligji (Shih ccedileumlshtjen Manushaqe Puto dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml
Vendim dateuml 31 Korrik 2012 sectsect 114) Ky qeumlndrim eumlshteuml mbajtur nga GJEDNJ-ja edhe neuml
ccedileumlshtjen Sabanchiyeva dhe teuml tjereuml kundeumlr Rusiseuml ku midis teuml tjerave thekson se
parashikueshmeumlria dhe qarteumlsia e akteve ligjore dhe neuml veccedilanti natyra automatike e rregullit
paqarteumlsia e pretenduar e disa prej koncepteve teuml tij dhe mungesa e shqyrtimit gjyqeumlsor janeuml teuml
lidhura ngushteuml me parimin e proporcionalitetit (Shih ccedileumlshtjet TP dhe KM kundeumlr Mbreteumlriseuml seuml
Bashkuar nr 2894595 sect 72 dhe Chapman kundeumlr Mbreteumlriseuml seuml Bashkuar nr 2723895 sect 92
ECHR 2001-I)
42 Gjykata vlereumlson se neni 6 i ligjit objekt shqyrtimi duhet pareuml i lidhur edhe me nenet e
tjera teuml ligjit konkretisht me nenet 13 14 20 21 24 26 dhe 31 Neuml keumlteuml kontekst ligjveumlneumlsi
duhet teuml mbajeuml parasysh se deri neuml ccedilfareuml mase kompensimi fizik i parashikuar neuml nenin 6 pika 3
dhe 5 ploteumlsohet nga nenet e tjera teuml ligjit peumlr teuml mos pasur mbivendosje ose peumlrplasje midis
dispozitave teuml ligjit Parashikimi i rregullimeve teuml peumlrseumlritura dhe teuml pakoordinuara midis tyre neuml
thelbin dhe pasojat qeuml ato sjellin krijojneuml paqarteumlsi dhe peumlr rrjedhojeuml cenojneuml parimin e siguriseuml
juridike Neuml keumlto kushte Gjykata ccedilmon se peumlrmbajtja e pikave 3 dhe 5 teuml nenit 6 teuml ligjit
1332015 nuk eumlshteuml neuml pajtim me parimin e siguriseuml juridike pasi peumlrllogaritja e sipeumlrfaqes seuml
peumlrfituar dhe asaj qeuml do teuml zbritet ose shtohet sipas formuleumls seuml parashikuar neuml pikeumln 1 teuml nenit 6
eumlshteuml e paqarteuml dhe krijon konfuzion neuml zbatim sa i takon pritshmeumlrive teuml shtetasve
43 Gjykata vlereumlson se peumlr sa u peumlrket dispozitave teuml tjera teuml kundeumlrshtuara prej
keumlrkuesve ato parashikojneuml forma teuml ndryshme teuml kompensimit teuml cilat synojneuml teuml vendosin njeuml
ekuilibeumlr teuml drejteuml ndeumlrmjet interesave teuml ndrysheumlm Referuar edhe opinionit amicus curia peumlr
keumlteuml ccedileumlshtje Komisioni i Venecias ka vlereumlsuar se peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml peumlrcaktojneuml
kthimin apo kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me vlereuml monetare nuk eumlshteuml e qarteuml se
deri neuml ccedilfareuml mase ngrihet ccedileumlshtja e pritshmeumlriseuml legjitime Relacioni shpjegues i ligjit
nr1332015 argumenton se nuk eumlshteuml hartuar asnjeumlhereuml ndonjeuml skemeuml peumlrfundimtare
kompensimi me njeuml shifeumlr konkrete kompensimi e cila do teuml krijonte njeuml ldquopritshmeumlri legjitimerdquo
Peumlr sa u peumlrket individeumlve qeuml ende nuk kaneuml marreuml njeuml vendim teuml formeumls seuml prereuml nga organet
administrative apo gjyqeumlsore i cili u njeh atyre teuml drejteumln e kthimit apo kompensimit teuml proneumls
qeveria shqiptare i referohet ccedileumlshtjes Bici kundeumlr Shqipeumlriseuml peumlr teuml justifikuar se keumlta individeuml
apo entitete nuk janeuml pronareuml dhe nuk kaneuml krijuar pritshmeumlri legjitime pasi e drejta e tyre nuk
eumlshteuml njohur neuml nivel kombeumltar
44 Gjykata thekson se skema e re e kompensimit e adoptuar neuml ligjin nr1332015 ka
ndryshuar metodeumln e vlereumlsimit Elementi kryesor i vlereumlsimit teuml kompensimit financiar eumlshteuml vlera e
17
proneumls sipas zeumlrit kadastral qeuml ajo ka pasur neuml koheumln e shproneumlsimit Kjo metodeuml eumlshteuml e ndryshme
nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe mund teuml rezultojeuml neuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ligjet e
meumlparshme (ligjet peumlr pronat teuml viteve 1993 2004 dhe 2006) parashikonin njeuml skemeuml meuml teuml larteuml
kompensimi se sa ajo e parashikuar nga ligji nr1332015 (Ramadhi e teuml tjereumlt k Shqipeumlriseuml no
3822202 sectsect 24 - 30 13 neumlntor 2007 Manushaqe Puto e teuml tjereumlt k Shqipeumlriseuml op cit sect 25-
26) Keumlshtu mund teuml thuhet se ligjet e meumlparshme kaneuml krijuar pritshmeumlri peumlr marrjen e
kompensimeve ekuivalente me vlereumln e tregut teuml proneumls neuml momentin e marrjes seuml vendimit peumlr
kompensimin Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e kompensimit nuk mund teuml cileumlsohet si shproneumlsim formal
ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si njeuml ldquondeumlrhyrje tjeteumlrrdquo e cila eumlshteuml njeuml dispoziteuml gjitheumlpeumlrfshireumlse
e parashikuar neuml nenin 1 teuml Protokollit nr1 keumlrkon qeuml ccedildo ndeumlrhyrje e beumlreuml nga autoritetet publike
neuml teuml drejteumln e geumlzimit paqeumlsor teuml pasuriseuml duhet teuml jeteuml e ligjshme (Shih ish-Mbreti i Greqiseuml dhe
teuml tjereumlt k Greqiseuml [GC] nr 2570194 sect 79 ECHR 2000-XII dhe Latridis k Greqiseuml [GC] nr
3110796 sect 58 ECHR 1999-II) Parimi i ligjshmeumlriseuml presupozon gjithashtu se dispozitat e
zbatueshme teuml legjislacionit teuml brendsheumlm duhet teuml jeneuml mjaftuesheumlm teuml qarta dhe teuml
aksesueshme dhe qeuml zbatimi i tyre teuml jeteuml i parashikuesheumlm Duke marreuml parasysh situateumln
specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i parashikuar nga ligji
nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi peumlr ish-pronareumlt
gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml parashikuara neuml nenin 1 teuml Pro tokol l i t
n r 1 teuml GJEDNJ-seuml
45 Gjykata lidhur me dispozitat qeuml parashikojneuml qeuml vendimet gjyqeumlsore ose administrative
teuml formeumls seuml prereuml teuml cilat parashikojneuml dheumlnien e njeuml mase teuml caktuar kompensimi por qeuml ende
nuk janeuml ekzekutuar vlereumlson se ato ngreneuml ccedileumlshtjen e ldquopritshmeumlriseuml legjitimerdquo por sipas ligjit nuk
do trsquoi neumlnshtrohen rivlereumlsimit Prandaj peumlr keumlto raste nuk mund teuml thuhet se ka ldquondeumlrhyrjerdquo neuml
kuptim teuml nenit 1 teuml Protokollit nr 1 teuml GJEDNJ-seuml peumlr sa koheuml keumlto vendime do teuml ekzekutohen
Peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml peumlrcaktojneuml kthimin ose kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me
vlereuml financiare skema e re e kompensimit e parashikuar nga ligji nr1332015 ndryshoi metodeumln e
vlereumlsimit e cila mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e
kompensimit nuk mund teuml cileumlsohet si shproneumlsim formal ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si
ldquondeumlrhyrje teuml tjerardquo sipas nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml GJEDNJ-seuml Megjithateuml Gjykata vlereumlson se
ekziston njeuml bazeuml ligjore mjaftuesheumlm e qarteuml dhe e detajuar peumlr ndeumlrhyrjen neuml keumlteuml ccedileumlshtje Po
ashtu siccedil u theksua meuml lart ndeumlrhyrja duket se ndjek njeuml qeumlllim legjitim pasi qeumlllimi i ligjit
nr1332015 eumlshteuml peumlrfundimi efektivisht i procesit teuml trajtimit teuml proneumls neumlpeumlrmjet njohjes dhe
kompensimit teuml saj brenda njeuml afati teuml arsyesheumlm (10 vjeccedilar)
18
46 Neuml situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi qeuml u
paguhet ish-pronareumlve gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml peumlrcaktuara neuml nenin 1
teuml Pro tokol l i t n r 1 teuml GJEDNJ Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml paguar peumlr ish-pronareumlt (Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias pg44)
47 Nisur edhe nga analiza e Komisionit teuml Venecias Gjykata vlereumlson se ligji objekt
shqyrtimi pavareumlsisht se parashikon njeuml metodologji teuml re vlereumlsimi peumlr kompensimin fizik dhe
financiar teuml ish pronareumlve e cila megjitheumlse rezulton neuml ndeumlrhyrje neuml teuml drejteumln e proneumls dhe
mund teuml mos u peumlrgjigjet pritshmeumlrive teuml subjekteve qeuml prek ligji rezulton se neuml teumlreumlsineuml e tij
respekton proporcionalitetin e ndeumlrhyrjes neuml teuml drejteumln e kompensimit teuml proneumls ish pronareumlve
dhe si e tilleuml eumlshteuml neuml respektim teuml nenit 1 teuml Protokollit 1 teuml KEDNJ-seuml
D Peumlr pretendimin e cenimit teuml seuml drejteumls seuml ankimit
48 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se ligji cenon teuml drejteumln e ankimit pasi duke parashikuar
veteumlm ankimin e vendimeve teuml ATP-seuml neuml Gjykateumln e Apelit praktikisht ka pamundeumlsuar
ankimin e vendimit gjyqeumlsor neuml njeuml gjykateuml neuml teuml larteuml duke qeneuml se vendimet e Gjykateumls seuml
Apelit janeuml vendime teuml formeumls seuml prereuml dhe peumlrfundimtare dhe Gjykata e Larteuml eumlshteuml gjykateuml e
ligjit dhe si e tilleuml nuk mund teuml investohet neuml fakte teuml ccedileumlshtjes Gjithashtu subjektet e
shproneumlsuara nuk mund teuml kundeumlrshtojneuml neuml gjykateuml metodologjineuml e vlereumlsimit pra meumlnyreumln se
si eumlshteuml vlereumlsuar prona e kompensuar por veteumlm vlefteumln financiare Neni 19 parashikon teuml
drejteumln e ankimit ndaj vendimit te ATP-seuml veteumlm peumlr vlereumln e kompensimit pra pronari nuk ka teuml
drejteuml teuml kundeumlrshtojeuml metodologjineuml ku bazohet vlereumlsimi Pra kufizimi i seuml drejteumls seuml ankimit
lidhet edhe me themelin e ankimit jo veteumlm me shkalleumln e gjykateumls ku ai shqyrtohet
49 Sipas parashtrimeve teuml subjekteve teuml interesuara ankimi neuml gjykateumln e apelit beumln teuml
mundur moszgjatjen e procedurave dhe mbylljen sa meuml teuml shpejteuml teuml procesit Shteti Shqiptar i ka
qeumlndruar asaj qeuml kjo gjykateuml dhe GJEDNJ-ja ka theumlneuml keumlto vendime janeuml kuazi gjyqeumlsore dhe
duhen ekzekutuar Nuk ka kompetenceuml asnjeuml organ administrativ trsquoi rishikojeuml ato prandaj nuk ka
njeuml rishikim por veteumlm njeuml ploteumlsim teuml vendimit Sipas Keumlshillit teuml Ministrave eumlshteuml konstatuar se
keumlto vendime nuk janeuml ekzekutuar asnjeumlhereuml sepse ato nuk kaneuml njeuml vlereuml teuml peumlrcaktuar qarteuml
Neumlse ato do teuml kishin njeuml vlereuml ekonomike apo financiare do teuml ishin ekzekutuar neumlpeumlrmjet
sistemit teuml zakonsheumlm Mosekzekutimi i vendimeve lidhet me mungeseumln e vlereumlsimit teuml tyre dhe
19
ky ka qeneuml njeuml proces i qeumlllimsheumlm peumlr teuml mos i ekzekutuar ato Keumlshtu qeuml sot ligji i ri u jep njeuml
vlereuml ekonomike neuml meumlnyreuml qeuml teuml ekzekutohen
50 Lidhur me keumlteuml pretendim Gjykata neuml praktikeuml teuml vazhdueshme ka vlereumlsuar se
kontrolli gjyqeumlsor ndaj akteve me karakter administrativ duke qeneuml shprehje e parimit teuml
kontrollit dhe balancimit teuml pushteteve e duke qeumlndruar neuml themel teuml pavareumlsiseuml seuml organeve ka
ndryshime thelbeumlsore nga kontrolli administrativ qeuml kryhet neuml rrugeuml hierarkike apo nga organe teuml
krijuara posaccedileumlrisht Dallimet qeumlndrojneuml krahas teuml tjerave neuml rrafshin procedural neuml kuptim qeuml
gjykatat neuml kontrollin e keumltyre akteve respektojneuml rregullat e parashikuara neuml legjislacionin
procedural dhe nuk mund teuml interferojneuml e as teuml adaptojneuml procedura administrative Gjykata e
vlereumlson keumlteuml pretendim neuml lidhje me teuml drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt ligjor neuml kuptim teuml nenit
42 teuml Kushtetuteumls E drejta peumlr trsquoiu drejtuar gjykateumls ndeumlr teuml tjera ka peumlr qeumlllim teuml garantojeuml
shtetasit nga ccedildo veprim qeuml u shkakton cenim teuml teuml drejtave teuml tyre pa peumlrjashtuar rastet kur
cenimi vjen nga ndonjeuml akt i administrateumls shteteumlrore Shteti i seuml drejteumls presupozon qeuml ccedildo
ndeumlrhyrje e autoriteteve ekzekutive neuml teuml drejtat e individit apo teuml personave juridikeuml duhet teuml jeteuml
objekt i njeuml kontrolli efektiv nga njeuml organ qeuml ofron garantimin e pavareumlsiseuml dhe paaneumlsiseuml gjateuml
procesit teuml shqyrtimit teuml procesit (shih vendimin nr10 dateuml 29022016 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
51 Neuml njeuml rast teuml ngjasheumlm Gjykata konstatoi se e drejta e ankimit gjyqeumlsor ndaj
vendimeve teuml njeuml organi administrativ duke parashikuar mjetin dhe afatin e ankimit ploteumlsonte
standardin kushtetues teuml seuml drejteumls seuml ankimit Peumlr rrjedhojeuml Gjykata ccedilmoi se parashikimi ligjor
ishte i mjaftuesheumlm peumlr teuml realizuar teuml drejteumln e ankimit gjyqeumlsor ndaj akteve administrative qeuml
nxjerr organi administrativ (Shih vendimin nr 25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
52 Neuml ccedileumlshtjen konkrete peumlr shqyrtim Gjykata vlereumlson se e drejta e ankimit e
parashikuar nga ligji nr 1332015 i ploteumlson kriteret peumlr teuml pasur njeuml kontroll gjyqeumlsor teuml akteve
teuml nxjerra nga organe administrative ose kuazi gjyqeumlsore Pretendimi i keumlrkuesve se nuk duhej
parashikuar si shkalleuml e ankimit Gjykata e Apelit por gjykata administrative e shkalleumls seuml pareuml si
gjykateuml kompetente peumlr shqyrtimin e ankimit ndaj vendimeve teuml ATP-seuml nuk eumlshteuml i bazuar
Gjykata thekson se shteti nuk ka detyrim teuml parashikojeuml meuml shumeuml se njeuml shkalleuml ankimi peumlr sa
koheuml qeuml ka njeuml ankim neuml njeuml gjykateuml teuml parashikuar me ligj neuml kuptim teuml nenit 43 teuml Kushtetuteumls
si dhe nenit 13 teuml KEDNJ-seuml Neuml keumlto kushte Gjykata vlereumlson se kriteri i kontrollit gjyqeumlsor teuml
akteve teuml pushtetit publik eumlshteuml i garantuar nga ligji objekt shqyrtimi
DH Peumlr pretendimet e tjera
20
53 Peumlr sa i takon pretendimeve teuml keumlrkuesve sa i takon skemeumls seuml kompensimit financiar
teuml parashikuar nga neni 7 i ligjit Gjykata nuk arriti teuml formojeuml shumiceumln e nevojshme dhe peumlr
keumlteuml arsye vendosi refuzimin e keumlrkeseuml1
54 Lidhur me pretendimet e tjera teuml keumlrkuesve qeuml kaneuml teuml beumljneuml me cenimin e seuml drejteumls
seuml proneumls dhe barazineuml e shtetasve para ligjit Gjykata i ka vlereumlsuar ato neuml kuadeumlr teuml ndeumlrhyrjes
seuml ligjveumlneumlsit sipas kritereve teuml nenit 17 teuml Kushtetuteumls si meuml lart dhe nuk e sheh teuml nevojshme trsquoi
trajtojeuml ato meuml vete pasi lidhen me teuml njeumljtat shkaqe dhe pasoja juridike
55 Nisur nga sa meuml sipeumlr neuml peumlrfundim teuml shqyrtimit Gjykata vlereumlson se ligji objekt
shqyrtimi neuml pikat 3 dhe 5 teuml nenit 6 teuml tij cenon sigurineuml juridike dhe si teuml tilla nuk janeuml neuml
pajtim me Kushtetuteumln
PEumlR KEumlTO ARSYE
Gjykata Kushtetuese e Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml neuml mbeumlshtetje teuml neneve 131 dhe 134 teuml
Kushtetuteumls si dhe teuml neneve 72 e neuml vijim teuml ligjit nr 8577 dateuml 10022000 ldquoPeumlr organizimin
dhe funksionimin e Gjykateumls Kushtetuese teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo me shumiceuml votash
V E N D O S I
- Pranimin pjeseumlrisht teuml keumlrkeseumls
- Shfuqizimin si antikushtetues teuml nenit 6 pika 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin
e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit teuml pronaverdquo
- Refuzimin e keumlrkeseumls peumlr shfuqizimin e nenit 6 pika 1 shkronja ldquobrdquo si dhe teuml nenit 7
pika 2 shkronja ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml ligjit teuml meumlsipeumlrm
- Rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pjeseumln tjeteumlr
Ky vendim eumlshteuml peumlrfundimtar i formeumls seuml prereuml dhe hyn neuml fuqi diteumln e botimit neuml
Fletore Zyrtare
1 Gjyqtari F Hoxha eumlshteuml shprehur dhe peumlr shfuqizimin e fjaleumlve ldquokthim dherdquo neuml pikeumln 1 teuml nenit 6 dhe shkronjeumls
ldquobrdquo pika 1 teuml nenit teuml meumlsipeumlrm dhe pikeumln ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml nenit 7 Gjyqtareumlt GDizdari dhe VKristo kaneuml votuar peumlr
shfuqizimin e teuml gjitheuml ligjit
MENDIM PAKICE
1 Peumlr arsye se nuk ndajmeuml teuml njeumljtin qeumlndrim me shumiceumln neuml ccedileumlshtjen me objekt
shfuqizimin si teuml papajtuesheumlm me Kushtetuteumln dhe KEDNJ-neuml teuml ligjit nr1332015 dateuml
05122015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit teuml pronaverdquo
vlereumlsojmeuml qeuml teuml paraqesim argumentet peumlr qeumlndrimin toneuml si gjyqtareuml neuml pakiceuml
2 Neuml peumlrfundim teuml gjykimit Gjykata ka vendosur pranimin pjeseumlrisht teuml keumlrkeseumls
shfuqizimin si teuml papajtuesheumlm me Kushtetuteumln teuml nenit 6 pikat 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015
refuzimin e keumlrkeseumls peumlr shfuqizimin e nenit 6 pika 1 shkronja ldquobrdquo si dhe nenit 7 pika 2
shkronja ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml ligjit dhe rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pjeseumln tjeteumlr Neuml arsyetimin e vendimit
peumlr shfuqizimin e pikave 3 dhe 5 teuml nenit 6 shumica ka vlereumlsuar se keumlto dispozita ligjore sipas
peumlrmbajtjes seuml tyre kuptohen si njeuml shproneumlsim i ri duke qeneuml se parashikojneuml rivlereumlsimin e
pronave teuml kthyera ose teuml kompensuara meuml pareuml Neuml keumlteuml keumlndveumlshtrim keumlto dy dispozita krijojneuml
probleme lidhur me sigurineuml juridike konkretisht peumlr sa i takon paqarteumlsiseuml dhe
paparashikueshmeumlriseuml seuml legjislacionit
3 Neuml ndryshim nga sa ka vlereumlsuar shumica si edhe bazuar edhe neuml opinionin e
Komisionit teuml Venecias peumlr vlereumlsimin e ligjit nr1332015 ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml vlereumlsojmeuml se
Gjykata duhej teuml vendoste rreumlzimin e keumlrkeseumls neuml teumlreumlsineuml e saj peumlr arsye se pretendimet e
paraqitura nga keumlrkuesit janeuml teuml pabazuara peumlr teuml gjitha argumentet qeuml do teuml paraqesim neuml vijim
4 Neuml lidhje me parimin e siguriseuml juridike neuml jurisprudenceumln e saj Gjykata ka vlereumlsuar
se mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme si standarde kushtetuese teuml
trajtuara vazhdimisht nga jurisprudenca kushtetuese peumlrbeumljneuml elemente teuml parimit teuml shtetit teuml seuml
drejteumls sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls Parimi i siguriseuml juridike peumlrfshin krahas
qarteumlsiseuml kuptueshmeumlriseuml dhe qeumlndrueshmeumlriseuml seuml sistemit normativ edhe besimin te sistemi
juridik pa marreuml peumlrsipeumlr garantimin e ccedildo pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml
favorshme ligjore Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet
vazhdimisht ose teuml jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike
teuml cilat mund teuml cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml
vendosur me akte teuml meumlparshme (shih vendimin nr5 dateuml 05022015 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
Rregullimet ligjore qeuml kaneuml teuml beumljneuml me teuml drejtat e shtetasve duhet teuml keneuml qeumlndrueshmeumlri teuml
mjaftueshme qeuml siguron vijimeumlsineuml e tyre Si rregull nuk mund teuml mohohen interesa dhe
pritshmeumlri teuml ligjshme teuml qytetareumlve nga ndryshimet neuml legjislacion Shteti duhet teuml synojeuml teuml
22
ndryshojeuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml veteumlm neumlse ndryshimi sjell pasoja pozitive (shih
vendimin nr25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
5 Bazuar neuml standardet e meumlsipeumlrme kushtetuese vlereumlsojmeuml se ligji i kundeumlrshtuar nuk
cenon parimin e siguriseuml juridike neuml asnjeuml nga elementet e saj Neuml nenin 1 teuml tij ligji nr13332015
ka peumlrcaktuar si objekt rregullimin dhe shpeumlrblimin e drejteuml teuml ccedileumlshtjes seuml proneumls krijimin dhe
administrimin e fondit teuml kompensimit si dhe peumlrcaktimin e procedurave neuml trajtimin e proneumls
me qeumlllim peumlrfundimin e keumltij procesi Kurse neuml nenin 3 ka peumlrcaktuar qarteumlsisht fusheumln e
zbatimit pra se deri ku i shtrin efektet ai konkretisht ekzekutimin e vendimeve teuml pazbatuara qeuml
njohin teuml drejteumln e kompensimit si dhe ccedileumlshtjet qeuml janeuml neuml shqyrtim neuml gjykatat e teuml gjitha
niveleve peumlr efekt kompensimi Gjithashtu edhe neni 71 i ligjit u referohet veteumlm vendimeve qeuml
kaneuml njohur teuml drejteumln e kompensimit Pra qarteumlsia e keumlsaj pjese teuml ligjit neuml lidhje me efektet e tij
vlereumlsojmeuml se hedh poshteuml pretendimin peumlr paqarteumlsi neuml rregullimin ligjor Ligji nuk ka marreuml
peumlrsipeumlr teuml rregullojeuml situateumln e krijuar me vendime qeuml janeuml shprehur peumlr kthimin fizik teuml proneumls
ccedilka rezulton e qarteuml dhe nga neni 81 i tij i cili peumlrcakton se u neumlnshtrohen procedurave teuml
kompensimit subjektet e shproneumlsuara qeuml kaneuml njeuml vendim peumlrfundimtar kompensimi financiar
etj
6 Teuml njeumljtin qeumlndrim ka mbajtur edhe Komisioni i Venecias1 i cili neuml opinionin e tij
shprehet ldquoVendimet gjyqeumlsore ose administrative teuml formeumls seuml prereuml teuml cilat parashikojneuml
dheumlnien e njeuml mase teuml caktuar kompensimi por qeuml ende nuk janeuml ekzekutuar pa dyshim qeuml
ngreneuml ccedileumlshtjen e ldquopritshmeumlriseuml legjitimerdquo dhe nuk do trsquoiacute neumlnshtrohen rivlereumlsimit sipas ligjit
nr1332015 Neuml keumlto raste nuk ka ldquondeumlrhyrjerdquo neuml kuptim teuml nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml
KEDNJ-seuml peumlr sa koheuml keumlto vendime ekzekutohen si duhet Peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml
peumlrcaktojneuml kthimin ose kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me vlereuml financiare nuk eumlshteuml e
qarteuml se deri neuml ccedilfareuml mase ngrihet ccedileumlshtja e pritshmeumlriseuml legjitime Gjithsesi skema e re e
kompensimit e parashikuar nga ligji nr1332015 ndryshoi metodeumln e vlereumlsimit e cila mund teuml
rezultojeuml neuml njeuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e kompensimit nuk mund teuml
cileumlsohet si shproneumlsim formal ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si ldquondeumlrhyrje teuml tjerardquo sipas
nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml KEDNJ-seuml Megjithateuml ndeumlrhyrja ka njeuml bazeuml ligjore teuml qarteuml neuml
ligjin nr1332015 (dhe tri aktet e tjera neumlnligjore qeuml kaneuml daleuml neuml zbatim teuml ligjit nr1332015)
Pra duket se ekziston njeuml bazeuml ligjore mjaftuesheumlm e qarteuml dhe e detajuar peumlr ndeumlrhyrjen neuml keumlteuml
ccedileumlshtje Po ashtu ndeumlrhyrja duket se ndjek njeuml qeumlllim legjitim pasi qeumlllimi i ligjit nr1332015
eumlshteuml peumlrfundimi efektivisht i procesit teuml trajtimit teuml proneumls neumlpeumlrmjet njohjes dhe kompensimit teuml
1 Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias nr861 2016 CDL-AD (2016)023
23
saj Duke pasur parasysh sfondin historik teuml problemeve teuml ndryshme qeuml lidhen me peumlrfundimin
efektiv teuml procesit teuml kthimit dhe kompensimit teuml pronave neuml Shqipeumlri duket se qeumlllimet e ligjit
nr1332015 janeuml edhe neuml interes teuml publikut brenda kuptimit teuml nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml
KEDNJ-seuml Ndeumlrhyrja eumlshteuml proporcionale neumlse fondi financiar prej 50 bilion lekeumlsh shqiptareuml
qeuml i atribuohet skemeumls seuml kompensimit peumlrgjateuml njeuml periudhe 10-vjeccedilare eumlshteuml peumlrcaktuar si
duhet duke pasur parasysh buxhetin shteteumlror neuml teumlreumlsi dhe prodhimin e brendsheumlm bruto teuml
vendit Neuml situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi qeuml
u paguhet ish-pronareumlve gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml peumlrcaktuara neuml
nenin 1 teuml Protokollit nr1 teuml KEDNJ-seuml Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml paguar peumlr ish-pronareumltrdquo
7 Ligji i ri nuk ndryshon thelbin e seuml drejteumls seuml njohur me ligjet e meumlparshme pra teuml
drejteumln peumlr kompensim teuml subjekteve peumlrfituese ccedilka neuml vlereumlsimin toneuml do teuml sillte cenim teuml
pritshmeumlrive teuml ligjshme Peumlrkundrazi ai i respekton keumlto pritshmeumlri por peumlrcakton kritere
procedura e rregulla teuml qarta peumlr meumlnyreumln e peumlrfitimit teuml keumltyre subjekteve Peumlr sa koheuml qeuml ligji i
ri nuk peumlrjashton kompensimin sipas vlereumls seuml tregut nuk mendojmeuml se ka cenim teuml parimit teuml
siguriseuml juridike teuml subjekteve qeuml trajton ligji Ligji i ri nuk ka vendosur kritere teuml reja por ka
qarteumlsuar meumlnyreumln e zbatimit teuml kritereve teuml parashikuara edhe meuml pareuml Qeumlllimi i ligjit eumlshteuml neuml
vetvete realizimi i kompensimit dhe jo ndryshimi i rregullave apo parashikimi i procedurave teuml
reja peumlr kthimin fizik teuml proneumls Kjo do teuml thoteuml se ky ligj zbatohet veteumlm peumlr ata ish-pronareuml teuml
cileumlt nuk kaneuml mundur teuml peumlrfitojneuml kthimin fizik teuml proneumls seuml tyre teuml shproneumlsuarkonfiskuar peumlr
shkak se ajo nuk ka qeneuml meuml e lireuml ose peumlr ccedilfareumldo arsye tjeteumlr Neuml keumlteuml meumlnyreuml ata peumlrfitojneuml nga
e drejta peumlr t`u kompensuar Neuml teuml njeumljteumln linjeuml duhej teuml interpretoheshin nga shumica edhe
dispozitat e shfuqizuara teuml ligjit nr1332015
8 Shteti shqiptar ka pasur detyrimin peumlr peumlrfundimin e procesit teuml kthimit dhe
kompensimit teuml pronave edhe bazuar neuml vendimin pilot teuml GJEDNJ-seuml neuml ccedileumlshtjen Manushaqe
Puto Meumlnyra qeuml ligjveumlneumlsi ka zgjedhur peumlr trajtimin dhe peumlrfundimin e keumltij procesit nuk cenon
standardet kushtetuese konkretisht teuml drejteumln e proneumls sigurineuml juridike teuml drejteumln e ankimit teuml
drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt dhe barazineuml para ligjit Neuml vlereumlsimin toneuml ligji ka vendosur
kritere teuml njeumljta e teuml qarta peumlr teuml gjitheuml personat qeuml do teuml jeneuml subjekte teuml tij Ai ka peumlrcaktuar
procedurat dhe rregullat qeuml do teuml ndiqen me qeumlllim realizimin e seuml drejteumls seuml proneumls seuml
24
peumlrfituesve dhe pritshmeumlrive teuml ligjshme teuml ish-pronareumlve si dhe njeuml afat kohor teuml vlereumlsuar si teuml
arsyesheumlm peumlr peumlrfundimin e keumltij procesi
9 Peumlr teuml gjitha argumentet e meumlsipeumlrme vlereumlsojmeuml se pretendimet e paraqitura neuml
keumlrkeseuml duhej teuml rreumlzoheshin si teuml pabazuara
Kryetar Bashkim Dedja
Aneumltareuml Besnik Imeraj Altina Xhoxhaj
25
MENDIM PAKICE
1 Bashkohemi me qeumlndrimin e shumiceumls peumlr shfuqizimin si antikushtetues teuml nenit 6
pika 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml
kompensimit teuml pronave por nuk bashkohemi me linjeumln e arsyetimit qeuml ka ndjekur shumica neuml
keumlteuml vendim si dhe me rreumlzimin e keumlrkeseumls sa i takon pjeseumls tjeteumlr teuml keumlrkimeve sipas objektit teuml
keumlrkeseumls Ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml jemi teuml qeumlndrimit qeuml Gjykata duhej teuml kishte deklaruar
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi peumlr arsyet e meumlposhtme
A Peumlr pretendimin peumlr cenim teuml siguriseuml juridike
2 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se skema e ofruar peumlr zgjidhjen e problemit sistemik neuml
lidhje me mosekzekutimin e vendimeve neuml lidhje me kompensimin e pronareumlve qeuml kaneuml njeuml
vendim peumlrfundimtar administrativ nuk garanton efektivitet neuml zgjidhjen e problemit dhe as
qarteumlsi dhe parashikueshmeumlri Neuml nenin 15 teuml ligjit 1332015 ldquoAfatet e vlereumlsimit financiar teuml
vendimeve peumlr kompensimrdquo peumlrcaktohet njeuml afat kohor prej tre vitesh peumlr teuml beumlreuml vlereumlsimin
financiar peumlr secilin subjekt i cili ka njeuml vendim teuml meumlparsheumlm qeuml i njeh teuml drejteumln peumlr
kompensim Kjo eumlshteuml njeuml qasje qeuml cenon seumlrish sigurineuml juridike dhe peumlrzgjat me ligj procesin e
kompensimit teuml pronave
3 Gjithashtu sipas keumlrkuesve rivlereumlsimi i vendimeve peumlrfundimtare administrative
dhe gjyqeumlsore neuml lidhje me kompensimin cenon parimin e siguriseuml juridike pasi peumlrmes keumltij
ligji qeveria synon trsquoi referohet ccedilmimit dhe llojit teuml tokeumls neuml momentin e shproneumlsimit Kjo do teuml
thoteuml qeuml teuml rishikohen vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml vendosur kthimin ose kompensimin e
proneumls pasi ato kaneuml marreuml formeuml teuml prereuml
4 Seuml treti sipas keumlrkuesve skema e ofruar peumlr trajtimin e dosjeve teuml patrajtuara apo ato
qeuml do teuml depozitohen rishtazi pas hyrjes neuml fuqi teuml ligjit bie ndesh me parimin kushtetues teuml
siguriseuml juridike teuml baraziseuml para ligjit dhe teuml seuml drejteumls seuml ankimit Neni 21 i ligjit peumlrcakton teuml
drejteumln e subjektit teuml shproneumlsuar peumlr trsquou kompensuar neuml proneumln e tij referuar metodologjiseuml teuml
peumlrcaktuar neuml nenin 6 dhe 7 teuml ligjit ndryshe nga sa peumlrcaktonte ligji i meumlparsheumlm qeuml njihte teuml
drejteumln e kthimit teuml proneumls dhe kompensimit teuml proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit Neuml
keumlteuml qasje legjislatori ka krijuar njeuml pasiguri juridike neuml lidhje me pritshmeumlriteuml e subjektit teuml
shproneumlsuar i cili pret teuml kompensohet referuar llojit teuml proneumls neuml momentin e shproneumlsimit
5 Keumlrkuesit pretendojneuml se ligji nuk garanton kthimin e proneumls tek pronari por
parashikon veteumlm njohjen dhe kompensimin financiar Ky i fundit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me
26
ccedilmimin real teuml tregut por me ateuml qeuml ka parashikuar qeveria dhe qeuml nuk i peumlrgjigjet vlereumls reale
financiare teuml proneumls Sipas tyre mundeumlsiteuml peumlr kthim fizik nuk janeuml parashikuar fare neuml ligj por
edhe kompensimi financiar eumlshteuml i mangeumlt pasi i keumlrkohet pronarit teuml heqeuml doreuml nga njeuml pjeseuml e
madhe e vlereumls Gjithashtu eumlshteuml hequr edhe mundeumlsia e pronareumlve peumlr teuml ushtruar teuml drejteumln e
parablerjes
6 Duke iu referuar ligjit objekt shqyrtimi ne mendojmeuml se ai paraqet probleme
kushtetutshmeumlrie sa i takon formave teuml kompensimit teuml pronave pronareumlve si dhe metodologjiseuml
seuml vlereumlsimit teuml objekteve qeuml trajtohen sipas keumltij ligji
7 Konkretisht referuar nenit 2 qeuml parashikon objektin e ligjin peumlrmenden veteumlm termat
ldquokompensim dhe shpeumlrblim i drejteuml i kompensimitrdquo Pra termi kthim i proneumls nuk rezulton teuml jeteuml
objekt i ligjit ndryshe nga sa ka qeneuml neuml teuml gjitha ligjet e meumlparshme me objekt kthimin dhe
kompensimin e pronave ish-pronareumlve i cili eumlshteuml shfuqizuar me hyrjen neuml fuqi teuml ligjit objekt
shqyrtimi Meuml tej neuml teuml gjitheuml tekstin e ligjit parashikohen veteumlm format e kompensimit
(financiar me prona teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose me prona teuml shitura neuml ankand) Eumlshteuml e kuptueshme
dhe e qarteuml qeuml qeumlllimi i ligjveumlneumlsit ka ndryshuar duke mos synuar meuml kthimin fizik teuml proneumls aty
ku eumlshteuml i mundur siccedil ka qeneuml me legjislacionin e meumlparsheumlm por neuml teuml gjitha rastet veteumlm
kompensimin e saj fizik ose financiar pavareumlsisht situateumls juridike neuml teuml cileumln ndodhet pronari
Kjo peumlrfshin edhe rastet kur pronari ka vendime peumlrfundimtare qeuml i kthejneuml proneumln por peumlr shkak
se vendimet nuk janeuml ekzekutuar sepse prona ka qeneuml e zeumlneuml ose shteti nuk ka arritur ta tjeteumlrsojeuml
de facto tek pronari ky pronar sot me keumlteuml vendim kthimi teuml proneumls pavareumlsisht titullit juridik qeuml
ka fituar do teuml kompensohet dhe nuk do teuml marreuml fizikisht proneumln teuml cileumln ia ka kthyer organi
kompetent
8 Ne mendojmeuml se ky qeumlndrim i ligjveumlneumlsit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me parimin e
siguriseuml juridike peumlr keumlto arsye
9 Seuml pari nuk jepet ndonjeuml shpjegim ose argument i natyreumls kushtetuese lidhur me
mosparashikimin ose eleminimin e procesit teuml kthimit fizik teuml proneumls aty ku njeuml gjeuml e tilleuml eumlshteuml e
mundur Ligjveumlneumlsi ka vendosur veteumlm kompensimin (financiar ose fizik me objekte teuml tjera) gjeuml
qeuml nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me kuadrin normativ teuml derisoteumlm i cili i jepte peumlrpareumlsi kthimit fizik
teuml proneumls dhe neumlse ky srsquoishte i mundur i drejtohet formave teuml tjera Gjykata ka tashmeuml njeuml
praktikeuml teuml konsoliduar lidhur me garantimin e seuml drejteumls seuml proneumls nga ligjveumlneumlsi me theks edhe
tek kategoriteuml e personave teuml shproneumlsuar nga regjimi komunist Kjo Gjykateuml neuml vendimin e saj
nr 302005 ka arsyetuar se ligji i meumlparsheumlm peumlr kthimin dhe kompensimin e pronave (i
shfuqizuar nga ligji objekt shqyrtimi) peumlrshkohet nga parimi sipas teuml cilit shteti merr peumlrsipeumlr
27
(detyron vetveten) tu kthejeuml ish-pronareumlve dometheumlneuml ti riproneumlsojeuml ata me ato prona qeuml
faktikisht dhe juridikisht eumlshteuml e mundur teuml kthehen pasi ekzistojneuml efektivisht e janeuml neuml fondin e
proneumlsiseuml shteteumlrore ose mbahen pa arsye teuml peumlrligjura nga teuml tjereumlt Ligji objekt shqyrtimi duket
se nuk ndjek keumlteuml linjeuml teuml vendosur nga ligji i meumlparsheumlm dhe vendimi i Gjykateumls
10 Duke iu referuar edhe vendimit teuml GJEDNJ Beshiri dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml
22 gusht 2006 ldquokur njeuml Shtet Kontraktues qeuml ka ratifikuar Konventeumln peumlrfshireuml Protokollin e
Pareuml Shteseuml dekreton legjislacionin qeuml rregullon kthimin e ploteuml ose teuml pjessheumlm teuml proneumls seuml
konfiskuar neuml regjimin e meumlparsheumlm ky legjislacion mund teuml konsiderohet si gjenerues i njeuml teuml
drejte teuml re proneumlsie teuml mbrojtur nga neni 1 i protokollit nr 1 peumlr personat qeuml i ploteumlsojneuml
kushtet peumlr teuml fituar njeuml teuml drejteuml teuml tilleuml E njeumljta gjeuml mund teuml aplikohet neuml lidhje me rregullimet
ligjore peumlr kthimin ose kompensimin teuml parashikuara para ratifikimit neumlse ky legjislacion mbetet
neuml fuqi pas ratifikimit nga Shteti Kontraktues i Protokollit teuml Pareuml Shteseuml (shih Broniowski k
Poland [GC] 3144396 sect125 ECHR 2004-V)rdquo
11 Ne jemi teuml qeumlndrimit se heqja ose mosparashikimi i kthimit fizik teuml proneumls aty ku
eumlshteuml e mundur dhe parashikimi i kompensimit fizik me njeuml fond toke qeuml eumlshteuml meuml seuml paku i
dyshimteuml dhe jo i sigurt neuml pritshmeumlriteuml e tij nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me qeumlllimin qeuml ka ligji dhe as
me detyrimet nga vendimet e GJEDNJ-seuml peumlr njeuml zgjidhe efektive dhe peumlrfundimtare nga shteti
shqiptar peumlr ccedileumlshtjen e pronave
12 Seuml dyti lidhur me metodologjineuml e parashikuar peumlr kompensimin financiar mendojmeuml
se kjo meumlnyreuml llogaritje peumlr teuml kompensuar peumlrfundimisht pronareumlt nuk respekton konceptin e
shpeumlrblimit teuml drejteuml referuar edhe jurisprudenceumls seuml Gjykateumls Kushtetuese
13 Neuml kapitullin 2 teuml ligjit objekt shqyrtimi janeuml peumlrcaktuar rregullat peumlr kompensimin e
vendimeve peumlrfundimtare neuml lidhje me metodologjineuml e vlereumlsimit si dhe format e kompensimit
dhe teuml vlereumlsimit Keumlto rregulla vlejneuml si peumlr vendimet peumlr dosjet e patrajtuara por edhe peumlr
dosjet peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar
14 Sipas ligjit teuml gjitha vendimet peumlrfundimtare peumlr kthim dhe kompensim prone peumlr
peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit do trsquoi neumlnshtrohen keumlsaj meumlnyre vlereumlsimi
(i) Prona e njohur peumlr kompensim vlereumlsohet neuml bazeuml teuml zeumlrit kadastral qeuml ka pasur neuml
koheumln e shproneumlsimit
(ii) Prona e kthyer vlereumlsohet sipas zeumlrit kadastral aktual teuml saj dhe sipas zeumlrit kadastral
qeuml ka pasur neuml koheumln e shproneumlsimit duke llogaritur diferenceumln e vlereumls qeuml do teuml rezultojeuml nga
ndryshimi i zeumlrit kadastral
28
(iii) Vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml njohur veteumlm teuml drejteumln e kompensimit do teuml
vlereumlsohen sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur prona neuml momentin e shproneumlsimit sipas
peumlrcaktimeve teuml meumlsipeumlrme
(iv) Neuml rastet kur subjektet e shproneumlsuara kaneuml peumlrfituar me vendim kthim dhe
kompensim diferenca e llogaritur si meuml sipeumlr do teuml zbritet nga vlereumlsimi i vlereumls seuml proneumls seuml
njohur peumlr kompensim
(v) Vlereumlsimi peumlr vendimin peumlrfundimtar qeuml ka njohur teuml drejteumln e kompensimit duke
marreuml si referim zeumlrin kadastral sipas origjineumls seuml proneumls qeuml ndodhet meuml afeumlr proneumls qeuml do teuml
kompensohet duke u bazuar neuml harteumln e vlereumls neuml koheumln e hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Neuml rast se
praneuml proneumls qeuml do teuml kompensohet gjenden disa zeumlra kadastrale teuml njeumljteuml me ateuml teuml origjineumls seuml
proneumls me distanceuml teuml njeumljteuml dhe me vlera teuml ndryshme ateumlhereuml peumlr referim neuml peumlrllogaritje
merret zona qeuml ka ccedilmimin meuml teuml larteuml
(vi) Neuml rast se ATP merr njeuml vendim peumlr njohje dhe kompensim fizik neuml proneumln e
subjektit prona vlereumlsohet sipas pikeumls 1 teuml nenit 6 Kur nga ky vlereumlsim rezulton se subjekti
peumlrfiton njeuml proneuml qeuml ka vlereuml meuml teuml larteuml se sa prona qeuml ka pasur neuml momentin e shproneumlsimit
ateumlhereuml subjekti i kompensohet fizikisht sipeumlrfaqja qeuml i korrespondon vlereumlsimit dhe pjesa tjeteumlr
kalon neuml fondin e tokeumls me vendim teuml ATP-seuml
(vii) Vlera e aksioneve obligacioneve kompensimi financiar apo ccedildo lloj kompensimi
tjeteumlr duke peumlrfshireuml dispozitat ligjore peumlr ndarjen e tokeumls bujqeumlsore qeuml subjekti apo
trasheumlgimtareumlt e tij kaneuml peumlrfituar meuml pareuml do teuml zbritet nga shuma e peumlrllogaritur peumlr
kompensim
(viii) Peumlr vendimet e kompensimit teuml peumlrcaktuara me vlereuml dhe ende teuml pa ekzekutuara
nga periudha e njohjes seuml teuml drejteumls peumlr kompensim deri neuml marrjen e shpeumlrblimit subjektet e
shproneumlsuara do teuml peumlrfitojneuml indeksimin sipas vlereumls zyrtare teuml inflacionit dhe interes bankar
sipas mesatares vjetore teuml nxjerreuml nga Banka e Shqipeumlriseuml neuml momentin e hyrjes neuml fuqi teuml ligjit
15 Referuar ligjit objekti shqyrtimi vlereumlsimi i proneumls sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur
neuml momentin e shproneumlsimit eumlshteuml neuml shkelje teuml drejtpeumlrdrejt teuml parimit teuml siguriseuml juridike dhe teuml
baraziseuml para ligjit teuml shtetasve duke ndryshuar situateumln ligjore gjateuml procesit neuml sens
peumlrkeqeumlsues peumlr pjeseumltareuml teuml seuml njeumljteumls kategori pa pasur njeuml shkak teuml arsyesheumlm
16 Neuml vendimin Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml pg113 GJEDNJ ka orientuar shtetin
shqiptar duke theksuar se ldquoNeuml veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e
shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml
rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Gjykata
29
nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml
kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml
lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimiProcesi
i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga
kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i
paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln
qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlve Qeveria nuk
ka beumlreuml njeuml vlereumlsim teuml drejteuml neuml keumlteuml drejtim ndeumlrkoheuml qeuml eumlshteuml e qarteuml qeuml kishte mundeumlsi teuml
tjera teuml cilat duhej teuml merrnin prioritet veccedil kompensimit financiar peumlr ekzekutimin e vendimeve
peumlrfundimtare duke mos kaluar neuml arbitraritetin sa teuml ceumlnohet njeuml e drejteuml e reumlndeumlsishme siccedil
eumlshteuml ajo e proneumls dhe e procesit teuml rregullt ligjor qeuml i referohet ekzekutimit teuml njeuml vendimi
peumlrfundimtar Ndryshe nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe ndryshe nga sa eumlshteuml orientuar peumlrmes
Vendimit pilot Qeveria i ka kushtuar veumlmendje kompensimit financiar referuar nenit 8 teuml Ligjit
Neuml vendimin pilot GJEDNJ ka orientuar Qeverineuml drejt shfryteumlzimit teuml formave teuml tjera
alternative teuml kompensimit Gjithashtu Sekretariati neuml vlereumlsimin e skemeumls seuml kompensimit teuml
paraqitur nga Qeveria peumlrmes Ligjit ka vlereumlsuar se e ka teuml pamundur teuml kuptojeuml qeumlllimin e
Qeveriseuml qeuml ka aplikuar njeuml formeuml teuml tilleuml neuml hierarki peumlr kompensimin dhe ka shfaqur dyshime
referuar diskriminimit teuml mundsheumlm qeuml mund teuml krijohet mes atyre qeuml u eumlshteuml dheumlneuml e drejta e
kthimit meuml pareuml dhe tani u jepet e drejta e kompensimit2rdquo
17 Keumlshtu referuar vendimit Puto k Shqipeumlriseuml GJEDNJ ka ccedilmuar se ldquoSiccedil u pranua
nga Qeveria neuml Planin e saj teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml
besuesheumlm neuml lidhje me numrin e peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta
te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993
Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml
rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e
peumlrgjithshme teuml kompensimit si dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml
kompensimitPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1Rishikimi dhe
2 Shih Document H Exec (2015)16 para 45 53 teuml Komitetit teuml Ministrave
30
peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke
marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml
fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr
Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml
paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimi Procesi i vendimmarrjes peumlr llojin e kompensimit qeuml do
teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e besimit teuml publikut Do
teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml shpeumlrndaheshin
peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore qeuml vendimet e
autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen rishikimit
gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjeje Procesi i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve
peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit
Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml
legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar
teuml paguar ish pronareumlve Nga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml
sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml
unifikuara hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml
ardhshme ligjorerdquo
18 Pra neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur detyrimet e shtetit shqiptar sipas vendimit teuml
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml janeuml keumlto
(i) Teuml evitohen ndryshimet e vazhdueshme legjislative ldquoShteti i paditur duhet teuml marreuml
masa teuml peumlrgjithshme prioritare me qeumlllim sigurimin neuml meumlnyreuml efektive teuml seuml drejteumls peumlr
kompensim ndeumlrsa vendos balanceuml teuml drejteuml midis interesave teuml ndryshme neuml fjaleuml (shihni peumlr
shembull Burdov (nr 2) teuml cituar meuml lart sect 125) Neuml bazeuml teuml monitorimit nga Komiteti i
Ministrave Shteti i paditur mbetet i lireuml teuml zgjedheuml mjetet me teuml cilat do teuml peumlrmbusheuml detyrimin e
tij ligjor sipas Nenit 46 teuml Konventeumls me kusht qeuml keumlto mjete teuml jeneuml teuml pajtueshme me
peumlrfundimet e caktuara neuml vendimin e Gjykateumls (shihni Scozzari dhe Giunta kundeumlr Italiseuml [GC]
nr 3922198 dhe 4196398 sect 249 GJEDNJ 2000-VIII) Gjykata veumlren fillimisht se legjislacioni
aktual mbi proneumlsineuml eumlshteuml ndryshuar shpesh teuml pakteumln shtateuml hereuml gjateuml periudheumls 2004-2010
Ndeumlrsa ndryshimet legjislative mund teuml reflektojneuml njeuml situateuml teuml peumlrmireumlsuar kompleksiteti i
dispozitave legjislative ndryshimet e shpeshta teuml tyre si dhe praktika e papajtueshme gjyqeumlsore
qeuml rezulton nga to do teuml kontribuojeuml neuml meumlnyreuml teuml pashmangshme neuml njeuml mungeseuml teuml
peumlrgjithshme teuml siguriseuml juridike Shteti i paditur duhet teuml shmangeuml ndryshimet e shpeshta teuml
31
legjislacionit dhe teuml shqyrtojeuml me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare peumlrpara se teuml
paraqeseuml ndryshime teuml meumltejshmerdquo (pg110)
(ii) Teuml beumlhet i disponuesheumlm informacion i sakteuml dhe i besuesheumlm dhe teuml analizohen
me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare ldquoSiccedil u pranua nga Qeveria neuml Planin e saj
teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml besuesheumlm neuml lidhje me numrin e
peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e
kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993 Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml
sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte
mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e peumlrgjithshme teuml kompensimit si
dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml kompensimitrdquo (pg111)
(iii) Teuml krijohen mjete kompensimi teuml keumlnaqshme dhe teuml evitohen kriteret procedurale teuml
pavolitshme ldquoPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1rdquo (pg112)
(iv) Transparenceuml e ploteuml dhe efektivitet neuml procesin vendimmarreumls ldquoGjykata veumlren se
skema e kompensimit duhet teuml trajtojeuml peumlrfundimet e nxjerra sipas Nenit 13 teuml Konventeumls Neuml
veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi
financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e
kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Rishikimi dhe peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet
trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls
dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml
tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat
eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra t tjera
kompensimirdquo (pg113-114)
(v) Caktimi i afateve ligjore teuml detyrueshme reale dhe parashikimi i burimeve financiare
dhe njereumlzore teuml mjaftueshme ldquoKrejt neuml ndryshim nga propozimet neuml Planin e Veprimit teuml
Qeveriseuml qeuml nuk kishte peumlrmendur afate konkrete Gjykata nuk mund teuml theksojeuml mjaftuesheumlm
reumlndeumlsineuml e caktimit teuml afateve realiste statutore dhe detyruese neuml lidhje me ccedildo hap teuml procesit
Shtyrjet e shpeshta teuml afateve siccedil ka ndodhur deri tani nuk kontribuojneuml neuml njeuml zgjidhje teuml
shpejteuml teuml problemeve teuml identifikuara dhe deumlmtojneuml meuml tej besimin e publikut Eumlshteuml e
32
reumlndeumlsishme qeuml me qeumlllim garantimin e zbatimit efektiv teuml masave teuml peumlrgjithshme neuml
dispozicion teuml autoriteteve kompetente teuml vihen burime teuml mjaftueshme njereumlzore dhe materiale
dhe teuml garantohet bashkeumlrendimi midis institucioneve teuml ndryshme me synim shkeumlmbimin e
informacionit Sa hereuml qeuml teuml jeteuml e mundur autoritetet mund teuml shqyrtojneuml mundeumlsineuml e shkurtimit
teuml burimeve duke bashkuar institucione teuml ndryshme me qeumlllim shmangien e mbivendosjeve dhe
zvogeumllimin e kostove dhe shpenzimeve operative Krijimi i strukturave teuml reja institucionale nuk
duhet teuml konsiderohet si njeuml shtreseuml tjeteumlr e procesit por duhet teuml justifikohet ploteumlsishtrdquo (pg116-
117)
(vi) Rritja e barreumls seuml pronareumlve teuml paligjsheumlm qeuml keumlrkojneuml teuml legalizojneuml teuml drejtat e
proneumlsiseuml neuml pronat e ish-pronareumlve si dhe neuml pronat shteteumlrore ldquoProcesi i kompensimit teuml ish
pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml karakterizohet nga kompensimi i ish
pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml
rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i
afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlverdquo (pg115)
(vii) Krijimi i njeuml sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pasurive teuml
paluajtshme ldquoNga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml sistemi
transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml unifikuara
hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml ardhshme
ligjorerdquo
(viii) Mbajtja e diskutimeve teuml gjeumlra publike ldquoProcesi i vendimmarrjes peumlr llojin e
kompensimit qeuml do teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e
besimit teuml publikut Do teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml
shpeumlrndaheshin peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore
qeuml vendimet e autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen
rishikimit gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjejerdquo
19 Sa i takon detyrimeve neuml pikat (ii) (iii) (vi) dhe (vii) nuk u dha asnjeuml informacion
thelbeumlsor ose argument bindeumls i nivelit kushtetues nga subjektet e interesuara se si janeuml realizuar
ose peumlrse nuk janeuml parashikuar neuml ligj keumlto detyrime Peumlr keumlteuml arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se
orientimet e GJEDNJ-seuml neuml vendimin Manushaqe Puto etj k Shqipeumlriseuml nuk janeuml misheumlruar neuml
ligjin objekt shqyrtimi
20 GJEDNJ neuml rastin Vrioni k Shqipeumlriseuml ka arritur neuml peumlrfundimin se referuar edhe
meumlnyreumls seuml peumlrllogaritjes neuml rastin Driza k Shqipeumlriseuml metoda e peumlrllogaritjes do teuml duhej teuml ishte
vlera e proneumls neuml momentin e nxjerrjes seuml vendimit por neuml kushtet qeuml Shqipeumlria deumlshtoi teuml kishte
33
njeuml harteuml vlere qeuml neuml vitin 1993 GJEDNJ iu referua vlereumls seuml proneumls neuml momentin e kompensimit
bazuar neuml harteuml vlereuml qeuml reflekton ccedilmimin e tregut Pra rrjedhimisht qeveria duhej teuml kishte
marreuml parasysh vlereumln e proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit teuml kompensimit jo teuml
shproneumlsimit Pra GJEDNJ e ka udheumlzuar qeverineuml shqiptare se cileumls vlereuml duhej trsquoi referohej neuml
ccedileumlshtjet qeuml lidhen me kompensimin Skema e ofruar nga ligji objekt shqyrtimi nuk respekton keumlteuml
orientim teuml GJEDNJ
21 Sa i takon kritereve teuml shpeumlrblimit teuml drejteuml ato janeuml peumlrshkruar nga GJEDNJ-ja neuml
vendimin e saj peumlr ccedileumlshtjen Driza k Shqipeumlriseuml Neuml keumlteuml vendim GJEDNJ eumlshteuml shprehur ndeumlr teuml
tjera se ldquoGjykata ccedilmon se neuml rrethanat e ccedileumlshtjes neuml fjaleuml kthimi i parceleumls seuml vogeumll teuml tokeumls
ashtu siccedil u caktua me vendimin gjyqeumlsor teuml formeumls seuml prereuml teuml Gjykateumls seuml Larteuml teuml dateumls 17
dhjetor 1998 seuml bashku me pagimin e fitimit teuml munguar si dhe teuml kompensimit neuml vlereuml neuml
lidhje me parceleumln e madhe teuml tokeumls neuml bazeuml teuml vendimit teuml dateumls 7 dhjetor 2000 duke peumlrfshireuml
edhe shkalleumln e interesit qeuml pasqyron ndeumlrhyrjen pasojeuml e seuml cileumls ishte humbja e proneumlsiseuml seuml
parceleumls seuml madhe teuml tokeumls do ta vendosnin ankuesin sa meuml shpejt teuml jeteuml e mundur neuml njeuml situateuml
teuml njeumljteuml me ateuml neuml teuml cileumln do teuml kish qeneuml ai po teuml mos kishim shkelje teuml Konventeumlsrdquo
22 GJEDNJ e ka elaboruar meuml tej kuptimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo neuml ccedileumlshtjen Vrioni
k Shqipeumlriseuml teuml dateumls 13112007 sect 135 duke beumlreuml referim peumlr kompensimin e keumlrkuesve tek
harta e vlereumls seuml proneumls e vitit 2008 GJEDNJ u shpreh neuml keumlteuml pikeuml se ldquoneuml peumlrzgjedhjen e
harteumls seuml vlereumls seuml proneumls seuml vitit 2008 ajo ndeumlr teuml tjera pati parasysh teuml arriheshin qeumlllimet e
shpeumlrblimit teuml drejteuml teuml peumlrshkruara neuml ccedileumlshtjen ldquoDriza k Shqipeumlriseumlrdquo
23 Referuar ligjit dhe shpjegimeve teuml subjektit teuml interesuar Keumlshilli i Ministrave
rezulton se koncepti i shpeumlrblimit teuml drejteuml eumlshteuml misheumlruar jo neuml elementeumlt e elaboruar nga
GJEDNJ-ja por neuml elementeuml teuml ndrysheumlm qeuml nuk garantojneuml shpeumlrblim teuml drejteuml dhe si rrjedhim as
barazi midis subjekteve teuml shproneumlsuara Neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur ligji pavareumlsisht nga ajo qeuml
parashtrohet nga subjektet e interesuara de facto synon
(i) rivlereumlsim teuml teuml gjitha pronave teuml subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cilat u janeuml kthyer
atyre me vendime peumlrfundimtare meuml teuml hershme sipas kushteve teuml parashikuara neuml nenin 6 sect (1)
ndash (4) teuml ligjit Ky vlereumlsim do teuml sheumlrbejeuml si peumlrfitim i zbritsheumlm peumlr qeumlllime teuml zbatimit teuml nenit 6
sect (6) nenit 7 nenit 21 sect (4) nenit 23 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlt teuml cileumlve u
eumlshteuml kthyer njeuml pjeseuml e pronave me vendime meuml teuml hershme teuml teumlrhiqen nga keumlrkesat peumlr njohjen
e pronave sepse nenet e ldquopeumlrfitimeve teuml zbritshmerdquo qeuml urdheumlrojneuml rivlereumlsimin e pasurive teuml
kthyera sipas kritereve teuml ligjit neuml fjaleuml i peumlrjashtojneuml ata automatikisht nga fusha e zbatimit teuml
ligjit nr13315
34
(ii) vlereumlsim financiar teuml proneumls seuml origjineumls qeuml u kthehet pronareumlve llogaritur sipas
kritereve teuml nenit 6 pika 1ndash4 teuml ligjit me qeumlllim qeuml teuml zbritet diferenca qeuml rezulton neuml zbatim teuml
nenit 65 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlve iu hiqet e drejta e kthimit teuml njeuml pjese teuml
pasuriseuml seuml origjineumls megjitheumlse iu eumlshteuml njohur e drejta e proneumls seuml tyre
(iii) pushim i shqyrtimit teuml keumlrkesave peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar qeuml nuk ka
urdheumlruar kompensim teuml proneumls sipas nenit 72 pika ccedil) teuml Ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhje shteti
nuk ka detyrim teuml zbatojeuml vendimet peumlrfundimtare teuml KKKP AKKP dhe vendimet gjyqeumlsore qeuml
kaneuml urdheumlruar kthimin e proneumls
(iv) vlereumlsim financiar meuml i uleumlt peumlr rastet sipas nenit 164 a)ndashb) teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj
zgjidhjeve pronareumlve u rritet barra e proveumls neuml kurriz teuml vlereumls seuml proneumls seuml tyre
(v) njohje e seuml drejteumls seuml keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e kompensimit neuml
keumlmbim teuml pagesave meuml teuml shpejta sipas kritereve teuml nenit 17 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje
ligji diferencon pronareumlt neuml peumlrpjekje peumlr teuml siguruar peumlrfitime prej 80 - 50 teuml vlereumls seuml
pronave teuml njohura neuml keumlmbim teuml afateve teuml cilat janeuml teuml peumlrgjitheumlsuara neuml 10 vjet Ky lloj
peumlrfitimi ka mjaft impakt neumlse mbajmeuml parasysh se pjesa deumlrrmuese e keumlrkuesve janeuml teuml
moshuar
(vi) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e parablerjes (brenda 1 viti) neuml
keumlmbim teuml kompensimit sipas nenit 22 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji parashikon
mundeumlsineuml e peumlrjashtimit teuml pronareumlve nga e drejta e parablerjes neumlse keumlrkojneuml kompensim Nuk
kuptohet arsyeja peumlrse pronari mos teuml peumlrfitojeuml pjeseumlrisht nga ankandi dhe pjeseumlrisht nga format e
tjera teuml kompensimit
(vii) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml pranuar kompensim peumlr tokat e tyre teuml dheumlna neuml peumlrdorim
nga shteti sipas nenit 23 teuml ligjit ose detyrimi peumlr teuml pritur pa afat dhe pa deumlmshpeumlrblim
marreumldheumlnien juridike ekzistuese sipas keumltij neni Nuk kuptohet peumlrse kur keumlto toka teuml dheumlna neuml
peumlrdorim neumlse nuk janeuml teuml zeumlna kompensohen Neumlse ato nuk janeuml teuml zeumlna peumlrse nuk i kthehen
pronarit legjitim
(viii) Mostrajtimin e pronareumlve qeuml nuk disponojneuml njeuml vendim peumlrfundimtar neumlse prona
peumlr teuml cileumln kaneuml aplikuar peumlrfshihet brenda pronave teuml cileumlsuara neuml nenin 25 teuml Ligjit (shih nenin
20 teuml ligjit) Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji peumlrjashton pronareumlt qeuml kaneuml aplikuar peumlr njohje teuml
pronave teuml tyre teuml cilat peumlrfshihen brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 25 teuml Ligjit 13315
(ix) detyrim i pronareumlve peumlr teuml konvertuar neuml teuml drejteuml kompensimi pronat e kthyera me
vendime meuml teuml hershme teuml cilat bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 dhe nenit 25 teuml ligjit
Duke i hequr vetes detyrimin peumlr teuml zbatuar vendimet peumlrfundimtare peumlr kthimin e pronave teuml
35
cilat kaneuml mbetur teuml pazbatuara sipas nenit 7 sect 2 pika ccedil) e ligjit 13315 ligji objekt shqyrtimi
detyron teuml gjitheuml pronareumlt teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml pronave teuml tyre teuml kthyera por qeuml nuk
posedohen prej tyre teuml cilat sipas ligjit 13315 bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 nenit
24 dhe nenit 25 Keumlto vendime do teuml arkivohen
(x) pezullim i keumlrkesave qeuml lidhen me mbivendosje teuml teuml drejtave proneumlsore neuml keqbesim
deri sa mosmarreumlveshjet teuml zgjidhen neuml gjykateuml
24 Kjo formuleuml peumlr realizimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo referuar qeumlllimit dhe frymeumls seuml
ligjit neuml fakt nuk peumlrputhet me teuml Konkretisht qeuml njeuml pronari trsquoi kthehet prona e origjineumls sipas
nenit 21 sect (1) teuml ligjit duhet qeuml prona neuml fjaleuml (a) teuml mos jeteuml proneuml shteteumlrore sipas konceptit teuml
gjereuml teuml interesit publik parashikuar neuml nenin 251 (b) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e zeumlneuml sipas
ligjeve teuml radhitura neuml Shtojceumln i teuml ligjit (c) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e dheumlneuml neuml peumlrdorim sipas
nenit 23 teuml ligjit (ccedil) apo proneuml e zeumlneuml me ndeumlrtime pa leje sipas nenit 24 teuml ligjit (d) as territor
turistik (dh) apo proneuml e paluajtshme neuml administrim teuml institucioneve shteteumlrore (e) as truall i
zeumlneuml me ndeumlrtime shteteumlrore (shih nenin 21 sectsect (5)-(8) teuml ligjit
25 Meuml tej sipas keumlsaj formule Agjencia ka diskrecion teuml palimituar teuml rreumlzojeuml keumlrkesat e
pashqyrtuara peumlr kthim dhe kompensim prone neumlse objekti i tyre lidhet me pronat e origjineumls teuml
cileumlsuara neuml nenin 25 teuml ligjit Pra ccedildo keumlrkeseuml e pashqyrtuar do teuml rreumlzohet sipas nenit 20 teuml
ligjit neumlse Agjencia arrin neuml peumlrfundimin se kjo proneuml eumlshteuml e zeumlneuml peumlr interes publik dheose
sipas ligjeve teuml ldquoShtojceumls Irdquo teuml ligjit Neuml njeuml situateuml ku pjesa meuml e madhe e pronareumlve nuk kaneuml
arritur teuml posedojneuml pronat e tyre pasi ato janeuml teuml zeumlna neuml meumlnyreuml teuml paligjshme ose mbahen me
forceuml nga shteti pavareumlsisht se nuk peumlrbeumljneuml interes publik ccedilfareuml zgjidhje peumlrfundimtare synon teuml
realizohet me keumlteuml ligj
26 Gjykata neuml jurisprudenceumln e saj ka theksuar se parimi i shtetit teuml seuml drejteumls i
sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml njeuml nga parimet themelore neuml shtetin dhe shoqeumlrineuml
demokratike Aspekte teuml keumltij parimi janeuml edhe siguria juridike mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara
si dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme Siguria juridike presupozon veccedil teuml tjerash besueshmeumlrineuml e
qytetareumlve tek shteti dhe pandryshueshmeumlrineuml e ligjit peumlr marreumldheumlniet e rregulluara
Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet vazhdimisht ose teuml
jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike teuml cilat mund teuml
cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml vendosur me akte teuml
meumlparshme (shih dhe vendimet e Gjykateumls Kushtetuese nr 31 dateuml 18062010 nr24 dateuml
12112008 nr9 dateuml 26022007)
36
27 Nga ana tjeteumlr Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo
lloj pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml
prevalojeuml neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike (shih vendimin
e Gjykateumls Kushtetuese nr 26 dateuml 02112005) Neuml keumlteuml pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml
ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e favorshme ligjore paraqitet i
reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte
negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml teuml drejte teuml garantuar me
Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml rregullojeuml neumlpeumlrmjet
akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato teuml drejta teuml cilat janeuml
parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml preken nga ligjveumlneumlsi (shih
vendimin e Gjykateumls Kushtetuese nr 37 dateuml 13062012)
28 Referuar testit teuml proporcionalitetit sipas nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml
Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve pra parashikimi i tyre me ligj formal rezulton i respektuar
Kriteri i dyteuml neuml radheuml eumlshteuml interesi publik Koncepti kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml
trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml
keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para saj Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml radhiten neuml
meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml justifikojneuml
ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml aspektin e
kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml marreuml nga
ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet neuml aspektin e kushteve teuml
vendosura nga neni 171 i Kushtetuteumls dhe konkretisht teuml ekzistenceumls seuml interesit publik (Shih
vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
29 Eumlshteuml e veumlrteteuml se Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceuml teuml saj se si parimi i siguriseuml
juridike ashtu edhe ai i baraziseuml seuml shtetasve para ligjit nuk janeuml absolute dhe mund teuml kufizohen
neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i teuml cilit do teuml sillte
pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Por referuar parashtrimeve teuml subjekteve teuml
interesuara Keumlshilli i Ministrave dhe Kuvendi si dhe pyetjeve dhe debateve teuml zhvilluara neuml
seanceumln publike teuml zhvilluar para keumlsaj Gjykate nuk rezultoi qeuml qeveria ashtu siccedil ishte udheumlzuar
nga GJEDNJ dhe Komiteti i Ministrave teuml ishte bazuar neuml njeuml studim teuml thelluar apo vlereumlsim teuml
gjithansheumlm teuml situateumls neuml teumlreumlsi I vetmi argument i sjelleuml ishte interesi publik i bazuar neuml fatureumln
e larteuml financiare teuml shtetit
37
30 Seuml pari ne jemi teuml qeumlndrimit se ky argument nuk eumlshteuml i bazuar neuml argumente teuml
nivelit kushtetues pasi shteti nuk mund teuml kujdeset veteumlm peumlr fatureumln financiare teuml buxhetit por
peumlr teuml gjitha efektet e tjera teuml natyreumls juridike sociale dhe ekonomike teuml shtetit dhe teuml shtetasve
Seuml dyti nuk ka njeuml argument teuml bazuar neuml prova dhe fakte se sa do teuml mund teuml ishte ulur fatura
financiare neumlse ligji do teuml kishte parashikuar kthimin fizik teuml proneumls aty ku eumlshteuml e mundur Seuml
treti nuk ka informacion teuml sakteuml sa eumlshteuml diferenca midis shumeumls qeuml shteti do teuml duhej teuml
paguante me ligjin e meumlparsheumlm dhe sa me ligjin neuml fuqi dhe se si mund teuml ulej kjo diferenceuml Seuml
kateumlrti duke iu referuar qeumlllimit teuml ligjit kuptojmeuml se synimi eumlshteuml ldquoshpeumlrblimi i drejteumlrdquo i
subjekteve teuml shproneumlsuara Pyetja lind Si mund teuml konsiderohet i drejteuml shpeumlrblimi kur njeuml tokeuml
e konfiskuar neuml vitet 50 ka qeneuml tokeuml bujqeumlsore dhe sot eumlshteuml truall ndeumlrtimi neuml zoneuml urbane dhe e
ka vlereumln dhjetra ose qindra hereuml meuml teuml larteuml Qeveria argumentoi se ky shpeumlrblim eumlshteuml i drejteuml
sepse toka kur eumlshteuml shteteumlzuar ka pasur ateuml vlereuml dhe meriton teuml shpeumlrblehet me ateuml vlereuml ky
quhet trajtim i barabarteuml dhe nuk sjell diskriminim midis shtetasve () Por Keumlshilli i Ministrave
nuk ndalet neuml faktin se ka qeneuml pikeumlrisht shteti qeuml neuml rastin meuml teuml mireuml nuk ka marreuml masa efikase
dhe neuml rastin meuml teuml keq e ka penguar aktivisht geumlzimin e proneumls nga pronari legjitim Pra
paafteumlsineuml ose mungeseumln e gatishmeumlriseuml seuml shtetit duhet ta paguajeuml seumlrish subjekti i shproneumlsuar
duke iu neumlnshtruar njeuml skeme kompensimi qeuml neuml fund teuml peumlrllogaritjeve do teuml arrijeuml trsquoi japeuml
pronarit legjitim veteumlm leumlmosheuml dhe jo njeuml shpeumlrblim teuml drejteuml siccedil pretendohet nga subjektet e
interesuara
31 Neuml rastin konkret Keumlshilli i Ministrave paraqet si interes publik fatureumln e larteuml
financiare qeuml do teuml duhej teuml paguante shteti neuml rast se do teuml mbante skemeumln e kompensimit sipas
ligjit teuml vjeteumlr Neuml fakt po trsquoi referohemi pretendimit teuml keumlrkuesve si dhe fakteve teuml paraqitura
prej tyre ka mjaft subjekte qeuml nga komisionet e kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave kaneuml
marreuml njeuml vendim peumlr kthimin e pjessheumlm ose teuml ploteuml teuml proneumls seuml tyre vendime keumlto qeuml janeuml neuml
fuqi nga gjykatat shqiptare ose nga GJEDNJ Njeuml pjeseuml e mireuml e tyre mund teuml peumlrfitonin nga
kthimi fizik i proneumls seuml tyre aty ku eumlshteuml e lireuml teumlreumlsisht ose pjeseumlrisht Peumlr pronareumlt e pyjeve dhe
kullotave kjo mundeumlsi rezulton meuml e madhe (referuar edhe parashtrimeve teuml Avokatit teuml Popullit
neuml seanceumln gjyqeumlsore bazuar neuml komunikimin e tij me Ministrineuml e Bujqeumlsiseuml lidhur me fondin e
pyjeve dhe kullotave qeuml janeuml neuml proneumlsi teuml shtetit aktualisht) Ateumlhereuml lind pyetja Peumlrse duhet qeuml
keumlto vendime teuml trajtohen me formeuml kompensimi neumlse pronat objekt trajtimi janeuml ende teuml lira
Peumlrse qeveria nuk sheh mundeumlsineuml e uljes seuml vlereumls financiare teuml fatureumls duke hequr nga proneumlsia
shteteumlrore ato prona qeuml neuml fakt janeuml teuml pronareumlve subjekte teuml shproneumlsimit Pikeumlrisht realizimi i
38
keumlsaj teuml fundit neuml funksion teuml interesit publik do teuml ishte teumlreumlsisht e justifikuar prej tij dhe jo e
kundeumlrta
32 Keumlsaj pyetje teuml beumlreuml nga Gjykata neuml seanceuml peumlrfaqeumlsuesit e Keumlshillit teuml Ministrave iu
peumlrgjigjeumln se ldquoNeuml variantin e pareuml ekzistonte kthimi i proneumls keumlshtu siccedil keumlrkohej nga pronareumlt
dhe pikeumlrisht peumlr teuml realizuar keumlteuml teuml drejteuml Pyetja seuml cileumls shteti shqiptar nuk mund trsquoi peumlrgjigjej
dhe nuk i eumlshteuml peumlrgjigjur deri me sot eumlshteuml neumlse do teuml realizonte kthim teuml ploteuml dhe kompensim
nga ana tjeteumlr me keumlteuml formuleuml kjo do teuml thoshte trajtim teuml pa barabarteuml Ai qeuml sot do teuml merrte
tokeumln truall qeuml ka pasur tokeuml bujqeumlsore do teuml trajtohej neuml meumlnyreuml teuml pa barabarteuml me ateuml qeuml do teuml
merrte kompensim Eumlshteuml ajo qeuml ka ndodhur neuml 23 vite ata qeuml kaneuml pasur dhe kaneuml marreuml teuml
drejteumln e kthimit e kaneuml poseduar ateuml dhe kaneuml pasur mundeumlsi ti shohin frutet e tyre peumlr 23 vite
Kjo situateuml ishte gjetur neuml kundeumlrshtim me teuml drejtat e njeriut dhe peumlr keumlteuml arsye nuk pati njeuml
vendimmarrje 2 vjeccedilare teuml AKKP sepse vendimmarrja e agjenciseuml ccedildo diteuml do teuml ishte neuml
kundeumlrshtim me teuml drejta te njeriut Deri sa u krijua mekanizmi i ri i cili ne besojmeuml qeuml eumlshteuml
efektiv dhe neuml peumlrputhje me teuml drejtat e njeriu ldquo
33 Ajo qeuml ne e kemi teuml veumlshtireuml teuml kuptojmeuml nga ky qeumlndrim i subjektit teuml interesuar
eumlshteuml se shteti nuk ka beumlreuml peumlrpjekje teuml parashikojeuml se sa prona janeuml teuml kthyeshme neuml teumlreumlsi pra sa
eumlshteuml numri i objekteve ose tokave livadheve dhe pyjeve qeuml mund teuml kthehen neuml formeuml fizike pa
pasur nevojeuml trsquoi fuseuml pronareumlt e tyre neuml skemeuml kompensimi Pra pamundeumlsia e shtetit peumlr teuml beumlreuml
njeuml inventar teuml pronave teuml sekuestruara ose shproneumlsuara qeuml ndodhen ende teuml lira ose
potencialisht teuml mundura peumlr trsquoiu kthyer pronarit ka ccediluar neuml parashikimin e metodologjiseuml seuml
kompensimit megjitheumlse ka meumlnyra teuml tjera jo veteumlm meuml efektive peumlr pronarin i cili do teuml ishte
meuml i keumlnaqur teuml kishte proneumln e tij sesa njeuml vlereuml teuml kompensuar por do teuml ishte me meuml pak kosto
peumlr shtetin dhe taksapaguesit shqiptareuml teuml cileumlt deri tani po paguajneuml tepeumlr peumlr paafteumlsineuml e shtetit
peumlr teuml zgjidhur keumlteuml problem
34 Duke iu referuar testit teuml proporcionalitetit neuml keumlteuml kufizim qeuml beumln ligji teuml drejteumls seuml
proneumls kjo skemeuml nuk e kalon me sukses ateuml pasi nuk ka asnjeuml arsye legjitime qeuml justifikon keumlteuml
zgjidhje Shteti nuk duhet teuml zgjedheuml rrugeumln dhe metodeumln meuml teuml thjeshteuml ose meuml teuml lehteuml ldquopeumlr teuml
peumlrfunduar procesin e trajtimit teuml proneumlsrdquo siccedil e ka qeumlllimin ky ligj por duhet realisht teuml beumljeuml
peumlrpjekje teuml realizojeuml de facto teuml drejteumln e proneumls seuml pronareumlve teuml shproneumlsuar padrejteumlsisht si dhe
teuml uleuml sa meuml shumeuml fatureumln financiare teuml taksapaguesve Shteti duhet teuml peumlrdoreuml mjetin meuml teuml
peumlrshtatsheumlm dhe qeuml garanton ndeumlrhyrje sa meuml teuml vogeumll neuml teuml drejtat kushtetuese dhe jo mjetin meuml
teuml reumlndeuml por qeuml arrin qeumlllimin meuml shpejteuml pa u kujdesur peumlr shkeljet qeuml shkakton neuml teuml drejtat e
subjekteve qeuml preken prej saj
39
35 Gjykata ka theksuar se njeuml kusht tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi gjateuml
ndeumlrhyrjes neuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml eumlshteuml edhe respektimi i raportit teuml drejteuml midis
ndeumlrhyrjes dhe gjendjessituateumls qeuml e ka diktuar ateuml Ky kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml
evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml njeuml situateuml konkrete
Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete
teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml keumlrkohet teuml arrihen Gjithashtu Gjykata neuml
jurisprudenceuml teuml vazhdueshme ka mbajtur qeumlndrimin se parimi i proporcionalitetit neumlnkupton qeuml
ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit peumlr kufizimin e njeuml teuml drejte ose lirie teuml caktuar teuml beumlhet me mjete teuml
peumlrshtatshme qeuml i peumlrgjigjen drejt qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet Peumlrveccedil keumlsaj peumlrdorimi i keumltyre
mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml arrihet me mjete teuml
tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve meuml pak teuml deumlmshme
peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml kufizimit me gjendjen qeuml
e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml dobishmeumlriseuml dhe teuml
proporcionalitetit Respektimi i keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast
konkret duke ballafaquar interesin publik qeuml dikton kufizimin me teuml drejtat qeuml kufizohen Neuml
keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit
keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen
kufizimit (Vendimi nr2 dateuml 18022013 i Gjykateumls Kushtetuese)
36 Ligji parashikon krijimin e Fondit teuml Tokeumls (neni 53 dhe 12) i cili do teuml peumlrbeumlhet
nga fondi fizik i pronave neuml ccedildo qark sipeumlrfaqet e lira neuml territoret informale dhe sipeumlrfaqe teuml
tjera (e papeumlrcaktuar) Peumlrderisa do teuml krijohet njeuml Fond i tilleuml lind pyetja se peumlrse Keumlshilli i
Ministrave nuk ka beumlreuml njeuml studim se cilat nga keumlto toka teuml lira mund teuml kthehet neuml formeuml fizike
pronareumlve pa qeneuml nevoja teuml trajtohen si fond peumlr teuml gjitheuml pronareumlt ose veteumlm si potencialisht e
mundur pasi nuk ka njeuml peumlrcaktim se sa do teuml jeteuml ky fond dhe si krijohet
37 Neni 12 eumlshteuml i papeumlrcaktuesheumlm pasi teuml thuash se fondi i tokeumls peumlr kompensim do teuml
krijohet nga sipeumlrfaqet e mbetura teuml lira nga ndeumlrtimet informale eumlshteuml nonsens sepse pronari
legjitim duhet teuml preseuml ccedilfareuml mbetet e lireuml nga ndeumlrtuesit e paligjsheumlm ose zaptuesit numri dhe
peumlrqindja e teuml cileumlve ende eumlshteuml e papeumlrcaktuar derisa teuml krijohet fondi i tokeumls peumlr trsquoi kompensuar
pronareumlt legjitimeuml Neumlse qeveria kishte peumlr qeumlllim teuml krijojeuml fond teuml tokeumls peumlr kompensimin e
pronareumlve mund teuml kishte pezulluar procesin e legalizimit deri neuml kryerjen peumlrfundimtare teuml
procesit teuml kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave aty ku mendohet se ka mjaftuesheumlm tokeuml peumlr
trsquou kthyer pronareumlve Neuml keumlteuml meumlnyreuml shteti do teuml kursente nga fondi financiar dhe toka nuk do
40
teuml jepej me ccedilmim simbolik siccedil peumlrfitohet tani nga teuml paligjshmit Edhe taksapaguesit shqiptareuml do
teuml ishin meuml teuml keumlnaqur me uljen e barreumls financiare qeuml do trsquou duhet teuml paguajneuml peumlr dekadat neuml
vazhdim Edhe neuml vlereumlsimin e Komitetit teuml Ministrave lidhur me ekzekutimin e vendimit
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml neuml pg31 eumlshteuml theksuar se megjitheuml peumlrpjekjet pozitive teuml
qeveriseuml shqiptare peumlr teuml peumlrmbushur detyrimet e veumlna nga GJEDNJ ldquodisa paqarteumlsi duken se
kaneuml mbetur lidhur me paditeuml qeuml janeuml neuml shqyrtim aktualisht ose atyre qeuml mund teuml kundeumlrshtojneuml
njeumlra-tjetreumln Do teuml kishte qeneuml e dobishme neumlse autoritetet do teuml siguronin meuml shumeuml
informacion teuml detajuar se si keumlto fatura do teuml ndikonin neuml fondin e peumlrgjithsheumlm teuml kompensimit
dhe neuml peumlrcaktimin e Fondit teuml Tokeumlsrdquo Meuml tej neuml pg45 thuhet ldquoMund teuml ekzistojeuml rreziku peumlr
diskriminim midis subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cileumlve iu eumlshteuml kthyer prona fizikisht dhe atyre
qeuml do teuml kompensohen Peumlr keumlteuml eumlshteuml e nevojshme teuml shpjegohet se peumlrse qeveria ka beumlreuml keumlteuml
zgjedhje preferenciale me projektligjin neuml meumlnyreuml qeuml teuml vlereumlsohet skema e re e kompensimit neuml
peumlrputhje me standardet e vendosura nga GJEDNJrdquo Peumlrgjigja e qeveriseuml shqiptare lidhur me
keumlteuml ka qeneuml ldquopeumlr teuml hequr ccedildo mundeumlsi diskriminimi nuk eumlshteuml parashikuar kthimi por veteumlm
kompensimi peumlr teuml gjitheuml teuml shproneumlsuarit()rdquo (po aty)
38 Argumenti i dheumlneuml nga Keumlshilli i Ministrave se nuk ka pasur njeuml skemeuml
peumlrfundimtare peumlr kompensimin dhe si e tilleuml ajo mund teuml ndryshojeuml neuml ccedildo koheuml neuml meumlnyreuml teuml
papritur nga qeveriaparlamenti nuk na duket e bazuar Ccedildo parashikim ligjor peumlr sa koheuml
zbatohet dhe eumlshteuml neuml fuqi prezumohet se eumlshteuml e qeumlndrueshme Ndryshimi i papritur i
parashikimeve peumlr teuml njeumljteumlt subjekte dhe me pasoja peumlrkeqeumlsuese pa dheumlneuml argumente
kushtetuese peumlrbeumln cenim teuml siguriseuml juridike dhe diskriminim midis subjekteve teuml seuml njeumljteumls
kategori Keumlto parime kushtetuese nuk mund teuml cenohen veteumlm me argumentin se rritet fatura
financiare kur ky proces tashmeuml ka vite qeuml ka filluar dhe peumlr meuml se 20 vjet ka pasur njeuml skemeuml
tjeteumlr qeuml ndryshon teumlreumlsisht duke mosrespektuar aspak teuml drejteumln e pronareumlve por veteumlm
sipeumlrfaqeumlsisht detyrimin e shtetit peumlr teuml ldquombyllurrdquo ccedileumlshtjen e pronave Ky argument i peumlrdorur
vazhdimisht nga Keumlshilli i Ministrave nuk mendojmeuml se eumlshteuml argument i nivelit kushtetues qeuml
justifikon cenimin e vazhduesheumlm teuml seuml drejteumls seuml proneumls
39 Nisur nga sa meuml lart jemi teuml qeumlndrimit se parimi i siguriseuml juridike eumlshteuml prekur nga
rregullimi i ri dhe ndeumlrhyrja e beumlreuml nuk respekton kriteret kushtetuese peumlr keumlteuml qeumlllim teuml
parashikuara nga neni 171 i Kushtetuteumls konkretisht mbrojtjen e interesit publik vendosjen e
njeuml raporti teuml drejteuml midis seuml drejteumls seuml cenuar dhe qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet neumlpeumlrmjet
ndeumlrhyrjes legjislative si dhe ruajtjen e thelbit teuml seuml drejteumls seuml proneumls
41
B Peumlr pretendimin e cenimit teuml baraziseuml para ligjit
40 Keumlrkuesit kaneuml argumentuar se skema e kompensimit teuml parashikuar nga ligji bie
ndesh me parimin e baraziseuml para ligjit pasi trajton neuml meumlnyreuml teuml ndryshme teuml njeumljteumln kategori
pronareumlsh duke i vendosur ata qeuml presin teuml kompensohen neuml poziteuml meuml pak teuml favorshme se ata qeuml
u kompensuan para hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Gjithashtu vendimet e formeumls seuml prereuml peumlrfshi
edhe vendimet e dheumlna nga GJEDNJ do teuml vlereumlsohen sipas njeuml skeme meuml pak teuml favorshme sesa
vendimet e ekzekutuara para hyrjes neuml fuqi teuml ligjit megjitheumlse janeuml teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose vlereuml
totale
41 Pyetjes seuml beumlreuml nga Gjykata gjateuml seanceumls gjyqeumlsore neumlse skema e zgjedhur krijon
pabarazi subjekti i interesuar Keumlshilli i Ministrave iu peumlrgjigj negativisht Sipas tij ligji beumln njeuml
trajtim teuml barabarteuml jo veteumlm midis ish pronareumlve por edhe midis tyre dhe pronareumlve teuml soteumlm
Pra referuar keumltij qeumlndrimi neuml qofteuml se shteti aplikon keumlto kritere peumlr teuml shproneumlsuar sot peumlr
interes publik do teuml aplikojeuml teuml njeumljtat kritere peumlr ateuml shproneumlsim qeuml ka ndodhur 70 vjet meuml pareuml
42 Siccedil u tha meuml lart qeumlllimi i ligjit objekt shqyrtimi eumlshteuml ldquob) rregullimi dhe
shpeumlrblimi i drejteuml i kompensimit teuml proneumls ekzekutimi i vendimeve peumlrfundimtare teuml
kompensimit si dhe peumlrfundimi i procesit teuml kompensimitrdquo Pra rregullimi i ccedileumlshtjeve teuml
shproneumlsimit qeuml ndodhin sot nuk peumlrfshihet nga ky ligj dhe jo veteumlm kaq por sot nuk eumlshteuml e
mundur teuml krahasohet vlera e proneumls qeuml ka neuml treg me ateuml qeuml ka pasur para 70 vjeteumlve
43 Ne mendojmeuml se ligji cenon barazineuml e shtetasve para ligjit duke bere trajtim teuml
diferencuar midis pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim kthimi ose kompensimi teuml marreuml para hyrjes neuml
fuqi teuml keumltij ligji por ende teuml paekzekutuar dhe pronareumlve qeuml kaneuml arritur ta ekzekutojneuml vendimin
e kthimit ose kompensimit teuml marreuml neuml teuml njeumljteumln koheuml Neumlse keumlrkuesve u janeuml kthyer pronat teuml
cilat sipas ligjit 13315 cileumlsohen si brenda fusheumls seuml zbatimit teuml neneve 23 24 25 ata nuk mund
teuml ankohen peumlr zvarritje teuml procesit teuml ekzekutimit teuml vendimit por brenda 90 diteumlve nga hyrja e
ligjit neuml fuqi duhet teuml heqin doreuml nga certifikatat e proneumls dhe teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml saj
sigurisht sipas kritereve teuml peumlrfitimeve teuml zbritshme Ndryshe shteti e ccedilliron veten nga detyrimi
peumlr zbatimin teuml vendimeve neuml fjaleuml Neumlpeumlrmjet keumlsaj formule ligji vendos neuml pozita teuml
pabarabarta pronareumlt qeuml aplikojneuml sot dhe ata qeuml e kaneuml peumlrfituar me vendime teuml meumlparshme por
nuk kaneuml arritur ta posedojneuml ose ta ekzekutojneuml ateuml duke i privuar ata neuml meumlnyreuml arbitrare nga e
drejta e proneumls Prandaj mendojmeuml se ligji bie ndesh edhe me parimin e baraziseuml seuml shtetasve
para ligjit
44 Peumlr teuml gjitha keumlto arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se Gjykata duhej teuml kishte shpallur si
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi dhe jo veteumlm pjeseuml teuml tij pasi fryma dhe qeumlllimi i tij real nuk i
42
peumlrgjigjet keumlrkesave kushtetuese teuml parashikuar neuml nenet 41 42 dhe 17 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 1
teuml Protokollit Nr1 teuml KEDNJ-seuml si dhe praktikeumls seuml vazhdueshme teuml GJEDNJ-seuml dhe Gjykateumls
Kushtetuese
Aneumltareuml Gani Dizdari Vladimir Kristo
7
teuml padrejteuml Peumlr keumlteuml arsye ligji ka njeumlsuar termin ldquokthim dhe kompensim i proneumlsrdquo me
termin ldquoshpeumlrblim i drejteumlrdquo Kompensimi eumlshteuml neuml njeuml nga meumlnyrat peumlr teuml realizuar
shpeumlrblimin e drejteuml As nga KEDNJ-ja dhe as nga protokollet shteseuml teuml saj nuk rrjedh e
drejta absolute peumlr shpeumlrblim teuml ploteuml Eumlshteuml neuml vlereumlsimin e shtetit teuml caktojeuml sipas
mundeumlsive dhe kushteve ekonomike shoqeumlrore teuml zbatojeuml mekanizmin meuml teuml
peumlrshtatsheumlm
103 peumlr sa i takon pretendimit peumlr cenim teuml parimit teuml siguriseuml juridike jemi teuml
qeumlndrimit se seuml pari ky parim nuk eumlshteuml absolut dhe i pakufizuesheumlm siccedil ka theksuar edhe
veteuml Gjykata Kushtetuese neuml jurisprudenceumln e saj Interesi publik prevalon para keumltij
parimi kur ndeumlrhyrja eumlshteuml legjitime dhe proporcionale
104 Nuk qeumlndron pretendimi peumlr cenim teuml seuml drejteumls seuml ankimit pasi ankimi neuml
Gjykateumln e Apelit i ploteumlson kushtet e nenit 43 teuml Kushtetuteumls duke qeneuml gjykateuml ligji
Parashikimi i teuml drejteumls seuml ankimit eumlshteuml beumlreuml neuml peumlrputhje me afatet e vendosura nga ligji
peumlr teuml peumlrfunduar procesin e kompensimit teuml pronareumlve
III
Vlereumlsimi i Gjykateumls Kushtetuese
A Peumlr legjitimimin e keumlrkuesve
11 Ccedileumlshtjen e legjitimimit (locus standi) Gjykata e ka vlereumlsuar si njeuml ndeumlr aspektet
kryesore qeuml lidhen me inicimin e njeuml procesi kushtetues Neuml gjykime teuml kontrollit teuml
kushtetutshmeumlriseuml seuml normeumls subjektet iniciuese qeuml parashikohen neuml nenin 134 pika 1
shkronjat ldquoardquo ldquobrdquo ldquocrdquo dhe ldquoccedilrdquo teuml Kushtetuteumls seuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml konsiderohen si
subjekte qeuml nuk kaneuml detyrimin peumlr teuml provuar lidhjen e domosdoshme qeuml duhet teuml ekzistojeuml
ndeumlrmjet veprimtariseuml ligjore qeuml ato kryejneuml dhe ccedileumlshtjes kushtetuese teuml ngritur
12 Keumlrkuesit janeuml pjeseumlrisht subjekte teuml pakushteumlzuara (Presidenti 15 e deputeteumlve) dhe
pjeseumlrisht subjekte teuml kushteumlzuara (Avokati i Popullit Partia Republikane dhe shoqatat) Teuml pareumlt
legjitimohen ratione personae neuml kuptim teuml nenit 134 pika 1 teuml Kushtetuteumls si subjekte teuml
pakushteumlzuara peumlr teuml keumlrkuar kontroll abstrakt teuml normeumls juridike pa pasur nevojeumln e justifikimit
teuml interesit teuml tij (shih vendimin nr19 dateuml 15042015 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
13 Neuml gjykime teuml kontrollit teuml kushtetutshmeumlriseuml seuml normeumls subjektet iniciuese qeuml
parashikohen neuml nenin 134 pika 2 teuml Kushtetuteumls seuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml kaneuml detyrimin
peumlr teuml provuar lidhjen e domosdoshme qeuml duhet teuml ekzistojeuml ndeumlrmjet veprimtariseuml ligjore qeuml ato
kryejneuml dhe ccedileumlshtjes kushtetuese teuml ngritur Partia Republikane legjitimohet ratione personae neuml
8
kuptim teuml nenit 134 pika 1 shkronja ldquofrdquo teuml Kushtetuteumls Ajo eumlshteuml njeuml person juridik i regjistruar
si parti politike qeuml neuml vitin 1991 Partia Republikane si subjekt i parashikuar neuml nenin 134 pika
1 shkronja ldquofrdquo dhe pika 2 teuml Kushtetuteumls mund teuml veumlreuml neuml leumlvizje Gjykateumln neuml kuptim teuml nenit
131 shkronja ldquocrdquo teuml Kushtetuteumls peumlr kontrollin e akteve normative (shih vendimet nr15 dateuml
15042010 nr28 dateuml 09052012 teuml Gjykateumls Kushtetuese) Po keumlshtu edhe Avokati i Popullit
ka si funksion kushtetues mbrojtjen e individeumlve qeuml u cenohen teuml drejtat si pasojeuml e veprimtariseuml
seuml administrateumls shteteumlrore dhe neuml kuptim teuml nenit 134 pika 1 shkronja ldquodhrdquo e Kushtetuteumls
legjitimohet trsquoi drejtohet keumlsaj Gjykate peumlr kontrollin e kushtetutshmeumlriseuml seuml normeumls
14 Peumlr sa i peumlrket legjitimimit teuml shoqatave si subjekte iniciuese sipas nenit 134 pika 2
shkronja ldquofrdquo teuml Kushtetuteumls Gjykata ka tashmeuml njeuml jurisprudenceuml teuml konsoliduar e cila ka
pranuar legjitimimin e keumltyre subjekteve peumlr ccedileumlshtje qeuml lidhen me interesat e tyre Gjykata eumlshteuml
shprehur se vlereumlsimi neumlse njeuml organizateuml ka ose jo mjaftuesheumlm interes beumlhet rast pas rasti neuml
vareumlsi teuml rrethanave teuml ccedildo ccedileumlshtjeje teuml veccedilanteuml Organizata qeuml veuml neuml leumlvizje Gjykateumln duhet teuml
provojeuml se neuml ccedilfareuml meumlnyre ajo mund teuml preket neuml njeuml aspekt teuml veprimtariseuml seuml saj pra duhet teuml
provojeuml lidhjen e drejtpeumlrdrejteuml dhe teuml individualizuar qeuml ekziston midis veprimtariseuml seuml saj dhe
normeumls qeuml kundeumlrshton Interesi peumlr teuml vepruar duhet teuml jeteuml i sigurt i drejtpeumlrdrejteuml dhe vetjak
Ky interes konsiston tek e drejta e shkelur tek deumlmi real ose potencial dhe jo te premisat teorike
mbi antikushtetutshmeumlrineuml e normeumls qeuml ka sjelleuml keumlteuml cenim teuml interesit Veteumlm fakti se dispozitat
e kundeumlrshtuara mund teuml keneuml ose kaneuml pasur njeuml efekt ccedilfareumldo mbi keumlrkuesin nuk eumlshteuml i
mjaftuesheumlm peumlr teuml peumlrcaktuar neumlse ai legjitimohet neuml paraqitjen e keumlrkeseumls por eumlshteuml e
nevojshme teuml provohet se dispozita e kundeumlrshtuar rregullon marreumldheumlnie qeuml janeuml qeumlllimi i
veprimtariseuml seuml keumlrkuesit sipas peumlrcaktimeve teuml beumlra neuml Kushtetuteuml neuml ligje ose neuml rastin e
subjekteve teuml seuml drejteumls private neuml statut (shih vendimet nr14 dateuml 21032014 dhe nr33 dateuml
08062016 teuml Gjykateumls Kushtetuese) Neuml ccedileumlshtjen neuml shqyrtim para keumlsaj Gjykate 4 shoqatat
keumlrkuese kaneuml neuml statutin e tyre si synim mbrojtjen e interesave teuml ish-pronareumlve dhe peumlrpjekjen
peumlr vendosjen neuml vend teuml seuml drejteumls seuml proneumls teuml shproneumlsuar ose konfiskuar nga regjimi komunist
neuml Shqipeumlri Duke qeneuml se objekti i ligjit qeuml kundeumlrshtohet para Gjykateumls eumlshteuml zgjidhja
peumlrfundimtare e ccedileumlshtjes seuml pronave teuml shproneumlsuara ose konfiskuara nga regjimi komunist
Gjykata vlereumlson se keumlto shoqata justifikojneuml interesin e tyre peumlr teuml filluar njeuml kontroll kushtetues
teuml ligjit sipas nenit 1342 teuml Kushtetuteumls
15 Peumlr sa meuml lart neuml ccedileumlshtjen konkrete shoqatat legjitimohen ratione personae neuml
paraqitjen e keumlrkeseumls dhe veumlnien neuml leumlvizje teuml juridiksionit kushtetues neuml bazeuml teuml neneve 131ac
dhe 134 pika 1 shkronja ldquofrdquo dhe pika 2 teuml Kushtetuteumls Po ashtu keumlrkuesit legjitimohen ratio
9
temporis pasi keumlrkesa eumlshteuml paraqitur brenda afatit 3 vjeccedilar teuml peumlrcaktuar neuml nenin 50 teuml ligjit
nr8577 dateuml 10022000 ldquoPeumlr organizimin dhe funksionimin e Gjykateumls Kushtetuese teuml
Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo
B Peumlr keumlrkeseumln peumlr pezullimin e ligjit objekt keumlrkese
16 Keumlrkuesit peumlrveccedil njeuml teuml pesteumls seuml deputeteumlve kaneuml keumlrkuar para Gjykateumls edhe
pezullimin e ligjit objekt keumlrkese pasi sipas tyre zbatimi i tij gjateuml koheumls qeuml ai eumlshteuml neuml gjykim
para keumlsaj Gjykate do teuml sillte pasoja teuml pariparueshme peumlr kategorineuml e pronareumlve qeuml prek ky
ligj Sipas tyre ky ligj i fillon pasojat negative qeuml me hyrjen neuml fuqi teuml tij dhe efektet e
menjeumlhershme prekin kategorineuml e pronareumlve qeuml kaneuml beumlreuml keumlrkeseuml dhe janeuml neuml pritje teuml daljes seuml
vendimeve nga Agjencia e Trajtimit teuml Pronave (meuml poshteuml ATP) si dhe peumlr ata qeuml kaneuml peumlrfituar
nga ligji i meumlparsheumlm Nisur nga ky fakt mospezullimi i efekteve teuml keumltij ligji do teuml sillte pasoja
teuml reumlnda peumlr teuml drejteumln e proneumls ndaj teuml gjitheuml subjekteve qeuml preken nga ky ligj
17 Gjykata neuml mbeumlshtetje teuml nenit 45 teuml Ligjit nr 8577 dateuml 10022000 ldquoPeumlr
organizimin dhe funksionimin e Gjykateumls Kushtetuese teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo ka
kompetenceuml teuml vlereumlsojeuml neumlse zbatimi i normeumls konkrete mund teuml sjelleuml pasoja qeuml prekin interesa
shteteumlroreuml shoqeumlroreuml ose teuml individeumlve sipas rastit ccedilka peumlrbeumln kriterin thelbeumlsor peumlr pezullimin e
ekzekutimit teuml keumlsaj norme Gjykata vlereumlson se neuml kuptim teuml dispoziteumls seuml sipeumlrcituar keumlrkuesit
nuk paraqiteumln argumente neuml lidhje me pasojat e reumlnda apo teuml pariparueshme qeuml sjell zbatimi i
ligjit teuml kundeumlrshtuar Peumlr rrjedhojeuml Gjykata vendosi rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pezullim si teuml
pabazuar
18 Gjithashtu peumlr trsquoi ardhur neuml ndihmeuml vendimmarrjes peumlr keumlteuml ccedileumlshtje teuml reumlndeumlsishme
dhe komplekse Mbledhja e Gjyqtareumlve vendosi marrjen e opinionit amicus curia teuml Komisionit teuml
Venecias lidhur me respektimin ose jo teuml standardeve teuml vendosura nga KEDNJ-ja dhe praktika e
GJEDNJ-seuml sa i takon respektimit teuml parimit teuml siguriseuml juridike dhe baraziseuml para ligjit neuml
garantimin e seuml drejteumls seuml proneumls nga ligji objekt shqyrtimi para keumlsaj Gjykate
19 Gjykata neuml shqyrtimin e pretendimeve teuml keumlrkuesve e sheh teuml arsyeshme qeuml teuml ndalet
neuml vlereumlsimin e saj lidhur me respektimin e parimit teuml siguriseuml juridike teuml baraziseuml para ligjit dhe
teuml seuml drejteumls seuml ankimit neuml funksion teuml mbrojtjes seuml teuml drejteumls seuml proneumls nga ligji objekt shqyrtimi
C Peumlr pretendimin e cenimit teuml siguriseuml juridike si pasojeuml e ndryshimit teuml metodologjiseuml
seuml vlereumlsimit
10
20 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se skema e ofruar peumlr zgjidhjen e problemit sistemik neuml
lidhje me mosekzekutimin e vendimeve peumlr kompensimin e pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim
peumlrfundimtar administrativ nuk garanton sigurineuml juridike dhe barazineuml para ligjit neuml zgjidhjen
peumlrfundimtare teuml ccedileumlshtjes seuml pronave neuml vend Rivlereumlsimi i vendimeve peumlrfundimtare
administrative dhe gjyqeumlsore neuml lidhje me kompensimin cenon parimin e siguriseuml juridike pasi
peumlrmes keumltij ligji qeveria synon trsquoi referohet ccedilmimit dhe llojit teuml tokeumls neuml momentin e
shproneumlsimit Kjo sipas keumlrkuesve do teuml thoteuml qeuml vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml vendosur
kthimin ose kompensimin e proneumls teuml rishikohen megjitheumlse ato kaneuml marreuml formeuml teuml prereuml
21 Gjithashtu keumlrkuesit pretendojneuml se ligji objekt keumlrkese nuk garanton kthimin e
proneumls tek pronari por parashikon veteumlm njohjen dhe kompensimin financiar Ky i fundit nuk
eumlshteuml neuml peumlrputhje me ccedilmimin real teuml tregut por me ateuml qeuml ka parashikuar qeveria dhe qeuml nuk i
peumlrgjigjet vlereumls reale financiare teuml proneumls Sipas tyre mundeumlsiteuml peumlr kthim fizik nuk janeuml
parashikuar fare neuml ligj por edhe kompensimi financiar eumlshteuml i mangeumlt pasi i keumlrkohet pronarit teuml
heqeuml doreuml nga njeuml pjeseuml e madhe e vlereumls
22 Gjykata vlereumlson qeuml keumlto pretendime teuml keumlrkuesve trsquoi trajtojeuml neuml keumlndveumlshtrimin e
standardeve teuml vendosura nga jurisprudenca e saj lidhur me respektimin e parimit teuml siguriseuml
juridike neuml garantimin e seuml drejteumls seuml proneumls teuml shtetasve teuml cilat janeuml shteteumlzuar ose konfiskuar
gjateuml regjimit komunist neuml Shqipeumlri
23 Gjykata neuml jurisprudenceumln e saj ka theksuar se parimi i shtetit teuml seuml drejteumls i
sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml njeuml nga parimet themelore neuml shtetin dhe shoqeumlrineuml
demokratike Aspekte teuml keumltij parimi janeuml edhe siguria juridike mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara
si dhe pritshmeumlriteuml e ligjshme Siguria juridike presupozon veccedil teuml tjerash besueshmeumlrineuml e
qytetareumlve tek shteti dhe pandryshueshmeumlrineuml e ligjit peumlr marreumldheumlniet e rregulluara
Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet vazhdimisht ose teuml
jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike teuml cilat mund teuml
cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml vendosur me akte teuml
meumlparshme (shih vendimin nr 31 dateuml 18062010 teuml Gjykateumls Kushtetuese) Gjykata ka
theksuar se siguria juridike eumlshteuml ndeumlr elementet thelbeumlsore teuml shtetit teuml seuml drejteumls Parimi i shtetit
teuml seuml drejteumls ku mbeumlshtetet njeuml shtet demokratik neumlnkupton sundimin e ligjit dhe meumlnjanimin e
arbitraritetit me qeumlllim qeuml teuml arrihet respektimi dhe garantimi i dinjitetit njereumlzor drejteumlsiseuml dhe
siguriseuml juridike Parimi i siguriseuml juridike peumlrfshin krahas qarteumlsiseuml kuptueshmeumlriseuml dhe
qeumlndrueshmeumlriseuml seuml sistemit normativ edhe besimin te sistemi juridik (shih vendimet nr 15 dateuml
10032016 dhe nr 25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
11
24 Parimi i siguriseuml juridike keumlrkon domosdoshmeumlrisht njeuml formulim teuml qarteuml teuml
normave ligjore pasi njeuml rregullim i pasakteuml i normeumls ligjore qeuml i leuml shteg zbatuesit peumlr trsquoi dheumlneuml
asaj kuptime teuml ndryshme dhe me pasoja nuk shkon neuml peumlrputhje me qeumlllimin stabilitetin
besueshmeumlrineuml dhe efektivitetin qeuml synon veteuml norma juridike Eumlshteuml keumlrkeseuml e parimit teuml siguriseuml
juridike fakti se njeuml ligj neuml teumlreumlsi pjeseuml apo dispozita teuml veccedilanta teuml tij neuml peumlrmbajtjen e tyre duhet
teuml jeneuml teuml qarta teuml peumlrcaktuara dhe teuml kuptueshme Prandaj eumlshteuml detyreuml e gjykatave ose organeve
teuml tjera shteteumlrore e shoqeumlrore teuml ngarkuara me ligj qeuml mangeumlsi teuml caktuara teuml njeuml ligji trsquoi
ploteumlsojneuml natyrsheumlm peumlrmes interpretimit dhe zbatimit teuml tij neuml praktikeuml Por qeuml teuml realizohet njeuml
gjeuml e tilleuml para seuml gjithash ligji duhet kuptuar sakteuml dhe drejteuml Prandaj duhet teuml daleuml qarteuml qeumlllimi
i hartimit teuml tij Ai duhet teuml peumlrcaktojeuml mjetet e ndeumlrhyrjes subjektet teuml cilave u drejtohet raportet
e caktuara teuml sjelljes dhe meumlnyreumln e zbatimit teuml tij Rezultati qeuml synohet duhet teuml jeteuml i pritsheumlm
dhe pasojat teuml parashikueshme peumlr subjektet teuml cilave u drejtohet ligji neuml teumlreumlsi ose dispozita teuml
veccedilanta teuml tij (shih vendimet nr 34 dateuml 20122005 dhe nr 31 dateuml 19112003 teuml Gjykateumls
Kushtetuese) Peumlr teuml zbatuar drejt keumlteuml parim keumlrkohet nga njeumlra aneuml qeuml ligji neuml njeuml shoqeumlri teuml
ofrojeuml siguri qarteumlsi dhe vazhdimeumlsi neuml meumlnyreuml qeuml individeumlt trsquoi drejtojneuml veprimet e tyre neuml
meumlnyreuml korrekte e neuml peumlrputhje me teuml dhe nga ana tjeteumlr teuml mos qeumlndrojeuml statik neumlse duhet trsquoi
japeuml formeuml njeuml koncepti siccedil eumlshteuml ai i drejteumlsiseuml neuml njeuml shoqeumlri qeuml ndryshon me shpejteumlsi (shih
vendimin nr 36 dateuml 15102007 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
25 Gjithashtu Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo lloj
pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml prevalojeuml
neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike Neuml keumlteuml
pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e
favorshme ligjore paraqitet i reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje
teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml
teuml drejte teuml garantuar me Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml
rregullojeuml neumlpeumlrmjet akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato
teuml drejta teuml cilat janeuml parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml
preken nga ligjveumlneumlsi (shih vendimin nr 37 dateuml 13062012 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
26 Referuar ligjit objekt shqyrtimi Gjykata veumlren se ligjveumlneumlsi neumlpeumlrmjet tij ka
rirregulluar ccedileumlshtjen e kompensimit fizik dhe financiar teuml ish-pronareumlve teuml shproneumlsuar nga
regjimi komunist neuml Shqipeumlri Ky rirregullim duhet pareuml neuml aspektin e respektimit teuml kritereve teuml
12
vendosura nga neni 17 i Kushtetuteumls i cili eumlshteuml testi qeuml duhet teuml gjejeuml zbatim neuml ccedildo ndeumlrhyrje
neuml teuml drejtat dhe liriteuml themelore teuml individit sipas praktikeumls seuml konsoliduar teuml Gjykateumls Arsyeja
peumlr keumlteuml eumlshteuml fakti se ligji parashikon njeuml meumlnyreuml teuml re vlereumlsimi peumlr kompensimin e pronave
skemeuml e cila sipas keumlrkuesve rezulton neuml njeuml vlereuml meuml teuml uleumlt kompensimi se sa parashikonte
ligji i meumlparsheumlm peumlr keumlteuml qeumlllim
27 Konkretisht Gjykata do teuml ndalet neuml analizeumln neumlse ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit neuml
rregullimin e ccedileumlshtjes seuml kthimit dhe kompensimit teuml pronave ish-pronareumlve ka respektuar ose jo
parimin e siguriseuml juridike dhe parashikueshmeumlriseuml seuml legjislacionit sipas standardeve teuml
vendosura nga kjo Gjykateuml dhe GJEDNJ-ja
28 Referuar nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve
pra detyrimi peumlr parashikimin e ndeumlrhyrjeve me ligj neuml kuptimin formal rezulton teuml jeteuml i
respektuar pasi ndeumlrhyrja eumlshteuml beumlreuml neumlpeumlrmjet njeuml ligji teuml miratuar nga Kuvendi sipas
procedurave teuml parashikuara peumlr keumlteuml qeumlllim
29 Kriteri i dyteuml neuml radheuml peumlr trsquou vlereumlsuar eumlshteuml ekzistenca e interesit publik Koncepti
kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata
eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para
saj Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceumln e saj se si parimi i siguriseuml juridike nuk eumlshteuml absolut
dhe mund teuml kufizohet neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i
teuml cilit do teuml sillte pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml
radhiten neuml meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml
justifikojneuml ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml
aspektin e kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml
marreuml nga ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet rast pas rasti
nga Gjykata (Shih vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
30 Gjykata rithekson se neni 41 i Kushtetuteumls seuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml dhe neni 1 i
Protokollit Nr1 teuml Konventeumls Evropiane peumlr teuml Drejtat e Njeriut parashikojneuml mundeumlsineuml e
shpeumlrblimit teuml drejteuml neuml caktimin e maseumls dhe teuml meumlnyreumls seuml deumlmshpeumlrblimit duke i leumlneuml kufijteuml e
tij neuml diskrecion teuml ligjveumlneumlsit Shteti ka njeuml hapeumlsireuml teuml gjereuml vlereumlsimi peumlr arsye se ai njeh
gjendjen dhe raportet shoqeumlrore meuml mireuml se ccedildo individ dhe veteumlm ai ka neuml dispozicion mjetet
ligjore peumlr trsquoi peumlrmireumlsuar ato Objektivat legjitim teuml interesit publik si ato qeuml ndiqen neuml kuadrin e
masave teuml reformeumls ekonomike ose masat e hartuara peumlr teuml arritur drejteumlsi meuml teuml madhe
shoqeumlrore mund teuml keumlrkojneuml njeuml rimbursim meuml teuml vogeumll se vlera e ploteuml e tregutrdquo (Shih vendimin
nr302015 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
13
31 Ccedileumlshtja konkrete qeuml eumlshteuml shtruar peumlr shqyrtim para keumlsaj Gjykate lidhet me
kompensimin fizik dhe financiar teuml ish-pronareumlve teuml shproneumlsuar gjateuml regjimit komunist neuml
Shqipeumlri peumlr teuml cileumln kjo Gjykateuml ka mbajtur qeumlndrim edhe meuml pareuml peumlr sa i takon standardeve
dhe kritereve qeuml duhen respektuar nga ligjveumlneumlsi neuml realizimin e detyrimit teuml shtetit peumlr teuml
riparuar teuml drejteumln e proneumls teuml shkelur Gjykata ka vlereumlsuar neuml praktikeumln e saj se ligjveumlneumlsi ka
hapeumlsireumln e tij teuml vlereumlsimit peumlr teuml rregulluar ccedileumlshtjen e kompensimit teuml pronave teuml shteteumlzuara ose
konfiskuara gjateuml regjimit komunist Neuml keumlteuml kuadeumlr Gjykata ka njohur teuml drejteumln e ligjveumlneumlsit teuml
kufizojeuml hapeumlsireumln e geumlzimit dhe teuml disponimit teuml proneumls private nga shtetasit peumlr arsye teuml
ekzistenceumls seuml interesit publik Me qeumlllim qeuml njeuml ndeumlrhyrje e tilleuml ndaj teuml drejteumls seuml proneumls teuml jeteuml
e justifikuar eumlshteuml e domosdoshme qeuml teuml ekzistojeuml edhe njeuml marreumldheumlnie peumlrpjestimore midis
mjeteve teuml peumlrdorura dhe synimit qeuml keumlrkohet teuml realizohet Mbi keumlteuml bazeuml sistemi ligjor duhet teuml
peumlrmbajeuml njeuml seumlreuml garancish procedurale peumlr teuml siguruar qeuml ndikimi i tij mbi teuml drejteumln e proneumls teuml
mos jeteuml arbitrar dhe as i paparashikuesheumlm (Shih vendimin nr25 dateuml 28042016 teuml Gjykateumls
Kushtetuese)
32 Lidhur me kriterin tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi neuml vendosjen e kufizimit
peumlrpjestimin e drejteuml midis ndeumlrhyrjes dhe gjendjen qeuml e dikton ateuml Gjykata ka vlereumlsuar se ky
kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml
njeuml situateuml konkrete Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon
ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml
meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml ndiqen Peumlrveccedil keumlsaj
peumlrdorimi i keumltyre mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml
arrihet me mjete teuml tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve
meuml pak teuml deumlmshme peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml
kufizimit me gjendjen qeuml e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml
dobishmeumlriseuml dhe proporcionalitetit neuml kuptimin strikt teuml kufizimeve teuml imponuara Respektimi i
keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast konkret duke ballafaquar interesin
publik qeuml dikton kufizimin me ato teuml drejta qeuml i neumlnshtrohen kufizimit si dhe duke vlereumlsuar
edhe meumlnyreumln e kufizimit Neuml keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml
kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe
lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen kufizimit (shih vendimet nr25 dateuml 28042014 nr4 dateuml
2322011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
33 Neuml ccedileumlshtjen konkrete referuar edhe parashtrimeve teuml subjekteve teuml interesuara
interesi publik i identifikuesheumlm eumlshteuml zgjidhja e ccedileumlshtjes seuml pronave me njeuml kosto financiare dhe
14
koheumlzgjatje sa meuml teuml arsyeshme si dhe vendosja e paqes sociale midis kategorive teuml ndryshme
sociale qeuml prek kjo ccedileumlshtje e cila ka mbetur e pazgjidhur prej 25 vjeteumlsh
34 Gjykata vlereumlson se ka njeuml interes publik i cili duhet teuml vlereumlsohet si i reumlndeumlsisheumlm
deri neuml ateuml maseuml sa teuml justifikojeuml ndeumlrhyrjen e ligjveumlneumlsit Referuar edhe opinionit amicus curia teuml
Komisionit teuml Venecias Shtetet geumlzojneuml njeuml hapeumlsireuml teuml gjereuml vlereumlsimi neuml peumlrcaktimin e asaj ccedilka
eumlshteuml neuml interesin e publikut veccedilaneumlrisht peumlr sa i takon nenit 1 teuml Protokollit nr1 dhe gjateuml
implementimit teuml politikave sociale dhe ekonomike Ajo ccedilka nuk peumlrmbush keumlrkesat e interesit
publik eumlshteuml veteumlm privimi i proneumlsiseuml qeuml eumlshteuml haptazi i pabazuar GJEDNJ-ja pranon se ldquopeumlr
shkak teuml njohjes seuml sakteuml teuml shoqeumlrive teuml tyre dhe nevojave qeuml ato kaneuml neuml parim autoritetet
kombeumltare mund ta vlereumlsojneuml meuml mireuml sesa gjyqtari ndeumlrkombeumltar ateuml ccedilka eumlshteuml ldquoneuml interes teuml
publikutrdquo [hellip] Peumlr keumlteuml arsye u takon autoriteteve kombeumltare teuml beumljneuml vlereumlsimin fillestar lidhur me
ekzistenceumln e njeuml problemi qeuml shqeteumlson publikun duke garantuar marrjen e masave qeuml do teuml
zbatohen neuml fusheumln e ushtrimit teuml seuml drejteumls seuml proneumlsiseuml duke peumlrfshireuml privimin dhe kthimin e
proneumls Keumltu [hellip] autoritetet kombeumltare geumlzojneuml respektivisht njeuml hapeumlsireuml teuml caktuar vlereumlsimirdquo
(Shih ccedileumlshtjet Maria Atanasiu dhe Teuml tjereumlt kRumaniseuml op cit sect166 Shih gjithashtu Kopeckyacute k
Sllovakiseuml [GC] op cit sect37)
35 Po keumlshtu referuar edhe qeumlndrimit doktrinar teuml shprehur neuml opinionet e dheumlna nga
Komisioni i Venecias peumlr keumlteuml ccedileumlshtje rezulton se nuk mund teuml vendosen detyrime peumlr
kompensimin teumlreumlsor teuml proneumls seuml shproneumlsuar apo teuml shteteumlzuar nga regjimet qeuml nuk kaneuml
respektuar standardet minimale teuml teuml drejtave teuml njeriut dhe se rivendosja e ploteuml e teuml drejtave teuml
meumlparshme teuml proneumlsiseuml do teuml ishte neuml kundeumlrshtim me vet parimin e baraziseuml (Shih Opinion mbi
projektligjin ldquoPeumlr kthimin dhe kompensimin e proneumlsrdquo teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo miratuar
nga Komisioni i Venecias neuml Seanceumln e 58 Plenare Venecia 12-13 Mars 2004)
36 Gjithashtu edhe neuml opinionin peumlr vlereumlsimin e ligjit nr1332015 bazuar neuml keumlrkeseumln
e paraqitur peumlr amicus curia nga Gjykata Komisioni i Venecias eumlshteuml shprehur ldquo duke marreuml
parasysh situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi peumlr
ish-pronareumlt gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml parashikuara neuml nenin 1 teuml
Protokol l i t nr 1 teuml K EDNJ-seuml Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml ish-pronareumlverdquo (Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias miratuar neuml Seanceumln e
108-teuml Plenare Venecia 14-15 Tetor 2016)
15
37 Nisur nga sa meuml lart Gjykata do teuml ndalet neuml vlereumlsimin e nenit 6 teuml ligjit objekt
shqyrtimi Kjo dispoziteuml neuml pikat 1 dhe 2 ka parashikuar metodologjineuml e vlereumlsimit financiar teuml
vendimeve peumlrfundimtare peumlr kthimin dhe kompensimin e proneumls duke peumlrcaktuar
ldquoa) prona e njohur peumlr kompensim vlereumlsohet neuml bazeuml teuml zeumlrit kadastral qeuml ka pasur neuml
koheumln e shproneumlsimit
b) prona e kthyer vlereumlsohet duke e peumlrcaktuar ateuml nga diferenca qeuml do teuml rezultojeuml midis
vlereumls seuml saj sipas zeumlrit kadastral aktual dhe vlereumls seuml keumlsaj prone sipas zeumlrit kadastral neuml
koheumln e shproneumlsimit
2 Vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml teuml njohur veteumlm teuml drejteumln e kompensimit vlereumlsohen
financiarisht sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur prona neuml koheumln e shproneumlsimit sipas shkronjeumls
ldquoardquo teuml pikeumls 1 teuml keumltij nenirdquo
38 Gjykata veumlren se neuml peumlrmbajtjen e pikave 1 dhe 2 teuml nenit 6 teuml ligjit nr1332015 janeuml
materializuar parimet kryesore teuml formuleumls seuml kompensimit Pjesa tjeteumlr e nenit 6 rregullon situata
teuml veccedilanta si pjeseuml e metodologjiseuml seuml kompensimit gjejneuml zgjidhje edhe neuml dispozita teuml tjera teuml
ligjit
39 Meuml tej neni 6 neuml pikeumln 3 parashikon ldquoNeuml rastet kur subjektet e shproneumlsuara kaneuml
peumlrfituar me vendim kthimi dhe kompensimi diferenca e llogaritur sipas shkronjeumls ldquobrdquo teuml pikeumls
1 zbritet nga vlereumlsimi i proneumls seuml njohur peumlr kompensim e llogaritur sipas shkronjeumls ldquoardquo teuml
pikeumls 1 teuml keumltij nenirdquo Ndeumlrsa pika 5 e ligjit parashikon ldquoNeuml rast se ATP-ja merr vendim peumlr
njohje dhe kompensim fizik neuml proneumln e subjektit prona vlereumlsohet sipas pikeumls 1 teuml keumltij neni
Kur nga ky vlereumlsim rezulton se subjekti peumlrfiton njeuml proneuml qeuml ka vlereuml meuml teuml larteuml sesa prona qeuml
ka pasur neuml momentin e shproneumlsimit ateumlhereuml subjektit i kompensohet fizikisht sipeumlrfaqja qeuml i
korrespondon vlereumlsimit dhe pjesa tjeteumlr e proneumls kalon neuml fondin e tokeumls me vendim teuml ATP-seumlrdquo
40 Gjykata vlereumlson se keumlto dy pika sipas peumlrmbajtjes seuml tyre teuml ccedilojneuml neuml peumlrfundimin se
ato janeuml konceptuar si njeuml shproneumlsim i ri duke qeneuml se parashikojneuml rivlereumlsimin e pronave teuml
kthyera ose teuml kompensuara meuml pareuml Neuml keumlteuml keumlndveumlshtrim keumlto dy dispozita krijojneuml probleme
lidhur me sigurineuml juridike konkretisht peumlrsa i takon paqarteumlsiseuml dhe paparashikueshmeumlriseuml seuml
legjislacionit
41 Gjykata ashtu siccedil u shpreh meuml lart rithekson se siguria juridike si koncept kushtetues
peumlrfshin qarteumlsineuml kuptueshmeumlrineuml dhe qeumlndrueshmeumlrineuml e sistemit normativ Gjithashtu
GJEDNJ neuml vendimin Manushaqe Puto dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml duke peumlrkufizuar
elementeumlt qeuml lidhen me qarteumlsineuml e ligjit neuml procesin e hartimit teuml legjislacionit e veuml theksin tek
parashikueshmeumlria qarteumlsia dhe transparenca neuml vendimmarrje si parime kryesore teuml seuml drejteumls
16
dhe njeuml nga qeumlllimet e njeuml ligji (Shih ccedileumlshtjen Manushaqe Puto dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml
Vendim dateuml 31 Korrik 2012 sectsect 114) Ky qeumlndrim eumlshteuml mbajtur nga GJEDNJ-ja edhe neuml
ccedileumlshtjen Sabanchiyeva dhe teuml tjereuml kundeumlr Rusiseuml ku midis teuml tjerave thekson se
parashikueshmeumlria dhe qarteumlsia e akteve ligjore dhe neuml veccedilanti natyra automatike e rregullit
paqarteumlsia e pretenduar e disa prej koncepteve teuml tij dhe mungesa e shqyrtimit gjyqeumlsor janeuml teuml
lidhura ngushteuml me parimin e proporcionalitetit (Shih ccedileumlshtjet TP dhe KM kundeumlr Mbreteumlriseuml seuml
Bashkuar nr 2894595 sect 72 dhe Chapman kundeumlr Mbreteumlriseuml seuml Bashkuar nr 2723895 sect 92
ECHR 2001-I)
42 Gjykata vlereumlson se neni 6 i ligjit objekt shqyrtimi duhet pareuml i lidhur edhe me nenet e
tjera teuml ligjit konkretisht me nenet 13 14 20 21 24 26 dhe 31 Neuml keumlteuml kontekst ligjveumlneumlsi
duhet teuml mbajeuml parasysh se deri neuml ccedilfareuml mase kompensimi fizik i parashikuar neuml nenin 6 pika 3
dhe 5 ploteumlsohet nga nenet e tjera teuml ligjit peumlr teuml mos pasur mbivendosje ose peumlrplasje midis
dispozitave teuml ligjit Parashikimi i rregullimeve teuml peumlrseumlritura dhe teuml pakoordinuara midis tyre neuml
thelbin dhe pasojat qeuml ato sjellin krijojneuml paqarteumlsi dhe peumlr rrjedhojeuml cenojneuml parimin e siguriseuml
juridike Neuml keumlto kushte Gjykata ccedilmon se peumlrmbajtja e pikave 3 dhe 5 teuml nenit 6 teuml ligjit
1332015 nuk eumlshteuml neuml pajtim me parimin e siguriseuml juridike pasi peumlrllogaritja e sipeumlrfaqes seuml
peumlrfituar dhe asaj qeuml do teuml zbritet ose shtohet sipas formuleumls seuml parashikuar neuml pikeumln 1 teuml nenit 6
eumlshteuml e paqarteuml dhe krijon konfuzion neuml zbatim sa i takon pritshmeumlrive teuml shtetasve
43 Gjykata vlereumlson se peumlr sa u peumlrket dispozitave teuml tjera teuml kundeumlrshtuara prej
keumlrkuesve ato parashikojneuml forma teuml ndryshme teuml kompensimit teuml cilat synojneuml teuml vendosin njeuml
ekuilibeumlr teuml drejteuml ndeumlrmjet interesave teuml ndrysheumlm Referuar edhe opinionit amicus curia peumlr
keumlteuml ccedileumlshtje Komisioni i Venecias ka vlereumlsuar se peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml peumlrcaktojneuml
kthimin apo kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me vlereuml monetare nuk eumlshteuml e qarteuml se
deri neuml ccedilfareuml mase ngrihet ccedileumlshtja e pritshmeumlriseuml legjitime Relacioni shpjegues i ligjit
nr1332015 argumenton se nuk eumlshteuml hartuar asnjeumlhereuml ndonjeuml skemeuml peumlrfundimtare
kompensimi me njeuml shifeumlr konkrete kompensimi e cila do teuml krijonte njeuml ldquopritshmeumlri legjitimerdquo
Peumlr sa u peumlrket individeumlve qeuml ende nuk kaneuml marreuml njeuml vendim teuml formeumls seuml prereuml nga organet
administrative apo gjyqeumlsore i cili u njeh atyre teuml drejteumln e kthimit apo kompensimit teuml proneumls
qeveria shqiptare i referohet ccedileumlshtjes Bici kundeumlr Shqipeumlriseuml peumlr teuml justifikuar se keumlta individeuml
apo entitete nuk janeuml pronareuml dhe nuk kaneuml krijuar pritshmeumlri legjitime pasi e drejta e tyre nuk
eumlshteuml njohur neuml nivel kombeumltar
44 Gjykata thekson se skema e re e kompensimit e adoptuar neuml ligjin nr1332015 ka
ndryshuar metodeumln e vlereumlsimit Elementi kryesor i vlereumlsimit teuml kompensimit financiar eumlshteuml vlera e
17
proneumls sipas zeumlrit kadastral qeuml ajo ka pasur neuml koheumln e shproneumlsimit Kjo metodeuml eumlshteuml e ndryshme
nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe mund teuml rezultojeuml neuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ligjet e
meumlparshme (ligjet peumlr pronat teuml viteve 1993 2004 dhe 2006) parashikonin njeuml skemeuml meuml teuml larteuml
kompensimi se sa ajo e parashikuar nga ligji nr1332015 (Ramadhi e teuml tjereumlt k Shqipeumlriseuml no
3822202 sectsect 24 - 30 13 neumlntor 2007 Manushaqe Puto e teuml tjereumlt k Shqipeumlriseuml op cit sect 25-
26) Keumlshtu mund teuml thuhet se ligjet e meumlparshme kaneuml krijuar pritshmeumlri peumlr marrjen e
kompensimeve ekuivalente me vlereumln e tregut teuml proneumls neuml momentin e marrjes seuml vendimit peumlr
kompensimin Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e kompensimit nuk mund teuml cileumlsohet si shproneumlsim formal
ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si njeuml ldquondeumlrhyrje tjeteumlrrdquo e cila eumlshteuml njeuml dispoziteuml gjitheumlpeumlrfshireumlse
e parashikuar neuml nenin 1 teuml Protokollit nr1 keumlrkon qeuml ccedildo ndeumlrhyrje e beumlreuml nga autoritetet publike
neuml teuml drejteumln e geumlzimit paqeumlsor teuml pasuriseuml duhet teuml jeteuml e ligjshme (Shih ish-Mbreti i Greqiseuml dhe
teuml tjereumlt k Greqiseuml [GC] nr 2570194 sect 79 ECHR 2000-XII dhe Latridis k Greqiseuml [GC] nr
3110796 sect 58 ECHR 1999-II) Parimi i ligjshmeumlriseuml presupozon gjithashtu se dispozitat e
zbatueshme teuml legjislacionit teuml brendsheumlm duhet teuml jeneuml mjaftuesheumlm teuml qarta dhe teuml
aksesueshme dhe qeuml zbatimi i tyre teuml jeteuml i parashikuesheumlm Duke marreuml parasysh situateumln
specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i parashikuar nga ligji
nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi peumlr ish-pronareumlt
gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml parashikuara neuml nenin 1 teuml Pro tokol l i t
n r 1 teuml GJEDNJ-seuml
45 Gjykata lidhur me dispozitat qeuml parashikojneuml qeuml vendimet gjyqeumlsore ose administrative
teuml formeumls seuml prereuml teuml cilat parashikojneuml dheumlnien e njeuml mase teuml caktuar kompensimi por qeuml ende
nuk janeuml ekzekutuar vlereumlson se ato ngreneuml ccedileumlshtjen e ldquopritshmeumlriseuml legjitimerdquo por sipas ligjit nuk
do trsquoi neumlnshtrohen rivlereumlsimit Prandaj peumlr keumlto raste nuk mund teuml thuhet se ka ldquondeumlrhyrjerdquo neuml
kuptim teuml nenit 1 teuml Protokollit nr 1 teuml GJEDNJ-seuml peumlr sa koheuml keumlto vendime do teuml ekzekutohen
Peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml peumlrcaktojneuml kthimin ose kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me
vlereuml financiare skema e re e kompensimit e parashikuar nga ligji nr1332015 ndryshoi metodeumln e
vlereumlsimit e cila mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e
kompensimit nuk mund teuml cileumlsohet si shproneumlsim formal ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si
ldquondeumlrhyrje teuml tjerardquo sipas nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml GJEDNJ-seuml Megjithateuml Gjykata vlereumlson se
ekziston njeuml bazeuml ligjore mjaftuesheumlm e qarteuml dhe e detajuar peumlr ndeumlrhyrjen neuml keumlteuml ccedileumlshtje Po
ashtu siccedil u theksua meuml lart ndeumlrhyrja duket se ndjek njeuml qeumlllim legjitim pasi qeumlllimi i ligjit
nr1332015 eumlshteuml peumlrfundimi efektivisht i procesit teuml trajtimit teuml proneumls neumlpeumlrmjet njohjes dhe
kompensimit teuml saj brenda njeuml afati teuml arsyesheumlm (10 vjeccedilar)
18
46 Neuml situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi qeuml u
paguhet ish-pronareumlve gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml peumlrcaktuara neuml nenin 1
teuml Pro tokol l i t n r 1 teuml GJEDNJ Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml paguar peumlr ish-pronareumlt (Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias pg44)
47 Nisur edhe nga analiza e Komisionit teuml Venecias Gjykata vlereumlson se ligji objekt
shqyrtimi pavareumlsisht se parashikon njeuml metodologji teuml re vlereumlsimi peumlr kompensimin fizik dhe
financiar teuml ish pronareumlve e cila megjitheumlse rezulton neuml ndeumlrhyrje neuml teuml drejteumln e proneumls dhe
mund teuml mos u peumlrgjigjet pritshmeumlrive teuml subjekteve qeuml prek ligji rezulton se neuml teumlreumlsineuml e tij
respekton proporcionalitetin e ndeumlrhyrjes neuml teuml drejteumln e kompensimit teuml proneumls ish pronareumlve
dhe si e tilleuml eumlshteuml neuml respektim teuml nenit 1 teuml Protokollit 1 teuml KEDNJ-seuml
D Peumlr pretendimin e cenimit teuml seuml drejteumls seuml ankimit
48 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se ligji cenon teuml drejteumln e ankimit pasi duke parashikuar
veteumlm ankimin e vendimeve teuml ATP-seuml neuml Gjykateumln e Apelit praktikisht ka pamundeumlsuar
ankimin e vendimit gjyqeumlsor neuml njeuml gjykateuml neuml teuml larteuml duke qeneuml se vendimet e Gjykateumls seuml
Apelit janeuml vendime teuml formeumls seuml prereuml dhe peumlrfundimtare dhe Gjykata e Larteuml eumlshteuml gjykateuml e
ligjit dhe si e tilleuml nuk mund teuml investohet neuml fakte teuml ccedileumlshtjes Gjithashtu subjektet e
shproneumlsuara nuk mund teuml kundeumlrshtojneuml neuml gjykateuml metodologjineuml e vlereumlsimit pra meumlnyreumln se
si eumlshteuml vlereumlsuar prona e kompensuar por veteumlm vlefteumln financiare Neni 19 parashikon teuml
drejteumln e ankimit ndaj vendimit te ATP-seuml veteumlm peumlr vlereumln e kompensimit pra pronari nuk ka teuml
drejteuml teuml kundeumlrshtojeuml metodologjineuml ku bazohet vlereumlsimi Pra kufizimi i seuml drejteumls seuml ankimit
lidhet edhe me themelin e ankimit jo veteumlm me shkalleumln e gjykateumls ku ai shqyrtohet
49 Sipas parashtrimeve teuml subjekteve teuml interesuara ankimi neuml gjykateumln e apelit beumln teuml
mundur moszgjatjen e procedurave dhe mbylljen sa meuml teuml shpejteuml teuml procesit Shteti Shqiptar i ka
qeumlndruar asaj qeuml kjo gjykateuml dhe GJEDNJ-ja ka theumlneuml keumlto vendime janeuml kuazi gjyqeumlsore dhe
duhen ekzekutuar Nuk ka kompetenceuml asnjeuml organ administrativ trsquoi rishikojeuml ato prandaj nuk ka
njeuml rishikim por veteumlm njeuml ploteumlsim teuml vendimit Sipas Keumlshillit teuml Ministrave eumlshteuml konstatuar se
keumlto vendime nuk janeuml ekzekutuar asnjeumlhereuml sepse ato nuk kaneuml njeuml vlereuml teuml peumlrcaktuar qarteuml
Neumlse ato do teuml kishin njeuml vlereuml ekonomike apo financiare do teuml ishin ekzekutuar neumlpeumlrmjet
sistemit teuml zakonsheumlm Mosekzekutimi i vendimeve lidhet me mungeseumln e vlereumlsimit teuml tyre dhe
19
ky ka qeneuml njeuml proces i qeumlllimsheumlm peumlr teuml mos i ekzekutuar ato Keumlshtu qeuml sot ligji i ri u jep njeuml
vlereuml ekonomike neuml meumlnyreuml qeuml teuml ekzekutohen
50 Lidhur me keumlteuml pretendim Gjykata neuml praktikeuml teuml vazhdueshme ka vlereumlsuar se
kontrolli gjyqeumlsor ndaj akteve me karakter administrativ duke qeneuml shprehje e parimit teuml
kontrollit dhe balancimit teuml pushteteve e duke qeumlndruar neuml themel teuml pavareumlsiseuml seuml organeve ka
ndryshime thelbeumlsore nga kontrolli administrativ qeuml kryhet neuml rrugeuml hierarkike apo nga organe teuml
krijuara posaccedileumlrisht Dallimet qeumlndrojneuml krahas teuml tjerave neuml rrafshin procedural neuml kuptim qeuml
gjykatat neuml kontrollin e keumltyre akteve respektojneuml rregullat e parashikuara neuml legjislacionin
procedural dhe nuk mund teuml interferojneuml e as teuml adaptojneuml procedura administrative Gjykata e
vlereumlson keumlteuml pretendim neuml lidhje me teuml drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt ligjor neuml kuptim teuml nenit
42 teuml Kushtetuteumls E drejta peumlr trsquoiu drejtuar gjykateumls ndeumlr teuml tjera ka peumlr qeumlllim teuml garantojeuml
shtetasit nga ccedildo veprim qeuml u shkakton cenim teuml teuml drejtave teuml tyre pa peumlrjashtuar rastet kur
cenimi vjen nga ndonjeuml akt i administrateumls shteteumlrore Shteti i seuml drejteumls presupozon qeuml ccedildo
ndeumlrhyrje e autoriteteve ekzekutive neuml teuml drejtat e individit apo teuml personave juridikeuml duhet teuml jeteuml
objekt i njeuml kontrolli efektiv nga njeuml organ qeuml ofron garantimin e pavareumlsiseuml dhe paaneumlsiseuml gjateuml
procesit teuml shqyrtimit teuml procesit (shih vendimin nr10 dateuml 29022016 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
51 Neuml njeuml rast teuml ngjasheumlm Gjykata konstatoi se e drejta e ankimit gjyqeumlsor ndaj
vendimeve teuml njeuml organi administrativ duke parashikuar mjetin dhe afatin e ankimit ploteumlsonte
standardin kushtetues teuml seuml drejteumls seuml ankimit Peumlr rrjedhojeuml Gjykata ccedilmoi se parashikimi ligjor
ishte i mjaftuesheumlm peumlr teuml realizuar teuml drejteumln e ankimit gjyqeumlsor ndaj akteve administrative qeuml
nxjerr organi administrativ (Shih vendimin nr 25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
52 Neuml ccedileumlshtjen konkrete peumlr shqyrtim Gjykata vlereumlson se e drejta e ankimit e
parashikuar nga ligji nr 1332015 i ploteumlson kriteret peumlr teuml pasur njeuml kontroll gjyqeumlsor teuml akteve
teuml nxjerra nga organe administrative ose kuazi gjyqeumlsore Pretendimi i keumlrkuesve se nuk duhej
parashikuar si shkalleuml e ankimit Gjykata e Apelit por gjykata administrative e shkalleumls seuml pareuml si
gjykateuml kompetente peumlr shqyrtimin e ankimit ndaj vendimeve teuml ATP-seuml nuk eumlshteuml i bazuar
Gjykata thekson se shteti nuk ka detyrim teuml parashikojeuml meuml shumeuml se njeuml shkalleuml ankimi peumlr sa
koheuml qeuml ka njeuml ankim neuml njeuml gjykateuml teuml parashikuar me ligj neuml kuptim teuml nenit 43 teuml Kushtetuteumls
si dhe nenit 13 teuml KEDNJ-seuml Neuml keumlto kushte Gjykata vlereumlson se kriteri i kontrollit gjyqeumlsor teuml
akteve teuml pushtetit publik eumlshteuml i garantuar nga ligji objekt shqyrtimi
DH Peumlr pretendimet e tjera
20
53 Peumlr sa i takon pretendimeve teuml keumlrkuesve sa i takon skemeumls seuml kompensimit financiar
teuml parashikuar nga neni 7 i ligjit Gjykata nuk arriti teuml formojeuml shumiceumln e nevojshme dhe peumlr
keumlteuml arsye vendosi refuzimin e keumlrkeseuml1
54 Lidhur me pretendimet e tjera teuml keumlrkuesve qeuml kaneuml teuml beumljneuml me cenimin e seuml drejteumls
seuml proneumls dhe barazineuml e shtetasve para ligjit Gjykata i ka vlereumlsuar ato neuml kuadeumlr teuml ndeumlrhyrjes
seuml ligjveumlneumlsit sipas kritereve teuml nenit 17 teuml Kushtetuteumls si meuml lart dhe nuk e sheh teuml nevojshme trsquoi
trajtojeuml ato meuml vete pasi lidhen me teuml njeumljtat shkaqe dhe pasoja juridike
55 Nisur nga sa meuml sipeumlr neuml peumlrfundim teuml shqyrtimit Gjykata vlereumlson se ligji objekt
shqyrtimi neuml pikat 3 dhe 5 teuml nenit 6 teuml tij cenon sigurineuml juridike dhe si teuml tilla nuk janeuml neuml
pajtim me Kushtetuteumln
PEumlR KEumlTO ARSYE
Gjykata Kushtetuese e Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml neuml mbeumlshtetje teuml neneve 131 dhe 134 teuml
Kushtetuteumls si dhe teuml neneve 72 e neuml vijim teuml ligjit nr 8577 dateuml 10022000 ldquoPeumlr organizimin
dhe funksionimin e Gjykateumls Kushtetuese teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo me shumiceuml votash
V E N D O S I
- Pranimin pjeseumlrisht teuml keumlrkeseumls
- Shfuqizimin si antikushtetues teuml nenit 6 pika 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin
e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit teuml pronaverdquo
- Refuzimin e keumlrkeseumls peumlr shfuqizimin e nenit 6 pika 1 shkronja ldquobrdquo si dhe teuml nenit 7
pika 2 shkronja ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml ligjit teuml meumlsipeumlrm
- Rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pjeseumln tjeteumlr
Ky vendim eumlshteuml peumlrfundimtar i formeumls seuml prereuml dhe hyn neuml fuqi diteumln e botimit neuml
Fletore Zyrtare
1 Gjyqtari F Hoxha eumlshteuml shprehur dhe peumlr shfuqizimin e fjaleumlve ldquokthim dherdquo neuml pikeumln 1 teuml nenit 6 dhe shkronjeumls
ldquobrdquo pika 1 teuml nenit teuml meumlsipeumlrm dhe pikeumln ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml nenit 7 Gjyqtareumlt GDizdari dhe VKristo kaneuml votuar peumlr
shfuqizimin e teuml gjitheuml ligjit
MENDIM PAKICE
1 Peumlr arsye se nuk ndajmeuml teuml njeumljtin qeumlndrim me shumiceumln neuml ccedileumlshtjen me objekt
shfuqizimin si teuml papajtuesheumlm me Kushtetuteumln dhe KEDNJ-neuml teuml ligjit nr1332015 dateuml
05122015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit teuml pronaverdquo
vlereumlsojmeuml qeuml teuml paraqesim argumentet peumlr qeumlndrimin toneuml si gjyqtareuml neuml pakiceuml
2 Neuml peumlrfundim teuml gjykimit Gjykata ka vendosur pranimin pjeseumlrisht teuml keumlrkeseumls
shfuqizimin si teuml papajtuesheumlm me Kushtetuteumln teuml nenit 6 pikat 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015
refuzimin e keumlrkeseumls peumlr shfuqizimin e nenit 6 pika 1 shkronja ldquobrdquo si dhe nenit 7 pika 2
shkronja ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml ligjit dhe rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pjeseumln tjeteumlr Neuml arsyetimin e vendimit
peumlr shfuqizimin e pikave 3 dhe 5 teuml nenit 6 shumica ka vlereumlsuar se keumlto dispozita ligjore sipas
peumlrmbajtjes seuml tyre kuptohen si njeuml shproneumlsim i ri duke qeneuml se parashikojneuml rivlereumlsimin e
pronave teuml kthyera ose teuml kompensuara meuml pareuml Neuml keumlteuml keumlndveumlshtrim keumlto dy dispozita krijojneuml
probleme lidhur me sigurineuml juridike konkretisht peumlr sa i takon paqarteumlsiseuml dhe
paparashikueshmeumlriseuml seuml legjislacionit
3 Neuml ndryshim nga sa ka vlereumlsuar shumica si edhe bazuar edhe neuml opinionin e
Komisionit teuml Venecias peumlr vlereumlsimin e ligjit nr1332015 ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml vlereumlsojmeuml se
Gjykata duhej teuml vendoste rreumlzimin e keumlrkeseumls neuml teumlreumlsineuml e saj peumlr arsye se pretendimet e
paraqitura nga keumlrkuesit janeuml teuml pabazuara peumlr teuml gjitha argumentet qeuml do teuml paraqesim neuml vijim
4 Neuml lidhje me parimin e siguriseuml juridike neuml jurisprudenceumln e saj Gjykata ka vlereumlsuar
se mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme si standarde kushtetuese teuml
trajtuara vazhdimisht nga jurisprudenca kushtetuese peumlrbeumljneuml elemente teuml parimit teuml shtetit teuml seuml
drejteumls sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls Parimi i siguriseuml juridike peumlrfshin krahas
qarteumlsiseuml kuptueshmeumlriseuml dhe qeumlndrueshmeumlriseuml seuml sistemit normativ edhe besimin te sistemi
juridik pa marreuml peumlrsipeumlr garantimin e ccedildo pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml
favorshme ligjore Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet
vazhdimisht ose teuml jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike
teuml cilat mund teuml cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml
vendosur me akte teuml meumlparshme (shih vendimin nr5 dateuml 05022015 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
Rregullimet ligjore qeuml kaneuml teuml beumljneuml me teuml drejtat e shtetasve duhet teuml keneuml qeumlndrueshmeumlri teuml
mjaftueshme qeuml siguron vijimeumlsineuml e tyre Si rregull nuk mund teuml mohohen interesa dhe
pritshmeumlri teuml ligjshme teuml qytetareumlve nga ndryshimet neuml legjislacion Shteti duhet teuml synojeuml teuml
22
ndryshojeuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml veteumlm neumlse ndryshimi sjell pasoja pozitive (shih
vendimin nr25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
5 Bazuar neuml standardet e meumlsipeumlrme kushtetuese vlereumlsojmeuml se ligji i kundeumlrshtuar nuk
cenon parimin e siguriseuml juridike neuml asnjeuml nga elementet e saj Neuml nenin 1 teuml tij ligji nr13332015
ka peumlrcaktuar si objekt rregullimin dhe shpeumlrblimin e drejteuml teuml ccedileumlshtjes seuml proneumls krijimin dhe
administrimin e fondit teuml kompensimit si dhe peumlrcaktimin e procedurave neuml trajtimin e proneumls
me qeumlllim peumlrfundimin e keumltij procesi Kurse neuml nenin 3 ka peumlrcaktuar qarteumlsisht fusheumln e
zbatimit pra se deri ku i shtrin efektet ai konkretisht ekzekutimin e vendimeve teuml pazbatuara qeuml
njohin teuml drejteumln e kompensimit si dhe ccedileumlshtjet qeuml janeuml neuml shqyrtim neuml gjykatat e teuml gjitha
niveleve peumlr efekt kompensimi Gjithashtu edhe neni 71 i ligjit u referohet veteumlm vendimeve qeuml
kaneuml njohur teuml drejteumln e kompensimit Pra qarteumlsia e keumlsaj pjese teuml ligjit neuml lidhje me efektet e tij
vlereumlsojmeuml se hedh poshteuml pretendimin peumlr paqarteumlsi neuml rregullimin ligjor Ligji nuk ka marreuml
peumlrsipeumlr teuml rregullojeuml situateumln e krijuar me vendime qeuml janeuml shprehur peumlr kthimin fizik teuml proneumls
ccedilka rezulton e qarteuml dhe nga neni 81 i tij i cili peumlrcakton se u neumlnshtrohen procedurave teuml
kompensimit subjektet e shproneumlsuara qeuml kaneuml njeuml vendim peumlrfundimtar kompensimi financiar
etj
6 Teuml njeumljtin qeumlndrim ka mbajtur edhe Komisioni i Venecias1 i cili neuml opinionin e tij
shprehet ldquoVendimet gjyqeumlsore ose administrative teuml formeumls seuml prereuml teuml cilat parashikojneuml
dheumlnien e njeuml mase teuml caktuar kompensimi por qeuml ende nuk janeuml ekzekutuar pa dyshim qeuml
ngreneuml ccedileumlshtjen e ldquopritshmeumlriseuml legjitimerdquo dhe nuk do trsquoiacute neumlnshtrohen rivlereumlsimit sipas ligjit
nr1332015 Neuml keumlto raste nuk ka ldquondeumlrhyrjerdquo neuml kuptim teuml nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml
KEDNJ-seuml peumlr sa koheuml keumlto vendime ekzekutohen si duhet Peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml
peumlrcaktojneuml kthimin ose kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me vlereuml financiare nuk eumlshteuml e
qarteuml se deri neuml ccedilfareuml mase ngrihet ccedileumlshtja e pritshmeumlriseuml legjitime Gjithsesi skema e re e
kompensimit e parashikuar nga ligji nr1332015 ndryshoi metodeumln e vlereumlsimit e cila mund teuml
rezultojeuml neuml njeuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e kompensimit nuk mund teuml
cileumlsohet si shproneumlsim formal ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si ldquondeumlrhyrje teuml tjerardquo sipas
nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml KEDNJ-seuml Megjithateuml ndeumlrhyrja ka njeuml bazeuml ligjore teuml qarteuml neuml
ligjin nr1332015 (dhe tri aktet e tjera neumlnligjore qeuml kaneuml daleuml neuml zbatim teuml ligjit nr1332015)
Pra duket se ekziston njeuml bazeuml ligjore mjaftuesheumlm e qarteuml dhe e detajuar peumlr ndeumlrhyrjen neuml keumlteuml
ccedileumlshtje Po ashtu ndeumlrhyrja duket se ndjek njeuml qeumlllim legjitim pasi qeumlllimi i ligjit nr1332015
eumlshteuml peumlrfundimi efektivisht i procesit teuml trajtimit teuml proneumls neumlpeumlrmjet njohjes dhe kompensimit teuml
1 Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias nr861 2016 CDL-AD (2016)023
23
saj Duke pasur parasysh sfondin historik teuml problemeve teuml ndryshme qeuml lidhen me peumlrfundimin
efektiv teuml procesit teuml kthimit dhe kompensimit teuml pronave neuml Shqipeumlri duket se qeumlllimet e ligjit
nr1332015 janeuml edhe neuml interes teuml publikut brenda kuptimit teuml nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml
KEDNJ-seuml Ndeumlrhyrja eumlshteuml proporcionale neumlse fondi financiar prej 50 bilion lekeumlsh shqiptareuml
qeuml i atribuohet skemeumls seuml kompensimit peumlrgjateuml njeuml periudhe 10-vjeccedilare eumlshteuml peumlrcaktuar si
duhet duke pasur parasysh buxhetin shteteumlror neuml teumlreumlsi dhe prodhimin e brendsheumlm bruto teuml
vendit Neuml situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi qeuml
u paguhet ish-pronareumlve gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml peumlrcaktuara neuml
nenin 1 teuml Protokollit nr1 teuml KEDNJ-seuml Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml paguar peumlr ish-pronareumltrdquo
7 Ligji i ri nuk ndryshon thelbin e seuml drejteumls seuml njohur me ligjet e meumlparshme pra teuml
drejteumln peumlr kompensim teuml subjekteve peumlrfituese ccedilka neuml vlereumlsimin toneuml do teuml sillte cenim teuml
pritshmeumlrive teuml ligjshme Peumlrkundrazi ai i respekton keumlto pritshmeumlri por peumlrcakton kritere
procedura e rregulla teuml qarta peumlr meumlnyreumln e peumlrfitimit teuml keumltyre subjekteve Peumlr sa koheuml qeuml ligji i
ri nuk peumlrjashton kompensimin sipas vlereumls seuml tregut nuk mendojmeuml se ka cenim teuml parimit teuml
siguriseuml juridike teuml subjekteve qeuml trajton ligji Ligji i ri nuk ka vendosur kritere teuml reja por ka
qarteumlsuar meumlnyreumln e zbatimit teuml kritereve teuml parashikuara edhe meuml pareuml Qeumlllimi i ligjit eumlshteuml neuml
vetvete realizimi i kompensimit dhe jo ndryshimi i rregullave apo parashikimi i procedurave teuml
reja peumlr kthimin fizik teuml proneumls Kjo do teuml thoteuml se ky ligj zbatohet veteumlm peumlr ata ish-pronareuml teuml
cileumlt nuk kaneuml mundur teuml peumlrfitojneuml kthimin fizik teuml proneumls seuml tyre teuml shproneumlsuarkonfiskuar peumlr
shkak se ajo nuk ka qeneuml meuml e lireuml ose peumlr ccedilfareumldo arsye tjeteumlr Neuml keumlteuml meumlnyreuml ata peumlrfitojneuml nga
e drejta peumlr t`u kompensuar Neuml teuml njeumljteumln linjeuml duhej teuml interpretoheshin nga shumica edhe
dispozitat e shfuqizuara teuml ligjit nr1332015
8 Shteti shqiptar ka pasur detyrimin peumlr peumlrfundimin e procesit teuml kthimit dhe
kompensimit teuml pronave edhe bazuar neuml vendimin pilot teuml GJEDNJ-seuml neuml ccedileumlshtjen Manushaqe
Puto Meumlnyra qeuml ligjveumlneumlsi ka zgjedhur peumlr trajtimin dhe peumlrfundimin e keumltij procesit nuk cenon
standardet kushtetuese konkretisht teuml drejteumln e proneumls sigurineuml juridike teuml drejteumln e ankimit teuml
drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt dhe barazineuml para ligjit Neuml vlereumlsimin toneuml ligji ka vendosur
kritere teuml njeumljta e teuml qarta peumlr teuml gjitheuml personat qeuml do teuml jeneuml subjekte teuml tij Ai ka peumlrcaktuar
procedurat dhe rregullat qeuml do teuml ndiqen me qeumlllim realizimin e seuml drejteumls seuml proneumls seuml
24
peumlrfituesve dhe pritshmeumlrive teuml ligjshme teuml ish-pronareumlve si dhe njeuml afat kohor teuml vlereumlsuar si teuml
arsyesheumlm peumlr peumlrfundimin e keumltij procesi
9 Peumlr teuml gjitha argumentet e meumlsipeumlrme vlereumlsojmeuml se pretendimet e paraqitura neuml
keumlrkeseuml duhej teuml rreumlzoheshin si teuml pabazuara
Kryetar Bashkim Dedja
Aneumltareuml Besnik Imeraj Altina Xhoxhaj
25
MENDIM PAKICE
1 Bashkohemi me qeumlndrimin e shumiceumls peumlr shfuqizimin si antikushtetues teuml nenit 6
pika 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml
kompensimit teuml pronave por nuk bashkohemi me linjeumln e arsyetimit qeuml ka ndjekur shumica neuml
keumlteuml vendim si dhe me rreumlzimin e keumlrkeseumls sa i takon pjeseumls tjeteumlr teuml keumlrkimeve sipas objektit teuml
keumlrkeseumls Ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml jemi teuml qeumlndrimit qeuml Gjykata duhej teuml kishte deklaruar
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi peumlr arsyet e meumlposhtme
A Peumlr pretendimin peumlr cenim teuml siguriseuml juridike
2 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se skema e ofruar peumlr zgjidhjen e problemit sistemik neuml
lidhje me mosekzekutimin e vendimeve neuml lidhje me kompensimin e pronareumlve qeuml kaneuml njeuml
vendim peumlrfundimtar administrativ nuk garanton efektivitet neuml zgjidhjen e problemit dhe as
qarteumlsi dhe parashikueshmeumlri Neuml nenin 15 teuml ligjit 1332015 ldquoAfatet e vlereumlsimit financiar teuml
vendimeve peumlr kompensimrdquo peumlrcaktohet njeuml afat kohor prej tre vitesh peumlr teuml beumlreuml vlereumlsimin
financiar peumlr secilin subjekt i cili ka njeuml vendim teuml meumlparsheumlm qeuml i njeh teuml drejteumln peumlr
kompensim Kjo eumlshteuml njeuml qasje qeuml cenon seumlrish sigurineuml juridike dhe peumlrzgjat me ligj procesin e
kompensimit teuml pronave
3 Gjithashtu sipas keumlrkuesve rivlereumlsimi i vendimeve peumlrfundimtare administrative
dhe gjyqeumlsore neuml lidhje me kompensimin cenon parimin e siguriseuml juridike pasi peumlrmes keumltij
ligji qeveria synon trsquoi referohet ccedilmimit dhe llojit teuml tokeumls neuml momentin e shproneumlsimit Kjo do teuml
thoteuml qeuml teuml rishikohen vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml vendosur kthimin ose kompensimin e
proneumls pasi ato kaneuml marreuml formeuml teuml prereuml
4 Seuml treti sipas keumlrkuesve skema e ofruar peumlr trajtimin e dosjeve teuml patrajtuara apo ato
qeuml do teuml depozitohen rishtazi pas hyrjes neuml fuqi teuml ligjit bie ndesh me parimin kushtetues teuml
siguriseuml juridike teuml baraziseuml para ligjit dhe teuml seuml drejteumls seuml ankimit Neni 21 i ligjit peumlrcakton teuml
drejteumln e subjektit teuml shproneumlsuar peumlr trsquou kompensuar neuml proneumln e tij referuar metodologjiseuml teuml
peumlrcaktuar neuml nenin 6 dhe 7 teuml ligjit ndryshe nga sa peumlrcaktonte ligji i meumlparsheumlm qeuml njihte teuml
drejteumln e kthimit teuml proneumls dhe kompensimit teuml proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit Neuml
keumlteuml qasje legjislatori ka krijuar njeuml pasiguri juridike neuml lidhje me pritshmeumlriteuml e subjektit teuml
shproneumlsuar i cili pret teuml kompensohet referuar llojit teuml proneumls neuml momentin e shproneumlsimit
5 Keumlrkuesit pretendojneuml se ligji nuk garanton kthimin e proneumls tek pronari por
parashikon veteumlm njohjen dhe kompensimin financiar Ky i fundit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me
26
ccedilmimin real teuml tregut por me ateuml qeuml ka parashikuar qeveria dhe qeuml nuk i peumlrgjigjet vlereumls reale
financiare teuml proneumls Sipas tyre mundeumlsiteuml peumlr kthim fizik nuk janeuml parashikuar fare neuml ligj por
edhe kompensimi financiar eumlshteuml i mangeumlt pasi i keumlrkohet pronarit teuml heqeuml doreuml nga njeuml pjeseuml e
madhe e vlereumls Gjithashtu eumlshteuml hequr edhe mundeumlsia e pronareumlve peumlr teuml ushtruar teuml drejteumln e
parablerjes
6 Duke iu referuar ligjit objekt shqyrtimi ne mendojmeuml se ai paraqet probleme
kushtetutshmeumlrie sa i takon formave teuml kompensimit teuml pronave pronareumlve si dhe metodologjiseuml
seuml vlereumlsimit teuml objekteve qeuml trajtohen sipas keumltij ligji
7 Konkretisht referuar nenit 2 qeuml parashikon objektin e ligjin peumlrmenden veteumlm termat
ldquokompensim dhe shpeumlrblim i drejteuml i kompensimitrdquo Pra termi kthim i proneumls nuk rezulton teuml jeteuml
objekt i ligjit ndryshe nga sa ka qeneuml neuml teuml gjitha ligjet e meumlparshme me objekt kthimin dhe
kompensimin e pronave ish-pronareumlve i cili eumlshteuml shfuqizuar me hyrjen neuml fuqi teuml ligjit objekt
shqyrtimi Meuml tej neuml teuml gjitheuml tekstin e ligjit parashikohen veteumlm format e kompensimit
(financiar me prona teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose me prona teuml shitura neuml ankand) Eumlshteuml e kuptueshme
dhe e qarteuml qeuml qeumlllimi i ligjveumlneumlsit ka ndryshuar duke mos synuar meuml kthimin fizik teuml proneumls aty
ku eumlshteuml i mundur siccedil ka qeneuml me legjislacionin e meumlparsheumlm por neuml teuml gjitha rastet veteumlm
kompensimin e saj fizik ose financiar pavareumlsisht situateumls juridike neuml teuml cileumln ndodhet pronari
Kjo peumlrfshin edhe rastet kur pronari ka vendime peumlrfundimtare qeuml i kthejneuml proneumln por peumlr shkak
se vendimet nuk janeuml ekzekutuar sepse prona ka qeneuml e zeumlneuml ose shteti nuk ka arritur ta tjeteumlrsojeuml
de facto tek pronari ky pronar sot me keumlteuml vendim kthimi teuml proneumls pavareumlsisht titullit juridik qeuml
ka fituar do teuml kompensohet dhe nuk do teuml marreuml fizikisht proneumln teuml cileumln ia ka kthyer organi
kompetent
8 Ne mendojmeuml se ky qeumlndrim i ligjveumlneumlsit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me parimin e
siguriseuml juridike peumlr keumlto arsye
9 Seuml pari nuk jepet ndonjeuml shpjegim ose argument i natyreumls kushtetuese lidhur me
mosparashikimin ose eleminimin e procesit teuml kthimit fizik teuml proneumls aty ku njeuml gjeuml e tilleuml eumlshteuml e
mundur Ligjveumlneumlsi ka vendosur veteumlm kompensimin (financiar ose fizik me objekte teuml tjera) gjeuml
qeuml nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me kuadrin normativ teuml derisoteumlm i cili i jepte peumlrpareumlsi kthimit fizik
teuml proneumls dhe neumlse ky srsquoishte i mundur i drejtohet formave teuml tjera Gjykata ka tashmeuml njeuml
praktikeuml teuml konsoliduar lidhur me garantimin e seuml drejteumls seuml proneumls nga ligjveumlneumlsi me theks edhe
tek kategoriteuml e personave teuml shproneumlsuar nga regjimi komunist Kjo Gjykateuml neuml vendimin e saj
nr 302005 ka arsyetuar se ligji i meumlparsheumlm peumlr kthimin dhe kompensimin e pronave (i
shfuqizuar nga ligji objekt shqyrtimi) peumlrshkohet nga parimi sipas teuml cilit shteti merr peumlrsipeumlr
27
(detyron vetveten) tu kthejeuml ish-pronareumlve dometheumlneuml ti riproneumlsojeuml ata me ato prona qeuml
faktikisht dhe juridikisht eumlshteuml e mundur teuml kthehen pasi ekzistojneuml efektivisht e janeuml neuml fondin e
proneumlsiseuml shteteumlrore ose mbahen pa arsye teuml peumlrligjura nga teuml tjereumlt Ligji objekt shqyrtimi duket
se nuk ndjek keumlteuml linjeuml teuml vendosur nga ligji i meumlparsheumlm dhe vendimi i Gjykateumls
10 Duke iu referuar edhe vendimit teuml GJEDNJ Beshiri dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml
22 gusht 2006 ldquokur njeuml Shtet Kontraktues qeuml ka ratifikuar Konventeumln peumlrfshireuml Protokollin e
Pareuml Shteseuml dekreton legjislacionin qeuml rregullon kthimin e ploteuml ose teuml pjessheumlm teuml proneumls seuml
konfiskuar neuml regjimin e meumlparsheumlm ky legjislacion mund teuml konsiderohet si gjenerues i njeuml teuml
drejte teuml re proneumlsie teuml mbrojtur nga neni 1 i protokollit nr 1 peumlr personat qeuml i ploteumlsojneuml
kushtet peumlr teuml fituar njeuml teuml drejteuml teuml tilleuml E njeumljta gjeuml mund teuml aplikohet neuml lidhje me rregullimet
ligjore peumlr kthimin ose kompensimin teuml parashikuara para ratifikimit neumlse ky legjislacion mbetet
neuml fuqi pas ratifikimit nga Shteti Kontraktues i Protokollit teuml Pareuml Shteseuml (shih Broniowski k
Poland [GC] 3144396 sect125 ECHR 2004-V)rdquo
11 Ne jemi teuml qeumlndrimit se heqja ose mosparashikimi i kthimit fizik teuml proneumls aty ku
eumlshteuml e mundur dhe parashikimi i kompensimit fizik me njeuml fond toke qeuml eumlshteuml meuml seuml paku i
dyshimteuml dhe jo i sigurt neuml pritshmeumlriteuml e tij nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me qeumlllimin qeuml ka ligji dhe as
me detyrimet nga vendimet e GJEDNJ-seuml peumlr njeuml zgjidhe efektive dhe peumlrfundimtare nga shteti
shqiptar peumlr ccedileumlshtjen e pronave
12 Seuml dyti lidhur me metodologjineuml e parashikuar peumlr kompensimin financiar mendojmeuml
se kjo meumlnyreuml llogaritje peumlr teuml kompensuar peumlrfundimisht pronareumlt nuk respekton konceptin e
shpeumlrblimit teuml drejteuml referuar edhe jurisprudenceumls seuml Gjykateumls Kushtetuese
13 Neuml kapitullin 2 teuml ligjit objekt shqyrtimi janeuml peumlrcaktuar rregullat peumlr kompensimin e
vendimeve peumlrfundimtare neuml lidhje me metodologjineuml e vlereumlsimit si dhe format e kompensimit
dhe teuml vlereumlsimit Keumlto rregulla vlejneuml si peumlr vendimet peumlr dosjet e patrajtuara por edhe peumlr
dosjet peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar
14 Sipas ligjit teuml gjitha vendimet peumlrfundimtare peumlr kthim dhe kompensim prone peumlr
peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit do trsquoi neumlnshtrohen keumlsaj meumlnyre vlereumlsimi
(i) Prona e njohur peumlr kompensim vlereumlsohet neuml bazeuml teuml zeumlrit kadastral qeuml ka pasur neuml
koheumln e shproneumlsimit
(ii) Prona e kthyer vlereumlsohet sipas zeumlrit kadastral aktual teuml saj dhe sipas zeumlrit kadastral
qeuml ka pasur neuml koheumln e shproneumlsimit duke llogaritur diferenceumln e vlereumls qeuml do teuml rezultojeuml nga
ndryshimi i zeumlrit kadastral
28
(iii) Vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml njohur veteumlm teuml drejteumln e kompensimit do teuml
vlereumlsohen sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur prona neuml momentin e shproneumlsimit sipas
peumlrcaktimeve teuml meumlsipeumlrme
(iv) Neuml rastet kur subjektet e shproneumlsuara kaneuml peumlrfituar me vendim kthim dhe
kompensim diferenca e llogaritur si meuml sipeumlr do teuml zbritet nga vlereumlsimi i vlereumls seuml proneumls seuml
njohur peumlr kompensim
(v) Vlereumlsimi peumlr vendimin peumlrfundimtar qeuml ka njohur teuml drejteumln e kompensimit duke
marreuml si referim zeumlrin kadastral sipas origjineumls seuml proneumls qeuml ndodhet meuml afeumlr proneumls qeuml do teuml
kompensohet duke u bazuar neuml harteumln e vlereumls neuml koheumln e hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Neuml rast se
praneuml proneumls qeuml do teuml kompensohet gjenden disa zeumlra kadastrale teuml njeumljteuml me ateuml teuml origjineumls seuml
proneumls me distanceuml teuml njeumljteuml dhe me vlera teuml ndryshme ateumlhereuml peumlr referim neuml peumlrllogaritje
merret zona qeuml ka ccedilmimin meuml teuml larteuml
(vi) Neuml rast se ATP merr njeuml vendim peumlr njohje dhe kompensim fizik neuml proneumln e
subjektit prona vlereumlsohet sipas pikeumls 1 teuml nenit 6 Kur nga ky vlereumlsim rezulton se subjekti
peumlrfiton njeuml proneuml qeuml ka vlereuml meuml teuml larteuml se sa prona qeuml ka pasur neuml momentin e shproneumlsimit
ateumlhereuml subjekti i kompensohet fizikisht sipeumlrfaqja qeuml i korrespondon vlereumlsimit dhe pjesa tjeteumlr
kalon neuml fondin e tokeumls me vendim teuml ATP-seuml
(vii) Vlera e aksioneve obligacioneve kompensimi financiar apo ccedildo lloj kompensimi
tjeteumlr duke peumlrfshireuml dispozitat ligjore peumlr ndarjen e tokeumls bujqeumlsore qeuml subjekti apo
trasheumlgimtareumlt e tij kaneuml peumlrfituar meuml pareuml do teuml zbritet nga shuma e peumlrllogaritur peumlr
kompensim
(viii) Peumlr vendimet e kompensimit teuml peumlrcaktuara me vlereuml dhe ende teuml pa ekzekutuara
nga periudha e njohjes seuml teuml drejteumls peumlr kompensim deri neuml marrjen e shpeumlrblimit subjektet e
shproneumlsuara do teuml peumlrfitojneuml indeksimin sipas vlereumls zyrtare teuml inflacionit dhe interes bankar
sipas mesatares vjetore teuml nxjerreuml nga Banka e Shqipeumlriseuml neuml momentin e hyrjes neuml fuqi teuml ligjit
15 Referuar ligjit objekti shqyrtimi vlereumlsimi i proneumls sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur
neuml momentin e shproneumlsimit eumlshteuml neuml shkelje teuml drejtpeumlrdrejt teuml parimit teuml siguriseuml juridike dhe teuml
baraziseuml para ligjit teuml shtetasve duke ndryshuar situateumln ligjore gjateuml procesit neuml sens
peumlrkeqeumlsues peumlr pjeseumltareuml teuml seuml njeumljteumls kategori pa pasur njeuml shkak teuml arsyesheumlm
16 Neuml vendimin Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml pg113 GJEDNJ ka orientuar shtetin
shqiptar duke theksuar se ldquoNeuml veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e
shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml
rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Gjykata
29
nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml
kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml
lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimiProcesi
i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga
kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i
paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln
qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlve Qeveria nuk
ka beumlreuml njeuml vlereumlsim teuml drejteuml neuml keumlteuml drejtim ndeumlrkoheuml qeuml eumlshteuml e qarteuml qeuml kishte mundeumlsi teuml
tjera teuml cilat duhej teuml merrnin prioritet veccedil kompensimit financiar peumlr ekzekutimin e vendimeve
peumlrfundimtare duke mos kaluar neuml arbitraritetin sa teuml ceumlnohet njeuml e drejteuml e reumlndeumlsishme siccedil
eumlshteuml ajo e proneumls dhe e procesit teuml rregullt ligjor qeuml i referohet ekzekutimit teuml njeuml vendimi
peumlrfundimtar Ndryshe nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe ndryshe nga sa eumlshteuml orientuar peumlrmes
Vendimit pilot Qeveria i ka kushtuar veumlmendje kompensimit financiar referuar nenit 8 teuml Ligjit
Neuml vendimin pilot GJEDNJ ka orientuar Qeverineuml drejt shfryteumlzimit teuml formave teuml tjera
alternative teuml kompensimit Gjithashtu Sekretariati neuml vlereumlsimin e skemeumls seuml kompensimit teuml
paraqitur nga Qeveria peumlrmes Ligjit ka vlereumlsuar se e ka teuml pamundur teuml kuptojeuml qeumlllimin e
Qeveriseuml qeuml ka aplikuar njeuml formeuml teuml tilleuml neuml hierarki peumlr kompensimin dhe ka shfaqur dyshime
referuar diskriminimit teuml mundsheumlm qeuml mund teuml krijohet mes atyre qeuml u eumlshteuml dheumlneuml e drejta e
kthimit meuml pareuml dhe tani u jepet e drejta e kompensimit2rdquo
17 Keumlshtu referuar vendimit Puto k Shqipeumlriseuml GJEDNJ ka ccedilmuar se ldquoSiccedil u pranua
nga Qeveria neuml Planin e saj teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml
besuesheumlm neuml lidhje me numrin e peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta
te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993
Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml
rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e
peumlrgjithshme teuml kompensimit si dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml
kompensimitPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1Rishikimi dhe
2 Shih Document H Exec (2015)16 para 45 53 teuml Komitetit teuml Ministrave
30
peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke
marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml
fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr
Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml
paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimi Procesi i vendimmarrjes peumlr llojin e kompensimit qeuml do
teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e besimit teuml publikut Do
teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml shpeumlrndaheshin
peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore qeuml vendimet e
autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen rishikimit
gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjeje Procesi i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve
peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit
Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml
legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar
teuml paguar ish pronareumlve Nga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml
sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml
unifikuara hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml
ardhshme ligjorerdquo
18 Pra neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur detyrimet e shtetit shqiptar sipas vendimit teuml
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml janeuml keumlto
(i) Teuml evitohen ndryshimet e vazhdueshme legjislative ldquoShteti i paditur duhet teuml marreuml
masa teuml peumlrgjithshme prioritare me qeumlllim sigurimin neuml meumlnyreuml efektive teuml seuml drejteumls peumlr
kompensim ndeumlrsa vendos balanceuml teuml drejteuml midis interesave teuml ndryshme neuml fjaleuml (shihni peumlr
shembull Burdov (nr 2) teuml cituar meuml lart sect 125) Neuml bazeuml teuml monitorimit nga Komiteti i
Ministrave Shteti i paditur mbetet i lireuml teuml zgjedheuml mjetet me teuml cilat do teuml peumlrmbusheuml detyrimin e
tij ligjor sipas Nenit 46 teuml Konventeumls me kusht qeuml keumlto mjete teuml jeneuml teuml pajtueshme me
peumlrfundimet e caktuara neuml vendimin e Gjykateumls (shihni Scozzari dhe Giunta kundeumlr Italiseuml [GC]
nr 3922198 dhe 4196398 sect 249 GJEDNJ 2000-VIII) Gjykata veumlren fillimisht se legjislacioni
aktual mbi proneumlsineuml eumlshteuml ndryshuar shpesh teuml pakteumln shtateuml hereuml gjateuml periudheumls 2004-2010
Ndeumlrsa ndryshimet legjislative mund teuml reflektojneuml njeuml situateuml teuml peumlrmireumlsuar kompleksiteti i
dispozitave legjislative ndryshimet e shpeshta teuml tyre si dhe praktika e papajtueshme gjyqeumlsore
qeuml rezulton nga to do teuml kontribuojeuml neuml meumlnyreuml teuml pashmangshme neuml njeuml mungeseuml teuml
peumlrgjithshme teuml siguriseuml juridike Shteti i paditur duhet teuml shmangeuml ndryshimet e shpeshta teuml
31
legjislacionit dhe teuml shqyrtojeuml me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare peumlrpara se teuml
paraqeseuml ndryshime teuml meumltejshmerdquo (pg110)
(ii) Teuml beumlhet i disponuesheumlm informacion i sakteuml dhe i besuesheumlm dhe teuml analizohen
me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare ldquoSiccedil u pranua nga Qeveria neuml Planin e saj
teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml besuesheumlm neuml lidhje me numrin e
peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e
kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993 Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml
sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte
mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e peumlrgjithshme teuml kompensimit si
dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml kompensimitrdquo (pg111)
(iii) Teuml krijohen mjete kompensimi teuml keumlnaqshme dhe teuml evitohen kriteret procedurale teuml
pavolitshme ldquoPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1rdquo (pg112)
(iv) Transparenceuml e ploteuml dhe efektivitet neuml procesin vendimmarreumls ldquoGjykata veumlren se
skema e kompensimit duhet teuml trajtojeuml peumlrfundimet e nxjerra sipas Nenit 13 teuml Konventeumls Neuml
veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi
financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e
kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Rishikimi dhe peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet
trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls
dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml
tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat
eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra t tjera
kompensimirdquo (pg113-114)
(v) Caktimi i afateve ligjore teuml detyrueshme reale dhe parashikimi i burimeve financiare
dhe njereumlzore teuml mjaftueshme ldquoKrejt neuml ndryshim nga propozimet neuml Planin e Veprimit teuml
Qeveriseuml qeuml nuk kishte peumlrmendur afate konkrete Gjykata nuk mund teuml theksojeuml mjaftuesheumlm
reumlndeumlsineuml e caktimit teuml afateve realiste statutore dhe detyruese neuml lidhje me ccedildo hap teuml procesit
Shtyrjet e shpeshta teuml afateve siccedil ka ndodhur deri tani nuk kontribuojneuml neuml njeuml zgjidhje teuml
shpejteuml teuml problemeve teuml identifikuara dhe deumlmtojneuml meuml tej besimin e publikut Eumlshteuml e
32
reumlndeumlsishme qeuml me qeumlllim garantimin e zbatimit efektiv teuml masave teuml peumlrgjithshme neuml
dispozicion teuml autoriteteve kompetente teuml vihen burime teuml mjaftueshme njereumlzore dhe materiale
dhe teuml garantohet bashkeumlrendimi midis institucioneve teuml ndryshme me synim shkeumlmbimin e
informacionit Sa hereuml qeuml teuml jeteuml e mundur autoritetet mund teuml shqyrtojneuml mundeumlsineuml e shkurtimit
teuml burimeve duke bashkuar institucione teuml ndryshme me qeumlllim shmangien e mbivendosjeve dhe
zvogeumllimin e kostove dhe shpenzimeve operative Krijimi i strukturave teuml reja institucionale nuk
duhet teuml konsiderohet si njeuml shtreseuml tjeteumlr e procesit por duhet teuml justifikohet ploteumlsishtrdquo (pg116-
117)
(vi) Rritja e barreumls seuml pronareumlve teuml paligjsheumlm qeuml keumlrkojneuml teuml legalizojneuml teuml drejtat e
proneumlsiseuml neuml pronat e ish-pronareumlve si dhe neuml pronat shteteumlrore ldquoProcesi i kompensimit teuml ish
pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml karakterizohet nga kompensimi i ish
pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml
rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i
afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlverdquo (pg115)
(vii) Krijimi i njeuml sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pasurive teuml
paluajtshme ldquoNga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml sistemi
transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml unifikuara
hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml ardhshme
ligjorerdquo
(viii) Mbajtja e diskutimeve teuml gjeumlra publike ldquoProcesi i vendimmarrjes peumlr llojin e
kompensimit qeuml do teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e
besimit teuml publikut Do teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml
shpeumlrndaheshin peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore
qeuml vendimet e autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen
rishikimit gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjejerdquo
19 Sa i takon detyrimeve neuml pikat (ii) (iii) (vi) dhe (vii) nuk u dha asnjeuml informacion
thelbeumlsor ose argument bindeumls i nivelit kushtetues nga subjektet e interesuara se si janeuml realizuar
ose peumlrse nuk janeuml parashikuar neuml ligj keumlto detyrime Peumlr keumlteuml arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se
orientimet e GJEDNJ-seuml neuml vendimin Manushaqe Puto etj k Shqipeumlriseuml nuk janeuml misheumlruar neuml
ligjin objekt shqyrtimi
20 GJEDNJ neuml rastin Vrioni k Shqipeumlriseuml ka arritur neuml peumlrfundimin se referuar edhe
meumlnyreumls seuml peumlrllogaritjes neuml rastin Driza k Shqipeumlriseuml metoda e peumlrllogaritjes do teuml duhej teuml ishte
vlera e proneumls neuml momentin e nxjerrjes seuml vendimit por neuml kushtet qeuml Shqipeumlria deumlshtoi teuml kishte
33
njeuml harteuml vlere qeuml neuml vitin 1993 GJEDNJ iu referua vlereumls seuml proneumls neuml momentin e kompensimit
bazuar neuml harteuml vlereuml qeuml reflekton ccedilmimin e tregut Pra rrjedhimisht qeveria duhej teuml kishte
marreuml parasysh vlereumln e proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit teuml kompensimit jo teuml
shproneumlsimit Pra GJEDNJ e ka udheumlzuar qeverineuml shqiptare se cileumls vlereuml duhej trsquoi referohej neuml
ccedileumlshtjet qeuml lidhen me kompensimin Skema e ofruar nga ligji objekt shqyrtimi nuk respekton keumlteuml
orientim teuml GJEDNJ
21 Sa i takon kritereve teuml shpeumlrblimit teuml drejteuml ato janeuml peumlrshkruar nga GJEDNJ-ja neuml
vendimin e saj peumlr ccedileumlshtjen Driza k Shqipeumlriseuml Neuml keumlteuml vendim GJEDNJ eumlshteuml shprehur ndeumlr teuml
tjera se ldquoGjykata ccedilmon se neuml rrethanat e ccedileumlshtjes neuml fjaleuml kthimi i parceleumls seuml vogeumll teuml tokeumls
ashtu siccedil u caktua me vendimin gjyqeumlsor teuml formeumls seuml prereuml teuml Gjykateumls seuml Larteuml teuml dateumls 17
dhjetor 1998 seuml bashku me pagimin e fitimit teuml munguar si dhe teuml kompensimit neuml vlereuml neuml
lidhje me parceleumln e madhe teuml tokeumls neuml bazeuml teuml vendimit teuml dateumls 7 dhjetor 2000 duke peumlrfshireuml
edhe shkalleumln e interesit qeuml pasqyron ndeumlrhyrjen pasojeuml e seuml cileumls ishte humbja e proneumlsiseuml seuml
parceleumls seuml madhe teuml tokeumls do ta vendosnin ankuesin sa meuml shpejt teuml jeteuml e mundur neuml njeuml situateuml
teuml njeumljteuml me ateuml neuml teuml cileumln do teuml kish qeneuml ai po teuml mos kishim shkelje teuml Konventeumlsrdquo
22 GJEDNJ e ka elaboruar meuml tej kuptimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo neuml ccedileumlshtjen Vrioni
k Shqipeumlriseuml teuml dateumls 13112007 sect 135 duke beumlreuml referim peumlr kompensimin e keumlrkuesve tek
harta e vlereumls seuml proneumls e vitit 2008 GJEDNJ u shpreh neuml keumlteuml pikeuml se ldquoneuml peumlrzgjedhjen e
harteumls seuml vlereumls seuml proneumls seuml vitit 2008 ajo ndeumlr teuml tjera pati parasysh teuml arriheshin qeumlllimet e
shpeumlrblimit teuml drejteuml teuml peumlrshkruara neuml ccedileumlshtjen ldquoDriza k Shqipeumlriseumlrdquo
23 Referuar ligjit dhe shpjegimeve teuml subjektit teuml interesuar Keumlshilli i Ministrave
rezulton se koncepti i shpeumlrblimit teuml drejteuml eumlshteuml misheumlruar jo neuml elementeumlt e elaboruar nga
GJEDNJ-ja por neuml elementeuml teuml ndrysheumlm qeuml nuk garantojneuml shpeumlrblim teuml drejteuml dhe si rrjedhim as
barazi midis subjekteve teuml shproneumlsuara Neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur ligji pavareumlsisht nga ajo qeuml
parashtrohet nga subjektet e interesuara de facto synon
(i) rivlereumlsim teuml teuml gjitha pronave teuml subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cilat u janeuml kthyer
atyre me vendime peumlrfundimtare meuml teuml hershme sipas kushteve teuml parashikuara neuml nenin 6 sect (1)
ndash (4) teuml ligjit Ky vlereumlsim do teuml sheumlrbejeuml si peumlrfitim i zbritsheumlm peumlr qeumlllime teuml zbatimit teuml nenit 6
sect (6) nenit 7 nenit 21 sect (4) nenit 23 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlt teuml cileumlve u
eumlshteuml kthyer njeuml pjeseuml e pronave me vendime meuml teuml hershme teuml teumlrhiqen nga keumlrkesat peumlr njohjen
e pronave sepse nenet e ldquopeumlrfitimeve teuml zbritshmerdquo qeuml urdheumlrojneuml rivlereumlsimin e pasurive teuml
kthyera sipas kritereve teuml ligjit neuml fjaleuml i peumlrjashtojneuml ata automatikisht nga fusha e zbatimit teuml
ligjit nr13315
34
(ii) vlereumlsim financiar teuml proneumls seuml origjineumls qeuml u kthehet pronareumlve llogaritur sipas
kritereve teuml nenit 6 pika 1ndash4 teuml ligjit me qeumlllim qeuml teuml zbritet diferenca qeuml rezulton neuml zbatim teuml
nenit 65 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlve iu hiqet e drejta e kthimit teuml njeuml pjese teuml
pasuriseuml seuml origjineumls megjitheumlse iu eumlshteuml njohur e drejta e proneumls seuml tyre
(iii) pushim i shqyrtimit teuml keumlrkesave peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar qeuml nuk ka
urdheumlruar kompensim teuml proneumls sipas nenit 72 pika ccedil) teuml Ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhje shteti
nuk ka detyrim teuml zbatojeuml vendimet peumlrfundimtare teuml KKKP AKKP dhe vendimet gjyqeumlsore qeuml
kaneuml urdheumlruar kthimin e proneumls
(iv) vlereumlsim financiar meuml i uleumlt peumlr rastet sipas nenit 164 a)ndashb) teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj
zgjidhjeve pronareumlve u rritet barra e proveumls neuml kurriz teuml vlereumls seuml proneumls seuml tyre
(v) njohje e seuml drejteumls seuml keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e kompensimit neuml
keumlmbim teuml pagesave meuml teuml shpejta sipas kritereve teuml nenit 17 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje
ligji diferencon pronareumlt neuml peumlrpjekje peumlr teuml siguruar peumlrfitime prej 80 - 50 teuml vlereumls seuml
pronave teuml njohura neuml keumlmbim teuml afateve teuml cilat janeuml teuml peumlrgjitheumlsuara neuml 10 vjet Ky lloj
peumlrfitimi ka mjaft impakt neumlse mbajmeuml parasysh se pjesa deumlrrmuese e keumlrkuesve janeuml teuml
moshuar
(vi) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e parablerjes (brenda 1 viti) neuml
keumlmbim teuml kompensimit sipas nenit 22 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji parashikon
mundeumlsineuml e peumlrjashtimit teuml pronareumlve nga e drejta e parablerjes neumlse keumlrkojneuml kompensim Nuk
kuptohet arsyeja peumlrse pronari mos teuml peumlrfitojeuml pjeseumlrisht nga ankandi dhe pjeseumlrisht nga format e
tjera teuml kompensimit
(vii) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml pranuar kompensim peumlr tokat e tyre teuml dheumlna neuml peumlrdorim
nga shteti sipas nenit 23 teuml ligjit ose detyrimi peumlr teuml pritur pa afat dhe pa deumlmshpeumlrblim
marreumldheumlnien juridike ekzistuese sipas keumltij neni Nuk kuptohet peumlrse kur keumlto toka teuml dheumlna neuml
peumlrdorim neumlse nuk janeuml teuml zeumlna kompensohen Neumlse ato nuk janeuml teuml zeumlna peumlrse nuk i kthehen
pronarit legjitim
(viii) Mostrajtimin e pronareumlve qeuml nuk disponojneuml njeuml vendim peumlrfundimtar neumlse prona
peumlr teuml cileumln kaneuml aplikuar peumlrfshihet brenda pronave teuml cileumlsuara neuml nenin 25 teuml Ligjit (shih nenin
20 teuml ligjit) Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji peumlrjashton pronareumlt qeuml kaneuml aplikuar peumlr njohje teuml
pronave teuml tyre teuml cilat peumlrfshihen brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 25 teuml Ligjit 13315
(ix) detyrim i pronareumlve peumlr teuml konvertuar neuml teuml drejteuml kompensimi pronat e kthyera me
vendime meuml teuml hershme teuml cilat bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 dhe nenit 25 teuml ligjit
Duke i hequr vetes detyrimin peumlr teuml zbatuar vendimet peumlrfundimtare peumlr kthimin e pronave teuml
35
cilat kaneuml mbetur teuml pazbatuara sipas nenit 7 sect 2 pika ccedil) e ligjit 13315 ligji objekt shqyrtimi
detyron teuml gjitheuml pronareumlt teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml pronave teuml tyre teuml kthyera por qeuml nuk
posedohen prej tyre teuml cilat sipas ligjit 13315 bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 nenit
24 dhe nenit 25 Keumlto vendime do teuml arkivohen
(x) pezullim i keumlrkesave qeuml lidhen me mbivendosje teuml teuml drejtave proneumlsore neuml keqbesim
deri sa mosmarreumlveshjet teuml zgjidhen neuml gjykateuml
24 Kjo formuleuml peumlr realizimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo referuar qeumlllimit dhe frymeumls seuml
ligjit neuml fakt nuk peumlrputhet me teuml Konkretisht qeuml njeuml pronari trsquoi kthehet prona e origjineumls sipas
nenit 21 sect (1) teuml ligjit duhet qeuml prona neuml fjaleuml (a) teuml mos jeteuml proneuml shteteumlrore sipas konceptit teuml
gjereuml teuml interesit publik parashikuar neuml nenin 251 (b) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e zeumlneuml sipas
ligjeve teuml radhitura neuml Shtojceumln i teuml ligjit (c) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e dheumlneuml neuml peumlrdorim sipas
nenit 23 teuml ligjit (ccedil) apo proneuml e zeumlneuml me ndeumlrtime pa leje sipas nenit 24 teuml ligjit (d) as territor
turistik (dh) apo proneuml e paluajtshme neuml administrim teuml institucioneve shteteumlrore (e) as truall i
zeumlneuml me ndeumlrtime shteteumlrore (shih nenin 21 sectsect (5)-(8) teuml ligjit
25 Meuml tej sipas keumlsaj formule Agjencia ka diskrecion teuml palimituar teuml rreumlzojeuml keumlrkesat e
pashqyrtuara peumlr kthim dhe kompensim prone neumlse objekti i tyre lidhet me pronat e origjineumls teuml
cileumlsuara neuml nenin 25 teuml ligjit Pra ccedildo keumlrkeseuml e pashqyrtuar do teuml rreumlzohet sipas nenit 20 teuml
ligjit neumlse Agjencia arrin neuml peumlrfundimin se kjo proneuml eumlshteuml e zeumlneuml peumlr interes publik dheose
sipas ligjeve teuml ldquoShtojceumls Irdquo teuml ligjit Neuml njeuml situateuml ku pjesa meuml e madhe e pronareumlve nuk kaneuml
arritur teuml posedojneuml pronat e tyre pasi ato janeuml teuml zeumlna neuml meumlnyreuml teuml paligjshme ose mbahen me
forceuml nga shteti pavareumlsisht se nuk peumlrbeumljneuml interes publik ccedilfareuml zgjidhje peumlrfundimtare synon teuml
realizohet me keumlteuml ligj
26 Gjykata neuml jurisprudenceumln e saj ka theksuar se parimi i shtetit teuml seuml drejteumls i
sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml njeuml nga parimet themelore neuml shtetin dhe shoqeumlrineuml
demokratike Aspekte teuml keumltij parimi janeuml edhe siguria juridike mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara
si dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme Siguria juridike presupozon veccedil teuml tjerash besueshmeumlrineuml e
qytetareumlve tek shteti dhe pandryshueshmeumlrineuml e ligjit peumlr marreumldheumlniet e rregulluara
Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet vazhdimisht ose teuml
jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike teuml cilat mund teuml
cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml vendosur me akte teuml
meumlparshme (shih dhe vendimet e Gjykateumls Kushtetuese nr 31 dateuml 18062010 nr24 dateuml
12112008 nr9 dateuml 26022007)
36
27 Nga ana tjeteumlr Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo
lloj pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml
prevalojeuml neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike (shih vendimin
e Gjykateumls Kushtetuese nr 26 dateuml 02112005) Neuml keumlteuml pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml
ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e favorshme ligjore paraqitet i
reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte
negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml teuml drejte teuml garantuar me
Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml rregullojeuml neumlpeumlrmjet
akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato teuml drejta teuml cilat janeuml
parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml preken nga ligjveumlneumlsi (shih
vendimin e Gjykateumls Kushtetuese nr 37 dateuml 13062012)
28 Referuar testit teuml proporcionalitetit sipas nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml
Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve pra parashikimi i tyre me ligj formal rezulton i respektuar
Kriteri i dyteuml neuml radheuml eumlshteuml interesi publik Koncepti kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml
trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml
keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para saj Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml radhiten neuml
meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml justifikojneuml
ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml aspektin e
kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml marreuml nga
ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet neuml aspektin e kushteve teuml
vendosura nga neni 171 i Kushtetuteumls dhe konkretisht teuml ekzistenceumls seuml interesit publik (Shih
vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
29 Eumlshteuml e veumlrteteuml se Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceuml teuml saj se si parimi i siguriseuml
juridike ashtu edhe ai i baraziseuml seuml shtetasve para ligjit nuk janeuml absolute dhe mund teuml kufizohen
neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i teuml cilit do teuml sillte
pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Por referuar parashtrimeve teuml subjekteve teuml
interesuara Keumlshilli i Ministrave dhe Kuvendi si dhe pyetjeve dhe debateve teuml zhvilluara neuml
seanceumln publike teuml zhvilluar para keumlsaj Gjykate nuk rezultoi qeuml qeveria ashtu siccedil ishte udheumlzuar
nga GJEDNJ dhe Komiteti i Ministrave teuml ishte bazuar neuml njeuml studim teuml thelluar apo vlereumlsim teuml
gjithansheumlm teuml situateumls neuml teumlreumlsi I vetmi argument i sjelleuml ishte interesi publik i bazuar neuml fatureumln
e larteuml financiare teuml shtetit
37
30 Seuml pari ne jemi teuml qeumlndrimit se ky argument nuk eumlshteuml i bazuar neuml argumente teuml
nivelit kushtetues pasi shteti nuk mund teuml kujdeset veteumlm peumlr fatureumln financiare teuml buxhetit por
peumlr teuml gjitha efektet e tjera teuml natyreumls juridike sociale dhe ekonomike teuml shtetit dhe teuml shtetasve
Seuml dyti nuk ka njeuml argument teuml bazuar neuml prova dhe fakte se sa do teuml mund teuml ishte ulur fatura
financiare neumlse ligji do teuml kishte parashikuar kthimin fizik teuml proneumls aty ku eumlshteuml e mundur Seuml
treti nuk ka informacion teuml sakteuml sa eumlshteuml diferenca midis shumeumls qeuml shteti do teuml duhej teuml
paguante me ligjin e meumlparsheumlm dhe sa me ligjin neuml fuqi dhe se si mund teuml ulej kjo diferenceuml Seuml
kateumlrti duke iu referuar qeumlllimit teuml ligjit kuptojmeuml se synimi eumlshteuml ldquoshpeumlrblimi i drejteumlrdquo i
subjekteve teuml shproneumlsuara Pyetja lind Si mund teuml konsiderohet i drejteuml shpeumlrblimi kur njeuml tokeuml
e konfiskuar neuml vitet 50 ka qeneuml tokeuml bujqeumlsore dhe sot eumlshteuml truall ndeumlrtimi neuml zoneuml urbane dhe e
ka vlereumln dhjetra ose qindra hereuml meuml teuml larteuml Qeveria argumentoi se ky shpeumlrblim eumlshteuml i drejteuml
sepse toka kur eumlshteuml shteteumlzuar ka pasur ateuml vlereuml dhe meriton teuml shpeumlrblehet me ateuml vlereuml ky
quhet trajtim i barabarteuml dhe nuk sjell diskriminim midis shtetasve () Por Keumlshilli i Ministrave
nuk ndalet neuml faktin se ka qeneuml pikeumlrisht shteti qeuml neuml rastin meuml teuml mireuml nuk ka marreuml masa efikase
dhe neuml rastin meuml teuml keq e ka penguar aktivisht geumlzimin e proneumls nga pronari legjitim Pra
paafteumlsineuml ose mungeseumln e gatishmeumlriseuml seuml shtetit duhet ta paguajeuml seumlrish subjekti i shproneumlsuar
duke iu neumlnshtruar njeuml skeme kompensimi qeuml neuml fund teuml peumlrllogaritjeve do teuml arrijeuml trsquoi japeuml
pronarit legjitim veteumlm leumlmosheuml dhe jo njeuml shpeumlrblim teuml drejteuml siccedil pretendohet nga subjektet e
interesuara
31 Neuml rastin konkret Keumlshilli i Ministrave paraqet si interes publik fatureumln e larteuml
financiare qeuml do teuml duhej teuml paguante shteti neuml rast se do teuml mbante skemeumln e kompensimit sipas
ligjit teuml vjeteumlr Neuml fakt po trsquoi referohemi pretendimit teuml keumlrkuesve si dhe fakteve teuml paraqitura
prej tyre ka mjaft subjekte qeuml nga komisionet e kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave kaneuml
marreuml njeuml vendim peumlr kthimin e pjessheumlm ose teuml ploteuml teuml proneumls seuml tyre vendime keumlto qeuml janeuml neuml
fuqi nga gjykatat shqiptare ose nga GJEDNJ Njeuml pjeseuml e mireuml e tyre mund teuml peumlrfitonin nga
kthimi fizik i proneumls seuml tyre aty ku eumlshteuml e lireuml teumlreumlsisht ose pjeseumlrisht Peumlr pronareumlt e pyjeve dhe
kullotave kjo mundeumlsi rezulton meuml e madhe (referuar edhe parashtrimeve teuml Avokatit teuml Popullit
neuml seanceumln gjyqeumlsore bazuar neuml komunikimin e tij me Ministrineuml e Bujqeumlsiseuml lidhur me fondin e
pyjeve dhe kullotave qeuml janeuml neuml proneumlsi teuml shtetit aktualisht) Ateumlhereuml lind pyetja Peumlrse duhet qeuml
keumlto vendime teuml trajtohen me formeuml kompensimi neumlse pronat objekt trajtimi janeuml ende teuml lira
Peumlrse qeveria nuk sheh mundeumlsineuml e uljes seuml vlereumls financiare teuml fatureumls duke hequr nga proneumlsia
shteteumlrore ato prona qeuml neuml fakt janeuml teuml pronareumlve subjekte teuml shproneumlsimit Pikeumlrisht realizimi i
38
keumlsaj teuml fundit neuml funksion teuml interesit publik do teuml ishte teumlreumlsisht e justifikuar prej tij dhe jo e
kundeumlrta
32 Keumlsaj pyetje teuml beumlreuml nga Gjykata neuml seanceuml peumlrfaqeumlsuesit e Keumlshillit teuml Ministrave iu
peumlrgjigjeumln se ldquoNeuml variantin e pareuml ekzistonte kthimi i proneumls keumlshtu siccedil keumlrkohej nga pronareumlt
dhe pikeumlrisht peumlr teuml realizuar keumlteuml teuml drejteuml Pyetja seuml cileumls shteti shqiptar nuk mund trsquoi peumlrgjigjej
dhe nuk i eumlshteuml peumlrgjigjur deri me sot eumlshteuml neumlse do teuml realizonte kthim teuml ploteuml dhe kompensim
nga ana tjeteumlr me keumlteuml formuleuml kjo do teuml thoshte trajtim teuml pa barabarteuml Ai qeuml sot do teuml merrte
tokeumln truall qeuml ka pasur tokeuml bujqeumlsore do teuml trajtohej neuml meumlnyreuml teuml pa barabarteuml me ateuml qeuml do teuml
merrte kompensim Eumlshteuml ajo qeuml ka ndodhur neuml 23 vite ata qeuml kaneuml pasur dhe kaneuml marreuml teuml
drejteumln e kthimit e kaneuml poseduar ateuml dhe kaneuml pasur mundeumlsi ti shohin frutet e tyre peumlr 23 vite
Kjo situateuml ishte gjetur neuml kundeumlrshtim me teuml drejtat e njeriut dhe peumlr keumlteuml arsye nuk pati njeuml
vendimmarrje 2 vjeccedilare teuml AKKP sepse vendimmarrja e agjenciseuml ccedildo diteuml do teuml ishte neuml
kundeumlrshtim me teuml drejta te njeriut Deri sa u krijua mekanizmi i ri i cili ne besojmeuml qeuml eumlshteuml
efektiv dhe neuml peumlrputhje me teuml drejtat e njeriu ldquo
33 Ajo qeuml ne e kemi teuml veumlshtireuml teuml kuptojmeuml nga ky qeumlndrim i subjektit teuml interesuar
eumlshteuml se shteti nuk ka beumlreuml peumlrpjekje teuml parashikojeuml se sa prona janeuml teuml kthyeshme neuml teumlreumlsi pra sa
eumlshteuml numri i objekteve ose tokave livadheve dhe pyjeve qeuml mund teuml kthehen neuml formeuml fizike pa
pasur nevojeuml trsquoi fuseuml pronareumlt e tyre neuml skemeuml kompensimi Pra pamundeumlsia e shtetit peumlr teuml beumlreuml
njeuml inventar teuml pronave teuml sekuestruara ose shproneumlsuara qeuml ndodhen ende teuml lira ose
potencialisht teuml mundura peumlr trsquoiu kthyer pronarit ka ccediluar neuml parashikimin e metodologjiseuml seuml
kompensimit megjitheumlse ka meumlnyra teuml tjera jo veteumlm meuml efektive peumlr pronarin i cili do teuml ishte
meuml i keumlnaqur teuml kishte proneumln e tij sesa njeuml vlereuml teuml kompensuar por do teuml ishte me meuml pak kosto
peumlr shtetin dhe taksapaguesit shqiptareuml teuml cileumlt deri tani po paguajneuml tepeumlr peumlr paafteumlsineuml e shtetit
peumlr teuml zgjidhur keumlteuml problem
34 Duke iu referuar testit teuml proporcionalitetit neuml keumlteuml kufizim qeuml beumln ligji teuml drejteumls seuml
proneumls kjo skemeuml nuk e kalon me sukses ateuml pasi nuk ka asnjeuml arsye legjitime qeuml justifikon keumlteuml
zgjidhje Shteti nuk duhet teuml zgjedheuml rrugeumln dhe metodeumln meuml teuml thjeshteuml ose meuml teuml lehteuml ldquopeumlr teuml
peumlrfunduar procesin e trajtimit teuml proneumlsrdquo siccedil e ka qeumlllimin ky ligj por duhet realisht teuml beumljeuml
peumlrpjekje teuml realizojeuml de facto teuml drejteumln e proneumls seuml pronareumlve teuml shproneumlsuar padrejteumlsisht si dhe
teuml uleuml sa meuml shumeuml fatureumln financiare teuml taksapaguesve Shteti duhet teuml peumlrdoreuml mjetin meuml teuml
peumlrshtatsheumlm dhe qeuml garanton ndeumlrhyrje sa meuml teuml vogeumll neuml teuml drejtat kushtetuese dhe jo mjetin meuml
teuml reumlndeuml por qeuml arrin qeumlllimin meuml shpejteuml pa u kujdesur peumlr shkeljet qeuml shkakton neuml teuml drejtat e
subjekteve qeuml preken prej saj
39
35 Gjykata ka theksuar se njeuml kusht tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi gjateuml
ndeumlrhyrjes neuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml eumlshteuml edhe respektimi i raportit teuml drejteuml midis
ndeumlrhyrjes dhe gjendjessituateumls qeuml e ka diktuar ateuml Ky kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml
evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml njeuml situateuml konkrete
Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete
teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml keumlrkohet teuml arrihen Gjithashtu Gjykata neuml
jurisprudenceuml teuml vazhdueshme ka mbajtur qeumlndrimin se parimi i proporcionalitetit neumlnkupton qeuml
ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit peumlr kufizimin e njeuml teuml drejte ose lirie teuml caktuar teuml beumlhet me mjete teuml
peumlrshtatshme qeuml i peumlrgjigjen drejt qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet Peumlrveccedil keumlsaj peumlrdorimi i keumltyre
mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml arrihet me mjete teuml
tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve meuml pak teuml deumlmshme
peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml kufizimit me gjendjen qeuml
e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml dobishmeumlriseuml dhe teuml
proporcionalitetit Respektimi i keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast
konkret duke ballafaquar interesin publik qeuml dikton kufizimin me teuml drejtat qeuml kufizohen Neuml
keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit
keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen
kufizimit (Vendimi nr2 dateuml 18022013 i Gjykateumls Kushtetuese)
36 Ligji parashikon krijimin e Fondit teuml Tokeumls (neni 53 dhe 12) i cili do teuml peumlrbeumlhet
nga fondi fizik i pronave neuml ccedildo qark sipeumlrfaqet e lira neuml territoret informale dhe sipeumlrfaqe teuml
tjera (e papeumlrcaktuar) Peumlrderisa do teuml krijohet njeuml Fond i tilleuml lind pyetja se peumlrse Keumlshilli i
Ministrave nuk ka beumlreuml njeuml studim se cilat nga keumlto toka teuml lira mund teuml kthehet neuml formeuml fizike
pronareumlve pa qeneuml nevoja teuml trajtohen si fond peumlr teuml gjitheuml pronareumlt ose veteumlm si potencialisht e
mundur pasi nuk ka njeuml peumlrcaktim se sa do teuml jeteuml ky fond dhe si krijohet
37 Neni 12 eumlshteuml i papeumlrcaktuesheumlm pasi teuml thuash se fondi i tokeumls peumlr kompensim do teuml
krijohet nga sipeumlrfaqet e mbetura teuml lira nga ndeumlrtimet informale eumlshteuml nonsens sepse pronari
legjitim duhet teuml preseuml ccedilfareuml mbetet e lireuml nga ndeumlrtuesit e paligjsheumlm ose zaptuesit numri dhe
peumlrqindja e teuml cileumlve ende eumlshteuml e papeumlrcaktuar derisa teuml krijohet fondi i tokeumls peumlr trsquoi kompensuar
pronareumlt legjitimeuml Neumlse qeveria kishte peumlr qeumlllim teuml krijojeuml fond teuml tokeumls peumlr kompensimin e
pronareumlve mund teuml kishte pezulluar procesin e legalizimit deri neuml kryerjen peumlrfundimtare teuml
procesit teuml kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave aty ku mendohet se ka mjaftuesheumlm tokeuml peumlr
trsquou kthyer pronareumlve Neuml keumlteuml meumlnyreuml shteti do teuml kursente nga fondi financiar dhe toka nuk do
40
teuml jepej me ccedilmim simbolik siccedil peumlrfitohet tani nga teuml paligjshmit Edhe taksapaguesit shqiptareuml do
teuml ishin meuml teuml keumlnaqur me uljen e barreumls financiare qeuml do trsquou duhet teuml paguajneuml peumlr dekadat neuml
vazhdim Edhe neuml vlereumlsimin e Komitetit teuml Ministrave lidhur me ekzekutimin e vendimit
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml neuml pg31 eumlshteuml theksuar se megjitheuml peumlrpjekjet pozitive teuml
qeveriseuml shqiptare peumlr teuml peumlrmbushur detyrimet e veumlna nga GJEDNJ ldquodisa paqarteumlsi duken se
kaneuml mbetur lidhur me paditeuml qeuml janeuml neuml shqyrtim aktualisht ose atyre qeuml mund teuml kundeumlrshtojneuml
njeumlra-tjetreumln Do teuml kishte qeneuml e dobishme neumlse autoritetet do teuml siguronin meuml shumeuml
informacion teuml detajuar se si keumlto fatura do teuml ndikonin neuml fondin e peumlrgjithsheumlm teuml kompensimit
dhe neuml peumlrcaktimin e Fondit teuml Tokeumlsrdquo Meuml tej neuml pg45 thuhet ldquoMund teuml ekzistojeuml rreziku peumlr
diskriminim midis subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cileumlve iu eumlshteuml kthyer prona fizikisht dhe atyre
qeuml do teuml kompensohen Peumlr keumlteuml eumlshteuml e nevojshme teuml shpjegohet se peumlrse qeveria ka beumlreuml keumlteuml
zgjedhje preferenciale me projektligjin neuml meumlnyreuml qeuml teuml vlereumlsohet skema e re e kompensimit neuml
peumlrputhje me standardet e vendosura nga GJEDNJrdquo Peumlrgjigja e qeveriseuml shqiptare lidhur me
keumlteuml ka qeneuml ldquopeumlr teuml hequr ccedildo mundeumlsi diskriminimi nuk eumlshteuml parashikuar kthimi por veteumlm
kompensimi peumlr teuml gjitheuml teuml shproneumlsuarit()rdquo (po aty)
38 Argumenti i dheumlneuml nga Keumlshilli i Ministrave se nuk ka pasur njeuml skemeuml
peumlrfundimtare peumlr kompensimin dhe si e tilleuml ajo mund teuml ndryshojeuml neuml ccedildo koheuml neuml meumlnyreuml teuml
papritur nga qeveriaparlamenti nuk na duket e bazuar Ccedildo parashikim ligjor peumlr sa koheuml
zbatohet dhe eumlshteuml neuml fuqi prezumohet se eumlshteuml e qeumlndrueshme Ndryshimi i papritur i
parashikimeve peumlr teuml njeumljteumlt subjekte dhe me pasoja peumlrkeqeumlsuese pa dheumlneuml argumente
kushtetuese peumlrbeumln cenim teuml siguriseuml juridike dhe diskriminim midis subjekteve teuml seuml njeumljteumls
kategori Keumlto parime kushtetuese nuk mund teuml cenohen veteumlm me argumentin se rritet fatura
financiare kur ky proces tashmeuml ka vite qeuml ka filluar dhe peumlr meuml se 20 vjet ka pasur njeuml skemeuml
tjeteumlr qeuml ndryshon teumlreumlsisht duke mosrespektuar aspak teuml drejteumln e pronareumlve por veteumlm
sipeumlrfaqeumlsisht detyrimin e shtetit peumlr teuml ldquombyllurrdquo ccedileumlshtjen e pronave Ky argument i peumlrdorur
vazhdimisht nga Keumlshilli i Ministrave nuk mendojmeuml se eumlshteuml argument i nivelit kushtetues qeuml
justifikon cenimin e vazhduesheumlm teuml seuml drejteumls seuml proneumls
39 Nisur nga sa meuml lart jemi teuml qeumlndrimit se parimi i siguriseuml juridike eumlshteuml prekur nga
rregullimi i ri dhe ndeumlrhyrja e beumlreuml nuk respekton kriteret kushtetuese peumlr keumlteuml qeumlllim teuml
parashikuara nga neni 171 i Kushtetuteumls konkretisht mbrojtjen e interesit publik vendosjen e
njeuml raporti teuml drejteuml midis seuml drejteumls seuml cenuar dhe qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet neumlpeumlrmjet
ndeumlrhyrjes legjislative si dhe ruajtjen e thelbit teuml seuml drejteumls seuml proneumls
41
B Peumlr pretendimin e cenimit teuml baraziseuml para ligjit
40 Keumlrkuesit kaneuml argumentuar se skema e kompensimit teuml parashikuar nga ligji bie
ndesh me parimin e baraziseuml para ligjit pasi trajton neuml meumlnyreuml teuml ndryshme teuml njeumljteumln kategori
pronareumlsh duke i vendosur ata qeuml presin teuml kompensohen neuml poziteuml meuml pak teuml favorshme se ata qeuml
u kompensuan para hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Gjithashtu vendimet e formeumls seuml prereuml peumlrfshi
edhe vendimet e dheumlna nga GJEDNJ do teuml vlereumlsohen sipas njeuml skeme meuml pak teuml favorshme sesa
vendimet e ekzekutuara para hyrjes neuml fuqi teuml ligjit megjitheumlse janeuml teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose vlereuml
totale
41 Pyetjes seuml beumlreuml nga Gjykata gjateuml seanceumls gjyqeumlsore neumlse skema e zgjedhur krijon
pabarazi subjekti i interesuar Keumlshilli i Ministrave iu peumlrgjigj negativisht Sipas tij ligji beumln njeuml
trajtim teuml barabarteuml jo veteumlm midis ish pronareumlve por edhe midis tyre dhe pronareumlve teuml soteumlm
Pra referuar keumltij qeumlndrimi neuml qofteuml se shteti aplikon keumlto kritere peumlr teuml shproneumlsuar sot peumlr
interes publik do teuml aplikojeuml teuml njeumljtat kritere peumlr ateuml shproneumlsim qeuml ka ndodhur 70 vjet meuml pareuml
42 Siccedil u tha meuml lart qeumlllimi i ligjit objekt shqyrtimi eumlshteuml ldquob) rregullimi dhe
shpeumlrblimi i drejteuml i kompensimit teuml proneumls ekzekutimi i vendimeve peumlrfundimtare teuml
kompensimit si dhe peumlrfundimi i procesit teuml kompensimitrdquo Pra rregullimi i ccedileumlshtjeve teuml
shproneumlsimit qeuml ndodhin sot nuk peumlrfshihet nga ky ligj dhe jo veteumlm kaq por sot nuk eumlshteuml e
mundur teuml krahasohet vlera e proneumls qeuml ka neuml treg me ateuml qeuml ka pasur para 70 vjeteumlve
43 Ne mendojmeuml se ligji cenon barazineuml e shtetasve para ligjit duke bere trajtim teuml
diferencuar midis pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim kthimi ose kompensimi teuml marreuml para hyrjes neuml
fuqi teuml keumltij ligji por ende teuml paekzekutuar dhe pronareumlve qeuml kaneuml arritur ta ekzekutojneuml vendimin
e kthimit ose kompensimit teuml marreuml neuml teuml njeumljteumln koheuml Neumlse keumlrkuesve u janeuml kthyer pronat teuml
cilat sipas ligjit 13315 cileumlsohen si brenda fusheumls seuml zbatimit teuml neneve 23 24 25 ata nuk mund
teuml ankohen peumlr zvarritje teuml procesit teuml ekzekutimit teuml vendimit por brenda 90 diteumlve nga hyrja e
ligjit neuml fuqi duhet teuml heqin doreuml nga certifikatat e proneumls dhe teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml saj
sigurisht sipas kritereve teuml peumlrfitimeve teuml zbritshme Ndryshe shteti e ccedilliron veten nga detyrimi
peumlr zbatimin teuml vendimeve neuml fjaleuml Neumlpeumlrmjet keumlsaj formule ligji vendos neuml pozita teuml
pabarabarta pronareumlt qeuml aplikojneuml sot dhe ata qeuml e kaneuml peumlrfituar me vendime teuml meumlparshme por
nuk kaneuml arritur ta posedojneuml ose ta ekzekutojneuml ateuml duke i privuar ata neuml meumlnyreuml arbitrare nga e
drejta e proneumls Prandaj mendojmeuml se ligji bie ndesh edhe me parimin e baraziseuml seuml shtetasve
para ligjit
44 Peumlr teuml gjitha keumlto arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se Gjykata duhej teuml kishte shpallur si
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi dhe jo veteumlm pjeseuml teuml tij pasi fryma dhe qeumlllimi i tij real nuk i
42
peumlrgjigjet keumlrkesave kushtetuese teuml parashikuar neuml nenet 41 42 dhe 17 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 1
teuml Protokollit Nr1 teuml KEDNJ-seuml si dhe praktikeumls seuml vazhdueshme teuml GJEDNJ-seuml dhe Gjykateumls
Kushtetuese
Aneumltareuml Gani Dizdari Vladimir Kristo
8
kuptim teuml nenit 134 pika 1 shkronja ldquofrdquo teuml Kushtetuteumls Ajo eumlshteuml njeuml person juridik i regjistruar
si parti politike qeuml neuml vitin 1991 Partia Republikane si subjekt i parashikuar neuml nenin 134 pika
1 shkronja ldquofrdquo dhe pika 2 teuml Kushtetuteumls mund teuml veumlreuml neuml leumlvizje Gjykateumln neuml kuptim teuml nenit
131 shkronja ldquocrdquo teuml Kushtetuteumls peumlr kontrollin e akteve normative (shih vendimet nr15 dateuml
15042010 nr28 dateuml 09052012 teuml Gjykateumls Kushtetuese) Po keumlshtu edhe Avokati i Popullit
ka si funksion kushtetues mbrojtjen e individeumlve qeuml u cenohen teuml drejtat si pasojeuml e veprimtariseuml
seuml administrateumls shteteumlrore dhe neuml kuptim teuml nenit 134 pika 1 shkronja ldquodhrdquo e Kushtetuteumls
legjitimohet trsquoi drejtohet keumlsaj Gjykate peumlr kontrollin e kushtetutshmeumlriseuml seuml normeumls
14 Peumlr sa i peumlrket legjitimimit teuml shoqatave si subjekte iniciuese sipas nenit 134 pika 2
shkronja ldquofrdquo teuml Kushtetuteumls Gjykata ka tashmeuml njeuml jurisprudenceuml teuml konsoliduar e cila ka
pranuar legjitimimin e keumltyre subjekteve peumlr ccedileumlshtje qeuml lidhen me interesat e tyre Gjykata eumlshteuml
shprehur se vlereumlsimi neumlse njeuml organizateuml ka ose jo mjaftuesheumlm interes beumlhet rast pas rasti neuml
vareumlsi teuml rrethanave teuml ccedildo ccedileumlshtjeje teuml veccedilanteuml Organizata qeuml veuml neuml leumlvizje Gjykateumln duhet teuml
provojeuml se neuml ccedilfareuml meumlnyre ajo mund teuml preket neuml njeuml aspekt teuml veprimtariseuml seuml saj pra duhet teuml
provojeuml lidhjen e drejtpeumlrdrejteuml dhe teuml individualizuar qeuml ekziston midis veprimtariseuml seuml saj dhe
normeumls qeuml kundeumlrshton Interesi peumlr teuml vepruar duhet teuml jeteuml i sigurt i drejtpeumlrdrejteuml dhe vetjak
Ky interes konsiston tek e drejta e shkelur tek deumlmi real ose potencial dhe jo te premisat teorike
mbi antikushtetutshmeumlrineuml e normeumls qeuml ka sjelleuml keumlteuml cenim teuml interesit Veteumlm fakti se dispozitat
e kundeumlrshtuara mund teuml keneuml ose kaneuml pasur njeuml efekt ccedilfareumldo mbi keumlrkuesin nuk eumlshteuml i
mjaftuesheumlm peumlr teuml peumlrcaktuar neumlse ai legjitimohet neuml paraqitjen e keumlrkeseumls por eumlshteuml e
nevojshme teuml provohet se dispozita e kundeumlrshtuar rregullon marreumldheumlnie qeuml janeuml qeumlllimi i
veprimtariseuml seuml keumlrkuesit sipas peumlrcaktimeve teuml beumlra neuml Kushtetuteuml neuml ligje ose neuml rastin e
subjekteve teuml seuml drejteumls private neuml statut (shih vendimet nr14 dateuml 21032014 dhe nr33 dateuml
08062016 teuml Gjykateumls Kushtetuese) Neuml ccedileumlshtjen neuml shqyrtim para keumlsaj Gjykate 4 shoqatat
keumlrkuese kaneuml neuml statutin e tyre si synim mbrojtjen e interesave teuml ish-pronareumlve dhe peumlrpjekjen
peumlr vendosjen neuml vend teuml seuml drejteumls seuml proneumls teuml shproneumlsuar ose konfiskuar nga regjimi komunist
neuml Shqipeumlri Duke qeneuml se objekti i ligjit qeuml kundeumlrshtohet para Gjykateumls eumlshteuml zgjidhja
peumlrfundimtare e ccedileumlshtjes seuml pronave teuml shproneumlsuara ose konfiskuara nga regjimi komunist
Gjykata vlereumlson se keumlto shoqata justifikojneuml interesin e tyre peumlr teuml filluar njeuml kontroll kushtetues
teuml ligjit sipas nenit 1342 teuml Kushtetuteumls
15 Peumlr sa meuml lart neuml ccedileumlshtjen konkrete shoqatat legjitimohen ratione personae neuml
paraqitjen e keumlrkeseumls dhe veumlnien neuml leumlvizje teuml juridiksionit kushtetues neuml bazeuml teuml neneve 131ac
dhe 134 pika 1 shkronja ldquofrdquo dhe pika 2 teuml Kushtetuteumls Po ashtu keumlrkuesit legjitimohen ratio
9
temporis pasi keumlrkesa eumlshteuml paraqitur brenda afatit 3 vjeccedilar teuml peumlrcaktuar neuml nenin 50 teuml ligjit
nr8577 dateuml 10022000 ldquoPeumlr organizimin dhe funksionimin e Gjykateumls Kushtetuese teuml
Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo
B Peumlr keumlrkeseumln peumlr pezullimin e ligjit objekt keumlrkese
16 Keumlrkuesit peumlrveccedil njeuml teuml pesteumls seuml deputeteumlve kaneuml keumlrkuar para Gjykateumls edhe
pezullimin e ligjit objekt keumlrkese pasi sipas tyre zbatimi i tij gjateuml koheumls qeuml ai eumlshteuml neuml gjykim
para keumlsaj Gjykate do teuml sillte pasoja teuml pariparueshme peumlr kategorineuml e pronareumlve qeuml prek ky
ligj Sipas tyre ky ligj i fillon pasojat negative qeuml me hyrjen neuml fuqi teuml tij dhe efektet e
menjeumlhershme prekin kategorineuml e pronareumlve qeuml kaneuml beumlreuml keumlrkeseuml dhe janeuml neuml pritje teuml daljes seuml
vendimeve nga Agjencia e Trajtimit teuml Pronave (meuml poshteuml ATP) si dhe peumlr ata qeuml kaneuml peumlrfituar
nga ligji i meumlparsheumlm Nisur nga ky fakt mospezullimi i efekteve teuml keumltij ligji do teuml sillte pasoja
teuml reumlnda peumlr teuml drejteumln e proneumls ndaj teuml gjitheuml subjekteve qeuml preken nga ky ligj
17 Gjykata neuml mbeumlshtetje teuml nenit 45 teuml Ligjit nr 8577 dateuml 10022000 ldquoPeumlr
organizimin dhe funksionimin e Gjykateumls Kushtetuese teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo ka
kompetenceuml teuml vlereumlsojeuml neumlse zbatimi i normeumls konkrete mund teuml sjelleuml pasoja qeuml prekin interesa
shteteumlroreuml shoqeumlroreuml ose teuml individeumlve sipas rastit ccedilka peumlrbeumln kriterin thelbeumlsor peumlr pezullimin e
ekzekutimit teuml keumlsaj norme Gjykata vlereumlson se neuml kuptim teuml dispoziteumls seuml sipeumlrcituar keumlrkuesit
nuk paraqiteumln argumente neuml lidhje me pasojat e reumlnda apo teuml pariparueshme qeuml sjell zbatimi i
ligjit teuml kundeumlrshtuar Peumlr rrjedhojeuml Gjykata vendosi rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pezullim si teuml
pabazuar
18 Gjithashtu peumlr trsquoi ardhur neuml ndihmeuml vendimmarrjes peumlr keumlteuml ccedileumlshtje teuml reumlndeumlsishme
dhe komplekse Mbledhja e Gjyqtareumlve vendosi marrjen e opinionit amicus curia teuml Komisionit teuml
Venecias lidhur me respektimin ose jo teuml standardeve teuml vendosura nga KEDNJ-ja dhe praktika e
GJEDNJ-seuml sa i takon respektimit teuml parimit teuml siguriseuml juridike dhe baraziseuml para ligjit neuml
garantimin e seuml drejteumls seuml proneumls nga ligji objekt shqyrtimi para keumlsaj Gjykate
19 Gjykata neuml shqyrtimin e pretendimeve teuml keumlrkuesve e sheh teuml arsyeshme qeuml teuml ndalet
neuml vlereumlsimin e saj lidhur me respektimin e parimit teuml siguriseuml juridike teuml baraziseuml para ligjit dhe
teuml seuml drejteumls seuml ankimit neuml funksion teuml mbrojtjes seuml teuml drejteumls seuml proneumls nga ligji objekt shqyrtimi
C Peumlr pretendimin e cenimit teuml siguriseuml juridike si pasojeuml e ndryshimit teuml metodologjiseuml
seuml vlereumlsimit
10
20 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se skema e ofruar peumlr zgjidhjen e problemit sistemik neuml
lidhje me mosekzekutimin e vendimeve peumlr kompensimin e pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim
peumlrfundimtar administrativ nuk garanton sigurineuml juridike dhe barazineuml para ligjit neuml zgjidhjen
peumlrfundimtare teuml ccedileumlshtjes seuml pronave neuml vend Rivlereumlsimi i vendimeve peumlrfundimtare
administrative dhe gjyqeumlsore neuml lidhje me kompensimin cenon parimin e siguriseuml juridike pasi
peumlrmes keumltij ligji qeveria synon trsquoi referohet ccedilmimit dhe llojit teuml tokeumls neuml momentin e
shproneumlsimit Kjo sipas keumlrkuesve do teuml thoteuml qeuml vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml vendosur
kthimin ose kompensimin e proneumls teuml rishikohen megjitheumlse ato kaneuml marreuml formeuml teuml prereuml
21 Gjithashtu keumlrkuesit pretendojneuml se ligji objekt keumlrkese nuk garanton kthimin e
proneumls tek pronari por parashikon veteumlm njohjen dhe kompensimin financiar Ky i fundit nuk
eumlshteuml neuml peumlrputhje me ccedilmimin real teuml tregut por me ateuml qeuml ka parashikuar qeveria dhe qeuml nuk i
peumlrgjigjet vlereumls reale financiare teuml proneumls Sipas tyre mundeumlsiteuml peumlr kthim fizik nuk janeuml
parashikuar fare neuml ligj por edhe kompensimi financiar eumlshteuml i mangeumlt pasi i keumlrkohet pronarit teuml
heqeuml doreuml nga njeuml pjeseuml e madhe e vlereumls
22 Gjykata vlereumlson qeuml keumlto pretendime teuml keumlrkuesve trsquoi trajtojeuml neuml keumlndveumlshtrimin e
standardeve teuml vendosura nga jurisprudenca e saj lidhur me respektimin e parimit teuml siguriseuml
juridike neuml garantimin e seuml drejteumls seuml proneumls teuml shtetasve teuml cilat janeuml shteteumlzuar ose konfiskuar
gjateuml regjimit komunist neuml Shqipeumlri
23 Gjykata neuml jurisprudenceumln e saj ka theksuar se parimi i shtetit teuml seuml drejteumls i
sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml njeuml nga parimet themelore neuml shtetin dhe shoqeumlrineuml
demokratike Aspekte teuml keumltij parimi janeuml edhe siguria juridike mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara
si dhe pritshmeumlriteuml e ligjshme Siguria juridike presupozon veccedil teuml tjerash besueshmeumlrineuml e
qytetareumlve tek shteti dhe pandryshueshmeumlrineuml e ligjit peumlr marreumldheumlniet e rregulluara
Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet vazhdimisht ose teuml
jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike teuml cilat mund teuml
cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml vendosur me akte teuml
meumlparshme (shih vendimin nr 31 dateuml 18062010 teuml Gjykateumls Kushtetuese) Gjykata ka
theksuar se siguria juridike eumlshteuml ndeumlr elementet thelbeumlsore teuml shtetit teuml seuml drejteumls Parimi i shtetit
teuml seuml drejteumls ku mbeumlshtetet njeuml shtet demokratik neumlnkupton sundimin e ligjit dhe meumlnjanimin e
arbitraritetit me qeumlllim qeuml teuml arrihet respektimi dhe garantimi i dinjitetit njereumlzor drejteumlsiseuml dhe
siguriseuml juridike Parimi i siguriseuml juridike peumlrfshin krahas qarteumlsiseuml kuptueshmeumlriseuml dhe
qeumlndrueshmeumlriseuml seuml sistemit normativ edhe besimin te sistemi juridik (shih vendimet nr 15 dateuml
10032016 dhe nr 25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
11
24 Parimi i siguriseuml juridike keumlrkon domosdoshmeumlrisht njeuml formulim teuml qarteuml teuml
normave ligjore pasi njeuml rregullim i pasakteuml i normeumls ligjore qeuml i leuml shteg zbatuesit peumlr trsquoi dheumlneuml
asaj kuptime teuml ndryshme dhe me pasoja nuk shkon neuml peumlrputhje me qeumlllimin stabilitetin
besueshmeumlrineuml dhe efektivitetin qeuml synon veteuml norma juridike Eumlshteuml keumlrkeseuml e parimit teuml siguriseuml
juridike fakti se njeuml ligj neuml teumlreumlsi pjeseuml apo dispozita teuml veccedilanta teuml tij neuml peumlrmbajtjen e tyre duhet
teuml jeneuml teuml qarta teuml peumlrcaktuara dhe teuml kuptueshme Prandaj eumlshteuml detyreuml e gjykatave ose organeve
teuml tjera shteteumlrore e shoqeumlrore teuml ngarkuara me ligj qeuml mangeumlsi teuml caktuara teuml njeuml ligji trsquoi
ploteumlsojneuml natyrsheumlm peumlrmes interpretimit dhe zbatimit teuml tij neuml praktikeuml Por qeuml teuml realizohet njeuml
gjeuml e tilleuml para seuml gjithash ligji duhet kuptuar sakteuml dhe drejteuml Prandaj duhet teuml daleuml qarteuml qeumlllimi
i hartimit teuml tij Ai duhet teuml peumlrcaktojeuml mjetet e ndeumlrhyrjes subjektet teuml cilave u drejtohet raportet
e caktuara teuml sjelljes dhe meumlnyreumln e zbatimit teuml tij Rezultati qeuml synohet duhet teuml jeteuml i pritsheumlm
dhe pasojat teuml parashikueshme peumlr subjektet teuml cilave u drejtohet ligji neuml teumlreumlsi ose dispozita teuml
veccedilanta teuml tij (shih vendimet nr 34 dateuml 20122005 dhe nr 31 dateuml 19112003 teuml Gjykateumls
Kushtetuese) Peumlr teuml zbatuar drejt keumlteuml parim keumlrkohet nga njeumlra aneuml qeuml ligji neuml njeuml shoqeumlri teuml
ofrojeuml siguri qarteumlsi dhe vazhdimeumlsi neuml meumlnyreuml qeuml individeumlt trsquoi drejtojneuml veprimet e tyre neuml
meumlnyreuml korrekte e neuml peumlrputhje me teuml dhe nga ana tjeteumlr teuml mos qeumlndrojeuml statik neumlse duhet trsquoi
japeuml formeuml njeuml koncepti siccedil eumlshteuml ai i drejteumlsiseuml neuml njeuml shoqeumlri qeuml ndryshon me shpejteumlsi (shih
vendimin nr 36 dateuml 15102007 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
25 Gjithashtu Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo lloj
pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml prevalojeuml
neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike Neuml keumlteuml
pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e
favorshme ligjore paraqitet i reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje
teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml
teuml drejte teuml garantuar me Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml
rregullojeuml neumlpeumlrmjet akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato
teuml drejta teuml cilat janeuml parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml
preken nga ligjveumlneumlsi (shih vendimin nr 37 dateuml 13062012 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
26 Referuar ligjit objekt shqyrtimi Gjykata veumlren se ligjveumlneumlsi neumlpeumlrmjet tij ka
rirregulluar ccedileumlshtjen e kompensimit fizik dhe financiar teuml ish-pronareumlve teuml shproneumlsuar nga
regjimi komunist neuml Shqipeumlri Ky rirregullim duhet pareuml neuml aspektin e respektimit teuml kritereve teuml
12
vendosura nga neni 17 i Kushtetuteumls i cili eumlshteuml testi qeuml duhet teuml gjejeuml zbatim neuml ccedildo ndeumlrhyrje
neuml teuml drejtat dhe liriteuml themelore teuml individit sipas praktikeumls seuml konsoliduar teuml Gjykateumls Arsyeja
peumlr keumlteuml eumlshteuml fakti se ligji parashikon njeuml meumlnyreuml teuml re vlereumlsimi peumlr kompensimin e pronave
skemeuml e cila sipas keumlrkuesve rezulton neuml njeuml vlereuml meuml teuml uleumlt kompensimi se sa parashikonte
ligji i meumlparsheumlm peumlr keumlteuml qeumlllim
27 Konkretisht Gjykata do teuml ndalet neuml analizeumln neumlse ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit neuml
rregullimin e ccedileumlshtjes seuml kthimit dhe kompensimit teuml pronave ish-pronareumlve ka respektuar ose jo
parimin e siguriseuml juridike dhe parashikueshmeumlriseuml seuml legjislacionit sipas standardeve teuml
vendosura nga kjo Gjykateuml dhe GJEDNJ-ja
28 Referuar nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve
pra detyrimi peumlr parashikimin e ndeumlrhyrjeve me ligj neuml kuptimin formal rezulton teuml jeteuml i
respektuar pasi ndeumlrhyrja eumlshteuml beumlreuml neumlpeumlrmjet njeuml ligji teuml miratuar nga Kuvendi sipas
procedurave teuml parashikuara peumlr keumlteuml qeumlllim
29 Kriteri i dyteuml neuml radheuml peumlr trsquou vlereumlsuar eumlshteuml ekzistenca e interesit publik Koncepti
kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata
eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para
saj Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceumln e saj se si parimi i siguriseuml juridike nuk eumlshteuml absolut
dhe mund teuml kufizohet neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i
teuml cilit do teuml sillte pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml
radhiten neuml meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml
justifikojneuml ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml
aspektin e kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml
marreuml nga ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet rast pas rasti
nga Gjykata (Shih vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
30 Gjykata rithekson se neni 41 i Kushtetuteumls seuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml dhe neni 1 i
Protokollit Nr1 teuml Konventeumls Evropiane peumlr teuml Drejtat e Njeriut parashikojneuml mundeumlsineuml e
shpeumlrblimit teuml drejteuml neuml caktimin e maseumls dhe teuml meumlnyreumls seuml deumlmshpeumlrblimit duke i leumlneuml kufijteuml e
tij neuml diskrecion teuml ligjveumlneumlsit Shteti ka njeuml hapeumlsireuml teuml gjereuml vlereumlsimi peumlr arsye se ai njeh
gjendjen dhe raportet shoqeumlrore meuml mireuml se ccedildo individ dhe veteumlm ai ka neuml dispozicion mjetet
ligjore peumlr trsquoi peumlrmireumlsuar ato Objektivat legjitim teuml interesit publik si ato qeuml ndiqen neuml kuadrin e
masave teuml reformeumls ekonomike ose masat e hartuara peumlr teuml arritur drejteumlsi meuml teuml madhe
shoqeumlrore mund teuml keumlrkojneuml njeuml rimbursim meuml teuml vogeumll se vlera e ploteuml e tregutrdquo (Shih vendimin
nr302015 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
13
31 Ccedileumlshtja konkrete qeuml eumlshteuml shtruar peumlr shqyrtim para keumlsaj Gjykate lidhet me
kompensimin fizik dhe financiar teuml ish-pronareumlve teuml shproneumlsuar gjateuml regjimit komunist neuml
Shqipeumlri peumlr teuml cileumln kjo Gjykateuml ka mbajtur qeumlndrim edhe meuml pareuml peumlr sa i takon standardeve
dhe kritereve qeuml duhen respektuar nga ligjveumlneumlsi neuml realizimin e detyrimit teuml shtetit peumlr teuml
riparuar teuml drejteumln e proneumls teuml shkelur Gjykata ka vlereumlsuar neuml praktikeumln e saj se ligjveumlneumlsi ka
hapeumlsireumln e tij teuml vlereumlsimit peumlr teuml rregulluar ccedileumlshtjen e kompensimit teuml pronave teuml shteteumlzuara ose
konfiskuara gjateuml regjimit komunist Neuml keumlteuml kuadeumlr Gjykata ka njohur teuml drejteumln e ligjveumlneumlsit teuml
kufizojeuml hapeumlsireumln e geumlzimit dhe teuml disponimit teuml proneumls private nga shtetasit peumlr arsye teuml
ekzistenceumls seuml interesit publik Me qeumlllim qeuml njeuml ndeumlrhyrje e tilleuml ndaj teuml drejteumls seuml proneumls teuml jeteuml
e justifikuar eumlshteuml e domosdoshme qeuml teuml ekzistojeuml edhe njeuml marreumldheumlnie peumlrpjestimore midis
mjeteve teuml peumlrdorura dhe synimit qeuml keumlrkohet teuml realizohet Mbi keumlteuml bazeuml sistemi ligjor duhet teuml
peumlrmbajeuml njeuml seumlreuml garancish procedurale peumlr teuml siguruar qeuml ndikimi i tij mbi teuml drejteumln e proneumls teuml
mos jeteuml arbitrar dhe as i paparashikuesheumlm (Shih vendimin nr25 dateuml 28042016 teuml Gjykateumls
Kushtetuese)
32 Lidhur me kriterin tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi neuml vendosjen e kufizimit
peumlrpjestimin e drejteuml midis ndeumlrhyrjes dhe gjendjen qeuml e dikton ateuml Gjykata ka vlereumlsuar se ky
kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml
njeuml situateuml konkrete Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon
ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml
meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml ndiqen Peumlrveccedil keumlsaj
peumlrdorimi i keumltyre mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml
arrihet me mjete teuml tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve
meuml pak teuml deumlmshme peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml
kufizimit me gjendjen qeuml e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml
dobishmeumlriseuml dhe proporcionalitetit neuml kuptimin strikt teuml kufizimeve teuml imponuara Respektimi i
keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast konkret duke ballafaquar interesin
publik qeuml dikton kufizimin me ato teuml drejta qeuml i neumlnshtrohen kufizimit si dhe duke vlereumlsuar
edhe meumlnyreumln e kufizimit Neuml keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml
kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe
lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen kufizimit (shih vendimet nr25 dateuml 28042014 nr4 dateuml
2322011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
33 Neuml ccedileumlshtjen konkrete referuar edhe parashtrimeve teuml subjekteve teuml interesuara
interesi publik i identifikuesheumlm eumlshteuml zgjidhja e ccedileumlshtjes seuml pronave me njeuml kosto financiare dhe
14
koheumlzgjatje sa meuml teuml arsyeshme si dhe vendosja e paqes sociale midis kategorive teuml ndryshme
sociale qeuml prek kjo ccedileumlshtje e cila ka mbetur e pazgjidhur prej 25 vjeteumlsh
34 Gjykata vlereumlson se ka njeuml interes publik i cili duhet teuml vlereumlsohet si i reumlndeumlsisheumlm
deri neuml ateuml maseuml sa teuml justifikojeuml ndeumlrhyrjen e ligjveumlneumlsit Referuar edhe opinionit amicus curia teuml
Komisionit teuml Venecias Shtetet geumlzojneuml njeuml hapeumlsireuml teuml gjereuml vlereumlsimi neuml peumlrcaktimin e asaj ccedilka
eumlshteuml neuml interesin e publikut veccedilaneumlrisht peumlr sa i takon nenit 1 teuml Protokollit nr1 dhe gjateuml
implementimit teuml politikave sociale dhe ekonomike Ajo ccedilka nuk peumlrmbush keumlrkesat e interesit
publik eumlshteuml veteumlm privimi i proneumlsiseuml qeuml eumlshteuml haptazi i pabazuar GJEDNJ-ja pranon se ldquopeumlr
shkak teuml njohjes seuml sakteuml teuml shoqeumlrive teuml tyre dhe nevojave qeuml ato kaneuml neuml parim autoritetet
kombeumltare mund ta vlereumlsojneuml meuml mireuml sesa gjyqtari ndeumlrkombeumltar ateuml ccedilka eumlshteuml ldquoneuml interes teuml
publikutrdquo [hellip] Peumlr keumlteuml arsye u takon autoriteteve kombeumltare teuml beumljneuml vlereumlsimin fillestar lidhur me
ekzistenceumln e njeuml problemi qeuml shqeteumlson publikun duke garantuar marrjen e masave qeuml do teuml
zbatohen neuml fusheumln e ushtrimit teuml seuml drejteumls seuml proneumlsiseuml duke peumlrfshireuml privimin dhe kthimin e
proneumls Keumltu [hellip] autoritetet kombeumltare geumlzojneuml respektivisht njeuml hapeumlsireuml teuml caktuar vlereumlsimirdquo
(Shih ccedileumlshtjet Maria Atanasiu dhe Teuml tjereumlt kRumaniseuml op cit sect166 Shih gjithashtu Kopeckyacute k
Sllovakiseuml [GC] op cit sect37)
35 Po keumlshtu referuar edhe qeumlndrimit doktrinar teuml shprehur neuml opinionet e dheumlna nga
Komisioni i Venecias peumlr keumlteuml ccedileumlshtje rezulton se nuk mund teuml vendosen detyrime peumlr
kompensimin teumlreumlsor teuml proneumls seuml shproneumlsuar apo teuml shteteumlzuar nga regjimet qeuml nuk kaneuml
respektuar standardet minimale teuml teuml drejtave teuml njeriut dhe se rivendosja e ploteuml e teuml drejtave teuml
meumlparshme teuml proneumlsiseuml do teuml ishte neuml kundeumlrshtim me vet parimin e baraziseuml (Shih Opinion mbi
projektligjin ldquoPeumlr kthimin dhe kompensimin e proneumlsrdquo teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo miratuar
nga Komisioni i Venecias neuml Seanceumln e 58 Plenare Venecia 12-13 Mars 2004)
36 Gjithashtu edhe neuml opinionin peumlr vlereumlsimin e ligjit nr1332015 bazuar neuml keumlrkeseumln
e paraqitur peumlr amicus curia nga Gjykata Komisioni i Venecias eumlshteuml shprehur ldquo duke marreuml
parasysh situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi peumlr
ish-pronareumlt gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml parashikuara neuml nenin 1 teuml
Protokol l i t nr 1 teuml K EDNJ-seuml Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml ish-pronareumlverdquo (Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias miratuar neuml Seanceumln e
108-teuml Plenare Venecia 14-15 Tetor 2016)
15
37 Nisur nga sa meuml lart Gjykata do teuml ndalet neuml vlereumlsimin e nenit 6 teuml ligjit objekt
shqyrtimi Kjo dispoziteuml neuml pikat 1 dhe 2 ka parashikuar metodologjineuml e vlereumlsimit financiar teuml
vendimeve peumlrfundimtare peumlr kthimin dhe kompensimin e proneumls duke peumlrcaktuar
ldquoa) prona e njohur peumlr kompensim vlereumlsohet neuml bazeuml teuml zeumlrit kadastral qeuml ka pasur neuml
koheumln e shproneumlsimit
b) prona e kthyer vlereumlsohet duke e peumlrcaktuar ateuml nga diferenca qeuml do teuml rezultojeuml midis
vlereumls seuml saj sipas zeumlrit kadastral aktual dhe vlereumls seuml keumlsaj prone sipas zeumlrit kadastral neuml
koheumln e shproneumlsimit
2 Vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml teuml njohur veteumlm teuml drejteumln e kompensimit vlereumlsohen
financiarisht sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur prona neuml koheumln e shproneumlsimit sipas shkronjeumls
ldquoardquo teuml pikeumls 1 teuml keumltij nenirdquo
38 Gjykata veumlren se neuml peumlrmbajtjen e pikave 1 dhe 2 teuml nenit 6 teuml ligjit nr1332015 janeuml
materializuar parimet kryesore teuml formuleumls seuml kompensimit Pjesa tjeteumlr e nenit 6 rregullon situata
teuml veccedilanta si pjeseuml e metodologjiseuml seuml kompensimit gjejneuml zgjidhje edhe neuml dispozita teuml tjera teuml
ligjit
39 Meuml tej neni 6 neuml pikeumln 3 parashikon ldquoNeuml rastet kur subjektet e shproneumlsuara kaneuml
peumlrfituar me vendim kthimi dhe kompensimi diferenca e llogaritur sipas shkronjeumls ldquobrdquo teuml pikeumls
1 zbritet nga vlereumlsimi i proneumls seuml njohur peumlr kompensim e llogaritur sipas shkronjeumls ldquoardquo teuml
pikeumls 1 teuml keumltij nenirdquo Ndeumlrsa pika 5 e ligjit parashikon ldquoNeuml rast se ATP-ja merr vendim peumlr
njohje dhe kompensim fizik neuml proneumln e subjektit prona vlereumlsohet sipas pikeumls 1 teuml keumltij neni
Kur nga ky vlereumlsim rezulton se subjekti peumlrfiton njeuml proneuml qeuml ka vlereuml meuml teuml larteuml sesa prona qeuml
ka pasur neuml momentin e shproneumlsimit ateumlhereuml subjektit i kompensohet fizikisht sipeumlrfaqja qeuml i
korrespondon vlereumlsimit dhe pjesa tjeteumlr e proneumls kalon neuml fondin e tokeumls me vendim teuml ATP-seumlrdquo
40 Gjykata vlereumlson se keumlto dy pika sipas peumlrmbajtjes seuml tyre teuml ccedilojneuml neuml peumlrfundimin se
ato janeuml konceptuar si njeuml shproneumlsim i ri duke qeneuml se parashikojneuml rivlereumlsimin e pronave teuml
kthyera ose teuml kompensuara meuml pareuml Neuml keumlteuml keumlndveumlshtrim keumlto dy dispozita krijojneuml probleme
lidhur me sigurineuml juridike konkretisht peumlrsa i takon paqarteumlsiseuml dhe paparashikueshmeumlriseuml seuml
legjislacionit
41 Gjykata ashtu siccedil u shpreh meuml lart rithekson se siguria juridike si koncept kushtetues
peumlrfshin qarteumlsineuml kuptueshmeumlrineuml dhe qeumlndrueshmeumlrineuml e sistemit normativ Gjithashtu
GJEDNJ neuml vendimin Manushaqe Puto dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml duke peumlrkufizuar
elementeumlt qeuml lidhen me qarteumlsineuml e ligjit neuml procesin e hartimit teuml legjislacionit e veuml theksin tek
parashikueshmeumlria qarteumlsia dhe transparenca neuml vendimmarrje si parime kryesore teuml seuml drejteumls
16
dhe njeuml nga qeumlllimet e njeuml ligji (Shih ccedileumlshtjen Manushaqe Puto dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml
Vendim dateuml 31 Korrik 2012 sectsect 114) Ky qeumlndrim eumlshteuml mbajtur nga GJEDNJ-ja edhe neuml
ccedileumlshtjen Sabanchiyeva dhe teuml tjereuml kundeumlr Rusiseuml ku midis teuml tjerave thekson se
parashikueshmeumlria dhe qarteumlsia e akteve ligjore dhe neuml veccedilanti natyra automatike e rregullit
paqarteumlsia e pretenduar e disa prej koncepteve teuml tij dhe mungesa e shqyrtimit gjyqeumlsor janeuml teuml
lidhura ngushteuml me parimin e proporcionalitetit (Shih ccedileumlshtjet TP dhe KM kundeumlr Mbreteumlriseuml seuml
Bashkuar nr 2894595 sect 72 dhe Chapman kundeumlr Mbreteumlriseuml seuml Bashkuar nr 2723895 sect 92
ECHR 2001-I)
42 Gjykata vlereumlson se neni 6 i ligjit objekt shqyrtimi duhet pareuml i lidhur edhe me nenet e
tjera teuml ligjit konkretisht me nenet 13 14 20 21 24 26 dhe 31 Neuml keumlteuml kontekst ligjveumlneumlsi
duhet teuml mbajeuml parasysh se deri neuml ccedilfareuml mase kompensimi fizik i parashikuar neuml nenin 6 pika 3
dhe 5 ploteumlsohet nga nenet e tjera teuml ligjit peumlr teuml mos pasur mbivendosje ose peumlrplasje midis
dispozitave teuml ligjit Parashikimi i rregullimeve teuml peumlrseumlritura dhe teuml pakoordinuara midis tyre neuml
thelbin dhe pasojat qeuml ato sjellin krijojneuml paqarteumlsi dhe peumlr rrjedhojeuml cenojneuml parimin e siguriseuml
juridike Neuml keumlto kushte Gjykata ccedilmon se peumlrmbajtja e pikave 3 dhe 5 teuml nenit 6 teuml ligjit
1332015 nuk eumlshteuml neuml pajtim me parimin e siguriseuml juridike pasi peumlrllogaritja e sipeumlrfaqes seuml
peumlrfituar dhe asaj qeuml do teuml zbritet ose shtohet sipas formuleumls seuml parashikuar neuml pikeumln 1 teuml nenit 6
eumlshteuml e paqarteuml dhe krijon konfuzion neuml zbatim sa i takon pritshmeumlrive teuml shtetasve
43 Gjykata vlereumlson se peumlr sa u peumlrket dispozitave teuml tjera teuml kundeumlrshtuara prej
keumlrkuesve ato parashikojneuml forma teuml ndryshme teuml kompensimit teuml cilat synojneuml teuml vendosin njeuml
ekuilibeumlr teuml drejteuml ndeumlrmjet interesave teuml ndrysheumlm Referuar edhe opinionit amicus curia peumlr
keumlteuml ccedileumlshtje Komisioni i Venecias ka vlereumlsuar se peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml peumlrcaktojneuml
kthimin apo kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me vlereuml monetare nuk eumlshteuml e qarteuml se
deri neuml ccedilfareuml mase ngrihet ccedileumlshtja e pritshmeumlriseuml legjitime Relacioni shpjegues i ligjit
nr1332015 argumenton se nuk eumlshteuml hartuar asnjeumlhereuml ndonjeuml skemeuml peumlrfundimtare
kompensimi me njeuml shifeumlr konkrete kompensimi e cila do teuml krijonte njeuml ldquopritshmeumlri legjitimerdquo
Peumlr sa u peumlrket individeumlve qeuml ende nuk kaneuml marreuml njeuml vendim teuml formeumls seuml prereuml nga organet
administrative apo gjyqeumlsore i cili u njeh atyre teuml drejteumln e kthimit apo kompensimit teuml proneumls
qeveria shqiptare i referohet ccedileumlshtjes Bici kundeumlr Shqipeumlriseuml peumlr teuml justifikuar se keumlta individeuml
apo entitete nuk janeuml pronareuml dhe nuk kaneuml krijuar pritshmeumlri legjitime pasi e drejta e tyre nuk
eumlshteuml njohur neuml nivel kombeumltar
44 Gjykata thekson se skema e re e kompensimit e adoptuar neuml ligjin nr1332015 ka
ndryshuar metodeumln e vlereumlsimit Elementi kryesor i vlereumlsimit teuml kompensimit financiar eumlshteuml vlera e
17
proneumls sipas zeumlrit kadastral qeuml ajo ka pasur neuml koheumln e shproneumlsimit Kjo metodeuml eumlshteuml e ndryshme
nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe mund teuml rezultojeuml neuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ligjet e
meumlparshme (ligjet peumlr pronat teuml viteve 1993 2004 dhe 2006) parashikonin njeuml skemeuml meuml teuml larteuml
kompensimi se sa ajo e parashikuar nga ligji nr1332015 (Ramadhi e teuml tjereumlt k Shqipeumlriseuml no
3822202 sectsect 24 - 30 13 neumlntor 2007 Manushaqe Puto e teuml tjereumlt k Shqipeumlriseuml op cit sect 25-
26) Keumlshtu mund teuml thuhet se ligjet e meumlparshme kaneuml krijuar pritshmeumlri peumlr marrjen e
kompensimeve ekuivalente me vlereumln e tregut teuml proneumls neuml momentin e marrjes seuml vendimit peumlr
kompensimin Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e kompensimit nuk mund teuml cileumlsohet si shproneumlsim formal
ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si njeuml ldquondeumlrhyrje tjeteumlrrdquo e cila eumlshteuml njeuml dispoziteuml gjitheumlpeumlrfshireumlse
e parashikuar neuml nenin 1 teuml Protokollit nr1 keumlrkon qeuml ccedildo ndeumlrhyrje e beumlreuml nga autoritetet publike
neuml teuml drejteumln e geumlzimit paqeumlsor teuml pasuriseuml duhet teuml jeteuml e ligjshme (Shih ish-Mbreti i Greqiseuml dhe
teuml tjereumlt k Greqiseuml [GC] nr 2570194 sect 79 ECHR 2000-XII dhe Latridis k Greqiseuml [GC] nr
3110796 sect 58 ECHR 1999-II) Parimi i ligjshmeumlriseuml presupozon gjithashtu se dispozitat e
zbatueshme teuml legjislacionit teuml brendsheumlm duhet teuml jeneuml mjaftuesheumlm teuml qarta dhe teuml
aksesueshme dhe qeuml zbatimi i tyre teuml jeteuml i parashikuesheumlm Duke marreuml parasysh situateumln
specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i parashikuar nga ligji
nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi peumlr ish-pronareumlt
gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml parashikuara neuml nenin 1 teuml Pro tokol l i t
n r 1 teuml GJEDNJ-seuml
45 Gjykata lidhur me dispozitat qeuml parashikojneuml qeuml vendimet gjyqeumlsore ose administrative
teuml formeumls seuml prereuml teuml cilat parashikojneuml dheumlnien e njeuml mase teuml caktuar kompensimi por qeuml ende
nuk janeuml ekzekutuar vlereumlson se ato ngreneuml ccedileumlshtjen e ldquopritshmeumlriseuml legjitimerdquo por sipas ligjit nuk
do trsquoi neumlnshtrohen rivlereumlsimit Prandaj peumlr keumlto raste nuk mund teuml thuhet se ka ldquondeumlrhyrjerdquo neuml
kuptim teuml nenit 1 teuml Protokollit nr 1 teuml GJEDNJ-seuml peumlr sa koheuml keumlto vendime do teuml ekzekutohen
Peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml peumlrcaktojneuml kthimin ose kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me
vlereuml financiare skema e re e kompensimit e parashikuar nga ligji nr1332015 ndryshoi metodeumln e
vlereumlsimit e cila mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e
kompensimit nuk mund teuml cileumlsohet si shproneumlsim formal ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si
ldquondeumlrhyrje teuml tjerardquo sipas nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml GJEDNJ-seuml Megjithateuml Gjykata vlereumlson se
ekziston njeuml bazeuml ligjore mjaftuesheumlm e qarteuml dhe e detajuar peumlr ndeumlrhyrjen neuml keumlteuml ccedileumlshtje Po
ashtu siccedil u theksua meuml lart ndeumlrhyrja duket se ndjek njeuml qeumlllim legjitim pasi qeumlllimi i ligjit
nr1332015 eumlshteuml peumlrfundimi efektivisht i procesit teuml trajtimit teuml proneumls neumlpeumlrmjet njohjes dhe
kompensimit teuml saj brenda njeuml afati teuml arsyesheumlm (10 vjeccedilar)
18
46 Neuml situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi qeuml u
paguhet ish-pronareumlve gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml peumlrcaktuara neuml nenin 1
teuml Pro tokol l i t n r 1 teuml GJEDNJ Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml paguar peumlr ish-pronareumlt (Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias pg44)
47 Nisur edhe nga analiza e Komisionit teuml Venecias Gjykata vlereumlson se ligji objekt
shqyrtimi pavareumlsisht se parashikon njeuml metodologji teuml re vlereumlsimi peumlr kompensimin fizik dhe
financiar teuml ish pronareumlve e cila megjitheumlse rezulton neuml ndeumlrhyrje neuml teuml drejteumln e proneumls dhe
mund teuml mos u peumlrgjigjet pritshmeumlrive teuml subjekteve qeuml prek ligji rezulton se neuml teumlreumlsineuml e tij
respekton proporcionalitetin e ndeumlrhyrjes neuml teuml drejteumln e kompensimit teuml proneumls ish pronareumlve
dhe si e tilleuml eumlshteuml neuml respektim teuml nenit 1 teuml Protokollit 1 teuml KEDNJ-seuml
D Peumlr pretendimin e cenimit teuml seuml drejteumls seuml ankimit
48 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se ligji cenon teuml drejteumln e ankimit pasi duke parashikuar
veteumlm ankimin e vendimeve teuml ATP-seuml neuml Gjykateumln e Apelit praktikisht ka pamundeumlsuar
ankimin e vendimit gjyqeumlsor neuml njeuml gjykateuml neuml teuml larteuml duke qeneuml se vendimet e Gjykateumls seuml
Apelit janeuml vendime teuml formeumls seuml prereuml dhe peumlrfundimtare dhe Gjykata e Larteuml eumlshteuml gjykateuml e
ligjit dhe si e tilleuml nuk mund teuml investohet neuml fakte teuml ccedileumlshtjes Gjithashtu subjektet e
shproneumlsuara nuk mund teuml kundeumlrshtojneuml neuml gjykateuml metodologjineuml e vlereumlsimit pra meumlnyreumln se
si eumlshteuml vlereumlsuar prona e kompensuar por veteumlm vlefteumln financiare Neni 19 parashikon teuml
drejteumln e ankimit ndaj vendimit te ATP-seuml veteumlm peumlr vlereumln e kompensimit pra pronari nuk ka teuml
drejteuml teuml kundeumlrshtojeuml metodologjineuml ku bazohet vlereumlsimi Pra kufizimi i seuml drejteumls seuml ankimit
lidhet edhe me themelin e ankimit jo veteumlm me shkalleumln e gjykateumls ku ai shqyrtohet
49 Sipas parashtrimeve teuml subjekteve teuml interesuara ankimi neuml gjykateumln e apelit beumln teuml
mundur moszgjatjen e procedurave dhe mbylljen sa meuml teuml shpejteuml teuml procesit Shteti Shqiptar i ka
qeumlndruar asaj qeuml kjo gjykateuml dhe GJEDNJ-ja ka theumlneuml keumlto vendime janeuml kuazi gjyqeumlsore dhe
duhen ekzekutuar Nuk ka kompetenceuml asnjeuml organ administrativ trsquoi rishikojeuml ato prandaj nuk ka
njeuml rishikim por veteumlm njeuml ploteumlsim teuml vendimit Sipas Keumlshillit teuml Ministrave eumlshteuml konstatuar se
keumlto vendime nuk janeuml ekzekutuar asnjeumlhereuml sepse ato nuk kaneuml njeuml vlereuml teuml peumlrcaktuar qarteuml
Neumlse ato do teuml kishin njeuml vlereuml ekonomike apo financiare do teuml ishin ekzekutuar neumlpeumlrmjet
sistemit teuml zakonsheumlm Mosekzekutimi i vendimeve lidhet me mungeseumln e vlereumlsimit teuml tyre dhe
19
ky ka qeneuml njeuml proces i qeumlllimsheumlm peumlr teuml mos i ekzekutuar ato Keumlshtu qeuml sot ligji i ri u jep njeuml
vlereuml ekonomike neuml meumlnyreuml qeuml teuml ekzekutohen
50 Lidhur me keumlteuml pretendim Gjykata neuml praktikeuml teuml vazhdueshme ka vlereumlsuar se
kontrolli gjyqeumlsor ndaj akteve me karakter administrativ duke qeneuml shprehje e parimit teuml
kontrollit dhe balancimit teuml pushteteve e duke qeumlndruar neuml themel teuml pavareumlsiseuml seuml organeve ka
ndryshime thelbeumlsore nga kontrolli administrativ qeuml kryhet neuml rrugeuml hierarkike apo nga organe teuml
krijuara posaccedileumlrisht Dallimet qeumlndrojneuml krahas teuml tjerave neuml rrafshin procedural neuml kuptim qeuml
gjykatat neuml kontrollin e keumltyre akteve respektojneuml rregullat e parashikuara neuml legjislacionin
procedural dhe nuk mund teuml interferojneuml e as teuml adaptojneuml procedura administrative Gjykata e
vlereumlson keumlteuml pretendim neuml lidhje me teuml drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt ligjor neuml kuptim teuml nenit
42 teuml Kushtetuteumls E drejta peumlr trsquoiu drejtuar gjykateumls ndeumlr teuml tjera ka peumlr qeumlllim teuml garantojeuml
shtetasit nga ccedildo veprim qeuml u shkakton cenim teuml teuml drejtave teuml tyre pa peumlrjashtuar rastet kur
cenimi vjen nga ndonjeuml akt i administrateumls shteteumlrore Shteti i seuml drejteumls presupozon qeuml ccedildo
ndeumlrhyrje e autoriteteve ekzekutive neuml teuml drejtat e individit apo teuml personave juridikeuml duhet teuml jeteuml
objekt i njeuml kontrolli efektiv nga njeuml organ qeuml ofron garantimin e pavareumlsiseuml dhe paaneumlsiseuml gjateuml
procesit teuml shqyrtimit teuml procesit (shih vendimin nr10 dateuml 29022016 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
51 Neuml njeuml rast teuml ngjasheumlm Gjykata konstatoi se e drejta e ankimit gjyqeumlsor ndaj
vendimeve teuml njeuml organi administrativ duke parashikuar mjetin dhe afatin e ankimit ploteumlsonte
standardin kushtetues teuml seuml drejteumls seuml ankimit Peumlr rrjedhojeuml Gjykata ccedilmoi se parashikimi ligjor
ishte i mjaftuesheumlm peumlr teuml realizuar teuml drejteumln e ankimit gjyqeumlsor ndaj akteve administrative qeuml
nxjerr organi administrativ (Shih vendimin nr 25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
52 Neuml ccedileumlshtjen konkrete peumlr shqyrtim Gjykata vlereumlson se e drejta e ankimit e
parashikuar nga ligji nr 1332015 i ploteumlson kriteret peumlr teuml pasur njeuml kontroll gjyqeumlsor teuml akteve
teuml nxjerra nga organe administrative ose kuazi gjyqeumlsore Pretendimi i keumlrkuesve se nuk duhej
parashikuar si shkalleuml e ankimit Gjykata e Apelit por gjykata administrative e shkalleumls seuml pareuml si
gjykateuml kompetente peumlr shqyrtimin e ankimit ndaj vendimeve teuml ATP-seuml nuk eumlshteuml i bazuar
Gjykata thekson se shteti nuk ka detyrim teuml parashikojeuml meuml shumeuml se njeuml shkalleuml ankimi peumlr sa
koheuml qeuml ka njeuml ankim neuml njeuml gjykateuml teuml parashikuar me ligj neuml kuptim teuml nenit 43 teuml Kushtetuteumls
si dhe nenit 13 teuml KEDNJ-seuml Neuml keumlto kushte Gjykata vlereumlson se kriteri i kontrollit gjyqeumlsor teuml
akteve teuml pushtetit publik eumlshteuml i garantuar nga ligji objekt shqyrtimi
DH Peumlr pretendimet e tjera
20
53 Peumlr sa i takon pretendimeve teuml keumlrkuesve sa i takon skemeumls seuml kompensimit financiar
teuml parashikuar nga neni 7 i ligjit Gjykata nuk arriti teuml formojeuml shumiceumln e nevojshme dhe peumlr
keumlteuml arsye vendosi refuzimin e keumlrkeseuml1
54 Lidhur me pretendimet e tjera teuml keumlrkuesve qeuml kaneuml teuml beumljneuml me cenimin e seuml drejteumls
seuml proneumls dhe barazineuml e shtetasve para ligjit Gjykata i ka vlereumlsuar ato neuml kuadeumlr teuml ndeumlrhyrjes
seuml ligjveumlneumlsit sipas kritereve teuml nenit 17 teuml Kushtetuteumls si meuml lart dhe nuk e sheh teuml nevojshme trsquoi
trajtojeuml ato meuml vete pasi lidhen me teuml njeumljtat shkaqe dhe pasoja juridike
55 Nisur nga sa meuml sipeumlr neuml peumlrfundim teuml shqyrtimit Gjykata vlereumlson se ligji objekt
shqyrtimi neuml pikat 3 dhe 5 teuml nenit 6 teuml tij cenon sigurineuml juridike dhe si teuml tilla nuk janeuml neuml
pajtim me Kushtetuteumln
PEumlR KEumlTO ARSYE
Gjykata Kushtetuese e Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml neuml mbeumlshtetje teuml neneve 131 dhe 134 teuml
Kushtetuteumls si dhe teuml neneve 72 e neuml vijim teuml ligjit nr 8577 dateuml 10022000 ldquoPeumlr organizimin
dhe funksionimin e Gjykateumls Kushtetuese teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo me shumiceuml votash
V E N D O S I
- Pranimin pjeseumlrisht teuml keumlrkeseumls
- Shfuqizimin si antikushtetues teuml nenit 6 pika 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin
e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit teuml pronaverdquo
- Refuzimin e keumlrkeseumls peumlr shfuqizimin e nenit 6 pika 1 shkronja ldquobrdquo si dhe teuml nenit 7
pika 2 shkronja ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml ligjit teuml meumlsipeumlrm
- Rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pjeseumln tjeteumlr
Ky vendim eumlshteuml peumlrfundimtar i formeumls seuml prereuml dhe hyn neuml fuqi diteumln e botimit neuml
Fletore Zyrtare
1 Gjyqtari F Hoxha eumlshteuml shprehur dhe peumlr shfuqizimin e fjaleumlve ldquokthim dherdquo neuml pikeumln 1 teuml nenit 6 dhe shkronjeumls
ldquobrdquo pika 1 teuml nenit teuml meumlsipeumlrm dhe pikeumln ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml nenit 7 Gjyqtareumlt GDizdari dhe VKristo kaneuml votuar peumlr
shfuqizimin e teuml gjitheuml ligjit
MENDIM PAKICE
1 Peumlr arsye se nuk ndajmeuml teuml njeumljtin qeumlndrim me shumiceumln neuml ccedileumlshtjen me objekt
shfuqizimin si teuml papajtuesheumlm me Kushtetuteumln dhe KEDNJ-neuml teuml ligjit nr1332015 dateuml
05122015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit teuml pronaverdquo
vlereumlsojmeuml qeuml teuml paraqesim argumentet peumlr qeumlndrimin toneuml si gjyqtareuml neuml pakiceuml
2 Neuml peumlrfundim teuml gjykimit Gjykata ka vendosur pranimin pjeseumlrisht teuml keumlrkeseumls
shfuqizimin si teuml papajtuesheumlm me Kushtetuteumln teuml nenit 6 pikat 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015
refuzimin e keumlrkeseumls peumlr shfuqizimin e nenit 6 pika 1 shkronja ldquobrdquo si dhe nenit 7 pika 2
shkronja ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml ligjit dhe rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pjeseumln tjeteumlr Neuml arsyetimin e vendimit
peumlr shfuqizimin e pikave 3 dhe 5 teuml nenit 6 shumica ka vlereumlsuar se keumlto dispozita ligjore sipas
peumlrmbajtjes seuml tyre kuptohen si njeuml shproneumlsim i ri duke qeneuml se parashikojneuml rivlereumlsimin e
pronave teuml kthyera ose teuml kompensuara meuml pareuml Neuml keumlteuml keumlndveumlshtrim keumlto dy dispozita krijojneuml
probleme lidhur me sigurineuml juridike konkretisht peumlr sa i takon paqarteumlsiseuml dhe
paparashikueshmeumlriseuml seuml legjislacionit
3 Neuml ndryshim nga sa ka vlereumlsuar shumica si edhe bazuar edhe neuml opinionin e
Komisionit teuml Venecias peumlr vlereumlsimin e ligjit nr1332015 ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml vlereumlsojmeuml se
Gjykata duhej teuml vendoste rreumlzimin e keumlrkeseumls neuml teumlreumlsineuml e saj peumlr arsye se pretendimet e
paraqitura nga keumlrkuesit janeuml teuml pabazuara peumlr teuml gjitha argumentet qeuml do teuml paraqesim neuml vijim
4 Neuml lidhje me parimin e siguriseuml juridike neuml jurisprudenceumln e saj Gjykata ka vlereumlsuar
se mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme si standarde kushtetuese teuml
trajtuara vazhdimisht nga jurisprudenca kushtetuese peumlrbeumljneuml elemente teuml parimit teuml shtetit teuml seuml
drejteumls sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls Parimi i siguriseuml juridike peumlrfshin krahas
qarteumlsiseuml kuptueshmeumlriseuml dhe qeumlndrueshmeumlriseuml seuml sistemit normativ edhe besimin te sistemi
juridik pa marreuml peumlrsipeumlr garantimin e ccedildo pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml
favorshme ligjore Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet
vazhdimisht ose teuml jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike
teuml cilat mund teuml cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml
vendosur me akte teuml meumlparshme (shih vendimin nr5 dateuml 05022015 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
Rregullimet ligjore qeuml kaneuml teuml beumljneuml me teuml drejtat e shtetasve duhet teuml keneuml qeumlndrueshmeumlri teuml
mjaftueshme qeuml siguron vijimeumlsineuml e tyre Si rregull nuk mund teuml mohohen interesa dhe
pritshmeumlri teuml ligjshme teuml qytetareumlve nga ndryshimet neuml legjislacion Shteti duhet teuml synojeuml teuml
22
ndryshojeuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml veteumlm neumlse ndryshimi sjell pasoja pozitive (shih
vendimin nr25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
5 Bazuar neuml standardet e meumlsipeumlrme kushtetuese vlereumlsojmeuml se ligji i kundeumlrshtuar nuk
cenon parimin e siguriseuml juridike neuml asnjeuml nga elementet e saj Neuml nenin 1 teuml tij ligji nr13332015
ka peumlrcaktuar si objekt rregullimin dhe shpeumlrblimin e drejteuml teuml ccedileumlshtjes seuml proneumls krijimin dhe
administrimin e fondit teuml kompensimit si dhe peumlrcaktimin e procedurave neuml trajtimin e proneumls
me qeumlllim peumlrfundimin e keumltij procesi Kurse neuml nenin 3 ka peumlrcaktuar qarteumlsisht fusheumln e
zbatimit pra se deri ku i shtrin efektet ai konkretisht ekzekutimin e vendimeve teuml pazbatuara qeuml
njohin teuml drejteumln e kompensimit si dhe ccedileumlshtjet qeuml janeuml neuml shqyrtim neuml gjykatat e teuml gjitha
niveleve peumlr efekt kompensimi Gjithashtu edhe neni 71 i ligjit u referohet veteumlm vendimeve qeuml
kaneuml njohur teuml drejteumln e kompensimit Pra qarteumlsia e keumlsaj pjese teuml ligjit neuml lidhje me efektet e tij
vlereumlsojmeuml se hedh poshteuml pretendimin peumlr paqarteumlsi neuml rregullimin ligjor Ligji nuk ka marreuml
peumlrsipeumlr teuml rregullojeuml situateumln e krijuar me vendime qeuml janeuml shprehur peumlr kthimin fizik teuml proneumls
ccedilka rezulton e qarteuml dhe nga neni 81 i tij i cili peumlrcakton se u neumlnshtrohen procedurave teuml
kompensimit subjektet e shproneumlsuara qeuml kaneuml njeuml vendim peumlrfundimtar kompensimi financiar
etj
6 Teuml njeumljtin qeumlndrim ka mbajtur edhe Komisioni i Venecias1 i cili neuml opinionin e tij
shprehet ldquoVendimet gjyqeumlsore ose administrative teuml formeumls seuml prereuml teuml cilat parashikojneuml
dheumlnien e njeuml mase teuml caktuar kompensimi por qeuml ende nuk janeuml ekzekutuar pa dyshim qeuml
ngreneuml ccedileumlshtjen e ldquopritshmeumlriseuml legjitimerdquo dhe nuk do trsquoiacute neumlnshtrohen rivlereumlsimit sipas ligjit
nr1332015 Neuml keumlto raste nuk ka ldquondeumlrhyrjerdquo neuml kuptim teuml nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml
KEDNJ-seuml peumlr sa koheuml keumlto vendime ekzekutohen si duhet Peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml
peumlrcaktojneuml kthimin ose kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me vlereuml financiare nuk eumlshteuml e
qarteuml se deri neuml ccedilfareuml mase ngrihet ccedileumlshtja e pritshmeumlriseuml legjitime Gjithsesi skema e re e
kompensimit e parashikuar nga ligji nr1332015 ndryshoi metodeumln e vlereumlsimit e cila mund teuml
rezultojeuml neuml njeuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e kompensimit nuk mund teuml
cileumlsohet si shproneumlsim formal ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si ldquondeumlrhyrje teuml tjerardquo sipas
nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml KEDNJ-seuml Megjithateuml ndeumlrhyrja ka njeuml bazeuml ligjore teuml qarteuml neuml
ligjin nr1332015 (dhe tri aktet e tjera neumlnligjore qeuml kaneuml daleuml neuml zbatim teuml ligjit nr1332015)
Pra duket se ekziston njeuml bazeuml ligjore mjaftuesheumlm e qarteuml dhe e detajuar peumlr ndeumlrhyrjen neuml keumlteuml
ccedileumlshtje Po ashtu ndeumlrhyrja duket se ndjek njeuml qeumlllim legjitim pasi qeumlllimi i ligjit nr1332015
eumlshteuml peumlrfundimi efektivisht i procesit teuml trajtimit teuml proneumls neumlpeumlrmjet njohjes dhe kompensimit teuml
1 Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias nr861 2016 CDL-AD (2016)023
23
saj Duke pasur parasysh sfondin historik teuml problemeve teuml ndryshme qeuml lidhen me peumlrfundimin
efektiv teuml procesit teuml kthimit dhe kompensimit teuml pronave neuml Shqipeumlri duket se qeumlllimet e ligjit
nr1332015 janeuml edhe neuml interes teuml publikut brenda kuptimit teuml nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml
KEDNJ-seuml Ndeumlrhyrja eumlshteuml proporcionale neumlse fondi financiar prej 50 bilion lekeumlsh shqiptareuml
qeuml i atribuohet skemeumls seuml kompensimit peumlrgjateuml njeuml periudhe 10-vjeccedilare eumlshteuml peumlrcaktuar si
duhet duke pasur parasysh buxhetin shteteumlror neuml teumlreumlsi dhe prodhimin e brendsheumlm bruto teuml
vendit Neuml situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi qeuml
u paguhet ish-pronareumlve gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml peumlrcaktuara neuml
nenin 1 teuml Protokollit nr1 teuml KEDNJ-seuml Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml paguar peumlr ish-pronareumltrdquo
7 Ligji i ri nuk ndryshon thelbin e seuml drejteumls seuml njohur me ligjet e meumlparshme pra teuml
drejteumln peumlr kompensim teuml subjekteve peumlrfituese ccedilka neuml vlereumlsimin toneuml do teuml sillte cenim teuml
pritshmeumlrive teuml ligjshme Peumlrkundrazi ai i respekton keumlto pritshmeumlri por peumlrcakton kritere
procedura e rregulla teuml qarta peumlr meumlnyreumln e peumlrfitimit teuml keumltyre subjekteve Peumlr sa koheuml qeuml ligji i
ri nuk peumlrjashton kompensimin sipas vlereumls seuml tregut nuk mendojmeuml se ka cenim teuml parimit teuml
siguriseuml juridike teuml subjekteve qeuml trajton ligji Ligji i ri nuk ka vendosur kritere teuml reja por ka
qarteumlsuar meumlnyreumln e zbatimit teuml kritereve teuml parashikuara edhe meuml pareuml Qeumlllimi i ligjit eumlshteuml neuml
vetvete realizimi i kompensimit dhe jo ndryshimi i rregullave apo parashikimi i procedurave teuml
reja peumlr kthimin fizik teuml proneumls Kjo do teuml thoteuml se ky ligj zbatohet veteumlm peumlr ata ish-pronareuml teuml
cileumlt nuk kaneuml mundur teuml peumlrfitojneuml kthimin fizik teuml proneumls seuml tyre teuml shproneumlsuarkonfiskuar peumlr
shkak se ajo nuk ka qeneuml meuml e lireuml ose peumlr ccedilfareumldo arsye tjeteumlr Neuml keumlteuml meumlnyreuml ata peumlrfitojneuml nga
e drejta peumlr t`u kompensuar Neuml teuml njeumljteumln linjeuml duhej teuml interpretoheshin nga shumica edhe
dispozitat e shfuqizuara teuml ligjit nr1332015
8 Shteti shqiptar ka pasur detyrimin peumlr peumlrfundimin e procesit teuml kthimit dhe
kompensimit teuml pronave edhe bazuar neuml vendimin pilot teuml GJEDNJ-seuml neuml ccedileumlshtjen Manushaqe
Puto Meumlnyra qeuml ligjveumlneumlsi ka zgjedhur peumlr trajtimin dhe peumlrfundimin e keumltij procesit nuk cenon
standardet kushtetuese konkretisht teuml drejteumln e proneumls sigurineuml juridike teuml drejteumln e ankimit teuml
drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt dhe barazineuml para ligjit Neuml vlereumlsimin toneuml ligji ka vendosur
kritere teuml njeumljta e teuml qarta peumlr teuml gjitheuml personat qeuml do teuml jeneuml subjekte teuml tij Ai ka peumlrcaktuar
procedurat dhe rregullat qeuml do teuml ndiqen me qeumlllim realizimin e seuml drejteumls seuml proneumls seuml
24
peumlrfituesve dhe pritshmeumlrive teuml ligjshme teuml ish-pronareumlve si dhe njeuml afat kohor teuml vlereumlsuar si teuml
arsyesheumlm peumlr peumlrfundimin e keumltij procesi
9 Peumlr teuml gjitha argumentet e meumlsipeumlrme vlereumlsojmeuml se pretendimet e paraqitura neuml
keumlrkeseuml duhej teuml rreumlzoheshin si teuml pabazuara
Kryetar Bashkim Dedja
Aneumltareuml Besnik Imeraj Altina Xhoxhaj
25
MENDIM PAKICE
1 Bashkohemi me qeumlndrimin e shumiceumls peumlr shfuqizimin si antikushtetues teuml nenit 6
pika 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml
kompensimit teuml pronave por nuk bashkohemi me linjeumln e arsyetimit qeuml ka ndjekur shumica neuml
keumlteuml vendim si dhe me rreumlzimin e keumlrkeseumls sa i takon pjeseumls tjeteumlr teuml keumlrkimeve sipas objektit teuml
keumlrkeseumls Ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml jemi teuml qeumlndrimit qeuml Gjykata duhej teuml kishte deklaruar
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi peumlr arsyet e meumlposhtme
A Peumlr pretendimin peumlr cenim teuml siguriseuml juridike
2 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se skema e ofruar peumlr zgjidhjen e problemit sistemik neuml
lidhje me mosekzekutimin e vendimeve neuml lidhje me kompensimin e pronareumlve qeuml kaneuml njeuml
vendim peumlrfundimtar administrativ nuk garanton efektivitet neuml zgjidhjen e problemit dhe as
qarteumlsi dhe parashikueshmeumlri Neuml nenin 15 teuml ligjit 1332015 ldquoAfatet e vlereumlsimit financiar teuml
vendimeve peumlr kompensimrdquo peumlrcaktohet njeuml afat kohor prej tre vitesh peumlr teuml beumlreuml vlereumlsimin
financiar peumlr secilin subjekt i cili ka njeuml vendim teuml meumlparsheumlm qeuml i njeh teuml drejteumln peumlr
kompensim Kjo eumlshteuml njeuml qasje qeuml cenon seumlrish sigurineuml juridike dhe peumlrzgjat me ligj procesin e
kompensimit teuml pronave
3 Gjithashtu sipas keumlrkuesve rivlereumlsimi i vendimeve peumlrfundimtare administrative
dhe gjyqeumlsore neuml lidhje me kompensimin cenon parimin e siguriseuml juridike pasi peumlrmes keumltij
ligji qeveria synon trsquoi referohet ccedilmimit dhe llojit teuml tokeumls neuml momentin e shproneumlsimit Kjo do teuml
thoteuml qeuml teuml rishikohen vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml vendosur kthimin ose kompensimin e
proneumls pasi ato kaneuml marreuml formeuml teuml prereuml
4 Seuml treti sipas keumlrkuesve skema e ofruar peumlr trajtimin e dosjeve teuml patrajtuara apo ato
qeuml do teuml depozitohen rishtazi pas hyrjes neuml fuqi teuml ligjit bie ndesh me parimin kushtetues teuml
siguriseuml juridike teuml baraziseuml para ligjit dhe teuml seuml drejteumls seuml ankimit Neni 21 i ligjit peumlrcakton teuml
drejteumln e subjektit teuml shproneumlsuar peumlr trsquou kompensuar neuml proneumln e tij referuar metodologjiseuml teuml
peumlrcaktuar neuml nenin 6 dhe 7 teuml ligjit ndryshe nga sa peumlrcaktonte ligji i meumlparsheumlm qeuml njihte teuml
drejteumln e kthimit teuml proneumls dhe kompensimit teuml proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit Neuml
keumlteuml qasje legjislatori ka krijuar njeuml pasiguri juridike neuml lidhje me pritshmeumlriteuml e subjektit teuml
shproneumlsuar i cili pret teuml kompensohet referuar llojit teuml proneumls neuml momentin e shproneumlsimit
5 Keumlrkuesit pretendojneuml se ligji nuk garanton kthimin e proneumls tek pronari por
parashikon veteumlm njohjen dhe kompensimin financiar Ky i fundit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me
26
ccedilmimin real teuml tregut por me ateuml qeuml ka parashikuar qeveria dhe qeuml nuk i peumlrgjigjet vlereumls reale
financiare teuml proneumls Sipas tyre mundeumlsiteuml peumlr kthim fizik nuk janeuml parashikuar fare neuml ligj por
edhe kompensimi financiar eumlshteuml i mangeumlt pasi i keumlrkohet pronarit teuml heqeuml doreuml nga njeuml pjeseuml e
madhe e vlereumls Gjithashtu eumlshteuml hequr edhe mundeumlsia e pronareumlve peumlr teuml ushtruar teuml drejteumln e
parablerjes
6 Duke iu referuar ligjit objekt shqyrtimi ne mendojmeuml se ai paraqet probleme
kushtetutshmeumlrie sa i takon formave teuml kompensimit teuml pronave pronareumlve si dhe metodologjiseuml
seuml vlereumlsimit teuml objekteve qeuml trajtohen sipas keumltij ligji
7 Konkretisht referuar nenit 2 qeuml parashikon objektin e ligjin peumlrmenden veteumlm termat
ldquokompensim dhe shpeumlrblim i drejteuml i kompensimitrdquo Pra termi kthim i proneumls nuk rezulton teuml jeteuml
objekt i ligjit ndryshe nga sa ka qeneuml neuml teuml gjitha ligjet e meumlparshme me objekt kthimin dhe
kompensimin e pronave ish-pronareumlve i cili eumlshteuml shfuqizuar me hyrjen neuml fuqi teuml ligjit objekt
shqyrtimi Meuml tej neuml teuml gjitheuml tekstin e ligjit parashikohen veteumlm format e kompensimit
(financiar me prona teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose me prona teuml shitura neuml ankand) Eumlshteuml e kuptueshme
dhe e qarteuml qeuml qeumlllimi i ligjveumlneumlsit ka ndryshuar duke mos synuar meuml kthimin fizik teuml proneumls aty
ku eumlshteuml i mundur siccedil ka qeneuml me legjislacionin e meumlparsheumlm por neuml teuml gjitha rastet veteumlm
kompensimin e saj fizik ose financiar pavareumlsisht situateumls juridike neuml teuml cileumln ndodhet pronari
Kjo peumlrfshin edhe rastet kur pronari ka vendime peumlrfundimtare qeuml i kthejneuml proneumln por peumlr shkak
se vendimet nuk janeuml ekzekutuar sepse prona ka qeneuml e zeumlneuml ose shteti nuk ka arritur ta tjeteumlrsojeuml
de facto tek pronari ky pronar sot me keumlteuml vendim kthimi teuml proneumls pavareumlsisht titullit juridik qeuml
ka fituar do teuml kompensohet dhe nuk do teuml marreuml fizikisht proneumln teuml cileumln ia ka kthyer organi
kompetent
8 Ne mendojmeuml se ky qeumlndrim i ligjveumlneumlsit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me parimin e
siguriseuml juridike peumlr keumlto arsye
9 Seuml pari nuk jepet ndonjeuml shpjegim ose argument i natyreumls kushtetuese lidhur me
mosparashikimin ose eleminimin e procesit teuml kthimit fizik teuml proneumls aty ku njeuml gjeuml e tilleuml eumlshteuml e
mundur Ligjveumlneumlsi ka vendosur veteumlm kompensimin (financiar ose fizik me objekte teuml tjera) gjeuml
qeuml nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me kuadrin normativ teuml derisoteumlm i cili i jepte peumlrpareumlsi kthimit fizik
teuml proneumls dhe neumlse ky srsquoishte i mundur i drejtohet formave teuml tjera Gjykata ka tashmeuml njeuml
praktikeuml teuml konsoliduar lidhur me garantimin e seuml drejteumls seuml proneumls nga ligjveumlneumlsi me theks edhe
tek kategoriteuml e personave teuml shproneumlsuar nga regjimi komunist Kjo Gjykateuml neuml vendimin e saj
nr 302005 ka arsyetuar se ligji i meumlparsheumlm peumlr kthimin dhe kompensimin e pronave (i
shfuqizuar nga ligji objekt shqyrtimi) peumlrshkohet nga parimi sipas teuml cilit shteti merr peumlrsipeumlr
27
(detyron vetveten) tu kthejeuml ish-pronareumlve dometheumlneuml ti riproneumlsojeuml ata me ato prona qeuml
faktikisht dhe juridikisht eumlshteuml e mundur teuml kthehen pasi ekzistojneuml efektivisht e janeuml neuml fondin e
proneumlsiseuml shteteumlrore ose mbahen pa arsye teuml peumlrligjura nga teuml tjereumlt Ligji objekt shqyrtimi duket
se nuk ndjek keumlteuml linjeuml teuml vendosur nga ligji i meumlparsheumlm dhe vendimi i Gjykateumls
10 Duke iu referuar edhe vendimit teuml GJEDNJ Beshiri dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml
22 gusht 2006 ldquokur njeuml Shtet Kontraktues qeuml ka ratifikuar Konventeumln peumlrfshireuml Protokollin e
Pareuml Shteseuml dekreton legjislacionin qeuml rregullon kthimin e ploteuml ose teuml pjessheumlm teuml proneumls seuml
konfiskuar neuml regjimin e meumlparsheumlm ky legjislacion mund teuml konsiderohet si gjenerues i njeuml teuml
drejte teuml re proneumlsie teuml mbrojtur nga neni 1 i protokollit nr 1 peumlr personat qeuml i ploteumlsojneuml
kushtet peumlr teuml fituar njeuml teuml drejteuml teuml tilleuml E njeumljta gjeuml mund teuml aplikohet neuml lidhje me rregullimet
ligjore peumlr kthimin ose kompensimin teuml parashikuara para ratifikimit neumlse ky legjislacion mbetet
neuml fuqi pas ratifikimit nga Shteti Kontraktues i Protokollit teuml Pareuml Shteseuml (shih Broniowski k
Poland [GC] 3144396 sect125 ECHR 2004-V)rdquo
11 Ne jemi teuml qeumlndrimit se heqja ose mosparashikimi i kthimit fizik teuml proneumls aty ku
eumlshteuml e mundur dhe parashikimi i kompensimit fizik me njeuml fond toke qeuml eumlshteuml meuml seuml paku i
dyshimteuml dhe jo i sigurt neuml pritshmeumlriteuml e tij nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me qeumlllimin qeuml ka ligji dhe as
me detyrimet nga vendimet e GJEDNJ-seuml peumlr njeuml zgjidhe efektive dhe peumlrfundimtare nga shteti
shqiptar peumlr ccedileumlshtjen e pronave
12 Seuml dyti lidhur me metodologjineuml e parashikuar peumlr kompensimin financiar mendojmeuml
se kjo meumlnyreuml llogaritje peumlr teuml kompensuar peumlrfundimisht pronareumlt nuk respekton konceptin e
shpeumlrblimit teuml drejteuml referuar edhe jurisprudenceumls seuml Gjykateumls Kushtetuese
13 Neuml kapitullin 2 teuml ligjit objekt shqyrtimi janeuml peumlrcaktuar rregullat peumlr kompensimin e
vendimeve peumlrfundimtare neuml lidhje me metodologjineuml e vlereumlsimit si dhe format e kompensimit
dhe teuml vlereumlsimit Keumlto rregulla vlejneuml si peumlr vendimet peumlr dosjet e patrajtuara por edhe peumlr
dosjet peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar
14 Sipas ligjit teuml gjitha vendimet peumlrfundimtare peumlr kthim dhe kompensim prone peumlr
peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit do trsquoi neumlnshtrohen keumlsaj meumlnyre vlereumlsimi
(i) Prona e njohur peumlr kompensim vlereumlsohet neuml bazeuml teuml zeumlrit kadastral qeuml ka pasur neuml
koheumln e shproneumlsimit
(ii) Prona e kthyer vlereumlsohet sipas zeumlrit kadastral aktual teuml saj dhe sipas zeumlrit kadastral
qeuml ka pasur neuml koheumln e shproneumlsimit duke llogaritur diferenceumln e vlereumls qeuml do teuml rezultojeuml nga
ndryshimi i zeumlrit kadastral
28
(iii) Vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml njohur veteumlm teuml drejteumln e kompensimit do teuml
vlereumlsohen sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur prona neuml momentin e shproneumlsimit sipas
peumlrcaktimeve teuml meumlsipeumlrme
(iv) Neuml rastet kur subjektet e shproneumlsuara kaneuml peumlrfituar me vendim kthim dhe
kompensim diferenca e llogaritur si meuml sipeumlr do teuml zbritet nga vlereumlsimi i vlereumls seuml proneumls seuml
njohur peumlr kompensim
(v) Vlereumlsimi peumlr vendimin peumlrfundimtar qeuml ka njohur teuml drejteumln e kompensimit duke
marreuml si referim zeumlrin kadastral sipas origjineumls seuml proneumls qeuml ndodhet meuml afeumlr proneumls qeuml do teuml
kompensohet duke u bazuar neuml harteumln e vlereumls neuml koheumln e hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Neuml rast se
praneuml proneumls qeuml do teuml kompensohet gjenden disa zeumlra kadastrale teuml njeumljteuml me ateuml teuml origjineumls seuml
proneumls me distanceuml teuml njeumljteuml dhe me vlera teuml ndryshme ateumlhereuml peumlr referim neuml peumlrllogaritje
merret zona qeuml ka ccedilmimin meuml teuml larteuml
(vi) Neuml rast se ATP merr njeuml vendim peumlr njohje dhe kompensim fizik neuml proneumln e
subjektit prona vlereumlsohet sipas pikeumls 1 teuml nenit 6 Kur nga ky vlereumlsim rezulton se subjekti
peumlrfiton njeuml proneuml qeuml ka vlereuml meuml teuml larteuml se sa prona qeuml ka pasur neuml momentin e shproneumlsimit
ateumlhereuml subjekti i kompensohet fizikisht sipeumlrfaqja qeuml i korrespondon vlereumlsimit dhe pjesa tjeteumlr
kalon neuml fondin e tokeumls me vendim teuml ATP-seuml
(vii) Vlera e aksioneve obligacioneve kompensimi financiar apo ccedildo lloj kompensimi
tjeteumlr duke peumlrfshireuml dispozitat ligjore peumlr ndarjen e tokeumls bujqeumlsore qeuml subjekti apo
trasheumlgimtareumlt e tij kaneuml peumlrfituar meuml pareuml do teuml zbritet nga shuma e peumlrllogaritur peumlr
kompensim
(viii) Peumlr vendimet e kompensimit teuml peumlrcaktuara me vlereuml dhe ende teuml pa ekzekutuara
nga periudha e njohjes seuml teuml drejteumls peumlr kompensim deri neuml marrjen e shpeumlrblimit subjektet e
shproneumlsuara do teuml peumlrfitojneuml indeksimin sipas vlereumls zyrtare teuml inflacionit dhe interes bankar
sipas mesatares vjetore teuml nxjerreuml nga Banka e Shqipeumlriseuml neuml momentin e hyrjes neuml fuqi teuml ligjit
15 Referuar ligjit objekti shqyrtimi vlereumlsimi i proneumls sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur
neuml momentin e shproneumlsimit eumlshteuml neuml shkelje teuml drejtpeumlrdrejt teuml parimit teuml siguriseuml juridike dhe teuml
baraziseuml para ligjit teuml shtetasve duke ndryshuar situateumln ligjore gjateuml procesit neuml sens
peumlrkeqeumlsues peumlr pjeseumltareuml teuml seuml njeumljteumls kategori pa pasur njeuml shkak teuml arsyesheumlm
16 Neuml vendimin Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml pg113 GJEDNJ ka orientuar shtetin
shqiptar duke theksuar se ldquoNeuml veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e
shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml
rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Gjykata
29
nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml
kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml
lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimiProcesi
i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga
kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i
paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln
qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlve Qeveria nuk
ka beumlreuml njeuml vlereumlsim teuml drejteuml neuml keumlteuml drejtim ndeumlrkoheuml qeuml eumlshteuml e qarteuml qeuml kishte mundeumlsi teuml
tjera teuml cilat duhej teuml merrnin prioritet veccedil kompensimit financiar peumlr ekzekutimin e vendimeve
peumlrfundimtare duke mos kaluar neuml arbitraritetin sa teuml ceumlnohet njeuml e drejteuml e reumlndeumlsishme siccedil
eumlshteuml ajo e proneumls dhe e procesit teuml rregullt ligjor qeuml i referohet ekzekutimit teuml njeuml vendimi
peumlrfundimtar Ndryshe nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe ndryshe nga sa eumlshteuml orientuar peumlrmes
Vendimit pilot Qeveria i ka kushtuar veumlmendje kompensimit financiar referuar nenit 8 teuml Ligjit
Neuml vendimin pilot GJEDNJ ka orientuar Qeverineuml drejt shfryteumlzimit teuml formave teuml tjera
alternative teuml kompensimit Gjithashtu Sekretariati neuml vlereumlsimin e skemeumls seuml kompensimit teuml
paraqitur nga Qeveria peumlrmes Ligjit ka vlereumlsuar se e ka teuml pamundur teuml kuptojeuml qeumlllimin e
Qeveriseuml qeuml ka aplikuar njeuml formeuml teuml tilleuml neuml hierarki peumlr kompensimin dhe ka shfaqur dyshime
referuar diskriminimit teuml mundsheumlm qeuml mund teuml krijohet mes atyre qeuml u eumlshteuml dheumlneuml e drejta e
kthimit meuml pareuml dhe tani u jepet e drejta e kompensimit2rdquo
17 Keumlshtu referuar vendimit Puto k Shqipeumlriseuml GJEDNJ ka ccedilmuar se ldquoSiccedil u pranua
nga Qeveria neuml Planin e saj teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml
besuesheumlm neuml lidhje me numrin e peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta
te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993
Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml
rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e
peumlrgjithshme teuml kompensimit si dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml
kompensimitPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1Rishikimi dhe
2 Shih Document H Exec (2015)16 para 45 53 teuml Komitetit teuml Ministrave
30
peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke
marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml
fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr
Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml
paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimi Procesi i vendimmarrjes peumlr llojin e kompensimit qeuml do
teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e besimit teuml publikut Do
teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml shpeumlrndaheshin
peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore qeuml vendimet e
autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen rishikimit
gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjeje Procesi i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve
peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit
Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml
legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar
teuml paguar ish pronareumlve Nga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml
sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml
unifikuara hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml
ardhshme ligjorerdquo
18 Pra neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur detyrimet e shtetit shqiptar sipas vendimit teuml
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml janeuml keumlto
(i) Teuml evitohen ndryshimet e vazhdueshme legjislative ldquoShteti i paditur duhet teuml marreuml
masa teuml peumlrgjithshme prioritare me qeumlllim sigurimin neuml meumlnyreuml efektive teuml seuml drejteumls peumlr
kompensim ndeumlrsa vendos balanceuml teuml drejteuml midis interesave teuml ndryshme neuml fjaleuml (shihni peumlr
shembull Burdov (nr 2) teuml cituar meuml lart sect 125) Neuml bazeuml teuml monitorimit nga Komiteti i
Ministrave Shteti i paditur mbetet i lireuml teuml zgjedheuml mjetet me teuml cilat do teuml peumlrmbusheuml detyrimin e
tij ligjor sipas Nenit 46 teuml Konventeumls me kusht qeuml keumlto mjete teuml jeneuml teuml pajtueshme me
peumlrfundimet e caktuara neuml vendimin e Gjykateumls (shihni Scozzari dhe Giunta kundeumlr Italiseuml [GC]
nr 3922198 dhe 4196398 sect 249 GJEDNJ 2000-VIII) Gjykata veumlren fillimisht se legjislacioni
aktual mbi proneumlsineuml eumlshteuml ndryshuar shpesh teuml pakteumln shtateuml hereuml gjateuml periudheumls 2004-2010
Ndeumlrsa ndryshimet legjislative mund teuml reflektojneuml njeuml situateuml teuml peumlrmireumlsuar kompleksiteti i
dispozitave legjislative ndryshimet e shpeshta teuml tyre si dhe praktika e papajtueshme gjyqeumlsore
qeuml rezulton nga to do teuml kontribuojeuml neuml meumlnyreuml teuml pashmangshme neuml njeuml mungeseuml teuml
peumlrgjithshme teuml siguriseuml juridike Shteti i paditur duhet teuml shmangeuml ndryshimet e shpeshta teuml
31
legjislacionit dhe teuml shqyrtojeuml me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare peumlrpara se teuml
paraqeseuml ndryshime teuml meumltejshmerdquo (pg110)
(ii) Teuml beumlhet i disponuesheumlm informacion i sakteuml dhe i besuesheumlm dhe teuml analizohen
me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare ldquoSiccedil u pranua nga Qeveria neuml Planin e saj
teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml besuesheumlm neuml lidhje me numrin e
peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e
kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993 Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml
sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte
mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e peumlrgjithshme teuml kompensimit si
dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml kompensimitrdquo (pg111)
(iii) Teuml krijohen mjete kompensimi teuml keumlnaqshme dhe teuml evitohen kriteret procedurale teuml
pavolitshme ldquoPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1rdquo (pg112)
(iv) Transparenceuml e ploteuml dhe efektivitet neuml procesin vendimmarreumls ldquoGjykata veumlren se
skema e kompensimit duhet teuml trajtojeuml peumlrfundimet e nxjerra sipas Nenit 13 teuml Konventeumls Neuml
veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi
financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e
kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Rishikimi dhe peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet
trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls
dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml
tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat
eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra t tjera
kompensimirdquo (pg113-114)
(v) Caktimi i afateve ligjore teuml detyrueshme reale dhe parashikimi i burimeve financiare
dhe njereumlzore teuml mjaftueshme ldquoKrejt neuml ndryshim nga propozimet neuml Planin e Veprimit teuml
Qeveriseuml qeuml nuk kishte peumlrmendur afate konkrete Gjykata nuk mund teuml theksojeuml mjaftuesheumlm
reumlndeumlsineuml e caktimit teuml afateve realiste statutore dhe detyruese neuml lidhje me ccedildo hap teuml procesit
Shtyrjet e shpeshta teuml afateve siccedil ka ndodhur deri tani nuk kontribuojneuml neuml njeuml zgjidhje teuml
shpejteuml teuml problemeve teuml identifikuara dhe deumlmtojneuml meuml tej besimin e publikut Eumlshteuml e
32
reumlndeumlsishme qeuml me qeumlllim garantimin e zbatimit efektiv teuml masave teuml peumlrgjithshme neuml
dispozicion teuml autoriteteve kompetente teuml vihen burime teuml mjaftueshme njereumlzore dhe materiale
dhe teuml garantohet bashkeumlrendimi midis institucioneve teuml ndryshme me synim shkeumlmbimin e
informacionit Sa hereuml qeuml teuml jeteuml e mundur autoritetet mund teuml shqyrtojneuml mundeumlsineuml e shkurtimit
teuml burimeve duke bashkuar institucione teuml ndryshme me qeumlllim shmangien e mbivendosjeve dhe
zvogeumllimin e kostove dhe shpenzimeve operative Krijimi i strukturave teuml reja institucionale nuk
duhet teuml konsiderohet si njeuml shtreseuml tjeteumlr e procesit por duhet teuml justifikohet ploteumlsishtrdquo (pg116-
117)
(vi) Rritja e barreumls seuml pronareumlve teuml paligjsheumlm qeuml keumlrkojneuml teuml legalizojneuml teuml drejtat e
proneumlsiseuml neuml pronat e ish-pronareumlve si dhe neuml pronat shteteumlrore ldquoProcesi i kompensimit teuml ish
pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml karakterizohet nga kompensimi i ish
pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml
rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i
afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlverdquo (pg115)
(vii) Krijimi i njeuml sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pasurive teuml
paluajtshme ldquoNga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml sistemi
transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml unifikuara
hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml ardhshme
ligjorerdquo
(viii) Mbajtja e diskutimeve teuml gjeumlra publike ldquoProcesi i vendimmarrjes peumlr llojin e
kompensimit qeuml do teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e
besimit teuml publikut Do teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml
shpeumlrndaheshin peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore
qeuml vendimet e autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen
rishikimit gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjejerdquo
19 Sa i takon detyrimeve neuml pikat (ii) (iii) (vi) dhe (vii) nuk u dha asnjeuml informacion
thelbeumlsor ose argument bindeumls i nivelit kushtetues nga subjektet e interesuara se si janeuml realizuar
ose peumlrse nuk janeuml parashikuar neuml ligj keumlto detyrime Peumlr keumlteuml arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se
orientimet e GJEDNJ-seuml neuml vendimin Manushaqe Puto etj k Shqipeumlriseuml nuk janeuml misheumlruar neuml
ligjin objekt shqyrtimi
20 GJEDNJ neuml rastin Vrioni k Shqipeumlriseuml ka arritur neuml peumlrfundimin se referuar edhe
meumlnyreumls seuml peumlrllogaritjes neuml rastin Driza k Shqipeumlriseuml metoda e peumlrllogaritjes do teuml duhej teuml ishte
vlera e proneumls neuml momentin e nxjerrjes seuml vendimit por neuml kushtet qeuml Shqipeumlria deumlshtoi teuml kishte
33
njeuml harteuml vlere qeuml neuml vitin 1993 GJEDNJ iu referua vlereumls seuml proneumls neuml momentin e kompensimit
bazuar neuml harteuml vlereuml qeuml reflekton ccedilmimin e tregut Pra rrjedhimisht qeveria duhej teuml kishte
marreuml parasysh vlereumln e proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit teuml kompensimit jo teuml
shproneumlsimit Pra GJEDNJ e ka udheumlzuar qeverineuml shqiptare se cileumls vlereuml duhej trsquoi referohej neuml
ccedileumlshtjet qeuml lidhen me kompensimin Skema e ofruar nga ligji objekt shqyrtimi nuk respekton keumlteuml
orientim teuml GJEDNJ
21 Sa i takon kritereve teuml shpeumlrblimit teuml drejteuml ato janeuml peumlrshkruar nga GJEDNJ-ja neuml
vendimin e saj peumlr ccedileumlshtjen Driza k Shqipeumlriseuml Neuml keumlteuml vendim GJEDNJ eumlshteuml shprehur ndeumlr teuml
tjera se ldquoGjykata ccedilmon se neuml rrethanat e ccedileumlshtjes neuml fjaleuml kthimi i parceleumls seuml vogeumll teuml tokeumls
ashtu siccedil u caktua me vendimin gjyqeumlsor teuml formeumls seuml prereuml teuml Gjykateumls seuml Larteuml teuml dateumls 17
dhjetor 1998 seuml bashku me pagimin e fitimit teuml munguar si dhe teuml kompensimit neuml vlereuml neuml
lidhje me parceleumln e madhe teuml tokeumls neuml bazeuml teuml vendimit teuml dateumls 7 dhjetor 2000 duke peumlrfshireuml
edhe shkalleumln e interesit qeuml pasqyron ndeumlrhyrjen pasojeuml e seuml cileumls ishte humbja e proneumlsiseuml seuml
parceleumls seuml madhe teuml tokeumls do ta vendosnin ankuesin sa meuml shpejt teuml jeteuml e mundur neuml njeuml situateuml
teuml njeumljteuml me ateuml neuml teuml cileumln do teuml kish qeneuml ai po teuml mos kishim shkelje teuml Konventeumlsrdquo
22 GJEDNJ e ka elaboruar meuml tej kuptimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo neuml ccedileumlshtjen Vrioni
k Shqipeumlriseuml teuml dateumls 13112007 sect 135 duke beumlreuml referim peumlr kompensimin e keumlrkuesve tek
harta e vlereumls seuml proneumls e vitit 2008 GJEDNJ u shpreh neuml keumlteuml pikeuml se ldquoneuml peumlrzgjedhjen e
harteumls seuml vlereumls seuml proneumls seuml vitit 2008 ajo ndeumlr teuml tjera pati parasysh teuml arriheshin qeumlllimet e
shpeumlrblimit teuml drejteuml teuml peumlrshkruara neuml ccedileumlshtjen ldquoDriza k Shqipeumlriseumlrdquo
23 Referuar ligjit dhe shpjegimeve teuml subjektit teuml interesuar Keumlshilli i Ministrave
rezulton se koncepti i shpeumlrblimit teuml drejteuml eumlshteuml misheumlruar jo neuml elementeumlt e elaboruar nga
GJEDNJ-ja por neuml elementeuml teuml ndrysheumlm qeuml nuk garantojneuml shpeumlrblim teuml drejteuml dhe si rrjedhim as
barazi midis subjekteve teuml shproneumlsuara Neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur ligji pavareumlsisht nga ajo qeuml
parashtrohet nga subjektet e interesuara de facto synon
(i) rivlereumlsim teuml teuml gjitha pronave teuml subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cilat u janeuml kthyer
atyre me vendime peumlrfundimtare meuml teuml hershme sipas kushteve teuml parashikuara neuml nenin 6 sect (1)
ndash (4) teuml ligjit Ky vlereumlsim do teuml sheumlrbejeuml si peumlrfitim i zbritsheumlm peumlr qeumlllime teuml zbatimit teuml nenit 6
sect (6) nenit 7 nenit 21 sect (4) nenit 23 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlt teuml cileumlve u
eumlshteuml kthyer njeuml pjeseuml e pronave me vendime meuml teuml hershme teuml teumlrhiqen nga keumlrkesat peumlr njohjen
e pronave sepse nenet e ldquopeumlrfitimeve teuml zbritshmerdquo qeuml urdheumlrojneuml rivlereumlsimin e pasurive teuml
kthyera sipas kritereve teuml ligjit neuml fjaleuml i peumlrjashtojneuml ata automatikisht nga fusha e zbatimit teuml
ligjit nr13315
34
(ii) vlereumlsim financiar teuml proneumls seuml origjineumls qeuml u kthehet pronareumlve llogaritur sipas
kritereve teuml nenit 6 pika 1ndash4 teuml ligjit me qeumlllim qeuml teuml zbritet diferenca qeuml rezulton neuml zbatim teuml
nenit 65 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlve iu hiqet e drejta e kthimit teuml njeuml pjese teuml
pasuriseuml seuml origjineumls megjitheumlse iu eumlshteuml njohur e drejta e proneumls seuml tyre
(iii) pushim i shqyrtimit teuml keumlrkesave peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar qeuml nuk ka
urdheumlruar kompensim teuml proneumls sipas nenit 72 pika ccedil) teuml Ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhje shteti
nuk ka detyrim teuml zbatojeuml vendimet peumlrfundimtare teuml KKKP AKKP dhe vendimet gjyqeumlsore qeuml
kaneuml urdheumlruar kthimin e proneumls
(iv) vlereumlsim financiar meuml i uleumlt peumlr rastet sipas nenit 164 a)ndashb) teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj
zgjidhjeve pronareumlve u rritet barra e proveumls neuml kurriz teuml vlereumls seuml proneumls seuml tyre
(v) njohje e seuml drejteumls seuml keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e kompensimit neuml
keumlmbim teuml pagesave meuml teuml shpejta sipas kritereve teuml nenit 17 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje
ligji diferencon pronareumlt neuml peumlrpjekje peumlr teuml siguruar peumlrfitime prej 80 - 50 teuml vlereumls seuml
pronave teuml njohura neuml keumlmbim teuml afateve teuml cilat janeuml teuml peumlrgjitheumlsuara neuml 10 vjet Ky lloj
peumlrfitimi ka mjaft impakt neumlse mbajmeuml parasysh se pjesa deumlrrmuese e keumlrkuesve janeuml teuml
moshuar
(vi) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e parablerjes (brenda 1 viti) neuml
keumlmbim teuml kompensimit sipas nenit 22 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji parashikon
mundeumlsineuml e peumlrjashtimit teuml pronareumlve nga e drejta e parablerjes neumlse keumlrkojneuml kompensim Nuk
kuptohet arsyeja peumlrse pronari mos teuml peumlrfitojeuml pjeseumlrisht nga ankandi dhe pjeseumlrisht nga format e
tjera teuml kompensimit
(vii) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml pranuar kompensim peumlr tokat e tyre teuml dheumlna neuml peumlrdorim
nga shteti sipas nenit 23 teuml ligjit ose detyrimi peumlr teuml pritur pa afat dhe pa deumlmshpeumlrblim
marreumldheumlnien juridike ekzistuese sipas keumltij neni Nuk kuptohet peumlrse kur keumlto toka teuml dheumlna neuml
peumlrdorim neumlse nuk janeuml teuml zeumlna kompensohen Neumlse ato nuk janeuml teuml zeumlna peumlrse nuk i kthehen
pronarit legjitim
(viii) Mostrajtimin e pronareumlve qeuml nuk disponojneuml njeuml vendim peumlrfundimtar neumlse prona
peumlr teuml cileumln kaneuml aplikuar peumlrfshihet brenda pronave teuml cileumlsuara neuml nenin 25 teuml Ligjit (shih nenin
20 teuml ligjit) Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji peumlrjashton pronareumlt qeuml kaneuml aplikuar peumlr njohje teuml
pronave teuml tyre teuml cilat peumlrfshihen brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 25 teuml Ligjit 13315
(ix) detyrim i pronareumlve peumlr teuml konvertuar neuml teuml drejteuml kompensimi pronat e kthyera me
vendime meuml teuml hershme teuml cilat bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 dhe nenit 25 teuml ligjit
Duke i hequr vetes detyrimin peumlr teuml zbatuar vendimet peumlrfundimtare peumlr kthimin e pronave teuml
35
cilat kaneuml mbetur teuml pazbatuara sipas nenit 7 sect 2 pika ccedil) e ligjit 13315 ligji objekt shqyrtimi
detyron teuml gjitheuml pronareumlt teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml pronave teuml tyre teuml kthyera por qeuml nuk
posedohen prej tyre teuml cilat sipas ligjit 13315 bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 nenit
24 dhe nenit 25 Keumlto vendime do teuml arkivohen
(x) pezullim i keumlrkesave qeuml lidhen me mbivendosje teuml teuml drejtave proneumlsore neuml keqbesim
deri sa mosmarreumlveshjet teuml zgjidhen neuml gjykateuml
24 Kjo formuleuml peumlr realizimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo referuar qeumlllimit dhe frymeumls seuml
ligjit neuml fakt nuk peumlrputhet me teuml Konkretisht qeuml njeuml pronari trsquoi kthehet prona e origjineumls sipas
nenit 21 sect (1) teuml ligjit duhet qeuml prona neuml fjaleuml (a) teuml mos jeteuml proneuml shteteumlrore sipas konceptit teuml
gjereuml teuml interesit publik parashikuar neuml nenin 251 (b) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e zeumlneuml sipas
ligjeve teuml radhitura neuml Shtojceumln i teuml ligjit (c) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e dheumlneuml neuml peumlrdorim sipas
nenit 23 teuml ligjit (ccedil) apo proneuml e zeumlneuml me ndeumlrtime pa leje sipas nenit 24 teuml ligjit (d) as territor
turistik (dh) apo proneuml e paluajtshme neuml administrim teuml institucioneve shteteumlrore (e) as truall i
zeumlneuml me ndeumlrtime shteteumlrore (shih nenin 21 sectsect (5)-(8) teuml ligjit
25 Meuml tej sipas keumlsaj formule Agjencia ka diskrecion teuml palimituar teuml rreumlzojeuml keumlrkesat e
pashqyrtuara peumlr kthim dhe kompensim prone neumlse objekti i tyre lidhet me pronat e origjineumls teuml
cileumlsuara neuml nenin 25 teuml ligjit Pra ccedildo keumlrkeseuml e pashqyrtuar do teuml rreumlzohet sipas nenit 20 teuml
ligjit neumlse Agjencia arrin neuml peumlrfundimin se kjo proneuml eumlshteuml e zeumlneuml peumlr interes publik dheose
sipas ligjeve teuml ldquoShtojceumls Irdquo teuml ligjit Neuml njeuml situateuml ku pjesa meuml e madhe e pronareumlve nuk kaneuml
arritur teuml posedojneuml pronat e tyre pasi ato janeuml teuml zeumlna neuml meumlnyreuml teuml paligjshme ose mbahen me
forceuml nga shteti pavareumlsisht se nuk peumlrbeumljneuml interes publik ccedilfareuml zgjidhje peumlrfundimtare synon teuml
realizohet me keumlteuml ligj
26 Gjykata neuml jurisprudenceumln e saj ka theksuar se parimi i shtetit teuml seuml drejteumls i
sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml njeuml nga parimet themelore neuml shtetin dhe shoqeumlrineuml
demokratike Aspekte teuml keumltij parimi janeuml edhe siguria juridike mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara
si dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme Siguria juridike presupozon veccedil teuml tjerash besueshmeumlrineuml e
qytetareumlve tek shteti dhe pandryshueshmeumlrineuml e ligjit peumlr marreumldheumlniet e rregulluara
Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet vazhdimisht ose teuml
jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike teuml cilat mund teuml
cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml vendosur me akte teuml
meumlparshme (shih dhe vendimet e Gjykateumls Kushtetuese nr 31 dateuml 18062010 nr24 dateuml
12112008 nr9 dateuml 26022007)
36
27 Nga ana tjeteumlr Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo
lloj pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml
prevalojeuml neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike (shih vendimin
e Gjykateumls Kushtetuese nr 26 dateuml 02112005) Neuml keumlteuml pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml
ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e favorshme ligjore paraqitet i
reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte
negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml teuml drejte teuml garantuar me
Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml rregullojeuml neumlpeumlrmjet
akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato teuml drejta teuml cilat janeuml
parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml preken nga ligjveumlneumlsi (shih
vendimin e Gjykateumls Kushtetuese nr 37 dateuml 13062012)
28 Referuar testit teuml proporcionalitetit sipas nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml
Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve pra parashikimi i tyre me ligj formal rezulton i respektuar
Kriteri i dyteuml neuml radheuml eumlshteuml interesi publik Koncepti kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml
trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml
keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para saj Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml radhiten neuml
meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml justifikojneuml
ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml aspektin e
kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml marreuml nga
ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet neuml aspektin e kushteve teuml
vendosura nga neni 171 i Kushtetuteumls dhe konkretisht teuml ekzistenceumls seuml interesit publik (Shih
vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
29 Eumlshteuml e veumlrteteuml se Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceuml teuml saj se si parimi i siguriseuml
juridike ashtu edhe ai i baraziseuml seuml shtetasve para ligjit nuk janeuml absolute dhe mund teuml kufizohen
neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i teuml cilit do teuml sillte
pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Por referuar parashtrimeve teuml subjekteve teuml
interesuara Keumlshilli i Ministrave dhe Kuvendi si dhe pyetjeve dhe debateve teuml zhvilluara neuml
seanceumln publike teuml zhvilluar para keumlsaj Gjykate nuk rezultoi qeuml qeveria ashtu siccedil ishte udheumlzuar
nga GJEDNJ dhe Komiteti i Ministrave teuml ishte bazuar neuml njeuml studim teuml thelluar apo vlereumlsim teuml
gjithansheumlm teuml situateumls neuml teumlreumlsi I vetmi argument i sjelleuml ishte interesi publik i bazuar neuml fatureumln
e larteuml financiare teuml shtetit
37
30 Seuml pari ne jemi teuml qeumlndrimit se ky argument nuk eumlshteuml i bazuar neuml argumente teuml
nivelit kushtetues pasi shteti nuk mund teuml kujdeset veteumlm peumlr fatureumln financiare teuml buxhetit por
peumlr teuml gjitha efektet e tjera teuml natyreumls juridike sociale dhe ekonomike teuml shtetit dhe teuml shtetasve
Seuml dyti nuk ka njeuml argument teuml bazuar neuml prova dhe fakte se sa do teuml mund teuml ishte ulur fatura
financiare neumlse ligji do teuml kishte parashikuar kthimin fizik teuml proneumls aty ku eumlshteuml e mundur Seuml
treti nuk ka informacion teuml sakteuml sa eumlshteuml diferenca midis shumeumls qeuml shteti do teuml duhej teuml
paguante me ligjin e meumlparsheumlm dhe sa me ligjin neuml fuqi dhe se si mund teuml ulej kjo diferenceuml Seuml
kateumlrti duke iu referuar qeumlllimit teuml ligjit kuptojmeuml se synimi eumlshteuml ldquoshpeumlrblimi i drejteumlrdquo i
subjekteve teuml shproneumlsuara Pyetja lind Si mund teuml konsiderohet i drejteuml shpeumlrblimi kur njeuml tokeuml
e konfiskuar neuml vitet 50 ka qeneuml tokeuml bujqeumlsore dhe sot eumlshteuml truall ndeumlrtimi neuml zoneuml urbane dhe e
ka vlereumln dhjetra ose qindra hereuml meuml teuml larteuml Qeveria argumentoi se ky shpeumlrblim eumlshteuml i drejteuml
sepse toka kur eumlshteuml shteteumlzuar ka pasur ateuml vlereuml dhe meriton teuml shpeumlrblehet me ateuml vlereuml ky
quhet trajtim i barabarteuml dhe nuk sjell diskriminim midis shtetasve () Por Keumlshilli i Ministrave
nuk ndalet neuml faktin se ka qeneuml pikeumlrisht shteti qeuml neuml rastin meuml teuml mireuml nuk ka marreuml masa efikase
dhe neuml rastin meuml teuml keq e ka penguar aktivisht geumlzimin e proneumls nga pronari legjitim Pra
paafteumlsineuml ose mungeseumln e gatishmeumlriseuml seuml shtetit duhet ta paguajeuml seumlrish subjekti i shproneumlsuar
duke iu neumlnshtruar njeuml skeme kompensimi qeuml neuml fund teuml peumlrllogaritjeve do teuml arrijeuml trsquoi japeuml
pronarit legjitim veteumlm leumlmosheuml dhe jo njeuml shpeumlrblim teuml drejteuml siccedil pretendohet nga subjektet e
interesuara
31 Neuml rastin konkret Keumlshilli i Ministrave paraqet si interes publik fatureumln e larteuml
financiare qeuml do teuml duhej teuml paguante shteti neuml rast se do teuml mbante skemeumln e kompensimit sipas
ligjit teuml vjeteumlr Neuml fakt po trsquoi referohemi pretendimit teuml keumlrkuesve si dhe fakteve teuml paraqitura
prej tyre ka mjaft subjekte qeuml nga komisionet e kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave kaneuml
marreuml njeuml vendim peumlr kthimin e pjessheumlm ose teuml ploteuml teuml proneumls seuml tyre vendime keumlto qeuml janeuml neuml
fuqi nga gjykatat shqiptare ose nga GJEDNJ Njeuml pjeseuml e mireuml e tyre mund teuml peumlrfitonin nga
kthimi fizik i proneumls seuml tyre aty ku eumlshteuml e lireuml teumlreumlsisht ose pjeseumlrisht Peumlr pronareumlt e pyjeve dhe
kullotave kjo mundeumlsi rezulton meuml e madhe (referuar edhe parashtrimeve teuml Avokatit teuml Popullit
neuml seanceumln gjyqeumlsore bazuar neuml komunikimin e tij me Ministrineuml e Bujqeumlsiseuml lidhur me fondin e
pyjeve dhe kullotave qeuml janeuml neuml proneumlsi teuml shtetit aktualisht) Ateumlhereuml lind pyetja Peumlrse duhet qeuml
keumlto vendime teuml trajtohen me formeuml kompensimi neumlse pronat objekt trajtimi janeuml ende teuml lira
Peumlrse qeveria nuk sheh mundeumlsineuml e uljes seuml vlereumls financiare teuml fatureumls duke hequr nga proneumlsia
shteteumlrore ato prona qeuml neuml fakt janeuml teuml pronareumlve subjekte teuml shproneumlsimit Pikeumlrisht realizimi i
38
keumlsaj teuml fundit neuml funksion teuml interesit publik do teuml ishte teumlreumlsisht e justifikuar prej tij dhe jo e
kundeumlrta
32 Keumlsaj pyetje teuml beumlreuml nga Gjykata neuml seanceuml peumlrfaqeumlsuesit e Keumlshillit teuml Ministrave iu
peumlrgjigjeumln se ldquoNeuml variantin e pareuml ekzistonte kthimi i proneumls keumlshtu siccedil keumlrkohej nga pronareumlt
dhe pikeumlrisht peumlr teuml realizuar keumlteuml teuml drejteuml Pyetja seuml cileumls shteti shqiptar nuk mund trsquoi peumlrgjigjej
dhe nuk i eumlshteuml peumlrgjigjur deri me sot eumlshteuml neumlse do teuml realizonte kthim teuml ploteuml dhe kompensim
nga ana tjeteumlr me keumlteuml formuleuml kjo do teuml thoshte trajtim teuml pa barabarteuml Ai qeuml sot do teuml merrte
tokeumln truall qeuml ka pasur tokeuml bujqeumlsore do teuml trajtohej neuml meumlnyreuml teuml pa barabarteuml me ateuml qeuml do teuml
merrte kompensim Eumlshteuml ajo qeuml ka ndodhur neuml 23 vite ata qeuml kaneuml pasur dhe kaneuml marreuml teuml
drejteumln e kthimit e kaneuml poseduar ateuml dhe kaneuml pasur mundeumlsi ti shohin frutet e tyre peumlr 23 vite
Kjo situateuml ishte gjetur neuml kundeumlrshtim me teuml drejtat e njeriut dhe peumlr keumlteuml arsye nuk pati njeuml
vendimmarrje 2 vjeccedilare teuml AKKP sepse vendimmarrja e agjenciseuml ccedildo diteuml do teuml ishte neuml
kundeumlrshtim me teuml drejta te njeriut Deri sa u krijua mekanizmi i ri i cili ne besojmeuml qeuml eumlshteuml
efektiv dhe neuml peumlrputhje me teuml drejtat e njeriu ldquo
33 Ajo qeuml ne e kemi teuml veumlshtireuml teuml kuptojmeuml nga ky qeumlndrim i subjektit teuml interesuar
eumlshteuml se shteti nuk ka beumlreuml peumlrpjekje teuml parashikojeuml se sa prona janeuml teuml kthyeshme neuml teumlreumlsi pra sa
eumlshteuml numri i objekteve ose tokave livadheve dhe pyjeve qeuml mund teuml kthehen neuml formeuml fizike pa
pasur nevojeuml trsquoi fuseuml pronareumlt e tyre neuml skemeuml kompensimi Pra pamundeumlsia e shtetit peumlr teuml beumlreuml
njeuml inventar teuml pronave teuml sekuestruara ose shproneumlsuara qeuml ndodhen ende teuml lira ose
potencialisht teuml mundura peumlr trsquoiu kthyer pronarit ka ccediluar neuml parashikimin e metodologjiseuml seuml
kompensimit megjitheumlse ka meumlnyra teuml tjera jo veteumlm meuml efektive peumlr pronarin i cili do teuml ishte
meuml i keumlnaqur teuml kishte proneumln e tij sesa njeuml vlereuml teuml kompensuar por do teuml ishte me meuml pak kosto
peumlr shtetin dhe taksapaguesit shqiptareuml teuml cileumlt deri tani po paguajneuml tepeumlr peumlr paafteumlsineuml e shtetit
peumlr teuml zgjidhur keumlteuml problem
34 Duke iu referuar testit teuml proporcionalitetit neuml keumlteuml kufizim qeuml beumln ligji teuml drejteumls seuml
proneumls kjo skemeuml nuk e kalon me sukses ateuml pasi nuk ka asnjeuml arsye legjitime qeuml justifikon keumlteuml
zgjidhje Shteti nuk duhet teuml zgjedheuml rrugeumln dhe metodeumln meuml teuml thjeshteuml ose meuml teuml lehteuml ldquopeumlr teuml
peumlrfunduar procesin e trajtimit teuml proneumlsrdquo siccedil e ka qeumlllimin ky ligj por duhet realisht teuml beumljeuml
peumlrpjekje teuml realizojeuml de facto teuml drejteumln e proneumls seuml pronareumlve teuml shproneumlsuar padrejteumlsisht si dhe
teuml uleuml sa meuml shumeuml fatureumln financiare teuml taksapaguesve Shteti duhet teuml peumlrdoreuml mjetin meuml teuml
peumlrshtatsheumlm dhe qeuml garanton ndeumlrhyrje sa meuml teuml vogeumll neuml teuml drejtat kushtetuese dhe jo mjetin meuml
teuml reumlndeuml por qeuml arrin qeumlllimin meuml shpejteuml pa u kujdesur peumlr shkeljet qeuml shkakton neuml teuml drejtat e
subjekteve qeuml preken prej saj
39
35 Gjykata ka theksuar se njeuml kusht tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi gjateuml
ndeumlrhyrjes neuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml eumlshteuml edhe respektimi i raportit teuml drejteuml midis
ndeumlrhyrjes dhe gjendjessituateumls qeuml e ka diktuar ateuml Ky kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml
evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml njeuml situateuml konkrete
Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete
teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml keumlrkohet teuml arrihen Gjithashtu Gjykata neuml
jurisprudenceuml teuml vazhdueshme ka mbajtur qeumlndrimin se parimi i proporcionalitetit neumlnkupton qeuml
ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit peumlr kufizimin e njeuml teuml drejte ose lirie teuml caktuar teuml beumlhet me mjete teuml
peumlrshtatshme qeuml i peumlrgjigjen drejt qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet Peumlrveccedil keumlsaj peumlrdorimi i keumltyre
mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml arrihet me mjete teuml
tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve meuml pak teuml deumlmshme
peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml kufizimit me gjendjen qeuml
e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml dobishmeumlriseuml dhe teuml
proporcionalitetit Respektimi i keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast
konkret duke ballafaquar interesin publik qeuml dikton kufizimin me teuml drejtat qeuml kufizohen Neuml
keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit
keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen
kufizimit (Vendimi nr2 dateuml 18022013 i Gjykateumls Kushtetuese)
36 Ligji parashikon krijimin e Fondit teuml Tokeumls (neni 53 dhe 12) i cili do teuml peumlrbeumlhet
nga fondi fizik i pronave neuml ccedildo qark sipeumlrfaqet e lira neuml territoret informale dhe sipeumlrfaqe teuml
tjera (e papeumlrcaktuar) Peumlrderisa do teuml krijohet njeuml Fond i tilleuml lind pyetja se peumlrse Keumlshilli i
Ministrave nuk ka beumlreuml njeuml studim se cilat nga keumlto toka teuml lira mund teuml kthehet neuml formeuml fizike
pronareumlve pa qeneuml nevoja teuml trajtohen si fond peumlr teuml gjitheuml pronareumlt ose veteumlm si potencialisht e
mundur pasi nuk ka njeuml peumlrcaktim se sa do teuml jeteuml ky fond dhe si krijohet
37 Neni 12 eumlshteuml i papeumlrcaktuesheumlm pasi teuml thuash se fondi i tokeumls peumlr kompensim do teuml
krijohet nga sipeumlrfaqet e mbetura teuml lira nga ndeumlrtimet informale eumlshteuml nonsens sepse pronari
legjitim duhet teuml preseuml ccedilfareuml mbetet e lireuml nga ndeumlrtuesit e paligjsheumlm ose zaptuesit numri dhe
peumlrqindja e teuml cileumlve ende eumlshteuml e papeumlrcaktuar derisa teuml krijohet fondi i tokeumls peumlr trsquoi kompensuar
pronareumlt legjitimeuml Neumlse qeveria kishte peumlr qeumlllim teuml krijojeuml fond teuml tokeumls peumlr kompensimin e
pronareumlve mund teuml kishte pezulluar procesin e legalizimit deri neuml kryerjen peumlrfundimtare teuml
procesit teuml kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave aty ku mendohet se ka mjaftuesheumlm tokeuml peumlr
trsquou kthyer pronareumlve Neuml keumlteuml meumlnyreuml shteti do teuml kursente nga fondi financiar dhe toka nuk do
40
teuml jepej me ccedilmim simbolik siccedil peumlrfitohet tani nga teuml paligjshmit Edhe taksapaguesit shqiptareuml do
teuml ishin meuml teuml keumlnaqur me uljen e barreumls financiare qeuml do trsquou duhet teuml paguajneuml peumlr dekadat neuml
vazhdim Edhe neuml vlereumlsimin e Komitetit teuml Ministrave lidhur me ekzekutimin e vendimit
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml neuml pg31 eumlshteuml theksuar se megjitheuml peumlrpjekjet pozitive teuml
qeveriseuml shqiptare peumlr teuml peumlrmbushur detyrimet e veumlna nga GJEDNJ ldquodisa paqarteumlsi duken se
kaneuml mbetur lidhur me paditeuml qeuml janeuml neuml shqyrtim aktualisht ose atyre qeuml mund teuml kundeumlrshtojneuml
njeumlra-tjetreumln Do teuml kishte qeneuml e dobishme neumlse autoritetet do teuml siguronin meuml shumeuml
informacion teuml detajuar se si keumlto fatura do teuml ndikonin neuml fondin e peumlrgjithsheumlm teuml kompensimit
dhe neuml peumlrcaktimin e Fondit teuml Tokeumlsrdquo Meuml tej neuml pg45 thuhet ldquoMund teuml ekzistojeuml rreziku peumlr
diskriminim midis subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cileumlve iu eumlshteuml kthyer prona fizikisht dhe atyre
qeuml do teuml kompensohen Peumlr keumlteuml eumlshteuml e nevojshme teuml shpjegohet se peumlrse qeveria ka beumlreuml keumlteuml
zgjedhje preferenciale me projektligjin neuml meumlnyreuml qeuml teuml vlereumlsohet skema e re e kompensimit neuml
peumlrputhje me standardet e vendosura nga GJEDNJrdquo Peumlrgjigja e qeveriseuml shqiptare lidhur me
keumlteuml ka qeneuml ldquopeumlr teuml hequr ccedildo mundeumlsi diskriminimi nuk eumlshteuml parashikuar kthimi por veteumlm
kompensimi peumlr teuml gjitheuml teuml shproneumlsuarit()rdquo (po aty)
38 Argumenti i dheumlneuml nga Keumlshilli i Ministrave se nuk ka pasur njeuml skemeuml
peumlrfundimtare peumlr kompensimin dhe si e tilleuml ajo mund teuml ndryshojeuml neuml ccedildo koheuml neuml meumlnyreuml teuml
papritur nga qeveriaparlamenti nuk na duket e bazuar Ccedildo parashikim ligjor peumlr sa koheuml
zbatohet dhe eumlshteuml neuml fuqi prezumohet se eumlshteuml e qeumlndrueshme Ndryshimi i papritur i
parashikimeve peumlr teuml njeumljteumlt subjekte dhe me pasoja peumlrkeqeumlsuese pa dheumlneuml argumente
kushtetuese peumlrbeumln cenim teuml siguriseuml juridike dhe diskriminim midis subjekteve teuml seuml njeumljteumls
kategori Keumlto parime kushtetuese nuk mund teuml cenohen veteumlm me argumentin se rritet fatura
financiare kur ky proces tashmeuml ka vite qeuml ka filluar dhe peumlr meuml se 20 vjet ka pasur njeuml skemeuml
tjeteumlr qeuml ndryshon teumlreumlsisht duke mosrespektuar aspak teuml drejteumln e pronareumlve por veteumlm
sipeumlrfaqeumlsisht detyrimin e shtetit peumlr teuml ldquombyllurrdquo ccedileumlshtjen e pronave Ky argument i peumlrdorur
vazhdimisht nga Keumlshilli i Ministrave nuk mendojmeuml se eumlshteuml argument i nivelit kushtetues qeuml
justifikon cenimin e vazhduesheumlm teuml seuml drejteumls seuml proneumls
39 Nisur nga sa meuml lart jemi teuml qeumlndrimit se parimi i siguriseuml juridike eumlshteuml prekur nga
rregullimi i ri dhe ndeumlrhyrja e beumlreuml nuk respekton kriteret kushtetuese peumlr keumlteuml qeumlllim teuml
parashikuara nga neni 171 i Kushtetuteumls konkretisht mbrojtjen e interesit publik vendosjen e
njeuml raporti teuml drejteuml midis seuml drejteumls seuml cenuar dhe qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet neumlpeumlrmjet
ndeumlrhyrjes legjislative si dhe ruajtjen e thelbit teuml seuml drejteumls seuml proneumls
41
B Peumlr pretendimin e cenimit teuml baraziseuml para ligjit
40 Keumlrkuesit kaneuml argumentuar se skema e kompensimit teuml parashikuar nga ligji bie
ndesh me parimin e baraziseuml para ligjit pasi trajton neuml meumlnyreuml teuml ndryshme teuml njeumljteumln kategori
pronareumlsh duke i vendosur ata qeuml presin teuml kompensohen neuml poziteuml meuml pak teuml favorshme se ata qeuml
u kompensuan para hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Gjithashtu vendimet e formeumls seuml prereuml peumlrfshi
edhe vendimet e dheumlna nga GJEDNJ do teuml vlereumlsohen sipas njeuml skeme meuml pak teuml favorshme sesa
vendimet e ekzekutuara para hyrjes neuml fuqi teuml ligjit megjitheumlse janeuml teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose vlereuml
totale
41 Pyetjes seuml beumlreuml nga Gjykata gjateuml seanceumls gjyqeumlsore neumlse skema e zgjedhur krijon
pabarazi subjekti i interesuar Keumlshilli i Ministrave iu peumlrgjigj negativisht Sipas tij ligji beumln njeuml
trajtim teuml barabarteuml jo veteumlm midis ish pronareumlve por edhe midis tyre dhe pronareumlve teuml soteumlm
Pra referuar keumltij qeumlndrimi neuml qofteuml se shteti aplikon keumlto kritere peumlr teuml shproneumlsuar sot peumlr
interes publik do teuml aplikojeuml teuml njeumljtat kritere peumlr ateuml shproneumlsim qeuml ka ndodhur 70 vjet meuml pareuml
42 Siccedil u tha meuml lart qeumlllimi i ligjit objekt shqyrtimi eumlshteuml ldquob) rregullimi dhe
shpeumlrblimi i drejteuml i kompensimit teuml proneumls ekzekutimi i vendimeve peumlrfundimtare teuml
kompensimit si dhe peumlrfundimi i procesit teuml kompensimitrdquo Pra rregullimi i ccedileumlshtjeve teuml
shproneumlsimit qeuml ndodhin sot nuk peumlrfshihet nga ky ligj dhe jo veteumlm kaq por sot nuk eumlshteuml e
mundur teuml krahasohet vlera e proneumls qeuml ka neuml treg me ateuml qeuml ka pasur para 70 vjeteumlve
43 Ne mendojmeuml se ligji cenon barazineuml e shtetasve para ligjit duke bere trajtim teuml
diferencuar midis pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim kthimi ose kompensimi teuml marreuml para hyrjes neuml
fuqi teuml keumltij ligji por ende teuml paekzekutuar dhe pronareumlve qeuml kaneuml arritur ta ekzekutojneuml vendimin
e kthimit ose kompensimit teuml marreuml neuml teuml njeumljteumln koheuml Neumlse keumlrkuesve u janeuml kthyer pronat teuml
cilat sipas ligjit 13315 cileumlsohen si brenda fusheumls seuml zbatimit teuml neneve 23 24 25 ata nuk mund
teuml ankohen peumlr zvarritje teuml procesit teuml ekzekutimit teuml vendimit por brenda 90 diteumlve nga hyrja e
ligjit neuml fuqi duhet teuml heqin doreuml nga certifikatat e proneumls dhe teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml saj
sigurisht sipas kritereve teuml peumlrfitimeve teuml zbritshme Ndryshe shteti e ccedilliron veten nga detyrimi
peumlr zbatimin teuml vendimeve neuml fjaleuml Neumlpeumlrmjet keumlsaj formule ligji vendos neuml pozita teuml
pabarabarta pronareumlt qeuml aplikojneuml sot dhe ata qeuml e kaneuml peumlrfituar me vendime teuml meumlparshme por
nuk kaneuml arritur ta posedojneuml ose ta ekzekutojneuml ateuml duke i privuar ata neuml meumlnyreuml arbitrare nga e
drejta e proneumls Prandaj mendojmeuml se ligji bie ndesh edhe me parimin e baraziseuml seuml shtetasve
para ligjit
44 Peumlr teuml gjitha keumlto arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se Gjykata duhej teuml kishte shpallur si
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi dhe jo veteumlm pjeseuml teuml tij pasi fryma dhe qeumlllimi i tij real nuk i
42
peumlrgjigjet keumlrkesave kushtetuese teuml parashikuar neuml nenet 41 42 dhe 17 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 1
teuml Protokollit Nr1 teuml KEDNJ-seuml si dhe praktikeumls seuml vazhdueshme teuml GJEDNJ-seuml dhe Gjykateumls
Kushtetuese
Aneumltareuml Gani Dizdari Vladimir Kristo
9
temporis pasi keumlrkesa eumlshteuml paraqitur brenda afatit 3 vjeccedilar teuml peumlrcaktuar neuml nenin 50 teuml ligjit
nr8577 dateuml 10022000 ldquoPeumlr organizimin dhe funksionimin e Gjykateumls Kushtetuese teuml
Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo
B Peumlr keumlrkeseumln peumlr pezullimin e ligjit objekt keumlrkese
16 Keumlrkuesit peumlrveccedil njeuml teuml pesteumls seuml deputeteumlve kaneuml keumlrkuar para Gjykateumls edhe
pezullimin e ligjit objekt keumlrkese pasi sipas tyre zbatimi i tij gjateuml koheumls qeuml ai eumlshteuml neuml gjykim
para keumlsaj Gjykate do teuml sillte pasoja teuml pariparueshme peumlr kategorineuml e pronareumlve qeuml prek ky
ligj Sipas tyre ky ligj i fillon pasojat negative qeuml me hyrjen neuml fuqi teuml tij dhe efektet e
menjeumlhershme prekin kategorineuml e pronareumlve qeuml kaneuml beumlreuml keumlrkeseuml dhe janeuml neuml pritje teuml daljes seuml
vendimeve nga Agjencia e Trajtimit teuml Pronave (meuml poshteuml ATP) si dhe peumlr ata qeuml kaneuml peumlrfituar
nga ligji i meumlparsheumlm Nisur nga ky fakt mospezullimi i efekteve teuml keumltij ligji do teuml sillte pasoja
teuml reumlnda peumlr teuml drejteumln e proneumls ndaj teuml gjitheuml subjekteve qeuml preken nga ky ligj
17 Gjykata neuml mbeumlshtetje teuml nenit 45 teuml Ligjit nr 8577 dateuml 10022000 ldquoPeumlr
organizimin dhe funksionimin e Gjykateumls Kushtetuese teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo ka
kompetenceuml teuml vlereumlsojeuml neumlse zbatimi i normeumls konkrete mund teuml sjelleuml pasoja qeuml prekin interesa
shteteumlroreuml shoqeumlroreuml ose teuml individeumlve sipas rastit ccedilka peumlrbeumln kriterin thelbeumlsor peumlr pezullimin e
ekzekutimit teuml keumlsaj norme Gjykata vlereumlson se neuml kuptim teuml dispoziteumls seuml sipeumlrcituar keumlrkuesit
nuk paraqiteumln argumente neuml lidhje me pasojat e reumlnda apo teuml pariparueshme qeuml sjell zbatimi i
ligjit teuml kundeumlrshtuar Peumlr rrjedhojeuml Gjykata vendosi rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pezullim si teuml
pabazuar
18 Gjithashtu peumlr trsquoi ardhur neuml ndihmeuml vendimmarrjes peumlr keumlteuml ccedileumlshtje teuml reumlndeumlsishme
dhe komplekse Mbledhja e Gjyqtareumlve vendosi marrjen e opinionit amicus curia teuml Komisionit teuml
Venecias lidhur me respektimin ose jo teuml standardeve teuml vendosura nga KEDNJ-ja dhe praktika e
GJEDNJ-seuml sa i takon respektimit teuml parimit teuml siguriseuml juridike dhe baraziseuml para ligjit neuml
garantimin e seuml drejteumls seuml proneumls nga ligji objekt shqyrtimi para keumlsaj Gjykate
19 Gjykata neuml shqyrtimin e pretendimeve teuml keumlrkuesve e sheh teuml arsyeshme qeuml teuml ndalet
neuml vlereumlsimin e saj lidhur me respektimin e parimit teuml siguriseuml juridike teuml baraziseuml para ligjit dhe
teuml seuml drejteumls seuml ankimit neuml funksion teuml mbrojtjes seuml teuml drejteumls seuml proneumls nga ligji objekt shqyrtimi
C Peumlr pretendimin e cenimit teuml siguriseuml juridike si pasojeuml e ndryshimit teuml metodologjiseuml
seuml vlereumlsimit
10
20 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se skema e ofruar peumlr zgjidhjen e problemit sistemik neuml
lidhje me mosekzekutimin e vendimeve peumlr kompensimin e pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim
peumlrfundimtar administrativ nuk garanton sigurineuml juridike dhe barazineuml para ligjit neuml zgjidhjen
peumlrfundimtare teuml ccedileumlshtjes seuml pronave neuml vend Rivlereumlsimi i vendimeve peumlrfundimtare
administrative dhe gjyqeumlsore neuml lidhje me kompensimin cenon parimin e siguriseuml juridike pasi
peumlrmes keumltij ligji qeveria synon trsquoi referohet ccedilmimit dhe llojit teuml tokeumls neuml momentin e
shproneumlsimit Kjo sipas keumlrkuesve do teuml thoteuml qeuml vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml vendosur
kthimin ose kompensimin e proneumls teuml rishikohen megjitheumlse ato kaneuml marreuml formeuml teuml prereuml
21 Gjithashtu keumlrkuesit pretendojneuml se ligji objekt keumlrkese nuk garanton kthimin e
proneumls tek pronari por parashikon veteumlm njohjen dhe kompensimin financiar Ky i fundit nuk
eumlshteuml neuml peumlrputhje me ccedilmimin real teuml tregut por me ateuml qeuml ka parashikuar qeveria dhe qeuml nuk i
peumlrgjigjet vlereumls reale financiare teuml proneumls Sipas tyre mundeumlsiteuml peumlr kthim fizik nuk janeuml
parashikuar fare neuml ligj por edhe kompensimi financiar eumlshteuml i mangeumlt pasi i keumlrkohet pronarit teuml
heqeuml doreuml nga njeuml pjeseuml e madhe e vlereumls
22 Gjykata vlereumlson qeuml keumlto pretendime teuml keumlrkuesve trsquoi trajtojeuml neuml keumlndveumlshtrimin e
standardeve teuml vendosura nga jurisprudenca e saj lidhur me respektimin e parimit teuml siguriseuml
juridike neuml garantimin e seuml drejteumls seuml proneumls teuml shtetasve teuml cilat janeuml shteteumlzuar ose konfiskuar
gjateuml regjimit komunist neuml Shqipeumlri
23 Gjykata neuml jurisprudenceumln e saj ka theksuar se parimi i shtetit teuml seuml drejteumls i
sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml njeuml nga parimet themelore neuml shtetin dhe shoqeumlrineuml
demokratike Aspekte teuml keumltij parimi janeuml edhe siguria juridike mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara
si dhe pritshmeumlriteuml e ligjshme Siguria juridike presupozon veccedil teuml tjerash besueshmeumlrineuml e
qytetareumlve tek shteti dhe pandryshueshmeumlrineuml e ligjit peumlr marreumldheumlniet e rregulluara
Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet vazhdimisht ose teuml
jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike teuml cilat mund teuml
cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml vendosur me akte teuml
meumlparshme (shih vendimin nr 31 dateuml 18062010 teuml Gjykateumls Kushtetuese) Gjykata ka
theksuar se siguria juridike eumlshteuml ndeumlr elementet thelbeumlsore teuml shtetit teuml seuml drejteumls Parimi i shtetit
teuml seuml drejteumls ku mbeumlshtetet njeuml shtet demokratik neumlnkupton sundimin e ligjit dhe meumlnjanimin e
arbitraritetit me qeumlllim qeuml teuml arrihet respektimi dhe garantimi i dinjitetit njereumlzor drejteumlsiseuml dhe
siguriseuml juridike Parimi i siguriseuml juridike peumlrfshin krahas qarteumlsiseuml kuptueshmeumlriseuml dhe
qeumlndrueshmeumlriseuml seuml sistemit normativ edhe besimin te sistemi juridik (shih vendimet nr 15 dateuml
10032016 dhe nr 25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
11
24 Parimi i siguriseuml juridike keumlrkon domosdoshmeumlrisht njeuml formulim teuml qarteuml teuml
normave ligjore pasi njeuml rregullim i pasakteuml i normeumls ligjore qeuml i leuml shteg zbatuesit peumlr trsquoi dheumlneuml
asaj kuptime teuml ndryshme dhe me pasoja nuk shkon neuml peumlrputhje me qeumlllimin stabilitetin
besueshmeumlrineuml dhe efektivitetin qeuml synon veteuml norma juridike Eumlshteuml keumlrkeseuml e parimit teuml siguriseuml
juridike fakti se njeuml ligj neuml teumlreumlsi pjeseuml apo dispozita teuml veccedilanta teuml tij neuml peumlrmbajtjen e tyre duhet
teuml jeneuml teuml qarta teuml peumlrcaktuara dhe teuml kuptueshme Prandaj eumlshteuml detyreuml e gjykatave ose organeve
teuml tjera shteteumlrore e shoqeumlrore teuml ngarkuara me ligj qeuml mangeumlsi teuml caktuara teuml njeuml ligji trsquoi
ploteumlsojneuml natyrsheumlm peumlrmes interpretimit dhe zbatimit teuml tij neuml praktikeuml Por qeuml teuml realizohet njeuml
gjeuml e tilleuml para seuml gjithash ligji duhet kuptuar sakteuml dhe drejteuml Prandaj duhet teuml daleuml qarteuml qeumlllimi
i hartimit teuml tij Ai duhet teuml peumlrcaktojeuml mjetet e ndeumlrhyrjes subjektet teuml cilave u drejtohet raportet
e caktuara teuml sjelljes dhe meumlnyreumln e zbatimit teuml tij Rezultati qeuml synohet duhet teuml jeteuml i pritsheumlm
dhe pasojat teuml parashikueshme peumlr subjektet teuml cilave u drejtohet ligji neuml teumlreumlsi ose dispozita teuml
veccedilanta teuml tij (shih vendimet nr 34 dateuml 20122005 dhe nr 31 dateuml 19112003 teuml Gjykateumls
Kushtetuese) Peumlr teuml zbatuar drejt keumlteuml parim keumlrkohet nga njeumlra aneuml qeuml ligji neuml njeuml shoqeumlri teuml
ofrojeuml siguri qarteumlsi dhe vazhdimeumlsi neuml meumlnyreuml qeuml individeumlt trsquoi drejtojneuml veprimet e tyre neuml
meumlnyreuml korrekte e neuml peumlrputhje me teuml dhe nga ana tjeteumlr teuml mos qeumlndrojeuml statik neumlse duhet trsquoi
japeuml formeuml njeuml koncepti siccedil eumlshteuml ai i drejteumlsiseuml neuml njeuml shoqeumlri qeuml ndryshon me shpejteumlsi (shih
vendimin nr 36 dateuml 15102007 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
25 Gjithashtu Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo lloj
pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml prevalojeuml
neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike Neuml keumlteuml
pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e
favorshme ligjore paraqitet i reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje
teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml
teuml drejte teuml garantuar me Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml
rregullojeuml neumlpeumlrmjet akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato
teuml drejta teuml cilat janeuml parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml
preken nga ligjveumlneumlsi (shih vendimin nr 37 dateuml 13062012 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
26 Referuar ligjit objekt shqyrtimi Gjykata veumlren se ligjveumlneumlsi neumlpeumlrmjet tij ka
rirregulluar ccedileumlshtjen e kompensimit fizik dhe financiar teuml ish-pronareumlve teuml shproneumlsuar nga
regjimi komunist neuml Shqipeumlri Ky rirregullim duhet pareuml neuml aspektin e respektimit teuml kritereve teuml
12
vendosura nga neni 17 i Kushtetuteumls i cili eumlshteuml testi qeuml duhet teuml gjejeuml zbatim neuml ccedildo ndeumlrhyrje
neuml teuml drejtat dhe liriteuml themelore teuml individit sipas praktikeumls seuml konsoliduar teuml Gjykateumls Arsyeja
peumlr keumlteuml eumlshteuml fakti se ligji parashikon njeuml meumlnyreuml teuml re vlereumlsimi peumlr kompensimin e pronave
skemeuml e cila sipas keumlrkuesve rezulton neuml njeuml vlereuml meuml teuml uleumlt kompensimi se sa parashikonte
ligji i meumlparsheumlm peumlr keumlteuml qeumlllim
27 Konkretisht Gjykata do teuml ndalet neuml analizeumln neumlse ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit neuml
rregullimin e ccedileumlshtjes seuml kthimit dhe kompensimit teuml pronave ish-pronareumlve ka respektuar ose jo
parimin e siguriseuml juridike dhe parashikueshmeumlriseuml seuml legjislacionit sipas standardeve teuml
vendosura nga kjo Gjykateuml dhe GJEDNJ-ja
28 Referuar nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve
pra detyrimi peumlr parashikimin e ndeumlrhyrjeve me ligj neuml kuptimin formal rezulton teuml jeteuml i
respektuar pasi ndeumlrhyrja eumlshteuml beumlreuml neumlpeumlrmjet njeuml ligji teuml miratuar nga Kuvendi sipas
procedurave teuml parashikuara peumlr keumlteuml qeumlllim
29 Kriteri i dyteuml neuml radheuml peumlr trsquou vlereumlsuar eumlshteuml ekzistenca e interesit publik Koncepti
kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata
eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para
saj Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceumln e saj se si parimi i siguriseuml juridike nuk eumlshteuml absolut
dhe mund teuml kufizohet neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i
teuml cilit do teuml sillte pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml
radhiten neuml meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml
justifikojneuml ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml
aspektin e kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml
marreuml nga ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet rast pas rasti
nga Gjykata (Shih vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
30 Gjykata rithekson se neni 41 i Kushtetuteumls seuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml dhe neni 1 i
Protokollit Nr1 teuml Konventeumls Evropiane peumlr teuml Drejtat e Njeriut parashikojneuml mundeumlsineuml e
shpeumlrblimit teuml drejteuml neuml caktimin e maseumls dhe teuml meumlnyreumls seuml deumlmshpeumlrblimit duke i leumlneuml kufijteuml e
tij neuml diskrecion teuml ligjveumlneumlsit Shteti ka njeuml hapeumlsireuml teuml gjereuml vlereumlsimi peumlr arsye se ai njeh
gjendjen dhe raportet shoqeumlrore meuml mireuml se ccedildo individ dhe veteumlm ai ka neuml dispozicion mjetet
ligjore peumlr trsquoi peumlrmireumlsuar ato Objektivat legjitim teuml interesit publik si ato qeuml ndiqen neuml kuadrin e
masave teuml reformeumls ekonomike ose masat e hartuara peumlr teuml arritur drejteumlsi meuml teuml madhe
shoqeumlrore mund teuml keumlrkojneuml njeuml rimbursim meuml teuml vogeumll se vlera e ploteuml e tregutrdquo (Shih vendimin
nr302015 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
13
31 Ccedileumlshtja konkrete qeuml eumlshteuml shtruar peumlr shqyrtim para keumlsaj Gjykate lidhet me
kompensimin fizik dhe financiar teuml ish-pronareumlve teuml shproneumlsuar gjateuml regjimit komunist neuml
Shqipeumlri peumlr teuml cileumln kjo Gjykateuml ka mbajtur qeumlndrim edhe meuml pareuml peumlr sa i takon standardeve
dhe kritereve qeuml duhen respektuar nga ligjveumlneumlsi neuml realizimin e detyrimit teuml shtetit peumlr teuml
riparuar teuml drejteumln e proneumls teuml shkelur Gjykata ka vlereumlsuar neuml praktikeumln e saj se ligjveumlneumlsi ka
hapeumlsireumln e tij teuml vlereumlsimit peumlr teuml rregulluar ccedileumlshtjen e kompensimit teuml pronave teuml shteteumlzuara ose
konfiskuara gjateuml regjimit komunist Neuml keumlteuml kuadeumlr Gjykata ka njohur teuml drejteumln e ligjveumlneumlsit teuml
kufizojeuml hapeumlsireumln e geumlzimit dhe teuml disponimit teuml proneumls private nga shtetasit peumlr arsye teuml
ekzistenceumls seuml interesit publik Me qeumlllim qeuml njeuml ndeumlrhyrje e tilleuml ndaj teuml drejteumls seuml proneumls teuml jeteuml
e justifikuar eumlshteuml e domosdoshme qeuml teuml ekzistojeuml edhe njeuml marreumldheumlnie peumlrpjestimore midis
mjeteve teuml peumlrdorura dhe synimit qeuml keumlrkohet teuml realizohet Mbi keumlteuml bazeuml sistemi ligjor duhet teuml
peumlrmbajeuml njeuml seumlreuml garancish procedurale peumlr teuml siguruar qeuml ndikimi i tij mbi teuml drejteumln e proneumls teuml
mos jeteuml arbitrar dhe as i paparashikuesheumlm (Shih vendimin nr25 dateuml 28042016 teuml Gjykateumls
Kushtetuese)
32 Lidhur me kriterin tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi neuml vendosjen e kufizimit
peumlrpjestimin e drejteuml midis ndeumlrhyrjes dhe gjendjen qeuml e dikton ateuml Gjykata ka vlereumlsuar se ky
kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml
njeuml situateuml konkrete Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon
ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml
meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml ndiqen Peumlrveccedil keumlsaj
peumlrdorimi i keumltyre mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml
arrihet me mjete teuml tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve
meuml pak teuml deumlmshme peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml
kufizimit me gjendjen qeuml e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml
dobishmeumlriseuml dhe proporcionalitetit neuml kuptimin strikt teuml kufizimeve teuml imponuara Respektimi i
keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast konkret duke ballafaquar interesin
publik qeuml dikton kufizimin me ato teuml drejta qeuml i neumlnshtrohen kufizimit si dhe duke vlereumlsuar
edhe meumlnyreumln e kufizimit Neuml keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml
kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe
lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen kufizimit (shih vendimet nr25 dateuml 28042014 nr4 dateuml
2322011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
33 Neuml ccedileumlshtjen konkrete referuar edhe parashtrimeve teuml subjekteve teuml interesuara
interesi publik i identifikuesheumlm eumlshteuml zgjidhja e ccedileumlshtjes seuml pronave me njeuml kosto financiare dhe
14
koheumlzgjatje sa meuml teuml arsyeshme si dhe vendosja e paqes sociale midis kategorive teuml ndryshme
sociale qeuml prek kjo ccedileumlshtje e cila ka mbetur e pazgjidhur prej 25 vjeteumlsh
34 Gjykata vlereumlson se ka njeuml interes publik i cili duhet teuml vlereumlsohet si i reumlndeumlsisheumlm
deri neuml ateuml maseuml sa teuml justifikojeuml ndeumlrhyrjen e ligjveumlneumlsit Referuar edhe opinionit amicus curia teuml
Komisionit teuml Venecias Shtetet geumlzojneuml njeuml hapeumlsireuml teuml gjereuml vlereumlsimi neuml peumlrcaktimin e asaj ccedilka
eumlshteuml neuml interesin e publikut veccedilaneumlrisht peumlr sa i takon nenit 1 teuml Protokollit nr1 dhe gjateuml
implementimit teuml politikave sociale dhe ekonomike Ajo ccedilka nuk peumlrmbush keumlrkesat e interesit
publik eumlshteuml veteumlm privimi i proneumlsiseuml qeuml eumlshteuml haptazi i pabazuar GJEDNJ-ja pranon se ldquopeumlr
shkak teuml njohjes seuml sakteuml teuml shoqeumlrive teuml tyre dhe nevojave qeuml ato kaneuml neuml parim autoritetet
kombeumltare mund ta vlereumlsojneuml meuml mireuml sesa gjyqtari ndeumlrkombeumltar ateuml ccedilka eumlshteuml ldquoneuml interes teuml
publikutrdquo [hellip] Peumlr keumlteuml arsye u takon autoriteteve kombeumltare teuml beumljneuml vlereumlsimin fillestar lidhur me
ekzistenceumln e njeuml problemi qeuml shqeteumlson publikun duke garantuar marrjen e masave qeuml do teuml
zbatohen neuml fusheumln e ushtrimit teuml seuml drejteumls seuml proneumlsiseuml duke peumlrfshireuml privimin dhe kthimin e
proneumls Keumltu [hellip] autoritetet kombeumltare geumlzojneuml respektivisht njeuml hapeumlsireuml teuml caktuar vlereumlsimirdquo
(Shih ccedileumlshtjet Maria Atanasiu dhe Teuml tjereumlt kRumaniseuml op cit sect166 Shih gjithashtu Kopeckyacute k
Sllovakiseuml [GC] op cit sect37)
35 Po keumlshtu referuar edhe qeumlndrimit doktrinar teuml shprehur neuml opinionet e dheumlna nga
Komisioni i Venecias peumlr keumlteuml ccedileumlshtje rezulton se nuk mund teuml vendosen detyrime peumlr
kompensimin teumlreumlsor teuml proneumls seuml shproneumlsuar apo teuml shteteumlzuar nga regjimet qeuml nuk kaneuml
respektuar standardet minimale teuml teuml drejtave teuml njeriut dhe se rivendosja e ploteuml e teuml drejtave teuml
meumlparshme teuml proneumlsiseuml do teuml ishte neuml kundeumlrshtim me vet parimin e baraziseuml (Shih Opinion mbi
projektligjin ldquoPeumlr kthimin dhe kompensimin e proneumlsrdquo teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo miratuar
nga Komisioni i Venecias neuml Seanceumln e 58 Plenare Venecia 12-13 Mars 2004)
36 Gjithashtu edhe neuml opinionin peumlr vlereumlsimin e ligjit nr1332015 bazuar neuml keumlrkeseumln
e paraqitur peumlr amicus curia nga Gjykata Komisioni i Venecias eumlshteuml shprehur ldquo duke marreuml
parasysh situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi peumlr
ish-pronareumlt gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml parashikuara neuml nenin 1 teuml
Protokol l i t nr 1 teuml K EDNJ-seuml Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml ish-pronareumlverdquo (Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias miratuar neuml Seanceumln e
108-teuml Plenare Venecia 14-15 Tetor 2016)
15
37 Nisur nga sa meuml lart Gjykata do teuml ndalet neuml vlereumlsimin e nenit 6 teuml ligjit objekt
shqyrtimi Kjo dispoziteuml neuml pikat 1 dhe 2 ka parashikuar metodologjineuml e vlereumlsimit financiar teuml
vendimeve peumlrfundimtare peumlr kthimin dhe kompensimin e proneumls duke peumlrcaktuar
ldquoa) prona e njohur peumlr kompensim vlereumlsohet neuml bazeuml teuml zeumlrit kadastral qeuml ka pasur neuml
koheumln e shproneumlsimit
b) prona e kthyer vlereumlsohet duke e peumlrcaktuar ateuml nga diferenca qeuml do teuml rezultojeuml midis
vlereumls seuml saj sipas zeumlrit kadastral aktual dhe vlereumls seuml keumlsaj prone sipas zeumlrit kadastral neuml
koheumln e shproneumlsimit
2 Vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml teuml njohur veteumlm teuml drejteumln e kompensimit vlereumlsohen
financiarisht sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur prona neuml koheumln e shproneumlsimit sipas shkronjeumls
ldquoardquo teuml pikeumls 1 teuml keumltij nenirdquo
38 Gjykata veumlren se neuml peumlrmbajtjen e pikave 1 dhe 2 teuml nenit 6 teuml ligjit nr1332015 janeuml
materializuar parimet kryesore teuml formuleumls seuml kompensimit Pjesa tjeteumlr e nenit 6 rregullon situata
teuml veccedilanta si pjeseuml e metodologjiseuml seuml kompensimit gjejneuml zgjidhje edhe neuml dispozita teuml tjera teuml
ligjit
39 Meuml tej neni 6 neuml pikeumln 3 parashikon ldquoNeuml rastet kur subjektet e shproneumlsuara kaneuml
peumlrfituar me vendim kthimi dhe kompensimi diferenca e llogaritur sipas shkronjeumls ldquobrdquo teuml pikeumls
1 zbritet nga vlereumlsimi i proneumls seuml njohur peumlr kompensim e llogaritur sipas shkronjeumls ldquoardquo teuml
pikeumls 1 teuml keumltij nenirdquo Ndeumlrsa pika 5 e ligjit parashikon ldquoNeuml rast se ATP-ja merr vendim peumlr
njohje dhe kompensim fizik neuml proneumln e subjektit prona vlereumlsohet sipas pikeumls 1 teuml keumltij neni
Kur nga ky vlereumlsim rezulton se subjekti peumlrfiton njeuml proneuml qeuml ka vlereuml meuml teuml larteuml sesa prona qeuml
ka pasur neuml momentin e shproneumlsimit ateumlhereuml subjektit i kompensohet fizikisht sipeumlrfaqja qeuml i
korrespondon vlereumlsimit dhe pjesa tjeteumlr e proneumls kalon neuml fondin e tokeumls me vendim teuml ATP-seumlrdquo
40 Gjykata vlereumlson se keumlto dy pika sipas peumlrmbajtjes seuml tyre teuml ccedilojneuml neuml peumlrfundimin se
ato janeuml konceptuar si njeuml shproneumlsim i ri duke qeneuml se parashikojneuml rivlereumlsimin e pronave teuml
kthyera ose teuml kompensuara meuml pareuml Neuml keumlteuml keumlndveumlshtrim keumlto dy dispozita krijojneuml probleme
lidhur me sigurineuml juridike konkretisht peumlrsa i takon paqarteumlsiseuml dhe paparashikueshmeumlriseuml seuml
legjislacionit
41 Gjykata ashtu siccedil u shpreh meuml lart rithekson se siguria juridike si koncept kushtetues
peumlrfshin qarteumlsineuml kuptueshmeumlrineuml dhe qeumlndrueshmeumlrineuml e sistemit normativ Gjithashtu
GJEDNJ neuml vendimin Manushaqe Puto dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml duke peumlrkufizuar
elementeumlt qeuml lidhen me qarteumlsineuml e ligjit neuml procesin e hartimit teuml legjislacionit e veuml theksin tek
parashikueshmeumlria qarteumlsia dhe transparenca neuml vendimmarrje si parime kryesore teuml seuml drejteumls
16
dhe njeuml nga qeumlllimet e njeuml ligji (Shih ccedileumlshtjen Manushaqe Puto dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml
Vendim dateuml 31 Korrik 2012 sectsect 114) Ky qeumlndrim eumlshteuml mbajtur nga GJEDNJ-ja edhe neuml
ccedileumlshtjen Sabanchiyeva dhe teuml tjereuml kundeumlr Rusiseuml ku midis teuml tjerave thekson se
parashikueshmeumlria dhe qarteumlsia e akteve ligjore dhe neuml veccedilanti natyra automatike e rregullit
paqarteumlsia e pretenduar e disa prej koncepteve teuml tij dhe mungesa e shqyrtimit gjyqeumlsor janeuml teuml
lidhura ngushteuml me parimin e proporcionalitetit (Shih ccedileumlshtjet TP dhe KM kundeumlr Mbreteumlriseuml seuml
Bashkuar nr 2894595 sect 72 dhe Chapman kundeumlr Mbreteumlriseuml seuml Bashkuar nr 2723895 sect 92
ECHR 2001-I)
42 Gjykata vlereumlson se neni 6 i ligjit objekt shqyrtimi duhet pareuml i lidhur edhe me nenet e
tjera teuml ligjit konkretisht me nenet 13 14 20 21 24 26 dhe 31 Neuml keumlteuml kontekst ligjveumlneumlsi
duhet teuml mbajeuml parasysh se deri neuml ccedilfareuml mase kompensimi fizik i parashikuar neuml nenin 6 pika 3
dhe 5 ploteumlsohet nga nenet e tjera teuml ligjit peumlr teuml mos pasur mbivendosje ose peumlrplasje midis
dispozitave teuml ligjit Parashikimi i rregullimeve teuml peumlrseumlritura dhe teuml pakoordinuara midis tyre neuml
thelbin dhe pasojat qeuml ato sjellin krijojneuml paqarteumlsi dhe peumlr rrjedhojeuml cenojneuml parimin e siguriseuml
juridike Neuml keumlto kushte Gjykata ccedilmon se peumlrmbajtja e pikave 3 dhe 5 teuml nenit 6 teuml ligjit
1332015 nuk eumlshteuml neuml pajtim me parimin e siguriseuml juridike pasi peumlrllogaritja e sipeumlrfaqes seuml
peumlrfituar dhe asaj qeuml do teuml zbritet ose shtohet sipas formuleumls seuml parashikuar neuml pikeumln 1 teuml nenit 6
eumlshteuml e paqarteuml dhe krijon konfuzion neuml zbatim sa i takon pritshmeumlrive teuml shtetasve
43 Gjykata vlereumlson se peumlr sa u peumlrket dispozitave teuml tjera teuml kundeumlrshtuara prej
keumlrkuesve ato parashikojneuml forma teuml ndryshme teuml kompensimit teuml cilat synojneuml teuml vendosin njeuml
ekuilibeumlr teuml drejteuml ndeumlrmjet interesave teuml ndrysheumlm Referuar edhe opinionit amicus curia peumlr
keumlteuml ccedileumlshtje Komisioni i Venecias ka vlereumlsuar se peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml peumlrcaktojneuml
kthimin apo kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me vlereuml monetare nuk eumlshteuml e qarteuml se
deri neuml ccedilfareuml mase ngrihet ccedileumlshtja e pritshmeumlriseuml legjitime Relacioni shpjegues i ligjit
nr1332015 argumenton se nuk eumlshteuml hartuar asnjeumlhereuml ndonjeuml skemeuml peumlrfundimtare
kompensimi me njeuml shifeumlr konkrete kompensimi e cila do teuml krijonte njeuml ldquopritshmeumlri legjitimerdquo
Peumlr sa u peumlrket individeumlve qeuml ende nuk kaneuml marreuml njeuml vendim teuml formeumls seuml prereuml nga organet
administrative apo gjyqeumlsore i cili u njeh atyre teuml drejteumln e kthimit apo kompensimit teuml proneumls
qeveria shqiptare i referohet ccedileumlshtjes Bici kundeumlr Shqipeumlriseuml peumlr teuml justifikuar se keumlta individeuml
apo entitete nuk janeuml pronareuml dhe nuk kaneuml krijuar pritshmeumlri legjitime pasi e drejta e tyre nuk
eumlshteuml njohur neuml nivel kombeumltar
44 Gjykata thekson se skema e re e kompensimit e adoptuar neuml ligjin nr1332015 ka
ndryshuar metodeumln e vlereumlsimit Elementi kryesor i vlereumlsimit teuml kompensimit financiar eumlshteuml vlera e
17
proneumls sipas zeumlrit kadastral qeuml ajo ka pasur neuml koheumln e shproneumlsimit Kjo metodeuml eumlshteuml e ndryshme
nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe mund teuml rezultojeuml neuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ligjet e
meumlparshme (ligjet peumlr pronat teuml viteve 1993 2004 dhe 2006) parashikonin njeuml skemeuml meuml teuml larteuml
kompensimi se sa ajo e parashikuar nga ligji nr1332015 (Ramadhi e teuml tjereumlt k Shqipeumlriseuml no
3822202 sectsect 24 - 30 13 neumlntor 2007 Manushaqe Puto e teuml tjereumlt k Shqipeumlriseuml op cit sect 25-
26) Keumlshtu mund teuml thuhet se ligjet e meumlparshme kaneuml krijuar pritshmeumlri peumlr marrjen e
kompensimeve ekuivalente me vlereumln e tregut teuml proneumls neuml momentin e marrjes seuml vendimit peumlr
kompensimin Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e kompensimit nuk mund teuml cileumlsohet si shproneumlsim formal
ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si njeuml ldquondeumlrhyrje tjeteumlrrdquo e cila eumlshteuml njeuml dispoziteuml gjitheumlpeumlrfshireumlse
e parashikuar neuml nenin 1 teuml Protokollit nr1 keumlrkon qeuml ccedildo ndeumlrhyrje e beumlreuml nga autoritetet publike
neuml teuml drejteumln e geumlzimit paqeumlsor teuml pasuriseuml duhet teuml jeteuml e ligjshme (Shih ish-Mbreti i Greqiseuml dhe
teuml tjereumlt k Greqiseuml [GC] nr 2570194 sect 79 ECHR 2000-XII dhe Latridis k Greqiseuml [GC] nr
3110796 sect 58 ECHR 1999-II) Parimi i ligjshmeumlriseuml presupozon gjithashtu se dispozitat e
zbatueshme teuml legjislacionit teuml brendsheumlm duhet teuml jeneuml mjaftuesheumlm teuml qarta dhe teuml
aksesueshme dhe qeuml zbatimi i tyre teuml jeteuml i parashikuesheumlm Duke marreuml parasysh situateumln
specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i parashikuar nga ligji
nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi peumlr ish-pronareumlt
gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml parashikuara neuml nenin 1 teuml Pro tokol l i t
n r 1 teuml GJEDNJ-seuml
45 Gjykata lidhur me dispozitat qeuml parashikojneuml qeuml vendimet gjyqeumlsore ose administrative
teuml formeumls seuml prereuml teuml cilat parashikojneuml dheumlnien e njeuml mase teuml caktuar kompensimi por qeuml ende
nuk janeuml ekzekutuar vlereumlson se ato ngreneuml ccedileumlshtjen e ldquopritshmeumlriseuml legjitimerdquo por sipas ligjit nuk
do trsquoi neumlnshtrohen rivlereumlsimit Prandaj peumlr keumlto raste nuk mund teuml thuhet se ka ldquondeumlrhyrjerdquo neuml
kuptim teuml nenit 1 teuml Protokollit nr 1 teuml GJEDNJ-seuml peumlr sa koheuml keumlto vendime do teuml ekzekutohen
Peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml peumlrcaktojneuml kthimin ose kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me
vlereuml financiare skema e re e kompensimit e parashikuar nga ligji nr1332015 ndryshoi metodeumln e
vlereumlsimit e cila mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e
kompensimit nuk mund teuml cileumlsohet si shproneumlsim formal ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si
ldquondeumlrhyrje teuml tjerardquo sipas nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml GJEDNJ-seuml Megjithateuml Gjykata vlereumlson se
ekziston njeuml bazeuml ligjore mjaftuesheumlm e qarteuml dhe e detajuar peumlr ndeumlrhyrjen neuml keumlteuml ccedileumlshtje Po
ashtu siccedil u theksua meuml lart ndeumlrhyrja duket se ndjek njeuml qeumlllim legjitim pasi qeumlllimi i ligjit
nr1332015 eumlshteuml peumlrfundimi efektivisht i procesit teuml trajtimit teuml proneumls neumlpeumlrmjet njohjes dhe
kompensimit teuml saj brenda njeuml afati teuml arsyesheumlm (10 vjeccedilar)
18
46 Neuml situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi qeuml u
paguhet ish-pronareumlve gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml peumlrcaktuara neuml nenin 1
teuml Pro tokol l i t n r 1 teuml GJEDNJ Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml paguar peumlr ish-pronareumlt (Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias pg44)
47 Nisur edhe nga analiza e Komisionit teuml Venecias Gjykata vlereumlson se ligji objekt
shqyrtimi pavareumlsisht se parashikon njeuml metodologji teuml re vlereumlsimi peumlr kompensimin fizik dhe
financiar teuml ish pronareumlve e cila megjitheumlse rezulton neuml ndeumlrhyrje neuml teuml drejteumln e proneumls dhe
mund teuml mos u peumlrgjigjet pritshmeumlrive teuml subjekteve qeuml prek ligji rezulton se neuml teumlreumlsineuml e tij
respekton proporcionalitetin e ndeumlrhyrjes neuml teuml drejteumln e kompensimit teuml proneumls ish pronareumlve
dhe si e tilleuml eumlshteuml neuml respektim teuml nenit 1 teuml Protokollit 1 teuml KEDNJ-seuml
D Peumlr pretendimin e cenimit teuml seuml drejteumls seuml ankimit
48 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se ligji cenon teuml drejteumln e ankimit pasi duke parashikuar
veteumlm ankimin e vendimeve teuml ATP-seuml neuml Gjykateumln e Apelit praktikisht ka pamundeumlsuar
ankimin e vendimit gjyqeumlsor neuml njeuml gjykateuml neuml teuml larteuml duke qeneuml se vendimet e Gjykateumls seuml
Apelit janeuml vendime teuml formeumls seuml prereuml dhe peumlrfundimtare dhe Gjykata e Larteuml eumlshteuml gjykateuml e
ligjit dhe si e tilleuml nuk mund teuml investohet neuml fakte teuml ccedileumlshtjes Gjithashtu subjektet e
shproneumlsuara nuk mund teuml kundeumlrshtojneuml neuml gjykateuml metodologjineuml e vlereumlsimit pra meumlnyreumln se
si eumlshteuml vlereumlsuar prona e kompensuar por veteumlm vlefteumln financiare Neni 19 parashikon teuml
drejteumln e ankimit ndaj vendimit te ATP-seuml veteumlm peumlr vlereumln e kompensimit pra pronari nuk ka teuml
drejteuml teuml kundeumlrshtojeuml metodologjineuml ku bazohet vlereumlsimi Pra kufizimi i seuml drejteumls seuml ankimit
lidhet edhe me themelin e ankimit jo veteumlm me shkalleumln e gjykateumls ku ai shqyrtohet
49 Sipas parashtrimeve teuml subjekteve teuml interesuara ankimi neuml gjykateumln e apelit beumln teuml
mundur moszgjatjen e procedurave dhe mbylljen sa meuml teuml shpejteuml teuml procesit Shteti Shqiptar i ka
qeumlndruar asaj qeuml kjo gjykateuml dhe GJEDNJ-ja ka theumlneuml keumlto vendime janeuml kuazi gjyqeumlsore dhe
duhen ekzekutuar Nuk ka kompetenceuml asnjeuml organ administrativ trsquoi rishikojeuml ato prandaj nuk ka
njeuml rishikim por veteumlm njeuml ploteumlsim teuml vendimit Sipas Keumlshillit teuml Ministrave eumlshteuml konstatuar se
keumlto vendime nuk janeuml ekzekutuar asnjeumlhereuml sepse ato nuk kaneuml njeuml vlereuml teuml peumlrcaktuar qarteuml
Neumlse ato do teuml kishin njeuml vlereuml ekonomike apo financiare do teuml ishin ekzekutuar neumlpeumlrmjet
sistemit teuml zakonsheumlm Mosekzekutimi i vendimeve lidhet me mungeseumln e vlereumlsimit teuml tyre dhe
19
ky ka qeneuml njeuml proces i qeumlllimsheumlm peumlr teuml mos i ekzekutuar ato Keumlshtu qeuml sot ligji i ri u jep njeuml
vlereuml ekonomike neuml meumlnyreuml qeuml teuml ekzekutohen
50 Lidhur me keumlteuml pretendim Gjykata neuml praktikeuml teuml vazhdueshme ka vlereumlsuar se
kontrolli gjyqeumlsor ndaj akteve me karakter administrativ duke qeneuml shprehje e parimit teuml
kontrollit dhe balancimit teuml pushteteve e duke qeumlndruar neuml themel teuml pavareumlsiseuml seuml organeve ka
ndryshime thelbeumlsore nga kontrolli administrativ qeuml kryhet neuml rrugeuml hierarkike apo nga organe teuml
krijuara posaccedileumlrisht Dallimet qeumlndrojneuml krahas teuml tjerave neuml rrafshin procedural neuml kuptim qeuml
gjykatat neuml kontrollin e keumltyre akteve respektojneuml rregullat e parashikuara neuml legjislacionin
procedural dhe nuk mund teuml interferojneuml e as teuml adaptojneuml procedura administrative Gjykata e
vlereumlson keumlteuml pretendim neuml lidhje me teuml drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt ligjor neuml kuptim teuml nenit
42 teuml Kushtetuteumls E drejta peumlr trsquoiu drejtuar gjykateumls ndeumlr teuml tjera ka peumlr qeumlllim teuml garantojeuml
shtetasit nga ccedildo veprim qeuml u shkakton cenim teuml teuml drejtave teuml tyre pa peumlrjashtuar rastet kur
cenimi vjen nga ndonjeuml akt i administrateumls shteteumlrore Shteti i seuml drejteumls presupozon qeuml ccedildo
ndeumlrhyrje e autoriteteve ekzekutive neuml teuml drejtat e individit apo teuml personave juridikeuml duhet teuml jeteuml
objekt i njeuml kontrolli efektiv nga njeuml organ qeuml ofron garantimin e pavareumlsiseuml dhe paaneumlsiseuml gjateuml
procesit teuml shqyrtimit teuml procesit (shih vendimin nr10 dateuml 29022016 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
51 Neuml njeuml rast teuml ngjasheumlm Gjykata konstatoi se e drejta e ankimit gjyqeumlsor ndaj
vendimeve teuml njeuml organi administrativ duke parashikuar mjetin dhe afatin e ankimit ploteumlsonte
standardin kushtetues teuml seuml drejteumls seuml ankimit Peumlr rrjedhojeuml Gjykata ccedilmoi se parashikimi ligjor
ishte i mjaftuesheumlm peumlr teuml realizuar teuml drejteumln e ankimit gjyqeumlsor ndaj akteve administrative qeuml
nxjerr organi administrativ (Shih vendimin nr 25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
52 Neuml ccedileumlshtjen konkrete peumlr shqyrtim Gjykata vlereumlson se e drejta e ankimit e
parashikuar nga ligji nr 1332015 i ploteumlson kriteret peumlr teuml pasur njeuml kontroll gjyqeumlsor teuml akteve
teuml nxjerra nga organe administrative ose kuazi gjyqeumlsore Pretendimi i keumlrkuesve se nuk duhej
parashikuar si shkalleuml e ankimit Gjykata e Apelit por gjykata administrative e shkalleumls seuml pareuml si
gjykateuml kompetente peumlr shqyrtimin e ankimit ndaj vendimeve teuml ATP-seuml nuk eumlshteuml i bazuar
Gjykata thekson se shteti nuk ka detyrim teuml parashikojeuml meuml shumeuml se njeuml shkalleuml ankimi peumlr sa
koheuml qeuml ka njeuml ankim neuml njeuml gjykateuml teuml parashikuar me ligj neuml kuptim teuml nenit 43 teuml Kushtetuteumls
si dhe nenit 13 teuml KEDNJ-seuml Neuml keumlto kushte Gjykata vlereumlson se kriteri i kontrollit gjyqeumlsor teuml
akteve teuml pushtetit publik eumlshteuml i garantuar nga ligji objekt shqyrtimi
DH Peumlr pretendimet e tjera
20
53 Peumlr sa i takon pretendimeve teuml keumlrkuesve sa i takon skemeumls seuml kompensimit financiar
teuml parashikuar nga neni 7 i ligjit Gjykata nuk arriti teuml formojeuml shumiceumln e nevojshme dhe peumlr
keumlteuml arsye vendosi refuzimin e keumlrkeseuml1
54 Lidhur me pretendimet e tjera teuml keumlrkuesve qeuml kaneuml teuml beumljneuml me cenimin e seuml drejteumls
seuml proneumls dhe barazineuml e shtetasve para ligjit Gjykata i ka vlereumlsuar ato neuml kuadeumlr teuml ndeumlrhyrjes
seuml ligjveumlneumlsit sipas kritereve teuml nenit 17 teuml Kushtetuteumls si meuml lart dhe nuk e sheh teuml nevojshme trsquoi
trajtojeuml ato meuml vete pasi lidhen me teuml njeumljtat shkaqe dhe pasoja juridike
55 Nisur nga sa meuml sipeumlr neuml peumlrfundim teuml shqyrtimit Gjykata vlereumlson se ligji objekt
shqyrtimi neuml pikat 3 dhe 5 teuml nenit 6 teuml tij cenon sigurineuml juridike dhe si teuml tilla nuk janeuml neuml
pajtim me Kushtetuteumln
PEumlR KEumlTO ARSYE
Gjykata Kushtetuese e Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml neuml mbeumlshtetje teuml neneve 131 dhe 134 teuml
Kushtetuteumls si dhe teuml neneve 72 e neuml vijim teuml ligjit nr 8577 dateuml 10022000 ldquoPeumlr organizimin
dhe funksionimin e Gjykateumls Kushtetuese teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo me shumiceuml votash
V E N D O S I
- Pranimin pjeseumlrisht teuml keumlrkeseumls
- Shfuqizimin si antikushtetues teuml nenit 6 pika 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin
e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit teuml pronaverdquo
- Refuzimin e keumlrkeseumls peumlr shfuqizimin e nenit 6 pika 1 shkronja ldquobrdquo si dhe teuml nenit 7
pika 2 shkronja ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml ligjit teuml meumlsipeumlrm
- Rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pjeseumln tjeteumlr
Ky vendim eumlshteuml peumlrfundimtar i formeumls seuml prereuml dhe hyn neuml fuqi diteumln e botimit neuml
Fletore Zyrtare
1 Gjyqtari F Hoxha eumlshteuml shprehur dhe peumlr shfuqizimin e fjaleumlve ldquokthim dherdquo neuml pikeumln 1 teuml nenit 6 dhe shkronjeumls
ldquobrdquo pika 1 teuml nenit teuml meumlsipeumlrm dhe pikeumln ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml nenit 7 Gjyqtareumlt GDizdari dhe VKristo kaneuml votuar peumlr
shfuqizimin e teuml gjitheuml ligjit
MENDIM PAKICE
1 Peumlr arsye se nuk ndajmeuml teuml njeumljtin qeumlndrim me shumiceumln neuml ccedileumlshtjen me objekt
shfuqizimin si teuml papajtuesheumlm me Kushtetuteumln dhe KEDNJ-neuml teuml ligjit nr1332015 dateuml
05122015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit teuml pronaverdquo
vlereumlsojmeuml qeuml teuml paraqesim argumentet peumlr qeumlndrimin toneuml si gjyqtareuml neuml pakiceuml
2 Neuml peumlrfundim teuml gjykimit Gjykata ka vendosur pranimin pjeseumlrisht teuml keumlrkeseumls
shfuqizimin si teuml papajtuesheumlm me Kushtetuteumln teuml nenit 6 pikat 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015
refuzimin e keumlrkeseumls peumlr shfuqizimin e nenit 6 pika 1 shkronja ldquobrdquo si dhe nenit 7 pika 2
shkronja ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml ligjit dhe rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pjeseumln tjeteumlr Neuml arsyetimin e vendimit
peumlr shfuqizimin e pikave 3 dhe 5 teuml nenit 6 shumica ka vlereumlsuar se keumlto dispozita ligjore sipas
peumlrmbajtjes seuml tyre kuptohen si njeuml shproneumlsim i ri duke qeneuml se parashikojneuml rivlereumlsimin e
pronave teuml kthyera ose teuml kompensuara meuml pareuml Neuml keumlteuml keumlndveumlshtrim keumlto dy dispozita krijojneuml
probleme lidhur me sigurineuml juridike konkretisht peumlr sa i takon paqarteumlsiseuml dhe
paparashikueshmeumlriseuml seuml legjislacionit
3 Neuml ndryshim nga sa ka vlereumlsuar shumica si edhe bazuar edhe neuml opinionin e
Komisionit teuml Venecias peumlr vlereumlsimin e ligjit nr1332015 ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml vlereumlsojmeuml se
Gjykata duhej teuml vendoste rreumlzimin e keumlrkeseumls neuml teumlreumlsineuml e saj peumlr arsye se pretendimet e
paraqitura nga keumlrkuesit janeuml teuml pabazuara peumlr teuml gjitha argumentet qeuml do teuml paraqesim neuml vijim
4 Neuml lidhje me parimin e siguriseuml juridike neuml jurisprudenceumln e saj Gjykata ka vlereumlsuar
se mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme si standarde kushtetuese teuml
trajtuara vazhdimisht nga jurisprudenca kushtetuese peumlrbeumljneuml elemente teuml parimit teuml shtetit teuml seuml
drejteumls sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls Parimi i siguriseuml juridike peumlrfshin krahas
qarteumlsiseuml kuptueshmeumlriseuml dhe qeumlndrueshmeumlriseuml seuml sistemit normativ edhe besimin te sistemi
juridik pa marreuml peumlrsipeumlr garantimin e ccedildo pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml
favorshme ligjore Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet
vazhdimisht ose teuml jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike
teuml cilat mund teuml cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml
vendosur me akte teuml meumlparshme (shih vendimin nr5 dateuml 05022015 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
Rregullimet ligjore qeuml kaneuml teuml beumljneuml me teuml drejtat e shtetasve duhet teuml keneuml qeumlndrueshmeumlri teuml
mjaftueshme qeuml siguron vijimeumlsineuml e tyre Si rregull nuk mund teuml mohohen interesa dhe
pritshmeumlri teuml ligjshme teuml qytetareumlve nga ndryshimet neuml legjislacion Shteti duhet teuml synojeuml teuml
22
ndryshojeuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml veteumlm neumlse ndryshimi sjell pasoja pozitive (shih
vendimin nr25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
5 Bazuar neuml standardet e meumlsipeumlrme kushtetuese vlereumlsojmeuml se ligji i kundeumlrshtuar nuk
cenon parimin e siguriseuml juridike neuml asnjeuml nga elementet e saj Neuml nenin 1 teuml tij ligji nr13332015
ka peumlrcaktuar si objekt rregullimin dhe shpeumlrblimin e drejteuml teuml ccedileumlshtjes seuml proneumls krijimin dhe
administrimin e fondit teuml kompensimit si dhe peumlrcaktimin e procedurave neuml trajtimin e proneumls
me qeumlllim peumlrfundimin e keumltij procesi Kurse neuml nenin 3 ka peumlrcaktuar qarteumlsisht fusheumln e
zbatimit pra se deri ku i shtrin efektet ai konkretisht ekzekutimin e vendimeve teuml pazbatuara qeuml
njohin teuml drejteumln e kompensimit si dhe ccedileumlshtjet qeuml janeuml neuml shqyrtim neuml gjykatat e teuml gjitha
niveleve peumlr efekt kompensimi Gjithashtu edhe neni 71 i ligjit u referohet veteumlm vendimeve qeuml
kaneuml njohur teuml drejteumln e kompensimit Pra qarteumlsia e keumlsaj pjese teuml ligjit neuml lidhje me efektet e tij
vlereumlsojmeuml se hedh poshteuml pretendimin peumlr paqarteumlsi neuml rregullimin ligjor Ligji nuk ka marreuml
peumlrsipeumlr teuml rregullojeuml situateumln e krijuar me vendime qeuml janeuml shprehur peumlr kthimin fizik teuml proneumls
ccedilka rezulton e qarteuml dhe nga neni 81 i tij i cili peumlrcakton se u neumlnshtrohen procedurave teuml
kompensimit subjektet e shproneumlsuara qeuml kaneuml njeuml vendim peumlrfundimtar kompensimi financiar
etj
6 Teuml njeumljtin qeumlndrim ka mbajtur edhe Komisioni i Venecias1 i cili neuml opinionin e tij
shprehet ldquoVendimet gjyqeumlsore ose administrative teuml formeumls seuml prereuml teuml cilat parashikojneuml
dheumlnien e njeuml mase teuml caktuar kompensimi por qeuml ende nuk janeuml ekzekutuar pa dyshim qeuml
ngreneuml ccedileumlshtjen e ldquopritshmeumlriseuml legjitimerdquo dhe nuk do trsquoiacute neumlnshtrohen rivlereumlsimit sipas ligjit
nr1332015 Neuml keumlto raste nuk ka ldquondeumlrhyrjerdquo neuml kuptim teuml nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml
KEDNJ-seuml peumlr sa koheuml keumlto vendime ekzekutohen si duhet Peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml
peumlrcaktojneuml kthimin ose kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me vlereuml financiare nuk eumlshteuml e
qarteuml se deri neuml ccedilfareuml mase ngrihet ccedileumlshtja e pritshmeumlriseuml legjitime Gjithsesi skema e re e
kompensimit e parashikuar nga ligji nr1332015 ndryshoi metodeumln e vlereumlsimit e cila mund teuml
rezultojeuml neuml njeuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e kompensimit nuk mund teuml
cileumlsohet si shproneumlsim formal ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si ldquondeumlrhyrje teuml tjerardquo sipas
nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml KEDNJ-seuml Megjithateuml ndeumlrhyrja ka njeuml bazeuml ligjore teuml qarteuml neuml
ligjin nr1332015 (dhe tri aktet e tjera neumlnligjore qeuml kaneuml daleuml neuml zbatim teuml ligjit nr1332015)
Pra duket se ekziston njeuml bazeuml ligjore mjaftuesheumlm e qarteuml dhe e detajuar peumlr ndeumlrhyrjen neuml keumlteuml
ccedileumlshtje Po ashtu ndeumlrhyrja duket se ndjek njeuml qeumlllim legjitim pasi qeumlllimi i ligjit nr1332015
eumlshteuml peumlrfundimi efektivisht i procesit teuml trajtimit teuml proneumls neumlpeumlrmjet njohjes dhe kompensimit teuml
1 Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias nr861 2016 CDL-AD (2016)023
23
saj Duke pasur parasysh sfondin historik teuml problemeve teuml ndryshme qeuml lidhen me peumlrfundimin
efektiv teuml procesit teuml kthimit dhe kompensimit teuml pronave neuml Shqipeumlri duket se qeumlllimet e ligjit
nr1332015 janeuml edhe neuml interes teuml publikut brenda kuptimit teuml nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml
KEDNJ-seuml Ndeumlrhyrja eumlshteuml proporcionale neumlse fondi financiar prej 50 bilion lekeumlsh shqiptareuml
qeuml i atribuohet skemeumls seuml kompensimit peumlrgjateuml njeuml periudhe 10-vjeccedilare eumlshteuml peumlrcaktuar si
duhet duke pasur parasysh buxhetin shteteumlror neuml teumlreumlsi dhe prodhimin e brendsheumlm bruto teuml
vendit Neuml situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi qeuml
u paguhet ish-pronareumlve gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml peumlrcaktuara neuml
nenin 1 teuml Protokollit nr1 teuml KEDNJ-seuml Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml paguar peumlr ish-pronareumltrdquo
7 Ligji i ri nuk ndryshon thelbin e seuml drejteumls seuml njohur me ligjet e meumlparshme pra teuml
drejteumln peumlr kompensim teuml subjekteve peumlrfituese ccedilka neuml vlereumlsimin toneuml do teuml sillte cenim teuml
pritshmeumlrive teuml ligjshme Peumlrkundrazi ai i respekton keumlto pritshmeumlri por peumlrcakton kritere
procedura e rregulla teuml qarta peumlr meumlnyreumln e peumlrfitimit teuml keumltyre subjekteve Peumlr sa koheuml qeuml ligji i
ri nuk peumlrjashton kompensimin sipas vlereumls seuml tregut nuk mendojmeuml se ka cenim teuml parimit teuml
siguriseuml juridike teuml subjekteve qeuml trajton ligji Ligji i ri nuk ka vendosur kritere teuml reja por ka
qarteumlsuar meumlnyreumln e zbatimit teuml kritereve teuml parashikuara edhe meuml pareuml Qeumlllimi i ligjit eumlshteuml neuml
vetvete realizimi i kompensimit dhe jo ndryshimi i rregullave apo parashikimi i procedurave teuml
reja peumlr kthimin fizik teuml proneumls Kjo do teuml thoteuml se ky ligj zbatohet veteumlm peumlr ata ish-pronareuml teuml
cileumlt nuk kaneuml mundur teuml peumlrfitojneuml kthimin fizik teuml proneumls seuml tyre teuml shproneumlsuarkonfiskuar peumlr
shkak se ajo nuk ka qeneuml meuml e lireuml ose peumlr ccedilfareumldo arsye tjeteumlr Neuml keumlteuml meumlnyreuml ata peumlrfitojneuml nga
e drejta peumlr t`u kompensuar Neuml teuml njeumljteumln linjeuml duhej teuml interpretoheshin nga shumica edhe
dispozitat e shfuqizuara teuml ligjit nr1332015
8 Shteti shqiptar ka pasur detyrimin peumlr peumlrfundimin e procesit teuml kthimit dhe
kompensimit teuml pronave edhe bazuar neuml vendimin pilot teuml GJEDNJ-seuml neuml ccedileumlshtjen Manushaqe
Puto Meumlnyra qeuml ligjveumlneumlsi ka zgjedhur peumlr trajtimin dhe peumlrfundimin e keumltij procesit nuk cenon
standardet kushtetuese konkretisht teuml drejteumln e proneumls sigurineuml juridike teuml drejteumln e ankimit teuml
drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt dhe barazineuml para ligjit Neuml vlereumlsimin toneuml ligji ka vendosur
kritere teuml njeumljta e teuml qarta peumlr teuml gjitheuml personat qeuml do teuml jeneuml subjekte teuml tij Ai ka peumlrcaktuar
procedurat dhe rregullat qeuml do teuml ndiqen me qeumlllim realizimin e seuml drejteumls seuml proneumls seuml
24
peumlrfituesve dhe pritshmeumlrive teuml ligjshme teuml ish-pronareumlve si dhe njeuml afat kohor teuml vlereumlsuar si teuml
arsyesheumlm peumlr peumlrfundimin e keumltij procesi
9 Peumlr teuml gjitha argumentet e meumlsipeumlrme vlereumlsojmeuml se pretendimet e paraqitura neuml
keumlrkeseuml duhej teuml rreumlzoheshin si teuml pabazuara
Kryetar Bashkim Dedja
Aneumltareuml Besnik Imeraj Altina Xhoxhaj
25
MENDIM PAKICE
1 Bashkohemi me qeumlndrimin e shumiceumls peumlr shfuqizimin si antikushtetues teuml nenit 6
pika 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml
kompensimit teuml pronave por nuk bashkohemi me linjeumln e arsyetimit qeuml ka ndjekur shumica neuml
keumlteuml vendim si dhe me rreumlzimin e keumlrkeseumls sa i takon pjeseumls tjeteumlr teuml keumlrkimeve sipas objektit teuml
keumlrkeseumls Ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml jemi teuml qeumlndrimit qeuml Gjykata duhej teuml kishte deklaruar
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi peumlr arsyet e meumlposhtme
A Peumlr pretendimin peumlr cenim teuml siguriseuml juridike
2 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se skema e ofruar peumlr zgjidhjen e problemit sistemik neuml
lidhje me mosekzekutimin e vendimeve neuml lidhje me kompensimin e pronareumlve qeuml kaneuml njeuml
vendim peumlrfundimtar administrativ nuk garanton efektivitet neuml zgjidhjen e problemit dhe as
qarteumlsi dhe parashikueshmeumlri Neuml nenin 15 teuml ligjit 1332015 ldquoAfatet e vlereumlsimit financiar teuml
vendimeve peumlr kompensimrdquo peumlrcaktohet njeuml afat kohor prej tre vitesh peumlr teuml beumlreuml vlereumlsimin
financiar peumlr secilin subjekt i cili ka njeuml vendim teuml meumlparsheumlm qeuml i njeh teuml drejteumln peumlr
kompensim Kjo eumlshteuml njeuml qasje qeuml cenon seumlrish sigurineuml juridike dhe peumlrzgjat me ligj procesin e
kompensimit teuml pronave
3 Gjithashtu sipas keumlrkuesve rivlereumlsimi i vendimeve peumlrfundimtare administrative
dhe gjyqeumlsore neuml lidhje me kompensimin cenon parimin e siguriseuml juridike pasi peumlrmes keumltij
ligji qeveria synon trsquoi referohet ccedilmimit dhe llojit teuml tokeumls neuml momentin e shproneumlsimit Kjo do teuml
thoteuml qeuml teuml rishikohen vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml vendosur kthimin ose kompensimin e
proneumls pasi ato kaneuml marreuml formeuml teuml prereuml
4 Seuml treti sipas keumlrkuesve skema e ofruar peumlr trajtimin e dosjeve teuml patrajtuara apo ato
qeuml do teuml depozitohen rishtazi pas hyrjes neuml fuqi teuml ligjit bie ndesh me parimin kushtetues teuml
siguriseuml juridike teuml baraziseuml para ligjit dhe teuml seuml drejteumls seuml ankimit Neni 21 i ligjit peumlrcakton teuml
drejteumln e subjektit teuml shproneumlsuar peumlr trsquou kompensuar neuml proneumln e tij referuar metodologjiseuml teuml
peumlrcaktuar neuml nenin 6 dhe 7 teuml ligjit ndryshe nga sa peumlrcaktonte ligji i meumlparsheumlm qeuml njihte teuml
drejteumln e kthimit teuml proneumls dhe kompensimit teuml proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit Neuml
keumlteuml qasje legjislatori ka krijuar njeuml pasiguri juridike neuml lidhje me pritshmeumlriteuml e subjektit teuml
shproneumlsuar i cili pret teuml kompensohet referuar llojit teuml proneumls neuml momentin e shproneumlsimit
5 Keumlrkuesit pretendojneuml se ligji nuk garanton kthimin e proneumls tek pronari por
parashikon veteumlm njohjen dhe kompensimin financiar Ky i fundit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me
26
ccedilmimin real teuml tregut por me ateuml qeuml ka parashikuar qeveria dhe qeuml nuk i peumlrgjigjet vlereumls reale
financiare teuml proneumls Sipas tyre mundeumlsiteuml peumlr kthim fizik nuk janeuml parashikuar fare neuml ligj por
edhe kompensimi financiar eumlshteuml i mangeumlt pasi i keumlrkohet pronarit teuml heqeuml doreuml nga njeuml pjeseuml e
madhe e vlereumls Gjithashtu eumlshteuml hequr edhe mundeumlsia e pronareumlve peumlr teuml ushtruar teuml drejteumln e
parablerjes
6 Duke iu referuar ligjit objekt shqyrtimi ne mendojmeuml se ai paraqet probleme
kushtetutshmeumlrie sa i takon formave teuml kompensimit teuml pronave pronareumlve si dhe metodologjiseuml
seuml vlereumlsimit teuml objekteve qeuml trajtohen sipas keumltij ligji
7 Konkretisht referuar nenit 2 qeuml parashikon objektin e ligjin peumlrmenden veteumlm termat
ldquokompensim dhe shpeumlrblim i drejteuml i kompensimitrdquo Pra termi kthim i proneumls nuk rezulton teuml jeteuml
objekt i ligjit ndryshe nga sa ka qeneuml neuml teuml gjitha ligjet e meumlparshme me objekt kthimin dhe
kompensimin e pronave ish-pronareumlve i cili eumlshteuml shfuqizuar me hyrjen neuml fuqi teuml ligjit objekt
shqyrtimi Meuml tej neuml teuml gjitheuml tekstin e ligjit parashikohen veteumlm format e kompensimit
(financiar me prona teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose me prona teuml shitura neuml ankand) Eumlshteuml e kuptueshme
dhe e qarteuml qeuml qeumlllimi i ligjveumlneumlsit ka ndryshuar duke mos synuar meuml kthimin fizik teuml proneumls aty
ku eumlshteuml i mundur siccedil ka qeneuml me legjislacionin e meumlparsheumlm por neuml teuml gjitha rastet veteumlm
kompensimin e saj fizik ose financiar pavareumlsisht situateumls juridike neuml teuml cileumln ndodhet pronari
Kjo peumlrfshin edhe rastet kur pronari ka vendime peumlrfundimtare qeuml i kthejneuml proneumln por peumlr shkak
se vendimet nuk janeuml ekzekutuar sepse prona ka qeneuml e zeumlneuml ose shteti nuk ka arritur ta tjeteumlrsojeuml
de facto tek pronari ky pronar sot me keumlteuml vendim kthimi teuml proneumls pavareumlsisht titullit juridik qeuml
ka fituar do teuml kompensohet dhe nuk do teuml marreuml fizikisht proneumln teuml cileumln ia ka kthyer organi
kompetent
8 Ne mendojmeuml se ky qeumlndrim i ligjveumlneumlsit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me parimin e
siguriseuml juridike peumlr keumlto arsye
9 Seuml pari nuk jepet ndonjeuml shpjegim ose argument i natyreumls kushtetuese lidhur me
mosparashikimin ose eleminimin e procesit teuml kthimit fizik teuml proneumls aty ku njeuml gjeuml e tilleuml eumlshteuml e
mundur Ligjveumlneumlsi ka vendosur veteumlm kompensimin (financiar ose fizik me objekte teuml tjera) gjeuml
qeuml nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me kuadrin normativ teuml derisoteumlm i cili i jepte peumlrpareumlsi kthimit fizik
teuml proneumls dhe neumlse ky srsquoishte i mundur i drejtohet formave teuml tjera Gjykata ka tashmeuml njeuml
praktikeuml teuml konsoliduar lidhur me garantimin e seuml drejteumls seuml proneumls nga ligjveumlneumlsi me theks edhe
tek kategoriteuml e personave teuml shproneumlsuar nga regjimi komunist Kjo Gjykateuml neuml vendimin e saj
nr 302005 ka arsyetuar se ligji i meumlparsheumlm peumlr kthimin dhe kompensimin e pronave (i
shfuqizuar nga ligji objekt shqyrtimi) peumlrshkohet nga parimi sipas teuml cilit shteti merr peumlrsipeumlr
27
(detyron vetveten) tu kthejeuml ish-pronareumlve dometheumlneuml ti riproneumlsojeuml ata me ato prona qeuml
faktikisht dhe juridikisht eumlshteuml e mundur teuml kthehen pasi ekzistojneuml efektivisht e janeuml neuml fondin e
proneumlsiseuml shteteumlrore ose mbahen pa arsye teuml peumlrligjura nga teuml tjereumlt Ligji objekt shqyrtimi duket
se nuk ndjek keumlteuml linjeuml teuml vendosur nga ligji i meumlparsheumlm dhe vendimi i Gjykateumls
10 Duke iu referuar edhe vendimit teuml GJEDNJ Beshiri dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml
22 gusht 2006 ldquokur njeuml Shtet Kontraktues qeuml ka ratifikuar Konventeumln peumlrfshireuml Protokollin e
Pareuml Shteseuml dekreton legjislacionin qeuml rregullon kthimin e ploteuml ose teuml pjessheumlm teuml proneumls seuml
konfiskuar neuml regjimin e meumlparsheumlm ky legjislacion mund teuml konsiderohet si gjenerues i njeuml teuml
drejte teuml re proneumlsie teuml mbrojtur nga neni 1 i protokollit nr 1 peumlr personat qeuml i ploteumlsojneuml
kushtet peumlr teuml fituar njeuml teuml drejteuml teuml tilleuml E njeumljta gjeuml mund teuml aplikohet neuml lidhje me rregullimet
ligjore peumlr kthimin ose kompensimin teuml parashikuara para ratifikimit neumlse ky legjislacion mbetet
neuml fuqi pas ratifikimit nga Shteti Kontraktues i Protokollit teuml Pareuml Shteseuml (shih Broniowski k
Poland [GC] 3144396 sect125 ECHR 2004-V)rdquo
11 Ne jemi teuml qeumlndrimit se heqja ose mosparashikimi i kthimit fizik teuml proneumls aty ku
eumlshteuml e mundur dhe parashikimi i kompensimit fizik me njeuml fond toke qeuml eumlshteuml meuml seuml paku i
dyshimteuml dhe jo i sigurt neuml pritshmeumlriteuml e tij nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me qeumlllimin qeuml ka ligji dhe as
me detyrimet nga vendimet e GJEDNJ-seuml peumlr njeuml zgjidhe efektive dhe peumlrfundimtare nga shteti
shqiptar peumlr ccedileumlshtjen e pronave
12 Seuml dyti lidhur me metodologjineuml e parashikuar peumlr kompensimin financiar mendojmeuml
se kjo meumlnyreuml llogaritje peumlr teuml kompensuar peumlrfundimisht pronareumlt nuk respekton konceptin e
shpeumlrblimit teuml drejteuml referuar edhe jurisprudenceumls seuml Gjykateumls Kushtetuese
13 Neuml kapitullin 2 teuml ligjit objekt shqyrtimi janeuml peumlrcaktuar rregullat peumlr kompensimin e
vendimeve peumlrfundimtare neuml lidhje me metodologjineuml e vlereumlsimit si dhe format e kompensimit
dhe teuml vlereumlsimit Keumlto rregulla vlejneuml si peumlr vendimet peumlr dosjet e patrajtuara por edhe peumlr
dosjet peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar
14 Sipas ligjit teuml gjitha vendimet peumlrfundimtare peumlr kthim dhe kompensim prone peumlr
peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit do trsquoi neumlnshtrohen keumlsaj meumlnyre vlereumlsimi
(i) Prona e njohur peumlr kompensim vlereumlsohet neuml bazeuml teuml zeumlrit kadastral qeuml ka pasur neuml
koheumln e shproneumlsimit
(ii) Prona e kthyer vlereumlsohet sipas zeumlrit kadastral aktual teuml saj dhe sipas zeumlrit kadastral
qeuml ka pasur neuml koheumln e shproneumlsimit duke llogaritur diferenceumln e vlereumls qeuml do teuml rezultojeuml nga
ndryshimi i zeumlrit kadastral
28
(iii) Vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml njohur veteumlm teuml drejteumln e kompensimit do teuml
vlereumlsohen sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur prona neuml momentin e shproneumlsimit sipas
peumlrcaktimeve teuml meumlsipeumlrme
(iv) Neuml rastet kur subjektet e shproneumlsuara kaneuml peumlrfituar me vendim kthim dhe
kompensim diferenca e llogaritur si meuml sipeumlr do teuml zbritet nga vlereumlsimi i vlereumls seuml proneumls seuml
njohur peumlr kompensim
(v) Vlereumlsimi peumlr vendimin peumlrfundimtar qeuml ka njohur teuml drejteumln e kompensimit duke
marreuml si referim zeumlrin kadastral sipas origjineumls seuml proneumls qeuml ndodhet meuml afeumlr proneumls qeuml do teuml
kompensohet duke u bazuar neuml harteumln e vlereumls neuml koheumln e hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Neuml rast se
praneuml proneumls qeuml do teuml kompensohet gjenden disa zeumlra kadastrale teuml njeumljteuml me ateuml teuml origjineumls seuml
proneumls me distanceuml teuml njeumljteuml dhe me vlera teuml ndryshme ateumlhereuml peumlr referim neuml peumlrllogaritje
merret zona qeuml ka ccedilmimin meuml teuml larteuml
(vi) Neuml rast se ATP merr njeuml vendim peumlr njohje dhe kompensim fizik neuml proneumln e
subjektit prona vlereumlsohet sipas pikeumls 1 teuml nenit 6 Kur nga ky vlereumlsim rezulton se subjekti
peumlrfiton njeuml proneuml qeuml ka vlereuml meuml teuml larteuml se sa prona qeuml ka pasur neuml momentin e shproneumlsimit
ateumlhereuml subjekti i kompensohet fizikisht sipeumlrfaqja qeuml i korrespondon vlereumlsimit dhe pjesa tjeteumlr
kalon neuml fondin e tokeumls me vendim teuml ATP-seuml
(vii) Vlera e aksioneve obligacioneve kompensimi financiar apo ccedildo lloj kompensimi
tjeteumlr duke peumlrfshireuml dispozitat ligjore peumlr ndarjen e tokeumls bujqeumlsore qeuml subjekti apo
trasheumlgimtareumlt e tij kaneuml peumlrfituar meuml pareuml do teuml zbritet nga shuma e peumlrllogaritur peumlr
kompensim
(viii) Peumlr vendimet e kompensimit teuml peumlrcaktuara me vlereuml dhe ende teuml pa ekzekutuara
nga periudha e njohjes seuml teuml drejteumls peumlr kompensim deri neuml marrjen e shpeumlrblimit subjektet e
shproneumlsuara do teuml peumlrfitojneuml indeksimin sipas vlereumls zyrtare teuml inflacionit dhe interes bankar
sipas mesatares vjetore teuml nxjerreuml nga Banka e Shqipeumlriseuml neuml momentin e hyrjes neuml fuqi teuml ligjit
15 Referuar ligjit objekti shqyrtimi vlereumlsimi i proneumls sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur
neuml momentin e shproneumlsimit eumlshteuml neuml shkelje teuml drejtpeumlrdrejt teuml parimit teuml siguriseuml juridike dhe teuml
baraziseuml para ligjit teuml shtetasve duke ndryshuar situateumln ligjore gjateuml procesit neuml sens
peumlrkeqeumlsues peumlr pjeseumltareuml teuml seuml njeumljteumls kategori pa pasur njeuml shkak teuml arsyesheumlm
16 Neuml vendimin Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml pg113 GJEDNJ ka orientuar shtetin
shqiptar duke theksuar se ldquoNeuml veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e
shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml
rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Gjykata
29
nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml
kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml
lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimiProcesi
i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga
kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i
paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln
qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlve Qeveria nuk
ka beumlreuml njeuml vlereumlsim teuml drejteuml neuml keumlteuml drejtim ndeumlrkoheuml qeuml eumlshteuml e qarteuml qeuml kishte mundeumlsi teuml
tjera teuml cilat duhej teuml merrnin prioritet veccedil kompensimit financiar peumlr ekzekutimin e vendimeve
peumlrfundimtare duke mos kaluar neuml arbitraritetin sa teuml ceumlnohet njeuml e drejteuml e reumlndeumlsishme siccedil
eumlshteuml ajo e proneumls dhe e procesit teuml rregullt ligjor qeuml i referohet ekzekutimit teuml njeuml vendimi
peumlrfundimtar Ndryshe nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe ndryshe nga sa eumlshteuml orientuar peumlrmes
Vendimit pilot Qeveria i ka kushtuar veumlmendje kompensimit financiar referuar nenit 8 teuml Ligjit
Neuml vendimin pilot GJEDNJ ka orientuar Qeverineuml drejt shfryteumlzimit teuml formave teuml tjera
alternative teuml kompensimit Gjithashtu Sekretariati neuml vlereumlsimin e skemeumls seuml kompensimit teuml
paraqitur nga Qeveria peumlrmes Ligjit ka vlereumlsuar se e ka teuml pamundur teuml kuptojeuml qeumlllimin e
Qeveriseuml qeuml ka aplikuar njeuml formeuml teuml tilleuml neuml hierarki peumlr kompensimin dhe ka shfaqur dyshime
referuar diskriminimit teuml mundsheumlm qeuml mund teuml krijohet mes atyre qeuml u eumlshteuml dheumlneuml e drejta e
kthimit meuml pareuml dhe tani u jepet e drejta e kompensimit2rdquo
17 Keumlshtu referuar vendimit Puto k Shqipeumlriseuml GJEDNJ ka ccedilmuar se ldquoSiccedil u pranua
nga Qeveria neuml Planin e saj teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml
besuesheumlm neuml lidhje me numrin e peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta
te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993
Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml
rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e
peumlrgjithshme teuml kompensimit si dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml
kompensimitPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1Rishikimi dhe
2 Shih Document H Exec (2015)16 para 45 53 teuml Komitetit teuml Ministrave
30
peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke
marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml
fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr
Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml
paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimi Procesi i vendimmarrjes peumlr llojin e kompensimit qeuml do
teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e besimit teuml publikut Do
teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml shpeumlrndaheshin
peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore qeuml vendimet e
autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen rishikimit
gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjeje Procesi i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve
peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit
Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml
legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar
teuml paguar ish pronareumlve Nga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml
sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml
unifikuara hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml
ardhshme ligjorerdquo
18 Pra neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur detyrimet e shtetit shqiptar sipas vendimit teuml
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml janeuml keumlto
(i) Teuml evitohen ndryshimet e vazhdueshme legjislative ldquoShteti i paditur duhet teuml marreuml
masa teuml peumlrgjithshme prioritare me qeumlllim sigurimin neuml meumlnyreuml efektive teuml seuml drejteumls peumlr
kompensim ndeumlrsa vendos balanceuml teuml drejteuml midis interesave teuml ndryshme neuml fjaleuml (shihni peumlr
shembull Burdov (nr 2) teuml cituar meuml lart sect 125) Neuml bazeuml teuml monitorimit nga Komiteti i
Ministrave Shteti i paditur mbetet i lireuml teuml zgjedheuml mjetet me teuml cilat do teuml peumlrmbusheuml detyrimin e
tij ligjor sipas Nenit 46 teuml Konventeumls me kusht qeuml keumlto mjete teuml jeneuml teuml pajtueshme me
peumlrfundimet e caktuara neuml vendimin e Gjykateumls (shihni Scozzari dhe Giunta kundeumlr Italiseuml [GC]
nr 3922198 dhe 4196398 sect 249 GJEDNJ 2000-VIII) Gjykata veumlren fillimisht se legjislacioni
aktual mbi proneumlsineuml eumlshteuml ndryshuar shpesh teuml pakteumln shtateuml hereuml gjateuml periudheumls 2004-2010
Ndeumlrsa ndryshimet legjislative mund teuml reflektojneuml njeuml situateuml teuml peumlrmireumlsuar kompleksiteti i
dispozitave legjislative ndryshimet e shpeshta teuml tyre si dhe praktika e papajtueshme gjyqeumlsore
qeuml rezulton nga to do teuml kontribuojeuml neuml meumlnyreuml teuml pashmangshme neuml njeuml mungeseuml teuml
peumlrgjithshme teuml siguriseuml juridike Shteti i paditur duhet teuml shmangeuml ndryshimet e shpeshta teuml
31
legjislacionit dhe teuml shqyrtojeuml me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare peumlrpara se teuml
paraqeseuml ndryshime teuml meumltejshmerdquo (pg110)
(ii) Teuml beumlhet i disponuesheumlm informacion i sakteuml dhe i besuesheumlm dhe teuml analizohen
me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare ldquoSiccedil u pranua nga Qeveria neuml Planin e saj
teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml besuesheumlm neuml lidhje me numrin e
peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e
kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993 Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml
sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte
mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e peumlrgjithshme teuml kompensimit si
dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml kompensimitrdquo (pg111)
(iii) Teuml krijohen mjete kompensimi teuml keumlnaqshme dhe teuml evitohen kriteret procedurale teuml
pavolitshme ldquoPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1rdquo (pg112)
(iv) Transparenceuml e ploteuml dhe efektivitet neuml procesin vendimmarreumls ldquoGjykata veumlren se
skema e kompensimit duhet teuml trajtojeuml peumlrfundimet e nxjerra sipas Nenit 13 teuml Konventeumls Neuml
veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi
financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e
kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Rishikimi dhe peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet
trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls
dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml
tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat
eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra t tjera
kompensimirdquo (pg113-114)
(v) Caktimi i afateve ligjore teuml detyrueshme reale dhe parashikimi i burimeve financiare
dhe njereumlzore teuml mjaftueshme ldquoKrejt neuml ndryshim nga propozimet neuml Planin e Veprimit teuml
Qeveriseuml qeuml nuk kishte peumlrmendur afate konkrete Gjykata nuk mund teuml theksojeuml mjaftuesheumlm
reumlndeumlsineuml e caktimit teuml afateve realiste statutore dhe detyruese neuml lidhje me ccedildo hap teuml procesit
Shtyrjet e shpeshta teuml afateve siccedil ka ndodhur deri tani nuk kontribuojneuml neuml njeuml zgjidhje teuml
shpejteuml teuml problemeve teuml identifikuara dhe deumlmtojneuml meuml tej besimin e publikut Eumlshteuml e
32
reumlndeumlsishme qeuml me qeumlllim garantimin e zbatimit efektiv teuml masave teuml peumlrgjithshme neuml
dispozicion teuml autoriteteve kompetente teuml vihen burime teuml mjaftueshme njereumlzore dhe materiale
dhe teuml garantohet bashkeumlrendimi midis institucioneve teuml ndryshme me synim shkeumlmbimin e
informacionit Sa hereuml qeuml teuml jeteuml e mundur autoritetet mund teuml shqyrtojneuml mundeumlsineuml e shkurtimit
teuml burimeve duke bashkuar institucione teuml ndryshme me qeumlllim shmangien e mbivendosjeve dhe
zvogeumllimin e kostove dhe shpenzimeve operative Krijimi i strukturave teuml reja institucionale nuk
duhet teuml konsiderohet si njeuml shtreseuml tjeteumlr e procesit por duhet teuml justifikohet ploteumlsishtrdquo (pg116-
117)
(vi) Rritja e barreumls seuml pronareumlve teuml paligjsheumlm qeuml keumlrkojneuml teuml legalizojneuml teuml drejtat e
proneumlsiseuml neuml pronat e ish-pronareumlve si dhe neuml pronat shteteumlrore ldquoProcesi i kompensimit teuml ish
pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml karakterizohet nga kompensimi i ish
pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml
rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i
afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlverdquo (pg115)
(vii) Krijimi i njeuml sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pasurive teuml
paluajtshme ldquoNga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml sistemi
transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml unifikuara
hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml ardhshme
ligjorerdquo
(viii) Mbajtja e diskutimeve teuml gjeumlra publike ldquoProcesi i vendimmarrjes peumlr llojin e
kompensimit qeuml do teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e
besimit teuml publikut Do teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml
shpeumlrndaheshin peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore
qeuml vendimet e autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen
rishikimit gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjejerdquo
19 Sa i takon detyrimeve neuml pikat (ii) (iii) (vi) dhe (vii) nuk u dha asnjeuml informacion
thelbeumlsor ose argument bindeumls i nivelit kushtetues nga subjektet e interesuara se si janeuml realizuar
ose peumlrse nuk janeuml parashikuar neuml ligj keumlto detyrime Peumlr keumlteuml arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se
orientimet e GJEDNJ-seuml neuml vendimin Manushaqe Puto etj k Shqipeumlriseuml nuk janeuml misheumlruar neuml
ligjin objekt shqyrtimi
20 GJEDNJ neuml rastin Vrioni k Shqipeumlriseuml ka arritur neuml peumlrfundimin se referuar edhe
meumlnyreumls seuml peumlrllogaritjes neuml rastin Driza k Shqipeumlriseuml metoda e peumlrllogaritjes do teuml duhej teuml ishte
vlera e proneumls neuml momentin e nxjerrjes seuml vendimit por neuml kushtet qeuml Shqipeumlria deumlshtoi teuml kishte
33
njeuml harteuml vlere qeuml neuml vitin 1993 GJEDNJ iu referua vlereumls seuml proneumls neuml momentin e kompensimit
bazuar neuml harteuml vlereuml qeuml reflekton ccedilmimin e tregut Pra rrjedhimisht qeveria duhej teuml kishte
marreuml parasysh vlereumln e proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit teuml kompensimit jo teuml
shproneumlsimit Pra GJEDNJ e ka udheumlzuar qeverineuml shqiptare se cileumls vlereuml duhej trsquoi referohej neuml
ccedileumlshtjet qeuml lidhen me kompensimin Skema e ofruar nga ligji objekt shqyrtimi nuk respekton keumlteuml
orientim teuml GJEDNJ
21 Sa i takon kritereve teuml shpeumlrblimit teuml drejteuml ato janeuml peumlrshkruar nga GJEDNJ-ja neuml
vendimin e saj peumlr ccedileumlshtjen Driza k Shqipeumlriseuml Neuml keumlteuml vendim GJEDNJ eumlshteuml shprehur ndeumlr teuml
tjera se ldquoGjykata ccedilmon se neuml rrethanat e ccedileumlshtjes neuml fjaleuml kthimi i parceleumls seuml vogeumll teuml tokeumls
ashtu siccedil u caktua me vendimin gjyqeumlsor teuml formeumls seuml prereuml teuml Gjykateumls seuml Larteuml teuml dateumls 17
dhjetor 1998 seuml bashku me pagimin e fitimit teuml munguar si dhe teuml kompensimit neuml vlereuml neuml
lidhje me parceleumln e madhe teuml tokeumls neuml bazeuml teuml vendimit teuml dateumls 7 dhjetor 2000 duke peumlrfshireuml
edhe shkalleumln e interesit qeuml pasqyron ndeumlrhyrjen pasojeuml e seuml cileumls ishte humbja e proneumlsiseuml seuml
parceleumls seuml madhe teuml tokeumls do ta vendosnin ankuesin sa meuml shpejt teuml jeteuml e mundur neuml njeuml situateuml
teuml njeumljteuml me ateuml neuml teuml cileumln do teuml kish qeneuml ai po teuml mos kishim shkelje teuml Konventeumlsrdquo
22 GJEDNJ e ka elaboruar meuml tej kuptimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo neuml ccedileumlshtjen Vrioni
k Shqipeumlriseuml teuml dateumls 13112007 sect 135 duke beumlreuml referim peumlr kompensimin e keumlrkuesve tek
harta e vlereumls seuml proneumls e vitit 2008 GJEDNJ u shpreh neuml keumlteuml pikeuml se ldquoneuml peumlrzgjedhjen e
harteumls seuml vlereumls seuml proneumls seuml vitit 2008 ajo ndeumlr teuml tjera pati parasysh teuml arriheshin qeumlllimet e
shpeumlrblimit teuml drejteuml teuml peumlrshkruara neuml ccedileumlshtjen ldquoDriza k Shqipeumlriseumlrdquo
23 Referuar ligjit dhe shpjegimeve teuml subjektit teuml interesuar Keumlshilli i Ministrave
rezulton se koncepti i shpeumlrblimit teuml drejteuml eumlshteuml misheumlruar jo neuml elementeumlt e elaboruar nga
GJEDNJ-ja por neuml elementeuml teuml ndrysheumlm qeuml nuk garantojneuml shpeumlrblim teuml drejteuml dhe si rrjedhim as
barazi midis subjekteve teuml shproneumlsuara Neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur ligji pavareumlsisht nga ajo qeuml
parashtrohet nga subjektet e interesuara de facto synon
(i) rivlereumlsim teuml teuml gjitha pronave teuml subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cilat u janeuml kthyer
atyre me vendime peumlrfundimtare meuml teuml hershme sipas kushteve teuml parashikuara neuml nenin 6 sect (1)
ndash (4) teuml ligjit Ky vlereumlsim do teuml sheumlrbejeuml si peumlrfitim i zbritsheumlm peumlr qeumlllime teuml zbatimit teuml nenit 6
sect (6) nenit 7 nenit 21 sect (4) nenit 23 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlt teuml cileumlve u
eumlshteuml kthyer njeuml pjeseuml e pronave me vendime meuml teuml hershme teuml teumlrhiqen nga keumlrkesat peumlr njohjen
e pronave sepse nenet e ldquopeumlrfitimeve teuml zbritshmerdquo qeuml urdheumlrojneuml rivlereumlsimin e pasurive teuml
kthyera sipas kritereve teuml ligjit neuml fjaleuml i peumlrjashtojneuml ata automatikisht nga fusha e zbatimit teuml
ligjit nr13315
34
(ii) vlereumlsim financiar teuml proneumls seuml origjineumls qeuml u kthehet pronareumlve llogaritur sipas
kritereve teuml nenit 6 pika 1ndash4 teuml ligjit me qeumlllim qeuml teuml zbritet diferenca qeuml rezulton neuml zbatim teuml
nenit 65 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlve iu hiqet e drejta e kthimit teuml njeuml pjese teuml
pasuriseuml seuml origjineumls megjitheumlse iu eumlshteuml njohur e drejta e proneumls seuml tyre
(iii) pushim i shqyrtimit teuml keumlrkesave peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar qeuml nuk ka
urdheumlruar kompensim teuml proneumls sipas nenit 72 pika ccedil) teuml Ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhje shteti
nuk ka detyrim teuml zbatojeuml vendimet peumlrfundimtare teuml KKKP AKKP dhe vendimet gjyqeumlsore qeuml
kaneuml urdheumlruar kthimin e proneumls
(iv) vlereumlsim financiar meuml i uleumlt peumlr rastet sipas nenit 164 a)ndashb) teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj
zgjidhjeve pronareumlve u rritet barra e proveumls neuml kurriz teuml vlereumls seuml proneumls seuml tyre
(v) njohje e seuml drejteumls seuml keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e kompensimit neuml
keumlmbim teuml pagesave meuml teuml shpejta sipas kritereve teuml nenit 17 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje
ligji diferencon pronareumlt neuml peumlrpjekje peumlr teuml siguruar peumlrfitime prej 80 - 50 teuml vlereumls seuml
pronave teuml njohura neuml keumlmbim teuml afateve teuml cilat janeuml teuml peumlrgjitheumlsuara neuml 10 vjet Ky lloj
peumlrfitimi ka mjaft impakt neumlse mbajmeuml parasysh se pjesa deumlrrmuese e keumlrkuesve janeuml teuml
moshuar
(vi) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e parablerjes (brenda 1 viti) neuml
keumlmbim teuml kompensimit sipas nenit 22 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji parashikon
mundeumlsineuml e peumlrjashtimit teuml pronareumlve nga e drejta e parablerjes neumlse keumlrkojneuml kompensim Nuk
kuptohet arsyeja peumlrse pronari mos teuml peumlrfitojeuml pjeseumlrisht nga ankandi dhe pjeseumlrisht nga format e
tjera teuml kompensimit
(vii) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml pranuar kompensim peumlr tokat e tyre teuml dheumlna neuml peumlrdorim
nga shteti sipas nenit 23 teuml ligjit ose detyrimi peumlr teuml pritur pa afat dhe pa deumlmshpeumlrblim
marreumldheumlnien juridike ekzistuese sipas keumltij neni Nuk kuptohet peumlrse kur keumlto toka teuml dheumlna neuml
peumlrdorim neumlse nuk janeuml teuml zeumlna kompensohen Neumlse ato nuk janeuml teuml zeumlna peumlrse nuk i kthehen
pronarit legjitim
(viii) Mostrajtimin e pronareumlve qeuml nuk disponojneuml njeuml vendim peumlrfundimtar neumlse prona
peumlr teuml cileumln kaneuml aplikuar peumlrfshihet brenda pronave teuml cileumlsuara neuml nenin 25 teuml Ligjit (shih nenin
20 teuml ligjit) Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji peumlrjashton pronareumlt qeuml kaneuml aplikuar peumlr njohje teuml
pronave teuml tyre teuml cilat peumlrfshihen brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 25 teuml Ligjit 13315
(ix) detyrim i pronareumlve peumlr teuml konvertuar neuml teuml drejteuml kompensimi pronat e kthyera me
vendime meuml teuml hershme teuml cilat bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 dhe nenit 25 teuml ligjit
Duke i hequr vetes detyrimin peumlr teuml zbatuar vendimet peumlrfundimtare peumlr kthimin e pronave teuml
35
cilat kaneuml mbetur teuml pazbatuara sipas nenit 7 sect 2 pika ccedil) e ligjit 13315 ligji objekt shqyrtimi
detyron teuml gjitheuml pronareumlt teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml pronave teuml tyre teuml kthyera por qeuml nuk
posedohen prej tyre teuml cilat sipas ligjit 13315 bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 nenit
24 dhe nenit 25 Keumlto vendime do teuml arkivohen
(x) pezullim i keumlrkesave qeuml lidhen me mbivendosje teuml teuml drejtave proneumlsore neuml keqbesim
deri sa mosmarreumlveshjet teuml zgjidhen neuml gjykateuml
24 Kjo formuleuml peumlr realizimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo referuar qeumlllimit dhe frymeumls seuml
ligjit neuml fakt nuk peumlrputhet me teuml Konkretisht qeuml njeuml pronari trsquoi kthehet prona e origjineumls sipas
nenit 21 sect (1) teuml ligjit duhet qeuml prona neuml fjaleuml (a) teuml mos jeteuml proneuml shteteumlrore sipas konceptit teuml
gjereuml teuml interesit publik parashikuar neuml nenin 251 (b) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e zeumlneuml sipas
ligjeve teuml radhitura neuml Shtojceumln i teuml ligjit (c) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e dheumlneuml neuml peumlrdorim sipas
nenit 23 teuml ligjit (ccedil) apo proneuml e zeumlneuml me ndeumlrtime pa leje sipas nenit 24 teuml ligjit (d) as territor
turistik (dh) apo proneuml e paluajtshme neuml administrim teuml institucioneve shteteumlrore (e) as truall i
zeumlneuml me ndeumlrtime shteteumlrore (shih nenin 21 sectsect (5)-(8) teuml ligjit
25 Meuml tej sipas keumlsaj formule Agjencia ka diskrecion teuml palimituar teuml rreumlzojeuml keumlrkesat e
pashqyrtuara peumlr kthim dhe kompensim prone neumlse objekti i tyre lidhet me pronat e origjineumls teuml
cileumlsuara neuml nenin 25 teuml ligjit Pra ccedildo keumlrkeseuml e pashqyrtuar do teuml rreumlzohet sipas nenit 20 teuml
ligjit neumlse Agjencia arrin neuml peumlrfundimin se kjo proneuml eumlshteuml e zeumlneuml peumlr interes publik dheose
sipas ligjeve teuml ldquoShtojceumls Irdquo teuml ligjit Neuml njeuml situateuml ku pjesa meuml e madhe e pronareumlve nuk kaneuml
arritur teuml posedojneuml pronat e tyre pasi ato janeuml teuml zeumlna neuml meumlnyreuml teuml paligjshme ose mbahen me
forceuml nga shteti pavareumlsisht se nuk peumlrbeumljneuml interes publik ccedilfareuml zgjidhje peumlrfundimtare synon teuml
realizohet me keumlteuml ligj
26 Gjykata neuml jurisprudenceumln e saj ka theksuar se parimi i shtetit teuml seuml drejteumls i
sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml njeuml nga parimet themelore neuml shtetin dhe shoqeumlrineuml
demokratike Aspekte teuml keumltij parimi janeuml edhe siguria juridike mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara
si dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme Siguria juridike presupozon veccedil teuml tjerash besueshmeumlrineuml e
qytetareumlve tek shteti dhe pandryshueshmeumlrineuml e ligjit peumlr marreumldheumlniet e rregulluara
Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet vazhdimisht ose teuml
jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike teuml cilat mund teuml
cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml vendosur me akte teuml
meumlparshme (shih dhe vendimet e Gjykateumls Kushtetuese nr 31 dateuml 18062010 nr24 dateuml
12112008 nr9 dateuml 26022007)
36
27 Nga ana tjeteumlr Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo
lloj pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml
prevalojeuml neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike (shih vendimin
e Gjykateumls Kushtetuese nr 26 dateuml 02112005) Neuml keumlteuml pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml
ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e favorshme ligjore paraqitet i
reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte
negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml teuml drejte teuml garantuar me
Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml rregullojeuml neumlpeumlrmjet
akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato teuml drejta teuml cilat janeuml
parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml preken nga ligjveumlneumlsi (shih
vendimin e Gjykateumls Kushtetuese nr 37 dateuml 13062012)
28 Referuar testit teuml proporcionalitetit sipas nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml
Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve pra parashikimi i tyre me ligj formal rezulton i respektuar
Kriteri i dyteuml neuml radheuml eumlshteuml interesi publik Koncepti kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml
trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml
keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para saj Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml radhiten neuml
meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml justifikojneuml
ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml aspektin e
kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml marreuml nga
ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet neuml aspektin e kushteve teuml
vendosura nga neni 171 i Kushtetuteumls dhe konkretisht teuml ekzistenceumls seuml interesit publik (Shih
vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
29 Eumlshteuml e veumlrteteuml se Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceuml teuml saj se si parimi i siguriseuml
juridike ashtu edhe ai i baraziseuml seuml shtetasve para ligjit nuk janeuml absolute dhe mund teuml kufizohen
neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i teuml cilit do teuml sillte
pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Por referuar parashtrimeve teuml subjekteve teuml
interesuara Keumlshilli i Ministrave dhe Kuvendi si dhe pyetjeve dhe debateve teuml zhvilluara neuml
seanceumln publike teuml zhvilluar para keumlsaj Gjykate nuk rezultoi qeuml qeveria ashtu siccedil ishte udheumlzuar
nga GJEDNJ dhe Komiteti i Ministrave teuml ishte bazuar neuml njeuml studim teuml thelluar apo vlereumlsim teuml
gjithansheumlm teuml situateumls neuml teumlreumlsi I vetmi argument i sjelleuml ishte interesi publik i bazuar neuml fatureumln
e larteuml financiare teuml shtetit
37
30 Seuml pari ne jemi teuml qeumlndrimit se ky argument nuk eumlshteuml i bazuar neuml argumente teuml
nivelit kushtetues pasi shteti nuk mund teuml kujdeset veteumlm peumlr fatureumln financiare teuml buxhetit por
peumlr teuml gjitha efektet e tjera teuml natyreumls juridike sociale dhe ekonomike teuml shtetit dhe teuml shtetasve
Seuml dyti nuk ka njeuml argument teuml bazuar neuml prova dhe fakte se sa do teuml mund teuml ishte ulur fatura
financiare neumlse ligji do teuml kishte parashikuar kthimin fizik teuml proneumls aty ku eumlshteuml e mundur Seuml
treti nuk ka informacion teuml sakteuml sa eumlshteuml diferenca midis shumeumls qeuml shteti do teuml duhej teuml
paguante me ligjin e meumlparsheumlm dhe sa me ligjin neuml fuqi dhe se si mund teuml ulej kjo diferenceuml Seuml
kateumlrti duke iu referuar qeumlllimit teuml ligjit kuptojmeuml se synimi eumlshteuml ldquoshpeumlrblimi i drejteumlrdquo i
subjekteve teuml shproneumlsuara Pyetja lind Si mund teuml konsiderohet i drejteuml shpeumlrblimi kur njeuml tokeuml
e konfiskuar neuml vitet 50 ka qeneuml tokeuml bujqeumlsore dhe sot eumlshteuml truall ndeumlrtimi neuml zoneuml urbane dhe e
ka vlereumln dhjetra ose qindra hereuml meuml teuml larteuml Qeveria argumentoi se ky shpeumlrblim eumlshteuml i drejteuml
sepse toka kur eumlshteuml shteteumlzuar ka pasur ateuml vlereuml dhe meriton teuml shpeumlrblehet me ateuml vlereuml ky
quhet trajtim i barabarteuml dhe nuk sjell diskriminim midis shtetasve () Por Keumlshilli i Ministrave
nuk ndalet neuml faktin se ka qeneuml pikeumlrisht shteti qeuml neuml rastin meuml teuml mireuml nuk ka marreuml masa efikase
dhe neuml rastin meuml teuml keq e ka penguar aktivisht geumlzimin e proneumls nga pronari legjitim Pra
paafteumlsineuml ose mungeseumln e gatishmeumlriseuml seuml shtetit duhet ta paguajeuml seumlrish subjekti i shproneumlsuar
duke iu neumlnshtruar njeuml skeme kompensimi qeuml neuml fund teuml peumlrllogaritjeve do teuml arrijeuml trsquoi japeuml
pronarit legjitim veteumlm leumlmosheuml dhe jo njeuml shpeumlrblim teuml drejteuml siccedil pretendohet nga subjektet e
interesuara
31 Neuml rastin konkret Keumlshilli i Ministrave paraqet si interes publik fatureumln e larteuml
financiare qeuml do teuml duhej teuml paguante shteti neuml rast se do teuml mbante skemeumln e kompensimit sipas
ligjit teuml vjeteumlr Neuml fakt po trsquoi referohemi pretendimit teuml keumlrkuesve si dhe fakteve teuml paraqitura
prej tyre ka mjaft subjekte qeuml nga komisionet e kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave kaneuml
marreuml njeuml vendim peumlr kthimin e pjessheumlm ose teuml ploteuml teuml proneumls seuml tyre vendime keumlto qeuml janeuml neuml
fuqi nga gjykatat shqiptare ose nga GJEDNJ Njeuml pjeseuml e mireuml e tyre mund teuml peumlrfitonin nga
kthimi fizik i proneumls seuml tyre aty ku eumlshteuml e lireuml teumlreumlsisht ose pjeseumlrisht Peumlr pronareumlt e pyjeve dhe
kullotave kjo mundeumlsi rezulton meuml e madhe (referuar edhe parashtrimeve teuml Avokatit teuml Popullit
neuml seanceumln gjyqeumlsore bazuar neuml komunikimin e tij me Ministrineuml e Bujqeumlsiseuml lidhur me fondin e
pyjeve dhe kullotave qeuml janeuml neuml proneumlsi teuml shtetit aktualisht) Ateumlhereuml lind pyetja Peumlrse duhet qeuml
keumlto vendime teuml trajtohen me formeuml kompensimi neumlse pronat objekt trajtimi janeuml ende teuml lira
Peumlrse qeveria nuk sheh mundeumlsineuml e uljes seuml vlereumls financiare teuml fatureumls duke hequr nga proneumlsia
shteteumlrore ato prona qeuml neuml fakt janeuml teuml pronareumlve subjekte teuml shproneumlsimit Pikeumlrisht realizimi i
38
keumlsaj teuml fundit neuml funksion teuml interesit publik do teuml ishte teumlreumlsisht e justifikuar prej tij dhe jo e
kundeumlrta
32 Keumlsaj pyetje teuml beumlreuml nga Gjykata neuml seanceuml peumlrfaqeumlsuesit e Keumlshillit teuml Ministrave iu
peumlrgjigjeumln se ldquoNeuml variantin e pareuml ekzistonte kthimi i proneumls keumlshtu siccedil keumlrkohej nga pronareumlt
dhe pikeumlrisht peumlr teuml realizuar keumlteuml teuml drejteuml Pyetja seuml cileumls shteti shqiptar nuk mund trsquoi peumlrgjigjej
dhe nuk i eumlshteuml peumlrgjigjur deri me sot eumlshteuml neumlse do teuml realizonte kthim teuml ploteuml dhe kompensim
nga ana tjeteumlr me keumlteuml formuleuml kjo do teuml thoshte trajtim teuml pa barabarteuml Ai qeuml sot do teuml merrte
tokeumln truall qeuml ka pasur tokeuml bujqeumlsore do teuml trajtohej neuml meumlnyreuml teuml pa barabarteuml me ateuml qeuml do teuml
merrte kompensim Eumlshteuml ajo qeuml ka ndodhur neuml 23 vite ata qeuml kaneuml pasur dhe kaneuml marreuml teuml
drejteumln e kthimit e kaneuml poseduar ateuml dhe kaneuml pasur mundeumlsi ti shohin frutet e tyre peumlr 23 vite
Kjo situateuml ishte gjetur neuml kundeumlrshtim me teuml drejtat e njeriut dhe peumlr keumlteuml arsye nuk pati njeuml
vendimmarrje 2 vjeccedilare teuml AKKP sepse vendimmarrja e agjenciseuml ccedildo diteuml do teuml ishte neuml
kundeumlrshtim me teuml drejta te njeriut Deri sa u krijua mekanizmi i ri i cili ne besojmeuml qeuml eumlshteuml
efektiv dhe neuml peumlrputhje me teuml drejtat e njeriu ldquo
33 Ajo qeuml ne e kemi teuml veumlshtireuml teuml kuptojmeuml nga ky qeumlndrim i subjektit teuml interesuar
eumlshteuml se shteti nuk ka beumlreuml peumlrpjekje teuml parashikojeuml se sa prona janeuml teuml kthyeshme neuml teumlreumlsi pra sa
eumlshteuml numri i objekteve ose tokave livadheve dhe pyjeve qeuml mund teuml kthehen neuml formeuml fizike pa
pasur nevojeuml trsquoi fuseuml pronareumlt e tyre neuml skemeuml kompensimi Pra pamundeumlsia e shtetit peumlr teuml beumlreuml
njeuml inventar teuml pronave teuml sekuestruara ose shproneumlsuara qeuml ndodhen ende teuml lira ose
potencialisht teuml mundura peumlr trsquoiu kthyer pronarit ka ccediluar neuml parashikimin e metodologjiseuml seuml
kompensimit megjitheumlse ka meumlnyra teuml tjera jo veteumlm meuml efektive peumlr pronarin i cili do teuml ishte
meuml i keumlnaqur teuml kishte proneumln e tij sesa njeuml vlereuml teuml kompensuar por do teuml ishte me meuml pak kosto
peumlr shtetin dhe taksapaguesit shqiptareuml teuml cileumlt deri tani po paguajneuml tepeumlr peumlr paafteumlsineuml e shtetit
peumlr teuml zgjidhur keumlteuml problem
34 Duke iu referuar testit teuml proporcionalitetit neuml keumlteuml kufizim qeuml beumln ligji teuml drejteumls seuml
proneumls kjo skemeuml nuk e kalon me sukses ateuml pasi nuk ka asnjeuml arsye legjitime qeuml justifikon keumlteuml
zgjidhje Shteti nuk duhet teuml zgjedheuml rrugeumln dhe metodeumln meuml teuml thjeshteuml ose meuml teuml lehteuml ldquopeumlr teuml
peumlrfunduar procesin e trajtimit teuml proneumlsrdquo siccedil e ka qeumlllimin ky ligj por duhet realisht teuml beumljeuml
peumlrpjekje teuml realizojeuml de facto teuml drejteumln e proneumls seuml pronareumlve teuml shproneumlsuar padrejteumlsisht si dhe
teuml uleuml sa meuml shumeuml fatureumln financiare teuml taksapaguesve Shteti duhet teuml peumlrdoreuml mjetin meuml teuml
peumlrshtatsheumlm dhe qeuml garanton ndeumlrhyrje sa meuml teuml vogeumll neuml teuml drejtat kushtetuese dhe jo mjetin meuml
teuml reumlndeuml por qeuml arrin qeumlllimin meuml shpejteuml pa u kujdesur peumlr shkeljet qeuml shkakton neuml teuml drejtat e
subjekteve qeuml preken prej saj
39
35 Gjykata ka theksuar se njeuml kusht tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi gjateuml
ndeumlrhyrjes neuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml eumlshteuml edhe respektimi i raportit teuml drejteuml midis
ndeumlrhyrjes dhe gjendjessituateumls qeuml e ka diktuar ateuml Ky kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml
evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml njeuml situateuml konkrete
Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete
teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml keumlrkohet teuml arrihen Gjithashtu Gjykata neuml
jurisprudenceuml teuml vazhdueshme ka mbajtur qeumlndrimin se parimi i proporcionalitetit neumlnkupton qeuml
ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit peumlr kufizimin e njeuml teuml drejte ose lirie teuml caktuar teuml beumlhet me mjete teuml
peumlrshtatshme qeuml i peumlrgjigjen drejt qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet Peumlrveccedil keumlsaj peumlrdorimi i keumltyre
mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml arrihet me mjete teuml
tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve meuml pak teuml deumlmshme
peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml kufizimit me gjendjen qeuml
e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml dobishmeumlriseuml dhe teuml
proporcionalitetit Respektimi i keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast
konkret duke ballafaquar interesin publik qeuml dikton kufizimin me teuml drejtat qeuml kufizohen Neuml
keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit
keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen
kufizimit (Vendimi nr2 dateuml 18022013 i Gjykateumls Kushtetuese)
36 Ligji parashikon krijimin e Fondit teuml Tokeumls (neni 53 dhe 12) i cili do teuml peumlrbeumlhet
nga fondi fizik i pronave neuml ccedildo qark sipeumlrfaqet e lira neuml territoret informale dhe sipeumlrfaqe teuml
tjera (e papeumlrcaktuar) Peumlrderisa do teuml krijohet njeuml Fond i tilleuml lind pyetja se peumlrse Keumlshilli i
Ministrave nuk ka beumlreuml njeuml studim se cilat nga keumlto toka teuml lira mund teuml kthehet neuml formeuml fizike
pronareumlve pa qeneuml nevoja teuml trajtohen si fond peumlr teuml gjitheuml pronareumlt ose veteumlm si potencialisht e
mundur pasi nuk ka njeuml peumlrcaktim se sa do teuml jeteuml ky fond dhe si krijohet
37 Neni 12 eumlshteuml i papeumlrcaktuesheumlm pasi teuml thuash se fondi i tokeumls peumlr kompensim do teuml
krijohet nga sipeumlrfaqet e mbetura teuml lira nga ndeumlrtimet informale eumlshteuml nonsens sepse pronari
legjitim duhet teuml preseuml ccedilfareuml mbetet e lireuml nga ndeumlrtuesit e paligjsheumlm ose zaptuesit numri dhe
peumlrqindja e teuml cileumlve ende eumlshteuml e papeumlrcaktuar derisa teuml krijohet fondi i tokeumls peumlr trsquoi kompensuar
pronareumlt legjitimeuml Neumlse qeveria kishte peumlr qeumlllim teuml krijojeuml fond teuml tokeumls peumlr kompensimin e
pronareumlve mund teuml kishte pezulluar procesin e legalizimit deri neuml kryerjen peumlrfundimtare teuml
procesit teuml kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave aty ku mendohet se ka mjaftuesheumlm tokeuml peumlr
trsquou kthyer pronareumlve Neuml keumlteuml meumlnyreuml shteti do teuml kursente nga fondi financiar dhe toka nuk do
40
teuml jepej me ccedilmim simbolik siccedil peumlrfitohet tani nga teuml paligjshmit Edhe taksapaguesit shqiptareuml do
teuml ishin meuml teuml keumlnaqur me uljen e barreumls financiare qeuml do trsquou duhet teuml paguajneuml peumlr dekadat neuml
vazhdim Edhe neuml vlereumlsimin e Komitetit teuml Ministrave lidhur me ekzekutimin e vendimit
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml neuml pg31 eumlshteuml theksuar se megjitheuml peumlrpjekjet pozitive teuml
qeveriseuml shqiptare peumlr teuml peumlrmbushur detyrimet e veumlna nga GJEDNJ ldquodisa paqarteumlsi duken se
kaneuml mbetur lidhur me paditeuml qeuml janeuml neuml shqyrtim aktualisht ose atyre qeuml mund teuml kundeumlrshtojneuml
njeumlra-tjetreumln Do teuml kishte qeneuml e dobishme neumlse autoritetet do teuml siguronin meuml shumeuml
informacion teuml detajuar se si keumlto fatura do teuml ndikonin neuml fondin e peumlrgjithsheumlm teuml kompensimit
dhe neuml peumlrcaktimin e Fondit teuml Tokeumlsrdquo Meuml tej neuml pg45 thuhet ldquoMund teuml ekzistojeuml rreziku peumlr
diskriminim midis subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cileumlve iu eumlshteuml kthyer prona fizikisht dhe atyre
qeuml do teuml kompensohen Peumlr keumlteuml eumlshteuml e nevojshme teuml shpjegohet se peumlrse qeveria ka beumlreuml keumlteuml
zgjedhje preferenciale me projektligjin neuml meumlnyreuml qeuml teuml vlereumlsohet skema e re e kompensimit neuml
peumlrputhje me standardet e vendosura nga GJEDNJrdquo Peumlrgjigja e qeveriseuml shqiptare lidhur me
keumlteuml ka qeneuml ldquopeumlr teuml hequr ccedildo mundeumlsi diskriminimi nuk eumlshteuml parashikuar kthimi por veteumlm
kompensimi peumlr teuml gjitheuml teuml shproneumlsuarit()rdquo (po aty)
38 Argumenti i dheumlneuml nga Keumlshilli i Ministrave se nuk ka pasur njeuml skemeuml
peumlrfundimtare peumlr kompensimin dhe si e tilleuml ajo mund teuml ndryshojeuml neuml ccedildo koheuml neuml meumlnyreuml teuml
papritur nga qeveriaparlamenti nuk na duket e bazuar Ccedildo parashikim ligjor peumlr sa koheuml
zbatohet dhe eumlshteuml neuml fuqi prezumohet se eumlshteuml e qeumlndrueshme Ndryshimi i papritur i
parashikimeve peumlr teuml njeumljteumlt subjekte dhe me pasoja peumlrkeqeumlsuese pa dheumlneuml argumente
kushtetuese peumlrbeumln cenim teuml siguriseuml juridike dhe diskriminim midis subjekteve teuml seuml njeumljteumls
kategori Keumlto parime kushtetuese nuk mund teuml cenohen veteumlm me argumentin se rritet fatura
financiare kur ky proces tashmeuml ka vite qeuml ka filluar dhe peumlr meuml se 20 vjet ka pasur njeuml skemeuml
tjeteumlr qeuml ndryshon teumlreumlsisht duke mosrespektuar aspak teuml drejteumln e pronareumlve por veteumlm
sipeumlrfaqeumlsisht detyrimin e shtetit peumlr teuml ldquombyllurrdquo ccedileumlshtjen e pronave Ky argument i peumlrdorur
vazhdimisht nga Keumlshilli i Ministrave nuk mendojmeuml se eumlshteuml argument i nivelit kushtetues qeuml
justifikon cenimin e vazhduesheumlm teuml seuml drejteumls seuml proneumls
39 Nisur nga sa meuml lart jemi teuml qeumlndrimit se parimi i siguriseuml juridike eumlshteuml prekur nga
rregullimi i ri dhe ndeumlrhyrja e beumlreuml nuk respekton kriteret kushtetuese peumlr keumlteuml qeumlllim teuml
parashikuara nga neni 171 i Kushtetuteumls konkretisht mbrojtjen e interesit publik vendosjen e
njeuml raporti teuml drejteuml midis seuml drejteumls seuml cenuar dhe qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet neumlpeumlrmjet
ndeumlrhyrjes legjislative si dhe ruajtjen e thelbit teuml seuml drejteumls seuml proneumls
41
B Peumlr pretendimin e cenimit teuml baraziseuml para ligjit
40 Keumlrkuesit kaneuml argumentuar se skema e kompensimit teuml parashikuar nga ligji bie
ndesh me parimin e baraziseuml para ligjit pasi trajton neuml meumlnyreuml teuml ndryshme teuml njeumljteumln kategori
pronareumlsh duke i vendosur ata qeuml presin teuml kompensohen neuml poziteuml meuml pak teuml favorshme se ata qeuml
u kompensuan para hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Gjithashtu vendimet e formeumls seuml prereuml peumlrfshi
edhe vendimet e dheumlna nga GJEDNJ do teuml vlereumlsohen sipas njeuml skeme meuml pak teuml favorshme sesa
vendimet e ekzekutuara para hyrjes neuml fuqi teuml ligjit megjitheumlse janeuml teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose vlereuml
totale
41 Pyetjes seuml beumlreuml nga Gjykata gjateuml seanceumls gjyqeumlsore neumlse skema e zgjedhur krijon
pabarazi subjekti i interesuar Keumlshilli i Ministrave iu peumlrgjigj negativisht Sipas tij ligji beumln njeuml
trajtim teuml barabarteuml jo veteumlm midis ish pronareumlve por edhe midis tyre dhe pronareumlve teuml soteumlm
Pra referuar keumltij qeumlndrimi neuml qofteuml se shteti aplikon keumlto kritere peumlr teuml shproneumlsuar sot peumlr
interes publik do teuml aplikojeuml teuml njeumljtat kritere peumlr ateuml shproneumlsim qeuml ka ndodhur 70 vjet meuml pareuml
42 Siccedil u tha meuml lart qeumlllimi i ligjit objekt shqyrtimi eumlshteuml ldquob) rregullimi dhe
shpeumlrblimi i drejteuml i kompensimit teuml proneumls ekzekutimi i vendimeve peumlrfundimtare teuml
kompensimit si dhe peumlrfundimi i procesit teuml kompensimitrdquo Pra rregullimi i ccedileumlshtjeve teuml
shproneumlsimit qeuml ndodhin sot nuk peumlrfshihet nga ky ligj dhe jo veteumlm kaq por sot nuk eumlshteuml e
mundur teuml krahasohet vlera e proneumls qeuml ka neuml treg me ateuml qeuml ka pasur para 70 vjeteumlve
43 Ne mendojmeuml se ligji cenon barazineuml e shtetasve para ligjit duke bere trajtim teuml
diferencuar midis pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim kthimi ose kompensimi teuml marreuml para hyrjes neuml
fuqi teuml keumltij ligji por ende teuml paekzekutuar dhe pronareumlve qeuml kaneuml arritur ta ekzekutojneuml vendimin
e kthimit ose kompensimit teuml marreuml neuml teuml njeumljteumln koheuml Neumlse keumlrkuesve u janeuml kthyer pronat teuml
cilat sipas ligjit 13315 cileumlsohen si brenda fusheumls seuml zbatimit teuml neneve 23 24 25 ata nuk mund
teuml ankohen peumlr zvarritje teuml procesit teuml ekzekutimit teuml vendimit por brenda 90 diteumlve nga hyrja e
ligjit neuml fuqi duhet teuml heqin doreuml nga certifikatat e proneumls dhe teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml saj
sigurisht sipas kritereve teuml peumlrfitimeve teuml zbritshme Ndryshe shteti e ccedilliron veten nga detyrimi
peumlr zbatimin teuml vendimeve neuml fjaleuml Neumlpeumlrmjet keumlsaj formule ligji vendos neuml pozita teuml
pabarabarta pronareumlt qeuml aplikojneuml sot dhe ata qeuml e kaneuml peumlrfituar me vendime teuml meumlparshme por
nuk kaneuml arritur ta posedojneuml ose ta ekzekutojneuml ateuml duke i privuar ata neuml meumlnyreuml arbitrare nga e
drejta e proneumls Prandaj mendojmeuml se ligji bie ndesh edhe me parimin e baraziseuml seuml shtetasve
para ligjit
44 Peumlr teuml gjitha keumlto arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se Gjykata duhej teuml kishte shpallur si
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi dhe jo veteumlm pjeseuml teuml tij pasi fryma dhe qeumlllimi i tij real nuk i
42
peumlrgjigjet keumlrkesave kushtetuese teuml parashikuar neuml nenet 41 42 dhe 17 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 1
teuml Protokollit Nr1 teuml KEDNJ-seuml si dhe praktikeumls seuml vazhdueshme teuml GJEDNJ-seuml dhe Gjykateumls
Kushtetuese
Aneumltareuml Gani Dizdari Vladimir Kristo
10
20 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se skema e ofruar peumlr zgjidhjen e problemit sistemik neuml
lidhje me mosekzekutimin e vendimeve peumlr kompensimin e pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim
peumlrfundimtar administrativ nuk garanton sigurineuml juridike dhe barazineuml para ligjit neuml zgjidhjen
peumlrfundimtare teuml ccedileumlshtjes seuml pronave neuml vend Rivlereumlsimi i vendimeve peumlrfundimtare
administrative dhe gjyqeumlsore neuml lidhje me kompensimin cenon parimin e siguriseuml juridike pasi
peumlrmes keumltij ligji qeveria synon trsquoi referohet ccedilmimit dhe llojit teuml tokeumls neuml momentin e
shproneumlsimit Kjo sipas keumlrkuesve do teuml thoteuml qeuml vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml vendosur
kthimin ose kompensimin e proneumls teuml rishikohen megjitheumlse ato kaneuml marreuml formeuml teuml prereuml
21 Gjithashtu keumlrkuesit pretendojneuml se ligji objekt keumlrkese nuk garanton kthimin e
proneumls tek pronari por parashikon veteumlm njohjen dhe kompensimin financiar Ky i fundit nuk
eumlshteuml neuml peumlrputhje me ccedilmimin real teuml tregut por me ateuml qeuml ka parashikuar qeveria dhe qeuml nuk i
peumlrgjigjet vlereumls reale financiare teuml proneumls Sipas tyre mundeumlsiteuml peumlr kthim fizik nuk janeuml
parashikuar fare neuml ligj por edhe kompensimi financiar eumlshteuml i mangeumlt pasi i keumlrkohet pronarit teuml
heqeuml doreuml nga njeuml pjeseuml e madhe e vlereumls
22 Gjykata vlereumlson qeuml keumlto pretendime teuml keumlrkuesve trsquoi trajtojeuml neuml keumlndveumlshtrimin e
standardeve teuml vendosura nga jurisprudenca e saj lidhur me respektimin e parimit teuml siguriseuml
juridike neuml garantimin e seuml drejteumls seuml proneumls teuml shtetasve teuml cilat janeuml shteteumlzuar ose konfiskuar
gjateuml regjimit komunist neuml Shqipeumlri
23 Gjykata neuml jurisprudenceumln e saj ka theksuar se parimi i shtetit teuml seuml drejteumls i
sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml njeuml nga parimet themelore neuml shtetin dhe shoqeumlrineuml
demokratike Aspekte teuml keumltij parimi janeuml edhe siguria juridike mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara
si dhe pritshmeumlriteuml e ligjshme Siguria juridike presupozon veccedil teuml tjerash besueshmeumlrineuml e
qytetareumlve tek shteti dhe pandryshueshmeumlrineuml e ligjit peumlr marreumldheumlniet e rregulluara
Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet vazhdimisht ose teuml
jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike teuml cilat mund teuml
cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml vendosur me akte teuml
meumlparshme (shih vendimin nr 31 dateuml 18062010 teuml Gjykateumls Kushtetuese) Gjykata ka
theksuar se siguria juridike eumlshteuml ndeumlr elementet thelbeumlsore teuml shtetit teuml seuml drejteumls Parimi i shtetit
teuml seuml drejteumls ku mbeumlshtetet njeuml shtet demokratik neumlnkupton sundimin e ligjit dhe meumlnjanimin e
arbitraritetit me qeumlllim qeuml teuml arrihet respektimi dhe garantimi i dinjitetit njereumlzor drejteumlsiseuml dhe
siguriseuml juridike Parimi i siguriseuml juridike peumlrfshin krahas qarteumlsiseuml kuptueshmeumlriseuml dhe
qeumlndrueshmeumlriseuml seuml sistemit normativ edhe besimin te sistemi juridik (shih vendimet nr 15 dateuml
10032016 dhe nr 25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
11
24 Parimi i siguriseuml juridike keumlrkon domosdoshmeumlrisht njeuml formulim teuml qarteuml teuml
normave ligjore pasi njeuml rregullim i pasakteuml i normeumls ligjore qeuml i leuml shteg zbatuesit peumlr trsquoi dheumlneuml
asaj kuptime teuml ndryshme dhe me pasoja nuk shkon neuml peumlrputhje me qeumlllimin stabilitetin
besueshmeumlrineuml dhe efektivitetin qeuml synon veteuml norma juridike Eumlshteuml keumlrkeseuml e parimit teuml siguriseuml
juridike fakti se njeuml ligj neuml teumlreumlsi pjeseuml apo dispozita teuml veccedilanta teuml tij neuml peumlrmbajtjen e tyre duhet
teuml jeneuml teuml qarta teuml peumlrcaktuara dhe teuml kuptueshme Prandaj eumlshteuml detyreuml e gjykatave ose organeve
teuml tjera shteteumlrore e shoqeumlrore teuml ngarkuara me ligj qeuml mangeumlsi teuml caktuara teuml njeuml ligji trsquoi
ploteumlsojneuml natyrsheumlm peumlrmes interpretimit dhe zbatimit teuml tij neuml praktikeuml Por qeuml teuml realizohet njeuml
gjeuml e tilleuml para seuml gjithash ligji duhet kuptuar sakteuml dhe drejteuml Prandaj duhet teuml daleuml qarteuml qeumlllimi
i hartimit teuml tij Ai duhet teuml peumlrcaktojeuml mjetet e ndeumlrhyrjes subjektet teuml cilave u drejtohet raportet
e caktuara teuml sjelljes dhe meumlnyreumln e zbatimit teuml tij Rezultati qeuml synohet duhet teuml jeteuml i pritsheumlm
dhe pasojat teuml parashikueshme peumlr subjektet teuml cilave u drejtohet ligji neuml teumlreumlsi ose dispozita teuml
veccedilanta teuml tij (shih vendimet nr 34 dateuml 20122005 dhe nr 31 dateuml 19112003 teuml Gjykateumls
Kushtetuese) Peumlr teuml zbatuar drejt keumlteuml parim keumlrkohet nga njeumlra aneuml qeuml ligji neuml njeuml shoqeumlri teuml
ofrojeuml siguri qarteumlsi dhe vazhdimeumlsi neuml meumlnyreuml qeuml individeumlt trsquoi drejtojneuml veprimet e tyre neuml
meumlnyreuml korrekte e neuml peumlrputhje me teuml dhe nga ana tjeteumlr teuml mos qeumlndrojeuml statik neumlse duhet trsquoi
japeuml formeuml njeuml koncepti siccedil eumlshteuml ai i drejteumlsiseuml neuml njeuml shoqeumlri qeuml ndryshon me shpejteumlsi (shih
vendimin nr 36 dateuml 15102007 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
25 Gjithashtu Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo lloj
pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml prevalojeuml
neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike Neuml keumlteuml
pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e
favorshme ligjore paraqitet i reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje
teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml
teuml drejte teuml garantuar me Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml
rregullojeuml neumlpeumlrmjet akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato
teuml drejta teuml cilat janeuml parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml
preken nga ligjveumlneumlsi (shih vendimin nr 37 dateuml 13062012 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
26 Referuar ligjit objekt shqyrtimi Gjykata veumlren se ligjveumlneumlsi neumlpeumlrmjet tij ka
rirregulluar ccedileumlshtjen e kompensimit fizik dhe financiar teuml ish-pronareumlve teuml shproneumlsuar nga
regjimi komunist neuml Shqipeumlri Ky rirregullim duhet pareuml neuml aspektin e respektimit teuml kritereve teuml
12
vendosura nga neni 17 i Kushtetuteumls i cili eumlshteuml testi qeuml duhet teuml gjejeuml zbatim neuml ccedildo ndeumlrhyrje
neuml teuml drejtat dhe liriteuml themelore teuml individit sipas praktikeumls seuml konsoliduar teuml Gjykateumls Arsyeja
peumlr keumlteuml eumlshteuml fakti se ligji parashikon njeuml meumlnyreuml teuml re vlereumlsimi peumlr kompensimin e pronave
skemeuml e cila sipas keumlrkuesve rezulton neuml njeuml vlereuml meuml teuml uleumlt kompensimi se sa parashikonte
ligji i meumlparsheumlm peumlr keumlteuml qeumlllim
27 Konkretisht Gjykata do teuml ndalet neuml analizeumln neumlse ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit neuml
rregullimin e ccedileumlshtjes seuml kthimit dhe kompensimit teuml pronave ish-pronareumlve ka respektuar ose jo
parimin e siguriseuml juridike dhe parashikueshmeumlriseuml seuml legjislacionit sipas standardeve teuml
vendosura nga kjo Gjykateuml dhe GJEDNJ-ja
28 Referuar nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve
pra detyrimi peumlr parashikimin e ndeumlrhyrjeve me ligj neuml kuptimin formal rezulton teuml jeteuml i
respektuar pasi ndeumlrhyrja eumlshteuml beumlreuml neumlpeumlrmjet njeuml ligji teuml miratuar nga Kuvendi sipas
procedurave teuml parashikuara peumlr keumlteuml qeumlllim
29 Kriteri i dyteuml neuml radheuml peumlr trsquou vlereumlsuar eumlshteuml ekzistenca e interesit publik Koncepti
kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata
eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para
saj Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceumln e saj se si parimi i siguriseuml juridike nuk eumlshteuml absolut
dhe mund teuml kufizohet neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i
teuml cilit do teuml sillte pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml
radhiten neuml meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml
justifikojneuml ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml
aspektin e kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml
marreuml nga ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet rast pas rasti
nga Gjykata (Shih vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
30 Gjykata rithekson se neni 41 i Kushtetuteumls seuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml dhe neni 1 i
Protokollit Nr1 teuml Konventeumls Evropiane peumlr teuml Drejtat e Njeriut parashikojneuml mundeumlsineuml e
shpeumlrblimit teuml drejteuml neuml caktimin e maseumls dhe teuml meumlnyreumls seuml deumlmshpeumlrblimit duke i leumlneuml kufijteuml e
tij neuml diskrecion teuml ligjveumlneumlsit Shteti ka njeuml hapeumlsireuml teuml gjereuml vlereumlsimi peumlr arsye se ai njeh
gjendjen dhe raportet shoqeumlrore meuml mireuml se ccedildo individ dhe veteumlm ai ka neuml dispozicion mjetet
ligjore peumlr trsquoi peumlrmireumlsuar ato Objektivat legjitim teuml interesit publik si ato qeuml ndiqen neuml kuadrin e
masave teuml reformeumls ekonomike ose masat e hartuara peumlr teuml arritur drejteumlsi meuml teuml madhe
shoqeumlrore mund teuml keumlrkojneuml njeuml rimbursim meuml teuml vogeumll se vlera e ploteuml e tregutrdquo (Shih vendimin
nr302015 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
13
31 Ccedileumlshtja konkrete qeuml eumlshteuml shtruar peumlr shqyrtim para keumlsaj Gjykate lidhet me
kompensimin fizik dhe financiar teuml ish-pronareumlve teuml shproneumlsuar gjateuml regjimit komunist neuml
Shqipeumlri peumlr teuml cileumln kjo Gjykateuml ka mbajtur qeumlndrim edhe meuml pareuml peumlr sa i takon standardeve
dhe kritereve qeuml duhen respektuar nga ligjveumlneumlsi neuml realizimin e detyrimit teuml shtetit peumlr teuml
riparuar teuml drejteumln e proneumls teuml shkelur Gjykata ka vlereumlsuar neuml praktikeumln e saj se ligjveumlneumlsi ka
hapeumlsireumln e tij teuml vlereumlsimit peumlr teuml rregulluar ccedileumlshtjen e kompensimit teuml pronave teuml shteteumlzuara ose
konfiskuara gjateuml regjimit komunist Neuml keumlteuml kuadeumlr Gjykata ka njohur teuml drejteumln e ligjveumlneumlsit teuml
kufizojeuml hapeumlsireumln e geumlzimit dhe teuml disponimit teuml proneumls private nga shtetasit peumlr arsye teuml
ekzistenceumls seuml interesit publik Me qeumlllim qeuml njeuml ndeumlrhyrje e tilleuml ndaj teuml drejteumls seuml proneumls teuml jeteuml
e justifikuar eumlshteuml e domosdoshme qeuml teuml ekzistojeuml edhe njeuml marreumldheumlnie peumlrpjestimore midis
mjeteve teuml peumlrdorura dhe synimit qeuml keumlrkohet teuml realizohet Mbi keumlteuml bazeuml sistemi ligjor duhet teuml
peumlrmbajeuml njeuml seumlreuml garancish procedurale peumlr teuml siguruar qeuml ndikimi i tij mbi teuml drejteumln e proneumls teuml
mos jeteuml arbitrar dhe as i paparashikuesheumlm (Shih vendimin nr25 dateuml 28042016 teuml Gjykateumls
Kushtetuese)
32 Lidhur me kriterin tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi neuml vendosjen e kufizimit
peumlrpjestimin e drejteuml midis ndeumlrhyrjes dhe gjendjen qeuml e dikton ateuml Gjykata ka vlereumlsuar se ky
kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml
njeuml situateuml konkrete Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon
ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml
meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml ndiqen Peumlrveccedil keumlsaj
peumlrdorimi i keumltyre mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml
arrihet me mjete teuml tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve
meuml pak teuml deumlmshme peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml
kufizimit me gjendjen qeuml e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml
dobishmeumlriseuml dhe proporcionalitetit neuml kuptimin strikt teuml kufizimeve teuml imponuara Respektimi i
keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast konkret duke ballafaquar interesin
publik qeuml dikton kufizimin me ato teuml drejta qeuml i neumlnshtrohen kufizimit si dhe duke vlereumlsuar
edhe meumlnyreumln e kufizimit Neuml keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml
kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe
lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen kufizimit (shih vendimet nr25 dateuml 28042014 nr4 dateuml
2322011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
33 Neuml ccedileumlshtjen konkrete referuar edhe parashtrimeve teuml subjekteve teuml interesuara
interesi publik i identifikuesheumlm eumlshteuml zgjidhja e ccedileumlshtjes seuml pronave me njeuml kosto financiare dhe
14
koheumlzgjatje sa meuml teuml arsyeshme si dhe vendosja e paqes sociale midis kategorive teuml ndryshme
sociale qeuml prek kjo ccedileumlshtje e cila ka mbetur e pazgjidhur prej 25 vjeteumlsh
34 Gjykata vlereumlson se ka njeuml interes publik i cili duhet teuml vlereumlsohet si i reumlndeumlsisheumlm
deri neuml ateuml maseuml sa teuml justifikojeuml ndeumlrhyrjen e ligjveumlneumlsit Referuar edhe opinionit amicus curia teuml
Komisionit teuml Venecias Shtetet geumlzojneuml njeuml hapeumlsireuml teuml gjereuml vlereumlsimi neuml peumlrcaktimin e asaj ccedilka
eumlshteuml neuml interesin e publikut veccedilaneumlrisht peumlr sa i takon nenit 1 teuml Protokollit nr1 dhe gjateuml
implementimit teuml politikave sociale dhe ekonomike Ajo ccedilka nuk peumlrmbush keumlrkesat e interesit
publik eumlshteuml veteumlm privimi i proneumlsiseuml qeuml eumlshteuml haptazi i pabazuar GJEDNJ-ja pranon se ldquopeumlr
shkak teuml njohjes seuml sakteuml teuml shoqeumlrive teuml tyre dhe nevojave qeuml ato kaneuml neuml parim autoritetet
kombeumltare mund ta vlereumlsojneuml meuml mireuml sesa gjyqtari ndeumlrkombeumltar ateuml ccedilka eumlshteuml ldquoneuml interes teuml
publikutrdquo [hellip] Peumlr keumlteuml arsye u takon autoriteteve kombeumltare teuml beumljneuml vlereumlsimin fillestar lidhur me
ekzistenceumln e njeuml problemi qeuml shqeteumlson publikun duke garantuar marrjen e masave qeuml do teuml
zbatohen neuml fusheumln e ushtrimit teuml seuml drejteumls seuml proneumlsiseuml duke peumlrfshireuml privimin dhe kthimin e
proneumls Keumltu [hellip] autoritetet kombeumltare geumlzojneuml respektivisht njeuml hapeumlsireuml teuml caktuar vlereumlsimirdquo
(Shih ccedileumlshtjet Maria Atanasiu dhe Teuml tjereumlt kRumaniseuml op cit sect166 Shih gjithashtu Kopeckyacute k
Sllovakiseuml [GC] op cit sect37)
35 Po keumlshtu referuar edhe qeumlndrimit doktrinar teuml shprehur neuml opinionet e dheumlna nga
Komisioni i Venecias peumlr keumlteuml ccedileumlshtje rezulton se nuk mund teuml vendosen detyrime peumlr
kompensimin teumlreumlsor teuml proneumls seuml shproneumlsuar apo teuml shteteumlzuar nga regjimet qeuml nuk kaneuml
respektuar standardet minimale teuml teuml drejtave teuml njeriut dhe se rivendosja e ploteuml e teuml drejtave teuml
meumlparshme teuml proneumlsiseuml do teuml ishte neuml kundeumlrshtim me vet parimin e baraziseuml (Shih Opinion mbi
projektligjin ldquoPeumlr kthimin dhe kompensimin e proneumlsrdquo teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo miratuar
nga Komisioni i Venecias neuml Seanceumln e 58 Plenare Venecia 12-13 Mars 2004)
36 Gjithashtu edhe neuml opinionin peumlr vlereumlsimin e ligjit nr1332015 bazuar neuml keumlrkeseumln
e paraqitur peumlr amicus curia nga Gjykata Komisioni i Venecias eumlshteuml shprehur ldquo duke marreuml
parasysh situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi peumlr
ish-pronareumlt gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml parashikuara neuml nenin 1 teuml
Protokol l i t nr 1 teuml K EDNJ-seuml Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml ish-pronareumlverdquo (Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias miratuar neuml Seanceumln e
108-teuml Plenare Venecia 14-15 Tetor 2016)
15
37 Nisur nga sa meuml lart Gjykata do teuml ndalet neuml vlereumlsimin e nenit 6 teuml ligjit objekt
shqyrtimi Kjo dispoziteuml neuml pikat 1 dhe 2 ka parashikuar metodologjineuml e vlereumlsimit financiar teuml
vendimeve peumlrfundimtare peumlr kthimin dhe kompensimin e proneumls duke peumlrcaktuar
ldquoa) prona e njohur peumlr kompensim vlereumlsohet neuml bazeuml teuml zeumlrit kadastral qeuml ka pasur neuml
koheumln e shproneumlsimit
b) prona e kthyer vlereumlsohet duke e peumlrcaktuar ateuml nga diferenca qeuml do teuml rezultojeuml midis
vlereumls seuml saj sipas zeumlrit kadastral aktual dhe vlereumls seuml keumlsaj prone sipas zeumlrit kadastral neuml
koheumln e shproneumlsimit
2 Vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml teuml njohur veteumlm teuml drejteumln e kompensimit vlereumlsohen
financiarisht sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur prona neuml koheumln e shproneumlsimit sipas shkronjeumls
ldquoardquo teuml pikeumls 1 teuml keumltij nenirdquo
38 Gjykata veumlren se neuml peumlrmbajtjen e pikave 1 dhe 2 teuml nenit 6 teuml ligjit nr1332015 janeuml
materializuar parimet kryesore teuml formuleumls seuml kompensimit Pjesa tjeteumlr e nenit 6 rregullon situata
teuml veccedilanta si pjeseuml e metodologjiseuml seuml kompensimit gjejneuml zgjidhje edhe neuml dispozita teuml tjera teuml
ligjit
39 Meuml tej neni 6 neuml pikeumln 3 parashikon ldquoNeuml rastet kur subjektet e shproneumlsuara kaneuml
peumlrfituar me vendim kthimi dhe kompensimi diferenca e llogaritur sipas shkronjeumls ldquobrdquo teuml pikeumls
1 zbritet nga vlereumlsimi i proneumls seuml njohur peumlr kompensim e llogaritur sipas shkronjeumls ldquoardquo teuml
pikeumls 1 teuml keumltij nenirdquo Ndeumlrsa pika 5 e ligjit parashikon ldquoNeuml rast se ATP-ja merr vendim peumlr
njohje dhe kompensim fizik neuml proneumln e subjektit prona vlereumlsohet sipas pikeumls 1 teuml keumltij neni
Kur nga ky vlereumlsim rezulton se subjekti peumlrfiton njeuml proneuml qeuml ka vlereuml meuml teuml larteuml sesa prona qeuml
ka pasur neuml momentin e shproneumlsimit ateumlhereuml subjektit i kompensohet fizikisht sipeumlrfaqja qeuml i
korrespondon vlereumlsimit dhe pjesa tjeteumlr e proneumls kalon neuml fondin e tokeumls me vendim teuml ATP-seumlrdquo
40 Gjykata vlereumlson se keumlto dy pika sipas peumlrmbajtjes seuml tyre teuml ccedilojneuml neuml peumlrfundimin se
ato janeuml konceptuar si njeuml shproneumlsim i ri duke qeneuml se parashikojneuml rivlereumlsimin e pronave teuml
kthyera ose teuml kompensuara meuml pareuml Neuml keumlteuml keumlndveumlshtrim keumlto dy dispozita krijojneuml probleme
lidhur me sigurineuml juridike konkretisht peumlrsa i takon paqarteumlsiseuml dhe paparashikueshmeumlriseuml seuml
legjislacionit
41 Gjykata ashtu siccedil u shpreh meuml lart rithekson se siguria juridike si koncept kushtetues
peumlrfshin qarteumlsineuml kuptueshmeumlrineuml dhe qeumlndrueshmeumlrineuml e sistemit normativ Gjithashtu
GJEDNJ neuml vendimin Manushaqe Puto dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml duke peumlrkufizuar
elementeumlt qeuml lidhen me qarteumlsineuml e ligjit neuml procesin e hartimit teuml legjislacionit e veuml theksin tek
parashikueshmeumlria qarteumlsia dhe transparenca neuml vendimmarrje si parime kryesore teuml seuml drejteumls
16
dhe njeuml nga qeumlllimet e njeuml ligji (Shih ccedileumlshtjen Manushaqe Puto dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml
Vendim dateuml 31 Korrik 2012 sectsect 114) Ky qeumlndrim eumlshteuml mbajtur nga GJEDNJ-ja edhe neuml
ccedileumlshtjen Sabanchiyeva dhe teuml tjereuml kundeumlr Rusiseuml ku midis teuml tjerave thekson se
parashikueshmeumlria dhe qarteumlsia e akteve ligjore dhe neuml veccedilanti natyra automatike e rregullit
paqarteumlsia e pretenduar e disa prej koncepteve teuml tij dhe mungesa e shqyrtimit gjyqeumlsor janeuml teuml
lidhura ngushteuml me parimin e proporcionalitetit (Shih ccedileumlshtjet TP dhe KM kundeumlr Mbreteumlriseuml seuml
Bashkuar nr 2894595 sect 72 dhe Chapman kundeumlr Mbreteumlriseuml seuml Bashkuar nr 2723895 sect 92
ECHR 2001-I)
42 Gjykata vlereumlson se neni 6 i ligjit objekt shqyrtimi duhet pareuml i lidhur edhe me nenet e
tjera teuml ligjit konkretisht me nenet 13 14 20 21 24 26 dhe 31 Neuml keumlteuml kontekst ligjveumlneumlsi
duhet teuml mbajeuml parasysh se deri neuml ccedilfareuml mase kompensimi fizik i parashikuar neuml nenin 6 pika 3
dhe 5 ploteumlsohet nga nenet e tjera teuml ligjit peumlr teuml mos pasur mbivendosje ose peumlrplasje midis
dispozitave teuml ligjit Parashikimi i rregullimeve teuml peumlrseumlritura dhe teuml pakoordinuara midis tyre neuml
thelbin dhe pasojat qeuml ato sjellin krijojneuml paqarteumlsi dhe peumlr rrjedhojeuml cenojneuml parimin e siguriseuml
juridike Neuml keumlto kushte Gjykata ccedilmon se peumlrmbajtja e pikave 3 dhe 5 teuml nenit 6 teuml ligjit
1332015 nuk eumlshteuml neuml pajtim me parimin e siguriseuml juridike pasi peumlrllogaritja e sipeumlrfaqes seuml
peumlrfituar dhe asaj qeuml do teuml zbritet ose shtohet sipas formuleumls seuml parashikuar neuml pikeumln 1 teuml nenit 6
eumlshteuml e paqarteuml dhe krijon konfuzion neuml zbatim sa i takon pritshmeumlrive teuml shtetasve
43 Gjykata vlereumlson se peumlr sa u peumlrket dispozitave teuml tjera teuml kundeumlrshtuara prej
keumlrkuesve ato parashikojneuml forma teuml ndryshme teuml kompensimit teuml cilat synojneuml teuml vendosin njeuml
ekuilibeumlr teuml drejteuml ndeumlrmjet interesave teuml ndrysheumlm Referuar edhe opinionit amicus curia peumlr
keumlteuml ccedileumlshtje Komisioni i Venecias ka vlereumlsuar se peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml peumlrcaktojneuml
kthimin apo kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me vlereuml monetare nuk eumlshteuml e qarteuml se
deri neuml ccedilfareuml mase ngrihet ccedileumlshtja e pritshmeumlriseuml legjitime Relacioni shpjegues i ligjit
nr1332015 argumenton se nuk eumlshteuml hartuar asnjeumlhereuml ndonjeuml skemeuml peumlrfundimtare
kompensimi me njeuml shifeumlr konkrete kompensimi e cila do teuml krijonte njeuml ldquopritshmeumlri legjitimerdquo
Peumlr sa u peumlrket individeumlve qeuml ende nuk kaneuml marreuml njeuml vendim teuml formeumls seuml prereuml nga organet
administrative apo gjyqeumlsore i cili u njeh atyre teuml drejteumln e kthimit apo kompensimit teuml proneumls
qeveria shqiptare i referohet ccedileumlshtjes Bici kundeumlr Shqipeumlriseuml peumlr teuml justifikuar se keumlta individeuml
apo entitete nuk janeuml pronareuml dhe nuk kaneuml krijuar pritshmeumlri legjitime pasi e drejta e tyre nuk
eumlshteuml njohur neuml nivel kombeumltar
44 Gjykata thekson se skema e re e kompensimit e adoptuar neuml ligjin nr1332015 ka
ndryshuar metodeumln e vlereumlsimit Elementi kryesor i vlereumlsimit teuml kompensimit financiar eumlshteuml vlera e
17
proneumls sipas zeumlrit kadastral qeuml ajo ka pasur neuml koheumln e shproneumlsimit Kjo metodeuml eumlshteuml e ndryshme
nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe mund teuml rezultojeuml neuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ligjet e
meumlparshme (ligjet peumlr pronat teuml viteve 1993 2004 dhe 2006) parashikonin njeuml skemeuml meuml teuml larteuml
kompensimi se sa ajo e parashikuar nga ligji nr1332015 (Ramadhi e teuml tjereumlt k Shqipeumlriseuml no
3822202 sectsect 24 - 30 13 neumlntor 2007 Manushaqe Puto e teuml tjereumlt k Shqipeumlriseuml op cit sect 25-
26) Keumlshtu mund teuml thuhet se ligjet e meumlparshme kaneuml krijuar pritshmeumlri peumlr marrjen e
kompensimeve ekuivalente me vlereumln e tregut teuml proneumls neuml momentin e marrjes seuml vendimit peumlr
kompensimin Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e kompensimit nuk mund teuml cileumlsohet si shproneumlsim formal
ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si njeuml ldquondeumlrhyrje tjeteumlrrdquo e cila eumlshteuml njeuml dispoziteuml gjitheumlpeumlrfshireumlse
e parashikuar neuml nenin 1 teuml Protokollit nr1 keumlrkon qeuml ccedildo ndeumlrhyrje e beumlreuml nga autoritetet publike
neuml teuml drejteumln e geumlzimit paqeumlsor teuml pasuriseuml duhet teuml jeteuml e ligjshme (Shih ish-Mbreti i Greqiseuml dhe
teuml tjereumlt k Greqiseuml [GC] nr 2570194 sect 79 ECHR 2000-XII dhe Latridis k Greqiseuml [GC] nr
3110796 sect 58 ECHR 1999-II) Parimi i ligjshmeumlriseuml presupozon gjithashtu se dispozitat e
zbatueshme teuml legjislacionit teuml brendsheumlm duhet teuml jeneuml mjaftuesheumlm teuml qarta dhe teuml
aksesueshme dhe qeuml zbatimi i tyre teuml jeteuml i parashikuesheumlm Duke marreuml parasysh situateumln
specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i parashikuar nga ligji
nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi peumlr ish-pronareumlt
gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml parashikuara neuml nenin 1 teuml Pro tokol l i t
n r 1 teuml GJEDNJ-seuml
45 Gjykata lidhur me dispozitat qeuml parashikojneuml qeuml vendimet gjyqeumlsore ose administrative
teuml formeumls seuml prereuml teuml cilat parashikojneuml dheumlnien e njeuml mase teuml caktuar kompensimi por qeuml ende
nuk janeuml ekzekutuar vlereumlson se ato ngreneuml ccedileumlshtjen e ldquopritshmeumlriseuml legjitimerdquo por sipas ligjit nuk
do trsquoi neumlnshtrohen rivlereumlsimit Prandaj peumlr keumlto raste nuk mund teuml thuhet se ka ldquondeumlrhyrjerdquo neuml
kuptim teuml nenit 1 teuml Protokollit nr 1 teuml GJEDNJ-seuml peumlr sa koheuml keumlto vendime do teuml ekzekutohen
Peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml peumlrcaktojneuml kthimin ose kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me
vlereuml financiare skema e re e kompensimit e parashikuar nga ligji nr1332015 ndryshoi metodeumln e
vlereumlsimit e cila mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e
kompensimit nuk mund teuml cileumlsohet si shproneumlsim formal ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si
ldquondeumlrhyrje teuml tjerardquo sipas nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml GJEDNJ-seuml Megjithateuml Gjykata vlereumlson se
ekziston njeuml bazeuml ligjore mjaftuesheumlm e qarteuml dhe e detajuar peumlr ndeumlrhyrjen neuml keumlteuml ccedileumlshtje Po
ashtu siccedil u theksua meuml lart ndeumlrhyrja duket se ndjek njeuml qeumlllim legjitim pasi qeumlllimi i ligjit
nr1332015 eumlshteuml peumlrfundimi efektivisht i procesit teuml trajtimit teuml proneumls neumlpeumlrmjet njohjes dhe
kompensimit teuml saj brenda njeuml afati teuml arsyesheumlm (10 vjeccedilar)
18
46 Neuml situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi qeuml u
paguhet ish-pronareumlve gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml peumlrcaktuara neuml nenin 1
teuml Pro tokol l i t n r 1 teuml GJEDNJ Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml paguar peumlr ish-pronareumlt (Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias pg44)
47 Nisur edhe nga analiza e Komisionit teuml Venecias Gjykata vlereumlson se ligji objekt
shqyrtimi pavareumlsisht se parashikon njeuml metodologji teuml re vlereumlsimi peumlr kompensimin fizik dhe
financiar teuml ish pronareumlve e cila megjitheumlse rezulton neuml ndeumlrhyrje neuml teuml drejteumln e proneumls dhe
mund teuml mos u peumlrgjigjet pritshmeumlrive teuml subjekteve qeuml prek ligji rezulton se neuml teumlreumlsineuml e tij
respekton proporcionalitetin e ndeumlrhyrjes neuml teuml drejteumln e kompensimit teuml proneumls ish pronareumlve
dhe si e tilleuml eumlshteuml neuml respektim teuml nenit 1 teuml Protokollit 1 teuml KEDNJ-seuml
D Peumlr pretendimin e cenimit teuml seuml drejteumls seuml ankimit
48 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se ligji cenon teuml drejteumln e ankimit pasi duke parashikuar
veteumlm ankimin e vendimeve teuml ATP-seuml neuml Gjykateumln e Apelit praktikisht ka pamundeumlsuar
ankimin e vendimit gjyqeumlsor neuml njeuml gjykateuml neuml teuml larteuml duke qeneuml se vendimet e Gjykateumls seuml
Apelit janeuml vendime teuml formeumls seuml prereuml dhe peumlrfundimtare dhe Gjykata e Larteuml eumlshteuml gjykateuml e
ligjit dhe si e tilleuml nuk mund teuml investohet neuml fakte teuml ccedileumlshtjes Gjithashtu subjektet e
shproneumlsuara nuk mund teuml kundeumlrshtojneuml neuml gjykateuml metodologjineuml e vlereumlsimit pra meumlnyreumln se
si eumlshteuml vlereumlsuar prona e kompensuar por veteumlm vlefteumln financiare Neni 19 parashikon teuml
drejteumln e ankimit ndaj vendimit te ATP-seuml veteumlm peumlr vlereumln e kompensimit pra pronari nuk ka teuml
drejteuml teuml kundeumlrshtojeuml metodologjineuml ku bazohet vlereumlsimi Pra kufizimi i seuml drejteumls seuml ankimit
lidhet edhe me themelin e ankimit jo veteumlm me shkalleumln e gjykateumls ku ai shqyrtohet
49 Sipas parashtrimeve teuml subjekteve teuml interesuara ankimi neuml gjykateumln e apelit beumln teuml
mundur moszgjatjen e procedurave dhe mbylljen sa meuml teuml shpejteuml teuml procesit Shteti Shqiptar i ka
qeumlndruar asaj qeuml kjo gjykateuml dhe GJEDNJ-ja ka theumlneuml keumlto vendime janeuml kuazi gjyqeumlsore dhe
duhen ekzekutuar Nuk ka kompetenceuml asnjeuml organ administrativ trsquoi rishikojeuml ato prandaj nuk ka
njeuml rishikim por veteumlm njeuml ploteumlsim teuml vendimit Sipas Keumlshillit teuml Ministrave eumlshteuml konstatuar se
keumlto vendime nuk janeuml ekzekutuar asnjeumlhereuml sepse ato nuk kaneuml njeuml vlereuml teuml peumlrcaktuar qarteuml
Neumlse ato do teuml kishin njeuml vlereuml ekonomike apo financiare do teuml ishin ekzekutuar neumlpeumlrmjet
sistemit teuml zakonsheumlm Mosekzekutimi i vendimeve lidhet me mungeseumln e vlereumlsimit teuml tyre dhe
19
ky ka qeneuml njeuml proces i qeumlllimsheumlm peumlr teuml mos i ekzekutuar ato Keumlshtu qeuml sot ligji i ri u jep njeuml
vlereuml ekonomike neuml meumlnyreuml qeuml teuml ekzekutohen
50 Lidhur me keumlteuml pretendim Gjykata neuml praktikeuml teuml vazhdueshme ka vlereumlsuar se
kontrolli gjyqeumlsor ndaj akteve me karakter administrativ duke qeneuml shprehje e parimit teuml
kontrollit dhe balancimit teuml pushteteve e duke qeumlndruar neuml themel teuml pavareumlsiseuml seuml organeve ka
ndryshime thelbeumlsore nga kontrolli administrativ qeuml kryhet neuml rrugeuml hierarkike apo nga organe teuml
krijuara posaccedileumlrisht Dallimet qeumlndrojneuml krahas teuml tjerave neuml rrafshin procedural neuml kuptim qeuml
gjykatat neuml kontrollin e keumltyre akteve respektojneuml rregullat e parashikuara neuml legjislacionin
procedural dhe nuk mund teuml interferojneuml e as teuml adaptojneuml procedura administrative Gjykata e
vlereumlson keumlteuml pretendim neuml lidhje me teuml drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt ligjor neuml kuptim teuml nenit
42 teuml Kushtetuteumls E drejta peumlr trsquoiu drejtuar gjykateumls ndeumlr teuml tjera ka peumlr qeumlllim teuml garantojeuml
shtetasit nga ccedildo veprim qeuml u shkakton cenim teuml teuml drejtave teuml tyre pa peumlrjashtuar rastet kur
cenimi vjen nga ndonjeuml akt i administrateumls shteteumlrore Shteti i seuml drejteumls presupozon qeuml ccedildo
ndeumlrhyrje e autoriteteve ekzekutive neuml teuml drejtat e individit apo teuml personave juridikeuml duhet teuml jeteuml
objekt i njeuml kontrolli efektiv nga njeuml organ qeuml ofron garantimin e pavareumlsiseuml dhe paaneumlsiseuml gjateuml
procesit teuml shqyrtimit teuml procesit (shih vendimin nr10 dateuml 29022016 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
51 Neuml njeuml rast teuml ngjasheumlm Gjykata konstatoi se e drejta e ankimit gjyqeumlsor ndaj
vendimeve teuml njeuml organi administrativ duke parashikuar mjetin dhe afatin e ankimit ploteumlsonte
standardin kushtetues teuml seuml drejteumls seuml ankimit Peumlr rrjedhojeuml Gjykata ccedilmoi se parashikimi ligjor
ishte i mjaftuesheumlm peumlr teuml realizuar teuml drejteumln e ankimit gjyqeumlsor ndaj akteve administrative qeuml
nxjerr organi administrativ (Shih vendimin nr 25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
52 Neuml ccedileumlshtjen konkrete peumlr shqyrtim Gjykata vlereumlson se e drejta e ankimit e
parashikuar nga ligji nr 1332015 i ploteumlson kriteret peumlr teuml pasur njeuml kontroll gjyqeumlsor teuml akteve
teuml nxjerra nga organe administrative ose kuazi gjyqeumlsore Pretendimi i keumlrkuesve se nuk duhej
parashikuar si shkalleuml e ankimit Gjykata e Apelit por gjykata administrative e shkalleumls seuml pareuml si
gjykateuml kompetente peumlr shqyrtimin e ankimit ndaj vendimeve teuml ATP-seuml nuk eumlshteuml i bazuar
Gjykata thekson se shteti nuk ka detyrim teuml parashikojeuml meuml shumeuml se njeuml shkalleuml ankimi peumlr sa
koheuml qeuml ka njeuml ankim neuml njeuml gjykateuml teuml parashikuar me ligj neuml kuptim teuml nenit 43 teuml Kushtetuteumls
si dhe nenit 13 teuml KEDNJ-seuml Neuml keumlto kushte Gjykata vlereumlson se kriteri i kontrollit gjyqeumlsor teuml
akteve teuml pushtetit publik eumlshteuml i garantuar nga ligji objekt shqyrtimi
DH Peumlr pretendimet e tjera
20
53 Peumlr sa i takon pretendimeve teuml keumlrkuesve sa i takon skemeumls seuml kompensimit financiar
teuml parashikuar nga neni 7 i ligjit Gjykata nuk arriti teuml formojeuml shumiceumln e nevojshme dhe peumlr
keumlteuml arsye vendosi refuzimin e keumlrkeseuml1
54 Lidhur me pretendimet e tjera teuml keumlrkuesve qeuml kaneuml teuml beumljneuml me cenimin e seuml drejteumls
seuml proneumls dhe barazineuml e shtetasve para ligjit Gjykata i ka vlereumlsuar ato neuml kuadeumlr teuml ndeumlrhyrjes
seuml ligjveumlneumlsit sipas kritereve teuml nenit 17 teuml Kushtetuteumls si meuml lart dhe nuk e sheh teuml nevojshme trsquoi
trajtojeuml ato meuml vete pasi lidhen me teuml njeumljtat shkaqe dhe pasoja juridike
55 Nisur nga sa meuml sipeumlr neuml peumlrfundim teuml shqyrtimit Gjykata vlereumlson se ligji objekt
shqyrtimi neuml pikat 3 dhe 5 teuml nenit 6 teuml tij cenon sigurineuml juridike dhe si teuml tilla nuk janeuml neuml
pajtim me Kushtetuteumln
PEumlR KEumlTO ARSYE
Gjykata Kushtetuese e Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml neuml mbeumlshtetje teuml neneve 131 dhe 134 teuml
Kushtetuteumls si dhe teuml neneve 72 e neuml vijim teuml ligjit nr 8577 dateuml 10022000 ldquoPeumlr organizimin
dhe funksionimin e Gjykateumls Kushtetuese teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo me shumiceuml votash
V E N D O S I
- Pranimin pjeseumlrisht teuml keumlrkeseumls
- Shfuqizimin si antikushtetues teuml nenit 6 pika 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin
e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit teuml pronaverdquo
- Refuzimin e keumlrkeseumls peumlr shfuqizimin e nenit 6 pika 1 shkronja ldquobrdquo si dhe teuml nenit 7
pika 2 shkronja ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml ligjit teuml meumlsipeumlrm
- Rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pjeseumln tjeteumlr
Ky vendim eumlshteuml peumlrfundimtar i formeumls seuml prereuml dhe hyn neuml fuqi diteumln e botimit neuml
Fletore Zyrtare
1 Gjyqtari F Hoxha eumlshteuml shprehur dhe peumlr shfuqizimin e fjaleumlve ldquokthim dherdquo neuml pikeumln 1 teuml nenit 6 dhe shkronjeumls
ldquobrdquo pika 1 teuml nenit teuml meumlsipeumlrm dhe pikeumln ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml nenit 7 Gjyqtareumlt GDizdari dhe VKristo kaneuml votuar peumlr
shfuqizimin e teuml gjitheuml ligjit
MENDIM PAKICE
1 Peumlr arsye se nuk ndajmeuml teuml njeumljtin qeumlndrim me shumiceumln neuml ccedileumlshtjen me objekt
shfuqizimin si teuml papajtuesheumlm me Kushtetuteumln dhe KEDNJ-neuml teuml ligjit nr1332015 dateuml
05122015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit teuml pronaverdquo
vlereumlsojmeuml qeuml teuml paraqesim argumentet peumlr qeumlndrimin toneuml si gjyqtareuml neuml pakiceuml
2 Neuml peumlrfundim teuml gjykimit Gjykata ka vendosur pranimin pjeseumlrisht teuml keumlrkeseumls
shfuqizimin si teuml papajtuesheumlm me Kushtetuteumln teuml nenit 6 pikat 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015
refuzimin e keumlrkeseumls peumlr shfuqizimin e nenit 6 pika 1 shkronja ldquobrdquo si dhe nenit 7 pika 2
shkronja ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml ligjit dhe rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pjeseumln tjeteumlr Neuml arsyetimin e vendimit
peumlr shfuqizimin e pikave 3 dhe 5 teuml nenit 6 shumica ka vlereumlsuar se keumlto dispozita ligjore sipas
peumlrmbajtjes seuml tyre kuptohen si njeuml shproneumlsim i ri duke qeneuml se parashikojneuml rivlereumlsimin e
pronave teuml kthyera ose teuml kompensuara meuml pareuml Neuml keumlteuml keumlndveumlshtrim keumlto dy dispozita krijojneuml
probleme lidhur me sigurineuml juridike konkretisht peumlr sa i takon paqarteumlsiseuml dhe
paparashikueshmeumlriseuml seuml legjislacionit
3 Neuml ndryshim nga sa ka vlereumlsuar shumica si edhe bazuar edhe neuml opinionin e
Komisionit teuml Venecias peumlr vlereumlsimin e ligjit nr1332015 ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml vlereumlsojmeuml se
Gjykata duhej teuml vendoste rreumlzimin e keumlrkeseumls neuml teumlreumlsineuml e saj peumlr arsye se pretendimet e
paraqitura nga keumlrkuesit janeuml teuml pabazuara peumlr teuml gjitha argumentet qeuml do teuml paraqesim neuml vijim
4 Neuml lidhje me parimin e siguriseuml juridike neuml jurisprudenceumln e saj Gjykata ka vlereumlsuar
se mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme si standarde kushtetuese teuml
trajtuara vazhdimisht nga jurisprudenca kushtetuese peumlrbeumljneuml elemente teuml parimit teuml shtetit teuml seuml
drejteumls sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls Parimi i siguriseuml juridike peumlrfshin krahas
qarteumlsiseuml kuptueshmeumlriseuml dhe qeumlndrueshmeumlriseuml seuml sistemit normativ edhe besimin te sistemi
juridik pa marreuml peumlrsipeumlr garantimin e ccedildo pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml
favorshme ligjore Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet
vazhdimisht ose teuml jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike
teuml cilat mund teuml cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml
vendosur me akte teuml meumlparshme (shih vendimin nr5 dateuml 05022015 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
Rregullimet ligjore qeuml kaneuml teuml beumljneuml me teuml drejtat e shtetasve duhet teuml keneuml qeumlndrueshmeumlri teuml
mjaftueshme qeuml siguron vijimeumlsineuml e tyre Si rregull nuk mund teuml mohohen interesa dhe
pritshmeumlri teuml ligjshme teuml qytetareumlve nga ndryshimet neuml legjislacion Shteti duhet teuml synojeuml teuml
22
ndryshojeuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml veteumlm neumlse ndryshimi sjell pasoja pozitive (shih
vendimin nr25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
5 Bazuar neuml standardet e meumlsipeumlrme kushtetuese vlereumlsojmeuml se ligji i kundeumlrshtuar nuk
cenon parimin e siguriseuml juridike neuml asnjeuml nga elementet e saj Neuml nenin 1 teuml tij ligji nr13332015
ka peumlrcaktuar si objekt rregullimin dhe shpeumlrblimin e drejteuml teuml ccedileumlshtjes seuml proneumls krijimin dhe
administrimin e fondit teuml kompensimit si dhe peumlrcaktimin e procedurave neuml trajtimin e proneumls
me qeumlllim peumlrfundimin e keumltij procesi Kurse neuml nenin 3 ka peumlrcaktuar qarteumlsisht fusheumln e
zbatimit pra se deri ku i shtrin efektet ai konkretisht ekzekutimin e vendimeve teuml pazbatuara qeuml
njohin teuml drejteumln e kompensimit si dhe ccedileumlshtjet qeuml janeuml neuml shqyrtim neuml gjykatat e teuml gjitha
niveleve peumlr efekt kompensimi Gjithashtu edhe neni 71 i ligjit u referohet veteumlm vendimeve qeuml
kaneuml njohur teuml drejteumln e kompensimit Pra qarteumlsia e keumlsaj pjese teuml ligjit neuml lidhje me efektet e tij
vlereumlsojmeuml se hedh poshteuml pretendimin peumlr paqarteumlsi neuml rregullimin ligjor Ligji nuk ka marreuml
peumlrsipeumlr teuml rregullojeuml situateumln e krijuar me vendime qeuml janeuml shprehur peumlr kthimin fizik teuml proneumls
ccedilka rezulton e qarteuml dhe nga neni 81 i tij i cili peumlrcakton se u neumlnshtrohen procedurave teuml
kompensimit subjektet e shproneumlsuara qeuml kaneuml njeuml vendim peumlrfundimtar kompensimi financiar
etj
6 Teuml njeumljtin qeumlndrim ka mbajtur edhe Komisioni i Venecias1 i cili neuml opinionin e tij
shprehet ldquoVendimet gjyqeumlsore ose administrative teuml formeumls seuml prereuml teuml cilat parashikojneuml
dheumlnien e njeuml mase teuml caktuar kompensimi por qeuml ende nuk janeuml ekzekutuar pa dyshim qeuml
ngreneuml ccedileumlshtjen e ldquopritshmeumlriseuml legjitimerdquo dhe nuk do trsquoiacute neumlnshtrohen rivlereumlsimit sipas ligjit
nr1332015 Neuml keumlto raste nuk ka ldquondeumlrhyrjerdquo neuml kuptim teuml nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml
KEDNJ-seuml peumlr sa koheuml keumlto vendime ekzekutohen si duhet Peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml
peumlrcaktojneuml kthimin ose kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me vlereuml financiare nuk eumlshteuml e
qarteuml se deri neuml ccedilfareuml mase ngrihet ccedileumlshtja e pritshmeumlriseuml legjitime Gjithsesi skema e re e
kompensimit e parashikuar nga ligji nr1332015 ndryshoi metodeumln e vlereumlsimit e cila mund teuml
rezultojeuml neuml njeuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e kompensimit nuk mund teuml
cileumlsohet si shproneumlsim formal ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si ldquondeumlrhyrje teuml tjerardquo sipas
nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml KEDNJ-seuml Megjithateuml ndeumlrhyrja ka njeuml bazeuml ligjore teuml qarteuml neuml
ligjin nr1332015 (dhe tri aktet e tjera neumlnligjore qeuml kaneuml daleuml neuml zbatim teuml ligjit nr1332015)
Pra duket se ekziston njeuml bazeuml ligjore mjaftuesheumlm e qarteuml dhe e detajuar peumlr ndeumlrhyrjen neuml keumlteuml
ccedileumlshtje Po ashtu ndeumlrhyrja duket se ndjek njeuml qeumlllim legjitim pasi qeumlllimi i ligjit nr1332015
eumlshteuml peumlrfundimi efektivisht i procesit teuml trajtimit teuml proneumls neumlpeumlrmjet njohjes dhe kompensimit teuml
1 Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias nr861 2016 CDL-AD (2016)023
23
saj Duke pasur parasysh sfondin historik teuml problemeve teuml ndryshme qeuml lidhen me peumlrfundimin
efektiv teuml procesit teuml kthimit dhe kompensimit teuml pronave neuml Shqipeumlri duket se qeumlllimet e ligjit
nr1332015 janeuml edhe neuml interes teuml publikut brenda kuptimit teuml nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml
KEDNJ-seuml Ndeumlrhyrja eumlshteuml proporcionale neumlse fondi financiar prej 50 bilion lekeumlsh shqiptareuml
qeuml i atribuohet skemeumls seuml kompensimit peumlrgjateuml njeuml periudhe 10-vjeccedilare eumlshteuml peumlrcaktuar si
duhet duke pasur parasysh buxhetin shteteumlror neuml teumlreumlsi dhe prodhimin e brendsheumlm bruto teuml
vendit Neuml situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi qeuml
u paguhet ish-pronareumlve gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml peumlrcaktuara neuml
nenin 1 teuml Protokollit nr1 teuml KEDNJ-seuml Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml paguar peumlr ish-pronareumltrdquo
7 Ligji i ri nuk ndryshon thelbin e seuml drejteumls seuml njohur me ligjet e meumlparshme pra teuml
drejteumln peumlr kompensim teuml subjekteve peumlrfituese ccedilka neuml vlereumlsimin toneuml do teuml sillte cenim teuml
pritshmeumlrive teuml ligjshme Peumlrkundrazi ai i respekton keumlto pritshmeumlri por peumlrcakton kritere
procedura e rregulla teuml qarta peumlr meumlnyreumln e peumlrfitimit teuml keumltyre subjekteve Peumlr sa koheuml qeuml ligji i
ri nuk peumlrjashton kompensimin sipas vlereumls seuml tregut nuk mendojmeuml se ka cenim teuml parimit teuml
siguriseuml juridike teuml subjekteve qeuml trajton ligji Ligji i ri nuk ka vendosur kritere teuml reja por ka
qarteumlsuar meumlnyreumln e zbatimit teuml kritereve teuml parashikuara edhe meuml pareuml Qeumlllimi i ligjit eumlshteuml neuml
vetvete realizimi i kompensimit dhe jo ndryshimi i rregullave apo parashikimi i procedurave teuml
reja peumlr kthimin fizik teuml proneumls Kjo do teuml thoteuml se ky ligj zbatohet veteumlm peumlr ata ish-pronareuml teuml
cileumlt nuk kaneuml mundur teuml peumlrfitojneuml kthimin fizik teuml proneumls seuml tyre teuml shproneumlsuarkonfiskuar peumlr
shkak se ajo nuk ka qeneuml meuml e lireuml ose peumlr ccedilfareumldo arsye tjeteumlr Neuml keumlteuml meumlnyreuml ata peumlrfitojneuml nga
e drejta peumlr t`u kompensuar Neuml teuml njeumljteumln linjeuml duhej teuml interpretoheshin nga shumica edhe
dispozitat e shfuqizuara teuml ligjit nr1332015
8 Shteti shqiptar ka pasur detyrimin peumlr peumlrfundimin e procesit teuml kthimit dhe
kompensimit teuml pronave edhe bazuar neuml vendimin pilot teuml GJEDNJ-seuml neuml ccedileumlshtjen Manushaqe
Puto Meumlnyra qeuml ligjveumlneumlsi ka zgjedhur peumlr trajtimin dhe peumlrfundimin e keumltij procesit nuk cenon
standardet kushtetuese konkretisht teuml drejteumln e proneumls sigurineuml juridike teuml drejteumln e ankimit teuml
drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt dhe barazineuml para ligjit Neuml vlereumlsimin toneuml ligji ka vendosur
kritere teuml njeumljta e teuml qarta peumlr teuml gjitheuml personat qeuml do teuml jeneuml subjekte teuml tij Ai ka peumlrcaktuar
procedurat dhe rregullat qeuml do teuml ndiqen me qeumlllim realizimin e seuml drejteumls seuml proneumls seuml
24
peumlrfituesve dhe pritshmeumlrive teuml ligjshme teuml ish-pronareumlve si dhe njeuml afat kohor teuml vlereumlsuar si teuml
arsyesheumlm peumlr peumlrfundimin e keumltij procesi
9 Peumlr teuml gjitha argumentet e meumlsipeumlrme vlereumlsojmeuml se pretendimet e paraqitura neuml
keumlrkeseuml duhej teuml rreumlzoheshin si teuml pabazuara
Kryetar Bashkim Dedja
Aneumltareuml Besnik Imeraj Altina Xhoxhaj
25
MENDIM PAKICE
1 Bashkohemi me qeumlndrimin e shumiceumls peumlr shfuqizimin si antikushtetues teuml nenit 6
pika 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml
kompensimit teuml pronave por nuk bashkohemi me linjeumln e arsyetimit qeuml ka ndjekur shumica neuml
keumlteuml vendim si dhe me rreumlzimin e keumlrkeseumls sa i takon pjeseumls tjeteumlr teuml keumlrkimeve sipas objektit teuml
keumlrkeseumls Ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml jemi teuml qeumlndrimit qeuml Gjykata duhej teuml kishte deklaruar
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi peumlr arsyet e meumlposhtme
A Peumlr pretendimin peumlr cenim teuml siguriseuml juridike
2 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se skema e ofruar peumlr zgjidhjen e problemit sistemik neuml
lidhje me mosekzekutimin e vendimeve neuml lidhje me kompensimin e pronareumlve qeuml kaneuml njeuml
vendim peumlrfundimtar administrativ nuk garanton efektivitet neuml zgjidhjen e problemit dhe as
qarteumlsi dhe parashikueshmeumlri Neuml nenin 15 teuml ligjit 1332015 ldquoAfatet e vlereumlsimit financiar teuml
vendimeve peumlr kompensimrdquo peumlrcaktohet njeuml afat kohor prej tre vitesh peumlr teuml beumlreuml vlereumlsimin
financiar peumlr secilin subjekt i cili ka njeuml vendim teuml meumlparsheumlm qeuml i njeh teuml drejteumln peumlr
kompensim Kjo eumlshteuml njeuml qasje qeuml cenon seumlrish sigurineuml juridike dhe peumlrzgjat me ligj procesin e
kompensimit teuml pronave
3 Gjithashtu sipas keumlrkuesve rivlereumlsimi i vendimeve peumlrfundimtare administrative
dhe gjyqeumlsore neuml lidhje me kompensimin cenon parimin e siguriseuml juridike pasi peumlrmes keumltij
ligji qeveria synon trsquoi referohet ccedilmimit dhe llojit teuml tokeumls neuml momentin e shproneumlsimit Kjo do teuml
thoteuml qeuml teuml rishikohen vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml vendosur kthimin ose kompensimin e
proneumls pasi ato kaneuml marreuml formeuml teuml prereuml
4 Seuml treti sipas keumlrkuesve skema e ofruar peumlr trajtimin e dosjeve teuml patrajtuara apo ato
qeuml do teuml depozitohen rishtazi pas hyrjes neuml fuqi teuml ligjit bie ndesh me parimin kushtetues teuml
siguriseuml juridike teuml baraziseuml para ligjit dhe teuml seuml drejteumls seuml ankimit Neni 21 i ligjit peumlrcakton teuml
drejteumln e subjektit teuml shproneumlsuar peumlr trsquou kompensuar neuml proneumln e tij referuar metodologjiseuml teuml
peumlrcaktuar neuml nenin 6 dhe 7 teuml ligjit ndryshe nga sa peumlrcaktonte ligji i meumlparsheumlm qeuml njihte teuml
drejteumln e kthimit teuml proneumls dhe kompensimit teuml proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit Neuml
keumlteuml qasje legjislatori ka krijuar njeuml pasiguri juridike neuml lidhje me pritshmeumlriteuml e subjektit teuml
shproneumlsuar i cili pret teuml kompensohet referuar llojit teuml proneumls neuml momentin e shproneumlsimit
5 Keumlrkuesit pretendojneuml se ligji nuk garanton kthimin e proneumls tek pronari por
parashikon veteumlm njohjen dhe kompensimin financiar Ky i fundit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me
26
ccedilmimin real teuml tregut por me ateuml qeuml ka parashikuar qeveria dhe qeuml nuk i peumlrgjigjet vlereumls reale
financiare teuml proneumls Sipas tyre mundeumlsiteuml peumlr kthim fizik nuk janeuml parashikuar fare neuml ligj por
edhe kompensimi financiar eumlshteuml i mangeumlt pasi i keumlrkohet pronarit teuml heqeuml doreuml nga njeuml pjeseuml e
madhe e vlereumls Gjithashtu eumlshteuml hequr edhe mundeumlsia e pronareumlve peumlr teuml ushtruar teuml drejteumln e
parablerjes
6 Duke iu referuar ligjit objekt shqyrtimi ne mendojmeuml se ai paraqet probleme
kushtetutshmeumlrie sa i takon formave teuml kompensimit teuml pronave pronareumlve si dhe metodologjiseuml
seuml vlereumlsimit teuml objekteve qeuml trajtohen sipas keumltij ligji
7 Konkretisht referuar nenit 2 qeuml parashikon objektin e ligjin peumlrmenden veteumlm termat
ldquokompensim dhe shpeumlrblim i drejteuml i kompensimitrdquo Pra termi kthim i proneumls nuk rezulton teuml jeteuml
objekt i ligjit ndryshe nga sa ka qeneuml neuml teuml gjitha ligjet e meumlparshme me objekt kthimin dhe
kompensimin e pronave ish-pronareumlve i cili eumlshteuml shfuqizuar me hyrjen neuml fuqi teuml ligjit objekt
shqyrtimi Meuml tej neuml teuml gjitheuml tekstin e ligjit parashikohen veteumlm format e kompensimit
(financiar me prona teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose me prona teuml shitura neuml ankand) Eumlshteuml e kuptueshme
dhe e qarteuml qeuml qeumlllimi i ligjveumlneumlsit ka ndryshuar duke mos synuar meuml kthimin fizik teuml proneumls aty
ku eumlshteuml i mundur siccedil ka qeneuml me legjislacionin e meumlparsheumlm por neuml teuml gjitha rastet veteumlm
kompensimin e saj fizik ose financiar pavareumlsisht situateumls juridike neuml teuml cileumln ndodhet pronari
Kjo peumlrfshin edhe rastet kur pronari ka vendime peumlrfundimtare qeuml i kthejneuml proneumln por peumlr shkak
se vendimet nuk janeuml ekzekutuar sepse prona ka qeneuml e zeumlneuml ose shteti nuk ka arritur ta tjeteumlrsojeuml
de facto tek pronari ky pronar sot me keumlteuml vendim kthimi teuml proneumls pavareumlsisht titullit juridik qeuml
ka fituar do teuml kompensohet dhe nuk do teuml marreuml fizikisht proneumln teuml cileumln ia ka kthyer organi
kompetent
8 Ne mendojmeuml se ky qeumlndrim i ligjveumlneumlsit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me parimin e
siguriseuml juridike peumlr keumlto arsye
9 Seuml pari nuk jepet ndonjeuml shpjegim ose argument i natyreumls kushtetuese lidhur me
mosparashikimin ose eleminimin e procesit teuml kthimit fizik teuml proneumls aty ku njeuml gjeuml e tilleuml eumlshteuml e
mundur Ligjveumlneumlsi ka vendosur veteumlm kompensimin (financiar ose fizik me objekte teuml tjera) gjeuml
qeuml nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me kuadrin normativ teuml derisoteumlm i cili i jepte peumlrpareumlsi kthimit fizik
teuml proneumls dhe neumlse ky srsquoishte i mundur i drejtohet formave teuml tjera Gjykata ka tashmeuml njeuml
praktikeuml teuml konsoliduar lidhur me garantimin e seuml drejteumls seuml proneumls nga ligjveumlneumlsi me theks edhe
tek kategoriteuml e personave teuml shproneumlsuar nga regjimi komunist Kjo Gjykateuml neuml vendimin e saj
nr 302005 ka arsyetuar se ligji i meumlparsheumlm peumlr kthimin dhe kompensimin e pronave (i
shfuqizuar nga ligji objekt shqyrtimi) peumlrshkohet nga parimi sipas teuml cilit shteti merr peumlrsipeumlr
27
(detyron vetveten) tu kthejeuml ish-pronareumlve dometheumlneuml ti riproneumlsojeuml ata me ato prona qeuml
faktikisht dhe juridikisht eumlshteuml e mundur teuml kthehen pasi ekzistojneuml efektivisht e janeuml neuml fondin e
proneumlsiseuml shteteumlrore ose mbahen pa arsye teuml peumlrligjura nga teuml tjereumlt Ligji objekt shqyrtimi duket
se nuk ndjek keumlteuml linjeuml teuml vendosur nga ligji i meumlparsheumlm dhe vendimi i Gjykateumls
10 Duke iu referuar edhe vendimit teuml GJEDNJ Beshiri dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml
22 gusht 2006 ldquokur njeuml Shtet Kontraktues qeuml ka ratifikuar Konventeumln peumlrfshireuml Protokollin e
Pareuml Shteseuml dekreton legjislacionin qeuml rregullon kthimin e ploteuml ose teuml pjessheumlm teuml proneumls seuml
konfiskuar neuml regjimin e meumlparsheumlm ky legjislacion mund teuml konsiderohet si gjenerues i njeuml teuml
drejte teuml re proneumlsie teuml mbrojtur nga neni 1 i protokollit nr 1 peumlr personat qeuml i ploteumlsojneuml
kushtet peumlr teuml fituar njeuml teuml drejteuml teuml tilleuml E njeumljta gjeuml mund teuml aplikohet neuml lidhje me rregullimet
ligjore peumlr kthimin ose kompensimin teuml parashikuara para ratifikimit neumlse ky legjislacion mbetet
neuml fuqi pas ratifikimit nga Shteti Kontraktues i Protokollit teuml Pareuml Shteseuml (shih Broniowski k
Poland [GC] 3144396 sect125 ECHR 2004-V)rdquo
11 Ne jemi teuml qeumlndrimit se heqja ose mosparashikimi i kthimit fizik teuml proneumls aty ku
eumlshteuml e mundur dhe parashikimi i kompensimit fizik me njeuml fond toke qeuml eumlshteuml meuml seuml paku i
dyshimteuml dhe jo i sigurt neuml pritshmeumlriteuml e tij nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me qeumlllimin qeuml ka ligji dhe as
me detyrimet nga vendimet e GJEDNJ-seuml peumlr njeuml zgjidhe efektive dhe peumlrfundimtare nga shteti
shqiptar peumlr ccedileumlshtjen e pronave
12 Seuml dyti lidhur me metodologjineuml e parashikuar peumlr kompensimin financiar mendojmeuml
se kjo meumlnyreuml llogaritje peumlr teuml kompensuar peumlrfundimisht pronareumlt nuk respekton konceptin e
shpeumlrblimit teuml drejteuml referuar edhe jurisprudenceumls seuml Gjykateumls Kushtetuese
13 Neuml kapitullin 2 teuml ligjit objekt shqyrtimi janeuml peumlrcaktuar rregullat peumlr kompensimin e
vendimeve peumlrfundimtare neuml lidhje me metodologjineuml e vlereumlsimit si dhe format e kompensimit
dhe teuml vlereumlsimit Keumlto rregulla vlejneuml si peumlr vendimet peumlr dosjet e patrajtuara por edhe peumlr
dosjet peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar
14 Sipas ligjit teuml gjitha vendimet peumlrfundimtare peumlr kthim dhe kompensim prone peumlr
peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit do trsquoi neumlnshtrohen keumlsaj meumlnyre vlereumlsimi
(i) Prona e njohur peumlr kompensim vlereumlsohet neuml bazeuml teuml zeumlrit kadastral qeuml ka pasur neuml
koheumln e shproneumlsimit
(ii) Prona e kthyer vlereumlsohet sipas zeumlrit kadastral aktual teuml saj dhe sipas zeumlrit kadastral
qeuml ka pasur neuml koheumln e shproneumlsimit duke llogaritur diferenceumln e vlereumls qeuml do teuml rezultojeuml nga
ndryshimi i zeumlrit kadastral
28
(iii) Vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml njohur veteumlm teuml drejteumln e kompensimit do teuml
vlereumlsohen sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur prona neuml momentin e shproneumlsimit sipas
peumlrcaktimeve teuml meumlsipeumlrme
(iv) Neuml rastet kur subjektet e shproneumlsuara kaneuml peumlrfituar me vendim kthim dhe
kompensim diferenca e llogaritur si meuml sipeumlr do teuml zbritet nga vlereumlsimi i vlereumls seuml proneumls seuml
njohur peumlr kompensim
(v) Vlereumlsimi peumlr vendimin peumlrfundimtar qeuml ka njohur teuml drejteumln e kompensimit duke
marreuml si referim zeumlrin kadastral sipas origjineumls seuml proneumls qeuml ndodhet meuml afeumlr proneumls qeuml do teuml
kompensohet duke u bazuar neuml harteumln e vlereumls neuml koheumln e hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Neuml rast se
praneuml proneumls qeuml do teuml kompensohet gjenden disa zeumlra kadastrale teuml njeumljteuml me ateuml teuml origjineumls seuml
proneumls me distanceuml teuml njeumljteuml dhe me vlera teuml ndryshme ateumlhereuml peumlr referim neuml peumlrllogaritje
merret zona qeuml ka ccedilmimin meuml teuml larteuml
(vi) Neuml rast se ATP merr njeuml vendim peumlr njohje dhe kompensim fizik neuml proneumln e
subjektit prona vlereumlsohet sipas pikeumls 1 teuml nenit 6 Kur nga ky vlereumlsim rezulton se subjekti
peumlrfiton njeuml proneuml qeuml ka vlereuml meuml teuml larteuml se sa prona qeuml ka pasur neuml momentin e shproneumlsimit
ateumlhereuml subjekti i kompensohet fizikisht sipeumlrfaqja qeuml i korrespondon vlereumlsimit dhe pjesa tjeteumlr
kalon neuml fondin e tokeumls me vendim teuml ATP-seuml
(vii) Vlera e aksioneve obligacioneve kompensimi financiar apo ccedildo lloj kompensimi
tjeteumlr duke peumlrfshireuml dispozitat ligjore peumlr ndarjen e tokeumls bujqeumlsore qeuml subjekti apo
trasheumlgimtareumlt e tij kaneuml peumlrfituar meuml pareuml do teuml zbritet nga shuma e peumlrllogaritur peumlr
kompensim
(viii) Peumlr vendimet e kompensimit teuml peumlrcaktuara me vlereuml dhe ende teuml pa ekzekutuara
nga periudha e njohjes seuml teuml drejteumls peumlr kompensim deri neuml marrjen e shpeumlrblimit subjektet e
shproneumlsuara do teuml peumlrfitojneuml indeksimin sipas vlereumls zyrtare teuml inflacionit dhe interes bankar
sipas mesatares vjetore teuml nxjerreuml nga Banka e Shqipeumlriseuml neuml momentin e hyrjes neuml fuqi teuml ligjit
15 Referuar ligjit objekti shqyrtimi vlereumlsimi i proneumls sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur
neuml momentin e shproneumlsimit eumlshteuml neuml shkelje teuml drejtpeumlrdrejt teuml parimit teuml siguriseuml juridike dhe teuml
baraziseuml para ligjit teuml shtetasve duke ndryshuar situateumln ligjore gjateuml procesit neuml sens
peumlrkeqeumlsues peumlr pjeseumltareuml teuml seuml njeumljteumls kategori pa pasur njeuml shkak teuml arsyesheumlm
16 Neuml vendimin Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml pg113 GJEDNJ ka orientuar shtetin
shqiptar duke theksuar se ldquoNeuml veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e
shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml
rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Gjykata
29
nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml
kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml
lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimiProcesi
i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga
kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i
paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln
qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlve Qeveria nuk
ka beumlreuml njeuml vlereumlsim teuml drejteuml neuml keumlteuml drejtim ndeumlrkoheuml qeuml eumlshteuml e qarteuml qeuml kishte mundeumlsi teuml
tjera teuml cilat duhej teuml merrnin prioritet veccedil kompensimit financiar peumlr ekzekutimin e vendimeve
peumlrfundimtare duke mos kaluar neuml arbitraritetin sa teuml ceumlnohet njeuml e drejteuml e reumlndeumlsishme siccedil
eumlshteuml ajo e proneumls dhe e procesit teuml rregullt ligjor qeuml i referohet ekzekutimit teuml njeuml vendimi
peumlrfundimtar Ndryshe nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe ndryshe nga sa eumlshteuml orientuar peumlrmes
Vendimit pilot Qeveria i ka kushtuar veumlmendje kompensimit financiar referuar nenit 8 teuml Ligjit
Neuml vendimin pilot GJEDNJ ka orientuar Qeverineuml drejt shfryteumlzimit teuml formave teuml tjera
alternative teuml kompensimit Gjithashtu Sekretariati neuml vlereumlsimin e skemeumls seuml kompensimit teuml
paraqitur nga Qeveria peumlrmes Ligjit ka vlereumlsuar se e ka teuml pamundur teuml kuptojeuml qeumlllimin e
Qeveriseuml qeuml ka aplikuar njeuml formeuml teuml tilleuml neuml hierarki peumlr kompensimin dhe ka shfaqur dyshime
referuar diskriminimit teuml mundsheumlm qeuml mund teuml krijohet mes atyre qeuml u eumlshteuml dheumlneuml e drejta e
kthimit meuml pareuml dhe tani u jepet e drejta e kompensimit2rdquo
17 Keumlshtu referuar vendimit Puto k Shqipeumlriseuml GJEDNJ ka ccedilmuar se ldquoSiccedil u pranua
nga Qeveria neuml Planin e saj teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml
besuesheumlm neuml lidhje me numrin e peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta
te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993
Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml
rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e
peumlrgjithshme teuml kompensimit si dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml
kompensimitPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1Rishikimi dhe
2 Shih Document H Exec (2015)16 para 45 53 teuml Komitetit teuml Ministrave
30
peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke
marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml
fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr
Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml
paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimi Procesi i vendimmarrjes peumlr llojin e kompensimit qeuml do
teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e besimit teuml publikut Do
teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml shpeumlrndaheshin
peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore qeuml vendimet e
autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen rishikimit
gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjeje Procesi i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve
peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit
Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml
legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar
teuml paguar ish pronareumlve Nga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml
sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml
unifikuara hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml
ardhshme ligjorerdquo
18 Pra neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur detyrimet e shtetit shqiptar sipas vendimit teuml
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml janeuml keumlto
(i) Teuml evitohen ndryshimet e vazhdueshme legjislative ldquoShteti i paditur duhet teuml marreuml
masa teuml peumlrgjithshme prioritare me qeumlllim sigurimin neuml meumlnyreuml efektive teuml seuml drejteumls peumlr
kompensim ndeumlrsa vendos balanceuml teuml drejteuml midis interesave teuml ndryshme neuml fjaleuml (shihni peumlr
shembull Burdov (nr 2) teuml cituar meuml lart sect 125) Neuml bazeuml teuml monitorimit nga Komiteti i
Ministrave Shteti i paditur mbetet i lireuml teuml zgjedheuml mjetet me teuml cilat do teuml peumlrmbusheuml detyrimin e
tij ligjor sipas Nenit 46 teuml Konventeumls me kusht qeuml keumlto mjete teuml jeneuml teuml pajtueshme me
peumlrfundimet e caktuara neuml vendimin e Gjykateumls (shihni Scozzari dhe Giunta kundeumlr Italiseuml [GC]
nr 3922198 dhe 4196398 sect 249 GJEDNJ 2000-VIII) Gjykata veumlren fillimisht se legjislacioni
aktual mbi proneumlsineuml eumlshteuml ndryshuar shpesh teuml pakteumln shtateuml hereuml gjateuml periudheumls 2004-2010
Ndeumlrsa ndryshimet legjislative mund teuml reflektojneuml njeuml situateuml teuml peumlrmireumlsuar kompleksiteti i
dispozitave legjislative ndryshimet e shpeshta teuml tyre si dhe praktika e papajtueshme gjyqeumlsore
qeuml rezulton nga to do teuml kontribuojeuml neuml meumlnyreuml teuml pashmangshme neuml njeuml mungeseuml teuml
peumlrgjithshme teuml siguriseuml juridike Shteti i paditur duhet teuml shmangeuml ndryshimet e shpeshta teuml
31
legjislacionit dhe teuml shqyrtojeuml me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare peumlrpara se teuml
paraqeseuml ndryshime teuml meumltejshmerdquo (pg110)
(ii) Teuml beumlhet i disponuesheumlm informacion i sakteuml dhe i besuesheumlm dhe teuml analizohen
me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare ldquoSiccedil u pranua nga Qeveria neuml Planin e saj
teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml besuesheumlm neuml lidhje me numrin e
peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e
kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993 Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml
sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte
mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e peumlrgjithshme teuml kompensimit si
dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml kompensimitrdquo (pg111)
(iii) Teuml krijohen mjete kompensimi teuml keumlnaqshme dhe teuml evitohen kriteret procedurale teuml
pavolitshme ldquoPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1rdquo (pg112)
(iv) Transparenceuml e ploteuml dhe efektivitet neuml procesin vendimmarreumls ldquoGjykata veumlren se
skema e kompensimit duhet teuml trajtojeuml peumlrfundimet e nxjerra sipas Nenit 13 teuml Konventeumls Neuml
veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi
financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e
kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Rishikimi dhe peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet
trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls
dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml
tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat
eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra t tjera
kompensimirdquo (pg113-114)
(v) Caktimi i afateve ligjore teuml detyrueshme reale dhe parashikimi i burimeve financiare
dhe njereumlzore teuml mjaftueshme ldquoKrejt neuml ndryshim nga propozimet neuml Planin e Veprimit teuml
Qeveriseuml qeuml nuk kishte peumlrmendur afate konkrete Gjykata nuk mund teuml theksojeuml mjaftuesheumlm
reumlndeumlsineuml e caktimit teuml afateve realiste statutore dhe detyruese neuml lidhje me ccedildo hap teuml procesit
Shtyrjet e shpeshta teuml afateve siccedil ka ndodhur deri tani nuk kontribuojneuml neuml njeuml zgjidhje teuml
shpejteuml teuml problemeve teuml identifikuara dhe deumlmtojneuml meuml tej besimin e publikut Eumlshteuml e
32
reumlndeumlsishme qeuml me qeumlllim garantimin e zbatimit efektiv teuml masave teuml peumlrgjithshme neuml
dispozicion teuml autoriteteve kompetente teuml vihen burime teuml mjaftueshme njereumlzore dhe materiale
dhe teuml garantohet bashkeumlrendimi midis institucioneve teuml ndryshme me synim shkeumlmbimin e
informacionit Sa hereuml qeuml teuml jeteuml e mundur autoritetet mund teuml shqyrtojneuml mundeumlsineuml e shkurtimit
teuml burimeve duke bashkuar institucione teuml ndryshme me qeumlllim shmangien e mbivendosjeve dhe
zvogeumllimin e kostove dhe shpenzimeve operative Krijimi i strukturave teuml reja institucionale nuk
duhet teuml konsiderohet si njeuml shtreseuml tjeteumlr e procesit por duhet teuml justifikohet ploteumlsishtrdquo (pg116-
117)
(vi) Rritja e barreumls seuml pronareumlve teuml paligjsheumlm qeuml keumlrkojneuml teuml legalizojneuml teuml drejtat e
proneumlsiseuml neuml pronat e ish-pronareumlve si dhe neuml pronat shteteumlrore ldquoProcesi i kompensimit teuml ish
pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml karakterizohet nga kompensimi i ish
pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml
rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i
afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlverdquo (pg115)
(vii) Krijimi i njeuml sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pasurive teuml
paluajtshme ldquoNga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml sistemi
transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml unifikuara
hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml ardhshme
ligjorerdquo
(viii) Mbajtja e diskutimeve teuml gjeumlra publike ldquoProcesi i vendimmarrjes peumlr llojin e
kompensimit qeuml do teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e
besimit teuml publikut Do teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml
shpeumlrndaheshin peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore
qeuml vendimet e autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen
rishikimit gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjejerdquo
19 Sa i takon detyrimeve neuml pikat (ii) (iii) (vi) dhe (vii) nuk u dha asnjeuml informacion
thelbeumlsor ose argument bindeumls i nivelit kushtetues nga subjektet e interesuara se si janeuml realizuar
ose peumlrse nuk janeuml parashikuar neuml ligj keumlto detyrime Peumlr keumlteuml arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se
orientimet e GJEDNJ-seuml neuml vendimin Manushaqe Puto etj k Shqipeumlriseuml nuk janeuml misheumlruar neuml
ligjin objekt shqyrtimi
20 GJEDNJ neuml rastin Vrioni k Shqipeumlriseuml ka arritur neuml peumlrfundimin se referuar edhe
meumlnyreumls seuml peumlrllogaritjes neuml rastin Driza k Shqipeumlriseuml metoda e peumlrllogaritjes do teuml duhej teuml ishte
vlera e proneumls neuml momentin e nxjerrjes seuml vendimit por neuml kushtet qeuml Shqipeumlria deumlshtoi teuml kishte
33
njeuml harteuml vlere qeuml neuml vitin 1993 GJEDNJ iu referua vlereumls seuml proneumls neuml momentin e kompensimit
bazuar neuml harteuml vlereuml qeuml reflekton ccedilmimin e tregut Pra rrjedhimisht qeveria duhej teuml kishte
marreuml parasysh vlereumln e proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit teuml kompensimit jo teuml
shproneumlsimit Pra GJEDNJ e ka udheumlzuar qeverineuml shqiptare se cileumls vlereuml duhej trsquoi referohej neuml
ccedileumlshtjet qeuml lidhen me kompensimin Skema e ofruar nga ligji objekt shqyrtimi nuk respekton keumlteuml
orientim teuml GJEDNJ
21 Sa i takon kritereve teuml shpeumlrblimit teuml drejteuml ato janeuml peumlrshkruar nga GJEDNJ-ja neuml
vendimin e saj peumlr ccedileumlshtjen Driza k Shqipeumlriseuml Neuml keumlteuml vendim GJEDNJ eumlshteuml shprehur ndeumlr teuml
tjera se ldquoGjykata ccedilmon se neuml rrethanat e ccedileumlshtjes neuml fjaleuml kthimi i parceleumls seuml vogeumll teuml tokeumls
ashtu siccedil u caktua me vendimin gjyqeumlsor teuml formeumls seuml prereuml teuml Gjykateumls seuml Larteuml teuml dateumls 17
dhjetor 1998 seuml bashku me pagimin e fitimit teuml munguar si dhe teuml kompensimit neuml vlereuml neuml
lidhje me parceleumln e madhe teuml tokeumls neuml bazeuml teuml vendimit teuml dateumls 7 dhjetor 2000 duke peumlrfshireuml
edhe shkalleumln e interesit qeuml pasqyron ndeumlrhyrjen pasojeuml e seuml cileumls ishte humbja e proneumlsiseuml seuml
parceleumls seuml madhe teuml tokeumls do ta vendosnin ankuesin sa meuml shpejt teuml jeteuml e mundur neuml njeuml situateuml
teuml njeumljteuml me ateuml neuml teuml cileumln do teuml kish qeneuml ai po teuml mos kishim shkelje teuml Konventeumlsrdquo
22 GJEDNJ e ka elaboruar meuml tej kuptimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo neuml ccedileumlshtjen Vrioni
k Shqipeumlriseuml teuml dateumls 13112007 sect 135 duke beumlreuml referim peumlr kompensimin e keumlrkuesve tek
harta e vlereumls seuml proneumls e vitit 2008 GJEDNJ u shpreh neuml keumlteuml pikeuml se ldquoneuml peumlrzgjedhjen e
harteumls seuml vlereumls seuml proneumls seuml vitit 2008 ajo ndeumlr teuml tjera pati parasysh teuml arriheshin qeumlllimet e
shpeumlrblimit teuml drejteuml teuml peumlrshkruara neuml ccedileumlshtjen ldquoDriza k Shqipeumlriseumlrdquo
23 Referuar ligjit dhe shpjegimeve teuml subjektit teuml interesuar Keumlshilli i Ministrave
rezulton se koncepti i shpeumlrblimit teuml drejteuml eumlshteuml misheumlruar jo neuml elementeumlt e elaboruar nga
GJEDNJ-ja por neuml elementeuml teuml ndrysheumlm qeuml nuk garantojneuml shpeumlrblim teuml drejteuml dhe si rrjedhim as
barazi midis subjekteve teuml shproneumlsuara Neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur ligji pavareumlsisht nga ajo qeuml
parashtrohet nga subjektet e interesuara de facto synon
(i) rivlereumlsim teuml teuml gjitha pronave teuml subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cilat u janeuml kthyer
atyre me vendime peumlrfundimtare meuml teuml hershme sipas kushteve teuml parashikuara neuml nenin 6 sect (1)
ndash (4) teuml ligjit Ky vlereumlsim do teuml sheumlrbejeuml si peumlrfitim i zbritsheumlm peumlr qeumlllime teuml zbatimit teuml nenit 6
sect (6) nenit 7 nenit 21 sect (4) nenit 23 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlt teuml cileumlve u
eumlshteuml kthyer njeuml pjeseuml e pronave me vendime meuml teuml hershme teuml teumlrhiqen nga keumlrkesat peumlr njohjen
e pronave sepse nenet e ldquopeumlrfitimeve teuml zbritshmerdquo qeuml urdheumlrojneuml rivlereumlsimin e pasurive teuml
kthyera sipas kritereve teuml ligjit neuml fjaleuml i peumlrjashtojneuml ata automatikisht nga fusha e zbatimit teuml
ligjit nr13315
34
(ii) vlereumlsim financiar teuml proneumls seuml origjineumls qeuml u kthehet pronareumlve llogaritur sipas
kritereve teuml nenit 6 pika 1ndash4 teuml ligjit me qeumlllim qeuml teuml zbritet diferenca qeuml rezulton neuml zbatim teuml
nenit 65 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlve iu hiqet e drejta e kthimit teuml njeuml pjese teuml
pasuriseuml seuml origjineumls megjitheumlse iu eumlshteuml njohur e drejta e proneumls seuml tyre
(iii) pushim i shqyrtimit teuml keumlrkesave peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar qeuml nuk ka
urdheumlruar kompensim teuml proneumls sipas nenit 72 pika ccedil) teuml Ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhje shteti
nuk ka detyrim teuml zbatojeuml vendimet peumlrfundimtare teuml KKKP AKKP dhe vendimet gjyqeumlsore qeuml
kaneuml urdheumlruar kthimin e proneumls
(iv) vlereumlsim financiar meuml i uleumlt peumlr rastet sipas nenit 164 a)ndashb) teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj
zgjidhjeve pronareumlve u rritet barra e proveumls neuml kurriz teuml vlereumls seuml proneumls seuml tyre
(v) njohje e seuml drejteumls seuml keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e kompensimit neuml
keumlmbim teuml pagesave meuml teuml shpejta sipas kritereve teuml nenit 17 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje
ligji diferencon pronareumlt neuml peumlrpjekje peumlr teuml siguruar peumlrfitime prej 80 - 50 teuml vlereumls seuml
pronave teuml njohura neuml keumlmbim teuml afateve teuml cilat janeuml teuml peumlrgjitheumlsuara neuml 10 vjet Ky lloj
peumlrfitimi ka mjaft impakt neumlse mbajmeuml parasysh se pjesa deumlrrmuese e keumlrkuesve janeuml teuml
moshuar
(vi) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e parablerjes (brenda 1 viti) neuml
keumlmbim teuml kompensimit sipas nenit 22 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji parashikon
mundeumlsineuml e peumlrjashtimit teuml pronareumlve nga e drejta e parablerjes neumlse keumlrkojneuml kompensim Nuk
kuptohet arsyeja peumlrse pronari mos teuml peumlrfitojeuml pjeseumlrisht nga ankandi dhe pjeseumlrisht nga format e
tjera teuml kompensimit
(vii) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml pranuar kompensim peumlr tokat e tyre teuml dheumlna neuml peumlrdorim
nga shteti sipas nenit 23 teuml ligjit ose detyrimi peumlr teuml pritur pa afat dhe pa deumlmshpeumlrblim
marreumldheumlnien juridike ekzistuese sipas keumltij neni Nuk kuptohet peumlrse kur keumlto toka teuml dheumlna neuml
peumlrdorim neumlse nuk janeuml teuml zeumlna kompensohen Neumlse ato nuk janeuml teuml zeumlna peumlrse nuk i kthehen
pronarit legjitim
(viii) Mostrajtimin e pronareumlve qeuml nuk disponojneuml njeuml vendim peumlrfundimtar neumlse prona
peumlr teuml cileumln kaneuml aplikuar peumlrfshihet brenda pronave teuml cileumlsuara neuml nenin 25 teuml Ligjit (shih nenin
20 teuml ligjit) Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji peumlrjashton pronareumlt qeuml kaneuml aplikuar peumlr njohje teuml
pronave teuml tyre teuml cilat peumlrfshihen brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 25 teuml Ligjit 13315
(ix) detyrim i pronareumlve peumlr teuml konvertuar neuml teuml drejteuml kompensimi pronat e kthyera me
vendime meuml teuml hershme teuml cilat bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 dhe nenit 25 teuml ligjit
Duke i hequr vetes detyrimin peumlr teuml zbatuar vendimet peumlrfundimtare peumlr kthimin e pronave teuml
35
cilat kaneuml mbetur teuml pazbatuara sipas nenit 7 sect 2 pika ccedil) e ligjit 13315 ligji objekt shqyrtimi
detyron teuml gjitheuml pronareumlt teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml pronave teuml tyre teuml kthyera por qeuml nuk
posedohen prej tyre teuml cilat sipas ligjit 13315 bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 nenit
24 dhe nenit 25 Keumlto vendime do teuml arkivohen
(x) pezullim i keumlrkesave qeuml lidhen me mbivendosje teuml teuml drejtave proneumlsore neuml keqbesim
deri sa mosmarreumlveshjet teuml zgjidhen neuml gjykateuml
24 Kjo formuleuml peumlr realizimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo referuar qeumlllimit dhe frymeumls seuml
ligjit neuml fakt nuk peumlrputhet me teuml Konkretisht qeuml njeuml pronari trsquoi kthehet prona e origjineumls sipas
nenit 21 sect (1) teuml ligjit duhet qeuml prona neuml fjaleuml (a) teuml mos jeteuml proneuml shteteumlrore sipas konceptit teuml
gjereuml teuml interesit publik parashikuar neuml nenin 251 (b) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e zeumlneuml sipas
ligjeve teuml radhitura neuml Shtojceumln i teuml ligjit (c) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e dheumlneuml neuml peumlrdorim sipas
nenit 23 teuml ligjit (ccedil) apo proneuml e zeumlneuml me ndeumlrtime pa leje sipas nenit 24 teuml ligjit (d) as territor
turistik (dh) apo proneuml e paluajtshme neuml administrim teuml institucioneve shteteumlrore (e) as truall i
zeumlneuml me ndeumlrtime shteteumlrore (shih nenin 21 sectsect (5)-(8) teuml ligjit
25 Meuml tej sipas keumlsaj formule Agjencia ka diskrecion teuml palimituar teuml rreumlzojeuml keumlrkesat e
pashqyrtuara peumlr kthim dhe kompensim prone neumlse objekti i tyre lidhet me pronat e origjineumls teuml
cileumlsuara neuml nenin 25 teuml ligjit Pra ccedildo keumlrkeseuml e pashqyrtuar do teuml rreumlzohet sipas nenit 20 teuml
ligjit neumlse Agjencia arrin neuml peumlrfundimin se kjo proneuml eumlshteuml e zeumlneuml peumlr interes publik dheose
sipas ligjeve teuml ldquoShtojceumls Irdquo teuml ligjit Neuml njeuml situateuml ku pjesa meuml e madhe e pronareumlve nuk kaneuml
arritur teuml posedojneuml pronat e tyre pasi ato janeuml teuml zeumlna neuml meumlnyreuml teuml paligjshme ose mbahen me
forceuml nga shteti pavareumlsisht se nuk peumlrbeumljneuml interes publik ccedilfareuml zgjidhje peumlrfundimtare synon teuml
realizohet me keumlteuml ligj
26 Gjykata neuml jurisprudenceumln e saj ka theksuar se parimi i shtetit teuml seuml drejteumls i
sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml njeuml nga parimet themelore neuml shtetin dhe shoqeumlrineuml
demokratike Aspekte teuml keumltij parimi janeuml edhe siguria juridike mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara
si dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme Siguria juridike presupozon veccedil teuml tjerash besueshmeumlrineuml e
qytetareumlve tek shteti dhe pandryshueshmeumlrineuml e ligjit peumlr marreumldheumlniet e rregulluara
Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet vazhdimisht ose teuml
jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike teuml cilat mund teuml
cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml vendosur me akte teuml
meumlparshme (shih dhe vendimet e Gjykateumls Kushtetuese nr 31 dateuml 18062010 nr24 dateuml
12112008 nr9 dateuml 26022007)
36
27 Nga ana tjeteumlr Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo
lloj pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml
prevalojeuml neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike (shih vendimin
e Gjykateumls Kushtetuese nr 26 dateuml 02112005) Neuml keumlteuml pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml
ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e favorshme ligjore paraqitet i
reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte
negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml teuml drejte teuml garantuar me
Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml rregullojeuml neumlpeumlrmjet
akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato teuml drejta teuml cilat janeuml
parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml preken nga ligjveumlneumlsi (shih
vendimin e Gjykateumls Kushtetuese nr 37 dateuml 13062012)
28 Referuar testit teuml proporcionalitetit sipas nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml
Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve pra parashikimi i tyre me ligj formal rezulton i respektuar
Kriteri i dyteuml neuml radheuml eumlshteuml interesi publik Koncepti kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml
trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml
keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para saj Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml radhiten neuml
meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml justifikojneuml
ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml aspektin e
kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml marreuml nga
ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet neuml aspektin e kushteve teuml
vendosura nga neni 171 i Kushtetuteumls dhe konkretisht teuml ekzistenceumls seuml interesit publik (Shih
vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
29 Eumlshteuml e veumlrteteuml se Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceuml teuml saj se si parimi i siguriseuml
juridike ashtu edhe ai i baraziseuml seuml shtetasve para ligjit nuk janeuml absolute dhe mund teuml kufizohen
neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i teuml cilit do teuml sillte
pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Por referuar parashtrimeve teuml subjekteve teuml
interesuara Keumlshilli i Ministrave dhe Kuvendi si dhe pyetjeve dhe debateve teuml zhvilluara neuml
seanceumln publike teuml zhvilluar para keumlsaj Gjykate nuk rezultoi qeuml qeveria ashtu siccedil ishte udheumlzuar
nga GJEDNJ dhe Komiteti i Ministrave teuml ishte bazuar neuml njeuml studim teuml thelluar apo vlereumlsim teuml
gjithansheumlm teuml situateumls neuml teumlreumlsi I vetmi argument i sjelleuml ishte interesi publik i bazuar neuml fatureumln
e larteuml financiare teuml shtetit
37
30 Seuml pari ne jemi teuml qeumlndrimit se ky argument nuk eumlshteuml i bazuar neuml argumente teuml
nivelit kushtetues pasi shteti nuk mund teuml kujdeset veteumlm peumlr fatureumln financiare teuml buxhetit por
peumlr teuml gjitha efektet e tjera teuml natyreumls juridike sociale dhe ekonomike teuml shtetit dhe teuml shtetasve
Seuml dyti nuk ka njeuml argument teuml bazuar neuml prova dhe fakte se sa do teuml mund teuml ishte ulur fatura
financiare neumlse ligji do teuml kishte parashikuar kthimin fizik teuml proneumls aty ku eumlshteuml e mundur Seuml
treti nuk ka informacion teuml sakteuml sa eumlshteuml diferenca midis shumeumls qeuml shteti do teuml duhej teuml
paguante me ligjin e meumlparsheumlm dhe sa me ligjin neuml fuqi dhe se si mund teuml ulej kjo diferenceuml Seuml
kateumlrti duke iu referuar qeumlllimit teuml ligjit kuptojmeuml se synimi eumlshteuml ldquoshpeumlrblimi i drejteumlrdquo i
subjekteve teuml shproneumlsuara Pyetja lind Si mund teuml konsiderohet i drejteuml shpeumlrblimi kur njeuml tokeuml
e konfiskuar neuml vitet 50 ka qeneuml tokeuml bujqeumlsore dhe sot eumlshteuml truall ndeumlrtimi neuml zoneuml urbane dhe e
ka vlereumln dhjetra ose qindra hereuml meuml teuml larteuml Qeveria argumentoi se ky shpeumlrblim eumlshteuml i drejteuml
sepse toka kur eumlshteuml shteteumlzuar ka pasur ateuml vlereuml dhe meriton teuml shpeumlrblehet me ateuml vlereuml ky
quhet trajtim i barabarteuml dhe nuk sjell diskriminim midis shtetasve () Por Keumlshilli i Ministrave
nuk ndalet neuml faktin se ka qeneuml pikeumlrisht shteti qeuml neuml rastin meuml teuml mireuml nuk ka marreuml masa efikase
dhe neuml rastin meuml teuml keq e ka penguar aktivisht geumlzimin e proneumls nga pronari legjitim Pra
paafteumlsineuml ose mungeseumln e gatishmeumlriseuml seuml shtetit duhet ta paguajeuml seumlrish subjekti i shproneumlsuar
duke iu neumlnshtruar njeuml skeme kompensimi qeuml neuml fund teuml peumlrllogaritjeve do teuml arrijeuml trsquoi japeuml
pronarit legjitim veteumlm leumlmosheuml dhe jo njeuml shpeumlrblim teuml drejteuml siccedil pretendohet nga subjektet e
interesuara
31 Neuml rastin konkret Keumlshilli i Ministrave paraqet si interes publik fatureumln e larteuml
financiare qeuml do teuml duhej teuml paguante shteti neuml rast se do teuml mbante skemeumln e kompensimit sipas
ligjit teuml vjeteumlr Neuml fakt po trsquoi referohemi pretendimit teuml keumlrkuesve si dhe fakteve teuml paraqitura
prej tyre ka mjaft subjekte qeuml nga komisionet e kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave kaneuml
marreuml njeuml vendim peumlr kthimin e pjessheumlm ose teuml ploteuml teuml proneumls seuml tyre vendime keumlto qeuml janeuml neuml
fuqi nga gjykatat shqiptare ose nga GJEDNJ Njeuml pjeseuml e mireuml e tyre mund teuml peumlrfitonin nga
kthimi fizik i proneumls seuml tyre aty ku eumlshteuml e lireuml teumlreumlsisht ose pjeseumlrisht Peumlr pronareumlt e pyjeve dhe
kullotave kjo mundeumlsi rezulton meuml e madhe (referuar edhe parashtrimeve teuml Avokatit teuml Popullit
neuml seanceumln gjyqeumlsore bazuar neuml komunikimin e tij me Ministrineuml e Bujqeumlsiseuml lidhur me fondin e
pyjeve dhe kullotave qeuml janeuml neuml proneumlsi teuml shtetit aktualisht) Ateumlhereuml lind pyetja Peumlrse duhet qeuml
keumlto vendime teuml trajtohen me formeuml kompensimi neumlse pronat objekt trajtimi janeuml ende teuml lira
Peumlrse qeveria nuk sheh mundeumlsineuml e uljes seuml vlereumls financiare teuml fatureumls duke hequr nga proneumlsia
shteteumlrore ato prona qeuml neuml fakt janeuml teuml pronareumlve subjekte teuml shproneumlsimit Pikeumlrisht realizimi i
38
keumlsaj teuml fundit neuml funksion teuml interesit publik do teuml ishte teumlreumlsisht e justifikuar prej tij dhe jo e
kundeumlrta
32 Keumlsaj pyetje teuml beumlreuml nga Gjykata neuml seanceuml peumlrfaqeumlsuesit e Keumlshillit teuml Ministrave iu
peumlrgjigjeumln se ldquoNeuml variantin e pareuml ekzistonte kthimi i proneumls keumlshtu siccedil keumlrkohej nga pronareumlt
dhe pikeumlrisht peumlr teuml realizuar keumlteuml teuml drejteuml Pyetja seuml cileumls shteti shqiptar nuk mund trsquoi peumlrgjigjej
dhe nuk i eumlshteuml peumlrgjigjur deri me sot eumlshteuml neumlse do teuml realizonte kthim teuml ploteuml dhe kompensim
nga ana tjeteumlr me keumlteuml formuleuml kjo do teuml thoshte trajtim teuml pa barabarteuml Ai qeuml sot do teuml merrte
tokeumln truall qeuml ka pasur tokeuml bujqeumlsore do teuml trajtohej neuml meumlnyreuml teuml pa barabarteuml me ateuml qeuml do teuml
merrte kompensim Eumlshteuml ajo qeuml ka ndodhur neuml 23 vite ata qeuml kaneuml pasur dhe kaneuml marreuml teuml
drejteumln e kthimit e kaneuml poseduar ateuml dhe kaneuml pasur mundeumlsi ti shohin frutet e tyre peumlr 23 vite
Kjo situateuml ishte gjetur neuml kundeumlrshtim me teuml drejtat e njeriut dhe peumlr keumlteuml arsye nuk pati njeuml
vendimmarrje 2 vjeccedilare teuml AKKP sepse vendimmarrja e agjenciseuml ccedildo diteuml do teuml ishte neuml
kundeumlrshtim me teuml drejta te njeriut Deri sa u krijua mekanizmi i ri i cili ne besojmeuml qeuml eumlshteuml
efektiv dhe neuml peumlrputhje me teuml drejtat e njeriu ldquo
33 Ajo qeuml ne e kemi teuml veumlshtireuml teuml kuptojmeuml nga ky qeumlndrim i subjektit teuml interesuar
eumlshteuml se shteti nuk ka beumlreuml peumlrpjekje teuml parashikojeuml se sa prona janeuml teuml kthyeshme neuml teumlreumlsi pra sa
eumlshteuml numri i objekteve ose tokave livadheve dhe pyjeve qeuml mund teuml kthehen neuml formeuml fizike pa
pasur nevojeuml trsquoi fuseuml pronareumlt e tyre neuml skemeuml kompensimi Pra pamundeumlsia e shtetit peumlr teuml beumlreuml
njeuml inventar teuml pronave teuml sekuestruara ose shproneumlsuara qeuml ndodhen ende teuml lira ose
potencialisht teuml mundura peumlr trsquoiu kthyer pronarit ka ccediluar neuml parashikimin e metodologjiseuml seuml
kompensimit megjitheumlse ka meumlnyra teuml tjera jo veteumlm meuml efektive peumlr pronarin i cili do teuml ishte
meuml i keumlnaqur teuml kishte proneumln e tij sesa njeuml vlereuml teuml kompensuar por do teuml ishte me meuml pak kosto
peumlr shtetin dhe taksapaguesit shqiptareuml teuml cileumlt deri tani po paguajneuml tepeumlr peumlr paafteumlsineuml e shtetit
peumlr teuml zgjidhur keumlteuml problem
34 Duke iu referuar testit teuml proporcionalitetit neuml keumlteuml kufizim qeuml beumln ligji teuml drejteumls seuml
proneumls kjo skemeuml nuk e kalon me sukses ateuml pasi nuk ka asnjeuml arsye legjitime qeuml justifikon keumlteuml
zgjidhje Shteti nuk duhet teuml zgjedheuml rrugeumln dhe metodeumln meuml teuml thjeshteuml ose meuml teuml lehteuml ldquopeumlr teuml
peumlrfunduar procesin e trajtimit teuml proneumlsrdquo siccedil e ka qeumlllimin ky ligj por duhet realisht teuml beumljeuml
peumlrpjekje teuml realizojeuml de facto teuml drejteumln e proneumls seuml pronareumlve teuml shproneumlsuar padrejteumlsisht si dhe
teuml uleuml sa meuml shumeuml fatureumln financiare teuml taksapaguesve Shteti duhet teuml peumlrdoreuml mjetin meuml teuml
peumlrshtatsheumlm dhe qeuml garanton ndeumlrhyrje sa meuml teuml vogeumll neuml teuml drejtat kushtetuese dhe jo mjetin meuml
teuml reumlndeuml por qeuml arrin qeumlllimin meuml shpejteuml pa u kujdesur peumlr shkeljet qeuml shkakton neuml teuml drejtat e
subjekteve qeuml preken prej saj
39
35 Gjykata ka theksuar se njeuml kusht tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi gjateuml
ndeumlrhyrjes neuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml eumlshteuml edhe respektimi i raportit teuml drejteuml midis
ndeumlrhyrjes dhe gjendjessituateumls qeuml e ka diktuar ateuml Ky kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml
evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml njeuml situateuml konkrete
Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete
teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml keumlrkohet teuml arrihen Gjithashtu Gjykata neuml
jurisprudenceuml teuml vazhdueshme ka mbajtur qeumlndrimin se parimi i proporcionalitetit neumlnkupton qeuml
ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit peumlr kufizimin e njeuml teuml drejte ose lirie teuml caktuar teuml beumlhet me mjete teuml
peumlrshtatshme qeuml i peumlrgjigjen drejt qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet Peumlrveccedil keumlsaj peumlrdorimi i keumltyre
mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml arrihet me mjete teuml
tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve meuml pak teuml deumlmshme
peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml kufizimit me gjendjen qeuml
e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml dobishmeumlriseuml dhe teuml
proporcionalitetit Respektimi i keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast
konkret duke ballafaquar interesin publik qeuml dikton kufizimin me teuml drejtat qeuml kufizohen Neuml
keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit
keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen
kufizimit (Vendimi nr2 dateuml 18022013 i Gjykateumls Kushtetuese)
36 Ligji parashikon krijimin e Fondit teuml Tokeumls (neni 53 dhe 12) i cili do teuml peumlrbeumlhet
nga fondi fizik i pronave neuml ccedildo qark sipeumlrfaqet e lira neuml territoret informale dhe sipeumlrfaqe teuml
tjera (e papeumlrcaktuar) Peumlrderisa do teuml krijohet njeuml Fond i tilleuml lind pyetja se peumlrse Keumlshilli i
Ministrave nuk ka beumlreuml njeuml studim se cilat nga keumlto toka teuml lira mund teuml kthehet neuml formeuml fizike
pronareumlve pa qeneuml nevoja teuml trajtohen si fond peumlr teuml gjitheuml pronareumlt ose veteumlm si potencialisht e
mundur pasi nuk ka njeuml peumlrcaktim se sa do teuml jeteuml ky fond dhe si krijohet
37 Neni 12 eumlshteuml i papeumlrcaktuesheumlm pasi teuml thuash se fondi i tokeumls peumlr kompensim do teuml
krijohet nga sipeumlrfaqet e mbetura teuml lira nga ndeumlrtimet informale eumlshteuml nonsens sepse pronari
legjitim duhet teuml preseuml ccedilfareuml mbetet e lireuml nga ndeumlrtuesit e paligjsheumlm ose zaptuesit numri dhe
peumlrqindja e teuml cileumlve ende eumlshteuml e papeumlrcaktuar derisa teuml krijohet fondi i tokeumls peumlr trsquoi kompensuar
pronareumlt legjitimeuml Neumlse qeveria kishte peumlr qeumlllim teuml krijojeuml fond teuml tokeumls peumlr kompensimin e
pronareumlve mund teuml kishte pezulluar procesin e legalizimit deri neuml kryerjen peumlrfundimtare teuml
procesit teuml kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave aty ku mendohet se ka mjaftuesheumlm tokeuml peumlr
trsquou kthyer pronareumlve Neuml keumlteuml meumlnyreuml shteti do teuml kursente nga fondi financiar dhe toka nuk do
40
teuml jepej me ccedilmim simbolik siccedil peumlrfitohet tani nga teuml paligjshmit Edhe taksapaguesit shqiptareuml do
teuml ishin meuml teuml keumlnaqur me uljen e barreumls financiare qeuml do trsquou duhet teuml paguajneuml peumlr dekadat neuml
vazhdim Edhe neuml vlereumlsimin e Komitetit teuml Ministrave lidhur me ekzekutimin e vendimit
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml neuml pg31 eumlshteuml theksuar se megjitheuml peumlrpjekjet pozitive teuml
qeveriseuml shqiptare peumlr teuml peumlrmbushur detyrimet e veumlna nga GJEDNJ ldquodisa paqarteumlsi duken se
kaneuml mbetur lidhur me paditeuml qeuml janeuml neuml shqyrtim aktualisht ose atyre qeuml mund teuml kundeumlrshtojneuml
njeumlra-tjetreumln Do teuml kishte qeneuml e dobishme neumlse autoritetet do teuml siguronin meuml shumeuml
informacion teuml detajuar se si keumlto fatura do teuml ndikonin neuml fondin e peumlrgjithsheumlm teuml kompensimit
dhe neuml peumlrcaktimin e Fondit teuml Tokeumlsrdquo Meuml tej neuml pg45 thuhet ldquoMund teuml ekzistojeuml rreziku peumlr
diskriminim midis subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cileumlve iu eumlshteuml kthyer prona fizikisht dhe atyre
qeuml do teuml kompensohen Peumlr keumlteuml eumlshteuml e nevojshme teuml shpjegohet se peumlrse qeveria ka beumlreuml keumlteuml
zgjedhje preferenciale me projektligjin neuml meumlnyreuml qeuml teuml vlereumlsohet skema e re e kompensimit neuml
peumlrputhje me standardet e vendosura nga GJEDNJrdquo Peumlrgjigja e qeveriseuml shqiptare lidhur me
keumlteuml ka qeneuml ldquopeumlr teuml hequr ccedildo mundeumlsi diskriminimi nuk eumlshteuml parashikuar kthimi por veteumlm
kompensimi peumlr teuml gjitheuml teuml shproneumlsuarit()rdquo (po aty)
38 Argumenti i dheumlneuml nga Keumlshilli i Ministrave se nuk ka pasur njeuml skemeuml
peumlrfundimtare peumlr kompensimin dhe si e tilleuml ajo mund teuml ndryshojeuml neuml ccedildo koheuml neuml meumlnyreuml teuml
papritur nga qeveriaparlamenti nuk na duket e bazuar Ccedildo parashikim ligjor peumlr sa koheuml
zbatohet dhe eumlshteuml neuml fuqi prezumohet se eumlshteuml e qeumlndrueshme Ndryshimi i papritur i
parashikimeve peumlr teuml njeumljteumlt subjekte dhe me pasoja peumlrkeqeumlsuese pa dheumlneuml argumente
kushtetuese peumlrbeumln cenim teuml siguriseuml juridike dhe diskriminim midis subjekteve teuml seuml njeumljteumls
kategori Keumlto parime kushtetuese nuk mund teuml cenohen veteumlm me argumentin se rritet fatura
financiare kur ky proces tashmeuml ka vite qeuml ka filluar dhe peumlr meuml se 20 vjet ka pasur njeuml skemeuml
tjeteumlr qeuml ndryshon teumlreumlsisht duke mosrespektuar aspak teuml drejteumln e pronareumlve por veteumlm
sipeumlrfaqeumlsisht detyrimin e shtetit peumlr teuml ldquombyllurrdquo ccedileumlshtjen e pronave Ky argument i peumlrdorur
vazhdimisht nga Keumlshilli i Ministrave nuk mendojmeuml se eumlshteuml argument i nivelit kushtetues qeuml
justifikon cenimin e vazhduesheumlm teuml seuml drejteumls seuml proneumls
39 Nisur nga sa meuml lart jemi teuml qeumlndrimit se parimi i siguriseuml juridike eumlshteuml prekur nga
rregullimi i ri dhe ndeumlrhyrja e beumlreuml nuk respekton kriteret kushtetuese peumlr keumlteuml qeumlllim teuml
parashikuara nga neni 171 i Kushtetuteumls konkretisht mbrojtjen e interesit publik vendosjen e
njeuml raporti teuml drejteuml midis seuml drejteumls seuml cenuar dhe qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet neumlpeumlrmjet
ndeumlrhyrjes legjislative si dhe ruajtjen e thelbit teuml seuml drejteumls seuml proneumls
41
B Peumlr pretendimin e cenimit teuml baraziseuml para ligjit
40 Keumlrkuesit kaneuml argumentuar se skema e kompensimit teuml parashikuar nga ligji bie
ndesh me parimin e baraziseuml para ligjit pasi trajton neuml meumlnyreuml teuml ndryshme teuml njeumljteumln kategori
pronareumlsh duke i vendosur ata qeuml presin teuml kompensohen neuml poziteuml meuml pak teuml favorshme se ata qeuml
u kompensuan para hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Gjithashtu vendimet e formeumls seuml prereuml peumlrfshi
edhe vendimet e dheumlna nga GJEDNJ do teuml vlereumlsohen sipas njeuml skeme meuml pak teuml favorshme sesa
vendimet e ekzekutuara para hyrjes neuml fuqi teuml ligjit megjitheumlse janeuml teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose vlereuml
totale
41 Pyetjes seuml beumlreuml nga Gjykata gjateuml seanceumls gjyqeumlsore neumlse skema e zgjedhur krijon
pabarazi subjekti i interesuar Keumlshilli i Ministrave iu peumlrgjigj negativisht Sipas tij ligji beumln njeuml
trajtim teuml barabarteuml jo veteumlm midis ish pronareumlve por edhe midis tyre dhe pronareumlve teuml soteumlm
Pra referuar keumltij qeumlndrimi neuml qofteuml se shteti aplikon keumlto kritere peumlr teuml shproneumlsuar sot peumlr
interes publik do teuml aplikojeuml teuml njeumljtat kritere peumlr ateuml shproneumlsim qeuml ka ndodhur 70 vjet meuml pareuml
42 Siccedil u tha meuml lart qeumlllimi i ligjit objekt shqyrtimi eumlshteuml ldquob) rregullimi dhe
shpeumlrblimi i drejteuml i kompensimit teuml proneumls ekzekutimi i vendimeve peumlrfundimtare teuml
kompensimit si dhe peumlrfundimi i procesit teuml kompensimitrdquo Pra rregullimi i ccedileumlshtjeve teuml
shproneumlsimit qeuml ndodhin sot nuk peumlrfshihet nga ky ligj dhe jo veteumlm kaq por sot nuk eumlshteuml e
mundur teuml krahasohet vlera e proneumls qeuml ka neuml treg me ateuml qeuml ka pasur para 70 vjeteumlve
43 Ne mendojmeuml se ligji cenon barazineuml e shtetasve para ligjit duke bere trajtim teuml
diferencuar midis pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim kthimi ose kompensimi teuml marreuml para hyrjes neuml
fuqi teuml keumltij ligji por ende teuml paekzekutuar dhe pronareumlve qeuml kaneuml arritur ta ekzekutojneuml vendimin
e kthimit ose kompensimit teuml marreuml neuml teuml njeumljteumln koheuml Neumlse keumlrkuesve u janeuml kthyer pronat teuml
cilat sipas ligjit 13315 cileumlsohen si brenda fusheumls seuml zbatimit teuml neneve 23 24 25 ata nuk mund
teuml ankohen peumlr zvarritje teuml procesit teuml ekzekutimit teuml vendimit por brenda 90 diteumlve nga hyrja e
ligjit neuml fuqi duhet teuml heqin doreuml nga certifikatat e proneumls dhe teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml saj
sigurisht sipas kritereve teuml peumlrfitimeve teuml zbritshme Ndryshe shteti e ccedilliron veten nga detyrimi
peumlr zbatimin teuml vendimeve neuml fjaleuml Neumlpeumlrmjet keumlsaj formule ligji vendos neuml pozita teuml
pabarabarta pronareumlt qeuml aplikojneuml sot dhe ata qeuml e kaneuml peumlrfituar me vendime teuml meumlparshme por
nuk kaneuml arritur ta posedojneuml ose ta ekzekutojneuml ateuml duke i privuar ata neuml meumlnyreuml arbitrare nga e
drejta e proneumls Prandaj mendojmeuml se ligji bie ndesh edhe me parimin e baraziseuml seuml shtetasve
para ligjit
44 Peumlr teuml gjitha keumlto arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se Gjykata duhej teuml kishte shpallur si
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi dhe jo veteumlm pjeseuml teuml tij pasi fryma dhe qeumlllimi i tij real nuk i
42
peumlrgjigjet keumlrkesave kushtetuese teuml parashikuar neuml nenet 41 42 dhe 17 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 1
teuml Protokollit Nr1 teuml KEDNJ-seuml si dhe praktikeumls seuml vazhdueshme teuml GJEDNJ-seuml dhe Gjykateumls
Kushtetuese
Aneumltareuml Gani Dizdari Vladimir Kristo
11
24 Parimi i siguriseuml juridike keumlrkon domosdoshmeumlrisht njeuml formulim teuml qarteuml teuml
normave ligjore pasi njeuml rregullim i pasakteuml i normeumls ligjore qeuml i leuml shteg zbatuesit peumlr trsquoi dheumlneuml
asaj kuptime teuml ndryshme dhe me pasoja nuk shkon neuml peumlrputhje me qeumlllimin stabilitetin
besueshmeumlrineuml dhe efektivitetin qeuml synon veteuml norma juridike Eumlshteuml keumlrkeseuml e parimit teuml siguriseuml
juridike fakti se njeuml ligj neuml teumlreumlsi pjeseuml apo dispozita teuml veccedilanta teuml tij neuml peumlrmbajtjen e tyre duhet
teuml jeneuml teuml qarta teuml peumlrcaktuara dhe teuml kuptueshme Prandaj eumlshteuml detyreuml e gjykatave ose organeve
teuml tjera shteteumlrore e shoqeumlrore teuml ngarkuara me ligj qeuml mangeumlsi teuml caktuara teuml njeuml ligji trsquoi
ploteumlsojneuml natyrsheumlm peumlrmes interpretimit dhe zbatimit teuml tij neuml praktikeuml Por qeuml teuml realizohet njeuml
gjeuml e tilleuml para seuml gjithash ligji duhet kuptuar sakteuml dhe drejteuml Prandaj duhet teuml daleuml qarteuml qeumlllimi
i hartimit teuml tij Ai duhet teuml peumlrcaktojeuml mjetet e ndeumlrhyrjes subjektet teuml cilave u drejtohet raportet
e caktuara teuml sjelljes dhe meumlnyreumln e zbatimit teuml tij Rezultati qeuml synohet duhet teuml jeteuml i pritsheumlm
dhe pasojat teuml parashikueshme peumlr subjektet teuml cilave u drejtohet ligji neuml teumlreumlsi ose dispozita teuml
veccedilanta teuml tij (shih vendimet nr 34 dateuml 20122005 dhe nr 31 dateuml 19112003 teuml Gjykateumls
Kushtetuese) Peumlr teuml zbatuar drejt keumlteuml parim keumlrkohet nga njeumlra aneuml qeuml ligji neuml njeuml shoqeumlri teuml
ofrojeuml siguri qarteumlsi dhe vazhdimeumlsi neuml meumlnyreuml qeuml individeumlt trsquoi drejtojneuml veprimet e tyre neuml
meumlnyreuml korrekte e neuml peumlrputhje me teuml dhe nga ana tjeteumlr teuml mos qeumlndrojeuml statik neumlse duhet trsquoi
japeuml formeuml njeuml koncepti siccedil eumlshteuml ai i drejteumlsiseuml neuml njeuml shoqeumlri qeuml ndryshon me shpejteumlsi (shih
vendimin nr 36 dateuml 15102007 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
25 Gjithashtu Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo lloj
pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml prevalojeuml
neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike Neuml keumlteuml
pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e
favorshme ligjore paraqitet i reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje
teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml
teuml drejte teuml garantuar me Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml
rregullojeuml neumlpeumlrmjet akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato
teuml drejta teuml cilat janeuml parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml
preken nga ligjveumlneumlsi (shih vendimin nr 37 dateuml 13062012 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
26 Referuar ligjit objekt shqyrtimi Gjykata veumlren se ligjveumlneumlsi neumlpeumlrmjet tij ka
rirregulluar ccedileumlshtjen e kompensimit fizik dhe financiar teuml ish-pronareumlve teuml shproneumlsuar nga
regjimi komunist neuml Shqipeumlri Ky rirregullim duhet pareuml neuml aspektin e respektimit teuml kritereve teuml
12
vendosura nga neni 17 i Kushtetuteumls i cili eumlshteuml testi qeuml duhet teuml gjejeuml zbatim neuml ccedildo ndeumlrhyrje
neuml teuml drejtat dhe liriteuml themelore teuml individit sipas praktikeumls seuml konsoliduar teuml Gjykateumls Arsyeja
peumlr keumlteuml eumlshteuml fakti se ligji parashikon njeuml meumlnyreuml teuml re vlereumlsimi peumlr kompensimin e pronave
skemeuml e cila sipas keumlrkuesve rezulton neuml njeuml vlereuml meuml teuml uleumlt kompensimi se sa parashikonte
ligji i meumlparsheumlm peumlr keumlteuml qeumlllim
27 Konkretisht Gjykata do teuml ndalet neuml analizeumln neumlse ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit neuml
rregullimin e ccedileumlshtjes seuml kthimit dhe kompensimit teuml pronave ish-pronareumlve ka respektuar ose jo
parimin e siguriseuml juridike dhe parashikueshmeumlriseuml seuml legjislacionit sipas standardeve teuml
vendosura nga kjo Gjykateuml dhe GJEDNJ-ja
28 Referuar nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve
pra detyrimi peumlr parashikimin e ndeumlrhyrjeve me ligj neuml kuptimin formal rezulton teuml jeteuml i
respektuar pasi ndeumlrhyrja eumlshteuml beumlreuml neumlpeumlrmjet njeuml ligji teuml miratuar nga Kuvendi sipas
procedurave teuml parashikuara peumlr keumlteuml qeumlllim
29 Kriteri i dyteuml neuml radheuml peumlr trsquou vlereumlsuar eumlshteuml ekzistenca e interesit publik Koncepti
kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata
eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para
saj Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceumln e saj se si parimi i siguriseuml juridike nuk eumlshteuml absolut
dhe mund teuml kufizohet neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i
teuml cilit do teuml sillte pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml
radhiten neuml meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml
justifikojneuml ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml
aspektin e kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml
marreuml nga ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet rast pas rasti
nga Gjykata (Shih vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
30 Gjykata rithekson se neni 41 i Kushtetuteumls seuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml dhe neni 1 i
Protokollit Nr1 teuml Konventeumls Evropiane peumlr teuml Drejtat e Njeriut parashikojneuml mundeumlsineuml e
shpeumlrblimit teuml drejteuml neuml caktimin e maseumls dhe teuml meumlnyreumls seuml deumlmshpeumlrblimit duke i leumlneuml kufijteuml e
tij neuml diskrecion teuml ligjveumlneumlsit Shteti ka njeuml hapeumlsireuml teuml gjereuml vlereumlsimi peumlr arsye se ai njeh
gjendjen dhe raportet shoqeumlrore meuml mireuml se ccedildo individ dhe veteumlm ai ka neuml dispozicion mjetet
ligjore peumlr trsquoi peumlrmireumlsuar ato Objektivat legjitim teuml interesit publik si ato qeuml ndiqen neuml kuadrin e
masave teuml reformeumls ekonomike ose masat e hartuara peumlr teuml arritur drejteumlsi meuml teuml madhe
shoqeumlrore mund teuml keumlrkojneuml njeuml rimbursim meuml teuml vogeumll se vlera e ploteuml e tregutrdquo (Shih vendimin
nr302015 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
13
31 Ccedileumlshtja konkrete qeuml eumlshteuml shtruar peumlr shqyrtim para keumlsaj Gjykate lidhet me
kompensimin fizik dhe financiar teuml ish-pronareumlve teuml shproneumlsuar gjateuml regjimit komunist neuml
Shqipeumlri peumlr teuml cileumln kjo Gjykateuml ka mbajtur qeumlndrim edhe meuml pareuml peumlr sa i takon standardeve
dhe kritereve qeuml duhen respektuar nga ligjveumlneumlsi neuml realizimin e detyrimit teuml shtetit peumlr teuml
riparuar teuml drejteumln e proneumls teuml shkelur Gjykata ka vlereumlsuar neuml praktikeumln e saj se ligjveumlneumlsi ka
hapeumlsireumln e tij teuml vlereumlsimit peumlr teuml rregulluar ccedileumlshtjen e kompensimit teuml pronave teuml shteteumlzuara ose
konfiskuara gjateuml regjimit komunist Neuml keumlteuml kuadeumlr Gjykata ka njohur teuml drejteumln e ligjveumlneumlsit teuml
kufizojeuml hapeumlsireumln e geumlzimit dhe teuml disponimit teuml proneumls private nga shtetasit peumlr arsye teuml
ekzistenceumls seuml interesit publik Me qeumlllim qeuml njeuml ndeumlrhyrje e tilleuml ndaj teuml drejteumls seuml proneumls teuml jeteuml
e justifikuar eumlshteuml e domosdoshme qeuml teuml ekzistojeuml edhe njeuml marreumldheumlnie peumlrpjestimore midis
mjeteve teuml peumlrdorura dhe synimit qeuml keumlrkohet teuml realizohet Mbi keumlteuml bazeuml sistemi ligjor duhet teuml
peumlrmbajeuml njeuml seumlreuml garancish procedurale peumlr teuml siguruar qeuml ndikimi i tij mbi teuml drejteumln e proneumls teuml
mos jeteuml arbitrar dhe as i paparashikuesheumlm (Shih vendimin nr25 dateuml 28042016 teuml Gjykateumls
Kushtetuese)
32 Lidhur me kriterin tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi neuml vendosjen e kufizimit
peumlrpjestimin e drejteuml midis ndeumlrhyrjes dhe gjendjen qeuml e dikton ateuml Gjykata ka vlereumlsuar se ky
kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml
njeuml situateuml konkrete Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon
ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml
meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml ndiqen Peumlrveccedil keumlsaj
peumlrdorimi i keumltyre mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml
arrihet me mjete teuml tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve
meuml pak teuml deumlmshme peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml
kufizimit me gjendjen qeuml e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml
dobishmeumlriseuml dhe proporcionalitetit neuml kuptimin strikt teuml kufizimeve teuml imponuara Respektimi i
keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast konkret duke ballafaquar interesin
publik qeuml dikton kufizimin me ato teuml drejta qeuml i neumlnshtrohen kufizimit si dhe duke vlereumlsuar
edhe meumlnyreumln e kufizimit Neuml keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml
kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe
lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen kufizimit (shih vendimet nr25 dateuml 28042014 nr4 dateuml
2322011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
33 Neuml ccedileumlshtjen konkrete referuar edhe parashtrimeve teuml subjekteve teuml interesuara
interesi publik i identifikuesheumlm eumlshteuml zgjidhja e ccedileumlshtjes seuml pronave me njeuml kosto financiare dhe
14
koheumlzgjatje sa meuml teuml arsyeshme si dhe vendosja e paqes sociale midis kategorive teuml ndryshme
sociale qeuml prek kjo ccedileumlshtje e cila ka mbetur e pazgjidhur prej 25 vjeteumlsh
34 Gjykata vlereumlson se ka njeuml interes publik i cili duhet teuml vlereumlsohet si i reumlndeumlsisheumlm
deri neuml ateuml maseuml sa teuml justifikojeuml ndeumlrhyrjen e ligjveumlneumlsit Referuar edhe opinionit amicus curia teuml
Komisionit teuml Venecias Shtetet geumlzojneuml njeuml hapeumlsireuml teuml gjereuml vlereumlsimi neuml peumlrcaktimin e asaj ccedilka
eumlshteuml neuml interesin e publikut veccedilaneumlrisht peumlr sa i takon nenit 1 teuml Protokollit nr1 dhe gjateuml
implementimit teuml politikave sociale dhe ekonomike Ajo ccedilka nuk peumlrmbush keumlrkesat e interesit
publik eumlshteuml veteumlm privimi i proneumlsiseuml qeuml eumlshteuml haptazi i pabazuar GJEDNJ-ja pranon se ldquopeumlr
shkak teuml njohjes seuml sakteuml teuml shoqeumlrive teuml tyre dhe nevojave qeuml ato kaneuml neuml parim autoritetet
kombeumltare mund ta vlereumlsojneuml meuml mireuml sesa gjyqtari ndeumlrkombeumltar ateuml ccedilka eumlshteuml ldquoneuml interes teuml
publikutrdquo [hellip] Peumlr keumlteuml arsye u takon autoriteteve kombeumltare teuml beumljneuml vlereumlsimin fillestar lidhur me
ekzistenceumln e njeuml problemi qeuml shqeteumlson publikun duke garantuar marrjen e masave qeuml do teuml
zbatohen neuml fusheumln e ushtrimit teuml seuml drejteumls seuml proneumlsiseuml duke peumlrfshireuml privimin dhe kthimin e
proneumls Keumltu [hellip] autoritetet kombeumltare geumlzojneuml respektivisht njeuml hapeumlsireuml teuml caktuar vlereumlsimirdquo
(Shih ccedileumlshtjet Maria Atanasiu dhe Teuml tjereumlt kRumaniseuml op cit sect166 Shih gjithashtu Kopeckyacute k
Sllovakiseuml [GC] op cit sect37)
35 Po keumlshtu referuar edhe qeumlndrimit doktrinar teuml shprehur neuml opinionet e dheumlna nga
Komisioni i Venecias peumlr keumlteuml ccedileumlshtje rezulton se nuk mund teuml vendosen detyrime peumlr
kompensimin teumlreumlsor teuml proneumls seuml shproneumlsuar apo teuml shteteumlzuar nga regjimet qeuml nuk kaneuml
respektuar standardet minimale teuml teuml drejtave teuml njeriut dhe se rivendosja e ploteuml e teuml drejtave teuml
meumlparshme teuml proneumlsiseuml do teuml ishte neuml kundeumlrshtim me vet parimin e baraziseuml (Shih Opinion mbi
projektligjin ldquoPeumlr kthimin dhe kompensimin e proneumlsrdquo teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo miratuar
nga Komisioni i Venecias neuml Seanceumln e 58 Plenare Venecia 12-13 Mars 2004)
36 Gjithashtu edhe neuml opinionin peumlr vlereumlsimin e ligjit nr1332015 bazuar neuml keumlrkeseumln
e paraqitur peumlr amicus curia nga Gjykata Komisioni i Venecias eumlshteuml shprehur ldquo duke marreuml
parasysh situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi peumlr
ish-pronareumlt gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml parashikuara neuml nenin 1 teuml
Protokol l i t nr 1 teuml K EDNJ-seuml Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml ish-pronareumlverdquo (Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias miratuar neuml Seanceumln e
108-teuml Plenare Venecia 14-15 Tetor 2016)
15
37 Nisur nga sa meuml lart Gjykata do teuml ndalet neuml vlereumlsimin e nenit 6 teuml ligjit objekt
shqyrtimi Kjo dispoziteuml neuml pikat 1 dhe 2 ka parashikuar metodologjineuml e vlereumlsimit financiar teuml
vendimeve peumlrfundimtare peumlr kthimin dhe kompensimin e proneumls duke peumlrcaktuar
ldquoa) prona e njohur peumlr kompensim vlereumlsohet neuml bazeuml teuml zeumlrit kadastral qeuml ka pasur neuml
koheumln e shproneumlsimit
b) prona e kthyer vlereumlsohet duke e peumlrcaktuar ateuml nga diferenca qeuml do teuml rezultojeuml midis
vlereumls seuml saj sipas zeumlrit kadastral aktual dhe vlereumls seuml keumlsaj prone sipas zeumlrit kadastral neuml
koheumln e shproneumlsimit
2 Vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml teuml njohur veteumlm teuml drejteumln e kompensimit vlereumlsohen
financiarisht sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur prona neuml koheumln e shproneumlsimit sipas shkronjeumls
ldquoardquo teuml pikeumls 1 teuml keumltij nenirdquo
38 Gjykata veumlren se neuml peumlrmbajtjen e pikave 1 dhe 2 teuml nenit 6 teuml ligjit nr1332015 janeuml
materializuar parimet kryesore teuml formuleumls seuml kompensimit Pjesa tjeteumlr e nenit 6 rregullon situata
teuml veccedilanta si pjeseuml e metodologjiseuml seuml kompensimit gjejneuml zgjidhje edhe neuml dispozita teuml tjera teuml
ligjit
39 Meuml tej neni 6 neuml pikeumln 3 parashikon ldquoNeuml rastet kur subjektet e shproneumlsuara kaneuml
peumlrfituar me vendim kthimi dhe kompensimi diferenca e llogaritur sipas shkronjeumls ldquobrdquo teuml pikeumls
1 zbritet nga vlereumlsimi i proneumls seuml njohur peumlr kompensim e llogaritur sipas shkronjeumls ldquoardquo teuml
pikeumls 1 teuml keumltij nenirdquo Ndeumlrsa pika 5 e ligjit parashikon ldquoNeuml rast se ATP-ja merr vendim peumlr
njohje dhe kompensim fizik neuml proneumln e subjektit prona vlereumlsohet sipas pikeumls 1 teuml keumltij neni
Kur nga ky vlereumlsim rezulton se subjekti peumlrfiton njeuml proneuml qeuml ka vlereuml meuml teuml larteuml sesa prona qeuml
ka pasur neuml momentin e shproneumlsimit ateumlhereuml subjektit i kompensohet fizikisht sipeumlrfaqja qeuml i
korrespondon vlereumlsimit dhe pjesa tjeteumlr e proneumls kalon neuml fondin e tokeumls me vendim teuml ATP-seumlrdquo
40 Gjykata vlereumlson se keumlto dy pika sipas peumlrmbajtjes seuml tyre teuml ccedilojneuml neuml peumlrfundimin se
ato janeuml konceptuar si njeuml shproneumlsim i ri duke qeneuml se parashikojneuml rivlereumlsimin e pronave teuml
kthyera ose teuml kompensuara meuml pareuml Neuml keumlteuml keumlndveumlshtrim keumlto dy dispozita krijojneuml probleme
lidhur me sigurineuml juridike konkretisht peumlrsa i takon paqarteumlsiseuml dhe paparashikueshmeumlriseuml seuml
legjislacionit
41 Gjykata ashtu siccedil u shpreh meuml lart rithekson se siguria juridike si koncept kushtetues
peumlrfshin qarteumlsineuml kuptueshmeumlrineuml dhe qeumlndrueshmeumlrineuml e sistemit normativ Gjithashtu
GJEDNJ neuml vendimin Manushaqe Puto dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml duke peumlrkufizuar
elementeumlt qeuml lidhen me qarteumlsineuml e ligjit neuml procesin e hartimit teuml legjislacionit e veuml theksin tek
parashikueshmeumlria qarteumlsia dhe transparenca neuml vendimmarrje si parime kryesore teuml seuml drejteumls
16
dhe njeuml nga qeumlllimet e njeuml ligji (Shih ccedileumlshtjen Manushaqe Puto dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml
Vendim dateuml 31 Korrik 2012 sectsect 114) Ky qeumlndrim eumlshteuml mbajtur nga GJEDNJ-ja edhe neuml
ccedileumlshtjen Sabanchiyeva dhe teuml tjereuml kundeumlr Rusiseuml ku midis teuml tjerave thekson se
parashikueshmeumlria dhe qarteumlsia e akteve ligjore dhe neuml veccedilanti natyra automatike e rregullit
paqarteumlsia e pretenduar e disa prej koncepteve teuml tij dhe mungesa e shqyrtimit gjyqeumlsor janeuml teuml
