Verslag VOVZ-symposium 23-2011

Symposium VOVZ 2011

Vereniging voorOogheelkundige

Verplegingen

Zorgverlening

VOVZ postbus 7861 1008 AB AMSTERDAM

23e symposium Oogheelkundige zorg, 1 november 2011, Congrescentrum VU, AmsterdamProgramma

Dagvoorzitter: Mw. T. van der Linden

Registratie en ontvangst

Welkom en opening door de penningmeester van de VOVZ Mw. F. van Rijssen

Duale beperkingen (slechthorend en slechtziend, en verstandelijke beperkingen en slechtziendheid) en depressiviteit Dhr. G.H.M.B. van Rens

Endotheeltransplantatie van de cornea:we gaan vooruitDhr. M.J.W. Zaal

Sight Risk, wat is mijn risico om macula degeneratie te krijgen Mw. M. Gast

Koffie / thee pauze en standbezoek

Van cavia tot paard, van zalm tot walrus? Dhr. M.H. Boevé

Diabetische retinopathieMw. G. Postma

Cataract. Diagnostiek en behandeling Dhr. N.E. de Vries

Lunch en standbezoek

Van de ooglidchirurgie in een notendopMw. R. Kalmann

Het acute rode oogDhr. K. Mansour

Pauze koffie / thee en standbezoek

De Trabectome, een doorbraak in de behandeling van glaucoom?Dhr. H.G. Lemij

Komt dat zien, komt dat horen Dhr. J.E.E. Keunen

Afsluiting door de penningmeester van de VOVZMw. F. van Rijssen

DrankjeGrand Café The Basket

Door omstandigheden vervalt de voor-dracht van Dr. R. Kalmann. Hiervoor komt in de plaats: Dhr. J. Jansen, apotheker Oogziekenhuis Rotterdam“Oogdruppels”

Pagina 2 Symposium VOVZ 2011

Welkom en opening

Welkom en opening

Mw. F. van Rijssen,penningmeester van de VOVZ

oedemorgen dames en heren,

Met veel plezier heet ik u allen, die naar ons 23e Symposium zijn geko-men, van harte welkom.Ook dit jaar zijn we op de ons zo ver-trouwde plek “Het congrescentrum van de Vrije Universiteit” te Amster-dam.Een bijzonder woord van welkom is ervoor Mevr. Völker-Dieben. Zij is altijd zeer betrokken bij onze vereniging.En ook Mevr. Van der Lee, oud-voor-zitter van de VOVZ, willen wij van harte begroeten.

De oogheelkundige zorg is nog steeds volop in beweging en binnen die zorg-keten zijn veel disciplines betrokken.De VOVZ wil een sterke beroepsver-eniging zijn en zich profileren in het streven naar hoogwaardige oogheel-kundige patiëntenzorg.

Dit kan het bestuur niet alleen.Wij hebben hierbij uw hulp nodig.

Als u zich vandaag aanmeldt als lid, bedraagt de contributie het eerste jaar 15 euro in plaats van 25 euro en daarbij ontvangt u ons nieuwe welkomstgeschenk.Ook kunnen wij u in onze stand informatie geven als u zich op welke manier dan ook verdienstelijk wilt maken voor de VOVZ.Onze Nieuwsbrief, die 3x per jaar uitkomt, schreeuwt om interessantekopij maar ook een plek in het bestuur kan een optie zijn.

In onze stand ligt ook het nieuwe beleidsdocument, waar heel wat uurtjes werk in zit, maar waar we dekomende jaren weer mee vooruit kunnen.

Na al deze informatie is het tijd om aan ons 23e Symposium te beginnen.De Symposiumwerkgroep, bestaande uit de dames Ingrid Groenewegen, Els

G

Gutker en Tinie van der Linden, heeft ook dit jaar boeiende onderwerpen met een grote variatie voor u weten te vinden die een bijdrage aan uw kennis leveren.

De afgelopen jaren kregen optometristen en orthoptisten scholingspunten als ze dit Symposium bezochten.Vol trots kunnen we zeggen, dat dit jaar het Symposium is geaccrediteerd door de Accreditatiecommissie van het Kwa-liteitsregister V&V.

Op een dag als deze mogen we niet voorbij gaan aan de grote bereidheid van de sprekers die hun voordrachten houden. De planning van hun spreekuren moet anders en sommigen sluiten zelfs de O.K. om hier aanwezig te kunnen zijn. Als u in de pauzes een bezoek aan de stands van de firma’s en verenigingen brengt, ziet u de nieuwste ontwikkelingen op uw vakgebied.

Een bezoek aan hun stands bevelen wij van harte aan. Mede door hun aanwezig-heid is het mogelijk geweest deze dag aan u te presenteren.

Informatieverstrekking staat vandaag centraal, maar er is ook ruimte om te netwerken en te ontspannen bijvoor-beeld tijdens de lunch of bij het drankje na afloop van het Symposium.

Ik wens u namens het bestuur van de VOVZ een fijne, leerzame dag en geef graag het woord aan onze dagvoorzitter Mevrouw Tinie van der Linden.

Pagina 3Symposium VOVZ 2011

In het bijzonder danken wij:

Ergra Low Vision, instituut voor oogzorg. Ergra verzorgt al jarenlang het inschrijvingsgeschenk voor alle deelnemers aan het symposium.

Voor alle donaties, sponsoring en actieve participatie van zovelen is de VOVZ u zeer erkentelijk.

Sponsors:Stichting Blinden-PenningAllergan BV

Actieve participatie:Bartiméus ZeistBausch & LombDorc Nederland BVErgra Low VisionHaags KunstogenlaboratoriumLaméris Ootech B.V.Lohmann & Rauscher B.V.O.O.G. low vision en optometrieMedical Workshop BVMultideeFirma Oculenti ContactlenzenRockmed B.V.Simovision Synga Medical BVThéaPharmaUrsapharm Benelux B.V.Viziris: MD-vereniging, Glaucoomvereniging en Ooglijn

Het VOVZ-symposium 2011werd georganiseerd door desymposiumwerkgroep.

Deze bestond uit:

Ingrid Groenewegen, VUmc, AmsterdamEls Gutker, VUmc, AmsterdamTinie v.d. Linden, Oogziekenhuis Rotterdam

Het volgende VOVZ-symposiumwordt gehouden op6 november 2012Congrescentrum VU, Amsterdam

Welkom en opening


Duale beperkingen

Dhr. G.H.M.B. van Rens

Achtergrond

•  In 2004, is door de Nederlandse oogartsenvereniging (NOG) een richtlijn opgesteld wie, wanneer en hoe

mensen met een visuele beperking te verwijzen voor

revalidatie

•  Onderzoek na het verschijnen van die richtlijn toonde

aan dat de oogartsen zich weinig aan die richtlijn

gelegen lieten, gemiddeld werd slechts 40% verwezen

Optometrie / low vision specialist

•  Werkzaam in firma’s, winkels, ziekenhuizen en revalidatiecentra

•  Veel kennis van hulpmiddelen

•  Naar schatting 2/3 van alle hulpvragen opgelost

•  Let op: monodisciplinaire hulpverlening

•  Soms is meer of andere hulp nodig

Multidisciplinaire revalidatiecentra voor

slechtzienden in Nederland

Revalidatie bij visuele beperkingen

•  Regionale centra,

multidisciplinair

•  Low vision specialisten (optometristen),

monodisciplinair

Opbouw Nederlandse bevolking

Inleiding

aantallen

Mensen met een visuele beperking

•  De Nederlandse bevolking (16.500.000 inwoners) telde in 2005 ongeveer 298.000 mensen met een visuele beperking, 75.881 blinden en 222.525 slechtzienden

Keunen JJE, Verezen CA, Imhof SM, Rens GHMB van, Asselbergs MB, Limburg JJ: Toename in de vraag naar oogzorg in Nederland

2010-2020. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde 2011;155(41):1828-1833. •  In 2020 zullen 354.000 mensen slechtziende of blind zijn!

