70
VIT NAM QUN LÝ CHI TIÊU CÔNG TNG TRNG VÀ GIM NGHÈO ÁNH GIÁ TNG HP CHI TIÊU CÔNG, U THU MUA SM CÔNG VÀ TRÁCH NHIM TÀI CHÍNH 2004. Tp 1: CÁC VN LIÊN NGÀNH Báo cáo chung ca Chính ph Vit Nam và Ngân hàng Th gii vi s h tr ca Nhóm các nhà tài tr cùng mc ích Tháng 4 nm 2005

VI T NAM - siteresources.worldbank.orgsiteresources.worldbank.org/INTVIETNAM/Resources/PERIFAVolume1FinalViet.pdf · Ông inh Vi t Ninh – Chuyên gia t v n trong n c, T˝ng công

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

VI�T NAM QU�N LÝ CHI TIÊU CÔNG

�� T�NG TR��NG VÀ GI�M NGHÈO

�ÁNH GIÁ T�NG H�P CHI TIÊU CÔNG, ��U TH�U MUA S�M CÔNG VÀ TRÁCH NHI�M TÀI CHÍNH 2004.

T�p 1: CÁC V�N � LIÊN NGÀNH

Báo cáo chung c�a Chính ph� Vi�t Nam và Ngân hàng Th� gi�i v�i s� h� tr� c�a Nhóm các nhà tài tr� cùng m�c ích

Tháng 4 nm 2005

Các t vi�t t�t

ADB Ngân hàng Phát tri�n châu Á AFD Qu� Phát tri�n châu Á AFTA Khu v�c M u d�ch t� do ASEAN AGRMM Nhóm T� v�n v� Qu�n lý và B�o trì ��ng b� ASEM H�i ngh� Th��ng �nh Á- Âu BC�G�TMSC Báo cáo �ánh giá �u th�u mua s�m công qu�c gia BCPT 2004 Báo cáo Phát tri�n Vi�t Nam nm 2004 B� NNPTNT B� Nông nghi�p và Phát tri�n nông thôn B� GD�T B� Giáo d�c và �ào t�o B� KH�T B� K� ho�ch và ��u t� B� L�TBXH B� Lao �ng – Th��ng binh – Xã h�i CCHCC C�i cách hành chính công CCQLTCC D� án C�i cách qu�n lý Tài chính công CFAA Báo cáo �ánh giá trách nhi�m Tài chính qu�c gia CIDA T� ch�c Phát tri�n qu�c t� Canada CLTDTT&X�GN Chi�n l��c toàn di�n v� tng tr��ng và xóa ói gi�m nghèo CNTT Công ngh� thông tin CT 135 Ch��ng trình 135 CT�TCC Ch��ng trình ��u t� công c�ng CTMTQG Ch��ng trình m�c tiêu (qu�c gia) DANIDA T� ch�c Phát tri�n qu�c t� �an M�ch DFID B� H�p tác qu�c t� V��ng qu�c Anh DMFAS H� th�ng Phân tích tài chính và qu�n lý n� DNNN Doanh nghi�p nhà n��c �GCTC �ánh giá Chi tiêu công �GTHCTC �ánh giá t�ng h�p chi tiêu công, �u th�u mua s�m công và trách nhi�m tài chính �TCC Ch��ng trình ��u t� công c�ng �y � c�a Chính ph� �TMSC ��u th�u mua s�m công �TMSHG� �i�u tra m�c s�ng h� gia ình EC Phái oàn Châu Âu FDI ��u t� tr�c ti�p n��c ngoài FDIC T p oàn B�o hi�m ti�n g�i Liên bang GDP T�ng s�n ph m qu�c dân GFSM C m nang Th�ng kê Tài chính Chính ph� c�a IMF H�ND H�i !ng nhân dân IMF Qu� Ti�n t� qu�c t� IPSAS Chu n m�c k� toán trong khu v�c công JBIC Ngân hàng H�p tác qu�c t� Nh t b�n KfW Ngân hàng tái thi�t ��c KHPTKT-XH K� ho�ch phát tri�n kinh t� - xã h�i LANs M�ng n�i b� MTFF Khuôn kh� Tài khóa trung h�n MTPTVN M�c tiêu Phát tri�n Vi�t Nam NHNN Ngân hàng nhà n��c Vi�t Nam NHTG Ngân hàng Th� gi�i NMDC B� H�p tác phát tri�n Hà Lan NORAD T� ch�c H�p tác phát tri�n NaUy

2

NS�P Ngân sách �a ph��ng NSNN(TW) Ngân sách nhà n��c (trung ��ng) ODA H� tr� phát tri�n chính th�c OECD T� ch�c H�p tác và phát tri�n kinh t� PRSC Ch��ng trình Tín d�ng h� tr� gi�m nghèo PTCS Ph� thông c� s� Qu� KCB Qu� Khám ch"a b�nh SDC T� ch�c H�p tác phát tri�n Th�y S� SIDA T� ch�c H�p tác qu�c t� Th�y �i�n SNCT ��n v� s� nghi�p có thu TABMIS Thông tin Qu�n lý Kho b�c và Ngân sách TCTH Khuôn kh� tài chính trung h�n TTQL DNNN Thông tin Qu�n lý doanh nghi�p nhà n��c TXT T� chuyên gia xét th�u UBND #y ban nhân dân UCOA H� th�ng Tài kho�n th�ng nh�t UNCTAD H�i ngh� Th��ng m�i và Phát tri�n c�a Liên H�p Qu�c UNDP Ch��ng trình Phát tri�n Liên H�p Qu�c VAT Thu� giá tr� gia tng VH&BD V n hành và b�o d�$ng WANs M�ng n�i b� di�n r�ng WB Ngân hàng Th� gi�i XDCB Xây d�ng c� b�n X�GN-TVL Xóa ói gi�m nghèo-T�o vi�c làm

i

L I C�M �N

Báo cáo �ánh giá t�ng h�p chi tiêu công, �u th�u mua s�m công và trách nhi�m

tài chính 2004 này ��c Th� t��ng Chính ph� Phan Vn Kh�i ch� th� th�c hi�n và do Chính ph� Vi�t Nam và Ngân hàng Th� gi�i cùng so�n th�o v�i s� h� tr� c�a nhóm các nhà tài tr� cùng m�c ích.

V� phía Chính ph�, ch� �o chung là ông Tr�n Vn Tá - Th� tr��ng th��ng tr�c B� Tài chính, bà Lê Th� Bng Tâm - Th� tr��ng B� Tài chính. Ông Tr��ng Vn �oan – Th� tr��ng B� K� ho�ch ��u t�. V� phía Ngân hàng Th� gi�i, ch� �o chung là ông Homi Kharas (V� tr��ng, Chuyên gia Kinh t� tr��ng khu v�c �ông Á), ông Klaus Rohland (Giám �c NHTG t�i Vi�t Nam). Ngoài ra còn có s� ch� �o c�a bà Marisa Fernandez - Palacois (V� tr��ng v� D�ch v� ho�t �ng khu v�c �ông Á), bà Barbara Nunberg (Giám �c L%nh v�c công khu v�c �ông Á), bà Helen Sutch (Quy�n Giám �c l%nh v�c công khu v�c �ông Á), ông Martin Rama (Chuyên gia kinh t� tr��ng NHTG t�i Vi�t Nam) và ông Rakesh Nangia (Tr��ng phòng Qu�n lý d� án); Ti�n s% Graham Scott (T� v�n k� thu t chính, B� Tài chính và là c�u Bí th� Kho b�c New Zealand)

Biên so�n và hi�u ính chính là ông �� Hoàng Anh Tu�n - V� tr��ng V� Ngân sách nhà n��c, B� Tài chính và ông Ph�m �ình C��ng (Phó V� tr��ng V� NSNN, B� Tài chính), bà Tr�n Kim Hi�n (Tr��ng phòng, V� NSNN, B� Tài chính), ông Edward Mountfield (chuyên gia kinh t� cao c�p, NHTG) và ông Nguy&n Vn Minh (chuyên gia cao c�p, NHTG). Công tác tr� lý cho so�n th�o và biên t p báo cáo do Gloria Elmore và Phùng Th� Tuy�t (tr� lý, NHTG) th�c hi�n. �óng góp so�n th�o cho t'ng ch��ng c� th� c�a báo cáo là:

Ch��ng Xu h��ng tài khóa và b�n v�ng tài khóa: Ông �� Vi�t ��c – Tr��ng phòng, V� NSNN, B� Tài chính Ông Vivek Suri – Chuyên gia kinh t� cao c�p, NHTG Ông Nguy&n Minh Tân – Vi�n Nghiên c�u tài chính, Vi�t Nam Ông Albert de Groot – Công ty t� v�n và nghiên c�u ECORYS, Hà Lan Ch��ng Xu h��ng trong c� c�u chi tiêu công: Ông �ào Xuân Tu� – Tr��ng phòng, V� NSNN, B� Tài chính Ông Lê Quang Thu n – Vi�n Nghiên c�u tài chính, Vi�t Nam

ii

Ông Albert de Groot – Công ty t� v�n và nghiên c�u ECORYS, Hà Lan Ch��ng Các th� ch� qu�n lý nhà n��c v� chi tiêu công: Ông Ph�m �ình C��ng – Phó V� tr��ng, V� NSNN, B� Tài chính Bà Rosa Alonso I Terme – Chuyên gia cao c�p v� Khu v�c công, NHTG Ông Ed Mountfield – Chuyên gia kinh t� cao c�p, NHTG Ông Nguy&n Vn Minh – Chuyên gia kinh t� cao c�p, NHTG Ch��ng Các th� ch� ��m b�o tính minh b�ch và trách nhi�m gi�i trình trong tài chính: Ông Behdad Nowroozi – Chuyên gia cao c�p Qu�n lý Tài chính, NHTG Ông Tr�n Quang Thông – Chuyên gia Qu�n lý Tài chính, NHTG Ông Lê Vi�t Hùng – Chuyên gia Qu�n lý Tài chính, NHTG Ông �(ng Quang Huy – Chuyên viên V� Tài chính Doanh nghi�p, B� Tài chính Ch��ng Phân c�p cho chính quy�n các ��a ph��ng: Giáo s� Jorge Martinez – Tr��ng ��i h)c T�ng h�p Georgia State University (M�) Bà Tr�n Th� Lê Trinh – Phó Giám �c S� Tài chính Hà N�i Ông Nguy&n Doãn To�n – Tr��ng phòng Ngân sách, S� Tài chính Hà N�i Ông Bùi D��ng Nghiêu – chuyên gia t� v�n trong n��c, Vi�n Nghiên c�u Tài chính Ch��ng Giao quy�n t� ch� cho các ��n v� s� d�ng ngân sách: Giáo s� Christine Wong – Tr��ng ��i h)c Washington, M� Bà �� Th� Thúy H*ng – Phó v� tr��ng V� hành chính s� nghi�p, B� Tài chính Bà Nguy&n Th� Minh Châu – Chuyên viên V� hành chính s� nghi�p, B� Tài chính Ông Soren Davidsen – Chuyên gia qu�n lý nhà n��c, NHTG Bà Hoàng Th� Thúy Nguy�t – Chuyên gia t� v�n trong n��c, Vi�n Nghiên c�u Tài chính Ch��ng Qu�n lý � u t� công: Ti�n s% Cao Vi�t Sinh, V� tr��ng V� Kinh t� T�ng h�p, B� K� ho�ch ��u t� Ông Lê �ình Quý – Phó V� tr��ng V� ��u t�, B� Tài chính Bà �� Th� Bích – Chuyên viên V� ��u t�, B� Tài chính Ông Stephen Lister – Công ty t� v�n Mokoro, V��ng qu�c Anh Ông Nguy&n Quang Thái – Chuyên gia t� v�n trong n��c, Hi�p h�i Kinh t� Vi�t Nam Ch��ng Qu�n lý ��u th u mua s�m công: Ông Nguy&n Vi�t Hùng – V� tr��ng V� Qu�n lý ��u th�u, B� K� ho�ch ��u t� Ông Nguy&n Xuân �ào – V� phó V� Qu�n lý ��u th�u, B� K� ho�ch ��u t� Ông Bùi Hà - V� tr��ng V� Tài chính Ti�n t�, B� K� ho�ch ��u t�

iii

Bà Hoàng Minh Thoa – Phó V� tr��ng V� Tài chính Ti�n t�, B� K� ho�ch ��u t� Bà Nguy&n Th� Phú Hà – Chuyên viên V� Tài chính Ti�n t�, B� K� ho�ch ��u t� Bà V+ Qu,nh Lê – Chuyên viên V� Qu�n lý ��u th�u, B� K� ho�ch ��u t� Bà Irina Luca – Chuyên gia cao c�p Mua s�m công, NHTG Ông Joel Turkewitz – Chuyên gia cao c�p Mua s�m công, NHTG Ông Giovanni Casartelli – Chuyên gia tr��ng Mua s�m công, NHTG Ông Ahsan Ali – Chuyên gia cao c�p Mua s�m công, NHTG Ông Nguy&n Chi�n Th�ng – Chuyên gia cao c�p Mua s�m công, NHTG Bà Phan Th� Cúc – Chuyên gia t� v�n trong n��c, H)c vi�n Tài chính Ông �inh Vi�t Ninh – Chuyên gia t� v�n trong n��c, T�ng công ty i�n l�c Ch��ng Chi tiêu công trong ngành giáo d�c �ào t�o: Ông Nguy&n Vn Ng" – Phó V� tr��ng V� K� ho�ch Tài chính, B� GD�T Ông Bùi H!ng Quang – Chuyên viên chính V� Tài chính K� ho�ch, B� GD�T Bà �(ng Th� Thanh Huy�n – Tr��ng ban cán b� qu�n lý giáo d�c, Vi�t Nam Ông Peter Brooke – Công ty t� v�n Bannock, V��ng qu�c Anh Ông Samuel Lieberman – Chuyên gia kinh t� tr��ng, NHTG Bà Mai Th� Thanh – Chuyên gia cao c�p ban Giáo d�c, NHTG Ch��ng Chi tiêu công trong ngành giao thông v�n t�i: Ông Hà Kh�c H�o – Phó V� tr��ng V� K� ho�ch, B� Giao thông Ông �oàn C�nh Hoàng – Chuyên viên V� tài chính, B� Giao thông Bà Nguy&n Thanh H*ng – Chuyên viên chính V� K� ho�ch ��u t�, B� Giao thông Ông Simon Ellis – Chuyên gia cao c�p ban Giao thông, NHTG Bà Lê Thu H*ng – Vi�n ào t�o và tng c��ng nghi�p v�, Vi�t Nam Ông Ph�m Ng)c Th�y – Tr��ng ��i h)c Bách khoa Hà N�i, Vi�t Nam Ông Lê Thân – Chuyên gia t� v�n trong n��c, D� án An toàn ��ng b� Vi�t Nam Ông Jacques Yenny- Chuyên gia t� v�n �c l p, M� Ch��ng Chi tiêu công trong ngành y t�: Ông Nguy&n Nam Liên – Phó V� tr��ng V� K� ho�ch Tài chính, B� Y t� Ông Lê Vn Quân – Chuyên viên V� K� ho�ch Tài chính, B� Y t� Ông Samuel Lieberman – Chuyên gia kinh t� tr��ng, NHTG Ông James Knowles – Chuyên gia t� v�n �c l p, M� Bà Nguy&n Th� H!ng Hà – Mediconsult, Vi�t Nam Bà Nguy&n Khánh Ph��ng – Vi�n Chi�n l��c và Chính sách y t� Ch��ng Chi tiêu công trong ngành nông nghi�p: Ông Nguy&n Vn Thân – Quy�n V� tr��ng V� Tài chính, B� NNPTNT Bà Phan Ng)c Th�y – Phó V� tr��ng V� Tài chính, B� NNPTNT Ông Ph�m Trung Kiên – Th� ký, chuyên viên chính V� Tài chính, B� NNPTNT

iv

Ông Nguy&n Th� D+ng – Chuyên gia NNPTNT, NHTG Ông Stephen Mink – Chuyên gia kinh t� tr��ng, NHTG Ông William Cuddihy – Chuyên gia t� v�n �c l p, Úc Bà Ph�m Th� Lan H��ng – Vi�n Qu�n lý Kinh t� trung ��ng, Vi�t Nam Ch��ng ch��ng trình m�c tiêu qu!c gia: Ông Bùi Hà - V� tr��ng V� Tài chính Ti�n t�, B� K� ho�ch �u t� Ông Nguy&n T� Nh t – Phó V� tr��ng, V� T�ng h�p Kinh t� qu�c dân, B� KH�T Bà Hoàng Minh Thoa - Phó V� tr��ng, V� Tài chính Ti�n t�, B� K� ho�ch �u t� Bà Nguy&n Th� Phú Hà - Chuyên viên V� Tài chính Ti�n t�, B� K� ho�ch �u t� Ông Tr�n Qu�c Ph��ng – Chuyên viên V� T�ng h�p Kinh t� qu�c dân, B� KH�T Ông Mark Minford - Công ty t� v�n Bannock, Anh qu�c Ông Ngô Vn Minh - Phó V� tr��ng V� K� ho�ch Tài chính, B� L�TBXH Ông T� Vn Thi�u - Tr��ng phòng, V� K� ho�ch Tài chính, B� L�TBXH Ông Nguy&n H"u T' - Chuyên gia t� v�n trong n��c, Vi�n Nghiên c�u Tài chính Ông Bùi Qu�c B�o - Chuyên gia t� v�n trong n��c, Vi�n Nghiên c�u Giá c� và Th� tr��ng

Ph�n bi�n Báo cáo �ánh giá t�ng h�p chi tiêu công, �u th�u mua s�m công và trách nhi�m tài chính 2004 này là ông Bill Dorotinsky (Tr��ng chuyên gia Khu v�c công, NHTG), Ông David Shand (C� v�n Qu�n lý Tài chính, NHTG) và Bà Jane Rintoul (C� v�n cao c�p Qu�n lý nhà n��c, B� Phát tri�n qu�c t�, V��ng qu�c Anh). Báo cáo còn nh n ��c các nh n xét và óng góp giá tr� khác c�a Bà Keiko Sato, bà Carrie Turk, ông Rob Swinkels, ông Daniel Musson, bà Nguy&n Nguy�t Nga và ông Robin Mearns là các cán b� c�a Ngân hàng Th� gi�i.

Nhóm các nhà tài tr� cùng m�c ích g!m T� ch�c Phát tri�n qu�c t� Canada (CIDA), T� ch�c Phát tri�n qu�c t� �an M�ch (DANIDA), B� H�p tác phát tri�n Hà Lan (NMDC), T� ch�c H�p tác phát tri�n Nauy (NORAD), T� ch�c Phát tri�n qu�c t� Th�y �i�n (SIDA), T� ch�c H�p tác phát tri�n Th�y S� (SDC) và B� Phát tri�n qu�c t� V��ng qu�c Anh (DFID). Báo cáo còn nh n ��c nh"ng óng góp quý giá t' các c� quan h� tr� phát tri�n chính th�c khác nh� Ngân hàng Phát tri�n châu Á (ADB), Phái oàn Châu Âu (EC), Qu� Ti�n t� Th� gi�i (IMF), Ngân hàng H�p tác Qu�c t� Nh t b�n (JBIC) và Ch��ng trình Phát tri�n Liên Hi�p Qu�c (UNDP).

v

M"C L"C

L I C�M �N ........................................................................................................ I

TÓM T�T BÁO CÁO..........................................................................................X

1. B#I C�NH, CÁCH TI$P C%N VÀ PH&M VI BÁO CÁO ....................... 1 B�i c�nh ............................................................................................................ 1 Cách ti�p c n .................................................................................................... 2 Ph�m vi �GTHCTC 2004 ................................................................................ 4 Khuy�n ngh� v� phân tích chi tiêu công trong t��ng lai .................................. 5

2. XU H'(NG TÀI KHÓA VÀ BN V)NG TÀI KHÓA .......................... 15 Gi�i thi�u chung và t�ng quan........................................................................ 15 Tình hình th�c hi�n các ch� tiêu kinh t� v% mô ............................................... 15 T�ng quan tình hình th�c hi�n tài khóa.......................................................... 17 T�ng quan v� các xu th� thu ngân sách .......................................................... 18 T�ng quan v� các xu th� chi ngân sách .......................................................... 20 B�i chi ngân sách, các h�ng m�c ngoài ngân sách và tình hình n� công....... 21 T��ng lai phát tri�n c�a n� công.................................................................... 27 Tng c��ng qu�n lý n� công và r�i ro tài khoá.............................................. 29 Minh b�ch tài chính ........................................................................................ 30 Khuy�n ngh� ................................................................................................... 32

3. XU H'(NG TRONG C� C�U CHI TIÊU CÔNG ................................. 35 Gi�i thi�u và t�ng quan .................................................................................. 35 C�u thành kinh t� c�a chi tiêu ........................................................................ 35 C�u thành chi tiêu theo ngành kinh t� ............................................................ 40 Phân b� chi tiêu công ã h� tr� ng��i nghèo nh� th� nào? ........................... 42 Khuy�n ngh� ................................................................................................... 46

4. CÁC TH* CH$ QU�N LÝ NHÀ N'(C V CHI TIÊU CÔNG ........... 55 Gi�i thi�u chung và t�ng quan........................................................................ 55 Cn c� pháp lý và th� ch� cho l p ngân sách ................................................. 55 Tng c��ng h� th�ng ngân sách nhà n��c và k� ho�ch �u t� ...................... 60 Tng c��ng nng l�c th�c hi�n ngân sách và h� th�ng thông tin qu�n lý ..... 69

5. CÁC TH* CH$ ��M B�O TÍNH MINH B&CH VÀ TRÁCH NHI�M GI�I TRÌNH TRONG TÀI CHÍNH........................................................... 75 Gi�i thi�u và t�ng quan .................................................................................. 75 Quy trình h�ch toán và báo cáo k� toán trong khu v�c công c�ng ................ 76 Ch�c nng giám sát trong khu v�c công ........................................................ 79 Báo cáo tài chính và ki�m toán t�i các doanh nghi�p nhà n��c và doanh nghi�p t� nhân................................................................................. 83 Giám sát c�a ng��i dân .................................................................................. 85

vi

Hành �ng ch�ng tham nh+ng........................................................................ 87

6. PHÂN C�P CHO CHÍNH QUYN CÁC �+A PH'�NG .......................... 89 Gi�i thi�u và t�ng quan .................................................................................. 89 C� c�u các c�p chính quy�n và phân c�p nhi�m v� chi ................................. 90 Phân c�p ngu!n thu......................................................................................... 95 H� th�ng i�u hòa......................................................................................... 102 T� ch� v� ngân sách ..................................................................................... 106 Tính minh b�ch và trách nhi�m gi�i trình v� tài chính � c�p �a ph��ng.... 108 Huy �ng v�n c�a chính quy�n �a ph��ng................................................. 110

7. GIAO QUYN T, CH- CHO CÁC ��N V+ CÔNG L%P S, NGHI�P CÓ THU VÀ C� QUAN HÀNH CHÍNH ................................................ 113 L�i nói �u và t�ng quan .............................................................................. 113 Khái quát v� các bi�n pháp phân c�p � Vi�t Nam........................................ 114 Tình hình th�c hi�n giao quy�n t� ch� tài chính cho �n nay ..................... 118 K�t qu� s� b� và nh"ng r�i ro trong vi�c th�c hi�n quy�t �nh 192/2001/Q�- TTg ............................................................................................................... 121 Các k�t qu� s� b� và r�i ro c�a vi�c tri�n khai th�c hi�n Ngh� �nh 10/2002/N�-CP........................................................................... 125

8. QU�N LÝ ��U T' CÔNG ...................................................................... 135 Gi�i thi�u và t�ng quan ................................................................................ 135 �ánh giá công tác l p k� ho�ch �u t� � Vi�t Nam..................................... 136 Các v�n � ch� ch�t ...................................................................................... 151 Tóm t�t các khuy�n ngh� .............................................................................. 159

9. QU�N LÝ ��U TH�U MUA S�M CÔNG ............................................ 161 Gi�i thi�u và t�ng quan ................................................................................ 161 T�ng quan v� nh"ng c�i cách trong công tác �u th�u ................................ 162 Khung pháp lý và quy ch� cho công tác �u th�u ........................................ 165 Minh b�ch và công b*ng trong �u th�u mua s�m công .............................. 166 Các ph��ng pháp �u th�u và h! s� m�i th�u ............................................. 169 Xét th�u và trao th�u..................................................................................... 172 Th�c hi�n h�p !ng...................................................................................... 175 Khuôn kh� th� ch� ........................................................................................ 177 Ngành t� v�n................................................................................................. 181 Môi tr��ng �u th�u ..................................................................................... 182 X� lý tham nh+ng trong �u th�u................................................................. 184 Tóm t�t nh"ng khuy�n ngh� chính................................................................ 185

Ph� l�c:

Ph� l�c 1.1: �ánh giá Chi tiêu công Vi�t Nam 2000 - Ti�n tri�n th�c hi�n các khuy�n ngh� ........................................................................ 6

vii

Ph� l�c 3.1: C�u thành chi ngân sách nhà n��c quy�t toán nm 1997 ...... 48

Ph� l�c 3.2: C�u thành chi ngân sách nhà n��c quy�t toán nm 1998 ...... 49

Ph� l�c 3.3: C�u thành chi ngân sách nhà n��c quy�t toán nm 1999 ...... 50

Ph� l�c 3.4: C�u thành chi ngân sách nhà n��c quy�t toán nm 2000 ...... 51

Ph� l�c 3.5: C�u thành chi ngân sách nhà n��c quy�t toán nm 2001 ...... 52

Ph� l�c 3.6: C�u thành chi ngân sách nhà n��c quy�t toán nm 2002 ...... 53

H.p: H�p 2.1. N�i dung c� b�n c�a Quy�t �nh 192/2004/Q�-TTg ngày

16/11/2004 v� Quy ch� công khai tài chính................................. 31 H�p 3.1: L�i nhu n t' �u t� m�i so v�i chi tiêu cho v n hành và b�o

d�$ng: xét tr��ng h�p các công trình th�y l�i quy mô l�n ......... 37 H�p 4.1: Các m�c tiêu c�a khuôn kh� chi tiêu trung h�n........................... 62 H�p 4.2: Nh"ng phát hi�n s� b� t' thí i�m khuôn kh� chi tiêu trung h�n

trong l%nh v�c giáo d�c ................................................................ 63 H�p 4.3: Thí i�m kh�o sát phi�u ánh giá d�ch v� công dân

t�i b�n thành ph� .......................................................................... 67 H�p 4.4: M�t s� (c i�m chính c�a TABMIS .......................................... 73 H�p 5.1: Nh"ng b��c ti�n trong ho�t �ng tng c��ng

trách nhi�m tài chính � Vi�t nam................................................. 76 H�p 7.1: H� th�ng kinh phí ho�t �ng c�a Úc áp d�ng cho các c� quan

hành chính .................................................................................. 114 H�p 7.2: Áp d�ng c� ch� �nh giá �m b�o bù �p chi phí

t�i B�nh vi�n Xanh Pôn ............................................................. 127 H�p 7.3. Bác s� �u t� trang thi�t b� y t� � h� tr� b�nh vi�n � Bình D��ng

.................................................................................................... 129 H�p 7.4: H� th�ng giáo d�c hai h� � Hà N�i............................................ 129 H�p 7.5: Tháo g$ v�n � cung c�p d�ch v� y t� công t�i Trung Qu�c ..... 132 H�p 7.6: Quy�t �nh 139/2002/Q�-TTg v� Qu� Khám ch"a b�nh ng��i

nghèo .......................................................................................... 134 H�p 8.1: Các quy �nh có liên quan c�a Ngh� quy�t 08/2004/NQ-CP

ngày 30/6/2004 (v� phân c�p) .................................................... 154 H�p 9.1: Nh"ng chi phí liên quan �n qu�n lý ng ký:

ví d� c�a Ngân hàng Th� gi�i .................................................... 168 H�p 9.2: M�t cách làm t�t trong �u th�u mua s�m công ........................ 171 H�p 9.3: Quy �nh (c tính � mua máy tính ch�t l��ng cao

mà không ph�i nêu tên th��ng hi�u ho(c n��c xu�t x� ............ 173 H�p 9.4: M�t khuôn kh� � theo dõi ti�n b� trong �u th�u.................... 178 H�p 9.5: H� th�ng khi�u n�i � C�ng hoà Slovenia .................................. 179 H�p 9.6: C� ch� quá � cho �u th�u....................................................... 183

viii

Bi�u �/:

