Vol. 9 No. 31 January-March 2016www.วารสารความปลอดภัย... · 2017-05-01 · คำาแนะนำาการเขียนบทความส่งเผยแพร่ในวารสารความปลอดภัยและสุขภาพ

บรรณาธการบรหาร รองศาสตราจารยสราวธ สธรรมาสา

ผชวยบรรณาธการ คณโยธน ตนธรรศกล

กองบรรณาธการ

จฬาลงกรณมหาวทยาลย ศาสตราจารย ดร.นพ.พรชย สทธศรณยกล รองศาสตราจารย ดร.ธเรศ ศรสถตย รองศาสตราจารย ดร.ชวลต รตนธรรมสกล

มหาวทยาลยมหดล ศาสตราจารย ดร.พญ.ศรกล อศรานรกษ รองศาสตราจารย ดร.วทยา อยสข รองศาสตราจารย ดร.ประยร ฟองสถตยกล รองศาสตราจารย ดร.วนทน พนธประสทธ รองศาสตราจารย ดร.สคนธา คงศล รองศาสตราจารย นพ.พทยา จารพนผล รองศาสตราจารย ดร.สรชาต ณ หนองคาย

มหาวทยาลยบรพา รองศาสตราจารย ดร.กหลาบ รตนสจธรรม

มหาวทยาลยธรรมศาสตร รองศาสตราจารย ดร.นนทวรรณ วจตรวาทการ รองศาสตราจารย ดร.สสธร เทพตระการพร อาจารย ดร.ชยยทธ ชวลตนธกล รองศาสตราจารย ดร.เฉลมชย ชยกตตภรณ อาจารย ดร.ทวสข พนธเพง

สถาบนเทคโนโลยนานาชาตสรนธร รองศาสตราจารย ดร.สบศกด นนทวานช

วทยาลยเซนหลยส รองศาสตราจารย ดร.พรทพย เกยรานนท

มหาวทยาลยสงขลานครนทร ผชวยศาสตราจารย ดร.พญ.พชญา พรรคทองสข รองศาสตราจารย ดร.เพชรนอย สงหชางชย

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช รองศาสตราจารย ดร.จกรกฤษณ ศวะเดชาเทพ รองศาสตราจารย ดร.พาณ สตกะลน รองศาสตราจารย ดร.นตยา เพญศรนภา รองศาสตราจารย ดร.ศรศกด สนทรไชย รองศาสตราจารย ดร.สมใจ พทธาพทกษผล รองศาสตราจารยสดาว เลศวสทธไพบลย รองศาสตราจารย ดร.วรางคณา จนทรคง รองศาสตราจารยปต พนไชยศร ดร.เมธ จนทจารภรณ

กระทรวงสาธารณสข ดร.นพ.สมเกยรต ศรรตนพฤกษ ดร.พญ.ฉนทนา ผดงทศ นพ.โกมาตร จงเสถยรทรพย นพ.วชาญ เกดวชย นพ.ลอชา วนรตน พญ.นฤมล สวรรคปญญาเลศ

ผทรงคณวฒ ศาสตราจารย ดร.สมจตต สพรรณทสน รองศาสตราจารย ดร.วจตรา จงวศาล รองศาสตราจารย ดร.สทน อยสข รองศาสตราจารย ดร.ชมภศกด พลเกษ รองศาสตราจารย ดร.ยทธชย บนเทงจตร ดร.ประเสรฐ ตปนยางกร ดร.วฑรย สมะโชคด ดร.ไชยยศ บญญากจ คณสดธดา กรงไกรวงศ คณกาญจนา กานตวโรจน

เจาของ : สาขาวชาวทยาศาสตรสขภาพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

ถ.แจงวฒนะ ต.บางพดอ.ปากเกรด จ.นนทบร 11120

โทร. 0 2503 3610, โทรสาร 0 2503 3570

Vol. 9 No. 31 January-March 2016

กอง บรรณาธการ ยนด ท จะ เปน สอ กลาง ใน การ แลก เปลยน ขาวสาร ขอมล ท ม ประโยชน หรอ นา สนใจ ตอ สาธารณชน และ ขอ สงวน สทธ ใน การ สรป ยอ ตด ทอน หรอ เพม เตม ตาม ความ เหมาะ สม

ความ เหน และ ทศนะ ใน แตละ เรอง เปน ของ ผ เขยน ซง ทาง กอง บรรณาธการ และ สาขา วชา วทยาศาสตร สขภาพ ไม จำาเปน จะ ตอง เหน ดวย เสมอ ไป

พมพท:โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ถ.แจงวฒนะ ต.บางพด อ.ปากเกรด จ.นนทบร 11120

โทรศพท 0 2504 7680 - 6 โทรสาร 0 2503 4913 ปก:นายกตต บญโพธทอง

รปเลม:นายไพบลย ทบเทศ นางสาวดวงกมล ววนช

ปท 9 ฉบบท 31 ประจำาเดอนมกราคม-มนาคม 2559

Journal of Safety and Health : Vol. 9 No. 31 January-March 2016 3

จฬาลงกรณมหาวทยาลย ศาสตราจารย ดร.นพ.พรชย สทธศรณยกล รองศาสตราจารย ดร.ธเรศ ศรสถตย รองศาสตราจารย ดร.ชวลต รตนธรรมสกล

มหาวทยาลยมหดล ศาสตราจารย ดร.พญ.ศรกล อศรานรกษ รองศาสตราจารย ดร.วทยา อยสข รองศาสตราจารย ดร.ประยร ฟองสถตยกล รองศาสตราจารย ดร.วนทน พนธประสทธ รองศาสตราจารย ดร.สคนธา คงศล รองศาสตราจารย นพ.พทยา จารพนผล รองศาสตราจารย ดร.สรชาต ณ หนองคาย รองศาสตราจารย ดร.วนเพญ แกวปาน ผชวยศาสตราจารย ดร.พชราพร เกดมงคล อาจารย พญ.สพตรา ศรวนชากร

มหาวทยาลยบรพา รองศาสตราจารย ดร.กหลาบ รตนสจธรรม รองศาสตราจารย ดร.อนามย เทศกระถก

มหาวทยาลยธรรมศาสตร รองศาสตราจารย ดร.นนทวรรณ วจตรวาทการ รองศาสตราจารย ดร.สสธร เทพตระการพร ศาสตราจารย ดร.นพ.สรศกด บรณตรเวทย อาจารย ดร.ชยยทธ ชวลตนธกล รองศาสตราจารย ดร.เพญศร วจฉละญาณ รองศาสตราจารย ดร.เฉลมชย ชยกตตภรณ อาจารย ดร.ทวสข พนธเพง

สถาบนเทคโนโลยนานาชาตสรนธร รองศาสตราจารย ดร.สบศกด นนทวานช

มหาวทยาลยสงขลานครนทร ผชวยศาสตราจารย ดร.พญ.พชญา พรรคทองสข รองศาสตราจารย ดร.เพชรนอย สงหชางชย

มหาวทยาลยเฉลมพระเกยรตกาญจนาภเษก รองศาสตราจารย ดร.เฉลมพล ตนสกล

วทยาลยเซนหลยส รองศาสตราจารย ดร.พรทพย เกยรานนท

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช รองศาสตราจารย ดร.จกรกฤษณ ศวะเดชาเทพ รองศาสตราจารย ดร.พาณ สตกะลน รองศาสตราจารย ดร.นตยา เพญศรนภา รองศาสตราจารย ดร.ศรศกด สนทรไชย รองศาสตราจารย ดร.สมใจ พทธาพทกษผล รองศาสตราจารย ดร.วรางคณา จนทรคง รองศาสตราจารยสราวธ สธรรมาสา รองศาสตราจารยปต พนไชยศร รองศาสตราจารย ดร.บษบา สธธร รองศาสตราจารยสดาว เลศวสทธไพบลย

กระทรวงสาธารณสข ดร.เมธ จนทจารภรณ ดร.นพ.สมเกยรต ศรรตนพฤกษ ดร.พญ.ฉนทนา ผดงทศ นพ.โกมาตร จงเสถยรทรพย นพ.วชาญ เกดวชย นพ.ลอชา วนรตน พญ.นฤมล สวรรคปญญาเลศ รองศาสตราจารย พญ.เยาวรตน ปรปกษขาม นพ.อดลย บณฑกล

ผทรงคณวฒ ศาสตราจารย ดร.สมจตต สพรรณทสน รองศาสตราจารย ดร.วจตรา จงวศาล รองศาสตราจารย ดร.สทน อยสข รองศาสตราจารย ดร.ชมภศกด พลเกษ รองศาสตราจารย ดร.ยทธชย บนเทงจตร ผชวยศาสตราจารย ดร.นพกร จงวศาล ดร.ประเสรฐ ตปนยางกร ดร.วฑรย สมะโชคด ดร.ไชยยศ บญญากจ คณสดธดา กรงไกรวงศ คณกาญจนา กานตวโรจน นพ.ววฒน เอกบรณะวฒน นพ.จารพงษ พรหมวทกษ

ผทรงคณวฒอานผลงาน

ทานทสนใจเปนผทรงคณวฒอานผลงาน กรณาสงประวตของทาน (ไดแกวฒการศกษาสงสด ผลงานวชาการ และ Area of Interest)

มายงกองบรรณาธการ

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

4 Journal of Safety and Health : Vol. 9 No. 31 January-March 2016

ปท 9 ฉบบท 31 ประจำ�เดอนมกร�คม-มน�คม 2559

รองศาสตราจารยสราวธสธรรมาสา

บรรณาธการบรหาร

บทบรรณาธการ

เรองวชาชพอาชวอนามยและความปลอดภยไดถกหยบยกและพดคยในวงผทมวฒการศกษาทางดานน ซงวาไปแลว

กคอคนทจบการศกษา วท.บ. (อาชวอนามยและความปลอดภย) หรอ ส.บ. (อาชวอนามยและความปลอดภย) กลมคนเหลาน

มองเหนถงความจำาเปนของการกำาหนดเปนวชาชพ เพอควบคมคณภาพและจรรยาบรรณของคนทประกอบอาชพน เปน

การคมครองประชาชนผปฏบตงานในสถานประกอบกจการตางๆ อยางไรกตามความพยายามในเรองนยงไมประสบความ

สำาเรจอยางทหวง

แตเมอรางพระราชบญญตวชาชพสาธารณสขชมชนใกลคลอด กมการบรรจเรอง “อาชวอนามย” และ “อนามย

สงแวดลอม” เขาไปดวย จนในทสดเมอพระราชบญญตฉบบนประกาศใช กกลายเปนวางานทงสองงานขางตน ถอเปนงานท

อยในวชาชพสาธารณสขชมชนดวย จงมคำาถามวาถาเชนนน คนททำางานทางดานน ตองขนทะเบยนกบวชาชพสาธารณสขชมชน

ใชหรอไม แลวคนทเปนเจาหนาทความปลอดภยในการทำางาน (จป.) ระดบวชาชพ ตามกฎหมายกระทรวงแรงงาน ถาไมมา

ขนทะเบยนละ จะยงคงทำางานอาชวอนามยและความปลอดภยตามหนาทของตนทกฎหมายกำาหนดไดไหม ฯลฯ รวมทงเมอ

ลงในรายละเอยด จะพบวาคนทเปน จป.ระดบวชาชพ จำานวนหนงซงนาจะมากพอสมควร มพนฐานการศกษาทาง

ดานวศวกรรมศาสตร วทยาศาสตร และสงคมศาสตร ทไมมพนฐานความรทางดานสาธารณสขมากพอ จะมคณสมบตเขา

เกณฑเปนวชาชพสาธารณสขชมชนหรอไมอยางไร โดยสรปจงเปนเรองนาคดมากทเดยววาจะมการดำาเนนงานอยางไรท

ถกตองตามกฎหมายและมความเหมาะสม

อกเรองทอยในแนวเดยวกน คอขณะนมการยกรางมาตรฐานคณวฒวชาชพอาชวอนามยและความปลอดภย โดย

สถาบนคณวฒวชาชพ (องคกรอสระ) เปนเจาของเรอง ไดกำาหนดเปนเบองตนทจะมการขนทะเบยนรบรองคนทเหมาะสม

(คอมคณวฒ และประสบการณตามทกำาหนด และสอบผานเกณฑทกำาหนด) ใหเปน Certified Safety Professional และ

Certified Industrial Hygienist กเปนเรองดทจะเปนการยกระดบความเชยวชาญ ทำาใหคนในวงการมความตนตว นายจาง

ผประกอบการ กสามารถเลอกคนมาทำางานไดเหมาะสมมากยงขน อยางไรกตาม เรองนอาจจะไมเกดคำาถามมากมายเหมอน

ในกรณวชาชพขางตน

สรปวาเรองวชาชพอาชวอนามยและความปลอดภยยงคงตองตดตามอยางใกลชดครบ

วารสารความปลอดภยและสขภาพเปนวารสารทอยในฐานขอมลTCI


สารบญ

● บทความวจยและวชาการ

คณภาพชวตของพนกงานเกบขยะ กรณศกษาภาคใต ประเทศไทย ..................................................... 6 - 15

การมสวนรวมของประชาชนในการจดการกากของเสยจากอตสาหกรรมในครวเรอน กรณศกษา

ตำาบลชนำาราย อำาเภออนทรบร จงหวดสงหบร .................................................................................... 16 - 25

ปจจยทมความสมพนธกบการมารบบรการรกษาพยาบาลของผปวยโรคเรอรง

ในโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบลเครอขายสขภาพอำาเภอเขายอย จงหวดเพชรบร ............................ 26 - 36

พฤตกรรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอปฏบตการพยาบาลโดยใชหลกฐานเชงประจกษ

ของพยาบาลวชาชพ โรงพยาบาลภมพลอดลยเดช .............................................................................. 37 - 44

ตวชวดคณภาพดานผลลพธทางการพยาบาลสำาหรบผปวยกระดกสะโพกหก

ทเปลยนขอสะโพกเทยม ................................................................................................................... 45 - 56

● การจดการอาชวอนามยและความปลอดภย

แนวทางการจดทำานโยบายและการประเมนความเสยงดานอาชวอนามยและความปลอดภย ................. 57 - 58

● คำาแนะนำาการเขยนบทความสงเผยแพรในวารสารความปลอดภยและสขภาพ

คำาแนะนำาการเขยนบทความสงเผยแพรในวารสารความปลอดภยและสขภาพ ...................................... 59 - 63




คณภาพชวตของพนกงานเกบขยะกรณศกษาภาคใต ประเทศไทย

Quality of Life among Garbage Workers,Case Study : Southern Thailand

ผชวยศาสตราจารย ดร.โสมศร เดชารตน ปร.ด. (เวชศาสตรเขตรอน)อาจารยประจ�าสาขาสขศาสตรอตสาหกรรมและสขภาพสงแวดลอม

คณะวทยาการสขภาพและการกฬา มหาวทยาลยทกษณ วทยาเขตพทลง

บทคดยอการวจยครงนเปนการศกษาเชงส�ารวจ วตถประสงคของการวจยเพอศกษาระดบ

คณภาพชวตและศกษาคณภาพชวตจ�าแนกตามปจจยสวนบคคลของพนกงานเกบขน/คดแยกขยะของเทศบาลในพนททฝงกลบแบบถกหลกสขาภบาล 5 แหง จ�านวน 114 คน ท�าการสมอยางงายโดยใชแบบสอบถาม ทมคาดชนคาความเชอมนของแบบสอบถามในระดบทยอมรบไดท 0.808 สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก คะแนนเฉลย ความเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบท และการวเคราะหแปรปรวนทางเดยว ผลการวจย พบวา คณภาพชวตในภาพรวมของกลมตวอยาง ดงน 1) คณภาพชวตดานการท�างาน อยในระดบพงพอใจปานกลาง 2) คณภาพชวตดานครอบครวอยในระดบพงพอใจมาก 3) คณภาพชวตดานสงแวดลอมอยในระดบพงพอใจมาก 4) คณภาพชวตดานสขภาพและความเครยดอยในระดบพงพอใจมาก 5) คณภาพชวตดานความเปนอยในชวตประจ�าวนอยในระดบพงพอใจปานกลาง ตามล�าดบ และพบวาปจจยสวนบคคลดานอายและรายไดแตกตางกนจะมคณภาพชวตทแตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ 0.05

ค�ำส�ำคญ : คณภาพชวต/พนกงานเกบขยะ/ภาคใต

AbstractThis research was a survey study. The objectives of this study were

to study the levels of life quality and the factors inflf luencing life quality of garbage workers in sanitary land f ill at 5 municipalities. The samples were 114 garbage workers selected by simple random sampling technique. Research instrument was a questionnaire which has a very reliability at 0.808. The statistics were percentages, mean, standard deviation, t-test, and One-way Analysis of variance. The results shown that the scores of the


Research and Featured Article

บ ท ค ว า ม ว จ ย แ ล ะ ว ช า ก า ร

life quality of subjects as a whole were including 1) the work of life quality at the moderate satisfaction level 2) the family of life quality at the very satisfaction level 3) the environment of life quality at the very satisfaction level 4) the health and stress of life quality at the very satisfaction level and 5) the well-being in everyday life quality at the moderate satisfaction level, respectively. The comparisons of the subject’s quality of life, according to personal factors, showed that the subjects of different age and income had different quality of life at the statistically signifif icant levels of 0.05.

Keywords : Quality of life/Garbage workers/Southern

1. บทน�ำ (introduction) คณภาพชวต หมายถง ระดบความเปนอยทดของ

สงคมและระดบความพงพอใจในความตองการสวนหนงของมนษย องคกร UNESCO (1993) คณภาพชวตในการท�างาน (Quality of Work Life) มความส�าคญอยางยงในการท�างานปจจบน เพราะมนษยเปนทรพยากรทมคาและเปนตนทนทางสงคมทส�าคญ ปจจบนมนษยสวนใหญตองเขาสระบบการท�างานเพอใหไดเงนมาตอบสนองความตองการความจ�าเปนขนพนฐานของชวต ดงนนการสรางสภาวะทเหมาะสมเพอใหเกดความสขทงทางรางกายและจตใจ มความรสกมนคง ทงสขภาวะทางอารมณ สขภาวะทางจตวญญาณ และสขภาวะทางสงคม จงมความจ�าเปนอยางยง (กองสวสดการแรงงาน, 2547)

ปยชาต ศลปะสวรรณ (2557) กลาววาปญหาขยะมลฝอยชมชนของประเทศไทย (municipal solid waste) นบวาเปนปญหาส�าคญทอยคกบสงคมไทยมายาวนานไมวาจะเปนปรมาณการผลตขยะทเพมขน ซงจากสถานการณขยะมลฝอยในป 2556 มปรมาณขยะมลฝอยถง 26.77 ลานตน ซงไดรบการจดการอยางถกตองเพยง 7.2 ลานตน ทเหลอเปนการก�าจดขยะมลฝอยทไมถกตองตามหลกวชาการ โดยน�ากลบมาใชประโยชนไดเพยง 5.1 ลานตน ซงปญหา ดงกลาวกอใหเกดปญหาสงแวดลอมและสงผลกระทบตอ สขอนามยของประชาชน จากการศกษาของศรศกด สนทรไชย และวรรณวด พลพอกสน (2548) พบวา ผลกระทบทางสขภาพของกลมคนทสมผสกบขยะโดยตรง เชน ผรบซอของ

เกา ซาเลง ผคยขยะและคนเกบขยะ กลมตวอยางสวนใหญมผลตรวจสขภาพทวไปและตรวจเฉพาะทางดานอาชวอนามยไมปกต จากการศกษาของเลศชย เจรญธญรกษ และคณะ (2545) พบวากลมทสมผสกบขยะโดยตรงจะไดรบ บาดเจบจากของมคม เกดอาการผนคน อาการระคายเคองและแสบตาเนองมาจากฝนละอองและควนไฟจากการเผาขยะ มอาการหายใจไมออกเพราะตองสดดมกลน และฝนละอองเปนประจ�าโดยปราศจากเครองมอปองกน สวนประชาชนทอยอาณาบรเวณใกลเคยงมกเปนโรคเกยวกบระบบทางเดนอาหารเพราะในบรเวณพนทก�าจดมแมลงวนเปนจ�านวนมากในการจดการรปแบบการจดเกบขยะมลฝอยในชมชนใหมประสทธภาพและยงยนนนตองอาศยการมสวนรวมของประชาชนเปนหลก เรมจากการทงขยะมลฝอยอยางมประสทธภาพ กลาวคอควรมการคดแยกขยะกอนทจะทงขยะชนดใดทสามารถน�ากลบไปใชไดอก หรอสามารถแปรรปเพอสรางรายไดใหกบประชาชนและเปนการรกษาและเปนการสรางสขลกษณะนสยในการทงขยะอยางถกวธ จากการทบทวนวรรณกรรมพบวา ขอมลดานคณภาพชวตของกลมพนกงานหรอท�างานสมผสกบขยะมลฝอยในพนทภาคใตยงมจ�านวนจ�ากด ผวจยจงมความสนใจทจะศกษาในประเดนดงกลาว ดงนนวตถประสงคในการศกษาครงนเพอศกษาคณภาพชวตของกลมพนกงานขององคกรปกครองสวนทองถน ทมหนาทรบผดชอบในต�าแหนงพนกงานขบรถ พนกงานเกบรวบรวมขยะ พนกงานเกบขนขยะ และพนกงานคดแยกขยะ ซงเปนกจกรรมการท�างานในกระบวนการก�าจดและบ�าบดขยะแบบฝงกลบ โดยไดก�าหนดมาตรวดคณภาพชวต 5 ดานเพอใชในการศกษาครงน ไดแก 1) คณภาพชวตดานการท�างาน 2) คณภาพชวตดานครอบครว 3) คณภาพชวตดานสงแวดลอม 4) คณภาพชวตดานสขภาพและความเครยด 5) คณภาพชวตดานความเปนอยในชวตประจ�าวน (ส�านกวจยพฒนบรหารศาสตร, 2556) และศกษาคณภาพชวตจ�าแนกตามปจจยสวนบคคลเพอเปนแนวทางในการสงเสรมใหกลมคนท�างานดงกลาวมคณภาพชวตทดขน

2. วธด�ำเนนกำรวจย (research methodology) การวจยครงน เปนการศกษาเชงส�ารวจ (survey

research) ระหวางเดอนธนวาคม 2557-ธนวาคม 2558 ท�าการสมและการคดเลอกพนทฝงกลบขยะแบบถกหลกสขาภบาล 5 แหง ทตงในจงหวดนครศรธรรมราช ใชวธการการคดเลอกแบบเจาะจง (purposive sampling) ซงพนทฝงกลบขยะทกแหงอยภายใตการบรหารจดการขององคกร




ปกครองสวนทองถน ระดบองคกรปกครองสวนต�าบล 3 แหง และระดบเทศบาล 2 แหง และ ณ ปจจบนมกจกรรมการด�าเนนการฝงกลบอย รวมทงหมด 5 แหง ผวจยท�าการส�ารวจและสมตวอยางแบบเจาะจงในพนกงานทท�างานในกระบวนการบ�าบดและก�าจดขยะมลฝอยแบบฝงกลบในพนททผวจยสนใจทจะศกษา ท�าการเกบตวอยางจากกลมตวอยางไมต�ากวา 50% ในพนกงานทท�างานในกระบวนการบ�าบดและก�าจดขยะมลฝอยแบบฝงกลบในบรเวณทฝงกลบขยะ ทระดบความเชอมน 95% และยอมรบความคลาดเคลอนจากการสมตวอยางได 5% ของกลมตวอยาง (ธานนทร ศลปจาร, 2549) ดงนน กลมตวอยางในการศกษาครงนมจ�านวน 114 คนกลมตวอยาง อยางไรกตามเกณฑการ คดเลอกประชากรทท�าการศกษามดงนคอ กลมตวอยาง คอ พนกงานทท�างานในสถานทบ�าบดและก�าจดขยะมลฝอยเทศบาลทง 5 แหงทคดเลอกมาจากจงหวดนครศรธรรมราช ทผวจยสนใจทจะศกษา โดยมเกณฑการคดเลอกดงนคอ เกณฑการรบอาสาสมครกลมรบสมผสเขารวมโครงการ (inclusion criteria) 1) เปนคนงานทท�างานในสถานท บ�าบดและก�าจดขยะมลฝอยเทศบาลทง 5 แหงทคดเลอก มาจาก 5 จงหวดทมหนาทรบผดชอบในต�าแหนงพนกงานขบรถ พนกงานเกบรวบรวมขยะ พนกงานเกบขนขยะ และพนกงานคดแยกขยะ โดยมอายการท�างานไมนอยกวา 1 ป 2) เปนคนงานเพศชายหรอหญง มอาย 20 ป ขนไป 3) เขามารวมในการวจยในครงนดวยความสมครใจ

เครองมอในการวจยครงน คอ แบบสมภาษณ ประกอบดวย 2 สวน ดงน

1) แบบสอบถามขอมลทวไป ไดแก เพศ อาย สถานภาพ การศกษา รายได พฤตกรรมการดมแอลกอฮอลการสบบหร

2) ขอมลคณภาพชวต ประกอบดวย (1) คณภาพชวตดานการท�างาน (2) คณภาพชวตดานครอบครว (3) คณภาพชวตดานสงแวดลอม (4) คณภาพชวตดานสขภาพและความเครยด 5) คณภาพชวตดานความเปนอยในชวตประจ�าวน

การศกษาท�าโดยการสอบถามความเหนจากกลมตวอยางดวยแบบสอบถาม โดยทในแตละค�าถามสามารถเลอกค�าตอบทตรงกบระดบความเหนของตนไดเพยง 1 ค�าตอบ จากค�าตอบทงหมด 5 ค�าตอบและก�าหนดคะแนน ไดแก ใชมากทสด = 5 คะแนน ใชมาก = 4 คะแนน ใช = 3 คะแนน ไมใช = 2 คะแนน และไมใชทสด = 1 คะแนน หลงจากนนจะท�าการแปรความหมายคะแนน โดยส�านก

พฒนบรหารศาสตร ป 2556 ไดก�าหนดเกณฑ ดงน4.51-5.00 หมายถง มความพงพอใจตอคณภาพชวต

อยในระดบมากทสด3.51-4.50 หมายถง มความพงพอใจตอคณภาพชวต

อยในระดบมาก2.51-3.50 หมายถง มความพงพอใจตอคณภาพชวต

อยในระดบปานกลาง1.51-2.50 หมายถง มความพงพอใจตอคณภาพชวต

อยในระดบนอย 1.00-1.50 หมายถง มความพงพอใจตอคณภาพชวต

อยในระดบนอยทสดกำรหำคณภำพของเครองมอ1) ความตรงตามเนอหา (content validity) น�า

แบบสอบถามทสรางเสรจเรยบรอยแลวไปปรกษาผเชยวชาญจ�านวน 3 คน เพอตรวจสอบหาความตรงของเนอหาซงผวจยไดแกไขและปรบปรงตามค�าแนะน�า

2) น�าแบบสอบถามทปรบปรงแล วไปทดสอบ (pretest) กบกลมตวอยางทมลกษณะคลายคลงกบกลมตวอยางทท�าการศกษาจ�านวน 30 ชด เพอหาความเชอถอได (reliability) ในการศกษาครงนผลการทดสอบระดบความเชอมนโดยวธสมประสทธอลฟาของครอนบค (Cronbach’s Alpha) เทากบ 0.808

ขอมลทไดจะวเคราะหขอมลโดยใชสถตเชงพรรณนา ไดแก รอยละ คาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐาน วเคราะหเปรยบเทยบคณภาพชวตของกลมตวอยางโดยการทดสอบคาท (t-test) และวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (one-way ANOVA)

3. ผลกำรวจย (results) 3.1 ขอมลทวไปของกลมตวอยำงทท�ำกำรศกษำ ผลการศกษาพบวา กลมตวอยางทท�าการศกษา

