Vendimmarrja Individuale dhe Grupore - kolegjiglobus.com III/02... · Justina Shiroka Pula 5 Per te kuptu vendimmarrjen grupore si formë bashkëkohore të vendimmarrjes ne duhet

Justina Shiroka Pula 1

Vendimmarrja

Individuale dhe Grupore

Justina SH. Pula

VENDOSJA GRUPORE



VENDIMMARRJA GRUPORE

Vendimmarrja grupore paraqet mënyrën e vendosjes afariste, ku vendimet i marrin një grup i caktuar i njerëzve.


Bazë per formimin e grupit mund te jete pronesia,funksionet menaxheriale.puna e perbashket ne ndoni veprimtari,etj

Ketu mund te flitet mbi vendimmarrjen e kuvendit te aksioner, te keshillit drejtues per vendimmarrjen e ndoni grupi te vogel apo te madhe te menaxhereve.


Per te kuptu vendimmarrjen grupore si

formë bashkëkohore të vendimmarrjes

ne duhet që ti Kuptojmë

natyrën e grupeve,

karakteristiakt tjera të grupit dhe

sjelljete në grup.

Organizatat bashkekohore te biznisit gjitheni e ma

shume jane duke shfrytezuar grupet per te marre vendime.


Ekziston keto arsye pse vendimet duhet te

merren në grup:

• Legjitimitetit

• Kualiteti i vendimit

• Nevoja për vendime inovative

• Informacionet

• Morali

Legjitimitetit

Kur nje individ e merr nje vendimin, mund te perceptohet si person qe ka vepru ne menyre autokrate.

Kjo mund te paraqitet pengese ne zbatimin e vendimit- pra I diskutueshem ne lidhje me legjitimitetin e tij.

Nese vendimi eshte marre ose eshte miratuar nga nje grup mund te thuhet se eshte legjitim, edhe nese ndolle qe ndonje nga pjesetaret e grupit nuk konvergjon me vendimin emarre.

Vendimet e marra nga grupi arrinje te perfitojne perkrahje me te shpejte sesa ato te marra ne menyre unilaterale nga ana e nje individi,


• Kualiteti i vendimit

Grupi mundet te merr vendime jo cilesore, por ato jane ma cilesore si rezultat I sinergjise se dijes,pervojes,etj.

• Nevoja për vendime inovative

Nevoja per ide te reja, apo kur vendimmarrja ballafaqohet me problemet te cilat kerkojne zgjidhje kreative te cilat nuk kane ardhur me pare.

Ne kete kontekst grupi eshte treguar me I sukseshem ne aspektin e kreativitetit dhe inovacioneve ne vendimmarrje


• Informacionet

Kur shtrohet qeshtja e informacioneve, marrja e vendimeve ne grupe sjell me shume

infarmacione.

• Morali

Shume hulumtime kane tregu se vendosja grupore kane nderlidhje pozitive me moralin dhe kenaqjen ne pune,

Ne grup njerzit perfitojne

SATISFAKSION social nga interaksioni me te tjeret.

Mundeson qe te ngrisemundesin per veterealizim dhe zhvillim personal



Çështë Grupi

Një ndër definicionet më të përhapura të grupit është

Schein, E. H. Organizational Psygology:

Çdo numër i njerëzve të cilët a) kanë interaksion ndërmjet veti,

b) janë psikologjikisht të vetëdijshëm për njëri

tjetrin; dhe

c) e perceptojnë vetëvetën të jenë grup. .

Edhe pse vendimet grupore duhet favorizu,ne praktik ndolle qe vendimet ndoniher eshte me mire ti marre individi.

Kushtet e vendimarrjes i lihen individit per shka te ketyre arsyeve.

Kohes

Dija unike

Konfidencialiteti

Pergjegjesia



Kontra marrjes së vendimeve në grup:

Presioni i kohës mund ta bëjë marrjen e vendimeve në grup si mënyrë joadekuate të vendosjes.

Dija unike Kur vendosja bazohet në dijen unike që posedon një individ atherë vendosja grupore është jo relevante.

vazhdim

Konfidencialiteti-Në botën e biznesit ka shumë sekrete dhe informata konfidenciale të cilat nuk ka mundësi t’i distribuohen një grupi të gjerë njerëzish. Vendimet e tilla duhet të merren nga individët të cilet kanë informatë të tillë.

Përgjegjësia- Nganjëherë përgjegjësia e marrjes së vendimieve në grup është më e vogël se sa vendosja individuale



Kuptimi dhe roli i grupit

Ka shume definicione per grupin, mirepo te gjithe e prekin karakteristiken kryesore te grupit-anetaret e grupit e konsiderojne veten se i takojne grupit.