Bi�u ! 2.1: Xu th� thu ngân sách nhà n��c và vi�n tr� (t- l� % trong GDP)....................................................................................... 18

Bi�u ! 2.2:T- tr)ng c�a các lo�i thu� khác nhau trong t�ng thu t' thu�.. 19 Bi�u ! 2.3:Các xu th� chi ngân sách (t- l� % trong GDP) ....................... 21 Bi�u ! 2.4: B�i chi ngân sách (t- l� % trong GDP).................................. 21 Bi�u ! 2.5: N� công t' các h�ng m�c trong ngân sách và ngoài ngân sách

(t- l� % trong GDP)................................................................ 22 Bi�u ! 2.6: N� ngân sách và n� n��c ngoài c�a Chính ph�

(t- l� ph�n trm trong GDP)................................................... 22 Bi�u ! 2.7: Chi phí lãi su�t c�a các kho�n n� (%).................................... 23 Bi�u ! 2.8: T- l� ph�n trm các kho�n chi tr� ti�n lãi trong t�ng chi (%) 23 Bi�u ! 2.9: Tín d�ng ngân hàng th��ng m�i c�p cho doanh nghi�p nhà

n��c ........................................................................................ 26 Bi�u ! 2.10: T- l� cho vay l�i t' Qu� H� tr� phát tri�n so v�i GDP ....... 26 Bi�u ! 2.11: K�ch b�n cho n� công (t- l� % trong GDP) ......................... 28 Bi�u ! 2.12: M�t s� l�a ch)n v� k�ch b�n n�

bao g!m trang tr�i các ngh%a v� n� d� phòng ........................ 29 Bi�u ! 3.1: Phân lo�i chi tiêu công theo m�c ích kinh t�, tính theo t- l�

trong t�ng chi ngân sách nhà n��c giai o�n 1997–2002 ...... 38 Bi�u ! 3.2: Xu h��ng chi th��ng xuyên trong nh"ng ngành then ch�t

nm 1997 và nm 2002........................................................... 38 Bi�u ! 3.3: C� c�u chi ngân sách theo ngành kinh t�, 1997 và 2002 ....... 40 Bi�u ! 3.4: Các xu th� chi tiêu cho các ngành ch� ch�t, 1997-2002........ 40 Bi�u ! 3.5: B� sung cân �i t' Ngân sách và tình hình

ói nghèo c�a các t�nh nm 2002 ........................................... 43 Bi�u ! 3.6: ��u t� c�a Nhà n��c và tình hình ói nghèo c�a các t�nh .... 45 Bi�u ! 6.1: Ph�n c�a chính quy�n trung ��ng trong chi ngân sách,

giai o�n 1997–2002 .............................................................. 93 Bi�u ! 7.1: Vai trò ngày càng l�n c�a thu t' phí d�ch v� ....................... 126 Bi�u ! 8.1: C�u thành c�a �u t� nhà n��c giai o�n 1995–2003 ......... 137 Bi�u ! 8.2: ��u t� nhà n��c giai o�n 1995–2003 do Trung ��ng và �a

ph��ng qu�n lí ...................................................................... 138

B�ng: B�ng 2.1: T�ng quan v� các xu th� tài khóa (1997- 2003)......................... 17 B�ng 3.1: Hi�u qu� m�c tiêu c�a X�GN trong nm 2002......................... 45 B�ng 6.1: Phân c�p nhi�m v� chi � Vi�t Nam............................................ 92 B�ng 6.2: Ngu!n thu c�a chính quy�n t�nh (t�ng và theo �u ng��i) trong

nm 2002 .................................................................................... 98 B�ng 6.3: K�t qu� phân c�p thu chi ngân sách t�i Vi�t Nam ..................... 99 B�ng 7.1. Tình hình Th�c hi�n khoán chi hành chính � c�p Trung ��ng 118

ix

B�ng 7.2. Tình hình th�c hi�n Quy�t �nh 192/2001/Q�-TTg �n 31/12/2003 t�i các t�nh ...................................................... 119

B�ng 7.3. Các B�/C� quan th�c hi�n Ngh� �nh 10/2002/N�-CP ........... 120 B�ng 7.4. Các t�nh d.n �u th�c hi�n Ngh� �nh 10/2002/N�-CP........... 122 B�ng 7.5: Các ngu!n thu c�a B�nh vi�n Xanh Pôn, Hà N�i .................... 127 B�ng 8.1: C� c�u �u t� nhà n��c và toàn xã h�i 2000-2003.................. 136 B�ng 8.2: T�ng quan danh m�c các d� án tr)ng i�m v� ��u t� công c�ng

giai o�n 2001-2005................................................................. 146 B�ng 8.3: Ch��ng trình ��u t� công giai o�n 2001-2005.

Chi ti�t k� ho�ch �u t� theo ngành......................................... 147 B�ng 8.4: V�n �u t� công giai o�n 2001–2005 theo vùng ................... 148 B�ng 8.5: Ch��ng trình ��u t� công c�ng giai o�n 2001-2005.

D� ki�n ngu!n v�n �u t� ........................................................ 148 B�ng 8.6: Tình hình 5 nm th�c hi�n CT �TCC (2001-2005)................. 150

�ánh giá t�ng h�p chi tiêu công, ��u th�u mua s�m công và trách nhi�m tài chính 2004

x

TÓM T�T BÁO CÁO

1. Chi tiêu công là m�t trong các công c� quan tr)ng nh�t c�a Chính ph� � thúc y tng tr��ng và �u tranh gi�m nghèo. Tháng 12 nm 2003, Th� t��ng Chính ph� ã giao cho các c� quan chính ph� ph�i h�p v�i Ngân hàng Th� gi�i và các nhà tài tr� th�c hi�n �ánh giá t�ng h�p chi tiêu công, �u th�u mua s�m công và trách nhi�m tài chính (�GTHCTC). Công vi�c ánh giá ã ��c ti�n hành trong nm 2004 và �u nm 2005. M�c ích c�a �ánh giá t�ng h�p này là xem xét và ánh giá s� óng góp c�a chi tiêu công vào tng tr��ng và gi�m nghèo � Vi�t Nam trong nh"ng nm g�n ây � xác �nh các th� t� �u tiên và hành �ng � tng c��ng s� óng góp ó trong các nm t�i thông qua phân b� ngu!n l�c t�t h�n và qu�n lý chi tiêu công t�t h�n.

2. Bn vng tài chính. Qu�n lý tài chính t�t là ti�n � � tng tr��ng và gi�m nghèo. Chính ph� Vi�t Nam ã ��c ghi nh n là th n tr)ng trong chính sách tài khóa, v�i m�c thâm h�t ngân sách t��ng �i nh/ và t�ng n� (c� n� n��c ngoài và n� trong n��c) khá th�p và có t- l� chi tiêu công so v�i GDP b�n v"ng. Các xu th� ngân sách phát tri�n theo h��ng tích c�c, c� v� thu và chi, �m b�o cân �i m�t cách khá v"ng ch�c. Tuy nhiên, v.n còn có nh"ng nguy c� e d)a �n s� b�n v"ng tài chính và òi h/i ph�i chú ý trong nh"ng nm t�i. Chính ph� c�n h�n ch� phát hành trái phi�u ngoài cân �i ngân sách, �a t�t c� các kho�n vay d��i hình th�c trái phi�u trong t��ng lai vào cân �i ngân sách. C�n ti�n hành các gi�i pháp c�p thi�t � gi�i quy�t các kho�n n� hi�n t�i v� chi xây d�ng c� b�n và ngn ng'a không cho phát sinh thêm các kho�n n� )ng này. C�n tng c��ng giám sát và qu�n lý các r�i ro tài chính, b�t �u b*ng vi�c ghi chép �y � h�n n� trong n��c và tín d�ng thông qua Qu� H� tr� phát tri�n. C�n nhanh chóng th�c hi�n k� ho�ch xây d�ng m�t khuôn kh� tài chính trung h�n th�c t� và b�n v"ng nh� là m�t ph�n c�a m�i chu trình ngân sách.

3. Các xu th� trong c� c�u chi tiêu công. Trong các nm 1998 �n 2003, t�ng chi ngân sách trung bình hàng nm tng � m�c áng k� kho�ng g�n 16%. T�c � tng này ã t�o cho Chính ph� c� h�i tuy�t v�i � c� c�u l�i các c�u ph�n chi tiêu và h�p lý hóa chúng � th�c hi�n các m�c tiêu tng tr��ng và xóa ói gi�m nghèo. �ã có nh"ng thành t�u n�i b t: t- l� chi �u t� cho giáo d�c và ào t�o và cho khoa h)c công ngh� trong t�ng chi tiêu công ã tng áng k� trong th�i k, ánh giá. Phân b� ngân sách gi"a các �a ph��ng ã thành công trong vi�c h� tr� các t�nh nghèo h�n, d.n �n k�t qu� là vi�c phân chia ngu!n thu và m�c b� sung cân �i ngân sách cho các t�nh th�c ch�t ã mang l�i l�i ích cho các t�nh nghèo. Tuy

Tóm t�t báo cáo

xi

nhiên, chi v n hành và b�o d�$ng gi�m còn 17% so v�i t�ng chi vào nm 2002 trong khi t- l� chi �u t� và s�a ch"a l�n chi�m t�i 40%. C�n ti�n hành các hành �ng c�n thi�t � gi�i quy�t kh�ng ho�ng v� công tác b�o d�$ng và có cân �i t�t h�n gi"a chi �u t� và chi th��ng xuyên. T- l� chi th��ng xuyên c�n ��c tng lên trong ngân sách nh�ng c�n ph�i c�ng c� và h�p nh�t công tác l p k� ho�ch chi l��ng v�i k� ho�ch tuy�n d�ng cán b�.

4. Các th ch� qu�n lý nhà n��c v chi tiêu công. Trong th p k- v'a qua, Vi�t Nam ã t'ng b��c v"ng ch�c c�ng c� các th� ch� xây d�ng d� toán ngân sách và th�c thi ngân sách � m)i c�p chính quy�n. �(c bi�t, Lu t Ngân sách 2002 cho th�y m�t s� c�i cách l�n nh� làm rõ quy�n h�n và trách nhi�m, c�ng c� phân c�p qu�n lý, thúc y c�i cách hành chính và nâng cao tính minh b�ch và trách nhi�m gi�i trình trong tài chính công. Tuy nhiên, v.n c�n ti�p t�c c�i cách h�n n"a. C�n ph�i có các n� l�c � tng c��ng s� th�ng nh�t gi"a ch�c nng tài chính và k� ho�ch � m)i c�p. B� KH�T, B� Tài chính c�n ph�i h�p tích c�c v�i các b� chuyên ngành và �a ph��ng trong vi�c xây d�ng Khuôn kh� Chi tiêu trung h�n trên c� s� t�ng k�t kinh nghi�m th�c hi�n thí i�m � các ngành. B� Tài chính c�n óng vai trò tích c�c h�n trong vi�c xây d�ng k� ho�ch phát tri�n kinh t� xã h�i m�i. C�n tng c��ng liên k�t gi"a k�t qu� ho�t �ng và các quy�t �nh ngân sách, v�i vi�c tng c��ng giám sát vi�c cung c�p d�ch v� b*ng cách s� d�ng "phi�u ánh giá d�ch v� công" và các k� thu t khác. Thông tin v� th�c hi�n và qu�n lý ngân sách, dù ã m�nh, v.n c�n ��c c�ng c� h�n n"a b*ng vi�c th�c hi�n thành công h� th�ng thông tin Qu�n lý Kho b�c và Ngân sách (TABMIS). Tuy nhiên, H� th�ng TABMIS c�n ��c th�c hi�n � �m b�o r*ng B� KH�T, các b� chuyên ngành và �a ph��ng ��c ti�p c n tr�c ti�p v�i s� li�u c�a Kho b�c v� th�c hi�n chi ngân sách ngành � m)i c�p chính quy�n.

5. Tính minh b�ch và trách nhi�m gi�i trình tài chính. Kinh nghi�m th� gi�i cho th�y chi tiêu công không th� mang l�i hi�u qu� cung c�p d�ch v� v�i chi phí th�p n�u không th�c hi�n minh b�ch và trách nhi�m gi�i trình tài chính. Vi�t Nam ã ti�n hành các b��c quan tr)ng � nâng cao th� ch�, hoàn thi�n lu t pháp, qui ch� và c�i ti�n công tác th�c hi�n nh*m �m b�o tính minh b�ch và trách nhi�m gi�i trình tài chính cao h�n trong chi tiêu công. S� giám sát c�a Qu�c h�i và H�i !ng nhân dân �i v�i chi tiêu công ã tng lên. Vi�c ti�p c n v�i thông tin tài chính c�a ng��i dân ti�p t�c ��c m� r�ng. Tuy nhiên, v.n còn các thách th�c. Chính ph� c�n �m b�o tính �c l p c�a Ki�m toán nhà n��c b*ng cách chuy�n c� quan này thành m�t c� quan �c l p do Qu�c h�i thành l p. C�n công b� công khai báo cáo ki�m toán. Chính ph� c�n h�p lý hóa h�n n"a vai trò và trách nhi�m c�a ch�c nng ki�m toán và thanh tra. C�n th�c hi�n các bi�n pháp giám sát � �m b�o quy ch� công khai ngân sách và báo cáo tài chính ��c th�c hi�n t�i c�p chính quy�n �a ph��ng và c�p �n v� s� d�ng ngân sách. Chính ph� c�n s�m hoàn thành công tác ánh giá ch n oán tham nh+ng và �m b�o th�c hi�n các bi�n pháp thích h�p d�a trên k�t qu� ánh giá.

�ánh giá t�ng h�p chi tiêu công, ��u th�u mua s�m công và trách nhi�m tài chính 2004

xii

6. Phân c�p cho chính quyn ��a ph��ng. Trong th p k- v'a qua, Vi�t Nam ã ti�n hành phân c�p m�nh m0. T- l� chi c�a chính quy�n �a ph��ng trong t�ng chi tng nhanh, t' 26% nm 1992 lên 48% nm 2002. Lu t Ngân sách 2002 cho th�y nh"ng c�i thi�n áng k� so v�i Lu t Ngân sách 1996 v� qu�n lý phân c�p, làm rõ h�n vai trò và trách nhi�m c�a các c�p chính quy�n trung ��ng và �a ph��ng và giao quy�n h�n m�i và th�c s� cho H�i !ng nhân dân t�nh. Tuy nhiên, quy�n h�n m�i � c�p chính quy�n �a ph��ng l�i t�o ra nhu c�u c�p thi�t là ph�i tng c��ng nng l�c hành chính và tng c��ng tính minh b�ch và các th� ch� gi�i trình trách nhi�m tài chính. H�n n"a, c�n theo dõi giám sát và ánh giá quá trình phân c�p ngân sách � xác �nh nh"ng l%nh v�c c�n i�u ch�nh và c�ng c� thêm. Chính ph� c�n giám sát và ánh giá tác �ng lên cung c�p d�ch v� công c�a vi�c trao quy�n cho c�p t�nh phân c�p qu�n lý ngân sách cho huy�n và xã và xem xét kh� nng trong t��ng lai quy �nh c� th� phân c�p ngu!n thu và nhi�m v� chi cho các c�p này. Chính ph� c�n xem xét �a vào áp d�ng m�t h� th�ng cân �i b� sung ngân sách xác �nh hoàn toàn b*ng công th�c và c�ng c� h� th�ng b� sung có m�c tiêu. C�n c�ng c� các qui �nh v� huy �ng v�n hi�n nay c�a chính quy�n �a ph��ng và �m b�o �a vào cân �i ngân sách t�t c� trái phi�u do c�p t�nh phát hành.

7. Giao quyn t� ch� cho các ��n v� s� d�ng ngân sách nhà n��c. Giao thêm quy�n cho các �n v� s� d�ng ngân sách là m�t b��c phát tri�n quan tr)ng trong qu�n lý chi ngân sách � Vi�t Nam trong nh"ng nm g�n ây. Vi�c giao quy�n ó ang ��c ti�n hành song song nh�ng riêng bi�t gi"a các �n v� hành chính (theo Quy�t �nh 192/2001/Q�-TTg) và các �n v� s� nghi�p có thu (theo Ngh� �nh 10/2002/N�-CP). Nh"ng c�i cách này là s� áp �ng h�p lý nhu c�u v� d�ch v� công t�t h�n và nhi�u h�n c�a ng��i dân khi m�c s�ng ��c nâng lên và có b*ng ch�ng cho th�y nh"ng c�i cách này ã thúc y vi�c gi�m chi phí và phát huy sáng t�o trong cung c�p d�ch v� � m�t s� �n v� s� d�ng ngân sách nhà n��c. Tuy nhiên, mu�n có k�t qu� cung c�p d�ch v� t�t h�n và � h� tr� ch� không ph�i làm m�t i s� công b*ng và k�t qu� gi�m nghèo thì c�n qu�n lý ch(t ch0 vi�c giao quy�n t� ch� này. Chính ph� c�n duy trì vi�c thí i�m Quy�t �nh 192/2001/Q�-TTg và s� d�ng ph��ng pháp "phi�u ánh giá d�ch v� công" � h� tr� vi�c giám sát và ánh giá tác �ng c�a nó �i v�i s� hài lòng c�a ng��i dân v� vi�c khoán chi ngân sách cho các �n v� hành chính. C�n xem xét ki�m soát ch(t ch0 h�n s� linh ho�t c�a các th� tr��ng �n v� v� tr� l��ng và thù lao. V�i Ngh� �nh 10/2002/N�-CP, Chính ph� c�n ti�p t�c xây d�ng các c� ch� b�o h� kh� nng ti�p c n các d�ch v� xã h�i c� b�n cho nh"ng ngu�i nghèo và c n nghèo, ti�p t�c t�ng k�t và ánh giá tác �ng c�a Ngh� �nh 10/2002/N�-CP thông qua s� d�ng ph��ng pháp “phi�u ánh giá d�ch v� công”. C�n ph�i g�n ch(t h�n n"a vi�c c�p ngân sách nhà n��c cho các �n v� s� nghi�p có thu theo Ngh� �nh 10/2002/N�-CP v�i vi�c "mua" m�t s� hàng hóa và d�ch v� công cho ng��i nghèo – v�i các c� ch� giám sát và �m b�o vi�c cung c�p d�ch v� theo các h�p !ng nh� v y.

Tóm t�t báo cáo

xiii

8. Qu�n lý ��u t� công. Qu�n lý �u t� công là m�t ph�n quan tr)ng trong qu�n lý chi tiêu công � t�t c� các n��c. 1 Vi�t Nam, qu�n lý �u t� công (c bi�t quan tr)ng vì �u t� b*ng ngu!n ngân sách nhà n��c ngày càng tng và hi�n t�i chi�m g�n 40% t�ng chi ngân sách nhà n��c. Nng l�c c�a B� KH�T trong qu�n lý �u t� công ã ��c tng c��ng trong th p k- v'a qua v�i vi�c xây d�ng các Ch��ng trình ��u t� công c�ng 5 nm. Ch��ng trình �TCC th� ba hi�n ang ��c so�n th�o. Tuy nhiên trên th�c t�, ch��ng trình �u t� công (CT�TC) ch� là m�t b� ph n trong h� th�ng phân b� chi tiêu � Vi�t Nam. M(c dù th��ng ��c nói t�i nh� là m�t t p h�p �y � các d� án, Ch��ng trình �TCC không ph�i là m�t quy trình sàng l)c và quy�t �nh d� án toàn di�n, ngay c� �i v�i các d� án l�n. Các �a ph��ng có vai trò ngày càng l�n trong chi tiêu công. Chính ph� c�n ti�n hành ánh giá m�t cách chi�n l��c vi�c phân công trách nhi�m �u t� công gi"a các c�p chính quy�n, nh� m�t ph�n trong công tác th�c hi�n Ngh� quy�t 08/2004/N�-CP c�a Chính ph�. B� KH�T c�n tng c��ng h�n n"a nng l�c c�a mình trong vi�c h��ng d.n, ào t�o, h� tr� và giám sát các c� quan ��c phân c�p �u t�. S� tay h��ng d.n l p k� ho�ch �u t� và m.u ng ký d� án chu n c�n ��c xây d�ng và tri�n khai th�c hi�n t�i t�t c� các c�p chính quy�n. C�n �a phân tích chi phí th��ng xuyên phát sinh t' d� án �u t� vào quy trình l�a ch)n d� án �u t� và c�n s� d�ng khuôn kh� chi tiêu trung h�n nh� là m�t cách � cân �i và �m b�o tính th�ng nh�t gi"a chi th��ng xuyên và �u t�.

9. Qu�n lý ��u th�u mua s�m công. ��u th�u mua s�m công lành m�nh là m�t tr� c�t chính trong qu�n lý chi tiêu công t�t c�a n�n kinh t� th� tr��ng. 1 Vi�t Nam, t�m quan tr)ng c�a �u th�u trong chi tiêu công ngày càng l�n. Giá tr� �u th�u b*ng ti�n ngân sách ã tng g�p ôi trong giai o�n 1999 và 2003 t' 2 t- ô la M� lên 4,9 t- ô la M�. M�t t- l� áng k� trong chi tiêu công ��c th�c hi�n thông qua quá trình �u th�u và ch� c�n m�t s� c�i thi�n khiêm t�n v� hi�u qu� trong ho�t �ng �u th�u s0 ti�t ki�m ��c t�i 1-2% GDP. Trong vài nm qua, ã có nh"ng ti�n tri�n trong vi�c tng c��ng nng l�c c�a V� Qu�n lý �u th�u � B� KH�T và nh"ng b��c quan tr)ng � tng tính minh b�ch và tiêu chu n hóa qui trình �u th�u mua s�m công, bao g!m vi�c phát hành B�n tin “Thông tin ��u th�u” và M.u h! s� m�i th�u � h��ng d.n công tác �u th�u. Tuy nhiên, v.n còn nh"ng thách th�c quan tr)ng. Chính ph� c�n xây d�ng các c� ch� � ti�p nh n và gi�i quy�t các khi�u n�i liên quan �n �u th�u. Chính ph� c�n hoàn t�t Pháp l�nh ��u th�u và � trình lên Qu�c h�i. C�n thi�t l p c� ch� giám sát �u th�u. C�n n� l�c trong vi�c tng c��ng nng l�c hi�n t�i, bao g!m không ch� nng l�c qu�n lý �u th�u ban �u mà c� trong vi�c giám sát và th�c hi�n h�p !ng.

10. Chi tiêu công trong l�nh v�c giáo d�c. Nh"ng ti�n b� nhanh chóng c�a Vi�t Nam trong tng tr��ng kinh t� và xóa ói gi�m nghèo ��c c�ng c� b*ng nh"ng k�t qu� v"ng ch�c trong vi�c xóa mù ch" và phát tri�n ngu!n nhân l�c, c� tr��c và trong quá trình c�i cách. Trong th�i k, �ánh giá chi tiêu công, ã có nh"ng ti�n b� quan tr)ng trong tng ngu!n tài chính cho ngành. T- l� xã h�i hóa tng và c� s�

�ánh giá t�ng h�p chi tiêu công, ��u th�u mua s�m công và trách nhi�m tài chính 2004

xiv

v t ch�t ��c c�i thi�n. Kho�ng cách gi"a l�i ích ng��i dân ��c h��ng và chi phí h) ph�i b/ ra ã thu h2p m(c dù v.n còn là m�t v�n � áng quan tâm. Tuy nhiên, v.n còn nhi�u thách th�c l�n �i v�i vi�c nâng cao ch�t l��ng, tính công b*ng và hi�u qu� c�a giáo d�c. Tng chi ngân sách cho giáo d�c tr��c ây và theo d� ki�n, k�t h�p v�i nh"ng thay �i v� nhân kh u h)c nh� s� l��ng tr3 �n tu�i i h)c, ã t�o c� h�i � t p trung h�n vào nâng cao ch�t l��ng, tính công b*ng và hi�u qu� c�a giáo d�c. Thay vì nâng cao h�n n"a t- l� h)c sinh/giáo viên, Chính ph� c�n s� d�ng thêm các ngu!n l�c � �u tiên áp d�ng vi�c h)c c� ngày trên ph�m vi r�ng h�n, gi�m h)c phí cho các �i t��ng thu�c di�n mi&n gi�m và nâng cao trình � giáo viên và c� s� tr��ng l�p, (c bi�t là � các �a ph��ng nghèo nh�t. C�n xây d�ng c� ch� � �m b�o các tr��ng nh n ��c m�t m�c kinh phí t�i thi�u t' ngân sách trên m�i �u h)c sinh. Chính ph� c�n xem xét g�n vi�c nâng l��ng cho giáo viên v�i nh"ng thay �i v� n�i dung công vi�c và k�t qu� ho�t �ng và c�n �u tiên xây d�ng các bài ki�m tra chu n v� m�c � ti�p thu ki�n th�c � nh"ng giai o�n quan tr)ng.

11. Chi tiêu công trong l�nh v�c giao thông. C� s� h� t�ng giao thông óng góp quan tr)ng vào công cu�c tng tr��ng và xóa ói gi�m nghèo � Vi�t Nam. ��u t� vào ��ng giao thông nông thôn �n nay ã góp ph�n làm cho h�u h�t t�t c� các xã (tr' 220 xã) ã có ��ng giao thông �n trong m)i i�u ki�n th�i ti�t. Nghiên c�u ã cho th�y nh"ng kho�n �u t� này ã có �nh h��ng l�n �n xóa ói gi�m nghèo � nông thôn, (c bi�t là � nh"ng vùng nghèo nh�t. Ch�t l��ng và qui mô c�a c� s� h� t�ng giao thông ã ��c nâng lên, kích c$ ph��ng ti�n v n t�i ã tng lên, hi�u qu� và chi phí d�ch v� v n t�i ã ��c c�i thi�n. Các d�ch v� h u c�n v�i chi phí th�p h�n và có hi�u qu� cao ang là nhân t� ch� y�u � thúc y tng tr��ng kinh t� d�a trên xu�t kh u c�a Vi�t Nam. Tuy nhiên, v.n còn nh"ng t!n t�i l�n v� chi ngân sách không � cho v n hành và b�o d�$ng ��ng b� và c�n hành �ng kh n tr��ng � tng c��ng ki�m soát các cam k�t chi tiêu, gi�i quy�t n� xây d�ng c� b�n t!n )ng và �m b�o �u t� xây d�ng các ��ng b� m�i � m�c b�n v"ng. Rõ ràng là l%nh v�c giao thông c�n thu hút �u t� c�a khu v�c t� nhân � h� tr� cho chi tiêu công t' ngân sách. Chính ph� c�n y m�nh th�c hi�n các chính sách và gi�i pháp nh*m khuy�n khích �u t� c�a khu v�c t� nhân vào l%nh v�c giao thông.