จ�านวนทงหมด 114 คน เปนลกจางชวคราวของหนวยงานของเทศบาล เปนเพศชายจ�านวน 85 คน คดเปนรอยละ 74.6 และเปนเพศหญงจ�านวน 29 คน คดเปนรอยละ 25.4 สวนใหญอายระหวาง 20-34 ป จ�านวน 66 คดเปนรอยละ 57.9 มการศกษาในระดบมธยมปลายหรอเทยบเทา จ�านวน 44 คน คดเปนรอยละ 38.6 สวนใหญมรายไดนอยกวา 7,500 บาทตอเดอน จ�านวน 76 คน คดเปนรอยละ 66.7 กลมตวอยางสวนใหญไมมพฤตกรรมสบบหร จ�านวน 64 คน คดเปนรอยละ 56.1 และมพฤตกรรมการดมแอลกอฮอล จ�านวน 66 คน คดเปนรอยละ 57.9 ตามล�าดบ




3.2 ระดบควำมพงพอใจตอคณภำพชวต 3.2.1 คณภาพชวตดานการท�างานในการวจย

ครงน หมายถง ความพอใจในเรองความมนคง ความกาวหนา รายได ความสมพนธกบเพอนรวมงานและความปลอดภยในการท�างาน (ตารางท 1) ผลการศกษาระดบความคดเหนรอยละของกลมตวอยาง (คาเฉลย) พบวากลมตวอยางสวนใหญรอยละ 39.5 จะท�างานเกบขยะ/คดแยกขยะตอไป มระดบความคดเหนทจะประกอบอาชพนตอไปในระดบปานกลาง (3.29) รอยละ 34.3 ของกลมตวอยางมรายไดทไมแนนอนและมความพงพอใจระดบปานกลาง (3.25) รอยละ 30.7 ของกลมตวอยางคดวาอาชพเกบขยะ/คดแยกขยะมความมนคงและมความพงพอใจระดบ

ปานกลาง (3.30) รอยละ 50.9 ของกลมตวอยางพอใจกบรายไดในแตละเดอนในระดบปานกลาง (3.11) รอยละ 43.0 ของกล มตวอยางเคยประสบอบตเหต/เจบปวยจากการ ท�างานและมความพงพอใจความปลอดภยในการท�างาน ในระดบนอย (2.41) รอยละ 36.8 ของกลมตวอยางไมเคยได รบการอบรมเทคนคการท�างานทปลอดภยและม ความพงพอใจระดบปานกลาง (3.09) และรอยละ 62.4 ของกล มตวอยางมสมพนธทดกบเพอนรวมงานและม ความพงพอใจระดบปานกลาง (3.49) ตามล�าดบ อยางไรกตามโดยภาพรวมผลการวจยพบวาคณภาพชวตดาน การท�างาน กลมตวอยางมความพงพอใจระดบปานกลาง

ตำรำงท 1 คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และรอยละของระดบความคดเหนทมตอการท�างาน ของคนงานทสมผสกบขยะ (n = 114)

คณภำพชวต

ดำนกำรท�ำงำน

ระดบควำมคดเหนคำเฉลย ±± คำเบยงเบนมำตรฐำน

จ�ำนวน (รอยละ)

กำรแปรผล

(คำเฉลย ± คำเบยงเบน

มำตรฐำน)มำกทสด มำก ปำนกลำง นอย นอยทสด

ทานยงท�างานเกบขยะ/

คดแยกขยะตอไปเรอยๆ

4.58 ± 1.42

45 (39.5)

4.35 ± 1.01

12 (10.5)

3.49 ± 1.42

20 (17.5)

2.39 ± 1.51

17 (15.0)

1.48 ± 1.05

20 (17.5)

ปานกลาง

(3.29 ± 1.32)

ทานคดวาอาชพนมรายได

ทแนนอน

4.57 ± 1.45

20 (17.5)

4.37 ± 1.07

20 (17.5)

3.45 ± 1.35

12 (10.5)

2.46 ± 1.09

39 (34.3)

1.40 ± 0.57

23 (20.2)


(3.25 ± 1.33)

ทานคดวาอาชพน

มความมนคง

4.89 ± 1.51

35 (30.7)

4.48 ± 1.08

21 (18.4)

3.50 ± 1.31

18 (15.8)

2.32 ± 1.12

10 (8.8)

1.30 ± 0.85

30 (26.3)


(3.30 ± 1.49)

ทานพอใจกบรายได

จากการประกอบอาชพน

4.59 ± 1.02

9 (7.9)

4.08 ± 1.58

12 (10.5)

3.10 ± 1.02

14 (12.3)

2.42 ± 1.78

58 (50.9)

1.34 ± 0.78

21 (18.4)


(3.11 ± 1.91)

ทานเคยประสบอบตเหต/

เจบปวยจากการท�างาน

4.52 ± 1.01

49 (43.0)

3.51 ± 1.58

31 (27.2)

2.51 ± 1.03

2 (1.7)

1.52 ± 0.21

14 (12.3)

1.10 ± 0.24

18 (15.8)

นอย

(2.41 ± 1.25)

ทานเรยนร/อบรม

เทคนคการท�างานท

ปลอดภย

4.72 ± 1.78

11 (9.6)

4.28 ± 1.28

18 (15.8)

3.45 ± 1.09

29 (25.5)

2.02 ± 0.45

42 (36.8)

1.01 ± 0.14

14 (12.3)


(3.09 ± 1.55)

ความสมพนธกบเพอน

รวมงานเปนไปดวยด

4.99 ± 1.79

71 (62.4)

4.48 ± 1.32

12 (10.5)

3.49 ± 1.19

9 (7.9)

2.49 ± 0.65

20 (17.5)

1.45 ± 0.52

2 (1.7)


(3.49 ± 1.54)

ภาพรวมของคณภาพชวตดานการท�างาน ปานกลาง

(3.12 ± 1.48)




3.2.2 คณภาพชวตดานครอบครว หมายถง ความพงพอใจเกยวกบความผกพน การชวยเหลอเกอกล และการพงพาอาศยกนทงในดานจตใจและวตถของสมาชกในครอบครว รวมถงภาระในการเลยงดบคคลทไมสามารถประกอบอาชพใดๆ ไดอกดวยการศกษาเกยวกบคณภาพชวตดานครอบครวครงน ไดแบงประเดนของการศกษาออกเปน 3 ประเดน ไดแก 1) ความคดเหนทมตอครอบครวของตวเองและการใชเวลาอยรวมกนของสมาชกในครอบครว 2) บคคลทพงพาได และ 3) ภาระในการเลยงดสมาชก ในครอบครว ผลการศกษาพบวา รอยละ 42.1 ของกลม

ตวอยางมเวลาในการรวมคดปรกษา แกไขเมอมปญหา/การใชเวลารวมกนในระดบปานกลาง (2.98) เฉลยประมาณ 2-3 วนตอสปดาห รอยละ 28.1 ของกลมตวอยางพบวา มความสามารถในการพงพาตนเองไดในระดบปานกลาง (2.91) และรอยละ 27.2 ของกลมตวอยางพบวา มความสามารถรบภาระในการเลยงดสมาชกในครอบครวไดปานกลาง (3.38) ตามล�าดบ (ตารางท 2) อยางไรกตามโดยภาพรวมผลการวจยพบวา คณภาพชวตดานครอบครว กลมตวอยางมความ พงพอใจระดบปานกลาง

ตำรำงท 2 คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และรอยละของระดบความคดเหนทมตอคณภาพชวตดานครอบครว ของ คนงานทสมผสกบขยะ (n = 114)


ดำนครอบครว






ความคดเหนตอ

ครอบครว/

การใชเวลารวมกน*

4.59 ± 1.57

17 (15.0)

3.65 ± 1.06

21 (18.4)

2.54 ± 1.11

48 (42.1)

2.49 ± 1.15

23 (20.2)

1.41 ± 0.52

5 (4.4)


(2.98 ± 1.10)

ความสามารถพงพา

ตนเองได

4.69 ± 1.24

29 (25.5)

3.51 ± 1.16

5 (4.4)

2.55 ± 1.12

32 (28.1)

2.27 ± 1.51

25 (21.9)

1.50 ± 0.22

23 (20.1)


(2.91 ± 1.01)

ความสามารถรบภาระ

ในการเลยงดสมาชก

ในครอบครว

4.99 ± 1.38

31 (27.2)

4.49 ± 1.18

28 (24.5)

3.48 ± 1.07

14 (12.3)

2.48 ± 1.12

17 (15.0)

1.51 ± 0.45

24 (21.0)


(3.38 ± 1.54)

ภาพรวมของคณภาพชวตดานครอบครว ปานกลาง

(3.09 ± 1.09)

* นอยทสด 0-1.2 วน/สปดาห นอย 1.3-2.5 วน/สปดาห ปานกลาง 2.6-3.8 วน/สปดาห มาก 3.9-5.1 วน/สปดาห มากทสด 5.2 วน/สปดาห

3.2.3 คณภาพชวตดานสขภาพและความเครยด หมายถง อาการทางดานรางกายและจตใจทแสดงออกมา อนบงบอกถงภาวะของสขภาพทางกายและระดบความเครยดของจตใจ การศกษาเกยวกบคณภาพชวตดานสขภาพและความเครยดในครงน ไดแบงประเดนของการศกษาออกเปน 2 ประเดน ไดแก 1) การเจบปวย และ 2) การมภาวะความเครยด ผลการศกษาระดบความคดเหนรอยละของ

กลมตวอยาง (คาเฉลย) พบวากลมตวอยางสวนใหญรอยละ 34.3 ประสบกบการเจบปวยบอยครง (มากทสด) เชน อาการปวดเมอยตามตว ไขหวด เปนตน (4.99) และรอยละ 34.3 ของกลมตวอยางมภาวะความเครยดในระดบมาก (4.17) ตามล�าดบ (ตารางท 3) อยางไรกตามโดยภาพรวมผลการวจยพบวา คณภาพชวตดานสขภาพและความเครยด กลมตวอยางมความพงพอใจระดบมาก




ตำรำงท 3 คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และรอยละของระดบความคดเหนทมตอคณภาพชวตดานสขภาพและความเครยด ของคนงานทสมผสกบขยะ (n = 114)


ดำนสขภำพและ

ควำมเครยด






ทานประสบกบ

การเจบปวย

4.99 ± 1.58

39 (34.3)

4.49 ± 1.01

15 (13.1)

3.48 ± 1.49

12 (10.5)

2.49 ± 1.50

48 (42.1)

- มาก

(3.89 ± 1.15)

ทานมภาวะ

ความเครยด

4.72 ± 1.20

17 (15.0)

4.17 ± 1.05

39 (34.3)

3.20 ± 1.41

14 (12.1)

2.00 ± 1.07

44 (38.6)

- มาก

(3.52 ± 1.13)

ภาพรวมของคณภาพชวตดานสขภาพและความเครยด มาก

(3.71 ± 0.26)

กลมตวอยางสวนใหญรอยละ 59.6 ประสบกบปญหาดานสงแวดลอมทกระทบตอการด�าเนนชวตประจ�าวนในระดบมาก (4.31) และรอยละ 44.7 ของกลมตวอยางมความ พงพอใจในสงแวดลอมบรเวณทท�างานและบานเรอนอาศยในระดบนอย (2.37) ตามล�าดบ (ตารางท 4) อยางไรกตามโดยภาพรวมผลการวจยพบวาคณภาพชวตดานสงแวดลอม กลมตวอยางมความพงพอใจระดบปานกลาง

3.2.4 คณภาพชวตดานสงแวดลอม หมายถง ความรสกจากการทไดรบผลกระทบจากมลภาวะตางๆ ท เกดขนบรเวณใกลบานทงผลกระทบทางกายและทางจตใจ การศกษาเกยวกบคณภาพชวตดานสงแวดลอมครงน ไดแบงประเดนของการศกษาออกเปน 2 ประเดน ไดแก 1) ปญหาสงแวดลอมทมผลกระทบตอความรสกในชวตประจ�าวนมากทสด และ 2) ความพงพอใจในสงแวดลอม ผลการศกษาระดบความคดเหนรอยละของกลมตวอยาง (คาเฉลย) พบวา

ตำรำงท 4 คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และรอยละของระดบความคดเหนทมตอคณภาพชวตดานสงแวดลอม ของ คนงานทสมผสกบขยะ (n = 114)


ดำนสงแวดลอม






ปญหาดานสงแวดลอม

ทกระทบตอการด�าเนน

ชวตประจ�าวน

4.99 ± 1.05

68 (59.6)

4.47 ± 1.01

25 (22.0)

3.45 ± 1.03

21 (18.4)

- - มาก

(4.31 ± 0.77)

ความพงพอใจ

ในสงแวดลอม

- 11 (9.6) 47 (41.3) 51 (44.7) 5 (4.3) นอย

(2.37 ± 1.15)

ภาพรวมของคณภาพชวตดานสงแวดลอม ปานกลาง

(3.55 ± 1.67)




3.2.5 คณภาพชวตดานชวตความเปนอย ประจ�าวน หมายถง ความพงพอใจตอการไดรบบรการทดจากหนวยงานภาครฐในดานการศกษา คมนาคม สาธารณสข สาธารณปโภคตางๆ การดแลความปลอดภยในชวตและทรพยสน รวมทงความพงพอใจในดานราคาสนคาอปโภค บรโภค และคาสาธารณปโภคทเปนอย การศกษาคณภาพชวตทางดานชวตความเปนอยประจ�าวนครงน ไดแบงประเดนการศกษาออกเปน 3 ประเดน ไดแก 1) ความคดเหน เกยวกบราคาสนคาทจ�าเปนในชวตประจ�าวน 2) ความคดเหนเกยวกบบรการของรฐดานตางๆ และ 3) ความคดเหน เกยวกบความปลอดภยในชวตและทรพยสน ผลการศกษา

ระดบความคดเหนรอยละของกล มตวอยาง (คาเฉลย) พบวากลมตวอยางสวนใหญรอยละ 65.8 ไมพงพอใจ เกยวกบราคาสนคาในชวตประจ�าวน ณ เวลาปจจบน (1.10) รอยละ 30.0 ของกลมตวอยางมความพงพอใจเกยวกบ การบรการของรฐในระดบมาก (4.39) และรอยละ 30.0 ของกลมตวอยางมความพงพอใจเกยวกบความปลอดภยในชวตและทรพยสนในระดบปานกลาง (2.54) ตามล�าดบ (ตารางท 5) อยางไรกตามโดยภาพรวมผลการวจยพบวา คณภาพชวตดานความเปนอยประจ�าวน กล มตวอยางมความ พงพอใจระดบปานกลาง

ตำรำงท 5 คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และรอยละของระดบความคดเหนทมตอคณภาพชวตดานความเปนอย ประจ�าวน ของคนงานทสมผสกบขยะ (n = 114)


ดำนควำมเปนอย

ประจ�ำวน






ความพงพอใจเกยวกบ

ราคาสนคาทใชในชวต

ประจ�าวน

- 3.51 ± 0.13

10 (8.8)

2.52 ± 0.42

5 (4.3)

1.52 ± 0.31

24 (21.1)

1.10 ± 0.12

75 (65.8)

นอย

(2.16 ± 0.11)


การบรการของรฐ

4.89 ± 1.05

25 (21.9)

4.39 ± 1.42

34 (30.0)

3.48 ± 1.21

31 (27.2)

2.48 ± 1.12

10 (8.8)

1.50 ± 0.11

14 (12.1)


(3.35 ± 1.38)


ความปลอดภยในชวต

และทรพยสน

4.52 ± 1.21

19 (16.7)

3.52 ± 1.01

28 (24.5)

2.54 ± 1.11

34 (30.0)

1.52 ± 0.95

20 (17.5)

1.04 ± 0.55

13 (11.3)


(2.58 ± 1.54)

ภาพรวมของคณภาพชวตดานชวตความเปนอยประจ�าวน ปานกลาง

(2.66 ± 1.72)

ผลการศกษาพบวา ปจจยสวนบคคลดานอายและรายไดแตกตางกนจะมคณภาพชวตทแตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ 0.05 สวนเพศ ระดบการศกษา

พฤตกรรมการสบบหร และพฤตกรรมการดมแอลกอฮอล ทแตกตางมคณภาพชวตไมแตกตางกน (ตารางท 6)




ตำรำงท 6 แสดงการเปรยบเทยบความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคลกบคณภาพชวต

พำรำมเตอร กลมรบสมผส

(n = 114 )

(รอยละ) Mean S.D. t p-value

เพศ

ชาย 85 74.6 3.81 1.11 1.65 0.081

หญง 29 25.4 3.74

อำย (ป)

≤≤ 34 66 57.9 3.21 1.24 2.74 0.001

> 34 48 42.1 3.54 1.13

Mean ± ± S.D. = 34.21 ± 12.20 ป

ระดบกำรศกษำ

≤ มธยมตนหรอ

เทยบเทา

60 52.6 3.21 1.12 1.47 0.064

> มธยมตนหรอ

เทยบเทา

44 47.4 3.34 1.18

รำยได/เดอน (บำท)

< 7500 76 66.7 3.21 0.98 2.45 0.012

≥≥ 7500 38 33.3 3.58 0.97

Mean ± S.D. = 7498 ± 231.14 บาทตอเดอน

พฤตกรรมกำรสบบหร

สบบหร 50 43.9 3.45 0.93 1.32 0.121

ไมสบบหร 64 56.1 3.52 1.12

พฤตกรรมกำรดมแอลกอฮอล

ดม 66 57.9 3.12 0.90 1.62 0.061

ไมดม 48 42.1 3.09 1.08

4. อภปรำยผล (discussions)จากผลการศกษาพบวา คณภาพชวตดานการท�างาน

สวนใหญกลมตวอยางมความตงใจทจะท�างานคดแยกขยะ/เกบขยะตอไปเรอยๆ แมจะทราบสถานะของตนเองวาเปนแคลกจางชวคราวของ อปท. จากการศกษาปจจยดานอายสงผลใหเกดความแตกตางกนตอระดบความคดเหนตอคณภาพชวตพบวา กลมคนงานทมอายมากกวา 34 ป จะมระดบความคดเหนตอคณภาพชวตดานตางๆ ไปในทศทางบวกมากกวากลมตวอยางทมอายนอยกวาหรอเทากบ 34 ป เนองจากกล มดงกลาวยงมความคาดหวงวาจะสามารถเปลยนงานและมรายไดจากการประกอบอาชพอนๆ ไดดกวา

การเปนลกจางของ อปท. ในต�าแหนงพนกงานเกบขยะมลฝอย ส�าหรบปจจยดานรายไดสงผลใหเกดความแตกตางกนตอระดบความคดเหนตอคณภาพชวต จากการสอบถามเชงลกพบวา กลมตวอยางทมรายไดมากกวาหรอเทากบ 7,500 บาทตอเดอน จะมระดบความคดเหนตอคณภาพชวตดานตางๆ ไปในทศทางบวกมากกวากลมตวอยางทมรายไดต�ากวา 7,500 บาทตอเดอน อยางไรกตามกลมตวอยาง ดงกลาวจะมความกงวลกบรายไดในแตละเดอน ซงสวนมากจะมปญหาเรองคาครองชพทไมสมดลระหวางรายรบกบ รายจายในแตละเดอน สอดคลองกบการศกษาของกจฐเชต




ไกรวาส และนนทนา สนตตวฒ (2546) พบวาผมอาชพเกบขยะมรายไดไมเพยงพอ สงผลถงการเขาถงการเขารบบรการของรฐ การรกษาพยาบาล จนน�าไปสงการเกดปญหาตอสขภาพเรอรงและเกดความเครยดในทสด อยางไรกตามกลมอาชพดงกลาว สวนใหญไมมความกงวลวาจะไมมรายไดเลยในแตละเดอน เนองดวยความเชอทวา ขยะจะไมหมดไปจากโลกน และตระหนกดวาการท�างานในกลมอาชพดงกลาวมความส�าคญและจ�าเปนอยางยง อยางไรตามจากลกษณะงานของคนงานเกบขยะจะมระยะเวลาการท�างานทยาวนาน บางคนท�างานโดยไมมวนหยด และบางวนตองท�างานมากกวา 1 ผลด สอดคลองกบการศกษาของศรพรรณ ศรสกล (2554) ทไดรายงานวา จากสาเหตทกลาวมาขางตนน�าไปสการเกดอบตเหตในคนงานเกบขยะ และน�าไปสความเครยดใน คนงานกลมดงกลาว จากการศกษาพบวา คณภาพชวตดานสขภาพเนองจากการเจบปวยอยในระดบมาก กลมตวอยางสวนใหญเคยประสบอบตเหตหรอเกดอาการเจบปวยเนองจากการประกอบอาชพดงกลาว เชน ปวดเมอกลามเนอ ระคายเคองผวหนง เปนตน สอดคลองกบรายงานประจ�าปของส�านกงานควบคมโรคท 4 จงหวดราชบร (2550) ทพบวาพนกงานเกบขยะของเทศบาลมอาการปวดเมอยกลามเนอจากการยกของหนก รองลงมาคอมอาการไขและโรคระบบทางเดนหายใจ เชนเดยวกบการศกษาของฐตรตน อ�าไพ (2547) ทพบวา พนกงานเกบขยะไดรบบาดเจบระหวางปฏบตงาน สาเหตแรกเนองจากถกของมคมบาด รองลงมาคอ ถกแมลงสตวกดตอยขณะทก�าลงปฏบตหนาท คณภาพชวตดานครอบครว พบวา กลมตวอยางไดพบปะหารอ/รวมแกไขปญหากบสมาชกในครอบครว สมาชกในครอบครวมความหวงใยซงกนและกน โดยเฉพาะในยามทเจบปวยไมสบาย และมความภาคภมใจทสามารถเลยงดลก พอแมของตวเองไดตามอตภาพ ทตนเองสามารถท�าได ในดานความเครยดพบวาสวนใหญ กลมตวอยางมความเครยดในระดบมาก เชน นอนไมหลบ ใจสน หวใจเตนผดปกต เบออาหาร เปนตน อาจเนองจากสถานการณการท�างานจรง มจ�านวน/ปรมาณขยะเปนจ�านวนมาก ดงนน บางครงจะท�าใหแผนการการท�างานไมเปนไปตามทก�าหนดไว ท�าใหกลมตวอยางมชวโมงการท�างานทยาวนานจนเกนไป สอดคลองกบการศกษาของ นรารตน ธนกลพรรณ (2548) ทพบวาการท�างานตดตอกนหลายชวโมงมผลตอความเหนอยลา อนเปนสาเหตท�าใหเกดความผดปกตทงทางรางกายและจตใจ ท�าใหมเวลาพกผอนไมเพยงพอ ขาดการพบปะเพอนฝงและครอบครวลดนอยลง

ดวย กล มตวอยางสวนใหญตองประสบกบปญหาดาน สงแวดลอมและสงผลกระทบตอสขภาพและการด�าเนนชวตประจ�าอยางหลกเลยงไมได เนองจากตองสมผสกบขยะมลฝอยโดยตรง ไดแก กลนทไมพงประสงคของน�าชะขยะและขยะ การรบสมผสกบสารปนเปอนตางๆ เชน โลหะหนกตางๆ ยาฆาแมลง เปนตน

5. สรปและขอเสนอแนะ (conclusion and recommendations)

สรปผลการศกษาพบวา คณภาพชวตดานการท�างานของพนกงานอยในระดบปานกลาง คณภาพชวตดานครอบครวอยในระดบปานกลาง คณภาพชวตดานสขภาพและ ความเครยดอยในระดบมาก คณภาพชวตดานสงแวดลอมอยในระดบปานกลาง และคณภาพชวตในดานความเปนอยในชวตประจ�าวนอยในระดบปานกลาง กลมพนกงานเกบขยะสวนใหญทราบวาการท�างานทตองสมผสกบขยะมลฝอย อาจเปนสาเหตทอาจท�าใหเกดผลกระทบทางสขภาพได รวมทงทราบแนวทางในการปองกนตนเองทจะลดความ เสยงอนตรายทอาจจะเกดจากการท�างานได อยางไรกตาม ขณะทปฏบตงานจรงๆ อาจมปจจยอนๆ สงเสรมใหเกดความไมปลอดภยในการท�างานหรอมพฤตกรรมสขลกษณะทไมปลอดภยได เชน การใชผาปดจมกซ�าหลายๆ ครงเพราะตองการประหยดคาใชจาย หรอการลางมอดวยน�าเปลาโดยไมไดใชสบหรอสารซกฟอกอนๆ รวมดวย เนองจากมความคดเหนวานาจะสะอาดเพยงพอแลว เปนตน ดงนน การอบรมใหความรดานสขภาพ ผลกระทบตอสขภาพจากการท�างานและการอบรมสงเสรมการใชอปกรณปองกนและสขลกษณะทดในขณะท�างานจงมความจ�าเปนอยางยง นอกจากนการตรวจสขภาพแบบพเศษ เชน การตรวจสมรรถภาพปอด หรอการตรวจตวอยางชวภาพทางหองปฏบตการ เชน ตรวจระดบโลหะหนกในปสสาวะหรอเลอดกมความจ�าเปนเพอเฝาระวงสขภาพใหแกกลมอาชพดงกลาว

6. กตตกรรมประกำศงานวจยนไดรบทนอดหนนการวจยงบประมาณ

แผนดน ประจ�าปงบประมาณ พ.ศ. 2558 มหาวทยาลยทกษณ ผวจยใครขอขอบพระคณส�าหรบการสนบสนนใหโครงการวจยบรรลผลส�าเรจดวยด




เอกสำรอำงองกลมโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอม. (2550).

สรปรายงานประจ�าป 2550 เอกสารอดส�าเนา, ส�านกงานปองกนและควบคมโรคท 4 จงหวดราชบร.

กองสวสดการแรงงาน. (2547). คณภาพชวตการท�างาน (Quality of Work Life). อนสารแรงงาน. 11(4), 17-22.

กจฐเชต ไกรวาส, และนนทนา สนตตวฒ. (2546). รายงานวจยยอยฉบบสมบรณคณภาพชวตของผประกอบอาชพเกบขยะในจงหวดชลบร. ชดโครงการการพฒนาระบบสวสดการส�าหรบคนจนและคนดอยโอกาสในสงคมไทย สนบสนนโดยส�านกกองทนสนบสนนการวจย.

ฐตรตน อ�าไพ. (2547). วถชวตการท�างานกบสภาวะสขภาพอนามยของผมอาชพเกบขยะ กรณศกษาชมชนกองขยะหนองแขม (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). สาขาพฒนาแรงงานและสวสดการ, คณะสงคมสงเคราะหศาสตร, มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ธานนทร ศลปจาร. (2549). การวจยและวเคราะหขอมลทางสถตดวย SPSS. กรงเทพฯ: ว อนเตอร พรนท.

นรารตน ธนกลพรรณ. (2548). ภาวะสขภาพจตของพนกงานเกบขยะในกรงเทพมหานคร (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). สาขาวชาสขภาพจต, จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ปยชาต ศลปะสวรรณ. (2557). บทความวชาการ เรอง ขยะมลฝอยชมชน ปญหาใหญทกประเทศก�าลงเผชญ (Municipal solid waste : The Significant problem of Thailand). คนเมอวนท 5 กมภาพนธ 2557 จาก http://nrei.rmutsv.ac.th/sites/default/files/poprosal/%E0%B8 PDF.

ราชกจจานเบกษา (ฉบบกฤษฎกา) รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550.

เลศชย เจรญธญรกษณ และคณะ. (2545). โครงการศกษาเพอประเมนผลกระทบทางสขภาพจากนโยบายการจดการมลฝอย เทศบาลขอนแกน. กรงเทพฯ: สถาบนวจยเชงระบบสาธารณสข.

ศรพรรณ ศรสกล. (2554). ภาวะสขภาพของพนกงาน เกบขยะ: กรณศกษาเทศบาลในจงหวดนครปฐม(วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). สาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม, มหาวทยาลยศลปากร.

