2005.02.21 - SLAYT 1DOK 322 – Bahar 2005

Veri Tabanı Yönetimi

Yaşar TontaHacettepe Üniversitesi

Bilgi ve Belge Yönetimi BölümüDOK 322: Veri Tabanı Yönetim Sistemleri

Bazı slaytlar için kaynak: Ray R. Larson, School of Information Management and Systems, UC Berkeley

http://sims.berkeley.edu/courses/is257/s04

2005.02.21 - SLAYT 2DOK 322 – Bahar 2005

Plan

• Dersin tanımı• Veri tabanı kavramları ve terminolojisi• Veri tabanı modelleri

2005.02.21 - SLAYT 3DOK 322 – Bahar 2005

Ders Planı

• Web sayfası• Dersin tanımı• Okuma parçaları• Notlandırma• Ödevler• Takvim

2005.02.21 - SLAYT 4DOK 322 – Bahar 2005

Dersin Web Sayfasıhttp://yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/courses/spring200 5/dok322/

2005.02.21 - SLAYT 5DOK 322 – Bahar 2005

Ders tanımı

• Ders veri tabanı tasarımıyla ilgili, veri tabanı yazılımı tasarımıyla değil– VTYS ile ilgili detaylı konuları sadece veri

tabanı tasarımı ve yapısıyla ilgili olarak tartışacağız

• Veri tabanı uygulama tasarımı üzerinde epey zaman harcayacağız. Buna web uygulama veri tabanı desteği de dahil

2005.02.21 - SLAYT 6DOK 322 – Bahar 2005

Okuma Parçaları

• Ders kitabı:– David M. Kroenke.

Database Processing: Fundamentals, Design, and Implementation (9thEdition). International edition. Prentice Hall: Upper Saddle River, NJ, 2004.

– 50YTL – Bıçaklar Kitabevi, Karanfil

Sok.– Amazon.com (122USD)

2005.02.21 - SLAYT 7DOK 322 – Bahar 2005

Okuma Parçaları

• Adım Adım Microsoft Access 2002• MS Access Yardım sayfaları

2005.02.21 - SLAYT 8DOK 322 – Bahar 2005

İçindekiler

2005.02.21 - SLAYT 9DOK 322 – Bahar 2005

Ders kitabı web sayfaları

2005.02.21 - SLAYT 10DOK 322 – Bahar 2005

Notlandırma

• Geçme notu:– Devam (%10)

– Ödevler (%20)– Ara sınav (%20)

– Proje (%20)– Son sınav (%40)

2005.02.21 - SLAYT 11DOK 322 – Bahar 2005

Ödevler

• İki çeşit ödev var– Önceden geliştirilmiş veri tabanlarını (Cookie ve

DiveShop) kullanarak arama, erişim ve değiştirme, modelleme (varlık-ilişki diyagramı) ödevleri

– Kendi kişisel veri tabanınızı tasarlama, veri girme ve sorgulama

• Veri tabanı projesi türleri (Proje)– Bireysel

» İşle ilgili

» Dersle ilgili– Grup

» Dersle ilgili

» Proje

2005.02.21 - SLAYT 12DOK 322 – Bahar 2005

Takvim http://yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/courses/spring2005/dok322/d322takvim2005.htm

2005.02.21 - SLAYT 13DOK 322 – Bahar 2005

Veri tabanı nedir?

2005.02.21 - SLAYT 14DOK 322 – Bahar 2005

Dosyalar ve veri tabanları

• Dosya: Bir örgüt, kişi, alan ya da konuyla ilgili kayıt ya da belge dermesi (Rowley)– Elci (kağıt) dosyalar– Bilgisayar dosyaları

• Veri tabanı: Kayıtlar arasındaki ilişkileri de gösteren benzer kayıtlar dermesi (Rowley)– bibliyografik, istatistiksel, işle ilgili veriler,

görüntüler, etc.

