T.C.ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ

EDEBİYAT FAKÜLTESİBİLGİ VE BELGE YÖNETİMİ BÖLÜMÜ

BİLGİ ARAMA VE ERZURUMDAKİ VATANDAŞLARIN BİLGİ ARAMA DAVRANIŞLARI

Hazırlayanlar:Savaş BAYRAK, Hasan Nebi AKBAL, Muhammet Hüsrev KARATAŞ, Mustafa ŞEN

SOSYAL BİLİMLERDE ARAŞTIRMA YÖNTEMİ

SORUMLU ÖĞRETİM ÜYESİ:Doç. Dr. Hüseyin ODABAŞ

ERZURUM – 2011

1

İÇİNDEKİLER

1. BÖLÜM: GİRİŞ

1.1. Konusu…………………………………………………………………………………....4

1.2. Amacı……………………………………………...………………………………….……5

1.3. Önemi……………………………………………………………………..…………..….5

1.4. Kuramsal çerçeve ve varsayımlar……………………….…………………...5

1.5. Kapsam……………………………………………………….……………………………6

1.6. Evren…………………………………………………………………………………..…..6

1.7. Gözlem Tekniği………………………………………………………………….…….6

1.8. Zamanlama……………………………………………………………………..……...7

2. BÖLÜM: BİLGİ, BİLGİ GEREKSİNİMİ ve BİLGİ ARAMA

2.1. Bilginin Tanımı……….…………………………………………………………….….7

2.1.1. Veri………………………………………………………………………………….……8

2.1.2. Enformasyon………………….……………………………………..……………..8

2.2. Bilginin Önemi………………………………………………………….………….....8

2.3. Bilgi Türleri…..………………………………………………………………………....9

2.3.1 Naiv hayat bilgisi/doğal bilgi……………………..………………………..….9

2.3.2. Bilimsel bilgi……………………………………………………………………………9

2.3.3. Felsefi bilgi……………………………………………………………………….......9

2.3.4 Sanatın sağladığı bilgi…………………………………………………….…......9

2.3.5. Din bilgisi………..………………..…………………………………………………..9

2.4. Bilgi Gereksinimi ve Bilgi Arama…………………………..………………….9

2.4.1. Bilgi gereksinimi………………………………………………………..………….10

2.4.2. Bilgi arama davranışı…………………………………………………………….10

2.5. Bilgi Arama Davranışını Etkileyen Nedenler…………………………….11

3. BÖLÜM: BULGULAR VE DEĞERLENDİRME

3.1. Tablolar………………………………..………………………………………………………………………..12

3.1.1. Tablo: 1-2 Araştırmaya katılan vatandaşların yazılı medya kullanımı……………13

3.1.2. Tablo 3-4 Vatandaşların görsel medya kullanımı……………………………………...…14

2

3.1.3. Tablo 5-6-7 Vatandaşların günlük tükettikleri bilgi türleri………………………….…14

3.1.4. Tablo: 8-9-10 Vatandaşların günlük tüketilen bilgiyi edinme yolları…………....15

3.1.5. Tablo: 11-12-13 Vatandaşların bilgi aramaya ihtiyaç duyma nedenleri…..16

3.1.6. Tablo: 14-15 Bilgi armada karşılaşılan sorunlar………………..………………..…...17

3.1.7. Tablo: 16-17 Alışveriş yaparken yazılı medya kullanımı…………………..……...18

3.1.8. Tablo: 18-19 Alışveriş yaparken görsel medya kullanımı…………………………..19

3.1.9. Tablo: 20 Yemek bilgisini kütüphaneden edinme…….……………………………..20

3.1.10. Tablo: 21 Aile ve çevrenin bilgi edinmedeki yeri……………………………..…….21

3.1.11. Tablo: 22 Bilgi edinmede bilgisayar ve internetin etkisi…………………………22

3.1.12. Tablo: 23 Bilgi aramada kütüphane kullanımı ……………………………………….23

4. BÖLÜM : SONUÇ VE ÖNERİLER

4.1. Sonuç……………………………………………………………………………………………………31

4.2. Öneriler………………………………………………………………………………………………..31

KAYNAKÇA…..…………..………………………..……………………………………………………….32

EKLER………………………………………………………………………………………………………….34

3

1.BÖLÜM: GİRİŞ

1.1. Araştırmanın Konusu

Bilgi arama davranışı: farkına varılan bir bilgi gereksiniminin karşılanmasıyla ilgili

dürtünün yerine getirilmesi için yürütülen bireysel bir etkinliktir. Bilgi arama: bilgi kaynakları

arasından gereksinimlere en uygun olan bilgiyi tanımlama ve seçme işlemidir. Bu işlemlerde en

önemli unsur insan faktörüdür. Bilgi arama stratejilerinin saptanması ve açıklanması kişinin bilgi

gereksinimleriyle yakından ilgilidir. Bilgi arama davranışı, karar verme, problem çözme veya

kaynak bulma gibi sürecin parçası olduğu gibi kendisi de başlı başına bir işlemdir. Bu işlem:

ortaya çıkan sonuçlara ve değişik zamanlara bağlı olarak, bilginin alınması ve reddedilmesiyle

ilgili ölçüt ve yöntemlerden oluşan bir süreçtir (Özenç Uçak, 1997, s.320).

Bilgi arama davranışı kişinin sosyal, kültürel, siyasi, sosyal ve dini ihtiyaçlarının

eksikliğinin farkına varması sonucu insanı güdüleyen bir davranıştır.

Bilgi arama veya edinme davranışı tarih öncesinden bu yana insanlarda devam eden ve

edecek bir davranıştır. Bilgi arama insanın hayatını devam ettirmesi için, sosyal statüsünün

belirlenmesinde etkin bir rol oynar.

Tarih öncesi dönemlerde insanlar hayatlarını devam ettirebilmek için bilgi arama

davranışına yönelmişler ve bunun neticesinde hayatta kalmak için korunma ve yiyecek temin

edebilmişlerdir.

Bilgi arama davranışı var olan bilginin eksikliğinin farkına varılmasıyla başlar ve eksiklik

tamamlanıncaya kadar devam eder.

Bilgi arama sürecinde, kullanıcıların davranışları kadar; düşünce, duygu ve deneyimleri

de bu işlem içinde yer almakta ve etkin rol oynamaktadır. (Özenç Uçak, 1997, s.320).

Sonuç olarak, bu araştırma Erzurum’ daki her yaş grubundan insanların biligi arama

davranışlarını ve bilgiye erişim yolları araştırılmıştır.