lidhura ngushteuml me parimin e proporcionalitetit (Shih ccedileumlshtjet TP dhe KM kundeumlr Mbreteumlriseuml seuml
Bashkuar nr 2894595 sect 72 dhe Chapman kundeumlr Mbreteumlriseuml seuml Bashkuar nr 2723895 sect 92
ECHR 2001-I)
42 Gjykata vlereumlson se neni 6 i ligjit objekt shqyrtimi duhet pareuml i lidhur edhe me nenet e
tjera teuml ligjit konkretisht me nenet 13 14 20 21 24 26 dhe 31 Neuml keumlteuml kontekst ligjveumlneumlsi
duhet teuml mbajeuml parasysh se deri neuml ccedilfareuml mase kompensimi fizik i parashikuar neuml nenin 6 pika 3
dhe 5 ploteumlsohet nga nenet e tjera teuml ligjit peumlr teuml mos pasur mbivendosje ose peumlrplasje midis
dispozitave teuml ligjit Parashikimi i rregullimeve teuml peumlrseumlritura dhe teuml pakoordinuara midis tyre neuml
thelbin dhe pasojat qeuml ato sjellin krijojneuml paqarteumlsi dhe peumlr rrjedhojeuml cenojneuml parimin e siguriseuml
juridike Neuml keumlto kushte Gjykata ccedilmon se peumlrmbajtja e pikave 3 dhe 5 teuml nenit 6 teuml ligjit
1332015 nuk eumlshteuml neuml pajtim me parimin e siguriseuml juridike pasi peumlrllogaritja e sipeumlrfaqes seuml
peumlrfituar dhe asaj qeuml do teuml zbritet ose shtohet sipas formuleumls seuml parashikuar neuml pikeumln 1 teuml nenit 6
eumlshteuml e paqarteuml dhe krijon konfuzion neuml zbatim sa i takon pritshmeumlrive teuml shtetasve
43 Gjykata vlereumlson se peumlr sa u peumlrket dispozitave teuml tjera teuml kundeumlrshtuara prej
keumlrkuesve ato parashikojneuml forma teuml ndryshme teuml kompensimit teuml cilat synojneuml teuml vendosin njeuml
ekuilibeumlr teuml drejteuml ndeumlrmjet interesave teuml ndrysheumlm Referuar edhe opinionit amicus curia peumlr
keumlteuml ccedileumlshtje Komisioni i Venecias ka vlereumlsuar se peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml peumlrcaktojneuml
kthimin apo kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me vlereuml monetare nuk eumlshteuml e qarteuml se
deri neuml ccedilfareuml mase ngrihet ccedileumlshtja e pritshmeumlriseuml legjitime Relacioni shpjegues i ligjit
nr1332015 argumenton se nuk eumlshteuml hartuar asnjeumlhereuml ndonjeuml skemeuml peumlrfundimtare
kompensimi me njeuml shifeumlr konkrete kompensimi e cila do teuml krijonte njeuml ldquopritshmeumlri legjitimerdquo
Peumlr sa u peumlrket individeumlve qeuml ende nuk kaneuml marreuml njeuml vendim teuml formeumls seuml prereuml nga organet
administrative apo gjyqeumlsore i cili u njeh atyre teuml drejteumln e kthimit apo kompensimit teuml proneumls
qeveria shqiptare i referohet ccedileumlshtjes Bici kundeumlr Shqipeumlriseuml peumlr teuml justifikuar se keumlta individeuml
apo entitete nuk janeuml pronareuml dhe nuk kaneuml krijuar pritshmeumlri legjitime pasi e drejta e tyre nuk
eumlshteuml njohur neuml nivel kombeumltar
44 Gjykata thekson se skema e re e kompensimit e adoptuar neuml ligjin nr1332015 ka
ndryshuar metodeumln e vlereumlsimit Elementi kryesor i vlereumlsimit teuml kompensimit financiar eumlshteuml vlera e
17
proneumls sipas zeumlrit kadastral qeuml ajo ka pasur neuml koheumln e shproneumlsimit Kjo metodeuml eumlshteuml e ndryshme
nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe mund teuml rezultojeuml neuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ligjet e
meumlparshme (ligjet peumlr pronat teuml viteve 1993 2004 dhe 2006) parashikonin njeuml skemeuml meuml teuml larteuml
kompensimi se sa ajo e parashikuar nga ligji nr1332015 (Ramadhi e teuml tjereumlt k Shqipeumlriseuml no
3822202 sectsect 24 - 30 13 neumlntor 2007 Manushaqe Puto e teuml tjereumlt k Shqipeumlriseuml op cit sect 25-
26) Keumlshtu mund teuml thuhet se ligjet e meumlparshme kaneuml krijuar pritshmeumlri peumlr marrjen e
kompensimeve ekuivalente me vlereumln e tregut teuml proneumls neuml momentin e marrjes seuml vendimit peumlr
kompensimin Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e kompensimit nuk mund teuml cileumlsohet si shproneumlsim formal
ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si njeuml ldquondeumlrhyrje tjeteumlrrdquo e cila eumlshteuml njeuml dispoziteuml gjitheumlpeumlrfshireumlse
e parashikuar neuml nenin 1 teuml Protokollit nr1 keumlrkon qeuml ccedildo ndeumlrhyrje e beumlreuml nga autoritetet publike
neuml teuml drejteumln e geumlzimit paqeumlsor teuml pasuriseuml duhet teuml jeteuml e ligjshme (Shih ish-Mbreti i Greqiseuml dhe
teuml tjereumlt k Greqiseuml [GC] nr 2570194 sect 79 ECHR 2000-XII dhe Latridis k Greqiseuml [GC] nr
3110796 sect 58 ECHR 1999-II) Parimi i ligjshmeumlriseuml presupozon gjithashtu se dispozitat e
zbatueshme teuml legjislacionit teuml brendsheumlm duhet teuml jeneuml mjaftuesheumlm teuml qarta dhe teuml
aksesueshme dhe qeuml zbatimi i tyre teuml jeteuml i parashikuesheumlm Duke marreuml parasysh situateumln
specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i parashikuar nga ligji
nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi peumlr ish-pronareumlt
gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml parashikuara neuml nenin 1 teuml Pro tokol l i t
n r 1 teuml GJEDNJ-seuml
45 Gjykata lidhur me dispozitat qeuml parashikojneuml qeuml vendimet gjyqeumlsore ose administrative
teuml formeumls seuml prereuml teuml cilat parashikojneuml dheumlnien e njeuml mase teuml caktuar kompensimi por qeuml ende
nuk janeuml ekzekutuar vlereumlson se ato ngreneuml ccedileumlshtjen e ldquopritshmeumlriseuml legjitimerdquo por sipas ligjit nuk
do trsquoi neumlnshtrohen rivlereumlsimit Prandaj peumlr keumlto raste nuk mund teuml thuhet se ka ldquondeumlrhyrjerdquo neuml
kuptim teuml nenit 1 teuml Protokollit nr 1 teuml GJEDNJ-seuml peumlr sa koheuml keumlto vendime do teuml ekzekutohen
Peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml peumlrcaktojneuml kthimin ose kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me
vlereuml financiare skema e re e kompensimit e parashikuar nga ligji nr1332015 ndryshoi metodeumln e
vlereumlsimit e cila mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e
kompensimit nuk mund teuml cileumlsohet si shproneumlsim formal ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si
ldquondeumlrhyrje teuml tjerardquo sipas nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml GJEDNJ-seuml Megjithateuml Gjykata vlereumlson se
ekziston njeuml bazeuml ligjore mjaftuesheumlm e qarteuml dhe e detajuar peumlr ndeumlrhyrjen neuml keumlteuml ccedileumlshtje Po
ashtu siccedil u theksua meuml lart ndeumlrhyrja duket se ndjek njeuml qeumlllim legjitim pasi qeumlllimi i ligjit
nr1332015 eumlshteuml peumlrfundimi efektivisht i procesit teuml trajtimit teuml proneumls neumlpeumlrmjet njohjes dhe
kompensimit teuml saj brenda njeuml afati teuml arsyesheumlm (10 vjeccedilar)
18
46 Neuml situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi qeuml u
paguhet ish-pronareumlve gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml peumlrcaktuara neuml nenin 1
teuml Pro tokol l i t n r 1 teuml GJEDNJ Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml paguar peumlr ish-pronareumlt (Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias pg44)
47 Nisur edhe nga analiza e Komisionit teuml Venecias Gjykata vlereumlson se ligji objekt
shqyrtimi pavareumlsisht se parashikon njeuml metodologji teuml re vlereumlsimi peumlr kompensimin fizik dhe
financiar teuml ish pronareumlve e cila megjitheumlse rezulton neuml ndeumlrhyrje neuml teuml drejteumln e proneumls dhe
mund teuml mos u peumlrgjigjet pritshmeumlrive teuml subjekteve qeuml prek ligji rezulton se neuml teumlreumlsineuml e tij
respekton proporcionalitetin e ndeumlrhyrjes neuml teuml drejteumln e kompensimit teuml proneumls ish pronareumlve
dhe si e tilleuml eumlshteuml neuml respektim teuml nenit 1 teuml Protokollit 1 teuml KEDNJ-seuml
D Peumlr pretendimin e cenimit teuml seuml drejteumls seuml ankimit
48 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se ligji cenon teuml drejteumln e ankimit pasi duke parashikuar
veteumlm ankimin e vendimeve teuml ATP-seuml neuml Gjykateumln e Apelit praktikisht ka pamundeumlsuar
ankimin e vendimit gjyqeumlsor neuml njeuml gjykateuml neuml teuml larteuml duke qeneuml se vendimet e Gjykateumls seuml
Apelit janeuml vendime teuml formeumls seuml prereuml dhe peumlrfundimtare dhe Gjykata e Larteuml eumlshteuml gjykateuml e
ligjit dhe si e tilleuml nuk mund teuml investohet neuml fakte teuml ccedileumlshtjes Gjithashtu subjektet e
shproneumlsuara nuk mund teuml kundeumlrshtojneuml neuml gjykateuml metodologjineuml e vlereumlsimit pra meumlnyreumln se
si eumlshteuml vlereumlsuar prona e kompensuar por veteumlm vlefteumln financiare Neni 19 parashikon teuml
drejteumln e ankimit ndaj vendimit te ATP-seuml veteumlm peumlr vlereumln e kompensimit pra pronari nuk ka teuml
drejteuml teuml kundeumlrshtojeuml metodologjineuml ku bazohet vlereumlsimi Pra kufizimi i seuml drejteumls seuml ankimit
lidhet edhe me themelin e ankimit jo veteumlm me shkalleumln e gjykateumls ku ai shqyrtohet
49 Sipas parashtrimeve teuml subjekteve teuml interesuara ankimi neuml gjykateumln e apelit beumln teuml
mundur moszgjatjen e procedurave dhe mbylljen sa meuml teuml shpejteuml teuml procesit Shteti Shqiptar i ka
qeumlndruar asaj qeuml kjo gjykateuml dhe GJEDNJ-ja ka theumlneuml keumlto vendime janeuml kuazi gjyqeumlsore dhe
duhen ekzekutuar Nuk ka kompetenceuml asnjeuml organ administrativ trsquoi rishikojeuml ato prandaj nuk ka
njeuml rishikim por veteumlm njeuml ploteumlsim teuml vendimit Sipas Keumlshillit teuml Ministrave eumlshteuml konstatuar se
keumlto vendime nuk janeuml ekzekutuar asnjeumlhereuml sepse ato nuk kaneuml njeuml vlereuml teuml peumlrcaktuar qarteuml
Neumlse ato do teuml kishin njeuml vlereuml ekonomike apo financiare do teuml ishin ekzekutuar neumlpeumlrmjet
sistemit teuml zakonsheumlm Mosekzekutimi i vendimeve lidhet me mungeseumln e vlereumlsimit teuml tyre dhe
19
ky ka qeneuml njeuml proces i qeumlllimsheumlm peumlr teuml mos i ekzekutuar ato Keumlshtu qeuml sot ligji i ri u jep njeuml
vlereuml ekonomike neuml meumlnyreuml qeuml teuml ekzekutohen
50 Lidhur me keumlteuml pretendim Gjykata neuml praktikeuml teuml vazhdueshme ka vlereumlsuar se
kontrolli gjyqeumlsor ndaj akteve me karakter administrativ duke qeneuml shprehje e parimit teuml
kontrollit dhe balancimit teuml pushteteve e duke qeumlndruar neuml themel teuml pavareumlsiseuml seuml organeve ka
ndryshime thelbeumlsore nga kontrolli administrativ qeuml kryhet neuml rrugeuml hierarkike apo nga organe teuml
krijuara posaccedileumlrisht Dallimet qeumlndrojneuml krahas teuml tjerave neuml rrafshin procedural neuml kuptim qeuml
gjykatat neuml kontrollin e keumltyre akteve respektojneuml rregullat e parashikuara neuml legjislacionin
procedural dhe nuk mund teuml interferojneuml e as teuml adaptojneuml procedura administrative Gjykata e
vlereumlson keumlteuml pretendim neuml lidhje me teuml drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt ligjor neuml kuptim teuml nenit
42 teuml Kushtetuteumls E drejta peumlr trsquoiu drejtuar gjykateumls ndeumlr teuml tjera ka peumlr qeumlllim teuml garantojeuml
shtetasit nga ccedildo veprim qeuml u shkakton cenim teuml teuml drejtave teuml tyre pa peumlrjashtuar rastet kur
cenimi vjen nga ndonjeuml akt i administrateumls shteteumlrore Shteti i seuml drejteumls presupozon qeuml ccedildo
ndeumlrhyrje e autoriteteve ekzekutive neuml teuml drejtat e individit apo teuml personave juridikeuml duhet teuml jeteuml
objekt i njeuml kontrolli efektiv nga njeuml organ qeuml ofron garantimin e pavareumlsiseuml dhe paaneumlsiseuml gjateuml
procesit teuml shqyrtimit teuml procesit (shih vendimin nr10 dateuml 29022016 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
51 Neuml njeuml rast teuml ngjasheumlm Gjykata konstatoi se e drejta e ankimit gjyqeumlsor ndaj
vendimeve teuml njeuml organi administrativ duke parashikuar mjetin dhe afatin e ankimit ploteumlsonte
standardin kushtetues teuml seuml drejteumls seuml ankimit Peumlr rrjedhojeuml Gjykata ccedilmoi se parashikimi ligjor
ishte i mjaftuesheumlm peumlr teuml realizuar teuml drejteumln e ankimit gjyqeumlsor ndaj akteve administrative qeuml
nxjerr organi administrativ (Shih vendimin nr 25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
52 Neuml ccedileumlshtjen konkrete peumlr shqyrtim Gjykata vlereumlson se e drejta e ankimit e
parashikuar nga ligji nr 1332015 i ploteumlson kriteret peumlr teuml pasur njeuml kontroll gjyqeumlsor teuml akteve
teuml nxjerra nga organe administrative ose kuazi gjyqeumlsore Pretendimi i keumlrkuesve se nuk duhej
parashikuar si shkalleuml e ankimit Gjykata e Apelit por gjykata administrative e shkalleumls seuml pareuml si
gjykateuml kompetente peumlr shqyrtimin e ankimit ndaj vendimeve teuml ATP-seuml nuk eumlshteuml i bazuar
Gjykata thekson se shteti nuk ka detyrim teuml parashikojeuml meuml shumeuml se njeuml shkalleuml ankimi peumlr sa
koheuml qeuml ka njeuml ankim neuml njeuml gjykateuml teuml parashikuar me ligj neuml kuptim teuml nenit 43 teuml Kushtetuteumls
si dhe nenit 13 teuml KEDNJ-seuml Neuml keumlto kushte Gjykata vlereumlson se kriteri i kontrollit gjyqeumlsor teuml
akteve teuml pushtetit publik eumlshteuml i garantuar nga ligji objekt shqyrtimi
DH Peumlr pretendimet e tjera
20
53 Peumlr sa i takon pretendimeve teuml keumlrkuesve sa i takon skemeumls seuml kompensimit financiar
teuml parashikuar nga neni 7 i ligjit Gjykata nuk arriti teuml formojeuml shumiceumln e nevojshme dhe peumlr
keumlteuml arsye vendosi refuzimin e keumlrkeseuml1
54 Lidhur me pretendimet e tjera teuml keumlrkuesve qeuml kaneuml teuml beumljneuml me cenimin e seuml drejteumls
seuml proneumls dhe barazineuml e shtetasve para ligjit Gjykata i ka vlereumlsuar ato neuml kuadeumlr teuml ndeumlrhyrjes
seuml ligjveumlneumlsit sipas kritereve teuml nenit 17 teuml Kushtetuteumls si meuml lart dhe nuk e sheh teuml nevojshme trsquoi
trajtojeuml ato meuml vete pasi lidhen me teuml njeumljtat shkaqe dhe pasoja juridike
55 Nisur nga sa meuml sipeumlr neuml peumlrfundim teuml shqyrtimit Gjykata vlereumlson se ligji objekt
shqyrtimi neuml pikat 3 dhe 5 teuml nenit 6 teuml tij cenon sigurineuml juridike dhe si teuml tilla nuk janeuml neuml
pajtim me Kushtetuteumln
PEumlR KEumlTO ARSYE
Gjykata Kushtetuese e Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml neuml mbeumlshtetje teuml neneve 131 dhe 134 teuml
Kushtetuteumls si dhe teuml neneve 72 e neuml vijim teuml ligjit nr 8577 dateuml 10022000 ldquoPeumlr organizimin
dhe funksionimin e Gjykateumls Kushtetuese teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo me shumiceuml votash
V E N D O S I
- Pranimin pjeseumlrisht teuml keumlrkeseumls
- Shfuqizimin si antikushtetues teuml nenit 6 pika 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin
e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit teuml pronaverdquo
- Refuzimin e keumlrkeseumls peumlr shfuqizimin e nenit 6 pika 1 shkronja ldquobrdquo si dhe teuml nenit 7
pika 2 shkronja ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml ligjit teuml meumlsipeumlrm
- Rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pjeseumln tjeteumlr
Ky vendim eumlshteuml peumlrfundimtar i formeumls seuml prereuml dhe hyn neuml fuqi diteumln e botimit neuml
Fletore Zyrtare
1 Gjyqtari F Hoxha eumlshteuml shprehur dhe peumlr shfuqizimin e fjaleumlve ldquokthim dherdquo neuml pikeumln 1 teuml nenit 6 dhe shkronjeumls
ldquobrdquo pika 1 teuml nenit teuml meumlsipeumlrm dhe pikeumln ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml nenit 7 Gjyqtareumlt GDizdari dhe VKristo kaneuml votuar peumlr
shfuqizimin e teuml gjitheuml ligjit
MENDIM PAKICE
1 Peumlr arsye se nuk ndajmeuml teuml njeumljtin qeumlndrim me shumiceumln neuml ccedileumlshtjen me objekt
shfuqizimin si teuml papajtuesheumlm me Kushtetuteumln dhe KEDNJ-neuml teuml ligjit nr1332015 dateuml
05122015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit teuml pronaverdquo
vlereumlsojmeuml qeuml teuml paraqesim argumentet peumlr qeumlndrimin toneuml si gjyqtareuml neuml pakiceuml
2 Neuml peumlrfundim teuml gjykimit Gjykata ka vendosur pranimin pjeseumlrisht teuml keumlrkeseumls
shfuqizimin si teuml papajtuesheumlm me Kushtetuteumln teuml nenit 6 pikat 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015
refuzimin e keumlrkeseumls peumlr shfuqizimin e nenit 6 pika 1 shkronja ldquobrdquo si dhe nenit 7 pika 2
shkronja ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml ligjit dhe rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pjeseumln tjeteumlr Neuml arsyetimin e vendimit
peumlr shfuqizimin e pikave 3 dhe 5 teuml nenit 6 shumica ka vlereumlsuar se keumlto dispozita ligjore sipas
peumlrmbajtjes seuml tyre kuptohen si njeuml shproneumlsim i ri duke qeneuml se parashikojneuml rivlereumlsimin e
pronave teuml kthyera ose teuml kompensuara meuml pareuml Neuml keumlteuml keumlndveumlshtrim keumlto dy dispozita krijojneuml
probleme lidhur me sigurineuml juridike konkretisht peumlr sa i takon paqarteumlsiseuml dhe
paparashikueshmeumlriseuml seuml legjislacionit
3 Neuml ndryshim nga sa ka vlereumlsuar shumica si edhe bazuar edhe neuml opinionin e
Komisionit teuml Venecias peumlr vlereumlsimin e ligjit nr1332015 ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml vlereumlsojmeuml se
Gjykata duhej teuml vendoste rreumlzimin e keumlrkeseumls neuml teumlreumlsineuml e saj peumlr arsye se pretendimet e
paraqitura nga keumlrkuesit janeuml teuml pabazuara peumlr teuml gjitha argumentet qeuml do teuml paraqesim neuml vijim
4 Neuml lidhje me parimin e siguriseuml juridike neuml jurisprudenceumln e saj Gjykata ka vlereumlsuar
se mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme si standarde kushtetuese teuml
trajtuara vazhdimisht nga jurisprudenca kushtetuese peumlrbeumljneuml elemente teuml parimit teuml shtetit teuml seuml
drejteumls sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls Parimi i siguriseuml juridike peumlrfshin krahas
qarteumlsiseuml kuptueshmeumlriseuml dhe qeumlndrueshmeumlriseuml seuml sistemit normativ edhe besimin te sistemi
juridik pa marreuml peumlrsipeumlr garantimin e ccedildo pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml
favorshme ligjore Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet
vazhdimisht ose teuml jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike
teuml cilat mund teuml cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml
vendosur me akte teuml meumlparshme (shih vendimin nr5 dateuml 05022015 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
Rregullimet ligjore qeuml kaneuml teuml beumljneuml me teuml drejtat e shtetasve duhet teuml keneuml qeumlndrueshmeumlri teuml
mjaftueshme qeuml siguron vijimeumlsineuml e tyre Si rregull nuk mund teuml mohohen interesa dhe
pritshmeumlri teuml ligjshme teuml qytetareumlve nga ndryshimet neuml legjislacion Shteti duhet teuml synojeuml teuml
22
ndryshojeuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml veteumlm neumlse ndryshimi sjell pasoja pozitive (shih
vendimin nr25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
5 Bazuar neuml standardet e meumlsipeumlrme kushtetuese vlereumlsojmeuml se ligji i kundeumlrshtuar nuk
cenon parimin e siguriseuml juridike neuml asnjeuml nga elementet e saj Neuml nenin 1 teuml tij ligji nr13332015
ka peumlrcaktuar si objekt rregullimin dhe shpeumlrblimin e drejteuml teuml ccedileumlshtjes seuml proneumls krijimin dhe
administrimin e fondit teuml kompensimit si dhe peumlrcaktimin e procedurave neuml trajtimin e proneumls
me qeumlllim peumlrfundimin e keumltij procesi Kurse neuml nenin 3 ka peumlrcaktuar qarteumlsisht fusheumln e
zbatimit pra se deri ku i shtrin efektet ai konkretisht ekzekutimin e vendimeve teuml pazbatuara qeuml
njohin teuml drejteumln e kompensimit si dhe ccedileumlshtjet qeuml janeuml neuml shqyrtim neuml gjykatat e teuml gjitha
niveleve peumlr efekt kompensimi Gjithashtu edhe neni 71 i ligjit u referohet veteumlm vendimeve qeuml
kaneuml njohur teuml drejteumln e kompensimit Pra qarteumlsia e keumlsaj pjese teuml ligjit neuml lidhje me efektet e tij
vlereumlsojmeuml se hedh poshteuml pretendimin peumlr paqarteumlsi neuml rregullimin ligjor Ligji nuk ka marreuml
peumlrsipeumlr teuml rregullojeuml situateumln e krijuar me vendime qeuml janeuml shprehur peumlr kthimin fizik teuml proneumls
ccedilka rezulton e qarteuml dhe nga neni 81 i tij i cili peumlrcakton se u neumlnshtrohen procedurave teuml
kompensimit subjektet e shproneumlsuara qeuml kaneuml njeuml vendim peumlrfundimtar kompensimi financiar
etj
6 Teuml njeumljtin qeumlndrim ka mbajtur edhe Komisioni i Venecias1 i cili neuml opinionin e tij
shprehet ldquoVendimet gjyqeumlsore ose administrative teuml formeumls seuml prereuml teuml cilat parashikojneuml
dheumlnien e njeuml mase teuml caktuar kompensimi por qeuml ende nuk janeuml ekzekutuar pa dyshim qeuml
ngreneuml ccedileumlshtjen e ldquopritshmeumlriseuml legjitimerdquo dhe nuk do trsquoiacute neumlnshtrohen rivlereumlsimit sipas ligjit
nr1332015 Neuml keumlto raste nuk ka ldquondeumlrhyrjerdquo neuml kuptim teuml nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml
KEDNJ-seuml peumlr sa koheuml keumlto vendime ekzekutohen si duhet Peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml
peumlrcaktojneuml kthimin ose kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me vlereuml financiare nuk eumlshteuml e
qarteuml se deri neuml ccedilfareuml mase ngrihet ccedileumlshtja e pritshmeumlriseuml legjitime Gjithsesi skema e re e
kompensimit e parashikuar nga ligji nr1332015 ndryshoi metodeumln e vlereumlsimit e cila mund teuml
rezultojeuml neuml njeuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e kompensimit nuk mund teuml
cileumlsohet si shproneumlsim formal ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si ldquondeumlrhyrje teuml tjerardquo sipas
nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml KEDNJ-seuml Megjithateuml ndeumlrhyrja ka njeuml bazeuml ligjore teuml qarteuml neuml
ligjin nr1332015 (dhe tri aktet e tjera neumlnligjore qeuml kaneuml daleuml neuml zbatim teuml ligjit nr1332015)
Pra duket se ekziston njeuml bazeuml ligjore mjaftuesheumlm e qarteuml dhe e detajuar peumlr ndeumlrhyrjen neuml keumlteuml
ccedileumlshtje Po ashtu ndeumlrhyrja duket se ndjek njeuml qeumlllim legjitim pasi qeumlllimi i ligjit nr1332015
eumlshteuml peumlrfundimi efektivisht i procesit teuml trajtimit teuml proneumls neumlpeumlrmjet njohjes dhe kompensimit teuml
1 Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias nr861 2016 CDL-AD (2016)023
23
saj Duke pasur parasysh sfondin historik teuml problemeve teuml ndryshme qeuml lidhen me peumlrfundimin
efektiv teuml procesit teuml kthimit dhe kompensimit teuml pronave neuml Shqipeumlri duket se qeumlllimet e ligjit
nr1332015 janeuml edhe neuml interes teuml publikut brenda kuptimit teuml nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml
KEDNJ-seuml Ndeumlrhyrja eumlshteuml proporcionale neumlse fondi financiar prej 50 bilion lekeumlsh shqiptareuml
qeuml i atribuohet skemeumls seuml kompensimit peumlrgjateuml njeuml periudhe 10-vjeccedilare eumlshteuml peumlrcaktuar si
duhet duke pasur parasysh buxhetin shteteumlror neuml teumlreumlsi dhe prodhimin e brendsheumlm bruto teuml
vendit Neuml situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi qeuml
u paguhet ish-pronareumlve gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml peumlrcaktuara neuml
nenin 1 teuml Protokollit nr1 teuml KEDNJ-seuml Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml paguar peumlr ish-pronareumltrdquo
7 Ligji i ri nuk ndryshon thelbin e seuml drejteumls seuml njohur me ligjet e meumlparshme pra teuml
drejteumln peumlr kompensim teuml subjekteve peumlrfituese ccedilka neuml vlereumlsimin toneuml do teuml sillte cenim teuml
pritshmeumlrive teuml ligjshme Peumlrkundrazi ai i respekton keumlto pritshmeumlri por peumlrcakton kritere
procedura e rregulla teuml qarta peumlr meumlnyreumln e peumlrfitimit teuml keumltyre subjekteve Peumlr sa koheuml qeuml ligji i
ri nuk peumlrjashton kompensimin sipas vlereumls seuml tregut nuk mendojmeuml se ka cenim teuml parimit teuml
siguriseuml juridike teuml subjekteve qeuml trajton ligji Ligji i ri nuk ka vendosur kritere teuml reja por ka
qarteumlsuar meumlnyreumln e zbatimit teuml kritereve teuml parashikuara edhe meuml pareuml Qeumlllimi i ligjit eumlshteuml neuml
vetvete realizimi i kompensimit dhe jo ndryshimi i rregullave apo parashikimi i procedurave teuml
reja peumlr kthimin fizik teuml proneumls Kjo do teuml thoteuml se ky ligj zbatohet veteumlm peumlr ata ish-pronareuml teuml
cileumlt nuk kaneuml mundur teuml peumlrfitojneuml kthimin fizik teuml proneumls seuml tyre teuml shproneumlsuarkonfiskuar peumlr
shkak se ajo nuk ka qeneuml meuml e lireuml ose peumlr ccedilfareumldo arsye tjeteumlr Neuml keumlteuml meumlnyreuml ata peumlrfitojneuml nga
e drejta peumlr t`u kompensuar Neuml teuml njeumljteumln linjeuml duhej teuml interpretoheshin nga shumica edhe
dispozitat e shfuqizuara teuml ligjit nr1332015
8 Shteti shqiptar ka pasur detyrimin peumlr peumlrfundimin e procesit teuml kthimit dhe
kompensimit teuml pronave edhe bazuar neuml vendimin pilot teuml GJEDNJ-seuml neuml ccedileumlshtjen Manushaqe
Puto Meumlnyra qeuml ligjveumlneumlsi ka zgjedhur peumlr trajtimin dhe peumlrfundimin e keumltij procesit nuk cenon
standardet kushtetuese konkretisht teuml drejteumln e proneumls sigurineuml juridike teuml drejteumln e ankimit teuml
drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt dhe barazineuml para ligjit Neuml vlereumlsimin toneuml ligji ka vendosur
kritere teuml njeumljta e teuml qarta peumlr teuml gjitheuml personat qeuml do teuml jeneuml subjekte teuml tij Ai ka peumlrcaktuar
procedurat dhe rregullat qeuml do teuml ndiqen me qeumlllim realizimin e seuml drejteumls seuml proneumls seuml
24
peumlrfituesve dhe pritshmeumlrive teuml ligjshme teuml ish-pronareumlve si dhe njeuml afat kohor teuml vlereumlsuar si teuml
arsyesheumlm peumlr peumlrfundimin e keumltij procesi
9 Peumlr teuml gjitha argumentet e meumlsipeumlrme vlereumlsojmeuml se pretendimet e paraqitura neuml
keumlrkeseuml duhej teuml rreumlzoheshin si teuml pabazuara
Kryetar Bashkim Dedja
Aneumltareuml Besnik Imeraj Altina Xhoxhaj
25
MENDIM PAKICE
1 Bashkohemi me qeumlndrimin e shumiceumls peumlr shfuqizimin si antikushtetues teuml nenit 6
pika 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml
kompensimit teuml pronave por nuk bashkohemi me linjeumln e arsyetimit qeuml ka ndjekur shumica neuml
keumlteuml vendim si dhe me rreumlzimin e keumlrkeseumls sa i takon pjeseumls tjeteumlr teuml keumlrkimeve sipas objektit teuml
keumlrkeseumls Ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml jemi teuml qeumlndrimit qeuml Gjykata duhej teuml kishte deklaruar
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi peumlr arsyet e meumlposhtme
A Peumlr pretendimin peumlr cenim teuml siguriseuml juridike
2 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se skema e ofruar peumlr zgjidhjen e problemit sistemik neuml
lidhje me mosekzekutimin e vendimeve neuml lidhje me kompensimin e pronareumlve qeuml kaneuml njeuml
vendim peumlrfundimtar administrativ nuk garanton efektivitet neuml zgjidhjen e problemit dhe as
qarteumlsi dhe parashikueshmeumlri Neuml nenin 15 teuml ligjit 1332015 ldquoAfatet e vlereumlsimit financiar teuml
vendimeve peumlr kompensimrdquo peumlrcaktohet njeuml afat kohor prej tre vitesh peumlr teuml beumlreuml vlereumlsimin
financiar peumlr secilin subjekt i cili ka njeuml vendim teuml meumlparsheumlm qeuml i njeh teuml drejteumln peumlr
kompensim Kjo eumlshteuml njeuml qasje qeuml cenon seumlrish sigurineuml juridike dhe peumlrzgjat me ligj procesin e
kompensimit teuml pronave
3 Gjithashtu sipas keumlrkuesve rivlereumlsimi i vendimeve peumlrfundimtare administrative
dhe gjyqeumlsore neuml lidhje me kompensimin cenon parimin e siguriseuml juridike pasi peumlrmes keumltij
ligji qeveria synon trsquoi referohet ccedilmimit dhe llojit teuml tokeumls neuml momentin e shproneumlsimit Kjo do teuml
thoteuml qeuml teuml rishikohen vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml vendosur kthimin ose kompensimin e
proneumls pasi ato kaneuml marreuml formeuml teuml prereuml
4 Seuml treti sipas keumlrkuesve skema e ofruar peumlr trajtimin e dosjeve teuml patrajtuara apo ato
qeuml do teuml depozitohen rishtazi pas hyrjes neuml fuqi teuml ligjit bie ndesh me parimin kushtetues teuml
siguriseuml juridike teuml baraziseuml para ligjit dhe teuml seuml drejteumls seuml ankimit Neni 21 i ligjit peumlrcakton teuml
drejteumln e subjektit teuml shproneumlsuar peumlr trsquou kompensuar neuml proneumln e tij referuar metodologjiseuml teuml
peumlrcaktuar neuml nenin 6 dhe 7 teuml ligjit ndryshe nga sa peumlrcaktonte ligji i meumlparsheumlm qeuml njihte teuml
drejteumln e kthimit teuml proneumls dhe kompensimit teuml proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit Neuml
keumlteuml qasje legjislatori ka krijuar njeuml pasiguri juridike neuml lidhje me pritshmeumlriteuml e subjektit teuml
shproneumlsuar i cili pret teuml kompensohet referuar llojit teuml proneumls neuml momentin e shproneumlsimit
5 Keumlrkuesit pretendojneuml se ligji nuk garanton kthimin e proneumls tek pronari por
parashikon veteumlm njohjen dhe kompensimin financiar Ky i fundit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me
26
ccedilmimin real teuml tregut por me ateuml qeuml ka parashikuar qeveria dhe qeuml nuk i peumlrgjigjet vlereumls reale
financiare teuml proneumls Sipas tyre mundeumlsiteuml peumlr kthim fizik nuk janeuml parashikuar fare neuml ligj por
edhe kompensimi financiar eumlshteuml i mangeumlt pasi i keumlrkohet pronarit teuml heqeuml doreuml nga njeuml pjeseuml e
madhe e vlereumls Gjithashtu eumlshteuml hequr edhe mundeumlsia e pronareumlve peumlr teuml ushtruar teuml drejteumln e
parablerjes
6 Duke iu referuar ligjit objekt shqyrtimi ne mendojmeuml se ai paraqet probleme
kushtetutshmeumlrie sa i takon formave teuml kompensimit teuml pronave pronareumlve si dhe metodologjiseuml
seuml vlereumlsimit teuml objekteve qeuml trajtohen sipas keumltij ligji
7 Konkretisht referuar nenit 2 qeuml parashikon objektin e ligjin peumlrmenden veteumlm termat
ldquokompensim dhe shpeumlrblim i drejteuml i kompensimitrdquo Pra termi kthim i proneumls nuk rezulton teuml jeteuml
objekt i ligjit ndryshe nga sa ka qeneuml neuml teuml gjitha ligjet e meumlparshme me objekt kthimin dhe
kompensimin e pronave ish-pronareumlve i cili eumlshteuml shfuqizuar me hyrjen neuml fuqi teuml ligjit objekt
shqyrtimi Meuml tej neuml teuml gjitheuml tekstin e ligjit parashikohen veteumlm format e kompensimit
(financiar me prona teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose me prona teuml shitura neuml ankand) Eumlshteuml e kuptueshme
dhe e qarteuml qeuml qeumlllimi i ligjveumlneumlsit ka ndryshuar duke mos synuar meuml kthimin fizik teuml proneumls aty
ku eumlshteuml i mundur siccedil ka qeneuml me legjislacionin e meumlparsheumlm por neuml teuml gjitha rastet veteumlm
kompensimin e saj fizik ose financiar pavareumlsisht situateumls juridike neuml teuml cileumln ndodhet pronari
Kjo peumlrfshin edhe rastet kur pronari ka vendime peumlrfundimtare qeuml i kthejneuml proneumln por peumlr shkak
se vendimet nuk janeuml ekzekutuar sepse prona ka qeneuml e zeumlneuml ose shteti nuk ka arritur ta tjeteumlrsojeuml
de facto tek pronari ky pronar sot me keumlteuml vendim kthimi teuml proneumls pavareumlsisht titullit juridik qeuml
ka fituar do teuml kompensohet dhe nuk do teuml marreuml fizikisht proneumln teuml cileumln ia ka kthyer organi
kompetent
8 Ne mendojmeuml se ky qeumlndrim i ligjveumlneumlsit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me parimin e
siguriseuml juridike peumlr keumlto arsye
9 Seuml pari nuk jepet ndonjeuml shpjegim ose argument i natyreumls kushtetuese lidhur me
mosparashikimin ose eleminimin e procesit teuml kthimit fizik teuml proneumls aty ku njeuml gjeuml e tilleuml eumlshteuml e
mundur Ligjveumlneumlsi ka vendosur veteumlm kompensimin (financiar ose fizik me objekte teuml tjera) gjeuml
qeuml nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me kuadrin normativ teuml derisoteumlm i cili i jepte peumlrpareumlsi kthimit fizik
teuml proneumls dhe neumlse ky srsquoishte i mundur i drejtohet formave teuml tjera Gjykata ka tashmeuml njeuml
praktikeuml teuml konsoliduar lidhur me garantimin e seuml drejteumls seuml proneumls nga ligjveumlneumlsi me theks edhe
tek kategoriteuml e personave teuml shproneumlsuar nga regjimi komunist Kjo Gjykateuml neuml vendimin e saj
nr 302005 ka arsyetuar se ligji i meumlparsheumlm peumlr kthimin dhe kompensimin e pronave (i
shfuqizuar nga ligji objekt shqyrtimi) peumlrshkohet nga parimi sipas teuml cilit shteti merr peumlrsipeumlr
27
(detyron vetveten) tu kthejeuml ish-pronareumlve dometheumlneuml ti riproneumlsojeuml ata me ato prona qeuml
faktikisht dhe juridikisht eumlshteuml e mundur teuml kthehen pasi ekzistojneuml efektivisht e janeuml neuml fondin e
proneumlsiseuml shteteumlrore ose mbahen pa arsye teuml peumlrligjura nga teuml tjereumlt Ligji objekt shqyrtimi duket
se nuk ndjek keumlteuml linjeuml teuml vendosur nga ligji i meumlparsheumlm dhe vendimi i Gjykateumls
10 Duke iu referuar edhe vendimit teuml GJEDNJ Beshiri dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml
22 gusht 2006 ldquokur njeuml Shtet Kontraktues qeuml ka ratifikuar Konventeumln peumlrfshireuml Protokollin e
Pareuml Shteseuml dekreton legjislacionin qeuml rregullon kthimin e ploteuml ose teuml pjessheumlm teuml proneumls seuml
konfiskuar neuml regjimin e meumlparsheumlm ky legjislacion mund teuml konsiderohet si gjenerues i njeuml teuml
drejte teuml re proneumlsie teuml mbrojtur nga neni 1 i protokollit nr 1 peumlr personat qeuml i ploteumlsojneuml
kushtet peumlr teuml fituar njeuml teuml drejteuml teuml tilleuml E njeumljta gjeuml mund teuml aplikohet neuml lidhje me rregullimet
ligjore peumlr kthimin ose kompensimin teuml parashikuara para ratifikimit neumlse ky legjislacion mbetet
neuml fuqi pas ratifikimit nga Shteti Kontraktues i Protokollit teuml Pareuml Shteseuml (shih Broniowski k
Poland [GC] 3144396 sect125 ECHR 2004-V)rdquo
11 Ne jemi teuml qeumlndrimit se heqja ose mosparashikimi i kthimit fizik teuml proneumls aty ku
eumlshteuml e mundur dhe parashikimi i kompensimit fizik me njeuml fond toke qeuml eumlshteuml meuml seuml paku i
dyshimteuml dhe jo i sigurt neuml pritshmeumlriteuml e tij nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me qeumlllimin qeuml ka ligji dhe as
me detyrimet nga vendimet e GJEDNJ-seuml peumlr njeuml zgjidhe efektive dhe peumlrfundimtare nga shteti
shqiptar peumlr ccedileumlshtjen e pronave
12 Seuml dyti lidhur me metodologjineuml e parashikuar peumlr kompensimin financiar mendojmeuml
se kjo meumlnyreuml llogaritje peumlr teuml kompensuar peumlrfundimisht pronareumlt nuk respekton konceptin e
shpeumlrblimit teuml drejteuml referuar edhe jurisprudenceumls seuml Gjykateumls Kushtetuese
13 Neuml kapitullin 2 teuml ligjit objekt shqyrtimi janeuml peumlrcaktuar rregullat peumlr kompensimin e
vendimeve peumlrfundimtare neuml lidhje me metodologjineuml e vlereumlsimit si dhe format e kompensimit
dhe teuml vlereumlsimit Keumlto rregulla vlejneuml si peumlr vendimet peumlr dosjet e patrajtuara por edhe peumlr
dosjet peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar
14 Sipas ligjit teuml gjitha vendimet peumlrfundimtare peumlr kthim dhe kompensim prone peumlr
peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit do trsquoi neumlnshtrohen keumlsaj meumlnyre vlereumlsimi
(i) Prona e njohur peumlr kompensim vlereumlsohet neuml bazeuml teuml zeumlrit kadastral qeuml ka pasur neuml
koheumln e shproneumlsimit
(ii) Prona e kthyer vlereumlsohet sipas zeumlrit kadastral aktual teuml saj dhe sipas zeumlrit kadastral
qeuml ka pasur neuml koheumln e shproneumlsimit duke llogaritur diferenceumln e vlereumls qeuml do teuml rezultojeuml nga
ndryshimi i zeumlrit kadastral
28
(iii) Vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml njohur veteumlm teuml drejteumln e kompensimit do teuml
vlereumlsohen sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur prona neuml momentin e shproneumlsimit sipas
peumlrcaktimeve teuml meumlsipeumlrme
(iv) Neuml rastet kur subjektet e shproneumlsuara kaneuml peumlrfituar me vendim kthim dhe
kompensim diferenca e llogaritur si meuml sipeumlr do teuml zbritet nga vlereumlsimi i vlereumls seuml proneumls seuml
njohur peumlr kompensim
(v) Vlereumlsimi peumlr vendimin peumlrfundimtar qeuml ka njohur teuml drejteumln e kompensimit duke
marreuml si referim zeumlrin kadastral sipas origjineumls seuml proneumls qeuml ndodhet meuml afeumlr proneumls qeuml do teuml
kompensohet duke u bazuar neuml harteumln e vlereumls neuml koheumln e hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Neuml rast se
praneuml proneumls qeuml do teuml kompensohet gjenden disa zeumlra kadastrale teuml njeumljteuml me ateuml teuml origjineumls seuml
proneumls me distanceuml teuml njeumljteuml dhe me vlera teuml ndryshme ateumlhereuml peumlr referim neuml peumlrllogaritje
merret zona qeuml ka ccedilmimin meuml teuml larteuml
(vi) Neuml rast se ATP merr njeuml vendim peumlr njohje dhe kompensim fizik neuml proneumln e
subjektit prona vlereumlsohet sipas pikeumls 1 teuml nenit 6 Kur nga ky vlereumlsim rezulton se subjekti
peumlrfiton njeuml proneuml qeuml ka vlereuml meuml teuml larteuml se sa prona qeuml ka pasur neuml momentin e shproneumlsimit
ateumlhereuml subjekti i kompensohet fizikisht sipeumlrfaqja qeuml i korrespondon vlereumlsimit dhe pjesa tjeteumlr
kalon neuml fondin e tokeumls me vendim teuml ATP-seuml
(vii) Vlera e aksioneve obligacioneve kompensimi financiar apo ccedildo lloj kompensimi
tjeteumlr duke peumlrfshireuml dispozitat ligjore peumlr ndarjen e tokeumls bujqeumlsore qeuml subjekti apo
trasheumlgimtareumlt e tij kaneuml peumlrfituar meuml pareuml do teuml zbritet nga shuma e peumlrllogaritur peumlr
kompensim
(viii) Peumlr vendimet e kompensimit teuml peumlrcaktuara me vlereuml dhe ende teuml pa ekzekutuara
nga periudha e njohjes seuml teuml drejteumls peumlr kompensim deri neuml marrjen e shpeumlrblimit subjektet e
shproneumlsuara do teuml peumlrfitojneuml indeksimin sipas vlereumls zyrtare teuml inflacionit dhe interes bankar
sipas mesatares vjetore teuml nxjerreuml nga Banka e Shqipeumlriseuml neuml momentin e hyrjes neuml fuqi teuml ligjit
15 Referuar ligjit objekti shqyrtimi vlereumlsimi i proneumls sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur
neuml momentin e shproneumlsimit eumlshteuml neuml shkelje teuml drejtpeumlrdrejt teuml parimit teuml siguriseuml juridike dhe teuml
baraziseuml para ligjit teuml shtetasve duke ndryshuar situateumln ligjore gjateuml procesit neuml sens
peumlrkeqeumlsues peumlr pjeseumltareuml teuml seuml njeumljteumls kategori pa pasur njeuml shkak teuml arsyesheumlm
16 Neuml vendimin Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml pg113 GJEDNJ ka orientuar shtetin
shqiptar duke theksuar se ldquoNeuml veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e
shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml
rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Gjykata
29
nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml
kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml
lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimiProcesi
i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga
kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i
paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln
qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlve Qeveria nuk
ka beumlreuml njeuml vlereumlsim teuml drejteuml neuml keumlteuml drejtim ndeumlrkoheuml qeuml eumlshteuml e qarteuml qeuml kishte mundeumlsi teuml
tjera teuml cilat duhej teuml merrnin prioritet veccedil kompensimit financiar peumlr ekzekutimin e vendimeve
peumlrfundimtare duke mos kaluar neuml arbitraritetin sa teuml ceumlnohet njeuml e drejteuml e reumlndeumlsishme siccedil
eumlshteuml ajo e proneumls dhe e procesit teuml rregullt ligjor qeuml i referohet ekzekutimit teuml njeuml vendimi
peumlrfundimtar Ndryshe nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe ndryshe nga sa eumlshteuml orientuar peumlrmes
Vendimit pilot Qeveria i ka kushtuar veumlmendje kompensimit financiar referuar nenit 8 teuml Ligjit
Neuml vendimin pilot GJEDNJ ka orientuar Qeverineuml drejt shfryteumlzimit teuml formave teuml tjera
alternative teuml kompensimit Gjithashtu Sekretariati neuml vlereumlsimin e skemeumls seuml kompensimit teuml
paraqitur nga Qeveria peumlrmes Ligjit ka vlereumlsuar se e ka teuml pamundur teuml kuptojeuml qeumlllimin e
Qeveriseuml qeuml ka aplikuar njeuml formeuml teuml tilleuml neuml hierarki peumlr kompensimin dhe ka shfaqur dyshime
referuar diskriminimit teuml mundsheumlm qeuml mund teuml krijohet mes atyre qeuml u eumlshteuml dheumlneuml e drejta e
kthimit meuml pareuml dhe tani u jepet e drejta e kompensimit2rdquo
17 Keumlshtu referuar vendimit Puto k Shqipeumlriseuml GJEDNJ ka ccedilmuar se ldquoSiccedil u pranua
nga Qeveria neuml Planin e saj teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml
besuesheumlm neuml lidhje me numrin e peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta
te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993
Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml
rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e
peumlrgjithshme teuml kompensimit si dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml
kompensimitPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1Rishikimi dhe
2 Shih Document H Exec (2015)16 para 45 53 teuml Komitetit teuml Ministrave
30
peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke
marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml
fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr
Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml
paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimi Procesi i vendimmarrjes peumlr llojin e kompensimit qeuml do
teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e besimit teuml publikut Do
teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml shpeumlrndaheshin
peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore qeuml vendimet e
autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen rishikimit
gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjeje Procesi i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve
peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit
Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml
legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar
teuml paguar ish pronareumlve Nga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml
sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml
unifikuara hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml
ardhshme ligjorerdquo
18 Pra neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur detyrimet e shtetit shqiptar sipas vendimit teuml
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml janeuml keumlto
(i) Teuml evitohen ndryshimet e vazhdueshme legjislative ldquoShteti i paditur duhet teuml marreuml
masa teuml peumlrgjithshme prioritare me qeumlllim sigurimin neuml meumlnyreuml efektive teuml seuml drejteumls peumlr
kompensim ndeumlrsa vendos balanceuml teuml drejteuml midis interesave teuml ndryshme neuml fjaleuml (shihni peumlr
shembull Burdov (nr 2) teuml cituar meuml lart sect 125) Neuml bazeuml teuml monitorimit nga Komiteti i
Ministrave Shteti i paditur mbetet i lireuml teuml zgjedheuml mjetet me teuml cilat do teuml peumlrmbusheuml detyrimin e
tij ligjor sipas Nenit 46 teuml Konventeumls me kusht qeuml keumlto mjete teuml jeneuml teuml pajtueshme me
peumlrfundimet e caktuara neuml vendimin e Gjykateumls (shihni Scozzari dhe Giunta kundeumlr Italiseuml [GC]
nr 3922198 dhe 4196398 sect 249 GJEDNJ 2000-VIII) Gjykata veumlren fillimisht se legjislacioni
aktual mbi proneumlsineuml eumlshteuml ndryshuar shpesh teuml pakteumln shtateuml hereuml gjateuml periudheumls 2004-2010
Ndeumlrsa ndryshimet legjislative mund teuml reflektojneuml njeuml situateuml teuml peumlrmireumlsuar kompleksiteti i
dispozitave legjislative ndryshimet e shpeshta teuml tyre si dhe praktika e papajtueshme gjyqeumlsore
qeuml rezulton nga to do teuml kontribuojeuml neuml meumlnyreuml teuml pashmangshme neuml njeuml mungeseuml teuml
peumlrgjithshme teuml siguriseuml juridike Shteti i paditur duhet teuml shmangeuml ndryshimet e shpeshta teuml
31
legjislacionit dhe teuml shqyrtojeuml me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare peumlrpara se teuml
paraqeseuml ndryshime teuml meumltejshmerdquo (pg110)
(ii) Teuml beumlhet i disponuesheumlm informacion i sakteuml dhe i besuesheumlm dhe teuml analizohen
me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare ldquoSiccedil u pranua nga Qeveria neuml Planin e saj
teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml besuesheumlm neuml lidhje me numrin e
peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e
kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993 Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml
sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte
mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e peumlrgjithshme teuml kompensimit si
dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml kompensimitrdquo (pg111)
(iii) Teuml krijohen mjete kompensimi teuml keumlnaqshme dhe teuml evitohen kriteret procedurale teuml
pavolitshme ldquoPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1rdquo (pg112)
(iv) Transparenceuml e ploteuml dhe efektivitet neuml procesin vendimmarreumls ldquoGjykata veumlren se
skema e kompensimit duhet teuml trajtojeuml peumlrfundimet e nxjerra sipas Nenit 13 teuml Konventeumls Neuml
veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi
financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e
kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Rishikimi dhe peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet
trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls
dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml
tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat
eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra t tjera
kompensimirdquo (pg113-114)
(v) Caktimi i afateve ligjore teuml detyrueshme reale dhe parashikimi i burimeve financiare
dhe njereumlzore teuml mjaftueshme ldquoKrejt neuml ndryshim nga propozimet neuml Planin e Veprimit teuml
Qeveriseuml qeuml nuk kishte peumlrmendur afate konkrete Gjykata nuk mund teuml theksojeuml mjaftuesheumlm
reumlndeumlsineuml e caktimit teuml afateve realiste statutore dhe detyruese neuml lidhje me ccedildo hap teuml procesit
Shtyrjet e shpeshta teuml afateve siccedil ka ndodhur deri tani nuk kontribuojneuml neuml njeuml zgjidhje teuml
shpejteuml teuml problemeve teuml identifikuara dhe deumlmtojneuml meuml tej besimin e publikut Eumlshteuml e
32
reumlndeumlsishme qeuml me qeumlllim garantimin e zbatimit efektiv teuml masave teuml peumlrgjithshme neuml
dispozicion teuml autoriteteve kompetente teuml vihen burime teuml mjaftueshme njereumlzore dhe materiale
dhe teuml garantohet bashkeumlrendimi midis institucioneve teuml ndryshme me synim shkeumlmbimin e
informacionit Sa hereuml qeuml teuml jeteuml e mundur autoritetet mund teuml shqyrtojneuml mundeumlsineuml e shkurtimit
teuml burimeve duke bashkuar institucione teuml ndryshme me qeumlllim shmangien e mbivendosjeve dhe
zvogeumllimin e kostove dhe shpenzimeve operative Krijimi i strukturave teuml reja institucionale nuk
duhet teuml konsiderohet si njeuml shtreseuml tjeteumlr e procesit por duhet teuml justifikohet ploteumlsishtrdquo (pg116-
117)
(vi) Rritja e barreumls seuml pronareumlve teuml paligjsheumlm qeuml keumlrkojneuml teuml legalizojneuml teuml drejtat e
proneumlsiseuml neuml pronat e ish-pronareumlve si dhe neuml pronat shteteumlrore ldquoProcesi i kompensimit teuml ish
pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml karakterizohet nga kompensimi i ish
pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml
rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i
afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlverdquo (pg115)
(vii) Krijimi i njeuml sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pasurive teuml
paluajtshme ldquoNga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml sistemi
transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml unifikuara
hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml ardhshme
ligjorerdquo
(viii) Mbajtja e diskutimeve teuml gjeumlra publike ldquoProcesi i vendimmarrjes peumlr llojin e
kompensimit qeuml do teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e
besimit teuml publikut Do teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml
shpeumlrndaheshin peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore
qeuml vendimet e autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen
rishikimit gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjejerdquo
19 Sa i takon detyrimeve neuml pikat (ii) (iii) (vi) dhe (vii) nuk u dha asnjeuml informacion
thelbeumlsor ose argument bindeumls i nivelit kushtetues nga subjektet e interesuara se si janeuml realizuar
ose peumlrse nuk janeuml parashikuar neuml ligj keumlto detyrime Peumlr keumlteuml arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se
orientimet e GJEDNJ-seuml neuml vendimin Manushaqe Puto etj k Shqipeumlriseuml nuk janeuml misheumlruar neuml
ligjin objekt shqyrtimi
20 GJEDNJ neuml rastin Vrioni k Shqipeumlriseuml ka arritur neuml peumlrfundimin se referuar edhe
meumlnyreumls seuml peumlrllogaritjes neuml rastin Driza k Shqipeumlriseuml metoda e peumlrllogaritjes do teuml duhej teuml ishte
vlera e proneumls neuml momentin e nxjerrjes seuml vendimit por neuml kushtet qeuml Shqipeumlria deumlshtoi teuml kishte
33
njeuml harteuml vlere qeuml neuml vitin 1993 GJEDNJ iu referua vlereumls seuml proneumls neuml momentin e kompensimit
bazuar neuml harteuml vlereuml qeuml reflekton ccedilmimin e tregut Pra rrjedhimisht qeveria duhej teuml kishte
marreuml parasysh vlereumln e proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit teuml kompensimit jo teuml
shproneumlsimit Pra GJEDNJ e ka udheumlzuar qeverineuml shqiptare se cileumls vlereuml duhej trsquoi referohej neuml
ccedileumlshtjet qeuml lidhen me kompensimin Skema e ofruar nga ligji objekt shqyrtimi nuk respekton keumlteuml
orientim teuml GJEDNJ
21 Sa i takon kritereve teuml shpeumlrblimit teuml drejteuml ato janeuml peumlrshkruar nga GJEDNJ-ja neuml
vendimin e saj peumlr ccedileumlshtjen Driza k Shqipeumlriseuml Neuml keumlteuml vendim GJEDNJ eumlshteuml shprehur ndeumlr teuml
tjera se ldquoGjykata ccedilmon se neuml rrethanat e ccedileumlshtjes neuml fjaleuml kthimi i parceleumls seuml vogeumll teuml tokeumls
ashtu siccedil u caktua me vendimin gjyqeumlsor teuml formeumls seuml prereuml teuml Gjykateumls seuml Larteuml teuml dateumls 17
dhjetor 1998 seuml bashku me pagimin e fitimit teuml munguar si dhe teuml kompensimit neuml vlereuml neuml
lidhje me parceleumln e madhe teuml tokeumls neuml bazeuml teuml vendimit teuml dateumls 7 dhjetor 2000 duke peumlrfshireuml
edhe shkalleumln e interesit qeuml pasqyron ndeumlrhyrjen pasojeuml e seuml cileumls ishte humbja e proneumlsiseuml seuml
parceleumls seuml madhe teuml tokeumls do ta vendosnin ankuesin sa meuml shpejt teuml jeteuml e mundur neuml njeuml situateuml
teuml njeumljteuml me ateuml neuml teuml cileumln do teuml kish qeneuml ai po teuml mos kishim shkelje teuml Konventeumlsrdquo
22 GJEDNJ e ka elaboruar meuml tej kuptimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo neuml ccedileumlshtjen Vrioni
k Shqipeumlriseuml teuml dateumls 13112007 sect 135 duke beumlreuml referim peumlr kompensimin e keumlrkuesve tek
harta e vlereumls seuml proneumls e vitit 2008 GJEDNJ u shpreh neuml keumlteuml pikeuml se ldquoneuml peumlrzgjedhjen e
harteumls seuml vlereumls seuml proneumls seuml vitit 2008 ajo ndeumlr teuml tjera pati parasysh teuml arriheshin qeumlllimet e
shpeumlrblimit teuml drejteuml teuml peumlrshkruara neuml ccedileumlshtjen ldquoDriza k Shqipeumlriseumlrdquo
23 Referuar ligjit dhe shpjegimeve teuml subjektit teuml interesuar Keumlshilli i Ministrave
rezulton se koncepti i shpeumlrblimit teuml drejteuml eumlshteuml misheumlruar jo neuml elementeumlt e elaboruar nga
GJEDNJ-ja por neuml elementeuml teuml ndrysheumlm qeuml nuk garantojneuml shpeumlrblim teuml drejteuml dhe si rrjedhim as
barazi midis subjekteve teuml shproneumlsuara Neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur ligji pavareumlsisht nga ajo qeuml
parashtrohet nga subjektet e interesuara de facto synon
(i) rivlereumlsim teuml teuml gjitha pronave teuml subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cilat u janeuml kthyer
atyre me vendime peumlrfundimtare meuml teuml hershme sipas kushteve teuml parashikuara neuml nenin 6 sect (1)
ndash (4) teuml ligjit Ky vlereumlsim do teuml sheumlrbejeuml si peumlrfitim i zbritsheumlm peumlr qeumlllime teuml zbatimit teuml nenit 6
sect (6) nenit 7 nenit 21 sect (4) nenit 23 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlt teuml cileumlve u
eumlshteuml kthyer njeuml pjeseuml e pronave me vendime meuml teuml hershme teuml teumlrhiqen nga keumlrkesat peumlr njohjen
e pronave sepse nenet e ldquopeumlrfitimeve teuml zbritshmerdquo qeuml urdheumlrojneuml rivlereumlsimin e pasurive teuml
kthyera sipas kritereve teuml ligjit neuml fjaleuml i peumlrjashtojneuml ata automatikisht nga fusha e zbatimit teuml
ligjit nr13315
34
(ii) vlereumlsim financiar teuml proneumls seuml origjineumls qeuml u kthehet pronareumlve llogaritur sipas
kritereve teuml nenit 6 pika 1ndash4 teuml ligjit me qeumlllim qeuml teuml zbritet diferenca qeuml rezulton neuml zbatim teuml
nenit 65 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlve iu hiqet e drejta e kthimit teuml njeuml pjese teuml
pasuriseuml seuml origjineumls megjitheumlse iu eumlshteuml njohur e drejta e proneumls seuml tyre
(iii) pushim i shqyrtimit teuml keumlrkesave peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar qeuml nuk ka
urdheumlruar kompensim teuml proneumls sipas nenit 72 pika ccedil) teuml Ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhje shteti
nuk ka detyrim teuml zbatojeuml vendimet peumlrfundimtare teuml KKKP AKKP dhe vendimet gjyqeumlsore qeuml
kaneuml urdheumlruar kthimin e proneumls
(iv) vlereumlsim financiar meuml i uleumlt peumlr rastet sipas nenit 164 a)ndashb) teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj
zgjidhjeve pronareumlve u rritet barra e proveumls neuml kurriz teuml vlereumls seuml proneumls seuml tyre
(v) njohje e seuml drejteumls seuml keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e kompensimit neuml
keumlmbim teuml pagesave meuml teuml shpejta sipas kritereve teuml nenit 17 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje
ligji diferencon pronareumlt neuml peumlrpjekje peumlr teuml siguruar peumlrfitime prej 80 - 50 teuml vlereumls seuml
pronave teuml njohura neuml keumlmbim teuml afateve teuml cilat janeuml teuml peumlrgjitheumlsuara neuml 10 vjet Ky lloj
peumlrfitimi ka mjaft impakt neumlse mbajmeuml parasysh se pjesa deumlrrmuese e keumlrkuesve janeuml teuml
moshuar
(vi) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e parablerjes (brenda 1 viti) neuml
keumlmbim teuml kompensimit sipas nenit 22 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji parashikon
mundeumlsineuml e peumlrjashtimit teuml pronareumlve nga e drejta e parablerjes neumlse keumlrkojneuml kompensim Nuk
kuptohet arsyeja peumlrse pronari mos teuml peumlrfitojeuml pjeseumlrisht nga ankandi dhe pjeseumlrisht nga format e
tjera teuml kompensimit
(vii) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml pranuar kompensim peumlr tokat e tyre teuml dheumlna neuml peumlrdorim
nga shteti sipas nenit 23 teuml ligjit ose detyrimi peumlr teuml pritur pa afat dhe pa deumlmshpeumlrblim
marreumldheumlnien juridike ekzistuese sipas keumltij neni Nuk kuptohet peumlrse kur keumlto toka teuml dheumlna neuml
peumlrdorim neumlse nuk janeuml teuml zeumlna kompensohen Neumlse ato nuk janeuml teuml zeumlna peumlrse nuk i kthehen
pronarit legjitim
(viii) Mostrajtimin e pronareumlve qeuml nuk disponojneuml njeuml vendim peumlrfundimtar neumlse prona
peumlr teuml cileumln kaneuml aplikuar peumlrfshihet brenda pronave teuml cileumlsuara neuml nenin 25 teuml Ligjit (shih nenin
20 teuml ligjit) Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji peumlrjashton pronareumlt qeuml kaneuml aplikuar peumlr njohje teuml
pronave teuml tyre teuml cilat peumlrfshihen brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 25 teuml Ligjit 13315
(ix) detyrim i pronareumlve peumlr teuml konvertuar neuml teuml drejteuml kompensimi pronat e kthyera me
vendime meuml teuml hershme teuml cilat bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 dhe nenit 25 teuml ligjit
Duke i hequr vetes detyrimin peumlr teuml zbatuar vendimet peumlrfundimtare peumlr kthimin e pronave teuml
35
cilat kaneuml mbetur teuml pazbatuara sipas nenit 7 sect 2 pika ccedil) e ligjit 13315 ligji objekt shqyrtimi
detyron teuml gjitheuml pronareumlt teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml pronave teuml tyre teuml kthyera por qeuml nuk
posedohen prej tyre teuml cilat sipas ligjit 13315 bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 nenit
24 dhe nenit 25 Keumlto vendime do teuml arkivohen
(x) pezullim i keumlrkesave qeuml lidhen me mbivendosje teuml teuml drejtave proneumlsore neuml keqbesim
deri sa mosmarreumlveshjet teuml zgjidhen neuml gjykateuml
24 Kjo formuleuml peumlr realizimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo referuar qeumlllimit dhe frymeumls seuml
ligjit neuml fakt nuk peumlrputhet me teuml Konkretisht qeuml njeuml pronari trsquoi kthehet prona e origjineumls sipas
nenit 21 sect (1) teuml ligjit duhet qeuml prona neuml fjaleuml (a) teuml mos jeteuml proneuml shteteumlrore sipas konceptit teuml
gjereuml teuml interesit publik parashikuar neuml nenin 251 (b) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e zeumlneuml sipas
ligjeve teuml radhitura neuml Shtojceumln i teuml ligjit (c) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e dheumlneuml neuml peumlrdorim sipas
nenit 23 teuml ligjit (ccedil) apo proneuml e zeumlneuml me ndeumlrtime pa leje sipas nenit 24 teuml ligjit (d) as territor
turistik (dh) apo proneuml e paluajtshme neuml administrim teuml institucioneve shteteumlrore (e) as truall i
zeumlneuml me ndeumlrtime shteteumlrore (shih nenin 21 sectsect (5)-(8) teuml ligjit
25 Meuml tej sipas keumlsaj formule Agjencia ka diskrecion teuml palimituar teuml rreumlzojeuml keumlrkesat e
pashqyrtuara peumlr kthim dhe kompensim prone neumlse objekti i tyre lidhet me pronat e origjineumls teuml
cileumlsuara neuml nenin 25 teuml ligjit Pra ccedildo keumlrkeseuml e pashqyrtuar do teuml rreumlzohet sipas nenit 20 teuml
ligjit neumlse Agjencia arrin neuml peumlrfundimin se kjo proneuml eumlshteuml e zeumlneuml peumlr interes publik dheose
sipas ligjeve teuml ldquoShtojceumls Irdquo teuml ligjit Neuml njeuml situateuml ku pjesa meuml e madhe e pronareumlve nuk kaneuml
arritur teuml posedojneuml pronat e tyre pasi ato janeuml teuml zeumlna neuml meumlnyreuml teuml paligjshme ose mbahen me
forceuml nga shteti pavareumlsisht se nuk peumlrbeumljneuml interes publik ccedilfareuml zgjidhje peumlrfundimtare synon teuml
realizohet me keumlteuml ligj
26 Gjykata neuml jurisprudenceumln e saj ka theksuar se parimi i shtetit teuml seuml drejteumls i
sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml njeuml nga parimet themelore neuml shtetin dhe shoqeumlrineuml
demokratike Aspekte teuml keumltij parimi janeuml edhe siguria juridike mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara
si dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme Siguria juridike presupozon veccedil teuml tjerash besueshmeumlrineuml e
qytetareumlve tek shteti dhe pandryshueshmeumlrineuml e ligjit peumlr marreumldheumlniet e rregulluara
Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet vazhdimisht ose teuml
jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike teuml cilat mund teuml
cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml vendosur me akte teuml
meumlparshme (shih dhe vendimet e Gjykateumls Kushtetuese nr 31 dateuml 18062010 nr24 dateuml
12112008 nr9 dateuml 26022007)
36
27 Nga ana tjeteumlr Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo
lloj pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml
prevalojeuml neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike (shih vendimin
e Gjykateumls Kushtetuese nr 26 dateuml 02112005) Neuml keumlteuml pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml
ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e favorshme ligjore paraqitet i
reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte
negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml teuml drejte teuml garantuar me
Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml rregullojeuml neumlpeumlrmjet
akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato teuml drejta teuml cilat janeuml
parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml preken nga ligjveumlneumlsi (shih
vendimin e Gjykateumls Kushtetuese nr 37 dateuml 13062012)
28 Referuar testit teuml proporcionalitetit sipas nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml
Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve pra parashikimi i tyre me ligj formal rezulton i respektuar
Kriteri i dyteuml neuml radheuml eumlshteuml interesi publik Koncepti kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml
trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml
keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para saj Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml radhiten neuml
meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml justifikojneuml
ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml aspektin e
kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml marreuml nga
ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet neuml aspektin e kushteve teuml
vendosura nga neni 171 i Kushtetuteumls dhe konkretisht teuml ekzistenceumls seuml interesit publik (Shih
vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
29 Eumlshteuml e veumlrteteuml se Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceuml teuml saj se si parimi i siguriseuml
juridike ashtu edhe ai i baraziseuml seuml shtetasve para ligjit nuk janeuml absolute dhe mund teuml kufizohen
neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i teuml cilit do teuml sillte
pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Por referuar parashtrimeve teuml subjekteve teuml
interesuara Keumlshilli i Ministrave dhe Kuvendi si dhe pyetjeve dhe debateve teuml zhvilluara neuml
seanceumln publike teuml zhvilluar para keumlsaj Gjykate nuk rezultoi qeuml qeveria ashtu siccedil ishte udheumlzuar
nga GJEDNJ dhe Komiteti i Ministrave teuml ishte bazuar neuml njeuml studim teuml thelluar apo vlereumlsim teuml
gjithansheumlm teuml situateumls neuml teumlreumlsi I vetmi argument i sjelleuml ishte interesi publik i bazuar neuml fatureumln
e larteuml financiare teuml shtetit
37
30 Seuml pari ne jemi teuml qeumlndrimit se ky argument nuk eumlshteuml i bazuar neuml argumente teuml
nivelit kushtetues pasi shteti nuk mund teuml kujdeset veteumlm peumlr fatureumln financiare teuml buxhetit por
peumlr teuml gjitha efektet e tjera teuml natyreumls juridike sociale dhe ekonomike teuml shtetit dhe teuml shtetasve
Seuml dyti nuk ka njeuml argument teuml bazuar neuml prova dhe fakte se sa do teuml mund teuml ishte ulur fatura
financiare neumlse ligji do teuml kishte parashikuar kthimin fizik teuml proneumls aty ku eumlshteuml e mundur Seuml
treti nuk ka informacion teuml sakteuml sa eumlshteuml diferenca midis shumeumls qeuml shteti do teuml duhej teuml
paguante me ligjin e meumlparsheumlm dhe sa me ligjin neuml fuqi dhe se si mund teuml ulej kjo diferenceuml Seuml
kateumlrti duke iu referuar qeumlllimit teuml ligjit kuptojmeuml se synimi eumlshteuml ldquoshpeumlrblimi i drejteumlrdquo i
subjekteve teuml shproneumlsuara Pyetja lind Si mund teuml konsiderohet i drejteuml shpeumlrblimi kur njeuml tokeuml
e konfiskuar neuml vitet 50 ka qeneuml tokeuml bujqeumlsore dhe sot eumlshteuml truall ndeumlrtimi neuml zoneuml urbane dhe e
ka vlereumln dhjetra ose qindra hereuml meuml teuml larteuml Qeveria argumentoi se ky shpeumlrblim eumlshteuml i drejteuml
sepse toka kur eumlshteuml shteteumlzuar ka pasur ateuml vlereuml dhe meriton teuml shpeumlrblehet me ateuml vlereuml ky
quhet trajtim i barabarteuml dhe nuk sjell diskriminim midis shtetasve () Por Keumlshilli i Ministrave
nuk ndalet neuml faktin se ka qeneuml pikeumlrisht shteti qeuml neuml rastin meuml teuml mireuml nuk ka marreuml masa efikase
dhe neuml rastin meuml teuml keq e ka penguar aktivisht geumlzimin e proneumls nga pronari legjitim Pra
paafteumlsineuml ose mungeseumln e gatishmeumlriseuml seuml shtetit duhet ta paguajeuml seumlrish subjekti i shproneumlsuar
duke iu neumlnshtruar njeuml skeme kompensimi qeuml neuml fund teuml peumlrllogaritjeve do teuml arrijeuml trsquoi japeuml
pronarit legjitim veteumlm leumlmosheuml dhe jo njeuml shpeumlrblim teuml drejteuml siccedil pretendohet nga subjektet e
interesuara
31 Neuml rastin konkret Keumlshilli i Ministrave paraqet si interes publik fatureumln e larteuml
financiare qeuml do teuml duhej teuml paguante shteti neuml rast se do teuml mbante skemeumln e kompensimit sipas
ligjit teuml vjeteumlr Neuml fakt po trsquoi referohemi pretendimit teuml keumlrkuesve si dhe fakteve teuml paraqitura
prej tyre ka mjaft subjekte qeuml nga komisionet e kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave kaneuml
marreuml njeuml vendim peumlr kthimin e pjessheumlm ose teuml ploteuml teuml proneumls seuml tyre vendime keumlto qeuml janeuml neuml
fuqi nga gjykatat shqiptare ose nga GJEDNJ Njeuml pjeseuml e mireuml e tyre mund teuml peumlrfitonin nga
kthimi fizik i proneumls seuml tyre aty ku eumlshteuml e lireuml teumlreumlsisht ose pjeseumlrisht Peumlr pronareumlt e pyjeve dhe
kullotave kjo mundeumlsi rezulton meuml e madhe (referuar edhe parashtrimeve teuml Avokatit teuml Popullit
neuml seanceumln gjyqeumlsore bazuar neuml komunikimin e tij me Ministrineuml e Bujqeumlsiseuml lidhur me fondin e
pyjeve dhe kullotave qeuml janeuml neuml proneumlsi teuml shtetit aktualisht) Ateumlhereuml lind pyetja Peumlrse duhet qeuml
keumlto vendime teuml trajtohen me formeuml kompensimi neumlse pronat objekt trajtimi janeuml ende teuml lira
Peumlrse qeveria nuk sheh mundeumlsineuml e uljes seuml vlereumls financiare teuml fatureumls duke hequr nga proneumlsia
shteteumlrore ato prona qeuml neuml fakt janeuml teuml pronareumlve subjekte teuml shproneumlsimit Pikeumlrisht realizimi i
38
keumlsaj teuml fundit neuml funksion teuml interesit publik do teuml ishte teumlreumlsisht e justifikuar prej tij dhe jo e
kundeumlrta
32 Keumlsaj pyetje teuml beumlreuml nga Gjykata neuml seanceuml peumlrfaqeumlsuesit e Keumlshillit teuml Ministrave iu
peumlrgjigjeumln se ldquoNeuml variantin e pareuml ekzistonte kthimi i proneumls keumlshtu siccedil keumlrkohej nga pronareumlt
dhe pikeumlrisht peumlr teuml realizuar keumlteuml teuml drejteuml Pyetja seuml cileumls shteti shqiptar nuk mund trsquoi peumlrgjigjej
dhe nuk i eumlshteuml peumlrgjigjur deri me sot eumlshteuml neumlse do teuml realizonte kthim teuml ploteuml dhe kompensim
nga ana tjeteumlr me keumlteuml formuleuml kjo do teuml thoshte trajtim teuml pa barabarteuml Ai qeuml sot do teuml merrte
tokeumln truall qeuml ka pasur tokeuml bujqeumlsore do teuml trajtohej neuml meumlnyreuml teuml pa barabarteuml me ateuml qeuml do teuml
merrte kompensim Eumlshteuml ajo qeuml ka ndodhur neuml 23 vite ata qeuml kaneuml pasur dhe kaneuml marreuml teuml
drejteumln e kthimit e kaneuml poseduar ateuml dhe kaneuml pasur mundeumlsi ti shohin frutet e tyre peumlr 23 vite
Kjo situateuml ishte gjetur neuml kundeumlrshtim me teuml drejtat e njeriut dhe peumlr keumlteuml arsye nuk pati njeuml
vendimmarrje 2 vjeccedilare teuml AKKP sepse vendimmarrja e agjenciseuml ccedildo diteuml do teuml ishte neuml
kundeumlrshtim me teuml drejta te njeriut Deri sa u krijua mekanizmi i ri i cili ne besojmeuml qeuml eumlshteuml
efektiv dhe neuml peumlrputhje me teuml drejtat e njeriu ldquo
33 Ajo qeuml ne e kemi teuml veumlshtireuml teuml kuptojmeuml nga ky qeumlndrim i subjektit teuml interesuar
eumlshteuml se shteti nuk ka beumlreuml peumlrpjekje teuml parashikojeuml se sa prona janeuml teuml kthyeshme neuml teumlreumlsi pra sa
eumlshteuml numri i objekteve ose tokave livadheve dhe pyjeve qeuml mund teuml kthehen neuml formeuml fizike pa
pasur nevojeuml trsquoi fuseuml pronareumlt e tyre neuml skemeuml kompensimi Pra pamundeumlsia e shtetit peumlr teuml beumlreuml
njeuml inventar teuml pronave teuml sekuestruara ose shproneumlsuara qeuml ndodhen ende teuml lira ose
potencialisht teuml mundura peumlr trsquoiu kthyer pronarit ka ccediluar neuml parashikimin e metodologjiseuml seuml
kompensimit megjitheumlse ka meumlnyra teuml tjera jo veteumlm meuml efektive peumlr pronarin i cili do teuml ishte
meuml i keumlnaqur teuml kishte proneumln e tij sesa njeuml vlereuml teuml kompensuar por do teuml ishte me meuml pak kosto
peumlr shtetin dhe taksapaguesit shqiptareuml teuml cileumlt deri tani po paguajneuml tepeumlr peumlr paafteumlsineuml e shtetit
peumlr teuml zgjidhur keumlteuml problem
34 Duke iu referuar testit teuml proporcionalitetit neuml keumlteuml kufizim qeuml beumln ligji teuml drejteumls seuml
proneumls kjo skemeuml nuk e kalon me sukses ateuml pasi nuk ka asnjeuml arsye legjitime qeuml justifikon keumlteuml
zgjidhje Shteti nuk duhet teuml zgjedheuml rrugeumln dhe metodeumln meuml teuml thjeshteuml ose meuml teuml lehteuml ldquopeumlr teuml
peumlrfunduar procesin e trajtimit teuml proneumlsrdquo siccedil e ka qeumlllimin ky ligj por duhet realisht teuml beumljeuml
peumlrpjekje teuml realizojeuml de facto teuml drejteumln e proneumls seuml pronareumlve teuml shproneumlsuar padrejteumlsisht si dhe
teuml uleuml sa meuml shumeuml fatureumln financiare teuml taksapaguesve Shteti duhet teuml peumlrdoreuml mjetin meuml teuml
peumlrshtatsheumlm dhe qeuml garanton ndeumlrhyrje sa meuml teuml vogeumll neuml teuml drejtat kushtetuese dhe jo mjetin meuml
teuml reumlndeuml por qeuml arrin qeumlllimin meuml shpejteuml pa u kujdesur peumlr shkeljet qeuml shkakton neuml teuml drejtat e
subjekteve qeuml preken prej saj
39
35 Gjykata ka theksuar se njeuml kusht tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi gjateuml
ndeumlrhyrjes neuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml eumlshteuml edhe respektimi i raportit teuml drejteuml midis
ndeumlrhyrjes dhe gjendjessituateumls qeuml e ka diktuar ateuml Ky kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml
evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml njeuml situateuml konkrete
Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete
teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml keumlrkohet teuml arrihen Gjithashtu Gjykata neuml
jurisprudenceuml teuml vazhdueshme ka mbajtur qeumlndrimin se parimi i proporcionalitetit neumlnkupton qeuml
ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit peumlr kufizimin e njeuml teuml drejte ose lirie teuml caktuar teuml beumlhet me mjete teuml
peumlrshtatshme qeuml i peumlrgjigjen drejt qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet Peumlrveccedil keumlsaj peumlrdorimi i keumltyre
mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml arrihet me mjete teuml
tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve meuml pak teuml deumlmshme
peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml kufizimit me gjendjen qeuml
e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml dobishmeumlriseuml dhe teuml
proporcionalitetit Respektimi i keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast
konkret duke ballafaquar interesin publik qeuml dikton kufizimin me teuml drejtat qeuml kufizohen Neuml
keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit
keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen
kufizimit (Vendimi nr2 dateuml 18022013 i Gjykateumls Kushtetuese)
36 Ligji parashikon krijimin e Fondit teuml Tokeumls (neni 53 dhe 12) i cili do teuml peumlrbeumlhet
nga fondi fizik i pronave neuml ccedildo qark sipeumlrfaqet e lira neuml territoret informale dhe sipeumlrfaqe teuml
tjera (e papeumlrcaktuar) Peumlrderisa do teuml krijohet njeuml Fond i tilleuml lind pyetja se peumlrse Keumlshilli i
Ministrave nuk ka beumlreuml njeuml studim se cilat nga keumlto toka teuml lira mund teuml kthehet neuml formeuml fizike
pronareumlve pa qeneuml nevoja teuml trajtohen si fond peumlr teuml gjitheuml pronareumlt ose veteumlm si potencialisht e
mundur pasi nuk ka njeuml peumlrcaktim se sa do teuml jeteuml ky fond dhe si krijohet
37 Neni 12 eumlshteuml i papeumlrcaktuesheumlm pasi teuml thuash se fondi i tokeumls peumlr kompensim do teuml
krijohet nga sipeumlrfaqet e mbetura teuml lira nga ndeumlrtimet informale eumlshteuml nonsens sepse pronari
legjitim duhet teuml preseuml ccedilfareuml mbetet e lireuml nga ndeumlrtuesit e paligjsheumlm ose zaptuesit numri dhe
peumlrqindja e teuml cileumlve ende eumlshteuml e papeumlrcaktuar derisa teuml krijohet fondi i tokeumls peumlr trsquoi kompensuar
pronareumlt legjitimeuml Neumlse qeveria kishte peumlr qeumlllim teuml krijojeuml fond teuml tokeumls peumlr kompensimin e
pronareumlve mund teuml kishte pezulluar procesin e legalizimit deri neuml kryerjen peumlrfundimtare teuml
procesit teuml kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave aty ku mendohet se ka mjaftuesheumlm tokeuml peumlr
trsquou kthyer pronareumlve Neuml keumlteuml meumlnyreuml shteti do teuml kursente nga fondi financiar dhe toka nuk do
40
teuml jepej me ccedilmim simbolik siccedil peumlrfitohet tani nga teuml paligjshmit Edhe taksapaguesit shqiptareuml do
teuml ishin meuml teuml keumlnaqur me uljen e barreumls financiare qeuml do trsquou duhet teuml paguajneuml peumlr dekadat neuml
vazhdim Edhe neuml vlereumlsimin e Komitetit teuml Ministrave lidhur me ekzekutimin e vendimit
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml neuml pg31 eumlshteuml theksuar se megjitheuml peumlrpjekjet pozitive teuml
qeveriseuml shqiptare peumlr teuml peumlrmbushur detyrimet e veumlna nga GJEDNJ ldquodisa paqarteumlsi duken se
kaneuml mbetur lidhur me paditeuml qeuml janeuml neuml shqyrtim aktualisht ose atyre qeuml mund teuml kundeumlrshtojneuml
njeumlra-tjetreumln Do teuml kishte qeneuml e dobishme neumlse autoritetet do teuml siguronin meuml shumeuml
informacion teuml detajuar se si keumlto fatura do teuml ndikonin neuml fondin e peumlrgjithsheumlm teuml kompensimit
dhe neuml peumlrcaktimin e Fondit teuml Tokeumlsrdquo Meuml tej neuml pg45 thuhet ldquoMund teuml ekzistojeuml rreziku peumlr
diskriminim midis subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cileumlve iu eumlshteuml kthyer prona fizikisht dhe atyre
qeuml do teuml kompensohen Peumlr keumlteuml eumlshteuml e nevojshme teuml shpjegohet se peumlrse qeveria ka beumlreuml keumlteuml
zgjedhje preferenciale me projektligjin neuml meumlnyreuml qeuml teuml vlereumlsohet skema e re e kompensimit neuml
peumlrputhje me standardet e vendosura nga GJEDNJrdquo Peumlrgjigja e qeveriseuml shqiptare lidhur me
keumlteuml ka qeneuml ldquopeumlr teuml hequr ccedildo mundeumlsi diskriminimi nuk eumlshteuml parashikuar kthimi por veteumlm
kompensimi peumlr teuml gjitheuml teuml shproneumlsuarit()rdquo (po aty)
38 Argumenti i dheumlneuml nga Keumlshilli i Ministrave se nuk ka pasur njeuml skemeuml
peumlrfundimtare peumlr kompensimin dhe si e tilleuml ajo mund teuml ndryshojeuml neuml ccedildo koheuml neuml meumlnyreuml teuml
papritur nga qeveriaparlamenti nuk na duket e bazuar Ccedildo parashikim ligjor peumlr sa koheuml
zbatohet dhe eumlshteuml neuml fuqi prezumohet se eumlshteuml e qeumlndrueshme Ndryshimi i papritur i
parashikimeve peumlr teuml njeumljteumlt subjekte dhe me pasoja peumlrkeqeumlsuese pa dheumlneuml argumente
kushtetuese peumlrbeumln cenim teuml siguriseuml juridike dhe diskriminim midis subjekteve teuml seuml njeumljteumls
kategori Keumlto parime kushtetuese nuk mund teuml cenohen veteumlm me argumentin se rritet fatura
financiare kur ky proces tashmeuml ka vite qeuml ka filluar dhe peumlr meuml se 20 vjet ka pasur njeuml skemeuml
tjeteumlr qeuml ndryshon teumlreumlsisht duke mosrespektuar aspak teuml drejteumln e pronareumlve por veteumlm
sipeumlrfaqeumlsisht detyrimin e shtetit peumlr teuml ldquombyllurrdquo ccedileumlshtjen e pronave Ky argument i peumlrdorur
vazhdimisht nga Keumlshilli i Ministrave nuk mendojmeuml se eumlshteuml argument i nivelit kushtetues qeuml
justifikon cenimin e vazhduesheumlm teuml seuml drejteumls seuml proneumls
39 Nisur nga sa meuml lart jemi teuml qeumlndrimit se parimi i siguriseuml juridike eumlshteuml prekur nga
rregullimi i ri dhe ndeumlrhyrja e beumlreuml nuk respekton kriteret kushtetuese peumlr keumlteuml qeumlllim teuml
parashikuara nga neni 171 i Kushtetuteumls konkretisht mbrojtjen e interesit publik vendosjen e
njeuml raporti teuml drejteuml midis seuml drejteumls seuml cenuar dhe qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet neumlpeumlrmjet
ndeumlrhyrjes legjislative si dhe ruajtjen e thelbit teuml seuml drejteumls seuml proneumls
41
B Peumlr pretendimin e cenimit teuml baraziseuml para ligjit
40 Keumlrkuesit kaneuml argumentuar se skema e kompensimit teuml parashikuar nga ligji bie
ndesh me parimin e baraziseuml para ligjit pasi trajton neuml meumlnyreuml teuml ndryshme teuml njeumljteumln kategori
pronareumlsh duke i vendosur ata qeuml presin teuml kompensohen neuml poziteuml meuml pak teuml favorshme se ata qeuml
u kompensuan para hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Gjithashtu vendimet e formeumls seuml prereuml peumlrfshi
edhe vendimet e dheumlna nga GJEDNJ do teuml vlereumlsohen sipas njeuml skeme meuml pak teuml favorshme sesa
vendimet e ekzekutuara para hyrjes neuml fuqi teuml ligjit megjitheumlse janeuml teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose vlereuml
totale
41 Pyetjes seuml beumlreuml nga Gjykata gjateuml seanceumls gjyqeumlsore neumlse skema e zgjedhur krijon
pabarazi subjekti i interesuar Keumlshilli i Ministrave iu peumlrgjigj negativisht Sipas tij ligji beumln njeuml
trajtim teuml barabarteuml jo veteumlm midis ish pronareumlve por edhe midis tyre dhe pronareumlve teuml soteumlm
Pra referuar keumltij qeumlndrimi neuml qofteuml se shteti aplikon keumlto kritere peumlr teuml shproneumlsuar sot peumlr
interes publik do teuml aplikojeuml teuml njeumljtat kritere peumlr ateuml shproneumlsim qeuml ka ndodhur 70 vjet meuml pareuml
42 Siccedil u tha meuml lart qeumlllimi i ligjit objekt shqyrtimi eumlshteuml ldquob) rregullimi dhe
shpeumlrblimi i drejteuml i kompensimit teuml proneumls ekzekutimi i vendimeve peumlrfundimtare teuml
kompensimit si dhe peumlrfundimi i procesit teuml kompensimitrdquo Pra rregullimi i ccedileumlshtjeve teuml
shproneumlsimit qeuml ndodhin sot nuk peumlrfshihet nga ky ligj dhe jo veteumlm kaq por sot nuk eumlshteuml e
mundur teuml krahasohet vlera e proneumls qeuml ka neuml treg me ateuml qeuml ka pasur para 70 vjeteumlve
43 Ne mendojmeuml se ligji cenon barazineuml e shtetasve para ligjit duke bere trajtim teuml
diferencuar midis pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim kthimi ose kompensimi teuml marreuml para hyrjes neuml
fuqi teuml keumltij ligji por ende teuml paekzekutuar dhe pronareumlve qeuml kaneuml arritur ta ekzekutojneuml vendimin
e kthimit ose kompensimit teuml marreuml neuml teuml njeumljteumln koheuml Neumlse keumlrkuesve u janeuml kthyer pronat teuml
cilat sipas ligjit 13315 cileumlsohen si brenda fusheumls seuml zbatimit teuml neneve 23 24 25 ata nuk mund
teuml ankohen peumlr zvarritje teuml procesit teuml ekzekutimit teuml vendimit por brenda 90 diteumlve nga hyrja e
ligjit neuml fuqi duhet teuml heqin doreuml nga certifikatat e proneumls dhe teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml saj
sigurisht sipas kritereve teuml peumlrfitimeve teuml zbritshme Ndryshe shteti e ccedilliron veten nga detyrimi
peumlr zbatimin teuml vendimeve neuml fjaleuml Neumlpeumlrmjet keumlsaj formule ligji vendos neuml pozita teuml
pabarabarta pronareumlt qeuml aplikojneuml sot dhe ata qeuml e kaneuml peumlrfituar me vendime teuml meumlparshme por
nuk kaneuml arritur ta posedojneuml ose ta ekzekutojneuml ateuml duke i privuar ata neuml meumlnyreuml arbitrare nga e
drejta e proneumls Prandaj mendojmeuml se ligji bie ndesh edhe me parimin e baraziseuml seuml shtetasve
para ligjit
44 Peumlr teuml gjitha keumlto arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se Gjykata duhej teuml kishte shpallur si
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi dhe jo veteumlm pjeseuml teuml tij pasi fryma dhe qeumlllimi i tij real nuk i
42
peumlrgjigjet keumlrkesave kushtetuese teuml parashikuar neuml nenet 41 42 dhe 17 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 1
teuml Protokollit Nr1 teuml KEDNJ-seuml si dhe praktikeumls seuml vazhdueshme teuml GJEDNJ-seuml dhe Gjykateumls
Kushtetuese
Aneumltareuml Gani Dizdari Vladimir Kristo
12
vendosura nga neni 17 i Kushtetuteumls i cili eumlshteuml testi qeuml duhet teuml gjejeuml zbatim neuml ccedildo ndeumlrhyrje
neuml teuml drejtat dhe liriteuml themelore teuml individit sipas praktikeumls seuml konsoliduar teuml Gjykateumls Arsyeja
peumlr keumlteuml eumlshteuml fakti se ligji parashikon njeuml meumlnyreuml teuml re vlereumlsimi peumlr kompensimin e pronave
skemeuml e cila sipas keumlrkuesve rezulton neuml njeuml vlereuml meuml teuml uleumlt kompensimi se sa parashikonte
ligji i meumlparsheumlm peumlr keumlteuml qeumlllim
27 Konkretisht Gjykata do teuml ndalet neuml analizeumln neumlse ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit neuml
rregullimin e ccedileumlshtjes seuml kthimit dhe kompensimit teuml pronave ish-pronareumlve ka respektuar ose jo
parimin e siguriseuml juridike dhe parashikueshmeumlriseuml seuml legjislacionit sipas standardeve teuml
vendosura nga kjo Gjykateuml dhe GJEDNJ-ja
28 Referuar nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve
pra detyrimi peumlr parashikimin e ndeumlrhyrjeve me ligj neuml kuptimin formal rezulton teuml jeteuml i
respektuar pasi ndeumlrhyrja eumlshteuml beumlreuml neumlpeumlrmjet njeuml ligji teuml miratuar nga Kuvendi sipas
procedurave teuml parashikuara peumlr keumlteuml qeumlllim
29 Kriteri i dyteuml neuml radheuml peumlr trsquou vlereumlsuar eumlshteuml ekzistenca e interesit publik Koncepti
kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata
eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para
saj Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceumln e saj se si parimi i siguriseuml juridike nuk eumlshteuml absolut
dhe mund teuml kufizohet neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i
teuml cilit do teuml sillte pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml
radhiten neuml meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml
justifikojneuml ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml
aspektin e kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml
marreuml nga ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet rast pas rasti
nga Gjykata (Shih vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
30 Gjykata rithekson se neni 41 i Kushtetuteumls seuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml dhe neni 1 i
Protokollit Nr1 teuml Konventeumls Evropiane peumlr teuml Drejtat e Njeriut parashikojneuml mundeumlsineuml e
shpeumlrblimit teuml drejteuml neuml caktimin e maseumls dhe teuml meumlnyreumls seuml deumlmshpeumlrblimit duke i leumlneuml kufijteuml e
tij neuml diskrecion teuml ligjveumlneumlsit Shteti ka njeuml hapeumlsireuml teuml gjereuml vlereumlsimi peumlr arsye se ai njeh
gjendjen dhe raportet shoqeumlrore meuml mireuml se ccedildo individ dhe veteumlm ai ka neuml dispozicion mjetet
ligjore peumlr trsquoi peumlrmireumlsuar ato Objektivat legjitim teuml interesit publik si ato qeuml ndiqen neuml kuadrin e
masave teuml reformeumls ekonomike ose masat e hartuara peumlr teuml arritur drejteumlsi meuml teuml madhe
shoqeumlrore mund teuml keumlrkojneuml njeuml rimbursim meuml teuml vogeumll se vlera e ploteuml e tregutrdquo (Shih vendimin
nr302015 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
13
31 Ccedileumlshtja konkrete qeuml eumlshteuml shtruar peumlr shqyrtim para keumlsaj Gjykate lidhet me
kompensimin fizik dhe financiar teuml ish-pronareumlve teuml shproneumlsuar gjateuml regjimit komunist neuml
Shqipeumlri peumlr teuml cileumln kjo Gjykateuml ka mbajtur qeumlndrim edhe meuml pareuml peumlr sa i takon standardeve
dhe kritereve qeuml duhen respektuar nga ligjveumlneumlsi neuml realizimin e detyrimit teuml shtetit peumlr teuml
riparuar teuml drejteumln e proneumls teuml shkelur Gjykata ka vlereumlsuar neuml praktikeumln e saj se ligjveumlneumlsi ka
hapeumlsireumln e tij teuml vlereumlsimit peumlr teuml rregulluar ccedileumlshtjen e kompensimit teuml pronave teuml shteteumlzuara ose
konfiskuara gjateuml regjimit komunist Neuml keumlteuml kuadeumlr Gjykata ka njohur teuml drejteumln e ligjveumlneumlsit teuml
kufizojeuml hapeumlsireumln e geumlzimit dhe teuml disponimit teuml proneumls private nga shtetasit peumlr arsye teuml
ekzistenceumls seuml interesit publik Me qeumlllim qeuml njeuml ndeumlrhyrje e tilleuml ndaj teuml drejteumls seuml proneumls teuml jeteuml
e justifikuar eumlshteuml e domosdoshme qeuml teuml ekzistojeuml edhe njeuml marreumldheumlnie peumlrpjestimore midis
mjeteve teuml peumlrdorura dhe synimit qeuml keumlrkohet teuml realizohet Mbi keumlteuml bazeuml sistemi ligjor duhet teuml
peumlrmbajeuml njeuml seumlreuml garancish procedurale peumlr teuml siguruar qeuml ndikimi i tij mbi teuml drejteumln e proneumls teuml
mos jeteuml arbitrar dhe as i paparashikuesheumlm (Shih vendimin nr25 dateuml 28042016 teuml Gjykateumls
Kushtetuese)
32 Lidhur me kriterin tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi neuml vendosjen e kufizimit
peumlrpjestimin e drejteuml midis ndeumlrhyrjes dhe gjendjen qeuml e dikton ateuml Gjykata ka vlereumlsuar se ky
kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml
njeuml situateuml konkrete Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon
ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml
meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml ndiqen Peumlrveccedil keumlsaj
peumlrdorimi i keumltyre mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml
arrihet me mjete teuml tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve
meuml pak teuml deumlmshme peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml
kufizimit me gjendjen qeuml e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml
dobishmeumlriseuml dhe proporcionalitetit neuml kuptimin strikt teuml kufizimeve teuml imponuara Respektimi i
keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast konkret duke ballafaquar interesin
publik qeuml dikton kufizimin me ato teuml drejta qeuml i neumlnshtrohen kufizimit si dhe duke vlereumlsuar
edhe meumlnyreumln e kufizimit Neuml keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml
kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe
lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen kufizimit (shih vendimet nr25 dateuml 28042014 nr4 dateuml
2322011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
33 Neuml ccedileumlshtjen konkrete referuar edhe parashtrimeve teuml subjekteve teuml interesuara
interesi publik i identifikuesheumlm eumlshteuml zgjidhja e ccedileumlshtjes seuml pronave me njeuml kosto financiare dhe
14
koheumlzgjatje sa meuml teuml arsyeshme si dhe vendosja e paqes sociale midis kategorive teuml ndryshme
sociale qeuml prek kjo ccedileumlshtje e cila ka mbetur e pazgjidhur prej 25 vjeteumlsh
34 Gjykata vlereumlson se ka njeuml interes publik i cili duhet teuml vlereumlsohet si i reumlndeumlsisheumlm
deri neuml ateuml maseuml sa teuml justifikojeuml ndeumlrhyrjen e ligjveumlneumlsit Referuar edhe opinionit amicus curia teuml
Komisionit teuml Venecias Shtetet geumlzojneuml njeuml hapeumlsireuml teuml gjereuml vlereumlsimi neuml peumlrcaktimin e asaj ccedilka
eumlshteuml neuml interesin e publikut veccedilaneumlrisht peumlr sa i takon nenit 1 teuml Protokollit nr1 dhe gjateuml
implementimit teuml politikave sociale dhe ekonomike Ajo ccedilka nuk peumlrmbush keumlrkesat e interesit
publik eumlshteuml veteumlm privimi i proneumlsiseuml qeuml eumlshteuml haptazi i pabazuar GJEDNJ-ja pranon se ldquopeumlr
shkak teuml njohjes seuml sakteuml teuml shoqeumlrive teuml tyre dhe nevojave qeuml ato kaneuml neuml parim autoritetet
kombeumltare mund ta vlereumlsojneuml meuml mireuml sesa gjyqtari ndeumlrkombeumltar ateuml ccedilka eumlshteuml ldquoneuml interes teuml
publikutrdquo [hellip] Peumlr keumlteuml arsye u takon autoriteteve kombeumltare teuml beumljneuml vlereumlsimin fillestar lidhur me
ekzistenceumln e njeuml problemi qeuml shqeteumlson publikun duke garantuar marrjen e masave qeuml do teuml
zbatohen neuml fusheumln e ushtrimit teuml seuml drejteumls seuml proneumlsiseuml duke peumlrfshireuml privimin dhe kthimin e
proneumls Keumltu [hellip] autoritetet kombeumltare geumlzojneuml respektivisht njeuml hapeumlsireuml teuml caktuar vlereumlsimirdquo
(Shih ccedileumlshtjet Maria Atanasiu dhe Teuml tjereumlt kRumaniseuml op cit sect166 Shih gjithashtu Kopeckyacute k
Sllovakiseuml [GC] op cit sect37)
35 Po keumlshtu referuar edhe qeumlndrimit doktrinar teuml shprehur neuml opinionet e dheumlna nga
Komisioni i Venecias peumlr keumlteuml ccedileumlshtje rezulton se nuk mund teuml vendosen detyrime peumlr
kompensimin teumlreumlsor teuml proneumls seuml shproneumlsuar apo teuml shteteumlzuar nga regjimet qeuml nuk kaneuml
respektuar standardet minimale teuml teuml drejtave teuml njeriut dhe se rivendosja e ploteuml e teuml drejtave teuml
meumlparshme teuml proneumlsiseuml do teuml ishte neuml kundeumlrshtim me vet parimin e baraziseuml (Shih Opinion mbi
projektligjin ldquoPeumlr kthimin dhe kompensimin e proneumlsrdquo teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo miratuar
nga Komisioni i Venecias neuml Seanceumln e 58 Plenare Venecia 12-13 Mars 2004)
36 Gjithashtu edhe neuml opinionin peumlr vlereumlsimin e ligjit nr1332015 bazuar neuml keumlrkeseumln
e paraqitur peumlr amicus curia nga Gjykata Komisioni i Venecias eumlshteuml shprehur ldquo duke marreuml
parasysh situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi peumlr
ish-pronareumlt gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml parashikuara neuml nenin 1 teuml
Protokol l i t nr 1 teuml K EDNJ-seuml Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml ish-pronareumlverdquo (Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias miratuar neuml Seanceumln e
108-teuml Plenare Venecia 14-15 Tetor 2016)
15
37 Nisur nga sa meuml lart Gjykata do teuml ndalet neuml vlereumlsimin e nenit 6 teuml ligjit objekt
shqyrtimi Kjo dispoziteuml neuml pikat 1 dhe 2 ka parashikuar metodologjineuml e vlereumlsimit financiar teuml
vendimeve peumlrfundimtare peumlr kthimin dhe kompensimin e proneumls duke peumlrcaktuar
ldquoa) prona e njohur peumlr kompensim vlereumlsohet neuml bazeuml teuml zeumlrit kadastral qeuml ka pasur neuml
koheumln e shproneumlsimit
b) prona e kthyer vlereumlsohet duke e peumlrcaktuar ateuml nga diferenca qeuml do teuml rezultojeuml midis
vlereumls seuml saj sipas zeumlrit kadastral aktual dhe vlereumls seuml keumlsaj prone sipas zeumlrit kadastral neuml
koheumln e shproneumlsimit
2 Vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml teuml njohur veteumlm teuml drejteumln e kompensimit vlereumlsohen
financiarisht sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur prona neuml koheumln e shproneumlsimit sipas shkronjeumls
ldquoardquo teuml pikeumls 1 teuml keumltij nenirdquo
38 Gjykata veumlren se neuml peumlrmbajtjen e pikave 1 dhe 2 teuml nenit 6 teuml ligjit nr1332015 janeuml
materializuar parimet kryesore teuml formuleumls seuml kompensimit Pjesa tjeteumlr e nenit 6 rregullon situata
teuml veccedilanta si pjeseuml e metodologjiseuml seuml kompensimit gjejneuml zgjidhje edhe neuml dispozita teuml tjera teuml
ligjit
39 Meuml tej neni 6 neuml pikeumln 3 parashikon ldquoNeuml rastet kur subjektet e shproneumlsuara kaneuml
peumlrfituar me vendim kthimi dhe kompensimi diferenca e llogaritur sipas shkronjeumls ldquobrdquo teuml pikeumls
1 zbritet nga vlereumlsimi i proneumls seuml njohur peumlr kompensim e llogaritur sipas shkronjeumls ldquoardquo teuml
pikeumls 1 teuml keumltij nenirdquo Ndeumlrsa pika 5 e ligjit parashikon ldquoNeuml rast se ATP-ja merr vendim peumlr
njohje dhe kompensim fizik neuml proneumln e subjektit prona vlereumlsohet sipas pikeumls 1 teuml keumltij neni
Kur nga ky vlereumlsim rezulton se subjekti peumlrfiton njeuml proneuml qeuml ka vlereuml meuml teuml larteuml sesa prona qeuml
ka pasur neuml momentin e shproneumlsimit ateumlhereuml subjektit i kompensohet fizikisht sipeumlrfaqja qeuml i
korrespondon vlereumlsimit dhe pjesa tjeteumlr e proneumls kalon neuml fondin e tokeumls me vendim teuml ATP-seumlrdquo
40 Gjykata vlereumlson se keumlto dy pika sipas peumlrmbajtjes seuml tyre teuml ccedilojneuml neuml peumlrfundimin se
ato janeuml konceptuar si njeuml shproneumlsim i ri duke qeneuml se parashikojneuml rivlereumlsimin e pronave teuml
kthyera ose teuml kompensuara meuml pareuml Neuml keumlteuml keumlndveumlshtrim keumlto dy dispozita krijojneuml probleme
lidhur me sigurineuml juridike konkretisht peumlrsa i takon paqarteumlsiseuml dhe paparashikueshmeumlriseuml seuml
legjislacionit
41 Gjykata ashtu siccedil u shpreh meuml lart rithekson se siguria juridike si koncept kushtetues
peumlrfshin qarteumlsineuml kuptueshmeumlrineuml dhe qeumlndrueshmeumlrineuml e sistemit normativ Gjithashtu
GJEDNJ neuml vendimin Manushaqe Puto dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml duke peumlrkufizuar
elementeumlt qeuml lidhen me qarteumlsineuml e ligjit neuml procesin e hartimit teuml legjislacionit e veuml theksin tek
parashikueshmeumlria qarteumlsia dhe transparenca neuml vendimmarrje si parime kryesore teuml seuml drejteumls
16
dhe njeuml nga qeumlllimet e njeuml ligji (Shih ccedileumlshtjen Manushaqe Puto dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml
Vendim dateuml 31 Korrik 2012 sectsect 114) Ky qeumlndrim eumlshteuml mbajtur nga GJEDNJ-ja edhe neuml
ccedileumlshtjen Sabanchiyeva dhe teuml tjereuml kundeumlr Rusiseuml ku midis teuml tjerave thekson se
parashikueshmeumlria dhe qarteumlsia e akteve ligjore dhe neuml veccedilanti natyra automatike e rregullit
paqarteumlsia e pretenduar e disa prej koncepteve teuml tij dhe mungesa e shqyrtimit gjyqeumlsor janeuml teuml
lidhura ngushteuml me parimin e proporcionalitetit (Shih ccedileumlshtjet TP dhe KM kundeumlr Mbreteumlriseuml seuml
Bashkuar nr 2894595 sect 72 dhe Chapman kundeumlr Mbreteumlriseuml seuml Bashkuar nr 2723895 sect 92
ECHR 2001-I)
42 Gjykata vlereumlson se neni 6 i ligjit objekt shqyrtimi duhet pareuml i lidhur edhe me nenet e
tjera teuml ligjit konkretisht me nenet 13 14 20 21 24 26 dhe 31 Neuml keumlteuml kontekst ligjveumlneumlsi
duhet teuml mbajeuml parasysh se deri neuml ccedilfareuml mase kompensimi fizik i parashikuar neuml nenin 6 pika 3
dhe 5 ploteumlsohet nga nenet e tjera teuml ligjit peumlr teuml mos pasur mbivendosje ose peumlrplasje midis
dispozitave teuml ligjit Parashikimi i rregullimeve teuml peumlrseumlritura dhe teuml pakoordinuara midis tyre neuml
thelbin dhe pasojat qeuml ato sjellin krijojneuml paqarteumlsi dhe peumlr rrjedhojeuml cenojneuml parimin e siguriseuml
juridike Neuml keumlto kushte Gjykata ccedilmon se peumlrmbajtja e pikave 3 dhe 5 teuml nenit 6 teuml ligjit
1332015 nuk eumlshteuml neuml pajtim me parimin e siguriseuml juridike pasi peumlrllogaritja e sipeumlrfaqes seuml
peumlrfituar dhe asaj qeuml do teuml zbritet ose shtohet sipas formuleumls seuml parashikuar neuml pikeumln 1 teuml nenit 6
eumlshteuml e paqarteuml dhe krijon konfuzion neuml zbatim sa i takon pritshmeumlrive teuml shtetasve
43 Gjykata vlereumlson se peumlr sa u peumlrket dispozitave teuml tjera teuml kundeumlrshtuara prej
keumlrkuesve ato parashikojneuml forma teuml ndryshme teuml kompensimit teuml cilat synojneuml teuml vendosin njeuml
ekuilibeumlr teuml drejteuml ndeumlrmjet interesave teuml ndrysheumlm Referuar edhe opinionit amicus curia peumlr
keumlteuml ccedileumlshtje Komisioni i Venecias ka vlereumlsuar se peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml peumlrcaktojneuml
kthimin apo kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me vlereuml monetare nuk eumlshteuml e qarteuml se
deri neuml ccedilfareuml mase ngrihet ccedileumlshtja e pritshmeumlriseuml legjitime Relacioni shpjegues i ligjit
nr1332015 argumenton se nuk eumlshteuml hartuar asnjeumlhereuml ndonjeuml skemeuml peumlrfundimtare
kompensimi me njeuml shifeumlr konkrete kompensimi e cila do teuml krijonte njeuml ldquopritshmeumlri legjitimerdquo
Peumlr sa u peumlrket individeumlve qeuml ende nuk kaneuml marreuml njeuml vendim teuml formeumls seuml prereuml nga organet
administrative apo gjyqeumlsore i cili u njeh atyre teuml drejteumln e kthimit apo kompensimit teuml proneumls
qeveria shqiptare i referohet ccedileumlshtjes Bici kundeumlr Shqipeumlriseuml peumlr teuml justifikuar se keumlta individeuml
apo entitete nuk janeuml pronareuml dhe nuk kaneuml krijuar pritshmeumlri legjitime pasi e drejta e tyre nuk
eumlshteuml njohur neuml nivel kombeumltar
44 Gjykata thekson se skema e re e kompensimit e adoptuar neuml ligjin nr1332015 ka
ndryshuar metodeumln e vlereumlsimit Elementi kryesor i vlereumlsimit teuml kompensimit financiar eumlshteuml vlera e
17
proneumls sipas zeumlrit kadastral qeuml ajo ka pasur neuml koheumln e shproneumlsimit Kjo metodeuml eumlshteuml e ndryshme
nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe mund teuml rezultojeuml neuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ligjet e
meumlparshme (ligjet peumlr pronat teuml viteve 1993 2004 dhe 2006) parashikonin njeuml skemeuml meuml teuml larteuml
kompensimi se sa ajo e parashikuar nga ligji nr1332015 (Ramadhi e teuml tjereumlt k Shqipeumlriseuml no
3822202 sectsect 24 - 30 13 neumlntor 2007 Manushaqe Puto e teuml tjereumlt k Shqipeumlriseuml op cit sect 25-
26) Keumlshtu mund teuml thuhet se ligjet e meumlparshme kaneuml krijuar pritshmeumlri peumlr marrjen e
kompensimeve ekuivalente me vlereumln e tregut teuml proneumls neuml momentin e marrjes seuml vendimit peumlr
kompensimin Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e kompensimit nuk mund teuml cileumlsohet si shproneumlsim formal
ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si njeuml ldquondeumlrhyrje tjeteumlrrdquo e cila eumlshteuml njeuml dispoziteuml gjitheumlpeumlrfshireumlse
e parashikuar neuml nenin 1 teuml Protokollit nr1 keumlrkon qeuml ccedildo ndeumlrhyrje e beumlreuml nga autoritetet publike
neuml teuml drejteumln e geumlzimit paqeumlsor teuml pasuriseuml duhet teuml jeteuml e ligjshme (Shih ish-Mbreti i Greqiseuml dhe
teuml tjereumlt k Greqiseuml [GC] nr 2570194 sect 79 ECHR 2000-XII dhe Latridis k Greqiseuml [GC] nr
3110796 sect 58 ECHR 1999-II) Parimi i ligjshmeumlriseuml presupozon gjithashtu se dispozitat e
zbatueshme teuml legjislacionit teuml brendsheumlm duhet teuml jeneuml mjaftuesheumlm teuml qarta dhe teuml
aksesueshme dhe qeuml zbatimi i tyre teuml jeteuml i parashikuesheumlm Duke marreuml parasysh situateumln
specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i parashikuar nga ligji
nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi peumlr ish-pronareumlt
gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml parashikuara neuml nenin 1 teuml Pro tokol l i t
n r 1 teuml GJEDNJ-seuml
45 Gjykata lidhur me dispozitat qeuml parashikojneuml qeuml vendimet gjyqeumlsore ose administrative
teuml formeumls seuml prereuml teuml cilat parashikojneuml dheumlnien e njeuml mase teuml caktuar kompensimi por qeuml ende
nuk janeuml ekzekutuar vlereumlson se ato ngreneuml ccedileumlshtjen e ldquopritshmeumlriseuml legjitimerdquo por sipas ligjit nuk
do trsquoi neumlnshtrohen rivlereumlsimit Prandaj peumlr keumlto raste nuk mund teuml thuhet se ka ldquondeumlrhyrjerdquo neuml
kuptim teuml nenit 1 teuml Protokollit nr 1 teuml GJEDNJ-seuml peumlr sa koheuml keumlto vendime do teuml ekzekutohen
Peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml peumlrcaktojneuml kthimin ose kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me
vlereuml financiare skema e re e kompensimit e parashikuar nga ligji nr1332015 ndryshoi metodeumln e
vlereumlsimit e cila mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e
kompensimit nuk mund teuml cileumlsohet si shproneumlsim formal ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si
ldquondeumlrhyrje teuml tjerardquo sipas nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml GJEDNJ-seuml Megjithateuml Gjykata vlereumlson se
ekziston njeuml bazeuml ligjore mjaftuesheumlm e qarteuml dhe e detajuar peumlr ndeumlrhyrjen neuml keumlteuml ccedileumlshtje Po
ashtu siccedil u theksua meuml lart ndeumlrhyrja duket se ndjek njeuml qeumlllim legjitim pasi qeumlllimi i ligjit
nr1332015 eumlshteuml peumlrfundimi efektivisht i procesit teuml trajtimit teuml proneumls neumlpeumlrmjet njohjes dhe
kompensimit teuml saj brenda njeuml afati teuml arsyesheumlm (10 vjeccedilar)
18
46 Neuml situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi qeuml u
paguhet ish-pronareumlve gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml peumlrcaktuara neuml nenin 1
teuml Pro tokol l i t n r 1 teuml GJEDNJ Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml paguar peumlr ish-pronareumlt (Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias pg44)
47 Nisur edhe nga analiza e Komisionit teuml Venecias Gjykata vlereumlson se ligji objekt
shqyrtimi pavareumlsisht se parashikon njeuml metodologji teuml re vlereumlsimi peumlr kompensimin fizik dhe
financiar teuml ish pronareumlve e cila megjitheumlse rezulton neuml ndeumlrhyrje neuml teuml drejteumln e proneumls dhe
mund teuml mos u peumlrgjigjet pritshmeumlrive teuml subjekteve qeuml prek ligji rezulton se neuml teumlreumlsineuml e tij
respekton proporcionalitetin e ndeumlrhyrjes neuml teuml drejteumln e kompensimit teuml proneumls ish pronareumlve
dhe si e tilleuml eumlshteuml neuml respektim teuml nenit 1 teuml Protokollit 1 teuml KEDNJ-seuml
D Peumlr pretendimin e cenimit teuml seuml drejteumls seuml ankimit
48 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se ligji cenon teuml drejteumln e ankimit pasi duke parashikuar
veteumlm ankimin e vendimeve teuml ATP-seuml neuml Gjykateumln e Apelit praktikisht ka pamundeumlsuar
ankimin e vendimit gjyqeumlsor neuml njeuml gjykateuml neuml teuml larteuml duke qeneuml se vendimet e Gjykateumls seuml
Apelit janeuml vendime teuml formeumls seuml prereuml dhe peumlrfundimtare dhe Gjykata e Larteuml eumlshteuml gjykateuml e
ligjit dhe si e tilleuml nuk mund teuml investohet neuml fakte teuml ccedileumlshtjes Gjithashtu subjektet e
shproneumlsuara nuk mund teuml kundeumlrshtojneuml neuml gjykateuml metodologjineuml e vlereumlsimit pra meumlnyreumln se
si eumlshteuml vlereumlsuar prona e kompensuar por veteumlm vlefteumln financiare Neni 19 parashikon teuml
drejteumln e ankimit ndaj vendimit te ATP-seuml veteumlm peumlr vlereumln e kompensimit pra pronari nuk ka teuml
drejteuml teuml kundeumlrshtojeuml metodologjineuml ku bazohet vlereumlsimi Pra kufizimi i seuml drejteumls seuml ankimit
lidhet edhe me themelin e ankimit jo veteumlm me shkalleumln e gjykateumls ku ai shqyrtohet
49 Sipas parashtrimeve teuml subjekteve teuml interesuara ankimi neuml gjykateumln e apelit beumln teuml
mundur moszgjatjen e procedurave dhe mbylljen sa meuml teuml shpejteuml teuml procesit Shteti Shqiptar i ka
qeumlndruar asaj qeuml kjo gjykateuml dhe GJEDNJ-ja ka theumlneuml keumlto vendime janeuml kuazi gjyqeumlsore dhe
duhen ekzekutuar Nuk ka kompetenceuml asnjeuml organ administrativ trsquoi rishikojeuml ato prandaj nuk ka
njeuml rishikim por veteumlm njeuml ploteumlsim teuml vendimit Sipas Keumlshillit teuml Ministrave eumlshteuml konstatuar se
keumlto vendime nuk janeuml ekzekutuar asnjeumlhereuml sepse ato nuk kaneuml njeuml vlereuml teuml peumlrcaktuar qarteuml
Neumlse ato do teuml kishin njeuml vlereuml ekonomike apo financiare do teuml ishin ekzekutuar neumlpeumlrmjet
sistemit teuml zakonsheumlm Mosekzekutimi i vendimeve lidhet me mungeseumln e vlereumlsimit teuml tyre dhe
19
ky ka qeneuml njeuml proces i qeumlllimsheumlm peumlr teuml mos i ekzekutuar ato Keumlshtu qeuml sot ligji i ri u jep njeuml
vlereuml ekonomike neuml meumlnyreuml qeuml teuml ekzekutohen
50 Lidhur me keumlteuml pretendim Gjykata neuml praktikeuml teuml vazhdueshme ka vlereumlsuar se
kontrolli gjyqeumlsor ndaj akteve me karakter administrativ duke qeneuml shprehje e parimit teuml
kontrollit dhe balancimit teuml pushteteve e duke qeumlndruar neuml themel teuml pavareumlsiseuml seuml organeve ka
ndryshime thelbeumlsore nga kontrolli administrativ qeuml kryhet neuml rrugeuml hierarkike apo nga organe teuml
krijuara posaccedileumlrisht Dallimet qeumlndrojneuml krahas teuml tjerave neuml rrafshin procedural neuml kuptim qeuml
gjykatat neuml kontrollin e keumltyre akteve respektojneuml rregullat e parashikuara neuml legjislacionin
procedural dhe nuk mund teuml interferojneuml e as teuml adaptojneuml procedura administrative Gjykata e
vlereumlson keumlteuml pretendim neuml lidhje me teuml drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt ligjor neuml kuptim teuml nenit
42 teuml Kushtetuteumls E drejta peumlr trsquoiu drejtuar gjykateumls ndeumlr teuml tjera ka peumlr qeumlllim teuml garantojeuml
shtetasit nga ccedildo veprim qeuml u shkakton cenim teuml teuml drejtave teuml tyre pa peumlrjashtuar rastet kur
cenimi vjen nga ndonjeuml akt i administrateumls shteteumlrore Shteti i seuml drejteumls presupozon qeuml ccedildo
ndeumlrhyrje e autoriteteve ekzekutive neuml teuml drejtat e individit apo teuml personave juridikeuml duhet teuml jeteuml
objekt i njeuml kontrolli efektiv nga njeuml organ qeuml ofron garantimin e pavareumlsiseuml dhe paaneumlsiseuml gjateuml
procesit teuml shqyrtimit teuml procesit (shih vendimin nr10 dateuml 29022016 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
51 Neuml njeuml rast teuml ngjasheumlm Gjykata konstatoi se e drejta e ankimit gjyqeumlsor ndaj
vendimeve teuml njeuml organi administrativ duke parashikuar mjetin dhe afatin e ankimit ploteumlsonte
standardin kushtetues teuml seuml drejteumls seuml ankimit Peumlr rrjedhojeuml Gjykata ccedilmoi se parashikimi ligjor
ishte i mjaftuesheumlm peumlr teuml realizuar teuml drejteumln e ankimit gjyqeumlsor ndaj akteve administrative qeuml
nxjerr organi administrativ (Shih vendimin nr 25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
52 Neuml ccedileumlshtjen konkrete peumlr shqyrtim Gjykata vlereumlson se e drejta e ankimit e
parashikuar nga ligji nr 1332015 i ploteumlson kriteret peumlr teuml pasur njeuml kontroll gjyqeumlsor teuml akteve
teuml nxjerra nga organe administrative ose kuazi gjyqeumlsore Pretendimi i keumlrkuesve se nuk duhej
parashikuar si shkalleuml e ankimit Gjykata e Apelit por gjykata administrative e shkalleumls seuml pareuml si
gjykateuml kompetente peumlr shqyrtimin e ankimit ndaj vendimeve teuml ATP-seuml nuk eumlshteuml i bazuar
Gjykata thekson se shteti nuk ka detyrim teuml parashikojeuml meuml shumeuml se njeuml shkalleuml ankimi peumlr sa
koheuml qeuml ka njeuml ankim neuml njeuml gjykateuml teuml parashikuar me ligj neuml kuptim teuml nenit 43 teuml Kushtetuteumls
si dhe nenit 13 teuml KEDNJ-seuml Neuml keumlto kushte Gjykata vlereumlson se kriteri i kontrollit gjyqeumlsor teuml
akteve teuml pushtetit publik eumlshteuml i garantuar nga ligji objekt shqyrtimi
DH Peumlr pretendimet e tjera
20
53 Peumlr sa i takon pretendimeve teuml keumlrkuesve sa i takon skemeumls seuml kompensimit financiar
teuml parashikuar nga neni 7 i ligjit Gjykata nuk arriti teuml formojeuml shumiceumln e nevojshme dhe peumlr
keumlteuml arsye vendosi refuzimin e keumlrkeseuml1
54 Lidhur me pretendimet e tjera teuml keumlrkuesve qeuml kaneuml teuml beumljneuml me cenimin e seuml drejteumls
seuml proneumls dhe barazineuml e shtetasve para ligjit Gjykata i ka vlereumlsuar ato neuml kuadeumlr teuml ndeumlrhyrjes
seuml ligjveumlneumlsit sipas kritereve teuml nenit 17 teuml Kushtetuteumls si meuml lart dhe nuk e sheh teuml nevojshme trsquoi
trajtojeuml ato meuml vete pasi lidhen me teuml njeumljtat shkaqe dhe pasoja juridike
55 Nisur nga sa meuml sipeumlr neuml peumlrfundim teuml shqyrtimit Gjykata vlereumlson se ligji objekt
shqyrtimi neuml pikat 3 dhe 5 teuml nenit 6 teuml tij cenon sigurineuml juridike dhe si teuml tilla nuk janeuml neuml
pajtim me Kushtetuteumln
PEumlR KEumlTO ARSYE
Gjykata Kushtetuese e Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml neuml mbeumlshtetje teuml neneve 131 dhe 134 teuml
Kushtetuteumls si dhe teuml neneve 72 e neuml vijim teuml ligjit nr 8577 dateuml 10022000 ldquoPeumlr organizimin
dhe funksionimin e Gjykateumls Kushtetuese teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo me shumiceuml votash
V E N D O S I
- Pranimin pjeseumlrisht teuml keumlrkeseumls
- Shfuqizimin si antikushtetues teuml nenit 6 pika 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin
e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit teuml pronaverdquo
- Refuzimin e keumlrkeseumls peumlr shfuqizimin e nenit 6 pika 1 shkronja ldquobrdquo si dhe teuml nenit 7
pika 2 shkronja ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml ligjit teuml meumlsipeumlrm
- Rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pjeseumln tjeteumlr
Ky vendim eumlshteuml peumlrfundimtar i formeumls seuml prereuml dhe hyn neuml fuqi diteumln e botimit neuml
Fletore Zyrtare
1 Gjyqtari F Hoxha eumlshteuml shprehur dhe peumlr shfuqizimin e fjaleumlve ldquokthim dherdquo neuml pikeumln 1 teuml nenit 6 dhe shkronjeumls
ldquobrdquo pika 1 teuml nenit teuml meumlsipeumlrm dhe pikeumln ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml nenit 7 Gjyqtareumlt GDizdari dhe VKristo kaneuml votuar peumlr
shfuqizimin e teuml gjitheuml ligjit
MENDIM PAKICE
1 Peumlr arsye se nuk ndajmeuml teuml njeumljtin qeumlndrim me shumiceumln neuml ccedileumlshtjen me objekt
shfuqizimin si teuml papajtuesheumlm me Kushtetuteumln dhe KEDNJ-neuml teuml ligjit nr1332015 dateuml
05122015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit teuml pronaverdquo
vlereumlsojmeuml qeuml teuml paraqesim argumentet peumlr qeumlndrimin toneuml si gjyqtareuml neuml pakiceuml
2 Neuml peumlrfundim teuml gjykimit Gjykata ka vendosur pranimin pjeseumlrisht teuml keumlrkeseumls
shfuqizimin si teuml papajtuesheumlm me Kushtetuteumln teuml nenit 6 pikat 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015
refuzimin e keumlrkeseumls peumlr shfuqizimin e nenit 6 pika 1 shkronja ldquobrdquo si dhe nenit 7 pika 2
shkronja ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml ligjit dhe rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pjeseumln tjeteumlr Neuml arsyetimin e vendimit
peumlr shfuqizimin e pikave 3 dhe 5 teuml nenit 6 shumica ka vlereumlsuar se keumlto dispozita ligjore sipas
peumlrmbajtjes seuml tyre kuptohen si njeuml shproneumlsim i ri duke qeneuml se parashikojneuml rivlereumlsimin e
pronave teuml kthyera ose teuml kompensuara meuml pareuml Neuml keumlteuml keumlndveumlshtrim keumlto dy dispozita krijojneuml
probleme lidhur me sigurineuml juridike konkretisht peumlr sa i takon paqarteumlsiseuml dhe
paparashikueshmeumlriseuml seuml legjislacionit
3 Neuml ndryshim nga sa ka vlereumlsuar shumica si edhe bazuar edhe neuml opinionin e
Komisionit teuml Venecias peumlr vlereumlsimin e ligjit nr1332015 ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml vlereumlsojmeuml se
Gjykata duhej teuml vendoste rreumlzimin e keumlrkeseumls neuml teumlreumlsineuml e saj peumlr arsye se pretendimet e
paraqitura nga keumlrkuesit janeuml teuml pabazuara peumlr teuml gjitha argumentet qeuml do teuml paraqesim neuml vijim
4 Neuml lidhje me parimin e siguriseuml juridike neuml jurisprudenceumln e saj Gjykata ka vlereumlsuar
se mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme si standarde kushtetuese teuml
trajtuara vazhdimisht nga jurisprudenca kushtetuese peumlrbeumljneuml elemente teuml parimit teuml shtetit teuml seuml
drejteumls sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls Parimi i siguriseuml juridike peumlrfshin krahas
qarteumlsiseuml kuptueshmeumlriseuml dhe qeumlndrueshmeumlriseuml seuml sistemit normativ edhe besimin te sistemi
juridik pa marreuml peumlrsipeumlr garantimin e ccedildo pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml
favorshme ligjore Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet
vazhdimisht ose teuml jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike
teuml cilat mund teuml cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml
vendosur me akte teuml meumlparshme (shih vendimin nr5 dateuml 05022015 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
Rregullimet ligjore qeuml kaneuml teuml beumljneuml me teuml drejtat e shtetasve duhet teuml keneuml qeumlndrueshmeumlri teuml
mjaftueshme qeuml siguron vijimeumlsineuml e tyre Si rregull nuk mund teuml mohohen interesa dhe
pritshmeumlri teuml ligjshme teuml qytetareumlve nga ndryshimet neuml legjislacion Shteti duhet teuml synojeuml teuml
22
ndryshojeuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml veteumlm neumlse ndryshimi sjell pasoja pozitive (shih
vendimin nr25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
5 Bazuar neuml standardet e meumlsipeumlrme kushtetuese vlereumlsojmeuml se ligji i kundeumlrshtuar nuk
cenon parimin e siguriseuml juridike neuml asnjeuml nga elementet e saj Neuml nenin 1 teuml tij ligji nr13332015
ka peumlrcaktuar si objekt rregullimin dhe shpeumlrblimin e drejteuml teuml ccedileumlshtjes seuml proneumls krijimin dhe
administrimin e fondit teuml kompensimit si dhe peumlrcaktimin e procedurave neuml trajtimin e proneumls
me qeumlllim peumlrfundimin e keumltij procesi Kurse neuml nenin 3 ka peumlrcaktuar qarteumlsisht fusheumln e
zbatimit pra se deri ku i shtrin efektet ai konkretisht ekzekutimin e vendimeve teuml pazbatuara qeuml
njohin teuml drejteumln e kompensimit si dhe ccedileumlshtjet qeuml janeuml neuml shqyrtim neuml gjykatat e teuml gjitha
niveleve peumlr efekt kompensimi Gjithashtu edhe neni 71 i ligjit u referohet veteumlm vendimeve qeuml
kaneuml njohur teuml drejteumln e kompensimit Pra qarteumlsia e keumlsaj pjese teuml ligjit neuml lidhje me efektet e tij
vlereumlsojmeuml se hedh poshteuml pretendimin peumlr paqarteumlsi neuml rregullimin ligjor Ligji nuk ka marreuml
peumlrsipeumlr teuml rregullojeuml situateumln e krijuar me vendime qeuml janeuml shprehur peumlr kthimin fizik teuml proneumls
ccedilka rezulton e qarteuml dhe nga neni 81 i tij i cili peumlrcakton se u neumlnshtrohen procedurave teuml
kompensimit subjektet e shproneumlsuara qeuml kaneuml njeuml vendim peumlrfundimtar kompensimi financiar
etj
6 Teuml njeumljtin qeumlndrim ka mbajtur edhe Komisioni i Venecias1 i cili neuml opinionin e tij
shprehet ldquoVendimet gjyqeumlsore ose administrative teuml formeumls seuml prereuml teuml cilat parashikojneuml
dheumlnien e njeuml mase teuml caktuar kompensimi por qeuml ende nuk janeuml ekzekutuar pa dyshim qeuml
ngreneuml ccedileumlshtjen e ldquopritshmeumlriseuml legjitimerdquo dhe nuk do trsquoiacute neumlnshtrohen rivlereumlsimit sipas ligjit
nr1332015 Neuml keumlto raste nuk ka ldquondeumlrhyrjerdquo neuml kuptim teuml nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml
KEDNJ-seuml peumlr sa koheuml keumlto vendime ekzekutohen si duhet Peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml
peumlrcaktojneuml kthimin ose kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me vlereuml financiare nuk eumlshteuml e
qarteuml se deri neuml ccedilfareuml mase ngrihet ccedileumlshtja e pritshmeumlriseuml legjitime Gjithsesi skema e re e
kompensimit e parashikuar nga ligji nr1332015 ndryshoi metodeumln e vlereumlsimit e cila mund teuml
rezultojeuml neuml njeuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e kompensimit nuk mund teuml
cileumlsohet si shproneumlsim formal ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si ldquondeumlrhyrje teuml tjerardquo sipas
nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml KEDNJ-seuml Megjithateuml ndeumlrhyrja ka njeuml bazeuml ligjore teuml qarteuml neuml
ligjin nr1332015 (dhe tri aktet e tjera neumlnligjore qeuml kaneuml daleuml neuml zbatim teuml ligjit nr1332015)
Pra duket se ekziston njeuml bazeuml ligjore mjaftuesheumlm e qarteuml dhe e detajuar peumlr ndeumlrhyrjen neuml keumlteuml
ccedileumlshtje Po ashtu ndeumlrhyrja duket se ndjek njeuml qeumlllim legjitim pasi qeumlllimi i ligjit nr1332015
eumlshteuml peumlrfundimi efektivisht i procesit teuml trajtimit teuml proneumls neumlpeumlrmjet njohjes dhe kompensimit teuml
1 Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias nr861 2016 CDL-AD (2016)023
23
saj Duke pasur parasysh sfondin historik teuml problemeve teuml ndryshme qeuml lidhen me peumlrfundimin
efektiv teuml procesit teuml kthimit dhe kompensimit teuml pronave neuml Shqipeumlri duket se qeumlllimet e ligjit
nr1332015 janeuml edhe neuml interes teuml publikut brenda kuptimit teuml nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml
KEDNJ-seuml Ndeumlrhyrja eumlshteuml proporcionale neumlse fondi financiar prej 50 bilion lekeumlsh shqiptareuml
qeuml i atribuohet skemeumls seuml kompensimit peumlrgjateuml njeuml periudhe 10-vjeccedilare eumlshteuml peumlrcaktuar si
duhet duke pasur parasysh buxhetin shteteumlror neuml teumlreumlsi dhe prodhimin e brendsheumlm bruto teuml
vendit Neuml situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi qeuml
u paguhet ish-pronareumlve gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml peumlrcaktuara neuml
nenin 1 teuml Protokollit nr1 teuml KEDNJ-seuml Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml paguar peumlr ish-pronareumltrdquo
7 Ligji i ri nuk ndryshon thelbin e seuml drejteumls seuml njohur me ligjet e meumlparshme pra teuml
drejteumln peumlr kompensim teuml subjekteve peumlrfituese ccedilka neuml vlereumlsimin toneuml do teuml sillte cenim teuml
pritshmeumlrive teuml ligjshme Peumlrkundrazi ai i respekton keumlto pritshmeumlri por peumlrcakton kritere
procedura e rregulla teuml qarta peumlr meumlnyreumln e peumlrfitimit teuml keumltyre subjekteve Peumlr sa koheuml qeuml ligji i
ri nuk peumlrjashton kompensimin sipas vlereumls seuml tregut nuk mendojmeuml se ka cenim teuml parimit teuml
siguriseuml juridike teuml subjekteve qeuml trajton ligji Ligji i ri nuk ka vendosur kritere teuml reja por ka
qarteumlsuar meumlnyreumln e zbatimit teuml kritereve teuml parashikuara edhe meuml pareuml Qeumlllimi i ligjit eumlshteuml neuml
vetvete realizimi i kompensimit dhe jo ndryshimi i rregullave apo parashikimi i procedurave teuml
reja peumlr kthimin fizik teuml proneumls Kjo do teuml thoteuml se ky ligj zbatohet veteumlm peumlr ata ish-pronareuml teuml
cileumlt nuk kaneuml mundur teuml peumlrfitojneuml kthimin fizik teuml proneumls seuml tyre teuml shproneumlsuarkonfiskuar peumlr
shkak se ajo nuk ka qeneuml meuml e lireuml ose peumlr ccedilfareumldo arsye tjeteumlr Neuml keumlteuml meumlnyreuml ata peumlrfitojneuml nga
e drejta peumlr t`u kompensuar Neuml teuml njeumljteumln linjeuml duhej teuml interpretoheshin nga shumica edhe
dispozitat e shfuqizuara teuml ligjit nr1332015
8 Shteti shqiptar ka pasur detyrimin peumlr peumlrfundimin e procesit teuml kthimit dhe
kompensimit teuml pronave edhe bazuar neuml vendimin pilot teuml GJEDNJ-seuml neuml ccedileumlshtjen Manushaqe
Puto Meumlnyra qeuml ligjveumlneumlsi ka zgjedhur peumlr trajtimin dhe peumlrfundimin e keumltij procesit nuk cenon
standardet kushtetuese konkretisht teuml drejteumln e proneumls sigurineuml juridike teuml drejteumln e ankimit teuml
drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt dhe barazineuml para ligjit Neuml vlereumlsimin toneuml ligji ka vendosur
kritere teuml njeumljta e teuml qarta peumlr teuml gjitheuml personat qeuml do teuml jeneuml subjekte teuml tij Ai ka peumlrcaktuar
procedurat dhe rregullat qeuml do teuml ndiqen me qeumlllim realizimin e seuml drejteumls seuml proneumls seuml
24
peumlrfituesve dhe pritshmeumlrive teuml ligjshme teuml ish-pronareumlve si dhe njeuml afat kohor teuml vlereumlsuar si teuml
arsyesheumlm peumlr peumlrfundimin e keumltij procesi
9 Peumlr teuml gjitha argumentet e meumlsipeumlrme vlereumlsojmeuml se pretendimet e paraqitura neuml
keumlrkeseuml duhej teuml rreumlzoheshin si teuml pabazuara
Kryetar Bashkim Dedja
Aneumltareuml Besnik Imeraj Altina Xhoxhaj
25
MENDIM PAKICE
1 Bashkohemi me qeumlndrimin e shumiceumls peumlr shfuqizimin si antikushtetues teuml nenit 6
pika 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml
kompensimit teuml pronave por nuk bashkohemi me linjeumln e arsyetimit qeuml ka ndjekur shumica neuml
keumlteuml vendim si dhe me rreumlzimin e keumlrkeseumls sa i takon pjeseumls tjeteumlr teuml keumlrkimeve sipas objektit teuml
keumlrkeseumls Ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml jemi teuml qeumlndrimit qeuml Gjykata duhej teuml kishte deklaruar
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi peumlr arsyet e meumlposhtme
A Peumlr pretendimin peumlr cenim teuml siguriseuml juridike
2 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se skema e ofruar peumlr zgjidhjen e problemit sistemik neuml
lidhje me mosekzekutimin e vendimeve neuml lidhje me kompensimin e pronareumlve qeuml kaneuml njeuml
vendim peumlrfundimtar administrativ nuk garanton efektivitet neuml zgjidhjen e problemit dhe as
qarteumlsi dhe parashikueshmeumlri Neuml nenin 15 teuml ligjit 1332015 ldquoAfatet e vlereumlsimit financiar teuml
vendimeve peumlr kompensimrdquo peumlrcaktohet njeuml afat kohor prej tre vitesh peumlr teuml beumlreuml vlereumlsimin
financiar peumlr secilin subjekt i cili ka njeuml vendim teuml meumlparsheumlm qeuml i njeh teuml drejteumln peumlr
kompensim Kjo eumlshteuml njeuml qasje qeuml cenon seumlrish sigurineuml juridike dhe peumlrzgjat me ligj procesin e
kompensimit teuml pronave
3 Gjithashtu sipas keumlrkuesve rivlereumlsimi i vendimeve peumlrfundimtare administrative
dhe gjyqeumlsore neuml lidhje me kompensimin cenon parimin e siguriseuml juridike pasi peumlrmes keumltij
ligji qeveria synon trsquoi referohet ccedilmimit dhe llojit teuml tokeumls neuml momentin e shproneumlsimit Kjo do teuml
thoteuml qeuml teuml rishikohen vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml vendosur kthimin ose kompensimin e
proneumls pasi ato kaneuml marreuml formeuml teuml prereuml
4 Seuml treti sipas keumlrkuesve skema e ofruar peumlr trajtimin e dosjeve teuml patrajtuara apo ato
qeuml do teuml depozitohen rishtazi pas hyrjes neuml fuqi teuml ligjit bie ndesh me parimin kushtetues teuml
siguriseuml juridike teuml baraziseuml para ligjit dhe teuml seuml drejteumls seuml ankimit Neni 21 i ligjit peumlrcakton teuml
drejteumln e subjektit teuml shproneumlsuar peumlr trsquou kompensuar neuml proneumln e tij referuar metodologjiseuml teuml
peumlrcaktuar neuml nenin 6 dhe 7 teuml ligjit ndryshe nga sa peumlrcaktonte ligji i meumlparsheumlm qeuml njihte teuml
drejteumln e kthimit teuml proneumls dhe kompensimit teuml proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit Neuml
keumlteuml qasje legjislatori ka krijuar njeuml pasiguri juridike neuml lidhje me pritshmeumlriteuml e subjektit teuml
shproneumlsuar i cili pret teuml kompensohet referuar llojit teuml proneumls neuml momentin e shproneumlsimit
5 Keumlrkuesit pretendojneuml se ligji nuk garanton kthimin e proneumls tek pronari por
parashikon veteumlm njohjen dhe kompensimin financiar Ky i fundit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me
26
ccedilmimin real teuml tregut por me ateuml qeuml ka parashikuar qeveria dhe qeuml nuk i peumlrgjigjet vlereumls reale
financiare teuml proneumls Sipas tyre mundeumlsiteuml peumlr kthim fizik nuk janeuml parashikuar fare neuml ligj por
edhe kompensimi financiar eumlshteuml i mangeumlt pasi i keumlrkohet pronarit teuml heqeuml doreuml nga njeuml pjeseuml e
madhe e vlereumls Gjithashtu eumlshteuml hequr edhe mundeumlsia e pronareumlve peumlr teuml ushtruar teuml drejteumln e
parablerjes
6 Duke iu referuar ligjit objekt shqyrtimi ne mendojmeuml se ai paraqet probleme
kushtetutshmeumlrie sa i takon formave teuml kompensimit teuml pronave pronareumlve si dhe metodologjiseuml
seuml vlereumlsimit teuml objekteve qeuml trajtohen sipas keumltij ligji
7 Konkretisht referuar nenit 2 qeuml parashikon objektin e ligjin peumlrmenden veteumlm termat
ldquokompensim dhe shpeumlrblim i drejteuml i kompensimitrdquo Pra termi kthim i proneumls nuk rezulton teuml jeteuml
objekt i ligjit ndryshe nga sa ka qeneuml neuml teuml gjitha ligjet e meumlparshme me objekt kthimin dhe
kompensimin e pronave ish-pronareumlve i cili eumlshteuml shfuqizuar me hyrjen neuml fuqi teuml ligjit objekt
shqyrtimi Meuml tej neuml teuml gjitheuml tekstin e ligjit parashikohen veteumlm format e kompensimit
(financiar me prona teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose me prona teuml shitura neuml ankand) Eumlshteuml e kuptueshme
dhe e qarteuml qeuml qeumlllimi i ligjveumlneumlsit ka ndryshuar duke mos synuar meuml kthimin fizik teuml proneumls aty
ku eumlshteuml i mundur siccedil ka qeneuml me legjislacionin e meumlparsheumlm por neuml teuml gjitha rastet veteumlm
kompensimin e saj fizik ose financiar pavareumlsisht situateumls juridike neuml teuml cileumln ndodhet pronari
Kjo peumlrfshin edhe rastet kur pronari ka vendime peumlrfundimtare qeuml i kthejneuml proneumln por peumlr shkak
se vendimet nuk janeuml ekzekutuar sepse prona ka qeneuml e zeumlneuml ose shteti nuk ka arritur ta tjeteumlrsojeuml
de facto tek pronari ky pronar sot me keumlteuml vendim kthimi teuml proneumls pavareumlsisht titullit juridik qeuml
ka fituar do teuml kompensohet dhe nuk do teuml marreuml fizikisht proneumln teuml cileumln ia ka kthyer organi
kompetent
8 Ne mendojmeuml se ky qeumlndrim i ligjveumlneumlsit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me parimin e
siguriseuml juridike peumlr keumlto arsye
9 Seuml pari nuk jepet ndonjeuml shpjegim ose argument i natyreumls kushtetuese lidhur me
mosparashikimin ose eleminimin e procesit teuml kthimit fizik teuml proneumls aty ku njeuml gjeuml e tilleuml eumlshteuml e
mundur Ligjveumlneumlsi ka vendosur veteumlm kompensimin (financiar ose fizik me objekte teuml tjera) gjeuml
qeuml nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me kuadrin normativ teuml derisoteumlm i cili i jepte peumlrpareumlsi kthimit fizik
teuml proneumls dhe neumlse ky srsquoishte i mundur i drejtohet formave teuml tjera Gjykata ka tashmeuml njeuml
praktikeuml teuml konsoliduar lidhur me garantimin e seuml drejteumls seuml proneumls nga ligjveumlneumlsi me theks edhe
tek kategoriteuml e personave teuml shproneumlsuar nga regjimi komunist Kjo Gjykateuml neuml vendimin e saj
nr 302005 ka arsyetuar se ligji i meumlparsheumlm peumlr kthimin dhe kompensimin e pronave (i
shfuqizuar nga ligji objekt shqyrtimi) peumlrshkohet nga parimi sipas teuml cilit shteti merr peumlrsipeumlr
27
(detyron vetveten) tu kthejeuml ish-pronareumlve dometheumlneuml ti riproneumlsojeuml ata me ato prona qeuml
faktikisht dhe juridikisht eumlshteuml e mundur teuml kthehen pasi ekzistojneuml efektivisht e janeuml neuml fondin e
proneumlsiseuml shteteumlrore ose mbahen pa arsye teuml peumlrligjura nga teuml tjereumlt Ligji objekt shqyrtimi duket
se nuk ndjek keumlteuml linjeuml teuml vendosur nga ligji i meumlparsheumlm dhe vendimi i Gjykateumls
10 Duke iu referuar edhe vendimit teuml GJEDNJ Beshiri dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml
22 gusht 2006 ldquokur njeuml Shtet Kontraktues qeuml ka ratifikuar Konventeumln peumlrfshireuml Protokollin e
Pareuml Shteseuml dekreton legjislacionin qeuml rregullon kthimin e ploteuml ose teuml pjessheumlm teuml proneumls seuml
konfiskuar neuml regjimin e meumlparsheumlm ky legjislacion mund teuml konsiderohet si gjenerues i njeuml teuml
drejte teuml re proneumlsie teuml mbrojtur nga neni 1 i protokollit nr 1 peumlr personat qeuml i ploteumlsojneuml
kushtet peumlr teuml fituar njeuml teuml drejteuml teuml tilleuml E njeumljta gjeuml mund teuml aplikohet neuml lidhje me rregullimet
ligjore peumlr kthimin ose kompensimin teuml parashikuara para ratifikimit neumlse ky legjislacion mbetet
neuml fuqi pas ratifikimit nga Shteti Kontraktues i Protokollit teuml Pareuml Shteseuml (shih Broniowski k
Poland [GC] 3144396 sect125 ECHR 2004-V)rdquo
11 Ne jemi teuml qeumlndrimit se heqja ose mosparashikimi i kthimit fizik teuml proneumls aty ku
eumlshteuml e mundur dhe parashikimi i kompensimit fizik me njeuml fond toke qeuml eumlshteuml meuml seuml paku i
dyshimteuml dhe jo i sigurt neuml pritshmeumlriteuml e tij nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me qeumlllimin qeuml ka ligji dhe as
me detyrimet nga vendimet e GJEDNJ-seuml peumlr njeuml zgjidhe efektive dhe peumlrfundimtare nga shteti
shqiptar peumlr ccedileumlshtjen e pronave
12 Seuml dyti lidhur me metodologjineuml e parashikuar peumlr kompensimin financiar mendojmeuml
se kjo meumlnyreuml llogaritje peumlr teuml kompensuar peumlrfundimisht pronareumlt nuk respekton konceptin e
shpeumlrblimit teuml drejteuml referuar edhe jurisprudenceumls seuml Gjykateumls Kushtetuese
13 Neuml kapitullin 2 teuml ligjit objekt shqyrtimi janeuml peumlrcaktuar rregullat peumlr kompensimin e
vendimeve peumlrfundimtare neuml lidhje me metodologjineuml e vlereumlsimit si dhe format e kompensimit
dhe teuml vlereumlsimit Keumlto rregulla vlejneuml si peumlr vendimet peumlr dosjet e patrajtuara por edhe peumlr
dosjet peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar
14 Sipas ligjit teuml gjitha vendimet peumlrfundimtare peumlr kthim dhe kompensim prone peumlr
peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit do trsquoi neumlnshtrohen keumlsaj meumlnyre vlereumlsimi
(i) Prona e njohur peumlr kompensim vlereumlsohet neuml bazeuml teuml zeumlrit kadastral qeuml ka pasur neuml
koheumln e shproneumlsimit
(ii) Prona e kthyer vlereumlsohet sipas zeumlrit kadastral aktual teuml saj dhe sipas zeumlrit kadastral
qeuml ka pasur neuml koheumln e shproneumlsimit duke llogaritur diferenceumln e vlereumls qeuml do teuml rezultojeuml nga
ndryshimi i zeumlrit kadastral
28
(iii) Vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml njohur veteumlm teuml drejteumln e kompensimit do teuml
vlereumlsohen sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur prona neuml momentin e shproneumlsimit sipas
peumlrcaktimeve teuml meumlsipeumlrme
(iv) Neuml rastet kur subjektet e shproneumlsuara kaneuml peumlrfituar me vendim kthim dhe
kompensim diferenca e llogaritur si meuml sipeumlr do teuml zbritet nga vlereumlsimi i vlereumls seuml proneumls seuml
njohur peumlr kompensim
(v) Vlereumlsimi peumlr vendimin peumlrfundimtar qeuml ka njohur teuml drejteumln e kompensimit duke
marreuml si referim zeumlrin kadastral sipas origjineumls seuml proneumls qeuml ndodhet meuml afeumlr proneumls qeuml do teuml
kompensohet duke u bazuar neuml harteumln e vlereumls neuml koheumln e hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Neuml rast se
praneuml proneumls qeuml do teuml kompensohet gjenden disa zeumlra kadastrale teuml njeumljteuml me ateuml teuml origjineumls seuml
proneumls me distanceuml teuml njeumljteuml dhe me vlera teuml ndryshme ateumlhereuml peumlr referim neuml peumlrllogaritje
merret zona qeuml ka ccedilmimin meuml teuml larteuml
(vi) Neuml rast se ATP merr njeuml vendim peumlr njohje dhe kompensim fizik neuml proneumln e
subjektit prona vlereumlsohet sipas pikeumls 1 teuml nenit 6 Kur nga ky vlereumlsim rezulton se subjekti
peumlrfiton njeuml proneuml qeuml ka vlereuml meuml teuml larteuml se sa prona qeuml ka pasur neuml momentin e shproneumlsimit
ateumlhereuml subjekti i kompensohet fizikisht sipeumlrfaqja qeuml i korrespondon vlereumlsimit dhe pjesa tjeteumlr
kalon neuml fondin e tokeumls me vendim teuml ATP-seuml
(vii) Vlera e aksioneve obligacioneve kompensimi financiar apo ccedildo lloj kompensimi
tjeteumlr duke peumlrfshireuml dispozitat ligjore peumlr ndarjen e tokeumls bujqeumlsore qeuml subjekti apo
trasheumlgimtareumlt e tij kaneuml peumlrfituar meuml pareuml do teuml zbritet nga shuma e peumlrllogaritur peumlr
kompensim
(viii) Peumlr vendimet e kompensimit teuml peumlrcaktuara me vlereuml dhe ende teuml pa ekzekutuara
nga periudha e njohjes seuml teuml drejteumls peumlr kompensim deri neuml marrjen e shpeumlrblimit subjektet e
shproneumlsuara do teuml peumlrfitojneuml indeksimin sipas vlereumls zyrtare teuml inflacionit dhe interes bankar
sipas mesatares vjetore teuml nxjerreuml nga Banka e Shqipeumlriseuml neuml momentin e hyrjes neuml fuqi teuml ligjit
15 Referuar ligjit objekti shqyrtimi vlereumlsimi i proneumls sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur
neuml momentin e shproneumlsimit eumlshteuml neuml shkelje teuml drejtpeumlrdrejt teuml parimit teuml siguriseuml juridike dhe teuml
baraziseuml para ligjit teuml shtetasve duke ndryshuar situateumln ligjore gjateuml procesit neuml sens
peumlrkeqeumlsues peumlr pjeseumltareuml teuml seuml njeumljteumls kategori pa pasur njeuml shkak teuml arsyesheumlm
16 Neuml vendimin Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml pg113 GJEDNJ ka orientuar shtetin
shqiptar duke theksuar se ldquoNeuml veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e
shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml
rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Gjykata
29
nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml
kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml
lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimiProcesi
i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga
kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i
paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln
qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlve Qeveria nuk
ka beumlreuml njeuml vlereumlsim teuml drejteuml neuml keumlteuml drejtim ndeumlrkoheuml qeuml eumlshteuml e qarteuml qeuml kishte mundeumlsi teuml
tjera teuml cilat duhej teuml merrnin prioritet veccedil kompensimit financiar peumlr ekzekutimin e vendimeve
peumlrfundimtare duke mos kaluar neuml arbitraritetin sa teuml ceumlnohet njeuml e drejteuml e reumlndeumlsishme siccedil
eumlshteuml ajo e proneumls dhe e procesit teuml rregullt ligjor qeuml i referohet ekzekutimit teuml njeuml vendimi
peumlrfundimtar Ndryshe nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe ndryshe nga sa eumlshteuml orientuar peumlrmes
Vendimit pilot Qeveria i ka kushtuar veumlmendje kompensimit financiar referuar nenit 8 teuml Ligjit
Neuml vendimin pilot GJEDNJ ka orientuar Qeverineuml drejt shfryteumlzimit teuml formave teuml tjera
alternative teuml kompensimit Gjithashtu Sekretariati neuml vlereumlsimin e skemeumls seuml kompensimit teuml
paraqitur nga Qeveria peumlrmes Ligjit ka vlereumlsuar se e ka teuml pamundur teuml kuptojeuml qeumlllimin e
Qeveriseuml qeuml ka aplikuar njeuml formeuml teuml tilleuml neuml hierarki peumlr kompensimin dhe ka shfaqur dyshime
referuar diskriminimit teuml mundsheumlm qeuml mund teuml krijohet mes atyre qeuml u eumlshteuml dheumlneuml e drejta e
kthimit meuml pareuml dhe tani u jepet e drejta e kompensimit2rdquo
17 Keumlshtu referuar vendimit Puto k Shqipeumlriseuml GJEDNJ ka ccedilmuar se ldquoSiccedil u pranua
nga Qeveria neuml Planin e saj teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml
besuesheumlm neuml lidhje me numrin e peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta
te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993
Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml
rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e
peumlrgjithshme teuml kompensimit si dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml
kompensimitPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1Rishikimi dhe
2 Shih Document H Exec (2015)16 para 45 53 teuml Komitetit teuml Ministrave
30
peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke
marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml
fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr
Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml
paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimi Procesi i vendimmarrjes peumlr llojin e kompensimit qeuml do
teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e besimit teuml publikut Do
teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml shpeumlrndaheshin
peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore qeuml vendimet e
autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen rishikimit
gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjeje Procesi i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve
peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit
Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml
legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar
teuml paguar ish pronareumlve Nga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml
sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml
unifikuara hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml
ardhshme ligjorerdquo
18 Pra neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur detyrimet e shtetit shqiptar sipas vendimit teuml
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml janeuml keumlto
(i) Teuml evitohen ndryshimet e vazhdueshme legjislative ldquoShteti i paditur duhet teuml marreuml
masa teuml peumlrgjithshme prioritare me qeumlllim sigurimin neuml meumlnyreuml efektive teuml seuml drejteumls peumlr
kompensim ndeumlrsa vendos balanceuml teuml drejteuml midis interesave teuml ndryshme neuml fjaleuml (shihni peumlr
shembull Burdov (nr 2) teuml cituar meuml lart sect 125) Neuml bazeuml teuml monitorimit nga Komiteti i
Ministrave Shteti i paditur mbetet i lireuml teuml zgjedheuml mjetet me teuml cilat do teuml peumlrmbusheuml detyrimin e
tij ligjor sipas Nenit 46 teuml Konventeumls me kusht qeuml keumlto mjete teuml jeneuml teuml pajtueshme me
peumlrfundimet e caktuara neuml vendimin e Gjykateumls (shihni Scozzari dhe Giunta kundeumlr Italiseuml [GC]
nr 3922198 dhe 4196398 sect 249 GJEDNJ 2000-VIII) Gjykata veumlren fillimisht se legjislacioni
aktual mbi proneumlsineuml eumlshteuml ndryshuar shpesh teuml pakteumln shtateuml hereuml gjateuml periudheumls 2004-2010
Ndeumlrsa ndryshimet legjislative mund teuml reflektojneuml njeuml situateuml teuml peumlrmireumlsuar kompleksiteti i
dispozitave legjislative ndryshimet e shpeshta teuml tyre si dhe praktika e papajtueshme gjyqeumlsore
qeuml rezulton nga to do teuml kontribuojeuml neuml meumlnyreuml teuml pashmangshme neuml njeuml mungeseuml teuml
peumlrgjithshme teuml siguriseuml juridike Shteti i paditur duhet teuml shmangeuml ndryshimet e shpeshta teuml
31
legjislacionit dhe teuml shqyrtojeuml me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare peumlrpara se teuml
paraqeseuml ndryshime teuml meumltejshmerdquo (pg110)
(ii) Teuml beumlhet i disponuesheumlm informacion i sakteuml dhe i besuesheumlm dhe teuml analizohen
me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare ldquoSiccedil u pranua nga Qeveria neuml Planin e saj
teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml besuesheumlm neuml lidhje me numrin e
peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e
kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993 Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml
sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte
mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e peumlrgjithshme teuml kompensimit si
dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml kompensimitrdquo (pg111)
(iii) Teuml krijohen mjete kompensimi teuml keumlnaqshme dhe teuml evitohen kriteret procedurale teuml
pavolitshme ldquoPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1rdquo (pg112)
(iv) Transparenceuml e ploteuml dhe efektivitet neuml procesin vendimmarreumls ldquoGjykata veumlren se
skema e kompensimit duhet teuml trajtojeuml peumlrfundimet e nxjerra sipas Nenit 13 teuml Konventeumls Neuml
veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi
financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e
kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Rishikimi dhe peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet
trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls
dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml
tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat
eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra t tjera
kompensimirdquo (pg113-114)
(v) Caktimi i afateve ligjore teuml detyrueshme reale dhe parashikimi i burimeve financiare
dhe njereumlzore teuml mjaftueshme ldquoKrejt neuml ndryshim nga propozimet neuml Planin e Veprimit teuml
Qeveriseuml qeuml nuk kishte peumlrmendur afate konkrete Gjykata nuk mund teuml theksojeuml mjaftuesheumlm
reumlndeumlsineuml e caktimit teuml afateve realiste statutore dhe detyruese neuml lidhje me ccedildo hap teuml procesit
Shtyrjet e shpeshta teuml afateve siccedil ka ndodhur deri tani nuk kontribuojneuml neuml njeuml zgjidhje teuml
shpejteuml teuml problemeve teuml identifikuara dhe deumlmtojneuml meuml tej besimin e publikut Eumlshteuml e
32
reumlndeumlsishme qeuml me qeumlllim garantimin e zbatimit efektiv teuml masave teuml peumlrgjithshme neuml
dispozicion teuml autoriteteve kompetente teuml vihen burime teuml mjaftueshme njereumlzore dhe materiale
dhe teuml garantohet bashkeumlrendimi midis institucioneve teuml ndryshme me synim shkeumlmbimin e
informacionit Sa hereuml qeuml teuml jeteuml e mundur autoritetet mund teuml shqyrtojneuml mundeumlsineuml e shkurtimit
teuml burimeve duke bashkuar institucione teuml ndryshme me qeumlllim shmangien e mbivendosjeve dhe
zvogeumllimin e kostove dhe shpenzimeve operative Krijimi i strukturave teuml reja institucionale nuk
duhet teuml konsiderohet si njeuml shtreseuml tjeteumlr e procesit por duhet teuml justifikohet ploteumlsishtrdquo (pg116-
117)
(vi) Rritja e barreumls seuml pronareumlve teuml paligjsheumlm qeuml keumlrkojneuml teuml legalizojneuml teuml drejtat e
proneumlsiseuml neuml pronat e ish-pronareumlve si dhe neuml pronat shteteumlrore ldquoProcesi i kompensimit teuml ish
pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml karakterizohet nga kompensimi i ish
pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml
rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i
afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlverdquo (pg115)
(vii) Krijimi i njeuml sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pasurive teuml
paluajtshme ldquoNga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml sistemi
transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml unifikuara
hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml ardhshme
ligjorerdquo
(viii) Mbajtja e diskutimeve teuml gjeumlra publike ldquoProcesi i vendimmarrjes peumlr llojin e
kompensimit qeuml do teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e
besimit teuml publikut Do teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml
shpeumlrndaheshin peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore
qeuml vendimet e autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen
rishikimit gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjejerdquo
19 Sa i takon detyrimeve neuml pikat (ii) (iii) (vi) dhe (vii) nuk u dha asnjeuml informacion
thelbeumlsor ose argument bindeumls i nivelit kushtetues nga subjektet e interesuara se si janeuml realizuar
ose peumlrse nuk janeuml parashikuar neuml ligj keumlto detyrime Peumlr keumlteuml arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se
orientimet e GJEDNJ-seuml neuml vendimin Manushaqe Puto etj k Shqipeumlriseuml nuk janeuml misheumlruar neuml
ligjin objekt shqyrtimi
20 GJEDNJ neuml rastin Vrioni k Shqipeumlriseuml ka arritur neuml peumlrfundimin se referuar edhe
meumlnyreumls seuml peumlrllogaritjes neuml rastin Driza k Shqipeumlriseuml metoda e peumlrllogaritjes do teuml duhej teuml ishte
vlera e proneumls neuml momentin e nxjerrjes seuml vendimit por neuml kushtet qeuml Shqipeumlria deumlshtoi teuml kishte
33
njeuml harteuml vlere qeuml neuml vitin 1993 GJEDNJ iu referua vlereumls seuml proneumls neuml momentin e kompensimit
bazuar neuml harteuml vlereuml qeuml reflekton ccedilmimin e tregut Pra rrjedhimisht qeveria duhej teuml kishte
marreuml parasysh vlereumln e proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit teuml kompensimit jo teuml
shproneumlsimit Pra GJEDNJ e ka udheumlzuar qeverineuml shqiptare se cileumls vlereuml duhej trsquoi referohej neuml
ccedileumlshtjet qeuml lidhen me kompensimin Skema e ofruar nga ligji objekt shqyrtimi nuk respekton keumlteuml
orientim teuml GJEDNJ
21 Sa i takon kritereve teuml shpeumlrblimit teuml drejteuml ato janeuml peumlrshkruar nga GJEDNJ-ja neuml
vendimin e saj peumlr ccedileumlshtjen Driza k Shqipeumlriseuml Neuml keumlteuml vendim GJEDNJ eumlshteuml shprehur ndeumlr teuml
tjera se ldquoGjykata ccedilmon se neuml rrethanat e ccedileumlshtjes neuml fjaleuml kthimi i parceleumls seuml vogeumll teuml tokeumls
ashtu siccedil u caktua me vendimin gjyqeumlsor teuml formeumls seuml prereuml teuml Gjykateumls seuml Larteuml teuml dateumls 17
dhjetor 1998 seuml bashku me pagimin e fitimit teuml munguar si dhe teuml kompensimit neuml vlereuml neuml
lidhje me parceleumln e madhe teuml tokeumls neuml bazeuml teuml vendimit teuml dateumls 7 dhjetor 2000 duke peumlrfshireuml
edhe shkalleumln e interesit qeuml pasqyron ndeumlrhyrjen pasojeuml e seuml cileumls ishte humbja e proneumlsiseuml seuml
parceleumls seuml madhe teuml tokeumls do ta vendosnin ankuesin sa meuml shpejt teuml jeteuml e mundur neuml njeuml situateuml
teuml njeumljteuml me ateuml neuml teuml cileumln do teuml kish qeneuml ai po teuml mos kishim shkelje teuml Konventeumlsrdquo
22 GJEDNJ e ka elaboruar meuml tej kuptimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo neuml ccedileumlshtjen Vrioni
k Shqipeumlriseuml teuml dateumls 13112007 sect 135 duke beumlreuml referim peumlr kompensimin e keumlrkuesve tek
harta e vlereumls seuml proneumls e vitit 2008 GJEDNJ u shpreh neuml keumlteuml pikeuml se ldquoneuml peumlrzgjedhjen e
harteumls seuml vlereumls seuml proneumls seuml vitit 2008 ajo ndeumlr teuml tjera pati parasysh teuml arriheshin qeumlllimet e
shpeumlrblimit teuml drejteuml teuml peumlrshkruara neuml ccedileumlshtjen ldquoDriza k Shqipeumlriseumlrdquo
23 Referuar ligjit dhe shpjegimeve teuml subjektit teuml interesuar Keumlshilli i Ministrave
rezulton se koncepti i shpeumlrblimit teuml drejteuml eumlshteuml misheumlruar jo neuml elementeumlt e elaboruar nga
GJEDNJ-ja por neuml elementeuml teuml ndrysheumlm qeuml nuk garantojneuml shpeumlrblim teuml drejteuml dhe si rrjedhim as
barazi midis subjekteve teuml shproneumlsuara Neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur ligji pavareumlsisht nga ajo qeuml
parashtrohet nga subjektet e interesuara de facto synon
(i) rivlereumlsim teuml teuml gjitha pronave teuml subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cilat u janeuml kthyer
atyre me vendime peumlrfundimtare meuml teuml hershme sipas kushteve teuml parashikuara neuml nenin 6 sect (1)
ndash (4) teuml ligjit Ky vlereumlsim do teuml sheumlrbejeuml si peumlrfitim i zbritsheumlm peumlr qeumlllime teuml zbatimit teuml nenit 6
sect (6) nenit 7 nenit 21 sect (4) nenit 23 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlt teuml cileumlve u
eumlshteuml kthyer njeuml pjeseuml e pronave me vendime meuml teuml hershme teuml teumlrhiqen nga keumlrkesat peumlr njohjen
e pronave sepse nenet e ldquopeumlrfitimeve teuml zbritshmerdquo qeuml urdheumlrojneuml rivlereumlsimin e pasurive teuml
kthyera sipas kritereve teuml ligjit neuml fjaleuml i peumlrjashtojneuml ata automatikisht nga fusha e zbatimit teuml
ligjit nr13315
34
(ii) vlereumlsim financiar teuml proneumls seuml origjineumls qeuml u kthehet pronareumlve llogaritur sipas
kritereve teuml nenit 6 pika 1ndash4 teuml ligjit me qeumlllim qeuml teuml zbritet diferenca qeuml rezulton neuml zbatim teuml
nenit 65 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlve iu hiqet e drejta e kthimit teuml njeuml pjese teuml
pasuriseuml seuml origjineumls megjitheumlse iu eumlshteuml njohur e drejta e proneumls seuml tyre
(iii) pushim i shqyrtimit teuml keumlrkesave peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar qeuml nuk ka
urdheumlruar kompensim teuml proneumls sipas nenit 72 pika ccedil) teuml Ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhje shteti
nuk ka detyrim teuml zbatojeuml vendimet peumlrfundimtare teuml KKKP AKKP dhe vendimet gjyqeumlsore qeuml
kaneuml urdheumlruar kthimin e proneumls
(iv) vlereumlsim financiar meuml i uleumlt peumlr rastet sipas nenit 164 a)ndashb) teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj
zgjidhjeve pronareumlve u rritet barra e proveumls neuml kurriz teuml vlereumls seuml proneumls seuml tyre
(v) njohje e seuml drejteumls seuml keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e kompensimit neuml
keumlmbim teuml pagesave meuml teuml shpejta sipas kritereve teuml nenit 17 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje
ligji diferencon pronareumlt neuml peumlrpjekje peumlr teuml siguruar peumlrfitime prej 80 - 50 teuml vlereumls seuml
pronave teuml njohura neuml keumlmbim teuml afateve teuml cilat janeuml teuml peumlrgjitheumlsuara neuml 10 vjet Ky lloj
peumlrfitimi ka mjaft impakt neumlse mbajmeuml parasysh se pjesa deumlrrmuese e keumlrkuesve janeuml teuml
moshuar
(vi) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e parablerjes (brenda 1 viti) neuml
keumlmbim teuml kompensimit sipas nenit 22 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji parashikon
mundeumlsineuml e peumlrjashtimit teuml pronareumlve nga e drejta e parablerjes neumlse keumlrkojneuml kompensim Nuk
kuptohet arsyeja peumlrse pronari mos teuml peumlrfitojeuml pjeseumlrisht nga ankandi dhe pjeseumlrisht nga format e
tjera teuml kompensimit
(vii) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml pranuar kompensim peumlr tokat e tyre teuml dheumlna neuml peumlrdorim
nga shteti sipas nenit 23 teuml ligjit ose detyrimi peumlr teuml pritur pa afat dhe pa deumlmshpeumlrblim
marreumldheumlnien juridike ekzistuese sipas keumltij neni Nuk kuptohet peumlrse kur keumlto toka teuml dheumlna neuml
peumlrdorim neumlse nuk janeuml teuml zeumlna kompensohen Neumlse ato nuk janeuml teuml zeumlna peumlrse nuk i kthehen
pronarit legjitim
(viii) Mostrajtimin e pronareumlve qeuml nuk disponojneuml njeuml vendim peumlrfundimtar neumlse prona
peumlr teuml cileumln kaneuml aplikuar peumlrfshihet brenda pronave teuml cileumlsuara neuml nenin 25 teuml Ligjit (shih nenin
20 teuml ligjit) Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji peumlrjashton pronareumlt qeuml kaneuml aplikuar peumlr njohje teuml
pronave teuml tyre teuml cilat peumlrfshihen brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 25 teuml Ligjit 13315
(ix) detyrim i pronareumlve peumlr teuml konvertuar neuml teuml drejteuml kompensimi pronat e kthyera me
vendime meuml teuml hershme teuml cilat bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 dhe nenit 25 teuml ligjit
Duke i hequr vetes detyrimin peumlr teuml zbatuar vendimet peumlrfundimtare peumlr kthimin e pronave teuml
35
cilat kaneuml mbetur teuml pazbatuara sipas nenit 7 sect 2 pika ccedil) e ligjit 13315 ligji objekt shqyrtimi
detyron teuml gjitheuml pronareumlt teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml pronave teuml tyre teuml kthyera por qeuml nuk
posedohen prej tyre teuml cilat sipas ligjit 13315 bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 nenit
24 dhe nenit 25 Keumlto vendime do teuml arkivohen
(x) pezullim i keumlrkesave qeuml lidhen me mbivendosje teuml teuml drejtave proneumlsore neuml keqbesim
deri sa mosmarreumlveshjet teuml zgjidhen neuml gjykateuml
24 Kjo formuleuml peumlr realizimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo referuar qeumlllimit dhe frymeumls seuml
ligjit neuml fakt nuk peumlrputhet me teuml Konkretisht qeuml njeuml pronari trsquoi kthehet prona e origjineumls sipas
nenit 21 sect (1) teuml ligjit duhet qeuml prona neuml fjaleuml (a) teuml mos jeteuml proneuml shteteumlrore sipas konceptit teuml
gjereuml teuml interesit publik parashikuar neuml nenin 251 (b) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e zeumlneuml sipas
ligjeve teuml radhitura neuml Shtojceumln i teuml ligjit (c) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e dheumlneuml neuml peumlrdorim sipas
nenit 23 teuml ligjit (ccedil) apo proneuml e zeumlneuml me ndeumlrtime pa leje sipas nenit 24 teuml ligjit (d) as territor
turistik (dh) apo proneuml e paluajtshme neuml administrim teuml institucioneve shteteumlrore (e) as truall i
zeumlneuml me ndeumlrtime shteteumlrore (shih nenin 21 sectsect (5)-(8) teuml ligjit
25 Meuml tej sipas keumlsaj formule Agjencia ka diskrecion teuml palimituar teuml rreumlzojeuml keumlrkesat e
pashqyrtuara peumlr kthim dhe kompensim prone neumlse objekti i tyre lidhet me pronat e origjineumls teuml
cileumlsuara neuml nenin 25 teuml ligjit Pra ccedildo keumlrkeseuml e pashqyrtuar do teuml rreumlzohet sipas nenit 20 teuml
ligjit neumlse Agjencia arrin neuml peumlrfundimin se kjo proneuml eumlshteuml e zeumlneuml peumlr interes publik dheose
sipas ligjeve teuml ldquoShtojceumls Irdquo teuml ligjit Neuml njeuml situateuml ku pjesa meuml e madhe e pronareumlve nuk kaneuml
arritur teuml posedojneuml pronat e tyre pasi ato janeuml teuml zeumlna neuml meumlnyreuml teuml paligjshme ose mbahen me
forceuml nga shteti pavareumlsisht se nuk peumlrbeumljneuml interes publik ccedilfareuml zgjidhje peumlrfundimtare synon teuml
realizohet me keumlteuml ligj
26 Gjykata neuml jurisprudenceumln e saj ka theksuar se parimi i shtetit teuml seuml drejteumls i
sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml njeuml nga parimet themelore neuml shtetin dhe shoqeumlrineuml
demokratike Aspekte teuml keumltij parimi janeuml edhe siguria juridike mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara
si dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme Siguria juridike presupozon veccedil teuml tjerash besueshmeumlrineuml e
qytetareumlve tek shteti dhe pandryshueshmeumlrineuml e ligjit peumlr marreumldheumlniet e rregulluara
Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet vazhdimisht ose teuml
jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike teuml cilat mund teuml
cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml vendosur me akte teuml
meumlparshme (shih dhe vendimet e Gjykateumls Kushtetuese nr 31 dateuml 18062010 nr24 dateuml
12112008 nr9 dateuml 26022007)
36
27 Nga ana tjeteumlr Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo
lloj pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml
prevalojeuml neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike (shih vendimin
e Gjykateumls Kushtetuese nr 26 dateuml 02112005) Neuml keumlteuml pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml
ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e favorshme ligjore paraqitet i
reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte
negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml teuml drejte teuml garantuar me
Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml rregullojeuml neumlpeumlrmjet
akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato teuml drejta teuml cilat janeuml
parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml preken nga ligjveumlneumlsi (shih
vendimin e Gjykateumls Kushtetuese nr 37 dateuml 13062012)
28 Referuar testit teuml proporcionalitetit sipas nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml
Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve pra parashikimi i tyre me ligj formal rezulton i respektuar
Kriteri i dyteuml neuml radheuml eumlshteuml interesi publik Koncepti kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml
trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml
keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para saj Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml radhiten neuml
meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml justifikojneuml
ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml aspektin e
kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml marreuml nga
ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet neuml aspektin e kushteve teuml
vendosura nga neni 171 i Kushtetuteumls dhe konkretisht teuml ekzistenceumls seuml interesit publik (Shih
vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
29 Eumlshteuml e veumlrteteuml se Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceuml teuml saj se si parimi i siguriseuml
juridike ashtu edhe ai i baraziseuml seuml shtetasve para ligjit nuk janeuml absolute dhe mund teuml kufizohen
neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i teuml cilit do teuml sillte
pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Por referuar parashtrimeve teuml subjekteve teuml
interesuara Keumlshilli i Ministrave dhe Kuvendi si dhe pyetjeve dhe debateve teuml zhvilluara neuml
seanceumln publike teuml zhvilluar para keumlsaj Gjykate nuk rezultoi qeuml qeveria ashtu siccedil ishte udheumlzuar
nga GJEDNJ dhe Komiteti i Ministrave teuml ishte bazuar neuml njeuml studim teuml thelluar apo vlereumlsim teuml
gjithansheumlm teuml situateumls neuml teumlreumlsi I vetmi argument i sjelleuml ishte interesi publik i bazuar neuml fatureumln
e larteuml financiare teuml shtetit
37
30 Seuml pari ne jemi teuml qeumlndrimit se ky argument nuk eumlshteuml i bazuar neuml argumente teuml
nivelit kushtetues pasi shteti nuk mund teuml kujdeset veteumlm peumlr fatureumln financiare teuml buxhetit por
peumlr teuml gjitha efektet e tjera teuml natyreumls juridike sociale dhe ekonomike teuml shtetit dhe teuml shtetasve
Seuml dyti nuk ka njeuml argument teuml bazuar neuml prova dhe fakte se sa do teuml mund teuml ishte ulur fatura
financiare neumlse ligji do teuml kishte parashikuar kthimin fizik teuml proneumls aty ku eumlshteuml e mundur Seuml
treti nuk ka informacion teuml sakteuml sa eumlshteuml diferenca midis shumeumls qeuml shteti do teuml duhej teuml
paguante me ligjin e meumlparsheumlm dhe sa me ligjin neuml fuqi dhe se si mund teuml ulej kjo diferenceuml Seuml
kateumlrti duke iu referuar qeumlllimit teuml ligjit kuptojmeuml se synimi eumlshteuml ldquoshpeumlrblimi i drejteumlrdquo i
subjekteve teuml shproneumlsuara Pyetja lind Si mund teuml konsiderohet i drejteuml shpeumlrblimi kur njeuml tokeuml
e konfiskuar neuml vitet 50 ka qeneuml tokeuml bujqeumlsore dhe sot eumlshteuml truall ndeumlrtimi neuml zoneuml urbane dhe e
ka vlereumln dhjetra ose qindra hereuml meuml teuml larteuml Qeveria argumentoi se ky shpeumlrblim eumlshteuml i drejteuml
sepse toka kur eumlshteuml shteteumlzuar ka pasur ateuml vlereuml dhe meriton teuml shpeumlrblehet me ateuml vlereuml ky
quhet trajtim i barabarteuml dhe nuk sjell diskriminim midis shtetasve () Por Keumlshilli i Ministrave
nuk ndalet neuml faktin se ka qeneuml pikeumlrisht shteti qeuml neuml rastin meuml teuml mireuml nuk ka marreuml masa efikase
dhe neuml rastin meuml teuml keq e ka penguar aktivisht geumlzimin e proneumls nga pronari legjitim Pra
paafteumlsineuml ose mungeseumln e gatishmeumlriseuml seuml shtetit duhet ta paguajeuml seumlrish subjekti i shproneumlsuar
duke iu neumlnshtruar njeuml skeme kompensimi qeuml neuml fund teuml peumlrllogaritjeve do teuml arrijeuml trsquoi japeuml
pronarit legjitim veteumlm leumlmosheuml dhe jo njeuml shpeumlrblim teuml drejteuml siccedil pretendohet nga subjektet e
interesuara
31 Neuml rastin konkret Keumlshilli i Ministrave paraqet si interes publik fatureumln e larteuml
financiare qeuml do teuml duhej teuml paguante shteti neuml rast se do teuml mbante skemeumln e kompensimit sipas
ligjit teuml vjeteumlr Neuml fakt po trsquoi referohemi pretendimit teuml keumlrkuesve si dhe fakteve teuml paraqitura
prej tyre ka mjaft subjekte qeuml nga komisionet e kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave kaneuml
marreuml njeuml vendim peumlr kthimin e pjessheumlm ose teuml ploteuml teuml proneumls seuml tyre vendime keumlto qeuml janeuml neuml
fuqi nga gjykatat shqiptare ose nga GJEDNJ Njeuml pjeseuml e mireuml e tyre mund teuml peumlrfitonin nga
kthimi fizik i proneumls seuml tyre aty ku eumlshteuml e lireuml teumlreumlsisht ose pjeseumlrisht Peumlr pronareumlt e pyjeve dhe
kullotave kjo mundeumlsi rezulton meuml e madhe (referuar edhe parashtrimeve teuml Avokatit teuml Popullit
neuml seanceumln gjyqeumlsore bazuar neuml komunikimin e tij me Ministrineuml e Bujqeumlsiseuml lidhur me fondin e
pyjeve dhe kullotave qeuml janeuml neuml proneumlsi teuml shtetit aktualisht) Ateumlhereuml lind pyetja Peumlrse duhet qeuml
keumlto vendime teuml trajtohen me formeuml kompensimi neumlse pronat objekt trajtimi janeuml ende teuml lira
Peumlrse qeveria nuk sheh mundeumlsineuml e uljes seuml vlereumls financiare teuml fatureumls duke hequr nga proneumlsia
shteteumlrore ato prona qeuml neuml fakt janeuml teuml pronareumlve subjekte teuml shproneumlsimit Pikeumlrisht realizimi i
38
keumlsaj teuml fundit neuml funksion teuml interesit publik do teuml ishte teumlreumlsisht e justifikuar prej tij dhe jo e
kundeumlrta
32 Keumlsaj pyetje teuml beumlreuml nga Gjykata neuml seanceuml peumlrfaqeumlsuesit e Keumlshillit teuml Ministrave iu
peumlrgjigjeumln se ldquoNeuml variantin e pareuml ekzistonte kthimi i proneumls keumlshtu siccedil keumlrkohej nga pronareumlt
dhe pikeumlrisht peumlr teuml realizuar keumlteuml teuml drejteuml Pyetja seuml cileumls shteti shqiptar nuk mund trsquoi peumlrgjigjej
dhe nuk i eumlshteuml peumlrgjigjur deri me sot eumlshteuml neumlse do teuml realizonte kthim teuml ploteuml dhe kompensim
nga ana tjeteumlr me keumlteuml formuleuml kjo do teuml thoshte trajtim teuml pa barabarteuml Ai qeuml sot do teuml merrte
tokeumln truall qeuml ka pasur tokeuml bujqeumlsore do teuml trajtohej neuml meumlnyreuml teuml pa barabarteuml me ateuml qeuml do teuml
merrte kompensim Eumlshteuml ajo qeuml ka ndodhur neuml 23 vite ata qeuml kaneuml pasur dhe kaneuml marreuml teuml
drejteumln e kthimit e kaneuml poseduar ateuml dhe kaneuml pasur mundeumlsi ti shohin frutet e tyre peumlr 23 vite
Kjo situateuml ishte gjetur neuml kundeumlrshtim me teuml drejtat e njeriut dhe peumlr keumlteuml arsye nuk pati njeuml
vendimmarrje 2 vjeccedilare teuml AKKP sepse vendimmarrja e agjenciseuml ccedildo diteuml do teuml ishte neuml
kundeumlrshtim me teuml drejta te njeriut Deri sa u krijua mekanizmi i ri i cili ne besojmeuml qeuml eumlshteuml
efektiv dhe neuml peumlrputhje me teuml drejtat e njeriu ldquo
33 Ajo qeuml ne e kemi teuml veumlshtireuml teuml kuptojmeuml nga ky qeumlndrim i subjektit teuml interesuar
eumlshteuml se shteti nuk ka beumlreuml peumlrpjekje teuml parashikojeuml se sa prona janeuml teuml kthyeshme neuml teumlreumlsi pra sa
eumlshteuml numri i objekteve ose tokave livadheve dhe pyjeve qeuml mund teuml kthehen neuml formeuml fizike pa
pasur nevojeuml trsquoi fuseuml pronareumlt e tyre neuml skemeuml kompensimi Pra pamundeumlsia e shtetit peumlr teuml beumlreuml
njeuml inventar teuml pronave teuml sekuestruara ose shproneumlsuara qeuml ndodhen ende teuml lira ose
potencialisht teuml mundura peumlr trsquoiu kthyer pronarit ka ccediluar neuml parashikimin e metodologjiseuml seuml
kompensimit megjitheumlse ka meumlnyra teuml tjera jo veteumlm meuml efektive peumlr pronarin i cili do teuml ishte
meuml i keumlnaqur teuml kishte proneumln e tij sesa njeuml vlereuml teuml kompensuar por do teuml ishte me meuml pak kosto
peumlr shtetin dhe taksapaguesit shqiptareuml teuml cileumlt deri tani po paguajneuml tepeumlr peumlr paafteumlsineuml e shtetit
peumlr teuml zgjidhur keumlteuml problem
34 Duke iu referuar testit teuml proporcionalitetit neuml keumlteuml kufizim qeuml beumln ligji teuml drejteumls seuml
proneumls kjo skemeuml nuk e kalon me sukses ateuml pasi nuk ka asnjeuml arsye legjitime qeuml justifikon keumlteuml
zgjidhje Shteti nuk duhet teuml zgjedheuml rrugeumln dhe metodeumln meuml teuml thjeshteuml ose meuml teuml lehteuml ldquopeumlr teuml
peumlrfunduar procesin e trajtimit teuml proneumlsrdquo siccedil e ka qeumlllimin ky ligj por duhet realisht teuml beumljeuml
peumlrpjekje teuml realizojeuml de facto teuml drejteumln e proneumls seuml pronareumlve teuml shproneumlsuar padrejteumlsisht si dhe
teuml uleuml sa meuml shumeuml fatureumln financiare teuml taksapaguesve Shteti duhet teuml peumlrdoreuml mjetin meuml teuml
peumlrshtatsheumlm dhe qeuml garanton ndeumlrhyrje sa meuml teuml vogeumll neuml teuml drejtat kushtetuese dhe jo mjetin meuml
teuml reumlndeuml por qeuml arrin qeumlllimin meuml shpejteuml pa u kujdesur peumlr shkeljet qeuml shkakton neuml teuml drejtat e
subjekteve qeuml preken prej saj
39
35 Gjykata ka theksuar se njeuml kusht tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi gjateuml
ndeumlrhyrjes neuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml eumlshteuml edhe respektimi i raportit teuml drejteuml midis
ndeumlrhyrjes dhe gjendjessituateumls qeuml e ka diktuar ateuml Ky kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml
evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml njeuml situateuml konkrete
Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete
teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml keumlrkohet teuml arrihen Gjithashtu Gjykata neuml
jurisprudenceuml teuml vazhdueshme ka mbajtur qeumlndrimin se parimi i proporcionalitetit neumlnkupton qeuml
ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit peumlr kufizimin e njeuml teuml drejte ose lirie teuml caktuar teuml beumlhet me mjete teuml
peumlrshtatshme qeuml i peumlrgjigjen drejt qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet Peumlrveccedil keumlsaj peumlrdorimi i keumltyre
mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml arrihet me mjete teuml
tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve meuml pak teuml deumlmshme
peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml kufizimit me gjendjen qeuml
e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml dobishmeumlriseuml dhe teuml
proporcionalitetit Respektimi i keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast
konkret duke ballafaquar interesin publik qeuml dikton kufizimin me teuml drejtat qeuml kufizohen Neuml
keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit
keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen
kufizimit (Vendimi nr2 dateuml 18022013 i Gjykateumls Kushtetuese)
36 Ligji parashikon krijimin e Fondit teuml Tokeumls (neni 53 dhe 12) i cili do teuml peumlrbeumlhet
nga fondi fizik i pronave neuml ccedildo qark sipeumlrfaqet e lira neuml territoret informale dhe sipeumlrfaqe teuml
tjera (e papeumlrcaktuar) Peumlrderisa do teuml krijohet njeuml Fond i tilleuml lind pyetja se peumlrse Keumlshilli i
Ministrave nuk ka beumlreuml njeuml studim se cilat nga keumlto toka teuml lira mund teuml kthehet neuml formeuml fizike
pronareumlve pa qeneuml nevoja teuml trajtohen si fond peumlr teuml gjitheuml pronareumlt ose veteumlm si potencialisht e
mundur pasi nuk ka njeuml peumlrcaktim se sa do teuml jeteuml ky fond dhe si krijohet
37 Neni 12 eumlshteuml i papeumlrcaktuesheumlm pasi teuml thuash se fondi i tokeumls peumlr kompensim do teuml
krijohet nga sipeumlrfaqet e mbetura teuml lira nga ndeumlrtimet informale eumlshteuml nonsens sepse pronari
legjitim duhet teuml preseuml ccedilfareuml mbetet e lireuml nga ndeumlrtuesit e paligjsheumlm ose zaptuesit numri dhe
peumlrqindja e teuml cileumlve ende eumlshteuml e papeumlrcaktuar derisa teuml krijohet fondi i tokeumls peumlr trsquoi kompensuar
pronareumlt legjitimeuml Neumlse qeveria kishte peumlr qeumlllim teuml krijojeuml fond teuml tokeumls peumlr kompensimin e
pronareumlve mund teuml kishte pezulluar procesin e legalizimit deri neuml kryerjen peumlrfundimtare teuml
procesit teuml kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave aty ku mendohet se ka mjaftuesheumlm tokeuml peumlr
trsquou kthyer pronareumlve Neuml keumlteuml meumlnyreuml shteti do teuml kursente nga fondi financiar dhe toka nuk do
40
teuml jepej me ccedilmim simbolik siccedil peumlrfitohet tani nga teuml paligjshmit Edhe taksapaguesit shqiptareuml do
teuml ishin meuml teuml keumlnaqur me uljen e barreumls financiare qeuml do trsquou duhet teuml paguajneuml peumlr dekadat neuml
vazhdim Edhe neuml vlereumlsimin e Komitetit teuml Ministrave lidhur me ekzekutimin e vendimit
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml neuml pg31 eumlshteuml theksuar se megjitheuml peumlrpjekjet pozitive teuml
qeveriseuml shqiptare peumlr teuml peumlrmbushur detyrimet e veumlna nga GJEDNJ ldquodisa paqarteumlsi duken se
kaneuml mbetur lidhur me paditeuml qeuml janeuml neuml shqyrtim aktualisht ose atyre qeuml mund teuml kundeumlrshtojneuml
njeumlra-tjetreumln Do teuml kishte qeneuml e dobishme neumlse autoritetet do teuml siguronin meuml shumeuml
informacion teuml detajuar se si keumlto fatura do teuml ndikonin neuml fondin e peumlrgjithsheumlm teuml kompensimit
dhe neuml peumlrcaktimin e Fondit teuml Tokeumlsrdquo Meuml tej neuml pg45 thuhet ldquoMund teuml ekzistojeuml rreziku peumlr
diskriminim midis subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cileumlve iu eumlshteuml kthyer prona fizikisht dhe atyre
qeuml do teuml kompensohen Peumlr keumlteuml eumlshteuml e nevojshme teuml shpjegohet se peumlrse qeveria ka beumlreuml keumlteuml
zgjedhje preferenciale me projektligjin neuml meumlnyreuml qeuml teuml vlereumlsohet skema e re e kompensimit neuml
peumlrputhje me standardet e vendosura nga GJEDNJrdquo Peumlrgjigja e qeveriseuml shqiptare lidhur me
keumlteuml ka qeneuml ldquopeumlr teuml hequr ccedildo mundeumlsi diskriminimi nuk eumlshteuml parashikuar kthimi por veteumlm
kompensimi peumlr teuml gjitheuml teuml shproneumlsuarit()rdquo (po aty)
38 Argumenti i dheumlneuml nga Keumlshilli i Ministrave se nuk ka pasur njeuml skemeuml
peumlrfundimtare peumlr kompensimin dhe si e tilleuml ajo mund teuml ndryshojeuml neuml ccedildo koheuml neuml meumlnyreuml teuml
papritur nga qeveriaparlamenti nuk na duket e bazuar Ccedildo parashikim ligjor peumlr sa koheuml
zbatohet dhe eumlshteuml neuml fuqi prezumohet se eumlshteuml e qeumlndrueshme Ndryshimi i papritur i
parashikimeve peumlr teuml njeumljteumlt subjekte dhe me pasoja peumlrkeqeumlsuese pa dheumlneuml argumente
kushtetuese peumlrbeumln cenim teuml siguriseuml juridike dhe diskriminim midis subjekteve teuml seuml njeumljteumls
kategori Keumlto parime kushtetuese nuk mund teuml cenohen veteumlm me argumentin se rritet fatura
financiare kur ky proces tashmeuml ka vite qeuml ka filluar dhe peumlr meuml se 20 vjet ka pasur njeuml skemeuml
tjeteumlr qeuml ndryshon teumlreumlsisht duke mosrespektuar aspak teuml drejteumln e pronareumlve por veteumlm
sipeumlrfaqeumlsisht detyrimin e shtetit peumlr teuml ldquombyllurrdquo ccedileumlshtjen e pronave Ky argument i peumlrdorur
vazhdimisht nga Keumlshilli i Ministrave nuk mendojmeuml se eumlshteuml argument i nivelit kushtetues qeuml
justifikon cenimin e vazhduesheumlm teuml seuml drejteumls seuml proneumls
39 Nisur nga sa meuml lart jemi teuml qeumlndrimit se parimi i siguriseuml juridike eumlshteuml prekur nga
rregullimi i ri dhe ndeumlrhyrja e beumlreuml nuk respekton kriteret kushtetuese peumlr keumlteuml qeumlllim teuml
parashikuara nga neni 171 i Kushtetuteumls konkretisht mbrojtjen e interesit publik vendosjen e
njeuml raporti teuml drejteuml midis seuml drejteumls seuml cenuar dhe qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet neumlpeumlrmjet
ndeumlrhyrjes legjislative si dhe ruajtjen e thelbit teuml seuml drejteumls seuml proneumls
41
B Peumlr pretendimin e cenimit teuml baraziseuml para ligjit
40 Keumlrkuesit kaneuml argumentuar se skema e kompensimit teuml parashikuar nga ligji bie
ndesh me parimin e baraziseuml para ligjit pasi trajton neuml meumlnyreuml teuml ndryshme teuml njeumljteumln kategori
pronareumlsh duke i vendosur ata qeuml presin teuml kompensohen neuml poziteuml meuml pak teuml favorshme se ata qeuml
u kompensuan para hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Gjithashtu vendimet e formeumls seuml prereuml peumlrfshi
edhe vendimet e dheumlna nga GJEDNJ do teuml vlereumlsohen sipas njeuml skeme meuml pak teuml favorshme sesa
vendimet e ekzekutuara para hyrjes neuml fuqi teuml ligjit megjitheumlse janeuml teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose vlereuml
totale
41 Pyetjes seuml beumlreuml nga Gjykata gjateuml seanceumls gjyqeumlsore neumlse skema e zgjedhur krijon
pabarazi subjekti i interesuar Keumlshilli i Ministrave iu peumlrgjigj negativisht Sipas tij ligji beumln njeuml
trajtim teuml barabarteuml jo veteumlm midis ish pronareumlve por edhe midis tyre dhe pronareumlve teuml soteumlm
Pra referuar keumltij qeumlndrimi neuml qofteuml se shteti aplikon keumlto kritere peumlr teuml shproneumlsuar sot peumlr
interes publik do teuml aplikojeuml teuml njeumljtat kritere peumlr ateuml shproneumlsim qeuml ka ndodhur 70 vjet meuml pareuml
42 Siccedil u tha meuml lart qeumlllimi i ligjit objekt shqyrtimi eumlshteuml ldquob) rregullimi dhe
shpeumlrblimi i drejteuml i kompensimit teuml proneumls ekzekutimi i vendimeve peumlrfundimtare teuml
kompensimit si dhe peumlrfundimi i procesit teuml kompensimitrdquo Pra rregullimi i ccedileumlshtjeve teuml
shproneumlsimit qeuml ndodhin sot nuk peumlrfshihet nga ky ligj dhe jo veteumlm kaq por sot nuk eumlshteuml e
mundur teuml krahasohet vlera e proneumls qeuml ka neuml treg me ateuml qeuml ka pasur para 70 vjeteumlve
43 Ne mendojmeuml se ligji cenon barazineuml e shtetasve para ligjit duke bere trajtim teuml
diferencuar midis pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim kthimi ose kompensimi teuml marreuml para hyrjes neuml
fuqi teuml keumltij ligji por ende teuml paekzekutuar dhe pronareumlve qeuml kaneuml arritur ta ekzekutojneuml vendimin
e kthimit ose kompensimit teuml marreuml neuml teuml njeumljteumln koheuml Neumlse keumlrkuesve u janeuml kthyer pronat teuml
cilat sipas ligjit 13315 cileumlsohen si brenda fusheumls seuml zbatimit teuml neneve 23 24 25 ata nuk mund
teuml ankohen peumlr zvarritje teuml procesit teuml ekzekutimit teuml vendimit por brenda 90 diteumlve nga hyrja e
ligjit neuml fuqi duhet teuml heqin doreuml nga certifikatat e proneumls dhe teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml saj
sigurisht sipas kritereve teuml peumlrfitimeve teuml zbritshme Ndryshe shteti e ccedilliron veten nga detyrimi
peumlr zbatimin teuml vendimeve neuml fjaleuml Neumlpeumlrmjet keumlsaj formule ligji vendos neuml pozita teuml
pabarabarta pronareumlt qeuml aplikojneuml sot dhe ata qeuml e kaneuml peumlrfituar me vendime teuml meumlparshme por
nuk kaneuml arritur ta posedojneuml ose ta ekzekutojneuml ateuml duke i privuar ata neuml meumlnyreuml arbitrare nga e
drejta e proneumls Prandaj mendojmeuml se ligji bie ndesh edhe me parimin e baraziseuml seuml shtetasve
para ligjit
44 Peumlr teuml gjitha keumlto arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se Gjykata duhej teuml kishte shpallur si
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi dhe jo veteumlm pjeseuml teuml tij pasi fryma dhe qeumlllimi i tij real nuk i
42
peumlrgjigjet keumlrkesave kushtetuese teuml parashikuar neuml nenet 41 42 dhe 17 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 1
teuml Protokollit Nr1 teuml KEDNJ-seuml si dhe praktikeumls seuml vazhdueshme teuml GJEDNJ-seuml dhe Gjykateumls
Kushtetuese
Aneumltareuml Gani Dizdari Vladimir Kristo
13
31 Ccedileumlshtja konkrete qeuml eumlshteuml shtruar peumlr shqyrtim para keumlsaj Gjykate lidhet me
kompensimin fizik dhe financiar teuml ish-pronareumlve teuml shproneumlsuar gjateuml regjimit komunist neuml
Shqipeumlri peumlr teuml cileumln kjo Gjykateuml ka mbajtur qeumlndrim edhe meuml pareuml peumlr sa i takon standardeve
dhe kritereve qeuml duhen respektuar nga ligjveumlneumlsi neuml realizimin e detyrimit teuml shtetit peumlr teuml
riparuar teuml drejteumln e proneumls teuml shkelur Gjykata ka vlereumlsuar neuml praktikeumln e saj se ligjveumlneumlsi ka
hapeumlsireumln e tij teuml vlereumlsimit peumlr teuml rregulluar ccedileumlshtjen e kompensimit teuml pronave teuml shteteumlzuara ose
konfiskuara gjateuml regjimit komunist Neuml keumlteuml kuadeumlr Gjykata ka njohur teuml drejteumln e ligjveumlneumlsit teuml
kufizojeuml hapeumlsireumln e geumlzimit dhe teuml disponimit teuml proneumls private nga shtetasit peumlr arsye teuml
ekzistenceumls seuml interesit publik Me qeumlllim qeuml njeuml ndeumlrhyrje e tilleuml ndaj teuml drejteumls seuml proneumls teuml jeteuml
e justifikuar eumlshteuml e domosdoshme qeuml teuml ekzistojeuml edhe njeuml marreumldheumlnie peumlrpjestimore midis
mjeteve teuml peumlrdorura dhe synimit qeuml keumlrkohet teuml realizohet Mbi keumlteuml bazeuml sistemi ligjor duhet teuml
peumlrmbajeuml njeuml seumlreuml garancish procedurale peumlr teuml siguruar qeuml ndikimi i tij mbi teuml drejteumln e proneumls teuml
mos jeteuml arbitrar dhe as i paparashikuesheumlm (Shih vendimin nr25 dateuml 28042016 teuml Gjykateumls
Kushtetuese)
32 Lidhur me kriterin tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi neuml vendosjen e kufizimit
peumlrpjestimin e drejteuml midis ndeumlrhyrjes dhe gjendjen qeuml e dikton ateuml Gjykata ka vlereumlsuar se ky
kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml
njeuml situateuml konkrete Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon
ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml
meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml ndiqen Peumlrveccedil keumlsaj
peumlrdorimi i keumltyre mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml
arrihet me mjete teuml tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve
meuml pak teuml deumlmshme peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml
kufizimit me gjendjen qeuml e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml
dobishmeumlriseuml dhe proporcionalitetit neuml kuptimin strikt teuml kufizimeve teuml imponuara Respektimi i
keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast konkret duke ballafaquar interesin
publik qeuml dikton kufizimin me ato teuml drejta qeuml i neumlnshtrohen kufizimit si dhe duke vlereumlsuar
edhe meumlnyreumln e kufizimit Neuml keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml
kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe
lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen kufizimit (shih vendimet nr25 dateuml 28042014 nr4 dateuml
2322011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
33 Neuml ccedileumlshtjen konkrete referuar edhe parashtrimeve teuml subjekteve teuml interesuara
interesi publik i identifikuesheumlm eumlshteuml zgjidhja e ccedileumlshtjes seuml pronave me njeuml kosto financiare dhe
14
koheumlzgjatje sa meuml teuml arsyeshme si dhe vendosja e paqes sociale midis kategorive teuml ndryshme
sociale qeuml prek kjo ccedileumlshtje e cila ka mbetur e pazgjidhur prej 25 vjeteumlsh
34 Gjykata vlereumlson se ka njeuml interes publik i cili duhet teuml vlereumlsohet si i reumlndeumlsisheumlm
deri neuml ateuml maseuml sa teuml justifikojeuml ndeumlrhyrjen e ligjveumlneumlsit Referuar edhe opinionit amicus curia teuml
Komisionit teuml Venecias Shtetet geumlzojneuml njeuml hapeumlsireuml teuml gjereuml vlereumlsimi neuml peumlrcaktimin e asaj ccedilka
eumlshteuml neuml interesin e publikut veccedilaneumlrisht peumlr sa i takon nenit 1 teuml Protokollit nr1 dhe gjateuml
implementimit teuml politikave sociale dhe ekonomike Ajo ccedilka nuk peumlrmbush keumlrkesat e interesit
publik eumlshteuml veteumlm privimi i proneumlsiseuml qeuml eumlshteuml haptazi i pabazuar GJEDNJ-ja pranon se ldquopeumlr
shkak teuml njohjes seuml sakteuml teuml shoqeumlrive teuml tyre dhe nevojave qeuml ato kaneuml neuml parim autoritetet
kombeumltare mund ta vlereumlsojneuml meuml mireuml sesa gjyqtari ndeumlrkombeumltar ateuml ccedilka eumlshteuml ldquoneuml interes teuml
publikutrdquo [hellip] Peumlr keumlteuml arsye u takon autoriteteve kombeumltare teuml beumljneuml vlereumlsimin fillestar lidhur me
ekzistenceumln e njeuml problemi qeuml shqeteumlson publikun duke garantuar marrjen e masave qeuml do teuml
zbatohen neuml fusheumln e ushtrimit teuml seuml drejteumls seuml proneumlsiseuml duke peumlrfshireuml privimin dhe kthimin e
proneumls Keumltu [hellip] autoritetet kombeumltare geumlzojneuml respektivisht njeuml hapeumlsireuml teuml caktuar vlereumlsimirdquo
(Shih ccedileumlshtjet Maria Atanasiu dhe Teuml tjereumlt kRumaniseuml op cit sect166 Shih gjithashtu Kopeckyacute k
Sllovakiseuml [GC] op cit sect37)
35 Po keumlshtu referuar edhe qeumlndrimit doktrinar teuml shprehur neuml opinionet e dheumlna nga
Komisioni i Venecias peumlr keumlteuml ccedileumlshtje rezulton se nuk mund teuml vendosen detyrime peumlr
kompensimin teumlreumlsor teuml proneumls seuml shproneumlsuar apo teuml shteteumlzuar nga regjimet qeuml nuk kaneuml
respektuar standardet minimale teuml teuml drejtave teuml njeriut dhe se rivendosja e ploteuml e teuml drejtave teuml
meumlparshme teuml proneumlsiseuml do teuml ishte neuml kundeumlrshtim me vet parimin e baraziseuml (Shih Opinion mbi
projektligjin ldquoPeumlr kthimin dhe kompensimin e proneumlsrdquo teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo miratuar
nga Komisioni i Venecias neuml Seanceumln e 58 Plenare Venecia 12-13 Mars 2004)
36 Gjithashtu edhe neuml opinionin peumlr vlereumlsimin e ligjit nr1332015 bazuar neuml keumlrkeseumln
e paraqitur peumlr amicus curia nga Gjykata Komisioni i Venecias eumlshteuml shprehur ldquo duke marreuml
parasysh situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi peumlr
ish-pronareumlt gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml parashikuara neuml nenin 1 teuml
Protokol l i t nr 1 teuml K EDNJ-seuml Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml ish-pronareumlverdquo (Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias miratuar neuml Seanceumln e
108-teuml Plenare Venecia 14-15 Tetor 2016)
15
37 Nisur nga sa meuml lart Gjykata do teuml ndalet neuml vlereumlsimin e nenit 6 teuml ligjit objekt
shqyrtimi Kjo dispoziteuml neuml pikat 1 dhe 2 ka parashikuar metodologjineuml e vlereumlsimit financiar teuml
vendimeve peumlrfundimtare peumlr kthimin dhe kompensimin e proneumls duke peumlrcaktuar
ldquoa) prona e njohur peumlr kompensim vlereumlsohet neuml bazeuml teuml zeumlrit kadastral qeuml ka pasur neuml
koheumln e shproneumlsimit
b) prona e kthyer vlereumlsohet duke e peumlrcaktuar ateuml nga diferenca qeuml do teuml rezultojeuml midis
vlereumls seuml saj sipas zeumlrit kadastral aktual dhe vlereumls seuml keumlsaj prone sipas zeumlrit kadastral neuml
koheumln e shproneumlsimit
2 Vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml teuml njohur veteumlm teuml drejteumln e kompensimit vlereumlsohen
financiarisht sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur prona neuml koheumln e shproneumlsimit sipas shkronjeumls
ldquoardquo teuml pikeumls 1 teuml keumltij nenirdquo
38 Gjykata veumlren se neuml peumlrmbajtjen e pikave 1 dhe 2 teuml nenit 6 teuml ligjit nr1332015 janeuml
materializuar parimet kryesore teuml formuleumls seuml kompensimit Pjesa tjeteumlr e nenit 6 rregullon situata
teuml veccedilanta si pjeseuml e metodologjiseuml seuml kompensimit gjejneuml zgjidhje edhe neuml dispozita teuml tjera teuml
ligjit
39 Meuml tej neni 6 neuml pikeumln 3 parashikon ldquoNeuml rastet kur subjektet e shproneumlsuara kaneuml
peumlrfituar me vendim kthimi dhe kompensimi diferenca e llogaritur sipas shkronjeumls ldquobrdquo teuml pikeumls
1 zbritet nga vlereumlsimi i proneumls seuml njohur peumlr kompensim e llogaritur sipas shkronjeumls ldquoardquo teuml
pikeumls 1 teuml keumltij nenirdquo Ndeumlrsa pika 5 e ligjit parashikon ldquoNeuml rast se ATP-ja merr vendim peumlr
njohje dhe kompensim fizik neuml proneumln e subjektit prona vlereumlsohet sipas pikeumls 1 teuml keumltij neni
Kur nga ky vlereumlsim rezulton se subjekti peumlrfiton njeuml proneuml qeuml ka vlereuml meuml teuml larteuml sesa prona qeuml
ka pasur neuml momentin e shproneumlsimit ateumlhereuml subjektit i kompensohet fizikisht sipeumlrfaqja qeuml i
korrespondon vlereumlsimit dhe pjesa tjeteumlr e proneumls kalon neuml fondin e tokeumls me vendim teuml ATP-seumlrdquo
40 Gjykata vlereumlson se keumlto dy pika sipas peumlrmbajtjes seuml tyre teuml ccedilojneuml neuml peumlrfundimin se
ato janeuml konceptuar si njeuml shproneumlsim i ri duke qeneuml se parashikojneuml rivlereumlsimin e pronave teuml
kthyera ose teuml kompensuara meuml pareuml Neuml keumlteuml keumlndveumlshtrim keumlto dy dispozita krijojneuml probleme
lidhur me sigurineuml juridike konkretisht peumlrsa i takon paqarteumlsiseuml dhe paparashikueshmeumlriseuml seuml
legjislacionit
41 Gjykata ashtu siccedil u shpreh meuml lart rithekson se siguria juridike si koncept kushtetues
peumlrfshin qarteumlsineuml kuptueshmeumlrineuml dhe qeumlndrueshmeumlrineuml e sistemit normativ Gjithashtu
GJEDNJ neuml vendimin Manushaqe Puto dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml duke peumlrkufizuar
elementeumlt qeuml lidhen me qarteumlsineuml e ligjit neuml procesin e hartimit teuml legjislacionit e veuml theksin tek
parashikueshmeumlria qarteumlsia dhe transparenca neuml vendimmarrje si parime kryesore teuml seuml drejteumls
16
dhe njeuml nga qeumlllimet e njeuml ligji (Shih ccedileumlshtjen Manushaqe Puto dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml
Vendim dateuml 31 Korrik 2012 sectsect 114) Ky qeumlndrim eumlshteuml mbajtur nga GJEDNJ-ja edhe neuml
ccedileumlshtjen Sabanchiyeva dhe teuml tjereuml kundeumlr Rusiseuml ku midis teuml tjerave thekson se
parashikueshmeumlria dhe qarteumlsia e akteve ligjore dhe neuml veccedilanti natyra automatike e rregullit
paqarteumlsia e pretenduar e disa prej koncepteve teuml tij dhe mungesa e shqyrtimit gjyqeumlsor janeuml teuml
lidhura ngushteuml me parimin e proporcionalitetit (Shih ccedileumlshtjet TP dhe KM kundeumlr Mbreteumlriseuml seuml
Bashkuar nr 2894595 sect 72 dhe Chapman kundeumlr Mbreteumlriseuml seuml Bashkuar nr 2723895 sect 92
ECHR 2001-I)
42 Gjykata vlereumlson se neni 6 i ligjit objekt shqyrtimi duhet pareuml i lidhur edhe me nenet e
tjera teuml ligjit konkretisht me nenet 13 14 20 21 24 26 dhe 31 Neuml keumlteuml kontekst ligjveumlneumlsi
duhet teuml mbajeuml parasysh se deri neuml ccedilfareuml mase kompensimi fizik i parashikuar neuml nenin 6 pika 3
dhe 5 ploteumlsohet nga nenet e tjera teuml ligjit peumlr teuml mos pasur mbivendosje ose peumlrplasje midis
dispozitave teuml ligjit Parashikimi i rregullimeve teuml peumlrseumlritura dhe teuml pakoordinuara midis tyre neuml
thelbin dhe pasojat qeuml ato sjellin krijojneuml paqarteumlsi dhe peumlr rrjedhojeuml cenojneuml parimin e siguriseuml
juridike Neuml keumlto kushte Gjykata ccedilmon se peumlrmbajtja e pikave 3 dhe 5 teuml nenit 6 teuml ligjit
1332015 nuk eumlshteuml neuml pajtim me parimin e siguriseuml juridike pasi peumlrllogaritja e sipeumlrfaqes seuml
peumlrfituar dhe asaj qeuml do teuml zbritet ose shtohet sipas formuleumls seuml parashikuar neuml pikeumln 1 teuml nenit 6
eumlshteuml e paqarteuml dhe krijon konfuzion neuml zbatim sa i takon pritshmeumlrive teuml shtetasve
43 Gjykata vlereumlson se peumlr sa u peumlrket dispozitave teuml tjera teuml kundeumlrshtuara prej
keumlrkuesve ato parashikojneuml forma teuml ndryshme teuml kompensimit teuml cilat synojneuml teuml vendosin njeuml
ekuilibeumlr teuml drejteuml ndeumlrmjet interesave teuml ndrysheumlm Referuar edhe opinionit amicus curia peumlr
keumlteuml ccedileumlshtje Komisioni i Venecias ka vlereumlsuar se peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml peumlrcaktojneuml
kthimin apo kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me vlereuml monetare nuk eumlshteuml e qarteuml se
deri neuml ccedilfareuml mase ngrihet ccedileumlshtja e pritshmeumlriseuml legjitime Relacioni shpjegues i ligjit
nr1332015 argumenton se nuk eumlshteuml hartuar asnjeumlhereuml ndonjeuml skemeuml peumlrfundimtare
kompensimi me njeuml shifeumlr konkrete kompensimi e cila do teuml krijonte njeuml ldquopritshmeumlri legjitimerdquo
Peumlr sa u peumlrket individeumlve qeuml ende nuk kaneuml marreuml njeuml vendim teuml formeumls seuml prereuml nga organet
administrative apo gjyqeumlsore i cili u njeh atyre teuml drejteumln e kthimit apo kompensimit teuml proneumls
qeveria shqiptare i referohet ccedileumlshtjes Bici kundeumlr Shqipeumlriseuml peumlr teuml justifikuar se keumlta individeuml
apo entitete nuk janeuml pronareuml dhe nuk kaneuml krijuar pritshmeumlri legjitime pasi e drejta e tyre nuk
eumlshteuml njohur neuml nivel kombeumltar
44 Gjykata thekson se skema e re e kompensimit e adoptuar neuml ligjin nr1332015 ka
ndryshuar metodeumln e vlereumlsimit Elementi kryesor i vlereumlsimit teuml kompensimit financiar eumlshteuml vlera e
17
proneumls sipas zeumlrit kadastral qeuml ajo ka pasur neuml koheumln e shproneumlsimit Kjo metodeuml eumlshteuml e ndryshme
nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe mund teuml rezultojeuml neuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ligjet e
meumlparshme (ligjet peumlr pronat teuml viteve 1993 2004 dhe 2006) parashikonin njeuml skemeuml meuml teuml larteuml
kompensimi se sa ajo e parashikuar nga ligji nr1332015 (Ramadhi e teuml tjereumlt k Shqipeumlriseuml no
3822202 sectsect 24 - 30 13 neumlntor 2007 Manushaqe Puto e teuml tjereumlt k Shqipeumlriseuml op cit sect 25-
26) Keumlshtu mund teuml thuhet se ligjet e meumlparshme kaneuml krijuar pritshmeumlri peumlr marrjen e
kompensimeve ekuivalente me vlereumln e tregut teuml proneumls neuml momentin e marrjes seuml vendimit peumlr
kompensimin Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e kompensimit nuk mund teuml cileumlsohet si shproneumlsim formal
ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si njeuml ldquondeumlrhyrje tjeteumlrrdquo e cila eumlshteuml njeuml dispoziteuml gjitheumlpeumlrfshireumlse
e parashikuar neuml nenin 1 teuml Protokollit nr1 keumlrkon qeuml ccedildo ndeumlrhyrje e beumlreuml nga autoritetet publike
neuml teuml drejteumln e geumlzimit paqeumlsor teuml pasuriseuml duhet teuml jeteuml e ligjshme (Shih ish-Mbreti i Greqiseuml dhe
teuml tjereumlt k Greqiseuml [GC] nr 2570194 sect 79 ECHR 2000-XII dhe Latridis k Greqiseuml [GC] nr
3110796 sect 58 ECHR 1999-II) Parimi i ligjshmeumlriseuml presupozon gjithashtu se dispozitat e
zbatueshme teuml legjislacionit teuml brendsheumlm duhet teuml jeneuml mjaftuesheumlm teuml qarta dhe teuml
aksesueshme dhe qeuml zbatimi i tyre teuml jeteuml i parashikuesheumlm Duke marreuml parasysh situateumln
specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i parashikuar nga ligji
nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi peumlr ish-pronareumlt
gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml parashikuara neuml nenin 1 teuml Pro tokol l i t
n r 1 teuml GJEDNJ-seuml
45 Gjykata lidhur me dispozitat qeuml parashikojneuml qeuml vendimet gjyqeumlsore ose administrative
teuml formeumls seuml prereuml teuml cilat parashikojneuml dheumlnien e njeuml mase teuml caktuar kompensimi por qeuml ende
nuk janeuml ekzekutuar vlereumlson se ato ngreneuml ccedileumlshtjen e ldquopritshmeumlriseuml legjitimerdquo por sipas ligjit nuk
do trsquoi neumlnshtrohen rivlereumlsimit Prandaj peumlr keumlto raste nuk mund teuml thuhet se ka ldquondeumlrhyrjerdquo neuml
kuptim teuml nenit 1 teuml Protokollit nr 1 teuml GJEDNJ-seuml peumlr sa koheuml keumlto vendime do teuml ekzekutohen
Peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml peumlrcaktojneuml kthimin ose kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me
vlereuml financiare skema e re e kompensimit e parashikuar nga ligji nr1332015 ndryshoi metodeumln e
vlereumlsimit e cila mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e
kompensimit nuk mund teuml cileumlsohet si shproneumlsim formal ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si
ldquondeumlrhyrje teuml tjerardquo sipas nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml GJEDNJ-seuml Megjithateuml Gjykata vlereumlson se
ekziston njeuml bazeuml ligjore mjaftuesheumlm e qarteuml dhe e detajuar peumlr ndeumlrhyrjen neuml keumlteuml ccedileumlshtje Po
ashtu siccedil u theksua meuml lart ndeumlrhyrja duket se ndjek njeuml qeumlllim legjitim pasi qeumlllimi i ligjit
nr1332015 eumlshteuml peumlrfundimi efektivisht i procesit teuml trajtimit teuml proneumls neumlpeumlrmjet njohjes dhe
kompensimit teuml saj brenda njeuml afati teuml arsyesheumlm (10 vjeccedilar)
18
46 Neuml situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi qeuml u
paguhet ish-pronareumlve gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml peumlrcaktuara neuml nenin 1
teuml Pro tokol l i t n r 1 teuml GJEDNJ Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml paguar peumlr ish-pronareumlt (Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias pg44)
47 Nisur edhe nga analiza e Komisionit teuml Venecias Gjykata vlereumlson se ligji objekt
shqyrtimi pavareumlsisht se parashikon njeuml metodologji teuml re vlereumlsimi peumlr kompensimin fizik dhe
financiar teuml ish pronareumlve e cila megjitheumlse rezulton neuml ndeumlrhyrje neuml teuml drejteumln e proneumls dhe
mund teuml mos u peumlrgjigjet pritshmeumlrive teuml subjekteve qeuml prek ligji rezulton se neuml teumlreumlsineuml e tij
respekton proporcionalitetin e ndeumlrhyrjes neuml teuml drejteumln e kompensimit teuml proneumls ish pronareumlve
dhe si e tilleuml eumlshteuml neuml respektim teuml nenit 1 teuml Protokollit 1 teuml KEDNJ-seuml
D Peumlr pretendimin e cenimit teuml seuml drejteumls seuml ankimit
48 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se ligji cenon teuml drejteumln e ankimit pasi duke parashikuar
veteumlm ankimin e vendimeve teuml ATP-seuml neuml Gjykateumln e Apelit praktikisht ka pamundeumlsuar
ankimin e vendimit gjyqeumlsor neuml njeuml gjykateuml neuml teuml larteuml duke qeneuml se vendimet e Gjykateumls seuml
Apelit janeuml vendime teuml formeumls seuml prereuml dhe peumlrfundimtare dhe Gjykata e Larteuml eumlshteuml gjykateuml e
ligjit dhe si e tilleuml nuk mund teuml investohet neuml fakte teuml ccedileumlshtjes Gjithashtu subjektet e
shproneumlsuara nuk mund teuml kundeumlrshtojneuml neuml gjykateuml metodologjineuml e vlereumlsimit pra meumlnyreumln se
si eumlshteuml vlereumlsuar prona e kompensuar por veteumlm vlefteumln financiare Neni 19 parashikon teuml
drejteumln e ankimit ndaj vendimit te ATP-seuml veteumlm peumlr vlereumln e kompensimit pra pronari nuk ka teuml
drejteuml teuml kundeumlrshtojeuml metodologjineuml ku bazohet vlereumlsimi Pra kufizimi i seuml drejteumls seuml ankimit
lidhet edhe me themelin e ankimit jo veteumlm me shkalleumln e gjykateumls ku ai shqyrtohet
49 Sipas parashtrimeve teuml subjekteve teuml interesuara ankimi neuml gjykateumln e apelit beumln teuml
mundur moszgjatjen e procedurave dhe mbylljen sa meuml teuml shpejteuml teuml procesit Shteti Shqiptar i ka
qeumlndruar asaj qeuml kjo gjykateuml dhe GJEDNJ-ja ka theumlneuml keumlto vendime janeuml kuazi gjyqeumlsore dhe
duhen ekzekutuar Nuk ka kompetenceuml asnjeuml organ administrativ trsquoi rishikojeuml ato prandaj nuk ka
njeuml rishikim por veteumlm njeuml ploteumlsim teuml vendimit Sipas Keumlshillit teuml Ministrave eumlshteuml konstatuar se
keumlto vendime nuk janeuml ekzekutuar asnjeumlhereuml sepse ato nuk kaneuml njeuml vlereuml teuml peumlrcaktuar qarteuml
Neumlse ato do teuml kishin njeuml vlereuml ekonomike apo financiare do teuml ishin ekzekutuar neumlpeumlrmjet
sistemit teuml zakonsheumlm Mosekzekutimi i vendimeve lidhet me mungeseumln e vlereumlsimit teuml tyre dhe
19
ky ka qeneuml njeuml proces i qeumlllimsheumlm peumlr teuml mos i ekzekutuar ato Keumlshtu qeuml sot ligji i ri u jep njeuml
vlereuml ekonomike neuml meumlnyreuml qeuml teuml ekzekutohen
50 Lidhur me keumlteuml pretendim Gjykata neuml praktikeuml teuml vazhdueshme ka vlereumlsuar se
kontrolli gjyqeumlsor ndaj akteve me karakter administrativ duke qeneuml shprehje e parimit teuml
kontrollit dhe balancimit teuml pushteteve e duke qeumlndruar neuml themel teuml pavareumlsiseuml seuml organeve ka
ndryshime thelbeumlsore nga kontrolli administrativ qeuml kryhet neuml rrugeuml hierarkike apo nga organe teuml
krijuara posaccedileumlrisht Dallimet qeumlndrojneuml krahas teuml tjerave neuml rrafshin procedural neuml kuptim qeuml
gjykatat neuml kontrollin e keumltyre akteve respektojneuml rregullat e parashikuara neuml legjislacionin
procedural dhe nuk mund teuml interferojneuml e as teuml adaptojneuml procedura administrative Gjykata e
vlereumlson keumlteuml pretendim neuml lidhje me teuml drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt ligjor neuml kuptim teuml nenit
42 teuml Kushtetuteumls E drejta peumlr trsquoiu drejtuar gjykateumls ndeumlr teuml tjera ka peumlr qeumlllim teuml garantojeuml
shtetasit nga ccedildo veprim qeuml u shkakton cenim teuml teuml drejtave teuml tyre pa peumlrjashtuar rastet kur
cenimi vjen nga ndonjeuml akt i administrateumls shteteumlrore Shteti i seuml drejteumls presupozon qeuml ccedildo
ndeumlrhyrje e autoriteteve ekzekutive neuml teuml drejtat e individit apo teuml personave juridikeuml duhet teuml jeteuml
objekt i njeuml kontrolli efektiv nga njeuml organ qeuml ofron garantimin e pavareumlsiseuml dhe paaneumlsiseuml gjateuml
procesit teuml shqyrtimit teuml procesit (shih vendimin nr10 dateuml 29022016 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
51 Neuml njeuml rast teuml ngjasheumlm Gjykata konstatoi se e drejta e ankimit gjyqeumlsor ndaj
vendimeve teuml njeuml organi administrativ duke parashikuar mjetin dhe afatin e ankimit ploteumlsonte
standardin kushtetues teuml seuml drejteumls seuml ankimit Peumlr rrjedhojeuml Gjykata ccedilmoi se parashikimi ligjor
ishte i mjaftuesheumlm peumlr teuml realizuar teuml drejteumln e ankimit gjyqeumlsor ndaj akteve administrative qeuml
nxjerr organi administrativ (Shih vendimin nr 25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
52 Neuml ccedileumlshtjen konkrete peumlr shqyrtim Gjykata vlereumlson se e drejta e ankimit e
parashikuar nga ligji nr 1332015 i ploteumlson kriteret peumlr teuml pasur njeuml kontroll gjyqeumlsor teuml akteve
teuml nxjerra nga organe administrative ose kuazi gjyqeumlsore Pretendimi i keumlrkuesve se nuk duhej
parashikuar si shkalleuml e ankimit Gjykata e Apelit por gjykata administrative e shkalleumls seuml pareuml si
gjykateuml kompetente peumlr shqyrtimin e ankimit ndaj vendimeve teuml ATP-seuml nuk eumlshteuml i bazuar
Gjykata thekson se shteti nuk ka detyrim teuml parashikojeuml meuml shumeuml se njeuml shkalleuml ankimi peumlr sa
koheuml qeuml ka njeuml ankim neuml njeuml gjykateuml teuml parashikuar me ligj neuml kuptim teuml nenit 43 teuml Kushtetuteumls
si dhe nenit 13 teuml KEDNJ-seuml Neuml keumlto kushte Gjykata vlereumlson se kriteri i kontrollit gjyqeumlsor teuml
akteve teuml pushtetit publik eumlshteuml i garantuar nga ligji objekt shqyrtimi
DH Peumlr pretendimet e tjera
20
53 Peumlr sa i takon pretendimeve teuml keumlrkuesve sa i takon skemeumls seuml kompensimit financiar
teuml parashikuar nga neni 7 i ligjit Gjykata nuk arriti teuml formojeuml shumiceumln e nevojshme dhe peumlr
keumlteuml arsye vendosi refuzimin e keumlrkeseuml1
54 Lidhur me pretendimet e tjera teuml keumlrkuesve qeuml kaneuml teuml beumljneuml me cenimin e seuml drejteumls
seuml proneumls dhe barazineuml e shtetasve para ligjit Gjykata i ka vlereumlsuar ato neuml kuadeumlr teuml ndeumlrhyrjes
seuml ligjveumlneumlsit sipas kritereve teuml nenit 17 teuml Kushtetuteumls si meuml lart dhe nuk e sheh teuml nevojshme trsquoi
trajtojeuml ato meuml vete pasi lidhen me teuml njeumljtat shkaqe dhe pasoja juridike
55 Nisur nga sa meuml sipeumlr neuml peumlrfundim teuml shqyrtimit Gjykata vlereumlson se ligji objekt
shqyrtimi neuml pikat 3 dhe 5 teuml nenit 6 teuml tij cenon sigurineuml juridike dhe si teuml tilla nuk janeuml neuml
pajtim me Kushtetuteumln
PEumlR KEumlTO ARSYE
Gjykata Kushtetuese e Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml neuml mbeumlshtetje teuml neneve 131 dhe 134 teuml
Kushtetuteumls si dhe teuml neneve 72 e neuml vijim teuml ligjit nr 8577 dateuml 10022000 ldquoPeumlr organizimin
dhe funksionimin e Gjykateumls Kushtetuese teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo me shumiceuml votash
V E N D O S I
- Pranimin pjeseumlrisht teuml keumlrkeseumls
- Shfuqizimin si antikushtetues teuml nenit 6 pika 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin
e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit teuml pronaverdquo
- Refuzimin e keumlrkeseumls peumlr shfuqizimin e nenit 6 pika 1 shkronja ldquobrdquo si dhe teuml nenit 7
pika 2 shkronja ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml ligjit teuml meumlsipeumlrm
- Rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pjeseumln tjeteumlr
Ky vendim eumlshteuml peumlrfundimtar i formeumls seuml prereuml dhe hyn neuml fuqi diteumln e botimit neuml
Fletore Zyrtare
1 Gjyqtari F Hoxha eumlshteuml shprehur dhe peumlr shfuqizimin e fjaleumlve ldquokthim dherdquo neuml pikeumln 1 teuml nenit 6 dhe shkronjeumls
ldquobrdquo pika 1 teuml nenit teuml meumlsipeumlrm dhe pikeumln ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml nenit 7 Gjyqtareumlt GDizdari dhe VKristo kaneuml votuar peumlr
shfuqizimin e teuml gjitheuml ligjit
MENDIM PAKICE
1 Peumlr arsye se nuk ndajmeuml teuml njeumljtin qeumlndrim me shumiceumln neuml ccedileumlshtjen me objekt
shfuqizimin si teuml papajtuesheumlm me Kushtetuteumln dhe KEDNJ-neuml teuml ligjit nr1332015 dateuml
05122015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit teuml pronaverdquo
vlereumlsojmeuml qeuml teuml paraqesim argumentet peumlr qeumlndrimin toneuml si gjyqtareuml neuml pakiceuml
2 Neuml peumlrfundim teuml gjykimit Gjykata ka vendosur pranimin pjeseumlrisht teuml keumlrkeseumls
shfuqizimin si teuml papajtuesheumlm me Kushtetuteumln teuml nenit 6 pikat 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015
refuzimin e keumlrkeseumls peumlr shfuqizimin e nenit 6 pika 1 shkronja ldquobrdquo si dhe nenit 7 pika 2
shkronja ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml ligjit dhe rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pjeseumln tjeteumlr Neuml arsyetimin e vendimit
peumlr shfuqizimin e pikave 3 dhe 5 teuml nenit 6 shumica ka vlereumlsuar se keumlto dispozita ligjore sipas
peumlrmbajtjes seuml tyre kuptohen si njeuml shproneumlsim i ri duke qeneuml se parashikojneuml rivlereumlsimin e
pronave teuml kthyera ose teuml kompensuara meuml pareuml Neuml keumlteuml keumlndveumlshtrim keumlto dy dispozita krijojneuml
probleme lidhur me sigurineuml juridike konkretisht peumlr sa i takon paqarteumlsiseuml dhe
paparashikueshmeumlriseuml seuml legjislacionit
3 Neuml ndryshim nga sa ka vlereumlsuar shumica si edhe bazuar edhe neuml opinionin e
Komisionit teuml Venecias peumlr vlereumlsimin e ligjit nr1332015 ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml vlereumlsojmeuml se
Gjykata duhej teuml vendoste rreumlzimin e keumlrkeseumls neuml teumlreumlsineuml e saj peumlr arsye se pretendimet e
paraqitura nga keumlrkuesit janeuml teuml pabazuara peumlr teuml gjitha argumentet qeuml do teuml paraqesim neuml vijim
4 Neuml lidhje me parimin e siguriseuml juridike neuml jurisprudenceumln e saj Gjykata ka vlereumlsuar
se mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme si standarde kushtetuese teuml
trajtuara vazhdimisht nga jurisprudenca kushtetuese peumlrbeumljneuml elemente teuml parimit teuml shtetit teuml seuml
drejteumls sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls Parimi i siguriseuml juridike peumlrfshin krahas
qarteumlsiseuml kuptueshmeumlriseuml dhe qeumlndrueshmeumlriseuml seuml sistemit normativ edhe besimin te sistemi
juridik pa marreuml peumlrsipeumlr garantimin e ccedildo pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml
favorshme ligjore Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet
vazhdimisht ose teuml jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike
teuml cilat mund teuml cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml
vendosur me akte teuml meumlparshme (shih vendimin nr5 dateuml 05022015 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
Rregullimet ligjore qeuml kaneuml teuml beumljneuml me teuml drejtat e shtetasve duhet teuml keneuml qeumlndrueshmeumlri teuml
mjaftueshme qeuml siguron vijimeumlsineuml e tyre Si rregull nuk mund teuml mohohen interesa dhe
pritshmeumlri teuml ligjshme teuml qytetareumlve nga ndryshimet neuml legjislacion Shteti duhet teuml synojeuml teuml
22
ndryshojeuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml veteumlm neumlse ndryshimi sjell pasoja pozitive (shih
vendimin nr25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
5 Bazuar neuml standardet e meumlsipeumlrme kushtetuese vlereumlsojmeuml se ligji i kundeumlrshtuar nuk
cenon parimin e siguriseuml juridike neuml asnjeuml nga elementet e saj Neuml nenin 1 teuml tij ligji nr13332015
ka peumlrcaktuar si objekt rregullimin dhe shpeumlrblimin e drejteuml teuml ccedileumlshtjes seuml proneumls krijimin dhe
administrimin e fondit teuml kompensimit si dhe peumlrcaktimin e procedurave neuml trajtimin e proneumls
me qeumlllim peumlrfundimin e keumltij procesi Kurse neuml nenin 3 ka peumlrcaktuar qarteumlsisht fusheumln e
zbatimit pra se deri ku i shtrin efektet ai konkretisht ekzekutimin e vendimeve teuml pazbatuara qeuml
njohin teuml drejteumln e kompensimit si dhe ccedileumlshtjet qeuml janeuml neuml shqyrtim neuml gjykatat e teuml gjitha
niveleve peumlr efekt kompensimi Gjithashtu edhe neni 71 i ligjit u referohet veteumlm vendimeve qeuml
kaneuml njohur teuml drejteumln e kompensimit Pra qarteumlsia e keumlsaj pjese teuml ligjit neuml lidhje me efektet e tij
vlereumlsojmeuml se hedh poshteuml pretendimin peumlr paqarteumlsi neuml rregullimin ligjor Ligji nuk ka marreuml
peumlrsipeumlr teuml rregullojeuml situateumln e krijuar me vendime qeuml janeuml shprehur peumlr kthimin fizik teuml proneumls
ccedilka rezulton e qarteuml dhe nga neni 81 i tij i cili peumlrcakton se u neumlnshtrohen procedurave teuml
kompensimit subjektet e shproneumlsuara qeuml kaneuml njeuml vendim peumlrfundimtar kompensimi financiar
etj
6 Teuml njeumljtin qeumlndrim ka mbajtur edhe Komisioni i Venecias1 i cili neuml opinionin e tij
shprehet ldquoVendimet gjyqeumlsore ose administrative teuml formeumls seuml prereuml teuml cilat parashikojneuml
dheumlnien e njeuml mase teuml caktuar kompensimi por qeuml ende nuk janeuml ekzekutuar pa dyshim qeuml
ngreneuml ccedileumlshtjen e ldquopritshmeumlriseuml legjitimerdquo dhe nuk do trsquoiacute neumlnshtrohen rivlereumlsimit sipas ligjit
nr1332015 Neuml keumlto raste nuk ka ldquondeumlrhyrjerdquo neuml kuptim teuml nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml
KEDNJ-seuml peumlr sa koheuml keumlto vendime ekzekutohen si duhet Peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml
peumlrcaktojneuml kthimin ose kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me vlereuml financiare nuk eumlshteuml e
qarteuml se deri neuml ccedilfareuml mase ngrihet ccedileumlshtja e pritshmeumlriseuml legjitime Gjithsesi skema e re e
kompensimit e parashikuar nga ligji nr1332015 ndryshoi metodeumln e vlereumlsimit e cila mund teuml
rezultojeuml neuml njeuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e kompensimit nuk mund teuml
cileumlsohet si shproneumlsim formal ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si ldquondeumlrhyrje teuml tjerardquo sipas
nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml KEDNJ-seuml Megjithateuml ndeumlrhyrja ka njeuml bazeuml ligjore teuml qarteuml neuml
ligjin nr1332015 (dhe tri aktet e tjera neumlnligjore qeuml kaneuml daleuml neuml zbatim teuml ligjit nr1332015)
Pra duket se ekziston njeuml bazeuml ligjore mjaftuesheumlm e qarteuml dhe e detajuar peumlr ndeumlrhyrjen neuml keumlteuml
ccedileumlshtje Po ashtu ndeumlrhyrja duket se ndjek njeuml qeumlllim legjitim pasi qeumlllimi i ligjit nr1332015
eumlshteuml peumlrfundimi efektivisht i procesit teuml trajtimit teuml proneumls neumlpeumlrmjet njohjes dhe kompensimit teuml
1 Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias nr861 2016 CDL-AD (2016)023
23
saj Duke pasur parasysh sfondin historik teuml problemeve teuml ndryshme qeuml lidhen me peumlrfundimin
efektiv teuml procesit teuml kthimit dhe kompensimit teuml pronave neuml Shqipeumlri duket se qeumlllimet e ligjit
nr1332015 janeuml edhe neuml interes teuml publikut brenda kuptimit teuml nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml
KEDNJ-seuml Ndeumlrhyrja eumlshteuml proporcionale neumlse fondi financiar prej 50 bilion lekeumlsh shqiptareuml
qeuml i atribuohet skemeumls seuml kompensimit peumlrgjateuml njeuml periudhe 10-vjeccedilare eumlshteuml peumlrcaktuar si
duhet duke pasur parasysh buxhetin shteteumlror neuml teumlreumlsi dhe prodhimin e brendsheumlm bruto teuml
vendit Neuml situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi qeuml
u paguhet ish-pronareumlve gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml peumlrcaktuara neuml
nenin 1 teuml Protokollit nr1 teuml KEDNJ-seuml Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml paguar peumlr ish-pronareumltrdquo
7 Ligji i ri nuk ndryshon thelbin e seuml drejteumls seuml njohur me ligjet e meumlparshme pra teuml
drejteumln peumlr kompensim teuml subjekteve peumlrfituese ccedilka neuml vlereumlsimin toneuml do teuml sillte cenim teuml
pritshmeumlrive teuml ligjshme Peumlrkundrazi ai i respekton keumlto pritshmeumlri por peumlrcakton kritere
procedura e rregulla teuml qarta peumlr meumlnyreumln e peumlrfitimit teuml keumltyre subjekteve Peumlr sa koheuml qeuml ligji i
ri nuk peumlrjashton kompensimin sipas vlereumls seuml tregut nuk mendojmeuml se ka cenim teuml parimit teuml
siguriseuml juridike teuml subjekteve qeuml trajton ligji Ligji i ri nuk ka vendosur kritere teuml reja por ka
qarteumlsuar meumlnyreumln e zbatimit teuml kritereve teuml parashikuara edhe meuml pareuml Qeumlllimi i ligjit eumlshteuml neuml
vetvete realizimi i kompensimit dhe jo ndryshimi i rregullave apo parashikimi i procedurave teuml
reja peumlr kthimin fizik teuml proneumls Kjo do teuml thoteuml se ky ligj zbatohet veteumlm peumlr ata ish-pronareuml teuml
cileumlt nuk kaneuml mundur teuml peumlrfitojneuml kthimin fizik teuml proneumls seuml tyre teuml shproneumlsuarkonfiskuar peumlr
shkak se ajo nuk ka qeneuml meuml e lireuml ose peumlr ccedilfareumldo arsye tjeteumlr Neuml keumlteuml meumlnyreuml ata peumlrfitojneuml nga
e drejta peumlr t`u kompensuar Neuml teuml njeumljteumln linjeuml duhej teuml interpretoheshin nga shumica edhe
dispozitat e shfuqizuara teuml ligjit nr1332015
8 Shteti shqiptar ka pasur detyrimin peumlr peumlrfundimin e procesit teuml kthimit dhe
kompensimit teuml pronave edhe bazuar neuml vendimin pilot teuml GJEDNJ-seuml neuml ccedileumlshtjen Manushaqe
Puto Meumlnyra qeuml ligjveumlneumlsi ka zgjedhur peumlr trajtimin dhe peumlrfundimin e keumltij procesit nuk cenon
standardet kushtetuese konkretisht teuml drejteumln e proneumls sigurineuml juridike teuml drejteumln e ankimit teuml
drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt dhe barazineuml para ligjit Neuml vlereumlsimin toneuml ligji ka vendosur
kritere teuml njeumljta e teuml qarta peumlr teuml gjitheuml personat qeuml do teuml jeneuml subjekte teuml tij Ai ka peumlrcaktuar
procedurat dhe rregullat qeuml do teuml ndiqen me qeumlllim realizimin e seuml drejteumls seuml proneumls seuml
24
peumlrfituesve dhe pritshmeumlrive teuml ligjshme teuml ish-pronareumlve si dhe njeuml afat kohor teuml vlereumlsuar si teuml
arsyesheumlm peumlr peumlrfundimin e keumltij procesi
9 Peumlr teuml gjitha argumentet e meumlsipeumlrme vlereumlsojmeuml se pretendimet e paraqitura neuml
keumlrkeseuml duhej teuml rreumlzoheshin si teuml pabazuara
Kryetar Bashkim Dedja
Aneumltareuml Besnik Imeraj Altina Xhoxhaj
25
MENDIM PAKICE
1 Bashkohemi me qeumlndrimin e shumiceumls peumlr shfuqizimin si antikushtetues teuml nenit 6
pika 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml
kompensimit teuml pronave por nuk bashkohemi me linjeumln e arsyetimit qeuml ka ndjekur shumica neuml
keumlteuml vendim si dhe me rreumlzimin e keumlrkeseumls sa i takon pjeseumls tjeteumlr teuml keumlrkimeve sipas objektit teuml
keumlrkeseumls Ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml jemi teuml qeumlndrimit qeuml Gjykata duhej teuml kishte deklaruar
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi peumlr arsyet e meumlposhtme
A Peumlr pretendimin peumlr cenim teuml siguriseuml juridike
2 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se skema e ofruar peumlr zgjidhjen e problemit sistemik neuml
lidhje me mosekzekutimin e vendimeve neuml lidhje me kompensimin e pronareumlve qeuml kaneuml njeuml
vendim peumlrfundimtar administrativ nuk garanton efektivitet neuml zgjidhjen e problemit dhe as
qarteumlsi dhe parashikueshmeumlri Neuml nenin 15 teuml ligjit 1332015 ldquoAfatet e vlereumlsimit financiar teuml
vendimeve peumlr kompensimrdquo peumlrcaktohet njeuml afat kohor prej tre vitesh peumlr teuml beumlreuml vlereumlsimin
financiar peumlr secilin subjekt i cili ka njeuml vendim teuml meumlparsheumlm qeuml i njeh teuml drejteumln peumlr
kompensim Kjo eumlshteuml njeuml qasje qeuml cenon seumlrish sigurineuml juridike dhe peumlrzgjat me ligj procesin e
kompensimit teuml pronave
3 Gjithashtu sipas keumlrkuesve rivlereumlsimi i vendimeve peumlrfundimtare administrative
dhe gjyqeumlsore neuml lidhje me kompensimin cenon parimin e siguriseuml juridike pasi peumlrmes keumltij
ligji qeveria synon trsquoi referohet ccedilmimit dhe llojit teuml tokeumls neuml momentin e shproneumlsimit Kjo do teuml
thoteuml qeuml teuml rishikohen vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml vendosur kthimin ose kompensimin e
proneumls pasi ato kaneuml marreuml formeuml teuml prereuml
4 Seuml treti sipas keumlrkuesve skema e ofruar peumlr trajtimin e dosjeve teuml patrajtuara apo ato
qeuml do teuml depozitohen rishtazi pas hyrjes neuml fuqi teuml ligjit bie ndesh me parimin kushtetues teuml
siguriseuml juridike teuml baraziseuml para ligjit dhe teuml seuml drejteumls seuml ankimit Neni 21 i ligjit peumlrcakton teuml
drejteumln e subjektit teuml shproneumlsuar peumlr trsquou kompensuar neuml proneumln e tij referuar metodologjiseuml teuml
peumlrcaktuar neuml nenin 6 dhe 7 teuml ligjit ndryshe nga sa peumlrcaktonte ligji i meumlparsheumlm qeuml njihte teuml
drejteumln e kthimit teuml proneumls dhe kompensimit teuml proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit Neuml
keumlteuml qasje legjislatori ka krijuar njeuml pasiguri juridike neuml lidhje me pritshmeumlriteuml e subjektit teuml
shproneumlsuar i cili pret teuml kompensohet referuar llojit teuml proneumls neuml momentin e shproneumlsimit
5 Keumlrkuesit pretendojneuml se ligji nuk garanton kthimin e proneumls tek pronari por
parashikon veteumlm njohjen dhe kompensimin financiar Ky i fundit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me
26
ccedilmimin real teuml tregut por me ateuml qeuml ka parashikuar qeveria dhe qeuml nuk i peumlrgjigjet vlereumls reale
financiare teuml proneumls Sipas tyre mundeumlsiteuml peumlr kthim fizik nuk janeuml parashikuar fare neuml ligj por
edhe kompensimi financiar eumlshteuml i mangeumlt pasi i keumlrkohet pronarit teuml heqeuml doreuml nga njeuml pjeseuml e
madhe e vlereumls Gjithashtu eumlshteuml hequr edhe mundeumlsia e pronareumlve peumlr teuml ushtruar teuml drejteumln e
parablerjes
6 Duke iu referuar ligjit objekt shqyrtimi ne mendojmeuml se ai paraqet probleme
kushtetutshmeumlrie sa i takon formave teuml kompensimit teuml pronave pronareumlve si dhe metodologjiseuml
seuml vlereumlsimit teuml objekteve qeuml trajtohen sipas keumltij ligji
7 Konkretisht referuar nenit 2 qeuml parashikon objektin e ligjin peumlrmenden veteumlm termat
ldquokompensim dhe shpeumlrblim i drejteuml i kompensimitrdquo Pra termi kthim i proneumls nuk rezulton teuml jeteuml
objekt i ligjit ndryshe nga sa ka qeneuml neuml teuml gjitha ligjet e meumlparshme me objekt kthimin dhe
kompensimin e pronave ish-pronareumlve i cili eumlshteuml shfuqizuar me hyrjen neuml fuqi teuml ligjit objekt
shqyrtimi Meuml tej neuml teuml gjitheuml tekstin e ligjit parashikohen veteumlm format e kompensimit
(financiar me prona teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose me prona teuml shitura neuml ankand) Eumlshteuml e kuptueshme
dhe e qarteuml qeuml qeumlllimi i ligjveumlneumlsit ka ndryshuar duke mos synuar meuml kthimin fizik teuml proneumls aty
ku eumlshteuml i mundur siccedil ka qeneuml me legjislacionin e meumlparsheumlm por neuml teuml gjitha rastet veteumlm
kompensimin e saj fizik ose financiar pavareumlsisht situateumls juridike neuml teuml cileumln ndodhet pronari
Kjo peumlrfshin edhe rastet kur pronari ka vendime peumlrfundimtare qeuml i kthejneuml proneumln por peumlr shkak
se vendimet nuk janeuml ekzekutuar sepse prona ka qeneuml e zeumlneuml ose shteti nuk ka arritur ta tjeteumlrsojeuml
de facto tek pronari ky pronar sot me keumlteuml vendim kthimi teuml proneumls pavareumlsisht titullit juridik qeuml
ka fituar do teuml kompensohet dhe nuk do teuml marreuml fizikisht proneumln teuml cileumln ia ka kthyer organi
kompetent
8 Ne mendojmeuml se ky qeumlndrim i ligjveumlneumlsit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me parimin e
siguriseuml juridike peumlr keumlto arsye
9 Seuml pari nuk jepet ndonjeuml shpjegim ose argument i natyreumls kushtetuese lidhur me
mosparashikimin ose eleminimin e procesit teuml kthimit fizik teuml proneumls aty ku njeuml gjeuml e tilleuml eumlshteuml e
mundur Ligjveumlneumlsi ka vendosur veteumlm kompensimin (financiar ose fizik me objekte teuml tjera) gjeuml
qeuml nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me kuadrin normativ teuml derisoteumlm i cili i jepte peumlrpareumlsi kthimit fizik
teuml proneumls dhe neumlse ky srsquoishte i mundur i drejtohet formave teuml tjera Gjykata ka tashmeuml njeuml
praktikeuml teuml konsoliduar lidhur me garantimin e seuml drejteumls seuml proneumls nga ligjveumlneumlsi me theks edhe
tek kategoriteuml e personave teuml shproneumlsuar nga regjimi komunist Kjo Gjykateuml neuml vendimin e saj
nr 302005 ka arsyetuar se ligji i meumlparsheumlm peumlr kthimin dhe kompensimin e pronave (i
shfuqizuar nga ligji objekt shqyrtimi) peumlrshkohet nga parimi sipas teuml cilit shteti merr peumlrsipeumlr
27
(detyron vetveten) tu kthejeuml ish-pronareumlve dometheumlneuml ti riproneumlsojeuml ata me ato prona qeuml
faktikisht dhe juridikisht eumlshteuml e mundur teuml kthehen pasi ekzistojneuml efektivisht e janeuml neuml fondin e
proneumlsiseuml shteteumlrore ose mbahen pa arsye teuml peumlrligjura nga teuml tjereumlt Ligji objekt shqyrtimi duket
se nuk ndjek keumlteuml linjeuml teuml vendosur nga ligji i meumlparsheumlm dhe vendimi i Gjykateumls
10 Duke iu referuar edhe vendimit teuml GJEDNJ Beshiri dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml
22 gusht 2006 ldquokur njeuml Shtet Kontraktues qeuml ka ratifikuar Konventeumln peumlrfshireuml Protokollin e
Pareuml Shteseuml dekreton legjislacionin qeuml rregullon kthimin e ploteuml ose teuml pjessheumlm teuml proneumls seuml
konfiskuar neuml regjimin e meumlparsheumlm ky legjislacion mund teuml konsiderohet si gjenerues i njeuml teuml
drejte teuml re proneumlsie teuml mbrojtur nga neni 1 i protokollit nr 1 peumlr personat qeuml i ploteumlsojneuml
kushtet peumlr teuml fituar njeuml teuml drejteuml teuml tilleuml E njeumljta gjeuml mund teuml aplikohet neuml lidhje me rregullimet
ligjore peumlr kthimin ose kompensimin teuml parashikuara para ratifikimit neumlse ky legjislacion mbetet
neuml fuqi pas ratifikimit nga Shteti Kontraktues i Protokollit teuml Pareuml Shteseuml (shih Broniowski k
Poland [GC] 3144396 sect125 ECHR 2004-V)rdquo
11 Ne jemi teuml qeumlndrimit se heqja ose mosparashikimi i kthimit fizik teuml proneumls aty ku
eumlshteuml e mundur dhe parashikimi i kompensimit fizik me njeuml fond toke qeuml eumlshteuml meuml seuml paku i
dyshimteuml dhe jo i sigurt neuml pritshmeumlriteuml e tij nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me qeumlllimin qeuml ka ligji dhe as
me detyrimet nga vendimet e GJEDNJ-seuml peumlr njeuml zgjidhe efektive dhe peumlrfundimtare nga shteti
shqiptar peumlr ccedileumlshtjen e pronave
12 Seuml dyti lidhur me metodologjineuml e parashikuar peumlr kompensimin financiar mendojmeuml
se kjo meumlnyreuml llogaritje peumlr teuml kompensuar peumlrfundimisht pronareumlt nuk respekton konceptin e
shpeumlrblimit teuml drejteuml referuar edhe jurisprudenceumls seuml Gjykateumls Kushtetuese
13 Neuml kapitullin 2 teuml ligjit objekt shqyrtimi janeuml peumlrcaktuar rregullat peumlr kompensimin e
vendimeve peumlrfundimtare neuml lidhje me metodologjineuml e vlereumlsimit si dhe format e kompensimit
dhe teuml vlereumlsimit Keumlto rregulla vlejneuml si peumlr vendimet peumlr dosjet e patrajtuara por edhe peumlr
dosjet peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar
14 Sipas ligjit teuml gjitha vendimet peumlrfundimtare peumlr kthim dhe kompensim prone peumlr
peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit do trsquoi neumlnshtrohen keumlsaj meumlnyre vlereumlsimi
(i) Prona e njohur peumlr kompensim vlereumlsohet neuml bazeuml teuml zeumlrit kadastral qeuml ka pasur neuml
koheumln e shproneumlsimit
(ii) Prona e kthyer vlereumlsohet sipas zeumlrit kadastral aktual teuml saj dhe sipas zeumlrit kadastral
qeuml ka pasur neuml koheumln e shproneumlsimit duke llogaritur diferenceumln e vlereumls qeuml do teuml rezultojeuml nga
ndryshimi i zeumlrit kadastral
28
(iii) Vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml njohur veteumlm teuml drejteumln e kompensimit do teuml
vlereumlsohen sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur prona neuml momentin e shproneumlsimit sipas
peumlrcaktimeve teuml meumlsipeumlrme
(iv) Neuml rastet kur subjektet e shproneumlsuara kaneuml peumlrfituar me vendim kthim dhe
kompensim diferenca e llogaritur si meuml sipeumlr do teuml zbritet nga vlereumlsimi i vlereumls seuml proneumls seuml
njohur peumlr kompensim
(v) Vlereumlsimi peumlr vendimin peumlrfundimtar qeuml ka njohur teuml drejteumln e kompensimit duke
marreuml si referim zeumlrin kadastral sipas origjineumls seuml proneumls qeuml ndodhet meuml afeumlr proneumls qeuml do teuml
kompensohet duke u bazuar neuml harteumln e vlereumls neuml koheumln e hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Neuml rast se
praneuml proneumls qeuml do teuml kompensohet gjenden disa zeumlra kadastrale teuml njeumljteuml me ateuml teuml origjineumls seuml
proneumls me distanceuml teuml njeumljteuml dhe me vlera teuml ndryshme ateumlhereuml peumlr referim neuml peumlrllogaritje
merret zona qeuml ka ccedilmimin meuml teuml larteuml
(vi) Neuml rast se ATP merr njeuml vendim peumlr njohje dhe kompensim fizik neuml proneumln e
subjektit prona vlereumlsohet sipas pikeumls 1 teuml nenit 6 Kur nga ky vlereumlsim rezulton se subjekti
peumlrfiton njeuml proneuml qeuml ka vlereuml meuml teuml larteuml se sa prona qeuml ka pasur neuml momentin e shproneumlsimit
ateumlhereuml subjekti i kompensohet fizikisht sipeumlrfaqja qeuml i korrespondon vlereumlsimit dhe pjesa tjeteumlr
kalon neuml fondin e tokeumls me vendim teuml ATP-seuml
(vii) Vlera e aksioneve obligacioneve kompensimi financiar apo ccedildo lloj kompensimi
tjeteumlr duke peumlrfshireuml dispozitat ligjore peumlr ndarjen e tokeumls bujqeumlsore qeuml subjekti apo
trasheumlgimtareumlt e tij kaneuml peumlrfituar meuml pareuml do teuml zbritet nga shuma e peumlrllogaritur peumlr
kompensim
(viii) Peumlr vendimet e kompensimit teuml peumlrcaktuara me vlereuml dhe ende teuml pa ekzekutuara
nga periudha e njohjes seuml teuml drejteumls peumlr kompensim deri neuml marrjen e shpeumlrblimit subjektet e
shproneumlsuara do teuml peumlrfitojneuml indeksimin sipas vlereumls zyrtare teuml inflacionit dhe interes bankar
sipas mesatares vjetore teuml nxjerreuml nga Banka e Shqipeumlriseuml neuml momentin e hyrjes neuml fuqi teuml ligjit
15 Referuar ligjit objekti shqyrtimi vlereumlsimi i proneumls sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur
neuml momentin e shproneumlsimit eumlshteuml neuml shkelje teuml drejtpeumlrdrejt teuml parimit teuml siguriseuml juridike dhe teuml
baraziseuml para ligjit teuml shtetasve duke ndryshuar situateumln ligjore gjateuml procesit neuml sens
peumlrkeqeumlsues peumlr pjeseumltareuml teuml seuml njeumljteumls kategori pa pasur njeuml shkak teuml arsyesheumlm
16 Neuml vendimin Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml pg113 GJEDNJ ka orientuar shtetin
shqiptar duke theksuar se ldquoNeuml veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e
shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml
rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Gjykata
29
nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml
kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml
lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimiProcesi
i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga
kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i
paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln
qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlve Qeveria nuk
ka beumlreuml njeuml vlereumlsim teuml drejteuml neuml keumlteuml drejtim ndeumlrkoheuml qeuml eumlshteuml e qarteuml qeuml kishte mundeumlsi teuml
tjera teuml cilat duhej teuml merrnin prioritet veccedil kompensimit financiar peumlr ekzekutimin e vendimeve
peumlrfundimtare duke mos kaluar neuml arbitraritetin sa teuml ceumlnohet njeuml e drejteuml e reumlndeumlsishme siccedil
eumlshteuml ajo e proneumls dhe e procesit teuml rregullt ligjor qeuml i referohet ekzekutimit teuml njeuml vendimi
peumlrfundimtar Ndryshe nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe ndryshe nga sa eumlshteuml orientuar peumlrmes
Vendimit pilot Qeveria i ka kushtuar veumlmendje kompensimit financiar referuar nenit 8 teuml Ligjit
Neuml vendimin pilot GJEDNJ ka orientuar Qeverineuml drejt shfryteumlzimit teuml formave teuml tjera
alternative teuml kompensimit Gjithashtu Sekretariati neuml vlereumlsimin e skemeumls seuml kompensimit teuml
paraqitur nga Qeveria peumlrmes Ligjit ka vlereumlsuar se e ka teuml pamundur teuml kuptojeuml qeumlllimin e
Qeveriseuml qeuml ka aplikuar njeuml formeuml teuml tilleuml neuml hierarki peumlr kompensimin dhe ka shfaqur dyshime
referuar diskriminimit teuml mundsheumlm qeuml mund teuml krijohet mes atyre qeuml u eumlshteuml dheumlneuml e drejta e
kthimit meuml pareuml dhe tani u jepet e drejta e kompensimit2rdquo
17 Keumlshtu referuar vendimit Puto k Shqipeumlriseuml GJEDNJ ka ccedilmuar se ldquoSiccedil u pranua
nga Qeveria neuml Planin e saj teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml
besuesheumlm neuml lidhje me numrin e peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta
te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993
Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml
rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e
peumlrgjithshme teuml kompensimit si dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml
kompensimitPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1Rishikimi dhe
2 Shih Document H Exec (2015)16 para 45 53 teuml Komitetit teuml Ministrave
30
peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke
marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml
fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr
Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml
paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimi Procesi i vendimmarrjes peumlr llojin e kompensimit qeuml do
teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e besimit teuml publikut Do
teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml shpeumlrndaheshin
peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore qeuml vendimet e
autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen rishikimit
gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjeje Procesi i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve
peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit
Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml
legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar
teuml paguar ish pronareumlve Nga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml
sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml
unifikuara hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml
ardhshme ligjorerdquo
18 Pra neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur detyrimet e shtetit shqiptar sipas vendimit teuml
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml janeuml keumlto
(i) Teuml evitohen ndryshimet e vazhdueshme legjislative ldquoShteti i paditur duhet teuml marreuml
masa teuml peumlrgjithshme prioritare me qeumlllim sigurimin neuml meumlnyreuml efektive teuml seuml drejteumls peumlr
kompensim ndeumlrsa vendos balanceuml teuml drejteuml midis interesave teuml ndryshme neuml fjaleuml (shihni peumlr
shembull Burdov (nr 2) teuml cituar meuml lart sect 125) Neuml bazeuml teuml monitorimit nga Komiteti i
Ministrave Shteti i paditur mbetet i lireuml teuml zgjedheuml mjetet me teuml cilat do teuml peumlrmbusheuml detyrimin e
tij ligjor sipas Nenit 46 teuml Konventeumls me kusht qeuml keumlto mjete teuml jeneuml teuml pajtueshme me
peumlrfundimet e caktuara neuml vendimin e Gjykateumls (shihni Scozzari dhe Giunta kundeumlr Italiseuml [GC]
nr 3922198 dhe 4196398 sect 249 GJEDNJ 2000-VIII) Gjykata veumlren fillimisht se legjislacioni
aktual mbi proneumlsineuml eumlshteuml ndryshuar shpesh teuml pakteumln shtateuml hereuml gjateuml periudheumls 2004-2010
Ndeumlrsa ndryshimet legjislative mund teuml reflektojneuml njeuml situateuml teuml peumlrmireumlsuar kompleksiteti i
dispozitave legjislative ndryshimet e shpeshta teuml tyre si dhe praktika e papajtueshme gjyqeumlsore
qeuml rezulton nga to do teuml kontribuojeuml neuml meumlnyreuml teuml pashmangshme neuml njeuml mungeseuml teuml
peumlrgjithshme teuml siguriseuml juridike Shteti i paditur duhet teuml shmangeuml ndryshimet e shpeshta teuml
31
legjislacionit dhe teuml shqyrtojeuml me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare peumlrpara se teuml
paraqeseuml ndryshime teuml meumltejshmerdquo (pg110)
(ii) Teuml beumlhet i disponuesheumlm informacion i sakteuml dhe i besuesheumlm dhe teuml analizohen
me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare ldquoSiccedil u pranua nga Qeveria neuml Planin e saj
teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml besuesheumlm neuml lidhje me numrin e
peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e
kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993 Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml
sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte
mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e peumlrgjithshme teuml kompensimit si
dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml kompensimitrdquo (pg111)
(iii) Teuml krijohen mjete kompensimi teuml keumlnaqshme dhe teuml evitohen kriteret procedurale teuml
pavolitshme ldquoPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1rdquo (pg112)
(iv) Transparenceuml e ploteuml dhe efektivitet neuml procesin vendimmarreumls ldquoGjykata veumlren se
skema e kompensimit duhet teuml trajtojeuml peumlrfundimet e nxjerra sipas Nenit 13 teuml Konventeumls Neuml
veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi
financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e
kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Rishikimi dhe peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet
trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls
dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml
tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat
eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra t tjera
kompensimirdquo (pg113-114)
(v) Caktimi i afateve ligjore teuml detyrueshme reale dhe parashikimi i burimeve financiare
dhe njereumlzore teuml mjaftueshme ldquoKrejt neuml ndryshim nga propozimet neuml Planin e Veprimit teuml
Qeveriseuml qeuml nuk kishte peumlrmendur afate konkrete Gjykata nuk mund teuml theksojeuml mjaftuesheumlm
reumlndeumlsineuml e caktimit teuml afateve realiste statutore dhe detyruese neuml lidhje me ccedildo hap teuml procesit
Shtyrjet e shpeshta teuml afateve siccedil ka ndodhur deri tani nuk kontribuojneuml neuml njeuml zgjidhje teuml
shpejteuml teuml problemeve teuml identifikuara dhe deumlmtojneuml meuml tej besimin e publikut Eumlshteuml e
32
reumlndeumlsishme qeuml me qeumlllim garantimin e zbatimit efektiv teuml masave teuml peumlrgjithshme neuml
dispozicion teuml autoriteteve kompetente teuml vihen burime teuml mjaftueshme njereumlzore dhe materiale
dhe teuml garantohet bashkeumlrendimi midis institucioneve teuml ndryshme me synim shkeumlmbimin e
informacionit Sa hereuml qeuml teuml jeteuml e mundur autoritetet mund teuml shqyrtojneuml mundeumlsineuml e shkurtimit
teuml burimeve duke bashkuar institucione teuml ndryshme me qeumlllim shmangien e mbivendosjeve dhe
zvogeumllimin e kostove dhe shpenzimeve operative Krijimi i strukturave teuml reja institucionale nuk
duhet teuml konsiderohet si njeuml shtreseuml tjeteumlr e procesit por duhet teuml justifikohet ploteumlsishtrdquo (pg116-
117)
(vi) Rritja e barreumls seuml pronareumlve teuml paligjsheumlm qeuml keumlrkojneuml teuml legalizojneuml teuml drejtat e
proneumlsiseuml neuml pronat e ish-pronareumlve si dhe neuml pronat shteteumlrore ldquoProcesi i kompensimit teuml ish
pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml karakterizohet nga kompensimi i ish
pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml
rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i
afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlverdquo (pg115)
(vii) Krijimi i njeuml sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pasurive teuml
paluajtshme ldquoNga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml sistemi
transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml unifikuara
hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml ardhshme
ligjorerdquo
(viii) Mbajtja e diskutimeve teuml gjeumlra publike ldquoProcesi i vendimmarrjes peumlr llojin e
kompensimit qeuml do teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e
besimit teuml publikut Do teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml
shpeumlrndaheshin peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore
qeuml vendimet e autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen
rishikimit gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjejerdquo
19 Sa i takon detyrimeve neuml pikat (ii) (iii) (vi) dhe (vii) nuk u dha asnjeuml informacion
thelbeumlsor ose argument bindeumls i nivelit kushtetues nga subjektet e interesuara se si janeuml realizuar
ose peumlrse nuk janeuml parashikuar neuml ligj keumlto detyrime Peumlr keumlteuml arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se
orientimet e GJEDNJ-seuml neuml vendimin Manushaqe Puto etj k Shqipeumlriseuml nuk janeuml misheumlruar neuml
ligjin objekt shqyrtimi
20 GJEDNJ neuml rastin Vrioni k Shqipeumlriseuml ka arritur neuml peumlrfundimin se referuar edhe
meumlnyreumls seuml peumlrllogaritjes neuml rastin Driza k Shqipeumlriseuml metoda e peumlrllogaritjes do teuml duhej teuml ishte
vlera e proneumls neuml momentin e nxjerrjes seuml vendimit por neuml kushtet qeuml Shqipeumlria deumlshtoi teuml kishte
33
njeuml harteuml vlere qeuml neuml vitin 1993 GJEDNJ iu referua vlereumls seuml proneumls neuml momentin e kompensimit
bazuar neuml harteuml vlereuml qeuml reflekton ccedilmimin e tregut Pra rrjedhimisht qeveria duhej teuml kishte
marreuml parasysh vlereumln e proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit teuml kompensimit jo teuml
shproneumlsimit Pra GJEDNJ e ka udheumlzuar qeverineuml shqiptare se cileumls vlereuml duhej trsquoi referohej neuml
ccedileumlshtjet qeuml lidhen me kompensimin Skema e ofruar nga ligji objekt shqyrtimi nuk respekton keumlteuml
orientim teuml GJEDNJ
21 Sa i takon kritereve teuml shpeumlrblimit teuml drejteuml ato janeuml peumlrshkruar nga GJEDNJ-ja neuml
vendimin e saj peumlr ccedileumlshtjen Driza k Shqipeumlriseuml Neuml keumlteuml vendim GJEDNJ eumlshteuml shprehur ndeumlr teuml
tjera se ldquoGjykata ccedilmon se neuml rrethanat e ccedileumlshtjes neuml fjaleuml kthimi i parceleumls seuml vogeumll teuml tokeumls
ashtu siccedil u caktua me vendimin gjyqeumlsor teuml formeumls seuml prereuml teuml Gjykateumls seuml Larteuml teuml dateumls 17
dhjetor 1998 seuml bashku me pagimin e fitimit teuml munguar si dhe teuml kompensimit neuml vlereuml neuml
lidhje me parceleumln e madhe teuml tokeumls neuml bazeuml teuml vendimit teuml dateumls 7 dhjetor 2000 duke peumlrfshireuml
edhe shkalleumln e interesit qeuml pasqyron ndeumlrhyrjen pasojeuml e seuml cileumls ishte humbja e proneumlsiseuml seuml
parceleumls seuml madhe teuml tokeumls do ta vendosnin ankuesin sa meuml shpejt teuml jeteuml e mundur neuml njeuml situateuml
teuml njeumljteuml me ateuml neuml teuml cileumln do teuml kish qeneuml ai po teuml mos kishim shkelje teuml Konventeumlsrdquo
22 GJEDNJ e ka elaboruar meuml tej kuptimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo neuml ccedileumlshtjen Vrioni
k Shqipeumlriseuml teuml dateumls 13112007 sect 135 duke beumlreuml referim peumlr kompensimin e keumlrkuesve tek
harta e vlereumls seuml proneumls e vitit 2008 GJEDNJ u shpreh neuml keumlteuml pikeuml se ldquoneuml peumlrzgjedhjen e
harteumls seuml vlereumls seuml proneumls seuml vitit 2008 ajo ndeumlr teuml tjera pati parasysh teuml arriheshin qeumlllimet e
shpeumlrblimit teuml drejteuml teuml peumlrshkruara neuml ccedileumlshtjen ldquoDriza k Shqipeumlriseumlrdquo
23 Referuar ligjit dhe shpjegimeve teuml subjektit teuml interesuar Keumlshilli i Ministrave
rezulton se koncepti i shpeumlrblimit teuml drejteuml eumlshteuml misheumlruar jo neuml elementeumlt e elaboruar nga
GJEDNJ-ja por neuml elementeuml teuml ndrysheumlm qeuml nuk garantojneuml shpeumlrblim teuml drejteuml dhe si rrjedhim as
barazi midis subjekteve teuml shproneumlsuara Neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur ligji pavareumlsisht nga ajo qeuml
parashtrohet nga subjektet e interesuara de facto synon
(i) rivlereumlsim teuml teuml gjitha pronave teuml subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cilat u janeuml kthyer
atyre me vendime peumlrfundimtare meuml teuml hershme sipas kushteve teuml parashikuara neuml nenin 6 sect (1)
ndash (4) teuml ligjit Ky vlereumlsim do teuml sheumlrbejeuml si peumlrfitim i zbritsheumlm peumlr qeumlllime teuml zbatimit teuml nenit 6
sect (6) nenit 7 nenit 21 sect (4) nenit 23 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlt teuml cileumlve u
eumlshteuml kthyer njeuml pjeseuml e pronave me vendime meuml teuml hershme teuml teumlrhiqen nga keumlrkesat peumlr njohjen
e pronave sepse nenet e ldquopeumlrfitimeve teuml zbritshmerdquo qeuml urdheumlrojneuml rivlereumlsimin e pasurive teuml
kthyera sipas kritereve teuml ligjit neuml fjaleuml i peumlrjashtojneuml ata automatikisht nga fusha e zbatimit teuml
ligjit nr13315
34
(ii) vlereumlsim financiar teuml proneumls seuml origjineumls qeuml u kthehet pronareumlve llogaritur sipas
kritereve teuml nenit 6 pika 1ndash4 teuml ligjit me qeumlllim qeuml teuml zbritet diferenca qeuml rezulton neuml zbatim teuml
nenit 65 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlve iu hiqet e drejta e kthimit teuml njeuml pjese teuml
pasuriseuml seuml origjineumls megjitheumlse iu eumlshteuml njohur e drejta e proneumls seuml tyre
(iii) pushim i shqyrtimit teuml keumlrkesave peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar qeuml nuk ka
urdheumlruar kompensim teuml proneumls sipas nenit 72 pika ccedil) teuml Ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhje shteti
nuk ka detyrim teuml zbatojeuml vendimet peumlrfundimtare teuml KKKP AKKP dhe vendimet gjyqeumlsore qeuml
kaneuml urdheumlruar kthimin e proneumls
(iv) vlereumlsim financiar meuml i uleumlt peumlr rastet sipas nenit 164 a)ndashb) teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj
zgjidhjeve pronareumlve u rritet barra e proveumls neuml kurriz teuml vlereumls seuml proneumls seuml tyre
(v) njohje e seuml drejteumls seuml keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e kompensimit neuml
keumlmbim teuml pagesave meuml teuml shpejta sipas kritereve teuml nenit 17 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje
ligji diferencon pronareumlt neuml peumlrpjekje peumlr teuml siguruar peumlrfitime prej 80 - 50 teuml vlereumls seuml
pronave teuml njohura neuml keumlmbim teuml afateve teuml cilat janeuml teuml peumlrgjitheumlsuara neuml 10 vjet Ky lloj
peumlrfitimi ka mjaft impakt neumlse mbajmeuml parasysh se pjesa deumlrrmuese e keumlrkuesve janeuml teuml
moshuar
(vi) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e parablerjes (brenda 1 viti) neuml
keumlmbim teuml kompensimit sipas nenit 22 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji parashikon
mundeumlsineuml e peumlrjashtimit teuml pronareumlve nga e drejta e parablerjes neumlse keumlrkojneuml kompensim Nuk
kuptohet arsyeja peumlrse pronari mos teuml peumlrfitojeuml pjeseumlrisht nga ankandi dhe pjeseumlrisht nga format e
tjera teuml kompensimit
(vii) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml pranuar kompensim peumlr tokat e tyre teuml dheumlna neuml peumlrdorim
nga shteti sipas nenit 23 teuml ligjit ose detyrimi peumlr teuml pritur pa afat dhe pa deumlmshpeumlrblim
marreumldheumlnien juridike ekzistuese sipas keumltij neni Nuk kuptohet peumlrse kur keumlto toka teuml dheumlna neuml
peumlrdorim neumlse nuk janeuml teuml zeumlna kompensohen Neumlse ato nuk janeuml teuml zeumlna peumlrse nuk i kthehen
pronarit legjitim
(viii) Mostrajtimin e pronareumlve qeuml nuk disponojneuml njeuml vendim peumlrfundimtar neumlse prona
peumlr teuml cileumln kaneuml aplikuar peumlrfshihet brenda pronave teuml cileumlsuara neuml nenin 25 teuml Ligjit (shih nenin
20 teuml ligjit) Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji peumlrjashton pronareumlt qeuml kaneuml aplikuar peumlr njohje teuml
pronave teuml tyre teuml cilat peumlrfshihen brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 25 teuml Ligjit 13315
(ix) detyrim i pronareumlve peumlr teuml konvertuar neuml teuml drejteuml kompensimi pronat e kthyera me
vendime meuml teuml hershme teuml cilat bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 dhe nenit 25 teuml ligjit
Duke i hequr vetes detyrimin peumlr teuml zbatuar vendimet peumlrfundimtare peumlr kthimin e pronave teuml
35
cilat kaneuml mbetur teuml pazbatuara sipas nenit 7 sect 2 pika ccedil) e ligjit 13315 ligji objekt shqyrtimi
detyron teuml gjitheuml pronareumlt teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml pronave teuml tyre teuml kthyera por qeuml nuk
posedohen prej tyre teuml cilat sipas ligjit 13315 bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 nenit
24 dhe nenit 25 Keumlto vendime do teuml arkivohen
(x) pezullim i keumlrkesave qeuml lidhen me mbivendosje teuml teuml drejtave proneumlsore neuml keqbesim
deri sa mosmarreumlveshjet teuml zgjidhen neuml gjykateuml
24 Kjo formuleuml peumlr realizimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo referuar qeumlllimit dhe frymeumls seuml
ligjit neuml fakt nuk peumlrputhet me teuml Konkretisht qeuml njeuml pronari trsquoi kthehet prona e origjineumls sipas
nenit 21 sect (1) teuml ligjit duhet qeuml prona neuml fjaleuml (a) teuml mos jeteuml proneuml shteteumlrore sipas konceptit teuml
gjereuml teuml interesit publik parashikuar neuml nenin 251 (b) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e zeumlneuml sipas
ligjeve teuml radhitura neuml Shtojceumln i teuml ligjit (c) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e dheumlneuml neuml peumlrdorim sipas
nenit 23 teuml ligjit (ccedil) apo proneuml e zeumlneuml me ndeumlrtime pa leje sipas nenit 24 teuml ligjit (d) as territor
turistik (dh) apo proneuml e paluajtshme neuml administrim teuml institucioneve shteteumlrore (e) as truall i
zeumlneuml me ndeumlrtime shteteumlrore (shih nenin 21 sectsect (5)-(8) teuml ligjit
25 Meuml tej sipas keumlsaj formule Agjencia ka diskrecion teuml palimituar teuml rreumlzojeuml keumlrkesat e
pashqyrtuara peumlr kthim dhe kompensim prone neumlse objekti i tyre lidhet me pronat e origjineumls teuml
cileumlsuara neuml nenin 25 teuml ligjit Pra ccedildo keumlrkeseuml e pashqyrtuar do teuml rreumlzohet sipas nenit 20 teuml
ligjit neumlse Agjencia arrin neuml peumlrfundimin se kjo proneuml eumlshteuml e zeumlneuml peumlr interes publik dheose
sipas ligjeve teuml ldquoShtojceumls Irdquo teuml ligjit Neuml njeuml situateuml ku pjesa meuml e madhe e pronareumlve nuk kaneuml
arritur teuml posedojneuml pronat e tyre pasi ato janeuml teuml zeumlna neuml meumlnyreuml teuml paligjshme ose mbahen me
forceuml nga shteti pavareumlsisht se nuk peumlrbeumljneuml interes publik ccedilfareuml zgjidhje peumlrfundimtare synon teuml
realizohet me keumlteuml ligj
26 Gjykata neuml jurisprudenceumln e saj ka theksuar se parimi i shtetit teuml seuml drejteumls i
sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml njeuml nga parimet themelore neuml shtetin dhe shoqeumlrineuml
demokratike Aspekte teuml keumltij parimi janeuml edhe siguria juridike mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara
si dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme Siguria juridike presupozon veccedil teuml tjerash besueshmeumlrineuml e
qytetareumlve tek shteti dhe pandryshueshmeumlrineuml e ligjit peumlr marreumldheumlniet e rregulluara
Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet vazhdimisht ose teuml
jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike teuml cilat mund teuml
cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml vendosur me akte teuml
meumlparshme (shih dhe vendimet e Gjykateumls Kushtetuese nr 31 dateuml 18062010 nr24 dateuml
12112008 nr9 dateuml 26022007)
36
27 Nga ana tjeteumlr Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo
lloj pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml
prevalojeuml neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike (shih vendimin
e Gjykateumls Kushtetuese nr 26 dateuml 02112005) Neuml keumlteuml pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml
ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e favorshme ligjore paraqitet i
reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte
negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml teuml drejte teuml garantuar me
Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml rregullojeuml neumlpeumlrmjet
akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato teuml drejta teuml cilat janeuml
parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml preken nga ligjveumlneumlsi (shih
vendimin e Gjykateumls Kushtetuese nr 37 dateuml 13062012)
28 Referuar testit teuml proporcionalitetit sipas nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml
Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve pra parashikimi i tyre me ligj formal rezulton i respektuar
Kriteri i dyteuml neuml radheuml eumlshteuml interesi publik Koncepti kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml
trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml
keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para saj Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml radhiten neuml
meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml justifikojneuml
ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml aspektin e
kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml marreuml nga
ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet neuml aspektin e kushteve teuml
vendosura nga neni 171 i Kushtetuteumls dhe konkretisht teuml ekzistenceumls seuml interesit publik (Shih
vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
29 Eumlshteuml e veumlrteteuml se Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceuml teuml saj se si parimi i siguriseuml
juridike ashtu edhe ai i baraziseuml seuml shtetasve para ligjit nuk janeuml absolute dhe mund teuml kufizohen
neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i teuml cilit do teuml sillte
pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Por referuar parashtrimeve teuml subjekteve teuml
interesuara Keumlshilli i Ministrave dhe Kuvendi si dhe pyetjeve dhe debateve teuml zhvilluara neuml
seanceumln publike teuml zhvilluar para keumlsaj Gjykate nuk rezultoi qeuml qeveria ashtu siccedil ishte udheumlzuar
nga GJEDNJ dhe Komiteti i Ministrave teuml ishte bazuar neuml njeuml studim teuml thelluar apo vlereumlsim teuml
gjithansheumlm teuml situateumls neuml teumlreumlsi I vetmi argument i sjelleuml ishte interesi publik i bazuar neuml fatureumln
e larteuml financiare teuml shtetit
37
30 Seuml pari ne jemi teuml qeumlndrimit se ky argument nuk eumlshteuml i bazuar neuml argumente teuml
nivelit kushtetues pasi shteti nuk mund teuml kujdeset veteumlm peumlr fatureumln financiare teuml buxhetit por
peumlr teuml gjitha efektet e tjera teuml natyreumls juridike sociale dhe ekonomike teuml shtetit dhe teuml shtetasve
Seuml dyti nuk ka njeuml argument teuml bazuar neuml prova dhe fakte se sa do teuml mund teuml ishte ulur fatura
financiare neumlse ligji do teuml kishte parashikuar kthimin fizik teuml proneumls aty ku eumlshteuml e mundur Seuml
treti nuk ka informacion teuml sakteuml sa eumlshteuml diferenca midis shumeumls qeuml shteti do teuml duhej teuml
paguante me ligjin e meumlparsheumlm dhe sa me ligjin neuml fuqi dhe se si mund teuml ulej kjo diferenceuml Seuml
kateumlrti duke iu referuar qeumlllimit teuml ligjit kuptojmeuml se synimi eumlshteuml ldquoshpeumlrblimi i drejteumlrdquo i
subjekteve teuml shproneumlsuara Pyetja lind Si mund teuml konsiderohet i drejteuml shpeumlrblimi kur njeuml tokeuml
e konfiskuar neuml vitet 50 ka qeneuml tokeuml bujqeumlsore dhe sot eumlshteuml truall ndeumlrtimi neuml zoneuml urbane dhe e
ka vlereumln dhjetra ose qindra hereuml meuml teuml larteuml Qeveria argumentoi se ky shpeumlrblim eumlshteuml i drejteuml
sepse toka kur eumlshteuml shteteumlzuar ka pasur ateuml vlereuml dhe meriton teuml shpeumlrblehet me ateuml vlereuml ky
quhet trajtim i barabarteuml dhe nuk sjell diskriminim midis shtetasve () Por Keumlshilli i Ministrave
nuk ndalet neuml faktin se ka qeneuml pikeumlrisht shteti qeuml neuml rastin meuml teuml mireuml nuk ka marreuml masa efikase
dhe neuml rastin meuml teuml keq e ka penguar aktivisht geumlzimin e proneumls nga pronari legjitim Pra
paafteumlsineuml ose mungeseumln e gatishmeumlriseuml seuml shtetit duhet ta paguajeuml seumlrish subjekti i shproneumlsuar
duke iu neumlnshtruar njeuml skeme kompensimi qeuml neuml fund teuml peumlrllogaritjeve do teuml arrijeuml trsquoi japeuml
pronarit legjitim veteumlm leumlmosheuml dhe jo njeuml shpeumlrblim teuml drejteuml siccedil pretendohet nga subjektet e
interesuara
31 Neuml rastin konkret Keumlshilli i Ministrave paraqet si interes publik fatureumln e larteuml
financiare qeuml do teuml duhej teuml paguante shteti neuml rast se do teuml mbante skemeumln e kompensimit sipas
ligjit teuml vjeteumlr Neuml fakt po trsquoi referohemi pretendimit teuml keumlrkuesve si dhe fakteve teuml paraqitura
prej tyre ka mjaft subjekte qeuml nga komisionet e kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave kaneuml
marreuml njeuml vendim peumlr kthimin e pjessheumlm ose teuml ploteuml teuml proneumls seuml tyre vendime keumlto qeuml janeuml neuml
fuqi nga gjykatat shqiptare ose nga GJEDNJ Njeuml pjeseuml e mireuml e tyre mund teuml peumlrfitonin nga
kthimi fizik i proneumls seuml tyre aty ku eumlshteuml e lireuml teumlreumlsisht ose pjeseumlrisht Peumlr pronareumlt e pyjeve dhe
kullotave kjo mundeumlsi rezulton meuml e madhe (referuar edhe parashtrimeve teuml Avokatit teuml Popullit
neuml seanceumln gjyqeumlsore bazuar neuml komunikimin e tij me Ministrineuml e Bujqeumlsiseuml lidhur me fondin e
pyjeve dhe kullotave qeuml janeuml neuml proneumlsi teuml shtetit aktualisht) Ateumlhereuml lind pyetja Peumlrse duhet qeuml
keumlto vendime teuml trajtohen me formeuml kompensimi neumlse pronat objekt trajtimi janeuml ende teuml lira
Peumlrse qeveria nuk sheh mundeumlsineuml e uljes seuml vlereumls financiare teuml fatureumls duke hequr nga proneumlsia
shteteumlrore ato prona qeuml neuml fakt janeuml teuml pronareumlve subjekte teuml shproneumlsimit Pikeumlrisht realizimi i
38
keumlsaj teuml fundit neuml funksion teuml interesit publik do teuml ishte teumlreumlsisht e justifikuar prej tij dhe jo e
kundeumlrta
32 Keumlsaj pyetje teuml beumlreuml nga Gjykata neuml seanceuml peumlrfaqeumlsuesit e Keumlshillit teuml Ministrave iu
peumlrgjigjeumln se ldquoNeuml variantin e pareuml ekzistonte kthimi i proneumls keumlshtu siccedil keumlrkohej nga pronareumlt
dhe pikeumlrisht peumlr teuml realizuar keumlteuml teuml drejteuml Pyetja seuml cileumls shteti shqiptar nuk mund trsquoi peumlrgjigjej
dhe nuk i eumlshteuml peumlrgjigjur deri me sot eumlshteuml neumlse do teuml realizonte kthim teuml ploteuml dhe kompensim
nga ana tjeteumlr me keumlteuml formuleuml kjo do teuml thoshte trajtim teuml pa barabarteuml Ai qeuml sot do teuml merrte
tokeumln truall qeuml ka pasur tokeuml bujqeumlsore do teuml trajtohej neuml meumlnyreuml teuml pa barabarteuml me ateuml qeuml do teuml
merrte kompensim Eumlshteuml ajo qeuml ka ndodhur neuml 23 vite ata qeuml kaneuml pasur dhe kaneuml marreuml teuml
drejteumln e kthimit e kaneuml poseduar ateuml dhe kaneuml pasur mundeumlsi ti shohin frutet e tyre peumlr 23 vite
Kjo situateuml ishte gjetur neuml kundeumlrshtim me teuml drejtat e njeriut dhe peumlr keumlteuml arsye nuk pati njeuml
vendimmarrje 2 vjeccedilare teuml AKKP sepse vendimmarrja e agjenciseuml ccedildo diteuml do teuml ishte neuml
kundeumlrshtim me teuml drejta te njeriut Deri sa u krijua mekanizmi i ri i cili ne besojmeuml qeuml eumlshteuml
efektiv dhe neuml peumlrputhje me teuml drejtat e njeriu ldquo
33 Ajo qeuml ne e kemi teuml veumlshtireuml teuml kuptojmeuml nga ky qeumlndrim i subjektit teuml interesuar
eumlshteuml se shteti nuk ka beumlreuml peumlrpjekje teuml parashikojeuml se sa prona janeuml teuml kthyeshme neuml teumlreumlsi pra sa
eumlshteuml numri i objekteve ose tokave livadheve dhe pyjeve qeuml mund teuml kthehen neuml formeuml fizike pa
pasur nevojeuml trsquoi fuseuml pronareumlt e tyre neuml skemeuml kompensimi Pra pamundeumlsia e shtetit peumlr teuml beumlreuml
njeuml inventar teuml pronave teuml sekuestruara ose shproneumlsuara qeuml ndodhen ende teuml lira ose
potencialisht teuml mundura peumlr trsquoiu kthyer pronarit ka ccediluar neuml parashikimin e metodologjiseuml seuml
kompensimit megjitheumlse ka meumlnyra teuml tjera jo veteumlm meuml efektive peumlr pronarin i cili do teuml ishte
meuml i keumlnaqur teuml kishte proneumln e tij sesa njeuml vlereuml teuml kompensuar por do teuml ishte me meuml pak kosto
peumlr shtetin dhe taksapaguesit shqiptareuml teuml cileumlt deri tani po paguajneuml tepeumlr peumlr paafteumlsineuml e shtetit
peumlr teuml zgjidhur keumlteuml problem
34 Duke iu referuar testit teuml proporcionalitetit neuml keumlteuml kufizim qeuml beumln ligji teuml drejteumls seuml
proneumls kjo skemeuml nuk e kalon me sukses ateuml pasi nuk ka asnjeuml arsye legjitime qeuml justifikon keumlteuml
zgjidhje Shteti nuk duhet teuml zgjedheuml rrugeumln dhe metodeumln meuml teuml thjeshteuml ose meuml teuml lehteuml ldquopeumlr teuml
peumlrfunduar procesin e trajtimit teuml proneumlsrdquo siccedil e ka qeumlllimin ky ligj por duhet realisht teuml beumljeuml
peumlrpjekje teuml realizojeuml de facto teuml drejteumln e proneumls seuml pronareumlve teuml shproneumlsuar padrejteumlsisht si dhe
teuml uleuml sa meuml shumeuml fatureumln financiare teuml taksapaguesve Shteti duhet teuml peumlrdoreuml mjetin meuml teuml
peumlrshtatsheumlm dhe qeuml garanton ndeumlrhyrje sa meuml teuml vogeumll neuml teuml drejtat kushtetuese dhe jo mjetin meuml
teuml reumlndeuml por qeuml arrin qeumlllimin meuml shpejteuml pa u kujdesur peumlr shkeljet qeuml shkakton neuml teuml drejtat e
subjekteve qeuml preken prej saj
39
35 Gjykata ka theksuar se njeuml kusht tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi gjateuml
ndeumlrhyrjes neuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml eumlshteuml edhe respektimi i raportit teuml drejteuml midis
ndeumlrhyrjes dhe gjendjessituateumls qeuml e ka diktuar ateuml Ky kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml
evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml njeuml situateuml konkrete
Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete
teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml keumlrkohet teuml arrihen Gjithashtu Gjykata neuml
jurisprudenceuml teuml vazhdueshme ka mbajtur qeumlndrimin se parimi i proporcionalitetit neumlnkupton qeuml
ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit peumlr kufizimin e njeuml teuml drejte ose lirie teuml caktuar teuml beumlhet me mjete teuml
peumlrshtatshme qeuml i peumlrgjigjen drejt qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet Peumlrveccedil keumlsaj peumlrdorimi i keumltyre
mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml arrihet me mjete teuml
tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve meuml pak teuml deumlmshme
peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml kufizimit me gjendjen qeuml
e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml dobishmeumlriseuml dhe teuml
proporcionalitetit Respektimi i keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast
konkret duke ballafaquar interesin publik qeuml dikton kufizimin me teuml drejtat qeuml kufizohen Neuml
keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit
keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen
kufizimit (Vendimi nr2 dateuml 18022013 i Gjykateumls Kushtetuese)
36 Ligji parashikon krijimin e Fondit teuml Tokeumls (neni 53 dhe 12) i cili do teuml peumlrbeumlhet
nga fondi fizik i pronave neuml ccedildo qark sipeumlrfaqet e lira neuml territoret informale dhe sipeumlrfaqe teuml
tjera (e papeumlrcaktuar) Peumlrderisa do teuml krijohet njeuml Fond i tilleuml lind pyetja se peumlrse Keumlshilli i
Ministrave nuk ka beumlreuml njeuml studim se cilat nga keumlto toka teuml lira mund teuml kthehet neuml formeuml fizike
pronareumlve pa qeneuml nevoja teuml trajtohen si fond peumlr teuml gjitheuml pronareumlt ose veteumlm si potencialisht e
mundur pasi nuk ka njeuml peumlrcaktim se sa do teuml jeteuml ky fond dhe si krijohet
37 Neni 12 eumlshteuml i papeumlrcaktuesheumlm pasi teuml thuash se fondi i tokeumls peumlr kompensim do teuml
krijohet nga sipeumlrfaqet e mbetura teuml lira nga ndeumlrtimet informale eumlshteuml nonsens sepse pronari
legjitim duhet teuml preseuml ccedilfareuml mbetet e lireuml nga ndeumlrtuesit e paligjsheumlm ose zaptuesit numri dhe
peumlrqindja e teuml cileumlve ende eumlshteuml e papeumlrcaktuar derisa teuml krijohet fondi i tokeumls peumlr trsquoi kompensuar
pronareumlt legjitimeuml Neumlse qeveria kishte peumlr qeumlllim teuml krijojeuml fond teuml tokeumls peumlr kompensimin e
pronareumlve mund teuml kishte pezulluar procesin e legalizimit deri neuml kryerjen peumlrfundimtare teuml
procesit teuml kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave aty ku mendohet se ka mjaftuesheumlm tokeuml peumlr
trsquou kthyer pronareumlve Neuml keumlteuml meumlnyreuml shteti do teuml kursente nga fondi financiar dhe toka nuk do
40
teuml jepej me ccedilmim simbolik siccedil peumlrfitohet tani nga teuml paligjshmit Edhe taksapaguesit shqiptareuml do
teuml ishin meuml teuml keumlnaqur me uljen e barreumls financiare qeuml do trsquou duhet teuml paguajneuml peumlr dekadat neuml
vazhdim Edhe neuml vlereumlsimin e Komitetit teuml Ministrave lidhur me ekzekutimin e vendimit
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml neuml pg31 eumlshteuml theksuar se megjitheuml peumlrpjekjet pozitive teuml
qeveriseuml shqiptare peumlr teuml peumlrmbushur detyrimet e veumlna nga GJEDNJ ldquodisa paqarteumlsi duken se
kaneuml mbetur lidhur me paditeuml qeuml janeuml neuml shqyrtim aktualisht ose atyre qeuml mund teuml kundeumlrshtojneuml
njeumlra-tjetreumln Do teuml kishte qeneuml e dobishme neumlse autoritetet do teuml siguronin meuml shumeuml
informacion teuml detajuar se si keumlto fatura do teuml ndikonin neuml fondin e peumlrgjithsheumlm teuml kompensimit
dhe neuml peumlrcaktimin e Fondit teuml Tokeumlsrdquo Meuml tej neuml pg45 thuhet ldquoMund teuml ekzistojeuml rreziku peumlr
diskriminim midis subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cileumlve iu eumlshteuml kthyer prona fizikisht dhe atyre
qeuml do teuml kompensohen Peumlr keumlteuml eumlshteuml e nevojshme teuml shpjegohet se peumlrse qeveria ka beumlreuml keumlteuml
zgjedhje preferenciale me projektligjin neuml meumlnyreuml qeuml teuml vlereumlsohet skema e re e kompensimit neuml
peumlrputhje me standardet e vendosura nga GJEDNJrdquo Peumlrgjigja e qeveriseuml shqiptare lidhur me
keumlteuml ka qeneuml ldquopeumlr teuml hequr ccedildo mundeumlsi diskriminimi nuk eumlshteuml parashikuar kthimi por veteumlm
kompensimi peumlr teuml gjitheuml teuml shproneumlsuarit()rdquo (po aty)
38 Argumenti i dheumlneuml nga Keumlshilli i Ministrave se nuk ka pasur njeuml skemeuml
peumlrfundimtare peumlr kompensimin dhe si e tilleuml ajo mund teuml ndryshojeuml neuml ccedildo koheuml neuml meumlnyreuml teuml
papritur nga qeveriaparlamenti nuk na duket e bazuar Ccedildo parashikim ligjor peumlr sa koheuml
zbatohet dhe eumlshteuml neuml fuqi prezumohet se eumlshteuml e qeumlndrueshme Ndryshimi i papritur i