•  94% van alle mensen met een visuele beperking zijn oudere volwassenen (> 50 jaar)

•  In Nederland worden zowel revalidatie bij slechtziendheid als de benodigde hulpmiddelen betaald door de ziektekostenverzekering of de AWBZ

•  Iedere dag op uw spreekuur of in uw kliniek!

Inhoud presentatie

•  Grootte van het probleem: Aantallen

•  Revalidatie en hulpmiddelen

•  Richtlijn “Visusstoornissen”

•  Duale beperkingen (slechtziende en slechthorend)

•  Verstandelijke beperkingen

•  Depressiviteit

Deze voordracht is mede mogelijk

gemaakt door subsidies van:

•  Zorg Onderzoek Medische Wetenschappen (ZonMw), programma

InZicht Society

•  Stichting Nederlands Oogheelkundig Onderzoek

•  Nederlands Oogheelkundig Gezelschap (NOG)

•  Disclosure: Wij hebben geen enkel financieel belang

Duale beperkingen (slechtziendheid en slechthorendheid), slechtziendheid en verstandelijke beperkingen en

depressiviteit

Ger van Rens, Hilde Vreeken en Ruth van Nispen Afdeling oogheelkunde VUmc Amsterdam en Elkerliek ziekenhuis

Helmond

Duale beperkingen


Take away message

•  Nieuwe richtlijn “Visusstoornissen” is sinds 10-10-2011 geldend, ook u moet er wat mee

•  De richtlijn is onderwerp van de kwaliteitsvisitatie

•  Visitatiecommissie kan vragen hoe u omgaat met

verwijzing naar hulpverlenende instanties voor

slechtzienden

•  Commissie kan vragen hoe de afspraken zijn voor

mensen met een verstandelijke beperking

Depressiviteit

•  Ruim 1/3 van alle mensen met een visuele beperking heeft last van depressieve gevoelens

•  Indien u bij uw contacten met een patiënt signalen

van depressiviteit opvangt, maak dit bespreekbaar of communiceer dat met de oogarts

•  Depressiviteit gaat veelal gepaard met een grote

lijdensdruk; en behandeling is mogelijk

•  Depressiviteit staat behandeling vaak in de weg!

Verstandelijke beperking

•  Er is veel verborgen slechtziendheid en blindheid onder mensen met een verstandelijke beperking

•  Hoe groter de verstandelijke beperking, hoe groter de kans op een (ernstige) visuele beperking

•  Aparte Down-spreekuren (minder patiënten, combi’s met orthoptie en overlegmoment met andere behandelaars)

•  Plan patiënten met een verstandelijke beperking op een rustig moment en zo nodig dubbele afspraak

•  Neem speciale voorzorgsmaatregelen bij ingreep bij patiënt met verstandelijke beperking bv:

-  “als eerste” -  Verzorgende, ouder of vertrouwenspersoon mee naar inleiding, en

aanwezig bij wakker worden

-  “als eerste” bij nacontrole of “met voorrang”

Slechthorenden

•  Zorg voor wachtplaats direct bij deur waar onderzoek plaatsvindt

•  Informeer onderzoeker dat de patiënt slecht hoort

•  Geeft informatie op een (akoestisch) rustige plaats

•  Denk nog eens extra aan schriftelijke informatie wat

betreft het ziektebeeld en de behandeling!

Toegankelijkheid

•  Vraag advies aan revalidatie instelling en patiënten vereniging

•  Duidelijke bewegwijzering

•  Toegankelijke balie, ook voor slechthorenden!

•  Geef de patiënt duidelijk instructies

•  Contrasten in wachtkamer

•  Juiste verlichting (niet te donker, niet verblindend)

•  Vermijd rommel op de vloeren

•  Zichtbare benummering onderzoekskamers

Vragen

•  Hoe goed is de (poli)kliniek oogheelkunde waar u werkt voor slechtzienden/blinden (mensen met een

duale beperking) te vinden?

•  Hoe goed is uw (poli)kliniek voor deze doelgroep

toegankelijk?

•  Weet u, uw TOA/optometrist/orthoptist/oogarts dat

de patiënt die zodadelijk op het spreekuur komt een

(duale) beperking heeft?

Visuele beperkingen en gehoorstoornissen

(duale beperkingen)

•  Naar schatting 30.000 – 35.000 55-plussers hebben een gecombineerde slechtziend-/slechthorendheid.

•  Enorme consequenties voor het functioneren van de patiënt en de kwaliteit van leven

•  Ook bij het bezoek aan de oogarts heeft een duale beperking consequenties

•  De eerste die de patiënt met een duale beperking ziet in de praktijk is de assistente

Nieuwe richtlijn

•  April 2011 is de nieuwe richtlijn “ visusstoornissen” door de leden van het NOG aangenomen

•  Sinds 10 oktober op de website NOG gepubliceerd

•  In deze richtlijn zijn een aantal nieuwe hoofdstukken opgenomen. Onder andere:

•  Visuele beperkingen en gehoorstoornissen (duale beperkingen)

•  Visuele beperkingen en verstandelijke beperkingen

•  Visuele stoornissen en depressie

apr 04-mei 04 dec 04-jan 05 dec 05-jan 06 feb 08-mei 08

Perc

enta

ge v

erw

ezen

0

20

40

60

80

Utrecht

Deventer

Nijmegen

Eindhoven

Totaal

Duale beperkingen


1. Aantrekkingskracht door variabele reflecties van licht

2. Helder zicht door een hoge lichtdoorlaatbaarheid

3. Scherp beeld door een optimale bundeling van lichtstralen

4. Stabiele lichtbreking door een vaste vorm

Biologische eigenschappen van de cornea bijzonder en functioneel

Het hoornvlies (cornea)

Endotheeltransplantatie van de cornea we gaan vooruit!

Presentatie

Inleiding

Hoornvliestransplantatie

Posterieure lamellaire technieken

Endotheeltransplantatie van de cornea we gaan vooruit!

Michel JW Zaal, VU medisch centrum, OMC Zaandam

Conclusie

Houd rekening met mensen met

een beperking bij de

behandeling en bij de inrichting

van uw (poli)kliniek en uw

afspraken

Endotheeltransplantatie van de cornea: we gaan vooruit

Dhr. M.J.W. Zaal

Endotheel-transplantatie van de cornea:we gaan vooruit


Eigenschappen van de cornea specificaties

–  Diameter: ↔ 11-12 mm , 10-11 mm

–  Dikte: 0.52 mm centraal, 0.65 perifeer

–  Radius oppervlak: 7.8 mm (6.7-9.4)

–  Lichtbrekend vermogen: 40-47 D

Eigenschappen van de cornea

endotheel: geen celdeling

Eigenschappen van de cornea

M. van Bowman / voorste stroma: zeer sterk

Corneastroma parallele vezels op microniveau

• 

Anatomie van de cornea gelaagde structuur

Scherp beeld in licht en schemer

cornea en lens

Stralende ogen als blikvangers

een glasheldere cornea

Lichtreflecties door volmaakt glad oppervlak



PKP risico op afstoting Perforerende corneatransplantatie

“Penetrating keratoplasty”

Levend hoornvlies in transportmedium

Corneatransplantatietechnieken

•  Perforerend

–  Alle lagen (PKP)

•  Lamellair

–  Voorste lagen (anterior: DALK)

–  Achterste lagen (posterior: PLK)



Lamellaire corneatransplantatie basisgedachte

Verwijdering pathologische weefsel

Behoud gezonde weefsel

Number of clinics and surgeons

0

10

20

30

40

50

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

num

ber

tx center surgeon

Corneatransplantatie concentratie in centra

NOTR data 2009: E Pels, corneabank Amsterdam

0%

20%

40%

60%

80%

100%

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

PKP DALK PLKP PLKP laser ALKP mushroom other

Corneatransplantatie lamellaire versus perforerende techniek

NOTR data 2009: E Pels, corneabank Amsterdam

Netherlands Organ Transplant Register (NOTR)



Corneatransplantaten bij Keratoconus

DALK OD versus PKP OS

Indicaties DALK

Keratoconus

Stromale dystrofieën

Postinfectieus

Trauma

Diversen

Keratoplastiek met Femtosecond laser een stap voorwaarts?

