vivlio_perilipseon.pdf - philology.uoi.grphilology.uoi.gr/sites/default/files/news_general/vivlio_perilipse... · Πανεπιστήμιο Λευκωσίας και Κέντρο Ελληνικής

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΤΟΜΕΑΣ ΚΛΑΣΙΚΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ amp ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ

ΚΛΑΣΙΚΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ

Εrsquo ΣΥΜΠΟΣΙΟ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΚΑΙ

ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΔΙΔΑΚΤΟΡΩΝ ΚΛΑΣΙΚΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ ΠΙ

ΙΩΑΝΝΙΝΑ

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017

ΑΙΘΟΥΣΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΩΝ Δ Θ ΣΑΚΑΛΗ

ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Σοφία ndash Δανάη Χρηστίδου

ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΠΟΙΗΤΙΚΗ ΣΚΕΨΗ Ο ΕΠΙΚΟΣ

ΠΟΛΥΦΗΜΟΣ ΣΤΟ ΕΙΔΥΛΛΙΟ 11 ΤΟΥ ΘΕΟΚΡΙΤΟΥ1

Δήμητρα Καραμήτσου

ΒΙΑΙΟΙ ΘΑΝΑΤΟΙ ΠΑΙΔΙΩΝ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟ ΕΠΙΓΡΑΜΜΑ Η

ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΕΡΜΩΝΑΚΤΑ (ΠΑ 9302 ΚΑΙ ΠΑ 9548) ΜΙΑ

ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ2

Δέσπω Αντωνίου

Η ΡΗΤΟΡΙΚΗ ΤΩΝ ΡΩΜΑΙΩΝ

ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΡΩΙΜΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ4

Βασίλειος Δημογλίδης

ΕΝΣΩΜΑΤΩΜΕΝΕΣ ΣΚΗΝΟΘΕΤΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΚΑΙ ΌΨΕΙΣ

ΜΕΤΑΘΕΑΤΡΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗ PHAEDRA ΤΟΥ ΣΕΝΕΚΑ5

Στυλιανή Μπάρτζου

ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟΙ ΜΥΘΟΙ ΣΤΙΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΟΒΙΔΙΟΥ

ΑΥΤΟΑΝΑΦΟΡΙΚΟΤΗΤΑ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΑΠΟΘΕΩΣΗ6

Παναγιώτης Σταματόπουλος

ΤΟ ΔΥΣΜΟΡΦΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΣΩΜΑ ΩΣ ΜΟΤΙΒΟ ΜΕΤΑΠΟΙΗΤΙΚΩΝ

ΣΥΝΔΗΛΩΣΕΩΝ Ο ΟΜΗΡΙΚΟΣ ΘΕΡΣΙΤΗΣ (Β 211ndash78) ΚΑΙ ΟΙ

ΑΡΧΙΛΟΧΕΙΟΙ ΣΤΡΑΤΗΓΟΙ (114 WEST)8

Μαρία Λεβέντη

Η ΈΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΑΥΤΕΞΟΥΣΙΟΥ ΣΤΟ ΜΥΘΟ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ ΤΟΥ

ΠΗΛΕΑ ΚΑΙ ΤΗΣ ΘΕΤΙΔΑΣ (ΑΛΚΑΙΟΣ ΑΠ 42 V ΚΑΙ ΤΡΙΤΟ ΣΤΑΣΙΜΟ

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑΣ ΕΝ ΑΥΛΙΔΙ)10

Γεωργία Χριστοφάκη

Η ΠΑΡΟΔΟΣ ΤΟΥ ΟΙΔΙΠΟΔΑ ΤΥΡΑΝΝΟΥ ΩΣ ΠΑΙΑΝΑΣ12

ΑναστασίαndashΜαρία Καραγκιόζη amp Γεώργιος Πάσχος

ΕΝΤΑΞΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΣΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΩΣ ΔΕΥΤΕΡΗΣΞΕΝΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ13

Παναγιώτης Ελ Γκεντί

Η ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΟΔΥΝΗΣ ΣΧΕΔΙΑ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΑ ΓΙΑ ΕΝΑ