4

1.2. Araştırmanın Amacı

İnsan doğumundan ölümüne kadar sürekli bilgi edinme davranışı içindedir. İnsan

doğumuyla birlikte ailesinden ilk bilgileri edinmeye başlar ve daha sonra öğrendiklerinin üstüne

kendi gözlem ve araştırmaları sonucunda bilgilere ulaşarak var olan bilgi düzeyini arttırır..Daha

sonra öğretim hayatıyla sürekli bir bilgi edinme davranışı içindedir.

Bu araştırma ile Erzurum da vatandaşların kullandıkları bilgileri nasıl ve ne şekilde elde

ettiklerinin tespit edilmesi amaçlamaktadır. Vatandaşların kullandıkları bilgilerin ne kadarını

ailesinden, çevresinden ve kendi gözlem ve araştırma tekniği ile elde ettiğinin belirlenmesi

araştırmanın amacını oluşturmaktadır.

1.3 Araştırmanın Önemi

Toplumsal bir varlık olan insan, gerek kendini geliştirebilmek, gerekse çevresini kontrol

edebilmek amacıyla sürekli bir etkinlik içindedir. İnsanın, yaşamını sürdürebilmesi doğayla ve

diger insanlarla olan ilişkilerini düzenleyebilmesi için bilgiye gereksinimi vardır (Özenç Uçak,

1997, ss.320).

Özenç’in belirttiği gibi bilgi arama, insanın yaşamını devam ettirebilmesi doğayla ve

insanlar arası sağlam temeller üzerine kurulacak bir ilişki için önemlidir.

Bu araştırma Erzurum' da her yaş grubundan vatandaşların bilgiyi nasıl edindiklerinin,

hangi araçları kullandıkları ve yaş gruplarına, cinsiyete, mesleğe göre bilgi edinme ve bilgi

gereksinimlerinin hangi boyutta olduğunun saptanması açısından önemlidir.

Bu araştırma ayrıca, daha önce böyle bir çalışmaya rastlanmadığı için Erzurum' da bilgi

gereksinimi ve bilgi ediniminin hangi boyutlarda olduğunun saptanması açısından ayrıca önem

oluşturmaktadır.

1.4.Kavramsal Çerçeve ve Varsayımlar

Günümüzde bilginin değeri giderek artmakta, en kısa sürede mevcut olan tüm ilgili

bilgiye erişmek önem kazanmaktadır. Bilgi gereksinimi olan birey, çevresindeki insanlaradan

kitaplardan, gazete, televizyon gibi medya araçlarından veya diğer bilgi kaynaklarından

yararlanarak bu gereksinimini karşılamaktadır. Öğrenci, araştırmacı ve bilim insanı evinde,

ofisinde ya da kütüphanede, çevrimiçi katalog, veritabanları, e-dergiler veya internet gibi

5

kaynakları kullanarak bilgi ihtiyacını karşılamaya çalışmaktadır(Özenç Uçak ve Güzeldere,

2006).

Bu bağlamda varsayımları:

i. Vatandaşların bilgi gereksimlerinin farkında olmadıklarıdır.

ii. Bilgi gereksinimi olduğunun farkında olanlar ise aradıklarını bulamaması ve nerede

arayacaklarını bilmemesidir.

iii. Eğitim seviyesinin düşük olmasıdır.

iv. Bilgi edinmede kütüphane kullanımının olmamasıdır.

v. Bilgi erişim sistemlerine yabancı olunmasıdır.

vi. Bayanlarda bilgi aramada üzerine eğilimin çok az olmasıdır.

1.5 Kapsam

Araştırmanın kapsamında Erzurum’da ki vatandaşların bilgi arama davranışları

araştırılacaktır.Bu konu hakkında kapsamlı bilgi verilecektir.

Araştırmada Erzurum’da ki her yaş grubundan kişilerle görüşülerek bilgi edinme yolları

ve kullandıkları bilgileri nasıl elde ettikleri öğrenilmiştir.

1.6. Evren

Araştırmanın evreni Erzurum ilindeki vatandaşları kapsamaktadır

kapsamaktadır.Örneklem ise her yaş grubundan seçilmiş olan 150 kişidir. . Örneklem seçilirken

ise Erzrum ilinden şeçilecek kişiler rastgele örnekleme yönteminden basit rastlantısal

örneklemesi yöntemine başvurulmuştur.

1.7. Gözlem Tekniği

Araştırmada var olan durumu ortaya koymaya ve çözüm önerisi getirmeye yarayacak

verilerin, basılı ve elektronik kaynakların saptanması, belgelerin incelenmesi, çeşitli araştırma

bulgularının taranıp bütünleştirilmesi için belgesel tarama tekniği uygulanmıştır. Ayrıca

istatistiksel ve grafiksel tabloların oluşturulması için sormaca tekniği kullanılmıştır.

6

1.7. Zamanlama

Araştırma 01.04.2011 tarihinde başlayıp 09.05.2011 tarihinde sona erecek şekilde yaklaşık bir aylık sürede gerçekleştirlmiştir.

Bu sürede gerçekleşen işlemler şu şekildedir:

Kaynak Araştırması 10 gün

Veri Toplama 12 gün

Değerlendirme 8 gün

Yazma 5 gün

Toplam 35 gün

7

2. BÖLÜM: BİLGİ, BİLGİ GEREKSİNİMİ ve BİLGİ ARAMA

2.1. BİLGİNİN TANIMI

Bilgi aramadan ve erişiminden bahsetmeden önce bilginin ne olduğunun tam

olarak kavranması gerekir. Bilginin ne olduğunun anlaşılması bilgi gereksinimi, bilgi arama ve

bilgi edinmenin daha iyi anlaşılmasını kolaylaştıracaktır.

Öznenin amaçlı yönelimi sonucunda, özne ile nesne arasında kurulan ilişkinin

ürünü olan şeydir. Nesnelere yönelen özne onlar üzerine düşünerek, zihinsel bir etkinlik

geliştirir. Bu etkinlik sonucu kavramlara ve kavramlardan da önerme ve çıkarımlara varılır. Bilgi

aktı, özneden objeye bilinç etkinliğidir. Bilgi aktları algılama, anlama ve açıklama şeklinde

olabilir.

Algılama aktı, somut nesneler üzerinde yapılan duyu deneyleri sonucunda elde edilir. Anlama

aktı, doğruyu bütünüyle sezgisel yada zihinsel anlamadır. Açıklama aktı, bir şey hakkındaki ilk

bilgiden yola çıkarak son bilgiye ulaşma çabasıdır.

Bilgiyi tanımlarken bilgi kavramıyla yakından ilişkili olan veri ve enformasyon

kavramlarınıda açıklamak gerekir.

2.1.1 VERİ

Güçlü’nün (Barutçugil 2002, s.57)’den aktardığna göre veri amaçlara bağlı olarak

işlemlerin işlenmemiş bir biçimde kaydedilmesidir. Veri yorumlanmamış gözlemler, işlenmemiş

gerçekler olarak tanımlanabilir. Modern kurumlarda veri, teknolojik sistemlerde saklanır ve çoğu

kez bir anlam veya içerik teşkil etmez.