Perfect tissue match?

sutureless keratoplasty?

Femtosecond laser assisted PLK

ALLEEN LASER

TopHat

Mushroom

Standaard

Zigzag

Christmas Tree

Zig square

Corneatransplantatie Posterieure Lamellaire Keratoplastiek (PLK)

DSEK / DSAEK DMEK

Corneatransplantatietechnieken Anterieure Lamellaire Keratoplastiek

ALK met microkeratoom USA-DALK Big- bubble DALK Conventionele ALK



Posterieure Lamellaire Keratoplastiek we gaan vooruit!

Safety first

Safe, simple and effective (R. Sundmacher)

If technology is master, you can reach disaster faster (J. Worst)

Nieuwe operatietechniek

Melles GJR. Ophthalmol 2000;10:1850-1856

Tillett CW Am J Ophthalmol 1955: 31:530-533

Troebel hoornvlies Fuchs

Indicaties PLK

Endotheeldystrophie

Fuchs

Trauma (oogoperatie)

Diversen

Corneatransplantatie bij Keratoconus DALK versus PKP



Descemet membraan transplantatie technisch (nog) moeilijker

PLK 04-10-2011

OD diameter: 8,75 mm 1 dag postoperatief

PLK Descemet Membrane Automated Endothelial Keratoplasty (DSE(A)EK)

versus

Descemet Membrane Endothelial Keratoplasty (DMEK)

DSEK / DSAEK DMEK

05-10-2011

Visus: 1,0

PLK 23-11-2010 Patiënt B OS diameter 8,75 mm

24-08-2011

PLK 02-11-2010 Patiënt A OD

Complicatie Loslating lamel

PLK manuele procedure prepareren donorweefsel (manueel)

•  Niet-perforerende snede, kunstmatige voorste oogkamer

•  Dissectie eerste laag corneastromalagen (50%)

•  Incisie midperiferie, diep stromaal (Melles techniek)

•  Dissectie tweede laag (ongeveer 0.1 mm stroma blijft)

•  Markering geometrisch centrum

•  Uitstansen lamel (trepaan 9.0 mm Hanna punchblok).

•  Plaatsen cornealamel in Busin glide.

DSAEK bij corneaendotheeldystrophie

de huidige standaard

•  Microkeratoom:

–  kostbare techniek, risico’s, gecompliceerd

–  Open vragen:

•  dikte cornealamel?

•  timing: voor / tijdens OK, in oogbank?

Geen interface bij PKP

fundusreflex egaal en helder

Fundusreflex na PLK interface “haze”: aantasting optische kwaliteit



Oculaire risicofactoren

•  LMD in een oog

•  Zachte drusen

•  Pigmentveranderingen in de macula

•  Lage Macula pigment dichtheid

•  Hypermetropie

•  Iriskleur

•  Staar opera2e in verleden

Dagelijkse prak2jk

•  Mijn zus ziet slecht en zegt dat ik mijn

ogen ook moet laten controleren

•  Er is niets meer te doen aan de

slechtziendheid van mijn vader. Moet

ik mijn ogen ook laten controleren?

•  Macula degenera2e zit in de familie.

Wat is mijn risico?

LMD en blindheid

Macula degenera2e veroorzaakt de meeste

onomkeerbare netvlies schade

Sightrisk

Wat is mijn risico

om

macula degenera2e te krijgen?

Myran Gast

23e Symposium Oogheelkundige Zorg

1 november 2011

DSEK versus DMEK

Operatietechniek

–  Safe:DSEK: minder verlies donorweefsel en heroperaties

–  Simple: DSEK: met microkeratoom of manueel

–  Effective: DMEK: interface minder storend: hogere visus

DSEK: langere endotheelsurvival?

Take home message

–  De tijd staat niet stil, we gaan vooruit!

Posterieure Lamellaire Keratoplastiek DSEK versus DMEK

Price 2009: resultaten DMEK: n=60

•  Verlies donormateriaal 8%

•  DMEK: hogere visus t.o.v. DSEK (korte follow-up).

•  Loslating (partieel) posterieure lamel in DMEK: 63%: extra OK

•  Endotheelcelverlies 30% +-20% 3 maanden

Price M et al. Ophthalmology 2009;116: 2361-2368. Descemet’s Membrane Endothelial Keratoplasty; prospective multicenter study of visual and refractive outcomes and endothelial survival

Posterieure Lamellaire Keratoplastiek DSEK versus DMEK

Ham 2009: resultaten DMEK bij Fuchs: n=50

•  Falen DMEK: secundair DSEK nodig n=10

•  Hoge visus ≥0.8 bij n=30

•  Endotheelcelverlies aanzienlijk:

Ham et al. Eye 2009: 23(10):1980-8. Descemet membrane endothelial keratoplasty (DMEK) for Fuchs endothelial dystrophy: review of the first consecutive cases.

Sight Risk, wat is mijn risico om macula degeneratie te krijgen

Sight Risk, wat is mijn risico om macula degeneratie te krijgen Mw. M. Gast


Goed om te weten

•  De soNware van Sightrisk kan gemakkelijk bijgewerkt

worden

•  En is dus al2jd up to date omdat de laatste

onderzoeksresultaten verwerkt worden

www.sightrisk.nl

•  Gemakkelijk herkennen en visueel maken van

de risicofactoren voor LMD, waar iemand zelf

invloed op kan uit oefenen

Risico

Risico definities:

< 10% Erg laag risico

10 - 25% Laag risico

26 - 50% Middelmatig risico

51 - 70% Hoog risico

> 70% Erg hoog risico

Hoe ziet dit er dan uit?

Twee curven

•  Risicoprofiel van

55 jaar t/m 100 jaar (Groen)

•  Geop;maliseerde curve;

als alle beïnvloedbare risico factoren op2maal zijn bv

niet roken, goed dieet en

evt. toevoeging van een

voedingssupplement (blauw)

Krach2g middel in het

gevecht tegen LMD

•  In een ideale wereld zouden alle risicofactoren en combina2es daarvan

moeten worden onderzocht

•  Echter is dit prak2sch gezien erg moeilijk en 2jdrovend

(aantal combina2es mogelijk ligt op meer dan 612 biljoen)

•  Met Sightrisk kan je in 3 minuten alle risicofactoren in het model ze^en

en een individueel risicoprofiel maken

Eigen invloed

•  Sight risk geeN een heldere

boodschap

•  Men kan zelf invloed

uitoefenen op de

ontwikkeling van LMD

•  Door het nemen van

weloverwogen beslissingen

Risico profiel •  Beantwoorden van vragen over levenss2jl en familie

geschiedenis

•  Elke risicofactor wordt afgewogen tegen de literatuur

•  Zo verkrijgt men zijn/haar persoonlijke risico op het

ontwikkelen van AMD

Sight Risk

•  Alle LMD risicofactoren zijn in een wiskundig model

gezet

•  I.s.m oogartsen, wetenschappers, optometristen,

wiskundigen, natuurkundigen en sta2s2ci

Onderzoek

•  Alle risicofactoren zijn door ongeveer 300 gepubliceerde

wetenschappelijke ar2kelen onderbouwd

Niet oculaire risicofactoren

•  LeeNijd

•  Roken

•  Familiaire rela2e

•  Voeding

•  Geslacht

•  Etniciteit

•  Overgewicht

•  Blootstelling aan zichtbaar licht *

•  Cholesterol*

•  Hoge bloeddruk*

(* laatste 3 zijn niet onomstotelijk bewezen)



Doorlopend onderzoek

•  In het Waterford, Ins2tute of

Vision Research wordt er

doorlopend onderzoek gedaan

naar de effecten van

voedingssupplementen in de

preven2e van LMD

Vragen?