lsquoΙΛΙΑΔΟΓΕΝΕΣrsquo ΠΟΙΗΜΑ ΤΟΥ ΚΑΒΑΦΗ15

1


Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια Κλασικής Φιλολογίας

Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης


ΠΟΛΥΦΗΜΟΣ ΣΤΟ ΕΙΔΥΛΛΙΟ 11 ΤΟΥ ΘΕΟΚΡΙΤΟΥ

Θεόκριτος στο ενδέκατο Ειδύλλιο πειραματίζεται με την επική

παράδοση την οποία προσπαθεί να εντάξει στο βουκολικό corpus

με τη μορφή του Κύκλωπα Πολύφημου Ο Πολύφημος είναι

κατάλληλος αντιπρόσωπος του έπους λόγω του μεγέθους του που

λειτουργεί ως μεταφορικό ισότοπο της παράδοσης που τον έκανε γνωστό

Ο Κύκλωπας του Θεόκριτου laquoσυρρικνώνεταιraquo και επιστρέφει στην νεανική

του ηλικία πριν τις περιπέτειές του που γνωρίζουμε από το έπος

προκειμένου να χωρέσει για λίγο στη μικροκλίμακα της βουκολικής

ποίησης και να τραγουδήσει ένα εξίσου laquoμικρόraquo (ως μέγεθος αλλά και ως

θεματική) τραγούδι για τον ερωτά του προς τη νύμφη Γαλάτεια Το θέμα

άλλωστε του Ειδυλλίου έτσι όπως προκρίνεται στους πρώτους στίχους

είναι μια ιστορία laquoευρέσεωςraquo του φαρμάκου για τον έρωτα που δεν είναι

άλλο από τη βουκολική ποίηση Ο λόγος που χρησιμοποιεί ο Πολύφημος

ωστόσο αποτελεί ένα παιχνίδισμα του Θεοκρίτου με τις μεταφορές του

έρωτα συγκεκριμένα τις μεταφορές της φωτιάς και της θάλασσας του

έρωτα τις οποίες αξιοποιεί με τρόπο που αναφέρεται διακειμενικά στην

Οδύσσεια Ο εγκλωβισμός του Κύκλωπα στο έπος ενισχύεται και μέσω

άλλων γλωσσικών και θεματικών παραλλήλων που υπάρχουν ανάμεσα

στο Ειδύλλιο και την ε΄ και ζ΄ ραψωδία της Οδύσσειας τα οποία φέρνουν

τον Κύκλωπα κοντά με τον επικό του αντίπαλο τον Οδυσσέα Έτσι ο

Κύκλωπας θεραπεύοντας το πάθος του μέσω του τραγουδιού και

επιστρέφοντας στον κόσμο της βουκολικής του καθημερινότητας

καταστρέφει ασυνείδητα κάθε δυνατότητα διαφυγής που είχε προς έναν

εναλλακτικό κόσμο όπου η μόνη του μέριμνα θα ήταν ο έρωτας και το

βουκολικό τραγούδι και καταδικάζει τον εαυτό του να ξαναγίνει ο γνωστός

σε όλους Πολύφημος της Οδύσσειας υποσκάπτοντας την τελική

διαπίστωση της ποιητικής φωνής περί laquoθεραπείαςraquo του ήρωα

Ο

2


Υποψήφια Διδάκτωρ Κλασικής Φιλολογίας




ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

την αρχαιότητα η παιδική ηλικία δεν ήταν απολύτως κατανοητή

ως ιδέα Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από το γεγονός ότι τα

παιδιά στο αρχαϊκό έπος την τραγωδία και την ελληνιστική

ποίηση είναι μικροί ήρωες θεϊκής ή βασιλικής καταγωγής των οποίων ο

ρόλος προωθεί τη δράση και την πλοκή Το ελληνιστικό επίγραμμα

αντιθέτως εστιάζει την προσοχή του στα ανώνυμα παιδιά και ασχολείται

με διάφορες πλευρές της ζωής τους όπως είναι οι αναθηματικές

αφιερώσεις και τα παιχνίδια τους ενώ μερικές φορές καταπιάνεται με τον

θάνατό τους Ένας αρκετά μεγάλος αριθμός των επιγραμμάτων που

αναφέρονται σε θανάτους παιδιών ασχολούνται με παιδιά που χάνουν τη

ζωή τους με απότομο και βίαιο τρόπο

Θέμα της παρούσας εισήγησης είναι η συγκριτική μελέτη και

ερμηνεία δύο επιγραμμάτων της Παλατινής Ανθολογίας που εμφανίζουν

την εν λόγω θεματική Ειδικότερα το ΠΑ 9302 του Αντίπατρου του

Θεσσαλονικέα και το ΠΑ 9548 του Βιάνορα αναφέρονται στον βίαιο

θάνατο του μικρού Ερμώνακτα που προκλήθηκε από τσίμπημα μελισσών

Κατά την ανάλυση των επιγραμμάτων προσοχή δίνεται στη δομή των

επιγραμμάτων το λεξιλόγιο και την αξιοποίηση των λογοτεχνικών τόπων

από τους δύο επιγραμματοποιούς Συγκεκριμένα ανιχνεύουμε τα μοτίβα

που επαναλαμβάνονται και παραλλάσσονται ανάλογα με τις προθέσεις

του κάθε επιγραμματοποιού τα οποία σχετίζονται με την παρουσία του

ίδιου του παιδιού την τοποθεσία όπου λαμβάνει χώρα το τραγικό γεγονός

τις αιτίες του συμβάντος την παρουσία ή την απουσία των γονιών και τον

ρόλο της Μοίρας στην πορεία των γεγονότων

Σε γενικές γραμμές παρατηρούμε ότι αν και εκ πρώτης όψεως τα

επιγράμματα του Αντίπατρου και του Βιάνορα είναι πανομοιότυπα

εφόσον κάνουν λόγο για το ίδιο ακριβώς γεγονός ωστόσο

διαφοροποιούνται ως προς την οπτική γωνία των δύο δημιουργών Στη

θέση δηλαδή του αρκετά φανατισμένου και συναισθηματικά φορτισμένου

Σ

3

επιγράμματος του Αντίπατρου ο Βιάνωρ προτείνει ένα πιο ήπιων τόνων

επίγραμμα προβάλλοντας μια πιο ψύχραιμη θεώρηση του γεγονότος

4


Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια

Πανεπιστήμιο Λευκωσίας και Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας Διδασκαλία