8

2.1.2 ENFORMASYON

Enformasyon, düzenlenmiş veri olarak tanımlanabilir. Düzenleme başkaları tarafından

yapılır ve yalnızca ilgili kişi için anlam taşımaktadır.Enformasyon anlam kazandırılmış

bilgidir.Yorumlanmış, konu ile bağlantılıdır.Enformasyon verinin yorumlanmış şeklidir.

2.2 BİLGİNİN ÖNEMİ

Bilgi her zaman güç anlamına gelmiştir: yaşamak için güç, uyum sağlamak için güç, zor

bir çevrede başarılı olmak için güç. Güçlü ve Sotirofski’ nin Awad ve Ghaziri’den (2004:33)

aldığına göre ise: Bilgi gerçeklerin birikimi veya kuralıdır. Bilgi spesifiktir, bir problem

alanından diğerine transfer edilemez, belli bir zamanda kullanılır ve daha sonra o bilgiye ihtiyaç

duyulmayabilir. Bilgi: değerlere, inaçlara ve güvene bağlıdır. Bilgi başarılı deneyimlerle gelişir

ve sonra da bu tecrübe uzmanlığa dönüşür.

Bir seçim yapmamız söz konusu olduğunda gereksinim duyduğumuz şey bilgidir. Daha

önceden bildiklerimizi değiştiren de bilgidir. Bilgi bu kadar önemlidir.

Yaşamımızı devam ettirirken, iş hayatımızda, ailemizle vakit geçirirken, boş

zamanlarımızı değerlendirirken sergilediğimiz bütün davranışlar, hareketler ve tepkiler belli bir

bilgi gereksinimi sonucu ortaya çıkmaktadır.

Bilginin tanımını yapmak oldukça güçtür. Her bilim adamı, felsefeci veya her bilim dalı

kendi alanına göre bilginin tanımı yapmaktadır.

2.3 BİLGİ TÜRLERİ

2.3.1. Doğal bilgi: Bu bilgi insan hayatının bir ürünüdür. İnsanın yaşamı boyunca

edindiği deneyimler, çevresi ve diğer insanlarla olan etkileşimi sonunda kazandığı somut

bilgidir. Bir yönteme dayanmayan bu bilgi, diğer bilgi türlerinin kaynağıdır.

9

2.3.2 Bilimsel bilgi: Belli yöntemlere ve araştırmalara dayanarak üretilen ve

sistematik olarak ilerleyen bilgidir. Bilimsel bilgi doğal hayat bilgisinin sadece doğrudan bir

uzantısı değil, aynı zamanda bu bilginin temellendirilmesidir.

2.3.3 Felsefi bilgi: Var olan alanlar ve onların birbiriyle olan ilişkilerini araştırır.

Bilimsel bilgi çeşitli alanlara ayırarak var olanı incelerken, felsefi bilgi var olanı bir “varlık-

bütünü” içinde araştırır. Felsefi bilgi aynı zamanda her şeyin anlamını ve kaynağını sorgular.

2.3.4. Sanatın sağladığı bilgi: Sujenin gerçekleştirdiği, belli bir yönteme dayanarak

değil, yaratıcı aktlar aracılığıyla elde edilen bilgidir. Bu özelliği ile bilimsel ve felsefi bilgiden

ayrılır.

2.3.5. Din bilgisi: Belli dogmalara dayanan, değişmeyen dogmalarla insan, hayat,

yaratılış ve dünya hakkındaki tüm sorulara yanıt vermeye çalışan ve inanma esasına dayalı bir

bilgi türüdür (Özenç, 2010, ss.705-722 ).

2.4.BİLGİ GEREKSİNİMİ ve BİLGİ ARAMA

Bilgi gereksinimi insanın zihinsel gereksinimlerinden birisidir. Bilgi gereksinimi sonuçta

bilgi arama davranışını ortaya çıkarmakta ve bu iki kavram birbirini tamamlamaktadır.Bilgi

gereksinimi ve bilgi arama davranışı pek çok faktörden etkilenmektedir.Etkili bilgi merkezlen ve

hizmetleri kurabilmek için bu faktörlerin bilinmesi gerekmektedir(Özenç Uçak, 1997, s.320).

2.4.1. BİLGİ GEREKSİNİMİ

Bilgi gereksinimi; bireysel yaşamdaki kişisel veya işle ilgili belirsizliklerin kabul

edilmesi ve tanınmasıdır. Bireyin bulunduğu konum ile olmak istediği konum arasındaki farkın

anlaşılmasıyla ortaya çıkan bu durum, var olan problemle başa çıkmada yetersiz kalınmasının

anlaşılmasıyla, bilgi ile ilgili güçlüklerin bir dürtü halini almasıdır (Krikelas, 1983, s.6).

10

Bireylerin bilgi gereksinimlerini algılayışları, sorunlarını algılayışlarıyla,

karar verme yetenekleriyle ve var olan sorunlarla başa çıkabilme özellikleriyle

yakından ilgilidir. Kimi birey içinde bulunduğu belirsizliği veya sorunu

reddederken, kimisi sorununu çözebilmek için bilgilenmek isteyebilir. Bu

nedenle bilgi gereksiniminin, bireye özgü bir kavram olduğunu söyleyebiliriz (Rohde, 1986, ss.

52-53).

Bilgi gereksinimi, zihinsel bir terim olup, kullanıcının bulunduğu konumu

etkileyen bir eksikliği ifade eder. Kişi, içinde bulunduğu belirsiz veya

şüpheli durumu var olan bilgisiyle aşamadığı an bilgiye gereksinim duyar.

İnsanın fizyolojik, toplumsal ve zihinsel gereksinimlerin her biri bilgi gereksinimini başlatabilir

(Özenç Uçak, 1997, s.320).

2.4.2. BİLGİ ARAMA DAVRANIŞI

Bilgi gereksinimi ve bilgi arama davranışı aynı amaca yönelik, birbiriyle iç

içe geçmiş ve birbirini tamamlayan kavramlardır. Bilgi arama davranışı bilgi

gereksinimi sonucunda oluştuğu gibi, elde edilen her bilgi yeni bilgi gereksinimleri

yaratabilir. Bu nedenle bu kavramları birbirinden ayrı ele alıp incelemek

mümkün değildir (Özenç Uçak, 1997, s.320).

