Upload
others
View
0
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
VIỆN NGHIEcircN CỨU PHẬT HỌC VIỆT NAM
LEcirc MẠNH THAacuteT Chủ biecircn
PHẬT GIAacuteO THỜI ĐẠI MỚI
CƠ HỘI VAgrave THAacuteCH THỨC
NXBTỔNG HỢP THAgraveNH PHỐ HỒ CHIacute MINH PL2549 ndash DL2005
BAN BIEcircN TẬP KỶ YẾU
Trưởng ban Giaacuteo sư Tiến sĩ LEcirc MẠNH THAacuteT Thagravenh viecircn Tiến sĩ THIacuteCH ĐỒNG BỔN Tiến sĩ THIacuteCH TAcircM ĐỨC Tiến sĩ THIacuteCH VIEcircN TRIacute Tiến sĩ THIacuteCH TAcircM MINH
Tiến sĩ THIacuteCH NHẬT TỪ
MỤC LỤC
LỜI GIỚI THIỆU Error Bookmark not defined
Lecirc Mạnh Thaacutet Error Bookmark not defined
THƯ THAM LUẬN 7
Trần Ngọc Ninh 7
SỰ TƯƠNG TAacuteC GIỮA VĂN HOacuteA DAcircN TỘC VAgrave VĂN HOacuteA PHẬT GIAacuteO Ở VIỆT NAM 19
Trương Như Vương 19
Toacutem tắt bagravei tham luận 20
Lacircm Như Tạng 20
Yacute NIỆM VỀ CƠ HỘI VAgrave THAacuteCH THỨC ĐỐI VỚI PHẬT GIAacuteO TRONG THỜI ĐẠI MỚI 23
Lacircm Như Tạng 23
CONCEPTS CONCERNING CHANCES AND CHALLENGES TO BUDDHISM IN THE NEW ERA 43
Lacircm Như Tạng PhD 43
SỰ TOAgraveN CẦU HOacuteA CỦA TAcircM LYacute HỌC VAgrave CAacuteI LOcirc-GIacuteCH TAcircY PHƯƠNG SỐ VỚI MỘT SỐ QUAN ĐIỂM PHẬT HỌC VỀ CON NGƯỜI 49
Lương Cần Liecircm 49
TRI THỨC VIỆT HẢI NGOẠI VỚI PHẬT GIAacuteO VIỆT NAM 53
Nguyễn Hữu Liecircm 53
HOA SEN GIỮA SA MẠC TAcircM LINH Từ Triacute Thức Phật giaacuteo Việt ở Hải Ngoại đến hiện tượng ldquoTin Lagravenh Hoacuteardquo Việt Nam Error Bookmark not defined
Nguyễn Hữu Liecircm Error Bookmark not defined
HOA SEN GIỮA CƠN BAtildeO THỜI ĐẠI Một đaacutenh giaacute thẳng thắn 57
Nguyễn Hữu Liecircm 57
THỤC PHAacuteN AN DƯƠNG VƯƠNG Một Đoacuteng goacutep cho sự Sống cograven của Căn tiacutenh Việt 81
Nguyễn Kết 81
ĐỂ TƯƠI THEcircM MẦM XANH TẢN MẠN CHUYỆN ĐẠO amp ĐỜI 83
Nguyễn Kết 83
THỤC PHAacuteN AN DƯƠNG VƯƠNG Một Đoacuteng goacutep cho sự Sống cograven của Căn tiacutenh Việt 85
Nguyễn Kết 85
PHIEcircN AcircM VAgrave LƯỢC DỊCH ĐẠI TẠNG KINH 109
Trần Tiễn Khanh Trần Tiễn Huyến 109
PHẬT GIAacuteO THỜI ĐẠI MỚI 115
Trần Văn Kha 115
Abstrakt zum Thema Guumlte Tugend mit der Umwelt freundlich umzugehen 174
Lecirc Văn Tacircm 174
TỪ BI MỘT ĐỨC HẠNH ĐỂ SỐNG THAcircN THIỆN VỚI MOcircI
TRƯỜNG 183
Lecirc Văn Tacircm 183
VAgraveI SUY NGHĨ VỀ PHẬT GIAacuteO NGAgraveY NAY 211
Tacircm Đagraven 212
ĐẠO ĐỨC PHẬT GIAacuteO 239
Tacircm Đagraven 239
REPORT ON 2005 PILGRIMAGE AND RETURN TO VIETNAM OF EXILED ZEN MASTER THICH NHAT HANH 247
John Chapman 247
BUDDHIST CORRESPONDENCE COURSE PROGRAM FOR PRISONERS 287
Reverend Richard Baksa 287
SCHUMACHER VAgrave TUYEcircN NGOcircN KINH TẾ PHẬT GIAacuteO 297
Quaacuten Như Phạm Văn Minh 297
PHẨM CHẤT TĂNG NI THỜI HIỆN ĐẠI 329
Chacircn Quang 329
TOacuteM TẮT ĐỀ TAgraveI THAM LUẬN 335
Cao Huy Thuần 335
AacuteO DAgraveI NƯỚC MẮM HOA SEN 336
Cao Huy Thuần 336
Toacutem Tắt bagravei Tham Luận 349
Nguyecircn Thuần 349
ĐẠO PHẬT VAgrave MOcirc HIgraveNH GIAacuteO DỤC CON NGƯỜI TOAgraveN DIỆN 350
Nguyecircn Thuần 350
中國新時代mdash中國佛教新弘法使命 367
釋解賢(陳仲才) 367
COcircNG CUỘC HOẰNG PHAacuteP TẠI HOA KỲ VAgrave NHỮNG ETHOacuteNG GOacuteP CỦA PHẬT GIAacuteO VIỆT NAM 372
Thiacutech Triacute Hoằng 372
THE PROPAGATION OF THE BUDDHISM IN AMERICA AND THE CONTRIBUTIONS OF THE OVERSEAS-VIETNAMESE BUDDHISTS 393
Thiacutech Triacute Hoằng 393
Trần Ngọc Ninh
THƯ THAM LUẬN Trần Ngọc Ninh 1
Kiacutenh gửi TT Thiacutech triacute Siecircu ndash Lecirc Mạnh Thaacutet Kiacutenh Bạch Thượng Toạ
Chuacuteng tocirci mới nhận được thư mời Hội thảo của Thượng Toạ thay mặt Viện Nghiecircn cứu Phật học Việt NamLagrave một người chỉ mới
học Phật lại rời bỏ THƯ THAM LUẬN Trần Ngọc Ninh 2
Kiacutenh gửi TT Thiacutech triacute Siecircu ndash Lecirc Mạnh Thaacutet Kiacutenh Bạch Thượng Toạ Chuacuteng tocirci mới nhận được thư mời Hội thảo của Thượng Toạ
thay mặt Viện Nghiecircn cứu Phật học Việt NamLagrave một người chỉ mới học Phật lại rời bỏ quecirc hương từ gần đuacuteng ba mươi năm tocirci khocircng daacutem tham luận hay thuyết trigravenh vagrave cũng khocircng thể coacute mặt dự cuộc Hội thảo quan trọng nagraveyTuy nhiecircn vigrave tinh thần traacutech nhiệm tocirci cũng xin đoacuteng goacutep một vagravei yacute kiến riecircng tư thocirc thiển gửi đến Thượng Toạ để Thượng Toạ vagrave Ban Tổ chức Hội Nghị hoagraven toagraven tuỳ nghi sử dụngTocirci sẽ khocircng noacutei gigrave đến chiacutenh trị vagrave Chiacutenh quyền vigrave sau khi rời nước tocirci đatilde nguyện chỉ noacutei chiacutenh trị với những người hay đoagraven thể coacute traacutech nhiệm hay với đoagraven thể nhacircn dacircn nhưng tất nhiecircn khocircng thể traacutenh được sự giaacuten tiếp đụng chạm nếu coacute người cho rằng khocircng coacute một lời noacutei hay một hagravenh động gigrave của một caacute nhacircn nagraveo khocircng coacute một khiacutea cạnh chiacutenh trị vagrave một sắc thaacutei giai cấp
Tocirci xin pheacutep vagraveo đề ngay vagrave sẽ phaacutet biểu rất vắn tắt khocircng biện luận vigrave mỗi vấn đề lagrave cả một cuốn saacutech nếu khocircng lagrave một tủ saacutech vagrave khocircng coacute một vấn đề nagraveo thu hẹp được trong khocircng gian hay thời gian giới hạn
Thế giới của Việt Nam xưa gọi lagrave xưa nhưng caacutech đacircy cũng
khocircng lacircu coacute chacircn trời ở Yecircn-kinh rồi ở Paris magrave ta gọi lagrave Ba-lecirc vigrave chưa ra khỏi sự đocirc hộ tri thức của của Trung Hoa Khổng-MạnhNay chacircn trời mới đổi chiều nhưng vẫn bị một bức tường thagravenh chặn tầm mắt vagrave tư tưởngNhưng thế giới magrave Đức Phật gọi lagrave cotildei người vigrave đatilde thấy rằng noacute coacute giới hạn ndash đang kheacutep lại vagrave khocircng những rằng noacute bao vacircy ta noacute sẽ noacute đang xacircm nhập taĐoacute lagrave một sự đaacuteng mừng nhưng khocircng coacute một sự đaacuteng mừng nagraveo khocircng tạo ra những ưu phiền lo acircu tạm gọi lagrave vấn đềMột vấn đề lagrave một vấn đề một cacircu hỏi vĩnh viễn khocircng giải đaacutep cho đến khi coacute một vấn đề khaacutec
Tocirci tạm ra khỏi Việt Nam ở thời nagraveyVigrave rắng những người chết vẫn sống với chuacuteng ta vagrave quaacute khứ vẫn mờ mịt cả hiện tại
Bỏ ra ngoagravei những văn minh đatilde chết hay bị digravem chết (nhiều nền văn minh saacuteng lạn hơn Việt Nam) vagrave thu hẹp nhatilden quan vagraveo chacircu Aacute- Acircu (về địa lyacute Acircu chacircu chỉ lagrave một caacutei mỏm cực Tacircy của đại lục Aacute chacircu) chỉ coacute hai địa hạt tinh thần một lagrave giải đất rộng từ India (tocirci xin pheacutep dugraveng những địa danh quốc tế thocircng qua caacutei lăng kiacutenh của hoa ngữ) Từ India đến baacuten đảo Greece qua khu vực Tiểu Asia hai lagrave chacircu thổ Hoagraveng-hagrave vagrave Dương-tửTrong mọi thời đại kigrave diệu magrave coacute một triết gia (tocirci lại xin pheacutep khocircng để tecircn cũng khocircng dẫn chứng) gọi lagrave ldquoThi trụcrdquo ở hai khu vực nagravey đatilde coacute những vị thượng triacute thức xuất hiện để hướng dẫn nhacircn loại Zarathuotra taacutec giả về vocirc danh của ba cuốn Upanishads (Aacuteo Nghĩa Thư) đầu tiecircn Đức Phật Sakya Mahavira Jina Socrat Plato Aristot Jesus rồi Mahomet ở địa hạt thứ nhất Khổng Khacircu Latildeo-Đam () Mặc-tử Trang Chacircu ở Trung HoaTất cả caacutec vị nagravey tuy mỗi vị coacute một giaacuteo liacute hay một học thuyết riecircng nhưng cũng đều chịu ảnh hưởng của những luồng tinh thần ngầm của caacutec dacircn tộc địa phương magrave ngagravey nay khocircng cograven ai biết rotildeTrong địa hạt India-Greece caacutei giograveng chiacutenh lagrave dugraveng sự luận liacute để tigravem chacircn liacute từ caacutei gốc ấy đatilde mọc ra khoa logic vagrave triết liacute vagrave một caacutei chồi nữa lagrave algouth toaacuten học với khoa họcTrong địa hạt hoa ngữ giograveng chiacutenh lagrave sự đi tigravem ldquođạordquo để tạo ra nền trật tự gọi lagrave ldquobigravenh thiecircn hạrdquo từ caacutei gốc ấy kĩ thuật đatilde nảy nở magrave khocircng vagraveo khoa học vagrave triết lyacute cũng khocircng phaacutet triển đượcĐến đời Haacuten thigrave một ldquođạordquo được chiacutenh quyền chọn lagrave chiacutenh thống vagrave caacutec tranh luận của baacutech gia chư tử bị cắt đứt cho đến khi Đạo Phật du nhập vagraveoĐạo Phật luacutec đoacute đatilde qua thời đại Nagurjune (Long Thọ) vagrave Asanga- Vasubandhu (Vocirc Trước - Thế Thacircn) đatilde phải chuyển di sang Trung Hoa để traacutenh nạn diệt vongLuacutec đầu phải chấp nhận khocircng những lagrave một số ngocircn-từ của tư tưởng Haacuten magrave cả một vagravei chế độ của xatilde hội Haacuten (tục thờ cuacuteng tổ tiecircn đức hiếu sự biến
Trần Ngọc Ninh
Moggallana thagravenh Mục-kiền-liecircn sự digravem địa vị của người đagraven bagrave)Đạo Phật chinh phục cả cotildei Đocircng AacuteThiền đạo từ tổ Huệ Năng khocircng những chỉ chuyển từ Lăng-giagrave magrave Bồ-đề Đạt-ma (Bodhi-Dharma) mang tới sang kinh Kim-cương magrave cograven thu thập pheacutep tĩnh tacircm để biến Thiền Như Lai vagrave Diện Biacutech Thiền thagravenh Thiền của Tổ vagrave bắt đầu lập ra những cocircng aacuten như Trang-tửTocirci nhắc lại những chuyện xưa nagravey chỉ đễ noacutei rằng trong lịch sử (khocircng phải lagrave lần thứ nhất) Đạo Phật đatilde dung hoacutea magrave cograven tự hoacutea để hoằng đạoĐoacute lagrave caacutei đức lớn của ĐạoSau đoacute thigrave chiacutenh Khổng giaacuteo cũng phải thay đổiChu Hi Trigravenh Hạo rồi Vương Dương Minh cugraveng đều nhiễm Duy-Thức-học để lập ra Tacircn-Khổng-giaacuteo đời Tống vagrave đời MinhCho đến thời nayTất cả caacutec đạo cũ của hơn hai ngagraven năm lịch sử đều bị cấm vigrave đatilde coacute một đạo mới lecircn ngocirci thượng tocircnCũng vẫn ở trong truyền thống Trung Hoa lagrave chối từ sự tigravem chacircn liacute vagrave bản thể bằng logic magrave thocirciGần đacircy baacuteo chiacute quốc tế đăng tin rằng votilde thuật Thiếu-Lacircm-tự lại được phục sinhThiền Thiếu Lacircm lagrave Thiền Bắc tocircng tocirci gọi lagrave Thiền dấn thacircn Thiền của caacutec thiền sư cầm thiền-trượng đi hagravenh hiệp coacute khi trong caacutec Bang Hội buocircn muốiHatildey cẩn thậnĐacircy coacute thể chỉ lagrave để diệt một phaacutei Phật-giaacuteo dấn thacircn mới thagravenh lậpTocirci xin ngưng buacutet tuy lagrave chuyện nước khaacutec
Thế giới cũ đế lắm Chỉ coacute chuyện với lacircn bang Magrave lacircn bang dugrave lớn đến đacircu thigrave đại khaacutei cũng chỉ hơn ta một chuacutet Lacircm trận thigrave cũng cầm cacircy giaacuteo cacircy qua vagrave đỡ bằng caacutei khiecircn mộc Chiến thuyền thigrave bằng gỗ cọc tre coacute thể đacircm thủng
Thế giới biến đổi khi từ một nửa traacutei đất xa coacute những chiến hạm bịt sắt chạy hơi nước coacute suacuteng đại baacutec lắp trecircn đến cửa bể của ta Hai mươi người liacutenh đaacutenh thuecirc coacute suacuteng đủ để hạ thagravenh Hagrave Nội vagrave chiếm cả Bắc Hagrave Đoacute lagrave chuyện của ngagravey hocircm qua
Ngagravey hocircm nay chuacuteng ta đatilde sang một kỷ nguyecircn khaacutec nữa Từ Bắc cực hay từ một lục địa khaacutec người ta coacute yacute thức hệ đường mật coacute tiền tagravei coacute nhạc rock coacute ti vi coacute computerhellip để dỗ dagravenh để quyến rũ hỏi ai lagrave người khocircng ham Lagrave vigrave trong bụng con người lograveng người thigrave ngắn magrave lograveng lợn cograven dagravei lắm
Đoacute lagrave mối đe dọa lớn nhất khocircng những cho dacircn tộc khocircng những cho nước magrave trước nhất lagrave cho Đạo tức lagrave cho Con Người Kể cả con người của caacutec siecircu cường quốc
Tocirci lagrave một người ở trong khoa học Tuy rằng y học trong thực tế chỉ lagrave một khoa học aacutep dụng nhưng gần đacircy đatilde coacute những căn bản khoa học vững chatildei Vagrave khocircng bao giờ tocirci mất tin ở khoa học Khoa
học vagrave một phần nagraveo cả kỹ thuật nữa lagrave một yếu tố lớn để giải thoaacutet tri thức của con người
Nhớ lại vagraveo khoảng năm 1970 tocirci được mời vagraveo Ban giaacuteo sư trường Đại học Vạn Hạnh Năm đầu tocirci được giao cho đề tagravei ldquoĐạo Phật vagrave khoa họcrdquo Luacutec ấy tocirci chẳng biết gigrave về đạo Phật tuy rằng tocirci thờ Phật từ thế kỷ thứ mười hai Tocirci bắt đầu học Phật để đi tigravem lại tocirci vagrave tocirci đọc Đại Tạng qua Trường Bộ Kinh (mới coacute quyển đầu) vagrave qua bản dịch Anh ngữ của Hội Pali văn bản Đức Phật dạy tocirci rằng phải đổi lại đề tagravei đi Vagrave tocirci giảng về Khoa học vagrave kỹ thuật coacute hợp với tinh thần Phật giaacuteo hay khocircng Tocirci vẫn nghĩ rằng đoacute lagrave một vấn đề then chốt trong thời đại Mục điacutech thứ hai của Hội thảo trong tương lai lagrave sự phaacuten xeacutet của Phật giaacuteo về khoa học hiện đại phương phaacutep thagravenh quả khuynh hướng chứ khocircng phải lagrave ldquothảo luận một caacutech khoa học về những vấn đề của Phật giaacuteordquo
Nhưng ở tigravenh trạng khoa học của đầu thế kỷ 21 vấn đề lại thay đổi vigrave những khaacutem phaacute mới khocircng đi ngược lại những heacute lộ trong kinh Phật Tocirci chỉ kể ba điểm
- Thứ nhất lagrave ba điểm căn bản 1 Về luận lyacute logic Godel chứng minh rằng trong bất cứ một hệ định đề nagraveo của toaacuten học cũng coacute những điều khocircng thể chứng minh cũng khocircng thể phủ nhận bằng chiacutenh những định đề của hệ thống 2 Về vật lyacute khocircng thể nagraveo xaacutec định được cugraveng một luacutec vị triacute vagrave tốc độ của một hạt (Heisenberg) 3 Khocircng coacute caacutech nagraveo theo rotildei được sự biến đổi của một hệ thống từ một thể coacute cơ cấu chuyển thagravenh hổn độn (chaotic) sắc tức thị khocircng khocircng tức thị sắc
- Hai Chiacutenh thức Phật giảng về sự nở vagrave sự co ruacutet của vũ trụ một điều magrave Einstern khocircng daacutem nhận vagrave đatilde được chứng minh iacutet ra lagrave cho vũ trụ của chuacuteng ta rồi đưa đến thuyết bugraveng nổ lớn nguyecircn thủy (Big bang) Vagrave kinh Hoa Nghiecircm noacutei về caacutei mạng lưới của Indra để giữ caacutec thiecircn hagrave vagrave caacutec tinh tuacute trecircn trời một higravenh ảnh của những siecircu thằng (superstrongs) trong thuyết mới nhất về thiecircn thể học
- Ba Cấu truacutec vograveng xoắn keacutep (double helix) của DNA để giải thiacutech luật di truyền magrave đức Phật nhận lagrave coacute trong khi khoa học huyền biacute Aacute Đocircng cograven truyền những thoại vocirc căn cứ về địa liacute
Đến đacircy tocirci thấy rằng bức thư nagravey đatilde quaacute dagravei Tocirci xin pheacutep kết thuacutec bằng một lời mong ước Lagrave trong thời đại mới trước tất cả những vấn nạn mới của con người trong thế giới vagrave ở Việt Nam Giaacuteo hội
Trần Ngọc Ninh
cần coacute một lớp Tăng Ni mới khocircng những lagrave hiểu giaacuteo lyacute như TT Tuệ Sỹ vagrave caacutec thầy đatilde luocircn luocircn nhắc nhở magrave cograven coacute caacutei học ngoagravei đời Khocircng cần đi đến những phương thức vagrave phương trigravenh (bigravenh quacircn) toaacuten học lyacute hoacutea hay những thống kecirc phiền phức nhưng phải cố hiểu được những điều căn bản về xatilde hội tacircm liacute sinh học mocirci trườnghellip vagrave cả đến những vấn đề trai gaacutei sinh đẻ giaacuteo dục phaacute thai vvhellip tiếng noacutei của caacutec Tăng Ni cho mỗi người vẫn cograven coacute một sức mạnh thuyết phục rất lớn
Vagrave đối với Giaacuteo hội necircn coacute một thaacutei độ tiacutech cực thực tiễn về những vấn đề lớn như tư bản vagrave bố thiacute tham gia cocircng taacutec vagrave đạo đức nghề nghiệp ma tuacutey vagrave những sản phẩm khiecircu dacircm buocircn baacuten phụ nữ vagrave trẻ vị thagravenh niecircn bệnh Aids (SIDA) vagrave caacutec bệnh hoa liễuhellip tugravey theo thời cuộc Sự tham khảo yacute kiến của caacutec Phật tử hữu học lagrave một việc phải thường xuyecircn vagrave necircn nuocirci dưỡng
Tocirci sợ rằng trong sự nhiệt thagravenh coacute luacutec tocirci đatilde đi quaacute xa Nhưng tocirci nghĩ rằng trong bất cứ hoagraven cảnh nagraveo một tocircn giaacuteo lớn của dacircn tộc đatilde tự chứng trong lịch sử cũng lagrave một sức mạnh tinh thần vocirc cugraveng xacircy dựng vagrave luocircn luocircn hiệu quả
Trần Ngọc Ninh (Hoa Kỳ) Thưa Thượng tọa Tocirci rất mừng được thấy Thượng tọa vẫn mạnh vẫn đoacuteng goacutep
nhiều cho đạo phaacutep vagrave xứ sở dacircn tộc Xin chuacutec cho buổi Hội thảo thagravenh cocircng nhacircn dacircn trong nước vagrave ngoagravei nước đều hưởng ứng Giaacuteo hội vĩnh cửu bigravenh an
Thacircn kiacutenh
Kiacutenh gởi Thượng tọa Triacute Siecircu Thưa Thượng tọa Trước hết tocirci xin Thượng tọa thứ lỗi cho vigrave vẫn gọi Thượng tọa
với chức cũ vagrave tecircn cũ Đối với tocirci một Thượng tọa magrave tocirci biết matildei matildei lagrave một Thượng tọa bất kể nay lagrave gigrave để giữ được mối thacircn tigravenh xưa Sau nữa lagrave vigrave khocircng về dự Đại hội NCPH được magrave chỉ viết thư riecircng về Thượng tọa chứ khocircng coacute bagravei tham luận
Bữa nay vừa lễ Phật xong bổng nhiecircn nghĩ đến một vấn đề lagrave một nguyecircn nhacircn của hận thugrave vagrave chiến tranh trong quaacute khứ vagrave cograven lacircu nữa trong tương lai magrave đức Thế Tocircn xưa từ hơn 25 thế kỷ trước đatilde noacutei ra vagrave đatilde chỉ dạy đường lối để giải tỏa lagrave sự checircnh lệch cagraveng ngagravey cagraveng lớn cagraveng sacircu giữa người coacute vagrave người khocircng nước coacute vagrave nước khocircng vagrave coacute lẽ giai cấp coacute vagrave giai cấp khocircnghellip
Tocirci khocircng noacutei gigrave đến sự coacute sự khocircng về tiền của vagrave về phương tiện sản xuất hay phương tiện giết người Cagraveng noacutei đến những điều nagravey cagraveng gacircy thecircm sự thugrave hận sự đổ maacuteu caacutech mệnh khủng bố vagrave gigrave nữa magrave đời chuacuteng ta chưa biết Giải quyết vấn đề bằng tagraven bạo thanh toaacuten khocircng giải quyết được gigrave cả vigrave hận thugrave khocircng những gọi hận thugrave magrave cograven tiacutech lũy lecircn vagrave truyền đời theo luật danh dự của đời phong kiến magrave đời nay chưa xoacutea bỏ Tocirci khocircng kể những thiacute dụ hiển nhiecircn của lịch sử cận đại
Tocirci nghĩ đến caacutei hố sacircu giữa sự coacute vagrave sự khocircng về sự hiểu vagrave sự biết lagravem (know-how) Một becircn lagrave caacutei thế giới nắm giữ khoa học vagrave kỹ thuật học ở đoacute sự hiểu biết chỉ coacute một giới hạn lagrave trời xanh một becircn lagrave caacutei thế giới rải rắc được gọi một caacutech khinh bỉ che đậy lagrave thế giới thứ Ba Caacutei vực sacircu thăm thẳm ấy khocircng chỉ ở trecircn bigravenh diện traacutei đất khocircng thocirci magrave ở ngay trecircn đất nước của ta (vagrave ở trong xatilde hội của ta nhưng tocirci xin pheacutep khocircng noacutei đến sự checircnh lệch giữa những người ldquocoacute họcrdquo vagrave những người thiếu học tuy cũng lagrave người Việt Nam gốc) Noacutei một caacutech vắn tắt vagrave thu gọn những người ldquocoacuterdquo tự coi lagrave lớp trecircn giới ldquohữu họcrdquo giới ldquothượng lưurdquo vagrave coi thường những người ldquokhocircngrdquo lagrave quecirc mugravea mọi rợ thấp keacutem hạ tiện
Về phương diện triết lyacute sự phacircn biệt ấy lagrave sự tồn tại vagrave biến chất của một neacutet tacircm lyacute bộ lạc được gọi lagrave ldquocaacutei khaacutecrdquo (lrsquoantie the other) hay ldquocaacutei khocircng tardquo Những người của một bộ lạc gặp một bộ lạc khaacutec thấy rằng họ khaacutec migravenh migravenh đội khăn locircng chim trĩ thắt lưng laacute gồi xăm migravenh chim cuacutet họ đội khăn coacute locircng cocircng thắt lưng laacute cọ xacircm
Trần Ngọc Ninh
migravenh con rắn migravenh noacutei như chim di họ noacutei như chim chiacutech Trong tiếng ta ta tự xưng lagrave ldquongườirdquo họ lagrave ldquokẻrdquo (kẻ kia) xa hơn nữa lagrave ldquomaacutenrdquo lagrave ldquomọirdquo Trong tiếng tagraveu người tagraveu tự xưng lagrave Hoa lagrave Hạ lagrave Thượng lagrave Chu lagrave Haacuten cograven ngoagravei ra thigrave lagrave Di lagrave Nhung lagrave Manhellip Trong tiếng Hi lạp migravenh lagrave Grec họ lagrave Barbari Hiện tượng học (phenomeacute-nologic) suy tư rất nhiều về ldquocaacutei khaacutecrdquo Coacute một điều phải noacutei ngay lagrave thời thaacutei cổ những tecircn gọi ấy khocircng coacute tiacutenh caacutech chacircm biếm hoặc khinh thị magrave cograven coacute sự e degrave kinh sợ Người Haacuten noacutei đến dacircn Khuyển Nhung Hung Nocirc hay Nam Man như những kẻ địch đaacuteng nể vigrave chứ khocircng phải để coi thường Vạn Lyacute Trường Thagravenh cograven đoacute để chứng tỏ sự đe dọa của caacutec bộ lạc miền Bắc Người thời cổ văn minh hơn người thời nay ở chỗ ấy
Thế giới văn minh ngagravey nay lagrave một thế giới vocirc cugraveng tự kiecircu trong iacutet nhất lagrave hai thế kỷ vừa qua Acircu Chacircu nghĩ rằng họ lagrave caacutei rốn của vũ trụ Sự kiecircu ngạo ấy được truyền sang Nhật Bản rồi sang Nga khi Nga lập chế độ Cộng Sản vagrave đi vagraveo sự cocircng nghệ hoacutea triệt để Trong hiện tại Hoa Kỳ lagrave siecircu cường mạnh vagrave tacircn tiến nhất họ đang tưởng rằng cả thế giới sẽ phải ở dưới chacircn họ Chủ nghĩa Marx tạm dừng lại nhưng chủ thuyết Dawin xatilde hội vẫn cograven dai dẳng họ tin rằng mạnh được yếu thua kẻ nagraveo khocircng đi được vagraveo đời sống tiến bộ sẽ phải bị đagraveo thải như những con vật tiền sử Phong tragraveo Tacircn Phaacutet-xiacutet vẫn cograven hoạt động dưới những traacute danh trong vagravei giới ở ngoagravei nước Trong tinh thần Trung đạo của đức Thế Tocircn tocirci lecircn aacuten những chủ trương cực đoan quaacute khiacutech sai lầm tự tocircn vocirc lối ấy Tại sao sai lầm Tại sao vocirc lối
Quả đất lagrave một caacutei cầu xoay nghiecircng vagrave quay lệch quanh mặt trời Khocircng biết vigrave liacute do gigrave đất trụ ở Bắc baacuten cầu nhiều hơn lagrave ở baacuten cầu phiacutea Nam vigrave thế magrave sự di động của caacutec loagravei thực vật cũng như động vật coacute phần dễ dagraveng vagrave giagraveu mạnh tại baacuten cầu miền Bắc Loagravei người Nguyecircn thủy sinh ra lagrave ở một vugraveng tại bờ đocircng của Phi chacircu nhiệt đới vagrave chỉ coacute một loagravei ấy magrave thocirci Coacute một hai sự đột biến của gen trong loagravei người ấy nhưng trong tigravenh trạng hiện tại của khoa học chuacuteng ta coacute thể khẳng định rằng tất cả caacutec người sống trecircn mặt đất ngagravey nay lagrave cugraveng một mẹ Sau đoacute coacute sự dị biệt trong loagravei lagrave do sự thiacutech nghi với thiecircn nhiecircn địa chất địa higravenh vagrave khiacute hậu lagrave những yếu tố liecircn tục rất mạnh mẽ Coacute sự tranh đấu để sống cograven như Darwin đatilde necircu ra nhưng sự tranh đấu chủ yếu lagrave trong vagrave với thiecircn nhiecircn Darwin khocircng biết rằng sự tồn tại vagrave bagravenh trướng của loagravei người cograven coacute những lyacute do tiacutech cực chỉ thấy trong xatilde hội người lagrave sự cộng taacutec sự
tổ chức vagrave lograveng từ bi Phật tacircm coacute từ Nguyecircn thủy Trong lịch sử chuacuteng ta thấy rằng ở Tacircy phương coacute khuynh
hướng lagrave phải thắng được thiecircn nhiecircn vagrave nếu coacute thể sai khiến được thiecircn nhiecircn Trong khuynh hướng nagravey tocirci coi Ấn Độ của người Aryan (bắt đầu từ khoảng năm 5000 trước DL) lagrave thuộc về Tacircy phương Cograven ở Đocircng Aacute yacute hệ chung lagrave phục tograveng vagrave cố gắng để hogravea hợp với trời đất Theo thiecircn yacute khuynh hướng vagrave yacute hệ nagravey phải được thagravenh từ tiền sử Coacute nguyecircn nhacircn gigrave khocircng Tất nhiecircn lagrave phải coacute vagrave coacute thể coacute nhiều nguyecircn nhacircn nhưng chuacuteng ta chỉ coacute thể dựng lecircn những giả thuyết Ở Acircu Chacircu với những người di chuyển từ tiểu Asia lecircn khiacute hậu lạnh nhưng cũng khocircng quaacute lạnh cho pheacutep người ta chống lại sự reacutet mướt một caacutech hiệu quả Cograven ở Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute hai trận thiecircn tai long trời lỡ đất trận nuacutei lửa Krakatra phun lagravem mờ gần nửa traacutei đất (75000 năm trước) vagrave trận nước bể dacircng lecircn lagravem ngập khắp cotildei Nam Dương (18000 năm trước) thecircm vagraveo lagrave những trận lụt hagraveng năm của caacutec con socircng lớn (xem huyền thoại Đại Vũ vagrave Chử Đồng Tử) lagravem cho lograveng người bắt buộc phải luocircn luocircn bất an
Được hưởng một nền an ninh tương đối con người ở Tacircy phương đatilde lập ra khoa Địa kế (Kỉ hagrave Grometry) khoa thiecircn văn rồi khoa Logic ở Hy Lạp thaacutei cổ vagrave một niềm tin tuyệt đối vagraveo liacute triacute toaacuten học với Descartes khoa học vagrave sau đoacute kỹ thuật đatilde phaacutet triển một caacutech huy hoagraveng lấn aacutep cả tocircn giaacuteo Với caacutei đồng hồ caacutei tagraveu chạy hơi nước vagrave những khẩu suacuteng lớn Tacircy phương đatilde thắng trecircn khắp mặt đất vagrave đem chủ nghĩa tư bản hoặc chủ nghĩa đối nghịch cực đoan hơn đi gieo rắc vagraveo caacutec nước nghegraveo khocircng coacute suacuteng vagrave khocircng coacute sự hiểu biết
Đocircng phương đatilde đi vagraveo nocircng nghiệp rất sớm trước Acircu Chacircu cả ngagraven năm nhờ coacute một chuacutet ổn định về kinh tế necircn kỹ thuật cũng phaacutet triển Nhưng lũ lụt hằng năm đatilde tạo ra một tacircm liacute thờ phụng để cầu an Tục thờ cuacuteng ocircng bagrave trước hết lagrave để coacute trong vĩnh cửu một sự che chở Tục ấy rất sớm đatilde dẫn đến chế độ vương quyền Vua trecircn lyacute thuyết lagrave người cha tối cao nhưng trecircn thực tế lagrave người trị thủy Đoacute lagrave điều magrave Karl Marx gọi lagrave đường lối kinh tế của Aacute Đocircng Sự trị thủy đogravei hỏi một quyền uy tuyệt đối để huy động dacircn ra đagraveo kecircnh đắp đecirc Cho đến ngagravey nay giờ phuacutet nagravey Khổng Tử đặt vấn đề ldquobigravenh thiecircn hạrdquo lagrave mục điacutech của đạo Nho cũng lagrave trong yacute hệ ấy phải lập vagrave giữ trật tự của nước trật tự vagrave tocircn ti Quacircn thần phụ tử Người ta cũng coacute xacircy cầu cống lagravem cửa cao nhagrave rộng vagrave coacute những gia tagravei địch quốc Nhưng người ta chocircn của vagrave chỉ coacute vagravei quan niệm sơ đẳng về khoa học acircm
Trần Ngọc Ninh
dương ngũ hagravenh Ngagravey nay sau những tang thương đỗ vỡ keacuteo dagravei suốt thế kỷ vừa qua quaacute khứ đatilde gần như bị xoacutea bỏ hẳn Trung Quốc đatilde gia nhập caacutei thế ldquovăn minhrdquo của Tacircy phương với tất cả những tật bệnh vagrave macircu thuẫn becircn trong của noacute cộng với những xung đột nội bộ của một xatilde hội rất kềnh cagraveng phức tạp đang bị cưỡng baacutech thoaacutet xaacutec Vagrave một sự kiecircu hatildenh vocirc bờ kết liecircn với một sự nuối tiếc caacutei thời cograven lagrave ldquonước giữardquo của cotildei người
Nhigraven về phiacutea becircn kia của cugraveng một traacutei đất (hay của cugraveng một nước) thấy cả một thaacutei cực Nhigraven vagraveo những đồng bagraveo sơn cước của chuacuteng ta Hay xa ra một chuacutet phải đến vugraveng chacircn nuacutei của Bangla Desh Xa hơn nữa sang Phi chacircu Somali Ethiopia với những năm dagravei đoacutei keacutem bograve cũng khocircng coacute cỏ để ăn vigrave sa mạc cướp đất chacircu chấu cướp luacutea của người những đất ở giữa lục địa nắng xiacutech đạo chaacutey da thịt ruồi muỗi vagrave cocircn trugraveng tranh thức ăn với voi vagrave sư tử Hoặc nhigraven qua caacutei mecircnh mocircng của đại dương với những đảo Đen đảo Đa rắc lơ thơ trong nước sang đến Nam Mỹ ở bờ socircng Amazon thấy caacutei nhacircn loại nguyecircn sơ đatilde caacutech biệt loagravei người khocircng biết bao nhiecircu ngagraven năm Tocirci khocircng noacutei đến sự trần trụi sự đoacutei khổ sự bệnh tật hiển nhiecircn của những người nagravey Chỉ biết rằng họ cũng lagrave homo sapions sapiens (giống người hiểu biết) rằng họ cũng coacute cugraveng một tuổi lagrave hơn hai triệu rưỡi năm từ khi loagravei tổ xuất hiện như người Mỹ người Phaacutep người Nga người Mường vagrave người Việt Nam Nhưng trecircn bước đường đi tigravem một đất sống một đất hứa họ đatilde lạc hay bị dồn vagraveo những miền magrave cacircy hoang cỏ dại vagrave những cocircn trugraveng những rắn rết những muocircn thuacute đatilde chiếm đoacuteng trong những địa bagraven dagravei chưa coacute boacuteng người Vagrave những đagraven người nagravey sống lẫn lộn với caacute sấu vagrave chim choacutec khocircng được hưởng sự tiếp xuacutec hay cả sự đụng chạm với một (kẻ kia) để magrave học hỏi lấy một điều mới lạ
Nhưng đừng nghĩ rằng những datilde nhacircn người rừng nagravey khocircng biết gigrave cả Vagrave chớ necircn đem những thagravenh kiến vagrave sản phẩm văn minh batilde giả của migravenh đến để viện trợ hay giaacuteo hoacutea họ Đoacute lagrave những bạo lực thầm lặng coacute thể tạo ra nhiều đau khổ hơn lagrave những suacuteng đạn nhất thời
Những dacircn tộc ở ngọn nguồn caacutec dograveng socircng hay ở rừng ruacute nuacutei cao ở những đảo hẻo laacutenh giữa đại dương đatilde ở đoacute từ một thời huyền thoại khocircng ai biết lagrave bao nhiecircu thế kỷ Họ biết từng hograven đaacute từng lạch nước họ biết tiacutenh nết vagrave thoacutei quen của từng loagravei coacute lẽ của từng con vật ở trong mocirci trường Họ coacute những cấm kỵ truyền đời magrave vigrave khocircng
hiểu ta gọi lagrave mecirc tiacuten dị đoan Họ coacute thể đi đứng dễ dagraveng trecircn những cagravenh cacircy dacircy leo chập chugraveng nghiecircng ngatilde Họ ngửi được trong gioacute một sự nguy hiểm đang rigravenh nấp Họ coacute những phản xạ sống cograven như điện chớp Ở đất ấy họ lagrave người của đất Họ coacute những thần linh của họ tại một khe nước trong một hograven đaacute ở một gốc cacircy Họ coacute những giả thuyết về trời trăng sao vagrave caacutec hiện tượng vật liacute để giải tỏa caacutec mối sợ hatildei tương đương với caacutec giả thuyết vocirc tiacutech sự của chuacuteng ta về caacutei nổ bugraveng nguyecircn thủy vagrave những siecircu thăng của vũ trụ
Đem đến cho những người ấy một caacutei Radio một caacutei maacutey haacutet hoặc thường thức hơn một đống aacuteo quần giagravey deacutep Người ta đatilde lagravem việc ấy gọi lagrave vigrave nhacircn đạo hay vigrave một liacute do cocircng khai gigrave đoacute rất lagrave cao quiacute Sau một thời gian sợ hatildei kinh hoagraveng vigrave những tiếng người tiếng kegraven phaacutet ra magrave khocircng thấy người người cũng quen vagrave biết ham muốn Ở macircyacute hograven đảo xa xocirci mỗi khi coacute tagraveu đến thigrave dacircn đảo lại lội ra để xin những đồ phế thải của văn minh Sau iacutet lacircu thigrave caacutei xatilde hội mọi rợ nhưng thanh bigravenh của đảo bị biến cải nền văn hoacutea cũ đatilde nghigraven năm thiacutech hợp với thiecircn nhiecircn biến thagravenh một thứ văn hoacutea magrave dacircn tộc học gọi lagrave văn hoacutea Cargo đem lại bởi caacutec tagraveu chở hagraveng Quần aacuteo giagravey deacutep cũng gacircy những bệnh mới vigrave khocircng coacute thuốc giặt vagrave nước ngọt như caacutec nước Acircu Mỹ
Dacircn Pygmecirc ở Nam Phi sống bằng sự nhặt vặt trong thiecircn nhiecircn Moacuten ăn thượng đẳng của họ lagrave kiến họ biết suacutec những tổ kiến về ăn vagrave để lại một số kiến để sinh socirci Liecircn Hiệp Quốc gởi chuyecircn viecircn đến để dạy họ cagravey ruộng vagrave trồng trọt Họ từ chối noacutei rằng ldquoĐất lagrave Mẹ sao lại đagraveo thịt Mẹ lecircn để ănrdquo Nhiều chuyecircn gia của những nước văn minh coacute mỏ than mỏ dầu lửa khocircng chịu eacutep họ trồng luacutea trồng cacircy Họ bỏ đất đang sinh sống vagrave keacuteo nhau đi vugraveng hoang datilde khaacutec Liecircn Hiệp Quốc hiểu caacutei liacute do thiecircng liecircng ldquothiếu văn minhrdquo của sự phản khaacuteng ấy vagrave chuyển sang một kế hoạch khaacutec magrave dacircn Pygmecirc chấp nhận
Ở Việt Nam ta đến nay cograven noacutei đến đất thịt magraveu mỡ của đất sự cần thiết phải ldquoboacutenrdquo ruộng đất Khocircng hiểu từ luacutec nagraveo chuacuteng ta hết nghĩ rằng đất sống vagrave lagrave Mẹ của muocircn loagravei để đi vagraveo sự khai thaacutec tagravei nguyecircn của Mẹ Khocircng hiểu chacircn liacute ở những người Pygmecirc hay ở caacutec nước kỹ nghệ vagrave siecircu kỹ nghệ Ocircng FeyeraBend Giaacuteo sư triết ở Berkeley Mỹ vagrave Giaacuteo sư triết lyacute khoa học ở Zurich Thụy Sĩ viết rằng ldquo(đừng necircn quecircn rằng) nhiều vấn đề của Thế giới Đệ tam (đoacutei nhacircn matilden suy đồi tinh thần) đatilde bị gacircy necircn vigrave những caacutech sống lagravenh mạnh
Trần Ngọc Ninh
trong mocirci trường vagrave thỏa matilden tinh thần đatilde bị chặt đứt vagrave bị thay thế bởi caacutec sản phẩm nhacircn tạo của văn minh Tacircy phương Cả caacutec khung huyền thoại trực giaacutec thần biacute hay ma quaacutei để hướng dẫn đời sống cũng khocircng phải lagrave mơ tưởng ảo huyền (lacircu đagravei trong mộng) caacutei gigrave chuacuteng hứa thigrave chuacuteng coacute trao chuacuteng đatilde bảo đảm sự sống ndash cograven vagrave sự thỏa matilden tinh thần trong những điều kiện hiểm nghịch nhấtrdquo (C Feyerabend ndash Farewell to Reasen 1987)
Noacutei như thế khocircng phải lagrave bỏ mặc những nhoacutem người khocircng coacute Những người nagravey dầu lagrave dacircn Stieng Rađecirc hay thổ dacircn Africa vagrave Amazon chỉ lagrave những người bị đagravey vagraveo những mocirci trường khắc nghiệt nhất của một nước hay của nhacircn gian Ta gọi họ lagrave những dacircn tộc iacutet người Tocirci nghĩ rằng đoacute lagrave một quan điểm hủ lậu sai lầm Họ lagrave dacircn Việt Nam thế thocirci Nếu Việt Nam thực lagrave một nước một bất khả phacircn thigrave bắt đầu phải xoacutea bỏ hết những phacircn tiacutech của caacutei thứ đế quốc chủ nghĩa phi lyacute cũ kỹ ấy đi
Đạo Phật coacute lagravem gigrave được khocircng Từ lagrave chữ nhất của Tứ vocirc lượng tacircm Trong lograveng từ coacute sự bao dung Lời đức Phật xưa gọi lagrave Dharma lagrave Giaacuteo phaacutep Đức Phật đạt được vocirc thượng Chiacutenh Đẳng Chiacutenh Giaacutec lagrave Bậc ldquoCoacuterdquo Người đatilde để cả cuộc đời để truyền caacutei coacute của Ngagravei cho những người khocircng coacute Sự nghiệp ấy lagrave giaacuteo lagrave dạy khocircng phải lagrave dugraveng thần thocircng (tức lagrave suacuteng ống quyền lực) để đagraven aacutep dọa nạt bắt người khaacutec phải theo magrave giảng dạy vagrave dẫn dắt tugravey duyecircn phương tiện Vagrave dạy lagrave để người kia tự lagravem tự thagravenh Đoacute lagrave Bố thiacute Ba-la-mật
Đức Phật cograven dạy hơn thế nữa Đức Phật dạy khocircng được phacircn biệt Kẻ ấy chiacutenh lagrave ta ta chiacutenh lagrave kẻ ấy Kẻ ấy khocircng coacute nhưng kẻ ấy lagrave ai Như tục ngữ noacutei đầy Phật tacircm Ăn magravey lagrave ai Ăn magravey lagrave ta đoacutei cơm raacutech aacuteo hoacutea ra ăn magravey
Thư nagravey đatilde quaacute dagravei Tocirci rất mừng vigrave gần cuối đời được thấy Đạo rời sự tụng niệm vagrave bước vagraveo những đau khổ thực của đời
Xin cầu chuacutec Thượng tọa thacircn tacircm an lạc Thacircn kiacutenh Trần Ngọc Ninh
Notes
1 Nhagrave nghiecircn cứu nguyecircn Giaacuteo sư Viện Đại Học Vạn Hạnh trước 1975
2 Nhagrave nghiecircn cứu nguyecircn Giaacuteo sư Viện Đại Học Vạn Hạnh trước 1975
Lacircm Như Tạng
SỰ TƯƠNG TAacuteC GIỮA VĂN HOacuteA DAcircN TỘC VAgrave VĂN HOacuteA PHẬT GIAacuteO Ở VIỆT NAM
Trương Như Vương 1
Date Wed 22 Feb 2006 070545 +0000 (GMT)
From
hanh Trinhxuan lthanhtholinhyahoocomgt Add to Address Book Add Mobile Alert Yahoo DomainKeys has confirmed that this message was sent by yahoocomLearn more
Subject về việc tham gia hội thảo khoa học To vncphvnyahoocom thichnhattuyahoocom
Kiacutenh gửi Ban tổ chức Hội thảo quốc tế Phật giaacuteo trong thời đại mới Cơ hội vagrave thaacutech thức
Tocirci lagrave Đại taacute TS Trương Như Vương Viện trưởng Viện Chiến lược vagrave Khoa học cocircng an - Bộ Cocircng
an Nhận được giấy mời Hội thảo Khoa học của Viện Nghiecircn cứu
Phật Học Việt NamTocirci đồng yacute tham gia với bagravei viết Sự tương taacutec giữa văn hoacutea dacircn tộc vagrave văn hoacutea Phật giaacuteo ở Việt Nam2 thuộc mục Phật giaacuteo Việt Nam đatilde đoacuteng goacutep được những gigrave cho nền văn hoacutea dacircn tộc
Xin trao đổi để quyacute Viện biết Hagrave Nội 2222006 Đại taacute TS Trương Như Vương
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
Toacutem tắt bagravei tham luận ldquoYacute NIỆM VỀ CƠ HỘI VAgrave THAacuteCH THỨC
ĐỐI VỚI PHẬT GIAacuteO TRONG THỜI ĐẠI MỚIrdquo Lacircm Như Tạng
-------o0o------- Từ vị triacute của người Phật Tử Việt Nam sinh sống lacircu năm tại
Nhật Bản vagrave Uacutec Đại Lợi xin coacute một số nhận định về CƠ HỘI vagrave THAacuteCH THỨC đối với PHẬT GIAacuteO TRONG THỜI ĐẠI MỚI
Tinh thần bất bạo động Thaacutenh Mahatma Gandhi thường noacutei Nếu bạo động cứ lấy mắt đổi mắt răng đổi răng thigrave ocirci thocirci cả thế giới nầy sẽ lagrave địa ngục mugrave lograveaChuacuteng ta coacute lyacute do để hy sinh cho tổ quốc hoặc cho một lyacute tưởng cao đẹp nhưng khocircng coacute lyacute do gigrave để cướp đi mạng sống của đồng loại hoặc những loagravei khaacutecNgagravei đatilde thagravenh cocircng trong cocircng cuộc tranh đấu giagravenh độc lập cho Ấn Độ trong tinh thần bất bạo động đoacute
Sự thiecircu thacircn của Bồ Taacutet Thiacutech Quảng Đức đatilde vagrave đang lagrave aacutenh hagraveo quang vocirc ngại soi rọi thấu suốt những nẽo vocirc minh tăm tối của con người
Những cơ hội Đức Dalai Lama biểu tượng của lograveng từ bi vagrave khoan dung trong tinh thần Phật GiaacuteoNgagravei thường noacutei Caacutec bạn necircn cứu giuacutep mọi ngườiNếu khocircng coacute thể thigrave quyacute vị đừng necircn gacircy tổn hại cho bất cứ ai
Sự kiện trọng đại Liecircn Hiệp Quốc chiacutenh thức cocircng nhận ldquongagravey Phật Đản lagrave một sự kiện vĩ đại của nhacircn loạirdquo đồng thời đứng ra tổ chức Đại lễ Phật Đản hằng năm từ năm 1999 đến nay
Thiền Sư Thiacutech Nhất Hạnh đatilde vagrave đang tranh đấu cho hogravea bigravenh Việt Nam vagrave thế giớiThầy đatilde noacutei ldquoKẻ thugrave ta đacircu coacute phải lagrave người giết người đi rồi ta ở với airdquohellipHogravea Thượng Tinh Vacircn (người Trung Quốc) đatilde coacute cocircng trong việc hiện đại hoacutea aacutep dụng sự phaacutet triển của khoa học kỷ thuật tiecircn tiến nhất vagraveo caacutec sinh hoạt Phật Giaacuteo trecircn thế giớiHogravea Thượng Tuyecircn Hoacutea (người Trung Quốc) đatilde đem lại nếp sinh hoạt chung sống hagravei hogravea khocircng phacircn biệt Tocircn Giaacuteo magraveu da hay chủng tộcPhaacutep Sư Nikkyo Niwano (người Nhật Bản) nhagrave tranh đấu nỗi tiếng cho hogravea bigravenh thế giới vagrave lagrave nhagrave latildenh đạo Tocircn Giaacuteo thế giới rất được kiacutenh nể
Lacircm Như Tạng
Giaacuteo Hội Tăng Giagrave Phật Giaacuteo Thế Giới Giaacuteo Hội Liecircn Hửu Phật Giaacuteo Thế Giới vagrave nhiều tổ chức Phật Giaacuteo thế giới khaacutec cugraveng những thagravenh tiacutech magrave Phật Giaacuteo đatilde vagrave đang tạo nhiều cơ hội tốt tham gia tiacutech cực giải quyết những vấn nạn nan giải của thế giới hiện nay
Những thaacutech thức Phật Giaacuteo đatilde vagrave đang tiacutech cực goacutep phần giải quyết những thaacutech thức như chiến tranh khủng bố vagrave kiến tạo hogravea bigravenh bảo vệ mocirci trưograveng sống của hagravenh tinh vấn đề toagraven cầu hoacutea gải quyết nạn nhacircn matilden vvNhững latildenh vực nầy Phật giaacuteo đatilde phaacutet huy đuacuteng mức vai trograve một tocircn giaacuteo lớn trecircn thế giớiPhật Giaacuteo luocircn luocircn cứu giuacutep những nạn nhacircn bị hại bởi những thiecircn tai vagrave những tai hoạ khaacutec ở khắp mọi nơi để lagravem vơi đi những nỗi thống khổ vagrave bất hạnh của họ
Từ những CƠ HỘI magrave Phật Giaacuteo đatilde vagrave đang coacute để thực hiện những THAacuteCH THỨC CỦA THỜI ĐẠI MỚI nầy chuacuteng tocirci xin coacute những đề nghị như sau
1 Tổ chức ldquoNGAgraveY HỘI ĐA VĂN HOacuteA CHUNG SỐNG HAgraveI HOgraveArdquo
2 Thagravenh lập ldquoBAN ĐẠI DIỆN LIEcircN TOcircN GIAacuteO từng quốc gia vagrave QUỐC TẾrdquo
3 Thagravenh lập ldquoĐặc san LIEcircN TOcircN GIAacuteOrdquo tại mỗi quốc gia 4 Tổ chức ldquoNGAgraveY KIẾN TẠO MOcircI TRƯỜNG SỐNGrdquo 5 Tổ chức ldquoĐẠI HỘI THANH THIẾU NIEcircN PHẬT TỬ TẠI
MỖI QUỐC GIA VAgrave QUỐC TẾrdquo 6 Thagravenh lập ldquoTỔNG GIAacuteO HỘI PHẬT GIAacuteO VIỆT NAMrdquo 7 Thagravenh lập ldquoCHIacuteNH ĐẢNG PHẬT TỬ TẠI CAacuteC QUỐC
GIA COacute ĐOcircNG TIacuteN ĐỒ PHẬT GIAacuteOrdquo 8 Thagravenh lập ldquoQUỶ TỪ THIỆN PHẬT GIAacuteOrdquo tại mỗi quốc gia
vagrave quốc tế 9 Thagravenh lập thecircm NHỮNG ĐẠI HỌC PHẬT GIAacuteO vagrave HỆ
THỐNG TRUNG TIỂU HỌC BỒ ĐỀ tại Việt Nam 10 THAM KHẢO VAgrave THỰC HAgraveNH NHỮNG ƯỚC
NGUYỆN CỦA PHẬT TỬ Nếu dẹp bỏ bản ngatilde vị kỷ để tiến đến ldquoNGUYEcircN LYacute ĐỒNG
NHẤT BẢN THỂ CỦA CUỘC SỐNGrdquo theo tinh thần Vocirc Ngatilde Bigravenh Đẳng Từ Bi Triacute Tuệ như lời Phật dạy thigrave chuacuteng ta khocircng cograven lo coacute
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
nạn chiến tranh khủng bố hay vũ khiacute nguyecircn tử nữa
Nếu được như thế nhacircn loại chắc chắn vĩnh viễn sống trong hogravea hợp hogravea bigravenh an vui hạnh phuacutec
Lacircm Như Tạng
Yacute NIỆM VỀ CƠ HỘI VAgrave THAacuteCH THỨC ĐỐI VỚI PHẬT GIAacuteO TRONG THỜI ĐẠI MỚI
Lacircm Như Tạng 3
------o0o------
Sống trong xatilde hội Tacircy Phương trecircn 30 năm chuacuteng tocirci thường nghe người ta noacutei về love (thương yecircu) harmony (hogravea hợp) multiculture (đa văn hoacutea) freedom (tự do) equality (bigravenh đẳng) human rights (nhacircn quyền) democracy (dacircn chủ) plurality (đa nguyecircn)hellip
Những năm gần đacircy thường nghe noacutei về vấn đề globalization (Toagraven Cầu Hoacutea)
Nhưng iacutet khi nghe người ta noacutei đến compassion (tigravenh thương yecircu rộng lớn) vagrave tolerance (lograveng khoan dung độ lượng)
Hiện nay trecircn thế giới tigravenh trạng khủng bố chiến tranh kỳ thị chủng tộc kỳ thị Tocircn Giaacuteo phaacute hoại mocirci trường sống vvhellip đatilde vagrave đang diễn ra một caacutech tệ hại chưa coacute lối thoaacutet
Từ vị triacute của người Phật Tử Việt Nam sinh sống lacircu năm tại Nhật Bản vagrave Uacutec Đại Lợi xin coacute một số nhận định về CƠ HỘI vagrave THAacuteCH THỨC đối với PHẬT GIAacuteO TRONG THỜI ĐẠI MỚI
I - NHỮNG TẤM GƯƠNG THAgraveNG COcircNG RỰC RỞ KHI AacuteP DỤNG TINH THẦN BẤT BẠO ĐỘNG CỦA PHẬT GIAacuteO
A - THAacuteNH MAHATMA GANDHI (1869 ndash 1948) Noacutei đến Gandhi tưởng chuacuteng ta cần nghĩ đến những cuộc tranh
đấu bất bạo động vagrave tinh thần hogravea hợp khoan dung của NgagraveiKết quả lagrave đường lối tranh đấu bất bạo động đoacute đatilde thagravenh cocircng vagrave Ấn Độ đatilde được tự do độc lacircp như ngagravey nay
Từ năm 1893 đến 1914 Gandhi đatilde tranh đấu cho nhacircn quyền tại Nam Phi
Từ năm 1916 đến 1945 tranh đấu cho sự độc lập của Ấn Độ từ tay đế quốc Anh
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
Gia đigravenh Gandhi theo Ấn Độ Giaacuteo Gandhi vẫn giữ đạo của
migravenh nhưng Ngagravei đatilde xaacutec nhận migravenh cũng lagrave người Phật Giaacuteo ảnh hưởng Phật Giaacuteo rất sacircu đậm trong tư tưởng vagrave đường lối tranh đấu bất bạo động của Ngagravei
Gandhi thường nhấn mạnh về chacircn lyacute như sau ldquoThe truth is far more powerful than any weapon of mass destructionrdquoNhững sự kiện đatilde vagrave đang diễn ra trecircn thế giới vagrave ngay chiacutenh những hoạt động của Ngagravei đatilde chứng minh điều Ngagravei noacutei lagrave hoagraven togravean đuacutengChacircn lyacute lagrave sức mạnh vocirc biecircn khocircng vũ khiacute nagraveo coacute thể phaacute hủy được
Ngagravei cũng thường noacutei ldquoAn eye for an eye makes the whole world blindrdquoNếu bạo động cứ lấy mắt đổi mắt răng đổi răng thigrave ocirci thocirci cả thế giới nầy sẽ lagrave địa ngục mugrave logravea
Ngagravei cũng noacutei một cacircu đầy thaacutenh thiện trong tinh thần bất bạo động như sau ldquoThere are many causes that I am prepared to die for but no causes that I am prepared to kill forrdquoRỏ ragraveng cacircu noacutei nầy lagrave tinh thần Bồ Taacutet Đạo của Phật GiaacuteoChuacuteng ta coacute lyacute do để hy sinh cho tổ quốc hoặc cho một lyacute tưởng cao đẹp nhưng khocircng coacute lyacute do gigrave để lấy mạng sống của đồng loại hoặc những loagravei khaacutecĐoacute lagrave những nguyecircn tắc căn bản về tinh thần bất bạo động của Ngagravei
Những kinh nghiệm trong lịch sử thế giới từ xưa đến nay những kẻ độc tagravei tagraven bạo coacute binh hugraveng tướng giỏi phương tiện chiến tranh đầy đủ vũ khiacute hiện đại khủng khiếp nhưng cuối cugraveng phải khuất phục chịu thua trước sự tranh đấu dũng cảm bất bạo động vagrave đoagraven kết của con người
Gandhi đatilde thagravenh cocircng trong cocircng việc vĩ đại lagrave giải phoacuteng Ấn Độ khỏi aacutech thống trị của đế quốc Anh đưa nước Ấn đến độc lập hogravea bigravenh thịnh vượng
Tinh thần bất bạo động của Phật Giaacuteo đatilde thagravenh cocircng
Lacircm Như Tạng
B - Bồ TAacuteT THIacuteCH QUảNG ĐứC (1897 ndash 1963) - Ngagravei vị phaacutep thiecircu thacircn ngagravey 11-6-1963 tại ngatilde tư đường Phan
Đigravenh Phugraveng Lecirc Văn Duyệt Sagravei GogravenNgagravey hocircm sau hầu hết caacutec baacuteo tại Hoa Kỳ Acircu Chacircu vagrave khắp nơi trecircn thế giới đều sửng sốt tocircn kiacutenh đưa tin về sự kiện vĩ đại đoacute
- Theo tagravei liệu nghiecircn cứu của Đại học Missouri State University tại Hoa Kỳ thigrave
- Baacuteo chiacute trecircn thế giới tường thuật họ thấy ngagravei tự bật diecircm chacircm lửa vagrave vẫn ngồi trong tư thế hoa sen (ngồi kiết giagrave) cho đến khi ngọn lửa bugraveng lecircn vagrave xaacutec nhận ngagravei đatilde viecircn tịch vẫn trong tư thế ngồi ấyMột hiện tượng magrave từ xưa đến nay họ chưa từng thấy bao giờMột tấm lograveng dũng cảm vocirc uacutey chỉ coacute nơi Bồ Taacutet đắc đạo mới coacute thể ung dung bigravenh tỉnh thaacutenh thiện như vậy
- Sau đoacute nhagrave thơ Vũ Hoagraveng Chương đatilde viết trong bagravei Lửa Từ Bi như sau
ldquo Lửa rdquo ldquoLửa chaacutey ngất togravea sen Taacutem chiacuten phương nhục thể trần tacircm hiện thagravenh thơ qugravey cả
xuống Hai vầng saacuteng rưng rưng Đocircng Tacircy nhogravea lệ ngọc Chấp tay đoacuten một mặt trời mới mọc Aacutenh đạo vagraveng phơi phới đang bừng lecircn dacircng lecircn Ocirci điacutech thực hocircm nay trời coacute mặt Giờ lagrave giờ Hoagraveng Đạo nguy nga Muocircn vạn khối sacircn si đều mở mắt Nhigraven nhau tigravenh huynh đệ bao la helliprdquo Đuacuteng như vậy những thế lực vocirc minh sacircn si đatilde được aacutenh saacuteng
từ bi triacute tuệ của Ngagravei soi rọiVocirc minh sacircn si đatilde tan biến chỉ nhường lại cho Tigravenh Huynh Đệ bao la nở rộ dưới aacutenh hagraveo quang của Phật Phaacutep
Trong bagravei Kệ Thiecircu Thacircn của Bồ Taacutet Quảng Đức coacute những cacircu ldquo Đệ tử hocircm nay nguyện đốt migravenh Lagravem đegraven soi saacuteng nẽo vocirc minhhelliprdquo Ngagravei đatilde nguyện hy sinh thacircn mạng để lagravem đegraven soi saacuteng nẽo ldquovocirc
minhrdquo của con ngườiVocirc Minh lagrave cội nguồn sinh tử lagrave nguyecircn nhacircn
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
sacircu xa nhất của dục vọng của chiến tranh của hacircn thugrave khủng bố của những aacutec chứng thời đại
Nếu thắp saacuteng ldquovocirc minhrdquo thigrave ldquovocirc minh sẽ tan biếnrdquo con người sẽ coacute hạnh phuacutec vĩnh cửu khocircng cograven khổ đau nữa
Kể từ sau cuộc tự thiecircu của Ngagravei hagraveng triệu triệu người trecircn toagraven thế giới đatilde hưởng ứng lời kecircu gọi của Ngagravei đatilde đứng lecircn tranh đấu bất bạo động đogravei chấm đứt chiến tranh tại Việt Nam
Kết quả lagrave quacircn đội ngoại quốc đatilde ruacutet khỏi Việt Nam tiến đến Việt Nam đatilde coacute hogravea bigravenh thống nhất đất nướcĐồng thời nhiều nơi khaacutec trecircn thế giới cũng đatilde tranh đấu theo phương thức bất bạo động trong tinh thần Quảng Đức vagrave họ đatilde đạt được những thắng lợi sau cugraveng
Như vậy tinh thần từ bi bất bạo động của Phật Giaacuteo đatilde vagrave đang lagrave phương chacircm chủ đạo tiacutech cực đưa đến hogravea bigravenh cho nhacircn loại
II - NHỮNG CƠ HỘI
A- ĐứC DALAI LAMA BIểU TƯợNG CủA LOgraveNG Từ BI VAgrave KHOAN DUNG TRONG TINH THầN PHậT GIAacuteO Từ năm 1959 sau khi Đức Dalai Lama rời khỏi Tacircy Tạng đến
Ấn Độ sau đoacute ngagravei đi chu du khắp thế giới để thuyết giảng về giaacuteo lyacute của Đức PhậtTừ đoacute togravean thể nhacircn loại trecircn thế giới chuacute tacircm hơn tigravem về với Phật Giaacuteo ngagravey cagraveng tăngNhất lagrave tại caacutec nước phương tacircy
Theo cocircng trigravenh nghiecircng cứu của giaacuteo sư Eric Sharp thuộc đại học Sydney Australia trong số những thaacutenh nhacircn của thế giới trong thế kỷ 20 coacute Mahatma Ghandi (1869-1948) hellip vagrave một vị cograven sống đoacute lagrave Đức Dalai Lama thứ 14 hiện tại
Ủy ban hogravea bigravenh Na Uy trong quyết định trao giải Nobel Hogravea Bigravenh cho ngagravei coacute đoạn viết ldquoỦy ban muốn nhấn mạnh rằng Đức Dalai Lama với sự đấu tranh cho tự do cho Tacircy Tạng vẫn kiecircn quyết khocircng sử dụng bạo lựcNgagravei đatilde ủng hộ giải phaacutep hogravea bigravenh dựa trecircn tinh thần khoan dung vagrave tocircn trọng lẫn nhau để bảo vệ lịch sử vagrave tagravei sản văn hoacutea của con ngườirdquo
Ngagravey 10-12-1989 trong buổi lễ nhận giải thưởng tại Na Uy Ngagravei đatilde noacutei ldquoGiải thưởng đatilde taacutei xaacutec nhận một lần nữa lograveng quyết tacircm của chuacuteng tocirci rằng chacircn lyacute lograveng dũng cảm vagrave quyết tacircm của chuacuteng tocirci như
Lacircm Như Tạng
lagrave những vũ khiacute Tacircy Tạng sẽ được tự doCuộc đấu tranh của chuacuteng tocirci vẫn phải theo đuổi đường hướng bất bạo động vagrave loại bỏ hận thugraverdquo
Trecircn thế giới hiện nay mọi người đều cung kiacutenh Đức Dalai Lama như lagrave vị latildenh đạo tinh thần tối cao của Phật GiaacuteoNgagravei đatilde coacute cocircng đầu trong việc tranh đấu cho hogravea bigravenh nhacircn loạiNgagravei thường kecircu gọi trecircn diễn đagraven Liecircn Hiệp Quốc lagrave tất cả caacutec nước hatildey hủy bỏ tất cả vũ khiacute nguyecircn tử vagrave những vũ khiacute saacutet thương hagraveng loạt khaacutecThực hagravenh hogravea giải hogravea hợp giữa caacutec dacircn tộc vagrave tocircn giaacuteo để đem lại hogravea bigravenh vĩnh cửu vagrave hạnh phuacutec toagraven vẹn cho nhacircn loại
Nhờ cơ hội Phật Giaacuteo chuacuteng ta coacute Đức Dalai Lama được togravean thể nhacircn loại khocircng phacircn biệt tiacuten ngưỡng chủng tộc kiacutenh trọng Ngagravei như lagrave vị Phật sống necircn những lời kecircu gọi vận động của Ngagravei cho sự hogravea giải hogravea hợp chung sống hogravea bigravenh trecircn thế giới rất hữu hiệu
B- LIEcircN HIệP QUốC CHIacuteNH THứC COcircNG NHậN NGAgraveY PHậT ĐảN VAgrave ĐứNG RA Tổ CHứC ĐạI Lễ PHậT ĐảN HằNG NĂM Năm 1999 đại diện chiacutenh quyền Sri Lanka tại Liecircn Hiệp Quốc
được 20 nước ủng hộ đatilde kecircu gọi Liecircn Hiệp Quốc cocircng nhận ngagravey Phật ĐảnSau đoacute chiacutenh cơ quan Quốc Tế nầy đatilde cocircng nhận ngagravey Đức Phật xuất thế lagrave một sự kiện trọng đại của thế giới vagrave đatilde quyết định đứng ra tổ chức lễ Phật Đản hagraveng năm
Từ năm 2004 đến nay chiacutenh phủ Thaacutei Lan đatilde thỉnh cầu Liecircn Hiệp Quốc hằng năm tổ chức lễ Phật Đản tại Thaacutei Lan
Điều đoacute noacutei lecircn tầm quan trọng của Phật Giaacuteo đối vớiacute nhacircn loại về những phương diện như lograveng từ bi khoan dung tinh thần bất bạo động sự chung sống hogravea bigravenh giữa caacutec dacircn tộc khocircng phacircn biệt chủng tộc Tocircn Giaacuteo magraveu da hay phaacutei tiacutenh
Tinh thần bất bạo động từ bi khoan dung trong Phật Giaacuteo được đặc biệt coi trọng như những phương caacutech hửu hiệu diệt trừ những nguyecircn nhacircn sacircu xa gacircy ra chiến tranh khủng bố
C- NHữNG NHAcircN VậT VAgrave NHữNG GIAacuteO HộI NỗI TIếNG TREcircN THế GIớI COacute COcircNG TRUYềN BAacute PHậT PHAacuteP VAgrave DUY TRIgrave HOgraveA BIgraveNH
- Thiền Sư Thiacutech Nhất Hạnh Từ những saacuteng taacutec vagrave cocircng tiacutech magrave Thiền Sư đatilde vận động hogravea
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
bigravenh cho Việt Nam Mục Sư Martin Luther King Jr người tranh đấu cho nhacircn quyền nỗi tiếng thế giới tại Hoa Kỳ đatilde đề cử Thiền Sư Nhất Hạnh ứng viecircn cho giải thưởng Nobel hogravea bigravenh năm 1967Mục Sư đatilde noacutei ldquoTocirci khocircng biết được một ai xứng đaacuteng hơn vị tăng sĩ lỗi lạc từ Việt Nam nầyrdquo (I know of no one more worthy hellip than this gentle monk from Vietnam)
Những cuộc vận động hogravea bigravenh thuyết giảng về Phật Phaacutep (thầy thường giảng về phương phaacutep thực hagravenh Chaacutenh Niệm vagrave Quaacuten Niệm Hơi Thở) viết vagrave xuất bản nhiều saacutech rất nổi tiếng về Phật Giaacuteo cũng như tổ chức những thiền viện khắp mọi nơi trecircn thế giới hướng dẫn nhiều người tu tập của Thiền Sư Thiacutech Nhất Hạnh (coacute trụ sở lagrave Lagraveng Mai tại miền nam nước Phaacutep) rất được thế giới Phương Tacircy hacircm mộ kiacutenh nể một vị tăng sĩ Việt Namtagravei ba đức độ
Thiền Sư Nhất Hạnh lagrave một trong những vị coacute cocircng lớn trong việc truyền baacute Phật Giaacuteo Việt Nam vagraveo caacutec nước Tacircy Phương
Từ những năm chiến tranh Việt Nam đang diễn ra khốc liệt thầy đatilde viết những lời ca như ldquokẻ thugrave ta đacircu coacute phải lagrave người giết người đi rồi ta ở với airdquo ldquokẻ thugrave ta tecircn noacute lagrave hung aacutec kẻ thugrave ta tecircn noacute lagrave bạo tagravenrdquo vvhellip
Đoacute lagrave những thocircng điệp tư tưởng nhacircn bản hogravea bigravenh đatilde ảnh hưởng sacircu rộng trong mọi tầng ớp người Việt Nam vagrave thế giới noacute cổ động tiacutech cực cho sự chung sống thương yecircu hogravea hợp khocircng phacircn biệt tocircn giaacuteo magraveu da hay chủng tộc
- Hogravea Thượng Tinh Vacircn (người Trung Quốc) Những hoạt động truyền baacute Giaacuteo Lyacute Phật Giaacuteo của Phật Quang
Sơn do Hogravea Thượng Tinh Vacircn saacuteng lập (năm 1967) vagrave latildenh đạo tại Đagravei Loan đatilde coacute trecircn 120 chi nhaacutenh khắp thế giới rất được togravean thế giới ngưỡng mộ kiacutenh trọng vagrave quan tacircm
Tổ đigravenh Phật Quang Sơn tại Đagravei Loan coacute thể noacutei lagrave một trong những quần thể tự viện Phật Giaacuteo vĩ đại tiecircn tiến hiện đại nhất trecircn thế giới về mặt khoa học kỷ thuật hiện nayGiaacuteo Hội nầy đatilde thagravenh lập nhiều cơ sở đồ sộ hiện đại khaacutec trecircn khắp thế giới
Tại Uacutec Đại Lợi Giaacuteo Hội đatilde thagravenh lập chugravea Nam Thiecircn trecircn một diện tiacutech 26 hect-ta một quần thể gồm nhiểu togravea lầu liecircn kết nhau coacute chaacutenh điện vagrave caacutec togravea lầu đocircng tay nam bắc coacute thaacutep 9 tầng hồ sen khaacutech sạn thư viện nhiều giảng đường viện bảo tagraveng thiền đường
Lacircm Như Tạng
hội trường hội nghị quốc tế coacute đủ tiện nghi hiện đại tầm cở quốc tế vvhellip Đacircy lagrave một ngocirci chugravea vĩ đại nhất vagrave hiện đại nhất về phương diện kiến truacutec aacutep dụng khoa học kỷ thuật tiecircn tiến nhất tại nam baacuten cầu hiện nay
Hogravea Thượng Tinh Vacircn thường noacutei ldquoPhật Giaacuteo phải lagrave hiện đại tiến bộ vagrave sinh động noacute khocircng phải lagrave một bức tranh u sầu ảm đạm vagrave buồn chaacutenPhật Giaacuteo cần coacute giới trẻ vagrave giới trẻ cũng cần coacute Phật Giaacuteordquo
Ngagravei lagrave một trong những vị coacute cocircng đầu trong việc aacutep dụng những phương tiện khoa học kỷ thuật tiecircn tiến nhất hiện đại nhất vagraveo những sinh hoạt Phật Giaacuteo ngagravey nay
- Hogravea Thượng Tuyecircn Hoacutea (người Trung Quốc) (1918-1995) Vạn Phật Thaacutenh Thagravenh do Hogravea Thượng Tuyecircn Hoacutea thagravenh lập
(1974) tại Hoa Kỳ vagrave nhiều chi nhaacutenh tại caacutec nước khaacutec lagrave một trong những Giaacuteo Hội rất nỗi tiếng tại caacutec nước phương tacircy đatilde coacute cocircng kiến tạo mocirci trường chung sống hogravea hợp khocircng phacircn biệt Tocircn Giaacuteo vagrave chủng tộc
Trong khuocircn viecircn Vạn Phật Thaacutenh Thagravenh tại California rộng 488 mẫu đất coacute trecircn 70 togravea lầu cao lớn hiện đại coacute đủ tiện nghi cho trecircn 20000 người cư truacute tu họcNgagravei đatilde aacutep dụng Lục Đại Tocircng Chỉ để lagravem phương chacircm điều hagravenh trung tacircm nầy như sau khocircng tranh khocircng tham khocircng tigravem cầu khocircng iacutech kỷ khocircng mưu cầu tự lợi vagrave khocircng noacutei dối
- Phaacutep Sư Nikkyo Niwano (người Nhật Bản) (1906-1999) Giaacuteo Hội Phật Giaacuteo Rissho Kosei-Kai do phaacutep sư Nikkyo
Niwano saacuteng lập vagrave latildenh đạoPhaacutep sư Nikkyo Niwano lagrave một nhagrave latildenh đạo Phật Giaacuteo thế giới rất nỗi tiếng đatilde coacute cocircng vận động hogravea bigravenh cho thế giới nhiều thập niecircn qua
Thaacuteng 4 năm 1972 Phaacutep Sư lagrave người Nhật đầu tiecircn được bầu lagravem chủ tịch Hiệp Hội Tocircn Giaacuteo vagrave Hogravea Bigravenh Thế Giới (WCRP)Với chức vụ nầy vagrave nhiều chức vụ latildenh đạo Tocircn Giaacuteo thế giới vagrave Nhật Bản Ngagravei đatilde tiacutech cực vận động cho hogravea bigravenh thế giới trong đoacute Việt Nam
Hiện tại Phật Giaacuteo đang phaacutet triễn rất mạnh trecircn khắp thế giớiSố tiacuten đồ qui y theo Phật Giaacuteo coacute số phần trăm tăng trưởng lớn nhất so với sự tăng trưởng của caacutec tocircn giaacuteo khaacutec
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
D- GIAacuteO HộI TĂNG GIAgrave PHậT GIAacuteO THế GIớI
Trecircn thế giới hiện nay coacute Giaacuteo Hội Tăng Giagrave Phật Giaacuteo Thế Giới (The World Buddhist Sangha Council ndash WBSC Địa chỉ liecircn lạc của hội tại Taipei Đagravei Loan) do chư Tăng latildenh ĐạoGiaacuteo Hội nầy được thagravenh lập vagraveo thaacuteng 5 năm 1966 tại Colombo Tiacutech Lan
Trong những phương chacircm hoạt động coacute ghi ldquoTaacuten thagravenh ủng hộ mọi hoạt động về tự do vagrave hogravea bigravenh cho thế giới qua đoacuteng goacutep của Tăng GiagraverdquoGiaacuteo hội coacute chừng 123 chi nhaacutenh tại 39 quốc gia trecircn khắp caacutec chacircu lục
E- GIAacuteO HộI LIEcircN HửU PHậT GIAacuteO THế GIớI Giaacuteo Hội Liecircn Hửu Phật Giaacuteo Thế Giới (The World Fellowship
of Buddhists ndash WFB địa chỉ liecircn lạc của Giaacuteo Hội tại Bangkok Thaacutei Lan) do cư sĩ latildenh đạo
Giaacuteo Hội nầy được thagravenh lập ngagravey 25-5-1950 tại Tich LanMục tiecircu hoạt động của Giaacuteo Hội gồm 5 điểmTrong đoacute điểm thứ hai coacute ghi ldquoSiết chặc tigravenh hửu nghị đoagraven kết vagrave thống nhất giữa caacutec quốc gia Phật Giaacuteordquo Điểm thứ tư ldquoTổ chức vagrave đưa caacutec hoạt động Phật sự vagraveo trong caacutec lĩnh vực xatilde hội giaacuteo dục văn hoacuteardquo Điểm thứ năm ldquoMang lại hogravea bigravenh an lạc vagrave hạnh phuacutec đến cho hagravenh tinh nầy vagrave sẵn sagraveng liecircn kết với những tổ chức khaacutec coacute cugraveng đường hướngrdquo hellip
Giaacuteo Hội đatilde thagravenh lập được 135 chi nhaacutenh tại 40 quốc gia trecircn khắp caacutec chacircu lục
Năm 1970 Giaacuteo Hội nầy được UNESCO của Liecircn Hiệp Quốc thừa nhận lagrave một tổ chức phi chiacutenh phủ trở thagravenh thagravenh viecircn thường trực trong ban cố vấn của UNESCO trong vấn đề giaacuteo dục văn hoacutea xatilde hội theo quan điểm của Phật Giaacuteo
Đoacute lagrave hai Giaacuteo Hội Phật Giaacuteo Thế Giới coacute tầm cở lớn nhất vagrave số thagravenh viecircn đocircng nhất vagrave coacute uy thế lớn nhất của Phật Giaacuteo trecircn thế giới hiện nay
Phật Giaacuteo trecircn khắp thế giới đatilde aacutep dụng những kỷ thuật tin học hiện đại truyền thocircng đại chuacuteng tiecircn tiến kỷ thuật in ấn xuất bản tacircn tiến nhất vagraveo việc truyền baacute Phật Phaacutep rất hửu hiệu
Phật Giaacuteo đatilde được caacutec tocircn giaacuteo lớn vagrave toagraven thể nhacircn loại trecircn toagraven cầu xem như lagrave một tocircn giaacuteo ocircn hogravea khocircng hề gacircy chiến tranh với caacutec tocircn giaacuteo khaacutec
Lacircm Như Tạng
Tất cả đoacute lagrave những CƠ HỘI rất tốt để Phật Giaacuteo coacute thể đạt đến những THAacuteCH THỨC goacutep phần giải quyết những khủng hoảng những nan đề nhất trecircn thế giới hiện nay
III- NHỮNG THAacuteCH THỨC MAgrave PHẬT GIAacuteO ĐAtilde VAgrave ĐANG TIacuteCH CỰC GOacuteP PHẦN GIẢI QUYẾT
A - CHIếN TRANH KHủNG Bố VAgrave HOgraveA BIgraveNH - Noacutei về chiến tranh thigrave từ xưa đến nay coacute những loại
chiếntranh như - Chiến tranh giữa caacutec bộ tộc chiếm đoạt latildenh thổ thagravenh lập
quốc gia - Chiến tranh giagravenh thuộc địa - Chiến tranh giagravenh thi trường - Chiến tranh giải phoacuteng giagravenh độc lập - Chiến tranh yacute thức hệ bagravenh trướng chủ nghĩa - Chiến tranh Tocircn Giaacuteo - Chiến tranh lạnhChiến tranh noacuteng vv
Chiến tranh sẽ khocircng cograven nữa nếu ta thương yecircu người khaacutec tocircn trọng mạng sống người khaacutec như tocircn trọng mạng sống của chiacutenh bản thacircn migravenhNoacutei rộng ra lagrave caacutec dacircn tộc khaacutec khocircng phacircn biệt magraveu da chủng tộc tocircn giaacuteo thương yecircu nhau tocircn trọng mạng sống của nhau như tocircn trọng mạng sống của chiacutenh migravenhThương yecircu mọi người như thương kiacutenh cha mẹ ta thương yecircu mọi người như thương yecircu anh em ruột cugraveng một nhagrave như thương yecircu vợ chồng con ta tocircn trọng tự do căn bản của mỗi người trong đoacute coacute sự tự do theo một tocircn giaacuteo nagraveo hay tự do chuyễn đổi tiacuten ngưỡng tocircn giaacuteo magrave họ đang theohellip
Mọi người tocircn trọng chiacutenh kiến của nhauChia đều những lợi lộc magrave ta đang vagrave sẽ được thừa hưởngCố gắng giải quyết những tranh chấp dugrave lagrave tranh chấp về bất cứ vấn đề nagraveo bằng đường lối thảo luận tigravem phương caacutech giải quyết trong ocircn hogravea khocircng dugraveng bạo lực
Khocircng một dacircn tộc hay một tocircn giaacuteo nagraveo vigrave sự bagravenh trướng ảnh hưởng mở rộng đất đai hay nhacircn danh bảo vệ hạnh phuacutec cho riecircng dacircn tộc migravenh tocircn giaacuteo migravenh magrave aacutep bức những người khaacutec phải tuacircn thủ những nguyecircn tắc do migravenh đưa ra
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
Nếu tất cả chuacuteng ta những người đang sống chung trecircn hagravenh
tinh nầy magrave tocircn trọng những nguyecircn tắc như vừa necircu trecircn thigrave chuacuteng ta vĩnh viễn sống trong hogravea bigravenh khocircng cograven chiến tranh hay bị khủng bố nữa
Khi đatilde chắc chắn những nguyecircn nhacircn gacircy chiến tranh khủng bố khocircng cograven nữa thigrave những vũ khiacute nguyecircn tử vũ khiacute saacutet thương hagraveng loạt cần phải hoagraven toagraven hũy bỏ vigrave khocircng cograven cần thiết phải giử lại chi nữaChuacuteng ta sẽ vĩnh viễn sống trong hogravea bigravenh
B - BảO Vệ MOcircI TRƯOgraveNG SốNG CủA HAgraveNH TINH Tất cả nhacircn loại chuacuteng ta đều yacute thức rằng hagravenh tinh của chuacuteng ta
đang sống đacircy chiacutenh lagrave khu vườn lagrave nhagrave cửa lagrave hương lagrave hoa lagrave boacuteng maacutet lagrave khocircng khiacute lagrave nước ngọt để ta uống hằng ngagravey thigrave khocircng một ai quecircn traacutech nhiệm phải bảo vệ mocirci trường sống của chuacuteng ta cả
C - VấN Đề TOAgraveN CầU HOacuteA GIảI QUYếT NạN NHAcircN MAtildeN Toagraven cầu hoacutea lagrave chuacuteng ta đang kiến tạo một đại gia đigravenh trecircn
hagravenh tinh của chuacuteng ta Khoa học kỷ thuật phaacutet triễn cao độ cho chuacuteng ta những phương
tiện truyền thocircng rất hiện đại tiện lợi siecircu cao tốc giao thocircng tiện lợi nhanh choacuteng vvhellipNhững điều đoacute đưa con người trecircn hagravenh tinh nầy đến gần nhau hơn truyền đạt tin tức yacute tưởng nhanh choacuteng vagrave chiacutenh xaacutec hơnNhững vấn đề giao lưu được giải quyết nhanh choacuteng hơnThế nhưng tất cả những quyền tự do căn bản của con người phải được tuyệt đối tocircn trọngKế đến lagrave những moacuten lợi về kinh tế phải được phacircn phối một caacutech đồng đều vagrave hợp lyacute
Nạn nhacircn matilden phải được tiecircu trừ một caacutech coacute khoa họcVigrave những nước nghegraveo keacutem mở mang lại lagrave những nơi coacute sinh suất caoNhững nơi đoacute chậm phaacutet triễn nhacircn lực cograven lagrave sức lao động chiacutenh để tạo ra của cải vagrave no ấm cho gia đigravenh họDo đoacute việc sinh nhiều con như lagrave một phương caacutech giuacutep họ lagravem tăng sức lao động của họBởi lẽ đoacute đatilde goacutep phần lagravem tăng nạn nhacircn matildenCaacutec nước giagraveu tiecircn tiến cần phải ra sức giuacutep đở những nước nghegraveo keacutem mở mang mới mong giải quyết được vấn nạn nầy
D - VAI TROgrave CủA CAacuteC TOcircN GIAacuteO Tocircn Giaacuteo nagraveo cũng coacute mục tiecircu lagrave đem lại hạnh phuacutec cả phương
Lacircm Như Tạng
diện vật chất vagrave tinh thần cho con ngườiGiuacutep con người giải thoaacutet khỏi những khổ đau ragraveng buộc họ
Thế nhưng trong quaacute khứ vagrave đang diễn tiến đến hiện tại coacute những người khi hăng say đi giảng đạo khuyecircn mọi người thực hagravenh giải thoaacutet khỏi khổ đau để được hạnh phuacutec họ lại rơi vagraveo tigravenh trạng lagrave đi bagravenh trướng Tocircn Giaacuteo của họHọ muốn Tocircn Giaacuteo migravenh phải coacute nhiều người theo phải tranh dagravenh đất sống riecircng thậm chiacute vỏ trang tranh đấu để lập ra quốc gia riecircng cho Tocircn Giaacuteo migravenh
Những người nagraveo daacutem cải đạo để theo Tocircn Giaacuteo khaacutec sẽ bị họ trugrave dập xử cho những bản aacuten nghiecircm trọng nặng nề nhất hoặc coacute những higravenh phạt datilde man vvhellip Như thế lagrave những người đoacute đatilde nhacircn danh bảo vệ vagrave phaacutet triển Tocircn Giaacuteo migravenh tức lagrave coacute đầu oacutec begrave nhoacutem mong cầu lợi lộc riecircng cho Tocircn Giaacuteo migravenh magrave cướp đoạt đi tự do của người khaacutec khiến những người bị hại đoacute đau khổ bởi sự ragraveng buộc bức baacutech triền miecircnVigrave tigravenh trạng như thế khiến cho thảm trạng thaacutenh chiến khủng bố chiến tranh bugraveng nổ với những lyacute do lagrave để bảo vệ Tocircn Giaacuteo migravenh chống lại kẻ thugrave
Chiến tranh Tocircn Giaacuteo từ đoacute đatilde xảy ra triền miecircn khoacute chấm dứt Nhoacutem người nầy vigrave suy nghĩ nocircng cạn đatilde đaacutenh mất mục tiecircu cao
thượng của Tocircn Giaacuteo lagrave phải giuacutep con người mưu cầu hạnh phuacutec thoaacutet khỏi khổ đau
Như trecircn đatilde dẫn chứng Phật Giaacuteo lagrave Tocircn Giaacuteo lấy Từ Bi Triacute Tuệ bất bạo động lagravem phươnng chacircm hagravenh đạo để đưa con người đến hạnh phuacutec an vuiDo đoacute Phật Giaacuteo luocircn luocircn tỉnh thức goacutep phần giải quyết những vấn nạn của thời đại một caacutech hửu hiệuNgười Phật Tử luocircn luocircn theo lời Phật dạy lagrave thương yecircu tất cả muocircn loagraveiTocircn trọng mạng sống của tất cả chuacuteng sinhLuocircn luocircn hagravenh Bồ Taacutet Đạo quecircn migravenh magrave tigravem mọi phương tiện để tạo hạnh phuacutec cho con ngườiThương yecircu đồng loại đoagraven kết giuacutep mọi người giải thoaacutet khỏi khổ đau để mưu cầu hạnh phuacutec
Lịch sử đatilde chứng minh Phật Giaacuteo đatilde vagrave đang đoacuteng goacutep đem lại hogravea bigravenh hạnh phuacutec cho nhacircn loạiPhật Giaacuteo tuyệt đối khocircng gacircy ra chiến tranh Tocircn GiaacuteoKhocircng gacircy ra khủng bốKhocircng phaacute hoại mocirci trường hay giagravenh đất sống riecircng cho Tocircn Giaacuteo migravenhPhật Giaacuteo đi đến đacircu lagrave hogravea migravenh với caacutec Tocircn Giaacuteo khaacutec một caacutech hagravei hogravea vagrave nhacircn aacuteiPhật Giaacuteo đatilde chung sống hagravei hogravea với caacutec Tocircn Giaacuteo mới du nhập vagraveo những nơi magrave Phật Giaacuteo đatilde coacute mặt lacircu đời
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
Bởi những lyacute do necircu trecircn Phật Giaacuteo đatilde vagrave đang tiacutech cực goacutep
phần giải quyết hửu hiệu những vấn nạn nan đề của thời đại mới hiện nay
IV - NHỮNG ĐỀ NGHỊ Từ những CƠ HỘI magrave Phật Giaacuteo đatilde vagrave đang coacute để thực hiện
những THAacuteCH THỨC CỦA THỜI ĐẠI MỚI nầy chuacuteng tocirci xin coacute những đề nghị như sau
1 NGAgraveY HỘI ĐA VĂN HOacuteA CHUNG SỐNG HAgraveI HOgraveA Phật Tử chuacuteng ta hatildey vận động tại mỗi quốc gia tổ chức NGAgraveY
LỄ HỘI ĐA VĂN HOacuteA CHUNG SỐNG HAgraveI HOgraveAMỗi cộng đồng sắc tộc tham gia vagraveo caacutec tiết mục văn nghệ trigravenh diễn những văn hoacutea đặc thugrave của mỗi sắc tộc migravenhTạo mocirci trường thuận lợi gần gủi caacutec sắc tộc caacutec Tocircn Giaacuteo khaacutec nhau để gacircy tigravenh đogravean kết thocircng cảm hogravea giải những dị biệt để cugraveng chung sống hogravea bigravenh
Tổ chức hội thảo giao lưu văn hoacutea tigravem hiểu phong tục tập quaacuten của caacutec cộng đồng cugraveng chung sống trecircn một quốc giaTổ chức những tiết mục coacute nội dung cần thiếc cho sự chung sống hagravei hogravea
Tại Uacutec Đại Lợi họ đatilde chọn ngagravey 21-3 dương lịch hagraveng năm để tổ chức những lễ hội CHUNG SỐNG HAgraveI HOgraveA trecircn togravean quốc rất thagravenh cocircngDo đoacute magrave xatilde hội Uacutec traacutenh được những nạn kỳ thị chủng tộc vagrave Tocircn Giaacuteo đồng thời cũng traacutenh được những taacutec động xấu coacute thể gacircy ra tai họa khủng bố chiến tranh
2 BAN ĐẠI DIỆN LIEcircN TOcircN GIAacuteO TừNG QUốC GIA VAgrave QUỐC TẾ
- Phật Tử đứng ra vận động thagravenh lập Ban Đại Diện Liecircn Tocircn Giaacuteo (từng quốc gia) tổ chức hội nghị liecircn tocircn giaacuteo (2 năm một lần) tại mỗi quốc gia để hội thảo trao đổi yacute kiến tigravem ra những điểm bất đồng quan điễm về nhiều mặt giữa caacutec tocircn giaacuteo caacutec sắc tộcĐuacutec kết những yacute kiến vagrave đề ra những phương aacuten giải quyết những xung đột tocircn giaacuteo sắc tộc (nếu coacute) hoặc những vấn đề của quốc gia coacute liecircn quan đến Tocircn Giaacuteo gởi đến chiacutenh quyền trung ương vagrave địa phương đề giải quyết
- Thagravenh lập Ban Đại Diện Liecircn Tocircn Giaacuteo Thế Giới tổ chức đại
Lacircm Như Tạng
hội quốc tế (4 năm một lần) giữa caacutec đại diện caacutec Tocircn Giaacuteo hội thảo những đề tagravei trọng điểm liecircn quan đến những vấn đề cấp baacutech của thế giới phải trực diện giải quyếtTigravem ra những quan điểm dị đồng giữa caacutec tocircn giaacuteo caacutec sắc tộc đề ra phương hướng giải quyết chungĐuacutec kết yacute kiến vagrave những phương aacuten giải quyết vấn đề gởi đến caacutec chiacutenh quyền quốc gia liecircn hệ caacutec cơ quan Liecircn Hiệp Quốc liecircn hệ
- Mục điacutech lagrave thocircng tin hogravea giải vagrave hogravea hợp tương kiacutenh lẫn nhau hiểu biết nguyện vọng của nhau để cảm thocircng đogravean kết giuacutep đở nhau duy trigrave hogravea bigravenh vagrave thịnh vượng chung cho nhacircn loại
- Ban Đại Diện Liecircn Tocircn Giaacuteo Thế Giới necircn cử phaacutei đoagraven đến những điểm noacuteng trecircn thế giới đang coacute tranh chấp để tigravem phương caacutech hogravea giải trong tinh thần hagravei hogravea tương kiacutenh lẫn nhau
3 ĐặC SAN LIEcircN TOcircN GIAacuteO TạI MỗI QUốC GIA - Xuất bản tờ Đặc San Liecircn Tocircn Giaacuteo tại mỗi quốc giaMỗi
Tocircn Giaacuteo cử đại diện vagraveo ban biecircn tập của tờ baacuteo phaacutet hagravenh định kỳ 3 thaacuteng một lần
- Mỗi tocircn giaacuteo viết bagravei bất cứ thể loại nagraveo về tocircn giaacuteo migravenh để đoacuteng goacutep cho tờ baacuteo noacutei lecircn lập trường vagrave đưa ra những phương aacuten giải quyết tất cả những vấn đề coacute liecircn quan đến caacutec Tocircn Giaacuteo hướng đến sự hagravei hogravea chung sống hogravea bigravenh
4 NGAgraveY KIẾN TẠO MOcircI TRƯỜNG SỐNG - Chọn một ngagravey thiacutech hợp trong năm động viecircn mọi tầng lớp
người tham gia lagravem sạch biển socircng cocircng viecircn đường phố vvhellip vagrave trồng cacircy hoa nơi thiacutech hợp để lagravem tốt mocirci trường sống của chuacuteng ta
- Trường hợp nầy đề nghị BAN ĐẠI DIỆN LIEcircN TOcircN GIAacuteO tại mỗi quốc gia vận động quần chuacuteng tiacutech cực tham gia ngagravey nầy
5 ĐẠI HỘI THANH THIẾU NIEcircN PHẬT TỬ TẠI MỖI QUỐC GIA VAgrave QUỐC TẾ Tại mỗi quốc gia Giaacuteo Hội Phật Giaacuteo necircn tổ chức ngagravey đại hội
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
thanh thiếu niecircn Phật Tử (2 NĂM MỘT LẦN)
Trecircn thế giới kecircu gọi caacutec Giaacuteo Hội Phật Giaacuteo Thế Giới liecircn kết để tổ chức đại hội thanh thiếu niecircn Phật Tử định kỳ (4 NĂM MỘT LẦN) vagrave luacircn phiecircn tại mỗi quốc gia
Vagraveo ngagravey 13 thaacuteng 4 năm 2006 tại Hagraveng Chacircu Trung Quốc đatilde tổ chức hội thảo quốc tế về đề tagravei ldquoMột thế giới hagravei hogravea khởi sự từ nội tacircmrdquo coacute trecircn một ngagraven vị học giả gồm cả Tăng Ni caacutec giaacuteo sư tiến sĩ chuyecircn viecircn từ trecircn 30 quốc gia về tham dựĐại hội bế mạc tại Chacircu Sơn (gần Hagraveng Chacircu) ngagravey 16 thaacuteng 4
Đacircy lagrave đại hội Tocircn Giaacuteo quốc tế lớn nhất kể từ khi Đảng Cộng Sản Trung Quốc lecircn nắm chiacutenh quyền tại Trung Hoa
6 TỔNG GIAacuteO HỘI PHẬT GIAacuteO VIỆT NAM Trecircn phương diện quốc tế đatilde coacute GIAacuteO HỘI TĂNG GIAgrave PHẬT
GIAacuteO THẾ GIỚI do tăng sĩ latildenh đạo GIAacuteO HỘI LIEcircN HỬU PHẬT GIAacuteO THẾ GIỚI do cư sĩ latildenh
đạo Tại mỗi quốc gia necircn theo đoacute magrave tổ chứcNhư vậy mới phaacutet huy
toagraven năng lưc của Phật Tử trecircn mọi latildenh vực kể cả latildenh vực chiacutenh trịMục điacutech lagrave đoagraven ngủ hoacutea tầng lớp Phật Tử tại gia để hậu thuẩn cho tầng lớp Phật Tử coacute năng lực coacute chổ dựa để tham gia mọi latildenh vực của quốc gia kể cả thagravenh lập đảng chiacutenh trị trecircn lập trường Phật Giaacuteo
Trường hợp Việt Nam necircn chấp nhận thực trạng coacute nhiều Giaacuteo HộiHiện tại coacute GIAacuteO HỘI PHẬT GIAacuteO VIỆT NAM
GIAacuteO HỘI PHẬT GIAacuteO VIỆT NAM THỐNG NHẤT Hagraveng Phật Tử Tại Gia necircn đứng ra thagravenh lập GIAacuteO HỘI PHẬT
GIAacuteO LIEcircN HỬU do Phật Tử tại gia đứng ra latildenh đạo điều hagravenhVigrave nếu Giaacuteo Hội nagraveo cũng do Tăng Ni latildenh Đạo thigrave hagraveng Phật Tử tại gia sinh ra ỷ lại vagraveo Tăng Ni khocircng thể phaacutet huy toagraven diện năng lực của họThecircm nữa lagrave coacute những latildenh vực magrave chỉ coacute Phật Tử tại gia mới coacute thể tham gia hoạt động một caacutech tiacutech cực đượcChư Tăng Ni bị hạn chế bởi giới luật của hagraveng xuất gia thanh tịnh khocircng thể tham gia vagraveo tất cả những sinh hoạt thế tục
Cả ba Giaacuteo Hội nầy necircn họp lại thagravenh lập TỔNG GIAacuteO HỘI PHẬT GIAacuteO VIỆT NAMGiaacuteo hội nầy chỉ lagravem cocircng việc cố vấn vagrave goacutep yacute giải quyết những sự bất hogravea trong 3 Giaacuteo Hội trecircnNhững quyết
Lacircm Như Tạng
định của Giaacuteo Hội nầy chỉ coacute tiacutenh caacutech cố vấn hogravea giải khocircng coacute tiacutenh caacutech cưỏng chế bắt buộc caacutec đương sự phải khuất phục tuacircn theoVigrave những tranh chấp coacute tiacutenh caacutech nghiecircm trọng đatilde coacute luật phaacutep quốc gia giải quyết
7 CHIacuteNH ĐẢNG PHẬT TỬ TẠI CAacuteC QUỐC GIA COacute ĐOcircNG TIacuteN ĐỒ PHẬT GIAacuteO Tại caacutec quốc gia coacute đocircng tiacuten đồ Phật Giaacuteo necircn Vận động thagravenh lập một chiacutenh đảng (khi coacute thể được) để quy tụ
Phật Tử coacute năng lực tham gia vagraveo latildenh vực chiacutenh trị quốc gia phản ảnh trung thực nguyện vọng của đa số dacircn chuacuteng goacutep phần hửu hiệu trong việc kiến tạo mocirci trường sống hogravea giải hogravea hợp giữa những nhoacutem sắc tộc Tocircn Giaacuteo những bất đồng chiacutenh kiến để tạo ra mocirci trường tốt cho việc chung sống hogravea bigravenh diệt trừ những mầm moacuteng chia rẽ bất hogravea hiểu lầm coacute thể lagrave những nguyecircn nhacircn gacircy ra nạn kỳ thị khủng bố chiến tranh
Trường hợp Nhật Bản đatilde coacute chiacutenh đảng Phật Tử tiếng Nhật gọi lagrave Komeito (Đảng Cocircng Minh) thagravenh lập năm 1964Hiện nay đảng nầy đứng hagraveng thứ ba sau đảng Tự Do Dacircn Chủ (đảng cầm quyền) vagrave đảng Xatilde Hội
8 THAgraveNH LẬP QUỶ TỪ THIỆN PHẬT GIAacuteO TạI MỗI QUốC GIA VAgrave QUốC Tế Mỗi Giaacuteo Hội Phật Giaacuteo tại mỗi quốc gia vagrave quốc tế necircn thagravenh
lập QUỶ TỪ THIỆN Qua QUỶ TỪ THIỆN nầy chư Tăng Ni vagrave hagraveng cư sĩ Phật Tử
coacute nhiều cơ hội để gần gũi tầng lớp người nghegraveo khổ ở khắp mọi nơi từ thagravenh thị đến thocircn quecirc từ người Kinh đến caacutec bộ tộc iacutet người sống những nơi rừng nuacutei xa nền văn minh của nhacircn loại
Phật Tử đem tigravenh thương vagrave những nhu cầu thiết yếu để cứu giuacutep những người cần chuacuteng ta giuacutep đở về phương diện vật lực vagrave triacute lựcGiuacutep họ mưu cầu hạnh phuacutec thoaacutet khỏi khổ đau
9 NHỮNG ĐẠI HỌC PHẬT GIAacuteO VAgrave HỆ THỐNG TRUNG TIỂU HỌC BỒ ĐỀ
A- Thagravenh lập ủy ban vận động kiến tạo thecircm 3 Đại Học Phật Giaacuteo tại Việt Nam
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
Đại Học Phật Giaacuteo tại Cấn Thơ Đại Học Phật Giaacuteo tại Huế Đại Hoc Phật Giaacuteo tại Hagrave Nội Tại Việt Nam trong tương lai tối thiểu phải thagravenh lập thecircm 3 đại
học noacutei trecircnHiện nay Phật Giaacuteo đang taacutei kiến tạo Đại học Vạn Hạnh tại Sagravei GogravenNhưng theo nhu cầu giaacuteo dục vagrave truyền baacute giaacuteo lyacute Phật Đagrave cần được phổ cập đến mọi tầng lớp người Việt vigrave noacute sẽ đem lại hạnh phuacutec vagrave tiến bộ cho mọi người
Trường hợp Nhật Bản hầu hết những đại học cocircng lập như Đại học Tokyo Đại học Kyoto vvđều coacute phacircn khoa Phật họcNgoagravei ra mỗi Tocircng phaacutei đều coacute đại học Phật Giaacuteo riecircngCaacutec nước tiecircn tiến khaacutec cũng tổ chức giaacuteo dục tương tợ như thế
Đề nghị caacutec tổ chức Phật Giaacuteo Việt Nam vagrave Phật Tử trecircn khắp thế giới hổ trợ cho những cocircng trigravenh xacircy dựng đại học necircu trecircn
B- Vận động phục hoạt hệ thống Trung Tiểu Học Bồ Đề - Vấn đề giaacuteo dục hay bấc cứ latildenh vực nagraveo trong xatilde hội cũng phải
coacute caacutec thagravenh phần đối lập mới phaacutet triển tốt vagrave tự kiểm soaacutet lẫn nhau để traacutenh tigravenh trạng độc quyền tiến đến những tệ nạn vagrave thoaacutei hoacutea
Trong latildenh vực giaacuteo dục cũng phải coacute hệ thống trường tư song song với hệ thống trường cocircngCả hai phải tự do cạnh tranh với nhau mới phaacutet triển tốt tiến bộ vagrave bền vững