ศรศกด สนทรไชย, และวรรณวด พลพอกสน. (2548). การสงเสรมสขภาพอนามยและสภาวะแวดลอมของแรงงานคยขยะและแรงงานทเกยวของ. บทสรปผบรหาร. คนเมอวนท 5 กมภาพนธ 2557 จาก https://www.gotoknow.org/posts/567450.

ส�านกวจย สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร. (2556). บทสงเคราะหงานวจยคณภาพชวตของคนไทย 2553-2555. กรงเทพฯ: ส�านกวจย สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

UNESCO. (1993). Quality of life improvement programmes. Bangkok: UNESCO reginal Off ifice.




การมสวนรวมของประชาชนในการจดการ กากของเสยจากอตสาหกรรมในครวเรอน

กรณศกษา ตำาบลชนำาราย อำาเภออนทรบร จงหวดสงหบร

People’s Participation of Waste Management in Homemade Industry : A Case Study of Cheenamrai Subdistrict, Inburi District, Singburi Province

วชราภรณ วงศสกลกาญจน วท.ม. (สขาภบาลสงแวดลอม)

หลกสตรอาชวอนามยและความปลอดภย คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏวไลยอลงกรณ ในพระบรมราชปถมภ

บษยา จงาม วศ.ม. (วศวกรรมความปลอดภย)หลกสตรอาชวอนามยและความปลอดภย คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย

มหาวทยาลยราชภฏวไลยอลงกรณ ในพระบรมราชปถมภ

บทคดยองานวจยนมวตถประสงคเพอศกษาปจจยทสงผลตอการมสวนรวมของประชาชน

ในการจดการกากของเสยจากอตสาหกรรมในครวเรอนโดยใชแบบสอบถามในการเกบรวบรวมขอมล ประชากรทประกอบอาชพอตสาหกรรมในครวเรอนเขตต�าบลชน�าราย อ�าเภออนทรบร จงหวดสงหบร จ�านวน 2,979 คน มกลมตวอยางตามสตรของ Taro Yamane เทากบ 353 ตวอยาง วธการสมตวอยางใชการสมตวอยางแบบหลายขนตอนจากจ�านวนประชากรทง 6 หมบาน สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน t-test และ Chi-Square ผลการศกษาพบวา กลมตวอยางม สวนรวมในการจดการกากของเสยจากอตสาหกรรมในครวเรอนในระดบปานกลาง (คาเฉลย 3.40) ปจจยทมผลตอการมสวนรวมของประชาชนในการจดการกากของเสยจากอตสาหกรรมในครวเรอน ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษาทระดบนยส�าคญทางสถต 0.05 กากของเสยจากอตสาหกรรมในครวเรอนทพบมากทสดในเขตต�าบลชน�าราย คอ เศษไมไผและเศษหวาย กลมตวอยางลงมตใหน�าเศษไมไผและเศษหวายประดษฐเปนโคมไฟ เพอลดปรมาณกากของเสยจากอตสาหกรรมในครวเรอนและเพมรายไดใหแกครวเรอน ขอเสนอแนะคอ องคการบรหารสวนต�าบล หรอผมสวนเกยวของควรชวยสงเสรมกจกรรมทกอใหเกดการมสวนรวมในการจดการกากของเสยจากอตสาหกรรมในครวเรอน เชน การประชาสมพนธการจดการกากของเสยจากอตสาหกรรมทถกวธ และจดหาศนย กระจายสนคารองรบสงประดษฐดวย




ค�ำส�ำคญ : การมสวนรวมของประชาชน/การจดการกากของเสย/อตสาหกรรมในครวเรอน

AbstractThis research aimed to study factors

affecting people’s participation in waste management in homemade industry with questionnaires. Three hundred and fif iffity three samples were collected from a population of 2,979 in Cheenamrai subdistrict, Inburi district, Singburi province. It was calculated by Taro Yamane formula, using the multi-stage sampling method from 6 villages. Statistical analysis was follow by percentage, frequency, standard deviation, t-test, and Chi-Square. It was found that people’s participation in waste management in homemade industry were moderate level (x = 3.40). Results also indicated that gender, age and education explained people’s participation signifif icantly at 0.05 levels. The wastes commonly found from homemade industry were pieces of bamboo and rattan. Pieces of bamboo and rattan were fabricated as a lamp to reduce amount of waste. Its can also increase household income. Sub district administrative organization or stakeholders should help to promote the participation in waste management from homemade industry such as public relations management of waste and distribution centers to supported invention.

Keywords : People’s participation/Waste management/Homemade industry

บทน�ำเดมวถชวตของประชาชนชาวไทยจะประกอบอาชพ

เกษตรกรรมคอ การท�านาเปนหลก ในชวงทวางเวนจากการท�านากจะหากจกรรมเสรมเพอเพมรายไดใหแกครวเรอน (งามพศ สตยสงวน, 2541) งานหตถกรรมเปนทางเลอกหนงทประชาชนนยมท�ากนเนองจากวสดทใชในการจกสานนนสามารถหาไดงายในทองถน การลงทนคอนขางต�า การขายงานหตถกรรมของประชาชนจะสงขายผานทางพอคาคนกลางซงท�าใหเกดการกดราคา ราคาสนคาไมเปนไปอยางทควรจะ

เปน ประชาชนในทองถนจงรวมกลมกนขนตงเปนกลมอตสาหกรรมในครวเรอนเพอใหมก�าลงในการผลตทมากขนเพยงพอกบความตองการของตลาดและลดการกดรายไดจากพอคาคนกลาง นอกจากนการจดตงอตสาหกรรมในครวเรอนจะเปนการสงเสรมและสนบสนนกระบวนการพฒนาทองถน สรางชมชนใหเขมแขง พงตนเองได ใหประชาชนมสวนรวมในการสรางรายไดดวยการน�าทรพยากร วสดตางๆ ภมปญญาในทองถนมาพฒนาเปนผลตภณฑทมคณภาพ มจดเดนและมลคาเพม เปนทตองการของตลาด ทงในและตางประเทศ

คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลยไดท�าความรวมมอในดานการบรการวชาการกบองคการบรหารสวนต�าบลชน�ารายตงแตป พ.ศ. 2554 จากการศกษาขอมลพบวา ประชาชนประกอบอาชพโดยการรวมกลมกนท�าเปนอตสาหกรรมในครวเรอนซงสวนใหญจะเปนงานดานหตถกรรม จกสานผลตภณฑทงกระเปา ตะกรา รงงอบและสมไก โดยวตถดบทใชจะเปนไมไผ หวายและผกตบชวาเปนภมปญญาทองถนทสบทอดกนมาตงแตอดต ผลตภณฑทงหมดทกลาวมานนจะท�าดวยมอผลงานจงออกมาอยางประณต สวยงามจงเปนทตองการของตลาด ชาวบานจงนยมประกอบอาชพนเนองจากมรายไดทคอนขางด จากการผลตในแตละครงจะเกดกากของเสยอตสาหกรรมในครวเรอนขน อาท เศษไมไผ เศษหวาย พลาสตก กระปองทนเนอร ขวดน�ามนกาด กระปองส ฯลฯ การผลตผลตภณฑจ�านวนมากนจงไดกอ ใหเกดการใชวสดทมากขนท�าใหเหลอกากของเสยจากอตสาหกรรมในครวเรอนเพมมากขนตามไปดวย

ถงแมองคการบรหารสวนต�าบลชน�ารายไดมการด�าเนนการจดเกบกากของเสยอตสาหกรรมทเกดขน โดยไดจดภาชนะรองรบไวตามจดตางๆ รอบต�าบลและมรถบรรทกเขาไปรบกากของเสยอตสาหกรรมเพอขนสงไปท�าลายแตยงพบการทงกากของเสยอตสาหกรรมรวมไปกบขยะใน ครวเรอนท�าใหเกดปญหาในการจดการ ทงนทงนนกระบวนการการจดการกากของเสยอตสาหกรรมจะเปนไปตามขนตอนทวางไว ประชาชนตองใหความรวมมอโดยการเขามามสวนรวมในการจดการกากของเสยจากอตสาหกรรมในครวเรอนทกขนตอน เพอเพมประสทธภาพในการจดการกากของเสยจากอตสาหกรรมในครวเรอน ดงนนผวจยจงสนใจศกษาการมส วนรวมของประชาชนในการจดการกากของเสยจากอตสาหกรรมในครวเรอนกรณศกษา ต�าบลชน�าราย อ�าเภออนทรบร จงหวดสงหบร เพอเปนแนวทางในการจดการ กากของเสยจากอตสาหกรรมในครวเรอนทเหมาะสมอยางยงยนตลอดไป




วธด�ำเนนกำรวจยประชากรทศกษา คอ ประชาชนทประกอบอาชพ

อตสาหกรรมในครวเรอนจ�านวน 2,979 ค�านวณหาคาขนาดของกลมตวอยาง (Yamane Taro, 2516) ได 353 คน และสมตวอยางแบบหลายขนตอนดงแสดงในตารางท 1

ตำรำงท 1 จ�านวนประชากรและกลมตวอยาง

หมท ชอหมบำน จ�ำนวนประชำกร (คน) จ�ำนวนตวอยำง (คน)

2

3

5

6

7

8

บานหวแหลม

บานวดราษฎร

บานสวนมะปราง

บานระนาม

บานหวงใหญ

บานดอนยอ

421

665

502

761

296

331

50

79

60

90

35

39

รวม 2,796 353

เครองมอทใชในการศกษา คอ แบบสอบถามพฒนาขนจากการศกษาเครองมอทมอยเดมจากงานวจยทมแนวคดคลายคลงกนของวไลวรรณ ตนตระกลไชย (2545) ตรวจสอบความเทยงตรงโดยผทรงคณวฒจ�านวน 3 ทาน หาความเชอมนของขอค�าถามดวยวธสมประสทธแอลฟาของ

ครอนบาคมคา 0.85 ผวจยใชแบบสอบถามเปนมาตราสวนประมาณคามระดบใหเลอกตอบ 5 ระดบและน�าคะแนนเฉลยรายขอเทยบกบเกณฑซงแบงระดบการมสวนรวมเปน 3 ระดบ ดงน (วเชยร เกตสงห, 2538)

= 5 – 1 = 1.66

ความกวางของชน = คะแนนสงสด – คะแนนต�าสด

จ�านวนชน

3

การก�าหนดระดบการมสวนรวมแบงไดดงน 3.67-5.00 หมายถง ระดบการมสวนรวมสง 2.34-3.66 หมายถง ระดบการมสวนรวมปานกลาง 1.00-2.33 หมายถง ระดบการมสวนรวมต�า

วเคราะหขอมลโดยใชสถตเชงพรรณนาเปนคาความถ รอยละ คาเฉลย และสถตเชงอนมานโดยใช Chi-Square




แผนภำพแสดงขนตอนกำรด�ำเนนกำรวจย

กจกรรม

- ประชมประชาคม

- การจดอบรมบรการวชาการ

- การฝกปฏบต

กจกรรม

- สอบถาม

- ประชมประชาคม

แนวทางและวธการการจดกจกรรม

และดชนชวดความส�าเรจของการ

จดการการมสวนรวมในการจดการ

กากของเสยอตสาหกรรมในครวเรอน

ศกษาสภาพปจจบน ปญหา และ

ความตองการการมสวนรวมของ

ประชาชนตอการจดการกากของเสย

อตสาหกรรมในครวเรอน

ระยะท 1

ระยะท 2

ภำพท 1 ขนตอนการด�าเนนการวจย

พนทในรถบรรทกคอนขางมากสงผลใหเพมเวลาและภาระ คาใชจายในการก�าจด หากมการคดแยกกอนทงกากของเสยจากอตสาหกรรมในครวเรอนอาจจะน�ามาเพมมลคาได ปญหาทเกดขนในตอนน คอ กลมตวอยางทประกอบอาชพอตสาหกรรมในครวเรอนสวนใหญขาดความรในเรอง วธการคดแยกกากของเสย การก�าจดกากของเสยทถกวธ และการน�ากากของเสยจากอตสาหกรรมในครวเรอนมาใชประโยชนใหม ผลการประชมรวมกนพบวา กลมตวอยางมความตองการเรยนรกระบวนการจดการกากของเสยจากอตสาหกรรมในครวเรอนอยางถกวธและวธการเพมมลคา แกกากของเสยจากอตสาหกรรมในครวเรอนอกดวย

ผลการวเคราะหขอมลจากแบบสอบถามเพอหาปจจยทสงผลตอการมสวนรวมของประชาชนในการจด การกากของเสยจากอตสาหกรรมในครวเรอนโดยใชแบบสอบถามในการเกบรวบรวมขอมล ดงแสดงในตาราง ท 2

ผลกำรวจยผลกำรศกษำระยะท 1จากการจดประชมประชาคมระหวางผวจย กลม

ตวอยางทประกอบอาชพอตสาหกรรมในครวเรอนและผมสวนเกยวของเพอส�ารวจสภาพปจจบน ปญหา ความตองการการมสวนรวมของประชาชนตอการจดการกากของเสยจากอตสาหกรรมในครวเรอน จากการสอบถามผมสวนเกยวของขององคการบรหารสวนต�าบลชน�าราย พบวา มการจดเตรยมภาชนะในการรองรบกากของเสยจากทงชมชนและอตสาหกรรมในครวเรอน ครอบคลมกระจายไปยงบรเวณบานพกอาศยและแหลงอตสาหกรรมในครวเรอน การก�าจดกากของเสยทพบจะมทงการทงในถงทจดไว การเทกองในบรเวณพนทโลง การเผากลางแจง ส�าหรบการทงกากของเสยจากอตสาหกรรมในครวเรอนพบวา เศษไมไผ เศษหวาย กระปองส กระปองทนเนอรถกทงรวมกบกากของเสยชมชน ไมไดมการแยกออกจากกนกอใหเกดปญหาตอการรวบรวมโดยรถบรรทกขยะ เพราะเศษไมไผทมขนาดใหญจ�านวนมากจะเปนสงกดขวางในการท�างานของพนกงานเกบขยะและใช




ตำรำงท 2 ผลการวเคราะหความสมพนธระหวางปจจยและระดบการมสวนรวมของประชาชนในการจดการกากของเสยจาก อตสาหกรรมในครวเรอน

ขอมล จ�ำนวน (คน) รอยละระดบกำรมสวนรวม

รวมChi-

Squarep-Value

ต�ำ ปำนกลำง สง

เพศ

ชาย 69 19.5 18 28 23 69 7.570 0.023

หญง 284 80.5 41 61 82 284

อำย

18-20 1 0.3 1 0 0 1 27.919 0.002

21-30 10 2.8 6 4 0 10

31-40 84 23.8 8 42 24 84

41-50 85 24.1 14 44 27 85

51-60 123 34.8 12 76 35 123

61 ปขนไป 50 14.2 8 23 19 50

ระดบกำรศกษำ

ไมไดเรยนหนงสอ 60 17.0 8 33 19 60 22.952 0.028

เรยนไมจบ

ประถมศกษาปท 4

65 18.4 9 31 25 65

เรยนจบ

ประถมศกษาปท 4

135 38.2 16 80 39 135

ประถมศกษาตอนปลาย 62 17.6 17 33 12 62

มธยมศกษา 18 5.1 7 7 4 18

ปวช./ปวส. 8 2.3 1 2 5 8

ปรญญาตร หรอสงกวา 5 1.4 1 3 1 5

รำยไดทงหมดของครวเรอน

ตอเดอน (บำท)

ต�ากวา 8,500 บาท 180 51.0 34 86 60 180 7.336 0.119

8,501-14,000 153 43.3 20 91 42 153

มากกวา 14,000 20 5.7 5 12 3 20

กำรไดรบขอมลขำวสำร

เสยงตามสาย/

หอกระจายขาว

100 28.3 20 50 30 100 11.460 0.177

รถประชาสมพนธเคลอนท 63 17.8 8 36 19 63

ปายประกาศ ปายโฆษณา 20 5.7 3 10 7

สมาชกกลมทางสงคม 120 34.0 21 57 42

เจาหนาทของ อบต. 50 14.2 7 36 7




ขอมล จ�ำนวน (คน) รอยละระดบกำรมสวนรวม

รวมChi-

Squarep-Value

ต�ำ ปำนกลำง สง

ควำมรควำมเขำใจ

ระดบต�า 43 12.2 11 22 10 43 6.032 0.197

ระดบปานกลาง 280 79.3 40 153 87 280

ระดบสง 30 8.5 8 14 8 30

ควำมคดเหน

ระดบต�า 93 26.3 9 54 30 93 9.339 0.053

ระดบปานกลาง 160 45.3 37 81 42 160

ระดบสง 100 28.3 13 54 33 100

ตำรำงท 2 (ตอ)

ผลกำรศกษำระยะท 2 จากผลการศกษาในระยะท 1 พบวา กลมตวอยาง

ต องการเรยนร กระบวนการจดการกากของเสยจากอตสาหกรรมในครวเรอนอยางถกวธและวธการเพมมลคาแกกากของเสยจากอตสาหกรรมในครวเรอน ผวจยจงจดการอบรมบรการวชาการ เนอหาของการอบรมสอดคลองกบรายวชา การจดการกากของเสยอตสาหกรรม รหสรายวชา 4074713 กอนและหลงการอบรมจะวดความร ความเขาใจโดยใชแบบทดสอบส�าหรบประเมนผล การอบรมบรการวชาการนเปนกจกรรมทสงเสรมใหกลมตวอยางมความรความเขาใจอยางแทจรงตอการจดการกากของเสยจากอตสาหกรรมในครวเรอนกอนทกลมตวอยางจะตดสนใจก�าหนดแนวทางและวธการจดกจกรรมการมสวนรวมในการจดการกากของเสยอตสาหกรรมในครวเรอนตอไป

ผลการวดความร ความเขาใจกอนและหลงการจดอบรม เมอผวจยน�าขอมลมาวเคราะหทางสถตโดยใชสถตแบบทกรณคาเฉลยของขอมล 2 กลมทไมเปนอสระกน (paired sample t-test) เพอทดสอบผลสมฤทธของคะแนนเฉลยกอนและหลงการเขารบการอบรมบรการวชาการ พบวา ผเขารบการอบรม มความรหลงเขารบการอบรมคะแนนเฉลย 9.0 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 1.55 สงกวากอนเขารบการอบรมทมคะแนนเฉลย 5.5 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 1.25 สงกวากอนเขารบการอบรมอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ 0.05 ดงแสดงในตารางท 3

ตำรำงท 3 ผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธของคะแนนกอน-หลงของการอบรมบรการวชาการ

คะแนน คำเฉลย สวนเบยงเบนมำตรฐำน t p-Value

กอน 5.5 1.25 – 9.623 0.000

หลง 9.0 1.55




ภำพท 2 จดการอบรมบรการวชาการ การจดการกากของเสยอตสาหกรรมระยะท 2

เมอกลมตวอยางมความรความเขาใจเกยวกบการจดการกากของเสยจากอตสาหกรรมในครวเรอนแลว ผวจยจงไดจดประชมประชาคมขนเพอใหกลมตวอยางและผมสวนเกยวของในการจดการกากของเสยจากอตสาหกรรมใน ครวเรอนรวมกนพจารณาหาแนวทางและวธการจดกจกรรมในการจดการกากของเสยจากอตสาหกรรมในครวเรอนทสามารถน�าไปสการปฏบตอยางเปนรปธรรมชดเจน โดยใหกลมตวอยางและผมสวนเกยวของรวมกนคดและก�าหนดกจกรรม ดชนชวดความส�าเรจรวมถงจดล�าดบความส�าคญของกจกรรม กลมตวอยางทมารวมประชมไดมการเสนอใหน�ากากของเสยจากอตสาหกรรมในครวเรอนเหลานไปเพมมลคาเพอใหมการสรางรายไดกลบสครวเรอน ไดมการจดแบงกลมตวอยางทมาออกเปนกลมยอย โดยในแตละกลมจะประกอบดวยสมาชกประมาณ 6-10 คน โดยใหแตละกลมเสนอความคดเหนรวมกนวาตองการกจกรรมการเพมมลคาแบบใดและใหแตละกลมออกมาน�าเสนอตามมตของกลมวาไดกจกรรมใดออกมา

จากการประชมกลมยอยพบวา กลมตวอยางในแตละกลมยอยตองการเรยนรการท�าโคมไฟจากเศษไมไผและเศษหวาย ชดน�าชาจากเศษไมไผ แจกนไมไผ กลองดนสอไมไผ กระปกออมสนจากไมไผ ผวจยเปดโอกาสใหแตละกลมบอกถงขอด ขอเสยของกจกรรมแตละอยาง กลมตวอยางสวนใหญลงมตวา กจกรรมโครงการท�าโคมไฟจากเศษไมไผและเศษหวายเปนกจกรรมทไดรบเลอกใหท�ากอน เนองจากมการคดเปรยบเทยบถงมลคาของผลตภณฑทไดและสามารถน�าไปขายเปนสนคา OTOP ได สวนชดน�าชาจากเศษไมไผเลอกท�าทหลงเนองจากขนตอนกระบวนการจะยงยากกวา ผวจยจงเสนอทจะจดเตรยมเลอยฉล ใบเลอย สวาน และอปกรณอนๆ ทจ�าเปนใหพรอมทงจดหาวทยากรมาชวยสอนประดษฐโคมไฟจากเศษไมไผและเศษหวาย ดงแสดงในตารางท 4

ตำรำงท 4 แนวทางและวธการการจดกจกรรมจากกากของเสยอตสาหกรรมในครวเรอน

กจกรรม ท�ำอะไร ใครท�ำ ท�ำเมอไหร ดชนชวดควำมส�ำเรจ

โครงการท�าโคมไฟ

จากเศษไมไผ

โคมไฟจากเศษไมไผ

และเศษหวาย

กลมตวอยางท

สมครใจเขารวม

มถนายน 2558 สามารถประดษฐโคมไฟจากเศษไมไผ

และเศษหวายเพอน�าไปขายเปนสนคา

OTOP




ภำพท 3 ประชมประชาคมเพอหาแนวทางและวธการจดกจกรรมระยะท 2

อภปรำยผลจากการศกษาเพศ อาย สถานภาพระดบการศกษา

อาชพ รายได การไดรบขอมลขาวสารดานการจดการกากของเสยจากอตสาหกรรมในครวเรอน ความรความเขาใจเกยวกบ การจดการกากของเสยจากอตสาหกรรมในครวเรอน และความคดเหนเกยวกบการจดการกากของเสยจากอตสาหกรรมในครวเรอนทแตกตางกนมความสมพนธตอการมสวนรวมของประชาชนในการจดการกากของเสยจากอตสาหกรรมในครวเรอนแตกตางกนพบวา

เพศมความสมพนธกบระดบการมสวนรวมของประชาชนในการจดการกากของเสยจากอตสาหกรรมใน ครวเรอน สอดคลองกบงานวจยของพนสข ชวยทอง และคณะ (2555) ทศกษาการมสวนรวมของประชาชนในการปองกนและควบคมโรคไขเลอดออก จงหวดศรสะเกษ พบวา เพศเปนปจจยพนฐานทมผลตอการมสวนรวมของประชาชน ประชาชนทศกษาจะเปนเพศหญงมากกวาเพศชายซงเพศหญงนเปนเพศทกอใหเกดแรงจงใจในการมสวนรวมไดดกวา

อายมความสมพนธกบระดบการมสวนรวมของประชาชนในการจดการกากของเสยจากอตสาหกรรมในครวเรอน สอดคลองกบงานวจยของวชย ลกษณรจ (2541) พบวาการมสวนรวมของประชาชนในการท�ากจกรรมจะเพมมากขนเมอเขาสวยกลางคน สอดคลองกบการเกบรวบรวมขอมลของประชาชนต�าบลชน�ารายทมจ�านวนประชาชนในชวงอาย

51-60 ป มากทสด และมสวนรวมในการจดการกากของเสยจากอตสาหกรรมครวเรอนมากกวาชวงอายอนอาจเปนเพราะประชาชนในกลมอายนมเวลาในการจดการ รวมไปถงม ความรและความเขาใจมากกวาประชาชนในชวงอายอน

ระดบการศกษามความสมพนธกบระดบการมสวนรวมของประชาชนในการจดการกากของเสยจากอตสาหกรรมในครวเรอน สอดคลองกบงานวจยของชชพล โพธสวรรณ (2542) ศกษาเกยวกบพฤตกรรมการจดการกากของเสยอนตรายในครวเรอน กลมตวอยางมการศกษาหลากหลายระดบพบวา ระดบการศกษามความสมพนธกบพฤตกรรมการจดการกากของเสยอนตราย เชนเดยวกบงานวจยท คนพบในครงน ประชาชนทเรยนจบชนประถมศกษาปท 4 มสวนรวมในการจดการกากของเสยจากอตสาหกรรมใน ครวเรอนในระดบปานกลางมากทสดสงกวาระดบการศกษาอน

การศกษาแบงออกเปน 2 ระยะ ระยะท 1 โดยการจดการประชมประชาคมเชญกลมตวอยางทประกอบอาชพอตสาหกรรมในครวเรอนและผมสวนเกยวของในการจดการกากของเสยอตสาหกรรมในครวเรอนของชมชน ณ องคการบรหารสวนต�าบลชน�าราย ต�าบลชน�าราย อ�าเภออนทรบร จงหวดสงหบร จนสามารถสรปสภาพปจจบน ปญหาและความตองการการมสวนรวมในการจดการกากของเสยอตสาหกรรมในครวเรอนของชมชนเรยกรปแบบนวา การม




สวนรวมขนเหนคณคา (appreciation) กลมตวอยางมสวนรวมในการจดการกากของเสยจากอตสาหกรรมในครวเรอนในระดบปานกลาง (คาเฉลย 3.40) ความตองการของกลมตวอยางสวนใหญคอ ตองการผรเขามาชวยแนะน�าวธการท�าใหกากของเสยจากอตสาหกรรมในครวเรอนไปท�าประโยชนใหเกดมลคาเพอเพมรายไดในครวเรอน ปญหาและอปสรรคทพบสวนใหญคอ การขาดความตระหนก การไมเหนความส�าคญ การไมรวาวธก�าจดกากของเสยอตสาหกรรมทถกตอง การไมเขารวมกจกรรมหรอโครงการทองคการบรหารสวนต�าบลชน�ารายจดเนองจากการหยดงานรบจางทท�าเปนประจ�าจะท�าใหขาดรายได แตหากมการเชญวทยากร/ผ ทรงคณวฒทมความร ประสบการณสามารถเปลยน กากของเสยจากอตสาหกรรมในครวเรอนใหมมลคาเพม ไดจะยนดมาเขารวมกจกรรม เพราะนอกจากไดความรจากวทยากร/ผทรงคณวฒยงเปนชองทางในการเพมรายไดและสามารถจดการกากของเสยไดอยางถกวธอกดวย และในอนาคตหากสามารถน�ากากของเสยจากอตสาหกรรมใน ครวเรอนมาประดษฐเปนสงของตางๆ ไดแลว จะน�าออก ไปจ�าหนายยงศนยจ�าหนายสนคางานฝมอตางๆ ผลการวเคราะหขอมลทางสถต พบวา มเพยงเพศ อายและระดบการศกษาทมความสมพนธตอการมสวนรวมของประชาชนในการจดการกากของเสยจากอตสาหกรรมในครวเรอน (p < 0.05) ผลการศกษาในระยะท 2 ผวจยจดการอบรมบรการวชาการ จนกลมตวอยางมความรความเขาใจเกยวกบการจดการกากของเสยจากอตสาหกรรมในครวเรอนแลว ไดจดประชมประชาคมขนเพอใหกลมตวอยางและผมสวนเกยวของในการจดการกากของเสยจากอตสาหกรรมใน ครวเรอนรวมกนพจารณาหาแนวทางและวธการจดกจกรรมในการจดการกากของเสยจากอตสาหกรรมในครวเรอนทสามารถน�าไปสการปฏบตอยางเปนรปธรรมชดเจน โดยใหกลมตวอยางและผมสวนเกยวของรวมกนคดและก�าหนดกจกรรม ดชนชวดความส�าเรจ รวมถงจดล�าดบความส�าคญของกจกรรม กลมตวอยางทมารวมประชมไดมการเสนอใหน�ากากของเสยจากอตสาหกรรมในครวเรอนเหลานไปเพมมลคาเพอใหมการสรางรายไดกลบสครวเรอน กลมตวอยางสวนใหญลงมตวา เลอกโครงการท�าโคมไฟจากเศษไมไผและเศษหวายเรยกรปแบบการมสวนรวมนวา การมสวนรวมขนปฏสมพนธ (inflf luence)

สรปผลการวเคราะหขอมลจากแบบสอบถามเพอหา

ปจจยทส งผลตอการมส วนร วมของประชาชนในการ จดการกากของเสยจากอตสาหกรรมในครวเรอนโดยใชแบบสอบถามในการเกบรวบรวมขอมลพบวา กลมตวอยางเปนเพศหญง รอยละ 80.5 สวนใหญมอาย 51-60 ป รอยละ 34.8 เรยนจบประถมศกษาปท 4 รอยละ 38.2 รายไดทงหมดของครวเรอนตอเดอนต�ากวา 8,500 บาท รอยละ 51.0 รบร ข อมลเรองการจดการกากของเสยอตสาหกรรมจากกลมทางสงคม รอยละ 34.0 ระดบความรความเขาใจตอการจดการกากของเสยอตสาหกรรมอยในระดบปานกลาง รอยละ 79.3 ระดบความคดเหนตอการจดการกากของเสยอตสาหกรรมอยในระดบปานกลาง รอยละ 45.3 กลมตวอยางมสวนรวมในการจดการกากของเสยจากอตสาหกรรมในครวเรอนในระดบปานกลาง (คาเฉลย 3.40) ผลการวเคราะหความสมพนธระหวางปจจยและระดบการมสวนรวมของประชาชนในการจดการกากของเสยจากอตสาหกรรมในครวเรอนพบวา เพศ อาย และระดบการศกษา มความสมพนธกบระดบการมสวนรวมของประชาชนในการจดการกากของเสยจากอตสาหกรรมในครวเรอนอยางมนยส�าคญทางสถตท 0.05

ขอเสนอแนะจากผลการวจยองคการบรหารสวนต�าบลหรอผม

สวนเกยวของ ควรชวยสงเสรมกจกรรมทกอใหเกดการมสวนรวมในการจดการกากของเสยจากอตสาหกรรมใน ครวเรอน อาจจดการประชาสมพนธทสม�าเสมอพรอมประเมนผลการมสวนรวมในการจดการกากของเสยจากอตสาหกรรมอยางตอเนอง

การวจยในครงตอไปศกษาปจจยอนๆ ทสงผลตอการมสวนรวมในการจดการกากของเสยจากอตสาหกรรมในครวเรอน ศกษารปแบบการมสวนรวมของประชาชนตอการจดการกากของเสยจากอตสาหกรรมในครวเรอนทชวยสรางใหชมชนเกดความเขมแขงและแกไขปญหานไดอยางยงยน

กตตกรรมประกำศขอขอบคณสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลย

ราชภฏวไลยอลงกรณ ในพระบรมราชปถมภ ทใหการสนบสนนทนวจย และขอขอบพระคณนกพฒนาชมชนขององคการบรหารสวนต�าบลชน�ารายทใหความชวยเหลอในการตดตอประสานงาน




เอกสำรอำงองงามพศ สตยสงวน. (2541). ขาวกบวถชวตไทย. กรงเทพฯ:

โรงพมพการศาสนา.ชชพล โพธสวรรณ. (2542). ปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรม

การจดการของเสยอนตรายจากบานเรอน : กรณศกษา ประชาชนทมบานพกอาศยอยตำาบลสเทพ อำาเภอเมอง จงหวดเชยงใหม (วทยานพนธปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต). สาขาวชาการจดการมนษยกบสงแวดลอม, มหาวทยาลยเชยงใหม, เชยงใหม.