Hartelijk dank voor jullie aandacht

MOST1 studie

Resultaat

•  Grootste verandering waargenomen bij proefpersonen die weinig macula

pigment centraal in de macula bezi^en

•  Dit was al na 2 weken zichtbaar in de MOPD me2ngen

•  Conclusie van dit onderzoek is, dat een voedingssupplement met MZ het

macula pigment het snelste opbouwt, daar er individuen zijn die de

conversie van L→MZ niet kunnen maken

2 groepen

•  1 groep met vroege kenmerken van LMD

•  1 groep zonder LMD

Beide groepen nemen dagelijks een voedingssupplement met alle 3 de macula

pigmenten (7.3 mg L, 0.8mg Z en 7.3mg MZ) voor een periode van 8 weken

MOST 1 study

•  Eerste studie die onderzoekt wat het effect is van het

innemen van een voedingssupplement met alle 3 de

natuurlijke macula pigmenten

(luteine, zeaxanthine en meso‐zeaxanthine)

op de op2sche dichtheid van het macula pigment en het

bloedserum

Het laatste nieuws

•  MOST 1 study (Meso‐zeaxanthin Ocular Supplementa2on Trial)

•  Waterford: Ins2tute of

Vision Research



Van cavia tot paard, van zalm tot walrusDhr. M.H. Boevé

e dierenarts van vroeger was een duizendpoot. Hij (vrouwen waren ernog maar nauwelijks) moest alles weten en kunnen. Van vaccineren totverlossen, van het geven van voedings-adviezen tot het maken en interpre-teren van röntgenfoto’s, van interne geneeskunde tot oogheelkunde. Dit is natuurlijk een onmogelijke opgaaf. Er zijn teveel verschillende diersoor-ten met ieder hun eigen problematiek en de ziektekundige kennis neemt, ook bij dieren, al lange tijd explosief toe. Ook de hedendaagse diereigenaar verlangt een hoge kwaliteit. Daarom hebben de Faculteit der Diergenees-kunde van de Universiteit Utrecht en de KNMvD in de jaren ‘90 van de afgelopen eeuw het initiatief genomen dierenartsen tot specialist te gaan opleiden, net als dat in de “humane” geneeskunde al het geval was.

Vanaf de vroege jaren ’90 bestaat er naast de Nederlandse registratie van diergeneeskundige specialisten ook een Europese die door de European Board of Veterinary Specialisation wordt geregeld. Dit is de koepelor-ganisatie van de zogenaamde “Colle-ges”, organisaties die per specialisme registreren.

Op dit moment is er een zestiental diergeneeskundige specialismen. Een deel hiervan is tot één diersoort of tot een groep diersoorten beperkt (bijvoorbeeld chirurgie van het paard, vogelgeneeskunde), andere specialisa-ties zijn zogenaamd “diersoort over-schrijdend” (voorbeelden: pathologie, microbiologie en oogheelkunde). Zo is er voor de oogheelkunde het Euro-pean College of Veterinary Ophthal-mologists (ECVO).

Europawijd bestaat een aantal erken-de opleidingen die volgens hetzelfde stramien werken. Na te zijn opgeleiddoet de candidaat het Europese examen.

Geregistreerde specialisten moeten elke vijf jaar, op basis van een aantal aspecten van hun beroepsuitoefening, heraccreditatie aanvragen om hun registratie te kunnen behouden.

Deze voordracht is bedoeld om een casuïstische inkijk te geven in de we-reld van de oogheelkunde bij dieren.

Van cavia tot paard, van zalm tot walrus

D

Van cavia tot paard, van zalm tot walrus.

Michael H. Boevé, Dip. ECVO

kortneuzigheid

Erfelijke bepaalde oogproblemen


Diabetische retinopathie

Mw. G. Postma, oogarts UMCG

VOVZ, 1 november 2011

iabetes Mellitus kent verschil-lende oogheelkundige complicaties. Een zeer belangrijke c.q. ernstige complicatie is de diabetische retinopathie. Om retinopathie vast te kunnen stellen worden naast algemeen oogheelkundig onderzoek vaak aan-vullende onderzoeken verricht zoals OCT, fluorescentieangiografie en soms ook echografie.Diabetische retinopathie wordt onder-verdeeld in pre/niet proliferatief en proliferatieve retinopathie. Er kan bij beide vormen ook sprake zijn van maculopathie. De volgende fundusbevindingen kun-nen worden gezien: microaneurys-mata, bloedingen, exsudaten, cotton wool spots en neovascularisaties.

D

Bij preproliferatieve retinopathie zijn er meerdere bloedingen zichtbaar, naast > 5 cotton wool spots, venous


Dank voor uw aandacht!

De operatiepatiënt

Cataract

Traumata


beading en microvasculaire abnorma-liteiten.Bij proliferatieve retinopathie is er tevens groei van nieuwe (pathologi-sche) bloedvaten, deze kunnen voor-komen op de papil, iris of op andere plaatsen in de fundus. Tevens kan het maculagebied aangedaan zijn, met als gevolg oedeem.

Onderstaand een voorbeeld van het verloop van ernstige proliferatieve retinopathie.

2003-2009


FAG 15 sec – 5 min

Na vitrectomie en laser

Er zijn verschillende behandelingen voor diabetische retinopathie. De belangrijkste is lasercoagulatie. Het doel hiervan is het voorkomen van (verder) visusverlies. Mogelijke complicaties die hierbij kunnen optreden zijn afhankelijk van het te laseren gebied.

Laserbehandeling bij diabetesmaculaoedeem kan scotomen, kleur-zienstoornissen of beschadiging van de fovea veroorzaken. Bij proliferatieve retinopathie wordt een panlaserbehandeling van de perifere retina verricht. Hierbij kan gezichtsveldverlies of maculaoedeem optreden.


Bij zeer ernstige retinopathie, waarbij laserbehandeling geen stabiele situatie heeft gegeven is er nog de mogelijk-heid van een vitrectomie. Hierbij wordt met speciaal instrumentarium operatief het glasvocht verwijderd.

Membranen worden losgeprepareerd en verwijderd. Ook een glasvocht-bloeding bij diabetische retinopathie wordt met een vitrectomie verwijderd. Vaak wordt peroperatief (aanvullend) gelaserd.


Diabetes Mellitus

- Oogheelkundige complicaties - Diagnostiek / behandeling - Screening

Oogheelkundige complicaties

-  Oogspieren (parese) -  Cornea, daling gevoeligheid -  Iris, rubeosis (glaucoom) -  Lens (cataract) -  Neuropathie van n. opticus -  Receptordysfunctie ,

donkeradaptatiestoornissen -  Retinopathie

Diabetische Retinopathie

G. Postma, oogarts

VOVZ, 1 november 2011

Screening op DRP is erg belangrijk. Vroege diagnostiek en behandeling van evt. gevonden afwijkingen kun-nen latere complicaties (visusverlies) mogelijk voorkomen.