της Ελληνικής ως ΔεύτερηςΞένης Γλώσσας


ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΡΩΙΜΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ

έμα της εισηγήσεως μου αποτελεί η ρητορική στη Ρώμη κατά τους

πρώιμους αυτοκρατορικούς χρόνους όπως απεικονίζεται και στον

Dialogus de oratoribus του Τάκιτου Η αυτοκρατορική περίοδος

οριοθετείται στο μεταίχμιο ανάμεσα στο θάνατο του Ιούλιου Καίσαρα και

στην ανάληψη της εξουσίας από τον Οκταβιανό η οποία σηματοδοτεί το

τέλος της res publica Στο πλαίσιο αυτής της αλλαγής μεταβάλλεται τόσο η

θέση της ρητορικής και των ρητόρων όσο και η εικόνα της κοινωνίας για

αυτούς Ωστόσο δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην εκπαίδευση με την

εντατικοποίηση της ρητορικής διδασκαλίας στις διάφορες σχολές και μέσα

από τα συνεχή ρητορικά γυμνάσματα Στόχος της εργασίας αυτής είναι να

αναδειχθεί ακριβώς αυτή η διαφοροποίηση η οποία δε συνεπάγεται

απαραίτητα έργα κατώτερης ποιότητας

Αρχικά θα κάνω μια σύντομη αναφορά στον ρήτορα Τάκιτο καθώς

αποτελεί το αντικείμενο αυτής της εισηγήσεως Συγκεκριμένα θα

αναφερθώ στο έργο του Dialogus de oratoribus καθώς θέμα του είναι η

ρητορική στη σύγχρονη για τους ομιλητές και κατrsquo επέκταση για τον

Τάκιτο περίοδο αλλά και μία επισκόπηση της προγενέστερης περιόδου

Με βάση επομένως αυτή τη σύγκριση με το παρελθόν γίνεται αναφορά

και στις πολιτικές και κοινωνικές μεταβολές που ακολούθησαν Έπειτα η

νέα αντίληψη για τη ρητορική αφομοιώνεται στις ρητορικές σχολές και

μάλιστα αποτυπώνεται στις ρητορικές ασκήσεις χαρακτηριστικός

εκπρόσωπος των οποίων υπήρξε ο Σενέκας ο πρεσβύτερος

Θ

5


Μεταπτυχιακός Φοιτητής Κλασικής Φιλολογίας

Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων


ΜΕΤΑΘΕΑΤΡΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗ PHAEDRA ΤΟΥ ΣΕΝΕΚΑ

τόχος μας στην παρούσα εργασία είναι να αναδείξουμε τις όψεις

της συνάφειας laquoσκηνοθετικές οδηγίες ndash μεταθεατρικότηταraquo στη

Phaedra του Σενέκα Βασισμένοι στη μεθοδολογία που εγκαινίασε ο

Νίκος Χουρμουζιάδης και καθιέρωσε ο Oliver Taplin στο πεδίο του Αρχαίου

Ελληνικού Θεάτρου αναλύουμε τα ακριβή εκείνα λεξιλογικά δεδομένα τα

οποία αφενός επιτρέπουν να διαμορφώσει κάποιος μία ορισμένη εικόνα

για τη σκηνοθεσία της τραγωδίας αυτής στην αρχαιότητα αφετέρου

αποτελούν ταυτόχρονα σήματα μεταθεατρικότητας

Αν και laquoαπό την ύστερη αρχαιότητα και έπειτα οι αναγνώστες

αντιμετωπίζουν τα δραματικά έργα τις περισσότερες φορές ως κείμεναraquo

[Martin (2011 43)] εδώ η Phaedra εξετάζεται περισσότερο ως μία εν δυνάμει

θεατρική παράσταση και λιγότερο ως λογοτεχνία Το ενδιαφέρον μας

επικεντρώνεται στη σκηνική παρουσίασηπραγμάτωση του παρόντος

δράματος ενώ άλλες όψεις (με μόνη εξαίρεση τις μεταθεατρικές) δεν

εξετάζονται εδώ χωρίς φυσικά να αμφισβητείται η μεγάλη σημασία και

σπουδαιότητα αυτών

Ως υπόθεση εργασίας θεωρούμε ότι η Phaedra πράγματι ανέβηκε επί

σκηνής και προς την κατεύθυνση αυτή εξετάζουμε τις όψεις της

προσκηνοθεσίας που εγγράφονται στο κείμενο Δεν θα ερευνήσουμε όλες

τις σκηνοθετικές οδηγίες του κειμένου παρά μόνο όσες υπογραμμίζουν τη

μεταθεατρική διάστασή του αφού θεωρούμε πως ουσιαστικά αρκετές από

αυτές σκηνοθετικές κειμενικές επισημάνσεις της Phaedra αποτυπώνουν τον

προβληματισμό του Σενέκα σε ζητήματα θεατρικής αναπαράστασης

(θέαμα) και πρόσληψης (θεατής) του έργου και ως εκ τούτου μεταφέρουν

κατά μία έννοια ένα μεταθεατρικό σχόλιο

Βιβλιογραφία

Martin R (2011) laquoΤο Αρχαίο Θέατρο και ο Πολιτισμός της Σκηνικής Δράσηςraquo (43ndash