- Trong chương trigravenh trung học của caacutec lớp 10 11 12 necircn dạy những mocircn tacircm lyacute nam nữ chọn bạn đời trong thời kỳ yecircu đương trước khi lập gia đigravenh sinh hoạt vagrave traacutech nhiệm của người vợ người chồng kinh nghiệm vagrave phương phaacutep nuocirci dạy con hellip Lagravem thế nagraveo để kiến tạo một maacutei ấm gia đigravenh hạnh phuacutec thịnh vượnghellip
- Bởi lẽ đoacute đề nghị Phật Tử tiacutech cực vận động taacutei phục hoạt hệ thống Trung Tiểu Học Bồ Đề tại Việt Nam
10 THAM KHẢO VAgrave THỰC HAgraveNH NHỮNG ƯỚC NGUYỆN CỦA PHẬT TỬ Đặc cử những ủy viecircn chuyecircn mocircn để tigravem hiểu vagrave đuacutec kết những
nhu cầu saacuteng kiến vagrave yacute kiến xacircy dựng Phật Giaacuteo Việt Nam (cả trong lẫn ngoagravei nước) trong thời đại hiện nayĐuacutec kết những nhu cầu vagrave saacuteng kiến thagravenh những baacuteo caacuteo vagrave đề ra phương aacuten thực hiện
Lacircm Như Tạng
Kiểm điểm về oai nghi phương caacutech hagravenh đạo vagrave caacutech xưng hocirc của chư Tăng Ni đối với Phật Tử tại gia vagrave những người khocircng phải Phật Tử để traacutenh tigravenh trạng Phật Tử cagraveng luacutec cagraveng xa rời caacutec chugravea vagrave chư Tăng Ni
Mở những lớp huấn luyện Trụ Trigrave dạy mocircn Tacircm Lyacute Học Thocircng Thường tacircm lyacute quần chuacuteng Tacircm Bệnh Lyacute Học vagrave mocircn cố vấn Sinh Hoạt Gia Đigravenh mocircn So Saacutenh caacutec Tocircn Giaacuteo vvhellip
Đề nghị Giaacuteo Hội Phật Giaacuteo tại mỗi quốc gia necircn xem xeacutet lại những phaacutep mocircn tu do caacutec tăng sĩ saacuteng tạo ra xem xeacutet kỷ coacute hợp với lời Phật dạy khocircng coacute đem lại an lạc giải thoaacutet giaacutec ngộ cho người hagravenh trigrave hay khocircngVigrave coacute nhiều phaacutep mocircn tu quaacute chuacute trọng đến higravenh thức lập dị becircn ngoagravei khiến mọi người nhigraven vagraveo thấy rất khoacute chịuhellipChiacutenh những điều đoacute khiến cho những tocircn giaacuteo khaacutec coacute caacutei nhigraven khocircng coacute thiện cảm đối với Phật GiaacuteoCũng chiacutenh những điều kỳ quăc đoacute gacircy chướng ngại cho sự phaacutet triễn của Phật Giaacuteo
Cố vấn về giaacuteo dục con em trong gia đigravenh theo tinh thần Phật Giaacuteo
Cố vấn về hạnh phuacutec lứa đocirci hogravea giải những mối bất hogravea trong gia đigravenh Phật Tử goacutep phần tạo dựng hạnh phuacutec theo giaacuteo lyacute Phật Giaacuteo
Giaacuteo Hội necircn mở ra những lớp dạy về tacircm lyacute cho nam vagrave nữ trước khi lập gia đigravenh sinh hoạt gia đigravenh vagrave nuocirci dạy con vvhellip
Ngagravey đại Lễ Phật Đản vagrave ngagravey Lễ Vu Lan hằng năm necircn tổ chức tại một địa điểm rộng lớn tại mỗi thagravenh phố như sacircn vận động cocircng viecircn chẳng hạn bao gồm coacute những triễn latildem thuacute vật nocircng sản phẩm haacutet xiệt chiếu phim vvvagrave những trograve chơi hợp với mọi tầng lớp quần chuacuteng đoacute lagrave dịp tốt để nhiều thagravenh phần dacircn chuacuteng coacute thể tham dự tham dựĐacircy lagrave nhacircn duyecircn tốt để những ai chưa hiểu Phật Giaacuteo coacute dịp gần gủi với những sinh hoạt của Phật Tử chuacuteng ta hơn
V- KẾT LUẬN Để toacutem kết lại những yacute chiacutenh trong bagravei viết nầy sau đacircy xin
triacutech dẫn vagravei cacircu noacutei của Đức Phật để lagravem nỗi bậc giaacute trị của Phật Giaacuteo trong thời đại mới ngagravey nay
Coacute một hocircm một vị đệ tử Phật hỏi ldquoNgagravei coacute phải lagrave Thượng Đế khocircngrdquo
Đức Phật trả lời ldquo Khocircngrdquo Hỏi ldquolagrave bậc Thaacutenh phải khocircngrdquo
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
Trả lời ldquo Khocircngrdquo
Vậy Như Lai lagrave người thế nagraveordquo Đức Phật đaacutep ldquoTa lagrave người đatilde giaacutec ngộrdquo
Trong những lời đối đaacutep đoacute ta hiểu được rằng Ngagravei lagrave aacutenh saacuteng vocirc biecircn vagrave lograveng từ vocirc hạn muốn dẫn đắt chuacuteng sinh thoaacutet khổ để được an vui hạnh phuacutec vagrave giải thoaacutet giaacutec ngộ
Đức Phật thường dạy rằng ldquoGiaacuteo lyacute của Như Lai khocircng gigrave khaacutec ngoagravei lời dạy cuộc sống lagrave khổ đau vagrave phương phaacutep diệt trừ đau khổrdquo Do đoacute những lời dạy của Đức Phật rất thực dụng vagrave coacute tiacutenh caacutech khoa học luocircn luocircn liecircn hệ đến sự sống vagrave sự phaacutet triễn về cả hai phương diện vật chất để thỏa matilden những nhu cầu của sự sống bigravenh thường vagrave tacircm linh lagrave yếu tố chủ đạo để hướng dẫn chuacuteng ta luocircn luocircn hướng thượng để đạt đến chacircn lyacute giải thoacuteat mọi ragraveng buộc khổ đau
Khi đức Phật sắp nhập diệt Ngagravei đatilde dạy chuacuteng ta qua lời nhắn nhủ A Nan như sau ldquoNagravey A Nan Hatildey tự thắp ngọn đuốc cho chiacutenh migravenhHatildey quay về nương tựa nơi chiacutenh migravenhĐừng tigravem nơi nương tựa nagraveo khaacutec ở becircn ngoagraveiHatildey nắm vững chacircn lyacute lagravem ngọn đegraven soi saacuteng cho migravenhHatildey nắm vững chacircn lyacute lagravem nơi nương tựa cho migravenhHatildey tinh tấn để tự giải thoaacutetrdquo
Nếu dẹp bỏ bản ngatilde ldquocủa Tardquo hoặc ldquokhocircng phải của Tardquo để tiến đến ldquoNGUYEcircN LYacute ĐỒNG NHẤT BẢN THỂ CỦA CUỘC SỐNGrdquo theo tinh thần Vocirc Ngatilde Bigravenh Đẳng Từ Bi Triacute Tuệ như lời Phật dạy thigrave chuacuteng ta khocircng cograven lo coacute nạn chiến tranh khủng bố phaacute hoại mocirci sinh vũ khiacute nguyecircn tử hay chiến tranh toagraven diệt nữa
Nếu được như thế nhacircn loại chắc chắn vĩnh viễn sống trong hogravea hợp hogravea bigravenh an vui hạnh phuacutec
Ghi chuacute Đacircy lagrave bagravei tham luận trong buổi hội thảo Quốc Tế ldquoPHẬT GIAacuteO TRONG THỜI ĐẠI MỚI CƠ HỘI VAgrave THAacuteCH THỨCrdquo do Viện Nghiecircn Cứu Phật Học Việt Nam tổ chức tại thagravenh phố Hồ Chiacute Minh vagraveo hai ngagravey 15 16 thaacuteng 7 năm 2006
Lacircm Như Tạng
Lacircm Như Tạng
LAcircM NHƯ TẠNG Năm 1943 Ocircng sinh ra tại Quảng Ngatildei Năm 1967 tốt nghiệp Cao ETHẵng Phật Học tại Phật Học Viện Huệ
Nghiecircm Saigon Năm 1968 đậu Tuacute Tagravei haiSinh viecircn ETHại Học Luật Khoa Saigon vagrave
Phật Khoa tại ETHại Học Vạn Hạnh Năm 1969 vagraveo thaacuteng 12 du học Tokyo Nhật Bản Năm 1975 tốt nghiệp cử nhacircn Kinh Tế Chiacutenh Trị học tại ETHại Học
Meiji Tokyo Nhật Bản Năm 1977 tốt nghiệp Phoacute Tiến Sĩ Chiacutenh Trị Học (Masterrsquos Degree in
Political Science) tại ETHại Học Meiji Tokyo Nhật Bản Năm 1983 tốt nghiệp Tiến Sĩ Chiacutenh Trị Học (Doctor of Philosophy in
Political Science) tại đại học Meiji Tokyo Nhật Bản Nghiecircn cứu về so saacutenh hiến phaacutep tại đại học Tokyo Nhật Bản
Năm 1986 định cư tại Sydney Uacutec ETHại LợiNghiecircn cứu về hiến phaacutep vagrave chiacutenh trị Uacutec ETHại Lợi tại đại học SydneyTất cả những bằng cấp tại Việt Nam vagrave tại Nhật Bản được chiacutenh phủ Uacutec ETHại Lợi cocircng nhận tương đương với bằng cấp tại Uacutec
Năm 1990 ETHậu hai bằng thocircng dịch (Việt - Anh Anh - Việt) vagrave (Nhật - Anh Anh - Nhật)
Năm 1987 đến hiện tại lagravem việc tại Bộ Tư Phaacutep của tiểu bang New South Wales Uacutec ETHại LợiGiảng Sư thĩnh giảng tại ETHại Học New South Wales Sydney Uacutec ETHại Lợi
Phoacute Tổng Vụ Trưỡng Tổng vụ Văn Hoacutea Giaacuteo Dục thuộc Hội ETHồng ETHiều Hagravenh GHPGVNTN Hải Ngoại tại Uacutec ETHại Lợi vagrave Tacircn Tacircy Lan
Những taacutec phẩm chiacutenh 1 So Saacutenh Hai Chế ETHộ Chiacutenh Trị của Anh vagrave Hoa Kỳ - Tokyo
1977 (bằng tiếng Nhật) 2 Tự ETHiển Vietnamese ndash Japanese ndash Ede (Lacircm Như Tạng vagrave
TShintani etc) ndash Tokyo 1981 3- Nghiecircn Cứu về ETHiều Chiacuten Hiến Phaacutep Nhật Bản - Tokyo 1983
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
(tiếng Nhật)
4- Những ETHặc ETHiểm Trong Phương Phaacutep Quản Lyacute Xiacute Nghiệp tại Nhật Bản - (bằng tiếng Việt vagrave tiếng Anh) - Sydney 1988 vvhellip
5- Thức Thứ Taacutem (xuất bản tại Đức Quốc 2005) 6- Đang viết về Sử Phật Giaacuteo Nhật Bản vagrave Tịnh Độ Phaacutep Mocircn
Luận
Về thơ 1 Gởi Về Quecirc Mẹ - Tokyo 1978 2 Hạnh Phuacutec Từ ETHacircy (Như Tạng vagrave Ngọc Biacutech) ndash Tokyo 1982 3 Những Bước Thời Gian ndash Tokyo 1984(CD do Hồng Vacircn ngacircm
thơ) 4 Trọn Vẹn Một Tigravenh Yecircu ndash Sydney 1991(CD do Hồ Điệp ngacircm
thơ ) 5 Con ETHường Cảm Thocircng (truyện thơ) Sydney 1996(2CD do
Hồng Vacircn Mai Hiecircn 6 Ngocirc Đigravenh Long ngacircm thơ) 7 Trecircn Nữa ETHời ETHi (xuất bản tại ETHức Quốc năm 2004)(2CD do
Thuacutey Vinh Hồng Vacircn Đogravean Yecircn Linh Ngocirc Đigravenh Long Tocirc Kiều Ngacircn ngacircm thơ)
8 Đi Giữa Rừng Mơ (sẽ xuất bản) Hiện đang cọng taacutec với caacutec baacuteo Viecircn Giaacutec tại ETHức Quốc vagrave Phaacutep
Bảo tại Sydney caacutec trang mạng trecircn Intertnet như wwwquangduccom wwwviengiacnet www
buddhismtodaycom httpexryueuropefreefr vv
Lacircm Như Tạng
Summary of the Conference Paper
CONCEPTS CONCERNING CHANCES AND CHALLENGES TO BUDDHISM IN THE NEW ERA
By Lacircm Như Tạng PhD
From the perspective of a Vietnamese Buddhist who has lived for long periods of time in Japan and Australia these are my opinions on the subject of ldquoCHANCES and CHALLENGES to BUDDHIgraveSM in THE NEW ERArdquo
A no violence morale Just as saint Mahatma Gandhi once said ldquoAn eye for an eye
makes the whole world blindrdquo ldquoThere are many causes that I am prepared to die for but no
causes that I am prepared to kill forrdquo A saint with this no violence morale who had been successful
in his struggle for the independence of India The self-immolation of the Bodhisattva Thich Quang Duc was
still is and will always be a radiant halo reaching and shining light upon the darkest nature of human kind
Chances As the Dalai Lama a representative figure of compassion and
tolerance within a Buddhistsrsquo mentality would often say Friends we should do our best to help othersIf this is not within our capabilities then at least we must not harm or hurt others in any way
An important event that has been officially recognised by The United Nations Organization ldquoVesak day is a great event of humanityrdquo and has been a yearly ceremony since 1999
The Most Venerable Thich Nhat Hanh has and is still continuing to advocate for peace in Viet Nam as well as world peaceHe said ldquoOur enemies are not people but if we kill them off who are we to
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
live withrdquo
The Most Venerable Tinh Van (a Chinese monk) has contributed to the modernisation and application of advancing science and technology to daily activities and functioning of Buddhism around the world
The Most Venerable Tuyen Hoa (a Chinese monk) has brought about the peaceful harmonious and non negative discriminate ways of life
Mr Nikkyo Niwano (of Japanese origin) is a well respected leader of religions and a well known advocate of world peace
The World Buddhist Sangha Council The World Fellowship of Buddhists along with many other organisations across the world are working together to create opportunity to participate and actively solve and appease the complex conflicts that still plague our world today
Challenges The Buddhist society have and are actively continuing to
contribute to the efforts to resolve such challenges as war terrorism as well as the creation and promotion of peace protecting environment rights resolving globalisation problems to resolve calamities brought upon humanity hellipetc
In consistent with being one of the largest and most influential religions in the world Buddhism has demonstrated involvement in many of the areas above so as to resolve and or alleviate any sufferance associated with the catastrophe or calamities that have been bestowed upon mankind
Taking advantage of the opportunities that the Buddhist society have been given to address the challenges within this modern society we present to you the following suggestions
1 Organise a day for Multicultural Celebration of Peaceful and Harmonious living
2 Establish a United Religion Representative Committee composed of representatives from all religionsAnd to have a committee set up in each country as well as an internationally combined one
Lacircm Như Tạng
3 Establish a United Religion Representative Committee quarterly magazine within each country
4 Organise a day for the creation of positive ways of life and for the surrounding environment
5 Organise a festival for young Buddhists within each country and internationally
6 Establish a congregation of United Buddhism in Viet Nam 7 Establish a Buddhist political party in countries that have large
populations of residing Buddhists 8 Establish an official Buddhist charity organisation in every
country as well as an international combined organisation 9 Establish more Buddhist universities as well as Buddhist high
school and primary school in Viet Nam 10 Consult and carry out the needs and wishes of Buddhists
If we can be put aside selfishness and greed and be able to move towards a way of life with unity equity and equality following the mentality of humility compassion tolerance wisdom and non-atman (non-self) like the Buddharsquos teachings then we will no longer have to fear the calamities of war terrorism or atomic weapons and humanity will always live in harmony and peace
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
Nhu-Tang Lam PhD Justice of The Peace
1943 Born at Quang Ngai Viet Nam 1968 High school graduate certificate 1968 HSC of Advance Buddhism Studies 1968 to 1969 Van Hanh Buddhism University Saigon Vietnam 1968 to 1969 Saigon Law University Saigon Viet Nam 1958 to 1978 The Buddhist monk ( Bhikshu Buddhist name is Thich
Nhu Tang) 1975 Bachelor of Political Science Meiji University Tokyo Japan 1977 Masterrsquos Degree in Political Science Meiji University Tokyo
Japan 1983 Doctor of Philosophy in Political Science Meiji University
Tokyo Japan 1983 to 1985 Comparative Constitutional Law Tokyo University
Tokyo Japan 1986 to 1987 Australian Constitution and Politic Sydney University
Sydney Australia 1987 to present the permanent officer of Attorney Generalrsquos
Department of NSW government Sydney Australia 1988 Australian Government recognized all Academic Degrees BA
MA and PhDfrom Japan as the same level of Australian Academic Degrees
1990 Two interpreting certificates in Vietnamese and Japanese to English
1990 The Justice of The Peace 1994 to 1999 The Dharma Teacher of Buddhism Philosophy at Phuoc
Hue Buddhism studies Institute SydneyThe writer of four monthly Buddhism magazine Phuoc Hue Sydney Australia
From 1998 onwards The Dharma Teacher of Buddhism Philosophy at Phap Bao PagodaThe writer of four monthly Buddhism magazine Phap Bao Sydney Australia
Lacircm Như Tạng
1995 to present the writer of two monthly Buddhism magazine Vien Giac in Germany
From 2001 contributed to the Buddhist website wwwquangduccom Melbourne
From 2002 contributed to the Buddhist website wwwbuddhismtodaycom Viet Nam From 1999 onwards hold the position of The Deputy
Commissioner for culture and education of The Unified Vietnamese Buddhist Congregation in Australia and New Zealand
Published Books 1 ldquoThe political system and the electoral procedures of the United
Kingdom and the United States of Americardquo in Japanese 1977 Tokyo
2 ldquoVietnamese ndash Japanese ndash Ede Dictionaryrdquo (by Nhu-Tang Lam TShintani etchellip) 1981 Tokyo
3 ldquoArticle 9 of the Japanese Constitutionrdquo in Japanese 1983 Tokyo
4 ldquoDistinguishing features of the management system of the Japanese Corporationrdquo in Vietnamese and English 1988 Sydney
5 ldquoThe eighth Consciousnessrdquo in Vietnamese Vien Giac Pagoda Germany 2005
Poetry books Published in Vietnamese 6 ldquoToward Motherlandrdquo Tokyo 1978 7 ldquoHappiness from nowrdquo Vietnam 1982 8 ldquoThe Steps of Timerdquo Tokyo 1984 9 ldquoPoems of Complete Loverdquo Sydney 1991 10 ldquoThe Empathy Linerdquo Sydney 1996 11 ldquoOver halfway of human life has gonerdquo Vien Giac Pagoda
Germany 2004 12 ldquoNILrdquo will be published in the near future
Buddhism Articles Published in Vietnamese 1 ldquoVidyamatra siddhi castra Karika of Vasubandhurdquo 1993
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
2 ldquoCause and Effect Principle in Buddhismrdquo 1994 3 ldquoThe Buddha Gaya the Buddha enlightened place in North
Indiardquo 1994 4 ldquoThe karma in Buddhism Philosophyrdquo 1995 5 ldquoThe beginning of Japanese Buddhist historyrdquo 1995 6 ldquoThe Karma in Madhyamaka ndash Sastra of Nagarjunardquo 1996 7 ldquoThe Karma in Abhidharma kosa Sastra of Vasubandhurdquo 1997 8 ldquoThe Karma in the Sutras of the Buddhardquo 1998 9 ldquoClassification of the Karmasrdquo 1998 10ldquoThe conditions of eighth consciousness in Mahayana
Buddhismrdquo 1999 11ldquoThe beginning of Vietnamese Buddhist historyrdquo 2000 12ldquoClassification of the Dharmas in Buddhism philosophyrdquo 2001 13ldquoThe eighth Consciousness in lsquoVidyamatra siddhi castra Karikarsquo
of Dharmapalardquo 2002 14ldquoThe attributes of the eight consciousnessrdquo 2003 15ldquoThree characters of the eighth consciousnessrdquo 2004 16ldquoThree characters of the eighth consciousness in the
Lankavatara sutra and the Sandhi-nirmocara sutrardquo 2005 etchellip
OTHER CURRENT RESEARCH ARTICLES 17Australian Births Deaths and Marriages and relating laws 18Vietnamese Constitutions and Australian Constitution 19Vietnamese Buddhist History and Australian Buddhist History 20Pure Land and Meditation theories and practices 21The Bhikshu Precepts and the Bhikshuni Precepts 22Japanese Buddhist History
Notes
1 Nhagrave nghiecircn cứu nguyecircn Giaacuteo sư Viện Đại Học Vạn Hạnh trước 1975
2 Đề tagravei tham luận
3 Giaacuteo sư Tiến sĩ Chiacutenh trị học
Lương Cần Liecircm
SỰ TOAgraveN CẦU HOacuteA CỦA TAcircM LYacute HỌC VAgrave CAacuteI LOcirc-GIacuteCH TAcircY PHƯƠNG SỐ VỚI MỘT SỐ QUAN ĐIỂM
PHẬT HỌC VỀ CON NGƯỜI Lương Cần Liecircm 1
Toacutem tắt 1 Sự phaacutet triển văn hoacutea vagrave văn minh của nhacircn loại đatilde qua nhiều
giai đoạn từ luacutec con người yacute thức migravenh lagrave con người đến hocircm nay yacute thức migravenh lagrave một tập thể phải sống chung với nhauVậy sau khi qua những thời thần biacute vagrave thần thoại (mystique et mythologique) thigrave đến thời tocircn giaacuteo (religieux) rồi qua thời siecircu higravenh trừu tượng (meacutetaphysique)Caacutech mạng tư tưởng đatilde bắt đầu vagraveo niecircn kỷ thứ 18 dẫn đến thời khoa học ngagravey nayThế kỷ 21 thuộc thời khoa học sau hiện đại (peacuteriode scientifique post-moderne) với những phaacutet minh độc đaacuteo về khoa học kỹ thuật vagrave con ngườiĐặc biệt về suy luận học lagrave đatilde đến giai đoạn tổng hợp caacutec mocircn ngagravenh chẳng hạn khocircng cograven đối khaacuteng triệt để giữa duy tacircm hay duy vật vigrave đacircy lagrave hai khiacutea cạnh của một biện chứng hiện tượng học (dialectique pheacutenomeacutenologique) tức lagrave biện chứng Acircm Dương nếu noacutei caacutech Aacute-đocircng
2 Trong những phaacutet minh hiện đại về tư tưởng tacircm lyacute học lagrave một latildenh vực học siecircu ngagravenh vigrave noacutei vị triacute con người lagrave cột trụ vagrave động cơ của tất cả sinh họat tinh thần sức khỏe xatilde hội kinh tế thiecircn nhiecircn khoa họchellip Vagrave khi suy nghĩ ngược chiều lại thigrave ngagravenh khoa học luận (eacutepisteacutemologie) nhận xeacutet rằng Tacircm lyacute học quốc tế ngagravey nay bắt nguồn từ triết học Tacircy Phương vagrave triết học Tacircy Phương bắt nguồn từ tocircn giaacuteo đặc biệt lagrave từ vugraveng Địa Trung Hải trecircn nền văn minh Hy-lạp La-tinh vagrave đạo Cocircng giaacuteo
3 Văn hoacutea lagrave caacutech nhigraven tập thể coacute hệ thống về quaacute khứ hiện tại vagrave tương lai của một dacircn tộc để từng người một lấy từ đoacute những nguyecircn liệu cần thiết hiểu migravenh vagrave xacircy dựng cuộc sống riecircng của migravenh phugrave hợp với cộng đồng
Vấn đề toagraven cầu hoacutea kinh tế kỹ thuật vagrave tagravei chaacutenh hiện nay necircu rất rotilde vai trograve của tacircm lyacute học trong luồng gioacute phaacutet triển văn hoacutea Tacircy Phương vagrave đacircy đatilde lagrave địa bagraven va chạm với văn hoacutea những vugraveng khaacutecỞ Trung Đocircng lagrave với Hồi giaacuteo vagrave đối với văn hoacutea Aacute Đocircng lagrave về quan niệm bản chất nội tacircm của con người nếu luận theo Phật học
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
4 BốN ĐIểM COacute THể NEcircU LEcircN GIữA HAI TAcircM LYacute AcircU VAgrave
Aacute 1 Caacutei ldquo Tocircirdquo lagrave điểm trung tacircm của con người tacircy phương với
những thuyết về caacute nhacircnTrong khi đoacute Phật học nhận định rằng caacutei ldquo bản ngatilde của Tocircirdquo coacute vagrave khocircng coacute đoacute như một caacutei ldquo tocirci khocircng coacute tocircirdquo (Vocirc Ngatilde - Antman)Thế thigrave ai lagrave ai ai lagrave người yecircu vagrave ai đi lao động sống để lagravem gigrave vigrave sao vagrave cho ai
2 ldquo Đời lagrave khổrdquo đacircy lagrave một lời ta thường ngheĐối với tacircm lyacute phương tacircy mục tiecircu của cuộc sống lagrave hưởng thụThế thigrave hưởng đến đacircu thiếu caacutei gigrave nếu ta khocircng ra khỏi vograveng lẫn quẩn hagraveng ngagravey của Luacircn Hồi
3 ldquo Đạo đức lagrave traacutech nhiệmrdquoTacircm lyacute Tacircy phương noacutei tocirci chỉ coacute traacutech nhiệm đối với tocirci vagrave trước phaacutep luật vagrave coacute khi trước Chuacutea trời nếu tocirci theo đạo Cocircng giaacuteoTacircm lyacute Aacute đocircng noacutei như nhagrave Phật tocirci coacute traacutech nhiệm trước caacutei ldquo Nghiệprdquo một caacutech để noacutei đến caacutei traacutech nhiệm trước Tổ tiecircn Ocircng Bagrave vagrave trước thế hệ tương laiTacircm lyacute Tacircy phương đang khaacutem phaacute yacute nghĩa của ldquo Nghiệprdquo (Karma)Đacircy lagrave một kế thừa vocirc higravenh của ngagraven thế hệ chuyển đến caacutei tốt ngagravey nay cho tocirci vagrave để tocirci ngừa caacutei xấu xắp đếnDo đoacute tocirci coacute một traacutech nhiệm cao cả sống tốt chung với cả loagravei người cải tiến ldquo Nghiệp chướngrdquo ndash tức lagrave thất bại ndash vagrave tiếp chuyển caacutei tốt đoacute cho những thế hệ sau qua ldquo lập nghiệprdquo ldquo sự nghiệprdquo ldquo cocircng nghiệprdquo vv
4 Phật giaacuteo noacutei ldquo Như Lai tạngrdquo lagrave goacutec Phật coacute trong mọi người để tự migravenh sống cải tiến hướng dẩn vốn từ bi cho sống được như Bồ Taacutet trong khắc nagravey hay phuacutet sauKhaacutei niệm nagravey về giải thoaacutet trong rộng lượng khocircng coacute trong văn hoacutea Tacircy phươngBắt nguồn từ tacircm lyacute Cocircng Giaacuteo chỉ định quan hệ aacuten tội lỗi vagrave ragraveng buộc của người Con đối với Chuacutea tacircm lyacute Tacircy phương xacircy dựng cơ sở lyacute thuyết sức khỏe con người vagrave xatilde hội trecircn vấn đề ldquo tự do vagrave quyền hạn của Tocircirdquo để trả lời cacircu giới hạn thế nagraveo lagrave lỗi thế nagraveo lagrave tội để tocirci phaacutet triển như yacute tocirci muốn
5 KếT LUậN Hai chữ Khoa-học vagrave Nhacircn-văn lagrave hai khaacutei niệm phải đối chiếu
nhiều với nhau vagrave đoacute khocircng phải lagrave hai hagraveng hoacutea mới vừa thu nhập magrave đacircy lagrave nhacircn quả của cả một nền văn minhNền tảng Phật học rất hiện đại vigrave chiacutenh văn hoacutea Tacircy phương cũng đang nghiecircn cứu để tự thay đổi
Lương Cần Liecircm
vagrave kết nạp vagraveo văn minh của họDo đoacute Phật giaacuteo lagrave một caacutech sống cai trị migravenh của người với người vagrave với xatilde hộiVagrave đacircy cũng lagrave một ngagravenh học tập magrave kết quả cụ thể nhất lagrave giuacutep giữ gigraven vagrave nacircng cao bản sắc đạo đức con người vagrave dacircn tộc vagrave coacute thể lagrave một phương phaacutep điều trị tacircm lyacute cho một số bệnh tacircm thần một số bệnh xatilde hội vagrave bệnh của xatilde hội
TAgraveI LIệU (TIếNG PHAacuteP) 1 LUONG Can-Liem Bouddhisme et PsychiatrieParis
LrsquoHarmattan 1992 2 LUONG Can-Liem Psychotheacuterapie bouddhiqueMeacuteditation
Ethique LiberteacuteParis LrsquoHarmattan 2002 3 LUONG Can-Liem Psychologie politique de la citoyenneteacute du
patriotisme de la mondialisationParis LrsquoHarmattan 2002 4 LUONG Can-Liem De la psychologie asiatiqueLrsquoHumain le
Politique lrsquoEthiqueParis LrsquoHarmattan 2004 5 LUONG Can-Liem Psychologie transculturelle et
psychopathologieOccident-Asie orientale(A paraicirctre)
Notes
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
1 Baacutec sĩ tacircm thần Tiến sĩ tacircm lyacute học Giảng viecircn trường đại học Y Paris Phaacutep Chủ tịch Hội Phaacutep-Việt Tacircm-thần vagrave Tacircm-lyacute Y-học
Nguyễn Hữu Liecircm
TRI THỨC VIỆT HẢI NGOẠI VỚI PHẬT GIAacuteO VIỆT NAM
Nguyễn Hữu Liecircm 1
Toacutem Lược Bagravei (Abstract)
I Dẫn nhập - Con người Phật tử Việt ở hải ngoại lagrave ai - Một vagravei vấn đề cơ bản của ngocircn ngữ văn hoacutea vagrave học thuật - Tigravenh trạng vagrave nhu cầu chung của triacute thức Phật giaacuteo Việt Nam ở
hải ngoại
II Sự Phacircn Caacutech Cơ Bản Giữa Tiacuten Ngưỡng vagrave Tri thức - Truyền thống tiacuten ngưỡng như lagrave nền tảng vagrave gaacutenh nặng tigravenh
cảm - Nhu cầu tri thức Học thuật vagrave tiecircu chuẩn tư duy mới trong Phật
học - Thực trạng của sinh hoạt Phật học vagrave Phật giaacuteo ở hải ngoại - Hệ quả của sự phacircn caacutech Triacute thức xa ligravea với Phật giaacuteo truyền
thống - Một vagravei hiện tượng tocircn giaacuteo vagrave Phật học locirci cuốn Phật tử Việt
hải ngoại (Thanh Hải Lương Sĩ Hằng Oshohellip)
III Caacuten cacircn Tacircm linh vagrave Triacute thức - Một quaacute trigravenh chuyển tiếp chưa hoagraven tất - Tigravenh trạng mất maacutet về năng lực tinh thần vagrave thiếu vắng tiacutenh linh
thiecircng của Phật giaacuteo Việt ở hải ngoại - Triacute thức Phật giaacuteo Việt chưa tigravem ra caacutei ldquominhrdquo trong luacutec đaacutenh
mất caacutei ldquolinhrdquo - Những caacute nhacircn ldquothiếu linh thiếu minhrdquo vagrave thừa hatildenh diện vagrave
ngatilde mạn
VI Suy nghĩ về tương lai cho đạo Phật Việt ở hải ngoại - Vượt qua trigravenh độ tocircn giaacuteo của biểu tượng tigravenh cảm vagrave truyền
thống Bước đi từ lịch sử vagrave dacircn tộc tuy nhiecircn sẽ khocircng dừng
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
lại ở đoacute như chỉ lagrave một hoagravei niệm hatildenh diện nhưng bất lực đối với tương lai
- Để vươn đến một đạo Phật thiacutech ứng cho con người mới Về một cuộc chấn hưng ngocircn ngữ giaacuteo lyacute vagrave phương thức truyền đạoMột nội dung vagrave ngocircn ngữ đạo học mới khocircng vướng vagraveo thuần tiacuten ngưỡng hay lagrave lyacute luận thực nghiệm
- Một tinh hoa vagrave nội dung tu học lagravem nền tảng thiết yếu cho căn nhagrave Phật giaacuteo Việt trecircn toagraven cầu
- Một cơ chế giaacuteo hội một thế hệ tăng sĩ nhacircn sự Phật giaacuteo - Hướng về một năng thức tacircm linh vượt qua tocircn giaacuteo (spirituality
beyond religion) - Khai mở một con đường sống tacircm linh Phật đạo Việt (Việt
Buddhist spirituality)
V Kết Luận Một gia sản lớn cần phải được khai saacuteng một năng lực tinh thần
lớn cần phải được đaacutenh thức vagrave chuyển hoacutea
Notes
Nguyễn Hữu Liecircm
1 Nhagrave nghiecircn cứu nguyecircn Giaacuteo sư Viện Đại Học Vạn Hạnh trước 1975
Nguyễn Hữu Liecircm
HOA SEN GIỮA CƠN BAtildeO THỜI ĐẠI Một đaacutenh giaacute thẳng thắn
Nguyễn Hữu Liecircm 1
Lời Noacutei Đầu Một trong những biểu dấu cho sự trưởng thagravenh của một tổ chức xatilde hội lagrave khả năng tự kiểm thảoNgay thẳng đaacutenh giaacute những khuyết điểm của tổ chức lagrave điều kiện cần thiết cho sự tồn tại vagrave phaacutet triển của noacutePhật giaacuteo Việt Nam (PGVN) lagrave một tocircn giaacuteo gắn liền với lịch sử dacircn tộc Việt trecircn cả bigravenh diện văn hoacutea lẫn định chế tổ chức vagrave do đoacute phải qua những thăng trầmVagrave ở trong giai đoạn nagravey PGVN đang phải đối diện với nhiều khoacute khăn vagrave thử thaacutech
Truyền thống PGVN thiếu vắng những đaacutenh giaacute nghiecircm chỉnh vagrave thẳng thắn về những vấn đề magrave noacute phải đương đầu từ cơ chế nhacircn sự đến giaacuteo lyacute nghi lễNgười Phật tử khi noacutei về PGVN chỉ noacutei đến những ưu điểm những hoagravei niệm chứ chưa trực diện khuyết điểmTrong quaacute khứ coacute những nổ lực chấn hưng PGVN nhưng vẫn chưa coacute những phacircn tiacutech rotilde ragraveng từ những khuyết điểm nagraveo để cần phải được chấn hưngĐacircy lagrave điều magrave chuacuteng ta phải bắt đầu phacircn tiacutech vagrave kiểm thảovagrave đaacutenh giaacute PGVN từ quan điểm vagrave kinh nghiệm của những người trong cuộc tức lagrave của Phật tử VN
Bagravei nagravey chuacuteng tocirci sẽ đưa ra những caacutei nhigraven trecircn quan điểm caacute nhacircn của một Phật tử với hơn 40 năm sống với PGVN magrave 30 năm đoacute lagrave ở hải ngoạiChuacuteng tocirci chỉ necircu lecircn một vagravei vấn đề cơ bản nhất lagrave vấn đề giaacuteo lyacute liecircn hệ đến bối cảnh tacircm thức vagrave tiacuten ngưỡng của dacircn Việt ở trong vagrave ngoagravei nướcTiền đề của bagravei viết nagravey nhấn mạnh đến sự ldquothoaacutei tragraveordquo của PG đối với dacircn tộc Việt Nam khocircng phải ở trecircn bigravenh diện cơ chế magrave lagrave giaacuteo lyacuteSự thoaacutei tragraveo nagravey được biểu hiện rotilde ragraveng qua hai hiện tượng triacute thức Việt ở hải ngoại bỏ chugravea vagrave quần chuacuteng Việt ở trong nước - nhất lagrave ở caacutec vugraveng nocircng thocircn vốn coacute ảnh hưởng Phật giaacuteo - nay đi theo đạo Tin Lagravenh cagraveng ngagravey cagraveng đocircng
Đacircy lagrave một caacutei nhigraven bi quan với nhiều đaacutenh giaacute tiecircu cực ndash magrave chuacuteng tocirci hy vọng rằng chuacuteng sẽ được chứng minh vagrave phản biện ngược lạiTừ nhận định bi quan đoacute Phật tử Việt nam mới nhigraven rotilde vấn đề để bắt tay vagraveo cocircng cuộc Chấn Hưng PGTocirci luocircn tin tưởngrằng PGVN lagrave một gia sản tinh thần lớn cần phải được đaacutenh thức vagrave chuyển hoacutea
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
Ngocircn ngữ khocircng thể lột hết yacute tigravenh vagrave trong nỗi thao thức chung
về cơ đồ PGVN bằng ngocircn từ triết luận lẫn phoacuteng sự tocirci sẽ necircu lecircn nhiều nhận xeacutet coacute thể sẽ xuacutec phạm nhiều người nhiều phiacuteaTocirci xin chịu traacutech nhiệm vagrave mong đoacuten nhận những phecirc bigravenh vagrave phản biện
A Từ Hải Ngoại 1 Phật Tử Việt Nam ở hải ngoại lagrave ai
Hơn ba mươi năm ở hải ngoại chuacuteng tocirci những người Phật tử Việt đatilde kinh nghiệm tương đối chiacuten mugravei cacircu noacutei ldquoHoagraven cảnh coacute thể đem một người ra khỏi quecirc hương nhưng khocircng thể đem quecirc hương ra khỏi họ đượcrdquo Nhưng quecirc hương lagrave gigrave Noacute khocircng phải chỉ lagrave hoagravei niệm khổ đau hay lagrave hạnh phuacutecQuecirc hương nagravey lagrave một cotildei của phần mềm software magrave ở đoacute biecircn giới giữa quecirc hương vagrave ly hương chỉ lagrave một sợi giacircy tacircm tưởngỞ trong caacutec tầng lớp của ldquoquecirc hương mềmrdquo nagravey coacute một chương trigravenh cơ bản của tacircm thức một năng động yacute lực thường trực - đoacute lagrave đạo Phật
Ở đacircy khocircng phải chỉ lagrave đạo Phật tổng quaacutet trừu tượng magrave lagrave một đạo Phật dacircn tộc của quecirc nhagrave của ngocircn ngữ của biểu tượng lễ nghi acircm thanh vagrave những xuacutec động vocirc vagraven sacircu xa
Người Phật tử Việt ở hải ngoại muốn vượt qua những cảm xuacutec thuần hoagravei niệm nếu những cảm xuacutec nagravey chỉ mang đến cho họ quaacute khứ bi kịch những tưởng tượng thuần mecirc hoặc vagrave những sinh hoạt coacute tiacutenh caacutech thuần phản ứng để thỏa matilden caacutei tigravenh cảm hướng về quaacute khứ riecircng tưHọ đứng trecircn biecircn độ của hai cotildei trần gian một khối yacute thức của dacircn tộc mang tragraven đầy vagrave nặng gaacutenh quaacute khứ lịch sử đối lại với một cotildei sống thuần thực tế magrave tất cả năng lực yacute chiacute sinh hữu đều phải hướng về tương laiĐocirci khi họ khocircng biết migravenh coacute nhiều quaacute khứ hay lagrave migravenh chỉ cograven coacute tương laiCaacutei Đatilde lagrave định nghĩa caacutei Chưa lagrave hay lagrave ngược lạiMỗi chiacutenh họ bị giằng xeacute giữa hai bờ tacircm tưởng ndash vagrave giograveng socircng Đang Lagrave trở necircn một chiến trường của nội tacircm
2 Giograveng socircng ngocircn ngữ vagrave chiếc cầu chaacutenh Phaacutep Đứng trecircn giograveng nước của giograveng socircng đocirci bờ nagravey coacute một chiếc
cầu huyền diệu đưa người Phật tử Việt sang bến ngocircn ngữ mới - một ldquosinh ngữrdquo magrave họ phải học phải truyền thocircng phải vật lộn để lagravem lại chiacutenh migravenhCuộc đời cũ phải được tắm gội bởi giograveng sống ngocircn ngữ mớiTa phải biết bơi để vượt qua giograveng socircng thực tế nagraveyChiacutenh yacute chiacute vật lộn nagravey mang đến cho ta một acircn huệ caacutei thức chigravem đắm về quaacute
Nguyễn Hữu Liecircm
khứ được nacircng cao bởi chiếc phao ngocircn từ mới cho thiết yếu hiện thựcKhaacutei niệm của tiếng noacutei mới bổng trở necircn trong saacuteng trograven lyacute tiacutenh khocircng bị ocirc nhiễm bởi cotildei ngocircn từ của liecircn tưởngVagrave khi ta cố nhớ những danh từ mới để noacutei về ta về người khaacutec ta từ giatilde quaacute khứKhi ta khocircng cograven vật lộn để xưng hocirc với người đối diện cho đuacuteng lễ nghi truyền thống ta được giải phoacuteng ra khỏi caacutei khắc nghiệt ngocircn từ vagrave khuocircn pheacutep
Sinh ngữ của xứ mới cuộc sống mới như lagrave một năng lực thần chuacute ở cotildei trần gian để ta tigravem ra đường nagraveo đi đến sở lagravem đến chợ mua baacuten đến chugravea về lại nhagrave con lộ của xe buyacutet trả giaacute moacuten hagraveng chagraveo hỏi người hagraveng xoacutemNgocircn ngữ trở necircn linh thiecircngTa phải biết đến vagrave sử dụng đuacuteng để cotildei sống nagravey được khai mởKhi ta khocircng biết sinh ngữ thigrave ta như lagrave người mugrave lạc lốiSinh ngữ veacuten magraven vocirc minh từ cuộc sống đời thường
Với ngocircn ngữ mới noacute lagrave một Dharma nối liền giữa năng thức Siecircu việt vagrave Thường hằng với caacutei Ta-đang-tiến-hoacutea bằng những thể tướng của biểu tượngNội dung vagrave biểu tượng hogravea nhập vagraveo nhau thagravenh lại một ndash như thacircn xaacutec vagrave cuộc đời nagravey bơi lội vagrave chigravem đắm trong sinh ngữ mới
Từ đoacute mỗi cuộc đời người Việt ly hương trở necircn một biểu dấu về một yacute nghĩa từ khối duyecircn nghiệp trugraveng trugraveng vagrave sacircu thẵm - magrave chiacutenh họ khocircng thể nhigraven ra đượcTa chigravem trocirci vagrave ngụp lặn trong chiacutenh dharma của tacircm thức lưu vongVagrave yacute chiacute quecircn bỏ quaacute khứ Đatilde Lagrave cũng chiacutenh lagrave tiếng kecircu của Chaacutenh phaacutep - như trong một trang kinh Phật học Tacircy Tạng yecircu cầu người tu Phật necircn bỏ xứ bỏ quecirc hương magrave ra đi vigrave lograveng nặng hoagravei niệm về quecirc hương chiacutenh lagrave một trở lực lớn giống như lagrave sự luyến aacutei về thacircn xaacutec vagrave ngatilde mạn
Từ sinh ngữ mới chuacuteng tocirci coacute thecircm văn hoacutea mới vagrave khaacutecNếu chuacuteng ta định nghĩa Văn Hoacutea như lagrave một khối tập hợp những giả định (a set of assumptions) thigrave người di cư phải hoagraven toagraven nhigraven cuộc sống bằng những tập hợp giả định mớiSống với giả định mới thigrave giống như từ trecircn cầu cao nhảy xuống giograveng socircng để bơi magrave khocircng biết socircng sacircu hay cạn như bước vagraveo phograveng khaacutech khaacutec lạ magrave khocircng biết lagrave coacute thềm nhagrave cho migravenh bước lecircn hay khocircng như lagrave đi qua ngatilde tư đegraven xanh magrave khocircng biết lagrave xe cộ đi ngang coacute ngừng lại cho đegraven đỏ
Trong cuộc sống mới ở ngoại quốc khi đối diện với những giả định nhỏ nhoi vagrave thường nhật con người bổng được tỉnh thức nhiều hơn về chiacutenh migravenh vagrave ngoại cảnhNhững giả định nagravey cugraveng với những
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
khaacutei niệm vagrave suy tưởng trừu tượng đatilde cho chuacuteng ta một yacute chiacute trần gian hogravea vagraveo một năng lực triacute thức mớiLần đầu tiecircn khi lagravem người lưu vong lagrave những cacircu hỏi Ta lagrave ai Lagravem chi Giaacute trị nagraveo lagrave vĩnh hằng Trời Phật lagrave gigrave Tất cả những khaacutei niệm về giaacuteo lyacute cần phải đặt lại bằng giả định vagrave ngocircn ngữ mớiĐacircy chiacutenh lagrave acircn huệ vagrave niềm vui ndash cũng lagrave một thaacutech thức tacircm lyacute vagrave triacute thức khoacute khănVagrave lagravem người Phật tử Việt Nam ở hải ngoại chiacutenh lagrave những con người tỉnh thức vagrave vật lộn trong năng lực cacircu hỏi giữa giograveng sống văn hoacutea vagrave ngocircn ngữ mới nagravey
B GIữA TIacuteN NGƯỡNG VAgrave TRI THứC MộT ĐAacuteNH GIAacute Cuộc sống tiacuten ngưỡng của người Việt hải ngoại trong xatilde hội vagrave
văn minh Tacircy phương thể hiện caacutei nguyecircn tắc Isthmus của truyền thống Sufism nhigraven từ phiacutea dưới thigrave noacute lagrave aacutenh saacuteng nhưng từ phiacutea trecircn thigrave cograven lagrave boacuteng tốiTất cả mọi đaacutenh giaacute về một hiện tượng - magrave tiacuten ngưỡng Phật giaacuteo Việt ở cộng đồng người Việt chỉ lagrave một hiện tượng nhacircn văn ndash thigrave một thước đo tương đối từ một vị thế tư duy vagrave tiecircu chuẩn nagraveo đoacute cần phải được chọn lựa
Con người triacute thức Phật tử Việt nhận biết rằng tri kiến caacute thể tự bản chất lagrave hữu hạn nhưng họ đogravei hỏi sự thocircng quaacuten về một tiacutenh thể vocirc hạnQua sinh hoạt tiacuten ngưỡng họ muốn dung thocircng được hai phương diện nagraveyKhi giaacuteo lyacute đatilde nhấn mạnh rằng chỉ coacute con người mới coacute thể thagravenh Phật - thigrave chiacutenh từ khả thể tri thức trong năng động tiacuten ngưỡng con người mới coacute thể tigravem được Phật tiacutenh của chiacutenh migravenh
Tuy nhiecircn triacute thức vagrave higravenh thaacutei sinh hoạt tiacuten ngưỡng phải coacute sự tương đồng vagrave thể hiện cugraveng chung nhịpBiểu tượng của Chacircn lyacute phải coacute khả năng diễn đạt Chacircn lyacute - như caacutenh hoa phải nở theo mức độ tối đa nagraveo đoacute mới coacute thể diễn đạt hết caacutei đẹp của thực vật nếu khocircng biểu tượng sẽ huỷ hoại cơ hội khai ngộ Chacircn lyacute khi noacute lagravem cho niềm tin khocircng cograven được rung động để locirci keacuteo tri thức vagraveo khả năng thocircng hiểuHigravenh thaacutei sinh hoạt tiacuten ngưỡng của Phật giaacuteo Việt nam chiacutenh lagrave một khả năng biểu tượng của Chacircn lyacute vĩnh hằng magrave đạo Phật muốn khai mở
1 Tại sao triacute thức Việt bỏ chugravea Nhưng khi higravenh thaacutei tiacuten ngưỡng cổ truyền khocircng cograven đi chung
nhịp với khả năng tri thức mới thigrave hệ quả lagrave chiacutenh biểu tượng tocircn giaacuteo trở necircn một cản trở nhiều luacutec rất tiecircu cựcKhi traacutei tim khocircng locirci keacuteo được đầu oacutec vốn đi nhanh hơn lagrave khả năng tiacuten ngưỡng vốn bảo thủ vagrave trigrave trệ coacute thể thoả matilden được thigrave tri thức Việt ở hải ngoại từ bỏ vagrave xa
Nguyễn Hữu Liecircm
laacutenh chugravea chiền tăng lữ nghi lễ truyền thống vagrave ngay cả ngocircn ngữ vagrave biểu tượng của Phật giaacuteo Việt
Khi Phật tử khocircng niệm Phật đến chugravea ăn chay tụng kinh lagravem việc thiện tham dự vagraveo nghi lễ thigrave họ lagrave những người chỉ biết đến đạo Phật như lagrave một hệ thống tiacuten điều một khung cảnh nhacircn văn một nhận thức triết học qua một tập hợp hệ thống ngocircn ngữ đặc thugrave ndash vagrave họ khocircng cograven lagrave Phật tử trọn vẹn nữaNgười Phật tử khocircng phải chỉ lagrave một sinh hoạt thuần tri kiến biết đến giaacuteo lyacute như lagrave một biện minh hiện sinh họ phải lagrave một sự dấn thacircn toagraven diện từ thacircn yacute thức cho đến tigravenh cảm
Coacute thể noacutei rằng Phật tử Việt hải ngoại đang bị bỏ rơi bởi sinh hoạt tiacuten ngưỡng Phật giaacuteo Việt nam vagrave ngược lại triacute thức Việt đang đaacutenh mất caacutei gia tagravei tigravenh cảm vagrave trực giaacutec tocircn giaacuteo lớn lao vốn rất lagrave cần thiết trong năng lực tacircm linh của người Phật tửMột yacute chiacute tiến hoacutea phủ định truyền thống một truyền thống của higravenh thaacutei biểu tượng vagrave nhắc nhở nay đatilde đaacutenh mất hết chất men cho traacutei tim vagrave tri thứcNăng thức phủ định từ tiến hoacutea tri thức được đo lường bởi một yacute chiacute bảo thủ tương ứng vagrave ngược chiều của chugravea chiền vagrave tăng ni ndash vagrave cả hai đang nhigraven về phiacutea kia như lagrave caacutei khocircng thiết yếuPhiacutea triacute thức thigrave hatildenh diện vagrave cao ngạo với kiến thức khoa học thực nghiệm ndash nhưng khocircng nhận thức ra được giới hạn của noacutePhiacutea truyền thống thigrave tự hagraveo về gia sản lịch sử vagrave cung caacutech huyền biacute ndash nhưng khocircng nhận thức ra được rằng chiacutenh nghi thức vagrave truyền thống chỉ lagrave một hệ biểu thức cần phải được cập nhật vagrave thăng hoacutea
2 Mượn khoa học để biện minh Phật giaacuteo Kiến thức khoa học thực nghiệm đatilde lagravem cho nhacircn loại giagraveu coacute
thecircm trecircn nhiều latildenh vực giải phoacuteng con người ra khỏi boacuteng tối của tocircn giaacuteo thần quyền aacutep chế dị đoan vocirc minh thigrave ngược lại noacute cũng đatilde lagravem cho nhacircn loại nghegraveo đi về đời sống tinh thần khi noacute chiếm vị thế độc tocircn về giaacute trị sự thật vagrave tiecircu chuẩnNoacutei như Frihjof Schuon thigrave khoa học giống như lagrave một caacutei maacutey đatilde đảo ngược vai trograve noacute biến con người vốn lagrave chủ thể saacuteng tạo ra noacute trở necircn những đối thể được chế tạo bởi noacuteKhoa học khocircng cograven coacute chiều sacircu của Triacute huệ toagraven giaacutec khi noacute muốn định nghĩa tiacutenh Tuyệt đối bằng caacutei hữu hạn thực nghiệm bằng vị thế đứng từ ngoagravei nhigraven vagraveo trong từ dưới thấp nhigraven lecircn cao(1) Caacutei huyền diệu vagrave dung thocircng giữa caacute nhacircn vagrave Đại thể nay khocircng mang tiacutenh linh thiecircng khi thiecircn nhiecircn qua tiecircu chuẩn vagrave giaacute trị khoa học hiện đại đatilde khocircng cograven lagrave biểu tượng sacircu thẳm của một cơ năng tuyệt
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
vời từ Chacircn lyacute đoacuteng chức năng đaacutenh thức lương tacircm vagrave triacute tuệ caacute thểKhi khoa học biến kiến thức thiecircn nhiecircn thagravenh một magraven kịch tự sung matilden a self-sufficient stage-setting thigrave caacutei giagraveu coacute kiến thức thực nghiệm becircn ngoagravei chỉ lagravem cho đời sống nội tại bị cugraveng kiệt hoacuteaKhoa học coacute thể lagravem cho con người bớt cograven tuacuteng quẫn về phương tiện vật chất nhưng noacute bần cugraveng hoacutea năng lực tinh thần - nếu con người triacute thức khocircng yacute thức được giới hạn của noacute để đi thiết lập lại caacuten cacircn quacircn bigravenh của con người đơn giảnKhocircng coacute caacutei hatildenh diện thocirc lậu nagraveo hơn lagrave hatildenh diện triacute thứcVagrave đối với rất nhiều triacute thức Việt hải ngoại caacutei bệnh lagravem daacuteng triacute thức nocircng cạn lại được thay thế cho đời sống tinh thần chacircn thực
Caacutei biết thực nghiệm theo tiecircu chuẩn khoa học hiện đại chỉ coacute thể lagrave một phương trigravenh biểu kyacute phản ảnh bị lộn ngược an inverse reflective image magrave giaacute trị vagrave chacircn lyacute bị troacutei buộc vagraveo bằng chứng giaacutec quan trong khả thể ngocircn từ vagrave biểu tượng giới hạnKhoa học chỉ coacute thể trả lời cacircu hỏi Caacutei gigrave magrave khocircng thể tigravem ra mệnh lệnh thiết yếu của Tại saoKhoa học coacute thể tigravem ra vi khuẩn nagraveo tạo ra ung thư magrave khocircng hiểu được caacutei nguyecircn cớ căn bệnh vagrave khổ đau vốn phaacutet xuất từ một bigravenh diện nhacircn quả trong liecircn hệ trugraveng phugraveng của duyecircn nghiệp vagrave caacutec kiếp hiện thacircnY khoa hiện đại coacute thể keacuteo dagravei cuộc sống thacircn thể nhưng khocircng coacute khả năng đem nội dung sự sống vagraveo cho những năm gần cuối cuộc đờiĐạo Phật đem yacute nghĩa cho cuộc sống vagrave đồng luacutec lagravem tăng giaacute trị của sự chết bằng caacutech nhắc nhở con người tỉnh thức đến caacutei mối huyền diệu cuả cuộc đời cũng như caacutei chết lagrave sự thể khocircng thể chối từ
Nhưng khi Phật giaacuteo truyền thống cograven lại như lagrave một tổng thể của caacutei gigrave đatilde đi qua triacute thức Phật tử Việt tigravem đến khoa học như lagrave một biện minh cho tiacuten ngưỡng của migravenhĐacircy chiacutenh lagrave con dao hai lưỡi caacutei biện minh phương tiện bổng trở necircn coacute giaacute trị vagrave tiecircu chuẩn cao hơn lagrave chiều sacircu huyền nhiệm của đạo họcCaacutei luận điệu ldquokhoa học vagrave Phật giaacuteordquo với những khẩu hiệu ldquoĐạo Phật lagrave đạo khoa họcrdquo mang một acircm hưởng thiếu niecircn nhiệt thagravenh với thacircn xaacutec khi chưa coacute đủ chiacuten chắn để nhận ra sự sống bao gồm nhiều nguyecircn nhacircn sacircu xa vagrave huyền biacute khocircng thể đo lường hay thocircng hiểu qua cơ thểKhoa học thực nghiệm như lagrave của hiện đại Tacircy phương lagrave chiếc phagrave rất mong manh vốn khocircng coacute khả năng chuyecircn chở hết caacutei nội dung siecircu nghiệm của đạo PhậtLấy khoa học thực nghiệm để biện minh cho đạo Phật thigrave cũng chỉ như đứa beacute lấy chiếc đủa ăn cơm magrave đo bề rộng của khocircng gian
Nguyễn Hữu Liecircm
Coacute những thể loại tri kiến vốn khocircng thể đạt được nếu caacute nhacircn chưa tiến hoacutea trecircn bigravenh diện tacircm thức đến một mức độ thiết yếuChuacuteng ta khocircng thể hiểu đến chiacutenh chắn lyacute thuyết lượng tử hay lagrave siecircu sợi (superstrings) nếu chưa trang bị cho migravenh một trigravenh độ toaacuten học tương ứngCaacutei khổ của triacute thức Phật giaacuteo Việt lagrave lấy caacutei hiểu rất cơ bản của khoa học nhằm giải thiacutech về caacutei thể tiacutenh siecircu nghiệm của tinh thầnVocirc tigravenh khi mượn khoa học thực nghiệm để biện minh Phật giaacuteo triacute thức tự chiacutenh migravenh vagrave lagravem cho kẻ khaacutec cagraveng xa laacutenh thecircm Phật giaacuteoVigrave sao Sở dĩ con người bacircy giờ khi đời sống tacircm linh cagraveng bị khocirc cạn bởi giaacute trị thực nghiệm vốn lagravem cho họ chạy trốn để đi tigravem con đường tacircm linh thigrave họ khocircng thể gaacutenh thecircm một gaacutenh nặng trecircn vai một khối hagravenh trang nặng lyacute tiacutenh
Vậy thigrave tại sao triacute thức Việt ưa vay mượn khoa học Coacute một lyacute do phụ vagrave nhỏ vigrave tự aacutei tocircn giaacuteo - trecircn latildenh vực chiacutenh trị lịch sử với những cảm nhận về cocircng lyacute vagrave quyền lựcSở dĩ Phật giaacuteo hơn caacutec đạo khaacutec nagraveo đoacute vigrave đạo Phật ldquokhoa họcrdquo hơnBiện minh theo kiểu nagravey lagrave khocircng cần thiết vagrave nhiều khi phản taacutec dụngChuacuteng ta phải nhớ rằng Phật giaacuteo Việt nam chỉ cần một vagravei vị sư chứng ngộ vagrave thể nhập vagraveo cuộc đời khai saacuteng vagrave tạo niềm tin vagraveo Chaacutenh phaacutep cho những ai tiếp xuacutecĐacircy lagrave điều cần thiết vagrave quan trọng hơn lagrave caacutec vị triacute thức dugraveng khoa học để chứng minh rằng Phật giaacuteo lagrave siecircu việtChuacuteng ta biết giaacute trị vagrave sức mạnh của đạo Phật nằm ở đacircuPhật giaacuteo chinh phục được con người Tacircy phương hocircm nay khocircng phải vigrave giaacuteo điều khocircng vigrave biện minh khoa học thực nghiệm khocircng vigrave quyền lực ndash magrave vigrave Phật giaacuteo tocircn trọng nhacircn phẩm vagrave khả thể linh thiecircng con người khi cocircng nhận khả năng tự giaacutec ngộ vagrave giải thoaacutet bởi chiacutenh họNhưng đacircy chiacutenh lagrave ưu vagrave khuyết điểm của Phật giaacuteo trecircn bigravenh diện bảo tồn vagrave phaacutet huy đạo
3 Con đường về với Phật Việt Nhưng khi con người mỏi mệt với đời sống thực nghiệm vagrave lyacute
tiacutenh của Tacircy phương để tigravem đến với Phật giaacuteo truyền thống Việt thigrave họ cũng thấy xa lạTừ nội dung tiacuten ngưỡng higravenh thaacutei lễ nghi ngocircn ngữ giaacuteo lyacute đến caacutei hương vị thẩm mỹ của cơ sở vagrave khung cảnh nhacircn văn của caacutec cơ sở Phật giaacuteo Việt đều lagravem cho họ khocircng được thiacutech ứngHigravenh thức vagrave nội dung Phật giaacuteo vẫn cograven lagrave sinh hoạt nhacircn văn ghetto mang nặng magraveu sắc văn hoacutea bản gốc giới hạn - chứ chưa coacute đủ tiến hoacutea vagrave cập nhật theo nhu cầu tacircm linh vagrave higravenh thức của người triacute thức Phật giaacuteo ở hải ngoạiTriacute thức Việt đi chugravea ở hải ngoại iacutet vigrave nhu
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
cầu tocircn giaacuteo magrave nhiều vigrave nhu cầu dacircn tộcĐoacute lagrave một ưu điểm của sinh hoạt Phật giaacuteo Việt hải ngoại - cũng lagrave nhược điểm lớnTruyền thống vagrave tigravenh cảm dacircn tộc thigrave cagraveng ngagravey cagraveng lugravei dần vagraveo quaacute khứ thế hệ lớn lecircn vagrave mới lạ với truyền thống sẽ khocircng thiacutech nghi trong khi vẫn cograven đoacute lagrave nhu cầu đời sống tacircm linh của một con người phổ quaacutet vượt qua biecircn độ dacircn tộc hay lịch sử
Mệnh lệnh đạo lyacute của Phật giaacuteo Việt khocircng phải chỉ nằm ở chỗ xacircy dựng con người Phật tử dacircn tộcCứu caacutenh tiacutenh của đạo Phật lagrave con người toagraven diện phổ quaacutet khocircng bị giới hạn vagraveo biecircn giới lịch sử vagrave văn hoacuteaPhật giaacuteo muốn giuacutep hoagraven tất cứu caacutenh tiacutenh của con người như lagrave một con người trung hograveaMuốn trở necircn lagrave một Phật tử Việt đuacuteng Đạo lyacute thigrave việc đầu tiecircn lagrave hatildey trở necircn lagrave một con người theo giaacute trị của Đạo Phaacutep trướcVigrave thế khi sinh hoạt tocircn giaacuteo của caacutec cơ sở Phật giaacuteo người Việt ở hải ngoại chỉ nhằm cung ứng cho nhu cầu dacircn tộc vagrave tiacuten ngưỡng truyền thống thigrave năng động tocircn giaacuteo nagravey đi ngược lại với biện chứng tiến hoacutea tự nhiecircn vagrave cần thiết của cộng đồng triacute thức ViệtKhi triacute thức Việt bỏ rơi Phật giaacuteo Việt trecircn bigravenh diện sinh hoạt định chế vagrave cơ sở thigrave caacutec cơ sở caacutec chugravea Việt nam cagraveng cần phải phục vụ nhiều hơn cho quần chuacuteng Phật tử bảo thủ lớn tuổi iacutet tuỳ thuộc vagraveo dograveng chiacutenh của xatilde hội Tacircy phươngHệ quả lagrave hai phiacutea ngagravey cagraveng xa nhau
4 Macircu thuẫn nhacircn văn vagrave higravenh thaacutei sinh hoạt Hatildey noacutei đến vấn đề macircu thuẫn vagrave khocircng thiacutech hợp lẫn nhau trecircn
bigravenh diện con người giữa tăng sĩ Phật giaacuteo Việt vagrave triacute thức ViệtCoacute lần một cư sĩ Phật tử noacutei với tocirci ldquoTocirci đatilde lagravem việc nhiều với caacutec giới tu sĩ của caacutec đạo Chuacutea nhưng tocirci thấy caacutec sư ngatilde mạn cống cao quaacute trong khi caacutec cha caacutec mục sư thigrave iacutet coacute vấn đề nagraveyrdquo Chưa noacutei đến vấn đề chiacutenh xaacutec trecircn phương diện dữ kiện nhưng đacircy lagrave một yacute kiến rất phổ thocircng khi cư sĩ Việt nhận xeacutet về caacutec thầy Phật giaacuteo Việt ở hải ngoại
Điều nghịch lyacute (irony) lagrave khi caacutec thầy noacutei về đạo ldquovocirc ngatilderdquo thigrave họ lại lagrave những người rất coacute vấn đề ngatilde mạnCoacute tu sĩ viết những cacircu thơ lecircn tường như ldquoTa chỉ lagrave Khocircngrdquo thigrave chữ ldquoTardquo vagrave chữ ldquoKhocircngrdquo ở đacircy như lagrave một sự hatildenh hiện tương đồng vagrave chữ ldquoKhocircngrdquo ở đacircy được sử dụng như lagrave một biểu dấu cho một thaacutei độ kiecircu mạn nhiều hơn lagrave một khaacutei niệm vocirc nghĩaNhiều tu sĩ vagrave cư sĩ Việt bị vướng vagraveo trograve chơi ngocircn ngữ ngatilde mạn nagraveyNoacute cũng giống như một thiền sư ưa thấy higravenh ảnh của migravenh ngồi thiền dưới gốc cacircy Bồ Đề miệng mĩm cười an lạc được đăng lecircn mặt baacuteo hay bigravea saacutech do migravenh viết bagraven về chữ ldquokhocircngrdquo
Nguyễn Hữu Liecircm
Coacute nhiều hiện tượng đaacuteng khacircm phục vagrave ngưỡng mộ như ldquotam bộ nhất baacuteirdquo khi caacutec tu sĩ Phật giaacuteo cứ mỗi ba bước lagrave nằm lạy saacutet xuống mặt đất suốt cả trăm dặm đườngNhưng nếu khocircng cẩn thận thigrave ngay cả điều nagravey cũng sẽ trở necircn những magraven trigravenh diễn vốn chỉ gia tăng ngatilde mạn cho người tham dự hơn lagrave lagravem giảm noacuteCaacutei tiacutenh trigravenh diễn nagravey nhiều khi được taacutec động một caacutech vocirc thức
Phật phaacutep dugrave coacute mầu nhiệm nhưng vẫn khocircng qua được nguyecircn tắc vagrave trigravenh độ văn hoacutea cơ bản của mỗi caacute nhacircnVấn đề lagrave vậy khi những con người chưa được kinh qua vagrave trưởng thagravenh trong caacutei ldquoCoacuterdquo vẫn cograven mang nặng nợ thế gian magrave đogravei sống với chữ ldquoKhocircngrdquo thigrave họ dễ trở necircn một hiện tượng ngatilde mạn hơn lagrave giải thoaacutet
Rất nhiều trường hợp caacutec cư sĩ Việt đến tham gia Phật sự tại caacutec cơ sở Phật giaacuteo Việt ở Mỹ sau một thời gian cọ saacutet với caacutec tu sĩ ở đoacute đatilde bỏ ra đi luocircn ndash vigrave migravenh vagrave vigrave người khocircng ai lagrave hoagraven toagraven đuacuteng cảVấn đề lagrave của hai vếNhưng vế traacutech nhiệm phải đặt nặng lecircn giới tu sĩLyacute do lagrave rotilde ragraveng Phật giaacuteo đưa vai trograve biểu tượng vagrave giaacute trị tu chứng của đạo Phaacutep lecircn đocirci vai của tăng sĩ nhiều hơn
C VẤN ĐỀ ĐẠO HỌC CƠ BẢN GIữA THƯợNG Đế VAgrave TAacuteNH KHOcircNG
1 Nhu cầu về một bản thể cho đức tin Khocircng coacute vấn nạn Đạo học nagraveo theo thiển yacute của chuacuteng tocirci cần
thiết phải đối diện vagrave đương đầu trong học thuật vagrave giaacuteo lyacute Phật giaacuteo hơn lagrave cacircu hỏi về khaacutei niệm Thượng ĐếĐacircy lagrave khoảng trống cơ bản đatilde đưa đẩy nhiều Phật tử ra khỏi Phật giaacuteo Việt truyền thống để đi theo những tocircn giaacuteo vagrave trường phaacutei đạo học khaacutec
Trong một bagravei viết của phaacutei Thanh Hải ndash magrave chuacuteng tocirci sẽ noacutei tới sau - coacute đoạn ldquoNăng lực đời sống tacircm linh phải hướng về một đối thể linh thiecircng nagraveo đoacute chứ khocircng thể noacutei theo caacutec tu sĩ Phật giaacuteo lagrave để đi tigravem chữ Khocircng đượcrdquo Bỏ qua một becircn về caacutech hagravenh văn hay lagrave sự kiện chuacuteng ta phải cocircng nhận rằng đacircy lagrave một đaacutenh giaacute xaacutec đaacuteng vagrave lagrave một lời kecircu gọi hiệu năng cho một niềm tin về ldquomột Đấng tuyệt đốirdquo nagraveo đoacute hướng về giới Phật tử đang khao khaacutet một con đường tu đạo
Tigravenh trạng Phật học hiện nay lagrave sự keacuteo dagravei một sự sai lầm về giaacuteo lyacute đạo PhậtIacutet nhất lagrave trecircn phương diện truyền đạt hay lagrave qua phương tiện chuyecircn chở của khaacutei niệm vagrave ngocircn từ của Phật giaacuteo Việt magrave phần lớn mang nặng Haacuten ngữ đạo Phật vẫn lagrave đạo của ldquochữ Khocircngrdquo của ldquovocirc ngatilderdquo của ldquođời lagrave bể khổrdquo được sử dụng vagrave hiểu bởi
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
quần chuacuteng như lagrave của những phạm trugrave tiecircu cực vagrave phủ địnhVới cảm nhận tiecircu cực về ngocircn từ vagrave khaacutei niệm của Phật giaacuteo qua ngocircn ngữ Việt đạo Phật chỉ lagrave hấp lực cho những con người thụ động thiếu khả năng thiacutech ứng với cuộc đời thiếu yacute chiacute vagrave khả năng sinh hữu với sự sống đầy thử thaacutech khoacute khăn
Phật giaacuteo phải lagrave con đường của những con người coacute năng lực tacircm thức cao yacute chiacute matildenh liệt vagrave đời sống tacircm linh dồi dagraveoNhững ai thất bại với cuộc đời cũng sẽ thất bại trecircn con đường tu họcCaacutei khoacute khăn vagrave thử thaacutech cho một cuộc sống thế gian khocircng thể so saacutenh với những khoacute khăn vagrave thử thaacutech của con đường tu PhậtNhưng điều nagravey thigrave iacutet khi được nhấn mạnh vagrave lagravem saacuteng tỏCaacutec buổi thuyết phaacutep bằng Việt ngữ thường chỉ nhấn mạnh đến caacutec phương diện tacircm lyacute học vagrave caacutec phương diện tiecircu cực của cuộc đời
Muốn coacute đời sống đạo giaacuteo lyacute nhagrave Phật khocircng chỉ coacute dạy con người đổ bỏ caacutei ly rượu hiện hữu để tigravem khoảng trống khocircng magrave lagrave phải thay thế chất liệu hiện hữu của caacutei ly cuộc đời hiện tại bằng một nội dung tinh thần mớiVigrave thế ngocircn ngữ vagrave khaacutei niệm Phật giaacuteo ndash như lagrave được truyền đạt bằng Việt-Haacuten ngữ hiện nay - chỉ coacute thể lagravem cho caacute nhacircn bị trống vắng tinh thần thecircm trong khi đoacute con người muốn roacutet đầy ly cạn của họ bằng một nội dung tiacutech cực vagrave thực hữuPhật giaacuteo Việt thất bại trecircn bigravenh diện nagravey
Chuacuteng ta khocircng thể giảng đạo cho người mới hay lagrave giữ được người Phật tử ở với đạo nếu caacutei magrave chuacuteng ta cống hiến cho họ lagrave một yacute chiacute vagrave tacircm thức phủ địnhHọ cần niềm tin họ cần đối thể của tinh thần họ cần được thoả matilden năng lực tigravenh cảm của traacutei tim chứ khocircng phải lagrave của tri thức magrave thocirciCaacutei điểm yếu của Phật giaacuteo lagrave nhấn mạnh về mặt triacute thức quaacute đaacuteng ndash trong khi tocircn giaacuteo cho con người hiện nay vẫn cograven lagrave sự khao khaacutet của traacutei timNoacutei theo ngocircn ngữ của Yoga thigrave Phật giaacuteo chuacute tacircm vagraveo Raja Yoga nhấn mạnh về thiền định vagrave triacute tuệ trong khi quần chuacuteng Việt nam cagraveng ngagravey cagraveng thiacutech hợp hơn cho Bhakti Yoga vốn lagrave về niềm tin như lagrave của Thiecircn Chuacutea giaacuteo vagrave Hồi giaacuteo
2 Vấn đề khaacutei niệm vagrave biểu tượng Thượng đế trong Phật giaacuteo Phần lớn caacutec Phật tử Việt thấm nhuần ngocircn ngữ giaacuteo lyacute truyền
thống hễ khi nghe đến hai chữ ldquoThượng đếrdquo lagrave họ coacute một sự phản ứng thuần maacutey moacutec vagrave tiecircu cựcDĩ nhiecircn lagrave Phật giaacuteo khocircng sử dụng vagrave khocircng cocircng nhận khaacutei niệm Thượng đế như lagrave của Thiecircn Chuacutea giaacuteo hay lagrave Hồi giaacuteoNhưng điều đoacute khocircng coacute nghĩa lagrave Phật giaacuteo phủ nhận
Nguyễn Hữu Liecircm
sự hiện hữu của một tiacutenh thể hay lagrave một nguyecircn tắc siecircu việt mang tiacutenh chất chủ thể cho hiện tượngCoacute thể noacutei rằng Phật giaacuteo lagrave một nỗ lực cải caacutech hay lagrave một caacutech mạng về khaacutei niệm một cao tragraveo thay đổi tư duy về thực tiacutenh của bản thể (a reconceptualization of the metaphysical ontology)Phật giaacuteo khocircng cocircng nhận khaacutei niệm Thượng đế như lagrave một nhacircn thể saacuteng thế (a personal creator God)Đức Phật phủ nhận khaacutei niệm vagrave từ chối thảo luận về cacircu hỏi Thượng đế trecircn bigravenh diện bản thể luận vagrave giữ thaacutei độ im lặng trước vấn nạn nagravey lagrave vigrave caacutec lyacute do thuần khế cơ thực nghiệm ngocircn ngữ vagrave văn hoacutea trước nhu cầu giải phoacuteng ngocircn từ đạo học ra khỏi ảnh hưởng nặng nề vagrave phản tiến hoacutea của Hinduism phổ thocircng ở thời đoacute nhất lagrave với tinh thần tocircn thờ mugrave quaacuteng vagraveo đối thể Thượng đế của người Ấn giaacuteoKhi ngocircn ngữ vagrave tri thức hữu hạn khocircng thể định nghĩa hay khaacutei niệm hoacutea Thượng đế được thigrave đức Phật đatilde im lặng trước caacutec cacircu hỏi về vấn đề nagraveyThượng đế lagrave caacutei khocircng thể nghĩ bagraven - vagrave noacute chỉ được noacutei đến như lagrave một tiacutenh thể phủ định ldquokhocircng phải vậy khocircng phải thếrdquo
Tuy vậy nếu chuacuteng ta đọc caacutec kinh như Lăng Nghiecircm (Surangama) hay Lăng Giagrave (Lankavatara) thigrave sẽ thấy rằng bằng một phương aacuten giaacuteo phaacutep mới đức Phật đặt nền tảng bản thể luận vagraveo một thể tiacutenh Tacircm thức Tuyệt đối (a state of Absolute Consciousness the Mind Essence) magrave chuacuteng ta coacute thể gọi lagrave Chacircn Nguyecircn Phật tiacutenh Taacutenh Biết Thường Hằng Chacircn TacircmChưa bao giờ Phật giaacuteo đặt bản thể vagraveo caacutei gọi lagrave Tiacutenh Khocircng shunyaTiacutenh Khocircng chỉ lagrave một khaacutei niệm thuộc về phạm trugrave phủ định trong sự thảo luận trecircn bigravenh diện hiện tượngTiacutenh Khocircng khocircng phải vagrave khocircng thể lagrave một đối tượng cho đời sống tacircm linh hay lagrave cứu caacutenh cho lograveng khaacutet khao của caacutei ly trống tinh thầnTiếc rằng rất nhiều triacute thức Phật giaacuteo bị đi vagraveo mecirc hồn trận của ngocircn ngữ để rồi chấp nhận Tiacutenh Khocircng như lagrave một bản thể để hướng về
Tuy nhiecircn bản thể luận về một tiacutenh thể chacircn nguyecircn caacutei ldquoChacircn khocircng diệu hữurdquo của Phật giaacuteo coacute một vấn đề trecircn bigravenh diện khế cơNoacute thỏa matilden nhu cầu tri thức như lagrave một sự kyacute thaacutec của khaacutei niệm trecircn một phạm trugrave triết học chứ noacute khocircng đaacutep ứng được năng lực khao khaacutet tigravenh cảm của con timTocircn giaacuteo phải lagrave một vấn đề của tacircm linh vuợt qua triacute thức để đi vagraveo cotildei linh thiecircng do đoacute noacute phải coacute năng lực đức tinMagrave đức tin thigrave phải coacute một đối tượng của noacute một đối thể thực hữu - iacutet nhất lagrave trecircn phương diện biểu tượng - chứ khocircng thể lagrave một phạm trugrave phủ định đượcCon đường đi đến kinh nghiệm linh thiecircng vagrave huyền diệu của caacutei Hữu trong Tacircm Phật bắt đầu bằng con lộ
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
của ngocircn ngữ vagrave biểu tượngVigrave thế magrave Phật giaacuteo coacute tượng Phật coacute kinh nhật tụng coacute tăng ni coacute nghi thứcĐối với quần chuacuteng Phật tử bigravenh dacircn thigrave hệ thống biểu tượng nagravey lagrave vừa đủ cho họCograven với triacute thức khi họ nhigraven xuyecircn qua hệ thống biểu tượng của Phật giaacuteo Việt theo truyền thống Haacuten Việt thigrave họ khocircng cograven thấy gigrave cao hơn nữa magrave chỉ lagrave một khối lyacute luận hỗn độn khocircng minh khocircng linh vagrave mang nặng tiacutenh chất phủ định
Caacutei khuyết điểm lớn cho khaacutei niệm ldquoThượng đếrdquo hay ldquoChuacutea Trờirdquo trong caacutec tocircn giaacuteo ldquohữu thầnrdquo lagrave sự nhacircn caacutech hoacutea vagrave khaacutech thể hoacutea tiacutenh thể nagravey - một yacute nghĩa về một tecircn gọi vagrave biểu tượng thiếu soacutet vagrave sai lạc vigrave noacute bỏ quecircn chiều sacircu thượng đế becircn trong mỗi caacute nhacircnHatildey nhớ rằng trong Tacircn Ước Chuacutea Jesus đatilde tuyecircn bố ldquoMột điều đatilde được viết rotilde ragraveng trong luật đạo (Psalm của Do thaacutei giaacuteo) magrave ta muốn noacutei lsquoCaacutec ngươi đều lagrave thượng đế (gods)rsquordquo (John 10)Lịch sử của Thiecircn Chuacutea giaacuteo lagrave một quaacute trigravenh lẫm lẫn về yacute nghĩa của Thượng đếHatildey đọc caacutec bản dịch Tacircn ước bằng Việt ngữ thigrave sẽ thấy được sự nhầm lẫn cơ bản nagravey (2)Chuacuteng ta khocircng thể lấy caacutei sai lầm để đo lường chacircn lyacute được
Nhưng đối với một trigravenh độ tiến hoacutea tacircm linh cho khối nhacircn loại Việt nam caacutei tecircn gọi Thượng Đế nagravey phải mang tiacutenh chất của một ldquoNgagraveirdquo một ldquoĐấngrdquo với những tiacutenh chất con ngườiNgười Phật tử Việt chưa bao giờ từ bỏ caacutei vế của ldquoocircng Trờirdquo khi noacutei về tiacutenh thể nagravey trong ngocircn ngữ ldquoTrời-Phậtrdquo của họDĩ nhiecircn chữ Trời nagravey khocircng phải lagrave ldquoChuacutea Trờirdquo của Thiecircn Chuacutea giaacuteoChữ Trời của Việt ngữ lagrave một caacutech noacutei về một đối thể của niềm tin vốn lagrave cần thiếtNoacute gần với chữ Đạo chữ Thiecircn chữ Tạo hoacuteaNoacute coacute một sự dung thocircng hogravea nhập giữa ta với Trời coacute Trời vagrave cũng coacute Ta - chứ khocircng phải caacutei ta caacute thể chỉ lagrave một thuộc tiacutenh được saacuteng tạo bởi một nhacircn caacutech được biểu tượng trong truyền thống của caacutec tocircn giaacuteo gốc Do Thaacutei (Abrahamic religions)Tuy vậy chữ Trời bigravenh dacircn của Việt ngữ chưa hề trở necircn lagrave một biểu tượng nhacircn caacutech hoacutea cho một đối thể thực hữu với những mệnh lệnh đạo lyacute chắc nịch buộc con người phải lắng ngheMagrave con người Việt nam cần coacute một đối thể đầy nhacircn caacutech với một hệ thống ngocircn từ mệnh lệnh chắc matilden tiacutech cực chủ động vagrave bắt buộc một tacircm yacute phục tograveng vagraveo một đối thể đầy linh thiecircng đầy khả năng ban phaacutet acircn huệ vagrave trừng phạt cho họHọ cần một vị cha giagrave nghiecircm khắc nhưng đầy yecircu thương vagrave cocircng bằng để họ tin vagrave yecircu để họ cầu nguyện để họ kecircu lecircnPhật giaacuteo cho họ biểu tượng Quaacuten Thế Acircm của traacutei tim từ bi của A Di Đagrave cho triacute tuệ siecircu việt của Đại Thế Chiacute cho yacute chiacute sinh
Nguyễn Hữu Liecircm
hữu cho Di Lặc của một niềm vui khoaacuteng đạtNhưng biểu tượng của Phật Thiacutech Ca Macircu Ni vẫn cograven nằm trong cotildei hữu hạn của khả thể linh thiecircng con người caacutei tột đỉnh của tiến hoacutea tacircm thức nhưng chưa phải lagrave một đối thể ldquoCha giagraverdquo của một ocircng Trời đầy mầu nhiệm vagrave kỷ luật
3 Rượu Phật giaacuteo Việt đatilde hết chất men Quần chuacuteng nagraveo thigrave biểu tượng đoacute tacircm thức nagraveo thigrave tocircn giaacuteo
đoacuteTất cả chỉ lagrave ldquocửa đi vagraveordquo Đạo dagravenh cho một bản chất con người theo từng thời đại từng hoagraven cảnh từng khối nghiệp duyecircnNgocircn ngữ vagrave biểu tượng lagrave những tiếng chuocircng đaacutenh thứcChuacuteng chỉ coacute taacutec dụng đến một mức độ nagraveo đoacute một thời gian giới hạnTới luacutec magrave Thời quaacuten tacircm thức đatilde chuyển tiếp thigrave tiếng chuocircng cũ nay trở necircn tiếng nhạc ru ngủ thay vigrave tỉnh thức ngocircn ngữ cũ khocircng cograven yacute nghĩa taacutec động tacircm thức biểu tượng cũ nay trở necircn quen thuộc vagrave nhagravem chaacuten
Coacute phải Phật giaacuteo Việt nam qua hệ thống biểu tượng truyền thống với phong thaacutei tăng ni vagrave higravenh thức nghi lễ xưa nay với hệ thống ngocircn ngữ Haacuten Việt ngagravey nay đatilde mất hết chất men tinh thần - như tiếng chuocircng đatilde khocircng cograven mang acircm hưởng như muối đatilde hết mặn như rượu đatilde hết chất men đường khocircng cograven vị ngọt
Coacute phải lagrave chuacuteng ta đatilde đến luacutec hatildey cugraveng nhau mở một caacutenh cửa mới cho đạo Phật - trước khi quaacute trễ
4Đến những đồng cỏ Đạo mới từ Lương Sĩ Hằng Thanh Hải Từ sự phacircn tiacutech sơ khởi vagrave tổng quaacutet trecircn chuacuteng ta mới nhigraven ra
được nguyecircn nhacircn nagraveo magrave một số đocircng triacute thức Phật tử Việt ở hải ngoại đang đi vagraveo những trường phaacutei tu học khaacutec mang magraveu sắc Phật giaacuteo - nhưng nhấn mạnh đến hai khaacutei niệm Thượng đế vagrave linh hồnTrường hợp của phaacutei Vocirc Vi của Lương Sĩ Hằng phaacutei Khai Ngộ của Thanh Hải hay lagrave những bagravei giảng giaacuteo lyacute của Osho lagrave những thiacute dụ điển higravenh
Khi Lương Sĩ Hằng đến California vagraveo đầu thập kỷ 1980-1985 một hiện tượng tu học mang mầu sắc Phật giaacuteo Việt Nam xuất hiện hấp dẫn một quần chuacuteng rộng ratildei magrave rất đocircng lagrave triacute thức Phật tửĐacircy lagrave một hiện tượng mới ở thời gian đoacute vừa triacute thức vừa mecirc tiacuten nửa học thuật nửa thần quyềnGiaacuteo lyacute lagrave Phật giaacuteo nhưng lại noacutei trecircn cơ sở khaacutei niệm ldquoThượng đếrdquo vagrave ldquolinh hồnrdquo Caacutei mecirc tiacuten lagrave phaacutep tu ldquoxuất hồnrdquo caacutei lyacute thuacute lagrave sự giải thiacutech giaacuteo lyacute nhagrave Phật qua khaacutei niệm Thượng đếPhaacutei tu nagravey gọi lagrave ldquoPhaacutep lyacute Vocirc vi khoa học huyền biacute Phật phaacuteprdquoPhaacutep lyacute nagravey nhấn mạnh đến thiền định - đi đocirci với niềm tin vagraveo Thượng đế vagrave
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
giải thoaacutet linh hồnĐacircy lagrave con đường tu học bao gồm caacutei ưu điểm của Phật giaacuteo trong truyền thống thiền định của Raja Yoga vagrave năng lực đức tin vagraveo chủ thể Thượng đế vagrave bản sắc caacute thể của linh hồnldquoThượng đếrdquo vagrave ldquolinh hồnrdquo ở đacircy thay vagraveo khoảng trống của ldquotiacutenh Khocircngrdquo vagrave ldquovocirc ngatilderdquo Nguồn trực giaacutec về bản thể cho sự Hữu (the ontological intuition of Being) được chất đầy bằng hai khaacutei niệm thực hữu (affirmative concepts) lagrave ldquoThượng đếrdquo (khaacutech quan) vagrave ldquolinh hồnrdquo (chủ quan) để giải quyết vấn nạn hữu thể magrave người Phật tử hay vướng mắcChuacuteng như lagrave hai vế của một chiếc begrave tạm thời nhưng cần thiết để vượt qua giograveng socircng ngocircn ngữ vagrave khaacutei niệm
Kinh saacutech của phaacutei Vocirc Vi noacutei ldquoLinh hồn caacute nhacircn lagrave điểm linh quang của Thượng Đế cho
xuống trần gian để học hỏi tiến hoacuteaVigrave linh hồn thigrave rất thanh magrave cotildei trần thigrave trọng trược necircn noacute phải đầu thai vagraveo xaacutec thacircn con người cho hợp với khiacute chất cotildei trầnKhi xuống trần vigrave mecirc trần nhiễm trần con người phạm tội vagrave gacircy nhacircn tạo quả xấu từ vocirc số kiếp necircn phải luacircn hồi matildeiVigrave vậy magrave cần phải tu hagravenh hầu trở necircn hoagraven thiện trở về hưởng phước trecircn Thiecircn Đagraveng giải thoaacutet ra khỏi luacircn hồirdquoHay lagrave
ldquoNếu noacutei diệt dục được ngay lagrave noacutei laacuteo trecircn thực tế khoacute magrave lagravem đượcPhaacutep lyacute Vocirc Vi nầy khocircng coacute khuyecircn bảo hay eacutep buộc người tu hagravenh diệt dục magrave hatildey để cho họ nhờ cocircng phu luyện đạo một ngagravey kia sẽ tự diệt lấy gần như lagrave tự động một caacutech dễ dagraveng chứ khocircng gograve eacutep khổ sởrdquoHay ldquoNgười tu magrave khocircng coacute minh sư đắc đạo dẫn giắt magrave chỉ dựa vagraveo kinh saacutech thigrave khoacute magrave đạt được kết quảrdquoVagrave
ldquoHỏi Tại sao trong kinh Phật khocircng hề noacutei đến lsquoxuất hồnrsquo magrave Phaacutep lyacute nagravey dạy thế vậy đacircy coacute phải lagrave chaacutenh phaacutep khocircng Trả lời Trong kinh Phật thường coacute noacutei tu để được ldquominh tacircm kiến taacutenhrdquoTức lagrave tu lagrave để biết Tacircm (hồn) Taacutenh lagrave viacuteaHồn lagrave chủ nhơn ocircng viacute như ocircng chồng xuống trần gian bị giam hatildem nơi con tim vagrave Viacutea lagrave phụ taacute viacute như lagrave vợ ở nơi lỗ ruacutenNếu ta tu luyện cho đến khi Hồn Viaacute gặp nhau như lagrave chồng gặp vợ rồi tạo necircn ldquoThaacutenh thairdquoThaacutenh thai mang nhiều tecircn khaacutec nhau tuỳ theo Phaacutep mocircn trong nhagrave Phật thigrave gọi lagrave Phaacutep thacircn hay Kim đơn Phật tử Xaacute lợi tửrdquo(Tocirci Tầm Đạo 1980 California)
Chuacuteng ta thấy một tập hợp ngocircn ngữ vừa siecircu higravenh vừa biểu tượng thực dụng noacutei về một latildenh vực siecircu nghiệm magrave người nagraveo khocircng chia sẻ được thigrave phải cho lagrave mecirc tiacutenĐacircy chỉ lagrave ngocircn ngữ của niềm tin vagraveo huyền biacute hơn lagrave của lyacute triacute nghiệm thực
Nguyễn Hữu Liecircm
Cũng như thế lagrave phong tragraveo tu học của sư cocirc Thanh Hải người được xưng tụng lagrave ldquovocirc thượng sưrdquoThanh Hải cống hiến pheacutep tu Quan Acircm với hứa hẹn ldquokhai ngộ tức thigraverdquo qua caacutec pheacutep thiền định ăn chay trường vagrave ldquotruyền tacircm ấnrdquo bởi chiacutenh sư phụBagrave cũng nhấn mạnh đến khaacutei niệm Thượng Đế vagrave linh hồn vagrave kết hợp giaacuteo lyacute Thiecircn Chuacutea giaacuteo vagrave Phật Giaacuteo qua một phương caacutech phiecircn giải Tacircn Ước vagrave Phaacutep Hoa mớiBagrave giảng
ldquoTocirci khocircng theo đạo Phật hay Thiecircn ChuacuteaTocirci theo đạo sự Thật vagrave rao giảng sự ThậtBạn coacute thể gọi noacute lagrave Phật giaacuteo Cocircng giaacuteo Latildeo giaacuteo hay bất cứ gigrave bạn thiacutechrdquo ldquoBất cứ bạn phải lagravem gigrave trecircn thế gian nagravey hatildey lagravem đi vagrave lagravem một caacutech nhiệt thagravenhHatildey sống trong tinh thần traacutech nhiệm vagrave nhớ hatildey tu thiền mỗi ngagraveyBạn sẽ phaacutet huy kiến thức thecircm triacute tuệ được an lagravenh để magrave phục vụ chiacutenh bạn vagrave thế gianĐừng quecircn lagrave bạn coacute Thượng Đế ở trong bạnĐừng quecircn lagrave Thượng Đế nằm trong thacircn thể bạnĐừng quecircn lagrave bạn coacute Thượng Đế trong tim migravenhrdquoHay lagrave
ldquoNoacutei về lsquotruyền tacircm ấnrsquo nhưng thực ra chẳng phải lagrave tocirci truyền tacircm ấn gigrave cho bạn magrave tocirci chỉ giuacutep bạn tự giuacutep lấy chiacutenh migravenhTocirci khocircng đến đacircy để thu nhận bạn lagravem đệ tửTocirci đến để giuacutep bạn trở necircn một thượng sư (master)Coacute thể gọi lagrave ldquorửa tộirdquo (baptism) hay lagrave ldquoquy yrdquo(Tagravei liệu của tổ chức Thanh Hải Taipei 2003) (3)
Cả hai Thanh Hải vagrave Sĩ Hằng đều khai động caacutei ldquoPhaacutep phương tiệnrdquo của truyền thống Yoga Raja nhấn mạnh thiền định qua ngocircn ngữ Phật giaacuteo Haacuten ViệtPhaacutep phương tiện nagravey được bổ sung bằng chủ thể Thượng đế vagrave bản sắc caacute thể linh hồnNoacute đaacutep ứng được hai vế của con đường tu đạo của triacute thức lẫn con timNgười Phật tử hiểu rằng niềm tin vagraveo một đối thể lagrave cần thiết nhưng chưa đủPhải tự migravenh nỗ lực để khai mở chacircn TacircmNhưng khi đi trecircn con lộ của chaacutenh Phaacutep đức tin vagraveo một Hữu thể tối hậu vagrave vững chắc với một caacutei Ta cần được cứu rỗi hay giải thoaacutet dugrave với khaacutei niệm hay lyacute giải nagraveo lagrave điều khocircng thể traacutenh khỏi
Khi người triacute thức Phật tử Việt với năng thức tacircm linh khao khaacutet đi tigravem họ khocircng cograven chữ Trời để sống với khi chữ Phật đatilde trở necircn thụ động trống rỗng vagrave mất hết taacutec dụng linh thiecircng vagrave tỉnh thức họ sẽ phải đi theo những hệ thống ngocircn từ vagrave biểu tượng đạo giaacuteo mớiKhi magrave caacutei trực cảm về caacutei ldquotardquo caacute thể cần phải nhận diện qua khaacutei niệm khi magrave một thực thể tuyệt đối cần phải được định danh tiacutech cực khi magrave caacute nhacircn bị lạc lotildeng mất niềm tin vagraveo migravenh vagraveo đời vagraveo
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
khả năng chứng ngộ của rất đocircng tu sĩ lạc lotildeng trong giaacuteo lyacute truyền thống vốn đatilde mất hết chất men thigrave họ phải baacutem lấy chiếc begrave của ngocircn ngữ biểu tượng của caacutec giaacuteo phaacutei mới
5 Đến Osho Hatildey đọc Osho ldquoXin chagraveo vị Phật becircn trong bạnCoacute thể bạn
khocircng biết điều đoacuteCoacute thể bạn chưa từng mơ tới điều đoacute - rằng bạn lagrave một vị Phật rằng bạn chỉ lagrave bạn magrave khocircng thể lagrave bất kỳ caacutei gigrave khaacutec rằng Phật chiacutenh lagrave cốt lotildei lagrave trọng tacircm của con người bạn vagrave điều đoacute khocircng phải sẽ xẩy ra trong tương lai magrave đatilde xẩy ra rồiPhật tiacutenh chiacutenh lagrave cội nguồn từ đoacute magrave bạn xuất phaacutet magrave cũng chiacutenh lagrave mục điacutech để bạn trở vềrdquoHay lagrave
ldquoThế giới nagravey chuyển vận trong chiếc baacutenh xeMột vograveng quay của noacute được hoagraven tất trong hai mươi lăm thế kỷHai mươi lăm thế kỷ sắp tới phần cuối của thế kỷ 20 nagravey đang sắp trở thagravenh coacute giaacute trị vocirc cugraveng lớn laoNếu chuacuteng ta coacute thể tạo ra đagrave trong thế giới cho việc thiền cho cuộc hagravenh trigravenh becircn trong cho thanh bigravenh cho tĩnh lặng cho tigravenh yecircư cho Thượng ĐếNếu chuacuteng ta coacute thể tạo ra một khocircng gian trong hai mươi lăm năm sắp tới để cho Thượng Đế xẩy ra đến với nhiều nhiều người thigrave nhacircn loại sẽ coacute sự sinh thagravenh mớiCon người mới sẽ sinh rardquo Vagrave
ldquoBaacutenh xe magrave Phật đatilde chuyển nay đatilde dừngBaacutenh xe phải được quay lại lần nữaVagrave đoacute lagrave cocircng việc của đời tocirci vagrave caacutec bạnBaacutenh xe đoacute phải được quay lần nữardquo Osho noacutei(Việt ngữ của Vạn Sơn vagrave Như Khocircng California 2002-03)
Osho lagrave một trong những đạo sư gacircy ra nhiều tranh catildei trong cộng đồng baacuteo chiacute Acircu Mỹ từ cuộc sống của ocircng đến phương caacutech vagrave nội dung giảng dạyOcircng lagrave một người uyecircn baacutec vagrave chủ trương phaacute chấp những higravenh thức hay khuocircn thước đạo đức truyền thống nhất lagrave về phương diện tigravenh dụcNhững bagravei giảng của ocircng thigrave traacutec tuyệt nhất lagrave khi ocircng bagraven về đạo Phật vagrave lyacute giải caacutec kinh qua ngocircn ngữ của yoga vagrave tacircm lyacute học Tacircy phương hiện đạiPhật học qua sự phiecircn giải của Osho trở necircn đơn giản minh bạch vagrave hợp lyacute - nhất lagrave khi caacutec bagravei giảng bằng Anh ngữ đatilde giải phoacuteng triacute thức Việt ra khỏi gaacutenh nặng Haacuten ngữ vốn được hiểu vagrave phiecircn dịch sai lạc nếu khocircng noacutei lagrave nhagravem chaacutenOcircng xứng đaacuteng lagrave một luận sư của Phật học thời đạiVagrave trong nội dung vagrave ngocircn ngữ luận giải kinh Phật đoacute nhiều triacute thức Phật tử Việt nam đatilde tigravem về với Osho như lagrave một đạo sư (guru) cho chiacutenh họ
Nguyễn Hữu Liecircm
6 Tại sao Phật tử Việt đến với họ Caacutec yếu tố nagraveo magrave Lương Sĩ Hằng Thanh Hải Osho hấp dẫn triacute
thức Phật tử Việt ở hải ngoại Toacutem tắt tocirci xin necircu lecircn vagravei điểm chiacutenh Trigravenh độ chứng ngộ của caacutec vị - theo sự tin tưởng của caacutec mocircn
sinhCaacutec vị trecircn đều coacute một sức mạnh về caacute tiacutenh charisma lagravem chinh phục caacutec người theo học