พนสข ชวยทอง. (2555). การมสวนรวมของประชาชนในการปองกนและควบคมโรคไขเลอดออก จงหวดศรสะเกษ. วารสารเกอการณย, 20(2), หนา 55-69.

วชย ลกษณรจ. (2541). การจดการขยะมลฝอยแบบมสวนรวมของครวเรอน : กรณชมชนบานหลวย เทศบาลเมองลำาพน (ปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต). สาขาวชาการจดการมนษยกบสงแวดลอม, มหาวทยาลยเชยงใหม, เชยงใหม.

วเชยร เกตสงห. (2541). สถตวเคราะหสำาหรบการวจย (พมพครงท 4). กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช.

วไลวรรณ ตนตระกลไชย. (2545). การมสวนรวมของประชาชนตอการจดการขยะมลฝอย : ศกษาเฉพาะกรณชมชนในเขตตำาบลบางตาเถร อำาเภอสองพนอง จงหวดสพรรณบร (วทยานพนธปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต). สาขาวชาพฒนาสงคม, สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร, กรงเทพฯ.

อษณย อยะเสถยร. (2544). การจดการขยะและของเสยอนตราย. นครปฐม: คณะสงแวดลอมและทรพยากรศาสตร, มหาวทยาลยมหดล.

Yamane Taro. (1973). Statistics : An Introductory Analysis. Third edition. New york: Harper and Row Publication.




ปจจยทมความสมพนธกบการมารบบรการรกษาพยาบาลของผปวยโรคเรอรงใน

โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบล เครอขายสขภาพอำาเภอเขายอย จงหวดเพชรบร

Factors Related to Medical Care Usage of Chronic Disease Patientsat Sub-district Health Promoting Hospitals in Khao Yoi Health Network,

Petchaburi Province

ทนชา ทนวงศ พย.บ. โรงพยาบาลเขายอย จงหวดเพชรบรรองศาสตราจารย ดร.นตยา เพญศรนภา ส.ด. (สขศกษา)

สาขาวชาวทยาศาสตรสขภาพ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชรองศาสตราจารยพรทพย กระพงษ วท.ม. (สาธารณสขศาสตร) สาขาวชาวทยาศาสตรสขภาพ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

บทคดยอการวจยเชงส�ารวจนมวตถประสงคเพอศกษา (1) อตราการมารบบรการรกษา

พยาบาลของผปวยโรคเรอรง (2) ปจจยสวนบคคล ความสามารถในการเขาถงบรการ การรบรคณภาพบรการรกษาพยาบาลโรคเรอรง และการรบรเกยวกบการเจบปวยของผปวย (3) ความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล ความสามารถในการเขาถงบรการ การรบร คณภาพบรการ และการรบรเกยวกบการเจบปวย กบการมารบบรการรกษาพยาบาล โรคเรอรง และ (4) ปญหา อปสรรค และขอเสนอแนะ ในการจดบรการรกษาพยาบาลโรคเรอรงของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบล (รพ.สต.) เครอขายสขภาพเขายอย

ประชากรในการวจย คอ ผปวยโรคเรอรงทปวยดวยโรคความดนโลหตสง และ/หรอผปวยโรคเบาหวาน ทแพทยโรงพยาบาลเขายอยสงตอไปรกษาท รพ.สต. ทง 12 แหง จ�านวน 3,577 คน กลมตวอยาง จ�านวน 320 คน ไดจากการสมแบบมระบบเกบรวบรวมขอมลจากแบบสอบถามทมคาความเทยงทงฉบบเฉลย 0.92 วเคราะหขอมลโดยใชสถตเชงพรรณนาและการทดสอบไค-สแควร




ผลการวจยพบวา (1) ผปวยโรคเรอรงมอตราการมารบบรการรกษาพยาบาลใน รพ.สต. เครอขายสขภาพเขายอย ทกครงตามนด รอยละ 42.50 (2) ผปวยโรคเรอรงสวนใหญเปนเพศหญง อายเฉลย 62.78 ป มรายไดไมเกน 5,000 บาทตอเดอน และไมไดประกอบอาชพหรอวางงานมากทสด สวนใหญจบการศกษาระดบประถมศกษา ปวยเปนโรคความดนโลหตสงมากทสด มระยะเวลาปวยเฉลย 7.68 ป ดานความสามารถในการเขาถงบรการพบวา สวนใหญมสทธบตรประกนสขภาพทไมตองรวมจาย 30 บาท มระยะทางจากบานถง รพ.สต. เฉลย 1.67 กโลเมตร ใชระยะเวลาการเดนทางเฉลย 11.35 นาท เดนทางโดยใชรถจกรยานยนตสวนตวมากทสด มคะแนนการรบรคณภาพบรการและการรบร เกยวกบการเจบปวยในภาพรวม อยในระดบสงทง 2 ดาน (3) รายได ระดบการศกษา สทธการรกษา และระยะเวลาทใชในการเดนทางจากบานถง รพ.สต. มความสมพนธกบการมารบบรการรกษาพยาบาลของผปวยโรคเรอรงอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ 0.05 การรบรคณภาพบรการดานการใหบรการการดแลสขภาพองครวม การดแลตอเนองความพรอมของสถานท/อปกรณการแพทย ยาและบคลากร ความมนใจในการใหบรการของ รพ.สต. และความเสมอภาคในการเขาถงบรการ มความสมพนธกบการมารบบรการรกษาพยาบาลของผปวยโรคเรอรงใน รพ.สต. เครอขายสขภาพเขายอย อยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ 0.001 และ (4) ขอเสนอแนะของผปวยทส�าคญคอ ควรมการออกเยยมบาน เพมจ�านวนบคลากรใหเพยงพอ และความรวดเรวในวนทใหบรการสถานทใหบรการของ รพ.สต. บางแหงคบแคบ และควรมสอใหความรเพมขน

ค�ำส�ำคญ : บรการรกษาพยาบาล/คณภาพบรการ/ ผปวยโรคเรอรง/โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบล

AbstractThe objectives of this survey research were

to study (1) the medical care treatment rate of chronic disease patients at Sub-district Health Promoting Hospitals (SHPH) in KhaoYoi Health Network, Petchaburi province, (2) the personal factors, services accessibility, health perception, and perceived healthcare quality of SHPH among the chronic patients, (3) the relationships between personal factors, services accessibility, health perception, perceived healthcare quality, and

medical care treatment of chronic disease patients at SHPH, and (4) problems and suggestions towards the provision of medical care.

The study population was 3,577 patients suffering from high blood pressure and diabetes. They were referred by the KhaoYoi hospital’s doctors to receive medical treatment in 12 SHPHs. Three hundred and twenty patients were systematic-random sampled. Data were collected by a questionnaire with the reliability of 0.92. The statistics used for data analysis were descriptive statistics and a Chi-Square test.

The results showed that (1) The medical care treatment rate of chronic disease patients at SHPHs in KhaoYoi Health network was 35.3%. (2) Most of the sample group were female, average age of 62.78 years old, having average monthly income of 5,000 baht, unemployed, obtained elementary education, were diagnosed hypertension. Patients had an average illness duration of 7.68 years, accessibility channel was not30-baht-co-pay licensed health insurance, average distance of home and SHPH was 1.67 kilometer, average commuting duration of 11.35 minutes, commuted by motorbike, and had high levels of service quality and overall illness perception. (3) Factors associated with receiving medical care of patients with chronic at the health promoting hospitals in KhaoYoi district health network (income, educational level, health plan, commuting duration) signifif icantly related to medical treatment reception among chronic disease patients, at 0.05 level, while service quality perception on holistic health service, continuous treatment, health service suffif iciency, SHPH creditability, and equal accessibility signifif icantly related to the medical treatment reception among chronic disease patients, at 0.001 level, and (4) Comments and suggestions from the patients were that there should be a home visit, suffif icient health personnel, better service speed, suffif icient service space, and adequate media.




Keywords : Medical care treatment/Service quality/Patient chronic disease/Sub-district health promoting hospital

บทน�ำโรคไมตดตอเรอรงเป นปญหาส�าคญดานการ

สาธารณสขของโลก จากรายงานสถตทวโลก ป พ.ศ. 2555 ขององคการอนามยโลก พบวา 1 ใน 3 ของประชาชนวยผใหญมภาวะความดนโลหตสงและ 1 ใน 10 ของประชาชนวยผใหญเปนโรคเบาหวาน และสถานการณโรคในป พ.ศ. 2551 พบวา มอตราการเจบปวยเขารบการรกษาเปนผปวยในดวยโรคความดนโลหตสง โรคเบาหวาน คดเปน 1,149 และ 845 ตอประชากรแสนคน และอตราผปวยนอก คดเปน 14,328 และ 9,702 ตอประชากรแสนคน ตามล�าดบ(ส�านกงานบรหารยทธศาสตรสขภาพดวถไทย, 2555: 2)

ประเทศไทยไดเรมน�าระบบหลกประกนสขภาพถวนหนามาใชตงแตป พ.ศ. 2545 จนถงปจจบนยงเปนนโยบายทส�าคญตอระบบการสาธารณสขของไทย ในปงบประมาณ 2555 ประชาชน รอยละ 99.87 มหลกประกนดานสขภาพ สามารถเขาถงระบบบรการสขภาพโดยไมมอปสรรคทางการเงน เมอมภาวะเจบปวย ขอมลการใชบรการทางดานสขภาพของประชาชน พบวา มอตราเพมมากขน ซงสงผลโดยตรงตอภาระงานของสถานพยาบาลโดยเฉพาะงานบรการผปวยนอกท�าใหเกดปญหาตอการรบบรการทเกดจากความไมสมดลของผใหบรการและผรบบรการ และจากผลการส�ารวจความคดเหนของประชาชนตอระบบบรการหลกประกนสขภาพถวนหนาพบวา ผรบบรการรสกไมพอใจในการรบบรการ เนองจากการรอรบบรการนาน (ส�านกหลกประกนสขภาพถวนหนา, 2556) ซงสอดคลองกบการศกษาปจจยทมผลตอการใชบรการโรงพยาบาลในอ�าเภอเมอง จงหวดเชยงใหม พบปญหาจากการใชบรการรกษาพยาบาลของ ผปวยทมารบบรการทางการแพทยในเรอง การรอนานจงจะไดตรวจ เนองจากแพทยมปรมาณนอยไมเพยงพอตอการใหบรการ (เจนจรา จองเมทา, 2552: 42) สวนดานผใหบรการทางการแพทย จากการประเมนการใหบรการของโรงพยาบาลตงแตระดบชมชนขนไปพบวา แตละแหงมภาระงานมากขน มเวลาในการดแลผปวยจ�ากด เกดความเครยด เกดการ กระจกตวและความแออดในการใหการรกษาพยาบาลของแผนกผปวยนอก ท�าใหคณภาพการบรการของสถานพยาบาล ลดลง และเปนภาระอยางมากตอประชาชนทงคาเดนทางและเวลาทสญเสยไป (วทยา บรณศร, 2554: ไทยรฐออนไลน)

ในป จจบน มการศกษาพบว า ผ ป วยนอกท โรงพยาบาลจงหวด กวารอยละ 50-75 เปนกรณการเจบปวยทสามารถใหการดแลรกษาทสถานพยาบาลใกลบาน และ คาใชจายเฉลยตอคนของผปวยทไปโรงพยาบาลใหญสงกวาของสถานพยาบาลใกลบาน นอกจากนยงพบวา ผปวยโรคเรอรง เชน เบาหวาน ทมารกษาทโรงพยาบาลใหญมอตราการควบคมโรคไดคอนขางต�า สะทอนวา โรงพยาบาลใหญทมตนทนสงนนตองแบกภาระในการดแลโรคพนฐานทนาจะดแลไดทสถานพยาบาลใกลบาน ขณะเดยวกนกไมสามารถจดบรการส�าหรบโรคทตองอาศยกระบวนการสอสารและ การปรบพฤตกรรม เชน ความดนโลหตสง เบาหวาน ไดอยางมคณภาพ ทงนเนองจากไมมเวลา ก�าลงคน ถาหากมการประเมนคณภาพบรการของโรงพยาบาลอยางเปนระบบกนาจะพบขอบกพรองและการดอยประสทธภาพในการดแล ผปวยอกหลายแงมม ซงสวนหนงนาจะเปนผลจากสภาพแออดของโรงพยาบาล ในมมมองของผบรหารสาธารณสข เมอค�านงถงคณภาพและประสทธภาพ รวมทงการถกจ�ากดดานงบประมาณ การสงเสรมใหผปวยกลบไปดแลรกษาทสถานพยาบาลใกลบาน นาจะดกวาใหมาแออดทตวจงหวดหรอโรงเรยนแพทย และนาจะชวยใหโรงพยาบาลใหญสามารถพฒนาคณภาพบรการส�าหรบโรคซบซอนไดดขน (สรเกยรต อาชานานภาพ, 2550: บทบรรณาธการ)

ในป พ.ศ. 2554 กระทรวงสาธารณสข ไดมนโยบายพฒนาศกยภาพโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบล (รพ.สต.) และก�าหนดเกณฑตวชวดทส�าคญทตองด�าเนนการ คอ อตราสวนการใชบรการผปวยนอกของประชาชนในพนท รบผดชอบทใชบรการท รพ.สต. เทยบกบโรงพยาบาลแมขาย (มากกวา 60 : 40) จงหวดเพชรบรจงไดยกระดบสถานอนามยทกแหงเปนโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบล ซงประกอบดวย รพ.สต. ของอ�าเภอเขายอย จ�านวน 12 แหง โดยการสงเสรมการด�าเนนงานและสนบสนนงบประมาณ รวมทงจดหาและพฒนาศกยภาพบคลากรใหสามารถดแล ผปวยโรคเรอรงทส�าคญคอ ความดนโลหตสงและเบาหวานได โดยใชแนวทางการรกษารปแบบเดยวกนทงเครอขาย ชวยลดความแออดของผปวยในโรงพยาบาลเขายอยได แตยงไมถงเกณฑทกระทรวงสาธารณสขก�าหนดโรงพยาบาลเขายอยเปนโรงพยาบาลชมชนขนาด 30 เตยง มจ�านวน ผปวยความดนโลหตสงทขนทะเบยน จ�านวน 3,419 คนและจ�านวนผปวยเบาหวานทขนทะเบยนจ�านวน 1,788 คน ในป พ.ศ. 2556 มจ�านวนผปวยทสามารถควบคมระดบความดนโลหตไดจ�านวน 2,439 คน (รอยละ 71.33) ผปวยเบาหวาน




ทควบคมระดบน�าตาลใหอยในเกณฑได จ�านวน 1,121 คน (รอยละ 62.69) ซงผปวยทสามารถควบคมสภาวะทางคลนกไดนสามารถไปรบยาท รพ.สต. ใกลบานได และจากนโยบายลดความแออดทแผนกผปวยนอกของรฐบาล โรงพยาบาลเขายอยไดจดตงคลนกโรคเรอรงใน รพ.สต. ทกแหงของอ�าเภอเขายอย เพออ�านวยความสะดวกแกผปวยและลดจ�านวนผปวยนอกทโรงพยาบาลเขายอย โดยมทมสหสาขาวชาชพจากโรงพยาบาลออกไปรวมใหบรการท รพ.สต. ทกแหงๆ ละ 1 ครง/เดอน ซงผลการด�าเนนงานทผานมาพบวา ผปวยโรคเรอรงทแพทยสงตอไปรบยาท รพ.สต. ยงมจ�านวนนอย คาสดสวนผปวยนอกของโรงพยาบาลเขายอยตอผปวยโรคเรอรงทไปรบบรการรกษาพยาบาลทใน รพ.สต. ภาพรวมคดเปนรอยละ 33.53 ในป 2556 (เกณฑสดสวนผปวย OP Visit มากกวารอยละ 60 : 40) เปนอนดบ 4 ของโรงพยาบาลชมชนในจงหวดเพชรบรทงหมด 7 แหง (ส�านกงานสาธารณสขจงหวดเพชรบร, 2556)

จากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวกบคณภาพการใหบรการ ซงสามารถประเมนไดหลายรปแบบทงจากทศนคตของผใหบรการและผรบบรการในการใหบรการสขภาพทผานมาจะพบวา ปญหาการใหบรการยงไมตรงกบความตองการของผรบบรการ ส�าหรบในงานวจยน ไดน�าแนวคดคณภาพบรการของซทมและคณะ มาตรฐานการใหบรการของ รพ.สต. ในการดแลผปวยโรคเรอรง กรณเบาหวานและความดนโลหตสง และเกณฑมาตรฐานระบบคณภาพปฐมภม ซงประกอบดวยคณภาพบรการ 6 ดาน ไดแก 1) การดแลแบบองครวม 2) การดแลตอเนอง 3) ความพรอมของสถานท/อปกรณการแพทย ยาและบคลากร 4) ความมนใจในการใหบรการของ รพ.สต. 5) ความเสมอภาคในการใหบรการ และ 6) การใหค�าปรกษาและเสรมศกยภาพในการดแลตนเองของผปวย มาเปนกรอบในการศกษาดานคณภาพบรการซงผวจยมความสนใจทจะศกษาวามปจจยใดบางทมความสมพนธกบการมารบบรการของผปวยโรคเรอรงทโรงพยาบาลสงเสรม สขภาพต�าบลเครอขายสขภาพเขายอย เพอจะไดน�าผลการวจยทไดจากการศกษามาพฒนาระบบการใหบรการผปวยโรคเรอรงใน รพ.สต. ใหมประสทธภาพมากยงขน

วตถประสงค1. เพอศกษาอตราการมารบบรการรกษาพยาบาล

ของผปวยโรคเรอรงในโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลเครอขายสขภาพเขายอย

2. เพอศกษาปจจยสวนบคคล ความสามารถในการเขาถงบรการ การรบรคณภาพบรการรกษาพยาบาลโรคเรอรงของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบล และการรบรเกยวกบการเจบปวยของผ ป วยทมารบบรการรกษาพยาบาลท โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลเครอขายสขภาพเขายอย

3. เพอศกษาความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล ความสามารถในการเขาถงบรการ การรบรคณภาพบรการรกษาพยาบาลโรคเรอรงของโรงพยาบาลสงเสรม สขภาพต�าบล และการรบรเกยวกบการเจบปวย กบการ มารบบรการรกษาพยาบาลโรคเรอรงทโรงพยาบาลสงเสรม สขภาพต�าบลเครอขายสขภาพเขายอย

4. เพอศกษาปญหา อปสรรค และขอเสนอแนะ ในการจดบรการรกษาพยาบาลในคลนกโรคเรอรงของ โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลเครอขายสขภาพเขายอย

วธด�ำเนนกำรวจยการวจยครงนเปนการวจยเชงส�ารวจประชากรท

ศกษาคอผปวยโรคเรอรงทปวยดวยโรคความดนโลหตสง และหรอผปวยโรคเบาหวาน ทแพทยโรงพยาบาลเขายอยสงตอไปรกษาท รพ.สต. ทง 12 แหง ทงทไปและไมไปรบการรกษาท รพ.สต. จ�านวน 3,577 คน ใชสตรค�านวณขนาดกลมตวอยางของเครจซและมอรแกน (Krejeie & Mogan) และท�าการสมแบบมระบบขนาดกลมตวอยาง 320 คน เครองมอ ทใชคอแบบสอบถามทผ วจยสรางขน โดยศกษามาจากเอกสาร ทฤษฎ งานวจยทเกยวของประกอบดวย 6 สวน คอ (1) ปจจยสวนบคคลประกอบดวยเพศ อาย รายได อาชพ ระดบการศกษา ประเภทโรคเรอรงและระยะเวลาทปวย จ�านวน 7 ขอ (2) ความสามารถในการเขาถงบรการ ประกอบดวยขอมลดานสทธการรกษา ระยะทางจากบานถง รพ.สต. วธการเดนทางระยะเวลาในการเดนทางจากบานถง รพ.สต. จ�านวน 4 ขอ (3) การมารบบรการของผปวยโรคเรอรงใน รพ.สต. หมายถง ผปวยโรคความดนโลหตสงและหรอโรคเบาหวานทแพทยสงตอใหไปรบการรกษาท รพ.สต. เครอขาย สขภาพเขายอยทงทไปรบการรกษาท รพ.สต. จ�านวน 3-6 ครง และผปวยทไมไปรบการรกษาในรอบ 6 เดอน ท รพ.สต. ทง 12 แหงโดยเกบขอมลในชวงเดอนกมภาพนธ 2558 - มนาคม 2558 จ�านวน 2 ขอ (4) การรบรคณภาพบรการรกษาพยาบาลผปวยโรคเรอรงใน รพ.สต. โดยสรางตามกรอบแนวคดเกยวกบคณภาพบรการ คณภาพการใหบรการ มาตรฐานการใหบรการของ รพ.สต. การจดการระบบ




การดแลผปวยโรคเรอรง กรณเบาหวานและความดนโลหตสง เกณฑมาตรฐานระบบคณภาพปฐมภม (primary care award) ของซทม และคณะ (Zeithaml et al., 1990) โดยค�าถามประกอบดวย 6 ดาน คอ การดแลแบบองครวม การดแลตอเนอง ความพรอมของสถานท อปกรณการแพทย ยาและบคลากร ความมนใจในการใหบรการ ความเสมอภาคในการใหบรการ การใหค�าปรกษาและเสรมศกยภาพในการดแลตนเองของผปวย รวมทงสน จ�านวน 33 ขอ (5) การรบรเกยวกบการเจบปวยประกอบดวย การรบรเกยวกบความรนแรงของโรค การรบรโอกาสเสยงตอการเกดภาวะแทรกซอน การรบรถงประโยชนของการไปรบการรกษา การรบร ตออปสรรคของการไปรบการรกษาจ�านวน 13 ขอ (6) ความคดเหน ขอเสนอแนะตางๆ

แบบสอบถามผานการพจารณาความตรงเชงเนอหาโดยผเชยวชาญ มคาดชนความสอดคลองของขอค�าถาม (Index of Item-Objective Congruence : IOC) สงกวา 0.60 ทกขอ และมคาความเทยงรวม 0.92 วเคราะหขอมลดวยโปรแกรมส�าเรจรปใชสถตเชงพรรณนา (descriptive statistic) เพอวเคราะหขอมล ปจจยสวนบคคล ความสามารถในการเขาถงบรการ ไดแก อาย รายได ระยะทางจากบานถง รพ.สต. ระยะเวลาในการเดนทาง ระยะเวลาทปวย ใชคารอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน สวนเพศ ระดบการศกษา อาชพ สทธการรกษาประเภทโรคเรอรง การรบรคณภาพบรการรกษาพยาบาล การรบรเกยวกบการเจบปวยของผ ป วยโรคเรอรงโดยหาคาเฉลยและสวน เบยงเบนมาตรฐานทงโดยรวม รายดานและรายขอ ดานความคดเหน และขอเสนอแนะ มการวเคราะหเชงเนอหาและน�า มาแจกแจงความถและหาคารอยละการมารบบรการของ ผปวยโรคเรอรงใน รพ.สต. เครอขายสขภาพเขายอยมการน�ามาแจกแจงความถและหาคารอยละใชสถตเชงอนมาน (inferential statistics) ทดสอบสมมตฐานตามวตถประสงคของการวจย โดยวเคราะหปจจยทมความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล ความสามารถในการเขาถงบรการ การรบร คณภาพบรการรกษาพยาบาลของผปวยโรคเรอรงใน รพ.สต. และประเภทโรคเรอรง กบการไปรบบรการรกษาพยาบาลท รพ.สต. เครอขายสขภาพเขายอย ใชสถตทดสอบไค-สแควร (Chi-Square)