68) στο McDonald M amp Walton JM (επιμ) Οδηγός για το Αρχαίο Ελληνικό και

Ρωμαϊκό Θέατρο από το Πανεπιστήμιο του Cambridge (μετ Β Λιαπής) Αθήνα

Καρδαμίτσα

Σ

6


Κλασική Φιλόλογος Εκπαιδευτικός ΜΕ ndash Αρχαιολόγος ndash Ιστορικός της

Τέχνης ndash Υποψήφια ΔιδάκτωρΑριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης


ΑΥΤΟΑΝΑΦΟΡΙΚΟΤΗΤΑ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΑΠΟΘΕΩΣΗ

ε μια σειρά από αυτοαναφορικούς μύθους στις Μεταμορφώσεις του

Οβίδιου καταγράφονται οι αντιλήψεις του ποιητή σχετικά με τη

λειτουργία της τέχνης τον ρόλο του καλλιτέχνη μέσα στην

κοινωνία και τη διαδικασία και τους μηχανισμούς κύησης της

καλλιτεχνικής έκφρασης Για τον ποιητή η τέχνη γίνεται ο κανόνας της

υπαρξιακής θεώρησης μια υπέρβαση της φύσης στον μεταξύ τους

ανταγωνισμό θέτοντας τα θεμέλια της θεωρίας του αισθητισμού Η ίδια η

τέχνη ως διαδικασία μεταμόρφωσης ευτελών υλικών σε έργα υψηλής

αισθητικής αξίας τα οποία αποκτούν αυθύπαρκτη οντότητα και ζωντανή

παρουσία μέσω μιας ανιμιστικής αντίληψης αποτελεί το κέντρο της

ποιητικής σύλληψης Οι καλλιτέχνες ως αφηγηματικά προσωπεία του

ποιητή αποτελούν φερέφωνα των εικαστικών αντιλήψεων που διατρέχουν

την ιστορία της τέχνης Έτσι περιγράφεται η διαδικασία απολίθωσης

ανθρώπων ως θεόπεμπτη τιμωρία για την ασέβεια ανάλογη με τη

γλυπτική απόδοση της ανθρώπινης μορφής ενώ από την άλλη η δύναμη

της τέχνης και της ευσέβειας δίνει ζωή στο έργο του Πυγμαλίωνα Ο μύθος

του Νάρκισσου είναι αρχετυπικός για την ιστορία της τέχνης καθώς

χαρακτηρίζεται ο ήρωας από τον Alberti ως ο πρώτος ευρετής της

ζωγραφικής όχι μόνο για τον αντικατοπτρισμό της ανθρώπινης μορφής

στο νερό της λίμνης ως ανθίβολο της αυτοπροσωπογραφίας αλλά και γιατί

η τέχνη στο σύνολό της αποτελεί καθρέφτη της φύσης Το υφαντό της

Αράχνης και ο μύθος του Ορφέα αποτελούν μικρογραφίες η πρώτη

εικαστική και η δεύτερη λογοτεχνική της κύριας αφηγηματικής δομής του

έργου ενώ στον μύθο του Δαίδαλου τεχνίτη μάλλον παρά καλλιτέχνη

εκθειάζεται η διαδικασία της πτήσης σε υψηλά διανοητικά επίπεδα Στο

εργαστήρι του Ύπνου διενεργούνται οι κύριες διανοητικές λειτουργίες που

παράγουν τα έργα τέχνης τα οποία λόγω του ιλουζιονισμού

παραβάλλονται με τα όνειρα Τέλος η ποιητική αποθέωση του Οβίδιου ως

προγραμματική διακήρυξη της ποιητικής αυτοδυναμίας και κάλυψη του

Σ

7

υπαρξιακού αδιεξόδου αξιώνει διαχρονικότητα και οικουμενικότητα

ανάλογη με αυτή που διεκδικεί γενικά η τέχνη

8


Φιλόλογος (ΜΔΕ Κλασικής Φιλολογίας ΕΚΠΑ) ndash Μεταπτυχιακός

Φοιτητής Αρχαίας Ιστορίας (Ιστορίας της Ελληνικής και Ρωμαϊκής

Αρχαιότητας)

Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών (ΕΚΠΑ)



ΑΡΧΙΛΟΧΕΙΟΙ ΣΤΡΑΤΗΓΟΙ (114 WEST)