2005.02.21 - SLAYT 15DOK 322 – Bahar 2005

Veri tabanı

• Belirli bir örgütteki uygulama sistemleri tarafından kullanılan depolanmış işletimsel veri dermesi (C.J. Date)– Kağıt “veri tabanları”

• Dünyadaki bilginin önemli bir kısmını içeriyor

– Dosya tabanlı veri işleme sistemleri• Erken dönem (genelde) iş verilerinin toptan

işlenmesi (batch processing)

– Veri Tabanı Yönetim Sistemleri (VTYS)

2005.02.21 - SLAYT 16DOK 322 – Bahar 2005

Terimler ve Kavramlar

– Veri Tabanı Yönetim Sistemi - VTYS

– Veri tabanı tanımlamak, yaratmak, yaşatmak ve veri tabanına denetimli erişim sağlamak için kullanılan yazılım sistemi

2005.02.21 - SLAYT 17DOK 322 – Bahar 2005

Terimler ve Kavramlar

• Depo (Havuz)– Veri Sözlüğü (Data Dictionary) olarak da bilinir

– Belirli bir veri tabanı için tüm metadata’nın depolandığı yer

– Belirli bir veri tabanındaki dosyalar ya da tablolar arasındaki ilişkiler hakkında bilgi de içerebilir

2005.02.21 - SLAYT 18DOK 322 – Bahar 2005

Terimler ve Kavramlar

• Metadata– Veri hakkında veri

• VTYS’de bir varlığın tüm özelliklerinin tanımlanması, ör:

– Ad– Veri türü– Büyüklük– Biçim veya özel karakteristikler

– Dosyaların ya da ilişkilerin özellikleri• Ad, içerik, notlar, vs.

2005.02.21 - SLAYT 19DOK 322 – Bahar 2005

Niçin VTYS?

• Tarihçe– 1950’lerde ve ’60’larda tüm uygulamalar belli

gereksinimler için özel olarak geliştirildi – Dosya temelliydi

– Benzer ya da tekrar uygulamalar geliştirildi– Erken VTYS’ler programlama dillerinin

uzantılarıydı

– 1970 - E.F. Codd ve İlişkisel Model– 1979 - Ashton-Tate ve ilk mikrobilgisayara

dayalı VTYS

2005.02.21 - SLAYT 20DOK 322 – Bahar 2005

Dosya Temelli Sıstemler

Yaramaz

Güzelİstenen

Kömür tahmini

Teslimat Listesi

Uygulama Dosya

OyuncaklarAdresler

Oyuncaklar

2005.02.21 - SLAYT 21DOK 322 – Bahar 2005

Dosya Sistemlerinden VTYS’ye

• Dosya Sistemlerinin Sorunları– Tutarsız veriler– Esnek olmama– Kısıtlı veri paylaşımı– Standartların uygulanamaması– Aşırı program yaşatımı

2005.02.21 - SLAYT 22DOK 322 – Bahar 2005

VTYS’nin Yararları

• Minimum veri tekrarı• Veri tutarlılığı• Veri bütünleştirme• Erişim paylaşımı• Uygulama geliştirme kolaylığı• Tekbiçim güvenlik, mahremiyet ve tutarlılık

denetimleri• Veri erişilebilirliği ve cevap verebilme• Veri bağımsızlığı• Azaltılmış program yaşatımı

2005.02.21 - SLAYT 23DOK 322 – Bahar 2005

Terimler ve Kavramlar

• Veri bağımsızlığı– Verinin fiziksel temsili, bulunduğu yer ve

verinin kullanımı birbirinden ayrı• Uygulamanın veri tabanının veriyi nasıl ve nerede

depoladığını bilmesi gerekmez; uygulama sadece ister

• Bir veri tabanını bir VTYS’den diğerine aktarmanın uygulama programı üzerinde etkisi olmamalı

• Veri tabanına alanlar eklemek, verileri yeniden kodlamak uygulamaları etkilememeli

2005.02.21 - SLAYT 24DOK 322 – Bahar 2005

Veri Tabanı Çevresi

CASE Araçları

VTYS

KullanıcıArayüzü

Uygulama Programları

HavuzVeri

Tabanı

2005.02.21 - SLAYT 25DOK 322 – Bahar 2005

Veri Tabanı Bileşenleri

VTYS===============

Tasarım araçlarıTablo YaratmaForm YaratmaSorgu yaratmaRapor yaratma

Prosedürel dil derleyicisi

(4GL)=============İşletim sırasında

Form işleyiciSorgu işleyiciReport Writer

Language Run time

KullanıcıArayüzü

Uygulamaları

UygulamaProgramlarıVeri

Tabanı

Veri tabanı:Kullanıcı verileriMetadataDizinlerUygulama Metadatasıİçerir

2005.02.21 - SLAYT 26DOK 322 – Bahar 2005

Veri Tabanı Sistemleri Türleri

• PC Veri tabanları• Merkezi Veri tabanları• İstemci/Sunucu Veri tabanları• Dağıtık Veri tabanları• Veri tabanı modelleri

2005.02.21 - SLAYT 27DOK 322 – Bahar 2005

PC Veri tabanları

Örneğin.AccessFoxProDbasevs.