Trigravenh độ triacute thức uyecircn baacutec cập nhật với thời đại trigravenh bagravey những phương aacuten tu học phaacute chấp vagrave thiacutech hợp với mẫu người triacute thức Aacute đocircng đang sống ở Acircu Mỹ
Đặt cơ sở đạo học trecircn giaacuteo lyacute kinh điển đạo Phật nhưng Phiecircn giải kinh saacutech Phật học theo một bối cảnh tư tưởng rộng
lớn hơn khocircng chỉ giới hạn vagraveo Phật giaacuteo Sử dụng ngocircn ngữ mới trong saacuteng vagrave dễ hiểu vagrave thocircng đạt được
giaacuteo lyacute nhagrave Phật nhất lagrave Anh ngữ vagrave quan trọng nhất Bổ sung giaacuteo lyacute đạo Phật với hai khaacutei niệm bản thể ldquoThượng
Đếrdquo vagrave ldquolinh hồnrdquo 7 Tin lagravenh hoacutea Phật học
Chuacuteng ta hatildey cugraveng mở mắt ra để cugraveng nhau nhigraven thẳng vagraveo hiện tượng nagravey một caacutech chiacutenh trực bigravenh thản để chuacuteng ta nhigraven thấy chiacutenh migravenh nhiều hơnĐừng đổ lỗi cho ai đừng traacutech lagrave đạo nagravey đạo kia ldquoquyến rũrdquo quần chuacuteng ldquomecirc hoặcrdquo aiMột số triacute thức Phật Giaacuteo tố caacuteo caacutec phong tragraveo như Thanh Hải lagrave một hiện tượng ldquoTin lagravenh hoacuteardquo giaacuteo lyacute đạo Phật khi coacute sự ldquonhập cảngrdquo Thượng Đế vagrave linh hồn vagraveo giaacuteo lyacute nhagrave PhậtTocirci chia sẽ vagrave thocircng cảm tại sao coacute sự phản ứng nagraveyNhưng điều nagravey cũng cần phải được minh định
Trước hết đạo Tin Lagravenh lagrave gigrave Tiếng Anh lagrave ldquoProtestantismrdquo được dịch lagrave đạo ldquoPhản Thệrdquo hay lagrave giaacuteo phaacutei ldquoPhản Đốirdquo (lại giaacuteo hội La Matilde)ldquoTin Lagravenhrdquo hay ldquoTin Mừngrdquo lagrave dịch từ hai chữ ldquoGood NewsrdquoMột caacutech chung vagrave rất tổng quaacutet thigrave đạo Tin lagravenh lagrave Thiecircn Chuacutea Giaacuteo trừ đi giaacuteo hội La Matilde (Christianity minus the Roman Catholic Church)Tinh hoa của giaacuteo lyacute Tin lagravenh lagrave kinh Tacircn Ước Thượng Đế lagrave ldquoChuacutea Trờirdquo của truyền thống Cựu Ước Do Thaacutei vagrave Jesus lagrave ldquocon trai mộtrdquo được đưa xuống trần thế hy sinh trecircn thập tự giaacute để cứu rỗi tội lỗi của nhacircn loạiĐức tin vagraveo Jesus lagrave cần thiết vagrave đủ nhằm cứu rỗi linh hồn
Nếu đạo Tin lagravenh lagrave thế thigrave tocirci khocircng thấy đạo học của Lương Sĩ
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
Hằng Thanh Hải hay lagrave Osho được ldquoTin lagravenh hoacuteardquo được
Thứ hai Chữ Thượng đế (God) magrave caacutec vị trecircn sử dụng khocircng coacute nghĩa lagrave God (Chuacutea Trời) theo ngocircn ngữ của truyền thống tocircn giaacuteo Abraham Do ThaacuteiKhaacutei niệm vagrave chữ Thượng đế (God) coacute một lịch sử lacircu dagravei vagrave sacircu rộng từ trước khi Thiecircn Chuacutea giaacuteo xuất hiện vagrave khocircng phải chỉ ở Tacircy phương hay lagrave Trung đocircngLịch sử Ấn giaacuteo vagrave triết học Hy Lạp từ Socrates đến Plotinus từ Ba Tư đến Ai Cập cũng lagrave những lịch sử của khaacutei niệm God với nhiều tecircn gọi vagrave biểu tượng khaacutec nhau - nhưng chữ God tựu chung vẫn lagrave chữ được quy nạp chung cho khaacutei niệm nagraveyNgay cả từ Allah của Islam (đạo Hồi) cũng được dịch sang Anh ngữ lagrave GodChuacuteng ta cũng dugraveng chữ God để dịch chữ ldquoocircng Trờirdquo (Heaven) hay lagrave Đạo (The Way)Cograven chữ Chuacutea Trời lagrave God của Thiecircn Chuacutea giaacuteoChữ God Thượng Đế bao gồm một khaacutei niệm rộng lớn phổ quaacutet vagrave phổ thocircng hơnMỗi tocircn giaacuteo theo tocirci chỉ lagrave một phương caacutech tiếp nhận khaacutei niệm God theo ngocircn ngữ căn cơ tacircm thức quần chuacuteng cho mỗi bối cảnh văn minh
Thứ ba Caacutec vị noacutei trecircn khocircng đề cao điều kiện tối cần thiết vagrave khocircng thể thiếu của niềm tin vagraveo vai trograve cứu thế của Chuacutea JesusVagrave ngocircn ngữ ldquocứu rỗirdquo cũng khocircng phải lagrave một năng lực ban phaacutet từ Chuacutea Trời khaacutech quan vagrave ngoại thacircn như lagrave một acircn huệ trecircn cơ sở niềm tinJesus chỉ lagrave một biểu tượng nhacircn caacutech trong một truyền thống tocircn giaacuteo đặc thugraveSự khaacutec biệt giữa Jesus một con người lịch sử vagrave Chuacutea ldquoChristrdquo một tiacutenh thể linh thiecircng của con người ldquoa divine realityrdquo lagrave điều magrave tocirci nghĩ rằng caacutec vị trecircn khocircng thể bị nhầm lẫn (như lagrave phần đocircng caacutec tiacuten đồ Thiecircn Chuacutea giaacuteo cả Tin lagravenh vagrave Cocircng giaacuteo)Khi caacutec vị đoacute triacutech Jesus từ Tacircn Ước ldquoThiecircn đường lagrave ở ngay trong tacircm bạnrdquo (The kingdom of God is within you) để diễn giải rằng ldquothe kingdom of Godrdquo chiacutenh lagrave cotildei Phật vagrave Chuacutea (Christ) lagrave Phật tiacutenh trong tacircm mỗi chuacuteng sinhDiễn giải như thế khocircng coacute nghĩa vagrave cũng khocircng coacute gigrave lagrave ldquoTin lagravenh hoacuteardquo giaacuteo lyacute đạo PhậtMagrave ngược lại đoacute lagrave một caacutech luận giải giaacuteo lyacute Phật giaacuteo theo đuacuteng khế cơ ngocircn ngữ vagrave kiến thức của con người thời đại ndash vagrave đatilde biến cải được ngocircn ngữ biểu tượng của Tacircn Ước vagrave Cựu Ước theo yacute nghĩa của Phật giaacuteo
DTRƯỜNG HỢP TIN LAgraveNH Ở VIỆT NAM Từ những nhận định trecircn về khuynh hướng tocircn giaacuteo vagrave nhu cầu
tacircm linh của triacute thức Phật giaacuteo Việt ở hải ngoại magrave khuynh hướng tocircn giaacuteo của người Việt hải ngoại cũng chiacutenh lagrave khuynh hướng của người Việt trong nướcHiện tượng Thanh Hải vagrave Lương Sĩ Hằng rất coacute thể sẽ
Nguyễn Hữu Liecircm
tiếp tục ở Việt Nam vigrave những lyacute do magrave tocirci vừa phacircn tiacutech ở trecircnVới quaacute khứ ba mươi năm của triacute thức Phật tử Việt hải ngoại lagrave một tiền đề một dẫn nhập thigrave tocirci thiết nghĩ rằng trong một tương lai khocircng xa như trường hợp Nam Hagraven quần chuacuteng Việt Nam sẽ theo đạo Tin lagravenh rất lagrave đocircng đảo ndash coacute thể vượt qua cả số lượng tiacuten đồ Phật tử vagrave Cocircng giaacuteoKhoảng trống tacircm linh nếu khocircng coacute đạo Phật đổ đầy thigrave quần chuacuteng sẽ đi những theo đồng cỏ đạo mớiMagrave đạo Tin Lagravenh sẽ lagrave một nguồn hấp dẫn chiacutenh
Chuacuteng ta thử phacircn tiacutech caacutei dự phoacuteng nagravey magrave hiện nay noacute đang xẩy ra ở nhiều nơi ở Việt NamCoacute hai bigravenh diện của hiện tượng Tin lagravenh nagraveyMột lagrave bigravenh diện ldquođẩyrdquo vagrave kia lagrave ldquokeacuteordquo
1 Trecircn bigravenh diện Đẩy a Hiện tượng trống vắng đời sống tacircm linh Khi trigravenh độ tacircm thức
của quần chuacuteng đang thay đổi vagrave chuyển động theo thời đạiTrong những khối quần chuacuteng đocircng đảo nhất lagrave ở những vugraveng quecirc xa xocirci ở Trung Bắc vagrave Bắc đang khao khaacutet một đời sống tacircm linh caacutec vugraveng xưa nay lagrave Phật giaacuteo nhưng vigrave thiếu chugravea thiếu sinh hoạt của Gia đigravenh Phật tử thiếu tăng sĩ thiếu kinh saacutechCaacutec sinh hoạt tiacuten ngưỡng thờ cuacuteng ocircng bagrave tổ tiecircn theo truyền thống đatilde trở necircn một bigravenh diện xatilde hội bigravenh dacircn phổ biến khocircng thoả matilden được nhu cầu tocircn giaacuteo của họ
b Sự thiếu vắng vagrave điểm yếu của Phật giaacuteo Đacircy lagrave yếu tố đoacuteng một vai trograve quan trọng trong yếu tố xocirc đẩy nagraveyCho dugrave trong những vugraveng ảnh hưởng Phật giaacuteo lagrave sacircu rộng xưa vagrave nay nhu cầu khao khaacutet tacircm linh nagravey lại khocircng được đạo Phật cung ứng cho khoảng trống nagraveyKhocircng phải chỉ vigrave yếu tố khaacutech quan về nhacircn sự cơ chế hay tổ chức magrave vigrave nhiều lyacute do nội tại của giaacuteo lyacute vagrave đạo học
- Ngocircn ngữ giaacuteo lyacute phong thaacutei nghi lễ higravenh ảnh vagrave biểu tượng của Phật giaacuteo đatilde hết chất men yacute chiacute tocircn giaacuteo đatilde mograven motildei đạo lyacute bị khocirc cạnBaacutenh xe của Chaacutenh phaacutep đatilde ngừng quay khi muối của giaacuteo lyacute đatilde hết chất mặn đường của đạo hết vị ngọt tiếng chuocircng của chugravea đatilde hết khả năng đaacutenh thức vigrave bị quaacute quen thuộc acircm thanh nay đatilde regrave ngocircn từ của kinh tụng khocircng cograven kecircu gọi tacircm thức
- Giới tu sĩ Phật giaacuteo mất hết khả năng biểu tượng giaacute trị Phật đạo khi trigravenh độ tu chứng yacute chiacute tu học phẩm chất con người văn hoacutea caacute nhacircn vagrave taacutec phong hagravenh vi xatilde hội bị xuống cấp
- Nghi lễ lời kinh phương caacutech thờ cuacuteng higravenh thaacutei tổ chức tượng Phật vagrave nghệ thuật Phật giaacuteo đatilde khocircng cograven sức hấp dẫn hay
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
đoacuteng chức năng đạo học khocircng thể hiện được sự rung động tocircn giaacuteo khocircng cograven uy lực linh thiecircng khocircng cograven quyền uy huyền biacuteNgay cả acircm nhạc Phật giaacuteo cũng khocirc cạn vagrave hoagraven toagraven thiếu vắng chất men tinh thần
- Hương vị (taste) tocircn giaacuteo của quần chuacuteng nay đatilde thay đổi quaacute nhiều trong khi Phật giaacuteo khocircng cập nhật kịpCon người ngagravey nay mang một bản chất tacircm lyacute vagrave nhacircn sinh quan quaacute trần tục mang nặng ảnh hưởng vật chất Tacircy phương vagrave khocircng cograven đơn giản như ngagravey trướcPhật giaacuteo nay đatilde trở thagravenh một vấn đề ldquoBụt nhagrave khocircng thiecircngrdquo
2 Bigravenh diện Keacuteo Lyacute do đạo Tin Lagravenh locirci cuốn quần chuacuteng Việt Sẽ coacute nhiều higravenh thaacutei tocircn giaacuteo khaacutec locirci keacuteo vagrave hấp dẫn người
Việt chung vagrave Phật tử noacutei riecircngNgoagravei caacutec trường phaacutei bigravenh dacircn như Cao Đagravei Hogravea Hảo cograven coacute caacutec tocircn giaacuteo lớn như Cocircng giaacuteo vagrave caacutec hệ phaacutei Thiecircn Chuacutea giaacuteo Ấn giaacuteo Hồi giaacuteo đạo BahhaiNhưng noacutei chung đạo Tin lagravenh sẽ lagrave hấp lực chiacutenh lagrave sức keacuteo mạnh nhấtCoacute nhiều lyacute do
- Caacutec giaacuteo phaacutei Tin lagravenh rất năng động về cocircng taacutec truyền đạo missionary magrave caacutec tiacuten đồ coi cocircng taacutec đi truyền đạo như lagrave lyacute tưởng sống chết của họĐacircy lagrave một tocircn giaacuteo mang nặng bản chất proselytism cải đạo người khaacutec
- Người bigravenh dacircn Việt khocircng hề được truyền đạo đatilde từ lacircu lắmKhi caacutec tacircm hồn ngacircy thơ lần đầu tiecircn trong đời được chuacute yacute đến được kecircu gọi được an ủi được coi trọng họ sẽ đi theo bất cứ đạo nagraveo đang mời gọi họMagrave caacutec người truyền giaacuteo Tin lagravenh được huấn luyện vagrave trang bị kỹ thuật tacircm lyacute nagravey
- Caacutec giaacuteo phaacutei nagravey coacute nhacircn lực coacute khả năng tagravei chaacutenh lớn coacute tổ chức vagrave latildenh đạo chặt chẽ vagrave điecircu luyện chuyecircn nghiệpHọ xem chuyện truyền giaacuteo như lagrave cocircng taacutec tiếp thị với một sản phẩm rotilde ragraveng đaacutep ứng cho nhu cầu của một thể loại quần chuacuteng
- Khả năng của Tin lagravenh trecircn caacutec latildenh vực truyền thocircng chuyển tải giaacuteo lyacute higravenh thức đi đocirci với nội dung định chế đầy ấn tượng bằng sức mạnh tổ chức qua higravenh thứcChỉ trong vograveng 10 năm truyền giaacuteo ở Nam Việt Nam trước 1975 magrave giaacuteo hội Tin lagravenh đatilde xacircy được những ngocirci thaacutenh đường to lớn ở những con đường sang trọng bậc nhất ở caacutec đocirc thị lớn nhất lagrave Sagravei gograven
- Nội dung giaacuteo lyacute đơn giản vagrave cương matildenh rotilde ragraveng khơi mở
Nguyễn Hữu Liecircm
niềm tin bằng một thứ ngocircn ngữ mới gợi cảmĐacircy lagrave yếu tố thagravenh cocircng của Tin lagravenh một đức tin mới trong một hệ thống ngocircn ngữ vagrave biểu tượng mạnh mẽ đầy xuacutec cảm đơn giản dễ hiểu(Thay vigrave ldquoNgươi hatildey thắp đuốc lecircn magrave đi tigravem Chaacutenh phaacutep tự trong tacircmrdquo thigrave nay lagrave ldquoNgươi hatildey tin Ta vagrave chỉ coacute qua Ta ngươi mới được cứu rỗi để hograveng coacute cuộc sống đời đờirdquo Thay vigrave ldquoHatildey nhigraven chuacuteng sanh với tacircm từ birdquo thigrave nay lagrave ldquoHatildey bước đi trong yecircu thươngrdquoThay vigrave phuacuteng điếu ldquotiecircu diecircu miền cực lạcrdquo thigrave nay lagrave ldquohưởng nhan thaacutenh Chuacuteardquo Trong khi số lượng kinh Phật thigrave coacute thể chứa hết khocircng gian togravea nhagrave thư viện chiacutenh của đại học Harvard thigrave Tacircn ước chỉ cần năm chương ngắn lagrave noacutei gần hết tinh hoa của Tin lagravenh)
- Đối với những tacircm hồn vagrave đầu oacutec ngacircy thơ mới bừng tỉnh như lagrave của quần chuacuteng Việt Nam hiện nay thigrave ngocircn ngữ vagrave biểu tượng Tacircn ước lagrave một ly nước maacutet ngọt lagrave một chiếc begrave vững chắc cho cơn khaacutet tinh thầnTocirci đatilde chứng kiến cảnh của những người trẻ kể cả triacute thức Phật tử sau khi đọc xong Tacircn ước đatilde xuacutec động mạnh vagrave chỉ với một lời an ủi kecircu gọi tigravenh cảm từ người giảng đạo họ đatilde quỳ xuống khoacutec ldquoxin nhận Chuacutea Jesus lagrave chuacutea cứu rỗi cho linh hồn tocircirdquo Thế lagrave từ đoacute cuộc đời họ kể như lagrave ldquochiến sĩ cho vương quốc của Chuacuteardquo đi đacircu cũng mang theo kinh Thaacutenh đến đacircu cũng giảng đạo
- Tin lagravenh cống hiến cho người dacircn một đức tin vững chắc đơn giản với hứa hẹn thiecircn đagraveng vagrave sự sống đời đời đi đocirci với lời đe dọa đốt chaacutey vĩnh cửu ở địa ngụcTheo đạo nay khocircng những coacute gạo magrave coacute cả thiecircn đường coacute đức tin coacute tổ chức coacute hệ thống tiacuten hữu coacute ngocircn ngữ nghệ thuật acircm nhạc thaacutenh đường mới ndash magrave lại traacutenh được địa ngục một caacutech dễ dagraveng
- Tin lagravenh đi theo nhịp trống của sức mạnh văn minh vagrave văn hoacutea Tacircy Acircu từ biểu tượng đến tinh thầnTừ việc người Việt nhuộm toacutec vagraveng sửa mủi cao mặc Acircu phục cho đến caacutec hệ thống giaacute trị định chế chiacutenh trị học thuật thẩm mỹ Tacircy Acircu được coi như lagrave chacircn lyacute phổ quaacutet vagrave hoagraven vũ thigrave Tin Lagravenh cũng chỉ lagrave một hiện tượng văn hoacutea trong cao tragraveo tacircy phương hoacutea nagravey
- Tin lagravenh đaacutep ứng được với tacircm thức quần chuacuteng hiện nay vốn lagrave năng lực của traacutei tim ndash như lagrave một sự khởi động của niềm tin một phản đề với văn minh lyacute tiacutenh của hiện đại
- Đối với những người thấu hiểu được nội dung vagrave tinh hoa của Thiecircn Chuacutea giaacuteo vagrave hệ phaacutei Tin Lagravenh thigrave chất men ngocircn ngữ vagrave biểu tượng của tocircn giaacuteo nagravey khocircng thể hấp dẫn họ được - nếu khocircng noacutei lagrave
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
họ sẽ dị ứng với caacutei tiacutenh caacutech đầy ngacircy ngocirc vagrave buồn cười của hệ thống giaacuteo điều biểu trưng cho một chuỗi dagravei vocirc minh phaacutet xuất từ sự hiểu lầm trầm trọng caacutei nền tảng tinh hoa của Thiecircn Chuacutea giaacuteo nguyecircn thuỷCaacutei hiểu lầm cơ bản nhất của người Thiecircn Chuacutea giaacuteo tất cả caacutec giaacuteo phaacutei lagrave họ đọc vagrave hiểu Kinh Cựu vagrave Tacircn Ước như lagrave một chuyện kể về sự kiện lịch sử thay vigrave chuacuteng lagrave một kết tập của ngocircn từ biểu tượngHuống gigrave điều magrave chuacuteng ta đang bagraven liecircn quan đến một khối tacircm thức của quần chuacuteng Việt Nam cograven đang ở trong giai đoạn rất sơ khai ngacircy thơ tigravenh cảm chacircn chất vagrave của những đầu oacutec vagrave con tim vừa mới được mở mắt
F THAY LỜI KẾT Nhigraven thấy viễn tượng đoacute những ai quan tacircm đến cơ đồ đạo Phaacutep
phải biết suy tư vagrave lagravem việc để xoay chuyển baacutenh xe Chacircn lyacute lần nữa - vigrave noacutei như Osho chaacutenh Phaacutep magrave đức Phật chuyển luacircn hơn hai mươi lăm thế kỷ trước thigrave bacircy giờ đacircy ở trong cộng đồng Việt ở hải ngoại hay ở quecirc nhagrave đang bị ngừng lạiBaacutenh xe đạo Phật nagravey chắc lagrave đatilde đi qua Tacircy Acircu để đaacutenh thức một khối tacircm thức mới của người Tacircy AcircuNhưng tại quecirc hương Aacute Chacircu tại Việt Nam nơi Phật giaacuteo được nuocirci dưỡng cả ngagraven năm nay vagrave trong cộng đồng triacute thức Phật tử Việt ở hải ngoại ngọn đuốc chaacutenh Phaacutep đang bị heacuteo mograven mất gần hết sinh lực
Phật giaacuteo Việt Nam - một gia sản lớn cần phải được khai saacuteng vagrave chấn hưng một năng lực tinh thần mới cần phải được đaacutenh thức vagrave chuyển hoacuteaĐacircy lagrave traacutech nhiệm của tất cả chuacuteng ta(California thaacuteng Năm 2006)
Chuacute thiacutech 1 Frithjof Schuon ldquoLanguage of the Self Essays on the Perennial
Philosophyrdquo World Wisdom Books 1999 2 Viacute dụ nhiều bản Tacircn Ước Việt ngữ dịch rằng ldquoTrong luật phaacutep
của caacutec ngươi haacute chẳng cheacutep rằng Ta đatilde phaacuten Caacutec ngươi lagrave thần hay saordquo Nếu khocircng coacute một sự giải thiacutech sacircu rộng thigrave cacircu dịch nagravey hoagraven toagraven lagrave tối nghĩa vagrave sai lạc
3 Thanh Hải vagrave Lương Sĩ Hằng cả hai lagrave người ViệtTocirci đatilde coacute dịp tiếp xuacutec vagrave lagravem việc với hai vịThanh Hải thigrave xuất hiện một caacutech coacute bagravei bản magraveu megrave trang phục đa dạng như thời trang ngocircn ngữ thanh lịch con người bản latildenh kiến thức đa dạng vagrave sacircu
Nguyễn Hữu Liecircm
rộngSĩ Hằng thigrave hugraveng hồn mạnh mẽ charismatic vagrave khoacute hiểuOcircng sử dụng ngocircn từ đầy tiacutenh chất huyền biacute theo biểu tượng của Aacute ĐocircngCả hai xứng đaacuteng lagrave những bậc thầyThanh Hải coacute một quần chuacuteng đệ tử vagrave khaacuten giả khắp thế giớiẢnh hưởng của Sĩ Hằng thigrave chỉ coacute trong cộng đồng người Việt ở Mỹ vagrave PhaacutepCả hai đều bị nhiều tăng sĩ Phật giaacuteo Việt chỉ triacutech vagrave lecircn aacuten nhiều luacutec nặng nề vagrave tiecircu cực quaacute đaacuteng cả về phương thức hagravenh đạo lẫn học thuật giaacuteo lyacute đạo PhậtCograven caacutec đồ đệ Việt của họ (Thanh Hải vagrave Sĩ Hằng) nhiều người thigrave quaacute khiacutech vagrave thần tượng hoacutea caacutec vị nagravey một caacutech cực đoanViacute dụ khi Thanh Hải tắm một vagravei đệ tử lấy nước dơ từ đoacute magrave uốngTrong một cuộc phỏng vấn truyền thanh trực tiếp tocirci coacute hỏi bagrave lagrave coacute thực như thế vagrave nếu coacute thigrave tại sao bagrave lại cho họ lagravem như vậy Thanh Hải trả lời tocirci rằng ldquoTocirci thigrave đang tắm (chắc lagrave ở một nơi tạm thời ngoagravei trời) magrave họ thigrave cứ chạy tới muacutec lấy nước dơ đoacute magrave uống tocirci can cũng khocircng đượcTocirci đatilde bảo họ đoacute chỉ lagrave nước dơ magrave thocirci magrave họ khocircng thegravem ngherdquoCaacutec đệ tử của Sĩ Hằng ngồi thiền thigrave rung thacircn migravenh lecircn như bị kinh phong coacute người tuyecircn bố lagrave đatilde xuất hồn lecircn tầng trời nầy cotildei thiecircn nọHọ coi Sĩ Hằng như lagrave một vị Phật đại giaacutec ngộTocirci nhận thấy điều nagravey Higravenh như bất cứ caacutei gigrave hay đẹp đến đacircu magrave diacutenh vagraveo cotildei quần chuacuteng Việt thigrave cũng trở necircn một thảm kịch buồn cười cả
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
Notes
1 Nhagrave nghiecircn cứu nguyecircn Giaacuteo sư Viện Đại Học Vạn Hạnh trước 1975
Nguyễn Kết
Date Wed 17 May 2006 115903 +0200 From onthehorizonitdk Add to Address Book Add Mobile Alert Subject Bai tham luan (chi de xem qua) amp 2 abstract To vncphvnyahoocom thichnhattuyahoocom
Kiacutenh thầy Mạnh Thaacutet Như đatilde viết trong email gửi đến thagravey lần trước con xin gửi bagravei
viết trong zipfile kegravem theo về vua An Dương Arjuna sau đacircy đến thầy để xem trước xem noacute coacute hội đủ điều kiện phổ biến trong hội thảo sắp tới hay khocircng
Con hi vọng thagravey coacute giờ để xem qua cho yacute kiến sửa đổi vagrave gửi vagravei hagraveng cho con biết để gửi bản hoagraven chỉnh đến VNCPH theo thời hạn ấn định Bagravei con gửi bacircy giờ coacute thể cograven một vagravei khuyết điểm - nhưng hiện quaacute bận rộn việc lagravem để coacute được ngagravey nghỉ về VN necircn chưa đủ giờ để kiểm soaacutet kĩ nhất lagrave cần gửi ngay để thagravey xem qua
Kiacutenh Kết Nhacircn tiện con xin noacutei luocircn lagrave bagravei nagravey dường như con chưa đăng
kiacute lần trước gửi thư cho thầy thigrave cứ ngỡ đatilde gửi abstract đi rồi Do đoacute cũng xin gửi một file riecircng biệt gồm cả 2 abstract một đatilde gửi từ trước đuacuteng kigrave hạn vagrave một cho bagravei về Thục Phaacuten An Dương Vương
Attachments Attachment scanning provided by
AnDuongzip (56k) Save to Computer
Abstractszip (6k) Save to Computer Đăng kiacute bagravei tham luận1 (mới)
THỤC PHAacuteN AN DƯƠNG VƯƠNG Một Đoacuteng goacutep cho sự Sống cograven của Căn tiacutenh Việt
Nguyễn Kết 1
Abstract Truyện vua An Dương Thục Phaacuten được liacute giải như một dagraven
dựng tagravei tigravenh trecircn căn bản chất liệu huyền thoại Mahābharatā rất coacute thể trong một thời điểm khocircng mấy xa caacutech biến cố với noacute đất-nước
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
Việt bị chiếm đoacuteng đocirc hộ từ khi hai Bagrave thất trận n 43
Đất-nước Việt được tượng trưng với thagravenh Cổ Loa gặp phải nghịch cảnh vigrave con dacircn Việt với vua thể hiện qua higravenh tượng An Dương Thục Phaacuten khocircng biết migravenh coacute như thần Kim Qui noacutei ldquogiặc ở sau lưng helliprdquo Qua chuyện kể người nghe được nhắc nhỡ hiện trạng rằng họ lagrave con dacircn một nước tự chủ nhưng hiện đang coacute ldquogiặc ở becircn migravenhrdquo như Mị Chacircu coacute Trọng Thủy Mặc dugrave như thế con dacircn Việt sẽ khocircng tigrave vết ngời saacuteng bội phần nếu cograven biết liecircn hệ migravenh với đất nước như ngọc chacircu Mị Chacircu rửa trong giếng Cổ Loa Họ sẽ khocircng chigravem đắm đaacutenh mất chiacutenh migravenh như Cổ Loa vẫn nổi giữa vugraveng socircng nước nếu biết ldquogigrave+n giữ huệ mạngrdquo tượng trưng với sừng tecirc văn 7 tấc
Taacutec giả noacutei nhiều hơn một lần về chiacutenh dagraven dựng của migravenh vagrave rằng mục điacutech của ocircng khocircng coacute gigrave hơn lagrave như thế giải thiacutech quaacute khứ vagrave nuocirci dưỡng yacute thức vagrave căn tiacutenh Việt
Chacircn tướng của ocircng được phơi bagravey qua kĩ thuật vận dụng văn tự vagrave lsquomecirc tiacutenrsquo rằng ngộ nhận lịch sử magrave thiacutenh chuacuteng coacute thể coacute vigrave chuyện của ocircng sẽ được giải trừ với những yacute tứ được cagravei đặt trong truyện Nhưng ocircng cũng tự phocirc bagravey mặt mũi của migravenh qua higravenh ảnh sừng tecirc 7 tấc vagrave cung cấp những chi tiết cho biết hoagraven cảnh truyện đatilde higravenh thagravenh
Nguyễn Kết
2 (đatilde đăng kiacute đuacuteng kigrave hạn)
ĐỂ TƯƠI THEcircM MẦM XANH TẢN MẠN CHUYỆN ĐẠO amp ĐỜI
Nguyễn Kết
Ở Thaacutei Lan một thương gia vagrave một nhoacutem học giả tu sĩ đang bắt đầu tiến hagravenh một cocircng trigravenh qui mocirc với ngacircn quỉ khg 3 triệu đocirc vagrave thời gian 4 năm Caacutec tu sĩ sẽ dugraveng 3 thaacuteng để tuyển dịch kinh Pali sang tiếng Thaacutei sau đoacute chuyecircn viecircn điện ảnh biến caacutec kinh văn thagravenh những đoạn phim Kết quả sẽ lagrave những đĩa video-cd giaacuteo phaacutep phaacutet khocircng
Về cocircng trigravenh nagravey Phra Rachamethaphon viện trưởng của Mahamakut Buddhist University noacutei rdquoChuacuteng tocirci lagravem cho những điều bị xem như khoacute khăn rắc rối trở necircn dễ hiểu dễ tiếp nhận cho Phật tử hellip biến những đoạn kinh văn thagravenh higravenh ảnh sống động để kecircu gọi người ta thực hagravenh Giaacuteo phaacuteprdquo Vấn đề magrave nhoacutem người trecircn muốn giải quyết noacutei như một kiacute giả lagrave rdquođem Phật đến với tiacuten đồ khi ngagravey cagraveng nhiều tiacuten đồ khocircng cograven đến với Phật nhất lagrave giới trẻrdquo (Nhật baacuteo Politiken 150206)
Sự xa caacutech Đạo amp Đời cũng coacute ở Việt Nam Điều nagravey thoạt nhigraven coacute thể khocircng đaacuteng kể gigrave so với những vấn đề khaacutec của Phật giaacuteo Việt nam đặc biệt khi từ lacircu coacute nhiều người tigravem đến với đạo Phật vagrave nỗ lực đem niềm tin Phật giaacuteo đến cho quần chuacuteng coacute vẻ cũng đầy hứa hẹn Nhưng người Việt nhigraven chung biết đạo Phật như họ rsquobiếtrsquo caacutec tocircn giaacuteo khaacutec ndashmột tiacuten ngưỡng thuần tuyacute chỗ để baacutem viacuteu hi vọng cầu may giữa cuộc đời bất định nhiều đổi thay chuyển biến Vấn đề nằm ở chỗ giới trẻ noacutei chung khocircng quan tacircm vagrave cũng khocircng coacute điều kiện thiacutech hợp để quan tacircm đến đạo Phật như truyền thống với caacutec giaacuteo liacute vagrave phương thức thăng tiến con người hữu hiệu (như khoa học hiện đại hết lần nagravey đến lần khaacutec xaacutec minh được bằng thực nghiệm)
Vấn đề nagravey sẽ được gợi yacute với chuyện kể dựa trecircn những quan saacutet vagrave cảm nghiệm kinh nghiệm riecircng của người viết Một kinh nghiệm về việc đưa người trẻ đến ngưỡng cửa đạo Phật cũng được đề cập Rất coacute thể noacute dễ dagraveng được aacutep dụng ở Việt Nam Khocircng đogravei hỏi nhiều về tiền bạc vagrave học thuật vv như rsquolời giải Thaacutei Lanrsquo necircu trecircn hay sức mạnh cảm hoaacute của những cao tăng đạo cao đức trọng noacute chỉ cần ở
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
mỗi một rsquothiacute điểmrsquo một hai cư sĩ hay tăng ni sinh hữu tacircm vagrave coacute căn bản thế học
Nguyễn Kết
THỤC PHAacuteN AN DƯƠNG VƯƠNG Một Đoacuteng goacutep cho sự Sống cograven của Căn tiacutenh Việt 2
Nguyễn Kết
Truyện vua An Dương Thục Phaacuten 3 được liacute giải như một dagraven dựng tagravei tigravenh trecircn căn bản chất liệu huyền thoại Mahābharatā 4 rất coacute thể trong một thời điểm khocircng mấy xa caacutech biến cố với noacute đất-nước Việt bị chiếm đoacuteng đocirc hộ từ khi hai Bagrave thất trận n 43 Đất-nước Việt được tượng trưng với thagravenh Cổ Loa gặp phải nghịch cảnh vigrave con dacircn Việt với vua thể hiện qua higravenh tượng An Dương Thục Phaacuten khocircng biết migravenh coacute như thần Kim Qui noacutei ldquogiặc ở sau lưng helliprdquo Qua chuyện kể người nghe được nhắc nhỡ hiện trạng rằng họ lagrave con dacircn một nước tự chủ nhưng hiện đang coacute ldquogiặc ở becircn migravenhrdquo như Mị Chacircu coacute Trọng Thủy Mặc dugrave như thế con dacircn Việt sẽ khocircng tigrave vết ngời saacuteng bội phần nếu cograven biết liecircn hệ migravenh với đất nước như ngọc chacircu Mị Chacircu rửa trong giếng Cổ Loa Họ sẽ khocircng chigravem đắm đaacutenh mất chiacutenh migravenh như Cổ Loa vẫn nổi giữa vugraveng socircng nước nếu biết ldquogigraven giữ huệ mạngrdquo tượng trưng với sừng tecirc văn 7 tấc Taacutec giả noacutei nhiều hơn một lần về chiacutenh dagraven dựng của migravenh vagrave rằng mục điacutech của ocircng khocircng coacute gigrave hơn lagrave như thế giải thiacutech quaacute khứ vagrave nuocirci dưỡng yacute thức vagrave căn tiacutenh Việt Chacircn tướng của ocircng được phơi bagravey qua kĩ thuật vận dụng văn tự vagrave lsquomecirc tiacutenrsquo rằng ngộ nhận lịch sử magrave thiacutenh chuacuteng coacute thể coacute vigrave chuyện của ocircng sẽ được giải trừ với những yacute tứ được cagravei đặt trong truyện Nhưng ocircng cũng tự phocirc bagravey mặt mũi của migravenh qua higravenh ảnh sừng tecirc 7 tấc vagrave cung cấp những chi tiết cho biết hoagraven cảnh truyện đatilde higravenh thagravenh
-1- Thục Phaacuten An Dương Vương như người quan tacircm đến sử học biết lagrave một cacircu hỏi lớn Vị vua nagravey đatilde chỉ được đề cập rất trễ trong thư tịch cổ lần đầu tiecircn chỉ như một ghi chuacute trong Hậu Haacuten Thư (khg đầu thế kỉ 5) về quận Giao Chỉ như ldquođất cũ của An Dương Vươngrdquo Caacutec saacutech sử viết nhiều thế kỉ trước đoacute dugrave noacutei nhiều về Triệu Đagrave vagrave nước Nam Việt nhưng khocircng đề cập đến vị vua nagravey cũng như việc gọi lagrave Triệu Đagrave diệt nước Acircu Lạc Sử Kiacute của Tư matilde Thiecircn (145 ndash 90 trtl) cho biết5 sau khi lập nước Nam Việt xưng đế vagrave do đoacute phải đaacutenh nhau với quacircn Haacuten ở khu vực nuacutei Dương Sơn Triệu Đagrave đatilde nhacircn cơ hội quacircn Haacuten batildei binh magrave
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
ldquodugraveng uy lực uy hiếp nơi biecircn giới [theo ngữ cảnh hẳn lagrave chỉ gần khu vực giao tranh] vagrave đem đồ đạc của cải đuacutet loacutet caacutec nước Macircn Việt Tacircy Acircu Lạc bắt lệ thuộcrdquo Về sau Triệu Đagrave đatilde biện giải với sứ Haacuten rằng ocircng xưng đế lagrave để khocircng ngang hagraveng với caacutec vua chuacutea lacircn cận ldquoỞ phiacutea Đocircng đất Macircn Việt chỉ vẻn vẹn nghigraven người cũng xưng hiệu lagrave ldquovươngrdquo ở phiacutea Tacircy nước Acircu Lạc lagrave nước trần truồng cũng xưng lagrave ldquovươngrdquo Khocircng thấy kể thecircm sự kiện coacute yacute nghĩa nagraveo khaacutec cho quan hệ giữa Nam Việt vagrave caacutec nước như Acircu Lạc cho đecircn khi quacircn Haacuten tiến đaacutenh vagrave hạ được Phiecircn Ngung kinh đocirc Nam Việt vagraveo năm 111 trtl Bấy giờ vua quan Nam Việt kẻ bị bắt người đầu hagraveng Riecircng ở Quế Lacircm quan giaacutem quận ở đacircy đatilde ldquodụ dẫn Acircu Lạc đi theo nhagrave Haacutenrdquo noacutei caacutech khaacutec tiếp tục chấp nhận lagravem chư hầu nhưng bacircy giờ lagrave đối với Trung hoa thay vigrave Nam Việt Mocirc tả của Tư matilde Thiecircn từ đầu đến cuối khocircng cho thấy Nam Việt đatilde tiến đaacutenh hay tiecircu diệt caacutec nước lacircn cận vagrave iacutet nhất lagrave Acircu Lạc vẫn coacute latildenh tụ tự trị cả trước lẫn sau khi Nam Việt được thagravenh lập rồi bị nhagrave Haacuten diệt Nhưng như caacutec sử gia đầu tiecircn của Việt nam coacute lẽ cũng đatilde thấy (nguyecircn văn) cacircu biện giải của Triệu Đagrave coacute thể được đọc theo một caacutech khaacutec phugrave hợp với tin tưởng lsquohợp liacutersquo lagrave triều đại caacutec vua Hugraveng đatilde bị diệt mất Trong thời hiện đại do giả định rằng thời đại caacutec vua Hugraveng lagrave một higravenh thức liecircn minh bộ lạc trong một địa bagraven tương đối nhỏ hẹp ở Bắc Bộ tin tưởng truyền thống quả coacute giaacute trị mong muốn khi magrave nước Acircu Lạc ldquoở trần hellip xưng vươngrdquo lagrave bước tiến lớn của người Việt cổ cả về latildenh thổ lẫn higravenh thaacutei tổ chức Một caacutei nhigraven như thế cũng coacute vẻ đaacuteng tin Coacute nhiều khả năng một nước Tacircy Acircu được thagravenh lập do ảnh của thời Chiến quốc (khg 400 ndash 221 trtl) tương tự như sự thagravenh lập nước Nam Việt6 Theo đoacute dễ hiểu nếu liecircn minh bộ lạc của người Lạc Việt bị Tacircy Acircu hagraveng phục hoặc hai nước nagravey saacutet nhập vagraveo nhau trở thagravenh Acircu Lạc Dĩ nhiecircn người lagravem được chuyện nagravey lagrave người magrave sử saacutech vagrave truyền thuyết dacircn gian Việt nam noacutei đến Thục Phaacuten Đacircy khocircng phải lagrave khả năng độc nhất Nếu Thục Phaacuten khocircng coacute nước Acircu Lạc sẽ lagrave nước Văn Lang cũ trong một bước tiến mới magrave thagravenh Cổ Loa lagrave biểu trưng vagrave lsquotriều đạirsquo caacutec vua Hugraveng sẽ keacuteo dagravei lecircn tận hai bagrave Trưng (iacutet nhất) Nhưng nghĩ như thế thigrave khocircng theo saacutet với trigravenh tự hiểu biết magrave khoa khảo cổ vv cung cấp Theo hiểu biết vagravei năm trước đacircy nếu Thục Phaacuten khocircng coacute thigrave điều nagravey gần như một tai
Nguyễn Kết
hoạ chẳng hạn vigrave luacutec đoacute chưa coacute dữ kiện để khocircng nghĩ một khi Thục Phaacuten khocircng coacute thigrave thagravenh Cổ Loa hẳn lagrave do Matilde Viện lagravem ra
-2- Sử liệu xưa đatilde khocircng coacute iacutech gigrave mấy trong việc truy tigravem sử tiacutenh Thục Phaacuten để noacutei iacutet nhất Việc khảo saacutet caacutec truyền thuyết dacircn gian thigrave ldquohellip cứ gạt dần mọi chi tiết thecircm sau thigrave higravenh tượng cuối cugraveng của nhacircn vật Thục Phaacuten trong truyền thuyết Cổ Loa hoacutea ra chỉ hiện lecircn rực rỡ với đủ bảy sắc cầu vồng để rồi chịu chung số phận tan đi trong khoảng khocircng magrave chẳng lưu lại chuacutet thực chất lịch sử nagraveo cảrdquo Đoacute lagrave cacircu hỏi được Nguyễn Từ Chi vagrave Trần Quốc Vượng đặt ra theo caacutech cho thấy lagrave nghiecircn cứu truyền thuyết khocircng đem kết quả đaacuteng mong muốn Hai học giả nagravey hi vọng rằng Thục Phaacuten tuy vậy vẫn coacute thật vagrave chiacutenh lagrave nhacircn vật ldquoở trần hellip xưng vươngrdquo được nhắc giaacuten tiếp trong Sử Kiacute Hi vọng nagravey dĩ nhiecircn chỉ coacute được xương thịt khi được hỗ trợ biện minh bằng một liacute giải hợp liacute nagraveo đoacute về nguồn gốc của ldquoThụcrdquo trước tecircn Phaacuten về tecircn hiệu ldquovua An Dươngrdquo vv tức lagrave phải noacutei được Thục Phaacuten coacute thể lagrave ai từ đacircu đến7 Một lời giải đầy đủ (vagrave khocircng mang tiacutenh lsquoocircng đồ tacircn thờirsquo) đatilde được Tạ Đức đề nghị trong tương quan với luận thuyết của ocircng về nguồn gốc người Lạc Việt8 Gốc của tecircn Thục Phaacuten vagrave tecircn hiệu An Dương theo đoacute gần với phaacutet acircm Trung hoa (Ngan-Yang vagrave Shu Pan) so với acircm Việt vagrave khoacute hiểu lagrave Thục Phaacuten khocircng phải lagrave tecircn magrave mang nghĩa Chuacutea ĐấtChuacutea Người Về tecircn gốc của những tecircn như Cổ Loa Khả Lũ Loa thagravenh vv đề nghị đưa ra khocircng cho thấy một liecircn hệ ngữ nghĩa với những tecircn dacircn gian kẻ Chủ thagravenh Chủ magrave Gs Trần Quốc Vượng thấy như quan trọng becircn cạnh việc vua An Dương được gọi lagrave vua Chủ Liecircn hệ nagravey quả đaacuteng lưu tacircm vigrave một caacutei tecircn như kẻthagravenh Chủ coacute thể noacutei lecircn phần nagraveo caacutei nhigraven của người Việt cổ về Cổ Loa như một cocircng trigravenh kiến truacutec vĩ đại coacute một khocircng hai (trong thước đo Đocircng Nam Aacute) vagrave như một điểm quần cư giao thương quan trọng với người becircn trong vagrave latildenh tụ của họ khaacutec biệt với người becircn ngoagravei vv Một tecircn cụ thể mang nghĩa Chủ trong tiếng noacutei tiền Việt-Mường theo đoacute coacute vẻ coacute nhiều khả năng lagrave coacute ngay trong thời gian thagravenh được tạo dựng so với những tecircn viacute dụ (thagravenh) Ốc hay Higravenh Ốc Một liacute do lagrave những caacutei tecircn như thế nếu lagrave tecircn gốc coacute thể hagravem nghĩa thagravenh đatilde được dựng lecircn theo mocirc higravenh hoagraven chỉnh trong sự so saacutenh với caacutec thagravenh khaacutec về higravenh thugrave vagrave yacute nghĩa hoặc biểu tượng gaacuten cho chuacuteng Người Việt cổ phải đi rất xa hoặc coacute hiểu biết về hay coacute thượng khaacutech từ những phương trời rất xa để coacute một so saacutenh như vậy
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
Trong bối cảnh Văn hoaacute Đocircng Sơn cũng khocircng dễ hiểu lagrave sự đặt tecircn thagravenh đatilde coacute từ căn bản những so saacutenh nếu coacute như vậy Vấn đề lagrave Chủ lagrave một tecircn Nocircm magrave qui luật biến acircm thocircng thường đatilde dẫn tới hai từ magrave nếu người ở Cổ Loa coacute dugraveng trecircn 2000 năm trước thigrave người nơi khaacutec coacute lẽ thấy xa lạ dugrave coacute chung kho từ vựng Mocircn-Khmer Tecircn coacute từ sự truy tầm ngữ acircm lagrave klủ hoặc tlủ9 trong khi từ coacute nghĩa lsquochủ chuacutearsquo trong tiếng Mocircn vagrave Khmer lagrave cao vagrave caw magrave tiếng Việt ngagravey nay cograven boacuteng daacuteng Cugraveng với caocaw một từ Khmer khaacutec pontilde coacute thể lập tức tạo necircn những liecircn tưởng dugrave thoạt nhigraven khocircng đi đến đacircu Pontilde mang nghĩa chủ chuacutea một phạm vi khu vực giới hạn (đầy yacute nghĩa khi nghĩ đến caacutec phaacutet hiện khảo cổ về Văn hoaacute Đocircng Sơn) Phải chăng coacute một điều bất thường gigrave đoacute ở đacircy vigrave CaoCaw lagravem nghĩ đến Cao Lỗ cograven Pontilde đến Phaacuten trong Thục Phaacuten (Shu Pan theo acircm Trung hoa) vagrave chẳng những thế magrave cograven Fan phiecircn acircm Trung hoa của một từ đặt trước tecircn một loạt tướng taacute vagrave vua chuacutea Phugrave Nam Lacircm Ấp Fan của Lacircm Ấp Phugrave Nam (Phạm trong caacutech đọc Haacuten-Việt) chiacutenh ra lagrave gigrave lagrave vấn đề được bagraven catildei từ lacircu Nhưng gần đacircy đatilde coacute liacute luận khẳng định rằng noacute khocircng coacute gigrave khaacutec hơn lagrave pontilde10 Khocircng coacute liacute do đaacuteng kể để khocircng nghĩ pontilde thuộc về những từ ngữ Mocircn-Khmer vẫn được người Việt cổ trecircn 2000 năm trước chia sẻ với những cộng đồng người khaacutec thuộc cugraveng ngagravenh ngocircn ngữ Thế thigrave phải chăng (thagravenh) Chủ nguyecircn lagrave (thagravenh) Pontilde hoặc một tecircn coacute phaacutet acircm giống như thế nhưng do một liacute do nagraveo đoacute trong thời thuộc Haacuten (từ năm 43- ) magrave tecircn nagravey nagravey bị thay thế chỉ cograven yacute nghĩa được dacircn gian lưu giữ (trong mức độ cường điệu vigrave bấy giờ thagravenh Cổ Loa đatilde trở necircn một biểu tượng thiecircng liecircng của đất-nước xưa) Một loạt vấn đề phaacutet sinh với suy đoaacuten như vậy Nhưng tất cả đều được giải quyết trong quan hệ với một cacircu trả lời cho vấn đề vua An Dương magrave Gs Lecirc Mạnh Thaacutet gợi ra từ khaacute lacircu Trong một cocircng trigravenh về lịch sử phật giaacuteo Việt nam của migravenh sử gia nagravey noacutei trong một dograveng ngắn ngũi rằng ldquok(hoảng) năm 400 xuất hiện truyện An Dương Vương vagrave Triệu Đagrave phỏng theo bản anh hugraveng ca Mahābharatā cuả Ấn Độrdquo Cũng ngắn gọn nhưng với 2 dẫn chứng cụ thể lagrave một cacircu thấy trong một bagravei tham luận năm sau đoacute11 Chỉ cần nhigraven lướt qua kiacutech thước đồ sộ của Mahābharatā lagrave đủ higravenh dung rằng khocircng phải ai cũng coacute thể coacute phaacutet hiện được như vậy
-3-
Nguyễn Kết
Coacute sự giống nhau lạ lugraveng giữa caacutec higravenh tượng Triệu Đagrave vagrave vua An Dương ở một phiacutea vagrave ở phiacutea khaacutec Dhuryodhana vagrave Arjuna Ngay những caacutei tecircn cũng thế Nhưng khocircng chỉ truyện An Dương amp Triệu Đagrave magrave thocirci Hiện tượng nagravey cũng thấy coacute đối với hầu như mọi tigravenh tiết ghi trong sử saacutech cũng như truyền thuyết dacircn gian về vagrave chung quanh vua An Dương12 Việc tigravem hiểu xa hơn lại cograven đưa đến một phaacutet hiện dị thường khaacutec Điều nagravey coacute một vai trograve trong việc nhận diện sự higravenh thagravenh vagrave dụng tacircm hậu yacute đagraveng sau truyện An Dương vagrave khocircng chỉ như thế Do đoacute hatildey noacutei về noacute trước Khocircng ai ngờ cho đến nay nhưng sự kiện lagrave một truyện tiacutech về Arjuna nhacircn vật chiacutenh trong Mahābharatā đatilde được dugraveng trong huyền thoại về nguồn gốc đất nước của vương quốc Phugrave nam vagraveo khg thế kỉ 1 vagrave về sau của một triều đại Chăm Truyền thuyết mở nước Phugrave Nam như sứ Tagraveu ghi lại vagraveo giữa thế kỉ 3 đại khaacutei noacutei đến một chiến sĩ phương xa tecircn Hun-tian bị lsquonữ vươngrsquo Liu-ye tấn cocircng nhưng Hun-tian chiến thắng hagraveng phục được Liu-ye vagrave từ đoacute trị vigrave Phugrave nam Truyền thuyết nagravey vẫn được xem rất hợp liacute như chứa đựng một iacutet nhacircn tố lịch sử vagrave nhờ bia kiacute Chăm ở Mĩ Sơn (thế kỉ 7) Hun-tian được truy ra như phiecircn acircm Trung hoa của từ Sanskrit Kaundinya Liu-ye thigrave bị xem như một kết quả ghi cheacutep quaacute sai lạc để truy tầm tecircn gốc Phugrave nam13 Thật ra thigrave khocircng coacute gigrave lagrave sự thật lịch sử trong đoacute Đọc truyện Arjuna gặp Uloopi14 bị hại thế nagravey thế kia sẽ dễ dagraveng thấy truyện kia đơn giản lagrave một phiecircn bản của truyện nagravey Ngay cả tecircn của nhacircn vật chiacutenh cũng thế Điều nagravey tuy vậy khocircng coacute nghĩa đồng thuận của học giả về nhacircn tố lịch sử trong truyền thuyết mở nước Phugrave nam lagrave hoagraven toagraven sai Liu-ye rotilde ragraveng gần gũi kigrave lạ với Uloopi như thể lagrave một phiecircn acircm sai lạc vagrave thiếu soacutet của caacutei tecircn Ấn độ nagravey Nhưng coacute liacute do để tin sứ Tagraveu đatilde phiecircn acircm đuacuteng chỉ coacute người Phugrave nam đatilde gọi chệch đi một chuacutet caacutei tecircn của Uloopi Điều nagravey được thấy rotilde với chiacutenh caacutei tecircn của người gọi lagrave mở nước Phugrave nam Kaundinya Kaundinya lagrave lsquoCon ocircng Kundinarsquo hoặc lsquoCon bagrave Kundinirsquo Biết truyện tiacutech về Arjuna thigrave biết một nhacircn vật nữ quan trọng trong Mahābharatā mang tecircn Kunti Bagrave nagravey lagrave mẹ Arjuna Arjuna cũng coacute thể mang tecircn khaacutec lagrave lsquoCon bagrave Kuntirsquo ndashnếu xem những người con khaacutec của Kunti như khocircng coacute hay xem Arjuna cao cả vượt trội giữa họ Sự tương đồng gần gũi về tigravenh tiết truyện tiacutech vagrave những caacutei tecircn như thế đưa đến ấn tượng hiển nhiecircn rằng huyền thoại lập nước
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
của Phugrave nam chỉ lagrave một bản sao cheacutep truyện Arjuna vagrave Uloopi với một iacutet biến đổi tecircn tuổi để che dấu sự mocirc phỏng đoacute Thật ra thigrave khocircng phải Che dấu lối đoacute thigrave khocircng đi đến đacircu Như một qui luật chỉ cần một hiểu biết manh muacuten về Arjuna khi nhigraven vagraveo Kaundinya thigrave coacute thể nghĩ đacircy lagrave một tecircn khaacutec cho nhacircn vật nagravey do caacutei tecircn nagravey coacute 3 phụ acircm gốc lấy từ Kunti tecircn của mẹ Arjuna Từ đoacute coacute thể lsquokết luậnrsquo truyện Kaundinya vagrave Liu-ye rất coacute thể lagrave một truyện kể nagraveo đoacute trong vocirc vagraven truyện kể về Arjuna Lạ lugraveng kigrave dị đối với người ngagravey nay nhưng điều nagravey được cho lagrave rất thocircng thường nơi người Ấn xưa -để mocirc phỏng lời một thẩm quyền lớn về văn nghĩa học (ngữ văn học) Ấn độ noacute (vagrave một số điều khaacutec) khocircng coacute gigrave lạ đối với người quen thuộc với caacutec qui luật văn học alamkārasāstra15 Điểm quan trọng vagrave như đatilde ngụ yacute ở trecircn Kaundinya như một tecircn mới đặt ra cho Arjuna coacute hagravem yacute đề cao tocircn sugraveng trong đoacute lagrave lsquosự tocirc điểm lagravem trang nghiecircmrsquo (S alamkāra) niềm tin vagraveo Arjuna Tương tự với trường hợp caacutei tecircn Liu-ye Theo đoacute coacute thể liacute luận một điều thoạt nhigraven như ăn cắp vay mượn truyện tiacutech khocircng coacute nhacircn tố lịch sử thật ra chỉ coacute nghĩa những người latildenh đạo Phugrave nam thấy quaacute trigravenh mở nước của họ lsquoứng nghiệm kigrave diệursquo với cacircu chuyện Arjuna gặp Uloopi vagrave từ đoacute dugraveng truyện nagravey như một chacircn liacute thiecircng liecircng về khởi nguyecircn của đất-nước Nhận thức nagravey coacute bao nhiecircu phần chủ quan thigrave khocircng thế biết được Cograven Chămpa Gs Michael Vickery cho thấy lagrave khocircng hề coacute một Chămpa thống nhất như trong tin tưởng phổ biến magrave hầu như chỉ coacute những ốc đảo độc lập đocirci khi thugrave nghịch nhau16 Theo đoacute magrave noacutei coacute iacutet nhất một trong caacutec tiểu quốc Chăm đatilde giống như trường hợp Phugrave nam Huyền thoại Chăm được nhắc ở đacircy thigrave xuất hiện sau (nhưng hẳn lagrave sớm hơn niecircn đại của bia Mĩ Sơn thế kỉ 7) nhưng cũng chẳng khaacutec chi Phugrave nam ở sự tin thờ Arjuna Noacutei như thế thoạt nhigraven sai traacutei vigrave truyện tiacutech ghi lại trecircn bia Mĩ Sơn coacute một vagravei chi tiết khaacutec lạ nổi bật lagrave nhacircn vật nữ được ghi cheacutep như ldquococircng chuacutea Soma con vua rồngrdquo (S nāga) chứ khocircng phải Uloopi hay dạng địa phương hoaacute của tecircn nagravey Phiecircn bản giống như thế cũng thấy coacute từ khg thế kỉ 1 ở Nam Ấn vagrave một hai hải đảo Đocircng Nam Aacute vagrave caacutec học giả đatilde khocircng biết được nguồn gốc từ đacircu Nhưng biết chuyện Arjuna amp Uloopi thigrave lập tức hiểu ngay
Nguyễn Kết
Uloopi lagrave cocircng chuacutea con vua rồng vagrave cocirc nagravey khocircng xa lạ gigrave với tai nạn magrave Arjuna mắc phải liecircn quan đến soma ở đacircy nghĩa lagrave rượu độc Dugraveng Soma như một tecircn mới cho cocirc cocircng chuacutea nagravey lagrave để noacutei nhờ moacuten rượu quỉ quaacutei kia magrave Arjuna mới chung sống vui vẻ với Uloopi để cacircu chuyện mở mang triều đại của migravenh diễn ra giống như kinh saacutech noacutei
-4- Sự coacute mặt của niềm tin Ajurna ở Phugrave nam vagrave Chămpa khocircng coacute nghĩa lagrave phiecircn bản Chăm đatilde coacute vigrave ảnh hưởng Phugrave nam hoặc như trong tin tưởng cho đến nay Chămpa coacute quan hệ mật thiết với Phugrave nam Ngay Lacircm ấp (thế kỉ 2) vagrave Chămpa cũng khocircng coacute liecircn hệ gigrave với nhau iacutet nhất trong thời gian đầu (Vickery 2005 đd) Như đatilde noacutei những Fan trước tecircn của caacutec tướng vua ở caacutec nước nagravey khocircng lagrave gigrave khaacutec hơn lagrave pontilde khocircng noacutei lecircn một liecircn hệ gigrave giữa họ hơn lagrave tất cả đều lagrave chủchuacutea trong tiếng noacutei xưa Khaacutec biệt tinh tế giữa hai phiecircn bản Phugrave nam vagrave Chămpa như thế goacutep phần cho thấy sự tin thờ Arjuna đatilde coacute vigrave sự coacute mặt sớm sủa vagrave rộng ratildei của ảnh hưởng Ấn độ Trễ nhất lagrave từ khg thế kỉ 1 trtl trở đi ảnh hưởng nagravey đatilde coacute khocircng chỉ ở Nam vagrave Trung bộ Việt nam ngagravey nay magrave cograven ở Vacircn nam Sự kiện quen thuộc lagrave cổ thư Trung hoa cho biết vagraveo thế kỉ 1 khi tiến chiếm khu vực nagravey người Haacuten đatilde biết đến một cộng đồng người Ấn sinh sống ở đacircy Khu vực Bắc Bộ như thế khoacute lagrave biệt lệ như ấn tượng dễ coacute do việc học giả thường chỉ xoaacutey vagraveo tiacutenh bản địa của Văn hoaacute Đocircng Sơn Điều nagravey cagraveng trở necircn rotilde ragraveng hơn nữa do sự kiện ldquođường An Nam thocircng sang Thiecircn truacutecrdquo gần đacircy được biết như khocircng đơn giản chỉ lagrave đường biển17 Thế thigrave phải chăng coacute thể nghĩ việc sử dụng truyện tiacutech Arjuna vagrave noacutei chung huyền thoại Mahābharatā ở Bắc Bộ trong quan hệ với truyền thuyết vua An Dương đatilde coacute từ rất sớm chứ khocircng đợi đến khg đầu thế kỉ 5 Một liacute do để noacutei sự vay mượn vận dụng như noacute được trigravenh bagravey sau đacircy khocircng coacute sớm như thế lagrave sự coacute mặt của những từ ngữ Haacuten-Việt như An Dương Trọng Thuỷ vv Điều nagravey tuy vậy khocircng khoacute giải thiacutech Mặc dugrave vagraveo khg thời gian chung quanh thế kỉ 2 người Việt noacutei chung vẫn cograven rất xa lạ với tiếng Haacuten vagrave văn hoaacute Trung hoa nhưng caacutec thập niecircn cuối của thế kỉ nagravey chứng kiến những thagravenh phần quan lại vagrave triacute thức người Haacuten trong đạo bụt ở Việt nam Vagrave họ magrave Macircu tử lagrave trường hợp chắc chắn nhất khocircng coacute sự tự tocircn về học thuật vagrave tiacuten
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
ngưỡng Trung hoa magrave cũng khocircng chia sẻ caacutei nhigraven về người Việt cổ của giới thống trị Trung hoa vagrave tay sai bản xứ18 Truyện An Dương như sẽ thấy khocircng coacute sự vay mượn tigravenh tiết theo cơ chế ảnh hưởng thocircng thường magrave do một học giả cố yacute tạo ra Ocircng nagravey chắc chắn khocircng thuộc hạng xa lạ lắm với từ ngữ Trung hoa vagrave cũng khocircng hẳn tạo dựng truyện nagravey chỉ để noacutei riecircng với người Việt magrave thocirci Coacute những liacute do để noacutei xa hơn Giữa những điều khaacutec chuacuteng ta biết một số tigravenh tiết Mahābharatā được dugraveng để tạo ra một phiecircn bản mới cho huyền thoại khởi nguyecircn dacircn tộc vagraveo khg thế kỉ 219Caacutec tigravenh tiết nagravey coacute boacuteng daacuteng của chuacuteng trong truyện An Dương Becircn cạnh đoacute như sẽ đề cập phần nagraveo dưới đacircy truyện nagravey cũng coacute vẻ phản aacutenh caacutei cảm thức noacuteng bỏng của thời ngay sau khi hai Bagrave Trưng thất trận Cảm thức nagravey khoacute coacute ở mức độ như thế trong tigravenh trạng đất-nước vagrave caacutei nhigraven đối vối người Haacuten trong caacutec thế kỉ sau nhất lagrave nếu điều nagravey đuacuteng như sử gia Lecirc Mạnh Thaacutet cho thấy trong caacutec nghiecircn cứu của ocircng đoacute lagrave bị đocirc hộ lệ thuộc nhưng thực chất lagrave người Việt coacute được những chiacutenh quyền tự chủ độc lập Một sự kiện quan trọng cũng lagrave việc sử dụng những từ ngữ Việt cổ rất cổ đến mức nếu khocircng cacircn nhắc những điều đatilde necircu liecircn quan đến quan hệ Haacuten amp Việt dễ coacute thecircm xu hướng nghĩ rằng truyện nagravey đatilde được tạo ra trước thời gian người Haacuten thật sự coacute mặt ở Việt nam20 Từ Khmer pontilde từ đoacute Phaacuten (vagrave nhất lagrave Phớng theo dacircn gian) trong Thục Phaacuten coacute thigrave coacute thể giải thiacutech caacutech khaacutec21 nhưng coacute nhiều điều cho thấy Thục coacute quan hệ ngữ acircm vagrave ngữ nghĩa với caacutec từ tiền-Việt-Mường dok lsquothuyền đograversquo vagrave dolh lsquonổirsquo22 vagrave sự kiện nagravey khocircng thể noacutei lagrave tigravenh cờ
-5- Truyền thuyết về vua An Dương khocircng higravenh thagravenh theo lối giống như trường hợp Phugrave Nam vagrave Chămpa Khocircng như trong huyền thoại gốc trong phiecircn bản Việt Arjuna baacutech chiến baacutech thắng đatilde bị đại bại mất nước phải giết con vagrave bị diệt mất thoạt nhigraven Việc hạ bệ Arjuna như thế do bất kigrave dụng tacircm nagraveo lagrave một điều khoacute tưởng tượng được đối với người ấn giaacuteo hoặc chia sẻ tiacuten ngưỡng ấn giaacuteo Truyền thuyết nagravey cũng khocircng phải lagrave kết quả của sự mocirc phỏng vay mượn thocircng thường Đặc biệt hơn hầu như mọi chuyện kể về vagrave chung quanh vua An Dương đều coacute thể xem như kết quả chuyển dịch một kĩ thuật Ấn độ theo đoacute tecircn vagrave truyện tiacutech trong Mahābharatā được lsquodịch acircmrsquo vagravehoặc dịch nghĩa trong liecircn hệ với những sự việc
Nguyễn Kết
sự kiện quen thuộc với người bản địa23 Coacute thể xaacutec minh từ nhiều điểm xuất phaacutet khaacutec nhau nhưng (may) diễn tiến hầu như chắc chắn phải coacute lagrave mọi sự bắt đầu với yacute tưởng thagravenh Cổ Loa như biểu tượng đất-nước Việt cổ Như trecircn đatilde giả định thagravenh được biết qua một tecircn cổ mang nghĩa thagravenh Chủ coacute acircm giống như Pontilde Từ đacircy lsquocoacute acircm giống như XYZrsquo được tạm ghi lagrave ~XYZ Một phần do caacutei tecircn thagravenh ~Pontilde taacutec giả liecircn tưởng đến vua Pandu của huyền thoại Mahābharatā rồi Pandava caacutec lsquocon dograveng Pandursquo Phần khaacutec lagrave Tượng quận sẽ đề cập Tecircn họ đầy đủ Thục Phaacuten từ đacircy magrave coacute qua việc lsquodịch acircmrsquo hay tạo ra một từ mới từ một số phụ acircm gốc sao cho từ nagravey coacute cugraveng số acircm tiết như từ gốc Trong caacutec phụ acircm của Pandava hai phụ acircm p vagrave n đatilde yecircn chỗ với tecircn ~Pontilde tức Phaacuten (vagrave Phớng) trong dạng về sau Với hai phụ acircm cograven lại d vagrave v coacute thể nghĩ như một minh hoạ đến Đagraveo Vi Nhưng nếu thế thigrave tecircn họ đầy đủ coacute đến 3 acircm tiết khocircng trung thagravenh với tecircn gốc (pandava đọc như pan-daw hai acircm tiết) Do đoacute để đủ số acircm tiết gốc từ d một từ Việt nữa được tạo ra vagrave từ nagravey coacute phaacutet acircm vagrave yacute nghĩa gần gũi với hai từ cổ dok vagrave dolh như sẽ thấy Coacute thể nghĩ Thục đơn thuần lagrave biến dạng của từ nagravey chứ khocircng phải chiacutenh taacutec giả đặt thecircm trong dụng yacute tạo một liecircn tưởng về nước Thục xưa ở Trung hoa (mặc dugrave người Ấn từ xa xưa đatilde biết đến nước Thục như Sử Kiacute Tư Matilde Thiecircn ghi nhận x Bin Yang 2004 đd) Dugrave sao như nhacircn vật chiacutenh một latildenh tụ giỏi chiến trận Thục Phaacuten được nối kết với nhacircn vật quan trọng của Mahābharatā vị vương tử dograveng pandeva giỏi giang nhất Arjuna Từ đacircy chuacuteng ta coacute Thục vương tử An Dương Vương tử lagrave dịch nghĩa vagrave ~An Dương dĩ nhiecircn lagrave lsquodịch acircmrsquo của Arjuna ndashhoagraven toagraven xiacutet xao (Arjuna phaacutet acircm như lsquoArjunrsquo) Ghi nhận lagrave ở đacircy cũng coacute sự dịch nghĩa lsquoDươngrsquo noacutei lecircn được một nghĩa của Arjuna lsquosaacuteng (đối với tối)rsquo lsquomagraveu của ban ngagraveyrsquo Như một qui luật những caacutei tecircn quan trọng đều phải vừa dịch acircm vừa dịch nghĩa Vagrave dĩ nhiecircn truyện tiacutech thigrave giống hệt An Dương phải coacute tagravei xạ tiễn coacute Nỏ thần ldquobắn một phaacutet 10 mũi tecircnrdquo vigrave Arjuna thiecircn hạ vocirc địch về bắn tecircn coacute cacircy cung thần Gandiva vagrave cũng thường ldquobắn một luacutec 10 mũi tecircnrdquo24 Nhưng khocircng chỉ như thế An Dương cũng phải coacute bạncố vấnngười chỉ đạo lagrave Cao NỗCao Lỗ vagrave thần Kim Qui vigrave Arjuna coacute Krishna Cao Lỗ coacute thể lagrave một vị vị thần coacute sẵn Trong trường hợp nagravey coacute lẽ chỉ lsquohọrsquo Cao (CaoCaw trong tiếng MocircnKhmer) được giữ nguyecircn tecircn thigrave được sửa đổi để noacutei chung coacute được caacutec phụ acircm của tecircn
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
Krishna (k r vagravehoặc n) Nhưng thần linh nagravey phải trở thagravenh người để lsquohợp lựcrsquo cugraveng thần Kim Qui noacutei lecircn đầy đủ tiacutenh caacutech thầnngười của Krishna25 Rồi do Krishna được gọi bằng nhiều tecircn khaacutec trong đoacute coacute Hari noacutei lecircn magraveu vagraveng necircn thần rugravea phải lagrave thần Rugravea Vagraveng Haacuten-Việt hoaacute thagravenh Kim Qui Thần rugravea ở đacircy coacute thể lagrave thần chiến tranh của Tagraveu như Keith Taylor suy đoaacuten (hợp với giả thuyết về An Dương của ocircng) Nhưng đoacute lagrave trugraveng hợp ngẫu nhiecircn lsquokigrave diệursquo Khởi điểm phải lagrave địa thế khu vực Cổ Loa Đoacute lagrave một khu vực lồi lotildem với nhiều gograve doi đất cao xen giữa lagrave những đầm lầy những batildei bồi do socircng nước ndashmột kaccha như người Ấn gọi Vagrave Sanskrit kachapa lagrave con rugravea Việc Cao LỗNỗ vagrave thần Kim Qui giuacutep xacircy thagravenh Cổ Loa thigrave tương đối khocircng dễ thấy như sự vay mượn nhưng thật ra điều nagravey cũng coacute -từ sự biến đối đảo ngược tigravenh tiết về việc Krishna dạy caacutech thoaacutet khỏi Chakravyuha lsquoLuacircn trậnrsquo Thế trận huyền diệu kigrave biacute nagravey khocircng một ai coacute thể ra thoaacutet trừ Arjuna Vagrave do noacute coacute higravenh xoắn ốc 7 vograveng necircn thagravenh quaacutech tượng trưng cho nước Việt xưa cũng phải coacute 9 vograveng xoắn ốc chu vi 9 dặm như saacutech cổ Trung hoa đatilde cheacutep lại26 Caacutec con số 7 vagrave 9 lagrave những số hecircn của theo thứ tự truyền thống Ấn vagrave Việt cổ Noacute dĩ nhiecircn phải coacute tecircn mới do ~Pontilde đatilde được dugraveng như tecircn vua Chakra-vyuha lsquotrận đồ Chakrarsquo được chuyển dịch thagravenh lsquothagravenh KẻCổ ~Loarsquo Kẻ Loa (cũng như An Dương vv) lagrave một caacutei tecircn coacute vấn đề một phần vigrave Loa (vagrave An Dương vv) lagrave tecircn Haacuten-Việt theo lẽ thường khocircng thể coacute từ thời người Việt cổ chưa bị ảnh hưởng Haacuten Dĩ nhiecircn noacute khocircng thể lagrave tecircn gốc Nhưng chuacuteng ta cũng khocircng cograven phải nghĩ noacute do người Haacuten đặt ra27Như đatilde noacutei khocircng coacute gigrave khoacute hiểu ở việc taacutec giả biết iacutet nhiều tiếng Haacuten trong thời điểm noacute cograven xa lạ với người Việt noacutei chung Rồi thigrave KẻCổ Loa vigrave caacutei tecircn của noacute magrave phải trở thagravenh nơi vua An Dương giao chiến với Triệu Đagrave Triệu Đagrave đuacuteng lagrave phiecircn bản Việt của Dhuryodhana cả ở tiacutenh caacutech nhacircn vật lẫn ở goacutec độ ngữ học Từ caacutec phụ acircm của tecircn gốc taacutec giả tạo ra một tecircn họ Việt nagraveo đoacute nhưng hẳn lagrave ocircng đatilde kinh ngạc vigrave sự lsquothần diệursquo lsquolinh thiecircngrsquo của văn tự Sanskrit (như nhiều người ngagravey nay ở cả Đocircng lẫn Tacircy) Ocircng coacute vẻ khocircng coacute mấy tự do trong sự tigravem kiếm lsquoTriệu Đagraversquo hoặc một tecircn Việt cổ gần gũi tương đương tecircn họ nagravey lagrave ứng viecircn thiacutech hợp nhất trong số những tecircn họ magrave ocircng coacute thể nghĩ được vagrave
Nguyễn Kết
lsquoTriệu Đagraversquo trong kiacute tự Haacuten sẽ trở necircn lsquoZhao Tuorsquo tecircn vua Nam Việt Ocircng hoagraveng gian traacute nham hiểm của huyền thoại coacute được xương thịt của một nhacircn vật coacute thật Nhưng khocircng phải vigrave vua Nam Việt đatilde thật sự đến vagrave đaacutenh nhau với người Việt cổ tại Cổ Loa hay vigrave nơi đoacute thật sự đatilde xảy ra một cuộc đại chiến giữa Tagraveu vagrave Việt Cổ Loa phải lagrave batildei chiến trường vigrave caacutei tecircn của noacute dẫn taacutec giả trở lại với Kurukshetra lsquođấtlatildenh địa của dograveng tộc Kurursquo nơi xảy ra cuộc đại chiến lừng danh nhất của huyền thoại Ấn độ giữa hai phe phaacutei magrave Thục Phaacuten vagrave Triệu Đagrave Ấn độ lagrave đại diện Chiacutenh taacutec giả đatilde noacutei rotilde ocircng nghĩ như thế thagravenh Kẻ Loa (cũng) lagrave thagravenh (kśetra) Kha LũKhả Lũ (Kuru)
-6- Với thagravenh Cổ Loa được nối kết với cuộc chiến trăm phần chết chiacuten mươi chiacuten () của huyền thoại vograveng trograven lsquochơi chữrsquo trecircn caacutei tecircn vagrave truyện tiacutech Arjuna khởi đi từ thagravenh cổ tượng trưng cho nước Việt đatilde được vẽ xong Taacutec giả đi sang vấn đề lagravem Arjuna Việt nam đại bại traacutei ngược hoagraven toagraven với truyện tiacutech gốc Khocircng coacute liacute do thiết yếu nagraveo để phải lagravem thế nếu chỉ muốn tạo ra một bản dịch truyện tiacutech Ấn độ Thế nhưng ocircng vẫn lagravem bằng một nối kết gượng eacutep li kigrave giữa những chuyện khocircng thể noacutei lagrave gần nhau trong caacutei khối khổng lồ của truyện tiacutech gốc Sự việc nagravey quan trọng để hiểu dụng tacircm của taacutec giả
Arjuna Việt nam coacute thể lagravem gigrave để đi tigravenh trạng bi thảm kia Những caacutei tecircn quan trọng Arjuna Krishna pandava coacute vẻ khocircng giuacutep iacutech gigrave cho việc tigravem kiếm một truyện thiacutech hợp Nhưng quay sang tecircn Việt của nhacircn vật chiacutenh ~Thục (Phaacuten) coacute thể lagravem liecircn tưởng đến một caacutei tecircn như Shukra trong Mahābharatā
Thoạt tiecircn coacute thể đoacute chỉ lagrave một trong nhiều caacutei tecircn Vậy thigrave coacute liecircn tưởng gigrave hữu iacutech từ caacutei tecircn của thần hộ trigrave đất-nước Rugravea Vagraveng Rugravea Vagraveng chuyển dịch sang Sanskrit lagrave Hare Kachapa Một caacutei tecircn như Kacha hiện ra Cũng khocircng hẳn noacutei lecircn gigrave Nhưng nghĩ ngợi một chuacutet thigrave nhớ đến một truyện becircn lề (theo nhiều nghĩa nếu taacutec giả lagrave một tu sĩ) trong đoacute Kacha lsquođi đocircirsquo với Shukracharya
Shukracharya lagrave một đạo sư của phe asura (a-tu-lalsquothần dữrsquo) Ocircng coacute một thần chuacute lagravem kẻ chết sống lại khiến phe địch khocircng thể chiến thắng được Do đoacute vị đạo sư của phe deva (đề-bagravelsquothần lagravenhrsquo) đatilde tạo ra một điệp vụ gửi người đến nằm vugraveng để dograve biết biacute mật của thần chuacute linh diệu kia Điệp viecircn lagrave Kacha con trai của ocircng nagravey Trong thời gian lagravem cocircng taacutec điệp baacuteo trong đất địch anh ta lagravem thacircn với vagrave được Devayani con gaacutei của chiacutenh Shukracharya
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
thương yecircu Thế lagrave vagrave điệp viecircn Kacha thagravenh thaacutei tử Trọng Thuỷ (magrave Sử Kiacute Tư Matilde Thiecircn khocircng biết đến trong ghi cheacutep về vua Nam Việt Zhao Tou) Con gaacutei đạo sư thigrave trở thagravenh Mị Chacircu cocircng chuacutea Acircu Lạc ndashkhocircng hiểu đacircy coacute phải lagrave sự cố yacute khocircng dịch tecircn để noacutei khocircng necircn so saacutenh hai nhacircn vật nagravey Thần chuacute trong truyện gốc hiển nhiecircn trở thagravenh moacuteng rugravea thần Tạo dựng chuyện Mị Chacircu như nguyecircn nhacircn lagravem mất nước nhưng taacutec giả khocircng hứng thuacute với những ấn tượng sai lầm Điều nagravey được thấy nhiều hơn lagrave một lần Ở đacircy ấn tượng sai lầm lagrave cocircng chuacutea con vua Việt vigrave tigravenh magrave lagravem mất nước Những gigrave cograven ghi lại trong saacutech xưa từ văn tự cho đến higravenh ảnh tượng trưng đều coacute thể hiểu như ngầm biện giải rằng đoacute chỉ lagrave caacutei cớ Việc đồng nhất maacuteu Mị Chacircu với ngọc chacircu khocircng tigrave vết rửa vagraveo giếng Cổ Loa thigrave ngời saacuteng bội phần chỉ lagrave một trường hợp Cograven coacute thể noacutei -một khi biết người Ấn xưa liecircn hệ magraveu trắng với điều lagravenh thiện trong sạch (nghiệp trắng đối với nghiệp đen)- higravenh tượng ratildei rắc locircng ngỗng trắng coacute lẽ coacute hagravem yacute con gaacutei vua Việt chỉ tạo lsquonghiệp trắngrsquo thocirci tức lagrave vocirc tội vocirc can khocircng diacutenh daacuteng gigrave đến chuyện kể của ocircng Những caacutei tecircn tự chuacuteng cũng noacutei lecircn nhiều điều Ngoagravei trường hợp Mị Chacircu caacutei tecircn Trọng Thuỷ khocircng những chỉ lagrave lsquodịch acircmrsquo Kacha magrave cograven hagravem chứa một manh mối lạ lugraveng qua nghĩa lsquonước nặngrsquo Trọng Thuỷ tự tử ở giếng Cổ Loa tức lagrave trở thagravenh một với nước giếng nagravey hay lagravem nước trở necircn nặng Thagravenh đất Cổ Loa như một toagraven thể như thế hẳn lagrave nổi trecircn bugraven lầy socircng nước như một chiếc thuyền Địa higravenh Cổ Loa với socircng nước vacircy quanh vv cho thấy dĩ nhiecircn lagrave như thế Nhưng thế thigrave taacutec giả đatilde ngầm khẳng định Thục trong Thục Phaacuten chiacutenh ra lagrave gigrave Thục Phaacuten lagrave higravenh tượng coacute do sự nhacircn caacutech hoaacute thagravenh đất Cổ Loa vagrave Thục Phaacuten được kể lagrave bước xuống socircng nước thigrave nước rẻ đocirci vv tức lagrave cũng coacute yacute tương tự như Cổ Loa nổi trecircn socircng nước Thế necircn Thục hay dạng ban sơ của noacute thoạt nhigraven tự noacute đatilde lagrave sự lsquodịch acircmrsquo đuacuteng luật của ndashdava trong Pandava nhưng cograven được taacutec giả cho biết phải hiểu như coacute quan hệ phụ acircm vagrave yacute nghĩa với caacutec từ ngữ cổ chỉ thuyền đograve dok vagrave nổi khocircng chigravem dolh Chuacuteng ta sẽ thấy taacutec giả cograven đưa thecircm manh mối để phải nghĩ như thế Giải thiacutech nhất quaacuten khocircng chỉ với điều trigravenh bagravey sau đacircy magrave thocirci thigrave aacutem chỉ của taacutec giả lagrave đất-nước Việt magrave Cổ Loa lagrave biểu tượng khocircng bị chigravem đắm tiecircu trầm chỉ vigrave luacutec bấy giờ thời taacutec giả noacute đang
Nguyễn Kết
bị chiếm đoacuteng đegrave nặng dưới aacutech thống trị
-7- Với truyện cocirc cocircng chuacutea Việt vigrave tigravenh lagravem nhagrave tan nước mất vagrave cacircu noacutei của thần Rugravea Vagraveng với vua An Dương ldquoGiặc ở sau lưng nhagrave vua đoacuterdquo khocircng thể noacutei lagrave taacutec giả khocircng coacute dụng tacircm Noacute vagrave vograveng trograven chữ nghĩa của taacutec giả thoạt nhigraven đatilde được vẽ trọn vẹn với caacutec tigravenh tiết nagravey Nhưng taacutec giả cho thấy ocircng khocircng nghĩ như thế Vấn đề coacute quan hệ với sự việc vograveng trograven văn tự kia biến kẻ Loa thagravenh Kurukshetra (ph 5) Cổ Loa tượng trưng cho đất nước Việt lagrave của phe chiacutenh trong khi Kurukshetra lagrave latildenh thổ của phe nagraveo thigrave khocircng dễ nhận biết từ một hiểu biết manh muacuten về Mahābharatā
Vấn đề nagravey khocircng thể coacute nơi người khaacutec truớc hết kẻ xem văn tự như chigravea khoaacute vagraveo chacircn liacute magrave chuacuteng ta biết lagrave phổ biến ở cả đocircng lẫn tacircy trong thế giới xưa kể cả người Do thaacutei vagrave Ấn vốn coacute một hệ thống qui luật chiết tự vagrave tạo từ lạ lugraveng mang chức năng của cocircng thức toaacuten học ngagravey nay
Như được phaacutet hiện vagrave đề cập nhiều nhất trong trường hợp Do thaacutei xưa từ ngữ cacircu văn trong Kinh Thaacutenh được tin lagrave ẩn chứa nhiều yacute nghĩa thacircm sacircu huyền diệu chứ khocircng chỉ mỗi một yacute nghĩa trecircn lsquobề mặt văn tựrsquo Nỗ lực thuyecircn giải Lời Thần theo lối nagravey đưa đến sự higravenh thagravenh một hệ thống caacutec qui luật magrave người ta aacutep dụng trecircn những cacircu văn nhoacutem từ ngữ vv được chọn tuỳ theo một chủ đề nhất định Kết quả dĩ nhiecircn lagrave những lsquochacircn liacute mớirsquo28
Trường hợp người Ấn xưa khocircng khaacutec mấy nhưng khocircng mấy ldquodiacutenh mắc vagraveo văn tựrdquo Coacute suy đoaacuten rằng người Do thaacutei xưa từ sau cuộc viễn chinh đến Ấn của vua Hi lạp Alexander đatilde học một vagravei qui luật lsquoboacutei chữrsquo Ấn độ Một lsquobiacute mật cocircng cộngrsquo của giới chuyecircn gia Sanskrit hiện nay dường như lagrave caacutei rừng thần thaacutenh Ấn độ coacute thể đatilde coacute trong caacutei khung của caacutec kĩ thuật nagravey
Taacutec giả của chuacuteng ta hiển nhiecircn dugraveng đến một vagravei kĩ thuật nagravey để dựng chuyện Khocircng thể noacutei ocircng tin vagraveo Mahābharatā như người ấn giaacuteo nhưng chắc lagrave ocircng tin vagraveo năng lực của lsquococircng thức văn tựrsquo29 Nhưng cho dugrave như thế thigrave như người khaacutec ocircng hẳn phải khocircng thấy vấn đề gigrave nếu khocircng noacutei thấy lsquokết quả tiacutenh toaacutenrsquo của migravenh như một lsquomầu nhiệmrsquo
Thật vậy lsquođiều kiện ban đầursquo ocircng đưa vagraveo lsquococircng thứcrsquo của migravenh lagrave thagravenh Cổ Loa biểu tượng của đất-nước Việt cổ coacute chủ lagrave vua Việt cổ thocircng qua higravenh tượng An Dương Việc để An Dương mất nước dĩ nhiecircn coacute nghĩa noacute cuối cugraveng thuộc về Triệu Đagrave Nhưng khi lsquoCổ Loa
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
Acircn độrsquo Kurukshektra từng thuộc về cha Triệu Đagrave (Ấn độ) thigrave chẳng phải kết quả lsquotiacutenh toaacutenrsquo của ocircng rất lagrave lsquochiacutenh xaacutecrsquo noacutei lecircn được một giai đoạn nhacircn quả vật hoagraven cố chủ
Thế nhưng ocircng đatilde xem đacircy lagrave vấn đề vagrave tigravem caacutech giải quyết Vấn đề của ocircng lagrave Cổ Loa lagrave đất-nước Việt chưa hề thuộc về Triệu Đagrave vagrave do đoacute khocircng coacute gigrave lsquohợp liacutersquo ở việc noacute bị người Trung hoa chiếm đoacuteng trong khi truyện ocircng dựng thigrave do sự đồng nhất Cổ Loa = Kurukshetra coacute hagravem yacute ngược lại
Vấn đề nagravey thuần tuyacute liacute thuyết chỉ xảy ra trong tacircm triacute ocircng vagrave theo lẽ thường khocircng thể noacutei coacute ảnh hưởng gigrave đến thiacutenh chuacuteng của ocircng iacutet nhất vigrave họ khocircng biết đến truyện tiacutech gốc để liecircn tưởng đồng nhất Kurukshektra với Cổ Loa Nhưng đoacute lagrave xeacutet theo liacute thocircng thường
Nhigraven từ tacircm liacute học phật giaacuteo dugrave người nghe khocircng biết khocircng hiểu nhưng điều nagravey một khi coacute tiacutenh bất thiện thigrave sẽ coacute taacutec dụng tai hại cho họ ảnh hưởng đến tiềm thức lagravem họ dễ dagraveng chấp nhận tigravenh trạng mất nước lệ thuộc Điều nagravey hay việc ocircng sợ cacircu chuyện của migravenh gieo trồng một lsquochủng tử bất thiệnrsquo vagraveo tacircm thức người nghe được thấy qua lsquolời giảirsquo cagravei vagraveo truyện kể
Lời giải đoacute lagrave tigravenh tiết nước giếng Cổ Loa coacute đặc tiacutenh lagravem sắc ngọc saacuteng bội phần Giếng Cổ Loa đatilde được thấy (x ph 6) lagrave một chi tiết cần thiết để noacutei lecircn yacute thagravenh Cổ Loađất-nước Việt khocircng bị chigravem đắm dugrave giặc coacute ở đoacute Nhưng nước giếng đặc tiacutenh rửa ngọc Thoạt nhigraven thigrave tigravenh tiết nagravey cũng khocircng cần thiết cho cacircu chuyện của ocircng Nếu noacutei noacute coacute vigrave mục điacutech giải oan cho con gaacutei vua Việt thigrave khocircng đuacuteng vigrave khocircng những ngọc chacircu do maacuteu Mị Chacircu magrave bất kigrave ngọc trai nagraveo cũng trở necircn saacuteng laacuteng đẹp đẽ hơn khi rửa ở giếng Cổ Loa
Nhưng chi tiết vừa necircu lại chiacutenh lagrave manh mối đầy yacute nghĩa Đacircy lagrave noacutei (với tiềm thức của người nghe dĩ nhiecircn) rằng Cổ Loa chẳng khaacutec chi Pandyan hay nước của người Pandyas hay giếng ngọc Cổ Loa lagrave nước Pandyan Điều nagravey đưa đến lsquocảm nhậnrsquo rằng Cổ Loa lagrave đất-nước Thục Phaacuten chứ khocircng hề thuộc về Triệu Đagrave hay Trung hoa trước cũng như sau khi noacute bị chiếm
Nghe thigrave li kigrave khocircng chỉ vigrave Pandyan lagrave một nước coacute thật Nhưng logic ở đacircy lagrave như sau
Ngọc trai của vương quốc nam Ấn Pandyan lagrave sản phẩm nổi tiếng được đem baacutentrao đổi hầu như khắp cugraveng thế giới ngay từ thời cổ đại Tigravenh tiết nước giếng rửa ngọc do đoacute coacute taacutec dụng lsquođồng nhấtrsquo nước giếngngọc lsquocủa Cổ Loarsquo với lsquocủa Pandyanrsquo Nhưng lsquocủa Pandyanrsquo chẳng coacute gigrave khaacutec với lsquocủa Pandavarsquo khi được lsquodịchrsquo sang tiếng Việt
Nguyễn Kết
cả hai đều coacute thể chuyển thagravenh lsquocủa Thục Phaacutenrsquo -khocircng sai luật vigrave coacute chung phụ acircm dugraveng trong lsquocủa Thục Phaacutenrsquo
Vấn đề Cổ Loa trước sau như một thuộc về phe ta như thế đatilde được giải quyết Chuacuteng ta quay lại với caacutei tecircn Mị Chacircu
Mị Chacircu lagrave con gaacutei vua Việt Như e rằng Chacircu chưa đủ để hiểu taacutec giả cho maacuteu Mị Chacircu biến thagravenh ngọc chacircungọc trai với ngụ yacute Ngọc trai nagravey lagrave Maacuteu thịt Con vua Việt Nhưng như thế thigrave suy ra () mọi ngọc trai ở nước Việt đều lagrave con vua Việt con dacircn chứ khocircng khocircng phải Con viết hoa Vagrave con dacircn Việt nếu cograven biết liecircn hệ migravenh với đất-nước Cổ Loa như ngọc trai rửa trong nước giếng Cổ Loa thigrave sắc Việt sẽ chỉ ngời saacuteng bội phần chứ khocircng lu mờ nhơ bẩn hư hại vigrave giặc dữ
-8-
Truyện tiacutech nograveng cốt về vua An Dương Thục Phaacuten với những thần Kim Qui Triệu Đagrave Mị Chacircu thagravenh Cổ Loa của-truyền-thuyết vv lagrave thagravenh quả của một vận dụng kĩ thuật văn học Ấn độ trecircn chất liệu anh hugraveng ca Mahābharatā Thời điểm higravenh thagravenh của truyện tiacutech coacute nhiều khả năng khocircng xa caacutech mấy với biến cố với noacute đất Việt bị chiếm đoacuteng đocirc hộ Coacute lẽ khoacute noacutei taacutec giả lagrave người Việt Xeacutet đến bối cảnh Việt nam sau thời hai Bagrave Trưng thua trận thigrave taacutec giả chỉ noacutei lecircn điều ocircng thấy như sự thật đatilde vagrave đang xảy ra magrave thocirci Ngoagravei ra ocircng cũng khocircng thể noacutei lagrave ưa thaacutei độ của người Haacuten xem Trung hoa lagrave tacircm điểm của Vũ trụ Ngay một phật tử người Haacuten ở Việt nam vagraveo cuối thế kỉ 2 Macircu tử cũng khocircng ưa được thaacutei độ đoacute Qua sự cải biecircn đảo lộn biến đổi truyện tiacutech gốc vv taacutec giả muốn noacutei con dacircn đất-nước Việt gặp phải nghịch cảnh nước mất nhagrave tan vigrave họ với vua thể hiện qua higravenh tượng An Dương Thục Phaacuten khocircng biết phograveng bị khocircng biết migravenh coacute ldquogiặc ở sau lưng helliprdquo như lời thần Kim Qui noacutei Qua chuyện kể thiacutenh chuacuteng của ocircng được nhắc nhỡ về hiện trạng rằng họ lagrave con dacircn một nước tự chủ nhưng hiện đang coacute ldquogiặc ở becircn migravenhrdquo chẳng khaacutec Mị Chacircu coacute Trọng Thủy Mặc dugrave như thế con dacircn Việt sẽ rạng rỡ như ngọc chacircu khocircng tigrave vết nếu cograven biết liecircn hệ migravenh với đất-nước (như ngọc rửa trong giếng Cổ Loa) Họ sẽ khocircng chigravem đắm đaacutenh mất chiacutenh migravenh nếu lagravem được điều đoacute như Cổ Loa vẫn nổi giữa vugraveng socircng nước vagrave nếu biết ldquogigraven giữ huệ mạngrdquo tượng trưng với ldquosừng tecirc văn dagravei 7 tấc nhờ đoacute vua An Dương ldquoxuống nước magrave đirdquo Higravenh ảnh sừng tecirc dường như được dugraveng đến khocircng hơn một
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
lần trong Mahābharatā chỉ để noacutei đến việc một nhacircn vật bị tecircn cắm vagraveo traacuten (Mahābharatā 815) Trong Kalpasutra của đạo Kigravena higravenh ảnh nagravey cũng coacute nhưng lại chỉ lagrave một trong rất nhiều higravenh ảnh đưa ra đế mocirc tả cuộc đời khổ hạnh của vị giaacuteo chủ Chỉ trong đạo bụt higravenh tượng nagravey mới được trigravenh bagravey với thi tiacutenh vagrave yacute nghĩa triết liacute dagraven trải trong cả một bản kinh kinh Tecirc Ngưu ()30 Ở đacircy sừng tecirc giaacutec được dugraveng để noacutei lecircn caacutei hugraveng traacuteng siecircu tuyệt của con người tự lực tự cường đơn độc trecircn đường tigravem cầu Giaacutec ngộ khocircng như đaacutem đocircng khocircng để migravenh locirci keacuteo theo đaacutem đocircng vv Như để người nghe khocircng lầm lẫn taacutec giả cho sừng tecirc dagravei ldquo7 tấcrdquo để tạo ra một liecircn tưởng Rất li kigrave một lần nữa nhưng sừng tecirc nếu đuacuteng lagrave biểu tượng của Giaacutec ngộ trong đạo bụt khi gheacutep () với số 7 (bỏ ldquotấcrdquo) thigrave coacute được lsquo7 Yếu tố đưa đến Giaacutec ngộrsquo (S saptabodhyangāni phacircn tiacutechphacircn biệt đuacuteng sai chaacutenh niệm khocircng cacircu chấp vv) rồi 7 yếu tố nagravey lại lagrave một trong ldquo7 Chiếc Caacutenh Giaacutec Ngộrdquo Đoacute lagrave những cốt tuỷ của đạo bụt quen thuộc trong mọi truyền thống lagrave ldquohuệ mạngrdquo Thế thigrave dễ hiểu lagrave sừng tecirc 7 tấcrdquo phải chắp caacutenh cho thagravenh Cổ Loavua An Dương khiến ở bugraven nước magrave vẫn nổi như thuyền khocircng chigravem Hiển nhiecircn đacircy lagrave một manh mối nữa để noacutei ~Thục coacute liecircn hệ ngữ nghĩa (vagrave ngữ acircm) với những từ tiền Việt-Mường đatilde kể trong dagraven dựng của taacutec giả nhằm giải thiacutech quaacute khư vagrave nuocirci dưỡng niềm tin vagraveo ngagravey mai Nhưng như đatilde noacutei dugrave đặt chuyện coacute mục điacutech như vậy nhưng taacutec giả khocircng hứng thuacute với những ngộ nhận vagrave đatilde cagravei đặt vagraveo truyện những yacute tứ coacute taacutec dụng điều chỉnh giải trừ Một bằng chứng nữa rất rotilde lagrave như sau Như cograven lưu giữ trong truyện kể dacircn gian Thục Phaacuten người Ba Thục hay từng đi học ở Ba Thục rồi đồng thời cũng sinh sống ở Cổ Loa hoặc người Ba Thục nhưng đến Cổ Loa sinh sống Từ xưa caacutec học giả đatilde luacuteng tuacuteng trước những chi tiết lấn cấn macircu thuẫn như thế một phần vigrave hiểu Ba Thục như nước Ba vagrave nước Thục ở Trung hoa thời cổ Khocircng loại trừ khả năng lsquoBa Thụcrsquo hiểu như lối trecircn đatilde khocircng coacute ngay trong buổi đầu magrave coacute do người sau sửa đổi lại từ một địa danh xa lạ nagraveo đoacute coacute acircm giống thigrave vẫn thấy đuacuteng lagrave vocirc liacute Khocircng thể coacute chuyện chỉ coacute một thacircn magrave cugraveng một luacutec ở hay đến hai (ba) nơi khaacutec nhau Cổ Loa vagrave ~Ba (vagrave) Thục
Nguyễn Kết
Nhưng sẽ nhảy coacutec trong luận liacute nếu hiểu theo đoacute khocircng coacute chi thật trong truyện Thục Phaacuten Hoagraven toagraven logic những chi tiết như thế nhigraven chung coacute yacute noacutei Thục Phaacuten khocircng đi đacircu đến đacircu từ đacircu đến cả Thục Phaacuten từ bao giờ vẫn ở đacircy sừng sửng trước mắt vigrave ocircng khocircng coacute gigrave khaacutec hơn lagrave Cổ Loa nhacircn caacutech hoaacute Kiểm chứng với văn tự thigrave quả thật đuacuteng như thế ~Ba Thục lagrave một caacutei tecircn với đầy đủ acircm tiết vagrave những phụ acircm lsquoquan trọngrsquo của tecircn gốc đơn giản cũng chỉ lagrave dịch acircm Pandava nghĩa lagrave ~Ba Thục chiacutenh lagrave ~Thục Phaacuten Thục Phaacuten từ Ba Thục đến Cổ Loa sinh sống vagrave Thục Phaacuten từ Cổ Loa đi học ở Ba Thục theo đoacute khocircng khaacutec gigrave nhau chẳng coacute caacutei gigrave đi đacircu về đacircu cả
-9- Để chấm dứt coacute thể thử trả lời cacircu hỏi Duyecircn do nagraveo ocircng đatilde nhacircn caacutech hoaacute thagravenh đất Cổ Loa biến noacute thagravenh vua An Dương Nhưng taacutec giả cũng đatilde cagravei đặt sẵn cacircu trả lời vagraveo truyện của migravenh Ocircng ngồi hay đứng ngắm nhigraven toagraven cảnh khu vực thagravenh ~Pontilde thagravenh Chủ biểu tượng thiecircng liecircng của đất-nước Việt vagrave trời nước thagravenh quaacutech hiện bagravey thế nagraveo đoacute để ocircng chạnh lograveng caacutem cảnh hay tacircm ocircng vẽ ra cảnh con dacircn Việt bị mất đất mất nước vagrave đang bị buộc thay đổi tập tục lễ nghi vv theo người Haacuten Coacute khả năng ocircng từ trecircn cao nhigraven xuống theo đoacute nhigraven theo hướng nam vigrave khu vực Cổ Loa thấp dần từ bắc xuống nam Phiacutea sau lưng ocircng theo đoacute lagrave phương bắc Người Haacuten thigrave từ phương bắc vagrave dĩ nhiecircn họ đang lagrave kẻ chiến thắng đang chiếm hữu thagravenh ~Pontilde Do đoacute thần Kim Qui đatilde phải noacutei với vua An Dương ldquoGiặc ở sau lưng nhagrave vua đoacuterdquo Nhưng giặc khocircng chỉ coacute sau lưng magrave cograven trước mặt vigrave giặc đang chiếm cứ thagravenh ~Pontilde Vagrave ở sau lưng ocircng becircn phiacutea lsquođất địchrsquo hay ở thagravenh Chủ phiacutea trước cũng như nơi ocircng đang ngồiđứng tất cả () đều lagrave Tượng Quận31 Tượng Quận lagrave một caacutei tecircn giống như dịch saacutet nghĩa của Hastinapura lsquoThagravenh Phố Voirsquo Đoacute lagrave tecircn thủ đocirc vagrave vương quốc magrave quyền chủ tể thuộc về kẻ chiến thắng trong Mahābharatā Thế lagrave dugrave khocircng để tacircm triacute vẩn vơ hay chạy tigravem chất liệu như một nhagrave văn tigravem yacute kiếm lời ocircng cũng khocircng thể khocircng liecircn tưởng đến cuộc đại chiến của huyền thoại Ấn Rồi sự thật trước mắt thagravenh ~Pontilde bị chiếm đoacuteng trở thagravenh higravenh tượng vua Phaacuten bại trận32Từ đoacute sự cảm thương vagrave yacute muốn diễn giải nguyecircn nhacircn mất nước cứ theo lsquococircng thứcrsquo magrave tuocircn chảy Truyện coacute thể dựng xong trong một vagravei chớp mắt theo lối trực