12. Chi tiêu công trong l�nh v�c y t�. Công cu�c tng tr��ng và gi�m nghèo � Vi�t Nam ã i kèm v�i nh"ng thành t�u áng k� trong l%nh v�c y t�. Các ch� s� s�c kh/e ti�p t�c ��c c�i thi�n trên toàn qu�c t' �u nh"ng nm 1990, trong khi t- l� sinh r�t cao tr��c ây �n nay nhìn chung ã ��c ki�m soát. �!ng th�i, v.n còn m�t s� t!n t�i. K�t qu� h�n ch� trong vi�c nâng cao thu nh p �i v�i m�t s� nhóm dân c� d.n �n b�t bình 4ng ang gia tng. Nh"ng thách th�c m�i v� y t� c+ng ã xu�t hi�n, ó là HIV/AIDS và d�ch SARS và cúm gia c�m g�n ây. Chính ph� ã ti�n hành các bi�n pháp � gi�i quy�t nh"ng thách th�c này. �áng k� nh�t là vi�c xây d�ng chi�n l��c qu�c gia h� tr� chi phí y t� cho ng��i nghèo (Quy�t

Tóm t�t báo cáo

xv

�nh 139/2002/Q�-TTg), �a �n k�t qu� là tng di�n ��c b�o hi�m y t�. Chính ph� nên khuy�n khích các �a ph��ng th�c hi�n Quy�t �nh 139/2002/Q�-TTg là mua th3 b�o hi�m y t� cho ng��i nghèo thay cho vi�c thanh toán tr�c ti�p cho các c� s� khám ch"a b�nh. C�n giám sát ch(t ch0 và ánh giá vi�c th�c hi�n Quy�t �nh 139/2002/Q�-TTg, k� c� ph��ng pháp xác �nh ng��i nghèo. C�n th n tr)ng th�c hi�n Ngh� �nh 10/2002/N�-CP � các b�nh vi�n, v�i s� giám sát ch(t ch0 � �m b�o ngu!n chi tiêu công không b� chuy�n sang ph�c v� cho vi�c m� r�ng d�ch v� ph�c v� nhóm ng��i thu nh p cao. C�n xây d�ng c� ch� c�p ch�ng ch� ki�m �nh ch(t ch0, có hi�u qu� và t�t c� các b�nh vi�n ã ��c c�p ch�ng ch�, c� nhà n��c l.n t� nhân, �u ph�i ��c tham gia cung c�p d�ch v� y t� cho ng��i ��c b�o hi�m, v�i vi�c chuy�n d�n ngu!n chi tiêu công sang c�p tr�c ti�p cho �i t��ng th� h��ng � khám ch"a b�nh.

13. Chi tiêu công cho nông nghi�p và phát tri n nông thôn. Chuy�n �i c� c�u nông nghi�p là m�t b� ph n r�t quan tr)ng trong tng tr��ng vì ng��i nghèo c�a Vi�t Nam. S� d�ng c� ch� th� tr��ng � mang l�i �ng c� cho nông dân, b�t �u b*ng quá trình �i m�i trong nh"ng nm 80, ã mang l�i tng tr��ng áng k� trong ngành nông nghi�p. Tuy nhiên, s� tng tr��ng này là do tng ngân sách c�p cho c� s� h� t�ng c� s�, do nh"ng ti�n b� cn b�n trong phát tri�n nhân l�c và do công tác nghiên c�u và khuy�n nông ��c ngân sách c�p kinh phí. Trong nh"ng nm t�i, vi�c cung c�p hi�u qu�, công b*ng các d�ch v� công và qu�n lý t�t h�n các c� s� h� t�ng � nông thôn s0 óng vai trò quan tr)ng h�n n"a � �t ��c m�c tng tr��ng nông nghi�p và phát tri�n nông thôn b�n v"ng. V� v�n � này, Chính ph� c�n s�p x�p l�i th� t� �u tiên và tng c��ng qu�n lý chi tiêu công trong l%nh v�c nông nghi�p và phát tri�n nông thôn. �(c bi�t, c�n cân b*ng gi"a chi th��ng xuyên và chi �u t�, nh�t là cho l%nh v�c th�y l�i. C�n chú ý h�n n"a � có th� ti�n hành công tác b�o d�$ng và hoàn thi�n h� th�ng th�y l�i. C�n tng t- l� chi ngân sách cho nghiên c�u, khuy�n nông và gi�m b�t gánh n(ng các DNNN trong l%nh v�c nông nghi�p lên chi tiêu công. T��ng t� nh� l%nh v�c giao thông, c�n tng c��ng ki�m soát các cam k�t chi và gi�i quy�t n� xây d�ng c� b�n c�a l%nh v�c này.

14. Chi tiêu công cho ch��ng trình m�c tiêu qu�c gia. Vào �u nh"ng nm 1990, bên c�nh chi thông qua b� sung cân �i ngân sách, Chính ph� ã thi�t l p m�t s� ch��ng trình m�c tiêu qu�c gia (CTMTQG) � h� tr� chính quy�n �a ph��ng và các b�, ngành thúc y các ho�t �ng phát tri�n kinh t� và xã h�i. T' nm 2001 �n nay ã th�c hi�n các ch��ng trình sau: Ch��ng trình Xóa ói gi�m nghèo và t�o vi�c làm (X�GN-TVL), Ch��ng trình 135 và các ch��ng trình trong l%nh v�c y t�, dân s� và k� ho�ch hóa gia ình, n��c s�ch, vn hóa và giáo d�c. Các CTMTQG ã tr� thành m�t công c� quan tr)ng � thúc y tng tr��ng kinh t� và xóa ói gi�m nghèo. Chi cho CTMTQG ã tng nhanh và óng góp quan tr)ng vào vi�c �t các m�c tiêu chính v� phát tri�n và X�GN. Chính ph� nên ti�p t�c s� d�ng CTMTQG � b� sung cho ngu!n ngân sách ã phân c�p và v�i xu th�

�ánh giá t�ng h�p chi tiêu công, ��u th�u mua s�m công và trách nhi�m tài chính 2004

xvi

phân c�p tài chính m�nh � Vi�t Nam, c�n xem xét tng t- l� chi ngân sách cho CTMTQG � tng c��ng kh� nng c�a chính quy�n trung ��ng trong vi�c �m b�o th�c hi�n ��c các m�c tiêu qu�c gia. Tuy nhiên, Chính ph� c�n h�p lý hóa các CTMTQG và nâng cao s� i�u ph�i gi"a chúng v�i các ch��ng trình chính. C�n c�ng c� các c� ch� � �m b�o các CTMTQG �t ��c các m�c tiêu � ra, bao g!m �nh ra các cam k�t rõ ràng h�n v� k�t qu� ho�t �ng hàng nm d�a trên các k�t qu� �u ra c� th� và o l��ng ��c. Ki�m soát trách nhi�m qu�n lý tài chính c�a các CTMTQG c�n ph�i ��c c�ng c�. C�n tng c��ng s� tham gia và tham v�n c�a �a ph��ng trong vi�c xây d�ng và qu�n lý các CTMTQG.

15. S� d�ng phân tích chi tiêu công. �ánh giá �nh k, vi�c chi tiêu công g�n ây và công tác qu�n lý chi tiêu công là m�t ph�n t�t y�u c�a qui trình l p k� ho�ch và xây d�ng d� toán ngân sách lành m�nh. Nh"ng ánh giá nh� v y là m�t ph�n trong chu trình l p k� ho�ch và xây d�ng ngân sách � h�u h�t các n��c phát tri�n. Nh� ã nêu trong ch��ng �u tiên c�a báo cáo này, �ánh giá t�ng h�p chi tiêu công và trách nhi�m tài chính này là k�t qu� c�a s� h�p tác và �i tho�i hàng nm, không ch� gi"a Chính ph� v�i các nhà tài tr� mà còn gi"a các B� v�i Chính ph�. L�n �u tiên, Chính ph� óng vai trò ch� �o th�c hi�n phân tích chi tiêu công nh� th� này. Chính ph� c�n k�t h�p phân tích và các khuy�n ngh� ��c nêu trong �GTHCTC 2004 này (��c tóm t�t trong Ph� l�c 1.2) vào Ch��ng trình Phát tri�n KT-XH và ngân sách các nm t�i, !ng th�i giám sát ch(t ch0 vi�c th�c hi�n chúng. C�n có các bi�n pháp � ti�p t�c tng c��ng nng l�c và c�i ti�n công tác phân tích chi tiêu công, không ch� � B� Tài chính và B� KH�T mà còn � c� các c�p chính quy�n. Báo cáo này khuy�n ngh� Th� t��ng Chính ph� c�n giao nhi�m v� ti�n hành �GTHCTC trong 3 nm t�i, v.n do Chính ph� ch� trì và ti�n hành v�i s� h�p tác c�a các nhà tài tr�. H�n n"a, c�n ánh giá, c p nh t hàng nm v�i quy mô nh/ h�n.

16. B�ng d��i ây s0 tóm t�t các khuy�n ngh� chính trong Báo cáo �ánh giá t�ng h�p chi tiêu công, �u th�u mua s�m công và trách nhi�m tài chính 2004 này.

Tóm t�t khuy�n ngh�

xvii

�ánh giá t0ng h1p chi tiêu công, ��u th u mua s�m công và trách nhi�m tài chính 2004 T0ng h1p các khuy�n ngh�

V�n ��/Ngành

(th2 t� theo �úng s! ch��ng trong báo

cáo)

Khuy�n ngh� Th3i gian

1. Phân tích chi tiêu công

1. Ph�n ánh các phân tích và khuy�n ngh� c�a �GTHCTC 2004 này vào K� ho�ch Phát tri�n KT-XH và ngân sách t��ng lai và giám sát ch(t ch0 vi�c th�c hi�n các khuy�n ngh� này.

2. Tng c��ng h�n n"a nng l�c và v� th� c�a các nhóm phân tích chi tiêu công trong B� Tài chính, B�

KH�T, các b� chuyên ngành và các t�nh. 3. Ti�p t�c ch� trì ph�i h�p cùng v�i NHTG và các nhà tài tr� th�c hi�n �GTHCTC khác trong 3 nm t�i và

c p nh t hàng nm v�i quy mô nh/ h�n.

2005 – 2008 2005 – 2007 Hoàn thành vào cu�i nm 2007

2. B�n v�ng tài khoá 1. Nhanh chóng tri�n khai k� ho�ch Xây d�ng m�t khuôn kh� Tài khóa trung h�n (MTFF) có tính th�c ti&n, kh� thi và b�n v"ng nh� m�t ph�n c�a chu trình ngân sách.

2. Duy trì t- l� �ng viên ngân sách h�p lý t' GDP � m�c hi�n nay là 21-22% cùng v�i ti�p t�c th�c hi�n c�i

thi�n chính sách thu� và công tác qu�n lý thu thu�. 3. Làm rõ và h�p lý hóa vi�c giao trách nhi�m qu�n lý n�, c�ng c� vi�c b� trí, phân công giám sát và qu�n lý

r�i ro tài khoá. 4. Ki�m soát thâm h�t ngân sách (không bao g!m chi tr� n� g�c) � m�c d��i 3% GDP. 5. H�n ch� vi�c ti�p t�c phát hành các trái phi�u ngoài cân �i ngân sách, �a t�t c� các kho�n vay c�a

Chính ph� trong t��ng lai vào ngân sách. 6. Ti�n hành các hành �ng kh n thi�t � gi�i quy�t các kho�n n� xây d�ng c� b�n hi�n t�i ((c bi�t trong

Hàng nm k� t' 2005 T' 2005 2005 – 2008 2005 – 2007 2005 – 2008 2005- 2007

�ánh giá t�ng h�p chi tiêu công, ��u th�u mua s�m công và trách nhi�m tài chính 2004

xviii

V�n ��/Ngành (th2 t� theo �úng s!

ch��ng trong báo cáo)

Khuy�n ngh� Th3i gian

các l%nh v�c nông nghi�p và giao thông v n t�i) và ngn ch(n không cho vi�c này phát sinh thêm. 7. Th�c hi�n h� th�ng báo cáo tài khóa theo các tiêu chu n “ Th�ng kê Tài chính Chính ph�-GFS” c�a Qu�

ti�n t� qu�c t�.

2005 – 2008

3. C� c�u chi tiêu công

1. C�n xây d�ng quan h� cân �i h�p lý và hi�u qu� gi"a chi �u t� và chi th��ng xuyên t' ngân sách, chuy�n tr)ng tâm �u tiên t' s� l��ng �u t� sang c� c�u, ch�t l��ng và tính b�n v"ng c�a �u t�. (Theo quan i�m c�a Ngân hàng Th� gi�i, Chính ph� nên ng'ng tng chi �u t� nhanh h�n tng chi th��ng xuyên).

2. T�o môi tr��ng thu n l�i cho �u t� t� nhân, bao g!m các gi�i pháp tng s� tham gia �u t� c�a t� nhân

vào xây d�ng các c� s� h� t�ng công c�ng, gi�m h� tr� c�a nhà n��c cho các DNNN. 3. S�p x�p � ngân sách chi th��ng xuyên chi�m t- tr)ng ngày càng tng; c�n th n tr)ng � �m b�o vi�c

tng m�c l��ng và ti�n công không làm gi�m các kho�n chi cho v n hành và b�o d�$ng khác. 4. K�t h�p và c�ng c� vi�c l p k� ho�ch ti�n l��ng v�i c�i cách công tác tuy�n d�ng công ch�c. Tng l��ng

qua th�c thi m�t chi�n l��c rõ ràng h�n � chuy�n nh"ng công vi�c không mang tính c� b�n c�a Chính ph� sang cho khu v�c t� nhân.

5. G�n phân b� chi tiêu theo n�i dung kinh t� và theo ch�c nng v�i các chi�n l��c c�p qu�c gia và c�p

ngành. N� l�c này c�n d�a trên phân tích chính sách trong khuôn kh� tài chính trung h�n và các Khuôn kh� Chi tiêu Trung h�n ngành và t�nh h�n là trên các quy �nh c�ng nh�c và duy ý chí v� t- l� ngân sách nh�t �nh dành cho “ các ngành ��c �u tiên” .

6. S� d�ng các d" li�u m�i v� nghèo ói c�a B� L�TBXH và T�ng c�c Th�ng kê nh*m ánh giá xem ngu!n

l�c ã ��c phân b� phù h�p v�i các m�c tiêu v� gi�m nghèo và tng tr��ng hay ch�a và xem xét làm rõ thêm li�u các ngu!n l�c ��c phân b� mang l�i l�i ích cho các ti�u nhóm dân c� khác nhau nh� th� nào.

2005- 2007 2005 – 2007 2005 – 2007 2005 – 2007 2005 – 2007 Ngay khi có s� li�u

Tóm t�t khuy�n ngh�

xix

V�n ��/Ngành (th2 t� theo �úng s!

ch��ng trong báo cáo)

Khuy�n ngh� Th3i gian

4. Qu�n lý chi tiêu công

1. M� r�ng ph�m vi ngân sách � tuân theo các tiêu chu n ã ��c th� gi�i ch�p nh n. �(c bi�t, c�n �a �y � vào ngân sách t�t c� các kho�n phí và óng góp c+ng nh� t�t c� các lo�i n� c�a Chính ph�, k� c� các kho�n cho vay l�i và các lo�i trái phi�u hi�n ang ph�n ánh ngoài cân �i. Ngân sách c+ng c�n bao g!m các ��c tính càng chi ti�t càng t�t các kho�n n� Chính ph� b�o lãnh và các ngh%a v� n� d� phòng khác.

2. Khuy�n khích các nhà tài tr� tng c��ng hài hòa hóa qui trình gi�i ngân c�a h) và gi�i ngân vi�n tr� thông

qua Kho b�c nhà n��c và �m b�o r*ng t�t c� các kho�n vi�n tr� này i�u ��c ghi vào ngân sách. 3. Nâng v� trí c�a Nhóm công tác liên b� v� k� ho�ch chi tiêu trung h�n m�i ��c thành l p g�n ây và y

nhanh vi�c tri�n khai thí i�m khuôn kh� tài chính trung h�n và Khuôn kh� chi tiêu trung h�n trong b�n ngành và t�i b�n t�nh.

4. Khi xây d�ng H� th�ng Thông tin qu�n lý ngân sách và kho b�c (TABMIS), ti�n hành các b��c � �m

b�o H� th�ng này cung c�p k�p th�i và chính xác các thông tin có th� truy c p ��c ngay cho B� K� ho�ch và ��u t�, b�n b� và b�n �a ph��ng thí i�m Khuôn kh� chi tiêu trung h�n.

5. Ti�p t�c thm dò các ph��ng án sát nh p m�t cách có l�a ch)n các c� quan k� ho�ch và c� quan tài chính

� c�p �a ph��ng và c�p ngành. 6. �� tng c��ng s� ph�i h�p gi"a B� KH�T v�i B� Tài chính: B� KH�T c�n ph�i h�p tích c�c h�n v�i B�

Tài chính, các b� ch� qu�n và các t�nh thành trong công tác xây d�ng khuôn kh� chi tiêu trung h�n, B� Tài chính c�n óng m�t vai trò l�n h�n trong vi�c xây d�ng K� ho�ch Phát tri�n kinh t� xã h�i.

7. Tng c��ng s� liên k�t gi"a các ch� s� k�t qu� ho�t �ng và quy�t �nh ngân sách. 8. Tng c��ng giám sát vi�c cung c�p d�ch v�, s� d�ng phi�u l�y ý ki�n công dân và khuy�n khích các t�

ch�c dân s� tham gia tích c�c h�n vào công tác giám sát vi�c cung c�p d�ch v� � c�p �a ph��ng. 9. Cân nh�c các ph��ng án ti�p t�c c�i cách �nh m�c � xác �nh nhu c�u chi ngân sách công trong công

2005 - 2008 2005 – 2007 2005 2005 – 2008 2005 – 2007 2005 2005 – 2007 2005 – 2007

�ánh giá t�ng h�p chi tiêu công, ��u th�u mua s�m công và trách nhi�m tài chính 2004

xx

V�n ��/Ngành (th2 t� theo �úng s!

ch��ng trong báo cáo)

Khuy�n ngh� Th3i gian

th�c phân b� xác �nh b� sung cân �i/t- l� phân chia ngu!n thu; ban hành các h��ng d.n làm rõ h�n lo�i �nh m�c nào mang tính h��ng d.n, �nh h��ng và lo�i �nh m�c nào mang tính b�t bu�c.

10. Tri�n khai h� th�ng TABMIS, �m b�o B� KH�T và các b� ngành ��c ti�p c n tr�c ti�p v�i h� th�ng

d" li�u c�a kho b�c nhà n��c liên quan �n vi�c th�c hi�n chi ngân sách c�a t'ng l%nh v�c � t'ng c�p chính quy�n.

11. Giám sát và ánh giá tác �ng c�a vi�c ch�p hành ngân sách theo d� toán nm và s� linh �ng h�n trong

ch�p hành ngân sách nh*m �m b�o r*ng k�t qu� thu ��c là s� c�i thi�n ch� không ph�i là b��c th�t lùi trong c� c�u chi ngân sách, k�t qu� �u ra và ch�t l��ng d�ch v�.

12. Hoàn ch�nh và ban hành H� th�ng Tài kho�n K� toán Th�ng nh�t m�i � tri�n khai nh� là m�t ph�n c�a

H� th�ng thông tin qu�n lý ngân sách và kho b�c (TABMIS). 13. Ti�p t�c chú ý �n công tác qu�n lý thay �i và chu n b� s5n sàng v� m(t t� ch�c khi tri�n khai th�c hi�n

H� th�ng thông tin qu�n lý ngân sách và kho b�c.

2005 – 2007 2005- 2008 2005 – 2007 2005 - 2006 2005 - 2006

5. Trách nhi�m gi�i trình và minh b�ch tài chính

1. C�n ti�n nhanh theo h��ng áp d�ng các tiêu chu n k� toán công qu�c t� (IPSAS) và tiêu chu n ki�m toán qu�c t�.

2. Thi�t l p m�t b� ph n t�i Qu�c h�i có ch�c nng giám sát các tài kho�n công, có th� b*ng cách tng

c��ng nng l�c c�a #y Ban Kinh t� và Ngân sách. 3. ��m b�o tính �c l p c�a Ki�m toán nhà n��c Vi�t nam b*ng cách chuy�n c� quan này thành c� quan

chuyên môn ho�t �ng �c l p theo pháp lu t do Qu�c h�i thành l p. 4. C�i thi�n tính minh b�ch c�a quá trình giám sát b*ng cách công khai báo cáo ki�m toán v�i ng��i dân và

thúc y nhu c�u òi h/i nâng cao trách nhi�m gi�i trình thông qua khuy�n khích nhân dân và các ph��ng

2005 - 2007 2005 - 2006 2005 - 2006 2006- 2007

Tóm t�t khuy�n ngh�

xxi

V�n ��/Ngành (th2 t� theo �úng s!

ch��ng trong báo cáo)

Khuy�n ngh� Th3i gian

ti�n thông tin �i chúng trao �i v� các v�n � qu�n lý tài chính công. 5. H�p lý hóa h�n n"a vai trò và trách nhi�m c�a ch�c nng ki�m toán và thanh tra: ví d� nh� xem xét vi�c

thi�t l p ch�c nng ki�m toán n�i b�, tr��c h�t � c�p b� � thay th� d�n ch�c nng thanh tra hi�n nay t�i m�i b�.

6. ��m b�o vi�c áp d�ng các chu n m�c k� toán và ki�m toán m�i ��c s�a �i t�i các DNNN l�n (các t�ng

công ty). 7. So�n th�o m�t lu t chung cho các DNNN và doanh nghi�p ngoài qu�c doanh � các doanh nghi�p này

ph�i áp �ng các yêu c�u nh� nhau; tng c��ng ch�c nng ki�m toán n�i b� trong các DNNN và thành l p m�t hi�p h�i chuyên môn các ki�m toán viên n�i b�.

8. Ti�p t�c giám sát m�t cách h� th�ng vi�c công khai ngân sách và qu� tài chính � c�p �a ph��ng và

khuy�n khích các t�nh và huy�n giám sát xem có bao nhiêu tr��ng h)c, c� s� y t� và �n v� th� h��ng ngân sách công khai ngân sách và các qu� tài chính.

9. Công khai báo cáo hàng nm v�i các s� li�u chi ti�t v� chi tiêu công � m�i t�nh. 10.Hàng nm công b� “ Sách báo cáo c�a Chính ph� v� ngân sách” , gi�i thích m�t cách d& hi�u n�i dung c�a

ngân sách và m�i liên h� c�a ngân sách v�i các m�c tiêu và chi�n l��c phát tri�n qu�c gia. 11.Hoàn thành s�m công tác ánh giá tham nh+ng và �m b�o th�c hi�n các bi�n pháp thích h�p d�a trên k�t

qu� ánh giá.

2005 – 2007 2005 – 2007 2006 – 2007 2005 – 2007 Hàng nm t' 2005 Hàng nm t' NS 2006 2005

�ánh giá t�ng h�p chi tiêu công, ��u th�u mua s�m công và trách nhi�m tài chính 2004

xxii

V�n ��/Ngành (th2 t� theo �úng s!

ch��ng trong báo cáo)

Khuy�n ngh� Th3i gian

6. Phân c�p cho các chính quy�n ��a ph��ng

1. Giám sát và ánh giá tác �ng lên cung c�p d�ch v� công c�a vi�c giao cho c�p t�nh quy�n ch� �ng phân c�p qu�n lý ngân sách cho c�p huy�n và xã và xem xét trong dài h�n vi�c xác �nh c� th� các nhi�m v� thu và chi cho các huy�n và xã.

2. Nâng cao nng l�c hành chính c�a chính quy�n �a ph��ng b*ng cách ti�n hành th�c hi�n các ch��ng

trình nâng c�p và duy trì các nng l�c k� thu t và hành chính thi�t y�u t�i các huy�n và xã. 3. Xem xét s� c�n thi�t trong t��ng lai ph�i xác �nh c� th� nhi�m v� chi cho các huy�n và xã và s� c�n thi�t

cho phép có s� phân c�p khác nhau � c�p d��i chính quy�n t�nh trong m�t �a ph��ng. 4. Ban hành các quy �nh nh*m c�ng c� s� ph�i h�p gi"a các c�p chính quy�n và s� i�u ph�i gi"a các c�

quan cùng chia s3 m�t nhi�m v� chi nh�t �nh � các c�p chính quy�n khác nhau và t�o i�u ki�n thu n l�i cho khu v�c t� nhân tham gia cung c�p d�ch v� công.

5. Nghiên c�u tính kh� thi c�a vi�c tng tính t� ch� v� thu thu� � c�p t�nh trong trung h�n. 6. Thm dò các cách th�c c�i thi�n vi�c chia s� thu t' các lo�i thu� phân chia gi"a ngân sách trung ��ng và

ngân sách các t�nh. 7. Giám sát và ánh giá xem các ti�p c n hi�n nay không quy �nh c� th� trong Lu t Ngân sách vi�c phân

chia ngu!n thu cho các c�p huy�n và xã ho�t �ng nh� th� nào. (Theo quan i�m c�a Ngân hàng Th� gi�i, Chính ph� có th� nên quy �nh rõ ràng c� th� vi�c phân chia ngu!n thu cho các c�p này trong l�n s�a �i ti�p Lu t Ngân sách nhà n��c).

8. Xem xét nâng c�p h� th�ng tính toán b� sung cân �i hi�n t�i thông qua b� sung thêm các �nh m�c thu rõ

ràng h�n, d�a vào các nng l�c d� báo s� thu t�t h�n và ban hành các �nh m�c minh b�ch cho phân b� ngân sách chi �u t�.

9. Cân nh�c áp d�ng h� th�ng b� sung cân �i hoàn toàn d�a trên công th�c.

2005 – 2007 2005 – 2007 2005 – 2008 2005 – 2006 2005 – 2007 2005 – 2007 2005 – 2007 2005 - 2007 2005 - 2008

Tóm t�t khuy�n ngh�

xxiii

V�n ��/Ngành (th2 t� theo �úng s!

ch��ng trong báo cáo)

Khuy�n ngh� Th3i gian

10. C�ng c� h� th�ng b� sung có m�c tiêu trong c� chi th��ng xuyên l.n chi �u t�. 11. Xem xét vi�c xây d�ng h� th�ng phân c�p ngân sách m�i, theo ó quy�n t� ch� v� ngân sách c�a �a

ph��ng ��c b�o �m v�i n�i dung ch� y�u là H�i !ng nhân dân ��c toàn quy�n quy�t �nh ngân sách �a ph��ng.

12. C�n ti�n t�i phân quy�n r�ng rãi h�n cho chính quy�n �a ph��ng (ch� y�u là c�p t�nh) trong vi�c quy�t

�nh các ch� � chi tiêu theo nguyên t�c ho(c trong khung do trung ��ng quy �nh. 13. C�ng c� các quy �nh hi�n t�i v� huy �ng v�n �i v�i chính quy�n �a ph��ng – (c bi�t, quy �nh v�

gi�i h�n n� và �m b�o th�c hi�n �a trái phi�u do các t�nh phát hành vào cân �i ngân sách.

2005 – 2007 2005 – 2008 2005- 2008 2005- 2008

7. Phân c�p cho các ��n v� s� d�ng ngân sách

1. Áp d�ng ph��ng pháp "phi�u ánh giá d�ch v� công" � h� tr� cho vi�c ánh giá m�c � hài lòng c�a ng��i dân v� khoán chi t�i �n v� hành chính khoán chi theo Quy�t �nh 192/2001/Q�-TTg.

2. Cân nh�c vi�c h�n ch� h�n quy�n ch� �ng v� ngân sách c�a các nhà qu�n lý �i v�i các kho�n ti�n l��ng

và th��ng theo Quy�t �nh 192/2001/Q�-TTg trong khi v.n cho phép h) có � � linh ho�t � t�o ra �ng l�c làm vi�c có hi�u qu�.