De frequentie van controles hangt mede af van bevindingen en risico-factoren.


FAG

Fluoresceïne-angiografie (FAG) •  Fluorescentie-angiografie

– Fluoresceïne-angiografie (FAG) –  Indocyanine-groen angiografie (ICG)

Fundusfotografie OD

Fundoscopie

Onderzoek

- Fundoscopie - Fundusfotografie - Fluorescentie-angiografie - OCT - USG (echografie)


Classificatie retinopathie

•  (Achtergrond)

•  Pre-proliferatief

•  Proliferatief

•  Maculopathie

USG, echografie

OCT

Normaal

Cystoid oedeem

Vitreo-maculaire tractie

OCT


Cotton wool spots - Capillaire non-perfusie

- Ovale/sferische gezwollen axonen van ganglioncellen in de zenuwvezellaag

- Ontstaan door een onderbreking in het axoplasmisch transport in de zenuwvezel

Exsudaten

- Bewijs van lekkage

- Lipoproteïnen

- Buitenste plexiforme laag

- Associate met dyslipidemie

Microaneurysmata

- 1e teken DRP

- Kleine rode puntjes(10-100 micron )

- Gelokaliseerd in binnenste lagen van de retina

Fundus afwijkingen retinopathie

- Microaneurysmata

- Bloedingen

- Harde exudaten

- Cotton wool spot’s

Bloedingen


Maculopathie

- Focale maculopathie

- Diffuse maculopathie - Ischemische maculopathie

Proliferatief •  Actieve groei van nieuwe vaten

–  NVD, NVE, NVI –  Associatie met fibroblastformatie

•  Ongeveer 5-10 % DM populatie. –  Type 1 hoger risico, 60 % na 30 jaar DM

•  Slechte visuele prognose –  CV bloedingen prognose ↓

•  Gevorderde DRP –  iris rubeosis –  secundair glaucoom

Preproliferatief

- Venous beading

- > 5 cotton woolspot’s

- IntraRetinale Microvasculaire Abnormaliteiten –  (IRMA)

- Meerdere bloedingen


Focale maculopathie

Diffuse maculopathie

Ischaemische maculopathie

2003-2009


Laserbehandeling bij DME

- Voorkomen van visusverlies

- Complicaties •  Scotomen •  Kleurzienproblemen •  Foveabeschadiging •  Choroidale neovascularisatie

Lasercoagulatie

Behandeling DRP

- lasercoagulatie - vitrectomie - (overig: intravitreale injecties o.a. avastin,

triamcinolon)

Na vitrectomie en laser

FAG 15 sec – 5 min


Vitrectomie

Laserbehandeling bij PDR

- Voorkomen van verder visusverlies - Doel: uitschakelen ischemische retina

- Complicaties – Macula oedeem – Gezichtsveldverlies – Bloedingen

50 -100 µm; 0.1 seconds


Screenen DRP

1.  Fundusfotografie –  2 velden 45º

2.  Biomicroscopie in mydriasis event + indirecte fundoscopie

•  Vervolg afhankelijk van bevindingen en risicofactoren.

Screening

-  Belangrijk gezondheidsprobleem -  Opsporen vroeg stadium -  Voordeel van vroege diagnose en

behandeling -  Screening veilig en geaccepteerd zijn -  Kosten effectief


Opbouw presentatie

1.  Inleiding

2.  Diagnostiek

3.  Behandeling

4.  Toekomst

Cataractchirurgie: Diagnostiek en BehandelingNiels de Vries, oogarts

taar en staaroperaties: een korte inleidingDe menselijke lens wordt in de loop van het leven troebel onder invloed van veranderingen van de eiwitten waaruit de lens bestaat. Het resultaatvan deze vertroebeling wordt “grijze staar” of cataract genoemd. Als gevolg van dit proces kunnen een afname van het gezichtsvermogen en een toename van lichtverstrooiing in het oog op-treden. Deze klachten kunnen worden behandeld d.m.v. het verwijderen van de eigen lens, gevolgd door implan-tatie van een kunstlens welke de taak van de verwijderde lens overneemt: de staaroperatie.Al voor het begin van de jaartelling waren er ingrepen bekend waarbij de troebel geworden lens van zijn plek werd geduwd, om zo het licht dat doorde troebele lens werd geblokkeerd weer vrije doorgang naar het netvlies te verlenen. De troebel geworden lens belandde hierbij achterin het oog, waardoor veelvuldig complicaties (zoals een reactie van het oog op het vrijgekomen lensmateriaal, netvlieslos-lating, netvliesoedeem, etc.) ontstonden.De Fransman Jacques Daviël ontwik-kelde in 1748 een techniek waarbij de troebel geworden lens uit het oog werd verwijderd. Hij kan daarmee als de vader van de moderne cataract-chirurgie worden beschouwd. Zijn operatie was een verbetering t.o.v. behandelingen waarbij de troebel geworden lens achterin het oog achterbleef, maar ook met zijn behan-deling bleef het beeld onscherp: de gemiddelde natuurlijke lens heeft een sterkte van 23 Dioptriën, en kun je dus niet zomaar missen als je scherp wilt zien. De Brit Sir Harold Ridley ontwikkelde rond 1950 een kunststof lens die in het oog kon worden geïm-planteerd, nadat de troebel geworden lens was verwijderd. Hij kan daarmee

SCataract-chirurgie: Diagnostiek enBehandeling

als de vader van de kunstlens worden beschouwd. Inmiddels worden alleen al in Nederland 100.000 staaroperatiesper jaar verricht.Cataractchirurgie anno 2011: diagnostiek, metingen en operatieDiagnostiek van staar bestaat vooral uit onderzoek m.b.v. een spleetlamp, waarbij een troebeling van de lens wordt gezien. De troebeling kan zich op verschillende plaatsen in de lens bevinden. Voor de operatie worden de lengte van het oog en de kromming van het hoornvlies gemeten. Met deze ge-gevens wordt voor elke individuele patiënt berekend, welke sterkte de kunstlens moet hebben.Tijdens de staaroperatie wordt de troebele lens verpulverd, opgezogen en vervangen door een heldere kunst-lens met de berekende sterkte.Cataractchirurgie in de toekomstVeel patiënten die een staaroperatie ondergaan verwachten niet alleen verbetering van hun gezichtsvermogen,maar willen ook in toenemende matevan hun bril of contactlenzen af. Nieuw ontwikkelde kunstlenzen kunnen een bijdrage leveren aan deze wens.