θεώρηση του δύσμορφου ανθρώπινου σώματος ως ποιητικού

μοτίβου και υλικού ποιητικής πραγμάτευσης σε ευρύτερα

(μετα)ποιητικά συμφραζόμενα αποτελεί το αντικείμενο

πραγμάτευσης της παρούσης ανακοίνωσης Μέσα από τη διειδολογική

εξέταση και τον διακειμενικό διάλογο αποσπασμάτων ποιητών του

αρχαϊκού λυρισμού -εκκινώντας από τον Αρχίλοχο (114 West)- σε σχέση με

ορισμένα ομηρικά παράλληλα άσχημων αισθητικά σωμάτων -με κατrsquo

εξοχήν τέτοιο την περιγραφή του αἰσχίστου Θερσίτη (Β 211-78)- είναι

δυνατόν να αναδειχθούν η φύση και τα χαρακτηριστικά της ποιητικής

εικόνας του άσχημου ανθρώπινου σώματος και η χρήση και η χρησιμότητα

της σωματικής δυσμορφίας στην ποίηση της αρχαϊκής περιόδου επική και

λυρική

Πιο συγκεκριμένα πρώτον θα καταφανεί η εν πολλοίς πάγια και

(στερεο)τυπική εικόνα του άσχημου ανθρώπινου σώματος εξίσου

αρχετυπική με το αισθητικά όμορφο σώμα των θεοειδών ομηρικών ηρώων

Δεύτερον θα καταδειχθεί η διαφοροποίηση των ποιητών όσον αφορά στον

χειρισμό της εικόνας του δύσμορφου ανθρώπινου σώματος ως μοτίβου

ποιητικής ενδεικτικά στον Αρχίλοχο (κυρίως) και τον Σιμωνίδη τον Κείο σε

αντιδιαστολή προς τον Όμηρο Σαφέστερα ο Όμηρος αποβάλλει

παντοιοτρόπως από το έπος τα δύσμορφα σώματα μολονότι η θέση της

σωματικής δυσμορφίας στη νεωτερική Ὀδύσσειαν παρουσιάζεται σχετικώς

αναθεωρημένη εν σχέσει προς την πιο παραδοσιακή Ἰλιάδα Αντίθετα ο

Αρχίλοχος και ο Σιμωνίδης ο Κείος εστιάζουν (ο πρώτος) στη γενναιότητα

του δύσμορφου στρατηγού και (ο δεύτερος) στην αληθινή ουσία του ἀγαθοῦ

ἀνδρός

Έτσι οι εν λόγω λυρικοί ποιητές αμφισβητούν αν δεν απορρίπτουν

τα στερεότυπα του έπους για το αρχέτυπο του καλοῦ κἀγαθοῦ ήρωα

Η

9

διαφοροποιούνται έντονα από την προγενέστερη ομηρική επική ποιητική

παράδοση και αποκαθιστούν την εικόνα του δύσμορφου ανθρώπινου

σώματος στην ποίηση και την ποιητική τους διευρύνοντας ως εκ τούτου

τη σχετική αντίληψη και ποιητική του ομηρικού έπους Η σωματική

δυσμορφία αποκτά επομένως διαστάσεις διαλόγου των ποιητικών ειδών

και σαφώς διαστάσεις ποιητικής

10






ΙΦΙΓΕΝΕΙΑΣ ΕΝ ΑΥΛΙΔΙ)

ντικείμενο της εισήγησης αποτελεί η εστιασμένη ανάγνωση του

πολυσχιδούς μύθου του γάμου του Πηλέα και της Θέτιδας Το

εύρος της ανάγνωσης θα περιοριστεί από δυο απόψεις Αρχικά τα

κείμενα θα γίνουν αντικείμενο πραγμάτευσης μέσα από το πρίσμα του

αυτεξούσιου ή των βαθμίδων ενεργητικότητας θα επιχειρηθεί δηλαδή να

σκιαγραφηθούν τα εμπλεκόμενα πρόσωπα ως προς το κατά πόσο

καθορίζουν την εξέλιξη της δράσης Έπειτα θα διερευνηθεί η σχέση της

οντολογικής κατηγορίας καθενός με την ενεργητικότητά του (είναι ένας

θεός πάντα δυναμικότερος από έναν θνητό) και όπου η τελευταία

αναδεικνύεται περιορισμένη θα ανασυντεθεί η εξάρτηση του αντίστοιχου

προσώπου από κάποιο άλλο (η Θέτιδα δεν έχει γνώμη γιατί εξουσία έχει

πρωτίστως ο Πηλέας)