กำรพทกษสทธของผใหขอมลการวจยนได รบการรบรองจากคณะกรรมการ

จรยธรรมการวจยในมนษยดานการแพทยและสาธารณสขจงหวดเพชรบร ซงด�าเนนการโดยยดหลกการเคารพในสทธของกลมตวอยางทรวมในการวจย

ผลกำรวจย1. กำรมำรบบรกำรของผ ป วยโรคเรอรงใน

โรงพยำบำลสงเสรมสขภำพต�ำบลเครอขำยสขภำพอ�ำเภอเขำยอย จงหวดเพชรบร พบกลมตวอยางมารบบรการรกษาพยาบาลท รพ.สต. รอยละ 42.50 สวนทยงไมมารบบรการท รพ.สต. และมารบบรการ ≤ 3 ครง ในรอบ 6 เดอนยอนหลง รอยละ 57.50 ยงไมเปนไปตามเกณฑทกระทรวงสาธารณสขก�าหนด

2. ปจจยสวนบคคล พบวาสวนใหญเปนเพศหญง รอยละ 69.70 มอายเฉลยเทากบ 62.79 ป โดยกลมอายมากกวา 60 ป มากทสด รอยละ 55.00 มรายไดเฉลยตอเดอนไมเกน 5,000 บาท มมากทสด รอยละ 55.30 ดานอาชพ พบวากลมตวอยางไมไดประกอบอาชพ/วางงาน มากทสด รอยละ 34.70 ระดบการศกษา สวนใหญอยในระดบประถมศกษามากทสด รอยละ 83.40 และปวยเปนโรคความดนโลหตสงมากทสด รอยละ 55.90 สวนใหญมระยะเวลาทปวยเปนโรคเรอรงระยะเวลานอยกวา 10 ป รอยละ 7.80 โดยมระยะเวลาปวยเฉลย 7.68 ป

3. ปจจยควำมสำมำรถในกำรเขำถงบรกำร พบวา กลมตวอยางมสทธบตรประกนสขภาพทไมตองรวมจาย มากทสดรอยละ 50 ระยะทางจากบานถง รพ.สต. เฉลย 1.668 กโลเมตร ใชระยะเวลาการเดนทางเฉลย 11.35 นาท และใชวธการเดนทางโดยรถจกรยานยนตสวนตวมากทสด รอยละ 56.9

4. ปจจยดำนกำรรบรคณภำพบรกำรของผปวยโรคเรอรงของโรงพยำบำลสงเสรมสขภำพต�ำบล พบวา กลมตวอยางมการรบรคณภาพบรการของ รพ.สต. ในภาพรวมอยในระดบสง (X = 4.14, S.D. = 0.56) เมอจ�าแนกรายดาน พบทกดานอยในระดบสง โดยดานการใหค�าปรกษาและเสรมศกยภาพในการดแลตนเองของผปวย X = 4.35, S.D. = 0.51) มระดบคะแนนสงสด สวนดานการดแลตอเนอง มคาเฉลยการรบรคณภาพบรการนอยทสด (X = 3.86, S.D. = 0.61) (ดงแสดงในตารางท 1)




ตำรำงท 1 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน ของคะแนนการรบรคณภาพบรการของผปวยโรคเรอรงของโรงพยาบาล สงเสรมสขภาพต�าบลเครอขายสขภาพเขายอย ในภาพรวมรายดาน (n = 320)

กำรรบรคณภำพบรกำร X S.D. ระดบ

- ดานการใหค�าปรกษาและเสรมศกยภาพในการดแลตนเองของผปวย 4.35 0.51 สง

- ดานความมนใจในการใหบรการของ รพ.สต. 4.25 0.52 สง

- ดานความเสมอภาคในการใชบรการ 4.18 0.56 สง

- ดานการดแลแบบองครวม 4.14 0.57 สง

- ดานความพรอมของสถานท/อปกรณการแพทย ยาและบคลากร 4.03 0.59 สง

- ดานการดแลตอเนอง 3.86 0.61 สง

รวม 4.14 0.56 สง

ตำรำงท 2 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน ของคะแนนการรบรเกยวกบความเจบปวยโรคเรอรงของผปวยโรคเรอรง ของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลเครอขายสขภาพเขายอย ในภาพรวมรายดาน (n = 320)

กำรรบรเกยวกบควำมเจบปวย X S.D. ระดบ

- การรบรถงประโยชนของการไปรบการรกษาท รพ.สต. 4.46 0.43 สง

- การรบรโอกาสเสยงตอการเกดภาวะแทรกซอน 4.39 0.42 สง

- การรบรเกยวกบความรนแรงของโรค 3.88 0.40 สง

รวม 4.24 0.41 สง

5. ปจจยดำนกำรรบรเกยวกบกำรเจบปวย พบวา กลมตวอยางมการรบรเกยวกบความเจบปวยในภาพรวมอยในระดบสง (X = 4.24, S.D. = 0.41) เมอจ�าแนกรายดาน พบทกดานอยในระดบสง โดยดานการรบรถงประโยชนของ

การไปรบการรกษาท รพ.สต. (X = 4.46, S.D. = 0.43) มคะแนนสงสด และดานการรบรเกยวกบความรนแรงของโรค X = 3.88, S.D. = 0.40 ) มคะแนนนอยทสด (ดงแสดงในตารางท 2)

6. ควำมสมพนธระหวำงปจจยสวนบคคล ปจจยควำมสำมำรถในกำรเขำถงบรกำร ปจจยกำรรบรคณภำพบรกำรผปวยโรคเรอรงของ รพ.สต. และปจจยกำรรบร เกยวกบกำรเจบปวย กบกำรมำรบบรกำรรกษำพยำบำลของผปวยโรคเรอรงใน รพ.สต. เครอขำยสขภำพอ�ำเภอเขำยอย จงหวดเพชรบร พบวาปจจยสวนบคคลเกยวกบ รายได และระดบการศกษา มความสมพนธอยางมนยส�าคญทางสถตกบการมารบบรการรกษาพยาบาลท รพ.สต. (p-value < 0.05) ปจจยความสามารถในการเขาถงบรการ พบวาดานสทธการรกษาและระยะเวลาทใชในการเดนทางจากบานถง รพ.สต. มความสมพนธอยางมนยส�าคญทางสถตกบการมารบบรการรกษาพยาบาลโรคเรอรงใน รพ.สต. (p-value < 0.001)

ปจจยการรบรคณภาพบรการการใหบรการตรวจรกษาโรคเรอรงใน รพ.สต. พบวาการดแลสขภาพองครวม การดแลตอเนอง ความพรอมของสถานท/อปกรณการแพทย ยาและบคลากร ความมนใจในการใหบรการของ รพ.สต. ความเสมอภาคในการเขาถงบรการมความสมพนธอยางมนยส�าคญทางสถตกบการมารบบรการรกษาพยาบาลโรคเรอรงท รพ.สต. (p-value < 0.001) และปจจยดานการรบร เกยวกบการเจบปวย พบวาการรบรความรนแรงของโรคโอกาสเสยงตอการเกดภาวะแทรกซอน และประโยชนของการมารบการรกษาท รพ.สต. ไมมความสมพนธกบการ มารบบรการรกษาพยาบาลโรคเรอรงท รพ.สต. (p-value > 0.05) (ดงแสดงในตารางท 3 และ 4)




ตำรำงท 3 คาความสมพนธการรบรคณภาพบรการของผปวยโรคเรอรงกบการมารบบรการรกษาพยาบาลของผปวยโรค เรอรงโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลเครอขายสขภาพเขายอย จ�าแนกรายดาน (n = 320)

กำรรบรคณภำพบรกำรของ รพ.สต. X2 Df p-value

- การดแลองครวม

- การดแลตอเนอง

- ความพรอมของสถานทอปกรณการแพทย/ยาและบคลากร

- ความมนใจในการใหบรการ

- ความเสมอภาคในการใหบรการ

- การใหค�าปรกษาและเสรมศกยภาพในการดแลตนเองของผปวย

24.504

17.609

27.720

27.720

48.305

3.292

2

2

2

2

1

2

< 0.001

< 0.001

< 0.001

< 0.001

< 0.001

0.193

ตำรำงท 4 คาความสมพนธ การรบรเกยวกบความเจบปวย กบการมารบบรการรกษาพยาบาลของผปวยโรคเรอรงใน โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลเครอขายสขภาพเขายอย จ�าแนกรายดาน (n = 320)

กำรรบรคณภำพบรกำรของ รพ.สต. X2 Df p-value

- ความรนแรงของโรค

- โอกาสเสยงตอการเกดภาวะแทรกซอน

- ประโยชนของการมารบการรกษาท รพ.สต.

2.540

0.799

3.398

2

1

1

0.281

0.371

0.065

7. ขอเสนอแนะของผปวย ควรออกเยยมบาน มากทสด รอยละ 5.31 รองลงมา ควรใหบรการเรวกวาน รอยละ 2.81 เพมบคลากรใหบรการเพมขน รอยละ 0.63 สถานทแคบ ควรปรบปรงใหกวางขน รอยละ 0.94 และ ควรมสอ เอกสาร ปายความร มากขนรอยละ 1.87

อภปรำยผลกำรวจย1. กำรมำรบบรกำรของผ ป วยโรคเรอรงใน

โรงพยำบำลสงเสรมสขภำพต�ำบลเครอขำยสขภำพอ�ำเภอเขำยอย จงหวดเพชรบร จากผลการวจยยงไมเปนไปตามเกณฑทกระทรวงสาธารณสขก�าหนดตามนโยบายลดความแออด เกณฑสดสวนผปวย OP Visit มากกวารอยละ 60 : 40 ขอจ�ากดในการวจยครงน อาจมความคาดเคลอนจากความเปนจรง เนองจากเปนการสมภาษณจากผปวยวามารบบรการจ�านวนกครง

2. ปจจยสวนบคคล กลมตวอยางสวนใหญเปนเพศหญง รอยละ 69.70 อายเฉลยเทากบ 62.79 ป มรายไดเฉลยตอเดอน นอยกวา 5,000 บาท และไมไดท�างาน/วางงาน มากทสด สวนใหญจบการศกษาระดบประถมศกษามากทสด ทงนเนองจากโรคเรอรงสวนใหญพบในกลมวยผสงอาย

ซงเปนชวงวยทไมไดท�างาน และรายไดสวนใหญไดจากบตรหลานและเงนสวสดการทรฐจดให

3. ปจจยควำมสำมำรถในกำรเขำถงบรกำร กลมตวอยางครงหนงมใชสทธหลกประกนสขภาพ (บตรทอง) ทไมตองรวมจายคาบรการ มระยะทางจากบานถง รพ.สต. เฉลย 1.668 กโลเมตร ใชระยะเวลาในการเดนทางเฉลย 11.35 นาท และใชวธการเดนทางดวยรถจกรยานยนตมากทสด ทงนเนองจากนโยบายกระทรวงสาธารณสขก�าหนดใหประชาชนมหลกประกนสขภาพเพอใหสามารถเขาถงบรการดานสขภาพไดสะดวก รวดเรว ไมย งยากซบซอนและ ใกลบาน

4. ปจจยดำนกำรรบรคณภำพบรกำรของผปวยโรคเรอรง กลมตวอยางมการรบรคณภาพบรการการรกษาพยาบาลของผปวยโรคเรอรงของ รพ.สต. โดยรวมมคาคะแนนเฉลยอยในระดบสง เมอพจารณารายดานพบวา ดานทมคาเฉลยสงทสดคอ ดานการใหค�าปรกษาและเสรมศกยภาพในการดแลตนเองของผปวย (X = 4.35, S.D. = 0.51) ทงนเนองจากการใหบรการรกษาพยาบาลในคลนกโรคเรอรง เจาหนาทใหบรการจะแจงผลการตรวจระดบความดนโลหตและหรอคาระดบน�าตาลในเลอดใหกบผปวยทราบทก




ครงทมารบบรการ พรอมทงใหค�าแนะน�าและเสรมพลงการดแลตนเองของผปวย และดานทมคะแนนเฉลยต�าทสด คอดานการดแลตอเนอง (X = 3.86, S.D. = 0.61) โดยเฉพาะในประเดนการเยยมบาน ทงนเนองจากโรคเรอรงเปนโรคทรกษาไมหายตองไดรบการดแลอยางตอเนอง ประกอบกบมจ�านวนผปวยโรคเรอรงในพนทจ�านวนมาก เจาหนาทมนอยไมสามารถออกเยยมบานไดครอบคลม

5. ปจจยดำนกำรรบรเกยวกบกำรเจบปวย กลมตวอยางมการรบรเกยวกบการเจบปวยโรคเรอรงโดยรวมมคาคะแนนเฉลยอยในระดบสง เมอพจารณารายดานพบวา ดานทมคาเฉลยสงทสด คอ การรบรดานประโยชนของการไปรบการรกษาท รพ.สต. (X = 4.46, S.D. = 0.43) ทงนเนองจากกลมตวอยางทไปรบบรการรกษาพยาบาลท รพ.สต. ไดรบการรกษา ดแลเหมอนกบทไปรบการรกษาทโรงพยาบาล ดานทมคาเฉลยต�าสด คอดานการรบรดานความรนแรงของโรค (X = 3.88, S.D. = 0.40) ทงนเนองจากกลมตวอยางไดรบการอธบายการด�าเนนของโรคและการดแลตนเอง จากเจาหนาท ท�าใหกลมตวอยางทราบวาโรคเรอรงเปนโรค ทมความรนแรงอาจถงแกชวตได แตสามารถควบคมได ดวยการปรบพฤตกรรมตนเอง จงท�าใหกลมตวอยางมการปรบตวในการด�าเนนชวตทเหมาะสมกบตวเอง

6. ควำมสมพนธระหวำงปจจยสวนบคคลกบกำรมำรบบรกำรรกษำพยำบำลของผปวยโรคเรอรงใน รพ.สต. เครอขำยสขภำพอ�ำเภอเขำยอย จงหวดเพชรบร ผลการวจยพบวา

6.1 เพศและอายของผปวย ไมมความสมพนธกบการมารบบรการรกษาพยาบาลท รพ.สต. อธบายไดวาการใหบรการดานสขภาพทงในโรงพยาบาล และ รพ.สต. แกผรบบรการทงเพศชายและเพศหญง เปนไปตามมาตรฐานคณภาพบรการเดยวกน ไมแบงแยกเพศ จงสงผลใหเพศไมมความสมพนธกบการมารบบรการรกษาพยาบาลอยางมนยส�าคญทางสถต ซงสอดคลองกบพทธพงศ บญช (2554) ทพบวา เพศไมมความสมพนธกบความตองการคณภาพบรการของผมารบบรการใน รพ.สต. ส�าหรบอายทไมพบความสมพนธอาจเนองมาจากผปวยโรคเรอรงสวนมากมอายมากกวา 50 ป จงมความคาดหวงและการรบรกบการมาใชบรการทไมตางกน สอดคลองกบการศกษาของหทยา แกวกม (2554) และพทธพงศ บญช (2554) พบวาอายทตางกนไมมผลตอความคาดหวงและการรบรตอคณภาพบรการ

6.2 รายไดมความสมพนธกบการมารบบรการรกษาพยาบาลท รพ.สต. อธบายไดวาทงนอาจเนองจากกลม

ตวอยางทมรายไดสงกวา 15,000 บาท จะมารบบรการท รพ.สต. เพยงรอยละ 8.3 ซงนอยกวากลมอนโดยผมรายไดสงมศกยภาพในการเลอกใชบรการจากสถานบรการอนได สอดคลองกบแนวคดของเพนเดอร (Pender, 1987 อางถงใน พทธพงศ บญช) ทกลาววา รายไดเปนตวบงชสถานะทางเศรษฐกจ และเปนปจจยทมอทธพลตอการด�าเนนชวตในดานความตองการขนพนฐานในการเลอกใชบรการ

6.3 อาชพและระดบการศกษา ไมมความสมพนธกบการมารบบรการรกษาพยาบาลท รพ.สต. อธบายไดวา สวนใหญเปนวยสงอายไมไดท�างาน รองลงมา อาชพเกษตรกรรมและรบจางทวไป ซงทกอาชพใชสทธหลกประกนสขภาพถวนหนา ทงทตองจายคาบรการรวม 30 บาท และไมตองรวมจาย ส�าหรบระดบการศกษา พบวากลมตวอยางสวนใหญทไปรบบรการท รพ.สต. มการศกษาในระดบประถมศกษา สวนผทมการศกษาสงกวาไปใชบรการนอย กวา อยางไรกตามทงอาชพและระดบการศกษาอาจไมไดมความสมพนธโดยตรงกบการมารบบรการ เพราะปจจยทก�าหนดการมาใชบรการมากหรอนอยจะเปนเรองสทธหรอสวสดการการรกษาพยาบาลซงพบความสมพนธกบการมาใชบรการรกษาพยาบาล

6.4 ประเภทโรคเรอรงและระยะเวลาการเจบปวย ไมมความสมพนธกบการมารบบรการรกษาพยาบาลท รพ.สต. อธบายไดวา อาจเปนเพราะผปวยรบรวาคณภาพบรการดานการรกษาโรคทวไป และบรการโรคเรอรงทไมมภาวะแทรกซอนไดรบการตรวจรกษาพยาบาลเหมอนกนกบทโรงพยาบาล สอดคลองกบปรยาภรณ สวสดศร (2554) พบวาลกษณะการเจบปวยทแตกตางกนมความพงพอใจตอบรการทไดรบไมแตกตางกน

7. ควำมสมพนธระหวำงปจจยควำมสำมำรถในกำรเขำถงบรกำร กบกำรมำรบบรกำรรกษำพยำบำลของผปวยโรคเรอรงใน รพ.สต. เครอขำยสขภำพอ�ำเภอเขำยอย จงหวดเพชรบร ผลการวจยพบวา

7.1 สทธการรกษาพยาบาล มความสมพนธกบการมารบบรการรกษาพยาบาลโรคเรอรงท รพ.สต. ทงน อาจเปนเพราะกลมตวอยางทใชสทธบตรประกนสขภาพ สามารถใชรบบรการรกษาท รพ.สต. ไดดวยความไมยงยาก ซบซอน และไดรบยาเปนชนดเดยวกน การทกลมตวอยางมสทธดานการรกษาพยาบาลทไมตองเสยคาใชจายหรอรวมจายนอย จงไมเปนอปสรรคในการมารบการรกษาพยาบาล ซงสอดคลองกบพชญสน มงคลสร และภคณฎฐ วงศกชสวรรณ (2555) ทพบวา กลมตวอยางทไปใชบรการทสถานบรการปฐมภม




รอยละ 93 มาดวยสทธการรกษาแบบหลกประกนสขภาพถวนหนาหรอบตรทอง

7.2 ระยะทางจากบานถงโรงพยาบาลสงเสรม สขภาพต�าบลและวธการเดนทาง ไมมความสมพนธกบการมารบบรการรกษาพยาบาลของผปวยโรคเรอรงใน รพ.สต. อธบายไดวา ทงนเนองจากระยะทางจากบานถง รพ.สต. ของผปวย มคาเฉลยเพยง 1.67 กโลเมตร ซงระยะทางดงกลาวไมไกลและในปจจบนการคมนาคมสะดวก จงไมมผลตอการมาใชบรการซงสอดคลองกบการศกษาของพทธพงศ บญช (2555) พบวาระยะทางจากบานถง รพ.สต. ไมมความสมพนธกบความตองการคณภาพบรการ สวนวธการเดนทาง พบวากลมตวอยางสวนใหญใชวธการเดนทางโดยรถจกรยานยนตสวนตวทงนอาจเปนเพราะกลมตวอยางมากกวาครงทมอายมากกวา 60 ป ทสวนใหญไมสามารถเดนทางมารบบรการดวยตวเองตองใหบตรหลานมาสง ซงวธการเดนทางขนอยกบศกยภาพของแตละครอบครวจงไมใชเหตผลของการไมไปรบการรกษาท รพ.สต.

7.3 ระยะเวลาทใชในการเดนทาง มความสมพนธกบการมารบบรการรกษาพยาบาลโรคเรอรงท รพ.สต. อธบายไดวา ทงนอาจเนองจากระยะเวลาในการเดนทางจากบานถง รพ.สต. ของผปวยมคาเฉลย 11.35 นาท ซงนอยกวาเกณฑทกระทรวงสาธารณสขไดก�าหนดตามโครงการหลกประกนสขภาพถวนหนา ใหประชาชนเดนทางมารบบรการไดอยางสะดวก ระยะเวลาการเดนทางมารบบรการของผปวยจากบานถง รพ.สต. ไมเกน 30 นาท ซงสอดคลองกบอมพร ปงชย (2551) กลมตวอยางสามารถเดนทางมาใชบรการโดยใชเวลาในการเดนทางภายใน 30 นาท ถงรอยละ 97.7

8. ควำมสมพนธระหวำงปจจยกำรรบรคณภำพบรกำรผปวยโรคเรอรงของ รพ.สต. กบกำรมำรบบรกำรรกษำพยำบำลของผปวยโรคเรอรงใน รพ.สต. เครอขำยสขภำพอ�ำเภอเขำยอย จงหวดเพชรบร จากผลการวจยอธบายได ดงน

8.1 การดแลสขภาพองครวมและการดแลตอเนอง เนองจากโรคเรอรงเปนโรคทรกษาไมหายขาด ตองไดรบการดแลทงทางดานกาย จต สงคมและจตวญญาณ ตองไดรบการตดตามดแลอยางตอเนอง สม�าเสมอ ครอบคลมการนดรบยาตอเนอง การตดตามกรณขาดนด และการเยยมดแลทบาน ดงนนการคดกรอง การดแลเพอคนหาสภาพปญหาทครอบคลมองครวมจะท�าใหผปวยไดรบการดแลทมคณภาพอยางตอเนองสอดคลองกบเกศสดา เหมทานนท

(2553) พบวาคณภาพบรการของสถานอนามยตามความคาดหวงรายดานการดแลแบบองครวมอยในระดบมากทสดและดานการดแลแบบตอเนองมความคาดหวงอยในระดบมาก

8.2 ความพรอมของสถานท/อปกรณการแพทยยาและบคลากร เนองจากคณภาพการจดบรการดแลรกษาโรคเรอรงใน รพ.สต. จะตองมความพรอมทงในดานสถานท ทงดานความสะอาด ทนงเพยงพอ เครองมอและวสดอปกรณทจ�าเปน จ�านวนเพยงพอ เครองมอใหความถกตองเทยงตรง เวชภณฑยาเปนชนดเดยวกนกบโรงพยาบาลแมขาย และมจ�านวนเพยงพอ ดานบคลากรมจ�านวนเพยงพอในวนททเปดใหบรการคลนกโรคเรอรง ซงสอดคลองกบปรยาภรณ สวสดศร (2554) พบวาหนวยบรการปฐมภมแตละแหงไดมการพฒนาปรบปรงสถานบรการใหมพนทบรการอยางเพยงพอเพออ�านวยความสะดวกแกผรบบรการ ขณะเดยวกนไดมการปรบปรงภมทศนมความสวยงาม สะอาดและเปนระเบยบ จงเปนทพงพอใจของผรบบรการ

8.3 ความมนใจในการใหบรการของรพ.สต.เนองจากความเจบปวยเรอรงเปนความเจบปวยทมอาการคอยเปนคอยไป ระยะเวลาของการเจบปวยและการดแลยาวนาน หากไดรบการดแลรกษาทเหมาะสม ตอเนอง มคณภาพ จะท�าใหผปวยมคณภาพชวตทด ไมเกดภาวะแทรกซอนและเสยชวตกอนวยอนควร หาก รพ.สต. จดบรการทมคณภาพ ผปวยจะมความมนใจในการเขารบบรการรกษาท รพ.สต. สอดคลองกบนธวช เหลมปาน (2554) ทพบวา ผ รบบรการมความคาดหวงดานความมนใจใน ภาพรวมอยในระดบมาก

8.4 ความเสมอภาคในการใชบรการ ทงนเนองจากกระบวนงานการเพมคณภาพบรการสขภาพของ รพ.สต. ทมคณภาพประการหนงคอ การใหบรการดวยความเสมอภาคไมเลอกปฏบต ประชาชนการเขาถงบรการทงาย สะดวก รวดเรว ปราศจากอปสรรคดานตางๆ สอดคลองกบนธวช เหลมปาน (2554) ทพบวาดานความเสมอภาคและการเขาถงบรการผรบบรการรบรอยในระดบมาก

8.5 การใหค�าปรกษาและเสรมศกยภาพในการดแลตนเอง อธบายไดวา โรคเรอรงเปนโรคทเปนมา ระยะหลายป กลมผปวยไดรบความรเรองโรคและการปฏบตตวตงแตระยะเรมแรกทเปนโรคและไดรบค�าแนะน�าในการดแลตนเองทกครงทมารบบรการ ประกอบกบกลมผปวยทมารบการรกษาสวนใหญตองการไดรบการตรวจรกษาและรบยาทรวดเรว ไมแตกตางกนทงในระดบโรงพยาบาลและ รพ.สต.




9. ควำมสมพนธระหวำงปจจยกำรรบรเกยวกบกำรเจบปวยกบกำรมำรบบรกำรรกษำพยำบำลของผปวยโรคเรอรงใน รพ.สต. เครอขำยสขภำพอ�ำเภอเขำยอย จงหวดเพชรบร ผลการวจยพบวา การรบรเกยวกบการเจบปวยทง 3 ดาน ไมมความสมพนธกบการมารบบรการรกษาพยาบาลโรคเรอรงท รพ.สต. อธบายไดวา กลมตวอยางรบรจากการอธบายของแพทย พยาบาลหรอเจาหนาทสาธารณสข หรอจากประสบการณทเกดกบตนเองท�าใหมความกลวและไมอยากใหเกดขนกบตวผปวยเอง ประกอบกบผปวยคาดหวงวาการไปรบการรกษาทโรงพยาบาลทมศกยภาพสงกวา รพ.สต. จะท�าใหโรคไมมความรนแรง ซงสอดคลองกบ มะยาซน สาเมาะ (2551) ทพบวา ความเชอสขภาพดานการรบรถงความรนแรงของโรค มความสมพนธกบการดแลตนเองและหากดแล/ควบคมโรคไดไมดจะสงผลใหเกดภาวะแทรกซอนในดานตางๆ ไดซงการไปรบบรการทโรงพยาบาลทมศกยภาพสงกวาระดบ รพ.สต. จะท�าใหกลมตวอยาง ไมเกดภาวะแทรกซอนและไดรบการตรวจคนหาภาวะแทรกซอนตงแตระยะแรกของการเปนโรค ซงสอดคลองกบแนวคดเกยวกบแบบแผนความเชอดานสขภาพ (health belief model)

ขอจ�ากดในการวจยครงน อาจมความคลาดเคลอนจากความเปนจรง เนองจากเปนการสมภาษณจากผปวยวามาใชบรการจ�านวนกครง

ขอเสนอแนะจำกกำรวจยพบวา การมารบบรการของผ ปวยโรคเรอรงใน

รพ.สต. พบวากลมตวอยางมารบบรการรกษาพยาบาลท รพ.สต. รอยละ 42.50 ยงไมเปนไปตามเกณฑทก�าหนดตามทกระทรวงสาธารณสขก�าหนดตามนโยบายลดความแออด เกณฑสดสวนผปวย OP Visit มากวารอยละ 60 : 40 ในการเพมอตราการมารบบรการท รพ.สต. เพอลดความแออดในโรงพยาบาลใหญ อาจมการปรบระบบใหบรการดงน

(1) เพมวนทเปดใหบรการโรคเรอรง เปนเดอนละ 2 ครง

(2) เสนอแนะใหใชนโยบายระบบจายตรงไดทระดบ รพ.สต.