Özenç’in Westbrook’dan aktardığına göre: Bilgi arama davranışı var olan bilgideki bir

eksiklik veya sıradışılık ile başlar ve eksiklik tamamlanıncaya kadar ve konu anlaşılıncaya kadar

devam eder. Bilgi kullanıcısının yeni bilgi ile olan etkileşimi, onun kendisine ait gerçekleriyle de

ilgilidir. İnsanların psikolojik yapıları, birikimleri, kişilik özellikleri aldıkları bilgiyi farklı farklı

değerlendirmelerine neden olmaktadır.

Bilgi arama davranışı insanın bulunduğu çevre, fizyolojik etkenler, sosyal ve kültürel

etmenler kısaca insanı etkiyen her şey bilgi arama davranışını da etkiler.

11

2.5. BİLGİ ARAMA DAVRANIŞINI ETKİYEN NEDENLER

Bilgi arama davranışı üzerinde çok sayıda değişik etken belirleyici rol oynamaktadır.

Bunları şu şekilde sıralayabiliriz:

1. Gereksinimin karşılanmasının önemi

2. Bilginin erişilebilirliği ve tam olarak elde edilip edilemediği

3. Erişilebilen bilgi miktarı

4. Erişilen bilginin isabet oranı

5. Bilginin bedeli

6. İletişim kanalı

7. Zaman açısından uygunluk

8. Bilginin kesinliği ve anlam açısından derinliği

9. Daha önceden kazanılan bilginin düzeyi

10. Bireyin içinde yaşadığı çevre

11. Bireyin görev ve iş yeri

12. Bireyin içinde bulunduğu politik ve ekonomik sistem

13. Bireyin sosyal ve kültürel düzeyi

14. Bireyin kişilik özellikleri ve yaşı

15. Bireyin öğrenme özelliği

12

Özenç’e göre bilgi arama davranışını yukarıda sıralanan maddelere göre üç gruba ayırabiliriz.

1. Bilgi kaynağı ve bilgiye erişimle ilgili faktörler,

2. Bireyin içinde yaşadığı çevreyle ilgili faktörler,

3. Bireysel özelliklerdir (Özenç Uçak, 1997, s.320).

Yukarıda ki tanımlara göre Erzurum ilinde bilgi arama davranışı anket sonuçları

incelenmiştir.

3. BÖLÜM: BULGULAR ve DEĞERLENDİRME

Bu araştırmada Erzurum ilindeki vatandaşların bilgi arama davranışları ele alınmıştır. Araştırmaya Erzurum ilinden seçilen her yaş grubundan olmak üzere toplam 150 kişi katılmıştır. Katılımcıların sorulara verdikleri cevaplar aşağıda tablolar halinde gösterilmiş ve sonuçlara göre yorumlanmıştır. Veriler çapraz tablo tekniği ile bulgular yorumlanıştır. Tüm bu işlemlerde verilerin analizi için “SPSS16.0” program kullanılmıştır.

3.1. Tablolar

Bu araştırma için Erzurum halkına yapılan anket sonuçları bu bölümde vatandaşların

bilgi arama ve bilgi edinme düzeyleri istatistiksel olarak ve tablolar üzerinde değerlendirilmiştir.

3.1.1. TABLO: 1-2 Araştırmaya katılan vatandaşların yazılı medya kullanımıTablo 1 ve 2’de araştırmaya katılan vatandaşların bilgi aramada yazılı medyayı kullanımı

incelenmiştir. Böylece günümüzde kullanımı sık olan yazılı medyadan bilgi aramada ne kadar fazla yararlanıldığı gösterilecektir,

13

Tablo: 1 Cinsiyete Göre Yazılı Medya Kullanımı

Yazılı Medya

ToplamEvet Hayır

N % N %

Cinsiyet

Bay 56 70 24 30 80

100.0%

Bayan 31 44 39 56 70

100.0%Toplam 87 58 63 42 150

100.0%

Vatandaşların günlük yaşamda kullandıkları bilgileri genellikle yazılı medyadan edindikleri görülmektedir. Bu durum erkeklerde daha fazla iken bayanlarda daha azdır. Erkeklerde bu oran 80 kişiden 56’sı yazılı medyayı kullanırken 24’ü kullanmadığını belirtmiştir. Bayanlarda ise 70 kişiden 31’i yazılı medyayı kullanırken 39’u kullanmadığını belirtmektedir.

Erzurumlu vatandaşlarda baylarda yazılı medyaya ilgi %70 gibi büyük bir oranda çıkmıştır. Bayanlarda ise baylara göre yazılı medya daha az tercih edilmektedir.

Bunun sebebi ise anket yapıldığı yerler kahvehane, öğretmen evi, iş yerleri gibi yazılı medyanın daha kolay ulaştığı veya yazılı medyanın bulunduğu yerler olmasıdır.

TABLO: 2 Eğitim Durumuna Göre Yazılı Medya Kullanımı

Yazılı Medya

TotalEvet Hayır

N % N %

Eğitim Durumu

Okumadım 3 19 13 81 16

100.0%

İlköğretim 16 53 14 47 30

100.0%

Ortaöğretim 31 65 17 35 48

100.0%

Üniversite 36 65 19 35 55

100.0%

Lisansüstü 1 100 0 0 1

100.0%Total 87 58 63 42 150

100.0%

14

Yazılı medya kullanımı okumayanlarda %3, ilköğretimlerde %19, ortaöğretimlerde %36, üniversitelilerde %41, lisansüstünde ise %1’dir. Bu durum yazılı medya kullanımının eğitim seviyesi ile doğru orantılı olduğunu göstermektedir. Eğitim seviyesi arttıkça yazılı medya kullanımı da artmaktadır. Genele bakıldığında da yazılı medya kullanımı kullanmayanlara göre daha fazla olduğu görülmektedir.

3.1.2. TABLO: 3-4 Vatandaşların görsel medya kullanımı

Tablo 3 ve 4’te Erzurum’daki vatandaşların bilgi aramada görsel medyayı kullanıp kullanmadıkları gösterilecektir. Bu cinsiyet ve eğitim durumlarına göre iki ayrı tabloda gösterilmiştir.

TABLO: 3 Cinsiyete Göre Görsel Medya Kullanımı

Vatandaşların günlük hayatta kullandıkları bilgilerin %80’i görsel medya aracılığıyla da elde ettikleri belirlenmiştir. Bay ve bayanlar arasında bu oran aynı çıkmıştır. Vatandaşların görsel medyayı yazılı medyadan daha fazla kullandıkları görülmektedir.

Bunun sebebi ise televizyona ulaşım kolaylığının, yazılı medyaya göre daha kolay olmasıdır.