3. Xem xét li�u tách khoán chi riêng v� l��ng có ph�i là bi�n pháp phù h�p h�n không trong i�u ki�n có

nh"ng b�t c p trong c� c�u l��ng hi�n nay c�a khu v�c nhà n��c. 4. C�n t�o ra các c� ch� � �m b�o kh� nng ti�p c n c�a ng��i nghèo và c n nghèo v�i các d�ch v� xã h�i

thi�t y�u. Ý ki�n t' phía các B� cho r*ng c�n y m�nh "xã h�i hoá" cho nh"ng d�ch v� có i�u ki�n và ��c xã h�i ch�p nh n, !ng th�i c�n t�o ra các thi�t ch� �m b�o cho nhóm ng��i nghèo và nhóm ng��i c n nghèo có kh� nng ti�p nh n các d�ch v� xã h�i c� b�n. Bên c�nh ó, c�n m�nh d�n chuy�n m�t s� �n v� s� nghi�p có thu sang ho�t �ng theo mô hình doanh nghi�p. Tuy nhiên, NHTG c+ng khuy�n ngh� Chính ph� nên th n tr)ng tri�n khai th�c hi�n Ngh� �nh 10/2002/N�-CP � có th�i gian tích l+y kinh

2005 – 2007 2005 - 2006 2005 - 2006 2005 – 2007

�ánh giá t�ng h�p chi tiêu công, ��u th�u mua s�m công và trách nhi�m tài chính 2004

xxiv

V�n ��/Ngành (th2 t� theo �úng s!

ch��ng trong báo cáo)

Khuy�n ngh� Th3i gian

nghi�m, ti�n hành ánh giá chi ti�t, xây d�ng và thi hành các bi�n pháp h�n ch� các r�i ro ti�m n. 5. Ti�p t�c t�ng k�t và ánh giá tác �ng c�a Ngh� �nh 10/2002/N�-CP s� d�ng ph��ng pháp "phi�u ánh

giá d�ch v� công" � h� tr� cho vi�c ánh giá tác �ng c�a Ngh� �nh 10/2002/N�-CP v� m�c � hài lòng c�a ng��i dân �i v�i d�ch v� công.

6. ��i v�i các �n v� s� nghi�p có thu ho�t �ng trên c� s� Ngh� �nh 10/2002/N�-CP, nên gia tng vi�c tìm

cách g�n ch(t ch0 các ngu!n l�c ngân sách nhà n��c vào vi�c "mua" các hàng hóa và d�ch v� công (c bi�t dành cho ng��i nghèo – xây d�ng các c� ch� ki�m tra giám sát và �m b�o vi�c cung �ng d�ch v� theo các h�p !ng ó.

2005 – 2007 2005 – 2007

8. Qu�n lý � u t� công

1. ��a phân tích nhu c�u chi th��ng xuyên phát sinh t' �u t� vào quy trình l�a ch)n d� án �u t� và s� d�ng các ph��ng pháp nh� Khuôn kh� chi tiêu trung h�n � �m b�o s� nh�t quán gi"a chi th��ng xuyên và chi �u t�.

2. Th�c hi�n ánh giá m�t cách chi�n l��c vi�c phân c�p nhi�m v� �u t� công gi"a các c�p chính quy�n và

các c�p qu�n lý khi th�c hi�n Ngh� quy�t 08/2004/NQ-CP c�a Chính ph�. 3. Tng c��ng nng l�c h��ng d.n, ào t�o, h� tr� và giám sát các c� quan ��c phân c�p th m quy�n quy�t

�nh và qu�n lý �u t�. 4. Xây d�ng và áp d�ng m�t c m nang l p k� ho�ch �u t� bao g!m các k� thu t l�a ch)n d� án và k� thu t

ánh giá cân �i �u t� thích h�p gi"a các ngành, vùng. 5. H� th�ng hóa các phân tích ánh giá r�i ro g�n v�i �u t�, bao g!m phân tích v� nh"ng r�i ro b�t th��ng

liên quan �n các kho�n vay tín d�ng nhà n��c.

2005 – 2007 2005 2005 – 2007 2005 2005 – 2006

Tóm t�t khuy�n ngh�

xxv

V�n ��/Ngành (th2 t� theo �úng s!

ch��ng trong báo cáo)

Khuy�n ngh� Th3i gian

6. Yêu c�u t�t c� các c� quan có th m quy�n v� �u t� ph�i duy trì ng ký d� án chu n, trong ó các kho�n chi tiêu th�c t�, chi tiêu ��c phép và chi tiêu theo k� ho�ch ��c c p nh t d�a vào d" li�u c�a h� th�ng Thông tin qu�n lý ngân sách và kho b�c trong th�i gian s�m nh�t.

T' nm 2005

9. Qu�n lý ��u th u mua s�m công

1. Ban hành nh"ng h��ng d.n và m.u h! s� m�i th�u � h��ng d.n các c� quan th�c thi tri�n khai Ngh� �nh 66/2003/N�-CP.

2. B� sung B�n tin �u th�u d�ng báo in b*ng vi�c phát hành b�n tin này trên trang i�n t�. 3. Thi�t l p m�t cách giám sát vi�c áp d�ng các qui �nh v� �u th�u và các k�t qu� �u th�u. 4. Thi�t l p c� ch� ti�p nh n và gi�i quy�t t� cáo khi�u n�i. 5. Hoàn thi�n Pháp l�nh ��u th�u (thành m�t vn b�n pháp lu t v� �u th�u th�ng nh�t cho t�t c� các l%nh

v�c mua s�m công g!m tuy�n ch)n t� v�n, mua s�m hàng hóa và xây l�p) và trình #y ban th��ng v� Qu�c h�i xem xét và thông qua.

6. Xây d�ng m�t chi�n l��c phát tri�n nng l�c nhi�u nm nh*m �m b�o r*ng các cán b� qu�n lý và k�

thu t có � nng l�c theo yêu c�u � hoàn thành nhi�m v� và ch�c nng (t ra cho h). 7. Xây d�ng m�t ch��ng trình nâng cao nng l�c qu�n lý th�c hi�n h�p !ng. 8. Xây d�ng các h��ng d.n nh*m nâng cao ch�t l��ng so�n th�o và giám sát h�p !ng. 9. C�ng c� vi�c �m b�o tính th�c thi c�a các i�u kho�n h�p !ng và tôn tr)ng các trình t� chính th�c gi�i

quy�t các tranh ch�p trong h�p !ng th��ng m�i.

2005 2005 2005 – 2006 2005 – 2006 2005 2005 – 2007 2005 – 2006 2005 – 2007 2005 - 2007

�ánh giá t�ng h�p chi tiêu công, ��u th�u mua s�m công và trách nhi�m tài chính 2004

xxvi

V�n ��/Ngành (th2 t� theo �úng s!

ch��ng trong báo cáo)

Khuy�n ngh� Th3i gian

10. Chi tiêu công trong ngành giáo d�c và �ào t�o

1. Thay cho vi�c nâng t- l� h)c sinh/giáo viên lên, Chính ph� c�n �u tiên áp d�ng h)c c� ngày trên di�n r�ng h�n; gi�m h)c phí �i v�i h)c sinh thu�c di�n chính sách và nâng cao trình � giáo viên và c� s� v t ch�t tr��ng l�p, (c bi�t là � các �a ph��ng nghèo nh�t.

2. Ti�n hành m�t ánh giá t�ng th� v� vai trò c�a thu phí trong ngành giáo d�c. �ánh giá này nên ��c k�t

h�p v�i vi�c l p th� t� �u tiên k� ho�ch ang ��c xây d�ng trong Khuôn kh� Chi tiêu trung h�n c�a ngành giáo d�c.

3. �ánh giá tính �y � c�a các h� s� �u tiên trong các �nh m�c phân b� ngân sách cho giáo d�c nh*m �m

b�o các vùng nghèo và khó khn có kh� nng cung c�p m�t m�c tiêu chu n v� d�ch v� giáo d�c (nh� M�c ch�t l��ng tr��ng h)c t�i thi�u).

4. Xây d�ng c� ch� � �m b�o m�i h)c sinh nh n ��c m�t m�c kinh phí t�i thi�u t' ngân sách � có th�

��c h)c t p � m�c chu n. 5. Tng chi ngân sách giáo d�c � �t m�c tiêu ch�t l��ng và c� h�i ti�p c n; xem xét phân b� m�t t- l� l�n

h�n trong t�ng chi giáo d�c cho m�t lo�t các ch��ng trình m�c tiêu giáo d�c. 6. Xem xét g�n c�i thi�n ti�n l��ng cho giáo viên v�i n�i dung công vi�c và k�t qu� làm vi�c. 7. ��i v�i ngành giáo d�c và ào t�o, ít nh�t � c�p ti�u h)c và PTCS, Ngân hàng Th� gi�i khuy�n ngh� ch�a

nên th�c hi�n Ngh� �nh 10/2002/N�-CP và nên xem xét trao quy�n linh ho�t cho các hi�u tr��ng theo Quy�t �nh 192/2001/Q�-TTg ho(c m�t s� quy�n h�n khác.

8.6u tiên xây d�ng các bài ki�m tra chu n v� m�c � ti�p thu ki�n th�c � nh"ng giai o�n quan tr)ng � áp

d�ng chúng m�t cách có h� th�ng nh*m ánh giá khách quan ch�t l��ng d�y h)c. 9.6u tiên phát tri�n k� nng qu�n lý ngu!n l�c và h� th�ng thông tin � m)i c�p c�a ngành giáo d�c.

2005 – 2007 2005 2005 2005 – 2006 2005 2005 – 2007 2005 – 2007 2005 – 2007 2005- 2007

Tóm t�t khuy�n ngh�

xxvii

V�n ��/Ngành (th2 t� theo �úng s!

ch��ng trong báo cáo)

Khuy�n ngh� Th3i gian

11. Chi tiêu công trong ngành giao thông v�n t�i

1. �ánh giá l�i d� ki�n nhu c�u chi t��ng lai c�a ngành giao thông khi xây d�ng Khuôn kh� chi tiêu trung h�n ngành và xem xét chuy�n ngu!n l�c t' ti�u ngành ��ng b� sang cho các ti�u ngành ��ng s�t và ��ng sông.

2. Thi�t l p m�t c� ch� ki�m soát ch(t ch0 h�n các cam k�t chi tiêu trong l%nh v�c giao thông; ti�n hành ánh

giá ngay �i v�i t�t c� các d� án ã ��c thông qua trong ngành giao thông � xem xét xem li�u có � ngân sách � th�c hi�n chúng hay không; th�c hi�n các gi�i pháp kh n thi�t � gi�i quy�t n� t!n )ng c�a ngành giao thông; y m�nh c� ph�n hóa các DNNN trong ngành giao thông.

3. Các ngu!n v�n c�n ��c chuy�n t' chi �u t� m�i sang cho chi v n hành và b�o trì trong ngành giao

thông; Nhóm T� v�n v� Qu�n lý và B�o trì ��ng b� (AGRMM) v'a ��c thành l p c�n �a ra các khuy�n ngh� v� các gi�i pháp dài h�n trong v�n � qu�n lý và b�o trì ��ng b�.

4. Gi�i quy�t các v�n � c�t y�u hi�n ang ngn c�n �u t� t� nhân nh� khuôn kh� pháp lý và các quy �nh;

thi�u kh� nng th�c hi�n, ch�a có � các công c� tài chính và huy �ng ngu!n v�n trong n��c. 5. Gi�m d�n s� l��ng các Ban qu�n lý d� án giao thông tr�c thu�c B� b*ng cách sáp nh p chúng v�i các c�

quan qu�n lý ti�u ngành.

2005 – 2007 2005 – 2007 2005 – 2007 2005 – 2007 2005 – 2007

12. Chi tiêu công trong ngành y t�

1. Xây d�ng các công c� và quy trình l p d� toán ngân sách d�a trên k�t qu� �u ra ��c xác �nh rõ ràng và ��c s�p x�p theo th� t� �u tiên c n th n, thay vì d�a trên các �nh m�c �u vào ã s� d�ng tr��c ây.

2. Xây d�ng m�t h� th�ng �nh m�c phân b� ngân sách m�i ph�n ánh ��c c� qui mô dân s� và nhu c�u y t�

�a ph��ng và kh� nng huy �ng các ngu!n chi cho y t� �a ph��ng (ví d� nh� thông qua vi�n phí và b�o hi�m y t�).

3. Khuy�n khích các �a ph��ng khi th�c hi�n Quy�t �nh 139/2002/Q�-TTg v� Qu� KCB ng��i nghèo

mua th3 b�o hi�m y t� cho ng��i nghèo thay vì thanh toán tr�c ti�p cho các c� s� y t� và cân nh�c nâng

2005 – 2007 2005 – 2007 2005 – 2006

�ánh giá t�ng h�p chi tiêu công, ��u th�u mua s�m công và trách nhi�m tài chính 2004

xxviii

V�n ��/Ngành (th2 t� theo �úng s!

ch��ng trong báo cáo)

Khuy�n ngh� Th3i gian

m�c kinh phí chi trên m�t �u ng��i h��ng l�i. 4. Giám sát và ánh giá ch(t ch0 vi�c th�c hi�n Quy�t �nh 139/2002/Q�-TTg (k� c� các ph��ng th�c ��c

áp d�ng � xác �nh các �i t��ng nghèo), có các bi�n pháp thích h�p � kh�c ph�c các khó khn phát sinh trong quá trình th�c hi�n.

5. Ti�n hành th n tr)ng vi�c áp d�ng Ngh� �nh 10/2002/N�-CP t�i các b�nh vi�n v�i s� giám sát c n th n

� �m b�o các kho�n tr� c�p ngân sách này không ��c dùng � m� r�ng d�ch v� cho nhóm ng��i thu nh p cao có kh� nng chi tr�. C�n xây d�ng và th� nghi�m m�t c� ch� thích h�p h�n � áp d�ng Ngh� �nh 10/2002/N�-CP � các b�nh vi�n tuy�n huy�n. (Ngân hàng Th� gi�i khuy�n ngh� ch�a nên áp d�ng Ngh� �nh 10/2002/N�-CP � các b�nh vi�n trung ��ng cho �n khi có c� ch� giám sát thích h�p � �m b�o không �nh h��ng �n các nhi�m v� chung l�n h�n c�a các b�nh vi�n này). Theo quan i�m c�a NHTG, không nên tri�n khai th�c hi�n Ngh� �nh 10/2002/N�-CP t�i tuy�n xã.

6. 6u tiên h�n n"a vi�c ph� bi�n thông tin y t�. 7. Xây d�ng c� ch� �y � và hi�u qu� v� c�p ch�ng ch� ki�m �nh cho các b�nh vi�n công và b�nh vi�n t�

nhân; sau m�t th�i gian cho phép lo�i ra các b�nh vi�n không � tiêu chu n � c�p ch�ng ch� ki�m �nh kh/i danh sách các c� s� y t� ��c phép cung c�p d�ch v� y t� cho các �i t��ng ��c b�o hi�m.

8. ��a các b�nh vi�n t� ã ��c c�p ch�ng ch� ki�m �nh vào h� th�ng các c� s� y t� cung c�p d�ch v� cho

ng��i có b�o hi�m !ng th�i d�n d�n chuy�n vi�c c�p kinh phí ch"a b�nh c�a nhà n��c thay vì c�p cho các c� s� y t� sang tr�c ti�p cho ng��i s� d�ng d�ch v� y t�.

9. Ti�n hành nghiên c�u t�ng quan kinh nghi�m c�a các n��c khác v� mua s�m trong l%nh v�c y t�. 10. Nghiên c�u kinh nghi�m c�a các n��c khác trong vi�c i�u ti�t giá c� d�ch v� b�nh vi�n và d��c ph m

và � xu�t c� ch� h"u hi�u � i�u ti�t giá c� các hàng hóa và d�ch v� chính c�a ngành y t�.

2005 – 2007 2005 – 2007 2005 – 2007 2005 – 2007 2005 – 2007 2005 – 2007 2005- 2007

Tóm t�t khuy�n ngh�

xxix

V�n ��/Ngành (th2 t� theo �úng s!

ch��ng trong báo cáo)

Khuy�n ngh� Th3i gian

13. Chi tiêu công trong ngành nông nghi�p và phát tri�n nông thôn

1. L p l�i th� t� �u tiên và tng c��ng qu�n lý chi trong n�i b� ngành nông nghi�p và phát tri�n nông thôn tr��c khi xem xét tng t- tr)ng chi ngân sách cho ngành này.

2. C�i thi�n cân �i gi"a chi �u t� và chi th��ng xuyên, (c bi�t là chi tiêu cho th�y l�i c�n ph�i i�u ch�nh

h�n n"a v�i �u tiên áp �ng t�t nhu c�u duy tu b�o d�$ng các công trình b� trì hoãn, hoàn thi�n h� th�ng, ph�c h!i và i�u ch�nh h� th�ng th�y l�i nh*m h� tr� a d�ng hóa mùa v� và cây tr!ng.

3. Tng ngu!n v�n cho nghiên c�u nông nghi�p, h�p lý hóa s� l��ng các vi�n nghiên c�u. 4. Tng ngu!n v�n cho khuy�n nông. 5. Duy trì t- tr)ng ngân sách dành cho lâm nghi�p. 6. Gi�m gánh n(ng chi tiêu c�a các doanh nghi�p nhà n��c lên chi tiêu công. 7. Yêu c�u th m �nh d� án ch(t ch0 h�n; Xây d�ng phân tích k�t qu� và tác �ng c�a chi tiêu công trong

ngành nông nghi�p. 8. Thi�t l p ki�m soát cam k�t chi ch(t ch0 h�n n"a trong l%nh v�c nông nghi�p và xây d�ng k� ho�ch �

gi�i quy�t h�t s� n� t!n )ng và ngn không � phát sinh thêm các kho�n n� này. 9. �i�u ch�nh các quy trình và ch�c nng th� ch� - các c� quan trung ��ng c�n chú ý ít h�n t�i vi�c �nh ra

các m�c tiêu s�n xu�t hàng hóa c� th�

2005 – 2007 2005 – 2007 2005 – 2007 2005 – 2007 2005 – 2007 2005 – 2007 2005 – 2007 2005 – 2007 2005 – 2007

14. Chi tiêu công cho các ch��ng trình m�c tiêu qu!c gia

1. Ti�p t�c duy trì ch��ng trình m�c tiêu qu�c gia (CTMTQG) nh� là m�t công c� b� sung cho ngu!n v�n ch� �o h��ng vào ng��i nghèo và xem xét tng t- tr)ng chi ngân sách cho các ch��ng trình m�c tiêu.

2. Các CTMTQG c�n ��c h�p lý hóa và i�u ph�i t�t h�n v�i nhau và v�i ch��ng trình chính.

2005 – 2007 2005

�ánh giá t�ng h�p chi tiêu công, ��u th�u mua s�m công và trách nhi�m tài chính 2004

xxx

V�n ��/Ngành (th2 t� theo �úng s!

ch��ng trong báo cáo)

Khuy�n ngh� Th3i gian

3. C�n có các c� ch� m�nh m0 h�n � �m b�o r*ng các CTMTQG h� tr� cho các m�c tiêu qu�c gia, bao

g!m thi�t l p th/a thu n ho�t �ng hàng nm trên c� s� �u ra và k�t qu� c� th�. 4. Xây d�ng m�t c� ch� khuy�n khích s� d�ng v�n có hi�u qu� và nâng cao tính b�n v"ng c�a các công

trình �u t� thông qua các ch��ng trình m�c tiêu qu�c gia - n�u không có � v�n � phân b� cho v n hành và b�o d�$ng, c�n c�t phân b� v�n cho �u t� xây m�i � phân b� cho v n hành và b�o d�$ng.

5. Nâng cao k� nng và nng l�c cán b� c�p xã. Cán b� xã c�n ��c ào t�o v� k� toán và các k� nng qu�n

lý d� án và qu�n lý tài chính. 6. C�n tng c��ng s� tham v�n và tham gia c�a ng��i dân �a ph��ng trong vi�c qu�n lý và l p k� ho�ch

c�a các CTMTQG. 7. Kh�c ph�c các y�u kém trong công tác �u th�u mua s�m trong các CTMTQG. 8. C�i thi�n công tác theo dõi giám sát và báo cáo trong các CTMTQG. Chính ph� c�n ánh giá �nh k, các

ch��ng trình m�c tiêu. C�n th�ng nh�t m�t k� ho�ch thanh tra và ki�m toán v�i các quy �nh rõ ràng v� ch)n m.u và báo cáo. C�n giao cho m�t c� quan chuyên trách v� báo cáo trong Chính ph� � xem xét và báo cáo cho m)i �i t��ng có liên quan �n ti�n � gi�i ngân, theo dõi chi tiêu.

9. Ti�n hành ánh giá th��ng xuyên các CTMTQG. 10. Xây d�ng c� ch� thu th p và ph� bi�n nh"ng bài h)c t' nh"ng sáng ki�n, c�i ti�n c�a �a ph��ng v� th�c

hi�n các CTMTQG và �m b�o có các c� ch� phân tích và ph� bi�n nh"ng bài h)c kinh nghi�m � c�p qu�c gia và gi"a các t�nh.

2005 – 2006 2005 – 2006 2005 – 2007 2005 – 2007 2005 – 2007 2005 – 2007 2005 – 2007 2005

B�i c�nh, cách ti�p c�n và ph�m vi báo cáo

1

1. B#I C�NH, CÁCH TI$P C%N VÀ PH&M VI BÁO CÁO

B!i c�nh

1.1. Cn c� vào k�t qu� �ánh giá Chi tiêu công nm 1996 và nm 2000, tháng 12/2003, Th� t��ng Chính ph� ã có vn b�n s� 5932/VPCP-QHQT giao cho B� Tài chính, B� KH�T và các �n v� liên quan ti�n hành �GTHCTC 2004 c�a Vi�t Nam.

1.2. Trong �i m�i, chi tiêu công là m�t trong các công c� quan tr)ng nh�t c�a Chính ph� Vi�t Nam nh*m tng tr��ng và �u tranh gi�m nghèo. ��nh k, ánh giá chi tiêu công và công tác qu�n lý chúng là m�t ph�n c�a chu trình xây d�ng k� ho�ch và d� toán ngân sách. Thông th��ng, � các n��c ang phát tri�n, nh"ng ánh giá nh� v y �u do các nhà tài tr� ti�n hành: ví d� nh� m�t lo�t báo cáo do Ngân hàng Th� gi�i gi" vai trò chính ti�n hành nh� �ánh giá chi tiêu công, �ánh giá trách nhi�m tài chính qu�c gia, �ánh giá công tác mua s�m qu�c gia. Tuy nhiên, các n��c ang phát tri�n th�c hi�n c�i cách ang ngày càng tr� nên t� ch� và gi" vai trò chính trong các ánh giá ��c xem là m�t ph�n không th� tách r�i c�a chu trình l p k� ho�ch và ngân sách c�a n��c h).

1.3. 1 Vi�t Nam, m�t lo�t các �ánh giá Chi tiêu công ã ��c ti�n hành. �ó là Báo cáo �ánh giá Chi tiêu công nm 1996 c�a Ngân hàng Th� gi�i và Ch��ng trình Phát tri�n Liên Hi�p Qu�c, Nghiên c�u c�a Qu� Ti�n t� qu�c t� và Ngân hàng Th� gi�i nm 1999 mang tên “ Ti�n t�i minh b�ch tài chính” ; Báo cáo chung �ánh giá Chi tiêu công c�a Chính ph� và Ngân hàng Th� gi�i nm 2000; Báo cáo �ánh giá trách nhi�m tài chính qu�c gia nm 2001 c�a Ngân hàng Th� gi�i và Báo cáo �ánh giá công tác mua s�m qu�c gia nm 2002 c�a Ngân hàng Th� gi�i. Nh"ng ánh giá này ã óng góp quan tr)ng vào công cu�c c�i cách � Vi�t Nam, tác �ng tích c�c �n vi�c l p ngân sách và Ch��ng trình ��u t� công, giúp �nh hình các chi�n l��c ngành và các ch��ng trình c�a các nhà tài tr� và óng góp quan tr)ng vào Chi�n l��c toàn di�n v� tng tr��ng và X�GN và Sáng ki�n c�i cách hành chính công. Tình hình th�c hi�n khuy�n ngh� c�a �GCTC 2000 ��c tóm t�t � ph� l�c 1.1 và s0 ��c th�o lu n � các ch��ng sau.

1.4. �ánh giá t�ng h�p chi tiêu công, �u th�u mua s�m công và trách nhi�m tài chính 2004 (sau ây g)i t�t là �GTHCTC 2004) s0 c p nh t các báo cáo �ánh giá Chi tiêu công, �ánh giá trách nhi�m tài chính qu�c gia và �ánh giá công tác mua s�m qu�c gia và ây là l�n �u tiên các báo cáo này ��c ti�n hành theo m�t cách th�c h�p nh�t �y � ba n�i dung này. Gi�ng nh� �ánh giá chi tiêu công nm 2000, �ánh giá này s0 ��c ti�n hành cùng v�i s� h� tr� c�a các nhà tài tr�

�ánh giá t�ng h�p chi tiêu công, ��u th�u mua s�m công và trách nhi�m tài chính 2004

2

và s0 ��c công b� v�i t� cách là báo cáo chung c�a Chính ph� và các nhà tài tr�. Tuy nhiên, ây là l�n �u tiên � Vi�t Nam, các cán b� Chính ph� c+ng nh� các chuyên gia qu�c t� cùng tham gia phân tích và vi�t d� th�o các ph�n c�a báo cáo.

Cách ti�p c�n

M�c tiêu

1.5. Các m�c tiêu ��c th�ng nh�t cho �GTHCTC 2004 là:

• �ánh giá toàn di�n m�c tiêu, k�t qu� và các v�n � t!n t�i trong th�c hi�n chi tiêu công c�a Chính ph�;

• Phân tích s� g�n k�t k� ho�ch phát tri�n và k� ho�ch th��ng xuyên trong ngân sách c�a Chính ph�, c+ng nh� s� g�n k�t gi"a các chi�n l��c h� tr� qu�c gia c�a các t� ch�c tài chính và các nhà tài tr� v�i K� ho�ch phát tri�n KT-XH và Chi�n l��c toàn di�n v� tng tr��ng và X�GN c�a Chính ph�;

• Cung c�p các phân tích cho vi�c xây d�ng d� toán Ngân sách 2005 và 2006, K� ho�ch Phát tri�n KT-XH giai o�n 2006 – 2010, khuôn kh� tài chính trung h�n và các khuôn kh� chi tiêu trung h�n thí i�m � c�p t�nh và ngành;

• H� tr� các ch��ng trình hi�n nay c�a Chính ph� v� nâng cao kh� nng l p và ch�p hành ngân sách, báo cáo và trách nhi�m tài chính;

• Nâng cao nng l�c ti�n hành phân tích chi tiêu công c�a B� Tài chính, B� K� ho�ch và ��u t�, các b� chuyên ngành, các t�nh và c�ng !ng các c� quan nghiên c�u trong n��c;

• Ti�n hành ánh giá các r�i ro v� trách nhi�m tài chính cho Chính ph�, các t� ch�c tài chính, các nhà tài tr� và ng��i dân.

Thành ph n tham gia báo cáo

1.6. Qu�n lý chi tiêu công là m�t qui trình liên quan �n “ toàn th� Chính ph�” . �GTHCTC 2004 có s� tham gia c�a nhi�u c� quan chính ph�. Các b� gi" vai trò chính trong các báo cáo liên ngành và óng góp cho các báo cáo chuyên ngành là B� Tài chính và B� K� ho�ch và ��u t�. Các b� gi" vai trò chính ánh giá theo t'ng l%nh v�c là B� Nông nghi�p và Phát tri�n Nông thôn, B� Giáo d�c và �ào t�o, B� Y t�, B� Lao �ng-Th��ng binh và Xã h�i, B� Giao thông v n t�i. �!ng th�i, các b� này c+ng tham gia vào công tác so�n th�o báo cáo cu�i cùng. M�t s� t�nh/thành ph�, qu n/huy�n, xã và các �n v� s� nghi�p c+ng có các báo cáo b*ng vn b�n óng góp cho �GTHCTC 2004 này.