Η εστίαση αφορά και την επιλογή δύο κειμένων από τη σχετική

παράδοση του αλκαϊκού αποσπάσματος 42 V και του τρίτου στάσιμου της

ευριπίδειας Ιφιγένειας εν Αυλίδι Αυτά σε αντίθεση με την παράδοση στην

πλειονότητά της παρουσιάζουν τους Ολύμπιους μόνο επιφανειακά

συνδεόμενους με τον γάμο όχι ως παράγοντες καταλυτικούς για την

επιλογή του ζευγαριού και την οργάνωση της τελετής Η δύναμη των θεών

αποκαθίσταται κάπως στο στάσιμο καθώς ο Απόλλωνας είναι η πηγή μιας

προφητείας για τον μελλοντικό γιο των νεόνυμφων τον Αχιλλέα

Επομένως θα εξεταστεί και η λειτουργία της προφητείας με τις τυχόν

ανακρίβειές της στην τελετή ως πλαίσιο εκφώνησής της

Η απουσία θεών μια επιλογή που ίσως αποσκοπεί να τονίσει την

προσωπική ευθύνη κάθε ατόμου εκπλήσσει και τον αναγνώστη του

αλκαϊκού αποσπάσματος Έτσι συντίθεται μια διαμετρική αντίθεση

ανάμεσα σε ένα επαινετέο (ΠηλέαςndashΘέτιδα) και ένα κατακριτέο ζευγάρι

(ΠάρηςndashΕλένη) Η σύγκριση με ένα άλλο ζευγάρι αποτελεί έναν ακόμα

κοινό παρονομαστή ανάμεσα στα δυο εξεταζόμενα κείμενα καθώς το

ευριπίδειο στάσιμο ανάγεται στο δραματικό παρελθόν για να αντιθέσει τον

Α

11

μακάβριο laquoγάμοraquo ΙφιγένειαςndashΑχιλλέα το δέλεαρ για την επίτευξη της

θυσίας της στην Αυλίδα στον μακάριο γάμο των γονιών του υποτιθέμενου

γαμπρού

12




Η ΠΑΡΟΔΟΣ ΤΟΥ ΟΙΔΙΠΟΔΑ ΤΥΡΑΝΝΟΥ ΩΣ ΠΑΙΑΝΑΣ

θάνατος του Λάιου έχει επιφέρει το λοιμό στη Θήβα η αρνητική

και καταστροφική δράση του οποίου έχει προκαλέσει το θάνατο

ζώων και πολιτών οι οποίοι αδύναμοι να καταστείλουν την

ορμητική πορεία του καταφεύγουν στους θεούς ως μοναδική πλέον πηγή

ελπίδας και σωτηρίας Ο Οιδίποδας παίρνει χρησμό από το μαντείο των

Δελφών προκειμένου να φανερωθεί ο δολοφόνος του πρώην βασιλιά και

έτσι να παύσει ο λοιμός Στην αγωνιώδη έκκληση του βασιλιά για βοήθεια

και σωτηρία δε θα μπορούσαν να σταθούν αμέτοχοι οι ευγενείς και

σεβάσμιοι γέροντες της Θήβας πιστοί σύμβουλοι του Οιδίποδα οι οποίοι

αποτελούν το Χορό του δράματος και εισέρχονται στην ορχήστρα στο

πλαίσιο της παρόδου του έργου

Στο πρώτο λυρικό τμήμα του έργου ο Χορός απευθύνει έναν ύμνο

προς τους σημαντικούς θεούς της Θήβας ndashΑπόλλωνα Δία Άρτεμη Αθηνά

και Διόνυσοndash ως τη μοναδική πλέον πηγή αρωγής και σωτηρίας της πόλης

τους εφόσον η ανθρώπινη δύναμη έχει καταστεί ελάχιστη και

αναποτελεσματική Η έκκληση για σωτηρία και παύση του λοιμού από

τους Θηβαίους αριστοκράτες με αποδέκτες τους προαναφερθέντες θεούς

οδήγησε τη σύγχρονη έρευνα να ερμηνεύσει την πάροδο του έργου ως

παιάνα και ειδικότερα παιάνα αποτροπαϊκού χαρακτήρα Θέμα της

παρούσας εισήγησης είναι η παρουσίαση της παρόδου του Οιδίποδα

Τυράννου του Σοφοκλή ως παιάνα προς τους θεούς με απώτερο σκοπό την

ανάδειξη του ρόλου που αυτή διαδραματίζει με τη μορφή που διαθέτει στο

σύνολο της εξέλιξης του δράματος

Πρόκειται για έναν μορφικά και λειτουργικά ολοκληρωμένο παιάνα

Ποια στοιχεία του είδους διατηρεί ο ποιητής ώστε να μπορεί να αποφανθεί

κανείς υπέρ της ερμηνείας της παρόδου ως αποτροπαϊκού παιάνα και ποια

η συμβολή της παρόδου με τη μορφή αυτή στο σύνολο της εξέλιξης του

δράματος είναι μερικά από τα ερωτήματα τα οποία θα προσπαθήσει να

φωτίσει η παρούσα εισήγηση μέσα από την παρουσίαση της παρόδου του

Οιδίποδα Τυράννου και τη διακειμενική συνανάγνωση της με άλλες

σωζόμενες πηγές

Ο

13

ΑναστασίαndashΜαρία Καραγκιόζη

Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια στο εξ αποστάσεως Μεταπτυχιακό (ΜΑ)

laquoΔιδασκαλία της Ελληνικής ως ΔεύτερηςΞένης Γλώσσαςraquo Πανεπιστήμιο

Λευκωσίας σε συνεργασία με το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας

Γεώργιος Πάσχος

Μεταπτυχιακός Φοιτητής στο εξ αποστάσεως Μεταπτυχιακό (ΜΑ)




ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΩΣ ΔΕΥΤΕΡΗΣΞΕΝΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

ώς μπορούν τα Αρχαία Ελληνικά να διευκολύνουν ήκαι να

επεκτείνουν την εκμάθηση της Ελληνικής ως Γ2 Σε ένα Ελληνικό

σχολείο που στην πραγματικότητα τείνει να γίνει όλο και

περισσότερο διαπολιτισμικό η διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών παραμένει