15

TABLO: 4 Eğitim Durumuna Göre Görsel Medya Kullanımı

Görsel Medya

ToplamEvet Hayır

N % N %

Eğitim Durumu

Okumadım 9 56 7 44 16100.0%

İlköğretim 22 73 8 27 30100.0%

Ortaöğretim 41 85 7 15 48100.0%

Üniversite 47 85 8 15 55100.0%

Lisansüstü 1 100 0 0 1100.0%

Toplam 120 80 30 20 150100.0%

Görsel medya kullanımı okumayanlarda %8, ilköğretimlerde %18, ortaöğretimlerde %34, üniversitelilerde %39, lisansüstü okuyanlarda ise %100 şeklindedir. Yazılı medyada olduğu gibi görsel medyada da eğitim düzeyi arttıkça bilgi aramada görsel medya kullanımı artmaktadır. Genele bakıldığında ise görsel medya kullanımı yazılı medya kullanımına göre daha fazladır. Bunun nedeni ise insanların elektronik aletlerle eskiye oranla daha fazla iç içe olmaları ve bu elektronik aletlerin hemen her yerde ulaşılabilir olması, kullanımının kolay olması, zaman kaybını ve maliyetleri düşürmesi gibi olanakları sunması tercih edilir hale getirmiştir.

16

3.1.3. TABLO: 5-6-7 Vatandaşların günlük tükettikleri bilgi türleri

Tablo 5,6 ve 7’de araştırmaya katılan vatandaşların günlük tükettikleri bilgi türleri ele alınacaktır. Bunun sonucunda yaş, cinsiyet ve eğitim durumlarına göre vatandaşların hangiyi bilgiyi daha çok kullandıkları belirlenecektir.

TABLO: 5 Eğitim Durumlarına Göre Günlük Tüketilen Bilgi Türleri

BilgiToplamSiyasi Dini Spor Gündelik Ekonomik Magazin Diğer

N % N % N % N % N % N % N %

EğitimDurumu

Okumadım5 32 8 50 1 6 1 6 0 0 1 6 0 0 16

100.0%İlköğretim 9 30 15 50 5 17 1 3 0 0 0 0 0 0 30

100.0%Ortaöğretim 11 23 8 17 10 21 11 23 4 8 4 8 0 0 48

100.0%Üniversite 6 11 6 11 14 25 12 22 11 20 3 5 3 5 55

100.0%Lisansüstü 0 0 0 0 1 100 0 0 0 0 0 0 0 0 1

100.0%Toplam

31 21 37 25 31 21 25 17 15 10 8 5 3 2 150

100.0%

Tabloya göre okumayanlarda en fazla tüketilen bilgi dini bilgi ile magazin bilgisi, ilköğretim mezunlarında dini bilgi, ortaöğretim mezunlarında siyasi ve gündelik, üniversite mezunlarında ise spor bilgisi daha fazla tüketilmektedir.

Erzurum halkının genelinde dini bilginin tüketildiği görülmektedir. Bunun sebebi ise Erzurum’da yaşayan insanların muhafazakâr bir şekilde yetişmesinden dolayıdır.

17

TABLO: 6 Cinsiyete Göre Günlük Tüketilen Bilgi Dağılımı

  Cinsiyet totalBay

N %BayanN %

Günlük en fazla tükettiğiniz bilgi türü

Siyasi   26 84 5 16 31 100  Dini   11 30 26 70 37 100 Spor   27 87 4 13 31 100 Gündelik   7 28 18 72 25 100 Ekonomik   6 40 9 60 15 100 Magazin   1 13 7 87 8 100 Diğer   2 67 1 33 3 100 

Total   80 53 70 47 150% 100

Tabloya göre baylarda en fazla tüketilen bilgi siyasi ve spor bilgisi, bayanlarda ise dini ve gündelik bilgi tüketilmektedir. En az tüketilen bilgi ise baylarda magazin ve ekonomi, bayanlarda ise spor ve siyasi bilgi tüketilmektedir. Buradan cinsiyete göre, bay ve bayanların eğilimli olduğu alanlarıda görebilmekteyiz.

18

TABLO: 7 Yaşa Göre Günlük Tüketilen Bilgi Dağılımı

Günlük en fazla tükettiğiniz bilgi türü

    Yaş ToplamN %    15-25

N %26-35

N %36-45

N &46-60

N &Siyasi   8 26 12 39 5 16 6 19 31 100 Dini   6 16 6 16 14 38 11 30 37 100 Spor   18 58 4 13 2 6 7 23 31 100 Gündelik   16 64 7 28 2 8 0 25 100  Ekonomik   4 27 5 33 5 33 1 7 15 100  Magazin   3 38 3 37 2 25 0 8 100  diğer   1 33 1 33 1 33 0 3 100 

Toplam     56 37 38 25 31 21 25 17 150 100 

Tabloya göre 15-25 yaş arası ergen diye tabir ettiğimiz grup gündelik bilgiyi, 26-35 yaş arası grup siyasi bilgiyi, 36-45, 46-60 yaş arası grup ise dini bilgiyi gün içerisinde daha fazla tüketmektedir.

3.1.4. TABLO: 8-9-10 Vatandaşların günlük tüketilen bilgiyi edinme yolları

Tablo 8,9 ve 10’da Erzurum’daki vatandaşların günlük tükettikleri bilgi türleri ele alınacaktır. Bu işlem yaş, eğitim ve cinsiyete göre sırayla tablolar halinde gösterilmiştir.

19

TABLO: 8 Eğitim Durumuna Göre Günlük Tüketilen Bilgiyi Edinme Yolları

Günlük tükettiğiniz bilgiyi nasıl elde edersiniz

  eğitim durumu Toplam

N &

  Okumadım

N %

ilköğ-retim

N &

ortaöğ-retim

N %

Üniversite

N %

Lisansüstü

N &

Kitap 1 4 7 26 10 37 9 33 0 27 100 Dergi 0 1 13 5 62 2 25 0 8 100 Gazete 1 4 7 30 8 35 7 30 0 23 100 Televizyon 13 30 13 30 6 14 11 26 0 43 100 İnternet 0 1 2 17 40 24 56 1 2 43 100 Diğer 1 17 1 17 2 33 2 33 0 6 100 

Toplam   16 11 30 20 48 32 55 37 1 1 150 100 

Tabloya göre günlük tüketilen bilgiyi, okumayanlar ve ilköğretim mezunları en fazla televizyondan, ortaöğretim ve üniversite mezunları internetten edinmektedir.

Üniversite düzeyinde eğitim almış kişilerin genel olarak bilgisayar kullanımayı bildiğinden dolayı, günlük tükettikleri bilgiyi internet aracığıyla sağlamaktadır. Televizyon dışında diğer kaynaklar az da olsa eğitim gerektirdiği için, okumayanlarda bilgi edinme aracı olarak televizyon kullanılmaktadır.