2005.02.21 - SLAYT 28DOK 322 – Bahar 2005

Merkezi Veri tabanları

MerkeziBilgisayar

2005.02.21 - SLAYT 29DOK 322 – Bahar 2005

İstemci/Sunucu Veri tabanları

Ağİstemci

İstemci

İstemci

Veri tabanısunucusu

2005.02.21 - SLAYT 30DOK 322 – Bahar 2005

Dağıtık veri tabanları

bilgisayarbilgisayar

bilgisayar

Yer A

Yer CYer B

Homojen Veri tabanları

2005.02.21 - SLAYT 31DOK 322 – Bahar 2005

Dağıtık veri tabanları

Yerel ağ

Veri tabanısunucusu

İstemci

İstemci

İletişim sunucusu

Uzakbilgisayar

Uzakbilgisayar

Heterojen veyaFedere veri tabanları

2005.02.21 - SLAYT 32DOK 322 – Bahar 2005

Terimler ve Kavramlar

• Veri taban ı uygulamas ı– Bir dizi veri tabanı etkinliğini gerçekleştirmek

için kullanılan uygulama programı (veya ilgili programlar seti):

Veri tabanı kullanıcıları adına• Yarat• Oku• Güncelle• Sil

2005.02.21 - SLAYT 33DOK 322 – Bahar 2005

Veri Tabanı Uygulamaları Türleri

• PC veri tabanları– Genellikle kişisel

• Çalışma Grubu veri tabanları– Yerel ağ üzerinden herkesin veri tabanına eriştiği

küçük grup kullanımı

• Bölüm veri tabanları– Çalışma grubundan daha büyük – ama benzer

• Örgüt veri tabanları– İntranet üzerinden (veya bazen Internet üzerinden)

tüm örgüte hizmet sunar

2005.02.21 - SLAYT 34DOK 322 – Bahar 2005

Terimler ve Kavramlar

• Veri tabanı etkinlikleri:– Create (Yarat)

• Veri tabanına yeni veri ekle

– Read (Oku)• Read current data from the database

– Update (G üncelle)• Mevcut veri tabanını güncelle ya da değiştir

– Delete (Sil)• Veri tabanından veri sil

2005.02.21 - SLAYT 35DOK 322 – Bahar 2005

Terimler ve Kavramlar

• Giri şim– Örgüt

• Varlık– Kişi, Yer, Nesne, Olay, Kavram...

• Özellikler– Bir varlık hakkındaki veri ögeleri – Bazen alan (field), madde veya alanadı (domain

olarak adlandırılır

• Veri değerleri– Belli bir varlık için belli bir özelliğin görünümleri

(instances)