1.7. Chính ph� ã xác �nh ph�i có vai trò tích c�c h�n trong ti�n hành �GTHCTC l�n này. Tuy nhiên, Chính ph� v.n mu�n �GTHCTC 2004 này có s� tham gia tích c�c c�a các nhà tài tr� và báo cáo cu�i cùng ph�i ��c t�t c� các bên

B�i c�nh, cách ti�p c�n và ph�m vi báo cáo

3

thông qua. Các nhà tài tr� ã giúp ti�n hành �GTHCTC 2004 này, ã óng góp các báo cáo công tác c�ng c� cho t'ng nghiên c�u và h� tr� Chính ph� trong công tác so�n th�o báo cáo cu�i cùng. Các nhà tài tr� ã h� tr� tài chính và óng góp k� thu t là Ngân hàng Th� gi�i và Nhóm các nhà tài tr� cùng m�c ích g!m các c� quan tài tr� c�a các Chính ph� Canaa (t� ch�c CIDA), �an M�ch (t� ch�c DANIDA), Hà Lan (t� ch�c NMDC), Na Uy (t� ch�c NORAD), Th�y �i�n (t� ch�c SIDA), Th�y S% (t� ch�c SDC) và V��ng Qu�c Anh (t� ch�c DFID). Báo cáo �GTHCTC 2004 này còn có s� óng góp ý ki�n quý báu c�a �i di�n Phái oàn chung Châu Âu, Qu� Ti�n t� qu�c t�, Ngân hàng H�p tác Nh t B�n (JBIC) và Ch��ng trình Phát tri�n Liên Hi�p Qu�c (UNDP).

1.8. Thành ph�n tham gia ánh giá không ch� gi�i h�n � các nhà ho�ch �nh chính sách c�a Chính ph� và c�ng !ng các nhà tài tr�. M�t s� h)c gi�, các nhà nghiên c�u và chuyên gia t� v�n trong và ngoài n��c ã tham gia h� tr� Chính ph� và nhóm các nhà tài tr� trong ó có các cá nhân và �i di�n c�a các công ty t� v�n Bannock (V��ng qu�c Anh), Vi�n Qu�n lý Kinh t� Trung ��ng (Vi�t Nam), công ty nghiên c�u và t� v�n ECORYS (Hà Lan), Vi�n Nghiên c�u Qu�n lý giáo d�c (Vi�t Nam), T�ng công ty �i�n l�c Vi�t Nam, Tr��ng ��i h)c Georgia (M�), Tr��ng ��i h)c Bách khoa Hà N�i (Vi�t Nam), Vi�n Nghiên c�u Th� tr��ng và Giá c� (Vi�t Nam), H)c vi�n Tài chính (Vi�t Nam), Vi�n �ào t�o và Phát tri�n chuyên ngành Mediconsult (Vi�t Nam), Công ty Mokoro (V��ng qu�c Anh) và Tr��ng �i h)c Washington (M�) và H�i K� toán Vi�t Nam.

Qui trình

1.9. Các cu�c tham v�n gi"a Chính ph�, Ngân hàng Th� gi�i và Nhóm các nhà tài tr� cùng m�c ích cho �GTHCTC 2004 này ��c ti�n hành vào tháng 10/2003. Các cu�c th�o lu n ã di&n ra gi"a các nhà tài tr� và cán b� c�a t�t c� các b� tham gia làm báo cáo. Các cán b� chính ph�, Ngân hàng Th� gi�i và Nhóm các nhà tài tr� cùng m�c ích c+ng ã tham gia vào cu�c h�i th�o do Chính ph� Vi�t Nam, Chính ph� Hàn Qu�c, Ngân hàng Th� gi�i và Nhóm các nhà tài tr� cùng m�c ích t� ch�c t�i thành ph� H� Long ngày 9 và 10 tháng 10 nm 2003. �ây là m�t h�i th�o kh�i �ng �GTHCTC 2004.

1.10. �GTHCTC 2004 này ��c ti�n hành d�a trên m�t lo�t các nghiên c�u liên ngành và chuyên ngành. Báo cáo công tác cho t'ng nghiên c�u do m�t nhóm cán b� liên ngành c�a Chính ph� làm vi�c v�i các chuyên gia Vi�t Nam chu n b�. Các nhóm nghiên c�u ch� � liên ngành do B� Tài chính và B� KH�T gi" vai trò chính, trong khi các nhóm nghiên c�u chuyên ngành do các b� ngành ch� qu�n gi" vai trò chính, v�i s� tham gia c�a B� Tài chính, B� KH�T và các b�, các t�nh, thành ph� khác có liên quan.

1.11. ��i v�i t'ng nghiên c�u liên ngành và chuyên ngành, m�t báo cáo công tác ��c m�t ho(c nhi�u chuyên gia qu�c t�, g!m cán b� Ngân hàng Th� gi�i, các chuyên gia t� v�n và h)c gi� chu n b�. Báo cáo công tác do cán b� chính ph� so�n

�ánh giá t�ng h�p chi tiêu công, ��u th�u mua s�m công và trách nhi�m tài chính 2004

4

th�o tr��c và sau ó chuyên gia n��c ngoài s0 hoàn ch�nh. Trong m�t s� tr��ng h�p, cán b� chính ph� góp ý báo cáo c�a các chuyên gia qu�c t�. Trong t�t c� các tr��ng h�p �u có s� trao �i th�o lu n qua l�i tích c�c gi"a các nhóm cán b� chính ph�, các chuyên gia qu�c t� và các nhà tài tr�. Công tác nghiên c�u t�i th�c �a c�a các chuyên gia qu�c t� ��c ti�n hành ch� y�u trong hai �t công tác: tháng 4/2004 và tháng 7/2004.

1.12. �GTHCTC 2004 cu�i cùng do �i di�n B� Tài chính và Ngân hàng Th� gi�i cùng d� th�o. �ã có các cu�c tham v�n r�ng rãi trong Chính ph� và v�i các �i tác phát tri�n trong n��c và qu�c t� trong su�t �t công tác chu n b� d� th�o báo cáo cu�i cùng vào tháng 10/2004 và trong nh"ng tháng ti�p theo. Tháng 4 nm 2005, Th� t��ng Chính ph� ã duy�t và giao B� Tài chính ph�i h�p v�i Ngân hàng Th� gi�i công b� báo cáo �GTHCTC này. H�i th�o ph� bi�n báo cáo �ánh giá t�ng h�p chi tiêu công, �u th�u mua s�m công và trách nhi�m tài chính 2004 s0 ��c t� ch�c vào tháng 5/2005 t�i �à N5ng.

Ph�m vi �GTHCTC 2004

Các nghiên c2u liên ngành

1.13. �GTHCTC 2004 này có 8 nghiên c�u liên ngành. Nh"ng nghiên c�u này ��c th� hi�n trong T p 1 c�a Báo cáo g!m:

• Xu h��ng tài khóa và b�n v"ng tài khóa (Ch��ng 2);

• Xu h��ng trong c� c�u chi tiêu công (Ch��ng 3);

• Các th� ch� Qu�n lý nhà n��c v� chi tiêu công (Ch��ng 4);

• Các th� ch� �m b�o tính minh b�ch và trách nhi�m gi�i trình trong tài chính (Ch��ng 5);

• Phân c�p cho Chính quy�n các �a ph��ng (Ch��ng 6);

• Giao quy�n t� ch� cho các �n v� công l p s� nghi�p có thu và c� quan hành chính (Ch��ng 7);

• Qu�n lý ��u t� công (Ch��ng 8); và

• Qu�n lý ��u th�u mua s�m công (Ch��ng 9) .

Các nghiên c2u chuyên ngành

1.14. �GTHCTC 2004 này g!m 5 nghiên c�u chuyên ngành. Nh"ng nghiên c�u chuyên ngành này ��c th� hi�n trong T p 2 c�a báo cáo g!m:

• Chi tiêu công trong ngành giáo d�c (Ch��ng 10);

• Chi tiêu công trong ngành giao thông (Ch��ng 11);

B�i c�nh, cách ti�p c�n và ph�m vi báo cáo

5

• Chi tiêu công trong ngành y t� (Ch��ng 12);

• Chi tiêu công trong ngành nông nghi�p (Ch��ng 13);

• Ch��ng trình m�c tiêu qu�c gia (Ch��ng 14).

Khuy�n ngh� v� phân tích chi tiêu công trong t��ng lai

1.15. Các khuy�n ngh� chính trong t'ng nghiên c�u ��c nêu trong t'ng ch��ng c� th� và ��c tóm t�t l�i trong b�ng � ph�n Tóm t�t báo cáo.

1.16. V� phân tích chi tiêu công trong t��ng lai, �GTHCTC 2004 �a ra các khuy�n ngh� sau:

• Chính ph� xem xét các phân tích và khuy�n ngh� c�a �GTHCTC 2004 này và ph�n ánh vào K� ho�ch phát tri�n KT-XH và ngân sách t��ng lai c+ng nh� giám sát ch(t ch0 vi�c th�c hi�n.

• C�n tng c��ng h�n n"a nng l�c và v� th� c�a các nhóm phân tích chi tiêu công trong B� Tài chính, B� KH�T, b� chuyên ngành và các t�nh.

• Chính ph� ti�p t�c ch� trì ph�i h�p cùng v�i NHTG và các nhà tài tr� th�c hi�n �GTHCTC khác trong 3 nm t�i. Tuy nhiên, vi�c �ánh giá Chi tiêu công hàng nm s0 ��c Chính ph� c p nh t trong m�t ph�m vi h2p h�n, có th� theo m�t ho(c hai chuyên �.

�ánh giá t�ng h�p chi tiêu công, ��u th�u mua s�m công và trách nhi�m tài chính 2004

6

Ph� l�c 1.1: �ánh giá Chi tiêu công Vi�t Nam 2000 - Ti�n tri�n th�c hi�n các khuy�n ngh�

M�c tiêu Cam k�t Tình hình th�c hi�n

I. Ti�n hành các bi�n pháp nêu trong �ánh giá Chi tiêu công

a. Li�t kê toàn b� các qu�/tài kho�n "bên c�nh ngân sách" hi�n có.

Nm 2001, B� Tài chính ã li�t kê các qu� bên c�nh ngân sách. I.1 Chu�n b� s� li�u ngân sách và thông tin m�t cách t�ng th� và nh�t quán hn

b. Chu n b� và công b� các báo cáo hàng nm v� thu- chi c�a các qu�/tài kho�n "bên c�nh ngân sách".

B� Tài chính ã cung c�p thông tin �nh k, v� tình hình tài chính c�a các qu�/tài kho�n này cho các nhà tài tr�.

�ã s�a �i các qui t�c v� minh b�ch tài chính (Quy�t �nh 192/2004/Q�-TTg c�a Th� t��ng Chính ph� ��c ban hành ngày 16/11/2004) hi�n t�i yêu c�u công khai thông tin v� các qu� bên c�nh ngân sách. B� Tài chính hi�n ang chu n b� � công khai các thông tin này.

c. Xây d�ng m�t h� th�ng báo cáo và thông tin qu�n lý cho các DNNN.

1. Ban hành ch� � báo cáo tài chính c�a các doanh nghi�p trong ó có DNNN (theo Q� 167/2000/Q�-BTC, ngày 25/10/2000).

2. Xây d�ng h� th�ng báo cáo và thông tin qu�n lý cho các DNNN.

B� Tài chính ã ban hành Quy�t �nh 167/2000/Q�-BTC v� báo cáo tài chính c�a các doanh nghi�p k� c� DNNN.

�ã thi�t k� h� th�ng theo dõi và ánh giá k�t qu� ho�t �ng c�a doanh nghi�p và ã xây d�ng ��c ph�n m�m v� h� th�ng thông tin qu�n lý v�i s� h� tr� c�a UNDP.

H� th�ng này ã ��c thí i�m � 2 �a ph��ng (Hà N�i và Hà Tây) và � m�t s� DNNN v�i s� h� tr� c�a UNDP. H� th�ng giám sát n� c�a 200 DNNN ã ��c thành l p thông qua ch��ng trình c�a Khuôn kh� Tng tr��ng và Gi�m nghèo c�a IMF. Ch��ng trình này s0 không còn ho�t �ng sau khi Khuôn kh� Tng tr��ng và Gi�m nghèo k�t thúc.

3. Tri�n khai h� th�ng báo cáo TTQL DNNN.

H� th�ng này v.n ch�a ��c thi�t l p.

d. Báo cáo và ghi chép s� li�u gi�i ngân vi�n tr� theo phân lo�i ngân sách.

Các �n v� tài chính cùng v�i Kho b�c ã tri�n khai mã ngu!n ngân sách. M�t khi các mã ngu!n ngân sách này ��c �a vào ho�t �ng thì m)i kho�n gi�i ngân t' vi�n tr� s0 ��c ghi l�i theo h�ng m�c ngân sách nh� ã làm v�i chi ngân sách.

� Ph� l�c 1.2 – T�ng h�p các khuy�n ngh� �ánh giá Chi tiêu công 2004

7

7

M�c tiêu Cam k�t Tình hình th�c hi�n

e. Ghi chép s� li�u "chi xã h�i" cho phép ánh giá ai ��c h��ng l�i t' các kho�n chi tiêu này.

�ã ti�n hành s�a �i h� th�ng phân lo�i ngân sách cho phép th�c hi�n công vi�c này.

f. Giao cho Kho b�c tr� thành c� quan ch�u trách nhi�m duy trì tài kho�n công, t�ng h�p và th�c hi�n m�t h� th�ng thông tin qu�n lý và k� toán thích h�p toàn di�n � Kho b�c.

Lu t Ngân sách s�a �i 2002 giao ch�c nng này cho Kho b�c nhà n��c. Hi�n t�i B� Tài chính ang ti�n hành D� án C�i cách qu�n lý Tài chính công (CCQLTCC) trong ó thi�t l p m�t h� th�ng thông tin Qu�n lý Kho b�c và Ngân sách (TABMIS) và qui trình mua s�m c�a h� th�ng TABMIS này ang ��c hoàn thành.

g. Thông qua áp d�ng phân lo�i ch�c nng theo thông l� qu�c t� (ví d� theo lo�i hình GFS).

Trong d� án CCQLTCC, nm 2003 ã xây d�ng ��c m�t bi�u chung cho phép l p báo cáo theo m.u th�ng nh�t v�i lo�i hình GFS. B� Tài chính ang l p k� ho�ch s�a �i phân lo�i ch�c nng ngân sách nh*m làm cho nó hoàn toàn th�ng nh�t v�i lo�i hình GFS.

I.2. Nâng cao tính minh bch c�a các thông tin ngân sách

a. Th�c hi�n các bi�n pháp nâng cao lu!ng thông tin ngân sách gi"a n�i b� các c� quan chính ph�.

B� tr��ng B� Tài chính ã ra quy�t �nh 130/2003/Q�-TTg ngày 18/8/2003 th�ng nh�t h� th�ng tài kho�n ngân sách và tài kho�n kho b�c và giao cho Kho b�c nhà n��c cung c�p s� li�u th�c hi�n ngân sách �nh k, cho các b� trung ��ng, các �a ph��ng.

b. Hàng nm công b� thông tin chi ti�t v� ngân sách c�a ngành và các lo�i hình chi khác cho h�n 75% t�ng chi tiêu nh� ã công b� trong �GCTC.

Công tác này ã ��c ti�n hành hàng nm k� t' nm 2001. Các qui �nh s�a �i v� công khai tài chính (theo Quy�t �nh 192/2004/Q�-TTg ngày 16/11/2004) ã công b� 100% t�ng chi ngân sách.

c. Hàng nm công b� ngân sách c�a t�nh cho các ngành và lo�i hình chi tiêu hàng nm (theo t'ng t�nh).

Ngân sách t�nh theo lo�i các tiêu chí l�n (t�ng thu và t�ng chi) ã ��c công b� hàng nm. Các h��ng d.n th�c hi�n qui �nh công khai tài chính s�a �i này trong Quy�t �nh 192/2004/Q�-TTg c�a Th� t��ng Chính ph� ã ��c B� Tài chính ban hành, cho phép B� Tài chính t p h�p và công b� phân b� ngân sách ngành theo t�nh và theo l%nh v�c kinh t�.

�ánh giá t�ng h�p chi tiêu công, ��u th�u mua s�m công và trách nhi�m tài chính 2004

8

M�c tiêu Cam k�t Tình hình th�c hi�n

d. Niêm y�t công khai ngân sách xã bên ngoài tr� s� chính quy�n xã.

Ngân sách xã ��c yêu c�u niêm y�t công khai theo các qui �nh hi�n hành v� công khai tài chính. Tuy nhiên, ph�m vi th�c hi�n r�t khác nhau gi"a các �a ph��ng. Qui �nh công khai tài chính s�a �i (Quy�t �nh 192/2004/Q�-TTg) có yêu c�u b� sung là ph�i cung c�p tài li�u ngân sách cho Tr��ng thôn và các t� ch�c qu�n chúng � tr��ng thôn có th� thông báo cho ng��i dân �a ph��ng và các t� ch�c qu�n chúng giám sát vi�c th�c hi�n ngân sách.

e. Trình m�t tri�n v)ng tài chính trung h�n cùng v�i ngân sách hàng nm.

B� Tài chính, B� KH�T và các b� khác ã xây d�ng tri�n v)ng kinh t� v% mô và tài chính trung h�n ��c nêu trong Chi�n l��c toàn di�n v� Tng tr��ng và X�GN giai o�n 2001- 2005.

Ph�i thành l p nhóm hành �ng � xây d�ng Khuôn kh� Chi tiêu trung h�n ch(t ch0 và chi ti�t h�n theo khuôn kh� c�a ch��ng trình CCQLTCC. �ã xây d�ng m.u trình duy�t khuôn kh� chi tiêu trung h�n. Nhóm hành �ng này s0 làm vi�c � xây d�ng khuôn kh� chi tiêu trung h�n trong các tháng t�i.

I.3 L�p th t� �u tiên

a. Yêu c�u các b� chuyên ngành và các �a ph��ng trình k� ho�ch t�ng h�p yêu c�u chi th��ng xuyên và chi �u t� trong quá trình chu n b� ngân sách.

b. Yêu c�u các b� chuyên ngành hàng nm ánh giá hi�u qu� chi tiêu công c�a ngành trong vi�c �t ��c các m�c tiêu mà ngành � ra d�a trên báo cáo c�a t�t c� các �n v� th� h��ng ngân sách, k� c� các �n v� thu�c t�nh.

Trong so�n th�o các h��ng d.n và l p ngân sách hàng nm, Chính ph� ã yêu c�u các b� và �a ph��ng ph�i �m b�o s� cân b*ng thích h�p gi"a chi th��ng xuyên và chi �u t�, (c bi�t là phân b� cho b�o d�$ng khi l p ngân sách cho b�, �a ph��ng mình.

Hàng nm B� Tài chính và B� KH�T t� ti�n hành và yêu c�u các �a ph��ng và các b� ch� qu�n ánh giá k�t qu� chi tiêu. Tuy nhiên, nh"ng ánh giá này v.n c�n ��c c�ng c�.

c. Yêu c�u các t�nh và thành ph� ánh giá (có th� hai ho(c ba nm m�t l�n) hi�u qu� chi tiêu công c�a �a ph��ng trong vi�c �t ��c các m�c tiêu c�a �a ph��ng.

Ba �a ph��ng – thành ph� H! Chí Minh, t�nh Qu�ng Bình và B�c Ninh – ã hoàn thành �ánh giá Chi tiêu công c�p t�nh v�i s� h� tr� c�a UNDP. Là m�t ph�n c�a Báo cáo �ánh giá t�ng h�p chi tiêu công, �u th�u mua s�m công và trách nhi�m tài chính 2004, �ánh giá Chi tiêu công �a ph��ng ã ��c kh�i x��ng � 4 �a ph��ng: Bình D��ng, Hà N�i, Phú Th) và V%nh Long.

� Ph� l�c 1.2 – T�ng h�p các khuy�n ngh� �ánh giá Chi tiêu công 2004

9

9

M�c tiêu Cam k�t Tình hình th�c hi�n

d. Xác �nh m�t hay hai ngành "thí i�m" � xây d�ng ch��ng trình chi tiêu ngành trong trung h�n.

B�n l%nh v�c ã ��c ch)n xây d�ng thí i�m Khuôn kh� Chi tiêu trung h�n là: giáo d�c, y t�, giao thông, nông nghi�p và phát tri�n nông thôn. Ngoài ra, b�n t�nh s0 ��c ch)n � thí i�m các khuôn kh� chi tiêu trung h�n.

e. Xây d�ng ch��ng trình chi tiêu trung h�n cho ngành giáo d�c.

Khuôn kh� chi tiêu trung h�n thí i�m cho giáo d�c ã ��c xây d�ng và các ho�t �ng t��ng t� ã ��c kh�i x��ng � ba l%nh v�c khác trong ch��ng trình CCQLTCC.

I. 4. B�n v�ng ngân sách trong trung hn

a. Ti�n hành các bi�n pháp tng thu trong trung h�n.

Thu NSNN so v�i GDP v.n gi" � m�c 21-22% GDP. M�c này ã óng góp vào tng tr��ng kinh t� cao liên t�c trong nh"ng nm g�n ây, c�i thi�n công tác qu�n lý thu� và các n� l�c h�n n"a v� thu�.

b. 6�c tính chi phí c�a vi�c nâng l��ng v'a qua và ánh giá tác �ng c�a vi�c này t�i ngân sách.

Hi�n v.n ang ti�n hành ánh giá chính sách ti�n l��ng t' nm 1993 �n nay. �ánh giá này yêu c�u ph�i phân tích tác �ng c�a c�i cách ti�n l��ng t�i ngân sách t��ng lai.

c. 6�c tính chi phí c�i cách ngân hàng và DNNN.

B� Tài chính ph�i h�p v�i các c� quan trung ��ng khác ã hoàn thành d� toán chi phí cho c�i cách h� th�ng ngân hàng và DNNN theo k� ho�ch. Th� t��ng Chính ph� ã thông qua kinh phí và k� ho�ch th�c hi�n.

d. T p h�p s� li�u v� các b�o lãnh c�a Chính ph� và ánh giá r�i ro có th� c�a các kho�n b�o lãnh này.

�ã hoàn thành vi�c li�t kê các kho�n b�o lãnh chính ph� v�i s� h� tr� k� thu t c�a UNDP v� qu�n lý n� n��c ngoài và ã ti�n hành phân tích các r�i ro �i v�i các d� án ODA cho vay l�i.

e. Chu n b� m�t tri�n v)ng tài chính trung h�n, nêu rõ t�t c� các gi� �nh.

M�t tri�n v)ng tài chính trung h�n ã ��c xây d�ng và �a vào Chi�n l��c toàn di�n v� TT&X�GN. M�t khuôn kh� tài chính trung h�n c� th� và chính xác h�n hi�n nay ang ��c chu n b�.

�ánh giá t�ng h�p chi tiêu công, ��u th�u mua s�m công và trách nhi�m tài chính 2004

10

M�c tiêu Cam k�t Tình hình th�c hi�n

I. 5. Nâng cao tính h��ng v� ng��i nghèo c�a chi tiêu

a. Phân b� l�i chi tiêu công t' m�t s� lo�i hình ch"a b�nh sang phòng b�nh.

Chính ph� ã t p trung áng k� vào công tác phòng b�nh. M�c tiêu phòng b�nh c+ng ��c nh�n m�nh trong chi�n l��c y t� ã ��c Chính ph� thông qua. Trong phân b� ngân sách cho 2001 và 2002 và ��c tính cho 2003, B� Y t� và B� Tài chính ã ti�n hành phân b� l�i theo khuy�n ngh� này.

b. ��m b�o chi tiêu công cho ch��ng trình s�c kh/e sinh s�n.

Ch��ng trình s�c kh/e sinh s�n ã i vào ho�t �ng và phân b� ngân sách c+ng ��c ti�n hành hàng nm � th�c hi�n ch��ng trình này.

I. 6. Phân b� li ngân sách trong n�i b� ngành

a. Ti�n hành các bi�n pháp � tng phân b� ngân sách cho VH&BD th�y l�i, b�o d�$ng giao thông ��ng b� và ��ng th�y, nghiên c�u khoa h)c và khuy�n nông trong nông nghi�p, tng �u t� cho giao thông nông thôn.

Phân b� ngân sách cho các lo�i hình chi tiêu này ã tng lên trong th�i k, 2000-2004. Ví d�, phân b� ngân sách nm 2001 cho VH&BD ã tng 8,5% so v�i nm 2000 và phân b� ngân sách nm 2002 cho VH&BD tng 28,2% so v�i nm 2001.

Tuy nhiên, s� m�t cân b*ng gi"a chi th��ng xuyên và chi �u t� v.n x�y ra, (c bi�t là trong l%nh v�c giao thông.

b. Thông qua nguyên t�c th�y l�i phí d�a theo m�c s� d�ng n��c và xây d�ng k� ho�ch � th�c hi�n nguyên t�c này.

c. Th�c hi�n nguyên t�c th�y l�i phí d�a trên m�c s� d�ng n��c th�c t� c�a nông dân.

Ngh� �nh 143/2003/N�-CP do Chính ph� ban hành ngày 28/11/2003 h��ng d.n th�c hi�n Pháp l�nh Khai thác và b�o v� công trình th�y l�i, ã th� hi�n nguyên t�c này trong vi�c l p khung th�y l�i phí và s0 th�c hi�n theo t'ng giai o�n.

d. Ti�n hành các bi�n pháp c�i thi�n ho�t �ng c�a các công ty qu�n lý th�y l�i (ví d� nh� thông qua vi�c c�t gi�m chi phí, th�t thoát n��c).

�ang ��c th�c hi�n thông qua Ngh� �nh 10/2002/N�-CP v� c� ch� tài chính th�c hi�n d�ch v� công có thu.

� Ph� l�c 1.2 – T�ng h�p các khuy�n ngh� �ánh giá Chi tiêu công 2004

11

11

M�c tiêu Cam k�t Tình hình th�c hi�n

e. Khuy�n khích vi�c hình thành và tng s� l��ng các hi�p h�i nh"ng ng��i s� d�ng n��c.

B� NNPTNT ã thí i�m ph��ng pháp này � m�t s� �a ph��ng.

f. Ti�n hành các bi�n pháp m�i nh*m c�i thi�n "h� th�ng mi&n gi�m" phí cho ng��i nghèo và �m b�o cho h� th�ng này ho�t �ng có hi�u qu�. M�t khi ã làm ��c vi�c trên, c�n nâng m�c vi�n phí � gi�m tr� c�p ngân sách cho các b�nh vi�n.

Tháng 10/2002, Th� t��ng Chính ph� ã ra Quy�t �nh 139/2002/Q�-TTg v� vi�c thành l p Qu� Chm sóc s�c kh/e cho ng��i nghèo trên c� n��c. Qu� này s0 c�p tài chính cho các c� s� y t� � chi tr� các chi phí khám ch"a b�nh cho ng��i nghèo.

g. �ánh giá h� th�ng mi&n gi�m hi�n t�i trong l%nh v�c y t� (và giáo d�c) và �a ra các khuy�n ngh� nh*m nâng cao h� th�ng này và �m b�o cho h� th�ng ho�t �ng hi�u qu�.

Nh� trên.

h. Xem xét vi�c m� r�ng ch��ng trình b�o hi�m y t�, (c bi�t là b�o hi�m t� nguy�n, nh� m�t bi�n pháp � gi�m chi ngân sách cho y t�, trong khi gi�m thi�u tác �ng tiêu c�c c�a s� l�a ch)n có �nh h��ng x�u và �m b�o tính b�n v"ng tài chính c�a ch��ng trình.

Nh� trên.

�ánh giá t�ng h�p chi tiêu công, ��u th�u mua s�m công và trách nhi�m tài chính 2004

12

M�c tiêu Cam k�t Tình hình th�c hi�n

i. Xem xét h� th�ng �nh m�c phân b� hi�n t�i cho giáo d�c và y t� và thông qua các h� th�ng m�i nh*m gi�m s� khác bi�t gi"a các vùng v� chi tiêu công cho giáo d�c và y t�.

Công vi�c này ã ��c th�c hi�n trong quá trình xây d�ng h� th�ng �nh m�c chi th��ng xuyên m�i. H� th�ng �nh m�c m�i này do Th� t��ng Chính ph� ban hành trong Quy�t �nh 139/2003/Q�-TTg ngày 11/7/2003.

k. Tng t- l� h)c sinh/giáo viên khi t- l� nh p h)c trung h)c tng.

T- l� h)c sinh/giáo viên ã gi�m � c�p ti�u h)c – Xem Ch��ng 10.