Een deel van de afbeeldingen is af-komstig uit : “David J Spalton. Atlas of Clinical Ophthlmology. Third edition, Mosby publishing, 2005”


2. Diagnostiek

Veranderingen in de lens

Veranderingen in de lens

Anatomie

1. Inleiding

Cataract-chirurgie: Diagnostiek enBehandeling

Matuur cataract

Nucleair cataract

Lamellair cataract

Subcapsularis Posterior Cataract

Corticaal cataract


Hoornvlies kromming meten

Astigmatisme

Aslengte meten

Traumatisch cataract

Hypermatuur cataract


2011

Ridley, 1950

Daviel, 1748

3. Behandeling

Torische intra-oculaire lens


Accommodatie van de natuurlijke lens

Accommodatie van de natuurlijke lens

4. Toekomst

2011

2011


Dank voor uw aandacht

[email protected]

Accommodatieve & Multifocale

intra-oculaire lenzen


Glaucoom-druppels 1

•  miotica / cholinergica

•  PILOCARPINE OOGDR div percentages

•  THYMOXAMINE OOGDR 0,5%

•  P.M. PHYSOSTIGMINE OOGZALF 1%

Werking: verlagen druk door pupilvernauwing

Bijwerkingen: Wazig zien door

accomodatiestoornissen Branderig gevoel, pijn boven het oog, pupilvernauwing, tranenvloed

ANTI-MYCOTICA

•  Amphotericine oogdruppels

•  Voriconazol 1% oogdruppels

ANTI-VIRALE OOGMEDICATIE

•  Povidon-jood 0,3 % oogdruppels

•  Acyclovir oogzalf

•  FOSCARNET 1,2% oogdruppels

Bijzondere antibiotica

•  BROLENE 0,1% oogdruppels •  CHLOORHEXIDINE 0,02% oogdruppels

•  GENTAMYCINE 2,25% oogdruppels (versterkte Genta)

•  CEFAZOLINE 5% oogdruppels

•  PENICILLINE 100.000 E/ML oogdruppels

Combi Antibiotica en corticosteroïden

•  Terracortril oogzalf •  Dexamytrex oogzalf •  Sofradex oogdruppels

Antibiotica •  Chlooramfenicol 0,4% Bournonville •  Chlooramfenicol oogzalf 1% 5 gram •  Tetracycline 0,5% oogdruppels •  Trafloxal oogdruppels •  Fucithalmic ooggel •  Polytrim oogdruppels •  Gentamycine sulfaat 0,5% oogdruppels •  Tobrex oogzalf •  Azyter oogdruppels (azytromycine)

vandaag

•  Antibiotica,antiviraal en anti-schimmel

•  Glaucoom-middelen

•  Bijzondere oogdruppels.

De groepen

•  Antibiotica,antiviraal en anti-schimmel •  Glaucoom-middelen •  Mydriatica •  Corticosteroïden •  NSAID´s •  Kunsttranen •  Lokaal anaesthetica •  Bijzondere oogdruppels.

OOGDRUPPELS

WEET WAT JE DRUPPELT EN WAAROM.

Jan Jansen, apotheker Oogziekenhuis Rotterdam

Oogdruppels

Oogdruppels

Jan Jansen, apotheker Oogziekenhuis Rotterdam


Dus……………….

Goed druppelen is

VAN LEVENSZICHTBELANG!!!!

Dank voor uw aandacht, maar……………………….

Bijzondere oogmedicatie

•  Glycerine 50% oogdruppels

•  Mitomycine oogdruppels

•  Cyclosporine oogzalf (optimmune)

•  Eigen serum oogdruppels

Glaucoom-druppels 5

•  sympathicomimatica (vnl alpha)

•  ALPHAGAN 2MG/ML OOGDR (Brimonidine)

•  IOPIDINE 0,5 EN 1% OOGDR (apraclonidine)

Werking: remmen productie kamerwater

Bijwerkingen: Bij 1 tot 10% soms meer hyperemie, jeuk, wazig zien,

verbleking conjunctiva, conjunctivitis.

Bij <1% vele andere zie bijsluiter.

Glaucoom-druppels 4

Werking: bevordert de afvoer van kamer-

water via de uveo-sclerale weg

Bijwerkingen: Bij > 10% Jeuk in het oog, rode ogen, groei van wimpers Bij 1 tot 10% Veel bijwerking o.a pigmentatie

van het oog. Zie bijsluiters

prostaglandine-analoga

Lumigan (bimatoprost)

Ganfort (bimatoprost combi)

Xalatan oogdruppels (latanoprost)

Xalacom (combi druppel)

Travatan (travoprost) Duotrav(combi druppel) Saflutan (trafluprost)

Glaucoom-druppels 2

•  Beta-blokkers

•  betoptic-S 0,25% oogdruppels •  beta-ophtiole oogdruppels •  Timolol oogdruppels div. sterktes

Werking: remmen productie kamerwater.

Geen invloed op afvoer.

Bijwerkingen: lokaal:

Branderig gevoel, droge ogen, vuiltje in het oog,wazig zien, fotofobie

Systemisch: Bronchusvernauwing bij COPD-patienten.

Glaucoom-druppels 3

•  Koolzuur-anhydrase-remmers

•  Diamox tabletten 250 mg (acetazolamide)

•  Azopt (Brinzolamide) •  Azarga R (Brinzo-timolol)

•  Trusopt oogdr (dorzolamide) •  Cosopt oogdr (dorzo-timolol)

Werking: remmen productie kamerwater.

Geen invloed op afvoer Bijwerkingen: Bij 1-10% patienten Vuiltje in oog Wazig zien Droge ogen Oogpijn Jeuk aan ogen Oogafscheiding Smaakstoornissen Hoofpijn Bij < 1% veel meer zie bijsluiters

Oogdruppels


Het acute rode oog

Dhr. K. Mansour

Het acute rode oog

Wat is wat

n  Oogleden. n  Traanwegen. n  Conjunctiva. n  Cornea . n  Iris. n  Scleritis. n  Acuut glaucoom

definitie

n  Ontsteking : inflammatoire reactie door infectie of trauma.

n  Infectie : besmetting met een virus of bacterie met als gevolg een ontstekingsreactie.

Ontstekingen en infecties Khaled Mansour

oogarts

Anatomie van het ooglid

Blefaritis

n  Ontsteking van de ooglidranden. n  Stafylococ bacterie. n  Chronisch. n  Komt vaak voor. n  Rode, dikke, vieze vette oogleden met korsten

Behandeling

n  Ooglid hygiëne . n  Poetsen. n  Fucithalmic gel. n  Warme compressen. n  Blefasteam bril. n  Systemisch antibiotica.


Het acute rode oog

Ooglid malformaties

n  Ectropion : ooglid is naar buiten gedraaid. n  Entropion : ooglid is naar binnen gedraaid. n  Ooglid tumoren en ulcera. n  Ooglid trauma.

Chalazion

n  Ontsteking van één van de kliertjes van Meiboom.

n  Bobbeltje op het ooglid. n  Kan acuut en chronisch zijn.

Conjunctiva

n  Bacteriële conjunctivitis. n  Virale conjunctivitis. n  Allergische conjunctivitis. n  Trauma.

Conjunctiva

chemosis (= zwelling) van de conjunctiva

ectropioneren van het bovenooglid

Chemische verbranding van huid en

oogoppervlak


Het acute rode oog

Adenovirus keratoconjunctivitis

Optisch storende littekens na adenovirus keratitis

Allergie

Cornea : Keratitis

n  Cornea erosie. n  Cornea corpus alienum. n  Cornea ulcus (bacterieel). n  Cornea ulcus ( viraal). n  Immunologische reactie.


Corpus alienum cornea

Infiltraten perifere cornea met lokale hyperemie

Het acute rode oog


HERPES ZOSTER OPHTHALMICUS

n  Conjunctivitis. n  Canaliculitis. n  Blefaritis.

n  Iridocyclitis. n Keratitis. n  Scleritis en episcleritis. n  Retinitis en chorioretinitis. n  Optic neuritis. n  Oogspier parese.

Herpes zoster ophthalmicus: de stadia van het ziektebeeld

Acute, heftige iridocyclitis: cave pupil blokglaucoom

Het acute rode oog


Scleritis OD met scleromalacie OS systeemziekte?

Oogcontusie: beleid?

Het acute rode oog


Glaucoom

PAPIL

OOG-

ZENUW

Trabectome

H.G. Lemij en P.W.T. de Waard

Vragen & Discussie of het is genoeg geweest?