(3) หากระบบเบกจายตรงไมสามารถใชไดทระดบ รพ.สต. ควรปรบคาเปาหมาย OP visit ท รพ.สต. นอยกวารอยละ 60

ขอเสนอแนะในกำรท�ำวจยครงตอไปขอเสนอแนะในการท�าวจยครงตอไป ผวจยขอเสนอ

ความคดเหน ดงตอไปน1. การศกษาปจจยทมความสมพนธกบการมารบ

บรการรกษาพยาบาลโรคเรอรงทโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลเครอขายสขภาพเขายอย ครงนเปนการวจยเชงปรมาณ ควรท�าการวจยเชงคณภาพ โดยการสมภาษณเจาะลกเพอใหทราบถงความตองการทแทจรงของผปวย

2. ควรศกษาเปรยบเทยบการรบรคณภาพบรการในมมมองของผใหบรการและมมมองผรบบรการ

3. ควรศกษาการประเมนพฤตกรรมการดแลตนเองของผปวยและผลการรกษาพยาบาลของผปวยทมารบบรการรกษาพยาบาลทโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบล

4. ควรศกษาความพรอมของบคลากรในการใหบรการผปวยโรคเรอรง

กตตกรรมประกำศผวจยขอขอบคณ ผทรงคณวฒทกทาน อาจารยท

ปรกษาวทยานพนธ และผใหขอมลทกทานทไดเสยสละเวลาอนมคาใหความรวมมอในการตอบแบบสอบถามเปนอยางด และงานวจยครงนไดรบทนอดหนนการวจยระดบบณฑตศกษาจากมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

เอกสำรอำงองเกศสดา เหมทานนท. (2553). คณภาพบรการของ

สถานอนามยตามความคาดหวงและการรบรของผรบบรการ (วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต) มหาวทยาลยทกษณ, สงขลา.

เจนจรา จองเมทา. (2552). ปจจยทมผลตอการใชบรการ โรงพยาบาลในเขตอำาเภอเมอง จงหวดเชยงใหม. คนจาก http://www.library.cmu.ac.th

นธวช เหลมปาน. (2554). ความคาดหวงของผรบบรการตอคณภาพบรการในโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบลจงหวดตรง (วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต) มหาวทยาลยทกษณ, สงขลา.

ปรยาภรณ สวสดศร. (2553). ความพงพอใจของผรบบรการตองานตรวจรกษาโรคเบาหวานชนดท 2 และความดนโลหตสง หนวยบรการปฐมภม เครอขายโรงพยาบาลองครกษ จงหวดนครนายก. วารสารวทยาลยพยาบาลพระปกเกลา จนทบร. 22(1): 13-27.




พชญสน มงคลสร, และภคณฎฐ วงศกชสวรรณ. (2555). การศกษาความพงพอใจ การรบรและความเชอมนของผใชบรการทมตอสถานบรการปฐมภม เครอขาย โรงพยาบาลอดรธาน. สบคนจาก http://223.25.197.99/research/attachments/095_22in2555.pdf.

พทธพงศ บญช. (2555). ปจจยทมความสมพนธกบความตองการคณภาพบรการของผมารบบรการในโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบลในจงหวดตรง (วทยานพนธปรญญาสาธารณสขศาสตรมหาบณฑต) มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, นนทบร.

มะยาซน สาเมาะ. (2551). ความเชอดานสขภาพกบการดแล ตนเองของผปวยโรคความดนโลหตสง ตำาบลปยด อำาเภอเมอง จงหวดปตตาน (วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต) มหาวทยาลยสงขลานครนทร, วทยาเขตปตตาน.

วทยา บรณศร. (2554). สาธารณสขเดนหนาแผนลดความแออดของโรงพยาบาล. สบคนจาก http://www. thairath.co.th/content/199093

ส�านกงานบรหารยทธศาสตรสขภาพดวถไทย. (2555). แผนยทธศาสตรสขภาพด วถชวตไทย พ.ศ. 2544-2563 (พมพครงท 5). กรงเทพฯ: ส�านกพระพทธศาสนา แหงชาต.

ส�านกงานสาธารณสขจงหวดเพชรบร. (2556). เอกสารการตรวจราชการครงท 2/2556. เพชรบร.

ส�านกหลกประกนสขภาพถวนหนา. (2556). รายงานการสรางหลกประกนสขภาพถวนหนา ประจ�าปงบประมาณ 2556. กรงเทพฯ: สหมตรพรนตงแอนดพบลสซง.

สรเกยรต อาชานานภาพ. (2550). ลดความแออดของ โรงพยาบาล: ความฝนหรอความจรง. บทบรรณาธการ วารสารคลนก เลมท 267. สบคนจาก https://www.doctor.or.th/clinic/detail/7270.

หทยา แกวกม. (2554). ความคาดหวงและการรบรของประชาชนตอคณภาพบรการโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบล จงหวดนครศรธรรมราช (วทยานพนธปรญญาสาธารณสขศาสตรมหาบณฑต) มหาวทยาลยสโขทย ธรรมาธราช, นนทบร.

อมพร ปงชย. (2551). คณภาพบรการตามการรบรของผใชบรการศนยสขภาพชมชนทากาศ อำาเภอแมทา จงหวดลำาพน (การคนควาอสระปรญญาพยาบาลศาสตร มหาบณฑต) มหาวทยาลยเชยงใหม, เชยงใหม.

Parasuraman, A., Zeithamltal V. A., & Berry. L. (1985). A conceptual Model of Service Quality and its Implication for Future Research. Journal of Marketing. 49: 41-50.




พฤตกรรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอปฏบตการพยาบาลโดยใชหลกฐานเชงประจกษของ

พยาบาลวชาชพ โรงพยาบาลภมพลอดลยเดชUse of Information Technology for Evidence-based

Practice among Registered Nurses at Bhumibol Adulyadej Hospital

ชมพ วพธานพงษ พย.บ. โรงพยาบาลภมพลอดลยเดชรองศาสตราจารย ดร.นตยา เพญศรนภา ส.ด. (สขศกษา)

สาขาวชาวทยาศาสตรสขภาพ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชรองศาสตราจารย ดร.พาณ สตกะลน Dr.PH. (Public Health)

สาขาวชาวทยาศาสตรสขภาพ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

บทคดยอการวจยเชงส�ารวจน มวตถประสงคเพอศกษา 1) การรเทาทนสารสนเทศ การ

ยอมรบเทคโนโลยสารสนเทศและพฤตกรรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอปฏบตการพยาบาลโดยใชหลกฐานเชงประจกษของพยาบาลวชาชพ โรงพยาบาลภมพลอดลยเดช และ 2) ความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล การรเทาทนสารสนเทศ การยอมรบเทคโนโลยสารสนเทศกบพฤตกรรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอปฏบตการพยาบาลโดยใชหลกฐานเชงประจกษของพยาบาลวชาชพ โรงพยาบาลภมพลอดลยเดช

ประชากรในการวจย คอ พยาบาลวชาชพทปฏบตงานในหอผปวยใน โรงพยาบาลภมพลอดลยเดช จ�านวน 534 คน กลมตวอยาง 336 คน ไดจากการสมแบบชนภมตามสดสวนของหอผปวย เกบรวบรวมขอมลจากแบบสอบถามทมความเทยงดานการรเทาทนสารสนเทศ การยอมรบเทคโนโลยสารสนเทศและพฤตกรรมการใชสารสนเทศ อยระหวาง 0.89 ถง 0.94 วเคราะหขอมลโดยใชสถตเชงพรรณนา การทดสอบไค-สแควร และสมประสทธสหสมพนธของเพยรสน




ผลการวจย พบวา 1) พยาบาลวชาชพมการรเทาทนสารสนเทศการยอมรบการใชเทคโนโลยสารสนเทศ และพฤตกรรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอปฏบตการพยาบาลโดยใชหลกฐานเชงประจกษในภาพรวมอยในระดบมาก และ 2) ปจจยสวนบคคลดานหนวยงานมความสมพนธกบพฤตกรรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอปฏบตการพยาบาลโดยใชหลกฐานเชงประจกษของพยาบาลวชาชพอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ 0.05 การร เท าทนสารสนเทศและการยอมรบการใชเทคโนโลยสารสนเทศ มความสมพนธกบพฤตกรรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอปฏบตการพยาบาลโดยใชหลกฐานเชงประจกษของพยาบาลวชาชพอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ 0.001

ค�ำส�ำคญ : เทคโนโลยสารสนเทศ/หลกฐานเชงประจกษ/การรเทาทนสารสนเทศ/พยาบาลวชาชพ

AbstractThe Objectives of this survey research were

to study 1) the information literacy, acceptance of information technology and the use of information technology behavior for evidence-based practice among registered nurses at Bhumibol Adulyadej Hospital, and 2) relationships between personal factors, information literacy, acceptance of information technology, and information technology usage behavior for the evidence-based practice among the nurses.

The research population was 534 nurses who work in the inpatient department at Bhumibol Adulyadej Hospital, 336 of them were stratifif ied-random sampled. Data were collected by a question naire with the reliability values for information literacy, acceptance of information technology, and information technology usage behavior of 0.89-0.94. Data were analyzed by descriptive statistic, Chi-Square test and Pearson correlation coefficient.

The research results showed that 1) nurses had a high level in the use of information technology behavior for evidence-based practice. They had a high level of information literacy and acceptance of information technology, and 2) the personal factors in an aspect of work department was signif i ficantly related to the information

technology usage behavior for evidence-based nursing practice, at 0.05 level. The information literacy and acceptance of information technology aspects were signi fif icantly related to the information technology usage behavior for evidence-based nursing practice, at 0.001 level.

Keywords : Information technology/ Evidence-based practice/Information literacy/ Registered nurse

ควำมเปนมำและควำมส�ำคญของปญหำในวงการพยาบาล แพทย และสาธารณสข ก�าลง

ตนตวกบการใชผลงานวจย (research utilization) หรอ การปฏบตตามหลกฐานเชงประจกษ (evidence-based practice) เพอพฒนาคณภาพของการใหบรการ ซงเปนตวบงชทส�าคญของการประกนคณภาพการบรการดานสขภาพ (ฟองค�า ตลกสกลชย, 2549) และเปนเครองมอในการพฒนาคณภาพการพยาบาลตามมาตรฐานวชาชพสอดคลองกบมาตรฐานการพยาบาลและผดงครรภแหงชาตฉบบท 3 (พ.ศ. 2555-2559) ในแผนหลกท 2 เรองแผนพฒนาคณภาพระบบบรการพยาบาลและผดงครรภ ดานของการพฒนาสมรรถนะของบคลากรพยาบาลและในแผนหลกท 4 เรองแผนสงเสรมการวจยพฒนาระบบการพยาบาลและบรการสขภาพ (สภาการพยาบาล, 2555)

วชาชพการพยาบาลมการพฒนาองคความรจากการวจยอยางตอเนอง โดยมวารสารการวจยทางการพยาบาล ตพมพเผยแพรผลงานวจย แตการวจยยงไมถกน�าไปใชในการปฏบตอยางกวางขวาง ในขณะเดยวกนกไดมการกลาวถง ปญหาอปสรรคทท�าใหพยาบาลไมสามารถใชผลการวจยในการปฏบตการพยาบาล ไดแก ไมมความรความสามารถในการใชเทคโนโลย เวลาทมอยจ�ากด ความยากล�าบากในการเขาถงขอมล ขาดปจจยสนบสนนดานเทคโนโลย ไมรบรถงประโยชนของการใชเทคโนโลย ไมมประสบการณในการใชเทคโนโลย ภาระงานดานคลนกทมาก ไมรเทาทนสารสนเทศและแหลงของสารสนเทศ ไมมการอบรมเกยวกบทกษะการสบคนและการวจารณงานวจย สงแวดลอมการท�างานไมเออตอการแสวงหาขอมล และแนวคดของวชาชพทเนนการปฏบตการมากกวาการพฒนาความร ซงการน�าการปฏบต การพยาบาลตามหลกฐานเชงประจกษไปใชในองคกรไมใชเรองงาย ตองไดรบความรวมมอทงในระดบองคกรและ ผปฏบตงาน (ฟองค�า ตลกสกลชย, 2549)




โรงพยาบาลภมพลอดลยเดช สงกดกระทรวงกลาโหม ไดก�าหนดวสยทศนของโรงพยาบาลไววา เปน โรงพยาบาลตตยภมระดบสง และเปนสถาบนฝกอบรมทมคณภาพระดบประเทศ ซงทางกองการพยาบาลไดเหนความส�าคญของการสรางองคความร แนวทางการปฏบตงาน เอกสารคณภาพ งานวจย บทความวชาการ เพอน�ามาใชเปนหลกฐานเชงประจกษในกระบวนการการดแลรกษาพยาบาลผปวย พฒนาคณภาพการศกษา รวมถงสรางระบบสารสนเทศทางการพยาบาล จงไดคดรเรมจดท�าระบบเทคโนโลยสารสนเทศ ทางการพยาบาล สอดคลองกบสภาการพยาบาลไดมแผนยทธศาสตรเรงรดการพฒนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศใหตอบสนองพนธกจ ภายใตกรอบมาตรการทมงสรางความ เขมแขงด�าเนนงานเทคโนโลยสารสนเทศและพฒนาบคลากรใหมศกยภาพทตอบสนองการปฏบตงานดานเทคโนโลยสารสนเทศ (แผนยทธศาสตรสภาการพยาบาล พ.ศ. 2555-2559) จะเหนไดวาเทคโนโลยสารสนเทศเปนเครองมอส�าคญและเขามามบทบาทในการเขาถงผลงานวจยหรอหลกฐาน เชงประจกษนนๆ เปนอยางมาก

การทบทวนวรรณกรรมทเกยวกบพฤตกรรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศของพยาบาลวชาชพพบวายงมงานวจยอยอยางจ�ากด สวนใหญพบการศกษาในกลมนกศกษาหรอพนกงานองคการตางๆ ส�าหรบตวแปรตนไดเลอกใชแนวคดการร เท าทนสารสนเทศของสมาคมหองสมดอเมรกน

(American Library Association, 2010) และทฤษฎการยอมรบนวตกรรมและเทคโนโลย (TAM) ของเดวส (Davis, 1989) ซงเปนทฤษฎทมชอเสยงและนยมใชเปนตวชวด ความส�าเรจของการใชเทคโนโลย ดงนน ในฐานะทผศกษาปฏบตงานพยาบาลวชาชพ จงสนใจศกษาพฤตกรรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอปฏบตการพยาบาลโดยใชหลกฐานเชงประจกษของพยาบาลวชาชพ โรงพยาบาลภมพลอดลยเดช รวมทงปจจยทเกยวของเพอน�าขอมลมาใชในการสงเสรมใหเกดพฤตกรรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศทพงประสงค และเปนประโยชนแกผบรหารในการพฒนาคณภาพงานระบบสารสนเทศทสนบสนนการปฏบตของบคลากร โรงพยาบาลภมพลอดลยเดช

วตถประสงคกำรวจย1. เพอศกษาการรเทาทนสารสนเทศ การยอมรบ

เทคโนโลยสารสนเทศ และพฤตกรรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอปฏบตการพยาบาลโดยใชหลกฐานเชงประจกษของพยาบาลวชาชพ โรงพยาบาลภมพลอดลยเดช

2. เพอศกษาความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล การรเทาทนสารสนเทศ การยอมรบเทคโนโลยสารสนเทศ กบพฤตกรรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอปฏบตการพยาบาลโดยใชหลกฐานเชงประจกษของพยาบาลวชาชพ โรงพยาบาลภมพลอดลยเดช

กรอบแนวคดกำรวจย ตวแปรตน ตวแปรตาม

ปจจยสวนบคคล- อาย- ต�าแหนงงาน- หนวยงาน- การใชอปกรณเชอมตออนเทอรเนต

กำรรเทำทนสำรสนเทศ- การตระหนกในการใชสารสนเทศ (know)- การเขาถงสารสนเทศ (access)- การประเมนสารสนเทศ (evaluate) (ALA, 2010)

กำรยอมรบกำรใชเทคโนโลยสำรสนเทศ- การรบรความงายตอการใชงาน (perceived ease of use)- การรบรประโยชน (perceived usefulness)- ความตงใจทจะใชงาน (intention toward) (Davis, 1989)

พฤตกรรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอปฏบตการพยาบาลโดยใชหลกฐานเชงประจกษของพยาบาลวชาชพ




สมมตฐำนกำรวจยปจจยสวนบคคลการรเทาทนสารสนเทศ และการ

ยอมรบการใชเทคโนโลยสารสนเทศ มความสมพนธกบพฤตกรรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอปฏบตการพยาบาลโดยใชหลกฐานเชงประจกษของพยาบาลวชาชพ

วธกำรด�ำเนนกำรวจยรปแบบกำรวจย เปนการวจยเชงส�ารวจประชำกรและกลมตวอยำง ประชากรทศกษาคอ

พยาบาลวชาชพทปฏบตงานหอผปวยใน โรงพยาบาลภมพลอดลยเดช ค�านวณขนาดกลมตวอยางโดยใชหลกการค�านวณของเครจซและมอรแกน (Krejcie & Morgan) เลอกตวอยางดวยการสมตวอยางแบบชนภมตามสดสวนของพยาบาลในแตละหนวยงาน ได 336 คน ดงแสดงใน ตารางท 1

ตำรำงท 1 จ�านวนประชากรและกลมตวอยางทใชในการเกบขอมล จ�าแนกตามหนวยงาน

หนวยงำนจ�ำนวนประชำกร

(คน)

จ�ำนวนกลมตวอยำง

(คน)

หอผปวยวกฤตและกงวกฤตหอผปวยสามญหอผปวยพเศษ

275 204 45

160 136 40

รวม 524 336

เครองมอทใชในกำรวจย เปนแบบสอบถามทผวจยสรางขนจากการทบทวนวรรณกรรม เรองการร เทาทนสารสนเทศ (ALA, 2010) และทฤษฎการยอมรบนวตกรรมและเทคโนโลย (TAM) ของเดวส (Davis, 1989) แบงเปน 4 สวน คอ สวนแรกเปนปจจยสวนบคคล ไดแก อาย ต�าแหนงงาน หนวยงาน และการใชอปกรณเชอมตออนเทอรเนตจ�านวน 4 ขอ สวนท 2 การรเทาทนสารสนเทศ ไดแก ความร ความสามารถ ทกษะ และกระบวนการอนเปนประโยชนในการใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการพยาบาลทสบคนผานอปกรณเชอมตออนเทอรเนต เพอสนบสนนการปฏบตการพยาบาลจ�านวน 13 ขอ สวนท 3 การยอมรบการใชเทคโนโลยสารสนเทศคอการทพยาบาลวชาชพรบร ถงประโยชนและรบรวาเปนระบบทงายตอการใชงาน รวมถงการมทศนคตทดตอการใชงาน จนเกดการยอมรบการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอน�าขอมลสารสนเทศมาสนบสนน การปฏบตการพยาบาลจ�านวน 13 ขอ และสวนท 4 พฤตกรรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการปฏบตการพยาบาลโดยใชหลกฐานเชงประจกษ ไดแก การทพยาบาลวชาชพใชอปกรณเชอมตออนเทอรเนตเปนสอกลางในการสบคนและจดเกบขอมลเกยวกบโรค ภาวะแทรกซอนของโรค การผาตดและหตถการ การใชยาและผลขางเคยงของยา รวม

ถงขอมลทเปนค�าแนะน�าผปวยตลอดการเขารบการรกษาและหลงจ�าหนายซงเปนหลกฐานเชงประจกษทางการพยาบาลเพอชวยใหพยาบาลสามารถน�ามาประยกตใชและชวยตดสนใจในการใหการพยาบาลทมคณภาพ จ�านวน 13 ขอโดยสวนท 2-4 เปนแบบมาตรประมาณคา 5 ระดบ จาก 1 ถง 5 ทงนแบบสอบถามผานการตรวจสอบความตรงเชงเนอหา (content validity) โดยผทรงคณวฒจ�านวน 3 ทาน แลวทดสอบความเทยงกบพยาบาลวชาชพ ทมลกษณะใกลเคยงกบกลมตวอยาง จ�านวน 30 คน ไดคาสมประสทธอลฟา ครอนบาค (Cronbach’s Alpha Coeff ificient) ของแบบ สอบถามดานการรเทาทนสารสนเทศ ดานการยอมรบการใชเทคโนโลยสารสนเทศ และดานพฤตกรรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการปฏบตการพยาบาลโดยใชหลกฐานเชงประจกษเทากบ 0.888, 0.936 และ 0.943 ตามล�าดบเมอมการเปรยบเทยบคะแนนเฉลย จะน�าคะแนนรวมแตละสวนและแตละดานของแบบสอบถามมาหารดวยจ�านวนขอ ค�าถาม เพอใหไดคาเฉลยทอยระหวาง 1-5 จ�าแนกเกณฑการวดเปน 3 ระดบคอ ระดบมาก (คาคะแนน 3.67-5.00) ระดบปานกลาง (คาคะแนน 2.34-3.66) และระดบนอย (คาคะแนน 1.00-2.33)




วธกำรเกบรวบรวมขอมล ภายหลงผานการพจารณาจรยธรรมการวจยจากคณะกรรมการจรยธรรม โรงพยาบาลภมพลอดลยเดช ผวจยเกบรวบรวมขอมลโดยด�าเนนการผานกองการพยาบาล โรงพยาบาลภมพลอดลยเดช ผวจยน�าแบบสอบถามไปแจกกลมตวอยางในแตละหอผปวยตามความสมครใจ และขอความอนเคราะหจากผตรวจการพยาบาลและหวหนาหอผปวยในการรวบรวมแบบสอบถาม ผวจยใชการตดตามทางโทรศพทภายในโรงพยาบาล หลงจากทจดสงแบบสอบถามแลวเปนระยะเวลา 2 สปดาห เพอตดตามการไดรบแบบสอบถามของแตละหนวยงานไดแบบสอบถามกลบคน 350 ฉบบ คดเปน 100% เลอกกลมตวอยางดวยการสมแบบชนภมตามสดสวนของพยาบาล ในแตละหนวยงาน 336 ฉบบ

กำรวเครำะหขอมล ใชสถตเชงพรรณนา ไดแก ความถ รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานคาต�าสด และคาสงสด สวนการวเคราะหความสมพนธใชสถตทดสอบไค-สแควร ส�าหรบตวแปรแบบกล ม และสมประสทธ สหสมพนธของเพยรสนส�าหรบตวแปรเชงปรมาณทระดบ นยส�าคญทางสถต 0.05 เกณฑการแปลผลในลกษณะ ความสมพนธดงน (Burn & Grove, 2005) คาสมประสทธสหสมพนธระดบสง (r = 0.51-0.99) ระดบปานกลาง (r = 0.30-0.50) และระดบต�า (r = 0.10-0.29)

กำรพทกษสทธกลมตวอยำง งานวจยนไดรบการรบรองจากคณะกรรมการจรยธรรมการวจย โรงพยาบาลภมพลอดลยเดช กรมแพทยทหารอากาศ เมอวนท 4 ธนวาคม 2557 ผวจยด�าเนนการพทกษสทธกลมตวอยางโดยกลมตวอยางเขารวมการวจยดวยความสมครใจ โดยชแจงวตถประสงคการวจยขนตอนการเกบรวบรวมขอมล และแจกแบบสอบถามดวยซองปดผนกส�าหรบผ ตอบแบบสอบถามแตละรายทสมครใจเขารวมการวจย และให น�าสงแกหวหนาหอผปวย เมอไดรบแบบสอบถามกลบผวจยเกบขอมลทไดไวเปนความลบ ซงจะน�ามาใชตามวตถประสงคครงนเทานน ทงนผตอบแบบสอบถามจะไมมผลกระทบจากการตอบแบบสอบถามแตประการใดและการน�าเสนอผลการวจยเปนภาพรวมเทานน

ผลกำรวจยพบวาพยาบาลวชาชพกลมตวอยาง สวนใหญมอาย

นอยกวา 35 ป รอยละ 70.8 โดยมอายเฉลยเทากบ 32.15 ป เปนพยาบาลเวร 8 ชวโมง รอยละ 77.7 ปฏบตงานในหอผปวยวกฤตและกงวกฤตมากทสด รอยละ 47.6 รองลงมา

คอ หอผปวยสามญ รอยละ 40.5 และหอผปวยพเศษ รอยละ 11.9 โดยสวนมากใชโทรศพทมอถอเปนอปกรณ ในการเชอมตออนเทอรเนตรอยละ 96.1 รองลงมาคอ คอมพวเตอรพซ โนตบค และแทบเลต รอยละ 64.6, 28.3 และ 17.6 ตามล�าดบ

การรเทาทนสารสนเทศของพยาบาลวชาชพ พบวากลมตวอยางมการรเทาทนสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก คาเฉลย 3.93 (S.D. = 5.33) และเมอพจารณาเปนรายดาน ปรากฏวาพยาบาลวชาชพกลมตวอยาง มการตระหนกในการใชสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศอยในระดบมาก คาเฉลย 4.07 (S.D. = 1.82), 4.37 (S.D. = 2.41) ตามล�าดบและการประเมนสารสนเทศอยในระดบปานกลาง คาเฉลย 3.66 (S.D. = 2.12)

การยอมรบการใชเทคโนโลยสารสนเทศของพยาบาลวชาชพ พบวากลมตวอยางมการยอมรบการใชเทคโนโลยสารสนเทศโดยรวมอยในระดบมาก คาเฉลย 3.91 (S.D. = 5.97) และเมอพจารณาเปนรายดาน ปรากฏวาพยาบาลวชาชพกล มตวอยาง มการยอมรบการใชเทคโนโลยสารสนเทศทง 3 ดานอยในระดบมาก โดยมความตงใจทจะใชงานสงทสด คาเฉลย 3.95 (S.D. = 1.65) รองลงมาคอ การรบรประโยชนทไดรบจากเทคโนโลยสารสนเทศ และการรบรวาเปนระบบทงายตอการใชงาน คาเฉลย 3.93 (S.D. = 2.98), 3.87 (S.D. = 2.18) ตามล�าดบ

พฤตกรรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอปฏบตการพยาบาลโดยใชหลกฐานเชงประจกษพบวา พยาบาลวชาชพกลมตวอยาง มพฤตกรรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอปฏบตการพยาบาลโดยใชหลกฐานเชงประจกษอยในระดบมาก รอยละ 63.1 รองลงมาคอ ระดบปานกลาง รอยละ 36.3 และระดบนอย รอยละ 0.6

การศกษาความสมพนธระหวางตวแปรตนกบพฤตกรรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอปฏบตการพยาบาลโดยใชหลกฐานเชงประจกษ

ปจจยสวนบคคล พบวา หนวยงานทพยาบาลวชาชพปฏบตงาน มความสมพนธกบพฤตกรรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอปฏบตการพยาบาลโดยใชหลกฐานเชงประจกษของพยาบาล สวนอาย ต�าแหนงงาน และการใชอปกรณเชอมต ออนเทอร เนตไม มความสมพนธ กบพฤตกรรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอปฏบตการพยาบาลโดยใชหลกฐานเชงประจกษของพยาบาลวชาชพ ดงแสดงในตารางท 2




ตำรำงท 2 คาความสมพนธระหวางหนวยงานกบพฤตกรรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอปฏบตการพยาบาลโดยใช หลกฐานเชงประจกษของพยาบาลวชาชพ (n = 336)

ปจจยสวนบคคล

พฤตกรรมกำรใชเทคโนโลยสำรสนเทศเพอปฏบตกำร

พยำบำลโดยใชหลกฐำนเชงประจกษของพยำบำลวชำชพ X2 df p-value

ระดบมำก n (%) ระดบปำนกลำง n (%)

หนวยงำน

หอผปวยวกฤต/กงวกฤต

หอผปวยสามญ

หอผปวยพเศษ

6.046 6 0.049102 (64.2)

79 (58.1)

31 (79.5)

57 (35.8)

57 (41.9)

8 (20.5)

ตำรำงท 3 ความสมพนธระหวางการรเทาทนสารสนเทศ และการยอมรบการใชเทคโนโลยสารสนเทศกบพฤตกรรมการใช เทคโนโลยสารสนเทศเพอปฏบตการพยาบาลโดยใชหลกฐานเชงประจกษของพยาบาลวชาชพ (n = 336)