Një mënyrë tjetër e definimit të grupit është grupi është një grumbull i njerëzve të cilët ndajnë së

bashku shumicën e këtyre karakteristikave:

• antrësim të definuar, • vetëdijësimin për grupin, • ndjenjën për ndarje të qëllimeve të përbahskëta, • ndërvarësinë, • interaksionin, dhe • aftësinë për të vepruar në mënyrë unitare.


Karakteristikat e grupit janë:

1. anëtarët e grupi i lidh interesi i përbashkët,

2. anëtarët e grupit duhet të komunikojnë në mes vete,

3. anëtarët e grupit i ndajnë rolet ndërmjet vete për realizimin e qëllimeve të grupit,

4. secili grup sipas rregullit është nëngrup i ndonjë grupi më të madh, kurse mund t’i ketë edhe nëngrupet e veta,

5. anëtarët e grupit duhet t’u përmbahen normave të përcaktuara të sjelljeve në grup.

Ne vendimmarrje grupore rendesi te madhe kane edhe personat me autoritet te madh, te cilet kane vend dhe force ne ndermarrje.

Nese ne grup ekzistojne dy persona me autoritet te njejte dhe me mendime diametralishte te kunderta ne raport me problemin per te cilin vendoset- problemi mundet te komplikohet

Mu per kete mundesite problemit duhet te kemi parasyshceshtjen e formimit te grupit per vendimmarrje



NORMAT GRUPORE

Për të arritur qëllimet në organizatë dhe për ti kontrolluar aktivitetet e antarëve në arritjen e ketyre qëllimeve, grupi duhet të ketë disa rregulla të caktuara ose norma në bazë të të cilave antarët duhet te sjellen.

Këto norma po ashtu shërbejnë si

mundesi per kontrollin e antarëve tjerë të grupit që nuk sillen konform atyre rregullave.

Këto rregulla apo norma mund të jenë formale dhe joformale.


KOHEZIVITETI GRUPOR

Sipas Cole “koheziviteti grupor ka të bëjë me aftësinë e antarëve të grupit që të qëndrojnë së bashku. Poashtu koheziviteti grupor ka të bëjë me aftësinë e grupit për të tërhequr antarë të rinj. Grupi me kohezivitet të lartë demonstron një lojalitet të madh të antarëve të grupit dhe një sjellje që është në përputhshmëri me normat grupore të cekura më lartë.

Cole, A. G., Management – Theory and Practice¸

Fifth Edition, London: Ashford Colour Press, 1999

Tuckman mendon se koheziviteti i grupit arrihet me

kohë, dhe se për këtë arsye grupe e formuar rishtas karakterizohen me kohezivitet jo të lartë.

Tuckman, B., dhe Jansen, N., Stages of Small Group Development Revisited, in Groups and Organizational Studies (Vol. 2), 1977


Ndikimi i grupit në sjelljen e antrëve

Eksperimenti i Asch (1951)

• Grupi është përbërë prej 7 peronave

mirëpo vetëm njëri nga të shtatë antarët e grupit ka qenë objekt i vështrimit të eksperimentit.

• 6 antarët të cilët nuk kanë qenë objekt i observimit para eksperimentit janë sugjeruar që të dhënë përgjigje jo të drejtë për madhësinë e drejtëzës që korrespondon me madhësinë e drejtëzës standarde.


Eksperimenti i Asch

B

A B C

Burimi: Adaptuar nga Asch, S. E., Effects of Group Pressure on the Modification and Distortions of Judgments, Leadership and Man (Ed. Guetzkow, H.), Rutgers University Press, 1951.


Rezultatet e Eksperimentiti të

Asch • Rezultatet kanë treguar se 37% e personave

që kanë qenë objekt i observimit janë pajtuar me gjykimin e grupit krahasuar në vend të preferencës individuale.

• Në aspektin e vendimmarrjes ky eksperiment tregon se grupi ka fuqi që të imponon konsensus brenda grupit mirëpo ai po ashtu sugjeron se gjykimet individuale të njerëzve në vendimmarrje mund të ndikohen negativisht nga presioni i grupit të cilit i takojnë.


Grupet Efektive Grupet Joefektive

1. Atmosfera e relaksuar

joformale

2. Më shumë diskutime të

rëndësishme me një

shkallë të lartë të

pjesëmarrjes.

3. Qëllimi apo detyra e grupit

e kuptuar mirë dhe

përpjekja e antarëve të

grupit për ta arritur atë.

4. Antarët dëgjojnë njëri-

tjetrin.