parashikimeve peumlr teuml njeumljteumlt subjekte dhe me pasoja peumlrkeqeumlsuese pa dheumlneuml argumente
kushtetuese peumlrbeumln cenim teuml siguriseuml juridike dhe diskriminim midis subjekteve teuml seuml njeumljteumls
kategori Keumlto parime kushtetuese nuk mund teuml cenohen veteumlm me argumentin se rritet fatura
financiare kur ky proces tashmeuml ka vite qeuml ka filluar dhe peumlr meuml se 20 vjet ka pasur njeuml skemeuml
tjeteumlr qeuml ndryshon teumlreumlsisht duke mosrespektuar aspak teuml drejteumln e pronareumlve por veteumlm
sipeumlrfaqeumlsisht detyrimin e shtetit peumlr teuml ldquombyllurrdquo ccedileumlshtjen e pronave Ky argument i peumlrdorur
vazhdimisht nga Keumlshilli i Ministrave nuk mendojmeuml se eumlshteuml argument i nivelit kushtetues qeuml
justifikon cenimin e vazhduesheumlm teuml seuml drejteumls seuml proneumls
39 Nisur nga sa meuml lart jemi teuml qeumlndrimit se parimi i siguriseuml juridike eumlshteuml prekur nga
rregullimi i ri dhe ndeumlrhyrja e beumlreuml nuk respekton kriteret kushtetuese peumlr keumlteuml qeumlllim teuml
parashikuara nga neni 171 i Kushtetuteumls konkretisht mbrojtjen e interesit publik vendosjen e
njeuml raporti teuml drejteuml midis seuml drejteumls seuml cenuar dhe qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet neumlpeumlrmjet
ndeumlrhyrjes legjislative si dhe ruajtjen e thelbit teuml seuml drejteumls seuml proneumls
41
B Peumlr pretendimin e cenimit teuml baraziseuml para ligjit
40 Keumlrkuesit kaneuml argumentuar se skema e kompensimit teuml parashikuar nga ligji bie
ndesh me parimin e baraziseuml para ligjit pasi trajton neuml meumlnyreuml teuml ndryshme teuml njeumljteumln kategori
pronareumlsh duke i vendosur ata qeuml presin teuml kompensohen neuml poziteuml meuml pak teuml favorshme se ata qeuml
u kompensuan para hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Gjithashtu vendimet e formeumls seuml prereuml peumlrfshi
edhe vendimet e dheumlna nga GJEDNJ do teuml vlereumlsohen sipas njeuml skeme meuml pak teuml favorshme sesa
vendimet e ekzekutuara para hyrjes neuml fuqi teuml ligjit megjitheumlse janeuml teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose vlereuml
totale
41 Pyetjes seuml beumlreuml nga Gjykata gjateuml seanceumls gjyqeumlsore neumlse skema e zgjedhur krijon
pabarazi subjekti i interesuar Keumlshilli i Ministrave iu peumlrgjigj negativisht Sipas tij ligji beumln njeuml
trajtim teuml barabarteuml jo veteumlm midis ish pronareumlve por edhe midis tyre dhe pronareumlve teuml soteumlm
Pra referuar keumltij qeumlndrimi neuml qofteuml se shteti aplikon keumlto kritere peumlr teuml shproneumlsuar sot peumlr
interes publik do teuml aplikojeuml teuml njeumljtat kritere peumlr ateuml shproneumlsim qeuml ka ndodhur 70 vjet meuml pareuml
42 Siccedil u tha meuml lart qeumlllimi i ligjit objekt shqyrtimi eumlshteuml ldquob) rregullimi dhe
shpeumlrblimi i drejteuml i kompensimit teuml proneumls ekzekutimi i vendimeve peumlrfundimtare teuml
kompensimit si dhe peumlrfundimi i procesit teuml kompensimitrdquo Pra rregullimi i ccedileumlshtjeve teuml
shproneumlsimit qeuml ndodhin sot nuk peumlrfshihet nga ky ligj dhe jo veteumlm kaq por sot nuk eumlshteuml e
mundur teuml krahasohet vlera e proneumls qeuml ka neuml treg me ateuml qeuml ka pasur para 70 vjeteumlve
43 Ne mendojmeuml se ligji cenon barazineuml e shtetasve para ligjit duke bere trajtim teuml
diferencuar midis pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim kthimi ose kompensimi teuml marreuml para hyrjes neuml
fuqi teuml keumltij ligji por ende teuml paekzekutuar dhe pronareumlve qeuml kaneuml arritur ta ekzekutojneuml vendimin
e kthimit ose kompensimit teuml marreuml neuml teuml njeumljteumln koheuml Neumlse keumlrkuesve u janeuml kthyer pronat teuml
cilat sipas ligjit 13315 cileumlsohen si brenda fusheumls seuml zbatimit teuml neneve 23 24 25 ata nuk mund
teuml ankohen peumlr zvarritje teuml procesit teuml ekzekutimit teuml vendimit por brenda 90 diteumlve nga hyrja e
ligjit neuml fuqi duhet teuml heqin doreuml nga certifikatat e proneumls dhe teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml saj
sigurisht sipas kritereve teuml peumlrfitimeve teuml zbritshme Ndryshe shteti e ccedilliron veten nga detyrimi
peumlr zbatimin teuml vendimeve neuml fjaleuml Neumlpeumlrmjet keumlsaj formule ligji vendos neuml pozita teuml
pabarabarta pronareumlt qeuml aplikojneuml sot dhe ata qeuml e kaneuml peumlrfituar me vendime teuml meumlparshme por
nuk kaneuml arritur ta posedojneuml ose ta ekzekutojneuml ateuml duke i privuar ata neuml meumlnyreuml arbitrare nga e
drejta e proneumls Prandaj mendojmeuml se ligji bie ndesh edhe me parimin e baraziseuml seuml shtetasve
para ligjit
44 Peumlr teuml gjitha keumlto arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se Gjykata duhej teuml kishte shpallur si
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi dhe jo veteumlm pjeseuml teuml tij pasi fryma dhe qeumlllimi i tij real nuk i
42
peumlrgjigjet keumlrkesave kushtetuese teuml parashikuar neuml nenet 41 42 dhe 17 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 1
teuml Protokollit Nr1 teuml KEDNJ-seuml si dhe praktikeumls seuml vazhdueshme teuml GJEDNJ-seuml dhe Gjykateumls
Kushtetuese
Aneumltareuml Gani Dizdari Vladimir Kristo
14
koheumlzgjatje sa meuml teuml arsyeshme si dhe vendosja e paqes sociale midis kategorive teuml ndryshme
sociale qeuml prek kjo ccedileumlshtje e cila ka mbetur e pazgjidhur prej 25 vjeteumlsh
34 Gjykata vlereumlson se ka njeuml interes publik i cili duhet teuml vlereumlsohet si i reumlndeumlsisheumlm
deri neuml ateuml maseuml sa teuml justifikojeuml ndeumlrhyrjen e ligjveumlneumlsit Referuar edhe opinionit amicus curia teuml
Komisionit teuml Venecias Shtetet geumlzojneuml njeuml hapeumlsireuml teuml gjereuml vlereumlsimi neuml peumlrcaktimin e asaj ccedilka
eumlshteuml neuml interesin e publikut veccedilaneumlrisht peumlr sa i takon nenit 1 teuml Protokollit nr1 dhe gjateuml
implementimit teuml politikave sociale dhe ekonomike Ajo ccedilka nuk peumlrmbush keumlrkesat e interesit
publik eumlshteuml veteumlm privimi i proneumlsiseuml qeuml eumlshteuml haptazi i pabazuar GJEDNJ-ja pranon se ldquopeumlr
shkak teuml njohjes seuml sakteuml teuml shoqeumlrive teuml tyre dhe nevojave qeuml ato kaneuml neuml parim autoritetet
kombeumltare mund ta vlereumlsojneuml meuml mireuml sesa gjyqtari ndeumlrkombeumltar ateuml ccedilka eumlshteuml ldquoneuml interes teuml
publikutrdquo [hellip] Peumlr keumlteuml arsye u takon autoriteteve kombeumltare teuml beumljneuml vlereumlsimin fillestar lidhur me
ekzistenceumln e njeuml problemi qeuml shqeteumlson publikun duke garantuar marrjen e masave qeuml do teuml
zbatohen neuml fusheumln e ushtrimit teuml seuml drejteumls seuml proneumlsiseuml duke peumlrfshireuml privimin dhe kthimin e
proneumls Keumltu [hellip] autoritetet kombeumltare geumlzojneuml respektivisht njeuml hapeumlsireuml teuml caktuar vlereumlsimirdquo
(Shih ccedileumlshtjet Maria Atanasiu dhe Teuml tjereumlt kRumaniseuml op cit sect166 Shih gjithashtu Kopeckyacute k
Sllovakiseuml [GC] op cit sect37)
35 Po keumlshtu referuar edhe qeumlndrimit doktrinar teuml shprehur neuml opinionet e dheumlna nga
Komisioni i Venecias peumlr keumlteuml ccedileumlshtje rezulton se nuk mund teuml vendosen detyrime peumlr
kompensimin teumlreumlsor teuml proneumls seuml shproneumlsuar apo teuml shteteumlzuar nga regjimet qeuml nuk kaneuml
respektuar standardet minimale teuml teuml drejtave teuml njeriut dhe se rivendosja e ploteuml e teuml drejtave teuml
meumlparshme teuml proneumlsiseuml do teuml ishte neuml kundeumlrshtim me vet parimin e baraziseuml (Shih Opinion mbi
projektligjin ldquoPeumlr kthimin dhe kompensimin e proneumlsrdquo teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo miratuar
nga Komisioni i Venecias neuml Seanceumln e 58 Plenare Venecia 12-13 Mars 2004)
36 Gjithashtu edhe neuml opinionin peumlr vlereumlsimin e ligjit nr1332015 bazuar neuml keumlrkeseumln
e paraqitur peumlr amicus curia nga Gjykata Komisioni i Venecias eumlshteuml shprehur ldquo duke marreuml
parasysh situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi peumlr
ish-pronareumlt gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml parashikuara neuml nenin 1 teuml
Protokol l i t nr 1 teuml K EDNJ-seuml Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml ish-pronareumlverdquo (Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias miratuar neuml Seanceumln e
108-teuml Plenare Venecia 14-15 Tetor 2016)
15
37 Nisur nga sa meuml lart Gjykata do teuml ndalet neuml vlereumlsimin e nenit 6 teuml ligjit objekt
shqyrtimi Kjo dispoziteuml neuml pikat 1 dhe 2 ka parashikuar metodologjineuml e vlereumlsimit financiar teuml
vendimeve peumlrfundimtare peumlr kthimin dhe kompensimin e proneumls duke peumlrcaktuar
ldquoa) prona e njohur peumlr kompensim vlereumlsohet neuml bazeuml teuml zeumlrit kadastral qeuml ka pasur neuml
koheumln e shproneumlsimit
b) prona e kthyer vlereumlsohet duke e peumlrcaktuar ateuml nga diferenca qeuml do teuml rezultojeuml midis
vlereumls seuml saj sipas zeumlrit kadastral aktual dhe vlereumls seuml keumlsaj prone sipas zeumlrit kadastral neuml
koheumln e shproneumlsimit
2 Vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml teuml njohur veteumlm teuml drejteumln e kompensimit vlereumlsohen
financiarisht sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur prona neuml koheumln e shproneumlsimit sipas shkronjeumls
ldquoardquo teuml pikeumls 1 teuml keumltij nenirdquo
38 Gjykata veumlren se neuml peumlrmbajtjen e pikave 1 dhe 2 teuml nenit 6 teuml ligjit nr1332015 janeuml
materializuar parimet kryesore teuml formuleumls seuml kompensimit Pjesa tjeteumlr e nenit 6 rregullon situata
teuml veccedilanta si pjeseuml e metodologjiseuml seuml kompensimit gjejneuml zgjidhje edhe neuml dispozita teuml tjera teuml
ligjit
39 Meuml tej neni 6 neuml pikeumln 3 parashikon ldquoNeuml rastet kur subjektet e shproneumlsuara kaneuml
peumlrfituar me vendim kthimi dhe kompensimi diferenca e llogaritur sipas shkronjeumls ldquobrdquo teuml pikeumls
1 zbritet nga vlereumlsimi i proneumls seuml njohur peumlr kompensim e llogaritur sipas shkronjeumls ldquoardquo teuml
pikeumls 1 teuml keumltij nenirdquo Ndeumlrsa pika 5 e ligjit parashikon ldquoNeuml rast se ATP-ja merr vendim peumlr
njohje dhe kompensim fizik neuml proneumln e subjektit prona vlereumlsohet sipas pikeumls 1 teuml keumltij neni
Kur nga ky vlereumlsim rezulton se subjekti peumlrfiton njeuml proneuml qeuml ka vlereuml meuml teuml larteuml sesa prona qeuml
ka pasur neuml momentin e shproneumlsimit ateumlhereuml subjektit i kompensohet fizikisht sipeumlrfaqja qeuml i
korrespondon vlereumlsimit dhe pjesa tjeteumlr e proneumls kalon neuml fondin e tokeumls me vendim teuml ATP-seumlrdquo
40 Gjykata vlereumlson se keumlto dy pika sipas peumlrmbajtjes seuml tyre teuml ccedilojneuml neuml peumlrfundimin se
ato janeuml konceptuar si njeuml shproneumlsim i ri duke qeneuml se parashikojneuml rivlereumlsimin e pronave teuml
kthyera ose teuml kompensuara meuml pareuml Neuml keumlteuml keumlndveumlshtrim keumlto dy dispozita krijojneuml probleme
lidhur me sigurineuml juridike konkretisht peumlrsa i takon paqarteumlsiseuml dhe paparashikueshmeumlriseuml seuml
legjislacionit
41 Gjykata ashtu siccedil u shpreh meuml lart rithekson se siguria juridike si koncept kushtetues
peumlrfshin qarteumlsineuml kuptueshmeumlrineuml dhe qeumlndrueshmeumlrineuml e sistemit normativ Gjithashtu
GJEDNJ neuml vendimin Manushaqe Puto dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml duke peumlrkufizuar
elementeumlt qeuml lidhen me qarteumlsineuml e ligjit neuml procesin e hartimit teuml legjislacionit e veuml theksin tek
parashikueshmeumlria qarteumlsia dhe transparenca neuml vendimmarrje si parime kryesore teuml seuml drejteumls
16
dhe njeuml nga qeumlllimet e njeuml ligji (Shih ccedileumlshtjen Manushaqe Puto dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml
Vendim dateuml 31 Korrik 2012 sectsect 114) Ky qeumlndrim eumlshteuml mbajtur nga GJEDNJ-ja edhe neuml
ccedileumlshtjen Sabanchiyeva dhe teuml tjereuml kundeumlr Rusiseuml ku midis teuml tjerave thekson se
parashikueshmeumlria dhe qarteumlsia e akteve ligjore dhe neuml veccedilanti natyra automatike e rregullit
paqarteumlsia e pretenduar e disa prej koncepteve teuml tij dhe mungesa e shqyrtimit gjyqeumlsor janeuml teuml
lidhura ngushteuml me parimin e proporcionalitetit (Shih ccedileumlshtjet TP dhe KM kundeumlr Mbreteumlriseuml seuml
Bashkuar nr 2894595 sect 72 dhe Chapman kundeumlr Mbreteumlriseuml seuml Bashkuar nr 2723895 sect 92
ECHR 2001-I)
42 Gjykata vlereumlson se neni 6 i ligjit objekt shqyrtimi duhet pareuml i lidhur edhe me nenet e
tjera teuml ligjit konkretisht me nenet 13 14 20 21 24 26 dhe 31 Neuml keumlteuml kontekst ligjveumlneumlsi
duhet teuml mbajeuml parasysh se deri neuml ccedilfareuml mase kompensimi fizik i parashikuar neuml nenin 6 pika 3
dhe 5 ploteumlsohet nga nenet e tjera teuml ligjit peumlr teuml mos pasur mbivendosje ose peumlrplasje midis
dispozitave teuml ligjit Parashikimi i rregullimeve teuml peumlrseumlritura dhe teuml pakoordinuara midis tyre neuml
thelbin dhe pasojat qeuml ato sjellin krijojneuml paqarteumlsi dhe peumlr rrjedhojeuml cenojneuml parimin e siguriseuml
juridike Neuml keumlto kushte Gjykata ccedilmon se peumlrmbajtja e pikave 3 dhe 5 teuml nenit 6 teuml ligjit
1332015 nuk eumlshteuml neuml pajtim me parimin e siguriseuml juridike pasi peumlrllogaritja e sipeumlrfaqes seuml
peumlrfituar dhe asaj qeuml do teuml zbritet ose shtohet sipas formuleumls seuml parashikuar neuml pikeumln 1 teuml nenit 6
eumlshteuml e paqarteuml dhe krijon konfuzion neuml zbatim sa i takon pritshmeumlrive teuml shtetasve
43 Gjykata vlereumlson se peumlr sa u peumlrket dispozitave teuml tjera teuml kundeumlrshtuara prej
keumlrkuesve ato parashikojneuml forma teuml ndryshme teuml kompensimit teuml cilat synojneuml teuml vendosin njeuml
ekuilibeumlr teuml drejteuml ndeumlrmjet interesave teuml ndrysheumlm Referuar edhe opinionit amicus curia peumlr
keumlteuml ccedileumlshtje Komisioni i Venecias ka vlereumlsuar se peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml peumlrcaktojneuml
kthimin apo kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me vlereuml monetare nuk eumlshteuml e qarteuml se
deri neuml ccedilfareuml mase ngrihet ccedileumlshtja e pritshmeumlriseuml legjitime Relacioni shpjegues i ligjit
nr1332015 argumenton se nuk eumlshteuml hartuar asnjeumlhereuml ndonjeuml skemeuml peumlrfundimtare
kompensimi me njeuml shifeumlr konkrete kompensimi e cila do teuml krijonte njeuml ldquopritshmeumlri legjitimerdquo
Peumlr sa u peumlrket individeumlve qeuml ende nuk kaneuml marreuml njeuml vendim teuml formeumls seuml prereuml nga organet
administrative apo gjyqeumlsore i cili u njeh atyre teuml drejteumln e kthimit apo kompensimit teuml proneumls
qeveria shqiptare i referohet ccedileumlshtjes Bici kundeumlr Shqipeumlriseuml peumlr teuml justifikuar se keumlta individeuml
apo entitete nuk janeuml pronareuml dhe nuk kaneuml krijuar pritshmeumlri legjitime pasi e drejta e tyre nuk
eumlshteuml njohur neuml nivel kombeumltar
44 Gjykata thekson se skema e re e kompensimit e adoptuar neuml ligjin nr1332015 ka
ndryshuar metodeumln e vlereumlsimit Elementi kryesor i vlereumlsimit teuml kompensimit financiar eumlshteuml vlera e
17
proneumls sipas zeumlrit kadastral qeuml ajo ka pasur neuml koheumln e shproneumlsimit Kjo metodeuml eumlshteuml e ndryshme
nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe mund teuml rezultojeuml neuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ligjet e
meumlparshme (ligjet peumlr pronat teuml viteve 1993 2004 dhe 2006) parashikonin njeuml skemeuml meuml teuml larteuml
kompensimi se sa ajo e parashikuar nga ligji nr1332015 (Ramadhi e teuml tjereumlt k Shqipeumlriseuml no
3822202 sectsect 24 - 30 13 neumlntor 2007 Manushaqe Puto e teuml tjereumlt k Shqipeumlriseuml op cit sect 25-
26) Keumlshtu mund teuml thuhet se ligjet e meumlparshme kaneuml krijuar pritshmeumlri peumlr marrjen e
kompensimeve ekuivalente me vlereumln e tregut teuml proneumls neuml momentin e marrjes seuml vendimit peumlr
kompensimin Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e kompensimit nuk mund teuml cileumlsohet si shproneumlsim formal
ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si njeuml ldquondeumlrhyrje tjeteumlrrdquo e cila eumlshteuml njeuml dispoziteuml gjitheumlpeumlrfshireumlse
e parashikuar neuml nenin 1 teuml Protokollit nr1 keumlrkon qeuml ccedildo ndeumlrhyrje e beumlreuml nga autoritetet publike
neuml teuml drejteumln e geumlzimit paqeumlsor teuml pasuriseuml duhet teuml jeteuml e ligjshme (Shih ish-Mbreti i Greqiseuml dhe
teuml tjereumlt k Greqiseuml [GC] nr 2570194 sect 79 ECHR 2000-XII dhe Latridis k Greqiseuml [GC] nr
3110796 sect 58 ECHR 1999-II) Parimi i ligjshmeumlriseuml presupozon gjithashtu se dispozitat e
zbatueshme teuml legjislacionit teuml brendsheumlm duhet teuml jeneuml mjaftuesheumlm teuml qarta dhe teuml
aksesueshme dhe qeuml zbatimi i tyre teuml jeteuml i parashikuesheumlm Duke marreuml parasysh situateumln
specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i parashikuar nga ligji
nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi peumlr ish-pronareumlt
gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml parashikuara neuml nenin 1 teuml Pro tokol l i t
n r 1 teuml GJEDNJ-seuml
45 Gjykata lidhur me dispozitat qeuml parashikojneuml qeuml vendimet gjyqeumlsore ose administrative
teuml formeumls seuml prereuml teuml cilat parashikojneuml dheumlnien e njeuml mase teuml caktuar kompensimi por qeuml ende
nuk janeuml ekzekutuar vlereumlson se ato ngreneuml ccedileumlshtjen e ldquopritshmeumlriseuml legjitimerdquo por sipas ligjit nuk
do trsquoi neumlnshtrohen rivlereumlsimit Prandaj peumlr keumlto raste nuk mund teuml thuhet se ka ldquondeumlrhyrjerdquo neuml
kuptim teuml nenit 1 teuml Protokollit nr 1 teuml GJEDNJ-seuml peumlr sa koheuml keumlto vendime do teuml ekzekutohen
Peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml peumlrcaktojneuml kthimin ose kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me
vlereuml financiare skema e re e kompensimit e parashikuar nga ligji nr1332015 ndryshoi metodeumln e
vlereumlsimit e cila mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e
kompensimit nuk mund teuml cileumlsohet si shproneumlsim formal ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si
ldquondeumlrhyrje teuml tjerardquo sipas nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml GJEDNJ-seuml Megjithateuml Gjykata vlereumlson se
ekziston njeuml bazeuml ligjore mjaftuesheumlm e qarteuml dhe e detajuar peumlr ndeumlrhyrjen neuml keumlteuml ccedileumlshtje Po
ashtu siccedil u theksua meuml lart ndeumlrhyrja duket se ndjek njeuml qeumlllim legjitim pasi qeumlllimi i ligjit
nr1332015 eumlshteuml peumlrfundimi efektivisht i procesit teuml trajtimit teuml proneumls neumlpeumlrmjet njohjes dhe
kompensimit teuml saj brenda njeuml afati teuml arsyesheumlm (10 vjeccedilar)
18
46 Neuml situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi qeuml u
paguhet ish-pronareumlve gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml peumlrcaktuara neuml nenin 1
teuml Pro tokol l i t n r 1 teuml GJEDNJ Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml paguar peumlr ish-pronareumlt (Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias pg44)
47 Nisur edhe nga analiza e Komisionit teuml Venecias Gjykata vlereumlson se ligji objekt
shqyrtimi pavareumlsisht se parashikon njeuml metodologji teuml re vlereumlsimi peumlr kompensimin fizik dhe
financiar teuml ish pronareumlve e cila megjitheumlse rezulton neuml ndeumlrhyrje neuml teuml drejteumln e proneumls dhe
mund teuml mos u peumlrgjigjet pritshmeumlrive teuml subjekteve qeuml prek ligji rezulton se neuml teumlreumlsineuml e tij
respekton proporcionalitetin e ndeumlrhyrjes neuml teuml drejteumln e kompensimit teuml proneumls ish pronareumlve
dhe si e tilleuml eumlshteuml neuml respektim teuml nenit 1 teuml Protokollit 1 teuml KEDNJ-seuml
D Peumlr pretendimin e cenimit teuml seuml drejteumls seuml ankimit
48 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se ligji cenon teuml drejteumln e ankimit pasi duke parashikuar
veteumlm ankimin e vendimeve teuml ATP-seuml neuml Gjykateumln e Apelit praktikisht ka pamundeumlsuar
ankimin e vendimit gjyqeumlsor neuml njeuml gjykateuml neuml teuml larteuml duke qeneuml se vendimet e Gjykateumls seuml
Apelit janeuml vendime teuml formeumls seuml prereuml dhe peumlrfundimtare dhe Gjykata e Larteuml eumlshteuml gjykateuml e
ligjit dhe si e tilleuml nuk mund teuml investohet neuml fakte teuml ccedileumlshtjes Gjithashtu subjektet e
shproneumlsuara nuk mund teuml kundeumlrshtojneuml neuml gjykateuml metodologjineuml e vlereumlsimit pra meumlnyreumln se
si eumlshteuml vlereumlsuar prona e kompensuar por veteumlm vlefteumln financiare Neni 19 parashikon teuml
drejteumln e ankimit ndaj vendimit te ATP-seuml veteumlm peumlr vlereumln e kompensimit pra pronari nuk ka teuml
drejteuml teuml kundeumlrshtojeuml metodologjineuml ku bazohet vlereumlsimi Pra kufizimi i seuml drejteumls seuml ankimit
lidhet edhe me themelin e ankimit jo veteumlm me shkalleumln e gjykateumls ku ai shqyrtohet
49 Sipas parashtrimeve teuml subjekteve teuml interesuara ankimi neuml gjykateumln e apelit beumln teuml
mundur moszgjatjen e procedurave dhe mbylljen sa meuml teuml shpejteuml teuml procesit Shteti Shqiptar i ka
qeumlndruar asaj qeuml kjo gjykateuml dhe GJEDNJ-ja ka theumlneuml keumlto vendime janeuml kuazi gjyqeumlsore dhe
duhen ekzekutuar Nuk ka kompetenceuml asnjeuml organ administrativ trsquoi rishikojeuml ato prandaj nuk ka
njeuml rishikim por veteumlm njeuml ploteumlsim teuml vendimit Sipas Keumlshillit teuml Ministrave eumlshteuml konstatuar se
keumlto vendime nuk janeuml ekzekutuar asnjeumlhereuml sepse ato nuk kaneuml njeuml vlereuml teuml peumlrcaktuar qarteuml
Neumlse ato do teuml kishin njeuml vlereuml ekonomike apo financiare do teuml ishin ekzekutuar neumlpeumlrmjet
sistemit teuml zakonsheumlm Mosekzekutimi i vendimeve lidhet me mungeseumln e vlereumlsimit teuml tyre dhe
19
ky ka qeneuml njeuml proces i qeumlllimsheumlm peumlr teuml mos i ekzekutuar ato Keumlshtu qeuml sot ligji i ri u jep njeuml
vlereuml ekonomike neuml meumlnyreuml qeuml teuml ekzekutohen
50 Lidhur me keumlteuml pretendim Gjykata neuml praktikeuml teuml vazhdueshme ka vlereumlsuar se
kontrolli gjyqeumlsor ndaj akteve me karakter administrativ duke qeneuml shprehje e parimit teuml
kontrollit dhe balancimit teuml pushteteve e duke qeumlndruar neuml themel teuml pavareumlsiseuml seuml organeve ka
ndryshime thelbeumlsore nga kontrolli administrativ qeuml kryhet neuml rrugeuml hierarkike apo nga organe teuml
krijuara posaccedileumlrisht Dallimet qeumlndrojneuml krahas teuml tjerave neuml rrafshin procedural neuml kuptim qeuml
gjykatat neuml kontrollin e keumltyre akteve respektojneuml rregullat e parashikuara neuml legjislacionin
procedural dhe nuk mund teuml interferojneuml e as teuml adaptojneuml procedura administrative Gjykata e
vlereumlson keumlteuml pretendim neuml lidhje me teuml drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt ligjor neuml kuptim teuml nenit
42 teuml Kushtetuteumls E drejta peumlr trsquoiu drejtuar gjykateumls ndeumlr teuml tjera ka peumlr qeumlllim teuml garantojeuml
shtetasit nga ccedildo veprim qeuml u shkakton cenim teuml teuml drejtave teuml tyre pa peumlrjashtuar rastet kur
cenimi vjen nga ndonjeuml akt i administrateumls shteteumlrore Shteti i seuml drejteumls presupozon qeuml ccedildo
ndeumlrhyrje e autoriteteve ekzekutive neuml teuml drejtat e individit apo teuml personave juridikeuml duhet teuml jeteuml
objekt i njeuml kontrolli efektiv nga njeuml organ qeuml ofron garantimin e pavareumlsiseuml dhe paaneumlsiseuml gjateuml
procesit teuml shqyrtimit teuml procesit (shih vendimin nr10 dateuml 29022016 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
51 Neuml njeuml rast teuml ngjasheumlm Gjykata konstatoi se e drejta e ankimit gjyqeumlsor ndaj
vendimeve teuml njeuml organi administrativ duke parashikuar mjetin dhe afatin e ankimit ploteumlsonte
standardin kushtetues teuml seuml drejteumls seuml ankimit Peumlr rrjedhojeuml Gjykata ccedilmoi se parashikimi ligjor
ishte i mjaftuesheumlm peumlr teuml realizuar teuml drejteumln e ankimit gjyqeumlsor ndaj akteve administrative qeuml
nxjerr organi administrativ (Shih vendimin nr 25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
52 Neuml ccedileumlshtjen konkrete peumlr shqyrtim Gjykata vlereumlson se e drejta e ankimit e
parashikuar nga ligji nr 1332015 i ploteumlson kriteret peumlr teuml pasur njeuml kontroll gjyqeumlsor teuml akteve
teuml nxjerra nga organe administrative ose kuazi gjyqeumlsore Pretendimi i keumlrkuesve se nuk duhej
parashikuar si shkalleuml e ankimit Gjykata e Apelit por gjykata administrative e shkalleumls seuml pareuml si
gjykateuml kompetente peumlr shqyrtimin e ankimit ndaj vendimeve teuml ATP-seuml nuk eumlshteuml i bazuar
Gjykata thekson se shteti nuk ka detyrim teuml parashikojeuml meuml shumeuml se njeuml shkalleuml ankimi peumlr sa
koheuml qeuml ka njeuml ankim neuml njeuml gjykateuml teuml parashikuar me ligj neuml kuptim teuml nenit 43 teuml Kushtetuteumls
si dhe nenit 13 teuml KEDNJ-seuml Neuml keumlto kushte Gjykata vlereumlson se kriteri i kontrollit gjyqeumlsor teuml
akteve teuml pushtetit publik eumlshteuml i garantuar nga ligji objekt shqyrtimi
DH Peumlr pretendimet e tjera
20
53 Peumlr sa i takon pretendimeve teuml keumlrkuesve sa i takon skemeumls seuml kompensimit financiar
teuml parashikuar nga neni 7 i ligjit Gjykata nuk arriti teuml formojeuml shumiceumln e nevojshme dhe peumlr
keumlteuml arsye vendosi refuzimin e keumlrkeseuml1
54 Lidhur me pretendimet e tjera teuml keumlrkuesve qeuml kaneuml teuml beumljneuml me cenimin e seuml drejteumls
seuml proneumls dhe barazineuml e shtetasve para ligjit Gjykata i ka vlereumlsuar ato neuml kuadeumlr teuml ndeumlrhyrjes
seuml ligjveumlneumlsit sipas kritereve teuml nenit 17 teuml Kushtetuteumls si meuml lart dhe nuk e sheh teuml nevojshme trsquoi
trajtojeuml ato meuml vete pasi lidhen me teuml njeumljtat shkaqe dhe pasoja juridike
55 Nisur nga sa meuml sipeumlr neuml peumlrfundim teuml shqyrtimit Gjykata vlereumlson se ligji objekt
shqyrtimi neuml pikat 3 dhe 5 teuml nenit 6 teuml tij cenon sigurineuml juridike dhe si teuml tilla nuk janeuml neuml
pajtim me Kushtetuteumln
PEumlR KEumlTO ARSYE
Gjykata Kushtetuese e Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml neuml mbeumlshtetje teuml neneve 131 dhe 134 teuml
Kushtetuteumls si dhe teuml neneve 72 e neuml vijim teuml ligjit nr 8577 dateuml 10022000 ldquoPeumlr organizimin
dhe funksionimin e Gjykateumls Kushtetuese teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo me shumiceuml votash
V E N D O S I
- Pranimin pjeseumlrisht teuml keumlrkeseumls
- Shfuqizimin si antikushtetues teuml nenit 6 pika 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin
e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit teuml pronaverdquo
- Refuzimin e keumlrkeseumls peumlr shfuqizimin e nenit 6 pika 1 shkronja ldquobrdquo si dhe teuml nenit 7
pika 2 shkronja ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml ligjit teuml meumlsipeumlrm
- Rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pjeseumln tjeteumlr
Ky vendim eumlshteuml peumlrfundimtar i formeumls seuml prereuml dhe hyn neuml fuqi diteumln e botimit neuml
Fletore Zyrtare
1 Gjyqtari F Hoxha eumlshteuml shprehur dhe peumlr shfuqizimin e fjaleumlve ldquokthim dherdquo neuml pikeumln 1 teuml nenit 6 dhe shkronjeumls
ldquobrdquo pika 1 teuml nenit teuml meumlsipeumlrm dhe pikeumln ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml nenit 7 Gjyqtareumlt GDizdari dhe VKristo kaneuml votuar peumlr
shfuqizimin e teuml gjitheuml ligjit
MENDIM PAKICE
1 Peumlr arsye se nuk ndajmeuml teuml njeumljtin qeumlndrim me shumiceumln neuml ccedileumlshtjen me objekt
shfuqizimin si teuml papajtuesheumlm me Kushtetuteumln dhe KEDNJ-neuml teuml ligjit nr1332015 dateuml
05122015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit teuml pronaverdquo
vlereumlsojmeuml qeuml teuml paraqesim argumentet peumlr qeumlndrimin toneuml si gjyqtareuml neuml pakiceuml
2 Neuml peumlrfundim teuml gjykimit Gjykata ka vendosur pranimin pjeseumlrisht teuml keumlrkeseumls
shfuqizimin si teuml papajtuesheumlm me Kushtetuteumln teuml nenit 6 pikat 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015
refuzimin e keumlrkeseumls peumlr shfuqizimin e nenit 6 pika 1 shkronja ldquobrdquo si dhe nenit 7 pika 2
shkronja ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml ligjit dhe rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pjeseumln tjeteumlr Neuml arsyetimin e vendimit
peumlr shfuqizimin e pikave 3 dhe 5 teuml nenit 6 shumica ka vlereumlsuar se keumlto dispozita ligjore sipas
peumlrmbajtjes seuml tyre kuptohen si njeuml shproneumlsim i ri duke qeneuml se parashikojneuml rivlereumlsimin e
pronave teuml kthyera ose teuml kompensuara meuml pareuml Neuml keumlteuml keumlndveumlshtrim keumlto dy dispozita krijojneuml
probleme lidhur me sigurineuml juridike konkretisht peumlr sa i takon paqarteumlsiseuml dhe
paparashikueshmeumlriseuml seuml legjislacionit
3 Neuml ndryshim nga sa ka vlereumlsuar shumica si edhe bazuar edhe neuml opinionin e
Komisionit teuml Venecias peumlr vlereumlsimin e ligjit nr1332015 ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml vlereumlsojmeuml se
Gjykata duhej teuml vendoste rreumlzimin e keumlrkeseumls neuml teumlreumlsineuml e saj peumlr arsye se pretendimet e
paraqitura nga keumlrkuesit janeuml teuml pabazuara peumlr teuml gjitha argumentet qeuml do teuml paraqesim neuml vijim
4 Neuml lidhje me parimin e siguriseuml juridike neuml jurisprudenceumln e saj Gjykata ka vlereumlsuar
se mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme si standarde kushtetuese teuml
trajtuara vazhdimisht nga jurisprudenca kushtetuese peumlrbeumljneuml elemente teuml parimit teuml shtetit teuml seuml
drejteumls sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls Parimi i siguriseuml juridike peumlrfshin krahas
qarteumlsiseuml kuptueshmeumlriseuml dhe qeumlndrueshmeumlriseuml seuml sistemit normativ edhe besimin te sistemi
juridik pa marreuml peumlrsipeumlr garantimin e ccedildo pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml
favorshme ligjore Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet
vazhdimisht ose teuml jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike
teuml cilat mund teuml cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml
vendosur me akte teuml meumlparshme (shih vendimin nr5 dateuml 05022015 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
Rregullimet ligjore qeuml kaneuml teuml beumljneuml me teuml drejtat e shtetasve duhet teuml keneuml qeumlndrueshmeumlri teuml
mjaftueshme qeuml siguron vijimeumlsineuml e tyre Si rregull nuk mund teuml mohohen interesa dhe
pritshmeumlri teuml ligjshme teuml qytetareumlve nga ndryshimet neuml legjislacion Shteti duhet teuml synojeuml teuml
22
ndryshojeuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml veteumlm neumlse ndryshimi sjell pasoja pozitive (shih
vendimin nr25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
5 Bazuar neuml standardet e meumlsipeumlrme kushtetuese vlereumlsojmeuml se ligji i kundeumlrshtuar nuk
cenon parimin e siguriseuml juridike neuml asnjeuml nga elementet e saj Neuml nenin 1 teuml tij ligji nr13332015
ka peumlrcaktuar si objekt rregullimin dhe shpeumlrblimin e drejteuml teuml ccedileumlshtjes seuml proneumls krijimin dhe
administrimin e fondit teuml kompensimit si dhe peumlrcaktimin e procedurave neuml trajtimin e proneumls
me qeumlllim peumlrfundimin e keumltij procesi Kurse neuml nenin 3 ka peumlrcaktuar qarteumlsisht fusheumln e
zbatimit pra se deri ku i shtrin efektet ai konkretisht ekzekutimin e vendimeve teuml pazbatuara qeuml
njohin teuml drejteumln e kompensimit si dhe ccedileumlshtjet qeuml janeuml neuml shqyrtim neuml gjykatat e teuml gjitha
niveleve peumlr efekt kompensimi Gjithashtu edhe neni 71 i ligjit u referohet veteumlm vendimeve qeuml
kaneuml njohur teuml drejteumln e kompensimit Pra qarteumlsia e keumlsaj pjese teuml ligjit neuml lidhje me efektet e tij
vlereumlsojmeuml se hedh poshteuml pretendimin peumlr paqarteumlsi neuml rregullimin ligjor Ligji nuk ka marreuml
peumlrsipeumlr teuml rregullojeuml situateumln e krijuar me vendime qeuml janeuml shprehur peumlr kthimin fizik teuml proneumls
ccedilka rezulton e qarteuml dhe nga neni 81 i tij i cili peumlrcakton se u neumlnshtrohen procedurave teuml
kompensimit subjektet e shproneumlsuara qeuml kaneuml njeuml vendim peumlrfundimtar kompensimi financiar
etj
6 Teuml njeumljtin qeumlndrim ka mbajtur edhe Komisioni i Venecias1 i cili neuml opinionin e tij
shprehet ldquoVendimet gjyqeumlsore ose administrative teuml formeumls seuml prereuml teuml cilat parashikojneuml
dheumlnien e njeuml mase teuml caktuar kompensimi por qeuml ende nuk janeuml ekzekutuar pa dyshim qeuml
ngreneuml ccedileumlshtjen e ldquopritshmeumlriseuml legjitimerdquo dhe nuk do trsquoiacute neumlnshtrohen rivlereumlsimit sipas ligjit
nr1332015 Neuml keumlto raste nuk ka ldquondeumlrhyrjerdquo neuml kuptim teuml nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml
KEDNJ-seuml peumlr sa koheuml keumlto vendime ekzekutohen si duhet Peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml
peumlrcaktojneuml kthimin ose kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me vlereuml financiare nuk eumlshteuml e
qarteuml se deri neuml ccedilfareuml mase ngrihet ccedileumlshtja e pritshmeumlriseuml legjitime Gjithsesi skema e re e
kompensimit e parashikuar nga ligji nr1332015 ndryshoi metodeumln e vlereumlsimit e cila mund teuml
rezultojeuml neuml njeuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e kompensimit nuk mund teuml
cileumlsohet si shproneumlsim formal ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si ldquondeumlrhyrje teuml tjerardquo sipas
nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml KEDNJ-seuml Megjithateuml ndeumlrhyrja ka njeuml bazeuml ligjore teuml qarteuml neuml
ligjin nr1332015 (dhe tri aktet e tjera neumlnligjore qeuml kaneuml daleuml neuml zbatim teuml ligjit nr1332015)
Pra duket se ekziston njeuml bazeuml ligjore mjaftuesheumlm e qarteuml dhe e detajuar peumlr ndeumlrhyrjen neuml keumlteuml
ccedileumlshtje Po ashtu ndeumlrhyrja duket se ndjek njeuml qeumlllim legjitim pasi qeumlllimi i ligjit nr1332015
eumlshteuml peumlrfundimi efektivisht i procesit teuml trajtimit teuml proneumls neumlpeumlrmjet njohjes dhe kompensimit teuml
1 Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias nr861 2016 CDL-AD (2016)023
23
saj Duke pasur parasysh sfondin historik teuml problemeve teuml ndryshme qeuml lidhen me peumlrfundimin
efektiv teuml procesit teuml kthimit dhe kompensimit teuml pronave neuml Shqipeumlri duket se qeumlllimet e ligjit
nr1332015 janeuml edhe neuml interes teuml publikut brenda kuptimit teuml nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml
KEDNJ-seuml Ndeumlrhyrja eumlshteuml proporcionale neumlse fondi financiar prej 50 bilion lekeumlsh shqiptareuml
qeuml i atribuohet skemeumls seuml kompensimit peumlrgjateuml njeuml periudhe 10-vjeccedilare eumlshteuml peumlrcaktuar si
duhet duke pasur parasysh buxhetin shteteumlror neuml teumlreumlsi dhe prodhimin e brendsheumlm bruto teuml
vendit Neuml situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi qeuml
u paguhet ish-pronareumlve gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml peumlrcaktuara neuml
nenin 1 teuml Protokollit nr1 teuml KEDNJ-seuml Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml paguar peumlr ish-pronareumltrdquo
7 Ligji i ri nuk ndryshon thelbin e seuml drejteumls seuml njohur me ligjet e meumlparshme pra teuml
drejteumln peumlr kompensim teuml subjekteve peumlrfituese ccedilka neuml vlereumlsimin toneuml do teuml sillte cenim teuml
pritshmeumlrive teuml ligjshme Peumlrkundrazi ai i respekton keumlto pritshmeumlri por peumlrcakton kritere
procedura e rregulla teuml qarta peumlr meumlnyreumln e peumlrfitimit teuml keumltyre subjekteve Peumlr sa koheuml qeuml ligji i
ri nuk peumlrjashton kompensimin sipas vlereumls seuml tregut nuk mendojmeuml se ka cenim teuml parimit teuml
siguriseuml juridike teuml subjekteve qeuml trajton ligji Ligji i ri nuk ka vendosur kritere teuml reja por ka
qarteumlsuar meumlnyreumln e zbatimit teuml kritereve teuml parashikuara edhe meuml pareuml Qeumlllimi i ligjit eumlshteuml neuml
vetvete realizimi i kompensimit dhe jo ndryshimi i rregullave apo parashikimi i procedurave teuml
reja peumlr kthimin fizik teuml proneumls Kjo do teuml thoteuml se ky ligj zbatohet veteumlm peumlr ata ish-pronareuml teuml
cileumlt nuk kaneuml mundur teuml peumlrfitojneuml kthimin fizik teuml proneumls seuml tyre teuml shproneumlsuarkonfiskuar peumlr
shkak se ajo nuk ka qeneuml meuml e lireuml ose peumlr ccedilfareumldo arsye tjeteumlr Neuml keumlteuml meumlnyreuml ata peumlrfitojneuml nga
e drejta peumlr t`u kompensuar Neuml teuml njeumljteumln linjeuml duhej teuml interpretoheshin nga shumica edhe
dispozitat e shfuqizuara teuml ligjit nr1332015
8 Shteti shqiptar ka pasur detyrimin peumlr peumlrfundimin e procesit teuml kthimit dhe
kompensimit teuml pronave edhe bazuar neuml vendimin pilot teuml GJEDNJ-seuml neuml ccedileumlshtjen Manushaqe
Puto Meumlnyra qeuml ligjveumlneumlsi ka zgjedhur peumlr trajtimin dhe peumlrfundimin e keumltij procesit nuk cenon
standardet kushtetuese konkretisht teuml drejteumln e proneumls sigurineuml juridike teuml drejteumln e ankimit teuml
drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt dhe barazineuml para ligjit Neuml vlereumlsimin toneuml ligji ka vendosur
kritere teuml njeumljta e teuml qarta peumlr teuml gjitheuml personat qeuml do teuml jeneuml subjekte teuml tij Ai ka peumlrcaktuar
procedurat dhe rregullat qeuml do teuml ndiqen me qeumlllim realizimin e seuml drejteumls seuml proneumls seuml
24
peumlrfituesve dhe pritshmeumlrive teuml ligjshme teuml ish-pronareumlve si dhe njeuml afat kohor teuml vlereumlsuar si teuml
arsyesheumlm peumlr peumlrfundimin e keumltij procesi
9 Peumlr teuml gjitha argumentet e meumlsipeumlrme vlereumlsojmeuml se pretendimet e paraqitura neuml
keumlrkeseuml duhej teuml rreumlzoheshin si teuml pabazuara
Kryetar Bashkim Dedja
Aneumltareuml Besnik Imeraj Altina Xhoxhaj
25
MENDIM PAKICE
1 Bashkohemi me qeumlndrimin e shumiceumls peumlr shfuqizimin si antikushtetues teuml nenit 6
pika 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml
kompensimit teuml pronave por nuk bashkohemi me linjeumln e arsyetimit qeuml ka ndjekur shumica neuml
keumlteuml vendim si dhe me rreumlzimin e keumlrkeseumls sa i takon pjeseumls tjeteumlr teuml keumlrkimeve sipas objektit teuml
keumlrkeseumls Ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml jemi teuml qeumlndrimit qeuml Gjykata duhej teuml kishte deklaruar
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi peumlr arsyet e meumlposhtme
A Peumlr pretendimin peumlr cenim teuml siguriseuml juridike
2 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se skema e ofruar peumlr zgjidhjen e problemit sistemik neuml
lidhje me mosekzekutimin e vendimeve neuml lidhje me kompensimin e pronareumlve qeuml kaneuml njeuml
vendim peumlrfundimtar administrativ nuk garanton efektivitet neuml zgjidhjen e problemit dhe as
qarteumlsi dhe parashikueshmeumlri Neuml nenin 15 teuml ligjit 1332015 ldquoAfatet e vlereumlsimit financiar teuml
vendimeve peumlr kompensimrdquo peumlrcaktohet njeuml afat kohor prej tre vitesh peumlr teuml beumlreuml vlereumlsimin
financiar peumlr secilin subjekt i cili ka njeuml vendim teuml meumlparsheumlm qeuml i njeh teuml drejteumln peumlr
kompensim Kjo eumlshteuml njeuml qasje qeuml cenon seumlrish sigurineuml juridike dhe peumlrzgjat me ligj procesin e
kompensimit teuml pronave
3 Gjithashtu sipas keumlrkuesve rivlereumlsimi i vendimeve peumlrfundimtare administrative
dhe gjyqeumlsore neuml lidhje me kompensimin cenon parimin e siguriseuml juridike pasi peumlrmes keumltij
ligji qeveria synon trsquoi referohet ccedilmimit dhe llojit teuml tokeumls neuml momentin e shproneumlsimit Kjo do teuml
thoteuml qeuml teuml rishikohen vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml vendosur kthimin ose kompensimin e
proneumls pasi ato kaneuml marreuml formeuml teuml prereuml
4 Seuml treti sipas keumlrkuesve skema e ofruar peumlr trajtimin e dosjeve teuml patrajtuara apo ato
qeuml do teuml depozitohen rishtazi pas hyrjes neuml fuqi teuml ligjit bie ndesh me parimin kushtetues teuml
siguriseuml juridike teuml baraziseuml para ligjit dhe teuml seuml drejteumls seuml ankimit Neni 21 i ligjit peumlrcakton teuml
drejteumln e subjektit teuml shproneumlsuar peumlr trsquou kompensuar neuml proneumln e tij referuar metodologjiseuml teuml
peumlrcaktuar neuml nenin 6 dhe 7 teuml ligjit ndryshe nga sa peumlrcaktonte ligji i meumlparsheumlm qeuml njihte teuml
drejteumln e kthimit teuml proneumls dhe kompensimit teuml proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit Neuml
keumlteuml qasje legjislatori ka krijuar njeuml pasiguri juridike neuml lidhje me pritshmeumlriteuml e subjektit teuml
shproneumlsuar i cili pret teuml kompensohet referuar llojit teuml proneumls neuml momentin e shproneumlsimit
5 Keumlrkuesit pretendojneuml se ligji nuk garanton kthimin e proneumls tek pronari por
parashikon veteumlm njohjen dhe kompensimin financiar Ky i fundit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me
26
ccedilmimin real teuml tregut por me ateuml qeuml ka parashikuar qeveria dhe qeuml nuk i peumlrgjigjet vlereumls reale
financiare teuml proneumls Sipas tyre mundeumlsiteuml peumlr kthim fizik nuk janeuml parashikuar fare neuml ligj por
edhe kompensimi financiar eumlshteuml i mangeumlt pasi i keumlrkohet pronarit teuml heqeuml doreuml nga njeuml pjeseuml e
madhe e vlereumls Gjithashtu eumlshteuml hequr edhe mundeumlsia e pronareumlve peumlr teuml ushtruar teuml drejteumln e
parablerjes
6 Duke iu referuar ligjit objekt shqyrtimi ne mendojmeuml se ai paraqet probleme
kushtetutshmeumlrie sa i takon formave teuml kompensimit teuml pronave pronareumlve si dhe metodologjiseuml
seuml vlereumlsimit teuml objekteve qeuml trajtohen sipas keumltij ligji
7 Konkretisht referuar nenit 2 qeuml parashikon objektin e ligjin peumlrmenden veteumlm termat
ldquokompensim dhe shpeumlrblim i drejteuml i kompensimitrdquo Pra termi kthim i proneumls nuk rezulton teuml jeteuml
objekt i ligjit ndryshe nga sa ka qeneuml neuml teuml gjitha ligjet e meumlparshme me objekt kthimin dhe
kompensimin e pronave ish-pronareumlve i cili eumlshteuml shfuqizuar me hyrjen neuml fuqi teuml ligjit objekt
shqyrtimi Meuml tej neuml teuml gjitheuml tekstin e ligjit parashikohen veteumlm format e kompensimit
(financiar me prona teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose me prona teuml shitura neuml ankand) Eumlshteuml e kuptueshme
dhe e qarteuml qeuml qeumlllimi i ligjveumlneumlsit ka ndryshuar duke mos synuar meuml kthimin fizik teuml proneumls aty
ku eumlshteuml i mundur siccedil ka qeneuml me legjislacionin e meumlparsheumlm por neuml teuml gjitha rastet veteumlm
kompensimin e saj fizik ose financiar pavareumlsisht situateumls juridike neuml teuml cileumln ndodhet pronari
Kjo peumlrfshin edhe rastet kur pronari ka vendime peumlrfundimtare qeuml i kthejneuml proneumln por peumlr shkak
se vendimet nuk janeuml ekzekutuar sepse prona ka qeneuml e zeumlneuml ose shteti nuk ka arritur ta tjeteumlrsojeuml
de facto tek pronari ky pronar sot me keumlteuml vendim kthimi teuml proneumls pavareumlsisht titullit juridik qeuml
ka fituar do teuml kompensohet dhe nuk do teuml marreuml fizikisht proneumln teuml cileumln ia ka kthyer organi
kompetent
8 Ne mendojmeuml se ky qeumlndrim i ligjveumlneumlsit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me parimin e
siguriseuml juridike peumlr keumlto arsye
9 Seuml pari nuk jepet ndonjeuml shpjegim ose argument i natyreumls kushtetuese lidhur me
mosparashikimin ose eleminimin e procesit teuml kthimit fizik teuml proneumls aty ku njeuml gjeuml e tilleuml eumlshteuml e
mundur Ligjveumlneumlsi ka vendosur veteumlm kompensimin (financiar ose fizik me objekte teuml tjera) gjeuml
qeuml nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me kuadrin normativ teuml derisoteumlm i cili i jepte peumlrpareumlsi kthimit fizik
teuml proneumls dhe neumlse ky srsquoishte i mundur i drejtohet formave teuml tjera Gjykata ka tashmeuml njeuml
praktikeuml teuml konsoliduar lidhur me garantimin e seuml drejteumls seuml proneumls nga ligjveumlneumlsi me theks edhe
tek kategoriteuml e personave teuml shproneumlsuar nga regjimi komunist Kjo Gjykateuml neuml vendimin e saj
nr 302005 ka arsyetuar se ligji i meumlparsheumlm peumlr kthimin dhe kompensimin e pronave (i
shfuqizuar nga ligji objekt shqyrtimi) peumlrshkohet nga parimi sipas teuml cilit shteti merr peumlrsipeumlr
27
(detyron vetveten) tu kthejeuml ish-pronareumlve dometheumlneuml ti riproneumlsojeuml ata me ato prona qeuml
faktikisht dhe juridikisht eumlshteuml e mundur teuml kthehen pasi ekzistojneuml efektivisht e janeuml neuml fondin e
proneumlsiseuml shteteumlrore ose mbahen pa arsye teuml peumlrligjura nga teuml tjereumlt Ligji objekt shqyrtimi duket
se nuk ndjek keumlteuml linjeuml teuml vendosur nga ligji i meumlparsheumlm dhe vendimi i Gjykateumls
10 Duke iu referuar edhe vendimit teuml GJEDNJ Beshiri dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml
22 gusht 2006 ldquokur njeuml Shtet Kontraktues qeuml ka ratifikuar Konventeumln peumlrfshireuml Protokollin e
Pareuml Shteseuml dekreton legjislacionin qeuml rregullon kthimin e ploteuml ose teuml pjessheumlm teuml proneumls seuml
konfiskuar neuml regjimin e meumlparsheumlm ky legjislacion mund teuml konsiderohet si gjenerues i njeuml teuml
drejte teuml re proneumlsie teuml mbrojtur nga neni 1 i protokollit nr 1 peumlr personat qeuml i ploteumlsojneuml
kushtet peumlr teuml fituar njeuml teuml drejteuml teuml tilleuml E njeumljta gjeuml mund teuml aplikohet neuml lidhje me rregullimet
ligjore peumlr kthimin ose kompensimin teuml parashikuara para ratifikimit neumlse ky legjislacion mbetet
neuml fuqi pas ratifikimit nga Shteti Kontraktues i Protokollit teuml Pareuml Shteseuml (shih Broniowski k
Poland [GC] 3144396 sect125 ECHR 2004-V)rdquo
11 Ne jemi teuml qeumlndrimit se heqja ose mosparashikimi i kthimit fizik teuml proneumls aty ku
eumlshteuml e mundur dhe parashikimi i kompensimit fizik me njeuml fond toke qeuml eumlshteuml meuml seuml paku i
dyshimteuml dhe jo i sigurt neuml pritshmeumlriteuml e tij nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me qeumlllimin qeuml ka ligji dhe as
me detyrimet nga vendimet e GJEDNJ-seuml peumlr njeuml zgjidhe efektive dhe peumlrfundimtare nga shteti
shqiptar peumlr ccedileumlshtjen e pronave
12 Seuml dyti lidhur me metodologjineuml e parashikuar peumlr kompensimin financiar mendojmeuml
se kjo meumlnyreuml llogaritje peumlr teuml kompensuar peumlrfundimisht pronareumlt nuk respekton konceptin e
shpeumlrblimit teuml drejteuml referuar edhe jurisprudenceumls seuml Gjykateumls Kushtetuese
13 Neuml kapitullin 2 teuml ligjit objekt shqyrtimi janeuml peumlrcaktuar rregullat peumlr kompensimin e
vendimeve peumlrfundimtare neuml lidhje me metodologjineuml e vlereumlsimit si dhe format e kompensimit
dhe teuml vlereumlsimit Keumlto rregulla vlejneuml si peumlr vendimet peumlr dosjet e patrajtuara por edhe peumlr
dosjet peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar
14 Sipas ligjit teuml gjitha vendimet peumlrfundimtare peumlr kthim dhe kompensim prone peumlr
peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit do trsquoi neumlnshtrohen keumlsaj meumlnyre vlereumlsimi
(i) Prona e njohur peumlr kompensim vlereumlsohet neuml bazeuml teuml zeumlrit kadastral qeuml ka pasur neuml
koheumln e shproneumlsimit
(ii) Prona e kthyer vlereumlsohet sipas zeumlrit kadastral aktual teuml saj dhe sipas zeumlrit kadastral
qeuml ka pasur neuml koheumln e shproneumlsimit duke llogaritur diferenceumln e vlereumls qeuml do teuml rezultojeuml nga
ndryshimi i zeumlrit kadastral
28
(iii) Vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml njohur veteumlm teuml drejteumln e kompensimit do teuml
vlereumlsohen sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur prona neuml momentin e shproneumlsimit sipas
peumlrcaktimeve teuml meumlsipeumlrme
(iv) Neuml rastet kur subjektet e shproneumlsuara kaneuml peumlrfituar me vendim kthim dhe
kompensim diferenca e llogaritur si meuml sipeumlr do teuml zbritet nga vlereumlsimi i vlereumls seuml proneumls seuml
njohur peumlr kompensim
(v) Vlereumlsimi peumlr vendimin peumlrfundimtar qeuml ka njohur teuml drejteumln e kompensimit duke
marreuml si referim zeumlrin kadastral sipas origjineumls seuml proneumls qeuml ndodhet meuml afeumlr proneumls qeuml do teuml
kompensohet duke u bazuar neuml harteumln e vlereumls neuml koheumln e hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Neuml rast se
praneuml proneumls qeuml do teuml kompensohet gjenden disa zeumlra kadastrale teuml njeumljteuml me ateuml teuml origjineumls seuml
proneumls me distanceuml teuml njeumljteuml dhe me vlera teuml ndryshme ateumlhereuml peumlr referim neuml peumlrllogaritje
merret zona qeuml ka ccedilmimin meuml teuml larteuml
(vi) Neuml rast se ATP merr njeuml vendim peumlr njohje dhe kompensim fizik neuml proneumln e
subjektit prona vlereumlsohet sipas pikeumls 1 teuml nenit 6 Kur nga ky vlereumlsim rezulton se subjekti
peumlrfiton njeuml proneuml qeuml ka vlereuml meuml teuml larteuml se sa prona qeuml ka pasur neuml momentin e shproneumlsimit
ateumlhereuml subjekti i kompensohet fizikisht sipeumlrfaqja qeuml i korrespondon vlereumlsimit dhe pjesa tjeteumlr
kalon neuml fondin e tokeumls me vendim teuml ATP-seuml
(vii) Vlera e aksioneve obligacioneve kompensimi financiar apo ccedildo lloj kompensimi
tjeteumlr duke peumlrfshireuml dispozitat ligjore peumlr ndarjen e tokeumls bujqeumlsore qeuml subjekti apo
trasheumlgimtareumlt e tij kaneuml peumlrfituar meuml pareuml do teuml zbritet nga shuma e peumlrllogaritur peumlr
kompensim
(viii) Peumlr vendimet e kompensimit teuml peumlrcaktuara me vlereuml dhe ende teuml pa ekzekutuara
nga periudha e njohjes seuml teuml drejteumls peumlr kompensim deri neuml marrjen e shpeumlrblimit subjektet e
shproneumlsuara do teuml peumlrfitojneuml indeksimin sipas vlereumls zyrtare teuml inflacionit dhe interes bankar
sipas mesatares vjetore teuml nxjerreuml nga Banka e Shqipeumlriseuml neuml momentin e hyrjes neuml fuqi teuml ligjit
15 Referuar ligjit objekti shqyrtimi vlereumlsimi i proneumls sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur
neuml momentin e shproneumlsimit eumlshteuml neuml shkelje teuml drejtpeumlrdrejt teuml parimit teuml siguriseuml juridike dhe teuml
baraziseuml para ligjit teuml shtetasve duke ndryshuar situateumln ligjore gjateuml procesit neuml sens
peumlrkeqeumlsues peumlr pjeseumltareuml teuml seuml njeumljteumls kategori pa pasur njeuml shkak teuml arsyesheumlm
16 Neuml vendimin Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml pg113 GJEDNJ ka orientuar shtetin
shqiptar duke theksuar se ldquoNeuml veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e
shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml
rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Gjykata
29
nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml
kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml
lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimiProcesi
i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga
kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i
paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln
qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlve Qeveria nuk
ka beumlreuml njeuml vlereumlsim teuml drejteuml neuml keumlteuml drejtim ndeumlrkoheuml qeuml eumlshteuml e qarteuml qeuml kishte mundeumlsi teuml
tjera teuml cilat duhej teuml merrnin prioritet veccedil kompensimit financiar peumlr ekzekutimin e vendimeve
peumlrfundimtare duke mos kaluar neuml arbitraritetin sa teuml ceumlnohet njeuml e drejteuml e reumlndeumlsishme siccedil
eumlshteuml ajo e proneumls dhe e procesit teuml rregullt ligjor qeuml i referohet ekzekutimit teuml njeuml vendimi
peumlrfundimtar Ndryshe nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe ndryshe nga sa eumlshteuml orientuar peumlrmes
Vendimit pilot Qeveria i ka kushtuar veumlmendje kompensimit financiar referuar nenit 8 teuml Ligjit
Neuml vendimin pilot GJEDNJ ka orientuar Qeverineuml drejt shfryteumlzimit teuml formave teuml tjera
alternative teuml kompensimit Gjithashtu Sekretariati neuml vlereumlsimin e skemeumls seuml kompensimit teuml
paraqitur nga Qeveria peumlrmes Ligjit ka vlereumlsuar se e ka teuml pamundur teuml kuptojeuml qeumlllimin e
Qeveriseuml qeuml ka aplikuar njeuml formeuml teuml tilleuml neuml hierarki peumlr kompensimin dhe ka shfaqur dyshime
referuar diskriminimit teuml mundsheumlm qeuml mund teuml krijohet mes atyre qeuml u eumlshteuml dheumlneuml e drejta e
kthimit meuml pareuml dhe tani u jepet e drejta e kompensimit2rdquo
17 Keumlshtu referuar vendimit Puto k Shqipeumlriseuml GJEDNJ ka ccedilmuar se ldquoSiccedil u pranua
nga Qeveria neuml Planin e saj teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml
besuesheumlm neuml lidhje me numrin e peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta
te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993
Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml
rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e
peumlrgjithshme teuml kompensimit si dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml
kompensimitPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1Rishikimi dhe
2 Shih Document H Exec (2015)16 para 45 53 teuml Komitetit teuml Ministrave
30
peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke
marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml
fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr
Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml
paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimi Procesi i vendimmarrjes peumlr llojin e kompensimit qeuml do
teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e besimit teuml publikut Do
teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml shpeumlrndaheshin
peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore qeuml vendimet e
autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen rishikimit
gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjeje Procesi i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve
peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit
Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml
legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar
teuml paguar ish pronareumlve Nga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml
sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml
unifikuara hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml
ardhshme ligjorerdquo
18 Pra neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur detyrimet e shtetit shqiptar sipas vendimit teuml
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml janeuml keumlto
(i) Teuml evitohen ndryshimet e vazhdueshme legjislative ldquoShteti i paditur duhet teuml marreuml
masa teuml peumlrgjithshme prioritare me qeumlllim sigurimin neuml meumlnyreuml efektive teuml seuml drejteumls peumlr
kompensim ndeumlrsa vendos balanceuml teuml drejteuml midis interesave teuml ndryshme neuml fjaleuml (shihni peumlr
shembull Burdov (nr 2) teuml cituar meuml lart sect 125) Neuml bazeuml teuml monitorimit nga Komiteti i
Ministrave Shteti i paditur mbetet i lireuml teuml zgjedheuml mjetet me teuml cilat do teuml peumlrmbusheuml detyrimin e
tij ligjor sipas Nenit 46 teuml Konventeumls me kusht qeuml keumlto mjete teuml jeneuml teuml pajtueshme me
peumlrfundimet e caktuara neuml vendimin e Gjykateumls (shihni Scozzari dhe Giunta kundeumlr Italiseuml [GC]
nr 3922198 dhe 4196398 sect 249 GJEDNJ 2000-VIII) Gjykata veumlren fillimisht se legjislacioni
aktual mbi proneumlsineuml eumlshteuml ndryshuar shpesh teuml pakteumln shtateuml hereuml gjateuml periudheumls 2004-2010
Ndeumlrsa ndryshimet legjislative mund teuml reflektojneuml njeuml situateuml teuml peumlrmireumlsuar kompleksiteti i
dispozitave legjislative ndryshimet e shpeshta teuml tyre si dhe praktika e papajtueshme gjyqeumlsore
qeuml rezulton nga to do teuml kontribuojeuml neuml meumlnyreuml teuml pashmangshme neuml njeuml mungeseuml teuml
peumlrgjithshme teuml siguriseuml juridike Shteti i paditur duhet teuml shmangeuml ndryshimet e shpeshta teuml
31
legjislacionit dhe teuml shqyrtojeuml me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare peumlrpara se teuml
paraqeseuml ndryshime teuml meumltejshmerdquo (pg110)
(ii) Teuml beumlhet i disponuesheumlm informacion i sakteuml dhe i besuesheumlm dhe teuml analizohen
me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare ldquoSiccedil u pranua nga Qeveria neuml Planin e saj
teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml besuesheumlm neuml lidhje me numrin e
peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e
kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993 Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml
sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte
mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e peumlrgjithshme teuml kompensimit si
dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml kompensimitrdquo (pg111)
(iii) Teuml krijohen mjete kompensimi teuml keumlnaqshme dhe teuml evitohen kriteret procedurale teuml
pavolitshme ldquoPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1rdquo (pg112)
(iv) Transparenceuml e ploteuml dhe efektivitet neuml procesin vendimmarreumls ldquoGjykata veumlren se
skema e kompensimit duhet teuml trajtojeuml peumlrfundimet e nxjerra sipas Nenit 13 teuml Konventeumls Neuml
veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi
financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e
kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Rishikimi dhe peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet
trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls
dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml
tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat
eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra t tjera
kompensimirdquo (pg113-114)
(v) Caktimi i afateve ligjore teuml detyrueshme reale dhe parashikimi i burimeve financiare
dhe njereumlzore teuml mjaftueshme ldquoKrejt neuml ndryshim nga propozimet neuml Planin e Veprimit teuml
Qeveriseuml qeuml nuk kishte peumlrmendur afate konkrete Gjykata nuk mund teuml theksojeuml mjaftuesheumlm
reumlndeumlsineuml e caktimit teuml afateve realiste statutore dhe detyruese neuml lidhje me ccedildo hap teuml procesit
Shtyrjet e shpeshta teuml afateve siccedil ka ndodhur deri tani nuk kontribuojneuml neuml njeuml zgjidhje teuml
shpejteuml teuml problemeve teuml identifikuara dhe deumlmtojneuml meuml tej besimin e publikut Eumlshteuml e
32
reumlndeumlsishme qeuml me qeumlllim garantimin e zbatimit efektiv teuml masave teuml peumlrgjithshme neuml
dispozicion teuml autoriteteve kompetente teuml vihen burime teuml mjaftueshme njereumlzore dhe materiale
dhe teuml garantohet bashkeumlrendimi midis institucioneve teuml ndryshme me synim shkeumlmbimin e
informacionit Sa hereuml qeuml teuml jeteuml e mundur autoritetet mund teuml shqyrtojneuml mundeumlsineuml e shkurtimit
teuml burimeve duke bashkuar institucione teuml ndryshme me qeumlllim shmangien e mbivendosjeve dhe
zvogeumllimin e kostove dhe shpenzimeve operative Krijimi i strukturave teuml reja institucionale nuk
duhet teuml konsiderohet si njeuml shtreseuml tjeteumlr e procesit por duhet teuml justifikohet ploteumlsishtrdquo (pg116-
117)
(vi) Rritja e barreumls seuml pronareumlve teuml paligjsheumlm qeuml keumlrkojneuml teuml legalizojneuml teuml drejtat e
proneumlsiseuml neuml pronat e ish-pronareumlve si dhe neuml pronat shteteumlrore ldquoProcesi i kompensimit teuml ish
pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml karakterizohet nga kompensimi i ish
pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml
rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i
afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlverdquo (pg115)
(vii) Krijimi i njeuml sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pasurive teuml
paluajtshme ldquoNga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml sistemi
transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml unifikuara
hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml ardhshme
ligjorerdquo
(viii) Mbajtja e diskutimeve teuml gjeumlra publike ldquoProcesi i vendimmarrjes peumlr llojin e
kompensimit qeuml do teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e
besimit teuml publikut Do teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml
shpeumlrndaheshin peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore
qeuml vendimet e autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen
rishikimit gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjejerdquo
19 Sa i takon detyrimeve neuml pikat (ii) (iii) (vi) dhe (vii) nuk u dha asnjeuml informacion
thelbeumlsor ose argument bindeumls i nivelit kushtetues nga subjektet e interesuara se si janeuml realizuar
ose peumlrse nuk janeuml parashikuar neuml ligj keumlto detyrime Peumlr keumlteuml arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se
orientimet e GJEDNJ-seuml neuml vendimin Manushaqe Puto etj k Shqipeumlriseuml nuk janeuml misheumlruar neuml
ligjin objekt shqyrtimi
20 GJEDNJ neuml rastin Vrioni k Shqipeumlriseuml ka arritur neuml peumlrfundimin se referuar edhe
meumlnyreumls seuml peumlrllogaritjes neuml rastin Driza k Shqipeumlriseuml metoda e peumlrllogaritjes do teuml duhej teuml ishte
vlera e proneumls neuml momentin e nxjerrjes seuml vendimit por neuml kushtet qeuml Shqipeumlria deumlshtoi teuml kishte
33
njeuml harteuml vlere qeuml neuml vitin 1993 GJEDNJ iu referua vlereumls seuml proneumls neuml momentin e kompensimit
bazuar neuml harteuml vlereuml qeuml reflekton ccedilmimin e tregut Pra rrjedhimisht qeveria duhej teuml kishte
marreuml parasysh vlereumln e proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit teuml kompensimit jo teuml
shproneumlsimit Pra GJEDNJ e ka udheumlzuar qeverineuml shqiptare se cileumls vlereuml duhej trsquoi referohej neuml
ccedileumlshtjet qeuml lidhen me kompensimin Skema e ofruar nga ligji objekt shqyrtimi nuk respekton keumlteuml
orientim teuml GJEDNJ
21 Sa i takon kritereve teuml shpeumlrblimit teuml drejteuml ato janeuml peumlrshkruar nga GJEDNJ-ja neuml
vendimin e saj peumlr ccedileumlshtjen Driza k Shqipeumlriseuml Neuml keumlteuml vendim GJEDNJ eumlshteuml shprehur ndeumlr teuml
tjera se ldquoGjykata ccedilmon se neuml rrethanat e ccedileumlshtjes neuml fjaleuml kthimi i parceleumls seuml vogeumll teuml tokeumls
ashtu siccedil u caktua me vendimin gjyqeumlsor teuml formeumls seuml prereuml teuml Gjykateumls seuml Larteuml teuml dateumls 17
dhjetor 1998 seuml bashku me pagimin e fitimit teuml munguar si dhe teuml kompensimit neuml vlereuml neuml
lidhje me parceleumln e madhe teuml tokeumls neuml bazeuml teuml vendimit teuml dateumls 7 dhjetor 2000 duke peumlrfshireuml
edhe shkalleumln e interesit qeuml pasqyron ndeumlrhyrjen pasojeuml e seuml cileumls ishte humbja e proneumlsiseuml seuml
parceleumls seuml madhe teuml tokeumls do ta vendosnin ankuesin sa meuml shpejt teuml jeteuml e mundur neuml njeuml situateuml
teuml njeumljteuml me ateuml neuml teuml cileumln do teuml kish qeneuml ai po teuml mos kishim shkelje teuml Konventeumlsrdquo
22 GJEDNJ e ka elaboruar meuml tej kuptimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo neuml ccedileumlshtjen Vrioni
k Shqipeumlriseuml teuml dateumls 13112007 sect 135 duke beumlreuml referim peumlr kompensimin e keumlrkuesve tek
harta e vlereumls seuml proneumls e vitit 2008 GJEDNJ u shpreh neuml keumlteuml pikeuml se ldquoneuml peumlrzgjedhjen e
harteumls seuml vlereumls seuml proneumls seuml vitit 2008 ajo ndeumlr teuml tjera pati parasysh teuml arriheshin qeumlllimet e
shpeumlrblimit teuml drejteuml teuml peumlrshkruara neuml ccedileumlshtjen ldquoDriza k Shqipeumlriseumlrdquo
23 Referuar ligjit dhe shpjegimeve teuml subjektit teuml interesuar Keumlshilli i Ministrave
rezulton se koncepti i shpeumlrblimit teuml drejteuml eumlshteuml misheumlruar jo neuml elementeumlt e elaboruar nga
GJEDNJ-ja por neuml elementeuml teuml ndrysheumlm qeuml nuk garantojneuml shpeumlrblim teuml drejteuml dhe si rrjedhim as
barazi midis subjekteve teuml shproneumlsuara Neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur ligji pavareumlsisht nga ajo qeuml
parashtrohet nga subjektet e interesuara de facto synon
(i) rivlereumlsim teuml teuml gjitha pronave teuml subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cilat u janeuml kthyer
atyre me vendime peumlrfundimtare meuml teuml hershme sipas kushteve teuml parashikuara neuml nenin 6 sect (1)
ndash (4) teuml ligjit Ky vlereumlsim do teuml sheumlrbejeuml si peumlrfitim i zbritsheumlm peumlr qeumlllime teuml zbatimit teuml nenit 6
sect (6) nenit 7 nenit 21 sect (4) nenit 23 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlt teuml cileumlve u
eumlshteuml kthyer njeuml pjeseuml e pronave me vendime meuml teuml hershme teuml teumlrhiqen nga keumlrkesat peumlr njohjen
e pronave sepse nenet e ldquopeumlrfitimeve teuml zbritshmerdquo qeuml urdheumlrojneuml rivlereumlsimin e pasurive teuml
kthyera sipas kritereve teuml ligjit neuml fjaleuml i peumlrjashtojneuml ata automatikisht nga fusha e zbatimit teuml
ligjit nr13315
34
(ii) vlereumlsim financiar teuml proneumls seuml origjineumls qeuml u kthehet pronareumlve llogaritur sipas
kritereve teuml nenit 6 pika 1ndash4 teuml ligjit me qeumlllim qeuml teuml zbritet diferenca qeuml rezulton neuml zbatim teuml
nenit 65 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlve iu hiqet e drejta e kthimit teuml njeuml pjese teuml
pasuriseuml seuml origjineumls megjitheumlse iu eumlshteuml njohur e drejta e proneumls seuml tyre
(iii) pushim i shqyrtimit teuml keumlrkesave peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar qeuml nuk ka
urdheumlruar kompensim teuml proneumls sipas nenit 72 pika ccedil) teuml Ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhje shteti
nuk ka detyrim teuml zbatojeuml vendimet peumlrfundimtare teuml KKKP AKKP dhe vendimet gjyqeumlsore qeuml
kaneuml urdheumlruar kthimin e proneumls
(iv) vlereumlsim financiar meuml i uleumlt peumlr rastet sipas nenit 164 a)ndashb) teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj
zgjidhjeve pronareumlve u rritet barra e proveumls neuml kurriz teuml vlereumls seuml proneumls seuml tyre
(v) njohje e seuml drejteumls seuml keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e kompensimit neuml
keumlmbim teuml pagesave meuml teuml shpejta sipas kritereve teuml nenit 17 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje
ligji diferencon pronareumlt neuml peumlrpjekje peumlr teuml siguruar peumlrfitime prej 80 - 50 teuml vlereumls seuml
pronave teuml njohura neuml keumlmbim teuml afateve teuml cilat janeuml teuml peumlrgjitheumlsuara neuml 10 vjet Ky lloj
peumlrfitimi ka mjaft impakt neumlse mbajmeuml parasysh se pjesa deumlrrmuese e keumlrkuesve janeuml teuml
moshuar
(vi) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e parablerjes (brenda 1 viti) neuml
keumlmbim teuml kompensimit sipas nenit 22 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji parashikon
mundeumlsineuml e peumlrjashtimit teuml pronareumlve nga e drejta e parablerjes neumlse keumlrkojneuml kompensim Nuk
kuptohet arsyeja peumlrse pronari mos teuml peumlrfitojeuml pjeseumlrisht nga ankandi dhe pjeseumlrisht nga format e
tjera teuml kompensimit
(vii) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml pranuar kompensim peumlr tokat e tyre teuml dheumlna neuml peumlrdorim
nga shteti sipas nenit 23 teuml ligjit ose detyrimi peumlr teuml pritur pa afat dhe pa deumlmshpeumlrblim
marreumldheumlnien juridike ekzistuese sipas keumltij neni Nuk kuptohet peumlrse kur keumlto toka teuml dheumlna neuml
peumlrdorim neumlse nuk janeuml teuml zeumlna kompensohen Neumlse ato nuk janeuml teuml zeumlna peumlrse nuk i kthehen
pronarit legjitim
(viii) Mostrajtimin e pronareumlve qeuml nuk disponojneuml njeuml vendim peumlrfundimtar neumlse prona
peumlr teuml cileumln kaneuml aplikuar peumlrfshihet brenda pronave teuml cileumlsuara neuml nenin 25 teuml Ligjit (shih nenin
20 teuml ligjit) Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji peumlrjashton pronareumlt qeuml kaneuml aplikuar peumlr njohje teuml
pronave teuml tyre teuml cilat peumlrfshihen brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 25 teuml Ligjit 13315
(ix) detyrim i pronareumlve peumlr teuml konvertuar neuml teuml drejteuml kompensimi pronat e kthyera me
vendime meuml teuml hershme teuml cilat bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 dhe nenit 25 teuml ligjit
Duke i hequr vetes detyrimin peumlr teuml zbatuar vendimet peumlrfundimtare peumlr kthimin e pronave teuml
35
cilat kaneuml mbetur teuml pazbatuara sipas nenit 7 sect 2 pika ccedil) e ligjit 13315 ligji objekt shqyrtimi
detyron teuml gjitheuml pronareumlt teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml pronave teuml tyre teuml kthyera por qeuml nuk
posedohen prej tyre teuml cilat sipas ligjit 13315 bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 nenit
24 dhe nenit 25 Keumlto vendime do teuml arkivohen
(x) pezullim i keumlrkesave qeuml lidhen me mbivendosje teuml teuml drejtave proneumlsore neuml keqbesim
deri sa mosmarreumlveshjet teuml zgjidhen neuml gjykateuml
24 Kjo formuleuml peumlr realizimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo referuar qeumlllimit dhe frymeumls seuml
ligjit neuml fakt nuk peumlrputhet me teuml Konkretisht qeuml njeuml pronari trsquoi kthehet prona e origjineumls sipas
nenit 21 sect (1) teuml ligjit duhet qeuml prona neuml fjaleuml (a) teuml mos jeteuml proneuml shteteumlrore sipas konceptit teuml
gjereuml teuml interesit publik parashikuar neuml nenin 251 (b) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e zeumlneuml sipas
ligjeve teuml radhitura neuml Shtojceumln i teuml ligjit (c) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e dheumlneuml neuml peumlrdorim sipas
nenit 23 teuml ligjit (ccedil) apo proneuml e zeumlneuml me ndeumlrtime pa leje sipas nenit 24 teuml ligjit (d) as territor
turistik (dh) apo proneuml e paluajtshme neuml administrim teuml institucioneve shteteumlrore (e) as truall i
zeumlneuml me ndeumlrtime shteteumlrore (shih nenin 21 sectsect (5)-(8) teuml ligjit
25 Meuml tej sipas keumlsaj formule Agjencia ka diskrecion teuml palimituar teuml rreumlzojeuml keumlrkesat e
pashqyrtuara peumlr kthim dhe kompensim prone neumlse objekti i tyre lidhet me pronat e origjineumls teuml
cileumlsuara neuml nenin 25 teuml ligjit Pra ccedildo keumlrkeseuml e pashqyrtuar do teuml rreumlzohet sipas nenit 20 teuml
ligjit neumlse Agjencia arrin neuml peumlrfundimin se kjo proneuml eumlshteuml e zeumlneuml peumlr interes publik dheose
sipas ligjeve teuml ldquoShtojceumls Irdquo teuml ligjit Neuml njeuml situateuml ku pjesa meuml e madhe e pronareumlve nuk kaneuml
arritur teuml posedojneuml pronat e tyre pasi ato janeuml teuml zeumlna neuml meumlnyreuml teuml paligjshme ose mbahen me
forceuml nga shteti pavareumlsisht se nuk peumlrbeumljneuml interes publik ccedilfareuml zgjidhje peumlrfundimtare synon teuml
realizohet me keumlteuml ligj
26 Gjykata neuml jurisprudenceumln e saj ka theksuar se parimi i shtetit teuml seuml drejteumls i
sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml njeuml nga parimet themelore neuml shtetin dhe shoqeumlrineuml
demokratike Aspekte teuml keumltij parimi janeuml edhe siguria juridike mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara
si dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme Siguria juridike presupozon veccedil teuml tjerash besueshmeumlrineuml e
qytetareumlve tek shteti dhe pandryshueshmeumlrineuml e ligjit peumlr marreumldheumlniet e rregulluara
Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet vazhdimisht ose teuml
jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike teuml cilat mund teuml
cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml vendosur me akte teuml
meumlparshme (shih dhe vendimet e Gjykateumls Kushtetuese nr 31 dateuml 18062010 nr24 dateuml
12112008 nr9 dateuml 26022007)
36
27 Nga ana tjeteumlr Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo
lloj pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml
prevalojeuml neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike (shih vendimin
e Gjykateumls Kushtetuese nr 26 dateuml 02112005) Neuml keumlteuml pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml
ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e favorshme ligjore paraqitet i
reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte
negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml teuml drejte teuml garantuar me
Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml rregullojeuml neumlpeumlrmjet
akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato teuml drejta teuml cilat janeuml
parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml preken nga ligjveumlneumlsi (shih
vendimin e Gjykateumls Kushtetuese nr 37 dateuml 13062012)
28 Referuar testit teuml proporcionalitetit sipas nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml
Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve pra parashikimi i tyre me ligj formal rezulton i respektuar
Kriteri i dyteuml neuml radheuml eumlshteuml interesi publik Koncepti kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml
trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml
keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para saj Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml radhiten neuml
meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml justifikojneuml
ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml aspektin e
kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml marreuml nga
ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet neuml aspektin e kushteve teuml
vendosura nga neni 171 i Kushtetuteumls dhe konkretisht teuml ekzistenceumls seuml interesit publik (Shih
vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
29 Eumlshteuml e veumlrteteuml se Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceuml teuml saj se si parimi i siguriseuml
juridike ashtu edhe ai i baraziseuml seuml shtetasve para ligjit nuk janeuml absolute dhe mund teuml kufizohen
neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i teuml cilit do teuml sillte
pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Por referuar parashtrimeve teuml subjekteve teuml
interesuara Keumlshilli i Ministrave dhe Kuvendi si dhe pyetjeve dhe debateve teuml zhvilluara neuml
seanceumln publike teuml zhvilluar para keumlsaj Gjykate nuk rezultoi qeuml qeveria ashtu siccedil ishte udheumlzuar
nga GJEDNJ dhe Komiteti i Ministrave teuml ishte bazuar neuml njeuml studim teuml thelluar apo vlereumlsim teuml
gjithansheumlm teuml situateumls neuml teumlreumlsi I vetmi argument i sjelleuml ishte interesi publik i bazuar neuml fatureumln
e larteuml financiare teuml shtetit
37
30 Seuml pari ne jemi teuml qeumlndrimit se ky argument nuk eumlshteuml i bazuar neuml argumente teuml
nivelit kushtetues pasi shteti nuk mund teuml kujdeset veteumlm peumlr fatureumln financiare teuml buxhetit por
peumlr teuml gjitha efektet e tjera teuml natyreumls juridike sociale dhe ekonomike teuml shtetit dhe teuml shtetasve
Seuml dyti nuk ka njeuml argument teuml bazuar neuml prova dhe fakte se sa do teuml mund teuml ishte ulur fatura
financiare neumlse ligji do teuml kishte parashikuar kthimin fizik teuml proneumls aty ku eumlshteuml e mundur Seuml
treti nuk ka informacion teuml sakteuml sa eumlshteuml diferenca midis shumeumls qeuml shteti do teuml duhej teuml
paguante me ligjin e meumlparsheumlm dhe sa me ligjin neuml fuqi dhe se si mund teuml ulej kjo diferenceuml Seuml
kateumlrti duke iu referuar qeumlllimit teuml ligjit kuptojmeuml se synimi eumlshteuml ldquoshpeumlrblimi i drejteumlrdquo i
subjekteve teuml shproneumlsuara Pyetja lind Si mund teuml konsiderohet i drejteuml shpeumlrblimi kur njeuml tokeuml
e konfiskuar neuml vitet 50 ka qeneuml tokeuml bujqeumlsore dhe sot eumlshteuml truall ndeumlrtimi neuml zoneuml urbane dhe e
ka vlereumln dhjetra ose qindra hereuml meuml teuml larteuml Qeveria argumentoi se ky shpeumlrblim eumlshteuml i drejteuml
sepse toka kur eumlshteuml shteteumlzuar ka pasur ateuml vlereuml dhe meriton teuml shpeumlrblehet me ateuml vlereuml ky
quhet trajtim i barabarteuml dhe nuk sjell diskriminim midis shtetasve () Por Keumlshilli i Ministrave
nuk ndalet neuml faktin se ka qeneuml pikeumlrisht shteti qeuml neuml rastin meuml teuml mireuml nuk ka marreuml masa efikase
dhe neuml rastin meuml teuml keq e ka penguar aktivisht geumlzimin e proneumls nga pronari legjitim Pra
paafteumlsineuml ose mungeseumln e gatishmeumlriseuml seuml shtetit duhet ta paguajeuml seumlrish subjekti i shproneumlsuar
duke iu neumlnshtruar njeuml skeme kompensimi qeuml neuml fund teuml peumlrllogaritjeve do teuml arrijeuml trsquoi japeuml
pronarit legjitim veteumlm leumlmosheuml dhe jo njeuml shpeumlrblim teuml drejteuml siccedil pretendohet nga subjektet e
interesuara
31 Neuml rastin konkret Keumlshilli i Ministrave paraqet si interes publik fatureumln e larteuml
financiare qeuml do teuml duhej teuml paguante shteti neuml rast se do teuml mbante skemeumln e kompensimit sipas
ligjit teuml vjeteumlr Neuml fakt po trsquoi referohemi pretendimit teuml keumlrkuesve si dhe fakteve teuml paraqitura
prej tyre ka mjaft subjekte qeuml nga komisionet e kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave kaneuml
marreuml njeuml vendim peumlr kthimin e pjessheumlm ose teuml ploteuml teuml proneumls seuml tyre vendime keumlto qeuml janeuml neuml
fuqi nga gjykatat shqiptare ose nga GJEDNJ Njeuml pjeseuml e mireuml e tyre mund teuml peumlrfitonin nga
kthimi fizik i proneumls seuml tyre aty ku eumlshteuml e lireuml teumlreumlsisht ose pjeseumlrisht Peumlr pronareumlt e pyjeve dhe
kullotave kjo mundeumlsi rezulton meuml e madhe (referuar edhe parashtrimeve teuml Avokatit teuml Popullit
neuml seanceumln gjyqeumlsore bazuar neuml komunikimin e tij me Ministrineuml e Bujqeumlsiseuml lidhur me fondin e
pyjeve dhe kullotave qeuml janeuml neuml proneumlsi teuml shtetit aktualisht) Ateumlhereuml lind pyetja Peumlrse duhet qeuml
keumlto vendime teuml trajtohen me formeuml kompensimi neumlse pronat objekt trajtimi janeuml ende teuml lira
Peumlrse qeveria nuk sheh mundeumlsineuml e uljes seuml vlereumls financiare teuml fatureumls duke hequr nga proneumlsia
shteteumlrore ato prona qeuml neuml fakt janeuml teuml pronareumlve subjekte teuml shproneumlsimit Pikeumlrisht realizimi i
38
keumlsaj teuml fundit neuml funksion teuml interesit publik do teuml ishte teumlreumlsisht e justifikuar prej tij dhe jo e
kundeumlrta
32 Keumlsaj pyetje teuml beumlreuml nga Gjykata neuml seanceuml peumlrfaqeumlsuesit e Keumlshillit teuml Ministrave iu
peumlrgjigjeumln se ldquoNeuml variantin e pareuml ekzistonte kthimi i proneumls keumlshtu siccedil keumlrkohej nga pronareumlt
dhe pikeumlrisht peumlr teuml realizuar keumlteuml teuml drejteuml Pyetja seuml cileumls shteti shqiptar nuk mund trsquoi peumlrgjigjej
dhe nuk i eumlshteuml peumlrgjigjur deri me sot eumlshteuml neumlse do teuml realizonte kthim teuml ploteuml dhe kompensim
nga ana tjeteumlr me keumlteuml formuleuml kjo do teuml thoshte trajtim teuml pa barabarteuml Ai qeuml sot do teuml merrte
tokeumln truall qeuml ka pasur tokeuml bujqeumlsore do teuml trajtohej neuml meumlnyreuml teuml pa barabarteuml me ateuml qeuml do teuml
merrte kompensim Eumlshteuml ajo qeuml ka ndodhur neuml 23 vite ata qeuml kaneuml pasur dhe kaneuml marreuml teuml
drejteumln e kthimit e kaneuml poseduar ateuml dhe kaneuml pasur mundeumlsi ti shohin frutet e tyre peumlr 23 vite
Kjo situateuml ishte gjetur neuml kundeumlrshtim me teuml drejtat e njeriut dhe peumlr keumlteuml arsye nuk pati njeuml
vendimmarrje 2 vjeccedilare teuml AKKP sepse vendimmarrja e agjenciseuml ccedildo diteuml do teuml ishte neuml
kundeumlrshtim me teuml drejta te njeriut Deri sa u krijua mekanizmi i ri i cili ne besojmeuml qeuml eumlshteuml
efektiv dhe neuml peumlrputhje me teuml drejtat e njeriu ldquo
33 Ajo qeuml ne e kemi teuml veumlshtireuml teuml kuptojmeuml nga ky qeumlndrim i subjektit teuml interesuar
eumlshteuml se shteti nuk ka beumlreuml peumlrpjekje teuml parashikojeuml se sa prona janeuml teuml kthyeshme neuml teumlreumlsi pra sa
eumlshteuml numri i objekteve ose tokave livadheve dhe pyjeve qeuml mund teuml kthehen neuml formeuml fizike pa
pasur nevojeuml trsquoi fuseuml pronareumlt e tyre neuml skemeuml kompensimi Pra pamundeumlsia e shtetit peumlr teuml beumlreuml
njeuml inventar teuml pronave teuml sekuestruara ose shproneumlsuara qeuml ndodhen ende teuml lira ose
potencialisht teuml mundura peumlr trsquoiu kthyer pronarit ka ccediluar neuml parashikimin e metodologjiseuml seuml
kompensimit megjitheumlse ka meumlnyra teuml tjera jo veteumlm meuml efektive peumlr pronarin i cili do teuml ishte
meuml i keumlnaqur teuml kishte proneumln e tij sesa njeuml vlereuml teuml kompensuar por do teuml ishte me meuml pak kosto
peumlr shtetin dhe taksapaguesit shqiptareuml teuml cileumlt deri tani po paguajneuml tepeumlr peumlr paafteumlsineuml e shtetit
peumlr teuml zgjidhur keumlteuml problem
34 Duke iu referuar testit teuml proporcionalitetit neuml keumlteuml kufizim qeuml beumln ligji teuml drejteumls seuml
proneumls kjo skemeuml nuk e kalon me sukses ateuml pasi nuk ka asnjeuml arsye legjitime qeuml justifikon keumlteuml
zgjidhje Shteti nuk duhet teuml zgjedheuml rrugeumln dhe metodeumln meuml teuml thjeshteuml ose meuml teuml lehteuml ldquopeumlr teuml
peumlrfunduar procesin e trajtimit teuml proneumlsrdquo siccedil e ka qeumlllimin ky ligj por duhet realisht teuml beumljeuml
peumlrpjekje teuml realizojeuml de facto teuml drejteumln e proneumls seuml pronareumlve teuml shproneumlsuar padrejteumlsisht si dhe
teuml uleuml sa meuml shumeuml fatureumln financiare teuml taksapaguesve Shteti duhet teuml peumlrdoreuml mjetin meuml teuml
peumlrshtatsheumlm dhe qeuml garanton ndeumlrhyrje sa meuml teuml vogeumll neuml teuml drejtat kushtetuese dhe jo mjetin meuml
teuml reumlndeuml por qeuml arrin qeumlllimin meuml shpejteuml pa u kujdesur peumlr shkeljet qeuml shkakton neuml teuml drejtat e
subjekteve qeuml preken prej saj
39
35 Gjykata ka theksuar se njeuml kusht tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi gjateuml
ndeumlrhyrjes neuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml eumlshteuml edhe respektimi i raportit teuml drejteuml midis
ndeumlrhyrjes dhe gjendjessituateumls qeuml e ka diktuar ateuml Ky kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml
evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml njeuml situateuml konkrete
Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete
teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml keumlrkohet teuml arrihen Gjithashtu Gjykata neuml
jurisprudenceuml teuml vazhdueshme ka mbajtur qeumlndrimin se parimi i proporcionalitetit neumlnkupton qeuml
ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit peumlr kufizimin e njeuml teuml drejte ose lirie teuml caktuar teuml beumlhet me mjete teuml
peumlrshtatshme qeuml i peumlrgjigjen drejt qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet Peumlrveccedil keumlsaj peumlrdorimi i keumltyre
mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml arrihet me mjete teuml
tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve meuml pak teuml deumlmshme
peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml kufizimit me gjendjen qeuml
e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml dobishmeumlriseuml dhe teuml
proporcionalitetit Respektimi i keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast
konkret duke ballafaquar interesin publik qeuml dikton kufizimin me teuml drejtat qeuml kufizohen Neuml
keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit
keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen
kufizimit (Vendimi nr2 dateuml 18022013 i Gjykateumls Kushtetuese)
36 Ligji parashikon krijimin e Fondit teuml Tokeumls (neni 53 dhe 12) i cili do teuml peumlrbeumlhet
nga fondi fizik i pronave neuml ccedildo qark sipeumlrfaqet e lira neuml territoret informale dhe sipeumlrfaqe teuml
tjera (e papeumlrcaktuar) Peumlrderisa do teuml krijohet njeuml Fond i tilleuml lind pyetja se peumlrse Keumlshilli i
Ministrave nuk ka beumlreuml njeuml studim se cilat nga keumlto toka teuml lira mund teuml kthehet neuml formeuml fizike
pronareumlve pa qeneuml nevoja teuml trajtohen si fond peumlr teuml gjitheuml pronareumlt ose veteumlm si potencialisht e
mundur pasi nuk ka njeuml peumlrcaktim se sa do teuml jeteuml ky fond dhe si krijohet
37 Neni 12 eumlshteuml i papeumlrcaktuesheumlm pasi teuml thuash se fondi i tokeumls peumlr kompensim do teuml
krijohet nga sipeumlrfaqet e mbetura teuml lira nga ndeumlrtimet informale eumlshteuml nonsens sepse pronari
legjitim duhet teuml preseuml ccedilfareuml mbetet e lireuml nga ndeumlrtuesit e paligjsheumlm ose zaptuesit numri dhe
peumlrqindja e teuml cileumlve ende eumlshteuml e papeumlrcaktuar derisa teuml krijohet fondi i tokeumls peumlr trsquoi kompensuar
pronareumlt legjitimeuml Neumlse qeveria kishte peumlr qeumlllim teuml krijojeuml fond teuml tokeumls peumlr kompensimin e
pronareumlve mund teuml kishte pezulluar procesin e legalizimit deri neuml kryerjen peumlrfundimtare teuml
procesit teuml kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave aty ku mendohet se ka mjaftuesheumlm tokeuml peumlr
trsquou kthyer pronareumlve Neuml keumlteuml meumlnyreuml shteti do teuml kursente nga fondi financiar dhe toka nuk do
40
teuml jepej me ccedilmim simbolik siccedil peumlrfitohet tani nga teuml paligjshmit Edhe taksapaguesit shqiptareuml do
teuml ishin meuml teuml keumlnaqur me uljen e barreumls financiare qeuml do trsquou duhet teuml paguajneuml peumlr dekadat neuml
vazhdim Edhe neuml vlereumlsimin e Komitetit teuml Ministrave lidhur me ekzekutimin e vendimit
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml neuml pg31 eumlshteuml theksuar se megjitheuml peumlrpjekjet pozitive teuml
qeveriseuml shqiptare peumlr teuml peumlrmbushur detyrimet e veumlna nga GJEDNJ ldquodisa paqarteumlsi duken se
kaneuml mbetur lidhur me paditeuml qeuml janeuml neuml shqyrtim aktualisht ose atyre qeuml mund teuml kundeumlrshtojneuml
njeumlra-tjetreumln Do teuml kishte qeneuml e dobishme neumlse autoritetet do teuml siguronin meuml shumeuml
informacion teuml detajuar se si keumlto fatura do teuml ndikonin neuml fondin e peumlrgjithsheumlm teuml kompensimit
dhe neuml peumlrcaktimin e Fondit teuml Tokeumlsrdquo Meuml tej neuml pg45 thuhet ldquoMund teuml ekzistojeuml rreziku peumlr
diskriminim midis subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cileumlve iu eumlshteuml kthyer prona fizikisht dhe atyre
qeuml do teuml kompensohen Peumlr keumlteuml eumlshteuml e nevojshme teuml shpjegohet se peumlrse qeveria ka beumlreuml keumlteuml
zgjedhje preferenciale me projektligjin neuml meumlnyreuml qeuml teuml vlereumlsohet skema e re e kompensimit neuml
peumlrputhje me standardet e vendosura nga GJEDNJrdquo Peumlrgjigja e qeveriseuml shqiptare lidhur me
keumlteuml ka qeneuml ldquopeumlr teuml hequr ccedildo mundeumlsi diskriminimi nuk eumlshteuml parashikuar kthimi por veteumlm
kompensimi peumlr teuml gjitheuml teuml shproneumlsuarit()rdquo (po aty)
38 Argumenti i dheumlneuml nga Keumlshilli i Ministrave se nuk ka pasur njeuml skemeuml
peumlrfundimtare peumlr kompensimin dhe si e tilleuml ajo mund teuml ndryshojeuml neuml ccedildo koheuml neuml meumlnyreuml teuml
papritur nga qeveriaparlamenti nuk na duket e bazuar Ccedildo parashikim ligjor peumlr sa koheuml
zbatohet dhe eumlshteuml neuml fuqi prezumohet se eumlshteuml e qeumlndrueshme Ndryshimi i papritur i
parashikimeve peumlr teuml njeumljteumlt subjekte dhe me pasoja peumlrkeqeumlsuese pa dheumlneuml argumente
kushtetuese peumlrbeumln cenim teuml siguriseuml juridike dhe diskriminim midis subjekteve teuml seuml njeumljteumls
kategori Keumlto parime kushtetuese nuk mund teuml cenohen veteumlm me argumentin se rritet fatura
financiare kur ky proces tashmeuml ka vite qeuml ka filluar dhe peumlr meuml se 20 vjet ka pasur njeuml skemeuml
tjeteumlr qeuml ndryshon teumlreumlsisht duke mosrespektuar aspak teuml drejteumln e pronareumlve por veteumlm
sipeumlrfaqeumlsisht detyrimin e shtetit peumlr teuml ldquombyllurrdquo ccedileumlshtjen e pronave Ky argument i peumlrdorur
vazhdimisht nga Keumlshilli i Ministrave nuk mendojmeuml se eumlshteuml argument i nivelit kushtetues qeuml
justifikon cenimin e vazhduesheumlm teuml seuml drejteumls seuml proneumls
39 Nisur nga sa meuml lart jemi teuml qeumlndrimit se parimi i siguriseuml juridike eumlshteuml prekur nga
rregullimi i ri dhe ndeumlrhyrja e beumlreuml nuk respekton kriteret kushtetuese peumlr keumlteuml qeumlllim teuml
parashikuara nga neni 171 i Kushtetuteumls konkretisht mbrojtjen e interesit publik vendosjen e
njeuml raporti teuml drejteuml midis seuml drejteumls seuml cenuar dhe qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet neumlpeumlrmjet
ndeumlrhyrjes legjislative si dhe ruajtjen e thelbit teuml seuml drejteumls seuml proneumls
41
B Peumlr pretendimin e cenimit teuml baraziseuml para ligjit
40 Keumlrkuesit kaneuml argumentuar se skema e kompensimit teuml parashikuar nga ligji bie
ndesh me parimin e baraziseuml para ligjit pasi trajton neuml meumlnyreuml teuml ndryshme teuml njeumljteumln kategori
pronareumlsh duke i vendosur ata qeuml presin teuml kompensohen neuml poziteuml meuml pak teuml favorshme se ata qeuml
u kompensuan para hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Gjithashtu vendimet e formeumls seuml prereuml peumlrfshi
edhe vendimet e dheumlna nga GJEDNJ do teuml vlereumlsohen sipas njeuml skeme meuml pak teuml favorshme sesa
vendimet e ekzekutuara para hyrjes neuml fuqi teuml ligjit megjitheumlse janeuml teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose vlereuml
totale
41 Pyetjes seuml beumlreuml nga Gjykata gjateuml seanceumls gjyqeumlsore neumlse skema e zgjedhur krijon
pabarazi subjekti i interesuar Keumlshilli i Ministrave iu peumlrgjigj negativisht Sipas tij ligji beumln njeuml
trajtim teuml barabarteuml jo veteumlm midis ish pronareumlve por edhe midis tyre dhe pronareumlve teuml soteumlm
Pra referuar keumltij qeumlndrimi neuml qofteuml se shteti aplikon keumlto kritere peumlr teuml shproneumlsuar sot peumlr
interes publik do teuml aplikojeuml teuml njeumljtat kritere peumlr ateuml shproneumlsim qeuml ka ndodhur 70 vjet meuml pareuml
42 Siccedil u tha meuml lart qeumlllimi i ligjit objekt shqyrtimi eumlshteuml ldquob) rregullimi dhe
shpeumlrblimi i drejteuml i kompensimit teuml proneumls ekzekutimi i vendimeve peumlrfundimtare teuml
kompensimit si dhe peumlrfundimi i procesit teuml kompensimitrdquo Pra rregullimi i ccedileumlshtjeve teuml
shproneumlsimit qeuml ndodhin sot nuk peumlrfshihet nga ky ligj dhe jo veteumlm kaq por sot nuk eumlshteuml e
mundur teuml krahasohet vlera e proneumls qeuml ka neuml treg me ateuml qeuml ka pasur para 70 vjeteumlve
43 Ne mendojmeuml se ligji cenon barazineuml e shtetasve para ligjit duke bere trajtim teuml
diferencuar midis pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim kthimi ose kompensimi teuml marreuml para hyrjes neuml
fuqi teuml keumltij ligji por ende teuml paekzekutuar dhe pronareumlve qeuml kaneuml arritur ta ekzekutojneuml vendimin
e kthimit ose kompensimit teuml marreuml neuml teuml njeumljteumln koheuml Neumlse keumlrkuesve u janeuml kthyer pronat teuml
cilat sipas ligjit 13315 cileumlsohen si brenda fusheumls seuml zbatimit teuml neneve 23 24 25 ata nuk mund
teuml ankohen peumlr zvarritje teuml procesit teuml ekzekutimit teuml vendimit por brenda 90 diteumlve nga hyrja e
ligjit neuml fuqi duhet teuml heqin doreuml nga certifikatat e proneumls dhe teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml saj
sigurisht sipas kritereve teuml peumlrfitimeve teuml zbritshme Ndryshe shteti e ccedilliron veten nga detyrimi
peumlr zbatimin teuml vendimeve neuml fjaleuml Neumlpeumlrmjet keumlsaj formule ligji vendos neuml pozita teuml
pabarabarta pronareumlt qeuml aplikojneuml sot dhe ata qeuml e kaneuml peumlrfituar me vendime teuml meumlparshme por
nuk kaneuml arritur ta posedojneuml ose ta ekzekutojneuml ateuml duke i privuar ata neuml meumlnyreuml arbitrare nga e
drejta e proneumls Prandaj mendojmeuml se ligji bie ndesh edhe me parimin e baraziseuml seuml shtetasve
para ligjit
44 Peumlr teuml gjitha keumlto arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se Gjykata duhej teuml kishte shpallur si
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi dhe jo veteumlm pjeseuml teuml tij pasi fryma dhe qeumlllimi i tij real nuk i
42
peumlrgjigjet keumlrkesave kushtetuese teuml parashikuar neuml nenet 41 42 dhe 17 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 1
teuml Protokollit Nr1 teuml KEDNJ-seuml si dhe praktikeumls seuml vazhdueshme teuml GJEDNJ-seuml dhe Gjykateumls
Kushtetuese
Aneumltareuml Gani Dizdari Vladimir Kristo
15
37 Nisur nga sa meuml lart Gjykata do teuml ndalet neuml vlereumlsimin e nenit 6 teuml ligjit objekt
shqyrtimi Kjo dispoziteuml neuml pikat 1 dhe 2 ka parashikuar metodologjineuml e vlereumlsimit financiar teuml
vendimeve peumlrfundimtare peumlr kthimin dhe kompensimin e proneumls duke peumlrcaktuar
ldquoa) prona e njohur peumlr kompensim vlereumlsohet neuml bazeuml teuml zeumlrit kadastral qeuml ka pasur neuml
koheumln e shproneumlsimit
b) prona e kthyer vlereumlsohet duke e peumlrcaktuar ateuml nga diferenca qeuml do teuml rezultojeuml midis
vlereumls seuml saj sipas zeumlrit kadastral aktual dhe vlereumls seuml keumlsaj prone sipas zeumlrit kadastral neuml
koheumln e shproneumlsimit
2 Vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml teuml njohur veteumlm teuml drejteumln e kompensimit vlereumlsohen
financiarisht sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur prona neuml koheumln e shproneumlsimit sipas shkronjeumls
ldquoardquo teuml pikeumls 1 teuml keumltij nenirdquo
38 Gjykata veumlren se neuml peumlrmbajtjen e pikave 1 dhe 2 teuml nenit 6 teuml ligjit nr1332015 janeuml
materializuar parimet kryesore teuml formuleumls seuml kompensimit Pjesa tjeteumlr e nenit 6 rregullon situata
teuml veccedilanta si pjeseuml e metodologjiseuml seuml kompensimit gjejneuml zgjidhje edhe neuml dispozita teuml tjera teuml
ligjit
39 Meuml tej neni 6 neuml pikeumln 3 parashikon ldquoNeuml rastet kur subjektet e shproneumlsuara kaneuml
peumlrfituar me vendim kthimi dhe kompensimi diferenca e llogaritur sipas shkronjeumls ldquobrdquo teuml pikeumls
1 zbritet nga vlereumlsimi i proneumls seuml njohur peumlr kompensim e llogaritur sipas shkronjeumls ldquoardquo teuml
pikeumls 1 teuml keumltij nenirdquo Ndeumlrsa pika 5 e ligjit parashikon ldquoNeuml rast se ATP-ja merr vendim peumlr
njohje dhe kompensim fizik neuml proneumln e subjektit prona vlereumlsohet sipas pikeumls 1 teuml keumltij neni
Kur nga ky vlereumlsim rezulton se subjekti peumlrfiton njeuml proneuml qeuml ka vlereuml meuml teuml larteuml sesa prona qeuml
ka pasur neuml momentin e shproneumlsimit ateumlhereuml subjektit i kompensohet fizikisht sipeumlrfaqja qeuml i
korrespondon vlereumlsimit dhe pjesa tjeteumlr e proneumls kalon neuml fondin e tokeumls me vendim teuml ATP-seumlrdquo
40 Gjykata vlereumlson se keumlto dy pika sipas peumlrmbajtjes seuml tyre teuml ccedilojneuml neuml peumlrfundimin se
ato janeuml konceptuar si njeuml shproneumlsim i ri duke qeneuml se parashikojneuml rivlereumlsimin e pronave teuml
kthyera ose teuml kompensuara meuml pareuml Neuml keumlteuml keumlndveumlshtrim keumlto dy dispozita krijojneuml probleme
lidhur me sigurineuml juridike konkretisht peumlrsa i takon paqarteumlsiseuml dhe paparashikueshmeumlriseuml seuml
legjislacionit
41 Gjykata ashtu siccedil u shpreh meuml lart rithekson se siguria juridike si koncept kushtetues
peumlrfshin qarteumlsineuml kuptueshmeumlrineuml dhe qeumlndrueshmeumlrineuml e sistemit normativ Gjithashtu
GJEDNJ neuml vendimin Manushaqe Puto dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml duke peumlrkufizuar
elementeumlt qeuml lidhen me qarteumlsineuml e ligjit neuml procesin e hartimit teuml legjislacionit e veuml theksin tek
parashikueshmeumlria qarteumlsia dhe transparenca neuml vendimmarrje si parime kryesore teuml seuml drejteumls
16
dhe njeuml nga qeumlllimet e njeuml ligji (Shih ccedileumlshtjen Manushaqe Puto dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml
Vendim dateuml 31 Korrik 2012 sectsect 114) Ky qeumlndrim eumlshteuml mbajtur nga GJEDNJ-ja edhe neuml
ccedileumlshtjen Sabanchiyeva dhe teuml tjereuml kundeumlr Rusiseuml ku midis teuml tjerave thekson se
parashikueshmeumlria dhe qarteumlsia e akteve ligjore dhe neuml veccedilanti natyra automatike e rregullit
paqarteumlsia e pretenduar e disa prej koncepteve teuml tij dhe mungesa e shqyrtimit gjyqeumlsor janeuml teuml
lidhura ngushteuml me parimin e proporcionalitetit (Shih ccedileumlshtjet TP dhe KM kundeumlr Mbreteumlriseuml seuml
Bashkuar nr 2894595 sect 72 dhe Chapman kundeumlr Mbreteumlriseuml seuml Bashkuar nr 2723895 sect 92
ECHR 2001-I)
42 Gjykata vlereumlson se neni 6 i ligjit objekt shqyrtimi duhet pareuml i lidhur edhe me nenet e
tjera teuml ligjit konkretisht me nenet 13 14 20 21 24 26 dhe 31 Neuml keumlteuml kontekst ligjveumlneumlsi
duhet teuml mbajeuml parasysh se deri neuml ccedilfareuml mase kompensimi fizik i parashikuar neuml nenin 6 pika 3
dhe 5 ploteumlsohet nga nenet e tjera teuml ligjit peumlr teuml mos pasur mbivendosje ose peumlrplasje midis
dispozitave teuml ligjit Parashikimi i rregullimeve teuml peumlrseumlritura dhe teuml pakoordinuara midis tyre neuml
thelbin dhe pasojat qeuml ato sjellin krijojneuml paqarteumlsi dhe peumlr rrjedhojeuml cenojneuml parimin e siguriseuml
juridike Neuml keumlto kushte Gjykata ccedilmon se peumlrmbajtja e pikave 3 dhe 5 teuml nenit 6 teuml ligjit
1332015 nuk eumlshteuml neuml pajtim me parimin e siguriseuml juridike pasi peumlrllogaritja e sipeumlrfaqes seuml
peumlrfituar dhe asaj qeuml do teuml zbritet ose shtohet sipas formuleumls seuml parashikuar neuml pikeumln 1 teuml nenit 6
eumlshteuml e paqarteuml dhe krijon konfuzion neuml zbatim sa i takon pritshmeumlrive teuml shtetasve
43 Gjykata vlereumlson se peumlr sa u peumlrket dispozitave teuml tjera teuml kundeumlrshtuara prej
keumlrkuesve ato parashikojneuml forma teuml ndryshme teuml kompensimit teuml cilat synojneuml teuml vendosin njeuml
ekuilibeumlr teuml drejteuml ndeumlrmjet interesave teuml ndrysheumlm Referuar edhe opinionit amicus curia peumlr
keumlteuml ccedileumlshtje Komisioni i Venecias ka vlereumlsuar se peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml peumlrcaktojneuml
kthimin apo kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me vlereuml monetare nuk eumlshteuml e qarteuml se
deri neuml ccedilfareuml mase ngrihet ccedileumlshtja e pritshmeumlriseuml legjitime Relacioni shpjegues i ligjit
nr1332015 argumenton se nuk eumlshteuml hartuar asnjeumlhereuml ndonjeuml skemeuml peumlrfundimtare
kompensimi me njeuml shifeumlr konkrete kompensimi e cila do teuml krijonte njeuml ldquopritshmeumlri legjitimerdquo
Peumlr sa u peumlrket individeumlve qeuml ende nuk kaneuml marreuml njeuml vendim teuml formeumls seuml prereuml nga organet
administrative apo gjyqeumlsore i cili u njeh atyre teuml drejteumln e kthimit apo kompensimit teuml proneumls
qeveria shqiptare i referohet ccedileumlshtjes Bici kundeumlr Shqipeumlriseuml peumlr teuml justifikuar se keumlta individeuml
apo entitete nuk janeuml pronareuml dhe nuk kaneuml krijuar pritshmeumlri legjitime pasi e drejta e tyre nuk
eumlshteuml njohur neuml nivel kombeumltar
44 Gjykata thekson se skema e re e kompensimit e adoptuar neuml ligjin nr1332015 ka
ndryshuar metodeumln e vlereumlsimit Elementi kryesor i vlereumlsimit teuml kompensimit financiar eumlshteuml vlera e
17
proneumls sipas zeumlrit kadastral qeuml ajo ka pasur neuml koheumln e shproneumlsimit Kjo metodeuml eumlshteuml e ndryshme
nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe mund teuml rezultojeuml neuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ligjet e
meumlparshme (ligjet peumlr pronat teuml viteve 1993 2004 dhe 2006) parashikonin njeuml skemeuml meuml teuml larteuml
kompensimi se sa ajo e parashikuar nga ligji nr1332015 (Ramadhi e teuml tjereumlt k Shqipeumlriseuml no
3822202 sectsect 24 - 30 13 neumlntor 2007 Manushaqe Puto e teuml tjereumlt k Shqipeumlriseuml op cit sect 25-
26) Keumlshtu mund teuml thuhet se ligjet e meumlparshme kaneuml krijuar pritshmeumlri peumlr marrjen e
kompensimeve ekuivalente me vlereumln e tregut teuml proneumls neuml momentin e marrjes seuml vendimit peumlr
kompensimin Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e kompensimit nuk mund teuml cileumlsohet si shproneumlsim formal
ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si njeuml ldquondeumlrhyrje tjeteumlrrdquo e cila eumlshteuml njeuml dispoziteuml gjitheumlpeumlrfshireumlse
e parashikuar neuml nenin 1 teuml Protokollit nr1 keumlrkon qeuml ccedildo ndeumlrhyrje e beumlreuml nga autoritetet publike
neuml teuml drejteumln e geumlzimit paqeumlsor teuml pasuriseuml duhet teuml jeteuml e ligjshme (Shih ish-Mbreti i Greqiseuml dhe
teuml tjereumlt k Greqiseuml [GC] nr 2570194 sect 79 ECHR 2000-XII dhe Latridis k Greqiseuml [GC] nr
3110796 sect 58 ECHR 1999-II) Parimi i ligjshmeumlriseuml presupozon gjithashtu se dispozitat e
zbatueshme teuml legjislacionit teuml brendsheumlm duhet teuml jeneuml mjaftuesheumlm teuml qarta dhe teuml
aksesueshme dhe qeuml zbatimi i tyre teuml jeteuml i parashikuesheumlm Duke marreuml parasysh situateumln
specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i parashikuar nga ligji
nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi peumlr ish-pronareumlt
gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml parashikuara neuml nenin 1 teuml Pro tokol l i t
n r 1 teuml GJEDNJ-seuml
45 Gjykata lidhur me dispozitat qeuml parashikojneuml qeuml vendimet gjyqeumlsore ose administrative
teuml formeumls seuml prereuml teuml cilat parashikojneuml dheumlnien e njeuml mase teuml caktuar kompensimi por qeuml ende
nuk janeuml ekzekutuar vlereumlson se ato ngreneuml ccedileumlshtjen e ldquopritshmeumlriseuml legjitimerdquo por sipas ligjit nuk
do trsquoi neumlnshtrohen rivlereumlsimit Prandaj peumlr keumlto raste nuk mund teuml thuhet se ka ldquondeumlrhyrjerdquo neuml
kuptim teuml nenit 1 teuml Protokollit nr 1 teuml GJEDNJ-seuml peumlr sa koheuml keumlto vendime do teuml ekzekutohen
Peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml peumlrcaktojneuml kthimin ose kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me
vlereuml financiare skema e re e kompensimit e parashikuar nga ligji nr1332015 ndryshoi metodeumln e
vlereumlsimit e cila mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e
kompensimit nuk mund teuml cileumlsohet si shproneumlsim formal ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si
ldquondeumlrhyrje teuml tjerardquo sipas nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml GJEDNJ-seuml Megjithateuml Gjykata vlereumlson se
ekziston njeuml bazeuml ligjore mjaftuesheumlm e qarteuml dhe e detajuar peumlr ndeumlrhyrjen neuml keumlteuml ccedileumlshtje Po
ashtu siccedil u theksua meuml lart ndeumlrhyrja duket se ndjek njeuml qeumlllim legjitim pasi qeumlllimi i ligjit
nr1332015 eumlshteuml peumlrfundimi efektivisht i procesit teuml trajtimit teuml proneumls neumlpeumlrmjet njohjes dhe
kompensimit teuml saj brenda njeuml afati teuml arsyesheumlm (10 vjeccedilar)
18
46 Neuml situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi qeuml u
paguhet ish-pronareumlve gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml peumlrcaktuara neuml nenin 1
teuml Pro tokol l i t n r 1 teuml GJEDNJ Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml paguar peumlr ish-pronareumlt (Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias pg44)
47 Nisur edhe nga analiza e Komisionit teuml Venecias Gjykata vlereumlson se ligji objekt
shqyrtimi pavareumlsisht se parashikon njeuml metodologji teuml re vlereumlsimi peumlr kompensimin fizik dhe
financiar teuml ish pronareumlve e cila megjitheumlse rezulton neuml ndeumlrhyrje neuml teuml drejteumln e proneumls dhe
mund teuml mos u peumlrgjigjet pritshmeumlrive teuml subjekteve qeuml prek ligji rezulton se neuml teumlreumlsineuml e tij
respekton proporcionalitetin e ndeumlrhyrjes neuml teuml drejteumln e kompensimit teuml proneumls ish pronareumlve
dhe si e tilleuml eumlshteuml neuml respektim teuml nenit 1 teuml Protokollit 1 teuml KEDNJ-seuml
D Peumlr pretendimin e cenimit teuml seuml drejteumls seuml ankimit
48 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se ligji cenon teuml drejteumln e ankimit pasi duke parashikuar
veteumlm ankimin e vendimeve teuml ATP-seuml neuml Gjykateumln e Apelit praktikisht ka pamundeumlsuar
ankimin e vendimit gjyqeumlsor neuml njeuml gjykateuml neuml teuml larteuml duke qeneuml se vendimet e Gjykateumls seuml
Apelit janeuml vendime teuml formeumls seuml prereuml dhe peumlrfundimtare dhe Gjykata e Larteuml eumlshteuml gjykateuml e
ligjit dhe si e tilleuml nuk mund teuml investohet neuml fakte teuml ccedileumlshtjes Gjithashtu subjektet e
shproneumlsuara nuk mund teuml kundeumlrshtojneuml neuml gjykateuml metodologjineuml e vlereumlsimit pra meumlnyreumln se
si eumlshteuml vlereumlsuar prona e kompensuar por veteumlm vlefteumln financiare Neni 19 parashikon teuml
drejteumln e ankimit ndaj vendimit te ATP-seuml veteumlm peumlr vlereumln e kompensimit pra pronari nuk ka teuml
drejteuml teuml kundeumlrshtojeuml metodologjineuml ku bazohet vlereumlsimi Pra kufizimi i seuml drejteumls seuml ankimit
lidhet edhe me themelin e ankimit jo veteumlm me shkalleumln e gjykateumls ku ai shqyrtohet
49 Sipas parashtrimeve teuml subjekteve teuml interesuara ankimi neuml gjykateumln e apelit beumln teuml
mundur moszgjatjen e procedurave dhe mbylljen sa meuml teuml shpejteuml teuml procesit Shteti Shqiptar i ka
qeumlndruar asaj qeuml kjo gjykateuml dhe GJEDNJ-ja ka theumlneuml keumlto vendime janeuml kuazi gjyqeumlsore dhe
duhen ekzekutuar Nuk ka kompetenceuml asnjeuml organ administrativ trsquoi rishikojeuml ato prandaj nuk ka
njeuml rishikim por veteumlm njeuml ploteumlsim teuml vendimit Sipas Keumlshillit teuml Ministrave eumlshteuml konstatuar se
keumlto vendime nuk janeuml ekzekutuar asnjeumlhereuml sepse ato nuk kaneuml njeuml vlereuml teuml peumlrcaktuar qarteuml
Neumlse ato do teuml kishin njeuml vlereuml ekonomike apo financiare do teuml ishin ekzekutuar neumlpeumlrmjet
sistemit teuml zakonsheumlm Mosekzekutimi i vendimeve lidhet me mungeseumln e vlereumlsimit teuml tyre dhe
19
ky ka qeneuml njeuml proces i qeumlllimsheumlm peumlr teuml mos i ekzekutuar ato Keumlshtu qeuml sot ligji i ri u jep njeuml
vlereuml ekonomike neuml meumlnyreuml qeuml teuml ekzekutohen
50 Lidhur me keumlteuml pretendim Gjykata neuml praktikeuml teuml vazhdueshme ka vlereumlsuar se
kontrolli gjyqeumlsor ndaj akteve me karakter administrativ duke qeneuml shprehje e parimit teuml
kontrollit dhe balancimit teuml pushteteve e duke qeumlndruar neuml themel teuml pavareumlsiseuml seuml organeve ka
ndryshime thelbeumlsore nga kontrolli administrativ qeuml kryhet neuml rrugeuml hierarkike apo nga organe teuml
krijuara posaccedileumlrisht Dallimet qeumlndrojneuml krahas teuml tjerave neuml rrafshin procedural neuml kuptim qeuml
gjykatat neuml kontrollin e keumltyre akteve respektojneuml rregullat e parashikuara neuml legjislacionin
procedural dhe nuk mund teuml interferojneuml e as teuml adaptojneuml procedura administrative Gjykata e
vlereumlson keumlteuml pretendim neuml lidhje me teuml drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt ligjor neuml kuptim teuml nenit
42 teuml Kushtetuteumls E drejta peumlr trsquoiu drejtuar gjykateumls ndeumlr teuml tjera ka peumlr qeumlllim teuml garantojeuml
shtetasit nga ccedildo veprim qeuml u shkakton cenim teuml teuml drejtave teuml tyre pa peumlrjashtuar rastet kur
cenimi vjen nga ndonjeuml akt i administrateumls shteteumlrore Shteti i seuml drejteumls presupozon qeuml ccedildo
ndeumlrhyrje e autoriteteve ekzekutive neuml teuml drejtat e individit apo teuml personave juridikeuml duhet teuml jeteuml
objekt i njeuml kontrolli efektiv nga njeuml organ qeuml ofron garantimin e pavareumlsiseuml dhe paaneumlsiseuml gjateuml
procesit teuml shqyrtimit teuml procesit (shih vendimin nr10 dateuml 29022016 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
51 Neuml njeuml rast teuml ngjasheumlm Gjykata konstatoi se e drejta e ankimit gjyqeumlsor ndaj
vendimeve teuml njeuml organi administrativ duke parashikuar mjetin dhe afatin e ankimit ploteumlsonte
standardin kushtetues teuml seuml drejteumls seuml ankimit Peumlr rrjedhojeuml Gjykata ccedilmoi se parashikimi ligjor
ishte i mjaftuesheumlm peumlr teuml realizuar teuml drejteumln e ankimit gjyqeumlsor ndaj akteve administrative qeuml
nxjerr organi administrativ (Shih vendimin nr 25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
52 Neuml ccedileumlshtjen konkrete peumlr shqyrtim Gjykata vlereumlson se e drejta e ankimit e
parashikuar nga ligji nr 1332015 i ploteumlson kriteret peumlr teuml pasur njeuml kontroll gjyqeumlsor teuml akteve
teuml nxjerra nga organe administrative ose kuazi gjyqeumlsore Pretendimi i keumlrkuesve se nuk duhej
parashikuar si shkalleuml e ankimit Gjykata e Apelit por gjykata administrative e shkalleumls seuml pareuml si
gjykateuml kompetente peumlr shqyrtimin e ankimit ndaj vendimeve teuml ATP-seuml nuk eumlshteuml i bazuar
Gjykata thekson se shteti nuk ka detyrim teuml parashikojeuml meuml shumeuml se njeuml shkalleuml ankimi peumlr sa
koheuml qeuml ka njeuml ankim neuml njeuml gjykateuml teuml parashikuar me ligj neuml kuptim teuml nenit 43 teuml Kushtetuteumls
si dhe nenit 13 teuml KEDNJ-seuml Neuml keumlto kushte Gjykata vlereumlson se kriteri i kontrollit gjyqeumlsor teuml
akteve teuml pushtetit publik eumlshteuml i garantuar nga ligji objekt shqyrtimi
DH Peumlr pretendimet e tjera
20
53 Peumlr sa i takon pretendimeve teuml keumlrkuesve sa i takon skemeumls seuml kompensimit financiar
teuml parashikuar nga neni 7 i ligjit Gjykata nuk arriti teuml formojeuml shumiceumln e nevojshme dhe peumlr
keumlteuml arsye vendosi refuzimin e keumlrkeseuml1
54 Lidhur me pretendimet e tjera teuml keumlrkuesve qeuml kaneuml teuml beumljneuml me cenimin e seuml drejteumls
seuml proneumls dhe barazineuml e shtetasve para ligjit Gjykata i ka vlereumlsuar ato neuml kuadeumlr teuml ndeumlrhyrjes
seuml ligjveumlneumlsit sipas kritereve teuml nenit 17 teuml Kushtetuteumls si meuml lart dhe nuk e sheh teuml nevojshme trsquoi
trajtojeuml ato meuml vete pasi lidhen me teuml njeumljtat shkaqe dhe pasoja juridike
55 Nisur nga sa meuml sipeumlr neuml peumlrfundim teuml shqyrtimit Gjykata vlereumlson se ligji objekt
shqyrtimi neuml pikat 3 dhe 5 teuml nenit 6 teuml tij cenon sigurineuml juridike dhe si teuml tilla nuk janeuml neuml
pajtim me Kushtetuteumln
PEumlR KEumlTO ARSYE
Gjykata Kushtetuese e Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml neuml mbeumlshtetje teuml neneve 131 dhe 134 teuml
Kushtetuteumls si dhe teuml neneve 72 e neuml vijim teuml ligjit nr 8577 dateuml 10022000 ldquoPeumlr organizimin
dhe funksionimin e Gjykateumls Kushtetuese teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo me shumiceuml votash
V E N D O S I
- Pranimin pjeseumlrisht teuml keumlrkeseumls
- Shfuqizimin si antikushtetues teuml nenit 6 pika 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin
e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit teuml pronaverdquo
- Refuzimin e keumlrkeseumls peumlr shfuqizimin e nenit 6 pika 1 shkronja ldquobrdquo si dhe teuml nenit 7
pika 2 shkronja ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml ligjit teuml meumlsipeumlrm
- Rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pjeseumln tjeteumlr
Ky vendim eumlshteuml peumlrfundimtar i formeumls seuml prereuml dhe hyn neuml fuqi diteumln e botimit neuml
Fletore Zyrtare
1 Gjyqtari F Hoxha eumlshteuml shprehur dhe peumlr shfuqizimin e fjaleumlve ldquokthim dherdquo neuml pikeumln 1 teuml nenit 6 dhe shkronjeumls
ldquobrdquo pika 1 teuml nenit teuml meumlsipeumlrm dhe pikeumln ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml nenit 7 Gjyqtareumlt GDizdari dhe VKristo kaneuml votuar peumlr
shfuqizimin e teuml gjitheuml ligjit
MENDIM PAKICE
1 Peumlr arsye se nuk ndajmeuml teuml njeumljtin qeumlndrim me shumiceumln neuml ccedileumlshtjen me objekt
shfuqizimin si teuml papajtuesheumlm me Kushtetuteumln dhe KEDNJ-neuml teuml ligjit nr1332015 dateuml
05122015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit teuml pronaverdquo
vlereumlsojmeuml qeuml teuml paraqesim argumentet peumlr qeumlndrimin toneuml si gjyqtareuml neuml pakiceuml
2 Neuml peumlrfundim teuml gjykimit Gjykata ka vendosur pranimin pjeseumlrisht teuml keumlrkeseumls
shfuqizimin si teuml papajtuesheumlm me Kushtetuteumln teuml nenit 6 pikat 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015
refuzimin e keumlrkeseumls peumlr shfuqizimin e nenit 6 pika 1 shkronja ldquobrdquo si dhe nenit 7 pika 2
shkronja ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml ligjit dhe rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pjeseumln tjeteumlr Neuml arsyetimin e vendimit
peumlr shfuqizimin e pikave 3 dhe 5 teuml nenit 6 shumica ka vlereumlsuar se keumlto dispozita ligjore sipas
peumlrmbajtjes seuml tyre kuptohen si njeuml shproneumlsim i ri duke qeneuml se parashikojneuml rivlereumlsimin e
pronave teuml kthyera ose teuml kompensuara meuml pareuml Neuml keumlteuml keumlndveumlshtrim keumlto dy dispozita krijojneuml
probleme lidhur me sigurineuml juridike konkretisht peumlr sa i takon paqarteumlsiseuml dhe
paparashikueshmeumlriseuml seuml legjislacionit
3 Neuml ndryshim nga sa ka vlereumlsuar shumica si edhe bazuar edhe neuml opinionin e
Komisionit teuml Venecias peumlr vlereumlsimin e ligjit nr1332015 ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml vlereumlsojmeuml se
Gjykata duhej teuml vendoste rreumlzimin e keumlrkeseumls neuml teumlreumlsineuml e saj peumlr arsye se pretendimet e
paraqitura nga keumlrkuesit janeuml teuml pabazuara peumlr teuml gjitha argumentet qeuml do teuml paraqesim neuml vijim
4 Neuml lidhje me parimin e siguriseuml juridike neuml jurisprudenceumln e saj Gjykata ka vlereumlsuar
se mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme si standarde kushtetuese teuml
trajtuara vazhdimisht nga jurisprudenca kushtetuese peumlrbeumljneuml elemente teuml parimit teuml shtetit teuml seuml
drejteumls sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls Parimi i siguriseuml juridike peumlrfshin krahas
qarteumlsiseuml kuptueshmeumlriseuml dhe qeumlndrueshmeumlriseuml seuml sistemit normativ edhe besimin te sistemi
juridik pa marreuml peumlrsipeumlr garantimin e ccedildo pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml
favorshme ligjore Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet
vazhdimisht ose teuml jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike
teuml cilat mund teuml cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml
vendosur me akte teuml meumlparshme (shih vendimin nr5 dateuml 05022015 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
Rregullimet ligjore qeuml kaneuml teuml beumljneuml me teuml drejtat e shtetasve duhet teuml keneuml qeumlndrueshmeumlri teuml
mjaftueshme qeuml siguron vijimeumlsineuml e tyre Si rregull nuk mund teuml mohohen interesa dhe
pritshmeumlri teuml ligjshme teuml qytetareumlve nga ndryshimet neuml legjislacion Shteti duhet teuml synojeuml teuml
22
ndryshojeuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml veteumlm neumlse ndryshimi sjell pasoja pozitive (shih
vendimin nr25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
5 Bazuar neuml standardet e meumlsipeumlrme kushtetuese vlereumlsojmeuml se ligji i kundeumlrshtuar nuk
cenon parimin e siguriseuml juridike neuml asnjeuml nga elementet e saj Neuml nenin 1 teuml tij ligji nr13332015
ka peumlrcaktuar si objekt rregullimin dhe shpeumlrblimin e drejteuml teuml ccedileumlshtjes seuml proneumls krijimin dhe
administrimin e fondit teuml kompensimit si dhe peumlrcaktimin e procedurave neuml trajtimin e proneumls
me qeumlllim peumlrfundimin e keumltij procesi Kurse neuml nenin 3 ka peumlrcaktuar qarteumlsisht fusheumln e
zbatimit pra se deri ku i shtrin efektet ai konkretisht ekzekutimin e vendimeve teuml pazbatuara qeuml
njohin teuml drejteumln e kompensimit si dhe ccedileumlshtjet qeuml janeuml neuml shqyrtim neuml gjykatat e teuml gjitha
niveleve peumlr efekt kompensimi Gjithashtu edhe neni 71 i ligjit u referohet veteumlm vendimeve qeuml
kaneuml njohur teuml drejteumln e kompensimit Pra qarteumlsia e keumlsaj pjese teuml ligjit neuml lidhje me efektet e tij
vlereumlsojmeuml se hedh poshteuml pretendimin peumlr paqarteumlsi neuml rregullimin ligjor Ligji nuk ka marreuml
peumlrsipeumlr teuml rregullojeuml situateumln e krijuar me vendime qeuml janeuml shprehur peumlr kthimin fizik teuml proneumls
ccedilka rezulton e qarteuml dhe nga neni 81 i tij i cili peumlrcakton se u neumlnshtrohen procedurave teuml
kompensimit subjektet e shproneumlsuara qeuml kaneuml njeuml vendim peumlrfundimtar kompensimi financiar
etj
6 Teuml njeumljtin qeumlndrim ka mbajtur edhe Komisioni i Venecias1 i cili neuml opinionin e tij
shprehet ldquoVendimet gjyqeumlsore ose administrative teuml formeumls seuml prereuml teuml cilat parashikojneuml
dheumlnien e njeuml mase teuml caktuar kompensimi por qeuml ende nuk janeuml ekzekutuar pa dyshim qeuml
ngreneuml ccedileumlshtjen e ldquopritshmeumlriseuml legjitimerdquo dhe nuk do trsquoiacute neumlnshtrohen rivlereumlsimit sipas ligjit
nr1332015 Neuml keumlto raste nuk ka ldquondeumlrhyrjerdquo neuml kuptim teuml nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml
KEDNJ-seuml peumlr sa koheuml keumlto vendime ekzekutohen si duhet Peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml
peumlrcaktojneuml kthimin ose kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me vlereuml financiare nuk eumlshteuml e
qarteuml se deri neuml ccedilfareuml mase ngrihet ccedileumlshtja e pritshmeumlriseuml legjitime Gjithsesi skema e re e
kompensimit e parashikuar nga ligji nr1332015 ndryshoi metodeumln e vlereumlsimit e cila mund teuml
rezultojeuml neuml njeuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e kompensimit nuk mund teuml
cileumlsohet si shproneumlsim formal ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si ldquondeumlrhyrje teuml tjerardquo sipas
nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml KEDNJ-seuml Megjithateuml ndeumlrhyrja ka njeuml bazeuml ligjore teuml qarteuml neuml
ligjin nr1332015 (dhe tri aktet e tjera neumlnligjore qeuml kaneuml daleuml neuml zbatim teuml ligjit nr1332015)
Pra duket se ekziston njeuml bazeuml ligjore mjaftuesheumlm e qarteuml dhe e detajuar peumlr ndeumlrhyrjen neuml keumlteuml
ccedileumlshtje Po ashtu ndeumlrhyrja duket se ndjek njeuml qeumlllim legjitim pasi qeumlllimi i ligjit nr1332015
eumlshteuml peumlrfundimi efektivisht i procesit teuml trajtimit teuml proneumls neumlpeumlrmjet njohjes dhe kompensimit teuml
1 Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias nr861 2016 CDL-AD (2016)023
23
saj Duke pasur parasysh sfondin historik teuml problemeve teuml ndryshme qeuml lidhen me peumlrfundimin
efektiv teuml procesit teuml kthimit dhe kompensimit teuml pronave neuml Shqipeumlri duket se qeumlllimet e ligjit
nr1332015 janeuml edhe neuml interes teuml publikut brenda kuptimit teuml nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml
KEDNJ-seuml Ndeumlrhyrja eumlshteuml proporcionale neumlse fondi financiar prej 50 bilion lekeumlsh shqiptareuml
qeuml i atribuohet skemeumls seuml kompensimit peumlrgjateuml njeuml periudhe 10-vjeccedilare eumlshteuml peumlrcaktuar si
duhet duke pasur parasysh buxhetin shteteumlror neuml teumlreumlsi dhe prodhimin e brendsheumlm bruto teuml
vendit Neuml situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi qeuml
u paguhet ish-pronareumlve gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml peumlrcaktuara neuml
nenin 1 teuml Protokollit nr1 teuml KEDNJ-seuml Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml paguar peumlr ish-pronareumltrdquo
7 Ligji i ri nuk ndryshon thelbin e seuml drejteumls seuml njohur me ligjet e meumlparshme pra teuml
drejteumln peumlr kompensim teuml subjekteve peumlrfituese ccedilka neuml vlereumlsimin toneuml do teuml sillte cenim teuml
pritshmeumlrive teuml ligjshme Peumlrkundrazi ai i respekton keumlto pritshmeumlri por peumlrcakton kritere
procedura e rregulla teuml qarta peumlr meumlnyreumln e peumlrfitimit teuml keumltyre subjekteve Peumlr sa koheuml qeuml ligji i
ri nuk peumlrjashton kompensimin sipas vlereumls seuml tregut nuk mendojmeuml se ka cenim teuml parimit teuml
siguriseuml juridike teuml subjekteve qeuml trajton ligji Ligji i ri nuk ka vendosur kritere teuml reja por ka
qarteumlsuar meumlnyreumln e zbatimit teuml kritereve teuml parashikuara edhe meuml pareuml Qeumlllimi i ligjit eumlshteuml neuml
vetvete realizimi i kompensimit dhe jo ndryshimi i rregullave apo parashikimi i procedurave teuml
reja peumlr kthimin fizik teuml proneumls Kjo do teuml thoteuml se ky ligj zbatohet veteumlm peumlr ata ish-pronareuml teuml
cileumlt nuk kaneuml mundur teuml peumlrfitojneuml kthimin fizik teuml proneumls seuml tyre teuml shproneumlsuarkonfiskuar peumlr
shkak se ajo nuk ka qeneuml meuml e lireuml ose peumlr ccedilfareumldo arsye tjeteumlr Neuml keumlteuml meumlnyreuml ata peumlrfitojneuml nga
e drejta peumlr t`u kompensuar Neuml teuml njeumljteumln linjeuml duhej teuml interpretoheshin nga shumica edhe
dispozitat e shfuqizuara teuml ligjit nr1332015
8 Shteti shqiptar ka pasur detyrimin peumlr peumlrfundimin e procesit teuml kthimit dhe
kompensimit teuml pronave edhe bazuar neuml vendimin pilot teuml GJEDNJ-seuml neuml ccedileumlshtjen Manushaqe
Puto Meumlnyra qeuml ligjveumlneumlsi ka zgjedhur peumlr trajtimin dhe peumlrfundimin e keumltij procesit nuk cenon
standardet kushtetuese konkretisht teuml drejteumln e proneumls sigurineuml juridike teuml drejteumln e ankimit teuml
drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt dhe barazineuml para ligjit Neuml vlereumlsimin toneuml ligji ka vendosur
kritere teuml njeumljta e teuml qarta peumlr teuml gjitheuml personat qeuml do teuml jeneuml subjekte teuml tij Ai ka peumlrcaktuar
procedurat dhe rregullat qeuml do teuml ndiqen me qeumlllim realizimin e seuml drejteumls seuml proneumls seuml
24
peumlrfituesve dhe pritshmeumlrive teuml ligjshme teuml ish-pronareumlve si dhe njeuml afat kohor teuml vlereumlsuar si teuml
arsyesheumlm peumlr peumlrfundimin e keumltij procesi
9 Peumlr teuml gjitha argumentet e meumlsipeumlrme vlereumlsojmeuml se pretendimet e paraqitura neuml
keumlrkeseuml duhej teuml rreumlzoheshin si teuml pabazuara
Kryetar Bashkim Dedja
Aneumltareuml Besnik Imeraj Altina Xhoxhaj
25
MENDIM PAKICE
1 Bashkohemi me qeumlndrimin e shumiceumls peumlr shfuqizimin si antikushtetues teuml nenit 6
pika 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml
kompensimit teuml pronave por nuk bashkohemi me linjeumln e arsyetimit qeuml ka ndjekur shumica neuml
keumlteuml vendim si dhe me rreumlzimin e keumlrkeseumls sa i takon pjeseumls tjeteumlr teuml keumlrkimeve sipas objektit teuml
keumlrkeseumls Ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml jemi teuml qeumlndrimit qeuml Gjykata duhej teuml kishte deklaruar
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi peumlr arsyet e meumlposhtme
A Peumlr pretendimin peumlr cenim teuml siguriseuml juridike
2 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se skema e ofruar peumlr zgjidhjen e problemit sistemik neuml
lidhje me mosekzekutimin e vendimeve neuml lidhje me kompensimin e pronareumlve qeuml kaneuml njeuml
vendim peumlrfundimtar administrativ nuk garanton efektivitet neuml zgjidhjen e problemit dhe as
qarteumlsi dhe parashikueshmeumlri Neuml nenin 15 teuml ligjit 1332015 ldquoAfatet e vlereumlsimit financiar teuml
vendimeve peumlr kompensimrdquo peumlrcaktohet njeuml afat kohor prej tre vitesh peumlr teuml beumlreuml vlereumlsimin
financiar peumlr secilin subjekt i cili ka njeuml vendim teuml meumlparsheumlm qeuml i njeh teuml drejteumln peumlr
kompensim Kjo eumlshteuml njeuml qasje qeuml cenon seumlrish sigurineuml juridike dhe peumlrzgjat me ligj procesin e
kompensimit teuml pronave
3 Gjithashtu sipas keumlrkuesve rivlereumlsimi i vendimeve peumlrfundimtare administrative
dhe gjyqeumlsore neuml lidhje me kompensimin cenon parimin e siguriseuml juridike pasi peumlrmes keumltij
ligji qeveria synon trsquoi referohet ccedilmimit dhe llojit teuml tokeumls neuml momentin e shproneumlsimit Kjo do teuml
thoteuml qeuml teuml rishikohen vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml vendosur kthimin ose kompensimin e
proneumls pasi ato kaneuml marreuml formeuml teuml prereuml
4 Seuml treti sipas keumlrkuesve skema e ofruar peumlr trajtimin e dosjeve teuml patrajtuara apo ato
qeuml do teuml depozitohen rishtazi pas hyrjes neuml fuqi teuml ligjit bie ndesh me parimin kushtetues teuml
siguriseuml juridike teuml baraziseuml para ligjit dhe teuml seuml drejteumls seuml ankimit Neni 21 i ligjit peumlrcakton teuml
drejteumln e subjektit teuml shproneumlsuar peumlr trsquou kompensuar neuml proneumln e tij referuar metodologjiseuml teuml
peumlrcaktuar neuml nenin 6 dhe 7 teuml ligjit ndryshe nga sa peumlrcaktonte ligji i meumlparsheumlm qeuml njihte teuml
drejteumln e kthimit teuml proneumls dhe kompensimit teuml proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit Neuml
keumlteuml qasje legjislatori ka krijuar njeuml pasiguri juridike neuml lidhje me pritshmeumlriteuml e subjektit teuml
shproneumlsuar i cili pret teuml kompensohet referuar llojit teuml proneumls neuml momentin e shproneumlsimit
5 Keumlrkuesit pretendojneuml se ligji nuk garanton kthimin e proneumls tek pronari por
parashikon veteumlm njohjen dhe kompensimin financiar Ky i fundit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me
26
ccedilmimin real teuml tregut por me ateuml qeuml ka parashikuar qeveria dhe qeuml nuk i peumlrgjigjet vlereumls reale
financiare teuml proneumls Sipas tyre mundeumlsiteuml peumlr kthim fizik nuk janeuml parashikuar fare neuml ligj por
edhe kompensimi financiar eumlshteuml i mangeumlt pasi i keumlrkohet pronarit teuml heqeuml doreuml nga njeuml pjeseuml e
madhe e vlereumls Gjithashtu eumlshteuml hequr edhe mundeumlsia e pronareumlve peumlr teuml ushtruar teuml drejteumln e
parablerjes
6 Duke iu referuar ligjit objekt shqyrtimi ne mendojmeuml se ai paraqet probleme
kushtetutshmeumlrie sa i takon formave teuml kompensimit teuml pronave pronareumlve si dhe metodologjiseuml
seuml vlereumlsimit teuml objekteve qeuml trajtohen sipas keumltij ligji
7 Konkretisht referuar nenit 2 qeuml parashikon objektin e ligjin peumlrmenden veteumlm termat
ldquokompensim dhe shpeumlrblim i drejteuml i kompensimitrdquo Pra termi kthim i proneumls nuk rezulton teuml jeteuml
objekt i ligjit ndryshe nga sa ka qeneuml neuml teuml gjitha ligjet e meumlparshme me objekt kthimin dhe
kompensimin e pronave ish-pronareumlve i cili eumlshteuml shfuqizuar me hyrjen neuml fuqi teuml ligjit objekt
shqyrtimi Meuml tej neuml teuml gjitheuml tekstin e ligjit parashikohen veteumlm format e kompensimit
(financiar me prona teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose me prona teuml shitura neuml ankand) Eumlshteuml e kuptueshme
dhe e qarteuml qeuml qeumlllimi i ligjveumlneumlsit ka ndryshuar duke mos synuar meuml kthimin fizik teuml proneumls aty
ku eumlshteuml i mundur siccedil ka qeneuml me legjislacionin e meumlparsheumlm por neuml teuml gjitha rastet veteumlm
kompensimin e saj fizik ose financiar pavareumlsisht situateumls juridike neuml teuml cileumln ndodhet pronari
Kjo peumlrfshin edhe rastet kur pronari ka vendime peumlrfundimtare qeuml i kthejneuml proneumln por peumlr shkak
se vendimet nuk janeuml ekzekutuar sepse prona ka qeneuml e zeumlneuml ose shteti nuk ka arritur ta tjeteumlrsojeuml
de facto tek pronari ky pronar sot me keumlteuml vendim kthimi teuml proneumls pavareumlsisht titullit juridik qeuml
ka fituar do teuml kompensohet dhe nuk do teuml marreuml fizikisht proneumln teuml cileumln ia ka kthyer organi
kompetent
8 Ne mendojmeuml se ky qeumlndrim i ligjveumlneumlsit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me parimin e
siguriseuml juridike peumlr keumlto arsye
9 Seuml pari nuk jepet ndonjeuml shpjegim ose argument i natyreumls kushtetuese lidhur me
mosparashikimin ose eleminimin e procesit teuml kthimit fizik teuml proneumls aty ku njeuml gjeuml e tilleuml eumlshteuml e
mundur Ligjveumlneumlsi ka vendosur veteumlm kompensimin (financiar ose fizik me objekte teuml tjera) gjeuml
qeuml nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me kuadrin normativ teuml derisoteumlm i cili i jepte peumlrpareumlsi kthimit fizik
teuml proneumls dhe neumlse ky srsquoishte i mundur i drejtohet formave teuml tjera Gjykata ka tashmeuml njeuml
praktikeuml teuml konsoliduar lidhur me garantimin e seuml drejteumls seuml proneumls nga ligjveumlneumlsi me theks edhe
tek kategoriteuml e personave teuml shproneumlsuar nga regjimi komunist Kjo Gjykateuml neuml vendimin e saj
nr 302005 ka arsyetuar se ligji i meumlparsheumlm peumlr kthimin dhe kompensimin e pronave (i
shfuqizuar nga ligji objekt shqyrtimi) peumlrshkohet nga parimi sipas teuml cilit shteti merr peumlrsipeumlr
27
(detyron vetveten) tu kthejeuml ish-pronareumlve dometheumlneuml ti riproneumlsojeuml ata me ato prona qeuml
faktikisht dhe juridikisht eumlshteuml e mundur teuml kthehen pasi ekzistojneuml efektivisht e janeuml neuml fondin e
proneumlsiseuml shteteumlrore ose mbahen pa arsye teuml peumlrligjura nga teuml tjereumlt Ligji objekt shqyrtimi duket
se nuk ndjek keumlteuml linjeuml teuml vendosur nga ligji i meumlparsheumlm dhe vendimi i Gjykateumls
10 Duke iu referuar edhe vendimit teuml GJEDNJ Beshiri dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml
22 gusht 2006 ldquokur njeuml Shtet Kontraktues qeuml ka ratifikuar Konventeumln peumlrfshireuml Protokollin e
Pareuml Shteseuml dekreton legjislacionin qeuml rregullon kthimin e ploteuml ose teuml pjessheumlm teuml proneumls seuml
konfiskuar neuml regjimin e meumlparsheumlm ky legjislacion mund teuml konsiderohet si gjenerues i njeuml teuml
drejte teuml re proneumlsie teuml mbrojtur nga neni 1 i protokollit nr 1 peumlr personat qeuml i ploteumlsojneuml
kushtet peumlr teuml fituar njeuml teuml drejteuml teuml tilleuml E njeumljta gjeuml mund teuml aplikohet neuml lidhje me rregullimet
ligjore peumlr kthimin ose kompensimin teuml parashikuara para ratifikimit neumlse ky legjislacion mbetet
neuml fuqi pas ratifikimit nga Shteti Kontraktues i Protokollit teuml Pareuml Shteseuml (shih Broniowski k
Poland [GC] 3144396 sect125 ECHR 2004-V)rdquo
11 Ne jemi teuml qeumlndrimit se heqja ose mosparashikimi i kthimit fizik teuml proneumls aty ku
eumlshteuml e mundur dhe parashikimi i kompensimit fizik me njeuml fond toke qeuml eumlshteuml meuml seuml paku i
dyshimteuml dhe jo i sigurt neuml pritshmeumlriteuml e tij nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me qeumlllimin qeuml ka ligji dhe as
me detyrimet nga vendimet e GJEDNJ-seuml peumlr njeuml zgjidhe efektive dhe peumlrfundimtare nga shteti
shqiptar peumlr ccedileumlshtjen e pronave
12 Seuml dyti lidhur me metodologjineuml e parashikuar peumlr kompensimin financiar mendojmeuml
se kjo meumlnyreuml llogaritje peumlr teuml kompensuar peumlrfundimisht pronareumlt nuk respekton konceptin e
shpeumlrblimit teuml drejteuml referuar edhe jurisprudenceumls seuml Gjykateumls Kushtetuese
13 Neuml kapitullin 2 teuml ligjit objekt shqyrtimi janeuml peumlrcaktuar rregullat peumlr kompensimin e
vendimeve peumlrfundimtare neuml lidhje me metodologjineuml e vlereumlsimit si dhe format e kompensimit
dhe teuml vlereumlsimit Keumlto rregulla vlejneuml si peumlr vendimet peumlr dosjet e patrajtuara por edhe peumlr
dosjet peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar
14 Sipas ligjit teuml gjitha vendimet peumlrfundimtare peumlr kthim dhe kompensim prone peumlr
peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit do trsquoi neumlnshtrohen keumlsaj meumlnyre vlereumlsimi
(i) Prona e njohur peumlr kompensim vlereumlsohet neuml bazeuml teuml zeumlrit kadastral qeuml ka pasur neuml
koheumln e shproneumlsimit
(ii) Prona e kthyer vlereumlsohet sipas zeumlrit kadastral aktual teuml saj dhe sipas zeumlrit kadastral
qeuml ka pasur neuml koheumln e shproneumlsimit duke llogaritur diferenceumln e vlereumls qeuml do teuml rezultojeuml nga
ndryshimi i zeumlrit kadastral
28
(iii) Vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml njohur veteumlm teuml drejteumln e kompensimit do teuml
vlereumlsohen sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur prona neuml momentin e shproneumlsimit sipas
peumlrcaktimeve teuml meumlsipeumlrme
(iv) Neuml rastet kur subjektet e shproneumlsuara kaneuml peumlrfituar me vendim kthim dhe
kompensim diferenca e llogaritur si meuml sipeumlr do teuml zbritet nga vlereumlsimi i vlereumls seuml proneumls seuml
njohur peumlr kompensim
(v) Vlereumlsimi peumlr vendimin peumlrfundimtar qeuml ka njohur teuml drejteumln e kompensimit duke
marreuml si referim zeumlrin kadastral sipas origjineumls seuml proneumls qeuml ndodhet meuml afeumlr proneumls qeuml do teuml
kompensohet duke u bazuar neuml harteumln e vlereumls neuml koheumln e hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Neuml rast se
praneuml proneumls qeuml do teuml kompensohet gjenden disa zeumlra kadastrale teuml njeumljteuml me ateuml teuml origjineumls seuml
proneumls me distanceuml teuml njeumljteuml dhe me vlera teuml ndryshme ateumlhereuml peumlr referim neuml peumlrllogaritje
merret zona qeuml ka ccedilmimin meuml teuml larteuml
(vi) Neuml rast se ATP merr njeuml vendim peumlr njohje dhe kompensim fizik neuml proneumln e
subjektit prona vlereumlsohet sipas pikeumls 1 teuml nenit 6 Kur nga ky vlereumlsim rezulton se subjekti
peumlrfiton njeuml proneuml qeuml ka vlereuml meuml teuml larteuml se sa prona qeuml ka pasur neuml momentin e shproneumlsimit
ateumlhereuml subjekti i kompensohet fizikisht sipeumlrfaqja qeuml i korrespondon vlereumlsimit dhe pjesa tjeteumlr
kalon neuml fondin e tokeumls me vendim teuml ATP-seuml
(vii) Vlera e aksioneve obligacioneve kompensimi financiar apo ccedildo lloj kompensimi
tjeteumlr duke peumlrfshireuml dispozitat ligjore peumlr ndarjen e tokeumls bujqeumlsore qeuml subjekti apo
trasheumlgimtareumlt e tij kaneuml peumlrfituar meuml pareuml do teuml zbritet nga shuma e peumlrllogaritur peumlr
kompensim
(viii) Peumlr vendimet e kompensimit teuml peumlrcaktuara me vlereuml dhe ende teuml pa ekzekutuara
nga periudha e njohjes seuml teuml drejteumls peumlr kompensim deri neuml marrjen e shpeumlrblimit subjektet e
shproneumlsuara do teuml peumlrfitojneuml indeksimin sipas vlereumls zyrtare teuml inflacionit dhe interes bankar
sipas mesatares vjetore teuml nxjerreuml nga Banka e Shqipeumlriseuml neuml momentin e hyrjes neuml fuqi teuml ligjit
15 Referuar ligjit objekti shqyrtimi vlereumlsimi i proneumls sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur
neuml momentin e shproneumlsimit eumlshteuml neuml shkelje teuml drejtpeumlrdrejt teuml parimit teuml siguriseuml juridike dhe teuml
baraziseuml para ligjit teuml shtetasve duke ndryshuar situateumln ligjore gjateuml procesit neuml sens
peumlrkeqeumlsues peumlr pjeseumltareuml teuml seuml njeumljteumls kategori pa pasur njeuml shkak teuml arsyesheumlm
16 Neuml vendimin Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml pg113 GJEDNJ ka orientuar shtetin
shqiptar duke theksuar se ldquoNeuml veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e
shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml
rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Gjykata
29
nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml
kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml
lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimiProcesi
i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga
kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i
paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln
qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlve Qeveria nuk
ka beumlreuml njeuml vlereumlsim teuml drejteuml neuml keumlteuml drejtim ndeumlrkoheuml qeuml eumlshteuml e qarteuml qeuml kishte mundeumlsi teuml
tjera teuml cilat duhej teuml merrnin prioritet veccedil kompensimit financiar peumlr ekzekutimin e vendimeve
peumlrfundimtare duke mos kaluar neuml arbitraritetin sa teuml ceumlnohet njeuml e drejteuml e reumlndeumlsishme siccedil
eumlshteuml ajo e proneumls dhe e procesit teuml rregullt ligjor qeuml i referohet ekzekutimit teuml njeuml vendimi
peumlrfundimtar Ndryshe nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe ndryshe nga sa eumlshteuml orientuar peumlrmes
Vendimit pilot Qeveria i ka kushtuar veumlmendje kompensimit financiar referuar nenit 8 teuml Ligjit
Neuml vendimin pilot GJEDNJ ka orientuar Qeverineuml drejt shfryteumlzimit teuml formave teuml tjera
alternative teuml kompensimit Gjithashtu Sekretariati neuml vlereumlsimin e skemeumls seuml kompensimit teuml
paraqitur nga Qeveria peumlrmes Ligjit ka vlereumlsuar se e ka teuml pamundur teuml kuptojeuml qeumlllimin e
Qeveriseuml qeuml ka aplikuar njeuml formeuml teuml tilleuml neuml hierarki peumlr kompensimin dhe ka shfaqur dyshime
referuar diskriminimit teuml mundsheumlm qeuml mund teuml krijohet mes atyre qeuml u eumlshteuml dheumlneuml e drejta e
kthimit meuml pareuml dhe tani u jepet e drejta e kompensimit2rdquo
17 Keumlshtu referuar vendimit Puto k Shqipeumlriseuml GJEDNJ ka ccedilmuar se ldquoSiccedil u pranua
nga Qeveria neuml Planin e saj teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml
besuesheumlm neuml lidhje me numrin e peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta
te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993
Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml
rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e
peumlrgjithshme teuml kompensimit si dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml
kompensimitPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1Rishikimi dhe
2 Shih Document H Exec (2015)16 para 45 53 teuml Komitetit teuml Ministrave
30
peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke
marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml
fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr
Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml
paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimi Procesi i vendimmarrjes peumlr llojin e kompensimit qeuml do
teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e besimit teuml publikut Do
teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml shpeumlrndaheshin
peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore qeuml vendimet e
autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen rishikimit
gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjeje Procesi i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve
peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit
Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml
legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar
teuml paguar ish pronareumlve Nga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml
sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml
unifikuara hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml
ardhshme ligjorerdquo
18 Pra neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur detyrimet e shtetit shqiptar sipas vendimit teuml
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml janeuml keumlto
(i) Teuml evitohen ndryshimet e vazhdueshme legjislative ldquoShteti i paditur duhet teuml marreuml
masa teuml peumlrgjithshme prioritare me qeumlllim sigurimin neuml meumlnyreuml efektive teuml seuml drejteumls peumlr
kompensim ndeumlrsa vendos balanceuml teuml drejteuml midis interesave teuml ndryshme neuml fjaleuml (shihni peumlr
shembull Burdov (nr 2) teuml cituar meuml lart sect 125) Neuml bazeuml teuml monitorimit nga Komiteti i
Ministrave Shteti i paditur mbetet i lireuml teuml zgjedheuml mjetet me teuml cilat do teuml peumlrmbusheuml detyrimin e
tij ligjor sipas Nenit 46 teuml Konventeumls me kusht qeuml keumlto mjete teuml jeneuml teuml pajtueshme me
peumlrfundimet e caktuara neuml vendimin e Gjykateumls (shihni Scozzari dhe Giunta kundeumlr Italiseuml [GC]
nr 3922198 dhe 4196398 sect 249 GJEDNJ 2000-VIII) Gjykata veumlren fillimisht se legjislacioni
aktual mbi proneumlsineuml eumlshteuml ndryshuar shpesh teuml pakteumln shtateuml hereuml gjateuml periudheumls 2004-2010
Ndeumlrsa ndryshimet legjislative mund teuml reflektojneuml njeuml situateuml teuml peumlrmireumlsuar kompleksiteti i
dispozitave legjislative ndryshimet e shpeshta teuml tyre si dhe praktika e papajtueshme gjyqeumlsore
qeuml rezulton nga to do teuml kontribuojeuml neuml meumlnyreuml teuml pashmangshme neuml njeuml mungeseuml teuml
peumlrgjithshme teuml siguriseuml juridike Shteti i paditur duhet teuml shmangeuml ndryshimet e shpeshta teuml
31
legjislacionit dhe teuml shqyrtojeuml me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare peumlrpara se teuml
paraqeseuml ndryshime teuml meumltejshmerdquo (pg110)
(ii) Teuml beumlhet i disponuesheumlm informacion i sakteuml dhe i besuesheumlm dhe teuml analizohen
me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare ldquoSiccedil u pranua nga Qeveria neuml Planin e saj
teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml besuesheumlm neuml lidhje me numrin e
peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e
kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993 Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml
sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte
mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e peumlrgjithshme teuml kompensimit si
dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml kompensimitrdquo (pg111)
(iii) Teuml krijohen mjete kompensimi teuml keumlnaqshme dhe teuml evitohen kriteret procedurale teuml
pavolitshme ldquoPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1rdquo (pg112)
(iv) Transparenceuml e ploteuml dhe efektivitet neuml procesin vendimmarreumls ldquoGjykata veumlren se
skema e kompensimit duhet teuml trajtojeuml peumlrfundimet e nxjerra sipas Nenit 13 teuml Konventeumls Neuml
veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi
financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e
kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Rishikimi dhe peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet
trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls
dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml
tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat
eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra t tjera
kompensimirdquo (pg113-114)
(v) Caktimi i afateve ligjore teuml detyrueshme reale dhe parashikimi i burimeve financiare
dhe njereumlzore teuml mjaftueshme ldquoKrejt neuml ndryshim nga propozimet neuml Planin e Veprimit teuml
Qeveriseuml qeuml nuk kishte peumlrmendur afate konkrete Gjykata nuk mund teuml theksojeuml mjaftuesheumlm
reumlndeumlsineuml e caktimit teuml afateve realiste statutore dhe detyruese neuml lidhje me ccedildo hap teuml procesit
Shtyrjet e shpeshta teuml afateve siccedil ka ndodhur deri tani nuk kontribuojneuml neuml njeuml zgjidhje teuml
shpejteuml teuml problemeve teuml identifikuara dhe deumlmtojneuml meuml tej besimin e publikut Eumlshteuml e
32
reumlndeumlsishme qeuml me qeumlllim garantimin e zbatimit efektiv teuml masave teuml peumlrgjithshme neuml
dispozicion teuml autoriteteve kompetente teuml vihen burime teuml mjaftueshme njereumlzore dhe materiale
dhe teuml garantohet bashkeumlrendimi midis institucioneve teuml ndryshme me synim shkeumlmbimin e
informacionit Sa hereuml qeuml teuml jeteuml e mundur autoritetet mund teuml shqyrtojneuml mundeumlsineuml e shkurtimit
teuml burimeve duke bashkuar institucione teuml ndryshme me qeumlllim shmangien e mbivendosjeve dhe
zvogeumllimin e kostove dhe shpenzimeve operative Krijimi i strukturave teuml reja institucionale nuk
duhet teuml konsiderohet si njeuml shtreseuml tjeteumlr e procesit por duhet teuml justifikohet ploteumlsishtrdquo (pg116-
117)
(vi) Rritja e barreumls seuml pronareumlve teuml paligjsheumlm qeuml keumlrkojneuml teuml legalizojneuml teuml drejtat e
proneumlsiseuml neuml pronat e ish-pronareumlve si dhe neuml pronat shteteumlrore ldquoProcesi i kompensimit teuml ish
pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml karakterizohet nga kompensimi i ish
pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml
rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i
afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlverdquo (pg115)
(vii) Krijimi i njeuml sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pasurive teuml
paluajtshme ldquoNga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml sistemi
transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml unifikuara
hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml ardhshme
ligjorerdquo
(viii) Mbajtja e diskutimeve teuml gjeumlra publike ldquoProcesi i vendimmarrjes peumlr llojin e
kompensimit qeuml do teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e
besimit teuml publikut Do teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml
shpeumlrndaheshin peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore
qeuml vendimet e autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen
rishikimit gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjejerdquo
19 Sa i takon detyrimeve neuml pikat (ii) (iii) (vi) dhe (vii) nuk u dha asnjeuml informacion
thelbeumlsor ose argument bindeumls i nivelit kushtetues nga subjektet e interesuara se si janeuml realizuar
ose peumlrse nuk janeuml parashikuar neuml ligj keumlto detyrime Peumlr keumlteuml arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se
orientimet e GJEDNJ-seuml neuml vendimin Manushaqe Puto etj k Shqipeumlriseuml nuk janeuml misheumlruar neuml
ligjin objekt shqyrtimi
20 GJEDNJ neuml rastin Vrioni k Shqipeumlriseuml ka arritur neuml peumlrfundimin se referuar edhe
meumlnyreumls seuml peumlrllogaritjes neuml rastin Driza k Shqipeumlriseuml metoda e peumlrllogaritjes do teuml duhej teuml ishte
vlera e proneumls neuml momentin e nxjerrjes seuml vendimit por neuml kushtet qeuml Shqipeumlria deumlshtoi teuml kishte
33
njeuml harteuml vlere qeuml neuml vitin 1993 GJEDNJ iu referua vlereumls seuml proneumls neuml momentin e kompensimit
bazuar neuml harteuml vlereuml qeuml reflekton ccedilmimin e tregut Pra rrjedhimisht qeveria duhej teuml kishte
marreuml parasysh vlereumln e proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit teuml kompensimit jo teuml
shproneumlsimit Pra GJEDNJ e ka udheumlzuar qeverineuml shqiptare se cileumls vlereuml duhej trsquoi referohej neuml
ccedileumlshtjet qeuml lidhen me kompensimin Skema e ofruar nga ligji objekt shqyrtimi nuk respekton keumlteuml
orientim teuml GJEDNJ
21 Sa i takon kritereve teuml shpeumlrblimit teuml drejteuml ato janeuml peumlrshkruar nga GJEDNJ-ja neuml
vendimin e saj peumlr ccedileumlshtjen Driza k Shqipeumlriseuml Neuml keumlteuml vendim GJEDNJ eumlshteuml shprehur ndeumlr teuml
tjera se ldquoGjykata ccedilmon se neuml rrethanat e ccedileumlshtjes neuml fjaleuml kthimi i parceleumls seuml vogeumll teuml tokeumls
ashtu siccedil u caktua me vendimin gjyqeumlsor teuml formeumls seuml prereuml teuml Gjykateumls seuml Larteuml teuml dateumls 17
dhjetor 1998 seuml bashku me pagimin e fitimit teuml munguar si dhe teuml kompensimit neuml vlereuml neuml
lidhje me parceleumln e madhe teuml tokeumls neuml bazeuml teuml vendimit teuml dateumls 7 dhjetor 2000 duke peumlrfshireuml
edhe shkalleumln e interesit qeuml pasqyron ndeumlrhyrjen pasojeuml e seuml cileumls ishte humbja e proneumlsiseuml seuml
parceleumls seuml madhe teuml tokeumls do ta vendosnin ankuesin sa meuml shpejt teuml jeteuml e mundur neuml njeuml situateuml
teuml njeumljteuml me ateuml neuml teuml cileumln do teuml kish qeneuml ai po teuml mos kishim shkelje teuml Konventeumlsrdquo
22 GJEDNJ e ka elaboruar meuml tej kuptimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo neuml ccedileumlshtjen Vrioni
k Shqipeumlriseuml teuml dateumls 13112007 sect 135 duke beumlreuml referim peumlr kompensimin e keumlrkuesve tek
harta e vlereumls seuml proneumls e vitit 2008 GJEDNJ u shpreh neuml keumlteuml pikeuml se ldquoneuml peumlrzgjedhjen e
harteumls seuml vlereumls seuml proneumls seuml vitit 2008 ajo ndeumlr teuml tjera pati parasysh teuml arriheshin qeumlllimet e
shpeumlrblimit teuml drejteuml teuml peumlrshkruara neuml ccedileumlshtjen ldquoDriza k Shqipeumlriseumlrdquo
23 Referuar ligjit dhe shpjegimeve teuml subjektit teuml interesuar Keumlshilli i Ministrave
rezulton se koncepti i shpeumlrblimit teuml drejteuml eumlshteuml misheumlruar jo neuml elementeumlt e elaboruar nga
GJEDNJ-ja por neuml elementeuml teuml ndrysheumlm qeuml nuk garantojneuml shpeumlrblim teuml drejteuml dhe si rrjedhim as
barazi midis subjekteve teuml shproneumlsuara Neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur ligji pavareumlsisht nga ajo qeuml
parashtrohet nga subjektet e interesuara de facto synon
(i) rivlereumlsim teuml teuml gjitha pronave teuml subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cilat u janeuml kthyer
atyre me vendime peumlrfundimtare meuml teuml hershme sipas kushteve teuml parashikuara neuml nenin 6 sect (1)
ndash (4) teuml ligjit Ky vlereumlsim do teuml sheumlrbejeuml si peumlrfitim i zbritsheumlm peumlr qeumlllime teuml zbatimit teuml nenit 6
sect (6) nenit 7 nenit 21 sect (4) nenit 23 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlt teuml cileumlve u
eumlshteuml kthyer njeuml pjeseuml e pronave me vendime meuml teuml hershme teuml teumlrhiqen nga keumlrkesat peumlr njohjen
e pronave sepse nenet e ldquopeumlrfitimeve teuml zbritshmerdquo qeuml urdheumlrojneuml rivlereumlsimin e pasurive teuml
kthyera sipas kritereve teuml ligjit neuml fjaleuml i peumlrjashtojneuml ata automatikisht nga fusha e zbatimit teuml
ligjit nr13315
34
(ii) vlereumlsim financiar teuml proneumls seuml origjineumls qeuml u kthehet pronareumlve llogaritur sipas
kritereve teuml nenit 6 pika 1ndash4 teuml ligjit me qeumlllim qeuml teuml zbritet diferenca qeuml rezulton neuml zbatim teuml
nenit 65 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlve iu hiqet e drejta e kthimit teuml njeuml pjese teuml
pasuriseuml seuml origjineumls megjitheumlse iu eumlshteuml njohur e drejta e proneumls seuml tyre
(iii) pushim i shqyrtimit teuml keumlrkesave peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar qeuml nuk ka
urdheumlruar kompensim teuml proneumls sipas nenit 72 pika ccedil) teuml Ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhje shteti
nuk ka detyrim teuml zbatojeuml vendimet peumlrfundimtare teuml KKKP AKKP dhe vendimet gjyqeumlsore qeuml
kaneuml urdheumlruar kthimin e proneumls
(iv) vlereumlsim financiar meuml i uleumlt peumlr rastet sipas nenit 164 a)ndashb) teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj
zgjidhjeve pronareumlve u rritet barra e proveumls neuml kurriz teuml vlereumls seuml proneumls seuml tyre
(v) njohje e seuml drejteumls seuml keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e kompensimit neuml
keumlmbim teuml pagesave meuml teuml shpejta sipas kritereve teuml nenit 17 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje
ligji diferencon pronareumlt neuml peumlrpjekje peumlr teuml siguruar peumlrfitime prej 80 - 50 teuml vlereumls seuml
pronave teuml njohura neuml keumlmbim teuml afateve teuml cilat janeuml teuml peumlrgjitheumlsuara neuml 10 vjet Ky lloj
peumlrfitimi ka mjaft impakt neumlse mbajmeuml parasysh se pjesa deumlrrmuese e keumlrkuesve janeuml teuml
moshuar
(vi) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e parablerjes (brenda 1 viti) neuml
keumlmbim teuml kompensimit sipas nenit 22 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji parashikon
mundeumlsineuml e peumlrjashtimit teuml pronareumlve nga e drejta e parablerjes neumlse keumlrkojneuml kompensim Nuk
kuptohet arsyeja peumlrse pronari mos teuml peumlrfitojeuml pjeseumlrisht nga ankandi dhe pjeseumlrisht nga format e
tjera teuml kompensimit
(vii) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml pranuar kompensim peumlr tokat e tyre teuml dheumlna neuml peumlrdorim
nga shteti sipas nenit 23 teuml ligjit ose detyrimi peumlr teuml pritur pa afat dhe pa deumlmshpeumlrblim
marreumldheumlnien juridike ekzistuese sipas keumltij neni Nuk kuptohet peumlrse kur keumlto toka teuml dheumlna neuml
peumlrdorim neumlse nuk janeuml teuml zeumlna kompensohen Neumlse ato nuk janeuml teuml zeumlna peumlrse nuk i kthehen
pronarit legjitim
(viii) Mostrajtimin e pronareumlve qeuml nuk disponojneuml njeuml vendim peumlrfundimtar neumlse prona
peumlr teuml cileumln kaneuml aplikuar peumlrfshihet brenda pronave teuml cileumlsuara neuml nenin 25 teuml Ligjit (shih nenin
20 teuml ligjit) Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji peumlrjashton pronareumlt qeuml kaneuml aplikuar peumlr njohje teuml
pronave teuml tyre teuml cilat peumlrfshihen brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 25 teuml Ligjit 13315
(ix) detyrim i pronareumlve peumlr teuml konvertuar neuml teuml drejteuml kompensimi pronat e kthyera me
vendime meuml teuml hershme teuml cilat bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 dhe nenit 25 teuml ligjit
Duke i hequr vetes detyrimin peumlr teuml zbatuar vendimet peumlrfundimtare peumlr kthimin e pronave teuml
35
cilat kaneuml mbetur teuml pazbatuara sipas nenit 7 sect 2 pika ccedil) e ligjit 13315 ligji objekt shqyrtimi
detyron teuml gjitheuml pronareumlt teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml pronave teuml tyre teuml kthyera por qeuml nuk
posedohen prej tyre teuml cilat sipas ligjit 13315 bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 nenit
24 dhe nenit 25 Keumlto vendime do teuml arkivohen
(x) pezullim i keumlrkesave qeuml lidhen me mbivendosje teuml teuml drejtave proneumlsore neuml keqbesim
deri sa mosmarreumlveshjet teuml zgjidhen neuml gjykateuml
24 Kjo formuleuml peumlr realizimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo referuar qeumlllimit dhe frymeumls seuml
ligjit neuml fakt nuk peumlrputhet me teuml Konkretisht qeuml njeuml pronari trsquoi kthehet prona e origjineumls sipas
nenit 21 sect (1) teuml ligjit duhet qeuml prona neuml fjaleuml (a) teuml mos jeteuml proneuml shteteumlrore sipas konceptit teuml
gjereuml teuml interesit publik parashikuar neuml nenin 251 (b) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e zeumlneuml sipas
ligjeve teuml radhitura neuml Shtojceumln i teuml ligjit (c) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e dheumlneuml neuml peumlrdorim sipas
nenit 23 teuml ligjit (ccedil) apo proneuml e zeumlneuml me ndeumlrtime pa leje sipas nenit 24 teuml ligjit (d) as territor
turistik (dh) apo proneuml e paluajtshme neuml administrim teuml institucioneve shteteumlrore (e) as truall i
zeumlneuml me ndeumlrtime shteteumlrore (shih nenin 21 sectsect (5)-(8) teuml ligjit
25 Meuml tej sipas keumlsaj formule Agjencia ka diskrecion teuml palimituar teuml rreumlzojeuml keumlrkesat e
pashqyrtuara peumlr kthim dhe kompensim prone neumlse objekti i tyre lidhet me pronat e origjineumls teuml
cileumlsuara neuml nenin 25 teuml ligjit Pra ccedildo keumlrkeseuml e pashqyrtuar do teuml rreumlzohet sipas nenit 20 teuml
ligjit neumlse Agjencia arrin neuml peumlrfundimin se kjo proneuml eumlshteuml e zeumlneuml peumlr interes publik dheose
sipas ligjeve teuml ldquoShtojceumls Irdquo teuml ligjit Neuml njeuml situateuml ku pjesa meuml e madhe e pronareumlve nuk kaneuml
arritur teuml posedojneuml pronat e tyre pasi ato janeuml teuml zeumlna neuml meumlnyreuml teuml paligjshme ose mbahen me
forceuml nga shteti pavareumlsisht se nuk peumlrbeumljneuml interes publik ccedilfareuml zgjidhje peumlrfundimtare synon teuml
realizohet me keumlteuml ligj
26 Gjykata neuml jurisprudenceumln e saj ka theksuar se parimi i shtetit teuml seuml drejteumls i
sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml njeuml nga parimet themelore neuml shtetin dhe shoqeumlrineuml
demokratike Aspekte teuml keumltij parimi janeuml edhe siguria juridike mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara
si dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme Siguria juridike presupozon veccedil teuml tjerash besueshmeumlrineuml e
qytetareumlve tek shteti dhe pandryshueshmeumlrineuml e ligjit peumlr marreumldheumlniet e rregulluara
Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet vazhdimisht ose teuml
jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike teuml cilat mund teuml
cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml vendosur me akte teuml
meumlparshme (shih dhe vendimet e Gjykateumls Kushtetuese nr 31 dateuml 18062010 nr24 dateuml
12112008 nr9 dateuml 26022007)
36
27 Nga ana tjeteumlr Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo
lloj pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml
prevalojeuml neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike (shih vendimin
e Gjykateumls Kushtetuese nr 26 dateuml 02112005) Neuml keumlteuml pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml
ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e favorshme ligjore paraqitet i
reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte
negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml teuml drejte teuml garantuar me
Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml rregullojeuml neumlpeumlrmjet
akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato teuml drejta teuml cilat janeuml
parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml preken nga ligjveumlneumlsi (shih
vendimin e Gjykateumls Kushtetuese nr 37 dateuml 13062012)
28 Referuar testit teuml proporcionalitetit sipas nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml
Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve pra parashikimi i tyre me ligj formal rezulton i respektuar
Kriteri i dyteuml neuml radheuml eumlshteuml interesi publik Koncepti kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml
trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml
keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para saj Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml radhiten neuml
meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml justifikojneuml
ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml aspektin e
kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml marreuml nga
ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet neuml aspektin e kushteve teuml
vendosura nga neni 171 i Kushtetuteumls dhe konkretisht teuml ekzistenceumls seuml interesit publik (Shih
vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
29 Eumlshteuml e veumlrteteuml se Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceuml teuml saj se si parimi i siguriseuml
juridike ashtu edhe ai i baraziseuml seuml shtetasve para ligjit nuk janeuml absolute dhe mund teuml kufizohen
neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i teuml cilit do teuml sillte
pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Por referuar parashtrimeve teuml subjekteve teuml
interesuara Keumlshilli i Ministrave dhe Kuvendi si dhe pyetjeve dhe debateve teuml zhvilluara neuml
seanceumln publike teuml zhvilluar para keumlsaj Gjykate nuk rezultoi qeuml qeveria ashtu siccedil ishte udheumlzuar
nga GJEDNJ dhe Komiteti i Ministrave teuml ishte bazuar neuml njeuml studim teuml thelluar apo vlereumlsim teuml
gjithansheumlm teuml situateumls neuml teumlreumlsi I vetmi argument i sjelleuml ishte interesi publik i bazuar neuml fatureumln
e larteuml financiare teuml shtetit
37
30 Seuml pari ne jemi teuml qeumlndrimit se ky argument nuk eumlshteuml i bazuar neuml argumente teuml
nivelit kushtetues pasi shteti nuk mund teuml kujdeset veteumlm peumlr fatureumln financiare teuml buxhetit por
peumlr teuml gjitha efektet e tjera teuml natyreumls juridike sociale dhe ekonomike teuml shtetit dhe teuml shtetasve
Seuml dyti nuk ka njeuml argument teuml bazuar neuml prova dhe fakte se sa do teuml mund teuml ishte ulur fatura
financiare neumlse ligji do teuml kishte parashikuar kthimin fizik teuml proneumls aty ku eumlshteuml e mundur Seuml
treti nuk ka informacion teuml sakteuml sa eumlshteuml diferenca midis shumeumls qeuml shteti do teuml duhej teuml
paguante me ligjin e meumlparsheumlm dhe sa me ligjin neuml fuqi dhe se si mund teuml ulej kjo diferenceuml Seuml
kateumlrti duke iu referuar qeumlllimit teuml ligjit kuptojmeuml se synimi eumlshteuml ldquoshpeumlrblimi i drejteumlrdquo i
subjekteve teuml shproneumlsuara Pyetja lind Si mund teuml konsiderohet i drejteuml shpeumlrblimi kur njeuml tokeuml
e konfiskuar neuml vitet 50 ka qeneuml tokeuml bujqeumlsore dhe sot eumlshteuml truall ndeumlrtimi neuml zoneuml urbane dhe e
ka vlereumln dhjetra ose qindra hereuml meuml teuml larteuml Qeveria argumentoi se ky shpeumlrblim eumlshteuml i drejteuml
sepse toka kur eumlshteuml shteteumlzuar ka pasur ateuml vlereuml dhe meriton teuml shpeumlrblehet me ateuml vlereuml ky
quhet trajtim i barabarteuml dhe nuk sjell diskriminim midis shtetasve () Por Keumlshilli i Ministrave
nuk ndalet neuml faktin se ka qeneuml pikeumlrisht shteti qeuml neuml rastin meuml teuml mireuml nuk ka marreuml masa efikase
dhe neuml rastin meuml teuml keq e ka penguar aktivisht geumlzimin e proneumls nga pronari legjitim Pra
paafteumlsineuml ose mungeseumln e gatishmeumlriseuml seuml shtetit duhet ta paguajeuml seumlrish subjekti i shproneumlsuar
duke iu neumlnshtruar njeuml skeme kompensimi qeuml neuml fund teuml peumlrllogaritjeve do teuml arrijeuml trsquoi japeuml
pronarit legjitim veteumlm leumlmosheuml dhe jo njeuml shpeumlrblim teuml drejteuml siccedil pretendohet nga subjektet e
interesuara
31 Neuml rastin konkret Keumlshilli i Ministrave paraqet si interes publik fatureumln e larteuml
financiare qeuml do teuml duhej teuml paguante shteti neuml rast se do teuml mbante skemeumln e kompensimit sipas
ligjit teuml vjeteumlr Neuml fakt po trsquoi referohemi pretendimit teuml keumlrkuesve si dhe fakteve teuml paraqitura
prej tyre ka mjaft subjekte qeuml nga komisionet e kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave kaneuml
marreuml njeuml vendim peumlr kthimin e pjessheumlm ose teuml ploteuml teuml proneumls seuml tyre vendime keumlto qeuml janeuml neuml
fuqi nga gjykatat shqiptare ose nga GJEDNJ Njeuml pjeseuml e mireuml e tyre mund teuml peumlrfitonin nga
kthimi fizik i proneumls seuml tyre aty ku eumlshteuml e lireuml teumlreumlsisht ose pjeseumlrisht Peumlr pronareumlt e pyjeve dhe
kullotave kjo mundeumlsi rezulton meuml e madhe (referuar edhe parashtrimeve teuml Avokatit teuml Popullit
neuml seanceumln gjyqeumlsore bazuar neuml komunikimin e tij me Ministrineuml e Bujqeumlsiseuml lidhur me fondin e
pyjeve dhe kullotave qeuml janeuml neuml proneumlsi teuml shtetit aktualisht) Ateumlhereuml lind pyetja Peumlrse duhet qeuml
keumlto vendime teuml trajtohen me formeuml kompensimi neumlse pronat objekt trajtimi janeuml ende teuml lira
Peumlrse qeveria nuk sheh mundeumlsineuml e uljes seuml vlereumls financiare teuml fatureumls duke hequr nga proneumlsia
shteteumlrore ato prona qeuml neuml fakt janeuml teuml pronareumlve subjekte teuml shproneumlsimit Pikeumlrisht realizimi i
38
keumlsaj teuml fundit neuml funksion teuml interesit publik do teuml ishte teumlreumlsisht e justifikuar prej tij dhe jo e
kundeumlrta
32 Keumlsaj pyetje teuml beumlreuml nga Gjykata neuml seanceuml peumlrfaqeumlsuesit e Keumlshillit teuml Ministrave iu
peumlrgjigjeumln se ldquoNeuml variantin e pareuml ekzistonte kthimi i proneumls keumlshtu siccedil keumlrkohej nga pronareumlt
dhe pikeumlrisht peumlr teuml realizuar keumlteuml teuml drejteuml Pyetja seuml cileumls shteti shqiptar nuk mund trsquoi peumlrgjigjej
dhe nuk i eumlshteuml peumlrgjigjur deri me sot eumlshteuml neumlse do teuml realizonte kthim teuml ploteuml dhe kompensim
nga ana tjeteumlr me keumlteuml formuleuml kjo do teuml thoshte trajtim teuml pa barabarteuml Ai qeuml sot do teuml merrte
tokeumln truall qeuml ka pasur tokeuml bujqeumlsore do teuml trajtohej neuml meumlnyreuml teuml pa barabarteuml me ateuml qeuml do teuml
merrte kompensim Eumlshteuml ajo qeuml ka ndodhur neuml 23 vite ata qeuml kaneuml pasur dhe kaneuml marreuml teuml
drejteumln e kthimit e kaneuml poseduar ateuml dhe kaneuml pasur mundeumlsi ti shohin frutet e tyre peumlr 23 vite
Kjo situateuml ishte gjetur neuml kundeumlrshtim me teuml drejtat e njeriut dhe peumlr keumlteuml arsye nuk pati njeuml
vendimmarrje 2 vjeccedilare teuml AKKP sepse vendimmarrja e agjenciseuml ccedildo diteuml do teuml ishte neuml
kundeumlrshtim me teuml drejta te njeriut Deri sa u krijua mekanizmi i ri i cili ne besojmeuml qeuml eumlshteuml
efektiv dhe neuml peumlrputhje me teuml drejtat e njeriu ldquo
33 Ajo qeuml ne e kemi teuml veumlshtireuml teuml kuptojmeuml nga ky qeumlndrim i subjektit teuml interesuar
eumlshteuml se shteti nuk ka beumlreuml peumlrpjekje teuml parashikojeuml se sa prona janeuml teuml kthyeshme neuml teumlreumlsi pra sa
eumlshteuml numri i objekteve ose tokave livadheve dhe pyjeve qeuml mund teuml kthehen neuml formeuml fizike pa
pasur nevojeuml trsquoi fuseuml pronareumlt e tyre neuml skemeuml kompensimi Pra pamundeumlsia e shtetit peumlr teuml beumlreuml
njeuml inventar teuml pronave teuml sekuestruara ose shproneumlsuara qeuml ndodhen ende teuml lira ose
potencialisht teuml mundura peumlr trsquoiu kthyer pronarit ka ccediluar neuml parashikimin e metodologjiseuml seuml
kompensimit megjitheumlse ka meumlnyra teuml tjera jo veteumlm meuml efektive peumlr pronarin i cili do teuml ishte
meuml i keumlnaqur teuml kishte proneumln e tij sesa njeuml vlereuml teuml kompensuar por do teuml ishte me meuml pak kosto
peumlr shtetin dhe taksapaguesit shqiptareuml teuml cileumlt deri tani po paguajneuml tepeumlr peumlr paafteumlsineuml e shtetit
peumlr teuml zgjidhur keumlteuml problem
34 Duke iu referuar testit teuml proporcionalitetit neuml keumlteuml kufizim qeuml beumln ligji teuml drejteumls seuml
proneumls kjo skemeuml nuk e kalon me sukses ateuml pasi nuk ka asnjeuml arsye legjitime qeuml justifikon keumlteuml
zgjidhje Shteti nuk duhet teuml zgjedheuml rrugeumln dhe metodeumln meuml teuml thjeshteuml ose meuml teuml lehteuml ldquopeumlr teuml
peumlrfunduar procesin e trajtimit teuml proneumlsrdquo siccedil e ka qeumlllimin ky ligj por duhet realisht teuml beumljeuml
peumlrpjekje teuml realizojeuml de facto teuml drejteumln e proneumls seuml pronareumlve teuml shproneumlsuar padrejteumlsisht si dhe
teuml uleuml sa meuml shumeuml fatureumln financiare teuml taksapaguesve Shteti duhet teuml peumlrdoreuml mjetin meuml teuml
peumlrshtatsheumlm dhe qeuml garanton ndeumlrhyrje sa meuml teuml vogeumll neuml teuml drejtat kushtetuese dhe jo mjetin meuml
teuml reumlndeuml por qeuml arrin qeumlllimin meuml shpejteuml pa u kujdesur peumlr shkeljet qeuml shkakton neuml teuml drejtat e
subjekteve qeuml preken prej saj
39
35 Gjykata ka theksuar se njeuml kusht tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi gjateuml
ndeumlrhyrjes neuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml eumlshteuml edhe respektimi i raportit teuml drejteuml midis
ndeumlrhyrjes dhe gjendjessituateumls qeuml e ka diktuar ateuml Ky kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml
evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml njeuml situateuml konkrete
Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete
teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml keumlrkohet teuml arrihen Gjithashtu Gjykata neuml
jurisprudenceuml teuml vazhdueshme ka mbajtur qeumlndrimin se parimi i proporcionalitetit neumlnkupton qeuml
ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit peumlr kufizimin e njeuml teuml drejte ose lirie teuml caktuar teuml beumlhet me mjete teuml
peumlrshtatshme qeuml i peumlrgjigjen drejt qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet Peumlrveccedil keumlsaj peumlrdorimi i keumltyre
mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml arrihet me mjete teuml
tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve meuml pak teuml deumlmshme
peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml kufizimit me gjendjen qeuml
e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml dobishmeumlriseuml dhe teuml
proporcionalitetit Respektimi i keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast
konkret duke ballafaquar interesin publik qeuml dikton kufizimin me teuml drejtat qeuml kufizohen Neuml
keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit
keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen
kufizimit (Vendimi nr2 dateuml 18022013 i Gjykateumls Kushtetuese)
36 Ligji parashikon krijimin e Fondit teuml Tokeumls (neni 53 dhe 12) i cili do teuml peumlrbeumlhet
nga fondi fizik i pronave neuml ccedildo qark sipeumlrfaqet e lira neuml territoret informale dhe sipeumlrfaqe teuml
tjera (e papeumlrcaktuar) Peumlrderisa do teuml krijohet njeuml Fond i tilleuml lind pyetja se peumlrse Keumlshilli i
Ministrave nuk ka beumlreuml njeuml studim se cilat nga keumlto toka teuml lira mund teuml kthehet neuml formeuml fizike
pronareumlve pa qeneuml nevoja teuml trajtohen si fond peumlr teuml gjitheuml pronareumlt ose veteumlm si potencialisht e
mundur pasi nuk ka njeuml peumlrcaktim se sa do teuml jeteuml ky fond dhe si krijohet
37 Neni 12 eumlshteuml i papeumlrcaktuesheumlm pasi teuml thuash se fondi i tokeumls peumlr kompensim do teuml
krijohet nga sipeumlrfaqet e mbetura teuml lira nga ndeumlrtimet informale eumlshteuml nonsens sepse pronari
legjitim duhet teuml preseuml ccedilfareuml mbetet e lireuml nga ndeumlrtuesit e paligjsheumlm ose zaptuesit numri dhe
peumlrqindja e teuml cileumlve ende eumlshteuml e papeumlrcaktuar derisa teuml krijohet fondi i tokeumls peumlr trsquoi kompensuar
pronareumlt legjitimeuml Neumlse qeveria kishte peumlr qeumlllim teuml krijojeuml fond teuml tokeumls peumlr kompensimin e
pronareumlve mund teuml kishte pezulluar procesin e legalizimit deri neuml kryerjen peumlrfundimtare teuml
procesit teuml kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave aty ku mendohet se ka mjaftuesheumlm tokeuml peumlr
trsquou kthyer pronareumlve Neuml keumlteuml meumlnyreuml shteti do teuml kursente nga fondi financiar dhe toka nuk do
40
teuml jepej me ccedilmim simbolik siccedil peumlrfitohet tani nga teuml paligjshmit Edhe taksapaguesit shqiptareuml do
teuml ishin meuml teuml keumlnaqur me uljen e barreumls financiare qeuml do trsquou duhet teuml paguajneuml peumlr dekadat neuml
vazhdim Edhe neuml vlereumlsimin e Komitetit teuml Ministrave lidhur me ekzekutimin e vendimit
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml neuml pg31 eumlshteuml theksuar se megjitheuml peumlrpjekjet pozitive teuml
qeveriseuml shqiptare peumlr teuml peumlrmbushur detyrimet e veumlna nga GJEDNJ ldquodisa paqarteumlsi duken se
kaneuml mbetur lidhur me paditeuml qeuml janeuml neuml shqyrtim aktualisht ose atyre qeuml mund teuml kundeumlrshtojneuml
njeumlra-tjetreumln Do teuml kishte qeneuml e dobishme neumlse autoritetet do teuml siguronin meuml shumeuml
informacion teuml detajuar se si keumlto fatura do teuml ndikonin neuml fondin e peumlrgjithsheumlm teuml kompensimit
dhe neuml peumlrcaktimin e Fondit teuml Tokeumlsrdquo Meuml tej neuml pg45 thuhet ldquoMund teuml ekzistojeuml rreziku peumlr
diskriminim midis subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cileumlve iu eumlshteuml kthyer prona fizikisht dhe atyre
qeuml do teuml kompensohen Peumlr keumlteuml eumlshteuml e nevojshme teuml shpjegohet se peumlrse qeveria ka beumlreuml keumlteuml
zgjedhje preferenciale me projektligjin neuml meumlnyreuml qeuml teuml vlereumlsohet skema e re e kompensimit neuml
peumlrputhje me standardet e vendosura nga GJEDNJrdquo Peumlrgjigja e qeveriseuml shqiptare lidhur me
keumlteuml ka qeneuml ldquopeumlr teuml hequr ccedildo mundeumlsi diskriminimi nuk eumlshteuml parashikuar kthimi por veteumlm
kompensimi peumlr teuml gjitheuml teuml shproneumlsuarit()rdquo (po aty)
38 Argumenti i dheumlneuml nga Keumlshilli i Ministrave se nuk ka pasur njeuml skemeuml
peumlrfundimtare peumlr kompensimin dhe si e tilleuml ajo mund teuml ndryshojeuml neuml ccedildo koheuml neuml meumlnyreuml teuml
papritur nga qeveriaparlamenti nuk na duket e bazuar Ccedildo parashikim ligjor peumlr sa koheuml
zbatohet dhe eumlshteuml neuml fuqi prezumohet se eumlshteuml e qeumlndrueshme Ndryshimi i papritur i
parashikimeve peumlr teuml njeumljteumlt subjekte dhe me pasoja peumlrkeqeumlsuese pa dheumlneuml argumente
kushtetuese peumlrbeumln cenim teuml siguriseuml juridike dhe diskriminim midis subjekteve teuml seuml njeumljteumls
kategori Keumlto parime kushtetuese nuk mund teuml cenohen veteumlm me argumentin se rritet fatura
financiare kur ky proces tashmeuml ka vite qeuml ka filluar dhe peumlr meuml se 20 vjet ka pasur njeuml skemeuml
tjeteumlr qeuml ndryshon teumlreumlsisht duke mosrespektuar aspak teuml drejteumln e pronareumlve por veteumlm
sipeumlrfaqeumlsisht detyrimin e shtetit peumlr teuml ldquombyllurrdquo ccedileumlshtjen e pronave Ky argument i peumlrdorur
vazhdimisht nga Keumlshilli i Ministrave nuk mendojmeuml se eumlshteuml argument i nivelit kushtetues qeuml
justifikon cenimin e vazhduesheumlm teuml seuml drejteumls seuml proneumls
39 Nisur nga sa meuml lart jemi teuml qeumlndrimit se parimi i siguriseuml juridike eumlshteuml prekur nga
rregullimi i ri dhe ndeumlrhyrja e beumlreuml nuk respekton kriteret kushtetuese peumlr keumlteuml qeumlllim teuml
parashikuara nga neni 171 i Kushtetuteumls konkretisht mbrojtjen e interesit publik vendosjen e
njeuml raporti teuml drejteuml midis seuml drejteumls seuml cenuar dhe qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet neumlpeumlrmjet
ndeumlrhyrjes legjislative si dhe ruajtjen e thelbit teuml seuml drejteumls seuml proneumls
41
B Peumlr pretendimin e cenimit teuml baraziseuml para ligjit
40 Keumlrkuesit kaneuml argumentuar se skema e kompensimit teuml parashikuar nga ligji bie
ndesh me parimin e baraziseuml para ligjit pasi trajton neuml meumlnyreuml teuml ndryshme teuml njeumljteumln kategori
pronareumlsh duke i vendosur ata qeuml presin teuml kompensohen neuml poziteuml meuml pak teuml favorshme se ata qeuml
u kompensuan para hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Gjithashtu vendimet e formeumls seuml prereuml peumlrfshi
edhe vendimet e dheumlna nga GJEDNJ do teuml vlereumlsohen sipas njeuml skeme meuml pak teuml favorshme sesa
vendimet e ekzekutuara para hyrjes neuml fuqi teuml ligjit megjitheumlse janeuml teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose vlereuml
totale
41 Pyetjes seuml beumlreuml nga Gjykata gjateuml seanceumls gjyqeumlsore neumlse skema e zgjedhur krijon
pabarazi subjekti i interesuar Keumlshilli i Ministrave iu peumlrgjigj negativisht Sipas tij ligji beumln njeuml
trajtim teuml barabarteuml jo veteumlm midis ish pronareumlve por edhe midis tyre dhe pronareumlve teuml soteumlm
Pra referuar keumltij qeumlndrimi neuml qofteuml se shteti aplikon keumlto kritere peumlr teuml shproneumlsuar sot peumlr
interes publik do teuml aplikojeuml teuml njeumljtat kritere peumlr ateuml shproneumlsim qeuml ka ndodhur 70 vjet meuml pareuml
42 Siccedil u tha meuml lart qeumlllimi i ligjit objekt shqyrtimi eumlshteuml ldquob) rregullimi dhe
shpeumlrblimi i drejteuml i kompensimit teuml proneumls ekzekutimi i vendimeve peumlrfundimtare teuml
kompensimit si dhe peumlrfundimi i procesit teuml kompensimitrdquo Pra rregullimi i ccedileumlshtjeve teuml
shproneumlsimit qeuml ndodhin sot nuk peumlrfshihet nga ky ligj dhe jo veteumlm kaq por sot nuk eumlshteuml e
mundur teuml krahasohet vlera e proneumls qeuml ka neuml treg me ateuml qeuml ka pasur para 70 vjeteumlve
43 Ne mendojmeuml se ligji cenon barazineuml e shtetasve para ligjit duke bere trajtim teuml
diferencuar midis pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim kthimi ose kompensimi teuml marreuml para hyrjes neuml
fuqi teuml keumltij ligji por ende teuml paekzekutuar dhe pronareumlve qeuml kaneuml arritur ta ekzekutojneuml vendimin
e kthimit ose kompensimit teuml marreuml neuml teuml njeumljteumln koheuml Neumlse keumlrkuesve u janeuml kthyer pronat teuml
cilat sipas ligjit 13315 cileumlsohen si brenda fusheumls seuml zbatimit teuml neneve 23 24 25 ata nuk mund
teuml ankohen peumlr zvarritje teuml procesit teuml ekzekutimit teuml vendimit por brenda 90 diteumlve nga hyrja e
ligjit neuml fuqi duhet teuml heqin doreuml nga certifikatat e proneumls dhe teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml saj
sigurisht sipas kritereve teuml peumlrfitimeve teuml zbritshme Ndryshe shteti e ccedilliron veten nga detyrimi
peumlr zbatimin teuml vendimeve neuml fjaleuml Neumlpeumlrmjet keumlsaj formule ligji vendos neuml pozita teuml
pabarabarta pronareumlt qeuml aplikojneuml sot dhe ata qeuml e kaneuml peumlrfituar me vendime teuml meumlparshme por
nuk kaneuml arritur ta posedojneuml ose ta ekzekutojneuml ateuml duke i privuar ata neuml meumlnyreuml arbitrare nga e
drejta e proneumls Prandaj mendojmeuml se ligji bie ndesh edhe me parimin e baraziseuml seuml shtetasve
para ligjit
44 Peumlr teuml gjitha keumlto arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se Gjykata duhej teuml kishte shpallur si
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi dhe jo veteumlm pjeseuml teuml tij pasi fryma dhe qeumlllimi i tij real nuk i
42
peumlrgjigjet keumlrkesave kushtetuese teuml parashikuar neuml nenet 41 42 dhe 17 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 1
teuml Protokollit Nr1 teuml KEDNJ-seuml si dhe praktikeumls seuml vazhdueshme teuml GJEDNJ-seuml dhe Gjykateumls
Kushtetuese
Aneumltareuml Gani Dizdari Vladimir Kristo
16
dhe njeuml nga qeumlllimet e njeuml ligji (Shih ccedileumlshtjen Manushaqe Puto dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml
Vendim dateuml 31 Korrik 2012 sectsect 114) Ky qeumlndrim eumlshteuml mbajtur nga GJEDNJ-ja edhe neuml
ccedileumlshtjen Sabanchiyeva dhe teuml tjereuml kundeumlr Rusiseuml ku midis teuml tjerave thekson se
parashikueshmeumlria dhe qarteumlsia e akteve ligjore dhe neuml veccedilanti natyra automatike e rregullit
paqarteumlsia e pretenduar e disa prej koncepteve teuml tij dhe mungesa e shqyrtimit gjyqeumlsor janeuml teuml
lidhura ngushteuml me parimin e proporcionalitetit (Shih ccedileumlshtjet TP dhe KM kundeumlr Mbreteumlriseuml seuml
Bashkuar nr 2894595 sect 72 dhe Chapman kundeumlr Mbreteumlriseuml seuml Bashkuar nr 2723895 sect 92
ECHR 2001-I)
42 Gjykata vlereumlson se neni 6 i ligjit objekt shqyrtimi duhet pareuml i lidhur edhe me nenet e
tjera teuml ligjit konkretisht me nenet 13 14 20 21 24 26 dhe 31 Neuml keumlteuml kontekst ligjveumlneumlsi
duhet teuml mbajeuml parasysh se deri neuml ccedilfareuml mase kompensimi fizik i parashikuar neuml nenin 6 pika 3
dhe 5 ploteumlsohet nga nenet e tjera teuml ligjit peumlr teuml mos pasur mbivendosje ose peumlrplasje midis
dispozitave teuml ligjit Parashikimi i rregullimeve teuml peumlrseumlritura dhe teuml pakoordinuara midis tyre neuml
thelbin dhe pasojat qeuml ato sjellin krijojneuml paqarteumlsi dhe peumlr rrjedhojeuml cenojneuml parimin e siguriseuml
juridike Neuml keumlto kushte Gjykata ccedilmon se peumlrmbajtja e pikave 3 dhe 5 teuml nenit 6 teuml ligjit
1332015 nuk eumlshteuml neuml pajtim me parimin e siguriseuml juridike pasi peumlrllogaritja e sipeumlrfaqes seuml
peumlrfituar dhe asaj qeuml do teuml zbritet ose shtohet sipas formuleumls seuml parashikuar neuml pikeumln 1 teuml nenit 6
eumlshteuml e paqarteuml dhe krijon konfuzion neuml zbatim sa i takon pritshmeumlrive teuml shtetasve
43 Gjykata vlereumlson se peumlr sa u peumlrket dispozitave teuml tjera teuml kundeumlrshtuara prej
keumlrkuesve ato parashikojneuml forma teuml ndryshme teuml kompensimit teuml cilat synojneuml teuml vendosin njeuml
ekuilibeumlr teuml drejteuml ndeumlrmjet interesave teuml ndrysheumlm Referuar edhe opinionit amicus curia peumlr
keumlteuml ccedileumlshtje Komisioni i Venecias ka vlereumlsuar se peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml peumlrcaktojneuml
kthimin apo kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me vlereuml monetare nuk eumlshteuml e qarteuml se
deri neuml ccedilfareuml mase ngrihet ccedileumlshtja e pritshmeumlriseuml legjitime Relacioni shpjegues i ligjit
nr1332015 argumenton se nuk eumlshteuml hartuar asnjeumlhereuml ndonjeuml skemeuml peumlrfundimtare
kompensimi me njeuml shifeumlr konkrete kompensimi e cila do teuml krijonte njeuml ldquopritshmeumlri legjitimerdquo
Peumlr sa u peumlrket individeumlve qeuml ende nuk kaneuml marreuml njeuml vendim teuml formeumls seuml prereuml nga organet
administrative apo gjyqeumlsore i cili u njeh atyre teuml drejteumln e kthimit apo kompensimit teuml proneumls
qeveria shqiptare i referohet ccedileumlshtjes Bici kundeumlr Shqipeumlriseuml peumlr teuml justifikuar se keumlta individeuml
apo entitete nuk janeuml pronareuml dhe nuk kaneuml krijuar pritshmeumlri legjitime pasi e drejta e tyre nuk
eumlshteuml njohur neuml nivel kombeumltar
44 Gjykata thekson se skema e re e kompensimit e adoptuar neuml ligjin nr1332015 ka
ndryshuar metodeumln e vlereumlsimit Elementi kryesor i vlereumlsimit teuml kompensimit financiar eumlshteuml vlera e
17
proneumls sipas zeumlrit kadastral qeuml ajo ka pasur neuml koheumln e shproneumlsimit Kjo metodeuml eumlshteuml e ndryshme
nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe mund teuml rezultojeuml neuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ligjet e
meumlparshme (ligjet peumlr pronat teuml viteve 1993 2004 dhe 2006) parashikonin njeuml skemeuml meuml teuml larteuml
kompensimi se sa ajo e parashikuar nga ligji nr1332015 (Ramadhi e teuml tjereumlt k Shqipeumlriseuml no
3822202 sectsect 24 - 30 13 neumlntor 2007 Manushaqe Puto e teuml tjereumlt k Shqipeumlriseuml op cit sect 25-
26) Keumlshtu mund teuml thuhet se ligjet e meumlparshme kaneuml krijuar pritshmeumlri peumlr marrjen e
kompensimeve ekuivalente me vlereumln e tregut teuml proneumls neuml momentin e marrjes seuml vendimit peumlr
kompensimin Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e kompensimit nuk mund teuml cileumlsohet si shproneumlsim formal
ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si njeuml ldquondeumlrhyrje tjeteumlrrdquo e cila eumlshteuml njeuml dispoziteuml gjitheumlpeumlrfshireumlse
e parashikuar neuml nenin 1 teuml Protokollit nr1 keumlrkon qeuml ccedildo ndeumlrhyrje e beumlreuml nga autoritetet publike
neuml teuml drejteumln e geumlzimit paqeumlsor teuml pasuriseuml duhet teuml jeteuml e ligjshme (Shih ish-Mbreti i Greqiseuml dhe
teuml tjereumlt k Greqiseuml [GC] nr 2570194 sect 79 ECHR 2000-XII dhe Latridis k Greqiseuml [GC] nr
3110796 sect 58 ECHR 1999-II) Parimi i ligjshmeumlriseuml presupozon gjithashtu se dispozitat e
zbatueshme teuml legjislacionit teuml brendsheumlm duhet teuml jeneuml mjaftuesheumlm teuml qarta dhe teuml
aksesueshme dhe qeuml zbatimi i tyre teuml jeteuml i parashikuesheumlm Duke marreuml parasysh situateumln
specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i parashikuar nga ligji
nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi peumlr ish-pronareumlt
gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml parashikuara neuml nenin 1 teuml Pro tokol l i t
n r 1 teuml GJEDNJ-seuml
45 Gjykata lidhur me dispozitat qeuml parashikojneuml qeuml vendimet gjyqeumlsore ose administrative
teuml formeumls seuml prereuml teuml cilat parashikojneuml dheumlnien e njeuml mase teuml caktuar kompensimi por qeuml ende
nuk janeuml ekzekutuar vlereumlson se ato ngreneuml ccedileumlshtjen e ldquopritshmeumlriseuml legjitimerdquo por sipas ligjit nuk
do trsquoi neumlnshtrohen rivlereumlsimit Prandaj peumlr keumlto raste nuk mund teuml thuhet se ka ldquondeumlrhyrjerdquo neuml
kuptim teuml nenit 1 teuml Protokollit nr 1 teuml GJEDNJ-seuml peumlr sa koheuml keumlto vendime do teuml ekzekutohen
Peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml peumlrcaktojneuml kthimin ose kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me
vlereuml financiare skema e re e kompensimit e parashikuar nga ligji nr1332015 ndryshoi metodeumln e
vlereumlsimit e cila mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e
kompensimit nuk mund teuml cileumlsohet si shproneumlsim formal ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si
ldquondeumlrhyrje teuml tjerardquo sipas nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml GJEDNJ-seuml Megjithateuml Gjykata vlereumlson se
ekziston njeuml bazeuml ligjore mjaftuesheumlm e qarteuml dhe e detajuar peumlr ndeumlrhyrjen neuml keumlteuml ccedileumlshtje Po
ashtu siccedil u theksua meuml lart ndeumlrhyrja duket se ndjek njeuml qeumlllim legjitim pasi qeumlllimi i ligjit
nr1332015 eumlshteuml peumlrfundimi efektivisht i procesit teuml trajtimit teuml proneumls neumlpeumlrmjet njohjes dhe
kompensimit teuml saj brenda njeuml afati teuml arsyesheumlm (10 vjeccedilar)
18
46 Neuml situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi qeuml u
paguhet ish-pronareumlve gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml peumlrcaktuara neuml nenin 1
teuml Pro tokol l i t n r 1 teuml GJEDNJ Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml paguar peumlr ish-pronareumlt (Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias pg44)
47 Nisur edhe nga analiza e Komisionit teuml Venecias Gjykata vlereumlson se ligji objekt
shqyrtimi pavareumlsisht se parashikon njeuml metodologji teuml re vlereumlsimi peumlr kompensimin fizik dhe
financiar teuml ish pronareumlve e cila megjitheumlse rezulton neuml ndeumlrhyrje neuml teuml drejteumln e proneumls dhe
mund teuml mos u peumlrgjigjet pritshmeumlrive teuml subjekteve qeuml prek ligji rezulton se neuml teumlreumlsineuml e tij
respekton proporcionalitetin e ndeumlrhyrjes neuml teuml drejteumln e kompensimit teuml proneumls ish pronareumlve
dhe si e tilleuml eumlshteuml neuml respektim teuml nenit 1 teuml Protokollit 1 teuml KEDNJ-seuml
D Peumlr pretendimin e cenimit teuml seuml drejteumls seuml ankimit
48 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se ligji cenon teuml drejteumln e ankimit pasi duke parashikuar
veteumlm ankimin e vendimeve teuml ATP-seuml neuml Gjykateumln e Apelit praktikisht ka pamundeumlsuar
ankimin e vendimit gjyqeumlsor neuml njeuml gjykateuml neuml teuml larteuml duke qeneuml se vendimet e Gjykateumls seuml
Apelit janeuml vendime teuml formeumls seuml prereuml dhe peumlrfundimtare dhe Gjykata e Larteuml eumlshteuml gjykateuml e
ligjit dhe si e tilleuml nuk mund teuml investohet neuml fakte teuml ccedileumlshtjes Gjithashtu subjektet e
shproneumlsuara nuk mund teuml kundeumlrshtojneuml neuml gjykateuml metodologjineuml e vlereumlsimit pra meumlnyreumln se
si eumlshteuml vlereumlsuar prona e kompensuar por veteumlm vlefteumln financiare Neni 19 parashikon teuml
drejteumln e ankimit ndaj vendimit te ATP-seuml veteumlm peumlr vlereumln e kompensimit pra pronari nuk ka teuml
drejteuml teuml kundeumlrshtojeuml metodologjineuml ku bazohet vlereumlsimi Pra kufizimi i seuml drejteumls seuml ankimit
lidhet edhe me themelin e ankimit jo veteumlm me shkalleumln e gjykateumls ku ai shqyrtohet
49 Sipas parashtrimeve teuml subjekteve teuml interesuara ankimi neuml gjykateumln e apelit beumln teuml
mundur moszgjatjen e procedurave dhe mbylljen sa meuml teuml shpejteuml teuml procesit Shteti Shqiptar i ka
qeumlndruar asaj qeuml kjo gjykateuml dhe GJEDNJ-ja ka theumlneuml keumlto vendime janeuml kuazi gjyqeumlsore dhe
duhen ekzekutuar Nuk ka kompetenceuml asnjeuml organ administrativ trsquoi rishikojeuml ato prandaj nuk ka
njeuml rishikim por veteumlm njeuml ploteumlsim teuml vendimit Sipas Keumlshillit teuml Ministrave eumlshteuml konstatuar se
keumlto vendime nuk janeuml ekzekutuar asnjeumlhereuml sepse ato nuk kaneuml njeuml vlereuml teuml peumlrcaktuar qarteuml
Neumlse ato do teuml kishin njeuml vlereuml ekonomike apo financiare do teuml ishin ekzekutuar neumlpeumlrmjet
sistemit teuml zakonsheumlm Mosekzekutimi i vendimeve lidhet me mungeseumln e vlereumlsimit teuml tyre dhe
19
ky ka qeneuml njeuml proces i qeumlllimsheumlm peumlr teuml mos i ekzekutuar ato Keumlshtu qeuml sot ligji i ri u jep njeuml
vlereuml ekonomike neuml meumlnyreuml qeuml teuml ekzekutohen
50 Lidhur me keumlteuml pretendim Gjykata neuml praktikeuml teuml vazhdueshme ka vlereumlsuar se
kontrolli gjyqeumlsor ndaj akteve me karakter administrativ duke qeneuml shprehje e parimit teuml
kontrollit dhe balancimit teuml pushteteve e duke qeumlndruar neuml themel teuml pavareumlsiseuml seuml organeve ka
ndryshime thelbeumlsore nga kontrolli administrativ qeuml kryhet neuml rrugeuml hierarkike apo nga organe teuml
krijuara posaccedileumlrisht Dallimet qeumlndrojneuml krahas teuml tjerave neuml rrafshin procedural neuml kuptim qeuml
gjykatat neuml kontrollin e keumltyre akteve respektojneuml rregullat e parashikuara neuml legjislacionin
procedural dhe nuk mund teuml interferojneuml e as teuml adaptojneuml procedura administrative Gjykata e
vlereumlson keumlteuml pretendim neuml lidhje me teuml drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt ligjor neuml kuptim teuml nenit
42 teuml Kushtetuteumls E drejta peumlr trsquoiu drejtuar gjykateumls ndeumlr teuml tjera ka peumlr qeumlllim teuml garantojeuml
shtetasit nga ccedildo veprim qeuml u shkakton cenim teuml teuml drejtave teuml tyre pa peumlrjashtuar rastet kur
cenimi vjen nga ndonjeuml akt i administrateumls shteteumlrore Shteti i seuml drejteumls presupozon qeuml ccedildo
ndeumlrhyrje e autoriteteve ekzekutive neuml teuml drejtat e individit apo teuml personave juridikeuml duhet teuml jeteuml
objekt i njeuml kontrolli efektiv nga njeuml organ qeuml ofron garantimin e pavareumlsiseuml dhe paaneumlsiseuml gjateuml
procesit teuml shqyrtimit teuml procesit (shih vendimin nr10 dateuml 29022016 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
51 Neuml njeuml rast teuml ngjasheumlm Gjykata konstatoi se e drejta e ankimit gjyqeumlsor ndaj
vendimeve teuml njeuml organi administrativ duke parashikuar mjetin dhe afatin e ankimit ploteumlsonte
standardin kushtetues teuml seuml drejteumls seuml ankimit Peumlr rrjedhojeuml Gjykata ccedilmoi se parashikimi ligjor
ishte i mjaftuesheumlm peumlr teuml realizuar teuml drejteumln e ankimit gjyqeumlsor ndaj akteve administrative qeuml
nxjerr organi administrativ (Shih vendimin nr 25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
52 Neuml ccedileumlshtjen konkrete peumlr shqyrtim Gjykata vlereumlson se e drejta e ankimit e
parashikuar nga ligji nr 1332015 i ploteumlson kriteret peumlr teuml pasur njeuml kontroll gjyqeumlsor teuml akteve
teuml nxjerra nga organe administrative ose kuazi gjyqeumlsore Pretendimi i keumlrkuesve se nuk duhej
parashikuar si shkalleuml e ankimit Gjykata e Apelit por gjykata administrative e shkalleumls seuml pareuml si
gjykateuml kompetente peumlr shqyrtimin e ankimit ndaj vendimeve teuml ATP-seuml nuk eumlshteuml i bazuar
Gjykata thekson se shteti nuk ka detyrim teuml parashikojeuml meuml shumeuml se njeuml shkalleuml ankimi peumlr sa
koheuml qeuml ka njeuml ankim neuml njeuml gjykateuml teuml parashikuar me ligj neuml kuptim teuml nenit 43 teuml Kushtetuteumls
si dhe nenit 13 teuml KEDNJ-seuml Neuml keumlto kushte Gjykata vlereumlson se kriteri i kontrollit gjyqeumlsor teuml
akteve teuml pushtetit publik eumlshteuml i garantuar nga ligji objekt shqyrtimi
DH Peumlr pretendimet e tjera
20
53 Peumlr sa i takon pretendimeve teuml keumlrkuesve sa i takon skemeumls seuml kompensimit financiar
teuml parashikuar nga neni 7 i ligjit Gjykata nuk arriti teuml formojeuml shumiceumln e nevojshme dhe peumlr
keumlteuml arsye vendosi refuzimin e keumlrkeseuml1
54 Lidhur me pretendimet e tjera teuml keumlrkuesve qeuml kaneuml teuml beumljneuml me cenimin e seuml drejteumls
seuml proneumls dhe barazineuml e shtetasve para ligjit Gjykata i ka vlereumlsuar ato neuml kuadeumlr teuml ndeumlrhyrjes
seuml ligjveumlneumlsit sipas kritereve teuml nenit 17 teuml Kushtetuteumls si meuml lart dhe nuk e sheh teuml nevojshme trsquoi
trajtojeuml ato meuml vete pasi lidhen me teuml njeumljtat shkaqe dhe pasoja juridike
55 Nisur nga sa meuml sipeumlr neuml peumlrfundim teuml shqyrtimit Gjykata vlereumlson se ligji objekt
shqyrtimi neuml pikat 3 dhe 5 teuml nenit 6 teuml tij cenon sigurineuml juridike dhe si teuml tilla nuk janeuml neuml
pajtim me Kushtetuteumln
PEumlR KEumlTO ARSYE
Gjykata Kushtetuese e Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml neuml mbeumlshtetje teuml neneve 131 dhe 134 teuml
Kushtetuteumls si dhe teuml neneve 72 e neuml vijim teuml ligjit nr 8577 dateuml 10022000 ldquoPeumlr organizimin
dhe funksionimin e Gjykateumls Kushtetuese teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo me shumiceuml votash
V E N D O S I
- Pranimin pjeseumlrisht teuml keumlrkeseumls
- Shfuqizimin si antikushtetues teuml nenit 6 pika 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin
e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit teuml pronaverdquo
- Refuzimin e keumlrkeseumls peumlr shfuqizimin e nenit 6 pika 1 shkronja ldquobrdquo si dhe teuml nenit 7
pika 2 shkronja ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml ligjit teuml meumlsipeumlrm
- Rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pjeseumln tjeteumlr
Ky vendim eumlshteuml peumlrfundimtar i formeumls seuml prereuml dhe hyn neuml fuqi diteumln e botimit neuml
Fletore Zyrtare
1 Gjyqtari F Hoxha eumlshteuml shprehur dhe peumlr shfuqizimin e fjaleumlve ldquokthim dherdquo neuml pikeumln 1 teuml nenit 6 dhe shkronjeumls
ldquobrdquo pika 1 teuml nenit teuml meumlsipeumlrm dhe pikeumln ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml nenit 7 Gjyqtareumlt GDizdari dhe VKristo kaneuml votuar peumlr
shfuqizimin e teuml gjitheuml ligjit
MENDIM PAKICE
1 Peumlr arsye se nuk ndajmeuml teuml njeumljtin qeumlndrim me shumiceumln neuml ccedileumlshtjen me objekt
shfuqizimin si teuml papajtuesheumlm me Kushtetuteumln dhe KEDNJ-neuml teuml ligjit nr1332015 dateuml
05122015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit teuml pronaverdquo
vlereumlsojmeuml qeuml teuml paraqesim argumentet peumlr qeumlndrimin toneuml si gjyqtareuml neuml pakiceuml
2 Neuml peumlrfundim teuml gjykimit Gjykata ka vendosur pranimin pjeseumlrisht teuml keumlrkeseumls
shfuqizimin si teuml papajtuesheumlm me Kushtetuteumln teuml nenit 6 pikat 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015
refuzimin e keumlrkeseumls peumlr shfuqizimin e nenit 6 pika 1 shkronja ldquobrdquo si dhe nenit 7 pika 2
shkronja ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml ligjit dhe rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pjeseumln tjeteumlr Neuml arsyetimin e vendimit
peumlr shfuqizimin e pikave 3 dhe 5 teuml nenit 6 shumica ka vlereumlsuar se keumlto dispozita ligjore sipas
peumlrmbajtjes seuml tyre kuptohen si njeuml shproneumlsim i ri duke qeneuml se parashikojneuml rivlereumlsimin e
pronave teuml kthyera ose teuml kompensuara meuml pareuml Neuml keumlteuml keumlndveumlshtrim keumlto dy dispozita krijojneuml
probleme lidhur me sigurineuml juridike konkretisht peumlr sa i takon paqarteumlsiseuml dhe
paparashikueshmeumlriseuml seuml legjislacionit
3 Neuml ndryshim nga sa ka vlereumlsuar shumica si edhe bazuar edhe neuml opinionin e
Komisionit teuml Venecias peumlr vlereumlsimin e ligjit nr1332015 ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml vlereumlsojmeuml se
Gjykata duhej teuml vendoste rreumlzimin e keumlrkeseumls neuml teumlreumlsineuml e saj peumlr arsye se pretendimet e
paraqitura nga keumlrkuesit janeuml teuml pabazuara peumlr teuml gjitha argumentet qeuml do teuml paraqesim neuml vijim
4 Neuml lidhje me parimin e siguriseuml juridike neuml jurisprudenceumln e saj Gjykata ka vlereumlsuar
se mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme si standarde kushtetuese teuml
trajtuara vazhdimisht nga jurisprudenca kushtetuese peumlrbeumljneuml elemente teuml parimit teuml shtetit teuml seuml
drejteumls sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls Parimi i siguriseuml juridike peumlrfshin krahas
qarteumlsiseuml kuptueshmeumlriseuml dhe qeumlndrueshmeumlriseuml seuml sistemit normativ edhe besimin te sistemi
juridik pa marreuml peumlrsipeumlr garantimin e ccedildo pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml
favorshme ligjore Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet
vazhdimisht ose teuml jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike
teuml cilat mund teuml cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml
vendosur me akte teuml meumlparshme (shih vendimin nr5 dateuml 05022015 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
Rregullimet ligjore qeuml kaneuml teuml beumljneuml me teuml drejtat e shtetasve duhet teuml keneuml qeumlndrueshmeumlri teuml
mjaftueshme qeuml siguron vijimeumlsineuml e tyre Si rregull nuk mund teuml mohohen interesa dhe
pritshmeumlri teuml ligjshme teuml qytetareumlve nga ndryshimet neuml legjislacion Shteti duhet teuml synojeuml teuml
22
ndryshojeuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml veteumlm neumlse ndryshimi sjell pasoja pozitive (shih
vendimin nr25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
5 Bazuar neuml standardet e meumlsipeumlrme kushtetuese vlereumlsojmeuml se ligji i kundeumlrshtuar nuk
cenon parimin e siguriseuml juridike neuml asnjeuml nga elementet e saj Neuml nenin 1 teuml tij ligji nr13332015
ka peumlrcaktuar si objekt rregullimin dhe shpeumlrblimin e drejteuml teuml ccedileumlshtjes seuml proneumls krijimin dhe
administrimin e fondit teuml kompensimit si dhe peumlrcaktimin e procedurave neuml trajtimin e proneumls
me qeumlllim peumlrfundimin e keumltij procesi Kurse neuml nenin 3 ka peumlrcaktuar qarteumlsisht fusheumln e
zbatimit pra se deri ku i shtrin efektet ai konkretisht ekzekutimin e vendimeve teuml pazbatuara qeuml
njohin teuml drejteumln e kompensimit si dhe ccedileumlshtjet qeuml janeuml neuml shqyrtim neuml gjykatat e teuml gjitha
niveleve peumlr efekt kompensimi Gjithashtu edhe neni 71 i ligjit u referohet veteumlm vendimeve qeuml
kaneuml njohur teuml drejteumln e kompensimit Pra qarteumlsia e keumlsaj pjese teuml ligjit neuml lidhje me efektet e tij
vlereumlsojmeuml se hedh poshteuml pretendimin peumlr paqarteumlsi neuml rregullimin ligjor Ligji nuk ka marreuml
peumlrsipeumlr teuml rregullojeuml situateumln e krijuar me vendime qeuml janeuml shprehur peumlr kthimin fizik teuml proneumls
ccedilka rezulton e qarteuml dhe nga neni 81 i tij i cili peumlrcakton se u neumlnshtrohen procedurave teuml
kompensimit subjektet e shproneumlsuara qeuml kaneuml njeuml vendim peumlrfundimtar kompensimi financiar
etj
6 Teuml njeumljtin qeumlndrim ka mbajtur edhe Komisioni i Venecias1 i cili neuml opinionin e tij
shprehet ldquoVendimet gjyqeumlsore ose administrative teuml formeumls seuml prereuml teuml cilat parashikojneuml
dheumlnien e njeuml mase teuml caktuar kompensimi por qeuml ende nuk janeuml ekzekutuar pa dyshim qeuml
ngreneuml ccedileumlshtjen e ldquopritshmeumlriseuml legjitimerdquo dhe nuk do trsquoiacute neumlnshtrohen rivlereumlsimit sipas ligjit
nr1332015 Neuml keumlto raste nuk ka ldquondeumlrhyrjerdquo neuml kuptim teuml nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml
KEDNJ-seuml peumlr sa koheuml keumlto vendime ekzekutohen si duhet Peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml
peumlrcaktojneuml kthimin ose kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me vlereuml financiare nuk eumlshteuml e
qarteuml se deri neuml ccedilfareuml mase ngrihet ccedileumlshtja e pritshmeumlriseuml legjitime Gjithsesi skema e re e
kompensimit e parashikuar nga ligji nr1332015 ndryshoi metodeumln e vlereumlsimit e cila mund teuml
rezultojeuml neuml njeuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e kompensimit nuk mund teuml
cileumlsohet si shproneumlsim formal ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si ldquondeumlrhyrje teuml tjerardquo sipas
nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml KEDNJ-seuml Megjithateuml ndeumlrhyrja ka njeuml bazeuml ligjore teuml qarteuml neuml
ligjin nr1332015 (dhe tri aktet e tjera neumlnligjore qeuml kaneuml daleuml neuml zbatim teuml ligjit nr1332015)
Pra duket se ekziston njeuml bazeuml ligjore mjaftuesheumlm e qarteuml dhe e detajuar peumlr ndeumlrhyrjen neuml keumlteuml
ccedileumlshtje Po ashtu ndeumlrhyrja duket se ndjek njeuml qeumlllim legjitim pasi qeumlllimi i ligjit nr1332015
eumlshteuml peumlrfundimi efektivisht i procesit teuml trajtimit teuml proneumls neumlpeumlrmjet njohjes dhe kompensimit teuml
1 Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias nr861 2016 CDL-AD (2016)023
23
saj Duke pasur parasysh sfondin historik teuml problemeve teuml ndryshme qeuml lidhen me peumlrfundimin
efektiv teuml procesit teuml kthimit dhe kompensimit teuml pronave neuml Shqipeumlri duket se qeumlllimet e ligjit
nr1332015 janeuml edhe neuml interes teuml publikut brenda kuptimit teuml nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml
KEDNJ-seuml Ndeumlrhyrja eumlshteuml proporcionale neumlse fondi financiar prej 50 bilion lekeumlsh shqiptareuml
qeuml i atribuohet skemeumls seuml kompensimit peumlrgjateuml njeuml periudhe 10-vjeccedilare eumlshteuml peumlrcaktuar si
duhet duke pasur parasysh buxhetin shteteumlror neuml teumlreumlsi dhe prodhimin e brendsheumlm bruto teuml
vendit Neuml situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi qeuml
u paguhet ish-pronareumlve gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml peumlrcaktuara neuml
nenin 1 teuml Protokollit nr1 teuml KEDNJ-seuml Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml paguar peumlr ish-pronareumltrdquo
7 Ligji i ri nuk ndryshon thelbin e seuml drejteumls seuml njohur me ligjet e meumlparshme pra teuml
drejteumln peumlr kompensim teuml subjekteve peumlrfituese ccedilka neuml vlereumlsimin toneuml do teuml sillte cenim teuml
pritshmeumlrive teuml ligjshme Peumlrkundrazi ai i respekton keumlto pritshmeumlri por peumlrcakton kritere
procedura e rregulla teuml qarta peumlr meumlnyreumln e peumlrfitimit teuml keumltyre subjekteve Peumlr sa koheuml qeuml ligji i
ri nuk peumlrjashton kompensimin sipas vlereumls seuml tregut nuk mendojmeuml se ka cenim teuml parimit teuml
siguriseuml juridike teuml subjekteve qeuml trajton ligji Ligji i ri nuk ka vendosur kritere teuml reja por ka
qarteumlsuar meumlnyreumln e zbatimit teuml kritereve teuml parashikuara edhe meuml pareuml Qeumlllimi i ligjit eumlshteuml neuml
vetvete realizimi i kompensimit dhe jo ndryshimi i rregullave apo parashikimi i procedurave teuml
reja peumlr kthimin fizik teuml proneumls Kjo do teuml thoteuml se ky ligj zbatohet veteumlm peumlr ata ish-pronareuml teuml
cileumlt nuk kaneuml mundur teuml peumlrfitojneuml kthimin fizik teuml proneumls seuml tyre teuml shproneumlsuarkonfiskuar peumlr
shkak se ajo nuk ka qeneuml meuml e lireuml ose peumlr ccedilfareumldo arsye tjeteumlr Neuml keumlteuml meumlnyreuml ata peumlrfitojneuml nga
e drejta peumlr t`u kompensuar Neuml teuml njeumljteumln linjeuml duhej teuml interpretoheshin nga shumica edhe
dispozitat e shfuqizuara teuml ligjit nr1332015
8 Shteti shqiptar ka pasur detyrimin peumlr peumlrfundimin e procesit teuml kthimit dhe
kompensimit teuml pronave edhe bazuar neuml vendimin pilot teuml GJEDNJ-seuml neuml ccedileumlshtjen Manushaqe
Puto Meumlnyra qeuml ligjveumlneumlsi ka zgjedhur peumlr trajtimin dhe peumlrfundimin e keumltij procesit nuk cenon
standardet kushtetuese konkretisht teuml drejteumln e proneumls sigurineuml juridike teuml drejteumln e ankimit teuml
drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt dhe barazineuml para ligjit Neuml vlereumlsimin toneuml ligji ka vendosur
kritere teuml njeumljta e teuml qarta peumlr teuml gjitheuml personat qeuml do teuml jeneuml subjekte teuml tij Ai ka peumlrcaktuar
procedurat dhe rregullat qeuml do teuml ndiqen me qeumlllim realizimin e seuml drejteumls seuml proneumls seuml
24
peumlrfituesve dhe pritshmeumlrive teuml ligjshme teuml ish-pronareumlve si dhe njeuml afat kohor teuml vlereumlsuar si teuml
arsyesheumlm peumlr peumlrfundimin e keumltij procesi
9 Peumlr teuml gjitha argumentet e meumlsipeumlrme vlereumlsojmeuml se pretendimet e paraqitura neuml
keumlrkeseuml duhej teuml rreumlzoheshin si teuml pabazuara
Kryetar Bashkim Dedja
Aneumltareuml Besnik Imeraj Altina Xhoxhaj
25
MENDIM PAKICE
1 Bashkohemi me qeumlndrimin e shumiceumls peumlr shfuqizimin si antikushtetues teuml nenit 6
pika 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml
kompensimit teuml pronave por nuk bashkohemi me linjeumln e arsyetimit qeuml ka ndjekur shumica neuml
keumlteuml vendim si dhe me rreumlzimin e keumlrkeseumls sa i takon pjeseumls tjeteumlr teuml keumlrkimeve sipas objektit teuml
keumlrkeseumls Ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml jemi teuml qeumlndrimit qeuml Gjykata duhej teuml kishte deklaruar
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi peumlr arsyet e meumlposhtme
A Peumlr pretendimin peumlr cenim teuml siguriseuml juridike
2 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se skema e ofruar peumlr zgjidhjen e problemit sistemik neuml
lidhje me mosekzekutimin e vendimeve neuml lidhje me kompensimin e pronareumlve qeuml kaneuml njeuml
vendim peumlrfundimtar administrativ nuk garanton efektivitet neuml zgjidhjen e problemit dhe as
qarteumlsi dhe parashikueshmeumlri Neuml nenin 15 teuml ligjit 1332015 ldquoAfatet e vlereumlsimit financiar teuml
vendimeve peumlr kompensimrdquo peumlrcaktohet njeuml afat kohor prej tre vitesh peumlr teuml beumlreuml vlereumlsimin
financiar peumlr secilin subjekt i cili ka njeuml vendim teuml meumlparsheumlm qeuml i njeh teuml drejteumln peumlr
kompensim Kjo eumlshteuml njeuml qasje qeuml cenon seumlrish sigurineuml juridike dhe peumlrzgjat me ligj procesin e
kompensimit teuml pronave
3 Gjithashtu sipas keumlrkuesve rivlereumlsimi i vendimeve peumlrfundimtare administrative
dhe gjyqeumlsore neuml lidhje me kompensimin cenon parimin e siguriseuml juridike pasi peumlrmes keumltij
ligji qeveria synon trsquoi referohet ccedilmimit dhe llojit teuml tokeumls neuml momentin e shproneumlsimit Kjo do teuml
thoteuml qeuml teuml rishikohen vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml vendosur kthimin ose kompensimin e
proneumls pasi ato kaneuml marreuml formeuml teuml prereuml
4 Seuml treti sipas keumlrkuesve skema e ofruar peumlr trajtimin e dosjeve teuml patrajtuara apo ato
qeuml do teuml depozitohen rishtazi pas hyrjes neuml fuqi teuml ligjit bie ndesh me parimin kushtetues teuml
siguriseuml juridike teuml baraziseuml para ligjit dhe teuml seuml drejteumls seuml ankimit Neni 21 i ligjit peumlrcakton teuml
drejteumln e subjektit teuml shproneumlsuar peumlr trsquou kompensuar neuml proneumln e tij referuar metodologjiseuml teuml
peumlrcaktuar neuml nenin 6 dhe 7 teuml ligjit ndryshe nga sa peumlrcaktonte ligji i meumlparsheumlm qeuml njihte teuml
drejteumln e kthimit teuml proneumls dhe kompensimit teuml proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit Neuml
keumlteuml qasje legjislatori ka krijuar njeuml pasiguri juridike neuml lidhje me pritshmeumlriteuml e subjektit teuml
shproneumlsuar i cili pret teuml kompensohet referuar llojit teuml proneumls neuml momentin e shproneumlsimit
5 Keumlrkuesit pretendojneuml se ligji nuk garanton kthimin e proneumls tek pronari por
parashikon veteumlm njohjen dhe kompensimin financiar Ky i fundit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me
26
ccedilmimin real teuml tregut por me ateuml qeuml ka parashikuar qeveria dhe qeuml nuk i peumlrgjigjet vlereumls reale
financiare teuml proneumls Sipas tyre mundeumlsiteuml peumlr kthim fizik nuk janeuml parashikuar fare neuml ligj por
edhe kompensimi financiar eumlshteuml i mangeumlt pasi i keumlrkohet pronarit teuml heqeuml doreuml nga njeuml pjeseuml e
madhe e vlereumls Gjithashtu eumlshteuml hequr edhe mundeumlsia e pronareumlve peumlr teuml ushtruar teuml drejteumln e
parablerjes
6 Duke iu referuar ligjit objekt shqyrtimi ne mendojmeuml se ai paraqet probleme
kushtetutshmeumlrie sa i takon formave teuml kompensimit teuml pronave pronareumlve si dhe metodologjiseuml
seuml vlereumlsimit teuml objekteve qeuml trajtohen sipas keumltij ligji
7 Konkretisht referuar nenit 2 qeuml parashikon objektin e ligjin peumlrmenden veteumlm termat
ldquokompensim dhe shpeumlrblim i drejteuml i kompensimitrdquo Pra termi kthim i proneumls nuk rezulton teuml jeteuml
objekt i ligjit ndryshe nga sa ka qeneuml neuml teuml gjitha ligjet e meumlparshme me objekt kthimin dhe
kompensimin e pronave ish-pronareumlve i cili eumlshteuml shfuqizuar me hyrjen neuml fuqi teuml ligjit objekt
shqyrtimi Meuml tej neuml teuml gjitheuml tekstin e ligjit parashikohen veteumlm format e kompensimit
(financiar me prona teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose me prona teuml shitura neuml ankand) Eumlshteuml e kuptueshme
dhe e qarteuml qeuml qeumlllimi i ligjveumlneumlsit ka ndryshuar duke mos synuar meuml kthimin fizik teuml proneumls aty
ku eumlshteuml i mundur siccedil ka qeneuml me legjislacionin e meumlparsheumlm por neuml teuml gjitha rastet veteumlm
kompensimin e saj fizik ose financiar pavareumlsisht situateumls juridike neuml teuml cileumln ndodhet pronari
Kjo peumlrfshin edhe rastet kur pronari ka vendime peumlrfundimtare qeuml i kthejneuml proneumln por peumlr shkak
se vendimet nuk janeuml ekzekutuar sepse prona ka qeneuml e zeumlneuml ose shteti nuk ka arritur ta tjeteumlrsojeuml
de facto tek pronari ky pronar sot me keumlteuml vendim kthimi teuml proneumls pavareumlsisht titullit juridik qeuml
ka fituar do teuml kompensohet dhe nuk do teuml marreuml fizikisht proneumln teuml cileumln ia ka kthyer organi
kompetent
8 Ne mendojmeuml se ky qeumlndrim i ligjveumlneumlsit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me parimin e
siguriseuml juridike peumlr keumlto arsye
9 Seuml pari nuk jepet ndonjeuml shpjegim ose argument i natyreumls kushtetuese lidhur me
mosparashikimin ose eleminimin e procesit teuml kthimit fizik teuml proneumls aty ku njeuml gjeuml e tilleuml eumlshteuml e
mundur Ligjveumlneumlsi ka vendosur veteumlm kompensimin (financiar ose fizik me objekte teuml tjera) gjeuml
qeuml nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me kuadrin normativ teuml derisoteumlm i cili i jepte peumlrpareumlsi kthimit fizik
teuml proneumls dhe neumlse ky srsquoishte i mundur i drejtohet formave teuml tjera Gjykata ka tashmeuml njeuml
praktikeuml teuml konsoliduar lidhur me garantimin e seuml drejteumls seuml proneumls nga ligjveumlneumlsi me theks edhe
tek kategoriteuml e personave teuml shproneumlsuar nga regjimi komunist Kjo Gjykateuml neuml vendimin e saj
nr 302005 ka arsyetuar se ligji i meumlparsheumlm peumlr kthimin dhe kompensimin e pronave (i
shfuqizuar nga ligji objekt shqyrtimi) peumlrshkohet nga parimi sipas teuml cilit shteti merr peumlrsipeumlr
27
(detyron vetveten) tu kthejeuml ish-pronareumlve dometheumlneuml ti riproneumlsojeuml ata me ato prona qeuml
faktikisht dhe juridikisht eumlshteuml e mundur teuml kthehen pasi ekzistojneuml efektivisht e janeuml neuml fondin e
proneumlsiseuml shteteumlrore ose mbahen pa arsye teuml peumlrligjura nga teuml tjereumlt Ligji objekt shqyrtimi duket
se nuk ndjek keumlteuml linjeuml teuml vendosur nga ligji i meumlparsheumlm dhe vendimi i Gjykateumls
10 Duke iu referuar edhe vendimit teuml GJEDNJ Beshiri dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml
22 gusht 2006 ldquokur njeuml Shtet Kontraktues qeuml ka ratifikuar Konventeumln peumlrfshireuml Protokollin e
Pareuml Shteseuml dekreton legjislacionin qeuml rregullon kthimin e ploteuml ose teuml pjessheumlm teuml proneumls seuml
konfiskuar neuml regjimin e meumlparsheumlm ky legjislacion mund teuml konsiderohet si gjenerues i njeuml teuml
drejte teuml re proneumlsie teuml mbrojtur nga neni 1 i protokollit nr 1 peumlr personat qeuml i ploteumlsojneuml
kushtet peumlr teuml fituar njeuml teuml drejteuml teuml tilleuml E njeumljta gjeuml mund teuml aplikohet neuml lidhje me rregullimet
ligjore peumlr kthimin ose kompensimin teuml parashikuara para ratifikimit neumlse ky legjislacion mbetet
neuml fuqi pas ratifikimit nga Shteti Kontraktues i Protokollit teuml Pareuml Shteseuml (shih Broniowski k
Poland [GC] 3144396 sect125 ECHR 2004-V)rdquo
11 Ne jemi teuml qeumlndrimit se heqja ose mosparashikimi i kthimit fizik teuml proneumls aty ku
eumlshteuml e mundur dhe parashikimi i kompensimit fizik me njeuml fond toke qeuml eumlshteuml meuml seuml paku i
dyshimteuml dhe jo i sigurt neuml pritshmeumlriteuml e tij nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me qeumlllimin qeuml ka ligji dhe as
me detyrimet nga vendimet e GJEDNJ-seuml peumlr njeuml zgjidhe efektive dhe peumlrfundimtare nga shteti
shqiptar peumlr ccedileumlshtjen e pronave
12 Seuml dyti lidhur me metodologjineuml e parashikuar peumlr kompensimin financiar mendojmeuml
se kjo meumlnyreuml llogaritje peumlr teuml kompensuar peumlrfundimisht pronareumlt nuk respekton konceptin e
shpeumlrblimit teuml drejteuml referuar edhe jurisprudenceumls seuml Gjykateumls Kushtetuese
13 Neuml kapitullin 2 teuml ligjit objekt shqyrtimi janeuml peumlrcaktuar rregullat peumlr kompensimin e
vendimeve peumlrfundimtare neuml lidhje me metodologjineuml e vlereumlsimit si dhe format e kompensimit
dhe teuml vlereumlsimit Keumlto rregulla vlejneuml si peumlr vendimet peumlr dosjet e patrajtuara por edhe peumlr
dosjet peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar
14 Sipas ligjit teuml gjitha vendimet peumlrfundimtare peumlr kthim dhe kompensim prone peumlr
peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit do trsquoi neumlnshtrohen keumlsaj meumlnyre vlereumlsimi
(i) Prona e njohur peumlr kompensim vlereumlsohet neuml bazeuml teuml zeumlrit kadastral qeuml ka pasur neuml
koheumln e shproneumlsimit
(ii) Prona e kthyer vlereumlsohet sipas zeumlrit kadastral aktual teuml saj dhe sipas zeumlrit kadastral
qeuml ka pasur neuml koheumln e shproneumlsimit duke llogaritur diferenceumln e vlereumls qeuml do teuml rezultojeuml nga
ndryshimi i zeumlrit kadastral
28
(iii) Vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml njohur veteumlm teuml drejteumln e kompensimit do teuml
vlereumlsohen sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur prona neuml momentin e shproneumlsimit sipas
peumlrcaktimeve teuml meumlsipeumlrme
(iv) Neuml rastet kur subjektet e shproneumlsuara kaneuml peumlrfituar me vendim kthim dhe
kompensim diferenca e llogaritur si meuml sipeumlr do teuml zbritet nga vlereumlsimi i vlereumls seuml proneumls seuml
njohur peumlr kompensim
(v) Vlereumlsimi peumlr vendimin peumlrfundimtar qeuml ka njohur teuml drejteumln e kompensimit duke
marreuml si referim zeumlrin kadastral sipas origjineumls seuml proneumls qeuml ndodhet meuml afeumlr proneumls qeuml do teuml
kompensohet duke u bazuar neuml harteumln e vlereumls neuml koheumln e hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Neuml rast se
praneuml proneumls qeuml do teuml kompensohet gjenden disa zeumlra kadastrale teuml njeumljteuml me ateuml teuml origjineumls seuml
proneumls me distanceuml teuml njeumljteuml dhe me vlera teuml ndryshme ateumlhereuml peumlr referim neuml peumlrllogaritje
merret zona qeuml ka ccedilmimin meuml teuml larteuml
(vi) Neuml rast se ATP merr njeuml vendim peumlr njohje dhe kompensim fizik neuml proneumln e
subjektit prona vlereumlsohet sipas pikeumls 1 teuml nenit 6 Kur nga ky vlereumlsim rezulton se subjekti
peumlrfiton njeuml proneuml qeuml ka vlereuml meuml teuml larteuml se sa prona qeuml ka pasur neuml momentin e shproneumlsimit
ateumlhereuml subjekti i kompensohet fizikisht sipeumlrfaqja qeuml i korrespondon vlereumlsimit dhe pjesa tjeteumlr
kalon neuml fondin e tokeumls me vendim teuml ATP-seuml
(vii) Vlera e aksioneve obligacioneve kompensimi financiar apo ccedildo lloj kompensimi
tjeteumlr duke peumlrfshireuml dispozitat ligjore peumlr ndarjen e tokeumls bujqeumlsore qeuml subjekti apo
trasheumlgimtareumlt e tij kaneuml peumlrfituar meuml pareuml do teuml zbritet nga shuma e peumlrllogaritur peumlr
kompensim
(viii) Peumlr vendimet e kompensimit teuml peumlrcaktuara me vlereuml dhe ende teuml pa ekzekutuara
nga periudha e njohjes seuml teuml drejteumls peumlr kompensim deri neuml marrjen e shpeumlrblimit subjektet e
shproneumlsuara do teuml peumlrfitojneuml indeksimin sipas vlereumls zyrtare teuml inflacionit dhe interes bankar
sipas mesatares vjetore teuml nxjerreuml nga Banka e Shqipeumlriseuml neuml momentin e hyrjes neuml fuqi teuml ligjit
15 Referuar ligjit objekti shqyrtimi vlereumlsimi i proneumls sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur
neuml momentin e shproneumlsimit eumlshteuml neuml shkelje teuml drejtpeumlrdrejt teuml parimit teuml siguriseuml juridike dhe teuml
baraziseuml para ligjit teuml shtetasve duke ndryshuar situateumln ligjore gjateuml procesit neuml sens
peumlrkeqeumlsues peumlr pjeseumltareuml teuml seuml njeumljteumls kategori pa pasur njeuml shkak teuml arsyesheumlm
16 Neuml vendimin Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml pg113 GJEDNJ ka orientuar shtetin
shqiptar duke theksuar se ldquoNeuml veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e
shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml
rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Gjykata
29
nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml
kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml
lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimiProcesi
i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga
kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i
paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln
qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlve Qeveria nuk
ka beumlreuml njeuml vlereumlsim teuml drejteuml neuml keumlteuml drejtim ndeumlrkoheuml qeuml eumlshteuml e qarteuml qeuml kishte mundeumlsi teuml
tjera teuml cilat duhej teuml merrnin prioritet veccedil kompensimit financiar peumlr ekzekutimin e vendimeve
peumlrfundimtare duke mos kaluar neuml arbitraritetin sa teuml ceumlnohet njeuml e drejteuml e reumlndeumlsishme siccedil
eumlshteuml ajo e proneumls dhe e procesit teuml rregullt ligjor qeuml i referohet ekzekutimit teuml njeuml vendimi
peumlrfundimtar Ndryshe nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe ndryshe nga sa eumlshteuml orientuar peumlrmes
Vendimit pilot Qeveria i ka kushtuar veumlmendje kompensimit financiar referuar nenit 8 teuml Ligjit
Neuml vendimin pilot GJEDNJ ka orientuar Qeverineuml drejt shfryteumlzimit teuml formave teuml tjera
alternative teuml kompensimit Gjithashtu Sekretariati neuml vlereumlsimin e skemeumls seuml kompensimit teuml
paraqitur nga Qeveria peumlrmes Ligjit ka vlereumlsuar se e ka teuml pamundur teuml kuptojeuml qeumlllimin e
Qeveriseuml qeuml ka aplikuar njeuml formeuml teuml tilleuml neuml hierarki peumlr kompensimin dhe ka shfaqur dyshime
referuar diskriminimit teuml mundsheumlm qeuml mund teuml krijohet mes atyre qeuml u eumlshteuml dheumlneuml e drejta e
kthimit meuml pareuml dhe tani u jepet e drejta e kompensimit2rdquo
17 Keumlshtu referuar vendimit Puto k Shqipeumlriseuml GJEDNJ ka ccedilmuar se ldquoSiccedil u pranua
nga Qeveria neuml Planin e saj teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml
besuesheumlm neuml lidhje me numrin e peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta
te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993
Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml
rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e
peumlrgjithshme teuml kompensimit si dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml
kompensimitPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1Rishikimi dhe
2 Shih Document H Exec (2015)16 para 45 53 teuml Komitetit teuml Ministrave
30
peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke
marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml
fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr
Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml
paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimi Procesi i vendimmarrjes peumlr llojin e kompensimit qeuml do
teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e besimit teuml publikut Do
teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml shpeumlrndaheshin
peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore qeuml vendimet e
autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen rishikimit
gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjeje Procesi i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve
peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit
Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml
legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar
teuml paguar ish pronareumlve Nga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml
sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml
unifikuara hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml
ardhshme ligjorerdquo
18 Pra neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur detyrimet e shtetit shqiptar sipas vendimit teuml
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml janeuml keumlto
(i) Teuml evitohen ndryshimet e vazhdueshme legjislative ldquoShteti i paditur duhet teuml marreuml
masa teuml peumlrgjithshme prioritare me qeumlllim sigurimin neuml meumlnyreuml efektive teuml seuml drejteumls peumlr
kompensim ndeumlrsa vendos balanceuml teuml drejteuml midis interesave teuml ndryshme neuml fjaleuml (shihni peumlr
shembull Burdov (nr 2) teuml cituar meuml lart sect 125) Neuml bazeuml teuml monitorimit nga Komiteti i
Ministrave Shteti i paditur mbetet i lireuml teuml zgjedheuml mjetet me teuml cilat do teuml peumlrmbusheuml detyrimin e
tij ligjor sipas Nenit 46 teuml Konventeumls me kusht qeuml keumlto mjete teuml jeneuml teuml pajtueshme me
peumlrfundimet e caktuara neuml vendimin e Gjykateumls (shihni Scozzari dhe Giunta kundeumlr Italiseuml [GC]
nr 3922198 dhe 4196398 sect 249 GJEDNJ 2000-VIII) Gjykata veumlren fillimisht se legjislacioni
aktual mbi proneumlsineuml eumlshteuml ndryshuar shpesh teuml pakteumln shtateuml hereuml gjateuml periudheumls 2004-2010
Ndeumlrsa ndryshimet legjislative mund teuml reflektojneuml njeuml situateuml teuml peumlrmireumlsuar kompleksiteti i
dispozitave legjislative ndryshimet e shpeshta teuml tyre si dhe praktika e papajtueshme gjyqeumlsore
qeuml rezulton nga to do teuml kontribuojeuml neuml meumlnyreuml teuml pashmangshme neuml njeuml mungeseuml teuml
peumlrgjithshme teuml siguriseuml juridike Shteti i paditur duhet teuml shmangeuml ndryshimet e shpeshta teuml
31
legjislacionit dhe teuml shqyrtojeuml me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare peumlrpara se teuml
paraqeseuml ndryshime teuml meumltejshmerdquo (pg110)
(ii) Teuml beumlhet i disponuesheumlm informacion i sakteuml dhe i besuesheumlm dhe teuml analizohen
me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare ldquoSiccedil u pranua nga Qeveria neuml Planin e saj
teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml besuesheumlm neuml lidhje me numrin e
peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e
kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993 Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml
sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte
mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e peumlrgjithshme teuml kompensimit si
dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml kompensimitrdquo (pg111)
(iii) Teuml krijohen mjete kompensimi teuml keumlnaqshme dhe teuml evitohen kriteret procedurale teuml
pavolitshme ldquoPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1rdquo (pg112)
(iv) Transparenceuml e ploteuml dhe efektivitet neuml procesin vendimmarreumls ldquoGjykata veumlren se
skema e kompensimit duhet teuml trajtojeuml peumlrfundimet e nxjerra sipas Nenit 13 teuml Konventeumls Neuml
veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi
financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e
kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Rishikimi dhe peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet
trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls
dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml
tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat
eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra t tjera
kompensimirdquo (pg113-114)
(v) Caktimi i afateve ligjore teuml detyrueshme reale dhe parashikimi i burimeve financiare
dhe njereumlzore teuml mjaftueshme ldquoKrejt neuml ndryshim nga propozimet neuml Planin e Veprimit teuml
Qeveriseuml qeuml nuk kishte peumlrmendur afate konkrete Gjykata nuk mund teuml theksojeuml mjaftuesheumlm
reumlndeumlsineuml e caktimit teuml afateve realiste statutore dhe detyruese neuml lidhje me ccedildo hap teuml procesit
Shtyrjet e shpeshta teuml afateve siccedil ka ndodhur deri tani nuk kontribuojneuml neuml njeuml zgjidhje teuml
shpejteuml teuml problemeve teuml identifikuara dhe deumlmtojneuml meuml tej besimin e publikut Eumlshteuml e
32
reumlndeumlsishme qeuml me qeumlllim garantimin e zbatimit efektiv teuml masave teuml peumlrgjithshme neuml
dispozicion teuml autoriteteve kompetente teuml vihen burime teuml mjaftueshme njereumlzore dhe materiale
dhe teuml garantohet bashkeumlrendimi midis institucioneve teuml ndryshme me synim shkeumlmbimin e
informacionit Sa hereuml qeuml teuml jeteuml e mundur autoritetet mund teuml shqyrtojneuml mundeumlsineuml e shkurtimit
teuml burimeve duke bashkuar institucione teuml ndryshme me qeumlllim shmangien e mbivendosjeve dhe
zvogeumllimin e kostove dhe shpenzimeve operative Krijimi i strukturave teuml reja institucionale nuk
duhet teuml konsiderohet si njeuml shtreseuml tjeteumlr e procesit por duhet teuml justifikohet ploteumlsishtrdquo (pg116-
117)
(vi) Rritja e barreumls seuml pronareumlve teuml paligjsheumlm qeuml keumlrkojneuml teuml legalizojneuml teuml drejtat e
proneumlsiseuml neuml pronat e ish-pronareumlve si dhe neuml pronat shteteumlrore ldquoProcesi i kompensimit teuml ish
pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml karakterizohet nga kompensimi i ish
pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml
rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i
afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlverdquo (pg115)
(vii) Krijimi i njeuml sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pasurive teuml
paluajtshme ldquoNga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml sistemi
transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml unifikuara
hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml ardhshme
ligjorerdquo
(viii) Mbajtja e diskutimeve teuml gjeumlra publike ldquoProcesi i vendimmarrjes peumlr llojin e
kompensimit qeuml do teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e
besimit teuml publikut Do teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml
shpeumlrndaheshin peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore
qeuml vendimet e autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen
rishikimit gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjejerdquo
19 Sa i takon detyrimeve neuml pikat (ii) (iii) (vi) dhe (vii) nuk u dha asnjeuml informacion
thelbeumlsor ose argument bindeumls i nivelit kushtetues nga subjektet e interesuara se si janeuml realizuar
ose peumlrse nuk janeuml parashikuar neuml ligj keumlto detyrime Peumlr keumlteuml arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se
orientimet e GJEDNJ-seuml neuml vendimin Manushaqe Puto etj k Shqipeumlriseuml nuk janeuml misheumlruar neuml
ligjin objekt shqyrtimi
20 GJEDNJ neuml rastin Vrioni k Shqipeumlriseuml ka arritur neuml peumlrfundimin se referuar edhe
meumlnyreumls seuml peumlrllogaritjes neuml rastin Driza k Shqipeumlriseuml metoda e peumlrllogaritjes do teuml duhej teuml ishte
vlera e proneumls neuml momentin e nxjerrjes seuml vendimit por neuml kushtet qeuml Shqipeumlria deumlshtoi teuml kishte
33
njeuml harteuml vlere qeuml neuml vitin 1993 GJEDNJ iu referua vlereumls seuml proneumls neuml momentin e kompensimit
bazuar neuml harteuml vlereuml qeuml reflekton ccedilmimin e tregut Pra rrjedhimisht qeveria duhej teuml kishte
marreuml parasysh vlereumln e proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit teuml kompensimit jo teuml
shproneumlsimit Pra GJEDNJ e ka udheumlzuar qeverineuml shqiptare se cileumls vlereuml duhej trsquoi referohej neuml
ccedileumlshtjet qeuml lidhen me kompensimin Skema e ofruar nga ligji objekt shqyrtimi nuk respekton keumlteuml
orientim teuml GJEDNJ
21 Sa i takon kritereve teuml shpeumlrblimit teuml drejteuml ato janeuml peumlrshkruar nga GJEDNJ-ja neuml
vendimin e saj peumlr ccedileumlshtjen Driza k Shqipeumlriseuml Neuml keumlteuml vendim GJEDNJ eumlshteuml shprehur ndeumlr teuml
tjera se ldquoGjykata ccedilmon se neuml rrethanat e ccedileumlshtjes neuml fjaleuml kthimi i parceleumls seuml vogeumll teuml tokeumls
ashtu siccedil u caktua me vendimin gjyqeumlsor teuml formeumls seuml prereuml teuml Gjykateumls seuml Larteuml teuml dateumls 17
dhjetor 1998 seuml bashku me pagimin e fitimit teuml munguar si dhe teuml kompensimit neuml vlereuml neuml
lidhje me parceleumln e madhe teuml tokeumls neuml bazeuml teuml vendimit teuml dateumls 7 dhjetor 2000 duke peumlrfshireuml
edhe shkalleumln e interesit qeuml pasqyron ndeumlrhyrjen pasojeuml e seuml cileumls ishte humbja e proneumlsiseuml seuml
parceleumls seuml madhe teuml tokeumls do ta vendosnin ankuesin sa meuml shpejt teuml jeteuml e mundur neuml njeuml situateuml
teuml njeumljteuml me ateuml neuml teuml cileumln do teuml kish qeneuml ai po teuml mos kishim shkelje teuml Konventeumlsrdquo
22 GJEDNJ e ka elaboruar meuml tej kuptimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo neuml ccedileumlshtjen Vrioni
k Shqipeumlriseuml teuml dateumls 13112007 sect 135 duke beumlreuml referim peumlr kompensimin e keumlrkuesve tek
harta e vlereumls seuml proneumls e vitit 2008 GJEDNJ u shpreh neuml keumlteuml pikeuml se ldquoneuml peumlrzgjedhjen e
harteumls seuml vlereumls seuml proneumls seuml vitit 2008 ajo ndeumlr teuml tjera pati parasysh teuml arriheshin qeumlllimet e
shpeumlrblimit teuml drejteuml teuml peumlrshkruara neuml ccedileumlshtjen ldquoDriza k Shqipeumlriseumlrdquo
23 Referuar ligjit dhe shpjegimeve teuml subjektit teuml interesuar Keumlshilli i Ministrave
rezulton se koncepti i shpeumlrblimit teuml drejteuml eumlshteuml misheumlruar jo neuml elementeumlt e elaboruar nga
GJEDNJ-ja por neuml elementeuml teuml ndrysheumlm qeuml nuk garantojneuml shpeumlrblim teuml drejteuml dhe si rrjedhim as
barazi midis subjekteve teuml shproneumlsuara Neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur ligji pavareumlsisht nga ajo qeuml
parashtrohet nga subjektet e interesuara de facto synon
(i) rivlereumlsim teuml teuml gjitha pronave teuml subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cilat u janeuml kthyer
atyre me vendime peumlrfundimtare meuml teuml hershme sipas kushteve teuml parashikuara neuml nenin 6 sect (1)
ndash (4) teuml ligjit Ky vlereumlsim do teuml sheumlrbejeuml si peumlrfitim i zbritsheumlm peumlr qeumlllime teuml zbatimit teuml nenit 6
sect (6) nenit 7 nenit 21 sect (4) nenit 23 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlt teuml cileumlve u
eumlshteuml kthyer njeuml pjeseuml e pronave me vendime meuml teuml hershme teuml teumlrhiqen nga keumlrkesat peumlr njohjen
e pronave sepse nenet e ldquopeumlrfitimeve teuml zbritshmerdquo qeuml urdheumlrojneuml rivlereumlsimin e pasurive teuml
kthyera sipas kritereve teuml ligjit neuml fjaleuml i peumlrjashtojneuml ata automatikisht nga fusha e zbatimit teuml
ligjit nr13315
34
(ii) vlereumlsim financiar teuml proneumls seuml origjineumls qeuml u kthehet pronareumlve llogaritur sipas
kritereve teuml nenit 6 pika 1ndash4 teuml ligjit me qeumlllim qeuml teuml zbritet diferenca qeuml rezulton neuml zbatim teuml
nenit 65 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlve iu hiqet e drejta e kthimit teuml njeuml pjese teuml
pasuriseuml seuml origjineumls megjitheumlse iu eumlshteuml njohur e drejta e proneumls seuml tyre
(iii) pushim i shqyrtimit teuml keumlrkesave peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar qeuml nuk ka
urdheumlruar kompensim teuml proneumls sipas nenit 72 pika ccedil) teuml Ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhje shteti
nuk ka detyrim teuml zbatojeuml vendimet peumlrfundimtare teuml KKKP AKKP dhe vendimet gjyqeumlsore qeuml
kaneuml urdheumlruar kthimin e proneumls
(iv) vlereumlsim financiar meuml i uleumlt peumlr rastet sipas nenit 164 a)ndashb) teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj
zgjidhjeve pronareumlve u rritet barra e proveumls neuml kurriz teuml vlereumls seuml proneumls seuml tyre
(v) njohje e seuml drejteumls seuml keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e kompensimit neuml
keumlmbim teuml pagesave meuml teuml shpejta sipas kritereve teuml nenit 17 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje
ligji diferencon pronareumlt neuml peumlrpjekje peumlr teuml siguruar peumlrfitime prej 80 - 50 teuml vlereumls seuml
pronave teuml njohura neuml keumlmbim teuml afateve teuml cilat janeuml teuml peumlrgjitheumlsuara neuml 10 vjet Ky lloj
peumlrfitimi ka mjaft impakt neumlse mbajmeuml parasysh se pjesa deumlrrmuese e keumlrkuesve janeuml teuml
moshuar
(vi) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e parablerjes (brenda 1 viti) neuml
keumlmbim teuml kompensimit sipas nenit 22 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji parashikon
mundeumlsineuml e peumlrjashtimit teuml pronareumlve nga e drejta e parablerjes neumlse keumlrkojneuml kompensim Nuk
kuptohet arsyeja peumlrse pronari mos teuml peumlrfitojeuml pjeseumlrisht nga ankandi dhe pjeseumlrisht nga format e
tjera teuml kompensimit
(vii) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml pranuar kompensim peumlr tokat e tyre teuml dheumlna neuml peumlrdorim
nga shteti sipas nenit 23 teuml ligjit ose detyrimi peumlr teuml pritur pa afat dhe pa deumlmshpeumlrblim
marreumldheumlnien juridike ekzistuese sipas keumltij neni Nuk kuptohet peumlrse kur keumlto toka teuml dheumlna neuml
peumlrdorim neumlse nuk janeuml teuml zeumlna kompensohen Neumlse ato nuk janeuml teuml zeumlna peumlrse nuk i kthehen
pronarit legjitim
(viii) Mostrajtimin e pronareumlve qeuml nuk disponojneuml njeuml vendim peumlrfundimtar neumlse prona
peumlr teuml cileumln kaneuml aplikuar peumlrfshihet brenda pronave teuml cileumlsuara neuml nenin 25 teuml Ligjit (shih nenin
20 teuml ligjit) Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji peumlrjashton pronareumlt qeuml kaneuml aplikuar peumlr njohje teuml
pronave teuml tyre teuml cilat peumlrfshihen brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 25 teuml Ligjit 13315
(ix) detyrim i pronareumlve peumlr teuml konvertuar neuml teuml drejteuml kompensimi pronat e kthyera me
vendime meuml teuml hershme teuml cilat bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 dhe nenit 25 teuml ligjit
Duke i hequr vetes detyrimin peumlr teuml zbatuar vendimet peumlrfundimtare peumlr kthimin e pronave teuml
35
cilat kaneuml mbetur teuml pazbatuara sipas nenit 7 sect 2 pika ccedil) e ligjit 13315 ligji objekt shqyrtimi
detyron teuml gjitheuml pronareumlt teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml pronave teuml tyre teuml kthyera por qeuml nuk
posedohen prej tyre teuml cilat sipas ligjit 13315 bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 nenit
24 dhe nenit 25 Keumlto vendime do teuml arkivohen
(x) pezullim i keumlrkesave qeuml lidhen me mbivendosje teuml teuml drejtave proneumlsore neuml keqbesim
deri sa mosmarreumlveshjet teuml zgjidhen neuml gjykateuml
24 Kjo formuleuml peumlr realizimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo referuar qeumlllimit dhe frymeumls seuml
ligjit neuml fakt nuk peumlrputhet me teuml Konkretisht qeuml njeuml pronari trsquoi kthehet prona e origjineumls sipas
nenit 21 sect (1) teuml ligjit duhet qeuml prona neuml fjaleuml (a) teuml mos jeteuml proneuml shteteumlrore sipas konceptit teuml
gjereuml teuml interesit publik parashikuar neuml nenin 251 (b) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e zeumlneuml sipas
ligjeve teuml radhitura neuml Shtojceumln i teuml ligjit (c) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e dheumlneuml neuml peumlrdorim sipas
nenit 23 teuml ligjit (ccedil) apo proneuml e zeumlneuml me ndeumlrtime pa leje sipas nenit 24 teuml ligjit (d) as territor
turistik (dh) apo proneuml e paluajtshme neuml administrim teuml institucioneve shteteumlrore (e) as truall i
zeumlneuml me ndeumlrtime shteteumlrore (shih nenin 21 sectsect (5)-(8) teuml ligjit
25 Meuml tej sipas keumlsaj formule Agjencia ka diskrecion teuml palimituar teuml rreumlzojeuml keumlrkesat e
pashqyrtuara peumlr kthim dhe kompensim prone neumlse objekti i tyre lidhet me pronat e origjineumls teuml
cileumlsuara neuml nenin 25 teuml ligjit Pra ccedildo keumlrkeseuml e pashqyrtuar do teuml rreumlzohet sipas nenit 20 teuml
ligjit neumlse Agjencia arrin neuml peumlrfundimin se kjo proneuml eumlshteuml e zeumlneuml peumlr interes publik dheose
sipas ligjeve teuml ldquoShtojceumls Irdquo teuml ligjit Neuml njeuml situateuml ku pjesa meuml e madhe e pronareumlve nuk kaneuml
arritur teuml posedojneuml pronat e tyre pasi ato janeuml teuml zeumlna neuml meumlnyreuml teuml paligjshme ose mbahen me
forceuml nga shteti pavareumlsisht se nuk peumlrbeumljneuml interes publik ccedilfareuml zgjidhje peumlrfundimtare synon teuml
realizohet me keumlteuml ligj
26 Gjykata neuml jurisprudenceumln e saj ka theksuar se parimi i shtetit teuml seuml drejteumls i
sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml njeuml nga parimet themelore neuml shtetin dhe shoqeumlrineuml
demokratike Aspekte teuml keumltij parimi janeuml edhe siguria juridike mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara
si dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme Siguria juridike presupozon veccedil teuml tjerash besueshmeumlrineuml e
qytetareumlve tek shteti dhe pandryshueshmeumlrineuml e ligjit peumlr marreumldheumlniet e rregulluara
Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet vazhdimisht ose teuml
jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike teuml cilat mund teuml
cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml vendosur me akte teuml
meumlparshme (shih dhe vendimet e Gjykateumls Kushtetuese nr 31 dateuml 18062010 nr24 dateuml
12112008 nr9 dateuml 26022007)
36
27 Nga ana tjeteumlr Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo
lloj pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml
prevalojeuml neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike (shih vendimin
e Gjykateumls Kushtetuese nr 26 dateuml 02112005) Neuml keumlteuml pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml
ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e favorshme ligjore paraqitet i
reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte
negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml teuml drejte teuml garantuar me
Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml rregullojeuml neumlpeumlrmjet
akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato teuml drejta teuml cilat janeuml
parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml preken nga ligjveumlneumlsi (shih
vendimin e Gjykateumls Kushtetuese nr 37 dateuml 13062012)
28 Referuar testit teuml proporcionalitetit sipas nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml
Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve pra parashikimi i tyre me ligj formal rezulton i respektuar
Kriteri i dyteuml neuml radheuml eumlshteuml interesi publik Koncepti kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml
trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml
keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para saj Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml radhiten neuml
meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml justifikojneuml
ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml aspektin e
kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml marreuml nga
ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet neuml aspektin e kushteve teuml
vendosura nga neni 171 i Kushtetuteumls dhe konkretisht teuml ekzistenceumls seuml interesit publik (Shih
vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
29 Eumlshteuml e veumlrteteuml se Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceuml teuml saj se si parimi i siguriseuml
juridike ashtu edhe ai i baraziseuml seuml shtetasve para ligjit nuk janeuml absolute dhe mund teuml kufizohen
neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i teuml cilit do teuml sillte
pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Por referuar parashtrimeve teuml subjekteve teuml
interesuara Keumlshilli i Ministrave dhe Kuvendi si dhe pyetjeve dhe debateve teuml zhvilluara neuml
seanceumln publike teuml zhvilluar para keumlsaj Gjykate nuk rezultoi qeuml qeveria ashtu siccedil ishte udheumlzuar
nga GJEDNJ dhe Komiteti i Ministrave teuml ishte bazuar neuml njeuml studim teuml thelluar apo vlereumlsim teuml
gjithansheumlm teuml situateumls neuml teumlreumlsi I vetmi argument i sjelleuml ishte interesi publik i bazuar neuml fatureumln
e larteuml financiare teuml shtetit
37
30 Seuml pari ne jemi teuml qeumlndrimit se ky argument nuk eumlshteuml i bazuar neuml argumente teuml
nivelit kushtetues pasi shteti nuk mund teuml kujdeset veteumlm peumlr fatureumln financiare teuml buxhetit por
peumlr teuml gjitha efektet e tjera teuml natyreumls juridike sociale dhe ekonomike teuml shtetit dhe teuml shtetasve
Seuml dyti nuk ka njeuml argument teuml bazuar neuml prova dhe fakte se sa do teuml mund teuml ishte ulur fatura
financiare neumlse ligji do teuml kishte parashikuar kthimin fizik teuml proneumls aty ku eumlshteuml e mundur Seuml
treti nuk ka informacion teuml sakteuml sa eumlshteuml diferenca midis shumeumls qeuml shteti do teuml duhej teuml
paguante me ligjin e meumlparsheumlm dhe sa me ligjin neuml fuqi dhe se si mund teuml ulej kjo diferenceuml Seuml
kateumlrti duke iu referuar qeumlllimit teuml ligjit kuptojmeuml se synimi eumlshteuml ldquoshpeumlrblimi i drejteumlrdquo i
subjekteve teuml shproneumlsuara Pyetja lind Si mund teuml konsiderohet i drejteuml shpeumlrblimi kur njeuml tokeuml
e konfiskuar neuml vitet 50 ka qeneuml tokeuml bujqeumlsore dhe sot eumlshteuml truall ndeumlrtimi neuml zoneuml urbane dhe e
ka vlereumln dhjetra ose qindra hereuml meuml teuml larteuml Qeveria argumentoi se ky shpeumlrblim eumlshteuml i drejteuml
sepse toka kur eumlshteuml shteteumlzuar ka pasur ateuml vlereuml dhe meriton teuml shpeumlrblehet me ateuml vlereuml ky
quhet trajtim i barabarteuml dhe nuk sjell diskriminim midis shtetasve () Por Keumlshilli i Ministrave
nuk ndalet neuml faktin se ka qeneuml pikeumlrisht shteti qeuml neuml rastin meuml teuml mireuml nuk ka marreuml masa efikase
dhe neuml rastin meuml teuml keq e ka penguar aktivisht geumlzimin e proneumls nga pronari legjitim Pra
paafteumlsineuml ose mungeseumln e gatishmeumlriseuml seuml shtetit duhet ta paguajeuml seumlrish subjekti i shproneumlsuar
duke iu neumlnshtruar njeuml skeme kompensimi qeuml neuml fund teuml peumlrllogaritjeve do teuml arrijeuml trsquoi japeuml
pronarit legjitim veteumlm leumlmosheuml dhe jo njeuml shpeumlrblim teuml drejteuml siccedil pretendohet nga subjektet e
interesuara
31 Neuml rastin konkret Keumlshilli i Ministrave paraqet si interes publik fatureumln e larteuml
financiare qeuml do teuml duhej teuml paguante shteti neuml rast se do teuml mbante skemeumln e kompensimit sipas
ligjit teuml vjeteumlr Neuml fakt po trsquoi referohemi pretendimit teuml keumlrkuesve si dhe fakteve teuml paraqitura
prej tyre ka mjaft subjekte qeuml nga komisionet e kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave kaneuml
marreuml njeuml vendim peumlr kthimin e pjessheumlm ose teuml ploteuml teuml proneumls seuml tyre vendime keumlto qeuml janeuml neuml
fuqi nga gjykatat shqiptare ose nga GJEDNJ Njeuml pjeseuml e mireuml e tyre mund teuml peumlrfitonin nga
kthimi fizik i proneumls seuml tyre aty ku eumlshteuml e lireuml teumlreumlsisht ose pjeseumlrisht Peumlr pronareumlt e pyjeve dhe
kullotave kjo mundeumlsi rezulton meuml e madhe (referuar edhe parashtrimeve teuml Avokatit teuml Popullit
neuml seanceumln gjyqeumlsore bazuar neuml komunikimin e tij me Ministrineuml e Bujqeumlsiseuml lidhur me fondin e
pyjeve dhe kullotave qeuml janeuml neuml proneumlsi teuml shtetit aktualisht) Ateumlhereuml lind pyetja Peumlrse duhet qeuml
keumlto vendime teuml trajtohen me formeuml kompensimi neumlse pronat objekt trajtimi janeuml ende teuml lira
Peumlrse qeveria nuk sheh mundeumlsineuml e uljes seuml vlereumls financiare teuml fatureumls duke hequr nga proneumlsia
shteteumlrore ato prona qeuml neuml fakt janeuml teuml pronareumlve subjekte teuml shproneumlsimit Pikeumlrisht realizimi i
38
keumlsaj teuml fundit neuml funksion teuml interesit publik do teuml ishte teumlreumlsisht e justifikuar prej tij dhe jo e
kundeumlrta
32 Keumlsaj pyetje teuml beumlreuml nga Gjykata neuml seanceuml peumlrfaqeumlsuesit e Keumlshillit teuml Ministrave iu
peumlrgjigjeumln se ldquoNeuml variantin e pareuml ekzistonte kthimi i proneumls keumlshtu siccedil keumlrkohej nga pronareumlt
dhe pikeumlrisht peumlr teuml realizuar keumlteuml teuml drejteuml Pyetja seuml cileumls shteti shqiptar nuk mund trsquoi peumlrgjigjej
dhe nuk i eumlshteuml peumlrgjigjur deri me sot eumlshteuml neumlse do teuml realizonte kthim teuml ploteuml dhe kompensim
nga ana tjeteumlr me keumlteuml formuleuml kjo do teuml thoshte trajtim teuml pa barabarteuml Ai qeuml sot do teuml merrte
tokeumln truall qeuml ka pasur tokeuml bujqeumlsore do teuml trajtohej neuml meumlnyreuml teuml pa barabarteuml me ateuml qeuml do teuml
merrte kompensim Eumlshteuml ajo qeuml ka ndodhur neuml 23 vite ata qeuml kaneuml pasur dhe kaneuml marreuml teuml
drejteumln e kthimit e kaneuml poseduar ateuml dhe kaneuml pasur mundeumlsi ti shohin frutet e tyre peumlr 23 vite
Kjo situateuml ishte gjetur neuml kundeumlrshtim me teuml drejtat e njeriut dhe peumlr keumlteuml arsye nuk pati njeuml
vendimmarrje 2 vjeccedilare teuml AKKP sepse vendimmarrja e agjenciseuml ccedildo diteuml do teuml ishte neuml
kundeumlrshtim me teuml drejta te njeriut Deri sa u krijua mekanizmi i ri i cili ne besojmeuml qeuml eumlshteuml
efektiv dhe neuml peumlrputhje me teuml drejtat e njeriu ldquo
33 Ajo qeuml ne e kemi teuml veumlshtireuml teuml kuptojmeuml nga ky qeumlndrim i subjektit teuml interesuar
eumlshteuml se shteti nuk ka beumlreuml peumlrpjekje teuml parashikojeuml se sa prona janeuml teuml kthyeshme neuml teumlreumlsi pra sa
eumlshteuml numri i objekteve ose tokave livadheve dhe pyjeve qeuml mund teuml kthehen neuml formeuml fizike pa
pasur nevojeuml trsquoi fuseuml pronareumlt e tyre neuml skemeuml kompensimi Pra pamundeumlsia e shtetit peumlr teuml beumlreuml
njeuml inventar teuml pronave teuml sekuestruara ose shproneumlsuara qeuml ndodhen ende teuml lira ose
potencialisht teuml mundura peumlr trsquoiu kthyer pronarit ka ccediluar neuml parashikimin e metodologjiseuml seuml
kompensimit megjitheumlse ka meumlnyra teuml tjera jo veteumlm meuml efektive peumlr pronarin i cili do teuml ishte
meuml i keumlnaqur teuml kishte proneumln e tij sesa njeuml vlereuml teuml kompensuar por do teuml ishte me meuml pak kosto
peumlr shtetin dhe taksapaguesit shqiptareuml teuml cileumlt deri tani po paguajneuml tepeumlr peumlr paafteumlsineuml e shtetit
peumlr teuml zgjidhur keumlteuml problem
34 Duke iu referuar testit teuml proporcionalitetit neuml keumlteuml kufizim qeuml beumln ligji teuml drejteumls seuml
proneumls kjo skemeuml nuk e kalon me sukses ateuml pasi nuk ka asnjeuml arsye legjitime qeuml justifikon keumlteuml
zgjidhje Shteti nuk duhet teuml zgjedheuml rrugeumln dhe metodeumln meuml teuml thjeshteuml ose meuml teuml lehteuml ldquopeumlr teuml
peumlrfunduar procesin e trajtimit teuml proneumlsrdquo siccedil e ka qeumlllimin ky ligj por duhet realisht teuml beumljeuml
peumlrpjekje teuml realizojeuml de facto teuml drejteumln e proneumls seuml pronareumlve teuml shproneumlsuar padrejteumlsisht si dhe
teuml uleuml sa meuml shumeuml fatureumln financiare teuml taksapaguesve Shteti duhet teuml peumlrdoreuml mjetin meuml teuml
peumlrshtatsheumlm dhe qeuml garanton ndeumlrhyrje sa meuml teuml vogeumll neuml teuml drejtat kushtetuese dhe jo mjetin meuml
teuml reumlndeuml por qeuml arrin qeumlllimin meuml shpejteuml pa u kujdesur peumlr shkeljet qeuml shkakton neuml teuml drejtat e
subjekteve qeuml preken prej saj
39
35 Gjykata ka theksuar se njeuml kusht tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi gjateuml
ndeumlrhyrjes neuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml eumlshteuml edhe respektimi i raportit teuml drejteuml midis
ndeumlrhyrjes dhe gjendjessituateumls qeuml e ka diktuar ateuml Ky kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml
evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml njeuml situateuml konkrete
Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete
teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml keumlrkohet teuml arrihen Gjithashtu Gjykata neuml
jurisprudenceuml teuml vazhdueshme ka mbajtur qeumlndrimin se parimi i proporcionalitetit neumlnkupton qeuml
ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit peumlr kufizimin e njeuml teuml drejte ose lirie teuml caktuar teuml beumlhet me mjete teuml
peumlrshtatshme qeuml i peumlrgjigjen drejt qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet Peumlrveccedil keumlsaj peumlrdorimi i keumltyre
mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml arrihet me mjete teuml
tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve meuml pak teuml deumlmshme
peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml kufizimit me gjendjen qeuml
e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml dobishmeumlriseuml dhe teuml
proporcionalitetit Respektimi i keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast
konkret duke ballafaquar interesin publik qeuml dikton kufizimin me teuml drejtat qeuml kufizohen Neuml
keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit
keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen
kufizimit (Vendimi nr2 dateuml 18022013 i Gjykateumls Kushtetuese)
36 Ligji parashikon krijimin e Fondit teuml Tokeumls (neni 53 dhe 12) i cili do teuml peumlrbeumlhet
nga fondi fizik i pronave neuml ccedildo qark sipeumlrfaqet e lira neuml territoret informale dhe sipeumlrfaqe teuml
tjera (e papeumlrcaktuar) Peumlrderisa do teuml krijohet njeuml Fond i tilleuml lind pyetja se peumlrse Keumlshilli i
Ministrave nuk ka beumlreuml njeuml studim se cilat nga keumlto toka teuml lira mund teuml kthehet neuml formeuml fizike
pronareumlve pa qeneuml nevoja teuml trajtohen si fond peumlr teuml gjitheuml pronareumlt ose veteumlm si potencialisht e
mundur pasi nuk ka njeuml peumlrcaktim se sa do teuml jeteuml ky fond dhe si krijohet
37 Neni 12 eumlshteuml i papeumlrcaktuesheumlm pasi teuml thuash se fondi i tokeumls peumlr kompensim do teuml
krijohet nga sipeumlrfaqet e mbetura teuml lira nga ndeumlrtimet informale eumlshteuml nonsens sepse pronari
legjitim duhet teuml preseuml ccedilfareuml mbetet e lireuml nga ndeumlrtuesit e paligjsheumlm ose zaptuesit numri dhe
peumlrqindja e teuml cileumlve ende eumlshteuml e papeumlrcaktuar derisa teuml krijohet fondi i tokeumls peumlr trsquoi kompensuar
pronareumlt legjitimeuml Neumlse qeveria kishte peumlr qeumlllim teuml krijojeuml fond teuml tokeumls peumlr kompensimin e
pronareumlve mund teuml kishte pezulluar procesin e legalizimit deri neuml kryerjen peumlrfundimtare teuml
procesit teuml kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave aty ku mendohet se ka mjaftuesheumlm tokeuml peumlr
trsquou kthyer pronareumlve Neuml keumlteuml meumlnyreuml shteti do teuml kursente nga fondi financiar dhe toka nuk do
40
teuml jepej me ccedilmim simbolik siccedil peumlrfitohet tani nga teuml paligjshmit Edhe taksapaguesit shqiptareuml do
teuml ishin meuml teuml keumlnaqur me uljen e barreumls financiare qeuml do trsquou duhet teuml paguajneuml peumlr dekadat neuml
vazhdim Edhe neuml vlereumlsimin e Komitetit teuml Ministrave lidhur me ekzekutimin e vendimit
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml neuml pg31 eumlshteuml theksuar se megjitheuml peumlrpjekjet pozitive teuml
qeveriseuml shqiptare peumlr teuml peumlrmbushur detyrimet e veumlna nga GJEDNJ ldquodisa paqarteumlsi duken se
kaneuml mbetur lidhur me paditeuml qeuml janeuml neuml shqyrtim aktualisht ose atyre qeuml mund teuml kundeumlrshtojneuml
njeumlra-tjetreumln Do teuml kishte qeneuml e dobishme neumlse autoritetet do teuml siguronin meuml shumeuml
informacion teuml detajuar se si keumlto fatura do teuml ndikonin neuml fondin e peumlrgjithsheumlm teuml kompensimit
dhe neuml peumlrcaktimin e Fondit teuml Tokeumlsrdquo Meuml tej neuml pg45 thuhet ldquoMund teuml ekzistojeuml rreziku peumlr
diskriminim midis subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cileumlve iu eumlshteuml kthyer prona fizikisht dhe atyre
qeuml do teuml kompensohen Peumlr keumlteuml eumlshteuml e nevojshme teuml shpjegohet se peumlrse qeveria ka beumlreuml keumlteuml
zgjedhje preferenciale me projektligjin neuml meumlnyreuml qeuml teuml vlereumlsohet skema e re e kompensimit neuml
peumlrputhje me standardet e vendosura nga GJEDNJrdquo Peumlrgjigja e qeveriseuml shqiptare lidhur me
keumlteuml ka qeneuml ldquopeumlr teuml hequr ccedildo mundeumlsi diskriminimi nuk eumlshteuml parashikuar kthimi por veteumlm
kompensimi peumlr teuml gjitheuml teuml shproneumlsuarit()rdquo (po aty)
38 Argumenti i dheumlneuml nga Keumlshilli i Ministrave se nuk ka pasur njeuml skemeuml
peumlrfundimtare peumlr kompensimin dhe si e tilleuml ajo mund teuml ndryshojeuml neuml ccedildo koheuml neuml meumlnyreuml teuml
papritur nga qeveriaparlamenti nuk na duket e bazuar Ccedildo parashikim ligjor peumlr sa koheuml
zbatohet dhe eumlshteuml neuml fuqi prezumohet se eumlshteuml e qeumlndrueshme Ndryshimi i papritur i
parashikimeve peumlr teuml njeumljteumlt subjekte dhe me pasoja peumlrkeqeumlsuese pa dheumlneuml argumente
kushtetuese peumlrbeumln cenim teuml siguriseuml juridike dhe diskriminim midis subjekteve teuml seuml njeumljteumls
kategori Keumlto parime kushtetuese nuk mund teuml cenohen veteumlm me argumentin se rritet fatura
financiare kur ky proces tashmeuml ka vite qeuml ka filluar dhe peumlr meuml se 20 vjet ka pasur njeuml skemeuml
tjeteumlr qeuml ndryshon teumlreumlsisht duke mosrespektuar aspak teuml drejteumln e pronareumlve por veteumlm
sipeumlrfaqeumlsisht detyrimin e shtetit peumlr teuml ldquombyllurrdquo ccedileumlshtjen e pronave Ky argument i peumlrdorur
vazhdimisht nga Keumlshilli i Ministrave nuk mendojmeuml se eumlshteuml argument i nivelit kushtetues qeuml
justifikon cenimin e vazhduesheumlm teuml seuml drejteumls seuml proneumls
39 Nisur nga sa meuml lart jemi teuml qeumlndrimit se parimi i siguriseuml juridike eumlshteuml prekur nga
rregullimi i ri dhe ndeumlrhyrja e beumlreuml nuk respekton kriteret kushtetuese peumlr keumlteuml qeumlllim teuml
parashikuara nga neni 171 i Kushtetuteumls konkretisht mbrojtjen e interesit publik vendosjen e
njeuml raporti teuml drejteuml midis seuml drejteumls seuml cenuar dhe qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet neumlpeumlrmjet
ndeumlrhyrjes legjislative si dhe ruajtjen e thelbit teuml seuml drejteumls seuml proneumls
41
B Peumlr pretendimin e cenimit teuml baraziseuml para ligjit
40 Keumlrkuesit kaneuml argumentuar se skema e kompensimit teuml parashikuar nga ligji bie
ndesh me parimin e baraziseuml para ligjit pasi trajton neuml meumlnyreuml teuml ndryshme teuml njeumljteumln kategori
pronareumlsh duke i vendosur ata qeuml presin teuml kompensohen neuml poziteuml meuml pak teuml favorshme se ata qeuml
u kompensuan para hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Gjithashtu vendimet e formeumls seuml prereuml peumlrfshi
edhe vendimet e dheumlna nga GJEDNJ do teuml vlereumlsohen sipas njeuml skeme meuml pak teuml favorshme sesa
vendimet e ekzekutuara para hyrjes neuml fuqi teuml ligjit megjitheumlse janeuml teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose vlereuml
totale
41 Pyetjes seuml beumlreuml nga Gjykata gjateuml seanceumls gjyqeumlsore neumlse skema e zgjedhur krijon
pabarazi subjekti i interesuar Keumlshilli i Ministrave iu peumlrgjigj negativisht Sipas tij ligji beumln njeuml
trajtim teuml barabarteuml jo veteumlm midis ish pronareumlve por edhe midis tyre dhe pronareumlve teuml soteumlm
Pra referuar keumltij qeumlndrimi neuml qofteuml se shteti aplikon keumlto kritere peumlr teuml shproneumlsuar sot peumlr
interes publik do teuml aplikojeuml teuml njeumljtat kritere peumlr ateuml shproneumlsim qeuml ka ndodhur 70 vjet meuml pareuml
42 Siccedil u tha meuml lart qeumlllimi i ligjit objekt shqyrtimi eumlshteuml ldquob) rregullimi dhe
shpeumlrblimi i drejteuml i kompensimit teuml proneumls ekzekutimi i vendimeve peumlrfundimtare teuml
kompensimit si dhe peumlrfundimi i procesit teuml kompensimitrdquo Pra rregullimi i ccedileumlshtjeve teuml
shproneumlsimit qeuml ndodhin sot nuk peumlrfshihet nga ky ligj dhe jo veteumlm kaq por sot nuk eumlshteuml e
mundur teuml krahasohet vlera e proneumls qeuml ka neuml treg me ateuml qeuml ka pasur para 70 vjeteumlve
43 Ne mendojmeuml se ligji cenon barazineuml e shtetasve para ligjit duke bere trajtim teuml
diferencuar midis pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim kthimi ose kompensimi teuml marreuml para hyrjes neuml
fuqi teuml keumltij ligji por ende teuml paekzekutuar dhe pronareumlve qeuml kaneuml arritur ta ekzekutojneuml vendimin
e kthimit ose kompensimit teuml marreuml neuml teuml njeumljteumln koheuml Neumlse keumlrkuesve u janeuml kthyer pronat teuml
cilat sipas ligjit 13315 cileumlsohen si brenda fusheumls seuml zbatimit teuml neneve 23 24 25 ata nuk mund
teuml ankohen peumlr zvarritje teuml procesit teuml ekzekutimit teuml vendimit por brenda 90 diteumlve nga hyrja e
ligjit neuml fuqi duhet teuml heqin doreuml nga certifikatat e proneumls dhe teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml saj
sigurisht sipas kritereve teuml peumlrfitimeve teuml zbritshme Ndryshe shteti e ccedilliron veten nga detyrimi
peumlr zbatimin teuml vendimeve neuml fjaleuml Neumlpeumlrmjet keumlsaj formule ligji vendos neuml pozita teuml
pabarabarta pronareumlt qeuml aplikojneuml sot dhe ata qeuml e kaneuml peumlrfituar me vendime teuml meumlparshme por
nuk kaneuml arritur ta posedojneuml ose ta ekzekutojneuml ateuml duke i privuar ata neuml meumlnyreuml arbitrare nga e
drejta e proneumls Prandaj mendojmeuml se ligji bie ndesh edhe me parimin e baraziseuml seuml shtetasve
para ligjit
44 Peumlr teuml gjitha keumlto arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se Gjykata duhej teuml kishte shpallur si
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi dhe jo veteumlm pjeseuml teuml tij pasi fryma dhe qeumlllimi i tij real nuk i
42
peumlrgjigjet keumlrkesave kushtetuese teuml parashikuar neuml nenet 41 42 dhe 17 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 1
teuml Protokollit Nr1 teuml KEDNJ-seuml si dhe praktikeumls seuml vazhdueshme teuml GJEDNJ-seuml dhe Gjykateumls
Kushtetuese
Aneumltareuml Gani Dizdari Vladimir Kristo
17
proneumls sipas zeumlrit kadastral qeuml ajo ka pasur neuml koheumln e shproneumlsimit Kjo metodeuml eumlshteuml e ndryshme
nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe mund teuml rezultojeuml neuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ligjet e
meumlparshme (ligjet peumlr pronat teuml viteve 1993 2004 dhe 2006) parashikonin njeuml skemeuml meuml teuml larteuml
kompensimi se sa ajo e parashikuar nga ligji nr1332015 (Ramadhi e teuml tjereumlt k Shqipeumlriseuml no
3822202 sectsect 24 - 30 13 neumlntor 2007 Manushaqe Puto e teuml tjereumlt k Shqipeumlriseuml op cit sect 25-
26) Keumlshtu mund teuml thuhet se ligjet e meumlparshme kaneuml krijuar pritshmeumlri peumlr marrjen e
kompensimeve ekuivalente me vlereumln e tregut teuml proneumls neuml momentin e marrjes seuml vendimit peumlr
kompensimin Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e kompensimit nuk mund teuml cileumlsohet si shproneumlsim formal
ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si njeuml ldquondeumlrhyrje tjeteumlrrdquo e cila eumlshteuml njeuml dispoziteuml gjitheumlpeumlrfshireumlse
e parashikuar neuml nenin 1 teuml Protokollit nr1 keumlrkon qeuml ccedildo ndeumlrhyrje e beumlreuml nga autoritetet publike
neuml teuml drejteumln e geumlzimit paqeumlsor teuml pasuriseuml duhet teuml jeteuml e ligjshme (Shih ish-Mbreti i Greqiseuml dhe
teuml tjereumlt k Greqiseuml [GC] nr 2570194 sect 79 ECHR 2000-XII dhe Latridis k Greqiseuml [GC] nr
3110796 sect 58 ECHR 1999-II) Parimi i ligjshmeumlriseuml presupozon gjithashtu se dispozitat e
zbatueshme teuml legjislacionit teuml brendsheumlm duhet teuml jeneuml mjaftuesheumlm teuml qarta dhe teuml
aksesueshme dhe qeuml zbatimi i tyre teuml jeteuml i parashikuesheumlm Duke marreuml parasysh situateumln
specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i parashikuar nga ligji
nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi peumlr ish-pronareumlt
gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml parashikuara neuml nenin 1 teuml Pro tokol l i t
n r 1 teuml GJEDNJ-seuml
45 Gjykata lidhur me dispozitat qeuml parashikojneuml qeuml vendimet gjyqeumlsore ose administrative
teuml formeumls seuml prereuml teuml cilat parashikojneuml dheumlnien e njeuml mase teuml caktuar kompensimi por qeuml ende
nuk janeuml ekzekutuar vlereumlson se ato ngreneuml ccedileumlshtjen e ldquopritshmeumlriseuml legjitimerdquo por sipas ligjit nuk
do trsquoi neumlnshtrohen rivlereumlsimit Prandaj peumlr keumlto raste nuk mund teuml thuhet se ka ldquondeumlrhyrjerdquo neuml
kuptim teuml nenit 1 teuml Protokollit nr 1 teuml GJEDNJ-seuml peumlr sa koheuml keumlto vendime do teuml ekzekutohen
Peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml peumlrcaktojneuml kthimin ose kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me
vlereuml financiare skema e re e kompensimit e parashikuar nga ligji nr1332015 ndryshoi metodeumln e
vlereumlsimit e cila mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e
kompensimit nuk mund teuml cileumlsohet si shproneumlsim formal ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si
ldquondeumlrhyrje teuml tjerardquo sipas nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml GJEDNJ-seuml Megjithateuml Gjykata vlereumlson se
ekziston njeuml bazeuml ligjore mjaftuesheumlm e qarteuml dhe e detajuar peumlr ndeumlrhyrjen neuml keumlteuml ccedileumlshtje Po
ashtu siccedil u theksua meuml lart ndeumlrhyrja duket se ndjek njeuml qeumlllim legjitim pasi qeumlllimi i ligjit
nr1332015 eumlshteuml peumlrfundimi efektivisht i procesit teuml trajtimit teuml proneumls neumlpeumlrmjet njohjes dhe
kompensimit teuml saj brenda njeuml afati teuml arsyesheumlm (10 vjeccedilar)
18
46 Neuml situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi qeuml u
paguhet ish-pronareumlve gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml peumlrcaktuara neuml nenin 1
teuml Pro tokol l i t n r 1 teuml GJEDNJ Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml paguar peumlr ish-pronareumlt (Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias pg44)
47 Nisur edhe nga analiza e Komisionit teuml Venecias Gjykata vlereumlson se ligji objekt
shqyrtimi pavareumlsisht se parashikon njeuml metodologji teuml re vlereumlsimi peumlr kompensimin fizik dhe
financiar teuml ish pronareumlve e cila megjitheumlse rezulton neuml ndeumlrhyrje neuml teuml drejteumln e proneumls dhe
mund teuml mos u peumlrgjigjet pritshmeumlrive teuml subjekteve qeuml prek ligji rezulton se neuml teumlreumlsineuml e tij
respekton proporcionalitetin e ndeumlrhyrjes neuml teuml drejteumln e kompensimit teuml proneumls ish pronareumlve
dhe si e tilleuml eumlshteuml neuml respektim teuml nenit 1 teuml Protokollit 1 teuml KEDNJ-seuml
D Peumlr pretendimin e cenimit teuml seuml drejteumls seuml ankimit
48 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se ligji cenon teuml drejteumln e ankimit pasi duke parashikuar
veteumlm ankimin e vendimeve teuml ATP-seuml neuml Gjykateumln e Apelit praktikisht ka pamundeumlsuar
ankimin e vendimit gjyqeumlsor neuml njeuml gjykateuml neuml teuml larteuml duke qeneuml se vendimet e Gjykateumls seuml
Apelit janeuml vendime teuml formeumls seuml prereuml dhe peumlrfundimtare dhe Gjykata e Larteuml eumlshteuml gjykateuml e
ligjit dhe si e tilleuml nuk mund teuml investohet neuml fakte teuml ccedileumlshtjes Gjithashtu subjektet e
shproneumlsuara nuk mund teuml kundeumlrshtojneuml neuml gjykateuml metodologjineuml e vlereumlsimit pra meumlnyreumln se
si eumlshteuml vlereumlsuar prona e kompensuar por veteumlm vlefteumln financiare Neni 19 parashikon teuml
drejteumln e ankimit ndaj vendimit te ATP-seuml veteumlm peumlr vlereumln e kompensimit pra pronari nuk ka teuml
drejteuml teuml kundeumlrshtojeuml metodologjineuml ku bazohet vlereumlsimi Pra kufizimi i seuml drejteumls seuml ankimit
lidhet edhe me themelin e ankimit jo veteumlm me shkalleumln e gjykateumls ku ai shqyrtohet
49 Sipas parashtrimeve teuml subjekteve teuml interesuara ankimi neuml gjykateumln e apelit beumln teuml
mundur moszgjatjen e procedurave dhe mbylljen sa meuml teuml shpejteuml teuml procesit Shteti Shqiptar i ka
qeumlndruar asaj qeuml kjo gjykateuml dhe GJEDNJ-ja ka theumlneuml keumlto vendime janeuml kuazi gjyqeumlsore dhe
duhen ekzekutuar Nuk ka kompetenceuml asnjeuml organ administrativ trsquoi rishikojeuml ato prandaj nuk ka
njeuml rishikim por veteumlm njeuml ploteumlsim teuml vendimit Sipas Keumlshillit teuml Ministrave eumlshteuml konstatuar se
keumlto vendime nuk janeuml ekzekutuar asnjeumlhereuml sepse ato nuk kaneuml njeuml vlereuml teuml peumlrcaktuar qarteuml
Neumlse ato do teuml kishin njeuml vlereuml ekonomike apo financiare do teuml ishin ekzekutuar neumlpeumlrmjet
sistemit teuml zakonsheumlm Mosekzekutimi i vendimeve lidhet me mungeseumln e vlereumlsimit teuml tyre dhe
19
ky ka qeneuml njeuml proces i qeumlllimsheumlm peumlr teuml mos i ekzekutuar ato Keumlshtu qeuml sot ligji i ri u jep njeuml
vlereuml ekonomike neuml meumlnyreuml qeuml teuml ekzekutohen
50 Lidhur me keumlteuml pretendim Gjykata neuml praktikeuml teuml vazhdueshme ka vlereumlsuar se
kontrolli gjyqeumlsor ndaj akteve me karakter administrativ duke qeneuml shprehje e parimit teuml
kontrollit dhe balancimit teuml pushteteve e duke qeumlndruar neuml themel teuml pavareumlsiseuml seuml organeve ka
ndryshime thelbeumlsore nga kontrolli administrativ qeuml kryhet neuml rrugeuml hierarkike apo nga organe teuml
krijuara posaccedileumlrisht Dallimet qeumlndrojneuml krahas teuml tjerave neuml rrafshin procedural neuml kuptim qeuml
gjykatat neuml kontrollin e keumltyre akteve respektojneuml rregullat e parashikuara neuml legjislacionin
procedural dhe nuk mund teuml interferojneuml e as teuml adaptojneuml procedura administrative Gjykata e
vlereumlson keumlteuml pretendim neuml lidhje me teuml drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt ligjor neuml kuptim teuml nenit
42 teuml Kushtetuteumls E drejta peumlr trsquoiu drejtuar gjykateumls ndeumlr teuml tjera ka peumlr qeumlllim teuml garantojeuml
shtetasit nga ccedildo veprim qeuml u shkakton cenim teuml teuml drejtave teuml tyre pa peumlrjashtuar rastet kur
cenimi vjen nga ndonjeuml akt i administrateumls shteteumlrore Shteti i seuml drejteumls presupozon qeuml ccedildo
ndeumlrhyrje e autoriteteve ekzekutive neuml teuml drejtat e individit apo teuml personave juridikeuml duhet teuml jeteuml
objekt i njeuml kontrolli efektiv nga njeuml organ qeuml ofron garantimin e pavareumlsiseuml dhe paaneumlsiseuml gjateuml
procesit teuml shqyrtimit teuml procesit (shih vendimin nr10 dateuml 29022016 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
51 Neuml njeuml rast teuml ngjasheumlm Gjykata konstatoi se e drejta e ankimit gjyqeumlsor ndaj
vendimeve teuml njeuml organi administrativ duke parashikuar mjetin dhe afatin e ankimit ploteumlsonte
standardin kushtetues teuml seuml drejteumls seuml ankimit Peumlr rrjedhojeuml Gjykata ccedilmoi se parashikimi ligjor
ishte i mjaftuesheumlm peumlr teuml realizuar teuml drejteumln e ankimit gjyqeumlsor ndaj akteve administrative qeuml
nxjerr organi administrativ (Shih vendimin nr 25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
52 Neuml ccedileumlshtjen konkrete peumlr shqyrtim Gjykata vlereumlson se e drejta e ankimit e
parashikuar nga ligji nr 1332015 i ploteumlson kriteret peumlr teuml pasur njeuml kontroll gjyqeumlsor teuml akteve
teuml nxjerra nga organe administrative ose kuazi gjyqeumlsore Pretendimi i keumlrkuesve se nuk duhej
parashikuar si shkalleuml e ankimit Gjykata e Apelit por gjykata administrative e shkalleumls seuml pareuml si
gjykateuml kompetente peumlr shqyrtimin e ankimit ndaj vendimeve teuml ATP-seuml nuk eumlshteuml i bazuar
Gjykata thekson se shteti nuk ka detyrim teuml parashikojeuml meuml shumeuml se njeuml shkalleuml ankimi peumlr sa
koheuml qeuml ka njeuml ankim neuml njeuml gjykateuml teuml parashikuar me ligj neuml kuptim teuml nenit 43 teuml Kushtetuteumls
si dhe nenit 13 teuml KEDNJ-seuml Neuml keumlto kushte Gjykata vlereumlson se kriteri i kontrollit gjyqeumlsor teuml
akteve teuml pushtetit publik eumlshteuml i garantuar nga ligji objekt shqyrtimi
DH Peumlr pretendimet e tjera
20
53 Peumlr sa i takon pretendimeve teuml keumlrkuesve sa i takon skemeumls seuml kompensimit financiar
teuml parashikuar nga neni 7 i ligjit Gjykata nuk arriti teuml formojeuml shumiceumln e nevojshme dhe peumlr
keumlteuml arsye vendosi refuzimin e keumlrkeseuml1
54 Lidhur me pretendimet e tjera teuml keumlrkuesve qeuml kaneuml teuml beumljneuml me cenimin e seuml drejteumls
seuml proneumls dhe barazineuml e shtetasve para ligjit Gjykata i ka vlereumlsuar ato neuml kuadeumlr teuml ndeumlrhyrjes
seuml ligjveumlneumlsit sipas kritereve teuml nenit 17 teuml Kushtetuteumls si meuml lart dhe nuk e sheh teuml nevojshme trsquoi
trajtojeuml ato meuml vete pasi lidhen me teuml njeumljtat shkaqe dhe pasoja juridike
55 Nisur nga sa meuml sipeumlr neuml peumlrfundim teuml shqyrtimit Gjykata vlereumlson se ligji objekt
shqyrtimi neuml pikat 3 dhe 5 teuml nenit 6 teuml tij cenon sigurineuml juridike dhe si teuml tilla nuk janeuml neuml
pajtim me Kushtetuteumln
PEumlR KEumlTO ARSYE
Gjykata Kushtetuese e Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml neuml mbeumlshtetje teuml neneve 131 dhe 134 teuml
Kushtetuteumls si dhe teuml neneve 72 e neuml vijim teuml ligjit nr 8577 dateuml 10022000 ldquoPeumlr organizimin
dhe funksionimin e Gjykateumls Kushtetuese teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo me shumiceuml votash
V E N D O S I
- Pranimin pjeseumlrisht teuml keumlrkeseumls
- Shfuqizimin si antikushtetues teuml nenit 6 pika 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin
e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit teuml pronaverdquo
- Refuzimin e keumlrkeseumls peumlr shfuqizimin e nenit 6 pika 1 shkronja ldquobrdquo si dhe teuml nenit 7
pika 2 shkronja ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml ligjit teuml meumlsipeumlrm
- Rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pjeseumln tjeteumlr
Ky vendim eumlshteuml peumlrfundimtar i formeumls seuml prereuml dhe hyn neuml fuqi diteumln e botimit neuml
Fletore Zyrtare
1 Gjyqtari F Hoxha eumlshteuml shprehur dhe peumlr shfuqizimin e fjaleumlve ldquokthim dherdquo neuml pikeumln 1 teuml nenit 6 dhe shkronjeumls
ldquobrdquo pika 1 teuml nenit teuml meumlsipeumlrm dhe pikeumln ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml nenit 7 Gjyqtareumlt GDizdari dhe VKristo kaneuml votuar peumlr
shfuqizimin e teuml gjitheuml ligjit
MENDIM PAKICE
1 Peumlr arsye se nuk ndajmeuml teuml njeumljtin qeumlndrim me shumiceumln neuml ccedileumlshtjen me objekt
shfuqizimin si teuml papajtuesheumlm me Kushtetuteumln dhe KEDNJ-neuml teuml ligjit nr1332015 dateuml
05122015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit teuml pronaverdquo
vlereumlsojmeuml qeuml teuml paraqesim argumentet peumlr qeumlndrimin toneuml si gjyqtareuml neuml pakiceuml
2 Neuml peumlrfundim teuml gjykimit Gjykata ka vendosur pranimin pjeseumlrisht teuml keumlrkeseumls
shfuqizimin si teuml papajtuesheumlm me Kushtetuteumln teuml nenit 6 pikat 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015
refuzimin e keumlrkeseumls peumlr shfuqizimin e nenit 6 pika 1 shkronja ldquobrdquo si dhe nenit 7 pika 2
shkronja ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml ligjit dhe rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pjeseumln tjeteumlr Neuml arsyetimin e vendimit
peumlr shfuqizimin e pikave 3 dhe 5 teuml nenit 6 shumica ka vlereumlsuar se keumlto dispozita ligjore sipas
peumlrmbajtjes seuml tyre kuptohen si njeuml shproneumlsim i ri duke qeneuml se parashikojneuml rivlereumlsimin e
pronave teuml kthyera ose teuml kompensuara meuml pareuml Neuml keumlteuml keumlndveumlshtrim keumlto dy dispozita krijojneuml
probleme lidhur me sigurineuml juridike konkretisht peumlr sa i takon paqarteumlsiseuml dhe
paparashikueshmeumlriseuml seuml legjislacionit
3 Neuml ndryshim nga sa ka vlereumlsuar shumica si edhe bazuar edhe neuml opinionin e
Komisionit teuml Venecias peumlr vlereumlsimin e ligjit nr1332015 ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml vlereumlsojmeuml se
Gjykata duhej teuml vendoste rreumlzimin e keumlrkeseumls neuml teumlreumlsineuml e saj peumlr arsye se pretendimet e
paraqitura nga keumlrkuesit janeuml teuml pabazuara peumlr teuml gjitha argumentet qeuml do teuml paraqesim neuml vijim
4 Neuml lidhje me parimin e siguriseuml juridike neuml jurisprudenceumln e saj Gjykata ka vlereumlsuar
se mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme si standarde kushtetuese teuml
trajtuara vazhdimisht nga jurisprudenca kushtetuese peumlrbeumljneuml elemente teuml parimit teuml shtetit teuml seuml
drejteumls sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls Parimi i siguriseuml juridike peumlrfshin krahas
qarteumlsiseuml kuptueshmeumlriseuml dhe qeumlndrueshmeumlriseuml seuml sistemit normativ edhe besimin te sistemi
juridik pa marreuml peumlrsipeumlr garantimin e ccedildo pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml
favorshme ligjore Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet
vazhdimisht ose teuml jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike
teuml cilat mund teuml cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml
vendosur me akte teuml meumlparshme (shih vendimin nr5 dateuml 05022015 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
Rregullimet ligjore qeuml kaneuml teuml beumljneuml me teuml drejtat e shtetasve duhet teuml keneuml qeumlndrueshmeumlri teuml
mjaftueshme qeuml siguron vijimeumlsineuml e tyre Si rregull nuk mund teuml mohohen interesa dhe
pritshmeumlri teuml ligjshme teuml qytetareumlve nga ndryshimet neuml legjislacion Shteti duhet teuml synojeuml teuml
22
ndryshojeuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml veteumlm neumlse ndryshimi sjell pasoja pozitive (shih
vendimin nr25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
5 Bazuar neuml standardet e meumlsipeumlrme kushtetuese vlereumlsojmeuml se ligji i kundeumlrshtuar nuk
cenon parimin e siguriseuml juridike neuml asnjeuml nga elementet e saj Neuml nenin 1 teuml tij ligji nr13332015
ka peumlrcaktuar si objekt rregullimin dhe shpeumlrblimin e drejteuml teuml ccedileumlshtjes seuml proneumls krijimin dhe
administrimin e fondit teuml kompensimit si dhe peumlrcaktimin e procedurave neuml trajtimin e proneumls
me qeumlllim peumlrfundimin e keumltij procesi Kurse neuml nenin 3 ka peumlrcaktuar qarteumlsisht fusheumln e
zbatimit pra se deri ku i shtrin efektet ai konkretisht ekzekutimin e vendimeve teuml pazbatuara qeuml
njohin teuml drejteumln e kompensimit si dhe ccedileumlshtjet qeuml janeuml neuml shqyrtim neuml gjykatat e teuml gjitha
niveleve peumlr efekt kompensimi Gjithashtu edhe neni 71 i ligjit u referohet veteumlm vendimeve qeuml
kaneuml njohur teuml drejteumln e kompensimit Pra qarteumlsia e keumlsaj pjese teuml ligjit neuml lidhje me efektet e tij
vlereumlsojmeuml se hedh poshteuml pretendimin peumlr paqarteumlsi neuml rregullimin ligjor Ligji nuk ka marreuml
peumlrsipeumlr teuml rregullojeuml situateumln e krijuar me vendime qeuml janeuml shprehur peumlr kthimin fizik teuml proneumls
ccedilka rezulton e qarteuml dhe nga neni 81 i tij i cili peumlrcakton se u neumlnshtrohen procedurave teuml
kompensimit subjektet e shproneumlsuara qeuml kaneuml njeuml vendim peumlrfundimtar kompensimi financiar
etj
6 Teuml njeumljtin qeumlndrim ka mbajtur edhe Komisioni i Venecias1 i cili neuml opinionin e tij
shprehet ldquoVendimet gjyqeumlsore ose administrative teuml formeumls seuml prereuml teuml cilat parashikojneuml
dheumlnien e njeuml mase teuml caktuar kompensimi por qeuml ende nuk janeuml ekzekutuar pa dyshim qeuml
ngreneuml ccedileumlshtjen e ldquopritshmeumlriseuml legjitimerdquo dhe nuk do trsquoiacute neumlnshtrohen rivlereumlsimit sipas ligjit
nr1332015 Neuml keumlto raste nuk ka ldquondeumlrhyrjerdquo neuml kuptim teuml nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml
KEDNJ-seuml peumlr sa koheuml keumlto vendime ekzekutohen si duhet Peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml
peumlrcaktojneuml kthimin ose kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me vlereuml financiare nuk eumlshteuml e
qarteuml se deri neuml ccedilfareuml mase ngrihet ccedileumlshtja e pritshmeumlriseuml legjitime Gjithsesi skema e re e
kompensimit e parashikuar nga ligji nr1332015 ndryshoi metodeumln e vlereumlsimit e cila mund teuml
rezultojeuml neuml njeuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e kompensimit nuk mund teuml
cileumlsohet si shproneumlsim formal ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si ldquondeumlrhyrje teuml tjerardquo sipas
nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml KEDNJ-seuml Megjithateuml ndeumlrhyrja ka njeuml bazeuml ligjore teuml qarteuml neuml
ligjin nr1332015 (dhe tri aktet e tjera neumlnligjore qeuml kaneuml daleuml neuml zbatim teuml ligjit nr1332015)
Pra duket se ekziston njeuml bazeuml ligjore mjaftuesheumlm e qarteuml dhe e detajuar peumlr ndeumlrhyrjen neuml keumlteuml
ccedileumlshtje Po ashtu ndeumlrhyrja duket se ndjek njeuml qeumlllim legjitim pasi qeumlllimi i ligjit nr1332015
eumlshteuml peumlrfundimi efektivisht i procesit teuml trajtimit teuml proneumls neumlpeumlrmjet njohjes dhe kompensimit teuml
1 Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias nr861 2016 CDL-AD (2016)023
23
saj Duke pasur parasysh sfondin historik teuml problemeve teuml ndryshme qeuml lidhen me peumlrfundimin
efektiv teuml procesit teuml kthimit dhe kompensimit teuml pronave neuml Shqipeumlri duket se qeumlllimet e ligjit
nr1332015 janeuml edhe neuml interes teuml publikut brenda kuptimit teuml nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml
KEDNJ-seuml Ndeumlrhyrja eumlshteuml proporcionale neumlse fondi financiar prej 50 bilion lekeumlsh shqiptareuml
qeuml i atribuohet skemeumls seuml kompensimit peumlrgjateuml njeuml periudhe 10-vjeccedilare eumlshteuml peumlrcaktuar si
duhet duke pasur parasysh buxhetin shteteumlror neuml teumlreumlsi dhe prodhimin e brendsheumlm bruto teuml
vendit Neuml situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi qeuml
u paguhet ish-pronareumlve gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml peumlrcaktuara neuml
nenin 1 teuml Protokollit nr1 teuml KEDNJ-seuml Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml paguar peumlr ish-pronareumltrdquo
7 Ligji i ri nuk ndryshon thelbin e seuml drejteumls seuml njohur me ligjet e meumlparshme pra teuml
drejteumln peumlr kompensim teuml subjekteve peumlrfituese ccedilka neuml vlereumlsimin toneuml do teuml sillte cenim teuml
pritshmeumlrive teuml ligjshme Peumlrkundrazi ai i respekton keumlto pritshmeumlri por peumlrcakton kritere
procedura e rregulla teuml qarta peumlr meumlnyreumln e peumlrfitimit teuml keumltyre subjekteve Peumlr sa koheuml qeuml ligji i
ri nuk peumlrjashton kompensimin sipas vlereumls seuml tregut nuk mendojmeuml se ka cenim teuml parimit teuml
siguriseuml juridike teuml subjekteve qeuml trajton ligji Ligji i ri nuk ka vendosur kritere teuml reja por ka
qarteumlsuar meumlnyreumln e zbatimit teuml kritereve teuml parashikuara edhe meuml pareuml Qeumlllimi i ligjit eumlshteuml neuml
vetvete realizimi i kompensimit dhe jo ndryshimi i rregullave apo parashikimi i procedurave teuml
reja peumlr kthimin fizik teuml proneumls Kjo do teuml thoteuml se ky ligj zbatohet veteumlm peumlr ata ish-pronareuml teuml
cileumlt nuk kaneuml mundur teuml peumlrfitojneuml kthimin fizik teuml proneumls seuml tyre teuml shproneumlsuarkonfiskuar peumlr
shkak se ajo nuk ka qeneuml meuml e lireuml ose peumlr ccedilfareumldo arsye tjeteumlr Neuml keumlteuml meumlnyreuml ata peumlrfitojneuml nga
e drejta peumlr t`u kompensuar Neuml teuml njeumljteumln linjeuml duhej teuml interpretoheshin nga shumica edhe
dispozitat e shfuqizuara teuml ligjit nr1332015
8 Shteti shqiptar ka pasur detyrimin peumlr peumlrfundimin e procesit teuml kthimit dhe
kompensimit teuml pronave edhe bazuar neuml vendimin pilot teuml GJEDNJ-seuml neuml ccedileumlshtjen Manushaqe
Puto Meumlnyra qeuml ligjveumlneumlsi ka zgjedhur peumlr trajtimin dhe peumlrfundimin e keumltij procesit nuk cenon
standardet kushtetuese konkretisht teuml drejteumln e proneumls sigurineuml juridike teuml drejteumln e ankimit teuml
drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt dhe barazineuml para ligjit Neuml vlereumlsimin toneuml ligji ka vendosur
kritere teuml njeumljta e teuml qarta peumlr teuml gjitheuml personat qeuml do teuml jeneuml subjekte teuml tij Ai ka peumlrcaktuar
procedurat dhe rregullat qeuml do teuml ndiqen me qeumlllim realizimin e seuml drejteumls seuml proneumls seuml
24
peumlrfituesve dhe pritshmeumlrive teuml ligjshme teuml ish-pronareumlve si dhe njeuml afat kohor teuml vlereumlsuar si teuml
arsyesheumlm peumlr peumlrfundimin e keumltij procesi
9 Peumlr teuml gjitha argumentet e meumlsipeumlrme vlereumlsojmeuml se pretendimet e paraqitura neuml
keumlrkeseuml duhej teuml rreumlzoheshin si teuml pabazuara
Kryetar Bashkim Dedja
Aneumltareuml Besnik Imeraj Altina Xhoxhaj
25
MENDIM PAKICE
1 Bashkohemi me qeumlndrimin e shumiceumls peumlr shfuqizimin si antikushtetues teuml nenit 6
pika 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml
kompensimit teuml pronave por nuk bashkohemi me linjeumln e arsyetimit qeuml ka ndjekur shumica neuml
keumlteuml vendim si dhe me rreumlzimin e keumlrkeseumls sa i takon pjeseumls tjeteumlr teuml keumlrkimeve sipas objektit teuml
keumlrkeseumls Ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml jemi teuml qeumlndrimit qeuml Gjykata duhej teuml kishte deklaruar
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi peumlr arsyet e meumlposhtme
A Peumlr pretendimin peumlr cenim teuml siguriseuml juridike
2 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se skema e ofruar peumlr zgjidhjen e problemit sistemik neuml
lidhje me mosekzekutimin e vendimeve neuml lidhje me kompensimin e pronareumlve qeuml kaneuml njeuml
vendim peumlrfundimtar administrativ nuk garanton efektivitet neuml zgjidhjen e problemit dhe as
qarteumlsi dhe parashikueshmeumlri Neuml nenin 15 teuml ligjit 1332015 ldquoAfatet e vlereumlsimit financiar teuml
vendimeve peumlr kompensimrdquo peumlrcaktohet njeuml afat kohor prej tre vitesh peumlr teuml beumlreuml vlereumlsimin
financiar peumlr secilin subjekt i cili ka njeuml vendim teuml meumlparsheumlm qeuml i njeh teuml drejteumln peumlr
kompensim Kjo eumlshteuml njeuml qasje qeuml cenon seumlrish sigurineuml juridike dhe peumlrzgjat me ligj procesin e
kompensimit teuml pronave
3 Gjithashtu sipas keumlrkuesve rivlereumlsimi i vendimeve peumlrfundimtare administrative
dhe gjyqeumlsore neuml lidhje me kompensimin cenon parimin e siguriseuml juridike pasi peumlrmes keumltij
ligji qeveria synon trsquoi referohet ccedilmimit dhe llojit teuml tokeumls neuml momentin e shproneumlsimit Kjo do teuml
thoteuml qeuml teuml rishikohen vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml vendosur kthimin ose kompensimin e
proneumls pasi ato kaneuml marreuml formeuml teuml prereuml
4 Seuml treti sipas keumlrkuesve skema e ofruar peumlr trajtimin e dosjeve teuml patrajtuara apo ato
qeuml do teuml depozitohen rishtazi pas hyrjes neuml fuqi teuml ligjit bie ndesh me parimin kushtetues teuml
siguriseuml juridike teuml baraziseuml para ligjit dhe teuml seuml drejteumls seuml ankimit Neni 21 i ligjit peumlrcakton teuml
drejteumln e subjektit teuml shproneumlsuar peumlr trsquou kompensuar neuml proneumln e tij referuar metodologjiseuml teuml
peumlrcaktuar neuml nenin 6 dhe 7 teuml ligjit ndryshe nga sa peumlrcaktonte ligji i meumlparsheumlm qeuml njihte teuml
drejteumln e kthimit teuml proneumls dhe kompensimit teuml proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit Neuml
keumlteuml qasje legjislatori ka krijuar njeuml pasiguri juridike neuml lidhje me pritshmeumlriteuml e subjektit teuml
shproneumlsuar i cili pret teuml kompensohet referuar llojit teuml proneumls neuml momentin e shproneumlsimit
5 Keumlrkuesit pretendojneuml se ligji nuk garanton kthimin e proneumls tek pronari por
parashikon veteumlm njohjen dhe kompensimin financiar Ky i fundit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me
26
ccedilmimin real teuml tregut por me ateuml qeuml ka parashikuar qeveria dhe qeuml nuk i peumlrgjigjet vlereumls reale
financiare teuml proneumls Sipas tyre mundeumlsiteuml peumlr kthim fizik nuk janeuml parashikuar fare neuml ligj por
edhe kompensimi financiar eumlshteuml i mangeumlt pasi i keumlrkohet pronarit teuml heqeuml doreuml nga njeuml pjeseuml e
madhe e vlereumls Gjithashtu eumlshteuml hequr edhe mundeumlsia e pronareumlve peumlr teuml ushtruar teuml drejteumln e
parablerjes
6 Duke iu referuar ligjit objekt shqyrtimi ne mendojmeuml se ai paraqet probleme
kushtetutshmeumlrie sa i takon formave teuml kompensimit teuml pronave pronareumlve si dhe metodologjiseuml
seuml vlereumlsimit teuml objekteve qeuml trajtohen sipas keumltij ligji
7 Konkretisht referuar nenit 2 qeuml parashikon objektin e ligjin peumlrmenden veteumlm termat
ldquokompensim dhe shpeumlrblim i drejteuml i kompensimitrdquo Pra termi kthim i proneumls nuk rezulton teuml jeteuml
objekt i ligjit ndryshe nga sa ka qeneuml neuml teuml gjitha ligjet e meumlparshme me objekt kthimin dhe
kompensimin e pronave ish-pronareumlve i cili eumlshteuml shfuqizuar me hyrjen neuml fuqi teuml ligjit objekt
shqyrtimi Meuml tej neuml teuml gjitheuml tekstin e ligjit parashikohen veteumlm format e kompensimit
(financiar me prona teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose me prona teuml shitura neuml ankand) Eumlshteuml e kuptueshme
dhe e qarteuml qeuml qeumlllimi i ligjveumlneumlsit ka ndryshuar duke mos synuar meuml kthimin fizik teuml proneumls aty
ku eumlshteuml i mundur siccedil ka qeneuml me legjislacionin e meumlparsheumlm por neuml teuml gjitha rastet veteumlm
kompensimin e saj fizik ose financiar pavareumlsisht situateumls juridike neuml teuml cileumln ndodhet pronari
Kjo peumlrfshin edhe rastet kur pronari ka vendime peumlrfundimtare qeuml i kthejneuml proneumln por peumlr shkak
se vendimet nuk janeuml ekzekutuar sepse prona ka qeneuml e zeumlneuml ose shteti nuk ka arritur ta tjeteumlrsojeuml
de facto tek pronari ky pronar sot me keumlteuml vendim kthimi teuml proneumls pavareumlsisht titullit juridik qeuml
ka fituar do teuml kompensohet dhe nuk do teuml marreuml fizikisht proneumln teuml cileumln ia ka kthyer organi
kompetent
8 Ne mendojmeuml se ky qeumlndrim i ligjveumlneumlsit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me parimin e
siguriseuml juridike peumlr keumlto arsye
9 Seuml pari nuk jepet ndonjeuml shpjegim ose argument i natyreumls kushtetuese lidhur me
mosparashikimin ose eleminimin e procesit teuml kthimit fizik teuml proneumls aty ku njeuml gjeuml e tilleuml eumlshteuml e
mundur Ligjveumlneumlsi ka vendosur veteumlm kompensimin (financiar ose fizik me objekte teuml tjera) gjeuml
qeuml nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me kuadrin normativ teuml derisoteumlm i cili i jepte peumlrpareumlsi kthimit fizik
teuml proneumls dhe neumlse ky srsquoishte i mundur i drejtohet formave teuml tjera Gjykata ka tashmeuml njeuml
praktikeuml teuml konsoliduar lidhur me garantimin e seuml drejteumls seuml proneumls nga ligjveumlneumlsi me theks edhe
tek kategoriteuml e personave teuml shproneumlsuar nga regjimi komunist Kjo Gjykateuml neuml vendimin e saj
nr 302005 ka arsyetuar se ligji i meumlparsheumlm peumlr kthimin dhe kompensimin e pronave (i
shfuqizuar nga ligji objekt shqyrtimi) peumlrshkohet nga parimi sipas teuml cilit shteti merr peumlrsipeumlr
27
(detyron vetveten) tu kthejeuml ish-pronareumlve dometheumlneuml ti riproneumlsojeuml ata me ato prona qeuml
faktikisht dhe juridikisht eumlshteuml e mundur teuml kthehen pasi ekzistojneuml efektivisht e janeuml neuml fondin e
proneumlsiseuml shteteumlrore ose mbahen pa arsye teuml peumlrligjura nga teuml tjereumlt Ligji objekt shqyrtimi duket
se nuk ndjek keumlteuml linjeuml teuml vendosur nga ligji i meumlparsheumlm dhe vendimi i Gjykateumls
10 Duke iu referuar edhe vendimit teuml GJEDNJ Beshiri dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml
22 gusht 2006 ldquokur njeuml Shtet Kontraktues qeuml ka ratifikuar Konventeumln peumlrfshireuml Protokollin e
Pareuml Shteseuml dekreton legjislacionin qeuml rregullon kthimin e ploteuml ose teuml pjessheumlm teuml proneumls seuml
konfiskuar neuml regjimin e meumlparsheumlm ky legjislacion mund teuml konsiderohet si gjenerues i njeuml teuml
drejte teuml re proneumlsie teuml mbrojtur nga neni 1 i protokollit nr 1 peumlr personat qeuml i ploteumlsojneuml
kushtet peumlr teuml fituar njeuml teuml drejteuml teuml tilleuml E njeumljta gjeuml mund teuml aplikohet neuml lidhje me rregullimet
ligjore peumlr kthimin ose kompensimin teuml parashikuara para ratifikimit neumlse ky legjislacion mbetet
neuml fuqi pas ratifikimit nga Shteti Kontraktues i Protokollit teuml Pareuml Shteseuml (shih Broniowski k
Poland [GC] 3144396 sect125 ECHR 2004-V)rdquo
11 Ne jemi teuml qeumlndrimit se heqja ose mosparashikimi i kthimit fizik teuml proneumls aty ku
eumlshteuml e mundur dhe parashikimi i kompensimit fizik me njeuml fond toke qeuml eumlshteuml meuml seuml paku i
dyshimteuml dhe jo i sigurt neuml pritshmeumlriteuml e tij nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me qeumlllimin qeuml ka ligji dhe as
me detyrimet nga vendimet e GJEDNJ-seuml peumlr njeuml zgjidhe efektive dhe peumlrfundimtare nga shteti
shqiptar peumlr ccedileumlshtjen e pronave
12 Seuml dyti lidhur me metodologjineuml e parashikuar peumlr kompensimin financiar mendojmeuml
se kjo meumlnyreuml llogaritje peumlr teuml kompensuar peumlrfundimisht pronareumlt nuk respekton konceptin e
shpeumlrblimit teuml drejteuml referuar edhe jurisprudenceumls seuml Gjykateumls Kushtetuese
13 Neuml kapitullin 2 teuml ligjit objekt shqyrtimi janeuml peumlrcaktuar rregullat peumlr kompensimin e
vendimeve peumlrfundimtare neuml lidhje me metodologjineuml e vlereumlsimit si dhe format e kompensimit
dhe teuml vlereumlsimit Keumlto rregulla vlejneuml si peumlr vendimet peumlr dosjet e patrajtuara por edhe peumlr
dosjet peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar
14 Sipas ligjit teuml gjitha vendimet peumlrfundimtare peumlr kthim dhe kompensim prone peumlr
peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit do trsquoi neumlnshtrohen keumlsaj meumlnyre vlereumlsimi
(i) Prona e njohur peumlr kompensim vlereumlsohet neuml bazeuml teuml zeumlrit kadastral qeuml ka pasur neuml
koheumln e shproneumlsimit
(ii) Prona e kthyer vlereumlsohet sipas zeumlrit kadastral aktual teuml saj dhe sipas zeumlrit kadastral
qeuml ka pasur neuml koheumln e shproneumlsimit duke llogaritur diferenceumln e vlereumls qeuml do teuml rezultojeuml nga
ndryshimi i zeumlrit kadastral
28
(iii) Vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml njohur veteumlm teuml drejteumln e kompensimit do teuml
vlereumlsohen sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur prona neuml momentin e shproneumlsimit sipas
peumlrcaktimeve teuml meumlsipeumlrme
(iv) Neuml rastet kur subjektet e shproneumlsuara kaneuml peumlrfituar me vendim kthim dhe
kompensim diferenca e llogaritur si meuml sipeumlr do teuml zbritet nga vlereumlsimi i vlereumls seuml proneumls seuml
njohur peumlr kompensim
(v) Vlereumlsimi peumlr vendimin peumlrfundimtar qeuml ka njohur teuml drejteumln e kompensimit duke
marreuml si referim zeumlrin kadastral sipas origjineumls seuml proneumls qeuml ndodhet meuml afeumlr proneumls qeuml do teuml
kompensohet duke u bazuar neuml harteumln e vlereumls neuml koheumln e hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Neuml rast se
praneuml proneumls qeuml do teuml kompensohet gjenden disa zeumlra kadastrale teuml njeumljteuml me ateuml teuml origjineumls seuml
proneumls me distanceuml teuml njeumljteuml dhe me vlera teuml ndryshme ateumlhereuml peumlr referim neuml peumlrllogaritje
merret zona qeuml ka ccedilmimin meuml teuml larteuml
(vi) Neuml rast se ATP merr njeuml vendim peumlr njohje dhe kompensim fizik neuml proneumln e
subjektit prona vlereumlsohet sipas pikeumls 1 teuml nenit 6 Kur nga ky vlereumlsim rezulton se subjekti
peumlrfiton njeuml proneuml qeuml ka vlereuml meuml teuml larteuml se sa prona qeuml ka pasur neuml momentin e shproneumlsimit
ateumlhereuml subjekti i kompensohet fizikisht sipeumlrfaqja qeuml i korrespondon vlereumlsimit dhe pjesa tjeteumlr
kalon neuml fondin e tokeumls me vendim teuml ATP-seuml
(vii) Vlera e aksioneve obligacioneve kompensimi financiar apo ccedildo lloj kompensimi
tjeteumlr duke peumlrfshireuml dispozitat ligjore peumlr ndarjen e tokeumls bujqeumlsore qeuml subjekti apo
trasheumlgimtareumlt e tij kaneuml peumlrfituar meuml pareuml do teuml zbritet nga shuma e peumlrllogaritur peumlr
kompensim
(viii) Peumlr vendimet e kompensimit teuml peumlrcaktuara me vlereuml dhe ende teuml pa ekzekutuara
nga periudha e njohjes seuml teuml drejteumls peumlr kompensim deri neuml marrjen e shpeumlrblimit subjektet e
shproneumlsuara do teuml peumlrfitojneuml indeksimin sipas vlereumls zyrtare teuml inflacionit dhe interes bankar
sipas mesatares vjetore teuml nxjerreuml nga Banka e Shqipeumlriseuml neuml momentin e hyrjes neuml fuqi teuml ligjit
15 Referuar ligjit objekti shqyrtimi vlereumlsimi i proneumls sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur
neuml momentin e shproneumlsimit eumlshteuml neuml shkelje teuml drejtpeumlrdrejt teuml parimit teuml siguriseuml juridike dhe teuml
baraziseuml para ligjit teuml shtetasve duke ndryshuar situateumln ligjore gjateuml procesit neuml sens
peumlrkeqeumlsues peumlr pjeseumltareuml teuml seuml njeumljteumls kategori pa pasur njeuml shkak teuml arsyesheumlm
16 Neuml vendimin Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml pg113 GJEDNJ ka orientuar shtetin
shqiptar duke theksuar se ldquoNeuml veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e
shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml
rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Gjykata
29
nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml
kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml
lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimiProcesi
i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga
kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i
paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln
qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlve Qeveria nuk
ka beumlreuml njeuml vlereumlsim teuml drejteuml neuml keumlteuml drejtim ndeumlrkoheuml qeuml eumlshteuml e qarteuml qeuml kishte mundeumlsi teuml
tjera teuml cilat duhej teuml merrnin prioritet veccedil kompensimit financiar peumlr ekzekutimin e vendimeve
peumlrfundimtare duke mos kaluar neuml arbitraritetin sa teuml ceumlnohet njeuml e drejteuml e reumlndeumlsishme siccedil
eumlshteuml ajo e proneumls dhe e procesit teuml rregullt ligjor qeuml i referohet ekzekutimit teuml njeuml vendimi
peumlrfundimtar Ndryshe nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe ndryshe nga sa eumlshteuml orientuar peumlrmes
Vendimit pilot Qeveria i ka kushtuar veumlmendje kompensimit financiar referuar nenit 8 teuml Ligjit
Neuml vendimin pilot GJEDNJ ka orientuar Qeverineuml drejt shfryteumlzimit teuml formave teuml tjera
alternative teuml kompensimit Gjithashtu Sekretariati neuml vlereumlsimin e skemeumls seuml kompensimit teuml
paraqitur nga Qeveria peumlrmes Ligjit ka vlereumlsuar se e ka teuml pamundur teuml kuptojeuml qeumlllimin e
Qeveriseuml qeuml ka aplikuar njeuml formeuml teuml tilleuml neuml hierarki peumlr kompensimin dhe ka shfaqur dyshime
referuar diskriminimit teuml mundsheumlm qeuml mund teuml krijohet mes atyre qeuml u eumlshteuml dheumlneuml e drejta e
kthimit meuml pareuml dhe tani u jepet e drejta e kompensimit2rdquo
17 Keumlshtu referuar vendimit Puto k Shqipeumlriseuml GJEDNJ ka ccedilmuar se ldquoSiccedil u pranua
nga Qeveria neuml Planin e saj teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml
besuesheumlm neuml lidhje me numrin e peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta
te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993
Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml
rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e
peumlrgjithshme teuml kompensimit si dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml
kompensimitPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1Rishikimi dhe
2 Shih Document H Exec (2015)16 para 45 53 teuml Komitetit teuml Ministrave
30
peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke
marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml
fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr
Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml
paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimi Procesi i vendimmarrjes peumlr llojin e kompensimit qeuml do
teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e besimit teuml publikut Do
teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml shpeumlrndaheshin
peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore qeuml vendimet e
autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen rishikimit
gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjeje Procesi i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve
peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit
Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml
legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar
teuml paguar ish pronareumlve Nga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml
sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml
unifikuara hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml
ardhshme ligjorerdquo
18 Pra neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur detyrimet e shtetit shqiptar sipas vendimit teuml
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml janeuml keumlto
(i) Teuml evitohen ndryshimet e vazhdueshme legjislative ldquoShteti i paditur duhet teuml marreuml
masa teuml peumlrgjithshme prioritare me qeumlllim sigurimin neuml meumlnyreuml efektive teuml seuml drejteumls peumlr
kompensim ndeumlrsa vendos balanceuml teuml drejteuml midis interesave teuml ndryshme neuml fjaleuml (shihni peumlr
shembull Burdov (nr 2) teuml cituar meuml lart sect 125) Neuml bazeuml teuml monitorimit nga Komiteti i
Ministrave Shteti i paditur mbetet i lireuml teuml zgjedheuml mjetet me teuml cilat do teuml peumlrmbusheuml detyrimin e
tij ligjor sipas Nenit 46 teuml Konventeumls me kusht qeuml keumlto mjete teuml jeneuml teuml pajtueshme me
peumlrfundimet e caktuara neuml vendimin e Gjykateumls (shihni Scozzari dhe Giunta kundeumlr Italiseuml [GC]
nr 3922198 dhe 4196398 sect 249 GJEDNJ 2000-VIII) Gjykata veumlren fillimisht se legjislacioni
aktual mbi proneumlsineuml eumlshteuml ndryshuar shpesh teuml pakteumln shtateuml hereuml gjateuml periudheumls 2004-2010
Ndeumlrsa ndryshimet legjislative mund teuml reflektojneuml njeuml situateuml teuml peumlrmireumlsuar kompleksiteti i
dispozitave legjislative ndryshimet e shpeshta teuml tyre si dhe praktika e papajtueshme gjyqeumlsore
qeuml rezulton nga to do teuml kontribuojeuml neuml meumlnyreuml teuml pashmangshme neuml njeuml mungeseuml teuml
peumlrgjithshme teuml siguriseuml juridike Shteti i paditur duhet teuml shmangeuml ndryshimet e shpeshta teuml
31
legjislacionit dhe teuml shqyrtojeuml me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare peumlrpara se teuml
paraqeseuml ndryshime teuml meumltejshmerdquo (pg110)
(ii) Teuml beumlhet i disponuesheumlm informacion i sakteuml dhe i besuesheumlm dhe teuml analizohen
me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare ldquoSiccedil u pranua nga Qeveria neuml Planin e saj
teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml besuesheumlm neuml lidhje me numrin e
peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e
kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993 Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml
sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte
mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e peumlrgjithshme teuml kompensimit si
dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml kompensimitrdquo (pg111)
(iii) Teuml krijohen mjete kompensimi teuml keumlnaqshme dhe teuml evitohen kriteret procedurale teuml
pavolitshme ldquoPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1rdquo (pg112)
(iv) Transparenceuml e ploteuml dhe efektivitet neuml procesin vendimmarreumls ldquoGjykata veumlren se
skema e kompensimit duhet teuml trajtojeuml peumlrfundimet e nxjerra sipas Nenit 13 teuml Konventeumls Neuml
veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi
financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e
kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Rishikimi dhe peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet
trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls
dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml
tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat
eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra t tjera
kompensimirdquo (pg113-114)
(v) Caktimi i afateve ligjore teuml detyrueshme reale dhe parashikimi i burimeve financiare
dhe njereumlzore teuml mjaftueshme ldquoKrejt neuml ndryshim nga propozimet neuml Planin e Veprimit teuml
Qeveriseuml qeuml nuk kishte peumlrmendur afate konkrete Gjykata nuk mund teuml theksojeuml mjaftuesheumlm
reumlndeumlsineuml e caktimit teuml afateve realiste statutore dhe detyruese neuml lidhje me ccedildo hap teuml procesit
Shtyrjet e shpeshta teuml afateve siccedil ka ndodhur deri tani nuk kontribuojneuml neuml njeuml zgjidhje teuml
shpejteuml teuml problemeve teuml identifikuara dhe deumlmtojneuml meuml tej besimin e publikut Eumlshteuml e
32
reumlndeumlsishme qeuml me qeumlllim garantimin e zbatimit efektiv teuml masave teuml peumlrgjithshme neuml
dispozicion teuml autoriteteve kompetente teuml vihen burime teuml mjaftueshme njereumlzore dhe materiale
dhe teuml garantohet bashkeumlrendimi midis institucioneve teuml ndryshme me synim shkeumlmbimin e
informacionit Sa hereuml qeuml teuml jeteuml e mundur autoritetet mund teuml shqyrtojneuml mundeumlsineuml e shkurtimit
teuml burimeve duke bashkuar institucione teuml ndryshme me qeumlllim shmangien e mbivendosjeve dhe
zvogeumllimin e kostove dhe shpenzimeve operative Krijimi i strukturave teuml reja institucionale nuk
duhet teuml konsiderohet si njeuml shtreseuml tjeteumlr e procesit por duhet teuml justifikohet ploteumlsishtrdquo (pg116-
117)
(vi) Rritja e barreumls seuml pronareumlve teuml paligjsheumlm qeuml keumlrkojneuml teuml legalizojneuml teuml drejtat e
proneumlsiseuml neuml pronat e ish-pronareumlve si dhe neuml pronat shteteumlrore ldquoProcesi i kompensimit teuml ish
pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml karakterizohet nga kompensimi i ish
pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml
rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i
afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlverdquo (pg115)
(vii) Krijimi i njeuml sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pasurive teuml
paluajtshme ldquoNga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml sistemi
transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml unifikuara
hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml ardhshme
ligjorerdquo
(viii) Mbajtja e diskutimeve teuml gjeumlra publike ldquoProcesi i vendimmarrjes peumlr llojin e
kompensimit qeuml do teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e
besimit teuml publikut Do teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml
shpeumlrndaheshin peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore
qeuml vendimet e autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen
rishikimit gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjejerdquo
19 Sa i takon detyrimeve neuml pikat (ii) (iii) (vi) dhe (vii) nuk u dha asnjeuml informacion
thelbeumlsor ose argument bindeumls i nivelit kushtetues nga subjektet e interesuara se si janeuml realizuar
ose peumlrse nuk janeuml parashikuar neuml ligj keumlto detyrime Peumlr keumlteuml arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se
orientimet e GJEDNJ-seuml neuml vendimin Manushaqe Puto etj k Shqipeumlriseuml nuk janeuml misheumlruar neuml
ligjin objekt shqyrtimi
20 GJEDNJ neuml rastin Vrioni k Shqipeumlriseuml ka arritur neuml peumlrfundimin se referuar edhe
meumlnyreumls seuml peumlrllogaritjes neuml rastin Driza k Shqipeumlriseuml metoda e peumlrllogaritjes do teuml duhej teuml ishte
vlera e proneumls neuml momentin e nxjerrjes seuml vendimit por neuml kushtet qeuml Shqipeumlria deumlshtoi teuml kishte
33
njeuml harteuml vlere qeuml neuml vitin 1993 GJEDNJ iu referua vlereumls seuml proneumls neuml momentin e kompensimit
bazuar neuml harteuml vlereuml qeuml reflekton ccedilmimin e tregut Pra rrjedhimisht qeveria duhej teuml kishte
marreuml parasysh vlereumln e proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit teuml kompensimit jo teuml
shproneumlsimit Pra GJEDNJ e ka udheumlzuar qeverineuml shqiptare se cileumls vlereuml duhej trsquoi referohej neuml
ccedileumlshtjet qeuml lidhen me kompensimin Skema e ofruar nga ligji objekt shqyrtimi nuk respekton keumlteuml
orientim teuml GJEDNJ
21 Sa i takon kritereve teuml shpeumlrblimit teuml drejteuml ato janeuml peumlrshkruar nga GJEDNJ-ja neuml
vendimin e saj peumlr ccedileumlshtjen Driza k Shqipeumlriseuml Neuml keumlteuml vendim GJEDNJ eumlshteuml shprehur ndeumlr teuml
tjera se ldquoGjykata ccedilmon se neuml rrethanat e ccedileumlshtjes neuml fjaleuml kthimi i parceleumls seuml vogeumll teuml tokeumls
ashtu siccedil u caktua me vendimin gjyqeumlsor teuml formeumls seuml prereuml teuml Gjykateumls seuml Larteuml teuml dateumls 17
dhjetor 1998 seuml bashku me pagimin e fitimit teuml munguar si dhe teuml kompensimit neuml vlereuml neuml
lidhje me parceleumln e madhe teuml tokeumls neuml bazeuml teuml vendimit teuml dateumls 7 dhjetor 2000 duke peumlrfshireuml
edhe shkalleumln e interesit qeuml pasqyron ndeumlrhyrjen pasojeuml e seuml cileumls ishte humbja e proneumlsiseuml seuml
parceleumls seuml madhe teuml tokeumls do ta vendosnin ankuesin sa meuml shpejt teuml jeteuml e mundur neuml njeuml situateuml
teuml njeumljteuml me ateuml neuml teuml cileumln do teuml kish qeneuml ai po teuml mos kishim shkelje teuml Konventeumlsrdquo
22 GJEDNJ e ka elaboruar meuml tej kuptimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo neuml ccedileumlshtjen Vrioni
k Shqipeumlriseuml teuml dateumls 13112007 sect 135 duke beumlreuml referim peumlr kompensimin e keumlrkuesve tek
harta e vlereumls seuml proneumls e vitit 2008 GJEDNJ u shpreh neuml keumlteuml pikeuml se ldquoneuml peumlrzgjedhjen e
harteumls seuml vlereumls seuml proneumls seuml vitit 2008 ajo ndeumlr teuml tjera pati parasysh teuml arriheshin qeumlllimet e
shpeumlrblimit teuml drejteuml teuml peumlrshkruara neuml ccedileumlshtjen ldquoDriza k Shqipeumlriseumlrdquo
23 Referuar ligjit dhe shpjegimeve teuml subjektit teuml interesuar Keumlshilli i Ministrave
rezulton se koncepti i shpeumlrblimit teuml drejteuml eumlshteuml misheumlruar jo neuml elementeumlt e elaboruar nga
GJEDNJ-ja por neuml elementeuml teuml ndrysheumlm qeuml nuk garantojneuml shpeumlrblim teuml drejteuml dhe si rrjedhim as
barazi midis subjekteve teuml shproneumlsuara Neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur ligji pavareumlsisht nga ajo qeuml
parashtrohet nga subjektet e interesuara de facto synon
(i) rivlereumlsim teuml teuml gjitha pronave teuml subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cilat u janeuml kthyer
atyre me vendime peumlrfundimtare meuml teuml hershme sipas kushteve teuml parashikuara neuml nenin 6 sect (1)
ndash (4) teuml ligjit Ky vlereumlsim do teuml sheumlrbejeuml si peumlrfitim i zbritsheumlm peumlr qeumlllime teuml zbatimit teuml nenit 6
sect (6) nenit 7 nenit 21 sect (4) nenit 23 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlt teuml cileumlve u
eumlshteuml kthyer njeuml pjeseuml e pronave me vendime meuml teuml hershme teuml teumlrhiqen nga keumlrkesat peumlr njohjen
e pronave sepse nenet e ldquopeumlrfitimeve teuml zbritshmerdquo qeuml urdheumlrojneuml rivlereumlsimin e pasurive teuml
kthyera sipas kritereve teuml ligjit neuml fjaleuml i peumlrjashtojneuml ata automatikisht nga fusha e zbatimit teuml
ligjit nr13315
34
(ii) vlereumlsim financiar teuml proneumls seuml origjineumls qeuml u kthehet pronareumlve llogaritur sipas
kritereve teuml nenit 6 pika 1ndash4 teuml ligjit me qeumlllim qeuml teuml zbritet diferenca qeuml rezulton neuml zbatim teuml
nenit 65 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlve iu hiqet e drejta e kthimit teuml njeuml pjese teuml
pasuriseuml seuml origjineumls megjitheumlse iu eumlshteuml njohur e drejta e proneumls seuml tyre
(iii) pushim i shqyrtimit teuml keumlrkesave peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar qeuml nuk ka
urdheumlruar kompensim teuml proneumls sipas nenit 72 pika ccedil) teuml Ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhje shteti
nuk ka detyrim teuml zbatojeuml vendimet peumlrfundimtare teuml KKKP AKKP dhe vendimet gjyqeumlsore qeuml
kaneuml urdheumlruar kthimin e proneumls
(iv) vlereumlsim financiar meuml i uleumlt peumlr rastet sipas nenit 164 a)ndashb) teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj
zgjidhjeve pronareumlve u rritet barra e proveumls neuml kurriz teuml vlereumls seuml proneumls seuml tyre
(v) njohje e seuml drejteumls seuml keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e kompensimit neuml
keumlmbim teuml pagesave meuml teuml shpejta sipas kritereve teuml nenit 17 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje
ligji diferencon pronareumlt neuml peumlrpjekje peumlr teuml siguruar peumlrfitime prej 80 - 50 teuml vlereumls seuml
pronave teuml njohura neuml keumlmbim teuml afateve teuml cilat janeuml teuml peumlrgjitheumlsuara neuml 10 vjet Ky lloj
peumlrfitimi ka mjaft impakt neumlse mbajmeuml parasysh se pjesa deumlrrmuese e keumlrkuesve janeuml teuml
moshuar
(vi) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e parablerjes (brenda 1 viti) neuml
keumlmbim teuml kompensimit sipas nenit 22 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji parashikon
mundeumlsineuml e peumlrjashtimit teuml pronareumlve nga e drejta e parablerjes neumlse keumlrkojneuml kompensim Nuk
kuptohet arsyeja peumlrse pronari mos teuml peumlrfitojeuml pjeseumlrisht nga ankandi dhe pjeseumlrisht nga format e
tjera teuml kompensimit
(vii) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml pranuar kompensim peumlr tokat e tyre teuml dheumlna neuml peumlrdorim
nga shteti sipas nenit 23 teuml ligjit ose detyrimi peumlr teuml pritur pa afat dhe pa deumlmshpeumlrblim
marreumldheumlnien juridike ekzistuese sipas keumltij neni Nuk kuptohet peumlrse kur keumlto toka teuml dheumlna neuml
peumlrdorim neumlse nuk janeuml teuml zeumlna kompensohen Neumlse ato nuk janeuml teuml zeumlna peumlrse nuk i kthehen
pronarit legjitim
(viii) Mostrajtimin e pronareumlve qeuml nuk disponojneuml njeuml vendim peumlrfundimtar neumlse prona
peumlr teuml cileumln kaneuml aplikuar peumlrfshihet brenda pronave teuml cileumlsuara neuml nenin 25 teuml Ligjit (shih nenin
20 teuml ligjit) Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji peumlrjashton pronareumlt qeuml kaneuml aplikuar peumlr njohje teuml
pronave teuml tyre teuml cilat peumlrfshihen brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 25 teuml Ligjit 13315
(ix) detyrim i pronareumlve peumlr teuml konvertuar neuml teuml drejteuml kompensimi pronat e kthyera me
vendime meuml teuml hershme teuml cilat bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 dhe nenit 25 teuml ligjit
Duke i hequr vetes detyrimin peumlr teuml zbatuar vendimet peumlrfundimtare peumlr kthimin e pronave teuml
35
cilat kaneuml mbetur teuml pazbatuara sipas nenit 7 sect 2 pika ccedil) e ligjit 13315 ligji objekt shqyrtimi
detyron teuml gjitheuml pronareumlt teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml pronave teuml tyre teuml kthyera por qeuml nuk
posedohen prej tyre teuml cilat sipas ligjit 13315 bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 nenit
24 dhe nenit 25 Keumlto vendime do teuml arkivohen
(x) pezullim i keumlrkesave qeuml lidhen me mbivendosje teuml teuml drejtave proneumlsore neuml keqbesim
deri sa mosmarreumlveshjet teuml zgjidhen neuml gjykateuml
24 Kjo formuleuml peumlr realizimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo referuar qeumlllimit dhe frymeumls seuml
ligjit neuml fakt nuk peumlrputhet me teuml Konkretisht qeuml njeuml pronari trsquoi kthehet prona e origjineumls sipas
nenit 21 sect (1) teuml ligjit duhet qeuml prona neuml fjaleuml (a) teuml mos jeteuml proneuml shteteumlrore sipas konceptit teuml
gjereuml teuml interesit publik parashikuar neuml nenin 251 (b) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e zeumlneuml sipas
ligjeve teuml radhitura neuml Shtojceumln i teuml ligjit (c) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e dheumlneuml neuml peumlrdorim sipas
nenit 23 teuml ligjit (ccedil) apo proneuml e zeumlneuml me ndeumlrtime pa leje sipas nenit 24 teuml ligjit (d) as territor
turistik (dh) apo proneuml e paluajtshme neuml administrim teuml institucioneve shteteumlrore (e) as truall i
zeumlneuml me ndeumlrtime shteteumlrore (shih nenin 21 sectsect (5)-(8) teuml ligjit
25 Meuml tej sipas keumlsaj formule Agjencia ka diskrecion teuml palimituar teuml rreumlzojeuml keumlrkesat e
pashqyrtuara peumlr kthim dhe kompensim prone neumlse objekti i tyre lidhet me pronat e origjineumls teuml
cileumlsuara neuml nenin 25 teuml ligjit Pra ccedildo keumlrkeseuml e pashqyrtuar do teuml rreumlzohet sipas nenit 20 teuml
ligjit neumlse Agjencia arrin neuml peumlrfundimin se kjo proneuml eumlshteuml e zeumlneuml peumlr interes publik dheose
sipas ligjeve teuml ldquoShtojceumls Irdquo teuml ligjit Neuml njeuml situateuml ku pjesa meuml e madhe e pronareumlve nuk kaneuml
arritur teuml posedojneuml pronat e tyre pasi ato janeuml teuml zeumlna neuml meumlnyreuml teuml paligjshme ose mbahen me
forceuml nga shteti pavareumlsisht se nuk peumlrbeumljneuml interes publik ccedilfareuml zgjidhje peumlrfundimtare synon teuml
realizohet me keumlteuml ligj
26 Gjykata neuml jurisprudenceumln e saj ka theksuar se parimi i shtetit teuml seuml drejteumls i
sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml njeuml nga parimet themelore neuml shtetin dhe shoqeumlrineuml
demokratike Aspekte teuml keumltij parimi janeuml edhe siguria juridike mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara
si dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme Siguria juridike presupozon veccedil teuml tjerash besueshmeumlrineuml e
qytetareumlve tek shteti dhe pandryshueshmeumlrineuml e ligjit peumlr marreumldheumlniet e rregulluara
Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet vazhdimisht ose teuml
jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike teuml cilat mund teuml
cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml vendosur me akte teuml
meumlparshme (shih dhe vendimet e Gjykateumls Kushtetuese nr 31 dateuml 18062010 nr24 dateuml
12112008 nr9 dateuml 26022007)
36
27 Nga ana tjeteumlr Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo
lloj pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml
prevalojeuml neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike (shih vendimin
e Gjykateumls Kushtetuese nr 26 dateuml 02112005) Neuml keumlteuml pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml
ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e favorshme ligjore paraqitet i
reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte
negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml teuml drejte teuml garantuar me
Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml rregullojeuml neumlpeumlrmjet
akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato teuml drejta teuml cilat janeuml
parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml preken nga ligjveumlneumlsi (shih
vendimin e Gjykateumls Kushtetuese nr 37 dateuml 13062012)
28 Referuar testit teuml proporcionalitetit sipas nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml
Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve pra parashikimi i tyre me ligj formal rezulton i respektuar
Kriteri i dyteuml neuml radheuml eumlshteuml interesi publik Koncepti kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml
trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml
keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para saj Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml radhiten neuml
meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml justifikojneuml
ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml aspektin e
kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml marreuml nga
ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet neuml aspektin e kushteve teuml
vendosura nga neni 171 i Kushtetuteumls dhe konkretisht teuml ekzistenceumls seuml interesit publik (Shih
vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
29 Eumlshteuml e veumlrteteuml se Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceuml teuml saj se si parimi i siguriseuml
juridike ashtu edhe ai i baraziseuml seuml shtetasve para ligjit nuk janeuml absolute dhe mund teuml kufizohen
neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i teuml cilit do teuml sillte
pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Por referuar parashtrimeve teuml subjekteve teuml
interesuara Keumlshilli i Ministrave dhe Kuvendi si dhe pyetjeve dhe debateve teuml zhvilluara neuml
seanceumln publike teuml zhvilluar para keumlsaj Gjykate nuk rezultoi qeuml qeveria ashtu siccedil ishte udheumlzuar
nga GJEDNJ dhe Komiteti i Ministrave teuml ishte bazuar neuml njeuml studim teuml thelluar apo vlereumlsim teuml
gjithansheumlm teuml situateumls neuml teumlreumlsi I vetmi argument i sjelleuml ishte interesi publik i bazuar neuml fatureumln
e larteuml financiare teuml shtetit
37
30 Seuml pari ne jemi teuml qeumlndrimit se ky argument nuk eumlshteuml i bazuar neuml argumente teuml
nivelit kushtetues pasi shteti nuk mund teuml kujdeset veteumlm peumlr fatureumln financiare teuml buxhetit por
peumlr teuml gjitha efektet e tjera teuml natyreumls juridike sociale dhe ekonomike teuml shtetit dhe teuml shtetasve
Seuml dyti nuk ka njeuml argument teuml bazuar neuml prova dhe fakte se sa do teuml mund teuml ishte ulur fatura
financiare neumlse ligji do teuml kishte parashikuar kthimin fizik teuml proneumls aty ku eumlshteuml e mundur Seuml
treti nuk ka informacion teuml sakteuml sa eumlshteuml diferenca midis shumeumls qeuml shteti do teuml duhej teuml
paguante me ligjin e meumlparsheumlm dhe sa me ligjin neuml fuqi dhe se si mund teuml ulej kjo diferenceuml Seuml
kateumlrti duke iu referuar qeumlllimit teuml ligjit kuptojmeuml se synimi eumlshteuml ldquoshpeumlrblimi i drejteumlrdquo i
subjekteve teuml shproneumlsuara Pyetja lind Si mund teuml konsiderohet i drejteuml shpeumlrblimi kur njeuml tokeuml
e konfiskuar neuml vitet 50 ka qeneuml tokeuml bujqeumlsore dhe sot eumlshteuml truall ndeumlrtimi neuml zoneuml urbane dhe e
ka vlereumln dhjetra ose qindra hereuml meuml teuml larteuml Qeveria argumentoi se ky shpeumlrblim eumlshteuml i drejteuml
sepse toka kur eumlshteuml shteteumlzuar ka pasur ateuml vlereuml dhe meriton teuml shpeumlrblehet me ateuml vlereuml ky
quhet trajtim i barabarteuml dhe nuk sjell diskriminim midis shtetasve () Por Keumlshilli i Ministrave
nuk ndalet neuml faktin se ka qeneuml pikeumlrisht shteti qeuml neuml rastin meuml teuml mireuml nuk ka marreuml masa efikase
dhe neuml rastin meuml teuml keq e ka penguar aktivisht geumlzimin e proneumls nga pronari legjitim Pra
paafteumlsineuml ose mungeseumln e gatishmeumlriseuml seuml shtetit duhet ta paguajeuml seumlrish subjekti i shproneumlsuar
duke iu neumlnshtruar njeuml skeme kompensimi qeuml neuml fund teuml peumlrllogaritjeve do teuml arrijeuml trsquoi japeuml
pronarit legjitim veteumlm leumlmosheuml dhe jo njeuml shpeumlrblim teuml drejteuml siccedil pretendohet nga subjektet e
interesuara
31 Neuml rastin konkret Keumlshilli i Ministrave paraqet si interes publik fatureumln e larteuml
financiare qeuml do teuml duhej teuml paguante shteti neuml rast se do teuml mbante skemeumln e kompensimit sipas
ligjit teuml vjeteumlr Neuml fakt po trsquoi referohemi pretendimit teuml keumlrkuesve si dhe fakteve teuml paraqitura
prej tyre ka mjaft subjekte qeuml nga komisionet e kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave kaneuml
marreuml njeuml vendim peumlr kthimin e pjessheumlm ose teuml ploteuml teuml proneumls seuml tyre vendime keumlto qeuml janeuml neuml
fuqi nga gjykatat shqiptare ose nga GJEDNJ Njeuml pjeseuml e mireuml e tyre mund teuml peumlrfitonin nga
kthimi fizik i proneumls seuml tyre aty ku eumlshteuml e lireuml teumlreumlsisht ose pjeseumlrisht Peumlr pronareumlt e pyjeve dhe
kullotave kjo mundeumlsi rezulton meuml e madhe (referuar edhe parashtrimeve teuml Avokatit teuml Popullit
neuml seanceumln gjyqeumlsore bazuar neuml komunikimin e tij me Ministrineuml e Bujqeumlsiseuml lidhur me fondin e
pyjeve dhe kullotave qeuml janeuml neuml proneumlsi teuml shtetit aktualisht) Ateumlhereuml lind pyetja Peumlrse duhet qeuml
keumlto vendime teuml trajtohen me formeuml kompensimi neumlse pronat objekt trajtimi janeuml ende teuml lira
Peumlrse qeveria nuk sheh mundeumlsineuml e uljes seuml vlereumls financiare teuml fatureumls duke hequr nga proneumlsia
shteteumlrore ato prona qeuml neuml fakt janeuml teuml pronareumlve subjekte teuml shproneumlsimit Pikeumlrisht realizimi i
38
keumlsaj teuml fundit neuml funksion teuml interesit publik do teuml ishte teumlreumlsisht e justifikuar prej tij dhe jo e
kundeumlrta
32 Keumlsaj pyetje teuml beumlreuml nga Gjykata neuml seanceuml peumlrfaqeumlsuesit e Keumlshillit teuml Ministrave iu
peumlrgjigjeumln se ldquoNeuml variantin e pareuml ekzistonte kthimi i proneumls keumlshtu siccedil keumlrkohej nga pronareumlt
dhe pikeumlrisht peumlr teuml realizuar keumlteuml teuml drejteuml Pyetja seuml cileumls shteti shqiptar nuk mund trsquoi peumlrgjigjej
dhe nuk i eumlshteuml peumlrgjigjur deri me sot eumlshteuml neumlse do teuml realizonte kthim teuml ploteuml dhe kompensim
nga ana tjeteumlr me keumlteuml formuleuml kjo do teuml thoshte trajtim teuml pa barabarteuml Ai qeuml sot do teuml merrte
tokeumln truall qeuml ka pasur tokeuml bujqeumlsore do teuml trajtohej neuml meumlnyreuml teuml pa barabarteuml me ateuml qeuml do teuml
merrte kompensim Eumlshteuml ajo qeuml ka ndodhur neuml 23 vite ata qeuml kaneuml pasur dhe kaneuml marreuml teuml
drejteumln e kthimit e kaneuml poseduar ateuml dhe kaneuml pasur mundeumlsi ti shohin frutet e tyre peumlr 23 vite
Kjo situateuml ishte gjetur neuml kundeumlrshtim me teuml drejtat e njeriut dhe peumlr keumlteuml arsye nuk pati njeuml
vendimmarrje 2 vjeccedilare teuml AKKP sepse vendimmarrja e agjenciseuml ccedildo diteuml do teuml ishte neuml
kundeumlrshtim me teuml drejta te njeriut Deri sa u krijua mekanizmi i ri i cili ne besojmeuml qeuml eumlshteuml
efektiv dhe neuml peumlrputhje me teuml drejtat e njeriu ldquo
33 Ajo qeuml ne e kemi teuml veumlshtireuml teuml kuptojmeuml nga ky qeumlndrim i subjektit teuml interesuar
eumlshteuml se shteti nuk ka beumlreuml peumlrpjekje teuml parashikojeuml se sa prona janeuml teuml kthyeshme neuml teumlreumlsi pra sa
eumlshteuml numri i objekteve ose tokave livadheve dhe pyjeve qeuml mund teuml kthehen neuml formeuml fizike pa
pasur nevojeuml trsquoi fuseuml pronareumlt e tyre neuml skemeuml kompensimi Pra pamundeumlsia e shtetit peumlr teuml beumlreuml
njeuml inventar teuml pronave teuml sekuestruara ose shproneumlsuara qeuml ndodhen ende teuml lira ose
potencialisht teuml mundura peumlr trsquoiu kthyer pronarit ka ccediluar neuml parashikimin e metodologjiseuml seuml
kompensimit megjitheumlse ka meumlnyra teuml tjera jo veteumlm meuml efektive peumlr pronarin i cili do teuml ishte
meuml i keumlnaqur teuml kishte proneumln e tij sesa njeuml vlereuml teuml kompensuar por do teuml ishte me meuml pak kosto
peumlr shtetin dhe taksapaguesit shqiptareuml teuml cileumlt deri tani po paguajneuml tepeumlr peumlr paafteumlsineuml e shtetit
peumlr teuml zgjidhur keumlteuml problem
34 Duke iu referuar testit teuml proporcionalitetit neuml keumlteuml kufizim qeuml beumln ligji teuml drejteumls seuml
proneumls kjo skemeuml nuk e kalon me sukses ateuml pasi nuk ka asnjeuml arsye legjitime qeuml justifikon keumlteuml
zgjidhje Shteti nuk duhet teuml zgjedheuml rrugeumln dhe metodeumln meuml teuml thjeshteuml ose meuml teuml lehteuml ldquopeumlr teuml
peumlrfunduar procesin e trajtimit teuml proneumlsrdquo siccedil e ka qeumlllimin ky ligj por duhet realisht teuml beumljeuml
peumlrpjekje teuml realizojeuml de facto teuml drejteumln e proneumls seuml pronareumlve teuml shproneumlsuar padrejteumlsisht si dhe
teuml uleuml sa meuml shumeuml fatureumln financiare teuml taksapaguesve Shteti duhet teuml peumlrdoreuml mjetin meuml teuml
peumlrshtatsheumlm dhe qeuml garanton ndeumlrhyrje sa meuml teuml vogeumll neuml teuml drejtat kushtetuese dhe jo mjetin meuml
teuml reumlndeuml por qeuml arrin qeumlllimin meuml shpejteuml pa u kujdesur peumlr shkeljet qeuml shkakton neuml teuml drejtat e
subjekteve qeuml preken prej saj
39
35 Gjykata ka theksuar se njeuml kusht tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi gjateuml
ndeumlrhyrjes neuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml eumlshteuml edhe respektimi i raportit teuml drejteuml midis
ndeumlrhyrjes dhe gjendjessituateumls qeuml e ka diktuar ateuml Ky kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml
evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml njeuml situateuml konkrete
Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete
teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml keumlrkohet teuml arrihen Gjithashtu Gjykata neuml
jurisprudenceuml teuml vazhdueshme ka mbajtur qeumlndrimin se parimi i proporcionalitetit neumlnkupton qeuml
ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit peumlr kufizimin e njeuml teuml drejte ose lirie teuml caktuar teuml beumlhet me mjete teuml
peumlrshtatshme qeuml i peumlrgjigjen drejt qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet Peumlrveccedil keumlsaj peumlrdorimi i keumltyre
mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml arrihet me mjete teuml
tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve meuml pak teuml deumlmshme
peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml kufizimit me gjendjen qeuml
e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml dobishmeumlriseuml dhe teuml
proporcionalitetit Respektimi i keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast
konkret duke ballafaquar interesin publik qeuml dikton kufizimin me teuml drejtat qeuml kufizohen Neuml
keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit
keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen
kufizimit (Vendimi nr2 dateuml 18022013 i Gjykateumls Kushtetuese)
36 Ligji parashikon krijimin e Fondit teuml Tokeumls (neni 53 dhe 12) i cili do teuml peumlrbeumlhet
nga fondi fizik i pronave neuml ccedildo qark sipeumlrfaqet e lira neuml territoret informale dhe sipeumlrfaqe teuml
tjera (e papeumlrcaktuar) Peumlrderisa do teuml krijohet njeuml Fond i tilleuml lind pyetja se peumlrse Keumlshilli i
Ministrave nuk ka beumlreuml njeuml studim se cilat nga keumlto toka teuml lira mund teuml kthehet neuml formeuml fizike
pronareumlve pa qeneuml nevoja teuml trajtohen si fond peumlr teuml gjitheuml pronareumlt ose veteumlm si potencialisht e
mundur pasi nuk ka njeuml peumlrcaktim se sa do teuml jeteuml ky fond dhe si krijohet
37 Neni 12 eumlshteuml i papeumlrcaktuesheumlm pasi teuml thuash se fondi i tokeumls peumlr kompensim do teuml
krijohet nga sipeumlrfaqet e mbetura teuml lira nga ndeumlrtimet informale eumlshteuml nonsens sepse pronari
legjitim duhet teuml preseuml ccedilfareuml mbetet e lireuml nga ndeumlrtuesit e paligjsheumlm ose zaptuesit numri dhe
peumlrqindja e teuml cileumlve ende eumlshteuml e papeumlrcaktuar derisa teuml krijohet fondi i tokeumls peumlr trsquoi kompensuar
pronareumlt legjitimeuml Neumlse qeveria kishte peumlr qeumlllim teuml krijojeuml fond teuml tokeumls peumlr kompensimin e
pronareumlve mund teuml kishte pezulluar procesin e legalizimit deri neuml kryerjen peumlrfundimtare teuml
procesit teuml kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave aty ku mendohet se ka mjaftuesheumlm tokeuml peumlr
trsquou kthyer pronareumlve Neuml keumlteuml meumlnyreuml shteti do teuml kursente nga fondi financiar dhe toka nuk do
40
teuml jepej me ccedilmim simbolik siccedil peumlrfitohet tani nga teuml paligjshmit Edhe taksapaguesit shqiptareuml do
teuml ishin meuml teuml keumlnaqur me uljen e barreumls financiare qeuml do trsquou duhet teuml paguajneuml peumlr dekadat neuml
vazhdim Edhe neuml vlereumlsimin e Komitetit teuml Ministrave lidhur me ekzekutimin e vendimit
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml neuml pg31 eumlshteuml theksuar se megjitheuml peumlrpjekjet pozitive teuml
qeveriseuml shqiptare peumlr teuml peumlrmbushur detyrimet e veumlna nga GJEDNJ ldquodisa paqarteumlsi duken se
kaneuml mbetur lidhur me paditeuml qeuml janeuml neuml shqyrtim aktualisht ose atyre qeuml mund teuml kundeumlrshtojneuml
njeumlra-tjetreumln Do teuml kishte qeneuml e dobishme neumlse autoritetet do teuml siguronin meuml shumeuml
informacion teuml detajuar se si keumlto fatura do teuml ndikonin neuml fondin e peumlrgjithsheumlm teuml kompensimit
dhe neuml peumlrcaktimin e Fondit teuml Tokeumlsrdquo Meuml tej neuml pg45 thuhet ldquoMund teuml ekzistojeuml rreziku peumlr
diskriminim midis subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cileumlve iu eumlshteuml kthyer prona fizikisht dhe atyre
qeuml do teuml kompensohen Peumlr keumlteuml eumlshteuml e nevojshme teuml shpjegohet se peumlrse qeveria ka beumlreuml keumlteuml
zgjedhje preferenciale me projektligjin neuml meumlnyreuml qeuml teuml vlereumlsohet skema e re e kompensimit neuml
peumlrputhje me standardet e vendosura nga GJEDNJrdquo Peumlrgjigja e qeveriseuml shqiptare lidhur me
keumlteuml ka qeneuml ldquopeumlr teuml hequr ccedildo mundeumlsi diskriminimi nuk eumlshteuml parashikuar kthimi por veteumlm
kompensimi peumlr teuml gjitheuml teuml shproneumlsuarit()rdquo (po aty)
38 Argumenti i dheumlneuml nga Keumlshilli i Ministrave se nuk ka pasur njeuml skemeuml
peumlrfundimtare peumlr kompensimin dhe si e tilleuml ajo mund teuml ndryshojeuml neuml ccedildo koheuml neuml meumlnyreuml teuml
papritur nga qeveriaparlamenti nuk na duket e bazuar Ccedildo parashikim ligjor peumlr sa koheuml
zbatohet dhe eumlshteuml neuml fuqi prezumohet se eumlshteuml e qeumlndrueshme Ndryshimi i papritur i
parashikimeve peumlr teuml njeumljteumlt subjekte dhe me pasoja peumlrkeqeumlsuese pa dheumlneuml argumente
kushtetuese peumlrbeumln cenim teuml siguriseuml juridike dhe diskriminim midis subjekteve teuml seuml njeumljteumls
kategori Keumlto parime kushtetuese nuk mund teuml cenohen veteumlm me argumentin se rritet fatura
financiare kur ky proces tashmeuml ka vite qeuml ka filluar dhe peumlr meuml se 20 vjet ka pasur njeuml skemeuml
tjeteumlr qeuml ndryshon teumlreumlsisht duke mosrespektuar aspak teuml drejteumln e pronareumlve por veteumlm
sipeumlrfaqeumlsisht detyrimin e shtetit peumlr teuml ldquombyllurrdquo ccedileumlshtjen e pronave Ky argument i peumlrdorur
vazhdimisht nga Keumlshilli i Ministrave nuk mendojmeuml se eumlshteuml argument i nivelit kushtetues qeuml
justifikon cenimin e vazhduesheumlm teuml seuml drejteumls seuml proneumls
39 Nisur nga sa meuml lart jemi teuml qeumlndrimit se parimi i siguriseuml juridike eumlshteuml prekur nga
rregullimi i ri dhe ndeumlrhyrja e beumlreuml nuk respekton kriteret kushtetuese peumlr keumlteuml qeumlllim teuml
parashikuara nga neni 171 i Kushtetuteumls konkretisht mbrojtjen e interesit publik vendosjen e
njeuml raporti teuml drejteuml midis seuml drejteumls seuml cenuar dhe qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet neumlpeumlrmjet
ndeumlrhyrjes legjislative si dhe ruajtjen e thelbit teuml seuml drejteumls seuml proneumls
41
B Peumlr pretendimin e cenimit teuml baraziseuml para ligjit
40 Keumlrkuesit kaneuml argumentuar se skema e kompensimit teuml parashikuar nga ligji bie
ndesh me parimin e baraziseuml para ligjit pasi trajton neuml meumlnyreuml teuml ndryshme teuml njeumljteumln kategori
pronareumlsh duke i vendosur ata qeuml presin teuml kompensohen neuml poziteuml meuml pak teuml favorshme se ata qeuml
u kompensuan para hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Gjithashtu vendimet e formeumls seuml prereuml peumlrfshi
edhe vendimet e dheumlna nga GJEDNJ do teuml vlereumlsohen sipas njeuml skeme meuml pak teuml favorshme sesa
vendimet e ekzekutuara para hyrjes neuml fuqi teuml ligjit megjitheumlse janeuml teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose vlereuml
totale
41 Pyetjes seuml beumlreuml nga Gjykata gjateuml seanceumls gjyqeumlsore neumlse skema e zgjedhur krijon
pabarazi subjekti i interesuar Keumlshilli i Ministrave iu peumlrgjigj negativisht Sipas tij ligji beumln njeuml
trajtim teuml barabarteuml jo veteumlm midis ish pronareumlve por edhe midis tyre dhe pronareumlve teuml soteumlm
Pra referuar keumltij qeumlndrimi neuml qofteuml se shteti aplikon keumlto kritere peumlr teuml shproneumlsuar sot peumlr
interes publik do teuml aplikojeuml teuml njeumljtat kritere peumlr ateuml shproneumlsim qeuml ka ndodhur 70 vjet meuml pareuml
42 Siccedil u tha meuml lart qeumlllimi i ligjit objekt shqyrtimi eumlshteuml ldquob) rregullimi dhe
shpeumlrblimi i drejteuml i kompensimit teuml proneumls ekzekutimi i vendimeve peumlrfundimtare teuml
kompensimit si dhe peumlrfundimi i procesit teuml kompensimitrdquo Pra rregullimi i ccedileumlshtjeve teuml
shproneumlsimit qeuml ndodhin sot nuk peumlrfshihet nga ky ligj dhe jo veteumlm kaq por sot nuk eumlshteuml e
mundur teuml krahasohet vlera e proneumls qeuml ka neuml treg me ateuml qeuml ka pasur para 70 vjeteumlve
43 Ne mendojmeuml se ligji cenon barazineuml e shtetasve para ligjit duke bere trajtim teuml
diferencuar midis pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim kthimi ose kompensimi teuml marreuml para hyrjes neuml
fuqi teuml keumltij ligji por ende teuml paekzekutuar dhe pronareumlve qeuml kaneuml arritur ta ekzekutojneuml vendimin
e kthimit ose kompensimit teuml marreuml neuml teuml njeumljteumln koheuml Neumlse keumlrkuesve u janeuml kthyer pronat teuml
cilat sipas ligjit 13315 cileumlsohen si brenda fusheumls seuml zbatimit teuml neneve 23 24 25 ata nuk mund
teuml ankohen peumlr zvarritje teuml procesit teuml ekzekutimit teuml vendimit por brenda 90 diteumlve nga hyrja e
ligjit neuml fuqi duhet teuml heqin doreuml nga certifikatat e proneumls dhe teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml saj
sigurisht sipas kritereve teuml peumlrfitimeve teuml zbritshme Ndryshe shteti e ccedilliron veten nga detyrimi
peumlr zbatimin teuml vendimeve neuml fjaleuml Neumlpeumlrmjet keumlsaj formule ligji vendos neuml pozita teuml
pabarabarta pronareumlt qeuml aplikojneuml sot dhe ata qeuml e kaneuml peumlrfituar me vendime teuml meumlparshme por
nuk kaneuml arritur ta posedojneuml ose ta ekzekutojneuml ateuml duke i privuar ata neuml meumlnyreuml arbitrare nga e
drejta e proneumls Prandaj mendojmeuml se ligji bie ndesh edhe me parimin e baraziseuml seuml shtetasve
para ligjit
44 Peumlr teuml gjitha keumlto arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se Gjykata duhej teuml kishte shpallur si
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi dhe jo veteumlm pjeseuml teuml tij pasi fryma dhe qeumlllimi i tij real nuk i
42
peumlrgjigjet keumlrkesave kushtetuese teuml parashikuar neuml nenet 41 42 dhe 17 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 1
teuml Protokollit Nr1 teuml KEDNJ-seuml si dhe praktikeumls seuml vazhdueshme teuml GJEDNJ-seuml dhe Gjykateumls
Kushtetuese
Aneumltareuml Gani Dizdari Vladimir Kristo
18
46 Neuml situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi qeuml u
paguhet ish-pronareumlve gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml peumlrcaktuara neuml nenin 1
teuml Pro tokol l i t n r 1 teuml GJEDNJ Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml paguar peumlr ish-pronareumlt (Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias pg44)
47 Nisur edhe nga analiza e Komisionit teuml Venecias Gjykata vlereumlson se ligji objekt
shqyrtimi pavareumlsisht se parashikon njeuml metodologji teuml re vlereumlsimi peumlr kompensimin fizik dhe
financiar teuml ish pronareumlve e cila megjitheumlse rezulton neuml ndeumlrhyrje neuml teuml drejteumln e proneumls dhe
mund teuml mos u peumlrgjigjet pritshmeumlrive teuml subjekteve qeuml prek ligji rezulton se neuml teumlreumlsineuml e tij
respekton proporcionalitetin e ndeumlrhyrjes neuml teuml drejteumln e kompensimit teuml proneumls ish pronareumlve
dhe si e tilleuml eumlshteuml neuml respektim teuml nenit 1 teuml Protokollit 1 teuml KEDNJ-seuml
D Peumlr pretendimin e cenimit teuml seuml drejteumls seuml ankimit
48 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se ligji cenon teuml drejteumln e ankimit pasi duke parashikuar
veteumlm ankimin e vendimeve teuml ATP-seuml neuml Gjykateumln e Apelit praktikisht ka pamundeumlsuar
ankimin e vendimit gjyqeumlsor neuml njeuml gjykateuml neuml teuml larteuml duke qeneuml se vendimet e Gjykateumls seuml
Apelit janeuml vendime teuml formeumls seuml prereuml dhe peumlrfundimtare dhe Gjykata e Larteuml eumlshteuml gjykateuml e
ligjit dhe si e tilleuml nuk mund teuml investohet neuml fakte teuml ccedileumlshtjes Gjithashtu subjektet e
shproneumlsuara nuk mund teuml kundeumlrshtojneuml neuml gjykateuml metodologjineuml e vlereumlsimit pra meumlnyreumln se
si eumlshteuml vlereumlsuar prona e kompensuar por veteumlm vlefteumln financiare Neni 19 parashikon teuml
drejteumln e ankimit ndaj vendimit te ATP-seuml veteumlm peumlr vlereumln e kompensimit pra pronari nuk ka teuml
drejteuml teuml kundeumlrshtojeuml metodologjineuml ku bazohet vlereumlsimi Pra kufizimi i seuml drejteumls seuml ankimit
lidhet edhe me themelin e ankimit jo veteumlm me shkalleumln e gjykateumls ku ai shqyrtohet
49 Sipas parashtrimeve teuml subjekteve teuml interesuara ankimi neuml gjykateumln e apelit beumln teuml
mundur moszgjatjen e procedurave dhe mbylljen sa meuml teuml shpejteuml teuml procesit Shteti Shqiptar i ka
qeumlndruar asaj qeuml kjo gjykateuml dhe GJEDNJ-ja ka theumlneuml keumlto vendime janeuml kuazi gjyqeumlsore dhe
duhen ekzekutuar Nuk ka kompetenceuml asnjeuml organ administrativ trsquoi rishikojeuml ato prandaj nuk ka
njeuml rishikim por veteumlm njeuml ploteumlsim teuml vendimit Sipas Keumlshillit teuml Ministrave eumlshteuml konstatuar se
keumlto vendime nuk janeuml ekzekutuar asnjeumlhereuml sepse ato nuk kaneuml njeuml vlereuml teuml peumlrcaktuar qarteuml
Neumlse ato do teuml kishin njeuml vlereuml ekonomike apo financiare do teuml ishin ekzekutuar neumlpeumlrmjet
sistemit teuml zakonsheumlm Mosekzekutimi i vendimeve lidhet me mungeseumln e vlereumlsimit teuml tyre dhe
19
ky ka qeneuml njeuml proces i qeumlllimsheumlm peumlr teuml mos i ekzekutuar ato Keumlshtu qeuml sot ligji i ri u jep njeuml
vlereuml ekonomike neuml meumlnyreuml qeuml teuml ekzekutohen
50 Lidhur me keumlteuml pretendim Gjykata neuml praktikeuml teuml vazhdueshme ka vlereumlsuar se
kontrolli gjyqeumlsor ndaj akteve me karakter administrativ duke qeneuml shprehje e parimit teuml
kontrollit dhe balancimit teuml pushteteve e duke qeumlndruar neuml themel teuml pavareumlsiseuml seuml organeve ka
ndryshime thelbeumlsore nga kontrolli administrativ qeuml kryhet neuml rrugeuml hierarkike apo nga organe teuml
krijuara posaccedileumlrisht Dallimet qeumlndrojneuml krahas teuml tjerave neuml rrafshin procedural neuml kuptim qeuml
gjykatat neuml kontrollin e keumltyre akteve respektojneuml rregullat e parashikuara neuml legjislacionin
procedural dhe nuk mund teuml interferojneuml e as teuml adaptojneuml procedura administrative Gjykata e
vlereumlson keumlteuml pretendim neuml lidhje me teuml drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt ligjor neuml kuptim teuml nenit
42 teuml Kushtetuteumls E drejta peumlr trsquoiu drejtuar gjykateumls ndeumlr teuml tjera ka peumlr qeumlllim teuml garantojeuml
shtetasit nga ccedildo veprim qeuml u shkakton cenim teuml teuml drejtave teuml tyre pa peumlrjashtuar rastet kur
cenimi vjen nga ndonjeuml akt i administrateumls shteteumlrore Shteti i seuml drejteumls presupozon qeuml ccedildo
ndeumlrhyrje e autoriteteve ekzekutive neuml teuml drejtat e individit apo teuml personave juridikeuml duhet teuml jeteuml
objekt i njeuml kontrolli efektiv nga njeuml organ qeuml ofron garantimin e pavareumlsiseuml dhe paaneumlsiseuml gjateuml
procesit teuml shqyrtimit teuml procesit (shih vendimin nr10 dateuml 29022016 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
51 Neuml njeuml rast teuml ngjasheumlm Gjykata konstatoi se e drejta e ankimit gjyqeumlsor ndaj
vendimeve teuml njeuml organi administrativ duke parashikuar mjetin dhe afatin e ankimit ploteumlsonte
standardin kushtetues teuml seuml drejteumls seuml ankimit Peumlr rrjedhojeuml Gjykata ccedilmoi se parashikimi ligjor
ishte i mjaftuesheumlm peumlr teuml realizuar teuml drejteumln e ankimit gjyqeumlsor ndaj akteve administrative qeuml
nxjerr organi administrativ (Shih vendimin nr 25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
52 Neuml ccedileumlshtjen konkrete peumlr shqyrtim Gjykata vlereumlson se e drejta e ankimit e
parashikuar nga ligji nr 1332015 i ploteumlson kriteret peumlr teuml pasur njeuml kontroll gjyqeumlsor teuml akteve
teuml nxjerra nga organe administrative ose kuazi gjyqeumlsore Pretendimi i keumlrkuesve se nuk duhej
parashikuar si shkalleuml e ankimit Gjykata e Apelit por gjykata administrative e shkalleumls seuml pareuml si
gjykateuml kompetente peumlr shqyrtimin e ankimit ndaj vendimeve teuml ATP-seuml nuk eumlshteuml i bazuar
Gjykata thekson se shteti nuk ka detyrim teuml parashikojeuml meuml shumeuml se njeuml shkalleuml ankimi peumlr sa
koheuml qeuml ka njeuml ankim neuml njeuml gjykateuml teuml parashikuar me ligj neuml kuptim teuml nenit 43 teuml Kushtetuteumls
si dhe nenit 13 teuml KEDNJ-seuml Neuml keumlto kushte Gjykata vlereumlson se kriteri i kontrollit gjyqeumlsor teuml
akteve teuml pushtetit publik eumlshteuml i garantuar nga ligji objekt shqyrtimi
DH Peumlr pretendimet e tjera
20
53 Peumlr sa i takon pretendimeve teuml keumlrkuesve sa i takon skemeumls seuml kompensimit financiar
teuml parashikuar nga neni 7 i ligjit Gjykata nuk arriti teuml formojeuml shumiceumln e nevojshme dhe peumlr
keumlteuml arsye vendosi refuzimin e keumlrkeseuml1
54 Lidhur me pretendimet e tjera teuml keumlrkuesve qeuml kaneuml teuml beumljneuml me cenimin e seuml drejteumls
seuml proneumls dhe barazineuml e shtetasve para ligjit Gjykata i ka vlereumlsuar ato neuml kuadeumlr teuml ndeumlrhyrjes
seuml ligjveumlneumlsit sipas kritereve teuml nenit 17 teuml Kushtetuteumls si meuml lart dhe nuk e sheh teuml nevojshme trsquoi
trajtojeuml ato meuml vete pasi lidhen me teuml njeumljtat shkaqe dhe pasoja juridike
55 Nisur nga sa meuml sipeumlr neuml peumlrfundim teuml shqyrtimit Gjykata vlereumlson se ligji objekt
shqyrtimi neuml pikat 3 dhe 5 teuml nenit 6 teuml tij cenon sigurineuml juridike dhe si teuml tilla nuk janeuml neuml
pajtim me Kushtetuteumln
PEumlR KEumlTO ARSYE
Gjykata Kushtetuese e Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml neuml mbeumlshtetje teuml neneve 131 dhe 134 teuml
Kushtetuteumls si dhe teuml neneve 72 e neuml vijim teuml ligjit nr 8577 dateuml 10022000 ldquoPeumlr organizimin
dhe funksionimin e Gjykateumls Kushtetuese teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo me shumiceuml votash
V E N D O S I
- Pranimin pjeseumlrisht teuml keumlrkeseumls
- Shfuqizimin si antikushtetues teuml nenit 6 pika 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin
e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit teuml pronaverdquo
- Refuzimin e keumlrkeseumls peumlr shfuqizimin e nenit 6 pika 1 shkronja ldquobrdquo si dhe teuml nenit 7
pika 2 shkronja ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml ligjit teuml meumlsipeumlrm
- Rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pjeseumln tjeteumlr
Ky vendim eumlshteuml peumlrfundimtar i formeumls seuml prereuml dhe hyn neuml fuqi diteumln e botimit neuml
Fletore Zyrtare
1 Gjyqtari F Hoxha eumlshteuml shprehur dhe peumlr shfuqizimin e fjaleumlve ldquokthim dherdquo neuml pikeumln 1 teuml nenit 6 dhe shkronjeumls
ldquobrdquo pika 1 teuml nenit teuml meumlsipeumlrm dhe pikeumln ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml nenit 7 Gjyqtareumlt GDizdari dhe VKristo kaneuml votuar peumlr
shfuqizimin e teuml gjitheuml ligjit
MENDIM PAKICE
1 Peumlr arsye se nuk ndajmeuml teuml njeumljtin qeumlndrim me shumiceumln neuml ccedileumlshtjen me objekt
shfuqizimin si teuml papajtuesheumlm me Kushtetuteumln dhe KEDNJ-neuml teuml ligjit nr1332015 dateuml
05122015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit teuml pronaverdquo
vlereumlsojmeuml qeuml teuml paraqesim argumentet peumlr qeumlndrimin toneuml si gjyqtareuml neuml pakiceuml
2 Neuml peumlrfundim teuml gjykimit Gjykata ka vendosur pranimin pjeseumlrisht teuml keumlrkeseumls
shfuqizimin si teuml papajtuesheumlm me Kushtetuteumln teuml nenit 6 pikat 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015
refuzimin e keumlrkeseumls peumlr shfuqizimin e nenit 6 pika 1 shkronja ldquobrdquo si dhe nenit 7 pika 2
shkronja ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml ligjit dhe rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pjeseumln tjeteumlr Neuml arsyetimin e vendimit
peumlr shfuqizimin e pikave 3 dhe 5 teuml nenit 6 shumica ka vlereumlsuar se keumlto dispozita ligjore sipas
peumlrmbajtjes seuml tyre kuptohen si njeuml shproneumlsim i ri duke qeneuml se parashikojneuml rivlereumlsimin e
pronave teuml kthyera ose teuml kompensuara meuml pareuml Neuml keumlteuml keumlndveumlshtrim keumlto dy dispozita krijojneuml
probleme lidhur me sigurineuml juridike konkretisht peumlr sa i takon paqarteumlsiseuml dhe
paparashikueshmeumlriseuml seuml legjislacionit
3 Neuml ndryshim nga sa ka vlereumlsuar shumica si edhe bazuar edhe neuml opinionin e
Komisionit teuml Venecias peumlr vlereumlsimin e ligjit nr1332015 ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml vlereumlsojmeuml se
Gjykata duhej teuml vendoste rreumlzimin e keumlrkeseumls neuml teumlreumlsineuml e saj peumlr arsye se pretendimet e
paraqitura nga keumlrkuesit janeuml teuml pabazuara peumlr teuml gjitha argumentet qeuml do teuml paraqesim neuml vijim
4 Neuml lidhje me parimin e siguriseuml juridike neuml jurisprudenceumln e saj Gjykata ka vlereumlsuar
se mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme si standarde kushtetuese teuml
trajtuara vazhdimisht nga jurisprudenca kushtetuese peumlrbeumljneuml elemente teuml parimit teuml shtetit teuml seuml
drejteumls sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls Parimi i siguriseuml juridike peumlrfshin krahas
qarteumlsiseuml kuptueshmeumlriseuml dhe qeumlndrueshmeumlriseuml seuml sistemit normativ edhe besimin te sistemi
juridik pa marreuml peumlrsipeumlr garantimin e ccedildo pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml
favorshme ligjore Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet
vazhdimisht ose teuml jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike
teuml cilat mund teuml cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml
vendosur me akte teuml meumlparshme (shih vendimin nr5 dateuml 05022015 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
Rregullimet ligjore qeuml kaneuml teuml beumljneuml me teuml drejtat e shtetasve duhet teuml keneuml qeumlndrueshmeumlri teuml
mjaftueshme qeuml siguron vijimeumlsineuml e tyre Si rregull nuk mund teuml mohohen interesa dhe
pritshmeumlri teuml ligjshme teuml qytetareumlve nga ndryshimet neuml legjislacion Shteti duhet teuml synojeuml teuml
22
ndryshojeuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml veteumlm neumlse ndryshimi sjell pasoja pozitive (shih
vendimin nr25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
5 Bazuar neuml standardet e meumlsipeumlrme kushtetuese vlereumlsojmeuml se ligji i kundeumlrshtuar nuk
cenon parimin e siguriseuml juridike neuml asnjeuml nga elementet e saj Neuml nenin 1 teuml tij ligji nr13332015
ka peumlrcaktuar si objekt rregullimin dhe shpeumlrblimin e drejteuml teuml ccedileumlshtjes seuml proneumls krijimin dhe
administrimin e fondit teuml kompensimit si dhe peumlrcaktimin e procedurave neuml trajtimin e proneumls
me qeumlllim peumlrfundimin e keumltij procesi Kurse neuml nenin 3 ka peumlrcaktuar qarteumlsisht fusheumln e
zbatimit pra se deri ku i shtrin efektet ai konkretisht ekzekutimin e vendimeve teuml pazbatuara qeuml
njohin teuml drejteumln e kompensimit si dhe ccedileumlshtjet qeuml janeuml neuml shqyrtim neuml gjykatat e teuml gjitha
niveleve peumlr efekt kompensimi Gjithashtu edhe neni 71 i ligjit u referohet veteumlm vendimeve qeuml
kaneuml njohur teuml drejteumln e kompensimit Pra qarteumlsia e keumlsaj pjese teuml ligjit neuml lidhje me efektet e tij
vlereumlsojmeuml se hedh poshteuml pretendimin peumlr paqarteumlsi neuml rregullimin ligjor Ligji nuk ka marreuml
peumlrsipeumlr teuml rregullojeuml situateumln e krijuar me vendime qeuml janeuml shprehur peumlr kthimin fizik teuml proneumls
ccedilka rezulton e qarteuml dhe nga neni 81 i tij i cili peumlrcakton se u neumlnshtrohen procedurave teuml
kompensimit subjektet e shproneumlsuara qeuml kaneuml njeuml vendim peumlrfundimtar kompensimi financiar
etj
6 Teuml njeumljtin qeumlndrim ka mbajtur edhe Komisioni i Venecias1 i cili neuml opinionin e tij
shprehet ldquoVendimet gjyqeumlsore ose administrative teuml formeumls seuml prereuml teuml cilat parashikojneuml
dheumlnien e njeuml mase teuml caktuar kompensimi por qeuml ende nuk janeuml ekzekutuar pa dyshim qeuml
ngreneuml ccedileumlshtjen e ldquopritshmeumlriseuml legjitimerdquo dhe nuk do trsquoiacute neumlnshtrohen rivlereumlsimit sipas ligjit
nr1332015 Neuml keumlto raste nuk ka ldquondeumlrhyrjerdquo neuml kuptim teuml nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml
KEDNJ-seuml peumlr sa koheuml keumlto vendime ekzekutohen si duhet Peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml
peumlrcaktojneuml kthimin ose kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me vlereuml financiare nuk eumlshteuml e
qarteuml se deri neuml ccedilfareuml mase ngrihet ccedileumlshtja e pritshmeumlriseuml legjitime Gjithsesi skema e re e
kompensimit e parashikuar nga ligji nr1332015 ndryshoi metodeumln e vlereumlsimit e cila mund teuml
rezultojeuml neuml njeuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e kompensimit nuk mund teuml
cileumlsohet si shproneumlsim formal ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si ldquondeumlrhyrje teuml tjerardquo sipas
nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml KEDNJ-seuml Megjithateuml ndeumlrhyrja ka njeuml bazeuml ligjore teuml qarteuml neuml
ligjin nr1332015 (dhe tri aktet e tjera neumlnligjore qeuml kaneuml daleuml neuml zbatim teuml ligjit nr1332015)
Pra duket se ekziston njeuml bazeuml ligjore mjaftuesheumlm e qarteuml dhe e detajuar peumlr ndeumlrhyrjen neuml keumlteuml
ccedileumlshtje Po ashtu ndeumlrhyrja duket se ndjek njeuml qeumlllim legjitim pasi qeumlllimi i ligjit nr1332015
eumlshteuml peumlrfundimi efektivisht i procesit teuml trajtimit teuml proneumls neumlpeumlrmjet njohjes dhe kompensimit teuml
1 Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias nr861 2016 CDL-AD (2016)023
23
saj Duke pasur parasysh sfondin historik teuml problemeve teuml ndryshme qeuml lidhen me peumlrfundimin
efektiv teuml procesit teuml kthimit dhe kompensimit teuml pronave neuml Shqipeumlri duket se qeumlllimet e ligjit
nr1332015 janeuml edhe neuml interes teuml publikut brenda kuptimit teuml nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml
KEDNJ-seuml Ndeumlrhyrja eumlshteuml proporcionale neumlse fondi financiar prej 50 bilion lekeumlsh shqiptareuml
qeuml i atribuohet skemeumls seuml kompensimit peumlrgjateuml njeuml periudhe 10-vjeccedilare eumlshteuml peumlrcaktuar si
duhet duke pasur parasysh buxhetin shteteumlror neuml teumlreumlsi dhe prodhimin e brendsheumlm bruto teuml
vendit Neuml situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi qeuml
u paguhet ish-pronareumlve gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml peumlrcaktuara neuml
nenin 1 teuml Protokollit nr1 teuml KEDNJ-seuml Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml paguar peumlr ish-pronareumltrdquo
7 Ligji i ri nuk ndryshon thelbin e seuml drejteumls seuml njohur me ligjet e meumlparshme pra teuml
drejteumln peumlr kompensim teuml subjekteve peumlrfituese ccedilka neuml vlereumlsimin toneuml do teuml sillte cenim teuml
pritshmeumlrive teuml ligjshme Peumlrkundrazi ai i respekton keumlto pritshmeumlri por peumlrcakton kritere
procedura e rregulla teuml qarta peumlr meumlnyreumln e peumlrfitimit teuml keumltyre subjekteve Peumlr sa koheuml qeuml ligji i
ri nuk peumlrjashton kompensimin sipas vlereumls seuml tregut nuk mendojmeuml se ka cenim teuml parimit teuml
siguriseuml juridike teuml subjekteve qeuml trajton ligji Ligji i ri nuk ka vendosur kritere teuml reja por ka
qarteumlsuar meumlnyreumln e zbatimit teuml kritereve teuml parashikuara edhe meuml pareuml Qeumlllimi i ligjit eumlshteuml neuml
vetvete realizimi i kompensimit dhe jo ndryshimi i rregullave apo parashikimi i procedurave teuml
reja peumlr kthimin fizik teuml proneumls Kjo do teuml thoteuml se ky ligj zbatohet veteumlm peumlr ata ish-pronareuml teuml
cileumlt nuk kaneuml mundur teuml peumlrfitojneuml kthimin fizik teuml proneumls seuml tyre teuml shproneumlsuarkonfiskuar peumlr
shkak se ajo nuk ka qeneuml meuml e lireuml ose peumlr ccedilfareumldo arsye tjeteumlr Neuml keumlteuml meumlnyreuml ata peumlrfitojneuml nga
e drejta peumlr t`u kompensuar Neuml teuml njeumljteumln linjeuml duhej teuml interpretoheshin nga shumica edhe
dispozitat e shfuqizuara teuml ligjit nr1332015
8 Shteti shqiptar ka pasur detyrimin peumlr peumlrfundimin e procesit teuml kthimit dhe
kompensimit teuml pronave edhe bazuar neuml vendimin pilot teuml GJEDNJ-seuml neuml ccedileumlshtjen Manushaqe
Puto Meumlnyra qeuml ligjveumlneumlsi ka zgjedhur peumlr trajtimin dhe peumlrfundimin e keumltij procesit nuk cenon
standardet kushtetuese konkretisht teuml drejteumln e proneumls sigurineuml juridike teuml drejteumln e ankimit teuml
drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt dhe barazineuml para ligjit Neuml vlereumlsimin toneuml ligji ka vendosur
kritere teuml njeumljta e teuml qarta peumlr teuml gjitheuml personat qeuml do teuml jeneuml subjekte teuml tij Ai ka peumlrcaktuar
procedurat dhe rregullat qeuml do teuml ndiqen me qeumlllim realizimin e seuml drejteumls seuml proneumls seuml
24
peumlrfituesve dhe pritshmeumlrive teuml ligjshme teuml ish-pronareumlve si dhe njeuml afat kohor teuml vlereumlsuar si teuml
arsyesheumlm peumlr peumlrfundimin e keumltij procesi
9 Peumlr teuml gjitha argumentet e meumlsipeumlrme vlereumlsojmeuml se pretendimet e paraqitura neuml
keumlrkeseuml duhej teuml rreumlzoheshin si teuml pabazuara
Kryetar Bashkim Dedja
Aneumltareuml Besnik Imeraj Altina Xhoxhaj
25
MENDIM PAKICE
1 Bashkohemi me qeumlndrimin e shumiceumls peumlr shfuqizimin si antikushtetues teuml nenit 6
pika 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml
kompensimit teuml pronave por nuk bashkohemi me linjeumln e arsyetimit qeuml ka ndjekur shumica neuml
keumlteuml vendim si dhe me rreumlzimin e keumlrkeseumls sa i takon pjeseumls tjeteumlr teuml keumlrkimeve sipas objektit teuml
keumlrkeseumls Ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml jemi teuml qeumlndrimit qeuml Gjykata duhej teuml kishte deklaruar
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi peumlr arsyet e meumlposhtme
A Peumlr pretendimin peumlr cenim teuml siguriseuml juridike
2 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se skema e ofruar peumlr zgjidhjen e problemit sistemik neuml
lidhje me mosekzekutimin e vendimeve neuml lidhje me kompensimin e pronareumlve qeuml kaneuml njeuml
vendim peumlrfundimtar administrativ nuk garanton efektivitet neuml zgjidhjen e problemit dhe as
qarteumlsi dhe parashikueshmeumlri Neuml nenin 15 teuml ligjit 1332015 ldquoAfatet e vlereumlsimit financiar teuml
vendimeve peumlr kompensimrdquo peumlrcaktohet njeuml afat kohor prej tre vitesh peumlr teuml beumlreuml vlereumlsimin
financiar peumlr secilin subjekt i cili ka njeuml vendim teuml meumlparsheumlm qeuml i njeh teuml drejteumln peumlr
kompensim Kjo eumlshteuml njeuml qasje qeuml cenon seumlrish sigurineuml juridike dhe peumlrzgjat me ligj procesin e
kompensimit teuml pronave
3 Gjithashtu sipas keumlrkuesve rivlereumlsimi i vendimeve peumlrfundimtare administrative
dhe gjyqeumlsore neuml lidhje me kompensimin cenon parimin e siguriseuml juridike pasi peumlrmes keumltij
ligji qeveria synon trsquoi referohet ccedilmimit dhe llojit teuml tokeumls neuml momentin e shproneumlsimit Kjo do teuml
thoteuml qeuml teuml rishikohen vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml vendosur kthimin ose kompensimin e
proneumls pasi ato kaneuml marreuml formeuml teuml prereuml
4 Seuml treti sipas keumlrkuesve skema e ofruar peumlr trajtimin e dosjeve teuml patrajtuara apo ato
qeuml do teuml depozitohen rishtazi pas hyrjes neuml fuqi teuml ligjit bie ndesh me parimin kushtetues teuml
siguriseuml juridike teuml baraziseuml para ligjit dhe teuml seuml drejteumls seuml ankimit Neni 21 i ligjit peumlrcakton teuml
drejteumln e subjektit teuml shproneumlsuar peumlr trsquou kompensuar neuml proneumln e tij referuar metodologjiseuml teuml
peumlrcaktuar neuml nenin 6 dhe 7 teuml ligjit ndryshe nga sa peumlrcaktonte ligji i meumlparsheumlm qeuml njihte teuml
drejteumln e kthimit teuml proneumls dhe kompensimit teuml proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit Neuml
keumlteuml qasje legjislatori ka krijuar njeuml pasiguri juridike neuml lidhje me pritshmeumlriteuml e subjektit teuml
shproneumlsuar i cili pret teuml kompensohet referuar llojit teuml proneumls neuml momentin e shproneumlsimit
5 Keumlrkuesit pretendojneuml se ligji nuk garanton kthimin e proneumls tek pronari por
parashikon veteumlm njohjen dhe kompensimin financiar Ky i fundit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me
26
ccedilmimin real teuml tregut por me ateuml qeuml ka parashikuar qeveria dhe qeuml nuk i peumlrgjigjet vlereumls reale
financiare teuml proneumls Sipas tyre mundeumlsiteuml peumlr kthim fizik nuk janeuml parashikuar fare neuml ligj por
edhe kompensimi financiar eumlshteuml i mangeumlt pasi i keumlrkohet pronarit teuml heqeuml doreuml nga njeuml pjeseuml e
madhe e vlereumls Gjithashtu eumlshteuml hequr edhe mundeumlsia e pronareumlve peumlr teuml ushtruar teuml drejteumln e
parablerjes
6 Duke iu referuar ligjit objekt shqyrtimi ne mendojmeuml se ai paraqet probleme
kushtetutshmeumlrie sa i takon formave teuml kompensimit teuml pronave pronareumlve si dhe metodologjiseuml
seuml vlereumlsimit teuml objekteve qeuml trajtohen sipas keumltij ligji
7 Konkretisht referuar nenit 2 qeuml parashikon objektin e ligjin peumlrmenden veteumlm termat
ldquokompensim dhe shpeumlrblim i drejteuml i kompensimitrdquo Pra termi kthim i proneumls nuk rezulton teuml jeteuml
objekt i ligjit ndryshe nga sa ka qeneuml neuml teuml gjitha ligjet e meumlparshme me objekt kthimin dhe
kompensimin e pronave ish-pronareumlve i cili eumlshteuml shfuqizuar me hyrjen neuml fuqi teuml ligjit objekt
shqyrtimi Meuml tej neuml teuml gjitheuml tekstin e ligjit parashikohen veteumlm format e kompensimit
(financiar me prona teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose me prona teuml shitura neuml ankand) Eumlshteuml e kuptueshme
dhe e qarteuml qeuml qeumlllimi i ligjveumlneumlsit ka ndryshuar duke mos synuar meuml kthimin fizik teuml proneumls aty
ku eumlshteuml i mundur siccedil ka qeneuml me legjislacionin e meumlparsheumlm por neuml teuml gjitha rastet veteumlm
kompensimin e saj fizik ose financiar pavareumlsisht situateumls juridike neuml teuml cileumln ndodhet pronari
Kjo peumlrfshin edhe rastet kur pronari ka vendime peumlrfundimtare qeuml i kthejneuml proneumln por peumlr shkak
se vendimet nuk janeuml ekzekutuar sepse prona ka qeneuml e zeumlneuml ose shteti nuk ka arritur ta tjeteumlrsojeuml
de facto tek pronari ky pronar sot me keumlteuml vendim kthimi teuml proneumls pavareumlsisht titullit juridik qeuml
ka fituar do teuml kompensohet dhe nuk do teuml marreuml fizikisht proneumln teuml cileumln ia ka kthyer organi
kompetent
8 Ne mendojmeuml se ky qeumlndrim i ligjveumlneumlsit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me parimin e
siguriseuml juridike peumlr keumlto arsye
9 Seuml pari nuk jepet ndonjeuml shpjegim ose argument i natyreumls kushtetuese lidhur me
mosparashikimin ose eleminimin e procesit teuml kthimit fizik teuml proneumls aty ku njeuml gjeuml e tilleuml eumlshteuml e
mundur Ligjveumlneumlsi ka vendosur veteumlm kompensimin (financiar ose fizik me objekte teuml tjera) gjeuml
qeuml nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me kuadrin normativ teuml derisoteumlm i cili i jepte peumlrpareumlsi kthimit fizik
teuml proneumls dhe neumlse ky srsquoishte i mundur i drejtohet formave teuml tjera Gjykata ka tashmeuml njeuml
praktikeuml teuml konsoliduar lidhur me garantimin e seuml drejteumls seuml proneumls nga ligjveumlneumlsi me theks edhe
tek kategoriteuml e personave teuml shproneumlsuar nga regjimi komunist Kjo Gjykateuml neuml vendimin e saj
nr 302005 ka arsyetuar se ligji i meumlparsheumlm peumlr kthimin dhe kompensimin e pronave (i
shfuqizuar nga ligji objekt shqyrtimi) peumlrshkohet nga parimi sipas teuml cilit shteti merr peumlrsipeumlr
27
(detyron vetveten) tu kthejeuml ish-pronareumlve dometheumlneuml ti riproneumlsojeuml ata me ato prona qeuml
faktikisht dhe juridikisht eumlshteuml e mundur teuml kthehen pasi ekzistojneuml efektivisht e janeuml neuml fondin e
proneumlsiseuml shteteumlrore ose mbahen pa arsye teuml peumlrligjura nga teuml tjereumlt Ligji objekt shqyrtimi duket
se nuk ndjek keumlteuml linjeuml teuml vendosur nga ligji i meumlparsheumlm dhe vendimi i Gjykateumls
10 Duke iu referuar edhe vendimit teuml GJEDNJ Beshiri dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml
22 gusht 2006 ldquokur njeuml Shtet Kontraktues qeuml ka ratifikuar Konventeumln peumlrfshireuml Protokollin e
Pareuml Shteseuml dekreton legjislacionin qeuml rregullon kthimin e ploteuml ose teuml pjessheumlm teuml proneumls seuml
konfiskuar neuml regjimin e meumlparsheumlm ky legjislacion mund teuml konsiderohet si gjenerues i njeuml teuml
drejte teuml re proneumlsie teuml mbrojtur nga neni 1 i protokollit nr 1 peumlr personat qeuml i ploteumlsojneuml
kushtet peumlr teuml fituar njeuml teuml drejteuml teuml tilleuml E njeumljta gjeuml mund teuml aplikohet neuml lidhje me rregullimet
ligjore peumlr kthimin ose kompensimin teuml parashikuara para ratifikimit neumlse ky legjislacion mbetet
neuml fuqi pas ratifikimit nga Shteti Kontraktues i Protokollit teuml Pareuml Shteseuml (shih Broniowski k
Poland [GC] 3144396 sect125 ECHR 2004-V)rdquo
11 Ne jemi teuml qeumlndrimit se heqja ose mosparashikimi i kthimit fizik teuml proneumls aty ku
eumlshteuml e mundur dhe parashikimi i kompensimit fizik me njeuml fond toke qeuml eumlshteuml meuml seuml paku i
dyshimteuml dhe jo i sigurt neuml pritshmeumlriteuml e tij nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me qeumlllimin qeuml ka ligji dhe as
me detyrimet nga vendimet e GJEDNJ-seuml peumlr njeuml zgjidhe efektive dhe peumlrfundimtare nga shteti
shqiptar peumlr ccedileumlshtjen e pronave
12 Seuml dyti lidhur me metodologjineuml e parashikuar peumlr kompensimin financiar mendojmeuml
se kjo meumlnyreuml llogaritje peumlr teuml kompensuar peumlrfundimisht pronareumlt nuk respekton konceptin e
shpeumlrblimit teuml drejteuml referuar edhe jurisprudenceumls seuml Gjykateumls Kushtetuese
13 Neuml kapitullin 2 teuml ligjit objekt shqyrtimi janeuml peumlrcaktuar rregullat peumlr kompensimin e
vendimeve peumlrfundimtare neuml lidhje me metodologjineuml e vlereumlsimit si dhe format e kompensimit
dhe teuml vlereumlsimit Keumlto rregulla vlejneuml si peumlr vendimet peumlr dosjet e patrajtuara por edhe peumlr
dosjet peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar
14 Sipas ligjit teuml gjitha vendimet peumlrfundimtare peumlr kthim dhe kompensim prone peumlr
peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit do trsquoi neumlnshtrohen keumlsaj meumlnyre vlereumlsimi
(i) Prona e njohur peumlr kompensim vlereumlsohet neuml bazeuml teuml zeumlrit kadastral qeuml ka pasur neuml
koheumln e shproneumlsimit
(ii) Prona e kthyer vlereumlsohet sipas zeumlrit kadastral aktual teuml saj dhe sipas zeumlrit kadastral
qeuml ka pasur neuml koheumln e shproneumlsimit duke llogaritur diferenceumln e vlereumls qeuml do teuml rezultojeuml nga
ndryshimi i zeumlrit kadastral
28
(iii) Vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml njohur veteumlm teuml drejteumln e kompensimit do teuml
vlereumlsohen sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur prona neuml momentin e shproneumlsimit sipas
peumlrcaktimeve teuml meumlsipeumlrme
(iv) Neuml rastet kur subjektet e shproneumlsuara kaneuml peumlrfituar me vendim kthim dhe
kompensim diferenca e llogaritur si meuml sipeumlr do teuml zbritet nga vlereumlsimi i vlereumls seuml proneumls seuml
njohur peumlr kompensim
(v) Vlereumlsimi peumlr vendimin peumlrfundimtar qeuml ka njohur teuml drejteumln e kompensimit duke
marreuml si referim zeumlrin kadastral sipas origjineumls seuml proneumls qeuml ndodhet meuml afeumlr proneumls qeuml do teuml
kompensohet duke u bazuar neuml harteumln e vlereumls neuml koheumln e hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Neuml rast se
praneuml proneumls qeuml do teuml kompensohet gjenden disa zeumlra kadastrale teuml njeumljteuml me ateuml teuml origjineumls seuml
proneumls me distanceuml teuml njeumljteuml dhe me vlera teuml ndryshme ateumlhereuml peumlr referim neuml peumlrllogaritje
merret zona qeuml ka ccedilmimin meuml teuml larteuml
(vi) Neuml rast se ATP merr njeuml vendim peumlr njohje dhe kompensim fizik neuml proneumln e
subjektit prona vlereumlsohet sipas pikeumls 1 teuml nenit 6 Kur nga ky vlereumlsim rezulton se subjekti
peumlrfiton njeuml proneuml qeuml ka vlereuml meuml teuml larteuml se sa prona qeuml ka pasur neuml momentin e shproneumlsimit
ateumlhereuml subjekti i kompensohet fizikisht sipeumlrfaqja qeuml i korrespondon vlereumlsimit dhe pjesa tjeteumlr
kalon neuml fondin e tokeumls me vendim teuml ATP-seuml
(vii) Vlera e aksioneve obligacioneve kompensimi financiar apo ccedildo lloj kompensimi
tjeteumlr duke peumlrfshireuml dispozitat ligjore peumlr ndarjen e tokeumls bujqeumlsore qeuml subjekti apo
trasheumlgimtareumlt e tij kaneuml peumlrfituar meuml pareuml do teuml zbritet nga shuma e peumlrllogaritur peumlr
kompensim
(viii) Peumlr vendimet e kompensimit teuml peumlrcaktuara me vlereuml dhe ende teuml pa ekzekutuara
nga periudha e njohjes seuml teuml drejteumls peumlr kompensim deri neuml marrjen e shpeumlrblimit subjektet e
shproneumlsuara do teuml peumlrfitojneuml indeksimin sipas vlereumls zyrtare teuml inflacionit dhe interes bankar
sipas mesatares vjetore teuml nxjerreuml nga Banka e Shqipeumlriseuml neuml momentin e hyrjes neuml fuqi teuml ligjit
15 Referuar ligjit objekti shqyrtimi vlereumlsimi i proneumls sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur
neuml momentin e shproneumlsimit eumlshteuml neuml shkelje teuml drejtpeumlrdrejt teuml parimit teuml siguriseuml juridike dhe teuml
baraziseuml para ligjit teuml shtetasve duke ndryshuar situateumln ligjore gjateuml procesit neuml sens
peumlrkeqeumlsues peumlr pjeseumltareuml teuml seuml njeumljteumls kategori pa pasur njeuml shkak teuml arsyesheumlm
16 Neuml vendimin Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml pg113 GJEDNJ ka orientuar shtetin
shqiptar duke theksuar se ldquoNeuml veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e
shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml
rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Gjykata
29
nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml
kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml
lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimiProcesi
i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga
kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i
paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln
qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlve Qeveria nuk
ka beumlreuml njeuml vlereumlsim teuml drejteuml neuml keumlteuml drejtim ndeumlrkoheuml qeuml eumlshteuml e qarteuml qeuml kishte mundeumlsi teuml
tjera teuml cilat duhej teuml merrnin prioritet veccedil kompensimit financiar peumlr ekzekutimin e vendimeve
peumlrfundimtare duke mos kaluar neuml arbitraritetin sa teuml ceumlnohet njeuml e drejteuml e reumlndeumlsishme siccedil
eumlshteuml ajo e proneumls dhe e procesit teuml rregullt ligjor qeuml i referohet ekzekutimit teuml njeuml vendimi
peumlrfundimtar Ndryshe nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe ndryshe nga sa eumlshteuml orientuar peumlrmes
Vendimit pilot Qeveria i ka kushtuar veumlmendje kompensimit financiar referuar nenit 8 teuml Ligjit
Neuml vendimin pilot GJEDNJ ka orientuar Qeverineuml drejt shfryteumlzimit teuml formave teuml tjera
alternative teuml kompensimit Gjithashtu Sekretariati neuml vlereumlsimin e skemeumls seuml kompensimit teuml
paraqitur nga Qeveria peumlrmes Ligjit ka vlereumlsuar se e ka teuml pamundur teuml kuptojeuml qeumlllimin e
Qeveriseuml qeuml ka aplikuar njeuml formeuml teuml tilleuml neuml hierarki peumlr kompensimin dhe ka shfaqur dyshime
referuar diskriminimit teuml mundsheumlm qeuml mund teuml krijohet mes atyre qeuml u eumlshteuml dheumlneuml e drejta e
kthimit meuml pareuml dhe tani u jepet e drejta e kompensimit2rdquo
17 Keumlshtu referuar vendimit Puto k Shqipeumlriseuml GJEDNJ ka ccedilmuar se ldquoSiccedil u pranua
nga Qeveria neuml Planin e saj teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml
besuesheumlm neuml lidhje me numrin e peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta
te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993
Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml
rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e
peumlrgjithshme teuml kompensimit si dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml
kompensimitPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1Rishikimi dhe
2 Shih Document H Exec (2015)16 para 45 53 teuml Komitetit teuml Ministrave
30
peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke
marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml
fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr
Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml
paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimi Procesi i vendimmarrjes peumlr llojin e kompensimit qeuml do
teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e besimit teuml publikut Do
teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml shpeumlrndaheshin
peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore qeuml vendimet e
autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen rishikimit
gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjeje Procesi i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve
peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit
Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml
legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar
teuml paguar ish pronareumlve Nga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml
sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml
unifikuara hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml
ardhshme ligjorerdquo
18 Pra neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur detyrimet e shtetit shqiptar sipas vendimit teuml
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml janeuml keumlto
(i) Teuml evitohen ndryshimet e vazhdueshme legjislative ldquoShteti i paditur duhet teuml marreuml
masa teuml peumlrgjithshme prioritare me qeumlllim sigurimin neuml meumlnyreuml efektive teuml seuml drejteumls peumlr
kompensim ndeumlrsa vendos balanceuml teuml drejteuml midis interesave teuml ndryshme neuml fjaleuml (shihni peumlr
shembull Burdov (nr 2) teuml cituar meuml lart sect 125) Neuml bazeuml teuml monitorimit nga Komiteti i
Ministrave Shteti i paditur mbetet i lireuml teuml zgjedheuml mjetet me teuml cilat do teuml peumlrmbusheuml detyrimin e
tij ligjor sipas Nenit 46 teuml Konventeumls me kusht qeuml keumlto mjete teuml jeneuml teuml pajtueshme me
peumlrfundimet e caktuara neuml vendimin e Gjykateumls (shihni Scozzari dhe Giunta kundeumlr Italiseuml [GC]
nr 3922198 dhe 4196398 sect 249 GJEDNJ 2000-VIII) Gjykata veumlren fillimisht se legjislacioni
aktual mbi proneumlsineuml eumlshteuml ndryshuar shpesh teuml pakteumln shtateuml hereuml gjateuml periudheumls 2004-2010
Ndeumlrsa ndryshimet legjislative mund teuml reflektojneuml njeuml situateuml teuml peumlrmireumlsuar kompleksiteti i
dispozitave legjislative ndryshimet e shpeshta teuml tyre si dhe praktika e papajtueshme gjyqeumlsore
qeuml rezulton nga to do teuml kontribuojeuml neuml meumlnyreuml teuml pashmangshme neuml njeuml mungeseuml teuml
peumlrgjithshme teuml siguriseuml juridike Shteti i paditur duhet teuml shmangeuml ndryshimet e shpeshta teuml
31
legjislacionit dhe teuml shqyrtojeuml me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare peumlrpara se teuml
paraqeseuml ndryshime teuml meumltejshmerdquo (pg110)
(ii) Teuml beumlhet i disponuesheumlm informacion i sakteuml dhe i besuesheumlm dhe teuml analizohen
me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare ldquoSiccedil u pranua nga Qeveria neuml Planin e saj
teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml besuesheumlm neuml lidhje me numrin e
peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e
kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993 Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml
sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte
mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e peumlrgjithshme teuml kompensimit si
dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml kompensimitrdquo (pg111)
(iii) Teuml krijohen mjete kompensimi teuml keumlnaqshme dhe teuml evitohen kriteret procedurale teuml
pavolitshme ldquoPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1rdquo (pg112)
(iv) Transparenceuml e ploteuml dhe efektivitet neuml procesin vendimmarreumls ldquoGjykata veumlren se
skema e kompensimit duhet teuml trajtojeuml peumlrfundimet e nxjerra sipas Nenit 13 teuml Konventeumls Neuml
veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi
financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e
kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Rishikimi dhe peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet
trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls
dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml
tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat
eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra t tjera
kompensimirdquo (pg113-114)
(v) Caktimi i afateve ligjore teuml detyrueshme reale dhe parashikimi i burimeve financiare
dhe njereumlzore teuml mjaftueshme ldquoKrejt neuml ndryshim nga propozimet neuml Planin e Veprimit teuml
Qeveriseuml qeuml nuk kishte peumlrmendur afate konkrete Gjykata nuk mund teuml theksojeuml mjaftuesheumlm
reumlndeumlsineuml e caktimit teuml afateve realiste statutore dhe detyruese neuml lidhje me ccedildo hap teuml procesit
Shtyrjet e shpeshta teuml afateve siccedil ka ndodhur deri tani nuk kontribuojneuml neuml njeuml zgjidhje teuml
shpejteuml teuml problemeve teuml identifikuara dhe deumlmtojneuml meuml tej besimin e publikut Eumlshteuml e
32
reumlndeumlsishme qeuml me qeumlllim garantimin e zbatimit efektiv teuml masave teuml peumlrgjithshme neuml
dispozicion teuml autoriteteve kompetente teuml vihen burime teuml mjaftueshme njereumlzore dhe materiale
dhe teuml garantohet bashkeumlrendimi midis institucioneve teuml ndryshme me synim shkeumlmbimin e
informacionit Sa hereuml qeuml teuml jeteuml e mundur autoritetet mund teuml shqyrtojneuml mundeumlsineuml e shkurtimit
teuml burimeve duke bashkuar institucione teuml ndryshme me qeumlllim shmangien e mbivendosjeve dhe
zvogeumllimin e kostove dhe shpenzimeve operative Krijimi i strukturave teuml reja institucionale nuk
duhet teuml konsiderohet si njeuml shtreseuml tjeteumlr e procesit por duhet teuml justifikohet ploteumlsishtrdquo (pg116-
117)
(vi) Rritja e barreumls seuml pronareumlve teuml paligjsheumlm qeuml keumlrkojneuml teuml legalizojneuml teuml drejtat e
proneumlsiseuml neuml pronat e ish-pronareumlve si dhe neuml pronat shteteumlrore ldquoProcesi i kompensimit teuml ish
pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml karakterizohet nga kompensimi i ish
pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml
rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i
afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlverdquo (pg115)
(vii) Krijimi i njeuml sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pasurive teuml
paluajtshme ldquoNga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml sistemi
transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml unifikuara
hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml ardhshme
ligjorerdquo
(viii) Mbajtja e diskutimeve teuml gjeumlra publike ldquoProcesi i vendimmarrjes peumlr llojin e
kompensimit qeuml do teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e
besimit teuml publikut Do teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml
shpeumlrndaheshin peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore
qeuml vendimet e autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen
rishikimit gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjejerdquo
19 Sa i takon detyrimeve neuml pikat (ii) (iii) (vi) dhe (vii) nuk u dha asnjeuml informacion
thelbeumlsor ose argument bindeumls i nivelit kushtetues nga subjektet e interesuara se si janeuml realizuar
ose peumlrse nuk janeuml parashikuar neuml ligj keumlto detyrime Peumlr keumlteuml arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se
orientimet e GJEDNJ-seuml neuml vendimin Manushaqe Puto etj k Shqipeumlriseuml nuk janeuml misheumlruar neuml
ligjin objekt shqyrtimi
20 GJEDNJ neuml rastin Vrioni k Shqipeumlriseuml ka arritur neuml peumlrfundimin se referuar edhe
meumlnyreumls seuml peumlrllogaritjes neuml rastin Driza k Shqipeumlriseuml metoda e peumlrllogaritjes do teuml duhej teuml ishte
vlera e proneumls neuml momentin e nxjerrjes seuml vendimit por neuml kushtet qeuml Shqipeumlria deumlshtoi teuml kishte
33
njeuml harteuml vlere qeuml neuml vitin 1993 GJEDNJ iu referua vlereumls seuml proneumls neuml momentin e kompensimit
bazuar neuml harteuml vlereuml qeuml reflekton ccedilmimin e tregut Pra rrjedhimisht qeveria duhej teuml kishte
marreuml parasysh vlereumln e proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit teuml kompensimit jo teuml
shproneumlsimit Pra GJEDNJ e ka udheumlzuar qeverineuml shqiptare se cileumls vlereuml duhej trsquoi referohej neuml
ccedileumlshtjet qeuml lidhen me kompensimin Skema e ofruar nga ligji objekt shqyrtimi nuk respekton keumlteuml
orientim teuml GJEDNJ
21 Sa i takon kritereve teuml shpeumlrblimit teuml drejteuml ato janeuml peumlrshkruar nga GJEDNJ-ja neuml
vendimin e saj peumlr ccedileumlshtjen Driza k Shqipeumlriseuml Neuml keumlteuml vendim GJEDNJ eumlshteuml shprehur ndeumlr teuml
tjera se ldquoGjykata ccedilmon se neuml rrethanat e ccedileumlshtjes neuml fjaleuml kthimi i parceleumls seuml vogeumll teuml tokeumls
ashtu siccedil u caktua me vendimin gjyqeumlsor teuml formeumls seuml prereuml teuml Gjykateumls seuml Larteuml teuml dateumls 17
dhjetor 1998 seuml bashku me pagimin e fitimit teuml munguar si dhe teuml kompensimit neuml vlereuml neuml
lidhje me parceleumln e madhe teuml tokeumls neuml bazeuml teuml vendimit teuml dateumls 7 dhjetor 2000 duke peumlrfshireuml
edhe shkalleumln e interesit qeuml pasqyron ndeumlrhyrjen pasojeuml e seuml cileumls ishte humbja e proneumlsiseuml seuml
parceleumls seuml madhe teuml tokeumls do ta vendosnin ankuesin sa meuml shpejt teuml jeteuml e mundur neuml njeuml situateuml
teuml njeumljteuml me ateuml neuml teuml cileumln do teuml kish qeneuml ai po teuml mos kishim shkelje teuml Konventeumlsrdquo
22 GJEDNJ e ka elaboruar meuml tej kuptimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo neuml ccedileumlshtjen Vrioni
k Shqipeumlriseuml teuml dateumls 13112007 sect 135 duke beumlreuml referim peumlr kompensimin e keumlrkuesve tek
harta e vlereumls seuml proneumls e vitit 2008 GJEDNJ u shpreh neuml keumlteuml pikeuml se ldquoneuml peumlrzgjedhjen e
harteumls seuml vlereumls seuml proneumls seuml vitit 2008 ajo ndeumlr teuml tjera pati parasysh teuml arriheshin qeumlllimet e
shpeumlrblimit teuml drejteuml teuml peumlrshkruara neuml ccedileumlshtjen ldquoDriza k Shqipeumlriseumlrdquo
23 Referuar ligjit dhe shpjegimeve teuml subjektit teuml interesuar Keumlshilli i Ministrave
rezulton se koncepti i shpeumlrblimit teuml drejteuml eumlshteuml misheumlruar jo neuml elementeumlt e elaboruar nga
GJEDNJ-ja por neuml elementeuml teuml ndrysheumlm qeuml nuk garantojneuml shpeumlrblim teuml drejteuml dhe si rrjedhim as
barazi midis subjekteve teuml shproneumlsuara Neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur ligji pavareumlsisht nga ajo qeuml
parashtrohet nga subjektet e interesuara de facto synon
(i) rivlereumlsim teuml teuml gjitha pronave teuml subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cilat u janeuml kthyer
atyre me vendime peumlrfundimtare meuml teuml hershme sipas kushteve teuml parashikuara neuml nenin 6 sect (1)
ndash (4) teuml ligjit Ky vlereumlsim do teuml sheumlrbejeuml si peumlrfitim i zbritsheumlm peumlr qeumlllime teuml zbatimit teuml nenit 6
sect (6) nenit 7 nenit 21 sect (4) nenit 23 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlt teuml cileumlve u
eumlshteuml kthyer njeuml pjeseuml e pronave me vendime meuml teuml hershme teuml teumlrhiqen nga keumlrkesat peumlr njohjen
e pronave sepse nenet e ldquopeumlrfitimeve teuml zbritshmerdquo qeuml urdheumlrojneuml rivlereumlsimin e pasurive teuml
kthyera sipas kritereve teuml ligjit neuml fjaleuml i peumlrjashtojneuml ata automatikisht nga fusha e zbatimit teuml
ligjit nr13315
34
(ii) vlereumlsim financiar teuml proneumls seuml origjineumls qeuml u kthehet pronareumlve llogaritur sipas
kritereve teuml nenit 6 pika 1ndash4 teuml ligjit me qeumlllim qeuml teuml zbritet diferenca qeuml rezulton neuml zbatim teuml
nenit 65 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlve iu hiqet e drejta e kthimit teuml njeuml pjese teuml
pasuriseuml seuml origjineumls megjitheumlse iu eumlshteuml njohur e drejta e proneumls seuml tyre
(iii) pushim i shqyrtimit teuml keumlrkesave peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar qeuml nuk ka
urdheumlruar kompensim teuml proneumls sipas nenit 72 pika ccedil) teuml Ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhje shteti
nuk ka detyrim teuml zbatojeuml vendimet peumlrfundimtare teuml KKKP AKKP dhe vendimet gjyqeumlsore qeuml
kaneuml urdheumlruar kthimin e proneumls
(iv) vlereumlsim financiar meuml i uleumlt peumlr rastet sipas nenit 164 a)ndashb) teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj
zgjidhjeve pronareumlve u rritet barra e proveumls neuml kurriz teuml vlereumls seuml proneumls seuml tyre
(v) njohje e seuml drejteumls seuml keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e kompensimit neuml
keumlmbim teuml pagesave meuml teuml shpejta sipas kritereve teuml nenit 17 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje
ligji diferencon pronareumlt neuml peumlrpjekje peumlr teuml siguruar peumlrfitime prej 80 - 50 teuml vlereumls seuml
pronave teuml njohura neuml keumlmbim teuml afateve teuml cilat janeuml teuml peumlrgjitheumlsuara neuml 10 vjet Ky lloj
peumlrfitimi ka mjaft impakt neumlse mbajmeuml parasysh se pjesa deumlrrmuese e keumlrkuesve janeuml teuml
moshuar
(vi) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e parablerjes (brenda 1 viti) neuml
keumlmbim teuml kompensimit sipas nenit 22 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji parashikon
mundeumlsineuml e peumlrjashtimit teuml pronareumlve nga e drejta e parablerjes neumlse keumlrkojneuml kompensim Nuk
kuptohet arsyeja peumlrse pronari mos teuml peumlrfitojeuml pjeseumlrisht nga ankandi dhe pjeseumlrisht nga format e
tjera teuml kompensimit
(vii) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml pranuar kompensim peumlr tokat e tyre teuml dheumlna neuml peumlrdorim
nga shteti sipas nenit 23 teuml ligjit ose detyrimi peumlr teuml pritur pa afat dhe pa deumlmshpeumlrblim
marreumldheumlnien juridike ekzistuese sipas keumltij neni Nuk kuptohet peumlrse kur keumlto toka teuml dheumlna neuml
peumlrdorim neumlse nuk janeuml teuml zeumlna kompensohen Neumlse ato nuk janeuml teuml zeumlna peumlrse nuk i kthehen
pronarit legjitim
(viii) Mostrajtimin e pronareumlve qeuml nuk disponojneuml njeuml vendim peumlrfundimtar neumlse prona
peumlr teuml cileumln kaneuml aplikuar peumlrfshihet brenda pronave teuml cileumlsuara neuml nenin 25 teuml Ligjit (shih nenin
20 teuml ligjit) Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji peumlrjashton pronareumlt qeuml kaneuml aplikuar peumlr njohje teuml
pronave teuml tyre teuml cilat peumlrfshihen brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 25 teuml Ligjit 13315
(ix) detyrim i pronareumlve peumlr teuml konvertuar neuml teuml drejteuml kompensimi pronat e kthyera me
vendime meuml teuml hershme teuml cilat bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 dhe nenit 25 teuml ligjit
Duke i hequr vetes detyrimin peumlr teuml zbatuar vendimet peumlrfundimtare peumlr kthimin e pronave teuml
35
cilat kaneuml mbetur teuml pazbatuara sipas nenit 7 sect 2 pika ccedil) e ligjit 13315 ligji objekt shqyrtimi
detyron teuml gjitheuml pronareumlt teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml pronave teuml tyre teuml kthyera por qeuml nuk
posedohen prej tyre teuml cilat sipas ligjit 13315 bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 nenit
24 dhe nenit 25 Keumlto vendime do teuml arkivohen
(x) pezullim i keumlrkesave qeuml lidhen me mbivendosje teuml teuml drejtave proneumlsore neuml keqbesim
deri sa mosmarreumlveshjet teuml zgjidhen neuml gjykateuml
24 Kjo formuleuml peumlr realizimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo referuar qeumlllimit dhe frymeumls seuml
ligjit neuml fakt nuk peumlrputhet me teuml Konkretisht qeuml njeuml pronari trsquoi kthehet prona e origjineumls sipas
nenit 21 sect (1) teuml ligjit duhet qeuml prona neuml fjaleuml (a) teuml mos jeteuml proneuml shteteumlrore sipas konceptit teuml
gjereuml teuml interesit publik parashikuar neuml nenin 251 (b) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e zeumlneuml sipas
ligjeve teuml radhitura neuml Shtojceumln i teuml ligjit (c) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e dheumlneuml neuml peumlrdorim sipas
nenit 23 teuml ligjit (ccedil) apo proneuml e zeumlneuml me ndeumlrtime pa leje sipas nenit 24 teuml ligjit (d) as territor
turistik (dh) apo proneuml e paluajtshme neuml administrim teuml institucioneve shteteumlrore (e) as truall i
zeumlneuml me ndeumlrtime shteteumlrore (shih nenin 21 sectsect (5)-(8) teuml ligjit
25 Meuml tej sipas keumlsaj formule Agjencia ka diskrecion teuml palimituar teuml rreumlzojeuml keumlrkesat e
pashqyrtuara peumlr kthim dhe kompensim prone neumlse objekti i tyre lidhet me pronat e origjineumls teuml
cileumlsuara neuml nenin 25 teuml ligjit Pra ccedildo keumlrkeseuml e pashqyrtuar do teuml rreumlzohet sipas nenit 20 teuml
ligjit neumlse Agjencia arrin neuml peumlrfundimin se kjo proneuml eumlshteuml e zeumlneuml peumlr interes publik dheose
sipas ligjeve teuml ldquoShtojceumls Irdquo teuml ligjit Neuml njeuml situateuml ku pjesa meuml e madhe e pronareumlve nuk kaneuml
arritur teuml posedojneuml pronat e tyre pasi ato janeuml teuml zeumlna neuml meumlnyreuml teuml paligjshme ose mbahen me
forceuml nga shteti pavareumlsisht se nuk peumlrbeumljneuml interes publik ccedilfareuml zgjidhje peumlrfundimtare synon teuml
realizohet me keumlteuml ligj
26 Gjykata neuml jurisprudenceumln e saj ka theksuar se parimi i shtetit teuml seuml drejteumls i
sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml njeuml nga parimet themelore neuml shtetin dhe shoqeumlrineuml
demokratike Aspekte teuml keumltij parimi janeuml edhe siguria juridike mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara
si dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme Siguria juridike presupozon veccedil teuml tjerash besueshmeumlrineuml e
qytetareumlve tek shteti dhe pandryshueshmeumlrineuml e ligjit peumlr marreumldheumlniet e rregulluara
Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet vazhdimisht ose teuml
jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike teuml cilat mund teuml
cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml vendosur me akte teuml
meumlparshme (shih dhe vendimet e Gjykateumls Kushtetuese nr 31 dateuml 18062010 nr24 dateuml
12112008 nr9 dateuml 26022007)
36
27 Nga ana tjeteumlr Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo
lloj pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml
prevalojeuml neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike (shih vendimin
e Gjykateumls Kushtetuese nr 26 dateuml 02112005) Neuml keumlteuml pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml
ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e favorshme ligjore paraqitet i
reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte
negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml teuml drejte teuml garantuar me
Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml rregullojeuml neumlpeumlrmjet
akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato teuml drejta teuml cilat janeuml
parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml preken nga ligjveumlneumlsi (shih
vendimin e Gjykateumls Kushtetuese nr 37 dateuml 13062012)
28 Referuar testit teuml proporcionalitetit sipas nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml
Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve pra parashikimi i tyre me ligj formal rezulton i respektuar
Kriteri i dyteuml neuml radheuml eumlshteuml interesi publik Koncepti kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml
trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml
keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para saj Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml radhiten neuml
meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml justifikojneuml
ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml aspektin e
kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml marreuml nga
ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet neuml aspektin e kushteve teuml
vendosura nga neni 171 i Kushtetuteumls dhe konkretisht teuml ekzistenceumls seuml interesit publik (Shih
vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
29 Eumlshteuml e veumlrteteuml se Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceuml teuml saj se si parimi i siguriseuml
juridike ashtu edhe ai i baraziseuml seuml shtetasve para ligjit nuk janeuml absolute dhe mund teuml kufizohen
neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i teuml cilit do teuml sillte
pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Por referuar parashtrimeve teuml subjekteve teuml
interesuara Keumlshilli i Ministrave dhe Kuvendi si dhe pyetjeve dhe debateve teuml zhvilluara neuml
seanceumln publike teuml zhvilluar para keumlsaj Gjykate nuk rezultoi qeuml qeveria ashtu siccedil ishte udheumlzuar
nga GJEDNJ dhe Komiteti i Ministrave teuml ishte bazuar neuml njeuml studim teuml thelluar apo vlereumlsim teuml
gjithansheumlm teuml situateumls neuml teumlreumlsi I vetmi argument i sjelleuml ishte interesi publik i bazuar neuml fatureumln
e larteuml financiare teuml shtetit
37
30 Seuml pari ne jemi teuml qeumlndrimit se ky argument nuk eumlshteuml i bazuar neuml argumente teuml
nivelit kushtetues pasi shteti nuk mund teuml kujdeset veteumlm peumlr fatureumln financiare teuml buxhetit por
peumlr teuml gjitha efektet e tjera teuml natyreumls juridike sociale dhe ekonomike teuml shtetit dhe teuml shtetasve
Seuml dyti nuk ka njeuml argument teuml bazuar neuml prova dhe fakte se sa do teuml mund teuml ishte ulur fatura
financiare neumlse ligji do teuml kishte parashikuar kthimin fizik teuml proneumls aty ku eumlshteuml e mundur Seuml
treti nuk ka informacion teuml sakteuml sa eumlshteuml diferenca midis shumeumls qeuml shteti do teuml duhej teuml
paguante me ligjin e meumlparsheumlm dhe sa me ligjin neuml fuqi dhe se si mund teuml ulej kjo diferenceuml Seuml
kateumlrti duke iu referuar qeumlllimit teuml ligjit kuptojmeuml se synimi eumlshteuml ldquoshpeumlrblimi i drejteumlrdquo i
subjekteve teuml shproneumlsuara Pyetja lind Si mund teuml konsiderohet i drejteuml shpeumlrblimi kur njeuml tokeuml
e konfiskuar neuml vitet 50 ka qeneuml tokeuml bujqeumlsore dhe sot eumlshteuml truall ndeumlrtimi neuml zoneuml urbane dhe e
ka vlereumln dhjetra ose qindra hereuml meuml teuml larteuml Qeveria argumentoi se ky shpeumlrblim eumlshteuml i drejteuml
sepse toka kur eumlshteuml shteteumlzuar ka pasur ateuml vlereuml dhe meriton teuml shpeumlrblehet me ateuml vlereuml ky
quhet trajtim i barabarteuml dhe nuk sjell diskriminim midis shtetasve () Por Keumlshilli i Ministrave
nuk ndalet neuml faktin se ka qeneuml pikeumlrisht shteti qeuml neuml rastin meuml teuml mireuml nuk ka marreuml masa efikase
dhe neuml rastin meuml teuml keq e ka penguar aktivisht geumlzimin e proneumls nga pronari legjitim Pra
paafteumlsineuml ose mungeseumln e gatishmeumlriseuml seuml shtetit duhet ta paguajeuml seumlrish subjekti i shproneumlsuar
duke iu neumlnshtruar njeuml skeme kompensimi qeuml neuml fund teuml peumlrllogaritjeve do teuml arrijeuml trsquoi japeuml
pronarit legjitim veteumlm leumlmosheuml dhe jo njeuml shpeumlrblim teuml drejteuml siccedil pretendohet nga subjektet e
interesuara
31 Neuml rastin konkret Keumlshilli i Ministrave paraqet si interes publik fatureumln e larteuml
financiare qeuml do teuml duhej teuml paguante shteti neuml rast se do teuml mbante skemeumln e kompensimit sipas
ligjit teuml vjeteumlr Neuml fakt po trsquoi referohemi pretendimit teuml keumlrkuesve si dhe fakteve teuml paraqitura
prej tyre ka mjaft subjekte qeuml nga komisionet e kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave kaneuml
marreuml njeuml vendim peumlr kthimin e pjessheumlm ose teuml ploteuml teuml proneumls seuml tyre vendime keumlto qeuml janeuml neuml
fuqi nga gjykatat shqiptare ose nga GJEDNJ Njeuml pjeseuml e mireuml e tyre mund teuml peumlrfitonin nga
kthimi fizik i proneumls seuml tyre aty ku eumlshteuml e lireuml teumlreumlsisht ose pjeseumlrisht Peumlr pronareumlt e pyjeve dhe
kullotave kjo mundeumlsi rezulton meuml e madhe (referuar edhe parashtrimeve teuml Avokatit teuml Popullit
neuml seanceumln gjyqeumlsore bazuar neuml komunikimin e tij me Ministrineuml e Bujqeumlsiseuml lidhur me fondin e
pyjeve dhe kullotave qeuml janeuml neuml proneumlsi teuml shtetit aktualisht) Ateumlhereuml lind pyetja Peumlrse duhet qeuml
keumlto vendime teuml trajtohen me formeuml kompensimi neumlse pronat objekt trajtimi janeuml ende teuml lira
Peumlrse qeveria nuk sheh mundeumlsineuml e uljes seuml vlereumls financiare teuml fatureumls duke hequr nga proneumlsia
shteteumlrore ato prona qeuml neuml fakt janeuml teuml pronareumlve subjekte teuml shproneumlsimit Pikeumlrisht realizimi i
38
keumlsaj teuml fundit neuml funksion teuml interesit publik do teuml ishte teumlreumlsisht e justifikuar prej tij dhe jo e
kundeumlrta
32 Keumlsaj pyetje teuml beumlreuml nga Gjykata neuml seanceuml peumlrfaqeumlsuesit e Keumlshillit teuml Ministrave iu
peumlrgjigjeumln se ldquoNeuml variantin e pareuml ekzistonte kthimi i proneumls keumlshtu siccedil keumlrkohej nga pronareumlt
dhe pikeumlrisht peumlr teuml realizuar keumlteuml teuml drejteuml Pyetja seuml cileumls shteti shqiptar nuk mund trsquoi peumlrgjigjej
dhe nuk i eumlshteuml peumlrgjigjur deri me sot eumlshteuml neumlse do teuml realizonte kthim teuml ploteuml dhe kompensim
nga ana tjeteumlr me keumlteuml formuleuml kjo do teuml thoshte trajtim teuml pa barabarteuml Ai qeuml sot do teuml merrte
tokeumln truall qeuml ka pasur tokeuml bujqeumlsore do teuml trajtohej neuml meumlnyreuml teuml pa barabarteuml me ateuml qeuml do teuml
merrte kompensim Eumlshteuml ajo qeuml ka ndodhur neuml 23 vite ata qeuml kaneuml pasur dhe kaneuml marreuml teuml
drejteumln e kthimit e kaneuml poseduar ateuml dhe kaneuml pasur mundeumlsi ti shohin frutet e tyre peumlr 23 vite
Kjo situateuml ishte gjetur neuml kundeumlrshtim me teuml drejtat e njeriut dhe peumlr keumlteuml arsye nuk pati njeuml
vendimmarrje 2 vjeccedilare teuml AKKP sepse vendimmarrja e agjenciseuml ccedildo diteuml do teuml ishte neuml
kundeumlrshtim me teuml drejta te njeriut Deri sa u krijua mekanizmi i ri i cili ne besojmeuml qeuml eumlshteuml
efektiv dhe neuml peumlrputhje me teuml drejtat e njeriu ldquo
33 Ajo qeuml ne e kemi teuml veumlshtireuml teuml kuptojmeuml nga ky qeumlndrim i subjektit teuml interesuar
eumlshteuml se shteti nuk ka beumlreuml peumlrpjekje teuml parashikojeuml se sa prona janeuml teuml kthyeshme neuml teumlreumlsi pra sa
eumlshteuml numri i objekteve ose tokave livadheve dhe pyjeve qeuml mund teuml kthehen neuml formeuml fizike pa
pasur nevojeuml trsquoi fuseuml pronareumlt e tyre neuml skemeuml kompensimi Pra pamundeumlsia e shtetit peumlr teuml beumlreuml
njeuml inventar teuml pronave teuml sekuestruara ose shproneumlsuara qeuml ndodhen ende teuml lira ose
potencialisht teuml mundura peumlr trsquoiu kthyer pronarit ka ccediluar neuml parashikimin e metodologjiseuml seuml
kompensimit megjitheumlse ka meumlnyra teuml tjera jo veteumlm meuml efektive peumlr pronarin i cili do teuml ishte
meuml i keumlnaqur teuml kishte proneumln e tij sesa njeuml vlereuml teuml kompensuar por do teuml ishte me meuml pak kosto
peumlr shtetin dhe taksapaguesit shqiptareuml teuml cileumlt deri tani po paguajneuml tepeumlr peumlr paafteumlsineuml e shtetit
peumlr teuml zgjidhur keumlteuml problem
34 Duke iu referuar testit teuml proporcionalitetit neuml keumlteuml kufizim qeuml beumln ligji teuml drejteumls seuml
proneumls kjo skemeuml nuk e kalon me sukses ateuml pasi nuk ka asnjeuml arsye legjitime qeuml justifikon keumlteuml
zgjidhje Shteti nuk duhet teuml zgjedheuml rrugeumln dhe metodeumln meuml teuml thjeshteuml ose meuml teuml lehteuml ldquopeumlr teuml
peumlrfunduar procesin e trajtimit teuml proneumlsrdquo siccedil e ka qeumlllimin ky ligj por duhet realisht teuml beumljeuml
peumlrpjekje teuml realizojeuml de facto teuml drejteumln e proneumls seuml pronareumlve teuml shproneumlsuar padrejteumlsisht si dhe
teuml uleuml sa meuml shumeuml fatureumln financiare teuml taksapaguesve Shteti duhet teuml peumlrdoreuml mjetin meuml teuml
peumlrshtatsheumlm dhe qeuml garanton ndeumlrhyrje sa meuml teuml vogeumll neuml teuml drejtat kushtetuese dhe jo mjetin meuml
teuml reumlndeuml por qeuml arrin qeumlllimin meuml shpejteuml pa u kujdesur peumlr shkeljet qeuml shkakton neuml teuml drejtat e
subjekteve qeuml preken prej saj
39
35 Gjykata ka theksuar se njeuml kusht tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi gjateuml
ndeumlrhyrjes neuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml eumlshteuml edhe respektimi i raportit teuml drejteuml midis
ndeumlrhyrjes dhe gjendjessituateumls qeuml e ka diktuar ateuml Ky kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml
evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml njeuml situateuml konkrete
Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete
teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml keumlrkohet teuml arrihen Gjithashtu Gjykata neuml
jurisprudenceuml teuml vazhdueshme ka mbajtur qeumlndrimin se parimi i proporcionalitetit neumlnkupton qeuml
ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit peumlr kufizimin e njeuml teuml drejte ose lirie teuml caktuar teuml beumlhet me mjete teuml
peumlrshtatshme qeuml i peumlrgjigjen drejt qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet Peumlrveccedil keumlsaj peumlrdorimi i keumltyre
mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml arrihet me mjete teuml
tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve meuml pak teuml deumlmshme
peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml kufizimit me gjendjen qeuml
e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml dobishmeumlriseuml dhe teuml
proporcionalitetit Respektimi i keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast
konkret duke ballafaquar interesin publik qeuml dikton kufizimin me teuml drejtat qeuml kufizohen Neuml
keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit
keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen
kufizimit (Vendimi nr2 dateuml 18022013 i Gjykateumls Kushtetuese)
36 Ligji parashikon krijimin e Fondit teuml Tokeumls (neni 53 dhe 12) i cili do teuml peumlrbeumlhet
nga fondi fizik i pronave neuml ccedildo qark sipeumlrfaqet e lira neuml territoret informale dhe sipeumlrfaqe teuml
tjera (e papeumlrcaktuar) Peumlrderisa do teuml krijohet njeuml Fond i tilleuml lind pyetja se peumlrse Keumlshilli i
Ministrave nuk ka beumlreuml njeuml studim se cilat nga keumlto toka teuml lira mund teuml kthehet neuml formeuml fizike
pronareumlve pa qeneuml nevoja teuml trajtohen si fond peumlr teuml gjitheuml pronareumlt ose veteumlm si potencialisht e
mundur pasi nuk ka njeuml peumlrcaktim se sa do teuml jeteuml ky fond dhe si krijohet
37 Neni 12 eumlshteuml i papeumlrcaktuesheumlm pasi teuml thuash se fondi i tokeumls peumlr kompensim do teuml
krijohet nga sipeumlrfaqet e mbetura teuml lira nga ndeumlrtimet informale eumlshteuml nonsens sepse pronari
legjitim duhet teuml preseuml ccedilfareuml mbetet e lireuml nga ndeumlrtuesit e paligjsheumlm ose zaptuesit numri dhe
peumlrqindja e teuml cileumlve ende eumlshteuml e papeumlrcaktuar derisa teuml krijohet fondi i tokeumls peumlr trsquoi kompensuar
pronareumlt legjitimeuml Neumlse qeveria kishte peumlr qeumlllim teuml krijojeuml fond teuml tokeumls peumlr kompensimin e
pronareumlve mund teuml kishte pezulluar procesin e legalizimit deri neuml kryerjen peumlrfundimtare teuml
procesit teuml kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave aty ku mendohet se ka mjaftuesheumlm tokeuml peumlr
trsquou kthyer pronareumlve Neuml keumlteuml meumlnyreuml shteti do teuml kursente nga fondi financiar dhe toka nuk do
40
teuml jepej me ccedilmim simbolik siccedil peumlrfitohet tani nga teuml paligjshmit Edhe taksapaguesit shqiptareuml do
teuml ishin meuml teuml keumlnaqur me uljen e barreumls financiare qeuml do trsquou duhet teuml paguajneuml peumlr dekadat neuml
vazhdim Edhe neuml vlereumlsimin e Komitetit teuml Ministrave lidhur me ekzekutimin e vendimit
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml neuml pg31 eumlshteuml theksuar se megjitheuml peumlrpjekjet pozitive teuml
qeveriseuml shqiptare peumlr teuml peumlrmbushur detyrimet e veumlna nga GJEDNJ ldquodisa paqarteumlsi duken se
kaneuml mbetur lidhur me paditeuml qeuml janeuml neuml shqyrtim aktualisht ose atyre qeuml mund teuml kundeumlrshtojneuml
njeumlra-tjetreumln Do teuml kishte qeneuml e dobishme neumlse autoritetet do teuml siguronin meuml shumeuml
informacion teuml detajuar se si keumlto fatura do teuml ndikonin neuml fondin e peumlrgjithsheumlm teuml kompensimit
dhe neuml peumlrcaktimin e Fondit teuml Tokeumlsrdquo Meuml tej neuml pg45 thuhet ldquoMund teuml ekzistojeuml rreziku peumlr
diskriminim midis subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cileumlve iu eumlshteuml kthyer prona fizikisht dhe atyre
qeuml do teuml kompensohen Peumlr keumlteuml eumlshteuml e nevojshme teuml shpjegohet se peumlrse qeveria ka beumlreuml keumlteuml
zgjedhje preferenciale me projektligjin neuml meumlnyreuml qeuml teuml vlereumlsohet skema e re e kompensimit neuml
peumlrputhje me standardet e vendosura nga GJEDNJrdquo Peumlrgjigja e qeveriseuml shqiptare lidhur me
keumlteuml ka qeneuml ldquopeumlr teuml hequr ccedildo mundeumlsi diskriminimi nuk eumlshteuml parashikuar kthimi por veteumlm
kompensimi peumlr teuml gjitheuml teuml shproneumlsuarit()rdquo (po aty)
38 Argumenti i dheumlneuml nga Keumlshilli i Ministrave se nuk ka pasur njeuml skemeuml
peumlrfundimtare peumlr kompensimin dhe si e tilleuml ajo mund teuml ndryshojeuml neuml ccedildo koheuml neuml meumlnyreuml teuml
papritur nga qeveriaparlamenti nuk na duket e bazuar Ccedildo parashikim ligjor peumlr sa koheuml
zbatohet dhe eumlshteuml neuml fuqi prezumohet se eumlshteuml e qeumlndrueshme Ndryshimi i papritur i
parashikimeve peumlr teuml njeumljteumlt subjekte dhe me pasoja peumlrkeqeumlsuese pa dheumlneuml argumente
kushtetuese peumlrbeumln cenim teuml siguriseuml juridike dhe diskriminim midis subjekteve teuml seuml njeumljteumls
kategori Keumlto parime kushtetuese nuk mund teuml cenohen veteumlm me argumentin se rritet fatura
financiare kur ky proces tashmeuml ka vite qeuml ka filluar dhe peumlr meuml se 20 vjet ka pasur njeuml skemeuml
tjeteumlr qeuml ndryshon teumlreumlsisht duke mosrespektuar aspak teuml drejteumln e pronareumlve por veteumlm
sipeumlrfaqeumlsisht detyrimin e shtetit peumlr teuml ldquombyllurrdquo ccedileumlshtjen e pronave Ky argument i peumlrdorur
vazhdimisht nga Keumlshilli i Ministrave nuk mendojmeuml se eumlshteuml argument i nivelit kushtetues qeuml
justifikon cenimin e vazhduesheumlm teuml seuml drejteumls seuml proneumls
39 Nisur nga sa meuml lart jemi teuml qeumlndrimit se parimi i siguriseuml juridike eumlshteuml prekur nga
rregullimi i ri dhe ndeumlrhyrja e beumlreuml nuk respekton kriteret kushtetuese peumlr keumlteuml qeumlllim teuml
parashikuara nga neni 171 i Kushtetuteumls konkretisht mbrojtjen e interesit publik vendosjen e
njeuml raporti teuml drejteuml midis seuml drejteumls seuml cenuar dhe qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet neumlpeumlrmjet
ndeumlrhyrjes legjislative si dhe ruajtjen e thelbit teuml seuml drejteumls seuml proneumls
41
B Peumlr pretendimin e cenimit teuml baraziseuml para ligjit
40 Keumlrkuesit kaneuml argumentuar se skema e kompensimit teuml parashikuar nga ligji bie
ndesh me parimin e baraziseuml para ligjit pasi trajton neuml meumlnyreuml teuml ndryshme teuml njeumljteumln kategori
pronareumlsh duke i vendosur ata qeuml presin teuml kompensohen neuml poziteuml meuml pak teuml favorshme se ata qeuml
u kompensuan para hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Gjithashtu vendimet e formeumls seuml prereuml peumlrfshi
edhe vendimet e dheumlna nga GJEDNJ do teuml vlereumlsohen sipas njeuml skeme meuml pak teuml favorshme sesa
vendimet e ekzekutuara para hyrjes neuml fuqi teuml ligjit megjitheumlse janeuml teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose vlereuml
totale
41 Pyetjes seuml beumlreuml nga Gjykata gjateuml seanceumls gjyqeumlsore neumlse skema e zgjedhur krijon
pabarazi subjekti i interesuar Keumlshilli i Ministrave iu peumlrgjigj negativisht Sipas tij ligji beumln njeuml
trajtim teuml barabarteuml jo veteumlm midis ish pronareumlve por edhe midis tyre dhe pronareumlve teuml soteumlm
Pra referuar keumltij qeumlndrimi neuml qofteuml se shteti aplikon keumlto kritere peumlr teuml shproneumlsuar sot peumlr
interes publik do teuml aplikojeuml teuml njeumljtat kritere peumlr ateuml shproneumlsim qeuml ka ndodhur 70 vjet meuml pareuml
42 Siccedil u tha meuml lart qeumlllimi i ligjit objekt shqyrtimi eumlshteuml ldquob) rregullimi dhe
shpeumlrblimi i drejteuml i kompensimit teuml proneumls ekzekutimi i vendimeve peumlrfundimtare teuml
kompensimit si dhe peumlrfundimi i procesit teuml kompensimitrdquo Pra rregullimi i ccedileumlshtjeve teuml
shproneumlsimit qeuml ndodhin sot nuk peumlrfshihet nga ky ligj dhe jo veteumlm kaq por sot nuk eumlshteuml e
mundur teuml krahasohet vlera e proneumls qeuml ka neuml treg me ateuml qeuml ka pasur para 70 vjeteumlve
43 Ne mendojmeuml se ligji cenon barazineuml e shtetasve para ligjit duke bere trajtim teuml
diferencuar midis pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim kthimi ose kompensimi teuml marreuml para hyrjes neuml
fuqi teuml keumltij ligji por ende teuml paekzekutuar dhe pronareumlve qeuml kaneuml arritur ta ekzekutojneuml vendimin
e kthimit ose kompensimit teuml marreuml neuml teuml njeumljteumln koheuml Neumlse keumlrkuesve u janeuml kthyer pronat teuml
cilat sipas ligjit 13315 cileumlsohen si brenda fusheumls seuml zbatimit teuml neneve 23 24 25 ata nuk mund
teuml ankohen peumlr zvarritje teuml procesit teuml ekzekutimit teuml vendimit por brenda 90 diteumlve nga hyrja e
ligjit neuml fuqi duhet teuml heqin doreuml nga certifikatat e proneumls dhe teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml saj
sigurisht sipas kritereve teuml peumlrfitimeve teuml zbritshme Ndryshe shteti e ccedilliron veten nga detyrimi
peumlr zbatimin teuml vendimeve neuml fjaleuml Neumlpeumlrmjet keumlsaj formule ligji vendos neuml pozita teuml
pabarabarta pronareumlt qeuml aplikojneuml sot dhe ata qeuml e kaneuml peumlrfituar me vendime teuml meumlparshme por
nuk kaneuml arritur ta posedojneuml ose ta ekzekutojneuml ateuml duke i privuar ata neuml meumlnyreuml arbitrare nga e
drejta e proneumls Prandaj mendojmeuml se ligji bie ndesh edhe me parimin e baraziseuml seuml shtetasve
para ligjit
44 Peumlr teuml gjitha keumlto arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se Gjykata duhej teuml kishte shpallur si
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi dhe jo veteumlm pjeseuml teuml tij pasi fryma dhe qeumlllimi i tij real nuk i
42
peumlrgjigjet keumlrkesave kushtetuese teuml parashikuar neuml nenet 41 42 dhe 17 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 1
teuml Protokollit Nr1 teuml KEDNJ-seuml si dhe praktikeumls seuml vazhdueshme teuml GJEDNJ-seuml dhe Gjykateumls
Kushtetuese
Aneumltareuml Gani Dizdari Vladimir Kristo
19
ky ka qeneuml njeuml proces i qeumlllimsheumlm peumlr teuml mos i ekzekutuar ato Keumlshtu qeuml sot ligji i ri u jep njeuml
vlereuml ekonomike neuml meumlnyreuml qeuml teuml ekzekutohen
50 Lidhur me keumlteuml pretendim Gjykata neuml praktikeuml teuml vazhdueshme ka vlereumlsuar se
kontrolli gjyqeumlsor ndaj akteve me karakter administrativ duke qeneuml shprehje e parimit teuml
kontrollit dhe balancimit teuml pushteteve e duke qeumlndruar neuml themel teuml pavareumlsiseuml seuml organeve ka
ndryshime thelbeumlsore nga kontrolli administrativ qeuml kryhet neuml rrugeuml hierarkike apo nga organe teuml
krijuara posaccedileumlrisht Dallimet qeumlndrojneuml krahas teuml tjerave neuml rrafshin procedural neuml kuptim qeuml
gjykatat neuml kontrollin e keumltyre akteve respektojneuml rregullat e parashikuara neuml legjislacionin
procedural dhe nuk mund teuml interferojneuml e as teuml adaptojneuml procedura administrative Gjykata e
vlereumlson keumlteuml pretendim neuml lidhje me teuml drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt ligjor neuml kuptim teuml nenit
42 teuml Kushtetuteumls E drejta peumlr trsquoiu drejtuar gjykateumls ndeumlr teuml tjera ka peumlr qeumlllim teuml garantojeuml
shtetasit nga ccedildo veprim qeuml u shkakton cenim teuml teuml drejtave teuml tyre pa peumlrjashtuar rastet kur
cenimi vjen nga ndonjeuml akt i administrateumls shteteumlrore Shteti i seuml drejteumls presupozon qeuml ccedildo
ndeumlrhyrje e autoriteteve ekzekutive neuml teuml drejtat e individit apo teuml personave juridikeuml duhet teuml jeteuml
objekt i njeuml kontrolli efektiv nga njeuml organ qeuml ofron garantimin e pavareumlsiseuml dhe paaneumlsiseuml gjateuml
procesit teuml shqyrtimit teuml procesit (shih vendimin nr10 dateuml 29022016 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
51 Neuml njeuml rast teuml ngjasheumlm Gjykata konstatoi se e drejta e ankimit gjyqeumlsor ndaj
vendimeve teuml njeuml organi administrativ duke parashikuar mjetin dhe afatin e ankimit ploteumlsonte
standardin kushtetues teuml seuml drejteumls seuml ankimit Peumlr rrjedhojeuml Gjykata ccedilmoi se parashikimi ligjor
ishte i mjaftuesheumlm peumlr teuml realizuar teuml drejteumln e ankimit gjyqeumlsor ndaj akteve administrative qeuml
nxjerr organi administrativ (Shih vendimin nr 25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
52 Neuml ccedileumlshtjen konkrete peumlr shqyrtim Gjykata vlereumlson se e drejta e ankimit e
parashikuar nga ligji nr 1332015 i ploteumlson kriteret peumlr teuml pasur njeuml kontroll gjyqeumlsor teuml akteve
teuml nxjerra nga organe administrative ose kuazi gjyqeumlsore Pretendimi i keumlrkuesve se nuk duhej
parashikuar si shkalleuml e ankimit Gjykata e Apelit por gjykata administrative e shkalleumls seuml pareuml si
gjykateuml kompetente peumlr shqyrtimin e ankimit ndaj vendimeve teuml ATP-seuml nuk eumlshteuml i bazuar
Gjykata thekson se shteti nuk ka detyrim teuml parashikojeuml meuml shumeuml se njeuml shkalleuml ankimi peumlr sa
koheuml qeuml ka njeuml ankim neuml njeuml gjykateuml teuml parashikuar me ligj neuml kuptim teuml nenit 43 teuml Kushtetuteumls
si dhe nenit 13 teuml KEDNJ-seuml Neuml keumlto kushte Gjykata vlereumlson se kriteri i kontrollit gjyqeumlsor teuml
akteve teuml pushtetit publik eumlshteuml i garantuar nga ligji objekt shqyrtimi
DH Peumlr pretendimet e tjera
20
53 Peumlr sa i takon pretendimeve teuml keumlrkuesve sa i takon skemeumls seuml kompensimit financiar
teuml parashikuar nga neni 7 i ligjit Gjykata nuk arriti teuml formojeuml shumiceumln e nevojshme dhe peumlr
keumlteuml arsye vendosi refuzimin e keumlrkeseuml1
54 Lidhur me pretendimet e tjera teuml keumlrkuesve qeuml kaneuml teuml beumljneuml me cenimin e seuml drejteumls
seuml proneumls dhe barazineuml e shtetasve para ligjit Gjykata i ka vlereumlsuar ato neuml kuadeumlr teuml ndeumlrhyrjes
seuml ligjveumlneumlsit sipas kritereve teuml nenit 17 teuml Kushtetuteumls si meuml lart dhe nuk e sheh teuml nevojshme trsquoi
trajtojeuml ato meuml vete pasi lidhen me teuml njeumljtat shkaqe dhe pasoja juridike
55 Nisur nga sa meuml sipeumlr neuml peumlrfundim teuml shqyrtimit Gjykata vlereumlson se ligji objekt
shqyrtimi neuml pikat 3 dhe 5 teuml nenit 6 teuml tij cenon sigurineuml juridike dhe si teuml tilla nuk janeuml neuml
pajtim me Kushtetuteumln
PEumlR KEumlTO ARSYE
Gjykata Kushtetuese e Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml neuml mbeumlshtetje teuml neneve 131 dhe 134 teuml
Kushtetuteumls si dhe teuml neneve 72 e neuml vijim teuml ligjit nr 8577 dateuml 10022000 ldquoPeumlr organizimin
dhe funksionimin e Gjykateumls Kushtetuese teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo me shumiceuml votash
V E N D O S I
- Pranimin pjeseumlrisht teuml keumlrkeseumls
- Shfuqizimin si antikushtetues teuml nenit 6 pika 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin
e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit teuml pronaverdquo
- Refuzimin e keumlrkeseumls peumlr shfuqizimin e nenit 6 pika 1 shkronja ldquobrdquo si dhe teuml nenit 7
pika 2 shkronja ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml ligjit teuml meumlsipeumlrm
- Rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pjeseumln tjeteumlr
Ky vendim eumlshteuml peumlrfundimtar i formeumls seuml prereuml dhe hyn neuml fuqi diteumln e botimit neuml
Fletore Zyrtare
1 Gjyqtari F Hoxha eumlshteuml shprehur dhe peumlr shfuqizimin e fjaleumlve ldquokthim dherdquo neuml pikeumln 1 teuml nenit 6 dhe shkronjeumls
ldquobrdquo pika 1 teuml nenit teuml meumlsipeumlrm dhe pikeumln ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml nenit 7 Gjyqtareumlt GDizdari dhe VKristo kaneuml votuar peumlr
shfuqizimin e teuml gjitheuml ligjit
MENDIM PAKICE
1 Peumlr arsye se nuk ndajmeuml teuml njeumljtin qeumlndrim me shumiceumln neuml ccedileumlshtjen me objekt
shfuqizimin si teuml papajtuesheumlm me Kushtetuteumln dhe KEDNJ-neuml teuml ligjit nr1332015 dateuml
05122015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit teuml pronaverdquo
vlereumlsojmeuml qeuml teuml paraqesim argumentet peumlr qeumlndrimin toneuml si gjyqtareuml neuml pakiceuml
2 Neuml peumlrfundim teuml gjykimit Gjykata ka vendosur pranimin pjeseumlrisht teuml keumlrkeseumls
shfuqizimin si teuml papajtuesheumlm me Kushtetuteumln teuml nenit 6 pikat 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015
refuzimin e keumlrkeseumls peumlr shfuqizimin e nenit 6 pika 1 shkronja ldquobrdquo si dhe nenit 7 pika 2
shkronja ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml ligjit dhe rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pjeseumln tjeteumlr Neuml arsyetimin e vendimit
peumlr shfuqizimin e pikave 3 dhe 5 teuml nenit 6 shumica ka vlereumlsuar se keumlto dispozita ligjore sipas
peumlrmbajtjes seuml tyre kuptohen si njeuml shproneumlsim i ri duke qeneuml se parashikojneuml rivlereumlsimin e
pronave teuml kthyera ose teuml kompensuara meuml pareuml Neuml keumlteuml keumlndveumlshtrim keumlto dy dispozita krijojneuml
probleme lidhur me sigurineuml juridike konkretisht peumlr sa i takon paqarteumlsiseuml dhe
paparashikueshmeumlriseuml seuml legjislacionit
3 Neuml ndryshim nga sa ka vlereumlsuar shumica si edhe bazuar edhe neuml opinionin e
Komisionit teuml Venecias peumlr vlereumlsimin e ligjit nr1332015 ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml vlereumlsojmeuml se
Gjykata duhej teuml vendoste rreumlzimin e keumlrkeseumls neuml teumlreumlsineuml e saj peumlr arsye se pretendimet e
paraqitura nga keumlrkuesit janeuml teuml pabazuara peumlr teuml gjitha argumentet qeuml do teuml paraqesim neuml vijim
4 Neuml lidhje me parimin e siguriseuml juridike neuml jurisprudenceumln e saj Gjykata ka vlereumlsuar
se mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme si standarde kushtetuese teuml
trajtuara vazhdimisht nga jurisprudenca kushtetuese peumlrbeumljneuml elemente teuml parimit teuml shtetit teuml seuml
drejteumls sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls Parimi i siguriseuml juridike peumlrfshin krahas
qarteumlsiseuml kuptueshmeumlriseuml dhe qeumlndrueshmeumlriseuml seuml sistemit normativ edhe besimin te sistemi
juridik pa marreuml peumlrsipeumlr garantimin e ccedildo pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml
favorshme ligjore Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet
vazhdimisht ose teuml jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike
teuml cilat mund teuml cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml
vendosur me akte teuml meumlparshme (shih vendimin nr5 dateuml 05022015 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
Rregullimet ligjore qeuml kaneuml teuml beumljneuml me teuml drejtat e shtetasve duhet teuml keneuml qeumlndrueshmeumlri teuml
mjaftueshme qeuml siguron vijimeumlsineuml e tyre Si rregull nuk mund teuml mohohen interesa dhe
pritshmeumlri teuml ligjshme teuml qytetareumlve nga ndryshimet neuml legjislacion Shteti duhet teuml synojeuml teuml
22
ndryshojeuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml veteumlm neumlse ndryshimi sjell pasoja pozitive (shih
vendimin nr25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
5 Bazuar neuml standardet e meumlsipeumlrme kushtetuese vlereumlsojmeuml se ligji i kundeumlrshtuar nuk
cenon parimin e siguriseuml juridike neuml asnjeuml nga elementet e saj Neuml nenin 1 teuml tij ligji nr13332015
ka peumlrcaktuar si objekt rregullimin dhe shpeumlrblimin e drejteuml teuml ccedileumlshtjes seuml proneumls krijimin dhe
administrimin e fondit teuml kompensimit si dhe peumlrcaktimin e procedurave neuml trajtimin e proneumls
me qeumlllim peumlrfundimin e keumltij procesi Kurse neuml nenin 3 ka peumlrcaktuar qarteumlsisht fusheumln e
zbatimit pra se deri ku i shtrin efektet ai konkretisht ekzekutimin e vendimeve teuml pazbatuara qeuml
njohin teuml drejteumln e kompensimit si dhe ccedileumlshtjet qeuml janeuml neuml shqyrtim neuml gjykatat e teuml gjitha
niveleve peumlr efekt kompensimi Gjithashtu edhe neni 71 i ligjit u referohet veteumlm vendimeve qeuml
kaneuml njohur teuml drejteumln e kompensimit Pra qarteumlsia e keumlsaj pjese teuml ligjit neuml lidhje me efektet e tij
vlereumlsojmeuml se hedh poshteuml pretendimin peumlr paqarteumlsi neuml rregullimin ligjor Ligji nuk ka marreuml
peumlrsipeumlr teuml rregullojeuml situateumln e krijuar me vendime qeuml janeuml shprehur peumlr kthimin fizik teuml proneumls
ccedilka rezulton e qarteuml dhe nga neni 81 i tij i cili peumlrcakton se u neumlnshtrohen procedurave teuml
kompensimit subjektet e shproneumlsuara qeuml kaneuml njeuml vendim peumlrfundimtar kompensimi financiar
etj
6 Teuml njeumljtin qeumlndrim ka mbajtur edhe Komisioni i Venecias1 i cili neuml opinionin e tij
shprehet ldquoVendimet gjyqeumlsore ose administrative teuml formeumls seuml prereuml teuml cilat parashikojneuml
dheumlnien e njeuml mase teuml caktuar kompensimi por qeuml ende nuk janeuml ekzekutuar pa dyshim qeuml
ngreneuml ccedileumlshtjen e ldquopritshmeumlriseuml legjitimerdquo dhe nuk do trsquoiacute neumlnshtrohen rivlereumlsimit sipas ligjit
nr1332015 Neuml keumlto raste nuk ka ldquondeumlrhyrjerdquo neuml kuptim teuml nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml
KEDNJ-seuml peumlr sa koheuml keumlto vendime ekzekutohen si duhet Peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml
peumlrcaktojneuml kthimin ose kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me vlereuml financiare nuk eumlshteuml e
qarteuml se deri neuml ccedilfareuml mase ngrihet ccedileumlshtja e pritshmeumlriseuml legjitime Gjithsesi skema e re e
kompensimit e parashikuar nga ligji nr1332015 ndryshoi metodeumln e vlereumlsimit e cila mund teuml
rezultojeuml neuml njeuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e kompensimit nuk mund teuml
cileumlsohet si shproneumlsim formal ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si ldquondeumlrhyrje teuml tjerardquo sipas
nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml KEDNJ-seuml Megjithateuml ndeumlrhyrja ka njeuml bazeuml ligjore teuml qarteuml neuml
ligjin nr1332015 (dhe tri aktet e tjera neumlnligjore qeuml kaneuml daleuml neuml zbatim teuml ligjit nr1332015)
Pra duket se ekziston njeuml bazeuml ligjore mjaftuesheumlm e qarteuml dhe e detajuar peumlr ndeumlrhyrjen neuml keumlteuml
ccedileumlshtje Po ashtu ndeumlrhyrja duket se ndjek njeuml qeumlllim legjitim pasi qeumlllimi i ligjit nr1332015
eumlshteuml peumlrfundimi efektivisht i procesit teuml trajtimit teuml proneumls neumlpeumlrmjet njohjes dhe kompensimit teuml
1 Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias nr861 2016 CDL-AD (2016)023
23
saj Duke pasur parasysh sfondin historik teuml problemeve teuml ndryshme qeuml lidhen me peumlrfundimin
efektiv teuml procesit teuml kthimit dhe kompensimit teuml pronave neuml Shqipeumlri duket se qeumlllimet e ligjit
nr1332015 janeuml edhe neuml interes teuml publikut brenda kuptimit teuml nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml
KEDNJ-seuml Ndeumlrhyrja eumlshteuml proporcionale neumlse fondi financiar prej 50 bilion lekeumlsh shqiptareuml
qeuml i atribuohet skemeumls seuml kompensimit peumlrgjateuml njeuml periudhe 10-vjeccedilare eumlshteuml peumlrcaktuar si
duhet duke pasur parasysh buxhetin shteteumlror neuml teumlreumlsi dhe prodhimin e brendsheumlm bruto teuml
vendit Neuml situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi qeuml
u paguhet ish-pronareumlve gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml peumlrcaktuara neuml
nenin 1 teuml Protokollit nr1 teuml KEDNJ-seuml Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml paguar peumlr ish-pronareumltrdquo
7 Ligji i ri nuk ndryshon thelbin e seuml drejteumls seuml njohur me ligjet e meumlparshme pra teuml
drejteumln peumlr kompensim teuml subjekteve peumlrfituese ccedilka neuml vlereumlsimin toneuml do teuml sillte cenim teuml
pritshmeumlrive teuml ligjshme Peumlrkundrazi ai i respekton keumlto pritshmeumlri por peumlrcakton kritere
procedura e rregulla teuml qarta peumlr meumlnyreumln e peumlrfitimit teuml keumltyre subjekteve Peumlr sa koheuml qeuml ligji i
ri nuk peumlrjashton kompensimin sipas vlereumls seuml tregut nuk mendojmeuml se ka cenim teuml parimit teuml
siguriseuml juridike teuml subjekteve qeuml trajton ligji Ligji i ri nuk ka vendosur kritere teuml reja por ka
qarteumlsuar meumlnyreumln e zbatimit teuml kritereve teuml parashikuara edhe meuml pareuml Qeumlllimi i ligjit eumlshteuml neuml
vetvete realizimi i kompensimit dhe jo ndryshimi i rregullave apo parashikimi i procedurave teuml
reja peumlr kthimin fizik teuml proneumls Kjo do teuml thoteuml se ky ligj zbatohet veteumlm peumlr ata ish-pronareuml teuml
cileumlt nuk kaneuml mundur teuml peumlrfitojneuml kthimin fizik teuml proneumls seuml tyre teuml shproneumlsuarkonfiskuar peumlr
shkak se ajo nuk ka qeneuml meuml e lireuml ose peumlr ccedilfareumldo arsye tjeteumlr Neuml keumlteuml meumlnyreuml ata peumlrfitojneuml nga
e drejta peumlr t`u kompensuar Neuml teuml njeumljteumln linjeuml duhej teuml interpretoheshin nga shumica edhe
dispozitat e shfuqizuara teuml ligjit nr1332015
8 Shteti shqiptar ka pasur detyrimin peumlr peumlrfundimin e procesit teuml kthimit dhe
kompensimit teuml pronave edhe bazuar neuml vendimin pilot teuml GJEDNJ-seuml neuml ccedileumlshtjen Manushaqe
Puto Meumlnyra qeuml ligjveumlneumlsi ka zgjedhur peumlr trajtimin dhe peumlrfundimin e keumltij procesit nuk cenon
standardet kushtetuese konkretisht teuml drejteumln e proneumls sigurineuml juridike teuml drejteumln e ankimit teuml
drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt dhe barazineuml para ligjit Neuml vlereumlsimin toneuml ligji ka vendosur
kritere teuml njeumljta e teuml qarta peumlr teuml gjitheuml personat qeuml do teuml jeneuml subjekte teuml tij Ai ka peumlrcaktuar
procedurat dhe rregullat qeuml do teuml ndiqen me qeumlllim realizimin e seuml drejteumls seuml proneumls seuml
24
peumlrfituesve dhe pritshmeumlrive teuml ligjshme teuml ish-pronareumlve si dhe njeuml afat kohor teuml vlereumlsuar si teuml
arsyesheumlm peumlr peumlrfundimin e keumltij procesi
9 Peumlr teuml gjitha argumentet e meumlsipeumlrme vlereumlsojmeuml se pretendimet e paraqitura neuml
keumlrkeseuml duhej teuml rreumlzoheshin si teuml pabazuara
Kryetar Bashkim Dedja
Aneumltareuml Besnik Imeraj Altina Xhoxhaj
25
MENDIM PAKICE
1 Bashkohemi me qeumlndrimin e shumiceumls peumlr shfuqizimin si antikushtetues teuml nenit 6
pika 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml
kompensimit teuml pronave por nuk bashkohemi me linjeumln e arsyetimit qeuml ka ndjekur shumica neuml
keumlteuml vendim si dhe me rreumlzimin e keumlrkeseumls sa i takon pjeseumls tjeteumlr teuml keumlrkimeve sipas objektit teuml
keumlrkeseumls Ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml jemi teuml qeumlndrimit qeuml Gjykata duhej teuml kishte deklaruar
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi peumlr arsyet e meumlposhtme
A Peumlr pretendimin peumlr cenim teuml siguriseuml juridike
2 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se skema e ofruar peumlr zgjidhjen e problemit sistemik neuml
lidhje me mosekzekutimin e vendimeve neuml lidhje me kompensimin e pronareumlve qeuml kaneuml njeuml
vendim peumlrfundimtar administrativ nuk garanton efektivitet neuml zgjidhjen e problemit dhe as
qarteumlsi dhe parashikueshmeumlri Neuml nenin 15 teuml ligjit 1332015 ldquoAfatet e vlereumlsimit financiar teuml
vendimeve peumlr kompensimrdquo peumlrcaktohet njeuml afat kohor prej tre vitesh peumlr teuml beumlreuml vlereumlsimin
financiar peumlr secilin subjekt i cili ka njeuml vendim teuml meumlparsheumlm qeuml i njeh teuml drejteumln peumlr
kompensim Kjo eumlshteuml njeuml qasje qeuml cenon seumlrish sigurineuml juridike dhe peumlrzgjat me ligj procesin e
kompensimit teuml pronave
3 Gjithashtu sipas keumlrkuesve rivlereumlsimi i vendimeve peumlrfundimtare administrative
dhe gjyqeumlsore neuml lidhje me kompensimin cenon parimin e siguriseuml juridike pasi peumlrmes keumltij
ligji qeveria synon trsquoi referohet ccedilmimit dhe llojit teuml tokeumls neuml momentin e shproneumlsimit Kjo do teuml
thoteuml qeuml teuml rishikohen vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml vendosur kthimin ose kompensimin e
proneumls pasi ato kaneuml marreuml formeuml teuml prereuml
4 Seuml treti sipas keumlrkuesve skema e ofruar peumlr trajtimin e dosjeve teuml patrajtuara apo ato
qeuml do teuml depozitohen rishtazi pas hyrjes neuml fuqi teuml ligjit bie ndesh me parimin kushtetues teuml
siguriseuml juridike teuml baraziseuml para ligjit dhe teuml seuml drejteumls seuml ankimit Neni 21 i ligjit peumlrcakton teuml
drejteumln e subjektit teuml shproneumlsuar peumlr trsquou kompensuar neuml proneumln e tij referuar metodologjiseuml teuml
peumlrcaktuar neuml nenin 6 dhe 7 teuml ligjit ndryshe nga sa peumlrcaktonte ligji i meumlparsheumlm qeuml njihte teuml
drejteumln e kthimit teuml proneumls dhe kompensimit teuml proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit Neuml
keumlteuml qasje legjislatori ka krijuar njeuml pasiguri juridike neuml lidhje me pritshmeumlriteuml e subjektit teuml
shproneumlsuar i cili pret teuml kompensohet referuar llojit teuml proneumls neuml momentin e shproneumlsimit
5 Keumlrkuesit pretendojneuml se ligji nuk garanton kthimin e proneumls tek pronari por
parashikon veteumlm njohjen dhe kompensimin financiar Ky i fundit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me
26
ccedilmimin real teuml tregut por me ateuml qeuml ka parashikuar qeveria dhe qeuml nuk i peumlrgjigjet vlereumls reale
financiare teuml proneumls Sipas tyre mundeumlsiteuml peumlr kthim fizik nuk janeuml parashikuar fare neuml ligj por
edhe kompensimi financiar eumlshteuml i mangeumlt pasi i keumlrkohet pronarit teuml heqeuml doreuml nga njeuml pjeseuml e
madhe e vlereumls Gjithashtu eumlshteuml hequr edhe mundeumlsia e pronareumlve peumlr teuml ushtruar teuml drejteumln e
parablerjes
6 Duke iu referuar ligjit objekt shqyrtimi ne mendojmeuml se ai paraqet probleme
kushtetutshmeumlrie sa i takon formave teuml kompensimit teuml pronave pronareumlve si dhe metodologjiseuml
seuml vlereumlsimit teuml objekteve qeuml trajtohen sipas keumltij ligji
7 Konkretisht referuar nenit 2 qeuml parashikon objektin e ligjin peumlrmenden veteumlm termat
ldquokompensim dhe shpeumlrblim i drejteuml i kompensimitrdquo Pra termi kthim i proneumls nuk rezulton teuml jeteuml
objekt i ligjit ndryshe nga sa ka qeneuml neuml teuml gjitha ligjet e meumlparshme me objekt kthimin dhe
kompensimin e pronave ish-pronareumlve i cili eumlshteuml shfuqizuar me hyrjen neuml fuqi teuml ligjit objekt
shqyrtimi Meuml tej neuml teuml gjitheuml tekstin e ligjit parashikohen veteumlm format e kompensimit
(financiar me prona teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose me prona teuml shitura neuml ankand) Eumlshteuml e kuptueshme
dhe e qarteuml qeuml qeumlllimi i ligjveumlneumlsit ka ndryshuar duke mos synuar meuml kthimin fizik teuml proneumls aty
ku eumlshteuml i mundur siccedil ka qeneuml me legjislacionin e meumlparsheumlm por neuml teuml gjitha rastet veteumlm
kompensimin e saj fizik ose financiar pavareumlsisht situateumls juridike neuml teuml cileumln ndodhet pronari
Kjo peumlrfshin edhe rastet kur pronari ka vendime peumlrfundimtare qeuml i kthejneuml proneumln por peumlr shkak
se vendimet nuk janeuml ekzekutuar sepse prona ka qeneuml e zeumlneuml ose shteti nuk ka arritur ta tjeteumlrsojeuml
de facto tek pronari ky pronar sot me keumlteuml vendim kthimi teuml proneumls pavareumlsisht titullit juridik qeuml
ka fituar do teuml kompensohet dhe nuk do teuml marreuml fizikisht proneumln teuml cileumln ia ka kthyer organi
kompetent
8 Ne mendojmeuml se ky qeumlndrim i ligjveumlneumlsit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me parimin e
siguriseuml juridike peumlr keumlto arsye
9 Seuml pari nuk jepet ndonjeuml shpjegim ose argument i natyreumls kushtetuese lidhur me
mosparashikimin ose eleminimin e procesit teuml kthimit fizik teuml proneumls aty ku njeuml gjeuml e tilleuml eumlshteuml e
mundur Ligjveumlneumlsi ka vendosur veteumlm kompensimin (financiar ose fizik me objekte teuml tjera) gjeuml
qeuml nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me kuadrin normativ teuml derisoteumlm i cili i jepte peumlrpareumlsi kthimit fizik
teuml proneumls dhe neumlse ky srsquoishte i mundur i drejtohet formave teuml tjera Gjykata ka tashmeuml njeuml
praktikeuml teuml konsoliduar lidhur me garantimin e seuml drejteumls seuml proneumls nga ligjveumlneumlsi me theks edhe
tek kategoriteuml e personave teuml shproneumlsuar nga regjimi komunist Kjo Gjykateuml neuml vendimin e saj
nr 302005 ka arsyetuar se ligji i meumlparsheumlm peumlr kthimin dhe kompensimin e pronave (i
shfuqizuar nga ligji objekt shqyrtimi) peumlrshkohet nga parimi sipas teuml cilit shteti merr peumlrsipeumlr
27
(detyron vetveten) tu kthejeuml ish-pronareumlve dometheumlneuml ti riproneumlsojeuml ata me ato prona qeuml
faktikisht dhe juridikisht eumlshteuml e mundur teuml kthehen pasi ekzistojneuml efektivisht e janeuml neuml fondin e
proneumlsiseuml shteteumlrore ose mbahen pa arsye teuml peumlrligjura nga teuml tjereumlt Ligji objekt shqyrtimi duket
se nuk ndjek keumlteuml linjeuml teuml vendosur nga ligji i meumlparsheumlm dhe vendimi i Gjykateumls
10 Duke iu referuar edhe vendimit teuml GJEDNJ Beshiri dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml
22 gusht 2006 ldquokur njeuml Shtet Kontraktues qeuml ka ratifikuar Konventeumln peumlrfshireuml Protokollin e
Pareuml Shteseuml dekreton legjislacionin qeuml rregullon kthimin e ploteuml ose teuml pjessheumlm teuml proneumls seuml
konfiskuar neuml regjimin e meumlparsheumlm ky legjislacion mund teuml konsiderohet si gjenerues i njeuml teuml
drejte teuml re proneumlsie teuml mbrojtur nga neni 1 i protokollit nr 1 peumlr personat qeuml i ploteumlsojneuml
kushtet peumlr teuml fituar njeuml teuml drejteuml teuml tilleuml E njeumljta gjeuml mund teuml aplikohet neuml lidhje me rregullimet
ligjore peumlr kthimin ose kompensimin teuml parashikuara para ratifikimit neumlse ky legjislacion mbetet
neuml fuqi pas ratifikimit nga Shteti Kontraktues i Protokollit teuml Pareuml Shteseuml (shih Broniowski k
Poland [GC] 3144396 sect125 ECHR 2004-V)rdquo
11 Ne jemi teuml qeumlndrimit se heqja ose mosparashikimi i kthimit fizik teuml proneumls aty ku
eumlshteuml e mundur dhe parashikimi i kompensimit fizik me njeuml fond toke qeuml eumlshteuml meuml seuml paku i
dyshimteuml dhe jo i sigurt neuml pritshmeumlriteuml e tij nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me qeumlllimin qeuml ka ligji dhe as
me detyrimet nga vendimet e GJEDNJ-seuml peumlr njeuml zgjidhe efektive dhe peumlrfundimtare nga shteti
shqiptar peumlr ccedileumlshtjen e pronave
12 Seuml dyti lidhur me metodologjineuml e parashikuar peumlr kompensimin financiar mendojmeuml
se kjo meumlnyreuml llogaritje peumlr teuml kompensuar peumlrfundimisht pronareumlt nuk respekton konceptin e
shpeumlrblimit teuml drejteuml referuar edhe jurisprudenceumls seuml Gjykateumls Kushtetuese
13 Neuml kapitullin 2 teuml ligjit objekt shqyrtimi janeuml peumlrcaktuar rregullat peumlr kompensimin e
vendimeve peumlrfundimtare neuml lidhje me metodologjineuml e vlereumlsimit si dhe format e kompensimit
dhe teuml vlereumlsimit Keumlto rregulla vlejneuml si peumlr vendimet peumlr dosjet e patrajtuara por edhe peumlr
dosjet peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar
14 Sipas ligjit teuml gjitha vendimet peumlrfundimtare peumlr kthim dhe kompensim prone peumlr
peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit do trsquoi neumlnshtrohen keumlsaj meumlnyre vlereumlsimi
(i) Prona e njohur peumlr kompensim vlereumlsohet neuml bazeuml teuml zeumlrit kadastral qeuml ka pasur neuml
koheumln e shproneumlsimit
(ii) Prona e kthyer vlereumlsohet sipas zeumlrit kadastral aktual teuml saj dhe sipas zeumlrit kadastral
qeuml ka pasur neuml koheumln e shproneumlsimit duke llogaritur diferenceumln e vlereumls qeuml do teuml rezultojeuml nga
ndryshimi i zeumlrit kadastral
28
(iii) Vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml njohur veteumlm teuml drejteumln e kompensimit do teuml
vlereumlsohen sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur prona neuml momentin e shproneumlsimit sipas
peumlrcaktimeve teuml meumlsipeumlrme
(iv) Neuml rastet kur subjektet e shproneumlsuara kaneuml peumlrfituar me vendim kthim dhe
kompensim diferenca e llogaritur si meuml sipeumlr do teuml zbritet nga vlereumlsimi i vlereumls seuml proneumls seuml
njohur peumlr kompensim
(v) Vlereumlsimi peumlr vendimin peumlrfundimtar qeuml ka njohur teuml drejteumln e kompensimit duke
marreuml si referim zeumlrin kadastral sipas origjineumls seuml proneumls qeuml ndodhet meuml afeumlr proneumls qeuml do teuml
kompensohet duke u bazuar neuml harteumln e vlereumls neuml koheumln e hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Neuml rast se
praneuml proneumls qeuml do teuml kompensohet gjenden disa zeumlra kadastrale teuml njeumljteuml me ateuml teuml origjineumls seuml
proneumls me distanceuml teuml njeumljteuml dhe me vlera teuml ndryshme ateumlhereuml peumlr referim neuml peumlrllogaritje
merret zona qeuml ka ccedilmimin meuml teuml larteuml
(vi) Neuml rast se ATP merr njeuml vendim peumlr njohje dhe kompensim fizik neuml proneumln e
subjektit prona vlereumlsohet sipas pikeumls 1 teuml nenit 6 Kur nga ky vlereumlsim rezulton se subjekti
peumlrfiton njeuml proneuml qeuml ka vlereuml meuml teuml larteuml se sa prona qeuml ka pasur neuml momentin e shproneumlsimit
ateumlhereuml subjekti i kompensohet fizikisht sipeumlrfaqja qeuml i korrespondon vlereumlsimit dhe pjesa tjeteumlr
kalon neuml fondin e tokeumls me vendim teuml ATP-seuml
(vii) Vlera e aksioneve obligacioneve kompensimi financiar apo ccedildo lloj kompensimi
tjeteumlr duke peumlrfshireuml dispozitat ligjore peumlr ndarjen e tokeumls bujqeumlsore qeuml subjekti apo
trasheumlgimtareumlt e tij kaneuml peumlrfituar meuml pareuml do teuml zbritet nga shuma e peumlrllogaritur peumlr
kompensim
(viii) Peumlr vendimet e kompensimit teuml peumlrcaktuara me vlereuml dhe ende teuml pa ekzekutuara
nga periudha e njohjes seuml teuml drejteumls peumlr kompensim deri neuml marrjen e shpeumlrblimit subjektet e
shproneumlsuara do teuml peumlrfitojneuml indeksimin sipas vlereumls zyrtare teuml inflacionit dhe interes bankar
sipas mesatares vjetore teuml nxjerreuml nga Banka e Shqipeumlriseuml neuml momentin e hyrjes neuml fuqi teuml ligjit
15 Referuar ligjit objekti shqyrtimi vlereumlsimi i proneumls sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur
neuml momentin e shproneumlsimit eumlshteuml neuml shkelje teuml drejtpeumlrdrejt teuml parimit teuml siguriseuml juridike dhe teuml
baraziseuml para ligjit teuml shtetasve duke ndryshuar situateumln ligjore gjateuml procesit neuml sens
peumlrkeqeumlsues peumlr pjeseumltareuml teuml seuml njeumljteumls kategori pa pasur njeuml shkak teuml arsyesheumlm
16 Neuml vendimin Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml pg113 GJEDNJ ka orientuar shtetin
shqiptar duke theksuar se ldquoNeuml veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e
shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml
rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Gjykata
29
nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml
kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml
lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimiProcesi
i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga
kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i
paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln
qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlve Qeveria nuk
ka beumlreuml njeuml vlereumlsim teuml drejteuml neuml keumlteuml drejtim ndeumlrkoheuml qeuml eumlshteuml e qarteuml qeuml kishte mundeumlsi teuml
tjera teuml cilat duhej teuml merrnin prioritet veccedil kompensimit financiar peumlr ekzekutimin e vendimeve
peumlrfundimtare duke mos kaluar neuml arbitraritetin sa teuml ceumlnohet njeuml e drejteuml e reumlndeumlsishme siccedil
eumlshteuml ajo e proneumls dhe e procesit teuml rregullt ligjor qeuml i referohet ekzekutimit teuml njeuml vendimi
peumlrfundimtar Ndryshe nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe ndryshe nga sa eumlshteuml orientuar peumlrmes
Vendimit pilot Qeveria i ka kushtuar veumlmendje kompensimit financiar referuar nenit 8 teuml Ligjit
Neuml vendimin pilot GJEDNJ ka orientuar Qeverineuml drejt shfryteumlzimit teuml formave teuml tjera
alternative teuml kompensimit Gjithashtu Sekretariati neuml vlereumlsimin e skemeumls seuml kompensimit teuml
paraqitur nga Qeveria peumlrmes Ligjit ka vlereumlsuar se e ka teuml pamundur teuml kuptojeuml qeumlllimin e
Qeveriseuml qeuml ka aplikuar njeuml formeuml teuml tilleuml neuml hierarki peumlr kompensimin dhe ka shfaqur dyshime
referuar diskriminimit teuml mundsheumlm qeuml mund teuml krijohet mes atyre qeuml u eumlshteuml dheumlneuml e drejta e
kthimit meuml pareuml dhe tani u jepet e drejta e kompensimit2rdquo
17 Keumlshtu referuar vendimit Puto k Shqipeumlriseuml GJEDNJ ka ccedilmuar se ldquoSiccedil u pranua
nga Qeveria neuml Planin e saj teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml
besuesheumlm neuml lidhje me numrin e peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta
te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993
Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml
rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e
peumlrgjithshme teuml kompensimit si dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml
kompensimitPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1Rishikimi dhe
2 Shih Document H Exec (2015)16 para 45 53 teuml Komitetit teuml Ministrave
30
peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke
marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml
fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr
Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml
paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimi Procesi i vendimmarrjes peumlr llojin e kompensimit qeuml do
teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e besimit teuml publikut Do
teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml shpeumlrndaheshin
peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore qeuml vendimet e
autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen rishikimit
gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjeje Procesi i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve
peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit
Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml
legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar
teuml paguar ish pronareumlve Nga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml
sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml
unifikuara hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml
ardhshme ligjorerdquo
18 Pra neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur detyrimet e shtetit shqiptar sipas vendimit teuml
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml janeuml keumlto
(i) Teuml evitohen ndryshimet e vazhdueshme legjislative ldquoShteti i paditur duhet teuml marreuml
masa teuml peumlrgjithshme prioritare me qeumlllim sigurimin neuml meumlnyreuml efektive teuml seuml drejteumls peumlr
kompensim ndeumlrsa vendos balanceuml teuml drejteuml midis interesave teuml ndryshme neuml fjaleuml (shihni peumlr
shembull Burdov (nr 2) teuml cituar meuml lart sect 125) Neuml bazeuml teuml monitorimit nga Komiteti i
Ministrave Shteti i paditur mbetet i lireuml teuml zgjedheuml mjetet me teuml cilat do teuml peumlrmbusheuml detyrimin e
tij ligjor sipas Nenit 46 teuml Konventeumls me kusht qeuml keumlto mjete teuml jeneuml teuml pajtueshme me
peumlrfundimet e caktuara neuml vendimin e Gjykateumls (shihni Scozzari dhe Giunta kundeumlr Italiseuml [GC]
nr 3922198 dhe 4196398 sect 249 GJEDNJ 2000-VIII) Gjykata veumlren fillimisht se legjislacioni
aktual mbi proneumlsineuml eumlshteuml ndryshuar shpesh teuml pakteumln shtateuml hereuml gjateuml periudheumls 2004-2010
Ndeumlrsa ndryshimet legjislative mund teuml reflektojneuml njeuml situateuml teuml peumlrmireumlsuar kompleksiteti i
dispozitave legjislative ndryshimet e shpeshta teuml tyre si dhe praktika e papajtueshme gjyqeumlsore
qeuml rezulton nga to do teuml kontribuojeuml neuml meumlnyreuml teuml pashmangshme neuml njeuml mungeseuml teuml
peumlrgjithshme teuml siguriseuml juridike Shteti i paditur duhet teuml shmangeuml ndryshimet e shpeshta teuml
31
legjislacionit dhe teuml shqyrtojeuml me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare peumlrpara se teuml
paraqeseuml ndryshime teuml meumltejshmerdquo (pg110)
(ii) Teuml beumlhet i disponuesheumlm informacion i sakteuml dhe i besuesheumlm dhe teuml analizohen
me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare ldquoSiccedil u pranua nga Qeveria neuml Planin e saj
teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml besuesheumlm neuml lidhje me numrin e
peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e
kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993 Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml
sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte
mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e peumlrgjithshme teuml kompensimit si
dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml kompensimitrdquo (pg111)
(iii) Teuml krijohen mjete kompensimi teuml keumlnaqshme dhe teuml evitohen kriteret procedurale teuml
pavolitshme ldquoPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1rdquo (pg112)
(iv) Transparenceuml e ploteuml dhe efektivitet neuml procesin vendimmarreumls ldquoGjykata veumlren se
skema e kompensimit duhet teuml trajtojeuml peumlrfundimet e nxjerra sipas Nenit 13 teuml Konventeumls Neuml
veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi
financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e
kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Rishikimi dhe peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet
trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls
dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml
tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat
eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra t tjera
kompensimirdquo (pg113-114)
(v) Caktimi i afateve ligjore teuml detyrueshme reale dhe parashikimi i burimeve financiare
dhe njereumlzore teuml mjaftueshme ldquoKrejt neuml ndryshim nga propozimet neuml Planin e Veprimit teuml
Qeveriseuml qeuml nuk kishte peumlrmendur afate konkrete Gjykata nuk mund teuml theksojeuml mjaftuesheumlm
reumlndeumlsineuml e caktimit teuml afateve realiste statutore dhe detyruese neuml lidhje me ccedildo hap teuml procesit
Shtyrjet e shpeshta teuml afateve siccedil ka ndodhur deri tani nuk kontribuojneuml neuml njeuml zgjidhje teuml
shpejteuml teuml problemeve teuml identifikuara dhe deumlmtojneuml meuml tej besimin e publikut Eumlshteuml e
32
reumlndeumlsishme qeuml me qeumlllim garantimin e zbatimit efektiv teuml masave teuml peumlrgjithshme neuml
dispozicion teuml autoriteteve kompetente teuml vihen burime teuml mjaftueshme njereumlzore dhe materiale
dhe teuml garantohet bashkeumlrendimi midis institucioneve teuml ndryshme me synim shkeumlmbimin e
informacionit Sa hereuml qeuml teuml jeteuml e mundur autoritetet mund teuml shqyrtojneuml mundeumlsineuml e shkurtimit
teuml burimeve duke bashkuar institucione teuml ndryshme me qeumlllim shmangien e mbivendosjeve dhe
zvogeumllimin e kostove dhe shpenzimeve operative Krijimi i strukturave teuml reja institucionale nuk
duhet teuml konsiderohet si njeuml shtreseuml tjeteumlr e procesit por duhet teuml justifikohet ploteumlsishtrdquo (pg116-
117)
(vi) Rritja e barreumls seuml pronareumlve teuml paligjsheumlm qeuml keumlrkojneuml teuml legalizojneuml teuml drejtat e
proneumlsiseuml neuml pronat e ish-pronareumlve si dhe neuml pronat shteteumlrore ldquoProcesi i kompensimit teuml ish
pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml karakterizohet nga kompensimi i ish
pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml
rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i
afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlverdquo (pg115)
(vii) Krijimi i njeuml sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pasurive teuml
paluajtshme ldquoNga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml sistemi
transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml unifikuara
hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml ardhshme
ligjorerdquo
(viii) Mbajtja e diskutimeve teuml gjeumlra publike ldquoProcesi i vendimmarrjes peumlr llojin e
kompensimit qeuml do teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e
besimit teuml publikut Do teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml
shpeumlrndaheshin peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore
qeuml vendimet e autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen
rishikimit gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjejerdquo
19 Sa i takon detyrimeve neuml pikat (ii) (iii) (vi) dhe (vii) nuk u dha asnjeuml informacion
thelbeumlsor ose argument bindeumls i nivelit kushtetues nga subjektet e interesuara se si janeuml realizuar
ose peumlrse nuk janeuml parashikuar neuml ligj keumlto detyrime Peumlr keumlteuml arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se
orientimet e GJEDNJ-seuml neuml vendimin Manushaqe Puto etj k Shqipeumlriseuml nuk janeuml misheumlruar neuml
ligjin objekt shqyrtimi
20 GJEDNJ neuml rastin Vrioni k Shqipeumlriseuml ka arritur neuml peumlrfundimin se referuar edhe
meumlnyreumls seuml peumlrllogaritjes neuml rastin Driza k Shqipeumlriseuml metoda e peumlrllogaritjes do teuml duhej teuml ishte
vlera e proneumls neuml momentin e nxjerrjes seuml vendimit por neuml kushtet qeuml Shqipeumlria deumlshtoi teuml kishte
33
njeuml harteuml vlere qeuml neuml vitin 1993 GJEDNJ iu referua vlereumls seuml proneumls neuml momentin e kompensimit
bazuar neuml harteuml vlereuml qeuml reflekton ccedilmimin e tregut Pra rrjedhimisht qeveria duhej teuml kishte
marreuml parasysh vlereumln e proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit teuml kompensimit jo teuml
shproneumlsimit Pra GJEDNJ e ka udheumlzuar qeverineuml shqiptare se cileumls vlereuml duhej trsquoi referohej neuml
ccedileumlshtjet qeuml lidhen me kompensimin Skema e ofruar nga ligji objekt shqyrtimi nuk respekton keumlteuml
orientim teuml GJEDNJ
21 Sa i takon kritereve teuml shpeumlrblimit teuml drejteuml ato janeuml peumlrshkruar nga GJEDNJ-ja neuml
vendimin e saj peumlr ccedileumlshtjen Driza k Shqipeumlriseuml Neuml keumlteuml vendim GJEDNJ eumlshteuml shprehur ndeumlr teuml
tjera se ldquoGjykata ccedilmon se neuml rrethanat e ccedileumlshtjes neuml fjaleuml kthimi i parceleumls seuml vogeumll teuml tokeumls
ashtu siccedil u caktua me vendimin gjyqeumlsor teuml formeumls seuml prereuml teuml Gjykateumls seuml Larteuml teuml dateumls 17
dhjetor 1998 seuml bashku me pagimin e fitimit teuml munguar si dhe teuml kompensimit neuml vlereuml neuml
lidhje me parceleumln e madhe teuml tokeumls neuml bazeuml teuml vendimit teuml dateumls 7 dhjetor 2000 duke peumlrfshireuml
edhe shkalleumln e interesit qeuml pasqyron ndeumlrhyrjen pasojeuml e seuml cileumls ishte humbja e proneumlsiseuml seuml
parceleumls seuml madhe teuml tokeumls do ta vendosnin ankuesin sa meuml shpejt teuml jeteuml e mundur neuml njeuml situateuml
teuml njeumljteuml me ateuml neuml teuml cileumln do teuml kish qeneuml ai po teuml mos kishim shkelje teuml Konventeumlsrdquo
22 GJEDNJ e ka elaboruar meuml tej kuptimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo neuml ccedileumlshtjen Vrioni
k Shqipeumlriseuml teuml dateumls 13112007 sect 135 duke beumlreuml referim peumlr kompensimin e keumlrkuesve tek
harta e vlereumls seuml proneumls e vitit 2008 GJEDNJ u shpreh neuml keumlteuml pikeuml se ldquoneuml peumlrzgjedhjen e
harteumls seuml vlereumls seuml proneumls seuml vitit 2008 ajo ndeumlr teuml tjera pati parasysh teuml arriheshin qeumlllimet e
shpeumlrblimit teuml drejteuml teuml peumlrshkruara neuml ccedileumlshtjen ldquoDriza k Shqipeumlriseumlrdquo
23 Referuar ligjit dhe shpjegimeve teuml subjektit teuml interesuar Keumlshilli i Ministrave
rezulton se koncepti i shpeumlrblimit teuml drejteuml eumlshteuml misheumlruar jo neuml elementeumlt e elaboruar nga
GJEDNJ-ja por neuml elementeuml teuml ndrysheumlm qeuml nuk garantojneuml shpeumlrblim teuml drejteuml dhe si rrjedhim as
barazi midis subjekteve teuml shproneumlsuara Neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur ligji pavareumlsisht nga ajo qeuml
parashtrohet nga subjektet e interesuara de facto synon
(i) rivlereumlsim teuml teuml gjitha pronave teuml subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cilat u janeuml kthyer
atyre me vendime peumlrfundimtare meuml teuml hershme sipas kushteve teuml parashikuara neuml nenin 6 sect (1)
ndash (4) teuml ligjit Ky vlereumlsim do teuml sheumlrbejeuml si peumlrfitim i zbritsheumlm peumlr qeumlllime teuml zbatimit teuml nenit 6
sect (6) nenit 7 nenit 21 sect (4) nenit 23 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlt teuml cileumlve u
eumlshteuml kthyer njeuml pjeseuml e pronave me vendime meuml teuml hershme teuml teumlrhiqen nga keumlrkesat peumlr njohjen
e pronave sepse nenet e ldquopeumlrfitimeve teuml zbritshmerdquo qeuml urdheumlrojneuml rivlereumlsimin e pasurive teuml
kthyera sipas kritereve teuml ligjit neuml fjaleuml i peumlrjashtojneuml ata automatikisht nga fusha e zbatimit teuml
ligjit nr13315
34
(ii) vlereumlsim financiar teuml proneumls seuml origjineumls qeuml u kthehet pronareumlve llogaritur sipas
kritereve teuml nenit 6 pika 1ndash4 teuml ligjit me qeumlllim qeuml teuml zbritet diferenca qeuml rezulton neuml zbatim teuml
nenit 65 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlve iu hiqet e drejta e kthimit teuml njeuml pjese teuml
pasuriseuml seuml origjineumls megjitheumlse iu eumlshteuml njohur e drejta e proneumls seuml tyre
(iii) pushim i shqyrtimit teuml keumlrkesave peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar qeuml nuk ka
urdheumlruar kompensim teuml proneumls sipas nenit 72 pika ccedil) teuml Ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhje shteti
nuk ka detyrim teuml zbatojeuml vendimet peumlrfundimtare teuml KKKP AKKP dhe vendimet gjyqeumlsore qeuml
kaneuml urdheumlruar kthimin e proneumls
(iv) vlereumlsim financiar meuml i uleumlt peumlr rastet sipas nenit 164 a)ndashb) teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj
zgjidhjeve pronareumlve u rritet barra e proveumls neuml kurriz teuml vlereumls seuml proneumls seuml tyre
(v) njohje e seuml drejteumls seuml keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e kompensimit neuml
keumlmbim teuml pagesave meuml teuml shpejta sipas kritereve teuml nenit 17 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje
ligji diferencon pronareumlt neuml peumlrpjekje peumlr teuml siguruar peumlrfitime prej 80 - 50 teuml vlereumls seuml
pronave teuml njohura neuml keumlmbim teuml afateve teuml cilat janeuml teuml peumlrgjitheumlsuara neuml 10 vjet Ky lloj
peumlrfitimi ka mjaft impakt neumlse mbajmeuml parasysh se pjesa deumlrrmuese e keumlrkuesve janeuml teuml
moshuar
(vi) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e parablerjes (brenda 1 viti) neuml
keumlmbim teuml kompensimit sipas nenit 22 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji parashikon
mundeumlsineuml e peumlrjashtimit teuml pronareumlve nga e drejta e parablerjes neumlse keumlrkojneuml kompensim Nuk
kuptohet arsyeja peumlrse pronari mos teuml peumlrfitojeuml pjeseumlrisht nga ankandi dhe pjeseumlrisht nga format e
tjera teuml kompensimit
(vii) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml pranuar kompensim peumlr tokat e tyre teuml dheumlna neuml peumlrdorim
nga shteti sipas nenit 23 teuml ligjit ose detyrimi peumlr teuml pritur pa afat dhe pa deumlmshpeumlrblim
marreumldheumlnien juridike ekzistuese sipas keumltij neni Nuk kuptohet peumlrse kur keumlto toka teuml dheumlna neuml
peumlrdorim neumlse nuk janeuml teuml zeumlna kompensohen Neumlse ato nuk janeuml teuml zeumlna peumlrse nuk i kthehen
pronarit legjitim
(viii) Mostrajtimin e pronareumlve qeuml nuk disponojneuml njeuml vendim peumlrfundimtar neumlse prona
peumlr teuml cileumln kaneuml aplikuar peumlrfshihet brenda pronave teuml cileumlsuara neuml nenin 25 teuml Ligjit (shih nenin
20 teuml ligjit) Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji peumlrjashton pronareumlt qeuml kaneuml aplikuar peumlr njohje teuml
pronave teuml tyre teuml cilat peumlrfshihen brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 25 teuml Ligjit 13315
(ix) detyrim i pronareumlve peumlr teuml konvertuar neuml teuml drejteuml kompensimi pronat e kthyera me
vendime meuml teuml hershme teuml cilat bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 dhe nenit 25 teuml ligjit
Duke i hequr vetes detyrimin peumlr teuml zbatuar vendimet peumlrfundimtare peumlr kthimin e pronave teuml
35
cilat kaneuml mbetur teuml pazbatuara sipas nenit 7 sect 2 pika ccedil) e ligjit 13315 ligji objekt shqyrtimi
detyron teuml gjitheuml pronareumlt teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml pronave teuml tyre teuml kthyera por qeuml nuk
posedohen prej tyre teuml cilat sipas ligjit 13315 bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 nenit
24 dhe nenit 25 Keumlto vendime do teuml arkivohen
(x) pezullim i keumlrkesave qeuml lidhen me mbivendosje teuml teuml drejtave proneumlsore neuml keqbesim
deri sa mosmarreumlveshjet teuml zgjidhen neuml gjykateuml
24 Kjo formuleuml peumlr realizimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo referuar qeumlllimit dhe frymeumls seuml
ligjit neuml fakt nuk peumlrputhet me teuml Konkretisht qeuml njeuml pronari trsquoi kthehet prona e origjineumls sipas
nenit 21 sect (1) teuml ligjit duhet qeuml prona neuml fjaleuml (a) teuml mos jeteuml proneuml shteteumlrore sipas konceptit teuml
gjereuml teuml interesit publik parashikuar neuml nenin 251 (b) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e zeumlneuml sipas
ligjeve teuml radhitura neuml Shtojceumln i teuml ligjit (c) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e dheumlneuml neuml peumlrdorim sipas
nenit 23 teuml ligjit (ccedil) apo proneuml e zeumlneuml me ndeumlrtime pa leje sipas nenit 24 teuml ligjit (d) as territor
turistik (dh) apo proneuml e paluajtshme neuml administrim teuml institucioneve shteteumlrore (e) as truall i
zeumlneuml me ndeumlrtime shteteumlrore (shih nenin 21 sectsect (5)-(8) teuml ligjit
25 Meuml tej sipas keumlsaj formule Agjencia ka diskrecion teuml palimituar teuml rreumlzojeuml keumlrkesat e
pashqyrtuara peumlr kthim dhe kompensim prone neumlse objekti i tyre lidhet me pronat e origjineumls teuml
cileumlsuara neuml nenin 25 teuml ligjit Pra ccedildo keumlrkeseuml e pashqyrtuar do teuml rreumlzohet sipas nenit 20 teuml
ligjit neumlse Agjencia arrin neuml peumlrfundimin se kjo proneuml eumlshteuml e zeumlneuml peumlr interes publik dheose
sipas ligjeve teuml ldquoShtojceumls Irdquo teuml ligjit Neuml njeuml situateuml ku pjesa meuml e madhe e pronareumlve nuk kaneuml
arritur teuml posedojneuml pronat e tyre pasi ato janeuml teuml zeumlna neuml meumlnyreuml teuml paligjshme ose mbahen me
forceuml nga shteti pavareumlsisht se nuk peumlrbeumljneuml interes publik ccedilfareuml zgjidhje peumlrfundimtare synon teuml
realizohet me keumlteuml ligj
26 Gjykata neuml jurisprudenceumln e saj ka theksuar se parimi i shtetit teuml seuml drejteumls i
sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml njeuml nga parimet themelore neuml shtetin dhe shoqeumlrineuml
demokratike Aspekte teuml keumltij parimi janeuml edhe siguria juridike mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara
si dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme Siguria juridike presupozon veccedil teuml tjerash besueshmeumlrineuml e
qytetareumlve tek shteti dhe pandryshueshmeumlrineuml e ligjit peumlr marreumldheumlniet e rregulluara
Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet vazhdimisht ose teuml
jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike teuml cilat mund teuml
cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml vendosur me akte teuml
meumlparshme (shih dhe vendimet e Gjykateumls Kushtetuese nr 31 dateuml 18062010 nr24 dateuml
12112008 nr9 dateuml 26022007)
36
27 Nga ana tjeteumlr Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo
lloj pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml
prevalojeuml neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike (shih vendimin
e Gjykateumls Kushtetuese nr 26 dateuml 02112005) Neuml keumlteuml pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml
ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e favorshme ligjore paraqitet i
reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte
negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml teuml drejte teuml garantuar me
Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml rregullojeuml neumlpeumlrmjet
akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato teuml drejta teuml cilat janeuml
parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml preken nga ligjveumlneumlsi (shih
vendimin e Gjykateumls Kushtetuese nr 37 dateuml 13062012)
28 Referuar testit teuml proporcionalitetit sipas nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml
Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve pra parashikimi i tyre me ligj formal rezulton i respektuar
Kriteri i dyteuml neuml radheuml eumlshteuml interesi publik Koncepti kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml
trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml
keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para saj Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml radhiten neuml
meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml justifikojneuml
ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml aspektin e
kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml marreuml nga
ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet neuml aspektin e kushteve teuml
vendosura nga neni 171 i Kushtetuteumls dhe konkretisht teuml ekzistenceumls seuml interesit publik (Shih
vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
29 Eumlshteuml e veumlrteteuml se Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceuml teuml saj se si parimi i siguriseuml
juridike ashtu edhe ai i baraziseuml seuml shtetasve para ligjit nuk janeuml absolute dhe mund teuml kufizohen
neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i teuml cilit do teuml sillte
pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Por referuar parashtrimeve teuml subjekteve teuml
interesuara Keumlshilli i Ministrave dhe Kuvendi si dhe pyetjeve dhe debateve teuml zhvilluara neuml
seanceumln publike teuml zhvilluar para keumlsaj Gjykate nuk rezultoi qeuml qeveria ashtu siccedil ishte udheumlzuar
nga GJEDNJ dhe Komiteti i Ministrave teuml ishte bazuar neuml njeuml studim teuml thelluar apo vlereumlsim teuml
gjithansheumlm teuml situateumls neuml teumlreumlsi I vetmi argument i sjelleuml ishte interesi publik i bazuar neuml fatureumln
e larteuml financiare teuml shtetit
37
30 Seuml pari ne jemi teuml qeumlndrimit se ky argument nuk eumlshteuml i bazuar neuml argumente teuml
nivelit kushtetues pasi shteti nuk mund teuml kujdeset veteumlm peumlr fatureumln financiare teuml buxhetit por
peumlr teuml gjitha efektet e tjera teuml natyreumls juridike sociale dhe ekonomike teuml shtetit dhe teuml shtetasve
Seuml dyti nuk ka njeuml argument teuml bazuar neuml prova dhe fakte se sa do teuml mund teuml ishte ulur fatura
financiare neumlse ligji do teuml kishte parashikuar kthimin fizik teuml proneumls aty ku eumlshteuml e mundur Seuml
treti nuk ka informacion teuml sakteuml sa eumlshteuml diferenca midis shumeumls qeuml shteti do teuml duhej teuml
paguante me ligjin e meumlparsheumlm dhe sa me ligjin neuml fuqi dhe se si mund teuml ulej kjo diferenceuml Seuml
kateumlrti duke iu referuar qeumlllimit teuml ligjit kuptojmeuml se synimi eumlshteuml ldquoshpeumlrblimi i drejteumlrdquo i
subjekteve teuml shproneumlsuara Pyetja lind Si mund teuml konsiderohet i drejteuml shpeumlrblimi kur njeuml tokeuml
e konfiskuar neuml vitet 50 ka qeneuml tokeuml bujqeumlsore dhe sot eumlshteuml truall ndeumlrtimi neuml zoneuml urbane dhe e
ka vlereumln dhjetra ose qindra hereuml meuml teuml larteuml Qeveria argumentoi se ky shpeumlrblim eumlshteuml i drejteuml
sepse toka kur eumlshteuml shteteumlzuar ka pasur ateuml vlereuml dhe meriton teuml shpeumlrblehet me ateuml vlereuml ky
quhet trajtim i barabarteuml dhe nuk sjell diskriminim midis shtetasve () Por Keumlshilli i Ministrave
nuk ndalet neuml faktin se ka qeneuml pikeumlrisht shteti qeuml neuml rastin meuml teuml mireuml nuk ka marreuml masa efikase
dhe neuml rastin meuml teuml keq e ka penguar aktivisht geumlzimin e proneumls nga pronari legjitim Pra
paafteumlsineuml ose mungeseumln e gatishmeumlriseuml seuml shtetit duhet ta paguajeuml seumlrish subjekti i shproneumlsuar
duke iu neumlnshtruar njeuml skeme kompensimi qeuml neuml fund teuml peumlrllogaritjeve do teuml arrijeuml trsquoi japeuml
pronarit legjitim veteumlm leumlmosheuml dhe jo njeuml shpeumlrblim teuml drejteuml siccedil pretendohet nga subjektet e
interesuara
31 Neuml rastin konkret Keumlshilli i Ministrave paraqet si interes publik fatureumln e larteuml
financiare qeuml do teuml duhej teuml paguante shteti neuml rast se do teuml mbante skemeumln e kompensimit sipas
ligjit teuml vjeteumlr Neuml fakt po trsquoi referohemi pretendimit teuml keumlrkuesve si dhe fakteve teuml paraqitura
prej tyre ka mjaft subjekte qeuml nga komisionet e kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave kaneuml
marreuml njeuml vendim peumlr kthimin e pjessheumlm ose teuml ploteuml teuml proneumls seuml tyre vendime keumlto qeuml janeuml neuml
fuqi nga gjykatat shqiptare ose nga GJEDNJ Njeuml pjeseuml e mireuml e tyre mund teuml peumlrfitonin nga
kthimi fizik i proneumls seuml tyre aty ku eumlshteuml e lireuml teumlreumlsisht ose pjeseumlrisht Peumlr pronareumlt e pyjeve dhe
kullotave kjo mundeumlsi rezulton meuml e madhe (referuar edhe parashtrimeve teuml Avokatit teuml Popullit
neuml seanceumln gjyqeumlsore bazuar neuml komunikimin e tij me Ministrineuml e Bujqeumlsiseuml lidhur me fondin e
pyjeve dhe kullotave qeuml janeuml neuml proneumlsi teuml shtetit aktualisht) Ateumlhereuml lind pyetja Peumlrse duhet qeuml
keumlto vendime teuml trajtohen me formeuml kompensimi neumlse pronat objekt trajtimi janeuml ende teuml lira
Peumlrse qeveria nuk sheh mundeumlsineuml e uljes seuml vlereumls financiare teuml fatureumls duke hequr nga proneumlsia
shteteumlrore ato prona qeuml neuml fakt janeuml teuml pronareumlve subjekte teuml shproneumlsimit Pikeumlrisht realizimi i
38
keumlsaj teuml fundit neuml funksion teuml interesit publik do teuml ishte teumlreumlsisht e justifikuar prej tij dhe jo e
kundeumlrta
32 Keumlsaj pyetje teuml beumlreuml nga Gjykata neuml seanceuml peumlrfaqeumlsuesit e Keumlshillit teuml Ministrave iu
peumlrgjigjeumln se ldquoNeuml variantin e pareuml ekzistonte kthimi i proneumls keumlshtu siccedil keumlrkohej nga pronareumlt
dhe pikeumlrisht peumlr teuml realizuar keumlteuml teuml drejteuml Pyetja seuml cileumls shteti shqiptar nuk mund trsquoi peumlrgjigjej
dhe nuk i eumlshteuml peumlrgjigjur deri me sot eumlshteuml neumlse do teuml realizonte kthim teuml ploteuml dhe kompensim
nga ana tjeteumlr me keumlteuml formuleuml kjo do teuml thoshte trajtim teuml pa barabarteuml Ai qeuml sot do teuml merrte
tokeumln truall qeuml ka pasur tokeuml bujqeumlsore do teuml trajtohej neuml meumlnyreuml teuml pa barabarteuml me ateuml qeuml do teuml
merrte kompensim Eumlshteuml ajo qeuml ka ndodhur neuml 23 vite ata qeuml kaneuml pasur dhe kaneuml marreuml teuml
drejteumln e kthimit e kaneuml poseduar ateuml dhe kaneuml pasur mundeumlsi ti shohin frutet e tyre peumlr 23 vite
Kjo situateuml ishte gjetur neuml kundeumlrshtim me teuml drejtat e njeriut dhe peumlr keumlteuml arsye nuk pati njeuml
vendimmarrje 2 vjeccedilare teuml AKKP sepse vendimmarrja e agjenciseuml ccedildo diteuml do teuml ishte neuml
kundeumlrshtim me teuml drejta te njeriut Deri sa u krijua mekanizmi i ri i cili ne besojmeuml qeuml eumlshteuml
efektiv dhe neuml peumlrputhje me teuml drejtat e njeriu ldquo
33 Ajo qeuml ne e kemi teuml veumlshtireuml teuml kuptojmeuml nga ky qeumlndrim i subjektit teuml interesuar
eumlshteuml se shteti nuk ka beumlreuml peumlrpjekje teuml parashikojeuml se sa prona janeuml teuml kthyeshme neuml teumlreumlsi pra sa
eumlshteuml numri i objekteve ose tokave livadheve dhe pyjeve qeuml mund teuml kthehen neuml formeuml fizike pa
pasur nevojeuml trsquoi fuseuml pronareumlt e tyre neuml skemeuml kompensimi Pra pamundeumlsia e shtetit peumlr teuml beumlreuml
njeuml inventar teuml pronave teuml sekuestruara ose shproneumlsuara qeuml ndodhen ende teuml lira ose
potencialisht teuml mundura peumlr trsquoiu kthyer pronarit ka ccediluar neuml parashikimin e metodologjiseuml seuml
kompensimit megjitheumlse ka meumlnyra teuml tjera jo veteumlm meuml efektive peumlr pronarin i cili do teuml ishte
meuml i keumlnaqur teuml kishte proneumln e tij sesa njeuml vlereuml teuml kompensuar por do teuml ishte me meuml pak kosto
peumlr shtetin dhe taksapaguesit shqiptareuml teuml cileumlt deri tani po paguajneuml tepeumlr peumlr paafteumlsineuml e shtetit
peumlr teuml zgjidhur keumlteuml problem
34 Duke iu referuar testit teuml proporcionalitetit neuml keumlteuml kufizim qeuml beumln ligji teuml drejteumls seuml
proneumls kjo skemeuml nuk e kalon me sukses ateuml pasi nuk ka asnjeuml arsye legjitime qeuml justifikon keumlteuml
zgjidhje Shteti nuk duhet teuml zgjedheuml rrugeumln dhe metodeumln meuml teuml thjeshteuml ose meuml teuml lehteuml ldquopeumlr teuml
peumlrfunduar procesin e trajtimit teuml proneumlsrdquo siccedil e ka qeumlllimin ky ligj por duhet realisht teuml beumljeuml
peumlrpjekje teuml realizojeuml de facto teuml drejteumln e proneumls seuml pronareumlve teuml shproneumlsuar padrejteumlsisht si dhe
teuml uleuml sa meuml shumeuml fatureumln financiare teuml taksapaguesve Shteti duhet teuml peumlrdoreuml mjetin meuml teuml
peumlrshtatsheumlm dhe qeuml garanton ndeumlrhyrje sa meuml teuml vogeumll neuml teuml drejtat kushtetuese dhe jo mjetin meuml
teuml reumlndeuml por qeuml arrin qeumlllimin meuml shpejteuml pa u kujdesur peumlr shkeljet qeuml shkakton neuml teuml drejtat e
subjekteve qeuml preken prej saj
39
35 Gjykata ka theksuar se njeuml kusht tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi gjateuml
ndeumlrhyrjes neuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml eumlshteuml edhe respektimi i raportit teuml drejteuml midis
ndeumlrhyrjes dhe gjendjessituateumls qeuml e ka diktuar ateuml Ky kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml
evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml njeuml situateuml konkrete
Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete
teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml keumlrkohet teuml arrihen Gjithashtu Gjykata neuml
jurisprudenceuml teuml vazhdueshme ka mbajtur qeumlndrimin se parimi i proporcionalitetit neumlnkupton qeuml
ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit peumlr kufizimin e njeuml teuml drejte ose lirie teuml caktuar teuml beumlhet me mjete teuml
peumlrshtatshme qeuml i peumlrgjigjen drejt qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet Peumlrveccedil keumlsaj peumlrdorimi i keumltyre
mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml arrihet me mjete teuml
tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve meuml pak teuml deumlmshme
peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml kufizimit me gjendjen qeuml
e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml dobishmeumlriseuml dhe teuml
proporcionalitetit Respektimi i keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast
konkret duke ballafaquar interesin publik qeuml dikton kufizimin me teuml drejtat qeuml kufizohen Neuml
keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit
keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen
kufizimit (Vendimi nr2 dateuml 18022013 i Gjykateumls Kushtetuese)
36 Ligji parashikon krijimin e Fondit teuml Tokeumls (neni 53 dhe 12) i cili do teuml peumlrbeumlhet
nga fondi fizik i pronave neuml ccedildo qark sipeumlrfaqet e lira neuml territoret informale dhe sipeumlrfaqe teuml
tjera (e papeumlrcaktuar) Peumlrderisa do teuml krijohet njeuml Fond i tilleuml lind pyetja se peumlrse Keumlshilli i
Ministrave nuk ka beumlreuml njeuml studim se cilat nga keumlto toka teuml lira mund teuml kthehet neuml formeuml fizike
pronareumlve pa qeneuml nevoja teuml trajtohen si fond peumlr teuml gjitheuml pronareumlt ose veteumlm si potencialisht e
mundur pasi nuk ka njeuml peumlrcaktim se sa do teuml jeteuml ky fond dhe si krijohet
37 Neni 12 eumlshteuml i papeumlrcaktuesheumlm pasi teuml thuash se fondi i tokeumls peumlr kompensim do teuml
krijohet nga sipeumlrfaqet e mbetura teuml lira nga ndeumlrtimet informale eumlshteuml nonsens sepse pronari
legjitim duhet teuml preseuml ccedilfareuml mbetet e lireuml nga ndeumlrtuesit e paligjsheumlm ose zaptuesit numri dhe
peumlrqindja e teuml cileumlve ende eumlshteuml e papeumlrcaktuar derisa teuml krijohet fondi i tokeumls peumlr trsquoi kompensuar
pronareumlt legjitimeuml Neumlse qeveria kishte peumlr qeumlllim teuml krijojeuml fond teuml tokeumls peumlr kompensimin e
pronareumlve mund teuml kishte pezulluar procesin e legalizimit deri neuml kryerjen peumlrfundimtare teuml
procesit teuml kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave aty ku mendohet se ka mjaftuesheumlm tokeuml peumlr
trsquou kthyer pronareumlve Neuml keumlteuml meumlnyreuml shteti do teuml kursente nga fondi financiar dhe toka nuk do
40
teuml jepej me ccedilmim simbolik siccedil peumlrfitohet tani nga teuml paligjshmit Edhe taksapaguesit shqiptareuml do
teuml ishin meuml teuml keumlnaqur me uljen e barreumls financiare qeuml do trsquou duhet teuml paguajneuml peumlr dekadat neuml
vazhdim Edhe neuml vlereumlsimin e Komitetit teuml Ministrave lidhur me ekzekutimin e vendimit
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml neuml pg31 eumlshteuml theksuar se megjitheuml peumlrpjekjet pozitive teuml
qeveriseuml shqiptare peumlr teuml peumlrmbushur detyrimet e veumlna nga GJEDNJ ldquodisa paqarteumlsi duken se
kaneuml mbetur lidhur me paditeuml qeuml janeuml neuml shqyrtim aktualisht ose atyre qeuml mund teuml kundeumlrshtojneuml
njeumlra-tjetreumln Do teuml kishte qeneuml e dobishme neumlse autoritetet do teuml siguronin meuml shumeuml
informacion teuml detajuar se si keumlto fatura do teuml ndikonin neuml fondin e peumlrgjithsheumlm teuml kompensimit
dhe neuml peumlrcaktimin e Fondit teuml Tokeumlsrdquo Meuml tej neuml pg45 thuhet ldquoMund teuml ekzistojeuml rreziku peumlr
diskriminim midis subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cileumlve iu eumlshteuml kthyer prona fizikisht dhe atyre
qeuml do teuml kompensohen Peumlr keumlteuml eumlshteuml e nevojshme teuml shpjegohet se peumlrse qeveria ka beumlreuml keumlteuml
zgjedhje preferenciale me projektligjin neuml meumlnyreuml qeuml teuml vlereumlsohet skema e re e kompensimit neuml
peumlrputhje me standardet e vendosura nga GJEDNJrdquo Peumlrgjigja e qeveriseuml shqiptare lidhur me
keumlteuml ka qeneuml ldquopeumlr teuml hequr ccedildo mundeumlsi diskriminimi nuk eumlshteuml parashikuar kthimi por veteumlm
kompensimi peumlr teuml gjitheuml teuml shproneumlsuarit()rdquo (po aty)
38 Argumenti i dheumlneuml nga Keumlshilli i Ministrave se nuk ka pasur njeuml skemeuml
peumlrfundimtare peumlr kompensimin dhe si e tilleuml ajo mund teuml ndryshojeuml neuml ccedildo koheuml neuml meumlnyreuml teuml
papritur nga qeveriaparlamenti nuk na duket e bazuar Ccedildo parashikim ligjor peumlr sa koheuml
zbatohet dhe eumlshteuml neuml fuqi prezumohet se eumlshteuml e qeumlndrueshme Ndryshimi i papritur i
parashikimeve peumlr teuml njeumljteumlt subjekte dhe me pasoja peumlrkeqeumlsuese pa dheumlneuml argumente
kushtetuese peumlrbeumln cenim teuml siguriseuml juridike dhe diskriminim midis subjekteve teuml seuml njeumljteumls
kategori Keumlto parime kushtetuese nuk mund teuml cenohen veteumlm me argumentin se rritet fatura
financiare kur ky proces tashmeuml ka vite qeuml ka filluar dhe peumlr meuml se 20 vjet ka pasur njeuml skemeuml
tjeteumlr qeuml ndryshon teumlreumlsisht duke mosrespektuar aspak teuml drejteumln e pronareumlve por veteumlm
sipeumlrfaqeumlsisht detyrimin e shtetit peumlr teuml ldquombyllurrdquo ccedileumlshtjen e pronave Ky argument i peumlrdorur
vazhdimisht nga Keumlshilli i Ministrave nuk mendojmeuml se eumlshteuml argument i nivelit kushtetues qeuml
justifikon cenimin e vazhduesheumlm teuml seuml drejteumls seuml proneumls
39 Nisur nga sa meuml lart jemi teuml qeumlndrimit se parimi i siguriseuml juridike eumlshteuml prekur nga
rregullimi i ri dhe ndeumlrhyrja e beumlreuml nuk respekton kriteret kushtetuese peumlr keumlteuml qeumlllim teuml
parashikuara nga neni 171 i Kushtetuteumls konkretisht mbrojtjen e interesit publik vendosjen e
njeuml raporti teuml drejteuml midis seuml drejteumls seuml cenuar dhe qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet neumlpeumlrmjet
ndeumlrhyrjes legjislative si dhe ruajtjen e thelbit teuml seuml drejteumls seuml proneumls
41
B Peumlr pretendimin e cenimit teuml baraziseuml para ligjit
40 Keumlrkuesit kaneuml argumentuar se skema e kompensimit teuml parashikuar nga ligji bie
ndesh me parimin e baraziseuml para ligjit pasi trajton neuml meumlnyreuml teuml ndryshme teuml njeumljteumln kategori
pronareumlsh duke i vendosur ata qeuml presin teuml kompensohen neuml poziteuml meuml pak teuml favorshme se ata qeuml
u kompensuan para hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Gjithashtu vendimet e formeumls seuml prereuml peumlrfshi
edhe vendimet e dheumlna nga GJEDNJ do teuml vlereumlsohen sipas njeuml skeme meuml pak teuml favorshme sesa
vendimet e ekzekutuara para hyrjes neuml fuqi teuml ligjit megjitheumlse janeuml teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose vlereuml
totale
41 Pyetjes seuml beumlreuml nga Gjykata gjateuml seanceumls gjyqeumlsore neumlse skema e zgjedhur krijon
pabarazi subjekti i interesuar Keumlshilli i Ministrave iu peumlrgjigj negativisht Sipas tij ligji beumln njeuml
trajtim teuml barabarteuml jo veteumlm midis ish pronareumlve por edhe midis tyre dhe pronareumlve teuml soteumlm
Pra referuar keumltij qeumlndrimi neuml qofteuml se shteti aplikon keumlto kritere peumlr teuml shproneumlsuar sot peumlr
interes publik do teuml aplikojeuml teuml njeumljtat kritere peumlr ateuml shproneumlsim qeuml ka ndodhur 70 vjet meuml pareuml
42 Siccedil u tha meuml lart qeumlllimi i ligjit objekt shqyrtimi eumlshteuml ldquob) rregullimi dhe
shpeumlrblimi i drejteuml i kompensimit teuml proneumls ekzekutimi i vendimeve peumlrfundimtare teuml
kompensimit si dhe peumlrfundimi i procesit teuml kompensimitrdquo Pra rregullimi i ccedileumlshtjeve teuml
shproneumlsimit qeuml ndodhin sot nuk peumlrfshihet nga ky ligj dhe jo veteumlm kaq por sot nuk eumlshteuml e
mundur teuml krahasohet vlera e proneumls qeuml ka neuml treg me ateuml qeuml ka pasur para 70 vjeteumlve
43 Ne mendojmeuml se ligji cenon barazineuml e shtetasve para ligjit duke bere trajtim teuml
diferencuar midis pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim kthimi ose kompensimi teuml marreuml para hyrjes neuml
fuqi teuml keumltij ligji por ende teuml paekzekutuar dhe pronareumlve qeuml kaneuml arritur ta ekzekutojneuml vendimin
e kthimit ose kompensimit teuml marreuml neuml teuml njeumljteumln koheuml Neumlse keumlrkuesve u janeuml kthyer pronat teuml
cilat sipas ligjit 13315 cileumlsohen si brenda fusheumls seuml zbatimit teuml neneve 23 24 25 ata nuk mund
teuml ankohen peumlr zvarritje teuml procesit teuml ekzekutimit teuml vendimit por brenda 90 diteumlve nga hyrja e
ligjit neuml fuqi duhet teuml heqin doreuml nga certifikatat e proneumls dhe teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml saj
sigurisht sipas kritereve teuml peumlrfitimeve teuml zbritshme Ndryshe shteti e ccedilliron veten nga detyrimi
peumlr zbatimin teuml vendimeve neuml fjaleuml Neumlpeumlrmjet keumlsaj formule ligji vendos neuml pozita teuml
pabarabarta pronareumlt qeuml aplikojneuml sot dhe ata qeuml e kaneuml peumlrfituar me vendime teuml meumlparshme por
nuk kaneuml arritur ta posedojneuml ose ta ekzekutojneuml ateuml duke i privuar ata neuml meumlnyreuml arbitrare nga e
drejta e proneumls Prandaj mendojmeuml se ligji bie ndesh edhe me parimin e baraziseuml seuml shtetasve
para ligjit
44 Peumlr teuml gjitha keumlto arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se Gjykata duhej teuml kishte shpallur si
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi dhe jo veteumlm pjeseuml teuml tij pasi fryma dhe qeumlllimi i tij real nuk i
42
peumlrgjigjet keumlrkesave kushtetuese teuml parashikuar neuml nenet 41 42 dhe 17 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 1
teuml Protokollit Nr1 teuml KEDNJ-seuml si dhe praktikeumls seuml vazhdueshme teuml GJEDNJ-seuml dhe Gjykateumls
Kushtetuese
Aneumltareuml Gani Dizdari Vladimir Kristo
20
53 Peumlr sa i takon pretendimeve teuml keumlrkuesve sa i takon skemeumls seuml kompensimit financiar
teuml parashikuar nga neni 7 i ligjit Gjykata nuk arriti teuml formojeuml shumiceumln e nevojshme dhe peumlr
keumlteuml arsye vendosi refuzimin e keumlrkeseuml1
54 Lidhur me pretendimet e tjera teuml keumlrkuesve qeuml kaneuml teuml beumljneuml me cenimin e seuml drejteumls
seuml proneumls dhe barazineuml e shtetasve para ligjit Gjykata i ka vlereumlsuar ato neuml kuadeumlr teuml ndeumlrhyrjes
seuml ligjveumlneumlsit sipas kritereve teuml nenit 17 teuml Kushtetuteumls si meuml lart dhe nuk e sheh teuml nevojshme trsquoi
trajtojeuml ato meuml vete pasi lidhen me teuml njeumljtat shkaqe dhe pasoja juridike
55 Nisur nga sa meuml sipeumlr neuml peumlrfundim teuml shqyrtimit Gjykata vlereumlson se ligji objekt
shqyrtimi neuml pikat 3 dhe 5 teuml nenit 6 teuml tij cenon sigurineuml juridike dhe si teuml tilla nuk janeuml neuml
pajtim me Kushtetuteumln
PEumlR KEumlTO ARSYE
Gjykata Kushtetuese e Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml neuml mbeumlshtetje teuml neneve 131 dhe 134 teuml
Kushtetuteumls si dhe teuml neneve 72 e neuml vijim teuml ligjit nr 8577 dateuml 10022000 ldquoPeumlr organizimin
dhe funksionimin e Gjykateumls Kushtetuese teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo me shumiceuml votash
V E N D O S I
- Pranimin pjeseumlrisht teuml keumlrkeseumls
- Shfuqizimin si antikushtetues teuml nenit 6 pika 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin
e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit teuml pronaverdquo
- Refuzimin e keumlrkeseumls peumlr shfuqizimin e nenit 6 pika 1 shkronja ldquobrdquo si dhe teuml nenit 7
pika 2 shkronja ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml ligjit teuml meumlsipeumlrm
- Rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pjeseumln tjeteumlr
Ky vendim eumlshteuml peumlrfundimtar i formeumls seuml prereuml dhe hyn neuml fuqi diteumln e botimit neuml
Fletore Zyrtare
1 Gjyqtari F Hoxha eumlshteuml shprehur dhe peumlr shfuqizimin e fjaleumlve ldquokthim dherdquo neuml pikeumln 1 teuml nenit 6 dhe shkronjeumls
ldquobrdquo pika 1 teuml nenit teuml meumlsipeumlrm dhe pikeumln ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml nenit 7 Gjyqtareumlt GDizdari dhe VKristo kaneuml votuar peumlr
shfuqizimin e teuml gjitheuml ligjit
MENDIM PAKICE
1 Peumlr arsye se nuk ndajmeuml teuml njeumljtin qeumlndrim me shumiceumln neuml ccedileumlshtjen me objekt
shfuqizimin si teuml papajtuesheumlm me Kushtetuteumln dhe KEDNJ-neuml teuml ligjit nr1332015 dateuml
05122015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit teuml pronaverdquo
vlereumlsojmeuml qeuml teuml paraqesim argumentet peumlr qeumlndrimin toneuml si gjyqtareuml neuml pakiceuml
2 Neuml peumlrfundim teuml gjykimit Gjykata ka vendosur pranimin pjeseumlrisht teuml keumlrkeseumls
shfuqizimin si teuml papajtuesheumlm me Kushtetuteumln teuml nenit 6 pikat 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015
refuzimin e keumlrkeseumls peumlr shfuqizimin e nenit 6 pika 1 shkronja ldquobrdquo si dhe nenit 7 pika 2
shkronja ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml ligjit dhe rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pjeseumln tjeteumlr Neuml arsyetimin e vendimit
peumlr shfuqizimin e pikave 3 dhe 5 teuml nenit 6 shumica ka vlereumlsuar se keumlto dispozita ligjore sipas
peumlrmbajtjes seuml tyre kuptohen si njeuml shproneumlsim i ri duke qeneuml se parashikojneuml rivlereumlsimin e
pronave teuml kthyera ose teuml kompensuara meuml pareuml Neuml keumlteuml keumlndveumlshtrim keumlto dy dispozita krijojneuml
probleme lidhur me sigurineuml juridike konkretisht peumlr sa i takon paqarteumlsiseuml dhe
paparashikueshmeumlriseuml seuml legjislacionit
3 Neuml ndryshim nga sa ka vlereumlsuar shumica si edhe bazuar edhe neuml opinionin e
Komisionit teuml Venecias peumlr vlereumlsimin e ligjit nr1332015 ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml vlereumlsojmeuml se
Gjykata duhej teuml vendoste rreumlzimin e keumlrkeseumls neuml teumlreumlsineuml e saj peumlr arsye se pretendimet e
paraqitura nga keumlrkuesit janeuml teuml pabazuara peumlr teuml gjitha argumentet qeuml do teuml paraqesim neuml vijim
4 Neuml lidhje me parimin e siguriseuml juridike neuml jurisprudenceumln e saj Gjykata ka vlereumlsuar
se mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme si standarde kushtetuese teuml
trajtuara vazhdimisht nga jurisprudenca kushtetuese peumlrbeumljneuml elemente teuml parimit teuml shtetit teuml seuml
drejteumls sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls Parimi i siguriseuml juridike peumlrfshin krahas
qarteumlsiseuml kuptueshmeumlriseuml dhe qeumlndrueshmeumlriseuml seuml sistemit normativ edhe besimin te sistemi
juridik pa marreuml peumlrsipeumlr garantimin e ccedildo pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml
favorshme ligjore Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet
vazhdimisht ose teuml jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike
teuml cilat mund teuml cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml
vendosur me akte teuml meumlparshme (shih vendimin nr5 dateuml 05022015 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
Rregullimet ligjore qeuml kaneuml teuml beumljneuml me teuml drejtat e shtetasve duhet teuml keneuml qeumlndrueshmeumlri teuml
mjaftueshme qeuml siguron vijimeumlsineuml e tyre Si rregull nuk mund teuml mohohen interesa dhe
pritshmeumlri teuml ligjshme teuml qytetareumlve nga ndryshimet neuml legjislacion Shteti duhet teuml synojeuml teuml
22
ndryshojeuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml veteumlm neumlse ndryshimi sjell pasoja pozitive (shih
vendimin nr25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
5 Bazuar neuml standardet e meumlsipeumlrme kushtetuese vlereumlsojmeuml se ligji i kundeumlrshtuar nuk
cenon parimin e siguriseuml juridike neuml asnjeuml nga elementet e saj Neuml nenin 1 teuml tij ligji nr13332015
ka peumlrcaktuar si objekt rregullimin dhe shpeumlrblimin e drejteuml teuml ccedileumlshtjes seuml proneumls krijimin dhe
administrimin e fondit teuml kompensimit si dhe peumlrcaktimin e procedurave neuml trajtimin e proneumls
me qeumlllim peumlrfundimin e keumltij procesi Kurse neuml nenin 3 ka peumlrcaktuar qarteumlsisht fusheumln e
zbatimit pra se deri ku i shtrin efektet ai konkretisht ekzekutimin e vendimeve teuml pazbatuara qeuml
njohin teuml drejteumln e kompensimit si dhe ccedileumlshtjet qeuml janeuml neuml shqyrtim neuml gjykatat e teuml gjitha
niveleve peumlr efekt kompensimi Gjithashtu edhe neni 71 i ligjit u referohet veteumlm vendimeve qeuml
kaneuml njohur teuml drejteumln e kompensimit Pra qarteumlsia e keumlsaj pjese teuml ligjit neuml lidhje me efektet e tij
vlereumlsojmeuml se hedh poshteuml pretendimin peumlr paqarteumlsi neuml rregullimin ligjor Ligji nuk ka marreuml
peumlrsipeumlr teuml rregullojeuml situateumln e krijuar me vendime qeuml janeuml shprehur peumlr kthimin fizik teuml proneumls
ccedilka rezulton e qarteuml dhe nga neni 81 i tij i cili peumlrcakton se u neumlnshtrohen procedurave teuml
kompensimit subjektet e shproneumlsuara qeuml kaneuml njeuml vendim peumlrfundimtar kompensimi financiar
etj
6 Teuml njeumljtin qeumlndrim ka mbajtur edhe Komisioni i Venecias1 i cili neuml opinionin e tij
shprehet ldquoVendimet gjyqeumlsore ose administrative teuml formeumls seuml prereuml teuml cilat parashikojneuml
dheumlnien e njeuml mase teuml caktuar kompensimi por qeuml ende nuk janeuml ekzekutuar pa dyshim qeuml
ngreneuml ccedileumlshtjen e ldquopritshmeumlriseuml legjitimerdquo dhe nuk do trsquoiacute neumlnshtrohen rivlereumlsimit sipas ligjit
nr1332015 Neuml keumlto raste nuk ka ldquondeumlrhyrjerdquo neuml kuptim teuml nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml
KEDNJ-seuml peumlr sa koheuml keumlto vendime ekzekutohen si duhet Peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml
peumlrcaktojneuml kthimin ose kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me vlereuml financiare nuk eumlshteuml e
qarteuml se deri neuml ccedilfareuml mase ngrihet ccedileumlshtja e pritshmeumlriseuml legjitime Gjithsesi skema e re e
kompensimit e parashikuar nga ligji nr1332015 ndryshoi metodeumln e vlereumlsimit e cila mund teuml
rezultojeuml neuml njeuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e kompensimit nuk mund teuml
cileumlsohet si shproneumlsim formal ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si ldquondeumlrhyrje teuml tjerardquo sipas
nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml KEDNJ-seuml Megjithateuml ndeumlrhyrja ka njeuml bazeuml ligjore teuml qarteuml neuml
ligjin nr1332015 (dhe tri aktet e tjera neumlnligjore qeuml kaneuml daleuml neuml zbatim teuml ligjit nr1332015)
Pra duket se ekziston njeuml bazeuml ligjore mjaftuesheumlm e qarteuml dhe e detajuar peumlr ndeumlrhyrjen neuml keumlteuml
ccedileumlshtje Po ashtu ndeumlrhyrja duket se ndjek njeuml qeumlllim legjitim pasi qeumlllimi i ligjit nr1332015
eumlshteuml peumlrfundimi efektivisht i procesit teuml trajtimit teuml proneumls neumlpeumlrmjet njohjes dhe kompensimit teuml
1 Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias nr861 2016 CDL-AD (2016)023
23
saj Duke pasur parasysh sfondin historik teuml problemeve teuml ndryshme qeuml lidhen me peumlrfundimin
efektiv teuml procesit teuml kthimit dhe kompensimit teuml pronave neuml Shqipeumlri duket se qeumlllimet e ligjit
nr1332015 janeuml edhe neuml interes teuml publikut brenda kuptimit teuml nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml
KEDNJ-seuml Ndeumlrhyrja eumlshteuml proporcionale neumlse fondi financiar prej 50 bilion lekeumlsh shqiptareuml
qeuml i atribuohet skemeumls seuml kompensimit peumlrgjateuml njeuml periudhe 10-vjeccedilare eumlshteuml peumlrcaktuar si
duhet duke pasur parasysh buxhetin shteteumlror neuml teumlreumlsi dhe prodhimin e brendsheumlm bruto teuml
vendit Neuml situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi qeuml
u paguhet ish-pronareumlve gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml peumlrcaktuara neuml
nenin 1 teuml Protokollit nr1 teuml KEDNJ-seuml Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml paguar peumlr ish-pronareumltrdquo
7 Ligji i ri nuk ndryshon thelbin e seuml drejteumls seuml njohur me ligjet e meumlparshme pra teuml
drejteumln peumlr kompensim teuml subjekteve peumlrfituese ccedilka neuml vlereumlsimin toneuml do teuml sillte cenim teuml
pritshmeumlrive teuml ligjshme Peumlrkundrazi ai i respekton keumlto pritshmeumlri por peumlrcakton kritere
procedura e rregulla teuml qarta peumlr meumlnyreumln e peumlrfitimit teuml keumltyre subjekteve Peumlr sa koheuml qeuml ligji i
ri nuk peumlrjashton kompensimin sipas vlereumls seuml tregut nuk mendojmeuml se ka cenim teuml parimit teuml
siguriseuml juridike teuml subjekteve qeuml trajton ligji Ligji i ri nuk ka vendosur kritere teuml reja por ka
qarteumlsuar meumlnyreumln e zbatimit teuml kritereve teuml parashikuara edhe meuml pareuml Qeumlllimi i ligjit eumlshteuml neuml
vetvete realizimi i kompensimit dhe jo ndryshimi i rregullave apo parashikimi i procedurave teuml
reja peumlr kthimin fizik teuml proneumls Kjo do teuml thoteuml se ky ligj zbatohet veteumlm peumlr ata ish-pronareuml teuml
cileumlt nuk kaneuml mundur teuml peumlrfitojneuml kthimin fizik teuml proneumls seuml tyre teuml shproneumlsuarkonfiskuar peumlr
shkak se ajo nuk ka qeneuml meuml e lireuml ose peumlr ccedilfareumldo arsye tjeteumlr Neuml keumlteuml meumlnyreuml ata peumlrfitojneuml nga
e drejta peumlr t`u kompensuar Neuml teuml njeumljteumln linjeuml duhej teuml interpretoheshin nga shumica edhe
dispozitat e shfuqizuara teuml ligjit nr1332015
8 Shteti shqiptar ka pasur detyrimin peumlr peumlrfundimin e procesit teuml kthimit dhe
kompensimit teuml pronave edhe bazuar neuml vendimin pilot teuml GJEDNJ-seuml neuml ccedileumlshtjen Manushaqe
Puto Meumlnyra qeuml ligjveumlneumlsi ka zgjedhur peumlr trajtimin dhe peumlrfundimin e keumltij procesit nuk cenon
standardet kushtetuese konkretisht teuml drejteumln e proneumls sigurineuml juridike teuml drejteumln e ankimit teuml
drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt dhe barazineuml para ligjit Neuml vlereumlsimin toneuml ligji ka vendosur
kritere teuml njeumljta e teuml qarta peumlr teuml gjitheuml personat qeuml do teuml jeneuml subjekte teuml tij Ai ka peumlrcaktuar
procedurat dhe rregullat qeuml do teuml ndiqen me qeumlllim realizimin e seuml drejteumls seuml proneumls seuml
24
peumlrfituesve dhe pritshmeumlrive teuml ligjshme teuml ish-pronareumlve si dhe njeuml afat kohor teuml vlereumlsuar si teuml
arsyesheumlm peumlr peumlrfundimin e keumltij procesi
9 Peumlr teuml gjitha argumentet e meumlsipeumlrme vlereumlsojmeuml se pretendimet e paraqitura neuml
keumlrkeseuml duhej teuml rreumlzoheshin si teuml pabazuara
Kryetar Bashkim Dedja
Aneumltareuml Besnik Imeraj Altina Xhoxhaj
25
MENDIM PAKICE
1 Bashkohemi me qeumlndrimin e shumiceumls peumlr shfuqizimin si antikushtetues teuml nenit 6
pika 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml
kompensimit teuml pronave por nuk bashkohemi me linjeumln e arsyetimit qeuml ka ndjekur shumica neuml
keumlteuml vendim si dhe me rreumlzimin e keumlrkeseumls sa i takon pjeseumls tjeteumlr teuml keumlrkimeve sipas objektit teuml
keumlrkeseumls Ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml jemi teuml qeumlndrimit qeuml Gjykata duhej teuml kishte deklaruar
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi peumlr arsyet e meumlposhtme
A Peumlr pretendimin peumlr cenim teuml siguriseuml juridike
2 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se skema e ofruar peumlr zgjidhjen e problemit sistemik neuml
lidhje me mosekzekutimin e vendimeve neuml lidhje me kompensimin e pronareumlve qeuml kaneuml njeuml
vendim peumlrfundimtar administrativ nuk garanton efektivitet neuml zgjidhjen e problemit dhe as
qarteumlsi dhe parashikueshmeumlri Neuml nenin 15 teuml ligjit 1332015 ldquoAfatet e vlereumlsimit financiar teuml
vendimeve peumlr kompensimrdquo peumlrcaktohet njeuml afat kohor prej tre vitesh peumlr teuml beumlreuml vlereumlsimin
financiar peumlr secilin subjekt i cili ka njeuml vendim teuml meumlparsheumlm qeuml i njeh teuml drejteumln peumlr
kompensim Kjo eumlshteuml njeuml qasje qeuml cenon seumlrish sigurineuml juridike dhe peumlrzgjat me ligj procesin e
kompensimit teuml pronave
3 Gjithashtu sipas keumlrkuesve rivlereumlsimi i vendimeve peumlrfundimtare administrative
dhe gjyqeumlsore neuml lidhje me kompensimin cenon parimin e siguriseuml juridike pasi peumlrmes keumltij
ligji qeveria synon trsquoi referohet ccedilmimit dhe llojit teuml tokeumls neuml momentin e shproneumlsimit Kjo do teuml
thoteuml qeuml teuml rishikohen vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml vendosur kthimin ose kompensimin e
proneumls pasi ato kaneuml marreuml formeuml teuml prereuml
4 Seuml treti sipas keumlrkuesve skema e ofruar peumlr trajtimin e dosjeve teuml patrajtuara apo ato
qeuml do teuml depozitohen rishtazi pas hyrjes neuml fuqi teuml ligjit bie ndesh me parimin kushtetues teuml
siguriseuml juridike teuml baraziseuml para ligjit dhe teuml seuml drejteumls seuml ankimit Neni 21 i ligjit peumlrcakton teuml
drejteumln e subjektit teuml shproneumlsuar peumlr trsquou kompensuar neuml proneumln e tij referuar metodologjiseuml teuml
peumlrcaktuar neuml nenin 6 dhe 7 teuml ligjit ndryshe nga sa peumlrcaktonte ligji i meumlparsheumlm qeuml njihte teuml
drejteumln e kthimit teuml proneumls dhe kompensimit teuml proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit Neuml
keumlteuml qasje legjislatori ka krijuar njeuml pasiguri juridike neuml lidhje me pritshmeumlriteuml e subjektit teuml
shproneumlsuar i cili pret teuml kompensohet referuar llojit teuml proneumls neuml momentin e shproneumlsimit
5 Keumlrkuesit pretendojneuml se ligji nuk garanton kthimin e proneumls tek pronari por
parashikon veteumlm njohjen dhe kompensimin financiar Ky i fundit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me
26
ccedilmimin real teuml tregut por me ateuml qeuml ka parashikuar qeveria dhe qeuml nuk i peumlrgjigjet vlereumls reale
financiare teuml proneumls Sipas tyre mundeumlsiteuml peumlr kthim fizik nuk janeuml parashikuar fare neuml ligj por
edhe kompensimi financiar eumlshteuml i mangeumlt pasi i keumlrkohet pronarit teuml heqeuml doreuml nga njeuml pjeseuml e
madhe e vlereumls Gjithashtu eumlshteuml hequr edhe mundeumlsia e pronareumlve peumlr teuml ushtruar teuml drejteumln e
parablerjes
6 Duke iu referuar ligjit objekt shqyrtimi ne mendojmeuml se ai paraqet probleme
kushtetutshmeumlrie sa i takon formave teuml kompensimit teuml pronave pronareumlve si dhe metodologjiseuml
seuml vlereumlsimit teuml objekteve qeuml trajtohen sipas keumltij ligji
7 Konkretisht referuar nenit 2 qeuml parashikon objektin e ligjin peumlrmenden veteumlm termat
ldquokompensim dhe shpeumlrblim i drejteuml i kompensimitrdquo Pra termi kthim i proneumls nuk rezulton teuml jeteuml
objekt i ligjit ndryshe nga sa ka qeneuml neuml teuml gjitha ligjet e meumlparshme me objekt kthimin dhe
kompensimin e pronave ish-pronareumlve i cili eumlshteuml shfuqizuar me hyrjen neuml fuqi teuml ligjit objekt
shqyrtimi Meuml tej neuml teuml gjitheuml tekstin e ligjit parashikohen veteumlm format e kompensimit
(financiar me prona teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose me prona teuml shitura neuml ankand) Eumlshteuml e kuptueshme
dhe e qarteuml qeuml qeumlllimi i ligjveumlneumlsit ka ndryshuar duke mos synuar meuml kthimin fizik teuml proneumls aty
ku eumlshteuml i mundur siccedil ka qeneuml me legjislacionin e meumlparsheumlm por neuml teuml gjitha rastet veteumlm
kompensimin e saj fizik ose financiar pavareumlsisht situateumls juridike neuml teuml cileumln ndodhet pronari
Kjo peumlrfshin edhe rastet kur pronari ka vendime peumlrfundimtare qeuml i kthejneuml proneumln por peumlr shkak
se vendimet nuk janeuml ekzekutuar sepse prona ka qeneuml e zeumlneuml ose shteti nuk ka arritur ta tjeteumlrsojeuml
de facto tek pronari ky pronar sot me keumlteuml vendim kthimi teuml proneumls pavareumlsisht titullit juridik qeuml
ka fituar do teuml kompensohet dhe nuk do teuml marreuml fizikisht proneumln teuml cileumln ia ka kthyer organi
kompetent
8 Ne mendojmeuml se ky qeumlndrim i ligjveumlneumlsit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me parimin e
siguriseuml juridike peumlr keumlto arsye
9 Seuml pari nuk jepet ndonjeuml shpjegim ose argument i natyreumls kushtetuese lidhur me
mosparashikimin ose eleminimin e procesit teuml kthimit fizik teuml proneumls aty ku njeuml gjeuml e tilleuml eumlshteuml e
mundur Ligjveumlneumlsi ka vendosur veteumlm kompensimin (financiar ose fizik me objekte teuml tjera) gjeuml
qeuml nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me kuadrin normativ teuml derisoteumlm i cili i jepte peumlrpareumlsi kthimit fizik
teuml proneumls dhe neumlse ky srsquoishte i mundur i drejtohet formave teuml tjera Gjykata ka tashmeuml njeuml
praktikeuml teuml konsoliduar lidhur me garantimin e seuml drejteumls seuml proneumls nga ligjveumlneumlsi me theks edhe
tek kategoriteuml e personave teuml shproneumlsuar nga regjimi komunist Kjo Gjykateuml neuml vendimin e saj
nr 302005 ka arsyetuar se ligji i meumlparsheumlm peumlr kthimin dhe kompensimin e pronave (i
shfuqizuar nga ligji objekt shqyrtimi) peumlrshkohet nga parimi sipas teuml cilit shteti merr peumlrsipeumlr
27
(detyron vetveten) tu kthejeuml ish-pronareumlve dometheumlneuml ti riproneumlsojeuml ata me ato prona qeuml
faktikisht dhe juridikisht eumlshteuml e mundur teuml kthehen pasi ekzistojneuml efektivisht e janeuml neuml fondin e
proneumlsiseuml shteteumlrore ose mbahen pa arsye teuml peumlrligjura nga teuml tjereumlt Ligji objekt shqyrtimi duket
se nuk ndjek keumlteuml linjeuml teuml vendosur nga ligji i meumlparsheumlm dhe vendimi i Gjykateumls
10 Duke iu referuar edhe vendimit teuml GJEDNJ Beshiri dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml
22 gusht 2006 ldquokur njeuml Shtet Kontraktues qeuml ka ratifikuar Konventeumln peumlrfshireuml Protokollin e
Pareuml Shteseuml dekreton legjislacionin qeuml rregullon kthimin e ploteuml ose teuml pjessheumlm teuml proneumls seuml
konfiskuar neuml regjimin e meumlparsheumlm ky legjislacion mund teuml konsiderohet si gjenerues i njeuml teuml
drejte teuml re proneumlsie teuml mbrojtur nga neni 1 i protokollit nr 1 peumlr personat qeuml i ploteumlsojneuml
kushtet peumlr teuml fituar njeuml teuml drejteuml teuml tilleuml E njeumljta gjeuml mund teuml aplikohet neuml lidhje me rregullimet
ligjore peumlr kthimin ose kompensimin teuml parashikuara para ratifikimit neumlse ky legjislacion mbetet
neuml fuqi pas ratifikimit nga Shteti Kontraktues i Protokollit teuml Pareuml Shteseuml (shih Broniowski k
Poland [GC] 3144396 sect125 ECHR 2004-V)rdquo
11 Ne jemi teuml qeumlndrimit se heqja ose mosparashikimi i kthimit fizik teuml proneumls aty ku
eumlshteuml e mundur dhe parashikimi i kompensimit fizik me njeuml fond toke qeuml eumlshteuml meuml seuml paku i
dyshimteuml dhe jo i sigurt neuml pritshmeumlriteuml e tij nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me qeumlllimin qeuml ka ligji dhe as
me detyrimet nga vendimet e GJEDNJ-seuml peumlr njeuml zgjidhe efektive dhe peumlrfundimtare nga shteti
shqiptar peumlr ccedileumlshtjen e pronave
12 Seuml dyti lidhur me metodologjineuml e parashikuar peumlr kompensimin financiar mendojmeuml
se kjo meumlnyreuml llogaritje peumlr teuml kompensuar peumlrfundimisht pronareumlt nuk respekton konceptin e
shpeumlrblimit teuml drejteuml referuar edhe jurisprudenceumls seuml Gjykateumls Kushtetuese
13 Neuml kapitullin 2 teuml ligjit objekt shqyrtimi janeuml peumlrcaktuar rregullat peumlr kompensimin e
vendimeve peumlrfundimtare neuml lidhje me metodologjineuml e vlereumlsimit si dhe format e kompensimit
dhe teuml vlereumlsimit Keumlto rregulla vlejneuml si peumlr vendimet peumlr dosjet e patrajtuara por edhe peumlr
dosjet peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar
14 Sipas ligjit teuml gjitha vendimet peumlrfundimtare peumlr kthim dhe kompensim prone peumlr
peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit do trsquoi neumlnshtrohen keumlsaj meumlnyre vlereumlsimi
(i) Prona e njohur peumlr kompensim vlereumlsohet neuml bazeuml teuml zeumlrit kadastral qeuml ka pasur neuml
koheumln e shproneumlsimit
(ii) Prona e kthyer vlereumlsohet sipas zeumlrit kadastral aktual teuml saj dhe sipas zeumlrit kadastral
qeuml ka pasur neuml koheumln e shproneumlsimit duke llogaritur diferenceumln e vlereumls qeuml do teuml rezultojeuml nga
ndryshimi i zeumlrit kadastral
28
(iii) Vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml njohur veteumlm teuml drejteumln e kompensimit do teuml
vlereumlsohen sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur prona neuml momentin e shproneumlsimit sipas
peumlrcaktimeve teuml meumlsipeumlrme
(iv) Neuml rastet kur subjektet e shproneumlsuara kaneuml peumlrfituar me vendim kthim dhe
kompensim diferenca e llogaritur si meuml sipeumlr do teuml zbritet nga vlereumlsimi i vlereumls seuml proneumls seuml
njohur peumlr kompensim
(v) Vlereumlsimi peumlr vendimin peumlrfundimtar qeuml ka njohur teuml drejteumln e kompensimit duke
marreuml si referim zeumlrin kadastral sipas origjineumls seuml proneumls qeuml ndodhet meuml afeumlr proneumls qeuml do teuml
kompensohet duke u bazuar neuml harteumln e vlereumls neuml koheumln e hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Neuml rast se
praneuml proneumls qeuml do teuml kompensohet gjenden disa zeumlra kadastrale teuml njeumljteuml me ateuml teuml origjineumls seuml
proneumls me distanceuml teuml njeumljteuml dhe me vlera teuml ndryshme ateumlhereuml peumlr referim neuml peumlrllogaritje
merret zona qeuml ka ccedilmimin meuml teuml larteuml
(vi) Neuml rast se ATP merr njeuml vendim peumlr njohje dhe kompensim fizik neuml proneumln e
subjektit prona vlereumlsohet sipas pikeumls 1 teuml nenit 6 Kur nga ky vlereumlsim rezulton se subjekti
peumlrfiton njeuml proneuml qeuml ka vlereuml meuml teuml larteuml se sa prona qeuml ka pasur neuml momentin e shproneumlsimit
ateumlhereuml subjekti i kompensohet fizikisht sipeumlrfaqja qeuml i korrespondon vlereumlsimit dhe pjesa tjeteumlr
kalon neuml fondin e tokeumls me vendim teuml ATP-seuml
(vii) Vlera e aksioneve obligacioneve kompensimi financiar apo ccedildo lloj kompensimi
tjeteumlr duke peumlrfshireuml dispozitat ligjore peumlr ndarjen e tokeumls bujqeumlsore qeuml subjekti apo
trasheumlgimtareumlt e tij kaneuml peumlrfituar meuml pareuml do teuml zbritet nga shuma e peumlrllogaritur peumlr
kompensim
(viii) Peumlr vendimet e kompensimit teuml peumlrcaktuara me vlereuml dhe ende teuml pa ekzekutuara
nga periudha e njohjes seuml teuml drejteumls peumlr kompensim deri neuml marrjen e shpeumlrblimit subjektet e
shproneumlsuara do teuml peumlrfitojneuml indeksimin sipas vlereumls zyrtare teuml inflacionit dhe interes bankar
sipas mesatares vjetore teuml nxjerreuml nga Banka e Shqipeumlriseuml neuml momentin e hyrjes neuml fuqi teuml ligjit
15 Referuar ligjit objekti shqyrtimi vlereumlsimi i proneumls sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur
neuml momentin e shproneumlsimit eumlshteuml neuml shkelje teuml drejtpeumlrdrejt teuml parimit teuml siguriseuml juridike dhe teuml
baraziseuml para ligjit teuml shtetasve duke ndryshuar situateumln ligjore gjateuml procesit neuml sens
peumlrkeqeumlsues peumlr pjeseumltareuml teuml seuml njeumljteumls kategori pa pasur njeuml shkak teuml arsyesheumlm
16 Neuml vendimin Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml pg113 GJEDNJ ka orientuar shtetin
shqiptar duke theksuar se ldquoNeuml veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e
shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml
rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Gjykata
29
nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml
kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml
lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimiProcesi
i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga
kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i
paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln
qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlve Qeveria nuk
ka beumlreuml njeuml vlereumlsim teuml drejteuml neuml keumlteuml drejtim ndeumlrkoheuml qeuml eumlshteuml e qarteuml qeuml kishte mundeumlsi teuml
tjera teuml cilat duhej teuml merrnin prioritet veccedil kompensimit financiar peumlr ekzekutimin e vendimeve
peumlrfundimtare duke mos kaluar neuml arbitraritetin sa teuml ceumlnohet njeuml e drejteuml e reumlndeumlsishme siccedil
eumlshteuml ajo e proneumls dhe e procesit teuml rregullt ligjor qeuml i referohet ekzekutimit teuml njeuml vendimi
peumlrfundimtar Ndryshe nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe ndryshe nga sa eumlshteuml orientuar peumlrmes
Vendimit pilot Qeveria i ka kushtuar veumlmendje kompensimit financiar referuar nenit 8 teuml Ligjit
Neuml vendimin pilot GJEDNJ ka orientuar Qeverineuml drejt shfryteumlzimit teuml formave teuml tjera
alternative teuml kompensimit Gjithashtu Sekretariati neuml vlereumlsimin e skemeumls seuml kompensimit teuml
paraqitur nga Qeveria peumlrmes Ligjit ka vlereumlsuar se e ka teuml pamundur teuml kuptojeuml qeumlllimin e
Qeveriseuml qeuml ka aplikuar njeuml formeuml teuml tilleuml neuml hierarki peumlr kompensimin dhe ka shfaqur dyshime
referuar diskriminimit teuml mundsheumlm qeuml mund teuml krijohet mes atyre qeuml u eumlshteuml dheumlneuml e drejta e
kthimit meuml pareuml dhe tani u jepet e drejta e kompensimit2rdquo
17 Keumlshtu referuar vendimit Puto k Shqipeumlriseuml GJEDNJ ka ccedilmuar se ldquoSiccedil u pranua
nga Qeveria neuml Planin e saj teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml
besuesheumlm neuml lidhje me numrin e peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta
te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993
Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml
rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e
peumlrgjithshme teuml kompensimit si dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml
kompensimitPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1Rishikimi dhe
2 Shih Document H Exec (2015)16 para 45 53 teuml Komitetit teuml Ministrave
30
peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke
marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml
fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr
Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml
paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimi Procesi i vendimmarrjes peumlr llojin e kompensimit qeuml do
teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e besimit teuml publikut Do
teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml shpeumlrndaheshin
peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore qeuml vendimet e
autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen rishikimit
gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjeje Procesi i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve
peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit
Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml
legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar
teuml paguar ish pronareumlve Nga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml
sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml
unifikuara hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml
ardhshme ligjorerdquo
18 Pra neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur detyrimet e shtetit shqiptar sipas vendimit teuml
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml janeuml keumlto
(i) Teuml evitohen ndryshimet e vazhdueshme legjislative ldquoShteti i paditur duhet teuml marreuml
masa teuml peumlrgjithshme prioritare me qeumlllim sigurimin neuml meumlnyreuml efektive teuml seuml drejteumls peumlr
kompensim ndeumlrsa vendos balanceuml teuml drejteuml midis interesave teuml ndryshme neuml fjaleuml (shihni peumlr
shembull Burdov (nr 2) teuml cituar meuml lart sect 125) Neuml bazeuml teuml monitorimit nga Komiteti i
Ministrave Shteti i paditur mbetet i lireuml teuml zgjedheuml mjetet me teuml cilat do teuml peumlrmbusheuml detyrimin e
tij ligjor sipas Nenit 46 teuml Konventeumls me kusht qeuml keumlto mjete teuml jeneuml teuml pajtueshme me
peumlrfundimet e caktuara neuml vendimin e Gjykateumls (shihni Scozzari dhe Giunta kundeumlr Italiseuml [GC]
nr 3922198 dhe 4196398 sect 249 GJEDNJ 2000-VIII) Gjykata veumlren fillimisht se legjislacioni
aktual mbi proneumlsineuml eumlshteuml ndryshuar shpesh teuml pakteumln shtateuml hereuml gjateuml periudheumls 2004-2010
Ndeumlrsa ndryshimet legjislative mund teuml reflektojneuml njeuml situateuml teuml peumlrmireumlsuar kompleksiteti i
dispozitave legjislative ndryshimet e shpeshta teuml tyre si dhe praktika e papajtueshme gjyqeumlsore
qeuml rezulton nga to do teuml kontribuojeuml neuml meumlnyreuml teuml pashmangshme neuml njeuml mungeseuml teuml
peumlrgjithshme teuml siguriseuml juridike Shteti i paditur duhet teuml shmangeuml ndryshimet e shpeshta teuml
31
legjislacionit dhe teuml shqyrtojeuml me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare peumlrpara se teuml
paraqeseuml ndryshime teuml meumltejshmerdquo (pg110)
(ii) Teuml beumlhet i disponuesheumlm informacion i sakteuml dhe i besuesheumlm dhe teuml analizohen
me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare ldquoSiccedil u pranua nga Qeveria neuml Planin e saj
teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml besuesheumlm neuml lidhje me numrin e
peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e
kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993 Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml
sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte
mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e peumlrgjithshme teuml kompensimit si
dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml kompensimitrdquo (pg111)
(iii) Teuml krijohen mjete kompensimi teuml keumlnaqshme dhe teuml evitohen kriteret procedurale teuml
pavolitshme ldquoPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1rdquo (pg112)
(iv) Transparenceuml e ploteuml dhe efektivitet neuml procesin vendimmarreumls ldquoGjykata veumlren se
skema e kompensimit duhet teuml trajtojeuml peumlrfundimet e nxjerra sipas Nenit 13 teuml Konventeumls Neuml
veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi
financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e
kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Rishikimi dhe peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet
trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls
dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml
tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat
eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra t tjera
kompensimirdquo (pg113-114)
(v) Caktimi i afateve ligjore teuml detyrueshme reale dhe parashikimi i burimeve financiare
dhe njereumlzore teuml mjaftueshme ldquoKrejt neuml ndryshim nga propozimet neuml Planin e Veprimit teuml
Qeveriseuml qeuml nuk kishte peumlrmendur afate konkrete Gjykata nuk mund teuml theksojeuml mjaftuesheumlm
reumlndeumlsineuml e caktimit teuml afateve realiste statutore dhe detyruese neuml lidhje me ccedildo hap teuml procesit
Shtyrjet e shpeshta teuml afateve siccedil ka ndodhur deri tani nuk kontribuojneuml neuml njeuml zgjidhje teuml
shpejteuml teuml problemeve teuml identifikuara dhe deumlmtojneuml meuml tej besimin e publikut Eumlshteuml e
32
reumlndeumlsishme qeuml me qeumlllim garantimin e zbatimit efektiv teuml masave teuml peumlrgjithshme neuml
dispozicion teuml autoriteteve kompetente teuml vihen burime teuml mjaftueshme njereumlzore dhe materiale
dhe teuml garantohet bashkeumlrendimi midis institucioneve teuml ndryshme me synim shkeumlmbimin e
informacionit Sa hereuml qeuml teuml jeteuml e mundur autoritetet mund teuml shqyrtojneuml mundeumlsineuml e shkurtimit
teuml burimeve duke bashkuar institucione teuml ndryshme me qeumlllim shmangien e mbivendosjeve dhe
zvogeumllimin e kostove dhe shpenzimeve operative Krijimi i strukturave teuml reja institucionale nuk
duhet teuml konsiderohet si njeuml shtreseuml tjeteumlr e procesit por duhet teuml justifikohet ploteumlsishtrdquo (pg116-
117)
(vi) Rritja e barreumls seuml pronareumlve teuml paligjsheumlm qeuml keumlrkojneuml teuml legalizojneuml teuml drejtat e
proneumlsiseuml neuml pronat e ish-pronareumlve si dhe neuml pronat shteteumlrore ldquoProcesi i kompensimit teuml ish
pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml karakterizohet nga kompensimi i ish
pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml
rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i
afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlverdquo (pg115)
(vii) Krijimi i njeuml sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pasurive teuml
paluajtshme ldquoNga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml sistemi
transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml unifikuara
hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml ardhshme
ligjorerdquo
(viii) Mbajtja e diskutimeve teuml gjeumlra publike ldquoProcesi i vendimmarrjes peumlr llojin e
kompensimit qeuml do teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e
besimit teuml publikut Do teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml
shpeumlrndaheshin peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore
qeuml vendimet e autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen
rishikimit gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjejerdquo
19 Sa i takon detyrimeve neuml pikat (ii) (iii) (vi) dhe (vii) nuk u dha asnjeuml informacion
thelbeumlsor ose argument bindeumls i nivelit kushtetues nga subjektet e interesuara se si janeuml realizuar
ose peumlrse nuk janeuml parashikuar neuml ligj keumlto detyrime Peumlr keumlteuml arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se
orientimet e GJEDNJ-seuml neuml vendimin Manushaqe Puto etj k Shqipeumlriseuml nuk janeuml misheumlruar neuml
ligjin objekt shqyrtimi
20 GJEDNJ neuml rastin Vrioni k Shqipeumlriseuml ka arritur neuml peumlrfundimin se referuar edhe
meumlnyreumls seuml peumlrllogaritjes neuml rastin Driza k Shqipeumlriseuml metoda e peumlrllogaritjes do teuml duhej teuml ishte
vlera e proneumls neuml momentin e nxjerrjes seuml vendimit por neuml kushtet qeuml Shqipeumlria deumlshtoi teuml kishte
33
njeuml harteuml vlere qeuml neuml vitin 1993 GJEDNJ iu referua vlereumls seuml proneumls neuml momentin e kompensimit
bazuar neuml harteuml vlereuml qeuml reflekton ccedilmimin e tregut Pra rrjedhimisht qeveria duhej teuml kishte
marreuml parasysh vlereumln e proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit teuml kompensimit jo teuml
shproneumlsimit Pra GJEDNJ e ka udheumlzuar qeverineuml shqiptare se cileumls vlereuml duhej trsquoi referohej neuml
ccedileumlshtjet qeuml lidhen me kompensimin Skema e ofruar nga ligji objekt shqyrtimi nuk respekton keumlteuml
orientim teuml GJEDNJ
21 Sa i takon kritereve teuml shpeumlrblimit teuml drejteuml ato janeuml peumlrshkruar nga GJEDNJ-ja neuml
vendimin e saj peumlr ccedileumlshtjen Driza k Shqipeumlriseuml Neuml keumlteuml vendim GJEDNJ eumlshteuml shprehur ndeumlr teuml
tjera se ldquoGjykata ccedilmon se neuml rrethanat e ccedileumlshtjes neuml fjaleuml kthimi i parceleumls seuml vogeumll teuml tokeumls
ashtu siccedil u caktua me vendimin gjyqeumlsor teuml formeumls seuml prereuml teuml Gjykateumls seuml Larteuml teuml dateumls 17
dhjetor 1998 seuml bashku me pagimin e fitimit teuml munguar si dhe teuml kompensimit neuml vlereuml neuml
lidhje me parceleumln e madhe teuml tokeumls neuml bazeuml teuml vendimit teuml dateumls 7 dhjetor 2000 duke peumlrfshireuml
edhe shkalleumln e interesit qeuml pasqyron ndeumlrhyrjen pasojeuml e seuml cileumls ishte humbja e proneumlsiseuml seuml
parceleumls seuml madhe teuml tokeumls do ta vendosnin ankuesin sa meuml shpejt teuml jeteuml e mundur neuml njeuml situateuml
teuml njeumljteuml me ateuml neuml teuml cileumln do teuml kish qeneuml ai po teuml mos kishim shkelje teuml Konventeumlsrdquo
22 GJEDNJ e ka elaboruar meuml tej kuptimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo neuml ccedileumlshtjen Vrioni
k Shqipeumlriseuml teuml dateumls 13112007 sect 135 duke beumlreuml referim peumlr kompensimin e keumlrkuesve tek
harta e vlereumls seuml proneumls e vitit 2008 GJEDNJ u shpreh neuml keumlteuml pikeuml se ldquoneuml peumlrzgjedhjen e
harteumls seuml vlereumls seuml proneumls seuml vitit 2008 ajo ndeumlr teuml tjera pati parasysh teuml arriheshin qeumlllimet e
shpeumlrblimit teuml drejteuml teuml peumlrshkruara neuml ccedileumlshtjen ldquoDriza k Shqipeumlriseumlrdquo
23 Referuar ligjit dhe shpjegimeve teuml subjektit teuml interesuar Keumlshilli i Ministrave
rezulton se koncepti i shpeumlrblimit teuml drejteuml eumlshteuml misheumlruar jo neuml elementeumlt e elaboruar nga
GJEDNJ-ja por neuml elementeuml teuml ndrysheumlm qeuml nuk garantojneuml shpeumlrblim teuml drejteuml dhe si rrjedhim as
barazi midis subjekteve teuml shproneumlsuara Neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur ligji pavareumlsisht nga ajo qeuml
parashtrohet nga subjektet e interesuara de facto synon
(i) rivlereumlsim teuml teuml gjitha pronave teuml subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cilat u janeuml kthyer
atyre me vendime peumlrfundimtare meuml teuml hershme sipas kushteve teuml parashikuara neuml nenin 6 sect (1)
ndash (4) teuml ligjit Ky vlereumlsim do teuml sheumlrbejeuml si peumlrfitim i zbritsheumlm peumlr qeumlllime teuml zbatimit teuml nenit 6
sect (6) nenit 7 nenit 21 sect (4) nenit 23 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlt teuml cileumlve u
eumlshteuml kthyer njeuml pjeseuml e pronave me vendime meuml teuml hershme teuml teumlrhiqen nga keumlrkesat peumlr njohjen