II. Ti�n hành công vi�c �� xây d�ng các bi�n pháp c� th� nh4m gi�i quy�t các v�n �� nêu trong �ánh giá Chi tiêu công

II.1. L�p th2 t� �u tiên

a. Xây d�ng m�t qui trình có hi�u qu� � k�t h�p v�i vi�c l p và th�c hi�n ngân sách chi th��ng xuyên và chi �u t� sao cho gi�m thi�u t�i a vi�c lãng phí tài s�n công ã ��c �u t�.

Các c� quan chính ph� ã b�t �u xây d�ng các khuôn kh� chi tiêu trung h�n cho ngành và t�nh. Qui trình này s0 giúp k�t h�p t�t h�n vi�c xây d�ng ngân sách �u t� và ngân sách chi th��ng xuyên.

b. Xây d�ng các �nh m�c chi tiêu m�i cho chi th��ng xuyên (thông qua m�t quá trình xây d�ng s� !ng thu n, tham gia c�a các b� chuyên ngành và các �a ph��ng) � �m b�o �t ��c các m�c ích ã nêu c�a Chính ph�.

��nh m�c phân b� ngân sách chi th��ng xuyên m�i cho t�nh ã ��c xây d�ng v�i s� !ng thu n c�a các b� chuyên ngành và các �a ph��ng. ��nh m�c m�i này ã ��c Th� t��ng Chính ph� thông qua trong Quy�t �nh 139/2003/Q�-TTg ngày 11/7/2003.

c. Xem xét thi�t l p qu� ��ng b�. B� Giao thông ã �a ra � xu�t thành l p qu� ��ng b�. Th� t��ng Chính ph� ã th�ng nh�t v� nguyên t�c nh�ng quy�t �nh cu�i cùng v� vi�c thành l p qu� này v.n ch�a ��c ban hành.

d. �ánh giá thi�t k� m�t qu� quay vòng � c�i thi�n c� s� v t ch�t tr��ng h)c.

Chính ph� ã ban hành Quy�t �nh 159/2002/Q�-TTg ngày 15/1/2002 phê chu n ch��ng trình nâng c�p l�p h)c. Trái phi�u Chính ph� ã ��c phát hành nm 2003 � b� sung v�n cho ch��ng trình này.

� Ph� l�c 1.2 – T�ng h�p các khuy�n ngh� �ánh giá Chi tiêu công 2004

13

13

M�c tiêu Cam k�t Tình hình th�c hi�n

e. �ánh giá tác �ng c�a các DNNN trong l%nh v�c nông nghi�p �i v�i n�n kinh t�, k� c� óng góp ròng c�a h) vào ngân sách nhà n��c.

S0 th�c hi�n.

II.2. Nâng cao tính h��ng v� ng��i nghèo c�a chi tiêu

a. Xây d�ng và th�c hi�n c� ch� nh*m �m b�o cung c�p ngân sách �y � cho các tr��ng ti�u h)c, các tr�m y t� và m�t s� lo�i b�nh vi�n � mi&n gi�m chi phí cho ng��i nghèo.

Qu� Khám ch"a b�nh cho ng��i nghèo ã ��c thành l p � c�p kinh phí cho các c� s� y t� ph�c v� ng��i nghèo.

b. Xây d�ng và áp d�ng m�t h� th�ng d�a trên công th�c nh*m xác �nh m�c tr� c�p c�a vi�c c�p ngân sách cho các t�nh nghèo.

H� th�ng m�i v� �nh m�c phân b� ngân sách chi th��ng xuyên (Quy�t �nh 139/2003/Q�-TTg) bao g!m các h� s� �a lý ã tính �n các i�u ki�n khó khn c�a các vùng và t�nh thi�t thòi.

c. Xem xét các c� ch� khác nhau nh*m b�o v� nh"ng ng��i nghèo nh�t và tng thu nh p c�a h).

Cu�i nm 2001, Chính ph� ã ban hành 2 Ngh� �nh (168/2001/N�-CP và 186/2001/N�-CP) v� h� tr� ng��i nghèo � các vùng khó khn nh�t (6 t�nh mi�n núi phía B�c và 4 t�nh Tây Nguyên). Nm 2002, Chính ph� ã ban hành Ngh� �nh 173/2002/N�-CP v� h� tr� ng��i nghèo các t�nh �!ng b*ng sông C�u Long xây nhà, Quy�t �nh 139/2002/Q�-TTg v� qu� chm sóc s�c kh/e cho ng��i nghèo và Quy�t �nh 159/2002/Q�-TTg v� ch��ng trình nâng c�p tr��ng h)c và l�p h)c.

d. Ti�n hành các bi�n pháp nh*m �m b�o nâng cao cân b*ng v� gi�i (b*ng cách nâng cao t- l� h)c sinh n" vào ti�u h)c t�i nh"ng vùng nghèo, tng t- l� h)c sinh n" vào ph� thông trung h)c).

S0 th�c hi�n.

II. 3. Kh� n�ng chuy�n d�ch v� sang cho khu v�c t� nhân cung c�p

a. Kh�i x��ng vi�c xem xét và ánh giá kh� nng chuy�n d�n m�t s� d�ch v� cho khu v�c t� nhân cung c�p.

Trong k� ho�ch t�ng th� v� C�i cách Hành chính công, ã thông qua chính sách chuy�n m�t s� d�ch v� công cho khu v�c t� nhân cung c�p trong các l%nh v�c y t�, giáo d�c, vn hóa và th� thao, v� sinh môi tr��ng. Vi�c thí i�m giao m�t s� c�ng cho t� nhân ang ��c th�c hi�n. S� tham gia c�a khu v�c t� nhân � l%nh v�c h� t�ng c� s� ã tng lên áng k� trong nh"ng nm v'a qua.

�ánh giá t�ng h�p chi tiêu công, ��u th�u mua s�m công và trách nhi�m tài chính 2004

14

M�c tiêu Cam k�t Tình hình th�c hi�n

III. Nghiên c2u các v�n �� ch�a ��1c �� c�p trong �ánh giá Chi tiêu công

a. Nghiên c�u �i t��ng th� h��ng l�i ích c�a h� th�ng thu� và chi tiêu.

Ch�a th�c hi�n.

b. �ánh giá các ch��ng trình m�c tiêu qu�c gia.

Nm 2001, các CTMTQG ã ��c các c� quan Chính ph� ánh giá và th�ng nh�t.

B� L�TBXH v�i s� h� tr� c�a UNDP ã ti�n hành ánh giá CTMTQG v� X�GN và CT135 nm 2004. M�t ánh giá v� CTMTQG ã ��c �a vào �ánh giá t�ng h�p chi tiêu công, �u th�u mua s�m công và trách nhi�m tài chính 2004.

c. Xây d�ng m�t qui trình ngân sách v�i �nh h��ng ��c c�i thi�n v� v�n � gi�i.

S0 xây d�ng.

d. Xem xét các v�n � khác v� phân c�p ngân sách.

H� tr� k� thu t b*ng ngu!n tài tr� ASEM v� phân c�p tài chính ã h� tr� cho nghiên c�u kinh nghi�m c�a các n��c khác trong khu v�c. Nhi�u th�c ti&n t�t nh�t ã ��c �a vào Lu t Ngân sách s�a �i. M�t phân tích sâu v� các v�n � phân c�p tài chính ã ��c ti�n hành trong Báo cáo �ánh giá t�ng h�p chi tiêu công, �u th�u mua s�m công và trách nhi�m tài chính 2004.

e. Ti�n hành ánh giá chi tiêu công t�i 4 t�nh. Các Báo cáo �GCTC ã ��c hoàn thành � 3 �a ph��ng: thành ph� H! Chí Minh, B�c Ninh và Qu�ng Bình. Trong Báo cáo �GTHCTC 2004 này, các �GCTC �a ph��ng ã ��c ti�n hành � 4 t�nh là Hà N�i, Phú Th), V%nh Long và Bình D��ng.

f. Ti�n hành ánh giá chi tiêu công ti�p theo. �ã ti�n hành �ánh giá t�ng h�p chi tiêu công, �u th�u mua s�m công và trách nhi�m tài chính 2004.

Xu h��ng tài khóa và bn vng tài khóa

15

2. XU H'(NG TÀI KHÓA VÀ BN V)NG TÀI KHÓA

Gi�i thi�u chung và t0ng quan

2.1. B�n v"ng tài khóa là i�u ki�n c�n cho tng tr��ng và xóa ói gi�m nghèo. Chi tiêu công là m�t trong nhi�u hình th�c can thi�p c�a Chính ph� nh*m kh�c ph�c các khuy�t t t c�a th� tr��ng và �m b�o công b*ng trong phân ph�i. M(c dù c� s� quy�t �nh chi tiêu công là các nguyên t�c kinh t� v% mô song quy mô và c� c�u c�a chi tiêu công �u có ý ngh%a kinh t� v% mô và vi mô. �(c bi�t, n�u không xây d�ng và th�c hi�n chi�n l��c tài khóa trung h�n b�n v"ng thì khó có th� �m b�o ��c ngu!n l�c � th�c hi�n chi�n l��c phát tri�n kinh t�-xã h�i, !ng th�i có th� t�o ra các b�t �n trong qu�n lý i�u hành ngân sách. C� hai k�t c�c này ch�c ch�n s0 tác �ng tiêu c�c �n quá trình tng tr��ng và gi�m nghèo.

2.2. C�ng !ng qu�c t� ã ghi nh n s� th n tr)ng c�a Vi�t Nam trong chính sách tài khoá, v�i m�c thâm h�t ngân sách t��ng �i nh/ và t�ng n� (c� n� n��c ngoài và n� trong n��c) khá th�p. Trong th�i k, �ánh giá Chi tiêu công, Vi�t Nam th� hi�n quan i�m tài khóa h�t s�c th n tr)ng, v�i m�c thâm h�t ngân sách trung bình nh/ h�n 2% GDP trong giai o�n 1999-2003 và t�ng n� gi" � m�c d��i 40% GDP. Vi�t Nam ngày càng ��c các t� ch�c Qu�c t�, các Chính ph� c+ng nh� các t� ch�c ánh giá r�i ro �c l p ánh giá cao. M(c dù có nh"ng thành t�u �n t��ng nh� v y nh�ng ã xu�t hi�n m�t s� nguy c� e d)a �n � b�n v"ng tài khóa và òi h/i Vi�t Nam ph�i th��ng xuyên chú ý trong nh"ng nm t�i.

2.3. Ch��ng này b�t �u v�i ánh giá tình hình th�c hi�n các ch� tiêu kinh t� v% mô, các xu th� v� t�ng thu, chi ngân sách c�a Vi�t Nam trong 5-6 nm qua. Các tác �ng c�a xu th� thu, chi ngân sách t�i thâm h�t ngân sách và n� c�a Chính ph� c+ng s0 ��c phân tích. Tác �ng c�a m�t s� h�ng m�c chi ngoài ngân sách nh� chi phí tài chính c�a vi�c tái c�p v�n cho các ngân hàng th��ng m�i qu�c doanh và ho�t �ng c�a Qu� H� tr� phát tri�n �i v�i tình tr�ng n� c�a Chính ph� c+ng ��c làm rõ. Sau ph�n mô t� v� qu�n lý n� công và minh b�ch tài khoá, ch��ng này s0 �a ra các khuy�n ngh� chính.

Tình hình th�c hi�n các ch5 tiêu kinh t� v6 mô

2.4. Tng tr��ng GDP th�c t� c�a Vi�t Nam �t m�c cao trong khu v�c và trên th� gi�i. T�c � tng tr��ng bình quân là 6,4% trong giai o�n 1997-2000 và 7,1% giai o�n 2001-2003. �áng chú ý là trong th�i k, �ánh giá Chi tiêu công, t�c � tng tr��ng ngày càng tng lên (2001: 6,9%; 2002: 7,1%; 2003: 7,3%).

�ánh giá t�ng h�p chi tiêu công, ��u th�u mua s�m công và trách nhi�m tài chính 2004

16

Riêng nm 2004, Vi�t Nam v.n �t ��c t�c � tng tr��ng 7,7% m(c dù giá c� th� gi�i, nh�t là giá nng l��ng bi�n �ng m�nh, d�ch SARS và g�n ây là d�ch cúm gia c�m ã có �nh h��ng x�u t�i n�n kinh t�.

2.5. K�t qu� xóa ói gi�m nghèo c�a Vi�t Nam c+ng r�t �n t��ng. Theo Báo cáo Phát tri�n Vi�t Nam nm 2004, d�a trên k�t qu� i�u tra m�c s�ng h� gia ình Vi�t Nam nm 2002, trong nm này, t- l� dân s� có m�c chi tiêu d��i ng�$ng nghèo là 29%, so v�i m�c 37% nm 1998 và 58% nm 1993. Nh� v y, Vi�t Nam ã �a kho�ng 20 tri�u ng��i dân thoát kh/i ói nghèo trong không �y m�t th p k-.

2.6. Xu�t kh u tng m�nh là nhân t� tng tr��ng tr)ng y�u. Trong giai o�n 1997-2003, giá tr� xu�t kh u tng v�i t�c � bình quân hàng nm là 14% và nay ã chi�m t- tr)ng 1/2 GDP, trong ó, t- tr)ng hàng ch� bi�n là 46% trong t�ng s� xu�t kh u. Nm 2003, t�c � tng tr��ng xu�t kh u c�a Vi�t Nam là 21% m(c dù n�n kinh t� toàn c�u r�i vào tình tr�ng trì tr�. Ngành may m(c có t�c � tng tr��ng cao nh�t (45%) và cùng v�i d�u thô là m(t hàng xu�t kh u quan tr)ng nh�t c�a Vi�t Nam xét v� giá tr�. T�c � tng tr��ng nhanh là nh� s� phát tri�n s�n xu�t kinh doanh và tác �ng c�a các hi�p �nh th��ng m�i song ph��ng và khu v�c có hi�u l�c trong th�i k, này. Trong ó, vi�c tham gia Khu v�c M u d�ch T� do ASEAN (AFTA) và Hi�p �nh Th��ng m�i Vi�t M� ký nm 2001 là các m�c quan tr)ng.

2.7. Cùng v�i k�t qu� tng tr��ng m�nh là vi�c nh p kh u gia tng nhanh chóng. Nm 2003, nh p kh u �t m�c tng 28% so v�i t�c � tng nh p kh u trung bình là 14% trong giai o�n 1997-2003. Các nhóm hàng nh p kh u chính tng lên trong nh"ng nm qua là máy móc và thi�t b�, s�n ph m d�u m/ và các �u vào s�n xu�t khác c�n thi�t cho các ngành xu�t kh u ang phát tri�n nhanh. V�i c� c�u này, gia tng nh p kh u c+ng th� hi�n quá trình tng c��ng nng l�c s�n xu�t m�t cách b�n v"ng.

2.8. V�i t�c � tng nh p kh u nhanh h�n t�c � tng xu�t kh u, cán cân th��ng m�i ã chuy�n t' m�c th(ng d� 0,8% GDP vào nm 2000 sang thâm h�t kho�ng 7% trong nm 2003. Tuy nhiên, các lu!ng ki�u h�i ch�y m�nh vào trong n��c ã góp ph�n giúp thâm h�t tài kho�n vãng lai ch� � m�c 4,7% c�a GDP nm 2003. Theo báo cáo c�a Ngân hàng nhà n��c Vi�t Nam, ki�u h�i vào Vi�t Nam ã tng �n m�c k- l�c, kho�ng 2,6 t- ô la M� vào nm 2003 và kho�ng trên 3 t- USD nm 2004. N�u tính c� ki�u h�i ��c chuy�n v� theo các kênh không chính th�c, thì t�ng l��ng ki�u h�i vào Vi�t Nam t' n��c ngoài lên �n kho�ng 3-4 t- ô la M� m�t nm. L��ng ki�u h�i này t��ng ��ng v�i 1/5 t�ng thu t' xu�t kh u. ��u t� n��c ngoài (FDI) vào Vi�t Nam ��c tính �t 1,5 t- ô la M� vào nm 2003. Gi�i ngân ODA �t m�c 1,1 t- ô la M�. �i�u này ã góp ph�n làm tng qu� d� tr" ngo�i h�i t' 3,7 t- ô la M� trong nm 2002 lên kho�ng 5,6 t- ô la M� nm 2003, t��ng ��ng v�i 10 tu�n nh p kh u hàng hóa và các d�ch v�.

Xu h��ng tài khóa và bn vng tài khóa

17

2.9. T- l� �u t� trên GDP �t m�c 35,1% trong nm 2003 và 35,8% nm 2004, so v�i 28,3% c�a nm 1997. T- tr)ng �u t� c�a khu v�c công �t m�c bình quân là 56%, trong khi t- tr)ng �u t� c�a khu v�c t� nhân trong n��c và khu v�c �u t� n��c ngoài l�n l��t là 24% và 20%. Do t�ng m�c �u t� l�n, (c bi�t là � khu v�c công ã t�o ra s� chuy�n bi�n quan tr)ng v� phát tri�n c� s� h� t�ng, chuy�n d�ch c� c�u kinh t� và th�c hi�n nhi�u ch��ng trình qu�c gia v� xóa ói gi�m nghèo. V.n còn nh"ng y�u kém v� ch�t l��ng �u t�, vì l0 ra ã có th� �t ��c k�t qu� tng tr��ng và gi�m nghèo t�t h�n v�i cùng quy mô �u t� ó.

2.10. Vi�t Nam ã duy trì chính sách kinh t� v% mô th n tr)ng trong th�i k, ánh giá. Sau hai nm gi�m phát nh2, giá c� tng t' 3% �n 4% vào nm 2002- 2003. Trong nm v'a qua, l�m phát ã tng lên �n m�c 9,5%, trong ó có hi�n t��ng giá c� th�c ph m tng nhanh do n�n d�ch cúm gia c�m và giá thép, giá d�u tng cao. Tuy nhiên, còn có nh"ng y�u t� kinh t� khác chi ph�i, tác �ng �n vi�c l�m phát tng nhanh. Chi phí nhân công và giá c� m�t s� m(t hàng � Vi�t Nam v.n � m�c th�p theo các chu n qu�c t� và chúng có xu h��ng tng lên trong b�i c�nh kinh t� phát tri�n nhanh.

2.11. Cùng v�i tng tr��ng nhanh là quá trình ti�n t� hóa n�n kinh t�. T- l� t�ng cung ti�n t� trên GDP tng t' 28% nm 1998 lên 68% nm 2003. T- l� tín d�ng trên GDP d'ng � m�c g�n 50% vào cu�i nm 2003. T- l� tín d�ng cho khu v�c kinh t� phi nhà n��c ti�p t�c gia tng và hi�n nay chi�m g�n 2/3 s� tín d�ng ��c c�p.

T0ng quan tình hình th�c hi�n tài khóa

2.12. Trong th�i k, ánh giá, i kèm v�i tng tr��ng kinh t� m�nh là tng thu áng k� ngân sách nhà n��c, nh� minh h)a trong B�ng 2.1. Th m chí v�i m�c thâm h�t ngân sách r�t khiêm t�n thì t- l� ph�n trm t�ng chi trên GDP v.n tng �u và b�n v"ng, nh�ng xét theo giá tr� tuy�t �i, t�ng chi tng r�t nhanh. V�n � này s0 ��c phân tích trong các ph�n d��i ây.

B�ng 2.1: T0ng quan v� các xu th� tài khóa (1997-2003) (%GDP) 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003T�ng thu và vi�n tr� 20,8 20,2 19,6 20,5 21,4 22,7 23,1 Thu t' thu� 15,8 15,4 15,1 14,8 15,7 16,8 16,7 Thu t' các kho�n phi thu� 4,2 4,2 3,9 5,3 5,4 5,5 6,1 Vi�n tr� 0,8 0,6 0,6 0,5 0,4 0,4 0,3T�ng chi 22,6 20,3 21,2 22,6 24,2 24,1 25,1 Chi th��ng xuyên 16,3 14,7 13,8 15,9 15,9 15,7 16,8 Chi �u t� phát tri�n 6,2 5,7 7,4 6,7 8,3 8,4 8,3Thâm h�t -1,7 -0,1 -1,6 -2,0 -2,8 -1,4 -2,0Cân �i ch�a k� tr� lãi -1,1 0,4 -1,0 -1,2 -1,8 -0,4 -0,9

Cho vay l�i (ch� t' ngu!n ODA) 2,2 1,5 1,8 2,2 0,8 0,9 1,2

�ánh giá t�ng h�p chi tiêu công, ��u th�u mua s�m công và trách nhi�m tài chính 2004

18

T0ng quan v� các xu th� thu ngân sách

2.13. Th�i k, nghiên c�u c�a ánh giá này là th�i gian n�n kinh t� Vi�t Nam tng tr��ng m�nh !ng th�i v�i tng thu áng k� trong ngân sách c�a nhà n��c. T�ng thu ngân sách k� c� vi�n tr� không hoàn l�i (theo giá hi�n hành) tng trung bình trên 14% m�t nm trong th�i gian t' 1998 �n 2003. T- tr)ng thu ngân sách và vi�n tr� trong GDP tng t' 20% nm 1998 lên trên 23% nm 2003. Ngu!n thu t' s�n xu�t d�u thô và thu� tiêu th� xng d�u tng t' 4,1% trong GDP vào nm 1998 lên 6,5% nm 2003 ã gi�i thích cho ph�n l�n kho�n tng thu. T- tr)ng thu ngân sách t' d�u m/ trong t�ng thu ngân sách tng t' 20% nm 1998 lên 22,4% nm 2003. Do ó, ngân sách chính ph� ã tr� nên nh�y c�m h�n r�t nhi�u tr��c các �t bi�n �ng giá d�u. Tuy tri�n v)ng s�n xu�t d�u thô trong nh"ng nm t�i khá l�n nh�ng v� lâu dài, ngu!n thu không th� d�a vào xu�t kh u d�u thô.

2.14. �� c�ng c� ngu!n thu c+ng nh� � khuy�n khích �u t� trong và ngoài n��c, nhà n��c ã gi�m nh2 gánh n(ng thu� qua vi�c gi�m thu� su�t trong nhi�u l%nh v�c. Thu� thu nh p doanh nghi�p ã ��c gi�m t' 32% xu�ng 28%; thu� su�t thu� VAT ã gi�m t' 4 m�c xu�ng còn 3 m�c, trong ó b/ m�c cao nh�t là 20%. Qu�c h�i c+ng ã quy�t �nh b/ thu� chuy�n l�i nhu n ra n��c ngoài và b/ thu� thu nh p doanh nghi�p b� sung. �(c bi�t, nm 2002, Chính ph� ã gi�m thu� s� d�ng �t nông nghi�p xu�ng m�t n�a và t' nm 2003, Chính ph� ã mi&n toàn b� thu� s� d�ng �t nông nghi�p cho nông dân. �i�u ó có ngh%a là kho�ng 75% dân s� Vi�t Nam không ph�i n�p m�t th� thu� tr�c ti�p nào.

Bi�u �/ 2.1: Xu th� thu ngân sách nhà n��c và vi�n tr1 (t7 l� % trong GDP)

0

5

10

15

20

25

1998 1999 2000 2001 2002 2003

����������� �������������� ������� ��������������������

2.15. Bi�u ! 2.2 phân chia các ngu!n thu ngân sách khác nhau t' các lo�i thu� trong nm 1998 và 2003. T- tr)ng thu t' thu� thu nh p doanh nghi�p và thu� VAT �u tng trong th�i k, này. T- tr)ng thu t' thu� VAT tng ph�n nào ó th� hi�n m�t s� lo�i thu� “ khác” ã ��c thay b*ng thu� VAT. M�t xu th� ngân sách khác r�t áng chú ý là t- tr)ng thu ngân sách t' các lo�i thu� xu�t nh p kh u trong t�ng thu t' thu� ã gi�m, m(c dù giá tr� tuy�t �i v.n tng � t�c � g�n 7,5% m�t

Xu h��ng tài khóa và bn vng tài khóa

19

nm. Thu� thu nh p doanh nghi�p ã tr� thành ngu!n chính trong thu ngân sách t' thu�. Các doanh nghi�p nhà n��c không kinh doanh xng d�u óng góp 38% trong thu t' thu� thu nh p doanh nghi�p, trong khi con s� này �i v�i các doanh nghi�p xng d�u nhà n��c là 34%. Khu v�c doanh nghi�p có v�n �u t� n��c ngoài không k� d�u chi�m 7%. Thu� thu nh p cá nhân ch� óng góp m�t t- tr)ng nh/ là 3% trong t�ng thu t' thu�, m(c dù có th� hy v)ng t- tr)ng này s0 tng lên khi GDP tng lên và ph��ng pháp qu�n lý thu t' khu v�c này ang ��c thay �i. Thu t' �t tng t' 2,5% t�ng thu ngân sách nhà n��c nm 2000 lên 6,0% nm 2003 và v.n có xu h��ng tng lên tuy không ph�i là lâu dài.

Bi�u �/ 2.2: T7 tr8ng c�a các lo�i thu� khác nhau trong t0ng thu t thu�

1998 2003

������������������� ���

���

����������������������

��������������������

�����������

����� �!������"�#��$�

%���&�'��"������

1808 1495409 389

32680 375108935 12182

10649 8627151 61

21346 25600135

26084 2440910603 8662

133 200������

%���&�'��"�����

�����()*���

��������������������

��

����������������������+�

������������������� ���

���

2.16. Thu ngân sách khu v�c kinh t� dân doanh có b��c phát tri�n t�t, t' ch� ch� chi�m 6,4% t�ng thu ngân sách nm 2000, �n nm 2003 �t là 7,3% và nm 2004 là 7,8%. �i�u này cho th�y s� phát tri�n c� v� quy mô, c� v� ch�t l��ng c�a khu v�c kinh t� dân doanh. Nm 2004, khu v�c kinh t� này ã óng góp ��c 8,2% GDP, tng 41% so v�i nm 2000.

2.17. Thu ngân sách t' thu� xu�t nh p kh u1 chi�m kho�ng 17% trong t�ng thu và vi�n tr� (t��ng ��ng v�i 23% c�a t�ng thu t' thu�) trong giai o�n 2001- 2003. �ã có nhi�u lo l�ng r*ng, thu ngân sách t' các ngu!n này s0 gi�m m�nh khi Vi�t Nam th�c hi�n các cam k�t th��ng m�i qu�c t�. �ây là m�i quan tâm chính áng, (c bi�t khi khó có th� c�i thi�n tính c�nh tranh trong m�t th�i gian ng�n. Tuy nhiên, c�n l�u ý m�t s� i�m liên quan �n v�n � này. M�t là, m(c dù thu� su�t s0 gi�m xu�ng, song t�ng kim ng�ch nh p kh u – nói cách khác, c� s� � thu thu� - có xu h��ng tng lên. C+ng c�n l�u ý là, trong hai nm v'a qua, nh p kh u ã tng v�i t�c � g�n 25% m�t nm. Hai là, thu� VAT và thu� tiêu th� (c bi�t2 ánh vào hàng nh p kh u v.n ti�p t�c ��c áp d�ng. Ba là, quá trình h�i nh p 1 Bao g!m thu� nh p kh u (thu� quan và 1 s� thu� tiêu th� (c bi�t), thu� xu�t kh u. Không k� VAT hàng

nh p kh u. 2 Các lo�i thu� này ph�i nh�t quán v�i WTO m�t khi Vi�t Nam tr� thành thành viên c�a t� ch�c này.

�ánh giá t�ng h�p chi tiêu công, ��u th�u mua s�m công và trách nhi�m tài chính 2004

20

kinh t� sâu r�ng h�n s0 thúc y kinh t� phát tri�n, làm tng thu ngân sách t' các ngu!n khác nh� thu� thu nh p cá nhân và thu� thu nh p doanh nghi�p. Kinh nghi�m qu�c t� cho th�y, khi GDP tng lên thì t- tr)ng thu ngân sách t' thu� xu�t nh p kh u trong GDP có xu h��ng gi�m xu�ng, còn t- tr)ng thu t' các lo�i thu� khác s0 tng lên.