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
giaacutec nơi người quen thuộc với caacutec cocircng thức (toaacuten học) Nhưng hẳn lagrave ocircng coacute phần cực nhọc hơn trong việc cagravei đặt những manh mối vv để những hư vagrave thực trong truyện được lsquocảm nhậnrsquo vagrave nhận biết Những quacircn sư cố vấn trong buổi đầu độc lập khocircng iacutet người coacute đủ khả năng chữ nghĩa vagrave văn học Ấn để coacute thể biết rotilde Dugrave sao vua An Dương đatilde khocircng được thờ cuacuteng trong đền đagravei thời đoacute Cao Lỗ thigrave khaacutec33 Nhưng đacircy lagrave thần chứ khocircng phải con-người-Cao-Lỗ
Như một qui luật thần linh dugrave coacute sẵn hay chỉ xuất hiện từ truyền thuyết mới dựng thường coacute cho riecircng migravenh sự sống gần như vocirc hạn so với những con người hư cấu
Nguyễn K thaacuteng 52005 httponthehorizonhomepagedk
Notes
1 Nhagrave nghiecircn cứu nguyecircn Giaacuteo sư Viện Đại Học Vạn Hạnh trước 1975
2 Kiacutenh tặng thagravey Triacute Siecircu Lecirc Mạnh Thaacutet người chỉ ra manh mối để nghĩa liacute ẩn mật của truyện Thục Phaacuten coacute thể được phơi bagravey ra
3 Để coacute một yacute niệm xem Đại Việt Sử Kiacute Toagraven Thư bản dịch của Viện Khoa Học Xatilde Hội Hagrave Nội 1993 Kỉ Nhagrave Thục Bagravei nagravey tuy vậy chỉ sử dụng cốt chuyện vagrave một số giới hạn yacute vagrave tigravenh tiết về vagrave chung quanh vua An Dương của taacutec phẩm nagravey (cũng lagrave của Lĩnh Nam Chiacutech Quaacutei) Những chuyện khaacutec như quan hệ Thục Phaacuten amp Hugraveng Vương vv bị xem như coacute do lắp gheacutep thecircm thắt cải biecircn trong nỗ lực của học giả về sau để tigravem kiếm sự hợp liacute vagrave nhacircn tố lịch sử trong truyền thuyết theo lăng kiacutenh nho giaacuteo
4 Ghi nhận ngay từ đacircy lagrave Mahābharatā trong dạng ban sơ xuất hiện vagraveo khg thế kỉ 4 hay 5 trtl lagrave một tập hợp của những mẩu chuyện rời rạc đơn sơ Kiacutech thước bố cục kết cấu như được biết hiện nay thigrave chỉ coacute vagraveo khg giữa thế kỉ 4
5 Coacute thể xem Triệu Đagrave vagrave nước Nam Việt Sử Kiacute Tư Matilde Thiecircn Nhữ Thagravenh
Nguyễn Kết
tuyển dịch
6 Nguyễn Từ Chi amp Trần Quốc Vượng Vua Chủ trong Nguyễn Từ Chi Goacutep phần Nghiecircn cứu Văn hoaacute vagrave Tộc NgườiTạp Chiacute Văn Hoaacute Nghệ Thuật tr 208-9 (vanhoanghethuatorgvn)
7 Nguyễn Từ Chi amp Trần Quốc Vượng đd tr 205
8 Tạ Đức ldquoPhải chăng người Việt cổ lagrave một nhoacutem Lava cổrdquo bagravei 1 amp 2 talawas thg 32005
9 Trần Triacute Đối ldquoTiếp tục Tigravem hiểu vể Xuất xứ vagrave Yacute nghĩa Địa danh Cổ Loardquo ngonnguhocorg thg 122005
10 Michael Vickery ldquoChampa Revisedrdquo ARI Working Paper Series No 37 March 2005 Asia Research Institute National Univ of Singapore Nghiecircn cứu trước đoacute của ocircng dược necircu ra ở trang 18
11 Lịch Sử Phật giaacuteo Việt nam từ Khởi nguyecircn đến thời Lyacute Nam Đế (1999) chg XIIIb vagrave Le Manh That amp Budden Gyoshi ldquoBuddhism in Vietnamrdquo (paper presented at the International Association of Asian Studies held in Houston TX February 21-26 2000) với dẫn chứng nằm ở chuacute thiacutech 57
12 Trong việc tigravem hiểu vấn đề người viết đatilde tham khảo bản dịch thoaacutet Mahabharata Guni Martin do E Hegelund hiệu điacutenh Oslashrnen 1988 vagrave John Dowson (1820-1881) A Classical Dictionary of Hindu Mythology and Religion Geography History and Literature (1879) Reprint London 1979 Với interrnet người đọc dễ coacute một yacute niệm cụ thể bằng việc tigravem đọc ở viacute dụ answerscom về Arjuna (the warior prince) Krishna noacutei chung lagrave caacutec tecircn tuổi được ghi trong bagravei (theo như phaacutet acircm trong tiếng Anh) Caacutec thocircng tin ở đacircy hầu hết lấy từ từ điển ghi trecircn Một điểm cần lưu yacute lagrave khocircng coacute liacute do vững chắc để tin vagraveo những đoaacuten định được đưa ra ở đacircy cũng như khocircng iacutet nơi khaacutec trecircn Internet về niecircn đại của Krishna cuộc đại chiến trong Mahabharata vv
13 Sơ lược về caacutec truyền thuyết Phugrave Nam Chăm Khmer vagrave về liacute do vigrave sao
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
chuacuteng được xem như chứa đựng một nhacircn tố lịch sử coacute thể xem Chad Raymond ldquoRegional Geographic Influence on two Khmer Politiesrdquo Journal of Third World Studies Spring 2005 phần đầu
14 Để coacute một yacute niệm về chuyện nagravey vagrave sự giống nhau giữa huyền thoại Phugrave namChăm vv vagrave truyện Arjuna amp Uloopi chỉ cần xem Arjuna
15 Christian Lindtner ldquoSome Sanskritisms In The New Testament Gospelsrdquo The Adyar Librabry Bulletin 65 (2001) đoạn cuối
16 Vickery 2005 đd
17 Bin Yang ldquoHorses Silver and Cowries Yunnan in Global Perspectiverdquo Journal of World History Vol 15 No 3 September 2004
18 Xem Lecirc Mạnh Thaacutet Tổng Tập Văn học Phật giaacuteo Việt Nam Sagravei Gograven 2000 tập I Chg II
19 Nguyễn K ldquoĐi tigravem Mặt Mũi Truyền thuyết Hồng Bagravengrdquo bagravei 1 Giao Điểm thg32006
20 Để coacute một yacute niệm về tiếng Việt caacutech đacircy khg 2000 năm xem Ngonngunet rdquo7 Giai đoạn Phaacutet triển của Lịch sử tiếng Việtrdquo GD tiền Việt-Mường Liecircn quan đến từ thecircm xem phần cuối bagravei nagravey
21 Chẳng hạn coacute thể thăm dograve khả năng taacutec giả đatilde sử dụng tecircn gọi pontilde của người dugraveng tiếng Khmer (ở Trung Bộ vv) để thay thế cho một từ Việt-Mường coacute cugraveng nghĩa
22 Coacute thể xem S Starostin Viet-Muong etymology
23 Xem Nguyễn K (2003) ldquoGiecircsu Bụt Do thaacutei rdquo Tm 7 phần đầu để coacute một trigravenh bagravey cụ thể về caacutec kĩ thuật magrave một số giống hệt như kĩ thuật được đề cập ở đacircy
24 ldquoBắn một phaacutet 10 mũi tecircnrdquo lấy từ Đại Việt Sử Lược Nguyễn Gia Tường dịch Tp Hồ chiacute Minh 1993 tr 4 Lĩnh Nam Chiacutech Quaacutei vagrave Đại Việt Sử Kiacute Toagraven Thư dd khocircng coacute chi tiết nagravey một trong nhiều dấu chỉ của nỗ lực
Nguyễn Kết
tigravem kiếm nhacircn tố lịch sử của truyền thuyết như đatilde noacutei Noacutei chung cả ba taacutec phẩm nagravey vigrave thế magrave bỏ đi những chi tiết như thagravenh Cổ Loa 9 dặm 9 vograveng vv
25 Quan hệ An Dương amp Cao Lỗ như noacutei trecircn khocircng đuacuteng lắm với trigravenh bagravey trong saacutech Việt xưa Mặt khaacutec caacutec trigravenh bagravey nagravey rotilde ragraveng bị ảnh hưởng nặng nề quan niệm vua amptocirci của khổng giaacuteo
26 Trần Quốc Vượng 1969 như được dẫn trong Thagravenh Cổ Loa thời Acircu Lạc
27 Gs Trần Triacute Đối dđ coacute noacutei rotilde vấn đề nagravey
28 Nguyễn K 2003 như ct 22
29 Khocircng coacute niềm tin ấn giaacuteo niềm tin vagraveo lsquococircng thức văn tựrsquo nagravey coacute thể cagraveng lagravem taacutec giả gia tăng sự nghi ngờ về Mahābharatā như chỉ lagrave một saacuteng tạo văn học khocircng coacute mấy thực chất do khocircng iacutet tecircn tuổi tigravenh tiết trong truyện tiacutech nagravey coacute thể thấy như do vận dụng caacutec lsquococircng thứcrsquo nagravey magrave coacute Ghi nhận thecircm rằng trong taacutec phẩm nagravey cũng coacute vocirc số mocirc thức số 5 (5 anh em pandava vv) nhiều caacutei tạo ấn tượng lagrave tigravenh tiết trong đoacute bị gograve eacutep hoặc tạo dựng chỉ để noacutei lecircn sự thiecircng liecircng của con số nagravey Mặt khaacutec điều dường như chưa ai lưu yacute sự coacute mặt thường xuyecircn của mocirc thức số nagravey goacutep phần cho thấy tiacutenh caacutech cổ sơ của một số sự tiacutech trong taacutec phẩm đoacute lagrave nhiều thế kỉ trước khi Mahābharatā được cocircng nhận như thagravenh higravenh vagraveo khg thế kỉ 4 5 trtl
30 Để coacute những thocircng tin về giaacute trị lịch sử vagrave nội dung kinh nagravey coacute thể dựa vagraveo caacutec link dẫn trong bagravei Rhinoceros-sutra
31 Tượng quận như đatilde được ghi nhận từ lacircu lagrave địa danh coacute vấn đề Coacute nhận xeacutet đaacuteng tigravem hiểu thecircm rằng đối với người Trung hoa xưa vugraveng đất mang tecircn nagravey coacute biecircn giới thay đổi tuỳ mức độ hiểu biếtkiểm soaacutet của họ về phương Nam Học giả xưa như taacutec giả Toagraven Thư thigrave tạo ấn tượng rằng người Việt khg 2000 năm trước mặc nhiecircn xem khu vực sinh sống
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
của migravenh lagrave Tượng quận
32 Nếu tecircn gốc của thagravenh Cổ Loa khocircng như được giả định trong bagravei nagravey việc taacutec giả nhacircn caacutech hoaacute thagravenh Cổ Loa vẫn coacute nhưng yếu tố Ấn độ sẽ nặng hơn một chuacutet trong sự higravenh thagravenh truyện An Dương
33 Quan saacutet của Tạ Chiacute Đại Trường người coacute vẻ lấy lagravem lạ khi Cao Lỗ lagrave bầy tocirci vua An Dương nhưng lại lagrave thần linh được thờ cograven An Dương thigrave khocircng Coacute thể xem nguyecircn văn lời ocircng ở Tạ Đức 2005 đd bagravei 2
Trần Tiễn Khanh Trần Tiễn Huyến
Date Mon 23 Jan 2006 092940 -0800
From Khanh T Tran ltkttranamiacecomgt Add to Address Book Add Mobile Alert
Subject Re Phien Ban Dich
To vncphvnyahoocom TTHuyen lthuyentientrannetzeronetgt
Tran Tien ltttrantienyahoocomgt
Kinh thua Thay LM That Con kinh goi bai Phien Am va Luoc Dich Dai Tang Kinh Bai
nay con mong duoc trinh bay tai Hoi Thao vao Thang 7 nay Ngoai ra con xin goi 2 ban phien am va luoc dich Kinh A di Da va Kinh Kim Cuong Vi dich bang computer nen cac phien ban van con nhieu sai lam Nhung con nghi voi su hieu dinh va duyet xet cua cac Chu Ton Duc o Viet Nam cac ban dich se duoc hoan chinh mau chong Con rat mong nhan duoc y kien va chi dan cua Thay Nhan dip Xuan ve con
Kinh chuc Thay mot nam moi day an lac Phat Su vien thanh Kinh thu Tran tien Khanh
Attachments Attachment scanning provided by
PhienAm_LuocDichDaiTangKinhdoc (82k) Save to Computer
ABSTRACT TRANSLATING THE CHINESE TRIPITAKA
Trần Tiễn Khanh Trần Tiễn Huyến
Buddhism has been propagating in Việt Nam for over 2000 years Mahayana sutras and other sacred texts have often been taken from the Chinese Tripitaka and until now Vietnamese Buddhists do not have a complete Tripitaka in Vietnamese Only a few can read and write Chinese characters Yet there are still too many sutras and other sacred texts that have not been translated Members of Tuệ Quang Wisdom Light Foundation Inc have spent considerable efforts during the last several years researching techniques for translating the Chinese sutras Recently we have access to the original texts available from the Chinese Buddhist Electronic Text Association (CBETA) nd we are translating them into Vietnamese as well as other
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
Western languages such as English and French The Chinese Tripitaka also known as the Taisho Tripitaka contains more than 70 million words in over 2370 sutrasWe have developed a unique computer-based translation software that allows us to perform the translation quickly In this article we will present a short history of the development of the Chinese Tripitaka and our programs for translating editing and reviewing for a complete Vietnamese Tripitaka in the next few years
TOacuteM LƯỢC ĐỀ TAgraveI PHIEcircN AcircM VAgrave LƯỢC DỊCH ĐẠI TẠNG KINH
Phật Giaacuteo được truyền baacute tại Việt Nam hơn 2000 năm qua Kinh saacutech thường được triacutech ra từ Haacuten Tạng vagrave cho đến ngagravey nay chuacuteng ta chưa coacute một Đại Tạng Việt Nam (Việt Tạng) hoagraven toagraven đầy đủ Vigrave chử Haacuten rất iacutet người biết magrave số lượng kinh điển chưa được dịch cograven quaacute nhiều necircn Nhoacutem Tuệ Quang chuacuteng tocirci đatilde cố gắng nghiecircn cứu trong mấy năm vừa qua caacutech phiecircn acircm vagrave dịch caacutec kinh điển Haacuten Tạng ra tiếng Việt Gần đacircy nhờ cơ duyecircn chuacuteng tocirci coacute được caacutec bản chiacutenh văn trong Haacuten Tạng liền phaacutet tacircm phiecircn acircm caacutec kinh điển nagravey ra tiếng Việt Haacuten Tạng coacute hơn 70 triệu chữ trong 2370 bộ kinh luật vagrave luận Chuacuteng tocirci cũng đatilde tigravem được caacutech phiecircn acircm chử Haacuten vagrave lược dịch ra tiếng Việt bằng maacutey vi tiacutenh (computer) Trong bagravei nagravey chuacuteng tocirci trigravenh bagravey một caacutech toacutem lược quaacute trigravenh higravenh thagravenh Haacuten Tạng cũng như chương trigravenh phiecircn acircm vagrave dịch thuật của chuacuteng tocirci để hoagraven thagravenh Đại Tạng Việt Nam trong một vagravei năm tới
Trần Tiễn Khanh Trần Tiễn Huyến
PHIEcircN AcircM VAgrave LƯỢC DỊCH ĐẠI TẠNG KINH Trần Tiễn Khanh Trần Tiễn Huyến 1
PHIEcircN AcircM VAgrave LƯợC DịCH ĐạI TạNG KINH Phật Giaacuteo được truyền baacute tại Việt Nam hơn 2000 năm qua Kinh
saacutech thường được triacutech ra từ Haacuten Tạng vagrave cho đến ngagravey nay chuacuteng ta chưa coacute một Đại Tạng Việt Nam (Việt Tạng) hoagraven toagraven đầy đủ Vigrave chử Haacuten rất iacutet người biết magrave số lượng kinh điển chưa được dịch cograven quaacute nhiều necircn Nhoacutem Tuệ Quang chuacuteng tocirci đatilde cố gắng nghiecircn cứu trong mấy năm vừa qua caacutech phiecircn acircm vagrave dịch caacutec kinh điển Haacuten Tạng ra tiếng Việt Gần đacircy nhờ cơ duyecircn chuacuteng tocirci coacute được caacutec bản chiacutenh văn trong Haacuten Tạng liền phaacutet tacircm phiecircn acircm caacutec kinh điển nagravey ra tiếng Việt Haacuten Tạng coacute hơn 70 triệu chữ trong 2370 bộ kinh luật vagrave luận Chuacuteng tocirci cũng đatilde tigravem được caacutech phiecircn acircm chử Haacuten ra tiếng Việt bằng maacutey vi tiacutenh (computer) Sau đacircy chuacuteng tocirci trigravenh bagravey một caacutech toacutem lược quaacute trigravenh higravenh thagravenh Haacuten Tạng cũng như chương trigravenh phiecircn acircm vagrave dịch thuật của chuacuteng tocirci
ĐạI CHAacuteNH TAcircN TU ĐạI TạNG Cocircng trigravenh dịch thuật Kinh điển Phật Giaacuteo từ tiếng Phạn sang
Haacuten văn keacuteo dagravei hơn 1200 năm từ đời Hậu Haacuten (thế kỷ Thứ Hai) đến đầu đời nhagrave Nguyecircn (thế kỷ 13) Theo Hogravea Thượng Thiện Siecircu kinh đầu tiecircn được dịch lagrave kinh Tứ Thập Nhị Chương do hai cao tăng Ca-diếp-ma-đằng vagrave Truacutec-phaacutep-lan người Tacircy Vực (vugraveng Trung Aacute ở phiacutea Tacircy Trung Hoa) dịch vagraveo năm 76 Tacircy lịch Caacutec kinh A-hagravem Chaacutenh Hạnh ETHại thừa Phương đẳng Yếu Tuệ An bang Thủ Yacute Thiền Hagravenh Phaacutep Tưởng vv do cao tăng An Thế Cao dịch vagraveo những năm 147 - 167 Tacircy lịch Sau đoacute coacute nhiều cao tăng đến từ vugraveng Tacircy Vực Kế Tacircn (Kashmir Bắc Ấn ETHộ) vagrave Thiecircn Truacutec (Ấn ETHộ) như Ngagravei Cưu Ma La Thập (Kumarajiva 344-413 Tacircy Lịch) Caacutec vị cao tăng Trung Hoa magrave nổi tiếng nhất lagrave Ngagravei Huyền Trang (599-664 Tacircy Lịch) cũng đatilde sang Ấn ETHộ mang nhiều kinh về nước để phiecircn dịch lagravem cho Haacuten Tạng phong phuacute vagrave đầy đủ hơn bất cứ Tạng kinh nagraveo được dịch ra văn hệ khaacutec trecircn thế giới
Từ Hậu Haacuten (58 - 219) đến đời nhagrave Lương (502 - 556) trong khoảng 500 năm đatilde dịch được 419 bộ (theo Xuất Tam Tạng Kyacute của
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
Lương Tăng Hựu) ETHến đời Tống Thaacutei Tổ (917 Tacircy lịch) mới khởi sự gom tất cả bản kinh đatilde dịch rải raacutec đoacute đacircy lại khắc in thagravenh ETHại Tạng kinh Lần khắc kinh nagravey xảy ra ở Thagravenh đocirc đất Thục (Tứ Xuyecircn) necircn gọi lagrave Thục Bản ETHại Tạng kinh trải qua 12 năm mới khắc xong cộng được 5000 quyển ETHacircy lagrave ETHại tạng kinh đầu tiecircn ở Tagraveu Tiếp sau đoacute coacute caacutec ETHại tạng kinh được khắc in như ETHocircng Thiền Tự Bản năm 1080 do truacute trigrave chugravea ETHocircng Thiền khắc in trong 24 năm được 6000 quyển rồi đến Khai Nguyecircn Tự Bản khắc in năm 1112 Tư Khecirc Tự Bản (Triết Giang) khắc in năm 1132 Tiacutech Sa Bản (Giang Tocirc) năm 1231 do Ni sư Hoằng ETHạo khắc in trong vograveng 79 năm Phả Ninh Tự Bản khắc in năm 1269 Hoằng Phaacutep Tự Bản (Bắc Kinh) khắc in năm 1277 Bản Cao Ly khắc in theo Thuộc Bản năm 1011 - 1047 vagrave thời Minh Trị Thiecircn Hoagraveng (1868 - 1912) tại Nhật coacute ấn loaacutet ETHại Tạng kinh vagrave Tục Tạng kinh gồm 8534 quyển
Nhận thấy caacutec bản ETHại Tạng kinh necircu trecircn đatilde được khắc in nhưng khocircng đầy đủ toagraven bộ caacutec kinh đatilde được dịch giải lại cograven bị thất lạc hư hỏng theo thời gian gacircy khoacute khăn cho việc nghiecircn cứu kinh Phật necircn hai học giả tại Đại Học Tokyo lagrave Takakusu Junjiroo (1866-1945) vagrave Watanabe Kaikyoku (1872-1932) đatilde phaacutet đại nguyện xuất bản một ETHại Tạng kinh đầy đủ Trong vograveng taacutem năm (1924-1932) họ đatilde gom goacutep sưu tầm tra cứu đối chiếu tổ chức lại coacute hệ thống tất cả bản kinh đatilde coacute thagravenh một ETHại Tạng kinh hoagraven bị gồm 2920 bộ cộng thagravenh một ETHại Tạng kinh 11970 quyển đoacuteng thagravenh 85 tập dagravey Đại Tạng kinh nagravey được in lần đầu tiecircn vagraveo năm 1929 dưới triều ETHại Chaacutenh necircn thường được gọi lagrave Đại Chaacutenh Tacircn Tu Đại Tạng (Taisho Tripitaka)
Trong số 85 tập nagravey từ tập 1 đến tập 55 gồm kinh luật luận sớ chuacute sử truyện Từ tập thứ 56 đến 85 gồm Tục Kinh Sớ Tục Luật Sớ Tục Luận SớTrong số 2920 bộ (11970 quyển) nagravey chia lagravem hai loại Loại A lagrave những kinh dịch từ Phạn văn Loại nagravey gồm coacute 1692 bộ tổng cọng 6256 quyển magrave trong đoacute 23 lagrave caacutec kinh luật chiacutenh cograven 13 lagrave những kinh coacute kegravem lời chuacute giải vagrave caacutec saacuteng taacutec phẩm của caacutec vị cao tăng Ấn ETHộ Loại B lagrave những bản kinh coacute kegravem chuacute giải vagrave những saacuteng taacutec phẩm của caacutec nhagrave Phật học Trung Hoa vagrave Nhật Bản Loại B nagravey gồm coacute 1228 bộ chia thagravenh 5714 quyển Haacuten Tạng coacute nhiều bộ vagrave nhiều quyển hơn so với Đại Tạng tiếng Phạn vagrave Pali vigrave những bộ kinh lớn thường coacute nhiều người dịch vagrave chuacute giải
Trần Tiễn Khanh Trần Tiễn Huyến
ĐạI TạNG ĐIệN Tử CủA CBETA Trong những năm gần đacircy phương tiện truyền thocircng hiện đại
như maacutey vi tiacutenh (PC) mạng lưới Internet CD DVD đatilde trở thagravenh thocircng dụng tại nhiều quốc gia trecircn thế giới Theo Giaacuteo Sư Christian Wittern của Đại Học Kyoto từ đầu thập niecircn 1990 đatilde coacute nhiều chương trigravenh nghiecircn cứu vagrave aacutep dụng những phương tiện truyền thocircng hiện đại nagravey vagraveo việc higravenh thagravenh một ấn bản điện tử của Đại Tạng Kinh Từ năm 1993 một hiệp hội lấy tecircn lagrave Electronic Buddhist Text Initiative (EBTI) được thagravenh lập để trao đổi kinh nghiệm vagrave tương trợ kỷ thuật giữa caacutec chương trigravenh ở nhiều quốc gia như Nhật Đại Hagraven Đagravei Loan Đặc biệt tại Hoa Kỳ Giaacuteo Sư Lewis Lancaster thuộc Đại Học Berkeley được xem như lagrave người aacutep dụng phương tiện điện tử đầu tiecircn Vagraveo thaacuteng 2 năm 1998 Hagraveng Thanh Đại Sư thuộc Đại Học Quốc Gia Đagravei Loan vagrave Huệ Minh Đại Sư thuộc Viện Mỹ Nghệ Quốc Gia đatilde thagravenh lập tại Đagravei Loan một hội lấy tecircn lagrave Chinese Buddhist Electronic Text Association (CBETA) Hội CBETA đatilde phaacutet hagravenh một CD gồm saacuteu tập của Đại Chaacutenh Đại Tạng vagraveo thaacuteng 12 năm 1998 Đến nay hội CBETA đatilde hoagraven thagravenh một Đại Tạng điện tử gồm coacute 56 tập (Tập 1-55 vagrave 85 của Đại Chaacutenh Đại Tạng) Đại Tạng điện tử nagravey đuợc hội CBETA phaacutet hagravenh miễn phiacute qua CD hoặc coacute thể tải về (download) từ Website của Hội httpwwwcbetaorg Xin xem Mục Lục CBETA Haacuten Tạng ở website của chuacuteng tocirci Phiecircn Acircm Haacuten Tạng
Nhoacutem Tuệ Quang chuacuteng tocirci đatilde liecircn lạc với hội CBETA vagrave đatilde nhận được CD Đại Tạng Kinh từ năm 2002 Vigrave Đại Tạng coacute hơn 2370 bộ kinh vagrave 70 triệu chử Haacuten necircn chuacuteng tocirci đatilde bỏ nhiều cocircng trigravenh để tigravem caacutech phiecircn acircm vagrave dịch caacutec bộ kinh bằng maacutey vi tiacutenh (PC) Một lợi điểm của maacutey vi tiacutenh lagrave phiecircn acircm coacute thể sai nhưng khocircng bao giờ soacutet vigrave maacutey vi tiacutenh phiecircn acircm từng chữ một Chuacuteng tocirci đatilde hoagraven thagravenh một lập trigravenh (computer program) để phiecircn acircm caacutec bộ kinh Lập trigravenh nagravey dugraveng Tự Điển Haacuten-Việt của Cụ Thiều Chửu Nguyển hửu Kha Tự điển nầy đatilde được dugraveng trong việc học hỏi vagrave dịch thuật trong nhiều thập niecircn qua Xin xem bản phiecircn acircm một đoạn trong Baacutet Nhatilde Ba La Mật Đa Tacircm Kinh Bản phiecircn acircm của chuacuteng tocirci dugraveng những từ ngữ giống như trong bản dịch của Hogravea Thượng Triacute Tịnh Caacutec phiecircn bản rất tiện lợi cho việc dịch thuật vagrave nghiecircn cứu vigrave coacute cả nguyecircn văn chử Haacuten vagrave số hagraveng trong kinh Vigrave ấn bản Từ Điển đầu tiecircn của Cụ Thiều Chửu đuợc nhagrave xuất bản Đuốc Tuệ phaacutet hagravenh vagraveo năm 1942 necircn
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
chuacuteng tocirci đatilde tốn nhiều cocircng sức để sửa chữa vagrave bổ tuacutec caacutec phiecircn bản bằng những danh từ Phật Học vagrave Haacuten-Việt hiện đại như Tự Điển Trần văn Chaacutenh
Đến nay cocircng việc phiecircn acircm caacutec bộ kinh bằng maacutey vi tiacutenh đatilde hoagraven tất Tất cả coacute hơn 70 triệu chữ chia lagravem 8836 phiecircn bản vagrave 2372 bộ kinh Caacutec phiecircn bản nagravey chiếm hơn 965 megabytes (MB) trong maacutey vi tiacutenh vagrave coacute thể dugraveng Microsoft Word để đọc hoặc dịch thuật Chuacuteng tocirci cũng đatilde thagravenh lập một trang Website lấy tecircn lagrave Đại Tạng Việt NamDịch Kinh Phật Giaacuteo (httpwwwdaitangvietnamcom) Chuacuteng tocirci đang tiến hagravenh việc lược dịch bằng một lập trigravenh khaacutec Để nacircng cao hiệu năng của lập trigravenh lược dịch nagravey chuacuteng tocirci dugraveng lagravem mẫu caacutec kinh điển (như Kinh A di Đagrave Kinh Kim Cương vagrave Kinh Phaacutep Hoa) đatilde được dịch bởi caacutec Cao tăng như HT Triacute Thủ Thiện Siecircu Triacute Tịnh Triacute Quang vagrave Minh Chacircu Caacutec phiecircn bản gồm coacute nguyecircn văn chữ Haacuten phiecircn acircm vagrave lược dịch tiếng Việt Caacutec bản luợc dịch nagravey vẫn cograven nhiều sai lầm necircn chỉ dugraveng để nghiecircn cứu vagrave dịch thuật
Hiện nay Nhoacutem Tuệ Quang đang liecircn lạc với Chư Tocircn Đức vagrave caacutec Phật Học viện ở trong nước cũng như Chư Tocircn Đức vagrave caacutec học giả ở hải ngoại để hiệu điacutenh duyệt xeacutet vagrave chứng minh caacutec phiecircn bản Chuacuteng tocirci hy vọng hoagraven thagravenh một Đại Tạng Việt Nam trong một vagravei năm tới Ngoagravei caacutec Kinh điển dịch từ Haacuten Tạng Việt Tạng sẽ cograven coacute thecircm caacutec taacutec phẩm thuộc văn hoaacute Phật Giaacuteo của Chư Tocircn Đức như HT Thanh Từ HT Nhất Hạnh TT Triacute Siecircu TT Tuệ Sỹ hellip Caacutec tự điển thường dugraveng tiếng Pali Haacuten Ngữ vagrave Anh Ngữ cũng sẽ được mang vagraveo Việt Tạng sẽ gồm khoảng 300 tập mỗi tập dagravey chừng 1000 trang Ngoagravei ra chuacuteng tocirci sẽ thagravenh lập một Đại Tạng điện tử để truyền baacute miễn phiacute vagrave rộng ratildei qua caacutec phương tiện truyền thocircng hiện đại như Internet vagrave CDDVD
Caacutec cố gắng của chuacuteng tocirci chỉ lagrave những đoacuteng goacutep nhỏ nhoi trong cocircng việc hoagraven thagravenh Việt Tạng Nhoacutem Tuệ Quang Foundation chuacuteng tocirci rất mong nhận được sự chỉ dẫn giuacutep đở hợp taacutec cũng như yacute kiến của caacutec Chư Tocircn Đức caacutec bậc thức giả vagrave caacutec Phật Tử gần xa để cocircng việc sớm thagravenh tựu
Nguyecircn Taacutenh Trần Tiễn Khanh vagrave Nguyecircn Hiển Trần Tiễn Huyến (Xuacircn 2006)
Notes
Trần Tiễn Khanh Trần Tiễn Huyến
1 Taacutec giả Nguyecircn Taacutenh Trần tiễn Khanh vagrave Nguyecircn Hiển Trần tiễn HuyếnTuệ Quang Foundation USA
Địa chỉ 206 Black Eagle Ave Henderson NV 89015 USA ndash Phone (702)524-8285 E-Mail dichkinhdaitangvietnamcom
TAgraveI LIỆU THAM KHẢO
1 Nhoacutem Tuệ Quang Website httpwwwdaitangvietnamcom
2 Hoagrave Thượng Thiện Siệu Quaacute Trigravenh Higravenh Thagravenh Đại Tạng Kinh Haacuten Văn
3 CBETA Website httpwwwcbetaorg
4 Christian Wittern 2001 CBETA and its Digital Tripitaka
5 Nhoacutem Tuệ Quang Mục Lục CBETA Haacuten Tạng
Trần Văn Kha
PHẬT GIAacuteO THỜI ĐẠI MỚI Trần Văn Kha 1
I- THỜI ĐẠI MỚI
11 Mở ĐầU Theo tử vi Tacircy phương một năm coacute 12 biểu tượng lagrave Miecircn
dương (Beacutelier tiếng Phaacutep Aries tiếng Anh) sinh từ 21-3 đến 19-4 Kim ngưu (Taureau Taurus) 20-4 đến 20-5 Song nam (Geacutemeaux Gemini) 21-5 đến 20-6 Bắc giải (Cancer Cancer) 21-6 đến 22-7 Hải sư (Lion Leo) 23-7 đến 22-8 Xử nữ (Vierge Virgo) 23-8 đến 22-9 Thiecircn xứng (Balance Libra) 23-9 đến 22-10 Hổ caacutep (Scorpion Scorpio) 23-10 đến 21-11 Nhacircn matilde (Sagittaire Sagittarius) 22-11 đến 21-12 Nam dương (Capricorne Capricorn) 22-12 đến 19-1 Bảo bigravenh (Verseau Aquarius) 20-1 đến 18-2 Song ngư (Poissons Pisces) 19-2 đến 20-3 Theo chiecircm tinh vograveng hoagraveng đạo cũng mang 12 tecircn như trecircn vagrave
mỗi một biểu tượng được gọi lagrave một Thời Đại Cứ mỗi khi hết một năm chuacuteng ta coacute một năm mới Vagrave giống y như thế cứ mỗi khi hết một Thời Đại magrave caacutec nhagrave chiecircm tinh bảo lagrave lacircu khoảng 2000 năm chuacuteng ta coacute một Thời Đại Mới Thời Đại sắp qua đi lagrave Thời Đại ldquoSong Ngưrdquo biểu tượng của đạo Ki-tocirc một thời đại đen tocirciacute với chiến tranh vagrave xung đột (wars and conflicts) Thời Đại sắp tới với biểu tượng ldquoBảo Bigravenhrdquo lagrave thời đại của hogravea hợp cocircng bằng vagrave hoagrave bigravenh (harmony justice and peace) Xin lưu yacute quiacute độc giả lagrave vograveng hoagraveng đạo di chuyển theo chiều ngược Sau Song ngư lagrave Bảo bigravenh vagrave sau Bảo bigravenh lagrave Nam duơng Xin đừng chuacute yacute tới ngagravey thaacuteng để đoaacuten tử vi
Biến chuyển lagrave một định luật của tạo hoacutea Khocircng coacute caacutei gigrave khocircng biến chuyển Con người của chuacuteng ta cũng biến chuyển khocircng ngừng Cứ mỗi ngagravey con người chuacuteng ta lại đổi khaacutec Khi tuổi đời cagraveng cao thigrave biến chuyển cagraveng mau Thời gian của người cao tuổi đi
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
mau hơn thời gian của người trẻ Trước năm 1975 tocirci thấy thời gian qua đi rất chậm ngagravey dagravei hơn thaacuteng dagravei hơn năm dagravei hơn Nhưng thời gian kể từ ngagravey di cư sang Mỹ đi mau hơn Vừa mới đoacute magrave đatilde ở Mỹ được 31 năm Nhigraven tấm ảnh đứa chaacuteu mới sinh được một năm magrave tocirci bế trong tay với đứa chaacuteu bacircy giờ đang học đại học vagrave chỉ trong vagravei năm nữa lagrave lấy vợ đẻ con tocirci giật migravenh thấy thời gian đi mau quaacute Vagrave chẳng bao lacircu nữa coacute thể chỉ trong vagravei năm thocirci tocirci khocircng cograven ở caacutei thế giới coacute nắng vagraveng một đocirci khi trong vắt như thuỷ tinh với nền trời cao macircy trắng magrave khi nhigraven lecircn tocirci thấy những hagraveng cacircy xanh in đậm neacutet trecircn đoacute Trong khocircng khiacute yecircn tĩnh tocirci cảm thấy đời thật đẹp đẹp như bocircng hồng vừa chớm nở nhưng tại sao tocirci lại phải chết mọi người đều phải chết Tocirci nghĩ rằng nếu mọi thứ đều biến chuyển theo higravenh vograveng trograven sinh rồi tử tử để rồi lại sinh thigrave tocirci đacircu coacute chết Chết chỉ lagrave một sự đổi thay Tocirci sẽ taacutei sinh lagravem một người mới magrave Phật Giaacuteo bảo khocircng giống trước nhưng cũng khocircng khaacutec Coacute macircu thuẫn khocircng Cứ hết một năm ta coacute một mugravea xuacircn mới Mugravea xuacircn năm nay hoagraven toagraven khaacutec với mugravea xuacircn năm trước nhưng cũng khocircng khaacutec Mugravea xuacircn nagraveo chả lagrave mugravea xuacircn
Trước khi trigravenh bagravey khả năng đoacuteng goacutep của Phật Giaacuteo trong Thời Đại Mới xin noacutei về ldquoThời Đại Mớirdquo Vagrave để traacutenh những xuyecircn tạc cho rằng chuacuteng tocirci coacute dụng yacute gacircy chia rẽ tocircn giaacuteo chuacuteng tocirci xin thưa ldquoThời Đại Mớirdquo lagrave một phong tragraveo rất phổ biến ở caacutec nước Tacircy phương magrave chuacuteng ta cần biết Chuacuteng ta khocircng thể khocircng biết đến ảnh hưởng của ldquoThời Đại Mớirdquo đối với thế giới noacute như thế nagraveo Nếu nghĩ rằng những tư tưởng mới ấy coacute hại cho niềm tin tocircn giaacuteo chuacuteng ta lo sợ rồi cứ bịt mắt bịt tai trước những biến đổi tư duy của thế giới thigrave chuacuteng ta sẽ trở necircn lạc hậu lỗi thời Tư duy của chuacuteng ta cần được hiện đại hoacutea Caacutei gigrave đuacuteng ta theo caacutei gigrave sai thigrave gạt bỏ hoặc tigravem caacutech vạch ra những sai traacutei của noacute Caacutei gigrave sai coacute tiacutenh caacutech mecirc tiacuten dị đoan gacircy chia rẽ dacircn tộc thigrave lại cagraveng phải gạt bỏ Tuy nhiecircn chuacuteng tocirci cũng viết rất degrave đặt khocircng thẳng thắn phecirc bigravenh như ở Mỹ Kegravem theo bản dịch tiếng Việt chuacuteng tocirci cố gắng đaacutenh maacutey nguyecircn văn tiếng Anh hay Phaacutep để tiện so saacutenh
Thời Đại Mới lagrave gigrave Chuacuteng tocirci đatilde viết khaacute dagravei về đề tagravei nagravey trong hai quyển saacutech của chuacuteng tocirci nhan đề ldquoThời Đại Mớirdquo một quyển phaacutet hagravenh năm 1992 vagrave một quyển năm 2004 Sau đacircy lagrave bản toacutem tắt một số yacute kiến trong caacutec saacutech đoacute ldquoThời Đại Mớirdquo lagrave một phong tragraveo phiecircn dịch từ chữ ldquoNew Agerdquo (Nouvel Acircge tiếng Phaacutep) Phong tragraveo nagravey khocircng những đatilde lan ra toagraven thể nước Mỹ magrave cograven đang phaacutet
Trần Văn Kha
triển sang caacutec nước ở Acircu-chacircu trong đoacute coacute Thụy-điển Đan-mạch Đức Phaacutep Anh vagrave cả ở Nga nữa Phong tragraveo nagravey lagravem cho Togravea thaacutenh Vatican lo ngại vagrave caacutech đacircy vagravei năm một linh mục người Phaacutep Jean Vernette cai quản giaacuteo phận Montauban vagrave cũng lagrave người đại diện cho Giaacuteo hội Ca-tocirc Phaacutep để nghiecircn cứu vagrave lecircn tiếng về caacutec vấn đề giaacuteo phaacutei đatilde phải viết cả một quyển saacutech nhan đề ldquoThời Đại Mớirdquo (Le Nouvel Acircge) để becircnh vực Giaacuteo hội Ca-tocirc magrave theo lời những người chủ trương ldquoNew Agerdquo sẽ phải caacuteo chung vagraveo thế kỷ XXI
Đầu đề của bagravei phỏng vấn trong Paris Match số 2152 ra ngagravey 2381990 lagrave ldquoLa Reacuteincarnation Nonrdquo (Taacutei sinh Khocircng) Xin quyacute độc giả phận biệt ldquoReacuteincarnationrdquo Taacutei sinh với ldquoReacutesurrectionrdquo Sống lại (Phục sinh) ldquoTaacutei sinhrdquo lagrave chết rồi đi đầu thai lagravem người trở lại ldquoSống lạirdquo lagrave chết rồi sống lại trong thacircn xaacutec cũ Tỉ dụ như huyền thoại Chuacutea Jesus chết đi 3 ngagravey rồi sống lại Vagrave huyền thoại đến ngagravey tận thế Chuacutea Jesus sẽ lagravem cho tất cả người chết sống lại với thacircn xaacutec cũ
12 TRIacuteCH BAgraveI PHỏNG VấN ldquoPhong tragraveo Thời Đại Mới lagrave một trong những caacutech biểu lộ sự
trở về với tocircn giaacuteo được thấy becircn Tacircy phương Từ California noacute lan ra toagraven thể nước Mỹ rồi Acircu-chacircu Noacute lagrave một sự tổng hợp tất cả những tiacuten ngưỡng biacute truyền phaacutet triển becircn lề caacutec tocircn giaacuteo Sự tigravem togravei tacircm linh ấy đưa tới những khuacutec rẽ coacute thể lagravem cho người ki-tocirc đi lạc đường Đoacute lagrave trường hợp của những học thuyết tacircn tiến về taacutei sinh một vấn đề ưa thiacutech của những người theo Thời Đại Mới Để chống lại những sự đi lạc đường như thế magrave Jean Vernette cha sở tổng quaacutet của Montauban vagrave lagrave đại diện caacutec giaacutem mục Phaacutep về những vấn đề liecircn quan tới giaacuteo phaacutei phải lecircn tiếng trong quyển saacutech của người ldquoThời Đại Mới Vagraveo luacutec bigravenh minh của Thời Đại Bảo Bigravenhrdquo (Nhagrave xuất bản Pierre Teacutequi) Người noacutei rotilde những lyacute do lecircn aacuten trong cuộc noacutei chuyện với Michel Leclercqrdquo (Le mouvement New Age est lrsquoune des expressions du retour du religieux qui se manifeste en Occident De Californie il a gagneacute lrsquoensemble des Etats-Unis puis lrsquoEurope Crsquoest un amalgame des toutes les croyances eacutesoteacuteriques qui se sont deacuteveloppeacutees en marge des religions Cette quecircte spirituelle aboutit agrave des deacuteviations qui peuvent eacutegarer les chreacutetiens Il en est ainsi des theacuteories modernes de la reacuteincarnation gadget favori des tenants du New Age Crsquoest contre ces deacuteviations que srsquoeacutelegraveve aujourdrsquohui le pegravere Jean Vernette vicaire geacuteneacuteral de Montauban et deacuteleacutegueacute de lrsquoeacutepiscopat francais pour les
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
questions concernant les sectes dans son livre ldquoLe Nouvel Age A lrsquoaube de lrsquoegravere du Verseaurdquo lsquoPierre Teacutequi eacutedrsquo Il preacutecise les raisons de sa condamnation dans cette interview avec Michel Leclercq)
Sau đacircy lagrave một số cacircu hỏi của Michel Leclercq vagrave cacircu trả lời của linh mục Jean Vernette đăng trecircn baacuteo Paris Match số 2152 ra ngagravey 2381990 đatilde noacutei đến ở trecircn (Triacutech ra từ saacutech ldquoThời Đại Mới 1992rdquo vagrave ldquo2004rdquo) (Trước khi đi xa hơn chuacuteng tocirci xin mở một dấu ngoặc để định nghĩa một số danh từ Ca-tocirc Rocirc-ma (viết tắt lagrave Ca-tocirc) lagrave phiecircn acircm từ chữ Roman Catholic Ki-tocirc lagrave từ chữ Christianisme vagrave gồm coacute Anh giaacuteo Ca-tocirc Rocirc-ma Chiacutenh thống giaacuteo vagrave Tin lagravenh)
- Paris Match (PM) Đuacuteng ra thigrave Thời Đại Mới lagrave gigrave (En quoi consiste exactement le New Age)
- Jean Vernette (JV) Việc định nghĩa khocircng phải dễ dagraveng bởi vigrave noacute giống như một dograveng socircng coacute hagraveng chục phong tragraveo khaacutec nhau cugraveng đổ vagraveo tỉ dụ như trực quan những học thuyết vagrave kỹ thuật đocircng phương những truyền thống song đocirci vagrave tất cả mọi higravenh thức huyền biacute Rất nhiều người thấy thoải maacutei trong dograveng socircng ấy Mỗi người lựa chọn caacutei magrave migravenh ưa thiacutech khocircng cảm thấy bị đoacuteng kiacuten trong caacutei khung iacutet nhiều gigrave cũng cứng ngắc của một tocircn giaacuteo coacute tổ chức Điều quan trọng lagrave sự tigravem hiểu tacircm linh tigravem kiếm một kinh nghiệm tocircn giaacuteo caacute nhacircn vagrave trực tiếp điều nagravey hoagraven toagraven phugrave hợp với mong ước của đa số những người của thời đại chuacuteng ta Khi người ta nhắc lại bằng đủ mọi caacutech lagrave Thế kỷ XXI sẽ rất sugraveng đạo thigrave điều đaacuteng sợ lagrave họ ngả về một thứ tocircn giaacuteo kiểu New Age chứ khocircng phải Ki-tocirc (Il nrsquoest pas facile de le deacutefinir car crsquoest comme un fleuve dans lequel sont venus confluer des dizaines drsquoautres mouvements comme la gnose le recours aux doctrines et techniques orientales les traditions parallegraveles et toutes les formes drsquoeacutesoteacuterisme Beaucoup se sentent agrave lrsquoaise dans ce fleuve Chacun y prend ce qui lui convient sans se sentir enfermeacute dans le cadre plus ou moins rigide drsquoune religion organiseacutee Lrsquoimportant crsquoest la quecircte spirituelle la recherche drsquoune expeacuterience religieuse personnelle et directe ce qui correspond tout agrave fait aux aspirations de la plupart de nos contemporains Quand on reacutepegravete sur tous les tons que le XXIegrave siegravecle sera religieux il est donc agrave craindre qursquoil penche beaucoup plus vers une religiositeacute du style New Age que le Chirstianisme)
PM Cha nghĩ như thế nagraveo về caacutei tocircn giaacuteo ldquokiểu New Agerdquo (Qursquoentendez-vous par cette religiositeacute ldquostyle New Age)
Trần Văn Kha
JV Tocirci nhigraven thấy họ coacute chung một quan niệm caacutei quan niệm cho rằng những tocircn giaacuteo hiện hữu đatilde bị vượt qua Đối với New Age mỗi người tự tạo lấy tocircn giaacuteo riecircng cho migravenh bằng caacutech lấy trong tocircn giaacuteo tuổi thơ ấu của migravenh những caacutei gigrave thiacutech hợp nhưng cũng đồng thời lấy luocircn những caacutei tốt của caacutec mocircn phaacutei khaacutec cộng thecircm những điều ruacutet ra từ kinh nghiệm bản thacircn Ngoagravei ra New Age cograven tin vagraveo chiecircm tinh Họ bảo rằng vagraveo mỗi một thời đại của vograveng Hoagraveng đạo coacute một nền văn minh phugrave hợp Từ khi Chuacutea giaacuteng sinh chuacuteng ta sống trong thời đại Song Ngư vagrave đoacute lagrave thời đại của văn minh Ki-tocirc Nhưng bacircy giờ chuacuteng ta đang đi khocircng ngừng nghỉ tới thời đại ldquoBảo Bigravenhrdquo với sự chấm dứt đạo Ki-tocirc vagrave sự ra đời một nền văn minh hogravea hợp hogravea bigravenh vagrave thống nhất toagraven thể một thời vagraveng son điacutech thực Tuy nhiecircn theo đuacuteng chiecircm tinh Mặt trời chỉ đi vagraveo chugravem sao Bảo Bigravenh vagraveo năm 2160 (Jrsquoy vois en toile de fond lrsquoideacutee que les religions eacutetablies sont maintenant deacutepasseacutees Pour le New Age chaque ecirctre humain doit se fabriquer sa propre religion en prenant ce qui lui convient dans la religion de son enfance mais aussi en allant puiser dans tous les systegravemes et en y joignant ce qursquoil retire de son experience personnelle En outre le New Age fait appel agrave lrsquoAstronomie A chaque egravere zodiacale nous dit-on correspond une civilisation Depuis la naissance de Jeacutesus nous vivions dans lrsquoegravere des Poissons qui a eacuteteacute celle de la civilisation chreacutetienne Mais voici que nous allons entrer incessamment dans lrsquoegravere du Verseau qui verra lrsquoextinction du chiristianisme et lrsquoavegravenement drsquoune civilisation drsquoharmonie de paix et drsquouniteacute universelles un veacuteritable acircge drsquoor Et pourtant en bonne astronomie le Soleil ne devrait entrer dans la constellation du Verseau qursquoen lrsquoan 2160)
PM Tocirci hiểu tại sao trong saacutech của cha cha trigravenh bagravey Thời Đại Mới như lagrave một thaacutech đố lớn cho caacutec Giaacuteo hội Ki-tocirc Như thế phải chăng coacute nghĩa lagrave cha đatilde đồng yacute với những người magrave họ trocircng thấy ở đoacute một acircm mưu của những thế lựiumlc Xấu hay của cả cocircng trigravenh chống Ki-tocirc (Je comprends pourquoi dans votre livre vous preacutesentez le Nouvel Acircge ou New Age comme un grand deacutefi lanceacute aux Eacuteglises chreacutetiennes Est-ce agrave dire que vous ecirctes drsquoaccord avec ceux qui y voient une conspiration des forces du Mal ou mecircme lrsquooeuvre de lrsquoAnteacutechrist)
JV Vấn đề khocircng phải ở đoacute Coacute rất nhiều điều tốt trong những cơ sở được xacircy dựng theo quan điểm Thời Đại Mới vagrave sự thay đổi căn bản magrave noacute gacircy ra cho một số người khocircng thể lagrave việc lagravem của ma
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
quỷ Người ta cograven coacute thể mơ ước một thời đại mới ki-tocirc Điều đaacuteng buồn lagrave những ldquođứa con Bảo Bigravenhrdquo như chiacutenh họ gọi họ như thế lại thường thường đi tigravem cảm hứng tocircn giaacuteo trong những chủ thuyết đocircng phương chứ khocircng phải Ki-tocirc Việc nagravey dẫn tới việc họ cocircng khai chấp nhận một vagravei điều tin hoagraven toagraven khocircng phugrave hợp với đuacutec tin Ki-tocirc (Le problegraveme nrsquoest pas lagrave Il y a beaucoup de bonnes choses dans les entreprises inspireacutees par le New Age et la transformation radicale qursquoil provoque chez certaines personnes ne peut ecirctre lrsquooeuvre du deacutemon Lrsquoennui crsquoest que les ldquoenfants du Verseaurdquo comme ils srsquoappellent eux-mecircmes soient alleacutes chercher le plus souvent leus inspirations religieuses dans les doctrines orientales plutocirct que dans le Christianisme Et cela les amegravene agrave professer certaines croyances qui sont radicalement incompatibles avec la foi chreacutetienne)
PM Tỉ dụ (Par exemple) JV Sự taacutei sinh Đacircy lagrave một quan niệm căn bản của những tocircn
giaacuteo lớn Đocircng phương cũng như cuả tocircn giaacuteo biacute truyền (Mật tocircng) magrave những người theo New Age đều gần như hầu hết chấp nhận một caacutech vui vẻ Ngay như ở nước Phaacutep ocircng biết rằng bất cứ caacutei gigrave liecircn quan tới vấn đề đoacute đều gacircy ra một sự tograve mograve lớn Những saacutech viết về noacute baacuten chạy như tocircm tươi Theo như một số thăm dograve hơn 20 đồng bagraveo của chuacuteng ta kể cả nhiều tiacuten đồ Ca-tocirc tin vagraveo sự taacutei sinh Một lyacute do tốt nữa để lagravem cho ldquoThời Đại Mớirdquo được cảm tigravenh của rất nhiều người
Nhưng cũng phải thuacute nhận rằng quan niệm ấy rất hấp dẫn Thử xeacutet xem con người khocircng thể thực hiện đầy đủ số phận migravenh trong một đoạn đường Anh ta cần coacute một hay nhiều cơ hội Để cho con người coacute thể yacute thức được bản chất thaacutenh thiện của migravenh vagrave thoaacutet ra khỏi caacutei vỏ vật chất becircn ngoagravei linh hồn phải coacute thể được taacutei sinh cần bao nhiecircu lần thigrave taacutei sinh từng ấy Vagrave những điều đatilde thacircu goacutep được ndash tốt hay xấu ndash của những kiếp trước khocircng bao giờ mất đi Đoacute lagrave luật nhacircn quả Như thế thigrave đời sống hiện tại lagrave kết quả trực tiếp của những việc lagravem tốt hay xấu của chuacuteng ta trong những kiếp trước mỗi người phải trả nợ cho đến đồng xu cuối cugraveng
Ocircng thấy khocircng học thuyết nagravey đề nghị để giải đaacutep cho những cacircu hỏi magrave người ta đặt ra về sự hiện hữu của điều xấu vagrave sự đau khổ trecircn thế giới một cacircu trả lời thỏa matilden cho tacircm linh Tại sao coacute nhiều người đau khổ Đoacute lagrave nhacircn quả Nhưng những người đau khổ ấy khocircng necircn thất vọng bởi vigrave sau khi đatilde trả hết nợ họ lại tigravem thấy cho
Trần Văn Kha
chiacutenh họ hạnh phuacutec Nhưng người ta khocircng thể tin vagraveo taacutei sinh vagrave vẫn cograven lagrave ki-tocirc Đối với người ki-tocirc tuy nhiecircn sự chết đatilde hoagraven toagraven bị chinh phục bởi Christ trong ldquoKhổ nạn-Sống lạirdquo của Người Người đatilde giải thoaacutet chuacuteng ta khỏi sự chết Người giuacutep cho chuacuteng ta thoaacutet khỏi caacutei luật cứng ngắc của nhacircn quả noacute bắt chuacuteng ta phải trả nợ ldquocho đến đồng xu cuối cugravengrdquo Vagrave chiacutenh bởi Người magrave chuacuteng ta được bảo đảm sống lại vagraveo một ngagravey nagraveo đoacute (Chuacuteng tocirci xin mở một dấu ngoặc để nhận định rằng hễ coacute sinh thigrave coacute tử khocircng coacute caacutei gigrave thoaacutet khỏi chết khocircng coacute ai sống lại cả Nhưng để baacutec bỏ những kinh nghiệm về taacutei sinh linh mục Jean Vernette ở đoạn sau nhận định ldquonhững kinh nghiệm đoacute khocircng lagravem cho sự taacutei sinh trở thagravenh một sự kiện khoa học hiển nhiecircnrdquo Nhưng than ocirci Chỉ triacutech người magrave khocircng nghĩ đến migravenh Sống lại thigrave sao Coacute ai sống lại khocircng Sống lại coacute lagrave một sự kiện khoa học hiển nhiecircn khocircng)
(La reacuteincarnation Voilagrave un thegraveme fondamental pour les grandes religions orientales comme pour lrsquoeacutesoteacuterisme que les partisans du Nouvel Acircge (New Age) ont presque tous adopteacute avec enthousiasme En France mecircme vous savez que tout ce qui touche agrave ce sujet suscite une eacutenorme curositeacute Les livres qui en traitent se vendent comme des petits pains Drsquoapregraves certains sondages plus de 20 de nos compatriotes y compris nombre de catholiques croiraient en la reacuteincarnation Une bonne raison de plus pour rendre le Nouvel Acircge sympathique agrave beaucoup de gens
Il faut bien avouer que lrsquoideacutee est seacuteduisante Jugez plutocirct lrsquohomme ne peut pas reacutealiser pleinement son destin en un seul parcours Il a besoin qursquoon lui donne une ou plusieurs autres chances Pour lui permettre de prendre conscience de sa veacuteritable nature divine et de se libeacuterer des apparences mateacuterielles notre acircme doit pouvoir se reacuteincarner autant de fois qursquoil sera neacutecessaire
Et lrsquoacquis ndash positif ou neacutegatif ndash des vies anteacuterieures nrsquoest jamais perdu Crsquoest la loi du karma Ainsi notre vie actuelle serait le reacutesultat direct des actions bonnes ou mauvaises poseacutees par nous au cours de nos vies anteacuterieures chacun doit payer sa dette jusqursquoau dernier sou
Vous le voyez cette doctrine propose pour reacutepondre aux questions qursquoon se pose sur lrsquoexistence du mal et de la souffrance dans le monde une reacuteponse satisfaisante pour lrsquoesprit Pourquoi y a-t-il tant de malheureux Crsquoest le karma Mais ces malheureux ne doivent pas
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
deacutesespeacuterer car lorsqursquoils auront payeacute leur dette ils trouveront eux aussi le bonheur Mais on ne peut pas croire agrave la reacuteincarnation et rester chreacutetien Pour le chreacutetien en effet la mort a eacuteteacute deacutefinitivement vaincue par le Christ en sa Passion-Reacutesurrection Il nous a deacutelivreacutes de la mort Il nous a fait eacutechapper agrave la rigide loi du karma qui nous imposerait de payer cette dette ldquojusqursquoau dernier sourdquo Et crsquoest en Lui que nous sommes assureacutes de ressusciter un jour)
PM Như vậy thigrave vigrave lyacute do đức tin ki-tocirc của cha magrave cha từ chối sự taacutei sinh Nhưng người ta phản đối lại cha cho rằng sự taacutei sinh lagrave một sự kiện khaacutech quan được kiểm chứng một caacutech khoa học bởi hagraveng ngagraven kinh nghiệm giống nhau vậy cha trả lời ra sao (Crsquoest donc en raison de votre foi chreacutetienne que vous refusez la reacuteincarnation Mais si on vous objecte que la reacuteincarnation est aujourdrsquohui un fait objecif scientifiquement eacutetabli par des milliers drsquoexpeacuteriences concordantes que reacutepondez-vous)
JV Tocirci trả lời rằng hagraveng ngagraven những kinh nghiệm giống nhau như ocircng noacutei đặt ra những thắc mắc mạnh mẽ Nhưng những kinh nghiệm đoacute khocircng lagravem cho sự taacutei sinh trở thagravenh một sự kiện khoa học hiển nhiecircn (Je reacuteponds que ces milliers drsquoexpeacuteriences concordantes comme vous le dites posent effectivement de fortes questions Mais qursquoelles ne font pas pour autant de la reacuteincarnation un fait scientifiquement eacutetabli)
Đối với Thời Đại Mới toagraven thể vũ trụ ndash kể cả Gốt ndash đều được tạo ra bởi cugraveng một chất liệu Con người với caacutei khả năng độc nhất ấy yacute thức được đặc biệt coi như một tia saacuteng của chất liệu thần thaacutenh Như thế thigrave đối với con người con đường thẳng nhất để tigravem gặp Gốt lagrave tigravem tới đaacutey tacircm của migravenh Vagrave vigrave thế tất cả những kỹ thuật thiền mở rộng yacute thức được Thời Đại Mới hết sức hoan nghecircnh Chiacutenh lagrave nhờ những thứ đoacute magrave đatilde coacute sự đồng yacute rằng mỗi một con người chuacuteng ta đều coacute thể gặp yacute thức vũ trụ nghĩa lagrave Gốt (Quan niệm nagravey đuacuteng lagrave quan niệm của Phật Giaacuteo Tacircm tức Phật Vagrave người ta chỉ coacute thể tigravem thấy Phật trong Tacircm chứ khocircng ngoagravei Tacircm bằng thiền định TvK)
Chuacuteng ta phải necircn lưu yacute những người theo đạo Ca-tocirc tới một sự việc lagrave với quan niệm ấy Gốt magrave chuacuteng ta tin tưởng đatilde hoagraven toagraven bị bocirci xoacutea mặt mũi Bởi vigrave đối với chuacuteng ta Gốt khocircng thuộc thagravenh phần do Gốt saacuteng tạo ra Gốt hoagraven toagraven khaacutec biệt một thực thể vượt hẳn lecircn trecircn bởi bản chất
Dĩ nhiecircn rằng Gốt New Age khocircng thể nagraveo lagrave ki-tocircrdquo
Trần Văn Kha
( Pour le New Age lrsquounivers tout entier ndash Dieu compris ndash est tailleacute dans la mecircme eacutetoffe Lrsquohomme doueacute de cette faculteacute unique qursquoest la conscience est consideacutereacute tout particuliegraverement comme une eacutetincelle de la substance divine Il en reacutesulte que pour lui la voie la plus directe pour rencontrer Dieu consiste agrave descendre au fond de lui-mecircme Et voilagrave pourquoi toutes les techniques de meacuteditation drsquoeacutelargissement de la conscience sont tenues en si grande estime dans le New Age grace agrave elles en effet il est entendu que chacun de nous peut rencontrer la conscience cosmique et donc Dieu lui-mecircme
Il faut que lrsquoattention des chreacutetiens soit bien attireacutee sur le fait que dans ce systegraveme le Dieu en qui nous croyons est totalement deacutefigureacute Car pour nous Dieu ne fait pas partie de lrsquounivers qursquoil a creacutee Il est le Tout Autre lrsquoEcirctre transcendant par nature
En fait le Dieu du New Age ne peut ecirctre chreacutetien) PM Cha cũng noacutei đến trong saacutech của cha ảnh hưởng của
những cuộc du hagravenh khocircng gian (Vous parlez aussi dans votre livre de lrsquoinfluence des expeacuteditions spatiales)
JV Thực thế Với sự thaacutem hiểm vũ trụ quan niệm về Traacutei Đất của chuacuteng ta đatilde thay đổi Nhigraven bằng con mắt của phi hagravenh gia khocircng gian trong phi thuyền của họ dugrave người ấy lagrave Socirc-viết hay Mỹ traacutei đất hiện ra như một hograven ngọc độc nhất trong khocircng gian khocircng coacute biecircn giới thực sự khaacutec với những bức họa đồ traacutei đất của chuacuteng ta coacute điểm những vết magraveu đaacutenh dấu kỹ biecircn giới của mỗi quốc gia Nhưng bacircy giờ chuacuteng ta biết rằng noacute rất mỏng manh Vagrave chuacuteng ta phải đồng lograveng tất cả mọi người chuacuteng ta rằng chuacuteng ta chịu traacutech nhiệm về sự sống của noacute vagrave của chuacuteng ta
Chuacuteng ta phải thay đổi đến cỗi rẽ caacutech nhigraven của chuacuteng ta thoaacutet ra khỏi những khaacutei niệm chật hẹp về quốc gia hay nogravei giống Phải xoacutea bỏ sự nghi kỵ sự sợ hatildei người khaacutec để bước vagraveo một tacircm trạng tinh thần mới căn cứ vagraveo tin cậy lẫn nhau bỏ qua những dị biệt Kể từ nay ngocirci lagraveng hagravenh tinh lagrave một thực tế bởi vigrave chuacuteng ta được nối lại với nhau bởi caacutec vệ tinh maacutey bay siecircu thanh những tổ chức đa quốc gia những tổ chức vagrave hội đoagraven khaacutec nhau Yacute thức về mocirci sinh vượt qua biecircn giới vagrave những hội đoagraven được thagravenh lập Bagrave Alice Bailey tiecircn phong của Thời Đại Mới đatilde muốn thagravenh lập một tổ chức hagravenh tinh để thực hiện dự aacuten đoacute Bagrave hỗ trợ Thời Đại Mới trong đề nghị thagravenh lập một tocircn giaacuteo một hệ thống giaacuteo dục vagrave một chiacutenh phủ toagraven cầu
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
Khocircng thể nghĩ đến chiến tranh
Iacutet ảo tưởng hơn những người kế tiếp chọn lựa sự thagravenh lập những nhoacutem nhỏ những nhoacutem nagravey ở khắp nơi gia tăng saacuteng kiến Marilyn Ferguson viết ldquonhững nhoacutem nagravey tự động tổ chức gần như khocircng cograven gigrave chung với những cơ cấu chiacutenh trị cũ Họ tigravem đến nhau thagravenh lập những liecircn minh vagrave giuacutep đỡ lẫn nhau nhưng khocircng lagravem phaacutet sinh ra một cơ cấu quyền hagravenh như thường lệ những nhoacutem mocirci sinh phụ nữ hogravea bigravenh bảo vệ nhacircn quyền hay chống nạn đoacutei trecircn thế giới Vigrave thế hagraveng ngagraven trung tacircm vagrave tổ chức ủng hộ yacute thức mới ở Thụy-điển hay Đan-mạch ở nước Anh vagrave ở Phần-lan ở Breacutesil () vagrave đến cả Liecircn Bang Socirc-viếtrdquo
Nếu Thời Đại Mới thagravenh cocircng thigrave lẽ dĩ nhiecircn khocircng thể nghĩ đến chiến tranh bởi vigrave xatilde hội mới gom goacutep lại những người kể từ nay khocircng sợ hatildei những yacute kiến vagrave văn hoacutea nước ngoagravei tin tưởng rằng cuộc caacutech mạng bắt đầu từ trong nội tacircm
(En effet Avec lrsquoexploration du cosmos notre conception de la Terre srsquoest modifieacutee Vue avec le regard du cosmonaute en sa capsule qursquoil soit sovieacutetique ou ameacutericain elle apparait comme un joyau unique dans lrsquoespace sans frontiegraveres reacuteelles agrave la diffeacuterence de nos planisphegraveres marqueteacutes de taches de couleur soigneusement deacutelimiteacutees pour chaque nation Or nous savons maintenant qursquoelle est fragile Et crsquoest conjointement tous les hommes ensemble que nous sommes responsables de sa ndash et de notre ndash survie
Nous devons donc modifier radicalement notre facon de voir les choses en sortant de nos conceptions eacutetroitement nationales ou raciales Il nous faut banner notre meacutefiance notre peur de lrsquoautre pour entrer dans un nouvel eacutetat drsquoesprit fondeacute sur la confiance mutuelle par-delagrave les diffeacuterences Deacutesormais le village planeacutetaire est une reacutealiteacute relieacutes que nous sommes par les satellites les supersoniques les multinationals les organizations et les congregraves divers La conscience eacutecologique enjambe les frontiegraveres des reacuteseaux se creacuteent Deacutejagrave Alice Bailey la pioniegravere du New Age avait voulu mettre sur pied une organization planeacutetaire pour faire aboutir ce projet Elle lrsquoapuyait sur la proposition drsquoune religion drsquoun systegraveme drsquoeacuteducation et drsquoun gouvernement mondiaux
La guerre devenue impensable Moins utopiques ses successeurs preacutefegraverent tabler sur la creacuteation
Trần Văn Kha
de petits groupes qui partout multiplient les initiatives ldquoCes groupes qui srsquoauto-organisent eacutecrit Marilyn Ferguson nrsquoont presque rien en commun avec les anciennes structures politiques Ils se revouvrent forment des coalitions et se soutiennent mutuellement sans que naisse une structure habituelle de pouvoir groupes eacutecologiques feacuteministes pacifistes de deacutefense des droits de lrsquohomme ou de lutte contre la faim dans le monde Des milliers de centres et de reacuteseaux soutiennent ainsi la nouvelle conscience en Suegravede ou au Danemark en Grand-Bretagne et en Finlande au Breacutesil () et jusqursquoen Union sovieacutetiquerdquo
Si le New Age reacuteussit il est eacutevident que la guerre deviendra impensable car la nouvelle socieacuteteacute rassemblera des personnes nrsquoayant deacutesormais plus peur des ideacutees et des cultures eacutetrangegraveres persuadeacutees que les reacutevolutions commencent par lrsquointeacuterieur de soi)
PM Một viễn kiến về sự vật như thế phải chăng hơi lyacute tưởng (Une telle vision des choses nrsquoest-elle pas quelque peu ideacutealiste)
JV Coacute lẽ Nhưng nếu tất cả những mục tiecircu ấy khocircng thể thực hiện được thigrave chuacuteng ta coacute necircn mong mỏi tất cả mọi người bắt đầu lagravem việc theo chiều hướng đoacute Ocircng coacute lẽ đatilde nhận thấy trong khi noacutei chuyện một số quan niệm rất ki-tocirc Tuy nhiecircn phải đứng đắn phacircn biệt yacute định cuối cugraveng của ước mơ cao thượng đoacute
Ngoagravei ra trừ khi chuacuteng ta thiacutech thấy nhacircn loại tự hủy diệt bởi bom nguyecircn tử hay những phương tiện khaacutec thigrave cũng khocircng cograven đường lối nagraveo khaacutec Một việc ngagravey nay đatilde trở necircn hiển nhiecircn nếu muốn thay đổi xatilde hội chuacuteng ta phải bắt đầu thay đổi chiacutenh chuacuteng ta Chuacuteng ta khocircng thể chờ đợi caacutec chiacutenh phủ để họ aacutep đặt những thay đổi cần thiết vagrave thiết lập hogravea bigravenh một migravenh họ họ khocircng bao giờ lagravem được Hogravea bigravenh chiacutenh mỗi người chuacuteng ta phải chịu traacutech nhiệm tugravey theo khả năng Nhờ coacute Thời Đại Mới vagrave những thứ khaacutec những yacute kiến đoacute bắt đầu được phaacutet triển Do đoacute magrave chuacuteng ta chứng kiến một sự thức tỉnh lương tacircm mới một ước mong toagraven cầu thay đổi con tim nhưng nếu chuacuteng ta khocircng để yacute đến thigrave thật đaacuteng traacutech
(Peut-ecirctre Mais si tous ces objectifs ne sont pas reaacuteliseacutes nrsquoest-il pas souhaitable que tout le monde se mette agrave travailler dans ce sens Vous aurez reconnu au passage un certain nombre drsquoideacutees authentiquement chreacutetiennes Il faudra toutefois seacuterieusement discerner lrsquointention finale de cette noble utopie
Drsquoailleurs agrave moins que lrsquoon ne preacutefegravere voir lrsquootildehumaniteacute
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
srsquoautodeacutetruire par la bombe atomique ou par drsquoautres moyens il nrsquoy pas drsquoalternative Crsquoest un fait aujourdrsquohui eacutevident si nous voulons que nos socieacuteteacutes changent enfin nous devons commencer par nous changer nous-mecircmes Il ne suffit pas de srsquoen remettre aux gouvernements pourqursquoils imposent les mutations neacutecessaires et eacutetablissent la paix seuls ils nrsquoy parviendront jamais La paix crsquoest chacun de nous qui doit la prendre en charge agrave son propre niveau Gracircce au New Age entre autres ces ideacutees commencent agrave faire leur chemin Nous assistons ainsi agrave lrsquoeacuteveil drsquoune conscience nouvelle drsquoune aspiration universelle agrave la transformation des coeurs dont il serait tregraves leacuteger de ne pas voulir tenir compte)
PM Cograven giaacuteo dục Phong tragraveo Thời Đại Mới đề nghị caacutei gigrave (Et lrsquoeacuteducation Que propose le movement du New Age)
JV Họ bảo vệ một nền giaacuteo dục mới Họ bảo điều quan trọng khocircng phải lagrave vấn đề giảng dạy magrave lagrave người nhận sự giảng dạy Vấn đề khocircng phải lagrave học nhưng lagrave học caacutech học Bởi vigrave khả năng triacute oacutec của chuacuteng ta thật kinh ngạc vagrave chỉ vigrave một nền giaacuteo dục sai lầm đa số những khả năng ấy khocircng được sử dụng Hệ thống hiện hữu chuacute trọng vagraveo sự kiện ldquođuacutengrdquo chứ khocircng vagraveo sự ldquocởi mởrdquo Vagrave vigrave thế magrave người ta loại bỏ biết bao nhiecircu triacute thocircng minh
Ocircng sẽ bảo đoacute lagrave những chuyện nhagravem Đatilde từ lacircu người ta nghiecircn cứu về ldquogiaacuteo dục tiacutech cựcrdquo Đuacuteng thế Nhưng Thời Đại Mới tigravem ra những lyacute luận mới trong những khaacutem phaacute gần đacircy theo đoacute một nửa đầu oacutec của con người thường bị bỏ hoang Vagrave họ đề nghị những phương phaacutep tacircm lyacute mới để giuacutep cho mỗi người huy động được caacutei nửa đầu oacutec bị nghỉ việc Nếu đuacuteng như thế con đường sẽ thực sự mở ra cho những tiến bộ vĩ đại về phương diện giaacuteo dục cũng như hơn nữa cho tất cả đời sống nhacircn loại
(Il plaide pour une eacuteducation nouvelle Lrsquoimportant dit-il ce nrsquoest pas la matiegravere agrave enseigner mais la personne qui recoit lrsquoenseignement Il ne srsquoagit pas drsquoapprendre mais drsquoapprendre agrave apprendre Car nos possibiliteacutes ceacutereacutebrales sont surprenantes et par la faute drsquoune eacuteducation mal concue la plupart drsquoentre elles restent inutiliseacutees Le systegraveme actuel met davantage lrsquoaccent sur le fait drsquoecirctre ldquocorrectrdquo que sur celui drsquoecircte ldquoouvertrdquo Et crsquoest ainsi que lrsquoon fait avorter des intelligences
Ce ne sont lagrave que des banaliteacutes direz-vous Il y a belle lurette qursquoon fait des recherches sur ldquolrsquoeacuteducation activerdquo Crsquoest vrai Mais le
Trần Văn Kha
New Age trouve de nouveaux arguments dans de reacutecentes deacutecouvertes selon lesquelles la moitieacute du cerveau humain resterait habituellement en friche Et il propose de nouvelles meacutethodes psychologiques pour permettre agrave chacun de mobiliser enfin ce demi-cerveau au chocircmage Srsquoil en est ainsi la voie est effectivement ouverte agrave de grands progregraves en matiegravere drsquoeacuteducation comme drsquoailleurs pour toute la vie humaine)
PM Thế cha coacute nghĩ rằng những Giaacuteo hội ki-tocirc (Anh giaacuteo Ca-tocirc Chiacutenh thống Tin-lagravenh) magrave những đứa con Bảo Bigravenh loan baacuteo sự vỡ nợ sắp tới coacute phải lagrave iacutet ra cũng đatilde bị thời thế vượt qua (Et les Eglises chreacutetiennes dont les enfants du Verseau nous annoncent la deacuteconfiture prochaine ne trouvez-vous pas qursquoelles sont agrave tout le moins deacutepasseacutees par les eacuteveacutenements)
JV Đuacuteng vậy những giaacuteo hội ấy cũng hơi bị hụt hẫng (bất ngờ) Hatildey noacutei đến Giaacuteo hội Ca-tocirc Kể từ đầu thế kỷ vagrave đặc biệt lagrave kể từ Cocircng đồng (Vatican II 1962-65) Giaacuteo hội đatilde tập trung mọi nỗ lực vagraveo việc phổ biến Phuacutec acircm mới cho một thế giới mới coacute lyacute triacute vocirc thần chuộng vật chất Nhưng magrave higravenh như một thế giới mới ra đời với một tốc độ TĐ to thế giới nagravey sugraveng đạo nhưng vocirc thần Một thaacutech đố lớn cho Giaacuteo hội Kể từ nay Giaacuteo hội phải sửa soạn để chống đỡ - hay đuacuteng hơn lagrave loan baacuteo Tin Mừng - trecircn hai mặt trận Vagrave coacute lẽ mặt trận thứ hai vấn đề tocircn giaacuteo mới lagravem cho Giaacuteo hội khoacute chịu nhất
Đoacute lagrave caacutech tiecircn đoaacuten của tocirci về thế kỷ XXI Người ta sẽ rất sugraveng đạo như Malraux đatilde loan baacuteo nhưng Thượng Đế của họ lại khocircng bắt buộc phải lagrave Jeacutesus-Christ
Coacute lẽ chuacuteng ta sẽ chứng kiến một sự va chạm hagraveng đầu sự va chạm của hai nền văn hoacutea lớn bắt nguồn từ hai thiecircn tagravei tocircn giaacuteo - tocirci muốn noacutei đến đạo Ki-tocirc vagrave đạo Phật đến Chuacutea Jeacutesus vagrave Đức Phật Đức Phật Người khai saacuteng ra nhiều học thuyết lớn về tocircn giaacuteo như sự taacutei sinh sự phiếm thần (Pantheacuteisme Thượng Đế lagrave tất cả vagrave tất cả lagrave Thượng Đế) magrave chuacuteng ta vừa noacutei tới những vấn đề nagravey lagravem cho tiacuten đồ Thời đại Mới rất say mecirc Vagrave Chuacutea Jeacutesus Con một của Thượng Đế higravenh người vagrave saacuteng tạo đatilde cứu chuacuteng ta một lần choacutet ra khỏi sự chết
(Crsquoest vrai elles sont peut-ecirctre un peu prises de court Prenez lrsquoEglise catholique Depuis le deacutebut du siegravecle et plus particuliegraverement depuis le Concile elle avait concentreacute toutes ses forces vers une nouvelle eacutevangeacutelisation drsquoun monde devenu rationaliste atheacutee seacuteculariseacute Mais voici que semble naitre agrave vitesse grand V un monde
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
nouveau religieux celui-lagrave mais paien Enorme deacutefi pour lrsquoElgise Il va deacutesormais falloir qursquoelle se preacutepare agrave luttter ndash ou plutocirct agrave annoncer la Bonne Nouvelle ndash sur deux fronts Et crsquoest peut-ecirctre le deuxiegraveme celui de la nouvelle religiositeacute qui lui donnera le plus de mal
Car crsquoest ainsi que jrsquoentrevois le XXIegrave siegravecle Il sera bien religieux comme lrsquoannoncait Malraux mais son dieu ne sera pas forceacutement celui de Jesus-Christ Peut-ecirctre assisterons-nous agrave une autre confrontation majeure celle de deux grandes cultures neacutees de deux geacutenies religieux ndash je veux parler du christianisme et du bouddhisme de Jeacutesus et du Boudđha Le Boudđha inspirateur des grands thegravemes religieux reacuteincarnation et pantheacuteisme dont nous avons parleacute tout agrave lrsquoheure et qui seacuteduisent tant les adeptes du New Age Et Jeacutesus Fils unique drsquoun Dieu personnel et creacuteateur qui nous a sauveacutes une fois pour toutes de la mort)
- Kết Luận Chuacuteng tocirci nghĩ rằng việc trigravenh bagravey về phong tragraveo Thời Đại Mới ở Acircu-chacircu cũng gọi lagrave tạm đủ Vagrave xin kết thuacutec bằng một đoạn dịch ra tiếng Việt kegravem theo nguyecircn văn tiếng Anh vagrave Phaacutep để quyacute độc giả coacute thecircm dữ kiện thẩm định về tư tưởng của caacutec nhagrave thần học vagrave suy nghĩ xem họ muốn noacutei gigrave ldquoCon người coacute thể được hướng dẫn vagraveo những biacute mật của vũ trụ của Thượng Đế hay chiacutenh migravenh bằng caacutech đi theo con đường thay đổi tacircm linh Mục điacutech sau cugraveng lagrave ngộ đạo một higravenh thức cao nhất của sự hiểu biết tương đương với cứu rỗi Noacute bao gồm sự tigravem togravei truyền thống triết học cổ nhất vagrave cao nhất (được gọi một caacutech sai lầm lagrave philosophia perennis) vagrave tocircn giaacuteo (thần học nguyecircn thủy) một học thuyết biacute mật noacute lagrave caacutei chigravea khoacutea cho tất cả những truyền thống cocircng khai magrave mọi người coacute thể tới được Những giảng dạy biacute mật được trao truyền từ thagravey tới trograve trong một chương trigravenh giaacuteo dục từ từ Tiếng Anh People can be initiated into the mysteries of the cosmos God and the self by means of a spiritual itinerary of transformation The eventual goal is gnosis the highest form of knowledge the equivalent of salvation It involves a search for the oldest and highest tradition in philosophy (what is inappropriately called philosophia perennis) and religion (primordial theology) a secret (esoteric) doctrine which is the key to all the ldquoexotericrdquo traditions which are accessible to everyone Esoteric teachings are handed down from master to disciple in a gradual program of initiation Tiếng Phaacutep Il est possible de sinitier aux mystegraveres du cosmos de
Trần Văn Kha
Dieu et du moi agrave travers un parcours spirituel de transformation Mais le vrai but est la gnose la forme la plus haute du savoir leacutequivalent du salut qui demande une recherche des traditions les plus antiques et les plus eacuteleveacutees de la philosophie (appeleacutee de faccedilon incorrecte philosophia perennis) et de la religion (theacuteologie primordiale) et une doctrine secregravete (eacutesoteacuterique) contenant la cleacute de toutes les traditions laquoexoteacuteriquesraquo accessibles agrave tous Les enseignements eacutesoteacuteriques sont transmis de maỵtre agrave disciple suivant un programme dinitiation progressif) II- PHẬT GIAacuteO TRONG THỜI ĐẠI MỚI 21 Phật giaacuteo lagrave Triết học hay Tocircn giaacuteo ldquoĐừng tin vagraveo kinh saacutech cổ viết bằng tay đừng tin vagraveo một điều magrave dacircn tộc migravenh tin hay lagravem cho migravenh tin từ luacutec nhỏ Đối với tất cả mọi điều đều phải aacutep dụng lyacute triacute Sau khi phacircn tiacutech nếu thấy những điều ấy tốt cho mọi người vagrave cho mỗi người thigrave hatildey tin noacute sống cho noacute vagrave giuacutep cho người khaacutec cugraveng sống như vậyrdquo (Phật Thiacutech Ca- ldquoLes Yogas Pratiquesrdquo par Swami Vivekananda page 127) Người ta thường hỏi Phật Giaacuteo lagrave triết học hay tocircn giaacuteo Chuacuteng tocirci nghĩ rằng Phật Giaacuteo vừa lagrave triết học vừa lagrave tocircn giaacuteo 211- Triết Học Chuacuteng tocirci xin trigravenh bagravey toacutem tắt hai vấn đề ldquoHư Khocircngrdquo (Rỗng Khocircng Hư Vocirc Chacircn Khocircng) vagrave ldquoLiecircn Đớirdquo 2111 ldquoHư Khocircngrdquo lagrave một vấn đề triết học rất khoacute hiểu Tại sao khocircng lại sinh ra coacute Tại sao ldquotocircirdquo hiện hữu với một caacutei tecircn lại bảo lagrave khocircng coacute Thocircng thường ra một caacutei gigrave chỉ coacute thể ldquohoặc coacute hoặc khocircng coacuterdquo chứ khocircng thể ldquovừa khocircng coacute vừa khocircng khocircng coacuterdquo (vừa khocircng coacute vừa coacute) Một ngagravey kia tocirci được một sĩ quan đagraven em đưa tới một quaacuten cagrave-phecirc ở Pleiku becircn dograveng suối dưới gốc một cacircy Mugravei hoa bưởi tỏa ra trong khocircng khiacute lagravem cho tocirci ngẩng đầu lecircn tigravem hoa Cacircy bưởi đang ra hoa chưa coacute traacutei Cacircy bưởi vừa khocircng coacute traacutei vừa khocircng khocircng coacute traacutei Cacircy bưởi chưa coacute traacutei nhưng traacutei bưởi vẫn coacute trong bocircng hoa chỉ chờ thời gian để sinh traacutei Giống y như thế trong que diecircm vừa khocircng coacute lửa vừa khocircng khocircng coacute lửa Nếu khocircng quẹt thigrave khocircng coacute lửa lửa chỉ trong thế tiềm ẩn Khi quẹt thigrave lửa xuất hiện Lửa xuất hiện rồi tắt Lửa tắt lửa đi về đacircu Khocircng ai biết nhưng lửa vẫn cograven Caacutei gigrave đatilde coacute thigrave coacute matildei Caacutei gigrave đatilde khocircng coacute thigrave khocircng bao giờ coacute Parmenide đatilde coacute một cacircu noacutei thật hay
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
Ce qui est est Ce qui nrsquoest pas nrsquoest pas ldquoCaacutei gigrave coacute coacute Caacutei gigrave khocircng coacute khocircng coacute
Viết đến đacircy thigrave đatilde thấm mệt nhưng chưa hết yacute Nghỉ viết để tigravem thecircm yacute tocirci mở mạng lưới ldquoChuyển Luacircnrdquo của Hoagraveng Nguyecircn Nhuận coi xem coacute bagravei gigrave hay để đọc như một caacutech giải triacute Nhigraven vagraveo đề tagravei ldquoThiền Uyển Tập Anhrdquo do thagravey Tuệ Sỹ viết tocirci tin chắc coacute những yacute hay mở ra đọc Thigrave quả thật tocirci đatilde nghĩ khocircng sai Mừng quaacute đọc xong tim tocirci rung động mạnh khocircng viết được nữa tocirci bước ra khỏi nhagrave đi vograveng quanh nhagrave từ trước ra sau để cho sự cảm động thấm dần vagraveo thacircn tacircm Rồi để đoacute hocircm sau tocirci mới mở maacutey ra viết tiếp Khocircng sinh ra coacute thật khoacute hiểu suy nghĩ matildei đọc matildei cho đến khi đọc thecircm caacutech giải thiacutech của một số taacutec giả khaacutec nữa tocirci mới bắt đầu hiểu 1- Tuệ Sỹ Bagravei viết của thagravey Tuệ Sỹ nhan đề ldquoVề những minh họa từ Thiền Uyển Tập Anhrdquo được mở đầu như sau ldquoKể từ khi được Ocircng Trần văn Giaacutep tigravenh cờ phaacutet hiện từ đống giấy vụn của một gaacutenh hagraveng vụn phế thải sau đoacute được cocircng bố bởi trường Viễn đocircng Baacutec cổ Thiền uyển tập anh trở thagravenh tư liệu cơ sở cho caacutec khảo cứu về lịch sử Phật giaacuteo Việt nam từ khởi nguyecircn cho đến thế kỷ 13 cũng như caacutec sinh hoạt chiacutenh trị xatilde hội tocircn giaacuteo nước ta trong suốt thời gian Bắc thuộc Cocircng trigravenh của ocircng Trần Văn Giaacutep dựa trecircn tập sử Thiền nagravey được thực hiện khaacute cocircng phu nhưng do thiếu nhiều tư liệu tham khảo đối chiếu để xử lyacute văn bản do đoacute ocircng đatilde khocircng traacutenh khỏi một số sai lầm Những sai lầm ấy được lặp lại trong hầu hết caacutec quyển sử Phật giaacuteo Việt nam tiếp theo sau ocircng ldquoTrong năm 1973 Lecirc Mạnh Thaacutet trong khi đi sưu khảo caacutec tự viện ở miền Nam đatilde phaacutet hiện thecircm caacutec dị bản của Thiền uyển tập anh Y cứ trecircn caacutec phaacutet hiện mới cocircng taacutec xử lyacute văn bản được thực hiện với rất nhiều tư liệu liecircn hệ trong nền văn hiến đồ sộ của Phật giaacuteo Trung quốc cũng như trong kho tagraveng lịch sử Viecirct nam từ datilde sử đến chiacutenh sử những truyền kỳ Một bản dịch tương đối hoagraven chỉnh của Thiền uyển tập anh được cocircng bố cung cấp nhiều dữ liệu quan trọng khả dĩ bổ sung vagrave đồng thời cải chiacutenh những điều được ghi cheacutep bởi caacutec chiacutenh sử của Việt nam magrave caacutec taacutec giả của chuacuteng phần lớn dựa trecircn những thocircng tin đầy thagravenh kiến vagrave xuyecircn tạc của sử liệu Trung quốc đối với sự higravenh thagravenh yacute thức dacircn tộc cũng như sự phaacutet triển chiacutenh trị xatilde hội của nước ta Bản dịch san định do Lecirc Mạnh Thaacutet thực hiện nagravey nhanh
Trần Văn Kha
choacuteng trở thagravenh văn bản cơ sở cho nhiều khảo cứu lịch sử theo sau noacute Một bản dịch Anh ngữ cũng đatilde được thực hiện bởi Cuong Tu Nguyecircn Zen in Medieval Vietnam A Study and translation of the Thiền Uyển Tập Anh xuất bản năm 1997 bởi ban tu thư Viện Đại học Hawaii Cocircng trigravenh nghiecircn cứu vagrave dịch thuật nagravey cũng thường xuyecircn tham chiếu bản dịch của Lecirc Mạnh Thaacutet như nhận xeacutet của Giaacuteo sư Philippe Langlet trong phần thư mục của bản dịch Phaacutep magrave chuacuteng ta đang được giới thiệu hocircm nay Thiền sư Khuocircng Việt (930-1011) trước khi chết coacute truyền lại một bagravei kệ Mộc trung nguyecircn hữu hỏa Hữu hỏa hỏa hoagraven sanh Nhược vị mộc vocirc hỏa Toagraven toại hagrave do manh Bản dịch Phaacutep của Philippe Langlet A lrsquoorigine le feu est dans le bois Le feu original renait sans cesse Srsquoil nrsquoy a pas de feu dans le bois Comment pourrait-on en faire jaillir en le frottant Bản dịch ra tiếng Việt của chuacuteng tocirci Trong cacircy vốn coacute lửa Lửa gốc taacutei sinh khocircng ngừng Nếu trong cacircy khocircng coacute lửa Lagravem sao lửa bật ra khi cọ saacutet Caacutec taacutec giả của Un livre des moines Bouddhistes đang tigravem vagraveo caacutec thơ văn của caacutec Thiền sư đời Lyacute khocircng phải bằng những tư biện triết học khocircng phải bằng những tư duy siecircu higravenh magrave bằng ngocircn ngữ higravenh ảnh tigravem kiếm vagrave chigravem lắng trong một thế giới tĩnh lặng vocirc ngocircn ở đoacute thực tại tối hậu lagrave khoảng chacircn khocircng thăm thẳm la vacuiteacute fondamentale de toute chose et mecircme de lrsquoultime reacutealiteacuteThực tại tối hậu lagrave gigrave Qursquoest-ce que crsquoest Đoacute lagrave một cacircu hỏi rất thocircng thường trong giao tiếp hằng ngagravey nhưng lại lagrave cacircu hỏi muốn veacuten bức magraven kỳ ảo của thời gian để nhigraven sacircu vagraveo tiacutenh thể tồn tại Vậy yếu tiacutenh của tồn tại của caacutei đang được neacutem ra đoacute lagrave caacutei gigrave Thiền sư Ngộ Ấn (1020-1088) noacutei Diệu tiacutenh hư vocirc bất khả phan Yếu tiacutenh ấy caacutei lrsquoessence de lrsquoecirctre ấy lagrave caacutei trống khocircng magrave nhận thức khocircng thể nắm bắt mặc dugrave bản chất của yacute thức lagrave luocircn luocircn vươn đến nắm bắt
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
đối tượng Ở đacircy Philippe Langlet khocircng phiecircn giải diệu tiacutenh trong bagravei thơ của Ngộ Ấn như lagrave yếu tiacutenh của tồn tại magrave hiểu noacute lagrave bản chất hay tự tiacutenh huyền nhiệm La mysteacuterieuse nature du vide est inaccessible (Baucircn chaaacutet biacute maaumlt cuucirca roatildeng khoacircng khoacircng thearing hiearingu ntildeoumlocirciumlc) La mysteacuterieuse nature đoacute coacute thể một thiecircn nhiecircn kỳ diệu được saacuteng tạo từ huyền nhiệm của Thượng đế magrave Thượng đế thigrave siecircu việt mọi tạo vật Dieu transcende toute creacuteature (Cateacutechisme) Vậy cacircu hỏi về thacircn phận con người được necircu lecircn từ tư duy chiecircm nghiệm về bản tiacutenh huyền nhiệm nagravey như De Miscault đatilde dẫn từ Pascal Qursquoest-ce que lrsquohomme dans la nature Ta lagrave ai con người lagrave caacutei gigrave trong thể giới nagravey trong bản tiacutenh huyền nhiệm của tồn tại nagravey Cacircu hỏi xuất phaacutet từ hai hướng Đocircng Tacircy bất đồng như trong cảm hứng để thử trả lời ta coacute thể tigravem thấy sự đồng cảm giữa Ngộ Ấn vagrave Pascal Với Ngộ Ấn con người khocircng lagrave gigrave cả vigrave tự tiacutenh của noacute khocircng lagrave gigrave cả Higravenh ảnh của caacutei khocircng lagrave gigrave cả ấy lagrave đoacutea hoa sen cograven thắm đượm sương mai trong lograve lửa đang rực chaacutey Trống khocircng vocirc nghĩa nhưng ngời saacuteng tồn tại chỉ coacute thể chiecircm nghiệm trong mối quan hệ biện chứng được kết cấu bằng những macircu thuẫn nội tại Trả lời của Pascal cũng acircm vang đồng điệu Ta khocircng lagrave gigrave cả Tất cả mọi tạo vật đều từ hư vocirc magrave ra tồn tại bao la ngang tầm vocirc hạn Toutes choses sont sorties du neacuteant et porteacutees jusqursquoagrave lrsquoinfini Con người lagrave tồn tại vocirc thể lagrave hư vocirc nếu được nhigraven từ vocirc hạn Trong vocirc hạn noacute khocircng lagrave gigrave cả Trong caacutei khocircng lagrave gigrave cả noacute lagrave tất cả Con người lagrave một trung gian giữa khocircng lagrave gigrave cả vagrave lagrave tất cả Un neacuteant agrave lrsquoeacutegard de lrsquoinfini un tout agrave lrsquoeacutegard du neacuteant un milieu entre rien et tout Đồng điệu hay đồng cảm nagravey cũng được chia sẻ bởi một Thiền sư khaacutec Từ Đạo Hạnh (- 1117) được chuyển tải qua ngocircn ngữ Phaacutep Existence Le moindre grain de poussiegravere existe Vide Tout est vide Existence et vide crsquoest comme la lune dans lrsquoeau Ne vous attachez pas agrave lrsquoexistence ni agrave lrsquoideacutee du vide Lời dịch của chuacuteng tocirci Hiện hữu Một hạt bụi nhỏ nhoi hiện hữu Rỗng khocircng Tất cả đều rỗng khocircng Hiện hữu vagrave rỗng khocircng giống như trăng trong nước Đừng quan tacircm tới hiện hữu cũng nhu rỗng khocircng
Trần Văn Kha
Tồn tại vagrave khocircng tồn tại coacute vagrave khocircng hữu thể vagrave hư vocirc chứa vocirc biecircn trong hạt caacutet nắm vocirc hạn giữa lograveng tay thể tiacutenh hư vocirc bừng saacuteng thagravenh hoa sen trong biển lửa đoacute lagrave những tư duy vagrave phaacutet biểu mang tiacutenh phản lyacute đồng thời đoacute cũng lagrave sử tiacutenh của một dacircn tộc được hiện tượng hoacutea trong chuỗi macircu thuẫn biện chứng của hiện thực lịch sử Một trường họp coacute thể dẫn ra ở đacircy lagrave bagravei thơ của Khocircng Lộ vagrave higravenh ảnh minh họa Trong bagravei thơ nagravey ngocircn ngữ Phaacutep đi rất gần với tiết nhịp của acircm vận tiếng Việt mặc dugrave dịch giả khocircng cố diễn dịch noacute theo tiết nhịp thơ của ngocircn ngữ Phaacutep
Trời xanh nước biếc muocircn trugraveng Một thocircn xương khoacutei một vugraveng dacircu đay
Ocircng chagravei ngủ tiacutet ai lay Quaacute trưa tỉnh dậy tuyết bay đầy thuyền
Sur dix mille lieues le fleuve limpide sur dix mille lieues le ciel Un village avec des mucircriers un village avec des fumeacutees Le vieux pecirccheur srsquoest endormi personne ne lrsquoappelle Passeacute midi il se reacuteveille la neige a rempli sa barque