e pronave sepse nenet e ldquopeumlrfitimeve teuml zbritshmerdquo qeuml urdheumlrojneuml rivlereumlsimin e pasurive teuml
kthyera sipas kritereve teuml ligjit neuml fjaleuml i peumlrjashtojneuml ata automatikisht nga fusha e zbatimit teuml
ligjit nr13315
34
(ii) vlereumlsim financiar teuml proneumls seuml origjineumls qeuml u kthehet pronareumlve llogaritur sipas
kritereve teuml nenit 6 pika 1ndash4 teuml ligjit me qeumlllim qeuml teuml zbritet diferenca qeuml rezulton neuml zbatim teuml
nenit 65 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlve iu hiqet e drejta e kthimit teuml njeuml pjese teuml
pasuriseuml seuml origjineumls megjitheumlse iu eumlshteuml njohur e drejta e proneumls seuml tyre
(iii) pushim i shqyrtimit teuml keumlrkesave peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar qeuml nuk ka
urdheumlruar kompensim teuml proneumls sipas nenit 72 pika ccedil) teuml Ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhje shteti
nuk ka detyrim teuml zbatojeuml vendimet peumlrfundimtare teuml KKKP AKKP dhe vendimet gjyqeumlsore qeuml
kaneuml urdheumlruar kthimin e proneumls
(iv) vlereumlsim financiar meuml i uleumlt peumlr rastet sipas nenit 164 a)ndashb) teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj
zgjidhjeve pronareumlve u rritet barra e proveumls neuml kurriz teuml vlereumls seuml proneumls seuml tyre
(v) njohje e seuml drejteumls seuml keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e kompensimit neuml
keumlmbim teuml pagesave meuml teuml shpejta sipas kritereve teuml nenit 17 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje
ligji diferencon pronareumlt neuml peumlrpjekje peumlr teuml siguruar peumlrfitime prej 80 - 50 teuml vlereumls seuml
pronave teuml njohura neuml keumlmbim teuml afateve teuml cilat janeuml teuml peumlrgjitheumlsuara neuml 10 vjet Ky lloj
peumlrfitimi ka mjaft impakt neumlse mbajmeuml parasysh se pjesa deumlrrmuese e keumlrkuesve janeuml teuml
moshuar
(vi) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e parablerjes (brenda 1 viti) neuml
keumlmbim teuml kompensimit sipas nenit 22 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji parashikon
mundeumlsineuml e peumlrjashtimit teuml pronareumlve nga e drejta e parablerjes neumlse keumlrkojneuml kompensim Nuk
kuptohet arsyeja peumlrse pronari mos teuml peumlrfitojeuml pjeseumlrisht nga ankandi dhe pjeseumlrisht nga format e
tjera teuml kompensimit
(vii) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml pranuar kompensim peumlr tokat e tyre teuml dheumlna neuml peumlrdorim
nga shteti sipas nenit 23 teuml ligjit ose detyrimi peumlr teuml pritur pa afat dhe pa deumlmshpeumlrblim
marreumldheumlnien juridike ekzistuese sipas keumltij neni Nuk kuptohet peumlrse kur keumlto toka teuml dheumlna neuml
peumlrdorim neumlse nuk janeuml teuml zeumlna kompensohen Neumlse ato nuk janeuml teuml zeumlna peumlrse nuk i kthehen
pronarit legjitim
(viii) Mostrajtimin e pronareumlve qeuml nuk disponojneuml njeuml vendim peumlrfundimtar neumlse prona
peumlr teuml cileumln kaneuml aplikuar peumlrfshihet brenda pronave teuml cileumlsuara neuml nenin 25 teuml Ligjit (shih nenin
20 teuml ligjit) Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji peumlrjashton pronareumlt qeuml kaneuml aplikuar peumlr njohje teuml
pronave teuml tyre teuml cilat peumlrfshihen brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 25 teuml Ligjit 13315
(ix) detyrim i pronareumlve peumlr teuml konvertuar neuml teuml drejteuml kompensimi pronat e kthyera me
vendime meuml teuml hershme teuml cilat bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 dhe nenit 25 teuml ligjit
Duke i hequr vetes detyrimin peumlr teuml zbatuar vendimet peumlrfundimtare peumlr kthimin e pronave teuml
35
cilat kaneuml mbetur teuml pazbatuara sipas nenit 7 sect 2 pika ccedil) e ligjit 13315 ligji objekt shqyrtimi
detyron teuml gjitheuml pronareumlt teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml pronave teuml tyre teuml kthyera por qeuml nuk
posedohen prej tyre teuml cilat sipas ligjit 13315 bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 nenit
24 dhe nenit 25 Keumlto vendime do teuml arkivohen
(x) pezullim i keumlrkesave qeuml lidhen me mbivendosje teuml teuml drejtave proneumlsore neuml keqbesim
deri sa mosmarreumlveshjet teuml zgjidhen neuml gjykateuml
24 Kjo formuleuml peumlr realizimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo referuar qeumlllimit dhe frymeumls seuml
ligjit neuml fakt nuk peumlrputhet me teuml Konkretisht qeuml njeuml pronari trsquoi kthehet prona e origjineumls sipas
nenit 21 sect (1) teuml ligjit duhet qeuml prona neuml fjaleuml (a) teuml mos jeteuml proneuml shteteumlrore sipas konceptit teuml
gjereuml teuml interesit publik parashikuar neuml nenin 251 (b) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e zeumlneuml sipas
ligjeve teuml radhitura neuml Shtojceumln i teuml ligjit (c) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e dheumlneuml neuml peumlrdorim sipas
nenit 23 teuml ligjit (ccedil) apo proneuml e zeumlneuml me ndeumlrtime pa leje sipas nenit 24 teuml ligjit (d) as territor
turistik (dh) apo proneuml e paluajtshme neuml administrim teuml institucioneve shteteumlrore (e) as truall i
zeumlneuml me ndeumlrtime shteteumlrore (shih nenin 21 sectsect (5)-(8) teuml ligjit
25 Meuml tej sipas keumlsaj formule Agjencia ka diskrecion teuml palimituar teuml rreumlzojeuml keumlrkesat e
pashqyrtuara peumlr kthim dhe kompensim prone neumlse objekti i tyre lidhet me pronat e origjineumls teuml
cileumlsuara neuml nenin 25 teuml ligjit Pra ccedildo keumlrkeseuml e pashqyrtuar do teuml rreumlzohet sipas nenit 20 teuml
ligjit neumlse Agjencia arrin neuml peumlrfundimin se kjo proneuml eumlshteuml e zeumlneuml peumlr interes publik dheose
sipas ligjeve teuml ldquoShtojceumls Irdquo teuml ligjit Neuml njeuml situateuml ku pjesa meuml e madhe e pronareumlve nuk kaneuml
arritur teuml posedojneuml pronat e tyre pasi ato janeuml teuml zeumlna neuml meumlnyreuml teuml paligjshme ose mbahen me
forceuml nga shteti pavareumlsisht se nuk peumlrbeumljneuml interes publik ccedilfareuml zgjidhje peumlrfundimtare synon teuml
realizohet me keumlteuml ligj
26 Gjykata neuml jurisprudenceumln e saj ka theksuar se parimi i shtetit teuml seuml drejteumls i
sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml njeuml nga parimet themelore neuml shtetin dhe shoqeumlrineuml
demokratike Aspekte teuml keumltij parimi janeuml edhe siguria juridike mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara
si dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme Siguria juridike presupozon veccedil teuml tjerash besueshmeumlrineuml e
qytetareumlve tek shteti dhe pandryshueshmeumlrineuml e ligjit peumlr marreumldheumlniet e rregulluara
Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet vazhdimisht ose teuml
jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike teuml cilat mund teuml
cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml vendosur me akte teuml
meumlparshme (shih dhe vendimet e Gjykateumls Kushtetuese nr 31 dateuml 18062010 nr24 dateuml
12112008 nr9 dateuml 26022007)
36
27 Nga ana tjeteumlr Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo
lloj pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml
prevalojeuml neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike (shih vendimin
e Gjykateumls Kushtetuese nr 26 dateuml 02112005) Neuml keumlteuml pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml
ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e favorshme ligjore paraqitet i
reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte
negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml teuml drejte teuml garantuar me
Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml rregullojeuml neumlpeumlrmjet
akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato teuml drejta teuml cilat janeuml
parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml preken nga ligjveumlneumlsi (shih
vendimin e Gjykateumls Kushtetuese nr 37 dateuml 13062012)
28 Referuar testit teuml proporcionalitetit sipas nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml
Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve pra parashikimi i tyre me ligj formal rezulton i respektuar
Kriteri i dyteuml neuml radheuml eumlshteuml interesi publik Koncepti kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml
trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml
keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para saj Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml radhiten neuml
meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml justifikojneuml
ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml aspektin e
kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml marreuml nga
ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet neuml aspektin e kushteve teuml
vendosura nga neni 171 i Kushtetuteumls dhe konkretisht teuml ekzistenceumls seuml interesit publik (Shih
vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
29 Eumlshteuml e veumlrteteuml se Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceuml teuml saj se si parimi i siguriseuml
juridike ashtu edhe ai i baraziseuml seuml shtetasve para ligjit nuk janeuml absolute dhe mund teuml kufizohen
neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i teuml cilit do teuml sillte
pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Por referuar parashtrimeve teuml subjekteve teuml
interesuara Keumlshilli i Ministrave dhe Kuvendi si dhe pyetjeve dhe debateve teuml zhvilluara neuml
seanceumln publike teuml zhvilluar para keumlsaj Gjykate nuk rezultoi qeuml qeveria ashtu siccedil ishte udheumlzuar
nga GJEDNJ dhe Komiteti i Ministrave teuml ishte bazuar neuml njeuml studim teuml thelluar apo vlereumlsim teuml
gjithansheumlm teuml situateumls neuml teumlreumlsi I vetmi argument i sjelleuml ishte interesi publik i bazuar neuml fatureumln
e larteuml financiare teuml shtetit
37
30 Seuml pari ne jemi teuml qeumlndrimit se ky argument nuk eumlshteuml i bazuar neuml argumente teuml
nivelit kushtetues pasi shteti nuk mund teuml kujdeset veteumlm peumlr fatureumln financiare teuml buxhetit por
peumlr teuml gjitha efektet e tjera teuml natyreumls juridike sociale dhe ekonomike teuml shtetit dhe teuml shtetasve
Seuml dyti nuk ka njeuml argument teuml bazuar neuml prova dhe fakte se sa do teuml mund teuml ishte ulur fatura
financiare neumlse ligji do teuml kishte parashikuar kthimin fizik teuml proneumls aty ku eumlshteuml e mundur Seuml
treti nuk ka informacion teuml sakteuml sa eumlshteuml diferenca midis shumeumls qeuml shteti do teuml duhej teuml
paguante me ligjin e meumlparsheumlm dhe sa me ligjin neuml fuqi dhe se si mund teuml ulej kjo diferenceuml Seuml
kateumlrti duke iu referuar qeumlllimit teuml ligjit kuptojmeuml se synimi eumlshteuml ldquoshpeumlrblimi i drejteumlrdquo i
subjekteve teuml shproneumlsuara Pyetja lind Si mund teuml konsiderohet i drejteuml shpeumlrblimi kur njeuml tokeuml
e konfiskuar neuml vitet 50 ka qeneuml tokeuml bujqeumlsore dhe sot eumlshteuml truall ndeumlrtimi neuml zoneuml urbane dhe e
ka vlereumln dhjetra ose qindra hereuml meuml teuml larteuml Qeveria argumentoi se ky shpeumlrblim eumlshteuml i drejteuml
sepse toka kur eumlshteuml shteteumlzuar ka pasur ateuml vlereuml dhe meriton teuml shpeumlrblehet me ateuml vlereuml ky
quhet trajtim i barabarteuml dhe nuk sjell diskriminim midis shtetasve () Por Keumlshilli i Ministrave
nuk ndalet neuml faktin se ka qeneuml pikeumlrisht shteti qeuml neuml rastin meuml teuml mireuml nuk ka marreuml masa efikase
dhe neuml rastin meuml teuml keq e ka penguar aktivisht geumlzimin e proneumls nga pronari legjitim Pra
paafteumlsineuml ose mungeseumln e gatishmeumlriseuml seuml shtetit duhet ta paguajeuml seumlrish subjekti i shproneumlsuar
duke iu neumlnshtruar njeuml skeme kompensimi qeuml neuml fund teuml peumlrllogaritjeve do teuml arrijeuml trsquoi japeuml
pronarit legjitim veteumlm leumlmosheuml dhe jo njeuml shpeumlrblim teuml drejteuml siccedil pretendohet nga subjektet e
interesuara
31 Neuml rastin konkret Keumlshilli i Ministrave paraqet si interes publik fatureumln e larteuml
financiare qeuml do teuml duhej teuml paguante shteti neuml rast se do teuml mbante skemeumln e kompensimit sipas
ligjit teuml vjeteumlr Neuml fakt po trsquoi referohemi pretendimit teuml keumlrkuesve si dhe fakteve teuml paraqitura
prej tyre ka mjaft subjekte qeuml nga komisionet e kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave kaneuml
marreuml njeuml vendim peumlr kthimin e pjessheumlm ose teuml ploteuml teuml proneumls seuml tyre vendime keumlto qeuml janeuml neuml
fuqi nga gjykatat shqiptare ose nga GJEDNJ Njeuml pjeseuml e mireuml e tyre mund teuml peumlrfitonin nga
kthimi fizik i proneumls seuml tyre aty ku eumlshteuml e lireuml teumlreumlsisht ose pjeseumlrisht Peumlr pronareumlt e pyjeve dhe
kullotave kjo mundeumlsi rezulton meuml e madhe (referuar edhe parashtrimeve teuml Avokatit teuml Popullit
neuml seanceumln gjyqeumlsore bazuar neuml komunikimin e tij me Ministrineuml e Bujqeumlsiseuml lidhur me fondin e
pyjeve dhe kullotave qeuml janeuml neuml proneumlsi teuml shtetit aktualisht) Ateumlhereuml lind pyetja Peumlrse duhet qeuml
keumlto vendime teuml trajtohen me formeuml kompensimi neumlse pronat objekt trajtimi janeuml ende teuml lira
Peumlrse qeveria nuk sheh mundeumlsineuml e uljes seuml vlereumls financiare teuml fatureumls duke hequr nga proneumlsia
shteteumlrore ato prona qeuml neuml fakt janeuml teuml pronareumlve subjekte teuml shproneumlsimit Pikeumlrisht realizimi i
38
keumlsaj teuml fundit neuml funksion teuml interesit publik do teuml ishte teumlreumlsisht e justifikuar prej tij dhe jo e
kundeumlrta
32 Keumlsaj pyetje teuml beumlreuml nga Gjykata neuml seanceuml peumlrfaqeumlsuesit e Keumlshillit teuml Ministrave iu
peumlrgjigjeumln se ldquoNeuml variantin e pareuml ekzistonte kthimi i proneumls keumlshtu siccedil keumlrkohej nga pronareumlt
dhe pikeumlrisht peumlr teuml realizuar keumlteuml teuml drejteuml Pyetja seuml cileumls shteti shqiptar nuk mund trsquoi peumlrgjigjej
dhe nuk i eumlshteuml peumlrgjigjur deri me sot eumlshteuml neumlse do teuml realizonte kthim teuml ploteuml dhe kompensim
nga ana tjeteumlr me keumlteuml formuleuml kjo do teuml thoshte trajtim teuml pa barabarteuml Ai qeuml sot do teuml merrte
tokeumln truall qeuml ka pasur tokeuml bujqeumlsore do teuml trajtohej neuml meumlnyreuml teuml pa barabarteuml me ateuml qeuml do teuml
merrte kompensim Eumlshteuml ajo qeuml ka ndodhur neuml 23 vite ata qeuml kaneuml pasur dhe kaneuml marreuml teuml
drejteumln e kthimit e kaneuml poseduar ateuml dhe kaneuml pasur mundeumlsi ti shohin frutet e tyre peumlr 23 vite
Kjo situateuml ishte gjetur neuml kundeumlrshtim me teuml drejtat e njeriut dhe peumlr keumlteuml arsye nuk pati njeuml
vendimmarrje 2 vjeccedilare teuml AKKP sepse vendimmarrja e agjenciseuml ccedildo diteuml do teuml ishte neuml
kundeumlrshtim me teuml drejta te njeriut Deri sa u krijua mekanizmi i ri i cili ne besojmeuml qeuml eumlshteuml
efektiv dhe neuml peumlrputhje me teuml drejtat e njeriu ldquo
33 Ajo qeuml ne e kemi teuml veumlshtireuml teuml kuptojmeuml nga ky qeumlndrim i subjektit teuml interesuar
eumlshteuml se shteti nuk ka beumlreuml peumlrpjekje teuml parashikojeuml se sa prona janeuml teuml kthyeshme neuml teumlreumlsi pra sa
eumlshteuml numri i objekteve ose tokave livadheve dhe pyjeve qeuml mund teuml kthehen neuml formeuml fizike pa
pasur nevojeuml trsquoi fuseuml pronareumlt e tyre neuml skemeuml kompensimi Pra pamundeumlsia e shtetit peumlr teuml beumlreuml
njeuml inventar teuml pronave teuml sekuestruara ose shproneumlsuara qeuml ndodhen ende teuml lira ose
potencialisht teuml mundura peumlr trsquoiu kthyer pronarit ka ccediluar neuml parashikimin e metodologjiseuml seuml
kompensimit megjitheumlse ka meumlnyra teuml tjera jo veteumlm meuml efektive peumlr pronarin i cili do teuml ishte
meuml i keumlnaqur teuml kishte proneumln e tij sesa njeuml vlereuml teuml kompensuar por do teuml ishte me meuml pak kosto
peumlr shtetin dhe taksapaguesit shqiptareuml teuml cileumlt deri tani po paguajneuml tepeumlr peumlr paafteumlsineuml e shtetit
peumlr teuml zgjidhur keumlteuml problem
34 Duke iu referuar testit teuml proporcionalitetit neuml keumlteuml kufizim qeuml beumln ligji teuml drejteumls seuml
proneumls kjo skemeuml nuk e kalon me sukses ateuml pasi nuk ka asnjeuml arsye legjitime qeuml justifikon keumlteuml
zgjidhje Shteti nuk duhet teuml zgjedheuml rrugeumln dhe metodeumln meuml teuml thjeshteuml ose meuml teuml lehteuml ldquopeumlr teuml
peumlrfunduar procesin e trajtimit teuml proneumlsrdquo siccedil e ka qeumlllimin ky ligj por duhet realisht teuml beumljeuml
peumlrpjekje teuml realizojeuml de facto teuml drejteumln e proneumls seuml pronareumlve teuml shproneumlsuar padrejteumlsisht si dhe
teuml uleuml sa meuml shumeuml fatureumln financiare teuml taksapaguesve Shteti duhet teuml peumlrdoreuml mjetin meuml teuml
peumlrshtatsheumlm dhe qeuml garanton ndeumlrhyrje sa meuml teuml vogeumll neuml teuml drejtat kushtetuese dhe jo mjetin meuml
teuml reumlndeuml por qeuml arrin qeumlllimin meuml shpejteuml pa u kujdesur peumlr shkeljet qeuml shkakton neuml teuml drejtat e
subjekteve qeuml preken prej saj
39
35 Gjykata ka theksuar se njeuml kusht tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi gjateuml
ndeumlrhyrjes neuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml eumlshteuml edhe respektimi i raportit teuml drejteuml midis
ndeumlrhyrjes dhe gjendjessituateumls qeuml e ka diktuar ateuml Ky kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml
evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml njeuml situateuml konkrete
Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete
teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml keumlrkohet teuml arrihen Gjithashtu Gjykata neuml
jurisprudenceuml teuml vazhdueshme ka mbajtur qeumlndrimin se parimi i proporcionalitetit neumlnkupton qeuml
ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit peumlr kufizimin e njeuml teuml drejte ose lirie teuml caktuar teuml beumlhet me mjete teuml
peumlrshtatshme qeuml i peumlrgjigjen drejt qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet Peumlrveccedil keumlsaj peumlrdorimi i keumltyre
mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml arrihet me mjete teuml
tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve meuml pak teuml deumlmshme
peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml kufizimit me gjendjen qeuml
e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml dobishmeumlriseuml dhe teuml
proporcionalitetit Respektimi i keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast
konkret duke ballafaquar interesin publik qeuml dikton kufizimin me teuml drejtat qeuml kufizohen Neuml
keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit
keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen
kufizimit (Vendimi nr2 dateuml 18022013 i Gjykateumls Kushtetuese)
36 Ligji parashikon krijimin e Fondit teuml Tokeumls (neni 53 dhe 12) i cili do teuml peumlrbeumlhet
nga fondi fizik i pronave neuml ccedildo qark sipeumlrfaqet e lira neuml territoret informale dhe sipeumlrfaqe teuml
tjera (e papeumlrcaktuar) Peumlrderisa do teuml krijohet njeuml Fond i tilleuml lind pyetja se peumlrse Keumlshilli i
Ministrave nuk ka beumlreuml njeuml studim se cilat nga keumlto toka teuml lira mund teuml kthehet neuml formeuml fizike
pronareumlve pa qeneuml nevoja teuml trajtohen si fond peumlr teuml gjitheuml pronareumlt ose veteumlm si potencialisht e
mundur pasi nuk ka njeuml peumlrcaktim se sa do teuml jeteuml ky fond dhe si krijohet
37 Neni 12 eumlshteuml i papeumlrcaktuesheumlm pasi teuml thuash se fondi i tokeumls peumlr kompensim do teuml
krijohet nga sipeumlrfaqet e mbetura teuml lira nga ndeumlrtimet informale eumlshteuml nonsens sepse pronari
legjitim duhet teuml preseuml ccedilfareuml mbetet e lireuml nga ndeumlrtuesit e paligjsheumlm ose zaptuesit numri dhe
peumlrqindja e teuml cileumlve ende eumlshteuml e papeumlrcaktuar derisa teuml krijohet fondi i tokeumls peumlr trsquoi kompensuar
pronareumlt legjitimeuml Neumlse qeveria kishte peumlr qeumlllim teuml krijojeuml fond teuml tokeumls peumlr kompensimin e
pronareumlve mund teuml kishte pezulluar procesin e legalizimit deri neuml kryerjen peumlrfundimtare teuml
procesit teuml kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave aty ku mendohet se ka mjaftuesheumlm tokeuml peumlr
trsquou kthyer pronareumlve Neuml keumlteuml meumlnyreuml shteti do teuml kursente nga fondi financiar dhe toka nuk do
40
teuml jepej me ccedilmim simbolik siccedil peumlrfitohet tani nga teuml paligjshmit Edhe taksapaguesit shqiptareuml do
teuml ishin meuml teuml keumlnaqur me uljen e barreumls financiare qeuml do trsquou duhet teuml paguajneuml peumlr dekadat neuml
vazhdim Edhe neuml vlereumlsimin e Komitetit teuml Ministrave lidhur me ekzekutimin e vendimit
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml neuml pg31 eumlshteuml theksuar se megjitheuml peumlrpjekjet pozitive teuml
qeveriseuml shqiptare peumlr teuml peumlrmbushur detyrimet e veumlna nga GJEDNJ ldquodisa paqarteumlsi duken se
kaneuml mbetur lidhur me paditeuml qeuml janeuml neuml shqyrtim aktualisht ose atyre qeuml mund teuml kundeumlrshtojneuml
njeumlra-tjetreumln Do teuml kishte qeneuml e dobishme neumlse autoritetet do teuml siguronin meuml shumeuml
informacion teuml detajuar se si keumlto fatura do teuml ndikonin neuml fondin e peumlrgjithsheumlm teuml kompensimit
dhe neuml peumlrcaktimin e Fondit teuml Tokeumlsrdquo Meuml tej neuml pg45 thuhet ldquoMund teuml ekzistojeuml rreziku peumlr
diskriminim midis subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cileumlve iu eumlshteuml kthyer prona fizikisht dhe atyre
qeuml do teuml kompensohen Peumlr keumlteuml eumlshteuml e nevojshme teuml shpjegohet se peumlrse qeveria ka beumlreuml keumlteuml
zgjedhje preferenciale me projektligjin neuml meumlnyreuml qeuml teuml vlereumlsohet skema e re e kompensimit neuml
peumlrputhje me standardet e vendosura nga GJEDNJrdquo Peumlrgjigja e qeveriseuml shqiptare lidhur me
keumlteuml ka qeneuml ldquopeumlr teuml hequr ccedildo mundeumlsi diskriminimi nuk eumlshteuml parashikuar kthimi por veteumlm
kompensimi peumlr teuml gjitheuml teuml shproneumlsuarit()rdquo (po aty)
38 Argumenti i dheumlneuml nga Keumlshilli i Ministrave se nuk ka pasur njeuml skemeuml
peumlrfundimtare peumlr kompensimin dhe si e tilleuml ajo mund teuml ndryshojeuml neuml ccedildo koheuml neuml meumlnyreuml teuml
papritur nga qeveriaparlamenti nuk na duket e bazuar Ccedildo parashikim ligjor peumlr sa koheuml
zbatohet dhe eumlshteuml neuml fuqi prezumohet se eumlshteuml e qeumlndrueshme Ndryshimi i papritur i
parashikimeve peumlr teuml njeumljteumlt subjekte dhe me pasoja peumlrkeqeumlsuese pa dheumlneuml argumente
kushtetuese peumlrbeumln cenim teuml siguriseuml juridike dhe diskriminim midis subjekteve teuml seuml njeumljteumls
kategori Keumlto parime kushtetuese nuk mund teuml cenohen veteumlm me argumentin se rritet fatura
financiare kur ky proces tashmeuml ka vite qeuml ka filluar dhe peumlr meuml se 20 vjet ka pasur njeuml skemeuml
tjeteumlr qeuml ndryshon teumlreumlsisht duke mosrespektuar aspak teuml drejteumln e pronareumlve por veteumlm
sipeumlrfaqeumlsisht detyrimin e shtetit peumlr teuml ldquombyllurrdquo ccedileumlshtjen e pronave Ky argument i peumlrdorur
vazhdimisht nga Keumlshilli i Ministrave nuk mendojmeuml se eumlshteuml argument i nivelit kushtetues qeuml
justifikon cenimin e vazhduesheumlm teuml seuml drejteumls seuml proneumls
39 Nisur nga sa meuml lart jemi teuml qeumlndrimit se parimi i siguriseuml juridike eumlshteuml prekur nga
rregullimi i ri dhe ndeumlrhyrja e beumlreuml nuk respekton kriteret kushtetuese peumlr keumlteuml qeumlllim teuml
parashikuara nga neni 171 i Kushtetuteumls konkretisht mbrojtjen e interesit publik vendosjen e
njeuml raporti teuml drejteuml midis seuml drejteumls seuml cenuar dhe qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet neumlpeumlrmjet
ndeumlrhyrjes legjislative si dhe ruajtjen e thelbit teuml seuml drejteumls seuml proneumls
41
B Peumlr pretendimin e cenimit teuml baraziseuml para ligjit
40 Keumlrkuesit kaneuml argumentuar se skema e kompensimit teuml parashikuar nga ligji bie
ndesh me parimin e baraziseuml para ligjit pasi trajton neuml meumlnyreuml teuml ndryshme teuml njeumljteumln kategori
pronareumlsh duke i vendosur ata qeuml presin teuml kompensohen neuml poziteuml meuml pak teuml favorshme se ata qeuml
u kompensuan para hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Gjithashtu vendimet e formeumls seuml prereuml peumlrfshi
edhe vendimet e dheumlna nga GJEDNJ do teuml vlereumlsohen sipas njeuml skeme meuml pak teuml favorshme sesa
vendimet e ekzekutuara para hyrjes neuml fuqi teuml ligjit megjitheumlse janeuml teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose vlereuml
totale
41 Pyetjes seuml beumlreuml nga Gjykata gjateuml seanceumls gjyqeumlsore neumlse skema e zgjedhur krijon
pabarazi subjekti i interesuar Keumlshilli i Ministrave iu peumlrgjigj negativisht Sipas tij ligji beumln njeuml
trajtim teuml barabarteuml jo veteumlm midis ish pronareumlve por edhe midis tyre dhe pronareumlve teuml soteumlm
Pra referuar keumltij qeumlndrimi neuml qofteuml se shteti aplikon keumlto kritere peumlr teuml shproneumlsuar sot peumlr
interes publik do teuml aplikojeuml teuml njeumljtat kritere peumlr ateuml shproneumlsim qeuml ka ndodhur 70 vjet meuml pareuml
42 Siccedil u tha meuml lart qeumlllimi i ligjit objekt shqyrtimi eumlshteuml ldquob) rregullimi dhe
shpeumlrblimi i drejteuml i kompensimit teuml proneumls ekzekutimi i vendimeve peumlrfundimtare teuml
kompensimit si dhe peumlrfundimi i procesit teuml kompensimitrdquo Pra rregullimi i ccedileumlshtjeve teuml
shproneumlsimit qeuml ndodhin sot nuk peumlrfshihet nga ky ligj dhe jo veteumlm kaq por sot nuk eumlshteuml e
mundur teuml krahasohet vlera e proneumls qeuml ka neuml treg me ateuml qeuml ka pasur para 70 vjeteumlve
43 Ne mendojmeuml se ligji cenon barazineuml e shtetasve para ligjit duke bere trajtim teuml
diferencuar midis pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim kthimi ose kompensimi teuml marreuml para hyrjes neuml
fuqi teuml keumltij ligji por ende teuml paekzekutuar dhe pronareumlve qeuml kaneuml arritur ta ekzekutojneuml vendimin
e kthimit ose kompensimit teuml marreuml neuml teuml njeumljteumln koheuml Neumlse keumlrkuesve u janeuml kthyer pronat teuml
cilat sipas ligjit 13315 cileumlsohen si brenda fusheumls seuml zbatimit teuml neneve 23 24 25 ata nuk mund
teuml ankohen peumlr zvarritje teuml procesit teuml ekzekutimit teuml vendimit por brenda 90 diteumlve nga hyrja e
ligjit neuml fuqi duhet teuml heqin doreuml nga certifikatat e proneumls dhe teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml saj
sigurisht sipas kritereve teuml peumlrfitimeve teuml zbritshme Ndryshe shteti e ccedilliron veten nga detyrimi
peumlr zbatimin teuml vendimeve neuml fjaleuml Neumlpeumlrmjet keumlsaj formule ligji vendos neuml pozita teuml
pabarabarta pronareumlt qeuml aplikojneuml sot dhe ata qeuml e kaneuml peumlrfituar me vendime teuml meumlparshme por
nuk kaneuml arritur ta posedojneuml ose ta ekzekutojneuml ateuml duke i privuar ata neuml meumlnyreuml arbitrare nga e
drejta e proneumls Prandaj mendojmeuml se ligji bie ndesh edhe me parimin e baraziseuml seuml shtetasve
para ligjit
44 Peumlr teuml gjitha keumlto arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se Gjykata duhej teuml kishte shpallur si
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi dhe jo veteumlm pjeseuml teuml tij pasi fryma dhe qeumlllimi i tij real nuk i
42
peumlrgjigjet keumlrkesave kushtetuese teuml parashikuar neuml nenet 41 42 dhe 17 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 1
teuml Protokollit Nr1 teuml KEDNJ-seuml si dhe praktikeumls seuml vazhdueshme teuml GJEDNJ-seuml dhe Gjykateumls
Kushtetuese
Aneumltareuml Gani Dizdari Vladimir Kristo
MENDIM PAKICE
1 Peumlr arsye se nuk ndajmeuml teuml njeumljtin qeumlndrim me shumiceumln neuml ccedileumlshtjen me objekt
shfuqizimin si teuml papajtuesheumlm me Kushtetuteumln dhe KEDNJ-neuml teuml ligjit nr1332015 dateuml
05122015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit teuml pronaverdquo
vlereumlsojmeuml qeuml teuml paraqesim argumentet peumlr qeumlndrimin toneuml si gjyqtareuml neuml pakiceuml
2 Neuml peumlrfundim teuml gjykimit Gjykata ka vendosur pranimin pjeseumlrisht teuml keumlrkeseumls
shfuqizimin si teuml papajtuesheumlm me Kushtetuteumln teuml nenit 6 pikat 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015
refuzimin e keumlrkeseumls peumlr shfuqizimin e nenit 6 pika 1 shkronja ldquobrdquo si dhe nenit 7 pika 2
shkronja ldquoardquo dhe ldquobrdquo teuml ligjit dhe rreumlzimin e keumlrkeseumls peumlr pjeseumln tjeteumlr Neuml arsyetimin e vendimit
peumlr shfuqizimin e pikave 3 dhe 5 teuml nenit 6 shumica ka vlereumlsuar se keumlto dispozita ligjore sipas
peumlrmbajtjes seuml tyre kuptohen si njeuml shproneumlsim i ri duke qeneuml se parashikojneuml rivlereumlsimin e
pronave teuml kthyera ose teuml kompensuara meuml pareuml Neuml keumlteuml keumlndveumlshtrim keumlto dy dispozita krijojneuml
probleme lidhur me sigurineuml juridike konkretisht peumlr sa i takon paqarteumlsiseuml dhe
paparashikueshmeumlriseuml seuml legjislacionit
3 Neuml ndryshim nga sa ka vlereumlsuar shumica si edhe bazuar edhe neuml opinionin e
Komisionit teuml Venecias peumlr vlereumlsimin e ligjit nr1332015 ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml vlereumlsojmeuml se
Gjykata duhej teuml vendoste rreumlzimin e keumlrkeseumls neuml teumlreumlsineuml e saj peumlr arsye se pretendimet e
paraqitura nga keumlrkuesit janeuml teuml pabazuara peumlr teuml gjitha argumentet qeuml do teuml paraqesim neuml vijim
4 Neuml lidhje me parimin e siguriseuml juridike neuml jurisprudenceumln e saj Gjykata ka vlereumlsuar
se mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme si standarde kushtetuese teuml
trajtuara vazhdimisht nga jurisprudenca kushtetuese peumlrbeumljneuml elemente teuml parimit teuml shtetit teuml seuml
drejteumls sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls Parimi i siguriseuml juridike peumlrfshin krahas
qarteumlsiseuml kuptueshmeumlriseuml dhe qeumlndrueshmeumlriseuml seuml sistemit normativ edhe besimin te sistemi
juridik pa marreuml peumlrsipeumlr garantimin e ccedildo pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml
favorshme ligjore Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet
vazhdimisht ose teuml jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike
teuml cilat mund teuml cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml
vendosur me akte teuml meumlparshme (shih vendimin nr5 dateuml 05022015 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
Rregullimet ligjore qeuml kaneuml teuml beumljneuml me teuml drejtat e shtetasve duhet teuml keneuml qeumlndrueshmeumlri teuml
mjaftueshme qeuml siguron vijimeumlsineuml e tyre Si rregull nuk mund teuml mohohen interesa dhe
pritshmeumlri teuml ligjshme teuml qytetareumlve nga ndryshimet neuml legjislacion Shteti duhet teuml synojeuml teuml
22
ndryshojeuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml veteumlm neumlse ndryshimi sjell pasoja pozitive (shih
vendimin nr25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
5 Bazuar neuml standardet e meumlsipeumlrme kushtetuese vlereumlsojmeuml se ligji i kundeumlrshtuar nuk
cenon parimin e siguriseuml juridike neuml asnjeuml nga elementet e saj Neuml nenin 1 teuml tij ligji nr13332015
ka peumlrcaktuar si objekt rregullimin dhe shpeumlrblimin e drejteuml teuml ccedileumlshtjes seuml proneumls krijimin dhe
administrimin e fondit teuml kompensimit si dhe peumlrcaktimin e procedurave neuml trajtimin e proneumls
me qeumlllim peumlrfundimin e keumltij procesi Kurse neuml nenin 3 ka peumlrcaktuar qarteumlsisht fusheumln e
zbatimit pra se deri ku i shtrin efektet ai konkretisht ekzekutimin e vendimeve teuml pazbatuara qeuml
njohin teuml drejteumln e kompensimit si dhe ccedileumlshtjet qeuml janeuml neuml shqyrtim neuml gjykatat e teuml gjitha
niveleve peumlr efekt kompensimi Gjithashtu edhe neni 71 i ligjit u referohet veteumlm vendimeve qeuml
kaneuml njohur teuml drejteumln e kompensimit Pra qarteumlsia e keumlsaj pjese teuml ligjit neuml lidhje me efektet e tij
vlereumlsojmeuml se hedh poshteuml pretendimin peumlr paqarteumlsi neuml rregullimin ligjor Ligji nuk ka marreuml
peumlrsipeumlr teuml rregullojeuml situateumln e krijuar me vendime qeuml janeuml shprehur peumlr kthimin fizik teuml proneumls
ccedilka rezulton e qarteuml dhe nga neni 81 i tij i cili peumlrcakton se u neumlnshtrohen procedurave teuml
kompensimit subjektet e shproneumlsuara qeuml kaneuml njeuml vendim peumlrfundimtar kompensimi financiar
etj
6 Teuml njeumljtin qeumlndrim ka mbajtur edhe Komisioni i Venecias1 i cili neuml opinionin e tij
shprehet ldquoVendimet gjyqeumlsore ose administrative teuml formeumls seuml prereuml teuml cilat parashikojneuml
dheumlnien e njeuml mase teuml caktuar kompensimi por qeuml ende nuk janeuml ekzekutuar pa dyshim qeuml
ngreneuml ccedileumlshtjen e ldquopritshmeumlriseuml legjitimerdquo dhe nuk do trsquoiacute neumlnshtrohen rivlereumlsimit sipas ligjit
nr1332015 Neuml keumlto raste nuk ka ldquondeumlrhyrjerdquo neuml kuptim teuml nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml
KEDNJ-seuml peumlr sa koheuml keumlto vendime ekzekutohen si duhet Peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml
peumlrcaktojneuml kthimin ose kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me vlereuml financiare nuk eumlshteuml e
qarteuml se deri neuml ccedilfareuml mase ngrihet ccedileumlshtja e pritshmeumlriseuml legjitime Gjithsesi skema e re e
kompensimit e parashikuar nga ligji nr1332015 ndryshoi metodeumln e vlereumlsimit e cila mund teuml
rezultojeuml neuml njeuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e kompensimit nuk mund teuml
cileumlsohet si shproneumlsim formal ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si ldquondeumlrhyrje teuml tjerardquo sipas
nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml KEDNJ-seuml Megjithateuml ndeumlrhyrja ka njeuml bazeuml ligjore teuml qarteuml neuml
ligjin nr1332015 (dhe tri aktet e tjera neumlnligjore qeuml kaneuml daleuml neuml zbatim teuml ligjit nr1332015)
Pra duket se ekziston njeuml bazeuml ligjore mjaftuesheumlm e qarteuml dhe e detajuar peumlr ndeumlrhyrjen neuml keumlteuml
ccedileumlshtje Po ashtu ndeumlrhyrja duket se ndjek njeuml qeumlllim legjitim pasi qeumlllimi i ligjit nr1332015
eumlshteuml peumlrfundimi efektivisht i procesit teuml trajtimit teuml proneumls neumlpeumlrmjet njohjes dhe kompensimit teuml
1 Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias nr861 2016 CDL-AD (2016)023
23
saj Duke pasur parasysh sfondin historik teuml problemeve teuml ndryshme qeuml lidhen me peumlrfundimin
efektiv teuml procesit teuml kthimit dhe kompensimit teuml pronave neuml Shqipeumlri duket se qeumlllimet e ligjit
nr1332015 janeuml edhe neuml interes teuml publikut brenda kuptimit teuml nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml
KEDNJ-seuml Ndeumlrhyrja eumlshteuml proporcionale neumlse fondi financiar prej 50 bilion lekeumlsh shqiptareuml
qeuml i atribuohet skemeumls seuml kompensimit peumlrgjateuml njeuml periudhe 10-vjeccedilare eumlshteuml peumlrcaktuar si
duhet duke pasur parasysh buxhetin shteteumlror neuml teumlreumlsi dhe prodhimin e brendsheumlm bruto teuml
vendit Neuml situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi qeuml
u paguhet ish-pronareumlve gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml peumlrcaktuara neuml
nenin 1 teuml Protokollit nr1 teuml KEDNJ-seuml Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml paguar peumlr ish-pronareumltrdquo
7 Ligji i ri nuk ndryshon thelbin e seuml drejteumls seuml njohur me ligjet e meumlparshme pra teuml
drejteumln peumlr kompensim teuml subjekteve peumlrfituese ccedilka neuml vlereumlsimin toneuml do teuml sillte cenim teuml
pritshmeumlrive teuml ligjshme Peumlrkundrazi ai i respekton keumlto pritshmeumlri por peumlrcakton kritere
procedura e rregulla teuml qarta peumlr meumlnyreumln e peumlrfitimit teuml keumltyre subjekteve Peumlr sa koheuml qeuml ligji i
ri nuk peumlrjashton kompensimin sipas vlereumls seuml tregut nuk mendojmeuml se ka cenim teuml parimit teuml
siguriseuml juridike teuml subjekteve qeuml trajton ligji Ligji i ri nuk ka vendosur kritere teuml reja por ka
qarteumlsuar meumlnyreumln e zbatimit teuml kritereve teuml parashikuara edhe meuml pareuml Qeumlllimi i ligjit eumlshteuml neuml
vetvete realizimi i kompensimit dhe jo ndryshimi i rregullave apo parashikimi i procedurave teuml
reja peumlr kthimin fizik teuml proneumls Kjo do teuml thoteuml se ky ligj zbatohet veteumlm peumlr ata ish-pronareuml teuml
cileumlt nuk kaneuml mundur teuml peumlrfitojneuml kthimin fizik teuml proneumls seuml tyre teuml shproneumlsuarkonfiskuar peumlr
shkak se ajo nuk ka qeneuml meuml e lireuml ose peumlr ccedilfareumldo arsye tjeteumlr Neuml keumlteuml meumlnyreuml ata peumlrfitojneuml nga
e drejta peumlr t`u kompensuar Neuml teuml njeumljteumln linjeuml duhej teuml interpretoheshin nga shumica edhe
dispozitat e shfuqizuara teuml ligjit nr1332015
8 Shteti shqiptar ka pasur detyrimin peumlr peumlrfundimin e procesit teuml kthimit dhe
kompensimit teuml pronave edhe bazuar neuml vendimin pilot teuml GJEDNJ-seuml neuml ccedileumlshtjen Manushaqe
Puto Meumlnyra qeuml ligjveumlneumlsi ka zgjedhur peumlr trajtimin dhe peumlrfundimin e keumltij procesit nuk cenon
standardet kushtetuese konkretisht teuml drejteumln e proneumls sigurineuml juridike teuml drejteumln e ankimit teuml
drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt dhe barazineuml para ligjit Neuml vlereumlsimin toneuml ligji ka vendosur
kritere teuml njeumljta e teuml qarta peumlr teuml gjitheuml personat qeuml do teuml jeneuml subjekte teuml tij Ai ka peumlrcaktuar
procedurat dhe rregullat qeuml do teuml ndiqen me qeumlllim realizimin e seuml drejteumls seuml proneumls seuml
24
peumlrfituesve dhe pritshmeumlrive teuml ligjshme teuml ish-pronareumlve si dhe njeuml afat kohor teuml vlereumlsuar si teuml
arsyesheumlm peumlr peumlrfundimin e keumltij procesi
9 Peumlr teuml gjitha argumentet e meumlsipeumlrme vlereumlsojmeuml se pretendimet e paraqitura neuml
keumlrkeseuml duhej teuml rreumlzoheshin si teuml pabazuara
Kryetar Bashkim Dedja
Aneumltareuml Besnik Imeraj Altina Xhoxhaj
25
MENDIM PAKICE
1 Bashkohemi me qeumlndrimin e shumiceumls peumlr shfuqizimin si antikushtetues teuml nenit 6
pika 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml
kompensimit teuml pronave por nuk bashkohemi me linjeumln e arsyetimit qeuml ka ndjekur shumica neuml
keumlteuml vendim si dhe me rreumlzimin e keumlrkeseumls sa i takon pjeseumls tjeteumlr teuml keumlrkimeve sipas objektit teuml
keumlrkeseumls Ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml jemi teuml qeumlndrimit qeuml Gjykata duhej teuml kishte deklaruar
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi peumlr arsyet e meumlposhtme
A Peumlr pretendimin peumlr cenim teuml siguriseuml juridike
2 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se skema e ofruar peumlr zgjidhjen e problemit sistemik neuml
lidhje me mosekzekutimin e vendimeve neuml lidhje me kompensimin e pronareumlve qeuml kaneuml njeuml
vendim peumlrfundimtar administrativ nuk garanton efektivitet neuml zgjidhjen e problemit dhe as
qarteumlsi dhe parashikueshmeumlri Neuml nenin 15 teuml ligjit 1332015 ldquoAfatet e vlereumlsimit financiar teuml
vendimeve peumlr kompensimrdquo peumlrcaktohet njeuml afat kohor prej tre vitesh peumlr teuml beumlreuml vlereumlsimin
financiar peumlr secilin subjekt i cili ka njeuml vendim teuml meumlparsheumlm qeuml i njeh teuml drejteumln peumlr
kompensim Kjo eumlshteuml njeuml qasje qeuml cenon seumlrish sigurineuml juridike dhe peumlrzgjat me ligj procesin e
kompensimit teuml pronave
3 Gjithashtu sipas keumlrkuesve rivlereumlsimi i vendimeve peumlrfundimtare administrative
dhe gjyqeumlsore neuml lidhje me kompensimin cenon parimin e siguriseuml juridike pasi peumlrmes keumltij
ligji qeveria synon trsquoi referohet ccedilmimit dhe llojit teuml tokeumls neuml momentin e shproneumlsimit Kjo do teuml
thoteuml qeuml teuml rishikohen vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml vendosur kthimin ose kompensimin e
proneumls pasi ato kaneuml marreuml formeuml teuml prereuml
4 Seuml treti sipas keumlrkuesve skema e ofruar peumlr trajtimin e dosjeve teuml patrajtuara apo ato
qeuml do teuml depozitohen rishtazi pas hyrjes neuml fuqi teuml ligjit bie ndesh me parimin kushtetues teuml
siguriseuml juridike teuml baraziseuml para ligjit dhe teuml seuml drejteumls seuml ankimit Neni 21 i ligjit peumlrcakton teuml
drejteumln e subjektit teuml shproneumlsuar peumlr trsquou kompensuar neuml proneumln e tij referuar metodologjiseuml teuml
peumlrcaktuar neuml nenin 6 dhe 7 teuml ligjit ndryshe nga sa peumlrcaktonte ligji i meumlparsheumlm qeuml njihte teuml
drejteumln e kthimit teuml proneumls dhe kompensimit teuml proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit Neuml
keumlteuml qasje legjislatori ka krijuar njeuml pasiguri juridike neuml lidhje me pritshmeumlriteuml e subjektit teuml
shproneumlsuar i cili pret teuml kompensohet referuar llojit teuml proneumls neuml momentin e shproneumlsimit
5 Keumlrkuesit pretendojneuml se ligji nuk garanton kthimin e proneumls tek pronari por
parashikon veteumlm njohjen dhe kompensimin financiar Ky i fundit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me
26
ccedilmimin real teuml tregut por me ateuml qeuml ka parashikuar qeveria dhe qeuml nuk i peumlrgjigjet vlereumls reale
financiare teuml proneumls Sipas tyre mundeumlsiteuml peumlr kthim fizik nuk janeuml parashikuar fare neuml ligj por
edhe kompensimi financiar eumlshteuml i mangeumlt pasi i keumlrkohet pronarit teuml heqeuml doreuml nga njeuml pjeseuml e
madhe e vlereumls Gjithashtu eumlshteuml hequr edhe mundeumlsia e pronareumlve peumlr teuml ushtruar teuml drejteumln e
parablerjes
6 Duke iu referuar ligjit objekt shqyrtimi ne mendojmeuml se ai paraqet probleme
kushtetutshmeumlrie sa i takon formave teuml kompensimit teuml pronave pronareumlve si dhe metodologjiseuml
seuml vlereumlsimit teuml objekteve qeuml trajtohen sipas keumltij ligji
7 Konkretisht referuar nenit 2 qeuml parashikon objektin e ligjin peumlrmenden veteumlm termat
ldquokompensim dhe shpeumlrblim i drejteuml i kompensimitrdquo Pra termi kthim i proneumls nuk rezulton teuml jeteuml
objekt i ligjit ndryshe nga sa ka qeneuml neuml teuml gjitha ligjet e meumlparshme me objekt kthimin dhe
kompensimin e pronave ish-pronareumlve i cili eumlshteuml shfuqizuar me hyrjen neuml fuqi teuml ligjit objekt
shqyrtimi Meuml tej neuml teuml gjitheuml tekstin e ligjit parashikohen veteumlm format e kompensimit
(financiar me prona teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose me prona teuml shitura neuml ankand) Eumlshteuml e kuptueshme
dhe e qarteuml qeuml qeumlllimi i ligjveumlneumlsit ka ndryshuar duke mos synuar meuml kthimin fizik teuml proneumls aty
ku eumlshteuml i mundur siccedil ka qeneuml me legjislacionin e meumlparsheumlm por neuml teuml gjitha rastet veteumlm
kompensimin e saj fizik ose financiar pavareumlsisht situateumls juridike neuml teuml cileumln ndodhet pronari
Kjo peumlrfshin edhe rastet kur pronari ka vendime peumlrfundimtare qeuml i kthejneuml proneumln por peumlr shkak
se vendimet nuk janeuml ekzekutuar sepse prona ka qeneuml e zeumlneuml ose shteti nuk ka arritur ta tjeteumlrsojeuml
de facto tek pronari ky pronar sot me keumlteuml vendim kthimi teuml proneumls pavareumlsisht titullit juridik qeuml
ka fituar do teuml kompensohet dhe nuk do teuml marreuml fizikisht proneumln teuml cileumln ia ka kthyer organi
kompetent
8 Ne mendojmeuml se ky qeumlndrim i ligjveumlneumlsit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me parimin e
siguriseuml juridike peumlr keumlto arsye
9 Seuml pari nuk jepet ndonjeuml shpjegim ose argument i natyreumls kushtetuese lidhur me
mosparashikimin ose eleminimin e procesit teuml kthimit fizik teuml proneumls aty ku njeuml gjeuml e tilleuml eumlshteuml e
mundur Ligjveumlneumlsi ka vendosur veteumlm kompensimin (financiar ose fizik me objekte teuml tjera) gjeuml
qeuml nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me kuadrin normativ teuml derisoteumlm i cili i jepte peumlrpareumlsi kthimit fizik
teuml proneumls dhe neumlse ky srsquoishte i mundur i drejtohet formave teuml tjera Gjykata ka tashmeuml njeuml
praktikeuml teuml konsoliduar lidhur me garantimin e seuml drejteumls seuml proneumls nga ligjveumlneumlsi me theks edhe
tek kategoriteuml e personave teuml shproneumlsuar nga regjimi komunist Kjo Gjykateuml neuml vendimin e saj
nr 302005 ka arsyetuar se ligji i meumlparsheumlm peumlr kthimin dhe kompensimin e pronave (i
shfuqizuar nga ligji objekt shqyrtimi) peumlrshkohet nga parimi sipas teuml cilit shteti merr peumlrsipeumlr
27
(detyron vetveten) tu kthejeuml ish-pronareumlve dometheumlneuml ti riproneumlsojeuml ata me ato prona qeuml
faktikisht dhe juridikisht eumlshteuml e mundur teuml kthehen pasi ekzistojneuml efektivisht e janeuml neuml fondin e
proneumlsiseuml shteteumlrore ose mbahen pa arsye teuml peumlrligjura nga teuml tjereumlt Ligji objekt shqyrtimi duket
se nuk ndjek keumlteuml linjeuml teuml vendosur nga ligji i meumlparsheumlm dhe vendimi i Gjykateumls
10 Duke iu referuar edhe vendimit teuml GJEDNJ Beshiri dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml
22 gusht 2006 ldquokur njeuml Shtet Kontraktues qeuml ka ratifikuar Konventeumln peumlrfshireuml Protokollin e
Pareuml Shteseuml dekreton legjislacionin qeuml rregullon kthimin e ploteuml ose teuml pjessheumlm teuml proneumls seuml
konfiskuar neuml regjimin e meumlparsheumlm ky legjislacion mund teuml konsiderohet si gjenerues i njeuml teuml
drejte teuml re proneumlsie teuml mbrojtur nga neni 1 i protokollit nr 1 peumlr personat qeuml i ploteumlsojneuml
kushtet peumlr teuml fituar njeuml teuml drejteuml teuml tilleuml E njeumljta gjeuml mund teuml aplikohet neuml lidhje me rregullimet
ligjore peumlr kthimin ose kompensimin teuml parashikuara para ratifikimit neumlse ky legjislacion mbetet
neuml fuqi pas ratifikimit nga Shteti Kontraktues i Protokollit teuml Pareuml Shteseuml (shih Broniowski k
Poland [GC] 3144396 sect125 ECHR 2004-V)rdquo
11 Ne jemi teuml qeumlndrimit se heqja ose mosparashikimi i kthimit fizik teuml proneumls aty ku
eumlshteuml e mundur dhe parashikimi i kompensimit fizik me njeuml fond toke qeuml eumlshteuml meuml seuml paku i
dyshimteuml dhe jo i sigurt neuml pritshmeumlriteuml e tij nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me qeumlllimin qeuml ka ligji dhe as
me detyrimet nga vendimet e GJEDNJ-seuml peumlr njeuml zgjidhe efektive dhe peumlrfundimtare nga shteti
shqiptar peumlr ccedileumlshtjen e pronave
12 Seuml dyti lidhur me metodologjineuml e parashikuar peumlr kompensimin financiar mendojmeuml
se kjo meumlnyreuml llogaritje peumlr teuml kompensuar peumlrfundimisht pronareumlt nuk respekton konceptin e
shpeumlrblimit teuml drejteuml referuar edhe jurisprudenceumls seuml Gjykateumls Kushtetuese
13 Neuml kapitullin 2 teuml ligjit objekt shqyrtimi janeuml peumlrcaktuar rregullat peumlr kompensimin e
vendimeve peumlrfundimtare neuml lidhje me metodologjineuml e vlereumlsimit si dhe format e kompensimit
dhe teuml vlereumlsimit Keumlto rregulla vlejneuml si peumlr vendimet peumlr dosjet e patrajtuara por edhe peumlr
dosjet peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar
14 Sipas ligjit teuml gjitha vendimet peumlrfundimtare peumlr kthim dhe kompensim prone peumlr
peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit do trsquoi neumlnshtrohen keumlsaj meumlnyre vlereumlsimi
(i) Prona e njohur peumlr kompensim vlereumlsohet neuml bazeuml teuml zeumlrit kadastral qeuml ka pasur neuml
koheumln e shproneumlsimit
(ii) Prona e kthyer vlereumlsohet sipas zeumlrit kadastral aktual teuml saj dhe sipas zeumlrit kadastral
qeuml ka pasur neuml koheumln e shproneumlsimit duke llogaritur diferenceumln e vlereumls qeuml do teuml rezultojeuml nga
ndryshimi i zeumlrit kadastral
28
(iii) Vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml njohur veteumlm teuml drejteumln e kompensimit do teuml
vlereumlsohen sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur prona neuml momentin e shproneumlsimit sipas
peumlrcaktimeve teuml meumlsipeumlrme
(iv) Neuml rastet kur subjektet e shproneumlsuara kaneuml peumlrfituar me vendim kthim dhe
kompensim diferenca e llogaritur si meuml sipeumlr do teuml zbritet nga vlereumlsimi i vlereumls seuml proneumls seuml
njohur peumlr kompensim
(v) Vlereumlsimi peumlr vendimin peumlrfundimtar qeuml ka njohur teuml drejteumln e kompensimit duke
marreuml si referim zeumlrin kadastral sipas origjineumls seuml proneumls qeuml ndodhet meuml afeumlr proneumls qeuml do teuml
kompensohet duke u bazuar neuml harteumln e vlereumls neuml koheumln e hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Neuml rast se
praneuml proneumls qeuml do teuml kompensohet gjenden disa zeumlra kadastrale teuml njeumljteuml me ateuml teuml origjineumls seuml
proneumls me distanceuml teuml njeumljteuml dhe me vlera teuml ndryshme ateumlhereuml peumlr referim neuml peumlrllogaritje
merret zona qeuml ka ccedilmimin meuml teuml larteuml
(vi) Neuml rast se ATP merr njeuml vendim peumlr njohje dhe kompensim fizik neuml proneumln e
subjektit prona vlereumlsohet sipas pikeumls 1 teuml nenit 6 Kur nga ky vlereumlsim rezulton se subjekti
peumlrfiton njeuml proneuml qeuml ka vlereuml meuml teuml larteuml se sa prona qeuml ka pasur neuml momentin e shproneumlsimit
ateumlhereuml subjekti i kompensohet fizikisht sipeumlrfaqja qeuml i korrespondon vlereumlsimit dhe pjesa tjeteumlr
kalon neuml fondin e tokeumls me vendim teuml ATP-seuml
(vii) Vlera e aksioneve obligacioneve kompensimi financiar apo ccedildo lloj kompensimi
tjeteumlr duke peumlrfshireuml dispozitat ligjore peumlr ndarjen e tokeumls bujqeumlsore qeuml subjekti apo
trasheumlgimtareumlt e tij kaneuml peumlrfituar meuml pareuml do teuml zbritet nga shuma e peumlrllogaritur peumlr
kompensim
(viii) Peumlr vendimet e kompensimit teuml peumlrcaktuara me vlereuml dhe ende teuml pa ekzekutuara
nga periudha e njohjes seuml teuml drejteumls peumlr kompensim deri neuml marrjen e shpeumlrblimit subjektet e
shproneumlsuara do teuml peumlrfitojneuml indeksimin sipas vlereumls zyrtare teuml inflacionit dhe interes bankar
sipas mesatares vjetore teuml nxjerreuml nga Banka e Shqipeumlriseuml neuml momentin e hyrjes neuml fuqi teuml ligjit
15 Referuar ligjit objekti shqyrtimi vlereumlsimi i proneumls sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur
neuml momentin e shproneumlsimit eumlshteuml neuml shkelje teuml drejtpeumlrdrejt teuml parimit teuml siguriseuml juridike dhe teuml
baraziseuml para ligjit teuml shtetasve duke ndryshuar situateumln ligjore gjateuml procesit neuml sens
peumlrkeqeumlsues peumlr pjeseumltareuml teuml seuml njeumljteumls kategori pa pasur njeuml shkak teuml arsyesheumlm
16 Neuml vendimin Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml pg113 GJEDNJ ka orientuar shtetin
shqiptar duke theksuar se ldquoNeuml veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e
shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml
rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Gjykata
29
nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml
kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml
lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimiProcesi
i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga
kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i
paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln
qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlve Qeveria nuk
ka beumlreuml njeuml vlereumlsim teuml drejteuml neuml keumlteuml drejtim ndeumlrkoheuml qeuml eumlshteuml e qarteuml qeuml kishte mundeumlsi teuml
tjera teuml cilat duhej teuml merrnin prioritet veccedil kompensimit financiar peumlr ekzekutimin e vendimeve
peumlrfundimtare duke mos kaluar neuml arbitraritetin sa teuml ceumlnohet njeuml e drejteuml e reumlndeumlsishme siccedil
eumlshteuml ajo e proneumls dhe e procesit teuml rregullt ligjor qeuml i referohet ekzekutimit teuml njeuml vendimi
peumlrfundimtar Ndryshe nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe ndryshe nga sa eumlshteuml orientuar peumlrmes
Vendimit pilot Qeveria i ka kushtuar veumlmendje kompensimit financiar referuar nenit 8 teuml Ligjit
Neuml vendimin pilot GJEDNJ ka orientuar Qeverineuml drejt shfryteumlzimit teuml formave teuml tjera
alternative teuml kompensimit Gjithashtu Sekretariati neuml vlereumlsimin e skemeumls seuml kompensimit teuml
paraqitur nga Qeveria peumlrmes Ligjit ka vlereumlsuar se e ka teuml pamundur teuml kuptojeuml qeumlllimin e
Qeveriseuml qeuml ka aplikuar njeuml formeuml teuml tilleuml neuml hierarki peumlr kompensimin dhe ka shfaqur dyshime
referuar diskriminimit teuml mundsheumlm qeuml mund teuml krijohet mes atyre qeuml u eumlshteuml dheumlneuml e drejta e
kthimit meuml pareuml dhe tani u jepet e drejta e kompensimit2rdquo
17 Keumlshtu referuar vendimit Puto k Shqipeumlriseuml GJEDNJ ka ccedilmuar se ldquoSiccedil u pranua
nga Qeveria neuml Planin e saj teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml
besuesheumlm neuml lidhje me numrin e peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta
te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993
Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml
rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e
peumlrgjithshme teuml kompensimit si dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml
kompensimitPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1Rishikimi dhe
2 Shih Document H Exec (2015)16 para 45 53 teuml Komitetit teuml Ministrave
30
peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke
marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml
fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr
Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml
paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimi Procesi i vendimmarrjes peumlr llojin e kompensimit qeuml do
teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e besimit teuml publikut Do
teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml shpeumlrndaheshin
peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore qeuml vendimet e
autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen rishikimit
gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjeje Procesi i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve
peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit
Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml
legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar
teuml paguar ish pronareumlve Nga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml
sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml
unifikuara hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml
ardhshme ligjorerdquo
18 Pra neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur detyrimet e shtetit shqiptar sipas vendimit teuml
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml janeuml keumlto
(i) Teuml evitohen ndryshimet e vazhdueshme legjislative ldquoShteti i paditur duhet teuml marreuml
masa teuml peumlrgjithshme prioritare me qeumlllim sigurimin neuml meumlnyreuml efektive teuml seuml drejteumls peumlr
kompensim ndeumlrsa vendos balanceuml teuml drejteuml midis interesave teuml ndryshme neuml fjaleuml (shihni peumlr
shembull Burdov (nr 2) teuml cituar meuml lart sect 125) Neuml bazeuml teuml monitorimit nga Komiteti i
Ministrave Shteti i paditur mbetet i lireuml teuml zgjedheuml mjetet me teuml cilat do teuml peumlrmbusheuml detyrimin e
tij ligjor sipas Nenit 46 teuml Konventeumls me kusht qeuml keumlto mjete teuml jeneuml teuml pajtueshme me
peumlrfundimet e caktuara neuml vendimin e Gjykateumls (shihni Scozzari dhe Giunta kundeumlr Italiseuml [GC]
nr 3922198 dhe 4196398 sect 249 GJEDNJ 2000-VIII) Gjykata veumlren fillimisht se legjislacioni
aktual mbi proneumlsineuml eumlshteuml ndryshuar shpesh teuml pakteumln shtateuml hereuml gjateuml periudheumls 2004-2010
Ndeumlrsa ndryshimet legjislative mund teuml reflektojneuml njeuml situateuml teuml peumlrmireumlsuar kompleksiteti i
dispozitave legjislative ndryshimet e shpeshta teuml tyre si dhe praktika e papajtueshme gjyqeumlsore
qeuml rezulton nga to do teuml kontribuojeuml neuml meumlnyreuml teuml pashmangshme neuml njeuml mungeseuml teuml
peumlrgjithshme teuml siguriseuml juridike Shteti i paditur duhet teuml shmangeuml ndryshimet e shpeshta teuml
31
legjislacionit dhe teuml shqyrtojeuml me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare peumlrpara se teuml
paraqeseuml ndryshime teuml meumltejshmerdquo (pg110)
(ii) Teuml beumlhet i disponuesheumlm informacion i sakteuml dhe i besuesheumlm dhe teuml analizohen
me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare ldquoSiccedil u pranua nga Qeveria neuml Planin e saj
teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml besuesheumlm neuml lidhje me numrin e
peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e
kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993 Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml
sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte
mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e peumlrgjithshme teuml kompensimit si
dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml kompensimitrdquo (pg111)
(iii) Teuml krijohen mjete kompensimi teuml keumlnaqshme dhe teuml evitohen kriteret procedurale teuml
pavolitshme ldquoPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1rdquo (pg112)
(iv) Transparenceuml e ploteuml dhe efektivitet neuml procesin vendimmarreumls ldquoGjykata veumlren se
skema e kompensimit duhet teuml trajtojeuml peumlrfundimet e nxjerra sipas Nenit 13 teuml Konventeumls Neuml
veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi
financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e
kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Rishikimi dhe peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet
trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls
dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml
tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat
eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra t tjera
kompensimirdquo (pg113-114)
(v) Caktimi i afateve ligjore teuml detyrueshme reale dhe parashikimi i burimeve financiare
dhe njereumlzore teuml mjaftueshme ldquoKrejt neuml ndryshim nga propozimet neuml Planin e Veprimit teuml
Qeveriseuml qeuml nuk kishte peumlrmendur afate konkrete Gjykata nuk mund teuml theksojeuml mjaftuesheumlm
reumlndeumlsineuml e caktimit teuml afateve realiste statutore dhe detyruese neuml lidhje me ccedildo hap teuml procesit
Shtyrjet e shpeshta teuml afateve siccedil ka ndodhur deri tani nuk kontribuojneuml neuml njeuml zgjidhje teuml
shpejteuml teuml problemeve teuml identifikuara dhe deumlmtojneuml meuml tej besimin e publikut Eumlshteuml e
32
reumlndeumlsishme qeuml me qeumlllim garantimin e zbatimit efektiv teuml masave teuml peumlrgjithshme neuml
dispozicion teuml autoriteteve kompetente teuml vihen burime teuml mjaftueshme njereumlzore dhe materiale
dhe teuml garantohet bashkeumlrendimi midis institucioneve teuml ndryshme me synim shkeumlmbimin e
informacionit Sa hereuml qeuml teuml jeteuml e mundur autoritetet mund teuml shqyrtojneuml mundeumlsineuml e shkurtimit
teuml burimeve duke bashkuar institucione teuml ndryshme me qeumlllim shmangien e mbivendosjeve dhe
zvogeumllimin e kostove dhe shpenzimeve operative Krijimi i strukturave teuml reja institucionale nuk
duhet teuml konsiderohet si njeuml shtreseuml tjeteumlr e procesit por duhet teuml justifikohet ploteumlsishtrdquo (pg116-
117)
(vi) Rritja e barreumls seuml pronareumlve teuml paligjsheumlm qeuml keumlrkojneuml teuml legalizojneuml teuml drejtat e
proneumlsiseuml neuml pronat e ish-pronareumlve si dhe neuml pronat shteteumlrore ldquoProcesi i kompensimit teuml ish
pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml karakterizohet nga kompensimi i ish
pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml
rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i
afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlverdquo (pg115)
(vii) Krijimi i njeuml sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pasurive teuml
paluajtshme ldquoNga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml sistemi
transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml unifikuara
hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml ardhshme
ligjorerdquo
(viii) Mbajtja e diskutimeve teuml gjeumlra publike ldquoProcesi i vendimmarrjes peumlr llojin e
kompensimit qeuml do teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e
besimit teuml publikut Do teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml
shpeumlrndaheshin peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore
qeuml vendimet e autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen
rishikimit gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjejerdquo
19 Sa i takon detyrimeve neuml pikat (ii) (iii) (vi) dhe (vii) nuk u dha asnjeuml informacion
thelbeumlsor ose argument bindeumls i nivelit kushtetues nga subjektet e interesuara se si janeuml realizuar
ose peumlrse nuk janeuml parashikuar neuml ligj keumlto detyrime Peumlr keumlteuml arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se
orientimet e GJEDNJ-seuml neuml vendimin Manushaqe Puto etj k Shqipeumlriseuml nuk janeuml misheumlruar neuml
ligjin objekt shqyrtimi
20 GJEDNJ neuml rastin Vrioni k Shqipeumlriseuml ka arritur neuml peumlrfundimin se referuar edhe
meumlnyreumls seuml peumlrllogaritjes neuml rastin Driza k Shqipeumlriseuml metoda e peumlrllogaritjes do teuml duhej teuml ishte
vlera e proneumls neuml momentin e nxjerrjes seuml vendimit por neuml kushtet qeuml Shqipeumlria deumlshtoi teuml kishte
33
njeuml harteuml vlere qeuml neuml vitin 1993 GJEDNJ iu referua vlereumls seuml proneumls neuml momentin e kompensimit
bazuar neuml harteuml vlereuml qeuml reflekton ccedilmimin e tregut Pra rrjedhimisht qeveria duhej teuml kishte
marreuml parasysh vlereumln e proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit teuml kompensimit jo teuml
shproneumlsimit Pra GJEDNJ e ka udheumlzuar qeverineuml shqiptare se cileumls vlereuml duhej trsquoi referohej neuml
ccedileumlshtjet qeuml lidhen me kompensimin Skema e ofruar nga ligji objekt shqyrtimi nuk respekton keumlteuml
orientim teuml GJEDNJ
21 Sa i takon kritereve teuml shpeumlrblimit teuml drejteuml ato janeuml peumlrshkruar nga GJEDNJ-ja neuml
vendimin e saj peumlr ccedileumlshtjen Driza k Shqipeumlriseuml Neuml keumlteuml vendim GJEDNJ eumlshteuml shprehur ndeumlr teuml
tjera se ldquoGjykata ccedilmon se neuml rrethanat e ccedileumlshtjes neuml fjaleuml kthimi i parceleumls seuml vogeumll teuml tokeumls
ashtu siccedil u caktua me vendimin gjyqeumlsor teuml formeumls seuml prereuml teuml Gjykateumls seuml Larteuml teuml dateumls 17
dhjetor 1998 seuml bashku me pagimin e fitimit teuml munguar si dhe teuml kompensimit neuml vlereuml neuml
lidhje me parceleumln e madhe teuml tokeumls neuml bazeuml teuml vendimit teuml dateumls 7 dhjetor 2000 duke peumlrfshireuml
edhe shkalleumln e interesit qeuml pasqyron ndeumlrhyrjen pasojeuml e seuml cileumls ishte humbja e proneumlsiseuml seuml
parceleumls seuml madhe teuml tokeumls do ta vendosnin ankuesin sa meuml shpejt teuml jeteuml e mundur neuml njeuml situateuml
teuml njeumljteuml me ateuml neuml teuml cileumln do teuml kish qeneuml ai po teuml mos kishim shkelje teuml Konventeumlsrdquo
22 GJEDNJ e ka elaboruar meuml tej kuptimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo neuml ccedileumlshtjen Vrioni
k Shqipeumlriseuml teuml dateumls 13112007 sect 135 duke beumlreuml referim peumlr kompensimin e keumlrkuesve tek
harta e vlereumls seuml proneumls e vitit 2008 GJEDNJ u shpreh neuml keumlteuml pikeuml se ldquoneuml peumlrzgjedhjen e
harteumls seuml vlereumls seuml proneumls seuml vitit 2008 ajo ndeumlr teuml tjera pati parasysh teuml arriheshin qeumlllimet e
shpeumlrblimit teuml drejteuml teuml peumlrshkruara neuml ccedileumlshtjen ldquoDriza k Shqipeumlriseumlrdquo
23 Referuar ligjit dhe shpjegimeve teuml subjektit teuml interesuar Keumlshilli i Ministrave
rezulton se koncepti i shpeumlrblimit teuml drejteuml eumlshteuml misheumlruar jo neuml elementeumlt e elaboruar nga
GJEDNJ-ja por neuml elementeuml teuml ndrysheumlm qeuml nuk garantojneuml shpeumlrblim teuml drejteuml dhe si rrjedhim as
barazi midis subjekteve teuml shproneumlsuara Neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur ligji pavareumlsisht nga ajo qeuml
parashtrohet nga subjektet e interesuara de facto synon
(i) rivlereumlsim teuml teuml gjitha pronave teuml subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cilat u janeuml kthyer
atyre me vendime peumlrfundimtare meuml teuml hershme sipas kushteve teuml parashikuara neuml nenin 6 sect (1)
ndash (4) teuml ligjit Ky vlereumlsim do teuml sheumlrbejeuml si peumlrfitim i zbritsheumlm peumlr qeumlllime teuml zbatimit teuml nenit 6
sect (6) nenit 7 nenit 21 sect (4) nenit 23 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlt teuml cileumlve u
eumlshteuml kthyer njeuml pjeseuml e pronave me vendime meuml teuml hershme teuml teumlrhiqen nga keumlrkesat peumlr njohjen
e pronave sepse nenet e ldquopeumlrfitimeve teuml zbritshmerdquo qeuml urdheumlrojneuml rivlereumlsimin e pasurive teuml
kthyera sipas kritereve teuml ligjit neuml fjaleuml i peumlrjashtojneuml ata automatikisht nga fusha e zbatimit teuml
ligjit nr13315
34
(ii) vlereumlsim financiar teuml proneumls seuml origjineumls qeuml u kthehet pronareumlve llogaritur sipas
kritereve teuml nenit 6 pika 1ndash4 teuml ligjit me qeumlllim qeuml teuml zbritet diferenca qeuml rezulton neuml zbatim teuml
nenit 65 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlve iu hiqet e drejta e kthimit teuml njeuml pjese teuml
pasuriseuml seuml origjineumls megjitheumlse iu eumlshteuml njohur e drejta e proneumls seuml tyre
(iii) pushim i shqyrtimit teuml keumlrkesave peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar qeuml nuk ka
urdheumlruar kompensim teuml proneumls sipas nenit 72 pika ccedil) teuml Ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhje shteti
nuk ka detyrim teuml zbatojeuml vendimet peumlrfundimtare teuml KKKP AKKP dhe vendimet gjyqeumlsore qeuml
kaneuml urdheumlruar kthimin e proneumls
(iv) vlereumlsim financiar meuml i uleumlt peumlr rastet sipas nenit 164 a)ndashb) teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj
zgjidhjeve pronareumlve u rritet barra e proveumls neuml kurriz teuml vlereumls seuml proneumls seuml tyre
(v) njohje e seuml drejteumls seuml keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e kompensimit neuml
keumlmbim teuml pagesave meuml teuml shpejta sipas kritereve teuml nenit 17 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje
ligji diferencon pronareumlt neuml peumlrpjekje peumlr teuml siguruar peumlrfitime prej 80 - 50 teuml vlereumls seuml
pronave teuml njohura neuml keumlmbim teuml afateve teuml cilat janeuml teuml peumlrgjitheumlsuara neuml 10 vjet Ky lloj
peumlrfitimi ka mjaft impakt neumlse mbajmeuml parasysh se pjesa deumlrrmuese e keumlrkuesve janeuml teuml
moshuar
(vi) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e parablerjes (brenda 1 viti) neuml
keumlmbim teuml kompensimit sipas nenit 22 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji parashikon
mundeumlsineuml e peumlrjashtimit teuml pronareumlve nga e drejta e parablerjes neumlse keumlrkojneuml kompensim Nuk
kuptohet arsyeja peumlrse pronari mos teuml peumlrfitojeuml pjeseumlrisht nga ankandi dhe pjeseumlrisht nga format e
tjera teuml kompensimit
(vii) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml pranuar kompensim peumlr tokat e tyre teuml dheumlna neuml peumlrdorim
nga shteti sipas nenit 23 teuml ligjit ose detyrimi peumlr teuml pritur pa afat dhe pa deumlmshpeumlrblim
marreumldheumlnien juridike ekzistuese sipas keumltij neni Nuk kuptohet peumlrse kur keumlto toka teuml dheumlna neuml
peumlrdorim neumlse nuk janeuml teuml zeumlna kompensohen Neumlse ato nuk janeuml teuml zeumlna peumlrse nuk i kthehen
pronarit legjitim
(viii) Mostrajtimin e pronareumlve qeuml nuk disponojneuml njeuml vendim peumlrfundimtar neumlse prona
peumlr teuml cileumln kaneuml aplikuar peumlrfshihet brenda pronave teuml cileumlsuara neuml nenin 25 teuml Ligjit (shih nenin
20 teuml ligjit) Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji peumlrjashton pronareumlt qeuml kaneuml aplikuar peumlr njohje teuml
pronave teuml tyre teuml cilat peumlrfshihen brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 25 teuml Ligjit 13315
(ix) detyrim i pronareumlve peumlr teuml konvertuar neuml teuml drejteuml kompensimi pronat e kthyera me
vendime meuml teuml hershme teuml cilat bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 dhe nenit 25 teuml ligjit
Duke i hequr vetes detyrimin peumlr teuml zbatuar vendimet peumlrfundimtare peumlr kthimin e pronave teuml
35
cilat kaneuml mbetur teuml pazbatuara sipas nenit 7 sect 2 pika ccedil) e ligjit 13315 ligji objekt shqyrtimi
detyron teuml gjitheuml pronareumlt teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml pronave teuml tyre teuml kthyera por qeuml nuk
posedohen prej tyre teuml cilat sipas ligjit 13315 bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 nenit
24 dhe nenit 25 Keumlto vendime do teuml arkivohen
(x) pezullim i keumlrkesave qeuml lidhen me mbivendosje teuml teuml drejtave proneumlsore neuml keqbesim
deri sa mosmarreumlveshjet teuml zgjidhen neuml gjykateuml
24 Kjo formuleuml peumlr realizimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo referuar qeumlllimit dhe frymeumls seuml
ligjit neuml fakt nuk peumlrputhet me teuml Konkretisht qeuml njeuml pronari trsquoi kthehet prona e origjineumls sipas
nenit 21 sect (1) teuml ligjit duhet qeuml prona neuml fjaleuml (a) teuml mos jeteuml proneuml shteteumlrore sipas konceptit teuml
gjereuml teuml interesit publik parashikuar neuml nenin 251 (b) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e zeumlneuml sipas
ligjeve teuml radhitura neuml Shtojceumln i teuml ligjit (c) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e dheumlneuml neuml peumlrdorim sipas
nenit 23 teuml ligjit (ccedil) apo proneuml e zeumlneuml me ndeumlrtime pa leje sipas nenit 24 teuml ligjit (d) as territor
turistik (dh) apo proneuml e paluajtshme neuml administrim teuml institucioneve shteteumlrore (e) as truall i
zeumlneuml me ndeumlrtime shteteumlrore (shih nenin 21 sectsect (5)-(8) teuml ligjit
25 Meuml tej sipas keumlsaj formule Agjencia ka diskrecion teuml palimituar teuml rreumlzojeuml keumlrkesat e
pashqyrtuara peumlr kthim dhe kompensim prone neumlse objekti i tyre lidhet me pronat e origjineumls teuml
cileumlsuara neuml nenin 25 teuml ligjit Pra ccedildo keumlrkeseuml e pashqyrtuar do teuml rreumlzohet sipas nenit 20 teuml
ligjit neumlse Agjencia arrin neuml peumlrfundimin se kjo proneuml eumlshteuml e zeumlneuml peumlr interes publik dheose
sipas ligjeve teuml ldquoShtojceumls Irdquo teuml ligjit Neuml njeuml situateuml ku pjesa meuml e madhe e pronareumlve nuk kaneuml
arritur teuml posedojneuml pronat e tyre pasi ato janeuml teuml zeumlna neuml meumlnyreuml teuml paligjshme ose mbahen me
forceuml nga shteti pavareumlsisht se nuk peumlrbeumljneuml interes publik ccedilfareuml zgjidhje peumlrfundimtare synon teuml
realizohet me keumlteuml ligj
26 Gjykata neuml jurisprudenceumln e saj ka theksuar se parimi i shtetit teuml seuml drejteumls i
sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml njeuml nga parimet themelore neuml shtetin dhe shoqeumlrineuml
demokratike Aspekte teuml keumltij parimi janeuml edhe siguria juridike mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara
si dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme Siguria juridike presupozon veccedil teuml tjerash besueshmeumlrineuml e
qytetareumlve tek shteti dhe pandryshueshmeumlrineuml e ligjit peumlr marreumldheumlniet e rregulluara
Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet vazhdimisht ose teuml
jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike teuml cilat mund teuml
cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml vendosur me akte teuml
meumlparshme (shih dhe vendimet e Gjykateumls Kushtetuese nr 31 dateuml 18062010 nr24 dateuml
12112008 nr9 dateuml 26022007)
36
27 Nga ana tjeteumlr Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo
lloj pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml
prevalojeuml neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike (shih vendimin
e Gjykateumls Kushtetuese nr 26 dateuml 02112005) Neuml keumlteuml pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml
ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e favorshme ligjore paraqitet i
reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte
negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml teuml drejte teuml garantuar me
Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml rregullojeuml neumlpeumlrmjet
akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato teuml drejta teuml cilat janeuml
parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml preken nga ligjveumlneumlsi (shih
vendimin e Gjykateumls Kushtetuese nr 37 dateuml 13062012)
28 Referuar testit teuml proporcionalitetit sipas nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml
Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve pra parashikimi i tyre me ligj formal rezulton i respektuar
Kriteri i dyteuml neuml radheuml eumlshteuml interesi publik Koncepti kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml
trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml
keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para saj Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml radhiten neuml
meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml justifikojneuml
ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml aspektin e
kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml marreuml nga
ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet neuml aspektin e kushteve teuml
vendosura nga neni 171 i Kushtetuteumls dhe konkretisht teuml ekzistenceumls seuml interesit publik (Shih
vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
29 Eumlshteuml e veumlrteteuml se Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceuml teuml saj se si parimi i siguriseuml
juridike ashtu edhe ai i baraziseuml seuml shtetasve para ligjit nuk janeuml absolute dhe mund teuml kufizohen
neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i teuml cilit do teuml sillte
pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Por referuar parashtrimeve teuml subjekteve teuml
interesuara Keumlshilli i Ministrave dhe Kuvendi si dhe pyetjeve dhe debateve teuml zhvilluara neuml
seanceumln publike teuml zhvilluar para keumlsaj Gjykate nuk rezultoi qeuml qeveria ashtu siccedil ishte udheumlzuar
nga GJEDNJ dhe Komiteti i Ministrave teuml ishte bazuar neuml njeuml studim teuml thelluar apo vlereumlsim teuml
gjithansheumlm teuml situateumls neuml teumlreumlsi I vetmi argument i sjelleuml ishte interesi publik i bazuar neuml fatureumln
e larteuml financiare teuml shtetit
37
30 Seuml pari ne jemi teuml qeumlndrimit se ky argument nuk eumlshteuml i bazuar neuml argumente teuml
nivelit kushtetues pasi shteti nuk mund teuml kujdeset veteumlm peumlr fatureumln financiare teuml buxhetit por
peumlr teuml gjitha efektet e tjera teuml natyreumls juridike sociale dhe ekonomike teuml shtetit dhe teuml shtetasve
Seuml dyti nuk ka njeuml argument teuml bazuar neuml prova dhe fakte se sa do teuml mund teuml ishte ulur fatura
financiare neumlse ligji do teuml kishte parashikuar kthimin fizik teuml proneumls aty ku eumlshteuml e mundur Seuml
treti nuk ka informacion teuml sakteuml sa eumlshteuml diferenca midis shumeumls qeuml shteti do teuml duhej teuml
paguante me ligjin e meumlparsheumlm dhe sa me ligjin neuml fuqi dhe se si mund teuml ulej kjo diferenceuml Seuml
kateumlrti duke iu referuar qeumlllimit teuml ligjit kuptojmeuml se synimi eumlshteuml ldquoshpeumlrblimi i drejteumlrdquo i
subjekteve teuml shproneumlsuara Pyetja lind Si mund teuml konsiderohet i drejteuml shpeumlrblimi kur njeuml tokeuml
e konfiskuar neuml vitet 50 ka qeneuml tokeuml bujqeumlsore dhe sot eumlshteuml truall ndeumlrtimi neuml zoneuml urbane dhe e
ka vlereumln dhjetra ose qindra hereuml meuml teuml larteuml Qeveria argumentoi se ky shpeumlrblim eumlshteuml i drejteuml
sepse toka kur eumlshteuml shteteumlzuar ka pasur ateuml vlereuml dhe meriton teuml shpeumlrblehet me ateuml vlereuml ky
quhet trajtim i barabarteuml dhe nuk sjell diskriminim midis shtetasve () Por Keumlshilli i Ministrave
nuk ndalet neuml faktin se ka qeneuml pikeumlrisht shteti qeuml neuml rastin meuml teuml mireuml nuk ka marreuml masa efikase
dhe neuml rastin meuml teuml keq e ka penguar aktivisht geumlzimin e proneumls nga pronari legjitim Pra
paafteumlsineuml ose mungeseumln e gatishmeumlriseuml seuml shtetit duhet ta paguajeuml seumlrish subjekti i shproneumlsuar
duke iu neumlnshtruar njeuml skeme kompensimi qeuml neuml fund teuml peumlrllogaritjeve do teuml arrijeuml trsquoi japeuml
pronarit legjitim veteumlm leumlmosheuml dhe jo njeuml shpeumlrblim teuml drejteuml siccedil pretendohet nga subjektet e
interesuara
31 Neuml rastin konkret Keumlshilli i Ministrave paraqet si interes publik fatureumln e larteuml
financiare qeuml do teuml duhej teuml paguante shteti neuml rast se do teuml mbante skemeumln e kompensimit sipas
ligjit teuml vjeteumlr Neuml fakt po trsquoi referohemi pretendimit teuml keumlrkuesve si dhe fakteve teuml paraqitura
prej tyre ka mjaft subjekte qeuml nga komisionet e kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave kaneuml
marreuml njeuml vendim peumlr kthimin e pjessheumlm ose teuml ploteuml teuml proneumls seuml tyre vendime keumlto qeuml janeuml neuml
fuqi nga gjykatat shqiptare ose nga GJEDNJ Njeuml pjeseuml e mireuml e tyre mund teuml peumlrfitonin nga
kthimi fizik i proneumls seuml tyre aty ku eumlshteuml e lireuml teumlreumlsisht ose pjeseumlrisht Peumlr pronareumlt e pyjeve dhe
kullotave kjo mundeumlsi rezulton meuml e madhe (referuar edhe parashtrimeve teuml Avokatit teuml Popullit
neuml seanceumln gjyqeumlsore bazuar neuml komunikimin e tij me Ministrineuml e Bujqeumlsiseuml lidhur me fondin e
pyjeve dhe kullotave qeuml janeuml neuml proneumlsi teuml shtetit aktualisht) Ateumlhereuml lind pyetja Peumlrse duhet qeuml
keumlto vendime teuml trajtohen me formeuml kompensimi neumlse pronat objekt trajtimi janeuml ende teuml lira
Peumlrse qeveria nuk sheh mundeumlsineuml e uljes seuml vlereumls financiare teuml fatureumls duke hequr nga proneumlsia
shteteumlrore ato prona qeuml neuml fakt janeuml teuml pronareumlve subjekte teuml shproneumlsimit Pikeumlrisht realizimi i
38
keumlsaj teuml fundit neuml funksion teuml interesit publik do teuml ishte teumlreumlsisht e justifikuar prej tij dhe jo e
kundeumlrta
32 Keumlsaj pyetje teuml beumlreuml nga Gjykata neuml seanceuml peumlrfaqeumlsuesit e Keumlshillit teuml Ministrave iu
peumlrgjigjeumln se ldquoNeuml variantin e pareuml ekzistonte kthimi i proneumls keumlshtu siccedil keumlrkohej nga pronareumlt
dhe pikeumlrisht peumlr teuml realizuar keumlteuml teuml drejteuml Pyetja seuml cileumls shteti shqiptar nuk mund trsquoi peumlrgjigjej
dhe nuk i eumlshteuml peumlrgjigjur deri me sot eumlshteuml neumlse do teuml realizonte kthim teuml ploteuml dhe kompensim
nga ana tjeteumlr me keumlteuml formuleuml kjo do teuml thoshte trajtim teuml pa barabarteuml Ai qeuml sot do teuml merrte
tokeumln truall qeuml ka pasur tokeuml bujqeumlsore do teuml trajtohej neuml meumlnyreuml teuml pa barabarteuml me ateuml qeuml do teuml
merrte kompensim Eumlshteuml ajo qeuml ka ndodhur neuml 23 vite ata qeuml kaneuml pasur dhe kaneuml marreuml teuml
drejteumln e kthimit e kaneuml poseduar ateuml dhe kaneuml pasur mundeumlsi ti shohin frutet e tyre peumlr 23 vite
Kjo situateuml ishte gjetur neuml kundeumlrshtim me teuml drejtat e njeriut dhe peumlr keumlteuml arsye nuk pati njeuml
vendimmarrje 2 vjeccedilare teuml AKKP sepse vendimmarrja e agjenciseuml ccedildo diteuml do teuml ishte neuml
kundeumlrshtim me teuml drejta te njeriut Deri sa u krijua mekanizmi i ri i cili ne besojmeuml qeuml eumlshteuml
efektiv dhe neuml peumlrputhje me teuml drejtat e njeriu ldquo
33 Ajo qeuml ne e kemi teuml veumlshtireuml teuml kuptojmeuml nga ky qeumlndrim i subjektit teuml interesuar
eumlshteuml se shteti nuk ka beumlreuml peumlrpjekje teuml parashikojeuml se sa prona janeuml teuml kthyeshme neuml teumlreumlsi pra sa
eumlshteuml numri i objekteve ose tokave livadheve dhe pyjeve qeuml mund teuml kthehen neuml formeuml fizike pa
pasur nevojeuml trsquoi fuseuml pronareumlt e tyre neuml skemeuml kompensimi Pra pamundeumlsia e shtetit peumlr teuml beumlreuml
njeuml inventar teuml pronave teuml sekuestruara ose shproneumlsuara qeuml ndodhen ende teuml lira ose
potencialisht teuml mundura peumlr trsquoiu kthyer pronarit ka ccediluar neuml parashikimin e metodologjiseuml seuml
kompensimit megjitheumlse ka meumlnyra teuml tjera jo veteumlm meuml efektive peumlr pronarin i cili do teuml ishte
meuml i keumlnaqur teuml kishte proneumln e tij sesa njeuml vlereuml teuml kompensuar por do teuml ishte me meuml pak kosto
peumlr shtetin dhe taksapaguesit shqiptareuml teuml cileumlt deri tani po paguajneuml tepeumlr peumlr paafteumlsineuml e shtetit
peumlr teuml zgjidhur keumlteuml problem
34 Duke iu referuar testit teuml proporcionalitetit neuml keumlteuml kufizim qeuml beumln ligji teuml drejteumls seuml
proneumls kjo skemeuml nuk e kalon me sukses ateuml pasi nuk ka asnjeuml arsye legjitime qeuml justifikon keumlteuml
zgjidhje Shteti nuk duhet teuml zgjedheuml rrugeumln dhe metodeumln meuml teuml thjeshteuml ose meuml teuml lehteuml ldquopeumlr teuml
peumlrfunduar procesin e trajtimit teuml proneumlsrdquo siccedil e ka qeumlllimin ky ligj por duhet realisht teuml beumljeuml
peumlrpjekje teuml realizojeuml de facto teuml drejteumln e proneumls seuml pronareumlve teuml shproneumlsuar padrejteumlsisht si dhe
teuml uleuml sa meuml shumeuml fatureumln financiare teuml taksapaguesve Shteti duhet teuml peumlrdoreuml mjetin meuml teuml
peumlrshtatsheumlm dhe qeuml garanton ndeumlrhyrje sa meuml teuml vogeumll neuml teuml drejtat kushtetuese dhe jo mjetin meuml
teuml reumlndeuml por qeuml arrin qeumlllimin meuml shpejteuml pa u kujdesur peumlr shkeljet qeuml shkakton neuml teuml drejtat e
subjekteve qeuml preken prej saj
39
35 Gjykata ka theksuar se njeuml kusht tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi gjateuml
ndeumlrhyrjes neuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml eumlshteuml edhe respektimi i raportit teuml drejteuml midis
ndeumlrhyrjes dhe gjendjessituateumls qeuml e ka diktuar ateuml Ky kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml
evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml njeuml situateuml konkrete
Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete
teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml keumlrkohet teuml arrihen Gjithashtu Gjykata neuml
jurisprudenceuml teuml vazhdueshme ka mbajtur qeumlndrimin se parimi i proporcionalitetit neumlnkupton qeuml
ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit peumlr kufizimin e njeuml teuml drejte ose lirie teuml caktuar teuml beumlhet me mjete teuml
peumlrshtatshme qeuml i peumlrgjigjen drejt qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet Peumlrveccedil keumlsaj peumlrdorimi i keumltyre
mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml arrihet me mjete teuml
tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve meuml pak teuml deumlmshme
peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml kufizimit me gjendjen qeuml
e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml dobishmeumlriseuml dhe teuml
proporcionalitetit Respektimi i keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast
konkret duke ballafaquar interesin publik qeuml dikton kufizimin me teuml drejtat qeuml kufizohen Neuml
keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit
keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen
kufizimit (Vendimi nr2 dateuml 18022013 i Gjykateumls Kushtetuese)
36 Ligji parashikon krijimin e Fondit teuml Tokeumls (neni 53 dhe 12) i cili do teuml peumlrbeumlhet
nga fondi fizik i pronave neuml ccedildo qark sipeumlrfaqet e lira neuml territoret informale dhe sipeumlrfaqe teuml
tjera (e papeumlrcaktuar) Peumlrderisa do teuml krijohet njeuml Fond i tilleuml lind pyetja se peumlrse Keumlshilli i
Ministrave nuk ka beumlreuml njeuml studim se cilat nga keumlto toka teuml lira mund teuml kthehet neuml formeuml fizike
pronareumlve pa qeneuml nevoja teuml trajtohen si fond peumlr teuml gjitheuml pronareumlt ose veteumlm si potencialisht e
mundur pasi nuk ka njeuml peumlrcaktim se sa do teuml jeteuml ky fond dhe si krijohet
37 Neni 12 eumlshteuml i papeumlrcaktuesheumlm pasi teuml thuash se fondi i tokeumls peumlr kompensim do teuml
krijohet nga sipeumlrfaqet e mbetura teuml lira nga ndeumlrtimet informale eumlshteuml nonsens sepse pronari
legjitim duhet teuml preseuml ccedilfareuml mbetet e lireuml nga ndeumlrtuesit e paligjsheumlm ose zaptuesit numri dhe
peumlrqindja e teuml cileumlve ende eumlshteuml e papeumlrcaktuar derisa teuml krijohet fondi i tokeumls peumlr trsquoi kompensuar
pronareumlt legjitimeuml Neumlse qeveria kishte peumlr qeumlllim teuml krijojeuml fond teuml tokeumls peumlr kompensimin e
pronareumlve mund teuml kishte pezulluar procesin e legalizimit deri neuml kryerjen peumlrfundimtare teuml
procesit teuml kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave aty ku mendohet se ka mjaftuesheumlm tokeuml peumlr
trsquou kthyer pronareumlve Neuml keumlteuml meumlnyreuml shteti do teuml kursente nga fondi financiar dhe toka nuk do
40
teuml jepej me ccedilmim simbolik siccedil peumlrfitohet tani nga teuml paligjshmit Edhe taksapaguesit shqiptareuml do
teuml ishin meuml teuml keumlnaqur me uljen e barreumls financiare qeuml do trsquou duhet teuml paguajneuml peumlr dekadat neuml
vazhdim Edhe neuml vlereumlsimin e Komitetit teuml Ministrave lidhur me ekzekutimin e vendimit
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml neuml pg31 eumlshteuml theksuar se megjitheuml peumlrpjekjet pozitive teuml
qeveriseuml shqiptare peumlr teuml peumlrmbushur detyrimet e veumlna nga GJEDNJ ldquodisa paqarteumlsi duken se
kaneuml mbetur lidhur me paditeuml qeuml janeuml neuml shqyrtim aktualisht ose atyre qeuml mund teuml kundeumlrshtojneuml
njeumlra-tjetreumln Do teuml kishte qeneuml e dobishme neumlse autoritetet do teuml siguronin meuml shumeuml
informacion teuml detajuar se si keumlto fatura do teuml ndikonin neuml fondin e peumlrgjithsheumlm teuml kompensimit
dhe neuml peumlrcaktimin e Fondit teuml Tokeumlsrdquo Meuml tej neuml pg45 thuhet ldquoMund teuml ekzistojeuml rreziku peumlr
diskriminim midis subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cileumlve iu eumlshteuml kthyer prona fizikisht dhe atyre
qeuml do teuml kompensohen Peumlr keumlteuml eumlshteuml e nevojshme teuml shpjegohet se peumlrse qeveria ka beumlreuml keumlteuml
zgjedhje preferenciale me projektligjin neuml meumlnyreuml qeuml teuml vlereumlsohet skema e re e kompensimit neuml
peumlrputhje me standardet e vendosura nga GJEDNJrdquo Peumlrgjigja e qeveriseuml shqiptare lidhur me
keumlteuml ka qeneuml ldquopeumlr teuml hequr ccedildo mundeumlsi diskriminimi nuk eumlshteuml parashikuar kthimi por veteumlm
kompensimi peumlr teuml gjitheuml teuml shproneumlsuarit()rdquo (po aty)
38 Argumenti i dheumlneuml nga Keumlshilli i Ministrave se nuk ka pasur njeuml skemeuml
peumlrfundimtare peumlr kompensimin dhe si e tilleuml ajo mund teuml ndryshojeuml neuml ccedildo koheuml neuml meumlnyreuml teuml
papritur nga qeveriaparlamenti nuk na duket e bazuar Ccedildo parashikim ligjor peumlr sa koheuml
zbatohet dhe eumlshteuml neuml fuqi prezumohet se eumlshteuml e qeumlndrueshme Ndryshimi i papritur i
parashikimeve peumlr teuml njeumljteumlt subjekte dhe me pasoja peumlrkeqeumlsuese pa dheumlneuml argumente
kushtetuese peumlrbeumln cenim teuml siguriseuml juridike dhe diskriminim midis subjekteve teuml seuml njeumljteumls
kategori Keumlto parime kushtetuese nuk mund teuml cenohen veteumlm me argumentin se rritet fatura
financiare kur ky proces tashmeuml ka vite qeuml ka filluar dhe peumlr meuml se 20 vjet ka pasur njeuml skemeuml
tjeteumlr qeuml ndryshon teumlreumlsisht duke mosrespektuar aspak teuml drejteumln e pronareumlve por veteumlm
sipeumlrfaqeumlsisht detyrimin e shtetit peumlr teuml ldquombyllurrdquo ccedileumlshtjen e pronave Ky argument i peumlrdorur
vazhdimisht nga Keumlshilli i Ministrave nuk mendojmeuml se eumlshteuml argument i nivelit kushtetues qeuml
justifikon cenimin e vazhduesheumlm teuml seuml drejteumls seuml proneumls
39 Nisur nga sa meuml lart jemi teuml qeumlndrimit se parimi i siguriseuml juridike eumlshteuml prekur nga
rregullimi i ri dhe ndeumlrhyrja e beumlreuml nuk respekton kriteret kushtetuese peumlr keumlteuml qeumlllim teuml
parashikuara nga neni 171 i Kushtetuteumls konkretisht mbrojtjen e interesit publik vendosjen e
njeuml raporti teuml drejteuml midis seuml drejteumls seuml cenuar dhe qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet neumlpeumlrmjet
ndeumlrhyrjes legjislative si dhe ruajtjen e thelbit teuml seuml drejteumls seuml proneumls
41
B Peumlr pretendimin e cenimit teuml baraziseuml para ligjit
40 Keumlrkuesit kaneuml argumentuar se skema e kompensimit teuml parashikuar nga ligji bie
ndesh me parimin e baraziseuml para ligjit pasi trajton neuml meumlnyreuml teuml ndryshme teuml njeumljteumln kategori
pronareumlsh duke i vendosur ata qeuml presin teuml kompensohen neuml poziteuml meuml pak teuml favorshme se ata qeuml
u kompensuan para hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Gjithashtu vendimet e formeumls seuml prereuml peumlrfshi
edhe vendimet e dheumlna nga GJEDNJ do teuml vlereumlsohen sipas njeuml skeme meuml pak teuml favorshme sesa
vendimet e ekzekutuara para hyrjes neuml fuqi teuml ligjit megjitheumlse janeuml teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose vlereuml
totale
41 Pyetjes seuml beumlreuml nga Gjykata gjateuml seanceumls gjyqeumlsore neumlse skema e zgjedhur krijon
pabarazi subjekti i interesuar Keumlshilli i Ministrave iu peumlrgjigj negativisht Sipas tij ligji beumln njeuml
trajtim teuml barabarteuml jo veteumlm midis ish pronareumlve por edhe midis tyre dhe pronareumlve teuml soteumlm
Pra referuar keumltij qeumlndrimi neuml qofteuml se shteti aplikon keumlto kritere peumlr teuml shproneumlsuar sot peumlr
interes publik do teuml aplikojeuml teuml njeumljtat kritere peumlr ateuml shproneumlsim qeuml ka ndodhur 70 vjet meuml pareuml
42 Siccedil u tha meuml lart qeumlllimi i ligjit objekt shqyrtimi eumlshteuml ldquob) rregullimi dhe
shpeumlrblimi i drejteuml i kompensimit teuml proneumls ekzekutimi i vendimeve peumlrfundimtare teuml
kompensimit si dhe peumlrfundimi i procesit teuml kompensimitrdquo Pra rregullimi i ccedileumlshtjeve teuml
shproneumlsimit qeuml ndodhin sot nuk peumlrfshihet nga ky ligj dhe jo veteumlm kaq por sot nuk eumlshteuml e
mundur teuml krahasohet vlera e proneumls qeuml ka neuml treg me ateuml qeuml ka pasur para 70 vjeteumlve
43 Ne mendojmeuml se ligji cenon barazineuml e shtetasve para ligjit duke bere trajtim teuml
diferencuar midis pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim kthimi ose kompensimi teuml marreuml para hyrjes neuml
fuqi teuml keumltij ligji por ende teuml paekzekutuar dhe pronareumlve qeuml kaneuml arritur ta ekzekutojneuml vendimin
e kthimit ose kompensimit teuml marreuml neuml teuml njeumljteumln koheuml Neumlse keumlrkuesve u janeuml kthyer pronat teuml
cilat sipas ligjit 13315 cileumlsohen si brenda fusheumls seuml zbatimit teuml neneve 23 24 25 ata nuk mund
teuml ankohen peumlr zvarritje teuml procesit teuml ekzekutimit teuml vendimit por brenda 90 diteumlve nga hyrja e
ligjit neuml fuqi duhet teuml heqin doreuml nga certifikatat e proneumls dhe teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml saj
sigurisht sipas kritereve teuml peumlrfitimeve teuml zbritshme Ndryshe shteti e ccedilliron veten nga detyrimi
peumlr zbatimin teuml vendimeve neuml fjaleuml Neumlpeumlrmjet keumlsaj formule ligji vendos neuml pozita teuml
pabarabarta pronareumlt qeuml aplikojneuml sot dhe ata qeuml e kaneuml peumlrfituar me vendime teuml meumlparshme por
nuk kaneuml arritur ta posedojneuml ose ta ekzekutojneuml ateuml duke i privuar ata neuml meumlnyreuml arbitrare nga e
drejta e proneumls Prandaj mendojmeuml se ligji bie ndesh edhe me parimin e baraziseuml seuml shtetasve
para ligjit
44 Peumlr teuml gjitha keumlto arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se Gjykata duhej teuml kishte shpallur si
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi dhe jo veteumlm pjeseuml teuml tij pasi fryma dhe qeumlllimi i tij real nuk i
42
peumlrgjigjet keumlrkesave kushtetuese teuml parashikuar neuml nenet 41 42 dhe 17 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 1
teuml Protokollit Nr1 teuml KEDNJ-seuml si dhe praktikeumls seuml vazhdueshme teuml GJEDNJ-seuml dhe Gjykateumls
Kushtetuese
Aneumltareuml Gani Dizdari Vladimir Kristo
22
ndryshojeuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml veteumlm neumlse ndryshimi sjell pasoja pozitive (shih
vendimin nr25 dateuml 28042014 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
5 Bazuar neuml standardet e meumlsipeumlrme kushtetuese vlereumlsojmeuml se ligji i kundeumlrshtuar nuk
cenon parimin e siguriseuml juridike neuml asnjeuml nga elementet e saj Neuml nenin 1 teuml tij ligji nr13332015
ka peumlrcaktuar si objekt rregullimin dhe shpeumlrblimin e drejteuml teuml ccedileumlshtjes seuml proneumls krijimin dhe
administrimin e fondit teuml kompensimit si dhe peumlrcaktimin e procedurave neuml trajtimin e proneumls
me qeumlllim peumlrfundimin e keumltij procesi Kurse neuml nenin 3 ka peumlrcaktuar qarteumlsisht fusheumln e
zbatimit pra se deri ku i shtrin efektet ai konkretisht ekzekutimin e vendimeve teuml pazbatuara qeuml
njohin teuml drejteumln e kompensimit si dhe ccedileumlshtjet qeuml janeuml neuml shqyrtim neuml gjykatat e teuml gjitha
niveleve peumlr efekt kompensimi Gjithashtu edhe neni 71 i ligjit u referohet veteumlm vendimeve qeuml
kaneuml njohur teuml drejteumln e kompensimit Pra qarteumlsia e keumlsaj pjese teuml ligjit neuml lidhje me efektet e tij
vlereumlsojmeuml se hedh poshteuml pretendimin peumlr paqarteumlsi neuml rregullimin ligjor Ligji nuk ka marreuml
peumlrsipeumlr teuml rregullojeuml situateumln e krijuar me vendime qeuml janeuml shprehur peumlr kthimin fizik teuml proneumls
ccedilka rezulton e qarteuml dhe nga neni 81 i tij i cili peumlrcakton se u neumlnshtrohen procedurave teuml
kompensimit subjektet e shproneumlsuara qeuml kaneuml njeuml vendim peumlrfundimtar kompensimi financiar
etj
6 Teuml njeumljtin qeumlndrim ka mbajtur edhe Komisioni i Venecias1 i cili neuml opinionin e tij
shprehet ldquoVendimet gjyqeumlsore ose administrative teuml formeumls seuml prereuml teuml cilat parashikojneuml
dheumlnien e njeuml mase teuml caktuar kompensimi por qeuml ende nuk janeuml ekzekutuar pa dyshim qeuml
ngreneuml ccedileumlshtjen e ldquopritshmeumlriseuml legjitimerdquo dhe nuk do trsquoiacute neumlnshtrohen rivlereumlsimit sipas ligjit
nr1332015 Neuml keumlto raste nuk ka ldquondeumlrhyrjerdquo neuml kuptim teuml nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml
KEDNJ-seuml peumlr sa koheuml keumlto vendime ekzekutohen si duhet Peumlr sa u peumlrket vendimeve qeuml
peumlrcaktojneuml kthimin ose kompensimin veteumlm me sipeumlrfaqe dhe jo me vlereuml financiare nuk eumlshteuml e
qarteuml se deri neuml ccedilfareuml mase ngrihet ccedileumlshtja e pritshmeumlriseuml legjitime Gjithsesi skema e re e
kompensimit e parashikuar nga ligji nr1332015 ndryshoi metodeumln e vlereumlsimit e cila mund teuml
rezultojeuml neuml njeuml maseuml kompensimi meuml teuml uleumlt Ndoneumlse masa meuml e uleumlt e kompensimit nuk mund teuml
cileumlsohet si shproneumlsim formal ajo mund teuml cileumlsohet mjaft mireuml si ldquondeumlrhyrje teuml tjerardquo sipas
nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml KEDNJ-seuml Megjithateuml ndeumlrhyrja ka njeuml bazeuml ligjore teuml qarteuml neuml
ligjin nr1332015 (dhe tri aktet e tjera neumlnligjore qeuml kaneuml daleuml neuml zbatim teuml ligjit nr1332015)
Pra duket se ekziston njeuml bazeuml ligjore mjaftuesheumlm e qarteuml dhe e detajuar peumlr ndeumlrhyrjen neuml keumlteuml
ccedileumlshtje Po ashtu ndeumlrhyrja duket se ndjek njeuml qeumlllim legjitim pasi qeumlllimi i ligjit nr1332015
eumlshteuml peumlrfundimi efektivisht i procesit teuml trajtimit teuml proneumls neumlpeumlrmjet njohjes dhe kompensimit teuml
1 Shih opinionin e Komisionit teuml Venecias nr861 2016 CDL-AD (2016)023
23
saj Duke pasur parasysh sfondin historik teuml problemeve teuml ndryshme qeuml lidhen me peumlrfundimin
efektiv teuml procesit teuml kthimit dhe kompensimit teuml pronave neuml Shqipeumlri duket se qeumlllimet e ligjit
nr1332015 janeuml edhe neuml interes teuml publikut brenda kuptimit teuml nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml
KEDNJ-seuml Ndeumlrhyrja eumlshteuml proporcionale neumlse fondi financiar prej 50 bilion lekeumlsh shqiptareuml
qeuml i atribuohet skemeumls seuml kompensimit peumlrgjateuml njeuml periudhe 10-vjeccedilare eumlshteuml peumlrcaktuar si
duhet duke pasur parasysh buxhetin shteteumlror neuml teumlreumlsi dhe prodhimin e brendsheumlm bruto teuml
vendit Neuml situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi qeuml
u paguhet ish-pronareumlve gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml peumlrcaktuara neuml
nenin 1 teuml Protokollit nr1 teuml KEDNJ-seuml Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml paguar peumlr ish-pronareumltrdquo
7 Ligji i ri nuk ndryshon thelbin e seuml drejteumls seuml njohur me ligjet e meumlparshme pra teuml
drejteumln peumlr kompensim teuml subjekteve peumlrfituese ccedilka neuml vlereumlsimin toneuml do teuml sillte cenim teuml
pritshmeumlrive teuml ligjshme Peumlrkundrazi ai i respekton keumlto pritshmeumlri por peumlrcakton kritere
procedura e rregulla teuml qarta peumlr meumlnyreumln e peumlrfitimit teuml keumltyre subjekteve Peumlr sa koheuml qeuml ligji i
ri nuk peumlrjashton kompensimin sipas vlereumls seuml tregut nuk mendojmeuml se ka cenim teuml parimit teuml
siguriseuml juridike teuml subjekteve qeuml trajton ligji Ligji i ri nuk ka vendosur kritere teuml reja por ka
qarteumlsuar meumlnyreumln e zbatimit teuml kritereve teuml parashikuara edhe meuml pareuml Qeumlllimi i ligjit eumlshteuml neuml
vetvete realizimi i kompensimit dhe jo ndryshimi i rregullave apo parashikimi i procedurave teuml
reja peumlr kthimin fizik teuml proneumls Kjo do teuml thoteuml se ky ligj zbatohet veteumlm peumlr ata ish-pronareuml teuml
cileumlt nuk kaneuml mundur teuml peumlrfitojneuml kthimin fizik teuml proneumls seuml tyre teuml shproneumlsuarkonfiskuar peumlr
shkak se ajo nuk ka qeneuml meuml e lireuml ose peumlr ccedilfareumldo arsye tjeteumlr Neuml keumlteuml meumlnyreuml ata peumlrfitojneuml nga
e drejta peumlr t`u kompensuar Neuml teuml njeumljteumln linjeuml duhej teuml interpretoheshin nga shumica edhe
dispozitat e shfuqizuara teuml ligjit nr1332015
8 Shteti shqiptar ka pasur detyrimin peumlr peumlrfundimin e procesit teuml kthimit dhe
kompensimit teuml pronave edhe bazuar neuml vendimin pilot teuml GJEDNJ-seuml neuml ccedileumlshtjen Manushaqe
Puto Meumlnyra qeuml ligjveumlneumlsi ka zgjedhur peumlr trajtimin dhe peumlrfundimin e keumltij procesit nuk cenon
standardet kushtetuese konkretisht teuml drejteumln e proneumls sigurineuml juridike teuml drejteumln e ankimit teuml
drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt dhe barazineuml para ligjit Neuml vlereumlsimin toneuml ligji ka vendosur
kritere teuml njeumljta e teuml qarta peumlr teuml gjitheuml personat qeuml do teuml jeneuml subjekte teuml tij Ai ka peumlrcaktuar
procedurat dhe rregullat qeuml do teuml ndiqen me qeumlllim realizimin e seuml drejteumls seuml proneumls seuml
24
peumlrfituesve dhe pritshmeumlrive teuml ligjshme teuml ish-pronareumlve si dhe njeuml afat kohor teuml vlereumlsuar si teuml
arsyesheumlm peumlr peumlrfundimin e keumltij procesi
9 Peumlr teuml gjitha argumentet e meumlsipeumlrme vlereumlsojmeuml se pretendimet e paraqitura neuml
keumlrkeseuml duhej teuml rreumlzoheshin si teuml pabazuara
Kryetar Bashkim Dedja
Aneumltareuml Besnik Imeraj Altina Xhoxhaj
25
MENDIM PAKICE
1 Bashkohemi me qeumlndrimin e shumiceumls peumlr shfuqizimin si antikushtetues teuml nenit 6
pika 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml
kompensimit teuml pronave por nuk bashkohemi me linjeumln e arsyetimit qeuml ka ndjekur shumica neuml
keumlteuml vendim si dhe me rreumlzimin e keumlrkeseumls sa i takon pjeseumls tjeteumlr teuml keumlrkimeve sipas objektit teuml
keumlrkeseumls Ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml jemi teuml qeumlndrimit qeuml Gjykata duhej teuml kishte deklaruar
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi peumlr arsyet e meumlposhtme
A Peumlr pretendimin peumlr cenim teuml siguriseuml juridike
2 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se skema e ofruar peumlr zgjidhjen e problemit sistemik neuml
lidhje me mosekzekutimin e vendimeve neuml lidhje me kompensimin e pronareumlve qeuml kaneuml njeuml
vendim peumlrfundimtar administrativ nuk garanton efektivitet neuml zgjidhjen e problemit dhe as
qarteumlsi dhe parashikueshmeumlri Neuml nenin 15 teuml ligjit 1332015 ldquoAfatet e vlereumlsimit financiar teuml
vendimeve peumlr kompensimrdquo peumlrcaktohet njeuml afat kohor prej tre vitesh peumlr teuml beumlreuml vlereumlsimin
financiar peumlr secilin subjekt i cili ka njeuml vendim teuml meumlparsheumlm qeuml i njeh teuml drejteumln peumlr
kompensim Kjo eumlshteuml njeuml qasje qeuml cenon seumlrish sigurineuml juridike dhe peumlrzgjat me ligj procesin e
kompensimit teuml pronave
3 Gjithashtu sipas keumlrkuesve rivlereumlsimi i vendimeve peumlrfundimtare administrative
dhe gjyqeumlsore neuml lidhje me kompensimin cenon parimin e siguriseuml juridike pasi peumlrmes keumltij
ligji qeveria synon trsquoi referohet ccedilmimit dhe llojit teuml tokeumls neuml momentin e shproneumlsimit Kjo do teuml
thoteuml qeuml teuml rishikohen vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml vendosur kthimin ose kompensimin e
proneumls pasi ato kaneuml marreuml formeuml teuml prereuml
4 Seuml treti sipas keumlrkuesve skema e ofruar peumlr trajtimin e dosjeve teuml patrajtuara apo ato
qeuml do teuml depozitohen rishtazi pas hyrjes neuml fuqi teuml ligjit bie ndesh me parimin kushtetues teuml
siguriseuml juridike teuml baraziseuml para ligjit dhe teuml seuml drejteumls seuml ankimit Neni 21 i ligjit peumlrcakton teuml
drejteumln e subjektit teuml shproneumlsuar peumlr trsquou kompensuar neuml proneumln e tij referuar metodologjiseuml teuml
peumlrcaktuar neuml nenin 6 dhe 7 teuml ligjit ndryshe nga sa peumlrcaktonte ligji i meumlparsheumlm qeuml njihte teuml
drejteumln e kthimit teuml proneumls dhe kompensimit teuml proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit Neuml
keumlteuml qasje legjislatori ka krijuar njeuml pasiguri juridike neuml lidhje me pritshmeumlriteuml e subjektit teuml
shproneumlsuar i cili pret teuml kompensohet referuar llojit teuml proneumls neuml momentin e shproneumlsimit
5 Keumlrkuesit pretendojneuml se ligji nuk garanton kthimin e proneumls tek pronari por
parashikon veteumlm njohjen dhe kompensimin financiar Ky i fundit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me
26
ccedilmimin real teuml tregut por me ateuml qeuml ka parashikuar qeveria dhe qeuml nuk i peumlrgjigjet vlereumls reale
financiare teuml proneumls Sipas tyre mundeumlsiteuml peumlr kthim fizik nuk janeuml parashikuar fare neuml ligj por
edhe kompensimi financiar eumlshteuml i mangeumlt pasi i keumlrkohet pronarit teuml heqeuml doreuml nga njeuml pjeseuml e
madhe e vlereumls Gjithashtu eumlshteuml hequr edhe mundeumlsia e pronareumlve peumlr teuml ushtruar teuml drejteumln e
parablerjes
6 Duke iu referuar ligjit objekt shqyrtimi ne mendojmeuml se ai paraqet probleme
kushtetutshmeumlrie sa i takon formave teuml kompensimit teuml pronave pronareumlve si dhe metodologjiseuml
seuml vlereumlsimit teuml objekteve qeuml trajtohen sipas keumltij ligji
7 Konkretisht referuar nenit 2 qeuml parashikon objektin e ligjin peumlrmenden veteumlm termat
ldquokompensim dhe shpeumlrblim i drejteuml i kompensimitrdquo Pra termi kthim i proneumls nuk rezulton teuml jeteuml
objekt i ligjit ndryshe nga sa ka qeneuml neuml teuml gjitha ligjet e meumlparshme me objekt kthimin dhe
kompensimin e pronave ish-pronareumlve i cili eumlshteuml shfuqizuar me hyrjen neuml fuqi teuml ligjit objekt
shqyrtimi Meuml tej neuml teuml gjitheuml tekstin e ligjit parashikohen veteumlm format e kompensimit
(financiar me prona teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose me prona teuml shitura neuml ankand) Eumlshteuml e kuptueshme
dhe e qarteuml qeuml qeumlllimi i ligjveumlneumlsit ka ndryshuar duke mos synuar meuml kthimin fizik teuml proneumls aty
ku eumlshteuml i mundur siccedil ka qeneuml me legjislacionin e meumlparsheumlm por neuml teuml gjitha rastet veteumlm
kompensimin e saj fizik ose financiar pavareumlsisht situateumls juridike neuml teuml cileumln ndodhet pronari
Kjo peumlrfshin edhe rastet kur pronari ka vendime peumlrfundimtare qeuml i kthejneuml proneumln por peumlr shkak
se vendimet nuk janeuml ekzekutuar sepse prona ka qeneuml e zeumlneuml ose shteti nuk ka arritur ta tjeteumlrsojeuml
de facto tek pronari ky pronar sot me keumlteuml vendim kthimi teuml proneumls pavareumlsisht titullit juridik qeuml
ka fituar do teuml kompensohet dhe nuk do teuml marreuml fizikisht proneumln teuml cileumln ia ka kthyer organi
kompetent
8 Ne mendojmeuml se ky qeumlndrim i ligjveumlneumlsit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me parimin e
siguriseuml juridike peumlr keumlto arsye
9 Seuml pari nuk jepet ndonjeuml shpjegim ose argument i natyreumls kushtetuese lidhur me
mosparashikimin ose eleminimin e procesit teuml kthimit fizik teuml proneumls aty ku njeuml gjeuml e tilleuml eumlshteuml e
mundur Ligjveumlneumlsi ka vendosur veteumlm kompensimin (financiar ose fizik me objekte teuml tjera) gjeuml
qeuml nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me kuadrin normativ teuml derisoteumlm i cili i jepte peumlrpareumlsi kthimit fizik
teuml proneumls dhe neumlse ky srsquoishte i mundur i drejtohet formave teuml tjera Gjykata ka tashmeuml njeuml
praktikeuml teuml konsoliduar lidhur me garantimin e seuml drejteumls seuml proneumls nga ligjveumlneumlsi me theks edhe
tek kategoriteuml e personave teuml shproneumlsuar nga regjimi komunist Kjo Gjykateuml neuml vendimin e saj
nr 302005 ka arsyetuar se ligji i meumlparsheumlm peumlr kthimin dhe kompensimin e pronave (i
shfuqizuar nga ligji objekt shqyrtimi) peumlrshkohet nga parimi sipas teuml cilit shteti merr peumlrsipeumlr
27
(detyron vetveten) tu kthejeuml ish-pronareumlve dometheumlneuml ti riproneumlsojeuml ata me ato prona qeuml
faktikisht dhe juridikisht eumlshteuml e mundur teuml kthehen pasi ekzistojneuml efektivisht e janeuml neuml fondin e
proneumlsiseuml shteteumlrore ose mbahen pa arsye teuml peumlrligjura nga teuml tjereumlt Ligji objekt shqyrtimi duket
se nuk ndjek keumlteuml linjeuml teuml vendosur nga ligji i meumlparsheumlm dhe vendimi i Gjykateumls
10 Duke iu referuar edhe vendimit teuml GJEDNJ Beshiri dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml
22 gusht 2006 ldquokur njeuml Shtet Kontraktues qeuml ka ratifikuar Konventeumln peumlrfshireuml Protokollin e
Pareuml Shteseuml dekreton legjislacionin qeuml rregullon kthimin e ploteuml ose teuml pjessheumlm teuml proneumls seuml
konfiskuar neuml regjimin e meumlparsheumlm ky legjislacion mund teuml konsiderohet si gjenerues i njeuml teuml
drejte teuml re proneumlsie teuml mbrojtur nga neni 1 i protokollit nr 1 peumlr personat qeuml i ploteumlsojneuml
kushtet peumlr teuml fituar njeuml teuml drejteuml teuml tilleuml E njeumljta gjeuml mund teuml aplikohet neuml lidhje me rregullimet
ligjore peumlr kthimin ose kompensimin teuml parashikuara para ratifikimit neumlse ky legjislacion mbetet
neuml fuqi pas ratifikimit nga Shteti Kontraktues i Protokollit teuml Pareuml Shteseuml (shih Broniowski k
Poland [GC] 3144396 sect125 ECHR 2004-V)rdquo
11 Ne jemi teuml qeumlndrimit se heqja ose mosparashikimi i kthimit fizik teuml proneumls aty ku
eumlshteuml e mundur dhe parashikimi i kompensimit fizik me njeuml fond toke qeuml eumlshteuml meuml seuml paku i
dyshimteuml dhe jo i sigurt neuml pritshmeumlriteuml e tij nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me qeumlllimin qeuml ka ligji dhe as
me detyrimet nga vendimet e GJEDNJ-seuml peumlr njeuml zgjidhe efektive dhe peumlrfundimtare nga shteti
shqiptar peumlr ccedileumlshtjen e pronave
12 Seuml dyti lidhur me metodologjineuml e parashikuar peumlr kompensimin financiar mendojmeuml
se kjo meumlnyreuml llogaritje peumlr teuml kompensuar peumlrfundimisht pronareumlt nuk respekton konceptin e
shpeumlrblimit teuml drejteuml referuar edhe jurisprudenceumls seuml Gjykateumls Kushtetuese
13 Neuml kapitullin 2 teuml ligjit objekt shqyrtimi janeuml peumlrcaktuar rregullat peumlr kompensimin e
vendimeve peumlrfundimtare neuml lidhje me metodologjineuml e vlereumlsimit si dhe format e kompensimit
dhe teuml vlereumlsimit Keumlto rregulla vlejneuml si peumlr vendimet peumlr dosjet e patrajtuara por edhe peumlr
dosjet peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar
14 Sipas ligjit teuml gjitha vendimet peumlrfundimtare peumlr kthim dhe kompensim prone peumlr
peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit do trsquoi neumlnshtrohen keumlsaj meumlnyre vlereumlsimi
(i) Prona e njohur peumlr kompensim vlereumlsohet neuml bazeuml teuml zeumlrit kadastral qeuml ka pasur neuml
koheumln e shproneumlsimit
(ii) Prona e kthyer vlereumlsohet sipas zeumlrit kadastral aktual teuml saj dhe sipas zeumlrit kadastral
qeuml ka pasur neuml koheumln e shproneumlsimit duke llogaritur diferenceumln e vlereumls qeuml do teuml rezultojeuml nga
ndryshimi i zeumlrit kadastral
28
(iii) Vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml njohur veteumlm teuml drejteumln e kompensimit do teuml
vlereumlsohen sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur prona neuml momentin e shproneumlsimit sipas
peumlrcaktimeve teuml meumlsipeumlrme
(iv) Neuml rastet kur subjektet e shproneumlsuara kaneuml peumlrfituar me vendim kthim dhe
kompensim diferenca e llogaritur si meuml sipeumlr do teuml zbritet nga vlereumlsimi i vlereumls seuml proneumls seuml
njohur peumlr kompensim
(v) Vlereumlsimi peumlr vendimin peumlrfundimtar qeuml ka njohur teuml drejteumln e kompensimit duke
marreuml si referim zeumlrin kadastral sipas origjineumls seuml proneumls qeuml ndodhet meuml afeumlr proneumls qeuml do teuml
kompensohet duke u bazuar neuml harteumln e vlereumls neuml koheumln e hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Neuml rast se
praneuml proneumls qeuml do teuml kompensohet gjenden disa zeumlra kadastrale teuml njeumljteuml me ateuml teuml origjineumls seuml
proneumls me distanceuml teuml njeumljteuml dhe me vlera teuml ndryshme ateumlhereuml peumlr referim neuml peumlrllogaritje
merret zona qeuml ka ccedilmimin meuml teuml larteuml
(vi) Neuml rast se ATP merr njeuml vendim peumlr njohje dhe kompensim fizik neuml proneumln e
subjektit prona vlereumlsohet sipas pikeumls 1 teuml nenit 6 Kur nga ky vlereumlsim rezulton se subjekti
peumlrfiton njeuml proneuml qeuml ka vlereuml meuml teuml larteuml se sa prona qeuml ka pasur neuml momentin e shproneumlsimit
ateumlhereuml subjekti i kompensohet fizikisht sipeumlrfaqja qeuml i korrespondon vlereumlsimit dhe pjesa tjeteumlr
kalon neuml fondin e tokeumls me vendim teuml ATP-seuml
(vii) Vlera e aksioneve obligacioneve kompensimi financiar apo ccedildo lloj kompensimi
tjeteumlr duke peumlrfshireuml dispozitat ligjore peumlr ndarjen e tokeumls bujqeumlsore qeuml subjekti apo
trasheumlgimtareumlt e tij kaneuml peumlrfituar meuml pareuml do teuml zbritet nga shuma e peumlrllogaritur peumlr
kompensim
(viii) Peumlr vendimet e kompensimit teuml peumlrcaktuara me vlereuml dhe ende teuml pa ekzekutuara
nga periudha e njohjes seuml teuml drejteumls peumlr kompensim deri neuml marrjen e shpeumlrblimit subjektet e
shproneumlsuara do teuml peumlrfitojneuml indeksimin sipas vlereumls zyrtare teuml inflacionit dhe interes bankar
sipas mesatares vjetore teuml nxjerreuml nga Banka e Shqipeumlriseuml neuml momentin e hyrjes neuml fuqi teuml ligjit
15 Referuar ligjit objekti shqyrtimi vlereumlsimi i proneumls sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur
neuml momentin e shproneumlsimit eumlshteuml neuml shkelje teuml drejtpeumlrdrejt teuml parimit teuml siguriseuml juridike dhe teuml
baraziseuml para ligjit teuml shtetasve duke ndryshuar situateumln ligjore gjateuml procesit neuml sens
peumlrkeqeumlsues peumlr pjeseumltareuml teuml seuml njeumljteumls kategori pa pasur njeuml shkak teuml arsyesheumlm
16 Neuml vendimin Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml pg113 GJEDNJ ka orientuar shtetin
shqiptar duke theksuar se ldquoNeuml veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e
shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml
rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Gjykata
29
nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml
kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml
lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimiProcesi
i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga
kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i
paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln
qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlve Qeveria nuk
ka beumlreuml njeuml vlereumlsim teuml drejteuml neuml keumlteuml drejtim ndeumlrkoheuml qeuml eumlshteuml e qarteuml qeuml kishte mundeumlsi teuml
tjera teuml cilat duhej teuml merrnin prioritet veccedil kompensimit financiar peumlr ekzekutimin e vendimeve
peumlrfundimtare duke mos kaluar neuml arbitraritetin sa teuml ceumlnohet njeuml e drejteuml e reumlndeumlsishme siccedil
eumlshteuml ajo e proneumls dhe e procesit teuml rregullt ligjor qeuml i referohet ekzekutimit teuml njeuml vendimi
peumlrfundimtar Ndryshe nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe ndryshe nga sa eumlshteuml orientuar peumlrmes
Vendimit pilot Qeveria i ka kushtuar veumlmendje kompensimit financiar referuar nenit 8 teuml Ligjit
Neuml vendimin pilot GJEDNJ ka orientuar Qeverineuml drejt shfryteumlzimit teuml formave teuml tjera
alternative teuml kompensimit Gjithashtu Sekretariati neuml vlereumlsimin e skemeumls seuml kompensimit teuml
paraqitur nga Qeveria peumlrmes Ligjit ka vlereumlsuar se e ka teuml pamundur teuml kuptojeuml qeumlllimin e
Qeveriseuml qeuml ka aplikuar njeuml formeuml teuml tilleuml neuml hierarki peumlr kompensimin dhe ka shfaqur dyshime
referuar diskriminimit teuml mundsheumlm qeuml mund teuml krijohet mes atyre qeuml u eumlshteuml dheumlneuml e drejta e
kthimit meuml pareuml dhe tani u jepet e drejta e kompensimit2rdquo
17 Keumlshtu referuar vendimit Puto k Shqipeumlriseuml GJEDNJ ka ccedilmuar se ldquoSiccedil u pranua
nga Qeveria neuml Planin e saj teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml
besuesheumlm neuml lidhje me numrin e peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta
te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993
Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml
rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e
peumlrgjithshme teuml kompensimit si dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml
kompensimitPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1Rishikimi dhe
2 Shih Document H Exec (2015)16 para 45 53 teuml Komitetit teuml Ministrave
30
peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke
marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml
fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr
Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml
paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimi Procesi i vendimmarrjes peumlr llojin e kompensimit qeuml do
teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e besimit teuml publikut Do
teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml shpeumlrndaheshin
peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore qeuml vendimet e
autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen rishikimit
gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjeje Procesi i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve
peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit
Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml
legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar
teuml paguar ish pronareumlve Nga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml
sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml
unifikuara hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml
ardhshme ligjorerdquo
18 Pra neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur detyrimet e shtetit shqiptar sipas vendimit teuml
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml janeuml keumlto
(i) Teuml evitohen ndryshimet e vazhdueshme legjislative ldquoShteti i paditur duhet teuml marreuml
masa teuml peumlrgjithshme prioritare me qeumlllim sigurimin neuml meumlnyreuml efektive teuml seuml drejteumls peumlr
kompensim ndeumlrsa vendos balanceuml teuml drejteuml midis interesave teuml ndryshme neuml fjaleuml (shihni peumlr
shembull Burdov (nr 2) teuml cituar meuml lart sect 125) Neuml bazeuml teuml monitorimit nga Komiteti i
Ministrave Shteti i paditur mbetet i lireuml teuml zgjedheuml mjetet me teuml cilat do teuml peumlrmbusheuml detyrimin e
tij ligjor sipas Nenit 46 teuml Konventeumls me kusht qeuml keumlto mjete teuml jeneuml teuml pajtueshme me
peumlrfundimet e caktuara neuml vendimin e Gjykateumls (shihni Scozzari dhe Giunta kundeumlr Italiseuml [GC]
nr 3922198 dhe 4196398 sect 249 GJEDNJ 2000-VIII) Gjykata veumlren fillimisht se legjislacioni
aktual mbi proneumlsineuml eumlshteuml ndryshuar shpesh teuml pakteumln shtateuml hereuml gjateuml periudheumls 2004-2010
Ndeumlrsa ndryshimet legjislative mund teuml reflektojneuml njeuml situateuml teuml peumlrmireumlsuar kompleksiteti i
dispozitave legjislative ndryshimet e shpeshta teuml tyre si dhe praktika e papajtueshme gjyqeumlsore
qeuml rezulton nga to do teuml kontribuojeuml neuml meumlnyreuml teuml pashmangshme neuml njeuml mungeseuml teuml
peumlrgjithshme teuml siguriseuml juridike Shteti i paditur duhet teuml shmangeuml ndryshimet e shpeshta teuml
31
legjislacionit dhe teuml shqyrtojeuml me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare peumlrpara se teuml
paraqeseuml ndryshime teuml meumltejshmerdquo (pg110)
(ii) Teuml beumlhet i disponuesheumlm informacion i sakteuml dhe i besuesheumlm dhe teuml analizohen
me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare ldquoSiccedil u pranua nga Qeveria neuml Planin e saj
teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml besuesheumlm neuml lidhje me numrin e
peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e
kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993 Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml
sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte
mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e peumlrgjithshme teuml kompensimit si
dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml kompensimitrdquo (pg111)
(iii) Teuml krijohen mjete kompensimi teuml keumlnaqshme dhe teuml evitohen kriteret procedurale teuml
pavolitshme ldquoPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1rdquo (pg112)
(iv) Transparenceuml e ploteuml dhe efektivitet neuml procesin vendimmarreumls ldquoGjykata veumlren se
skema e kompensimit duhet teuml trajtojeuml peumlrfundimet e nxjerra sipas Nenit 13 teuml Konventeumls Neuml
veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi
financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e
kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Rishikimi dhe peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet
trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls
dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml
tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat
eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra t tjera
kompensimirdquo (pg113-114)
(v) Caktimi i afateve ligjore teuml detyrueshme reale dhe parashikimi i burimeve financiare
dhe njereumlzore teuml mjaftueshme ldquoKrejt neuml ndryshim nga propozimet neuml Planin e Veprimit teuml
Qeveriseuml qeuml nuk kishte peumlrmendur afate konkrete Gjykata nuk mund teuml theksojeuml mjaftuesheumlm
reumlndeumlsineuml e caktimit teuml afateve realiste statutore dhe detyruese neuml lidhje me ccedildo hap teuml procesit
Shtyrjet e shpeshta teuml afateve siccedil ka ndodhur deri tani nuk kontribuojneuml neuml njeuml zgjidhje teuml
shpejteuml teuml problemeve teuml identifikuara dhe deumlmtojneuml meuml tej besimin e publikut Eumlshteuml e
32
reumlndeumlsishme qeuml me qeumlllim garantimin e zbatimit efektiv teuml masave teuml peumlrgjithshme neuml
dispozicion teuml autoriteteve kompetente teuml vihen burime teuml mjaftueshme njereumlzore dhe materiale
dhe teuml garantohet bashkeumlrendimi midis institucioneve teuml ndryshme me synim shkeumlmbimin e
informacionit Sa hereuml qeuml teuml jeteuml e mundur autoritetet mund teuml shqyrtojneuml mundeumlsineuml e shkurtimit
teuml burimeve duke bashkuar institucione teuml ndryshme me qeumlllim shmangien e mbivendosjeve dhe
zvogeumllimin e kostove dhe shpenzimeve operative Krijimi i strukturave teuml reja institucionale nuk
duhet teuml konsiderohet si njeuml shtreseuml tjeteumlr e procesit por duhet teuml justifikohet ploteumlsishtrdquo (pg116-
117)
(vi) Rritja e barreumls seuml pronareumlve teuml paligjsheumlm qeuml keumlrkojneuml teuml legalizojneuml teuml drejtat e
proneumlsiseuml neuml pronat e ish-pronareumlve si dhe neuml pronat shteteumlrore ldquoProcesi i kompensimit teuml ish
pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml karakterizohet nga kompensimi i ish
pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml
rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i
afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlverdquo (pg115)
(vii) Krijimi i njeuml sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pasurive teuml
paluajtshme ldquoNga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml sistemi
transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml unifikuara
hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml ardhshme
ligjorerdquo
(viii) Mbajtja e diskutimeve teuml gjeumlra publike ldquoProcesi i vendimmarrjes peumlr llojin e
kompensimit qeuml do teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e
besimit teuml publikut Do teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml
shpeumlrndaheshin peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore
qeuml vendimet e autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen
rishikimit gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjejerdquo
19 Sa i takon detyrimeve neuml pikat (ii) (iii) (vi) dhe (vii) nuk u dha asnjeuml informacion
thelbeumlsor ose argument bindeumls i nivelit kushtetues nga subjektet e interesuara se si janeuml realizuar
ose peumlrse nuk janeuml parashikuar neuml ligj keumlto detyrime Peumlr keumlteuml arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se
orientimet e GJEDNJ-seuml neuml vendimin Manushaqe Puto etj k Shqipeumlriseuml nuk janeuml misheumlruar neuml
ligjin objekt shqyrtimi
20 GJEDNJ neuml rastin Vrioni k Shqipeumlriseuml ka arritur neuml peumlrfundimin se referuar edhe
meumlnyreumls seuml peumlrllogaritjes neuml rastin Driza k Shqipeumlriseuml metoda e peumlrllogaritjes do teuml duhej teuml ishte
vlera e proneumls neuml momentin e nxjerrjes seuml vendimit por neuml kushtet qeuml Shqipeumlria deumlshtoi teuml kishte
33
njeuml harteuml vlere qeuml neuml vitin 1993 GJEDNJ iu referua vlereumls seuml proneumls neuml momentin e kompensimit
bazuar neuml harteuml vlereuml qeuml reflekton ccedilmimin e tregut Pra rrjedhimisht qeveria duhej teuml kishte
marreuml parasysh vlereumln e proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit teuml kompensimit jo teuml
shproneumlsimit Pra GJEDNJ e ka udheumlzuar qeverineuml shqiptare se cileumls vlereuml duhej trsquoi referohej neuml
ccedileumlshtjet qeuml lidhen me kompensimin Skema e ofruar nga ligji objekt shqyrtimi nuk respekton keumlteuml
orientim teuml GJEDNJ
21 Sa i takon kritereve teuml shpeumlrblimit teuml drejteuml ato janeuml peumlrshkruar nga GJEDNJ-ja neuml
vendimin e saj peumlr ccedileumlshtjen Driza k Shqipeumlriseuml Neuml keumlteuml vendim GJEDNJ eumlshteuml shprehur ndeumlr teuml
tjera se ldquoGjykata ccedilmon se neuml rrethanat e ccedileumlshtjes neuml fjaleuml kthimi i parceleumls seuml vogeumll teuml tokeumls
ashtu siccedil u caktua me vendimin gjyqeumlsor teuml formeumls seuml prereuml teuml Gjykateumls seuml Larteuml teuml dateumls 17
dhjetor 1998 seuml bashku me pagimin e fitimit teuml munguar si dhe teuml kompensimit neuml vlereuml neuml
lidhje me parceleumln e madhe teuml tokeumls neuml bazeuml teuml vendimit teuml dateumls 7 dhjetor 2000 duke peumlrfshireuml
edhe shkalleumln e interesit qeuml pasqyron ndeumlrhyrjen pasojeuml e seuml cileumls ishte humbja e proneumlsiseuml seuml
parceleumls seuml madhe teuml tokeumls do ta vendosnin ankuesin sa meuml shpejt teuml jeteuml e mundur neuml njeuml situateuml
teuml njeumljteuml me ateuml neuml teuml cileumln do teuml kish qeneuml ai po teuml mos kishim shkelje teuml Konventeumlsrdquo
22 GJEDNJ e ka elaboruar meuml tej kuptimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo neuml ccedileumlshtjen Vrioni
k Shqipeumlriseuml teuml dateumls 13112007 sect 135 duke beumlreuml referim peumlr kompensimin e keumlrkuesve tek
harta e vlereumls seuml proneumls e vitit 2008 GJEDNJ u shpreh neuml keumlteuml pikeuml se ldquoneuml peumlrzgjedhjen e
harteumls seuml vlereumls seuml proneumls seuml vitit 2008 ajo ndeumlr teuml tjera pati parasysh teuml arriheshin qeumlllimet e
shpeumlrblimit teuml drejteuml teuml peumlrshkruara neuml ccedileumlshtjen ldquoDriza k Shqipeumlriseumlrdquo
23 Referuar ligjit dhe shpjegimeve teuml subjektit teuml interesuar Keumlshilli i Ministrave
rezulton se koncepti i shpeumlrblimit teuml drejteuml eumlshteuml misheumlruar jo neuml elementeumlt e elaboruar nga
GJEDNJ-ja por neuml elementeuml teuml ndrysheumlm qeuml nuk garantojneuml shpeumlrblim teuml drejteuml dhe si rrjedhim as
barazi midis subjekteve teuml shproneumlsuara Neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur ligji pavareumlsisht nga ajo qeuml
parashtrohet nga subjektet e interesuara de facto synon
(i) rivlereumlsim teuml teuml gjitha pronave teuml subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cilat u janeuml kthyer
atyre me vendime peumlrfundimtare meuml teuml hershme sipas kushteve teuml parashikuara neuml nenin 6 sect (1)
ndash (4) teuml ligjit Ky vlereumlsim do teuml sheumlrbejeuml si peumlrfitim i zbritsheumlm peumlr qeumlllime teuml zbatimit teuml nenit 6
sect (6) nenit 7 nenit 21 sect (4) nenit 23 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlt teuml cileumlve u
eumlshteuml kthyer njeuml pjeseuml e pronave me vendime meuml teuml hershme teuml teumlrhiqen nga keumlrkesat peumlr njohjen
e pronave sepse nenet e ldquopeumlrfitimeve teuml zbritshmerdquo qeuml urdheumlrojneuml rivlereumlsimin e pasurive teuml
kthyera sipas kritereve teuml ligjit neuml fjaleuml i peumlrjashtojneuml ata automatikisht nga fusha e zbatimit teuml
ligjit nr13315
34
(ii) vlereumlsim financiar teuml proneumls seuml origjineumls qeuml u kthehet pronareumlve llogaritur sipas
kritereve teuml nenit 6 pika 1ndash4 teuml ligjit me qeumlllim qeuml teuml zbritet diferenca qeuml rezulton neuml zbatim teuml
nenit 65 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlve iu hiqet e drejta e kthimit teuml njeuml pjese teuml
pasuriseuml seuml origjineumls megjitheumlse iu eumlshteuml njohur e drejta e proneumls seuml tyre
(iii) pushim i shqyrtimit teuml keumlrkesave peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar qeuml nuk ka
urdheumlruar kompensim teuml proneumls sipas nenit 72 pika ccedil) teuml Ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhje shteti
nuk ka detyrim teuml zbatojeuml vendimet peumlrfundimtare teuml KKKP AKKP dhe vendimet gjyqeumlsore qeuml
kaneuml urdheumlruar kthimin e proneumls
(iv) vlereumlsim financiar meuml i uleumlt peumlr rastet sipas nenit 164 a)ndashb) teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj
zgjidhjeve pronareumlve u rritet barra e proveumls neuml kurriz teuml vlereumls seuml proneumls seuml tyre
(v) njohje e seuml drejteumls seuml keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e kompensimit neuml
keumlmbim teuml pagesave meuml teuml shpejta sipas kritereve teuml nenit 17 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje
ligji diferencon pronareumlt neuml peumlrpjekje peumlr teuml siguruar peumlrfitime prej 80 - 50 teuml vlereumls seuml
pronave teuml njohura neuml keumlmbim teuml afateve teuml cilat janeuml teuml peumlrgjitheumlsuara neuml 10 vjet Ky lloj
peumlrfitimi ka mjaft impakt neumlse mbajmeuml parasysh se pjesa deumlrrmuese e keumlrkuesve janeuml teuml
moshuar
(vi) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e parablerjes (brenda 1 viti) neuml
keumlmbim teuml kompensimit sipas nenit 22 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji parashikon
mundeumlsineuml e peumlrjashtimit teuml pronareumlve nga e drejta e parablerjes neumlse keumlrkojneuml kompensim Nuk
kuptohet arsyeja peumlrse pronari mos teuml peumlrfitojeuml pjeseumlrisht nga ankandi dhe pjeseumlrisht nga format e
tjera teuml kompensimit
(vii) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml pranuar kompensim peumlr tokat e tyre teuml dheumlna neuml peumlrdorim
nga shteti sipas nenit 23 teuml ligjit ose detyrimi peumlr teuml pritur pa afat dhe pa deumlmshpeumlrblim
marreumldheumlnien juridike ekzistuese sipas keumltij neni Nuk kuptohet peumlrse kur keumlto toka teuml dheumlna neuml
peumlrdorim neumlse nuk janeuml teuml zeumlna kompensohen Neumlse ato nuk janeuml teuml zeumlna peumlrse nuk i kthehen
pronarit legjitim
(viii) Mostrajtimin e pronareumlve qeuml nuk disponojneuml njeuml vendim peumlrfundimtar neumlse prona
peumlr teuml cileumln kaneuml aplikuar peumlrfshihet brenda pronave teuml cileumlsuara neuml nenin 25 teuml Ligjit (shih nenin
20 teuml ligjit) Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji peumlrjashton pronareumlt qeuml kaneuml aplikuar peumlr njohje teuml
pronave teuml tyre teuml cilat peumlrfshihen brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 25 teuml Ligjit 13315
(ix) detyrim i pronareumlve peumlr teuml konvertuar neuml teuml drejteuml kompensimi pronat e kthyera me
vendime meuml teuml hershme teuml cilat bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 dhe nenit 25 teuml ligjit
Duke i hequr vetes detyrimin peumlr teuml zbatuar vendimet peumlrfundimtare peumlr kthimin e pronave teuml
35
cilat kaneuml mbetur teuml pazbatuara sipas nenit 7 sect 2 pika ccedil) e ligjit 13315 ligji objekt shqyrtimi
detyron teuml gjitheuml pronareumlt teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml pronave teuml tyre teuml kthyera por qeuml nuk
posedohen prej tyre teuml cilat sipas ligjit 13315 bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 nenit
24 dhe nenit 25 Keumlto vendime do teuml arkivohen
(x) pezullim i keumlrkesave qeuml lidhen me mbivendosje teuml teuml drejtave proneumlsore neuml keqbesim
deri sa mosmarreumlveshjet teuml zgjidhen neuml gjykateuml
24 Kjo formuleuml peumlr realizimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo referuar qeumlllimit dhe frymeumls seuml
ligjit neuml fakt nuk peumlrputhet me teuml Konkretisht qeuml njeuml pronari trsquoi kthehet prona e origjineumls sipas
nenit 21 sect (1) teuml ligjit duhet qeuml prona neuml fjaleuml (a) teuml mos jeteuml proneuml shteteumlrore sipas konceptit teuml
gjereuml teuml interesit publik parashikuar neuml nenin 251 (b) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e zeumlneuml sipas
ligjeve teuml radhitura neuml Shtojceumln i teuml ligjit (c) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e dheumlneuml neuml peumlrdorim sipas
nenit 23 teuml ligjit (ccedil) apo proneuml e zeumlneuml me ndeumlrtime pa leje sipas nenit 24 teuml ligjit (d) as territor
turistik (dh) apo proneuml e paluajtshme neuml administrim teuml institucioneve shteteumlrore (e) as truall i
zeumlneuml me ndeumlrtime shteteumlrore (shih nenin 21 sectsect (5)-(8) teuml ligjit
25 Meuml tej sipas keumlsaj formule Agjencia ka diskrecion teuml palimituar teuml rreumlzojeuml keumlrkesat e
pashqyrtuara peumlr kthim dhe kompensim prone neumlse objekti i tyre lidhet me pronat e origjineumls teuml
cileumlsuara neuml nenin 25 teuml ligjit Pra ccedildo keumlrkeseuml e pashqyrtuar do teuml rreumlzohet sipas nenit 20 teuml
ligjit neumlse Agjencia arrin neuml peumlrfundimin se kjo proneuml eumlshteuml e zeumlneuml peumlr interes publik dheose
sipas ligjeve teuml ldquoShtojceumls Irdquo teuml ligjit Neuml njeuml situateuml ku pjesa meuml e madhe e pronareumlve nuk kaneuml
arritur teuml posedojneuml pronat e tyre pasi ato janeuml teuml zeumlna neuml meumlnyreuml teuml paligjshme ose mbahen me
forceuml nga shteti pavareumlsisht se nuk peumlrbeumljneuml interes publik ccedilfareuml zgjidhje peumlrfundimtare synon teuml
realizohet me keumlteuml ligj
26 Gjykata neuml jurisprudenceumln e saj ka theksuar se parimi i shtetit teuml seuml drejteumls i
sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml njeuml nga parimet themelore neuml shtetin dhe shoqeumlrineuml
demokratike Aspekte teuml keumltij parimi janeuml edhe siguria juridike mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara
si dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme Siguria juridike presupozon veccedil teuml tjerash besueshmeumlrineuml e
qytetareumlve tek shteti dhe pandryshueshmeumlrineuml e ligjit peumlr marreumldheumlniet e rregulluara
Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet vazhdimisht ose teuml
jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike teuml cilat mund teuml
cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml vendosur me akte teuml
meumlparshme (shih dhe vendimet e Gjykateumls Kushtetuese nr 31 dateuml 18062010 nr24 dateuml
12112008 nr9 dateuml 26022007)
36
27 Nga ana tjeteumlr Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo
lloj pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml
prevalojeuml neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike (shih vendimin
e Gjykateumls Kushtetuese nr 26 dateuml 02112005) Neuml keumlteuml pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml
ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e favorshme ligjore paraqitet i
reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte
negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml teuml drejte teuml garantuar me
Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml rregullojeuml neumlpeumlrmjet
akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato teuml drejta teuml cilat janeuml
parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml preken nga ligjveumlneumlsi (shih
vendimin e Gjykateumls Kushtetuese nr 37 dateuml 13062012)
28 Referuar testit teuml proporcionalitetit sipas nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml
Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve pra parashikimi i tyre me ligj formal rezulton i respektuar
Kriteri i dyteuml neuml radheuml eumlshteuml interesi publik Koncepti kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml
trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml
keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para saj Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml radhiten neuml
meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml justifikojneuml
ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml aspektin e
kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml marreuml nga
ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet neuml aspektin e kushteve teuml
vendosura nga neni 171 i Kushtetuteumls dhe konkretisht teuml ekzistenceumls seuml interesit publik (Shih
vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
29 Eumlshteuml e veumlrteteuml se Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceuml teuml saj se si parimi i siguriseuml
juridike ashtu edhe ai i baraziseuml seuml shtetasve para ligjit nuk janeuml absolute dhe mund teuml kufizohen
neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i teuml cilit do teuml sillte
pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Por referuar parashtrimeve teuml subjekteve teuml
interesuara Keumlshilli i Ministrave dhe Kuvendi si dhe pyetjeve dhe debateve teuml zhvilluara neuml
seanceumln publike teuml zhvilluar para keumlsaj Gjykate nuk rezultoi qeuml qeveria ashtu siccedil ishte udheumlzuar
nga GJEDNJ dhe Komiteti i Ministrave teuml ishte bazuar neuml njeuml studim teuml thelluar apo vlereumlsim teuml
gjithansheumlm teuml situateumls neuml teumlreumlsi I vetmi argument i sjelleuml ishte interesi publik i bazuar neuml fatureumln
e larteuml financiare teuml shtetit
37
30 Seuml pari ne jemi teuml qeumlndrimit se ky argument nuk eumlshteuml i bazuar neuml argumente teuml
nivelit kushtetues pasi shteti nuk mund teuml kujdeset veteumlm peumlr fatureumln financiare teuml buxhetit por
peumlr teuml gjitha efektet e tjera teuml natyreumls juridike sociale dhe ekonomike teuml shtetit dhe teuml shtetasve
Seuml dyti nuk ka njeuml argument teuml bazuar neuml prova dhe fakte se sa do teuml mund teuml ishte ulur fatura
financiare neumlse ligji do teuml kishte parashikuar kthimin fizik teuml proneumls aty ku eumlshteuml e mundur Seuml
treti nuk ka informacion teuml sakteuml sa eumlshteuml diferenca midis shumeumls qeuml shteti do teuml duhej teuml
paguante me ligjin e meumlparsheumlm dhe sa me ligjin neuml fuqi dhe se si mund teuml ulej kjo diferenceuml Seuml
kateumlrti duke iu referuar qeumlllimit teuml ligjit kuptojmeuml se synimi eumlshteuml ldquoshpeumlrblimi i drejteumlrdquo i
subjekteve teuml shproneumlsuara Pyetja lind Si mund teuml konsiderohet i drejteuml shpeumlrblimi kur njeuml tokeuml
e konfiskuar neuml vitet 50 ka qeneuml tokeuml bujqeumlsore dhe sot eumlshteuml truall ndeumlrtimi neuml zoneuml urbane dhe e
ka vlereumln dhjetra ose qindra hereuml meuml teuml larteuml Qeveria argumentoi se ky shpeumlrblim eumlshteuml i drejteuml
sepse toka kur eumlshteuml shteteumlzuar ka pasur ateuml vlereuml dhe meriton teuml shpeumlrblehet me ateuml vlereuml ky
quhet trajtim i barabarteuml dhe nuk sjell diskriminim midis shtetasve () Por Keumlshilli i Ministrave
nuk ndalet neuml faktin se ka qeneuml pikeumlrisht shteti qeuml neuml rastin meuml teuml mireuml nuk ka marreuml masa efikase
dhe neuml rastin meuml teuml keq e ka penguar aktivisht geumlzimin e proneumls nga pronari legjitim Pra
paafteumlsineuml ose mungeseumln e gatishmeumlriseuml seuml shtetit duhet ta paguajeuml seumlrish subjekti i shproneumlsuar
duke iu neumlnshtruar njeuml skeme kompensimi qeuml neuml fund teuml peumlrllogaritjeve do teuml arrijeuml trsquoi japeuml
pronarit legjitim veteumlm leumlmosheuml dhe jo njeuml shpeumlrblim teuml drejteuml siccedil pretendohet nga subjektet e
interesuara
31 Neuml rastin konkret Keumlshilli i Ministrave paraqet si interes publik fatureumln e larteuml
financiare qeuml do teuml duhej teuml paguante shteti neuml rast se do teuml mbante skemeumln e kompensimit sipas
ligjit teuml vjeteumlr Neuml fakt po trsquoi referohemi pretendimit teuml keumlrkuesve si dhe fakteve teuml paraqitura
prej tyre ka mjaft subjekte qeuml nga komisionet e kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave kaneuml
marreuml njeuml vendim peumlr kthimin e pjessheumlm ose teuml ploteuml teuml proneumls seuml tyre vendime keumlto qeuml janeuml neuml
fuqi nga gjykatat shqiptare ose nga GJEDNJ Njeuml pjeseuml e mireuml e tyre mund teuml peumlrfitonin nga
kthimi fizik i proneumls seuml tyre aty ku eumlshteuml e lireuml teumlreumlsisht ose pjeseumlrisht Peumlr pronareumlt e pyjeve dhe
kullotave kjo mundeumlsi rezulton meuml e madhe (referuar edhe parashtrimeve teuml Avokatit teuml Popullit
neuml seanceumln gjyqeumlsore bazuar neuml komunikimin e tij me Ministrineuml e Bujqeumlsiseuml lidhur me fondin e
pyjeve dhe kullotave qeuml janeuml neuml proneumlsi teuml shtetit aktualisht) Ateumlhereuml lind pyetja Peumlrse duhet qeuml
keumlto vendime teuml trajtohen me formeuml kompensimi neumlse pronat objekt trajtimi janeuml ende teuml lira
Peumlrse qeveria nuk sheh mundeumlsineuml e uljes seuml vlereumls financiare teuml fatureumls duke hequr nga proneumlsia
shteteumlrore ato prona qeuml neuml fakt janeuml teuml pronareumlve subjekte teuml shproneumlsimit Pikeumlrisht realizimi i
38
keumlsaj teuml fundit neuml funksion teuml interesit publik do teuml ishte teumlreumlsisht e justifikuar prej tij dhe jo e
kundeumlrta
32 Keumlsaj pyetje teuml beumlreuml nga Gjykata neuml seanceuml peumlrfaqeumlsuesit e Keumlshillit teuml Ministrave iu
peumlrgjigjeumln se ldquoNeuml variantin e pareuml ekzistonte kthimi i proneumls keumlshtu siccedil keumlrkohej nga pronareumlt
dhe pikeumlrisht peumlr teuml realizuar keumlteuml teuml drejteuml Pyetja seuml cileumls shteti shqiptar nuk mund trsquoi peumlrgjigjej
dhe nuk i eumlshteuml peumlrgjigjur deri me sot eumlshteuml neumlse do teuml realizonte kthim teuml ploteuml dhe kompensim
nga ana tjeteumlr me keumlteuml formuleuml kjo do teuml thoshte trajtim teuml pa barabarteuml Ai qeuml sot do teuml merrte
tokeumln truall qeuml ka pasur tokeuml bujqeumlsore do teuml trajtohej neuml meumlnyreuml teuml pa barabarteuml me ateuml qeuml do teuml
merrte kompensim Eumlshteuml ajo qeuml ka ndodhur neuml 23 vite ata qeuml kaneuml pasur dhe kaneuml marreuml teuml
drejteumln e kthimit e kaneuml poseduar ateuml dhe kaneuml pasur mundeumlsi ti shohin frutet e tyre peumlr 23 vite
Kjo situateuml ishte gjetur neuml kundeumlrshtim me teuml drejtat e njeriut dhe peumlr keumlteuml arsye nuk pati njeuml
vendimmarrje 2 vjeccedilare teuml AKKP sepse vendimmarrja e agjenciseuml ccedildo diteuml do teuml ishte neuml
kundeumlrshtim me teuml drejta te njeriut Deri sa u krijua mekanizmi i ri i cili ne besojmeuml qeuml eumlshteuml
efektiv dhe neuml peumlrputhje me teuml drejtat e njeriu ldquo
33 Ajo qeuml ne e kemi teuml veumlshtireuml teuml kuptojmeuml nga ky qeumlndrim i subjektit teuml interesuar
eumlshteuml se shteti nuk ka beumlreuml peumlrpjekje teuml parashikojeuml se sa prona janeuml teuml kthyeshme neuml teumlreumlsi pra sa
eumlshteuml numri i objekteve ose tokave livadheve dhe pyjeve qeuml mund teuml kthehen neuml formeuml fizike pa
pasur nevojeuml trsquoi fuseuml pronareumlt e tyre neuml skemeuml kompensimi Pra pamundeumlsia e shtetit peumlr teuml beumlreuml
njeuml inventar teuml pronave teuml sekuestruara ose shproneumlsuara qeuml ndodhen ende teuml lira ose
potencialisht teuml mundura peumlr trsquoiu kthyer pronarit ka ccediluar neuml parashikimin e metodologjiseuml seuml
kompensimit megjitheumlse ka meumlnyra teuml tjera jo veteumlm meuml efektive peumlr pronarin i cili do teuml ishte
meuml i keumlnaqur teuml kishte proneumln e tij sesa njeuml vlereuml teuml kompensuar por do teuml ishte me meuml pak kosto
peumlr shtetin dhe taksapaguesit shqiptareuml teuml cileumlt deri tani po paguajneuml tepeumlr peumlr paafteumlsineuml e shtetit
peumlr teuml zgjidhur keumlteuml problem
34 Duke iu referuar testit teuml proporcionalitetit neuml keumlteuml kufizim qeuml beumln ligji teuml drejteumls seuml
proneumls kjo skemeuml nuk e kalon me sukses ateuml pasi nuk ka asnjeuml arsye legjitime qeuml justifikon keumlteuml
zgjidhje Shteti nuk duhet teuml zgjedheuml rrugeumln dhe metodeumln meuml teuml thjeshteuml ose meuml teuml lehteuml ldquopeumlr teuml
peumlrfunduar procesin e trajtimit teuml proneumlsrdquo siccedil e ka qeumlllimin ky ligj por duhet realisht teuml beumljeuml
peumlrpjekje teuml realizojeuml de facto teuml drejteumln e proneumls seuml pronareumlve teuml shproneumlsuar padrejteumlsisht si dhe
teuml uleuml sa meuml shumeuml fatureumln financiare teuml taksapaguesve Shteti duhet teuml peumlrdoreuml mjetin meuml teuml
peumlrshtatsheumlm dhe qeuml garanton ndeumlrhyrje sa meuml teuml vogeumll neuml teuml drejtat kushtetuese dhe jo mjetin meuml
teuml reumlndeuml por qeuml arrin qeumlllimin meuml shpejteuml pa u kujdesur peumlr shkeljet qeuml shkakton neuml teuml drejtat e
subjekteve qeuml preken prej saj
39
35 Gjykata ka theksuar se njeuml kusht tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi gjateuml
ndeumlrhyrjes neuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml eumlshteuml edhe respektimi i raportit teuml drejteuml midis
ndeumlrhyrjes dhe gjendjessituateumls qeuml e ka diktuar ateuml Ky kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml
evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml njeuml situateuml konkrete
Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete
teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml keumlrkohet teuml arrihen Gjithashtu Gjykata neuml
jurisprudenceuml teuml vazhdueshme ka mbajtur qeumlndrimin se parimi i proporcionalitetit neumlnkupton qeuml
ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit peumlr kufizimin e njeuml teuml drejte ose lirie teuml caktuar teuml beumlhet me mjete teuml
peumlrshtatshme qeuml i peumlrgjigjen drejt qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet Peumlrveccedil keumlsaj peumlrdorimi i keumltyre
mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml arrihet me mjete teuml
tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve meuml pak teuml deumlmshme
peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml kufizimit me gjendjen qeuml
e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml dobishmeumlriseuml dhe teuml
proporcionalitetit Respektimi i keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast
konkret duke ballafaquar interesin publik qeuml dikton kufizimin me teuml drejtat qeuml kufizohen Neuml
keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit
keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen
kufizimit (Vendimi nr2 dateuml 18022013 i Gjykateumls Kushtetuese)
36 Ligji parashikon krijimin e Fondit teuml Tokeumls (neni 53 dhe 12) i cili do teuml peumlrbeumlhet
nga fondi fizik i pronave neuml ccedildo qark sipeumlrfaqet e lira neuml territoret informale dhe sipeumlrfaqe teuml
tjera (e papeumlrcaktuar) Peumlrderisa do teuml krijohet njeuml Fond i tilleuml lind pyetja se peumlrse Keumlshilli i
Ministrave nuk ka beumlreuml njeuml studim se cilat nga keumlto toka teuml lira mund teuml kthehet neuml formeuml fizike
pronareumlve pa qeneuml nevoja teuml trajtohen si fond peumlr teuml gjitheuml pronareumlt ose veteumlm si potencialisht e
mundur pasi nuk ka njeuml peumlrcaktim se sa do teuml jeteuml ky fond dhe si krijohet
37 Neni 12 eumlshteuml i papeumlrcaktuesheumlm pasi teuml thuash se fondi i tokeumls peumlr kompensim do teuml
krijohet nga sipeumlrfaqet e mbetura teuml lira nga ndeumlrtimet informale eumlshteuml nonsens sepse pronari
legjitim duhet teuml preseuml ccedilfareuml mbetet e lireuml nga ndeumlrtuesit e paligjsheumlm ose zaptuesit numri dhe
peumlrqindja e teuml cileumlve ende eumlshteuml e papeumlrcaktuar derisa teuml krijohet fondi i tokeumls peumlr trsquoi kompensuar
pronareumlt legjitimeuml Neumlse qeveria kishte peumlr qeumlllim teuml krijojeuml fond teuml tokeumls peumlr kompensimin e
pronareumlve mund teuml kishte pezulluar procesin e legalizimit deri neuml kryerjen peumlrfundimtare teuml
procesit teuml kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave aty ku mendohet se ka mjaftuesheumlm tokeuml peumlr
trsquou kthyer pronareumlve Neuml keumlteuml meumlnyreuml shteti do teuml kursente nga fondi financiar dhe toka nuk do
40
teuml jepej me ccedilmim simbolik siccedil peumlrfitohet tani nga teuml paligjshmit Edhe taksapaguesit shqiptareuml do
teuml ishin meuml teuml keumlnaqur me uljen e barreumls financiare qeuml do trsquou duhet teuml paguajneuml peumlr dekadat neuml
vazhdim Edhe neuml vlereumlsimin e Komitetit teuml Ministrave lidhur me ekzekutimin e vendimit
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml neuml pg31 eumlshteuml theksuar se megjitheuml peumlrpjekjet pozitive teuml
qeveriseuml shqiptare peumlr teuml peumlrmbushur detyrimet e veumlna nga GJEDNJ ldquodisa paqarteumlsi duken se
kaneuml mbetur lidhur me paditeuml qeuml janeuml neuml shqyrtim aktualisht ose atyre qeuml mund teuml kundeumlrshtojneuml
njeumlra-tjetreumln Do teuml kishte qeneuml e dobishme neumlse autoritetet do teuml siguronin meuml shumeuml
informacion teuml detajuar se si keumlto fatura do teuml ndikonin neuml fondin e peumlrgjithsheumlm teuml kompensimit
dhe neuml peumlrcaktimin e Fondit teuml Tokeumlsrdquo Meuml tej neuml pg45 thuhet ldquoMund teuml ekzistojeuml rreziku peumlr
diskriminim midis subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cileumlve iu eumlshteuml kthyer prona fizikisht dhe atyre
qeuml do teuml kompensohen Peumlr keumlteuml eumlshteuml e nevojshme teuml shpjegohet se peumlrse qeveria ka beumlreuml keumlteuml
zgjedhje preferenciale me projektligjin neuml meumlnyreuml qeuml teuml vlereumlsohet skema e re e kompensimit neuml
peumlrputhje me standardet e vendosura nga GJEDNJrdquo Peumlrgjigja e qeveriseuml shqiptare lidhur me
keumlteuml ka qeneuml ldquopeumlr teuml hequr ccedildo mundeumlsi diskriminimi nuk eumlshteuml parashikuar kthimi por veteumlm
kompensimi peumlr teuml gjitheuml teuml shproneumlsuarit()rdquo (po aty)
38 Argumenti i dheumlneuml nga Keumlshilli i Ministrave se nuk ka pasur njeuml skemeuml
peumlrfundimtare peumlr kompensimin dhe si e tilleuml ajo mund teuml ndryshojeuml neuml ccedildo koheuml neuml meumlnyreuml teuml
papritur nga qeveriaparlamenti nuk na duket e bazuar Ccedildo parashikim ligjor peumlr sa koheuml
zbatohet dhe eumlshteuml neuml fuqi prezumohet se eumlshteuml e qeumlndrueshme Ndryshimi i papritur i
parashikimeve peumlr teuml njeumljteumlt subjekte dhe me pasoja peumlrkeqeumlsuese pa dheumlneuml argumente
kushtetuese peumlrbeumln cenim teuml siguriseuml juridike dhe diskriminim midis subjekteve teuml seuml njeumljteumls
kategori Keumlto parime kushtetuese nuk mund teuml cenohen veteumlm me argumentin se rritet fatura
financiare kur ky proces tashmeuml ka vite qeuml ka filluar dhe peumlr meuml se 20 vjet ka pasur njeuml skemeuml
tjeteumlr qeuml ndryshon teumlreumlsisht duke mosrespektuar aspak teuml drejteumln e pronareumlve por veteumlm
sipeumlrfaqeumlsisht detyrimin e shtetit peumlr teuml ldquombyllurrdquo ccedileumlshtjen e pronave Ky argument i peumlrdorur
vazhdimisht nga Keumlshilli i Ministrave nuk mendojmeuml se eumlshteuml argument i nivelit kushtetues qeuml
justifikon cenimin e vazhduesheumlm teuml seuml drejteumls seuml proneumls
39 Nisur nga sa meuml lart jemi teuml qeumlndrimit se parimi i siguriseuml juridike eumlshteuml prekur nga
rregullimi i ri dhe ndeumlrhyrja e beumlreuml nuk respekton kriteret kushtetuese peumlr keumlteuml qeumlllim teuml
parashikuara nga neni 171 i Kushtetuteumls konkretisht mbrojtjen e interesit publik vendosjen e
njeuml raporti teuml drejteuml midis seuml drejteumls seuml cenuar dhe qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet neumlpeumlrmjet
ndeumlrhyrjes legjislative si dhe ruajtjen e thelbit teuml seuml drejteumls seuml proneumls
41
B Peumlr pretendimin e cenimit teuml baraziseuml para ligjit
40 Keumlrkuesit kaneuml argumentuar se skema e kompensimit teuml parashikuar nga ligji bie
ndesh me parimin e baraziseuml para ligjit pasi trajton neuml meumlnyreuml teuml ndryshme teuml njeumljteumln kategori
pronareumlsh duke i vendosur ata qeuml presin teuml kompensohen neuml poziteuml meuml pak teuml favorshme se ata qeuml
u kompensuan para hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Gjithashtu vendimet e formeumls seuml prereuml peumlrfshi
edhe vendimet e dheumlna nga GJEDNJ do teuml vlereumlsohen sipas njeuml skeme meuml pak teuml favorshme sesa
vendimet e ekzekutuara para hyrjes neuml fuqi teuml ligjit megjitheumlse janeuml teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose vlereuml
totale
41 Pyetjes seuml beumlreuml nga Gjykata gjateuml seanceumls gjyqeumlsore neumlse skema e zgjedhur krijon
pabarazi subjekti i interesuar Keumlshilli i Ministrave iu peumlrgjigj negativisht Sipas tij ligji beumln njeuml
trajtim teuml barabarteuml jo veteumlm midis ish pronareumlve por edhe midis tyre dhe pronareumlve teuml soteumlm
Pra referuar keumltij qeumlndrimi neuml qofteuml se shteti aplikon keumlto kritere peumlr teuml shproneumlsuar sot peumlr
interes publik do teuml aplikojeuml teuml njeumljtat kritere peumlr ateuml shproneumlsim qeuml ka ndodhur 70 vjet meuml pareuml
42 Siccedil u tha meuml lart qeumlllimi i ligjit objekt shqyrtimi eumlshteuml ldquob) rregullimi dhe
shpeumlrblimi i drejteuml i kompensimit teuml proneumls ekzekutimi i vendimeve peumlrfundimtare teuml
kompensimit si dhe peumlrfundimi i procesit teuml kompensimitrdquo Pra rregullimi i ccedileumlshtjeve teuml
shproneumlsimit qeuml ndodhin sot nuk peumlrfshihet nga ky ligj dhe jo veteumlm kaq por sot nuk eumlshteuml e
mundur teuml krahasohet vlera e proneumls qeuml ka neuml treg me ateuml qeuml ka pasur para 70 vjeteumlve
43 Ne mendojmeuml se ligji cenon barazineuml e shtetasve para ligjit duke bere trajtim teuml
diferencuar midis pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim kthimi ose kompensimi teuml marreuml para hyrjes neuml
fuqi teuml keumltij ligji por ende teuml paekzekutuar dhe pronareumlve qeuml kaneuml arritur ta ekzekutojneuml vendimin
e kthimit ose kompensimit teuml marreuml neuml teuml njeumljteumln koheuml Neumlse keumlrkuesve u janeuml kthyer pronat teuml
cilat sipas ligjit 13315 cileumlsohen si brenda fusheumls seuml zbatimit teuml neneve 23 24 25 ata nuk mund
teuml ankohen peumlr zvarritje teuml procesit teuml ekzekutimit teuml vendimit por brenda 90 diteumlve nga hyrja e
ligjit neuml fuqi duhet teuml heqin doreuml nga certifikatat e proneumls dhe teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml saj
sigurisht sipas kritereve teuml peumlrfitimeve teuml zbritshme Ndryshe shteti e ccedilliron veten nga detyrimi
peumlr zbatimin teuml vendimeve neuml fjaleuml Neumlpeumlrmjet keumlsaj formule ligji vendos neuml pozita teuml
pabarabarta pronareumlt qeuml aplikojneuml sot dhe ata qeuml e kaneuml peumlrfituar me vendime teuml meumlparshme por
nuk kaneuml arritur ta posedojneuml ose ta ekzekutojneuml ateuml duke i privuar ata neuml meumlnyreuml arbitrare nga e
drejta e proneumls Prandaj mendojmeuml se ligji bie ndesh edhe me parimin e baraziseuml seuml shtetasve
para ligjit
44 Peumlr teuml gjitha keumlto arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se Gjykata duhej teuml kishte shpallur si
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi dhe jo veteumlm pjeseuml teuml tij pasi fryma dhe qeumlllimi i tij real nuk i
42
peumlrgjigjet keumlrkesave kushtetuese teuml parashikuar neuml nenet 41 42 dhe 17 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 1
teuml Protokollit Nr1 teuml KEDNJ-seuml si dhe praktikeumls seuml vazhdueshme teuml GJEDNJ-seuml dhe Gjykateumls
Kushtetuese
Aneumltareuml Gani Dizdari Vladimir Kristo
23
saj Duke pasur parasysh sfondin historik teuml problemeve teuml ndryshme qeuml lidhen me peumlrfundimin
efektiv teuml procesit teuml kthimit dhe kompensimit teuml pronave neuml Shqipeumlri duket se qeumlllimet e ligjit
nr1332015 janeuml edhe neuml interes teuml publikut brenda kuptimit teuml nenit 1 teuml Protokollit nr1 teuml
KEDNJ-seuml Ndeumlrhyrja eumlshteuml proporcionale neumlse fondi financiar prej 50 bilion lekeumlsh shqiptareuml
qeuml i atribuohet skemeumls seuml kompensimit peumlrgjateuml njeuml periudhe 10-vjeccedilare eumlshteuml peumlrcaktuar si
duhet duke pasur parasysh buxhetin shteteumlror neuml teumlreumlsi dhe prodhimin e brendsheumlm bruto teuml
vendit Neuml situateumln specifike teuml Shqipeumlriseuml mund teuml argumentohet se kuadri ligjor i ri dhe efektiv i
parashikuar nga ligji nr1332015 i cili mund teuml rezultojeuml neuml njeuml maseuml meuml teuml uleumlt kompensimi qeuml
u paguhet ish-pronareumlve gjithsesi i ploteumlson keumlrkesat e proporcionalitetit teuml peumlrcaktuara neuml
nenin 1 teuml Protokollit nr1 teuml KEDNJ-seuml Neuml meumlnyreuml meuml specifike duket e arsyeshme qeuml ligji
nr1332015 i referohet kategorizimit kadastral teuml proneumls neuml koheumln e shproneumlsimit pa u
konsideruar kjo gjeuml si njeuml disproporcion ekstrem midis vlereumls kadastrale zyrtare teuml tokeumls dhe
kompensimit teuml paguar peumlr ish-pronareumltrdquo
7 Ligji i ri nuk ndryshon thelbin e seuml drejteumls seuml njohur me ligjet e meumlparshme pra teuml
drejteumln peumlr kompensim teuml subjekteve peumlrfituese ccedilka neuml vlereumlsimin toneuml do teuml sillte cenim teuml
pritshmeumlrive teuml ligjshme Peumlrkundrazi ai i respekton keumlto pritshmeumlri por peumlrcakton kritere
procedura e rregulla teuml qarta peumlr meumlnyreumln e peumlrfitimit teuml keumltyre subjekteve Peumlr sa koheuml qeuml ligji i
ri nuk peumlrjashton kompensimin sipas vlereumls seuml tregut nuk mendojmeuml se ka cenim teuml parimit teuml
siguriseuml juridike teuml subjekteve qeuml trajton ligji Ligji i ri nuk ka vendosur kritere teuml reja por ka
qarteumlsuar meumlnyreumln e zbatimit teuml kritereve teuml parashikuara edhe meuml pareuml Qeumlllimi i ligjit eumlshteuml neuml
vetvete realizimi i kompensimit dhe jo ndryshimi i rregullave apo parashikimi i procedurave teuml
reja peumlr kthimin fizik teuml proneumls Kjo do teuml thoteuml se ky ligj zbatohet veteumlm peumlr ata ish-pronareuml teuml
cileumlt nuk kaneuml mundur teuml peumlrfitojneuml kthimin fizik teuml proneumls seuml tyre teuml shproneumlsuarkonfiskuar peumlr
shkak se ajo nuk ka qeneuml meuml e lireuml ose peumlr ccedilfareumldo arsye tjeteumlr Neuml keumlteuml meumlnyreuml ata peumlrfitojneuml nga
e drejta peumlr t`u kompensuar Neuml teuml njeumljteumln linjeuml duhej teuml interpretoheshin nga shumica edhe
dispozitat e shfuqizuara teuml ligjit nr1332015
8 Shteti shqiptar ka pasur detyrimin peumlr peumlrfundimin e procesit teuml kthimit dhe
kompensimit teuml pronave edhe bazuar neuml vendimin pilot teuml GJEDNJ-seuml neuml ccedileumlshtjen Manushaqe
Puto Meumlnyra qeuml ligjveumlneumlsi ka zgjedhur peumlr trajtimin dhe peumlrfundimin e keumltij procesit nuk cenon
standardet kushtetuese konkretisht teuml drejteumln e proneumls sigurineuml juridike teuml drejteumln e ankimit teuml
drejteumln peumlr njeuml proces teuml rregullt dhe barazineuml para ligjit Neuml vlereumlsimin toneuml ligji ka vendosur
kritere teuml njeumljta e teuml qarta peumlr teuml gjitheuml personat qeuml do teuml jeneuml subjekte teuml tij Ai ka peumlrcaktuar
procedurat dhe rregullat qeuml do teuml ndiqen me qeumlllim realizimin e seuml drejteumls seuml proneumls seuml
24
peumlrfituesve dhe pritshmeumlrive teuml ligjshme teuml ish-pronareumlve si dhe njeuml afat kohor teuml vlereumlsuar si teuml
arsyesheumlm peumlr peumlrfundimin e keumltij procesi
9 Peumlr teuml gjitha argumentet e meumlsipeumlrme vlereumlsojmeuml se pretendimet e paraqitura neuml
keumlrkeseuml duhej teuml rreumlzoheshin si teuml pabazuara
Kryetar Bashkim Dedja
Aneumltareuml Besnik Imeraj Altina Xhoxhaj
25
MENDIM PAKICE
1 Bashkohemi me qeumlndrimin e shumiceumls peumlr shfuqizimin si antikushtetues teuml nenit 6
pika 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml
kompensimit teuml pronave por nuk bashkohemi me linjeumln e arsyetimit qeuml ka ndjekur shumica neuml
keumlteuml vendim si dhe me rreumlzimin e keumlrkeseumls sa i takon pjeseumls tjeteumlr teuml keumlrkimeve sipas objektit teuml
keumlrkeseumls Ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml jemi teuml qeumlndrimit qeuml Gjykata duhej teuml kishte deklaruar
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi peumlr arsyet e meumlposhtme
A Peumlr pretendimin peumlr cenim teuml siguriseuml juridike
2 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se skema e ofruar peumlr zgjidhjen e problemit sistemik neuml
lidhje me mosekzekutimin e vendimeve neuml lidhje me kompensimin e pronareumlve qeuml kaneuml njeuml
vendim peumlrfundimtar administrativ nuk garanton efektivitet neuml zgjidhjen e problemit dhe as
qarteumlsi dhe parashikueshmeumlri Neuml nenin 15 teuml ligjit 1332015 ldquoAfatet e vlereumlsimit financiar teuml
vendimeve peumlr kompensimrdquo peumlrcaktohet njeuml afat kohor prej tre vitesh peumlr teuml beumlreuml vlereumlsimin
financiar peumlr secilin subjekt i cili ka njeuml vendim teuml meumlparsheumlm qeuml i njeh teuml drejteumln peumlr
kompensim Kjo eumlshteuml njeuml qasje qeuml cenon seumlrish sigurineuml juridike dhe peumlrzgjat me ligj procesin e
kompensimit teuml pronave
3 Gjithashtu sipas keumlrkuesve rivlereumlsimi i vendimeve peumlrfundimtare administrative
dhe gjyqeumlsore neuml lidhje me kompensimin cenon parimin e siguriseuml juridike pasi peumlrmes keumltij
ligji qeveria synon trsquoi referohet ccedilmimit dhe llojit teuml tokeumls neuml momentin e shproneumlsimit Kjo do teuml
thoteuml qeuml teuml rishikohen vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml vendosur kthimin ose kompensimin e
proneumls pasi ato kaneuml marreuml formeuml teuml prereuml
4 Seuml treti sipas keumlrkuesve skema e ofruar peumlr trajtimin e dosjeve teuml patrajtuara apo ato
qeuml do teuml depozitohen rishtazi pas hyrjes neuml fuqi teuml ligjit bie ndesh me parimin kushtetues teuml
siguriseuml juridike teuml baraziseuml para ligjit dhe teuml seuml drejteumls seuml ankimit Neni 21 i ligjit peumlrcakton teuml
drejteumln e subjektit teuml shproneumlsuar peumlr trsquou kompensuar neuml proneumln e tij referuar metodologjiseuml teuml
peumlrcaktuar neuml nenin 6 dhe 7 teuml ligjit ndryshe nga sa peumlrcaktonte ligji i meumlparsheumlm qeuml njihte teuml
drejteumln e kthimit teuml proneumls dhe kompensimit teuml proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit Neuml
keumlteuml qasje legjislatori ka krijuar njeuml pasiguri juridike neuml lidhje me pritshmeumlriteuml e subjektit teuml
shproneumlsuar i cili pret teuml kompensohet referuar llojit teuml proneumls neuml momentin e shproneumlsimit
5 Keumlrkuesit pretendojneuml se ligji nuk garanton kthimin e proneumls tek pronari por
parashikon veteumlm njohjen dhe kompensimin financiar Ky i fundit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me
26
ccedilmimin real teuml tregut por me ateuml qeuml ka parashikuar qeveria dhe qeuml nuk i peumlrgjigjet vlereumls reale
financiare teuml proneumls Sipas tyre mundeumlsiteuml peumlr kthim fizik nuk janeuml parashikuar fare neuml ligj por
edhe kompensimi financiar eumlshteuml i mangeumlt pasi i keumlrkohet pronarit teuml heqeuml doreuml nga njeuml pjeseuml e
madhe e vlereumls Gjithashtu eumlshteuml hequr edhe mundeumlsia e pronareumlve peumlr teuml ushtruar teuml drejteumln e
parablerjes
6 Duke iu referuar ligjit objekt shqyrtimi ne mendojmeuml se ai paraqet probleme
kushtetutshmeumlrie sa i takon formave teuml kompensimit teuml pronave pronareumlve si dhe metodologjiseuml
seuml vlereumlsimit teuml objekteve qeuml trajtohen sipas keumltij ligji
7 Konkretisht referuar nenit 2 qeuml parashikon objektin e ligjin peumlrmenden veteumlm termat
ldquokompensim dhe shpeumlrblim i drejteuml i kompensimitrdquo Pra termi kthim i proneumls nuk rezulton teuml jeteuml
objekt i ligjit ndryshe nga sa ka qeneuml neuml teuml gjitha ligjet e meumlparshme me objekt kthimin dhe
kompensimin e pronave ish-pronareumlve i cili eumlshteuml shfuqizuar me hyrjen neuml fuqi teuml ligjit objekt
shqyrtimi Meuml tej neuml teuml gjitheuml tekstin e ligjit parashikohen veteumlm format e kompensimit
(financiar me prona teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose me prona teuml shitura neuml ankand) Eumlshteuml e kuptueshme
dhe e qarteuml qeuml qeumlllimi i ligjveumlneumlsit ka ndryshuar duke mos synuar meuml kthimin fizik teuml proneumls aty
ku eumlshteuml i mundur siccedil ka qeneuml me legjislacionin e meumlparsheumlm por neuml teuml gjitha rastet veteumlm
kompensimin e saj fizik ose financiar pavareumlsisht situateumls juridike neuml teuml cileumln ndodhet pronari
Kjo peumlrfshin edhe rastet kur pronari ka vendime peumlrfundimtare qeuml i kthejneuml proneumln por peumlr shkak
se vendimet nuk janeuml ekzekutuar sepse prona ka qeneuml e zeumlneuml ose shteti nuk ka arritur ta tjeteumlrsojeuml
de facto tek pronari ky pronar sot me keumlteuml vendim kthimi teuml proneumls pavareumlsisht titullit juridik qeuml
ka fituar do teuml kompensohet dhe nuk do teuml marreuml fizikisht proneumln teuml cileumln ia ka kthyer organi
kompetent
8 Ne mendojmeuml se ky qeumlndrim i ligjveumlneumlsit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me parimin e
siguriseuml juridike peumlr keumlto arsye
9 Seuml pari nuk jepet ndonjeuml shpjegim ose argument i natyreumls kushtetuese lidhur me
mosparashikimin ose eleminimin e procesit teuml kthimit fizik teuml proneumls aty ku njeuml gjeuml e tilleuml eumlshteuml e
mundur Ligjveumlneumlsi ka vendosur veteumlm kompensimin (financiar ose fizik me objekte teuml tjera) gjeuml
qeuml nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me kuadrin normativ teuml derisoteumlm i cili i jepte peumlrpareumlsi kthimit fizik
teuml proneumls dhe neumlse ky srsquoishte i mundur i drejtohet formave teuml tjera Gjykata ka tashmeuml njeuml
praktikeuml teuml konsoliduar lidhur me garantimin e seuml drejteumls seuml proneumls nga ligjveumlneumlsi me theks edhe
tek kategoriteuml e personave teuml shproneumlsuar nga regjimi komunist Kjo Gjykateuml neuml vendimin e saj
nr 302005 ka arsyetuar se ligji i meumlparsheumlm peumlr kthimin dhe kompensimin e pronave (i
shfuqizuar nga ligji objekt shqyrtimi) peumlrshkohet nga parimi sipas teuml cilit shteti merr peumlrsipeumlr
27
(detyron vetveten) tu kthejeuml ish-pronareumlve dometheumlneuml ti riproneumlsojeuml ata me ato prona qeuml
faktikisht dhe juridikisht eumlshteuml e mundur teuml kthehen pasi ekzistojneuml efektivisht e janeuml neuml fondin e
proneumlsiseuml shteteumlrore ose mbahen pa arsye teuml peumlrligjura nga teuml tjereumlt Ligji objekt shqyrtimi duket
se nuk ndjek keumlteuml linjeuml teuml vendosur nga ligji i meumlparsheumlm dhe vendimi i Gjykateumls
10 Duke iu referuar edhe vendimit teuml GJEDNJ Beshiri dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml
22 gusht 2006 ldquokur njeuml Shtet Kontraktues qeuml ka ratifikuar Konventeumln peumlrfshireuml Protokollin e
Pareuml Shteseuml dekreton legjislacionin qeuml rregullon kthimin e ploteuml ose teuml pjessheumlm teuml proneumls seuml
konfiskuar neuml regjimin e meumlparsheumlm ky legjislacion mund teuml konsiderohet si gjenerues i njeuml teuml
drejte teuml re proneumlsie teuml mbrojtur nga neni 1 i protokollit nr 1 peumlr personat qeuml i ploteumlsojneuml
kushtet peumlr teuml fituar njeuml teuml drejteuml teuml tilleuml E njeumljta gjeuml mund teuml aplikohet neuml lidhje me rregullimet
ligjore peumlr kthimin ose kompensimin teuml parashikuara para ratifikimit neumlse ky legjislacion mbetet
neuml fuqi pas ratifikimit nga Shteti Kontraktues i Protokollit teuml Pareuml Shteseuml (shih Broniowski k
Poland [GC] 3144396 sect125 ECHR 2004-V)rdquo
11 Ne jemi teuml qeumlndrimit se heqja ose mosparashikimi i kthimit fizik teuml proneumls aty ku
eumlshteuml e mundur dhe parashikimi i kompensimit fizik me njeuml fond toke qeuml eumlshteuml meuml seuml paku i
dyshimteuml dhe jo i sigurt neuml pritshmeumlriteuml e tij nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me qeumlllimin qeuml ka ligji dhe as
me detyrimet nga vendimet e GJEDNJ-seuml peumlr njeuml zgjidhe efektive dhe peumlrfundimtare nga shteti
shqiptar peumlr ccedileumlshtjen e pronave
12 Seuml dyti lidhur me metodologjineuml e parashikuar peumlr kompensimin financiar mendojmeuml
se kjo meumlnyreuml llogaritje peumlr teuml kompensuar peumlrfundimisht pronareumlt nuk respekton konceptin e
shpeumlrblimit teuml drejteuml referuar edhe jurisprudenceumls seuml Gjykateumls Kushtetuese
13 Neuml kapitullin 2 teuml ligjit objekt shqyrtimi janeuml peumlrcaktuar rregullat peumlr kompensimin e
vendimeve peumlrfundimtare neuml lidhje me metodologjineuml e vlereumlsimit si dhe format e kompensimit
dhe teuml vlereumlsimit Keumlto rregulla vlejneuml si peumlr vendimet peumlr dosjet e patrajtuara por edhe peumlr
dosjet peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar
14 Sipas ligjit teuml gjitha vendimet peumlrfundimtare peumlr kthim dhe kompensim prone peumlr
peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit do trsquoi neumlnshtrohen keumlsaj meumlnyre vlereumlsimi
(i) Prona e njohur peumlr kompensim vlereumlsohet neuml bazeuml teuml zeumlrit kadastral qeuml ka pasur neuml
koheumln e shproneumlsimit
(ii) Prona e kthyer vlereumlsohet sipas zeumlrit kadastral aktual teuml saj dhe sipas zeumlrit kadastral
qeuml ka pasur neuml koheumln e shproneumlsimit duke llogaritur diferenceumln e vlereumls qeuml do teuml rezultojeuml nga
ndryshimi i zeumlrit kadastral
28
(iii) Vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml njohur veteumlm teuml drejteumln e kompensimit do teuml
vlereumlsohen sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur prona neuml momentin e shproneumlsimit sipas
peumlrcaktimeve teuml meumlsipeumlrme
(iv) Neuml rastet kur subjektet e shproneumlsuara kaneuml peumlrfituar me vendim kthim dhe
kompensim diferenca e llogaritur si meuml sipeumlr do teuml zbritet nga vlereumlsimi i vlereumls seuml proneumls seuml
njohur peumlr kompensim
(v) Vlereumlsimi peumlr vendimin peumlrfundimtar qeuml ka njohur teuml drejteumln e kompensimit duke
marreuml si referim zeumlrin kadastral sipas origjineumls seuml proneumls qeuml ndodhet meuml afeumlr proneumls qeuml do teuml
kompensohet duke u bazuar neuml harteumln e vlereumls neuml koheumln e hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Neuml rast se
praneuml proneumls qeuml do teuml kompensohet gjenden disa zeumlra kadastrale teuml njeumljteuml me ateuml teuml origjineumls seuml
proneumls me distanceuml teuml njeumljteuml dhe me vlera teuml ndryshme ateumlhereuml peumlr referim neuml peumlrllogaritje
merret zona qeuml ka ccedilmimin meuml teuml larteuml
(vi) Neuml rast se ATP merr njeuml vendim peumlr njohje dhe kompensim fizik neuml proneumln e
subjektit prona vlereumlsohet sipas pikeumls 1 teuml nenit 6 Kur nga ky vlereumlsim rezulton se subjekti
peumlrfiton njeuml proneuml qeuml ka vlereuml meuml teuml larteuml se sa prona qeuml ka pasur neuml momentin e shproneumlsimit
ateumlhereuml subjekti i kompensohet fizikisht sipeumlrfaqja qeuml i korrespondon vlereumlsimit dhe pjesa tjeteumlr
kalon neuml fondin e tokeumls me vendim teuml ATP-seuml
(vii) Vlera e aksioneve obligacioneve kompensimi financiar apo ccedildo lloj kompensimi
tjeteumlr duke peumlrfshireuml dispozitat ligjore peumlr ndarjen e tokeumls bujqeumlsore qeuml subjekti apo
trasheumlgimtareumlt e tij kaneuml peumlrfituar meuml pareuml do teuml zbritet nga shuma e peumlrllogaritur peumlr
kompensim
(viii) Peumlr vendimet e kompensimit teuml peumlrcaktuara me vlereuml dhe ende teuml pa ekzekutuara
nga periudha e njohjes seuml teuml drejteumls peumlr kompensim deri neuml marrjen e shpeumlrblimit subjektet e
shproneumlsuara do teuml peumlrfitojneuml indeksimin sipas vlereumls zyrtare teuml inflacionit dhe interes bankar
sipas mesatares vjetore teuml nxjerreuml nga Banka e Shqipeumlriseuml neuml momentin e hyrjes neuml fuqi teuml ligjit
15 Referuar ligjit objekti shqyrtimi vlereumlsimi i proneumls sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur
neuml momentin e shproneumlsimit eumlshteuml neuml shkelje teuml drejtpeumlrdrejt teuml parimit teuml siguriseuml juridike dhe teuml
baraziseuml para ligjit teuml shtetasve duke ndryshuar situateumln ligjore gjateuml procesit neuml sens
peumlrkeqeumlsues peumlr pjeseumltareuml teuml seuml njeumljteumls kategori pa pasur njeuml shkak teuml arsyesheumlm
16 Neuml vendimin Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml pg113 GJEDNJ ka orientuar shtetin
shqiptar duke theksuar se ldquoNeuml veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e
shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml
rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Gjykata
29
nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml
kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml
lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimiProcesi
i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga
kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i
paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln
qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlve Qeveria nuk
ka beumlreuml njeuml vlereumlsim teuml drejteuml neuml keumlteuml drejtim ndeumlrkoheuml qeuml eumlshteuml e qarteuml qeuml kishte mundeumlsi teuml
tjera teuml cilat duhej teuml merrnin prioritet veccedil kompensimit financiar peumlr ekzekutimin e vendimeve
peumlrfundimtare duke mos kaluar neuml arbitraritetin sa teuml ceumlnohet njeuml e drejteuml e reumlndeumlsishme siccedil
eumlshteuml ajo e proneumls dhe e procesit teuml rregullt ligjor qeuml i referohet ekzekutimit teuml njeuml vendimi
peumlrfundimtar Ndryshe nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe ndryshe nga sa eumlshteuml orientuar peumlrmes
Vendimit pilot Qeveria i ka kushtuar veumlmendje kompensimit financiar referuar nenit 8 teuml Ligjit
Neuml vendimin pilot GJEDNJ ka orientuar Qeverineuml drejt shfryteumlzimit teuml formave teuml tjera
alternative teuml kompensimit Gjithashtu Sekretariati neuml vlereumlsimin e skemeumls seuml kompensimit teuml
paraqitur nga Qeveria peumlrmes Ligjit ka vlereumlsuar se e ka teuml pamundur teuml kuptojeuml qeumlllimin e
Qeveriseuml qeuml ka aplikuar njeuml formeuml teuml tilleuml neuml hierarki peumlr kompensimin dhe ka shfaqur dyshime
referuar diskriminimit teuml mundsheumlm qeuml mund teuml krijohet mes atyre qeuml u eumlshteuml dheumlneuml e drejta e
kthimit meuml pareuml dhe tani u jepet e drejta e kompensimit2rdquo
17 Keumlshtu referuar vendimit Puto k Shqipeumlriseuml GJEDNJ ka ccedilmuar se ldquoSiccedil u pranua
nga Qeveria neuml Planin e saj teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml
besuesheumlm neuml lidhje me numrin e peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta
te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993
Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml
rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e
peumlrgjithshme teuml kompensimit si dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml
kompensimitPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1Rishikimi dhe
2 Shih Document H Exec (2015)16 para 45 53 teuml Komitetit teuml Ministrave
30
peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke
marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml
fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr
Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml
paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimi Procesi i vendimmarrjes peumlr llojin e kompensimit qeuml do
teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e besimit teuml publikut Do
teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml shpeumlrndaheshin
peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore qeuml vendimet e
autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen rishikimit
gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjeje Procesi i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve
peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit
Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml
legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar
teuml paguar ish pronareumlve Nga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml
sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml
unifikuara hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml
ardhshme ligjorerdquo
18 Pra neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur detyrimet e shtetit shqiptar sipas vendimit teuml
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml janeuml keumlto
(i) Teuml evitohen ndryshimet e vazhdueshme legjislative ldquoShteti i paditur duhet teuml marreuml
masa teuml peumlrgjithshme prioritare me qeumlllim sigurimin neuml meumlnyreuml efektive teuml seuml drejteumls peumlr
kompensim ndeumlrsa vendos balanceuml teuml drejteuml midis interesave teuml ndryshme neuml fjaleuml (shihni peumlr
shembull Burdov (nr 2) teuml cituar meuml lart sect 125) Neuml bazeuml teuml monitorimit nga Komiteti i
Ministrave Shteti i paditur mbetet i lireuml teuml zgjedheuml mjetet me teuml cilat do teuml peumlrmbusheuml detyrimin e
tij ligjor sipas Nenit 46 teuml Konventeumls me kusht qeuml keumlto mjete teuml jeneuml teuml pajtueshme me
peumlrfundimet e caktuara neuml vendimin e Gjykateumls (shihni Scozzari dhe Giunta kundeumlr Italiseuml [GC]
nr 3922198 dhe 4196398 sect 249 GJEDNJ 2000-VIII) Gjykata veumlren fillimisht se legjislacioni
aktual mbi proneumlsineuml eumlshteuml ndryshuar shpesh teuml pakteumln shtateuml hereuml gjateuml periudheumls 2004-2010
Ndeumlrsa ndryshimet legjislative mund teuml reflektojneuml njeuml situateuml teuml peumlrmireumlsuar kompleksiteti i
dispozitave legjislative ndryshimet e shpeshta teuml tyre si dhe praktika e papajtueshme gjyqeumlsore
qeuml rezulton nga to do teuml kontribuojeuml neuml meumlnyreuml teuml pashmangshme neuml njeuml mungeseuml teuml
peumlrgjithshme teuml siguriseuml juridike Shteti i paditur duhet teuml shmangeuml ndryshimet e shpeshta teuml
31
legjislacionit dhe teuml shqyrtojeuml me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare peumlrpara se teuml
paraqeseuml ndryshime teuml meumltejshmerdquo (pg110)
(ii) Teuml beumlhet i disponuesheumlm informacion i sakteuml dhe i besuesheumlm dhe teuml analizohen
me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare ldquoSiccedil u pranua nga Qeveria neuml Planin e saj
teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml besuesheumlm neuml lidhje me numrin e
peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e
kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993 Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml
sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte
mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e peumlrgjithshme teuml kompensimit si
dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml kompensimitrdquo (pg111)
(iii) Teuml krijohen mjete kompensimi teuml keumlnaqshme dhe teuml evitohen kriteret procedurale teuml
pavolitshme ldquoPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1rdquo (pg112)
(iv) Transparenceuml e ploteuml dhe efektivitet neuml procesin vendimmarreumls ldquoGjykata veumlren se
skema e kompensimit duhet teuml trajtojeuml peumlrfundimet e nxjerra sipas Nenit 13 teuml Konventeumls Neuml
veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi
financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e
kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Rishikimi dhe peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet
trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls
dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml
tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat
eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra t tjera
kompensimirdquo (pg113-114)
(v) Caktimi i afateve ligjore teuml detyrueshme reale dhe parashikimi i burimeve financiare
dhe njereumlzore teuml mjaftueshme ldquoKrejt neuml ndryshim nga propozimet neuml Planin e Veprimit teuml
Qeveriseuml qeuml nuk kishte peumlrmendur afate konkrete Gjykata nuk mund teuml theksojeuml mjaftuesheumlm
reumlndeumlsineuml e caktimit teuml afateve realiste statutore dhe detyruese neuml lidhje me ccedildo hap teuml procesit
Shtyrjet e shpeshta teuml afateve siccedil ka ndodhur deri tani nuk kontribuojneuml neuml njeuml zgjidhje teuml
shpejteuml teuml problemeve teuml identifikuara dhe deumlmtojneuml meuml tej besimin e publikut Eumlshteuml e
32
reumlndeumlsishme qeuml me qeumlllim garantimin e zbatimit efektiv teuml masave teuml peumlrgjithshme neuml
dispozicion teuml autoriteteve kompetente teuml vihen burime teuml mjaftueshme njereumlzore dhe materiale
dhe teuml garantohet bashkeumlrendimi midis institucioneve teuml ndryshme me synim shkeumlmbimin e
informacionit Sa hereuml qeuml teuml jeteuml e mundur autoritetet mund teuml shqyrtojneuml mundeumlsineuml e shkurtimit
teuml burimeve duke bashkuar institucione teuml ndryshme me qeumlllim shmangien e mbivendosjeve dhe
zvogeumllimin e kostove dhe shpenzimeve operative Krijimi i strukturave teuml reja institucionale nuk
duhet teuml konsiderohet si njeuml shtreseuml tjeteumlr e procesit por duhet teuml justifikohet ploteumlsishtrdquo (pg116-
117)
(vi) Rritja e barreumls seuml pronareumlve teuml paligjsheumlm qeuml keumlrkojneuml teuml legalizojneuml teuml drejtat e
proneumlsiseuml neuml pronat e ish-pronareumlve si dhe neuml pronat shteteumlrore ldquoProcesi i kompensimit teuml ish
pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml karakterizohet nga kompensimi i ish
pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml
rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i
afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlverdquo (pg115)
(vii) Krijimi i njeuml sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pasurive teuml
paluajtshme ldquoNga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml sistemi
transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml unifikuara
hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml ardhshme
ligjorerdquo
(viii) Mbajtja e diskutimeve teuml gjeumlra publike ldquoProcesi i vendimmarrjes peumlr llojin e
kompensimit qeuml do teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e
besimit teuml publikut Do teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml
shpeumlrndaheshin peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore
qeuml vendimet e autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen
rishikimit gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjejerdquo
19 Sa i takon detyrimeve neuml pikat (ii) (iii) (vi) dhe (vii) nuk u dha asnjeuml informacion
thelbeumlsor ose argument bindeumls i nivelit kushtetues nga subjektet e interesuara se si janeuml realizuar
ose peumlrse nuk janeuml parashikuar neuml ligj keumlto detyrime Peumlr keumlteuml arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se
orientimet e GJEDNJ-seuml neuml vendimin Manushaqe Puto etj k Shqipeumlriseuml nuk janeuml misheumlruar neuml
ligjin objekt shqyrtimi
20 GJEDNJ neuml rastin Vrioni k Shqipeumlriseuml ka arritur neuml peumlrfundimin se referuar edhe
meumlnyreumls seuml peumlrllogaritjes neuml rastin Driza k Shqipeumlriseuml metoda e peumlrllogaritjes do teuml duhej teuml ishte
vlera e proneumls neuml momentin e nxjerrjes seuml vendimit por neuml kushtet qeuml Shqipeumlria deumlshtoi teuml kishte
33
njeuml harteuml vlere qeuml neuml vitin 1993 GJEDNJ iu referua vlereumls seuml proneumls neuml momentin e kompensimit
bazuar neuml harteuml vlereuml qeuml reflekton ccedilmimin e tregut Pra rrjedhimisht qeveria duhej teuml kishte
marreuml parasysh vlereumln e proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit teuml kompensimit jo teuml
shproneumlsimit Pra GJEDNJ e ka udheumlzuar qeverineuml shqiptare se cileumls vlereuml duhej trsquoi referohej neuml
ccedileumlshtjet qeuml lidhen me kompensimin Skema e ofruar nga ligji objekt shqyrtimi nuk respekton keumlteuml
orientim teuml GJEDNJ
21 Sa i takon kritereve teuml shpeumlrblimit teuml drejteuml ato janeuml peumlrshkruar nga GJEDNJ-ja neuml
vendimin e saj peumlr ccedileumlshtjen Driza k Shqipeumlriseuml Neuml keumlteuml vendim GJEDNJ eumlshteuml shprehur ndeumlr teuml
tjera se ldquoGjykata ccedilmon se neuml rrethanat e ccedileumlshtjes neuml fjaleuml kthimi i parceleumls seuml vogeumll teuml tokeumls
ashtu siccedil u caktua me vendimin gjyqeumlsor teuml formeumls seuml prereuml teuml Gjykateumls seuml Larteuml teuml dateumls 17
dhjetor 1998 seuml bashku me pagimin e fitimit teuml munguar si dhe teuml kompensimit neuml vlereuml neuml
lidhje me parceleumln e madhe teuml tokeumls neuml bazeuml teuml vendimit teuml dateumls 7 dhjetor 2000 duke peumlrfshireuml
edhe shkalleumln e interesit qeuml pasqyron ndeumlrhyrjen pasojeuml e seuml cileumls ishte humbja e proneumlsiseuml seuml
parceleumls seuml madhe teuml tokeumls do ta vendosnin ankuesin sa meuml shpejt teuml jeteuml e mundur neuml njeuml situateuml
teuml njeumljteuml me ateuml neuml teuml cileumln do teuml kish qeneuml ai po teuml mos kishim shkelje teuml Konventeumlsrdquo
22 GJEDNJ e ka elaboruar meuml tej kuptimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo neuml ccedileumlshtjen Vrioni
k Shqipeumlriseuml teuml dateumls 13112007 sect 135 duke beumlreuml referim peumlr kompensimin e keumlrkuesve tek
harta e vlereumls seuml proneumls e vitit 2008 GJEDNJ u shpreh neuml keumlteuml pikeuml se ldquoneuml peumlrzgjedhjen e
harteumls seuml vlereumls seuml proneumls seuml vitit 2008 ajo ndeumlr teuml tjera pati parasysh teuml arriheshin qeumlllimet e
shpeumlrblimit teuml drejteuml teuml peumlrshkruara neuml ccedileumlshtjen ldquoDriza k Shqipeumlriseumlrdquo
23 Referuar ligjit dhe shpjegimeve teuml subjektit teuml interesuar Keumlshilli i Ministrave
rezulton se koncepti i shpeumlrblimit teuml drejteuml eumlshteuml misheumlruar jo neuml elementeumlt e elaboruar nga
GJEDNJ-ja por neuml elementeuml teuml ndrysheumlm qeuml nuk garantojneuml shpeumlrblim teuml drejteuml dhe si rrjedhim as
barazi midis subjekteve teuml shproneumlsuara Neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur ligji pavareumlsisht nga ajo qeuml
parashtrohet nga subjektet e interesuara de facto synon
(i) rivlereumlsim teuml teuml gjitha pronave teuml subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cilat u janeuml kthyer
atyre me vendime peumlrfundimtare meuml teuml hershme sipas kushteve teuml parashikuara neuml nenin 6 sect (1)
ndash (4) teuml ligjit Ky vlereumlsim do teuml sheumlrbejeuml si peumlrfitim i zbritsheumlm peumlr qeumlllime teuml zbatimit teuml nenit 6
sect (6) nenit 7 nenit 21 sect (4) nenit 23 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlt teuml cileumlve u
eumlshteuml kthyer njeuml pjeseuml e pronave me vendime meuml teuml hershme teuml teumlrhiqen nga keumlrkesat peumlr njohjen
e pronave sepse nenet e ldquopeumlrfitimeve teuml zbritshmerdquo qeuml urdheumlrojneuml rivlereumlsimin e pasurive teuml
kthyera sipas kritereve teuml ligjit neuml fjaleuml i peumlrjashtojneuml ata automatikisht nga fusha e zbatimit teuml
ligjit nr13315
34
(ii) vlereumlsim financiar teuml proneumls seuml origjineumls qeuml u kthehet pronareumlve llogaritur sipas
kritereve teuml nenit 6 pika 1ndash4 teuml ligjit me qeumlllim qeuml teuml zbritet diferenca qeuml rezulton neuml zbatim teuml
nenit 65 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlve iu hiqet e drejta e kthimit teuml njeuml pjese teuml
pasuriseuml seuml origjineumls megjitheumlse iu eumlshteuml njohur e drejta e proneumls seuml tyre
(iii) pushim i shqyrtimit teuml keumlrkesave peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar qeuml nuk ka
urdheumlruar kompensim teuml proneumls sipas nenit 72 pika ccedil) teuml Ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhje shteti
nuk ka detyrim teuml zbatojeuml vendimet peumlrfundimtare teuml KKKP AKKP dhe vendimet gjyqeumlsore qeuml
kaneuml urdheumlruar kthimin e proneumls
(iv) vlereumlsim financiar meuml i uleumlt peumlr rastet sipas nenit 164 a)ndashb) teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj
zgjidhjeve pronareumlve u rritet barra e proveumls neuml kurriz teuml vlereumls seuml proneumls seuml tyre
(v) njohje e seuml drejteumls seuml keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e kompensimit neuml
keumlmbim teuml pagesave meuml teuml shpejta sipas kritereve teuml nenit 17 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje
ligji diferencon pronareumlt neuml peumlrpjekje peumlr teuml siguruar peumlrfitime prej 80 - 50 teuml vlereumls seuml
pronave teuml njohura neuml keumlmbim teuml afateve teuml cilat janeuml teuml peumlrgjitheumlsuara neuml 10 vjet Ky lloj
peumlrfitimi ka mjaft impakt neumlse mbajmeuml parasysh se pjesa deumlrrmuese e keumlrkuesve janeuml teuml
moshuar
(vi) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e parablerjes (brenda 1 viti) neuml
keumlmbim teuml kompensimit sipas nenit 22 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji parashikon
mundeumlsineuml e peumlrjashtimit teuml pronareumlve nga e drejta e parablerjes neumlse keumlrkojneuml kompensim Nuk
kuptohet arsyeja peumlrse pronari mos teuml peumlrfitojeuml pjeseumlrisht nga ankandi dhe pjeseumlrisht nga format e
tjera teuml kompensimit
(vii) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml pranuar kompensim peumlr tokat e tyre teuml dheumlna neuml peumlrdorim
nga shteti sipas nenit 23 teuml ligjit ose detyrimi peumlr teuml pritur pa afat dhe pa deumlmshpeumlrblim
marreumldheumlnien juridike ekzistuese sipas keumltij neni Nuk kuptohet peumlrse kur keumlto toka teuml dheumlna neuml
peumlrdorim neumlse nuk janeuml teuml zeumlna kompensohen Neumlse ato nuk janeuml teuml zeumlna peumlrse nuk i kthehen
pronarit legjitim
(viii) Mostrajtimin e pronareumlve qeuml nuk disponojneuml njeuml vendim peumlrfundimtar neumlse prona
peumlr teuml cileumln kaneuml aplikuar peumlrfshihet brenda pronave teuml cileumlsuara neuml nenin 25 teuml Ligjit (shih nenin
20 teuml ligjit) Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji peumlrjashton pronareumlt qeuml kaneuml aplikuar peumlr njohje teuml
pronave teuml tyre teuml cilat peumlrfshihen brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 25 teuml Ligjit 13315
(ix) detyrim i pronareumlve peumlr teuml konvertuar neuml teuml drejteuml kompensimi pronat e kthyera me
vendime meuml teuml hershme teuml cilat bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 dhe nenit 25 teuml ligjit
Duke i hequr vetes detyrimin peumlr teuml zbatuar vendimet peumlrfundimtare peumlr kthimin e pronave teuml
35
cilat kaneuml mbetur teuml pazbatuara sipas nenit 7 sect 2 pika ccedil) e ligjit 13315 ligji objekt shqyrtimi
detyron teuml gjitheuml pronareumlt teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml pronave teuml tyre teuml kthyera por qeuml nuk
posedohen prej tyre teuml cilat sipas ligjit 13315 bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 nenit
24 dhe nenit 25 Keumlto vendime do teuml arkivohen
(x) pezullim i keumlrkesave qeuml lidhen me mbivendosje teuml teuml drejtave proneumlsore neuml keqbesim
deri sa mosmarreumlveshjet teuml zgjidhen neuml gjykateuml
24 Kjo formuleuml peumlr realizimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo referuar qeumlllimit dhe frymeumls seuml
ligjit neuml fakt nuk peumlrputhet me teuml Konkretisht qeuml njeuml pronari trsquoi kthehet prona e origjineumls sipas
nenit 21 sect (1) teuml ligjit duhet qeuml prona neuml fjaleuml (a) teuml mos jeteuml proneuml shteteumlrore sipas konceptit teuml
gjereuml teuml interesit publik parashikuar neuml nenin 251 (b) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e zeumlneuml sipas
ligjeve teuml radhitura neuml Shtojceumln i teuml ligjit (c) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e dheumlneuml neuml peumlrdorim sipas
nenit 23 teuml ligjit (ccedil) apo proneuml e zeumlneuml me ndeumlrtime pa leje sipas nenit 24 teuml ligjit (d) as territor
turistik (dh) apo proneuml e paluajtshme neuml administrim teuml institucioneve shteteumlrore (e) as truall i
zeumlneuml me ndeumlrtime shteteumlrore (shih nenin 21 sectsect (5)-(8) teuml ligjit
25 Meuml tej sipas keumlsaj formule Agjencia ka diskrecion teuml palimituar teuml rreumlzojeuml keumlrkesat e
pashqyrtuara peumlr kthim dhe kompensim prone neumlse objekti i tyre lidhet me pronat e origjineumls teuml
cileumlsuara neuml nenin 25 teuml ligjit Pra ccedildo keumlrkeseuml e pashqyrtuar do teuml rreumlzohet sipas nenit 20 teuml
ligjit neumlse Agjencia arrin neuml peumlrfundimin se kjo proneuml eumlshteuml e zeumlneuml peumlr interes publik dheose
sipas ligjeve teuml ldquoShtojceumls Irdquo teuml ligjit Neuml njeuml situateuml ku pjesa meuml e madhe e pronareumlve nuk kaneuml
arritur teuml posedojneuml pronat e tyre pasi ato janeuml teuml zeumlna neuml meumlnyreuml teuml paligjshme ose mbahen me
forceuml nga shteti pavareumlsisht se nuk peumlrbeumljneuml interes publik ccedilfareuml zgjidhje peumlrfundimtare synon teuml
realizohet me keumlteuml ligj
26 Gjykata neuml jurisprudenceumln e saj ka theksuar se parimi i shtetit teuml seuml drejteumls i
sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml njeuml nga parimet themelore neuml shtetin dhe shoqeumlrineuml
demokratike Aspekte teuml keumltij parimi janeuml edhe siguria juridike mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara
si dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme Siguria juridike presupozon veccedil teuml tjerash besueshmeumlrineuml e
qytetareumlve tek shteti dhe pandryshueshmeumlrineuml e ligjit peumlr marreumldheumlniet e rregulluara
Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet vazhdimisht ose teuml
jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike teuml cilat mund teuml
cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml vendosur me akte teuml
meumlparshme (shih dhe vendimet e Gjykateumls Kushtetuese nr 31 dateuml 18062010 nr24 dateuml
12112008 nr9 dateuml 26022007)
36
27 Nga ana tjeteumlr Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo
lloj pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml
prevalojeuml neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike (shih vendimin
e Gjykateumls Kushtetuese nr 26 dateuml 02112005) Neuml keumlteuml pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml
ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e favorshme ligjore paraqitet i
reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte
negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml teuml drejte teuml garantuar me
Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml rregullojeuml neumlpeumlrmjet
akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato teuml drejta teuml cilat janeuml
parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml preken nga ligjveumlneumlsi (shih
vendimin e Gjykateumls Kushtetuese nr 37 dateuml 13062012)
28 Referuar testit teuml proporcionalitetit sipas nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml
Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve pra parashikimi i tyre me ligj formal rezulton i respektuar
Kriteri i dyteuml neuml radheuml eumlshteuml interesi publik Koncepti kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml
trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml
keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para saj Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml radhiten neuml
meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml justifikojneuml
ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml aspektin e
kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml marreuml nga
ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet neuml aspektin e kushteve teuml
vendosura nga neni 171 i Kushtetuteumls dhe konkretisht teuml ekzistenceumls seuml interesit publik (Shih
vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
29 Eumlshteuml e veumlrteteuml se Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceuml teuml saj se si parimi i siguriseuml
juridike ashtu edhe ai i baraziseuml seuml shtetasve para ligjit nuk janeuml absolute dhe mund teuml kufizohen
neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i teuml cilit do teuml sillte
pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Por referuar parashtrimeve teuml subjekteve teuml
interesuara Keumlshilli i Ministrave dhe Kuvendi si dhe pyetjeve dhe debateve teuml zhvilluara neuml
seanceumln publike teuml zhvilluar para keumlsaj Gjykate nuk rezultoi qeuml qeveria ashtu siccedil ishte udheumlzuar
nga GJEDNJ dhe Komiteti i Ministrave teuml ishte bazuar neuml njeuml studim teuml thelluar apo vlereumlsim teuml
gjithansheumlm teuml situateumls neuml teumlreumlsi I vetmi argument i sjelleuml ishte interesi publik i bazuar neuml fatureumln
e larteuml financiare teuml shtetit
37
30 Seuml pari ne jemi teuml qeumlndrimit se ky argument nuk eumlshteuml i bazuar neuml argumente teuml
nivelit kushtetues pasi shteti nuk mund teuml kujdeset veteumlm peumlr fatureumln financiare teuml buxhetit por
peumlr teuml gjitha efektet e tjera teuml natyreumls juridike sociale dhe ekonomike teuml shtetit dhe teuml shtetasve
Seuml dyti nuk ka njeuml argument teuml bazuar neuml prova dhe fakte se sa do teuml mund teuml ishte ulur fatura
financiare neumlse ligji do teuml kishte parashikuar kthimin fizik teuml proneumls aty ku eumlshteuml e mundur Seuml
treti nuk ka informacion teuml sakteuml sa eumlshteuml diferenca midis shumeumls qeuml shteti do teuml duhej teuml
paguante me ligjin e meumlparsheumlm dhe sa me ligjin neuml fuqi dhe se si mund teuml ulej kjo diferenceuml Seuml
kateumlrti duke iu referuar qeumlllimit teuml ligjit kuptojmeuml se synimi eumlshteuml ldquoshpeumlrblimi i drejteumlrdquo i
subjekteve teuml shproneumlsuara Pyetja lind Si mund teuml konsiderohet i drejteuml shpeumlrblimi kur njeuml tokeuml
e konfiskuar neuml vitet 50 ka qeneuml tokeuml bujqeumlsore dhe sot eumlshteuml truall ndeumlrtimi neuml zoneuml urbane dhe e
ka vlereumln dhjetra ose qindra hereuml meuml teuml larteuml Qeveria argumentoi se ky shpeumlrblim eumlshteuml i drejteuml
sepse toka kur eumlshteuml shteteumlzuar ka pasur ateuml vlereuml dhe meriton teuml shpeumlrblehet me ateuml vlereuml ky
quhet trajtim i barabarteuml dhe nuk sjell diskriminim midis shtetasve () Por Keumlshilli i Ministrave
nuk ndalet neuml faktin se ka qeneuml pikeumlrisht shteti qeuml neuml rastin meuml teuml mireuml nuk ka marreuml masa efikase
dhe neuml rastin meuml teuml keq e ka penguar aktivisht geumlzimin e proneumls nga pronari legjitim Pra
paafteumlsineuml ose mungeseumln e gatishmeumlriseuml seuml shtetit duhet ta paguajeuml seumlrish subjekti i shproneumlsuar
duke iu neumlnshtruar njeuml skeme kompensimi qeuml neuml fund teuml peumlrllogaritjeve do teuml arrijeuml trsquoi japeuml
pronarit legjitim veteumlm leumlmosheuml dhe jo njeuml shpeumlrblim teuml drejteuml siccedil pretendohet nga subjektet e
interesuara
31 Neuml rastin konkret Keumlshilli i Ministrave paraqet si interes publik fatureumln e larteuml
financiare qeuml do teuml duhej teuml paguante shteti neuml rast se do teuml mbante skemeumln e kompensimit sipas
ligjit teuml vjeteumlr Neuml fakt po trsquoi referohemi pretendimit teuml keumlrkuesve si dhe fakteve teuml paraqitura
prej tyre ka mjaft subjekte qeuml nga komisionet e kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave kaneuml
marreuml njeuml vendim peumlr kthimin e pjessheumlm ose teuml ploteuml teuml proneumls seuml tyre vendime keumlto qeuml janeuml neuml
fuqi nga gjykatat shqiptare ose nga GJEDNJ Njeuml pjeseuml e mireuml e tyre mund teuml peumlrfitonin nga
kthimi fizik i proneumls seuml tyre aty ku eumlshteuml e lireuml teumlreumlsisht ose pjeseumlrisht Peumlr pronareumlt e pyjeve dhe
kullotave kjo mundeumlsi rezulton meuml e madhe (referuar edhe parashtrimeve teuml Avokatit teuml Popullit
neuml seanceumln gjyqeumlsore bazuar neuml komunikimin e tij me Ministrineuml e Bujqeumlsiseuml lidhur me fondin e
pyjeve dhe kullotave qeuml janeuml neuml proneumlsi teuml shtetit aktualisht) Ateumlhereuml lind pyetja Peumlrse duhet qeuml
keumlto vendime teuml trajtohen me formeuml kompensimi neumlse pronat objekt trajtimi janeuml ende teuml lira
Peumlrse qeveria nuk sheh mundeumlsineuml e uljes seuml vlereumls financiare teuml fatureumls duke hequr nga proneumlsia
shteteumlrore ato prona qeuml neuml fakt janeuml teuml pronareumlve subjekte teuml shproneumlsimit Pikeumlrisht realizimi i
38
keumlsaj teuml fundit neuml funksion teuml interesit publik do teuml ishte teumlreumlsisht e justifikuar prej tij dhe jo e
kundeumlrta
32 Keumlsaj pyetje teuml beumlreuml nga Gjykata neuml seanceuml peumlrfaqeumlsuesit e Keumlshillit teuml Ministrave iu
peumlrgjigjeumln se ldquoNeuml variantin e pareuml ekzistonte kthimi i proneumls keumlshtu siccedil keumlrkohej nga pronareumlt
dhe pikeumlrisht peumlr teuml realizuar keumlteuml teuml drejteuml Pyetja seuml cileumls shteti shqiptar nuk mund trsquoi peumlrgjigjej
dhe nuk i eumlshteuml peumlrgjigjur deri me sot eumlshteuml neumlse do teuml realizonte kthim teuml ploteuml dhe kompensim
nga ana tjeteumlr me keumlteuml formuleuml kjo do teuml thoshte trajtim teuml pa barabarteuml Ai qeuml sot do teuml merrte
tokeumln truall qeuml ka pasur tokeuml bujqeumlsore do teuml trajtohej neuml meumlnyreuml teuml pa barabarteuml me ateuml qeuml do teuml
merrte kompensim Eumlshteuml ajo qeuml ka ndodhur neuml 23 vite ata qeuml kaneuml pasur dhe kaneuml marreuml teuml
drejteumln e kthimit e kaneuml poseduar ateuml dhe kaneuml pasur mundeumlsi ti shohin frutet e tyre peumlr 23 vite
Kjo situateuml ishte gjetur neuml kundeumlrshtim me teuml drejtat e njeriut dhe peumlr keumlteuml arsye nuk pati njeuml
vendimmarrje 2 vjeccedilare teuml AKKP sepse vendimmarrja e agjenciseuml ccedildo diteuml do teuml ishte neuml
kundeumlrshtim me teuml drejta te njeriut Deri sa u krijua mekanizmi i ri i cili ne besojmeuml qeuml eumlshteuml
efektiv dhe neuml peumlrputhje me teuml drejtat e njeriu ldquo
33 Ajo qeuml ne e kemi teuml veumlshtireuml teuml kuptojmeuml nga ky qeumlndrim i subjektit teuml interesuar
eumlshteuml se shteti nuk ka beumlreuml peumlrpjekje teuml parashikojeuml se sa prona janeuml teuml kthyeshme neuml teumlreumlsi pra sa
eumlshteuml numri i objekteve ose tokave livadheve dhe pyjeve qeuml mund teuml kthehen neuml formeuml fizike pa
pasur nevojeuml trsquoi fuseuml pronareumlt e tyre neuml skemeuml kompensimi Pra pamundeumlsia e shtetit peumlr teuml beumlreuml
njeuml inventar teuml pronave teuml sekuestruara ose shproneumlsuara qeuml ndodhen ende teuml lira ose
potencialisht teuml mundura peumlr trsquoiu kthyer pronarit ka ccediluar neuml parashikimin e metodologjiseuml seuml
kompensimit megjitheumlse ka meumlnyra teuml tjera jo veteumlm meuml efektive peumlr pronarin i cili do teuml ishte
meuml i keumlnaqur teuml kishte proneumln e tij sesa njeuml vlereuml teuml kompensuar por do teuml ishte me meuml pak kosto
peumlr shtetin dhe taksapaguesit shqiptareuml teuml cileumlt deri tani po paguajneuml tepeumlr peumlr paafteumlsineuml e shtetit
peumlr teuml zgjidhur keumlteuml problem
34 Duke iu referuar testit teuml proporcionalitetit neuml keumlteuml kufizim qeuml beumln ligji teuml drejteumls seuml
proneumls kjo skemeuml nuk e kalon me sukses ateuml pasi nuk ka asnjeuml arsye legjitime qeuml justifikon keumlteuml
zgjidhje Shteti nuk duhet teuml zgjedheuml rrugeumln dhe metodeumln meuml teuml thjeshteuml ose meuml teuml lehteuml ldquopeumlr teuml
peumlrfunduar procesin e trajtimit teuml proneumlsrdquo siccedil e ka qeumlllimin ky ligj por duhet realisht teuml beumljeuml
peumlrpjekje teuml realizojeuml de facto teuml drejteumln e proneumls seuml pronareumlve teuml shproneumlsuar padrejteumlsisht si dhe
teuml uleuml sa meuml shumeuml fatureumln financiare teuml taksapaguesve Shteti duhet teuml peumlrdoreuml mjetin meuml teuml
peumlrshtatsheumlm dhe qeuml garanton ndeumlrhyrje sa meuml teuml vogeumll neuml teuml drejtat kushtetuese dhe jo mjetin meuml
teuml reumlndeuml por qeuml arrin qeumlllimin meuml shpejteuml pa u kujdesur peumlr shkeljet qeuml shkakton neuml teuml drejtat e
subjekteve qeuml preken prej saj
39
35 Gjykata ka theksuar se njeuml kusht tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi gjateuml
ndeumlrhyrjes neuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml eumlshteuml edhe respektimi i raportit teuml drejteuml midis
ndeumlrhyrjes dhe gjendjessituateumls qeuml e ka diktuar ateuml Ky kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml
evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml njeuml situateuml konkrete
Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete
teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml keumlrkohet teuml arrihen Gjithashtu Gjykata neuml
jurisprudenceuml teuml vazhdueshme ka mbajtur qeumlndrimin se parimi i proporcionalitetit neumlnkupton qeuml
ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit peumlr kufizimin e njeuml teuml drejte ose lirie teuml caktuar teuml beumlhet me mjete teuml
peumlrshtatshme qeuml i peumlrgjigjen drejt qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet Peumlrveccedil keumlsaj peumlrdorimi i keumltyre
mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml arrihet me mjete teuml
tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve meuml pak teuml deumlmshme
peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml kufizimit me gjendjen qeuml
e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml dobishmeumlriseuml dhe teuml
proporcionalitetit Respektimi i keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast
konkret duke ballafaquar interesin publik qeuml dikton kufizimin me teuml drejtat qeuml kufizohen Neuml
keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit
keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen
kufizimit (Vendimi nr2 dateuml 18022013 i Gjykateumls Kushtetuese)
36 Ligji parashikon krijimin e Fondit teuml Tokeumls (neni 53 dhe 12) i cili do teuml peumlrbeumlhet
nga fondi fizik i pronave neuml ccedildo qark sipeumlrfaqet e lira neuml territoret informale dhe sipeumlrfaqe teuml
tjera (e papeumlrcaktuar) Peumlrderisa do teuml krijohet njeuml Fond i tilleuml lind pyetja se peumlrse Keumlshilli i
Ministrave nuk ka beumlreuml njeuml studim se cilat nga keumlto toka teuml lira mund teuml kthehet neuml formeuml fizike
pronareumlve pa qeneuml nevoja teuml trajtohen si fond peumlr teuml gjitheuml pronareumlt ose veteumlm si potencialisht e
mundur pasi nuk ka njeuml peumlrcaktim se sa do teuml jeteuml ky fond dhe si krijohet
37 Neni 12 eumlshteuml i papeumlrcaktuesheumlm pasi teuml thuash se fondi i tokeumls peumlr kompensim do teuml
krijohet nga sipeumlrfaqet e mbetura teuml lira nga ndeumlrtimet informale eumlshteuml nonsens sepse pronari
legjitim duhet teuml preseuml ccedilfareuml mbetet e lireuml nga ndeumlrtuesit e paligjsheumlm ose zaptuesit numri dhe
peumlrqindja e teuml cileumlve ende eumlshteuml e papeumlrcaktuar derisa teuml krijohet fondi i tokeumls peumlr trsquoi kompensuar
pronareumlt legjitimeuml Neumlse qeveria kishte peumlr qeumlllim teuml krijojeuml fond teuml tokeumls peumlr kompensimin e
pronareumlve mund teuml kishte pezulluar procesin e legalizimit deri neuml kryerjen peumlrfundimtare teuml
procesit teuml kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave aty ku mendohet se ka mjaftuesheumlm tokeuml peumlr
trsquou kthyer pronareumlve Neuml keumlteuml meumlnyreuml shteti do teuml kursente nga fondi financiar dhe toka nuk do
40
teuml jepej me ccedilmim simbolik siccedil peumlrfitohet tani nga teuml paligjshmit Edhe taksapaguesit shqiptareuml do
teuml ishin meuml teuml keumlnaqur me uljen e barreumls financiare qeuml do trsquou duhet teuml paguajneuml peumlr dekadat neuml
vazhdim Edhe neuml vlereumlsimin e Komitetit teuml Ministrave lidhur me ekzekutimin e vendimit
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml neuml pg31 eumlshteuml theksuar se megjitheuml peumlrpjekjet pozitive teuml
qeveriseuml shqiptare peumlr teuml peumlrmbushur detyrimet e veumlna nga GJEDNJ ldquodisa paqarteumlsi duken se
kaneuml mbetur lidhur me paditeuml qeuml janeuml neuml shqyrtim aktualisht ose atyre qeuml mund teuml kundeumlrshtojneuml
njeumlra-tjetreumln Do teuml kishte qeneuml e dobishme neumlse autoritetet do teuml siguronin meuml shumeuml
informacion teuml detajuar se si keumlto fatura do teuml ndikonin neuml fondin e peumlrgjithsheumlm teuml kompensimit
dhe neuml peumlrcaktimin e Fondit teuml Tokeumlsrdquo Meuml tej neuml pg45 thuhet ldquoMund teuml ekzistojeuml rreziku peumlr
diskriminim midis subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cileumlve iu eumlshteuml kthyer prona fizikisht dhe atyre
qeuml do teuml kompensohen Peumlr keumlteuml eumlshteuml e nevojshme teuml shpjegohet se peumlrse qeveria ka beumlreuml keumlteuml
zgjedhje preferenciale me projektligjin neuml meumlnyreuml qeuml teuml vlereumlsohet skema e re e kompensimit neuml
peumlrputhje me standardet e vendosura nga GJEDNJrdquo Peumlrgjigja e qeveriseuml shqiptare lidhur me
keumlteuml ka qeneuml ldquopeumlr teuml hequr ccedildo mundeumlsi diskriminimi nuk eumlshteuml parashikuar kthimi por veteumlm
kompensimi peumlr teuml gjitheuml teuml shproneumlsuarit()rdquo (po aty)
38 Argumenti i dheumlneuml nga Keumlshilli i Ministrave se nuk ka pasur njeuml skemeuml
peumlrfundimtare peumlr kompensimin dhe si e tilleuml ajo mund teuml ndryshojeuml neuml ccedildo koheuml neuml meumlnyreuml teuml
papritur nga qeveriaparlamenti nuk na duket e bazuar Ccedildo parashikim ligjor peumlr sa koheuml
zbatohet dhe eumlshteuml neuml fuqi prezumohet se eumlshteuml e qeumlndrueshme Ndryshimi i papritur i
parashikimeve peumlr teuml njeumljteumlt subjekte dhe me pasoja peumlrkeqeumlsuese pa dheumlneuml argumente
kushtetuese peumlrbeumln cenim teuml siguriseuml juridike dhe diskriminim midis subjekteve teuml seuml njeumljteumls
kategori Keumlto parime kushtetuese nuk mund teuml cenohen veteumlm me argumentin se rritet fatura
financiare kur ky proces tashmeuml ka vite qeuml ka filluar dhe peumlr meuml se 20 vjet ka pasur njeuml skemeuml
tjeteumlr qeuml ndryshon teumlreumlsisht duke mosrespektuar aspak teuml drejteumln e pronareumlve por veteumlm
sipeumlrfaqeumlsisht detyrimin e shtetit peumlr teuml ldquombyllurrdquo ccedileumlshtjen e pronave Ky argument i peumlrdorur
vazhdimisht nga Keumlshilli i Ministrave nuk mendojmeuml se eumlshteuml argument i nivelit kushtetues qeuml
justifikon cenimin e vazhduesheumlm teuml seuml drejteumls seuml proneumls
39 Nisur nga sa meuml lart jemi teuml qeumlndrimit se parimi i siguriseuml juridike eumlshteuml prekur nga
rregullimi i ri dhe ndeumlrhyrja e beumlreuml nuk respekton kriteret kushtetuese peumlr keumlteuml qeumlllim teuml
parashikuara nga neni 171 i Kushtetuteumls konkretisht mbrojtjen e interesit publik vendosjen e
njeuml raporti teuml drejteuml midis seuml drejteumls seuml cenuar dhe qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet neumlpeumlrmjet
ndeumlrhyrjes legjislative si dhe ruajtjen e thelbit teuml seuml drejteumls seuml proneumls
41
B Peumlr pretendimin e cenimit teuml baraziseuml para ligjit
40 Keumlrkuesit kaneuml argumentuar se skema e kompensimit teuml parashikuar nga ligji bie
ndesh me parimin e baraziseuml para ligjit pasi trajton neuml meumlnyreuml teuml ndryshme teuml njeumljteumln kategori
pronareumlsh duke i vendosur ata qeuml presin teuml kompensohen neuml poziteuml meuml pak teuml favorshme se ata qeuml
u kompensuan para hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Gjithashtu vendimet e formeumls seuml prereuml peumlrfshi
edhe vendimet e dheumlna nga GJEDNJ do teuml vlereumlsohen sipas njeuml skeme meuml pak teuml favorshme sesa
vendimet e ekzekutuara para hyrjes neuml fuqi teuml ligjit megjitheumlse janeuml teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose vlereuml
totale
41 Pyetjes seuml beumlreuml nga Gjykata gjateuml seanceumls gjyqeumlsore neumlse skema e zgjedhur krijon
pabarazi subjekti i interesuar Keumlshilli i Ministrave iu peumlrgjigj negativisht Sipas tij ligji beumln njeuml
trajtim teuml barabarteuml jo veteumlm midis ish pronareumlve por edhe midis tyre dhe pronareumlve teuml soteumlm
Pra referuar keumltij qeumlndrimi neuml qofteuml se shteti aplikon keumlto kritere peumlr teuml shproneumlsuar sot peumlr
interes publik do teuml aplikojeuml teuml njeumljtat kritere peumlr ateuml shproneumlsim qeuml ka ndodhur 70 vjet meuml pareuml
42 Siccedil u tha meuml lart qeumlllimi i ligjit objekt shqyrtimi eumlshteuml ldquob) rregullimi dhe
shpeumlrblimi i drejteuml i kompensimit teuml proneumls ekzekutimi i vendimeve peumlrfundimtare teuml
kompensimit si dhe peumlrfundimi i procesit teuml kompensimitrdquo Pra rregullimi i ccedileumlshtjeve teuml
shproneumlsimit qeuml ndodhin sot nuk peumlrfshihet nga ky ligj dhe jo veteumlm kaq por sot nuk eumlshteuml e
mundur teuml krahasohet vlera e proneumls qeuml ka neuml treg me ateuml qeuml ka pasur para 70 vjeteumlve
43 Ne mendojmeuml se ligji cenon barazineuml e shtetasve para ligjit duke bere trajtim teuml
diferencuar midis pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim kthimi ose kompensimi teuml marreuml para hyrjes neuml
fuqi teuml keumltij ligji por ende teuml paekzekutuar dhe pronareumlve qeuml kaneuml arritur ta ekzekutojneuml vendimin
e kthimit ose kompensimit teuml marreuml neuml teuml njeumljteumln koheuml Neumlse keumlrkuesve u janeuml kthyer pronat teuml
cilat sipas ligjit 13315 cileumlsohen si brenda fusheumls seuml zbatimit teuml neneve 23 24 25 ata nuk mund
teuml ankohen peumlr zvarritje teuml procesit teuml ekzekutimit teuml vendimit por brenda 90 diteumlve nga hyrja e
ligjit neuml fuqi duhet teuml heqin doreuml nga certifikatat e proneumls dhe teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml saj
sigurisht sipas kritereve teuml peumlrfitimeve teuml zbritshme Ndryshe shteti e ccedilliron veten nga detyrimi
peumlr zbatimin teuml vendimeve neuml fjaleuml Neumlpeumlrmjet keumlsaj formule ligji vendos neuml pozita teuml
pabarabarta pronareumlt qeuml aplikojneuml sot dhe ata qeuml e kaneuml peumlrfituar me vendime teuml meumlparshme por
nuk kaneuml arritur ta posedojneuml ose ta ekzekutojneuml ateuml duke i privuar ata neuml meumlnyreuml arbitrare nga e
drejta e proneumls Prandaj mendojmeuml se ligji bie ndesh edhe me parimin e baraziseuml seuml shtetasve
para ligjit
44 Peumlr teuml gjitha keumlto arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se Gjykata duhej teuml kishte shpallur si
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi dhe jo veteumlm pjeseuml teuml tij pasi fryma dhe qeumlllimi i tij real nuk i
42
peumlrgjigjet keumlrkesave kushtetuese teuml parashikuar neuml nenet 41 42 dhe 17 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 1
teuml Protokollit Nr1 teuml KEDNJ-seuml si dhe praktikeumls seuml vazhdueshme teuml GJEDNJ-seuml dhe Gjykateumls
Kushtetuese
Aneumltareuml Gani Dizdari Vladimir Kristo
24
peumlrfituesve dhe pritshmeumlrive teuml ligjshme teuml ish-pronareumlve si dhe njeuml afat kohor teuml vlereumlsuar si teuml
arsyesheumlm peumlr peumlrfundimin e keumltij procesi
9 Peumlr teuml gjitha argumentet e meumlsipeumlrme vlereumlsojmeuml se pretendimet e paraqitura neuml
keumlrkeseuml duhej teuml rreumlzoheshin si teuml pabazuara
Kryetar Bashkim Dedja
Aneumltareuml Besnik Imeraj Altina Xhoxhaj
25
MENDIM PAKICE
1 Bashkohemi me qeumlndrimin e shumiceumls peumlr shfuqizimin si antikushtetues teuml nenit 6
pika 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml
kompensimit teuml pronave por nuk bashkohemi me linjeumln e arsyetimit qeuml ka ndjekur shumica neuml
keumlteuml vendim si dhe me rreumlzimin e keumlrkeseumls sa i takon pjeseumls tjeteumlr teuml keumlrkimeve sipas objektit teuml
keumlrkeseumls Ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml jemi teuml qeumlndrimit qeuml Gjykata duhej teuml kishte deklaruar
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi peumlr arsyet e meumlposhtme
A Peumlr pretendimin peumlr cenim teuml siguriseuml juridike
2 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se skema e ofruar peumlr zgjidhjen e problemit sistemik neuml
lidhje me mosekzekutimin e vendimeve neuml lidhje me kompensimin e pronareumlve qeuml kaneuml njeuml
vendim peumlrfundimtar administrativ nuk garanton efektivitet neuml zgjidhjen e problemit dhe as
qarteumlsi dhe parashikueshmeumlri Neuml nenin 15 teuml ligjit 1332015 ldquoAfatet e vlereumlsimit financiar teuml
vendimeve peumlr kompensimrdquo peumlrcaktohet njeuml afat kohor prej tre vitesh peumlr teuml beumlreuml vlereumlsimin
financiar peumlr secilin subjekt i cili ka njeuml vendim teuml meumlparsheumlm qeuml i njeh teuml drejteumln peumlr
kompensim Kjo eumlshteuml njeuml qasje qeuml cenon seumlrish sigurineuml juridike dhe peumlrzgjat me ligj procesin e
kompensimit teuml pronave
3 Gjithashtu sipas keumlrkuesve rivlereumlsimi i vendimeve peumlrfundimtare administrative
dhe gjyqeumlsore neuml lidhje me kompensimin cenon parimin e siguriseuml juridike pasi peumlrmes keumltij
ligji qeveria synon trsquoi referohet ccedilmimit dhe llojit teuml tokeumls neuml momentin e shproneumlsimit Kjo do teuml
thoteuml qeuml teuml rishikohen vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml vendosur kthimin ose kompensimin e
proneumls pasi ato kaneuml marreuml formeuml teuml prereuml
4 Seuml treti sipas keumlrkuesve skema e ofruar peumlr trajtimin e dosjeve teuml patrajtuara apo ato
qeuml do teuml depozitohen rishtazi pas hyrjes neuml fuqi teuml ligjit bie ndesh me parimin kushtetues teuml
siguriseuml juridike teuml baraziseuml para ligjit dhe teuml seuml drejteumls seuml ankimit Neni 21 i ligjit peumlrcakton teuml
drejteumln e subjektit teuml shproneumlsuar peumlr trsquou kompensuar neuml proneumln e tij referuar metodologjiseuml teuml
peumlrcaktuar neuml nenin 6 dhe 7 teuml ligjit ndryshe nga sa peumlrcaktonte ligji i meumlparsheumlm qeuml njihte teuml
drejteumln e kthimit teuml proneumls dhe kompensimit teuml proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit Neuml
keumlteuml qasje legjislatori ka krijuar njeuml pasiguri juridike neuml lidhje me pritshmeumlriteuml e subjektit teuml
shproneumlsuar i cili pret teuml kompensohet referuar llojit teuml proneumls neuml momentin e shproneumlsimit
5 Keumlrkuesit pretendojneuml se ligji nuk garanton kthimin e proneumls tek pronari por
parashikon veteumlm njohjen dhe kompensimin financiar Ky i fundit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me
26
ccedilmimin real teuml tregut por me ateuml qeuml ka parashikuar qeveria dhe qeuml nuk i peumlrgjigjet vlereumls reale
financiare teuml proneumls Sipas tyre mundeumlsiteuml peumlr kthim fizik nuk janeuml parashikuar fare neuml ligj por
edhe kompensimi financiar eumlshteuml i mangeumlt pasi i keumlrkohet pronarit teuml heqeuml doreuml nga njeuml pjeseuml e
madhe e vlereumls Gjithashtu eumlshteuml hequr edhe mundeumlsia e pronareumlve peumlr teuml ushtruar teuml drejteumln e
parablerjes
6 Duke iu referuar ligjit objekt shqyrtimi ne mendojmeuml se ai paraqet probleme
kushtetutshmeumlrie sa i takon formave teuml kompensimit teuml pronave pronareumlve si dhe metodologjiseuml
seuml vlereumlsimit teuml objekteve qeuml trajtohen sipas keumltij ligji
7 Konkretisht referuar nenit 2 qeuml parashikon objektin e ligjin peumlrmenden veteumlm termat
ldquokompensim dhe shpeumlrblim i drejteuml i kompensimitrdquo Pra termi kthim i proneumls nuk rezulton teuml jeteuml
objekt i ligjit ndryshe nga sa ka qeneuml neuml teuml gjitha ligjet e meumlparshme me objekt kthimin dhe
kompensimin e pronave ish-pronareumlve i cili eumlshteuml shfuqizuar me hyrjen neuml fuqi teuml ligjit objekt
shqyrtimi Meuml tej neuml teuml gjitheuml tekstin e ligjit parashikohen veteumlm format e kompensimit
(financiar me prona teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose me prona teuml shitura neuml ankand) Eumlshteuml e kuptueshme
dhe e qarteuml qeuml qeumlllimi i ligjveumlneumlsit ka ndryshuar duke mos synuar meuml kthimin fizik teuml proneumls aty
ku eumlshteuml i mundur siccedil ka qeneuml me legjislacionin e meumlparsheumlm por neuml teuml gjitha rastet veteumlm
kompensimin e saj fizik ose financiar pavareumlsisht situateumls juridike neuml teuml cileumln ndodhet pronari
Kjo peumlrfshin edhe rastet kur pronari ka vendime peumlrfundimtare qeuml i kthejneuml proneumln por peumlr shkak
se vendimet nuk janeuml ekzekutuar sepse prona ka qeneuml e zeumlneuml ose shteti nuk ka arritur ta tjeteumlrsojeuml
de facto tek pronari ky pronar sot me keumlteuml vendim kthimi teuml proneumls pavareumlsisht titullit juridik qeuml
ka fituar do teuml kompensohet dhe nuk do teuml marreuml fizikisht proneumln teuml cileumln ia ka kthyer organi
kompetent
8 Ne mendojmeuml se ky qeumlndrim i ligjveumlneumlsit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me parimin e
siguriseuml juridike peumlr keumlto arsye
9 Seuml pari nuk jepet ndonjeuml shpjegim ose argument i natyreumls kushtetuese lidhur me
mosparashikimin ose eleminimin e procesit teuml kthimit fizik teuml proneumls aty ku njeuml gjeuml e tilleuml eumlshteuml e
mundur Ligjveumlneumlsi ka vendosur veteumlm kompensimin (financiar ose fizik me objekte teuml tjera) gjeuml
qeuml nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me kuadrin normativ teuml derisoteumlm i cili i jepte peumlrpareumlsi kthimit fizik
teuml proneumls dhe neumlse ky srsquoishte i mundur i drejtohet formave teuml tjera Gjykata ka tashmeuml njeuml
praktikeuml teuml konsoliduar lidhur me garantimin e seuml drejteumls seuml proneumls nga ligjveumlneumlsi me theks edhe
tek kategoriteuml e personave teuml shproneumlsuar nga regjimi komunist Kjo Gjykateuml neuml vendimin e saj
nr 302005 ka arsyetuar se ligji i meumlparsheumlm peumlr kthimin dhe kompensimin e pronave (i
shfuqizuar nga ligji objekt shqyrtimi) peumlrshkohet nga parimi sipas teuml cilit shteti merr peumlrsipeumlr
27
(detyron vetveten) tu kthejeuml ish-pronareumlve dometheumlneuml ti riproneumlsojeuml ata me ato prona qeuml
faktikisht dhe juridikisht eumlshteuml e mundur teuml kthehen pasi ekzistojneuml efektivisht e janeuml neuml fondin e
proneumlsiseuml shteteumlrore ose mbahen pa arsye teuml peumlrligjura nga teuml tjereumlt Ligji objekt shqyrtimi duket
se nuk ndjek keumlteuml linjeuml teuml vendosur nga ligji i meumlparsheumlm dhe vendimi i Gjykateumls
10 Duke iu referuar edhe vendimit teuml GJEDNJ Beshiri dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml
22 gusht 2006 ldquokur njeuml Shtet Kontraktues qeuml ka ratifikuar Konventeumln peumlrfshireuml Protokollin e
Pareuml Shteseuml dekreton legjislacionin qeuml rregullon kthimin e ploteuml ose teuml pjessheumlm teuml proneumls seuml
konfiskuar neuml regjimin e meumlparsheumlm ky legjislacion mund teuml konsiderohet si gjenerues i njeuml teuml
drejte teuml re proneumlsie teuml mbrojtur nga neni 1 i protokollit nr 1 peumlr personat qeuml i ploteumlsojneuml
kushtet peumlr teuml fituar njeuml teuml drejteuml teuml tilleuml E njeumljta gjeuml mund teuml aplikohet neuml lidhje me rregullimet
ligjore peumlr kthimin ose kompensimin teuml parashikuara para ratifikimit neumlse ky legjislacion mbetet
neuml fuqi pas ratifikimit nga Shteti Kontraktues i Protokollit teuml Pareuml Shteseuml (shih Broniowski k
Poland [GC] 3144396 sect125 ECHR 2004-V)rdquo
11 Ne jemi teuml qeumlndrimit se heqja ose mosparashikimi i kthimit fizik teuml proneumls aty ku
eumlshteuml e mundur dhe parashikimi i kompensimit fizik me njeuml fond toke qeuml eumlshteuml meuml seuml paku i
dyshimteuml dhe jo i sigurt neuml pritshmeumlriteuml e tij nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me qeumlllimin qeuml ka ligji dhe as
me detyrimet nga vendimet e GJEDNJ-seuml peumlr njeuml zgjidhe efektive dhe peumlrfundimtare nga shteti
shqiptar peumlr ccedileumlshtjen e pronave
12 Seuml dyti lidhur me metodologjineuml e parashikuar peumlr kompensimin financiar mendojmeuml
se kjo meumlnyreuml llogaritje peumlr teuml kompensuar peumlrfundimisht pronareumlt nuk respekton konceptin e
shpeumlrblimit teuml drejteuml referuar edhe jurisprudenceumls seuml Gjykateumls Kushtetuese
13 Neuml kapitullin 2 teuml ligjit objekt shqyrtimi janeuml peumlrcaktuar rregullat peumlr kompensimin e
vendimeve peumlrfundimtare neuml lidhje me metodologjineuml e vlereumlsimit si dhe format e kompensimit
dhe teuml vlereumlsimit Keumlto rregulla vlejneuml si peumlr vendimet peumlr dosjet e patrajtuara por edhe peumlr
dosjet peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar
14 Sipas ligjit teuml gjitha vendimet peumlrfundimtare peumlr kthim dhe kompensim prone peumlr
peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit do trsquoi neumlnshtrohen keumlsaj meumlnyre vlereumlsimi
(i) Prona e njohur peumlr kompensim vlereumlsohet neuml bazeuml teuml zeumlrit kadastral qeuml ka pasur neuml
koheumln e shproneumlsimit
(ii) Prona e kthyer vlereumlsohet sipas zeumlrit kadastral aktual teuml saj dhe sipas zeumlrit kadastral
qeuml ka pasur neuml koheumln e shproneumlsimit duke llogaritur diferenceumln e vlereumls qeuml do teuml rezultojeuml nga
ndryshimi i zeumlrit kadastral
28
(iii) Vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml njohur veteumlm teuml drejteumln e kompensimit do teuml
vlereumlsohen sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur prona neuml momentin e shproneumlsimit sipas
peumlrcaktimeve teuml meumlsipeumlrme
(iv) Neuml rastet kur subjektet e shproneumlsuara kaneuml peumlrfituar me vendim kthim dhe
kompensim diferenca e llogaritur si meuml sipeumlr do teuml zbritet nga vlereumlsimi i vlereumls seuml proneumls seuml
njohur peumlr kompensim
(v) Vlereumlsimi peumlr vendimin peumlrfundimtar qeuml ka njohur teuml drejteumln e kompensimit duke
marreuml si referim zeumlrin kadastral sipas origjineumls seuml proneumls qeuml ndodhet meuml afeumlr proneumls qeuml do teuml
kompensohet duke u bazuar neuml harteumln e vlereumls neuml koheumln e hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Neuml rast se
praneuml proneumls qeuml do teuml kompensohet gjenden disa zeumlra kadastrale teuml njeumljteuml me ateuml teuml origjineumls seuml
proneumls me distanceuml teuml njeumljteuml dhe me vlera teuml ndryshme ateumlhereuml peumlr referim neuml peumlrllogaritje
merret zona qeuml ka ccedilmimin meuml teuml larteuml
(vi) Neuml rast se ATP merr njeuml vendim peumlr njohje dhe kompensim fizik neuml proneumln e
subjektit prona vlereumlsohet sipas pikeumls 1 teuml nenit 6 Kur nga ky vlereumlsim rezulton se subjekti
peumlrfiton njeuml proneuml qeuml ka vlereuml meuml teuml larteuml se sa prona qeuml ka pasur neuml momentin e shproneumlsimit
ateumlhereuml subjekti i kompensohet fizikisht sipeumlrfaqja qeuml i korrespondon vlereumlsimit dhe pjesa tjeteumlr
kalon neuml fondin e tokeumls me vendim teuml ATP-seuml
(vii) Vlera e aksioneve obligacioneve kompensimi financiar apo ccedildo lloj kompensimi
tjeteumlr duke peumlrfshireuml dispozitat ligjore peumlr ndarjen e tokeumls bujqeumlsore qeuml subjekti apo
trasheumlgimtareumlt e tij kaneuml peumlrfituar meuml pareuml do teuml zbritet nga shuma e peumlrllogaritur peumlr
kompensim
(viii) Peumlr vendimet e kompensimit teuml peumlrcaktuara me vlereuml dhe ende teuml pa ekzekutuara
nga periudha e njohjes seuml teuml drejteumls peumlr kompensim deri neuml marrjen e shpeumlrblimit subjektet e
shproneumlsuara do teuml peumlrfitojneuml indeksimin sipas vlereumls zyrtare teuml inflacionit dhe interes bankar
sipas mesatares vjetore teuml nxjerreuml nga Banka e Shqipeumlriseuml neuml momentin e hyrjes neuml fuqi teuml ligjit
15 Referuar ligjit objekti shqyrtimi vlereumlsimi i proneumls sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur
neuml momentin e shproneumlsimit eumlshteuml neuml shkelje teuml drejtpeumlrdrejt teuml parimit teuml siguriseuml juridike dhe teuml
baraziseuml para ligjit teuml shtetasve duke ndryshuar situateumln ligjore gjateuml procesit neuml sens
peumlrkeqeumlsues peumlr pjeseumltareuml teuml seuml njeumljteumls kategori pa pasur njeuml shkak teuml arsyesheumlm
16 Neuml vendimin Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml pg113 GJEDNJ ka orientuar shtetin
shqiptar duke theksuar se ldquoNeuml veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e
shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml
rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Gjykata
29
nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml
kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml
lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimiProcesi
i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga
kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i
paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln
qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlve Qeveria nuk
ka beumlreuml njeuml vlereumlsim teuml drejteuml neuml keumlteuml drejtim ndeumlrkoheuml qeuml eumlshteuml e qarteuml qeuml kishte mundeumlsi teuml
tjera teuml cilat duhej teuml merrnin prioritet veccedil kompensimit financiar peumlr ekzekutimin e vendimeve
peumlrfundimtare duke mos kaluar neuml arbitraritetin sa teuml ceumlnohet njeuml e drejteuml e reumlndeumlsishme siccedil
eumlshteuml ajo e proneumls dhe e procesit teuml rregullt ligjor qeuml i referohet ekzekutimit teuml njeuml vendimi
peumlrfundimtar Ndryshe nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe ndryshe nga sa eumlshteuml orientuar peumlrmes
Vendimit pilot Qeveria i ka kushtuar veumlmendje kompensimit financiar referuar nenit 8 teuml Ligjit
Neuml vendimin pilot GJEDNJ ka orientuar Qeverineuml drejt shfryteumlzimit teuml formave teuml tjera
alternative teuml kompensimit Gjithashtu Sekretariati neuml vlereumlsimin e skemeumls seuml kompensimit teuml
paraqitur nga Qeveria peumlrmes Ligjit ka vlereumlsuar se e ka teuml pamundur teuml kuptojeuml qeumlllimin e
Qeveriseuml qeuml ka aplikuar njeuml formeuml teuml tilleuml neuml hierarki peumlr kompensimin dhe ka shfaqur dyshime
referuar diskriminimit teuml mundsheumlm qeuml mund teuml krijohet mes atyre qeuml u eumlshteuml dheumlneuml e drejta e
kthimit meuml pareuml dhe tani u jepet e drejta e kompensimit2rdquo
17 Keumlshtu referuar vendimit Puto k Shqipeumlriseuml GJEDNJ ka ccedilmuar se ldquoSiccedil u pranua
nga Qeveria neuml Planin e saj teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml
besuesheumlm neuml lidhje me numrin e peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta
te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993
Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml
rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e
peumlrgjithshme teuml kompensimit si dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml
kompensimitPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1Rishikimi dhe
2 Shih Document H Exec (2015)16 para 45 53 teuml Komitetit teuml Ministrave
30
peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke
marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml
fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr
Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml
paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimi Procesi i vendimmarrjes peumlr llojin e kompensimit qeuml do
teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e besimit teuml publikut Do
teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml shpeumlrndaheshin
peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore qeuml vendimet e
autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen rishikimit
gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjeje Procesi i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve
peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit
Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml
legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar
teuml paguar ish pronareumlve Nga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml
sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml
unifikuara hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml
ardhshme ligjorerdquo
18 Pra neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur detyrimet e shtetit shqiptar sipas vendimit teuml
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml janeuml keumlto
(i) Teuml evitohen ndryshimet e vazhdueshme legjislative ldquoShteti i paditur duhet teuml marreuml
masa teuml peumlrgjithshme prioritare me qeumlllim sigurimin neuml meumlnyreuml efektive teuml seuml drejteumls peumlr
kompensim ndeumlrsa vendos balanceuml teuml drejteuml midis interesave teuml ndryshme neuml fjaleuml (shihni peumlr
shembull Burdov (nr 2) teuml cituar meuml lart sect 125) Neuml bazeuml teuml monitorimit nga Komiteti i
Ministrave Shteti i paditur mbetet i lireuml teuml zgjedheuml mjetet me teuml cilat do teuml peumlrmbusheuml detyrimin e
tij ligjor sipas Nenit 46 teuml Konventeumls me kusht qeuml keumlto mjete teuml jeneuml teuml pajtueshme me
peumlrfundimet e caktuara neuml vendimin e Gjykateumls (shihni Scozzari dhe Giunta kundeumlr Italiseuml [GC]
nr 3922198 dhe 4196398 sect 249 GJEDNJ 2000-VIII) Gjykata veumlren fillimisht se legjislacioni
aktual mbi proneumlsineuml eumlshteuml ndryshuar shpesh teuml pakteumln shtateuml hereuml gjateuml periudheumls 2004-2010
Ndeumlrsa ndryshimet legjislative mund teuml reflektojneuml njeuml situateuml teuml peumlrmireumlsuar kompleksiteti i
dispozitave legjislative ndryshimet e shpeshta teuml tyre si dhe praktika e papajtueshme gjyqeumlsore
qeuml rezulton nga to do teuml kontribuojeuml neuml meumlnyreuml teuml pashmangshme neuml njeuml mungeseuml teuml
peumlrgjithshme teuml siguriseuml juridike Shteti i paditur duhet teuml shmangeuml ndryshimet e shpeshta teuml
31
legjislacionit dhe teuml shqyrtojeuml me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare peumlrpara se teuml
paraqeseuml ndryshime teuml meumltejshmerdquo (pg110)
(ii) Teuml beumlhet i disponuesheumlm informacion i sakteuml dhe i besuesheumlm dhe teuml analizohen
me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare ldquoSiccedil u pranua nga Qeveria neuml Planin e saj
teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml besuesheumlm neuml lidhje me numrin e
peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e
kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993 Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml
sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte
mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e peumlrgjithshme teuml kompensimit si
dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml kompensimitrdquo (pg111)
(iii) Teuml krijohen mjete kompensimi teuml keumlnaqshme dhe teuml evitohen kriteret procedurale teuml
pavolitshme ldquoPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1rdquo (pg112)
(iv) Transparenceuml e ploteuml dhe efektivitet neuml procesin vendimmarreumls ldquoGjykata veumlren se
skema e kompensimit duhet teuml trajtojeuml peumlrfundimet e nxjerra sipas Nenit 13 teuml Konventeumls Neuml
veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi
financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e
kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Rishikimi dhe peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet
trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls
dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml
tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat
eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra t tjera
kompensimirdquo (pg113-114)
(v) Caktimi i afateve ligjore teuml detyrueshme reale dhe parashikimi i burimeve financiare
dhe njereumlzore teuml mjaftueshme ldquoKrejt neuml ndryshim nga propozimet neuml Planin e Veprimit teuml
Qeveriseuml qeuml nuk kishte peumlrmendur afate konkrete Gjykata nuk mund teuml theksojeuml mjaftuesheumlm
reumlndeumlsineuml e caktimit teuml afateve realiste statutore dhe detyruese neuml lidhje me ccedildo hap teuml procesit
Shtyrjet e shpeshta teuml afateve siccedil ka ndodhur deri tani nuk kontribuojneuml neuml njeuml zgjidhje teuml
shpejteuml teuml problemeve teuml identifikuara dhe deumlmtojneuml meuml tej besimin e publikut Eumlshteuml e
32
reumlndeumlsishme qeuml me qeumlllim garantimin e zbatimit efektiv teuml masave teuml peumlrgjithshme neuml
dispozicion teuml autoriteteve kompetente teuml vihen burime teuml mjaftueshme njereumlzore dhe materiale
dhe teuml garantohet bashkeumlrendimi midis institucioneve teuml ndryshme me synim shkeumlmbimin e
informacionit Sa hereuml qeuml teuml jeteuml e mundur autoritetet mund teuml shqyrtojneuml mundeumlsineuml e shkurtimit
teuml burimeve duke bashkuar institucione teuml ndryshme me qeumlllim shmangien e mbivendosjeve dhe
zvogeumllimin e kostove dhe shpenzimeve operative Krijimi i strukturave teuml reja institucionale nuk
duhet teuml konsiderohet si njeuml shtreseuml tjeteumlr e procesit por duhet teuml justifikohet ploteumlsishtrdquo (pg116-
117)
(vi) Rritja e barreumls seuml pronareumlve teuml paligjsheumlm qeuml keumlrkojneuml teuml legalizojneuml teuml drejtat e
proneumlsiseuml neuml pronat e ish-pronareumlve si dhe neuml pronat shteteumlrore ldquoProcesi i kompensimit teuml ish
pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml karakterizohet nga kompensimi i ish
pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml
rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i
afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlverdquo (pg115)
(vii) Krijimi i njeuml sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pasurive teuml
paluajtshme ldquoNga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml sistemi
transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml unifikuara
hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml ardhshme
ligjorerdquo
(viii) Mbajtja e diskutimeve teuml gjeumlra publike ldquoProcesi i vendimmarrjes peumlr llojin e
kompensimit qeuml do teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e
besimit teuml publikut Do teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml
shpeumlrndaheshin peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore
qeuml vendimet e autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen
rishikimit gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjejerdquo
19 Sa i takon detyrimeve neuml pikat (ii) (iii) (vi) dhe (vii) nuk u dha asnjeuml informacion
thelbeumlsor ose argument bindeumls i nivelit kushtetues nga subjektet e interesuara se si janeuml realizuar
ose peumlrse nuk janeuml parashikuar neuml ligj keumlto detyrime Peumlr keumlteuml arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se
orientimet e GJEDNJ-seuml neuml vendimin Manushaqe Puto etj k Shqipeumlriseuml nuk janeuml misheumlruar neuml
ligjin objekt shqyrtimi
20 GJEDNJ neuml rastin Vrioni k Shqipeumlriseuml ka arritur neuml peumlrfundimin se referuar edhe
meumlnyreumls seuml peumlrllogaritjes neuml rastin Driza k Shqipeumlriseuml metoda e peumlrllogaritjes do teuml duhej teuml ishte
vlera e proneumls neuml momentin e nxjerrjes seuml vendimit por neuml kushtet qeuml Shqipeumlria deumlshtoi teuml kishte
33
njeuml harteuml vlere qeuml neuml vitin 1993 GJEDNJ iu referua vlereumls seuml proneumls neuml momentin e kompensimit
bazuar neuml harteuml vlereuml qeuml reflekton ccedilmimin e tregut Pra rrjedhimisht qeveria duhej teuml kishte
marreuml parasysh vlereumln e proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit teuml kompensimit jo teuml
shproneumlsimit Pra GJEDNJ e ka udheumlzuar qeverineuml shqiptare se cileumls vlereuml duhej trsquoi referohej neuml
ccedileumlshtjet qeuml lidhen me kompensimin Skema e ofruar nga ligji objekt shqyrtimi nuk respekton keumlteuml
orientim teuml GJEDNJ
21 Sa i takon kritereve teuml shpeumlrblimit teuml drejteuml ato janeuml peumlrshkruar nga GJEDNJ-ja neuml
vendimin e saj peumlr ccedileumlshtjen Driza k Shqipeumlriseuml Neuml keumlteuml vendim GJEDNJ eumlshteuml shprehur ndeumlr teuml
tjera se ldquoGjykata ccedilmon se neuml rrethanat e ccedileumlshtjes neuml fjaleuml kthimi i parceleumls seuml vogeumll teuml tokeumls
ashtu siccedil u caktua me vendimin gjyqeumlsor teuml formeumls seuml prereuml teuml Gjykateumls seuml Larteuml teuml dateumls 17
dhjetor 1998 seuml bashku me pagimin e fitimit teuml munguar si dhe teuml kompensimit neuml vlereuml neuml
lidhje me parceleumln e madhe teuml tokeumls neuml bazeuml teuml vendimit teuml dateumls 7 dhjetor 2000 duke peumlrfshireuml
edhe shkalleumln e interesit qeuml pasqyron ndeumlrhyrjen pasojeuml e seuml cileumls ishte humbja e proneumlsiseuml seuml
parceleumls seuml madhe teuml tokeumls do ta vendosnin ankuesin sa meuml shpejt teuml jeteuml e mundur neuml njeuml situateuml
teuml njeumljteuml me ateuml neuml teuml cileumln do teuml kish qeneuml ai po teuml mos kishim shkelje teuml Konventeumlsrdquo
22 GJEDNJ e ka elaboruar meuml tej kuptimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo neuml ccedileumlshtjen Vrioni
k Shqipeumlriseuml teuml dateumls 13112007 sect 135 duke beumlreuml referim peumlr kompensimin e keumlrkuesve tek
harta e vlereumls seuml proneumls e vitit 2008 GJEDNJ u shpreh neuml keumlteuml pikeuml se ldquoneuml peumlrzgjedhjen e
harteumls seuml vlereumls seuml proneumls seuml vitit 2008 ajo ndeumlr teuml tjera pati parasysh teuml arriheshin qeumlllimet e
shpeumlrblimit teuml drejteuml teuml peumlrshkruara neuml ccedileumlshtjen ldquoDriza k Shqipeumlriseumlrdquo
23 Referuar ligjit dhe shpjegimeve teuml subjektit teuml interesuar Keumlshilli i Ministrave
rezulton se koncepti i shpeumlrblimit teuml drejteuml eumlshteuml misheumlruar jo neuml elementeumlt e elaboruar nga
GJEDNJ-ja por neuml elementeuml teuml ndrysheumlm qeuml nuk garantojneuml shpeumlrblim teuml drejteuml dhe si rrjedhim as
barazi midis subjekteve teuml shproneumlsuara Neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur ligji pavareumlsisht nga ajo qeuml
parashtrohet nga subjektet e interesuara de facto synon
(i) rivlereumlsim teuml teuml gjitha pronave teuml subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cilat u janeuml kthyer
atyre me vendime peumlrfundimtare meuml teuml hershme sipas kushteve teuml parashikuara neuml nenin 6 sect (1)
ndash (4) teuml ligjit Ky vlereumlsim do teuml sheumlrbejeuml si peumlrfitim i zbritsheumlm peumlr qeumlllime teuml zbatimit teuml nenit 6
sect (6) nenit 7 nenit 21 sect (4) nenit 23 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlt teuml cileumlve u
eumlshteuml kthyer njeuml pjeseuml e pronave me vendime meuml teuml hershme teuml teumlrhiqen nga keumlrkesat peumlr njohjen
e pronave sepse nenet e ldquopeumlrfitimeve teuml zbritshmerdquo qeuml urdheumlrojneuml rivlereumlsimin e pasurive teuml
kthyera sipas kritereve teuml ligjit neuml fjaleuml i peumlrjashtojneuml ata automatikisht nga fusha e zbatimit teuml
ligjit nr13315
34
(ii) vlereumlsim financiar teuml proneumls seuml origjineumls qeuml u kthehet pronareumlve llogaritur sipas
kritereve teuml nenit 6 pika 1ndash4 teuml ligjit me qeumlllim qeuml teuml zbritet diferenca qeuml rezulton neuml zbatim teuml
nenit 65 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlve iu hiqet e drejta e kthimit teuml njeuml pjese teuml
pasuriseuml seuml origjineumls megjitheumlse iu eumlshteuml njohur e drejta e proneumls seuml tyre
(iii) pushim i shqyrtimit teuml keumlrkesave peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar qeuml nuk ka
urdheumlruar kompensim teuml proneumls sipas nenit 72 pika ccedil) teuml Ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhje shteti
nuk ka detyrim teuml zbatojeuml vendimet peumlrfundimtare teuml KKKP AKKP dhe vendimet gjyqeumlsore qeuml
kaneuml urdheumlruar kthimin e proneumls
(iv) vlereumlsim financiar meuml i uleumlt peumlr rastet sipas nenit 164 a)ndashb) teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj
zgjidhjeve pronareumlve u rritet barra e proveumls neuml kurriz teuml vlereumls seuml proneumls seuml tyre
(v) njohje e seuml drejteumls seuml keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e kompensimit neuml
keumlmbim teuml pagesave meuml teuml shpejta sipas kritereve teuml nenit 17 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje
ligji diferencon pronareumlt neuml peumlrpjekje peumlr teuml siguruar peumlrfitime prej 80 - 50 teuml vlereumls seuml
pronave teuml njohura neuml keumlmbim teuml afateve teuml cilat janeuml teuml peumlrgjitheumlsuara neuml 10 vjet Ky lloj
peumlrfitimi ka mjaft impakt neumlse mbajmeuml parasysh se pjesa deumlrrmuese e keumlrkuesve janeuml teuml
moshuar
(vi) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e parablerjes (brenda 1 viti) neuml
keumlmbim teuml kompensimit sipas nenit 22 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji parashikon
mundeumlsineuml e peumlrjashtimit teuml pronareumlve nga e drejta e parablerjes neumlse keumlrkojneuml kompensim Nuk
kuptohet arsyeja peumlrse pronari mos teuml peumlrfitojeuml pjeseumlrisht nga ankandi dhe pjeseumlrisht nga format e
tjera teuml kompensimit
(vii) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml pranuar kompensim peumlr tokat e tyre teuml dheumlna neuml peumlrdorim
nga shteti sipas nenit 23 teuml ligjit ose detyrimi peumlr teuml pritur pa afat dhe pa deumlmshpeumlrblim
marreumldheumlnien juridike ekzistuese sipas keumltij neni Nuk kuptohet peumlrse kur keumlto toka teuml dheumlna neuml
peumlrdorim neumlse nuk janeuml teuml zeumlna kompensohen Neumlse ato nuk janeuml teuml zeumlna peumlrse nuk i kthehen
pronarit legjitim
(viii) Mostrajtimin e pronareumlve qeuml nuk disponojneuml njeuml vendim peumlrfundimtar neumlse prona
peumlr teuml cileumln kaneuml aplikuar peumlrfshihet brenda pronave teuml cileumlsuara neuml nenin 25 teuml Ligjit (shih nenin
20 teuml ligjit) Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji peumlrjashton pronareumlt qeuml kaneuml aplikuar peumlr njohje teuml
pronave teuml tyre teuml cilat peumlrfshihen brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 25 teuml Ligjit 13315
(ix) detyrim i pronareumlve peumlr teuml konvertuar neuml teuml drejteuml kompensimi pronat e kthyera me
vendime meuml teuml hershme teuml cilat bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 dhe nenit 25 teuml ligjit
Duke i hequr vetes detyrimin peumlr teuml zbatuar vendimet peumlrfundimtare peumlr kthimin e pronave teuml
35
cilat kaneuml mbetur teuml pazbatuara sipas nenit 7 sect 2 pika ccedil) e ligjit 13315 ligji objekt shqyrtimi
detyron teuml gjitheuml pronareumlt teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml pronave teuml tyre teuml kthyera por qeuml nuk
posedohen prej tyre teuml cilat sipas ligjit 13315 bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 nenit
24 dhe nenit 25 Keumlto vendime do teuml arkivohen
(x) pezullim i keumlrkesave qeuml lidhen me mbivendosje teuml teuml drejtave proneumlsore neuml keqbesim
deri sa mosmarreumlveshjet teuml zgjidhen neuml gjykateuml
24 Kjo formuleuml peumlr realizimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo referuar qeumlllimit dhe frymeumls seuml
ligjit neuml fakt nuk peumlrputhet me teuml Konkretisht qeuml njeuml pronari trsquoi kthehet prona e origjineumls sipas
nenit 21 sect (1) teuml ligjit duhet qeuml prona neuml fjaleuml (a) teuml mos jeteuml proneuml shteteumlrore sipas konceptit teuml
gjereuml teuml interesit publik parashikuar neuml nenin 251 (b) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e zeumlneuml sipas
ligjeve teuml radhitura neuml Shtojceumln i teuml ligjit (c) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e dheumlneuml neuml peumlrdorim sipas
nenit 23 teuml ligjit (ccedil) apo proneuml e zeumlneuml me ndeumlrtime pa leje sipas nenit 24 teuml ligjit (d) as territor
turistik (dh) apo proneuml e paluajtshme neuml administrim teuml institucioneve shteteumlrore (e) as truall i
zeumlneuml me ndeumlrtime shteteumlrore (shih nenin 21 sectsect (5)-(8) teuml ligjit
25 Meuml tej sipas keumlsaj formule Agjencia ka diskrecion teuml palimituar teuml rreumlzojeuml keumlrkesat e
pashqyrtuara peumlr kthim dhe kompensim prone neumlse objekti i tyre lidhet me pronat e origjineumls teuml
cileumlsuara neuml nenin 25 teuml ligjit Pra ccedildo keumlrkeseuml e pashqyrtuar do teuml rreumlzohet sipas nenit 20 teuml
ligjit neumlse Agjencia arrin neuml peumlrfundimin se kjo proneuml eumlshteuml e zeumlneuml peumlr interes publik dheose
sipas ligjeve teuml ldquoShtojceumls Irdquo teuml ligjit Neuml njeuml situateuml ku pjesa meuml e madhe e pronareumlve nuk kaneuml
arritur teuml posedojneuml pronat e tyre pasi ato janeuml teuml zeumlna neuml meumlnyreuml teuml paligjshme ose mbahen me
forceuml nga shteti pavareumlsisht se nuk peumlrbeumljneuml interes publik ccedilfareuml zgjidhje peumlrfundimtare synon teuml
realizohet me keumlteuml ligj
26 Gjykata neuml jurisprudenceumln e saj ka theksuar se parimi i shtetit teuml seuml drejteumls i
sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml njeuml nga parimet themelore neuml shtetin dhe shoqeumlrineuml
demokratike Aspekte teuml keumltij parimi janeuml edhe siguria juridike mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara
si dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme Siguria juridike presupozon veccedil teuml tjerash besueshmeumlrineuml e
qytetareumlve tek shteti dhe pandryshueshmeumlrineuml e ligjit peumlr marreumldheumlniet e rregulluara
Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet vazhdimisht ose teuml
jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike teuml cilat mund teuml
cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml vendosur me akte teuml
meumlparshme (shih dhe vendimet e Gjykateumls Kushtetuese nr 31 dateuml 18062010 nr24 dateuml
12112008 nr9 dateuml 26022007)
36
27 Nga ana tjeteumlr Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo
lloj pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml
prevalojeuml neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike (shih vendimin
e Gjykateumls Kushtetuese nr 26 dateuml 02112005) Neuml keumlteuml pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml
ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e favorshme ligjore paraqitet i
reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte
negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml teuml drejte teuml garantuar me
Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml rregullojeuml neumlpeumlrmjet
akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato teuml drejta teuml cilat janeuml
parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml preken nga ligjveumlneumlsi (shih
vendimin e Gjykateumls Kushtetuese nr 37 dateuml 13062012)
28 Referuar testit teuml proporcionalitetit sipas nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml
Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve pra parashikimi i tyre me ligj formal rezulton i respektuar
Kriteri i dyteuml neuml radheuml eumlshteuml interesi publik Koncepti kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml
trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml
keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para saj Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml radhiten neuml
meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml justifikojneuml
ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml aspektin e
kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml marreuml nga
ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet neuml aspektin e kushteve teuml
vendosura nga neni 171 i Kushtetuteumls dhe konkretisht teuml ekzistenceumls seuml interesit publik (Shih
vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
29 Eumlshteuml e veumlrteteuml se Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceuml teuml saj se si parimi i siguriseuml
juridike ashtu edhe ai i baraziseuml seuml shtetasve para ligjit nuk janeuml absolute dhe mund teuml kufizohen
neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i teuml cilit do teuml sillte
pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Por referuar parashtrimeve teuml subjekteve teuml
interesuara Keumlshilli i Ministrave dhe Kuvendi si dhe pyetjeve dhe debateve teuml zhvilluara neuml
seanceumln publike teuml zhvilluar para keumlsaj Gjykate nuk rezultoi qeuml qeveria ashtu siccedil ishte udheumlzuar
nga GJEDNJ dhe Komiteti i Ministrave teuml ishte bazuar neuml njeuml studim teuml thelluar apo vlereumlsim teuml
gjithansheumlm teuml situateumls neuml teumlreumlsi I vetmi argument i sjelleuml ishte interesi publik i bazuar neuml fatureumln
e larteuml financiare teuml shtetit
37
30 Seuml pari ne jemi teuml qeumlndrimit se ky argument nuk eumlshteuml i bazuar neuml argumente teuml
nivelit kushtetues pasi shteti nuk mund teuml kujdeset veteumlm peumlr fatureumln financiare teuml buxhetit por
peumlr teuml gjitha efektet e tjera teuml natyreumls juridike sociale dhe ekonomike teuml shtetit dhe teuml shtetasve
Seuml dyti nuk ka njeuml argument teuml bazuar neuml prova dhe fakte se sa do teuml mund teuml ishte ulur fatura
financiare neumlse ligji do teuml kishte parashikuar kthimin fizik teuml proneumls aty ku eumlshteuml e mundur Seuml
treti nuk ka informacion teuml sakteuml sa eumlshteuml diferenca midis shumeumls qeuml shteti do teuml duhej teuml
paguante me ligjin e meumlparsheumlm dhe sa me ligjin neuml fuqi dhe se si mund teuml ulej kjo diferenceuml Seuml
kateumlrti duke iu referuar qeumlllimit teuml ligjit kuptojmeuml se synimi eumlshteuml ldquoshpeumlrblimi i drejteumlrdquo i
subjekteve teuml shproneumlsuara Pyetja lind Si mund teuml konsiderohet i drejteuml shpeumlrblimi kur njeuml tokeuml
e konfiskuar neuml vitet 50 ka qeneuml tokeuml bujqeumlsore dhe sot eumlshteuml truall ndeumlrtimi neuml zoneuml urbane dhe e
ka vlereumln dhjetra ose qindra hereuml meuml teuml larteuml Qeveria argumentoi se ky shpeumlrblim eumlshteuml i drejteuml
sepse toka kur eumlshteuml shteteumlzuar ka pasur ateuml vlereuml dhe meriton teuml shpeumlrblehet me ateuml vlereuml ky
quhet trajtim i barabarteuml dhe nuk sjell diskriminim midis shtetasve () Por Keumlshilli i Ministrave
nuk ndalet neuml faktin se ka qeneuml pikeumlrisht shteti qeuml neuml rastin meuml teuml mireuml nuk ka marreuml masa efikase
dhe neuml rastin meuml teuml keq e ka penguar aktivisht geumlzimin e proneumls nga pronari legjitim Pra
paafteumlsineuml ose mungeseumln e gatishmeumlriseuml seuml shtetit duhet ta paguajeuml seumlrish subjekti i shproneumlsuar
duke iu neumlnshtruar njeuml skeme kompensimi qeuml neuml fund teuml peumlrllogaritjeve do teuml arrijeuml trsquoi japeuml
pronarit legjitim veteumlm leumlmosheuml dhe jo njeuml shpeumlrblim teuml drejteuml siccedil pretendohet nga subjektet e
interesuara
31 Neuml rastin konkret Keumlshilli i Ministrave paraqet si interes publik fatureumln e larteuml
financiare qeuml do teuml duhej teuml paguante shteti neuml rast se do teuml mbante skemeumln e kompensimit sipas
ligjit teuml vjeteumlr Neuml fakt po trsquoi referohemi pretendimit teuml keumlrkuesve si dhe fakteve teuml paraqitura
prej tyre ka mjaft subjekte qeuml nga komisionet e kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave kaneuml
marreuml njeuml vendim peumlr kthimin e pjessheumlm ose teuml ploteuml teuml proneumls seuml tyre vendime keumlto qeuml janeuml neuml
fuqi nga gjykatat shqiptare ose nga GJEDNJ Njeuml pjeseuml e mireuml e tyre mund teuml peumlrfitonin nga
kthimi fizik i proneumls seuml tyre aty ku eumlshteuml e lireuml teumlreumlsisht ose pjeseumlrisht Peumlr pronareumlt e pyjeve dhe
kullotave kjo mundeumlsi rezulton meuml e madhe (referuar edhe parashtrimeve teuml Avokatit teuml Popullit
neuml seanceumln gjyqeumlsore bazuar neuml komunikimin e tij me Ministrineuml e Bujqeumlsiseuml lidhur me fondin e
pyjeve dhe kullotave qeuml janeuml neuml proneumlsi teuml shtetit aktualisht) Ateumlhereuml lind pyetja Peumlrse duhet qeuml
keumlto vendime teuml trajtohen me formeuml kompensimi neumlse pronat objekt trajtimi janeuml ende teuml lira
Peumlrse qeveria nuk sheh mundeumlsineuml e uljes seuml vlereumls financiare teuml fatureumls duke hequr nga proneumlsia
shteteumlrore ato prona qeuml neuml fakt janeuml teuml pronareumlve subjekte teuml shproneumlsimit Pikeumlrisht realizimi i
38
keumlsaj teuml fundit neuml funksion teuml interesit publik do teuml ishte teumlreumlsisht e justifikuar prej tij dhe jo e
kundeumlrta
32 Keumlsaj pyetje teuml beumlreuml nga Gjykata neuml seanceuml peumlrfaqeumlsuesit e Keumlshillit teuml Ministrave iu
peumlrgjigjeumln se ldquoNeuml variantin e pareuml ekzistonte kthimi i proneumls keumlshtu siccedil keumlrkohej nga pronareumlt
dhe pikeumlrisht peumlr teuml realizuar keumlteuml teuml drejteuml Pyetja seuml cileumls shteti shqiptar nuk mund trsquoi peumlrgjigjej
dhe nuk i eumlshteuml peumlrgjigjur deri me sot eumlshteuml neumlse do teuml realizonte kthim teuml ploteuml dhe kompensim
nga ana tjeteumlr me keumlteuml formuleuml kjo do teuml thoshte trajtim teuml pa barabarteuml Ai qeuml sot do teuml merrte
tokeumln truall qeuml ka pasur tokeuml bujqeumlsore do teuml trajtohej neuml meumlnyreuml teuml pa barabarteuml me ateuml qeuml do teuml
merrte kompensim Eumlshteuml ajo qeuml ka ndodhur neuml 23 vite ata qeuml kaneuml pasur dhe kaneuml marreuml teuml
drejteumln e kthimit e kaneuml poseduar ateuml dhe kaneuml pasur mundeumlsi ti shohin frutet e tyre peumlr 23 vite
Kjo situateuml ishte gjetur neuml kundeumlrshtim me teuml drejtat e njeriut dhe peumlr keumlteuml arsye nuk pati njeuml
vendimmarrje 2 vjeccedilare teuml AKKP sepse vendimmarrja e agjenciseuml ccedildo diteuml do teuml ishte neuml
kundeumlrshtim me teuml drejta te njeriut Deri sa u krijua mekanizmi i ri i cili ne besojmeuml qeuml eumlshteuml
efektiv dhe neuml peumlrputhje me teuml drejtat e njeriu ldquo
33 Ajo qeuml ne e kemi teuml veumlshtireuml teuml kuptojmeuml nga ky qeumlndrim i subjektit teuml interesuar
eumlshteuml se shteti nuk ka beumlreuml peumlrpjekje teuml parashikojeuml se sa prona janeuml teuml kthyeshme neuml teumlreumlsi pra sa
eumlshteuml numri i objekteve ose tokave livadheve dhe pyjeve qeuml mund teuml kthehen neuml formeuml fizike pa
pasur nevojeuml trsquoi fuseuml pronareumlt e tyre neuml skemeuml kompensimi Pra pamundeumlsia e shtetit peumlr teuml beumlreuml
njeuml inventar teuml pronave teuml sekuestruara ose shproneumlsuara qeuml ndodhen ende teuml lira ose
potencialisht teuml mundura peumlr trsquoiu kthyer pronarit ka ccediluar neuml parashikimin e metodologjiseuml seuml
kompensimit megjitheumlse ka meumlnyra teuml tjera jo veteumlm meuml efektive peumlr pronarin i cili do teuml ishte
meuml i keumlnaqur teuml kishte proneumln e tij sesa njeuml vlereuml teuml kompensuar por do teuml ishte me meuml pak kosto
peumlr shtetin dhe taksapaguesit shqiptareuml teuml cileumlt deri tani po paguajneuml tepeumlr peumlr paafteumlsineuml e shtetit
peumlr teuml zgjidhur keumlteuml problem
34 Duke iu referuar testit teuml proporcionalitetit neuml keumlteuml kufizim qeuml beumln ligji teuml drejteumls seuml
proneumls kjo skemeuml nuk e kalon me sukses ateuml pasi nuk ka asnjeuml arsye legjitime qeuml justifikon keumlteuml
zgjidhje Shteti nuk duhet teuml zgjedheuml rrugeumln dhe metodeumln meuml teuml thjeshteuml ose meuml teuml lehteuml ldquopeumlr teuml
peumlrfunduar procesin e trajtimit teuml proneumlsrdquo siccedil e ka qeumlllimin ky ligj por duhet realisht teuml beumljeuml
peumlrpjekje teuml realizojeuml de facto teuml drejteumln e proneumls seuml pronareumlve teuml shproneumlsuar padrejteumlsisht si dhe
teuml uleuml sa meuml shumeuml fatureumln financiare teuml taksapaguesve Shteti duhet teuml peumlrdoreuml mjetin meuml teuml
peumlrshtatsheumlm dhe qeuml garanton ndeumlrhyrje sa meuml teuml vogeumll neuml teuml drejtat kushtetuese dhe jo mjetin meuml
teuml reumlndeuml por qeuml arrin qeumlllimin meuml shpejteuml pa u kujdesur peumlr shkeljet qeuml shkakton neuml teuml drejtat e
subjekteve qeuml preken prej saj
39
35 Gjykata ka theksuar se njeuml kusht tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi gjateuml
ndeumlrhyrjes neuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml eumlshteuml edhe respektimi i raportit teuml drejteuml midis
ndeumlrhyrjes dhe gjendjessituateumls qeuml e ka diktuar ateuml Ky kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml
evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml njeuml situateuml konkrete
Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete
teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml keumlrkohet teuml arrihen Gjithashtu Gjykata neuml
jurisprudenceuml teuml vazhdueshme ka mbajtur qeumlndrimin se parimi i proporcionalitetit neumlnkupton qeuml
ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit peumlr kufizimin e njeuml teuml drejte ose lirie teuml caktuar teuml beumlhet me mjete teuml
peumlrshtatshme qeuml i peumlrgjigjen drejt qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet Peumlrveccedil keumlsaj peumlrdorimi i keumltyre
mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml arrihet me mjete teuml
tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve meuml pak teuml deumlmshme
peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml kufizimit me gjendjen qeuml
e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml dobishmeumlriseuml dhe teuml
proporcionalitetit Respektimi i keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast
konkret duke ballafaquar interesin publik qeuml dikton kufizimin me teuml drejtat qeuml kufizohen Neuml
keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit
keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen
kufizimit (Vendimi nr2 dateuml 18022013 i Gjykateumls Kushtetuese)
36 Ligji parashikon krijimin e Fondit teuml Tokeumls (neni 53 dhe 12) i cili do teuml peumlrbeumlhet
nga fondi fizik i pronave neuml ccedildo qark sipeumlrfaqet e lira neuml territoret informale dhe sipeumlrfaqe teuml
tjera (e papeumlrcaktuar) Peumlrderisa do teuml krijohet njeuml Fond i tilleuml lind pyetja se peumlrse Keumlshilli i
Ministrave nuk ka beumlreuml njeuml studim se cilat nga keumlto toka teuml lira mund teuml kthehet neuml formeuml fizike
pronareumlve pa qeneuml nevoja teuml trajtohen si fond peumlr teuml gjitheuml pronareumlt ose veteumlm si potencialisht e