20

TABLO: 9 Cinsiyete Göre Günlük Tüketilen Bilgiyi Edinme Yolları

Günlük tükettiğiniz bilgiyi nasıl elde edersiniz

Cinsiyet Toplam

N &     Bay

N &Bayan

N &Kitap   12 44 15 56 27 100  Dergi   5 63 3 37 8 100 Gazete   17 74 6 26 23 100  Televizyon   19 44 24 56 43 100  İnternet   23 53 20 47 43 100 Diğer   4 67 2 33 6 100 

Toplam   80 53 70 47 150 100

Tabloya göre baylar günlük en fazla kullandığı bilgiyi edinme aşamasında, bilgi edinme yollarından interneti, bayanlar ise televizyonu daha çok tercih etmektedir.

Günlük bilgi tüketimin de ise genel olarak ilk üç sırayı gazete, internet ve televizyon oluşturmaktadır. Bu durumun sebebi ise bu üç bilgi edinme kaynağının da hemen her yerde ulaşılabilir olmalarıdır.

21

TABLO: 10 Yaşa Göre Günlük Tüketilen Bilgiyi Edinme Yolları

Günlük tükettiğiniz bilgiyi nasıl elde edersiniz

  Yaş Tota

N &  15-25

N &26-35

N &36-45

N &46-60

N &Kitap 9 33 7 26 8 30 3 11 27 100 Dergi 4 50 1 13 3 37 0 8 100 Gazete 5 22 6 26 7 30 5 22 23 100 Televizyon 12 28 8 19 10 23 13 30 43 100 İnternet 21 49 16 37 2 5 4 9 43 100 Diğer 5 83 0 1 17 0 6 100 

Total   56 37 38 25 31 21 25 17 150 100 

Tabloya göre 15-35 yaş arası kullanıcı grubu internet, 36-60 yaş arası kullanıcı grubu televizyondan bilgi edinmektedir.

Bu durumun temel nedeni ise, bilgisayar ve benzeri elektronik aletlerin ve bu aletler aracılığıyla internet bağlantılarının kurulup çeşitli bilgi ortamlarına girilmesi, son dönemleri içine almaktadır. Bundan 20 yıl öncesinde ki bilgisayar ve ağ kavramı farklı bir boyutta iken, şimdilerde çok daha farklı bir boyuttadır. Bu tarz bilgi edinim yoluna (internet aracılığıyla) 36-60 yaş arası kullanıcı grubunun genel olarak adaptasyon sağlayamamasının temel nedeni de budur.

3.1.5. TABLO: 11-12-13 Vatandaşların bilgi aramaya ihtiyaç duyma nedenleri

Tablo 11,12 ve 13’te vatandaşların bilgiyi neden aradıkları, cinsiyet, yaş ve eğitim durumlarına göre ele alınacaktır.

22

TABLO: 11 Eğitim Durumuna Göre Bilgi Aramaya İhtiyaç Duyulma Nedenleri

Neden Bilgi Arama

ToplamBilgi eksikliği hissediyorum

sosyal hayatta kendimi eksik

görüyorum

Kendimi geliştirmem gerektiğini

düşünüyorum Diğer

N % N % N % N %

Eğitim Durumu

Okumadım 7 43 5 31 3 19 1 62 16100.0%

Ilköğretim 19 63 2 8 9 30 0 0 30100.0%

Ortaöğretim 18 37 5 10 23 50 2 4 48100.0%

Üniversite 12 21 6 11 36 65 1 2 55100.0%

Lisansüstü 0 0 0 0 1 100 0 0 1100.0%

Toplam 56 37 18 12 72 48 4 3 150100.0%

Tabloya göre vatandaşların eğitim durumlarına göre bilgi arama nedenleri; okumayanlarda ve ilköğretim de (mezun) bilgi eksikliği hissetiklerinden dolayı, ortaöğretim ve üniversite (mezun veya hala devam etmekte olan) dengi eğitim kurumlarıda ise kendilerini geliştirmeleri gerektiğini düşünmektedir.

Bu tabloya göre vatandaşlar arasında eğitim seviyesi düşük olanlar, eğitim eksikliği için eğitim seviyesi yüksek olanlar daha fazla bilgiye sahip olmak için bilgi aramaktadır.

TABLO: 12 Yaşa Göre Bilgi Aramaya İhtiyaç Duyulma Nedenleri    Yaş Total

  15-25 26-35 36-45 46-60

23

Bilgi aramaya neden ihtiyaç duyuyorsunuz

Bilgi eksikliği hissediyorum   12 17 15 12 56  % 21 30 27 21 100Sosyal hayatta kendimi eksik görüyorum

  11 2 4 1 18

  % 61 11 22 6 100Kendimi geliştirmem gerektiğini biliyorum

  31 18 11 12 72

  % 43 25 15 17 100Diğer   2 1 1 0 4  % 50 25 25 0 100

Total   56 38 31 25 150% 37 25 20 17 100

Yaş aralıklarına göre bilgi arama sebebi 15-35 yaş arasında daha fazla bilgiye ihtiyaç duyma, 36-60 yaş arasında bilgi eksikliğinden dolayı bilgi aramaya ihtiyaç duyduklarını belirtmişlerdir.

TABLO: 13 Cinsiyete Göre Bilgi Aramaya İhtiyaç Duyulma Nedenleri

Neden Bilgi Arama

Toplam

Bilgi eksikliği hissediyorum

Sosyal hayatta kendimi eksik

görüyorum

Kendimi gelitirmem gerektiğini

düşünüyorum Diğer

N % N % N % N %Cinsiyet Bay 34 42 8 10 36 45 2 3 80

100.0%Bayan 22 31 10 14 36 51 2 3 70

100.0%Toplam 56 37 18 12 72 48 4 3 150

100.0%

Cinsiyete göre bilgiye gereksinim duyma oranı, her iki cinste de daha fazla bilgi edinmeliyim sonucu çıkarmaktadır.

24

3.1.6. TABLO: 14-15 Bilgi aramada karşılaşılan sorunlar

Tablo 14 ve 15’te bilgi aramada karşılaşılan sorunlar vatandaşların cinsiyet ve eğitim durumlarına göre ele alınacaktır. Burada ki amaç bilgi aramada sorunlarla karşılaşmayı eğitim durumunun nasıl etkilediğini göstermektir.

TABLO: 14 Cinsiyete Göre Bilgi Aramada Karşılaşılan Sorunlar

Bilgi aramada ne gibi sorunlar yaşıyorsunuz

  Cinsiyet Total  Bay Bayan

Aradığımı bulamıyorum 36 47 41 53 77  % 100Ne aradığımı bilmiyorum   6 50 6 50 12  % 100Nasıl arayacağımı bilmiyorum   18 60 12 40 30  % 100Nerede arayacağımı bilmiyorum

  14 64 8 36 22

  % 100Diğer   6 67 3

333

  % 100Total   80 53 70 150

% 47 100

Vatandaşların her iki cinste de bilgi aramada, aradıkları bilgiyi bulamadıkları tespit edilmiştir. Bu durumun sebebi ise vatandaşların bilgi aramada baktıkları ilk yerin internet olması ve bu ortamda neyi nasıl arayacağını, aradığını tam ve eksiksiz bir şekilde doğru olarak nereden bulacaklarını bilmemesi önemli bir faktördür.