De Trabectome

Dhr. H.G. Lemij

De Trabectome


Perimetrie

Gezichtsvelduitval

Zenuwvezellaag

De Trabectome


Histology of goniotomy

Goniotomy

Succesful in children and some uveitis cases, not in adults

Ideale oogdrukverlaging

•  Bypass grootste weerstand voor kamerwater (trabekelsysteem)

•  Directe toegang tot kanaal van Schlemm en verzamelkanaaltjes

1.  Goniotomie/trabeculotomie ab externo

2.  Laser trabeculotomie

3.  Glaukos iStent (transtrabekulaire shunt)

4. Trabectome

Verzamelkanaaltjes

Het kanaal van Schlemm

•  Breedte: 250-350 microns

•  Lengte: 36 mm+/-

•  Verzamelkanaaltjes: 30+/-

Trabekelsysteem

SC

TM

sclera

uveal TM uveal TM

Oogdruk omlaag

Doorbloeding

Behandeling van glaucoom

Oogdruk

Doorbloeding

Ontstaanswijze glaucoom

•  Glaucoompatiënten hebben een duidelijk verhoogd risico op vallen en botsingen

Haynes et al. IOVS, 2007 (48) 1149-1155

De Trabectome


Trabectome surgical procedure

After Trabectome

Glaukos iStent (transtrabecular shunt)

Glaukos iStent (transtrabecular shunt)

Glaukos results* No. patient: 58 Mean baseline IOP: 21.7 mm Hg ± 3.98 12 months: 17.4 mm Hg ± 2.99 Rx at 12 month: 1.2 fewer Rx *Spiegel D, Wetzel W, Neuhann T, Stuermer J, Hoeh H, Garcia-Feijoo J, et al. Coexistent primary open-angle glaucoma and cataract: interim analysis of a trabecular micro-bypass stent and concurrent cataract surgery. Eur J Ophthalmol. 2009;19:393–9.

Trabectome

Trabectome

ELT

ELT

Laser trabeculotomy

Excimer (ELT) •  Excimerlaser geeft weinig tot geen collaterale schade

•  Mogelijk dus weinig tot geen littekenreactie

•  Via (dure) disposable probe ter plaatse van trabekelsysteem via corneale incisie te appliceren

•  Eerste klinische resultaten in Duitsland leken goed

•  Ervaring in Nederland (AMC, AZG?) negatief bij complexe glaucomen

De Trabectome


Komt dat zien, komt dat horen! (2)

Snouck Hurgronje-van de Ruit et al. Nederlands Tijdschrift voor Ouderengeneeskunde, 2011 - 2


Trouw, 18 maart 2011

Missie VOVZ

•  Professionalisering verpleegkundigen en andere beroepsgroepen werkzaam in de oogheelkundige zorgverlening

•  Bevorderen van de deskundigheid •  Samenwerking bevorderen tussen de verschillende

disciplines werkzaam in de oogheelkundige zorg

Komt dat zien, komt dat horen!

VOVZ symposium Amsterdam, 1 november 2011

Jan EE Keunen, voorzitter VISION 2020 Netherlands

Waarom Trabectome?

•  Nadelen Trabeculectomie: –  Veel problemen kort na operatie

–  Oncomfortabel bij circa 75% –  1% ernstige infectie

–  Lange operatie

•  Nadelen Baerveldt implant

–  Lange operatie –  Duur

–  Dubbelzien (1-2 % permanent)

Trabectome •  Voordelen:

–  Snel

–  Weinig belastend –  Weinig complicaties

–  Effectief

•  Nadelen:

–  Duur –  Moeilijk

–  Geen 100% succes

Trabectome: Survival Analysis

All Cases Failure = IOP>21mmHg and IOP not reduced by 20% in 2 consecutive visits after 3 months

follow-up or secondary surgery. Success is 79% at 12 months.

Trabectome: IOP over 72 Months

5

10

15

20

25

30

0 6 12 18 24 30 36 42 48 54 60 66 72

IOP (m

mHg

)

Months A1er Surgery

IOP (mmHg):All cases

IOP Mean ± STD IOP Baseline Moving Weighted Average (4)

Komt dat zien,komt dat horen

Dhr. J.E.E. Keunen



37 miljoen

cataract,refractie

afwijkingen

trachoomtrachoom,,vitaminevitamine A A tekorttekort, , onchocerciasisonchocerciasis

diabetischediabetischeretinopathie,retinopathie,

glaucoomglaucoom

LMD en LMD en andereandereziektenziekten

BLINDEN IN DE WERELD

55% van alleblindheid




Behandelbaar Geheel tevoorkomen, deels te

behandelen

Deels tevoorkomen of te

behandelen

klein deel isbehandelbaar, in onderzoek

Take home message

Of all blindness and visual impairment 80% is avoidable (preventable or treatable)

Therefore 30 million adults and 1 million children are unnecessary blind; 221 million adults are unnecessary visually impaired

A major project of the World Health Organization (WHO)

1999-2020

in order to eliminate the main causes of avoidable blindness by the year 2020

Rewards of the Vision 2020 Programme

1. Economic saving of 150.000 million U$ on lost productivity by the year 2020

2. Prevention of 429 million years living in blindness by the year 2020

Frick & Foster, Am J Ophthalmol, 2003

VISION 2020 National Programme Structure

Optometrists and opticians, orthoptists, NGO s, ophthalmic nurses, ophthalmologists, patient organizations etc.

Present situation (WHO)

•  Worldwide 37 million blind adults (visual acuity <5%)

•  1,5 million blind children •  277 million visually impaired people

(visual acuity 5-30%) •  150 million people in need of reading glasses •  In the year 2020 we expect 75 million blind people

due to population growth & world-wide aging

Even een pas op de plaats maken

1. Wat is VISION 2020? 2. Wat is VISION 2020 Netherlands?

3. Wat is nou precies de uitdaging waar we in Nederland voor staan?

4. Hoezo, vernieuwde samenwerking?

•  Ouderen zien vaak slechter dan ze zelf denken •  Oudere leeftijd is in Nederland de belangrijkste risicofactor

voor minder goed zien •  De vraag naar oogzorg zal de komende jaren minimaal

verdrievoudigen •  Belangrijkste oorzaken: de vergrijzing, nieuwe

behandelmogelijkheden, de scherpe toename van diabetes •  Meer dan de helft van alle blindheid en slechtziendheid is

kosteneffectief te behandelen of te voorkomen •  De oogzorgsector gaat dit probleem zelf oplossen door

hernieuwde samenwerking en taakherschikking

Kernpunten uit de 3 artikelen:


Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 15 oktober 2011



Veel ouderen zien slechter dan ze denken

Het welzijn en welbevinden van ouderen is mede afhankelijk van het gezichtsvermogen (depressies, delier & valincidenten),

terwijl hun oogproblemen vaak kosteneffectief verholpen kunnen worden

Komt dat zien, komt dat horen!

3 VISION 2020 Netherlands acties in 2011

Risicogroepen voor blindheid en slechtziendheid (2)

•  Honderdduizenden Nederlanders zijn onnodig blind of slechtziend

•  Over patiënten met diabetische retinopathie, glaucoom, rokers en vuurwerkletsel hebben we anno 2011 niet eens betrouwbare gegevens

Risicogroepen blindheid en slechtziendheid (1)

•  Ouderen in zorginstellingen: 2/5 (66.000) •  Verstandelijk gehandicapten: 1/5 (21.000) •  Zelfstandig wonende senioren: 1/10(205.000) •  Personen met diabetes

Bij meer dan de helft behandelbaar of te voorkomen!