mundur pasi nuk ka njeuml peumlrcaktim se sa do teuml jeteuml ky fond dhe si krijohet
37 Neni 12 eumlshteuml i papeumlrcaktuesheumlm pasi teuml thuash se fondi i tokeumls peumlr kompensim do teuml
krijohet nga sipeumlrfaqet e mbetura teuml lira nga ndeumlrtimet informale eumlshteuml nonsens sepse pronari
legjitim duhet teuml preseuml ccedilfareuml mbetet e lireuml nga ndeumlrtuesit e paligjsheumlm ose zaptuesit numri dhe
peumlrqindja e teuml cileumlve ende eumlshteuml e papeumlrcaktuar derisa teuml krijohet fondi i tokeumls peumlr trsquoi kompensuar
pronareumlt legjitimeuml Neumlse qeveria kishte peumlr qeumlllim teuml krijojeuml fond teuml tokeumls peumlr kompensimin e
pronareumlve mund teuml kishte pezulluar procesin e legalizimit deri neuml kryerjen peumlrfundimtare teuml
procesit teuml kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave aty ku mendohet se ka mjaftuesheumlm tokeuml peumlr
trsquou kthyer pronareumlve Neuml keumlteuml meumlnyreuml shteti do teuml kursente nga fondi financiar dhe toka nuk do
40
teuml jepej me ccedilmim simbolik siccedil peumlrfitohet tani nga teuml paligjshmit Edhe taksapaguesit shqiptareuml do
teuml ishin meuml teuml keumlnaqur me uljen e barreumls financiare qeuml do trsquou duhet teuml paguajneuml peumlr dekadat neuml
vazhdim Edhe neuml vlereumlsimin e Komitetit teuml Ministrave lidhur me ekzekutimin e vendimit
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml neuml pg31 eumlshteuml theksuar se megjitheuml peumlrpjekjet pozitive teuml
qeveriseuml shqiptare peumlr teuml peumlrmbushur detyrimet e veumlna nga GJEDNJ ldquodisa paqarteumlsi duken se
kaneuml mbetur lidhur me paditeuml qeuml janeuml neuml shqyrtim aktualisht ose atyre qeuml mund teuml kundeumlrshtojneuml
njeumlra-tjetreumln Do teuml kishte qeneuml e dobishme neumlse autoritetet do teuml siguronin meuml shumeuml
informacion teuml detajuar se si keumlto fatura do teuml ndikonin neuml fondin e peumlrgjithsheumlm teuml kompensimit
dhe neuml peumlrcaktimin e Fondit teuml Tokeumlsrdquo Meuml tej neuml pg45 thuhet ldquoMund teuml ekzistojeuml rreziku peumlr
diskriminim midis subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cileumlve iu eumlshteuml kthyer prona fizikisht dhe atyre
qeuml do teuml kompensohen Peumlr keumlteuml eumlshteuml e nevojshme teuml shpjegohet se peumlrse qeveria ka beumlreuml keumlteuml
zgjedhje preferenciale me projektligjin neuml meumlnyreuml qeuml teuml vlereumlsohet skema e re e kompensimit neuml
peumlrputhje me standardet e vendosura nga GJEDNJrdquo Peumlrgjigja e qeveriseuml shqiptare lidhur me
keumlteuml ka qeneuml ldquopeumlr teuml hequr ccedildo mundeumlsi diskriminimi nuk eumlshteuml parashikuar kthimi por veteumlm
kompensimi peumlr teuml gjitheuml teuml shproneumlsuarit()rdquo (po aty)
38 Argumenti i dheumlneuml nga Keumlshilli i Ministrave se nuk ka pasur njeuml skemeuml
peumlrfundimtare peumlr kompensimin dhe si e tilleuml ajo mund teuml ndryshojeuml neuml ccedildo koheuml neuml meumlnyreuml teuml
papritur nga qeveriaparlamenti nuk na duket e bazuar Ccedildo parashikim ligjor peumlr sa koheuml
zbatohet dhe eumlshteuml neuml fuqi prezumohet se eumlshteuml e qeumlndrueshme Ndryshimi i papritur i
parashikimeve peumlr teuml njeumljteumlt subjekte dhe me pasoja peumlrkeqeumlsuese pa dheumlneuml argumente
kushtetuese peumlrbeumln cenim teuml siguriseuml juridike dhe diskriminim midis subjekteve teuml seuml njeumljteumls
kategori Keumlto parime kushtetuese nuk mund teuml cenohen veteumlm me argumentin se rritet fatura
financiare kur ky proces tashmeuml ka vite qeuml ka filluar dhe peumlr meuml se 20 vjet ka pasur njeuml skemeuml
tjeteumlr qeuml ndryshon teumlreumlsisht duke mosrespektuar aspak teuml drejteumln e pronareumlve por veteumlm
sipeumlrfaqeumlsisht detyrimin e shtetit peumlr teuml ldquombyllurrdquo ccedileumlshtjen e pronave Ky argument i peumlrdorur
vazhdimisht nga Keumlshilli i Ministrave nuk mendojmeuml se eumlshteuml argument i nivelit kushtetues qeuml
justifikon cenimin e vazhduesheumlm teuml seuml drejteumls seuml proneumls
39 Nisur nga sa meuml lart jemi teuml qeumlndrimit se parimi i siguriseuml juridike eumlshteuml prekur nga
rregullimi i ri dhe ndeumlrhyrja e beumlreuml nuk respekton kriteret kushtetuese peumlr keumlteuml qeumlllim teuml
parashikuara nga neni 171 i Kushtetuteumls konkretisht mbrojtjen e interesit publik vendosjen e
njeuml raporti teuml drejteuml midis seuml drejteumls seuml cenuar dhe qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet neumlpeumlrmjet
ndeumlrhyrjes legjislative si dhe ruajtjen e thelbit teuml seuml drejteumls seuml proneumls
41
B Peumlr pretendimin e cenimit teuml baraziseuml para ligjit
40 Keumlrkuesit kaneuml argumentuar se skema e kompensimit teuml parashikuar nga ligji bie
ndesh me parimin e baraziseuml para ligjit pasi trajton neuml meumlnyreuml teuml ndryshme teuml njeumljteumln kategori
pronareumlsh duke i vendosur ata qeuml presin teuml kompensohen neuml poziteuml meuml pak teuml favorshme se ata qeuml
u kompensuan para hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Gjithashtu vendimet e formeumls seuml prereuml peumlrfshi
edhe vendimet e dheumlna nga GJEDNJ do teuml vlereumlsohen sipas njeuml skeme meuml pak teuml favorshme sesa
vendimet e ekzekutuara para hyrjes neuml fuqi teuml ligjit megjitheumlse janeuml teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose vlereuml
totale
41 Pyetjes seuml beumlreuml nga Gjykata gjateuml seanceumls gjyqeumlsore neumlse skema e zgjedhur krijon
pabarazi subjekti i interesuar Keumlshilli i Ministrave iu peumlrgjigj negativisht Sipas tij ligji beumln njeuml
trajtim teuml barabarteuml jo veteumlm midis ish pronareumlve por edhe midis tyre dhe pronareumlve teuml soteumlm
Pra referuar keumltij qeumlndrimi neuml qofteuml se shteti aplikon keumlto kritere peumlr teuml shproneumlsuar sot peumlr
interes publik do teuml aplikojeuml teuml njeumljtat kritere peumlr ateuml shproneumlsim qeuml ka ndodhur 70 vjet meuml pareuml
42 Siccedil u tha meuml lart qeumlllimi i ligjit objekt shqyrtimi eumlshteuml ldquob) rregullimi dhe
shpeumlrblimi i drejteuml i kompensimit teuml proneumls ekzekutimi i vendimeve peumlrfundimtare teuml
kompensimit si dhe peumlrfundimi i procesit teuml kompensimitrdquo Pra rregullimi i ccedileumlshtjeve teuml
shproneumlsimit qeuml ndodhin sot nuk peumlrfshihet nga ky ligj dhe jo veteumlm kaq por sot nuk eumlshteuml e
mundur teuml krahasohet vlera e proneumls qeuml ka neuml treg me ateuml qeuml ka pasur para 70 vjeteumlve
43 Ne mendojmeuml se ligji cenon barazineuml e shtetasve para ligjit duke bere trajtim teuml
diferencuar midis pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim kthimi ose kompensimi teuml marreuml para hyrjes neuml
fuqi teuml keumltij ligji por ende teuml paekzekutuar dhe pronareumlve qeuml kaneuml arritur ta ekzekutojneuml vendimin
e kthimit ose kompensimit teuml marreuml neuml teuml njeumljteumln koheuml Neumlse keumlrkuesve u janeuml kthyer pronat teuml
cilat sipas ligjit 13315 cileumlsohen si brenda fusheumls seuml zbatimit teuml neneve 23 24 25 ata nuk mund
teuml ankohen peumlr zvarritje teuml procesit teuml ekzekutimit teuml vendimit por brenda 90 diteumlve nga hyrja e
ligjit neuml fuqi duhet teuml heqin doreuml nga certifikatat e proneumls dhe teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml saj
sigurisht sipas kritereve teuml peumlrfitimeve teuml zbritshme Ndryshe shteti e ccedilliron veten nga detyrimi
peumlr zbatimin teuml vendimeve neuml fjaleuml Neumlpeumlrmjet keumlsaj formule ligji vendos neuml pozita teuml
pabarabarta pronareumlt qeuml aplikojneuml sot dhe ata qeuml e kaneuml peumlrfituar me vendime teuml meumlparshme por
nuk kaneuml arritur ta posedojneuml ose ta ekzekutojneuml ateuml duke i privuar ata neuml meumlnyreuml arbitrare nga e
drejta e proneumls Prandaj mendojmeuml se ligji bie ndesh edhe me parimin e baraziseuml seuml shtetasve
para ligjit
44 Peumlr teuml gjitha keumlto arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se Gjykata duhej teuml kishte shpallur si
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi dhe jo veteumlm pjeseuml teuml tij pasi fryma dhe qeumlllimi i tij real nuk i
42
peumlrgjigjet keumlrkesave kushtetuese teuml parashikuar neuml nenet 41 42 dhe 17 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 1
teuml Protokollit Nr1 teuml KEDNJ-seuml si dhe praktikeumls seuml vazhdueshme teuml GJEDNJ-seuml dhe Gjykateumls
Kushtetuese
Aneumltareuml Gani Dizdari Vladimir Kristo
25
MENDIM PAKICE
1 Bashkohemi me qeumlndrimin e shumiceumls peumlr shfuqizimin si antikushtetues teuml nenit 6
pika 3 dhe 5 teuml ligjit nr1332015 ldquoPeumlr trajtimin e proneumls dhe peumlrfundimin e procesit teuml
kompensimit teuml pronave por nuk bashkohemi me linjeumln e arsyetimit qeuml ka ndjekur shumica neuml
keumlteuml vendim si dhe me rreumlzimin e keumlrkeseumls sa i takon pjeseumls tjeteumlr teuml keumlrkimeve sipas objektit teuml
keumlrkeseumls Ne gjyqtareumlt neuml pakiceuml jemi teuml qeumlndrimit qeuml Gjykata duhej teuml kishte deklaruar
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi peumlr arsyet e meumlposhtme
A Peumlr pretendimin peumlr cenim teuml siguriseuml juridike
2 Keumlrkuesit kaneuml pretenduar se skema e ofruar peumlr zgjidhjen e problemit sistemik neuml
lidhje me mosekzekutimin e vendimeve neuml lidhje me kompensimin e pronareumlve qeuml kaneuml njeuml
vendim peumlrfundimtar administrativ nuk garanton efektivitet neuml zgjidhjen e problemit dhe as
qarteumlsi dhe parashikueshmeumlri Neuml nenin 15 teuml ligjit 1332015 ldquoAfatet e vlereumlsimit financiar teuml
vendimeve peumlr kompensimrdquo peumlrcaktohet njeuml afat kohor prej tre vitesh peumlr teuml beumlreuml vlereumlsimin
financiar peumlr secilin subjekt i cili ka njeuml vendim teuml meumlparsheumlm qeuml i njeh teuml drejteumln peumlr
kompensim Kjo eumlshteuml njeuml qasje qeuml cenon seumlrish sigurineuml juridike dhe peumlrzgjat me ligj procesin e
kompensimit teuml pronave
3 Gjithashtu sipas keumlrkuesve rivlereumlsimi i vendimeve peumlrfundimtare administrative
dhe gjyqeumlsore neuml lidhje me kompensimin cenon parimin e siguriseuml juridike pasi peumlrmes keumltij
ligji qeveria synon trsquoi referohet ccedilmimit dhe llojit teuml tokeumls neuml momentin e shproneumlsimit Kjo do teuml
thoteuml qeuml teuml rishikohen vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml vendosur kthimin ose kompensimin e
proneumls pasi ato kaneuml marreuml formeuml teuml prereuml
4 Seuml treti sipas keumlrkuesve skema e ofruar peumlr trajtimin e dosjeve teuml patrajtuara apo ato
qeuml do teuml depozitohen rishtazi pas hyrjes neuml fuqi teuml ligjit bie ndesh me parimin kushtetues teuml
siguriseuml juridike teuml baraziseuml para ligjit dhe teuml seuml drejteumls seuml ankimit Neni 21 i ligjit peumlrcakton teuml
drejteumln e subjektit teuml shproneumlsuar peumlr trsquou kompensuar neuml proneumln e tij referuar metodologjiseuml teuml
peumlrcaktuar neuml nenin 6 dhe 7 teuml ligjit ndryshe nga sa peumlrcaktonte ligji i meumlparsheumlm qeuml njihte teuml
drejteumln e kthimit teuml proneumls dhe kompensimit teuml proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit Neuml
keumlteuml qasje legjislatori ka krijuar njeuml pasiguri juridike neuml lidhje me pritshmeumlriteuml e subjektit teuml
shproneumlsuar i cili pret teuml kompensohet referuar llojit teuml proneumls neuml momentin e shproneumlsimit
5 Keumlrkuesit pretendojneuml se ligji nuk garanton kthimin e proneumls tek pronari por
parashikon veteumlm njohjen dhe kompensimin financiar Ky i fundit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me
26
ccedilmimin real teuml tregut por me ateuml qeuml ka parashikuar qeveria dhe qeuml nuk i peumlrgjigjet vlereumls reale
financiare teuml proneumls Sipas tyre mundeumlsiteuml peumlr kthim fizik nuk janeuml parashikuar fare neuml ligj por
edhe kompensimi financiar eumlshteuml i mangeumlt pasi i keumlrkohet pronarit teuml heqeuml doreuml nga njeuml pjeseuml e
madhe e vlereumls Gjithashtu eumlshteuml hequr edhe mundeumlsia e pronareumlve peumlr teuml ushtruar teuml drejteumln e
parablerjes
6 Duke iu referuar ligjit objekt shqyrtimi ne mendojmeuml se ai paraqet probleme
kushtetutshmeumlrie sa i takon formave teuml kompensimit teuml pronave pronareumlve si dhe metodologjiseuml
seuml vlereumlsimit teuml objekteve qeuml trajtohen sipas keumltij ligji
7 Konkretisht referuar nenit 2 qeuml parashikon objektin e ligjin peumlrmenden veteumlm termat
ldquokompensim dhe shpeumlrblim i drejteuml i kompensimitrdquo Pra termi kthim i proneumls nuk rezulton teuml jeteuml
objekt i ligjit ndryshe nga sa ka qeneuml neuml teuml gjitha ligjet e meumlparshme me objekt kthimin dhe
kompensimin e pronave ish-pronareumlve i cili eumlshteuml shfuqizuar me hyrjen neuml fuqi teuml ligjit objekt
shqyrtimi Meuml tej neuml teuml gjitheuml tekstin e ligjit parashikohen veteumlm format e kompensimit
(financiar me prona teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose me prona teuml shitura neuml ankand) Eumlshteuml e kuptueshme
dhe e qarteuml qeuml qeumlllimi i ligjveumlneumlsit ka ndryshuar duke mos synuar meuml kthimin fizik teuml proneumls aty
ku eumlshteuml i mundur siccedil ka qeneuml me legjislacionin e meumlparsheumlm por neuml teuml gjitha rastet veteumlm
kompensimin e saj fizik ose financiar pavareumlsisht situateumls juridike neuml teuml cileumln ndodhet pronari
Kjo peumlrfshin edhe rastet kur pronari ka vendime peumlrfundimtare qeuml i kthejneuml proneumln por peumlr shkak
se vendimet nuk janeuml ekzekutuar sepse prona ka qeneuml e zeumlneuml ose shteti nuk ka arritur ta tjeteumlrsojeuml
de facto tek pronari ky pronar sot me keumlteuml vendim kthimi teuml proneumls pavareumlsisht titullit juridik qeuml
ka fituar do teuml kompensohet dhe nuk do teuml marreuml fizikisht proneumln teuml cileumln ia ka kthyer organi
kompetent
8 Ne mendojmeuml se ky qeumlndrim i ligjveumlneumlsit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me parimin e
siguriseuml juridike peumlr keumlto arsye
9 Seuml pari nuk jepet ndonjeuml shpjegim ose argument i natyreumls kushtetuese lidhur me
mosparashikimin ose eleminimin e procesit teuml kthimit fizik teuml proneumls aty ku njeuml gjeuml e tilleuml eumlshteuml e
mundur Ligjveumlneumlsi ka vendosur veteumlm kompensimin (financiar ose fizik me objekte teuml tjera) gjeuml
qeuml nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me kuadrin normativ teuml derisoteumlm i cili i jepte peumlrpareumlsi kthimit fizik
teuml proneumls dhe neumlse ky srsquoishte i mundur i drejtohet formave teuml tjera Gjykata ka tashmeuml njeuml
praktikeuml teuml konsoliduar lidhur me garantimin e seuml drejteumls seuml proneumls nga ligjveumlneumlsi me theks edhe
tek kategoriteuml e personave teuml shproneumlsuar nga regjimi komunist Kjo Gjykateuml neuml vendimin e saj
nr 302005 ka arsyetuar se ligji i meumlparsheumlm peumlr kthimin dhe kompensimin e pronave (i
shfuqizuar nga ligji objekt shqyrtimi) peumlrshkohet nga parimi sipas teuml cilit shteti merr peumlrsipeumlr
27
(detyron vetveten) tu kthejeuml ish-pronareumlve dometheumlneuml ti riproneumlsojeuml ata me ato prona qeuml
faktikisht dhe juridikisht eumlshteuml e mundur teuml kthehen pasi ekzistojneuml efektivisht e janeuml neuml fondin e
proneumlsiseuml shteteumlrore ose mbahen pa arsye teuml peumlrligjura nga teuml tjereumlt Ligji objekt shqyrtimi duket
se nuk ndjek keumlteuml linjeuml teuml vendosur nga ligji i meumlparsheumlm dhe vendimi i Gjykateumls
10 Duke iu referuar edhe vendimit teuml GJEDNJ Beshiri dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml
22 gusht 2006 ldquokur njeuml Shtet Kontraktues qeuml ka ratifikuar Konventeumln peumlrfshireuml Protokollin e
Pareuml Shteseuml dekreton legjislacionin qeuml rregullon kthimin e ploteuml ose teuml pjessheumlm teuml proneumls seuml
konfiskuar neuml regjimin e meumlparsheumlm ky legjislacion mund teuml konsiderohet si gjenerues i njeuml teuml
drejte teuml re proneumlsie teuml mbrojtur nga neni 1 i protokollit nr 1 peumlr personat qeuml i ploteumlsojneuml
kushtet peumlr teuml fituar njeuml teuml drejteuml teuml tilleuml E njeumljta gjeuml mund teuml aplikohet neuml lidhje me rregullimet
ligjore peumlr kthimin ose kompensimin teuml parashikuara para ratifikimit neumlse ky legjislacion mbetet
neuml fuqi pas ratifikimit nga Shteti Kontraktues i Protokollit teuml Pareuml Shteseuml (shih Broniowski k
Poland [GC] 3144396 sect125 ECHR 2004-V)rdquo
11 Ne jemi teuml qeumlndrimit se heqja ose mosparashikimi i kthimit fizik teuml proneumls aty ku
eumlshteuml e mundur dhe parashikimi i kompensimit fizik me njeuml fond toke qeuml eumlshteuml meuml seuml paku i
dyshimteuml dhe jo i sigurt neuml pritshmeumlriteuml e tij nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me qeumlllimin qeuml ka ligji dhe as
me detyrimet nga vendimet e GJEDNJ-seuml peumlr njeuml zgjidhe efektive dhe peumlrfundimtare nga shteti
shqiptar peumlr ccedileumlshtjen e pronave
12 Seuml dyti lidhur me metodologjineuml e parashikuar peumlr kompensimin financiar mendojmeuml
se kjo meumlnyreuml llogaritje peumlr teuml kompensuar peumlrfundimisht pronareumlt nuk respekton konceptin e
shpeumlrblimit teuml drejteuml referuar edhe jurisprudenceumls seuml Gjykateumls Kushtetuese
13 Neuml kapitullin 2 teuml ligjit objekt shqyrtimi janeuml peumlrcaktuar rregullat peumlr kompensimin e
vendimeve peumlrfundimtare neuml lidhje me metodologjineuml e vlereumlsimit si dhe format e kompensimit
dhe teuml vlereumlsimit Keumlto rregulla vlejneuml si peumlr vendimet peumlr dosjet e patrajtuara por edhe peumlr
dosjet peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar
14 Sipas ligjit teuml gjitha vendimet peumlrfundimtare peumlr kthim dhe kompensim prone peumlr
peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit do trsquoi neumlnshtrohen keumlsaj meumlnyre vlereumlsimi
(i) Prona e njohur peumlr kompensim vlereumlsohet neuml bazeuml teuml zeumlrit kadastral qeuml ka pasur neuml
koheumln e shproneumlsimit
(ii) Prona e kthyer vlereumlsohet sipas zeumlrit kadastral aktual teuml saj dhe sipas zeumlrit kadastral
qeuml ka pasur neuml koheumln e shproneumlsimit duke llogaritur diferenceumln e vlereumls qeuml do teuml rezultojeuml nga
ndryshimi i zeumlrit kadastral
28
(iii) Vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml njohur veteumlm teuml drejteumln e kompensimit do teuml
vlereumlsohen sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur prona neuml momentin e shproneumlsimit sipas
peumlrcaktimeve teuml meumlsipeumlrme
(iv) Neuml rastet kur subjektet e shproneumlsuara kaneuml peumlrfituar me vendim kthim dhe
kompensim diferenca e llogaritur si meuml sipeumlr do teuml zbritet nga vlereumlsimi i vlereumls seuml proneumls seuml
njohur peumlr kompensim
(v) Vlereumlsimi peumlr vendimin peumlrfundimtar qeuml ka njohur teuml drejteumln e kompensimit duke
marreuml si referim zeumlrin kadastral sipas origjineumls seuml proneumls qeuml ndodhet meuml afeumlr proneumls qeuml do teuml
kompensohet duke u bazuar neuml harteumln e vlereumls neuml koheumln e hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Neuml rast se
praneuml proneumls qeuml do teuml kompensohet gjenden disa zeumlra kadastrale teuml njeumljteuml me ateuml teuml origjineumls seuml
proneumls me distanceuml teuml njeumljteuml dhe me vlera teuml ndryshme ateumlhereuml peumlr referim neuml peumlrllogaritje
merret zona qeuml ka ccedilmimin meuml teuml larteuml
(vi) Neuml rast se ATP merr njeuml vendim peumlr njohje dhe kompensim fizik neuml proneumln e
subjektit prona vlereumlsohet sipas pikeumls 1 teuml nenit 6 Kur nga ky vlereumlsim rezulton se subjekti
peumlrfiton njeuml proneuml qeuml ka vlereuml meuml teuml larteuml se sa prona qeuml ka pasur neuml momentin e shproneumlsimit
ateumlhereuml subjekti i kompensohet fizikisht sipeumlrfaqja qeuml i korrespondon vlereumlsimit dhe pjesa tjeteumlr
kalon neuml fondin e tokeumls me vendim teuml ATP-seuml
(vii) Vlera e aksioneve obligacioneve kompensimi financiar apo ccedildo lloj kompensimi
tjeteumlr duke peumlrfshireuml dispozitat ligjore peumlr ndarjen e tokeumls bujqeumlsore qeuml subjekti apo
trasheumlgimtareumlt e tij kaneuml peumlrfituar meuml pareuml do teuml zbritet nga shuma e peumlrllogaritur peumlr
kompensim
(viii) Peumlr vendimet e kompensimit teuml peumlrcaktuara me vlereuml dhe ende teuml pa ekzekutuara
nga periudha e njohjes seuml teuml drejteumls peumlr kompensim deri neuml marrjen e shpeumlrblimit subjektet e
shproneumlsuara do teuml peumlrfitojneuml indeksimin sipas vlereumls zyrtare teuml inflacionit dhe interes bankar
sipas mesatares vjetore teuml nxjerreuml nga Banka e Shqipeumlriseuml neuml momentin e hyrjes neuml fuqi teuml ligjit
15 Referuar ligjit objekti shqyrtimi vlereumlsimi i proneumls sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur
neuml momentin e shproneumlsimit eumlshteuml neuml shkelje teuml drejtpeumlrdrejt teuml parimit teuml siguriseuml juridike dhe teuml
baraziseuml para ligjit teuml shtetasve duke ndryshuar situateumln ligjore gjateuml procesit neuml sens
peumlrkeqeumlsues peumlr pjeseumltareuml teuml seuml njeumljteumls kategori pa pasur njeuml shkak teuml arsyesheumlm
16 Neuml vendimin Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml pg113 GJEDNJ ka orientuar shtetin
shqiptar duke theksuar se ldquoNeuml veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e
shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml
rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Gjykata
29
nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml
kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml
lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimiProcesi
i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga
kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i
paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln
qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlve Qeveria nuk
ka beumlreuml njeuml vlereumlsim teuml drejteuml neuml keumlteuml drejtim ndeumlrkoheuml qeuml eumlshteuml e qarteuml qeuml kishte mundeumlsi teuml
tjera teuml cilat duhej teuml merrnin prioritet veccedil kompensimit financiar peumlr ekzekutimin e vendimeve
peumlrfundimtare duke mos kaluar neuml arbitraritetin sa teuml ceumlnohet njeuml e drejteuml e reumlndeumlsishme siccedil
eumlshteuml ajo e proneumls dhe e procesit teuml rregullt ligjor qeuml i referohet ekzekutimit teuml njeuml vendimi
peumlrfundimtar Ndryshe nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe ndryshe nga sa eumlshteuml orientuar peumlrmes
Vendimit pilot Qeveria i ka kushtuar veumlmendje kompensimit financiar referuar nenit 8 teuml Ligjit
Neuml vendimin pilot GJEDNJ ka orientuar Qeverineuml drejt shfryteumlzimit teuml formave teuml tjera
alternative teuml kompensimit Gjithashtu Sekretariati neuml vlereumlsimin e skemeumls seuml kompensimit teuml
paraqitur nga Qeveria peumlrmes Ligjit ka vlereumlsuar se e ka teuml pamundur teuml kuptojeuml qeumlllimin e
Qeveriseuml qeuml ka aplikuar njeuml formeuml teuml tilleuml neuml hierarki peumlr kompensimin dhe ka shfaqur dyshime
referuar diskriminimit teuml mundsheumlm qeuml mund teuml krijohet mes atyre qeuml u eumlshteuml dheumlneuml e drejta e
kthimit meuml pareuml dhe tani u jepet e drejta e kompensimit2rdquo
17 Keumlshtu referuar vendimit Puto k Shqipeumlriseuml GJEDNJ ka ccedilmuar se ldquoSiccedil u pranua
nga Qeveria neuml Planin e saj teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml
besuesheumlm neuml lidhje me numrin e peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta
te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993
Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml
rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e
peumlrgjithshme teuml kompensimit si dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml
kompensimitPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1Rishikimi dhe
2 Shih Document H Exec (2015)16 para 45 53 teuml Komitetit teuml Ministrave
30
peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke
marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml
fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr
Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml
paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimi Procesi i vendimmarrjes peumlr llojin e kompensimit qeuml do
teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e besimit teuml publikut Do
teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml shpeumlrndaheshin
peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore qeuml vendimet e
autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen rishikimit
gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjeje Procesi i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve
peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit
Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml
legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar
teuml paguar ish pronareumlve Nga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml
sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml
unifikuara hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml
ardhshme ligjorerdquo
18 Pra neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur detyrimet e shtetit shqiptar sipas vendimit teuml
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml janeuml keumlto
(i) Teuml evitohen ndryshimet e vazhdueshme legjislative ldquoShteti i paditur duhet teuml marreuml
masa teuml peumlrgjithshme prioritare me qeumlllim sigurimin neuml meumlnyreuml efektive teuml seuml drejteumls peumlr
kompensim ndeumlrsa vendos balanceuml teuml drejteuml midis interesave teuml ndryshme neuml fjaleuml (shihni peumlr
shembull Burdov (nr 2) teuml cituar meuml lart sect 125) Neuml bazeuml teuml monitorimit nga Komiteti i
Ministrave Shteti i paditur mbetet i lireuml teuml zgjedheuml mjetet me teuml cilat do teuml peumlrmbusheuml detyrimin e
tij ligjor sipas Nenit 46 teuml Konventeumls me kusht qeuml keumlto mjete teuml jeneuml teuml pajtueshme me
peumlrfundimet e caktuara neuml vendimin e Gjykateumls (shihni Scozzari dhe Giunta kundeumlr Italiseuml [GC]
nr 3922198 dhe 4196398 sect 249 GJEDNJ 2000-VIII) Gjykata veumlren fillimisht se legjislacioni
aktual mbi proneumlsineuml eumlshteuml ndryshuar shpesh teuml pakteumln shtateuml hereuml gjateuml periudheumls 2004-2010
Ndeumlrsa ndryshimet legjislative mund teuml reflektojneuml njeuml situateuml teuml peumlrmireumlsuar kompleksiteti i
dispozitave legjislative ndryshimet e shpeshta teuml tyre si dhe praktika e papajtueshme gjyqeumlsore
qeuml rezulton nga to do teuml kontribuojeuml neuml meumlnyreuml teuml pashmangshme neuml njeuml mungeseuml teuml
peumlrgjithshme teuml siguriseuml juridike Shteti i paditur duhet teuml shmangeuml ndryshimet e shpeshta teuml
31
legjislacionit dhe teuml shqyrtojeuml me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare peumlrpara se teuml
paraqeseuml ndryshime teuml meumltejshmerdquo (pg110)
(ii) Teuml beumlhet i disponuesheumlm informacion i sakteuml dhe i besuesheumlm dhe teuml analizohen
me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare ldquoSiccedil u pranua nga Qeveria neuml Planin e saj
teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml besuesheumlm neuml lidhje me numrin e
peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e
kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993 Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml
sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte
mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e peumlrgjithshme teuml kompensimit si
dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml kompensimitrdquo (pg111)
(iii) Teuml krijohen mjete kompensimi teuml keumlnaqshme dhe teuml evitohen kriteret procedurale teuml
pavolitshme ldquoPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1rdquo (pg112)
(iv) Transparenceuml e ploteuml dhe efektivitet neuml procesin vendimmarreumls ldquoGjykata veumlren se
skema e kompensimit duhet teuml trajtojeuml peumlrfundimet e nxjerra sipas Nenit 13 teuml Konventeumls Neuml
veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi
financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e
kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Rishikimi dhe peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet
trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls
dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml
tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat
eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra t tjera
kompensimirdquo (pg113-114)
(v) Caktimi i afateve ligjore teuml detyrueshme reale dhe parashikimi i burimeve financiare
dhe njereumlzore teuml mjaftueshme ldquoKrejt neuml ndryshim nga propozimet neuml Planin e Veprimit teuml
Qeveriseuml qeuml nuk kishte peumlrmendur afate konkrete Gjykata nuk mund teuml theksojeuml mjaftuesheumlm
reumlndeumlsineuml e caktimit teuml afateve realiste statutore dhe detyruese neuml lidhje me ccedildo hap teuml procesit
Shtyrjet e shpeshta teuml afateve siccedil ka ndodhur deri tani nuk kontribuojneuml neuml njeuml zgjidhje teuml
shpejteuml teuml problemeve teuml identifikuara dhe deumlmtojneuml meuml tej besimin e publikut Eumlshteuml e
32
reumlndeumlsishme qeuml me qeumlllim garantimin e zbatimit efektiv teuml masave teuml peumlrgjithshme neuml
dispozicion teuml autoriteteve kompetente teuml vihen burime teuml mjaftueshme njereumlzore dhe materiale
dhe teuml garantohet bashkeumlrendimi midis institucioneve teuml ndryshme me synim shkeumlmbimin e
informacionit Sa hereuml qeuml teuml jeteuml e mundur autoritetet mund teuml shqyrtojneuml mundeumlsineuml e shkurtimit
teuml burimeve duke bashkuar institucione teuml ndryshme me qeumlllim shmangien e mbivendosjeve dhe
zvogeumllimin e kostove dhe shpenzimeve operative Krijimi i strukturave teuml reja institucionale nuk
duhet teuml konsiderohet si njeuml shtreseuml tjeteumlr e procesit por duhet teuml justifikohet ploteumlsishtrdquo (pg116-
117)
(vi) Rritja e barreumls seuml pronareumlve teuml paligjsheumlm qeuml keumlrkojneuml teuml legalizojneuml teuml drejtat e
proneumlsiseuml neuml pronat e ish-pronareumlve si dhe neuml pronat shteteumlrore ldquoProcesi i kompensimit teuml ish
pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml karakterizohet nga kompensimi i ish
pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml
rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i
afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlverdquo (pg115)
(vii) Krijimi i njeuml sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pasurive teuml
paluajtshme ldquoNga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml sistemi
transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml unifikuara
hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml ardhshme
ligjorerdquo
(viii) Mbajtja e diskutimeve teuml gjeumlra publike ldquoProcesi i vendimmarrjes peumlr llojin e
kompensimit qeuml do teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e
besimit teuml publikut Do teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml
shpeumlrndaheshin peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore
qeuml vendimet e autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen
rishikimit gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjejerdquo
19 Sa i takon detyrimeve neuml pikat (ii) (iii) (vi) dhe (vii) nuk u dha asnjeuml informacion
thelbeumlsor ose argument bindeumls i nivelit kushtetues nga subjektet e interesuara se si janeuml realizuar
ose peumlrse nuk janeuml parashikuar neuml ligj keumlto detyrime Peumlr keumlteuml arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se
orientimet e GJEDNJ-seuml neuml vendimin Manushaqe Puto etj k Shqipeumlriseuml nuk janeuml misheumlruar neuml
ligjin objekt shqyrtimi
20 GJEDNJ neuml rastin Vrioni k Shqipeumlriseuml ka arritur neuml peumlrfundimin se referuar edhe
meumlnyreumls seuml peumlrllogaritjes neuml rastin Driza k Shqipeumlriseuml metoda e peumlrllogaritjes do teuml duhej teuml ishte
vlera e proneumls neuml momentin e nxjerrjes seuml vendimit por neuml kushtet qeuml Shqipeumlria deumlshtoi teuml kishte
33
njeuml harteuml vlere qeuml neuml vitin 1993 GJEDNJ iu referua vlereumls seuml proneumls neuml momentin e kompensimit
bazuar neuml harteuml vlereuml qeuml reflekton ccedilmimin e tregut Pra rrjedhimisht qeveria duhej teuml kishte
marreuml parasysh vlereumln e proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit teuml kompensimit jo teuml
shproneumlsimit Pra GJEDNJ e ka udheumlzuar qeverineuml shqiptare se cileumls vlereuml duhej trsquoi referohej neuml
ccedileumlshtjet qeuml lidhen me kompensimin Skema e ofruar nga ligji objekt shqyrtimi nuk respekton keumlteuml
orientim teuml GJEDNJ
21 Sa i takon kritereve teuml shpeumlrblimit teuml drejteuml ato janeuml peumlrshkruar nga GJEDNJ-ja neuml
vendimin e saj peumlr ccedileumlshtjen Driza k Shqipeumlriseuml Neuml keumlteuml vendim GJEDNJ eumlshteuml shprehur ndeumlr teuml
tjera se ldquoGjykata ccedilmon se neuml rrethanat e ccedileumlshtjes neuml fjaleuml kthimi i parceleumls seuml vogeumll teuml tokeumls
ashtu siccedil u caktua me vendimin gjyqeumlsor teuml formeumls seuml prereuml teuml Gjykateumls seuml Larteuml teuml dateumls 17
dhjetor 1998 seuml bashku me pagimin e fitimit teuml munguar si dhe teuml kompensimit neuml vlereuml neuml
lidhje me parceleumln e madhe teuml tokeumls neuml bazeuml teuml vendimit teuml dateumls 7 dhjetor 2000 duke peumlrfshireuml
edhe shkalleumln e interesit qeuml pasqyron ndeumlrhyrjen pasojeuml e seuml cileumls ishte humbja e proneumlsiseuml seuml
parceleumls seuml madhe teuml tokeumls do ta vendosnin ankuesin sa meuml shpejt teuml jeteuml e mundur neuml njeuml situateuml
teuml njeumljteuml me ateuml neuml teuml cileumln do teuml kish qeneuml ai po teuml mos kishim shkelje teuml Konventeumlsrdquo
22 GJEDNJ e ka elaboruar meuml tej kuptimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo neuml ccedileumlshtjen Vrioni
k Shqipeumlriseuml teuml dateumls 13112007 sect 135 duke beumlreuml referim peumlr kompensimin e keumlrkuesve tek
harta e vlereumls seuml proneumls e vitit 2008 GJEDNJ u shpreh neuml keumlteuml pikeuml se ldquoneuml peumlrzgjedhjen e
harteumls seuml vlereumls seuml proneumls seuml vitit 2008 ajo ndeumlr teuml tjera pati parasysh teuml arriheshin qeumlllimet e
shpeumlrblimit teuml drejteuml teuml peumlrshkruara neuml ccedileumlshtjen ldquoDriza k Shqipeumlriseumlrdquo
23 Referuar ligjit dhe shpjegimeve teuml subjektit teuml interesuar Keumlshilli i Ministrave
rezulton se koncepti i shpeumlrblimit teuml drejteuml eumlshteuml misheumlruar jo neuml elementeumlt e elaboruar nga
GJEDNJ-ja por neuml elementeuml teuml ndrysheumlm qeuml nuk garantojneuml shpeumlrblim teuml drejteuml dhe si rrjedhim as
barazi midis subjekteve teuml shproneumlsuara Neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur ligji pavareumlsisht nga ajo qeuml
parashtrohet nga subjektet e interesuara de facto synon
(i) rivlereumlsim teuml teuml gjitha pronave teuml subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cilat u janeuml kthyer
atyre me vendime peumlrfundimtare meuml teuml hershme sipas kushteve teuml parashikuara neuml nenin 6 sect (1)
ndash (4) teuml ligjit Ky vlereumlsim do teuml sheumlrbejeuml si peumlrfitim i zbritsheumlm peumlr qeumlllime teuml zbatimit teuml nenit 6
sect (6) nenit 7 nenit 21 sect (4) nenit 23 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlt teuml cileumlve u
eumlshteuml kthyer njeuml pjeseuml e pronave me vendime meuml teuml hershme teuml teumlrhiqen nga keumlrkesat peumlr njohjen
e pronave sepse nenet e ldquopeumlrfitimeve teuml zbritshmerdquo qeuml urdheumlrojneuml rivlereumlsimin e pasurive teuml
kthyera sipas kritereve teuml ligjit neuml fjaleuml i peumlrjashtojneuml ata automatikisht nga fusha e zbatimit teuml
ligjit nr13315
34
(ii) vlereumlsim financiar teuml proneumls seuml origjineumls qeuml u kthehet pronareumlve llogaritur sipas
kritereve teuml nenit 6 pika 1ndash4 teuml ligjit me qeumlllim qeuml teuml zbritet diferenca qeuml rezulton neuml zbatim teuml
nenit 65 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlve iu hiqet e drejta e kthimit teuml njeuml pjese teuml
pasuriseuml seuml origjineumls megjitheumlse iu eumlshteuml njohur e drejta e proneumls seuml tyre
(iii) pushim i shqyrtimit teuml keumlrkesave peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar qeuml nuk ka
urdheumlruar kompensim teuml proneumls sipas nenit 72 pika ccedil) teuml Ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhje shteti
nuk ka detyrim teuml zbatojeuml vendimet peumlrfundimtare teuml KKKP AKKP dhe vendimet gjyqeumlsore qeuml
kaneuml urdheumlruar kthimin e proneumls
(iv) vlereumlsim financiar meuml i uleumlt peumlr rastet sipas nenit 164 a)ndashb) teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj
zgjidhjeve pronareumlve u rritet barra e proveumls neuml kurriz teuml vlereumls seuml proneumls seuml tyre
(v) njohje e seuml drejteumls seuml keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e kompensimit neuml
keumlmbim teuml pagesave meuml teuml shpejta sipas kritereve teuml nenit 17 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje
ligji diferencon pronareumlt neuml peumlrpjekje peumlr teuml siguruar peumlrfitime prej 80 - 50 teuml vlereumls seuml
pronave teuml njohura neuml keumlmbim teuml afateve teuml cilat janeuml teuml peumlrgjitheumlsuara neuml 10 vjet Ky lloj
peumlrfitimi ka mjaft impakt neumlse mbajmeuml parasysh se pjesa deumlrrmuese e keumlrkuesve janeuml teuml
moshuar
(vi) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e parablerjes (brenda 1 viti) neuml
keumlmbim teuml kompensimit sipas nenit 22 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji parashikon
mundeumlsineuml e peumlrjashtimit teuml pronareumlve nga e drejta e parablerjes neumlse keumlrkojneuml kompensim Nuk
kuptohet arsyeja peumlrse pronari mos teuml peumlrfitojeuml pjeseumlrisht nga ankandi dhe pjeseumlrisht nga format e
tjera teuml kompensimit
(vii) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml pranuar kompensim peumlr tokat e tyre teuml dheumlna neuml peumlrdorim
nga shteti sipas nenit 23 teuml ligjit ose detyrimi peumlr teuml pritur pa afat dhe pa deumlmshpeumlrblim
marreumldheumlnien juridike ekzistuese sipas keumltij neni Nuk kuptohet peumlrse kur keumlto toka teuml dheumlna neuml
peumlrdorim neumlse nuk janeuml teuml zeumlna kompensohen Neumlse ato nuk janeuml teuml zeumlna peumlrse nuk i kthehen
pronarit legjitim
(viii) Mostrajtimin e pronareumlve qeuml nuk disponojneuml njeuml vendim peumlrfundimtar neumlse prona
peumlr teuml cileumln kaneuml aplikuar peumlrfshihet brenda pronave teuml cileumlsuara neuml nenin 25 teuml Ligjit (shih nenin
20 teuml ligjit) Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji peumlrjashton pronareumlt qeuml kaneuml aplikuar peumlr njohje teuml
pronave teuml tyre teuml cilat peumlrfshihen brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 25 teuml Ligjit 13315
(ix) detyrim i pronareumlve peumlr teuml konvertuar neuml teuml drejteuml kompensimi pronat e kthyera me
vendime meuml teuml hershme teuml cilat bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 dhe nenit 25 teuml ligjit
Duke i hequr vetes detyrimin peumlr teuml zbatuar vendimet peumlrfundimtare peumlr kthimin e pronave teuml
35
cilat kaneuml mbetur teuml pazbatuara sipas nenit 7 sect 2 pika ccedil) e ligjit 13315 ligji objekt shqyrtimi
detyron teuml gjitheuml pronareumlt teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml pronave teuml tyre teuml kthyera por qeuml nuk
posedohen prej tyre teuml cilat sipas ligjit 13315 bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 nenit
24 dhe nenit 25 Keumlto vendime do teuml arkivohen
(x) pezullim i keumlrkesave qeuml lidhen me mbivendosje teuml teuml drejtave proneumlsore neuml keqbesim
deri sa mosmarreumlveshjet teuml zgjidhen neuml gjykateuml
24 Kjo formuleuml peumlr realizimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo referuar qeumlllimit dhe frymeumls seuml
ligjit neuml fakt nuk peumlrputhet me teuml Konkretisht qeuml njeuml pronari trsquoi kthehet prona e origjineumls sipas
nenit 21 sect (1) teuml ligjit duhet qeuml prona neuml fjaleuml (a) teuml mos jeteuml proneuml shteteumlrore sipas konceptit teuml
gjereuml teuml interesit publik parashikuar neuml nenin 251 (b) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e zeumlneuml sipas
ligjeve teuml radhitura neuml Shtojceumln i teuml ligjit (c) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e dheumlneuml neuml peumlrdorim sipas
nenit 23 teuml ligjit (ccedil) apo proneuml e zeumlneuml me ndeumlrtime pa leje sipas nenit 24 teuml ligjit (d) as territor
turistik (dh) apo proneuml e paluajtshme neuml administrim teuml institucioneve shteteumlrore (e) as truall i
zeumlneuml me ndeumlrtime shteteumlrore (shih nenin 21 sectsect (5)-(8) teuml ligjit
25 Meuml tej sipas keumlsaj formule Agjencia ka diskrecion teuml palimituar teuml rreumlzojeuml keumlrkesat e
pashqyrtuara peumlr kthim dhe kompensim prone neumlse objekti i tyre lidhet me pronat e origjineumls teuml
cileumlsuara neuml nenin 25 teuml ligjit Pra ccedildo keumlrkeseuml e pashqyrtuar do teuml rreumlzohet sipas nenit 20 teuml
ligjit neumlse Agjencia arrin neuml peumlrfundimin se kjo proneuml eumlshteuml e zeumlneuml peumlr interes publik dheose
sipas ligjeve teuml ldquoShtojceumls Irdquo teuml ligjit Neuml njeuml situateuml ku pjesa meuml e madhe e pronareumlve nuk kaneuml
arritur teuml posedojneuml pronat e tyre pasi ato janeuml teuml zeumlna neuml meumlnyreuml teuml paligjshme ose mbahen me
forceuml nga shteti pavareumlsisht se nuk peumlrbeumljneuml interes publik ccedilfareuml zgjidhje peumlrfundimtare synon teuml
realizohet me keumlteuml ligj
26 Gjykata neuml jurisprudenceumln e saj ka theksuar se parimi i shtetit teuml seuml drejteumls i
sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml njeuml nga parimet themelore neuml shtetin dhe shoqeumlrineuml
demokratike Aspekte teuml keumltij parimi janeuml edhe siguria juridike mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara
si dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme Siguria juridike presupozon veccedil teuml tjerash besueshmeumlrineuml e
qytetareumlve tek shteti dhe pandryshueshmeumlrineuml e ligjit peumlr marreumldheumlniet e rregulluara
Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet vazhdimisht ose teuml
jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike teuml cilat mund teuml
cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml vendosur me akte teuml
meumlparshme (shih dhe vendimet e Gjykateumls Kushtetuese nr 31 dateuml 18062010 nr24 dateuml
12112008 nr9 dateuml 26022007)
36
27 Nga ana tjeteumlr Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo
lloj pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml
prevalojeuml neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike (shih vendimin
e Gjykateumls Kushtetuese nr 26 dateuml 02112005) Neuml keumlteuml pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml
ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e favorshme ligjore paraqitet i
reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte
negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml teuml drejte teuml garantuar me
Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml rregullojeuml neumlpeumlrmjet
akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato teuml drejta teuml cilat janeuml
parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml preken nga ligjveumlneumlsi (shih
vendimin e Gjykateumls Kushtetuese nr 37 dateuml 13062012)
28 Referuar testit teuml proporcionalitetit sipas nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml
Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve pra parashikimi i tyre me ligj formal rezulton i respektuar
Kriteri i dyteuml neuml radheuml eumlshteuml interesi publik Koncepti kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml
trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml
keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para saj Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml radhiten neuml
meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml justifikojneuml
ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml aspektin e
kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml marreuml nga
ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet neuml aspektin e kushteve teuml
vendosura nga neni 171 i Kushtetuteumls dhe konkretisht teuml ekzistenceumls seuml interesit publik (Shih
vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
29 Eumlshteuml e veumlrteteuml se Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceuml teuml saj se si parimi i siguriseuml
juridike ashtu edhe ai i baraziseuml seuml shtetasve para ligjit nuk janeuml absolute dhe mund teuml kufizohen
neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i teuml cilit do teuml sillte
pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Por referuar parashtrimeve teuml subjekteve teuml
interesuara Keumlshilli i Ministrave dhe Kuvendi si dhe pyetjeve dhe debateve teuml zhvilluara neuml
seanceumln publike teuml zhvilluar para keumlsaj Gjykate nuk rezultoi qeuml qeveria ashtu siccedil ishte udheumlzuar
nga GJEDNJ dhe Komiteti i Ministrave teuml ishte bazuar neuml njeuml studim teuml thelluar apo vlereumlsim teuml
gjithansheumlm teuml situateumls neuml teumlreumlsi I vetmi argument i sjelleuml ishte interesi publik i bazuar neuml fatureumln
e larteuml financiare teuml shtetit
37
30 Seuml pari ne jemi teuml qeumlndrimit se ky argument nuk eumlshteuml i bazuar neuml argumente teuml
nivelit kushtetues pasi shteti nuk mund teuml kujdeset veteumlm peumlr fatureumln financiare teuml buxhetit por
peumlr teuml gjitha efektet e tjera teuml natyreumls juridike sociale dhe ekonomike teuml shtetit dhe teuml shtetasve
Seuml dyti nuk ka njeuml argument teuml bazuar neuml prova dhe fakte se sa do teuml mund teuml ishte ulur fatura
financiare neumlse ligji do teuml kishte parashikuar kthimin fizik teuml proneumls aty ku eumlshteuml e mundur Seuml
treti nuk ka informacion teuml sakteuml sa eumlshteuml diferenca midis shumeumls qeuml shteti do teuml duhej teuml
paguante me ligjin e meumlparsheumlm dhe sa me ligjin neuml fuqi dhe se si mund teuml ulej kjo diferenceuml Seuml
kateumlrti duke iu referuar qeumlllimit teuml ligjit kuptojmeuml se synimi eumlshteuml ldquoshpeumlrblimi i drejteumlrdquo i
subjekteve teuml shproneumlsuara Pyetja lind Si mund teuml konsiderohet i drejteuml shpeumlrblimi kur njeuml tokeuml
e konfiskuar neuml vitet 50 ka qeneuml tokeuml bujqeumlsore dhe sot eumlshteuml truall ndeumlrtimi neuml zoneuml urbane dhe e
ka vlereumln dhjetra ose qindra hereuml meuml teuml larteuml Qeveria argumentoi se ky shpeumlrblim eumlshteuml i drejteuml
sepse toka kur eumlshteuml shteteumlzuar ka pasur ateuml vlereuml dhe meriton teuml shpeumlrblehet me ateuml vlereuml ky
quhet trajtim i barabarteuml dhe nuk sjell diskriminim midis shtetasve () Por Keumlshilli i Ministrave
nuk ndalet neuml faktin se ka qeneuml pikeumlrisht shteti qeuml neuml rastin meuml teuml mireuml nuk ka marreuml masa efikase
dhe neuml rastin meuml teuml keq e ka penguar aktivisht geumlzimin e proneumls nga pronari legjitim Pra
paafteumlsineuml ose mungeseumln e gatishmeumlriseuml seuml shtetit duhet ta paguajeuml seumlrish subjekti i shproneumlsuar
duke iu neumlnshtruar njeuml skeme kompensimi qeuml neuml fund teuml peumlrllogaritjeve do teuml arrijeuml trsquoi japeuml
pronarit legjitim veteumlm leumlmosheuml dhe jo njeuml shpeumlrblim teuml drejteuml siccedil pretendohet nga subjektet e
interesuara
31 Neuml rastin konkret Keumlshilli i Ministrave paraqet si interes publik fatureumln e larteuml
financiare qeuml do teuml duhej teuml paguante shteti neuml rast se do teuml mbante skemeumln e kompensimit sipas
ligjit teuml vjeteumlr Neuml fakt po trsquoi referohemi pretendimit teuml keumlrkuesve si dhe fakteve teuml paraqitura
prej tyre ka mjaft subjekte qeuml nga komisionet e kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave kaneuml
marreuml njeuml vendim peumlr kthimin e pjessheumlm ose teuml ploteuml teuml proneumls seuml tyre vendime keumlto qeuml janeuml neuml
fuqi nga gjykatat shqiptare ose nga GJEDNJ Njeuml pjeseuml e mireuml e tyre mund teuml peumlrfitonin nga
kthimi fizik i proneumls seuml tyre aty ku eumlshteuml e lireuml teumlreumlsisht ose pjeseumlrisht Peumlr pronareumlt e pyjeve dhe
kullotave kjo mundeumlsi rezulton meuml e madhe (referuar edhe parashtrimeve teuml Avokatit teuml Popullit
neuml seanceumln gjyqeumlsore bazuar neuml komunikimin e tij me Ministrineuml e Bujqeumlsiseuml lidhur me fondin e
pyjeve dhe kullotave qeuml janeuml neuml proneumlsi teuml shtetit aktualisht) Ateumlhereuml lind pyetja Peumlrse duhet qeuml
keumlto vendime teuml trajtohen me formeuml kompensimi neumlse pronat objekt trajtimi janeuml ende teuml lira
Peumlrse qeveria nuk sheh mundeumlsineuml e uljes seuml vlereumls financiare teuml fatureumls duke hequr nga proneumlsia
shteteumlrore ato prona qeuml neuml fakt janeuml teuml pronareumlve subjekte teuml shproneumlsimit Pikeumlrisht realizimi i
38
keumlsaj teuml fundit neuml funksion teuml interesit publik do teuml ishte teumlreumlsisht e justifikuar prej tij dhe jo e
kundeumlrta
32 Keumlsaj pyetje teuml beumlreuml nga Gjykata neuml seanceuml peumlrfaqeumlsuesit e Keumlshillit teuml Ministrave iu
peumlrgjigjeumln se ldquoNeuml variantin e pareuml ekzistonte kthimi i proneumls keumlshtu siccedil keumlrkohej nga pronareumlt
dhe pikeumlrisht peumlr teuml realizuar keumlteuml teuml drejteuml Pyetja seuml cileumls shteti shqiptar nuk mund trsquoi peumlrgjigjej
dhe nuk i eumlshteuml peumlrgjigjur deri me sot eumlshteuml neumlse do teuml realizonte kthim teuml ploteuml dhe kompensim
nga ana tjeteumlr me keumlteuml formuleuml kjo do teuml thoshte trajtim teuml pa barabarteuml Ai qeuml sot do teuml merrte
tokeumln truall qeuml ka pasur tokeuml bujqeumlsore do teuml trajtohej neuml meumlnyreuml teuml pa barabarteuml me ateuml qeuml do teuml
merrte kompensim Eumlshteuml ajo qeuml ka ndodhur neuml 23 vite ata qeuml kaneuml pasur dhe kaneuml marreuml teuml
drejteumln e kthimit e kaneuml poseduar ateuml dhe kaneuml pasur mundeumlsi ti shohin frutet e tyre peumlr 23 vite
Kjo situateuml ishte gjetur neuml kundeumlrshtim me teuml drejtat e njeriut dhe peumlr keumlteuml arsye nuk pati njeuml
vendimmarrje 2 vjeccedilare teuml AKKP sepse vendimmarrja e agjenciseuml ccedildo diteuml do teuml ishte neuml
kundeumlrshtim me teuml drejta te njeriut Deri sa u krijua mekanizmi i ri i cili ne besojmeuml qeuml eumlshteuml
efektiv dhe neuml peumlrputhje me teuml drejtat e njeriu ldquo
33 Ajo qeuml ne e kemi teuml veumlshtireuml teuml kuptojmeuml nga ky qeumlndrim i subjektit teuml interesuar
eumlshteuml se shteti nuk ka beumlreuml peumlrpjekje teuml parashikojeuml se sa prona janeuml teuml kthyeshme neuml teumlreumlsi pra sa
eumlshteuml numri i objekteve ose tokave livadheve dhe pyjeve qeuml mund teuml kthehen neuml formeuml fizike pa
pasur nevojeuml trsquoi fuseuml pronareumlt e tyre neuml skemeuml kompensimi Pra pamundeumlsia e shtetit peumlr teuml beumlreuml
njeuml inventar teuml pronave teuml sekuestruara ose shproneumlsuara qeuml ndodhen ende teuml lira ose
potencialisht teuml mundura peumlr trsquoiu kthyer pronarit ka ccediluar neuml parashikimin e metodologjiseuml seuml
kompensimit megjitheumlse ka meumlnyra teuml tjera jo veteumlm meuml efektive peumlr pronarin i cili do teuml ishte
meuml i keumlnaqur teuml kishte proneumln e tij sesa njeuml vlereuml teuml kompensuar por do teuml ishte me meuml pak kosto
peumlr shtetin dhe taksapaguesit shqiptareuml teuml cileumlt deri tani po paguajneuml tepeumlr peumlr paafteumlsineuml e shtetit
peumlr teuml zgjidhur keumlteuml problem
34 Duke iu referuar testit teuml proporcionalitetit neuml keumlteuml kufizim qeuml beumln ligji teuml drejteumls seuml
proneumls kjo skemeuml nuk e kalon me sukses ateuml pasi nuk ka asnjeuml arsye legjitime qeuml justifikon keumlteuml
zgjidhje Shteti nuk duhet teuml zgjedheuml rrugeumln dhe metodeumln meuml teuml thjeshteuml ose meuml teuml lehteuml ldquopeumlr teuml
peumlrfunduar procesin e trajtimit teuml proneumlsrdquo siccedil e ka qeumlllimin ky ligj por duhet realisht teuml beumljeuml
peumlrpjekje teuml realizojeuml de facto teuml drejteumln e proneumls seuml pronareumlve teuml shproneumlsuar padrejteumlsisht si dhe
teuml uleuml sa meuml shumeuml fatureumln financiare teuml taksapaguesve Shteti duhet teuml peumlrdoreuml mjetin meuml teuml
peumlrshtatsheumlm dhe qeuml garanton ndeumlrhyrje sa meuml teuml vogeumll neuml teuml drejtat kushtetuese dhe jo mjetin meuml
teuml reumlndeuml por qeuml arrin qeumlllimin meuml shpejteuml pa u kujdesur peumlr shkeljet qeuml shkakton neuml teuml drejtat e
subjekteve qeuml preken prej saj
39
35 Gjykata ka theksuar se njeuml kusht tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi gjateuml
ndeumlrhyrjes neuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml eumlshteuml edhe respektimi i raportit teuml drejteuml midis
ndeumlrhyrjes dhe gjendjessituateumls qeuml e ka diktuar ateuml Ky kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml
evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml njeuml situateuml konkrete
Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete
teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml keumlrkohet teuml arrihen Gjithashtu Gjykata neuml
jurisprudenceuml teuml vazhdueshme ka mbajtur qeumlndrimin se parimi i proporcionalitetit neumlnkupton qeuml
ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit peumlr kufizimin e njeuml teuml drejte ose lirie teuml caktuar teuml beumlhet me mjete teuml
peumlrshtatshme qeuml i peumlrgjigjen drejt qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet Peumlrveccedil keumlsaj peumlrdorimi i keumltyre
mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml arrihet me mjete teuml
tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve meuml pak teuml deumlmshme
peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml kufizimit me gjendjen qeuml
e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml dobishmeumlriseuml dhe teuml
proporcionalitetit Respektimi i keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast
konkret duke ballafaquar interesin publik qeuml dikton kufizimin me teuml drejtat qeuml kufizohen Neuml
keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit
keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen
kufizimit (Vendimi nr2 dateuml 18022013 i Gjykateumls Kushtetuese)
36 Ligji parashikon krijimin e Fondit teuml Tokeumls (neni 53 dhe 12) i cili do teuml peumlrbeumlhet
nga fondi fizik i pronave neuml ccedildo qark sipeumlrfaqet e lira neuml territoret informale dhe sipeumlrfaqe teuml
tjera (e papeumlrcaktuar) Peumlrderisa do teuml krijohet njeuml Fond i tilleuml lind pyetja se peumlrse Keumlshilli i
Ministrave nuk ka beumlreuml njeuml studim se cilat nga keumlto toka teuml lira mund teuml kthehet neuml formeuml fizike
pronareumlve pa qeneuml nevoja teuml trajtohen si fond peumlr teuml gjitheuml pronareumlt ose veteumlm si potencialisht e
mundur pasi nuk ka njeuml peumlrcaktim se sa do teuml jeteuml ky fond dhe si krijohet
37 Neni 12 eumlshteuml i papeumlrcaktuesheumlm pasi teuml thuash se fondi i tokeumls peumlr kompensim do teuml
krijohet nga sipeumlrfaqet e mbetura teuml lira nga ndeumlrtimet informale eumlshteuml nonsens sepse pronari
legjitim duhet teuml preseuml ccedilfareuml mbetet e lireuml nga ndeumlrtuesit e paligjsheumlm ose zaptuesit numri dhe
peumlrqindja e teuml cileumlve ende eumlshteuml e papeumlrcaktuar derisa teuml krijohet fondi i tokeumls peumlr trsquoi kompensuar
pronareumlt legjitimeuml Neumlse qeveria kishte peumlr qeumlllim teuml krijojeuml fond teuml tokeumls peumlr kompensimin e
pronareumlve mund teuml kishte pezulluar procesin e legalizimit deri neuml kryerjen peumlrfundimtare teuml
procesit teuml kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave aty ku mendohet se ka mjaftuesheumlm tokeuml peumlr
trsquou kthyer pronareumlve Neuml keumlteuml meumlnyreuml shteti do teuml kursente nga fondi financiar dhe toka nuk do
40
teuml jepej me ccedilmim simbolik siccedil peumlrfitohet tani nga teuml paligjshmit Edhe taksapaguesit shqiptareuml do
teuml ishin meuml teuml keumlnaqur me uljen e barreumls financiare qeuml do trsquou duhet teuml paguajneuml peumlr dekadat neuml
vazhdim Edhe neuml vlereumlsimin e Komitetit teuml Ministrave lidhur me ekzekutimin e vendimit
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml neuml pg31 eumlshteuml theksuar se megjitheuml peumlrpjekjet pozitive teuml
qeveriseuml shqiptare peumlr teuml peumlrmbushur detyrimet e veumlna nga GJEDNJ ldquodisa paqarteumlsi duken se
kaneuml mbetur lidhur me paditeuml qeuml janeuml neuml shqyrtim aktualisht ose atyre qeuml mund teuml kundeumlrshtojneuml
njeumlra-tjetreumln Do teuml kishte qeneuml e dobishme neumlse autoritetet do teuml siguronin meuml shumeuml
informacion teuml detajuar se si keumlto fatura do teuml ndikonin neuml fondin e peumlrgjithsheumlm teuml kompensimit
dhe neuml peumlrcaktimin e Fondit teuml Tokeumlsrdquo Meuml tej neuml pg45 thuhet ldquoMund teuml ekzistojeuml rreziku peumlr
diskriminim midis subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cileumlve iu eumlshteuml kthyer prona fizikisht dhe atyre
qeuml do teuml kompensohen Peumlr keumlteuml eumlshteuml e nevojshme teuml shpjegohet se peumlrse qeveria ka beumlreuml keumlteuml
zgjedhje preferenciale me projektligjin neuml meumlnyreuml qeuml teuml vlereumlsohet skema e re e kompensimit neuml
peumlrputhje me standardet e vendosura nga GJEDNJrdquo Peumlrgjigja e qeveriseuml shqiptare lidhur me
keumlteuml ka qeneuml ldquopeumlr teuml hequr ccedildo mundeumlsi diskriminimi nuk eumlshteuml parashikuar kthimi por veteumlm
kompensimi peumlr teuml gjitheuml teuml shproneumlsuarit()rdquo (po aty)
38 Argumenti i dheumlneuml nga Keumlshilli i Ministrave se nuk ka pasur njeuml skemeuml
peumlrfundimtare peumlr kompensimin dhe si e tilleuml ajo mund teuml ndryshojeuml neuml ccedildo koheuml neuml meumlnyreuml teuml
papritur nga qeveriaparlamenti nuk na duket e bazuar Ccedildo parashikim ligjor peumlr sa koheuml
zbatohet dhe eumlshteuml neuml fuqi prezumohet se eumlshteuml e qeumlndrueshme Ndryshimi i papritur i
parashikimeve peumlr teuml njeumljteumlt subjekte dhe me pasoja peumlrkeqeumlsuese pa dheumlneuml argumente
kushtetuese peumlrbeumln cenim teuml siguriseuml juridike dhe diskriminim midis subjekteve teuml seuml njeumljteumls
kategori Keumlto parime kushtetuese nuk mund teuml cenohen veteumlm me argumentin se rritet fatura
financiare kur ky proces tashmeuml ka vite qeuml ka filluar dhe peumlr meuml se 20 vjet ka pasur njeuml skemeuml
tjeteumlr qeuml ndryshon teumlreumlsisht duke mosrespektuar aspak teuml drejteumln e pronareumlve por veteumlm
sipeumlrfaqeumlsisht detyrimin e shtetit peumlr teuml ldquombyllurrdquo ccedileumlshtjen e pronave Ky argument i peumlrdorur
vazhdimisht nga Keumlshilli i Ministrave nuk mendojmeuml se eumlshteuml argument i nivelit kushtetues qeuml
justifikon cenimin e vazhduesheumlm teuml seuml drejteumls seuml proneumls
39 Nisur nga sa meuml lart jemi teuml qeumlndrimit se parimi i siguriseuml juridike eumlshteuml prekur nga
rregullimi i ri dhe ndeumlrhyrja e beumlreuml nuk respekton kriteret kushtetuese peumlr keumlteuml qeumlllim teuml
parashikuara nga neni 171 i Kushtetuteumls konkretisht mbrojtjen e interesit publik vendosjen e
njeuml raporti teuml drejteuml midis seuml drejteumls seuml cenuar dhe qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet neumlpeumlrmjet
ndeumlrhyrjes legjislative si dhe ruajtjen e thelbit teuml seuml drejteumls seuml proneumls
41
B Peumlr pretendimin e cenimit teuml baraziseuml para ligjit
40 Keumlrkuesit kaneuml argumentuar se skema e kompensimit teuml parashikuar nga ligji bie
ndesh me parimin e baraziseuml para ligjit pasi trajton neuml meumlnyreuml teuml ndryshme teuml njeumljteumln kategori
pronareumlsh duke i vendosur ata qeuml presin teuml kompensohen neuml poziteuml meuml pak teuml favorshme se ata qeuml
u kompensuan para hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Gjithashtu vendimet e formeumls seuml prereuml peumlrfshi
edhe vendimet e dheumlna nga GJEDNJ do teuml vlereumlsohen sipas njeuml skeme meuml pak teuml favorshme sesa
vendimet e ekzekutuara para hyrjes neuml fuqi teuml ligjit megjitheumlse janeuml teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose vlereuml
totale
41 Pyetjes seuml beumlreuml nga Gjykata gjateuml seanceumls gjyqeumlsore neumlse skema e zgjedhur krijon
pabarazi subjekti i interesuar Keumlshilli i Ministrave iu peumlrgjigj negativisht Sipas tij ligji beumln njeuml
trajtim teuml barabarteuml jo veteumlm midis ish pronareumlve por edhe midis tyre dhe pronareumlve teuml soteumlm
Pra referuar keumltij qeumlndrimi neuml qofteuml se shteti aplikon keumlto kritere peumlr teuml shproneumlsuar sot peumlr
interes publik do teuml aplikojeuml teuml njeumljtat kritere peumlr ateuml shproneumlsim qeuml ka ndodhur 70 vjet meuml pareuml
42 Siccedil u tha meuml lart qeumlllimi i ligjit objekt shqyrtimi eumlshteuml ldquob) rregullimi dhe
shpeumlrblimi i drejteuml i kompensimit teuml proneumls ekzekutimi i vendimeve peumlrfundimtare teuml
kompensimit si dhe peumlrfundimi i procesit teuml kompensimitrdquo Pra rregullimi i ccedileumlshtjeve teuml
shproneumlsimit qeuml ndodhin sot nuk peumlrfshihet nga ky ligj dhe jo veteumlm kaq por sot nuk eumlshteuml e
mundur teuml krahasohet vlera e proneumls qeuml ka neuml treg me ateuml qeuml ka pasur para 70 vjeteumlve
43 Ne mendojmeuml se ligji cenon barazineuml e shtetasve para ligjit duke bere trajtim teuml
diferencuar midis pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim kthimi ose kompensimi teuml marreuml para hyrjes neuml
fuqi teuml keumltij ligji por ende teuml paekzekutuar dhe pronareumlve qeuml kaneuml arritur ta ekzekutojneuml vendimin
e kthimit ose kompensimit teuml marreuml neuml teuml njeumljteumln koheuml Neumlse keumlrkuesve u janeuml kthyer pronat teuml
cilat sipas ligjit 13315 cileumlsohen si brenda fusheumls seuml zbatimit teuml neneve 23 24 25 ata nuk mund
teuml ankohen peumlr zvarritje teuml procesit teuml ekzekutimit teuml vendimit por brenda 90 diteumlve nga hyrja e
ligjit neuml fuqi duhet teuml heqin doreuml nga certifikatat e proneumls dhe teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml saj
sigurisht sipas kritereve teuml peumlrfitimeve teuml zbritshme Ndryshe shteti e ccedilliron veten nga detyrimi
peumlr zbatimin teuml vendimeve neuml fjaleuml Neumlpeumlrmjet keumlsaj formule ligji vendos neuml pozita teuml
pabarabarta pronareumlt qeuml aplikojneuml sot dhe ata qeuml e kaneuml peumlrfituar me vendime teuml meumlparshme por
nuk kaneuml arritur ta posedojneuml ose ta ekzekutojneuml ateuml duke i privuar ata neuml meumlnyreuml arbitrare nga e
drejta e proneumls Prandaj mendojmeuml se ligji bie ndesh edhe me parimin e baraziseuml seuml shtetasve
para ligjit
44 Peumlr teuml gjitha keumlto arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se Gjykata duhej teuml kishte shpallur si
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi dhe jo veteumlm pjeseuml teuml tij pasi fryma dhe qeumlllimi i tij real nuk i
42
peumlrgjigjet keumlrkesave kushtetuese teuml parashikuar neuml nenet 41 42 dhe 17 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 1
teuml Protokollit Nr1 teuml KEDNJ-seuml si dhe praktikeumls seuml vazhdueshme teuml GJEDNJ-seuml dhe Gjykateumls
Kushtetuese
Aneumltareuml Gani Dizdari Vladimir Kristo
26
ccedilmimin real teuml tregut por me ateuml qeuml ka parashikuar qeveria dhe qeuml nuk i peumlrgjigjet vlereumls reale
financiare teuml proneumls Sipas tyre mundeumlsiteuml peumlr kthim fizik nuk janeuml parashikuar fare neuml ligj por
edhe kompensimi financiar eumlshteuml i mangeumlt pasi i keumlrkohet pronarit teuml heqeuml doreuml nga njeuml pjeseuml e
madhe e vlereumls Gjithashtu eumlshteuml hequr edhe mundeumlsia e pronareumlve peumlr teuml ushtruar teuml drejteumln e
parablerjes
6 Duke iu referuar ligjit objekt shqyrtimi ne mendojmeuml se ai paraqet probleme
kushtetutshmeumlrie sa i takon formave teuml kompensimit teuml pronave pronareumlve si dhe metodologjiseuml
seuml vlereumlsimit teuml objekteve qeuml trajtohen sipas keumltij ligji
7 Konkretisht referuar nenit 2 qeuml parashikon objektin e ligjin peumlrmenden veteumlm termat
ldquokompensim dhe shpeumlrblim i drejteuml i kompensimitrdquo Pra termi kthim i proneumls nuk rezulton teuml jeteuml
objekt i ligjit ndryshe nga sa ka qeneuml neuml teuml gjitha ligjet e meumlparshme me objekt kthimin dhe
kompensimin e pronave ish-pronareumlve i cili eumlshteuml shfuqizuar me hyrjen neuml fuqi teuml ligjit objekt
shqyrtimi Meuml tej neuml teuml gjitheuml tekstin e ligjit parashikohen veteumlm format e kompensimit
(financiar me prona teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose me prona teuml shitura neuml ankand) Eumlshteuml e kuptueshme
dhe e qarteuml qeuml qeumlllimi i ligjveumlneumlsit ka ndryshuar duke mos synuar meuml kthimin fizik teuml proneumls aty
ku eumlshteuml i mundur siccedil ka qeneuml me legjislacionin e meumlparsheumlm por neuml teuml gjitha rastet veteumlm
kompensimin e saj fizik ose financiar pavareumlsisht situateumls juridike neuml teuml cileumln ndodhet pronari
Kjo peumlrfshin edhe rastet kur pronari ka vendime peumlrfundimtare qeuml i kthejneuml proneumln por peumlr shkak
se vendimet nuk janeuml ekzekutuar sepse prona ka qeneuml e zeumlneuml ose shteti nuk ka arritur ta tjeteumlrsojeuml
de facto tek pronari ky pronar sot me keumlteuml vendim kthimi teuml proneumls pavareumlsisht titullit juridik qeuml
ka fituar do teuml kompensohet dhe nuk do teuml marreuml fizikisht proneumln teuml cileumln ia ka kthyer organi
kompetent
8 Ne mendojmeuml se ky qeumlndrim i ligjveumlneumlsit nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me parimin e
siguriseuml juridike peumlr keumlto arsye
9 Seuml pari nuk jepet ndonjeuml shpjegim ose argument i natyreumls kushtetuese lidhur me
mosparashikimin ose eleminimin e procesit teuml kthimit fizik teuml proneumls aty ku njeuml gjeuml e tilleuml eumlshteuml e
mundur Ligjveumlneumlsi ka vendosur veteumlm kompensimin (financiar ose fizik me objekte teuml tjera) gjeuml
qeuml nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me kuadrin normativ teuml derisoteumlm i cili i jepte peumlrpareumlsi kthimit fizik
teuml proneumls dhe neumlse ky srsquoishte i mundur i drejtohet formave teuml tjera Gjykata ka tashmeuml njeuml
praktikeuml teuml konsoliduar lidhur me garantimin e seuml drejteumls seuml proneumls nga ligjveumlneumlsi me theks edhe
tek kategoriteuml e personave teuml shproneumlsuar nga regjimi komunist Kjo Gjykateuml neuml vendimin e saj
nr 302005 ka arsyetuar se ligji i meumlparsheumlm peumlr kthimin dhe kompensimin e pronave (i
shfuqizuar nga ligji objekt shqyrtimi) peumlrshkohet nga parimi sipas teuml cilit shteti merr peumlrsipeumlr
27
(detyron vetveten) tu kthejeuml ish-pronareumlve dometheumlneuml ti riproneumlsojeuml ata me ato prona qeuml
faktikisht dhe juridikisht eumlshteuml e mundur teuml kthehen pasi ekzistojneuml efektivisht e janeuml neuml fondin e
proneumlsiseuml shteteumlrore ose mbahen pa arsye teuml peumlrligjura nga teuml tjereumlt Ligji objekt shqyrtimi duket
se nuk ndjek keumlteuml linjeuml teuml vendosur nga ligji i meumlparsheumlm dhe vendimi i Gjykateumls
10 Duke iu referuar edhe vendimit teuml GJEDNJ Beshiri dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml
22 gusht 2006 ldquokur njeuml Shtet Kontraktues qeuml ka ratifikuar Konventeumln peumlrfshireuml Protokollin e
Pareuml Shteseuml dekreton legjislacionin qeuml rregullon kthimin e ploteuml ose teuml pjessheumlm teuml proneumls seuml
konfiskuar neuml regjimin e meumlparsheumlm ky legjislacion mund teuml konsiderohet si gjenerues i njeuml teuml
drejte teuml re proneumlsie teuml mbrojtur nga neni 1 i protokollit nr 1 peumlr personat qeuml i ploteumlsojneuml
kushtet peumlr teuml fituar njeuml teuml drejteuml teuml tilleuml E njeumljta gjeuml mund teuml aplikohet neuml lidhje me rregullimet
ligjore peumlr kthimin ose kompensimin teuml parashikuara para ratifikimit neumlse ky legjislacion mbetet
neuml fuqi pas ratifikimit nga Shteti Kontraktues i Protokollit teuml Pareuml Shteseuml (shih Broniowski k
Poland [GC] 3144396 sect125 ECHR 2004-V)rdquo
11 Ne jemi teuml qeumlndrimit se heqja ose mosparashikimi i kthimit fizik teuml proneumls aty ku
eumlshteuml e mundur dhe parashikimi i kompensimit fizik me njeuml fond toke qeuml eumlshteuml meuml seuml paku i
dyshimteuml dhe jo i sigurt neuml pritshmeumlriteuml e tij nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me qeumlllimin qeuml ka ligji dhe as
me detyrimet nga vendimet e GJEDNJ-seuml peumlr njeuml zgjidhe efektive dhe peumlrfundimtare nga shteti
shqiptar peumlr ccedileumlshtjen e pronave
12 Seuml dyti lidhur me metodologjineuml e parashikuar peumlr kompensimin financiar mendojmeuml
se kjo meumlnyreuml llogaritje peumlr teuml kompensuar peumlrfundimisht pronareumlt nuk respekton konceptin e
shpeumlrblimit teuml drejteuml referuar edhe jurisprudenceumls seuml Gjykateumls Kushtetuese
13 Neuml kapitullin 2 teuml ligjit objekt shqyrtimi janeuml peumlrcaktuar rregullat peumlr kompensimin e
vendimeve peumlrfundimtare neuml lidhje me metodologjineuml e vlereumlsimit si dhe format e kompensimit
dhe teuml vlereumlsimit Keumlto rregulla vlejneuml si peumlr vendimet peumlr dosjet e patrajtuara por edhe peumlr
dosjet peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar
14 Sipas ligjit teuml gjitha vendimet peumlrfundimtare peumlr kthim dhe kompensim prone peumlr
peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit do trsquoi neumlnshtrohen keumlsaj meumlnyre vlereumlsimi
(i) Prona e njohur peumlr kompensim vlereumlsohet neuml bazeuml teuml zeumlrit kadastral qeuml ka pasur neuml
koheumln e shproneumlsimit
(ii) Prona e kthyer vlereumlsohet sipas zeumlrit kadastral aktual teuml saj dhe sipas zeumlrit kadastral
qeuml ka pasur neuml koheumln e shproneumlsimit duke llogaritur diferenceumln e vlereumls qeuml do teuml rezultojeuml nga
ndryshimi i zeumlrit kadastral
28
(iii) Vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml njohur veteumlm teuml drejteumln e kompensimit do teuml
vlereumlsohen sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur prona neuml momentin e shproneumlsimit sipas
peumlrcaktimeve teuml meumlsipeumlrme
(iv) Neuml rastet kur subjektet e shproneumlsuara kaneuml peumlrfituar me vendim kthim dhe
kompensim diferenca e llogaritur si meuml sipeumlr do teuml zbritet nga vlereumlsimi i vlereumls seuml proneumls seuml
njohur peumlr kompensim
(v) Vlereumlsimi peumlr vendimin peumlrfundimtar qeuml ka njohur teuml drejteumln e kompensimit duke
marreuml si referim zeumlrin kadastral sipas origjineumls seuml proneumls qeuml ndodhet meuml afeumlr proneumls qeuml do teuml
kompensohet duke u bazuar neuml harteumln e vlereumls neuml koheumln e hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Neuml rast se
praneuml proneumls qeuml do teuml kompensohet gjenden disa zeumlra kadastrale teuml njeumljteuml me ateuml teuml origjineumls seuml
proneumls me distanceuml teuml njeumljteuml dhe me vlera teuml ndryshme ateumlhereuml peumlr referim neuml peumlrllogaritje
merret zona qeuml ka ccedilmimin meuml teuml larteuml
(vi) Neuml rast se ATP merr njeuml vendim peumlr njohje dhe kompensim fizik neuml proneumln e
subjektit prona vlereumlsohet sipas pikeumls 1 teuml nenit 6 Kur nga ky vlereumlsim rezulton se subjekti
peumlrfiton njeuml proneuml qeuml ka vlereuml meuml teuml larteuml se sa prona qeuml ka pasur neuml momentin e shproneumlsimit
ateumlhereuml subjekti i kompensohet fizikisht sipeumlrfaqja qeuml i korrespondon vlereumlsimit dhe pjesa tjeteumlr
kalon neuml fondin e tokeumls me vendim teuml ATP-seuml
(vii) Vlera e aksioneve obligacioneve kompensimi financiar apo ccedildo lloj kompensimi
tjeteumlr duke peumlrfshireuml dispozitat ligjore peumlr ndarjen e tokeumls bujqeumlsore qeuml subjekti apo
trasheumlgimtareumlt e tij kaneuml peumlrfituar meuml pareuml do teuml zbritet nga shuma e peumlrllogaritur peumlr
kompensim
(viii) Peumlr vendimet e kompensimit teuml peumlrcaktuara me vlereuml dhe ende teuml pa ekzekutuara
nga periudha e njohjes seuml teuml drejteumls peumlr kompensim deri neuml marrjen e shpeumlrblimit subjektet e
shproneumlsuara do teuml peumlrfitojneuml indeksimin sipas vlereumls zyrtare teuml inflacionit dhe interes bankar
sipas mesatares vjetore teuml nxjerreuml nga Banka e Shqipeumlriseuml neuml momentin e hyrjes neuml fuqi teuml ligjit
15 Referuar ligjit objekti shqyrtimi vlereumlsimi i proneumls sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur
neuml momentin e shproneumlsimit eumlshteuml neuml shkelje teuml drejtpeumlrdrejt teuml parimit teuml siguriseuml juridike dhe teuml
baraziseuml para ligjit teuml shtetasve duke ndryshuar situateumln ligjore gjateuml procesit neuml sens
peumlrkeqeumlsues peumlr pjeseumltareuml teuml seuml njeumljteumls kategori pa pasur njeuml shkak teuml arsyesheumlm
16 Neuml vendimin Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml pg113 GJEDNJ ka orientuar shtetin
shqiptar duke theksuar se ldquoNeuml veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e
shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml
rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Gjykata
29
nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml
kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml
lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimiProcesi
i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga
kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i
paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln
qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlve Qeveria nuk
ka beumlreuml njeuml vlereumlsim teuml drejteuml neuml keumlteuml drejtim ndeumlrkoheuml qeuml eumlshteuml e qarteuml qeuml kishte mundeumlsi teuml
tjera teuml cilat duhej teuml merrnin prioritet veccedil kompensimit financiar peumlr ekzekutimin e vendimeve
peumlrfundimtare duke mos kaluar neuml arbitraritetin sa teuml ceumlnohet njeuml e drejteuml e reumlndeumlsishme siccedil
eumlshteuml ajo e proneumls dhe e procesit teuml rregullt ligjor qeuml i referohet ekzekutimit teuml njeuml vendimi
peumlrfundimtar Ndryshe nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe ndryshe nga sa eumlshteuml orientuar peumlrmes
Vendimit pilot Qeveria i ka kushtuar veumlmendje kompensimit financiar referuar nenit 8 teuml Ligjit
Neuml vendimin pilot GJEDNJ ka orientuar Qeverineuml drejt shfryteumlzimit teuml formave teuml tjera
alternative teuml kompensimit Gjithashtu Sekretariati neuml vlereumlsimin e skemeumls seuml kompensimit teuml
paraqitur nga Qeveria peumlrmes Ligjit ka vlereumlsuar se e ka teuml pamundur teuml kuptojeuml qeumlllimin e
Qeveriseuml qeuml ka aplikuar njeuml formeuml teuml tilleuml neuml hierarki peumlr kompensimin dhe ka shfaqur dyshime
referuar diskriminimit teuml mundsheumlm qeuml mund teuml krijohet mes atyre qeuml u eumlshteuml dheumlneuml e drejta e
kthimit meuml pareuml dhe tani u jepet e drejta e kompensimit2rdquo
17 Keumlshtu referuar vendimit Puto k Shqipeumlriseuml GJEDNJ ka ccedilmuar se ldquoSiccedil u pranua
nga Qeveria neuml Planin e saj teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml
besuesheumlm neuml lidhje me numrin e peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta
te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993
Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml
rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e
peumlrgjithshme teuml kompensimit si dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml
kompensimitPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1Rishikimi dhe
2 Shih Document H Exec (2015)16 para 45 53 teuml Komitetit teuml Ministrave
30
peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke
marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml
fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr
Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml
paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimi Procesi i vendimmarrjes peumlr llojin e kompensimit qeuml do
teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e besimit teuml publikut Do
teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml shpeumlrndaheshin
peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore qeuml vendimet e
autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen rishikimit
gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjeje Procesi i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve
peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit
Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml
legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar
teuml paguar ish pronareumlve Nga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml
sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml
unifikuara hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml
ardhshme ligjorerdquo
18 Pra neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur detyrimet e shtetit shqiptar sipas vendimit teuml
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml janeuml keumlto
(i) Teuml evitohen ndryshimet e vazhdueshme legjislative ldquoShteti i paditur duhet teuml marreuml
masa teuml peumlrgjithshme prioritare me qeumlllim sigurimin neuml meumlnyreuml efektive teuml seuml drejteumls peumlr
kompensim ndeumlrsa vendos balanceuml teuml drejteuml midis interesave teuml ndryshme neuml fjaleuml (shihni peumlr
shembull Burdov (nr 2) teuml cituar meuml lart sect 125) Neuml bazeuml teuml monitorimit nga Komiteti i
Ministrave Shteti i paditur mbetet i lireuml teuml zgjedheuml mjetet me teuml cilat do teuml peumlrmbusheuml detyrimin e
tij ligjor sipas Nenit 46 teuml Konventeumls me kusht qeuml keumlto mjete teuml jeneuml teuml pajtueshme me
peumlrfundimet e caktuara neuml vendimin e Gjykateumls (shihni Scozzari dhe Giunta kundeumlr Italiseuml [GC]
nr 3922198 dhe 4196398 sect 249 GJEDNJ 2000-VIII) Gjykata veumlren fillimisht se legjislacioni
aktual mbi proneumlsineuml eumlshteuml ndryshuar shpesh teuml pakteumln shtateuml hereuml gjateuml periudheumls 2004-2010
Ndeumlrsa ndryshimet legjislative mund teuml reflektojneuml njeuml situateuml teuml peumlrmireumlsuar kompleksiteti i
dispozitave legjislative ndryshimet e shpeshta teuml tyre si dhe praktika e papajtueshme gjyqeumlsore
qeuml rezulton nga to do teuml kontribuojeuml neuml meumlnyreuml teuml pashmangshme neuml njeuml mungeseuml teuml
peumlrgjithshme teuml siguriseuml juridike Shteti i paditur duhet teuml shmangeuml ndryshimet e shpeshta teuml
31
legjislacionit dhe teuml shqyrtojeuml me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare peumlrpara se teuml
paraqeseuml ndryshime teuml meumltejshmerdquo (pg110)
(ii) Teuml beumlhet i disponuesheumlm informacion i sakteuml dhe i besuesheumlm dhe teuml analizohen
me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare ldquoSiccedil u pranua nga Qeveria neuml Planin e saj
teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml besuesheumlm neuml lidhje me numrin e
peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e
kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993 Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml
sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte
mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e peumlrgjithshme teuml kompensimit si
dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml kompensimitrdquo (pg111)
(iii) Teuml krijohen mjete kompensimi teuml keumlnaqshme dhe teuml evitohen kriteret procedurale teuml
pavolitshme ldquoPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1rdquo (pg112)
(iv) Transparenceuml e ploteuml dhe efektivitet neuml procesin vendimmarreumls ldquoGjykata veumlren se
skema e kompensimit duhet teuml trajtojeuml peumlrfundimet e nxjerra sipas Nenit 13 teuml Konventeumls Neuml
veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi
financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e
kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Rishikimi dhe peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet
trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls
dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml
tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat
eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra t tjera
kompensimirdquo (pg113-114)
(v) Caktimi i afateve ligjore teuml detyrueshme reale dhe parashikimi i burimeve financiare
dhe njereumlzore teuml mjaftueshme ldquoKrejt neuml ndryshim nga propozimet neuml Planin e Veprimit teuml
Qeveriseuml qeuml nuk kishte peumlrmendur afate konkrete Gjykata nuk mund teuml theksojeuml mjaftuesheumlm
reumlndeumlsineuml e caktimit teuml afateve realiste statutore dhe detyruese neuml lidhje me ccedildo hap teuml procesit
Shtyrjet e shpeshta teuml afateve siccedil ka ndodhur deri tani nuk kontribuojneuml neuml njeuml zgjidhje teuml
shpejteuml teuml problemeve teuml identifikuara dhe deumlmtojneuml meuml tej besimin e publikut Eumlshteuml e
32
reumlndeumlsishme qeuml me qeumlllim garantimin e zbatimit efektiv teuml masave teuml peumlrgjithshme neuml
dispozicion teuml autoriteteve kompetente teuml vihen burime teuml mjaftueshme njereumlzore dhe materiale
dhe teuml garantohet bashkeumlrendimi midis institucioneve teuml ndryshme me synim shkeumlmbimin e
informacionit Sa hereuml qeuml teuml jeteuml e mundur autoritetet mund teuml shqyrtojneuml mundeumlsineuml e shkurtimit
teuml burimeve duke bashkuar institucione teuml ndryshme me qeumlllim shmangien e mbivendosjeve dhe
zvogeumllimin e kostove dhe shpenzimeve operative Krijimi i strukturave teuml reja institucionale nuk
duhet teuml konsiderohet si njeuml shtreseuml tjeteumlr e procesit por duhet teuml justifikohet ploteumlsishtrdquo (pg116-
117)
(vi) Rritja e barreumls seuml pronareumlve teuml paligjsheumlm qeuml keumlrkojneuml teuml legalizojneuml teuml drejtat e
proneumlsiseuml neuml pronat e ish-pronareumlve si dhe neuml pronat shteteumlrore ldquoProcesi i kompensimit teuml ish
pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml karakterizohet nga kompensimi i ish
pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml
rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i
afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlverdquo (pg115)
(vii) Krijimi i njeuml sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pasurive teuml
paluajtshme ldquoNga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml sistemi
transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml unifikuara
hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml ardhshme
ligjorerdquo
(viii) Mbajtja e diskutimeve teuml gjeumlra publike ldquoProcesi i vendimmarrjes peumlr llojin e
kompensimit qeuml do teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e
besimit teuml publikut Do teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml
shpeumlrndaheshin peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore
qeuml vendimet e autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen
rishikimit gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjejerdquo
19 Sa i takon detyrimeve neuml pikat (ii) (iii) (vi) dhe (vii) nuk u dha asnjeuml informacion
thelbeumlsor ose argument bindeumls i nivelit kushtetues nga subjektet e interesuara se si janeuml realizuar
ose peumlrse nuk janeuml parashikuar neuml ligj keumlto detyrime Peumlr keumlteuml arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se
orientimet e GJEDNJ-seuml neuml vendimin Manushaqe Puto etj k Shqipeumlriseuml nuk janeuml misheumlruar neuml
ligjin objekt shqyrtimi
20 GJEDNJ neuml rastin Vrioni k Shqipeumlriseuml ka arritur neuml peumlrfundimin se referuar edhe
meumlnyreumls seuml peumlrllogaritjes neuml rastin Driza k Shqipeumlriseuml metoda e peumlrllogaritjes do teuml duhej teuml ishte
vlera e proneumls neuml momentin e nxjerrjes seuml vendimit por neuml kushtet qeuml Shqipeumlria deumlshtoi teuml kishte
33
njeuml harteuml vlere qeuml neuml vitin 1993 GJEDNJ iu referua vlereumls seuml proneumls neuml momentin e kompensimit
bazuar neuml harteuml vlereuml qeuml reflekton ccedilmimin e tregut Pra rrjedhimisht qeveria duhej teuml kishte
marreuml parasysh vlereumln e proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit teuml kompensimit jo teuml
shproneumlsimit Pra GJEDNJ e ka udheumlzuar qeverineuml shqiptare se cileumls vlereuml duhej trsquoi referohej neuml
ccedileumlshtjet qeuml lidhen me kompensimin Skema e ofruar nga ligji objekt shqyrtimi nuk respekton keumlteuml
orientim teuml GJEDNJ
21 Sa i takon kritereve teuml shpeumlrblimit teuml drejteuml ato janeuml peumlrshkruar nga GJEDNJ-ja neuml
vendimin e saj peumlr ccedileumlshtjen Driza k Shqipeumlriseuml Neuml keumlteuml vendim GJEDNJ eumlshteuml shprehur ndeumlr teuml
tjera se ldquoGjykata ccedilmon se neuml rrethanat e ccedileumlshtjes neuml fjaleuml kthimi i parceleumls seuml vogeumll teuml tokeumls
ashtu siccedil u caktua me vendimin gjyqeumlsor teuml formeumls seuml prereuml teuml Gjykateumls seuml Larteuml teuml dateumls 17
dhjetor 1998 seuml bashku me pagimin e fitimit teuml munguar si dhe teuml kompensimit neuml vlereuml neuml
lidhje me parceleumln e madhe teuml tokeumls neuml bazeuml teuml vendimit teuml dateumls 7 dhjetor 2000 duke peumlrfshireuml
edhe shkalleumln e interesit qeuml pasqyron ndeumlrhyrjen pasojeuml e seuml cileumls ishte humbja e proneumlsiseuml seuml
parceleumls seuml madhe teuml tokeumls do ta vendosnin ankuesin sa meuml shpejt teuml jeteuml e mundur neuml njeuml situateuml
teuml njeumljteuml me ateuml neuml teuml cileumln do teuml kish qeneuml ai po teuml mos kishim shkelje teuml Konventeumlsrdquo
22 GJEDNJ e ka elaboruar meuml tej kuptimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo neuml ccedileumlshtjen Vrioni
k Shqipeumlriseuml teuml dateumls 13112007 sect 135 duke beumlreuml referim peumlr kompensimin e keumlrkuesve tek
harta e vlereumls seuml proneumls e vitit 2008 GJEDNJ u shpreh neuml keumlteuml pikeuml se ldquoneuml peumlrzgjedhjen e
harteumls seuml vlereumls seuml proneumls seuml vitit 2008 ajo ndeumlr teuml tjera pati parasysh teuml arriheshin qeumlllimet e
shpeumlrblimit teuml drejteuml teuml peumlrshkruara neuml ccedileumlshtjen ldquoDriza k Shqipeumlriseumlrdquo
23 Referuar ligjit dhe shpjegimeve teuml subjektit teuml interesuar Keumlshilli i Ministrave
rezulton se koncepti i shpeumlrblimit teuml drejteuml eumlshteuml misheumlruar jo neuml elementeumlt e elaboruar nga
GJEDNJ-ja por neuml elementeuml teuml ndrysheumlm qeuml nuk garantojneuml shpeumlrblim teuml drejteuml dhe si rrjedhim as
barazi midis subjekteve teuml shproneumlsuara Neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur ligji pavareumlsisht nga ajo qeuml
parashtrohet nga subjektet e interesuara de facto synon
(i) rivlereumlsim teuml teuml gjitha pronave teuml subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cilat u janeuml kthyer
atyre me vendime peumlrfundimtare meuml teuml hershme sipas kushteve teuml parashikuara neuml nenin 6 sect (1)
ndash (4) teuml ligjit Ky vlereumlsim do teuml sheumlrbejeuml si peumlrfitim i zbritsheumlm peumlr qeumlllime teuml zbatimit teuml nenit 6
sect (6) nenit 7 nenit 21 sect (4) nenit 23 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlt teuml cileumlve u
eumlshteuml kthyer njeuml pjeseuml e pronave me vendime meuml teuml hershme teuml teumlrhiqen nga keumlrkesat peumlr njohjen
e pronave sepse nenet e ldquopeumlrfitimeve teuml zbritshmerdquo qeuml urdheumlrojneuml rivlereumlsimin e pasurive teuml
kthyera sipas kritereve teuml ligjit neuml fjaleuml i peumlrjashtojneuml ata automatikisht nga fusha e zbatimit teuml
ligjit nr13315
34
(ii) vlereumlsim financiar teuml proneumls seuml origjineumls qeuml u kthehet pronareumlve llogaritur sipas
kritereve teuml nenit 6 pika 1ndash4 teuml ligjit me qeumlllim qeuml teuml zbritet diferenca qeuml rezulton neuml zbatim teuml
nenit 65 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlve iu hiqet e drejta e kthimit teuml njeuml pjese teuml
pasuriseuml seuml origjineumls megjitheumlse iu eumlshteuml njohur e drejta e proneumls seuml tyre
(iii) pushim i shqyrtimit teuml keumlrkesave peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar qeuml nuk ka
urdheumlruar kompensim teuml proneumls sipas nenit 72 pika ccedil) teuml Ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhje shteti
nuk ka detyrim teuml zbatojeuml vendimet peumlrfundimtare teuml KKKP AKKP dhe vendimet gjyqeumlsore qeuml
kaneuml urdheumlruar kthimin e proneumls
(iv) vlereumlsim financiar meuml i uleumlt peumlr rastet sipas nenit 164 a)ndashb) teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj
zgjidhjeve pronareumlve u rritet barra e proveumls neuml kurriz teuml vlereumls seuml proneumls seuml tyre
(v) njohje e seuml drejteumls seuml keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e kompensimit neuml
keumlmbim teuml pagesave meuml teuml shpejta sipas kritereve teuml nenit 17 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje
ligji diferencon pronareumlt neuml peumlrpjekje peumlr teuml siguruar peumlrfitime prej 80 - 50 teuml vlereumls seuml
pronave teuml njohura neuml keumlmbim teuml afateve teuml cilat janeuml teuml peumlrgjitheumlsuara neuml 10 vjet Ky lloj
peumlrfitimi ka mjaft impakt neumlse mbajmeuml parasysh se pjesa deumlrrmuese e keumlrkuesve janeuml teuml
moshuar
(vi) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e parablerjes (brenda 1 viti) neuml
keumlmbim teuml kompensimit sipas nenit 22 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji parashikon
mundeumlsineuml e peumlrjashtimit teuml pronareumlve nga e drejta e parablerjes neumlse keumlrkojneuml kompensim Nuk
kuptohet arsyeja peumlrse pronari mos teuml peumlrfitojeuml pjeseumlrisht nga ankandi dhe pjeseumlrisht nga format e
tjera teuml kompensimit
(vii) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml pranuar kompensim peumlr tokat e tyre teuml dheumlna neuml peumlrdorim
nga shteti sipas nenit 23 teuml ligjit ose detyrimi peumlr teuml pritur pa afat dhe pa deumlmshpeumlrblim
marreumldheumlnien juridike ekzistuese sipas keumltij neni Nuk kuptohet peumlrse kur keumlto toka teuml dheumlna neuml
peumlrdorim neumlse nuk janeuml teuml zeumlna kompensohen Neumlse ato nuk janeuml teuml zeumlna peumlrse nuk i kthehen
pronarit legjitim
(viii) Mostrajtimin e pronareumlve qeuml nuk disponojneuml njeuml vendim peumlrfundimtar neumlse prona
peumlr teuml cileumln kaneuml aplikuar peumlrfshihet brenda pronave teuml cileumlsuara neuml nenin 25 teuml Ligjit (shih nenin
20 teuml ligjit) Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji peumlrjashton pronareumlt qeuml kaneuml aplikuar peumlr njohje teuml
pronave teuml tyre teuml cilat peumlrfshihen brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 25 teuml Ligjit 13315
(ix) detyrim i pronareumlve peumlr teuml konvertuar neuml teuml drejteuml kompensimi pronat e kthyera me
vendime meuml teuml hershme teuml cilat bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 dhe nenit 25 teuml ligjit
Duke i hequr vetes detyrimin peumlr teuml zbatuar vendimet peumlrfundimtare peumlr kthimin e pronave teuml
35
cilat kaneuml mbetur teuml pazbatuara sipas nenit 7 sect 2 pika ccedil) e ligjit 13315 ligji objekt shqyrtimi
detyron teuml gjitheuml pronareumlt teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml pronave teuml tyre teuml kthyera por qeuml nuk
posedohen prej tyre teuml cilat sipas ligjit 13315 bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 nenit
24 dhe nenit 25 Keumlto vendime do teuml arkivohen
(x) pezullim i keumlrkesave qeuml lidhen me mbivendosje teuml teuml drejtave proneumlsore neuml keqbesim
deri sa mosmarreumlveshjet teuml zgjidhen neuml gjykateuml
24 Kjo formuleuml peumlr realizimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo referuar qeumlllimit dhe frymeumls seuml
ligjit neuml fakt nuk peumlrputhet me teuml Konkretisht qeuml njeuml pronari trsquoi kthehet prona e origjineumls sipas
nenit 21 sect (1) teuml ligjit duhet qeuml prona neuml fjaleuml (a) teuml mos jeteuml proneuml shteteumlrore sipas konceptit teuml
gjereuml teuml interesit publik parashikuar neuml nenin 251 (b) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e zeumlneuml sipas
ligjeve teuml radhitura neuml Shtojceumln i teuml ligjit (c) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e dheumlneuml neuml peumlrdorim sipas
nenit 23 teuml ligjit (ccedil) apo proneuml e zeumlneuml me ndeumlrtime pa leje sipas nenit 24 teuml ligjit (d) as territor
turistik (dh) apo proneuml e paluajtshme neuml administrim teuml institucioneve shteteumlrore (e) as truall i
zeumlneuml me ndeumlrtime shteteumlrore (shih nenin 21 sectsect (5)-(8) teuml ligjit
25 Meuml tej sipas keumlsaj formule Agjencia ka diskrecion teuml palimituar teuml rreumlzojeuml keumlrkesat e
pashqyrtuara peumlr kthim dhe kompensim prone neumlse objekti i tyre lidhet me pronat e origjineumls teuml
cileumlsuara neuml nenin 25 teuml ligjit Pra ccedildo keumlrkeseuml e pashqyrtuar do teuml rreumlzohet sipas nenit 20 teuml
ligjit neumlse Agjencia arrin neuml peumlrfundimin se kjo proneuml eumlshteuml e zeumlneuml peumlr interes publik dheose
sipas ligjeve teuml ldquoShtojceumls Irdquo teuml ligjit Neuml njeuml situateuml ku pjesa meuml e madhe e pronareumlve nuk kaneuml
arritur teuml posedojneuml pronat e tyre pasi ato janeuml teuml zeumlna neuml meumlnyreuml teuml paligjshme ose mbahen me
forceuml nga shteti pavareumlsisht se nuk peumlrbeumljneuml interes publik ccedilfareuml zgjidhje peumlrfundimtare synon teuml
realizohet me keumlteuml ligj
26 Gjykata neuml jurisprudenceumln e saj ka theksuar se parimi i shtetit teuml seuml drejteumls i
sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml njeuml nga parimet themelore neuml shtetin dhe shoqeumlrineuml
demokratike Aspekte teuml keumltij parimi janeuml edhe siguria juridike mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara
si dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme Siguria juridike presupozon veccedil teuml tjerash besueshmeumlrineuml e
qytetareumlve tek shteti dhe pandryshueshmeumlrineuml e ligjit peumlr marreumldheumlniet e rregulluara
Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet vazhdimisht ose teuml
jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike teuml cilat mund teuml
cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml vendosur me akte teuml
meumlparshme (shih dhe vendimet e Gjykateumls Kushtetuese nr 31 dateuml 18062010 nr24 dateuml
12112008 nr9 dateuml 26022007)
36
27 Nga ana tjeteumlr Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo
lloj pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml
prevalojeuml neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike (shih vendimin
e Gjykateumls Kushtetuese nr 26 dateuml 02112005) Neuml keumlteuml pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml
ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e favorshme ligjore paraqitet i
reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte
negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml teuml drejte teuml garantuar me
Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml rregullojeuml neumlpeumlrmjet
akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato teuml drejta teuml cilat janeuml
parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml preken nga ligjveumlneumlsi (shih
vendimin e Gjykateumls Kushtetuese nr 37 dateuml 13062012)
28 Referuar testit teuml proporcionalitetit sipas nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml
Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve pra parashikimi i tyre me ligj formal rezulton i respektuar
Kriteri i dyteuml neuml radheuml eumlshteuml interesi publik Koncepti kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml
trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml
keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para saj Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml radhiten neuml
meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml justifikojneuml
ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml aspektin e
kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml marreuml nga
ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet neuml aspektin e kushteve teuml
vendosura nga neni 171 i Kushtetuteumls dhe konkretisht teuml ekzistenceumls seuml interesit publik (Shih
vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
29 Eumlshteuml e veumlrteteuml se Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceuml teuml saj se si parimi i siguriseuml
juridike ashtu edhe ai i baraziseuml seuml shtetasve para ligjit nuk janeuml absolute dhe mund teuml kufizohen
neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i teuml cilit do teuml sillte
pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Por referuar parashtrimeve teuml subjekteve teuml
interesuara Keumlshilli i Ministrave dhe Kuvendi si dhe pyetjeve dhe debateve teuml zhvilluara neuml
seanceumln publike teuml zhvilluar para keumlsaj Gjykate nuk rezultoi qeuml qeveria ashtu siccedil ishte udheumlzuar
nga GJEDNJ dhe Komiteti i Ministrave teuml ishte bazuar neuml njeuml studim teuml thelluar apo vlereumlsim teuml
gjithansheumlm teuml situateumls neuml teumlreumlsi I vetmi argument i sjelleuml ishte interesi publik i bazuar neuml fatureumln
e larteuml financiare teuml shtetit
37
30 Seuml pari ne jemi teuml qeumlndrimit se ky argument nuk eumlshteuml i bazuar neuml argumente teuml
nivelit kushtetues pasi shteti nuk mund teuml kujdeset veteumlm peumlr fatureumln financiare teuml buxhetit por
peumlr teuml gjitha efektet e tjera teuml natyreumls juridike sociale dhe ekonomike teuml shtetit dhe teuml shtetasve
Seuml dyti nuk ka njeuml argument teuml bazuar neuml prova dhe fakte se sa do teuml mund teuml ishte ulur fatura
financiare neumlse ligji do teuml kishte parashikuar kthimin fizik teuml proneumls aty ku eumlshteuml e mundur Seuml
treti nuk ka informacion teuml sakteuml sa eumlshteuml diferenca midis shumeumls qeuml shteti do teuml duhej teuml
paguante me ligjin e meumlparsheumlm dhe sa me ligjin neuml fuqi dhe se si mund teuml ulej kjo diferenceuml Seuml
kateumlrti duke iu referuar qeumlllimit teuml ligjit kuptojmeuml se synimi eumlshteuml ldquoshpeumlrblimi i drejteumlrdquo i
subjekteve teuml shproneumlsuara Pyetja lind Si mund teuml konsiderohet i drejteuml shpeumlrblimi kur njeuml tokeuml
e konfiskuar neuml vitet 50 ka qeneuml tokeuml bujqeumlsore dhe sot eumlshteuml truall ndeumlrtimi neuml zoneuml urbane dhe e
ka vlereumln dhjetra ose qindra hereuml meuml teuml larteuml Qeveria argumentoi se ky shpeumlrblim eumlshteuml i drejteuml
sepse toka kur eumlshteuml shteteumlzuar ka pasur ateuml vlereuml dhe meriton teuml shpeumlrblehet me ateuml vlereuml ky
quhet trajtim i barabarteuml dhe nuk sjell diskriminim midis shtetasve () Por Keumlshilli i Ministrave
nuk ndalet neuml faktin se ka qeneuml pikeumlrisht shteti qeuml neuml rastin meuml teuml mireuml nuk ka marreuml masa efikase
dhe neuml rastin meuml teuml keq e ka penguar aktivisht geumlzimin e proneumls nga pronari legjitim Pra
paafteumlsineuml ose mungeseumln e gatishmeumlriseuml seuml shtetit duhet ta paguajeuml seumlrish subjekti i shproneumlsuar
duke iu neumlnshtruar njeuml skeme kompensimi qeuml neuml fund teuml peumlrllogaritjeve do teuml arrijeuml trsquoi japeuml
pronarit legjitim veteumlm leumlmosheuml dhe jo njeuml shpeumlrblim teuml drejteuml siccedil pretendohet nga subjektet e
interesuara
31 Neuml rastin konkret Keumlshilli i Ministrave paraqet si interes publik fatureumln e larteuml
financiare qeuml do teuml duhej teuml paguante shteti neuml rast se do teuml mbante skemeumln e kompensimit sipas
ligjit teuml vjeteumlr Neuml fakt po trsquoi referohemi pretendimit teuml keumlrkuesve si dhe fakteve teuml paraqitura
prej tyre ka mjaft subjekte qeuml nga komisionet e kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave kaneuml
marreuml njeuml vendim peumlr kthimin e pjessheumlm ose teuml ploteuml teuml proneumls seuml tyre vendime keumlto qeuml janeuml neuml
fuqi nga gjykatat shqiptare ose nga GJEDNJ Njeuml pjeseuml e mireuml e tyre mund teuml peumlrfitonin nga
kthimi fizik i proneumls seuml tyre aty ku eumlshteuml e lireuml teumlreumlsisht ose pjeseumlrisht Peumlr pronareumlt e pyjeve dhe
kullotave kjo mundeumlsi rezulton meuml e madhe (referuar edhe parashtrimeve teuml Avokatit teuml Popullit
neuml seanceumln gjyqeumlsore bazuar neuml komunikimin e tij me Ministrineuml e Bujqeumlsiseuml lidhur me fondin e
pyjeve dhe kullotave qeuml janeuml neuml proneumlsi teuml shtetit aktualisht) Ateumlhereuml lind pyetja Peumlrse duhet qeuml
keumlto vendime teuml trajtohen me formeuml kompensimi neumlse pronat objekt trajtimi janeuml ende teuml lira
Peumlrse qeveria nuk sheh mundeumlsineuml e uljes seuml vlereumls financiare teuml fatureumls duke hequr nga proneumlsia
shteteumlrore ato prona qeuml neuml fakt janeuml teuml pronareumlve subjekte teuml shproneumlsimit Pikeumlrisht realizimi i
38
keumlsaj teuml fundit neuml funksion teuml interesit publik do teuml ishte teumlreumlsisht e justifikuar prej tij dhe jo e
kundeumlrta
32 Keumlsaj pyetje teuml beumlreuml nga Gjykata neuml seanceuml peumlrfaqeumlsuesit e Keumlshillit teuml Ministrave iu
peumlrgjigjeumln se ldquoNeuml variantin e pareuml ekzistonte kthimi i proneumls keumlshtu siccedil keumlrkohej nga pronareumlt
dhe pikeumlrisht peumlr teuml realizuar keumlteuml teuml drejteuml Pyetja seuml cileumls shteti shqiptar nuk mund trsquoi peumlrgjigjej
dhe nuk i eumlshteuml peumlrgjigjur deri me sot eumlshteuml neumlse do teuml realizonte kthim teuml ploteuml dhe kompensim
nga ana tjeteumlr me keumlteuml formuleuml kjo do teuml thoshte trajtim teuml pa barabarteuml Ai qeuml sot do teuml merrte
tokeumln truall qeuml ka pasur tokeuml bujqeumlsore do teuml trajtohej neuml meumlnyreuml teuml pa barabarteuml me ateuml qeuml do teuml
merrte kompensim Eumlshteuml ajo qeuml ka ndodhur neuml 23 vite ata qeuml kaneuml pasur dhe kaneuml marreuml teuml
drejteumln e kthimit e kaneuml poseduar ateuml dhe kaneuml pasur mundeumlsi ti shohin frutet e tyre peumlr 23 vite
Kjo situateuml ishte gjetur neuml kundeumlrshtim me teuml drejtat e njeriut dhe peumlr keumlteuml arsye nuk pati njeuml
vendimmarrje 2 vjeccedilare teuml AKKP sepse vendimmarrja e agjenciseuml ccedildo diteuml do teuml ishte neuml
kundeumlrshtim me teuml drejta te njeriut Deri sa u krijua mekanizmi i ri i cili ne besojmeuml qeuml eumlshteuml
efektiv dhe neuml peumlrputhje me teuml drejtat e njeriu ldquo
33 Ajo qeuml ne e kemi teuml veumlshtireuml teuml kuptojmeuml nga ky qeumlndrim i subjektit teuml interesuar
eumlshteuml se shteti nuk ka beumlreuml peumlrpjekje teuml parashikojeuml se sa prona janeuml teuml kthyeshme neuml teumlreumlsi pra sa
eumlshteuml numri i objekteve ose tokave livadheve dhe pyjeve qeuml mund teuml kthehen neuml formeuml fizike pa
pasur nevojeuml trsquoi fuseuml pronareumlt e tyre neuml skemeuml kompensimi Pra pamundeumlsia e shtetit peumlr teuml beumlreuml
njeuml inventar teuml pronave teuml sekuestruara ose shproneumlsuara qeuml ndodhen ende teuml lira ose
potencialisht teuml mundura peumlr trsquoiu kthyer pronarit ka ccediluar neuml parashikimin e metodologjiseuml seuml
kompensimit megjitheumlse ka meumlnyra teuml tjera jo veteumlm meuml efektive peumlr pronarin i cili do teuml ishte
meuml i keumlnaqur teuml kishte proneumln e tij sesa njeuml vlereuml teuml kompensuar por do teuml ishte me meuml pak kosto
peumlr shtetin dhe taksapaguesit shqiptareuml teuml cileumlt deri tani po paguajneuml tepeumlr peumlr paafteumlsineuml e shtetit
peumlr teuml zgjidhur keumlteuml problem
34 Duke iu referuar testit teuml proporcionalitetit neuml keumlteuml kufizim qeuml beumln ligji teuml drejteumls seuml
proneumls kjo skemeuml nuk e kalon me sukses ateuml pasi nuk ka asnjeuml arsye legjitime qeuml justifikon keumlteuml
zgjidhje Shteti nuk duhet teuml zgjedheuml rrugeumln dhe metodeumln meuml teuml thjeshteuml ose meuml teuml lehteuml ldquopeumlr teuml
peumlrfunduar procesin e trajtimit teuml proneumlsrdquo siccedil e ka qeumlllimin ky ligj por duhet realisht teuml beumljeuml
peumlrpjekje teuml realizojeuml de facto teuml drejteumln e proneumls seuml pronareumlve teuml shproneumlsuar padrejteumlsisht si dhe
teuml uleuml sa meuml shumeuml fatureumln financiare teuml taksapaguesve Shteti duhet teuml peumlrdoreuml mjetin meuml teuml
peumlrshtatsheumlm dhe qeuml garanton ndeumlrhyrje sa meuml teuml vogeumll neuml teuml drejtat kushtetuese dhe jo mjetin meuml
teuml reumlndeuml por qeuml arrin qeumlllimin meuml shpejteuml pa u kujdesur peumlr shkeljet qeuml shkakton neuml teuml drejtat e
subjekteve qeuml preken prej saj
39
35 Gjykata ka theksuar se njeuml kusht tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi gjateuml
ndeumlrhyrjes neuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml eumlshteuml edhe respektimi i raportit teuml drejteuml midis
ndeumlrhyrjes dhe gjendjessituateumls qeuml e ka diktuar ateuml Ky kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml
evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml njeuml situateuml konkrete
Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete
teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml keumlrkohet teuml arrihen Gjithashtu Gjykata neuml
jurisprudenceuml teuml vazhdueshme ka mbajtur qeumlndrimin se parimi i proporcionalitetit neumlnkupton qeuml
ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit peumlr kufizimin e njeuml teuml drejte ose lirie teuml caktuar teuml beumlhet me mjete teuml
peumlrshtatshme qeuml i peumlrgjigjen drejt qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet Peumlrveccedil keumlsaj peumlrdorimi i keumltyre
mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml arrihet me mjete teuml
tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve meuml pak teuml deumlmshme
peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml kufizimit me gjendjen qeuml
e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml dobishmeumlriseuml dhe teuml
proporcionalitetit Respektimi i keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast
konkret duke ballafaquar interesin publik qeuml dikton kufizimin me teuml drejtat qeuml kufizohen Neuml
keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit
keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen
kufizimit (Vendimi nr2 dateuml 18022013 i Gjykateumls Kushtetuese)
36 Ligji parashikon krijimin e Fondit teuml Tokeumls (neni 53 dhe 12) i cili do teuml peumlrbeumlhet
nga fondi fizik i pronave neuml ccedildo qark sipeumlrfaqet e lira neuml territoret informale dhe sipeumlrfaqe teuml
tjera (e papeumlrcaktuar) Peumlrderisa do teuml krijohet njeuml Fond i tilleuml lind pyetja se peumlrse Keumlshilli i
Ministrave nuk ka beumlreuml njeuml studim se cilat nga keumlto toka teuml lira mund teuml kthehet neuml formeuml fizike
pronareumlve pa qeneuml nevoja teuml trajtohen si fond peumlr teuml gjitheuml pronareumlt ose veteumlm si potencialisht e
mundur pasi nuk ka njeuml peumlrcaktim se sa do teuml jeteuml ky fond dhe si krijohet
37 Neni 12 eumlshteuml i papeumlrcaktuesheumlm pasi teuml thuash se fondi i tokeumls peumlr kompensim do teuml
krijohet nga sipeumlrfaqet e mbetura teuml lira nga ndeumlrtimet informale eumlshteuml nonsens sepse pronari
legjitim duhet teuml preseuml ccedilfareuml mbetet e lireuml nga ndeumlrtuesit e paligjsheumlm ose zaptuesit numri dhe
peumlrqindja e teuml cileumlve ende eumlshteuml e papeumlrcaktuar derisa teuml krijohet fondi i tokeumls peumlr trsquoi kompensuar
pronareumlt legjitimeuml Neumlse qeveria kishte peumlr qeumlllim teuml krijojeuml fond teuml tokeumls peumlr kompensimin e
pronareumlve mund teuml kishte pezulluar procesin e legalizimit deri neuml kryerjen peumlrfundimtare teuml
procesit teuml kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave aty ku mendohet se ka mjaftuesheumlm tokeuml peumlr
trsquou kthyer pronareumlve Neuml keumlteuml meumlnyreuml shteti do teuml kursente nga fondi financiar dhe toka nuk do
40
teuml jepej me ccedilmim simbolik siccedil peumlrfitohet tani nga teuml paligjshmit Edhe taksapaguesit shqiptareuml do
teuml ishin meuml teuml keumlnaqur me uljen e barreumls financiare qeuml do trsquou duhet teuml paguajneuml peumlr dekadat neuml
vazhdim Edhe neuml vlereumlsimin e Komitetit teuml Ministrave lidhur me ekzekutimin e vendimit
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml neuml pg31 eumlshteuml theksuar se megjitheuml peumlrpjekjet pozitive teuml
qeveriseuml shqiptare peumlr teuml peumlrmbushur detyrimet e veumlna nga GJEDNJ ldquodisa paqarteumlsi duken se
kaneuml mbetur lidhur me paditeuml qeuml janeuml neuml shqyrtim aktualisht ose atyre qeuml mund teuml kundeumlrshtojneuml
njeumlra-tjetreumln Do teuml kishte qeneuml e dobishme neumlse autoritetet do teuml siguronin meuml shumeuml
informacion teuml detajuar se si keumlto fatura do teuml ndikonin neuml fondin e peumlrgjithsheumlm teuml kompensimit
dhe neuml peumlrcaktimin e Fondit teuml Tokeumlsrdquo Meuml tej neuml pg45 thuhet ldquoMund teuml ekzistojeuml rreziku peumlr
diskriminim midis subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cileumlve iu eumlshteuml kthyer prona fizikisht dhe atyre
qeuml do teuml kompensohen Peumlr keumlteuml eumlshteuml e nevojshme teuml shpjegohet se peumlrse qeveria ka beumlreuml keumlteuml
zgjedhje preferenciale me projektligjin neuml meumlnyreuml qeuml teuml vlereumlsohet skema e re e kompensimit neuml
peumlrputhje me standardet e vendosura nga GJEDNJrdquo Peumlrgjigja e qeveriseuml shqiptare lidhur me
keumlteuml ka qeneuml ldquopeumlr teuml hequr ccedildo mundeumlsi diskriminimi nuk eumlshteuml parashikuar kthimi por veteumlm
kompensimi peumlr teuml gjitheuml teuml shproneumlsuarit()rdquo (po aty)
38 Argumenti i dheumlneuml nga Keumlshilli i Ministrave se nuk ka pasur njeuml skemeuml
peumlrfundimtare peumlr kompensimin dhe si e tilleuml ajo mund teuml ndryshojeuml neuml ccedildo koheuml neuml meumlnyreuml teuml
papritur nga qeveriaparlamenti nuk na duket e bazuar Ccedildo parashikim ligjor peumlr sa koheuml
zbatohet dhe eumlshteuml neuml fuqi prezumohet se eumlshteuml e qeumlndrueshme Ndryshimi i papritur i
parashikimeve peumlr teuml njeumljteumlt subjekte dhe me pasoja peumlrkeqeumlsuese pa dheumlneuml argumente
kushtetuese peumlrbeumln cenim teuml siguriseuml juridike dhe diskriminim midis subjekteve teuml seuml njeumljteumls
kategori Keumlto parime kushtetuese nuk mund teuml cenohen veteumlm me argumentin se rritet fatura
financiare kur ky proces tashmeuml ka vite qeuml ka filluar dhe peumlr meuml se 20 vjet ka pasur njeuml skemeuml
tjeteumlr qeuml ndryshon teumlreumlsisht duke mosrespektuar aspak teuml drejteumln e pronareumlve por veteumlm
sipeumlrfaqeumlsisht detyrimin e shtetit peumlr teuml ldquombyllurrdquo ccedileumlshtjen e pronave Ky argument i peumlrdorur
vazhdimisht nga Keumlshilli i Ministrave nuk mendojmeuml se eumlshteuml argument i nivelit kushtetues qeuml
justifikon cenimin e vazhduesheumlm teuml seuml drejteumls seuml proneumls
39 Nisur nga sa meuml lart jemi teuml qeumlndrimit se parimi i siguriseuml juridike eumlshteuml prekur nga
rregullimi i ri dhe ndeumlrhyrja e beumlreuml nuk respekton kriteret kushtetuese peumlr keumlteuml qeumlllim teuml
parashikuara nga neni 171 i Kushtetuteumls konkretisht mbrojtjen e interesit publik vendosjen e
njeuml raporti teuml drejteuml midis seuml drejteumls seuml cenuar dhe qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet neumlpeumlrmjet
ndeumlrhyrjes legjislative si dhe ruajtjen e thelbit teuml seuml drejteumls seuml proneumls
41
B Peumlr pretendimin e cenimit teuml baraziseuml para ligjit
40 Keumlrkuesit kaneuml argumentuar se skema e kompensimit teuml parashikuar nga ligji bie
ndesh me parimin e baraziseuml para ligjit pasi trajton neuml meumlnyreuml teuml ndryshme teuml njeumljteumln kategori
pronareumlsh duke i vendosur ata qeuml presin teuml kompensohen neuml poziteuml meuml pak teuml favorshme se ata qeuml
u kompensuan para hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Gjithashtu vendimet e formeumls seuml prereuml peumlrfshi
edhe vendimet e dheumlna nga GJEDNJ do teuml vlereumlsohen sipas njeuml skeme meuml pak teuml favorshme sesa
vendimet e ekzekutuara para hyrjes neuml fuqi teuml ligjit megjitheumlse janeuml teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose vlereuml
totale
41 Pyetjes seuml beumlreuml nga Gjykata gjateuml seanceumls gjyqeumlsore neumlse skema e zgjedhur krijon
pabarazi subjekti i interesuar Keumlshilli i Ministrave iu peumlrgjigj negativisht Sipas tij ligji beumln njeuml
trajtim teuml barabarteuml jo veteumlm midis ish pronareumlve por edhe midis tyre dhe pronareumlve teuml soteumlm
Pra referuar keumltij qeumlndrimi neuml qofteuml se shteti aplikon keumlto kritere peumlr teuml shproneumlsuar sot peumlr
interes publik do teuml aplikojeuml teuml njeumljtat kritere peumlr ateuml shproneumlsim qeuml ka ndodhur 70 vjet meuml pareuml
42 Siccedil u tha meuml lart qeumlllimi i ligjit objekt shqyrtimi eumlshteuml ldquob) rregullimi dhe
shpeumlrblimi i drejteuml i kompensimit teuml proneumls ekzekutimi i vendimeve peumlrfundimtare teuml
kompensimit si dhe peumlrfundimi i procesit teuml kompensimitrdquo Pra rregullimi i ccedileumlshtjeve teuml
shproneumlsimit qeuml ndodhin sot nuk peumlrfshihet nga ky ligj dhe jo veteumlm kaq por sot nuk eumlshteuml e
mundur teuml krahasohet vlera e proneumls qeuml ka neuml treg me ateuml qeuml ka pasur para 70 vjeteumlve
43 Ne mendojmeuml se ligji cenon barazineuml e shtetasve para ligjit duke bere trajtim teuml
diferencuar midis pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim kthimi ose kompensimi teuml marreuml para hyrjes neuml
fuqi teuml keumltij ligji por ende teuml paekzekutuar dhe pronareumlve qeuml kaneuml arritur ta ekzekutojneuml vendimin
e kthimit ose kompensimit teuml marreuml neuml teuml njeumljteumln koheuml Neumlse keumlrkuesve u janeuml kthyer pronat teuml
cilat sipas ligjit 13315 cileumlsohen si brenda fusheumls seuml zbatimit teuml neneve 23 24 25 ata nuk mund
teuml ankohen peumlr zvarritje teuml procesit teuml ekzekutimit teuml vendimit por brenda 90 diteumlve nga hyrja e
ligjit neuml fuqi duhet teuml heqin doreuml nga certifikatat e proneumls dhe teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml saj
sigurisht sipas kritereve teuml peumlrfitimeve teuml zbritshme Ndryshe shteti e ccedilliron veten nga detyrimi
peumlr zbatimin teuml vendimeve neuml fjaleuml Neumlpeumlrmjet keumlsaj formule ligji vendos neuml pozita teuml
pabarabarta pronareumlt qeuml aplikojneuml sot dhe ata qeuml e kaneuml peumlrfituar me vendime teuml meumlparshme por
nuk kaneuml arritur ta posedojneuml ose ta ekzekutojneuml ateuml duke i privuar ata neuml meumlnyreuml arbitrare nga e
drejta e proneumls Prandaj mendojmeuml se ligji bie ndesh edhe me parimin e baraziseuml seuml shtetasve
para ligjit
44 Peumlr teuml gjitha keumlto arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se Gjykata duhej teuml kishte shpallur si
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi dhe jo veteumlm pjeseuml teuml tij pasi fryma dhe qeumlllimi i tij real nuk i
42
peumlrgjigjet keumlrkesave kushtetuese teuml parashikuar neuml nenet 41 42 dhe 17 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 1
teuml Protokollit Nr1 teuml KEDNJ-seuml si dhe praktikeumls seuml vazhdueshme teuml GJEDNJ-seuml dhe Gjykateumls
Kushtetuese
Aneumltareuml Gani Dizdari Vladimir Kristo
27
(detyron vetveten) tu kthejeuml ish-pronareumlve dometheumlneuml ti riproneumlsojeuml ata me ato prona qeuml
faktikisht dhe juridikisht eumlshteuml e mundur teuml kthehen pasi ekzistojneuml efektivisht e janeuml neuml fondin e
proneumlsiseuml shteteumlrore ose mbahen pa arsye teuml peumlrligjura nga teuml tjereumlt Ligji objekt shqyrtimi duket
se nuk ndjek keumlteuml linjeuml teuml vendosur nga ligji i meumlparsheumlm dhe vendimi i Gjykateumls
10 Duke iu referuar edhe vendimit teuml GJEDNJ Beshiri dhe teuml tjereuml kundeumlr Shqipeumlriseuml
22 gusht 2006 ldquokur njeuml Shtet Kontraktues qeuml ka ratifikuar Konventeumln peumlrfshireuml Protokollin e
Pareuml Shteseuml dekreton legjislacionin qeuml rregullon kthimin e ploteuml ose teuml pjessheumlm teuml proneumls seuml
konfiskuar neuml regjimin e meumlparsheumlm ky legjislacion mund teuml konsiderohet si gjenerues i njeuml teuml
drejte teuml re proneumlsie teuml mbrojtur nga neni 1 i protokollit nr 1 peumlr personat qeuml i ploteumlsojneuml
kushtet peumlr teuml fituar njeuml teuml drejteuml teuml tilleuml E njeumljta gjeuml mund teuml aplikohet neuml lidhje me rregullimet
ligjore peumlr kthimin ose kompensimin teuml parashikuara para ratifikimit neumlse ky legjislacion mbetet
neuml fuqi pas ratifikimit nga Shteti Kontraktues i Protokollit teuml Pareuml Shteseuml (shih Broniowski k
Poland [GC] 3144396 sect125 ECHR 2004-V)rdquo
11 Ne jemi teuml qeumlndrimit se heqja ose mosparashikimi i kthimit fizik teuml proneumls aty ku
eumlshteuml e mundur dhe parashikimi i kompensimit fizik me njeuml fond toke qeuml eumlshteuml meuml seuml paku i
dyshimteuml dhe jo i sigurt neuml pritshmeumlriteuml e tij nuk eumlshteuml neuml peumlrputhje me qeumlllimin qeuml ka ligji dhe as
me detyrimet nga vendimet e GJEDNJ-seuml peumlr njeuml zgjidhe efektive dhe peumlrfundimtare nga shteti
shqiptar peumlr ccedileumlshtjen e pronave
12 Seuml dyti lidhur me metodologjineuml e parashikuar peumlr kompensimin financiar mendojmeuml
se kjo meumlnyreuml llogaritje peumlr teuml kompensuar peumlrfundimisht pronareumlt nuk respekton konceptin e
shpeumlrblimit teuml drejteuml referuar edhe jurisprudenceumls seuml Gjykateumls Kushtetuese
13 Neuml kapitullin 2 teuml ligjit objekt shqyrtimi janeuml peumlrcaktuar rregullat peumlr kompensimin e
vendimeve peumlrfundimtare neuml lidhje me metodologjineuml e vlereumlsimit si dhe format e kompensimit
dhe teuml vlereumlsimit Keumlto rregulla vlejneuml si peumlr vendimet peumlr dosjet e patrajtuara por edhe peumlr
dosjet peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar
14 Sipas ligjit teuml gjitha vendimet peumlrfundimtare peumlr kthim dhe kompensim prone peumlr
peumlrfundimin e procesit teuml kompensimit do trsquoi neumlnshtrohen keumlsaj meumlnyre vlereumlsimi
(i) Prona e njohur peumlr kompensim vlereumlsohet neuml bazeuml teuml zeumlrit kadastral qeuml ka pasur neuml
koheumln e shproneumlsimit
(ii) Prona e kthyer vlereumlsohet sipas zeumlrit kadastral aktual teuml saj dhe sipas zeumlrit kadastral
qeuml ka pasur neuml koheumln e shproneumlsimit duke llogaritur diferenceumln e vlereumls qeuml do teuml rezultojeuml nga
ndryshimi i zeumlrit kadastral
28
(iii) Vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml njohur veteumlm teuml drejteumln e kompensimit do teuml
vlereumlsohen sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur prona neuml momentin e shproneumlsimit sipas
peumlrcaktimeve teuml meumlsipeumlrme
(iv) Neuml rastet kur subjektet e shproneumlsuara kaneuml peumlrfituar me vendim kthim dhe
kompensim diferenca e llogaritur si meuml sipeumlr do teuml zbritet nga vlereumlsimi i vlereumls seuml proneumls seuml
njohur peumlr kompensim
(v) Vlereumlsimi peumlr vendimin peumlrfundimtar qeuml ka njohur teuml drejteumln e kompensimit duke
marreuml si referim zeumlrin kadastral sipas origjineumls seuml proneumls qeuml ndodhet meuml afeumlr proneumls qeuml do teuml
kompensohet duke u bazuar neuml harteumln e vlereumls neuml koheumln e hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Neuml rast se
praneuml proneumls qeuml do teuml kompensohet gjenden disa zeumlra kadastrale teuml njeumljteuml me ateuml teuml origjineumls seuml
proneumls me distanceuml teuml njeumljteuml dhe me vlera teuml ndryshme ateumlhereuml peumlr referim neuml peumlrllogaritje
merret zona qeuml ka ccedilmimin meuml teuml larteuml
(vi) Neuml rast se ATP merr njeuml vendim peumlr njohje dhe kompensim fizik neuml proneumln e
subjektit prona vlereumlsohet sipas pikeumls 1 teuml nenit 6 Kur nga ky vlereumlsim rezulton se subjekti
peumlrfiton njeuml proneuml qeuml ka vlereuml meuml teuml larteuml se sa prona qeuml ka pasur neuml momentin e shproneumlsimit
ateumlhereuml subjekti i kompensohet fizikisht sipeumlrfaqja qeuml i korrespondon vlereumlsimit dhe pjesa tjeteumlr
kalon neuml fondin e tokeumls me vendim teuml ATP-seuml
(vii) Vlera e aksioneve obligacioneve kompensimi financiar apo ccedildo lloj kompensimi
tjeteumlr duke peumlrfshireuml dispozitat ligjore peumlr ndarjen e tokeumls bujqeumlsore qeuml subjekti apo
trasheumlgimtareumlt e tij kaneuml peumlrfituar meuml pareuml do teuml zbritet nga shuma e peumlrllogaritur peumlr
kompensim
(viii) Peumlr vendimet e kompensimit teuml peumlrcaktuara me vlereuml dhe ende teuml pa ekzekutuara
nga periudha e njohjes seuml teuml drejteumls peumlr kompensim deri neuml marrjen e shpeumlrblimit subjektet e
shproneumlsuara do teuml peumlrfitojneuml indeksimin sipas vlereumls zyrtare teuml inflacionit dhe interes bankar
sipas mesatares vjetore teuml nxjerreuml nga Banka e Shqipeumlriseuml neuml momentin e hyrjes neuml fuqi teuml ligjit
15 Referuar ligjit objekti shqyrtimi vlereumlsimi i proneumls sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur
neuml momentin e shproneumlsimit eumlshteuml neuml shkelje teuml drejtpeumlrdrejt teuml parimit teuml siguriseuml juridike dhe teuml
baraziseuml para ligjit teuml shtetasve duke ndryshuar situateumln ligjore gjateuml procesit neuml sens
peumlrkeqeumlsues peumlr pjeseumltareuml teuml seuml njeumljteumls kategori pa pasur njeuml shkak teuml arsyesheumlm
16 Neuml vendimin Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml pg113 GJEDNJ ka orientuar shtetin
shqiptar duke theksuar se ldquoNeuml veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e
shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml
rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Gjykata
29
nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml
kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml
lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimiProcesi
i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga
kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i
paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln
qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlve Qeveria nuk
ka beumlreuml njeuml vlereumlsim teuml drejteuml neuml keumlteuml drejtim ndeumlrkoheuml qeuml eumlshteuml e qarteuml qeuml kishte mundeumlsi teuml
tjera teuml cilat duhej teuml merrnin prioritet veccedil kompensimit financiar peumlr ekzekutimin e vendimeve
peumlrfundimtare duke mos kaluar neuml arbitraritetin sa teuml ceumlnohet njeuml e drejteuml e reumlndeumlsishme siccedil
eumlshteuml ajo e proneumls dhe e procesit teuml rregullt ligjor qeuml i referohet ekzekutimit teuml njeuml vendimi
peumlrfundimtar Ndryshe nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe ndryshe nga sa eumlshteuml orientuar peumlrmes
Vendimit pilot Qeveria i ka kushtuar veumlmendje kompensimit financiar referuar nenit 8 teuml Ligjit
Neuml vendimin pilot GJEDNJ ka orientuar Qeverineuml drejt shfryteumlzimit teuml formave teuml tjera
alternative teuml kompensimit Gjithashtu Sekretariati neuml vlereumlsimin e skemeumls seuml kompensimit teuml
paraqitur nga Qeveria peumlrmes Ligjit ka vlereumlsuar se e ka teuml pamundur teuml kuptojeuml qeumlllimin e
Qeveriseuml qeuml ka aplikuar njeuml formeuml teuml tilleuml neuml hierarki peumlr kompensimin dhe ka shfaqur dyshime
referuar diskriminimit teuml mundsheumlm qeuml mund teuml krijohet mes atyre qeuml u eumlshteuml dheumlneuml e drejta e
kthimit meuml pareuml dhe tani u jepet e drejta e kompensimit2rdquo
17 Keumlshtu referuar vendimit Puto k Shqipeumlriseuml GJEDNJ ka ccedilmuar se ldquoSiccedil u pranua
nga Qeveria neuml Planin e saj teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml
besuesheumlm neuml lidhje me numrin e peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta
te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993
Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml
rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e
peumlrgjithshme teuml kompensimit si dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml
kompensimitPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1Rishikimi dhe
2 Shih Document H Exec (2015)16 para 45 53 teuml Komitetit teuml Ministrave
30
peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke
marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml
fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr
Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml
paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimi Procesi i vendimmarrjes peumlr llojin e kompensimit qeuml do
teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e besimit teuml publikut Do
teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml shpeumlrndaheshin
peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore qeuml vendimet e
autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen rishikimit
gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjeje Procesi i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve
peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit
Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml
legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar
teuml paguar ish pronareumlve Nga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml
sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml
unifikuara hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml
ardhshme ligjorerdquo
18 Pra neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur detyrimet e shtetit shqiptar sipas vendimit teuml
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml janeuml keumlto
(i) Teuml evitohen ndryshimet e vazhdueshme legjislative ldquoShteti i paditur duhet teuml marreuml
masa teuml peumlrgjithshme prioritare me qeumlllim sigurimin neuml meumlnyreuml efektive teuml seuml drejteumls peumlr
kompensim ndeumlrsa vendos balanceuml teuml drejteuml midis interesave teuml ndryshme neuml fjaleuml (shihni peumlr
shembull Burdov (nr 2) teuml cituar meuml lart sect 125) Neuml bazeuml teuml monitorimit nga Komiteti i
Ministrave Shteti i paditur mbetet i lireuml teuml zgjedheuml mjetet me teuml cilat do teuml peumlrmbusheuml detyrimin e
tij ligjor sipas Nenit 46 teuml Konventeumls me kusht qeuml keumlto mjete teuml jeneuml teuml pajtueshme me
peumlrfundimet e caktuara neuml vendimin e Gjykateumls (shihni Scozzari dhe Giunta kundeumlr Italiseuml [GC]
nr 3922198 dhe 4196398 sect 249 GJEDNJ 2000-VIII) Gjykata veumlren fillimisht se legjislacioni
aktual mbi proneumlsineuml eumlshteuml ndryshuar shpesh teuml pakteumln shtateuml hereuml gjateuml periudheumls 2004-2010
Ndeumlrsa ndryshimet legjislative mund teuml reflektojneuml njeuml situateuml teuml peumlrmireumlsuar kompleksiteti i
dispozitave legjislative ndryshimet e shpeshta teuml tyre si dhe praktika e papajtueshme gjyqeumlsore
qeuml rezulton nga to do teuml kontribuojeuml neuml meumlnyreuml teuml pashmangshme neuml njeuml mungeseuml teuml
peumlrgjithshme teuml siguriseuml juridike Shteti i paditur duhet teuml shmangeuml ndryshimet e shpeshta teuml
31
legjislacionit dhe teuml shqyrtojeuml me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare peumlrpara se teuml
paraqeseuml ndryshime teuml meumltejshmerdquo (pg110)
(ii) Teuml beumlhet i disponuesheumlm informacion i sakteuml dhe i besuesheumlm dhe teuml analizohen
me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare ldquoSiccedil u pranua nga Qeveria neuml Planin e saj
teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml besuesheumlm neuml lidhje me numrin e
peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e
kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993 Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml
sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte
mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e peumlrgjithshme teuml kompensimit si
dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml kompensimitrdquo (pg111)
(iii) Teuml krijohen mjete kompensimi teuml keumlnaqshme dhe teuml evitohen kriteret procedurale teuml
pavolitshme ldquoPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1rdquo (pg112)
(iv) Transparenceuml e ploteuml dhe efektivitet neuml procesin vendimmarreumls ldquoGjykata veumlren se
skema e kompensimit duhet teuml trajtojeuml peumlrfundimet e nxjerra sipas Nenit 13 teuml Konventeumls Neuml
veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi
financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e
kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Rishikimi dhe peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet
trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls
dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml
tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat
eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra t tjera
kompensimirdquo (pg113-114)
(v) Caktimi i afateve ligjore teuml detyrueshme reale dhe parashikimi i burimeve financiare
dhe njereumlzore teuml mjaftueshme ldquoKrejt neuml ndryshim nga propozimet neuml Planin e Veprimit teuml
Qeveriseuml qeuml nuk kishte peumlrmendur afate konkrete Gjykata nuk mund teuml theksojeuml mjaftuesheumlm
reumlndeumlsineuml e caktimit teuml afateve realiste statutore dhe detyruese neuml lidhje me ccedildo hap teuml procesit
Shtyrjet e shpeshta teuml afateve siccedil ka ndodhur deri tani nuk kontribuojneuml neuml njeuml zgjidhje teuml
shpejteuml teuml problemeve teuml identifikuara dhe deumlmtojneuml meuml tej besimin e publikut Eumlshteuml e
32
reumlndeumlsishme qeuml me qeumlllim garantimin e zbatimit efektiv teuml masave teuml peumlrgjithshme neuml
dispozicion teuml autoriteteve kompetente teuml vihen burime teuml mjaftueshme njereumlzore dhe materiale
dhe teuml garantohet bashkeumlrendimi midis institucioneve teuml ndryshme me synim shkeumlmbimin e
informacionit Sa hereuml qeuml teuml jeteuml e mundur autoritetet mund teuml shqyrtojneuml mundeumlsineuml e shkurtimit
teuml burimeve duke bashkuar institucione teuml ndryshme me qeumlllim shmangien e mbivendosjeve dhe
zvogeumllimin e kostove dhe shpenzimeve operative Krijimi i strukturave teuml reja institucionale nuk
duhet teuml konsiderohet si njeuml shtreseuml tjeteumlr e procesit por duhet teuml justifikohet ploteumlsishtrdquo (pg116-
117)
(vi) Rritja e barreumls seuml pronareumlve teuml paligjsheumlm qeuml keumlrkojneuml teuml legalizojneuml teuml drejtat e
proneumlsiseuml neuml pronat e ish-pronareumlve si dhe neuml pronat shteteumlrore ldquoProcesi i kompensimit teuml ish
pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml karakterizohet nga kompensimi i ish
pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml
rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i
afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlverdquo (pg115)
(vii) Krijimi i njeuml sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pasurive teuml
paluajtshme ldquoNga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml sistemi
transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml unifikuara
hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml ardhshme
ligjorerdquo
(viii) Mbajtja e diskutimeve teuml gjeumlra publike ldquoProcesi i vendimmarrjes peumlr llojin e
kompensimit qeuml do teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e
besimit teuml publikut Do teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml
shpeumlrndaheshin peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore
qeuml vendimet e autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen
rishikimit gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjejerdquo
19 Sa i takon detyrimeve neuml pikat (ii) (iii) (vi) dhe (vii) nuk u dha asnjeuml informacion
thelbeumlsor ose argument bindeumls i nivelit kushtetues nga subjektet e interesuara se si janeuml realizuar
ose peumlrse nuk janeuml parashikuar neuml ligj keumlto detyrime Peumlr keumlteuml arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se
orientimet e GJEDNJ-seuml neuml vendimin Manushaqe Puto etj k Shqipeumlriseuml nuk janeuml misheumlruar neuml
ligjin objekt shqyrtimi
20 GJEDNJ neuml rastin Vrioni k Shqipeumlriseuml ka arritur neuml peumlrfundimin se referuar edhe
meumlnyreumls seuml peumlrllogaritjes neuml rastin Driza k Shqipeumlriseuml metoda e peumlrllogaritjes do teuml duhej teuml ishte
vlera e proneumls neuml momentin e nxjerrjes seuml vendimit por neuml kushtet qeuml Shqipeumlria deumlshtoi teuml kishte
33
njeuml harteuml vlere qeuml neuml vitin 1993 GJEDNJ iu referua vlereumls seuml proneumls neuml momentin e kompensimit
bazuar neuml harteuml vlereuml qeuml reflekton ccedilmimin e tregut Pra rrjedhimisht qeveria duhej teuml kishte
marreuml parasysh vlereumln e proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit teuml kompensimit jo teuml
shproneumlsimit Pra GJEDNJ e ka udheumlzuar qeverineuml shqiptare se cileumls vlereuml duhej trsquoi referohej neuml
ccedileumlshtjet qeuml lidhen me kompensimin Skema e ofruar nga ligji objekt shqyrtimi nuk respekton keumlteuml
orientim teuml GJEDNJ
21 Sa i takon kritereve teuml shpeumlrblimit teuml drejteuml ato janeuml peumlrshkruar nga GJEDNJ-ja neuml
vendimin e saj peumlr ccedileumlshtjen Driza k Shqipeumlriseuml Neuml keumlteuml vendim GJEDNJ eumlshteuml shprehur ndeumlr teuml
tjera se ldquoGjykata ccedilmon se neuml rrethanat e ccedileumlshtjes neuml fjaleuml kthimi i parceleumls seuml vogeumll teuml tokeumls
ashtu siccedil u caktua me vendimin gjyqeumlsor teuml formeumls seuml prereuml teuml Gjykateumls seuml Larteuml teuml dateumls 17
dhjetor 1998 seuml bashku me pagimin e fitimit teuml munguar si dhe teuml kompensimit neuml vlereuml neuml
lidhje me parceleumln e madhe teuml tokeumls neuml bazeuml teuml vendimit teuml dateumls 7 dhjetor 2000 duke peumlrfshireuml
edhe shkalleumln e interesit qeuml pasqyron ndeumlrhyrjen pasojeuml e seuml cileumls ishte humbja e proneumlsiseuml seuml
parceleumls seuml madhe teuml tokeumls do ta vendosnin ankuesin sa meuml shpejt teuml jeteuml e mundur neuml njeuml situateuml
teuml njeumljteuml me ateuml neuml teuml cileumln do teuml kish qeneuml ai po teuml mos kishim shkelje teuml Konventeumlsrdquo
22 GJEDNJ e ka elaboruar meuml tej kuptimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo neuml ccedileumlshtjen Vrioni
k Shqipeumlriseuml teuml dateumls 13112007 sect 135 duke beumlreuml referim peumlr kompensimin e keumlrkuesve tek
harta e vlereumls seuml proneumls e vitit 2008 GJEDNJ u shpreh neuml keumlteuml pikeuml se ldquoneuml peumlrzgjedhjen e
harteumls seuml vlereumls seuml proneumls seuml vitit 2008 ajo ndeumlr teuml tjera pati parasysh teuml arriheshin qeumlllimet e
shpeumlrblimit teuml drejteuml teuml peumlrshkruara neuml ccedileumlshtjen ldquoDriza k Shqipeumlriseumlrdquo
23 Referuar ligjit dhe shpjegimeve teuml subjektit teuml interesuar Keumlshilli i Ministrave
rezulton se koncepti i shpeumlrblimit teuml drejteuml eumlshteuml misheumlruar jo neuml elementeumlt e elaboruar nga
GJEDNJ-ja por neuml elementeuml teuml ndrysheumlm qeuml nuk garantojneuml shpeumlrblim teuml drejteuml dhe si rrjedhim as
barazi midis subjekteve teuml shproneumlsuara Neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur ligji pavareumlsisht nga ajo qeuml
parashtrohet nga subjektet e interesuara de facto synon
(i) rivlereumlsim teuml teuml gjitha pronave teuml subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cilat u janeuml kthyer
atyre me vendime peumlrfundimtare meuml teuml hershme sipas kushteve teuml parashikuara neuml nenin 6 sect (1)
ndash (4) teuml ligjit Ky vlereumlsim do teuml sheumlrbejeuml si peumlrfitim i zbritsheumlm peumlr qeumlllime teuml zbatimit teuml nenit 6
sect (6) nenit 7 nenit 21 sect (4) nenit 23 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlt teuml cileumlve u
eumlshteuml kthyer njeuml pjeseuml e pronave me vendime meuml teuml hershme teuml teumlrhiqen nga keumlrkesat peumlr njohjen
e pronave sepse nenet e ldquopeumlrfitimeve teuml zbritshmerdquo qeuml urdheumlrojneuml rivlereumlsimin e pasurive teuml
kthyera sipas kritereve teuml ligjit neuml fjaleuml i peumlrjashtojneuml ata automatikisht nga fusha e zbatimit teuml
ligjit nr13315
34
(ii) vlereumlsim financiar teuml proneumls seuml origjineumls qeuml u kthehet pronareumlve llogaritur sipas
kritereve teuml nenit 6 pika 1ndash4 teuml ligjit me qeumlllim qeuml teuml zbritet diferenca qeuml rezulton neuml zbatim teuml
nenit 65 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlve iu hiqet e drejta e kthimit teuml njeuml pjese teuml
pasuriseuml seuml origjineumls megjitheumlse iu eumlshteuml njohur e drejta e proneumls seuml tyre
(iii) pushim i shqyrtimit teuml keumlrkesave peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar qeuml nuk ka
urdheumlruar kompensim teuml proneumls sipas nenit 72 pika ccedil) teuml Ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhje shteti
nuk ka detyrim teuml zbatojeuml vendimet peumlrfundimtare teuml KKKP AKKP dhe vendimet gjyqeumlsore qeuml
kaneuml urdheumlruar kthimin e proneumls
(iv) vlereumlsim financiar meuml i uleumlt peumlr rastet sipas nenit 164 a)ndashb) teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj
zgjidhjeve pronareumlve u rritet barra e proveumls neuml kurriz teuml vlereumls seuml proneumls seuml tyre
(v) njohje e seuml drejteumls seuml keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e kompensimit neuml
keumlmbim teuml pagesave meuml teuml shpejta sipas kritereve teuml nenit 17 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje
ligji diferencon pronareumlt neuml peumlrpjekje peumlr teuml siguruar peumlrfitime prej 80 - 50 teuml vlereumls seuml
pronave teuml njohura neuml keumlmbim teuml afateve teuml cilat janeuml teuml peumlrgjitheumlsuara neuml 10 vjet Ky lloj
peumlrfitimi ka mjaft impakt neumlse mbajmeuml parasysh se pjesa deumlrrmuese e keumlrkuesve janeuml teuml
moshuar
(vi) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e parablerjes (brenda 1 viti) neuml
keumlmbim teuml kompensimit sipas nenit 22 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji parashikon
mundeumlsineuml e peumlrjashtimit teuml pronareumlve nga e drejta e parablerjes neumlse keumlrkojneuml kompensim Nuk
kuptohet arsyeja peumlrse pronari mos teuml peumlrfitojeuml pjeseumlrisht nga ankandi dhe pjeseumlrisht nga format e
tjera teuml kompensimit
(vii) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml pranuar kompensim peumlr tokat e tyre teuml dheumlna neuml peumlrdorim
nga shteti sipas nenit 23 teuml ligjit ose detyrimi peumlr teuml pritur pa afat dhe pa deumlmshpeumlrblim
marreumldheumlnien juridike ekzistuese sipas keumltij neni Nuk kuptohet peumlrse kur keumlto toka teuml dheumlna neuml
peumlrdorim neumlse nuk janeuml teuml zeumlna kompensohen Neumlse ato nuk janeuml teuml zeumlna peumlrse nuk i kthehen
pronarit legjitim
(viii) Mostrajtimin e pronareumlve qeuml nuk disponojneuml njeuml vendim peumlrfundimtar neumlse prona
peumlr teuml cileumln kaneuml aplikuar peumlrfshihet brenda pronave teuml cileumlsuara neuml nenin 25 teuml Ligjit (shih nenin
20 teuml ligjit) Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji peumlrjashton pronareumlt qeuml kaneuml aplikuar peumlr njohje teuml
pronave teuml tyre teuml cilat peumlrfshihen brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 25 teuml Ligjit 13315
(ix) detyrim i pronareumlve peumlr teuml konvertuar neuml teuml drejteuml kompensimi pronat e kthyera me
vendime meuml teuml hershme teuml cilat bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 dhe nenit 25 teuml ligjit
Duke i hequr vetes detyrimin peumlr teuml zbatuar vendimet peumlrfundimtare peumlr kthimin e pronave teuml
35
cilat kaneuml mbetur teuml pazbatuara sipas nenit 7 sect 2 pika ccedil) e ligjit 13315 ligji objekt shqyrtimi
detyron teuml gjitheuml pronareumlt teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml pronave teuml tyre teuml kthyera por qeuml nuk
posedohen prej tyre teuml cilat sipas ligjit 13315 bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 nenit
24 dhe nenit 25 Keumlto vendime do teuml arkivohen
(x) pezullim i keumlrkesave qeuml lidhen me mbivendosje teuml teuml drejtave proneumlsore neuml keqbesim
deri sa mosmarreumlveshjet teuml zgjidhen neuml gjykateuml
24 Kjo formuleuml peumlr realizimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo referuar qeumlllimit dhe frymeumls seuml
ligjit neuml fakt nuk peumlrputhet me teuml Konkretisht qeuml njeuml pronari trsquoi kthehet prona e origjineumls sipas
nenit 21 sect (1) teuml ligjit duhet qeuml prona neuml fjaleuml (a) teuml mos jeteuml proneuml shteteumlrore sipas konceptit teuml
gjereuml teuml interesit publik parashikuar neuml nenin 251 (b) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e zeumlneuml sipas
ligjeve teuml radhitura neuml Shtojceumln i teuml ligjit (c) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e dheumlneuml neuml peumlrdorim sipas
nenit 23 teuml ligjit (ccedil) apo proneuml e zeumlneuml me ndeumlrtime pa leje sipas nenit 24 teuml ligjit (d) as territor
turistik (dh) apo proneuml e paluajtshme neuml administrim teuml institucioneve shteteumlrore (e) as truall i
zeumlneuml me ndeumlrtime shteteumlrore (shih nenin 21 sectsect (5)-(8) teuml ligjit
25 Meuml tej sipas keumlsaj formule Agjencia ka diskrecion teuml palimituar teuml rreumlzojeuml keumlrkesat e
pashqyrtuara peumlr kthim dhe kompensim prone neumlse objekti i tyre lidhet me pronat e origjineumls teuml
cileumlsuara neuml nenin 25 teuml ligjit Pra ccedildo keumlrkeseuml e pashqyrtuar do teuml rreumlzohet sipas nenit 20 teuml
ligjit neumlse Agjencia arrin neuml peumlrfundimin se kjo proneuml eumlshteuml e zeumlneuml peumlr interes publik dheose
sipas ligjeve teuml ldquoShtojceumls Irdquo teuml ligjit Neuml njeuml situateuml ku pjesa meuml e madhe e pronareumlve nuk kaneuml
arritur teuml posedojneuml pronat e tyre pasi ato janeuml teuml zeumlna neuml meumlnyreuml teuml paligjshme ose mbahen me
forceuml nga shteti pavareumlsisht se nuk peumlrbeumljneuml interes publik ccedilfareuml zgjidhje peumlrfundimtare synon teuml
realizohet me keumlteuml ligj
26 Gjykata neuml jurisprudenceumln e saj ka theksuar se parimi i shtetit teuml seuml drejteumls i
sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml njeuml nga parimet themelore neuml shtetin dhe shoqeumlrineuml
demokratike Aspekte teuml keumltij parimi janeuml edhe siguria juridike mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara
si dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme Siguria juridike presupozon veccedil teuml tjerash besueshmeumlrineuml e
qytetareumlve tek shteti dhe pandryshueshmeumlrineuml e ligjit peumlr marreumldheumlniet e rregulluara
Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet vazhdimisht ose teuml
jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike teuml cilat mund teuml
cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml vendosur me akte teuml
meumlparshme (shih dhe vendimet e Gjykateumls Kushtetuese nr 31 dateuml 18062010 nr24 dateuml
12112008 nr9 dateuml 26022007)
36
27 Nga ana tjeteumlr Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo
lloj pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml
prevalojeuml neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike (shih vendimin
e Gjykateumls Kushtetuese nr 26 dateuml 02112005) Neuml keumlteuml pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml
ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e favorshme ligjore paraqitet i
reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte
negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml teuml drejte teuml garantuar me
Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml rregullojeuml neumlpeumlrmjet
akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato teuml drejta teuml cilat janeuml
parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml preken nga ligjveumlneumlsi (shih
vendimin e Gjykateumls Kushtetuese nr 37 dateuml 13062012)
28 Referuar testit teuml proporcionalitetit sipas nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml
Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve pra parashikimi i tyre me ligj formal rezulton i respektuar
Kriteri i dyteuml neuml radheuml eumlshteuml interesi publik Koncepti kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml
trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml
keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para saj Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml radhiten neuml
meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml justifikojneuml
ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml aspektin e
kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml marreuml nga
ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet neuml aspektin e kushteve teuml
vendosura nga neni 171 i Kushtetuteumls dhe konkretisht teuml ekzistenceumls seuml interesit publik (Shih
vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
29 Eumlshteuml e veumlrteteuml se Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceuml teuml saj se si parimi i siguriseuml
juridike ashtu edhe ai i baraziseuml seuml shtetasve para ligjit nuk janeuml absolute dhe mund teuml kufizohen
neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i teuml cilit do teuml sillte
pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Por referuar parashtrimeve teuml subjekteve teuml
interesuara Keumlshilli i Ministrave dhe Kuvendi si dhe pyetjeve dhe debateve teuml zhvilluara neuml
seanceumln publike teuml zhvilluar para keumlsaj Gjykate nuk rezultoi qeuml qeveria ashtu siccedil ishte udheumlzuar
nga GJEDNJ dhe Komiteti i Ministrave teuml ishte bazuar neuml njeuml studim teuml thelluar apo vlereumlsim teuml
gjithansheumlm teuml situateumls neuml teumlreumlsi I vetmi argument i sjelleuml ishte interesi publik i bazuar neuml fatureumln
e larteuml financiare teuml shtetit
37
30 Seuml pari ne jemi teuml qeumlndrimit se ky argument nuk eumlshteuml i bazuar neuml argumente teuml
nivelit kushtetues pasi shteti nuk mund teuml kujdeset veteumlm peumlr fatureumln financiare teuml buxhetit por
peumlr teuml gjitha efektet e tjera teuml natyreumls juridike sociale dhe ekonomike teuml shtetit dhe teuml shtetasve
Seuml dyti nuk ka njeuml argument teuml bazuar neuml prova dhe fakte se sa do teuml mund teuml ishte ulur fatura
financiare neumlse ligji do teuml kishte parashikuar kthimin fizik teuml proneumls aty ku eumlshteuml e mundur Seuml
treti nuk ka informacion teuml sakteuml sa eumlshteuml diferenca midis shumeumls qeuml shteti do teuml duhej teuml
paguante me ligjin e meumlparsheumlm dhe sa me ligjin neuml fuqi dhe se si mund teuml ulej kjo diferenceuml Seuml
kateumlrti duke iu referuar qeumlllimit teuml ligjit kuptojmeuml se synimi eumlshteuml ldquoshpeumlrblimi i drejteumlrdquo i
subjekteve teuml shproneumlsuara Pyetja lind Si mund teuml konsiderohet i drejteuml shpeumlrblimi kur njeuml tokeuml
e konfiskuar neuml vitet 50 ka qeneuml tokeuml bujqeumlsore dhe sot eumlshteuml truall ndeumlrtimi neuml zoneuml urbane dhe e
ka vlereumln dhjetra ose qindra hereuml meuml teuml larteuml Qeveria argumentoi se ky shpeumlrblim eumlshteuml i drejteuml
sepse toka kur eumlshteuml shteteumlzuar ka pasur ateuml vlereuml dhe meriton teuml shpeumlrblehet me ateuml vlereuml ky
quhet trajtim i barabarteuml dhe nuk sjell diskriminim midis shtetasve () Por Keumlshilli i Ministrave
nuk ndalet neuml faktin se ka qeneuml pikeumlrisht shteti qeuml neuml rastin meuml teuml mireuml nuk ka marreuml masa efikase
dhe neuml rastin meuml teuml keq e ka penguar aktivisht geumlzimin e proneumls nga pronari legjitim Pra
paafteumlsineuml ose mungeseumln e gatishmeumlriseuml seuml shtetit duhet ta paguajeuml seumlrish subjekti i shproneumlsuar
duke iu neumlnshtruar njeuml skeme kompensimi qeuml neuml fund teuml peumlrllogaritjeve do teuml arrijeuml trsquoi japeuml
pronarit legjitim veteumlm leumlmosheuml dhe jo njeuml shpeumlrblim teuml drejteuml siccedil pretendohet nga subjektet e
interesuara
31 Neuml rastin konkret Keumlshilli i Ministrave paraqet si interes publik fatureumln e larteuml
financiare qeuml do teuml duhej teuml paguante shteti neuml rast se do teuml mbante skemeumln e kompensimit sipas
ligjit teuml vjeteumlr Neuml fakt po trsquoi referohemi pretendimit teuml keumlrkuesve si dhe fakteve teuml paraqitura
prej tyre ka mjaft subjekte qeuml nga komisionet e kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave kaneuml
marreuml njeuml vendim peumlr kthimin e pjessheumlm ose teuml ploteuml teuml proneumls seuml tyre vendime keumlto qeuml janeuml neuml
fuqi nga gjykatat shqiptare ose nga GJEDNJ Njeuml pjeseuml e mireuml e tyre mund teuml peumlrfitonin nga
kthimi fizik i proneumls seuml tyre aty ku eumlshteuml e lireuml teumlreumlsisht ose pjeseumlrisht Peumlr pronareumlt e pyjeve dhe
kullotave kjo mundeumlsi rezulton meuml e madhe (referuar edhe parashtrimeve teuml Avokatit teuml Popullit
neuml seanceumln gjyqeumlsore bazuar neuml komunikimin e tij me Ministrineuml e Bujqeumlsiseuml lidhur me fondin e
pyjeve dhe kullotave qeuml janeuml neuml proneumlsi teuml shtetit aktualisht) Ateumlhereuml lind pyetja Peumlrse duhet qeuml
keumlto vendime teuml trajtohen me formeuml kompensimi neumlse pronat objekt trajtimi janeuml ende teuml lira
Peumlrse qeveria nuk sheh mundeumlsineuml e uljes seuml vlereumls financiare teuml fatureumls duke hequr nga proneumlsia
shteteumlrore ato prona qeuml neuml fakt janeuml teuml pronareumlve subjekte teuml shproneumlsimit Pikeumlrisht realizimi i
38
keumlsaj teuml fundit neuml funksion teuml interesit publik do teuml ishte teumlreumlsisht e justifikuar prej tij dhe jo e
kundeumlrta
32 Keumlsaj pyetje teuml beumlreuml nga Gjykata neuml seanceuml peumlrfaqeumlsuesit e Keumlshillit teuml Ministrave iu
peumlrgjigjeumln se ldquoNeuml variantin e pareuml ekzistonte kthimi i proneumls keumlshtu siccedil keumlrkohej nga pronareumlt
dhe pikeumlrisht peumlr teuml realizuar keumlteuml teuml drejteuml Pyetja seuml cileumls shteti shqiptar nuk mund trsquoi peumlrgjigjej
dhe nuk i eumlshteuml peumlrgjigjur deri me sot eumlshteuml neumlse do teuml realizonte kthim teuml ploteuml dhe kompensim
nga ana tjeteumlr me keumlteuml formuleuml kjo do teuml thoshte trajtim teuml pa barabarteuml Ai qeuml sot do teuml merrte
tokeumln truall qeuml ka pasur tokeuml bujqeumlsore do teuml trajtohej neuml meumlnyreuml teuml pa barabarteuml me ateuml qeuml do teuml
merrte kompensim Eumlshteuml ajo qeuml ka ndodhur neuml 23 vite ata qeuml kaneuml pasur dhe kaneuml marreuml teuml
drejteumln e kthimit e kaneuml poseduar ateuml dhe kaneuml pasur mundeumlsi ti shohin frutet e tyre peumlr 23 vite
Kjo situateuml ishte gjetur neuml kundeumlrshtim me teuml drejtat e njeriut dhe peumlr keumlteuml arsye nuk pati njeuml
vendimmarrje 2 vjeccedilare teuml AKKP sepse vendimmarrja e agjenciseuml ccedildo diteuml do teuml ishte neuml
kundeumlrshtim me teuml drejta te njeriut Deri sa u krijua mekanizmi i ri i cili ne besojmeuml qeuml eumlshteuml
efektiv dhe neuml peumlrputhje me teuml drejtat e njeriu ldquo
33 Ajo qeuml ne e kemi teuml veumlshtireuml teuml kuptojmeuml nga ky qeumlndrim i subjektit teuml interesuar
eumlshteuml se shteti nuk ka beumlreuml peumlrpjekje teuml parashikojeuml se sa prona janeuml teuml kthyeshme neuml teumlreumlsi pra sa
eumlshteuml numri i objekteve ose tokave livadheve dhe pyjeve qeuml mund teuml kthehen neuml formeuml fizike pa
pasur nevojeuml trsquoi fuseuml pronareumlt e tyre neuml skemeuml kompensimi Pra pamundeumlsia e shtetit peumlr teuml beumlreuml
njeuml inventar teuml pronave teuml sekuestruara ose shproneumlsuara qeuml ndodhen ende teuml lira ose
potencialisht teuml mundura peumlr trsquoiu kthyer pronarit ka ccediluar neuml parashikimin e metodologjiseuml seuml
kompensimit megjitheumlse ka meumlnyra teuml tjera jo veteumlm meuml efektive peumlr pronarin i cili do teuml ishte
meuml i keumlnaqur teuml kishte proneumln e tij sesa njeuml vlereuml teuml kompensuar por do teuml ishte me meuml pak kosto
peumlr shtetin dhe taksapaguesit shqiptareuml teuml cileumlt deri tani po paguajneuml tepeumlr peumlr paafteumlsineuml e shtetit
peumlr teuml zgjidhur keumlteuml problem
34 Duke iu referuar testit teuml proporcionalitetit neuml keumlteuml kufizim qeuml beumln ligji teuml drejteumls seuml
proneumls kjo skemeuml nuk e kalon me sukses ateuml pasi nuk ka asnjeuml arsye legjitime qeuml justifikon keumlteuml
zgjidhje Shteti nuk duhet teuml zgjedheuml rrugeumln dhe metodeumln meuml teuml thjeshteuml ose meuml teuml lehteuml ldquopeumlr teuml
peumlrfunduar procesin e trajtimit teuml proneumlsrdquo siccedil e ka qeumlllimin ky ligj por duhet realisht teuml beumljeuml
peumlrpjekje teuml realizojeuml de facto teuml drejteumln e proneumls seuml pronareumlve teuml shproneumlsuar padrejteumlsisht si dhe
teuml uleuml sa meuml shumeuml fatureumln financiare teuml taksapaguesve Shteti duhet teuml peumlrdoreuml mjetin meuml teuml
peumlrshtatsheumlm dhe qeuml garanton ndeumlrhyrje sa meuml teuml vogeumll neuml teuml drejtat kushtetuese dhe jo mjetin meuml
teuml reumlndeuml por qeuml arrin qeumlllimin meuml shpejteuml pa u kujdesur peumlr shkeljet qeuml shkakton neuml teuml drejtat e
subjekteve qeuml preken prej saj
39
35 Gjykata ka theksuar se njeuml kusht tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi gjateuml
ndeumlrhyrjes neuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml eumlshteuml edhe respektimi i raportit teuml drejteuml midis
ndeumlrhyrjes dhe gjendjessituateumls qeuml e ka diktuar ateuml Ky kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml
evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml njeuml situateuml konkrete
Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete
teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml keumlrkohet teuml arrihen Gjithashtu Gjykata neuml
jurisprudenceuml teuml vazhdueshme ka mbajtur qeumlndrimin se parimi i proporcionalitetit neumlnkupton qeuml
ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit peumlr kufizimin e njeuml teuml drejte ose lirie teuml caktuar teuml beumlhet me mjete teuml
peumlrshtatshme qeuml i peumlrgjigjen drejt qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet Peumlrveccedil keumlsaj peumlrdorimi i keumltyre
mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml arrihet me mjete teuml
tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve meuml pak teuml deumlmshme
peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml kufizimit me gjendjen qeuml
e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml dobishmeumlriseuml dhe teuml
proporcionalitetit Respektimi i keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast
konkret duke ballafaquar interesin publik qeuml dikton kufizimin me teuml drejtat qeuml kufizohen Neuml
keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit
keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen
kufizimit (Vendimi nr2 dateuml 18022013 i Gjykateumls Kushtetuese)
36 Ligji parashikon krijimin e Fondit teuml Tokeumls (neni 53 dhe 12) i cili do teuml peumlrbeumlhet
nga fondi fizik i pronave neuml ccedildo qark sipeumlrfaqet e lira neuml territoret informale dhe sipeumlrfaqe teuml
tjera (e papeumlrcaktuar) Peumlrderisa do teuml krijohet njeuml Fond i tilleuml lind pyetja se peumlrse Keumlshilli i
Ministrave nuk ka beumlreuml njeuml studim se cilat nga keumlto toka teuml lira mund teuml kthehet neuml formeuml fizike
pronareumlve pa qeneuml nevoja teuml trajtohen si fond peumlr teuml gjitheuml pronareumlt ose veteumlm si potencialisht e
mundur pasi nuk ka njeuml peumlrcaktim se sa do teuml jeteuml ky fond dhe si krijohet
37 Neni 12 eumlshteuml i papeumlrcaktuesheumlm pasi teuml thuash se fondi i tokeumls peumlr kompensim do teuml
krijohet nga sipeumlrfaqet e mbetura teuml lira nga ndeumlrtimet informale eumlshteuml nonsens sepse pronari
legjitim duhet teuml preseuml ccedilfareuml mbetet e lireuml nga ndeumlrtuesit e paligjsheumlm ose zaptuesit numri dhe
peumlrqindja e teuml cileumlve ende eumlshteuml e papeumlrcaktuar derisa teuml krijohet fondi i tokeumls peumlr trsquoi kompensuar
pronareumlt legjitimeuml Neumlse qeveria kishte peumlr qeumlllim teuml krijojeuml fond teuml tokeumls peumlr kompensimin e
pronareumlve mund teuml kishte pezulluar procesin e legalizimit deri neuml kryerjen peumlrfundimtare teuml
procesit teuml kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave aty ku mendohet se ka mjaftuesheumlm tokeuml peumlr
trsquou kthyer pronareumlve Neuml keumlteuml meumlnyreuml shteti do teuml kursente nga fondi financiar dhe toka nuk do
40
teuml jepej me ccedilmim simbolik siccedil peumlrfitohet tani nga teuml paligjshmit Edhe taksapaguesit shqiptareuml do
teuml ishin meuml teuml keumlnaqur me uljen e barreumls financiare qeuml do trsquou duhet teuml paguajneuml peumlr dekadat neuml
vazhdim Edhe neuml vlereumlsimin e Komitetit teuml Ministrave lidhur me ekzekutimin e vendimit
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml neuml pg31 eumlshteuml theksuar se megjitheuml peumlrpjekjet pozitive teuml
qeveriseuml shqiptare peumlr teuml peumlrmbushur detyrimet e veumlna nga GJEDNJ ldquodisa paqarteumlsi duken se
kaneuml mbetur lidhur me paditeuml qeuml janeuml neuml shqyrtim aktualisht ose atyre qeuml mund teuml kundeumlrshtojneuml
njeumlra-tjetreumln Do teuml kishte qeneuml e dobishme neumlse autoritetet do teuml siguronin meuml shumeuml
informacion teuml detajuar se si keumlto fatura do teuml ndikonin neuml fondin e peumlrgjithsheumlm teuml kompensimit
dhe neuml peumlrcaktimin e Fondit teuml Tokeumlsrdquo Meuml tej neuml pg45 thuhet ldquoMund teuml ekzistojeuml rreziku peumlr
diskriminim midis subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cileumlve iu eumlshteuml kthyer prona fizikisht dhe atyre
qeuml do teuml kompensohen Peumlr keumlteuml eumlshteuml e nevojshme teuml shpjegohet se peumlrse qeveria ka beumlreuml keumlteuml
zgjedhje preferenciale me projektligjin neuml meumlnyreuml qeuml teuml vlereumlsohet skema e re e kompensimit neuml
peumlrputhje me standardet e vendosura nga GJEDNJrdquo Peumlrgjigja e qeveriseuml shqiptare lidhur me
keumlteuml ka qeneuml ldquopeumlr teuml hequr ccedildo mundeumlsi diskriminimi nuk eumlshteuml parashikuar kthimi por veteumlm
kompensimi peumlr teuml gjitheuml teuml shproneumlsuarit()rdquo (po aty)
38 Argumenti i dheumlneuml nga Keumlshilli i Ministrave se nuk ka pasur njeuml skemeuml
peumlrfundimtare peumlr kompensimin dhe si e tilleuml ajo mund teuml ndryshojeuml neuml ccedildo koheuml neuml meumlnyreuml teuml
papritur nga qeveriaparlamenti nuk na duket e bazuar Ccedildo parashikim ligjor peumlr sa koheuml
zbatohet dhe eumlshteuml neuml fuqi prezumohet se eumlshteuml e qeumlndrueshme Ndryshimi i papritur i
parashikimeve peumlr teuml njeumljteumlt subjekte dhe me pasoja peumlrkeqeumlsuese pa dheumlneuml argumente
kushtetuese peumlrbeumln cenim teuml siguriseuml juridike dhe diskriminim midis subjekteve teuml seuml njeumljteumls
kategori Keumlto parime kushtetuese nuk mund teuml cenohen veteumlm me argumentin se rritet fatura
financiare kur ky proces tashmeuml ka vite qeuml ka filluar dhe peumlr meuml se 20 vjet ka pasur njeuml skemeuml
tjeteumlr qeuml ndryshon teumlreumlsisht duke mosrespektuar aspak teuml drejteumln e pronareumlve por veteumlm
sipeumlrfaqeumlsisht detyrimin e shtetit peumlr teuml ldquombyllurrdquo ccedileumlshtjen e pronave Ky argument i peumlrdorur
vazhdimisht nga Keumlshilli i Ministrave nuk mendojmeuml se eumlshteuml argument i nivelit kushtetues qeuml
justifikon cenimin e vazhduesheumlm teuml seuml drejteumls seuml proneumls
39 Nisur nga sa meuml lart jemi teuml qeumlndrimit se parimi i siguriseuml juridike eumlshteuml prekur nga
rregullimi i ri dhe ndeumlrhyrja e beumlreuml nuk respekton kriteret kushtetuese peumlr keumlteuml qeumlllim teuml
parashikuara nga neni 171 i Kushtetuteumls konkretisht mbrojtjen e interesit publik vendosjen e
njeuml raporti teuml drejteuml midis seuml drejteumls seuml cenuar dhe qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet neumlpeumlrmjet
ndeumlrhyrjes legjislative si dhe ruajtjen e thelbit teuml seuml drejteumls seuml proneumls
41
B Peumlr pretendimin e cenimit teuml baraziseuml para ligjit
40 Keumlrkuesit kaneuml argumentuar se skema e kompensimit teuml parashikuar nga ligji bie
ndesh me parimin e baraziseuml para ligjit pasi trajton neuml meumlnyreuml teuml ndryshme teuml njeumljteumln kategori
pronareumlsh duke i vendosur ata qeuml presin teuml kompensohen neuml poziteuml meuml pak teuml favorshme se ata qeuml
u kompensuan para hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Gjithashtu vendimet e formeumls seuml prereuml peumlrfshi
edhe vendimet e dheumlna nga GJEDNJ do teuml vlereumlsohen sipas njeuml skeme meuml pak teuml favorshme sesa
vendimet e ekzekutuara para hyrjes neuml fuqi teuml ligjit megjitheumlse janeuml teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose vlereuml
totale
41 Pyetjes seuml beumlreuml nga Gjykata gjateuml seanceumls gjyqeumlsore neumlse skema e zgjedhur krijon
pabarazi subjekti i interesuar Keumlshilli i Ministrave iu peumlrgjigj negativisht Sipas tij ligji beumln njeuml
trajtim teuml barabarteuml jo veteumlm midis ish pronareumlve por edhe midis tyre dhe pronareumlve teuml soteumlm
Pra referuar keumltij qeumlndrimi neuml qofteuml se shteti aplikon keumlto kritere peumlr teuml shproneumlsuar sot peumlr
interes publik do teuml aplikojeuml teuml njeumljtat kritere peumlr ateuml shproneumlsim qeuml ka ndodhur 70 vjet meuml pareuml
42 Siccedil u tha meuml lart qeumlllimi i ligjit objekt shqyrtimi eumlshteuml ldquob) rregullimi dhe
shpeumlrblimi i drejteuml i kompensimit teuml proneumls ekzekutimi i vendimeve peumlrfundimtare teuml
kompensimit si dhe peumlrfundimi i procesit teuml kompensimitrdquo Pra rregullimi i ccedileumlshtjeve teuml
shproneumlsimit qeuml ndodhin sot nuk peumlrfshihet nga ky ligj dhe jo veteumlm kaq por sot nuk eumlshteuml e
mundur teuml krahasohet vlera e proneumls qeuml ka neuml treg me ateuml qeuml ka pasur para 70 vjeteumlve
43 Ne mendojmeuml se ligji cenon barazineuml e shtetasve para ligjit duke bere trajtim teuml
diferencuar midis pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim kthimi ose kompensimi teuml marreuml para hyrjes neuml
fuqi teuml keumltij ligji por ende teuml paekzekutuar dhe pronareumlve qeuml kaneuml arritur ta ekzekutojneuml vendimin
e kthimit ose kompensimit teuml marreuml neuml teuml njeumljteumln koheuml Neumlse keumlrkuesve u janeuml kthyer pronat teuml
cilat sipas ligjit 13315 cileumlsohen si brenda fusheumls seuml zbatimit teuml neneve 23 24 25 ata nuk mund
teuml ankohen peumlr zvarritje teuml procesit teuml ekzekutimit teuml vendimit por brenda 90 diteumlve nga hyrja e
ligjit neuml fuqi duhet teuml heqin doreuml nga certifikatat e proneumls dhe teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml saj
sigurisht sipas kritereve teuml peumlrfitimeve teuml zbritshme Ndryshe shteti e ccedilliron veten nga detyrimi
peumlr zbatimin teuml vendimeve neuml fjaleuml Neumlpeumlrmjet keumlsaj formule ligji vendos neuml pozita teuml
pabarabarta pronareumlt qeuml aplikojneuml sot dhe ata qeuml e kaneuml peumlrfituar me vendime teuml meumlparshme por
nuk kaneuml arritur ta posedojneuml ose ta ekzekutojneuml ateuml duke i privuar ata neuml meumlnyreuml arbitrare nga e
drejta e proneumls Prandaj mendojmeuml se ligji bie ndesh edhe me parimin e baraziseuml seuml shtetasve
para ligjit
44 Peumlr teuml gjitha keumlto arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se Gjykata duhej teuml kishte shpallur si
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi dhe jo veteumlm pjeseuml teuml tij pasi fryma dhe qeumlllimi i tij real nuk i
42
peumlrgjigjet keumlrkesave kushtetuese teuml parashikuar neuml nenet 41 42 dhe 17 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 1
teuml Protokollit Nr1 teuml KEDNJ-seuml si dhe praktikeumls seuml vazhdueshme teuml GJEDNJ-seuml dhe Gjykateumls
Kushtetuese
Aneumltareuml Gani Dizdari Vladimir Kristo
28
(iii) Vendimet peumlrfundimtare qeuml kaneuml njohur veteumlm teuml drejteumln e kompensimit do teuml
vlereumlsohen sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur prona neuml momentin e shproneumlsimit sipas
peumlrcaktimeve teuml meumlsipeumlrme
(iv) Neuml rastet kur subjektet e shproneumlsuara kaneuml peumlrfituar me vendim kthim dhe
kompensim diferenca e llogaritur si meuml sipeumlr do teuml zbritet nga vlereumlsimi i vlereumls seuml proneumls seuml
njohur peumlr kompensim
(v) Vlereumlsimi peumlr vendimin peumlrfundimtar qeuml ka njohur teuml drejteumln e kompensimit duke
marreuml si referim zeumlrin kadastral sipas origjineumls seuml proneumls qeuml ndodhet meuml afeumlr proneumls qeuml do teuml
kompensohet duke u bazuar neuml harteumln e vlereumls neuml koheumln e hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Neuml rast se
praneuml proneumls qeuml do teuml kompensohet gjenden disa zeumlra kadastrale teuml njeumljteuml me ateuml teuml origjineumls seuml
proneumls me distanceuml teuml njeumljteuml dhe me vlera teuml ndryshme ateumlhereuml peumlr referim neuml peumlrllogaritje
merret zona qeuml ka ccedilmimin meuml teuml larteuml
(vi) Neuml rast se ATP merr njeuml vendim peumlr njohje dhe kompensim fizik neuml proneumln e
subjektit prona vlereumlsohet sipas pikeumls 1 teuml nenit 6 Kur nga ky vlereumlsim rezulton se subjekti
peumlrfiton njeuml proneuml qeuml ka vlereuml meuml teuml larteuml se sa prona qeuml ka pasur neuml momentin e shproneumlsimit
ateumlhereuml subjekti i kompensohet fizikisht sipeumlrfaqja qeuml i korrespondon vlereumlsimit dhe pjesa tjeteumlr
kalon neuml fondin e tokeumls me vendim teuml ATP-seuml
(vii) Vlera e aksioneve obligacioneve kompensimi financiar apo ccedildo lloj kompensimi
tjeteumlr duke peumlrfshireuml dispozitat ligjore peumlr ndarjen e tokeumls bujqeumlsore qeuml subjekti apo
trasheumlgimtareumlt e tij kaneuml peumlrfituar meuml pareuml do teuml zbritet nga shuma e peumlrllogaritur peumlr
kompensim
(viii) Peumlr vendimet e kompensimit teuml peumlrcaktuara me vlereuml dhe ende teuml pa ekzekutuara
nga periudha e njohjes seuml teuml drejteumls peumlr kompensim deri neuml marrjen e shpeumlrblimit subjektet e
shproneumlsuara do teuml peumlrfitojneuml indeksimin sipas vlereumls zyrtare teuml inflacionit dhe interes bankar
sipas mesatares vjetore teuml nxjerreuml nga Banka e Shqipeumlriseuml neuml momentin e hyrjes neuml fuqi teuml ligjit
15 Referuar ligjit objekti shqyrtimi vlereumlsimi i proneumls sipas zeumlrit kadastral qeuml ka pasur
neuml momentin e shproneumlsimit eumlshteuml neuml shkelje teuml drejtpeumlrdrejt teuml parimit teuml siguriseuml juridike dhe teuml
baraziseuml para ligjit teuml shtetasve duke ndryshuar situateumln ligjore gjateuml procesit neuml sens
peumlrkeqeumlsues peumlr pjeseumltareuml teuml seuml njeumljteumls kategori pa pasur njeuml shkak teuml arsyesheumlm
16 Neuml vendimin Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml pg113 GJEDNJ ka orientuar shtetin
shqiptar duke theksuar se ldquoNeuml veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e
shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml
rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Gjykata
29
nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml
kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml
lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimiProcesi
i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga
kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i
paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln
qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlve Qeveria nuk
ka beumlreuml njeuml vlereumlsim teuml drejteuml neuml keumlteuml drejtim ndeumlrkoheuml qeuml eumlshteuml e qarteuml qeuml kishte mundeumlsi teuml
tjera teuml cilat duhej teuml merrnin prioritet veccedil kompensimit financiar peumlr ekzekutimin e vendimeve
peumlrfundimtare duke mos kaluar neuml arbitraritetin sa teuml ceumlnohet njeuml e drejteuml e reumlndeumlsishme siccedil
eumlshteuml ajo e proneumls dhe e procesit teuml rregullt ligjor qeuml i referohet ekzekutimit teuml njeuml vendimi
peumlrfundimtar Ndryshe nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe ndryshe nga sa eumlshteuml orientuar peumlrmes
Vendimit pilot Qeveria i ka kushtuar veumlmendje kompensimit financiar referuar nenit 8 teuml Ligjit
Neuml vendimin pilot GJEDNJ ka orientuar Qeverineuml drejt shfryteumlzimit teuml formave teuml tjera
alternative teuml kompensimit Gjithashtu Sekretariati neuml vlereumlsimin e skemeumls seuml kompensimit teuml
paraqitur nga Qeveria peumlrmes Ligjit ka vlereumlsuar se e ka teuml pamundur teuml kuptojeuml qeumlllimin e
Qeveriseuml qeuml ka aplikuar njeuml formeuml teuml tilleuml neuml hierarki peumlr kompensimin dhe ka shfaqur dyshime
referuar diskriminimit teuml mundsheumlm qeuml mund teuml krijohet mes atyre qeuml u eumlshteuml dheumlneuml e drejta e
kthimit meuml pareuml dhe tani u jepet e drejta e kompensimit2rdquo
17 Keumlshtu referuar vendimit Puto k Shqipeumlriseuml GJEDNJ ka ccedilmuar se ldquoSiccedil u pranua
nga Qeveria neuml Planin e saj teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml
besuesheumlm neuml lidhje me numrin e peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta
te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993
Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml
rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e
peumlrgjithshme teuml kompensimit si dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml
kompensimitPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1Rishikimi dhe
2 Shih Document H Exec (2015)16 para 45 53 teuml Komitetit teuml Ministrave
30
peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke
marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml
fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr
Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml
paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimi Procesi i vendimmarrjes peumlr llojin e kompensimit qeuml do
teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e besimit teuml publikut Do
teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml shpeumlrndaheshin
peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore qeuml vendimet e
autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen rishikimit
gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjeje Procesi i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve
peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit
Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml
legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar
teuml paguar ish pronareumlve Nga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml
sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml
unifikuara hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml
ardhshme ligjorerdquo
18 Pra neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur detyrimet e shtetit shqiptar sipas vendimit teuml
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml janeuml keumlto
(i) Teuml evitohen ndryshimet e vazhdueshme legjislative ldquoShteti i paditur duhet teuml marreuml
masa teuml peumlrgjithshme prioritare me qeumlllim sigurimin neuml meumlnyreuml efektive teuml seuml drejteumls peumlr
kompensim ndeumlrsa vendos balanceuml teuml drejteuml midis interesave teuml ndryshme neuml fjaleuml (shihni peumlr
shembull Burdov (nr 2) teuml cituar meuml lart sect 125) Neuml bazeuml teuml monitorimit nga Komiteti i
Ministrave Shteti i paditur mbetet i lireuml teuml zgjedheuml mjetet me teuml cilat do teuml peumlrmbusheuml detyrimin e
tij ligjor sipas Nenit 46 teuml Konventeumls me kusht qeuml keumlto mjete teuml jeneuml teuml pajtueshme me
peumlrfundimet e caktuara neuml vendimin e Gjykateumls (shihni Scozzari dhe Giunta kundeumlr Italiseuml [GC]
nr 3922198 dhe 4196398 sect 249 GJEDNJ 2000-VIII) Gjykata veumlren fillimisht se legjislacioni
aktual mbi proneumlsineuml eumlshteuml ndryshuar shpesh teuml pakteumln shtateuml hereuml gjateuml periudheumls 2004-2010
Ndeumlrsa ndryshimet legjislative mund teuml reflektojneuml njeuml situateuml teuml peumlrmireumlsuar kompleksiteti i
dispozitave legjislative ndryshimet e shpeshta teuml tyre si dhe praktika e papajtueshme gjyqeumlsore
qeuml rezulton nga to do teuml kontribuojeuml neuml meumlnyreuml teuml pashmangshme neuml njeuml mungeseuml teuml
peumlrgjithshme teuml siguriseuml juridike Shteti i paditur duhet teuml shmangeuml ndryshimet e shpeshta teuml
31
legjislacionit dhe teuml shqyrtojeuml me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare peumlrpara se teuml
paraqeseuml ndryshime teuml meumltejshmerdquo (pg110)
(ii) Teuml beumlhet i disponuesheumlm informacion i sakteuml dhe i besuesheumlm dhe teuml analizohen
me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare ldquoSiccedil u pranua nga Qeveria neuml Planin e saj
teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml besuesheumlm neuml lidhje me numrin e
peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e
kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993 Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml
sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte
mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e peumlrgjithshme teuml kompensimit si
dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml kompensimitrdquo (pg111)
(iii) Teuml krijohen mjete kompensimi teuml keumlnaqshme dhe teuml evitohen kriteret procedurale teuml
pavolitshme ldquoPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1rdquo (pg112)
(iv) Transparenceuml e ploteuml dhe efektivitet neuml procesin vendimmarreumls ldquoGjykata veumlren se
skema e kompensimit duhet teuml trajtojeuml peumlrfundimet e nxjerra sipas Nenit 13 teuml Konventeumls Neuml
veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi
financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e
kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Rishikimi dhe peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet
trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls
dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml
tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat
eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra t tjera
kompensimirdquo (pg113-114)
(v) Caktimi i afateve ligjore teuml detyrueshme reale dhe parashikimi i burimeve financiare
dhe njereumlzore teuml mjaftueshme ldquoKrejt neuml ndryshim nga propozimet neuml Planin e Veprimit teuml
Qeveriseuml qeuml nuk kishte peumlrmendur afate konkrete Gjykata nuk mund teuml theksojeuml mjaftuesheumlm
reumlndeumlsineuml e caktimit teuml afateve realiste statutore dhe detyruese neuml lidhje me ccedildo hap teuml procesit
Shtyrjet e shpeshta teuml afateve siccedil ka ndodhur deri tani nuk kontribuojneuml neuml njeuml zgjidhje teuml
shpejteuml teuml problemeve teuml identifikuara dhe deumlmtojneuml meuml tej besimin e publikut Eumlshteuml e
32
reumlndeumlsishme qeuml me qeumlllim garantimin e zbatimit efektiv teuml masave teuml peumlrgjithshme neuml
dispozicion teuml autoriteteve kompetente teuml vihen burime teuml mjaftueshme njereumlzore dhe materiale
dhe teuml garantohet bashkeumlrendimi midis institucioneve teuml ndryshme me synim shkeumlmbimin e
informacionit Sa hereuml qeuml teuml jeteuml e mundur autoritetet mund teuml shqyrtojneuml mundeumlsineuml e shkurtimit
teuml burimeve duke bashkuar institucione teuml ndryshme me qeumlllim shmangien e mbivendosjeve dhe
zvogeumllimin e kostove dhe shpenzimeve operative Krijimi i strukturave teuml reja institucionale nuk
duhet teuml konsiderohet si njeuml shtreseuml tjeteumlr e procesit por duhet teuml justifikohet ploteumlsishtrdquo (pg116-
117)
(vi) Rritja e barreumls seuml pronareumlve teuml paligjsheumlm qeuml keumlrkojneuml teuml legalizojneuml teuml drejtat e
proneumlsiseuml neuml pronat e ish-pronareumlve si dhe neuml pronat shteteumlrore ldquoProcesi i kompensimit teuml ish
pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml karakterizohet nga kompensimi i ish
pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml
rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i
afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlverdquo (pg115)
(vii) Krijimi i njeuml sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pasurive teuml
paluajtshme ldquoNga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml sistemi
transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml unifikuara
hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml ardhshme
ligjorerdquo
(viii) Mbajtja e diskutimeve teuml gjeumlra publike ldquoProcesi i vendimmarrjes peumlr llojin e
kompensimit qeuml do teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e
besimit teuml publikut Do teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml
shpeumlrndaheshin peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore
qeuml vendimet e autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen
rishikimit gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjejerdquo
19 Sa i takon detyrimeve neuml pikat (ii) (iii) (vi) dhe (vii) nuk u dha asnjeuml informacion
thelbeumlsor ose argument bindeumls i nivelit kushtetues nga subjektet e interesuara se si janeuml realizuar
ose peumlrse nuk janeuml parashikuar neuml ligj keumlto detyrime Peumlr keumlteuml arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se
orientimet e GJEDNJ-seuml neuml vendimin Manushaqe Puto etj k Shqipeumlriseuml nuk janeuml misheumlruar neuml
ligjin objekt shqyrtimi
20 GJEDNJ neuml rastin Vrioni k Shqipeumlriseuml ka arritur neuml peumlrfundimin se referuar edhe
meumlnyreumls seuml peumlrllogaritjes neuml rastin Driza k Shqipeumlriseuml metoda e peumlrllogaritjes do teuml duhej teuml ishte
vlera e proneumls neuml momentin e nxjerrjes seuml vendimit por neuml kushtet qeuml Shqipeumlria deumlshtoi teuml kishte
33
njeuml harteuml vlere qeuml neuml vitin 1993 GJEDNJ iu referua vlereumls seuml proneumls neuml momentin e kompensimit
bazuar neuml harteuml vlereuml qeuml reflekton ccedilmimin e tregut Pra rrjedhimisht qeveria duhej teuml kishte
marreuml parasysh vlereumln e proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit teuml kompensimit jo teuml
shproneumlsimit Pra GJEDNJ e ka udheumlzuar qeverineuml shqiptare se cileumls vlereuml duhej trsquoi referohej neuml
ccedileumlshtjet qeuml lidhen me kompensimin Skema e ofruar nga ligji objekt shqyrtimi nuk respekton keumlteuml
orientim teuml GJEDNJ
21 Sa i takon kritereve teuml shpeumlrblimit teuml drejteuml ato janeuml peumlrshkruar nga GJEDNJ-ja neuml
vendimin e saj peumlr ccedileumlshtjen Driza k Shqipeumlriseuml Neuml keumlteuml vendim GJEDNJ eumlshteuml shprehur ndeumlr teuml
tjera se ldquoGjykata ccedilmon se neuml rrethanat e ccedileumlshtjes neuml fjaleuml kthimi i parceleumls seuml vogeumll teuml tokeumls
ashtu siccedil u caktua me vendimin gjyqeumlsor teuml formeumls seuml prereuml teuml Gjykateumls seuml Larteuml teuml dateumls 17
dhjetor 1998 seuml bashku me pagimin e fitimit teuml munguar si dhe teuml kompensimit neuml vlereuml neuml
lidhje me parceleumln e madhe teuml tokeumls neuml bazeuml teuml vendimit teuml dateumls 7 dhjetor 2000 duke peumlrfshireuml
edhe shkalleumln e interesit qeuml pasqyron ndeumlrhyrjen pasojeuml e seuml cileumls ishte humbja e proneumlsiseuml seuml
parceleumls seuml madhe teuml tokeumls do ta vendosnin ankuesin sa meuml shpejt teuml jeteuml e mundur neuml njeuml situateuml
teuml njeumljteuml me ateuml neuml teuml cileumln do teuml kish qeneuml ai po teuml mos kishim shkelje teuml Konventeumlsrdquo
22 GJEDNJ e ka elaboruar meuml tej kuptimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo neuml ccedileumlshtjen Vrioni
k Shqipeumlriseuml teuml dateumls 13112007 sect 135 duke beumlreuml referim peumlr kompensimin e keumlrkuesve tek
harta e vlereumls seuml proneumls e vitit 2008 GJEDNJ u shpreh neuml keumlteuml pikeuml se ldquoneuml peumlrzgjedhjen e
harteumls seuml vlereumls seuml proneumls seuml vitit 2008 ajo ndeumlr teuml tjera pati parasysh teuml arriheshin qeumlllimet e
shpeumlrblimit teuml drejteuml teuml peumlrshkruara neuml ccedileumlshtjen ldquoDriza k Shqipeumlriseumlrdquo
23 Referuar ligjit dhe shpjegimeve teuml subjektit teuml interesuar Keumlshilli i Ministrave
rezulton se koncepti i shpeumlrblimit teuml drejteuml eumlshteuml misheumlruar jo neuml elementeumlt e elaboruar nga
GJEDNJ-ja por neuml elementeuml teuml ndrysheumlm qeuml nuk garantojneuml shpeumlrblim teuml drejteuml dhe si rrjedhim as
barazi midis subjekteve teuml shproneumlsuara Neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur ligji pavareumlsisht nga ajo qeuml
parashtrohet nga subjektet e interesuara de facto synon
(i) rivlereumlsim teuml teuml gjitha pronave teuml subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cilat u janeuml kthyer
atyre me vendime peumlrfundimtare meuml teuml hershme sipas kushteve teuml parashikuara neuml nenin 6 sect (1)
ndash (4) teuml ligjit Ky vlereumlsim do teuml sheumlrbejeuml si peumlrfitim i zbritsheumlm peumlr qeumlllime teuml zbatimit teuml nenit 6
sect (6) nenit 7 nenit 21 sect (4) nenit 23 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlt teuml cileumlve u
eumlshteuml kthyer njeuml pjeseuml e pronave me vendime meuml teuml hershme teuml teumlrhiqen nga keumlrkesat peumlr njohjen
e pronave sepse nenet e ldquopeumlrfitimeve teuml zbritshmerdquo qeuml urdheumlrojneuml rivlereumlsimin e pasurive teuml
kthyera sipas kritereve teuml ligjit neuml fjaleuml i peumlrjashtojneuml ata automatikisht nga fusha e zbatimit teuml
ligjit nr13315
34
(ii) vlereumlsim financiar teuml proneumls seuml origjineumls qeuml u kthehet pronareumlve llogaritur sipas
kritereve teuml nenit 6 pika 1ndash4 teuml ligjit me qeumlllim qeuml teuml zbritet diferenca qeuml rezulton neuml zbatim teuml
nenit 65 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlve iu hiqet e drejta e kthimit teuml njeuml pjese teuml
pasuriseuml seuml origjineumls megjitheumlse iu eumlshteuml njohur e drejta e proneumls seuml tyre
(iii) pushim i shqyrtimit teuml keumlrkesave peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar qeuml nuk ka
urdheumlruar kompensim teuml proneumls sipas nenit 72 pika ccedil) teuml Ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhje shteti
nuk ka detyrim teuml zbatojeuml vendimet peumlrfundimtare teuml KKKP AKKP dhe vendimet gjyqeumlsore qeuml
kaneuml urdheumlruar kthimin e proneumls
(iv) vlereumlsim financiar meuml i uleumlt peumlr rastet sipas nenit 164 a)ndashb) teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj
zgjidhjeve pronareumlve u rritet barra e proveumls neuml kurriz teuml vlereumls seuml proneumls seuml tyre
(v) njohje e seuml drejteumls seuml keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e kompensimit neuml
keumlmbim teuml pagesave meuml teuml shpejta sipas kritereve teuml nenit 17 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje
ligji diferencon pronareumlt neuml peumlrpjekje peumlr teuml siguruar peumlrfitime prej 80 - 50 teuml vlereumls seuml
pronave teuml njohura neuml keumlmbim teuml afateve teuml cilat janeuml teuml peumlrgjitheumlsuara neuml 10 vjet Ky lloj
peumlrfitimi ka mjaft impakt neumlse mbajmeuml parasysh se pjesa deumlrrmuese e keumlrkuesve janeuml teuml
moshuar
(vi) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e parablerjes (brenda 1 viti) neuml
keumlmbim teuml kompensimit sipas nenit 22 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji parashikon
mundeumlsineuml e peumlrjashtimit teuml pronareumlve nga e drejta e parablerjes neumlse keumlrkojneuml kompensim Nuk
kuptohet arsyeja peumlrse pronari mos teuml peumlrfitojeuml pjeseumlrisht nga ankandi dhe pjeseumlrisht nga format e
tjera teuml kompensimit
(vii) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml pranuar kompensim peumlr tokat e tyre teuml dheumlna neuml peumlrdorim
nga shteti sipas nenit 23 teuml ligjit ose detyrimi peumlr teuml pritur pa afat dhe pa deumlmshpeumlrblim
marreumldheumlnien juridike ekzistuese sipas keumltij neni Nuk kuptohet peumlrse kur keumlto toka teuml dheumlna neuml
peumlrdorim neumlse nuk janeuml teuml zeumlna kompensohen Neumlse ato nuk janeuml teuml zeumlna peumlrse nuk i kthehen
pronarit legjitim
(viii) Mostrajtimin e pronareumlve qeuml nuk disponojneuml njeuml vendim peumlrfundimtar neumlse prona
peumlr teuml cileumln kaneuml aplikuar peumlrfshihet brenda pronave teuml cileumlsuara neuml nenin 25 teuml Ligjit (shih nenin
20 teuml ligjit) Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji peumlrjashton pronareumlt qeuml kaneuml aplikuar peumlr njohje teuml
pronave teuml tyre teuml cilat peumlrfshihen brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 25 teuml Ligjit 13315
(ix) detyrim i pronareumlve peumlr teuml konvertuar neuml teuml drejteuml kompensimi pronat e kthyera me
vendime meuml teuml hershme teuml cilat bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 dhe nenit 25 teuml ligjit
Duke i hequr vetes detyrimin peumlr teuml zbatuar vendimet peumlrfundimtare peumlr kthimin e pronave teuml
35
cilat kaneuml mbetur teuml pazbatuara sipas nenit 7 sect 2 pika ccedil) e ligjit 13315 ligji objekt shqyrtimi
detyron teuml gjitheuml pronareumlt teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml pronave teuml tyre teuml kthyera por qeuml nuk
posedohen prej tyre teuml cilat sipas ligjit 13315 bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 nenit
24 dhe nenit 25 Keumlto vendime do teuml arkivohen
(x) pezullim i keumlrkesave qeuml lidhen me mbivendosje teuml teuml drejtave proneumlsore neuml keqbesim
deri sa mosmarreumlveshjet teuml zgjidhen neuml gjykateuml
24 Kjo formuleuml peumlr realizimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo referuar qeumlllimit dhe frymeumls seuml
ligjit neuml fakt nuk peumlrputhet me teuml Konkretisht qeuml njeuml pronari trsquoi kthehet prona e origjineumls sipas
nenit 21 sect (1) teuml ligjit duhet qeuml prona neuml fjaleuml (a) teuml mos jeteuml proneuml shteteumlrore sipas konceptit teuml
gjereuml teuml interesit publik parashikuar neuml nenin 251 (b) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e zeumlneuml sipas
ligjeve teuml radhitura neuml Shtojceumln i teuml ligjit (c) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e dheumlneuml neuml peumlrdorim sipas
nenit 23 teuml ligjit (ccedil) apo proneuml e zeumlneuml me ndeumlrtime pa leje sipas nenit 24 teuml ligjit (d) as territor
turistik (dh) apo proneuml e paluajtshme neuml administrim teuml institucioneve shteteumlrore (e) as truall i
zeumlneuml me ndeumlrtime shteteumlrore (shih nenin 21 sectsect (5)-(8) teuml ligjit
25 Meuml tej sipas keumlsaj formule Agjencia ka diskrecion teuml palimituar teuml rreumlzojeuml keumlrkesat e
pashqyrtuara peumlr kthim dhe kompensim prone neumlse objekti i tyre lidhet me pronat e origjineumls teuml
cileumlsuara neuml nenin 25 teuml ligjit Pra ccedildo keumlrkeseuml e pashqyrtuar do teuml rreumlzohet sipas nenit 20 teuml
ligjit neumlse Agjencia arrin neuml peumlrfundimin se kjo proneuml eumlshteuml e zeumlneuml peumlr interes publik dheose
sipas ligjeve teuml ldquoShtojceumls Irdquo teuml ligjit Neuml njeuml situateuml ku pjesa meuml e madhe e pronareumlve nuk kaneuml
arritur teuml posedojneuml pronat e tyre pasi ato janeuml teuml zeumlna neuml meumlnyreuml teuml paligjshme ose mbahen me
forceuml nga shteti pavareumlsisht se nuk peumlrbeumljneuml interes publik ccedilfareuml zgjidhje peumlrfundimtare synon teuml
realizohet me keumlteuml ligj
26 Gjykata neuml jurisprudenceumln e saj ka theksuar se parimi i shtetit teuml seuml drejteumls i
sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml njeuml nga parimet themelore neuml shtetin dhe shoqeumlrineuml
demokratike Aspekte teuml keumltij parimi janeuml edhe siguria juridike mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara
si dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme Siguria juridike presupozon veccedil teuml tjerash besueshmeumlrineuml e
qytetareumlve tek shteti dhe pandryshueshmeumlrineuml e ligjit peumlr marreumldheumlniet e rregulluara
Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet vazhdimisht ose teuml
jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike teuml cilat mund teuml
cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml vendosur me akte teuml
meumlparshme (shih dhe vendimet e Gjykateumls Kushtetuese nr 31 dateuml 18062010 nr24 dateuml
12112008 nr9 dateuml 26022007)
36
27 Nga ana tjeteumlr Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo
lloj pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml
prevalojeuml neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike (shih vendimin
e Gjykateumls Kushtetuese nr 26 dateuml 02112005) Neuml keumlteuml pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml
ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e favorshme ligjore paraqitet i
reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte
negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml teuml drejte teuml garantuar me
Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml rregullojeuml neumlpeumlrmjet
akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato teuml drejta teuml cilat janeuml
parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml preken nga ligjveumlneumlsi (shih
vendimin e Gjykateumls Kushtetuese nr 37 dateuml 13062012)
28 Referuar testit teuml proporcionalitetit sipas nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml
Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve pra parashikimi i tyre me ligj formal rezulton i respektuar
Kriteri i dyteuml neuml radheuml eumlshteuml interesi publik Koncepti kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml
trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml
keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para saj Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml radhiten neuml
meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml justifikojneuml
ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml aspektin e
kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml marreuml nga
ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet neuml aspektin e kushteve teuml
vendosura nga neni 171 i Kushtetuteumls dhe konkretisht teuml ekzistenceumls seuml interesit publik (Shih
vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
29 Eumlshteuml e veumlrteteuml se Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceuml teuml saj se si parimi i siguriseuml
juridike ashtu edhe ai i baraziseuml seuml shtetasve para ligjit nuk janeuml absolute dhe mund teuml kufizohen
neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i teuml cilit do teuml sillte
pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Por referuar parashtrimeve teuml subjekteve teuml
interesuara Keumlshilli i Ministrave dhe Kuvendi si dhe pyetjeve dhe debateve teuml zhvilluara neuml
seanceumln publike teuml zhvilluar para keumlsaj Gjykate nuk rezultoi qeuml qeveria ashtu siccedil ishte udheumlzuar
nga GJEDNJ dhe Komiteti i Ministrave teuml ishte bazuar neuml njeuml studim teuml thelluar apo vlereumlsim teuml
gjithansheumlm teuml situateumls neuml teumlreumlsi I vetmi argument i sjelleuml ishte interesi publik i bazuar neuml fatureumln
e larteuml financiare teuml shtetit
37
30 Seuml pari ne jemi teuml qeumlndrimit se ky argument nuk eumlshteuml i bazuar neuml argumente teuml
nivelit kushtetues pasi shteti nuk mund teuml kujdeset veteumlm peumlr fatureumln financiare teuml buxhetit por
peumlr teuml gjitha efektet e tjera teuml natyreumls juridike sociale dhe ekonomike teuml shtetit dhe teuml shtetasve
Seuml dyti nuk ka njeuml argument teuml bazuar neuml prova dhe fakte se sa do teuml mund teuml ishte ulur fatura
financiare neumlse ligji do teuml kishte parashikuar kthimin fizik teuml proneumls aty ku eumlshteuml e mundur Seuml
treti nuk ka informacion teuml sakteuml sa eumlshteuml diferenca midis shumeumls qeuml shteti do teuml duhej teuml
paguante me ligjin e meumlparsheumlm dhe sa me ligjin neuml fuqi dhe se si mund teuml ulej kjo diferenceuml Seuml
kateumlrti duke iu referuar qeumlllimit teuml ligjit kuptojmeuml se synimi eumlshteuml ldquoshpeumlrblimi i drejteumlrdquo i
subjekteve teuml shproneumlsuara Pyetja lind Si mund teuml konsiderohet i drejteuml shpeumlrblimi kur njeuml tokeuml
e konfiskuar neuml vitet 50 ka qeneuml tokeuml bujqeumlsore dhe sot eumlshteuml truall ndeumlrtimi neuml zoneuml urbane dhe e
ka vlereumln dhjetra ose qindra hereuml meuml teuml larteuml Qeveria argumentoi se ky shpeumlrblim eumlshteuml i drejteuml
sepse toka kur eumlshteuml shteteumlzuar ka pasur ateuml vlereuml dhe meriton teuml shpeumlrblehet me ateuml vlereuml ky
quhet trajtim i barabarteuml dhe nuk sjell diskriminim midis shtetasve () Por Keumlshilli i Ministrave
nuk ndalet neuml faktin se ka qeneuml pikeumlrisht shteti qeuml neuml rastin meuml teuml mireuml nuk ka marreuml masa efikase
dhe neuml rastin meuml teuml keq e ka penguar aktivisht geumlzimin e proneumls nga pronari legjitim Pra
paafteumlsineuml ose mungeseumln e gatishmeumlriseuml seuml shtetit duhet ta paguajeuml seumlrish subjekti i shproneumlsuar
duke iu neumlnshtruar njeuml skeme kompensimi qeuml neuml fund teuml peumlrllogaritjeve do teuml arrijeuml trsquoi japeuml
pronarit legjitim veteumlm leumlmosheuml dhe jo njeuml shpeumlrblim teuml drejteuml siccedil pretendohet nga subjektet e
interesuara
31 Neuml rastin konkret Keumlshilli i Ministrave paraqet si interes publik fatureumln e larteuml
financiare qeuml do teuml duhej teuml paguante shteti neuml rast se do teuml mbante skemeumln e kompensimit sipas
ligjit teuml vjeteumlr Neuml fakt po trsquoi referohemi pretendimit teuml keumlrkuesve si dhe fakteve teuml paraqitura
prej tyre ka mjaft subjekte qeuml nga komisionet e kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave kaneuml
marreuml njeuml vendim peumlr kthimin e pjessheumlm ose teuml ploteuml teuml proneumls seuml tyre vendime keumlto qeuml janeuml neuml
fuqi nga gjykatat shqiptare ose nga GJEDNJ Njeuml pjeseuml e mireuml e tyre mund teuml peumlrfitonin nga
kthimi fizik i proneumls seuml tyre aty ku eumlshteuml e lireuml teumlreumlsisht ose pjeseumlrisht Peumlr pronareumlt e pyjeve dhe
kullotave kjo mundeumlsi rezulton meuml e madhe (referuar edhe parashtrimeve teuml Avokatit teuml Popullit
neuml seanceumln gjyqeumlsore bazuar neuml komunikimin e tij me Ministrineuml e Bujqeumlsiseuml lidhur me fondin e
pyjeve dhe kullotave qeuml janeuml neuml proneumlsi teuml shtetit aktualisht) Ateumlhereuml lind pyetja Peumlrse duhet qeuml
keumlto vendime teuml trajtohen me formeuml kompensimi neumlse pronat objekt trajtimi janeuml ende teuml lira
Peumlrse qeveria nuk sheh mundeumlsineuml e uljes seuml vlereumls financiare teuml fatureumls duke hequr nga proneumlsia
shteteumlrore ato prona qeuml neuml fakt janeuml teuml pronareumlve subjekte teuml shproneumlsimit Pikeumlrisht realizimi i
38
keumlsaj teuml fundit neuml funksion teuml interesit publik do teuml ishte teumlreumlsisht e justifikuar prej tij dhe jo e
kundeumlrta
32 Keumlsaj pyetje teuml beumlreuml nga Gjykata neuml seanceuml peumlrfaqeumlsuesit e Keumlshillit teuml Ministrave iu
peumlrgjigjeumln se ldquoNeuml variantin e pareuml ekzistonte kthimi i proneumls keumlshtu siccedil keumlrkohej nga pronareumlt
dhe pikeumlrisht peumlr teuml realizuar keumlteuml teuml drejteuml Pyetja seuml cileumls shteti shqiptar nuk mund trsquoi peumlrgjigjej
dhe nuk i eumlshteuml peumlrgjigjur deri me sot eumlshteuml neumlse do teuml realizonte kthim teuml ploteuml dhe kompensim
nga ana tjeteumlr me keumlteuml formuleuml kjo do teuml thoshte trajtim teuml pa barabarteuml Ai qeuml sot do teuml merrte
tokeumln truall qeuml ka pasur tokeuml bujqeumlsore do teuml trajtohej neuml meumlnyreuml teuml pa barabarteuml me ateuml qeuml do teuml
merrte kompensim Eumlshteuml ajo qeuml ka ndodhur neuml 23 vite ata qeuml kaneuml pasur dhe kaneuml marreuml teuml
drejteumln e kthimit e kaneuml poseduar ateuml dhe kaneuml pasur mundeumlsi ti shohin frutet e tyre peumlr 23 vite
Kjo situateuml ishte gjetur neuml kundeumlrshtim me teuml drejtat e njeriut dhe peumlr keumlteuml arsye nuk pati njeuml
vendimmarrje 2 vjeccedilare teuml AKKP sepse vendimmarrja e agjenciseuml ccedildo diteuml do teuml ishte neuml
kundeumlrshtim me teuml drejta te njeriut Deri sa u krijua mekanizmi i ri i cili ne besojmeuml qeuml eumlshteuml
efektiv dhe neuml peumlrputhje me teuml drejtat e njeriu ldquo
33 Ajo qeuml ne e kemi teuml veumlshtireuml teuml kuptojmeuml nga ky qeumlndrim i subjektit teuml interesuar
eumlshteuml se shteti nuk ka beumlreuml peumlrpjekje teuml parashikojeuml se sa prona janeuml teuml kthyeshme neuml teumlreumlsi pra sa
eumlshteuml numri i objekteve ose tokave livadheve dhe pyjeve qeuml mund teuml kthehen neuml formeuml fizike pa
pasur nevojeuml trsquoi fuseuml pronareumlt e tyre neuml skemeuml kompensimi Pra pamundeumlsia e shtetit peumlr teuml beumlreuml
njeuml inventar teuml pronave teuml sekuestruara ose shproneumlsuara qeuml ndodhen ende teuml lira ose
potencialisht teuml mundura peumlr trsquoiu kthyer pronarit ka ccediluar neuml parashikimin e metodologjiseuml seuml
kompensimit megjitheumlse ka meumlnyra teuml tjera jo veteumlm meuml efektive peumlr pronarin i cili do teuml ishte
meuml i keumlnaqur teuml kishte proneumln e tij sesa njeuml vlereuml teuml kompensuar por do teuml ishte me meuml pak kosto
peumlr shtetin dhe taksapaguesit shqiptareuml teuml cileumlt deri tani po paguajneuml tepeumlr peumlr paafteumlsineuml e shtetit
peumlr teuml zgjidhur keumlteuml problem
34 Duke iu referuar testit teuml proporcionalitetit neuml keumlteuml kufizim qeuml beumln ligji teuml drejteumls seuml
proneumls kjo skemeuml nuk e kalon me sukses ateuml pasi nuk ka asnjeuml arsye legjitime qeuml justifikon keumlteuml
zgjidhje Shteti nuk duhet teuml zgjedheuml rrugeumln dhe metodeumln meuml teuml thjeshteuml ose meuml teuml lehteuml ldquopeumlr teuml
peumlrfunduar procesin e trajtimit teuml proneumlsrdquo siccedil e ka qeumlllimin ky ligj por duhet realisht teuml beumljeuml
peumlrpjekje teuml realizojeuml de facto teuml drejteumln e proneumls seuml pronareumlve teuml shproneumlsuar padrejteumlsisht si dhe
teuml uleuml sa meuml shumeuml fatureumln financiare teuml taksapaguesve Shteti duhet teuml peumlrdoreuml mjetin meuml teuml
peumlrshtatsheumlm dhe qeuml garanton ndeumlrhyrje sa meuml teuml vogeumll neuml teuml drejtat kushtetuese dhe jo mjetin meuml
teuml reumlndeuml por qeuml arrin qeumlllimin meuml shpejteuml pa u kujdesur peumlr shkeljet qeuml shkakton neuml teuml drejtat e
subjekteve qeuml preken prej saj
39
35 Gjykata ka theksuar se njeuml kusht tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi gjateuml
ndeumlrhyrjes neuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml eumlshteuml edhe respektimi i raportit teuml drejteuml midis
ndeumlrhyrjes dhe gjendjessituateumls qeuml e ka diktuar ateuml Ky kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml
evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml njeuml situateuml konkrete
Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete
teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml keumlrkohet teuml arrihen Gjithashtu Gjykata neuml
jurisprudenceuml teuml vazhdueshme ka mbajtur qeumlndrimin se parimi i proporcionalitetit neumlnkupton qeuml
ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit peumlr kufizimin e njeuml teuml drejte ose lirie teuml caktuar teuml beumlhet me mjete teuml
peumlrshtatshme qeuml i peumlrgjigjen drejt qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet Peumlrveccedil keumlsaj peumlrdorimi i keumltyre
mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml arrihet me mjete teuml
tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve meuml pak teuml deumlmshme
peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml kufizimit me gjendjen qeuml
e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml dobishmeumlriseuml dhe teuml
proporcionalitetit Respektimi i keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast
konkret duke ballafaquar interesin publik qeuml dikton kufizimin me teuml drejtat qeuml kufizohen Neuml
keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit
keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen
kufizimit (Vendimi nr2 dateuml 18022013 i Gjykateumls Kushtetuese)
36 Ligji parashikon krijimin e Fondit teuml Tokeumls (neni 53 dhe 12) i cili do teuml peumlrbeumlhet
nga fondi fizik i pronave neuml ccedildo qark sipeumlrfaqet e lira neuml territoret informale dhe sipeumlrfaqe teuml
tjera (e papeumlrcaktuar) Peumlrderisa do teuml krijohet njeuml Fond i tilleuml lind pyetja se peumlrse Keumlshilli i
Ministrave nuk ka beumlreuml njeuml studim se cilat nga keumlto toka teuml lira mund teuml kthehet neuml formeuml fizike
pronareumlve pa qeneuml nevoja teuml trajtohen si fond peumlr teuml gjitheuml pronareumlt ose veteumlm si potencialisht e
mundur pasi nuk ka njeuml peumlrcaktim se sa do teuml jeteuml ky fond dhe si krijohet
37 Neni 12 eumlshteuml i papeumlrcaktuesheumlm pasi teuml thuash se fondi i tokeumls peumlr kompensim do teuml
krijohet nga sipeumlrfaqet e mbetura teuml lira nga ndeumlrtimet informale eumlshteuml nonsens sepse pronari
legjitim duhet teuml preseuml ccedilfareuml mbetet e lireuml nga ndeumlrtuesit e paligjsheumlm ose zaptuesit numri dhe
peumlrqindja e teuml cileumlve ende eumlshteuml e papeumlrcaktuar derisa teuml krijohet fondi i tokeumls peumlr trsquoi kompensuar
pronareumlt legjitimeuml Neumlse qeveria kishte peumlr qeumlllim teuml krijojeuml fond teuml tokeumls peumlr kompensimin e
pronareumlve mund teuml kishte pezulluar procesin e legalizimit deri neuml kryerjen peumlrfundimtare teuml
procesit teuml kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave aty ku mendohet se ka mjaftuesheumlm tokeuml peumlr
trsquou kthyer pronareumlve Neuml keumlteuml meumlnyreuml shteti do teuml kursente nga fondi financiar dhe toka nuk do
40
teuml jepej me ccedilmim simbolik siccedil peumlrfitohet tani nga teuml paligjshmit Edhe taksapaguesit shqiptareuml do
teuml ishin meuml teuml keumlnaqur me uljen e barreumls financiare qeuml do trsquou duhet teuml paguajneuml peumlr dekadat neuml
vazhdim Edhe neuml vlereumlsimin e Komitetit teuml Ministrave lidhur me ekzekutimin e vendimit
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml neuml pg31 eumlshteuml theksuar se megjitheuml peumlrpjekjet pozitive teuml
qeveriseuml shqiptare peumlr teuml peumlrmbushur detyrimet e veumlna nga GJEDNJ ldquodisa paqarteumlsi duken se
kaneuml mbetur lidhur me paditeuml qeuml janeuml neuml shqyrtim aktualisht ose atyre qeuml mund teuml kundeumlrshtojneuml
njeumlra-tjetreumln Do teuml kishte qeneuml e dobishme neumlse autoritetet do teuml siguronin meuml shumeuml
informacion teuml detajuar se si keumlto fatura do teuml ndikonin neuml fondin e peumlrgjithsheumlm teuml kompensimit
dhe neuml peumlrcaktimin e Fondit teuml Tokeumlsrdquo Meuml tej neuml pg45 thuhet ldquoMund teuml ekzistojeuml rreziku peumlr
diskriminim midis subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cileumlve iu eumlshteuml kthyer prona fizikisht dhe atyre
qeuml do teuml kompensohen Peumlr keumlteuml eumlshteuml e nevojshme teuml shpjegohet se peumlrse qeveria ka beumlreuml keumlteuml
zgjedhje preferenciale me projektligjin neuml meumlnyreuml qeuml teuml vlereumlsohet skema e re e kompensimit neuml
peumlrputhje me standardet e vendosura nga GJEDNJrdquo Peumlrgjigja e qeveriseuml shqiptare lidhur me
keumlteuml ka qeneuml ldquopeumlr teuml hequr ccedildo mundeumlsi diskriminimi nuk eumlshteuml parashikuar kthimi por veteumlm
kompensimi peumlr teuml gjitheuml teuml shproneumlsuarit()rdquo (po aty)
38 Argumenti i dheumlneuml nga Keumlshilli i Ministrave se nuk ka pasur njeuml skemeuml
peumlrfundimtare peumlr kompensimin dhe si e tilleuml ajo mund teuml ndryshojeuml neuml ccedildo koheuml neuml meumlnyreuml teuml
papritur nga qeveriaparlamenti nuk na duket e bazuar Ccedildo parashikim ligjor peumlr sa koheuml
zbatohet dhe eumlshteuml neuml fuqi prezumohet se eumlshteuml e qeumlndrueshme Ndryshimi i papritur i
parashikimeve peumlr teuml njeumljteumlt subjekte dhe me pasoja peumlrkeqeumlsuese pa dheumlneuml argumente
kushtetuese peumlrbeumln cenim teuml siguriseuml juridike dhe diskriminim midis subjekteve teuml seuml njeumljteumls
kategori Keumlto parime kushtetuese nuk mund teuml cenohen veteumlm me argumentin se rritet fatura
financiare kur ky proces tashmeuml ka vite qeuml ka filluar dhe peumlr meuml se 20 vjet ka pasur njeuml skemeuml
tjeteumlr qeuml ndryshon teumlreumlsisht duke mosrespektuar aspak teuml drejteumln e pronareumlve por veteumlm
sipeumlrfaqeumlsisht detyrimin e shtetit peumlr teuml ldquombyllurrdquo ccedileumlshtjen e pronave Ky argument i peumlrdorur
vazhdimisht nga Keumlshilli i Ministrave nuk mendojmeuml se eumlshteuml argument i nivelit kushtetues qeuml
justifikon cenimin e vazhduesheumlm teuml seuml drejteumls seuml proneumls
39 Nisur nga sa meuml lart jemi teuml qeumlndrimit se parimi i siguriseuml juridike eumlshteuml prekur nga
rregullimi i ri dhe ndeumlrhyrja e beumlreuml nuk respekton kriteret kushtetuese peumlr keumlteuml qeumlllim teuml
parashikuara nga neni 171 i Kushtetuteumls konkretisht mbrojtjen e interesit publik vendosjen e
njeuml raporti teuml drejteuml midis seuml drejteumls seuml cenuar dhe qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet neumlpeumlrmjet
ndeumlrhyrjes legjislative si dhe ruajtjen e thelbit teuml seuml drejteumls seuml proneumls
41
B Peumlr pretendimin e cenimit teuml baraziseuml para ligjit
40 Keumlrkuesit kaneuml argumentuar se skema e kompensimit teuml parashikuar nga ligji bie
ndesh me parimin e baraziseuml para ligjit pasi trajton neuml meumlnyreuml teuml ndryshme teuml njeumljteumln kategori
pronareumlsh duke i vendosur ata qeuml presin teuml kompensohen neuml poziteuml meuml pak teuml favorshme se ata qeuml
u kompensuan para hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Gjithashtu vendimet e formeumls seuml prereuml peumlrfshi
edhe vendimet e dheumlna nga GJEDNJ do teuml vlereumlsohen sipas njeuml skeme meuml pak teuml favorshme sesa
vendimet e ekzekutuara para hyrjes neuml fuqi teuml ligjit megjitheumlse janeuml teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose vlereuml
totale
41 Pyetjes seuml beumlreuml nga Gjykata gjateuml seanceumls gjyqeumlsore neumlse skema e zgjedhur krijon
pabarazi subjekti i interesuar Keumlshilli i Ministrave iu peumlrgjigj negativisht Sipas tij ligji beumln njeuml
trajtim teuml barabarteuml jo veteumlm midis ish pronareumlve por edhe midis tyre dhe pronareumlve teuml soteumlm
Pra referuar keumltij qeumlndrimi neuml qofteuml se shteti aplikon keumlto kritere peumlr teuml shproneumlsuar sot peumlr
interes publik do teuml aplikojeuml teuml njeumljtat kritere peumlr ateuml shproneumlsim qeuml ka ndodhur 70 vjet meuml pareuml
42 Siccedil u tha meuml lart qeumlllimi i ligjit objekt shqyrtimi eumlshteuml ldquob) rregullimi dhe
shpeumlrblimi i drejteuml i kompensimit teuml proneumls ekzekutimi i vendimeve peumlrfundimtare teuml
kompensimit si dhe peumlrfundimi i procesit teuml kompensimitrdquo Pra rregullimi i ccedileumlshtjeve teuml
shproneumlsimit qeuml ndodhin sot nuk peumlrfshihet nga ky ligj dhe jo veteumlm kaq por sot nuk eumlshteuml e
mundur teuml krahasohet vlera e proneumls qeuml ka neuml treg me ateuml qeuml ka pasur para 70 vjeteumlve
43 Ne mendojmeuml se ligji cenon barazineuml e shtetasve para ligjit duke bere trajtim teuml
diferencuar midis pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim kthimi ose kompensimi teuml marreuml para hyrjes neuml
fuqi teuml keumltij ligji por ende teuml paekzekutuar dhe pronareumlve qeuml kaneuml arritur ta ekzekutojneuml vendimin
e kthimit ose kompensimit teuml marreuml neuml teuml njeumljteumln koheuml Neumlse keumlrkuesve u janeuml kthyer pronat teuml
cilat sipas ligjit 13315 cileumlsohen si brenda fusheumls seuml zbatimit teuml neneve 23 24 25 ata nuk mund
teuml ankohen peumlr zvarritje teuml procesit teuml ekzekutimit teuml vendimit por brenda 90 diteumlve nga hyrja e
ligjit neuml fuqi duhet teuml heqin doreuml nga certifikatat e proneumls dhe teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml saj
sigurisht sipas kritereve teuml peumlrfitimeve teuml zbritshme Ndryshe shteti e ccedilliron veten nga detyrimi
peumlr zbatimin teuml vendimeve neuml fjaleuml Neumlpeumlrmjet keumlsaj formule ligji vendos neuml pozita teuml
pabarabarta pronareumlt qeuml aplikojneuml sot dhe ata qeuml e kaneuml peumlrfituar me vendime teuml meumlparshme por
nuk kaneuml arritur ta posedojneuml ose ta ekzekutojneuml ateuml duke i privuar ata neuml meumlnyreuml arbitrare nga e
drejta e proneumls Prandaj mendojmeuml se ligji bie ndesh edhe me parimin e baraziseuml seuml shtetasve
para ligjit
44 Peumlr teuml gjitha keumlto arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se Gjykata duhej teuml kishte shpallur si
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi dhe jo veteumlm pjeseuml teuml tij pasi fryma dhe qeumlllimi i tij real nuk i
42
peumlrgjigjet keumlrkesave kushtetuese teuml parashikuar neuml nenet 41 42 dhe 17 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 1
teuml Protokollit Nr1 teuml KEDNJ-seuml si dhe praktikeumls seuml vazhdueshme teuml GJEDNJ-seuml dhe Gjykateumls
Kushtetuese
Aneumltareuml Gani Dizdari Vladimir Kristo
29
nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml
kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml
lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimiProcesi
i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga
kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i
paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln
qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlve Qeveria nuk
ka beumlreuml njeuml vlereumlsim teuml drejteuml neuml keumlteuml drejtim ndeumlrkoheuml qeuml eumlshteuml e qarteuml qeuml kishte mundeumlsi teuml
tjera teuml cilat duhej teuml merrnin prioritet veccedil kompensimit financiar peumlr ekzekutimin e vendimeve
peumlrfundimtare duke mos kaluar neuml arbitraritetin sa teuml ceumlnohet njeuml e drejteuml e reumlndeumlsishme siccedil
eumlshteuml ajo e proneumls dhe e procesit teuml rregullt ligjor qeuml i referohet ekzekutimit teuml njeuml vendimi
peumlrfundimtar Ndryshe nga legjislacioni i meumlparsheumlm dhe ndryshe nga sa eumlshteuml orientuar peumlrmes
Vendimit pilot Qeveria i ka kushtuar veumlmendje kompensimit financiar referuar nenit 8 teuml Ligjit
Neuml vendimin pilot GJEDNJ ka orientuar Qeverineuml drejt shfryteumlzimit teuml formave teuml tjera
alternative teuml kompensimit Gjithashtu Sekretariati neuml vlereumlsimin e skemeumls seuml kompensimit teuml
paraqitur nga Qeveria peumlrmes Ligjit ka vlereumlsuar se e ka teuml pamundur teuml kuptojeuml qeumlllimin e
Qeveriseuml qeuml ka aplikuar njeuml formeuml teuml tilleuml neuml hierarki peumlr kompensimin dhe ka shfaqur dyshime
referuar diskriminimit teuml mundsheumlm qeuml mund teuml krijohet mes atyre qeuml u eumlshteuml dheumlneuml e drejta e
kthimit meuml pareuml dhe tani u jepet e drejta e kompensimit2rdquo
17 Keumlshtu referuar vendimit Puto k Shqipeumlriseuml GJEDNJ ka ccedilmuar se ldquoSiccedil u pranua
nga Qeveria neuml Planin e saj teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml
besuesheumlm neuml lidhje me numrin e peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta
te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993
Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml
rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e
peumlrgjithshme teuml kompensimit si dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml
kompensimitPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1Rishikimi dhe
2 Shih Document H Exec (2015)16 para 45 53 teuml Komitetit teuml Ministrave
30
peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke
marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml
fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr
Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml
paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimi Procesi i vendimmarrjes peumlr llojin e kompensimit qeuml do
teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e besimit teuml publikut Do
teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml shpeumlrndaheshin
peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore qeuml vendimet e
autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen rishikimit
gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjeje Procesi i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve
peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit
Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml
legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar
teuml paguar ish pronareumlve Nga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml
sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml
unifikuara hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml
ardhshme ligjorerdquo
18 Pra neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur detyrimet e shtetit shqiptar sipas vendimit teuml
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml janeuml keumlto
(i) Teuml evitohen ndryshimet e vazhdueshme legjislative ldquoShteti i paditur duhet teuml marreuml
masa teuml peumlrgjithshme prioritare me qeumlllim sigurimin neuml meumlnyreuml efektive teuml seuml drejteumls peumlr
kompensim ndeumlrsa vendos balanceuml teuml drejteuml midis interesave teuml ndryshme neuml fjaleuml (shihni peumlr
shembull Burdov (nr 2) teuml cituar meuml lart sect 125) Neuml bazeuml teuml monitorimit nga Komiteti i
Ministrave Shteti i paditur mbetet i lireuml teuml zgjedheuml mjetet me teuml cilat do teuml peumlrmbusheuml detyrimin e
tij ligjor sipas Nenit 46 teuml Konventeumls me kusht qeuml keumlto mjete teuml jeneuml teuml pajtueshme me
peumlrfundimet e caktuara neuml vendimin e Gjykateumls (shihni Scozzari dhe Giunta kundeumlr Italiseuml [GC]
nr 3922198 dhe 4196398 sect 249 GJEDNJ 2000-VIII) Gjykata veumlren fillimisht se legjislacioni
aktual mbi proneumlsineuml eumlshteuml ndryshuar shpesh teuml pakteumln shtateuml hereuml gjateuml periudheumls 2004-2010
Ndeumlrsa ndryshimet legjislative mund teuml reflektojneuml njeuml situateuml teuml peumlrmireumlsuar kompleksiteti i
dispozitave legjislative ndryshimet e shpeshta teuml tyre si dhe praktika e papajtueshme gjyqeumlsore
qeuml rezulton nga to do teuml kontribuojeuml neuml meumlnyreuml teuml pashmangshme neuml njeuml mungeseuml teuml
peumlrgjithshme teuml siguriseuml juridike Shteti i paditur duhet teuml shmangeuml ndryshimet e shpeshta teuml
31
legjislacionit dhe teuml shqyrtojeuml me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare peumlrpara se teuml
paraqeseuml ndryshime teuml meumltejshmerdquo (pg110)
(ii) Teuml beumlhet i disponuesheumlm informacion i sakteuml dhe i besuesheumlm dhe teuml analizohen
me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare ldquoSiccedil u pranua nga Qeveria neuml Planin e saj
teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml besuesheumlm neuml lidhje me numrin e
peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e
kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993 Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml
sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte
mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e peumlrgjithshme teuml kompensimit si
dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml kompensimitrdquo (pg111)
(iii) Teuml krijohen mjete kompensimi teuml keumlnaqshme dhe teuml evitohen kriteret procedurale teuml
pavolitshme ldquoPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1rdquo (pg112)
(iv) Transparenceuml e ploteuml dhe efektivitet neuml procesin vendimmarreumls ldquoGjykata veumlren se
skema e kompensimit duhet teuml trajtojeuml peumlrfundimet e nxjerra sipas Nenit 13 teuml Konventeumls Neuml
veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi
financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e
kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Rishikimi dhe peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet
trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls
dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml
tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat
eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra t tjera
kompensimirdquo (pg113-114)
(v) Caktimi i afateve ligjore teuml detyrueshme reale dhe parashikimi i burimeve financiare
dhe njereumlzore teuml mjaftueshme ldquoKrejt neuml ndryshim nga propozimet neuml Planin e Veprimit teuml
Qeveriseuml qeuml nuk kishte peumlrmendur afate konkrete Gjykata nuk mund teuml theksojeuml mjaftuesheumlm
reumlndeumlsineuml e caktimit teuml afateve realiste statutore dhe detyruese neuml lidhje me ccedildo hap teuml procesit
Shtyrjet e shpeshta teuml afateve siccedil ka ndodhur deri tani nuk kontribuojneuml neuml njeuml zgjidhje teuml
shpejteuml teuml problemeve teuml identifikuara dhe deumlmtojneuml meuml tej besimin e publikut Eumlshteuml e
32
reumlndeumlsishme qeuml me qeumlllim garantimin e zbatimit efektiv teuml masave teuml peumlrgjithshme neuml
dispozicion teuml autoriteteve kompetente teuml vihen burime teuml mjaftueshme njereumlzore dhe materiale
dhe teuml garantohet bashkeumlrendimi midis institucioneve teuml ndryshme me synim shkeumlmbimin e
informacionit Sa hereuml qeuml teuml jeteuml e mundur autoritetet mund teuml shqyrtojneuml mundeumlsineuml e shkurtimit
teuml burimeve duke bashkuar institucione teuml ndryshme me qeumlllim shmangien e mbivendosjeve dhe
zvogeumllimin e kostove dhe shpenzimeve operative Krijimi i strukturave teuml reja institucionale nuk
duhet teuml konsiderohet si njeuml shtreseuml tjeteumlr e procesit por duhet teuml justifikohet ploteumlsishtrdquo (pg116-
117)
(vi) Rritja e barreumls seuml pronareumlve teuml paligjsheumlm qeuml keumlrkojneuml teuml legalizojneuml teuml drejtat e
proneumlsiseuml neuml pronat e ish-pronareumlve si dhe neuml pronat shteteumlrore ldquoProcesi i kompensimit teuml ish
pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml karakterizohet nga kompensimi i ish
pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml
rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i
afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlverdquo (pg115)
(vii) Krijimi i njeuml sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pasurive teuml
paluajtshme ldquoNga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml sistemi
transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml unifikuara
hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml ardhshme
ligjorerdquo
(viii) Mbajtja e diskutimeve teuml gjeumlra publike ldquoProcesi i vendimmarrjes peumlr llojin e
kompensimit qeuml do teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e
besimit teuml publikut Do teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml
shpeumlrndaheshin peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore
qeuml vendimet e autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen
rishikimit gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjejerdquo
19 Sa i takon detyrimeve neuml pikat (ii) (iii) (vi) dhe (vii) nuk u dha asnjeuml informacion
thelbeumlsor ose argument bindeumls i nivelit kushtetues nga subjektet e interesuara se si janeuml realizuar
ose peumlrse nuk janeuml parashikuar neuml ligj keumlto detyrime Peumlr keumlteuml arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se
orientimet e GJEDNJ-seuml neuml vendimin Manushaqe Puto etj k Shqipeumlriseuml nuk janeuml misheumlruar neuml
ligjin objekt shqyrtimi
20 GJEDNJ neuml rastin Vrioni k Shqipeumlriseuml ka arritur neuml peumlrfundimin se referuar edhe
meumlnyreumls seuml peumlrllogaritjes neuml rastin Driza k Shqipeumlriseuml metoda e peumlrllogaritjes do teuml duhej teuml ishte
vlera e proneumls neuml momentin e nxjerrjes seuml vendimit por neuml kushtet qeuml Shqipeumlria deumlshtoi teuml kishte
33
njeuml harteuml vlere qeuml neuml vitin 1993 GJEDNJ iu referua vlereumls seuml proneumls neuml momentin e kompensimit
bazuar neuml harteuml vlereuml qeuml reflekton ccedilmimin e tregut Pra rrjedhimisht qeveria duhej teuml kishte
marreuml parasysh vlereumln e proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit teuml kompensimit jo teuml
shproneumlsimit Pra GJEDNJ e ka udheumlzuar qeverineuml shqiptare se cileumls vlereuml duhej trsquoi referohej neuml
ccedileumlshtjet qeuml lidhen me kompensimin Skema e ofruar nga ligji objekt shqyrtimi nuk respekton keumlteuml
orientim teuml GJEDNJ
21 Sa i takon kritereve teuml shpeumlrblimit teuml drejteuml ato janeuml peumlrshkruar nga GJEDNJ-ja neuml
vendimin e saj peumlr ccedileumlshtjen Driza k Shqipeumlriseuml Neuml keumlteuml vendim GJEDNJ eumlshteuml shprehur ndeumlr teuml
tjera se ldquoGjykata ccedilmon se neuml rrethanat e ccedileumlshtjes neuml fjaleuml kthimi i parceleumls seuml vogeumll teuml tokeumls
ashtu siccedil u caktua me vendimin gjyqeumlsor teuml formeumls seuml prereuml teuml Gjykateumls seuml Larteuml teuml dateumls 17
dhjetor 1998 seuml bashku me pagimin e fitimit teuml munguar si dhe teuml kompensimit neuml vlereuml neuml
lidhje me parceleumln e madhe teuml tokeumls neuml bazeuml teuml vendimit teuml dateumls 7 dhjetor 2000 duke peumlrfshireuml
edhe shkalleumln e interesit qeuml pasqyron ndeumlrhyrjen pasojeuml e seuml cileumls ishte humbja e proneumlsiseuml seuml
parceleumls seuml madhe teuml tokeumls do ta vendosnin ankuesin sa meuml shpejt teuml jeteuml e mundur neuml njeuml situateuml
teuml njeumljteuml me ateuml neuml teuml cileumln do teuml kish qeneuml ai po teuml mos kishim shkelje teuml Konventeumlsrdquo
22 GJEDNJ e ka elaboruar meuml tej kuptimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo neuml ccedileumlshtjen Vrioni
k Shqipeumlriseuml teuml dateumls 13112007 sect 135 duke beumlreuml referim peumlr kompensimin e keumlrkuesve tek
harta e vlereumls seuml proneumls e vitit 2008 GJEDNJ u shpreh neuml keumlteuml pikeuml se ldquoneuml peumlrzgjedhjen e
harteumls seuml vlereumls seuml proneumls seuml vitit 2008 ajo ndeumlr teuml tjera pati parasysh teuml arriheshin qeumlllimet e
shpeumlrblimit teuml drejteuml teuml peumlrshkruara neuml ccedileumlshtjen ldquoDriza k Shqipeumlriseumlrdquo
23 Referuar ligjit dhe shpjegimeve teuml subjektit teuml interesuar Keumlshilli i Ministrave
rezulton se koncepti i shpeumlrblimit teuml drejteuml eumlshteuml misheumlruar jo neuml elementeumlt e elaboruar nga
GJEDNJ-ja por neuml elementeuml teuml ndrysheumlm qeuml nuk garantojneuml shpeumlrblim teuml drejteuml dhe si rrjedhim as
barazi midis subjekteve teuml shproneumlsuara Neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur ligji pavareumlsisht nga ajo qeuml
parashtrohet nga subjektet e interesuara de facto synon
(i) rivlereumlsim teuml teuml gjitha pronave teuml subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cilat u janeuml kthyer
atyre me vendime peumlrfundimtare meuml teuml hershme sipas kushteve teuml parashikuara neuml nenin 6 sect (1)
ndash (4) teuml ligjit Ky vlereumlsim do teuml sheumlrbejeuml si peumlrfitim i zbritsheumlm peumlr qeumlllime teuml zbatimit teuml nenit 6
sect (6) nenit 7 nenit 21 sect (4) nenit 23 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlt teuml cileumlve u
eumlshteuml kthyer njeuml pjeseuml e pronave me vendime meuml teuml hershme teuml teumlrhiqen nga keumlrkesat peumlr njohjen
e pronave sepse nenet e ldquopeumlrfitimeve teuml zbritshmerdquo qeuml urdheumlrojneuml rivlereumlsimin e pasurive teuml
kthyera sipas kritereve teuml ligjit neuml fjaleuml i peumlrjashtojneuml ata automatikisht nga fusha e zbatimit teuml
ligjit nr13315
34
(ii) vlereumlsim financiar teuml proneumls seuml origjineumls qeuml u kthehet pronareumlve llogaritur sipas
kritereve teuml nenit 6 pika 1ndash4 teuml ligjit me qeumlllim qeuml teuml zbritet diferenca qeuml rezulton neuml zbatim teuml
nenit 65 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlve iu hiqet e drejta e kthimit teuml njeuml pjese teuml
pasuriseuml seuml origjineumls megjitheumlse iu eumlshteuml njohur e drejta e proneumls seuml tyre
(iii) pushim i shqyrtimit teuml keumlrkesave peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar qeuml nuk ka
urdheumlruar kompensim teuml proneumls sipas nenit 72 pika ccedil) teuml Ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhje shteti
nuk ka detyrim teuml zbatojeuml vendimet peumlrfundimtare teuml KKKP AKKP dhe vendimet gjyqeumlsore qeuml
kaneuml urdheumlruar kthimin e proneumls
(iv) vlereumlsim financiar meuml i uleumlt peumlr rastet sipas nenit 164 a)ndashb) teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj
zgjidhjeve pronareumlve u rritet barra e proveumls neuml kurriz teuml vlereumls seuml proneumls seuml tyre
(v) njohje e seuml drejteumls seuml keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e kompensimit neuml
keumlmbim teuml pagesave meuml teuml shpejta sipas kritereve teuml nenit 17 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje
ligji diferencon pronareumlt neuml peumlrpjekje peumlr teuml siguruar peumlrfitime prej 80 - 50 teuml vlereumls seuml
pronave teuml njohura neuml keumlmbim teuml afateve teuml cilat janeuml teuml peumlrgjitheumlsuara neuml 10 vjet Ky lloj
peumlrfitimi ka mjaft impakt neumlse mbajmeuml parasysh se pjesa deumlrrmuese e keumlrkuesve janeuml teuml
moshuar
(vi) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e parablerjes (brenda 1 viti) neuml
keumlmbim teuml kompensimit sipas nenit 22 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji parashikon
mundeumlsineuml e peumlrjashtimit teuml pronareumlve nga e drejta e parablerjes neumlse keumlrkojneuml kompensim Nuk
kuptohet arsyeja peumlrse pronari mos teuml peumlrfitojeuml pjeseumlrisht nga ankandi dhe pjeseumlrisht nga format e
tjera teuml kompensimit
(vii) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml pranuar kompensim peumlr tokat e tyre teuml dheumlna neuml peumlrdorim
nga shteti sipas nenit 23 teuml ligjit ose detyrimi peumlr teuml pritur pa afat dhe pa deumlmshpeumlrblim
marreumldheumlnien juridike ekzistuese sipas keumltij neni Nuk kuptohet peumlrse kur keumlto toka teuml dheumlna neuml
peumlrdorim neumlse nuk janeuml teuml zeumlna kompensohen Neumlse ato nuk janeuml teuml zeumlna peumlrse nuk i kthehen
pronarit legjitim
(viii) Mostrajtimin e pronareumlve qeuml nuk disponojneuml njeuml vendim peumlrfundimtar neumlse prona
peumlr teuml cileumln kaneuml aplikuar peumlrfshihet brenda pronave teuml cileumlsuara neuml nenin 25 teuml Ligjit (shih nenin
20 teuml ligjit) Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji peumlrjashton pronareumlt qeuml kaneuml aplikuar peumlr njohje teuml
pronave teuml tyre teuml cilat peumlrfshihen brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 25 teuml Ligjit 13315
(ix) detyrim i pronareumlve peumlr teuml konvertuar neuml teuml drejteuml kompensimi pronat e kthyera me
vendime meuml teuml hershme teuml cilat bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 dhe nenit 25 teuml ligjit
Duke i hequr vetes detyrimin peumlr teuml zbatuar vendimet peumlrfundimtare peumlr kthimin e pronave teuml
35
cilat kaneuml mbetur teuml pazbatuara sipas nenit 7 sect 2 pika ccedil) e ligjit 13315 ligji objekt shqyrtimi
detyron teuml gjitheuml pronareumlt teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml pronave teuml tyre teuml kthyera por qeuml nuk
posedohen prej tyre teuml cilat sipas ligjit 13315 bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 nenit
24 dhe nenit 25 Keumlto vendime do teuml arkivohen
(x) pezullim i keumlrkesave qeuml lidhen me mbivendosje teuml teuml drejtave proneumlsore neuml keqbesim
deri sa mosmarreumlveshjet teuml zgjidhen neuml gjykateuml
24 Kjo formuleuml peumlr realizimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo referuar qeumlllimit dhe frymeumls seuml
ligjit neuml fakt nuk peumlrputhet me teuml Konkretisht qeuml njeuml pronari trsquoi kthehet prona e origjineumls sipas
nenit 21 sect (1) teuml ligjit duhet qeuml prona neuml fjaleuml (a) teuml mos jeteuml proneuml shteteumlrore sipas konceptit teuml
gjereuml teuml interesit publik parashikuar neuml nenin 251 (b) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e zeumlneuml sipas
ligjeve teuml radhitura neuml Shtojceumln i teuml ligjit (c) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e dheumlneuml neuml peumlrdorim sipas
nenit 23 teuml ligjit (ccedil) apo proneuml e zeumlneuml me ndeumlrtime pa leje sipas nenit 24 teuml ligjit (d) as territor
turistik (dh) apo proneuml e paluajtshme neuml administrim teuml institucioneve shteteumlrore (e) as truall i
zeumlneuml me ndeumlrtime shteteumlrore (shih nenin 21 sectsect (5)-(8) teuml ligjit
25 Meuml tej sipas keumlsaj formule Agjencia ka diskrecion teuml palimituar teuml rreumlzojeuml keumlrkesat e
pashqyrtuara peumlr kthim dhe kompensim prone neumlse objekti i tyre lidhet me pronat e origjineumls teuml
cileumlsuara neuml nenin 25 teuml ligjit Pra ccedildo keumlrkeseuml e pashqyrtuar do teuml rreumlzohet sipas nenit 20 teuml
ligjit neumlse Agjencia arrin neuml peumlrfundimin se kjo proneuml eumlshteuml e zeumlneuml peumlr interes publik dheose
sipas ligjeve teuml ldquoShtojceumls Irdquo teuml ligjit Neuml njeuml situateuml ku pjesa meuml e madhe e pronareumlve nuk kaneuml
arritur teuml posedojneuml pronat e tyre pasi ato janeuml teuml zeumlna neuml meumlnyreuml teuml paligjshme ose mbahen me
forceuml nga shteti pavareumlsisht se nuk peumlrbeumljneuml interes publik ccedilfareuml zgjidhje peumlrfundimtare synon teuml
realizohet me keumlteuml ligj
26 Gjykata neuml jurisprudenceumln e saj ka theksuar se parimi i shtetit teuml seuml drejteumls i
sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml njeuml nga parimet themelore neuml shtetin dhe shoqeumlrineuml
demokratike Aspekte teuml keumltij parimi janeuml edhe siguria juridike mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara
si dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme Siguria juridike presupozon veccedil teuml tjerash besueshmeumlrineuml e
qytetareumlve tek shteti dhe pandryshueshmeumlrineuml e ligjit peumlr marreumldheumlniet e rregulluara
Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet vazhdimisht ose teuml
jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike teuml cilat mund teuml
cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml vendosur me akte teuml
meumlparshme (shih dhe vendimet e Gjykateumls Kushtetuese nr 31 dateuml 18062010 nr24 dateuml
12112008 nr9 dateuml 26022007)
36
27 Nga ana tjeteumlr Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo
lloj pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml
prevalojeuml neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike (shih vendimin
e Gjykateumls Kushtetuese nr 26 dateuml 02112005) Neuml keumlteuml pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml
ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e favorshme ligjore paraqitet i
reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte
negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml teuml drejte teuml garantuar me
Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml rregullojeuml neumlpeumlrmjet
akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato teuml drejta teuml cilat janeuml
parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml preken nga ligjveumlneumlsi (shih
vendimin e Gjykateumls Kushtetuese nr 37 dateuml 13062012)
28 Referuar testit teuml proporcionalitetit sipas nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml
Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve pra parashikimi i tyre me ligj formal rezulton i respektuar
Kriteri i dyteuml neuml radheuml eumlshteuml interesi publik Koncepti kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml
trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml
keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para saj Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml radhiten neuml
meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml justifikojneuml
ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml aspektin e
kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml marreuml nga
ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet neuml aspektin e kushteve teuml
vendosura nga neni 171 i Kushtetuteumls dhe konkretisht teuml ekzistenceumls seuml interesit publik (Shih
vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
29 Eumlshteuml e veumlrteteuml se Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceuml teuml saj se si parimi i siguriseuml
juridike ashtu edhe ai i baraziseuml seuml shtetasve para ligjit nuk janeuml absolute dhe mund teuml kufizohen
neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i teuml cilit do teuml sillte
pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Por referuar parashtrimeve teuml subjekteve teuml
interesuara Keumlshilli i Ministrave dhe Kuvendi si dhe pyetjeve dhe debateve teuml zhvilluara neuml
seanceumln publike teuml zhvilluar para keumlsaj Gjykate nuk rezultoi qeuml qeveria ashtu siccedil ishte udheumlzuar
nga GJEDNJ dhe Komiteti i Ministrave teuml ishte bazuar neuml njeuml studim teuml thelluar apo vlereumlsim teuml
gjithansheumlm teuml situateumls neuml teumlreumlsi I vetmi argument i sjelleuml ishte interesi publik i bazuar neuml fatureumln
e larteuml financiare teuml shtetit
37
30 Seuml pari ne jemi teuml qeumlndrimit se ky argument nuk eumlshteuml i bazuar neuml argumente teuml
nivelit kushtetues pasi shteti nuk mund teuml kujdeset veteumlm peumlr fatureumln financiare teuml buxhetit por
peumlr teuml gjitha efektet e tjera teuml natyreumls juridike sociale dhe ekonomike teuml shtetit dhe teuml shtetasve
Seuml dyti nuk ka njeuml argument teuml bazuar neuml prova dhe fakte se sa do teuml mund teuml ishte ulur fatura
financiare neumlse ligji do teuml kishte parashikuar kthimin fizik teuml proneumls aty ku eumlshteuml e mundur Seuml
treti nuk ka informacion teuml sakteuml sa eumlshteuml diferenca midis shumeumls qeuml shteti do teuml duhej teuml
paguante me ligjin e meumlparsheumlm dhe sa me ligjin neuml fuqi dhe se si mund teuml ulej kjo diferenceuml Seuml
kateumlrti duke iu referuar qeumlllimit teuml ligjit kuptojmeuml se synimi eumlshteuml ldquoshpeumlrblimi i drejteumlrdquo i
subjekteve teuml shproneumlsuara Pyetja lind Si mund teuml konsiderohet i drejteuml shpeumlrblimi kur njeuml tokeuml
e konfiskuar neuml vitet 50 ka qeneuml tokeuml bujqeumlsore dhe sot eumlshteuml truall ndeumlrtimi neuml zoneuml urbane dhe e
ka vlereumln dhjetra ose qindra hereuml meuml teuml larteuml Qeveria argumentoi se ky shpeumlrblim eumlshteuml i drejteuml
sepse toka kur eumlshteuml shteteumlzuar ka pasur ateuml vlereuml dhe meriton teuml shpeumlrblehet me ateuml vlereuml ky
quhet trajtim i barabarteuml dhe nuk sjell diskriminim midis shtetasve () Por Keumlshilli i Ministrave
nuk ndalet neuml faktin se ka qeneuml pikeumlrisht shteti qeuml neuml rastin meuml teuml mireuml nuk ka marreuml masa efikase
dhe neuml rastin meuml teuml keq e ka penguar aktivisht geumlzimin e proneumls nga pronari legjitim Pra
paafteumlsineuml ose mungeseumln e gatishmeumlriseuml seuml shtetit duhet ta paguajeuml seumlrish subjekti i shproneumlsuar
duke iu neumlnshtruar njeuml skeme kompensimi qeuml neuml fund teuml peumlrllogaritjeve do teuml arrijeuml trsquoi japeuml
pronarit legjitim veteumlm leumlmosheuml dhe jo njeuml shpeumlrblim teuml drejteuml siccedil pretendohet nga subjektet e
interesuara
31 Neuml rastin konkret Keumlshilli i Ministrave paraqet si interes publik fatureumln e larteuml
financiare qeuml do teuml duhej teuml paguante shteti neuml rast se do teuml mbante skemeumln e kompensimit sipas
ligjit teuml vjeteumlr Neuml fakt po trsquoi referohemi pretendimit teuml keumlrkuesve si dhe fakteve teuml paraqitura
prej tyre ka mjaft subjekte qeuml nga komisionet e kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave kaneuml
marreuml njeuml vendim peumlr kthimin e pjessheumlm ose teuml ploteuml teuml proneumls seuml tyre vendime keumlto qeuml janeuml neuml
fuqi nga gjykatat shqiptare ose nga GJEDNJ Njeuml pjeseuml e mireuml e tyre mund teuml peumlrfitonin nga
kthimi fizik i proneumls seuml tyre aty ku eumlshteuml e lireuml teumlreumlsisht ose pjeseumlrisht Peumlr pronareumlt e pyjeve dhe
kullotave kjo mundeumlsi rezulton meuml e madhe (referuar edhe parashtrimeve teuml Avokatit teuml Popullit
neuml seanceumln gjyqeumlsore bazuar neuml komunikimin e tij me Ministrineuml e Bujqeumlsiseuml lidhur me fondin e
pyjeve dhe kullotave qeuml janeuml neuml proneumlsi teuml shtetit aktualisht) Ateumlhereuml lind pyetja Peumlrse duhet qeuml
keumlto vendime teuml trajtohen me formeuml kompensimi neumlse pronat objekt trajtimi janeuml ende teuml lira
Peumlrse qeveria nuk sheh mundeumlsineuml e uljes seuml vlereumls financiare teuml fatureumls duke hequr nga proneumlsia
shteteumlrore ato prona qeuml neuml fakt janeuml teuml pronareumlve subjekte teuml shproneumlsimit Pikeumlrisht realizimi i
38
keumlsaj teuml fundit neuml funksion teuml interesit publik do teuml ishte teumlreumlsisht e justifikuar prej tij dhe jo e
kundeumlrta
32 Keumlsaj pyetje teuml beumlreuml nga Gjykata neuml seanceuml peumlrfaqeumlsuesit e Keumlshillit teuml Ministrave iu
peumlrgjigjeumln se ldquoNeuml variantin e pareuml ekzistonte kthimi i proneumls keumlshtu siccedil keumlrkohej nga pronareumlt
dhe pikeumlrisht peumlr teuml realizuar keumlteuml teuml drejteuml Pyetja seuml cileumls shteti shqiptar nuk mund trsquoi peumlrgjigjej
dhe nuk i eumlshteuml peumlrgjigjur deri me sot eumlshteuml neumlse do teuml realizonte kthim teuml ploteuml dhe kompensim
nga ana tjeteumlr me keumlteuml formuleuml kjo do teuml thoshte trajtim teuml pa barabarteuml Ai qeuml sot do teuml merrte
tokeumln truall qeuml ka pasur tokeuml bujqeumlsore do teuml trajtohej neuml meumlnyreuml teuml pa barabarteuml me ateuml qeuml do teuml
merrte kompensim Eumlshteuml ajo qeuml ka ndodhur neuml 23 vite ata qeuml kaneuml pasur dhe kaneuml marreuml teuml
drejteumln e kthimit e kaneuml poseduar ateuml dhe kaneuml pasur mundeumlsi ti shohin frutet e tyre peumlr 23 vite
Kjo situateuml ishte gjetur neuml kundeumlrshtim me teuml drejtat e njeriut dhe peumlr keumlteuml arsye nuk pati njeuml
vendimmarrje 2 vjeccedilare teuml AKKP sepse vendimmarrja e agjenciseuml ccedildo diteuml do teuml ishte neuml
kundeumlrshtim me teuml drejta te njeriut Deri sa u krijua mekanizmi i ri i cili ne besojmeuml qeuml eumlshteuml
efektiv dhe neuml peumlrputhje me teuml drejtat e njeriu ldquo
33 Ajo qeuml ne e kemi teuml veumlshtireuml teuml kuptojmeuml nga ky qeumlndrim i subjektit teuml interesuar
eumlshteuml se shteti nuk ka beumlreuml peumlrpjekje teuml parashikojeuml se sa prona janeuml teuml kthyeshme neuml teumlreumlsi pra sa
eumlshteuml numri i objekteve ose tokave livadheve dhe pyjeve qeuml mund teuml kthehen neuml formeuml fizike pa
pasur nevojeuml trsquoi fuseuml pronareumlt e tyre neuml skemeuml kompensimi Pra pamundeumlsia e shtetit peumlr teuml beumlreuml
njeuml inventar teuml pronave teuml sekuestruara ose shproneumlsuara qeuml ndodhen ende teuml lira ose
potencialisht teuml mundura peumlr trsquoiu kthyer pronarit ka ccediluar neuml parashikimin e metodologjiseuml seuml
kompensimit megjitheumlse ka meumlnyra teuml tjera jo veteumlm meuml efektive peumlr pronarin i cili do teuml ishte
meuml i keumlnaqur teuml kishte proneumln e tij sesa njeuml vlereuml teuml kompensuar por do teuml ishte me meuml pak kosto
peumlr shtetin dhe taksapaguesit shqiptareuml teuml cileumlt deri tani po paguajneuml tepeumlr peumlr paafteumlsineuml e shtetit
peumlr teuml zgjidhur keumlteuml problem
34 Duke iu referuar testit teuml proporcionalitetit neuml keumlteuml kufizim qeuml beumln ligji teuml drejteumls seuml
proneumls kjo skemeuml nuk e kalon me sukses ateuml pasi nuk ka asnjeuml arsye legjitime qeuml justifikon keumlteuml
zgjidhje Shteti nuk duhet teuml zgjedheuml rrugeumln dhe metodeumln meuml teuml thjeshteuml ose meuml teuml lehteuml ldquopeumlr teuml
peumlrfunduar procesin e trajtimit teuml proneumlsrdquo siccedil e ka qeumlllimin ky ligj por duhet realisht teuml beumljeuml
peumlrpjekje teuml realizojeuml de facto teuml drejteumln e proneumls seuml pronareumlve teuml shproneumlsuar padrejteumlsisht si dhe
teuml uleuml sa meuml shumeuml fatureumln financiare teuml taksapaguesve Shteti duhet teuml peumlrdoreuml mjetin meuml teuml
peumlrshtatsheumlm dhe qeuml garanton ndeumlrhyrje sa meuml teuml vogeumll neuml teuml drejtat kushtetuese dhe jo mjetin meuml
teuml reumlndeuml por qeuml arrin qeumlllimin meuml shpejteuml pa u kujdesur peumlr shkeljet qeuml shkakton neuml teuml drejtat e
subjekteve qeuml preken prej saj
39
35 Gjykata ka theksuar se njeuml kusht tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi gjateuml
ndeumlrhyrjes neuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml eumlshteuml edhe respektimi i raportit teuml drejteuml midis
ndeumlrhyrjes dhe gjendjessituateumls qeuml e ka diktuar ateuml Ky kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml
evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml njeuml situateuml konkrete
Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete
teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml keumlrkohet teuml arrihen Gjithashtu Gjykata neuml
jurisprudenceuml teuml vazhdueshme ka mbajtur qeumlndrimin se parimi i proporcionalitetit neumlnkupton qeuml
ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit peumlr kufizimin e njeuml teuml drejte ose lirie teuml caktuar teuml beumlhet me mjete teuml
peumlrshtatshme qeuml i peumlrgjigjen drejt qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet Peumlrveccedil keumlsaj peumlrdorimi i keumltyre
mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml arrihet me mjete teuml
tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve meuml pak teuml deumlmshme
peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml kufizimit me gjendjen qeuml
e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml dobishmeumlriseuml dhe teuml
proporcionalitetit Respektimi i keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast
konkret duke ballafaquar interesin publik qeuml dikton kufizimin me teuml drejtat qeuml kufizohen Neuml
keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit
keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen
kufizimit (Vendimi nr2 dateuml 18022013 i Gjykateumls Kushtetuese)
36 Ligji parashikon krijimin e Fondit teuml Tokeumls (neni 53 dhe 12) i cili do teuml peumlrbeumlhet
nga fondi fizik i pronave neuml ccedildo qark sipeumlrfaqet e lira neuml territoret informale dhe sipeumlrfaqe teuml
tjera (e papeumlrcaktuar) Peumlrderisa do teuml krijohet njeuml Fond i tilleuml lind pyetja se peumlrse Keumlshilli i
Ministrave nuk ka beumlreuml njeuml studim se cilat nga keumlto toka teuml lira mund teuml kthehet neuml formeuml fizike
pronareumlve pa qeneuml nevoja teuml trajtohen si fond peumlr teuml gjitheuml pronareumlt ose veteumlm si potencialisht e
mundur pasi nuk ka njeuml peumlrcaktim se sa do teuml jeteuml ky fond dhe si krijohet
37 Neni 12 eumlshteuml i papeumlrcaktuesheumlm pasi teuml thuash se fondi i tokeumls peumlr kompensim do teuml
krijohet nga sipeumlrfaqet e mbetura teuml lira nga ndeumlrtimet informale eumlshteuml nonsens sepse pronari
legjitim duhet teuml preseuml ccedilfareuml mbetet e lireuml nga ndeumlrtuesit e paligjsheumlm ose zaptuesit numri dhe
peumlrqindja e teuml cileumlve ende eumlshteuml e papeumlrcaktuar derisa teuml krijohet fondi i tokeumls peumlr trsquoi kompensuar
pronareumlt legjitimeuml Neumlse qeveria kishte peumlr qeumlllim teuml krijojeuml fond teuml tokeumls peumlr kompensimin e
pronareumlve mund teuml kishte pezulluar procesin e legalizimit deri neuml kryerjen peumlrfundimtare teuml
procesit teuml kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave aty ku mendohet se ka mjaftuesheumlm tokeuml peumlr
trsquou kthyer pronareumlve Neuml keumlteuml meumlnyreuml shteti do teuml kursente nga fondi financiar dhe toka nuk do
40
teuml jepej me ccedilmim simbolik siccedil peumlrfitohet tani nga teuml paligjshmit Edhe taksapaguesit shqiptareuml do
teuml ishin meuml teuml keumlnaqur me uljen e barreumls financiare qeuml do trsquou duhet teuml paguajneuml peumlr dekadat neuml
vazhdim Edhe neuml vlereumlsimin e Komitetit teuml Ministrave lidhur me ekzekutimin e vendimit
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml neuml pg31 eumlshteuml theksuar se megjitheuml peumlrpjekjet pozitive teuml
qeveriseuml shqiptare peumlr teuml peumlrmbushur detyrimet e veumlna nga GJEDNJ ldquodisa paqarteumlsi duken se
kaneuml mbetur lidhur me paditeuml qeuml janeuml neuml shqyrtim aktualisht ose atyre qeuml mund teuml kundeumlrshtojneuml
njeumlra-tjetreumln Do teuml kishte qeneuml e dobishme neumlse autoritetet do teuml siguronin meuml shumeuml
informacion teuml detajuar se si keumlto fatura do teuml ndikonin neuml fondin e peumlrgjithsheumlm teuml kompensimit
dhe neuml peumlrcaktimin e Fondit teuml Tokeumlsrdquo Meuml tej neuml pg45 thuhet ldquoMund teuml ekzistojeuml rreziku peumlr
diskriminim midis subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cileumlve iu eumlshteuml kthyer prona fizikisht dhe atyre
qeuml do teuml kompensohen Peumlr keumlteuml eumlshteuml e nevojshme teuml shpjegohet se peumlrse qeveria ka beumlreuml keumlteuml
zgjedhje preferenciale me projektligjin neuml meumlnyreuml qeuml teuml vlereumlsohet skema e re e kompensimit neuml
peumlrputhje me standardet e vendosura nga GJEDNJrdquo Peumlrgjigja e qeveriseuml shqiptare lidhur me
keumlteuml ka qeneuml ldquopeumlr teuml hequr ccedildo mundeumlsi diskriminimi nuk eumlshteuml parashikuar kthimi por veteumlm
kompensimi peumlr teuml gjitheuml teuml shproneumlsuarit()rdquo (po aty)
38 Argumenti i dheumlneuml nga Keumlshilli i Ministrave se nuk ka pasur njeuml skemeuml
peumlrfundimtare peumlr kompensimin dhe si e tilleuml ajo mund teuml ndryshojeuml neuml ccedildo koheuml neuml meumlnyreuml teuml
papritur nga qeveriaparlamenti nuk na duket e bazuar Ccedildo parashikim ligjor peumlr sa koheuml
zbatohet dhe eumlshteuml neuml fuqi prezumohet se eumlshteuml e qeumlndrueshme Ndryshimi i papritur i
parashikimeve peumlr teuml njeumljteumlt subjekte dhe me pasoja peumlrkeqeumlsuese pa dheumlneuml argumente
kushtetuese peumlrbeumln cenim teuml siguriseuml juridike dhe diskriminim midis subjekteve teuml seuml njeumljteumls
kategori Keumlto parime kushtetuese nuk mund teuml cenohen veteumlm me argumentin se rritet fatura
financiare kur ky proces tashmeuml ka vite qeuml ka filluar dhe peumlr meuml se 20 vjet ka pasur njeuml skemeuml
tjeteumlr qeuml ndryshon teumlreumlsisht duke mosrespektuar aspak teuml drejteumln e pronareumlve por veteumlm
sipeumlrfaqeumlsisht detyrimin e shtetit peumlr teuml ldquombyllurrdquo ccedileumlshtjen e pronave Ky argument i peumlrdorur
vazhdimisht nga Keumlshilli i Ministrave nuk mendojmeuml se eumlshteuml argument i nivelit kushtetues qeuml
justifikon cenimin e vazhduesheumlm teuml seuml drejteumls seuml proneumls
39 Nisur nga sa meuml lart jemi teuml qeumlndrimit se parimi i siguriseuml juridike eumlshteuml prekur nga
rregullimi i ri dhe ndeumlrhyrja e beumlreuml nuk respekton kriteret kushtetuese peumlr keumlteuml qeumlllim teuml
parashikuara nga neni 171 i Kushtetuteumls konkretisht mbrojtjen e interesit publik vendosjen e
njeuml raporti teuml drejteuml midis seuml drejteumls seuml cenuar dhe qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet neumlpeumlrmjet
ndeumlrhyrjes legjislative si dhe ruajtjen e thelbit teuml seuml drejteumls seuml proneumls
41
B Peumlr pretendimin e cenimit teuml baraziseuml para ligjit
40 Keumlrkuesit kaneuml argumentuar se skema e kompensimit teuml parashikuar nga ligji bie
ndesh me parimin e baraziseuml para ligjit pasi trajton neuml meumlnyreuml teuml ndryshme teuml njeumljteumln kategori
pronareumlsh duke i vendosur ata qeuml presin teuml kompensohen neuml poziteuml meuml pak teuml favorshme se ata qeuml
u kompensuan para hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Gjithashtu vendimet e formeumls seuml prereuml peumlrfshi
edhe vendimet e dheumlna nga GJEDNJ do teuml vlereumlsohen sipas njeuml skeme meuml pak teuml favorshme sesa
vendimet e ekzekutuara para hyrjes neuml fuqi teuml ligjit megjitheumlse janeuml teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose vlereuml
totale
41 Pyetjes seuml beumlreuml nga Gjykata gjateuml seanceumls gjyqeumlsore neumlse skema e zgjedhur krijon
pabarazi subjekti i interesuar Keumlshilli i Ministrave iu peumlrgjigj negativisht Sipas tij ligji beumln njeuml
trajtim teuml barabarteuml jo veteumlm midis ish pronareumlve por edhe midis tyre dhe pronareumlve teuml soteumlm
Pra referuar keumltij qeumlndrimi neuml qofteuml se shteti aplikon keumlto kritere peumlr teuml shproneumlsuar sot peumlr
interes publik do teuml aplikojeuml teuml njeumljtat kritere peumlr ateuml shproneumlsim qeuml ka ndodhur 70 vjet meuml pareuml
42 Siccedil u tha meuml lart qeumlllimi i ligjit objekt shqyrtimi eumlshteuml ldquob) rregullimi dhe
shpeumlrblimi i drejteuml i kompensimit teuml proneumls ekzekutimi i vendimeve peumlrfundimtare teuml
kompensimit si dhe peumlrfundimi i procesit teuml kompensimitrdquo Pra rregullimi i ccedileumlshtjeve teuml
shproneumlsimit qeuml ndodhin sot nuk peumlrfshihet nga ky ligj dhe jo veteumlm kaq por sot nuk eumlshteuml e
mundur teuml krahasohet vlera e proneumls qeuml ka neuml treg me ateuml qeuml ka pasur para 70 vjeteumlve
43 Ne mendojmeuml se ligji cenon barazineuml e shtetasve para ligjit duke bere trajtim teuml
diferencuar midis pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim kthimi ose kompensimi teuml marreuml para hyrjes neuml
fuqi teuml keumltij ligji por ende teuml paekzekutuar dhe pronareumlve qeuml kaneuml arritur ta ekzekutojneuml vendimin
e kthimit ose kompensimit teuml marreuml neuml teuml njeumljteumln koheuml Neumlse keumlrkuesve u janeuml kthyer pronat teuml
cilat sipas ligjit 13315 cileumlsohen si brenda fusheumls seuml zbatimit teuml neneve 23 24 25 ata nuk mund
teuml ankohen peumlr zvarritje teuml procesit teuml ekzekutimit teuml vendimit por brenda 90 diteumlve nga hyrja e
ligjit neuml fuqi duhet teuml heqin doreuml nga certifikatat e proneumls dhe teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml saj
sigurisht sipas kritereve teuml peumlrfitimeve teuml zbritshme Ndryshe shteti e ccedilliron veten nga detyrimi
peumlr zbatimin teuml vendimeve neuml fjaleuml Neumlpeumlrmjet keumlsaj formule ligji vendos neuml pozita teuml
pabarabarta pronareumlt qeuml aplikojneuml sot dhe ata qeuml e kaneuml peumlrfituar me vendime teuml meumlparshme por
nuk kaneuml arritur ta posedojneuml ose ta ekzekutojneuml ateuml duke i privuar ata neuml meumlnyreuml arbitrare nga e
drejta e proneumls Prandaj mendojmeuml se ligji bie ndesh edhe me parimin e baraziseuml seuml shtetasve
para ligjit
44 Peumlr teuml gjitha keumlto arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se Gjykata duhej teuml kishte shpallur si
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi dhe jo veteumlm pjeseuml teuml tij pasi fryma dhe qeumlllimi i tij real nuk i
42
peumlrgjigjet keumlrkesave kushtetuese teuml parashikuar neuml nenet 41 42 dhe 17 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 1
teuml Protokollit Nr1 teuml KEDNJ-seuml si dhe praktikeumls seuml vazhdueshme teuml GJEDNJ-seuml dhe Gjykateumls
Kushtetuese
Aneumltareuml Gani Dizdari Vladimir Kristo
30
peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke
marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml
fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr
Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml
paraqisnin meumlnyra teuml tjera kompensimi Procesi i vendimmarrjes peumlr llojin e kompensimit qeuml do
teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e besimit teuml publikut Do
teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml shpeumlrndaheshin
peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore qeuml vendimet e
autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen rishikimit
gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjeje Procesi i kompensimit teuml ish pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve
peumlr Proneumlsineuml duhet teuml dallohet nga kompensimi i ish pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit
Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml
legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar
teuml paguar ish pronareumlve Nga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml
sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml
unifikuara hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml
ardhshme ligjorerdquo
18 Pra neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur detyrimet e shtetit shqiptar sipas vendimit teuml
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml janeuml keumlto
(i) Teuml evitohen ndryshimet e vazhdueshme legjislative ldquoShteti i paditur duhet teuml marreuml
masa teuml peumlrgjithshme prioritare me qeumlllim sigurimin neuml meumlnyreuml efektive teuml seuml drejteumls peumlr
kompensim ndeumlrsa vendos balanceuml teuml drejteuml midis interesave teuml ndryshme neuml fjaleuml (shihni peumlr
shembull Burdov (nr 2) teuml cituar meuml lart sect 125) Neuml bazeuml teuml monitorimit nga Komiteti i
Ministrave Shteti i paditur mbetet i lireuml teuml zgjedheuml mjetet me teuml cilat do teuml peumlrmbusheuml detyrimin e
tij ligjor sipas Nenit 46 teuml Konventeumls me kusht qeuml keumlto mjete teuml jeneuml teuml pajtueshme me
peumlrfundimet e caktuara neuml vendimin e Gjykateumls (shihni Scozzari dhe Giunta kundeumlr Italiseuml [GC]
nr 3922198 dhe 4196398 sect 249 GJEDNJ 2000-VIII) Gjykata veumlren fillimisht se legjislacioni
aktual mbi proneumlsineuml eumlshteuml ndryshuar shpesh teuml pakteumln shtateuml hereuml gjateuml periudheumls 2004-2010
Ndeumlrsa ndryshimet legjislative mund teuml reflektojneuml njeuml situateuml teuml peumlrmireumlsuar kompleksiteti i
dispozitave legjislative ndryshimet e shpeshta teuml tyre si dhe praktika e papajtueshme gjyqeumlsore
qeuml rezulton nga to do teuml kontribuojeuml neuml meumlnyreuml teuml pashmangshme neuml njeuml mungeseuml teuml
peumlrgjithshme teuml siguriseuml juridike Shteti i paditur duhet teuml shmangeuml ndryshimet e shpeshta teuml
31
legjislacionit dhe teuml shqyrtojeuml me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare peumlrpara se teuml
paraqeseuml ndryshime teuml meumltejshmerdquo (pg110)
(ii) Teuml beumlhet i disponuesheumlm informacion i sakteuml dhe i besuesheumlm dhe teuml analizohen
me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare ldquoSiccedil u pranua nga Qeveria neuml Planin e saj
teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml besuesheumlm neuml lidhje me numrin e
peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e
kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993 Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml
sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte
mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e peumlrgjithshme teuml kompensimit si
dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml kompensimitrdquo (pg111)
(iii) Teuml krijohen mjete kompensimi teuml keumlnaqshme dhe teuml evitohen kriteret procedurale teuml
pavolitshme ldquoPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1rdquo (pg112)
(iv) Transparenceuml e ploteuml dhe efektivitet neuml procesin vendimmarreumls ldquoGjykata veumlren se
skema e kompensimit duhet teuml trajtojeuml peumlrfundimet e nxjerra sipas Nenit 13 teuml Konventeumls Neuml
veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi
financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e
kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Rishikimi dhe peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet
trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls
dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml
tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat
eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra t tjera
kompensimirdquo (pg113-114)
(v) Caktimi i afateve ligjore teuml detyrueshme reale dhe parashikimi i burimeve financiare
dhe njereumlzore teuml mjaftueshme ldquoKrejt neuml ndryshim nga propozimet neuml Planin e Veprimit teuml
Qeveriseuml qeuml nuk kishte peumlrmendur afate konkrete Gjykata nuk mund teuml theksojeuml mjaftuesheumlm
reumlndeumlsineuml e caktimit teuml afateve realiste statutore dhe detyruese neuml lidhje me ccedildo hap teuml procesit
Shtyrjet e shpeshta teuml afateve siccedil ka ndodhur deri tani nuk kontribuojneuml neuml njeuml zgjidhje teuml
shpejteuml teuml problemeve teuml identifikuara dhe deumlmtojneuml meuml tej besimin e publikut Eumlshteuml e
32
reumlndeumlsishme qeuml me qeumlllim garantimin e zbatimit efektiv teuml masave teuml peumlrgjithshme neuml
dispozicion teuml autoriteteve kompetente teuml vihen burime teuml mjaftueshme njereumlzore dhe materiale
dhe teuml garantohet bashkeumlrendimi midis institucioneve teuml ndryshme me synim shkeumlmbimin e
informacionit Sa hereuml qeuml teuml jeteuml e mundur autoritetet mund teuml shqyrtojneuml mundeumlsineuml e shkurtimit
teuml burimeve duke bashkuar institucione teuml ndryshme me qeumlllim shmangien e mbivendosjeve dhe
zvogeumllimin e kostove dhe shpenzimeve operative Krijimi i strukturave teuml reja institucionale nuk
duhet teuml konsiderohet si njeuml shtreseuml tjeteumlr e procesit por duhet teuml justifikohet ploteumlsishtrdquo (pg116-
117)
(vi) Rritja e barreumls seuml pronareumlve teuml paligjsheumlm qeuml keumlrkojneuml teuml legalizojneuml teuml drejtat e
proneumlsiseuml neuml pronat e ish-pronareumlve si dhe neuml pronat shteteumlrore ldquoProcesi i kompensimit teuml ish
pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml karakterizohet nga kompensimi i ish
pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml
rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i
afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlverdquo (pg115)
(vii) Krijimi i njeuml sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pasurive teuml
paluajtshme ldquoNga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml sistemi
transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml unifikuara
hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml ardhshme
ligjorerdquo
(viii) Mbajtja e diskutimeve teuml gjeumlra publike ldquoProcesi i vendimmarrjes peumlr llojin e
kompensimit qeuml do teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e
besimit teuml publikut Do teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml
shpeumlrndaheshin peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore
qeuml vendimet e autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen
rishikimit gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjejerdquo
19 Sa i takon detyrimeve neuml pikat (ii) (iii) (vi) dhe (vii) nuk u dha asnjeuml informacion
thelbeumlsor ose argument bindeumls i nivelit kushtetues nga subjektet e interesuara se si janeuml realizuar
ose peumlrse nuk janeuml parashikuar neuml ligj keumlto detyrime Peumlr keumlteuml arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se
orientimet e GJEDNJ-seuml neuml vendimin Manushaqe Puto etj k Shqipeumlriseuml nuk janeuml misheumlruar neuml
ligjin objekt shqyrtimi
20 GJEDNJ neuml rastin Vrioni k Shqipeumlriseuml ka arritur neuml peumlrfundimin se referuar edhe
meumlnyreumls seuml peumlrllogaritjes neuml rastin Driza k Shqipeumlriseuml metoda e peumlrllogaritjes do teuml duhej teuml ishte
vlera e proneumls neuml momentin e nxjerrjes seuml vendimit por neuml kushtet qeuml Shqipeumlria deumlshtoi teuml kishte
33
njeuml harteuml vlere qeuml neuml vitin 1993 GJEDNJ iu referua vlereumls seuml proneumls neuml momentin e kompensimit
bazuar neuml harteuml vlereuml qeuml reflekton ccedilmimin e tregut Pra rrjedhimisht qeveria duhej teuml kishte
marreuml parasysh vlereumln e proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit teuml kompensimit jo teuml
shproneumlsimit Pra GJEDNJ e ka udheumlzuar qeverineuml shqiptare se cileumls vlereuml duhej trsquoi referohej neuml
ccedileumlshtjet qeuml lidhen me kompensimin Skema e ofruar nga ligji objekt shqyrtimi nuk respekton keumlteuml
orientim teuml GJEDNJ
21 Sa i takon kritereve teuml shpeumlrblimit teuml drejteuml ato janeuml peumlrshkruar nga GJEDNJ-ja neuml
vendimin e saj peumlr ccedileumlshtjen Driza k Shqipeumlriseuml Neuml keumlteuml vendim GJEDNJ eumlshteuml shprehur ndeumlr teuml
tjera se ldquoGjykata ccedilmon se neuml rrethanat e ccedileumlshtjes neuml fjaleuml kthimi i parceleumls seuml vogeumll teuml tokeumls
ashtu siccedil u caktua me vendimin gjyqeumlsor teuml formeumls seuml prereuml teuml Gjykateumls seuml Larteuml teuml dateumls 17
dhjetor 1998 seuml bashku me pagimin e fitimit teuml munguar si dhe teuml kompensimit neuml vlereuml neuml
lidhje me parceleumln e madhe teuml tokeumls neuml bazeuml teuml vendimit teuml dateumls 7 dhjetor 2000 duke peumlrfshireuml
edhe shkalleumln e interesit qeuml pasqyron ndeumlrhyrjen pasojeuml e seuml cileumls ishte humbja e proneumlsiseuml seuml
parceleumls seuml madhe teuml tokeumls do ta vendosnin ankuesin sa meuml shpejt teuml jeteuml e mundur neuml njeuml situateuml
teuml njeumljteuml me ateuml neuml teuml cileumln do teuml kish qeneuml ai po teuml mos kishim shkelje teuml Konventeumlsrdquo
22 GJEDNJ e ka elaboruar meuml tej kuptimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo neuml ccedileumlshtjen Vrioni
k Shqipeumlriseuml teuml dateumls 13112007 sect 135 duke beumlreuml referim peumlr kompensimin e keumlrkuesve tek
harta e vlereumls seuml proneumls e vitit 2008 GJEDNJ u shpreh neuml keumlteuml pikeuml se ldquoneuml peumlrzgjedhjen e
harteumls seuml vlereumls seuml proneumls seuml vitit 2008 ajo ndeumlr teuml tjera pati parasysh teuml arriheshin qeumlllimet e
shpeumlrblimit teuml drejteuml teuml peumlrshkruara neuml ccedileumlshtjen ldquoDriza k Shqipeumlriseumlrdquo
23 Referuar ligjit dhe shpjegimeve teuml subjektit teuml interesuar Keumlshilli i Ministrave
rezulton se koncepti i shpeumlrblimit teuml drejteuml eumlshteuml misheumlruar jo neuml elementeumlt e elaboruar nga