2005.02.21 - SLAYT 36DOK 322 – Bahar 2005

Terimler ve Kavramlar

• Kayıtlar– Belli bir varlığın tüm özelliklerinin değerler seti

– İlişkisel VTYS’de “satır” ya da “tuple” olarak da bilinir

• Dosya– Kayıtlar dermesi– İlişkisel VTYS’de “İlişki” ya da “Tablo” olarak

da bilinir

2005.02.21 - SLAYT 37DOK 322 – Bahar 2005

Terimler ve Kavramlar

• Anahtar– Bir dosyadaki kayıtları belirlemek ve bulmak

için kullanılan özellik ya da özellikler dizisi

• Primer Anahtar– Bir dosyadaki her kaydı tekil olarak belirleyen

özellik ya da özellikler dizisi

2005.02.21 - SLAYT 38DOK 322 – Bahar 2005

Terimler ve Kavramlar

• DA– Veri yöneticisi – Bir örgütteki Veri Yönetim

işlevinden sorumlu kişi– Bazen CIO olabilir -- Chief Information Officer

• DBA– Veri Tabanı Yöneticisi – Veri Tabanı Yönetim

işlevinden sorumlu kişi

2005.02.21 - SLAYT 39DOK 322 – Bahar 2005

Terimler ve Kavramlar

• Veri Yönetimi– Bir örgütteki veri kaynaklarının topyekün yönetimi

sorumluluğu

• Veri Taban ı Yönetimi– Fiziksel veri tabanı tasarımı ve veri tabanı yönetimi

teknik sorumluluğu

• Veri Hizmetçisi– Bir örgütün verilerinin alt setinden ve bu verilerle

ilgili tüm etkileşimlerden (uygulamalar, kullanıcıerişimi vs.) sorumluluk

2005.02.21 - SLAYT 40DOK 322 – Bahar 2005

Terimler ve Kavramlar

• Modeller– (1) Veri tabanı görünümleri ya da düzeyleri

• Kavramsal, mantıksal, fiziksel

– (2) VTYS türleri• İlişkisel, Hiyerarşik, Ağ, Nesne Tabanlı, Nesne

Tabanlı İlişkisel

2005.02.21 - SLAYT 41DOK 322 – Bahar 2005

Modeller (1)

KavramsalModel

MantıksalModel

DışModel

Kavramsalgerekler

Kavramsalgerekler

Kavramsalgerekler

Kavramsalgerekler

Uygulama 1

Uygulama 1

Uygulama 2 Uygulama 3 Uygulama 4

Uygulama 2

Uygulama 3

Uygulama 4

DışModel

DışModel

DışModel

İç

Model

2005.02.21 - SLAYT 42DOK 322 – Bahar 2005

Veri Modelleri (2): Tarihçe

• Hiyerarşik Model (1960’lar ve 1970’ler)– Programlama dillerindeki veri yapılarına

benziyor.

Kitaplar(no, başlık)

Yayıncılar KonularYazarlar

(ad, soyad)

2005.02.21 - SLAYT 43DOK 322 – Bahar 2005

Veri Modelleri (2): Tarihçe

• Ağ modeli (1970’ler)Verilerin tek girişini ve veri zincirleri boyunca

dolaşma “bağlantıları” sağlar

Konular Kitaplar

Yazarlar

Yayıncılar

2005.02.21 - SLAYT 44DOK 322 – Bahar 2005

Veri Modelleri (2): Tarihçe

• İlişkisel Model (1980’s)– Veriler için kavramsal olarak basit bir model;

veriler, ilişkiler (“tablolar”) olarak tanımlanır ve tüm veriler görülebilecek şekildedir

Book ID Title pubid Author id1 Introductio 2 12 The history 4 23 New stuff ab 3 34 Another title 2 45 And yet more 1 5

pubid pubname1 Harper2 Addison3 Oxford4 Que

Authorid Author name1 Smith2 Wynar3 Jones4 Duncan5 Applegate

Subid Subject1 cataloging2 history3 stuff

Book ID Subid1 22 13 34 24 3

2005.02.21 - SLAYT 45DOK 322 – Bahar 2005

Veri Modelleri (2): Tarihçe

• Nesne Tabanlı Model (1990’lar)– Veriyi ve işlemleri “Nesne” olarak kapsülleştirir

Kitaplar(no, başlık)

Yayıncılar KonularYazarlar

(ad, soyad)

2005.02.21 - SLAYT 46DOK 322 – Bahar 2005

Veri Modelleri (2): Tarihçe

• Nesne-İlişkisel Model (1990’lar)– İlişkisel Modelin iyi bilinen özelliklerini Nesne

Tabanlı özelliklerle birleştirir. Bunlar: • Kullanıcı tanımlı veri türleri• Kullanıcı tanımlı fonksiyonlar• Kalıtım ve alt sınıflar

2005.02.21 - SLAYT 47DOK 322 – Bahar 2005

Veri Tabanı Sistemi Yaşam Döngüsü

Büyüme, Değişim ve

Yaşatma6

İşlemler5

Entegrasyon4

Tasarım1

Dönüştürme3

Fiziksel Yaratım

2

2005.02.21 - SLAYT 48DOK 322 – Bahar 2005

Tasarım

• Örgütün gereksinimlerini belirleme• Veri tabanı Kavramsal Modelini

geliştirme– Varlık-İlişki diyagramı tekniklerini

kullanarak

• Veri Sözlüğü inşa etme• Mantıksal Modeli geliştirme

2005.02.21 - SLAYT 49DOK 322 – Bahar 2005

Fiziksel Yaratım

• Veri tabanı Fiziksel Modelini geliştirme– Veri formatları ve türleri– Dizinlerin belirlenmesi, vs..