Toagraven thể bagravei dịch Phaacutep cograven phảng phất phong vận bigravenh dị của đồng quecirc Việt nam cũng như sinh hoạt của noacute Trong khi đoacute trong nguyecircn văn Haacuten của bagravei thơ do acircm luật nghiecircm tuacutec của Đường thi mọi thứ trở necircn trang trọng Ngư ocircng trong nguyecircn văn Haacuten mang phong thaacutei tiecircu dao của một ẩn sĩ Ngư ocircng trong bản dịch Phaacutep lagrave một người dacircn quecirc trong cảnh đồng quecirc bận rộn nhưng an nhagraven Ngư ocircng trong minh họa mang daacuteng vẻ của một con người sinh họat trong xatilde hội văn minh cocircng nghiệp đến từ phương Tacircy đang vẩy tay chagraveo đoacuten hoặc tiễn đưa đứng giữa lograveng socircng trong lớp bụi mờ ẩn hiện higravenh ảnh được minh họa từ cacircu thơ của Ngộ Ấn liecircn phaacutet locirc trung thấp vị can La fleur de lotus eclose dans un four est eacuteternellement fraicircche Minh họa như thế lagrave nối liền quaacute khứ với hiện tại một quaacute khứ lịch sử đầy bi kịch đatilde hay đang đi vagraveo quecircn latildeng với hiện tại của một xatilde hội đang biến chuyển để chagraveo đoacuten hoagraveng hocircn rực rỡ của trời Tacircy La Creacutepuscule de lrsquoOccident (Spengler) Higravenh ảnh ngư ocircng trong minh họa tigravenh cờ khiến chuacuteng ta nhớ lại boacuteng daacuteng của Bugravei Giaacuteng đang đi giữa phố phường hoa lệ Saigon magrave như đi giữa hoang tagraven sa mạc điecircn loạn trong cơn điecircn loạn siecircu higravenh của Nietzsche Thế rồi trong phuacutet tỉnh taacuteo nhagrave thơ của chuacuteng ta bất chợt thốt lecircn những lời trầm thống vang vọng ưu tư khoắc khoải lan dagravei trong lịch sử
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
Đoacute lagrave những lời magrave Bugravei Giaacuteng đatilde viết cho Reneacute Char Voici la reacuteponse que vous en donne le Viet nam Weil (Simone Weil) crsquoest une de ces acircmes assez rares qui sont venues en ce monde pour un temps bien bref qui srsquoen sont alleacutees brusquement laissant derriegravere elles de regrets des acircmes qui se sont pencheacutees sur la souffrance de siegravecles qui nous ont apporteacute des promesses de fontaines sonores qui nous ont parleacute des peuples lointaines et de leur pulsation blesseacutee qui ont poseacute le problegraveme des deacutesheacuteriteacutes de lrsquoAsie Higravenh ảnh một Simone Weil nhỏ thoacute gầy mograven một tacircm hồn nhạy beacuten trước khốn cugraveng của những con người khốn khổ một yacute chiacute ngoan cường bướng bỉnh của một cocirc giaacuteo trẻ higravenh ảnh ấy khocircng chỉ lagrave biểu tượng cho sự trổi dậy của tầng lớp yếu ớt trong bối cảnh xatilde hội hugraveng cường phuacute thịnh của phương Tacircy higravenh ảnh ấy một thời đatilde lagravem xao xuyến tuổi trẻ Viecirct nam lớn lecircn giữa khoacutei lửa đang lắng nghe acircm vang từ nhịp đập của traacutei tim mang chứng tiacutech đầy thương tiacutech của lịch sử văn minh acircm vang từ những suối nguồn xa xocirci mang những ước nguyện nhacircn bản đến cho caacutec dacircn tộc đặt vấn đề cho những con người đang bị bứt ligravea truyền thống Khi một tacircm hồn bị bứt ligravea truyền thống noacute như một con thuyền lơ lửng trocirci xuocirci theo định hướng mugrave khơi ngoagravei phương trời vocirc định trocirci ngang qua bagrave mẹ đang đứng sững quay lưng hờ hững với con thuyền đang dotildei mắt tigravem vagraveo bến bờ của quaacute khứ của cacircy đa bến cũ con đograve năm xưa magrave nay đatilde vắng đatilde mất Thế nhưng trong thể tiacutenh uyecircn nguyecircn của dograveng socircng lịch sử mảnh trăng treo từ trecircn đỉnh Lăng-giagrave đang tỏa aacutenh saacuteng trầm tịch trong khoảng khocircng vocirc tận cho con thuyền định hướng ra biển khơi Phaacutep bổn như vocirc phaacutep Phi hữu diệc phi khocircng Nhược nhacircn tri thử phaacutep Chuacuteng sanh dữ Phật đồng Tịch tịch Lăng giagrave nguyệt Khocircng khocircng độ hải chu Tri khocircng khocircng giaacutec hữu Tam muội nhiệm thocircng chu Phaacutep vốn như khocircng phaacutep Chẳng coacute cũng chẳng khocircng Nếu người biết phaacutep ấy Chuacuteng sinh cugraveng Phật đồng
Trần Văn Kha
Trăng Lăng giagrave vằng vặc Thuyền vượt biển lacircng lacircng Hiểu khocircng khocircng biết coacute Tam muội mặc thong dong Le monde sensible au fond crsquoest comme srsquoil nrsquoy en avait pas Ce nrsquoest ni lrsquoexistence ni le neacuteant Si on saisit bien ce principe On comprend que tous les vivants sont comme Bouddha Dans le grand calme du clair de lune sur la montagne de Lanka Devant le vide pour un bateau qui srsquoavance en pleine mer onnaissant le vide et sachant que lrsquoexistence sort du vide Lrsquoesprit affranchi des causes et des effets Concentreacute jusqursquoagrave srsquoabimer dans le vide disponible pour lrsquointuition devient capable de comprendre la reacutealiteacute profonde Minh họa nagravey từ bagravei thơ của Tăng thống Huệ Sinh (- 1076) thế hệ tiếp nối Thiền sư Vạn Hạnh vốn lagrave minh giải triết học cho vua Lyacute Thaacutei Tocircng ngẫu nhiecircn phản chiếu tacircm tigravenh lịch sử trải dagravei suốt gần mười thế kỷ qua những minh họa magrave chuacuteng ta biết được cảm hứng một phần từ tiacuten điều Cateacutechisme như được noacutei rotilde trong bagravei giới thiệu do Dominique De Miscault Suy nghĩ từ những dograveng ngocircn ngữ Phaacutep chuyển tải những tư duy uẩn khuacutec của tư tưởng như những mặt gương khi mờ khi tỏ phản chiếu mấy đoạn đường quanh co khi thăng khi trầm của lịch sử chiecircm quan những higravenh ảnh minh họa cấu higravenh bằng phương tiện kỹ thuật hiện đại magrave thể tiacutenh lagrave những nguyecircn lyacute những cocircng thức cứng đọng khocirc cằn của lyacute triacute hướng ngoại vagrave chinh phục người đọc vagrave người xem để cho tacircm hồn migravenh di động bất thường giữa những cảm hứng ngẫu nhiecircn hoặc trần thuật tiecircn cảm từ đoacute quay nhigraven lại những đoạn lịch sử đatilde qua trải dagravei suốt trecircn hoặc dưởi mười thế kỷ những lộ trigravenh riecircng biệt với những định hướng vagrave định mệnh khaacutec biệt ở hai phương trời caacutech biệt những con đường lịch sử ấy coacute khi được thấy song song coacute khi đối nghịch dẫn đến socircng nuacutei ngửa nghiecircng đảo lộn aacutep bức đọa đagravey chiến tranh giết choacutec coacute khi hogravea quyện trong nỗi đau thương chung của thacircn phận con người Nhưng dugrave ở becircn nagravey hải đảo hay becircn kia đại dương magrave trong cotildei tịch mặc vocirc ngocircn trong thế giới mặc nhiecircn vocirc hạn với những điều noacutei được vagrave khocircng noacutei được những higravenh ảnh kyacute họa được hay khocircng kyacute họa được giữa người vagrave người giữa caacutec dacircn tộc dị biệt trong caacutec truyền thống vagrave văn minh tương phản vẫn cograven ẩn tagraveng trong tận đaacutey sacircu trong rung
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
cảm đồng điệu của những traacutei tim nhacircn hậu Chuacuteng tocirci muốn noacutei từ những chuyển tải bằng ngocircn ngữ Phaacutep thực hiện bởi Giaacuteo sư Philippe Langlet từ những minh họa bằng kỹ xảo của lyacute triacute tư biện phương Tacircy bởi nghệ sĩ tạo higravenh Dominique De Miscault chuacuteng ta thử tigravem lại dấu vết tacircm tư của tiền nhacircn thử nhigraven lại chiacutenh migravenh từ đocirci mắt của những người khaacutec để tự khẳng định chiacutenh migravenh trong những cơn loaacutec thời đại Xin cảm ơn caacutec taacutec giả đatilde đến với chuacuteng ta trong đồng cảm nhacircn loại cugraveng chia sẻ những giaacute trị phổ quaacutet giữa những truyền thống dị biệt
Tuệ Sỹ Trong bagravei viết ldquoĐọc Saacutech ldquoTuệ Sỹrdquo của Thượng Tọa Nguyecircn Siecircu đăng trecircn baacuteo ldquoTruacutec Lacircmrdquo số 24 Phật lịch 2547 2003 (Cũng coacute in lại trong ldquoTocircn Giaacuteo Đối Chiếu Tập IIIrdquo) chuacuteng tocirci coacute triacutech dẫn những nhận xeacutet của chuacuteng tocirci về thagravey Tuệ Sỹ ldquoBigravenh luận về ldquoTaacutenh Khocircngrdquo Tuệ Sỹ đatilde mở đầu bằng cacircu tiếng Đức của Martin Heidegger nhưng khocircng dịch sang tiếng Việt lời dịch lagrave của chuacuteng tocirci Aus der Erfahrung des Denkens (Từ sự kết tinh của tư tưởng) Nhưng Taacutenh Khocircng luận lagrave gigrave ldquoKhi con bướm mugravea hegrave dừng lại trecircn đoacutea hoa kheacutep lại đocirci caacutenh vagrave đong đưa theo cơn gioacute của cỏ nội hoa ngagravenrdquo (Trang 66) Xin đừng đọc lướt qua cacircu thơ nagravey Xin hatildey ngưng lại đocirci chuacutet Noacute sẽ vẽ ra cho chuacuteng ta higravenh ảnh của một cậu beacute của ngagravey xưa xa lắm ở caacutei ngagravey cograven đi bắt chim đuổi bướm coacute đocirci mắt ngacircy thơ long lanh saacuteng đứng ngacircy ngất nhigraven Con bướm trắng đậu trecircn caacutenh hoa hai caacutenh kheacutep mở ldquođu đưa theo cơn gioacute của cỏ nội hoa ngagravenrdquo Tiếp tục bigravenh luận về ldquoTaacutenh Khocircngrdquo trong bagravei II Tuệ Sỹ đatilde đưa ra nhận xeacutet của Parmeacutenide ldquoce qui est est ce qui nrsquoest pas nrsquoest pasrdquo (trang 68) nhưng cũng khocircng dịch sang tiếng Việt Chuacuteng tocirci thấy hay necircn dịch vagrave đưa vagraveo saacutech của chuacuteng tocirci ldquoTocircn Giaacuteo Đối Chiếurdquo Tập IV trang 2010 ldquoCaacutei gigrave coacute coacute caacutei gigrave khocircng coacute khocircng coacuterdquo Cũng trong bagravei nagravey trang 67 Tuệ Sỹ mở đầu bằng cacircu tiếng Đức ldquoIm Denken Wird jeglich (jedlich mới đuacuteng) Ding einsam und langsamrdquo của M Heidegger nhưng vẫn khocircng dịch ngay sang tiếng Việt Đọc matildei đến cuối trang
Trần Văn Kha
68 chuacuteng tocirci mới thấy lời dịch trong cacircu kết luận (Trang 68) Vậy thigrave Taacutenh Khocircng luận lagrave gigrave ldquoTrong tư tưởng mọi sự trở thagravenh cocirc liecircu vagrave lững thữngrdquo Taacutenh Khocircng Luận gồm bốn bagravei bagravei bốn chấm dứt bằng lời nhận định của Ngagravei Long Thọ (Trang 71) ldquoTrong khi kinh nagravey được truyền thuyết một ngagraven thế giới đều rung độngrdquo 2- Matthieu Ricard (M)- Khi Phật Giaacuteo noacutei về ldquohư khocircngrdquo (rỗng khocircng) của những hiện tượng lagrave noacutei rằng những hiện tượng ldquoxuất hiệnrdquo nhưng khocircng phản ảnh một chuacutet nagraveo sự hiện hữu của những thực thể cố định Khoa vật lyacute tacircn tiến cho chuacuteng ta biết tỉ dụ như một điện tử acircm coacute thể được coi như một hạt hay một lagraven soacuteng hai quan niệm hoagraven toagraven khocircng hợp nhau theo nghĩa thocircng thường Một vagravei hiện tượng hỗ tương taacutec dụng gacircy ra bởi những điện tử acircm chỉ coacute thể giải thiacutech được khi giả thuyết một điện tử acircm cugraveng một luacutec chui qua hai caacutei lỗ khaacutec nhau Theo Phật Giaacuteo những nguyecircn tử khocircng thể được coi như những thực thể cố định hiện hữu bởi một đường lối đặc biệt vagrave nhất định vậy thigrave lagravem thế nagraveo magrave thế giới hiện tượng thocirc kệch thế giới ấy lagravem thagravenh bởi những hạt nguyecircn tử đoacute lại coacute thể coacute một thực thể cố định Tất cả những thứ đoacute goacutep sức vagraveo để phaacute hủy quan niệm về sự vững chắc của caacutec hiện tượng Theo yacute nghĩa đoacute magrave Phật Giaacuteo xaacutec định bản chất tối hậu của những hiện tượng lagrave hư khocircng (rỗng khocircng) vagrave caacutei hư khocircng đoacute mang trong noacute một tiềm năng vocirc tận để biểu lộ (Quand le bouddhisme parle de la ldquovacuiteacuterdquo des pheacutenomegravenes il dit que les pheacutenomegravenes ldquoapparaissentrdquo mais qursquoils ne reflegravetent nullement lrsquoexistence drsquoentiteacutes fixes La physique moderne nous dit qursquoun eacutelectron par exemple peut ecirctre consideacutereacute soit comme une particule soit comme une onde deux notions complegravetement incompatibles selon le sens commun Certains pheacutenomegravenes drsquointerfeacuterence causeacutes par des eacutelectrons ne peuvent srsquoexpliquer qursquoen supposant qursquoun eacutelectron passe au mecircme instant par deux trous diffeacuterents Selon le bouddisme les atomes ne peuvent ecirctre consideacutereacutes comme des entiteacutes fixes existant sous un mode unique et deacutetermineacute par conseacutequent comment le monde de la manifestation grossiegravere qui est censeacute ếtre composeacute de ces particules aurait-il une reacutealiteacute fixe Tout cela contribute agrave deacutetruire notre notion de soliditeacute des apparences Crsquoest dans ce sens que le bouddhisme affirme que la nature ultime des pheacutenomegravenes est vacuiteacute et que cette vacuiteacute porte en elle un potential
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
infini de manifestations ldquoLe Moine et le Philosopherdquo page 139) Jean-Francois Revel (JF)- Những giả thuyết tiecircn đoaacuten về bản chất vagrave sự vocirc thường của vật chất đatilde do ai đặt ra M- Do Đức Phật rồi được thacircu thập vagrave bigravenh luận trong nhiều saacutech bởi hai triết gia Phật tử lớn nhất Nagarjuna (vagraveo thế kỷ thứ II của thời đại Ki-tocirc) vagrave Chandrakirti (vagraveo thế kỷ VIII) Sự phacircn tiacutech nguyecircn tử được trigravenh bagravey như sau Hatildey quan saacutet một vật thocirc kệch một caacutei bagraven chẳng hạn Nếu ta phacircn hoacutea những yếu tố của caacutei bagraven thigrave khocircng cograven gigrave lagrave bagraven Đoacute lagrave những chacircn bagraven mặt bagraven vv Tiếp theo nếu ta lagravem thagravenh mạt cưa đến lượt những vật đoacute mất hết tự tiacutenh Nếu bacircy giờ ta quan saacutet một mạt cưa ta thấy những phacircn tử rồi những nguyecircn tử ndash quan niệm về nguyecircn tử đatilde được thiết lập ở Aacute-chacircu từ thời của Deacutemocrite (khoảng 400 năm trước cocircng nguyecircn) JF- Thực ra quan niệm về nguyecircn tử đatilde xuất hiện trong triết học của Deacutemocrite vagrave Epicure Nhưng khocircng được trigravenh bagravey khoa học bằng những lyacute thuyết khaacutec của mocircn khoa học vật lyacute cổ xưa Đoacute chỉ lagrave những quan niệm của tacircm M- Vagrave thật lagrave lạ lugraveng chữ Hy-lạp ldquonguyecircn tửrdquo coacute nghĩa lagrave ldquokhocircng chia ra đượcrdquo JF- Đuacuteng thế Caacutei nhacircn tối hậu khocircng thể cắt ra lagravem hai M- Phật Giaacuteo cũng dugraveng một danh từ đoacute Người ta noacutei đến những hạt ldquokhocircng coacute thagravenh phầnrdquo khocircng thể phacircn chia ra được nữa Đoacute lagrave thagravenh phần cốt lotildei của vật chất Bacircy giờ ta hatildey quan saacutet một trong những hạt khocircng thể phacircn chia ấy được coi như một thực thể độc lập Noacute kết hợp với những hạt khaacutec như thế nagraveo để lagravem thagravenh vật chất Nếu những hạt đoacute chạm vagraveo nhau tỉ dụ như phiacutea Tacircy của một hạt chạm vagraveo phiacutea Đocircng của một hạt khaacutec Nhưng nếu những hạt đoacute coacute phương hướng noacute lại coacute thể chia cắt được vagrave mất caacutei đặc tiacutenh ldquokhocircng thể chia cắtrdquo Nếu noacute khocircng coacute cạnh khocircng phương hướng noacute giống như một chấm toaacuten học ndash khocircng kiacutech thước khocircng chiều dagravey khocircng thực chất Nếu người ta tigravem caacutech kết hợp hai hạt khocircng kiacutech thước thigrave hoặc lagrave noacute khocircng chạm nhau vagrave khocircng thể kết hợp được hoặc lagrave noacute chạm nhau vagrave vigrave thế nhập lagravem một Vậy thigrave một traacutei nuacutei những hạt khocircng chia cắt được coacute thể tan ra thagravenh một trong những hạt đoacute magrave thocirci Kết luận khocircng thể coacute những hạt khocircng thể chia cắt đứt đoạn coacute sự hiện hữu nội tại vagrave lagrave thagravenh phần của vật chất Khocircng những thế nếu một nguyecircn tử coacute một khối một kiacutech thước coacute điện vv thigrave noacute coacute đồng
Trần Văn Kha
nhất với toagraven thể những đặc tiacutenh của noacute khocircng Noacute coacute hiện hữu ngoagravei những đặc tiacutenh ấy khocircng Nguyecircn tử khocircng đồng nhất với khối hay kiacutech thước của noacute Noacute cũng khocircng lagrave gigrave khaacutec hơn lagrave khối vagrave kiacutech thước của noacute Nguyecircn tử coacute một số những đặc tiacutenh nhưng khocircng lagrave một đặc tiacutenh nagraveo trong số đoacute Nguyecircn tử như vậy chỉ lagrave một khaacutei niệm một nhatilden hiệu khocircng bao gồm một thực thể hiện hữu một caacutech độc lập vagrave tuyệt đối Noacute chỉ coacute một sự hiện hữu quy ước tương đối (Le bouddhisme utilise le mecircme mot On parle de particules qui ldquonrsquoont pas de partiesrdquo qui ne peuvent ecirctre subdiviseacutees Ce serait donc le composant ultime de la matiegravere Consideacuterons maintenant lrsquoune de ces particules indivisibles concue comme une entiteacute autonome Comment pourrait-elle srsquoassocier avec drsquoautres particules pour constituer la matiegravere Si ces particules se touchent lrsquoOuest drsquoune particule par exemple touchera lrsquoEst de lrsquoautre Mais si elles ont des directions elles peuvent de nouveau ecirctre divisieacutees et perdent alors leur caractegravere ldquoindivisiblerdquo Si elles nrsquoont ni cocircteacutes ni directions elles sont alors semblables agrave un point matheacutematique ndash sans dimension eacutepaisseur ni substance Si lrsquoon essaie drsquoassembler deux particules sans dimension soit elles ne se touchent pas et ne peuvent srsquoassembler soit elles entrent en contact et ce faisaint se confondent Ainsi une montagne de particules indivisibles pourrait se fonder en une seule de ces particules La conclusion crsquoest donc qursquoil ne peut exister de particules indivisibles discontinues doueacutees drsquoune existence intrinsegraveque qui seraient les constituents de la matiegravere De plus si un atome possegravede une masse une dimension une charge etc est-il identique agrave lrsquoensemble de ses attributs Existe-t-il en dehors de ses attributs Lrsquoatome nrsquoest pas identique agrave sa masse ni agrave sa dimension Il nrsquoest pas non plus autre chose que sa masse et sa dimension ldquoLrsquoatome a donc un ensemble de caracteacuteristiques mais il nrsquoest aucune drsquoentre elles Lrsquoatome nrsquoest donc qursquoun concept qursquoune eacutetiquette qui ne recouvre pas une entiteacute existant de facon independante et absolue Il nrsquoa qursquoune existence conventionnelle relative) (ldquoLe Moine et le Philosopherdquo page 140-41) JF- Đối với Deacutemocrite vagrave Epicure chuacuteng ta thấy quan niệm những thagravenh phần cốt yếu của vật chất như lagrave những sinh vật lagrave những nguyecircn tử những nguyecircn tử nagravey sắp xếp theo những đường lối khaacutec nhau để lagravem thagravenh những hiện tượng khaacutec nhau magrave chuacuteng ta nhigraven thấy dưới những higravenh thugrave khaacutec nhau Vagrave những higravenh thugrave đoacute chỉ lagrave những ảo ảnh do sự sắp đặt khaacutec nhau của nguyecircn tử Nhưng magrave muốn giải
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
thiacutech những nguyecircn tử kết hợp ra sao tại sao một số nguyecircn tử nagravey lại kết hợp với những nguyecircn tử kia những người của thời cổ đatilde chế tạo ra lyacute thuyết ndash dĩ nhiecircn lagrave tưởng tượng ndash những nguyecircn tử ldquocoacute moacutecrdquo Một số nguyecircn tử coacute những caacutei moacutec giuacutep cho noacute kết hợp với những nguyecircn tử khaacutec vagrave coacute những nguyecircn tử khocircng coacute moacutec Nhưng cuối cugraveng phải giải thiacutech tại sao những nguyecircn tử lại kết hợp theo caacutech nagravey hay caacutech khaacutec để tạo thagravenh một số hiện tượng (Chez Deacutemocrite et chez Epicure il y a cette ideacutee que les constituants ultimes de la matiegravere comme des ecirctres vivants drsquoailleurs sont les atomes qui srsquoorganisent selon des configurations varieacutees pour former les divers pheacutenomegravenes que nous voyons sous des apparences diverses Et que les apparences ne sont que des illusions provenant de lrsquoorganisation diverse des atomes Mais pour expliquer comment les atomes se regroupent entre eux pourquoi certains se regroupent avec drsquoautres les Anciens avaient inventeacute la theacuteorie ndash tout-agrave-fait imaginaire naturellement ndash des atomes ldquocrochusrdquo certains atomes ont des crochets qui les conduisent agrave se lier agrave drsquoautres atomes et certains autres non Il fallait bien expliquer pourquoi finalement les atomes se regroupaient de telle ou telle maniegravere pour fabriquer certains pheacutenomegravenes- Page 141) M- Người Phật tử sẽ bảo ldquoNếu noacute coacute moacutec coacute những thagravenh phần caacutei đầu vagrave caacutei chacircn của moacutec sự khocircng chia cắt coacute thể trở thagravenh chia cắt đượcrdquo (Le bouddhiste dirait ldquoSrsquoil y a des crochets il y a des parties lrsquoextreacutemiteacute et la base du crochet votre indivisible peut donc ecirctre diviseacute) JF- Ocircng ta coacute thể noacutei thế được Nhưng dầu sao ở giai đoạn nagravey ở Acircu-chacircu cũng như Aacute-chacircu chuacuteng ta đatilde coacute những học thuyết lỗi lạc nhưng siecircu higravenh chứ khocircng phải vật lyacute (Il peut le dire De toute maniegravere agrave ce stade en Occident comme en Orient nous sommes devant des theacuteories brillantes mais meacutetaphysiques non physiques) M- Đuacuteng thế nhưng khi chứng minh khocircng coacute những hạt khocircng thể chia cắt Phật Giaacuteo khocircng chủ trương tường trigravenh về những hiện tượng vật lyacute theo yacute nghĩa của khoa học ngagravey nay Phật Giaacuteo tigravem caacutech bẻ gẫy khaacutei niệm ldquotriacute thứcrdquo về sự vững chắc của thế giới hiện tượng Bởi vigrave chiacutenh khaacutei niệm đoacute lagravem cho chuacuteng ta baacutem chặt vagraveo ldquocaacutei tocircirdquo vagrave những hiện tượng chiacutenh khaacutei niệm đoacute lagrave nguyecircn nhacircn của nước đocirci ta vagrave người hiện hữu vagrave khocircng hiện hữu yecircu vagrave gheacutet vv vagrave lagrave nguyecircn nhacircn của những thống khổ Dugrave sao thigrave Phật Giaacuteo cũng taacutei hợp một
Trần Văn Kha
caacutech triacute thức với một vagravei quan điểm của vật lyacute hiện tại vagrave sự đoacuteng goacutep của Phật Giaacuteo phải được ghi nhận trong lịch sử những tư tưởng Tocirci muốn tỉ dụ kể ra một trong những nhagrave vật lyacute vĩ đại của thời đại Henri Margenau giaacuteo sư đại học Yale ocircng đatilde viết ldquoĐến cuối thế kỷ XIX người ta xaacutec định rằng tất cả những taacutec dụng hỗ tương đều liecircn quan tới những vật vật chất Ngagravey nay noacutei chung người ta khocircng coi đoacute lagrave sự thật Người ta nghĩ rằng đuacuteng hơn thigrave đoacute lagrave những taacutec dụng hỗ tương của những từ trường hay những sức mạnh khaacutec magrave đa số khocircng phải vật chấtrdquo Vagrave Heisenberg đatilde noacutei ldquoNhững nguyecircn tử khocircng phải lagrave vậtrdquo Đối với Bertrand Russell ldquoQuan niệm cho rằng đoacute lagrave một hograven bi nhỏ một khối rắn chắc nhỏ của điện tử acircm lagrave một sự xacircm nhập bất hợp phaacutep của yacute thức thocircng thường do quan niệm sờ moacute magrave coacuterdquo vagrave ocircng noacutei thecircm ldquoVật chất lagrave một cocircng thức tiện lợi để mocirc tả caacutei gigrave xảy ra magrave ở đoacute thực ra khocircng coacute vật chất vậy thigrave khocircng coacute gigrave cảrdquo Ngoagravei ra Sir James Jeans trong saacutech Redersquos Lectures cograven bảo rằng ldquovũ trụ bắt đầu giống như một tư tưởng lớn thay vigrave một bộ maacutey lớnrdquo (Bien sur mais en deacutemontrant qursquoil ne peut exister de particules indivisibles le bouddhisme ne preacutetend pas rendre compte de pheacutenomegravenes physiques au sens ougrave la science lrsquoentend maintenant il cherche agrave briser le concept intellectuel de la soliditeacute du monde pheacutenomeacutenal Car crsquoest ce concept qui fait que nous nous attachons au ldquomoirdquo et aux pheacutenomegravenes crsquoest donc ce concept qui est la cause de la dualiteacute entre soi et autrui existence et non-existence attachement et reacutepulsion etc et la cause de tous nos tourments En tous cas le bouddhisme rejoint ici intellectuellement certaines vues de la physique contemporaine et sa contribution devrait etre incluse dans lrsquohistoire des ideacutees Je voudrais citer par exemple lrsquoun des grands physiciens de notre eacutepoque Henri Margenau professeur agrave lrsquouniversiteacute de Yale qui eacutecrit ldquoA la fin du XIXe siegravecle on soutenait que toutes les interactions impliquaient des objets mateacuteriels De nos jours geneacuteralement on ne considegravere plus cela comme une veacuteriteacute On pense qursquoil srsquoagit plutocirct de lrsquointeraction de champs drsquoeacutenergie ou drsquoautres forces qui sont en gros non mateacuteriellesrdquo Et Heisenberg disait ldquoLes atomes ne sont pas des chosesrdquo Pour Bertrand Russell ldquoLrsquoideacutee qursquoil y a lagrave une petite boule une petite masse solide qui serait lrsquoeacutelectron est une intrusion illeacutegitime du sens commun deacuteriveacutee de la notion du toucherrdquo et il ajoute ldquoLa matiegravere est une forme commode pour deacutecrire ce qui survient lagrave ougrave en fait la matiegravere nrsquoest pas donc lagrave ougrave il nrsquoy a rienrdquo Drsquoautre part Sir James Jeans dans ses Redersquos
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
Lectures allait jusqursquoagrave dire que lrsquounivers commence plus agrave ressembler agrave une grande penseacutee qursquoagrave une grande machinerdquo- Pages 141-42) 3111 Liecircn Đới (At the White House ceremony for the completion of the Human Genome Project two years ago President Clinton noted that ldquoone of the great truths to emerge from this triumphant expedition inside the human genome is that in genetic terms all human beings regardless of race are more than 999 percent the samerdquo- US News amp World Report November 11 2002) ldquoỞ togravea Nhagrave Trắng trong dịp lagravem lễ vagraveo luacutec hoagraven thagravenh ldquoDự Aacuten Gien Của Ngườirdquo caacutech đacircy hai năm Tổng Thống Clinton ghi nhận rằng ldquomột trong những sự thật vĩ đại xuất hiện ra từ hagravenh trigravenh thagravenh cocircng becircn trong gien của con người lagrave đứng về mặt gien tất cả mọi người khocircng phacircn biệt chủng tộc giống nhau trecircn 999 phần trămrdquo Trịnh xuacircn Thuận coacute noacutei trong cuộc thảo luận với Matthieu Ricard (một nhagrave baacutec học người Phaacutep đi tu theo Phật giaacuteo Tacircy-tạng) được in thagravenh saacutech ldquoLrsquoInfini Dans La Paume De La Mainrdquo (Khocircng Gian Vocirc Cugraveng Trong Lograveng Bagraven Tay) Liecircn đới của những hiện tượng = traacutech nhiệm toagraven cầu Một cocircng thức thật đẹp Noacute dội lại những lời của Einstein ldquoCon người lagrave một phần của tất cả magrave chuacuteng ta gọi lagrave vũ trụ một phần giới hạn bởi thời gian vagrave khocircng gian Con người lagravem thử nghiệm trecircn chiacutenh migravenh tư tưởng migravenh vagrave những cảm giaacutec như lagrave những biến cố taacutech rời khỏi phần cograven lại đoacute lagrave một thứ ảo ảnh theo nhatilden quan của tacircm Ảo ảnh nagravey lagrave một higravenh thức nhagrave tugrave của chuacuteng ta bởi vigrave noacute giới hạn chuacuteng ta vagraveo những ham muốn caacute nhacircn vagrave eacutep buộc chuacuteng ta dagravenh sự yecircu thương cho một vagravei người gần chuacuteng ta nhất Bổn phận của chuacuteng ta lagrave giải thoaacutet chuacuteng ta ra khỏi caacutei nhagrave tugrave ấy bằng caacutech nới rộng phạm vi từ bi cho tới mọi sinh vật vagrave tất cả thiecircn nhiecircn trong caacutei đẹp của noacuterdquo (Lrsquoecirctre humain est une partie du tout que nous appelons univers une partie limiteacutee par le temps et lrsquoespace Il fait lrsquoexpeacuterience de lui-mecircme de ses penseacutees et de ses sentiments comme des eacuteveacutenements seacutepareacutes du reste crsquoest lagrave une sorte drsquoillusions drsquooptique de sa conscience Cette illusion est une forme de prison pour nous car elle nous restreint agrave nos deacutesirs personnels et nous contraint agrave reacuteserver notre affection aux
Trần Văn Kha
quelques personnes qui sont les plus proches de nous Notre tacircche devrait consister agrave nous libeacuterer de cette prison en eacutelargissant notre cercle de compassion de maniegravere agrave y inclure toutes les creacuteatures vivantes et toute la nature dans sa beauteacuterdquo- Page 105) Thiền sư Nhất Hạnh lập luận ldquoMaacuteu nuocirci dưỡng caacutec tế bagraveo trong thacircn thể nhưng tất cả caacutec bộ phận được maacuteu nuocirci dưỡng đều goacutep phần vagraveo việc bồi dưỡng maacuteu (bộ maacutey tiecircu hoacutea) hoặc lọc maacuteu (gan phổi) hoặc đẩy maacuteu lưu thocircng (tim) Như thế lagrave tất cả mọi bộ phận trong cơ thể đều nương vagraveo nhau magrave hiện hữu tất cả đều thocircng thuộc vagraveo nhau Vigrave thế ta coacute thể noacutei ldquomaacuteu cần cho phổi necircn maacuteu lagrave của phổi phổi cần cho maacuteu necircn phổi lagrave của maacuteurdquo Cứ thế magrave suy luận ta sẽ thấy khocircng coacute một bộ phận nagraveo đứng riecircng rẽ một migravenh tất cả đều nương vagraveo nhau magrave tồn tạirdquo Rồi kết luận ldquoMỗi tế bagraveo trong cơ thể chứa đựng sự coacute mặt của toagraven thể caacutec tế bagraveo trong cơ thểrdquo (TĐM IIrdquo trang 322-23) - Nhận định của chuacuteng tocirci Ta sẽ hết nghi ngờ về sự liecircn hệ giữa caacutec tế bagraveo nếu ta nhớ lại rằng con người hiện tại của ta gồm hagraveng trăm tỉ tế bagraveo bắt đầu higravenh thagravenh bằng hai nửa tế bagraveo acircm dương Khoa học cho chuacuteng ta biết mỗi một tế bagraveo trong cơ thể coacute 46 nhiễm sắc thể (chromosomes) nhưng đặc biệt lagrave trong vấn đề thụ thai thigrave tế bagraveo của cha vagrave trứng của mẹ mỗi tế bagraveo ấy chỉ coacute 23 Hai nửa 23 một acircm một duơng khi kết hợp thigrave người mẹ thụ thai Trong hai nửa tế bagraveo ấy đatilde coacute đủ chất liệu để cấu tạo ra tất cả caacutec bộ phận trong cơ thể như tim gan phổi mắt mũi Những đặc tiacutenh mắt nacircu hay mắt xanh toacutec đen hay toacutec vagraveng thocircng minh hay ngu đần vv tất cả đều hiện hữu trong tế bagraveo đầu tiecircn Nếu khocircng coacute hai nửa tế bagraveo đầu tiecircn ấy thigrave hagraveng trăm tỉ tế bagraveo lagravem necircn thacircn xaacutec ta hiện tại cũng khocircng coacute Như thế ta coacute thể noacutei tế bagraveo đầu tiecircn chứa đựng tất cả caacutec tế bagraveo của thacircn xaacutec Ta cũng coacute thể đọc ngược lại vagrave noacutei tất cả caacutec tế bagraveo của thacircn xaacutec được chứa đựng trong tế bagraveo đầu tiecircn Suy luận như thế để đi đến kết luận
Một lagrave tất cả vagrave tất cả lagrave một Suy luận thecircm nữa ta coacute thể noacutei một người lagrave tất cả tất cả chỉ lagrave một người Tocirci muốn heacutet to lecircn cho vang vọng bốn phương trời Tocirci đatilde tigravem thấy
ldquoTocirci lagrave tất cả Tất cả lagrave tocircirdquo
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
Thiền sư Nhất Hạnh cũng coacute noacutei về vấn đề đoacute bằng một cacircu thơ
ldquoTocirci lagrave con phugrave du thoaacutet higravenh trecircn mặt nước Vagrave lagrave con chim sơn ca mugravea xuacircn về
trecircn socircng đoacuten bắt phugrave durdquo Trước kia tocirci đatilde khocircng hiểu được nhận xeacutet của Thiền sư Đạo Hạnh (đatilde coacute noacutei đến ở trecircn) đời Lyacute ldquoHạt bụi nagravey khocircng coacute thigrave cả Vũ Trụ cũng khocircng coacuterdquo Vagrave những cacircu trong Kinh Hoa Nghiecircm magrave Thiền sư Nhất Hạnh bảo lagrave ldquoLagravem người đọc rụng rời chacircn tay nếu người đoacute chưa coacute dịp tham khảo về nguyecircn lyacute trugraveng trugraveng duyecircn khởirdquo ldquoTrong mỗi hạt bụi tocirci thấy vocirc số cảnh giới Phật mỗi cảnh giới đều coacute caacutec Đức Như Lai với hagraveo quang quyacute baacuteurdquo Matthieu Ricard nhận định ldquoTrong một bagravei thuyết phaacutep của Ngagravei Đức Phật mocirc tả sự thật như lagrave một chuỗi hạt trai trong mỗi hạt trai tất cả những hạt khaacutec đều coacute in higravenh trong đoacute kể cả caacutei lacircu đagravei magrave những hạt trai đoacute trang điểm ở mặt tiền vagrave tất cả vũ trụ Điều nagravey coacute nghĩa lagrave trong mỗi một yếu tố của sự thật tất cả những yếu tố khaacutec đều coacute mặt Higravenh ảnh nagravey giải nghĩa rotilde ragraveng quan niệm liecircn đới theo đoacute khocircng thể coacute bất cứ ở nơi nagraveo trecircn vũ trụ một thực thể nagraveo đứng riecircng ra khỏi toagraven thểrdquo Bagraven về sự liecircn hệ giữa vạn vật với nhau Nhacircn tử Nguyễn văn Thọ coacute viết trong ldquoHoa Senrdquo số 12 ra ngagravey 151291 trang 39 Kinh Hoa Nghiecircm đatilde mocirc tả caacutei tương dung tương nhiếp của vạn vật trong đoacute mỗi vật đều như tấm gương vừa in higravenh trong caacutec vật khaacutec vagrave đồng thời cũng dung chứa tất cả caacutec vật khaacutecrdquo Quan niệm của Hoa Nghiecircm lagravem ta liecircn tưởng tới lời thơ của thi sĩ Francis Thompson ldquoThou cannot stir a flower ldquoWithout troubling of a star Lời dịch của chuacuteng tocirci ldquoTa khocircng thể đụng tới bocircng hoa ldquoMagrave khocircng lagravem kinh động đến một vigrave sao Lạ lugraveng thay hai người ở hai nền văn hoaacute khaacutec nhau ở caacutech xa nhau nhưng đều coacute những nhận định giống nhau Sogyal Rinpoche trong saacutech ldquothe Tibetan Book of Daysrdquo coacute noacutei
Trần Văn Kha
ldquoNếu chuacuteng ta liecircn hệ tới mọi thứ vagrave mọi người khaacutec thigrave một yacute nghĩ một việc lagravem một hagravenh động nhỏ nhoi nhất vocirc nghĩa nhất cũng đem lại hậu quả cho toagraven thể vũ trụrdquo (If we are interdependent with everything and everyone else even our smallest least significant thought work and action have real consequences throughout the universe) Xin mời quyacute vị so saacutenh những điều trecircn với cuộc noacutei chuyện của hai anh em Bogdanoff với nhagrave triết học Ca-tocirc Jean Guitton triacutech ra từ Paris Match số ra ngagravey 12121986 caacutec trang 37 38 Jean Guitton- Vacircng vagrave chuacuteng ta cograven coacute thể đi xa hơn nữa để thử tigravem hiểu caacutei magrave caacutec nhagrave vật lyacute muốn noacutei tới khi họ xaacutec nhận rằng ldquoTất cảrdquo hay ldquoMột phầnrdquo vẫn chỉ lagrave một thứ Tocirci xin lấy một tỉ dụ đặc biệt tỉ dụ về ldquoHologrammerdquo (Higravenh nổi) Phần nhiều những người khi xem higravenh ldquoholographiquerdquo (higravenh nagravey được thực hiện bằng caacutech giọi một chugravem tia saacuteng Laser qua tấm kiacutenh coacute in higravenh một khung cảnh nagraveo đoacute) coacute cảm giaacutec lạ lugraveng lagrave được thấy higravenh đoacute coacute đủ cả ba chiều y như thực Ta coacute thể di chuyển xung quanh higravenh ấy để quan saacutet dưới những goacutec độ khaacutec nhau như khi quan saacutet một higravenh thực Chỉ khi đưa tay ra sờ thigrave mới thấy lagrave khocircng coacute gigrave Nhưng nếu dugraveng một kiacutenh hiển vi mạnh để quan saacutet higravenh của một giọt nước holographique chẳng hạn thigrave bạn lại coacute thể nhigraven thấy những sinh vật nhỏ ở trong giọt nước gốc (Oui et on peut mecircme aller plus loin encore pour essayer de comprendre ce que les physiciens entendent lorsqursquoils affirment que le tout et la partie sont en fait une seule et mecircme chose Je vais prendre un exemple frappant celui de lrsquohologramme La plupart des gens qui ont vu une image holographique (laquelle srsquoobtient en projetant un faisceau laser agrave travers la plaque sur laquelle telle ou telle scegravene a eacuteteacute photographieacutee) ont eu lrsquoeacutetrange impression de regarder un objet reacuteel en trois dimensions On peut se deacuteplacer autour de la projection holographique et lrsquoobserver sous des angles diffeacuterents tout comme un objet reacuteel Ce nrsquoest qursquoen passant la main au travers de lrsquoobjet que lrsquoon constate qursquoil nrsquoy a rien Or si vous prenez un puissant microscope et que vous observiez lrsquoimage holographique drsquoune goutte drsquoeau par exemple vous allez voir les micro-organismes qui se trouvent dans la goutte originale) Grichka Bogdanoff Thế chưa phải lagrave hết Higravenh ldquoholographiquerdquo cograven coacute một đặc tiacutenh lạ lugraveng Thử viacute dụ tocirci chụp higravenh thaacutep Eiffel Nếu tocirci xeacute acircm bản của tấm ảnh ra lagravem hai rồi lấy một nửa đem in ra ảnh thigrave lẽ dĩ
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
nhiecircn tocirci chỉ coacute một nửa higravenh Eiffel Nhưng coacute điều khaacutec thường lagrave đối với higravenh ldquoholographiquerdquo thigrave tất cả đều thay đổi Điều nagravey coacute vẻ thật lạ lugraveng vigrave khi xeacute acircm bản của higravenh ldquoholographiquerdquo lấy một mảnh rồi đem đặt xuống dưới đegraven soi laser thigrave ta thấy khocircng phải mocirciumlt phần magrave lagrave toagraven thể tấm higravenh Điều nagravey chứng tỏ một caacutech kinh ngạc lagrave khocircng coacute sự phugrave hợp rotilde rệt giữa những vugraveng (hay phần) của phong cảnh gốc với những vugraveng của tấm kiacutenh ldquoholographiquerdquo như trường hợp acircm bản của một higravenh thocircng thường Toagraven thể phong cảnh đatilde được ghi nhận khắp nơi trecircn tấm kiacutenh ldquoholographiquerdquo thagravenh ra mỗi phần của ldquocaacutec phầnrdquo của tấm kiacutenh phản chiếu lại tất cả Đối với nhagrave vật lyacute David Bohm higravenh ldquoholographiquerdquo tương đồng một caacutech rotilde rệt với thứ tự toagraven cầu vagrave khocircng chia cắt được của vũ trụ Việc gigrave đatilde xảy ra trecircn tấm kiacutenh ldquoholographiquerdquo để phaacutet sinh ra hậu quả lagrave mỗi một ldquophầnrdquo cũng lagrave toagraven phần Theo Bohm thật ra đoacute chỉ lagrave một bản sao chiacutenh xaacutec của một caacutei gigrave xảy ra trecircn một bigravenh diện vocirc cugraveng lớn hơn trong mỗi một phần của khocircng gian xuyecircn qua toagraven thể vũ trụ (Ce nrsquoest pas tout Lrsquoimage holographique possegravede une caracteacuteristique encore plus curieuse Admettons que je prenne une photo de la tour Eiffel Si je deacutechire le neacutegatif de ma photo en deux et que je fasse deacutevelopper une des deux moitieacutes je nrsquoobtiendrai bien sur qursquoune moitieacute de lrsquoimage originale de la tour Eiffel Or ce qui est extraordinaire crsquoest que tout change avec lrsquoimage holographique Pour aussi eacutetrange que cela puisse paraitre si on deacutechire un morceau drsquoun neacutegatif holographique pour le mettre sous un projecteur laser on nrsquoobtiendra pas une ldquopartierdquo de lrsquoimage mais lrsquoimage entiegravere Ceci montre de facon stupeacutefiante qursquoil nrsquoexiste pas de correspondance univoque entre les reacutegions (ou parties) de la scegravene originale et les reacutegions de la plaque holographique comme crsquoeacutetait le cas pour le neacutegatif drsquoune photo habituelle La scegravene toute entiegravere a eacuteteacute enregistreacutee partout sur la plaque holographique de sorte que chacune des ldquopartiesrdquo de la plaque en reflegravete la totaliteacute Pour le physicien David Bohm lrsquohologramme est une analogie frappante de lrsquoordre global et indivisible de lrsquounivers Que se passe-t-il sur la plaque holographique pour produire cet effet par lequel chaque ldquopartrdquo contient la totaliteacute Selon Bohm justement il srsquoagit seulement drsquoune version instantaneacutee peacutetrifieacuteee de ce qui se passe agrave une eacutechelle infiniment plus vaste dans chaque reacutegion de lrsquoespace agrave travers tout lrsquounivers) Igor Bogdanoff Mỗi một phần của khocircng gian dugrave beacute nhỏ đến thế nagraveo đi nữa (xuống tới một quang tử đơn thuần noacute cũng lagrave một luồng soacuteng
Trần Văn Kha
hay một ldquoboacute soacutengrdquo) cũng chứa đựng trong noacute giống như mỗi một phần của tấm kiacutenh ảnh ldquoholographiquerdquo higravenh ảnh của tất cả khocircng gian với toagraven thể quaacute khứ vagrave những chi tiết của tương lai (Chaque reacutegion de lrsquoespace aussi petite soit-elle (en descendant jusqursquoau simple photon qui est aussi une onde ou un ldquopaquet drsquoondesrdquo) contient comme chaque reacutegion de la plaque holographique la configuration de lrsquoensemble y compris tout le passeacute et des implications pour le futur) Dugrave sao đi nữa thigrave cũng do đoacute magrave chuacuteng ta đi tới nguyecircn tắc đầu tiecircn về một Vũ Trụ khocircng đứt quatildeng được sắp đặt như higravenh ldquoholographiquerdquo mỗi một vật phản ảnh tất cả những caacutei khaacutec Taacutech cagrave phecirc ở trecircn bagraven quần aacuteo magrave ta mặc bức tranh treo trecircn tường tất cả những vật magrave xưa nay ta vẫn coi như lagrave thagravenh phần đều mang trong lograveng noacute tất cả những caacutei khaacutec Từ nhận định đoacute ta coacute thể noacutei chuacuteng ta cầm khocircng gian vocirc cugraveng trong lograveng bagraven tay (En tout cas crsquoest bien ainsi que nous aboutissons au premier principe drsquoun univers sans discontinuiteacute holistiquement ordonneacute tout reflegravete tout le reste La tasse de cafeacute sur cette table les habits que nous portons ce tableau au mur tous ces objets que nous identifions comme des parties portent la totaliteacute enfouie en eux De ce point de vue on peut dire que nous tenons lrsquoinfini au creux de notre main) Thật lagrave lạ lugraveng nhagrave thơ William Blake cũng coacute một nhận định y như thế (Triacutech dẫn tagravei liệu của Nhacircn tử Nguyễn văn Thọ vừa necircu trecircn) ldquoTo see a world in a grain of sand And a heaven in a wild flower Hold infinity in the palm of hand And eternity in a hourrdquo Bản dịch của chuacuteng tocirci ldquoNhigraven thấy vũ trụ trong một hạt caacutet Vagrave đất trời trong một bocircng hoa dại Cầm khocircng gian vocirc cugraveng trong lograveng bagraven tay Vagrave thời gian vocirc tận trong một giờrdquo Bản dịch của Nhacircn tử Nguyễn văn Thọ ldquoGiữa lograveng hạt caacutet nhỏ nhoi Ta đatilde thấy đủ đất trời muocircn phương Từ lograveng hoa dại becircn đường Trời macircy cũng đatilde hiển dương muocircn phần
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
Tay ta nắm trọn vocirc biecircn Vocirc cugraveng lắng đọng trong nguyecircn một giờrdquo Bản dịch ra tiếng Phaacutep của Trịnh xuacircn Thuận ldquoVoir un univers dans un grain de sable Et un paradis dans une fleur sauvage Tenir lrsquoinfini dans la paume de la main Et lrsquoeacuteterniteacute dans une heurerdquo Để tiện so saacutenh chuacuteng tocirci xin viết lại nhận định của Phật Giaacuteo với anh em Bogdanoff a) Phật Giaacuteo - Trong mỗi hạt bụi tocirci thấy vocirc số cảnh giới Phật mỗi cảnh giới đều coacute caacutec Đức Như Lai với hagraveo quang quyacute baacuteurdquo - Mỗi vật đều như tấm gương vừa in higravenh caacutec vật khaacutec vagrave đồng thời cũng dung chứa tất cả caacutec vật khaacutec b) Bogdanoff - Mỗi một phần của khocircng gian dugrave beacute nhỏ đến thế nagraveo đi nữa (xuống tới một quang tử đơn thuần noacute cũng lagrave một luồng soacuteng hay một ldquoboacute soacutengrdquo) cũng chứa đựng trong noacute giống như mỗi một phần của tấm kiacutenh ảnh ldquoholographiquerdquo higravenh ảnh của tất cả khocircng gian với toagraven thể quaacute khứ vagrave những chi tiết của tương lai - Mỗi một vật phản ảnh tất cả những caacutei khaacutec Taacutech cagrave phecirc ở trecircn bagraven quần aacuteo magrave ta mặc bức tranh treo trecircn tường tất cả những vật magrave xưa nay ta vẫn coi như lagrave thagravenh phần đều mang trong lograveng noacute tất cả những caacutei khaacutec Qua phần trigravenh bagravey trecircn một điều nổi bật lecircn rotilde rệt nhagrave Baacutec học vật lyacute David Bohm xaacutec nhận điều magrave Phật Giaacuteo đatilde noacutei tới caacutech đacircy trecircn 2000 năm
ldquoMột lagrave tất cả Tất cả lagrave mộtrdquo 212 Tocircn Giaacuteo As Buddha said What we are is what you have done what you will be is what you do nowrdquo (The Tibetan Book of Days by Sogyal Rinpoche) Đức Phật coacute noacutei ldquoCon người của chuacuteng ta hocircm nay lagrave những điều chuacuteng ta đatilde lagravem con
Trần Văn Kha
người của chuacuteng ta ngagravey mai lagrave những điều chuacuteng ta lagravem bacircy giờ rdquo (Coacute ghi trong TGĐC Tập Irdquo ở những trang mở đầu) Những vấn đề được trigravenh bagravey sau đacircy ldquoTaacutei Sinhrdquo vagrave ldquoNhacircn Quảrdquo đều thuộc latildenh vực tocircn giaacuteo 2121 Taacutei Sinh Trong lời dạy trecircn chuacuteng ta coacute thể nhận thấy chết khocircng phải lagrave hết magrave cograven coacute thể taacutei sinh Taacutei sinh lagrave một vấn đề siecircu higravenh coacute đặc tiacutenh tocircn giaacuteo Sự ldquoTaacutei Sinhrdquo được Tuần baacuteo ldquoLrsquoExpressrdquo số 2378 ra ngagravey 30 1 97 loan tin như sau (triacutech ra từ saacutech ldquoThời Đại Mới IIrdquo trang 342 vagrave kế tiếp) ldquoTaacutei sinhrdquo theo như lời linh mục Jean Vernette ldquoNgười ta khocircng thể tin vagraveo taacutei sinh vagrave vẫn cograven lagrave ki-tocircrdquo (On ne peut pas croire agrave la reacuteincarnation et rester chreacutetien) Lo sợ tiacuten đồ tin vagraveo ldquotaacutei sinhrdquo vagrave khocircng cograven lagrave ki-tocirc linh mục Jean Vernette như được trigravenh bagravey ở trecircn đatilde phải lecircn tiếng chống đối nhưng thật oaacutei oăm ở Acircu-chacircu nhiều người lại tin vagraveo taacutei sinh vagrave chiacutenh vigrave thế magrave baacuteo ldquoLrsquoExpressrdquo cho rằng đạo Ki-tocirc bị giải thể ldquoTaacutei sinh ở Acircu Chacircu Sự taacutei sinh hợp thời khecircu gợi sự hiếu kỳ vui nhộn vagrave baacuten chạy Nhưng người ta coacute thực sự tin khocircng Thưa coacute Một cuộc điều tra mới đacircy của caacutec nhagrave xatilde hội ở Acircu- chacircu vagrave Hoa Kỳ cho thấy tocircn giaacuteo mới ấy từ Đocircng Phương gacircy ra truyền nhiễm vagrave lan rộng trong những nước Ki-tocirc bị giải thể của chuacuteng tardquo (Triacutech ra từ ldquoJohn Paul IIrdquo trang 232) (La reacuteincarnation en Occident Elle est agrave la mode intrigue amuse fait vendre Mais y croit-on vraiment Eh bien oui Une enquecircte reacutecente meneacutee par des sociologues en Europe et aux Etats-Unis reacutevegravele que cette nouvelle eacutepideacutemie religieuse venue drsquoOrient se reacutepand dans nos pays deacutechristianiseacutes ldquoLrsquoExpressrdquo số 2378 ra ngagravey 301 97) Tờ ldquoLrsquoExpressrdquo necircu trecircn cho biết ldquomột người Phaacutep trecircn bốn tin vagraveo thuyết đoacuterdquo Sau đacircy lagrave yacute kiến của một số người a) ldquoNgười của thời Trung Cổ tin rằng họ sẽ phải ra trước togravea aacuten của Thượng Đế Thượng Đế sẽ quyết định cho anh ta lecircn Thiecircn Đagraveng đagravey xuống hỏa ngục hay đưa vagraveo nơi luyện tội Người thời bacircy giờ tin rằng chiacutenh anh ta sẽ xeacutet đoaacuten anh ta vagrave tự do lựa chọn đời sống mai saurdquo Lrsquohomme du Moyen Age se voyait comparaitre devant le tribunal divin qui deacutecidait de lrsquoenvoyer au paradis en enfer ou au purgatoire
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
Lrsquohomme moderne est son propre juge et fait librement le choix de son existence future) b) Laurent 31 tuổi với nhiệm vụ lagravem quảng caacuteo cho một cocircng ty buocircn baacuten thực phẩm miền Isegravere giải thiacutech rằng caacutei lagravem cho tocirci tin vagraveo taacutei sinh lagrave quan niệm về sự cocircng bằng ở trong đoacute Sự taacutei sinh của chuacuteng ta tugravey thuộc vagraveo những kiếp trước Nếu chuacuteng ta lagravem nhiều việc xấu chuacuteng ta đương nhiecircn taacutei sinh vagraveo một hoagraven cảnh khoacute khăn Ngược lại nếu chuacuteng ta lagravem điều thiện chuacuteng ta sẽ coacute một đời sống kiếp sau phaacutet đạt vagrave sung sướng Khocircng theo một tocircn giaacuteo nagraveo tocirci tin thế vagrave đoacute lagrave caacutech giải thiacutech hợp lyacute nhất magrave tocirci thấy để cắt nghĩa những checircnh lệch căn bản coacute sẵn từ luacutec sinh ra giữa những con ngườirdquo (Ce qui me fait adheacuterer agrave lrsquoideacutee de reacuteincarnation explique Laurent 31 ans responsable du marketing dans une socieacuteteacute agroalimentaire de lrsquoIsegravere crsquoest la notion de justice qui y est attacheacutee Nous nous reacuteincarnons en fonction de nos existences anteacuterieures Si nous avons commis beaucoup drsquoactes neacutegatifs nous nous reacuteincarnerons neacutecessairement dans une condition difficile A lrsquoinverse si nous faisons le bien nous aurons une existence future propegravere et heureuse Sans adheacuterer agrave aucune religion je suis croyant et crsquoest la seule explication rationnelle que je vois pour expliquer les ineacutegaliteacutes fondamentales qui existent degraves la naissance entre les hommesrdquo) c) Sophie 39 tuổi một người mẹ trong gia đigravenh cũng nghĩ y như thế khi nhấn mạnh tới vấn đề traacutech nhiệm Người đagraven bagrave tỉnh Toulouse rất rdquothời đại mớirdquo tiacuten đồ của sự phaacutet triển caacute nhacircn những mocircn thuốc dịu (cũng như đa số những người chuacuteng tocirci đatilde gặp trong cuộc điều tra nagravey) vagrave chiecircm tinh giải thiacutech rằng ldquođatilde từ lacircu tocirci rất giận cha mẹ tocirci Tocirci đatilde theo phương phaacutep chữa bệnh tacircm thần nhưng việc nagravey chỉ lagravem gia tăng sự tức giận Cho đến khi bắt đầu thực sự tin vagraveo taacutei sinh tocirci mới coacute thể tha thứ cho cha mẹ tocirci Tocirci đatilde hiểu rằng tocirci chịu traacutech nhiệm về những đau khổ của tocirci vagrave tocirci đatilde tự yacute lựa chọn sinh vagraveo trong gia đigravenh đoacute căn cứ theo những việc lagravem đatilde qua của tocircirdquo (Sophie megravere de famille de 39 ans exprime une ideacutee similaire en insistant sur la notion de responsabiliteacute ldquoJrsquoen ai longtemps beaucoup voulu agrave mes parentsrdquo explique cette Toulousaine tregraves new age adepte du deacuteveloppement personnel des meacutedecines douces (comme la plupart des personnes rencontreacutees au cours de cette enquecircte) et de lrsquoastrologie ldquoJrsquoai suivi une psycho-theacuterapie qui nrsquoa fait qursquoaccentuer
Trần Văn Kha
cette rancune Crsquoest seulement quand jrsquoai compris que jrsquoeacutetais responsable de mes propres souffrances et que jrsquoavais volontairement choisi de renaitre dans cette famille en fonction de mes actions passeacuteesrdquo) Cũng số baacuteo LrsquoExpress necircu trecircn cho biết 21 người Acircu Chacircu tin vagraveo taacutei sinh với những chi tiết như sau Ba-lan dẫn đầu với 32 Anh vagrave Phaacutep 24 Đức 19 Thụy Điển 17 vagrave Bỉ 13 Tiệp đứng sau cugraveng với 9 Theo như Kinh Thaacutenh Ca-tocirc Rocirc-ma những người chết đưọc chia thagravenh ba loại coacute người được lecircn thiecircn đagraveng người bị đagravey vagraveo hỏa ngục người vagraveo nơi luyện tội Khocircng coacute những hồn ma đi lang thang như niềm tin của một số tocircn giaacuteo khaacutec trong đoacute coacute Phật Giaacuteo Bản tin sau đacircy của US News amp World Report số ra ngagravey 3 thaacuteng 121990 cho thấy khocircng phải thế (triacutech ra từ saacutech ldquoThời Đại Mới Irdquo trang 366-67 vagrave ldquoThời Đại Mới IIrdquo trang 281-82) Bản dịch ldquoHai thaacuteng trước đacircy khocircng xa caacutei thagravenh phố nhỏ nagravey (Kanchanaburi) của Thaacutei-lan ở gần biecircn thugravey Miến-điện ma hiện về Tigravenh higravenh trở necircn trong một thời gian quaacute tồi tệ đến nỗi Sompong Chorenchai một chủ tiệm sửa xe 41 tuổi khocircng ngủ được trong nhiều đecircm anh ta bảo ma hiện lecircn trong những giấc mơ của anh những hồn ma ấy yecircu cầu anh giải thoaacutet cho họ khỏi sự khổ đau Nhưng vagraveo cuối tuần trước khi những người đagraveo đất tigravem thấy xaacutec của hơn 400 người trong một mồ chocircn tập thể ở ngoại ocirc thagravenh phố thigrave những giấc mơ của Sompong cũng hết đi một caacutech bất ngờ như khi noacute bắt đầu Một vagravei xaacutec bị troacutei bằng dacircy kẽm gai vagrave caacutec nhagrave chức traacutech bảo rằng tất cả những người đoacute đều lagrave nạn nhacircn của ldquoDeath Railwayrdquo (caacutei chết ở đường xe lửa) nổi tiếng datilde man Trong 18 thaacuteng hồi Thế Chiến II quacircn đội Nhật đatilde dugraveng 60000 tugrave binh Đồng Minh vagrave 180000 dacircn Aacute-chacircu như những nhacircn cocircng nocirc lệ để xacircy cất một đường xe lửa băng qua khu rừng dậm nhất Aacute-chacircu nối liền Bangkok với Thủ Đocirc Rangoon của Miến-điện Tiacutenh tới thaacuteng 101943 khi 230 mai (mile) đường xe lửa hoagraven tất đatilde coacute hơn 16000 người phải bỏ mạng Bagravei tiacutenh toaacuten học đưa ra một con số rugraveng rợn cứ một mai đường sắt thigrave coacute 70 người chết David Lean một người Anh giaacutem đốc phim về sau nagravey đatilde lagravem cho ldquoDeath Railwayrdquo trở necircn bất tử trong một cacircu chuyện dagravei bằng thơ năm 1957 ldquoChiếc cầu trecircn socircng Kwairdquo
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
(Kanchanaburi Thailand)- Two months ago not far from this small town near the Burmese border the ghosts arrived Things got so bad for a time that Sompong Chorenchai a 41-year old garage owner couldnrsquot sleep nights the ghosts he says were entering his dreams the spirits of the dead asking him to help relieve their misery Last week however when excavators discovered the remains of more than 400 men in a mass grave on the outskirts of town Sompongrsquos dreams stopped just as suddenly as they had begun Some of the bodies were bound with barbed wire and officials say all were victims of the infamous ldquoDeath Railwayrdquo For 18 months during World War II the Japanese Army used more than 60000 Allied prisoners and 180000 Asians as slave labor to construct a rail link through the densest jungle in Asia between Bangkok and the Burmese capital Rangoon By October 1943 when the 230-mile railway was completed more thanh 16000 men had perished The grim arithmetic works out to 70 dead for each mile of track The British film director David Lean immortalized the Death Railway in his 1957 epic ldquoThe Bridge on the River Kwai) Cacircu trả lời hay khocircng trả lời về linh hồn coacute thể tigravem thấy trong nhận định của Swami Vivekananda vagrave của Đức Phật - Swami Vivekananda (1863-1902) ldquoTừ một tế bagraveo đơn thấp nhất cho đến con người hoagraven toagraven nhất thực ra chỉ coacute một đời sống Giống như trong một đời sống coacute rất nhiều giai đoạn biểu lộ khaacutec nhau từ một tế bagraveo đơn tới một ocircng giagrave hay từ tế bagraveo đơn cho tới người hoagraven hảo nhất chỉ coacute một đời sống độc nhất vagrave liecircn tục một sợi dacircy xiacutech khocircng đứt quatildeng Đoacute lagrave tiến hoacutea nhưng chuacuteng ta đatilde thấy rằng cứ mỗi một tiến hoacutea đều phải coacute một thoaacutei hoacutea Tất cả sự sống ấy biểu hiện từ từ phaacutet triển từ tế bagraveo đơn cho đến con người hoagraven toagraven cho đến sự xuất hiện của Thượng Đế trecircn quả địa cầu tất cả caacutei chuỗi đoacute chỉ lagrave một sự sống vagrave tất cả những sự biểu hiện đoacute đều đatilde phải thoaacutei hoacutea trong chiacutenh caacutei tế bagraveo đơn ấy Toagraven thể đời sống ấy vagrave cả sự xuất hiện của Thượng Đế đều đatilde thoaacutei hoacutea trong tế bagraveo đoacute rồi xuất hiện ra từ từ biểu lộ ra từ từ từ từ từ từ Sự biểu lộ cao nhất phải coacute sẵn trong hạt giống dưới một higravenh thức rất nhỏ vậy thigrave caacutei sức mạnh độc nhất caacutei dacircy xiacutech toagraven thể lagrave sự thoaacutei hoacutea của đời sống vũ trụ hiện diện ở mọi nơi Chiacutenh caacutei khối thocircng minh độc nhất ấy từ tế bagraveo đơn cho đến người hoagraven hảo nhất đatilde xuất hiện vagrave phaacutet triển từ từ từ từ Khocircng phải noacute lớn lecircn Hatildey gạt bỏ mọi quan niệm về sự lớn mạnh Quan
Trần Văn Kha
niệm lớn lecircn lagravem cho ta nghĩ đến một caacutei gigrave đến từ becircn ngograveai một caacutei gigrave xa lạ điều nagravey phản lại một sự thật magrave theo đoacute Vocirc Cugraveng hiện hữu trong mọi sự sống độc lập với tất cả mọi điều kiện becircn ngoagravei Noacute khocircng bao giờ lớn lecircn noacute vẫn coacute ở đoacute vagrave chỉ biểu lộ ra thocirci - (Triacutech ra từ saacutech ldquoTocircn Giaacuteo Đối Chiếu Tạp Irdquordquo trang 426-27) (Du protoplasme le plus infeacuterieur jusqursquoagrave lrsquoecirctre humain le plus parfait il nrsquoexiste en reacutealiteacute qursquoune seule vie Tout comme dans une vie il y a tant de phases drsquoexpression diverses depuis le protoplasme jusqursquoau vieillard de mecircme depuis le protoplasme jusqursquoagrave lrsquohomme le plus parfait il y a une vie unique et continue une chaine ininterrompue Crsquoest lrsquoeacutevolution mais nous avons vu que chaque eacutevolution preacutesuppose une involution Toute cette vie qui se manifeste lentement se deacuteploie depuis le protoplasme jusqursquoagrave lrsquoecirctre humain arriveacute agrave la perfection jusqursquoagrave lrsquoincarnation de Dieu sur la terre toute cette seacuterie nrsquoest qursquoune seule existence et la totaliteacute de cette manifestation doit avoir eacuteteacute involueacutee dans ce protoplasme lui-mecircme Cette vie toute entiegravere et mecircme lrsquoincarnation de Dieu y eacutetaient involueacutees et en sont sorties lentement sont apparues lentement lentement lentement La manifestation la plus haute doit avoir existeacute degraves lrsquoeacutetat de germe en forme minuscule par conseacutequent cette force unique cette chaine toute entiegravere est lrsquoinvolution de cette vie cosmique qui est partout Crsquoest cette masse unique drsquointelligence qui du protoplasme agrave lrsquohomme le plus parfait se deacuteroule et se deacuteveloppe lentement lentement Non pas qursquoelle grandisse Ecartez de votre esprit toute ideacutee de croissance Lrsquoideacutee de croissance eacutevoque lrsquoaddition de quelque chose qui vient de lrsquoexteacuterieur de quelque chose drsquoeacutetranger ce qui reacutecuserait cette veacuteriteacute drsquoapregraves laquelle lrsquoInfini en puissance dans toute vie est indeacutependant de toutes conditions exteacuterieures Il ne peut jamais grandir il a toujours eacuteteacute lagrave et ne fait que se manifester- Jnana Yoga page 245-46) - Đức Phật Sau đacircy lagrave một cacircu chuyện magrave tocirci nhớ đại cương khocircng đuacuteng hẳn nguyecircn văn vigrave khocircng tigravem ra tagravei liệu Coacute một người hỏi Đức Phật về kiếp sau vagrave bảo nếu khocircng được trả lời thiacutech đaacuteng thigrave sẽ bỏ Phật Đức Phật kể một cacircu chuyện ldquoCoacute người bị bắn bằng một mũi tecircn tẩm thuốc độc Nếu phải cho anh ta biết lyacute do vigrave sao magrave bắn mũi tecircn thuộc loại gỗ hay tre gigrave tẩm loại thuốc độc nagraveo anh ta mới để cho chữa thigrave anh ta coacute thể chết trước khi những thắc mắc được trả lời đầy đủ Đời sống coacute nhiều khổ đau vậy điều quan trọng lagrave tigravem caacutech diệt khổ chứ khocircng phải giải thiacutech về đời saurdquo
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
Đức Phật cũng coacute hỏi đệ tử ldquoNắm laacute trong tay ta nhiều hay laacute cacircy trong rừng nhiều vagrave noacutei tiếp theo sau Những điều ta biết nhiều như laacute cacircy trong rừng nhưng những điều ta giảng dạy chỉ như nắm laacute trong tayrdquo Rất coacute thể Đức Phật biết về đời sống kiếp sau về taacutei sinh linh hồn nhưng Đức Phật khocircng noacutei vigrave coacute noacutei thigrave nhiều người cũng khocircng hiểu magrave chỉ coacute thể tin 2122 Nhacircn Quả Ở trecircn trời trong hang nuacutei dưới đaacutey biển khocircng coacute nơi nagraveo con người coacute thể tigravem được nơi truacute ẩn để traacutenh hậu quả những việc lagravem xấu của migravenh
Kinh Phật Lời dạy trecircn đacircy gọi toacutem tắt lagrave luật ldquonhacircn quảrdquo Luật ldquonhacircn quảrdquo hợp với lyacute triacute vagrave khoa học Khocircng một thứ lyacute luận nagraveo khocircng một thứ khoa học nagraveo coacute thể baacutec bỏ Nhacircn vagrave quả theo nhau như higravenh với boacuteng Trồng cam thigrave haacutei cam Trồng chanh thigrave haacutei chanh Trồng cỏ thigrave coacute cỏ 22 Phật Giaacuteo vagrave Mocirci Sinh ldquoNếu chuacuteng ta liecircn hệ tới mọi thứ vagrave mọi người khaacutec thigrave một yacute nghĩ một việc lagravem một hagravenh động nhỏ nhoi nhất vocirc nghĩa nhất cũng đem lại hậu quả cho toagraven thể vũ trụrdquo (Sogyal Rinpoche) Con người vagrave vũ trụ coacute liecircn hệ mật thiết với nhau Baacuteo US News amp World Report số ra ngagravey 311088 coacute đưa ra một nhận xeacutet như sau The carbon atom in your teeth may at various times in the distant past have been lodged deep within molten rocks in Earthrsquos interior been floating high in the atmosphere or been part of the skeleton of an ancient species of animal Những nguyecircn tử than trong răng của bạn coacute thể trong những thời gian khaacutec nhau ở một quaacute khứ xa xocirci nằm sacircu trong những viecircn đaacute chảy lỏng (vigrave bị đốt noacuteng) becircn trong lograveng đất hoặc lagrave trocirci nổi trecircn thượng tầng khocircng khiacute hoặc lagrave thagravenh phần của bộ xương một loại động vật cổ xưa (Triacutech ra từ ldquoYogardquo trang 95) Đất nuocirci sống con người vagrave vạn vật necircn được gọi lagrave Đất Mẹ Nhưng một số người khocircng biết ơn đất họ rải hoacutea chất lecircn đất thử bom ngyecircn tử trong lograveng đất cho đến một ngagravey nếu con người cứ vocirc ơn matildei với đất đất trở thagravenh vocirc sinh vagrave con người bị tiecircu điệt Khocircng khiacute magrave ta thở cũng vậy liecircn quan tới sức khoẻ của chuacuteng ta
Trần Văn Kha
Khi sang định cư ở Mỹ tocirci coacute dạy Hatha Yoga vagrave Raja Yoga cho người Mỹ lớn tuổi ở Bowie Md trong 5 năm từ 1975 cho đến 1980 Trong một buổi tập tocirci coacute hỏi họ ldquoTại sao chuacuteng ta phải bảo vệ mocirci sinhrdquo Rồi trả lời ldquoNếu chuacuteng ta lagravem ocirc nhiễm khocircng khiacute thigrave chuacuteng ta lại hiacutet caacutei khocircng khiacute ocirc nhiễm ấy vagraveo trong phổi Con người lagrave những mocirci sinh sống động nếu chuacuteng ta lagravem hại người khaacutec thigrave caacutei hại sẽ trở lại với chuacuteng tardquo Caacutei khocircng khiacute ocirc nhiễm ấy cứ tồn tại matildei khocircng mất đi đacircu cả Trịnh Xuacircn Thuận nhagrave khoa học Việt Nam coacute noacutei ldquoChuacuteng ta cograven hiacutet vagraveo hocircm nay từng triệu những hạt nhacircn nguyecircn tử tan ra thagravenh khoacutei khi bagrave Jeanne drsquoArc bị hỏa thiecircu năm 1431 vagrave một vagravei phacircn tử hơi thở của Jules Cesarrdquo (TGĐCrdquo Tập I trang 355) Nếu chuacuteng ta phaacute hủy tầng ldquoozonerdquo che chở cho chuacuteng ta khỏi ldquotia saacuteng cực tiacutemrdquo thigrave chuacuteng ta dễ bị ung thư da Sẽ bị cấm cung khocircng ra được becircn ngoagravei nhigraven aacutenh saacuteng mặt trời Con người magrave chuacuteng ta hatildenh diện trong thực tế khocircng coacute gigrave đaacuteng kể ldquoLrsquohomme nrsquoest qursquoun grain de sable sur la vaste plage cosmique Lrsquohomme a aussi rapetisseacute dans le temps Dans un calendrier ougrave les quinze milliards drsquoanneacutees de lrsquounivers compteraient pour une anneacutee lrsquohomme civiliseacute ne ferait son entreacutee que le 31 deacutecembre agrave 23 h 59rdquo (ldquoLrsquoinfini dans la paume de la mainrdquo par Trịnh xuacircn Thuận page 62) ldquoCon người chỉ lagrave một hạt caacutet ở bờ biển mecircnh mocircng của vũ trụ Con người cũng beacute lại trong thời gian Trong một quyển lịch magrave mười lăm tỉ năm của vũ trụ tiacutenh lagrave một năm con người văn minh chỉ xuất hiện vagraveo ngagravey 31 thaacuteng 12 luacutec 23 giờ 59 phuacutetrdquo Lrsquoexemple le plus frappant est celui de la densiteacute de lrsquounivers agrave son commencement (au temps de Planck) elle doit ecirctre reacutegleacutee avec une preacutecision de lrsquoordre de 10-(60) Autrement dit si lrsquoon changeait un chiffre apregraves soixante zeacuteros lrsquounivers serait steacuterile Il nrsquoy aurait ni vie ni conscience et ni toi ni moi ne serions lagrave pour en deacutebattre (Ibid page 65) ldquoTỉ dụ độc đaacuteo nhất lagrave về tỷ trọng của vũ trụ vagraveo luacutec bắt đầu (vagraveo thời của Planck) Noacute phải được điều chiacutenh với một sự chiacutenh xaacutec ở mức độ số 10-(60) Noacutei một caacutech khaacutec nếu người ta thay một số sau saacuteu muơi
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
số khocircng vũ trụ sẽ vocirc sinh sẽ khocircng coacute sự sống khocircng coacute tacircm anh cũng như tocirci khocircng coacute mặt ở đacircy để thảo luận về vấn đề nagraveyrdquo Mocirci sinh lagrave một vấn đề quan tacircm của toagraven thể loagravei người bacircy giờ người ta khocircng cograven coacute thể noacutei ldquoTocirci lagravem ocirc nhiễm mocirci sinh ở nước tocirci kệ tocircirdquo Những bụi phoacuteng xạ của nhagrave maacutey nguyecircn tử Chernobyl becircn Nga bị nổ năm 1986 khocircng chỉ ở lại nước Nga noacute bay ra khắp nơi trecircn thế giới Biết rằng con người chỉ sinh ra trong một mocirci trường thiacutech hợp necircn những người của thế giới văn minh đatilde đi trước người Việt Nam chuacuteng ta trong vấn đề bảo vệ mocirci sinh Họ lập ra đảng chiacutenh trị xanh để bảo vệ mocirci sinh Những người nagravey tocircn trọng mocirci sinh tocircn trọng Đất gọi Đất lagrave Đất Mẹ Viết về mocirci sinh nhưng khocircng noacutei gigrave đến tầm quan trọng của mocirci sinh đối với đời sống con người magrave viết chỉ để checirc bai Thời Đại Mới vagrave bảo vệ Thượng Đế của Kinh Thaacutenh cho rằng ldquocon người lagrave một sự saacuteng tạordquo aacutem chỉ rằng Thượng Đế saacuteng tạo ra con người vagrave toagraven thể vũ trụ một vấn đề đatilde bị caacutec triết vagrave khoa học gia baacutec bỏ Cũng may magrave Eugen Drewermann một nhagrave thần học của Giaacuteo hội Ca-tocirc lại tỏ ra biết điều hơn Ocircng bảo (triacutech ra từ bagravei ldquoLrsquohomme qui fait trembler Romerdquo saacutech ldquoPhaacute Ngục Tugraverdquo của taacutec giả trang 338)
ldquoMỗi một caacutei cacircy magrave ta giết lagrave một thi sĩ magrave ta aacutem saacutetrdquo (Chaque plante qursquoon tue crsquoest un poegravete qursquoon assassine)
Cacircy với người lagrave bạn khocircng cacircy đất trở thagravenh sa mạc con người sẽ khocircng sống được Chuacuteng tocirci cũng đatilde viết trong saacutech ldquoYogardquo ấn bản 1993 trang 93 ldquoTrong loagravei cacircy ta bắt đầu thấy yacute thức vagrave phản ứng của sự sống Lấy dao cắt ra một miếng vỏ cacircy thigrave thacircn cacircy chảy mủ để hagraven lại vết thương noacute phản ứng y như khi ta đứt tay Khi một cagravenh cacircy ăn traacutei bị gẫy vigrave traacutei quaacute lớn nếu cứ để yecircn khocircng cắt bỏ thigrave iacutet lacircu sau chỗ gẫy liền lại y như tay gẫy được nối liền sau một thời gian boacute bột Cograven về yacute thức thigrave rễ cacircy linh cảm thấy chỗ nagraveo coacute nước để mọc rễ tới đoacute magrave huacutet nước vagrave biết vươn migravenh lecircn đoacuten aacutenh saacuteng mặt trờirdquo Mới đacircy chuacuteng tocirci lại coacute thecircm nhận xeacutet về yacute thức của loagravei cacircy Nhagrave tocirci lagravem phacircn boacuten bằng những loại rau vỏ cam vỏ bưởi magrave chuacuteng tocirci loại ra Tất cả bỏ vagraveo một caacutei thugraveng coacute lỗ thủng ở đaacutey để nước thoaacutet đi khocircng đọng lại Một năm sau khi nagraveo những chất phế thải ấy tan ratilde trở thagravenh phacircn boacuten thigrave tocirci phụ với nhagrave tocirci lấy ra để boacuten cacircy Caacutech đacircy
Trần Văn Kha
mấy ngagravey khi lấy bay xuacutec phacircn ra để boacuten cacircy đến khoảng nửa thugraveng cograven lại tocirci đagraveo vagraveo những rễ cacircy Dagravey đặc những rễ cacircy Tocirci nghi lagrave rễ cacircy bơ mọc caacutech xa đoacute khoảng 10 thước Lấy hết phacircn boacuten nhấc thugraveng ra thigrave đuacuteng lagrave rễ cacircy bơ Chỉ coacute một caacutei lỗ thủng magrave rễ cacircy bơ cũng biết chui vagraveo để lấy thức ăn Cacircy bơ như vậy biết lagrave chỗ đoacute coacute thức ăn tốt necircn mọc rễ vagraveo rồi rễ phaacutet triển ra ở đoacute Phacircn ở chỗ đoacute khocircng cograven tốt cạn hết magraveu mỡ Swami Vivekananda dưới mục ldquoTaacutei sinhrdquo coacute noacutei ldquoTừ một tế bagraveo đơn thấp nhất cho đến con người hoagraven toagraven nhất thực ra chỉ coacute một đời sốngrdquo Lama Anagarika Govinda cũng cho rằng từ loagravei khoaacuteng chất cho đến con người coacute một sự sống liecircn tục (Triacutech ra từ ldquoYogardquo trang 504)
ldquoTừ loagravei khoaacuteng chất tocirci chết đi vagrave trở thagravenh cacircy Từ cacircy tocirci chết đi vagrave trở thagravenh sinh vật
Từ sinh vật tocirci chết đi vagrave khoaacutec chiếc aacuteo người Mỗi lần chết đi tocirci coacute beacute nhỏ hơn đacircurdquo Du mineacuteral je suis mort et devenu plante
De la plante je suis mort et jrsquoai pris un cadre sensible De lrsquoanimal je suis mort et jrsquoai revecirctu un vecirctement drsquohomme
Quand par la mort me suis-je amoindri Người ta đatilde hỏi ldquoChoacute coacute Phật tiacutenh khocircngrdquo Tocirci xin được pheacutep hỏi ldquoCacircy coacute linh hồn khocircngrdquo Với những nhận định của Swami Vivekananda vagrave Lama Anagarika Govinda cacircu trả lời của tocirci lagrave coacute 23 Phật Giaacuteo vagrave Tacircm Sau đacircy lagrave nhận định của chuacuteng tocirci về ldquotacircmrdquo đatilde được trigravenh bagravey trong bagravei ldquoTacircm Bigravenh Thế Giới Bigravenhrdquo (ldquoTocircn Giaacuteo Đối Chiếu Tập Irdquo trang 521-22) ldquoVũ trụ magrave chuacuteng ta đang sống do Tacircm tạo Hay noacutei một caacutech khaacutec Tacircm của chuacuteng ta được tạo ra để nhận định một Vũ Trụ y như thế Chuacuteng ta nhận định Vũ Trụ bằng năm giaacutec quan vagrave sự suy tư Mắt của chuacuteng ta được cấu tạo để nhận xeacutet aacutenh saacuteng vagrave magraveu sắc Tai để nghe acircm thanhhellip Vigrave thế sự hiểu biết về Vũ Trụ của chuacuteng ta chỉ giới hạn trong vograveng năm giaacutec quan Khoa học đatilde chứng minh coacute những tiếng động magrave giống vật như choacute nghe thấy nhưng chuacuteng ta khocircng nghe thấy Trong khocircng gian coacute rất nhiều luồng soacuteng nhưng vigrave khocircng cugraveng một nhịp soacuteng necircn chuacuteng ta khocircng biết Nhờ coacute Radio hay TV
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
chuacuteng ta bắt được luồng soacuteng acircm thanh vagrave higravenh ảnh Như thế thigrave khocircng nghe hay trocircng thấy khocircng chứng tỏ rằng tiếng động ấy higravenh ảnh ấy khocircng coacute magrave chỉ chứng tỏ được rằng chuacuteng ta khocircng biết magrave thocirci Tỉ dụ như loagravei tracircu bograve chuacuteng khocircng biết đến suacuteng đạn tagraveu bay tagraveu bograve chiến tranh magrave ở đoacute người ta bắn giết nhau như điecircn nhưng chuacuteng khocircng biết khocircng coacute nghĩa lagrave caacutec thứ đoacute khocircng coacute Suy luận thecircm ta coacute thể nghĩ ngoagravei Vũ Trụ của năm giaacutec quan cograven coacute những Vũ Trụ khaacutec nữa magrave chuacuteng ta khocircng biết vigrave sự hiểu biết của chuacuteng ta bị giới hạn vagraveo ngũ giaacutec quan Cũng vigrave bị giới hạn necircn con người sẽ khocircng bao giờ hiểu biết được những biacute mật của Vũ Trụ bằng suy luận bằng ngũ giaacutec quan dugrave cho mai sau khoa học coacute tiến bộ đến mức nagraveo đi nữa Khocircng những thế sự hiểu biết do giaacutec quan đem lại nhiều khi khocircng chiacutenh xaacutec Những người đi trecircn sa mạc thường kể rằng họ nhigraven thấy ở phiacutea xa những vũng nước coacute cacircy soi boacuteng nhưng khi lại gần để kiếm nước uống thigrave khocircng thấy gigrave Đoacute lagrave hiện tượng gọi lagrave ảo ảnh Ảo ảnh sa mạc cũng khocircng khaacutec gigrave ảo ảnh ldquoTrạm Lớn Cuối Đường ở Nữu Ướcrdquo (Xin coi thecircm chi tiết trang 214 saacutech đatilde dẫn) Vậy trong những hiện tượng magrave chuacuteng ta thấy trong Vũ Trụ caacutei nagraveo lagrave thật caacutei nagraveo lagrave ảo ảnh chuacuteng ta khocircng thể biết chắcrdquo Chuacuteng ta tin vagraveo khoa học cứ tưởng rằng dần dagrave caacutec nhagrave khoa học sẽ khaacutem phaacute ra những biacute mật của vũ trụ Nhưng đoacute chỉ lagrave mơ ước hatildeo khocircng thocirci ldquoCaacutec nhagrave khoa học mất cocircng tigravem kiếm vocirc iacutech một hagravenh tinh khaacutec với hy vọng tigravem thấy sự sống y như ở traacutei đất Vũ trụ ấy nếu coacute sự sống nhưng với những giaacutec quan khaacutec chuacuteng ta thigrave khocircng coacute caacutech nagraveo chuacuteng ta khaacutem phaacute ra được Một cao vọng thật viển vocircng vigrave họ chưa biết rotilde caacutei thế giới magrave họ đang sống Những điều magrave nhagrave khoa học nagravey coi như lagrave sự thật vagrave được nhiều người tin một thời gian sau đatilde bị nhagrave khoa học khaacutec baacutec bỏ (ldquoTGĐC Irdquo trang 536-37) - ldquoVật lyacute hiện đại đatilde bỏ qua thời gian tuyệt đối vagrave toagraven vũ của Newton để đi tới thời gian tương đối vagrave uyển chuyển của Einsteinrdquo (La physique moderne est passeacutee du temps absolu et universel de Newton au temps relatif et malleacuteable drsquoEinstein) - ldquoĐối với Gabriele Vaneziano nổ lớn khocircng phải lagrave khởi đầu của vũ trụ magrave chỉ giản dị lagrave một khuacutec quanh trong lịch sử của noacuterdquo (Pour Gabriele Vaneziano le big bang ne serait pas le deacutebut de lrsquounivers
Trần Văn Kha
mais un simple tournant de son histoire) - ldquoNhững cố gắng của caacutec nhagrave vật lyacute để duy trigrave vagravei biểu tượng cổ điển [tỉ dụ như biểu tượng của những vật vật chất tự noacute hiện hữu vagrave coacute những đặiumlc tiacutenh nội tại] đương nhiecircn vấp phải những khoacute khăn khi họ phải đem noacute đối chiếu với những hiện tượng magrave chiacutenh những khaacutem phaacute của họ lagravem cho hiển nhiecircnrdquo (Les efforts que font les physiciens pour maintenir certaines repreacutesentations classiques [par exemple celle de corps mateacuteriels existant en soi et ayant des proprieacuteteacutes intrinsegraveques] se heurtent naturellement agrave des difficulteacutes lorsqursquoils doivent les confronter aux pheacutenomegravenes mis en eacutevidence par leurs propres deacutecouvertes- ldquoLrsquoinfini page 420-21) Trong quyển ldquoVũ Trụ vagrave Baacutec Học Einsteinrdquo (The Universe and Doctor Einstein taacutec giả Lincoln Barnett) coacute đoạn được chuacuteng tocirci triacutech dịch ra như sau ldquoDần dần caacutec nhagrave Triết Học vagrave Khoa Học đatilde đi đến một kết luận bất ngờ lagrave nếu sự vật chỉ gồm những đặc tiacutenh vagrave khi những đặc tiacutenh ấy chỉ coacute ở trong triacute natildeo thigrave tất cả caacutei Vũ Trụ khaacutech quan gồm vật chất năng lực nguyecircn tử ngocirci sao đều khocircng coacute thực magrave chỉ lagrave sự cấu tạo của yacute thức hay lagrave những biểu tượng tao ra bởi giaacutec quan con ngườirdquo Một số triết vagrave khoa học gia đatilde đặt ra cacircu hỏi Nếu khocircng coacute loagravei người thigrave caacutei vũ trụ của con người coacute cograven khocircng Cacircu trả lời coacute thể nhận thấy trong cacircu ldquoTất cả caacutei Vũ Trụ khaacutech quan gồm vật chất năng lực nguyecircn tử ngocirci sao đều khocircng coacute thực magrave chỉ lagrave sự cấu tạo của yacute thức hay lagrave những biểu tượng tạo ra bởi giaacutec quan con ngườirdquo Nếu Vũ trụ do giaacutec quan con người tạo ra thigrave khi khocircng coacute loagravei người caacutei vũ trụ ấy khocircng coacute Xin so saacutenh với nhận định của Matthieu Ricard trong bagravei ldquoMột Mocircn Khoa Học Về Tacircmrdquo saacutech đatilde dẫn trang 92 Phật Giaacuteo đồng yacute ở đacircy với Poincarreacute ocircng nagravey đatilde noacutei ldquodugrave bản chất của thực tại lagrave thế nagraveo đi nữa nhưng nếu noacute độc lập với caacutei tacircm higravenh dung ra noacute thigrave khocircng bao giờ chuacuteng ta biết đến thực tại ấyrdquo Người ta cũng coacute thể noacutei nếu khocircng coacute loagravei người thigrave thực tại như lagrave con người nhận xeacutet thấy sẽ khocircng cograven nữa Alfred Kastler một nhagrave khoa học noacutei rằng ldquoĐiện tử acircm khocircng coacute những đặc tiacutenh độc lập với triacute oacutec của tocircirdquo (Lrsquoeacutelectron ne possegravede pas de proprieacuteteacutes indeacutependantes de mon esprit ldquoTraacutei Tim Mặt Trờirdquo Nhất
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
Hạnh trang 111) Trong bagravei ldquoThượng Đế vagrave Khoa Họcrdquo Thời Đại Mới II trang 215-216 Grichka Bogdanoff cũng coacute một nhận định giống thế về tacircm vagrave vật ldquoVật lyacute khocircng noacutei đến khoa học khaacutech quan magrave chiacutenh lagrave khoa học chủ quan Một vagravei lyacute thuyết gia như Wigner cograven đi tới độ noacutei rằng yacute thức của chuacuteng ta thay đổi sự thật Sự thay đổi của những luật về thiecircn nhiecircn coacute thể liecircn hệ một caacutech nagraveo đoacute tới những sinh hoạt của nhagrave khoa học khi họ quan saacutet Người quan saacutet vagrave vật quan saacutet higravenh như ảnh hưiởng lẫn nhaurdquo Xin hatildey so saacutenh lập luận vừa necircu trecircn của nhagrave khoa học với nhận xeacutet của một nhagrave tu Phật Giaacuteo cuối Thế Kỷ 7 đầu Thế Kỷ 8 (Huệ Năng 638-713) Huệ Năng thấy hai thagravey tăng đứng nhigraven laacute cờ đang bay trước gioacute Một người noacutei gioacute lagravem lay động laacute cờ Người kia noacutei chiacutenh laacute cờ lay động Huệ Năng giải thiacutech cho họ rằng Sự lay động khocircng phải tự gioacute cũng khocircng phải tự laacute cờ magrave lagrave ở trong triacute natildeo họ Thiền sư Paramahansa Yogananda nhận định như sau Caacutec nhagrave Đại Baacutec Học đatilde mạnh bạo xaacutec nhận rằng khocircng những nguyecircn tử lagrave năng lực chứ khocircng phải vật chất magrave năng lực nguyecircn tử chỉ lagrave bản chất của Tacircmrdquo (Great scientists are now boldly asserting not only that the atom is energy rather matter but that atomic energy is essentially mind-stuff- (ldquoAutobiography of a Yogirdquo page 313) Caacutech đacircy cả nghigraven năm người tu thiền giaacutec ngộ đatilde coacute một nhận xeacutet đuacuteng y như thế ldquoNuacutei khocircng lagrave nuacutei socircng khocircng lagrave socircngrdquo ldquoNuacutei hay socircngrdquo khocircng coacute thực thể riecircng biệt magrave do nhiều yếu tố tạo thagravenh Thacircn xaacutec của chuacuteng ta magrave chuacuteng ta coi lagrave thực tế nhất cũng giống như socircng như nuacutei khocircng coacute thực thể riecircng biệt magrave được tạo thagravenh bởi bốn yếu tố đất nước gioacute lửa magrave Phật Giaacuteo gọi lagrave thacircn tứ đại Khi chết đi những yếu tố cấu tạo necircn thacircn xaacutec ta lại trở lại trạng thaacutei nguyecircn thủy lagrave đất nước gioacute lửa Như vậy thigrave trong thực tế khocircng coacute gigrave mất đi cả magrave chỉ lagrave đổi thay higravenh thaacutei Vật chất lagravem necircn thacircn xaacutec chuacuteng ta đatilde thay đổi từ ldquokết hợprdquo để trở thagravenh những yếu tố
Trần Văn Kha