GJEDNJ-ja por neuml elementeuml teuml ndrysheumlm qeuml nuk garantojneuml shpeumlrblim teuml drejteuml dhe si rrjedhim as
barazi midis subjekteve teuml shproneumlsuara Neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur ligji pavareumlsisht nga ajo qeuml
parashtrohet nga subjektet e interesuara de facto synon
(i) rivlereumlsim teuml teuml gjitha pronave teuml subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cilat u janeuml kthyer
atyre me vendime peumlrfundimtare meuml teuml hershme sipas kushteve teuml parashikuara neuml nenin 6 sect (1)
ndash (4) teuml ligjit Ky vlereumlsim do teuml sheumlrbejeuml si peumlrfitim i zbritsheumlm peumlr qeumlllime teuml zbatimit teuml nenit 6
sect (6) nenit 7 nenit 21 sect (4) nenit 23 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlt teuml cileumlve u
eumlshteuml kthyer njeuml pjeseuml e pronave me vendime meuml teuml hershme teuml teumlrhiqen nga keumlrkesat peumlr njohjen
e pronave sepse nenet e ldquopeumlrfitimeve teuml zbritshmerdquo qeuml urdheumlrojneuml rivlereumlsimin e pasurive teuml
kthyera sipas kritereve teuml ligjit neuml fjaleuml i peumlrjashtojneuml ata automatikisht nga fusha e zbatimit teuml
ligjit nr13315
34
(ii) vlereumlsim financiar teuml proneumls seuml origjineumls qeuml u kthehet pronareumlve llogaritur sipas
kritereve teuml nenit 6 pika 1ndash4 teuml ligjit me qeumlllim qeuml teuml zbritet diferenca qeuml rezulton neuml zbatim teuml
nenit 65 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlve iu hiqet e drejta e kthimit teuml njeuml pjese teuml
pasuriseuml seuml origjineumls megjitheumlse iu eumlshteuml njohur e drejta e proneumls seuml tyre
(iii) pushim i shqyrtimit teuml keumlrkesave peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar qeuml nuk ka
urdheumlruar kompensim teuml proneumls sipas nenit 72 pika ccedil) teuml Ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhje shteti
nuk ka detyrim teuml zbatojeuml vendimet peumlrfundimtare teuml KKKP AKKP dhe vendimet gjyqeumlsore qeuml
kaneuml urdheumlruar kthimin e proneumls
(iv) vlereumlsim financiar meuml i uleumlt peumlr rastet sipas nenit 164 a)ndashb) teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj
zgjidhjeve pronareumlve u rritet barra e proveumls neuml kurriz teuml vlereumls seuml proneumls seuml tyre
(v) njohje e seuml drejteumls seuml keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e kompensimit neuml
keumlmbim teuml pagesave meuml teuml shpejta sipas kritereve teuml nenit 17 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje
ligji diferencon pronareumlt neuml peumlrpjekje peumlr teuml siguruar peumlrfitime prej 80 - 50 teuml vlereumls seuml
pronave teuml njohura neuml keumlmbim teuml afateve teuml cilat janeuml teuml peumlrgjitheumlsuara neuml 10 vjet Ky lloj
peumlrfitimi ka mjaft impakt neumlse mbajmeuml parasysh se pjesa deumlrrmuese e keumlrkuesve janeuml teuml
moshuar
(vi) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e parablerjes (brenda 1 viti) neuml
keumlmbim teuml kompensimit sipas nenit 22 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji parashikon
mundeumlsineuml e peumlrjashtimit teuml pronareumlve nga e drejta e parablerjes neumlse keumlrkojneuml kompensim Nuk
kuptohet arsyeja peumlrse pronari mos teuml peumlrfitojeuml pjeseumlrisht nga ankandi dhe pjeseumlrisht nga format e
tjera teuml kompensimit
(vii) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml pranuar kompensim peumlr tokat e tyre teuml dheumlna neuml peumlrdorim
nga shteti sipas nenit 23 teuml ligjit ose detyrimi peumlr teuml pritur pa afat dhe pa deumlmshpeumlrblim
marreumldheumlnien juridike ekzistuese sipas keumltij neni Nuk kuptohet peumlrse kur keumlto toka teuml dheumlna neuml
peumlrdorim neumlse nuk janeuml teuml zeumlna kompensohen Neumlse ato nuk janeuml teuml zeumlna peumlrse nuk i kthehen
pronarit legjitim
(viii) Mostrajtimin e pronareumlve qeuml nuk disponojneuml njeuml vendim peumlrfundimtar neumlse prona
peumlr teuml cileumln kaneuml aplikuar peumlrfshihet brenda pronave teuml cileumlsuara neuml nenin 25 teuml Ligjit (shih nenin
20 teuml ligjit) Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji peumlrjashton pronareumlt qeuml kaneuml aplikuar peumlr njohje teuml
pronave teuml tyre teuml cilat peumlrfshihen brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 25 teuml Ligjit 13315
(ix) detyrim i pronareumlve peumlr teuml konvertuar neuml teuml drejteuml kompensimi pronat e kthyera me
vendime meuml teuml hershme teuml cilat bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 dhe nenit 25 teuml ligjit
Duke i hequr vetes detyrimin peumlr teuml zbatuar vendimet peumlrfundimtare peumlr kthimin e pronave teuml
35
cilat kaneuml mbetur teuml pazbatuara sipas nenit 7 sect 2 pika ccedil) e ligjit 13315 ligji objekt shqyrtimi
detyron teuml gjitheuml pronareumlt teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml pronave teuml tyre teuml kthyera por qeuml nuk
posedohen prej tyre teuml cilat sipas ligjit 13315 bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 nenit
24 dhe nenit 25 Keumlto vendime do teuml arkivohen
(x) pezullim i keumlrkesave qeuml lidhen me mbivendosje teuml teuml drejtave proneumlsore neuml keqbesim
deri sa mosmarreumlveshjet teuml zgjidhen neuml gjykateuml
24 Kjo formuleuml peumlr realizimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo referuar qeumlllimit dhe frymeumls seuml
ligjit neuml fakt nuk peumlrputhet me teuml Konkretisht qeuml njeuml pronari trsquoi kthehet prona e origjineumls sipas
nenit 21 sect (1) teuml ligjit duhet qeuml prona neuml fjaleuml (a) teuml mos jeteuml proneuml shteteumlrore sipas konceptit teuml
gjereuml teuml interesit publik parashikuar neuml nenin 251 (b) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e zeumlneuml sipas
ligjeve teuml radhitura neuml Shtojceumln i teuml ligjit (c) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e dheumlneuml neuml peumlrdorim sipas
nenit 23 teuml ligjit (ccedil) apo proneuml e zeumlneuml me ndeumlrtime pa leje sipas nenit 24 teuml ligjit (d) as territor
turistik (dh) apo proneuml e paluajtshme neuml administrim teuml institucioneve shteteumlrore (e) as truall i
zeumlneuml me ndeumlrtime shteteumlrore (shih nenin 21 sectsect (5)-(8) teuml ligjit
25 Meuml tej sipas keumlsaj formule Agjencia ka diskrecion teuml palimituar teuml rreumlzojeuml keumlrkesat e
pashqyrtuara peumlr kthim dhe kompensim prone neumlse objekti i tyre lidhet me pronat e origjineumls teuml
cileumlsuara neuml nenin 25 teuml ligjit Pra ccedildo keumlrkeseuml e pashqyrtuar do teuml rreumlzohet sipas nenit 20 teuml
ligjit neumlse Agjencia arrin neuml peumlrfundimin se kjo proneuml eumlshteuml e zeumlneuml peumlr interes publik dheose
sipas ligjeve teuml ldquoShtojceumls Irdquo teuml ligjit Neuml njeuml situateuml ku pjesa meuml e madhe e pronareumlve nuk kaneuml
arritur teuml posedojneuml pronat e tyre pasi ato janeuml teuml zeumlna neuml meumlnyreuml teuml paligjshme ose mbahen me
forceuml nga shteti pavareumlsisht se nuk peumlrbeumljneuml interes publik ccedilfareuml zgjidhje peumlrfundimtare synon teuml
realizohet me keumlteuml ligj
26 Gjykata neuml jurisprudenceumln e saj ka theksuar se parimi i shtetit teuml seuml drejteumls i
sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml njeuml nga parimet themelore neuml shtetin dhe shoqeumlrineuml
demokratike Aspekte teuml keumltij parimi janeuml edhe siguria juridike mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara
si dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme Siguria juridike presupozon veccedil teuml tjerash besueshmeumlrineuml e
qytetareumlve tek shteti dhe pandryshueshmeumlrineuml e ligjit peumlr marreumldheumlniet e rregulluara
Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet vazhdimisht ose teuml
jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike teuml cilat mund teuml
cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml vendosur me akte teuml
meumlparshme (shih dhe vendimet e Gjykateumls Kushtetuese nr 31 dateuml 18062010 nr24 dateuml
12112008 nr9 dateuml 26022007)
36
27 Nga ana tjeteumlr Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo
lloj pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml
prevalojeuml neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike (shih vendimin
e Gjykateumls Kushtetuese nr 26 dateuml 02112005) Neuml keumlteuml pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml
ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e favorshme ligjore paraqitet i
reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte
negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml teuml drejte teuml garantuar me
Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml rregullojeuml neumlpeumlrmjet
akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato teuml drejta teuml cilat janeuml
parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml preken nga ligjveumlneumlsi (shih
vendimin e Gjykateumls Kushtetuese nr 37 dateuml 13062012)
28 Referuar testit teuml proporcionalitetit sipas nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml
Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve pra parashikimi i tyre me ligj formal rezulton i respektuar
Kriteri i dyteuml neuml radheuml eumlshteuml interesi publik Koncepti kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml
trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml
keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para saj Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml radhiten neuml
meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml justifikojneuml
ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml aspektin e
kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml marreuml nga
ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet neuml aspektin e kushteve teuml
vendosura nga neni 171 i Kushtetuteumls dhe konkretisht teuml ekzistenceumls seuml interesit publik (Shih
vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
29 Eumlshteuml e veumlrteteuml se Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceuml teuml saj se si parimi i siguriseuml
juridike ashtu edhe ai i baraziseuml seuml shtetasve para ligjit nuk janeuml absolute dhe mund teuml kufizohen
neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i teuml cilit do teuml sillte
pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Por referuar parashtrimeve teuml subjekteve teuml
interesuara Keumlshilli i Ministrave dhe Kuvendi si dhe pyetjeve dhe debateve teuml zhvilluara neuml
seanceumln publike teuml zhvilluar para keumlsaj Gjykate nuk rezultoi qeuml qeveria ashtu siccedil ishte udheumlzuar
nga GJEDNJ dhe Komiteti i Ministrave teuml ishte bazuar neuml njeuml studim teuml thelluar apo vlereumlsim teuml
gjithansheumlm teuml situateumls neuml teumlreumlsi I vetmi argument i sjelleuml ishte interesi publik i bazuar neuml fatureumln
e larteuml financiare teuml shtetit
37
30 Seuml pari ne jemi teuml qeumlndrimit se ky argument nuk eumlshteuml i bazuar neuml argumente teuml
nivelit kushtetues pasi shteti nuk mund teuml kujdeset veteumlm peumlr fatureumln financiare teuml buxhetit por
peumlr teuml gjitha efektet e tjera teuml natyreumls juridike sociale dhe ekonomike teuml shtetit dhe teuml shtetasve
Seuml dyti nuk ka njeuml argument teuml bazuar neuml prova dhe fakte se sa do teuml mund teuml ishte ulur fatura
financiare neumlse ligji do teuml kishte parashikuar kthimin fizik teuml proneumls aty ku eumlshteuml e mundur Seuml
treti nuk ka informacion teuml sakteuml sa eumlshteuml diferenca midis shumeumls qeuml shteti do teuml duhej teuml
paguante me ligjin e meumlparsheumlm dhe sa me ligjin neuml fuqi dhe se si mund teuml ulej kjo diferenceuml Seuml
kateumlrti duke iu referuar qeumlllimit teuml ligjit kuptojmeuml se synimi eumlshteuml ldquoshpeumlrblimi i drejteumlrdquo i
subjekteve teuml shproneumlsuara Pyetja lind Si mund teuml konsiderohet i drejteuml shpeumlrblimi kur njeuml tokeuml
e konfiskuar neuml vitet 50 ka qeneuml tokeuml bujqeumlsore dhe sot eumlshteuml truall ndeumlrtimi neuml zoneuml urbane dhe e
ka vlereumln dhjetra ose qindra hereuml meuml teuml larteuml Qeveria argumentoi se ky shpeumlrblim eumlshteuml i drejteuml
sepse toka kur eumlshteuml shteteumlzuar ka pasur ateuml vlereuml dhe meriton teuml shpeumlrblehet me ateuml vlereuml ky
quhet trajtim i barabarteuml dhe nuk sjell diskriminim midis shtetasve () Por Keumlshilli i Ministrave
nuk ndalet neuml faktin se ka qeneuml pikeumlrisht shteti qeuml neuml rastin meuml teuml mireuml nuk ka marreuml masa efikase
dhe neuml rastin meuml teuml keq e ka penguar aktivisht geumlzimin e proneumls nga pronari legjitim Pra
paafteumlsineuml ose mungeseumln e gatishmeumlriseuml seuml shtetit duhet ta paguajeuml seumlrish subjekti i shproneumlsuar
duke iu neumlnshtruar njeuml skeme kompensimi qeuml neuml fund teuml peumlrllogaritjeve do teuml arrijeuml trsquoi japeuml
pronarit legjitim veteumlm leumlmosheuml dhe jo njeuml shpeumlrblim teuml drejteuml siccedil pretendohet nga subjektet e
interesuara
31 Neuml rastin konkret Keumlshilli i Ministrave paraqet si interes publik fatureumln e larteuml
financiare qeuml do teuml duhej teuml paguante shteti neuml rast se do teuml mbante skemeumln e kompensimit sipas
ligjit teuml vjeteumlr Neuml fakt po trsquoi referohemi pretendimit teuml keumlrkuesve si dhe fakteve teuml paraqitura
prej tyre ka mjaft subjekte qeuml nga komisionet e kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave kaneuml
marreuml njeuml vendim peumlr kthimin e pjessheumlm ose teuml ploteuml teuml proneumls seuml tyre vendime keumlto qeuml janeuml neuml
fuqi nga gjykatat shqiptare ose nga GJEDNJ Njeuml pjeseuml e mireuml e tyre mund teuml peumlrfitonin nga
kthimi fizik i proneumls seuml tyre aty ku eumlshteuml e lireuml teumlreumlsisht ose pjeseumlrisht Peumlr pronareumlt e pyjeve dhe
kullotave kjo mundeumlsi rezulton meuml e madhe (referuar edhe parashtrimeve teuml Avokatit teuml Popullit
neuml seanceumln gjyqeumlsore bazuar neuml komunikimin e tij me Ministrineuml e Bujqeumlsiseuml lidhur me fondin e
pyjeve dhe kullotave qeuml janeuml neuml proneumlsi teuml shtetit aktualisht) Ateumlhereuml lind pyetja Peumlrse duhet qeuml
keumlto vendime teuml trajtohen me formeuml kompensimi neumlse pronat objekt trajtimi janeuml ende teuml lira
Peumlrse qeveria nuk sheh mundeumlsineuml e uljes seuml vlereumls financiare teuml fatureumls duke hequr nga proneumlsia
shteteumlrore ato prona qeuml neuml fakt janeuml teuml pronareumlve subjekte teuml shproneumlsimit Pikeumlrisht realizimi i
38
keumlsaj teuml fundit neuml funksion teuml interesit publik do teuml ishte teumlreumlsisht e justifikuar prej tij dhe jo e
kundeumlrta
32 Keumlsaj pyetje teuml beumlreuml nga Gjykata neuml seanceuml peumlrfaqeumlsuesit e Keumlshillit teuml Ministrave iu
peumlrgjigjeumln se ldquoNeuml variantin e pareuml ekzistonte kthimi i proneumls keumlshtu siccedil keumlrkohej nga pronareumlt
dhe pikeumlrisht peumlr teuml realizuar keumlteuml teuml drejteuml Pyetja seuml cileumls shteti shqiptar nuk mund trsquoi peumlrgjigjej
dhe nuk i eumlshteuml peumlrgjigjur deri me sot eumlshteuml neumlse do teuml realizonte kthim teuml ploteuml dhe kompensim
nga ana tjeteumlr me keumlteuml formuleuml kjo do teuml thoshte trajtim teuml pa barabarteuml Ai qeuml sot do teuml merrte
tokeumln truall qeuml ka pasur tokeuml bujqeumlsore do teuml trajtohej neuml meumlnyreuml teuml pa barabarteuml me ateuml qeuml do teuml
merrte kompensim Eumlshteuml ajo qeuml ka ndodhur neuml 23 vite ata qeuml kaneuml pasur dhe kaneuml marreuml teuml
drejteumln e kthimit e kaneuml poseduar ateuml dhe kaneuml pasur mundeumlsi ti shohin frutet e tyre peumlr 23 vite
Kjo situateuml ishte gjetur neuml kundeumlrshtim me teuml drejtat e njeriut dhe peumlr keumlteuml arsye nuk pati njeuml
vendimmarrje 2 vjeccedilare teuml AKKP sepse vendimmarrja e agjenciseuml ccedildo diteuml do teuml ishte neuml
kundeumlrshtim me teuml drejta te njeriut Deri sa u krijua mekanizmi i ri i cili ne besojmeuml qeuml eumlshteuml
efektiv dhe neuml peumlrputhje me teuml drejtat e njeriu ldquo
33 Ajo qeuml ne e kemi teuml veumlshtireuml teuml kuptojmeuml nga ky qeumlndrim i subjektit teuml interesuar
eumlshteuml se shteti nuk ka beumlreuml peumlrpjekje teuml parashikojeuml se sa prona janeuml teuml kthyeshme neuml teumlreumlsi pra sa
eumlshteuml numri i objekteve ose tokave livadheve dhe pyjeve qeuml mund teuml kthehen neuml formeuml fizike pa
pasur nevojeuml trsquoi fuseuml pronareumlt e tyre neuml skemeuml kompensimi Pra pamundeumlsia e shtetit peumlr teuml beumlreuml
njeuml inventar teuml pronave teuml sekuestruara ose shproneumlsuara qeuml ndodhen ende teuml lira ose
potencialisht teuml mundura peumlr trsquoiu kthyer pronarit ka ccediluar neuml parashikimin e metodologjiseuml seuml
kompensimit megjitheumlse ka meumlnyra teuml tjera jo veteumlm meuml efektive peumlr pronarin i cili do teuml ishte
meuml i keumlnaqur teuml kishte proneumln e tij sesa njeuml vlereuml teuml kompensuar por do teuml ishte me meuml pak kosto
peumlr shtetin dhe taksapaguesit shqiptareuml teuml cileumlt deri tani po paguajneuml tepeumlr peumlr paafteumlsineuml e shtetit
peumlr teuml zgjidhur keumlteuml problem
34 Duke iu referuar testit teuml proporcionalitetit neuml keumlteuml kufizim qeuml beumln ligji teuml drejteumls seuml
proneumls kjo skemeuml nuk e kalon me sukses ateuml pasi nuk ka asnjeuml arsye legjitime qeuml justifikon keumlteuml
zgjidhje Shteti nuk duhet teuml zgjedheuml rrugeumln dhe metodeumln meuml teuml thjeshteuml ose meuml teuml lehteuml ldquopeumlr teuml
peumlrfunduar procesin e trajtimit teuml proneumlsrdquo siccedil e ka qeumlllimin ky ligj por duhet realisht teuml beumljeuml
peumlrpjekje teuml realizojeuml de facto teuml drejteumln e proneumls seuml pronareumlve teuml shproneumlsuar padrejteumlsisht si dhe
teuml uleuml sa meuml shumeuml fatureumln financiare teuml taksapaguesve Shteti duhet teuml peumlrdoreuml mjetin meuml teuml
peumlrshtatsheumlm dhe qeuml garanton ndeumlrhyrje sa meuml teuml vogeumll neuml teuml drejtat kushtetuese dhe jo mjetin meuml
teuml reumlndeuml por qeuml arrin qeumlllimin meuml shpejteuml pa u kujdesur peumlr shkeljet qeuml shkakton neuml teuml drejtat e
subjekteve qeuml preken prej saj
39
35 Gjykata ka theksuar se njeuml kusht tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi gjateuml
ndeumlrhyrjes neuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml eumlshteuml edhe respektimi i raportit teuml drejteuml midis
ndeumlrhyrjes dhe gjendjessituateumls qeuml e ka diktuar ateuml Ky kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml
evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml njeuml situateuml konkrete
Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete
teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml keumlrkohet teuml arrihen Gjithashtu Gjykata neuml
jurisprudenceuml teuml vazhdueshme ka mbajtur qeumlndrimin se parimi i proporcionalitetit neumlnkupton qeuml
ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit peumlr kufizimin e njeuml teuml drejte ose lirie teuml caktuar teuml beumlhet me mjete teuml
peumlrshtatshme qeuml i peumlrgjigjen drejt qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet Peumlrveccedil keumlsaj peumlrdorimi i keumltyre
mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml arrihet me mjete teuml
tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve meuml pak teuml deumlmshme
peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml kufizimit me gjendjen qeuml
e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml dobishmeumlriseuml dhe teuml
proporcionalitetit Respektimi i keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast
konkret duke ballafaquar interesin publik qeuml dikton kufizimin me teuml drejtat qeuml kufizohen Neuml
keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit
keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen
kufizimit (Vendimi nr2 dateuml 18022013 i Gjykateumls Kushtetuese)
36 Ligji parashikon krijimin e Fondit teuml Tokeumls (neni 53 dhe 12) i cili do teuml peumlrbeumlhet
nga fondi fizik i pronave neuml ccedildo qark sipeumlrfaqet e lira neuml territoret informale dhe sipeumlrfaqe teuml
tjera (e papeumlrcaktuar) Peumlrderisa do teuml krijohet njeuml Fond i tilleuml lind pyetja se peumlrse Keumlshilli i
Ministrave nuk ka beumlreuml njeuml studim se cilat nga keumlto toka teuml lira mund teuml kthehet neuml formeuml fizike
pronareumlve pa qeneuml nevoja teuml trajtohen si fond peumlr teuml gjitheuml pronareumlt ose veteumlm si potencialisht e
mundur pasi nuk ka njeuml peumlrcaktim se sa do teuml jeteuml ky fond dhe si krijohet
37 Neni 12 eumlshteuml i papeumlrcaktuesheumlm pasi teuml thuash se fondi i tokeumls peumlr kompensim do teuml
krijohet nga sipeumlrfaqet e mbetura teuml lira nga ndeumlrtimet informale eumlshteuml nonsens sepse pronari
legjitim duhet teuml preseuml ccedilfareuml mbetet e lireuml nga ndeumlrtuesit e paligjsheumlm ose zaptuesit numri dhe
peumlrqindja e teuml cileumlve ende eumlshteuml e papeumlrcaktuar derisa teuml krijohet fondi i tokeumls peumlr trsquoi kompensuar
pronareumlt legjitimeuml Neumlse qeveria kishte peumlr qeumlllim teuml krijojeuml fond teuml tokeumls peumlr kompensimin e
pronareumlve mund teuml kishte pezulluar procesin e legalizimit deri neuml kryerjen peumlrfundimtare teuml
procesit teuml kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave aty ku mendohet se ka mjaftuesheumlm tokeuml peumlr
trsquou kthyer pronareumlve Neuml keumlteuml meumlnyreuml shteti do teuml kursente nga fondi financiar dhe toka nuk do
40
teuml jepej me ccedilmim simbolik siccedil peumlrfitohet tani nga teuml paligjshmit Edhe taksapaguesit shqiptareuml do
teuml ishin meuml teuml keumlnaqur me uljen e barreumls financiare qeuml do trsquou duhet teuml paguajneuml peumlr dekadat neuml
vazhdim Edhe neuml vlereumlsimin e Komitetit teuml Ministrave lidhur me ekzekutimin e vendimit
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml neuml pg31 eumlshteuml theksuar se megjitheuml peumlrpjekjet pozitive teuml
qeveriseuml shqiptare peumlr teuml peumlrmbushur detyrimet e veumlna nga GJEDNJ ldquodisa paqarteumlsi duken se
kaneuml mbetur lidhur me paditeuml qeuml janeuml neuml shqyrtim aktualisht ose atyre qeuml mund teuml kundeumlrshtojneuml
njeumlra-tjetreumln Do teuml kishte qeneuml e dobishme neumlse autoritetet do teuml siguronin meuml shumeuml
informacion teuml detajuar se si keumlto fatura do teuml ndikonin neuml fondin e peumlrgjithsheumlm teuml kompensimit
dhe neuml peumlrcaktimin e Fondit teuml Tokeumlsrdquo Meuml tej neuml pg45 thuhet ldquoMund teuml ekzistojeuml rreziku peumlr
diskriminim midis subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cileumlve iu eumlshteuml kthyer prona fizikisht dhe atyre
qeuml do teuml kompensohen Peumlr keumlteuml eumlshteuml e nevojshme teuml shpjegohet se peumlrse qeveria ka beumlreuml keumlteuml
zgjedhje preferenciale me projektligjin neuml meumlnyreuml qeuml teuml vlereumlsohet skema e re e kompensimit neuml
peumlrputhje me standardet e vendosura nga GJEDNJrdquo Peumlrgjigja e qeveriseuml shqiptare lidhur me
keumlteuml ka qeneuml ldquopeumlr teuml hequr ccedildo mundeumlsi diskriminimi nuk eumlshteuml parashikuar kthimi por veteumlm
kompensimi peumlr teuml gjitheuml teuml shproneumlsuarit()rdquo (po aty)
38 Argumenti i dheumlneuml nga Keumlshilli i Ministrave se nuk ka pasur njeuml skemeuml
peumlrfundimtare peumlr kompensimin dhe si e tilleuml ajo mund teuml ndryshojeuml neuml ccedildo koheuml neuml meumlnyreuml teuml
papritur nga qeveriaparlamenti nuk na duket e bazuar Ccedildo parashikim ligjor peumlr sa koheuml
zbatohet dhe eumlshteuml neuml fuqi prezumohet se eumlshteuml e qeumlndrueshme Ndryshimi i papritur i
parashikimeve peumlr teuml njeumljteumlt subjekte dhe me pasoja peumlrkeqeumlsuese pa dheumlneuml argumente
kushtetuese peumlrbeumln cenim teuml siguriseuml juridike dhe diskriminim midis subjekteve teuml seuml njeumljteumls
kategori Keumlto parime kushtetuese nuk mund teuml cenohen veteumlm me argumentin se rritet fatura
financiare kur ky proces tashmeuml ka vite qeuml ka filluar dhe peumlr meuml se 20 vjet ka pasur njeuml skemeuml
tjeteumlr qeuml ndryshon teumlreumlsisht duke mosrespektuar aspak teuml drejteumln e pronareumlve por veteumlm
sipeumlrfaqeumlsisht detyrimin e shtetit peumlr teuml ldquombyllurrdquo ccedileumlshtjen e pronave Ky argument i peumlrdorur
vazhdimisht nga Keumlshilli i Ministrave nuk mendojmeuml se eumlshteuml argument i nivelit kushtetues qeuml
justifikon cenimin e vazhduesheumlm teuml seuml drejteumls seuml proneumls
39 Nisur nga sa meuml lart jemi teuml qeumlndrimit se parimi i siguriseuml juridike eumlshteuml prekur nga
rregullimi i ri dhe ndeumlrhyrja e beumlreuml nuk respekton kriteret kushtetuese peumlr keumlteuml qeumlllim teuml
parashikuara nga neni 171 i Kushtetuteumls konkretisht mbrojtjen e interesit publik vendosjen e
njeuml raporti teuml drejteuml midis seuml drejteumls seuml cenuar dhe qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet neumlpeumlrmjet
ndeumlrhyrjes legjislative si dhe ruajtjen e thelbit teuml seuml drejteumls seuml proneumls
41
B Peumlr pretendimin e cenimit teuml baraziseuml para ligjit
40 Keumlrkuesit kaneuml argumentuar se skema e kompensimit teuml parashikuar nga ligji bie
ndesh me parimin e baraziseuml para ligjit pasi trajton neuml meumlnyreuml teuml ndryshme teuml njeumljteumln kategori
pronareumlsh duke i vendosur ata qeuml presin teuml kompensohen neuml poziteuml meuml pak teuml favorshme se ata qeuml
u kompensuan para hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Gjithashtu vendimet e formeumls seuml prereuml peumlrfshi
edhe vendimet e dheumlna nga GJEDNJ do teuml vlereumlsohen sipas njeuml skeme meuml pak teuml favorshme sesa
vendimet e ekzekutuara para hyrjes neuml fuqi teuml ligjit megjitheumlse janeuml teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose vlereuml
totale
41 Pyetjes seuml beumlreuml nga Gjykata gjateuml seanceumls gjyqeumlsore neumlse skema e zgjedhur krijon
pabarazi subjekti i interesuar Keumlshilli i Ministrave iu peumlrgjigj negativisht Sipas tij ligji beumln njeuml
trajtim teuml barabarteuml jo veteumlm midis ish pronareumlve por edhe midis tyre dhe pronareumlve teuml soteumlm
Pra referuar keumltij qeumlndrimi neuml qofteuml se shteti aplikon keumlto kritere peumlr teuml shproneumlsuar sot peumlr
interes publik do teuml aplikojeuml teuml njeumljtat kritere peumlr ateuml shproneumlsim qeuml ka ndodhur 70 vjet meuml pareuml
42 Siccedil u tha meuml lart qeumlllimi i ligjit objekt shqyrtimi eumlshteuml ldquob) rregullimi dhe
shpeumlrblimi i drejteuml i kompensimit teuml proneumls ekzekutimi i vendimeve peumlrfundimtare teuml
kompensimit si dhe peumlrfundimi i procesit teuml kompensimitrdquo Pra rregullimi i ccedileumlshtjeve teuml
shproneumlsimit qeuml ndodhin sot nuk peumlrfshihet nga ky ligj dhe jo veteumlm kaq por sot nuk eumlshteuml e
mundur teuml krahasohet vlera e proneumls qeuml ka neuml treg me ateuml qeuml ka pasur para 70 vjeteumlve
43 Ne mendojmeuml se ligji cenon barazineuml e shtetasve para ligjit duke bere trajtim teuml
diferencuar midis pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim kthimi ose kompensimi teuml marreuml para hyrjes neuml
fuqi teuml keumltij ligji por ende teuml paekzekutuar dhe pronareumlve qeuml kaneuml arritur ta ekzekutojneuml vendimin
e kthimit ose kompensimit teuml marreuml neuml teuml njeumljteumln koheuml Neumlse keumlrkuesve u janeuml kthyer pronat teuml
cilat sipas ligjit 13315 cileumlsohen si brenda fusheumls seuml zbatimit teuml neneve 23 24 25 ata nuk mund
teuml ankohen peumlr zvarritje teuml procesit teuml ekzekutimit teuml vendimit por brenda 90 diteumlve nga hyrja e
ligjit neuml fuqi duhet teuml heqin doreuml nga certifikatat e proneumls dhe teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml saj
sigurisht sipas kritereve teuml peumlrfitimeve teuml zbritshme Ndryshe shteti e ccedilliron veten nga detyrimi
peumlr zbatimin teuml vendimeve neuml fjaleuml Neumlpeumlrmjet keumlsaj formule ligji vendos neuml pozita teuml
pabarabarta pronareumlt qeuml aplikojneuml sot dhe ata qeuml e kaneuml peumlrfituar me vendime teuml meumlparshme por
nuk kaneuml arritur ta posedojneuml ose ta ekzekutojneuml ateuml duke i privuar ata neuml meumlnyreuml arbitrare nga e
drejta e proneumls Prandaj mendojmeuml se ligji bie ndesh edhe me parimin e baraziseuml seuml shtetasve
para ligjit
44 Peumlr teuml gjitha keumlto arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se Gjykata duhej teuml kishte shpallur si
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi dhe jo veteumlm pjeseuml teuml tij pasi fryma dhe qeumlllimi i tij real nuk i
42
peumlrgjigjet keumlrkesave kushtetuese teuml parashikuar neuml nenet 41 42 dhe 17 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 1
teuml Protokollit Nr1 teuml KEDNJ-seuml si dhe praktikeumls seuml vazhdueshme teuml GJEDNJ-seuml dhe Gjykateumls
Kushtetuese
Aneumltareuml Gani Dizdari Vladimir Kristo
31
legjislacionit dhe teuml shqyrtojeuml me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare peumlrpara se teuml
paraqeseuml ndryshime teuml meumltejshmerdquo (pg110)
(ii) Teuml beumlhet i disponuesheumlm informacion i sakteuml dhe i besuesheumlm dhe teuml analizohen
me kujdes teuml gjitha implikimet ligjore dhe financiare ldquoSiccedil u pranua nga Qeveria neuml Planin e saj
teuml Veprimit autoritetet nuk kishin informacion teuml sakteuml dhe teuml besuesheumlm neuml lidhje me numrin e
peumlrgjithsheumlm teuml vendimeve administrative qeuml njihnin teuml drejta te proneumlsiseuml dhe dheumlnien e
kompensimit sipas rastit teuml cilat ishin miratuar qeuml prej vitit 1993 Ekzistenca e teuml dheumlnave teuml
sakta qeuml duhet teuml reflektojneuml edhe ndryshimet e beumlra me aneuml teuml rishikimit gjyqeumlsor do trsquoi jepte
mundeumlsineuml autoriteteve teuml llogarisnin dhe analizonin fatureumln e peumlrgjithshme teuml kompensimit si
dhe implikimet financiare teuml mekanizmit teuml kompensimitrdquo (pg111)
(iii) Teuml krijohen mjete kompensimi teuml keumlnaqshme dhe teuml evitohen kriteret procedurale teuml
pavolitshme ldquoPeumlrgatitja e njeuml baze teuml dheumlnash dhe llogaritja e fatureumls globale teuml kompensimit
duhet teuml shoqeumlrohet nga njeuml skemeuml e qarteuml kompensimi e hartuar me kujdes Skema e
kompensimit e cila nuk duhet teuml keteuml procedura teuml ngarkuara peumlrputhshmeumlrie peumlr shembull
detyrimin qeuml njeuml ankues teuml aplikojeuml peumlr kompensim neuml vitin e ardhsheumlm neuml rast teuml njeuml keumlrkese teuml
pasuksesshme neuml njeuml vit pararendeumls duhet teuml marreuml neuml konsiderateuml parimet e praktikeumls seuml
Gjykateumls neuml lidhje me zbatimin e Nenit 6 sect 1 dhe Nenit 1 teuml Protokollit Nr 1rdquo (pg112)
(iv) Transparenceuml e ploteuml dhe efektivitet neuml procesin vendimmarreumls ldquoGjykata veumlren se
skema e kompensimit duhet teuml trajtojeuml peumlrfundimet e nxjerra sipas Nenit 13 teuml Konventeumls Neuml
veccedilanti ajo thekson ngarkeseumln tejet teuml reumlnduar neuml buxhetin e shtetit qeuml peumlrfaqeumlson kompensimi
financiar Peumlrfundimet e meumlsipeumlrme keumlrkojneuml qarteuml njeuml rishqyrtim teuml modaliteteve peumlr pageseumln e
kompensimit financiar qeuml zbatohet aktualisht Rishikimi dhe peumlrditeumlsimi i hartave teuml vlereumls duhet
trsquoi neumlnshtrohet kritereve transparente dhe shpjeguese duke marreuml parasysh zhvillimin e tokeumls
dhe luhatjet e tregut Gjykata nxit autoritetet me prioritet qeuml teuml fillojneuml shfryteumlzimin e formave teuml
tjera alternative teuml kompensimit teuml parashikuara nga Ligji peumlr Proneumlsineuml i vitit 2004 teuml cilat
eventualisht do teuml lehteumlsonin presionin ndaj buxhetit dheose do teuml paraqisnin meumlnyra t tjera
kompensimirdquo (pg113-114)
(v) Caktimi i afateve ligjore teuml detyrueshme reale dhe parashikimi i burimeve financiare
dhe njereumlzore teuml mjaftueshme ldquoKrejt neuml ndryshim nga propozimet neuml Planin e Veprimit teuml
Qeveriseuml qeuml nuk kishte peumlrmendur afate konkrete Gjykata nuk mund teuml theksojeuml mjaftuesheumlm
reumlndeumlsineuml e caktimit teuml afateve realiste statutore dhe detyruese neuml lidhje me ccedildo hap teuml procesit
Shtyrjet e shpeshta teuml afateve siccedil ka ndodhur deri tani nuk kontribuojneuml neuml njeuml zgjidhje teuml
shpejteuml teuml problemeve teuml identifikuara dhe deumlmtojneuml meuml tej besimin e publikut Eumlshteuml e
32
reumlndeumlsishme qeuml me qeumlllim garantimin e zbatimit efektiv teuml masave teuml peumlrgjithshme neuml
dispozicion teuml autoriteteve kompetente teuml vihen burime teuml mjaftueshme njereumlzore dhe materiale
dhe teuml garantohet bashkeumlrendimi midis institucioneve teuml ndryshme me synim shkeumlmbimin e
informacionit Sa hereuml qeuml teuml jeteuml e mundur autoritetet mund teuml shqyrtojneuml mundeumlsineuml e shkurtimit
teuml burimeve duke bashkuar institucione teuml ndryshme me qeumlllim shmangien e mbivendosjeve dhe
zvogeumllimin e kostove dhe shpenzimeve operative Krijimi i strukturave teuml reja institucionale nuk
duhet teuml konsiderohet si njeuml shtreseuml tjeteumlr e procesit por duhet teuml justifikohet ploteumlsishtrdquo (pg116-
117)
(vi) Rritja e barreumls seuml pronareumlve teuml paligjsheumlm qeuml keumlrkojneuml teuml legalizojneuml teuml drejtat e
proneumlsiseuml neuml pronat e ish-pronareumlve si dhe neuml pronat shteteumlrore ldquoProcesi i kompensimit teuml ish
pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml karakterizohet nga kompensimi i ish
pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml
rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i
afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlverdquo (pg115)
(vii) Krijimi i njeuml sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pasurive teuml
paluajtshme ldquoNga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml sistemi
transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml unifikuara
hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml ardhshme
ligjorerdquo
(viii) Mbajtja e diskutimeve teuml gjeumlra publike ldquoProcesi i vendimmarrjes peumlr llojin e
kompensimit qeuml do teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e
besimit teuml publikut Do teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml
shpeumlrndaheshin peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore
qeuml vendimet e autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen
rishikimit gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjejerdquo
19 Sa i takon detyrimeve neuml pikat (ii) (iii) (vi) dhe (vii) nuk u dha asnjeuml informacion
thelbeumlsor ose argument bindeumls i nivelit kushtetues nga subjektet e interesuara se si janeuml realizuar
ose peumlrse nuk janeuml parashikuar neuml ligj keumlto detyrime Peumlr keumlteuml arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se
orientimet e GJEDNJ-seuml neuml vendimin Manushaqe Puto etj k Shqipeumlriseuml nuk janeuml misheumlruar neuml
ligjin objekt shqyrtimi
20 GJEDNJ neuml rastin Vrioni k Shqipeumlriseuml ka arritur neuml peumlrfundimin se referuar edhe
meumlnyreumls seuml peumlrllogaritjes neuml rastin Driza k Shqipeumlriseuml metoda e peumlrllogaritjes do teuml duhej teuml ishte
vlera e proneumls neuml momentin e nxjerrjes seuml vendimit por neuml kushtet qeuml Shqipeumlria deumlshtoi teuml kishte
33
njeuml harteuml vlere qeuml neuml vitin 1993 GJEDNJ iu referua vlereumls seuml proneumls neuml momentin e kompensimit
bazuar neuml harteuml vlereuml qeuml reflekton ccedilmimin e tregut Pra rrjedhimisht qeveria duhej teuml kishte
marreuml parasysh vlereumln e proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit teuml kompensimit jo teuml
shproneumlsimit Pra GJEDNJ e ka udheumlzuar qeverineuml shqiptare se cileumls vlereuml duhej trsquoi referohej neuml
ccedileumlshtjet qeuml lidhen me kompensimin Skema e ofruar nga ligji objekt shqyrtimi nuk respekton keumlteuml
orientim teuml GJEDNJ
21 Sa i takon kritereve teuml shpeumlrblimit teuml drejteuml ato janeuml peumlrshkruar nga GJEDNJ-ja neuml
vendimin e saj peumlr ccedileumlshtjen Driza k Shqipeumlriseuml Neuml keumlteuml vendim GJEDNJ eumlshteuml shprehur ndeumlr teuml
tjera se ldquoGjykata ccedilmon se neuml rrethanat e ccedileumlshtjes neuml fjaleuml kthimi i parceleumls seuml vogeumll teuml tokeumls
ashtu siccedil u caktua me vendimin gjyqeumlsor teuml formeumls seuml prereuml teuml Gjykateumls seuml Larteuml teuml dateumls 17
dhjetor 1998 seuml bashku me pagimin e fitimit teuml munguar si dhe teuml kompensimit neuml vlereuml neuml
lidhje me parceleumln e madhe teuml tokeumls neuml bazeuml teuml vendimit teuml dateumls 7 dhjetor 2000 duke peumlrfshireuml
edhe shkalleumln e interesit qeuml pasqyron ndeumlrhyrjen pasojeuml e seuml cileumls ishte humbja e proneumlsiseuml seuml
parceleumls seuml madhe teuml tokeumls do ta vendosnin ankuesin sa meuml shpejt teuml jeteuml e mundur neuml njeuml situateuml
teuml njeumljteuml me ateuml neuml teuml cileumln do teuml kish qeneuml ai po teuml mos kishim shkelje teuml Konventeumlsrdquo
22 GJEDNJ e ka elaboruar meuml tej kuptimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo neuml ccedileumlshtjen Vrioni
k Shqipeumlriseuml teuml dateumls 13112007 sect 135 duke beumlreuml referim peumlr kompensimin e keumlrkuesve tek
harta e vlereumls seuml proneumls e vitit 2008 GJEDNJ u shpreh neuml keumlteuml pikeuml se ldquoneuml peumlrzgjedhjen e
harteumls seuml vlereumls seuml proneumls seuml vitit 2008 ajo ndeumlr teuml tjera pati parasysh teuml arriheshin qeumlllimet e
shpeumlrblimit teuml drejteuml teuml peumlrshkruara neuml ccedileumlshtjen ldquoDriza k Shqipeumlriseumlrdquo
23 Referuar ligjit dhe shpjegimeve teuml subjektit teuml interesuar Keumlshilli i Ministrave
rezulton se koncepti i shpeumlrblimit teuml drejteuml eumlshteuml misheumlruar jo neuml elementeumlt e elaboruar nga
GJEDNJ-ja por neuml elementeuml teuml ndrysheumlm qeuml nuk garantojneuml shpeumlrblim teuml drejteuml dhe si rrjedhim as
barazi midis subjekteve teuml shproneumlsuara Neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur ligji pavareumlsisht nga ajo qeuml
parashtrohet nga subjektet e interesuara de facto synon
(i) rivlereumlsim teuml teuml gjitha pronave teuml subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cilat u janeuml kthyer
atyre me vendime peumlrfundimtare meuml teuml hershme sipas kushteve teuml parashikuara neuml nenin 6 sect (1)
ndash (4) teuml ligjit Ky vlereumlsim do teuml sheumlrbejeuml si peumlrfitim i zbritsheumlm peumlr qeumlllime teuml zbatimit teuml nenit 6
sect (6) nenit 7 nenit 21 sect (4) nenit 23 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlt teuml cileumlve u
eumlshteuml kthyer njeuml pjeseuml e pronave me vendime meuml teuml hershme teuml teumlrhiqen nga keumlrkesat peumlr njohjen
e pronave sepse nenet e ldquopeumlrfitimeve teuml zbritshmerdquo qeuml urdheumlrojneuml rivlereumlsimin e pasurive teuml
kthyera sipas kritereve teuml ligjit neuml fjaleuml i peumlrjashtojneuml ata automatikisht nga fusha e zbatimit teuml
ligjit nr13315
34
(ii) vlereumlsim financiar teuml proneumls seuml origjineumls qeuml u kthehet pronareumlve llogaritur sipas
kritereve teuml nenit 6 pika 1ndash4 teuml ligjit me qeumlllim qeuml teuml zbritet diferenca qeuml rezulton neuml zbatim teuml
nenit 65 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlve iu hiqet e drejta e kthimit teuml njeuml pjese teuml
pasuriseuml seuml origjineumls megjitheumlse iu eumlshteuml njohur e drejta e proneumls seuml tyre
(iii) pushim i shqyrtimit teuml keumlrkesave peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar qeuml nuk ka
urdheumlruar kompensim teuml proneumls sipas nenit 72 pika ccedil) teuml Ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhje shteti
nuk ka detyrim teuml zbatojeuml vendimet peumlrfundimtare teuml KKKP AKKP dhe vendimet gjyqeumlsore qeuml
kaneuml urdheumlruar kthimin e proneumls
(iv) vlereumlsim financiar meuml i uleumlt peumlr rastet sipas nenit 164 a)ndashb) teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj
zgjidhjeve pronareumlve u rritet barra e proveumls neuml kurriz teuml vlereumls seuml proneumls seuml tyre
(v) njohje e seuml drejteumls seuml keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e kompensimit neuml
keumlmbim teuml pagesave meuml teuml shpejta sipas kritereve teuml nenit 17 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje
ligji diferencon pronareumlt neuml peumlrpjekje peumlr teuml siguruar peumlrfitime prej 80 - 50 teuml vlereumls seuml
pronave teuml njohura neuml keumlmbim teuml afateve teuml cilat janeuml teuml peumlrgjitheumlsuara neuml 10 vjet Ky lloj
peumlrfitimi ka mjaft impakt neumlse mbajmeuml parasysh se pjesa deumlrrmuese e keumlrkuesve janeuml teuml
moshuar
(vi) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e parablerjes (brenda 1 viti) neuml
keumlmbim teuml kompensimit sipas nenit 22 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji parashikon
mundeumlsineuml e peumlrjashtimit teuml pronareumlve nga e drejta e parablerjes neumlse keumlrkojneuml kompensim Nuk
kuptohet arsyeja peumlrse pronari mos teuml peumlrfitojeuml pjeseumlrisht nga ankandi dhe pjeseumlrisht nga format e
tjera teuml kompensimit
(vii) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml pranuar kompensim peumlr tokat e tyre teuml dheumlna neuml peumlrdorim
nga shteti sipas nenit 23 teuml ligjit ose detyrimi peumlr teuml pritur pa afat dhe pa deumlmshpeumlrblim
marreumldheumlnien juridike ekzistuese sipas keumltij neni Nuk kuptohet peumlrse kur keumlto toka teuml dheumlna neuml
peumlrdorim neumlse nuk janeuml teuml zeumlna kompensohen Neumlse ato nuk janeuml teuml zeumlna peumlrse nuk i kthehen
pronarit legjitim
(viii) Mostrajtimin e pronareumlve qeuml nuk disponojneuml njeuml vendim peumlrfundimtar neumlse prona
peumlr teuml cileumln kaneuml aplikuar peumlrfshihet brenda pronave teuml cileumlsuara neuml nenin 25 teuml Ligjit (shih nenin
20 teuml ligjit) Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji peumlrjashton pronareumlt qeuml kaneuml aplikuar peumlr njohje teuml
pronave teuml tyre teuml cilat peumlrfshihen brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 25 teuml Ligjit 13315
(ix) detyrim i pronareumlve peumlr teuml konvertuar neuml teuml drejteuml kompensimi pronat e kthyera me
vendime meuml teuml hershme teuml cilat bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 dhe nenit 25 teuml ligjit
Duke i hequr vetes detyrimin peumlr teuml zbatuar vendimet peumlrfundimtare peumlr kthimin e pronave teuml
35
cilat kaneuml mbetur teuml pazbatuara sipas nenit 7 sect 2 pika ccedil) e ligjit 13315 ligji objekt shqyrtimi
detyron teuml gjitheuml pronareumlt teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml pronave teuml tyre teuml kthyera por qeuml nuk
posedohen prej tyre teuml cilat sipas ligjit 13315 bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 nenit
24 dhe nenit 25 Keumlto vendime do teuml arkivohen
(x) pezullim i keumlrkesave qeuml lidhen me mbivendosje teuml teuml drejtave proneumlsore neuml keqbesim
deri sa mosmarreumlveshjet teuml zgjidhen neuml gjykateuml
24 Kjo formuleuml peumlr realizimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo referuar qeumlllimit dhe frymeumls seuml
ligjit neuml fakt nuk peumlrputhet me teuml Konkretisht qeuml njeuml pronari trsquoi kthehet prona e origjineumls sipas
nenit 21 sect (1) teuml ligjit duhet qeuml prona neuml fjaleuml (a) teuml mos jeteuml proneuml shteteumlrore sipas konceptit teuml
gjereuml teuml interesit publik parashikuar neuml nenin 251 (b) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e zeumlneuml sipas
ligjeve teuml radhitura neuml Shtojceumln i teuml ligjit (c) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e dheumlneuml neuml peumlrdorim sipas
nenit 23 teuml ligjit (ccedil) apo proneuml e zeumlneuml me ndeumlrtime pa leje sipas nenit 24 teuml ligjit (d) as territor
turistik (dh) apo proneuml e paluajtshme neuml administrim teuml institucioneve shteteumlrore (e) as truall i
zeumlneuml me ndeumlrtime shteteumlrore (shih nenin 21 sectsect (5)-(8) teuml ligjit
25 Meuml tej sipas keumlsaj formule Agjencia ka diskrecion teuml palimituar teuml rreumlzojeuml keumlrkesat e
pashqyrtuara peumlr kthim dhe kompensim prone neumlse objekti i tyre lidhet me pronat e origjineumls teuml
cileumlsuara neuml nenin 25 teuml ligjit Pra ccedildo keumlrkeseuml e pashqyrtuar do teuml rreumlzohet sipas nenit 20 teuml
ligjit neumlse Agjencia arrin neuml peumlrfundimin se kjo proneuml eumlshteuml e zeumlneuml peumlr interes publik dheose
sipas ligjeve teuml ldquoShtojceumls Irdquo teuml ligjit Neuml njeuml situateuml ku pjesa meuml e madhe e pronareumlve nuk kaneuml
arritur teuml posedojneuml pronat e tyre pasi ato janeuml teuml zeumlna neuml meumlnyreuml teuml paligjshme ose mbahen me
forceuml nga shteti pavareumlsisht se nuk peumlrbeumljneuml interes publik ccedilfareuml zgjidhje peumlrfundimtare synon teuml
realizohet me keumlteuml ligj
26 Gjykata neuml jurisprudenceumln e saj ka theksuar se parimi i shtetit teuml seuml drejteumls i
sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml njeuml nga parimet themelore neuml shtetin dhe shoqeumlrineuml
demokratike Aspekte teuml keumltij parimi janeuml edhe siguria juridike mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara
si dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme Siguria juridike presupozon veccedil teuml tjerash besueshmeumlrineuml e
qytetareumlve tek shteti dhe pandryshueshmeumlrineuml e ligjit peumlr marreumldheumlniet e rregulluara
Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet vazhdimisht ose teuml
jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike teuml cilat mund teuml
cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml vendosur me akte teuml
meumlparshme (shih dhe vendimet e Gjykateumls Kushtetuese nr 31 dateuml 18062010 nr24 dateuml
12112008 nr9 dateuml 26022007)
36
27 Nga ana tjeteumlr Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo
lloj pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml
prevalojeuml neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike (shih vendimin
e Gjykateumls Kushtetuese nr 26 dateuml 02112005) Neuml keumlteuml pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml
ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e favorshme ligjore paraqitet i
reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte
negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml teuml drejte teuml garantuar me
Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml rregullojeuml neumlpeumlrmjet
akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato teuml drejta teuml cilat janeuml
parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml preken nga ligjveumlneumlsi (shih
vendimin e Gjykateumls Kushtetuese nr 37 dateuml 13062012)
28 Referuar testit teuml proporcionalitetit sipas nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml
Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve pra parashikimi i tyre me ligj formal rezulton i respektuar
Kriteri i dyteuml neuml radheuml eumlshteuml interesi publik Koncepti kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml
trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml
keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para saj Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml radhiten neuml
meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml justifikojneuml
ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml aspektin e
kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml marreuml nga
ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet neuml aspektin e kushteve teuml
vendosura nga neni 171 i Kushtetuteumls dhe konkretisht teuml ekzistenceumls seuml interesit publik (Shih
vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
29 Eumlshteuml e veumlrteteuml se Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceuml teuml saj se si parimi i siguriseuml
juridike ashtu edhe ai i baraziseuml seuml shtetasve para ligjit nuk janeuml absolute dhe mund teuml kufizohen
neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i teuml cilit do teuml sillte
pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Por referuar parashtrimeve teuml subjekteve teuml
interesuara Keumlshilli i Ministrave dhe Kuvendi si dhe pyetjeve dhe debateve teuml zhvilluara neuml
seanceumln publike teuml zhvilluar para keumlsaj Gjykate nuk rezultoi qeuml qeveria ashtu siccedil ishte udheumlzuar
nga GJEDNJ dhe Komiteti i Ministrave teuml ishte bazuar neuml njeuml studim teuml thelluar apo vlereumlsim teuml
gjithansheumlm teuml situateumls neuml teumlreumlsi I vetmi argument i sjelleuml ishte interesi publik i bazuar neuml fatureumln
e larteuml financiare teuml shtetit
37
30 Seuml pari ne jemi teuml qeumlndrimit se ky argument nuk eumlshteuml i bazuar neuml argumente teuml
nivelit kushtetues pasi shteti nuk mund teuml kujdeset veteumlm peumlr fatureumln financiare teuml buxhetit por
peumlr teuml gjitha efektet e tjera teuml natyreumls juridike sociale dhe ekonomike teuml shtetit dhe teuml shtetasve
Seuml dyti nuk ka njeuml argument teuml bazuar neuml prova dhe fakte se sa do teuml mund teuml ishte ulur fatura
financiare neumlse ligji do teuml kishte parashikuar kthimin fizik teuml proneumls aty ku eumlshteuml e mundur Seuml
treti nuk ka informacion teuml sakteuml sa eumlshteuml diferenca midis shumeumls qeuml shteti do teuml duhej teuml
paguante me ligjin e meumlparsheumlm dhe sa me ligjin neuml fuqi dhe se si mund teuml ulej kjo diferenceuml Seuml
kateumlrti duke iu referuar qeumlllimit teuml ligjit kuptojmeuml se synimi eumlshteuml ldquoshpeumlrblimi i drejteumlrdquo i
subjekteve teuml shproneumlsuara Pyetja lind Si mund teuml konsiderohet i drejteuml shpeumlrblimi kur njeuml tokeuml
e konfiskuar neuml vitet 50 ka qeneuml tokeuml bujqeumlsore dhe sot eumlshteuml truall ndeumlrtimi neuml zoneuml urbane dhe e
ka vlereumln dhjetra ose qindra hereuml meuml teuml larteuml Qeveria argumentoi se ky shpeumlrblim eumlshteuml i drejteuml
sepse toka kur eumlshteuml shteteumlzuar ka pasur ateuml vlereuml dhe meriton teuml shpeumlrblehet me ateuml vlereuml ky
quhet trajtim i barabarteuml dhe nuk sjell diskriminim midis shtetasve () Por Keumlshilli i Ministrave
nuk ndalet neuml faktin se ka qeneuml pikeumlrisht shteti qeuml neuml rastin meuml teuml mireuml nuk ka marreuml masa efikase
dhe neuml rastin meuml teuml keq e ka penguar aktivisht geumlzimin e proneumls nga pronari legjitim Pra
paafteumlsineuml ose mungeseumln e gatishmeumlriseuml seuml shtetit duhet ta paguajeuml seumlrish subjekti i shproneumlsuar
duke iu neumlnshtruar njeuml skeme kompensimi qeuml neuml fund teuml peumlrllogaritjeve do teuml arrijeuml trsquoi japeuml
pronarit legjitim veteumlm leumlmosheuml dhe jo njeuml shpeumlrblim teuml drejteuml siccedil pretendohet nga subjektet e
interesuara
31 Neuml rastin konkret Keumlshilli i Ministrave paraqet si interes publik fatureumln e larteuml
financiare qeuml do teuml duhej teuml paguante shteti neuml rast se do teuml mbante skemeumln e kompensimit sipas
ligjit teuml vjeteumlr Neuml fakt po trsquoi referohemi pretendimit teuml keumlrkuesve si dhe fakteve teuml paraqitura
prej tyre ka mjaft subjekte qeuml nga komisionet e kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave kaneuml
marreuml njeuml vendim peumlr kthimin e pjessheumlm ose teuml ploteuml teuml proneumls seuml tyre vendime keumlto qeuml janeuml neuml
fuqi nga gjykatat shqiptare ose nga GJEDNJ Njeuml pjeseuml e mireuml e tyre mund teuml peumlrfitonin nga
kthimi fizik i proneumls seuml tyre aty ku eumlshteuml e lireuml teumlreumlsisht ose pjeseumlrisht Peumlr pronareumlt e pyjeve dhe
kullotave kjo mundeumlsi rezulton meuml e madhe (referuar edhe parashtrimeve teuml Avokatit teuml Popullit
neuml seanceumln gjyqeumlsore bazuar neuml komunikimin e tij me Ministrineuml e Bujqeumlsiseuml lidhur me fondin e
pyjeve dhe kullotave qeuml janeuml neuml proneumlsi teuml shtetit aktualisht) Ateumlhereuml lind pyetja Peumlrse duhet qeuml
keumlto vendime teuml trajtohen me formeuml kompensimi neumlse pronat objekt trajtimi janeuml ende teuml lira
Peumlrse qeveria nuk sheh mundeumlsineuml e uljes seuml vlereumls financiare teuml fatureumls duke hequr nga proneumlsia
shteteumlrore ato prona qeuml neuml fakt janeuml teuml pronareumlve subjekte teuml shproneumlsimit Pikeumlrisht realizimi i
38
keumlsaj teuml fundit neuml funksion teuml interesit publik do teuml ishte teumlreumlsisht e justifikuar prej tij dhe jo e
kundeumlrta
32 Keumlsaj pyetje teuml beumlreuml nga Gjykata neuml seanceuml peumlrfaqeumlsuesit e Keumlshillit teuml Ministrave iu
peumlrgjigjeumln se ldquoNeuml variantin e pareuml ekzistonte kthimi i proneumls keumlshtu siccedil keumlrkohej nga pronareumlt
dhe pikeumlrisht peumlr teuml realizuar keumlteuml teuml drejteuml Pyetja seuml cileumls shteti shqiptar nuk mund trsquoi peumlrgjigjej
dhe nuk i eumlshteuml peumlrgjigjur deri me sot eumlshteuml neumlse do teuml realizonte kthim teuml ploteuml dhe kompensim
nga ana tjeteumlr me keumlteuml formuleuml kjo do teuml thoshte trajtim teuml pa barabarteuml Ai qeuml sot do teuml merrte
tokeumln truall qeuml ka pasur tokeuml bujqeumlsore do teuml trajtohej neuml meumlnyreuml teuml pa barabarteuml me ateuml qeuml do teuml
merrte kompensim Eumlshteuml ajo qeuml ka ndodhur neuml 23 vite ata qeuml kaneuml pasur dhe kaneuml marreuml teuml
drejteumln e kthimit e kaneuml poseduar ateuml dhe kaneuml pasur mundeumlsi ti shohin frutet e tyre peumlr 23 vite
Kjo situateuml ishte gjetur neuml kundeumlrshtim me teuml drejtat e njeriut dhe peumlr keumlteuml arsye nuk pati njeuml
vendimmarrje 2 vjeccedilare teuml AKKP sepse vendimmarrja e agjenciseuml ccedildo diteuml do teuml ishte neuml
kundeumlrshtim me teuml drejta te njeriut Deri sa u krijua mekanizmi i ri i cili ne besojmeuml qeuml eumlshteuml
efektiv dhe neuml peumlrputhje me teuml drejtat e njeriu ldquo
33 Ajo qeuml ne e kemi teuml veumlshtireuml teuml kuptojmeuml nga ky qeumlndrim i subjektit teuml interesuar
eumlshteuml se shteti nuk ka beumlreuml peumlrpjekje teuml parashikojeuml se sa prona janeuml teuml kthyeshme neuml teumlreumlsi pra sa
eumlshteuml numri i objekteve ose tokave livadheve dhe pyjeve qeuml mund teuml kthehen neuml formeuml fizike pa
pasur nevojeuml trsquoi fuseuml pronareumlt e tyre neuml skemeuml kompensimi Pra pamundeumlsia e shtetit peumlr teuml beumlreuml
njeuml inventar teuml pronave teuml sekuestruara ose shproneumlsuara qeuml ndodhen ende teuml lira ose
potencialisht teuml mundura peumlr trsquoiu kthyer pronarit ka ccediluar neuml parashikimin e metodologjiseuml seuml
kompensimit megjitheumlse ka meumlnyra teuml tjera jo veteumlm meuml efektive peumlr pronarin i cili do teuml ishte
meuml i keumlnaqur teuml kishte proneumln e tij sesa njeuml vlereuml teuml kompensuar por do teuml ishte me meuml pak kosto
peumlr shtetin dhe taksapaguesit shqiptareuml teuml cileumlt deri tani po paguajneuml tepeumlr peumlr paafteumlsineuml e shtetit
peumlr teuml zgjidhur keumlteuml problem
34 Duke iu referuar testit teuml proporcionalitetit neuml keumlteuml kufizim qeuml beumln ligji teuml drejteumls seuml
proneumls kjo skemeuml nuk e kalon me sukses ateuml pasi nuk ka asnjeuml arsye legjitime qeuml justifikon keumlteuml
zgjidhje Shteti nuk duhet teuml zgjedheuml rrugeumln dhe metodeumln meuml teuml thjeshteuml ose meuml teuml lehteuml ldquopeumlr teuml
peumlrfunduar procesin e trajtimit teuml proneumlsrdquo siccedil e ka qeumlllimin ky ligj por duhet realisht teuml beumljeuml
peumlrpjekje teuml realizojeuml de facto teuml drejteumln e proneumls seuml pronareumlve teuml shproneumlsuar padrejteumlsisht si dhe
teuml uleuml sa meuml shumeuml fatureumln financiare teuml taksapaguesve Shteti duhet teuml peumlrdoreuml mjetin meuml teuml
peumlrshtatsheumlm dhe qeuml garanton ndeumlrhyrje sa meuml teuml vogeumll neuml teuml drejtat kushtetuese dhe jo mjetin meuml
teuml reumlndeuml por qeuml arrin qeumlllimin meuml shpejteuml pa u kujdesur peumlr shkeljet qeuml shkakton neuml teuml drejtat e
subjekteve qeuml preken prej saj
39
35 Gjykata ka theksuar se njeuml kusht tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi gjateuml
ndeumlrhyrjes neuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml eumlshteuml edhe respektimi i raportit teuml drejteuml midis
ndeumlrhyrjes dhe gjendjessituateumls qeuml e ka diktuar ateuml Ky kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml
evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml njeuml situateuml konkrete
Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete
teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml keumlrkohet teuml arrihen Gjithashtu Gjykata neuml
jurisprudenceuml teuml vazhdueshme ka mbajtur qeumlndrimin se parimi i proporcionalitetit neumlnkupton qeuml
ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit peumlr kufizimin e njeuml teuml drejte ose lirie teuml caktuar teuml beumlhet me mjete teuml
peumlrshtatshme qeuml i peumlrgjigjen drejt qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet Peumlrveccedil keumlsaj peumlrdorimi i keumltyre
mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml arrihet me mjete teuml
tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve meuml pak teuml deumlmshme
peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml kufizimit me gjendjen qeuml
e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml dobishmeumlriseuml dhe teuml
proporcionalitetit Respektimi i keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast
konkret duke ballafaquar interesin publik qeuml dikton kufizimin me teuml drejtat qeuml kufizohen Neuml
keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit
keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen
kufizimit (Vendimi nr2 dateuml 18022013 i Gjykateumls Kushtetuese)
36 Ligji parashikon krijimin e Fondit teuml Tokeumls (neni 53 dhe 12) i cili do teuml peumlrbeumlhet
nga fondi fizik i pronave neuml ccedildo qark sipeumlrfaqet e lira neuml territoret informale dhe sipeumlrfaqe teuml
tjera (e papeumlrcaktuar) Peumlrderisa do teuml krijohet njeuml Fond i tilleuml lind pyetja se peumlrse Keumlshilli i
Ministrave nuk ka beumlreuml njeuml studim se cilat nga keumlto toka teuml lira mund teuml kthehet neuml formeuml fizike
pronareumlve pa qeneuml nevoja teuml trajtohen si fond peumlr teuml gjitheuml pronareumlt ose veteumlm si potencialisht e
mundur pasi nuk ka njeuml peumlrcaktim se sa do teuml jeteuml ky fond dhe si krijohet
37 Neni 12 eumlshteuml i papeumlrcaktuesheumlm pasi teuml thuash se fondi i tokeumls peumlr kompensim do teuml
krijohet nga sipeumlrfaqet e mbetura teuml lira nga ndeumlrtimet informale eumlshteuml nonsens sepse pronari
legjitim duhet teuml preseuml ccedilfareuml mbetet e lireuml nga ndeumlrtuesit e paligjsheumlm ose zaptuesit numri dhe
peumlrqindja e teuml cileumlve ende eumlshteuml e papeumlrcaktuar derisa teuml krijohet fondi i tokeumls peumlr trsquoi kompensuar
pronareumlt legjitimeuml Neumlse qeveria kishte peumlr qeumlllim teuml krijojeuml fond teuml tokeumls peumlr kompensimin e
pronareumlve mund teuml kishte pezulluar procesin e legalizimit deri neuml kryerjen peumlrfundimtare teuml
procesit teuml kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave aty ku mendohet se ka mjaftuesheumlm tokeuml peumlr
trsquou kthyer pronareumlve Neuml keumlteuml meumlnyreuml shteti do teuml kursente nga fondi financiar dhe toka nuk do
40
teuml jepej me ccedilmim simbolik siccedil peumlrfitohet tani nga teuml paligjshmit Edhe taksapaguesit shqiptareuml do
teuml ishin meuml teuml keumlnaqur me uljen e barreumls financiare qeuml do trsquou duhet teuml paguajneuml peumlr dekadat neuml
vazhdim Edhe neuml vlereumlsimin e Komitetit teuml Ministrave lidhur me ekzekutimin e vendimit
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml neuml pg31 eumlshteuml theksuar se megjitheuml peumlrpjekjet pozitive teuml
qeveriseuml shqiptare peumlr teuml peumlrmbushur detyrimet e veumlna nga GJEDNJ ldquodisa paqarteumlsi duken se
kaneuml mbetur lidhur me paditeuml qeuml janeuml neuml shqyrtim aktualisht ose atyre qeuml mund teuml kundeumlrshtojneuml
njeumlra-tjetreumln Do teuml kishte qeneuml e dobishme neumlse autoritetet do teuml siguronin meuml shumeuml
informacion teuml detajuar se si keumlto fatura do teuml ndikonin neuml fondin e peumlrgjithsheumlm teuml kompensimit
dhe neuml peumlrcaktimin e Fondit teuml Tokeumlsrdquo Meuml tej neuml pg45 thuhet ldquoMund teuml ekzistojeuml rreziku peumlr
diskriminim midis subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cileumlve iu eumlshteuml kthyer prona fizikisht dhe atyre
qeuml do teuml kompensohen Peumlr keumlteuml eumlshteuml e nevojshme teuml shpjegohet se peumlrse qeveria ka beumlreuml keumlteuml
zgjedhje preferenciale me projektligjin neuml meumlnyreuml qeuml teuml vlereumlsohet skema e re e kompensimit neuml
peumlrputhje me standardet e vendosura nga GJEDNJrdquo Peumlrgjigja e qeveriseuml shqiptare lidhur me
keumlteuml ka qeneuml ldquopeumlr teuml hequr ccedildo mundeumlsi diskriminimi nuk eumlshteuml parashikuar kthimi por veteumlm
kompensimi peumlr teuml gjitheuml teuml shproneumlsuarit()rdquo (po aty)
38 Argumenti i dheumlneuml nga Keumlshilli i Ministrave se nuk ka pasur njeuml skemeuml
peumlrfundimtare peumlr kompensimin dhe si e tilleuml ajo mund teuml ndryshojeuml neuml ccedildo koheuml neuml meumlnyreuml teuml
papritur nga qeveriaparlamenti nuk na duket e bazuar Ccedildo parashikim ligjor peumlr sa koheuml
zbatohet dhe eumlshteuml neuml fuqi prezumohet se eumlshteuml e qeumlndrueshme Ndryshimi i papritur i
parashikimeve peumlr teuml njeumljteumlt subjekte dhe me pasoja peumlrkeqeumlsuese pa dheumlneuml argumente
kushtetuese peumlrbeumln cenim teuml siguriseuml juridike dhe diskriminim midis subjekteve teuml seuml njeumljteumls
kategori Keumlto parime kushtetuese nuk mund teuml cenohen veteumlm me argumentin se rritet fatura
financiare kur ky proces tashmeuml ka vite qeuml ka filluar dhe peumlr meuml se 20 vjet ka pasur njeuml skemeuml
tjeteumlr qeuml ndryshon teumlreumlsisht duke mosrespektuar aspak teuml drejteumln e pronareumlve por veteumlm
sipeumlrfaqeumlsisht detyrimin e shtetit peumlr teuml ldquombyllurrdquo ccedileumlshtjen e pronave Ky argument i peumlrdorur
vazhdimisht nga Keumlshilli i Ministrave nuk mendojmeuml se eumlshteuml argument i nivelit kushtetues qeuml
justifikon cenimin e vazhduesheumlm teuml seuml drejteumls seuml proneumls
39 Nisur nga sa meuml lart jemi teuml qeumlndrimit se parimi i siguriseuml juridike eumlshteuml prekur nga
rregullimi i ri dhe ndeumlrhyrja e beumlreuml nuk respekton kriteret kushtetuese peumlr keumlteuml qeumlllim teuml
parashikuara nga neni 171 i Kushtetuteumls konkretisht mbrojtjen e interesit publik vendosjen e
njeuml raporti teuml drejteuml midis seuml drejteumls seuml cenuar dhe qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet neumlpeumlrmjet
ndeumlrhyrjes legjislative si dhe ruajtjen e thelbit teuml seuml drejteumls seuml proneumls
41
B Peumlr pretendimin e cenimit teuml baraziseuml para ligjit
40 Keumlrkuesit kaneuml argumentuar se skema e kompensimit teuml parashikuar nga ligji bie
ndesh me parimin e baraziseuml para ligjit pasi trajton neuml meumlnyreuml teuml ndryshme teuml njeumljteumln kategori
pronareumlsh duke i vendosur ata qeuml presin teuml kompensohen neuml poziteuml meuml pak teuml favorshme se ata qeuml
u kompensuan para hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Gjithashtu vendimet e formeumls seuml prereuml peumlrfshi
edhe vendimet e dheumlna nga GJEDNJ do teuml vlereumlsohen sipas njeuml skeme meuml pak teuml favorshme sesa
vendimet e ekzekutuara para hyrjes neuml fuqi teuml ligjit megjitheumlse janeuml teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose vlereuml
totale
41 Pyetjes seuml beumlreuml nga Gjykata gjateuml seanceumls gjyqeumlsore neumlse skema e zgjedhur krijon
pabarazi subjekti i interesuar Keumlshilli i Ministrave iu peumlrgjigj negativisht Sipas tij ligji beumln njeuml
trajtim teuml barabarteuml jo veteumlm midis ish pronareumlve por edhe midis tyre dhe pronareumlve teuml soteumlm
Pra referuar keumltij qeumlndrimi neuml qofteuml se shteti aplikon keumlto kritere peumlr teuml shproneumlsuar sot peumlr
interes publik do teuml aplikojeuml teuml njeumljtat kritere peumlr ateuml shproneumlsim qeuml ka ndodhur 70 vjet meuml pareuml
42 Siccedil u tha meuml lart qeumlllimi i ligjit objekt shqyrtimi eumlshteuml ldquob) rregullimi dhe
shpeumlrblimi i drejteuml i kompensimit teuml proneumls ekzekutimi i vendimeve peumlrfundimtare teuml
kompensimit si dhe peumlrfundimi i procesit teuml kompensimitrdquo Pra rregullimi i ccedileumlshtjeve teuml
shproneumlsimit qeuml ndodhin sot nuk peumlrfshihet nga ky ligj dhe jo veteumlm kaq por sot nuk eumlshteuml e
mundur teuml krahasohet vlera e proneumls qeuml ka neuml treg me ateuml qeuml ka pasur para 70 vjeteumlve
43 Ne mendojmeuml se ligji cenon barazineuml e shtetasve para ligjit duke bere trajtim teuml
diferencuar midis pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim kthimi ose kompensimi teuml marreuml para hyrjes neuml
fuqi teuml keumltij ligji por ende teuml paekzekutuar dhe pronareumlve qeuml kaneuml arritur ta ekzekutojneuml vendimin
e kthimit ose kompensimit teuml marreuml neuml teuml njeumljteumln koheuml Neumlse keumlrkuesve u janeuml kthyer pronat teuml
cilat sipas ligjit 13315 cileumlsohen si brenda fusheumls seuml zbatimit teuml neneve 23 24 25 ata nuk mund
teuml ankohen peumlr zvarritje teuml procesit teuml ekzekutimit teuml vendimit por brenda 90 diteumlve nga hyrja e
ligjit neuml fuqi duhet teuml heqin doreuml nga certifikatat e proneumls dhe teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml saj
sigurisht sipas kritereve teuml peumlrfitimeve teuml zbritshme Ndryshe shteti e ccedilliron veten nga detyrimi
peumlr zbatimin teuml vendimeve neuml fjaleuml Neumlpeumlrmjet keumlsaj formule ligji vendos neuml pozita teuml
pabarabarta pronareumlt qeuml aplikojneuml sot dhe ata qeuml e kaneuml peumlrfituar me vendime teuml meumlparshme por
nuk kaneuml arritur ta posedojneuml ose ta ekzekutojneuml ateuml duke i privuar ata neuml meumlnyreuml arbitrare nga e
drejta e proneumls Prandaj mendojmeuml se ligji bie ndesh edhe me parimin e baraziseuml seuml shtetasve
para ligjit
44 Peumlr teuml gjitha keumlto arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se Gjykata duhej teuml kishte shpallur si
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi dhe jo veteumlm pjeseuml teuml tij pasi fryma dhe qeumlllimi i tij real nuk i
42
peumlrgjigjet keumlrkesave kushtetuese teuml parashikuar neuml nenet 41 42 dhe 17 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 1
teuml Protokollit Nr1 teuml KEDNJ-seuml si dhe praktikeumls seuml vazhdueshme teuml GJEDNJ-seuml dhe Gjykateumls
Kushtetuese
Aneumltareuml Gani Dizdari Vladimir Kristo
32
reumlndeumlsishme qeuml me qeumlllim garantimin e zbatimit efektiv teuml masave teuml peumlrgjithshme neuml
dispozicion teuml autoriteteve kompetente teuml vihen burime teuml mjaftueshme njereumlzore dhe materiale
dhe teuml garantohet bashkeumlrendimi midis institucioneve teuml ndryshme me synim shkeumlmbimin e
informacionit Sa hereuml qeuml teuml jeteuml e mundur autoritetet mund teuml shqyrtojneuml mundeumlsineuml e shkurtimit
teuml burimeve duke bashkuar institucione teuml ndryshme me qeumlllim shmangien e mbivendosjeve dhe
zvogeumllimin e kostove dhe shpenzimeve operative Krijimi i strukturave teuml reja institucionale nuk
duhet teuml konsiderohet si njeuml shtreseuml tjeteumlr e procesit por duhet teuml justifikohet ploteumlsishtrdquo (pg116-
117)
(vi) Rritja e barreumls seuml pronareumlve teuml paligjsheumlm qeuml keumlrkojneuml teuml legalizojneuml teuml drejtat e
proneumlsiseuml neuml pronat e ish-pronareumlve si dhe neuml pronat shteteumlrore ldquoProcesi i kompensimit teuml ish
pronareumlve peumlr shkak teuml Ligjeve peumlr Proneumlsineuml duhet teuml karakterizohet nga kompensimi i ish
pronareumlve neuml bazeuml teuml Ligjit teuml Legalizimit Neuml lidhje me keumlteuml teuml fundit Shteti i paditur mund teuml
rishqyrtonte rritjen e pjeseumls seuml kostos qeuml legalizimi i ka sjelleuml ankuesve neuml maseumln qeuml do teuml ishte i
afteuml teuml rregullonte kompensimin financiar teuml paguar ish pronareumlverdquo (pg115)
(vii) Krijimi i njeuml sistemi transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pasurive teuml
paluajtshme ldquoNga ana tjeteumlr Shteti i paditur duhet teuml garantojeuml ekzistenceumln e njeuml sistemi
transparent dhe efektiv teuml regjistrimit teuml pronave duke peumlrfshireuml teuml dheumlna teuml sakta teuml unifikuara
hartografike me qeumlllim mundeumlsimin thjeshtimin dhe lehteumlsimin e transaksioneve teuml ardhshme
ligjorerdquo
(viii) Mbajtja e diskutimeve teuml gjeumlra publike ldquoProcesi i vendimmarrjes peumlr llojin e
kompensimit qeuml do teuml jepet keumlrkon transparenceuml dhe efikasitet maksimal me synim rritjen e
besimit teuml publikut Do teuml ishte neuml interes teuml peumlrgjithsheumlm qeuml rezultatet teuml beumlheshin publike dhe teuml
shpeumlrndaheshin peumlrmes mjeteve teuml ndryshme teuml aksesueshme teuml komunikimit Eumlshteuml thelbeumlsore
qeuml vendimet e autoriteteve teuml peumlrmbajneuml arsye teuml qarta dhe teuml mjaftueshme dhe trsquoi neumlnshtrohen
rishikimit gjyqeumlsor neuml rast mosmarreumlveshjejerdquo
19 Sa i takon detyrimeve neuml pikat (ii) (iii) (vi) dhe (vii) nuk u dha asnjeuml informacion
thelbeumlsor ose argument bindeumls i nivelit kushtetues nga subjektet e interesuara se si janeuml realizuar
ose peumlrse nuk janeuml parashikuar neuml ligj keumlto detyrime Peumlr keumlteuml arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se
orientimet e GJEDNJ-seuml neuml vendimin Manushaqe Puto etj k Shqipeumlriseuml nuk janeuml misheumlruar neuml
ligjin objekt shqyrtimi
20 GJEDNJ neuml rastin Vrioni k Shqipeumlriseuml ka arritur neuml peumlrfundimin se referuar edhe
meumlnyreumls seuml peumlrllogaritjes neuml rastin Driza k Shqipeumlriseuml metoda e peumlrllogaritjes do teuml duhej teuml ishte
vlera e proneumls neuml momentin e nxjerrjes seuml vendimit por neuml kushtet qeuml Shqipeumlria deumlshtoi teuml kishte
33
njeuml harteuml vlere qeuml neuml vitin 1993 GJEDNJ iu referua vlereumls seuml proneumls neuml momentin e kompensimit
bazuar neuml harteuml vlereuml qeuml reflekton ccedilmimin e tregut Pra rrjedhimisht qeveria duhej teuml kishte
marreuml parasysh vlereumln e proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit teuml kompensimit jo teuml
shproneumlsimit Pra GJEDNJ e ka udheumlzuar qeverineuml shqiptare se cileumls vlereuml duhej trsquoi referohej neuml
ccedileumlshtjet qeuml lidhen me kompensimin Skema e ofruar nga ligji objekt shqyrtimi nuk respekton keumlteuml
orientim teuml GJEDNJ
21 Sa i takon kritereve teuml shpeumlrblimit teuml drejteuml ato janeuml peumlrshkruar nga GJEDNJ-ja neuml
vendimin e saj peumlr ccedileumlshtjen Driza k Shqipeumlriseuml Neuml keumlteuml vendim GJEDNJ eumlshteuml shprehur ndeumlr teuml
tjera se ldquoGjykata ccedilmon se neuml rrethanat e ccedileumlshtjes neuml fjaleuml kthimi i parceleumls seuml vogeumll teuml tokeumls
ashtu siccedil u caktua me vendimin gjyqeumlsor teuml formeumls seuml prereuml teuml Gjykateumls seuml Larteuml teuml dateumls 17
dhjetor 1998 seuml bashku me pagimin e fitimit teuml munguar si dhe teuml kompensimit neuml vlereuml neuml
lidhje me parceleumln e madhe teuml tokeumls neuml bazeuml teuml vendimit teuml dateumls 7 dhjetor 2000 duke peumlrfshireuml
edhe shkalleumln e interesit qeuml pasqyron ndeumlrhyrjen pasojeuml e seuml cileumls ishte humbja e proneumlsiseuml seuml
parceleumls seuml madhe teuml tokeumls do ta vendosnin ankuesin sa meuml shpejt teuml jeteuml e mundur neuml njeuml situateuml
teuml njeumljteuml me ateuml neuml teuml cileumln do teuml kish qeneuml ai po teuml mos kishim shkelje teuml Konventeumlsrdquo
22 GJEDNJ e ka elaboruar meuml tej kuptimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo neuml ccedileumlshtjen Vrioni
k Shqipeumlriseuml teuml dateumls 13112007 sect 135 duke beumlreuml referim peumlr kompensimin e keumlrkuesve tek
harta e vlereumls seuml proneumls e vitit 2008 GJEDNJ u shpreh neuml keumlteuml pikeuml se ldquoneuml peumlrzgjedhjen e
harteumls seuml vlereumls seuml proneumls seuml vitit 2008 ajo ndeumlr teuml tjera pati parasysh teuml arriheshin qeumlllimet e
shpeumlrblimit teuml drejteuml teuml peumlrshkruara neuml ccedileumlshtjen ldquoDriza k Shqipeumlriseumlrdquo
23 Referuar ligjit dhe shpjegimeve teuml subjektit teuml interesuar Keumlshilli i Ministrave
rezulton se koncepti i shpeumlrblimit teuml drejteuml eumlshteuml misheumlruar jo neuml elementeumlt e elaboruar nga
GJEDNJ-ja por neuml elementeuml teuml ndrysheumlm qeuml nuk garantojneuml shpeumlrblim teuml drejteuml dhe si rrjedhim as
barazi midis subjekteve teuml shproneumlsuara Neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur ligji pavareumlsisht nga ajo qeuml
parashtrohet nga subjektet e interesuara de facto synon
(i) rivlereumlsim teuml teuml gjitha pronave teuml subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cilat u janeuml kthyer
atyre me vendime peumlrfundimtare meuml teuml hershme sipas kushteve teuml parashikuara neuml nenin 6 sect (1)
ndash (4) teuml ligjit Ky vlereumlsim do teuml sheumlrbejeuml si peumlrfitim i zbritsheumlm peumlr qeumlllime teuml zbatimit teuml nenit 6
sect (6) nenit 7 nenit 21 sect (4) nenit 23 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlt teuml cileumlve u
eumlshteuml kthyer njeuml pjeseuml e pronave me vendime meuml teuml hershme teuml teumlrhiqen nga keumlrkesat peumlr njohjen
e pronave sepse nenet e ldquopeumlrfitimeve teuml zbritshmerdquo qeuml urdheumlrojneuml rivlereumlsimin e pasurive teuml
kthyera sipas kritereve teuml ligjit neuml fjaleuml i peumlrjashtojneuml ata automatikisht nga fusha e zbatimit teuml
ligjit nr13315
34
(ii) vlereumlsim financiar teuml proneumls seuml origjineumls qeuml u kthehet pronareumlve llogaritur sipas
kritereve teuml nenit 6 pika 1ndash4 teuml ligjit me qeumlllim qeuml teuml zbritet diferenca qeuml rezulton neuml zbatim teuml
nenit 65 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlve iu hiqet e drejta e kthimit teuml njeuml pjese teuml
pasuriseuml seuml origjineumls megjitheumlse iu eumlshteuml njohur e drejta e proneumls seuml tyre
(iii) pushim i shqyrtimit teuml keumlrkesave peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar qeuml nuk ka
urdheumlruar kompensim teuml proneumls sipas nenit 72 pika ccedil) teuml Ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhje shteti
nuk ka detyrim teuml zbatojeuml vendimet peumlrfundimtare teuml KKKP AKKP dhe vendimet gjyqeumlsore qeuml
kaneuml urdheumlruar kthimin e proneumls
(iv) vlereumlsim financiar meuml i uleumlt peumlr rastet sipas nenit 164 a)ndashb) teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj
zgjidhjeve pronareumlve u rritet barra e proveumls neuml kurriz teuml vlereumls seuml proneumls seuml tyre
(v) njohje e seuml drejteumls seuml keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e kompensimit neuml
keumlmbim teuml pagesave meuml teuml shpejta sipas kritereve teuml nenit 17 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje
ligji diferencon pronareumlt neuml peumlrpjekje peumlr teuml siguruar peumlrfitime prej 80 - 50 teuml vlereumls seuml
pronave teuml njohura neuml keumlmbim teuml afateve teuml cilat janeuml teuml peumlrgjitheumlsuara neuml 10 vjet Ky lloj
peumlrfitimi ka mjaft impakt neumlse mbajmeuml parasysh se pjesa deumlrrmuese e keumlrkuesve janeuml teuml
moshuar
(vi) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e parablerjes (brenda 1 viti) neuml
keumlmbim teuml kompensimit sipas nenit 22 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji parashikon
mundeumlsineuml e peumlrjashtimit teuml pronareumlve nga e drejta e parablerjes neumlse keumlrkojneuml kompensim Nuk
kuptohet arsyeja peumlrse pronari mos teuml peumlrfitojeuml pjeseumlrisht nga ankandi dhe pjeseumlrisht nga format e
tjera teuml kompensimit
(vii) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml pranuar kompensim peumlr tokat e tyre teuml dheumlna neuml peumlrdorim
nga shteti sipas nenit 23 teuml ligjit ose detyrimi peumlr teuml pritur pa afat dhe pa deumlmshpeumlrblim
marreumldheumlnien juridike ekzistuese sipas keumltij neni Nuk kuptohet peumlrse kur keumlto toka teuml dheumlna neuml
peumlrdorim neumlse nuk janeuml teuml zeumlna kompensohen Neumlse ato nuk janeuml teuml zeumlna peumlrse nuk i kthehen
pronarit legjitim
(viii) Mostrajtimin e pronareumlve qeuml nuk disponojneuml njeuml vendim peumlrfundimtar neumlse prona
peumlr teuml cileumln kaneuml aplikuar peumlrfshihet brenda pronave teuml cileumlsuara neuml nenin 25 teuml Ligjit (shih nenin
20 teuml ligjit) Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji peumlrjashton pronareumlt qeuml kaneuml aplikuar peumlr njohje teuml
pronave teuml tyre teuml cilat peumlrfshihen brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 25 teuml Ligjit 13315
(ix) detyrim i pronareumlve peumlr teuml konvertuar neuml teuml drejteuml kompensimi pronat e kthyera me
vendime meuml teuml hershme teuml cilat bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 dhe nenit 25 teuml ligjit
Duke i hequr vetes detyrimin peumlr teuml zbatuar vendimet peumlrfundimtare peumlr kthimin e pronave teuml
35
cilat kaneuml mbetur teuml pazbatuara sipas nenit 7 sect 2 pika ccedil) e ligjit 13315 ligji objekt shqyrtimi
detyron teuml gjitheuml pronareumlt teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml pronave teuml tyre teuml kthyera por qeuml nuk
posedohen prej tyre teuml cilat sipas ligjit 13315 bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 nenit
24 dhe nenit 25 Keumlto vendime do teuml arkivohen
(x) pezullim i keumlrkesave qeuml lidhen me mbivendosje teuml teuml drejtave proneumlsore neuml keqbesim
deri sa mosmarreumlveshjet teuml zgjidhen neuml gjykateuml
24 Kjo formuleuml peumlr realizimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo referuar qeumlllimit dhe frymeumls seuml
ligjit neuml fakt nuk peumlrputhet me teuml Konkretisht qeuml njeuml pronari trsquoi kthehet prona e origjineumls sipas
nenit 21 sect (1) teuml ligjit duhet qeuml prona neuml fjaleuml (a) teuml mos jeteuml proneuml shteteumlrore sipas konceptit teuml
gjereuml teuml interesit publik parashikuar neuml nenin 251 (b) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e zeumlneuml sipas
ligjeve teuml radhitura neuml Shtojceumln i teuml ligjit (c) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e dheumlneuml neuml peumlrdorim sipas
nenit 23 teuml ligjit (ccedil) apo proneuml e zeumlneuml me ndeumlrtime pa leje sipas nenit 24 teuml ligjit (d) as territor
turistik (dh) apo proneuml e paluajtshme neuml administrim teuml institucioneve shteteumlrore (e) as truall i
zeumlneuml me ndeumlrtime shteteumlrore (shih nenin 21 sectsect (5)-(8) teuml ligjit
25 Meuml tej sipas keumlsaj formule Agjencia ka diskrecion teuml palimituar teuml rreumlzojeuml keumlrkesat e
pashqyrtuara peumlr kthim dhe kompensim prone neumlse objekti i tyre lidhet me pronat e origjineumls teuml
cileumlsuara neuml nenin 25 teuml ligjit Pra ccedildo keumlrkeseuml e pashqyrtuar do teuml rreumlzohet sipas nenit 20 teuml
ligjit neumlse Agjencia arrin neuml peumlrfundimin se kjo proneuml eumlshteuml e zeumlneuml peumlr interes publik dheose
sipas ligjeve teuml ldquoShtojceumls Irdquo teuml ligjit Neuml njeuml situateuml ku pjesa meuml e madhe e pronareumlve nuk kaneuml
arritur teuml posedojneuml pronat e tyre pasi ato janeuml teuml zeumlna neuml meumlnyreuml teuml paligjshme ose mbahen me
forceuml nga shteti pavareumlsisht se nuk peumlrbeumljneuml interes publik ccedilfareuml zgjidhje peumlrfundimtare synon teuml
realizohet me keumlteuml ligj
26 Gjykata neuml jurisprudenceumln e saj ka theksuar se parimi i shtetit teuml seuml drejteumls i
sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml njeuml nga parimet themelore neuml shtetin dhe shoqeumlrineuml
demokratike Aspekte teuml keumltij parimi janeuml edhe siguria juridike mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara
si dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme Siguria juridike presupozon veccedil teuml tjerash besueshmeumlrineuml e
qytetareumlve tek shteti dhe pandryshueshmeumlrineuml e ligjit peumlr marreumldheumlniet e rregulluara
Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet vazhdimisht ose teuml
jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike teuml cilat mund teuml
cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml vendosur me akte teuml
meumlparshme (shih dhe vendimet e Gjykateumls Kushtetuese nr 31 dateuml 18062010 nr24 dateuml
12112008 nr9 dateuml 26022007)
36
27 Nga ana tjeteumlr Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo
lloj pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml
prevalojeuml neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike (shih vendimin
e Gjykateumls Kushtetuese nr 26 dateuml 02112005) Neuml keumlteuml pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml
ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e favorshme ligjore paraqitet i
reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte
negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml teuml drejte teuml garantuar me
Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml rregullojeuml neumlpeumlrmjet
akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato teuml drejta teuml cilat janeuml
parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml preken nga ligjveumlneumlsi (shih
vendimin e Gjykateumls Kushtetuese nr 37 dateuml 13062012)
28 Referuar testit teuml proporcionalitetit sipas nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml
Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve pra parashikimi i tyre me ligj formal rezulton i respektuar
Kriteri i dyteuml neuml radheuml eumlshteuml interesi publik Koncepti kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml
trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml
keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para saj Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml radhiten neuml
meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml justifikojneuml
ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml aspektin e
kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml marreuml nga
ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet neuml aspektin e kushteve teuml
vendosura nga neni 171 i Kushtetuteumls dhe konkretisht teuml ekzistenceumls seuml interesit publik (Shih
vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
29 Eumlshteuml e veumlrteteuml se Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceuml teuml saj se si parimi i siguriseuml
juridike ashtu edhe ai i baraziseuml seuml shtetasve para ligjit nuk janeuml absolute dhe mund teuml kufizohen
neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i teuml cilit do teuml sillte
pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Por referuar parashtrimeve teuml subjekteve teuml
interesuara Keumlshilli i Ministrave dhe Kuvendi si dhe pyetjeve dhe debateve teuml zhvilluara neuml
seanceumln publike teuml zhvilluar para keumlsaj Gjykate nuk rezultoi qeuml qeveria ashtu siccedil ishte udheumlzuar
nga GJEDNJ dhe Komiteti i Ministrave teuml ishte bazuar neuml njeuml studim teuml thelluar apo vlereumlsim teuml
gjithansheumlm teuml situateumls neuml teumlreumlsi I vetmi argument i sjelleuml ishte interesi publik i bazuar neuml fatureumln
e larteuml financiare teuml shtetit
37
30 Seuml pari ne jemi teuml qeumlndrimit se ky argument nuk eumlshteuml i bazuar neuml argumente teuml
nivelit kushtetues pasi shteti nuk mund teuml kujdeset veteumlm peumlr fatureumln financiare teuml buxhetit por
peumlr teuml gjitha efektet e tjera teuml natyreumls juridike sociale dhe ekonomike teuml shtetit dhe teuml shtetasve
Seuml dyti nuk ka njeuml argument teuml bazuar neuml prova dhe fakte se sa do teuml mund teuml ishte ulur fatura
financiare neumlse ligji do teuml kishte parashikuar kthimin fizik teuml proneumls aty ku eumlshteuml e mundur Seuml
treti nuk ka informacion teuml sakteuml sa eumlshteuml diferenca midis shumeumls qeuml shteti do teuml duhej teuml
paguante me ligjin e meumlparsheumlm dhe sa me ligjin neuml fuqi dhe se si mund teuml ulej kjo diferenceuml Seuml
kateumlrti duke iu referuar qeumlllimit teuml ligjit kuptojmeuml se synimi eumlshteuml ldquoshpeumlrblimi i drejteumlrdquo i
subjekteve teuml shproneumlsuara Pyetja lind Si mund teuml konsiderohet i drejteuml shpeumlrblimi kur njeuml tokeuml
e konfiskuar neuml vitet 50 ka qeneuml tokeuml bujqeumlsore dhe sot eumlshteuml truall ndeumlrtimi neuml zoneuml urbane dhe e
ka vlereumln dhjetra ose qindra hereuml meuml teuml larteuml Qeveria argumentoi se ky shpeumlrblim eumlshteuml i drejteuml
sepse toka kur eumlshteuml shteteumlzuar ka pasur ateuml vlereuml dhe meriton teuml shpeumlrblehet me ateuml vlereuml ky
quhet trajtim i barabarteuml dhe nuk sjell diskriminim midis shtetasve () Por Keumlshilli i Ministrave
nuk ndalet neuml faktin se ka qeneuml pikeumlrisht shteti qeuml neuml rastin meuml teuml mireuml nuk ka marreuml masa efikase
dhe neuml rastin meuml teuml keq e ka penguar aktivisht geumlzimin e proneumls nga pronari legjitim Pra
paafteumlsineuml ose mungeseumln e gatishmeumlriseuml seuml shtetit duhet ta paguajeuml seumlrish subjekti i shproneumlsuar
duke iu neumlnshtruar njeuml skeme kompensimi qeuml neuml fund teuml peumlrllogaritjeve do teuml arrijeuml trsquoi japeuml
pronarit legjitim veteumlm leumlmosheuml dhe jo njeuml shpeumlrblim teuml drejteuml siccedil pretendohet nga subjektet e
interesuara
31 Neuml rastin konkret Keumlshilli i Ministrave paraqet si interes publik fatureumln e larteuml
financiare qeuml do teuml duhej teuml paguante shteti neuml rast se do teuml mbante skemeumln e kompensimit sipas
ligjit teuml vjeteumlr Neuml fakt po trsquoi referohemi pretendimit teuml keumlrkuesve si dhe fakteve teuml paraqitura
prej tyre ka mjaft subjekte qeuml nga komisionet e kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave kaneuml
marreuml njeuml vendim peumlr kthimin e pjessheumlm ose teuml ploteuml teuml proneumls seuml tyre vendime keumlto qeuml janeuml neuml
fuqi nga gjykatat shqiptare ose nga GJEDNJ Njeuml pjeseuml e mireuml e tyre mund teuml peumlrfitonin nga
kthimi fizik i proneumls seuml tyre aty ku eumlshteuml e lireuml teumlreumlsisht ose pjeseumlrisht Peumlr pronareumlt e pyjeve dhe
kullotave kjo mundeumlsi rezulton meuml e madhe (referuar edhe parashtrimeve teuml Avokatit teuml Popullit
neuml seanceumln gjyqeumlsore bazuar neuml komunikimin e tij me Ministrineuml e Bujqeumlsiseuml lidhur me fondin e
pyjeve dhe kullotave qeuml janeuml neuml proneumlsi teuml shtetit aktualisht) Ateumlhereuml lind pyetja Peumlrse duhet qeuml
keumlto vendime teuml trajtohen me formeuml kompensimi neumlse pronat objekt trajtimi janeuml ende teuml lira
Peumlrse qeveria nuk sheh mundeumlsineuml e uljes seuml vlereumls financiare teuml fatureumls duke hequr nga proneumlsia
shteteumlrore ato prona qeuml neuml fakt janeuml teuml pronareumlve subjekte teuml shproneumlsimit Pikeumlrisht realizimi i
38
keumlsaj teuml fundit neuml funksion teuml interesit publik do teuml ishte teumlreumlsisht e justifikuar prej tij dhe jo e
kundeumlrta
32 Keumlsaj pyetje teuml beumlreuml nga Gjykata neuml seanceuml peumlrfaqeumlsuesit e Keumlshillit teuml Ministrave iu
peumlrgjigjeumln se ldquoNeuml variantin e pareuml ekzistonte kthimi i proneumls keumlshtu siccedil keumlrkohej nga pronareumlt
dhe pikeumlrisht peumlr teuml realizuar keumlteuml teuml drejteuml Pyetja seuml cileumls shteti shqiptar nuk mund trsquoi peumlrgjigjej
dhe nuk i eumlshteuml peumlrgjigjur deri me sot eumlshteuml neumlse do teuml realizonte kthim teuml ploteuml dhe kompensim
nga ana tjeteumlr me keumlteuml formuleuml kjo do teuml thoshte trajtim teuml pa barabarteuml Ai qeuml sot do teuml merrte
tokeumln truall qeuml ka pasur tokeuml bujqeumlsore do teuml trajtohej neuml meumlnyreuml teuml pa barabarteuml me ateuml qeuml do teuml
merrte kompensim Eumlshteuml ajo qeuml ka ndodhur neuml 23 vite ata qeuml kaneuml pasur dhe kaneuml marreuml teuml
drejteumln e kthimit e kaneuml poseduar ateuml dhe kaneuml pasur mundeumlsi ti shohin frutet e tyre peumlr 23 vite
Kjo situateuml ishte gjetur neuml kundeumlrshtim me teuml drejtat e njeriut dhe peumlr keumlteuml arsye nuk pati njeuml
vendimmarrje 2 vjeccedilare teuml AKKP sepse vendimmarrja e agjenciseuml ccedildo diteuml do teuml ishte neuml
kundeumlrshtim me teuml drejta te njeriut Deri sa u krijua mekanizmi i ri i cili ne besojmeuml qeuml eumlshteuml
efektiv dhe neuml peumlrputhje me teuml drejtat e njeriu ldquo
33 Ajo qeuml ne e kemi teuml veumlshtireuml teuml kuptojmeuml nga ky qeumlndrim i subjektit teuml interesuar
eumlshteuml se shteti nuk ka beumlreuml peumlrpjekje teuml parashikojeuml se sa prona janeuml teuml kthyeshme neuml teumlreumlsi pra sa
eumlshteuml numri i objekteve ose tokave livadheve dhe pyjeve qeuml mund teuml kthehen neuml formeuml fizike pa
pasur nevojeuml trsquoi fuseuml pronareumlt e tyre neuml skemeuml kompensimi Pra pamundeumlsia e shtetit peumlr teuml beumlreuml
njeuml inventar teuml pronave teuml sekuestruara ose shproneumlsuara qeuml ndodhen ende teuml lira ose
potencialisht teuml mundura peumlr trsquoiu kthyer pronarit ka ccediluar neuml parashikimin e metodologjiseuml seuml
kompensimit megjitheumlse ka meumlnyra teuml tjera jo veteumlm meuml efektive peumlr pronarin i cili do teuml ishte
meuml i keumlnaqur teuml kishte proneumln e tij sesa njeuml vlereuml teuml kompensuar por do teuml ishte me meuml pak kosto
peumlr shtetin dhe taksapaguesit shqiptareuml teuml cileumlt deri tani po paguajneuml tepeumlr peumlr paafteumlsineuml e shtetit
peumlr teuml zgjidhur keumlteuml problem
34 Duke iu referuar testit teuml proporcionalitetit neuml keumlteuml kufizim qeuml beumln ligji teuml drejteumls seuml
proneumls kjo skemeuml nuk e kalon me sukses ateuml pasi nuk ka asnjeuml arsye legjitime qeuml justifikon keumlteuml
zgjidhje Shteti nuk duhet teuml zgjedheuml rrugeumln dhe metodeumln meuml teuml thjeshteuml ose meuml teuml lehteuml ldquopeumlr teuml
peumlrfunduar procesin e trajtimit teuml proneumlsrdquo siccedil e ka qeumlllimin ky ligj por duhet realisht teuml beumljeuml
peumlrpjekje teuml realizojeuml de facto teuml drejteumln e proneumls seuml pronareumlve teuml shproneumlsuar padrejteumlsisht si dhe
teuml uleuml sa meuml shumeuml fatureumln financiare teuml taksapaguesve Shteti duhet teuml peumlrdoreuml mjetin meuml teuml
peumlrshtatsheumlm dhe qeuml garanton ndeumlrhyrje sa meuml teuml vogeumll neuml teuml drejtat kushtetuese dhe jo mjetin meuml
teuml reumlndeuml por qeuml arrin qeumlllimin meuml shpejteuml pa u kujdesur peumlr shkeljet qeuml shkakton neuml teuml drejtat e
subjekteve qeuml preken prej saj
39
35 Gjykata ka theksuar se njeuml kusht tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi gjateuml
ndeumlrhyrjes neuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml eumlshteuml edhe respektimi i raportit teuml drejteuml midis
ndeumlrhyrjes dhe gjendjessituateumls qeuml e ka diktuar ateuml Ky kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml
evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml njeuml situateuml konkrete
Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete
teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml keumlrkohet teuml arrihen Gjithashtu Gjykata neuml
jurisprudenceuml teuml vazhdueshme ka mbajtur qeumlndrimin se parimi i proporcionalitetit neumlnkupton qeuml
ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit peumlr kufizimin e njeuml teuml drejte ose lirie teuml caktuar teuml beumlhet me mjete teuml
peumlrshtatshme qeuml i peumlrgjigjen drejt qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet Peumlrveccedil keumlsaj peumlrdorimi i keumltyre
mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml arrihet me mjete teuml
tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve meuml pak teuml deumlmshme
peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml kufizimit me gjendjen qeuml
e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml dobishmeumlriseuml dhe teuml
proporcionalitetit Respektimi i keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast
konkret duke ballafaquar interesin publik qeuml dikton kufizimin me teuml drejtat qeuml kufizohen Neuml
keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit
keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen
kufizimit (Vendimi nr2 dateuml 18022013 i Gjykateumls Kushtetuese)
36 Ligji parashikon krijimin e Fondit teuml Tokeumls (neni 53 dhe 12) i cili do teuml peumlrbeumlhet
nga fondi fizik i pronave neuml ccedildo qark sipeumlrfaqet e lira neuml territoret informale dhe sipeumlrfaqe teuml
tjera (e papeumlrcaktuar) Peumlrderisa do teuml krijohet njeuml Fond i tilleuml lind pyetja se peumlrse Keumlshilli i
Ministrave nuk ka beumlreuml njeuml studim se cilat nga keumlto toka teuml lira mund teuml kthehet neuml formeuml fizike
pronareumlve pa qeneuml nevoja teuml trajtohen si fond peumlr teuml gjitheuml pronareumlt ose veteumlm si potencialisht e
mundur pasi nuk ka njeuml peumlrcaktim se sa do teuml jeteuml ky fond dhe si krijohet
37 Neni 12 eumlshteuml i papeumlrcaktuesheumlm pasi teuml thuash se fondi i tokeumls peumlr kompensim do teuml
krijohet nga sipeumlrfaqet e mbetura teuml lira nga ndeumlrtimet informale eumlshteuml nonsens sepse pronari
legjitim duhet teuml preseuml ccedilfareuml mbetet e lireuml nga ndeumlrtuesit e paligjsheumlm ose zaptuesit numri dhe
peumlrqindja e teuml cileumlve ende eumlshteuml e papeumlrcaktuar derisa teuml krijohet fondi i tokeumls peumlr trsquoi kompensuar
pronareumlt legjitimeuml Neumlse qeveria kishte peumlr qeumlllim teuml krijojeuml fond teuml tokeumls peumlr kompensimin e
pronareumlve mund teuml kishte pezulluar procesin e legalizimit deri neuml kryerjen peumlrfundimtare teuml
procesit teuml kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave aty ku mendohet se ka mjaftuesheumlm tokeuml peumlr
trsquou kthyer pronareumlve Neuml keumlteuml meumlnyreuml shteti do teuml kursente nga fondi financiar dhe toka nuk do
40
teuml jepej me ccedilmim simbolik siccedil peumlrfitohet tani nga teuml paligjshmit Edhe taksapaguesit shqiptareuml do
teuml ishin meuml teuml keumlnaqur me uljen e barreumls financiare qeuml do trsquou duhet teuml paguajneuml peumlr dekadat neuml
vazhdim Edhe neuml vlereumlsimin e Komitetit teuml Ministrave lidhur me ekzekutimin e vendimit
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml neuml pg31 eumlshteuml theksuar se megjitheuml peumlrpjekjet pozitive teuml
qeveriseuml shqiptare peumlr teuml peumlrmbushur detyrimet e veumlna nga GJEDNJ ldquodisa paqarteumlsi duken se
kaneuml mbetur lidhur me paditeuml qeuml janeuml neuml shqyrtim aktualisht ose atyre qeuml mund teuml kundeumlrshtojneuml
njeumlra-tjetreumln Do teuml kishte qeneuml e dobishme neumlse autoritetet do teuml siguronin meuml shumeuml
informacion teuml detajuar se si keumlto fatura do teuml ndikonin neuml fondin e peumlrgjithsheumlm teuml kompensimit
dhe neuml peumlrcaktimin e Fondit teuml Tokeumlsrdquo Meuml tej neuml pg45 thuhet ldquoMund teuml ekzistojeuml rreziku peumlr
diskriminim midis subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cileumlve iu eumlshteuml kthyer prona fizikisht dhe atyre
qeuml do teuml kompensohen Peumlr keumlteuml eumlshteuml e nevojshme teuml shpjegohet se peumlrse qeveria ka beumlreuml keumlteuml
zgjedhje preferenciale me projektligjin neuml meumlnyreuml qeuml teuml vlereumlsohet skema e re e kompensimit neuml
peumlrputhje me standardet e vendosura nga GJEDNJrdquo Peumlrgjigja e qeveriseuml shqiptare lidhur me
keumlteuml ka qeneuml ldquopeumlr teuml hequr ccedildo mundeumlsi diskriminimi nuk eumlshteuml parashikuar kthimi por veteumlm
kompensimi peumlr teuml gjitheuml teuml shproneumlsuarit()rdquo (po aty)
38 Argumenti i dheumlneuml nga Keumlshilli i Ministrave se nuk ka pasur njeuml skemeuml
peumlrfundimtare peumlr kompensimin dhe si e tilleuml ajo mund teuml ndryshojeuml neuml ccedildo koheuml neuml meumlnyreuml teuml
papritur nga qeveriaparlamenti nuk na duket e bazuar Ccedildo parashikim ligjor peumlr sa koheuml
zbatohet dhe eumlshteuml neuml fuqi prezumohet se eumlshteuml e qeumlndrueshme Ndryshimi i papritur i
parashikimeve peumlr teuml njeumljteumlt subjekte dhe me pasoja peumlrkeqeumlsuese pa dheumlneuml argumente
kushtetuese peumlrbeumln cenim teuml siguriseuml juridike dhe diskriminim midis subjekteve teuml seuml njeumljteumls
kategori Keumlto parime kushtetuese nuk mund teuml cenohen veteumlm me argumentin se rritet fatura
financiare kur ky proces tashmeuml ka vite qeuml ka filluar dhe peumlr meuml se 20 vjet ka pasur njeuml skemeuml
tjeteumlr qeuml ndryshon teumlreumlsisht duke mosrespektuar aspak teuml drejteumln e pronareumlve por veteumlm
sipeumlrfaqeumlsisht detyrimin e shtetit peumlr teuml ldquombyllurrdquo ccedileumlshtjen e pronave Ky argument i peumlrdorur
vazhdimisht nga Keumlshilli i Ministrave nuk mendojmeuml se eumlshteuml argument i nivelit kushtetues qeuml
justifikon cenimin e vazhduesheumlm teuml seuml drejteumls seuml proneumls
39 Nisur nga sa meuml lart jemi teuml qeumlndrimit se parimi i siguriseuml juridike eumlshteuml prekur nga
rregullimi i ri dhe ndeumlrhyrja e beumlreuml nuk respekton kriteret kushtetuese peumlr keumlteuml qeumlllim teuml
parashikuara nga neni 171 i Kushtetuteumls konkretisht mbrojtjen e interesit publik vendosjen e
njeuml raporti teuml drejteuml midis seuml drejteumls seuml cenuar dhe qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet neumlpeumlrmjet
ndeumlrhyrjes legjislative si dhe ruajtjen e thelbit teuml seuml drejteumls seuml proneumls
41
B Peumlr pretendimin e cenimit teuml baraziseuml para ligjit
40 Keumlrkuesit kaneuml argumentuar se skema e kompensimit teuml parashikuar nga ligji bie
ndesh me parimin e baraziseuml para ligjit pasi trajton neuml meumlnyreuml teuml ndryshme teuml njeumljteumln kategori
pronareumlsh duke i vendosur ata qeuml presin teuml kompensohen neuml poziteuml meuml pak teuml favorshme se ata qeuml
u kompensuan para hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Gjithashtu vendimet e formeumls seuml prereuml peumlrfshi
edhe vendimet e dheumlna nga GJEDNJ do teuml vlereumlsohen sipas njeuml skeme meuml pak teuml favorshme sesa
vendimet e ekzekutuara para hyrjes neuml fuqi teuml ligjit megjitheumlse janeuml teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose vlereuml
totale
41 Pyetjes seuml beumlreuml nga Gjykata gjateuml seanceumls gjyqeumlsore neumlse skema e zgjedhur krijon
pabarazi subjekti i interesuar Keumlshilli i Ministrave iu peumlrgjigj negativisht Sipas tij ligji beumln njeuml
trajtim teuml barabarteuml jo veteumlm midis ish pronareumlve por edhe midis tyre dhe pronareumlve teuml soteumlm
Pra referuar keumltij qeumlndrimi neuml qofteuml se shteti aplikon keumlto kritere peumlr teuml shproneumlsuar sot peumlr
interes publik do teuml aplikojeuml teuml njeumljtat kritere peumlr ateuml shproneumlsim qeuml ka ndodhur 70 vjet meuml pareuml
42 Siccedil u tha meuml lart qeumlllimi i ligjit objekt shqyrtimi eumlshteuml ldquob) rregullimi dhe
shpeumlrblimi i drejteuml i kompensimit teuml proneumls ekzekutimi i vendimeve peumlrfundimtare teuml
kompensimit si dhe peumlrfundimi i procesit teuml kompensimitrdquo Pra rregullimi i ccedileumlshtjeve teuml
shproneumlsimit qeuml ndodhin sot nuk peumlrfshihet nga ky ligj dhe jo veteumlm kaq por sot nuk eumlshteuml e
mundur teuml krahasohet vlera e proneumls qeuml ka neuml treg me ateuml qeuml ka pasur para 70 vjeteumlve
43 Ne mendojmeuml se ligji cenon barazineuml e shtetasve para ligjit duke bere trajtim teuml
diferencuar midis pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim kthimi ose kompensimi teuml marreuml para hyrjes neuml
fuqi teuml keumltij ligji por ende teuml paekzekutuar dhe pronareumlve qeuml kaneuml arritur ta ekzekutojneuml vendimin
e kthimit ose kompensimit teuml marreuml neuml teuml njeumljteumln koheuml Neumlse keumlrkuesve u janeuml kthyer pronat teuml
cilat sipas ligjit 13315 cileumlsohen si brenda fusheumls seuml zbatimit teuml neneve 23 24 25 ata nuk mund
teuml ankohen peumlr zvarritje teuml procesit teuml ekzekutimit teuml vendimit por brenda 90 diteumlve nga hyrja e
ligjit neuml fuqi duhet teuml heqin doreuml nga certifikatat e proneumls dhe teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml saj
sigurisht sipas kritereve teuml peumlrfitimeve teuml zbritshme Ndryshe shteti e ccedilliron veten nga detyrimi
peumlr zbatimin teuml vendimeve neuml fjaleuml Neumlpeumlrmjet keumlsaj formule ligji vendos neuml pozita teuml
pabarabarta pronareumlt qeuml aplikojneuml sot dhe ata qeuml e kaneuml peumlrfituar me vendime teuml meumlparshme por
nuk kaneuml arritur ta posedojneuml ose ta ekzekutojneuml ateuml duke i privuar ata neuml meumlnyreuml arbitrare nga e
drejta e proneumls Prandaj mendojmeuml se ligji bie ndesh edhe me parimin e baraziseuml seuml shtetasve
para ligjit
44 Peumlr teuml gjitha keumlto arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se Gjykata duhej teuml kishte shpallur si
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi dhe jo veteumlm pjeseuml teuml tij pasi fryma dhe qeumlllimi i tij real nuk i
42
peumlrgjigjet keumlrkesave kushtetuese teuml parashikuar neuml nenet 41 42 dhe 17 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 1
teuml Protokollit Nr1 teuml KEDNJ-seuml si dhe praktikeumls seuml vazhdueshme teuml GJEDNJ-seuml dhe Gjykateumls
Kushtetuese
Aneumltareuml Gani Dizdari Vladimir Kristo
33
njeuml harteuml vlere qeuml neuml vitin 1993 GJEDNJ iu referua vlereumls seuml proneumls neuml momentin e kompensimit
bazuar neuml harteuml vlereuml qeuml reflekton ccedilmimin e tregut Pra rrjedhimisht qeveria duhej teuml kishte
marreuml parasysh vlereumln e proneumls neuml momentin e dheumlnies seuml vendimit teuml kompensimit jo teuml
shproneumlsimit Pra GJEDNJ e ka udheumlzuar qeverineuml shqiptare se cileumls vlereuml duhej trsquoi referohej neuml
ccedileumlshtjet qeuml lidhen me kompensimin Skema e ofruar nga ligji objekt shqyrtimi nuk respekton keumlteuml
orientim teuml GJEDNJ
21 Sa i takon kritereve teuml shpeumlrblimit teuml drejteuml ato janeuml peumlrshkruar nga GJEDNJ-ja neuml
vendimin e saj peumlr ccedileumlshtjen Driza k Shqipeumlriseuml Neuml keumlteuml vendim GJEDNJ eumlshteuml shprehur ndeumlr teuml
tjera se ldquoGjykata ccedilmon se neuml rrethanat e ccedileumlshtjes neuml fjaleuml kthimi i parceleumls seuml vogeumll teuml tokeumls
ashtu siccedil u caktua me vendimin gjyqeumlsor teuml formeumls seuml prereuml teuml Gjykateumls seuml Larteuml teuml dateumls 17
dhjetor 1998 seuml bashku me pagimin e fitimit teuml munguar si dhe teuml kompensimit neuml vlereuml neuml
lidhje me parceleumln e madhe teuml tokeumls neuml bazeuml teuml vendimit teuml dateumls 7 dhjetor 2000 duke peumlrfshireuml
edhe shkalleumln e interesit qeuml pasqyron ndeumlrhyrjen pasojeuml e seuml cileumls ishte humbja e proneumlsiseuml seuml
parceleumls seuml madhe teuml tokeumls do ta vendosnin ankuesin sa meuml shpejt teuml jeteuml e mundur neuml njeuml situateuml
teuml njeumljteuml me ateuml neuml teuml cileumln do teuml kish qeneuml ai po teuml mos kishim shkelje teuml Konventeumlsrdquo
22 GJEDNJ e ka elaboruar meuml tej kuptimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo neuml ccedileumlshtjen Vrioni
k Shqipeumlriseuml teuml dateumls 13112007 sect 135 duke beumlreuml referim peumlr kompensimin e keumlrkuesve tek
harta e vlereumls seuml proneumls e vitit 2008 GJEDNJ u shpreh neuml keumlteuml pikeuml se ldquoneuml peumlrzgjedhjen e
harteumls seuml vlereumls seuml proneumls seuml vitit 2008 ajo ndeumlr teuml tjera pati parasysh teuml arriheshin qeumlllimet e
shpeumlrblimit teuml drejteuml teuml peumlrshkruara neuml ccedileumlshtjen ldquoDriza k Shqipeumlriseumlrdquo
23 Referuar ligjit dhe shpjegimeve teuml subjektit teuml interesuar Keumlshilli i Ministrave
rezulton se koncepti i shpeumlrblimit teuml drejteuml eumlshteuml misheumlruar jo neuml elementeumlt e elaboruar nga
GJEDNJ-ja por neuml elementeuml teuml ndrysheumlm qeuml nuk garantojneuml shpeumlrblim teuml drejteuml dhe si rrjedhim as
barazi midis subjekteve teuml shproneumlsuara Neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur ligji pavareumlsisht nga ajo qeuml
parashtrohet nga subjektet e interesuara de facto synon
(i) rivlereumlsim teuml teuml gjitha pronave teuml subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cilat u janeuml kthyer
atyre me vendime peumlrfundimtare meuml teuml hershme sipas kushteve teuml parashikuara neuml nenin 6 sect (1)
ndash (4) teuml ligjit Ky vlereumlsim do teuml sheumlrbejeuml si peumlrfitim i zbritsheumlm peumlr qeumlllime teuml zbatimit teuml nenit 6
sect (6) nenit 7 nenit 21 sect (4) nenit 23 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlt teuml cileumlve u
eumlshteuml kthyer njeuml pjeseuml e pronave me vendime meuml teuml hershme teuml teumlrhiqen nga keumlrkesat peumlr njohjen
e pronave sepse nenet e ldquopeumlrfitimeve teuml zbritshmerdquo qeuml urdheumlrojneuml rivlereumlsimin e pasurive teuml
kthyera sipas kritereve teuml ligjit neuml fjaleuml i peumlrjashtojneuml ata automatikisht nga fusha e zbatimit teuml
ligjit nr13315
34
(ii) vlereumlsim financiar teuml proneumls seuml origjineumls qeuml u kthehet pronareumlve llogaritur sipas
kritereve teuml nenit 6 pika 1ndash4 teuml ligjit me qeumlllim qeuml teuml zbritet diferenca qeuml rezulton neuml zbatim teuml
nenit 65 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlve iu hiqet e drejta e kthimit teuml njeuml pjese teuml
pasuriseuml seuml origjineumls megjitheumlse iu eumlshteuml njohur e drejta e proneumls seuml tyre
(iii) pushim i shqyrtimit teuml keumlrkesave peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar qeuml nuk ka
urdheumlruar kompensim teuml proneumls sipas nenit 72 pika ccedil) teuml Ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhje shteti
nuk ka detyrim teuml zbatojeuml vendimet peumlrfundimtare teuml KKKP AKKP dhe vendimet gjyqeumlsore qeuml
kaneuml urdheumlruar kthimin e proneumls
(iv) vlereumlsim financiar meuml i uleumlt peumlr rastet sipas nenit 164 a)ndashb) teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj
zgjidhjeve pronareumlve u rritet barra e proveumls neuml kurriz teuml vlereumls seuml proneumls seuml tyre
(v) njohje e seuml drejteumls seuml keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e kompensimit neuml
keumlmbim teuml pagesave meuml teuml shpejta sipas kritereve teuml nenit 17 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje
ligji diferencon pronareumlt neuml peumlrpjekje peumlr teuml siguruar peumlrfitime prej 80 - 50 teuml vlereumls seuml
pronave teuml njohura neuml keumlmbim teuml afateve teuml cilat janeuml teuml peumlrgjitheumlsuara neuml 10 vjet Ky lloj
peumlrfitimi ka mjaft impakt neumlse mbajmeuml parasysh se pjesa deumlrrmuese e keumlrkuesve janeuml teuml
moshuar
(vi) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e parablerjes (brenda 1 viti) neuml
keumlmbim teuml kompensimit sipas nenit 22 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji parashikon
mundeumlsineuml e peumlrjashtimit teuml pronareumlve nga e drejta e parablerjes neumlse keumlrkojneuml kompensim Nuk
kuptohet arsyeja peumlrse pronari mos teuml peumlrfitojeuml pjeseumlrisht nga ankandi dhe pjeseumlrisht nga format e
tjera teuml kompensimit
(vii) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml pranuar kompensim peumlr tokat e tyre teuml dheumlna neuml peumlrdorim
nga shteti sipas nenit 23 teuml ligjit ose detyrimi peumlr teuml pritur pa afat dhe pa deumlmshpeumlrblim
marreumldheumlnien juridike ekzistuese sipas keumltij neni Nuk kuptohet peumlrse kur keumlto toka teuml dheumlna neuml
peumlrdorim neumlse nuk janeuml teuml zeumlna kompensohen Neumlse ato nuk janeuml teuml zeumlna peumlrse nuk i kthehen
pronarit legjitim
(viii) Mostrajtimin e pronareumlve qeuml nuk disponojneuml njeuml vendim peumlrfundimtar neumlse prona
peumlr teuml cileumln kaneuml aplikuar peumlrfshihet brenda pronave teuml cileumlsuara neuml nenin 25 teuml Ligjit (shih nenin
20 teuml ligjit) Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji peumlrjashton pronareumlt qeuml kaneuml aplikuar peumlr njohje teuml
pronave teuml tyre teuml cilat peumlrfshihen brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 25 teuml Ligjit 13315
(ix) detyrim i pronareumlve peumlr teuml konvertuar neuml teuml drejteuml kompensimi pronat e kthyera me
vendime meuml teuml hershme teuml cilat bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 dhe nenit 25 teuml ligjit
Duke i hequr vetes detyrimin peumlr teuml zbatuar vendimet peumlrfundimtare peumlr kthimin e pronave teuml
35
cilat kaneuml mbetur teuml pazbatuara sipas nenit 7 sect 2 pika ccedil) e ligjit 13315 ligji objekt shqyrtimi
detyron teuml gjitheuml pronareumlt teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml pronave teuml tyre teuml kthyera por qeuml nuk
posedohen prej tyre teuml cilat sipas ligjit 13315 bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 nenit
24 dhe nenit 25 Keumlto vendime do teuml arkivohen
(x) pezullim i keumlrkesave qeuml lidhen me mbivendosje teuml teuml drejtave proneumlsore neuml keqbesim
deri sa mosmarreumlveshjet teuml zgjidhen neuml gjykateuml
24 Kjo formuleuml peumlr realizimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo referuar qeumlllimit dhe frymeumls seuml
ligjit neuml fakt nuk peumlrputhet me teuml Konkretisht qeuml njeuml pronari trsquoi kthehet prona e origjineumls sipas
nenit 21 sect (1) teuml ligjit duhet qeuml prona neuml fjaleuml (a) teuml mos jeteuml proneuml shteteumlrore sipas konceptit teuml
gjereuml teuml interesit publik parashikuar neuml nenin 251 (b) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e zeumlneuml sipas
ligjeve teuml radhitura neuml Shtojceumln i teuml ligjit (c) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e dheumlneuml neuml peumlrdorim sipas
nenit 23 teuml ligjit (ccedil) apo proneuml e zeumlneuml me ndeumlrtime pa leje sipas nenit 24 teuml ligjit (d) as territor
turistik (dh) apo proneuml e paluajtshme neuml administrim teuml institucioneve shteteumlrore (e) as truall i
zeumlneuml me ndeumlrtime shteteumlrore (shih nenin 21 sectsect (5)-(8) teuml ligjit
25 Meuml tej sipas keumlsaj formule Agjencia ka diskrecion teuml palimituar teuml rreumlzojeuml keumlrkesat e
pashqyrtuara peumlr kthim dhe kompensim prone neumlse objekti i tyre lidhet me pronat e origjineumls teuml
cileumlsuara neuml nenin 25 teuml ligjit Pra ccedildo keumlrkeseuml e pashqyrtuar do teuml rreumlzohet sipas nenit 20 teuml
ligjit neumlse Agjencia arrin neuml peumlrfundimin se kjo proneuml eumlshteuml e zeumlneuml peumlr interes publik dheose
sipas ligjeve teuml ldquoShtojceumls Irdquo teuml ligjit Neuml njeuml situateuml ku pjesa meuml e madhe e pronareumlve nuk kaneuml
arritur teuml posedojneuml pronat e tyre pasi ato janeuml teuml zeumlna neuml meumlnyreuml teuml paligjshme ose mbahen me
forceuml nga shteti pavareumlsisht se nuk peumlrbeumljneuml interes publik ccedilfareuml zgjidhje peumlrfundimtare synon teuml
realizohet me keumlteuml ligj
26 Gjykata neuml jurisprudenceumln e saj ka theksuar se parimi i shtetit teuml seuml drejteumls i
sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml njeuml nga parimet themelore neuml shtetin dhe shoqeumlrineuml
demokratike Aspekte teuml keumltij parimi janeuml edhe siguria juridike mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara
si dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme Siguria juridike presupozon veccedil teuml tjerash besueshmeumlrineuml e
qytetareumlve tek shteti dhe pandryshueshmeumlrineuml e ligjit peumlr marreumldheumlniet e rregulluara
Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet vazhdimisht ose teuml
jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike teuml cilat mund teuml
cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml vendosur me akte teuml
meumlparshme (shih dhe vendimet e Gjykateumls Kushtetuese nr 31 dateuml 18062010 nr24 dateuml
12112008 nr9 dateuml 26022007)
36
27 Nga ana tjeteumlr Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo
lloj pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml
prevalojeuml neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike (shih vendimin
e Gjykateumls Kushtetuese nr 26 dateuml 02112005) Neuml keumlteuml pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml
ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e favorshme ligjore paraqitet i
reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte
negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml teuml drejte teuml garantuar me
Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml rregullojeuml neumlpeumlrmjet
akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato teuml drejta teuml cilat janeuml
parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml preken nga ligjveumlneumlsi (shih
vendimin e Gjykateumls Kushtetuese nr 37 dateuml 13062012)
28 Referuar testit teuml proporcionalitetit sipas nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml
Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve pra parashikimi i tyre me ligj formal rezulton i respektuar
Kriteri i dyteuml neuml radheuml eumlshteuml interesi publik Koncepti kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml
trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml
keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para saj Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml radhiten neuml
meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml justifikojneuml
ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml aspektin e
kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml marreuml nga
ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet neuml aspektin e kushteve teuml
vendosura nga neni 171 i Kushtetuteumls dhe konkretisht teuml ekzistenceumls seuml interesit publik (Shih
vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
29 Eumlshteuml e veumlrteteuml se Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceuml teuml saj se si parimi i siguriseuml
juridike ashtu edhe ai i baraziseuml seuml shtetasve para ligjit nuk janeuml absolute dhe mund teuml kufizohen
neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i teuml cilit do teuml sillte
pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Por referuar parashtrimeve teuml subjekteve teuml
interesuara Keumlshilli i Ministrave dhe Kuvendi si dhe pyetjeve dhe debateve teuml zhvilluara neuml
seanceumln publike teuml zhvilluar para keumlsaj Gjykate nuk rezultoi qeuml qeveria ashtu siccedil ishte udheumlzuar
nga GJEDNJ dhe Komiteti i Ministrave teuml ishte bazuar neuml njeuml studim teuml thelluar apo vlereumlsim teuml
gjithansheumlm teuml situateumls neuml teumlreumlsi I vetmi argument i sjelleuml ishte interesi publik i bazuar neuml fatureumln
e larteuml financiare teuml shtetit
37
30 Seuml pari ne jemi teuml qeumlndrimit se ky argument nuk eumlshteuml i bazuar neuml argumente teuml
nivelit kushtetues pasi shteti nuk mund teuml kujdeset veteumlm peumlr fatureumln financiare teuml buxhetit por
peumlr teuml gjitha efektet e tjera teuml natyreumls juridike sociale dhe ekonomike teuml shtetit dhe teuml shtetasve
Seuml dyti nuk ka njeuml argument teuml bazuar neuml prova dhe fakte se sa do teuml mund teuml ishte ulur fatura
financiare neumlse ligji do teuml kishte parashikuar kthimin fizik teuml proneumls aty ku eumlshteuml e mundur Seuml
treti nuk ka informacion teuml sakteuml sa eumlshteuml diferenca midis shumeumls qeuml shteti do teuml duhej teuml
paguante me ligjin e meumlparsheumlm dhe sa me ligjin neuml fuqi dhe se si mund teuml ulej kjo diferenceuml Seuml
kateumlrti duke iu referuar qeumlllimit teuml ligjit kuptojmeuml se synimi eumlshteuml ldquoshpeumlrblimi i drejteumlrdquo i
subjekteve teuml shproneumlsuara Pyetja lind Si mund teuml konsiderohet i drejteuml shpeumlrblimi kur njeuml tokeuml
e konfiskuar neuml vitet 50 ka qeneuml tokeuml bujqeumlsore dhe sot eumlshteuml truall ndeumlrtimi neuml zoneuml urbane dhe e
ka vlereumln dhjetra ose qindra hereuml meuml teuml larteuml Qeveria argumentoi se ky shpeumlrblim eumlshteuml i drejteuml
sepse toka kur eumlshteuml shteteumlzuar ka pasur ateuml vlereuml dhe meriton teuml shpeumlrblehet me ateuml vlereuml ky
quhet trajtim i barabarteuml dhe nuk sjell diskriminim midis shtetasve () Por Keumlshilli i Ministrave
nuk ndalet neuml faktin se ka qeneuml pikeumlrisht shteti qeuml neuml rastin meuml teuml mireuml nuk ka marreuml masa efikase
dhe neuml rastin meuml teuml keq e ka penguar aktivisht geumlzimin e proneumls nga pronari legjitim Pra
paafteumlsineuml ose mungeseumln e gatishmeumlriseuml seuml shtetit duhet ta paguajeuml seumlrish subjekti i shproneumlsuar
duke iu neumlnshtruar njeuml skeme kompensimi qeuml neuml fund teuml peumlrllogaritjeve do teuml arrijeuml trsquoi japeuml
pronarit legjitim veteumlm leumlmosheuml dhe jo njeuml shpeumlrblim teuml drejteuml siccedil pretendohet nga subjektet e
interesuara
31 Neuml rastin konkret Keumlshilli i Ministrave paraqet si interes publik fatureumln e larteuml
financiare qeuml do teuml duhej teuml paguante shteti neuml rast se do teuml mbante skemeumln e kompensimit sipas
ligjit teuml vjeteumlr Neuml fakt po trsquoi referohemi pretendimit teuml keumlrkuesve si dhe fakteve teuml paraqitura
prej tyre ka mjaft subjekte qeuml nga komisionet e kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave kaneuml
marreuml njeuml vendim peumlr kthimin e pjessheumlm ose teuml ploteuml teuml proneumls seuml tyre vendime keumlto qeuml janeuml neuml
fuqi nga gjykatat shqiptare ose nga GJEDNJ Njeuml pjeseuml e mireuml e tyre mund teuml peumlrfitonin nga
kthimi fizik i proneumls seuml tyre aty ku eumlshteuml e lireuml teumlreumlsisht ose pjeseumlrisht Peumlr pronareumlt e pyjeve dhe
kullotave kjo mundeumlsi rezulton meuml e madhe (referuar edhe parashtrimeve teuml Avokatit teuml Popullit
neuml seanceumln gjyqeumlsore bazuar neuml komunikimin e tij me Ministrineuml e Bujqeumlsiseuml lidhur me fondin e
pyjeve dhe kullotave qeuml janeuml neuml proneumlsi teuml shtetit aktualisht) Ateumlhereuml lind pyetja Peumlrse duhet qeuml
keumlto vendime teuml trajtohen me formeuml kompensimi neumlse pronat objekt trajtimi janeuml ende teuml lira
Peumlrse qeveria nuk sheh mundeumlsineuml e uljes seuml vlereumls financiare teuml fatureumls duke hequr nga proneumlsia
shteteumlrore ato prona qeuml neuml fakt janeuml teuml pronareumlve subjekte teuml shproneumlsimit Pikeumlrisht realizimi i
38
keumlsaj teuml fundit neuml funksion teuml interesit publik do teuml ishte teumlreumlsisht e justifikuar prej tij dhe jo e
kundeumlrta
32 Keumlsaj pyetje teuml beumlreuml nga Gjykata neuml seanceuml peumlrfaqeumlsuesit e Keumlshillit teuml Ministrave iu
peumlrgjigjeumln se ldquoNeuml variantin e pareuml ekzistonte kthimi i proneumls keumlshtu siccedil keumlrkohej nga pronareumlt
dhe pikeumlrisht peumlr teuml realizuar keumlteuml teuml drejteuml Pyetja seuml cileumls shteti shqiptar nuk mund trsquoi peumlrgjigjej
dhe nuk i eumlshteuml peumlrgjigjur deri me sot eumlshteuml neumlse do teuml realizonte kthim teuml ploteuml dhe kompensim
nga ana tjeteumlr me keumlteuml formuleuml kjo do teuml thoshte trajtim teuml pa barabarteuml Ai qeuml sot do teuml merrte
tokeumln truall qeuml ka pasur tokeuml bujqeumlsore do teuml trajtohej neuml meumlnyreuml teuml pa barabarteuml me ateuml qeuml do teuml
merrte kompensim Eumlshteuml ajo qeuml ka ndodhur neuml 23 vite ata qeuml kaneuml pasur dhe kaneuml marreuml teuml
drejteumln e kthimit e kaneuml poseduar ateuml dhe kaneuml pasur mundeumlsi ti shohin frutet e tyre peumlr 23 vite
Kjo situateuml ishte gjetur neuml kundeumlrshtim me teuml drejtat e njeriut dhe peumlr keumlteuml arsye nuk pati njeuml
vendimmarrje 2 vjeccedilare teuml AKKP sepse vendimmarrja e agjenciseuml ccedildo diteuml do teuml ishte neuml
kundeumlrshtim me teuml drejta te njeriut Deri sa u krijua mekanizmi i ri i cili ne besojmeuml qeuml eumlshteuml
efektiv dhe neuml peumlrputhje me teuml drejtat e njeriu ldquo
33 Ajo qeuml ne e kemi teuml veumlshtireuml teuml kuptojmeuml nga ky qeumlndrim i subjektit teuml interesuar
eumlshteuml se shteti nuk ka beumlreuml peumlrpjekje teuml parashikojeuml se sa prona janeuml teuml kthyeshme neuml teumlreumlsi pra sa
eumlshteuml numri i objekteve ose tokave livadheve dhe pyjeve qeuml mund teuml kthehen neuml formeuml fizike pa
pasur nevojeuml trsquoi fuseuml pronareumlt e tyre neuml skemeuml kompensimi Pra pamundeumlsia e shtetit peumlr teuml beumlreuml
njeuml inventar teuml pronave teuml sekuestruara ose shproneumlsuara qeuml ndodhen ende teuml lira ose
potencialisht teuml mundura peumlr trsquoiu kthyer pronarit ka ccediluar neuml parashikimin e metodologjiseuml seuml
kompensimit megjitheumlse ka meumlnyra teuml tjera jo veteumlm meuml efektive peumlr pronarin i cili do teuml ishte
meuml i keumlnaqur teuml kishte proneumln e tij sesa njeuml vlereuml teuml kompensuar por do teuml ishte me meuml pak kosto
peumlr shtetin dhe taksapaguesit shqiptareuml teuml cileumlt deri tani po paguajneuml tepeumlr peumlr paafteumlsineuml e shtetit
peumlr teuml zgjidhur keumlteuml problem
34 Duke iu referuar testit teuml proporcionalitetit neuml keumlteuml kufizim qeuml beumln ligji teuml drejteumls seuml
proneumls kjo skemeuml nuk e kalon me sukses ateuml pasi nuk ka asnjeuml arsye legjitime qeuml justifikon keumlteuml
zgjidhje Shteti nuk duhet teuml zgjedheuml rrugeumln dhe metodeumln meuml teuml thjeshteuml ose meuml teuml lehteuml ldquopeumlr teuml
peumlrfunduar procesin e trajtimit teuml proneumlsrdquo siccedil e ka qeumlllimin ky ligj por duhet realisht teuml beumljeuml
peumlrpjekje teuml realizojeuml de facto teuml drejteumln e proneumls seuml pronareumlve teuml shproneumlsuar padrejteumlsisht si dhe
teuml uleuml sa meuml shumeuml fatureumln financiare teuml taksapaguesve Shteti duhet teuml peumlrdoreuml mjetin meuml teuml
peumlrshtatsheumlm dhe qeuml garanton ndeumlrhyrje sa meuml teuml vogeumll neuml teuml drejtat kushtetuese dhe jo mjetin meuml
teuml reumlndeuml por qeuml arrin qeumlllimin meuml shpejteuml pa u kujdesur peumlr shkeljet qeuml shkakton neuml teuml drejtat e
subjekteve qeuml preken prej saj
39
35 Gjykata ka theksuar se njeuml kusht tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi gjateuml
ndeumlrhyrjes neuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml eumlshteuml edhe respektimi i raportit teuml drejteuml midis
ndeumlrhyrjes dhe gjendjessituateumls qeuml e ka diktuar ateuml Ky kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml
evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml njeuml situateuml konkrete
Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete
teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml keumlrkohet teuml arrihen Gjithashtu Gjykata neuml
jurisprudenceuml teuml vazhdueshme ka mbajtur qeumlndrimin se parimi i proporcionalitetit neumlnkupton qeuml
ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit peumlr kufizimin e njeuml teuml drejte ose lirie teuml caktuar teuml beumlhet me mjete teuml
peumlrshtatshme qeuml i peumlrgjigjen drejt qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet Peumlrveccedil keumlsaj peumlrdorimi i keumltyre
mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml arrihet me mjete teuml
tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve meuml pak teuml deumlmshme
peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml kufizimit me gjendjen qeuml
e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml dobishmeumlriseuml dhe teuml
proporcionalitetit Respektimi i keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast
konkret duke ballafaquar interesin publik qeuml dikton kufizimin me teuml drejtat qeuml kufizohen Neuml
keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit
keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen
kufizimit (Vendimi nr2 dateuml 18022013 i Gjykateumls Kushtetuese)
36 Ligji parashikon krijimin e Fondit teuml Tokeumls (neni 53 dhe 12) i cili do teuml peumlrbeumlhet
nga fondi fizik i pronave neuml ccedildo qark sipeumlrfaqet e lira neuml territoret informale dhe sipeumlrfaqe teuml
tjera (e papeumlrcaktuar) Peumlrderisa do teuml krijohet njeuml Fond i tilleuml lind pyetja se peumlrse Keumlshilli i
Ministrave nuk ka beumlreuml njeuml studim se cilat nga keumlto toka teuml lira mund teuml kthehet neuml formeuml fizike
pronareumlve pa qeneuml nevoja teuml trajtohen si fond peumlr teuml gjitheuml pronareumlt ose veteumlm si potencialisht e
mundur pasi nuk ka njeuml peumlrcaktim se sa do teuml jeteuml ky fond dhe si krijohet
37 Neni 12 eumlshteuml i papeumlrcaktuesheumlm pasi teuml thuash se fondi i tokeumls peumlr kompensim do teuml
krijohet nga sipeumlrfaqet e mbetura teuml lira nga ndeumlrtimet informale eumlshteuml nonsens sepse pronari
legjitim duhet teuml preseuml ccedilfareuml mbetet e lireuml nga ndeumlrtuesit e paligjsheumlm ose zaptuesit numri dhe
peumlrqindja e teuml cileumlve ende eumlshteuml e papeumlrcaktuar derisa teuml krijohet fondi i tokeumls peumlr trsquoi kompensuar
pronareumlt legjitimeuml Neumlse qeveria kishte peumlr qeumlllim teuml krijojeuml fond teuml tokeumls peumlr kompensimin e
pronareumlve mund teuml kishte pezulluar procesin e legalizimit deri neuml kryerjen peumlrfundimtare teuml
procesit teuml kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave aty ku mendohet se ka mjaftuesheumlm tokeuml peumlr
trsquou kthyer pronareumlve Neuml keumlteuml meumlnyreuml shteti do teuml kursente nga fondi financiar dhe toka nuk do
40
teuml jepej me ccedilmim simbolik siccedil peumlrfitohet tani nga teuml paligjshmit Edhe taksapaguesit shqiptareuml do
teuml ishin meuml teuml keumlnaqur me uljen e barreumls financiare qeuml do trsquou duhet teuml paguajneuml peumlr dekadat neuml
vazhdim Edhe neuml vlereumlsimin e Komitetit teuml Ministrave lidhur me ekzekutimin e vendimit
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml neuml pg31 eumlshteuml theksuar se megjitheuml peumlrpjekjet pozitive teuml
qeveriseuml shqiptare peumlr teuml peumlrmbushur detyrimet e veumlna nga GJEDNJ ldquodisa paqarteumlsi duken se
kaneuml mbetur lidhur me paditeuml qeuml janeuml neuml shqyrtim aktualisht ose atyre qeuml mund teuml kundeumlrshtojneuml
njeumlra-tjetreumln Do teuml kishte qeneuml e dobishme neumlse autoritetet do teuml siguronin meuml shumeuml
informacion teuml detajuar se si keumlto fatura do teuml ndikonin neuml fondin e peumlrgjithsheumlm teuml kompensimit
dhe neuml peumlrcaktimin e Fondit teuml Tokeumlsrdquo Meuml tej neuml pg45 thuhet ldquoMund teuml ekzistojeuml rreziku peumlr
diskriminim midis subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cileumlve iu eumlshteuml kthyer prona fizikisht dhe atyre
qeuml do teuml kompensohen Peumlr keumlteuml eumlshteuml e nevojshme teuml shpjegohet se peumlrse qeveria ka beumlreuml keumlteuml
zgjedhje preferenciale me projektligjin neuml meumlnyreuml qeuml teuml vlereumlsohet skema e re e kompensimit neuml
peumlrputhje me standardet e vendosura nga GJEDNJrdquo Peumlrgjigja e qeveriseuml shqiptare lidhur me
keumlteuml ka qeneuml ldquopeumlr teuml hequr ccedildo mundeumlsi diskriminimi nuk eumlshteuml parashikuar kthimi por veteumlm
kompensimi peumlr teuml gjitheuml teuml shproneumlsuarit()rdquo (po aty)
38 Argumenti i dheumlneuml nga Keumlshilli i Ministrave se nuk ka pasur njeuml skemeuml
peumlrfundimtare peumlr kompensimin dhe si e tilleuml ajo mund teuml ndryshojeuml neuml ccedildo koheuml neuml meumlnyreuml teuml
papritur nga qeveriaparlamenti nuk na duket e bazuar Ccedildo parashikim ligjor peumlr sa koheuml
zbatohet dhe eumlshteuml neuml fuqi prezumohet se eumlshteuml e qeumlndrueshme Ndryshimi i papritur i
parashikimeve peumlr teuml njeumljteumlt subjekte dhe me pasoja peumlrkeqeumlsuese pa dheumlneuml argumente
kushtetuese peumlrbeumln cenim teuml siguriseuml juridike dhe diskriminim midis subjekteve teuml seuml njeumljteumls
kategori Keumlto parime kushtetuese nuk mund teuml cenohen veteumlm me argumentin se rritet fatura
financiare kur ky proces tashmeuml ka vite qeuml ka filluar dhe peumlr meuml se 20 vjet ka pasur njeuml skemeuml
tjeteumlr qeuml ndryshon teumlreumlsisht duke mosrespektuar aspak teuml drejteumln e pronareumlve por veteumlm
sipeumlrfaqeumlsisht detyrimin e shtetit peumlr teuml ldquombyllurrdquo ccedileumlshtjen e pronave Ky argument i peumlrdorur
vazhdimisht nga Keumlshilli i Ministrave nuk mendojmeuml se eumlshteuml argument i nivelit kushtetues qeuml
justifikon cenimin e vazhduesheumlm teuml seuml drejteumls seuml proneumls
39 Nisur nga sa meuml lart jemi teuml qeumlndrimit se parimi i siguriseuml juridike eumlshteuml prekur nga
rregullimi i ri dhe ndeumlrhyrja e beumlreuml nuk respekton kriteret kushtetuese peumlr keumlteuml qeumlllim teuml
parashikuara nga neni 171 i Kushtetuteumls konkretisht mbrojtjen e interesit publik vendosjen e
njeuml raporti teuml drejteuml midis seuml drejteumls seuml cenuar dhe qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet neumlpeumlrmjet
ndeumlrhyrjes legjislative si dhe ruajtjen e thelbit teuml seuml drejteumls seuml proneumls
41
B Peumlr pretendimin e cenimit teuml baraziseuml para ligjit
40 Keumlrkuesit kaneuml argumentuar se skema e kompensimit teuml parashikuar nga ligji bie
ndesh me parimin e baraziseuml para ligjit pasi trajton neuml meumlnyreuml teuml ndryshme teuml njeumljteumln kategori
pronareumlsh duke i vendosur ata qeuml presin teuml kompensohen neuml poziteuml meuml pak teuml favorshme se ata qeuml
u kompensuan para hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Gjithashtu vendimet e formeumls seuml prereuml peumlrfshi
edhe vendimet e dheumlna nga GJEDNJ do teuml vlereumlsohen sipas njeuml skeme meuml pak teuml favorshme sesa
vendimet e ekzekutuara para hyrjes neuml fuqi teuml ligjit megjitheumlse janeuml teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose vlereuml
totale
41 Pyetjes seuml beumlreuml nga Gjykata gjateuml seanceumls gjyqeumlsore neumlse skema e zgjedhur krijon
pabarazi subjekti i interesuar Keumlshilli i Ministrave iu peumlrgjigj negativisht Sipas tij ligji beumln njeuml
trajtim teuml barabarteuml jo veteumlm midis ish pronareumlve por edhe midis tyre dhe pronareumlve teuml soteumlm
Pra referuar keumltij qeumlndrimi neuml qofteuml se shteti aplikon keumlto kritere peumlr teuml shproneumlsuar sot peumlr
interes publik do teuml aplikojeuml teuml njeumljtat kritere peumlr ateuml shproneumlsim qeuml ka ndodhur 70 vjet meuml pareuml
42 Siccedil u tha meuml lart qeumlllimi i ligjit objekt shqyrtimi eumlshteuml ldquob) rregullimi dhe
shpeumlrblimi i drejteuml i kompensimit teuml proneumls ekzekutimi i vendimeve peumlrfundimtare teuml
kompensimit si dhe peumlrfundimi i procesit teuml kompensimitrdquo Pra rregullimi i ccedileumlshtjeve teuml
shproneumlsimit qeuml ndodhin sot nuk peumlrfshihet nga ky ligj dhe jo veteumlm kaq por sot nuk eumlshteuml e
mundur teuml krahasohet vlera e proneumls qeuml ka neuml treg me ateuml qeuml ka pasur para 70 vjeteumlve
43 Ne mendojmeuml se ligji cenon barazineuml e shtetasve para ligjit duke bere trajtim teuml
diferencuar midis pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim kthimi ose kompensimi teuml marreuml para hyrjes neuml
fuqi teuml keumltij ligji por ende teuml paekzekutuar dhe pronareumlve qeuml kaneuml arritur ta ekzekutojneuml vendimin
e kthimit ose kompensimit teuml marreuml neuml teuml njeumljteumln koheuml Neumlse keumlrkuesve u janeuml kthyer pronat teuml
cilat sipas ligjit 13315 cileumlsohen si brenda fusheumls seuml zbatimit teuml neneve 23 24 25 ata nuk mund
teuml ankohen peumlr zvarritje teuml procesit teuml ekzekutimit teuml vendimit por brenda 90 diteumlve nga hyrja e
ligjit neuml fuqi duhet teuml heqin doreuml nga certifikatat e proneumls dhe teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml saj
sigurisht sipas kritereve teuml peumlrfitimeve teuml zbritshme Ndryshe shteti e ccedilliron veten nga detyrimi
peumlr zbatimin teuml vendimeve neuml fjaleuml Neumlpeumlrmjet keumlsaj formule ligji vendos neuml pozita teuml
pabarabarta pronareumlt qeuml aplikojneuml sot dhe ata qeuml e kaneuml peumlrfituar me vendime teuml meumlparshme por
nuk kaneuml arritur ta posedojneuml ose ta ekzekutojneuml ateuml duke i privuar ata neuml meumlnyreuml arbitrare nga e
drejta e proneumls Prandaj mendojmeuml se ligji bie ndesh edhe me parimin e baraziseuml seuml shtetasve
para ligjit
44 Peumlr teuml gjitha keumlto arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se Gjykata duhej teuml kishte shpallur si
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi dhe jo veteumlm pjeseuml teuml tij pasi fryma dhe qeumlllimi i tij real nuk i
42
peumlrgjigjet keumlrkesave kushtetuese teuml parashikuar neuml nenet 41 42 dhe 17 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 1
teuml Protokollit Nr1 teuml KEDNJ-seuml si dhe praktikeumls seuml vazhdueshme teuml GJEDNJ-seuml dhe Gjykateumls
Kushtetuese
Aneumltareuml Gani Dizdari Vladimir Kristo
34
(ii) vlereumlsim financiar teuml proneumls seuml origjineumls qeuml u kthehet pronareumlve llogaritur sipas
kritereve teuml nenit 6 pika 1ndash4 teuml ligjit me qeumlllim qeuml teuml zbritet diferenca qeuml rezulton neuml zbatim teuml
nenit 65 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje pronareumlve iu hiqet e drejta e kthimit teuml njeuml pjese teuml
pasuriseuml seuml origjineumls megjitheumlse iu eumlshteuml njohur e drejta e proneumls seuml tyre
(iii) pushim i shqyrtimit teuml keumlrkesave peumlr teuml cilat ka njeuml vendim peumlrfundimtar qeuml nuk ka
urdheumlruar kompensim teuml proneumls sipas nenit 72 pika ccedil) teuml Ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhje shteti
nuk ka detyrim teuml zbatojeuml vendimet peumlrfundimtare teuml KKKP AKKP dhe vendimet gjyqeumlsore qeuml
kaneuml urdheumlruar kthimin e proneumls
(iv) vlereumlsim financiar meuml i uleumlt peumlr rastet sipas nenit 164 a)ndashb) teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj
zgjidhjeve pronareumlve u rritet barra e proveumls neuml kurriz teuml vlereumls seuml proneumls seuml tyre
(v) njohje e seuml drejteumls seuml keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e kompensimit neuml
keumlmbim teuml pagesave meuml teuml shpejta sipas kritereve teuml nenit 17 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje
ligji diferencon pronareumlt neuml peumlrpjekje peumlr teuml siguruar peumlrfitime prej 80 - 50 teuml vlereumls seuml
pronave teuml njohura neuml keumlmbim teuml afateve teuml cilat janeuml teuml peumlrgjitheumlsuara neuml 10 vjet Ky lloj
peumlrfitimi ka mjaft impakt neumlse mbajmeuml parasysh se pjesa deumlrrmuese e keumlrkuesve janeuml teuml
moshuar
(vi) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml hequr doreuml nga e drejta e parablerjes (brenda 1 viti) neuml
keumlmbim teuml kompensimit sipas nenit 22 teuml ligjit Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji parashikon
mundeumlsineuml e peumlrjashtimit teuml pronareumlve nga e drejta e parablerjes neumlse keumlrkojneuml kompensim Nuk
kuptohet arsyeja peumlrse pronari mos teuml peumlrfitojeuml pjeseumlrisht nga ankandi dhe pjeseumlrisht nga format e
tjera teuml kompensimit
(vii) detyrim i keumlrkuesve peumlr teuml pranuar kompensim peumlr tokat e tyre teuml dheumlna neuml peumlrdorim
nga shteti sipas nenit 23 teuml ligjit ose detyrimi peumlr teuml pritur pa afat dhe pa deumlmshpeumlrblim
marreumldheumlnien juridike ekzistuese sipas keumltij neni Nuk kuptohet peumlrse kur keumlto toka teuml dheumlna neuml
peumlrdorim neumlse nuk janeuml teuml zeumlna kompensohen Neumlse ato nuk janeuml teuml zeumlna peumlrse nuk i kthehen
pronarit legjitim
(viii) Mostrajtimin e pronareumlve qeuml nuk disponojneuml njeuml vendim peumlrfundimtar neumlse prona
peumlr teuml cileumln kaneuml aplikuar peumlrfshihet brenda pronave teuml cileumlsuara neuml nenin 25 teuml Ligjit (shih nenin
20 teuml ligjit) Neumlpeumlrmjet keumlsaj zgjidhjeje ligji peumlrjashton pronareumlt qeuml kaneuml aplikuar peumlr njohje teuml
pronave teuml tyre teuml cilat peumlrfshihen brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 25 teuml Ligjit 13315
(ix) detyrim i pronareumlve peumlr teuml konvertuar neuml teuml drejteuml kompensimi pronat e kthyera me
vendime meuml teuml hershme teuml cilat bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 dhe nenit 25 teuml ligjit
Duke i hequr vetes detyrimin peumlr teuml zbatuar vendimet peumlrfundimtare peumlr kthimin e pronave teuml
35
cilat kaneuml mbetur teuml pazbatuara sipas nenit 7 sect 2 pika ccedil) e ligjit 13315 ligji objekt shqyrtimi
detyron teuml gjitheuml pronareumlt teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml pronave teuml tyre teuml kthyera por qeuml nuk
posedohen prej tyre teuml cilat sipas ligjit 13315 bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 nenit
24 dhe nenit 25 Keumlto vendime do teuml arkivohen
(x) pezullim i keumlrkesave qeuml lidhen me mbivendosje teuml teuml drejtave proneumlsore neuml keqbesim
deri sa mosmarreumlveshjet teuml zgjidhen neuml gjykateuml
24 Kjo formuleuml peumlr realizimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo referuar qeumlllimit dhe frymeumls seuml
ligjit neuml fakt nuk peumlrputhet me teuml Konkretisht qeuml njeuml pronari trsquoi kthehet prona e origjineumls sipas
nenit 21 sect (1) teuml ligjit duhet qeuml prona neuml fjaleuml (a) teuml mos jeteuml proneuml shteteumlrore sipas konceptit teuml
gjereuml teuml interesit publik parashikuar neuml nenin 251 (b) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e zeumlneuml sipas
ligjeve teuml radhitura neuml Shtojceumln i teuml ligjit (c) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e dheumlneuml neuml peumlrdorim sipas
nenit 23 teuml ligjit (ccedil) apo proneuml e zeumlneuml me ndeumlrtime pa leje sipas nenit 24 teuml ligjit (d) as territor
turistik (dh) apo proneuml e paluajtshme neuml administrim teuml institucioneve shteteumlrore (e) as truall i
zeumlneuml me ndeumlrtime shteteumlrore (shih nenin 21 sectsect (5)-(8) teuml ligjit
25 Meuml tej sipas keumlsaj formule Agjencia ka diskrecion teuml palimituar teuml rreumlzojeuml keumlrkesat e
pashqyrtuara peumlr kthim dhe kompensim prone neumlse objekti i tyre lidhet me pronat e origjineumls teuml
cileumlsuara neuml nenin 25 teuml ligjit Pra ccedildo keumlrkeseuml e pashqyrtuar do teuml rreumlzohet sipas nenit 20 teuml
ligjit neumlse Agjencia arrin neuml peumlrfundimin se kjo proneuml eumlshteuml e zeumlneuml peumlr interes publik dheose
sipas ligjeve teuml ldquoShtojceumls Irdquo teuml ligjit Neuml njeuml situateuml ku pjesa meuml e madhe e pronareumlve nuk kaneuml
arritur teuml posedojneuml pronat e tyre pasi ato janeuml teuml zeumlna neuml meumlnyreuml teuml paligjshme ose mbahen me
forceuml nga shteti pavareumlsisht se nuk peumlrbeumljneuml interes publik ccedilfareuml zgjidhje peumlrfundimtare synon teuml
realizohet me keumlteuml ligj
26 Gjykata neuml jurisprudenceumln e saj ka theksuar se parimi i shtetit teuml seuml drejteumls i
sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml njeuml nga parimet themelore neuml shtetin dhe shoqeumlrineuml
demokratike Aspekte teuml keumltij parimi janeuml edhe siguria juridike mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara
si dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme Siguria juridike presupozon veccedil teuml tjerash besueshmeumlrineuml e
qytetareumlve tek shteti dhe pandryshueshmeumlrineuml e ligjit peumlr marreumldheumlniet e rregulluara
Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet vazhdimisht ose teuml
jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike teuml cilat mund teuml
cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml vendosur me akte teuml
meumlparshme (shih dhe vendimet e Gjykateumls Kushtetuese nr 31 dateuml 18062010 nr24 dateuml
12112008 nr9 dateuml 26022007)
36
27 Nga ana tjeteumlr Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo
lloj pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml
prevalojeuml neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike (shih vendimin
e Gjykateumls Kushtetuese nr 26 dateuml 02112005) Neuml keumlteuml pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml
ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e favorshme ligjore paraqitet i
reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte
negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml teuml drejte teuml garantuar me
Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml rregullojeuml neumlpeumlrmjet
akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato teuml drejta teuml cilat janeuml
parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml preken nga ligjveumlneumlsi (shih
vendimin e Gjykateumls Kushtetuese nr 37 dateuml 13062012)
28 Referuar testit teuml proporcionalitetit sipas nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml
Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve pra parashikimi i tyre me ligj formal rezulton i respektuar
Kriteri i dyteuml neuml radheuml eumlshteuml interesi publik Koncepti kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml
trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml
keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para saj Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml radhiten neuml
meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml justifikojneuml
ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml aspektin e
kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml marreuml nga
ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet neuml aspektin e kushteve teuml
vendosura nga neni 171 i Kushtetuteumls dhe konkretisht teuml ekzistenceumls seuml interesit publik (Shih
vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
29 Eumlshteuml e veumlrteteuml se Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceuml teuml saj se si parimi i siguriseuml
juridike ashtu edhe ai i baraziseuml seuml shtetasve para ligjit nuk janeuml absolute dhe mund teuml kufizohen
neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i teuml cilit do teuml sillte
pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Por referuar parashtrimeve teuml subjekteve teuml
interesuara Keumlshilli i Ministrave dhe Kuvendi si dhe pyetjeve dhe debateve teuml zhvilluara neuml
seanceumln publike teuml zhvilluar para keumlsaj Gjykate nuk rezultoi qeuml qeveria ashtu siccedil ishte udheumlzuar
nga GJEDNJ dhe Komiteti i Ministrave teuml ishte bazuar neuml njeuml studim teuml thelluar apo vlereumlsim teuml
gjithansheumlm teuml situateumls neuml teumlreumlsi I vetmi argument i sjelleuml ishte interesi publik i bazuar neuml fatureumln
e larteuml financiare teuml shtetit
37
30 Seuml pari ne jemi teuml qeumlndrimit se ky argument nuk eumlshteuml i bazuar neuml argumente teuml
nivelit kushtetues pasi shteti nuk mund teuml kujdeset veteumlm peumlr fatureumln financiare teuml buxhetit por
peumlr teuml gjitha efektet e tjera teuml natyreumls juridike sociale dhe ekonomike teuml shtetit dhe teuml shtetasve
Seuml dyti nuk ka njeuml argument teuml bazuar neuml prova dhe fakte se sa do teuml mund teuml ishte ulur fatura
financiare neumlse ligji do teuml kishte parashikuar kthimin fizik teuml proneumls aty ku eumlshteuml e mundur Seuml
treti nuk ka informacion teuml sakteuml sa eumlshteuml diferenca midis shumeumls qeuml shteti do teuml duhej teuml
paguante me ligjin e meumlparsheumlm dhe sa me ligjin neuml fuqi dhe se si mund teuml ulej kjo diferenceuml Seuml
kateumlrti duke iu referuar qeumlllimit teuml ligjit kuptojmeuml se synimi eumlshteuml ldquoshpeumlrblimi i drejteumlrdquo i
subjekteve teuml shproneumlsuara Pyetja lind Si mund teuml konsiderohet i drejteuml shpeumlrblimi kur njeuml tokeuml
e konfiskuar neuml vitet 50 ka qeneuml tokeuml bujqeumlsore dhe sot eumlshteuml truall ndeumlrtimi neuml zoneuml urbane dhe e
ka vlereumln dhjetra ose qindra hereuml meuml teuml larteuml Qeveria argumentoi se ky shpeumlrblim eumlshteuml i drejteuml
sepse toka kur eumlshteuml shteteumlzuar ka pasur ateuml vlereuml dhe meriton teuml shpeumlrblehet me ateuml vlereuml ky
quhet trajtim i barabarteuml dhe nuk sjell diskriminim midis shtetasve () Por Keumlshilli i Ministrave
nuk ndalet neuml faktin se ka qeneuml pikeumlrisht shteti qeuml neuml rastin meuml teuml mireuml nuk ka marreuml masa efikase
dhe neuml rastin meuml teuml keq e ka penguar aktivisht geumlzimin e proneumls nga pronari legjitim Pra
paafteumlsineuml ose mungeseumln e gatishmeumlriseuml seuml shtetit duhet ta paguajeuml seumlrish subjekti i shproneumlsuar
duke iu neumlnshtruar njeuml skeme kompensimi qeuml neuml fund teuml peumlrllogaritjeve do teuml arrijeuml trsquoi japeuml
pronarit legjitim veteumlm leumlmosheuml dhe jo njeuml shpeumlrblim teuml drejteuml siccedil pretendohet nga subjektet e
interesuara
31 Neuml rastin konkret Keumlshilli i Ministrave paraqet si interes publik fatureumln e larteuml
financiare qeuml do teuml duhej teuml paguante shteti neuml rast se do teuml mbante skemeumln e kompensimit sipas
ligjit teuml vjeteumlr Neuml fakt po trsquoi referohemi pretendimit teuml keumlrkuesve si dhe fakteve teuml paraqitura
prej tyre ka mjaft subjekte qeuml nga komisionet e kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave kaneuml
marreuml njeuml vendim peumlr kthimin e pjessheumlm ose teuml ploteuml teuml proneumls seuml tyre vendime keumlto qeuml janeuml neuml
fuqi nga gjykatat shqiptare ose nga GJEDNJ Njeuml pjeseuml e mireuml e tyre mund teuml peumlrfitonin nga
kthimi fizik i proneumls seuml tyre aty ku eumlshteuml e lireuml teumlreumlsisht ose pjeseumlrisht Peumlr pronareumlt e pyjeve dhe
kullotave kjo mundeumlsi rezulton meuml e madhe (referuar edhe parashtrimeve teuml Avokatit teuml Popullit
neuml seanceumln gjyqeumlsore bazuar neuml komunikimin e tij me Ministrineuml e Bujqeumlsiseuml lidhur me fondin e
pyjeve dhe kullotave qeuml janeuml neuml proneumlsi teuml shtetit aktualisht) Ateumlhereuml lind pyetja Peumlrse duhet qeuml
keumlto vendime teuml trajtohen me formeuml kompensimi neumlse pronat objekt trajtimi janeuml ende teuml lira
Peumlrse qeveria nuk sheh mundeumlsineuml e uljes seuml vlereumls financiare teuml fatureumls duke hequr nga proneumlsia
shteteumlrore ato prona qeuml neuml fakt janeuml teuml pronareumlve subjekte teuml shproneumlsimit Pikeumlrisht realizimi i
38
keumlsaj teuml fundit neuml funksion teuml interesit publik do teuml ishte teumlreumlsisht e justifikuar prej tij dhe jo e
kundeumlrta
32 Keumlsaj pyetje teuml beumlreuml nga Gjykata neuml seanceuml peumlrfaqeumlsuesit e Keumlshillit teuml Ministrave iu
peumlrgjigjeumln se ldquoNeuml variantin e pareuml ekzistonte kthimi i proneumls keumlshtu siccedil keumlrkohej nga pronareumlt
dhe pikeumlrisht peumlr teuml realizuar keumlteuml teuml drejteuml Pyetja seuml cileumls shteti shqiptar nuk mund trsquoi peumlrgjigjej
dhe nuk i eumlshteuml peumlrgjigjur deri me sot eumlshteuml neumlse do teuml realizonte kthim teuml ploteuml dhe kompensim
nga ana tjeteumlr me keumlteuml formuleuml kjo do teuml thoshte trajtim teuml pa barabarteuml Ai qeuml sot do teuml merrte
tokeumln truall qeuml ka pasur tokeuml bujqeumlsore do teuml trajtohej neuml meumlnyreuml teuml pa barabarteuml me ateuml qeuml do teuml
merrte kompensim Eumlshteuml ajo qeuml ka ndodhur neuml 23 vite ata qeuml kaneuml pasur dhe kaneuml marreuml teuml
drejteumln e kthimit e kaneuml poseduar ateuml dhe kaneuml pasur mundeumlsi ti shohin frutet e tyre peumlr 23 vite
Kjo situateuml ishte gjetur neuml kundeumlrshtim me teuml drejtat e njeriut dhe peumlr keumlteuml arsye nuk pati njeuml
vendimmarrje 2 vjeccedilare teuml AKKP sepse vendimmarrja e agjenciseuml ccedildo diteuml do teuml ishte neuml
kundeumlrshtim me teuml drejta te njeriut Deri sa u krijua mekanizmi i ri i cili ne besojmeuml qeuml eumlshteuml
efektiv dhe neuml peumlrputhje me teuml drejtat e njeriu ldquo
33 Ajo qeuml ne e kemi teuml veumlshtireuml teuml kuptojmeuml nga ky qeumlndrim i subjektit teuml interesuar
eumlshteuml se shteti nuk ka beumlreuml peumlrpjekje teuml parashikojeuml se sa prona janeuml teuml kthyeshme neuml teumlreumlsi pra sa
eumlshteuml numri i objekteve ose tokave livadheve dhe pyjeve qeuml mund teuml kthehen neuml formeuml fizike pa
pasur nevojeuml trsquoi fuseuml pronareumlt e tyre neuml skemeuml kompensimi Pra pamundeumlsia e shtetit peumlr teuml beumlreuml
njeuml inventar teuml pronave teuml sekuestruara ose shproneumlsuara qeuml ndodhen ende teuml lira ose
potencialisht teuml mundura peumlr trsquoiu kthyer pronarit ka ccediluar neuml parashikimin e metodologjiseuml seuml
kompensimit megjitheumlse ka meumlnyra teuml tjera jo veteumlm meuml efektive peumlr pronarin i cili do teuml ishte
meuml i keumlnaqur teuml kishte proneumln e tij sesa njeuml vlereuml teuml kompensuar por do teuml ishte me meuml pak kosto
peumlr shtetin dhe taksapaguesit shqiptareuml teuml cileumlt deri tani po paguajneuml tepeumlr peumlr paafteumlsineuml e shtetit
peumlr teuml zgjidhur keumlteuml problem
34 Duke iu referuar testit teuml proporcionalitetit neuml keumlteuml kufizim qeuml beumln ligji teuml drejteumls seuml
proneumls kjo skemeuml nuk e kalon me sukses ateuml pasi nuk ka asnjeuml arsye legjitime qeuml justifikon keumlteuml
zgjidhje Shteti nuk duhet teuml zgjedheuml rrugeumln dhe metodeumln meuml teuml thjeshteuml ose meuml teuml lehteuml ldquopeumlr teuml
peumlrfunduar procesin e trajtimit teuml proneumlsrdquo siccedil e ka qeumlllimin ky ligj por duhet realisht teuml beumljeuml
peumlrpjekje teuml realizojeuml de facto teuml drejteumln e proneumls seuml pronareumlve teuml shproneumlsuar padrejteumlsisht si dhe
teuml uleuml sa meuml shumeuml fatureumln financiare teuml taksapaguesve Shteti duhet teuml peumlrdoreuml mjetin meuml teuml
peumlrshtatsheumlm dhe qeuml garanton ndeumlrhyrje sa meuml teuml vogeumll neuml teuml drejtat kushtetuese dhe jo mjetin meuml
teuml reumlndeuml por qeuml arrin qeumlllimin meuml shpejteuml pa u kujdesur peumlr shkeljet qeuml shkakton neuml teuml drejtat e
subjekteve qeuml preken prej saj
39
35 Gjykata ka theksuar se njeuml kusht tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi gjateuml
ndeumlrhyrjes neuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml eumlshteuml edhe respektimi i raportit teuml drejteuml midis
ndeumlrhyrjes dhe gjendjessituateumls qeuml e ka diktuar ateuml Ky kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml
evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml njeuml situateuml konkrete
Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete
teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml keumlrkohet teuml arrihen Gjithashtu Gjykata neuml
jurisprudenceuml teuml vazhdueshme ka mbajtur qeumlndrimin se parimi i proporcionalitetit neumlnkupton qeuml
ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit peumlr kufizimin e njeuml teuml drejte ose lirie teuml caktuar teuml beumlhet me mjete teuml
peumlrshtatshme qeuml i peumlrgjigjen drejt qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet Peumlrveccedil keumlsaj peumlrdorimi i keumltyre
mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml arrihet me mjete teuml
tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve meuml pak teuml deumlmshme
peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml kufizimit me gjendjen qeuml
e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml dobishmeumlriseuml dhe teuml
proporcionalitetit Respektimi i keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast
konkret duke ballafaquar interesin publik qeuml dikton kufizimin me teuml drejtat qeuml kufizohen Neuml
keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit
keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen
kufizimit (Vendimi nr2 dateuml 18022013 i Gjykateumls Kushtetuese)
36 Ligji parashikon krijimin e Fondit teuml Tokeumls (neni 53 dhe 12) i cili do teuml peumlrbeumlhet
nga fondi fizik i pronave neuml ccedildo qark sipeumlrfaqet e lira neuml territoret informale dhe sipeumlrfaqe teuml
tjera (e papeumlrcaktuar) Peumlrderisa do teuml krijohet njeuml Fond i tilleuml lind pyetja se peumlrse Keumlshilli i
Ministrave nuk ka beumlreuml njeuml studim se cilat nga keumlto toka teuml lira mund teuml kthehet neuml formeuml fizike
pronareumlve pa qeneuml nevoja teuml trajtohen si fond peumlr teuml gjitheuml pronareumlt ose veteumlm si potencialisht e
mundur pasi nuk ka njeuml peumlrcaktim se sa do teuml jeteuml ky fond dhe si krijohet
37 Neni 12 eumlshteuml i papeumlrcaktuesheumlm pasi teuml thuash se fondi i tokeumls peumlr kompensim do teuml
krijohet nga sipeumlrfaqet e mbetura teuml lira nga ndeumlrtimet informale eumlshteuml nonsens sepse pronari
legjitim duhet teuml preseuml ccedilfareuml mbetet e lireuml nga ndeumlrtuesit e paligjsheumlm ose zaptuesit numri dhe
peumlrqindja e teuml cileumlve ende eumlshteuml e papeumlrcaktuar derisa teuml krijohet fondi i tokeumls peumlr trsquoi kompensuar
pronareumlt legjitimeuml Neumlse qeveria kishte peumlr qeumlllim teuml krijojeuml fond teuml tokeumls peumlr kompensimin e
pronareumlve mund teuml kishte pezulluar procesin e legalizimit deri neuml kryerjen peumlrfundimtare teuml
procesit teuml kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave aty ku mendohet se ka mjaftuesheumlm tokeuml peumlr
trsquou kthyer pronareumlve Neuml keumlteuml meumlnyreuml shteti do teuml kursente nga fondi financiar dhe toka nuk do
40
teuml jepej me ccedilmim simbolik siccedil peumlrfitohet tani nga teuml paligjshmit Edhe taksapaguesit shqiptareuml do
teuml ishin meuml teuml keumlnaqur me uljen e barreumls financiare qeuml do trsquou duhet teuml paguajneuml peumlr dekadat neuml
vazhdim Edhe neuml vlereumlsimin e Komitetit teuml Ministrave lidhur me ekzekutimin e vendimit
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml neuml pg31 eumlshteuml theksuar se megjitheuml peumlrpjekjet pozitive teuml
qeveriseuml shqiptare peumlr teuml peumlrmbushur detyrimet e veumlna nga GJEDNJ ldquodisa paqarteumlsi duken se
kaneuml mbetur lidhur me paditeuml qeuml janeuml neuml shqyrtim aktualisht ose atyre qeuml mund teuml kundeumlrshtojneuml
njeumlra-tjetreumln Do teuml kishte qeneuml e dobishme neumlse autoritetet do teuml siguronin meuml shumeuml
informacion teuml detajuar se si keumlto fatura do teuml ndikonin neuml fondin e peumlrgjithsheumlm teuml kompensimit
dhe neuml peumlrcaktimin e Fondit teuml Tokeumlsrdquo Meuml tej neuml pg45 thuhet ldquoMund teuml ekzistojeuml rreziku peumlr
diskriminim midis subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cileumlve iu eumlshteuml kthyer prona fizikisht dhe atyre
qeuml do teuml kompensohen Peumlr keumlteuml eumlshteuml e nevojshme teuml shpjegohet se peumlrse qeveria ka beumlreuml keumlteuml
zgjedhje preferenciale me projektligjin neuml meumlnyreuml qeuml teuml vlereumlsohet skema e re e kompensimit neuml
peumlrputhje me standardet e vendosura nga GJEDNJrdquo Peumlrgjigja e qeveriseuml shqiptare lidhur me
keumlteuml ka qeneuml ldquopeumlr teuml hequr ccedildo mundeumlsi diskriminimi nuk eumlshteuml parashikuar kthimi por veteumlm
kompensimi peumlr teuml gjitheuml teuml shproneumlsuarit()rdquo (po aty)
38 Argumenti i dheumlneuml nga Keumlshilli i Ministrave se nuk ka pasur njeuml skemeuml
peumlrfundimtare peumlr kompensimin dhe si e tilleuml ajo mund teuml ndryshojeuml neuml ccedildo koheuml neuml meumlnyreuml teuml
papritur nga qeveriaparlamenti nuk na duket e bazuar Ccedildo parashikim ligjor peumlr sa koheuml
zbatohet dhe eumlshteuml neuml fuqi prezumohet se eumlshteuml e qeumlndrueshme Ndryshimi i papritur i
parashikimeve peumlr teuml njeumljteumlt subjekte dhe me pasoja peumlrkeqeumlsuese pa dheumlneuml argumente
kushtetuese peumlrbeumln cenim teuml siguriseuml juridike dhe diskriminim midis subjekteve teuml seuml njeumljteumls
kategori Keumlto parime kushtetuese nuk mund teuml cenohen veteumlm me argumentin se rritet fatura
financiare kur ky proces tashmeuml ka vite qeuml ka filluar dhe peumlr meuml se 20 vjet ka pasur njeuml skemeuml
tjeteumlr qeuml ndryshon teumlreumlsisht duke mosrespektuar aspak teuml drejteumln e pronareumlve por veteumlm
sipeumlrfaqeumlsisht detyrimin e shtetit peumlr teuml ldquombyllurrdquo ccedileumlshtjen e pronave Ky argument i peumlrdorur
vazhdimisht nga Keumlshilli i Ministrave nuk mendojmeuml se eumlshteuml argument i nivelit kushtetues qeuml
justifikon cenimin e vazhduesheumlm teuml seuml drejteumls seuml proneumls
39 Nisur nga sa meuml lart jemi teuml qeumlndrimit se parimi i siguriseuml juridike eumlshteuml prekur nga
rregullimi i ri dhe ndeumlrhyrja e beumlreuml nuk respekton kriteret kushtetuese peumlr keumlteuml qeumlllim teuml
parashikuara nga neni 171 i Kushtetuteumls konkretisht mbrojtjen e interesit publik vendosjen e
njeuml raporti teuml drejteuml midis seuml drejteumls seuml cenuar dhe qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet neumlpeumlrmjet
ndeumlrhyrjes legjislative si dhe ruajtjen e thelbit teuml seuml drejteumls seuml proneumls
41
B Peumlr pretendimin e cenimit teuml baraziseuml para ligjit
40 Keumlrkuesit kaneuml argumentuar se skema e kompensimit teuml parashikuar nga ligji bie
ndesh me parimin e baraziseuml para ligjit pasi trajton neuml meumlnyreuml teuml ndryshme teuml njeumljteumln kategori
pronareumlsh duke i vendosur ata qeuml presin teuml kompensohen neuml poziteuml meuml pak teuml favorshme se ata qeuml
u kompensuan para hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Gjithashtu vendimet e formeumls seuml prereuml peumlrfshi
edhe vendimet e dheumlna nga GJEDNJ do teuml vlereumlsohen sipas njeuml skeme meuml pak teuml favorshme sesa
vendimet e ekzekutuara para hyrjes neuml fuqi teuml ligjit megjitheumlse janeuml teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose vlereuml
totale
41 Pyetjes seuml beumlreuml nga Gjykata gjateuml seanceumls gjyqeumlsore neumlse skema e zgjedhur krijon
pabarazi subjekti i interesuar Keumlshilli i Ministrave iu peumlrgjigj negativisht Sipas tij ligji beumln njeuml
trajtim teuml barabarteuml jo veteumlm midis ish pronareumlve por edhe midis tyre dhe pronareumlve teuml soteumlm
Pra referuar keumltij qeumlndrimi neuml qofteuml se shteti aplikon keumlto kritere peumlr teuml shproneumlsuar sot peumlr
interes publik do teuml aplikojeuml teuml njeumljtat kritere peumlr ateuml shproneumlsim qeuml ka ndodhur 70 vjet meuml pareuml
42 Siccedil u tha meuml lart qeumlllimi i ligjit objekt shqyrtimi eumlshteuml ldquob) rregullimi dhe
shpeumlrblimi i drejteuml i kompensimit teuml proneumls ekzekutimi i vendimeve peumlrfundimtare teuml
kompensimit si dhe peumlrfundimi i procesit teuml kompensimitrdquo Pra rregullimi i ccedileumlshtjeve teuml
shproneumlsimit qeuml ndodhin sot nuk peumlrfshihet nga ky ligj dhe jo veteumlm kaq por sot nuk eumlshteuml e
mundur teuml krahasohet vlera e proneumls qeuml ka neuml treg me ateuml qeuml ka pasur para 70 vjeteumlve
43 Ne mendojmeuml se ligji cenon barazineuml e shtetasve para ligjit duke bere trajtim teuml
diferencuar midis pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim kthimi ose kompensimi teuml marreuml para hyrjes neuml
fuqi teuml keumltij ligji por ende teuml paekzekutuar dhe pronareumlve qeuml kaneuml arritur ta ekzekutojneuml vendimin
e kthimit ose kompensimit teuml marreuml neuml teuml njeumljteumln koheuml Neumlse keumlrkuesve u janeuml kthyer pronat teuml
cilat sipas ligjit 13315 cileumlsohen si brenda fusheumls seuml zbatimit teuml neneve 23 24 25 ata nuk mund
teuml ankohen peumlr zvarritje teuml procesit teuml ekzekutimit teuml vendimit por brenda 90 diteumlve nga hyrja e
ligjit neuml fuqi duhet teuml heqin doreuml nga certifikatat e proneumls dhe teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml saj
sigurisht sipas kritereve teuml peumlrfitimeve teuml zbritshme Ndryshe shteti e ccedilliron veten nga detyrimi
peumlr zbatimin teuml vendimeve neuml fjaleuml Neumlpeumlrmjet keumlsaj formule ligji vendos neuml pozita teuml
pabarabarta pronareumlt qeuml aplikojneuml sot dhe ata qeuml e kaneuml peumlrfituar me vendime teuml meumlparshme por
nuk kaneuml arritur ta posedojneuml ose ta ekzekutojneuml ateuml duke i privuar ata neuml meumlnyreuml arbitrare nga e
drejta e proneumls Prandaj mendojmeuml se ligji bie ndesh edhe me parimin e baraziseuml seuml shtetasve
para ligjit
44 Peumlr teuml gjitha keumlto arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se Gjykata duhej teuml kishte shpallur si
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi dhe jo veteumlm pjeseuml teuml tij pasi fryma dhe qeumlllimi i tij real nuk i
42
peumlrgjigjet keumlrkesave kushtetuese teuml parashikuar neuml nenet 41 42 dhe 17 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 1
teuml Protokollit Nr1 teuml KEDNJ-seuml si dhe praktikeumls seuml vazhdueshme teuml GJEDNJ-seuml dhe Gjykateumls
Kushtetuese
Aneumltareuml Gani Dizdari Vladimir Kristo
35
cilat kaneuml mbetur teuml pazbatuara sipas nenit 7 sect 2 pika ccedil) e ligjit 13315 ligji objekt shqyrtimi
detyron teuml gjitheuml pronareumlt teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml pronave teuml tyre teuml kthyera por qeuml nuk
posedohen prej tyre teuml cilat sipas ligjit 13315 bien brenda fusheumls seuml zbatimit teuml nenit 23 nenit
24 dhe nenit 25 Keumlto vendime do teuml arkivohen
(x) pezullim i keumlrkesave qeuml lidhen me mbivendosje teuml teuml drejtave proneumlsore neuml keqbesim
deri sa mosmarreumlveshjet teuml zgjidhen neuml gjykateuml
24 Kjo formuleuml peumlr realizimin e ldquoshpeumlrblimit teuml drejteumlrdquo referuar qeumlllimit dhe frymeumls seuml
ligjit neuml fakt nuk peumlrputhet me teuml Konkretisht qeuml njeuml pronari trsquoi kthehet prona e origjineumls sipas
nenit 21 sect (1) teuml ligjit duhet qeuml prona neuml fjaleuml (a) teuml mos jeteuml proneuml shteteumlrore sipas konceptit teuml
gjereuml teuml interesit publik parashikuar neuml nenin 251 (b) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e zeumlneuml sipas
ligjeve teuml radhitura neuml Shtojceumln i teuml ligjit (c) nuk duhet teuml jeteuml as proneuml e dheumlneuml neuml peumlrdorim sipas
nenit 23 teuml ligjit (ccedil) apo proneuml e zeumlneuml me ndeumlrtime pa leje sipas nenit 24 teuml ligjit (d) as territor
turistik (dh) apo proneuml e paluajtshme neuml administrim teuml institucioneve shteteumlrore (e) as truall i
zeumlneuml me ndeumlrtime shteteumlrore (shih nenin 21 sectsect (5)-(8) teuml ligjit
25 Meuml tej sipas keumlsaj formule Agjencia ka diskrecion teuml palimituar teuml rreumlzojeuml keumlrkesat e
pashqyrtuara peumlr kthim dhe kompensim prone neumlse objekti i tyre lidhet me pronat e origjineumls teuml
cileumlsuara neuml nenin 25 teuml ligjit Pra ccedildo keumlrkeseuml e pashqyrtuar do teuml rreumlzohet sipas nenit 20 teuml
ligjit neumlse Agjencia arrin neuml peumlrfundimin se kjo proneuml eumlshteuml e zeumlneuml peumlr interes publik dheose
sipas ligjeve teuml ldquoShtojceumls Irdquo teuml ligjit Neuml njeuml situateuml ku pjesa meuml e madhe e pronareumlve nuk kaneuml
arritur teuml posedojneuml pronat e tyre pasi ato janeuml teuml zeumlna neuml meumlnyreuml teuml paligjshme ose mbahen me
forceuml nga shteti pavareumlsisht se nuk peumlrbeumljneuml interes publik ccedilfareuml zgjidhje peumlrfundimtare synon teuml
realizohet me keumlteuml ligj
26 Gjykata neuml jurisprudenceumln e saj ka theksuar se parimi i shtetit teuml seuml drejteumls i
sanksionuar neuml nenin 4 teuml Kushtetuteumls eumlshteuml njeuml nga parimet themelore neuml shtetin dhe shoqeumlrineuml
demokratike Aspekte teuml keumltij parimi janeuml edhe siguria juridike mbrojtja e teuml drejtave teuml fituara
si dhe e pritshmeumlrive teuml ligjshme Siguria juridike presupozon veccedil teuml tjerash besueshmeumlrineuml e
qytetareumlve tek shteti dhe pandryshueshmeumlrineuml e ligjit peumlr marreumldheumlniet e rregulluara
Besueshmeumlria ka teuml beumljeuml me bindjen e individit se nuk duhet teuml shqeteumlsohet vazhdimisht ose teuml
jetojeuml me frikeuml peumlr ndryshueshmeumlrineuml dhe pasojat negative teuml akteve juridike teuml cilat mund teuml
cenojneuml jeteumln e tij private ose profesionale dhe teuml peumlrkeqeumlsojneuml njeuml gjendje teuml vendosur me akte teuml
meumlparshme (shih dhe vendimet e Gjykateumls Kushtetuese nr 31 dateuml 18062010 nr24 dateuml
12112008 nr9 dateuml 26022007)
36
27 Nga ana tjeteumlr Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo
lloj pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml
prevalojeuml neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike (shih vendimin
e Gjykateumls Kushtetuese nr 26 dateuml 02112005) Neuml keumlteuml pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml
ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e favorshme ligjore paraqitet i
reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte
negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml teuml drejte teuml garantuar me
Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml rregullojeuml neumlpeumlrmjet
akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato teuml drejta teuml cilat janeuml
parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml preken nga ligjveumlneumlsi (shih
vendimin e Gjykateumls Kushtetuese nr 37 dateuml 13062012)
28 Referuar testit teuml proporcionalitetit sipas nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml
Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve pra parashikimi i tyre me ligj formal rezulton i respektuar
Kriteri i dyteuml neuml radheuml eumlshteuml interesi publik Koncepti kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml
trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml
keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para saj Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml radhiten neuml
meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml justifikojneuml
ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml aspektin e
kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml marreuml nga
ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet neuml aspektin e kushteve teuml
vendosura nga neni 171 i Kushtetuteumls dhe konkretisht teuml ekzistenceumls seuml interesit publik (Shih
vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
29 Eumlshteuml e veumlrteteuml se Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceuml teuml saj se si parimi i siguriseuml
juridike ashtu edhe ai i baraziseuml seuml shtetasve para ligjit nuk janeuml absolute dhe mund teuml kufizohen
neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i teuml cilit do teuml sillte
pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Por referuar parashtrimeve teuml subjekteve teuml
interesuara Keumlshilli i Ministrave dhe Kuvendi si dhe pyetjeve dhe debateve teuml zhvilluara neuml
seanceumln publike teuml zhvilluar para keumlsaj Gjykate nuk rezultoi qeuml qeveria ashtu siccedil ishte udheumlzuar
nga GJEDNJ dhe Komiteti i Ministrave teuml ishte bazuar neuml njeuml studim teuml thelluar apo vlereumlsim teuml
gjithansheumlm teuml situateumls neuml teumlreumlsi I vetmi argument i sjelleuml ishte interesi publik i bazuar neuml fatureumln
e larteuml financiare teuml shtetit
37
30 Seuml pari ne jemi teuml qeumlndrimit se ky argument nuk eumlshteuml i bazuar neuml argumente teuml
nivelit kushtetues pasi shteti nuk mund teuml kujdeset veteumlm peumlr fatureumln financiare teuml buxhetit por
peumlr teuml gjitha efektet e tjera teuml natyreumls juridike sociale dhe ekonomike teuml shtetit dhe teuml shtetasve
Seuml dyti nuk ka njeuml argument teuml bazuar neuml prova dhe fakte se sa do teuml mund teuml ishte ulur fatura
financiare neumlse ligji do teuml kishte parashikuar kthimin fizik teuml proneumls aty ku eumlshteuml e mundur Seuml
treti nuk ka informacion teuml sakteuml sa eumlshteuml diferenca midis shumeumls qeuml shteti do teuml duhej teuml
paguante me ligjin e meumlparsheumlm dhe sa me ligjin neuml fuqi dhe se si mund teuml ulej kjo diferenceuml Seuml
kateumlrti duke iu referuar qeumlllimit teuml ligjit kuptojmeuml se synimi eumlshteuml ldquoshpeumlrblimi i drejteumlrdquo i
subjekteve teuml shproneumlsuara Pyetja lind Si mund teuml konsiderohet i drejteuml shpeumlrblimi kur njeuml tokeuml
e konfiskuar neuml vitet 50 ka qeneuml tokeuml bujqeumlsore dhe sot eumlshteuml truall ndeumlrtimi neuml zoneuml urbane dhe e
ka vlereumln dhjetra ose qindra hereuml meuml teuml larteuml Qeveria argumentoi se ky shpeumlrblim eumlshteuml i drejteuml
sepse toka kur eumlshteuml shteteumlzuar ka pasur ateuml vlereuml dhe meriton teuml shpeumlrblehet me ateuml vlereuml ky
quhet trajtim i barabarteuml dhe nuk sjell diskriminim midis shtetasve () Por Keumlshilli i Ministrave
nuk ndalet neuml faktin se ka qeneuml pikeumlrisht shteti qeuml neuml rastin meuml teuml mireuml nuk ka marreuml masa efikase
dhe neuml rastin meuml teuml keq e ka penguar aktivisht geumlzimin e proneumls nga pronari legjitim Pra
paafteumlsineuml ose mungeseumln e gatishmeumlriseuml seuml shtetit duhet ta paguajeuml seumlrish subjekti i shproneumlsuar
duke iu neumlnshtruar njeuml skeme kompensimi qeuml neuml fund teuml peumlrllogaritjeve do teuml arrijeuml trsquoi japeuml
pronarit legjitim veteumlm leumlmosheuml dhe jo njeuml shpeumlrblim teuml drejteuml siccedil pretendohet nga subjektet e
interesuara
31 Neuml rastin konkret Keumlshilli i Ministrave paraqet si interes publik fatureumln e larteuml
financiare qeuml do teuml duhej teuml paguante shteti neuml rast se do teuml mbante skemeumln e kompensimit sipas
ligjit teuml vjeteumlr Neuml fakt po trsquoi referohemi pretendimit teuml keumlrkuesve si dhe fakteve teuml paraqitura
prej tyre ka mjaft subjekte qeuml nga komisionet e kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave kaneuml
marreuml njeuml vendim peumlr kthimin e pjessheumlm ose teuml ploteuml teuml proneumls seuml tyre vendime keumlto qeuml janeuml neuml
fuqi nga gjykatat shqiptare ose nga GJEDNJ Njeuml pjeseuml e mireuml e tyre mund teuml peumlrfitonin nga
kthimi fizik i proneumls seuml tyre aty ku eumlshteuml e lireuml teumlreumlsisht ose pjeseumlrisht Peumlr pronareumlt e pyjeve dhe
kullotave kjo mundeumlsi rezulton meuml e madhe (referuar edhe parashtrimeve teuml Avokatit teuml Popullit
neuml seanceumln gjyqeumlsore bazuar neuml komunikimin e tij me Ministrineuml e Bujqeumlsiseuml lidhur me fondin e
pyjeve dhe kullotave qeuml janeuml neuml proneumlsi teuml shtetit aktualisht) Ateumlhereuml lind pyetja Peumlrse duhet qeuml
keumlto vendime teuml trajtohen me formeuml kompensimi neumlse pronat objekt trajtimi janeuml ende teuml lira
Peumlrse qeveria nuk sheh mundeumlsineuml e uljes seuml vlereumls financiare teuml fatureumls duke hequr nga proneumlsia
shteteumlrore ato prona qeuml neuml fakt janeuml teuml pronareumlve subjekte teuml shproneumlsimit Pikeumlrisht realizimi i
38
keumlsaj teuml fundit neuml funksion teuml interesit publik do teuml ishte teumlreumlsisht e justifikuar prej tij dhe jo e
kundeumlrta
32 Keumlsaj pyetje teuml beumlreuml nga Gjykata neuml seanceuml peumlrfaqeumlsuesit e Keumlshillit teuml Ministrave iu
peumlrgjigjeumln se ldquoNeuml variantin e pareuml ekzistonte kthimi i proneumls keumlshtu siccedil keumlrkohej nga pronareumlt
dhe pikeumlrisht peumlr teuml realizuar keumlteuml teuml drejteuml Pyetja seuml cileumls shteti shqiptar nuk mund trsquoi peumlrgjigjej
dhe nuk i eumlshteuml peumlrgjigjur deri me sot eumlshteuml neumlse do teuml realizonte kthim teuml ploteuml dhe kompensim
nga ana tjeteumlr me keumlteuml formuleuml kjo do teuml thoshte trajtim teuml pa barabarteuml Ai qeuml sot do teuml merrte
tokeumln truall qeuml ka pasur tokeuml bujqeumlsore do teuml trajtohej neuml meumlnyreuml teuml pa barabarteuml me ateuml qeuml do teuml
merrte kompensim Eumlshteuml ajo qeuml ka ndodhur neuml 23 vite ata qeuml kaneuml pasur dhe kaneuml marreuml teuml
drejteumln e kthimit e kaneuml poseduar ateuml dhe kaneuml pasur mundeumlsi ti shohin frutet e tyre peumlr 23 vite
Kjo situateuml ishte gjetur neuml kundeumlrshtim me teuml drejtat e njeriut dhe peumlr keumlteuml arsye nuk pati njeuml
vendimmarrje 2 vjeccedilare teuml AKKP sepse vendimmarrja e agjenciseuml ccedildo diteuml do teuml ishte neuml
kundeumlrshtim me teuml drejta te njeriut Deri sa u krijua mekanizmi i ri i cili ne besojmeuml qeuml eumlshteuml
efektiv dhe neuml peumlrputhje me teuml drejtat e njeriu ldquo
33 Ajo qeuml ne e kemi teuml veumlshtireuml teuml kuptojmeuml nga ky qeumlndrim i subjektit teuml interesuar
eumlshteuml se shteti nuk ka beumlreuml peumlrpjekje teuml parashikojeuml se sa prona janeuml teuml kthyeshme neuml teumlreumlsi pra sa
eumlshteuml numri i objekteve ose tokave livadheve dhe pyjeve qeuml mund teuml kthehen neuml formeuml fizike pa
pasur nevojeuml trsquoi fuseuml pronareumlt e tyre neuml skemeuml kompensimi Pra pamundeumlsia e shtetit peumlr teuml beumlreuml
njeuml inventar teuml pronave teuml sekuestruara ose shproneumlsuara qeuml ndodhen ende teuml lira ose
potencialisht teuml mundura peumlr trsquoiu kthyer pronarit ka ccediluar neuml parashikimin e metodologjiseuml seuml
kompensimit megjitheumlse ka meumlnyra teuml tjera jo veteumlm meuml efektive peumlr pronarin i cili do teuml ishte
meuml i keumlnaqur teuml kishte proneumln e tij sesa njeuml vlereuml teuml kompensuar por do teuml ishte me meuml pak kosto
peumlr shtetin dhe taksapaguesit shqiptareuml teuml cileumlt deri tani po paguajneuml tepeumlr peumlr paafteumlsineuml e shtetit
peumlr teuml zgjidhur keumlteuml problem
34 Duke iu referuar testit teuml proporcionalitetit neuml keumlteuml kufizim qeuml beumln ligji teuml drejteumls seuml
proneumls kjo skemeuml nuk e kalon me sukses ateuml pasi nuk ka asnjeuml arsye legjitime qeuml justifikon keumlteuml
zgjidhje Shteti nuk duhet teuml zgjedheuml rrugeumln dhe metodeumln meuml teuml thjeshteuml ose meuml teuml lehteuml ldquopeumlr teuml
peumlrfunduar procesin e trajtimit teuml proneumlsrdquo siccedil e ka qeumlllimin ky ligj por duhet realisht teuml beumljeuml
peumlrpjekje teuml realizojeuml de facto teuml drejteumln e proneumls seuml pronareumlve teuml shproneumlsuar padrejteumlsisht si dhe
teuml uleuml sa meuml shumeuml fatureumln financiare teuml taksapaguesve Shteti duhet teuml peumlrdoreuml mjetin meuml teuml
peumlrshtatsheumlm dhe qeuml garanton ndeumlrhyrje sa meuml teuml vogeumll neuml teuml drejtat kushtetuese dhe jo mjetin meuml
teuml reumlndeuml por qeuml arrin qeumlllimin meuml shpejteuml pa u kujdesur peumlr shkeljet qeuml shkakton neuml teuml drejtat e
subjekteve qeuml preken prej saj
39
35 Gjykata ka theksuar se njeuml kusht tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi gjateuml
ndeumlrhyrjes neuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml eumlshteuml edhe respektimi i raportit teuml drejteuml midis
ndeumlrhyrjes dhe gjendjessituateumls qeuml e ka diktuar ateuml Ky kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml
evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml njeuml situateuml konkrete
Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete
teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml keumlrkohet teuml arrihen Gjithashtu Gjykata neuml
jurisprudenceuml teuml vazhdueshme ka mbajtur qeumlndrimin se parimi i proporcionalitetit neumlnkupton qeuml
ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit peumlr kufizimin e njeuml teuml drejte ose lirie teuml caktuar teuml beumlhet me mjete teuml
peumlrshtatshme qeuml i peumlrgjigjen drejt qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet Peumlrveccedil keumlsaj peumlrdorimi i keumltyre
mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml arrihet me mjete teuml
tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve meuml pak teuml deumlmshme
peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml kufizimit me gjendjen qeuml
e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml dobishmeumlriseuml dhe teuml
proporcionalitetit Respektimi i keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast
konkret duke ballafaquar interesin publik qeuml dikton kufizimin me teuml drejtat qeuml kufizohen Neuml
keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit
keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen
kufizimit (Vendimi nr2 dateuml 18022013 i Gjykateumls Kushtetuese)
36 Ligji parashikon krijimin e Fondit teuml Tokeumls (neni 53 dhe 12) i cili do teuml peumlrbeumlhet
nga fondi fizik i pronave neuml ccedildo qark sipeumlrfaqet e lira neuml territoret informale dhe sipeumlrfaqe teuml
tjera (e papeumlrcaktuar) Peumlrderisa do teuml krijohet njeuml Fond i tilleuml lind pyetja se peumlrse Keumlshilli i
Ministrave nuk ka beumlreuml njeuml studim se cilat nga keumlto toka teuml lira mund teuml kthehet neuml formeuml fizike
pronareumlve pa qeneuml nevoja teuml trajtohen si fond peumlr teuml gjitheuml pronareumlt ose veteumlm si potencialisht e
mundur pasi nuk ka njeuml peumlrcaktim se sa do teuml jeteuml ky fond dhe si krijohet
37 Neni 12 eumlshteuml i papeumlrcaktuesheumlm pasi teuml thuash se fondi i tokeumls peumlr kompensim do teuml
krijohet nga sipeumlrfaqet e mbetura teuml lira nga ndeumlrtimet informale eumlshteuml nonsens sepse pronari
legjitim duhet teuml preseuml ccedilfareuml mbetet e lireuml nga ndeumlrtuesit e paligjsheumlm ose zaptuesit numri dhe
peumlrqindja e teuml cileumlve ende eumlshteuml e papeumlrcaktuar derisa teuml krijohet fondi i tokeumls peumlr trsquoi kompensuar
pronareumlt legjitimeuml Neumlse qeveria kishte peumlr qeumlllim teuml krijojeuml fond teuml tokeumls peumlr kompensimin e
pronareumlve mund teuml kishte pezulluar procesin e legalizimit deri neuml kryerjen peumlrfundimtare teuml
procesit teuml kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave aty ku mendohet se ka mjaftuesheumlm tokeuml peumlr
trsquou kthyer pronareumlve Neuml keumlteuml meumlnyreuml shteti do teuml kursente nga fondi financiar dhe toka nuk do
40
teuml jepej me ccedilmim simbolik siccedil peumlrfitohet tani nga teuml paligjshmit Edhe taksapaguesit shqiptareuml do
teuml ishin meuml teuml keumlnaqur me uljen e barreumls financiare qeuml do trsquou duhet teuml paguajneuml peumlr dekadat neuml
vazhdim Edhe neuml vlereumlsimin e Komitetit teuml Ministrave lidhur me ekzekutimin e vendimit
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml neuml pg31 eumlshteuml theksuar se megjitheuml peumlrpjekjet pozitive teuml
qeveriseuml shqiptare peumlr teuml peumlrmbushur detyrimet e veumlna nga GJEDNJ ldquodisa paqarteumlsi duken se
kaneuml mbetur lidhur me paditeuml qeuml janeuml neuml shqyrtim aktualisht ose atyre qeuml mund teuml kundeumlrshtojneuml
njeumlra-tjetreumln Do teuml kishte qeneuml e dobishme neumlse autoritetet do teuml siguronin meuml shumeuml
informacion teuml detajuar se si keumlto fatura do teuml ndikonin neuml fondin e peumlrgjithsheumlm teuml kompensimit
dhe neuml peumlrcaktimin e Fondit teuml Tokeumlsrdquo Meuml tej neuml pg45 thuhet ldquoMund teuml ekzistojeuml rreziku peumlr
diskriminim midis subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cileumlve iu eumlshteuml kthyer prona fizikisht dhe atyre
qeuml do teuml kompensohen Peumlr keumlteuml eumlshteuml e nevojshme teuml shpjegohet se peumlrse qeveria ka beumlreuml keumlteuml
zgjedhje preferenciale me projektligjin neuml meumlnyreuml qeuml teuml vlereumlsohet skema e re e kompensimit neuml
peumlrputhje me standardet e vendosura nga GJEDNJrdquo Peumlrgjigja e qeveriseuml shqiptare lidhur me
keumlteuml ka qeneuml ldquopeumlr teuml hequr ccedildo mundeumlsi diskriminimi nuk eumlshteuml parashikuar kthimi por veteumlm
kompensimi peumlr teuml gjitheuml teuml shproneumlsuarit()rdquo (po aty)
38 Argumenti i dheumlneuml nga Keumlshilli i Ministrave se nuk ka pasur njeuml skemeuml
peumlrfundimtare peumlr kompensimin dhe si e tilleuml ajo mund teuml ndryshojeuml neuml ccedildo koheuml neuml meumlnyreuml teuml
papritur nga qeveriaparlamenti nuk na duket e bazuar Ccedildo parashikim ligjor peumlr sa koheuml
zbatohet dhe eumlshteuml neuml fuqi prezumohet se eumlshteuml e qeumlndrueshme Ndryshimi i papritur i
parashikimeve peumlr teuml njeumljteumlt subjekte dhe me pasoja peumlrkeqeumlsuese pa dheumlneuml argumente
kushtetuese peumlrbeumln cenim teuml siguriseuml juridike dhe diskriminim midis subjekteve teuml seuml njeumljteumls
kategori Keumlto parime kushtetuese nuk mund teuml cenohen veteumlm me argumentin se rritet fatura
financiare kur ky proces tashmeuml ka vite qeuml ka filluar dhe peumlr meuml se 20 vjet ka pasur njeuml skemeuml
tjeteumlr qeuml ndryshon teumlreumlsisht duke mosrespektuar aspak teuml drejteumln e pronareumlve por veteumlm
sipeumlrfaqeumlsisht detyrimin e shtetit peumlr teuml ldquombyllurrdquo ccedileumlshtjen e pronave Ky argument i peumlrdorur
vazhdimisht nga Keumlshilli i Ministrave nuk mendojmeuml se eumlshteuml argument i nivelit kushtetues qeuml
justifikon cenimin e vazhduesheumlm teuml seuml drejteumls seuml proneumls
39 Nisur nga sa meuml lart jemi teuml qeumlndrimit se parimi i siguriseuml juridike eumlshteuml prekur nga
rregullimi i ri dhe ndeumlrhyrja e beumlreuml nuk respekton kriteret kushtetuese peumlr keumlteuml qeumlllim teuml
parashikuara nga neni 171 i Kushtetuteumls konkretisht mbrojtjen e interesit publik vendosjen e
njeuml raporti teuml drejteuml midis seuml drejteumls seuml cenuar dhe qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet neumlpeumlrmjet
ndeumlrhyrjes legjislative si dhe ruajtjen e thelbit teuml seuml drejteumls seuml proneumls
41
B Peumlr pretendimin e cenimit teuml baraziseuml para ligjit
40 Keumlrkuesit kaneuml argumentuar se skema e kompensimit teuml parashikuar nga ligji bie
ndesh me parimin e baraziseuml para ligjit pasi trajton neuml meumlnyreuml teuml ndryshme teuml njeumljteumln kategori
pronareumlsh duke i vendosur ata qeuml presin teuml kompensohen neuml poziteuml meuml pak teuml favorshme se ata qeuml
u kompensuan para hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Gjithashtu vendimet e formeumls seuml prereuml peumlrfshi
edhe vendimet e dheumlna nga GJEDNJ do teuml vlereumlsohen sipas njeuml skeme meuml pak teuml favorshme sesa
vendimet e ekzekutuara para hyrjes neuml fuqi teuml ligjit megjitheumlse janeuml teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose vlereuml
totale
41 Pyetjes seuml beumlreuml nga Gjykata gjateuml seanceumls gjyqeumlsore neumlse skema e zgjedhur krijon
pabarazi subjekti i interesuar Keumlshilli i Ministrave iu peumlrgjigj negativisht Sipas tij ligji beumln njeuml
trajtim teuml barabarteuml jo veteumlm midis ish pronareumlve por edhe midis tyre dhe pronareumlve teuml soteumlm
Pra referuar keumltij qeumlndrimi neuml qofteuml se shteti aplikon keumlto kritere peumlr teuml shproneumlsuar sot peumlr
interes publik do teuml aplikojeuml teuml njeumljtat kritere peumlr ateuml shproneumlsim qeuml ka ndodhur 70 vjet meuml pareuml
42 Siccedil u tha meuml lart qeumlllimi i ligjit objekt shqyrtimi eumlshteuml ldquob) rregullimi dhe
shpeumlrblimi i drejteuml i kompensimit teuml proneumls ekzekutimi i vendimeve peumlrfundimtare teuml
kompensimit si dhe peumlrfundimi i procesit teuml kompensimitrdquo Pra rregullimi i ccedileumlshtjeve teuml
shproneumlsimit qeuml ndodhin sot nuk peumlrfshihet nga ky ligj dhe jo veteumlm kaq por sot nuk eumlshteuml e
mundur teuml krahasohet vlera e proneumls qeuml ka neuml treg me ateuml qeuml ka pasur para 70 vjeteumlve
43 Ne mendojmeuml se ligji cenon barazineuml e shtetasve para ligjit duke bere trajtim teuml
diferencuar midis pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim kthimi ose kompensimi teuml marreuml para hyrjes neuml
fuqi teuml keumltij ligji por ende teuml paekzekutuar dhe pronareumlve qeuml kaneuml arritur ta ekzekutojneuml vendimin
e kthimit ose kompensimit teuml marreuml neuml teuml njeumljteumln koheuml Neumlse keumlrkuesve u janeuml kthyer pronat teuml
cilat sipas ligjit 13315 cileumlsohen si brenda fusheumls seuml zbatimit teuml neneve 23 24 25 ata nuk mund
teuml ankohen peumlr zvarritje teuml procesit teuml ekzekutimit teuml vendimit por brenda 90 diteumlve nga hyrja e
ligjit neuml fuqi duhet teuml heqin doreuml nga certifikatat e proneumls dhe teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml saj
sigurisht sipas kritereve teuml peumlrfitimeve teuml zbritshme Ndryshe shteti e ccedilliron veten nga detyrimi
peumlr zbatimin teuml vendimeve neuml fjaleuml Neumlpeumlrmjet keumlsaj formule ligji vendos neuml pozita teuml
pabarabarta pronareumlt qeuml aplikojneuml sot dhe ata qeuml e kaneuml peumlrfituar me vendime teuml meumlparshme por
nuk kaneuml arritur ta posedojneuml ose ta ekzekutojneuml ateuml duke i privuar ata neuml meumlnyreuml arbitrare nga e
drejta e proneumls Prandaj mendojmeuml se ligji bie ndesh edhe me parimin e baraziseuml seuml shtetasve
para ligjit
44 Peumlr teuml gjitha keumlto arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se Gjykata duhej teuml kishte shpallur si
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi dhe jo veteumlm pjeseuml teuml tij pasi fryma dhe qeumlllimi i tij real nuk i
42
peumlrgjigjet keumlrkesave kushtetuese teuml parashikuar neuml nenet 41 42 dhe 17 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 1
teuml Protokollit Nr1 teuml KEDNJ-seuml si dhe praktikeumls seuml vazhdueshme teuml GJEDNJ-seuml dhe Gjykateumls
Kushtetuese
Aneumltareuml Gani Dizdari Vladimir Kristo
36
27 Nga ana tjeteumlr Gjykata eumlshteuml shprehur se parimi i siguriseuml juridike nuk garanton ccedildo
lloj pritshmeumlrie peumlr mosndryshim teuml njeuml situate teuml favorshme ligjore Ky parim nuk mund teuml
prevalojeuml neuml ccedildo rast Kjo do teuml thoteuml se neumlse paraqitet rasti qeuml njeuml rregullim ligjor ndryshe i njeuml
marreumldheumlnieje ndikohet drejtpeumlrdrejt nga njeuml interes i reumlndeumlsisheumlm publik me teuml gjitha elementet
e tij thelbeumlsore ky interes mund teuml keteuml peumlrpareumlsi ndaj parimit teuml siguriseuml juridike (shih vendimin
e Gjykateumls Kushtetuese nr 26 dateuml 02112005) Neuml keumlteuml pikeumlpamje duhet pareuml neuml ccedildo rast se neuml
ccedilfareuml mase dhe deri ku besimi qeuml ka qytetari neuml situateumln e favorshme ligjore paraqitet i
reumlndeumlsisheumlm peumlr trsquou mbrojtur dhe cilat janeuml arsyet peumlr njeuml mbrojtje teuml tilleuml Jo ccedildo maseuml me efekte
negative qeuml merr ligjveumlneumlsi peumlr subjektet e ligjit eumlshteuml cenim i njeuml teuml drejte teuml garantuar me
Kushtetuteuml Ligjveumlneumlsi jo veteumlm qeuml ka teuml drejteuml por eumlshteuml i detyruar teuml rregullojeuml neumlpeumlrmjet
akteve teuml veta me holleumlsi teuml drejtat e parashikuara neuml Kushtetuteuml Veteumlm ato teuml drejta teuml cilat janeuml
parashikuar si shprehimisht teuml pakufizueshme nuk eumlshteuml e mundur teuml preken nga ligjveumlneumlsi (shih
vendimin e Gjykateumls Kushtetuese nr 37 dateuml 13062012)
28 Referuar testit teuml proporcionalitetit sipas nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe praktikeumls seuml
Gjykateumls kriteri i pareuml i kufizimeve pra parashikimi i tyre me ligj formal rezulton i respektuar
Kriteri i dyteuml neuml radheuml eumlshteuml interesi publik Koncepti kushtetues i interesit publik ashtu siccedil eumlshteuml
trajtuar neuml praktikeuml teuml vazhdueshme nga Gjykata eumlshteuml mjaft i gjereuml dhe duhet pareuml neuml
keumlndveumlshtrimin e aktit konkret qeuml paraqitet peumlr kontroll para saj Eumlshteuml e veumlshtireuml teuml radhiten neuml
meumlnyreuml shteruese ccedileumlshtjet qeuml peumlrbeumljneuml interes publik ose teuml arsyes publike qeuml mund teuml justifikojneuml
ndeumlrhyrjen neuml njeuml teuml drejteuml themelore Ato mund teuml renditen veteumlm negativisht pra neuml aspektin e
kufizimit teuml ccedildo rasti konkret Neuml keumlteuml meumlnyreuml pajtueshmeumlria e maseumls kufizuese teuml marreuml nga
ligjveumlneumlsi me pranineuml ose jo teuml nevojeumls seuml kufizimit duhet teuml verifikohet neuml aspektin e kushteve teuml
vendosura nga neni 171 i Kushtetuteumls dhe konkretisht teuml ekzistenceumls seuml interesit publik (Shih
vendimet nr102008 nr42011 teuml Gjykateumls Kushtetuese)
29 Eumlshteuml e veumlrteteuml se Gjykata ka theksuar neuml jurisprudenceuml teuml saj se si parimi i siguriseuml
juridike ashtu edhe ai i baraziseuml seuml shtetasve para ligjit nuk janeuml absolute dhe mund teuml kufizohen
neumlse peumlr keumlteuml ka njeuml arsye legjitime ose njeuml interes publik mosrespektimi i teuml cilit do teuml sillte
pasoja teuml reumlnda peumlr rendin juridik ose social neuml vend Por referuar parashtrimeve teuml subjekteve teuml
interesuara Keumlshilli i Ministrave dhe Kuvendi si dhe pyetjeve dhe debateve teuml zhvilluara neuml
seanceumln publike teuml zhvilluar para keumlsaj Gjykate nuk rezultoi qeuml qeveria ashtu siccedil ishte udheumlzuar
nga GJEDNJ dhe Komiteti i Ministrave teuml ishte bazuar neuml njeuml studim teuml thelluar apo vlereumlsim teuml
gjithansheumlm teuml situateumls neuml teumlreumlsi I vetmi argument i sjelleuml ishte interesi publik i bazuar neuml fatureumln
e larteuml financiare teuml shtetit
37
30 Seuml pari ne jemi teuml qeumlndrimit se ky argument nuk eumlshteuml i bazuar neuml argumente teuml
nivelit kushtetues pasi shteti nuk mund teuml kujdeset veteumlm peumlr fatureumln financiare teuml buxhetit por
peumlr teuml gjitha efektet e tjera teuml natyreumls juridike sociale dhe ekonomike teuml shtetit dhe teuml shtetasve
Seuml dyti nuk ka njeuml argument teuml bazuar neuml prova dhe fakte se sa do teuml mund teuml ishte ulur fatura
financiare neumlse ligji do teuml kishte parashikuar kthimin fizik teuml proneumls aty ku eumlshteuml e mundur Seuml
treti nuk ka informacion teuml sakteuml sa eumlshteuml diferenca midis shumeumls qeuml shteti do teuml duhej teuml
paguante me ligjin e meumlparsheumlm dhe sa me ligjin neuml fuqi dhe se si mund teuml ulej kjo diferenceuml Seuml
kateumlrti duke iu referuar qeumlllimit teuml ligjit kuptojmeuml se synimi eumlshteuml ldquoshpeumlrblimi i drejteumlrdquo i
subjekteve teuml shproneumlsuara Pyetja lind Si mund teuml konsiderohet i drejteuml shpeumlrblimi kur njeuml tokeuml
e konfiskuar neuml vitet 50 ka qeneuml tokeuml bujqeumlsore dhe sot eumlshteuml truall ndeumlrtimi neuml zoneuml urbane dhe e
ka vlereumln dhjetra ose qindra hereuml meuml teuml larteuml Qeveria argumentoi se ky shpeumlrblim eumlshteuml i drejteuml
sepse toka kur eumlshteuml shteteumlzuar ka pasur ateuml vlereuml dhe meriton teuml shpeumlrblehet me ateuml vlereuml ky
quhet trajtim i barabarteuml dhe nuk sjell diskriminim midis shtetasve () Por Keumlshilli i Ministrave
nuk ndalet neuml faktin se ka qeneuml pikeumlrisht shteti qeuml neuml rastin meuml teuml mireuml nuk ka marreuml masa efikase
dhe neuml rastin meuml teuml keq e ka penguar aktivisht geumlzimin e proneumls nga pronari legjitim Pra
paafteumlsineuml ose mungeseumln e gatishmeumlriseuml seuml shtetit duhet ta paguajeuml seumlrish subjekti i shproneumlsuar
duke iu neumlnshtruar njeuml skeme kompensimi qeuml neuml fund teuml peumlrllogaritjeve do teuml arrijeuml trsquoi japeuml
pronarit legjitim veteumlm leumlmosheuml dhe jo njeuml shpeumlrblim teuml drejteuml siccedil pretendohet nga subjektet e
interesuara
31 Neuml rastin konkret Keumlshilli i Ministrave paraqet si interes publik fatureumln e larteuml
financiare qeuml do teuml duhej teuml paguante shteti neuml rast se do teuml mbante skemeumln e kompensimit sipas
ligjit teuml vjeteumlr Neuml fakt po trsquoi referohemi pretendimit teuml keumlrkuesve si dhe fakteve teuml paraqitura
prej tyre ka mjaft subjekte qeuml nga komisionet e kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave kaneuml
marreuml njeuml vendim peumlr kthimin e pjessheumlm ose teuml ploteuml teuml proneumls seuml tyre vendime keumlto qeuml janeuml neuml
fuqi nga gjykatat shqiptare ose nga GJEDNJ Njeuml pjeseuml e mireuml e tyre mund teuml peumlrfitonin nga
kthimi fizik i proneumls seuml tyre aty ku eumlshteuml e lireuml teumlreumlsisht ose pjeseumlrisht Peumlr pronareumlt e pyjeve dhe
kullotave kjo mundeumlsi rezulton meuml e madhe (referuar edhe parashtrimeve teuml Avokatit teuml Popullit
neuml seanceumln gjyqeumlsore bazuar neuml komunikimin e tij me Ministrineuml e Bujqeumlsiseuml lidhur me fondin e
pyjeve dhe kullotave qeuml janeuml neuml proneumlsi teuml shtetit aktualisht) Ateumlhereuml lind pyetja Peumlrse duhet qeuml
keumlto vendime teuml trajtohen me formeuml kompensimi neumlse pronat objekt trajtimi janeuml ende teuml lira
Peumlrse qeveria nuk sheh mundeumlsineuml e uljes seuml vlereumls financiare teuml fatureumls duke hequr nga proneumlsia
shteteumlrore ato prona qeuml neuml fakt janeuml teuml pronareumlve subjekte teuml shproneumlsimit Pikeumlrisht realizimi i
38
keumlsaj teuml fundit neuml funksion teuml interesit publik do teuml ishte teumlreumlsisht e justifikuar prej tij dhe jo e
kundeumlrta
32 Keumlsaj pyetje teuml beumlreuml nga Gjykata neuml seanceuml peumlrfaqeumlsuesit e Keumlshillit teuml Ministrave iu
peumlrgjigjeumln se ldquoNeuml variantin e pareuml ekzistonte kthimi i proneumls keumlshtu siccedil keumlrkohej nga pronareumlt
dhe pikeumlrisht peumlr teuml realizuar keumlteuml teuml drejteuml Pyetja seuml cileumls shteti shqiptar nuk mund trsquoi peumlrgjigjej
dhe nuk i eumlshteuml peumlrgjigjur deri me sot eumlshteuml neumlse do teuml realizonte kthim teuml ploteuml dhe kompensim
nga ana tjeteumlr me keumlteuml formuleuml kjo do teuml thoshte trajtim teuml pa barabarteuml Ai qeuml sot do teuml merrte
tokeumln truall qeuml ka pasur tokeuml bujqeumlsore do teuml trajtohej neuml meumlnyreuml teuml pa barabarteuml me ateuml qeuml do teuml
merrte kompensim Eumlshteuml ajo qeuml ka ndodhur neuml 23 vite ata qeuml kaneuml pasur dhe kaneuml marreuml teuml
drejteumln e kthimit e kaneuml poseduar ateuml dhe kaneuml pasur mundeumlsi ti shohin frutet e tyre peumlr 23 vite
Kjo situateuml ishte gjetur neuml kundeumlrshtim me teuml drejtat e njeriut dhe peumlr keumlteuml arsye nuk pati njeuml
vendimmarrje 2 vjeccedilare teuml AKKP sepse vendimmarrja e agjenciseuml ccedildo diteuml do teuml ishte neuml
kundeumlrshtim me teuml drejta te njeriut Deri sa u krijua mekanizmi i ri i cili ne besojmeuml qeuml eumlshteuml
efektiv dhe neuml peumlrputhje me teuml drejtat e njeriu ldquo
33 Ajo qeuml ne e kemi teuml veumlshtireuml teuml kuptojmeuml nga ky qeumlndrim i subjektit teuml interesuar
eumlshteuml se shteti nuk ka beumlreuml peumlrpjekje teuml parashikojeuml se sa prona janeuml teuml kthyeshme neuml teumlreumlsi pra sa
eumlshteuml numri i objekteve ose tokave livadheve dhe pyjeve qeuml mund teuml kthehen neuml formeuml fizike pa
pasur nevojeuml trsquoi fuseuml pronareumlt e tyre neuml skemeuml kompensimi Pra pamundeumlsia e shtetit peumlr teuml beumlreuml
njeuml inventar teuml pronave teuml sekuestruara ose shproneumlsuara qeuml ndodhen ende teuml lira ose
potencialisht teuml mundura peumlr trsquoiu kthyer pronarit ka ccediluar neuml parashikimin e metodologjiseuml seuml
kompensimit megjitheumlse ka meumlnyra teuml tjera jo veteumlm meuml efektive peumlr pronarin i cili do teuml ishte
meuml i keumlnaqur teuml kishte proneumln e tij sesa njeuml vlereuml teuml kompensuar por do teuml ishte me meuml pak kosto
peumlr shtetin dhe taksapaguesit shqiptareuml teuml cileumlt deri tani po paguajneuml tepeumlr peumlr paafteumlsineuml e shtetit
peumlr teuml zgjidhur keumlteuml problem
34 Duke iu referuar testit teuml proporcionalitetit neuml keumlteuml kufizim qeuml beumln ligji teuml drejteumls seuml
proneumls kjo skemeuml nuk e kalon me sukses ateuml pasi nuk ka asnjeuml arsye legjitime qeuml justifikon keumlteuml
zgjidhje Shteti nuk duhet teuml zgjedheuml rrugeumln dhe metodeumln meuml teuml thjeshteuml ose meuml teuml lehteuml ldquopeumlr teuml
peumlrfunduar procesin e trajtimit teuml proneumlsrdquo siccedil e ka qeumlllimin ky ligj por duhet realisht teuml beumljeuml
peumlrpjekje teuml realizojeuml de facto teuml drejteumln e proneumls seuml pronareumlve teuml shproneumlsuar padrejteumlsisht si dhe
teuml uleuml sa meuml shumeuml fatureumln financiare teuml taksapaguesve Shteti duhet teuml peumlrdoreuml mjetin meuml teuml
peumlrshtatsheumlm dhe qeuml garanton ndeumlrhyrje sa meuml teuml vogeumll neuml teuml drejtat kushtetuese dhe jo mjetin meuml
teuml reumlndeuml por qeuml arrin qeumlllimin meuml shpejteuml pa u kujdesur peumlr shkeljet qeuml shkakton neuml teuml drejtat e
subjekteve qeuml preken prej saj
39
35 Gjykata ka theksuar se njeuml kusht tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi gjateuml
ndeumlrhyrjes neuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml eumlshteuml edhe respektimi i raportit teuml drejteuml midis
ndeumlrhyrjes dhe gjendjessituateumls qeuml e ka diktuar ateuml Ky kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml
evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml njeuml situateuml konkrete
Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete
teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml keumlrkohet teuml arrihen Gjithashtu Gjykata neuml
jurisprudenceuml teuml vazhdueshme ka mbajtur qeumlndrimin se parimi i proporcionalitetit neumlnkupton qeuml
ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit peumlr kufizimin e njeuml teuml drejte ose lirie teuml caktuar teuml beumlhet me mjete teuml
peumlrshtatshme qeuml i peumlrgjigjen drejt qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet Peumlrveccedil keumlsaj peumlrdorimi i keumltyre
mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml arrihet me mjete teuml
tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve meuml pak teuml deumlmshme
peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml kufizimit me gjendjen qeuml
e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml dobishmeumlriseuml dhe teuml
proporcionalitetit Respektimi i keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast
konkret duke ballafaquar interesin publik qeuml dikton kufizimin me teuml drejtat qeuml kufizohen Neuml
keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit
keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen
kufizimit (Vendimi nr2 dateuml 18022013 i Gjykateumls Kushtetuese)
36 Ligji parashikon krijimin e Fondit teuml Tokeumls (neni 53 dhe 12) i cili do teuml peumlrbeumlhet
nga fondi fizik i pronave neuml ccedildo qark sipeumlrfaqet e lira neuml territoret informale dhe sipeumlrfaqe teuml
tjera (e papeumlrcaktuar) Peumlrderisa do teuml krijohet njeuml Fond i tilleuml lind pyetja se peumlrse Keumlshilli i
Ministrave nuk ka beumlreuml njeuml studim se cilat nga keumlto toka teuml lira mund teuml kthehet neuml formeuml fizike
pronareumlve pa qeneuml nevoja teuml trajtohen si fond peumlr teuml gjitheuml pronareumlt ose veteumlm si potencialisht e
mundur pasi nuk ka njeuml peumlrcaktim se sa do teuml jeteuml ky fond dhe si krijohet
37 Neni 12 eumlshteuml i papeumlrcaktuesheumlm pasi teuml thuash se fondi i tokeumls peumlr kompensim do teuml
krijohet nga sipeumlrfaqet e mbetura teuml lira nga ndeumlrtimet informale eumlshteuml nonsens sepse pronari
legjitim duhet teuml preseuml ccedilfareuml mbetet e lireuml nga ndeumlrtuesit e paligjsheumlm ose zaptuesit numri dhe
peumlrqindja e teuml cileumlve ende eumlshteuml e papeumlrcaktuar derisa teuml krijohet fondi i tokeumls peumlr trsquoi kompensuar
pronareumlt legjitimeuml Neumlse qeveria kishte peumlr qeumlllim teuml krijojeuml fond teuml tokeumls peumlr kompensimin e
pronareumlve mund teuml kishte pezulluar procesin e legalizimit deri neuml kryerjen peumlrfundimtare teuml
procesit teuml kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave aty ku mendohet se ka mjaftuesheumlm tokeuml peumlr
trsquou kthyer pronareumlve Neuml keumlteuml meumlnyreuml shteti do teuml kursente nga fondi financiar dhe toka nuk do
40
teuml jepej me ccedilmim simbolik siccedil peumlrfitohet tani nga teuml paligjshmit Edhe taksapaguesit shqiptareuml do
teuml ishin meuml teuml keumlnaqur me uljen e barreumls financiare qeuml do trsquou duhet teuml paguajneuml peumlr dekadat neuml
vazhdim Edhe neuml vlereumlsimin e Komitetit teuml Ministrave lidhur me ekzekutimin e vendimit
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml neuml pg31 eumlshteuml theksuar se megjitheuml peumlrpjekjet pozitive teuml
qeveriseuml shqiptare peumlr teuml peumlrmbushur detyrimet e veumlna nga GJEDNJ ldquodisa paqarteumlsi duken se
kaneuml mbetur lidhur me paditeuml qeuml janeuml neuml shqyrtim aktualisht ose atyre qeuml mund teuml kundeumlrshtojneuml
njeumlra-tjetreumln Do teuml kishte qeneuml e dobishme neumlse autoritetet do teuml siguronin meuml shumeuml
informacion teuml detajuar se si keumlto fatura do teuml ndikonin neuml fondin e peumlrgjithsheumlm teuml kompensimit
dhe neuml peumlrcaktimin e Fondit teuml Tokeumlsrdquo Meuml tej neuml pg45 thuhet ldquoMund teuml ekzistojeuml rreziku peumlr
diskriminim midis subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cileumlve iu eumlshteuml kthyer prona fizikisht dhe atyre
qeuml do teuml kompensohen Peumlr keumlteuml eumlshteuml e nevojshme teuml shpjegohet se peumlrse qeveria ka beumlreuml keumlteuml
zgjedhje preferenciale me projektligjin neuml meumlnyreuml qeuml teuml vlereumlsohet skema e re e kompensimit neuml
peumlrputhje me standardet e vendosura nga GJEDNJrdquo Peumlrgjigja e qeveriseuml shqiptare lidhur me
keumlteuml ka qeneuml ldquopeumlr teuml hequr ccedildo mundeumlsi diskriminimi nuk eumlshteuml parashikuar kthimi por veteumlm
kompensimi peumlr teuml gjitheuml teuml shproneumlsuarit()rdquo (po aty)
38 Argumenti i dheumlneuml nga Keumlshilli i Ministrave se nuk ka pasur njeuml skemeuml
peumlrfundimtare peumlr kompensimin dhe si e tilleuml ajo mund teuml ndryshojeuml neuml ccedildo koheuml neuml meumlnyreuml teuml
papritur nga qeveriaparlamenti nuk na duket e bazuar Ccedildo parashikim ligjor peumlr sa koheuml
zbatohet dhe eumlshteuml neuml fuqi prezumohet se eumlshteuml e qeumlndrueshme Ndryshimi i papritur i
parashikimeve peumlr teuml njeumljteumlt subjekte dhe me pasoja peumlrkeqeumlsuese pa dheumlneuml argumente
kushtetuese peumlrbeumln cenim teuml siguriseuml juridike dhe diskriminim midis subjekteve teuml seuml njeumljteumls
kategori Keumlto parime kushtetuese nuk mund teuml cenohen veteumlm me argumentin se rritet fatura
financiare kur ky proces tashmeuml ka vite qeuml ka filluar dhe peumlr meuml se 20 vjet ka pasur njeuml skemeuml
tjeteumlr qeuml ndryshon teumlreumlsisht duke mosrespektuar aspak teuml drejteumln e pronareumlve por veteumlm
sipeumlrfaqeumlsisht detyrimin e shtetit peumlr teuml ldquombyllurrdquo ccedileumlshtjen e pronave Ky argument i peumlrdorur
vazhdimisht nga Keumlshilli i Ministrave nuk mendojmeuml se eumlshteuml argument i nivelit kushtetues qeuml
justifikon cenimin e vazhduesheumlm teuml seuml drejteumls seuml proneumls
39 Nisur nga sa meuml lart jemi teuml qeumlndrimit se parimi i siguriseuml juridike eumlshteuml prekur nga
rregullimi i ri dhe ndeumlrhyrja e beumlreuml nuk respekton kriteret kushtetuese peumlr keumlteuml qeumlllim teuml
parashikuara nga neni 171 i Kushtetuteumls konkretisht mbrojtjen e interesit publik vendosjen e
njeuml raporti teuml drejteuml midis seuml drejteumls seuml cenuar dhe qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet neumlpeumlrmjet
ndeumlrhyrjes legjislative si dhe ruajtjen e thelbit teuml seuml drejteumls seuml proneumls
41
B Peumlr pretendimin e cenimit teuml baraziseuml para ligjit
40 Keumlrkuesit kaneuml argumentuar se skema e kompensimit teuml parashikuar nga ligji bie
ndesh me parimin e baraziseuml para ligjit pasi trajton neuml meumlnyreuml teuml ndryshme teuml njeumljteumln kategori
pronareumlsh duke i vendosur ata qeuml presin teuml kompensohen neuml poziteuml meuml pak teuml favorshme se ata qeuml
u kompensuan para hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Gjithashtu vendimet e formeumls seuml prereuml peumlrfshi
edhe vendimet e dheumlna nga GJEDNJ do teuml vlereumlsohen sipas njeuml skeme meuml pak teuml favorshme sesa
vendimet e ekzekutuara para hyrjes neuml fuqi teuml ligjit megjitheumlse janeuml teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose vlereuml
totale
41 Pyetjes seuml beumlreuml nga Gjykata gjateuml seanceumls gjyqeumlsore neumlse skema e zgjedhur krijon
pabarazi subjekti i interesuar Keumlshilli i Ministrave iu peumlrgjigj negativisht Sipas tij ligji beumln njeuml
trajtim teuml barabarteuml jo veteumlm midis ish pronareumlve por edhe midis tyre dhe pronareumlve teuml soteumlm
Pra referuar keumltij qeumlndrimi neuml qofteuml se shteti aplikon keumlto kritere peumlr teuml shproneumlsuar sot peumlr
interes publik do teuml aplikojeuml teuml njeumljtat kritere peumlr ateuml shproneumlsim qeuml ka ndodhur 70 vjet meuml pareuml
42 Siccedil u tha meuml lart qeumlllimi i ligjit objekt shqyrtimi eumlshteuml ldquob) rregullimi dhe
shpeumlrblimi i drejteuml i kompensimit teuml proneumls ekzekutimi i vendimeve peumlrfundimtare teuml
kompensimit si dhe peumlrfundimi i procesit teuml kompensimitrdquo Pra rregullimi i ccedileumlshtjeve teuml
shproneumlsimit qeuml ndodhin sot nuk peumlrfshihet nga ky ligj dhe jo veteumlm kaq por sot nuk eumlshteuml e
mundur teuml krahasohet vlera e proneumls qeuml ka neuml treg me ateuml qeuml ka pasur para 70 vjeteumlve
43 Ne mendojmeuml se ligji cenon barazineuml e shtetasve para ligjit duke bere trajtim teuml
diferencuar midis pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim kthimi ose kompensimi teuml marreuml para hyrjes neuml
fuqi teuml keumltij ligji por ende teuml paekzekutuar dhe pronareumlve qeuml kaneuml arritur ta ekzekutojneuml vendimin
e kthimit ose kompensimit teuml marreuml neuml teuml njeumljteumln koheuml Neumlse keumlrkuesve u janeuml kthyer pronat teuml
cilat sipas ligjit 13315 cileumlsohen si brenda fusheumls seuml zbatimit teuml neneve 23 24 25 ata nuk mund
teuml ankohen peumlr zvarritje teuml procesit teuml ekzekutimit teuml vendimit por brenda 90 diteumlve nga hyrja e
ligjit neuml fuqi duhet teuml heqin doreuml nga certifikatat e proneumls dhe teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml saj
sigurisht sipas kritereve teuml peumlrfitimeve teuml zbritshme Ndryshe shteti e ccedilliron veten nga detyrimi
peumlr zbatimin teuml vendimeve neuml fjaleuml Neumlpeumlrmjet keumlsaj formule ligji vendos neuml pozita teuml
pabarabarta pronareumlt qeuml aplikojneuml sot dhe ata qeuml e kaneuml peumlrfituar me vendime teuml meumlparshme por
nuk kaneuml arritur ta posedojneuml ose ta ekzekutojneuml ateuml duke i privuar ata neuml meumlnyreuml arbitrare nga e
drejta e proneumls Prandaj mendojmeuml se ligji bie ndesh edhe me parimin e baraziseuml seuml shtetasve
para ligjit
44 Peumlr teuml gjitha keumlto arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se Gjykata duhej teuml kishte shpallur si
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi dhe jo veteumlm pjeseuml teuml tij pasi fryma dhe qeumlllimi i tij real nuk i
42
peumlrgjigjet keumlrkesave kushtetuese teuml parashikuar neuml nenet 41 42 dhe 17 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 1
teuml Protokollit Nr1 teuml KEDNJ-seuml si dhe praktikeumls seuml vazhdueshme teuml GJEDNJ-seuml dhe Gjykateumls
Kushtetuese
Aneumltareuml Gani Dizdari Vladimir Kristo
37
30 Seuml pari ne jemi teuml qeumlndrimit se ky argument nuk eumlshteuml i bazuar neuml argumente teuml
nivelit kushtetues pasi shteti nuk mund teuml kujdeset veteumlm peumlr fatureumln financiare teuml buxhetit por
peumlr teuml gjitha efektet e tjera teuml natyreumls juridike sociale dhe ekonomike teuml shtetit dhe teuml shtetasve
Seuml dyti nuk ka njeuml argument teuml bazuar neuml prova dhe fakte se sa do teuml mund teuml ishte ulur fatura
financiare neumlse ligji do teuml kishte parashikuar kthimin fizik teuml proneumls aty ku eumlshteuml e mundur Seuml
treti nuk ka informacion teuml sakteuml sa eumlshteuml diferenca midis shumeumls qeuml shteti do teuml duhej teuml
paguante me ligjin e meumlparsheumlm dhe sa me ligjin neuml fuqi dhe se si mund teuml ulej kjo diferenceuml Seuml
kateumlrti duke iu referuar qeumlllimit teuml ligjit kuptojmeuml se synimi eumlshteuml ldquoshpeumlrblimi i drejteumlrdquo i
subjekteve teuml shproneumlsuara Pyetja lind Si mund teuml konsiderohet i drejteuml shpeumlrblimi kur njeuml tokeuml
e konfiskuar neuml vitet 50 ka qeneuml tokeuml bujqeumlsore dhe sot eumlshteuml truall ndeumlrtimi neuml zoneuml urbane dhe e
ka vlereumln dhjetra ose qindra hereuml meuml teuml larteuml Qeveria argumentoi se ky shpeumlrblim eumlshteuml i drejteuml
sepse toka kur eumlshteuml shteteumlzuar ka pasur ateuml vlereuml dhe meriton teuml shpeumlrblehet me ateuml vlereuml ky
quhet trajtim i barabarteuml dhe nuk sjell diskriminim midis shtetasve () Por Keumlshilli i Ministrave
nuk ndalet neuml faktin se ka qeneuml pikeumlrisht shteti qeuml neuml rastin meuml teuml mireuml nuk ka marreuml masa efikase
dhe neuml rastin meuml teuml keq e ka penguar aktivisht geumlzimin e proneumls nga pronari legjitim Pra
paafteumlsineuml ose mungeseumln e gatishmeumlriseuml seuml shtetit duhet ta paguajeuml seumlrish subjekti i shproneumlsuar
duke iu neumlnshtruar njeuml skeme kompensimi qeuml neuml fund teuml peumlrllogaritjeve do teuml arrijeuml trsquoi japeuml
pronarit legjitim veteumlm leumlmosheuml dhe jo njeuml shpeumlrblim teuml drejteuml siccedil pretendohet nga subjektet e
interesuara
31 Neuml rastin konkret Keumlshilli i Ministrave paraqet si interes publik fatureumln e larteuml
financiare qeuml do teuml duhej teuml paguante shteti neuml rast se do teuml mbante skemeumln e kompensimit sipas
ligjit teuml vjeteumlr Neuml fakt po trsquoi referohemi pretendimit teuml keumlrkuesve si dhe fakteve teuml paraqitura
prej tyre ka mjaft subjekte qeuml nga komisionet e kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave kaneuml
marreuml njeuml vendim peumlr kthimin e pjessheumlm ose teuml ploteuml teuml proneumls seuml tyre vendime keumlto qeuml janeuml neuml
fuqi nga gjykatat shqiptare ose nga GJEDNJ Njeuml pjeseuml e mireuml e tyre mund teuml peumlrfitonin nga
kthimi fizik i proneumls seuml tyre aty ku eumlshteuml e lireuml teumlreumlsisht ose pjeseumlrisht Peumlr pronareumlt e pyjeve dhe
kullotave kjo mundeumlsi rezulton meuml e madhe (referuar edhe parashtrimeve teuml Avokatit teuml Popullit
neuml seanceumln gjyqeumlsore bazuar neuml komunikimin e tij me Ministrineuml e Bujqeumlsiseuml lidhur me fondin e
pyjeve dhe kullotave qeuml janeuml neuml proneumlsi teuml shtetit aktualisht) Ateumlhereuml lind pyetja Peumlrse duhet qeuml
keumlto vendime teuml trajtohen me formeuml kompensimi neumlse pronat objekt trajtimi janeuml ende teuml lira
Peumlrse qeveria nuk sheh mundeumlsineuml e uljes seuml vlereumls financiare teuml fatureumls duke hequr nga proneumlsia
shteteumlrore ato prona qeuml neuml fakt janeuml teuml pronareumlve subjekte teuml shproneumlsimit Pikeumlrisht realizimi i
38
keumlsaj teuml fundit neuml funksion teuml interesit publik do teuml ishte teumlreumlsisht e justifikuar prej tij dhe jo e
kundeumlrta
32 Keumlsaj pyetje teuml beumlreuml nga Gjykata neuml seanceuml peumlrfaqeumlsuesit e Keumlshillit teuml Ministrave iu
peumlrgjigjeumln se ldquoNeuml variantin e pareuml ekzistonte kthimi i proneumls keumlshtu siccedil keumlrkohej nga pronareumlt
dhe pikeumlrisht peumlr teuml realizuar keumlteuml teuml drejteuml Pyetja seuml cileumls shteti shqiptar nuk mund trsquoi peumlrgjigjej
dhe nuk i eumlshteuml peumlrgjigjur deri me sot eumlshteuml neumlse do teuml realizonte kthim teuml ploteuml dhe kompensim
nga ana tjeteumlr me keumlteuml formuleuml kjo do teuml thoshte trajtim teuml pa barabarteuml Ai qeuml sot do teuml merrte
tokeumln truall qeuml ka pasur tokeuml bujqeumlsore do teuml trajtohej neuml meumlnyreuml teuml pa barabarteuml me ateuml qeuml do teuml
merrte kompensim Eumlshteuml ajo qeuml ka ndodhur neuml 23 vite ata qeuml kaneuml pasur dhe kaneuml marreuml teuml
drejteumln e kthimit e kaneuml poseduar ateuml dhe kaneuml pasur mundeumlsi ti shohin frutet e tyre peumlr 23 vite
Kjo situateuml ishte gjetur neuml kundeumlrshtim me teuml drejtat e njeriut dhe peumlr keumlteuml arsye nuk pati njeuml
vendimmarrje 2 vjeccedilare teuml AKKP sepse vendimmarrja e agjenciseuml ccedildo diteuml do teuml ishte neuml
kundeumlrshtim me teuml drejta te njeriut Deri sa u krijua mekanizmi i ri i cili ne besojmeuml qeuml eumlshteuml
efektiv dhe neuml peumlrputhje me teuml drejtat e njeriu ldquo
33 Ajo qeuml ne e kemi teuml veumlshtireuml teuml kuptojmeuml nga ky qeumlndrim i subjektit teuml interesuar
eumlshteuml se shteti nuk ka beumlreuml peumlrpjekje teuml parashikojeuml se sa prona janeuml teuml kthyeshme neuml teumlreumlsi pra sa
eumlshteuml numri i objekteve ose tokave livadheve dhe pyjeve qeuml mund teuml kthehen neuml formeuml fizike pa
pasur nevojeuml trsquoi fuseuml pronareumlt e tyre neuml skemeuml kompensimi Pra pamundeumlsia e shtetit peumlr teuml beumlreuml
njeuml inventar teuml pronave teuml sekuestruara ose shproneumlsuara qeuml ndodhen ende teuml lira ose
potencialisht teuml mundura peumlr trsquoiu kthyer pronarit ka ccediluar neuml parashikimin e metodologjiseuml seuml
kompensimit megjitheumlse ka meumlnyra teuml tjera jo veteumlm meuml efektive peumlr pronarin i cili do teuml ishte
meuml i keumlnaqur teuml kishte proneumln e tij sesa njeuml vlereuml teuml kompensuar por do teuml ishte me meuml pak kosto
peumlr shtetin dhe taksapaguesit shqiptareuml teuml cileumlt deri tani po paguajneuml tepeumlr peumlr paafteumlsineuml e shtetit
peumlr teuml zgjidhur keumlteuml problem
34 Duke iu referuar testit teuml proporcionalitetit neuml keumlteuml kufizim qeuml beumln ligji teuml drejteumls seuml
proneumls kjo skemeuml nuk e kalon me sukses ateuml pasi nuk ka asnjeuml arsye legjitime qeuml justifikon keumlteuml
zgjidhje Shteti nuk duhet teuml zgjedheuml rrugeumln dhe metodeumln meuml teuml thjeshteuml ose meuml teuml lehteuml ldquopeumlr teuml
peumlrfunduar procesin e trajtimit teuml proneumlsrdquo siccedil e ka qeumlllimin ky ligj por duhet realisht teuml beumljeuml
peumlrpjekje teuml realizojeuml de facto teuml drejteumln e proneumls seuml pronareumlve teuml shproneumlsuar padrejteumlsisht si dhe
teuml uleuml sa meuml shumeuml fatureumln financiare teuml taksapaguesve Shteti duhet teuml peumlrdoreuml mjetin meuml teuml
peumlrshtatsheumlm dhe qeuml garanton ndeumlrhyrje sa meuml teuml vogeumll neuml teuml drejtat kushtetuese dhe jo mjetin meuml
teuml reumlndeuml por qeuml arrin qeumlllimin meuml shpejteuml pa u kujdesur peumlr shkeljet qeuml shkakton neuml teuml drejtat e
subjekteve qeuml preken prej saj
39
35 Gjykata ka theksuar se njeuml kusht tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi gjateuml
ndeumlrhyrjes neuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml eumlshteuml edhe respektimi i raportit teuml drejteuml midis
ndeumlrhyrjes dhe gjendjessituateumls qeuml e ka diktuar ateuml Ky kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml
evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml njeuml situateuml konkrete
Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete
teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml keumlrkohet teuml arrihen Gjithashtu Gjykata neuml
jurisprudenceuml teuml vazhdueshme ka mbajtur qeumlndrimin se parimi i proporcionalitetit neumlnkupton qeuml
ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit peumlr kufizimin e njeuml teuml drejte ose lirie teuml caktuar teuml beumlhet me mjete teuml
peumlrshtatshme qeuml i peumlrgjigjen drejt qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet Peumlrveccedil keumlsaj peumlrdorimi i keumltyre
mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml arrihet me mjete teuml
tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve meuml pak teuml deumlmshme
peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml kufizimit me gjendjen qeuml
e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml dobishmeumlriseuml dhe teuml
proporcionalitetit Respektimi i keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast
konkret duke ballafaquar interesin publik qeuml dikton kufizimin me teuml drejtat qeuml kufizohen Neuml
keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit
keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen
kufizimit (Vendimi nr2 dateuml 18022013 i Gjykateumls Kushtetuese)
36 Ligji parashikon krijimin e Fondit teuml Tokeumls (neni 53 dhe 12) i cili do teuml peumlrbeumlhet
nga fondi fizik i pronave neuml ccedildo qark sipeumlrfaqet e lira neuml territoret informale dhe sipeumlrfaqe teuml
tjera (e papeumlrcaktuar) Peumlrderisa do teuml krijohet njeuml Fond i tilleuml lind pyetja se peumlrse Keumlshilli i
Ministrave nuk ka beumlreuml njeuml studim se cilat nga keumlto toka teuml lira mund teuml kthehet neuml formeuml fizike
pronareumlve pa qeneuml nevoja teuml trajtohen si fond peumlr teuml gjitheuml pronareumlt ose veteumlm si potencialisht e
mundur pasi nuk ka njeuml peumlrcaktim se sa do teuml jeteuml ky fond dhe si krijohet
37 Neni 12 eumlshteuml i papeumlrcaktuesheumlm pasi teuml thuash se fondi i tokeumls peumlr kompensim do teuml
krijohet nga sipeumlrfaqet e mbetura teuml lira nga ndeumlrtimet informale eumlshteuml nonsens sepse pronari
legjitim duhet teuml preseuml ccedilfareuml mbetet e lireuml nga ndeumlrtuesit e paligjsheumlm ose zaptuesit numri dhe
peumlrqindja e teuml cileumlve ende eumlshteuml e papeumlrcaktuar derisa teuml krijohet fondi i tokeumls peumlr trsquoi kompensuar
pronareumlt legjitimeuml Neumlse qeveria kishte peumlr qeumlllim teuml krijojeuml fond teuml tokeumls peumlr kompensimin e
pronareumlve mund teuml kishte pezulluar procesin e legalizimit deri neuml kryerjen peumlrfundimtare teuml
procesit teuml kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave aty ku mendohet se ka mjaftuesheumlm tokeuml peumlr
trsquou kthyer pronareumlve Neuml keumlteuml meumlnyreuml shteti do teuml kursente nga fondi financiar dhe toka nuk do
40
teuml jepej me ccedilmim simbolik siccedil peumlrfitohet tani nga teuml paligjshmit Edhe taksapaguesit shqiptareuml do
teuml ishin meuml teuml keumlnaqur me uljen e barreumls financiare qeuml do trsquou duhet teuml paguajneuml peumlr dekadat neuml
vazhdim Edhe neuml vlereumlsimin e Komitetit teuml Ministrave lidhur me ekzekutimin e vendimit
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml neuml pg31 eumlshteuml theksuar se megjitheuml peumlrpjekjet pozitive teuml
qeveriseuml shqiptare peumlr teuml peumlrmbushur detyrimet e veumlna nga GJEDNJ ldquodisa paqarteumlsi duken se
kaneuml mbetur lidhur me paditeuml qeuml janeuml neuml shqyrtim aktualisht ose atyre qeuml mund teuml kundeumlrshtojneuml
njeumlra-tjetreumln Do teuml kishte qeneuml e dobishme neumlse autoritetet do teuml siguronin meuml shumeuml
informacion teuml detajuar se si keumlto fatura do teuml ndikonin neuml fondin e peumlrgjithsheumlm teuml kompensimit
dhe neuml peumlrcaktimin e Fondit teuml Tokeumlsrdquo Meuml tej neuml pg45 thuhet ldquoMund teuml ekzistojeuml rreziku peumlr
diskriminim midis subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cileumlve iu eumlshteuml kthyer prona fizikisht dhe atyre
qeuml do teuml kompensohen Peumlr keumlteuml eumlshteuml e nevojshme teuml shpjegohet se peumlrse qeveria ka beumlreuml keumlteuml
zgjedhje preferenciale me projektligjin neuml meumlnyreuml qeuml teuml vlereumlsohet skema e re e kompensimit neuml
peumlrputhje me standardet e vendosura nga GJEDNJrdquo Peumlrgjigja e qeveriseuml shqiptare lidhur me
keumlteuml ka qeneuml ldquopeumlr teuml hequr ccedildo mundeumlsi diskriminimi nuk eumlshteuml parashikuar kthimi por veteumlm
kompensimi peumlr teuml gjitheuml teuml shproneumlsuarit()rdquo (po aty)
38 Argumenti i dheumlneuml nga Keumlshilli i Ministrave se nuk ka pasur njeuml skemeuml
peumlrfundimtare peumlr kompensimin dhe si e tilleuml ajo mund teuml ndryshojeuml neuml ccedildo koheuml neuml meumlnyreuml teuml
papritur nga qeveriaparlamenti nuk na duket e bazuar Ccedildo parashikim ligjor peumlr sa koheuml
zbatohet dhe eumlshteuml neuml fuqi prezumohet se eumlshteuml e qeumlndrueshme Ndryshimi i papritur i
parashikimeve peumlr teuml njeumljteumlt subjekte dhe me pasoja peumlrkeqeumlsuese pa dheumlneuml argumente
kushtetuese peumlrbeumln cenim teuml siguriseuml juridike dhe diskriminim midis subjekteve teuml seuml njeumljteumls
kategori Keumlto parime kushtetuese nuk mund teuml cenohen veteumlm me argumentin se rritet fatura
financiare kur ky proces tashmeuml ka vite qeuml ka filluar dhe peumlr meuml se 20 vjet ka pasur njeuml skemeuml
tjeteumlr qeuml ndryshon teumlreumlsisht duke mosrespektuar aspak teuml drejteumln e pronareumlve por veteumlm
sipeumlrfaqeumlsisht detyrimin e shtetit peumlr teuml ldquombyllurrdquo ccedileumlshtjen e pronave Ky argument i peumlrdorur
vazhdimisht nga Keumlshilli i Ministrave nuk mendojmeuml se eumlshteuml argument i nivelit kushtetues qeuml
justifikon cenimin e vazhduesheumlm teuml seuml drejteumls seuml proneumls
39 Nisur nga sa meuml lart jemi teuml qeumlndrimit se parimi i siguriseuml juridike eumlshteuml prekur nga
rregullimi i ri dhe ndeumlrhyrja e beumlreuml nuk respekton kriteret kushtetuese peumlr keumlteuml qeumlllim teuml
parashikuara nga neni 171 i Kushtetuteumls konkretisht mbrojtjen e interesit publik vendosjen e
njeuml raporti teuml drejteuml midis seuml drejteumls seuml cenuar dhe qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet neumlpeumlrmjet
ndeumlrhyrjes legjislative si dhe ruajtjen e thelbit teuml seuml drejteumls seuml proneumls
41
B Peumlr pretendimin e cenimit teuml baraziseuml para ligjit
40 Keumlrkuesit kaneuml argumentuar se skema e kompensimit teuml parashikuar nga ligji bie
ndesh me parimin e baraziseuml para ligjit pasi trajton neuml meumlnyreuml teuml ndryshme teuml njeumljteumln kategori
pronareumlsh duke i vendosur ata qeuml presin teuml kompensohen neuml poziteuml meuml pak teuml favorshme se ata qeuml
u kompensuan para hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Gjithashtu vendimet e formeumls seuml prereuml peumlrfshi
edhe vendimet e dheumlna nga GJEDNJ do teuml vlereumlsohen sipas njeuml skeme meuml pak teuml favorshme sesa
vendimet e ekzekutuara para hyrjes neuml fuqi teuml ligjit megjitheumlse janeuml teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose vlereuml
totale
41 Pyetjes seuml beumlreuml nga Gjykata gjateuml seanceumls gjyqeumlsore neumlse skema e zgjedhur krijon
pabarazi subjekti i interesuar Keumlshilli i Ministrave iu peumlrgjigj negativisht Sipas tij ligji beumln njeuml
trajtim teuml barabarteuml jo veteumlm midis ish pronareumlve por edhe midis tyre dhe pronareumlve teuml soteumlm
Pra referuar keumltij qeumlndrimi neuml qofteuml se shteti aplikon keumlto kritere peumlr teuml shproneumlsuar sot peumlr
interes publik do teuml aplikojeuml teuml njeumljtat kritere peumlr ateuml shproneumlsim qeuml ka ndodhur 70 vjet meuml pareuml
42 Siccedil u tha meuml lart qeumlllimi i ligjit objekt shqyrtimi eumlshteuml ldquob) rregullimi dhe
shpeumlrblimi i drejteuml i kompensimit teuml proneumls ekzekutimi i vendimeve peumlrfundimtare teuml
kompensimit si dhe peumlrfundimi i procesit teuml kompensimitrdquo Pra rregullimi i ccedileumlshtjeve teuml
shproneumlsimit qeuml ndodhin sot nuk peumlrfshihet nga ky ligj dhe jo veteumlm kaq por sot nuk eumlshteuml e
mundur teuml krahasohet vlera e proneumls qeuml ka neuml treg me ateuml qeuml ka pasur para 70 vjeteumlve
43 Ne mendojmeuml se ligji cenon barazineuml e shtetasve para ligjit duke bere trajtim teuml
diferencuar midis pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim kthimi ose kompensimi teuml marreuml para hyrjes neuml
fuqi teuml keumltij ligji por ende teuml paekzekutuar dhe pronareumlve qeuml kaneuml arritur ta ekzekutojneuml vendimin
e kthimit ose kompensimit teuml marreuml neuml teuml njeumljteumln koheuml Neumlse keumlrkuesve u janeuml kthyer pronat teuml
cilat sipas ligjit 13315 cileumlsohen si brenda fusheumls seuml zbatimit teuml neneve 23 24 25 ata nuk mund
teuml ankohen peumlr zvarritje teuml procesit teuml ekzekutimit teuml vendimit por brenda 90 diteumlve nga hyrja e
ligjit neuml fuqi duhet teuml heqin doreuml nga certifikatat e proneumls dhe teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml saj
sigurisht sipas kritereve teuml peumlrfitimeve teuml zbritshme Ndryshe shteti e ccedilliron veten nga detyrimi
peumlr zbatimin teuml vendimeve neuml fjaleuml Neumlpeumlrmjet keumlsaj formule ligji vendos neuml pozita teuml
pabarabarta pronareumlt qeuml aplikojneuml sot dhe ata qeuml e kaneuml peumlrfituar me vendime teuml meumlparshme por
nuk kaneuml arritur ta posedojneuml ose ta ekzekutojneuml ateuml duke i privuar ata neuml meumlnyreuml arbitrare nga e
drejta e proneumls Prandaj mendojmeuml se ligji bie ndesh edhe me parimin e baraziseuml seuml shtetasve
para ligjit
44 Peumlr teuml gjitha keumlto arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se Gjykata duhej teuml kishte shpallur si
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi dhe jo veteumlm pjeseuml teuml tij pasi fryma dhe qeumlllimi i tij real nuk i
42
peumlrgjigjet keumlrkesave kushtetuese teuml parashikuar neuml nenet 41 42 dhe 17 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 1
teuml Protokollit Nr1 teuml KEDNJ-seuml si dhe praktikeumls seuml vazhdueshme teuml GJEDNJ-seuml dhe Gjykateumls
Kushtetuese
Aneumltareuml Gani Dizdari Vladimir Kristo
38
keumlsaj teuml fundit neuml funksion teuml interesit publik do teuml ishte teumlreumlsisht e justifikuar prej tij dhe jo e
kundeumlrta
32 Keumlsaj pyetje teuml beumlreuml nga Gjykata neuml seanceuml peumlrfaqeumlsuesit e Keumlshillit teuml Ministrave iu
peumlrgjigjeumln se ldquoNeuml variantin e pareuml ekzistonte kthimi i proneumls keumlshtu siccedil keumlrkohej nga pronareumlt
dhe pikeumlrisht peumlr teuml realizuar keumlteuml teuml drejteuml Pyetja seuml cileumls shteti shqiptar nuk mund trsquoi peumlrgjigjej
dhe nuk i eumlshteuml peumlrgjigjur deri me sot eumlshteuml neumlse do teuml realizonte kthim teuml ploteuml dhe kompensim
nga ana tjeteumlr me keumlteuml formuleuml kjo do teuml thoshte trajtim teuml pa barabarteuml Ai qeuml sot do teuml merrte
tokeumln truall qeuml ka pasur tokeuml bujqeumlsore do teuml trajtohej neuml meumlnyreuml teuml pa barabarteuml me ateuml qeuml do teuml
merrte kompensim Eumlshteuml ajo qeuml ka ndodhur neuml 23 vite ata qeuml kaneuml pasur dhe kaneuml marreuml teuml
drejteumln e kthimit e kaneuml poseduar ateuml dhe kaneuml pasur mundeumlsi ti shohin frutet e tyre peumlr 23 vite
Kjo situateuml ishte gjetur neuml kundeumlrshtim me teuml drejtat e njeriut dhe peumlr keumlteuml arsye nuk pati njeuml
vendimmarrje 2 vjeccedilare teuml AKKP sepse vendimmarrja e agjenciseuml ccedildo diteuml do teuml ishte neuml
kundeumlrshtim me teuml drejta te njeriut Deri sa u krijua mekanizmi i ri i cili ne besojmeuml qeuml eumlshteuml
efektiv dhe neuml peumlrputhje me teuml drejtat e njeriu ldquo
33 Ajo qeuml ne e kemi teuml veumlshtireuml teuml kuptojmeuml nga ky qeumlndrim i subjektit teuml interesuar
eumlshteuml se shteti nuk ka beumlreuml peumlrpjekje teuml parashikojeuml se sa prona janeuml teuml kthyeshme neuml teumlreumlsi pra sa
eumlshteuml numri i objekteve ose tokave livadheve dhe pyjeve qeuml mund teuml kthehen neuml formeuml fizike pa
pasur nevojeuml trsquoi fuseuml pronareumlt e tyre neuml skemeuml kompensimi Pra pamundeumlsia e shtetit peumlr teuml beumlreuml
njeuml inventar teuml pronave teuml sekuestruara ose shproneumlsuara qeuml ndodhen ende teuml lira ose
potencialisht teuml mundura peumlr trsquoiu kthyer pronarit ka ccediluar neuml parashikimin e metodologjiseuml seuml
kompensimit megjitheumlse ka meumlnyra teuml tjera jo veteumlm meuml efektive peumlr pronarin i cili do teuml ishte
meuml i keumlnaqur teuml kishte proneumln e tij sesa njeuml vlereuml teuml kompensuar por do teuml ishte me meuml pak kosto
peumlr shtetin dhe taksapaguesit shqiptareuml teuml cileumlt deri tani po paguajneuml tepeumlr peumlr paafteumlsineuml e shtetit
peumlr teuml zgjidhur keumlteuml problem
34 Duke iu referuar testit teuml proporcionalitetit neuml keumlteuml kufizim qeuml beumln ligji teuml drejteumls seuml
proneumls kjo skemeuml nuk e kalon me sukses ateuml pasi nuk ka asnjeuml arsye legjitime qeuml justifikon keumlteuml
zgjidhje Shteti nuk duhet teuml zgjedheuml rrugeumln dhe metodeumln meuml teuml thjeshteuml ose meuml teuml lehteuml ldquopeumlr teuml
peumlrfunduar procesin e trajtimit teuml proneumlsrdquo siccedil e ka qeumlllimin ky ligj por duhet realisht teuml beumljeuml
peumlrpjekje teuml realizojeuml de facto teuml drejteumln e proneumls seuml pronareumlve teuml shproneumlsuar padrejteumlsisht si dhe
teuml uleuml sa meuml shumeuml fatureumln financiare teuml taksapaguesve Shteti duhet teuml peumlrdoreuml mjetin meuml teuml
peumlrshtatsheumlm dhe qeuml garanton ndeumlrhyrje sa meuml teuml vogeumll neuml teuml drejtat kushtetuese dhe jo mjetin meuml
teuml reumlndeuml por qeuml arrin qeumlllimin meuml shpejteuml pa u kujdesur peumlr shkeljet qeuml shkakton neuml teuml drejtat e
subjekteve qeuml preken prej saj
39
35 Gjykata ka theksuar se njeuml kusht tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi gjateuml
ndeumlrhyrjes neuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml eumlshteuml edhe respektimi i raportit teuml drejteuml midis
ndeumlrhyrjes dhe gjendjessituateumls qeuml e ka diktuar ateuml Ky kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml
evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml njeuml situateuml konkrete
Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete
teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml keumlrkohet teuml arrihen Gjithashtu Gjykata neuml
jurisprudenceuml teuml vazhdueshme ka mbajtur qeumlndrimin se parimi i proporcionalitetit neumlnkupton qeuml
ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit peumlr kufizimin e njeuml teuml drejte ose lirie teuml caktuar teuml beumlhet me mjete teuml
peumlrshtatshme qeuml i peumlrgjigjen drejt qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet Peumlrveccedil keumlsaj peumlrdorimi i keumltyre
mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml arrihet me mjete teuml
tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve meuml pak teuml deumlmshme
peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml kufizimit me gjendjen qeuml
e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml dobishmeumlriseuml dhe teuml
proporcionalitetit Respektimi i keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast
konkret duke ballafaquar interesin publik qeuml dikton kufizimin me teuml drejtat qeuml kufizohen Neuml
keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit
keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen
kufizimit (Vendimi nr2 dateuml 18022013 i Gjykateumls Kushtetuese)
36 Ligji parashikon krijimin e Fondit teuml Tokeumls (neni 53 dhe 12) i cili do teuml peumlrbeumlhet
nga fondi fizik i pronave neuml ccedildo qark sipeumlrfaqet e lira neuml territoret informale dhe sipeumlrfaqe teuml
tjera (e papeumlrcaktuar) Peumlrderisa do teuml krijohet njeuml Fond i tilleuml lind pyetja se peumlrse Keumlshilli i
Ministrave nuk ka beumlreuml njeuml studim se cilat nga keumlto toka teuml lira mund teuml kthehet neuml formeuml fizike
pronareumlve pa qeneuml nevoja teuml trajtohen si fond peumlr teuml gjitheuml pronareumlt ose veteumlm si potencialisht e
mundur pasi nuk ka njeuml peumlrcaktim se sa do teuml jeteuml ky fond dhe si krijohet
37 Neni 12 eumlshteuml i papeumlrcaktuesheumlm pasi teuml thuash se fondi i tokeumls peumlr kompensim do teuml
krijohet nga sipeumlrfaqet e mbetura teuml lira nga ndeumlrtimet informale eumlshteuml nonsens sepse pronari
legjitim duhet teuml preseuml ccedilfareuml mbetet e lireuml nga ndeumlrtuesit e paligjsheumlm ose zaptuesit numri dhe
peumlrqindja e teuml cileumlve ende eumlshteuml e papeumlrcaktuar derisa teuml krijohet fondi i tokeumls peumlr trsquoi kompensuar
pronareumlt legjitimeuml Neumlse qeveria kishte peumlr qeumlllim teuml krijojeuml fond teuml tokeumls peumlr kompensimin e
pronareumlve mund teuml kishte pezulluar procesin e legalizimit deri neuml kryerjen peumlrfundimtare teuml
procesit teuml kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave aty ku mendohet se ka mjaftuesheumlm tokeuml peumlr
trsquou kthyer pronareumlve Neuml keumlteuml meumlnyreuml shteti do teuml kursente nga fondi financiar dhe toka nuk do
40
teuml jepej me ccedilmim simbolik siccedil peumlrfitohet tani nga teuml paligjshmit Edhe taksapaguesit shqiptareuml do
teuml ishin meuml teuml keumlnaqur me uljen e barreumls financiare qeuml do trsquou duhet teuml paguajneuml peumlr dekadat neuml
vazhdim Edhe neuml vlereumlsimin e Komitetit teuml Ministrave lidhur me ekzekutimin e vendimit
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml neuml pg31 eumlshteuml theksuar se megjitheuml peumlrpjekjet pozitive teuml
qeveriseuml shqiptare peumlr teuml peumlrmbushur detyrimet e veumlna nga GJEDNJ ldquodisa paqarteumlsi duken se
kaneuml mbetur lidhur me paditeuml qeuml janeuml neuml shqyrtim aktualisht ose atyre qeuml mund teuml kundeumlrshtojneuml
njeumlra-tjetreumln Do teuml kishte qeneuml e dobishme neumlse autoritetet do teuml siguronin meuml shumeuml
informacion teuml detajuar se si keumlto fatura do teuml ndikonin neuml fondin e peumlrgjithsheumlm teuml kompensimit
dhe neuml peumlrcaktimin e Fondit teuml Tokeumlsrdquo Meuml tej neuml pg45 thuhet ldquoMund teuml ekzistojeuml rreziku peumlr
diskriminim midis subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cileumlve iu eumlshteuml kthyer prona fizikisht dhe atyre
qeuml do teuml kompensohen Peumlr keumlteuml eumlshteuml e nevojshme teuml shpjegohet se peumlrse qeveria ka beumlreuml keumlteuml
zgjedhje preferenciale me projektligjin neuml meumlnyreuml qeuml teuml vlereumlsohet skema e re e kompensimit neuml
peumlrputhje me standardet e vendosura nga GJEDNJrdquo Peumlrgjigja e qeveriseuml shqiptare lidhur me
keumlteuml ka qeneuml ldquopeumlr teuml hequr ccedildo mundeumlsi diskriminimi nuk eumlshteuml parashikuar kthimi por veteumlm
kompensimi peumlr teuml gjitheuml teuml shproneumlsuarit()rdquo (po aty)
38 Argumenti i dheumlneuml nga Keumlshilli i Ministrave se nuk ka pasur njeuml skemeuml
peumlrfundimtare peumlr kompensimin dhe si e tilleuml ajo mund teuml ndryshojeuml neuml ccedildo koheuml neuml meumlnyreuml teuml
papritur nga qeveriaparlamenti nuk na duket e bazuar Ccedildo parashikim ligjor peumlr sa koheuml
zbatohet dhe eumlshteuml neuml fuqi prezumohet se eumlshteuml e qeumlndrueshme Ndryshimi i papritur i
parashikimeve peumlr teuml njeumljteumlt subjekte dhe me pasoja peumlrkeqeumlsuese pa dheumlneuml argumente
kushtetuese peumlrbeumln cenim teuml siguriseuml juridike dhe diskriminim midis subjekteve teuml seuml njeumljteumls
kategori Keumlto parime kushtetuese nuk mund teuml cenohen veteumlm me argumentin se rritet fatura
financiare kur ky proces tashmeuml ka vite qeuml ka filluar dhe peumlr meuml se 20 vjet ka pasur njeuml skemeuml
tjeteumlr qeuml ndryshon teumlreumlsisht duke mosrespektuar aspak teuml drejteumln e pronareumlve por veteumlm
sipeumlrfaqeumlsisht detyrimin e shtetit peumlr teuml ldquombyllurrdquo ccedileumlshtjen e pronave Ky argument i peumlrdorur
vazhdimisht nga Keumlshilli i Ministrave nuk mendojmeuml se eumlshteuml argument i nivelit kushtetues qeuml
justifikon cenimin e vazhduesheumlm teuml seuml drejteumls seuml proneumls
39 Nisur nga sa meuml lart jemi teuml qeumlndrimit se parimi i siguriseuml juridike eumlshteuml prekur nga
rregullimi i ri dhe ndeumlrhyrja e beumlreuml nuk respekton kriteret kushtetuese peumlr keumlteuml qeumlllim teuml
parashikuara nga neni 171 i Kushtetuteumls konkretisht mbrojtjen e interesit publik vendosjen e
njeuml raporti teuml drejteuml midis seuml drejteumls seuml cenuar dhe qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet neumlpeumlrmjet
ndeumlrhyrjes legjislative si dhe ruajtjen e thelbit teuml seuml drejteumls seuml proneumls
41
B Peumlr pretendimin e cenimit teuml baraziseuml para ligjit
40 Keumlrkuesit kaneuml argumentuar se skema e kompensimit teuml parashikuar nga ligji bie
ndesh me parimin e baraziseuml para ligjit pasi trajton neuml meumlnyreuml teuml ndryshme teuml njeumljteumln kategori
pronareumlsh duke i vendosur ata qeuml presin teuml kompensohen neuml poziteuml meuml pak teuml favorshme se ata qeuml
u kompensuan para hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Gjithashtu vendimet e formeumls seuml prereuml peumlrfshi
edhe vendimet e dheumlna nga GJEDNJ do teuml vlereumlsohen sipas njeuml skeme meuml pak teuml favorshme sesa
vendimet e ekzekutuara para hyrjes neuml fuqi teuml ligjit megjitheumlse janeuml teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose vlereuml
totale
41 Pyetjes seuml beumlreuml nga Gjykata gjateuml seanceumls gjyqeumlsore neumlse skema e zgjedhur krijon
pabarazi subjekti i interesuar Keumlshilli i Ministrave iu peumlrgjigj negativisht Sipas tij ligji beumln njeuml
trajtim teuml barabarteuml jo veteumlm midis ish pronareumlve por edhe midis tyre dhe pronareumlve teuml soteumlm
Pra referuar keumltij qeumlndrimi neuml qofteuml se shteti aplikon keumlto kritere peumlr teuml shproneumlsuar sot peumlr
interes publik do teuml aplikojeuml teuml njeumljtat kritere peumlr ateuml shproneumlsim qeuml ka ndodhur 70 vjet meuml pareuml
42 Siccedil u tha meuml lart qeumlllimi i ligjit objekt shqyrtimi eumlshteuml ldquob) rregullimi dhe
shpeumlrblimi i drejteuml i kompensimit teuml proneumls ekzekutimi i vendimeve peumlrfundimtare teuml
kompensimit si dhe peumlrfundimi i procesit teuml kompensimitrdquo Pra rregullimi i ccedileumlshtjeve teuml
shproneumlsimit qeuml ndodhin sot nuk peumlrfshihet nga ky ligj dhe jo veteumlm kaq por sot nuk eumlshteuml e
mundur teuml krahasohet vlera e proneumls qeuml ka neuml treg me ateuml qeuml ka pasur para 70 vjeteumlve
43 Ne mendojmeuml se ligji cenon barazineuml e shtetasve para ligjit duke bere trajtim teuml
diferencuar midis pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim kthimi ose kompensimi teuml marreuml para hyrjes neuml
fuqi teuml keumltij ligji por ende teuml paekzekutuar dhe pronareumlve qeuml kaneuml arritur ta ekzekutojneuml vendimin
e kthimit ose kompensimit teuml marreuml neuml teuml njeumljteumln koheuml Neumlse keumlrkuesve u janeuml kthyer pronat teuml
cilat sipas ligjit 13315 cileumlsohen si brenda fusheumls seuml zbatimit teuml neneve 23 24 25 ata nuk mund
teuml ankohen peumlr zvarritje teuml procesit teuml ekzekutimit teuml vendimit por brenda 90 diteumlve nga hyrja e
ligjit neuml fuqi duhet teuml heqin doreuml nga certifikatat e proneumls dhe teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml saj
sigurisht sipas kritereve teuml peumlrfitimeve teuml zbritshme Ndryshe shteti e ccedilliron veten nga detyrimi
peumlr zbatimin teuml vendimeve neuml fjaleuml Neumlpeumlrmjet keumlsaj formule ligji vendos neuml pozita teuml
pabarabarta pronareumlt qeuml aplikojneuml sot dhe ata qeuml e kaneuml peumlrfituar me vendime teuml meumlparshme por
nuk kaneuml arritur ta posedojneuml ose ta ekzekutojneuml ateuml duke i privuar ata neuml meumlnyreuml arbitrare nga e
drejta e proneumls Prandaj mendojmeuml se ligji bie ndesh edhe me parimin e baraziseuml seuml shtetasve
para ligjit
44 Peumlr teuml gjitha keumlto arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se Gjykata duhej teuml kishte shpallur si
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi dhe jo veteumlm pjeseuml teuml tij pasi fryma dhe qeumlllimi i tij real nuk i
42
peumlrgjigjet keumlrkesave kushtetuese teuml parashikuar neuml nenet 41 42 dhe 17 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 1
teuml Protokollit Nr1 teuml KEDNJ-seuml si dhe praktikeumls seuml vazhdueshme teuml GJEDNJ-seuml dhe Gjykateumls
Kushtetuese
Aneumltareuml Gani Dizdari Vladimir Kristo
39
35 Gjykata ka theksuar se njeuml kusht tjeteumlr qeuml duhet teuml respektojeuml ligjveumlneumlsi gjateuml
ndeumlrhyrjes neuml njeuml situateuml teuml rregulluar meuml pareuml eumlshteuml edhe respektimi i raportit teuml drejteuml midis
ndeumlrhyrjes dhe gjendjessituateumls qeuml e ka diktuar ateuml Ky kusht e imponon ligjveumlneumlsin teuml
evidentojeuml nevojeumln reale teuml ndeumlrhyrjes neuml teuml drejtat individuale neuml njeuml situateuml konkrete
Baraspeshimi i ndeumlrhyrjes me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml imponon ligjveumlneumlsin teuml zbatojeuml mjete
teuml tilla ligjore teuml cilat duhet teuml jeneuml efektive dmth teuml zgjedhura neuml meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml teuml jeneuml teuml
peumlrshtatshme peumlr realizimin e synimeve qeuml keumlrkohet teuml arrihen Gjithashtu Gjykata neuml
jurisprudenceuml teuml vazhdueshme ka mbajtur qeumlndrimin se parimi i proporcionalitetit neumlnkupton qeuml
ndeumlrhyrja e ligjveumlneumlsit peumlr kufizimin e njeuml teuml drejte ose lirie teuml caktuar teuml beumlhet me mjete teuml
peumlrshtatshme qeuml i peumlrgjigjen drejt qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet Peumlrveccedil keumlsaj peumlrdorimi i keumltyre
mjeteve duhet teuml jeteuml i domosdosheumlm ccedilka do teuml thoteuml se synimi nuk mund teuml arrihet me mjete teuml
tjera Domosdoshmeumlria ka teuml beumljeuml gjithashtu edhe me peumlrdorimin e mjeteve meuml pak teuml deumlmshme
peumlr subjektet qeuml u cenohen teuml drejtat dhe liriteuml Kushti i peumlrpjeseumltimit teuml kufizimit me gjendjen qeuml
e ka diktuar konkretizohet neuml keumlrkeseumln e domosdoshmeumlriseuml teuml dobishmeumlriseuml dhe teuml
proporcionalitetit Respektimi i keumltyre kushteve keumlrkon njeuml analizeuml teuml kujdesshme neuml ccedildo rast
konkret duke ballafaquar interesin publik qeuml dikton kufizimin me teuml drejtat qeuml kufizohen Neuml
keumlteuml drejtim Gjykata thekson se respektimi i peumlrmbushjes seuml kushteve teuml meumlsipeumlrme teuml kufizimit
keumlrkon njeuml trajtim teuml diferencuar neuml vareumlsi teuml teuml drejtave dhe lirive individuale qeuml i neumlnshtrohen
kufizimit (Vendimi nr2 dateuml 18022013 i Gjykateumls Kushtetuese)
36 Ligji parashikon krijimin e Fondit teuml Tokeumls (neni 53 dhe 12) i cili do teuml peumlrbeumlhet
nga fondi fizik i pronave neuml ccedildo qark sipeumlrfaqet e lira neuml territoret informale dhe sipeumlrfaqe teuml
tjera (e papeumlrcaktuar) Peumlrderisa do teuml krijohet njeuml Fond i tilleuml lind pyetja se peumlrse Keumlshilli i
Ministrave nuk ka beumlreuml njeuml studim se cilat nga keumlto toka teuml lira mund teuml kthehet neuml formeuml fizike
pronareumlve pa qeneuml nevoja teuml trajtohen si fond peumlr teuml gjitheuml pronareumlt ose veteumlm si potencialisht e
mundur pasi nuk ka njeuml peumlrcaktim se sa do teuml jeteuml ky fond dhe si krijohet
37 Neni 12 eumlshteuml i papeumlrcaktuesheumlm pasi teuml thuash se fondi i tokeumls peumlr kompensim do teuml
krijohet nga sipeumlrfaqet e mbetura teuml lira nga ndeumlrtimet informale eumlshteuml nonsens sepse pronari
legjitim duhet teuml preseuml ccedilfareuml mbetet e lireuml nga ndeumlrtuesit e paligjsheumlm ose zaptuesit numri dhe
peumlrqindja e teuml cileumlve ende eumlshteuml e papeumlrcaktuar derisa teuml krijohet fondi i tokeumls peumlr trsquoi kompensuar
pronareumlt legjitimeuml Neumlse qeveria kishte peumlr qeumlllim teuml krijojeuml fond teuml tokeumls peumlr kompensimin e
pronareumlve mund teuml kishte pezulluar procesin e legalizimit deri neuml kryerjen peumlrfundimtare teuml
procesit teuml kthimit dhe teuml kompensimit teuml pronave aty ku mendohet se ka mjaftuesheumlm tokeuml peumlr
trsquou kthyer pronareumlve Neuml keumlteuml meumlnyreuml shteti do teuml kursente nga fondi financiar dhe toka nuk do
40
teuml jepej me ccedilmim simbolik siccedil peumlrfitohet tani nga teuml paligjshmit Edhe taksapaguesit shqiptareuml do
teuml ishin meuml teuml keumlnaqur me uljen e barreumls financiare qeuml do trsquou duhet teuml paguajneuml peumlr dekadat neuml
vazhdim Edhe neuml vlereumlsimin e Komitetit teuml Ministrave lidhur me ekzekutimin e vendimit
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml neuml pg31 eumlshteuml theksuar se megjitheuml peumlrpjekjet pozitive teuml
qeveriseuml shqiptare peumlr teuml peumlrmbushur detyrimet e veumlna nga GJEDNJ ldquodisa paqarteumlsi duken se
kaneuml mbetur lidhur me paditeuml qeuml janeuml neuml shqyrtim aktualisht ose atyre qeuml mund teuml kundeumlrshtojneuml
njeumlra-tjetreumln Do teuml kishte qeneuml e dobishme neumlse autoritetet do teuml siguronin meuml shumeuml
informacion teuml detajuar se si keumlto fatura do teuml ndikonin neuml fondin e peumlrgjithsheumlm teuml kompensimit
dhe neuml peumlrcaktimin e Fondit teuml Tokeumlsrdquo Meuml tej neuml pg45 thuhet ldquoMund teuml ekzistojeuml rreziku peumlr
diskriminim midis subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cileumlve iu eumlshteuml kthyer prona fizikisht dhe atyre
qeuml do teuml kompensohen Peumlr keumlteuml eumlshteuml e nevojshme teuml shpjegohet se peumlrse qeveria ka beumlreuml keumlteuml
zgjedhje preferenciale me projektligjin neuml meumlnyreuml qeuml teuml vlereumlsohet skema e re e kompensimit neuml
peumlrputhje me standardet e vendosura nga GJEDNJrdquo Peumlrgjigja e qeveriseuml shqiptare lidhur me
keumlteuml ka qeneuml ldquopeumlr teuml hequr ccedildo mundeumlsi diskriminimi nuk eumlshteuml parashikuar kthimi por veteumlm
kompensimi peumlr teuml gjitheuml teuml shproneumlsuarit()rdquo (po aty)
38 Argumenti i dheumlneuml nga Keumlshilli i Ministrave se nuk ka pasur njeuml skemeuml
peumlrfundimtare peumlr kompensimin dhe si e tilleuml ajo mund teuml ndryshojeuml neuml ccedildo koheuml neuml meumlnyreuml teuml
papritur nga qeveriaparlamenti nuk na duket e bazuar Ccedildo parashikim ligjor peumlr sa koheuml
zbatohet dhe eumlshteuml neuml fuqi prezumohet se eumlshteuml e qeumlndrueshme Ndryshimi i papritur i
parashikimeve peumlr teuml njeumljteumlt subjekte dhe me pasoja peumlrkeqeumlsuese pa dheumlneuml argumente
kushtetuese peumlrbeumln cenim teuml siguriseuml juridike dhe diskriminim midis subjekteve teuml seuml njeumljteumls
kategori Keumlto parime kushtetuese nuk mund teuml cenohen veteumlm me argumentin se rritet fatura
financiare kur ky proces tashmeuml ka vite qeuml ka filluar dhe peumlr meuml se 20 vjet ka pasur njeuml skemeuml
tjeteumlr qeuml ndryshon teumlreumlsisht duke mosrespektuar aspak teuml drejteumln e pronareumlve por veteumlm
sipeumlrfaqeumlsisht detyrimin e shtetit peumlr teuml ldquombyllurrdquo ccedileumlshtjen e pronave Ky argument i peumlrdorur
vazhdimisht nga Keumlshilli i Ministrave nuk mendojmeuml se eumlshteuml argument i nivelit kushtetues qeuml
justifikon cenimin e vazhduesheumlm teuml seuml drejteumls seuml proneumls
39 Nisur nga sa meuml lart jemi teuml qeumlndrimit se parimi i siguriseuml juridike eumlshteuml prekur nga
rregullimi i ri dhe ndeumlrhyrja e beumlreuml nuk respekton kriteret kushtetuese peumlr keumlteuml qeumlllim teuml
parashikuara nga neni 171 i Kushtetuteumls konkretisht mbrojtjen e interesit publik vendosjen e
njeuml raporti teuml drejteuml midis seuml drejteumls seuml cenuar dhe qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet neumlpeumlrmjet
ndeumlrhyrjes legjislative si dhe ruajtjen e thelbit teuml seuml drejteumls seuml proneumls
41
B Peumlr pretendimin e cenimit teuml baraziseuml para ligjit
40 Keumlrkuesit kaneuml argumentuar se skema e kompensimit teuml parashikuar nga ligji bie
ndesh me parimin e baraziseuml para ligjit pasi trajton neuml meumlnyreuml teuml ndryshme teuml njeumljteumln kategori
pronareumlsh duke i vendosur ata qeuml presin teuml kompensohen neuml poziteuml meuml pak teuml favorshme se ata qeuml
u kompensuan para hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Gjithashtu vendimet e formeumls seuml prereuml peumlrfshi
edhe vendimet e dheumlna nga GJEDNJ do teuml vlereumlsohen sipas njeuml skeme meuml pak teuml favorshme sesa
vendimet e ekzekutuara para hyrjes neuml fuqi teuml ligjit megjitheumlse janeuml teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose vlereuml
totale
41 Pyetjes seuml beumlreuml nga Gjykata gjateuml seanceumls gjyqeumlsore neumlse skema e zgjedhur krijon
pabarazi subjekti i interesuar Keumlshilli i Ministrave iu peumlrgjigj negativisht Sipas tij ligji beumln njeuml
trajtim teuml barabarteuml jo veteumlm midis ish pronareumlve por edhe midis tyre dhe pronareumlve teuml soteumlm
Pra referuar keumltij qeumlndrimi neuml qofteuml se shteti aplikon keumlto kritere peumlr teuml shproneumlsuar sot peumlr
interes publik do teuml aplikojeuml teuml njeumljtat kritere peumlr ateuml shproneumlsim qeuml ka ndodhur 70 vjet meuml pareuml
42 Siccedil u tha meuml lart qeumlllimi i ligjit objekt shqyrtimi eumlshteuml ldquob) rregullimi dhe
shpeumlrblimi i drejteuml i kompensimit teuml proneumls ekzekutimi i vendimeve peumlrfundimtare teuml
kompensimit si dhe peumlrfundimi i procesit teuml kompensimitrdquo Pra rregullimi i ccedileumlshtjeve teuml
shproneumlsimit qeuml ndodhin sot nuk peumlrfshihet nga ky ligj dhe jo veteumlm kaq por sot nuk eumlshteuml e
mundur teuml krahasohet vlera e proneumls qeuml ka neuml treg me ateuml qeuml ka pasur para 70 vjeteumlve
43 Ne mendojmeuml se ligji cenon barazineuml e shtetasve para ligjit duke bere trajtim teuml
diferencuar midis pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim kthimi ose kompensimi teuml marreuml para hyrjes neuml
fuqi teuml keumltij ligji por ende teuml paekzekutuar dhe pronareumlve qeuml kaneuml arritur ta ekzekutojneuml vendimin
e kthimit ose kompensimit teuml marreuml neuml teuml njeumljteumln koheuml Neumlse keumlrkuesve u janeuml kthyer pronat teuml
cilat sipas ligjit 13315 cileumlsohen si brenda fusheumls seuml zbatimit teuml neneve 23 24 25 ata nuk mund
teuml ankohen peumlr zvarritje teuml procesit teuml ekzekutimit teuml vendimit por brenda 90 diteumlve nga hyrja e
ligjit neuml fuqi duhet teuml heqin doreuml nga certifikatat e proneumls dhe teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml saj
sigurisht sipas kritereve teuml peumlrfitimeve teuml zbritshme Ndryshe shteti e ccedilliron veten nga detyrimi
peumlr zbatimin teuml vendimeve neuml fjaleuml Neumlpeumlrmjet keumlsaj formule ligji vendos neuml pozita teuml
pabarabarta pronareumlt qeuml aplikojneuml sot dhe ata qeuml e kaneuml peumlrfituar me vendime teuml meumlparshme por
nuk kaneuml arritur ta posedojneuml ose ta ekzekutojneuml ateuml duke i privuar ata neuml meumlnyreuml arbitrare nga e
drejta e proneumls Prandaj mendojmeuml se ligji bie ndesh edhe me parimin e baraziseuml seuml shtetasve
para ligjit
44 Peumlr teuml gjitha keumlto arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se Gjykata duhej teuml kishte shpallur si
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi dhe jo veteumlm pjeseuml teuml tij pasi fryma dhe qeumlllimi i tij real nuk i
42
peumlrgjigjet keumlrkesave kushtetuese teuml parashikuar neuml nenet 41 42 dhe 17 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 1
teuml Protokollit Nr1 teuml KEDNJ-seuml si dhe praktikeumls seuml vazhdueshme teuml GJEDNJ-seuml dhe Gjykateumls
Kushtetuese
Aneumltareuml Gani Dizdari Vladimir Kristo
40
teuml jepej me ccedilmim simbolik siccedil peumlrfitohet tani nga teuml paligjshmit Edhe taksapaguesit shqiptareuml do
teuml ishin meuml teuml keumlnaqur me uljen e barreumls financiare qeuml do trsquou duhet teuml paguajneuml peumlr dekadat neuml
vazhdim Edhe neuml vlereumlsimin e Komitetit teuml Ministrave lidhur me ekzekutimin e vendimit
Manushaqe Puto k Shqipeumlriseuml neuml pg31 eumlshteuml theksuar se megjitheuml peumlrpjekjet pozitive teuml
qeveriseuml shqiptare peumlr teuml peumlrmbushur detyrimet e veumlna nga GJEDNJ ldquodisa paqarteumlsi duken se
kaneuml mbetur lidhur me paditeuml qeuml janeuml neuml shqyrtim aktualisht ose atyre qeuml mund teuml kundeumlrshtojneuml
njeumlra-tjetreumln Do teuml kishte qeneuml e dobishme neumlse autoritetet do teuml siguronin meuml shumeuml
informacion teuml detajuar se si keumlto fatura do teuml ndikonin neuml fondin e peumlrgjithsheumlm teuml kompensimit
dhe neuml peumlrcaktimin e Fondit teuml Tokeumlsrdquo Meuml tej neuml pg45 thuhet ldquoMund teuml ekzistojeuml rreziku peumlr
diskriminim midis subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cileumlve iu eumlshteuml kthyer prona fizikisht dhe atyre
qeuml do teuml kompensohen Peumlr keumlteuml eumlshteuml e nevojshme teuml shpjegohet se peumlrse qeveria ka beumlreuml keumlteuml
zgjedhje preferenciale me projektligjin neuml meumlnyreuml qeuml teuml vlereumlsohet skema e re e kompensimit neuml
peumlrputhje me standardet e vendosura nga GJEDNJrdquo Peumlrgjigja e qeveriseuml shqiptare lidhur me
keumlteuml ka qeneuml ldquopeumlr teuml hequr ccedildo mundeumlsi diskriminimi nuk eumlshteuml parashikuar kthimi por veteumlm
kompensimi peumlr teuml gjitheuml teuml shproneumlsuarit()rdquo (po aty)
38 Argumenti i dheumlneuml nga Keumlshilli i Ministrave se nuk ka pasur njeuml skemeuml
peumlrfundimtare peumlr kompensimin dhe si e tilleuml ajo mund teuml ndryshojeuml neuml ccedildo koheuml neuml meumlnyreuml teuml
papritur nga qeveriaparlamenti nuk na duket e bazuar Ccedildo parashikim ligjor peumlr sa koheuml
zbatohet dhe eumlshteuml neuml fuqi prezumohet se eumlshteuml e qeumlndrueshme Ndryshimi i papritur i
parashikimeve peumlr teuml njeumljteumlt subjekte dhe me pasoja peumlrkeqeumlsuese pa dheumlneuml argumente
kushtetuese peumlrbeumln cenim teuml siguriseuml juridike dhe diskriminim midis subjekteve teuml seuml njeumljteumls
kategori Keumlto parime kushtetuese nuk mund teuml cenohen veteumlm me argumentin se rritet fatura
financiare kur ky proces tashmeuml ka vite qeuml ka filluar dhe peumlr meuml se 20 vjet ka pasur njeuml skemeuml
tjeteumlr qeuml ndryshon teumlreumlsisht duke mosrespektuar aspak teuml drejteumln e pronareumlve por veteumlm
sipeumlrfaqeumlsisht detyrimin e shtetit peumlr teuml ldquombyllurrdquo ccedileumlshtjen e pronave Ky argument i peumlrdorur
vazhdimisht nga Keumlshilli i Ministrave nuk mendojmeuml se eumlshteuml argument i nivelit kushtetues qeuml
justifikon cenimin e vazhduesheumlm teuml seuml drejteumls seuml proneumls
39 Nisur nga sa meuml lart jemi teuml qeumlndrimit se parimi i siguriseuml juridike eumlshteuml prekur nga
rregullimi i ri dhe ndeumlrhyrja e beumlreuml nuk respekton kriteret kushtetuese peumlr keumlteuml qeumlllim teuml
parashikuara nga neni 171 i Kushtetuteumls konkretisht mbrojtjen e interesit publik vendosjen e
njeuml raporti teuml drejteuml midis seuml drejteumls seuml cenuar dhe qeumlllimit qeuml synohet teuml arrihet neumlpeumlrmjet
ndeumlrhyrjes legjislative si dhe ruajtjen e thelbit teuml seuml drejteumls seuml proneumls
41
B Peumlr pretendimin e cenimit teuml baraziseuml para ligjit
40 Keumlrkuesit kaneuml argumentuar se skema e kompensimit teuml parashikuar nga ligji bie
ndesh me parimin e baraziseuml para ligjit pasi trajton neuml meumlnyreuml teuml ndryshme teuml njeumljteumln kategori
pronareumlsh duke i vendosur ata qeuml presin teuml kompensohen neuml poziteuml meuml pak teuml favorshme se ata qeuml
u kompensuan para hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Gjithashtu vendimet e formeumls seuml prereuml peumlrfshi
edhe vendimet e dheumlna nga GJEDNJ do teuml vlereumlsohen sipas njeuml skeme meuml pak teuml favorshme sesa
vendimet e ekzekutuara para hyrjes neuml fuqi teuml ligjit megjitheumlse janeuml teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose vlereuml
totale
41 Pyetjes seuml beumlreuml nga Gjykata gjateuml seanceumls gjyqeumlsore neumlse skema e zgjedhur krijon
pabarazi subjekti i interesuar Keumlshilli i Ministrave iu peumlrgjigj negativisht Sipas tij ligji beumln njeuml
trajtim teuml barabarteuml jo veteumlm midis ish pronareumlve por edhe midis tyre dhe pronareumlve teuml soteumlm
Pra referuar keumltij qeumlndrimi neuml qofteuml se shteti aplikon keumlto kritere peumlr teuml shproneumlsuar sot peumlr
interes publik do teuml aplikojeuml teuml njeumljtat kritere peumlr ateuml shproneumlsim qeuml ka ndodhur 70 vjet meuml pareuml
42 Siccedil u tha meuml lart qeumlllimi i ligjit objekt shqyrtimi eumlshteuml ldquob) rregullimi dhe
shpeumlrblimi i drejteuml i kompensimit teuml proneumls ekzekutimi i vendimeve peumlrfundimtare teuml
kompensimit si dhe peumlrfundimi i procesit teuml kompensimitrdquo Pra rregullimi i ccedileumlshtjeve teuml
shproneumlsimit qeuml ndodhin sot nuk peumlrfshihet nga ky ligj dhe jo veteumlm kaq por sot nuk eumlshteuml e
mundur teuml krahasohet vlera e proneumls qeuml ka neuml treg me ateuml qeuml ka pasur para 70 vjeteumlve
43 Ne mendojmeuml se ligji cenon barazineuml e shtetasve para ligjit duke bere trajtim teuml
diferencuar midis pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim kthimi ose kompensimi teuml marreuml para hyrjes neuml
fuqi teuml keumltij ligji por ende teuml paekzekutuar dhe pronareumlve qeuml kaneuml arritur ta ekzekutojneuml vendimin
e kthimit ose kompensimit teuml marreuml neuml teuml njeumljteumln koheuml Neumlse keumlrkuesve u janeuml kthyer pronat teuml
cilat sipas ligjit 13315 cileumlsohen si brenda fusheumls seuml zbatimit teuml neneve 23 24 25 ata nuk mund
teuml ankohen peumlr zvarritje teuml procesit teuml ekzekutimit teuml vendimit por brenda 90 diteumlve nga hyrja e
ligjit neuml fuqi duhet teuml heqin doreuml nga certifikatat e proneumls dhe teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml saj
sigurisht sipas kritereve teuml peumlrfitimeve teuml zbritshme Ndryshe shteti e ccedilliron veten nga detyrimi
peumlr zbatimin teuml vendimeve neuml fjaleuml Neumlpeumlrmjet keumlsaj formule ligji vendos neuml pozita teuml
pabarabarta pronareumlt qeuml aplikojneuml sot dhe ata qeuml e kaneuml peumlrfituar me vendime teuml meumlparshme por
nuk kaneuml arritur ta posedojneuml ose ta ekzekutojneuml ateuml duke i privuar ata neuml meumlnyreuml arbitrare nga e
drejta e proneumls Prandaj mendojmeuml se ligji bie ndesh edhe me parimin e baraziseuml seuml shtetasve
para ligjit
44 Peumlr teuml gjitha keumlto arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se Gjykata duhej teuml kishte shpallur si
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi dhe jo veteumlm pjeseuml teuml tij pasi fryma dhe qeumlllimi i tij real nuk i
42
peumlrgjigjet keumlrkesave kushtetuese teuml parashikuar neuml nenet 41 42 dhe 17 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 1
teuml Protokollit Nr1 teuml KEDNJ-seuml si dhe praktikeumls seuml vazhdueshme teuml GJEDNJ-seuml dhe Gjykateumls
Kushtetuese
Aneumltareuml Gani Dizdari Vladimir Kristo
41
B Peumlr pretendimin e cenimit teuml baraziseuml para ligjit
40 Keumlrkuesit kaneuml argumentuar se skema e kompensimit teuml parashikuar nga ligji bie
ndesh me parimin e baraziseuml para ligjit pasi trajton neuml meumlnyreuml teuml ndryshme teuml njeumljteumln kategori
pronareumlsh duke i vendosur ata qeuml presin teuml kompensohen neuml poziteuml meuml pak teuml favorshme se ata qeuml
u kompensuan para hyrjes neuml fuqi teuml keumltij ligji Gjithashtu vendimet e formeumls seuml prereuml peumlrfshi
edhe vendimet e dheumlna nga GJEDNJ do teuml vlereumlsohen sipas njeuml skeme meuml pak teuml favorshme sesa
vendimet e ekzekutuara para hyrjes neuml fuqi teuml ligjit megjitheumlse janeuml teuml seuml njeumljteumls natyreuml ose vlereuml
totale
41 Pyetjes seuml beumlreuml nga Gjykata gjateuml seanceumls gjyqeumlsore neumlse skema e zgjedhur krijon
pabarazi subjekti i interesuar Keumlshilli i Ministrave iu peumlrgjigj negativisht Sipas tij ligji beumln njeuml
trajtim teuml barabarteuml jo veteumlm midis ish pronareumlve por edhe midis tyre dhe pronareumlve teuml soteumlm
Pra referuar keumltij qeumlndrimi neuml qofteuml se shteti aplikon keumlto kritere peumlr teuml shproneumlsuar sot peumlr
interes publik do teuml aplikojeuml teuml njeumljtat kritere peumlr ateuml shproneumlsim qeuml ka ndodhur 70 vjet meuml pareuml
42 Siccedil u tha meuml lart qeumlllimi i ligjit objekt shqyrtimi eumlshteuml ldquob) rregullimi dhe
shpeumlrblimi i drejteuml i kompensimit teuml proneumls ekzekutimi i vendimeve peumlrfundimtare teuml
kompensimit si dhe peumlrfundimi i procesit teuml kompensimitrdquo Pra rregullimi i ccedileumlshtjeve teuml
shproneumlsimit qeuml ndodhin sot nuk peumlrfshihet nga ky ligj dhe jo veteumlm kaq por sot nuk eumlshteuml e
mundur teuml krahasohet vlera e proneumls qeuml ka neuml treg me ateuml qeuml ka pasur para 70 vjeteumlve
43 Ne mendojmeuml se ligji cenon barazineuml e shtetasve para ligjit duke bere trajtim teuml
diferencuar midis pronareumlve qeuml kaneuml njeuml vendim kthimi ose kompensimi teuml marreuml para hyrjes neuml
fuqi teuml keumltij ligji por ende teuml paekzekutuar dhe pronareumlve qeuml kaneuml arritur ta ekzekutojneuml vendimin
e kthimit ose kompensimit teuml marreuml neuml teuml njeumljteumln koheuml Neumlse keumlrkuesve u janeuml kthyer pronat teuml
cilat sipas ligjit 13315 cileumlsohen si brenda fusheumls seuml zbatimit teuml neneve 23 24 25 ata nuk mund
teuml ankohen peumlr zvarritje teuml procesit teuml ekzekutimit teuml vendimit por brenda 90 diteumlve nga hyrja e
ligjit neuml fuqi duhet teuml heqin doreuml nga certifikatat e proneumls dhe teuml aplikojneuml peumlr kompensim teuml saj
sigurisht sipas kritereve teuml peumlrfitimeve teuml zbritshme Ndryshe shteti e ccedilliron veten nga detyrimi
peumlr zbatimin teuml vendimeve neuml fjaleuml Neumlpeumlrmjet keumlsaj formule ligji vendos neuml pozita teuml
pabarabarta pronareumlt qeuml aplikojneuml sot dhe ata qeuml e kaneuml peumlrfituar me vendime teuml meumlparshme por
nuk kaneuml arritur ta posedojneuml ose ta ekzekutojneuml ateuml duke i privuar ata neuml meumlnyreuml arbitrare nga e
drejta e proneumls Prandaj mendojmeuml se ligji bie ndesh edhe me parimin e baraziseuml seuml shtetasve
para ligjit
44 Peumlr teuml gjitha keumlto arsye ne jemi teuml qeumlndrimit se Gjykata duhej teuml kishte shpallur si
antikushtetues ligjin neuml teumlreumlsi dhe jo veteumlm pjeseuml teuml tij pasi fryma dhe qeumlllimi i tij real nuk i
42
peumlrgjigjet keumlrkesave kushtetuese teuml parashikuar neuml nenet 41 42 dhe 17 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 1
teuml Protokollit Nr1 teuml KEDNJ-seuml si dhe praktikeumls seuml vazhdueshme teuml GJEDNJ-seuml dhe Gjykateumls
Kushtetuese
Aneumltareuml Gani Dizdari Vladimir Kristo
42
peumlrgjigjet keumlrkesave kushtetuese teuml parashikuar neuml nenet 41 42 dhe 17 teuml Kushtetuteumls dhe nenit 1
teuml Protokollit Nr1 teuml KEDNJ-seuml si dhe praktikeumls seuml vazhdueshme teuml GJEDNJ-seuml dhe Gjykateumls
Kushtetuese
Aneumltareuml Gani Dizdari Vladimir Kristo