ตวแปร r p-value ระดบควำมสมพนธ

กำรรเทำทนสำรสนเทศ

การตระหนกในการใชสารสนเทศ

การเขาถงสารสนเทศ

การประเมนสารสนเทศ

รวม

กำรยอมรบกำรใชเทคโนโลยสำรสนเทศ

ความงายตอการใชงาน

การรบรประโยชน

ความตงใจทจะใชงาน

รวม

0.541

0.558

0.516

0.641

0.561

0.623

0.541

0.665

< 0.001

< 0.001

< 0.001

< 0.001

< 0.001

< 0.001

< 0.001

< 0.001

มความสมพนธกนสง



มควำมสมพนธกนสง




มควำมสมพนธกนสง

การร เท าทนสารสนเทศและการยอมรบการใชเทคโนโลยสารสนเทศพบวา การรเทาทนสารสนเทศทงโดยรวมและรายดาน มความสมพนธเชงบวกในระดบสงกบพฤตกรรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอปฏบตการพยาบาลโดยใชหลกฐานเชงประจกษของพยาบาลวชาชพ (ทระดบนยส�าคญทางสถต 0.001) ในท�านองเดยวกนการ

ยอมรบการใชเทคโนโลยสารสนเทศ ทงโดยรวมและรายดาน มความสมพนธเชงบวกในระดบสงกบพฤตกรรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอปฏบตการพยาบาลโดยใชหลกฐานเชงประจกษของพยาบาลวชาชพ (ทระดบนยส�าคญทางสถต 0.001) ดงแสดงในตารางท 3

กำรอภปรำยผลผลการวจยพบวา การรเทาทนสารสนเทศและการ

ยอมรบการใชเทคโนโลยสารสนเทศ มความสมพนธกบพฤตกรรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอปฏบตการพยาบาลโดยใชหลกฐานเชงประจกษของพยาบาลวชาชพ อธบายไดวา พยาบาลวชาชพทมการรเทาทนสารสนเทศใน

ระดบมาก จะมความร ความสามารถ ทกษะ และกระบวนการอนเปนประโยชนในการใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการพยาบาลทสบคนผานอปกรณเชอมตออนเทอรเนต เพอสนบสนนการปฏบตการพยาบาล อกทงโรงพยาบาลภมพลอดลยเดช ไดมการพฒนาบคลากรและเครองมอดาน




เทคโนโลย โดยมแผนแมบทกองทพอากาศดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร โรงพยาบาลจงมนโยบายสอดคลองกบแผนของกองทพอากาศ โดยมการจดตงศนยคอมพวเตอรมงมนส Digital Hospital โครงการพฒนาระบบเครอขายสารสนเทศเพอการพฒนาคณภาพ และโครงการอบรมเชงปฏบตการการใชระบบสารสนเทศ ดงนนจงอาจท�าใหพยาบาลวชาชพทมการรเทาทนสารสนเทศสง มพฤตกรรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอปฏบตการพยาบาลโดยใช หลกฐานเชงประจกษ อย ในระดบสงสอดคลองกบผลการวจยของประภส โรจนนครวงศ (2549) ทศกษาการเขาถงและความสามารถใชงานเทคโนโลยสารสนเทศของบคลากร สงกดกระทรวงสาธารณสขในจงหวดสระบร ซงพบวา สาขาอาชพมความสมพนธกบความสามารถในการใชงานเทคโนโลยสารสนเทศ โดยกลมสาขาอาชพทอยในกลมบรการทางการแพทย กลมนจ�าเปนตองใชฐานขอมลของคนไข เชน ประวตการเจบปวย นอกจากน ยงตองคนควาหาความรความกาวหนาทางวทยาการจากอนเทอรเนต และโดยสวนใหญคนกลมนจะมรายไดคอนขางสง จงมคอมพวเตอรทงทบานและทท�างาน จงท�าใหมการเขาถงเทคโนโลยสารสนเทศและความสามารถในการใชงานเทคโนโลยมากกวากลมอนๆ

ดานการยอมรบการใชเทคโนโลยสารสนเทศ อธบายไดวา จากทฤษฎการยอมรบนวตกรรมและเทคโนโลย (TAM) ของเดวส (Davis, 1989) อธบายวา เมอบคคลรบร ถงประโยชนทไดรบจากเทคโนโลยสารสนเทศ รบรวาเปนระบบทงายตอการใชงาน สงผลใหมทศนคตทมตอการใชงานในทางบวก เกดความตงใจทจะใชงานและเกดการยอมรบการใชงานจรงในทสด ซงในปจจบนเปนยคของเทคโนโลยสารสนเทศมการพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศกนมากขน ตลอดจนภาคเอกชนและภาครฐบาลไดมการประชาสมพนธ สงเสรมและสนบสนนการใชเทคโนโลยสารสนเทศในการพฒนางานใหเกดประสทธภาพมากขน ทงดานการบรหารและบรการ ในเรองของความจ�าเปน ความส�าคญและประโยชนของเทคโนโลยสารสนเทศ ในดานคณลกษณะของเทคโนโลยสารสนเทศ หากมคณลกษณะทสะดวก งายตอการใชงาน การดแลรกษาไมยงยาก และงายตอการเรยนร มขนตอนการท�างานทสอดคลองกบระบบการท�างานของผใช และเมอเปรยบเทยบความมประโยชนกบระบบการท�างานทท�าดวยมอแลวมมากกวา จะท�าใหเกดการยอมรบไดงาย อกทงการใหความรในเรองของเทคโนโลยสารสนเทศ การสบคนงานวจยจากแหลงขอมลออนไลนตางๆ นน ไดมการเผยแพร

อบรมมาเปนเวลาระยะหนงแลว ท�าใหพยาบาลวชาชพเกดความคนเคย มโอกาสรบขอมลขาวสารและเหนตวอยางของการน�าเอาเทคโนโลยมาใชในงานตางๆ มากขน จงท�าใหมการยอมรบการใชเทคโนโลยสารสนเทศมากขนซงสอดคลองกบแนวคดเรองพฤตกรรม ทกลาววา พฤตกรรมเปนการกระท�าหรอการแสดงออกของบคคลนนโดยมพนฐานมาจากความรและทศนคตของตนเอง ซงการทบคคลมพฤตกรรมตางกนอาจเนองมาจาก มความรทศนคตทตางกนโดยความแตกตางอาจเกดขนจากการเป ดรบสอ สง เหล านท�าให เกดประสบการณสงสมทแตกตางกน ซงสงผลตอพฤตกรรมของบคคลมากทสด (พบรก แยมฉม, 2548)

โรงพยาบาลภมพลอดลยเดชซงเปนโรงพยาบาลระดบตตยภมระดบประเทศมการสนบสนนและสงเสรม การจดการระบบเทคโนโลยสารสนเทศ เพอการคนควา หาความร งานวจย หลกฐานเชงประจกษตางๆ อยางเปนระบบและทนสมย โดยมหองสมดอเลกทรอนกส ซงประกอบดวย ฐานขอมลทางการแพทย e-Journals, e-Books, e-Library อกทงยงมระบบ Intranet ของโรงพยาบาล ซงรวบรวมเอกสารคณภาพ แนวทางปฏบตงาน (work instruction) และขอมลขาวสารทางการแพทยใหมๆ เพอเปนแนวทางการปฏบตการพยาบาลตามมาตรฐานวชาชพ ดงนนจงอาจท�าใหพยาบาลวชาชพทมการยอมรบการใชเทคโนโลยสารสนเทศสง มพฤตกรรมการใชเทคโนโลยเพอปฏบตการพยาบาลโดยใชหลกฐานเชงประจกษอย ใน ระดบสง สอดคลองกบโรเจอรและชเมคเกอร (Rogers & Shoemaker, 1983 อางถงใน นยนา กรดนาค, 2549) กลาววา บคลากรกลมทใหการรกษาพยาบาลโดยตรง ไดแก กลมแพทย ทนตแพทย และพยาบาล เปนกลมทมสถานภาพทางสงคมสง มแนวโนมในการยอมรบนวตกรรมไดมากกวา ถงแมวาในชวงแรกๆ ของการใชงาน บคลากรเหลานมความรสกวาเปนการท�าลายความสมพนธระหวางผปวยและผใหบรการ แตหากวาไดมการใชคอมพวเตอรสกระยะหนงแลว พบวา ท�าใหการท�างานสะดวกขน คอมพวเตอรเปนเพยงเครองชวยในการรกษาพยาบาลเทานน ไมใชผรกษาพยาบาลแทน สวนบคลากรกลมทใหการสนบสนนการรกษาพยาบาลนน ในงานของบคลากรเหลาน เปนลกษณะงานเอกสารทตองใชการท�างานดวยมอเปนสวนมาก ท�าใหเกดความซ�าซอนของการท�างานมาก การน�าเอาเทคโนโลยสารสนเทศระบบ เครอขายคอมพวเตอรมาใช ท�าใหบคลากรเกดความสะดวกสบายขนกวาเดม แนวโนมการยอมรบจงมมาก




ขอเสนอแนะในกำรน�ำผลกำรวจยไปใช ดำนองคกำร จากผลการวจยพบวา หนวยงานท

พยาบาลวชาชพปฏบตงาน มความสมพนธกบพฤตกรรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอปฏบตการพยาบาลโดยใช หลกฐานเชงประจกษ ฉะนนองคการควรใหความส�าคญ และใหการสนบสนนหนวยงานตางๆ ในการน�าเทคโนโลยสารสนเทศมาใชในการปฏบตงาน เพอสรางคานยมขององคการและสนองนโยบายของกองทพอากาศ

ดำนบคลำกร จากผลการวจยพบวา การรเทาทนสารสนเทศและการยอมรบการใชเทคโนโลยสารสนเทศของพยาบาล มความสมพนธเชงบวกในระดบสงกบพฤตกรรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอปฏบตการพยาบาลโดยใชหลกฐานเชงประจกษ ดงนน ควรเปดโอกาสใหพยาบาลน�าขอมลทคนความาไดมาใชในการตดสนใจและประยกตใชในการพยาบาล รวมถงเปดโอกาสใหมสวนรวมในการพฒนางานพยาบาลโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศ

ขอเสนอแนะในกำรวจยครงตอไป1. ควรมการศกษาปจจยอนๆ ทอาจมความ

สมพนธกบพฤตกรรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอปฏบตการพยาบาลโดยใชหลกฐานเชงประจกษของพยาบาลวชาชพ เชน ปญหาและอปสรรคในการใชเทคโนโลย ปญหาและอปสรรคในการใชหลกฐานเชงประจกษ ประสบการณในการใชเทคโนโลย ระยะเวลาในการใชเทคโนโลยเพอสบคนขอมลในแตละครง เปนตน ซงจะสงผลตอพยาบาลทปฏบตงานและองคการจะท�าใหการวจยมความหลากหลายและครอบคลมมากยงขน

2. ควรท�าการศกษากบกลมตวอยาง ในทมสหสาขาวชาชพทางการแพทยอนๆ และกลมตวอยางทมลกษณะงานแตกตางกนออกไป เพอเปรยบเทยบและน�าผลการวจยทไดไปใชในการจดท�าแผนยทธศาสตรพฒนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศ เพอใหองคการเทาทนการเปลยนแปลงและ ขบเคลอนไดอยางรวดเรว

กตตกรรมประกำศผวจยขอกราบขอบพระคณมหาวทยาลยสโขทย

ธรรมาธราชทใหทนอดหนนการวจย ขอขอบพระคณ ผทรงคณวฒ ทปรกษางานวจย คณาจารยประจ�าสาขาวชาวทยาศาสตรสขภาพ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช และพยาบาลวชาชพทกทานทไดเสยสละเวลาอนมคาใหความ รวมมอในการตอบแบบสอบถามเปนอยางด

เอกสำรอำงองนยนา กรดนาค. (2549). การยอมรบของบคลากรสถาบน

บณฑตพฒนบรหารศาสตรในการนำาการจดการ ความรมาใชในการปฏบตงาน (วทยานพนธการศกษามหาบณฑต). สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

ประภส โรจนนครวงศ. (2549). การศกษาการเขาถงและความสามารถในการใชงานเทคโนโลยสารสนเทศของบคลากรสงกดกระทรวงสาธารณสขในจงหวดสระบร (วทยานพนธการศกษามหาบณฑต). คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

ปรยานช นธรงเรอง. (2556). ปจจยทำานายพฤตกรรมปองกนอาการภมแพในเดกวยเรยน (วทยานพนธการศกษามหาบณฑต). คณะพยาบาลศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

พบรก แยมฉม. (2548). พฤตกรรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศของนกศกษาสถาบนราชภฏสวนดสต (วทยานพนธการศกษามหาบณฑต). สาขาวชาครศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต.

ฟองค�า ตลกสกลชย. (2549). การปฏบตการพยาบาลตามหลกฐานเชงประจกษ หลกการและวธปฏบต (พมพครงท 4). กรงเทพฯ: พร-วน.

สภาการพยาบาล. (2555). แผนยทธศาสตรสภาการพยาบาล พ.ศ. 2555-2559. นนทบร: สภาการพยาบาล.

Burn, N., & Grove, S. K. (2005). The practice of nursing research: Conduct, critique, and utilization. (5th ed.). St. Louis: Elsevier Saunders.

Davis, F. D. (1989). Perceived Usefulness, perceived Ease of Use, and User Acceptance of Information Technology. MIS Quarterly.




ตวชวดคณภาพดานผลลพธทางการพยาบาลสำาหรบผปวยกระดกสะโพกหก

ทเปลยนขอสะโพกเทยมThe Quality Indicators of Nursing Outcomes for Patients

with Hip Fracture undergoing Hip Arthroplasty

เกษร จรรยารตน พย.ม. พยาบาลวชาชพช�านาญการ โรงพยาบาลอางทองรองศาสตราจารย ดร.ศรนวล สถตวทยานนท กศ.ด.

สาขาวชาพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชรองศาสตราจารยวรรณ สตยววฒน วท.บ. (พยาบาลศาสตร) คม. (สถตการศกษา)

S.R.N. Oathopaedic Nursing ทปรกษาชมรมออรโธปดกสแหงประเทศไทย

บทคดยอการวจยครงนมวตถประสงคเพอ (1) ศกษาตวชวดคณภาพดานผลลพธทางการ

พยาบาลส�าหรบผปวยกระดกสะโพกหกทเปลยนขอสะโพกเทยม (2) ประเมนความเปนไปไดในการน�าตวชวดไปใชในการประเมนคณภาพดานผลลพธการพยาบาลส�าหรบผปวยกระดกสะโพกหกทเปลยนขอสะโพกเทยม โดยใชการวจยแบบเทคนคเดลฟาย

กลมตวอยางทศกษาเลอกมาโดยวธเฉพาะเจาะจง เปนผเชยวชาญในการดแล ผปวยกระดกสะโพกหกทเปลยนขอสะโพกเทยม จ�านวน 18 คน ประกอบดวย หวหนาหอผปวยออรโธปดกส จ�านวน 5 คน พยาบาลปฏบตการ ผเชยวชาญดานการพยาบาล ผปวยออรโธปดกส จ�านวน 7 คน อาจารยพยาบาล ผเชยวชาญดานวชาการการพยาบาลผปวยออรโธปดกส จ�านวน 4 คน และแพทยผเชยวชาญดานการรกษาผปวยออรโธปดกส จ�านวน 2 คน เกบรวบรวมขอมล จ�านวน 3 รอบ รอบท 1 สอบถามผเชยวชาญโดยใชแบบสอบถามกงโครงสราง น�าขอมลทไดมาวเคราะหเนอหาและสรางเปนแบบสอบถามชนดมาตราสวนประมาณคา เพอใหผเชยวชาญใหความคดเหนในรอบท 2 และรอบท 3 ท�าการวเคราะหขอมลโดยการค�านวณหาคามธยฐาน ฐานนยม และคาพสยระหวาง ควอไทล

ผลการวจยพบวา ตวชวดคณภาพดานผลลพธการพยาบาลส�าหรบผปวยกระดกสะโพกหกทเปลยนขอสะโพกเทยม ซงผเชยวชาญมความคดเหนสอดคลองกนในคณภาพดานผลลพธการพยาบาล 25 รายการ ตวชวดยอย 31 รายการ เปนรายการทมความ




เหมาะสมมากทสด 25 รายการ จ�าแนกเปน 6 กลม ดงน (1) กลมสขภาพการท�าหนาทของรางกาย จ�านวน 5 รายการ ตวชวดยอย 2 รายการ (2) กลมสขภาพสรรวทยา จ�านวน 7 รายการ ตวชวดยอย 17 รายการ (3) กลมสขภาพจตสงคม จ�านวน 4 รายการ (4) กลมสขภาพความรและพฤตกรรมสขภาพ จ�านวน 3 รายการ ตวชวดยอย 9 รายการ (5) กลมสขภาพการรบรสขภาพ จ�านวน 2 รายการ ตวชวดยอย 3 รายการ และ (6) กลมสขภาพครอบครวหรอผดแล จ�านวน 4 รายการ ผลการประเมนความเปนไปไดในการน�าตวชวดคณภาพดานผลลพธการพยาบาลไปใช ผานเกณฑอยในระดบมากทสด

ค�ำส�ำคญ : ตวชวด/ผลลพธการพยาบาล/กระดกสะโพกหก/ขอสะโพกเทยม

AbstractThe objectives of this research were : (1)

to study quality indicators of nursing outcomes for patients with hip fracture undergoing hip arthroplasty; and (2) to evaluate the feasibility of applying quality indicators of nursing outcomes for patients with hip fracture undergoing hip arthroplasty. This research used Delphi technique.

The sample was selected by the purposive sampling technique and included 18 experts in caring for patients’ hip fracture with total hip arthroplasty. They were 5 head nurses of the Orthopedic Department, 7 orthopedic nursing experts, 4 nursing teachers and academic experts in orthopedic nursing, and 2 orthopedists. Data were collected for 3 rounds. First, experts answered semi-structured questionnaires. Then data were analyzed by content analysis, and the results were constructed rating scale questionnaires for experts to provide their opinions in the second and the third rounds. Data were analyzed by median, mode, and quartile range.

The results were as follows. (1) Experts agreed with 25 items 31 sub-items of quality indicators of nursing outcomes for patients with hip fracture undergoing hip arthroplasty. Those 25 items were most appropriate and classifif ied into 6

categories : (a) functions of the body (5 items and 2 sub-items), (b) physiology (7 items and 17 sub-items), (c) socio-mental health (4 items), (d) health knowledge and behaviors (3 items and 9 sub-items), (e) health perception (2 items and 3 sub-items), and (g) health family and care giver (4 items). (2) The evaluation result of the feasibility of applying quality indicators of nursing outcomes for patients with hip fracture undergoing hip arthroplasty was met the criteria at the highest level.

Keywords : Quality indicators/Nursing outcomes/Hip fracture/Hip arthroplasty

ควำมเปนมำและควำมส�ำคญของปญหำจากการส�ารวจเวชระเบยนผ ป วยออรโธปดกส

โรงพยาบาลอางทองพบวา มผปวยทเขารบการรกษากระดกสะโพกหก แผนกผปวยออรโธปดกส โรงพยาบาลอางทอง เพมสงขนอยางตอเนอง โดยในป พ.ศ. 2550 มผปวยทกระดกสะโพกหก 80 ราย และเพมขนเปน 95 รายในป พ.ศ. 2551 และเพมขนเปนจ�านวน 102 ราย ในป พ.ศ. 2553 (เกษร จรรยารตน, 2553) ผปวยเหลานสวนใหญจะไดรบการรกษาโดยเปลยนขอสะโพกเทยม การเพมขนของผปวยทกระดกสะโพกหกอยางตอเนอง การพยาบาลผปวยกระดกสะโพกหกทเปลยนขอสะโพกเทยมจงมความส�าคญอยางมาก ผปวยจะตองไดรบการดแลตลอดระยะเวลาทผปวยเขามารกษาตวในโรงพยาบาล เพอสงเสรมใหผ ป วยมความปลอดภย ลดอตราการเสยชวตหรอพการจากการรกษา และสงเสรมใหผปวยสามารถกลบไปด�าเนนชวตไดตามปกตมากทสด (สมชย ปรชาสข, วโรจน กวนวงศโกวท และววฒน วจนะวศษฐ, 2544: 182) ในการดแลผปวยพบปญหาทงดานรางกาย จตใจ และผลกระทบตอครอบครว ไดแก สภาพรางกายทไมพรอมในการผาตด เครยด นอนโรงพยาบาลนาน เกดภาวะแทรกซอนกอนผาตด ขณะผาตด และหลงผาตด รวมถงขาดผ ดแล นอกจากนการรกษาของแพทยใน โรงพยาบาลมความแตกตางกน ท�าใหแนวทางการดแลของพยาบาลกแตกตาง ไมเปนไปในทางเดยวกนจงจ�าเปนตองมเกณฑมาตรฐาน และตวชวดคณภาพการพยาบาลผปวย ดงกลาว

จากการศกษาการจ�าแนกตวชวดผลลพธทางการพยาบาลของ NOC (Nursing Outcome Classification : NOC) ทจ�าแนกตวชวดเปนกลมตางๆ เชน กลมสขภาพการ




ท�าหนาทของรางกาย กลมสขภาพดานจตสงคม กลมความร และพฤตกรรมสขภาพ กลมสขภาพครอบครว มความครอบคลมตามกระบวนการในการดแลผ ปวยทกระดกสะโพกหก ซงจะสามารถน�าไปใชเปนตวชวดคณภาพการพยาบาลผปวยไดอยางเหมาะสม

วตถประสงคกำรวจย1. เพอศกษาตวชวดคณภาพดานผลลพธทางการ

พยาบาลส�าหรบผปวยกระดกสะโพกหกทเปลยนขอสะโพกเทยม

2. เพอประเมนความเปนไปไดในการน�าตวชวดไปใชในการประเมนคณภาพดานผลลพธการพยาบาลส�าหรบ ผปวยกระดกสะโพกหกทเปลยนขอสะโพกเทยม

วธด�ำเนนกำรวจยการวจยนเปนการวจยเชงพรรณนา (descriptive

research) เพอก�าหนดตวชวดคณภาพดานผลลพธการพยาบาล ส�าหรบผ ป วยกระดกสะโพกหกทเปลยนขอ สะโพกเทยม ดวยการวจยแบบเทคนคเดลฟาย (Delphi Technique) และการประเมนความเปนไปไดในการน�าไปใช

ประชำกรและกลมตวอยำงประชากรทใช ในการศกษาครงนประกอบดวย

ผเชยวชาญในการดแลรกษาผปวยกระดกสะโพกหกทเปลยนขอสะโพกเทยม

กลมตวอยาง ท�าการเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจง (purposive sampling) โดยเลอกจากกลมผเชยวชาญดานบรหาร ดานปฏบตการ ดานวชาการ และดานการรกษา ผปวยกระดกสะโพกหกทเปลยนขอสะโพกเทยม จ�านวน 18 คน ประกอบดวย กลมหวหนาหอผปวยออรโธปดกส ผเชยวชาญดานการบรหารการพยาบาลผปวยออรโธปดกส จ�านวน 5 คน กลมพยาบาลปฏบตการ ผเชยวชาญดานการพยาบาลผปวยออรโธปดกส จ�านวน 7 คน กลมอาจารยพยาบาล ผ เชยวชาญดานวชาการการพยาบาลผ ป วย ออรโธปดกส จ�านวน 4 คน และกลมแพทยผเชยวชาญ ดานการรกษาผปวยออรโธปดกส จ�านวน 2 คน โดยมคณสมบตดงน 1) มประสบการณในการปฏบตงาน ในต�าแหนงและปฏบตงานดานการรกษาพยาบาลผปวยออรโธปดกสไมนอยกวา 5 ป 2) มวฒการศกษาระดบปรญญาโทหรอระดบปรญญาตร และ/หรอไดรบการอบรมเฉพาะทางดานการพยาบาลออรโธปดกส และ 3) ยนดใหความรวมมอในการวจย

เครองมอทใชในกำรวจยเครองมอทใชในการวจยน เปนแบบสอบถามกง

โครงสรางและแบบสอบถามทผวจยสรางขนตามกระบวนการวจย จ�านวน 3 ชด แบบสอบถามชดท 1 แบบสอบถามกงโครงสราง ประกอบดวย ขอมลทวไป และขอค�าถามจ�านวน 4 ขอใหญ กบ 7 ขอยอย พรอมขอเสนอแนะ โดยม จดมงหมายเพอใหผเชยวชาญแสดงความคดเหนเกยวกบ ตวชวดคณภาพดานผลลพธการพยาบาลส�าหรบผปวยกระดกสะโพกหกทเปลยนขอสะโพกเทยม แบบสอบถามชดท 2 ไดจากการวเคราะหเนอหาความคดเหนของผเชยวชาญ ในรอบท 1 แลวจดท�าเปนมาตรประมาณคา (rating scale) ตามแบบ Likert scale 5 ระดบ ใหผเชยวชาญแสดงความเหนตอความเหมาะสมของตวชวดคณภาพดานผลลพธการพยาบาลส�าหรบผปวยกระดกสะโพกหกทเปลยนขอสะโพกเทยมในแตละขอ ตงแต 5 ถง 1 คอ ความเหมาะสมมากทสด ถงนอยทสด แบบสอบถามชดท 3 ลกษณะของขอค�าถามเปนมาตรประมาณคา 5 ระดบ จาก 5 ถง 1 ไดแก ตวชวดทเหมาะสมมากทสด ถงเหมาะสมนอยทสด โดยแสดงต�าแหนงคามธยฐาน และคาพสย ระหวางควอไทลของแตละขอค�าถามทไดจากค�าตอบของกลมผเชยวชาญ และต�าแหนงของความคดเหนทผเชยวชาญแตละทานตอบในแบบสอบถามรอบท 2 เพอใหผเชยวชาญยนยนค�าตอบเดม หรอเปลยนแปลงค�าตอบใหสอดคลองกบค�าตอบของกลม ผเชยวชาญ พรอมกบการประเมนความเปนไปไดในการน�าตวชวดคณภาพดานผลลพธการพยาบาลส�าหรบผปวย กระดกสะโพกหกทเปลยนขอสะโพกเทยมไปใชในการ ประเมนคณภาพทางการพยาบาล เปนมาตรประมาณคา 5 ระดบ จาก 5 ถง 1 ไดแก มความเปนไปไดในการน�า ไปใชมากทสด ถงมความเปนไปไดในการน�าไปใชนอยทสด

กำรเกบรวบรวมขอมลการเกบรวบรวมขอมล ม 3 รอบ คอ การเกบ

รวบรวมขอมลรอบท 1 ท�าหนงสอเชญผเชยวชาญ จากสาขาวชาพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช เพอ ขอความรวมมอในการเปนผ เชยวชาญในการวจยแบบ เทคนคเดลฟาย เปนรายบคคลชแจงรายละเอยด แลวสงเอกสารแบบสอบถามชดท 1 ไปใหผเชยวชาญแสดงความคดเหนตามขอค�าถามทก�าหนด โดยแนบซองพรอมแสตมปจาหนาซองถงผวจย เพอความสะดวกในการสงแบบสอบถามกลบคนมายงผวจย การเกบรวบรวมขอมลรอบท 2 และ 3 ผวจยตดตอผเชยวชาญเปนรายบคคล ชแจงรายละเอยด




แลวสงเอกสารแบบสอบถามไปใหผเชยวชาญพรอมแนบซองตดแสตมปจ าหนาซองถงผ วจย และบางส วนสงให ผเชยวชาญทาง e-mail แลวสงกลบทาง e-mail