đơn lẻ Như thế thigrave chết đi lagrave hết hay coacute cograven caacutei gigrave tồn tại sau khi chết Khocircng cần phải lagrave một nhagrave baacutec học nhưng chỉ cần chuacute tacircm một chuacutet ta cũng coacute thể nhận ra rằng ngoagravei phần vật chất lagravem necircn thacircn xaacutec con người cograven coacute một phần vocirc higravenh magrave tugravey theo tiacuten ngưỡng người ta gọi noacute lagrave Tacircm Tocirci Linh Hồn hay một tecircn gigrave khaacutec nữa vv Ta thử tigravem hiểu thecircm Khi suy tư thigrave caacutei gigrave suy tư Người duy vật bảo sự suy tư lagrave do nơi đầu oacutec con người magrave đầu oacutec lagrave vật chất vậy ngoagravei thacircn xaacutec ra khocircng coacute gigrave khaacutec nữa vagrave khi chết đi lagrave hết Muốn noacutei sao thigrave noacutei nhưng Tacircm khocircng thể phủ nhận một caacutech giản dị như vậy Tacircm khocircng phải lagrave vật chất necircn khocircng thể dugraveng những phương tiện vật chất để tigravem hiểu Tacircm Caacutec nhagrave khoa học coacute thể mổ cơ thể để tigravem hiểu caacutec cơ phận becircn trong như tim gan phegraveo phổi hay dugraveng maacutey để đo những luồng điện thần kinh nhưng khocircng coacute caacutech nagraveo để tigravem hiểu xem đầu oacutec đatilde ra lệnh như thế nagraveo cho tay giơ lecircn chacircn bước đi vv Tacircm tuy vocirc higravenh nhưng như chuacuteng tocirci đatilde trigravenh bagravey ở phần trecircn Vũ Trụ nagravey do Tacircm tạo ra Vũ Trụ khocircng coacute đời sống độc lập với Tacircm Một quả banh da khocircng coacute cugraveng một giaacute trị đối với tocirci ở hai thời gian khaacutec nhau khi tocirci mới lớn lecircn vagrave bacircy giờ khi ngoagravei 80 Trong một trận cầu chuacuteng ta nhận thấy tạm thời coacute năm thagravenh phần cầu thủ thủ mocircn khaacuten giả nhagrave digraveu dắt vagrave trọng tagravei Cầu thủ chỉ nghĩ lagravem sao lấy được banh truyền banh cho chiacutenh xaacutec để cầu thủ cuối cugraveng suacutet banh lọt vocirc lưới Nhắm vagraveo gocircn magrave suacutet nhưng đường banh đi lệch ra ngoagravei đatilde coacute cầu thủ nằm dagravei xuống sacircn vagrave ta coacute thể đoaacuten lagrave anh ta hối hận hay tiếc Thủ mocircn lo giữ lagravem sao để banh khocircng lọt vocirc lưới Những người coi trận đấu khocircng coacute cugraveng một nhận định như nhau Cảm giaacutec của người ủng hộ một đội banh khaacutec với người coi vocirc tư Người ủng hộ cảm thấy vui thiacutech khi đội của migravenh thắng vagrave buồn nếu thua Người coi vocirc tư thiacutech thuacute khi được coi một trận đấu coacute những đường banh đẹp Nhagrave digraveu dắt nhận xeacutet khả năng của caacutec đấu thủ nhagrave vagrave đối phương để biết vigrave sao magrave thắng hay thua Caacutec trọng tagravei thigrave nhận định lối chơi của cầu thủ để phạt lỗi Một người con trai vagrave một người con gaacutei hai người yecircu nhau Đatilde coacute những trường hợp hai người tự tử vigrave khocircng lấy được nhau Hai người đoacute đatilde đem tacircm của họ tocirc điểm cho người yecircu Bởi vigrave chagraveng trai đoacute hay cocirc gaacutei đoacute khocircng gacircy được cho những người con gaacutei khaacutec hay chagraveng trai khaacutec những tigravenh tự như thế Yecircu nhau khocircng lấy được nhau hai người rủ nhau cugraveng chết Nhưng cũng coacute những trường hợp yecircu
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
nhau lấy nhau nhưng vagraveo luacutec cuối cuộc đời lại hay xiacutech miacutech Tuổi về chiều thường hay khoacute tiacutenh Coacute khi catildei nhau chỉ vigrave tự aacutei caacute nhacircn khocircng ai chịu keacutem ai Người nagraveo cũng muốn giagravenh phần phải về migravenh Vợ hơn chồng hay chồng hơn vợ xeacutet ra chẳng mấy quan hệ Cũng lagrave một mặt trời một mặt trăng nhưng mỗi người coacute một nhận định riecircng về mặt trời mặt trăng Nhagrave nocircng tugravey theo mugravea magrave nghĩ về mặt trời Nếu đatilde nắng nhiều rồi nhagrave nocircng khocircng thấy caacutei đẹp của mặt trời mọc hay mặt trời lặiumln magrave mong trời coacute macircy coacute mưa Cũng một chị Hằng Nga đoacute Nhưng trăng của Xuacircn Diệu Trong vườn đecircm ấy nhiều trăng quaacute Aacutenh saacuteng tuocircn đầy caacutec lối đi Tocirci với người yecircu qua nhegrave nhẹhellip Im ligravem khocircng biết noacutei năng chi Khaacutec với trăng của Tuacute Xương Ta lecircn ta hỏi ocircng Trăng Họa lagrave ocircng coacute biết chăng sự đời Ocircng cao ocircng ở trecircn trời Magrave ocircng soi khắp nước người nước ta Với những mẫu tự gồm 24 chữ caacutei hoagraven toagraven vocirc tư nhagrave thơ lagravem thagravenh thơ nhagrave văn lagravem thagravenh những bagravei văn khocircng bagravei nagraveo giống bagravei nagraveo Thơ hay hay văn hay lagrave do sự rung cảm của nhagrave thơ hay nhagrave văn chứ khocircng tugravey thuộc vagraveo 24 chữ caacutei Chỉ một cacircu ngắn thocirci cugraveng dugraveng những chữ như nhau nhưng nếu sắp xếp khaacutec thigrave yacute nghĩa lại khaacutec
ldquoTocircn giaacuteo phục vụ cho con ngườirdquo hoagraven toagraven khaacutec yacute nghĩa với
Con người phục vụ cho tocircn giaacuteordquo Với 7 nốt nhạc caacutec nhạc sĩ đatilde sắp xếp để viết ra những bản nhạc diễn tả tacircm hồn của taacutec giả Coacute bagravei nổi tiếng được truyền lại qua nhiều thế hệ Nhưng trong những bagravei nổi tiếng vẫn coacute những người thưởng thức khaacutec nhau Sự thưởng thức lagrave do Tacircm của người nghe Chuacuteng ta đều biết Baacute Nha lagrave người đagraven giỏi vagrave Tử Kỳ lagrave người biết thưởng thức tiếng đagraven của Baacute Nha Sau khi Tử Kỳ chết Baacute Nha đập đagraven đi khocircng
Trần Văn Kha
gẩy nữa vigrave khocircng coacute người biết thưởng thức Đagraven gacircy tai tracircu Noacutei về nhạc Tacircy phương nhiều người trong chuacuteng ta đều biết đến những bản nhạc nổi tiếng của Beethoven Bach Mozart vv Nhưng những bản nhạc đoacute khocircng lagravem tocirci rung động bằng một cacircu haacutet ldquoquan họrdquo rất bigravenh dacircn giản dị
ldquoSaacuteng trăng saacuteng cả caacutei đecircm hocircm rằmrdquo Cacircu haacutet nagravey lagravem cho tocirci cảm động vigrave noacute liecircn hệ tới tocirci gợi cho tocirci nhớ đến caacutei xatilde hội của tocirci thời cograven nhỏ dại thời của thế hệ mẹ tocirci Cuộc đời tự noacute vocirc tư y như 24 chữ caacutei hay 7 nốt nhạc chiacutenh chuacuteng ta đatilde đem Tacircm của chuacuteng ta tocirc vẽ lecircn cuộc đời Chuacuteng ta đatilde lagravem ra cuộc đời như thế Nhạc sĩ dugraveng 7 nốt nhạc để lagravem ra caacutec bản nhạc Caacutec nhagrave baacutec học dugraveng những nốt nhạc trong Vũ Trụ để tạo ra caacutei xatilde hội magrave chuacuteng ta đang sống Người Acircu-chacircu chuacute trọng vagraveo khoa học thực tiễn necircn họ đatilde coacute những tiến bộ vượt bực trong latildenh vực nagravey Người Aacute-chacircu chuacute trọng vagraveo Tacircm necircn đatilde coacute những khaacutem phaacute thật sacircu về Tacircm Linh Như thế ta coacute thể noacutei xatilde hội magrave chuacuteng ta đang sống phản ảnh trung thực Tacircm của thời đại chuacuteng ta 24 Tacircm Của Người Acircu-chacircu Acircu-chacircu coi Sigmund Freud lagrave người giỏi nhất về nội Tacircm của con người rất nổi tiếng với ldquoThuyết Phacircn Tacircm Họcrdquo (Theory of Psychoanalysis) Ocircng tigravem caacutech chữa bệnh tacircm thần bằng caacutech đi sacircu vagraveo vocirc thức (unconsciousness inconscience) Sau đacircy lagrave hai tỉ dụ a) Một người cứ mỗi khi sắp thagravenh cocircng thigrave tự migravenh lagravem cho noacute trở thagravenh thất bại Lần theo triacute nhớ baacutec sĩ khaacutem phaacute ra rằng ocircng ta coacute một bagrave mẹ thương yecircu con tigravem mọi caacutech eacutep buộc để con thagravenh cocircng Vigrave khocircng bằng lograveng với caacutech dạy dỗ của mẹ necircn ocircng ta tigravem caacutech trả thugrave mẹ lagravem cho thagravenh cocircng trở thagravenh thất bại (Xin coi thecircm chi tiết trong ldquoTocircn Giaacuteo Đối Chiếu Tập Irdquo trang 187189) b) Coacute một cocirc bị bệnh khaacutet nước nhưng lại khocircng daacutem uống nước Sau khi gợi yacute để tigravem hiểu lyacute do cocirc dần dần nhớ ra lagrave coacute lần cocirc thấy con choacute uống nước trong ly nước của cocirc Caacutei cảm giaacutec ghecirc sợ đoacute in sacircu vagraveo vocirc thức lagravem cocirc tự nhiecircn cảm thấy sợ uống nước magrave chiacutenh cocirc khocircng biết tại sao Cho đến khi được baacutec sĩ tacircm thần giải tỏa (Sđd trang 530-31) Sự hiểu biết về Tacircm của baacutec sĩ Sigmund Freud mới chỉ ở ngưỡng cữa của sự hiểu biết về Tacircm vigrave sự hiểu biết về Tacircm của caacutec nhagrave khoa học hay tacircm lyacute Acircu-chacircu bị hạn chế bởi phương tiện sử dụng Phương tiện
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
sử dụng của khoa học lagrave vật chất vigrave lagrave vật chất necircn khocircng thể giải thiacutech được những hiện tượng vocirc higravenh Chiacutenh vigrave thế magrave Bertrand Russell mới noacutei ldquoĐạo Phật bắt đầu từ chỗ khoa học khocircng thể tiến tới được nữa vigrave những giới hạn của phương tiện khoa học Những chinh phục của đạo Phật thuộc về Tacircmrdquo (It [Buddhism] takes up where science cannot lead because of the limitations of the latterrsquos instruments Its conquests are those of the mind) Người Acircu-chacircu hướng tacircm ra ngoagravei Họ nghiecircn cứu thiecircn nhiecircn vagrave rất tiến bộ về khoa học vagrave kỹ thuật Họ chế tạo ra hỏa tiễn bắn được người lecircn cung trăng magrave chuacuteng ta thường gọi lagrave hằng nga Lagravem cho những nhagrave thơ của chuacuteng ta mất đi nguồn cảm hứng lagravem thơ ca tụng ả hằng nga Ả hằng nga khocircng phải lagrave người đẹp trecircn cung quảng magrave chỉ lagrave một vệ tinh của mặt trời Mới đacircy họ cũng đatilde thagravenh cocircng trong việc bắn hỏa tiễn ldquoCassinirdquo mang maacutey thăm dograve ldquoHuygensrdquo lecircn ldquoTitanrdquo một mặt trăng của sao Thổ ldquoSaturnrdquo Titan caacutech xa traacutei đất chuacuteng ta hơn một tỉ cacircy số (1196000000 km) magrave hỏa tiễn phải bay 7 năm 3 thaacuteng mới lecircn tới nơi với tốc độ 187026 kmgiờ Hỏa tiễn ldquoCassinirdquo được bắn đi ngagravey 15 thaacuteng 10 1997 từ căn cứ Cape Canaveral ở Florida Maacutey thăm dograve ldquoHuygensrdquo taacutech ra khỏi hỏa tiễn mẹ ldquoCassinirdquo được ba tuần thigrave đaacutep xuống ldquoTitanrdquo ngagravey 14 thaacuteng Giecircng 2005 Nhưng caacutei gần mỗi người chuacuteng ta nhất ldquotacircmrdquo thigrave họ khocircng hiểu Tacircm lagrave gigrave Họ coacute thể mổ con người để thay thế tim gan phegraveo phổi nhưng ldquotacircmrdquo vocirc higravenh necircn họ khocircng thể mổ được ldquotacircmrdquo để xem ldquotacircmrdquo sinh hoạt ra sao Lagravem thế nagraveo để an ldquotacircmrdquo sống trong hạnh phuacutec 25 Tacircm Lagravem Chủ Thế Giới
ldquoThiecircn thượng địa hạ duy Ngatilde độc tocircnrdquo Trecircn trời dưới đất chỉ coacute Ta lagrave nhất
Đatilde coacute một số người cho rằng Đức Phật kiecircu căng nghĩ rằng chỉ coacute Đức Phật lagrave nhất Khocircng phải thế đacircu Đatilde coacute một số người cho rằng Đức Phật kiecircu căng nghĩ rằng chỉ coacute Đức Phật lagrave nhất Khocircng phải thế đacircu
ldquoTa lagrave Phật đatilde thagravenh Chuacuteng sinh lagrave Phật sẽ thagravenhrdquo
Trần Văn Kha
Đức Phật kiacutenh trọng chuacuteng sinh coi chuacuteng sinh cũng coacute khả năng thagravenh Phật đứng ngang hagraveng với Đức Phật Caacutei Tacircm ldquoDuy Ngatilde Độc Tocircnrdquo ấy mỗi người đều coacute bổn phận phải tigravem cho ra Sigmund Freud khocircng biết rằng đời sống của thế giới bị tacircm chi phối Tacircm quyết định tất cả mọi sinh hoạt trong xatilde hội từ những chuyện caacute nhacircn nhỏ nhặt nhất cho đến chuyện lớn liecircn quan đến hogravea bigravenh hay chiến tranh Blaise Pascal (1623-1662) lagrave người đatilde nhận ra sức mạnh phi thường ấy của tư tưởng ldquoCon người chỉ lagrave một cacircy sậy một vật yếu đuối nhất trong thiecircn nhiecircn nhưng lagrave một cacircy sậy biết suy tư Toagraven thể vũ trụ khocircng cần phải votilde trang để nghiền naacutet hắn Một hơi nước một giọt nước cũng đủ để giết hắn Nhưng dugrave cho vũ trụ coacute giết được hắn thigrave con người vẫn cograven quiacute phaacutei hơn caacutei noacute đatilde nghiền naacutet hắn bởi vigrave hắn biết rằng hắn chết vagrave caacutei lợi thế magrave vũ trụ coacute được ở trecircn hắn vũ trụ khocircng biết gigrave về chuyện đoacute Tất cả phẩm giaacute của chuacuteng ta như thế lagrave do suy tư Với suy tư chuacuteng ta phải nacircng cao chuacuteng ta lecircn khocircng phải trecircn khocircng gian vagrave thời gian magrave chuacuteng ta khocircng lấp đầy được Vậy thigrave chuacuteng ta phải hết sức cố gắng để suy nghĩ tốt đoacute lagrave nguyecircn tắc của luacircn lyacuterdquo (Man is but a reed the most feeble thing in nature but he is a thinking reed The entire universe need not arm itself to crush him A vapor a drop of water suffices to kill him But if the universe were to crush him man would still be more noble than that which killed him because he knows that he dies and the advantage which the universe has over him the universe knows nothing of this All our dignity then consists in thought By it we must elevate ourselves and not by space and time which we cannot fill Let us endeavor then to think well this is the principle of morality) 1- Chuyện nhỏ Chuacuteng tocirci quen một người bạn Hai ocircng bagrave buocircn baacuten giagraveu coacute lo cho cậu con trai ăn học thagravenh tagravei đậu baacutec sĩ y khoa Mua nhagrave để con lagravem phograveng mạch Lo lấy vợ cho con Hai ocircng bagrave giới thiệu với cậu con một người con gaacutei của bạn Cậu ta bằng lograveng Nhưng iacutet lacircu sau cậu ta mecirc một cocirc khaacutec vagrave từ chối cocirc con gaacutei magrave cha mẹ đatilde chọn cho cậu vagrave cậu đatilde bằng lograveng Cậu cograven noacutei hỗn Hai ocircng bagrave mất mặt với bạn Bagrave mẹ của cậu buồn phiền mang bệnh mất sớm
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
Lagravem tổng thống một nước lớn lagrave một vinh dự lớn Nhưng khocircng phải luacutec nagraveo cũng sướng Cựu tổng thống Bill Clinton đatilde nhiều ngagravey mất ăn mất ngủ vigrave bị quốc hội điều tra tigravem caacutech buộc tội về chuyện ngoại tigravenh với cocirc giuacutep việc Monica Lewinsky Tại sao ocircng lại đi lagravem một chuyện khocircng chiacutenh đaacuteng như thế Chuacuteng ta biết rằng tacircm chi phối hagravenh động của mỗi người chuacuteng ta vagrave của toagraven thể nhacircn loại Tacircm hướng dẫn cho hagravenh động ldquonghĩ thế nagraveo thigrave lagravem đuacuteng y như thế ấyrdquo Thocircng thường người trai trẻ hay đagraven ocircng mỗi khi thấy một người con gaacutei đẹp cũng cảm thấy thiacutech thuacute thegravem muốn Nếu khocircng kiểm soaacutet tacircm để tacircm điều khiển thigrave rồi ra sẽ bị sa ngatilde Coacute một nhagrave sư trẻ tu ở một ngocirci chugravea trecircn nuacutei Dưới chacircn nuacutei coacute một con socircng Khocircng coacute cầu bắc qua socircng muốn qua socircng phải dugraveng đograve Hằng ngagravey coacute một bagrave giagrave chở đograve đưa khaacutech qua socircng Nhưng một ngagravey kia coacute một cocirc con gaacutei đẹp chegraveo đograve đưa khaacutech qua socircng thay bagrave giagrave Khi sang đến bờ becircn kia mỗi người trả cho cocirc laacutei đograve một tiền Nhagrave sư trẻ cũng trả một tiền như những người khaacutec Cocirc laacutei đograve khocircng chịu đogravei nhagrave sư hai tiền Sư ngạc nhiecircn hỏi - Tại sao mỗi người trả một tiền magrave cocirc lại đogravei tocirci hai tiền - Thưa thagravey một tiền lagrave tiền đograve vagrave một tiền lagrave để trả việc thagravey say đắm nhigraven tocirci Trong chuyến về nhagrave sư trẻ sợ cocirc laacutei đograve đogravei hai tiền vigrave đatilde nhigraven cocirc necircn cuacutei đầu nhigraven xuống sagraven đograve Nhagrave sư rất lấy lagravem ngạc nhiecircn khi sang đến bờ becircn kia cocirc laacutei đograve khocircng đogravei hai tiền magrave đogravei những bốn tiền Nhagrave sư hỏi - Luacutec qua socircng cocirc đogravei tocirci hai tiền bảo tocirci nhigraven cocirc nhưng lượt nagravey đi về tocirci nhigraven xuống sagraven đograve coacute nhigraven cocirc đacircu - Thưa thagravey thagravey khocircng nhigraven tocirci bằng mắt nhưng bằng tacircm thagravey nhigraven tocirci từ trecircn xuống dưới từ trong ra đến ngoagravei Xin thagravey trả cho bốn tiền Khocircng muốn locirci thocirci vagrave cũng khocircng catildei lại được nhagrave sư trẻ begraven trả bốn tiền Nhưng kể từ ngagravey sau đoacute chở đograve đưa khaacutech qua socircng lại vẫn lagrave một bagrave giagrave như trước Người ta khocircng thấy boacuteng daacuteng cocirc laacutei đograve trẻ đẹp nữa Cocirc laacutei đograve đatilde cho nhagrave sư trẻ một bagravei học về tacircm Nếu khocircng kiểm soaacutet tacircm lagravem chủ tacircm để cho tacircm chi phối thigrave sẽ khocircng tu được Tacircm chi phối đời sống của con người Những yacute nghĩ trong tacircm coacute thể lagravem cho thacircn xaacutec mất ăn mất ngủ sinh bệnh Những người theo đạo Phật thường chuacutec nhau ldquothacircn tacircm an lạcrdquo lagrave vigrave thế
Trần Văn Kha
Trong việc laacutei xe mỗi ngagravey bị cảnh saacutet phạt hay khocircng gacircy ra tai nạn hay khocircng đều do tacircm quyết định Một người laacutei xe đến bảng stop nhigraven trước nhigraven sau rồi laacutei xe đi luocircn khocircng đậu lại Nhưng chỉ một phuacutet sau thigrave coacute đegraven xe cảnh saacutet giọi vagraveo kiacutenh chiếu hậu Người laacutei xe biết lagrave gặp ngagravey xui xẻo ngừng xe lại saacutet lề đường Cảnh saacutet đến becircn người laacutei xe lễ pheacutep hỏi
- Ocircng coacute trocircng thấy bảng stop khocircng
- Thưa coacute - Trocircng thấy bảng stop sao khocircng đậu lại - Thưa (ngập ngừng) tại tocirci khocircng trocircng thấy ocircng
Viecircn cảnh saacutet phigrave cười biết lagrave người laacutei xe noacutei thật khocircng biecircn giấy phạt chỉ bảo lần sau necircn cẩn thận thấy bảng stop thigrave phải đậu lại Trecircn magraven ảnh truyền higravenh một đocirci khi ta thấy một người đang nằm nhắm mắt vagrave higravenh những con cừu nhảy qua người Ocircng ta khocircng ngủ được cố quecircn những chuyện lagravem cho tacircm bất an necircn ocircng ta đếm một con cừu hai con cừu vv mục điacutech lagrave để chuacute tacircm vagraveo đếm cừu khocircng nhầm lẫn magrave quecircn chuyện buồn phiền Người ta thường noacutei tuổi trẻ lagrave tuổi đẹp nhất của cuộc đời Tuổi trẻ lagrave tuổi thần tiecircn Tocirci chơi đugravea với đứa chaacuteu gaacutei uacutet lecircn 2 tuổi Noacute chugravem chăn lecircn đầu tung chăn ra rồi cười như nắc nẻ Noacute lagravem lại nhiều lần như thế Tuổi thần tiecircn đoacute một khi qua đi lagrave hết khocircng bao giờ trở lại Tuổi trẻ đẹp như bocircng hoa hồng vừa mới chớm nở Nhưng nhiều người trong chuacuteng ta đatilde để cho tuổi trẻ qua đi magrave khocircng biết tuổi trẻ đẹp như thế nagraveo Cho đến khi tuổi trẻ qua đi rồi mới nuối tiếc nhưng khocircng sao lấy lại được Caacutei bigravenh đựng hoa để ở trecircn bagraven coacute những bocircng hoa hồng đẹp lắm nhưng đatilde coacute bao nhiecircu người thấy được caacutei đẹp của hoa hồng Xin mời quyacute vị khi saacuteng vừa thức giậy hatildey đi nhẹ bước xin đừng lagravem kinh động caacutei khocircng khiacute yecircn tĩnh trong căn phograveng yecircn tĩnh lại gần bigravenh hoa quyacute vị sẽ thưởng thức được caacutei mugravei thơm của hoa cograven cocirc đọng trong khocircng khiacute 2- Chuyện Lớn Swami Vivekananda quan niệm rằng ldquoTacircm coacute quyền năng vocirc biecircnrdquo Lời Người ldquoTất cả mọi thứ Noacute (Tacircm) mong muốn thực hiện ra ngay tức khắc tất cả mọi thứ Noacute muốn lagravem Noacute coacute thể lagravem đượcrdquo (Xin coi lại chi tiết ở phần trecircn)
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
Hatildey bắt đầu từ dễ đến khoacute Nếu biết caacutech tập thigrave coacute thể điều khiển Tacircm như điều khiển một dụng cụ vật chất Tất cả mọi người đều biết rằng khi chuacute Tacircm vagraveo một vấn đề gigrave thigrave vấn đề đoacute sẽ tiết lộ cho ta biết biacute mật của noacute Nhagrave khoa học khi muốn khaacutem phaacute ra một bệnh gigrave ocircng phải chuacute tacircm vagraveo đoacute Tugravey theo chuacute tacircm được nhiều hay iacutet magrave coacute người khaacutem phaacute ra được bệnh người khocircng Trong đời sống hiện tại ở Acircu-chacircu nhiều người mắc bệnh thần kinh vigrave họ đatilde khocircng kiểm soaacutet được Tacircm để cho tacircm buồn phiền lo lắng Người điều khiển được Tacircm sẽ giữ cho Tacircm bigravenh tĩnh trong mọi hoagraven cảnh của sự sống dugrave phải sống gần kề caacutei chết Cao hơn nữa lagrave người tu tigravem ra được bản chất thật của chiacutenh migravenh magrave người Acircu-chacircu gọi lagrave ldquoTrue Selfrdquo hay ldquoLe Vrai Moirdquo người tu Thiền của Phật Giaacuteo gọi lagrave ldquoTacircm Phậtrdquo hay ldquoBổn Taacutenhrdquo (Nature propre) Về mặt xatilde hội vigrave thiếu hiểu biết Tacircm magrave Acircu-chacircu magrave tocirci kiacutenh phục khi cograven iacutet tuổi đatilde lagrave nơi xảy ra hai cuộc khủng hoảng vĩ đại Thế chiến II lagravem chết khoảng 50 triệu người Vagrave caacutei họa cộng sản lagravem chết gần 100 triệu người (Le Livre Noir du communisme par Steacutephane Courtois Jean-Louis Margolin page 14) Như ở phần trecircn chuacuteng tocirci đatilde trigravenh bagravey sự vật vocirc tư khocircng đẹp cũng khocircng xấu đẹp hay xấu lagrave do sự rung cảm của Tacircm magrave ra Tacircm đatilde đem lại sự sống cho cuộc đời Tất cả những sinh hoạt trong xatilde hội đều do Tacircm quyết định Từ chiến tranh cho đến hogravea bigravenh từ thương yecircu cho đến thugrave hận ghen gheacutet vagrave cheacutem giết nhau Tacircm nghĩ ra sao thigrave hagravenh động y như thế Tầm quan trọng của Tacircm đatilde đượiumlc chứng minh trong chiến tranh Khi cograven ldquoChiến Tranh Lạnhrdquo hai nước Mỹ ndash Nga đatilde chi phiacute mỗi năm hagraveng trăm triệu đocirc-la vagraveo thocircng tin để tigravem caacutech ảnh hưởng tới suy nghĩ của dacircn nước đối nghịch Mỹ 153 triệu Nga 700 triệu Xin coi thecircm chi tiết trong Yoga của taacutec giả trang 38 Như đatilde được trigravenh bagravey ở phần trecircn tất cả mọi việc từ đời sống caacute nhacircn cho đến xatilde hội đều do Tacircm quyết định Ở Hanoi Việt Nam ngagravey 19 thaacuteng 8 năm 1945 Việt Minh đatilde cướp được chiacutenh quyền bằng tuyecircn truyền hocirc hagraveo dacircn chuacuteng đi biểu tigravenh khocircng phải bằng lực lượng quacircn sự 26 HOgraveA BIgraveNH ldquoĐối với tất cả mọi điều đều phải aacutep dụng lyacute triacute Sau khi phacircn tiacutech nếu thấy những điều ấy tốt cho mọi người vagrave cho mỗi người thigrave hatildey
Trần Văn Kha
tin noacute sống cho noacute vagrave giuacutep cho người khaacutec cugraveng sống như vậyrdquo (Phật Thiacutech Ca) Trecircn thế giới hiện nay bạo động xẩy ra ở nhiều nơi Chiến tranh ở Iraq chưa chấm dứt xung đột giữa Do-thaacutei vagrave dacircn Palestine ở Trung Đocircng thigrave khocircng biết bao giờ mới giải quyết được Nguyecircn nhacircn của những bạo động ấy lagrave vigrave nhacircn loại tiến bộ về khoa học kỹ thuật nhưng chậm tiến về tacircm linh Họ khocircng nhận được ra rằng ldquoNếu chuacuteng ta liecircn hệ tới mọi thứ vagrave mọi người khaacutec thigrave một yacute nghĩ một việc lagravem một hagravenh động nhỏ nhoi nhất vocirc nghĩa nhất cũng đem lại hậu quả cho toagraven thể vũ trụrdquo (Sogyal Rinpoche) Khocircng biết rằng ldquoBởi vigrave luật nhacircn quả khocircng traacutenh được vagrave khocircng sai lầm mỗi khi chuacuteng ta lagravem hại người khaacutec chuacuteng ta lagravem hại cho chiacutenh chuacuteng ta vagrave khi chuacuteng ta đem lại hạnh phuacutec cho họ chuacuteng ta đem lại hạnh phuacutec tương lai cho chuacuteng tardquo (Because the law of karma is inevitable and infallible whenever we harm others we are directly harming ourselves and whenever we bring them happiness we are bringing ourselves future happiness- Sogyal Rinpoche) Như thế thigrave để đem lại yecircn vui cho thế giới ldquoBổn phận của chuacuteng ta lagrave nới rộng phạm vi từ bi cho tới mọi sinh vật vagrave tất cả thiecircn nhiecircn trong caacutei đẹp của noacuterdquo (Albert Einstein) Đạo Phật Đạo của Hogravea Bigravenh Với những đặc tiacutenh của Phật Giaacuteo trong đoacute coacute những đặc tiacutenh vừa trigravenh bagravey ở đoạn trecircn Phật Giaacuteo coacute khả năng đem lại yecircn vui cho gia đigravenh xatilde hội quốc gia vagrave hogravea bigravenh thế giới Linh mục Jean Vernette cũng coacute một nhận định giống y như thế ldquoNếu Thời Đại Mới thagravenh cocircng thigrave lẽ dĩ nhiecircn khocircng thể nghĩ đến chiến tranhrdquo Vagrave thecircm rằng ldquoHogravea bigravenh chiacutenh mỗi người chuacuteng ta phải chịu traacutech nhiệm tugravey theo khả năngrdquoCaacutec chiacutenh phủ khocircng thể lagravem được cocircng việc ấy nếu khocircng coacute chuacuteng ta goacutep sức Bởi vigrave caacutec chiacutenh phủ đều phải phục vụ cho dacircn cho nước Nếu dacircn cograven iacutech kỷ chỉ nghĩ đến caacutei lợi của migravenh của nước migravenh dugrave noacute coacute hại cho người khaacutec nước khaacutec thigrave chiacutenh phủ muốn tồn tại đương nhiecircn cũng phải lagravem theo yacute dacircn Đoacute lagrave nguồn gốc của chiến tranh xacircm lăng vagrave bạo động
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
Sau khi suy nghĩ nếu thấy rằng những lời dậy trong Kinh Phật lagrave hợp lyacute thigrave hatildey tin noacute sống cho noacute vagrave giuacutep cho người khaacutec cũng tin vagrave sống như chuacuteng ta Lagravem như thế lagrave chuacuteng ta coacute thể đoacuteng goacutep vagraveo việc xacircy dựng hogravea bigravenh cho thế giới III- KẾT THUacuteC Để kết thuacutec bagravei viết chuacuteng tocirci xin a) Nhắc lại nhận định của New Age magrave linh mục Jean Vernette đatilde noacutei đến ở trecircn ldquoChuacuteng ta đang đi khocircng ngừng nghỉ tới thời đại ldquoBảo Bigravenhrdquo với sự ra đời một nền văn minh hogravea hợp hogravea bigravenh vagrave thống nhất toagraven thể một thời vagraveng son điacutech thựcrdquo b) Triacutech dịch kegravem theo nguyecircn văn tiếng Phaacutep nhận định của nhagrave baacutec học Albert Einstein magrave nhagrave khoa học Việt Nam Trịnh Xuacircn Thuận coacute ghi lại trong saacutech ldquoLrsquoinfini dans la paume de la mainrdquo của ocircng ldquoTocircn giaacuteo của tương lai sẽ lagrave một tocircn giaacuteo vũ trụ Noacute phải vượt lecircn trecircn quan niệm một Thượng Đế hiện hữu bằng thacircn xaacutec vagrave traacutenh giaacuteo điều vagrave thần học Bao quaacutet cả thiecircn nhiecircn vagrave tacircm linh tocircn giaacuteo ấy phải căn cứ trecircn một yacute thức tocircn giaacuteo sinh ra từ kinh nghiệm của mọi vật thiecircn nhiecircn cũng như tacircm linh được coi như một toagraven thể biết cảm xuacutecrdquo Những lập luận đoacute đi theo cugraveng chiều với cuộc đối thoại của chuacuteng ta Vagrave Einstein noacutei rotilde thecircm ldquoPhật Giaacuteo trả lời cho caacutech mocirc tả đoacute Nếu coacute một tocircn giaacuteo coacute thể phugrave hợp với những nhu cầu tuyệt đối của khoa học hiện đại thigrave đoacute lagrave Phật Giaacuteordquo Điều nagravey khocircng thể trigravenh bagravey rotilde ragraveng hơn Khoa học coacute thể sinh hoạt khocircng tacircm linh Tacircm linh coacute thể hiện hữu khocircng khoa học Nhưng con người muốn đầy đủ phải cần cả hai (Bản dịch của chuacuteng tocirci) (ldquoLa religion du futur sera une religion cosmique Elle devra transcender lrsquoideacutee drsquoun Dieu existant en personne et eacuteviter le dogme et la theacuteologie Couvrant aussi bien le naturel que le spirituel elle devra se baser sur un sens religieux neacute de lrsquoexpeacuterience de toutes les choses naturelles et spirituelles consideacutereacutees comme un ensemble senseacuterdquo Ces propos vont dans le sens de toute notre discussion Et Einstein preacutecise en plus ldquoLe bouddhisme reacutepond agrave cette description [hellip] Srsquoil existe une religion qui pourrait ecirctre en accord avec les impeacuteratifs de la science moderne crsquoest le bouddhismerdquo Cela ne peut ecirctre mieux exprimeacute La science peut fonctionner sans la spiritualiteacute La spiritualiteacute peut exister sans la science Mais lrsquohomme pour ecirctre
Trần Văn Kha
complet a besoin des deux- ldquoLrsquoinfini dans Page 414) 27 Thaacuteng 3 2006
Notes
1 Nhagrave nghiecircn cứu
Lecirc Văn Tacircm
Date Wed 15 Feb 2006 193552 +0100 (CET)
From
le vantam ltlevantam1yahoocomgt Add to Address Book Add Mobile Alert Yahoo DomainKeys has confirmed that this message was sent by yahoocom Learn more
Subject Dang Ky Hoi Thao To vncphvnyahoocom
Lecirc Văn Tacircm
Henri-Dunant-Str 67 D-37075 Goettingen CHLB Đức Ngagravey 15022006-02-15 Kiacutenh gửi TT Thiacutech Triacute Siecircu ndash Lecirc Mạnh Thaacutet Viện Nghiecircn Cứu Phật học Việt Nam 750 Nguyễn Kiệm Phuacute Nhuận TP Hồ Chiacute Minh Việt Nam Vv Hội thảo khoa học ldquoPhật Giaacuteo trong Thời Đại Mới Cơ
hội vagrave Thaacutech thứcrdquo Kiacutenh thưa Thượng Tọa Caacutech đacircy nửa thaacuteng anh Tiến đatilde chuyển đến con thư mời
tham gia Hội thảo khoa học Con xin tracircn trọng caacutem ơn Thượng Tọa Hocircm nay con đăng kyacute xin tham dự Hội thảo Kegravem theo đacircy lagrave tựa đề vagrave chi tiết ldquoTừ Bi Một đức hạnh để sống thacircn thiện với mocirci trườngrdquo Chi tiết sẽ được triển khai khoảng 10-12 trang đaacutenh maacutey Trong khi triển khai nếu thấy quaacute dagravei con sẽ cắt bớt những điểm khocircng quan trọng đatilde gợi ra trong chi tiết Thực sự con khocircng đủ thời gian suy nghĩ một đề tagravei vừa yacute hơn Bagravei viết vigrave thế mang tiacutenh caacutech chung chung Latildenh vực Bảo vệ Mocirci trường Sinh thaacutei latildenh vực magrave con lagravem việc khocircng được necircu cụ thể trong 2 matildeng chủ đề dugrave trong thư mời coacute noacutei đến Vagrave bagraven đến vấn đề ldquoVận dụng giaacuteo phaacutep Phật giải quyết caacutec vấn nạn toagraven cầu magrave con chọnrdquo thigrave lại lagrave một việc khocircng dễ đối với trigravenh độ tu học rất giới hạn của con Dầu vậy con cũng muốn đoacuteng goacutep một số yacute tưởng Bagravei viết của con khocircng nhất thiết phải lagrave tham luận đọc trong cuộc Hội thảo Hơn nữa đến thaacuteng 7 chưa chấc sức khoẻ của con coacute thể hồi phục để coacute thể về Việt Nam Con vừa trải qua một cuộc giải phẫu trầm trọng vết thương chưa lagravenh baacutec sĩ cho biết thời gian hồi phục coacute thể keacuteo dagravei hơn 4-5 thaacuteng nữa nếu khocircng bị viecircm
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
Kinh thưa Thượng Tọa con được đến chagraveo Thượng Tọa trong dịp khaacutenh thagravenh giảng đường mới của Viện Phật học Vạn Hạnh Con tin chắc rằng Thượng Tọa khocircng thể nagraveo nhớ được vigrave luacutec ấy xung quanh Thượng Tọa coacute rất đocircng người Con xin kiacutenh thăm vagrave kiacutenh chuacutec Thượng Tọa thacircm tacircm thưograveng an lạc Kiacutenh thư Lecirc Văn Tacircm TB Dự phograveng trường hợp font chữ khocircng tương thiacutech con xin gởi thư nagravey vagrave bagravei viết theo dạng kegravem theo Thocircng tin về caacute nhacircn Tước vị TS GS Thỉnh giảng Họ Lecirc Tecircn Văn Tacircm Phaacutep danh Nguyecircn Thaacutei Địa chỉ nhagrave Henri-Dunant-Str 67 D- 37075 Goettingen CH LB Đức ĐT nhagrave + 49 - 55128 74 Fax + 49 ndash 551 488 24 92 E-mail levantam1yahoocom hoặc tamlevangooglemailcom Ngagravey sinh 01-10-1939 Quốc tịch Đức Hộ chiếu số 1412346618 Ngocircn ngữ tiếng Việt vagrave tiếng Đức Tyacutep maacuteu A Rh pos Sức khoẻ Yếu tim mạch vagrave đường ruột
Attachments Attachment scanning provided by Save to Computer
ABSTRAKT ZUM THEMA Guumlte Tugend mit der Umwelt freundlich umzugehen
Lecirc Văn Tacircm 1
Die Umweltkrise und die tiefe Kluft zwischen Reich und Arm gibt weltweit Anlass zu grosser Sorge Die internationale Nationengemeinschaft erkannte diese Herausforderungen und gelangt
Lecirc Văn Tacircm
zu der Einsicht dass Umwelt nicht losgeloumlst von sozio-oumlkonomischen Problemen behandelt werden kann Um diesen Herausforderungen begegnen zu koumlnnen verkuumlndete die Konferenz der Vereinten Nationen fuumlr Umwelt und Entwicklung in Rio 1992 die Strategie zur nachhaltigen Entwicklung mit den uumlbergreifenden Zielen die Wirtschafts- und Gesellschaftsentwicklung zu foumlrdern sowie die Umwelt zu schuumltzen In der Weltkonferenz in Johannesburg 2002 wurden diese Ziele mit der Armutbekaumlmpfung Aumlnderung von Konsum- und Produktionsformen erweitert
Nach jahrelanger Umsetzung dieser Strategie erntete die internationalen Gemeinschaft nur bescheidene Ergebnisse Die eingesetzten Massnahmen gesetzlicher administrativer finanzieller und technischer Art zur Verwirklichung von vorgesehenen Zielen erweisen sich als wenig wirksam Die Kernursache von den Krisen ist weder die Globalisierung noch die Marktorientierung des Welthandels sondern die innere Krise von Menschen
Um den Krisen zu begegnen bemuumlhen sich zahleiche Menschen aus dem Bereich der Wissenschaft Umweltethik Philosophie und Religion Loumlsungen zu finden vor allem fuumlr die innere Krise von Menschen Dafuumlr werden zahlreiche ethische Faktoren vorgeschlagen und zwar zum Aufbau eines neuen umwelt- und sozialfaumlhigen Verhaltens zu Hinterfragen und Aumlnderung herkoumlmmlicher und Zuruumlckholen alter Werte zur Aumlnderung der Konsumgewohnheit des eigenen Tuns und des umweltunvertraumlglichen Lebenstils
Im Buddhismus gilt die Lebensweise der bdquoGuumlteldquo (metta) also die grenzlose Liebe als grundlegender Faktor die innere Krise zu uumlberwinden sowie die Umweltkrise und die Kluft zwischen Arm und Reich zu uumlberwinden
Der buddhistische Text bdquoMetta-Suttaldquo (bdquoGuumlteldquo) gibt den Menschen die Grundsaumltze fuumlr eine idealistische Lebensfuumlhrung die zur Entfaltung des Menschen zum Schutz von Natur und Umwelt und zur Erlangung des Gluumlcks und des Friedens fuumlhrt Wichtigste Voraussetzungen die idealistische Lebensfuumlhrung zu verwirklichen sind Verstand und grenzenlose Liebe Sie helfen den Menschen
- die mannigfaltigen Wechselwirkungen und den Zusammenhalt von allen Wesen und Erscheinungen zu erkennen
- den inneren Wert und die Gleichheit des Lebens aller Wesen zu
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
erkennen und anzuerkennen
- den inneren Frieden zu erreichen sowie beim Aufbau von Frieden und Zivilisation der Welt besser mitzuwirken
- die Ganzheit des Oumlkosystems der Erde besser zu bewahren - freundlich mit den Menschen und der Natur zu leben und ihnen
keinen Schaden zuzufuumlgen - die umweltschaumldliche Gewohnheit zu aumlndern bzw abzuschaffen - genuumlgsam und bescheiden zu leben um sich von der
Abhaumlngigkeit aumlusserer und oberflaumlchlicher Lebensweise zu befreien
- einen kleinen Beitrag zum Aufbau von Zivilisation und Frieden in der Welt zu leisten welche als wichtigstes Ziel der Nationengemeinschaft verfolgt wird Ghi chuacute Bản sau đacircy dugraveng cho maacutey vi tiacutenh khocircng đọc được caacutec
nguyecircn acircm chữ Đức như auml ouml uuml Chuacuteng được sửa lại lagrave ae oe ue
Abstrakt zum Thema Guete Tugend mit der Umwelt freundlich umzugehen Die Umweltkrise und die tiefe Kluft zwischen Reich und Arm
gibt weltweit Anlass zu grosser Sorge Die internationale Nationengemeinschaft erkannte diese Herausforderungen und gelangt zu der Einsicht dass Umwelt nicht losgeloest von sozio-oekonomischen Problemen behandelt werden kann Um diesen Herausforderungen begegnen zu koennen verkuendete die Konferenz der Vereinten Nationen fuer Umwelt und Entwicklung in Rio 1992 die Strategie zur nachhaltigen Entwicklung mit den uebergreifenden Zielen die Wirtschafts- und Gesellschaftsentwicklung zu foerdern sowie die Umwelt zu schuetzen In der Weltkonferenz in Johannesburg 2002 wurden diese Ziele mit der Armutbekaempfung Aenderung von Konsum- und Produktionsformen erweitert
Nach jahrelanger Umsetzung dieser Strategie erntete die internationalen Gemeinschaft nur bescheidene Ergebnisse Die eingesetzten Massnahmen gesetzlicher administrativer finanzieller und technischer Art zur Verwirklichung von vorgesehenen Zielen erweisen sich als wenig wirksam Die Kernursache von den Krisen ist weder die Globalisierung noch die Marktorientierung des Welthandels
Lecirc Văn Tacircm
sondern die innere Krise von Menschen Um den Krisen zu begegnen bemuehen sich zahleiche
Menschen aus dem Bereich der Wissenschaft Umweltethik Philosophie und Religion Loesungen zu finden vor allem fuer die innere Krise von Menschen Dafuer werden zahlreiche ethische Faktoren vorgeschlagen und zwar zum Aufbau eines neuen umwelt- und sozialfaehigen Verhaltens zu Hinterfragen und Aenderung herkoemmlicher und Zurueckholen alter Werte zur Aenderung der Konsumgewohnheit des eigenen Tuns und des umweltunvertraumlglichen Lebenstils
Im Buddhismus gilt die Lebensweise der bdquoGueteldquo (metta) also die grenzlose Liebe als grundlegender Faktor die innere Krise zu ueberwinden sowie die Umweltkrise und die Kluft zwischen Arm und Reich zu ueberwinden
Der buddhistische Text bdquoMetta-Suttaldquo (bdquoGueteldquo) gibt den Menschen die Grundsaetze fuer eine idealistische Lebensfuehrung die zur Entfaltung des Menschen zum Schutz von Natur und Umwelt und zur Erlangung des Gluecks und des Friedens fuehrt Wichtigste Voraussetzungen die idealistische Lebensfuehrung zu verwirklichen sind Verstand und grenzenlose Liebe Sie helfen den Menschen
- die mannigfaltigen Wechselwirkungen und den Zusammenhalt von allen Wesen und Erscheinungen zu erkennen
- den inneren Wert und die Gleichheit des Lebens aller Wesen zu erkennen und anzuerkennen
- den inneren Frieden zu erreichen sowie beim Aufbau von Frieden und Zivilisation der Welt besser mitzuwirken
- die Ganzheit des Oekosystems der Erde besser zu bewahren - freundlich mit den Menschen und der Natur zu leben und ihnen
keinen Schaden zuzufuegen - die umweltschaedliche Gewohnheit zu aumlndern bzw
abzuschaffen genuegsam und bescheiden zu leben um sich von der Abhaengigkeit aeusserer und oberflaechlicher Lebensweise zu befreien
- einen kleinen Beitrag zum Aufbau von Zivilisation und Frieden in der Welt zu leisten welche als wichtigstes Ziel der Nationengemeinschaft verfolgt wird
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
TỪ BI MỘT ĐỨC HẠNH ĐỂ SỐNG THAcircN THIỆN VỚI MOcircI TRƯỜNG
Toacutem tắt Nhacircn loại đang trực diện voacutei hai thaacutech thức lớn coacute ảnh hưởng
tới phuacutec lợi của mọi dacircn tộc trecircn thế giới Đoacute lagrave sự khủng hoảng của mocirci trường vagrave sự phacircn chia sacircu sắc xatilde hội loagravei người giữa nghegraveo vagrave giagraveu Để giải quyết vấn đề caacutec Hội nghị Thượng đỉnh Thế giới về Mocirci trường vagrave Phaacutet triển đatilde đưa ra Chiến lược Phaacutet triển bền vững nhằm xoaacute nghegraveo khổ cải thiện đời sống tạo sự phồn vinh vagrave hoagrave bigravenh cho nhacircn loại
Nhiều năm qua cộng đồng caacutec nước trecircn thế giới chỉ gặt haacutei được một số kết quả rất khiecircm tốn vigrave gặp phải nhiều cản trở Nguyecircn nhacircn chiacutenh khocircng phải lagrave sự toagraven cầu hoaacute hay sự phaacutet triển kinh tế theo hướng thương mại vagrave tự do hoaacute tagravei chiacutenh magrave lagrave sự khủng hoảng tacircm thức của con người Vigrave vậy caacutec biện phaacutep vagrave cocircng cụ như luật phaacutep hagravenh chaacutenh tagravei chaacutenh vagrave kỹ thuật iacutet coacute hiệu quả
Để đoacuteng goacutep cho việc giải toả những hiểm họa ngagravey cagraveng trở necircn trầm trọng của caacutec cuộc khủng hoảng hiện nay nhiều nhagrave khoa học nhagrave đạo đức triết gia vagrave tocircn giaacuteo đatilde necircu hagraveng loạt caacutec yếu tố đạo đức để xacircy dựng tư caacutech mới của con người để thay đổi những quan niệm về giaacute trị được quen hiểu xưa nay để thay đổi kiểu sống để thay đổi thaacutei độ vagrave hagravenh vi
Thực hiện Từ Bi trong Đạo Phật được xem như một giải phaacutep hữu hiệu cho cuộc khủng hoảng mocirci trườngvagrave tacircm thức của con người
Từ Bi lagrave một đức hạnh cao đẹp giuacutep con người sống một đời sống lyacute tưởng Nội dung của đời sống lyacute tưởng nagravey bao gồm mở rộng triacute tuệ vagrave nhận thức để thấy được caacutec mối quan hệ hỗ tương trugraveng điệp giữa vạn vật vagrave mọi hiện tượng mở rộng tigravenh thương đến vạn vật thấy rotilde tiacutenh bigravenh đẳng của sự sống đạt được hoagrave bigravenh của nội tacircm đoacuteng goacutep cho hoagrave bigravenh vagrave văn minh nhacircn loại gigraven giữ tiacutenh toagraven vẹn của caacutec hệ sinh thaacutei Quả Đất sống thacircn thiện với mọi sinh vật chuyển dần những thoacutei quen sống latildeng phiacute coacute hại cho mocirci trường sống biết đủ vagrave giản dị nhằm cởi troacutei những lệ vagraveo nếp sống bề ngoagravei đoacuteng goacutep phần beacute nhỏ của migravenh vagraveo việc kiến tạo sự nghiệp văn minh vagrave hoagrave bigravenh cho nhacircn loại magrave cộng đồng caacutec quốc gia trecircn thế giới đang goacutep sức xacircy dựng
Lecirc Văn Tacircm
TỪ BI MỘT ĐỨC HẠNH ĐỂ SỐNG THAcircN THIỆN VỚI MOcircI TRƯỜNG
Chi tiết 1 Dẫn nhập - Khủng hoảng sinh thaacutei lagrave một vấn đế lớn của nhacircn loại Sự ocirc
nhiễm mocirci trường gacircy hại cho sức khoẻ Sự suy thoaacutei caacutec hệ sinh thaacutei đatilde tạo ra nguy cơ tiềm ẩn đe dọa sự sống của Traacutei đất
- Để truy tigravem giải phaacutep cho cuộc khủng hoảng nagravey nhiều Hội nghị thượng đỉnh đatilde được tổ chức Năm 1992 Hội nghị Thượng đỉnh tại Rio de Janeiro đatilde đề ra chiến lược bdquoPhaacutet triển bền vữngldquo toagraven cầu đatilde kecircu gọi từng cocircng dacircn vagrave từng cộng đồng trecircn thế giới necircn nhận lấy traacutech nhiệm trong nỗ lực chung Phải chăng với tacircm từ bi người Phật tử coacute thể sống vagrave đoacuteng goacutep một caacutech thacircn thiện hơn với mocirci trường noacutei riecircng vagrave với thế giới đồng hiện hữu noacutei chung
2 Từ Hội nghị Thượng đỉnh Stockholm đến Hội nghị Thượng đỉnh Johannesburg
- Năm 1972 Hội nghị quốc tế Mocirci trường con người với sự tham dự của 113 quốc gia đatilde thừa nhận sự xuống cấp của mocirci trường toagraven cầu
- Năm 1992 Hội nghị Thượng đỉnh về Mocirci trờng vagrave Phaacutet triển Rio de Janeiro Braxin 178 quốc gia đatilde đi đến sự thống nhất quan điểm vagrave hagravenh động về việc phaacutet triển bền vững với mục điacutech xoacutea nghegraveo khổ cải thiện đời sống tạo sự phồn vinh vagrave hogravea bigravenh cho nhacircn loại Hội nghị đatilde đề ra chiến lược vagrave kế hoạch bdquoPhaacutet triển bền vữngldquo toagraven cầu trong đoacute becircn cạnh sự phaacutet triển kinh tế vagrave phaacutet triển xatilde hội thigrave bảo vệ mocirci trường lagrave một trong ba cột trụ hỗ trợ vagrave hagravei hogravea với nhau
- Năm 2002 tại Hội nghị Thượng đỉnh Thế giới về Phaacutet triển bền vững tại Johannesburg Nam Phi đại diện của 196 quốc gia đatilde khẳng định lại chiến lược bdquoPhaacutet triển bền vữngldquo vagrave bdquocugraveng nhau cam kết xacircy dựng trecircn quy mocirc toagraven cầu một xatilde hội nhacircn bản bigravenh đẳng tocircn trọng lẫn nhau vagrave thấu hiểu về nhu cầu phẩm giaacute cần cho tất cả mọi ngườildquo
- Phoacute Tổng Thư kyacute Liecircn Hợp quốc Nitin Desai đatilde noacutei đến sự trigrave trệ từ 10 năm qua vagrave nhận định rằng thagravenh quả ghi nhận được từ năm 1992 cograven nghegraveo nagraven Mocirci trường đất nước đại dương vẫn tiếp tục bị suy thoaacutei
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
3 Một số nguyecircn nhacircn khiến chiến lược bdquoPhaacutet triển bền vữngldquo
chưa ngăn chận được sự suy thoaacutei của mocirci trường - Tư duy về chiến lực đatilde mang tiacutenh caacutech hagraven lacircm tuyến tiacutenh vagrave
một chiều bỏ qua taacutec động phụ của hagravenh động vagrave hệ quả của noacute trong hoagraven cảnh chung
- Văn hoacutea lagrave một động lực của sự phaacutet triển song khocircng được xem lagrave một trụ cột trong phaacutet triển bền vững điều magrave mhiều nước chacircu Acircu đatilde đưa vagraveo Quy hoạch phaacutet triển tổng thể trecircn đất nước của họ Hội nghị chỉ khuyến khiacutech caacutec quốc gia bdquonecircnldquo cocircng nhận vagrave ủng hộ bản sắc văn hoacutea của caacutec cộng đồng thiểu số
- Lấy con người lagravem bản vị đặc biệt lagrave hợp phaacutep hoacutea vai trograve thống trị của con người trecircn thiecircn nhiecircn
- Con người taacutech rời khỏi thiecircn nhiecircn tiếp tục nhagraveo nặn vagrave cải thiện caacutec hệ sinh thaacutei theo yacute muốn của con người
- Chiến lược ldquoPhaacutet triển bền vữngrdquo ẩn hiện boacuteng daacuteng của nền văn hoacutea Tacircy Phương vagrave noacute cũng lagrave động lực nhằm phaacutet triển caacutec nước Tacircy Phương Noacute được xacircy dựng trecircn 3 trụ cột chiacutenh tư bản khoa học vagrave cocircng nghiệp Chiacutenh cocircng nghiệp đatilde nhanh choacuteng gacircy ra sự mất cacircn bằng sinh thaacutei khiến con người lệ thuộc vagraveo năng lượng nguyecircn liệu hệ thống đường xaacute vv
- Nhu cầu ldquochủ hữu vagrave chủ hữu nhiều hơn nữardquo ldquotiecircu dugraveng vagrave tiecircu dugraveng nhiều hơn nữardquo vẫn tiếp tục tồn tại
4 Khủng hoảng sinh thaacutei lagrave khủng hoảng của tacircm thức con người - Theo Quy hoạch khocircng gian (Quy hoạch phaacutet triển tổng thể
vugraveng latildenh thổ) vagrave caacutec loại higravenh quy hoạch hagraveng ngang của noacute (Quy hoạch mocirci trường Quy hoạch bảo vệ thiecircn nhiecircn Quy hoạch cảnh quan ndash Quy hoạch sử dụng đất đai bền vững) thigrave mocirci trường ndash hay khocircng gian sống ndash coacute một lịch sử từ thời cổ sơ Đoacute lagrave một lịch sử mang dấu ấn của caacutec phương thức sử dụng sản xuất biến cải vagrave tạo dựng của con người Vigrave vậy caacutec hệ sinh thaacutei được phacircn ra nhiều cấp tự nhiecircn cận tự nhiecircn baacuten tự nhiecircn cận nhacircn tạo nhacircn tạo
- Như vậy mocirci trường chuacuteng ta đang sống hoagraven toagraven phản aacutenh tư duy trigravenh độ hiểu biết trigravenh độ khoa học vagrave kỹ thuật của con người Vigrave thế sự khủng hoảng sinh thaacutei thực chất lagrave sự khủng hoảng của tacircm thức con người (Vạn vật duy tacircm tạo) Giải phaacutep nhằm giảm nhẹ hoặc xoacutea bỏ sự suy thoaacutei caacutec hệ sinh thaacutei (chuacuteng khocircng hề lecircn tiếng đogravei
Lecirc Văn Tacircm
hỏi) cũng lagrave giải phaacutep nhằm giảm nhẹ hoặc xoacutea bỏ khủng hoảng của chiacutenh con người
- Phật tử coacute những trang bị nagraveo để đoacuteng goacutep vagraveo cocircng cuộc xoacutea bỏ khủng hoảng ấy noacutei riecircng vagrave cho chiến lược Phaacutet triển bền vững noacutei chung
5 Từ Bi một hạnh tu một con đường đưa đến an lạc hogravea bigravenh vagrave thacircn thiện với mocirci trường
- Từ Bi (Từ Bi Hỷ Xả) một hạnh tu để diệt aacutec tacircm vagrave sống an lạc trong hiện tại
- Kinh Từ một con đường tu hagravenh để đạt được đời sống hạnh phuacutec một bản đồ để xacircy dựng hogravea bigravenh (Metta-Sutta theo bản dịch của Hoagrave thượng Thiacutech Minh Chacircu vagrave cố Hogravea thượng Thiacutech Thiện Chacircu) Thứ nhất Kinh Từ khuyến khiacutech việc tu học để phaacutet triển triacute tuệ vagrave nhận thức Đacircy lagrave ldquođiều kiện cầnrdquo cho sự phaacutet huy nội lực của mỗi caacute nhacircn Thứ hai Kinh Từ thuacutec đẩy sự mở rộng từ tacircm đến mọi loagravei Thứ ba Kinh Từ khuyecircn Phật tử mạnh dạn lấy traacutech nhiệm vagrave hagravenh động vigrave lợi iacutech chung
- Cụ thể Kinh Từ giuacutep Phật tử Thấy rotilde tiacutenh bigravenh đẳng của sự sống Thấy rotilde mạng lưới tương quan tương sinh giữa vạn vật vagrave hiện tượng Vigrave hogravea bigravenh nội tacircm Củng cố những giaacute trị nhacircn bản Chuyển dần những thoacutei quen sống latildeng phiacute coacute hại cho mocirci trường Sống biết đủ vagrave giản dị nhằm cởi troacutei những lệ thuộc về năng lượng tagravei nguyecircn
- Nhiều điều chỉ dạy của Đức Phật trong Kinh Từ đều tương thiacutech với những nguyecircn tắc magrave Hội nghị Thượng đỉnh tại Rio de Janeiro đatilde đề ra Viacute dụ Vigrave hogravea bigravenh nhacircn loại (nguyecircn tắc 25) Vigrave đoagraven kết với muocircn loagravei vagrave toagraven bộ hệ sinh thaacutei của traacutei đất (nguyecircn tắc 7 14 vagrave 12) Vigrave bigravenh đẳng trong cugraveng một thế hệ vagrave caacuten thế hệ tương lai (nguyecircn tắc 3)
6 Những khoacute khăn cần vượt qua - Sống vagrave thực hiện rốt raacuteo hạnh từ bi lagrave một điều vocirc cugraveng khoacute
khăn đối với phật tử tại gia - Theo đuổi nghề nghiệp trong saacuteng (trecircn cơ sở ldquoNgũ Minhrdquo)
đoacuteng goacutep phaacutet triển kỹ thuật trong saacuteng vagrave thức ăn sạch chưa được quan tacircm
- Bigravenh đẳng giới tiacutenh cograven lagrave một vấn nạn - Đoagraven kết với caacutec hội đoagraven vagrave tocircn giaacuteo bạn trong latildenh vực giảm
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
thiểu khủng hoảng sinh thaacutei chưa được quan tacircm dugrave lagrave trecircn bigravenh diện địa phương (Hai điểm sau cugraveng necircu trecircn cũng lagrave yecircu cầu của caacutec Hội nghị Thượng đỉnh)
7 Kế luận Con đường tu học vagrave thể hiện Từ Bi lagrave một con đường khoacute khăn vagrave dagravei vocirc tận đối với Phật tử tại gia nhất lagrave khi gặp những hoagraven cảnh macircu thẫn giữa ldquotardquo vagrave ldquođối tượng becircn ngoagraveirdquo Chiến lược ldquoPhaacutet triển bền vữngrdquo được xem lagrave chiến lược dagravei hạn khocircng phải chỉ cho thế kỷ magrave cho cả thiecircn niecircn kỷ Đoacute lagrave một quyết tacircm hagravenh động đaacuteng để người Phật tử suy ngẫm khi đọc lời nguyện ldquoChuacuteng sinh vocirc biecircn thệ nguyện độ Phật đạo vocirc thượng thệ nguyecircn thagravenhrdquo
Telefonate ohne weitere Kosten vom PC zum PC
Lecirc Văn Tacircm
TỪ BI MỘT ĐỨC HẠNH ĐỂ SỐNG THAcircN THIỆN VỚI MOcircI TRƯỜNG
Lecirc Văn Tacircm
1 Dẫn nhập Ocirc nhiễm mocirci trường khocircng phải một vấn đề mới Từ Bi lagrave một
hạnh cần được thường xuyecircn suy niệm vagrave tu tập cũng khocircng xa lạ gigrave đối với Phật tử Vigrave vậy chuacuteng tocirci khẳng định rằng đề tagravei ldquoTừ bi một đức hạnh để sống thacircn thiện với mocirci trườngrdquo sẽ khocircng mang đến cho quyacute vị một yacute tưởng đặc biệt nagraveo ngoagravei ước mong được sự goacutep yacute của quyacute vị nhằm soi saacuteng nội dung sắp được trigravenh bagravey
Sự ocirc nhiễm vagrave hủy hoại của mocirci trường do taacutec động của con người thực ra đatilde diễn ra đoacute đacircy từ bao nhiecircu thế kỷ xa xocirci rồi song mức độ nguy hại của chuacuteng chỉ giới hạn trecircn bigravenh diện địa phương Từ thế kỷ thứ 18 nhờ khoa học vagrave cocircng nghiệp ngagravey cagraveng phaacutet triển sức mạnh biến cải mặt đất của con người tăng lecircn khủng khiếp Sự biến cải ấy đatilde lưu lại khắp địa cầu bao nhiecircu chất độc nguy hại cho sức khoẻ vagrave đatilde hủy hoại hagraveng loạt địa bagraven sống magrave nhiều nơi khocircng cograven hy vọng taacutei sinh lại được
Những sự ocirc nhiễm quaacute tải cho mocirci trường dugrave mang lại tai họa ngắn hạn hay sự suy thoaacutei dagravei hạn đều lagrave những nhacircn tố higravenh thagravenh sự khủng hoảng mocirci trường (hay khủng hoảng sinh thaacutei) ngagravey nay Những tai họa ngắn hạn tuy chỉ gacircy dư luận một thời song dấu ấn để lại khocircng dễ xoacutea nhogravea Cuộc chiến tranh vigrave dầu hỏa tại vugraveng Vịnh sự cố Dioxin ở Seveso ở Yacute năm 1974 tai nạn lograve nguyecircn tử tại Tschernobyl Ukrain năm 1986 vagrave vocirc số cuộc chigravem tagraveu chở dầu trecircn caacutec đại dương vv vẫn tiếp tục gacircy nỗi lo acircu vagrave thường được lập lại trong caacutec cuộc thảo luận về tương lai nhacircn loại
Đối với những sự suy thoaacutei dagravei hạn của mocirci trường con người cũng trở necircn nhạy cảm hơn Nhiều người khocircng cograven quaacute thờ ơ trước những tin tức về ldquosự sa mạc hoacutea cướp đi ngagravey cagraveng nhiều đất đai phigrave nhiecircurdquo tại những vugraveng xa xocirci về sự ldquoocirc nhiễm ngagravey cagraveng tăng lecircn trong khocircng khiacute vagrave socircng biểnrdquo Nhiều người cũng chịu khoacute liếc mắt vagraveo bigravenh luận về ldquosự tiếp tục suy giảm của đa dạng sinh họcrdquo hoặc ldquoranh giới băng tuyết tại bắc cực ngagravey cagraveng thu hẹp lạirdquo Họ cũng lo
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
lắng hơn về nhiệt độ quả đất tăng lecircn vv Toacutem lại số người yacute thức rotilde rằng sự sống của con người luocircn luocircn tugravey thuộc vagraveo mocirci trường được nhacircn lecircn
Tai họa vagrave suy thoaacutei về mocirci trường đatilde trở thagravenh một thaacutech thức lớn đối với những nhagrave khoa học caacutec tổ chức phi chiacutenh phủ caacutec chiacutenh phủ caacutec tổ chức quốc tế vagrave caacutec tocircn giaacuteo Họ khocircng chỉ tigravem caacutech cập nhật sự hiểu biết của migravenh về cấu truacutec về chức năng vagrave tiến trigravenh của quỹ thiecircn nhiecircn cũng như về mối quan hệ phức hợp giữa con người vagrave mocirci trường magrave cograven saacutet caacutenh hợp taacutec với nhau để truy tầm những giải phaacutep vagrave một khung hagravenh động chung cho mọi người trecircn thế giới trecircn latildenh vực bảo vệ mocirci trường bảo vệ vagrave sử dụng bền vững tagravei nguyecircn thiecircn nhiecircn
Chuacuteng tocirci nghĩ rằng Phật giaacuteo noacutei chung vagrave Phật tử noacutei riecircng cũng đatilde vagrave đang đoacuteng goacutep cho những việc tương tự Hocircm nay chuacuteng tocirci xin goacutep phần beacute nhỏ của migravenh vagraveo việc chung ấy bằng caacutech giới thiệu lại những kỳ vọng lớn của cộng đồng caacutec quốc gia trecircn thế giới trong sự nghiệp bảo vệ mocirci truờng vagrave những lời khuyecircn dạy của Đức Phật trong kinh Từ (Bi) magrave chuacuteng tocirci đatilde thọ latildenh như những phương tiện những hagravenh trang quiacute baacuteu để sống thacircn thiện với mocirci trường với thế giới đồng hiện hữu
2 Từ Hội nghị Thượng đỉnh Stockholm đến Hội nghị Thượng đỉnh Johannesburg Trecircn bigravenh diện quốc tế UNESCO lagrave một trong những tổ chức
đầu tiecircn đatilde nhận thấy vấn đề mocirci trường lagrave một thaacutech thức mới của nhacircn loại Thaacuteng 9 năm 1968 UNESCO đatilde triệu tập tại Paris Phaacutep một hội nghị về mocirci trường nhằm tigravem kiếm phương caacutech sử dụng hợp lyacute vagrave bảo vệ nguồn tagravei nguyecircn thiecircn nhiecircn của sinh quyển 2
Bốn năm sau năm 1972 ldquoHội nghị Liecircn hợp Quốc về Mocirci trường con ngườirdquo được tổ chức tại Stockholm Thụy Điển 113 quốc gia tham dự Hội nghị nagravey đatilde thừa nhận sự xuống cấp của mocirci trường toagraven cầu vagrave nhận thấy cần phải coacute ngay biện phaacutep bảo vệ vagrave cải thiện vigrave đoacute lagrave ldquomột vấn đề lớn coacute ảnh hưởng tới phuacutec lợi của mọi dacircn tộc vagrave phaacutet triển kinh tế toagraven thế giớihelliprdquo Hội nghị cũng nhấn mạnh traacutech nhiệm quan trọng của con người trong sự nghiệp nagravey vigrave rdquocon người trong thời đại hocircm nay đang coacute trong tay một sức mạnh biến đổi mocirci trường rất lớn nếu biết sử dụng một caacutech thocircng minh thigrave noacute coacute thể mang lại cho mọi dacircn tộc những lợi iacutech phaacutet triển vagrave cơ hội lagravem cho
Lecirc Văn Tacircm
chất lượng cuộc sống tốt đẹp hơn Nếu sử dụng sai vagrave vocirc yacute cũng sức mạnh ấy coacute thể gacircy hại cho con người vagrave mocirci trường một caacutech khocircng lường đượcrdquo 3
Hội nghị đatilde đề ra 26 nguyecircn tắc định hướng cho hagravenh động nhằm bảo vệ tagravei nguyecircn thiecircn nhiecircn ldquobao gồm khocircng khiacute nước thực vật vagrave động vật vagrave caacutec hệ sinh thaacutei thiecircn nhiecircnrdquo hoặc nhằm ldquocải thiện năng lực của traacutei đấtrdquo ngăn ngừa caacutec chất ocirc nhiễm độc hạihellip Những nguyecircn tắc về phaacutet triển kinh tế xatilde hội về quy hoạch định cư về dacircn số hoặc về giaacuteo dục về nghiecircn cứu vagrave triển khai khoa học cũng đều coacute yacute nghĩa quan trọng nhằm bảo đảm những lợi iacutech xatilde hội kinh tế vagrave mocirci trường Hội nghị cũng đogravei hỏi từng cocircng dacircn mọi cộng đồng mọi xiacute nghiệp vagrave mọi thể chế mọi chiacutenh phủ thuộc caacutec cấp cần phải ldquo nhận traacutech nhiệm cugraveng nhau chia sẻ bigravenh đẳng mọi nỗ lực chung hellip4
Sau 20 năm thực hiện kết quả đạt được thật lagrave iacutet ỏi bởi vigrave những nghị quyết được thocircng qua khocircng mang tiacutenh cưỡng chế Hơn nữa caacutec chiacutenh phủ trecircn thế giới vẫn luocircn luocircn xem việc tăng trưởng kinh tế lagrave mục tiecircu ưu tiecircn hagraveng đầu trong việc xacircy dựng đất nước Kinh tế lagrave huyết mạch Kinh tế lagrave động lực đưa đấ nước đi lecircn Vigrave vậy một đồng bạc được đưa vagraveo việc bảo vệ mocirci trường thường được xem như lagrave một đồng bạc bị đaacutenh mất trong việc đầu tư kinh tế
Ruacutet kinh nghiệm đatilde qua người ta nhận thấy rằng caacutec mục tiecircu mocirci trường chỉ coacute thể đạt được khi noacute được gắn liền với những mục tiecircu kinh tế vagrave xatilde hội trong một chiacutenh saacutech phaacutet triển toagraven diện Một khaacutei niệm mới dần dagrave được higravenh thagravenh Đoacute lagrave khaacutei niệm ldquophaacutet triển bền vữngrdquo trong đoacute sự phaacutet triển kinh tế phaacutet triển xatilde hội vagrave bảo vệ mocirci truờng được trở thagravenh 3 trụ cột gắn boacute với nhau hỗ trợ cho nhau vagrave củng cố hagravei hogravea lẫn nhau Khaacutei niệm nagravey được hiểu một caacutech khaacute thống nhất vagrave đồng thuận tại ldquoHội nghị Liecircn Hợp Quốc về Mocirci trường vagrave Phaacutet triểnrdquo được tổ chức vagraveo năm 1992 tại Rio de Janeiro Braxin 178 quốc gia tham dự Hội nghị đatilde cocircng nhận ldquoPhaacutet triển bền vữngrdquo lagrave một ldquoChiến lược của thiecircn niecircn kỷrdquo nhằm xacircy dựng một nền văn minh bền vững trecircn Traacutei Đất Nội dung quan trọng hagraveng đầu của chiến lược lagrave xoaacute nghegraveo khổ cải thiện đời sống tạo sự phồn vinh vagrave hoagrave bigravenh cho nhacircn loại
Hội nghị Rio đatilde tuyecircn bố 27 nguyecircn tắc cơ bản định hướng cho hagravenh động của caacutec chiacutenh phủ Kegravem theo đoacute lagrave Chương trigravenh Nghị sự 21 (Agenda 21) bao gồm 40 chương ghi rotilde chi tiết những hagravenh động quyết định cho tương lai traacutei đất 5 Nội dung quan trọng nhất lagrave chống
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
nghegraveo khổ thay đổi thoacutei quen tiecircu dugraveng kế hoạch dacircn số quy hoạch phaacutet triển khu dacircn cư bảo vệ sức khoẻ bảo vệ khiacute quyển chống sự phaacute rừng vagrave sa mạc hoacutea bảo vệ biển vagrave nguồn nước ngọt xử lyacute raacutec vagrave hoacutea chất độc hại tăng cường vai trograve nữ giới quan tacircm đến trẻ em vagrave thiếu niecircn phaacutet triển khoa học giaacuteo dục vagrave đagraveo tạo phaacutet triển cocircng nghệ sạch phaacutet triển hợp taacutec quốc tế vv
So với Hội nghị Stochkolm năm 1972 nhiệm vụ bảo vệ mocirci truờng khocircng cograven lagrave ưu tiecircn hagraveng đầu nữa tuy noacute vẫn được xem như lagrave ldquobộ phận cấu thagravenh của quaacute trigravenh phaacutet triểnrdquo (Nguyecircn tắc 4) Noacute được đưa ra phiacutea sau việc phaacutet triển kinh tế vagrave xatilde hội Nguyecircn tắc 5 trong Bản Tuyecircn bố của Hội nghị đatilde ghi rotilde rằng việc ldquoxoaacute bỏ nghegraveo khổ lagrave một nhiệm vụ chủ yếu (hellip) để giảm sự checircnh lệch về mức sống vagrave để đaacutep ứng tốt hơn nhu cầu của đại đa số nhacircn dacircn trecircn thế giớirdquo6
Sau Hội nghị Rio Chiến lược ldquophaacutet triển bền vữngrdquo đatilde trở thagravenh quốc saacutech của tuyệt đại đa số quốc gia trecircn thế giới Đacircy cũng lagrave hệ quả tất yếu khi magrave Hội nghị đatilde cocircng nhận Traacutei Đất lagrave ngocirci nhagrave chung của nhacircn loại
Từ năm 1992 đến nay Chiacutenh saacutech phaacutet triển bền vững đatilde được truyền đạt rộng ratildei đến cocircng dacircn mọi quốc gia vagrave được viết được quảng baacute qua caacutec phương tiện truyền thocircng trecircn khắp thế giới Nhưng kết quả thu haacutei được sau 10 năm thực hiện thigrave như thế nagraveo
Sau đacircy lagrave cacircu trả lời của Phoacute Tổng Thư kyacute Liecircn Hợp quốc Nitin Desai tại ldquoHội nghị Thượng đỉnh Thế giới về Phaacutet triển bền vữngrdquo được tổ chức tại Johannesburg Nam Phi năm 2002
rdquoMặc dugrave đatilde coacute sự cải thiện điều kiện xatilde hội vagrave tiến bộ trrong việc ban hagravenh phaacutep luật nhigraven chung thagravenh quả ghi nhận được cograven nghegraveo nagraven Nghegraveo khoacute vagrave caacutec bệnh tật coacute khả năng traacutenh được vẫn cograven tồn tại Mocirci trường đất nước đại dương rừng vẫn tiếp tục suy thoaacutei Caacutec rủi ro như từ sự biến đổi khiacute hậu cũng như caacutec lĩnh vực khaacutec tiếp tục tăng lecircnrdquo7
Cacircu trả lời nagravey cho thấy rotilde rằng caacutec mục tiecircu chiacutenh magrave Hội nghi Rio quyết tacircm hướng tới đatilde khocircng đạt được Trong latildenh vực mocirci trường sự suy thoaacutei khocircng chỉ tồn tại như cũ magrave cograven trở necircn trầm trọng hơn nữa Sự thật nagravey đatilde đi ngược lại mục tiecircu vagrave điều cam kết long trọng của Hội nghị Rio
Tuy vậy 10 năm so với 990 năm vẫn cograven lại quaacute ngắn để coacute thể coacute một đuacutec kết chung cuộc Để tiếp tục thuacutec đẩy tiến trigravenh phaacutet triển
Lecirc Văn Tacircm
bền vững một Hội nghị toagraven cầu nối tiếp mang tecircn lagrave ldquoHội nghị Thượng đỉnh Thế giới về phaacutet triển bền vữngrdquo được tổ chức tại Johannesburg Nam Phi vagraveo năm 2002 với sự tham gia của 196 quốc gia trecircn thế giới Ngoagravei việc đaacutenh giaacute kết quả của 10 năm trước Hội nghị đatilde tập trung bagraven thảo về ldquosự toagraven cầu hoacutea hagraveng ngagravey vagrave khắp mọi nơirdquo vagrave cố gắng tigravem caacutec giải phaacutep cho những vấn đề cản trở tiến trigravenh phaacutet triển bền vững Sự ldquophaacutet triển kinh tế theo hướng thương mại vagrave tự do hoacutea tagravei chaacutenhrdquo được xem lagrave một vấn đề lớn ldquođatilde gacircy nhiều khoacute khăn cho việc theo đuổi caacutec mục tiecircu mocirci trường vagrave xatilde hộihelliprdquo
Hội nghị Johannesburg đatilde mang lại nhiều đổi thay Thứ nhất đoacute lagrave sự mở rộng nội dung của khaacutei niệm ldquophaacutet triển bền vữngrdquo bằng 3 mục tiecircu bao quaacutet gồm coacute chống nghegraveo khổ thay đổi higravenh thức tiecircu dugraveng vagrave sản xuất vagrave quản lyacute tagravei nguyecircn thiecircn nhiecircn để phục vụ kinh tế xatilde hội Nhiều mục tiecircu cụ thể cũng được xaacutec định nổi bật hơn hết lagrave caacutec mục tiecircu hướng đến việc phục vụ lợi iacutech cho phụ nữ thanh niecircn trẻ em vagrave những nhoacutem người đễ bị tổn hại
Thứ hai đoacute lagrave sự mở cửa cho những đối taacutec ngoagravei chiacutenh phủ được đoacuteng goacutep phần của họ vagraveo sự nghiệp phaacutet triển cocircng bằng vagrave bền vững Sự mở cửa nagravey cũng coacute thể xem như một sự cocircng nhận năng lực vagrave hagravenh động hữu hiệu từ trước đến nay của caacutec tổ chức phi chiacutenh phủ của caacutec hiệp hội dacircn sự caacutec cocircng đoagraven phụ nữ thanh niecircn caacutec doanh nghiệp lớn caacutec hiệp hội kinh tế cấp địa phương vvhellip
Thứ ba Hội nghị Johannesburg đatilde nhất triacute thocircng qua ldquoChương trigravenh để thực hiện Chương trigravenh Nghị sự 21 của Hội nghị Rio năm 1992rdquo vagrave cam kết tiếp tục hagravenh động vigrave sự phaacutet triển bền vững
Trong phaacutet biểu bế mạc Hội nghị Johannesburg Tổng thư kyacute Liecircn Hợp Quốc Kofi Annan đatilde kết thuacutec bagravei diễn văn bằng cacircu noacutei như sau ldquoĐatilde đến luacutec chuacuteng ta cần thực sự vagraveo cuộc vagrave hagravenh động Thời điểm kết thuacutec hội nghị hocircm nay (ngagravey 04092002) chiacutenh lagrave thời điểm khởi đầu cocircng việc của chuacuteng tardquo8
3 Một số nguyecircn nhacircn khiến chiến lược ldquoPhaacutet triển bền vữngrdquo chưa ngăn chận được sự suy thoaacutei của mocirci trường Trecircn thực tế thời điểm nagravey điacutech thực lagrave điểm khởi đầu của caacutec
hoạt động phacircn tiacutech đaacutenh giaacute vagrave phecirc phaacuten về Hội nghị Coacute rất nhiều người tỏ sự ngờ vực về kết quả coacute thể đạt được sau Hội nghị
Nhiều cacircu hỏi được đặt ra
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
Liệu trong tương lai cograven coacute bao nhiecircu thời điểm mới nữa để bắt
đầu thực hiện lại chương trigravenh đatilde từng triển khai trong quaacute khứ Liệu nội dung của ldquophaacutet triển bền vữngrdquo coacute cograven đổi mới hay bổ
xung nữa khocircng Liệu đến cuối thế kỷ 21 nagravey hay đến vagravei ba thế kỷ kế tiếp cộng
đồng những quốc gia trecircn thế giới coacute thể thực hiện thagravenh cocircng việc ldquoxacircy dựng trecircn quy mocirc toagraven cầu một xatilde hội nhacircn bản bigravenh đẳng tocircn trọng lẫn nhau vagrave thấu hiểu về nhu cầu phẩm giaacute cần cho tất cả mọi ngườirdquo chăng (8)
Liệu sau vagravei thế kỷ hagravenh động cộng đồng caacutec quốc gia coacute thể giuacutep cho trẻ em ldquođược thừa hưởng một thế giới khocircng coacute sự phỉ baacuteng vagrave khiếm nhatilde do nghegraveo khoacute suy thoaacutei mocirci trường vagrave caacutec mẫu higravenh phaacutet triển khocircng bền vững gacircy rardquo chăng 9
Liệu ldquoChương trigravenh để thực hiện Chương trigravenh Nghị sự 21rdquo của Hội nghị Johannesburg coacute thể sớm ngăn chận sự suy thoaacutei mocirci trường chăng Hay cograven cần thecircm một Chương trigravenh mới nữa
Chuacuteng ta coacute thể hiểu được tacircm trạng ngờ vực coacute pha lẫn một chuacutet chacircm biếm tagraveng ẩn trong những cacircu hỏi trecircn bởi vigrave bao nhiecircu cam kết hứa hẹn vagrave nỗ lực từ Hội nghị Paris năm 1968 cho đến Hội nghị Johannesburg năm 2002 đatilde đưa lại một số kết quả vocirc cugraveng khiecircm tốn vagrave trecircn khiacutea cạnh bảo vệ mocirci trường thigrave thật lagrave đaacuteng thất vọng Kết quả ấy đatilde chỉ ra sự yếu keacutem trong sự liecircn kết hagravenh động của cộng đồng caacutec quốc gia trước những vấn đề cấp baacutech của nhacircn loại Hơn nữa để đạt
Nhiều người đatilde khocircng dấu được nỗi thất vọng vigrave ldquoChương trigravenh hagravenh độngrdquo khocircng phải lagrave một Chương trigravenh để đem ra triển khai vigrave nội dung chủ yếu chỉ lagrave những mục tiecircu khocircng ragraveng buộc Cagraveng thất vọng hơn nữa lagrave mối quan tacircm hagraveng đầu của Hội nghị hầu như chỉ tập trung vagraveo vấn đề kinh tế
Biết đacircu 10 năm 20 năm hay 50 mươi năm sau rồi cũng sẽ coacute những lời tự phecirc như lời tự phecirc đaacuteng để suy ngẫm của Tổng Thống nước Cộng hogravea Nam Phi Thabo Mbeki trong bagravei Phaacutet biểu chagraveo mừng của ocircng tại Hội nghị Johannesburg năm 2002 ldquoThật đaacuteng buồn chuacuteng ta vẫn chưa đạt được một bước tiến nagraveo đaacuteng kể trong việc thực hiện hoacutea những điều khoản của Chương trigravenh Nghị sự 21 vagrave những thỏa thuận quốc tế khaacutec Rotilde ragraveng lagrave cộng đồng toagraven cầu vẫn chưa tỏ rotilde yacute chiacute thực hiện những quyết định đatilde được chuacuteng ta thocircng qua một caacutech
Lecirc Văn Tacircm
dễ dagraveng Hậu quả hiển nhiecircn của việc nagravey lagrave sự tăng lecircn những nỗi thống khổ của nhacircn loại suy thoaacutei về sinh thaacutei kể cả gia tăng ngăn caacutech Bắc Nam - magrave tất cả những điều đoacute lẽ ra đatilde coacute thể phograveng traacutenh đượcrdquo 10
Thực ra sự thiếu yacute chiacute thực hiện của cộng đồng toagraven cầu magrave Tổng Thống Thabo Mbeki đatilde thẳng thắng nhigraven nhận chưa phải lagrave nguyecircn nhacircn duy nhất cản trở sự thực hiện những khaacutet vọng to lớn vagrave quyacute baacuteu của caacutec Hội nghị thượng đỉnh Cograven nhiều nguyecircn nhacircn khaacutec nữa magrave chuacuteng ta đatilde nghe tại nhiều cuộc hội thảo hay đatilde goacutep nhặt từ saacutech baacuteo
Họ đatilde lecircn tiếng về sự trigrave trệ của caacutec quốc gia Họ đatilde mổ xẻ caacutec biện phaacutep đề ra khocircng mang tiacutenh khả thi Họ đatilde phecirc phaacuten tiacutenh caacutech lyacute thuyết hoặc tuyến tiacutenh của tư duy xacircy dựng Chiến lược phaacutet triển bền vững Họ đatilde nhức đầu về Chương trigravenh nghị sự quaacute lớn lao magrave chiacutenh những người trong hội nghị cũng đatilde khocircng thực sự hiểu thấu đaacuteo những mối liecircn kết giữa caacutec vấn đề 11 Họ nghi ngờ lời kecircu gọi của Hội nghị về sự tăng cường đối thoại vagrave sự hợp taacutec giữa caacutec nền văn minh vagrave caacutec tocircn giaacuteo 12 bởi vigrave vấn đề văn hoacutea một động lực quan trọng của sự phaacutet triển khocircng được đề cập đến trong Hội nghị nhưng boacuteng daacuteng của nền văn hoacutea Tacircy Phương lại ẩn hiện đoacute đacircy trong Chiến lược phaacutet triển bền vững Nền văn hoacutea ấy lấy con người lagravem bản vị vagrave đatilde hợp phaacutep hoacutea vai trograve thống trị của con người lecircn thiecircn nhiecircn
4 Khủng hoảng sinh thaacutei lagrave khủng hoảng tacircm thức của con người Như chuacuteng ta đatilde biết Chiến lược phaacutet triển bền vững được xem
lagrave chiến lược thiecircn niecircn kỷ Việc thực thi việc bagraven thảo việc chỉnh sửa chắc chắn sẽ cograven dagravei vocirc tận so với một đời người Chuacuteng tocirci xin khocircng đi sacircu vagraveo caacutec nguyecircn nhacircn cản trở việc bảo vệ mocirci trường để trigravenh bagravey vagravei yacute tưởng được khởi lecircn từ một số vấn đề của caacutec Hội nghị Thượng đỉnh vagrave sau đoacute xin gợi yacute về một giải phaacutep cốt lotildei ruacutet ra từ Kinh Từ Bi
Caacutec Hội nghị quốc tế về mocirci trường vagrave phaacutet triển bền vững theo quan điểm của chuacuteng tocirci thật đaacuteng được ca ngợi
Thứ nhất caacutec Hội nghị nagravey đầu tiecircn lagrave Hội nghị Stockholm đatilde cơ bản gộp chung lại những latildenh vực kinh tế xatilde hội vagrave mocirci trường magrave
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
trước kia chuacuteng đứng taacutech biệt nhau vagrave chỉ rotilde rằng việc bảo vệ mocirci trường khocircng thể đứng độc lập được Hội nghị đatilde đưa ra một nội dung lyacute tưởng cho những mục tiecircu cụ thể vigrave nhacircn loại
26 nguyecircn tắc được Hội nghị tuyecircn bố đatilde lagravem rotilde neacutet sự đan kết giữa những vấn đề tưởng như khocircng coacute mối quan hệ trực tiếp vagrave khắn khiacutet với nhau viacute dụ như giữa ldquoquyền cơ bản được tự do bigravenh đẳngrdquo vagrave ldquocaacutec higravenh thức boacutec lột vagrave thống trị nước ngoagravei khaacutecrdquo (nguyecircn tắc 1) với sự bảo vệ tagravei nguyecircn vagrave caacutec hệ sinh thaacutei thiecircn nhiecircn vigrave quyền lợi của caacutec thế hệ hocircm nay vagrave tương lairdquo (nguyecircn tắc 2) giữa ldquotiacutenh ổn định về giaacute cả vagrave thu nhậprdquo với ldquoquản lyacute mocirci trườngrdquo (nguyecircn tắc 10) giữa sự cung cấp caacutec nguồn lực gigraven giữ cải thiện quản lyacute mocirci trường (nguyecircn tắc 12 vagrave 13) với quy hoạch định cư quy hoạch dacircn số (nguyecircn tắc 15 16) 13
Thứ hai caacutec Hội nghị đatilde cocircng nhận Traacutei Đất lagrave ldquoNgocirci Nhagrave Chungrdquo của nhacircn loại vagrave tiacutenh toagraven bộ của hệ sinh thaacutei Traacutei Đất Như vậy caacutec Hội nghị đatilde chiacutenh thức soi saacuteng cho cocircng dacircn caacutec quốc gia trecircn thế giới thấy được mối quan hệ tương hỗ giữa nhacircn loại với thiecircn nhiecircn giữa caacutec hệ sinh thaacutei nhacircn tạo với caacutec hệ sinh thaacutei thiecircn nhiecircn trong một mạng lưới rộng lớn của hệ sinh thaacutei Traacutei Đất
Hai điều trecircn đacircy đatilde giuacutep con người yacute thức rotilde taacutec động đuacuteng-sai tốt-xấu riecircng-chung đều mang tiacutenh liecircn đới dacircy chuyền dagravei hạn
Những nhận thức của caacutec Hội nghị thượng đỉnh lagrave những nhận thức được phaacutet xuất từ ldquotư duy nối mạngrdquo của caacutec bậc minh triết thuộc nhiều thế hệ đatilde qua vagrave cuối cugraveng được đuacutec kết tại caacutec Hội nghị
Đối với hagraveng Phật tử caacutech đacircy hơn 25 thế kỷ đức Phật đatilde giảng dạy phương phaacutep tư duy nối mạng qua nguyecircn lyacute Duyecircn Khởi
ldquoCaacutei nagravey hiện hữu thigrave caacutei kia hiện hữu Caacutei nagravey khocircng thigrave caacutei kia khocircng
Caacutei nagravey sinh thigrave caacutei kia sinh Caacutei nagravey diệt thigrave caacutei kia diệtrdquo Nguyecircn lyacute nagravey chỉ rotilde rằng mọi sự vật vagrave hiện tượng trong thế
giới vagrave vũ trụ đều lagravem điều kiện (duyecircn) cho nhau (vừa lagrave nhacircn vagrave cũng lagrave quả) vận hagravenh vagrave chuyển biến khocircng ngừng nghỉ trong quaacute trigravenh ldquosinh thagravenh hoại diệtrdquo Cũng coacute thể gọi đoacute lagrave Nguyecircn lyacute nhacircn quả tương hỗ
Ngagravei Tịch Thiecircn đatilde nhắc lại trong tập Luận ldquoNhập Bồ Taacutet Hạnhrdquo ldquoTất cả caacutec phaacutep đều do caacutec duyecircn khaacutec sinh ra Khocircng phaacutep
Lecirc Văn Tacircm
nagraveo tự coacuterdquo Điều nagravey xaacutec nhận rằng khocircng coacute một thực thể độc lập Mọi sự vật vagrave hiện tượng đề bị chi phối bởi Nguyecircn lyacute nhacircn quả tương hỗ 14
Xin mạn pheacutep vẽ ra đacircy hai sơ đồ giản lược sau đacircy để lagravem rotilde neacutet caacutec mối tương quan tương duyecircn tương sinh tương taacutec của vấn đề ocirc nhiễm vagrave suy thoaacutei mocirci trường Viacute dụ thứ nhất Để đến điacutech nhanh (nguyecircn nhacircn) xe cơ giới được chế tạo vagrave được sử dụng (kết quả) Khoacutei bụi phun từ xe cơ giới (nguyecircn nhacircn) đaacutenh độc con người (kết quả) Những chất như CO (cacbon mocircnocircxit SO2 (synphua điocircxit) NO 2 (Nitơ điocircxit) vagrave CO 2 (cacbon điocircxit)] với nồng độ loatildeng chỉ lagravem cho con người cay mắt ngộp thở hoặc sặc sụa với nồng độ đậm đặc hơn chuacuteng gacircy bệnh đường phổi hoặc giết chết con người Biến cố sương mugrave Luacircn Đocircn năm 1952 đatilde cướp mất hơn 4 000 nhacircn mạng Đoacute lagrave những kết quả đồng thời trực tiếp cho con người) Khiacute CO 2 đatilde goacutep phần tạo ra hiệu ứng nhagrave kiacutenh hacircm noacuteng Quả Đất lagravem rối loạn khiacute quyễn nacircng cao sức tagraven phaacute của batildeo lụt khiến con người khốn đốn hơn Đacircy lagrave kết quả đa dạng dị thời cho toagraven bộ hệ sinh thaacutei Quả Đất vagrave sự an sinh của nhacircn loại
Viacute dụ thứ hai Vigrave lợi nhuận tối đa (nguyecircn nhacircn kinh tế) necircn rừng nguyecircn sinh bị ldquochặt trắngrdquo (kết quả sinh thaacutei) Vigrave rừng bị chặt trắng (nguyecircn nhacircn sinh thaacutei) necircn toagraven bộ hệ sinh thaacutei động vagrave thực vật lacircu đời của rừng bị hủy diệt (kết quả về đa dạng sinh học) đất mất taacuteng cacircy che chở necircn bị mưa gioacute xoacutei mograven vagrave rửa trocirci (kết quả về hệ sinh thaacutei đất) Xoacutei mograven vagrave rửa trocirci (nguyecircn nhacircn cơ học) cuốn theo chất dinh dưỡng của đất (kết quả về năng lực sản xuất của đất) vagrave đất khocircng cograven khả năng phục vụ cho sự canh taacutec vagrave sự sống của con người thậm chiacute cograven trở thagravenh hoang mạc hay sa mạc (kết quả kinh tế xatilde hội vagrave mocirci trường)
Nếu viacute dụ thứ hai được triển khai theo một hướng khaacutec thigrave mạng lưới nhacircn quả nhiều tầng nhiều lớp vagrave quan niệm lợi hại tốt vagrave xấu của con người hiện ra rotilde hơn Vigrave rừng bị chặt trắng (nguyecircn nhacircn) necircn caacutec điều kiện trữ nước điều tiết dograveng chảy vagrave lọc sạch nước của đất rừng bị hủy diệt (kết quả tai hại) nước mang đất dồn chảy ngay vagraveo suối socircng gacircy ra lũ lụt gacircy tai hại cho mugravea magraveng vagrave caacutec cocircng trigravenh hạ tầng của con người (kết quả tai hại) hoặc mang phugrave sa bồi đắp cho miền đồng bằng (kết quả thuận lợi cho canh taacutec)
Như vậy trong mạng lưới Duyecircn khởi mỗi một điều kiện mới thecircm vagraveo hay mất đi đều dẫn đến sự biến đổi tất yếu cho hoagraven cảnh
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
chung Hữu thể caacute biệt vagrave hoagraven cảnh chung của giacircy phuacutet trước đatilde khaacutec đi ngay trong giacircy phuacutet sau Như vậy Nguyecircn lyacute Duyecircn khởi một mặt bao hagravem cả luật Vocirc thường noacutei lecircn tiacutenh vận động vagrave biến chuyển khocircng ngừng của vạn hữu mặt khaacutec bao gồm cả luật Vocirc ngatilde khẳng định rằng khocircng coacute sự vật nagraveo coacute ldquocaacutei Tardquo như một thực thể bất biến vĩnh hằng Trong mạng lưới Duyecircn sinh mọi sự sinh thagravenh hoại diệt đều bigravenh đẳng vagrave khocircng bị sự nhagraveo nặn hay chi phối nagraveo từ bagraven tay của một hữu thể thần thaacutenh đứng phiacutea sau hoặc đứng becircn trecircn Mọi sự thưởng phạt đều lagrave quả baacuteo của biệt nghiệp hay cộng nghiệp của con người của taacutec động qua lại giữa caacutec nhacircn tố trong mạng lưới Duyecircn sinh
Coacute một điều quan trọng magrave rất người chưa quan tacircm đủ đoacute ldquosức quật ngượcrdquo của caacutec tai họa vagrave ocirc nhiễm mocirci trường Con người cagraveng gieo tai họa ocirc nhiễm cho mocirci trường bao nhiecircu thigrave cũng nhận lại bấy nhiecircu tai họa vagrave ocirc nhiễm ấy như hai viacute dụ vừa minh họa Mocirci trường hay Thiecircn nhiecircn luocircn luocircn im lặng khocircng coacute ngocircn từ khocircng phản đối trước bất cứ một taacutec động nagraveo của con người Những từ ldquolợirdquo ldquohạirdquo ldquotốtrdquo ldquoxấurdquo vv đều phaacutet sinh từ tacircm yacute của con người Chỉ coacute hagravenh động do tacircm yacute điều khiển của con người mới đem lại kết quả tốt hay xấu Kinh Phaacutep cuacute 127 đatilde ghi
ldquoKhocircng trecircn trời dưới biển Khocircng laacutenh vagraveo động nuacutei Khocircng chỗ nagraveo trecircn đời Trốn được quả aacutec nghiệprdquo Caacutec hệ sinh thaacutei thiecircn nhiecircn sau khi bị tagraven phaacute đều coacute khả năng
tự thiết lập lại sự cacircn bằng vagrave năng lực phaacutet triển của chuacuteng Sự tự thiết lập lại nagravey coacute thể tiến hagravenh nhanh hay chậm tugravey theo taacutec động qua lại của toagraven bộ những điều kiện thuộc sinh quyễn
Sau khi rừng thiecircn nhiecircn bị chặt trắng như viacute dụ đatilde kể noacute vagrave toagraven bộ hệ sinh thaacutei của noacute sẽ dần dần tự phục hồi trecircn mặt đất trống qua quaacute trigravenh diễn thế nếu được để yecircn Song nếu con người dugraveng mặt đất trống để canh taacutec hay xacircy dựng những cocircng trigravenh kiến truacutec thigrave hệ sinh thaacutei của rừng ldquotự nhiecircnrdquo trước kia sẽ bị xoaacute bỏ vagrave được thay vagraveo bằng hệ sinh thaacutei ldquobaacuten tự nhiecircnrdquo của ruộng đồng hoặc hệ sinh thaacutei ldquonhacircn tạordquo của đocirc thị với phố chợ đường xaacute nhagrave maacutey sacircn bay vv