2.18. �� �m b�o kh� nng thu ngân sách t' các ngu!n thu� khác, rõ ràng s0 ph�i ti�n hành nh"ng c�i cách c�n thi�t � c�i ti�n c� c�u h� th�ng các lo�i thu� ó. �!ng th�i, � quá trình t� do hóa th��ng m�i em l�i nh"ng tác �ng mong mu�n cho tng tr��ng GDP, c�n ph�i có nh"ng c�i cách quan tr)ng “ bên trong biên gi�i” trong nh"ng l%nh v�c nh� cung c�p d�ch v� c� s� h� t�ng, khu v�c tài chính, c�i cách h� th�ng pháp lu t và c�i cách � c�i thi�n môi tr��ng thu n l�i cho s� phát tri�n c�a khu v�c kinh t� t� nhân. Nh"ng c�i cách này h�t s�c quan tr)ng cho vi�c tng c��ng kh� nng c�nh tranh c�a hàng xu�t kh u Vi�t Nam.

2.19. Cu�i cùng, hi�n nay v.n còn kho�ng cách l�n gi"a s� th�c thu ngân sách t' thu� và s� thu� áng ra ��c thu theo quy �nh c�a pháp lu t. V�n � t!n t�i này là do hai nguyên nhân chính: các �u ãi thông qua mi&n gi�m thu� và nh"ng y�u kém trong công tác qu�n lý thu thu�. Khi vi�c mi&n gi�m ��c h�n ch� và c� quan thu� quan ��c tng c��ng nng l�c, kho�ng cách này s0 gi�m d�n và có th� bù �p cho các kho�n thu ngân sách b� gi�m i. Rõ ràng là, nh"ng c�i cách này s0 có vai trò quan tr)ng h�n khi Vi�t Nam càng h�i nh p sâu h�n vào n�n kinh t� th� gi�i. T' các phân tích trên có th� k�t lu n là, quá trình t� do hóa th��ng m�i c�n ph�i i li�n v�i m�t h� th�ng các bi�n pháp c�i cách b� sung � �m b�o ngu!n thu ngân sách v"ng ch�c.

T0ng quan v� các xu th� chi ngân sách

2.20. Nm 1999 ánh d�u m�t b��c chuy�n �i v� quy mô t�ng chi ngân sách nhà n��c. Sau m�t th�i gian gi�m ho(c ch"ng l�i trong các nm tr��c ó, t- l� chi ngân sách nhà n��c trên GDP (không k� các kho�n cho vay l�i, chi chuy�n ngu!n và các kho�n ghi thu, ghi chi) ã b�t �u tng lên khá �u (n trong giai o�n 1999-2003. T' m�c th�p là 20,5% nm 1999 ã tng lên 22,6% GDP nm 2000, 24,2% nm 2001 và 24,1% nm 2002 (Bi�u ! 2.3). ��n nm 2003, t- l� này tng v)t lên trên 25%.

2.21. Trong giai o�n 1998-2003, t�ng chi ngân sách nhà n��c tng áng k� v�i m�c tng trung bình hàng nm g�n 16%, trong ó chi cho �u t� phát tri�n tng � t�c � g�n 20%/nm. T- tr)ng chi th��ng xuyên trong GDP tng t' 14,7% nm 1998 lên 16,8% nm 2003, trong khi chi �u t� phát tri�n tng t' 5,7% lên 8,3% trong cùng k,. Chi �u t� phát tri�n chi�m t- tr)ng trung bình là 34% trong t�ng chi ngân sách trong ba nm qua.

2.22. Ch��ng ti�p theo s0 trình bày phân tích chi ti�t v� xu th� chi ngân sách, phân lo�i h�ng m�c chi theo ch�c nng và kinh t�.

Xu h��ng tài khóa và bn vng tài khóa

21

Bi�u �/ 2.3: Các xu th� chi ngân sách (t7 l� % trong GDP)

0

5

10

15

20

25

30

1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003

%�����,-� � �.�� %���/�0� �1�

B.i chi ngân sách, các h�ng m�c ngoài ngân sách và tình hình n1 công

2.23. K�t qu� c�a các xu th� thu và chi ngân sách trình bày trên ây là trong th�i k, 1997-2003 tình hình b�i chi ngân sách v.n � m�c th�p và ki�m soát ��c, v�i nm th�p nh�t là 0,1% và nm cao nh�t là 2,8%. (Bi�u ! 2.4). Qu�c h�i ã th n tr)ng trong vi�c quy�t �nh m�c b�i chi ngân sách, theo ó thâm h�t ngân sách bao g!m c� các kho�n tr� n� g�c không ��c v��t quá 5% c�a GDP. Các ngu!n thu c�a Chính ph� trang tr�i ��c toàn b� các kho�n chi th��ng xuyên, !ng th�i dành m�t ph�n cho chi �u t� phát tri�n. Do ó, � tuân th� cái g)i là “ nguyên t�c vàng” , Chính ph� ch� ti�n hành vay � �m b�o các kho�n chi �u t� phát tri�n và m�c vay này luôn th�p h�n t�ng m�c chi �u t� phát tri�n.

Bi�u �/ 2.4: B.i chi ngân sách (t7 l� % trong GDP)

0.0

0.5

1.0

1.5

2.0

2.5

3.0

1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003

2.24. ��n cu�i nm 2003, t�ng ngh%a v� ph�i tr� n� c�a Chính ph� k� c� các kho�n ODA cho vay l�i chi�m 33% GDP. Tuy nhiên, � có ��c b�c tranh �y � h�n v� tình hình n� công, c�n ph�i tính �n các h�ng m�c hi�n nay ch�a ��c th� hi�n trong cân �i ngân sách. Hai h�ng m�c: trái phi�u chính ph� ��c phát hành � c�p v�n cho m�t s� d� án c� s� h� t�ng, công trái giáo d�c dùng � kiên c� hóa các tr��ng, l�p h)c và chi phí tái c�p v�n cho các ngân hàng th��ng m�i qu�c doanh. N�u �a các h�ng m�c này vào s� li�u n� công, thì t- l� n� công s0 tng

�ánh giá t�ng h�p chi tiêu công, ��u th�u mua s�m công và trách nhi�m tài chính 2004

22

lên thêm m�t l��ng kho�ng 3% n"a (Bi�u ! 2.5). �ây ch�a ph�i là m�t t- l� áng báo �ng, song nên th n tr)ng chú ý �n xu th� này.3

Bi�u �/ 2.5: N1 công t các h�ng m�c trong ngân sách và ngoài ngân sách (t7 l� % trong GDP)

20.0

25.0

30.0

35.0

40.0

2000 2001 2002 2003 2004

N� t� các ho�t ��ng ngân sách

C�ng thêm tái c�p v�n cho NHTMNN

C�ng thêm trái phi�u ngoài ngân sách

2.25. Ph�n ti�p theo nghiên c�u k� h�n các v�n � liên quan �n n� t' các h�ng m�c trong ngân sách c+ng nh� các ánh giá r�i ro phát sinh t' các h�ng m�c ngoài ngân sách, ngân hàng th��ng m�i qu�c doanh, ho�t �ng c�a Qu� H� tr� phát tri�n và nh"ng y�u t� có th� gi�m nh2 các nguy c� này.

N1 Chính ph� t các ho�t �.ng ngân sách

Bi�u �/ 2.6: N1 ngân sách và n1 n��c ngoài c�a Chính ph� (t7 l� ph n tr9m trong GDP)

10.0

15.0

20.0

25.0

30.0

35.0

40.0

1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004

N� ghi trong ngân sách

N� nc ngoài c�a chính ph�

2.26. Chi �u t� phát tri�n trong ngân sách m�t ph�n ��c th�c hi�n b*ng các ngu!n ODA ho(c phát hành trái phi�u Chính ph� trong n��c. Trong hai nm v'a qua, có xu h��ng ph� thu�c nhi�u h�n vào trái phi�u phát hành trong n��c � có � v�n c�p cho chi �u t� phát tri�n. Xu th� này ��c th� hi�n trong Bi�u ! 2.6, cho th�y s� thay �i trong t�ng n� và n� n��c ngoài c�a Chính ph�.

3 Có th� l p lu n nh� sau: các ngu!n trong n��c ��c Qu� H� tr� phát tri�n huy �ng c�n ��c tính vào n�

công c�a Chính ph�. Tuy nhiên, các quan ch�c c�a B� Tài chính không !ng ý v�i l p lu n này. Quan i�m c�a các quan ch�c này là, Qu� H� tr� phát tri�n ho�t �ng g�n gi�ng nh� m�t ngân hàng; do ó, n� x�u c�a Qu� này c�n ��c coi là các kho�n n� d� phòng ch� không ph�i là n� công tr�c ti�p.

Xu h��ng tài khóa và bn vng tài khóa

23

2.27. M�t h� qu� c�a vi�c ph� thu�c ngày càng nhi�u vào tài chính trong n��c là chi phí lãi su�t c�a các kho�n n� ã và ang tng lên. �i�u này hoàn toàn là do n� n��c ngoài th��ng ��c th�c hi�n theo các i�u ki�n �u ãi, trong khi n� trong n��c ph�i ch�u lãi su�t cao h�n. Bi�u ! 2.7 th� hi�n chi phí lãi su�t c�a t�ng n� tng lên.4 �!ng th�i, t- tr)ng chi ngân sách � thanh toán ti�n lãi n� trong t�ng chi th��ng xuyên c+ng tng lên (Bi�u ! 2.8).

Bi�u �/ 2.7: Chi phí lãi su�t c�a các kho�n n1 (%)

Bi�u �/ 2.8: T7 l� ph n tr9m các kho�n chi tr� ti�n lãi trong t0ng chi (%)

1.0

1.5

2.0

2.5

3.0

3.5

4.0

1998 1999 2000 2001 2002 2003

1.0

2.0

3.0

4.0

5.0

6.0

7.0

1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003

2.28. V�i t�c � phát tri�n hi�n nay c�a Vi�t Nam, có th� d� ki�n là Chính ph� s0 ti�p t�c tình tr�ng thâm h�t ngân sách trong t��ng lai g�n. N�u Chính ph� ti�p t�c b�i chi ngân sách v�i m�c 2-3% c�a GDP và n�n kinh t� tng tr��ng v�i t�c � 7-8%, thì t- l� các kho�n n� trong ngân sách trên GDP v.n có th� ki�m soát ��c.

Trái phi�u chính ph� �� huy �.ng v!n cho các d� án phát tri�n c� s: h� t ng và giáo d�c

2.29. Chính ph� ã và ang phát hành trái phi�u v�i k, h�n 5-10 nm � c�p v�n cho m�t s� h�ng m�c chi khác nhau cân �i ngoài ngân sách. Các �t phát hành trái phi�u này là m�t ph�n trong m�c tiêu c�a Chính ph� nh*m huy �ng kho�ng 63 nghìn t- !ng (4 t- ô la M�) � c�p v�n cho các d� án giao thông, th�y l�i và giáo d�c, k� c� công trình ��ng H! Chí Minh, ��ng khu v�c mi�n núi, khu v�c �!ng b*ng sông C�u Long và các d� án th�y l�i t�i các vùng th��ng x y ra thiên tai � mi�n Trung. C�n tính các lo�i trái phi�u này vào s� li�u n� � trên � th�y ��c b�c tranh �y � v� tình tr�ng n� c�a Chính ph�. M(c dù các lo�i trái phi�u này ��c ph�n ánh ngoài cân �i ngân sách song vi�c phát hành trái phi�u ��c Qu�c h�i th m tra ch(t ch0. Vi�c thanh toán ti�n lãi cho các lo�i trái phi�u này ��c ghi vào ngân sách. Nm 2004, ã phát hành kho�ng 5 nghìn t- !ng trái phi�u � phát tri�n c� s� h� t�ng, t��ng ��ng kho�ng 0,7% GDP. Các lo�i trái phi�u có k, h�n 2 nm và 5 nm có lãi su�t kho�ng 8%. Khi áo h�n, trái

4 T- l� gi"a các kho�n thanh toán ti�n lãi c�a k, nghiên c�u chia cho n� c�a k, tr��c.

�ánh giá t�ng h�p chi tiêu công, ��u th�u mua s�m công và trách nhi�m tài chính 2004

24

phi�u k, h�n 5 nm s0 ��c tái phát hành cho k, h�n 5 nm n"a. Các �i t��ng chính tham gia mua trái phi�u chính ph� là các ngân hàng th��ng m�i qu�c doanh và các công ty b�o hi�m. Lãi su�t c�a các lo�i trái phi�u này cao h�n lãi su�t ti�n g�i c�a các ngân hàng v�i cùng k, h�n.

N1 chi ngoài ngân sách

2.30. M�t quan tâm áng k� n"a liên quan �n b�n v"ng tài khóa là các kho�n n� chi �u t� xây d�ng c� b�n ngoài cân �i ngân sách ã tng lên, (c bi�t là � các d� án c�a ngành giao thông. Nh� trình bày chi ti�t trong ch��ng 11, có s� chênh l�ch gi"a s� li�u c�a B� Tài chính v� chi cho giao thông (trên c� s� s� ti�n th�c chi qua Kho b�c nhà n��c) và s� li�u c�a B� Giao thông (trên c� s� cam k�t). S� li�u c�a B� Tài chính cho th�y chi giao thông chi�m 3,5% GDP nm 2002 trong khi s� li�u c�a B� Giao thông �a ra chi tiêu cho ngành giao thông chi�m kho�ng 5% GDP – chênh nhau kho�ng 1,5% GDP.

2.31. S� chênh l�ch gi"a con s� th�c chi c�a B� Tài chính và con s� cam k�t chi c�a B� Giao thông ph�n ánh m�c n� chi ngoài cân �i ngân sách hàng nm trong l%nh v�c giao thông. Theo B� Giao thông thì con s� này � m�c 6,5 nghìn t- !ng, trong ó 3 nghìn t- � c�p trung ��ng và 3,5 nghìn t- � c�p �a ph��ng.

2.32. Tình tr�ng này òi h/i ph�i quan tâm �n nhu c�u ki�m soát m�nh m0 h�n các cam k�t � m)i c�p chính quy�n. B� Giao thông, các t�nh và các c� quan khác c�a Chính ph� không ��c phép cam k�t chi khi không có cân �i ngân sách nhà n��c. C+ng c�n ph�i quan tâm �n nhu c�u c�i cách các DNNN c�a ngành giao thông, xây d�ng (v�n � này s0 ��c th�o lu n k� h�n � ch��ng 11). Nhu c�u trang tr�i các kho�n n� này là m�t gánh n(ng l�n �i v�i ngân sách và e d)a b�n v"ng tài khoá, tuy hi�n nay ang trong t�m ki�m soát ��c, nh�ng v�n � này c�n quan tâm nghiêm túc và òi h/i ph�i có hành �ng kh n c�p � gi�i quy�t.

N1 công t chi phí tái c�p v!n cho ngân hàng th��ng m�i qu!c doanh và Qu; H< tr1 phát tri�n

2.33. B�n ngân hàng th��ng m�i qu�c doanh l�n hi�n ang th�c hi�n các ch��ng trình tái c� c�u trong 2-3 nm v'a qua. Vào cu�i nm 2000, ã xác �nh ��c kho�ng 23 nghìn t- !ng là ti�n n� khó òi � x� lý. Vào cu�i nm 2003, g�n 70% kho�n n� khó òi này ã ��c gi�i quy�t. �� th�c hi�n các k� ho�ch tái c� c�u này, các ngân hàng th��ng m�i nhà n��c này ã ��c rót m�t kho�n v�n kho�ng 10,9 nghìn t- !ng t' nhi�u ngu!n khác nhau. Vi�c tái c�p v�n ch� y�u ��c th�c hi�n d��i hình th�c trái phi�u chính ph� k, h�n 20 nm v�i lãi su�t m�nh giá là 3,3%. B�c tranh toàn c�nh v� tình tr�ng n� c�a Chính ph� s0 �y � h�n n�u tính c� �n các lo�i trái phi�u này, k� c� nh"ng trái phi�u ã phát hành tr��c ây và s0 ��c phát hành sau này. Trái phi�u Chính ph� ã ��c phát hành � tái c�p v�n cho các ngân hàng qu�c doanh có th� ��c coi là Chính ph� ã ph�i trang tr�i các kho�n ngh%a v� n� d� phòng c�a mình. T- l� � v�n hi�n nay c�a

Xu h��ng tài khóa và bn vng tài khóa

25

các ngân hàng ��c áp d�ng � m�c d��i 4% là t- l� th�p h�n các tiêu chu n thông th��ng ��c ch�p nh n. Do ó, Chính ph� có th� s0 ph�i gánh thêm m�t s� chi phí khi tng v�n c�a các ngân hàng lên m�c an toàn.

2.34. D� n� tín d�ng c�a các ngân hàng th��ng m�i qu�c doanh tng nhanh v�i t�c � 28% nm 2003 và �t m�c 37% GDP vào cu�i nm 2003. Tuy nhiên, ch�t l��ng cho vay tín d�ng v.n là m�t m�i lo ng�i. Trong m�t ch'ng m�c nào ó, có th� coi vi�c tín d�ng gia tng nhanh là y�u t� góp ph�n làm tng n� d� phòng c�a Chính ph� và ch�t l��ng c�a tín d�ng th� hi�n r�i ro khi th�c hi�n các kho�n tín d�ng này. Nâng cao ch�t l��ng c�a các kho�n tín d�ng m�i là chìa khóa � �m b�o c�i cách th�c s� h� th�ng ngân hàng và h�n ch� chi phí tài chính. Nh� ã l�u ý trong ph�n trên, hi�n ã có ti�n b� nh�t �nh trong vi�c gi�i quy�t các kho�n n� khó òi tr��c ây c�a các ngân hàng th��ng m�i qu�c doanh, song không có thông tin v� ch�t l��ng c�a các kho�n cho vay m�i.

2.35. Vi�c tái c�p v�n cho các ngân hàng th��ng m�i qu�c doanh b*ng cách phát hành c� ph�n ho(c các lo�i ch�ng khoán khác s0 gi�i quy�t ph�n nào gánh n(ng tài chính cho công cu�c c�i cách tài chính và có th� có ti�m nng góp ph�n vào ho�t �ng qu�n lý doanh nghi�p c�a các ngân hàng th��ng m�i qu�c doanh. Do t- l� ti�t ki�m � Vi�t Nam r�t cao và các hình th�c ti�t ki�m dài h�n c�a ng��i dân l�i r�t h�n ch� nên vi�c phát hành c� phi�u ho(c trái phi�u d& dàng chuy�n �i s0 cho phép các ngân hàng th��ng m�i qu�c doanh huy �ng ��c m�t ngu!n v�n áng k� trong dân c� � �t ��c t- l� b�o toàn v�n. Tuy nhiên, vi�c b�o v� c� ông bu�c các ngân hàng ph�i cung c�p thông tin áng tin c y v� th�c tr�ng c�a mình và ph�i có các k� ho�ch � gi�i quy�t nh"ng khâu y�u kém nh�t c�a các ngân hàng, (c bi�t là liên quan �n các kho�n n� khó òi. �ánh giá toàn di�n các ngân hàng th��ng m�i qu�c doanh, do ó, s0 là ti�n � cho vi�c niêm y�t c� phi�u c�a các ngân hàng trên th� tr��ng ch�ng khoán ho(c � cho các ngân hàng có th� phát hành trái phi�u chuy�n �i và các công c� ch�ng khoán khác.

2.36. M�t r�i ro tài chính n"a có th� b�t ngu!n t' vi�c c�p tín d�ng ngân hàng cho doanh nghi�p nhà n��c. Nh� th� hi�n trong Bi�u ! 2.9, tín d�ng c�a các ngân hàng th��ng m�i qu�c doanh và ngoài qu�c doanh c�p cho doanh nghi�p nhà n��c ã tng t' 10,5% GDP vào nm 1998 lên 17,2% GDP vào nm 2003. Tuy nhiên, t- tr)ng tín d�ng c�p cho doanh nghi�p nhà n��c trong t�ng tín d�ng ngân hàng ã và ang gi�m d�n t' 52% (1998) xu�ng 36% (2003). Theo ó, t- tr)ng c�a doanh nghi�p nhà n��c trong tín d�ng c�a các ngân hàng th��ng m�i qu�c doanh ã gi�m t' 58% xu�ng 45% trong cùng k,. �i�u này cho th�y, các quy �nh th�t ch(t ngân sách dành cho doanh nghi�p nhà n��c ang ngày càng t/ ra có hi�u qu� trên ph��ng di�n tín d�ng ngân hàng. Tuy nhiên, doanh nghi�p nhà n��c v.n có ��c s� h� tr� thông qua các kho�n vay chính sách, (c bi�t cho vay t' Qu� H� tr� phát tri�n, � th�c hi�n các k� ho�ch �u t� ��c cho là có ý ngh%a chi�n l��c.

�ánh giá t�ng h�p chi tiêu công, ��u th�u mua s�m công và trách nhi�m tài chính 2004

26

Bi�u �/ 2.9: Tín d�ng ngân hàng th��ng m�i c�p cho doanh nghi�p nhà n��c

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

1998 1999 2000 2001 2002 2003

�2�&����3��45��670

�2�&�����8�� ��1� ��9����

2.37. Các kho�n cho vay l�i thông qua Qu� H� tr� phát tri�n ��c huy �ng t' các ngu!n ODA và vay trong n��c t' các qu� b�o hi�m xã h�i (BHXH), ti�t ki�m b�u i�n và phát hành trái phi�u chính ph�. G�n ây, Kho b�c nhà n��c ã phát hành các lo�i trái phi�u có k, h�n 15 nm và lãi su�t m�nh giá 9,4% và ti�n huy �ng t' các lo�i trái phi�u này ��c chuy�n cho Qu� H� tr� phát tri�n. K� h)ach nm 2004 s0 huy �ng kho�ng 7-8 nghìn t- �ng theo hình th�c này. Các kho�n vay ��c huy �ng trong n��c cho Qu� H� tr� phát tri�n là m�t kho�n n� d� phòng l�n c�a Chính ph�. Gi� s�, các kho�n n� ��c thanh toán úng h�n thì kho�n chênh l�ch gi"a lãi su�t huy �ng và lãi su�t cho vay l�i s0 là m�t kho�n tr� c�p t' phía Chính ph�.

Bi�u �/ 2.10: T7 l� cho vay l�i t Qu; H< tr1 phát tri�n so v�i GDP

0%

2%

4%

6%

8%

10%

12%

14%

���� ���� ���� ���� �����������

�� �!"#�$%���������&'(

�� �!"#�$%������������)��

2.38. Ch�t l��ng c�a các kho�n cho vay ang tng nhanh qua h� th�ng Qu� H� tr� phát tri�n c+ng là m�t v�n � áng lo ng�i. Trong nm 2004, ��c tính d� n� c�a Qu� t��ng �ng 12% GDP (Bi�u ! 2.10). Trên m�t n�a s� d� n� này là ti�n cho vay t' các ngu!n trong n��c. Trong s� các ngu!n huy �ng trong n��c, kho�ng 80% ��c dùng � cho các doanh nghi�p nhà n��c vay. Nm 2004, các ngu!n v�n huy �ng trong n��c c�a Qu� chi�m �n 9% GDP hàng nm, khi�n cho Qu� H� tr� phát tri�n tr� thành m�t trong các t� ch�c tài chính l�n nh�t �t n��c. �i�u này v.n di&n ra cho dù r�t nhi�u ho�t �ng c�a Qu� m�i ch� trong giai

Xu h��ng tài khóa và bn vng tài khóa

27

o�n �u phát tri�n, k� c� vi�c qu�n lý r�i ro tín d�ng, các tiêu chu n k� toán và báo cáo, h� th�ng thông tin và giám sát.

2.39. Ngoài ra, � nâng cao ch�t l��ng �u t� nhà n��c nói chung và tín d�ng nhà n��c nói riêng, Qu�c h�i và Chính ph� ã ban hành các qui �nh và chính sách m�i, trong ó có Ngh� quy�t 36/2004/QH11 c�a Qu�c h�i ngày 3/12/2004 v� �u t� b*ng v�n nhà n��c, qui �nh v� thanh tra �u t�, th m tra công vi�c ã làm và �n giá. Nh"ng qui �nh này s0 nâng cao ch�t l��ng và hi�u qu� �u t� v�n nhà n��c, do ó s0 góp ph�n gi�m b�t n� d� phòng c�a Chính ph�.

2.40. Vi�c ban hành Ngh� �nh 106/2004/N�-CP i�u ch�nh ho�t �ng c�a Qu� H� tr� phát tri�n là m�t b��c ti�n � t�o l p h� th�ng quy �nh ch(t ch0 ho�t �ng cho vay theo chính sách. Ngh� �nh ã thu h2p áng k� danh m�c các �i t��ng ��c vay t' Qu�. Theo quy �nh c�a Ngh� �nh, ch� có các d� án có kh� nng thanh toán n� tr�c ti�p, có hi�u qu� kinh t� xã h�i và có k� ho�ch s�n xu�t ho(c kinh doanh kh� thi, m�i � tiêu chu n � ��c h��ng h� tr� t' Qu�. Ngh� �nh c+ng nh�n m�nh, tài s�n d� án s0 ��c s� d�ng làm tài s�n b�o �m và nh"ng tài s�n này không ��c phân b�, x� lý, c�m c� hay cam k�t cho �n khi các kho�n vay ã ��c hoàn tr� �y �.

2.41. Ngh� �nh c+ng t�o ra m�t c� ch� � chia s3 r�i ro thông qua các kho�n !ng thanh toán do các c� quan chính ph� ho(c do ngân hàng th��ng m�i th�c hi�n. Quy ch� m�i này h�n ch� s� l��ng c� ch� h� tr� và d.n �n vi�c các d� án ph�i quay sang tìm ki�m các kho�n vay th��ng m�i. Các c� ch� h� tr� này là vay d� án, h� tr� lãi su�t và b�o lãnh tín d�ng. Ch� có vay d� án là do Qu� th�c hi�n. Các kho�n h� tr� lãi su�t và b�o lãnh tín d�ng ��c áp d�ng cho các kho�n h� tr� tài chính c�a các ngân hàng và tr� c�p ch� ��c th�c hi�n �i v�i các d� án ã hoàn thành và i vào giai o�n ho�t �ng th��ng m�i, các kho�n n� ã ��c thanh toán h�t. Vay �u t� và b�o lãnh tín d�ng c�a Qu� H� tr� phát tri�n không ��c v��t quá 70% m�c �u t� c�a d� án. H� tr� lãi su�t không v��t quá 85% m�c �u t� c�a d� án.

2.42. Thành công c�a vi�c thi�t l p n�n t�ng v"ng ch�c h�n cho các ho�t �ng c�a Qu� H� tr� phát tri�n s0 ph� thu�c áng k� vào vi�c th�c hi�n hi�u qu� các bi�n pháp này. Th�c hi�n hi�u qu� c+ng s0 làm gi�m các kho�n n� không ��c thanh toán và khi ó, chi phí tài chính s0 ��c gi�m thi�u.

T��ng lai phát tri�n c�a n1 công

2.43. Theo m�t ph��ng án c� s�, n� công (k� c� các h�ng m�c ngoài ngân sách) d� ki�n s0 tng t' m�c hi�n th�i 36% lên h�n 44% vào nm 2010 (Bi�u ! 2.11). Nhìn r�ng ra, ây c+ng là s� ti�p t�c các xu th� hi�n nay c�a các ch� tiêu kinh t� v% mô chính nh� tng tr��ng GDP, l�m phát, lãi su�t và th(ng d� ch�a k� tr� lãi c�a Chính ph�. Theo ó, d� ki�n t�c � tng GDP �t m�c trung bình 7,2% trong th�i k, t' nay �n nm 2010, trong khi l�m phát ��c ki�m ch� � m�c

�ánh giá t�ng h�p chi tiêu công, ��u th�u mua s�m công và trách nhi�m tài chính 2004

28

3,5%. Lãi su�t trong n��c �t m�c trung bình 7-7,5%, vay n��c ngoài s0 ti�p t�c ��c th�c hi�n theo các i�u ki�n �u ãi. T- tr)ng n� n��c ngoài trong t�ng n� có th� gi�m t' m�c hi�n th�i 68% xu�ng 55%. T- giá h�i oái ti�p t�c tng v�i t�c � ch m nh� hi�n nay. Chính ph� v.n có th� duy trì m�c thâm h�t s� c�p (không k� tr� lãi) là 1,1% c�a GDP. Gi� �nh c� b�n v� ngu!n thu là thu ngân sách s0 ti�p t�c duy trì t- l� tích lu� t' GDP là 22% nh� quan sát ��c vào th�i i�m hi�n nay.