TABLO: 15 Eğitim Durumuna Göre Bilgi Aramada Karşılaşılan Sorunlar

SorunlarToplam

25

Aradığımı

bulamıyorum

Ne

aradığımı

bilmiyorum

Nasıl

arayacağımı

bilmiyorum

Nerede

arayacağımı

bilmiyorum Diğer

N % N % N % N % N %

Eğitim Durumu Okumadım 8 50 3 19 3 19 2 12 0 0 16

100.0%

İlköğretim 15 80 2 7 9 30 4 13 0 0 30

100.0%

Ortaöğretim 24 50 5 10 10 21 7 15 2 4 48

100.0%

Üniversite 30 54 2 4 8 14 9 16 6 11 55

100.0%

Lisansüstü 0 0 0 0 0 0 0 0 1 100 1

100.0%

Toplam 77 51 12 8 30 20 22 15 9 6 150

100.0%

Vatandaşların eğitim durumuna göre bilgi aramada karşılaşılan sorun her eğitim seviyesinde hemen hemen aynı olup, aradıklarını bulamamalarıdır.

Arananın bulunmaması ise eğitim seviyesinin düşük olmasıdır. Bilgi aramanın da ayrıca bir eğitim gerektirmesi bu sonucu ortaya çıkarmaktadır.

26

3.1.7. TABLO: 16-17 Alışveriş yaparken yazılı medya kullanımıTablo 16 ve 17’de Erzurum’daki vatandaşların alış veriş yaparken yazılı medya

kullanımları gösterilmiştir.

TABLO: 16 Eğitim Durumuna Göre Yazılı Medyadan Faydalanma

Yazılı Medya

ToplamKatılıyorum Kararsızım Katılmıyorum

N % N % N %

Eğitim Durumu

Okumadım 3 19 1 6 12 75 16

100.0%

İlköğretim 15 50 2 7 13 43 30

100.0%

Ortaöğretim 26 54 8 17 14 29 48

100.0%

Üniversite 34 61 5 9 16 29 55

100.0%

Lisansüstü 1 100 0 0 0 0 1

100.0%

Toplam 79 52 16 11 55 37 150

100.0%

Yazılı medyadan alış veriş için bilgi edinme de ortaöğretim ve üniversite mezunları yüksek oranda yararlanmaktadır. Yazılı medya kullanımının eğitim seviyesiyle doğru orantılı olduğunu daha önce de belirtmiştik.

27

TABLO: 17 Cinsiyete Göre Yazılı Medyadan Faydalanma

Yazılı Medya

TotalKatılıyorum Kararsızım Katılmıyorum

Cinsiyet

Bay 50 62 7 9 23 29 80

100.0%

Bayan 29 41 9 13 32 45 70

100.0%

Toplam 79 52 16 11 55 37 150

100.0%

Baylarda yazılı medyadan bilgi edinme oranı yüksekken, bayanlarda daha düşüktür. Baylar yazılı medya ile daha fazla ilgili olması durumu ortaya çıkarmaktadır.

3.1.8. TABLO: 18-19 Alışveriş yaparken görsel medya kullanımı

Tablo 18 ve 19’da vatandaşların alışveriş yaparken görsel medya kullanımı yaş ve cinsiyete göre ele alınacaktır. Böylece kimlerin görsel medyayı daha fazla kullandığı tespit edilecektir.

TABLO: 18 Yaşa Göre Görsel Medya Kullanımı

Alışveriş yaparken görsel

medya kullanırım

  Yaş Total

15-25 26-35 36-45 46-60

Katılıyorum   44 29 23 12 108

  % 41 27 21 11 100

Kararsızım   4 4 1 2 11

  % 37 36 9 18 100

Katılmıyorum   8 5 7 11 31

28

  % 26 16 23 35 100

Total   56 38 31 25 150

% 37 25 21 17 100

Görsel medya kullanımı her yaş grubunda bilgi edinmede ilk sıradadır. Bunun sebebi ise neredeyse her evde görsel medya aracı televizyonun ve bilgisayar gibi görsel medya araçlarının bulunmasıdır.

TABLO: 19 Cinsiyete Göre Görsel Medya Kullanımı

Görsel Medya

TotalKatılıyorum Kararsızım Katılmıyorum

N % N % N %

Cinsiyet Bay 54 67 9 11 17 21 80

100.0%

Bayan 54 77 2 3 14 20 70

100.0%

Total 108 72 11 7 31 21 150

100.0%

Cinsiyete göre görsel medya kullanımı eşittir. Bu durum görsel medya aracı televizyonun genelde tüm aile fertleriyle ortak kullanımından kaynaklanmaktadır.

29

3.1.9. TABLO: 20 Yemek bilgisini kütüphaneden edinme

Tablo 20’de Erzurum’daki vatandaşların yemek bilgisini edinmek için ne kadar kütüphaneye başvurdukları belirlenecektir.

TABLO: 20 Yemek Bilgisini Kütüphaneden Edinme dağılımı

Kütüphane

ToplamKatılıyorum Kararsızım Katılmıyorum

N % N % N %

Cinsiyet Bay 17 21 7 9 56 70 80

100.0%

Bayan 8 11 8 11 54 78 70

100.0%

Toplam 25 17 15 10 110 73 150

100.0%

Bay ve bayanların çok azı kütüphaneden yemek yapma bilgisi edindiklerini beyan etmişlerdir. Böyle bir bilgi için, kütüphaneye başvurmanın gereksiz olduğunu ve bu tür bilgileri çok daha farklı şekilde elde ettiklerini ve edebileceklerini söylemişlerdir. Bu durum kütüphaneden gündelik bilgi dediğimiz (yemek bilgisi vb.) bilgi türünü edinmenin çok düşük seviyede olduğunu ve gerekli tanıtımların olmamasından dolayı, böyle bir şeyin var olduğunun bireylerin farkında olmadığını göstermektedir.

3.1.10. TABLO: 21 Aile ve çevrenin bilgi edinmedeki yeri

Tablo 21’de Aile ve çevrenin bilgi edinmede ne kadar etkili olduğu gösterilecektir.