Belangrijkste oorzaken: brilafwijkingen en cataract!

0 20,000 40,000 60,000 80,000 100,000 120,000

LMD

Cataract

Glaucoom

Diabetische Retinopathie

Refractie afwijking

Overige

Oorzaken

Aantal visueel gehandicapten

blindslechtziend

Per 100.000 Nederlanders

hebben 2.000 personen een visuele beperking, waarvan 1.000 onnodig blind of slechtziend

Keunen et al. Ophthalmic Epidemiology 16(6); 362-369, 2009

Bestaat onnodige blindheid en slechtziendheid in welvarend

Nederland?

Ja!

ZonMw studie 2009 1e Artikel 2005 Actie Plan 2006

Is in welvarend Nederland een WHO preventieproject

tegen blindheid nodig?

Jan EE Keunen

Voorzitter VISION 2020 Netherlands Co-chair Europe,

International Agency for the Prevention of Blindness

Raad voor de Volksgezondheid, 8 April, 2007

VISION 2020 Netherlands opgericht in 2003

Onafhankelijk platform voor alle groepen die zich met oogzorg bezig houden



Effecten van de vergrijzing

Blindheid en slechtziendheid nemen fors toe >65 jaar 2010: 2.5 miljoen 65plussers 2020: 3.5 miljoen 65plussers stijging: 34%

Toename diabetes

• Aantal diabetes patiënten stijgt van 740.000 in 2007 tot 1,2 miljoen in 2020 * –  vergrijzing –  overgewicht, te weinig lichamelijke activiteit –  betere opsporing

•  ± 300.000 ongediagnosticeerde diabeten •  50-60% van alle diabeten regelmatig gescreend •  7% van alle diabeten heeft oogafwijkingen die

kosteneffectief te behandelen zijn

*RIVM, Nationaal Kompas Volksgezondheid, 2011

Nieuwe behandelmogelijkheden

•  “Natte” macula bij leeftijdsgebonden MD •  “Natte” macula bij diabetes •  “Natte” macula bij vaatafsluitingen in het oog

HOOFDOORZAKEN

1. Nieuwe behandelmogelijkheden (bij diabetes in het oog en slijtage van de gele vlek)

2. Scherpe stijging van het aantal diabeten 3. Scherpe stijging van het aantal ouderen

OOGZORG 2011-2020 De vraag naar oogzorg stijgt de komende jaren

met 200-300%

Maar …

er is meer werk aan de winkel!

We moeten samen op zoek naar nieuwe vormen van samenwerking

binnen de oogzorg

#1 Vanuit het perspectief van de patiënt denken

#2 Doelgerichte voorlichting en on-site preventie

#3 Instant vision leveren

Mobile screening: the EYE bus project (2009-)

Simpele 6 minuten oogtest voor screening van bewoners in zorginstellingen



Laten we de VOVZ missie Samenwerking bevorderen tussen de verschillende disciplines

werkzaam in de oogheelkundige zorgeen nieuwe impuls geven.

VOVZ Symposium Amsterdam, 1 november 2011

Op onze website www.vision2020.nl is veel meer informatie te lezen!

http://www.vision2020.nl/nieuws.html

•  Ouderen zien vaak slechter dan ze zelf denken •  Oudere leeftijd is in Nederland de belangrijkste risicofactor

voor minder goed zien •  De vraag naar oogzorg zal de komende jaren minimaal

verdrievoudigen •  Belangrijkste oorzaken: de vergrijzing, nieuwe

behandelmogelijkheden, de scherpe toename van diabetes •  Meer dan de helft van alle blindheid en slechtziendheid is

kosteneffectief te behandelen of te voorkomen •  De oogzorgsector gaat dit probleem zelf oplossen door

hernieuwde samenwerking en taakherschikking

Nogmaals de kernpunten op een rij:

Intentieverklaring

1. Efficiënter omgaan met de beschikbare middelen 2. In een vroeg stadium gericht veelvoorkomende

oogaandoeningen kosteneffectief opsporen en behandelen

3. Gerichte voorlichting geven aan risicogroepen Doel: betere kwaliteit van leven van ouderen en diabeten zonder de zorgkosten te laten exploderen

Intentieverklaring

World Sight Day, 13 oktober 2011 Perscentrum Nieuwspoort, Den Haag

Wij slaan de handen ineen

•  Ouderenorganisaties (CSO)

•  Huisartsen (LHV) •  Oogartsen (NOG)

•  Optiekbedrijven (NUVO)

•  Optometristen (OVN)

•  VISION 2020 Netherlands

•  Patiëntenorganisaties (Viziris)

Voorbeeld kostenbesparing Project regio Helmond

•  Alle diabeten worden in de regio via de huisarts en optometrist gescreend door foto’s van de binnenkant van het oog te maken

•  Dit levert een regionale besparing op van 2.600 oogarts consulten per jaar

Oogheelkundige behandelingen

2007 2020 Stijging

Staaroperaties 131.900 192.600 46%

Behandeling ‘natte’ LMD 13.100 37.400 186%

Behandeling diabetes 82.900 529.600 539%

Glaucoom operaties 2.100 2.900 40%

Totaal 230.000 762.500 232%

Toename oogheelkundige behandelingen met minimaal >232%

(alleen huisartsenregistraties)

Gevolg: het aantal oogziekten stijgt met minimaal >43,3%

(alleen huisartsenregistraties)

Patiënten met een oogziekte

2007 2020 stijging

Cataract 487.200 711.300 46,0%

LMD 54.500 77.900 42,9%

Diabetes 740.000 1.050.800 42,0%

Glaucoom 108.200 151.500 40,0%

Totaal 1.389.900 1.991.500 >43.3%



Afsluiting 23e VOVZ symposium

Afsluiting 23e VOVZsymposium, 1 november 2011

Mw. F. van Rijssen,penningmeester van de VOVZ

Hebt u ook het gevoel dat deze dag voorbij gevlogen is.

Voordat wij afsluiten wil ik u nog graag even wijzen op onze prachtige website.U vindt hierop informatie over de VOVZ, maar ook de Nieuwsbrief staat erop en wij geven informatie over waar u bijvoorbeeld meer speci-alistische kennis en kunde op gebied van de oogheelkunde opkunt doen.

Een scala aan uiteenlopende onder-werpen zijn vandaag aan ons gepre-senteerd. De enthousiaste presentatie ervan maakte dat het een boeiende en leer-zame dag was.Vanaf deze plek wil ik, en ik denk ook mede namens u, alle sprekers van vandaag hartelijk bedanken voor hun medewerking.

Het aantal deelnemers was ook dit jaar weer rond de 400 en wij hebben 20 nieuwe leden mogen begroeten.

In december zult u allen een certi-ficaat van deelname ontvangen en begin 2012 wordt het verslag van alle lezingen op CD aan u toegestuurd.

U allen wil ik bedanken voor uw aanwezigheid en ook de vrijwilligers, inmiddels bekende gezichten voor u, die voor en tijdens dit Symposium weer het nodige werk hebben verzet: dank hiervoor.Ook de firma’s wil ik bedanken voor hun aanwezigheid en presentatie deze dag. Maar ……deze dag was niets geworden zonder onze Symposiumcommissie

Ingrid Groenewegen, Els Gutker en Tinie van der Linden, zij verdienen van ons allen voor deze enorme klus een daverend applaus en graag nodig ik de dames uit op het po-dium te komen.

Tot slot hoop ik u voor een afsluitend drankje in Grand Café The Basket te zien, daarna een goede reis en wel thuis envolgend jaar hebben wij opnieuw een Symposium, dan op dinsdag 6 november.

Documents

Verslag VOVZ-symposium 23-2011