Bi�u �/ 2.11: K�ch b�n cho n1 công (t7 l� % trong GDP) (bao g!m c� thanh tóan các ngh%a v� n� d� phòng)

20.0

25.0

30.0

35.0

40.0

45.0

50.0

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

2.44. Theo ti�n tri�n c�a tình hình n� hi�n nay, các kho�n ngoài cân �i ngân sách ti�p t�c ��c coi là y�u t� tng n� công. Trong ó phát hành trái phi�u ngoài cân �i ngân sách lên t�i m�c bình quân 0,9% GDP m�t nm; th�c hi�n các kho�n ngh%a v� n� d� phòng � m�c hi�n t�i là 5% c�a GDP tr�i dài cho 6 nm. �i�m quan tr)ng là, chính nh"ng kho�n này s0 có m�c � r�i ro cao h�n. Bên c�nh ó, các y�u t� có th� gi�m nh2 nh"ng r�i ro này g!m: k� ho�ch c� ph�n hóa các ngân hàng th��ng m�i qu�c doanh, nâng cao ch�t l��ng tín d�ng và ti�n trình x� lý n� khó òi, (c bi�t là �i v�i các kho�n n� c�a doanh nghi�p nhà n��c và thi�t l p khuôn kh� ho�t �ng m�i cho Qu� H� tr� phát tri�n. M�c n� hi�n nay c�a Vi�t Nam v.n trong kh� nng ki�m soát. Vi�c th�c hi�n t�t các chính sách và bi�n pháp này s0 là nhân t� ch� y�u �m b�o tính b�n v"ng c�a n� công trong th�i gian tr��c m�t.

2.45. Trong tr��ng h�p vi�c trang tr�i các kho�n n� d� phòng d��i hình th�c chi phí ngân sách c�a c�i cách h� th�ng ngân hàng cao h�n, ho(c n�u tng tr��ng �t t�c � th�p h�n, thì gánh n(ng n� n�n theo ó c+ng tng lên. Hình 2.12 trình bày hai k�ch b�n n� khác nhau. Trong ph��ng án th� nh�t, các kho�n n� d� phòng ph�i trang tr�i cao g�p ôi tr��ng h�p c� s�. Trong ph��ng án th� hai, các kho�n n� d� phòng ph�i trang tr�i cao h�n và cùng v�i nó là t�c � tng tr��ng trung bình th�p h�n tr��ng h�p c� s� 1%. Trong tr��ng h�p th� hai này, gánh n(ng n� ã sát t�i m�c 50% GDP, là gi�i h�n an toàn c�a an ninh tài chính theo quan i�m c�a nhi�u qu�c gia.

Xu h��ng tài khóa và bn vng tài khóa

29

Bi�u �/ 2.12: M.t s! l�a ch8n v� k�ch b�n n1 bao g/m trang tr�i các ngh6a v� n1 d� phòng

20

25

30

35

40

45

50

55

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

C� s

K�ch b�n: các kho�n n� d� phòng ph�i trang tr�i cao h�n

K�ch b�n: các kho�n n� d� phòng ph�i trang tr�i cao h�n và t�ng tr ng th�p h�n

T9ng c�3ng qu�n lý n1 công và r�i ro tài khóa

2.46. Công tác qu�n lý n� công hi�n nay � Vi�t Nam nh*m ki�m soát t�ng n� và vi�c thanh toán n�. Ch�a có s� quan tâm �y � �n công tác qu�n lý chi phí r�i ro và phân tích các r�i ro tài khóa r�ng l�n h�n. Tuy nhiên, Chính ph� ang xây d�ng chi�n l��c tng c��ng nng l�c phân tích và qu�n lý r�i ro trong qu�n lý n� công và các r�i ro tài khóa r�ng l�n h�n.

2.47. Các thông tin v� n� công hi�n nay còn phân tán. Hi�n t�i, s� li�u n� n��c ngoài ��c l�u � các �n v� c�a B� Tài chính, Ngân hàng nhà n��c và Qu� H� tr� phát tri�n. V� Tài chính �i ngo�i c�a B� Tài chính l�u các s� li�u v� các kho�n vay song ph��ng và a ph��ng chính th�c, trong khi V� Ngo�i h�i c�a Ngân hàng nhà n��c l�i l�u các s� li�u v� n� n��c ngoài theo h�p !ng c�a t�t c� các doanh nghi�p (k� c� DNNN) và các t� ch�c tín d�ng. M(c dù c� hai lo�i �n v� này �u ã cài (t h� th�ng Phân tích tài chính và qu�n lý n� (DMFAS) c�a UNCTAD � qu�n lý n�, nh�ng h� th�ng này v.n ch�a ho�t �ng �y � và v.n còn nhi�u t!n t�i s� li�u trùng l�p và c� s� d" li�u v� tinh. Vi�c l�u các s� li�u n� trong n��c còn phân tán và y�u kém. Nh"ng c� s� d" li�u này m�i dùng � di�n h2p nh*m áp �ng nhu c�u nghi�p v� c�a t'ng �n v� riêng bi�t ch�u trách nhi�m v� qu�n lý m�t lo�i n� c� th�. �i�u này gây ra khó khn cho các c�p th m quy�n có ��c m�t b�c tranh toàn di�n v� tình tr�ng n� c�a Chính ph� m�t cách k�p th�i. Nó c+ng d.n �n s� trùng l�p s� li�u không c�n thi�t trong Chính ph�.

2.48. Chính ph� ã kh�i x��ng m�t ch��ng trình c�i cách qu�n lý n� v�i t� cách là m�t b� ph n c�a Sáng ki�n C�i cách qu�n lý Tài chính công. Kinh nghi�m c�a các n��c trong vi�c thi�t l p các c� quan có ch�c nng �y � v� qu�n lý n� cho th�y c�n ph�i có th�i gian và òi h/i ph�i có các ngu!n l�c chuyên môn trong

�ánh giá t�ng h�p chi tiêu công, ��u th�u mua s�m công và trách nhi�m tài chính 2004

30

su�t quá trình và n� l�c phát tri�n k� nng không ng'ng. C�n ph�i th�c hi�n các b��c c�n thi�t � �t ��c m�c tiêu này. �ó là: (1) xác �nh các m�c tiêu qu�n lý n� cho Chính ph�; (2) thi�t l p khuôn kh� qu�n lý r�i ro; (3) xác �nh và qu�n lý các ngu!n g�c gây r�i ro khác nhau (ch4ng h�n nh� r�i ro ti�n t�, r�i ro lãi su�t, r�i ro thanh kho�n, v.v) và (4) thành l p ho(c m�t vn phòng qu�n lý n� ho(c m�t c� ch� i�u ph�i gi"a các v� tham gia qu�n lý n�, � ch� trì th�c hi�n các thay �i v� t� ch�c và i�u ti�t c�n thi�t � y ch��ng trình hi�n �i hóa công tác qu�n lý n� ti�n tri�n m�t cách b�n v"ng.

2.49. Nh"ng �u tiên tr��c m�t �i v�i Chính ph� là tng c��ng công tác t� ch�c ghi chép nh n và giám sát r�i ro tài chính, b�t �u v�i n� và tín d�ng trong n��c thông qua Qu� H� tr� phát tri�n.

Minh b�ch tài chính

2.50. Minh b�ch tài chính óng vai trò quan tr)ng � �m b�o b�n v"ng tài chính. Minh b�ch tài chính nâng cao tính trách nhi�m c�a ng��i dân �i v�i vi�c s� d�ng ngu!n tài chính c�a Chính ph� và ch�t l��ng qu�n lý tài chính. Minh b�ch tài chính c+ng t�o i�u ki�n cho công tác giám sát c�a các c� quan chính ph�, các t� ch�c xã h�i và c�ng !ng nhân dân v� vi�c phân b� và chi tiêu các ngu!n l�c công c�a qu�c gia và chính quy�n �a ph��ng. Không ch� khuy�n khích b�n v"ng tài chính, minh b�ch tài chính còn tng c��ng hi�u qu� qu�n lý tài chính công.

2.51. Vi�t Nam ã liên t�c n� l�c t' nm 1997 � tng c��ng minh b�ch và công khai tài chính. Nh"ng n� l�c này ��c ti�n hành theo 2 hình th�c. Th� nh�t là thông báo các chính sách có liên quan �n �nh m�c phân b�, �nh m�c ch� tiêu, giao nhi�m v� thu,chi và t� ch�c giám sát. Th� hai là công khai và ph� bi�n các con s�, s� li�u và tài li�u liên quan �n l p ngân sách hàng nm và quy�t toán hàng nm c�a ngân sách nhà n��c � m)i c�p chính quy�n và �n v� th� h��ng ngân sách.

2.52. L�n �u tiên vào nm 1998, các s� li�u c� th� v� thu chi ngân sách ã ��c công b� trên Niên giám Th�ng kê c�a T�ng c�c Th�ng kê. C+ng vào nm này và c+ng là l�n �u tiên, thu chi ngân sách c�a Vi�t Nam ��c công khai trên Niên giám Th�ng kê Tài chính Chính ph� c�a Qu� Ti�n t� Th� gi�i (IMF). �� ti�n xa h�n n"a trong công tác minh b�ch tài chính, tháng 11 nm 2001 Th� t��ng Chính ph� ã ban hành Quy�t �nh s� 182/2001/Q�-TTg v� s�a �i m�t s� quy �nh v� Công khai tài chính. Quy�t �nh 182 này ã qui �nh n�i dung, th�i gian và bi�u m.u công khai ngân sách nhà n��c.

2.53. �� �m b�o tính h�p pháp c�a vi�c công khai r�ng rãi tài chính và ngân sách nhà n��c, Lu t Ngân sách s�a �i 2002 qui �nh r*ng d� toán ngân sách, quy�t toán ngân sách và k�t qu� ki�m toán ngân sách trung ��ng, ngân sách �a ph��ng và các t� ch�c ��c c�p v�n b*ng ngân sách nhà n��c ph�i ��c công khai. �� th�c hi�n qui �nh này, tháng 11 nm 2004 Th� t��ng Chính ph� ã thay

Xu h��ng tài khóa và bn vng tài khóa

31

Quy�t �nh 182/2001/Q�-TTg b*ng Quy�t �nh 192/2004/Q�-TTg v� công khai tài chính, quy�t �nh này m� r�ng h�n ph�m vi, hình th�c công khai và qui �nh c� th� h�n các nguyên t�c v� minh b�ch và công khai tài chính (H�p 2.1).

H.p 2.1. N.i dung c� b�n c�a Quy�t ��nh 192/2004/Q�-TTg ngày 16/11/2004 v� Quy ch� công khai tài chính

�!i t�1ng áp d�ng: Quy ch� này áp d�ng cho t�t c� các c�p ngân sách, các �n v� d� toán ngân sách, các �n

v� ��c ngân sách nhà n��c h� tr� (nh� Qu� H� tr� phát tri�n, B�o hi�m Xã h�i và Qu� ��u t� ô th�), các DNNN và các t� ch�c ��c h� tr� b*ng ngu!n óng góp nhân dân - ph�m vi áp d�ng m� r�ng h�n qui ch� tr��c ây.

Ngoài các �i t��ng quy �nh ph�i công khai tr��c ây, quy ch� công khai m�i b� sung thêm m�t s� �i t��ng nh� các t� ch�c ��c ngân sách nhà n��c h� tr�, các d� án �u t� xây d�ng c� b�n có s� d�ng v�n ngân sách nhà n��c, các qu� có ngu!n t' ngân sách nhà n��c.

N.i dung công khai: N�i dung công khai trong quy ch� l�n này có b��c ti�n áng k�. C� th� là: � ��i v�i ngân sách nhà n��c các c�p, ph�i công khai các ch� tiêu ã ��c Qu�c h�i và H�i

!ng nhân dân quy�t �nh, phê chu n. � ��i v�i các t� ch�c ��c nhà n��c h� tr� kinh phí: ph�i công khai ph�n ngân sách nhà

n��c h� tr�, d� toán, quy�t toán thu chi tài chính, c� s� xác �nh m�c h� tr� t' ngân sách nhà n��c cho �n v� ó.

� ��i v�i các d� án, công trình �u t� xây d�ng c� b�n thu�c ngu!n ngân sách nhà n��c: ph�i công khai vi�c phân b� �u t� hàng nm, d� toán và quy�t toán c�a các d� án, k�t qu� �u th�u cho t'ng d� án.

� ��i v�i các qu� có ngu!n t' ngân sách nhà n��c: ph�i công khai c� ch� ho�t �ng, c� ch� tài chính, k� ho�ch tài chính hàng nm và k�t qu� ho�t �ng.

� ��i v�i DNNN: ph�i công khai tình hình tài chính, k�t qu� ho�t �ng kinh doanh, vi�c trích l p và s� d�ng các qu� c�a doanh nghi�p, các kho�n ph�i n�p cho NSNN, thu nh p bình quân c�a ng��i lao �ng, s� v�n góp và hi�u qu� v�n góp c�a DNNN.

Hình th2c công khai: Quy ch� yêu c�u th�c hi�n công khai thông qua các hình th�c sau: � Công b� trong các k, h)p � Phát hành �n ph m � Niêm y�t công khai t�i tr� s� làm vi�c trong th�i gian ít nh�t là 90 ngày � Thông báo b*ng vn b�n � ��a lên trang thông tin i�n t� � Thông báo trên h� th�ng thông tin �i chúng.

Ch� �. Báo cáo và Ki�m tra giám sát: � Các c� quan, t� ch�c, �n v� và th� tr��ng các �n v� có trách nhi�m g�i n�i dung công

khai và báo cáo tình hình th�c hi�n công khai c�a các �n v� tr�c thu�c lên c�p trên. � Các B� và UBND các t�nh có trách nhi�m ki�m tra giám sát vi�c th�c hi�n c�a các �n v�

tr�c thu�c. � M(t tr n T� qu�c, các t� ch�c chính tr� xã h�i và nhân dân giám sát vi�c th�c hi�n quy ch�

này. � Tr��ng h�p có ch�t v�n liên quan �n n�i dung công khai, c� quan �n v� công khai ph�i

tr� l�i trong vòng 10 ngày.

�ánh giá t�ng h�p chi tiêu công, ��u th�u mua s�m công và trách nhi�m tài chính 2004

32

2.54. Hàng nm, B� Tài chính có nhi�m v� so�n báo cáo t�ng th� v� vi�c công khai ngân sách � c�p trung ��ng và c�p t�nh. Nm 2002, ã có 58 trong s� 61 t�nh g�i báo cáo công khai tài chính c�a mình t�i B� Tài chính. Trong s� ó, 56 t�nh ã công khai quy�t toán ngân sách nm 2000 và d� toán ngân sách nm 2002. H�u h�t các t�nh �u ã s� d�ng bi�u m.u do B� Tài chính qui �nh � làm báo cáo.

2.55. Ngoài ra, nm 2002, B� Tài chính còn nh n ��c báo cáo công khai tài chính c�a 75 trong t�ng s� 84 b� ngành và c� quan trung ��ng, 73 �n v� trong s� ó ã công khai quy�t toán ngân sách nm 2000 và t�t c� các �n v� này �u công khai d� toán ngân sách nm 2002. T�t c� các �n v� này �u tuân theo các nguyên t�c công khai ngân sách ã qui �nh.

2.56. Tuy nhiên, Chính ph� ã xác �nh còn kh� nng áng k� � tng c��ng h�n n"a công tác minh b�ch tài chính. Nh� mô t� trong ch��ng 4, Chính ph� ang ti�n hành các b��c nh*m �n gi�n hóa và h�p lý hóa quá trình ngân sách và tng c��ng thông tin qu�n lý ngân sách và Kho b�c. Ch��ng 5 cho th�y Chính ph� ang th�c hi�n m�t ch��ng trình c�i cách nh*m tng c��ng h�n n"a vi�c minh b�ch tài chính và trách nhi�m tài chính, bao g!m c� vi�c tng c��ng báo cáo và ki�m toán tài chính.

2.57. Xét v� khía c�nh thu�n tài chính, �u tiên quan tr)ng nh*m tng c��ng tính minh b�ch là h�n ch� phát hành các trái phi�u ngoài cân �i ngân sách, �a các kho�n vay d��i hình th�c trái phi�u trong t��ng lai vào ngân sách và ti�n hành các hành �ng kh n thi�t � gi�i quy�t các kho�n n� xây d�ng c� b�n hi�n t�i và ngn ch(n các kho�n n� thêm. Nh"ng ho�t �ng chính ngoài cân �i ngân sách này s0 gi�m tính toàn v2n và � tin c y c�a thông tin qu�n lý tài chính. M�t �u tiên quan tr)ng khác là th�ng nh�t báo cáo tài chính v�i tiêu chu n "Th�ng kê Tài chính Chính ph�" c�a IMF ��c c�ng !ng qu�c t� công nh n - m�t v�n � ang ��c x� lý trong quá trình th�c thi H� th�ng Thông tin Qu�n lý Ngân sách và Kho b�c (��c nêu trong ch��ng 4).

Khuy�n ngh�

2.58. �� �m b�o duy trì b�n v"ng tài khoá, �ánh giá Chi tiêu công �a ra các � xu�t sau ây:

• C�n th�c hi�n nhanh k� ho�ch xây d�ng m�t khuôn kh� tài khóa trung h�n (MTFF) có tính th�c ti&n, kh� thi và b�n v"ng. Vi�c này c�n ��c làm trong m�i chu k, ngân sách. Khuôn kh� này nên th� hi�n m�t t�m nhìn t' 3 �n 5 nm và ph�i �a ra ��c các d� báo v� nh"ng h�ng m�c thu, chi ngân sách chính, c+ng nh� các ngu!n � bù �p b�i chi ngân sách, bao g!m các h��ng d.n chi theo ngành

• C�n (t m�c tiêu duy trì t- l� �ng viên h�p lý cho ngân sách t' GDP � m�c hi�n nay là 22%. �� th�c hi�n m�c tiêu này, c�n th��ng

Xu h��ng tài khóa và bn vng tài khóa

33

xuyên chú ý t�i tác �ng c�a bi�n �ng giá d�u và nh"ng thay �i trong thu� xu�t nh p kh u t�i thu ngân sách và n� l�c h�n n"a � c�ng c� công tác qu�n lý thu.

• Làm rõ và h�p lý hóa vi�c giao trách nhi�m qu�n lý n�, tng c��ng công tác giám sát và qu�n lý các r�i ro tài chính khác.

• C�n ki�m soát thâm h�t ngân sách (theo tiêu chu n qu�c t� - không bao g!m chi tr� n� g�c) � m�c d��i 3% GDP

• Nên h�n ch� vi�c ti�p t�c phát hành các trái phi�u ngoài cân �i ngân sách, �a t�t c� các kho�n vay c�a Chính ph� trong t��ng lai vào ngân sách;

• Ti�n hành các hành �ng kh n thi�t � gi�i quy�t các kho�n n� xây d�ng c� b�n hi�n t�i ((c bi�t trong các l%nh v�c nông nghi�p và giao thông v n t�i) và ngn ch(n không cho vi�c này phát sinh thêm.

• �� h� tr� công tác minh b�ch tài chính, Chính ph� nên th�c hi�n h� th�ng báo cáo tài khóa theo các tiêu chu n “ Th�ng kê Tài chính Chính ph�” c�a Qu� Ti�n t� qu�c t� ã ��c c�ng !ng qu�c t� công nh n.

Xu h��ng trong c� c�u chi tiêu công

35

3. XU H'(NG TRONG C� C�U CHI TIÊU CÔNG

Gi�i thi�u và t0ng quan

3.1. Nh� ã � c p � Ch��ng 2, nm 1999 ánh d�u m�t b��c ngo(t trong t�ng chi tiêu chung c�a Chính ph�. Sau nhi�u nm t- tr)ng chi trong GDP gi�m ho(c ch"ng l�i, chi tiêu c�a Chính ph� (tr' kho�n cho vay l�i, chi chuy�n ngu!n và các kho�n ghi thu, ghi chi) ã h� xu�ng m�c ch� còn chi�m 20,5% GDP. Vào nm 2003, t- l� này ã �t �n m�c h�n 25% GDP. Trong giai o�n t' 1998 �n 2003, t�ng chi tiêu Chính ph� tng hàng nm 16%, m�t m�c cao trên bình di�n qu�c t�.

3.2. T�c � tng tr��ng chi tiêu cao nh� v y t�o i�u ki�n thu n l�i cho Vi�t Nam c� c�u l�i chi tiêu c�a mình nh�: �m b�o phân b� hi�u qu� h�n gi"a các lo�i hình chi tiêu (gi"a chi �u t� và chi th��ng xuyên, nh� l��ng và ti�n công, v n hành và b�o d�$ng, tr� lãi vay, v.v); �m b�o phân b� hi�u qu� h�n gi"a các ngành, l%nh v�c (giáo d�c, y t�, giao thông v n t�i, nông nghi�p và phát tri�n nông thôn v.v) và �m b�o phân b� công b*ng và h��ng v� ng��i nghèo nhi�u h�n (gi"a các vùng và các nhóm xã h�i, v.v). Tình hình tài chính t�t ã giúp gi�m tác �ng tiêu c�c c�a vi�c th�c hi�n c� c�u l�i chi tiêu, mang l�i c� h�i �nh hình l�i chi tiêu theo h��ng th�c hi�n ��c các m�c tiêu �u tiên mà không c�n ph�i c�t gi�m chi tiêu (theo giá tr� tuy�t �i) trong b�t k, l%nh v�c nào.

3.3. Ch��ng này xem xét m�c � n�m b�t ��c các c� h�i này nh� th� nào. Ph�n �u xem xét các xu h��ng trong phân b� chi tiêu theo lo�i hình kinh t�. Ph�n th� hai xem xét t�i các xu h��ng trong phân b� chi tiêu theo ch�c nng (hay ngành). Ph�n th� ba xem xét t�i m�c � "h� tr� ng��i nghèo" c�a chi tiêu. Ph�n cu�i cùng dành cho các khuy�n ngh�. S� li�u chi ti�t v� các b� ph n c�u thành c�a chi tiêu công ��c trình bày � Ph� l�c 3.1 - 3.6.

C�u thành kinh t� c�a chi tiêu

Chi � u t�, v�n hành và b�o d�=ng

3.4. Chi �u t� có ý ngh%a c�c k, quan tr)ng �i v�i s� phát tri�n kinh t� - xã h�i, (c bi�t � các qu�c gia ang phát tri�n. Trong nh"ng nm qua, k� c� nh"ng nm kinh t� khó khn nh�t, Vi�t Nam luôn dành v� trí �u tiên cho chi �u t� v�i nguyên t�c là t�c � tng chi �u t� ph�i nhanh h�n t�c � tng chi th��ng xuyên.

�ánh giá t�ng h�p chi tiêu công, ��u th�u mua s�m công và trách nhi�m tài chính 2004

36

3.5. Trong th�i k, �ánh giá Chi tiêu công, chi �u t� phát tri�n t' ngân sách ti�p t�c duy trì � m�c � cao. K� c� mua s�m tài s�n c� �nh, t- l� chi �u t� ã tng t' 31% nm 1997 lên 40,5% nm 2002. Chi �u t� ã tng cao h�n áng k� so v�i chi th��ng xuyên và t�ng chi ngân sách.

3.6. Cùng v�i vi�c b� trí t- l� �u t� cao, c� c�u �u t� ã có s� chuy�n bi�n theo h��ng t p trung h�n cho các l%nh v�c �u tiên, ó là: giao thông, th�y l�i, giáo d�c và các công trình phúc l�i xã h�i dành cho các xã nghèo.

3.7. M�t i�m áng chú ý n"a là chi �u t� t' ngân sách m(c dù tng nhanh nh�ng t- l� trong t�ng chi �u t� xã h�i không tng lên t��ng �ng. �i�u ó ch�ng t/ s� tham gia ngày càng t�t h�n c�a ngu!n v�n �u t� t' khu v�c doanh nghi�p và khu v�c t� nhân.

3.8. Nh� ã l�u ý � trên, chi �u t� tng lên v� t- tr)ng trong t�ng s� chi ph�n ánh yêu c�u t�c � tng tr��ng c�a chi �u t� ph�i cao h�n tng tr��ng c�a chi th��ng xuyên. Chính sách này ��c tuân th� ch(t ch0 trong m�t th�i gian khá dài và ã �n lúc ph�i xem xét, ánh giá l�i theo h��ng xây d�ng m�i quan h� h�p lý, cân �i gi"a hai lo�i chi này. Các chuyên gia c�a NHTG cho r*ng c�n ph�i i�u ch�nh chính sách này. �!ng th�i, c�n th�y r*ng các công trình ��c �u t� c+ng òi h/i chi phí dành cho chi th��ng xuyên, ch4ng h�n c�n có � ngân sách th��ng xuyên � b�o d�$ng ��ng b�. Trong dài h�n, không ng'ng tng chi c�a Chính ph� cho �u t� không ph�i là m�t chi�n l��c b�n v"ng. H�n n"a, c�n nh n th�c r*ng vi�c Chính ph� chi nhi�u cho �u t� s0 làm chùn b��c �u t� t� nhân, mà �u t� t� nhân l�i r�t quan tr)ng trong thành công kinh t�.

3.9. C+ng nh� nhi�u n��c ang phát tri�n khác, Vi�t Nam ch�a chú ý úng m�c �n chi tiêu cho v n hành và b�o d�$ng. H u qu� là trong m�t s� ngành, theo ��c tính, t- su�t l�i nhu n c�a chi v n hành và b�o d�$ng cao h�n so v�i c�a �u t� m�i. �i�u này th� hi�n rõ trong th�y l�i, ngành có kho�ng 50% công trình quy mô l�n không mang l�i hi�u qu� do thi�u duy tu b�o d�$ng. Trong ngành này, m�t nghiên c�u g�n ây kh4ng �nh r*ng chi tiêu cho v n hành và b�o d�$ng mang l�i hi�u qu� cao h�n so v�i �u t� vào các công trình m�i (xem H�p 3.1).

3.10. Tình hình t��ng t� c+ng di&n ra trong ngành giao thông v n t�i v�i vi�c ngày càng có nhi�u b*ng ch�ng v� m�t cu�c kh�ng ho�ng v� duy tu b�o d�$ng. Mô hình g�n ây c�a D� án Nâng c�p m�ng l��i ��ng b� do NHTG tài tr� (��c xem xét chi ti�t h�n trong Ch��ng 11) cho th�y n�u m�c chi tiêu hi�n nay cho b�o d�$ng ��ng b� ��c duy trì trong vòng h�n 10 nm n"a, m�ng l��i ��ng b� s0 xu�ng c�p n(ng n�, v�i 34% ��ng r�i vào tình tr�ng h� h/ng (g!m c� 55% ��ng có l�u l��ng giao thông cao). T- l� ��ng còn t�t s0 gi�m xu�ng d��i 10%. Xét trên bình di�n l�i ích – chi phí, r�t có kh� nng i�u này !ng ngh%a v�i không hi�u qu�: M�t nghiên c�u tr��c ó c�a NHTG ��c tính hàng nm n�n kinh t� thi�t h�i kho�ng 160 tri�u ô la M� do ��ng b� thi�u b�o d�$ng. Th m chí n�u xét trên khía c�nh tài chính �n gi�n, kinh nghi�m trên th� gi�i cho th�y xem nh2 b�o d�$ng ��ng b� s0 tri�t tiêu tính hi�u qu�: ��ng cu�i cùng s0 ph�i ��c c�i