Vigrave lợi iacutech kinh tế của migravenh con người đatilde khocircng ngừng phaacute
Lecirc Văn Tacircm
rừng xẻ nuacutei lấp socircng để lagravem ruộng chăn nuocirci để thiết lập caacutec khu dacircn cư caacutec chugravem đocirc thị vagrave caacutec cơ sở hạ tầng Qua dograveng thời gian con người dần dần huỷ hoại đẩy lugravei biến cải higravenh dạng vagrave cấu truacutec tất cả caacutec hệ sinh thaacutei tự nhiecircn từ đồng bằng đến cao nguyecircn từ đầm lầy đến lograveng biển Quả Đất hiện nay mang dấu ấn lịch sử sacircu đậm của hoạt động kinh tế vagrave phương thức sản xuất của loagravei người từ thời haacutei lượm sang định canh định cư từ tiền cocircng nghiệp đến hậu cocircng nghiệp
Trong Quy hoạch cảnh quan để tiện việc xaacutec định mục tiecircu vagrave kế hoạch sử dụng khocircng gian sống một caacutech bền vững caacutec nhagrave khoa học đatilde dựa theo tỷ lệ giữa caacutec nhacircn tố thiecircn nhiecircn vagrave nhacircn tạo để phacircn cấp caacutec hệ sinh thaacutei theo caacutec tiecircu chuẩn tự nhiecircn cận tự nhiecircn baacuten tự nhiecircn cận nhacircn tạo vagrave nhacircn tạo Sự phacircn cấp caacutec hệ sinh thaacutei đatilde phản aacutenh rotilde hệ quả của sự biến cải khuocircn mặt Traacutei Đất của con người thocircng qua tư duy hagravenh động kỹ năng vagrave trigravenh độ văn minh xuyecircn suốt qua dograveng thời gian Như vậy sự khủng hoảng sinh thaacutei khủng hoảng mocirci trường ngagravey hocircm nay thực chất lagrave sự khủng hoảng của tacircm thức con người
Hiện nay trecircn thực tế khocircng cograven một hệ sinh thaacutei thiecircn nhiecircn nguyecircn sơ nagraveo nữa Sự hiện diện vagrave taacutec động trực tiếp hay giaacuten tiếp của loagravei người bao trugravem lecircn khắp mặt Đất Vugraveng ldquobăng tuyết thiecircn nhiecircn vĩnh cửurdquo tại Bắc cực cũng mang chứng tiacutech của sự đaacutenh độc từ chất diocxin Qua kết quả nghiecircn cứu khoa học diocxin đatilde taacutec động lagravem vỏ trứng của loagravei chim caacutenh cụt trở necircn mỏng manh vagrave dễ vỡ
Toacutem lại vigrave lợi iacutech của riecircng migravenh con người đatilde nhagraveo nặn Traacutei Đất theo yacute muốn vagrave sức mạnh của migravenh Đến nay con người lagrave nhacircn tố chủ động nhất coacute quyền lực nhất gieo ảnh hưởng lớn nhất vagrave đem lại nhiều kết quả đổi thay sacircu sắc nhất trong mạng lưới quan hệ qua lại giữa mọi sự vật (trong mạng lưới duyecircn sinh theo thuật ngữ của đạo Phật) Trong những kết quả ấy coacute hai kết quả đatilde đem lại cho nhacircn loại nỗi lo lắng vocirc cugraveng lớn lao đoacute lagrave sự ldquokhủng hoảng mocirci trườngrdquo vagrave ldquosự phacircn chia sacircu sắc xatilde hội loagravei người giữa giagraveu vagrave nghegraveordquo Hội nghị Johannesburg đatilde xem chuacuteng lagrave những thaacutech thức lớn bởi vigrave chuacuteng lagrave hai nguyecircn nhacircn đe dọa sự tồn tại của Traacutei Đất vagrave hogravea bigravenh của thế giới
Theo đạo Phật đacircy lagrave quả baacuteo magrave con người phải thọ latildenh từ nghiệp migravenh đatilde gieo
Hội nghị Johannesburg đatilde cocircng bố nội dung của thaacutech thức ấy như sau 15
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
Về mặt sinh thaacutei ldquoMocirci trường toagraven cầu tiếp tục trở necircn tồi tệ
Suy giảm đa dạng sinh học tiếp diễn trữ lượng caacute tiếp tục giảm suacutet sa mạc hoaacute cướp đi ngagravey cagraveng nhiều đất đai magraveu mỡ taacutec động tiecircu cực của biến đổi khiacute hậu đatilde hiển hiện rotilde ragraveng Thiecircn tai ngagravey cagraveng nhiều vagrave cagraveng khốc liệt Caacutec nước đang phaacutet triển trở necircn dễ bị tổn hại hơn Ocirc nhiễm khocircng khiacute nước vagrave biển tiếp tục lấy đi cuộc sống thanh bigravenh của hagraveng triệu ngườirdquo16
Về mặt xatilde hội ldquoRanh giới sai lầm tạo necircn sự phacircn chia sacircu sắc xatilde hội loagravei người giữa giagraveu vagrave nghegraveo vagrave khoảng caacutech ngagravey một tăng giữa caacutec nước đatilde phaacutet triễn vagrave caacutec nước đang phaacutet triển đatilde tạo ra mối đe dọa lớn đối với sự phồn vinh an ninh vagrave ổn định của toagraven cầurdquo17
Theo Nguyecircn lyacute Duyecircn khởi chuacuteng ta coacute thể khẳng định rằng caacutec vấn đề necircu trecircn lagrave những hệ quả tiecircu cực vocirc cugraveng trầm trọng phaacutet sinh từ nguyecircn nhacircn ldquosử dụng sai hiểu biết vagrave sức mạnhrdquo của con người (2) Song nguyecircn nhacircn cốt lotildei đứng becircn sau sự sử dụng sai ấy chiacutenh lagrave tacircm thức tạo necircn một thế giới quan phủ nhận mối quan hệ bigravenh đẳng giữa con người vagrave thiecircn nhiecircn giữa xatilde hội nagravey với xatilde hội khaacutec Thế giới quan nagravey đatilde khiến cho nhiều người muốn đứng taacutech biệt lecircn trecircn vagrave muốn thống trị vạn vật đatilde gaacuten cho thiecircn nhiecircn một giaacute trị sinh lợi giaacute trị của hagraveng hoacutea vagrave đatilde hợp phaacutep hoacutea vai trograve thống trị của con người đối với thiecircn nhiecircn Đacircy lagrave nguyecircn nhacircn của sự boacutec lột tagravei nguyecircn thiecircn nhiecircn khocircng thương tiếc của sự sử dụng con người như một loại tagravei nguyecircn ndash chuacuteng ta vẫn thường nghe thuật ngữ ldquotagravei nguyecircn con ngườirdquo tagravei nguyecircn nhacircn lựcrdquo
Suốt mấy nghigraven năm qua vocirc số người đatilde thực hiện lời khuyecircn của một Đấng Cứu Thế lagrave ldquoCaacutec con hatildey sinh sản nhiều hơn vagrave hatildey bắt quả đất lagravem tocirci tớ cho caacutec conrdquo Cũng coacute vocirc số con người tin rằng nền văn hoacutea nagravey cao hơn nền văn hoacutea kia tocircn giaacuteo nagravey siecircu việt hơn tocircn giaacuteo nọ Một khi thế giới quan nagravey đatilde ăn sacircu vagraveo tim oacutec thigrave lagravem sao coacute thể noacutei đến một sự bigravenh đẳng giữa con người vagrave con ong caacutei kiến giữa con người trong aacutenh saacuteng văn minh với những kẻ cograven haacutei lượm vagrave săn thuacute trong rừng giagrave để sống Hiện nay nhiều người sống theo thế giới quan ấy đatilde chuyển đổi quan niệm song bao nhiecircu dấu ấn tiecircu cực lưu lại trecircn mặt đất đatilde lacircu đời hầu như khocircng thể nagraveo đổi ngược được nữa
Chuacuteng tocirci nhắc đến thế giới quan nagravey vigrave noacute quan hệ mật thiết với việc thực thi ldquoChương trigravenh nghị sự 21rdquo của Hội nghị Rio vagrave Johannesburg Noacute cản trở tiến trigravenh triển khai của Chương trigravenh nagravey Liệu Chương trigravenh nagravey coacute thể xoaacute bỏ cuộc khủng hoảng mocirci trường
Lecirc Văn Tacircm
khocircng Coacute thể xoaacute bỏ ldquosự phacircn chia sacircu sắc xatilde hội loagravei người giữa giagraveu vagrave nghegraveo khocircngrdquo Coacute thể lấp được ldquokhoảng caacutech ngagravey một gia tăng giữa caacutec nước đatilde phaacutet triển vagrave caacutec nước đang phaacutet triển đatilde tạo ra mối đe dọa lớn đối với sự phồn vinh an ninh vagrave ổn định của toagraven cầurdquo khocircng18
Đoacute lagrave những cacircu hỏi rất khoacute trả lời bởi vigrave caacutec biện phaacutep được caacutec Hội nghị Thượng đỉnh đưa ra đều mang nặng tiacutenh caacutech hagravenh chaacutenh quản lyacute vagrave đagraveo tạo Caacutec cocircng cụ tagravei chaacutenh vagrave kỹ thuật thật sự sẽ khocircng đưa đến kết quả chờ đợi nếu chuacuteng trở thagravenh cocircng cụ sắc beacuten của những kẻ keacutem thiện tacircm vagrave keacutem bổn phận hỗ tương đối với mocirci trường vagrave xatilde hội Hơn nữa caacutec Hội nghị chỉ noacutei nến cuộc khủng hoảng mocirci trường vagrave hoagraven toagraven lagravem ngơ trước cuộc khủng hoảng tacircm thức Như vậy lagravem sao cuộc khủng hoảng tacircm thức coacute thể đưa ra thảo luận được để từ đoacute ruacutet ra một lời khuyecircn về đạo đức vagrave về cung caacutech hagravenh tốt đẹp được Với lời khuyecircn ldquogiảm dần loại trừ những phương thức sản xuất vagrave tiecircu dugraveng khocircng bền vữngrdquo sẻ khocircng mấy ai tuacircn thủ nghiecircm tuacutec vigrave lợi nhuận kinh tế vẫn được đaacutenh giaacute lagrave quan trọng nhất trong thế giới nagravey 19
Đạo đức vagrave văn hoacutea cũng lagrave động cơ then chốt của phaacutet triển Nhiều nước phương Tacircy đatilde đưa văn hoaacute vagraveo Chiến lược vagrave quy hoạch Phaacutet triển bền vững như một cột trụ thứ tư becircn cạnh ba trụ cột gồm coacute phaacutet triển kinh tế phaacutet triển xatilde hội vagrave bảo vệ mocirci trường
5 Từ Bi một hạnh tu một con đường đưa đến an lạc hoagrave bigravenh vagrave thacircn thiện với mocirci trường Trong những thập niecircn qua thế giới quan phủ nhận sự bigravenh đẳng
giữa con người vagrave thiecircn nhiecircn tuy rất phổ biến nhưng đatilde dần dần bị đocircng đảo caacutec nhagrave đạo đức mocirci sinh caacutec triết gia khoa học gia hellip phecirc phaacuten Caacutec cuộc bagraven luận về ldquoChủ nghĩa vigrave con ngườirdquo ldquoChủ nghĩa vigrave sinh thaacuteirdquo ldquoChủ nghĩa vigrave Cocircng nghệrdquo (Technozentrism) trong mối quan hệ với Phaacutet triển bền vững đang rất socirci động
Dầu sự bagraven thảo về đạo đức mocirci sinh cograven tiếp tục keacuteo dagravei đến đacircu chăng nữa con người phải thấy rằng Quả Đất chẳng khaacutec nagraveo một ldquoCon tagraveu Vũ trụrdquo Cụm từ ldquoCon tagraveu Vũ trụrdquo đatilde noacutei lecircn số phận hoagraven toagraven bị lệ thuộc của nhacircn loại vagraveo Quả Đất Con tagraveu nagravey khocircng coacute một bờ bến nagraveo khaacutec để tấp vagraveo vigrave mục điacutech vứt bỏ khocircng khiacute vagrave nước uống ocirc nhiễm vagrave thay vagraveo đoacute bằng khocircng khiacute vagrave nước uống trong sạch hoặc lấy thecircm lương thực dự trữ cho dacircn số tăng lecircn khocircng ngừng
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
Như vậy hủy diệt mocirci trường vagrave hệ sinh thaacutei Quả Đất cũng lagrave hủy diệt loagravei người Sống thacircn thiện với mocirci trường vagrave Quả Đất cũng lagrave sống thacircn thiện với loagravei nguời
Trecircn mặt quốc tế năm 1991 Hiệp hội Bảo vệ Thiecircn nhiecircn Thế giới (IUCN) Chương trigravenh Mocirci trường Liecircn Hợp Quốc (UNEP) vagrave Quỹ Bảo vệ Thiecircn nhiecircn Quốc tế (WWF) đatilde đề nghị một Chiến lược ldquoCứu lấy Quả Đấtrdquo với chiacuten nguyecircn tắc cơ bản vagrave 132 hagravenh động thiết thực nhằm bảo vệ hay cải thiện mocirci trường vagrave tăng chất lượng sống của con người (18)
Chiến lược đatilde necircu lecircn một loạt caacutec yếu tố về đạo đức để xacircy dựng tư caacutech mới của con người ldquobởi vigrave đoacute lagrave một chacircn lyacuterdquo Đối với sự sống của caacutec loagravei Chiến lược đatilde xaacutec nhận rằng ldquo Mỗi dạng sống đều phải được bảo đảm quyền tồn tại bất kể noacute coacute giaacute trị như thế nagraveo đối với con người Sự phaacutet triển của loagravei người khocircng được đe dọa đến tiacutenh toagraven vẹn của thiecircn nhiecircn vagrave sự sống cograven của caacutec loagravei khaacutec Con người phải đối xử tử tế với tất cả caacutec sinh vật khaacutec vagrave bảo vệ chuacuteng chống lại những hagravenh vi hung bạo những đau đớn coacute thể traacutenh được cũng như sự giết choacutec khocircng cần thiếtrdquo 20 Để được vậy con ngườirdquophải thay đổi thaacutei độ vagrave hagravenh virdquo của migravenh ldquothay đổi kiểu sốngrdquo ldquothay đổi những quan niệm về giaacute trị magrave họ quen hiểu xưa nayrdquo21
Trước đoacute Albert Schweizer đatilde noacutei đủ những điều trecircn qua một cocircng thức ngắn gọn ldquoĐạo đức lagrave sự mở rộng traacutech nhiệm đến tận vocirc biecircn đối với tất cả những gigrave coacute sự sốngrdquo22 Về mặt tổ chức dacircn sự nhiều phong tragraveo bảo vệ thiecircn nhiecircn được thagravenh lập khắp thế giới Một phong tragraveo gương mẫu đaacuteng kể ra đacircy lagrave phong tragraveo Chipko coacute nguồn gốc từ Hy Matilde Lạp Sơn Chipko coacute nghĩa lagrave ldquoocircm cacircyrdquo Theo truyền thuyết năm 1730 bagrave Amrita Devi vagrave một số dacircn lagraveng Rajasthan đatilde đấu tranh bất bạo động bằng caacutech ocircm cacircy chống lại những người khai thaacutec vagrave tagraven phaacute rừng Họ đatilde bị giết chết nhưng ảnh hưởng của họ lưu truyền matildei đến ngagravey nay vagrave lan rộng khắp thế giới Chipko đatilde trở thagravenh một phong tragraveo yecircu thiecircn nhiecircn của giới nữ Phụ nữ vagrave con chaacuteu họ tại nhiều lagraveng ở Ấn Độ đatilde mang truyền thống trồng vagrave chăm soacutec cacircy rừng để lấy củi gigraven giữ caacutec nguồn nước trong sạch vagrave boacuteng maacutet Coacute nơi phụ nữ đatilde vận động dacircn lagraveng migravenh vagrave vugraveng phụ cận cugraveng ocircm cacircy ngăn chận đoagraven cocircng nhacircn đến khai thaacutec rừng lấy gỗ cho nhagrave maacutey giấy Họ đatilde thagravenh cocircng
Về mặt tocircn giaacuteo tigravenh yecircu thương rộng lớn như baacutec aacutei từ bi được
Lecirc Văn Tacircm
xem như nguyecircn tắc căn bản để cứu lấy Quả Đất Gần đacircy đứcTừ Bi cũng thấm dần vagraveo tacircm triacute của người Phương Tacircy
Điều nagravey đatilde khiến chuacuteng tocirci tự thấy xấu hổ vigrave yacute thức rất rotilde rằng tacircm migravenh chưa được thấm nhuần đức Từ Bi vagrave ngay trong đời sống hagraveng ngagravey vẫn chưa thực hiện đuacuteng đắn được một phần vocirc cugraveng beacute nhỏ đức hạnh nagravey Nhưng lagrave Phật tử khocircng lẽ khocircng goacutep yacute gigrave về nội dung của Từ Bi trong tương quan với việc bdquoPhaacutet triển bền vữngldquo vagrave cứu lấy mocirci trường trong khi đatilde coacute người thuộc truyền thống tocircn giaacuteo khaacutec quan tacircm noacutei đến hạnh Từ Bi trong việc cứu lấy Quả Đất 23
Lagrave Phật tử ai cũng biết rằng thực hiện Từ Bi lagrave thể hiện lograveng thương yecircu vagrave lograveng thương xoacutet chuacuteng sinh khổ ải để dốc chiacute đem lại cho chuacuteng niềm an vui vagrave sự cứu khổ Đối với cuộc khủng hoảng mocirci trường Từ Bi trở thagravenh nguyecircn tắc sống thacircn thiện sống ldquovocirc hạirdquo đối với muocircn loagravei vagrave địa bagraven sinh sống của chuacuteng
Từ Bi đi chung với Hỷ Xả (tứ Vocirc lượng tacircm) lagrave bốn hạnh tu hỗ trợ nhau để để diệt aacutec tacircm vagrave sống an lạc trong hiện tại Xa hơn nữa Từ Bi lagrave một con đường sống cao đẹp đưa đến hạnh phuacutec vagrave hogravea bigravenh điều magrave toagraven thể nhacircn loại mơ ước Từ Bi cũng lagrave một bản đồ tu tập để Phật tử thoaacutet khỏi vograveng luacircn hồi một mục điacutech magrave tất cả Phật tử đều nhắm đến Những điều nagravey đatilde được đức Phật trigravenh bagravey rất hệ thống trong Kinh Từ Bi
Chuacuteng tocirci xin mạn pheacutep trigravenh bagravey lại nội dung của Kinh trong mối liecircn hệ với một số vấn đề của mocirci trường Chuacuteng tocirci dựa vagraveo bản Kinh Từ hay Kinh Từ Bi (Metta-Sutta) do cố Hoagrave Thượng Thiacutech Thiện Chacircu dịch ra Việt ngữ 24 Một vagravei chỗ chuacuteng tocirci sửa đổi theo bản dịch của Hoagrave thượng Thiacutech Minh Chacircu vagrave nhất lagrave theo bản dịch Đức ngữ coacute chuacute giải của Ngagravei Nyanaponika25 Cụ thể cacircu ldquoƯa thanh bần dễ dagraveng chịu đựngrdquo được đổi thagravenh ldquoSống biết đủ dễ dagraveng thỏa matildenrdquo vigrave cacircu chữ rất saacutet bản dịch của Ngagravei Nyanaponika vagrave cũng khocircng lệch với cacircu dịch lấy từ thư viện Hoa Sen ldquoTri tuacutec dễ nuocirci (sống giản dị để cho người thiện tiacuten dễ dagraveng hộ trigrave)
Nội dung của Kinh Từ Bi coacute thể toacutem gọn như sau Để đạt được hạnh phuacutec vagrave thoaacutet khỏi luacircn hồi Phật tử phải coacute
đầy đủ Triacute vagrave Đức Thứ nhất Phật tử cần phải tu học để phaacutet triển triacute tuệ vagrave nhận
thức Thứ hai Phật tử phải mở rộng từ tacircm đến tất cả mọi loagravei
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
Thứ ba Phật tử phải mạnh dạn latildenh traacutech nhiệm vagrave hagravenh động vigrave
lợi iacutech của chuacuteng sinh Thứ tư Phật tử phải cố gắng vươn lecircn đạt cho được giới đức vagrave
triacute tuệ cao vợi vagrave dứt bỏ tham dục lạc để coacute thể thoaacutet khỏi vograveng sinh tử
Chuacuteng tocirci xin đọc bốn cacircu đầu của bản kinh Ai khocircn ngoan muốn tigravem hạnh phuacutec Vagrave ước mong sống với an lagravenh Phải tagravei năng ngay thẳng cocircng minh Với những lời dạy ấy đức Phật đatilde nhắn nhủ rằng để sống hạnh
phuacutec vagrave an lagravenh người Phật tử phải tự phaacutet triển nội lực phải trau dồi thuần thục những đức hạnh tốt Đacircy lagrave ldquođiều kiện cầnrdquo trước khi ban vui cứu khổ vagrave ldquotagravei năngrdquo đứng ở vị triacute hagraveng đầu ldquoTagravei năngrdquo hoặc ldquokhả năngrdquo (tugravey theo bản dịch) theo chuacute giải của ngagravei Nyanaponika lagrave sự thacircm nhập vagraveo những sự thật magrave cụ thể lagrave sự quaacuten triệt bốn sự thật trong Tứ Diệu Đế 26 Theo chuacute giải ấy ldquotagravei năngrdquo coacute thể xem lagrave khả năng nhận thức saacuteng suốt
Trong latildenh vực mocirci trường với suy nghĩ đuacuteng theo phương phaacutep luận của Tứ Diệu Đế từ ldquokhổrdquo sang ldquonguyecircn nhacircn của khổrdquo đến ldquocon đường diệt khổrdquo vagrave ldquosự chấm dứt của khổrdquo người Phật tử sẽ latildenh hội dễ dagraveng những thocircng tin vagrave nhận định đa chiều về ocirc nhiễm vagrave suy thoaacutei của mocirci trường về sự phacircn cấp phacircn tầng xatilde hội vv Từ đoacute sẽ khocircng cograven mấy khoacute khăn để tigravem ra những giải phaacutep những hagravenh động thiết thực vagrave hợp với khả năng migravenh trong việc cứu trợ mocirci trường trecircn địa bagraven trước mặt hay trecircn địa bagraven vugraveng
Thacircm nhập vagraveo Tứ Diệu Đế cũng lagrave thacircm nhập vagraveo Nguyecircn lyacute Duyecircn khởi lagrave thấy được mạng lưới tương quan tương duyecircn tương taacutec tương sinh giữa caacutec sự vật vagrave hiện tượng Nhờ vậy coacute thể yacute thức rằng một con người (hay một sự vật) đứng tại một điểm nagraveo đoacute trong mạng lưới dagravey chằng chịt vagrave vocirc thủy vocirc chung nagravey khocircng thể được xem lagrave một kẻ đứng giữa đứng tại trung tacircm của mọi sự vật chung quanh (như người ta vẫn thường noacutei ldquomocirci trường chung quanhrdquo) Con người chỉ coacute thể ldquođứng cugravengrdquo ldquođứng vớirdquo đứng một caacutech bigravenh đẳng với muocircn loagravei trong mocirci trường trong toagraven thể hệ sinh thaacutei Địa Cầu
Bản thacircn chuacuteng tocirci cũng khocircng thoaacutet khỏi thuật ngữ mocirci trường như một hoagraven cảnh chung quanh Song riecircng cho migravenh chuacuteng tocirci thiacutech thay khaacutei niệm ldquomocirci trườngrdquo bằng khaacutei niệm ldquothế giới đồng hiện
Lecirc Văn Tacircm
hữurdquo Chuacuteng tocirci chỉ coacute thể ldquođứng cugravengrdquo hay ldquođứng vớirdquo vạn hữu Đacircy lagrave một khaacutei niệm lạ song thiết nghĩ noacute hợp với Nguyecircn lyacute Duyecircn sinh hợp với caacutei nhigraven về tiacutenh toagraven thể của hệ sinh thaacutei Địa Cầu hợp với nội dung mở rộng của sự bảo vệ mocirci trường vagrave nhất lagrave hợp với nội dung ldquoTừ Birdquo vagrave tacircm nguyện lagravem Phật tử của migravenh Khaacutei niệm nagravey giuacutep chuacuteng tocirci thấy rotilde hơn nghiệp baacuteo đồng thời vagrave dị thời nhigraven thấy mocirci trường ldquotrả lui lạirdquo lại cho con người tất cả những gigrave tốt hay xấu magrave con người đem đến cho noacute
ldquoPhải coacute tagravei năngrdquo lagrave một đogravei rất cao về mặt triacute tuệ Phải coacute triacute tuệ mới nhận thức được những mối quan hệ hỗ tương trong cuộc sống để vững lograveng vagrave tinh tấn thực hiện hạnh Bố thiacute
ldquoĐem an vui đến cho muocircn loagravei Cầu chuacuteng sinh thảy đều an lạcrdquo Trong cacircu ldquoPhải tagravei năng ngay thẳng cocircng minhrdquo chuacuteng ta thấy
becircn cạnh ldquotagravei năngrdquo cograven coacute hai đức tiacutenh ngay thẳng vagrave cocircng minh nhưng khocircng phải chỉ bấy nhiecircu thocirci Kinh Từ Bi cograven liệt kecirc một loạt đức tiacutenh thiện khaacutec để lagravem trang bị cho kẻ đi tigravem hạnh phuacutec Chuacuteng lagrave
ldquoNghe lời phải dịu dagraveng khiecircm tốn Sống biết đủ dễ dagraveng thỏa matilden Iacutet bận rộn vui đời giản dị Chế ngự giaacutec quan vagrave thận trọng Khocircng liều lĩnh chẳng mecirc tục lụy Khocircng chạy theo điều quấy nhỏ nhoi Magrave thaacutenh hiền coacute thể checirc bairdquo Những đức tiacutenh thiện nagravey giuacutep con người ứng xử tốt với người
vagrave giữ được migravenh trong giới hạn khocircng tự lagravem tổn hại migravenh hay gacircy tổn hại cho người
Chuacuteng tocirci xin noacutei thecircm về sự ldquosống biết đủrdquo Sống biết đủ lagrave sống chừng mực trung dung giữa những thiếu thốn bần hagraven vagrave xa hoa latildeng phiacute ldquoBiết đủrdquo ngụ yacute khuyecircn rằng necircn giới hạn sự xa hoa phung phiacute
Xin necircu một viacute dụ nhỏ về một hộp kẹo xocirc-cocirc-la để minh họa sự lợi vagrave hại về măt kinh tế vagrave mocirci trường
Mỗi viecircn kẹo xocirc-cocirc-la đều được bọc trong một lớp giấy magraveu coacute trường hợp cograven được bọc thecircm becircn ngoagravei một lớp giấy trong Những viecircn kẹo được đem đi bao bigrave Trước hết chuacuteng được đặt vagraveo một khuocircn nhựa ecircm rồi được phủ lecircn trecircn bằng lớp giấp xốp Sau đoacute tất cả
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
đều được để vagraveo một hộp giấy với mẫu matilde vagrave magraveu sắc đẹp tươi Hộp giấy lại được bao thecircm bằng một lớp giấy kiacutenh Khi hộp xocirc-cocirc-la được mang tặng noacute lại được bao thecircm một lần nữa bằng giấy hoa sặc sỡ vagrave được ragraveng xung quanh bằng giacircy kim tuyến coacute kegravem theo một đoacutea hoa nhacircn tạo
Đối tượng của sự sản xuất lagrave kẹo xocirc-cocirc-la Người tiecircu thụ cuối cugraveng lagrave kẻ ăn xocirc-cocirc-la Sự bao bigrave khocircng coacute chức năng nagraveo khaacutec ngoagravei sự phục vụ cho nghi thức giao tiếp vagrave thị hiếu thẩm mỹ Giao tiếp cagraveng lịch thiệp cagraveng kiểu caacutech cagraveng ldquocao cấprdquo như thế nagraveo thigrave bao bigrave cagraveng trang trọng cagraveng xa hoa lộng lẫy Caacutei giaacute trị ldquogiản dịrdquo khocircng coacute chỗ đứng trong xatilde hội xa hoa vagrave latildeng phiacute Caacutec cocircng đoạn bao bigrave kiểu caacutech noacutei trecircn thực ra chỉ đem lợi cho caacutec nhagrave sản xuất vagrave cung cấp nguyecircn liệu Họ đatilde nhờ caacutec nhagrave tacircm lyacute học vagrave thiết kế mẫu matilde tư vấn trong việc khai thaacutec thị hiếu vagrave nếp sống bề mặt của con người
Bao bigrave giấy goacutei giacircy nhợ magraveu sắc hoa hoegrave đều chỉ đaacutep ứng cho nhu cầu lễ nghĩa trong chốc laacutet Cuối cugraveng chuacuteng đều thagravenh raacutec những thứ raacutec khoacute phacircn hủy Khi bị đốt khoacutei bụi của chuacuteng sẽ gacircy ocirc nhiễm cho mocirci trường
Trong quy trigravenh chế tạo những sản phẩm bao bigrave nhagrave sản xuất phải dugraveng thecircm nguyecircn liệu vagrave năng lượng Phế liệu chất thải vagrave khoacutei bụi từ nhagrave maacutey cagraveng gacircy thecircm ocirc nhiễm lớn cho đất cho khocircng khiacute cho thủy vực vagrave cho những kẻ khocircng ăn xocirc-cocirc-la
Chuacuteng ta nghĩ sao về những con thống kecirc chỉ rotilde rằng khoảng 20 dacircn số thế giới (chủ yếu tại caacutec nước cocircng nghiệp) tiecircu thụ khoảng 80 năng lượng toagraven cầu Vagrave khoảng 80 dacircn số thế giới (tập trung tại caacutec nước đang phaacutet triển) chỉ tiecircu thụ khoảng 20 năng lượng toagraven cầu Ai chịu traacutech nhiệm nặng nề về khiacute thải ocirc nhiễm
Chuacuteng ta đaacutenh giaacute như thế nagraveo đối với người hagravei lograveng trả thecircm tiền cho bao bigrave song lại rất do dự trong việc cho vagravei đồng để cứu đoacutei
Những lời kecircu gọi con người ldquophải thay đổi quan niệm sốngrdquo vagrave ldquoquan niệm về giaacute trị từng quen hiểu xưa nayrdquo ldquophải giảm dần vagrave loại trừ những phương thức sản xuất vagrave tiecircu dugravengrdquo27 vagrave 28 quả thực maacutet lograveng cho kẻ nặng nghiệp bảo vệ mocirci trường Cụ thể phải thay đổi như thế nagraveo
Phải sống ldquobiết đủrdquo vagrave ldquogiản dịrdquo như Kinh Từ Bi đatilde dạy Đoacute lagrave nếp sống rất đaacuteng để cho Phật tử quan tacircm suy ngẫm Xin đọc tiếp Kinh Từ Bi
Lecirc Văn Tacircm
Đem an vui đến cho muocircn loagravei Cầu chuacuteng sinh thảy đều an lạc Khocircng bỏ soacutet một hữu tigravenh nagraveo Kẻ ốm yếu hoặc người khỏe mạnh Giống lớn to hoặc loại dagravei cao Thacircn trung bigravenh hoặc ngắn nhỏ thocirc Coacute higravenh tướng hay khocircng higravenh tướng Ở gần ta hoặc ở nơi xa Đatilde sinh rồi hoặc sắp sinh ra Cầu cho tất cả đều an lạc Đoạn kinh nagravey necircu rotilde những đối tượng của sự đem vui cứu khổ
lagrave những ai Đoacute lagrave những chuacuteng sinh khaacutec nhau từ higravenh tướng đến thể lực to
lớn dagravei cao ngắn nhỏ thocirc khocircng coacute higravenh tướng ốm yếu vagrave khoẻ mạnh Chuacuteng phacircn phối trecircn caacutec khocircng gian sống khaacutec nhau (ở gần hay ở xa) vagrave hiện hữu qua caacutec thời gian khaacutec nhau (đatilde sinh hoặc sắp sinh)
Thứ nhất đoạn kinh đatilde vẽ lecircn trước mắt chuacuteng ta một bức tranh về caacutec giống loại đa dạng Từ đoacute chuacuteng ta coacute thể liecircn tưởng đến những hoagraven cảnh sống khaacutec biệt của chuacuteng sinh
Tigravenh thương ldquokhocircng bỏ soacutet một hữu tigravenh nagraveordquo lagrave tigravenh thương tỏa rộng đến tất cả mọi giống loại xuyecircn suốt cả khocircng gian lẫn thời gian trugravem lecircn thế giới hữu higravenh lẫn vocirc higravenh Đacircy cũng lagrave tigravenh thương vocirc ngại bigravenh đẳng mở rộng cugraveng khắp vạn vật vagrave vũ trụ Đức Phật haacute chẳng dạy đệ tử ldquoHatildey du hagravenh vigrave hạnh phuacutec của quần sanh vigrave lợi iacutech vigrave hạnh phuacutec vigrave an lạc cho chư Thiecircn vagrave loagravei ngườirdquo đoacute sao29
Lời khuyecircn ldquoTung rải từ tacircm khắp vũ trụrdquo trong Kinh Từ Bi cũng noacutei lecircn yecircu cầu mở rộng tigravenh thương đến chỗ vocirc cugraveng
Thứ hai đoạn kinh khuyecircn Phật tử một caacutech giaacuten tiếp rằng khocircng necircn để cho higravenh tướng bể ngoagravei che lấp caacutei giaacute trị nội tại của chuacuteng sinh Giaacute trị nội tại nagravey lagrave sự sống bigravenh đẳng lagrave Phật tiacutenh ẩn becircn sau caacutec daacuteng vẻ dagravei ngắn nhỏ thocirc khoẻ mạnh ốm yếu
Về mặt tacircm lyacute higravenh daacuteng xinh đẹp thường dễ gacircy được mối thiện cảm vagrave sức thu huacutet Higravenh dạng dị hợm dễ tạo ra ngăn caacutech vagrave dị ứng Nhiều người sợ những con sacircu locircng laacute đến dựng toacutec gaacutey những con secircn nhũn nhugraven ơn ớn những con nhện khủng khiếp dugrave chuacuteng
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
chẳng lagravem gigrave migravenh Khocircng những chỉ sợ magrave cograven gheacutet nữa
Với tacircm lyacute như vậy thigrave tigravenh thương rộng lớn lagrave thuốc lagravenh trị liệu giuacutep con người vượt qua bức tường ớn sợ vagrave xoaacute dần sự ngăn caacutech với chuacuteng sinh Như vậy tigravenh thương rộng lớn coacute cocircng năng giuacutep đỡ con người thiết lập lại mối quan hệ ldquotử tếrdquo ldquothacircn thiệnrdquo với thiecircn nhiecircn để từ đoacute coacute thể hội nhập lại với toagraven thể hệ sinh thaacutei Quả Đất
Thứ ba thật lagrave kỳ diệu khi tigravenh thương lan tỏa đến cả chuacuteng sinh ldquosắp sinh rardquo magrave mặt mũi chưa được biết như thế nagraveo Chuacuteng ta coacute thể higravenh dung tigravenh thương vocirc biecircn như sợi giacircy xuyecircn suốt nối kết lại tất cả chuacuteng sinh trong cugraveng một thế hệ nối kết lại tất cả chuacuteng sinh thuộc nhiều thế hệ - từ hiện tại đến tương lai - vagrave nối kết lại tất cả chuacuteng sinh coacute ldquohigravenh tướngrdquo với chuacuteng sinh ldquokhocircng higravenh tướngrdquo thagravenh một mạng lưới của sự sống đa dạng Tuy đa dạng song bigravenh đẳng trong sự ham sống sợ chết trong cốt lotildei coacute mang Phật tiacutenh
Trong mạng lưới của tigravenh thương vocirc biecircn khocircng coacute sự khinh trọng riecircng một loagravei nagraveo khocircng coacute sự giết hại tagraven nhẫn một loagravei nagraveo khocircng coacute sự đaacutenh giaacute một loagravei nagraveo như hagraveng hoacutea sinh lợi Đacircy lagrave mạng lưới lyacute tưởng cugraveng tột noacutei lecircn giaacute trị nội tại bigravenh đẳng của muocircn loagravei Mạng lưới nagravey khaacutec hẳn mạng lưới của loagravei người ldquogiữa caacutec thế hệ hiện nay vagrave tương lairdquo magrave mối giacircy liecircn kết mọi thế hệ lagrave sự ldquođaacutep ứng một caacutech bigravenh đẳng những nhu cầu về phaacutet triển vagrave mocirci trườngrdquo30
Thuacute tư sự đa dạng của caacutec loagravei luocircn luocircn gắn liền với sự đa dạng của hoagraven cảnh vagrave số phận Chỉ coacute triacute tuệ saacuteng suốt mới cho ta thấy rotilde được từng cảnh ngộ vagrave từng số phận Chỉ coacute lograveng thương vocirc biecircn mới thấm nhuần xuyecircn suốt vagraveo từng hoagraven cảnh vagrave số phận Chỉ coacute triacute tuệ saacuteng suốt với lograveng thương vocirc biecircn mới khiến cho người Phật tử nhạy cảm trước từng cảnh ngộ với từng số phận để coacute thể đem vui vagrave cứu khổ hữu hiệu Sống với tigravenh thương vocirc biecircn lagrave sống thacircn thiện vagrave đoagraven kết
Thứ năm với lograveng nhạy cảm vagrave đem vui cứu khổ chuacuteng sinh Phật tử khocircng nỡ bỏ qua số phận nagraveo vagrave khocircng nỡ tagraven hại sinh mạng nagraveo Hệ quả hiển nhiecircn lagrave sự từ khước quan niệm lagravem chủ vagrave thống trị vạn vật Nơi nagraveo cograven coacute aacutep lực cograven coacute sợ hatildei cograven coacute giết hại dưới sức nạnh của thống trị thigrave nơi đoacute chưa coacute hạnh phuacutec chacircn thật Bởi vậy đức Phật dạy hạnh vocirc uacutey thiacute lagrave hạnh cao nhất giới saacutet sinh lagrave giới đứng đầu mọi giới cấm
Kinh Phaacutep cuacute 129 ghi rotilde
Lecirc Văn Tacircm
Tất cả mọi người Cugraveng sợ dao gậy Vagrave sợ chết choacutec Cứ tự coi migravenh Mong muốn thế nagraveo Thigrave biết người khaacutec Cũng muốn như vậy Chớ coacute tự migravenh Hay xuacutei người khaacutec Lagravem việc giết hại 31
Sống với tigravenh thương vocirc biecircn lagrave sống khocircng gacircy aacutep lực gacircy sợ hatildei giết choacutec sống trong niệm hoagrave bigravenh
Thứ saacuteu với tigravenh thương rộng lớn Phật tử chắc chắn ca ngợi vagrave coacute thể tiếp tay trong sự ldquohợp taacutec trong tinh thần chung lưng đấu cật toagraven cầu để gigraven giữ bảo vệ vagrave phục hồi sự lagravenh mạnh vagrave tiacutenh toagraven bộ xủa hệ sinh thaacutei Traacutei Đất 32 Phật tử chắc chắn cũng ca ngợi sự ldquohợp taacutec - của caacutec nước - để phaacutet huy hệ thống kinh tế thế giới thoaacuteng vagrave giuacutep đỡ lẫn nhau dẫn đến sự phaacutet triển kinh tế vagrave phaacutet triển bền vững (hellip) để nhằm đuacuteng hơn vagraveo những vấn đề thoaacutei hoacutea của mocirci trườngrdquo33
Thứ bảy trecircn bigravenh diện xatilde hội loagravei người sự chia cơm xẻ aacuteo sự xoaacute bỏ ngegraveo nagraven sự lấp hố sacircu phacircn chia xatilde hội giagraveu nghegraveo sẽ được giải quyết tốt đẹp với tacircm Từ Bi Xoaacute bỏ nghegraveo nagraven vagrave phacircn chia xatilde hội lagrave mục tiecircu hagraveng đầu của caacutec Hội nghị Thượng đỉnh cũng lagrave của cộng đồng caacutec quốc gia trecircn thế giới Biết đacircu rồi đacircy tigravenh thương vocirc biecircn sẽ trở thagravenh động lực cốt lotildei để hội tụ vagrave vận hagravenh caacutec chiacutenh saacutech caacutec chương trigravenh caacutec cocircng cụ như luật phaacutep quy hoạch tagravei chaacutenh nhacircn lực kỹ thuật để coacute thể đạt được kết quả mong muốn điều magrave Chiến lược Phaacutet triển bền vững hướng đến
Chuacuteng tocirci xin đọc tiếp Kinh Từ Bi ldquoVới ai vagrave bất luận ở đacircu Khocircng lừa dối chẳng necircn khinh dễ Luacutec căm hờn hoặc khi giận dữ Đừng mưu toan gacircy khổ cho nhau Như mẹ hiền thương yecircu con một Daacutem hi sinh bảo vệ cho con
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
Với muocircn loagravei acircn cần khocircng khaacutec Lograveng aacutei từ như bể như nonrdquo
Đoạn kinh nagravey chủ yếu nhắm vagraveo con người Lừa dối khinh dễ vagrave giận dữ lagrave ba tiacutenh bất thiện Chuacuteng lagravem mất sự tin cậy mất đoagraven kết mất an vui vagrave mất hoagrave bigravenh giữa con người vagrave xatilde hội Chuacuteng traacutei ngược với hạnh Từ Bi Phật tử đều biết cacircu Lửa sacircn hận thiecircu trụi cả rừng cocircng đức
Khổ đầu của đoạn kinh lagrave lời khuyecircn vừa mang tiacutenh ngăn ngừa trước những điều bất thiện coacute thể phaacutet sinh vừa chận đứng lại những điều bất thiện đatilde phaacutet sinh khocircng để chuacuteng trở necircn trầm trọng tạo thecircm quả baacuteo nặng nề hơn do ldquomưu toan gacircy khổ cho nhaurdquo
Nhigraven kỹ đacircy cũng lagrave yecircu cầu phải thực tập hạnh tinh tấn gồm hai vế tiacutech cực vagrave tiecircu cực vagrave bốn nội dung khocircng để phaacutet sinh điều bất thiện diệt điều bất thiện đang hiện hữu Lagravem nảy nở điều thiện vagrave phaacutet triển điều thiện đang hiện hữu Điều bất thiện luocircn luocircn lagrave trở ngại trong quaacute trigravenh thực hiện Từ Bi
Khổ kế tiếp của đoạn kinh đatilde cụ thể hoacutea lograveng Từ Bi bằng tigravenh thương yecircu của người mẹ hiền dagravenh hết cho đứa con duy nhất của migravenh Đacircy lagrave tigravenh thương yecircu khocircng bờ bến rất matildenh liệt khiến người mẹ dũng cảm lấy traacutech nhiệm bảo vệ cho con daacutem hy sinh vigrave con Đối với muocircn loagravei Kinh Từ Bi cũng khuyecircn Phật tử necircn hagravenh động như vậy
Trong khiacutea cạnh bảo vệ mocirci trường sinh thaacutei Hans Jonas một triết gia nổi tiếng về đạo đức sinh thaacutei đatilde đưa nguyecircn tắc hagravenh động coacute traacutech nhiệm đối với sự sống của con người qua cacircu noacutei được tạm dịch như sau ldquoBạn hatildey hagravenh động sao cho những taacutec động dễ hogravea hảo với sự sống thường trực vagrave thực sự của con người trecircn Quả Đấtrdquo 34
Đức Phật đatilde từng dạy đệ tử caacutech hagravenh xử ldquobất hạirdquo (ahimsa) đầy traacutech nhiệm đối với người vagrave thiecircn nhiecircn
ldquoNhư ong đến với hoa Khocircng hại sắc vagrave hương Che chở hoa lấy nhụy Bậc thaacutenh đi vagraveo lagravengrdquo
(Kinh Phaacutep cuacute kệ 29) Bất hại chứa đựng yacute nghĩa biết tocircn trọng khaacutech thể vừa khocircng
xacircm phạm hay lagravem tổn hại khaacutech thể vừa che chở cho khaacutech thể Như
Lecirc Văn Tacircm
vậy hagravenh động bất hại mang tiacutenh hợp taacutec vagrave cộng sinh như ong với hoa khocircng hại sắc khocircng hại hương vagrave che chở hoa
Johnas noacutei về taacutec động của hagravenh động taacutec động dễ hoagrave hảo (hay hagravei hogravea) ldquoDễ hoagrave hảordquo lagrave thế nagraveo Khocircng thể đaacutenh giaacute chiacutenh xaacutec được Traacutech nhiệm magrave Jonas noacutei đến lagrave traacutech nhiệm uyển chuyển rất khoacute đaacutenh giaacute Trong khi ấy hagravenh động ldquobất hạirdquo coacute tiecircu chuẩn rotilde rệt khocircng hại sắc khocircng hại hương vagrave che chở hoa như ong với hoa Hagravenh động bất hại mang tiacutenh rốt raacuteo khocircng khaacutec nagraveo hagravenh động của ldquongười mẹ hiền thương yecircu con một daacutem hy sinh bảo vệ cho conrdquo Chỉ coacute hagraveng Bồ Taacutet mới thực hiện nổi Thiết nghĩ người mẹ hiền với tigravenh thương vocirc bờ bến đối con daacutem hy sinh vigrave con cũng coacute thể xem như lagrave vị Bồ taacutet của đứa con
Thật locirc-giacutech khi đức Phật khẳng định trong đoạn kinh cuối cugraveng rằng người Phật tử sẽ ldquothoaacutet khỏi luacircn hồirdquo nếu tiếp tục phaacutet triển tigravenh thương đến tận vocirc biecircn vagrave
ldquoĐủ giới đức triacute tuệ cao vời Vagrave dứt bỏ lograveng tham dục lạcrdquo
Sống bất hại sống hy sinh vigrave mọi loagravei một caacutech rốt raacuteo thật khocircng dễ bởi vigrave con người lagrave thagravenh viecircn của cộng đồng sinh vật trecircn Traacutei Đất Sự sống cograven vagrave phaacutet triển của con người hoagraven toagraven tugravey thuộc vagraveo thực phẩm nước uống vagrave khocircng khiacute của Traacutei Đất Vigrave vậy mọi hagravenh động nuocirci dưỡng vagrave phaacutet triển sự sống khocircng thể nagraveo traacutenh khỏi sự xacircm phạm trực tiếp hay giaacuten tiếp đến loagravei nagravey hay loagravei khaacutec thuộc giới động vật hay thực vật Thực hiện rốt raacuteo hạnh ldquobất hạirdquo đối với hagraveng Phật tử tại gia thực vocirc cugraveng khoacute khăn
Chuacuteng tocirci yacute thức rotilde rằng migravenh lagrave kẻ sơ cơ nặng nghiệp necircn khocircng thể lớn lối phạm thượng bagraven vagraveo nội dung của mấy khổ kinh cuối cugraveng magrave chuacuteng tocirci nghĩ rằng đoacute nội dung lyacute tưởng của hagraveng Bồ Taacutet
Chuacuteng tocirci xin đọc tiếp những cacircu choacutet để giữ sự trograven vẹn của bản kinh
Tung ratildei từ tacircm khắp vũ trụ Mở rộng tigravenh thương khocircng giới hạn Từng trecircn phiacutea dưới vagrave khoảng giữa Khocircng vướng mắc oaacuten thugrave gheacutet bỏ Khi đi khi đứng hoặc nằm ngồi
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
Hễ luacutec nagraveo tinh thần tỉnh taacuteo Phaacutet triển luocircn dograveng chiacutenh niệm nagravey Lagrave đạo sống đẹp cao nhất đời Đừng để lạc vagraveo nơi mecirc tối Đủ giới đức triacute huệ cao vời Vagrave dứt bỏ lograveng tham dục lạc Được như thế thoaacutet khỏi luacircn hồi
Toacutem lại Kinh Từ Bi ra một con đường tu học cao đẹp để Phật tử hướng đến một đời sống lyacute tưởng Nội dung của đời sống lyacute tưởng nagravey bao gồm mở rộng triacute tuệ vagrave nhận thức để thấy được mạng lưới tương quan tương duyecircn giữa vạn vật vagrave mọi hiện tượng mở rộng tigravenh thương đến muocircn loagravei thấy rotilde tiacutenh bigravenh đẳng của sự sống đạt được hoagrave bigravenh của nội tacircm đoacuteng goacutep cho hoagrave bigravenh vagrave văn minh nhacircn loại gigraven giữ tiacutenh toagraven vẹn của caacutec hệ sinh thaacutei Quả Đất sống thacircn thiện với mọi loagravei chuyển dần những thoacutei quen sống latildeng phiacute coacute hại cho mocirci trường sống biết đủ vagrave giản dị nhằm cởi troacutei những lệ vagraveo nếp sống bề ngoagravei đoacuteng goacutep phần beacute nhỏ của migravenh vagraveo việc kiến tạo sự nghiệp văn minh vagrave hoagrave bigravenh cho nhacircn loại magrave cộng đồng caacutec quốc gia trecircn thế giới đang goacutep sức xacircy dựng
6 Vagravei khoacute khăn cần vượt qua Thể hiện những điều necircu trecircn đacircy khocircng phải lagrave một việc dễ
Trong đời sống thiết thực hiện tại sự học tập vagrave triển khai một nghề nghiệp trong saacuteng theo quan niệm bdquoNgũ Minhldquo - để coacute thể goacutep phần phaacutet triển kỹ thuật trong saacuteng vagrave thức ăn sạch - lagrave một việc khoacute lagravem Cagraveng khoacute lagravem hơn nữa lagrave cocircng nhận vagrave thực hiện sự bigravenh đẳng giới tiacutenh điều magrave caacutec Hội nghị quốc tế khocircng ngừng đogravei hỏi Lấy Triacute vagrave Đức để lagravem thước đo để đối đatildei với nhau coacute lẽ lagrave một giải phaacutep ổn thỏa Triacute vagrave Đức lagrave hai điều quyết định ai lagrave kẻ xứng đaacuteng lagravem người ldquoBagrave La Mocircnrdquo như kinh Phật đatilde dạy
7 Kết luận Con đường tu học vagrave thể hiện Từ Bi lagrave một con đường khoacute khăn
vagrave dagravei vocirc tận đối với Phật tử tại gia nhất lagrave khi gặp những hoagraven cảnh macircu thẫn giữa bdquotaldquo vagrave bdquođối tượng becircn ngoagraveildquo
Chiến lược bdquoPhaacutet triển bền vữngldquo được xem lagrave chiến lược dagravei hạn khocircng phải chỉ cho thế kỷ magrave cho cả thiecircn niecircn kỷ Quyết tacircm
Lecirc Văn Tacircm
hagravenh động của những người theo đuổi việc thể hiện caacutec mục tiecircu lyacute tưởng magrave cộng đồng caacutec nước trecircn thế giới đatilde đề rất đaacuteng để người Phật tử suy ngẫm mỗi khi đọc lời nguyện bdquoChuacuteng sinh vocirc biecircn thệ nguyện độ Phật đạo vocirc thượng thệ nguyecircn thagravenhldquo
Kinh Từ Bi lagrave một bản kinh kỳ diệu Nội dung của Kinh coacute thể toacutem gọn trong một cacircu
Muốn được hạnh phuacutec vagrave an lagravenh cho migravenh thigrave trước hết phải đem hạnh phuacutec vagrave an vui đến cho người trước đatilde
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
Notes
1 Giaacuteo sư Tiến Sĩ
2 ldquoIntergovermental conference of experts on the scientific basis for rational use and conservation of the resources of the biosphererdquo Paris từ 04-13 thaacuteng 9 năm 1968
3 Cục Mocirci trường Hagravenh trigravenh vigrave sự phaacutet triển bền vững 1972-1992 ndash 2002 Hagrave Nội 2002 tr12
4 Cục Mocirci trường sđd Tuyecircn bố Stockholm về mocirci trường con người tr 13
5 Stiftung Entwicklung und Frieden Sau Hội nghị Thượng đỉnh (Nach dem Erdgipfel) Bonn 1993 tr 211-252
6 Stiftung Entwicklung und Frieden sđd tr174
7 Cục Mocirci trường sđd Diễn văn khai mạc của Phoacute Tổng Thư kyacute Liecircn Hợp Quốc Nitin Desai tại Hội nghị Thượng đỉnh thế giới về phaacutet triển bền vững tr 30
8 Cục Mocirci trường sđd Phaacutet biểu bế mạc của Tổng Thư kyacute Liecircn Hợp Quốc Kofi Annan tại Hội nghị Thượng đỉnh Thế giới về Phaacutet triển bền vững tr 42
9 Cục Mocirci trường sđd Tuyecircn Bố Johannesburg về Phaacutet triển bền vững nguyecircn tắc 2 vagrave 3 tr 24
10 Cục Mocirci trường sđd Phaacutet biểu chagraveo mừng của Tổng Thống Nước Cộng Hoagrave Nam Phi Thabo Mbeki tại Hội nghị Thượng đỉnh Thế giới về Phaacutet triển bền vững tr 38
11 Cục Mocirci trường sđd Diễn văn khai mạc của Nitin Desai tr 31
12 Cục Mocirci trường sđd Tuyecircn bố Johannesburg tr 26
13 Cục Mocirci trường sđd Tuyecircn bố Stockholm tr 12-16
Lecirc Văn Tacircm
14 Sagraventideva Bodhicarỳavatagravera (Nhập hạnh Bồ Taacutet) Việt dịch Nguyecircn Hiển Chương 6 Nhẫn nhục điều 31 XB Hội Phật học Phổ Minh 2005 tr 61
15 Cục Mocirci trường sđd Tuyecircn Bố Johannesburg điều 12 vagrave 13 tr 25
16 Cục Mocirci trường sđd Tuyecircn bố Johannesburg điều 13 tr 25
17 Cục Mocirci trường sđd Tuyecircn bố Johannesburg điều 12 tr 25
18 Cục Mocirci trường sđd Tuyecircn bố Rio nguyecircn tắc 9 tr 20
19 IUCN (Hiệp hội Quốc tế về Bảo vệ Thiecircn nhiecircn) UNEP (Chương trigravenh Mocirci trường Liecircn Hợp Quốc) WWF (Quỹ Quốc tế về Bảo vệ Thiecircn nhiecircn) Cứu lấy Traacutei Đất (việt dịch từ Caring for the Earth) Hagrave Nội 1993
20 IUCN UNEP WWF sđd tr 19
21 IUCN UNEP WWF sđd tr 55
22 Schweizer A Kultur und Ethik (Văn hoaacute vagrave Đạo đức) cacirculdquo Ethik ist ins Grenzlose erweiterte Verantwortung gegen alles was lebtldquo Muumlnchen 1990 tr332
23 Boff Leonardo Quả Đất Ngocirci nhagrave của chuacuteng ta (Unser Haus die Erde H dịch sang Đức ngữ từ nguyecircn văn Bồ Đagraveo Nha) Duumlsseldorf 1996 tr 219
24 Hội Phật tử Việt Nam tại PhaacutepThiền đường Truacutec Lacircm Nghi Thức Lễ Phật- Kinh Từ Bi Paris 1978 tr 14-16
25 Nyanaponika Mahathera Sutta-Nipagraveta Konstanz 1977 tr58-59
26 Nyanaponika M sđd tr 256
27 IUCN UNEP WWF sđd tr14
28 Cục Mocirci trường sđd Truyecircn bố Rio nguyecircn tắc 9 tr 20
29 Tương Ưng I tr 128
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
30 Cục Mocirci trường sđd Tuyecircn bố Rio tr 9
31 Triacute Quang (biecircn tập) Phaacutep Cuacute Nam Tocircng Kệ 129 Ấn tống 2002 tr 64
32 Cục Mocirci trường sđd Tuyecircn bố Rio nguyecircn tắc 2 tr 19
33 Cục Mocirci trường sđd Tuyecircn bố Rio nguyecircn tắc 12 tr 20
34 Jonas Hans Das Prinzip der Verantwortung Versuch einer Ethik fuumlr die technologische Zeit (Nguyecircn lyacute của traacutech nhiệm Thử tigravem một đạo đức cho thời đại cocircng nghiệp) Frankfurt a M 1984 tr 36
Tacircm Đagraven
Date Mon 13 Mar 2006 122701 +1100
From D Ph lttdan418491hotmailcomgt Add to Address Book Add Mobile Alert
Subject KG GS Le Manh That To vncphvnyahoocom
Xin điacutenh kegravem theo đacircy hai bagravei viết của tocirci đến GS vagrave quyacute VNCPHVN
Nhacircn tiện xin GS hồi acircm cho biết đatilde nhận được quyển saacutech tocirci gởi kiacutenh biếu caacutech đacircy 3 tuần chưa
Tracircn trọng Tacircm Đagraven
Attachments Attachment scanning provided by
LQ4_14doc (142k) [Preview] Save to Computer
LQ7_latest_versiondoc (57k) [Preview] Save to Computer
SOME THOUGHTS ABOUT BUDDHISM OF TODAY Tacircm Đagraven
ABSTRACT Oriental philosophies especially Buddhism believe that the
nature of all phenomena is dynamic The dynamic of nature is not caused by external forces as some ancient Greek philosophers claimed but rather by internal forces that belong to the nature of the phenomena Science nowadays proves that nature is incessantly energetic self-organising inventive and reproductive And life naturally came into existence as a consequence
With constant interaction between living beings and a changing environment the perceptions of the living beings also change Moreover different living beings have different perceptions of the same material world Therefore each being sees the material world differently
According to Santiago Theory by Maturana and Verela mind is the process of life itself Therefore body and mind are inseparable existing together and disappearing together This shows that it is
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
impossible to have the so-called ldquosoulrdquo that exists independently of the body as Descartes claimed If the Santiago theory is true notions such as reincarnation and stream of consciousness could have different and more concrete meanings
With this understanding Buddhism needs to find a more realistic and effective approach for the modern world Instead of emphasising on metaphysical worlds Buddhism should first try to build a peaceful and tranquil environment right on our planet
VAgraveI SUY NGHĨ VỀ PHẬT GIAacuteO NGAgraveY NAY
Tacircm Đagraven 1
SƠ LƯợC NộI DUNG Triết học Đocircng phương noacutei chung vagrave triết học Phật Giaacuteo noacutei
riecircng quan niệm rằng biến động lagrave đặc trưng của sự vật vagrave lực gacircy necircn sự biến động đoacute khocircng phải lagrave ngoại lực như triết học cổ điển Hy Lạp quan niệm traacutei lại lagrave nội lực thuộc vagraveo bản chất của sự vật Khoa học ngagravey nay đatilde chứng minh rằng vạn vật luocircn luocircn năng động Hơn thế nữa vạn vật coacute tiacutenh tự tổ chức saacuteng tạo vagrave tự sinh sản Sự sống nhờ đoacute magrave higravenh thagravenh
Trong quaacute trigravenh sự sống sinh vật luocircn luocircn coacute taacutec động hổ tương với mocirci trường chung quanh nhận thức được sự thay đổi của mocirci trường sống Những nhận thức đoacute biến đổi theo sự biến đổi của mocirci trường sống Do nhận thức khaacutec nhau mỗi sinh vật coacute một thế giới quan khaacutec nhau Theo lyacute thuyết Santiago của hai nhagrave sinh vật học Maturana vagrave Varela tacircm thức chiacutenh lagrave quaacute trigravenh của sự sống Vigrave vậy tacircm vagrave thacircn luocircn luocircn gắn boacute với nhau cugraveng nhau tồn tại vagrave cugraveng nhau tan biến Điều nagravey chứng tỏ khocircng thể tồn tại caacutei gọi lagrave ldquolinh hồnrdquo độc lập với thể xaacutec như Descartes đatilde chủ xướng
Nếu lyacute thuyết Santiago lagrave đuacuteng những khaacutei niệm về luacircn hồi vagrave dograveng tacircm thức chẳng hạn phải được hiểu theo một yacute nghĩa khaacutec hơn vagrave cụ thể hơn Vagrave từ đoacute coacute thể củng cố một hướng đi cụ thể cho Phật Giaacuteo Thay vigrave đặt nặng vagraveo một Tacircy Phương Phật siecircu higravenh chỉ cần tạo được an lạc cho sự sống hiện tại chiacutenh địa cầu của chuacuteng ta coacute thể trở thagravenh một Tacircy Phương Phật hiện thực
Tacircm Đagraven
1 Những neacutet cơ bản của caacutec nền triết học Đocircng vagrave Tacircy Nền cổ triết học Hy Lạp thế kỷ thứ saacuteu trước cocircng nguyecircn bao
gồm hai trường phaacutei chiacutenh Trường phaacutei Milesian vagrave trường phaacutei Eleatic Những nhagrave triết học thuộc trường phaacutei Milesian quan niệm rằng vạn vật coacute sự sống Thales cho rằng mọi vật thể đều coacute linh khiacute Anaximander thấy vũ trụ như lagrave một cơ thể được nuocirci dưỡng bởi vũ trụ khiacute giống như sự sống trecircn địa cầu được nuocirci dưỡng bằng khocircng khiacute vậy Heraclitus tin rằng vạn vật trong vũ trụ luocircn luocircn biến đổi Ocircng cho rằng tiacutenh năng động vagrave tuần hoagraven của những cặp gồm những siecircu lực đối nghịch lagrave nguyecircn nhacircn của sự biến đổi nagravey Như vậy triết học của trường phaacutei Milesian gần giống như nền cổ học đocircng phương
Traacutei lại triết học của Xenophanes thuộc trường phaacutei Eleatic cho rằng đứng trecircn tất cả lagrave Thượng Đế (Being) tuyệt đối vagrave vĩnh cửu Thượng Đế lagrave chacircn lyacute tối hậu duy nhất Những sự sống coacute cảm xuacutec như chuacuteng ta chỉ lagrave tạm bợ vagrave coacute thể bị hủy diệt Ban đầu khaacutei niệm Thượng Đế được xem như lagrave một thể thống nhất của vũ trụ nhưng sau đoacute Thượng Đế được xem như coacute nhacircn tiacutenh với đầy đủ những đặc điểm chacircn thiện mỹ đứng trecircn tất cả vagrave digraveu dắt vũ trụ Parmenides mocircn đồ của Xenophanes cho rằng vũ trụ khocircng hề biến đổi Những biến đổi chuacuteng ta quan saacutet thấy thực ra chỉ lagrave những ảo ảnh của những giaacutec quan của chuacuteng ta Với quan niệm nagravey về Thượng Đế sự phacircn chia giữa linh hồn vagrave thể xaacutec bắt đầu higravenh thagravenh vagrave đatilde trở thagravenh đặc trưng của nền triết học phương tacircy
Để dung hogravea hai quan niệm đối nghịch giữa một Thượng Đế bất biến của Parmenides vagrave một vũ trụ luocircn luocircn biến đổi của Heraclitus những nhagrave triết học Hy Lạp của thế kỷ sau đoacute (thế kỷ thứ năm trước cocircng nguyecircn) cho rằng Thượng Đế biểu hiện trong những thể bất biến nhất định nagraveo đoacute vagrave sự phối hợp cũng như phacircn chia của những thể bất biến nagravey lagrave nguyecircn nhacircn của những biến đổi trong vũ trụ
Quan điểm dung hogravea trecircn đatilde đưa đến khaacutei niệm về atom trong triết học của Leucippus vagrave Democritus Atom lagrave đơn vị nhỏ nhất của vật chất khocircng thể bị hủy diệt Atom được xem như những đơn vị cơ bản của vật chất khocircng coacute linh khiacute di chuyển trong chacircn khocircng dưới taacutec động của những ngoại lực coacute linh khiacute Chủ thuyết atom như vậy đatilde phacircn chia một ranh giới rotilde ragraveng giữa thể xaacutec vagrave linh hồn
Thế giới linh hồn được xem lagrave trọng yếu của sự sống vagrave do đoacute vấn đề đạo đức được đặt ra Aristotle tin rằng linh hồn con người vagrave
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
sự chiecircm ngưỡng Thượng Đế quan trọng hơn nhiều so với thế giới vật chất vocirc tri Chủ thuyết nagravey của Aristotle được giaacuteo hội Ky Tocirc giaacuteo thời trung cổ hưởng ứng nồng nhiệt Nhưng chiacutenh chủ thuyết nagravey đatilde trigrave trệ sự phaacutet triển của khoa học suốt 2000 năm vigrave khocircng coacute ai quan tacircm nghiecircn cứu caacutei thế giới vật chất bị xem lagrave thứ yếu nagravey
Matildei đến thời phục hưng khi ảnh hưởng của Aristotle vagrave Giaacuteo hội đatilde phai mờ khoa học phương tacircy bắt đầu quan tacircm đến thế giới vật chất Sự nghiecircn cứu vagrave thực nghiệm khoa học đatilde bắt đầu vagraveo cuối thế kỷ 15 Song song với nghiecircn cứu khoa học người ta bắt đầu quan tacircm đến toaacuten học Từ đoacute những lyacute thuyết khoa học được biểu hiện bằng ngocircn ngữ toaacuten học Galileo lagrave người đầu tiecircn đatilde kết hợp kiến thức thực nghiệm với toaacuten học vagrave do đoacute được xem như lagrave cha đẻ của khoa học hiện đại
Vagraveo thế kỷ 17 triết gia Descartes đatilde phaacutet triển lyacute thuyết nhị nguyecircn (linh hồn vagrave vật chất) thecircm một bước Linh hồn vagrave vật chất thuộc vagraveo hai cảnh giới độc lập Với sự phacircn chia đoacute caacutec nhagrave khoa học đatilde xem vật chất như những vật chết hoagraven toagraven khaacutec hẳn với sự sống Họ nhigraven vũ trụ như một chiếc maacutey khổng lồ trong đoacute mỗi vật thể được xem như một bộ phận Newton đatilde dựa trecircn quan điểm nagravey để xacircy dựng lyacute thuyết cơ học của ocircng lagravem nền tảng cho ngagravenh vật lyacute cổ điển Mocirc higravenh vũ trụ như một chiếc maacutey cơ khiacute của Newton đatilde ngự trị những tư tưởng khoa học suốt hậu baacuten thế kỷ 17 Song song với một vũ trụ như thế lagrave một Thượng Đế bất biến vagrave vĩnh cửu được xem như một quacircn vương tối cao cai trị vũ trụ bằng những định luật thiecircng liecircng Những định luật tự nhiecircn do caacutec nhagrave khoa học nghiecircn cứu được xem như những định luật của Thượng Đế
Triết học Descartes khocircng những quan trọng trong việc phaacutet triển ngagravenh vật lyacute cổ điển magrave con ảnh hưởng sacircu sắc đến caacutech thức suy nghĩ của phương tacircy cho đến ngagravey nay ldquoTocirci suy nghĩ do đoacute tocirci tồn tạirdquo (I think therefore I exist) Cacircu noacutei nagravey của Descartes đatilde lagravem người phương tacircy xem tri thức lagrave chiacutenh yếu vagrave độc lập với thể xaacutec Thể xaacutec chỉ lagrave thứ yếu Tri thức mới chiacutenh lagrave bản ngatilde của con người Tri thức điều khiển thể xaacutec Điều nagravey dẫn đến macircu thuẫn giữa yacute chiacute vagrave bản năng Thiecircn nhiecircn được xem như riecircng rẻ đối với con người necircn con người tha hồ khai thaacutec thiecircn nhiecircn khocircng hề nghĩ đến hậu quả Vigrave tự cho migravenh coacute một bản ngatilde necircn sự so saacutenh khocircng thể traacutenh khỏi Điều nagravey dẫn đến tranh chấp xung đột kỳ thị Kỳ thị giai cấp Kỳ thị chủng tộc Kỳ thị tocircn giaacuteo Kỳ thị chiacutenh trị văn hoacutea hellip
Tacircm Đagraven
Ngược với những quan điểm trecircn đacircy triết học đocircng phương quan niệm vũ trụ lagrave một vũ trụ hữu cơ Mọi sự vật vagrave biến cố chuacuteng ta cảm nhận được liecircn quan mật thiết lẫn nhau Tất cả những sự vật vagrave biến cố đoacute thật ra lagrave những biến hoacutea khaacutec nhau của cugraveng một thực tại Theo quan điểm đocircng phương khuynh hướng xem vạn vật như những vật thể riecircng rẻ vagrave xem mỗi chuacuteng ta như coacute một bản ngatilde chỉ lagrave một ảo tưởng của tacircm thức Theo triết học Phật Giaacuteo ảo tưởng đoacute lagrave do sự mecirc muội của chuacuteng ta tượng trưng cho một trạng thaacutei rối loạn của tacircm thức Khi trạng thaacutei tacircm thức trở necircn thanh tịnh ảo tưởng đoacute sẽ tự nhiecircn tan biến
Mặc dugrave nhiều trường phaacutei triết học đocircng phương khaacutec nhau về nhiều chi tiết tất cả caacutec trường phaacutei đoacute dugrave lagrave triết học Phật Giaacuteo Ấn Độ Giaacuteo hay Latildeo Giaacuteo đều nhấn mạnh một trọng điểm rằng vũ trụ lagrave một thể thống nhất lagrave hữu cơ coacute sinh khiacute luocircn biến động trong đoacute mọi sự vật tương quan phụ thuộc lẫn nhau Vigrave biến động lagrave đặc trưng của sự vật lực gacircy necircn sự biến động đoacute khocircng phải lagrave ngoại lực như triết học cổ điển Hy Lạp quan niệm traacutei lại lagrave nội lực thuộc vagraveo bản chất của sự vật Caacutei tinh khiết nhất theo triết học đocircng phương do đoacute khocircng phải lagrave một thượng đế tối cao cai trị thế giới traacutei lại caacutei tinh khiết nhất lagrave nguyecircn tắc đạo đức lagrave phương chacircm xử thế xuất phaacutet từ ngay becircn trong sự vật
Chuacuteng ta hatildey phacircn tiacutech xem phải chăng tồn tại một nội lực thuộc vagraveo bản chất của sự vật như những triết học đocircng phương đatilde khẳng định Vagrave phải chăng tồn tại một linh hồn độc lập với thể xaacutec như triết học phương tacircy quan niệm
2 Bản chất năng động của vạn vật Vật chất dugrave ở thể rắn thể lỏng hay thể khiacute đều được higravenh thagravenh
do sự kết hợp của những phacircn tử Trong quaacute khứ coacute chủ thuyết cho rằng vật chất dugrave ở thể rắn thể lỏng hay thể khiacute đều coacute tiacutenh liecircn tục nghĩa lagrave một khối vật chất coacute thể phacircn chia thagravenh những phần vocirc cugraveng beacute theo yacute muốn vagrave mỗi phần beacute nhỏ đoacute vẫn khocircng thay đổi bản chất Ngagravey nay thực nghiệm cho thấy vật chất higravenh thagravenh lagrave do sự kết hợp của những phacircn tử Hatildey higravenh dung một muỗng nước Chia thagravenh hai rồi thagravenh bốn rồi thagravenh taacutem vv chuacuteng ta vẫn nhận được nước Tuy nhiecircn sự phacircn chia khocircng thể keacuteo dagravei vocirc hạn Sẽ đến một luacutec sự phacircn chia sẽ cho chuacuteng ta những phần nhỏ tất nhiecircn rất nhỏ khocircng cograven lagrave nước nữa Đơn vị phacircn chia nhỏ nhất vẫn cograven mang tiacutenh chất nước được gọi lagrave một phacircn tử nước Phacircn chia một phacircn tử nước sẽ khocircng
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
cograven lagrave nước nữa Ngagravey nay chuacuteng ta biết một phacircn tử nước lagrave một kết hợp giữa hai nguyecircn tử hydrogen (H) vagrave một nguyecircn tử oxygen (O) Do đoacute cocircng thức của một phacircn tử nước lagrave H2O Tiacutenh chất của một phacircn tử nước hoagraven toagraven khaacutec với tiacutenh chất của một nguyecircn tử hydrogen hay oxygen Tương tự một phacircn tử dưỡng khiacute O2 gồm hai nguyecircn tử oxygen vagrave tiacutenh chất của dưỡng khiacute ndash rất cần cho sự hocirc hấp ndash hoagraven toagraven khaacutec với tiacutenh chất của nguyecircn tử oxygen Ozone O3 cũng thế coacute tiacutenh chất hoagraven toagraven khaacutec với caacutec nguyecircn tử oxygen Chuacuteng ta coacute thể higravenh dung kiacutech thước cực kỳ beacute nhỏ của những nguyecircn tử vagrave phacircn tử Một muỗng nước gồm khoảng hai trăm ngagraven tỷ tỷ phacircn tử nước Nếu tất cả mọi người trecircn địa cầu cugraveng nhau đếm số phacircn tử trong một muỗng nước giả sử với tốc độ đếm mỗi phacircn tử một giacircy đồng hồ sẽ mất một thời gian khoảng hơn một triệu năm
Sự sống của chuacuteng ta nhờ vagraveo bầu khiacute quyển trong đoacute khoảng hơn 20 lagrave dưỡng khiacute Chuacuteng ta cần những loại khiacute khaacutec nhau vagraveo những cocircng việc khaacutec nhau như hagraven theacutep aacutenh saacuteng neon thuốc tecirc mecirc cho việc giải phẫu nấu nướng bơm baacutenh xe vagrave kể cả việc dugraveng để giết người Những cacircy cối chết chocircn vugravei dưới lograveng đất dần dần sẽ bị phacircn hoacutea bởi aacutep suất vagrave nhiệt biến thagravenh than đaacute vagrave khiacute đốt thiecircn nhiecircn rất cần thiết cho sự sống của chuacuteng ta Ngagravey nay nền kỹ nghệ phaacutet triển đatilde sản xuất nhiều loại khiacute độc hại ocirc nhiễm mocirci trường sống vagrave coacute thể lagravem cho nhiệt độ địa cầu tăng lecircn đe dọa sự sống Coacute những loại khiacute viacute dụ khiacute helium hầu như khocircng coacute taacutec dụng với những vật chất khaacutec nhưng cũng coacute loại khiacute viacute dụ khiacute chlorine coacute taacutec dụng nhạy beacuten Khiacute chlorine coacute magraveu recircu nhạt coacute thể dugraveng để giết người chết một caacutech đau đớn
Tuy mỗi loại khiacute khaacutec nhau coacute những tiacutenh chất khaacutec nhau nhưng đặc tiacutenh chung cho mọi loại khiacute lagrave sự chuyển động khocircng ngừng của caacutec phacircn tử khiacute Tugravey theo khối lượng vagrave nhiệt độ caacutec phacircn tử khiacute coacute những tốc độ khaacutec nhau Nặng hơn thigrave tốc độ chậm hơn Nhiệt độ cao hơn thigrave tốc độ nhanh hơn Hatildey higravenh dung một loại khiacute nagraveo đoacute đựng trong một bigravenh đậy kiacuten để bigravenh đứng yecircn trong một căn phograveng ở nhiệt độ bigravenh thường (khoảng 25oC) Những phacircn tử khiacute sẽ coacute những chuyển động ngẫu nhiecircn liecircn tục va chạm lẫn nhau vagrave đổi hướng chuyển động Người ta coacute thể tiacutenh toaacuten hoặc đo những vận tốc trung bigravenh của những phacircn tử của mỗi loại khiacute ở một nhiệt độ nagraveo đoacute Sau đacircy lagrave vagravei vận tốc trung bigravenh của những phacircn tử của vagravei loại khiacute đựng trong một chiếc bigravenh để trong một căn phograveng ở nhiệt độ bigravenh thường
Tacircm Đagraven
Khiacute hydrogen 3800 dặmgiờ Khiacute helium 2800 dặmgiờ Khiacute oxygen 1030 dặmgiờ Khiacute carbon dioxide 830 dặmgiờ Caacutec loại khiacute trecircn đacircy được sắp theo thứ tự khối lượng caacutec phacircn
tử tăng dần Do đoacute vận tốc trung bigravenh của chuacuteng giảm dần Ở một nhiệt độ cao hơn nhiệt độ bigravenh thường trong phograveng vận tốc trung bigravenh của caacutec loại khiacute sẽ cao hơn Vận tốc trung bigravenh của những phacircn tử khiacute oxygen chẳng hạn sẽ tăng lecircn khoảng 7 khi nhiệt độ tăng từ 0oC đến 40oC
Chuacuteng ta coacute thể ngửi được mugravei caacutec loại rượu nhờ sự bốc hơi Bốc hơi lagrave hiện tượng trong đoacute những phacircn tử trecircn bề mặt của một chất lỏng rời khỏi chất lỏng vagrave bay vagraveo khocircng khiacute Ở nhiệt độ bigravenh thường trong phograveng vận tốc trung bigravenh của những phacircn tử rượu khoảng 800 dặmgiờ Tuy nhiecircn nếu chuacuteng ta để một ly rượu trong phograveng caacutech chuacuteng ta chỉ khoảng một thước chuacuteng ta cũng khoacute coacute thể ngửi thấy mugravei rượu Tại sao Hơi rượu khi bay vagraveo khocircng khiacute thigrave liecircn tục va chạm với những phacircn tử của khocircng khiacute khoảng 6 tỷ lần trong mỗi giacircy đồng hồ vagrave do đoacute liecircn tục đổi hướng chuyển động Một phacircn tử rượu trong khocircng khiacute yecircn tĩnh phải di chuyển một đoạn đường khoảng 30 triệu dặm trước khi coacute thể đến lỗ mũi chuacuteng ta Như vậy mặc dugrave những phacircn tử rượu coacute vận tốc trung bigravenh 800 dặmgiờ xaacutec suất để hơi rượu bay đến chuacuteng ta vẫn rất thấp trừ phi coacute một cơn gioacute thổi hơi rượu thẳng đến chuacuteng ta Đối với những chất lỏng cũng tương tự Nếu cho một giọt mực vagraveo một thau nước mực sẽ lan ra một caacutech chậm chạp trừ phi chuacuteng ta khuấy thau nước Những phacircn tử mực phải va chạm vocirc số lần với những phacircn tử nước vagrave do đoacute liecircn tục đổi hướng chuyển động
Nếu chuacuteng ta thả những hạt phấn hoa tiacute hon vagraveo một thau nước chuacuteng ta sẽ quan saacutet thấy chuacuteng chuyển động khocircng ngừng theo những hướng khaacutec nhau Robert Brown lagrave người đầu tiecircn nghiecircn cứu hiện tượng nagravey một caacutech nghiecircm tuacutec necircn loại chuyển động nagravey được gọi lagrave chuyển động Brown (Brownian motion) Ban đầu ocircng cho rằng chỉ những tế bagraveo đực mới coacute loại chuyển động như thế (bởi vigrave đực thường nghịch ngợm hơn caacutei) Nhưng sau đoacute khi ocircng dugraveng những phấn hoa của những cacircy đatilde chết lacircu năm ocircng vẫn quan saacutet cugraveng một hiện tượng Như vậy khocircng riecircng gigrave những phấn hoa bất cứ loại bụi nagraveo cũng coacute chuyển động Brown Tuy nhiecircn ocircng khocircng coacute lời giải
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
thiacutech thỏa đaacuteng về chuyển động Brown cho đến 50 năm sau Ngagravey nay chuacuteng ta biết chuyển động của những hạt phấn hoa lagrave do sự va chạm ngẫu nhiecircn với những phacircn tử nước luocircn luocircn di động Caacutec phacircn tử nước hay của bất cứ một chất lỏng nagraveo luocircn luocircn chuyển động khocircng ngừng Hoạt động của caacutec tế bagraveo sẽ bị ngưng trệ nếu những phacircn tử của caacutec chất lỏng trong cơ thể ngưng chuyển động Sự sống sẽ khocircng tồn tại nếu khocircng coacute loại chuyển động bất diệt nagravey của những phacircn tử trong caacutec chất lỏng
Chuyển động từ nơi nagravey đến nơi khaacutec (gọi lagrave chuyển động tịnh tiến) của những phacircn tử trong caacutec chất khiacute hoặn chất lỏng luocircn xảy ra Ở thể khiacute caacutec phacircn tử tự do di chuyển Một mẩu khiacute đựng trong bigravenh sẽ tức khắc lan tragraven khắp bigravenh Ở thể lỏng khoảng caacutech giữa caacutec phacircn tử rất nhỏ Tuy nhiecircn chuacuteng vẫn coacute thể di chuyển na naacute giống người ta di chuyển trong một đaacutem động chật niacutech người Trong chất rắn caacutec phacircn tử cũng coacute thể coacute chuyển động tịnh tiến trong một vagravei trường hợp Những nguyecircn tử vagrave phacircn tử trong một chất rắn thường chiếm những vị triacute nhất định Tuy nhiecircn chuacuteng khocircng bất động Chuacuteng luocircn luocircn thaacutey maacutey như những ca sỹ đang hogravea ca một bản nhạc Chuacuteng nhiacutech qua nhiacutech về nhiacutech lecircn nhiacutech xuống quanh vị triacute thường trực của chuacuteng Noacutei khaacutec đi chuacuteng luocircn luocircn coacute chuyển động rung hay dao động (vibrational motion) Chuacuteng ta khoacute coacute thể quan saacutet thấy chuyển động rung bởi vigrave độ dao động thigrave rất beacute Tất nhiecircn caacutec phacircn tử của nhiều chất ở thể khiacute hoặc thể lỏng cũng coacute chuyển động rung Ngoagravei chuyển động tịnh tiến vagrave rung caacutec phacircn tử cograven coacute thể coacute chuyển động quay (rotational motion)
Chuyển động của những vật thể chuacuteng ta coacute thể quan saacutet được theo trực giaacutec thocircng thường của chuacuteng ta cuối cugraveng sẽ dừng lại Nếu khocircng chuacuteng ta coacute thể lagravem cho những chuyển động đoacute ngừng lại Mỗi chuacuteng ta cuối cugraveng cũng phải yecircn nghỉ Nuớc socircng Hương vẫn trocirci hiền hogravea Muacutec một thau nước socircng Hương để yecircn trecircn mặt đất nước trong thau sẽ ngừng trocirci Nhưng nắm xương khocirc cograven lại của chuacuteng ta coacute thật sự yecircn nghỉ khocircng Nước socircng Hương đựng trong thau coacute thật sự đứng yecircn khocircng Hẳn lagrave khocircng Những phacircn tử trong nắm xương khocirc vẫn khocircng ngừng dao động Những phacircn tử nước trong thau vẫn chuyển động khocircng ngừng Khi chuacuteng ta lagravem đocircng lạnh thau nước chuyển động tịnh tiến vagrave chuyển động quay của những phacircn tử nước coacute thể ngừng lại nhưng những phacircn tử nước đocircng lạnh đoacute vẫn coacute những dao động phức tạp Biecircn độ dao động coacute thể trở necircn nhỏ hơn khi nhiệt độ giảm xuống Nhưng biecircn độ dao động khocircng bao giờ triệt
Tacircm Đagraven
tiecircu cho dugrave nhiệt độ hạ xuống mức thấp nhất tức zero độ Kelvin hoặc 27315 độ acircm Celsius cograven được gọi lagrave zero tuyệt đối (absolute zero) Như vậy khocircng coacute caacutech gigrave coacute thể lagravem ngưng chuyển động rung của caacutec phacircn tử vagrave caacutec nguyecircn tử Coacute chuyển động tức coacute năng lượng Vagrave năng lượng nagravey của mỗi nguyecircn tử hoặc phacircn tử ở nhiệt độ zero tuyệt đối được gọi lagrave năng lượng zero tuyệt đối (zero point energy)
Vigrave luocircn luocircn coacute năng lượng vật chất luocircn luocircn năng động Vagrave tiacutenh năng động nagravey của vạn vật lagrave vĩnh cửu lagrave bản chất của vạn vật Cho dugrave Thượng Đế lagrave đấng saacuteng tạo muocircn loagravei iacutet ai tin rằng Ngagravei coacute thể hũy diệt tiacutenh năng động của vạn vật Vagrave coacute lẽ tiacutenh năng động nagravey lagrave caacutei magrave triết học đocircng phương gọi lagrave nội lực
Khi chuacuteng ta eacutep một chất khiacute trong bigravenh thể tiacutech khiacute thu nhỏ lại khoảng caacutech giữa caacutec phacircn tử khiacute ngắn lại Sự va chạm giữa những phacircn tử khiacute vagrave va chạm với thagravenh bigravenh bacircy giờ trở necircn mạnh hơn Vận tốc trung bigravenh của những phacircn tử khiacute trở necircn lớn hơn Năng lượng dồi dagraveo hơn vagrave nhiệt độ khiacute tăng lecircn Aacutep suất khiacute taacutec động lecircn thagravenh bigravenh cao hơn Ở một nhiệt độ nhất định aacutep suất khiacute tỉ lệ nghịch với thể tiacutech khiacute trong bigravenh (Định luật Boyle) Khiacute biết chan hogravea với mocirci trường chung quanh biết phản ứng một caacutech thiacutech hợp với mocirci trường chung quanh Khiacute coacute thể lagrave một cơn gioacute nhẹ thoaacuteng qua cũng coacute thể lagrave một cơn batildeo tố tagraven phaacute khủng khiếp
3 Tiacutenh tự tổ chức tiacutenh saacuteng tạo vagrave tiacutenh tự sinh sản của vạn vật Tiacutenh năng động của caacutec nguyecircn tử vagrave phacircn tử đoacuteng vai trograve then
chốt trong những phản ứng hoacutea học Khi những phacircn tử vagrave nguyecircn tử chuyển động va chạm nhau với những tốc độ thiacutech hợp nghĩa lagrave ở những nhiệt độ thiacutech hợp chuacuteng coacute thể kết hợp với nhau tạo thagravenh những phacircn tử lớn hơn vagrave phức tạp hơn Chẳng hạn một phacircn tử hydrogen (H2) coacute thể taacutec dụng với một nguyecircn tử oxygen (O) để tạo thagravenh một phacircn tử nước (H2O) Thocircng thường ở nhiệt độ cao hơn những phản ứng hoacutea học dễ xảy ra hơn Viacute dụ ở nhiệt độ bigravenh thường hỗn hợp khiacute oxygen vagrave hydrogen khocircng taacutec dụng lẫn nhau Tuy nhiecircn nếu chuacuteng ta chacircm một que diecircm vagraveo hỗn hợp đoacute ta sẽ nghe tiếng nổ (phản ứng hoacutea học xảy ra) vagrave những phacircn tử nước sẽ higravenh thagravenh Một viacute dụ khaacutec Những thức ăn hằng ngagravey chuacuteng ta thường chứa trong tủ lạnh để traacutenh những phản ứng hoacutea học coacute thể xảy ra lagravem hư thối
Những phản ứng hoacutea học thường xuyecircn xảy ra trong những tế bagraveo Sự sống chỉ coacute thể duy trigrave nếu những phản ứng hoacutea học nagravey xảy ra khocircng chậm quaacute cũng khocircng nhanh quaacute Coacute nhiều loại phản ứng
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
trong tế bagraveo khi cho taacutec dụng ở ngoagravei tế bagraveo sẽ xảy ra rất chậm chạp Lyacute do khocircng phải vigrave ở trong tế bagraveo coacute ldquolinh khiacuterdquo hoặc coacute pheacutep lạ lagravem cho tốc độ phản ứng nhanh hơn Phản ứng xảy ra nhanh hơn ở trong tế bagraveo vigrave tế bagraveo coacute chứa những chất xuacutec taacutec gọi lagrave enzymes coacute nhiệm vụ tăng tốc độ của một số phản ứng hoacutea học Mỗi tế bagraveo chứa đựng khoảng 1000 enzymes
Chuyển động của những phacircn tử vagrave nguyecircn tử cograven coacute thể tạo ra một loại phản ứng khaacutec nữa Phản ứng hạt nhacircn xảy ra ở nhiệt độ rất cao Mặt trời chuacuteng ta coacute nhiệt độ khoảng 15 triệu độ Celsius ở trung tacircm vagrave giảm dần xuống khoảng 6 ngagraven độ Celsius ở bề mặt Chuacuteng ta biết những dương điện tử thigrave coacute sức đẩy lẫn nhau Cagraveng gần nhau sức đẩy cagraveng mạnh hơn Chỉ khi nagraveo vận tốc trung bigravenh của hai dương điện tử đủ lớn mới coacute thể chiến thắng được sức đẩy đoacute vagrave coacute thể kết hợp với nhau Nhờ nhiệt độ cao ở becircn trong mặt trời đatilde tạo cho những dương điện tử coacute được vận tốc trung bigravenh đủ lớn đoacute khoảng hơn nửa triệu cacircy số giờ gấp một ngagraven lần vận tốc trung bigravenh của một phacircn tử dưỡng khiacute ở nhiệt độ phograveng thiacute nghiệm trecircn địa cầu Vagrave do đoacute hai dương điện tử becircn trong mặt trời đatilde coacute thể tổng hợp thagravenh một hạt nhacircn deuterium cọng với hai hạt tiềm nguyecircn tử neutrino vagrave positron Đacircy chiacutenh lagrave bước đầu trong quaacute trigravenh sản xuất năng lượng mặt trời
Chuacuteng ta thừa biết nếu khocircng coacute năng lượng mặt trời khocircng thể coacute sự sống trecircn địa cầu Hẳn chuacuteng ta phải chuacutec thọ mặt trời hầu cứu vatilden sự sống trần gian Trung bigravenh một dương điện tử becircn trong mặt trời tiếp tục di chuyển va chạm khoảng một tỷ năm trước khi tổng hợp với một dương điện tử khaacutec Do đoacute mặt trời chaacutey khaacute chậm chạp vừa lagravem cho migravenh coacute thể sống lacircu vừa tỏa năng lượng đủ ấm cho địa cầu Mặt trời đatilde được khoảng bốn tỷ rưởi tuổi vagrave cograven thọ thecircm iacutet ra lagrave năm tỷ năm nữa Caacutec bạn biết cugraveng một khoảng thời gian như nhau mỗi kilocirc cơ thể chuacuteng ta sản xuất một năng lượng gấp mười ngagraven lần năng lượng sản xuất bởi một kilocirc vật chất trecircn mặt trời Chỉ vigrave khối lượng mặt trời quaacute khổng lồ khoảng gấp mười triệu triệu triệu lần khối lượng của dacircn số trecircn địa cầu necircn cứ mỗi khoảng thời gian như nhau mặt trời sản xuất một năng lượng gấp khoảng một ngagraven tỷ lần năng lượng do toagraven bộ dacircn số trecircn địa cầu sagraven xuất
Khoảng một tỷ năm sau khi địa cầu higravenh thagravenh carbon ndash hoacutea chất thiết yếu nhất của sự sống ndash phối hợp với những hoacutea chất cần thiết khaacutec của sự sống lagrave hydrogen oxygen nitrogen sulfur vagrave phosphorus để tạo thagravenh những phacircn tử hoacutea học phức tạp khaacutec nhau
Tacircm Đagraven
Với điều kiện thuận lợi của địa cầu thời bấy giờ một số những phacircn tử noacutei trecircn đatilde trở thagravenh những chất xuacutec taacutec lagravem gia tăng tốc độ của những phản ứng hoacutea học Dần dần những phản ứng hoacutea học khaacutec nhau nagravey moacutec nối chặt chẽ với nhau tạo thagravenh những mạng lưới gồm những chu trigravenh kiacuten coacute khả năng tự tổ chức vagrave tự sinh sản Sau đoacute những chu trigravenh kiacuten nagravey biến hoacutea thagravenh những cấu truacutec mới coacute thể trao đổi năng lượng với mocirci trường chung quanh Nhờ sự trao đổi năng lượng nagravey những cấu truacutec noacutei trecircn coacute thể vượt qua những quaacute trigravenh xaacuteo trộn để trở thagravenh những hệ thống tinh vi phức tạp vagrave đa dạng hơn Bacircy giờ mỗi hệ thống bắt đầu higravenh thagravenh một magraven ngăn tạo sự tự lập cho chiacutenh migravenh tuy vẫn tiếp tục trao đổi năng lượng với mocirci trường chung quanh Nhagrave sinh vật học Margulis cho rằng những hệ thống nagravey coacute thể đatilde biến hoacutea thăng trầm nhiều lần trước khi những phacircn tử di truyền DNA higravenh thagravenh Những tế bagraveo vi trugraveng đầu tiecircn đatilde higravenh thagravenh khoảng ba tỷ rưởi năm trước đacircy bắt đầu sự sống trecircn địa cầu
4 Tacircm thức quaacute trigravenh của sự sống vagrave vấn đề tacircm-thacircn Trong quaacute trigravenh sự sống sinh vật luocircn luocircn coacute taacutec động hổ
tương với mocirci trường chung quanh Do tiacutenh tự lập của migravenh sinh vật coacute thể nhận thức được sự thay đổi đoacute của mocirci trường sống Xaacuteo trộn của mocirci trường sống coacute thể tạo điều kiện lagravem thay đổi cấu truacutec của sinh vật Tuy nhiecircn vigrave mỗi sinh vật đều mang tiacutenh tự lập sự thay đổi cấu truacutec khocircng phải do mocirci trường chung quanh traacutei lại do chiacutenh sinh vật ấn định vagrave điều khiển chi phối Vagrave sự thay đổi cấu truacutec dẫn theo sự thay đổi nhận thức của sinh vật đối với mocirci trường chung quanh Vigrave sự thay đổi cấu truacutec của mỗi sinh vật khocircng nhất thiết giống nhau mỗi sinh vật nhigraven thế giới becircn ngoagravei mỗi khaacutec Hai sinh vật khaacutec nhau coacute thể nhigraven mocirci trường chung quanh bằng hai thế giới khaacutec nhau
Với những quan saacutet vagrave phacircn tiacutech trecircn đacircy hai nhagrave sinh vật học Maturana vagrave Varela đatilde phaacutet triển một lyacute thuyết gọi lagrave lyacute thuyết Santiago cho rằng tri thức chiacutenh lagrave quaacute trigravenh của sự sống Tri thức khocircng phải lagrave một vật thể magrave lagrave một quaacute trigravenh Vagrave chiacutenh vigrave tri thức đồng nghĩa với quaacute trigravenh của sự sống tri thức bao gồm nhận thức cảm xuacutec vagrave hagravenh vi Hơn thế nữa những sinh vật khocircng coacute natildeo bộ vagrave thần kinh hệ vẫn coacute thể coacute tri thức Ngay cả những loagravei vi trugraveng cũng coacute thể nhận thức được một số đặc tiacutenh của mocirci trường chung quanh Chuacuteng coacute thể cảm giaacutec được sự khaacutec nhau của những hoacutea chất vagrave nhờ vậy chuacuteng di chuyển đến những chất đường vagrave traacutenh xa những chất acid
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
Chuacuteng coacute thể phacircn biệt được noacuteng lạnh Cũng coacute những loại vi trugraveng coacute thể cảm giaacutec được những từ trường chung quanh chuacuteng Cugraveng một mocirci trường sống như nhau caacutec loagravei vi trugraveng vagrave chuacuteng ta nhigraven thagravenh hai thế giới hoagraven khaacutec nhau Thế giới của vi trugraveng lagrave thế giới gồm sự noacuteng lạnh những từ trường những hoacutea chất khaacutec nhau Coacute lẽ chỉ đơn giản thế Nhưng thế giới của chuacuteng ta thigrave đa dạng muocircn mầu muocircn vẻ
Mỗi sinh vật lagrave một phần tử của những thế giới của những sinh vật khaacutec Nhờ vậy caacutec sinh vật coacute thể thocircng tin lẫn nhau vagrave do đoacute coacute thể coacute những hagravenh vi phối hợp Mức độ tinh vi của sinh vật cagraveng cao phạm vi taacutec động với mocirci trường chung quanh cagraveng rộng lớn hơn Khi đạt đến một mức độ tinh vi nhất định nagraveo đoacute sinh vật khocircng những taacutec động với mocirci trường chung quanh magrave cograven taacutec động với chiacutenh bản thacircn vagrave như vậy sinh vật khocircng những tạo ra một ngoại cảnh magrave cograven tạo ra một nội giới nữa Saacuteng tạo một nội giới thigrave diacutenh liacuteu mật thiết đến ngocircn ngữ tư tưởng vagrave tacircm thức Đoacute lagrave trường hợp của loagravei người chuacuteng ta
Mỗi sinh vật saacuteng tạo ra một ngoại giới cho riecircng migravenh khocircng coacute nghĩa rằng khocircng coacute một thế giới vật chất becircn ngoagravei Lyacute thuyết Santiago quan niệm coacute một thế giới vật chất nhưng thế giới đoacute khocircng tồn tại khaacutech quan độc lập với người quan saacutet Khi thế giới vật chất đoacute xuyecircn qua ống kiacutenh của một sinh vật lagrave khi sinh vật đoacute thấy được một thế giới chủ quan cho riecircng migravenh Mọi cấu truacutec đều lagrave những cấu truacutec chủ quan Mỗi sinh vật nhigraven thấy một thế giới khaacutec nhau Đối với hai sinh vật cugraveng loagravei vigrave coacute những cấu truacutec gần như nhau necircn hai thế giới chủ quan của hai sinh vật đoacute rất tương tựa nhau Đặc biệt đối với loagravei người thocircng qua tư tưởng vagrave ngocircn ngữ chuacuteng ta coacute thể tạo ra một thế giới trừu tượng chung cho chuacuteng ta Mỗi sự vật chuacuteng ta quan saacutet được khocircng phải lagrave một thực tại bởi vigrave vốn khocircng coacute một thực tại khẳng định tuyệt đối nagraveo hết Chuacuteng ta chỉ coacute thể dugraveng tư tưởng vagrave ngocircn ngữ để gắn nhatilden hiệu cho những gigrave chuacuteng ta quan saacutet được magrave thocirci
Theo lyacute thuyết Santiago quan niệm về linh hồn hoagraven toagraven khocircng coacute điểm tựa Vật chất vốn coacute tiacutenh tự tổ chức vagrave saacuteng tạo Sự sống higravenh thagravenh bằng quaacute trigravenh tự tổ chức vagrave saacuteng tạo đoacute Vagrave tri thức hay tacircm thức tức quaacute trigravenh nhận thức hiểu biết chiacutenh lagrave quaacute trigravenh của sự sống Tri thức gắn liền quấn quiacutet với thể xaacutec cugraveng sinh tử với higravenh hagravei thể xaacutec Tuy hai magrave một Tacircm thức khocircng phải lagrave một sự vật cũng khocircng