5. Konflikti nuk është

eliminuar në tërësi, mirëpo

është diskutuar në mënyrë

të hapur dhe konstruktive

1. Diskutimet të dominuar nga

dy apo tre vetë, dhe në

shumicën e rasteve

jorelevante.

2. Objektivat e përbashkëta jo

të qarta.

3. Antarët kanë tendenca të

mosdëgjimit të njeri-tjetrit.

4. Atmosferë tensionuar dhe e

mërzitshme.

5. Konflikti ose është i

eliminuar ose është i lejuar

të zhvillohet në një

“betejë”.

Grupet efektive dhe Joefektive


Grupet Efektive Grupet Joefektive

1.Shumica e vendimeve

merren me konsensus të

përgjithshëm me minimum

të votimit formal.

2. Idetë shprehën në mënyrë

të lirshme dhe të hapur.

3. Udhëheqja nuk është

gjithmonë me anë të

kryesuesit, mirëpo tenton

që të jetë e ndarë në mënyrë

adekuate.

4. Grupi vlerëson progresin e

dhe sjelljet e tij.

1. Ndjenjat personale

mbahen të fshehta dhe se

kritika konsiderohet si

diçka e turpshme.

2. Udhëheqja realizohet

përmes kryesuesit/liderit.

3. Shumica e thjeshtë shihet

si e mjaftueshme për të

bazuar vendimet e grupit,

të cilat duhet ti pranojë

pakica.

4. Grupi shmangë çdo

diskutim rreth sjelljeve të

tij.


KOMUNIKIMI NË GRUP

Periferia

Qendra

Rrjet me orientim kah qendra

Qendra

Transmetues

Fundi

Rrjeti zingjir

Rrjeti i ndërlidhur tërësisht

Rrjeti rrethor


PROBLEMET E VENDOSJES

GRUPORE

Polarizimi në mes të anëtarëve të grupit,

Mendimi grupor, dhe

Participimi në procesin e vendosjes


Polarizimi në mes të anëtarëve të

grupit,

Kur njerëzit i diskutojnë problemet në grup (në shumicen e rasteve) ekziston një tendencë që grupi të përcaktohet për ndonjë solucion i cili është më i skajshëm se sa mesatarja e gjykimeve , të antarëve të grupit veç e veç.


vazhdim

Deri te polarizimi i anëtarëve të grupit më së shpeshti mund të vijë: • nëse me mendimin e ndonjë anëtari

të grupit pajtohen edhe anëtarët e tjerë të grupit, atëherë ai insiston edhe më tepër në mendim të vetin, pa marrë parasysh se a është ai i drejtë apo jo,

• nëse në grup ka anëtarë, të cilët nuk kanë mendim të qartë të vetin, kurse dikush tjetër mendimin e vet e arsyeton në mënyrë shumë sugjestive dhe bindëse, atëherë shpesh të tjerët i bashkangjiten,

• nëse ndonjë person i aftë pasivizohet për shkak të motivimit të dobët, duke ditur se grupi mban përgjegjësinë pa marrë parasysh se ai ndryshe do ta zgjidhte problemin.


Mendimi grupor –(Groupthink) Ndryshe quhet sindromi “sindromi i mendimit

grupor”.

Mendimi grupor paraqitet si antipod i polarizimit në mes të anëtarëve të grupit dhe vije se rezultat i mbikohezivitetiti të antarëve të grupit.

Deri te mendimi grupor arrihet për shkak të vetë mënyrës së mendimit të anëtarëve të grupit, si dhe për shkak të lidhmërisë reciproke të anëtarëve të grupit. Mendimi grupor ndodhë atherë kur antarët e grupit i kushtojnë rendësi më të madhe mbajtjes së atmosferës së këndshme në grup dhe mbajtjes së moralit se sa në marrjen e vendimeve efektive.


Mendimi grupor –(Groupthink)

1. Lidhmëria e madhe e anëtarëve të grupit,

2. Ndjenja e paprekshmërisë së anëtarëve të grupit,

3. Optimizmi i madh që dominon në mes të anëtarëve të grupit.

4. Eliminimi i të gjitha informacioneve të reja, të cilat mund t’i sjellin në pikëpyetje vendimet e marra më parë,

5. Besimi i pakufizuar i anëtarëve të grupit në moral të grupit i cili nuk vihet në shqyrtim,

6. Presioni i madh në ndonjë anëtar të grupit, i cili ka mendim të kundërt nga anëtarët e tjerë,

7. Minimizimi i kundërargumenteve për ndonjë vendim, që vendimi të cilin e paraqet shumica të duket më i miri,

8. Përqëndrimi i grupit në një alternativë dhe përjashtimi i alternativave të tjera,

9. Lënia anash e vlerësimit të alternativave që janë përjashtuar.

10. Hudhja (nga ana e grupit) e mendimit meritor të profesionistëve, nëse ai është në kundërshtim me atë që ka vendosur grupi.