σε γενικές γραμμές στείρα και κειμενοκεντρική Παράλληλα σε πολλά

εκπαιδευτικά ιδρύματα ανά τον κόσμο η Αρχαία και Νέα Ελληνική

διδάσκονται ποικιλοτρόπως και διαδραστικά προσεγγίζοντας το ενδιαφέρον

όλο και περισσότερων φοιτητών Ακόμη σε πολλές στρατιωτικές ακαδημίες

κείμενα του Θουκυδίδη του Ηροδότου και του Ξενοφώντος διδάσκονται στο

πλαίσιο μαθημάτων Στρατηγικής

Εδώ τίθεται το ερώτημα κατά πόσο η εκμάθηση της Νέας Ελληνικής

θεωρείται προϋπόθεση για την κατάκτηση της Αρχαίας Επίσης ο διδάσκωνη

διδάσκουσα θα πρέπει να αναλογιστεί την ηλικιακή ομάδα στην οποία

απευθύνεται το κοινωνικό περιβάλλον καθώς και το γνωστικό υπόβαθρο του

μαθητικού κοινού του Στόχος είναι οι μαθητέςτριες να μάθουν τη γλώσσα όχι

μόνο ως σύστημα αλλά μέσω αυτής να έρθουν σε επαφή με τον πολιτισμικό

πλούτο της Αξιοποιώντας την ομαδοσυνεργατική διδασκαλία και τη χρήση

των Νέων Τεχνολογιών ο διδάσκωνη διδάσκουσα μπορεί να κεντρίσει το

ενδιαφέρον των μαθητώντριών του Προάγει με αυτό τον τρόπο την αξία και

διάσταση του Ελληνικού πολιτισμού αποφεύγοντας εντέχνως τη

φορμαλιστική διδασκαλία

Επιπλέον χρήσιμη κι ενδιαφέρουσα κρίνεται για τουςτις

μαθητέςμαθήτριες η σύνδεση μεταξύ Αρχαίας και Νέας Ελληνικής σε επίπεδο

φωνολογίας και μορφολογίας μέσα από τη χρήση παραδειγμάτων αλλά και

Π

14

λέξεων-δάνεια της γλώσσας μας σε διεθνείς ορολογίες Παράλληλα η

σύγκριση φαινομένων της Αρχαίας και Νέα Ελληνικής και κυρίως μέσα από

την επισήμανση των ομοιοτήτων συμβάλλει στο να αντιληφθούν οι

μαθητέςτριες τη συνέχεια που υπάρχει από τη μία στην άλλη Κατrsquo επέκταση

στόχος είναι να αντιληφθούν το όφελος που προκύπτει από την εκμάθηση και

κατάκτηση και των δύο

Αναφορές

Gruber-Miller J (2006) When Dead Languages Speak Teaching Beginning Greek and

Latin Οξφόρδη Oxford University Press

Lightbrown PM amp Spada N (2013) How languages are Learned 4η έκδοση

Οξφόρδη Oxford University Press

Ματθαιουδάκη Μ (χχ) Ο σχεδιασμός του ξενόγλωσσου μαθήματος προτάσεις

στα πλαίσια των σύγχρονων προσεγγίσεων Διαθέσιμο στο διαδικτυακό τόπο

httpelearninggreek-

languagegrpluginfilephp1137mod_resourcecontent3sxediasmosmathimat

ospdf [ανακτήθηκε 12042017]

Ματσαγγούρας Η (2000) Ομαδοσυνεργατική Διδασκαλία και μάθηση Αθήνα

Γρηγόρης

Μπέλλα Σ (2011) Η Δεύτερη Γλώσσα Κατάκτηση και διδασκαλία Αθήνα

Πατάκη

15


Υποψήφιος Διδάκτωρ Νέας Ελληνικής Φιλολογίας



lsquoΙΛΙΑΔΟΓΕΝΕΣrsquo ΠΟΙΗΜΑ ΤΟΥ ΚΑΒΑΦΗ

σχέση του Κ Π Καβάφη με την αρχαιότητα είναι ένα πεδίο εν

πολλοίς μελετημένο ωστόσο παραμένει ακόμη γόνιμο για

συζητήσεις που εξετάζουν τη σχέση του ποιητή με την

αρχαιότητα στο πλαίσιο όμως του 19ου αι και της διαμεσολάβησης της

αρχαιότητας στη νεωτερικότητα Η παρούσα ανακοίνωση

επανεπισκέπτεται το lsquoαρχαίοrsquo ποιητικό σύμπαν του αλεξανδρινού και

επανεξετάζει την οικείωση της αρχαιότητας στο έργο του Μελέτη

περίπτωσης αποτελεί το ποίημα laquoΗ Κηδεία του Σαρπηδόνοςraquo το οποίο έχει

απασχολήσει τόσο νεοελληνιστές όσο και κλασικούς φιλολόγους Το εν

λόγω ποίημα γραμμένο σε επτά διαδοχικά στάδια κατά τον Γ Π Σαββίδη

συναρμόζει και μετουσιώνει ποιητικά ότι ο Δ Ν Μαρωνίτης αποκάλεσε

laquoνεκρώσιμο νόστοraquo Η ανακοίνωση στοχεύει σε μία πολυεπίπεδη

προσέγγιση του ποιήματος αφrsquo ενός στην αποκατάσταση του κειμένου και

την παρουσίαση της γενετικής εκδοχής του σε επίπεδο εκδοτικής αφrsquo

ετέρου στην επανεξέταση της σχέσης του ποιήματος με το ιλιαδικό του

πρότυπο και τέλος στην ερμηνευτική του επανανάγνωση μέσα από το

πρίσμα της πολιτισμικής ιστορίας Κύριο μέλημα σε κριτικό επίπεδο

αποτελεί η ανάδειξη της συμπλοκής των κατηγοριών του αισθητικού με το

πολιτικό και του αρχαίου με το νεωτερικό

Η

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ



ΠΟΛΥΦΗΜΟΣ ΣΤΟ ΕΙΔΥΛΛΙΟ 11 ΤΟΥ ΘΕΟΚΡΙΤΟΥ1




ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ2



ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΡΩΙΜΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ4



ΜΕΤΑΘΕΑΤΡΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗ PHAEDRA ΤΟΥ ΣΕΝΕΚΑ5



ΑΥΤΟΑΝΑΦΟΡΙΚΟΤΗΤΑ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΑΠΟΘΕΩΣΗ6




ΑΡΧΙΛΟΧΕΙΟΙ ΣΤΡΑΤΗΓΟΙ (114 WEST)8




ΙΦΙΓΕΝΕΙΑΣ ΕΝ ΑΥΛΙΔΙ)10


Η ΠΑΡΟΔΟΣ ΤΟΥ ΟΙΔΙΠΟΔΑ ΤΥΡΑΝΝΟΥ ΩΣ ΠΑΙΑΝΑΣ12







1

































Ο

2




































Σ

3



4





























Θ

5




































Σ

6



































Σ

7



8




















λυρική













ἀνδρός



Η

9







10




































Α

11



γαμπρού

12




































Ο

13



































Π

14







Αναφορές







httpelearninggreek-




Γρηγόρης


Πατάκη

15

























Η







1

































Ο

2




































Σ

3



4





























Θ

5




































Σ

6



































Σ

7



8




















λυρική













ἀνδρός



Η

9







10




































Α

11



γαμπρού

12




































Ο

13



































Π

14







Αναφορές







httpelearninggreek-




Γρηγόρης


Πατάκη

15

























Η

1

































Ο

2




































Σ

3



4





























Θ

5




































Σ

6



































Σ

7



8




















λυρική













ἀνδρός



Η

9







10




































Α

11



γαμπρού

12




































Ο

13



































Π

14







Αναφορές







httpelearninggreek-




Γρηγόρης


Πατάκη

15

























Η

2




































Σ

3



4





























Θ

5




































Σ

6



































Σ

7



8




















λυρική













ἀνδρός



Η

9







10




































Α

11



γαμπρού

12




































Ο

13



































Π

14







Αναφορές







httpelearninggreek-




Γρηγόρης


Πατάκη

15

























Η

3



4





























Θ

5




































Σ

6



































Σ

7



8




















λυρική













ἀνδρός



Η

9







10




































Α

11



γαμπρού

12




































Ο

13



































Π

14







Αναφορές







httpelearninggreek-




Γρηγόρης


Πατάκη

15

























Η

4





























Θ

5




































Σ

6



































Σ

7



8




















λυρική













ἀνδρός



Η

9







10




































Α

11



γαμπρού

12




































Ο

13



































Π

14







Αναφορές







httpelearninggreek-




Γρηγόρης


Πατάκη

15

























Η

5




































Σ

6



































Σ

7



8




















λυρική













ἀνδρός



Η

9







10




































Α

11



γαμπρού

12




































Ο

13



































Π

14







Αναφορές







httpelearninggreek-




Γρηγόρης


Πατάκη

15

























Η

6



































Σ

7



8




















λυρική













ἀνδρός



Η

9







10




































Α

11



γαμπρού

12




































Ο

13



































Π

14







Αναφορές







httpelearninggreek-




Γρηγόρης


Πατάκη

15

























Η

7



8




















λυρική













ἀνδρός



Η

9







10




































Α

11



γαμπρού

12




































Ο

13



































Π

14







Αναφορές







httpelearninggreek-




Γρηγόρης


Πατάκη

15

























Η

8




















λυρική













ἀνδρός



Η

9







10




































Α

11



γαμπρού

12




































Ο

13



































Π

14







Αναφορές







httpelearninggreek-




Γρηγόρης


Πατάκη

15

























Η

9







10




































Α

11



γαμπρού

12




































Ο

13



































Π

14







Αναφορές







httpelearninggreek-




Γρηγόρης


Πατάκη

15

























Η

10




































Α

11



γαμπρού

12




































Ο

13



































Π

14







Αναφορές







httpelearninggreek-




Γρηγόρης


Πατάκη

15

























Η

11



γαμπρού

12




































Ο

13



































Π

14







Αναφορές







httpelearninggreek-




Γρηγόρης


Πατάκη

15

























Η

12




































Ο

13



































Π

14







Αναφορές







httpelearninggreek-




Γρηγόρης


Πατάκη

15

























Η

13



































Π

14







Αναφορές







httpelearninggreek-




Γρηγόρης


Πατάκη

15

























Η

14







Αναφορές







httpelearninggreek-




Γρηγόρης


Πατάκη

15

























Η

15

























Η

Documents

vivlio_perilipseon.pdf - philology.uoi.grphilology.uoi.gr/sites/default/files/news_general/vivlio_perilipse... · Πανεπιστήμιο Λευκωσίας και Κέντρο Ελληνικής