Tacircm Đagraven
phải linh hồn magrave lagrave quaacute trigravenh nhận thức hiểu biết lagrave quaacute trigravenh của sự sống Khocircng thể coacute chỗ đứng cho caacutei gọi lagrave linh hồn độc lập với thể xaacutec vagrave tồn tại vĩnh viễn
Thật ra kể từ khi khoa học kỹ thuật phaacutet triển khaacutei niệm về sự tồn tại một linh hồn độc lập với thể xaacutec đatilde lagravem khoacute khăn khocircng iacutet trong việc nghiecircn cứu khoa học Sự phacircn chia đatilde lagravem cho việc tigravem hiểu quan hệ giữa tri thức vagrave natildeo bộ trở necircn mơ hồ vagrave bế tắc Sự tồn tại của linh hồn độc lập với thế giới vật chất dẫn đến khaacutei niệm cho rằng con người coacute thể quan saacutet vagrave mocirc tả sự vật một caacutech khaacutech quan Điều nagravey đatilde hoagraven toagraven tương phản với lyacute thuyết cơ học nguyecircn lượng lagrave một lyacute thuyết đatilde vagrave đang đứng vững trước tất cả những thử thaacutech kiểm chứng thực nghiệm vagrave đatilde aacutep dụng vagraveo caacutec ngagravenh kỹ thuật thagravenh cocircng rực rỡ
Sự phacircn chia giữa thể xaacutec vagrave linh hồn cũng đatilde dẫn đến một sai soacutet khaacutec Xem thế giới vật chất lagrave thứ yếu chỉ giống như một bộ maacutey cơ khiacute Do đoacute phương phaacutep phacircn tiacutech được xem như tối hậu trong việc nghiecircn cứu thế giới vật chất Điều nagravey đatilde lagravem khoacute khăn trong việc nghiecircn cứu về sự sống Đối với caacutec bệnh tacircm lyacute vagrave tacircm thần chẳng hạn Phương phaacutep phacircn tiacutech chỉ chuacute trọng đến việc chữa trị natildeo bộ hay một vagravei cơ quan liecircn hệ khaacutec Đacircy lagrave một thiếu soacutet bởi vigrave tacircm lyacute vagrave tacircm thần lagrave một hệ quả khocircng những chỉ đơn thuần sinh lyacute magrave cograven tugravey thuộc vagraveo tacircm tư tigravenh cảm đời sống tacircm linh những ảnh hưởng của gia đigravenh xatilde hội vagrave mocirci trường sống của cả một quaacute trigravenh sinh trưởng Phương phaacutep phacircn tiacutech cũng dường như đang boacute tay trước những cơn bệnh hiểm nghegraveo của thời đại như bệnh AIDS vagrave bệnh ung thư
Chuacuteng ta khocircng ngạc nhiecircn rằng caacutec nhagrave khoa học khocircng cần phải đề cập đến những khaacutei niệm về linh hồn vagrave thượng đế trong việc nghiecircn cứu của họ
5 Vấn đề nhacircn quả luacircn hồi vagrave dograveng tacircm thức Người ta thường bảo gieo gioacute gặt batildeo hoặc ở hiền gặp lagravenh
Nhưng phải chăng đatilde gieo gioacute thigrave 100 sẽ gặt batildeo Phải chăng ở hiền thigrave 100 sẽ gặp lagravenh Phải chăng nhacircn quả lagrave chắc nịch như thế nhacircn nagraveo phải quả ấy Thật ra đacircy lagrave thuyết khẳng định đatilde coacute một thời vang boacuteng Vốn xuất phaacutet từ lyacute thuyết chuyển động của Newton Nếu biết vị triacute vagrave vận tốc ban đầu của một vật thể vagrave nếu biết lực taacutec động lecircn vật thể vagraveo mọi thời điểm thigrave chuyển động của vật thể hoagraven toagraven được xaacutec định Khi nhacircn đatilde biết thigrave quả baacuteo hoagraven toagraven được xaacutec định Vagrave lyacute thuyết nagravey sau đoacute đatilde được triết học hoacutea thagravenh thuyết khẳng
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
định khocircng những aacutep dụng vagraveo sự vật magrave cograven aacutep dụng luocircn vagraveo sự sống
Người ta hay noacutei cờ bạc lagrave baacutec thằng bần Vagrave nhiều người đều cho rằng cờ bạc thigrave tất yếu phải bần cugraveng Qủa thật đa số người nghiện cờ bạc đều tan cửa naacutet nhagrave Nhưng khocircng phải tất cả Lyacute thuyết xaacutec suất khẳng định rằng vẫn coacute một may mắn (dugrave nhỏ beacute) để người ghiền cờ bạc trở necircn giagraveu coacute
Khi thả một con suacutec sắc khocircng ai biết chắc mặt số mấy sẽ xuất hiện Coacute kẻ khuất mặt khuất magravey điều khiển con suacutec sắc Đừng nghĩ vậy Phật sẽ checirc chuacuteng ta mecirc tiacuten dị đoan Hagravenh động ldquothả con suacutec sắcrdquo coacute thể coacute đến 6 hậu quả khaacutec nhau magrave khocircng ai coacute thể biết chắc chắn hậu quả nagraveo sẽ xẩy ra
Kỳ quaacutei hơn nữa lagrave đối với những hạt tiềm nguyecircn tử đocirci khi ldquoquảrdquo xuất hiện magrave chẳng thấy ldquonhacircnrdquo nagraveo hết Một hạt acircm điện tử trong một nguyecircn tử coacute thể nhảy vọt một caacutech ma quaacutei từ mức năng lượng nagravey xuống mức năng lượng kia chẳng cần một nguyecircn nhacircn nagraveo hết
Ngagravey nay thuyết nguyecircn lượng đatilde chứng minh sự sai lầm của thuyết khẳng định Chỉ cần aacutep dụng thuyết ấy vagraveo những sự vật cũng đatilde lagrave một sai lầm đừng noacutei đến aacutep dụng vagraveo sự sống Cần nhấn mạnh rằng thuyết nguyecircn lượng hiện đang đứng vững qua bao nhiecircu thử thaacutech thực nghiệm vagrave đang cung cấp cho nhacircn loại khocircng biết bao nhiecircu ứng dụng (hữu iacutech coacute tai hại coacute)
Lyacute thuyết nhacircn quả cograven đi xa thecircm một bước Nếu quả khocircng xảy ra trong kiếp nagravey thigrave chắc chắn sẽ xảy ra trong kiếp sau hay kiếp sau nữa Điều nagravey dẫn đến thuyết luacircn hồi Phải chăng coacute luacircn hồi chuyển thế
Những người tin vagraveo thuyết luacircn hồi thường cho rằng một bagraveo thai chỉ coacute thể higravenh thagravenh ngoagravei tinh cha huyết mẹ lagravem cơ sở vật chất ra cần coacute caacutei gọi lagrave Thức (chữ Thức thường được viết hoa) sẵn sagraveng tham dự vagraveo sự sống tương lai Như vậy thai nhi chỉ thocircng qua cha mẹ để đến với thế gian Quan hệ giữa cha mẹ vagrave thai nhi chỉ lagrave một quan hệ duyecircn nghiệp magrave chỉ những vị đắc đạo như Đức Phật mới thấy rotilde được
Tocirci vẫn băn khoăn caacutei gọi lagrave ldquoThứcrdquo phải sẵn sagraveng gia nhập mới coacute thể coacute thai nhi Tocirci vẫn nhớ lời nhạo baacuteng của triết học gia Gilbert Ryle phecirc phaacuten thuyết nhị nguyecircn của Descartes rằng linh hồn ngự trị
Tacircm Đagraven
trong thacircn xaacutec giống như ldquocon ma trong chiếc maacuteyrdquo Nếu hỏi Descartes ndash giả sử ocircng ta cograven sống ndash ldquoThứcrdquo lagrave gigrave Hẳn ocircng ta trả lời khocircng ngần ngại rằng đoacute lagrave linh hồn Nếu khocircng phải linh hồn thigrave ldquoThứcrdquo lagrave gigrave
Nếu chuacuteng ta tin coacute kiếp sau một caacutech hoagraven toagraven xaacutec định viacute dụ kiếp nagravey ocircng A quaacute độc aacutec necircn kiếp sau chiacutenh ocircng A đoacute phải xuống địa ngục Như vậy khi ocircng A chết đi tuy thacircn xaacutec biến thagravenh tro bụi vẫn cograven ldquocaacutei gigrave đoacuterdquo của ocircng A để xuống địa ngục chịu tội Phải chăng ldquocaacutei gigrave đoacuterdquo chiacutenh lagrave caacutei ldquoThứcrdquo chuacuteng ta đề cập trecircn đacircy Vagrave nếu những người đatilde đắc đạo như Đức Phật biết ocircng A ở địa ngục bacircy giờ chiacutenh lagrave ocircng A của kiếp trước thigrave ldquocaacutei gigrave đoacuterdquo nơi ocircng A tuy coacute thay đổi tuy kiếp nagravey lagravem người ở thế gian kiếp sau bị đagravey đọa ở địa ngục nhưng vẫn tồn tại vĩnh viễn đặc trưng cho ocircng A Như vậy phải chăng ldquocaacutei gigrave đoacuterdquo vĩnh viễn đặc trưng cho ocircng A na naacute giống caacutei gọi lagrave ldquolinh hồnrdquo do Descartes chủ xướng
Nếu ldquoThứcrdquo khocircng phải lagrave linh hồn thigrave chỉ cograven caacutech xem noacute như lagrave quaacute trigravenh của bản năng linh động biết tự tổ chức vagrave coacute tiacutenh saacuteng tạo của vạn vật Khi tinh của cha vagrave huyết của mẹ hogravea hợp tinh huyết nagravey sẽ trải qua quaacute trigravenh noacutei trecircn để higravenh thagravenh thai nhi Nếu hiểu ldquoThứcrdquo theo caacutech nagravey thigrave ldquoThứcrdquo vốn chưa higravenh thagravenh trước khi tinh cha vagrave huyết mẹ hogravea hợp với nhau Thai nhi ngay từ khi cograven trong lograveng mẹ đatilde bắt đầu tương taacutec với mocirci trường chung quanh để tồn tại vagrave phaacutet triển Vigrave vậy ldquoThứcrdquo chiacutenh lagrave tacircm thức được higravenh thagravenh trong quaacute trigravenh học tập nagravey Tất nhiecircn quaacute trigravenh phaacutet triển của thai nhi khocircng chỉ tugravey thuộc vagraveo mocirci trường sống magrave cograven tugravey thuộc vagraveo tinh huyết của cha mẹ magrave coacute lẽ chiacutenh yếu lagrave những genes của cha mẹ đatilde hogravea hợp trong thai nhi
Nếu lyacute thuyết Santiago đuacuteng thigrave higravenh hagravei vagrave tacircm thức cugraveng nhau tồn tại vagrave cugraveng nhau tan biến Khi một sinh vật đatilde trở về caacutet bụi caacutei thế giới do tacircm thức của sinh vật đoacute từng gacircy dựng cũng tan biến theo Vậy phải chăng coacute luacircn hồi chuyển thế
Phật Thiacutech Ca khocircng dạy chuacuteng ta rằng luacircn hồi chuyển thế lagrave một thực tại Đạo Bagrave La Mocircn đang cực thịnh trong xatilde hội đương thời của Ngagravei Niềm tin vagraveo luacircn hồi do đoacute rất phổ biến thời bấy giờ Vagrave rất nhiều đệ tử của Ngagravei vốn xuất thacircn từ Bagrave La Mocircn giaacuteo Mục điacutech của Ngagravei khocircng phải để dẫn chuacuteng sanh đi vagraveo những thế giới siecircu higravenh Tacircy Phương Phật khocircng phải lagrave một thế giới huyền biacute Ngagravei muốn biến địa cầu thagravenh một Tacircy Phương Phật Sự sống đầy phiền muộn khổ đau Ngagravei muốn chuacuteng sanh được giải thoaacutet khổ đau Giải
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
thoaacutet khocircng phải lagrave trốn traacutenh cũng khocircng phải hũy diệt Giải thoaacutet khổ đau lagrave biến khổ đau thagravenh hữu dụng để giuacutep người giuacutep đời để cứu nhacircn độ thế ngay trecircn vugraveng trời nagravey ngay cho sự sống khổ đau đang sờ sờ trước mắt Giải thoaacutet được khổ đau lagrave niết bagraven Niết bagraven khocircng phải lagrave một vugraveng trời xa xocirci huyền biacute Tuy nhiecircn nếu coacute luacircn hồi nếu coacute một vugraveng trời huyền biacute gọi lagrave Tacircy Phương Phật hay Niết Bagraven thigrave những lời dạy của Ngagravei vẫn hữu dụng vẫn coacute thể giuacutep chuacuteng sanh đến những nơi đoacute sau cotildei đời nagravey Hẳn Ngagravei đatilde dẫn giải bằng những cacircu noacutei tương tự như thế khi Ngagravei đối diện với những đệ tử vốn coacute niềm tin sacircu nặng vagraveo luacircn hồi
Sự sống luocircn luocircn coacute những taacutec động ảnh hưởng lẫn nhau Suốt cả quaacute trigravenh sự sống mỗi chuacuteng ta để lại khocircng biết bao nhiecircu vết hằn Coacute những vết hằn thigrave đầy bầm tiacutem Coacute vết hằn thigrave đầy lograveng hy sinh cao cả Lagravem thiện lagravem aacutec cướp của giết người vv đều lagrave những vết hằn
Chopin đatilde ra đi nhưng bản nhạc Tristesse vẫn cograven đoacute Schubert đatilde mất nhưng Serenade vẫn cograven đacircy Cụ Tố Như Nguyễn Du khocircng cograven nữa nhưng chuyện Kiều vẫn trecircn mocirci Cocircng trigravenh triết học toaacuten học vagrave khoa học mấy trăm năm qua của Descartes Newton Einstein vẫn cograven đoacute Hitler đatilde chết hơn 50 năm qua nhưng tội aacutec của ocircng ta vẫn cograven đoacute Phật đatilde quy tiecircn nhưng những lời dạy của Ngagravei vẫn saacuteng ngời Noacutei chung khi suy nghĩ đatilde qua đi tư tưởng cograven soacutet lại Khi lyacute luận xong rồi kiến thức vẫn cograven đoacute Sau nhận thức lagrave kinh nghiệm Sau hagravenh động lagrave hậu quả của hagravenh động đoacute Những tư tưởng đoacute những kiến thức đoacute những kinh nghiệm đoacute những hagravenh động đoacute vẫn chờn vờn trong khocircng gian trong tacircm tưởng của mỗi chuacuteng ta Chuacuteng coacute thể ở trong caacutec saacutech vở trecircn caacutec CD DVD trecircn internet hellip
Phải chăng đoacute chiacutenh lagrave dograveng tacircm thức tiếp tục tồn tại cho dugrave sau khi thacircn xaacutec đatilde ratilde rời Dograveng tacircm thức nagravey khocircng phải như những vật chết traacutei lại rất linh động Phật Thiacutech Ca của hơn 25 thế kỷ trước đatilde trở thagravenh vị Phật lịch sử Nhưng Phật Phaacutep của Ngagravei (thuộc vagraveo dograveng tacircm thức) chuacuteng ta vẫn xem như Phật sống khocircng phải sao Chuacuteng ta coacute thể chọn văn thơ ca nhạc kịch nghệ khoa học Tin Chuacutea thigrave chọn Kinh Thaacutenh Tin Phật thigrave chọn Phật Phaacutep Nếu muốn gacircy tội aacutec thigrave chọn những hagravenh động của Hitler Muốn hướng thiện thigrave cũng coacute thể nhigraven vagraveo những hagravenh động hung bạo đoacute để traacutenh neacute Coacute lẽ cần phải học những bagravei học đạo đức cơ bản trước khi bước vagraveo cửa hagraveng tạp hoacutea rất đa dạng đoacute
Khi một nhạc sĩ đagraven bản nhạc Tristesse bản nhạc đoacute đatilde được taacutei
Tacircm Đagraven
sinh trong người nhạc sĩ Khi một nhagrave thơ ngacircm lại chuyện Kiều những vần thơ đoacute đatilde được taacutei sinh trong lograveng người thi sĩ Khi một giaacuteo sư giảng dạy lyacute thuyết chuyển động của Newton lyacute thuyết đoacute đatilde được taacutei sinh trong người giaacuteo sư Một nhagrave soạn nhạc tagravei ba coacute thể lagrave nơi dừng chacircn của một số nhạc sĩ tagravei ba khaacutec của quaacute khứ cũng như đương thời Một nhagrave độc tagravei khaacutet maacuteu coacute thể lagrave hiện thacircn của nhiều tay độc tagravei khaacutet maacuteu khaacutec cũng coacute thể nhờ vagraveo những tấm gương xấu đoacute magrave tạo ra những anh hugraveng giuacutep đời Kiếp sau của cụ Tố Như coacute thể lagrave anh lagrave tocirci vagrave lagrave nhiều người khaacutec nữa Nếu ba trăm năm sau coacute người khoacutec Tố Như người đoacute rất coacute thể đang khoacutec cho chiacutenh migravenh magrave khocircng hề hay biết
6 Phật Giaacuteo vagrave vấn đề siecircu higravenh Tocirci thiacutech đọc những quyển saacutech về thiền thực hagravenh để coacute thể tập
thiền ngay cả những luacutec bận rộn nhất Nấu ăn cũng coacute thể thiền nghe nhạc hay xem TV hay đi ngoagravei đường phố cũng coacute thể thiền Tocirci đi dạo phố một chiều đẹp trời hocircm nọ nhớ đến những chương mục noacutei về thiền đi bộ Tocirci để yacute đến hơi thở của migravenh theo từng bước đi Khi khaacutec tocirci để yacute đến nhịp tim Một luacutec khaacutec nữa tocirci lại lắng nghe tiếng caacutet vụn xagraveo xạc dưới goacutet giagravey Thật ra bất cứ lần đi bộ nagraveo tocirci cũng cố gắng thực hagravenh hết Coacute luacutec thagravenh cocircng theo nghĩa rằng tocirci đến chỗ tocirci muốn đến hồi nagraveo khocircng hay khocircng hấp tấp vội vagraveng cũng chẳng thấy mệt mỏi Tuy nhiecircn rất nhiều lần thất bại nhất lagrave những luacutec tocirci phải đến điacutech đuacuteng giờ hoặc cagraveng sớm cagraveng tốt Vagraveo những luacutec như thế tocirci thường mất sự chuacute tacircm Chỉ đếm được vagravei nhịp thở thigrave quecircn mất Dự định quan saacutet hoạt động của đegraven xanh đegraven đỏ chỉ chuacute tacircm được một luacutec thigrave xao latildeng ngay
Hocircm nay thật đẹp trời Hiển nhiecircn tocirci tự nhủ lograveng ldquophải tập thiền đi bộrdquo Xaacutec suất để thất bại rất cao necircn lần nagravey cũng thất bại Khocircng phải vigrave phố đocircng người Tocirci thất bại lần nagravey vigrave bị thời gian bắt coacutec Tocirci thả hồn vui buồn nơi chốn cũ
Thẩn thơ từng bước hocircm nay Chạnh lograveng thương nhớ những ngagravey đatilde qua Rồi luacutec khaacutec tocirci lại thả hồn latildeng mạn như đang nhớ thương ai Thật nhiều aacuteo tiacutem chiều nay Thấy lograveng rộn ratilde mới hay nhớ người Luacutec tỉnh taacuteo trở lại tocirci lẩm bẩm Ocircng giagrave dịch Nhưng thay vigrave
trở lại tập thiền tocirci len leacuten nhigraven quanh xem coacute ai đang cho tocirci một caacutei
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
nhigraven chế nhạo nagraveo khocircng Tocirci chất vấn nhưng chỉ noacutei trong bụng thocirci
Coacute ai biết tocirci đang buồn vơ vẩn Đang lang thang giữa đocirc hội phồn hoa Đang bơ vơ dưới aacutenh nắng chan hogravea Đang chigravem sacircu trong nhạt nhogravea mecirc muội Bỗng tocirci được cứu saved by the bell Becircn vệ đường thấy người
ta đứng bu quanh mấy chiếc bagraven đầy saacutech CDs vagrave DVDs Tocirci tiến lại gần xem Toagraven saacutech vagrave đĩa noacutei về Phật Giaacuteo Hơn nữa tất cả đều tặng miễn phiacute Tocirci tham lam chọn hầu hết mỗi thứ một bản Tocirci vui mừng thầm nghĩ Về nhagrave tha hồ xem Tất nhiecircn coacute nhiều bổ iacutech chẳng hạn những bagravei giảng về đạo đức ngũ giới thập giới hay những chuyện về Phật Thiacutech Ca trước khi xuất gia Tuy nhiecircn khi xem một số khaacutec tocirci khocircng khỏi trầm ngacircm suy nghĩ
Phải chăng Phật Giaacuteo quaacute chuacute trọng về thế giới siecircu higravenh Động cơ thuacutec đẩy Phật Thiacutech Ca xuất gia lagrave để cứu khổ trần gian Trần gian đầy khổ đau Sanh latildeo bệnh tử lagrave khổ đau Tham sacircn si lagrave khổ đau Kỳ thị giai cấp kỳ thị chủng tộc thủ cựu mecirc tiacuten dị đoan aacutep bức boacutec lột cường hagraveo aacutec baacute lagrave khổ đau Chiến tranh lagrave khổ đau Xatilde hội đương thời của Ngagravei lagrave như thế Vagrave bacircy giờ dường như cũng chẳng khaacutec bao nhiecircu Nhưng phải chăng lời dạy của Ngagravei lagrave lời hứa hẹn sẽ đưa chuacuteng sanh đến một thế giới siecircu higravenh vĩnh cửu đầy cực lạc
Chẳng hạn khaacutei niệm ldquobồ taacutetrdquo nguyecircn thủy lagrave một khaacutei niệm rất hiện thực khocircng mang một sắc thaacutei siecircu higravenh nagraveo Người ta thường gọi thaacutei tử Tất Đạt Đa sau khi xuất gia vagrave trước khi đắc đạo thagravenh Phật lagrave một vị Bồ Taacutet Sau khi Ngagravei đatilde thagravenh Phật danh xưng bồ taacutet được dagravenh cho những vị sắp đắc đạo sắp vượt qua dograveng socircng lagrave người sắp trở thagravenh một vị la haacuten hay một vị phật Noacutei chung bồ taacutec lagrave người khocircng phải thần thaacutenh Họ cugraveng chung sống với chuacuteng ta Họ nhigraven thế giới chung quanh họ như một Tacircy Phương Phật trong luacutec tầm nhigraven của chuacuteng ta coacute thể hoagraven toagraven khaacutec hẳn khi lecircn khi xuống khi vui khi buồn khi thương khi giận Một viacute dụ về những thế giới chủ quan coacute thể coacute của đa số chuacuteng ta
Một người đi với một người Một người hớn hở tươi cười khocircng đacircu Cảnh vui lan tận rừng sacircu Người vui cảnh coacute buồn đau bao giờ Người kia thơ thẩn thẫn thờ
Tacircm Đagraven
Magraveng đecircm vacircy phủ phải chờ bao lacircu Cảnh buồn lan tận rừng sacircu Người buồn cảnh coacute vui đacircu bao giờ Tuy những vị bồ taacutet vagrave chuacuteng ta coacute thể bắt tay nhau nhưng mỗi
người lại nhigraven vạn vật bằng những khung trời khaacutec nhau Dugrave vậy họ khocircng bao giờ tự xem migravenh cao quyacute hơn thuộc giai cấp thượng tầng để rồi kỳ thị người khaacutec Traacutei lại họ hogravea migravenh hợp taacutec vagrave giuacutep đở kẻ khaacutec magrave họ luocircn luocircn xem như đồng loại vigrave họ hiểu rất sacircu sắc rằng giữa họ vagrave những người khaacutec tuy hai magrave một Họ tạo cho mọi người một niềm tin yecircu ngay trong cotildei đời nagravey mắt thấy tai nghe Thế giới của những người khaacutec như đang xiacutech lại gần với thế giới của những vị bồ taacutet đoacute
Nhưng rồi theo thăng trầm của thời gian những vị bồ taacutet cứu khổ cứu nạn coacute higravenh hagravei coacute xương coacute thịt đoacute dần dần ldquobịrdquo siecircu higravenh hoacutea biến mất khỏi trần gian Thế giới của họ lagrave một Tacircy Phương Phật xa xocirci huyền biacute Niết Bagraven cũng vậy vocirc cugraveng huyền biacute Dograveng tacircm thức biến thagravenh những thứ thiecircng liecircng coacute linh hồn Chuacuteng sanh muốn tigravem hiểu nhưng cacircu trả lời rất gọn nhẹ Khocircng thể mocirc tả những huyền biacute đoacute những thiecircng liecircng đoacute bằng ngocircn ngữ hay lời noacutei Chuacuteng sanh được giaacuteo hoacutea rằng muốn đến được những nơi đoacute cần phải tu hagravenh vocirc số kiếp phải khấn vaacutei cầu xin những đấng linh thiecircng ra tay phograve hộ Nếu vụng tu hay sống một đời sống vocirc đạo thigrave bị hăm dọa rằng kiếp sau sẽ bị đagravey xuống Địa Ngục một nơi huyền biacute khaacutec vocirc cugraveng ghecirc rợn
Chuacuteng sanh vốn si mecirc lầm lạc noacutei sao nghe vậy Cố gắng lagravem theo lời giaacuteo hoacutea Nhưng đường xa vời vợi đến hagraveng ngagraven hagraveng vạn kiếp đầy gian nan lại khocircng coacute những bagraven tay thiết thực giuacutep đở như thời vagraveng son xa xưa của tiền nhacircn Họ ngao ngaacuten Họ chaacuten nản Vagrave đa số bỏ cuộc
Thật khoacute tin rằng Phật Thiacutech Ca chuacute trọng đến những thế giới siecircu higravenh trong luacutec Ngagravei baacutec bỏ chủ thuyết về một linh hồn bất diệt Khi người ta hỏi Ngagravei sau cotildei đời nagravey Ngagravei sẽ đi về đacircu Ngagravei trả lời đacircy lagrave vấn đề khocircng coacute giaacute trị thảo luận Ngagravei thường khẳng định lập đi lập lại rằng quan tacircm duy nhất của Ngagravei lagrave sự đau khổ của chuacuteng sanh Ngagravei đi tigravem con đường giải thoaacutet cho chuacuteng sanh hoagraven toagraven khocircng nghĩ đến một phần thưởng nagraveo cho caacute nhacircn migravenh dugrave phần thưởng đoacute thuộc vagraveo thế gian nagravey hay thuộc vagraveo một thế giới siecircu higravenh (nếu coacute) nagraveo đoacute Ngagravei chỉ biết migravenh lagravem những việc cần phải lagravem hầu giải thoaacutet sự khổ đau của chuacuteng sanh Ngagravei muốn xacircy dựng một Tacircy
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
Phương Phật ngay trecircn đia cầu nagravey
Nhưng tại sao Phật Giaacuteo bị siecircu higravenh hoacutea Thật ra Phật Giaacuteo khocircng hề bị siecircu higravenh hoacutea trong lograveng rất nhiều Phật tử nhất lagrave Phật tử ngagravey nay Nhưng qua nhiều kinh saacutech (được viết từ mấy thế kỷ sau khi Phật quy tiecircn vagrave vẫn được lưu truyền cho đến nay) chuacuteng ta coacute thể thấy Phật Phaacutep đatilde nhấn mạnh khaacute nhiều về những cảnh giới siecircu higravenh Coacute thể chăng do khoa học cograven phocirci thai Coacute thể chăng khi Phật Giaacuteo lan truyền sang caacutec nước khaacutec vigrave thường phải tigravem caacutech ăn khớp với những tiacuten ngưỡng địa phương Phật Phaacutep đatilde dần dần biến hoacutea Phải chăng coacute những nhoacutem muốn siecircu higravenh hoacutea Phật Giaacuteo với yacute đồ thống trị Xem Phật chẳng khaacutec nagraveo thượng đế để rồi muốn chuacuteng sanh nghe theo mệnh lệnh của migravenh chỉ cần ldquohugraverdquo rằng mệnh lệnh đoacute lagrave yacute của Phật Tocirci nghĩ đacircy lagrave một vấn đề quan trọng cần được nghiecircn cứu kỹ lưỡng hơn
Coacute kiếp sau tức phải coacute linh hồn hơn nữa linh hồn đoacute lagrave bất diệt Cho dugrave kiếp sau coacute biến đổi so với kiếp trước chẳng hạn trở thagravenh dốt hơn hay thocircng minh hơn trở thagravenh hung bạo hơn hay đạo đức hơn trở thagravenh khaacutec phaacutei vv linh hồn đoacute vẫn tồn tại tồn tại vĩnh viễn Rotilde ragraveng Phật khocircng dạy chuacuteng sanh coacute một linh hồn như vậy Phật đatilde từng dugraveng những viacute dụ về hậu kiếp trong nhiều bagravei giảng của Ngagravei Nhưng tocirci tin Ngagravei chỉ xem những viacute dụ đoacute như những huyền thoại cần phải dugraveng đến khi những người nghe lagrave những người quaacute mecirc tiacuten về luacircn hồi chuyển thế Nếu coacute ai hỏi Ngagravei coacute tin luacircn hồi khocircng Ngagravei sẽ trả lời ndash một caacutech Trung Đạo ndash rằng nếu coacute thigrave bagravei giảng của Ngagravei vẫn coacute giaacute trị hữu dụng Nếu coacute người khư khư muốn Ngagravei chỉ trả lời một caacutech khẳng định ldquocoacuterdquo hay ldquokhocircngrdquo Ngagravei sẽ noacutei ldquonhững vấn đề siecircu higravenh khocircng coacute giaacute trị thảo luậnrdquo Khoa học bacircy giờ cũng chỉ coacute thể trả lời như thế Trả lời ldquochắc chắn coacuterdquo hoặc ldquochắc chắn khocircngrdquo trong luacutec chưa thể chứng minh được một caacutech khoa học lagrave những cacircu trả lời cực đoan
Tocirci xem đĩa DVD vừa mới mang về nhagrave giảng về Kinh Địa Tạng Từ đầu đến cuối tocirci chỉ nghe thấy toagraven những higravenh ảnh ghecirc rợn ở những vugraveng nuacutei non acircm u ma quaacutei nơi đoacute gồm những người bị đagravey sau khi ligravea trần Vagrave khỏi phải noacutei cực higravenh tra tấn thigrave triền miecircn Sống magrave coacute tội thigrave sau khi chết sẽ bị đagravey xuống đoacute Chỉ cacircu noacutei nagravey cũng đủ hagravem yacute mỗi người coacute một linh hồn vagrave linh hồn đoacute tồn tại vĩnh viễn Điều nagravey hoagraven toagraven traacutei ngược với lời dạy của Phật Hơn nữa cuốn phim khocircng noacutei lecircn một lời khuyecircn bảo nagraveo hết chỉ noacutei đến toagraven
Tacircm Đagraven
những tra tấn cực higravenh như lagrave những lời răng đe khủng bố hăm dọa Tocirci nghĩ những cuốn phim như thế nagravey chỉ lagravem cho giới trẻ ngagravey nay xem Phật Giaacuteo như lagrave một tocircn giaacuteo mecirc tiacuten dị đoan khocircng hơn khocircng keacutem
Ngagravey nay đa số đều coacute cơ hội cắp saacutech đến trường Đa số đều coacute những kiến thức khoa học cơ bản Mecirc tiacuten dị đoan vẫn cograven đoacute nhưng đang trecircn đagrave xuống dốc Bất cứ một lyacute thuyết nagraveo khẳng định sự tồn tại những thế giới siecircu higravenh đều coacute thể bị họ cho lagrave một lyacute thuyết mecirc tiacuten dị đoan Vagrave tocirci tin rằng nhiều người suy nghĩ như vậy Tuy đoacute lagrave cực đoan nhưng tocirci thiển nghĩ đa số khocircng cograven thiacutech nghe những hứa hẹn hatildeo huyền về những miền cực lạc hay thiecircn đagraveng nữa Họ chỉ muốn phiền natildeo lo acircu đau khổ giảm xuống vagrave bigravenh yecircn hạnh phuacutec vui tươi tăng lecircn khocircng phải cho kiếp sau magrave cho ngay sự sống hiện tại của họ Roacutet vagraveo tai họ những thế giới siecircu higravenh mỹ miều chỉ lagravem họ xa dần với Phật Giaacuteo Linh thiecircng hoaacute vagrave thần thaacutenh hoacutea Phật vagrave caacutec vị bồ taacutet cagraveng lagravem họ xem Phật Giaacuteo như một đạo thần quyền điều magrave Phật Thiacutech Ca luocircn luocircn baacutec bỏ
Einstein từng noacutei ldquoMột tocircn giaacuteo thiếu khoa học lagrave một tocircn giaacuteo quegrave quặtrdquo Một tocircn giaacuteo chỉ đaacuteng tin cậy khi tocircn giaacuteo đoacute khocircng những bao trugravem toagraven bộ khoa học hiện tại magrave cograven bao trugravem cả những phaacutet triển khoa học trong tương lai Tương lai thigrave chưa đến Chuacuteng ta chưa thấy được những phaacutet triển khoa học sẽ đến Lagravem sao để coacute thể chọn một tocircn giaacuteo đaacuteng tin cậy Phật Giaacuteo quả thật lagrave một tocircn giaacuteo đaacuteng tin cậy Phật coacute bảo chuacuteng ta rằng những lời dạy của Ngagravei khocircng phải lagrave những giaacuteo điều bất di bất dịch Phải biết aacutep dụng đuacuteng từng hoagraven cảnh thời gian vagrave khocircng gian chiacutenh lagrave lời dạy của Ngagravei Những niềm tin hoagraven toagraven traacutei ngược với khoa học cần phải hũy bỏ Những niềm tin magrave khoa học đang degrave dặt cần được nghiecircn cứu kỹ lưỡng ăn khớp với những bước tiến của khoa học Chỉ cần Phật Giaacuteo đi những bước đường như thế thigrave Phật Giaacuteo sẽ luocircn luocircn lagrave một tocircn giaacuteo đaacuteng tin cậy nhất
7 Niềm hy vọng Bị aacutem ảnh bởi những caacutei thế giới siecircu higravenh huyền biacute con người
luocircn luocircn cố gắng tigravem hiểu Bacircy giờ họ coacute maacutey truyền thanh truyền higravenh maacutey vi tiacutenh internet vv Hẳn người thời xưa xem những thứ đoacute như huyền biacute Thế giới bacircy giờ lagrave huyền biacute của thế giới ngagravey xưa Muốn dugraveng ngocircn ngữ để diễn tả thế giới ngagravey nay hẳn khocircng khoacute Họ bắt đầu quen dần với hai chữ huyền biacute nhưng họ tin rằng huyền biacute vẫn
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
lagrave những thứ coacute thể dugraveng ngocircn ngữ để diễn tả Nhưng họ vẫn khocircng thể higravenh dung ra những caacutei thế giới siecircu higravenh magrave người ta đatilde giaacuteo huấn họ Phải chăng thế giới siecircu higravenh đoacute chẳng qua lagrave tương lai của thế giới chuacuteng ta ngagravey nay Họ nghĩ đến vũ trụ với hagraveng tỷ thiecircn hagrave vagrave mỗi thiecircn hagrave coacute hagraveng tỷ những vigrave sao Hẳn phải coacute rất nhiều thaacutei dương hệ na naacute thaacutei dương hệ của chuacuteng ta Vagrave coacute thể coacute nhiều thaacutei dương hệ như thế coacute chấp chứa sự sống Những sự sống đoacute coacute giống sự sống trecircn địa cầu khocircng Văn minh hơn Lạc hậu hơn Phải chăng những thế giới siecircu higravenh noacutei trecircn coacute thể lagrave những thế giới xa xocirci trecircn caacutec thaacutei dương hệ đoacute Tất nhiecircn họ khocircng trả lời được
Nhưng chiacutenh những bế tắc nagravey đatilde phấn chấn họ Họ nhớ đến higravenh ảnh Phật Thiacutech Ca ngagravey xưa vigrave theo con đường tu khổ hạnh magrave đatilde kiệt sức suyacutet bỏ mạng Nhờ đoacute Ngagravei đatilde khaacutem phaacute ra Trung Đạo vagrave đatilde tu thagravenh Phật Đối với chuacuteng sanh bacircy giờ chiacutenh sự ngờ vực về caacutei thế giới siecircu higravenh huyền biacute kia đatilde thuacutec dục họ đổi hướng đi trở lại Xacircy dựng một Tacircy Phương Phật ngay trecircn địa cầu nagravey trước đatilde
Chuacuteng ta khocircng ngạc nhiecircn thấy Phật Giaacuteo đatilde biến đổi những bước nhảy vọt trong nhiều thập niecircn vừa qua Nhiều hội nghị Phật Giaacuteo đatilde được tổ chức tại nhiều nơi trecircn thế giới thảo luận về hướng đi của Phật Giaacuteo ngagravey nay Những phong tragraveo Phật Giaacuteo nhập thế Tacircn Phật Giaacuteo được xem lagrave những bước tiến của Phật Giaacuteo magrave trọng tacircm lagrave sự sống hiện tại trecircn địa cầu Tất nhiecircn mugrave quaacuteng chấp nhận những phong tragraveo nagravey hoặc nhắm mắt baacutec bỏ chuacuteng một caacutech thiếu suy xeacutet lagrave những cực đoan Chuacuteng ta phải xem xeacutet kỹ lưỡng để hội nhập những điểm tốt đẹp vagrave để traacutenh những điểm khocircng coacute lợi cho Phật Giaacuteo Hội nghị quốc tế sắp được tổ chức tại viện nghiecircn cứu Phật học thagravenh phố Hồ Chiacute Minh Việt Nam sẽ lagrave một cơ hội để Phật Giaacuteo thế giới tham gia đoacuteng goacutep yacute kiến về đường lối đối phoacute vagrave đoacuteng goacutep của Phật Giaacuteo trước những thaacutech thức noacuteng bỏng của thời đại như nạn gia tăng dacircn số thế giới nạn khủng bố quan hệ giữa caacutec tocircn giaacuteo caacutec bệnh dịch thời đại như dịch cuacutem gagrave hiệu ứng nhagrave xanh vấn đề dacircn chủ vagrave nhacircn quyền vấn đề truyền thocircng trong thời đại mới vấn đề toagraven cầu hoacutea vv
Đối với Phật Giaacuteo Việt Nam cần tigravem những hướng đi vagrave phương phaacutep giaacuteo dục hữu hiệu để đoacuteng goacutep cho thế giới cho văn hoacutea dacircn tộc cho thế hệ trẻ rường cột của nước nhagrave vv
Hy vọng trong một tương lai gần thế giới chuacuteng ta sẽ tragraven đầy những vị bồ taacutet đuacuteng với yacute nghĩa nguyecircn thủy của noacute Phật sẽ mỉm
Tacircm Đagraven
cười thấy cocircng lao của Ngagravei khocircng bị hoang phiacute Phật muốn biến sự sống trecircn thế gian nagravey khocircng cograven tham sacircn si
khocircng cograven gia cấp khocircng cograven hận thugrave cheacutem giết Thế giới nagravey phải lagrave một thế giới vị tha giuacutep đỡ lẫn nhau tương thacircn tương aacutei Thế giới nagravey phải lagrave chacircn thiện mỹ phải lagrave niết bagraven Những cacircu hỏi chẳng hạn anh thuộc giai cấp nagraveo anh thuộc tocircn giaacuteo nagraveo anh lagrave người nước nagraveo vv sẽ trở necircn khocircng cograven yacute nghĩa trong khung trời niết bagraven đoacute
Nhưng từ đacircy tới đoacute đường cograven dagravei thật dagravei Thế giới hiện tại của chuacuteng ta lagrave một thế giới đa higravenh đa dạng tốt xấu coacute đủ Liệu Phật Giaacuteo coacute thể giuacutep chuacuteng sanh thu ngắn thời gian để biến chốn hồng trần nagravey thagravenh một niết bagraven khocircng Quả đacircy lagrave điều khocircng tưởng Tham lam vẫn cograven đoacute Hận thugrave vẫn cograven đoacute Hiếp bức vẫn cograven đoacute Ranh giới tocircn giaacuteo vagrave ranh giới quốc gia vẫn cograven đoacute Phải cần thời gian Vagrave vagraveo mỗi giacircy phuacutet trong khoảng thời gian đoacute Phật Giaacuteo cagraveng coacute những nhạy beacuten để coacute thể bước vững vagraveng trecircn Trung Đạo
Thế giới hiện tại lagrave một thế giới đa dạng Chuacuteng ta khocircng thể khocircng chấp nhận những ranh giới tocircn giaacuteo cũng như những ranh giới quốc gia Vagrave Phật Giaacuteo coacute traacutech nhiệm biến đổi những hận thugrave cạnh tranh giagravenh giựt cheacutem giết chiến tranh giữa tocircn giaacuteo vagrave tocircn giaacuteo giữa quốc gia vagrave quốc gia thagravenh những hợp taacutec tương thacircn tương trợ thương yecircu vagrave tocircn trọng lẫn nhau Nhiệm vụ của Phật Giaacuteo lagrave thuyết phục những nước văn minh giagraveu coacute giuacutep đở tương trợ những nước nghegraveo khoacute chậm tiến trong những lĩnh vực kinh tế tagravei chaacutenh khoa học kỹ thuật vagrave y tế Phật Giaacuteo phải tạo điều kiện tốt trao đổi học tập văn hoaacute phong tục tập quaacuten lẫn nhau để hiểu nhau hơn vagrave từ đoacute tocircn trọng lẫn nhau hơn Đoacute chỉ lagrave một vagravei viacute dụ trong rất nhiều nhiệm vụ quốc tế khaacutec magrave Phật Giaacuteo phải đương đầu Phải đối phoacute như thế nagraveo trước sự kỳ thị chủng tộc kỳ thị tocircn giaacuteo trước chiến tranh caacute lớn nuốt caacute beacute chiến tranh khủng bố hellip
Tất nhiecircn con đường Phật Giaacuteo đi lagrave Trung Đạo Mọi vấn đề Phật Giaacuteo phải đương đầu đều phải phugrave hợp với Trung Đạo Phật Giaacuteo chủ hogravea bất bạo động Phật Giaacuteo khocircng bao giờ lagrave một đe dọa của bất cứ một quốc gia nagraveo Đacircy lagrave một điều thuận lợi để Phật Giaacuteo coacute thể tiếp xuacutec với tất cả những phe đối nghịch trong mọi cuộc xung đột Phật Giaacuteo khocircng tin vagraveo thần quyền cuồng tiacuten mecirc tiacuten dị đoan
Thần quyền cuồng tiacuten dị đoan Chỉ đưa nhacircn loại đến ngagraven vực sacircu
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
Trong mỗi quốc gia Phật Giaacuteo vagrave chiacutenh quyền khocircng thể khocircng
coacute quan hệ lẫn nhau Bảo rằng Phật Giaacuteo coacute thể tồn tại độc lập với chiacutenh quyền lagrave một điều thiếu thực tế Nếu được sự ủng hộ của chiacutenh quyền việc hoằng phaacutep sẽ thuận tiện gấp bội lần Tocirci coacute xem cuốn phim tagravei liệu về việc trugraveng tu chugravea Thaacutenh Duyecircn ở Huế Mối quan hệ hagravei hogravea giữa chiacutenh quyền địa phương vagrave Giaacuteo Hội Phật Giaacuteo Thừa Thiecircn Huế đatilde tạo thuận lợi cho việc trugraveng tu được thagravenh cocircng mỹ matilden Coacute thể noacutei đacircy lagrave một dấu hiệu tốt cho Phật Giaacuteo Việt Nam
Tuy nhiecircn nếu Phật Giaacuteo trở thagravenh một con cờ bugrave nhigraven của chiacutenh quyền thigrave chiacutenh Phật Giaacuteo sẽ khoacute coacute thể bước vững trecircn Trung Đạo đừng noacutei chi việc digraveu dắt chuacuteng sanh giải thoaacutet khổ đau Để traacutenh điều nagravey Phật Giaacuteo cần coacute một đội ngũ gồm những vị bồ taacutet ldquosốngrdquo với đầy đủ từ bi triacute huệ để coacute thể goacutep yacute chiacutenh quyền trong việc trị quốc an dacircn ngăn cản chiacutenh quyền thi hagravenh những chiacutenh saacutech coacute thể nguy hại cho tổ quốc cho dacircn tộc Đồng thời cần bagravey tỏ thaacutei độ cứng rắn trước những tệ nạn như tham ocirc bạo quyền bất cocircng Được như vậy Phật Giaacuteo mới coacute thể đưa dacircn tộc Việt Nam xiacutech gần với Trung Đạo hơn
Đối với những chiacutenh saacutech của chiacutenh quyền coacute liecircn hệ đến chết choacutec như aacuten tử higravenh vagrave quan trọng nhất lagrave khi đất nước bị đe dọa chiến tranh xacircm lăng thaacutei độ của Phật Giaacuteo phải như thế nagraveo Buocircn lậu aacute phiện thigrave coacute thể tử higravenh Phật Giaacuteo nghĩ sao khi biết rằng aacute phiện đatilde lagravem biết bao nhiecircu người trở necircn nghiện ngập tan cửa naacutet nhagrave vagrave chết choacutec Tuy Phật Giaacuteo chủ trương khocircng saacutet sanh nhưng phải chăng tội tử higravenh luocircn luocircn lagrave sai traacutei Việt Nam đatilde coacute rất nhiều kinh nghiệm với giặc ngoại xacircm Nhigraven lại những kinh nghiệm đoacute Phật Giaacuteo Việt Nam hẳn đatilde ruacutet tỉa được những bagravei học quyacute giaacute Nếu coacute một đe dọa tương tự trong tương lại Phật Giaacuteo sẽ coacute kế gigrave hay để hiến nhagrave nước Necircn hogravea Necircn chiến
Aacuten tử higravenh hay chiến tranh chống ngoại xacircm tất cả đều tugravey thuộc vagraveo nhiều yếu tố kể cả khocircng gian vagrave thời gian Khocircng thể coacute những saacutech kế bất di bất dịch như những giaacuteo điều khocircng bao giờ thay đổi Nếu phải giết một người để cứu hagraveng trăm hagraveng ngagraven người Phật Giaacuteo nghĩ sao Nếu bị ngoại xacircm Phật Giaacuteo phải lagravem sao để coacute thể duy trigrave hogravea bigravenh đất nước Phải chăng Phật Giaacuteo sẽ khocircng bao giờ saacutet sanh dugrave trong bất cứ tigravenh huống nagraveo Nếu vậy phải chăng chủ thuyết ldquokhocircng saacutet sanhrdquo đatilde trở thagravenh một giaacuteo điều bất di bất dịch Tocirci cho rằng những vấn đề nagravey cần được thảo luận kỹ lưỡng
Coacute được quan hệ tốt với chiacutenh quyền quả thật khocircng dễ Hoằng
Tacircm Đagraven
phaacutep để cứu vớt chuacuteng sanh lại lagrave một nhiệm vụ cograven khoacute khăn hơn Trong việc truyền Phaacutep Phật Giaacuteo phải đương đầu với vấn đề đạo đức Xatilde hội hiện tại quả thật coacute quaacute nhiều tệ nạn Trong một xatilde hội tiecircu thụ như hiện nay dường như mọi thứ tigravenh cảm đều được đaacutenh giaacute trecircn tiền bạc Hagravenh hung cướp giật xảy ra gần như cơm bữa Rồi nạn nghiện ngập ma tuacutey Phật Giaacuteo cần tigravem những phương thức hữu hiệu để đối phoacute với những tệ nạn đoacute
Cuối cugraveng để kết thuacutec bagravei nagravey tocirci xin vắn tắt đoacuteng goacutep hai điểm về việc dịch kinh saacutech vagrave việc trang triacute chugravea chiền tại Việt Nam hầu giuacutep người Việt hiểu nhiều hơn vagrave tự hagraveo hơn về Phật Giaacuteo Việt Nam
Trong mấy quyển saacutech biếu khocircng hocircm tocirci đi dạo phố coacute một vagravei quyển Kinh Đọc những quyển Kinh đoacute quả thật rất khoacute khăn đối với tocirci Dường như hầu hết những từ ngữ đều được phiecircn acircm thay vigrave dịch từ chữ Haacuten Tocirci khocircng coacute vốn liếng chữ Haacuten Vagrave tocirci tin rằng ngagravey nay đa số người Việt cũng đều như tocirci Tocirci đatilde đọc nhiều kinh kệ dịch từ ngocircn ngữ Pali hay Sanskrit sang tiếng Anh Rất nhiều dịch giả vẫn than phiền rằng thật khocircng dễ dagraveng tiacute nagraveo trong việc dịch Kinh Coacute nhiều từ của ngocircn ngữ nagravey khocircng dễ gigrave tigravem được từ hoagraven toagraven tương đương trong ngocircn ngữ kia Hẳn caacutec dịch giả Việt Nam cũng đatilde từng thấm thiacutea những khoacute khăn nagravey nhất lagrave khi phải dịch Kinh Nhưng theo tocirci cuối cugraveng caacutec dịch giả phải lagravem điều đoacute Phải dịch khocircng thể chỉ phiecircn acircm Noacutei chung cần phải phổ thocircng hoacutea kinh saacutech Được như thế người đọc sẽ dễ hiểu hơn do đoacute hứng thuacute hơn vagrave Kinh Phật sẽ được phổ biến rộng ratildei vagrave nhanh choacuteng hơn
Đối với caacutec chugravea dường như chỉ coacute tecircn chugravea lagrave được viết bằng tiếng Việt cograven hầu hết caacutec thứ khaacutec như caacutec bức hoagravenh caacutec cacircu đối cacircu liễn viết toagraven chữ Tagraveu Bigravenh dacircn baacute taacutenh đi ngang chugravea nhigraven vagraveo họ chỉ thấy nhưng khocircng hiểu Họ đagravenh tiếp tục bước đi Cửa chugravea thigrave mở rộng magrave họ thấy như đang đoacuteng kiacuten Việt Nam thoaacutet aacutech đocirc hộ của Tagraveu đatilde lacircu Tiếng Việt cũng đatilde được phổ thocircng hoacutea từ lacircu Nhưng những ngocirci chugravea vẫn như thời xa xưa vẫn giống như chugravea Tagraveu trecircn đất Việt Theo tocirci phải Việt Nam hoacutea những ngocirci chugravea Việt Nam Những ngocirci chugravea xacircy trong tương lai phải 100 Việt Nam Nếu phải dugraveng những ngocircn ngữ khaacutec thigrave đoacute chỉ lagrave phụ chỉ để giuacutep du khaacutech nước ngoagravei tigravem hiểu magrave thocirci Chugravea Việt phải dugraveng tiếng Việt cho dacircn Việt Tất nhiecircn coacute những ngocirci chugravea xacircy dựng từ xa xưa nổi tiếng vagrave đatilde trở thagravenh lịch sử cần được giữ nguyecircn vẹn những di tiacutech lịch sử quyacute giaacute đoacute
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
Phật Giaacuteo đatilde đến với Việt Nam 2000 năm nay Chắc chắn ai
cũng mong muốn kho tagraveng văn hoacutea Phật Giaacuteo Việt Nam được phổ biến rộng ratildei trong lograveng mỗi người dacircn Việt
Saacutech tham khảo bull Majjhima Nikaya translated by bhikkhus Nanamoli amp
Bodhi The Middle Length Discourses of The Buddha Wisdom Publications USA 1995
bull Digha Nikaya translated by Maurice Walshe The Long Discourses of The Buddha Wisdom Publications USA 1995
bull Brazier D The New Buddhism Constable amp Robinson London 2001
bull Brazier D The Feeling Buddha Constable amp Robinson London 2001
bull Silver B L The Ascent of Science Oxford University Press New York 1998
bull Capra F The Turning Point Simon amp Schuster New York 1982
Capra F The Web of Life Flamingo London 1997
Tacircm Đagraven
Notes
1 Tiến sĩ
Tacircm Đagraven
ĐẠO ĐỨC PHẬT GIAacuteO Tacircm Đagraven 1
Mugravea Phật Đản 2006 Phật lịch 2550
Đối với những triết học lấy linh hồn vagrave thượng đế lagravem niềm tin mỗi con người coacute một bản ngatilde riecircng biệt vagrave thượng đế lagrave tối cao cai trị loagravei người Do đoacute đạo đức phải dựa trecircn những lời răn của thượng đế Vagrave hiển nhiecircn đạo đức lagrave những giới hạn con người khocircng thể vượt quaacute Đạo đức giống như những hagraveng ragraveo ngăn chặn caacutec loagravei gia suacutec chạy rong phaacute phaacutech ruộng vườn Đạo đức giống như nhagrave tugrave giam giữ tugrave nhacircn để xatilde hội được trật tự Khiển traacutech trừng phạt lagrave biện phaacutep đối phoacute với những ai vi phạm những luật lệ đoacute Mỗi người đều lagrave con caacutei của thượng đế Từng nagraveo con người vẫn tuacircn theo những luật phaacutep phugrave hợp với những lời răn của thượng đế thigrave vẫn cograven lagrave con ngoan của thượng đế
Luật phaacutep hay những lời răn do đoacute lagrave từ becircn ngoagravei aacutep đặt lecircn con người lecircn xatilde hội Vigrave vậy chấp hagravenh luật phaacutep hay tuacircn theo những lời răn của thượng đế coacute nghĩa lagrave mỗi con người bị bắt buộc phải hạn chế những hagravenh vi của migravenh cho dugrave những hagravenh vi đoacute chẳng gacircy tổn thương nagraveo cho xatilde hội nếu khocircng noacutei lagrave coacute lợi iacutech cho xatilde hội Viacute dụ Galileo lagrave một điển higravenh Ocircng cocircng khai phổ biến mocirc higravenh nhật tacircm (mặt trời lagrave trung tacircm của thaacutei dương hệ) trong luacutec Kinh Thaacutenh chủ trương một mocirc higravenh địa tacircm (địa cầu lagrave trung tacircm của vũ trụ) Hậu quả lagrave ocircng bị giam lỏng tại gia đến hết kiếp
Người ta quan niệm rằng nếu coacute thể trừ khử được tất cả những chướng ngại ngăn cản yacute muốn của migravenh thigrave hạnh phuacutec sẽ đến với migravenh Nhưng vigrave yacute muốn của mỗi người một khaacutec thường xung khắc lẫn nhau uy hiếp quyền lợi của nhau necircn tranh chấp xung đột quả thật khoacute traacutenh xảy ra Xatilde hội đương thời của chuacuteng ta dường như đang ở vagraveo thời kỳ tranh chấp xung đột đoacute Con người lợi dụng sự phaacutet triển của khoa học kỹ thuật để cạnh tranh khai thaacutec tagravei nguyecircn thiecircn nhiecircn lagravem ocirc nhiễm vagrave gacircy hại mocirci trường sống
Sự phacircn chia ranh giới giữa tri thức vagrave vật chất đatilde dẫn đến quan điểm trong đoacute vũ trụ được xem như một hệ thống cơ khiacute với những vật thể được xem như những bộ phận riecircng rẻ ldquoCaacutei tocircirdquo của mỗi người được dựng necircn như để tượng trưng cho phần hồn của migravenh với đầy đủ đầu oacutec phaacuten đoaacuten suy luận Phần xaacutec được xem như thứ yếu Dần dần
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
con người quecircn đi caacutei bản chất thực sự của suy tư lagrave cả một quaacute trigravenh của sự sống khocircng những tugravey thuộc vagraveo mỗi con người magrave cograven tugravey thuocircc vagraveo mocirci trường chung quanh nữa Con người xem cơ thể của migravenh như những chiếc maacutey cơ khiacute vagrave xem thiecircn nhiecircn như độc lập với con người cần được chế ngự vagrave khai thaacutec triệt để thỏa matilden lograveng tham
Vigrave thế giới vật chất bị xem như một bộ maacutey cơ khiacute con người tin rằng tiacutenh chất cục bộ coacute thể hoagraven toagraven xaacutec định tiacutenh chất toagraven bộ Do đoacute họ xem nhẹ mối tương quan mật thiết giữa những cơ cấu xatilde hội như giaacuteo dục văn hoacutea y tế kinh tế chiacutenh trị quacircn sự Họ xem trọng phẩm lượng vagrave xem nhẹ phẩm chất Trong lĩnh vực nghiecircn cứu khoa học cũng tương tự caacutec nhagrave nghiecircn cứu dường như xem những ngagravenh chuyecircn mocircn khaacutec khocircng diacutenh daacuteng gigrave đến ngagravenh migravenh đang nghiecircn cứu
Thời xưa thiecircn nhiecircn vagrave nhất lagrave địa cầu được xem như một người mẹ hiền hogravea nuocirci dưỡng chăm soacutec sự sống trecircn địa cầu Cổ Hy Lạp coacute nữ thần Gaia tượng trưng cho mẹ địa cầu Vagraveo thời cận đại mẹ địa cầu đatilde bị thống trị Nam giới chiếm ưu thế Nhagrave vật lyacute học Capra cho rằng quan điểm nagravey được Do Thaacutei giaacuteo vagrave Ky Tocirc giaacuteo ủng hộ vagrave do đoacute Thượng Đế được nhacircn caacutech hoacutea thagravenh một nam giới thống trị thiecircn nhiecircn bằng những định luật nhiệm mầu với những duy lyacute vagrave quyền lực tối cao Những định luật khoa học tự nhiecircn được xem như phản ảnh của những định luật nhiệm mầu đoacute của Thượng Đế Ngagravey nay thời dương thịnh đoacute dường như đatilde đạt đến mức tối đa vagrave đatilde bắt đầu suy thoaacutei Nhiều người khocircng cograven tin rằng Thượng đế lagrave một nam giới đầy pheacutep nhiệm mầu nữa
Triết học Đocircng phương noacutei chung vagrave triết học Phật Giaacuteo noacutei
riecircng quan niệm rằng biến động lagrave bản chất của sự vật kể cả sự sống vagrave lực gacircy necircn sự biến động đoacute khocircng phải do những ngoại lực linh thiecircng như triết học cổ Hy Lạp quan niệm traacutei lại lagrave những nội lực thuộc vagraveo bản chất của sự vật bản chất của sự sống
Khoa học ngagravey nay cũng đatilde chứng minh rằng vạn vật luocircn luocircn năng động Những nguyecircn tử phacircn tử trong mỗi vật thể luocircn luocircn dao động dugrave ở bất cứ trạng thaacutei nagraveo khiacute lỏng hay rắn dugrave ở bất cứ nhiệt độ nagraveo kể cả nhiệt độ thấp nhất coacute thể đạt được Nhờ tiacutenh năng động vạn vật coacute thể tự tổ chức kết hợp nhau thagravenh những higravenh hagravei cagraveng ngagravey cagraveng tinh vi phức tạp vagrave cuối cugraveng lagrave sự sống Coacute thể noacutei
Tacircm Đagraven
vạn vật dugrave đơn giản hay phức tạp dugrave vocirc tri hay hữu tri tất cả đều coacute tiacutenh năng động magrave coacute lẽ do đoacute triết học Đocircng phương đatilde gọi lagrave nội lực
Với những nội lực đoacute vạn vật luocircn luocircn tương taacutec lẫn nhau Đối với sự sống con người coacute hiểu biết coacute triacute tuệ cao nhất so với tất cả caacutec loagravei động vật khaacutec vấn đề đạo đức cần được đặt ra để những tương taacutec đoacute được hagravei hogravea Caacutei tinh khiết nhất của đạo đức theo triết học Đocircng phương khocircng phải lagrave một thượng đế tối cao cai trị thế giới traacutei lại lagrave những nguyecircn tắc đạo đức phương chacircm xử thế xuất phaacutet từ ngay becircn trong sự vật Khaacutei niệm Phật Tacircm của Phật Giaacuteo vigrave vậy lagrave một đaacutep ứng vocirc cugraveng bức thiết cho sự sống loagravei người
Triết học Đocircng phương quan niệm rằng vũ trụ lagrave một thể thống
nhất Chiacutenh quan niệm nagravey đatilde gacircy necircn một cuộc tranh luận socirci nổi keacuteo dagravei hơn mười năm trời giữa hai nhagrave vật lyacute học lừng danh của tiền baacuten thế kỷ 20 Einstein vagrave Niels Bohr Hatildey higravenh dung hai hạt điện tử quay ngược chiều nhau theo một trục quay nagraveo đoacute (do đoacute tổng số hai độ quay triệt tiecircu) Bacircy giờ cho hai điện tử đoacute rời nhau một khoảng caacutech tugravey yacute Nếu vagraveo một thời điểm nagraveo sau đoacute một trong hai điện tử đoacute coacute một độ quay chẳng hạn theo chiều kim đồng hồ quanh một trục quay thẳng đứng thigrave hạt điện tử kia tức thigrave quay ngược chiều kim đồng hồ theo một trục thẳng đứng (để tổng số hai độ quay vẫn triệt tiecircu) Điều nagravey chứng tỏ vagraveo mọi thời điểm hạt điện tử thứ hai biết ngay tức thigrave hạt điện tử kia đang lagravem gigrave để coacute những phản ứng thiacutech hợp
Einstein khocircng tin điều đoacute lập luận rằng vigrave hai điện tử bacircy giờ đatilde caacutech xa nhau vagrave độc lập nhau vagrave vigrave tiacuten hiệu khocircng thể truyền nhanh hơn tốc độ aacutenh saacuteng phải cần một khoảng thời gian để hạt điện tử nagravey biết hạt điện tử kia đatilde lagravem gigrave khocircng thể biết nhau một caacutech tức thigrave được Niels Bohr hoagraven toagraven baacutec bỏ lập luận của Einstein cho rằng tuy hai điện tử bacircy giờ đatilde caacutech xa nhau chuacuteng vẫn cugraveng thuộc vagraveo một hệ thống do đoacute chuacuteng biết nhau một caacutech tức thigrave khocircng giống sự truyền thocircng của những tiacuten hiệu Ba thập niecircn sau đoacute nhagrave vật lyacute học John Bell đatilde chứng minh quan điểm của Niels Bohr phugrave hợp với những định luật của lyacute thuyết nguyecircn lượng
Vạn vật vốn xuất phaacutet từ một điểm sự kiện trecircn đacircy chứng tỏ rằng vũ trụ lagrave một thể thống nhất Con người cũng như sự vật lagrave những phần tử của vũ trụ thực ra coacute thể linh cảm nhau một caacutech tức thigrave Phật Tacircm lagrave kim chỉ nam giuacutep con người coacute thể tạo necircn sự hagravei hogravea giữa những linh cảm quan hệ đoacute
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
Chuacuteng ta vốn higravenh thagravenh từ cotildei hư vocirc Chuacuteng ta vốn gắn boacute
nhau một caacutech hagravei hogravea từ thuở khai thiecircn lập địa Do đoacute Phật Tacircm khocircng thuộc sở hữu của một ai Phật Tacircm khocircng phải một caacutei gigrave đoacute hay một linh hồn để coacute thể noacutei Phật Tacircm của anh khaacutec với Phật Tacircm của tocirci Nếu mỗi người coacute một Phật Tacircm khaacutec nhau chắc chắn sẽ coacute xung đột kỳ thị tranh chấp chiến tranh sẽ lagrave đại họa Traacutei lại Phật Tacircm lagrave quaacute trigravenh tương taacutec hagravei hogravea giữa muocircn vật muocircn loagravei Muốn coacute một nếp sống hagravei hogravea Phật Tacircm phải thường truacute trong chuacuteng ta vagrave chuacuteng ta phải thường truacute trong Phật Tacircm
Xatilde hội Ấn Độ thời Đức Phật lagrave một xatilde hội theo chủ nghĩa caacute nhacircn dựa trecircn nền moacuteng Bagrave La Mocircn Mỗi caacute nhacircn coacute một linh hồn được đặt để theo những thacircn phận sang hegraven khaacutec nhau Một hệ thống phacircn biệt giai cấp như thế đatilde dẫn đến biết bao tang thương khốn khổ Vagrave đoacute lagrave động lực đatilde thuacutec đẩy Đức Phật xuất gia Xatilde hội chuacuteng ta bacircy giờ cũng chẳng tốt đẹp gigrave hơn bởi vigrave Phật Tacircm vẫn như mặt trời đang bị những đaacutem macircy che khuất
Đạo đức Phật Giaacuteo khocircng phải lagrave những gograve boacute hạn chế khocircng phải lagrave những luật lệ aacutep đặt lecircn con người Đạo đức Phật Giaacuteo lagrave bản chỉ đường để hướng dẫn chuacuteng ta đến gần với Phật Tacircm Noacute giống như một bức họa mocirc tả nếp sống của một người đắc đạo mocirc tả quaacute trigravenh sống của Đức Phật Đạo đức Phật Giaacuteo lagrave một quaacute trigravenh nhận thức rotilde ragraveng vagrave trong saacuteng nhất noacute giống như một la bagraven hướng dẫn chuacuteng ta khi bị lạc đường Đạo đức Phật Giaacuteo khocircng xem chiến tranh lagrave do hai phe đối nghịch đaacutenh nhau traacutei lại chiến tranh coacute nghĩa lagrave chuacuteng ta đang tự cheacutem giết lẫn nhau Yacute niệm về phacircn biệt phe phaacutei khocircng nằm trong lĩnh vực đao đức của Phật Giaacuteo Thacircn tacircm chỉ an lạc khi coacute sự hagravei hogravea lẫn nhau hagravei hogravea với mocirci trường chung quanh
Phật Giaacuteo quan niệm mỗi người vốn coacute Phật Tacircm Sở dĩ con người coacute những hagravenh vi vocirc đạo đức chỉ vigrave Phật Tacircm trong họ đang bị che mờ vigrave mecirc muội Đạo đức Phật Giaacuteo lagrave cocircng cụ giuacutep họ lagravem Phật Tacircm trở necircn trong saacuteng hơn trong tacircm họ Phật Tacircm coacute trong mỗi chuacuteng ta khocircng coacute nghĩa rằng khocircng choacuteng thigrave chầy chuacuteng ta cũng đắc đạo khocircng cần tu hagravenh Cứ tiếp tục vụng tu chắc chắn khocircng thể coacute một Phật Tacircm trong saacuteng trọn kiếp vagrave nếu coacute những kiếp sau sẽ muocircn đời như vậy
Người coacute Phật Tacircm trong saacuteng lagrave người biết phối hợp một caacutech hagravei hogravea giữa phacircn tiacutech vagrave tổng hợp giữa cạnh tranh vagrave hợp taacutec giữa thuần lyacute vagrave trực cảm giữa khoa học vagrave tocircn giaacuteo giữa dương tiacutenh vagrave
Tacircm Đagraven
acircm tiacutenh giữa văn hoacutea vagrave sinh hoacutea vv Trong xatilde hội hiện tại nền văn hoacutea dường như trở necircn suy đồi
mocirci trường sinh thaacutei trở necircn tồi tệ Trong luacutec khoa học kỹ thuật phaacutet triển vượt bực văn hoacutea đạo đức xuống dốc nhanh choacuteng Trong luacutec chuacuteng ta coacute thể thaacutem hiểm khocircng gian đổ bộ mặt trăng chuacuteng ta khocircng thể kiểm soaacutet được sự ocirc nhiễm trecircn địa cầu Trong luacutec chuacuteng ta coacute thể sản xuất dồi dagraveo những mỹ phẩm vagrave những thực phẩm cho caacutec loagravei vật chuacuteng ta yecircu quiacute chuacuteng ta khocircng thể xacircy dựng tốt những hệ thống y tế giaacuteo dục lưu thocircng Chỉ một số nhỏ caacutec nước văn minh lagrave giagraveu coacute trong luacutec đa số những quốc gia khaacutec đều chậm tiến vagrave nghegraveo khoacute Ngay trong những quốc gia giagraveu coacute tagravei sản chỉ thập trung vagraveo một thiểu số tagravei phiệt Đa số tagravei sản quốc gia đều bị tư hữu hoacutea Nền kinh tế quốc gia do đoacute bị một thiểu số tagravei phiệt thao tuacuteng Lao động của giới cocircng nhacircn bị bốc lột Đa số việc lagravem của cocircng nhacircn chỉ baacuten thời gian tạm bợ vagrave coacute thể bị thải hồi gần như bất cứ luacutec nagraveo
Dược liệu tuy dồi dagraveo vagrave hữu hiệu nhưng khocircng thiếu những phản ứng phụ tai hại Bệnh tật vẫn tiếp tục hoagravenh hagravenh nhất lagrave tại những nước nghegraveo khoacute Giới tagravei phiệt nghĩ rằng lợi nhuận kinh doanh coacute thể tăng matildei khocircng coacute giới hạn necircn họ tha hồ khai thaacutec thiecircn nhiecircn quecircn rằng tagravei nguyecircn thiecircn nhiecircn chỉ coacute hạn Quacircn sự thigrave khỏi noacutei Thi đua vũ trang coacute lẽ khocircng bao giờ dứt Sự sống cograven của nhacircn loại cũng như mocirci trường sinh thaacutei dường như ngagraven cacircn treo sợi toacutec Trong cuộc chiến tranh lạnh của mấy thập niecircn trước caacutec cường quốc chế tạo khocircng biết bao nhiecircu vũ khiacute hạt nhacircn vũ khiacute hoacutea học Tiếp đến bacircy giờ lagrave chiến tranh khủng bố Mong rằng caacutec vũ khiacute hạt nhacircn vagrave những chất độc hoacutea học sẽ khocircng bị thất thoaacutet Nếu khocircng số tử vong sẽ coacute thể lecircn đến hagraveng triệu
Trong một xatilde hội coacute Phật Tacircm trong saacuteng con người biết bảo vệ mocirci trường sống biết vun xới những giaacute trị tinh thần văn hoacutea đạo đức xatilde hội Khoa học kỹ thuật được aacutep dụng để nacircng cao tiện nghi đời sống phụng sự hogravea bigravenh thay vigrave lợi dụng để chế tạo vũ khiacute giết người Đối với nhagrave nước ngacircn saacutech quốc phograveng giảm xuống traacutei lại nhagrave nước ưu tiecircn vagraveo caacutec ngagravenh giaacuteo dục văn hoacutea khoa học mỹ thuật acircm nhạc hội họa
Trong xatilde hội tươi saacuteng nagravey con người thiacutech ăn rau quả hơn thịt caacute Nạn saacutet sanh giảm xuống rotilde rệt Con người yecircu quyacute caacutec loagravei động vật khaacutec nhiều hơn Con người biết vocirc tigravenh saacutet sanh lagrave việc khoacute traacutenh Gặt haacutei một vụ mugravea khocircng thể traacutenh khỏi sự chết choacutec của bao
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
nhiecircu cocircn trugraveng Rau quả magrave chuacuteng ta phải tiecircu thụ hằng ngagravey cũng lagrave sự sống Nhưng sacircu trong đaacutey lograveng họ luocircn luocircn coacute lograveng hướng thiện traacutenh saacutet sanh Đạo đức Phật Giaacuteo saacuteng ngời trong lograveng họ thuacutec đẩy họ lagravem điều lagravenh traacutenh điều aacutec
Nạn trocircm cướp khocircng cograven xảy ra như trước đacircy Trong xatilde hội cũ người cướp người người maacutenh mung người kể cả vợ chồng bagrave con dograveng họ ruột thịt maacuteu mủ lagrave chuyện như cơm bữa Những tệ nạn đoacute đatilde dần dần biến mất trong xatilde hội mới Một bagrave mẹ thuộc một gia đigravenh nghegraveo khoacute lại phải nuocirci mấy đứa con ăn học Chỉ vigrave lograveng thiacutech thuacute iacutech kỷ riecircng tư bagrave ta khocircng ngần ngại len leacuten vung vải tiền bạc ra ngoagravei một caacutech hoang phiacute Những higravenh ảnh như thế khocircng cograven trong xatilde hội mới nữa Bacircy giờ số người giagraveu coacute giuacutep đở người nghegraveo tăng lecircn nhiều Chiacutenh quyền đatilde coacute những chiacutenh saacutech hữu hiệu bảo vệ sự bền vững cocircng ăn việc lagravem cho người dacircn lagravem người dacircn yecircn tacircm hơn trong cuộc sống Caacutec nhagrave kinh doanh triệu phuacute tỷ phuacute đoacuteng goacutep từ thiện phong phuacute hơn để giuacutep đở những người nghegraveo khoacute Nạn tham quan ocirc lại đagraven aacutep dacircn lagravenh gần như biến mất Tất cả những tốt đẹp đoacute xuất phaacutet từ tấm lograveng trong saacuteng của mọi người nhận thức được rằng tham lam chỉ lagrave một phugrave du hư ảo chỉ mang lại niềm đau cho mỗi người vagrave cho chiacutenh migravenh
Trong xatilde hội tốt đẹp ấy số những gia đigravenh hạnh phuacutec đầm ấm tăng lecircn vượt bực Cha mẹ hogravea thuận thương yecircu lẫn nhau săn soacutec cho nhau cugraveng nhau chăm soacutec con caacutei lo cho con caacutei ăn học necircn người Khocircng như trong xatilde hội trưoacutec đacircy con người lạm dụng sự tự do luyến aacutei chỉ muốn thỏa matilden dục vọng iacutech kỷ riecircng tư của migravenh Những cacircu chuyện về ocircng hagraveng xoacutem bagrave hagraveng xoacutem xẩy ra như cơm bữa Vợ chồng mỗi người tự do tigravem của lạ cho riecircng migravenh chồng vũ phu với vợ vợ chẳng thương yecircu vagrave xem chồng ra gigrave Hậu quả lagrave tỷ lệ số cặp vợ chồng li dị tăng vọt Số con caacutei khocircng cha tăng vọt Số gia đigravenh chỉ coacute mẹ khocircng cha tăng vọt Số gia đigravenh chỉ coacute mẹ với đagraven con của nhiều người cha khaacutec nhau tăng vọt Tất cả những chua xoacutet nagravey cũng xuất phaacutet từ những mecirc muội chigravem đắm trong hư ảo Xatilde hội với Phật Tacircm trong saacuteng sẽ tươi saacuteng vagrave hạnh phuacutec hơn khocircng coacute những tệ nạn đoacute
Trong xatilde hội tươi saacuteng nagravey người ta iacutet nghe thấy những ngồi lecirc đocirci maacutech những lời phecirc bigravenh thiếu xacircy dựng Người ta chỉ biết thương yecircu kiacutenh trọng lẫn nhau Người ta biết kiacutenh latildeo đắc thọ Khocircng hề thấy con caacutei khinh khi ocircng bagrave cha mẹ chuacute baacutec Người ta chỉ biết tặng cho nhau những lời khiacutech lệ khuyecircn lơn hay an ủi Người ta chỉ
Tacircm Đagraven
biết khiecircm tốn học hỏi Phaacutech lối lagrave caacutei gigrave rất xa lạ trong caacutei xatilde hội trong saacuteng nagravey Mọi người đều yacute thức migravenh lagrave hạt caacutet biển Đocircng cagraveng học hỏi cagraveng thấy migravenh beacute nhỏ Những khiecircm tốn như thế hiếm thấy trong xatilde hội trước đacircy Xatilde hội bacircy giờ quyacute trọng hiểu biết quyacute trọng đạo đức hơn những mảnh bằng cấp magrave đocirci khi chẳng khaacutec nagraveo một mảnh giấy vụn Bằng cấp sẽ trở thagravenh một mảnh giấy vụn nếu học magrave chẳng hề hagravenh sẽ dần dần reacutet rỉ hết sạch giống như người chưa từng cắp saacutech đến trường Mang một mảnh giấy vụn như thế magrave người ta cứ ngỡ migravenh đang mang một kho tagraveng kiến thức uyecircn baacutec để rồi khoe khoang phaacutech lối Những thaacutei độ đoacute những con người đoacute hiếm tigravem thấy trong xatilde hội mới
Con người trong một xatilde hội thấm nhuần đạo đức Phật Giaacuteo khocircng cograven thiacutech thuacute với cờ bạc rượu chegrave huacutet xaacutech nghiện ngập ma tuacutey Họ khocircng cograven thiacutech thuacute những saacutech vở phim ảnh khiecircu dacircm mecirc tiacuten hung bạo Vả lại những thuốc phiện đoacute những phim ảnh đoacute hiếm tigravem thấy trong xatilde hội mới Những người buocircn baacuten thuốc phiện đatilde đổi nghề tốt lagravenh hơn Những tagravei tử đạo diễn đatilde đoacuteng những loại phim ảnh noacutei trecircn bacircy giờ chỉ thiacutech đoacuteng những phim hiền hogravea đầy sắc thaacutei đạo đức tigravenh thương yecircu học hỏi vagrave hiểu biết Bacircy giờ nhiều lắm người ta chỉ uống một iacutet rượu hay bia trong mỗi bữa ăn Như thế được bổ dưỡng thacircn thể vagrave lagravem cho bữa ăn ngon miệng hơn Người ta khocircng cograven ngồi chegrave cheacuten cả mấy chai rượu mạnh hay cả mấy chục chai bia say megravem ăn noacutei bố laacuteo bố toeacutet Sở dĩ được vậy bởi vigrave con người trong xatilde hội mới yacute thức được sự cần thiết của một thacircn thể khỏe mạnh một triacute oacutec trong saacuteng lagravenh mạnh để chăm lo bản thacircn gia đigravenh xatilde hội
Trecircn đacircy chỉ lagrave vagravei neacutet cơ bản của đạo đức Phật Giaacuteo Đạo đức Phật Giaacuteo thigrave bao la mecircnh mộng khocircng chỉ gồm những neacutet cơ bản ấy Người đọc cũng như người viết cần khiecircm tốn học tập để may ra coacute thể trở thagravenh một phần tử của một xatilde hội trong đoacute những đaacutem macircy mờ đatilde trở necircn mỏng hơn vagrave dần dần tan đi trong đoacute Phật Tacircm hiện rotilde hơn vagrave trong saacuteng hơn
Coacute một cacircu hỏi cần được lagravem saacuteng tỏ Phải chăng chỉ coacute những người tu Phật mới coacute thể coacute một đạo đức Phật Giaacuteo
Mọi sự vật cũng như sự sống đều liecircn quan phụ thuộc lẫn nhau biến đổi khocircng ngừng vagrave cugraveng thuộc vagraveo một thể thống nhất ldquoCaacutei anhrdquo hocircm nay coacute thể trở thagravenh ldquocaacutei tocircirdquo ngagravey mai Phật Giaacuteo vốn higravenh thagravenh từ caacutei khocircng Phật Giaacuteo vagrave ngược lại Caacutei gọi lagrave ldquoPhật tửrdquo được higravenh thagravenh từ caacutei ldquokhocircng Phật tửrdquo vagrave ngược lại Khocircng lyacute do gigrave chỉ coacute
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
Phật tử mới coacute thể coacute đạo đức Phật Giaacuteo Bởi vigrave nếu vậy thigrave Phật tử vagrave khocircng Phật tử thuộc hai loại riecircng rẻ độc lập nhau Phật khocircng hề dạy chuacuteng ta vậy vagrave hơn nữa bacircy giờ khoa học đatilde minh chứng một caacutech hugraveng hồn rằng khocircng thể coacute sự phacircn chia như vậy
Phật Tacircm vốn trong tim mọi người dugrave người đoacute lagrave một Phật tử hay khocircng Coacute Phật Tacircm lagrave coacute lograveng hướng đến đạo đức Phật Giaacuteo Hướng đến đạo đức Phật Giaacuteo lagrave một bản chất của sự sống con người
Coacute Tacircm lograveng thấy lacircng lacircng Coacute Tacircm lagrave coacute mười phacircn vẹn toagraven Sự xuất hiện hai chữ ldquoPhật Giaacuteordquo trong chugravem từ ngữ ldquođạo đức
Phật Giaacuteordquo coacute thể lagravem nhiều người ngộ nhận rằng đacircy lagrave những luật lệ dagravenh riecircng cho Phật tử Như tocirci đatilde trigravenh bagravey đạo đuacutec Phật Giaacuteo khocircng phải lagrave những luật lệ traacutei lại lagrave một bức họa mocirc tả quaacute trigravenh sống của một vị đắc đạo như lagrave một kim chỉ nam để noi theo Khocircng nhất thiết chỉ Phật tử mới đủ tư caacutech noi theo Phật Giaacuteo higravenh thagravenh từ caacutei khocircng Phật Giaacuteo vagrave ngược lại Chuacuteng ta coacute thể thay thế chugravem từ ldquođạo đức Phật Giaacuteordquo bằng ldquođạo đức Xrdquo rồi muốn thay chữ X bằng từ ngữ nagraveo cũng được Hay gọn nhẹ hơn chuacuteng ta chỉ cần dugraveng hai chữ ldquođạo đứcrdquo cũng đủ Từ ngữ khocircng phải lagrave vấn đề Vấn đề lagrave chuacuteng ta phải hiểu từ ngữ đoacute như thế nagraveo Nếu ai hỏi tocirci đạo đức lagrave gigrave tocirci chỉ trả lời đại khaacutei thocirc thiển gồm những gigrave tocirci đatilde viết trong bagravei nagravey
Biết bao nhiecircu người khocircng phải lagrave Phật tử nhưng sự sống của họ chẳng khaacutec nagraveo những vị bồ taacutet Mohandas Ganghi đatilde dugraveng phương phaacutep đấu tranh bất bạo động để Ấn Độ được thoaacutet khỏi aacutech đocirc hộ của Anh Quốc lagrave một thiacute dụ Một thiacute dụ khaacutec lagrave Mẹ Teresa đatilde cống hiến cả cuộc đời cứu giuacutep những người nghegraveo khoacute mồ cocirci giagrave nua bệnh hoạn vocirc gia cư Vagrave cograven biết bao nhiecircu người khaacutec nữa
Tocirci higravenh dung một tương lai (coacute lẽ cograven xa lắm) khi loagravei người đatilde coacute một nếp sống hoagraven toagraven đạo đức (nghĩa lagrave đạo đức Phật Giaacuteo) cacircu hỏi sau đacircy sẽ trở thagravenh rất ngớ ngẩn Anh (hay chị) thuộc tocircn giaacuteo nagraveo
Notes
1 Tiến sĩ
John Chapman
Date Sun 5 Mar 2006 082219 -0000
From John Chapman ltJMC16btinternetcomgt Add to Address Book
Add Mobile Alert
Subject Call for Papers International Conference on Buddhism in the New
Era To vncphvnyahoocom
Dear Dr Le Manh That With reference to the Call for Papers for the International
Conference on Buddhism in the New Era to be held at the Vietnam Buddhist Research Institute on 15-16 July 2006 I would like to submit the attached Paper Report on 2005 Pilgrimage and Return to Vietnam of Exiled Zen Master Thich Nhat Hanh for your consideration This is a Paper that I presented to a Religion in Contemporary Vietnam Workshop held at the Australian National University Canberra 10 August 2005
You may recall that I came to visit you at the Thien Vien Van Hanh on Sunday 7th January 2001 I am a friend of Professor Minh Chi who taught at the Vietnam Institute of Buddhism HCMC until his recent illness
Sincere Regards John Chapman
Attachments Attachment scanning provided by
ANU_2005_Reportdoc (149k) [Preview] Save to Computer
DRAFT
REPORT ON 2005 PILGRIMAGE AND RETURN TO VIETNAM OF EXILED
ZEN MASTER THICH NHAT HANH By
John Chapman 1
I Introduction This paper describes the background intentions arrangements
progress of and reactions to the Spring 2005 pilgrimage and return to
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
Vietnam of 79-year-old exiled Zen Master Thich Nhat Hanh and then analyses its significance as regards spirituality in contemporary Vietnam
Nhat Hanh had been exiled from Vietnam since mid-1966 because of his peace activities at that time which were perceived by successive Vietnamese governments either as traitorous or at least as a threatening form of political dissidence His invitation from the present Vietnamese Government to return to Vietnam on a three-months Teaching Tour was therefore a very significant development in that countrys contemporary spirituality It appears to indicate a radical change in that Governments attitude towards religion one that heralds increased freedom of religious belief There have however been conflicting interpretations of the reasons for this development some commentators cynically regarding it as only a short-term political manipulation others regarding it as a positive indication that the Vietnamese Government now accepts that encouragement of religion can be helpful in encouraging economic development inculcating more ethical behaviour and achieving political stability In accepting the Governments invitation Thich Nhat Hanh requested that he be allowed to teach to large audiences that twelve of his books be published to be used as textbooks that he be accompanied by a representative group of 100 monastics and 200 lay members from his international sangha and that he could meet the leaders of the banned Unified Buddhist Church of Vietnam A basic reason for his undertaking the tour was his long-stated desire to return to his roots but he also wanted to see at first hand the religious situation in Vietnam to change perceptions dispel fears and effect reconciliations besides this another of his long-standing aims has been to renew Vietnamese Buddhism particularly by encouraging people to adopt Zen meditational practices in order to gain insight and to solve everyday personal problems especially as regards communications within the family in this way he hoped to attract to Buddhism a wider cross-section of the population including more educated younger people male as well as female
The Vietnamese Governments main reason for inviting Thich Nhat Hanh was probably to display to the international community the existence of freedom of
John Chapman
Paper presented to Religion in Contemporary Vietnam Workshop held at Australian National University Canberra 10 August 2005 eligious belief in Vietnam hoping thereby to facilitate its integration into the world economic system and thus increase economic growth and strengthen its legitimacy another of its basic aims is to create a Vietnamese culture imbued with national identity and unity Nhat Hanhs visits to China in 1999 and 2001 probably also helped to pave the way for his return to Vietnam In analysing the contemporary significance of this pilgrimage one needs to consider the many background factors in which it has taken place These factors include the political and social conflicts that arose from the 30 years of war that preceded unification of the country in 1975 the designation of Vietnam in September 2004 by the US Secretary of State as a Country of Particular Concern under the International Religious Freedom Act for particularly severe violations of religious freedom and the ongoing conflict in Vietnam between the officially recognised Vietnam Buddhist Sangha (VBS) and the unrecognised Unified Buddhist Church of Vietnam (UBCV)
Two issues in particular that will be highlighted in this analysis are (a) the viability of transnational Buddhism in Vietnam and (b) the likelihood that Nhat Hanhs intervention will contribute to national reconciliation
II Thich Nhat Hanh ndash Background to Exile Nhat Hanh (known as Thay to his followers) was born on 11
October 1926 in Trung Xa village in the province of Quang Tri in Central Vietnam the son of a petty government official2 Vietnam at that time was under French colonial rule During World War II the French occupation of Vietnam gave way to invasion by the Japanese When after the war Vietnamese nationalists declared independence the French with US support initiated a war to reimpose their colonial rule but in 1954 the French forces were defeated at Dien Bien Phu The Geneva Peace Accords reached in 1954 provided for the partitioning of Vietnam at the 17th parallel into two countries communist in the north and capitalist in the south
The repressive regime of Ngo Dinh Diem in South Vietnam was supported by the United States government Diem who was a
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
Catholic regarded the Buddhist leadership as a threat to his government and instituted a series of discriminatory and repressive measures against them After nearly twenty years of war between South Vietnam supported by the Americans and Communist North Vietnam the Americans finally withdrew their troops in March 1973 following which South Vietnam was defeated by the North in April 1975 and the country became reunified under Communist rule The teachings and practices of Thich Nhat Hanh have largely emerged from this formative crucible3
At the age of 16 Nhat Hanh entered the Tu Hieu monastery at Hue as a novice His teacher there was Zen master Thich Chan That of the fortieth generation of the Lam Te Zen school and of the eighth generation of the Lieu Quan school an indigenous Vietnamese branch of Lam Te His studies included both Theravada and Mahayana (especially Pure Land and Zen) traditions4
After a three years novitiate Nhat Hanh attended the Bao Quoc Buddhist Institute in Hue and received full ordination as a Buddhist monk there in 1949 But inspired by the Buddhist reform movement begun in the 1930s he wanted to follow a curriculum with more emphasis on philosophy literature and foreign languages and as the authorities at the Bao Quoc Institute were not responsive to this in 1950 he and several other students left and took up residence in the small An Quang Temple on the outskirts of Saigon5 (This temple later became the An Quang Buddhist Institute the foremost centre of Buddhist studies in South Vietnam) While studying at Saigon University where he graduated placed first in four subjects Nhat Hanh supported himself by writing novels and poetry After this the elders in Hue wrote asking him to come back and when he returned there in 1955 he was asked to become the editor of the magazine Vietnamese Buddhism the official voice of the Association of All Buddhists in Vietnam But within two years the journals publication was suspended because the Buddhist hierarchy disapproved of his articles6
In December 1959 Nhat Hanh taught a three-month course in Buddhism at the Xa Loi Temple in Saigon In February 1961 he participated in a three-month course on the basic teachings of Buddhism at An Quang Pagoda In April 1961 he began another course on Buddhism for twenty university students at the Xa Loi
John Chapman
Temple but within two weeks the authorities at the Temple ndash old fashioned lay Buddhists - cancelled the course So Nhat Hanh moved again to Truc Lam Temple a one-hour motorbike ride from Saigon and taught the course there7
While Nhat Hanh was teaching in Dalat in 1956 someone at An Quang Pagoda erased his name from the records of the temple which in effect expelled him from the temple family Subsequently the authorities of Xa Loi Temple also expelled him8 Faced with these setbacks in the autumn of 1957 Nhat Hanh sought a quiet space for healing and reflection This led him to found a new monastic community of resistance Phuong Boi in Dai Lao Forest near Dalat about a hundred miles from Saigon9 At this time he taught in a local high school and wrote articles published books and edited magazines to promote the idea of a humanistic unified Buddhism10
However increasing disapproval of his writings both by Buddhist leaders and by the dictatorial Diem regime led him in September 1961 to accept an offer of a fellowship to study comparative religion at Princeton University After one year at Princeton in the autumn of 1962 he was invited to teach contemporary Buddhism at Columbia University
On 1 November 1963 there was a military coup detat in South Vietnam which brought down the Diem government Thich Tri Quang the leader of the Buddhists in Hue sent an urgent appeal to Nhat Hanh for him to return to help them rebuild the Buddhist Congregation Accordingly on 16 December 1963 Nhat Hanh left the United States for Vietnam11
A Vietnamese Buddhist Reunification Congress was held at the Xa Loi pagoda in Saigon from 21 December 1963 until 3 January 196412 This resulted in the creation of the Unified Buddhist Church of Vietnam (UBCV) on 13 January 1964 13 Shortly afterwards Nhat Hanh submitted a Three-Point Proposal to its Executive Council requesting that firstly the UBCV should publicly call for cessation of hostilities in Vietnam secondly that it should help to build an Institute for the study and practice of Buddhism to train future leaders and thirdly that a centre should be created for training social workers who could help bring about non-violent social change based on the Buddhas teachings The initial response of the Executive Council was to offer support only for the Institute of Higher Buddhist Studies
Phật Giaacuteo Thời Đại Mới Cơ Hội vagrave Thaacutech Thức
which was set up on 13 March 1964 Subsequently the School of Youth for Social Service (SYSS) was inaugurated in September 1965 The UBCV did not then openly appeal to the two sides to cease hostilities but its main objective in the next few years was clearly to end the war
The Institute of Higher Buddhist Studies Institute (subsequently Van Hanh University) was set up by monks at the An Quang pagoda on Nhat Hanhs assurance that he would handle the financing which he did by raising money from a network of friends and acquaintances Friends professors writers and others agreed to teach without pay since they were all employed elsewhere A monk who had returned home after obtaining a PhD at Nalanda University in India Thich Minh Chau became Vice Chancellor of the Institute 14
During this period Nhat Hanh and others also established a publishing house La Boi Press which grew to be quite large and influential Besides this he edited the weekly journal Hai Trieu Am (Sound of the Rising Tide) the official publication of the UBCV He kept up a steady stream of writings calling for peace and reconciliation which presented Buddhism in a different light and influenced the younger generation15 In 1965 when the United States military was preparing to enter Vietnam Nhat Hanh as chief editor of Hai Trieu Am called on the North and the South to find an immediate solution to end the war This displeased the UBCV Council who terminated the weekly16
On 5 February 1966 Nhat Hanh brought institutional expression to his conception of engaged Buddhism by founding the Tiep Hien Order (the Order of Interbeing) as a new branch of the Lam Te school with the intention of providing a bridge between the lay and monastic communities The Order would seek to end war and work for social justice without taking sides It was seen as an inclusive community of Buddhist practitioners ndash men and women clergy and lay ndash committed to a common life of service Six leaders of the SYSS including Cao Ngoc Phuong (later Sister Chan Khong) were ordained as members of the new Order17
Nhat Hanh was deeply involved in the training of teams of students from the SYSS to be sent into the villages to establish schools and health clinics and later to rebuild villages that had been bombed He and his associates were given a free reign to run the School which