TABLO: 21 Bilgi Edinmede Aile ve Çevre İlişkisi

güncel bilgileri ailemden öğrendim      katılıyorum kararsızım katılmıyorum  Cinsiyet Bay 56 4 20 80    % 70 5 25 100  Baya

n54 6 10 70

    % 77 9 14 100Total   110 10 30 150

30

    % 73 7 20 100

Vatandaşların tümü edindikleri güncel bilgileri ailesinden edindiklerini dile getirmiştir. Bu durum da kişinin doğumundan sonra eğitime ailesinden başlaması ve başka etkenlerinde ortaya çıkmasına kadar (okul vb.) ailede devam etmesi etkili olmuştur.

3.1.11. TABLO: 22 Bilgi edinmede bilgisayar ve internetin etkisi

Tablo 22’ de Erzurum’daki vatandaşların bilgi edinmede bilgisayar ve internetten ne kadar faydalandığı gösterilecektir.

TABLO: 22 Bilgi Edinmede Bilgisayar ve İnternetin Etkisi

31

Bilgiasayar ve İnternet

Toplam

Katılıyorum KararsızımKatılmıyoru

m

N % N % N %

Cinsiyet

Bay 45 56 5 6 30 37 80

100.0%

Bayan 35 50 9 13 26 37 70

100.0%

Toplam 80 53 14 9 56 37 150

100.0%

Bay ve bayanların genel olarak ortalamasında, bilgi aramada bilgisayar ve bunun aracılığı ile internet ortamının öncelikli başvurulan kaynak olduğu ortaya çıkmıştır. Bu durumun temel nedeni ise, bilgisayar ve internetin günümüzde hemen her eve girmesi ve bu ortamlarda, gerekli doğru bilgiye ulaşma yöntemleri biliniyorsa eğer, zaman, mekan ve maddi yönden tasarrufların sağlanması bilgisayar ve internetin öncelikli başvurulan kaynak haline gelmesini kaçınılmaz kılmıştır.

3.1.12. TABLO: 23 Bilgi aramada kütüphane kullanımı

Tablo 23’te vatandaşların bilgi aramda kütüphaneye ne kadar ilgi duydukları gösterilecektir.

TABLO: 23 Kütüphaneden Bilgi Edinme

32

    Karşılaştığım sorunların çözüm yollarını kütüphanede ararım

eğitim durumu

  Katılıyorum

Kararsızım Katılmıyorum

Okumadım 1 0 15 ilköğretim 2 2 26 ortaöğretim 7 8 33 Üniversite 10 12 33 Lisansüstü 0 0 1

Total   20 22 108

Kütüphaneden bilgi edinmede üniversite mezunları çoğunlukta görülmektedir.Bunun sebebi ise kütüphane kullanımının eğitim ile alakalı olduğu ortaya çıkmaktadır. Çoğunluğun ise günlük hayatta bilgi edinmede kütüphaneyi tercih etmediği ortaya çıkmaktadır.

4. Bölüm: Sonuçlar ve Öneriler

4.1. SONUÇLAR

Bilgi arama herhangi bir konuda kişinin bilgiye ihtiyaç duyması halinde bilgiye ulaşmadaki güdüsüdür. Bilgi arama sosyal, kültürel, eğitim-öğretim, gündelik hayatta karşısına çıkan sorunlara ve sorulara cevap arama davranışıdır.

Bilgi arama sadece ihtiyaç dan değil herhangi bir konuda merak sonucu ortaya çıkan bir güdüdür.

Bilgi arama davranışı; sosyal medya, gazete ve dergi gibi yazılı medya, televizyon ve radyo gibi görsel medya araçları, kütüphaneler, bilgi merkezleri gibi her türlü basılı ve elektronik araçlar aracılığıyla elde edilir.

Bu araştırma sonucunda Erzurum’da bilgi arama davranışı üzerine elde edilen veriler incelenmiş ve şu sonuçlar ortaya çıkmıştır:

Yazılı medya kullanımı bayanlarda düşüktür. Görsel medyadan bilgi edinme, yazılı medyaya göre daha fazladır. Eğitim seviyesi düşük vatandaşlarda görsel medya daha fazla tercih edilmektedir. Eğitim seviyesi yükseldikçe bilgi edinmede vatandaşlar yazılı medya ve interneti

tercih etmektedir. Okumayanlar ve ilköğretim mezunlarında dini bilgi ve magazin bilgisi bilgi

aramada daha çok tercih edilmektedir. Vatandaşlar bilgi edinmede aradıkları bilgiyi bulamamaktadır. Baylar ve bayanlar arasında bilgi arama davranışı daha fazla bilgi sahibi olmak

içindir. Yazılı medyadan bilgi edinme eğitim seviyesi düştükçe azalmaktadır Görsel medyadan bilgi edinme, eğitim seviyesi düşük olanlarda yüksektir. Bayanlar yazılı medyadan, baylara göre daha az bilgi edinmektedir. Görsel medyadan bilgi edinme baylar ve bayanlarda eşit orandadır.

33

Bay ve bayanlar yemek yapma bilgisini kütüphaneden edinmemektedir. Vatandaşların bilgi aramada öncelikli tercihi internettir. Kütüphane kullanımının çok düşük seviyede olması ve kütüphanenin sağladığı

bilgi türlerinin ne kadar çeşitli olduğunun bilinmemesi şeklinde sonuçlar ortaya çıkmıştır.

4.2. ÖNERİLER Yazılı medyanın her eve girmesi sağlanmalıdır. Kütüphanelerin vatandaşlara yönelik halkla ilişkiler çalışması yapması

sağlanmalıdır. İnternetin ve televizyonun tek bilgi kaynağı olmadığı halka öğretilmelidir. Belediyeler tarafından bilgi merkezleri kurulmalı ve halk eğitilmelidir. Halk kütüphanesi sadece Yoncalıkta olmamalı her ilçede kurulmalı ve

kullanımına yönelik teşvikler yapılmalıdır. Yerel radyo ve televizyonlarda halka bu konu hakkında bilgi verilmelidir.

KAYNAKÇA

34

Güçlü, N. & Sotirofski, K. (2006). Bilgi Yönetimi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(4).

Kurbanoğlu, S. (2010). Bilgi Okuryazarlığı: Kavramsal Bir Analiz. Türk Kütüphaneciliği, 24(4)

Özenç Uçak, N. (1997). Bilgi Gereksinimi ve Bilgi Arama Davranışı. Türk Kütüphaneciliği, 24(4)

Özenç Uçak, N. & Güzeldere. (2006). Bilişsel Yapının ve İşlemlerin Bilgi Arama Davranışı Üzerine Etkisi. Türk Kütüphaneciliği, 20(1).

Uçak N.Ö. (2000). Bilgi Üzerine Kurumsal Bir Yaklaşım. Bilgi Dünyası, 1, 1: 143-159.

Uçak, N. (2010). Bilgi: Çok Yüzlü Bir Kavram. Türk Kütüphaneciliği, 24(4)

35