Zvogelimi i efektiti negative të mendimit grupor

t’iu jepet liri të gjithë anëtarëve të grupit, që lirisht të kritikojnë vendimet që ofrohen dhe sipas nevojës kohëpaskohe mendimi grupor duhet të vërtetohet nga ekspertë jashtë ndërmarrjes.

të formohen disa grupe paralele, që do të vendosin mbi probleminj e njëjtë, dhe

të përkrahen disa anëtarë të grupit që në procesin e vendosjes të jenë kritikë, e jo të dëgjueshëm.


Simptomi Masat Preventive

Ilusioni i Grupit për Pacenueshmërinë e tij-

Grupi ndihet i sigurtë në mënyrë jo

reale nga çdo rrezikë i jashtëm. Ata

kanë një vetëbesim të tepruar mbi

aftësitë e tyre për suksesin kundër

rreziqeve të jashtëzakonshme

Lideri (udhëheqësi) duhet

që të inkurajojë

shprehjen e lirshme të

dyshimeve.

Arsyeshmëria kolektive- Grupi nuk është

në gjendje të vërejë gabimet e tij. Edhe

kur sygjerohet për ndryshimin e

planeve të tij, për shkak të gabimeve

përjekjet e grupit fokusohen në

arsyetimin e veprimeve e jo në

përmirësimin e gjendjes.

Lideri pranon kritikën ndaj

opinioneve të tij.

Ndjenja e paprekshmërisë së moralit të

grupit-Nga konformiteti i madh i grupit

rrjedhë ideja se atë që është duke bërë

grupi është korrekte dhe morale në

aspektin etik, edhe në ato raste kur

vendimet etike janë diskutabile.

Antarët me status të lartë

në kuadër të grupit

japin opinionin e tyre në

fund.

Stereotipet për grupet tjera- Grupi ka

stereotype ndaj grupeve tjera

konkurrente

Advokon mendimet e

grupeve tjera.


Presioni direkt mbi antarët e grupit- Këtu

presioni ushtrohet mbi antarët e grupti të cilët

e zbehin mendimin grupor.

Në mënyrë periodike e

ndanë grupin në

nëngrupe.

Dekurjaimi i antarëve të grupit për të

kundërshtuar-Përpjekjet disa antarëve të grupit

që ti dekurajojnë anëtarët e tjerë të të grupit të

diskutojnë nga këndvështrime të ndryshme ose

përpjekja për të filtruar informacionet me të

cilat nuk do të pajtonin pjesa tjetër e grupit.

E cakton një antarë që

të jetë « Avokat i Djallit »

(antarë i cilido të

shërbente si opozitë e

vazhdueshme opinionit

të grupit në mënyrë që

të ngjallë mendime të

ndryshme.

Vetë-censurimi- Presioni i grupit ndaj antarëve

që mos ti shprehin dyshimet eventuale për

vendimin

Duhet të pranojë

reagimet dhe opinionet

e atyre jashtë grupit.

Ilusioni për unanimitetin e grupit – I cili vije më

së shpeshti nga vetë-cenzurimi i cili

shoqërohet me dëgjushmërinë e antarëve të

grupit.

Kohë pas kohe fton

individ jashtë grupit për

tu inkuadruar në

diskutime.


Participimi i Punëtorëve në Vendosje- Teoria bashkëkohore e menaxhmentit insiston në

inkuadrimin gjithnjë e më të madh të punëtoëve në procesin e vendosjes.

Nga ana tjetër, participimi i punëtorëve në vendosje shkakton zgjatjen e procesit të vendosjes. Kjo mund të ketë pasoja negative, nëse kemi të bëjmë me vendime që duhet të merren shpejt.

Shkalla e participimit të punëtorëve në vendosje kryesisht varet nga ajo se vallë menaxheri i ndërmarrjes a udhëheq me stil demokratik apo autokritik të vendosjes. Ajo gjithashtu varet edhe nga niveli i centralizimit dhe decentralizimit të ndërmarrjes. Pra, niveli më i lartë i demokracisë dhe i decentralizimit të ndërmarrjes mundëson participim më të madh të punëtorëve në vendosje dhe e kundërta.

Efekti pozitiv në implementimin e vendimit

Documents

Vendimmarrja Individuale dhe Grupore - kolegjiglobus.com III/02... · Justina Shiroka Pula 5 Per te kuptu vendimmarrjen grupore si formë bashkëkohore të vendimmarrjes ne duhet