• Prototip veri tabanının yüklenmesi ve test edilmesi

• Güvenlik, gizlilik ve erişim denetimlerinin kararlaştırılması ve kurulması

• Tutarlılık sınırlamalarının kararlaştırılması ve kurulması

2005.02.21 - SLAYT 50DOK 322 – Bahar 2005

Dönüştürme

• Yeni veri tabanını kullanmak için mevcut veri setlerini ve uygulamalarınıdönüştürme– Eski verileri yeni formatlara dönüştürmek için

programlar ve dönüştürme programcıkları(utility) gerekebilir

2005.02.21 - SLAYT 51DOK 322 – Bahar 2005

Entegrasyon

• 3. Adımla örtüşür• Yeni veri tabanına dönüştürülmüş ve yeni

uygulamaların entegrasyonu

2005.02.21 - SLAYT 52DOK 322 – Bahar 2005

İşlemler

• Tüm uygulamalar tam-ölçekli çalıştırılır• Gizlilik, güvenlik ve erişim kontrolü

sağlanır• Kurtulma ve Yedekleme prosedürleri

kurulmalı ve kullanılmalıdır

2005.02.21 - SLAYT 53DOK 322 – Bahar 2005

Büyüme, Değişim ve Yaşatma

• Değişim, bir yaşam biçimidir– Uygulamalar, veri gerekleri, raporlar vs. yeni

gereksinimlere göre değişir– Veri tabanı ve uygulamaların değişiklik

gereksinimlerini karşılaması için değiştirilmeleri gerekir

2005.02.21 - SLAYT 54DOK 322 – Bahar 2005

Yaşam Döngüsünün Bir Başka Görüntüsü

İşlemler5

Dönüştürüm3

Fiziksel Yaratım

2Büyüme, Değişim

6

Entegrasyon4

Tasarım1

2005.02.21 - SLAYT 55DOK 322 – Bahar 2005

Cookie Veri Tabanı

2005.02.21 - SLAYT 56DOK 322 – Bahar 2005

Cookie Gerekleri

• Cookie hipotetik bir toplu kataloğun bilgilerini içeren bir bibliyografik veri tabanı

• Hangi kütüphanelerin hangi kitaplara sahip olduğunun kaydedilmesi gerekli

• Bibliyografik bilgi aranması gerekli– Yazar, başlık, konu, yer no vs..

• Sipariş için kitapları kimin yayımladığının bilinmesi gerekli

2005.02.21 - SLAYT 57DOK 322 – Bahar 2005

Varlık-İlişki Diyagramları

• Varlık-İlişki diyagramları veri tabanıtasarımında kullanılan temel araçlardan biridir

• Varlık-İlişki diyagramlarını daha sonra ayrıntılı olarak inceleyeceğiz

• Varlık-İlişki diyagramları Varlıkları(dikdörtgenler) ve özelliklerini (elipsler) ve varlıklar arasındaki ilişkileri (baklava dilimleri) gösterir

2005.02.21 - SLAYT 58DOK 322 – Bahar 2005

Cookie Veri tabanı

• Halen veri tabanında 6 varlık var– Books (bibfile) -Kitaplar– Local Call numbers (callfile) – Yerel Yer

no’ları– Libraries (libfile) - Kütüphaneler– Publishers (pubfile) - Yayıncılar– Subject headings (subfile) – Konu başlıkları– Konu ve Kitaplar arasındaki bağlantılar

(indxfile)

2005.02.21 - SLAYT 59DOK 322 – Bahar 2005

BIBFILE

• Kitaplar (BIBFILE) belli kitaplarla ilgili bilgi içerir. Her kitap için bir kayıt var. Özellikleri: – accno – “sağlama” no’su ya da seri no– title – kitap adı– loc – Yayın yeri– date – Yayın tarihi– price – Kitabın fiyatı– pagination – Kaç sayfa olduğu– ill – Varsa ne tür resimler (haritalar vs.)– height – Kitabın boyu (cm olarak)

2005.02.21 - SLAYT 60DOK 322 – Bahar 2005

Books/BIBFILE

Books

accno Title

Loc

Date

Price

Pagination

HeightIll

2005.02.21 - SLAYT 61DOK 322 – Bahar 2005

CALLFILE

• CALLFILE yer no’su ve belli kitapları belli kütüphanelerle ilişkilendiren mevcutlar bilgisi içerir, özellikleri:– accno – kitap sağlama no’su

– libid –sahip olan kütüphanenin no’su– callno – kütüphanedeki yer no’su– copies –belli bir kütüphanedeki kopya sayısı

2005.02.21 - SLAYT 62DOK 322 – Bahar 2005

LocalInfo/CALLFILE

CALLFILE

Copiesaccno

libid Callno

2005.02.21 - SLAYT 63DOK 322 – Bahar 2005

LIBFILE

• LIBFILE toplu kataloğa katılan kütüphaneler hakkında bilgi içerir. Özellikleri: – libid – Kütüphane no’su – library – Kütüphane adı– laddress – Kütüphne sokak adresi– lcity – Şehir adı– lstate – Eyalet kodu (kısaltma)– lzip -- zip kodu– lphone – Telefon no’su– mop - suncl – Kütüphanenin açılış kapanış ssatleri

2005.02.21 - SLAYT 64DOK 322 – Bahar 2005

Libraries/LIBFILE

LIBFILE

LibidSatCl

SatOp

FCl

FOp

ThCl

ThOpWClWOpTuClTuOp

Mcl

MOp

Suncl

SunOp

lphone

lziplstate lcityladdressLibrary

2005.02.21 - SLAYT 65DOK 322 – Bahar 2005

PUBFILE

• PUBFILE kitapların yayıncıları hakkında bilgi içerir. Özellikleri:– pubid – Yayıncı no’su– publisher – Yayıncı adı– paddress – Yayıncı adresi– pcity -- Şehir– pstate -- Eyalet– pzip -- zip kodu– pphone – Telefon no– ship – Kaç günde teslim ettiği

2005.02.21 - SLAYT 66DOK 322 – Bahar 2005

Publisher/PUBFILE

PUBFILEpubid

Ship

Publisher

pphone

pzip

pstate

pcity

paddress

2005.02.21 - SLAYT 67DOK 322 – Bahar 2005

SUBFILE

• SUBFILE kitaplara verilebilecek her tekil konu başlığını içerir. Özellikleri:– subcode – Konu no’su

– subject – Konu başlığı/tanım

2005.02.21 - SLAYT 68DOK 322 – Bahar 2005

Subjects/SUBFILE

SUBFILE

Subjectsubid

2005.02.21 - SLAYT 69DOK 322 – Bahar 2005

INDXFILE

• INDXFILE kitaplarla konu başlıklarıarasında çoka çoklu ilişki sağlar. Özellikleri tamamen diğer tablolara bağlantılardan ibarettir. – subcode – Konu no’suna bağlantı– accno – Kitap sağlama no’suna bağlantı

2005.02.21 - SLAYT 70DOK 322 – Bahar 2005

Konularla Kitapları İlişkilendirme

INDXFILE

accnosubid

2005.02.21 - SLAYT 71DOK 322 – Bahar 2005

Cookie Sorularına bazı örnekler

Sorular• 1. CD-ROM in the Library adlı kitabın yazarı kimdir? • 2. CD-ROM in the Library adlı kitabın yayıncısını ve adresini bulunuz.• 3. CD-ROM in the Library adlı kitap hangi kütüphanelerde vardır?• 4. CD-ROM in the Library adlı kitaba hangi konu başlıkları verilmiştir?• 5. Moffitt Kütüphanesinin sahip olduğu “Eğitim” (Education) konu başlıklı

ve “Dell Publishing” yayınevi tarafından yayımlanmış olan kitapların yazarlarını ve eseadlarını yer numaralarıyla birlikte listeleyiniz.

• 6. Berkeley Halk Kütüphanesinin ve şubelerinin sahip olduğu tüm kitaplarıyer numaraları, fiyatları ve kopya sayılarıyla birlikte listeleyiniz.

• 7. Tüm kütüphanelerdeki fiyatı 10 dolardan daha fazla olan duplike kitaplarıen pahalısından en ucuzuna doğru listeleyiniz.

• 8. Tüm kütüphanelerde kaç kitap bulunmaktadır? • 9. Tüm kütüphanelerin sahip olduğu kitapların toplam fiyatı ne kadardır? • 10. Kongre Kütüphanesindeki Veysey tarafından yazılan kitaba hangi konu

başlıkları verilmiştir?