กำรตรวจสอบคณภำพเครองมอในขนตอนของการวจยแบบเทคนคเดลฟาย ความ

ตรงตามเนอหาและความเทยงของแบบสอบถาม แฝงอย ในกระบวนการรวบรวมขอมลเพราะเปนการเกบรวบรวมขอมล รวมทงใหผเชยวชาญไดปรบแกไขในดานภาษาและตรวจสอบค�าตอบของตนเองซงการใชเกณฑในการเลอก ผเชยวชาญ การจดขอค�าถามในการสมภาษณและแบบ สอบถามอยางเปนระบบ และใชเวลาอยางเหมาะสม ไมนานจนเกนไป จงจะท�าใหความตรงและความเทยงของเครองมอเพมสงขน (จมพล พลภทรชวน, 2530) เครองมอทใชมคณภาพทงดานความตรงและความเทยง ขอมลมความสอดคลองกน โดยมคาพสยระหวางควอไทล (Interquartile Range : IR) ไมเกน 1.5 การเกบรวบรวมขอมลในรอบท 2 และรอบท 3 ทผ เชยวชาญไดตรวจสอบความตรงของผลลพธการพยาบาลส�าหรบผปวยกระดกสะโพกหกทเปลยน

ขอสะโพกเทยมพรอมทงขอเสนอแนะเพอการแกไข ในรอบท 3 หากการเปลยนแปลงของความคดเหนนอยกวา รอยละ 15 สามารถยตการสอบถามรอบถดไปได

กำรวเครำะหขอมลในรอบท 1 วเคราะหขอมลโดยวเคราะหเนอหาใน

แตละรายการผลลพธการพยาบาลส�าหรบผปวยกระดกสะโพกหกทเปลยนขอสะโพกเทยมของผเชยวชาญแตละคน และจดกลมของผลลพธ โดยเทยบเคยงจากแนวคดจากทฤษฎทไดจากการทบทวนวรรณกรรม และก�าหนดเปน กรอบแนวคดการวจย สรางแบบสอบถามจากกลมและรายการผลลพธการพยาบาลเพอสงกลบไปใหผมประสบการณให น�าหนกคะแนนความเหมาะสมของแตละรายการของ ผลลพธ รอบท 2 น�าค�าตอบทไดมาวเคราะหโดยค�านวณ หาคามธยฐาน และคาพสยระหวางควอไทลของผลลพธ การพยาบาลแตละรายการโดยใชโปรแกรมส�าเรจรป แปลความหมายคามธยฐาน ทผเชยวชาญมความคดเหนตอ ตวชวดคณภาพดานผลลพธทางการพยาบาลส�าหรบผปวย กระดกสะโพกหกทเปลยนขอสะโพกเทยม

คำมธยฐำน ควำมหมำย

4.50-5.00 กลมผเชยวชาญมความเหนวาตวชวดคณภาพดานผลลพธการพยาบาลในขอนนม ความเหมาะสมมากทสด

3.50-4.49 กลมผเชยวชาญมความเหนวาตวชวดคณภาพดานผลลพธทางการพยาบาลในขอนน มความเหมาะสมมาก

2.50-3.49 กลมผเชยวชาญมความเหนวาตวชวดคณภาพดานผลลพธทางการพยาบาลในขอนน มความเหมาะสมปานกลาง

1.50-2.49 กลมผเชยวชาญมความเหนวาตวชวดคณภาพดานผลลพธทางการพยาบาลในขอนน มความเหมาะสมนอย

ต�ากวา 1.50 กลมผเชยวชาญมความเหนวาตวชวดคณภาพดานผลลพธทางการพยาบาลในขอนน มความเหมาะสมนอยทสด

การแปลความหมายคาพสยระหวางควอไทล คาพสยระหวางควอไทล ทนอยกวาหรอเทากบ 1.50 แสดงวากลมผเชยวชาญใหความเหนในขอนนสอดคลองกน คาพสย ระหวางควอไทลทมากกวา 1.50 แสดงวาผเชยวชาญใหความเหนในขอนนไมสอดคลองกนการวเคราะหขอมล รอบท 3

วเคราะหหาคามธยฐาน ของความเหนวาตวชวดคณภาพดานผลลพธทางการพยาบาลในขอนนมความเปนไปไดในการน�าไปใชมากนอยเพยงใด โดยก�าหนดการตดสนในระดบมากขนไปและใหความหมายตามเกณฑ ดงน




คำมธยฐำน ควำมหมำย

4.50-5.00 กลมผเชยวชาญมความเหนวาตวชวดคณภาพดานผลลพธการพยาบาลในขอนนม ความเปนไปไดในการน�าไปใชมากทสด

3.50-4.49 กลมผเชยวชาญมความเหนวาตวชวดคณภาพดานผลลพธทางการพยาบาลในขอนน มความเปนไปไดในการน�าไปใชมาก

2.50-3.49 กลมผเชยวชาญมความเหนวาตวชวดคณภาพดานผลลพธทางการพยาบาลในขอนน มความเปนไปไดในการน�าไปใชปานกลาง

1.50-2.49 กลมผเชยวชาญมความเหนวาตวชวดคณภาพดานผลลพธทางการพยาบาลในขอนน มความเปนไปไดในการน�าไปใชนอย

ต�ากวา 1.50 กลมผเชยวชาญมความเหนวาตวชวดคณภาพดานผลลพธทางการพยาบาลในขอนน มความเปนไปไดในการน�าไปใชนอยทสด

กำรสรปผล 1. คดเลอกตวชวดคณภาพดานผลลพธ การ

พยาบาลส�าหรบผปวยกระดกสะโพกหกทเปลยนขอสะโพกเทยม ทตรงตามเกณฑ ดงน

1.1 คามธยฐานมคาอยในระดบมาก คอ มคามากกวา 3.50 ขนไป

1.2 คาพสยระหวางควอไทลไมเกน 1.502. ตวชวดคณภาพดานผลลพธการพยาบาลส�าหรบ

ผปวยกระดกสะโพกหกทเปลยนขอสะโพกเทยม ทผานเกณฑขอ 1. ถอวา ผเชยวชาญมความคดเหนสอดคลองกนและขอความนนมความเหมาะสมมากทจะเปนตวชวดคณภาพดานผลลพธการพยาบาลผปวยกระดกสะโพกหกทเปลยนขอสะโพกเทยม

3. การตดสนความเปนไปไดในการน�าตวชวดคณภาพดานผลลพธการพยาบาลส�าหรบผ ปวยกระดกสะโพกหกทเปลยนขอสะโพกเทยมไปใชเปนเกณฑการประเมนคณภาพการพยาบาล โดยมคามธยฐานอยในระดบมาก คอ มคามากกวา 3.50 ขนไป

สรปผลกำรวจย ตวชวดคณภาพดานผลลพธการพยาบาลส�าหรบ

ผปวยกระดกสะโพกหกทเปลยนขอสะโพกเทยม จ�าแนกเปน 6 กลม มทงหมด 25 รายการ ตวชวดยอย 31 รายการ ดงน

1. ตวชวดคณภำพกลมสขภำพกำรท�ำหนำทของรำงกำย ส�าหรบผปวยกระดกสะโพกหกทเปลยนขอสะโพกเทยม ประกอบดวยรายการตวชวดดานผลลพธการพยาบาลจ�านวน 5 รายการ ไดแก 1) การเคลอนไหวของรางกาย

2) การออกก�าลงกาย 3) การพกผอน 4) การนอนหลบ และ 5) ความสามารถในการประกอบกจวตรประจ�าวน แบงเปนตวชวดยอย 2 รายการ กลมผเชยวชาญมความคดเหนวาผลลพธทางการพยาบาลแตละขอมความเหมาะสมมากทสด และกลมผเชยวชาญกมความเหนตอผลลพธทางการพยาบาลในแตละขอสอดคลองกน โดยคามธยฐานเทากบ 4.5 และ 5 คาพสยระหวางควอไทล เทากบ 0.25, 1 และ 1.25 สวนการน�าไปใช กลมผเชยวชาญมความเหนวาตวชวดคณภาพดานผลลพธทางการพยาบาลในแตละขอมความเปนไปไดในการน�าไปใชมากทสด โดยคามธยฐาน เทากบ 4.75 และ 5

2. ตวชวดคณภำพกลมสขภำพสรรวทยำ ส�าหรบ ผปวยกระดกสะโพกหกทเปลยนขอสะโพกเทยม ประกอบดวยรายการตวชวดคณภาพดานผลลพธทางการพยาบาล 7 รายการ ไดแก 1) สภาวะการหายใจ 2) สมดลของสารน�าภาวะการขาดน�า 3) การตดเชอ 4) สภาวะทางระบบประสาท 5) ภาวะโภชนาการ 6) การรบร และ 7) ภาวะแทรกซอน แบงเปนตวชวดยอย 17 รายการ โดยกลมผเชยวชาญมความคดเหนวาผลลพธทางการพยาบาลแตละขอมความเหมาะสมมากทสด จ�านวน 7 รายการ ตวชวดยอย 17 รายการ และรายการดงกลาวกลมผเชยวชาญกมความเหนตอตวชวดคณภาพดานผลลพธทางการพยาบาลในแตละขอสอดคลองกนโดยคามธยฐาน เทากบ 4 และ 5 คาพสยระหวาง ควอไทล เทากบ 0, 0.25, 1 และ 1.25 สวนการน�าไปใช กลมผเชยวชาญมความเหนวาตวชวดคณภาพดานผลลพธทางการพยาบาลในแตละขอมความเปนไปไดในการน�าไปใชมากทสด โดยคามธยฐาน เทากบ 4.5 และ 5 เชนกน




3. ตวชวดคณภำพกลมสขภำพจตสงคม ส�าหรบผปวยกระดกสะโพกหกทเปลยนขอสะโพกเทยม ประกอบดวยรายการตวชวดดานผลลพธการพยาบาลจ�านวน 4 รายการ ไดแก 1) การยอมรบภาวะความเจบปวย 2) ความวตกกงวล 3) ความสามารถในการควบคมตนเอง 4) การปรบตวของรางกายตอความสามารถทลดลง กลมผเชยวชาญมความคดเหนวาผลลพธทางการพยาบาลแตละขอมความเหมาะสมมากทสด โดยคามธยฐาน เทากบ 5 และกลมผเชยวชาญกมความเหนตอตวชวดคณภาพดานผลลพธทางการพยาบาลในแตละขอสอดคลองกน คาพสยระหวางควอไทล เทากบ 0.25, 1 และ 1.25 การน�าไปใช กลมผเชยวชาญมความเหนวาตวชวดคณภาพดานผลลพธทางการพยาบาลในแตละขอมความเปนไปไดในการน�าไปใชมากทสด โดยคามธยฐาน เทากบ 5

4. ตวชวดคณภำพกล มควำมร และพฤตกรรมสขภำพ ตวชวดคณภาพกลมความรและพฤตกรรมสขภาพ ส�าหรบผปวยกระดกสะโพกหกทเปลยนขอสะโพกเทยม ประกอบดวยรายการตวชวดคณภาพดานผลลพธทางการพยาบาล จ�านวน 3 รายการ แบงเปนตวชวดยอย 9 รายการ ไดแก 1) การรกษาและคงไวซงการมสขภาพ 1.1) มความรเรองการสรางเสรมภมคมกนโรค ทางดานรางกาย 1.2) มความรเรองการสรางเสรมภมคมกนโรคทางดานจตใจ 1.3) ผปวยปฏบตตวเหมาะสมในการสรางเสรมภมคมกนโรคทางดานรางกาย 1.4) ผปวยปฏบตตวเหมาะสมในการสรางเสรมภมคมกนโรคทางดานจตใจ 2) มความรเกยวกบสขภาพ 2.1) มความรในการสงเสรมสขภาพ ลดและปองกนการเกดโรค ตลอดจนการชะลอความเสอมของรางกาย 2.2) มความรตอการจดการโรคตางๆ 2.3) มความรในเรองการปองกนการตดเชอ 3) ความรเกยวกบการควบคมความปลอดภย 3.1) มความรเกยวกบการควบคมความปลอดภยอนเนองจากความผดปกตของรางกาย 3.2) มความรเกยวกบการควบคมความปลอดภยสงแวดลอมในทอยอาศย ผเชยวชาญมความคดเหนวาตวชวดคณภาพดานผลลพธทางการพยาบาลแตละขอมความเหมาะสมมากทสด และกลมผเชยวชาญกมความเหนตอตวชวดคณภาพดานผลลพธทางการพยาบาลในแตละขอสอดคลองกนทกรายการ โดยคามธยฐาน เทากบ 4.5 และ 5 พสยระหวางควอไทล เทากบ 0, 0.25, 1 และ 1.25 ยกเวน การมความรเรองการสรางเสรมภมคมกนโรคทางดานรางกาย ผเชยวชาญมความคดเหนวาตวชวดคณภาพดานผลลพธทางการพยาบาลมความเหมาะสมมาก และกลมผเชยวชาญกมความเหนสอดคลองกนโดยคามธยฐาน เทากบ 4 โดยคาพสยระหวางควอไทล เทากบ 1.25 สวนการน�าไปใช กลมผ

เชยวชาญมความเหนวาตวชวดคณภาพดานผลลพธทางการพยาบาลในแตละขอมความเปนไปไดในการน�าไปใชมากทสด โดยคามธยฐาน เทากบ 4.5-5 ยกเวน การมความรเรอง การสรางเสรมภมคมกนโรคทางดานรางกาย คามธยฐาน เทากบ 4

5. ตวชวดคณภำพกลมกำรรบรสขภำพ ส�าหรบผปวยกระดกสะโพกหกทเปลยนขอสะโพกเทยม ประกอบดวยรายการตวชวดคณภาพดานผลลพธการพยาบาลจ�านวน 2 รายการแบงเปนตวชวดยอย 3 รายการ ไดแก 1) การรบรตอความเจบปวย 2) ความพอใจตอการดแลสขภาพ กลม ผเชยวชาญมความคดเหนวาตวชวดคณภาพดานผลลพธทางการพยาบาลแตละขอมความเหมาะสมมากทสด โดยคามธยฐาน เทากบ 4.5 และ 5 และกลมผเชยวชาญกมความเหนตอตวชวดคณภาพดานผลลพธทางการพยาบาลในแตละขอสอดคลองกน คาพสยระหวางควอไทล เทากบ 0, 0.25, 1 สวนการน�าไปใช กลมผเชยวชาญมความเหนวาตวชวดคณภาพดานผลลพธทางการพยาบาลในแตละขอมความเปนไปไดในการน�าไปใชมากทสด โดยคามธยฐาน เทากบ 4.5-5

6. ตวชวดคณภำพกล มครอบครวหรอผ ดแล ส�าหรบผปวยกระดกสะโพกหกทเปลยนขอสะโพกเทยม ประกอบดวยรายการตวชวดคณภาพดานผลลพธการพยาบาลจ�านวน 4 รายการ ไดแก 1) การปรบตวของครอบครวหรอผดแลตอสภาวะอาการของผปวย 2) ความพงพอใจของญาตตอการพยาบาล 3) ความเครยด และความวตกกงวลของครอบครวหรอผดแล และ 4) สมพนธภาพระหวางผปวยกบครอบครวหรอผดแล กลมผเชยวชาญมความคดเหนวาตวชวดคณภาพดานผลลพธทางการพยาบาลแตละขอมความเหมาะสมมากทสด และกลมผเชยวชาญกมความเหนวาแตละขอสอดคลองกน โดยคามธยฐาน เทากบ 5 คาพสยระหวางควอไทล เทากบ 0, 0.25 และ 1.25 กลมผ เชยวชาญมความเหนวาตวชวดคณภาพดานผลลพธทางการพยาบาลในแตละขอมความเปนไปไดในการน�าไปใชมากทสด โดยคามธยฐาน เทากบ 5

อภปรำยผลกำรวจยผเชยวชาญใหความคดเหนสอดคลองกนวาตวชวด

คณภาพดานผลลพธทางการพยาบาลส�าหรบผปวยกระดกสะโพกหกทเปลยนขอสะโพกเทยมมความส�าคญตอคณภาพการดแลผปวยและเหนดวยกบการน�าแนวคดการจ�าแนกผลลพธทางการพยาบาล (Nursing Outcome Classification : NOC) มาใชในการพฒนาตวชวดคณภาพดานผลลพธ




การพยาบาลส�าหรบผ ป วยกระดกสะโพกหกทเปลยน ขอสะโพกเทยม โดยแตละทานไดใหความคดเหนวาตวชวดควรประกอบดวย 6 กลม แตละกลมประกอบดวยรายการตวชวดดานผลลพธการพยาบาล และตวชวดยอย ไดแก

1. ตวชวดกลมสขภำพกำรท�ำหนำทของรำงกำย เปนตวชวดทบงบอกถงประสทธภาพของการดแลและม ความสมพนธกบความสามารถในการเดนและการท�ากจวตรประจ�าวนไดด มรายการตวชวดดานผลลพธการพยาบาลจ�านวน 5 รายการ ไดแก 1) การเคลอนไหวของรางกาย 2) ความสามารถในการประกอบกจวตรประจ�าวน 3) การออกก�าลงกาย 4) การพกผอน และ 5) การนอนหลบ เนองจากตวชวดนเปนเปาหมายส�าคญของการใหผ ปวยสามารถเคลอนไหวรางกายไดเรวทสด สอดคลองกบผล การศกษาถงความสามารถในการเดนของผสงอายกระดกสะโพกหกทมอายตงแต 90 ปขนไป ภายหลงไดรบการรกษาดวยการผาตด จ�านวน 74 คน พบวา ผสงอายทสามารถเดนไดเองโดยทไมตองมอปกรณชวยเดนกอนทจะมกระดกสะโพกหก ภายหลงการผาตด 1 ปมเพยงรอยละ 45 เทานน ทสามารถกลบไปเดนไดเหมอนกบกอนทจะมกระดกสะโพกหก รอยละ 10 เดนไดแตตองใชคอกชวยเดน (walker) อกรอยละ 35 เดนไมได ตองใชรถเขน และรอยละ 10 ตองนอนอยกบเตยง (bed ridden) (Ishida, Kawai, & Taguchi, 2005 อางถงใน ภาณ อดกลน และคณะ, 2555: 149) สามารถดแลตนเองได การปฏบตกจวตรประจ�าวนของผปวยกระดกสะโพกหกทไดรบการผาตด หมายถงความสามารถในการท�ากจกรรมพนฐาน (Activities of Daily Living : ADLs) ดวยตนเอง ไดแก การรบประทานอาหาร การดแลสขวทยาสวนบคคล การอาบน�า การแตงตว การเคลอนยาย การเดน การใชหองสขา การขนลงบนได และการควบคมการขบถายอจจาระและปสสาวะ ซงสามารถประเมนไดจากการปฏบตกจวตรประจ�าวนพนฐาน (สมาล ขดอโมงค, 2551: 30) การท�ากายภาพดวยการออกก�าลงกายจะชวยใหผปวยฟนตวเรวขนและลดความเจบปวดหลงผาตดได สงผลใหผปวยสามารถฟนตว สามารถกลบมาด�าเนนชวตตามปกต และลดความพการทอาจจะเกดขนได (ทศนย ธนะศาล, 2544: 13) จากการศกษาคณภาพการพกผอน และการนอนหลบของผปวยกระดกหก ทไดรบการผาตดในหอผปวยพเศษพบวา ผปวยกระดกหกทไดรบการผาตด มคาเฉลย คณภาพการพกผอน และการนอนหลบ โดยรวมเทากบ 73.57 ซงอยในระดบปานกลาง แสดงวาคณภาพการพกผอน และการนอนหลบยงไมเพยงพอกบความตองการของรางกายเมอเปรยบเทยบคณภาพการพกผอน และนอนหลบในภาวะ

ปกต โดยพบวาการเจบปวดแผลผาตด ความไมสขสบาย ความวตกกงวล สงผลใหผปวยไดรบการพกผอน และการ นอนหลบไมเหมาะสม ดงนนจงควรสงเสรมใหผปวยกระดกสะโพกหกทเปลยนขอสะโพกเทยมไดรบการพกผอน และการนอนหลบอยางเหมาะสม เพอสงเสรมการรกษาทมประสทธภาพ และปองกนภาวะแทรกซอนทอาจเกดขน (นงลกษณ ทศเกต, 2550)

2. ตวชวดกล มสขภำพสรรวทยำ เปนตวชวดท บงบอกถงประสทธภาพของการดแลและมความสมพนธ กบอตราการเสยชวต มรายการตวชวดคณภาพดานผลลพธ จ�านวน 7 รายการ ไดแก 1) สภาวะการหายใจ 2) สมดลของสารน�า ภาวการณขาดน�า 3) การตดเชอ 4) สภาวะทางระบบประสาท 5) ภาวะโภชนาการ 6) การรบร และ 7) ภาวะแทรกซอน เนองจากผปวยกระดกสะโพกหกทเปนผสงอายทไดรบการรกษาดวยการผาตดเปลยนขอสะโพกเทยม สวนใหญมโรครวม เชน หวใจ เบาหวาน ความดนโลหตสง ไขมนในกระแสเลอดสง โรคหวใจและหลอดเลอดเปนภาวะแทรกซอนส�าคญและเปนสาเหตส�าคญทสดของการเสยชวตในผปวยทไดรบการรกษาดวยการผาตด ผปวยกลมนจงตองไดรบการประเมนปจจยเสยงตอโรคหวใจและหลอดเลอดกอนท�าการผาตด และการเอกซเรยปอด การตรวจคลนไฟฟาหวใจ การวดสญญาณชพทรวมถงคาความดนโลหต ชพจร อตราการหายใจ และอณหภมของรางกาย สามารถวดผลไดตลอดเวลา และตรวจตดตามผลไดอยางตอเนอง เปนผลลพธทสามารถประเมนอาการผปวย และพยากรณโรคไดอยางรวดเรว ชวยแกไขภาวะคกคามตอชวตไดอยางทนทวงท (จรตม ศรรตนบลล และคณะ, 2544: 42) นอกจากนการนอนอยบนเตยงเปนเวลานานๆ ชวงรอประเมนความเสยงหรอรอใหครบวนงดยาละลายลมเลอดกอนผาตด อาจเกดภาวะแทรกซอนตางๆ ทเกดจากการนอนนานๆ เชน ปอดอกเสบ แผลกดทบ ทอและกระเพาะปสสาวะอกเสบ เปนตน และอาจเกดภาวะแทรกซอนหลงผาตดตามมาอก ซงจะมผลท�าใหเกดการตดเชอในรางกาย และเปนอนตรายถงแกชวต ภาวะแทรกซอนทเกดขน ไดแก หลอดเลอดด�าอดตน (venous thromboembolism) เปนภาวะแทรกซอนทส�าคญ ภายหลงการผาตดเปลยนขอสะโพกและการผาตดขอสะโพก อนๆ การเกดหลอดเลอดด�าอดตน อาจจะแสดงอาการไดทงหลอดเลอดด�าสวนลกอดตน (deep vein thrombosis) หรอหลอดเลอดทปอดอดกน (pulmonary embolism) (Kwong, 2005) ดงนนการใหความส�าคญตอภาวะแทรกซอนดงกลาว จงเปนการปองกนอนตรายทจะเกดขนกบผปวย ลดการเสยชวต หรอพการไดอยางเหมาะสม




3. ตวชวดคณภำพกลมสขภำพจตสงคม เปนตวชวดทบงบอกถงประสทธภาพของการดแลและมความสมพนธกบการยอมรบภาวะเจบปวยและการปรบตวส�าหรบผปวยกระดกสะโพกหกทเปลยนขอสะโพกเทยม ประกอบดวยรายการตวชวดคณภาพดานผลลพธการพยาบาลจ�านวน 4 รายการ ไดแก 1) การยอมรบภาวะความเจบปวย 2) ความเครยดหรอวตกกงวล 3) ความสามารถในการควบคมตนเอง 4) การปรบตวของรางกายตอความสามารถทลดลง เนองจากความเจบปวยทางดานรางกาย สงผลท�าใหผปวยมภาวะอารมณและจตใจทเปลยนไป กลาวคอ ผ ปวยมความเครยด วตกกงวลจากการเจบปวย รวมทงมการจ�ากดการเคลอนไหว หรอการนอนพกบนเตยงเปนเวลานาน ไมเพยงแตท�าใหเกดการเปลยนแปลงทางดานรางกาย และบคลกภาพของบคคลเทานน แตยงอาจมผลตอสขภาพของผปวยเปนอยางมาก โดยท�าใหผปวยเกดความวตกกงวล กลว เกดความไมแนใจวาตนเองสามารถมภาวะสขภาพทปกตดงเดมหรอไม รวมกบความรสกทคดวาตนเองคงมอาการหนก จงตองถกจ�ากดใหนอนพกบนเตยงตลอดเวลา ตองพบกบสงแวดลอมใหม ขาดการตดตอปฏสมพนธกบครอบครว และบคคลทคนเคย ผปวยบางรายไมยอมรบการเจบปวย สงผลใหเกดความทอแทสนหวง ไมยอมรบค�าแนะน�า สงผลตอแผนการรกษาพยาบาล สงผลตอสภาพรางกายและจตใจของผปวย โดยเฉพาะอยางยงในเรองของการควบคมตนเอง ท�าใหพบวาบางครงผปวยไมสามารถควบคมตนเองได มการแสดงออกดวยกรยา ทาทาง หรอค�าพดทไมเหมาะสม อกทงการเจบป วยทเกดขนส งผลกระทบตอร างกาย โดยตรง รวมถงการฟนฟสภาพดานรางกาย ท�าใหผปวยมความสามารถลดลงจากเดม ดงนนการปรบตวของรางกายเพอใหเขากบสภาพความสามารถทลดลงจงมความส�าคญอยางยง เมอผปวยมการปรบตวของรางกายตอความสามารถทลดลงไดอยางเหมาะสม กจะสงผลตอภาวะดานรางกาย และจตใจของผปวย เกดการเรยนรและยอมรบน�าไปสความสามารถควบคมตนเองไดอยางถกตองเหมาะสมกบการ เจบปวย (จ�าเรยง กรมะระสวรรณ, 2536: 16)

4. ตวชวดกลมควำมรและพฤตกรรมสขภำพ กลมนจะชวยสนบสนนตวชวดคณภาพดานผลลพธในกลมอนๆ ทจะท�าไดดยงขน เปนตวชวดคณภาพดานผลลพธการพยาบาลในเรองความรเกยวกบโรคและขนตอนการรกษา การปฏบตตนเพอดแลสขภาพและปองกนภาวะแทรกซอน ประกอบดวย 1) การรกษาและคงไวซงการมสขภาพ 1.1) การมความรเรองการสรางเสรมภมคมกนโรคทางดานรางกาย

1.2) มความรเรองการสรางเสรมภมคมกนโรคทางดานจตใจ 1.3) ผปวยปฏบตตวเหมาะสมในการสรางเสรมภมคมกนโรคทางดานรางกาย 1.4) ผปวยปฏบตตวเหมาะสมในการสรางเสรมภมคมกนโรคทางดานจตใจ 2) ความรเกยวกบสขภาพ 2.1) มความรในการสงเสรมสขภาพ ลดและปองกนการเกดโรค ตลอดจนการชะลอความเสอมของรางกาย 2.2) มความรตอการจดการโรคตางๆ 2.3) มความรในเรองการปองกนการตดเชอ 3) ความรเกยวกบการควบคมความปลอดภย 3.1) มความร เกยวกบการควบคมความปลอดภยอนเนองจากความผดปกตของรางกาย 3.2) มความรเกยวกบการควบคมความปลอดภยสงแวดลอมในทอย อาศย เนองจากความสามารถทจะจดการเกยวกบตนเองเพอการรกษาและคงไวซงการมสขภาพทดนน ขนกบความสามารถและคณสมบตขนพนฐานในการรกษาสขภาพ หากบคคลขาดความสามารถและคณสมบตขนพนฐานในการรกษาและ คงไวซงการมสขภาพทด เชน ผปวยไมรสกตว ผปวยกระดกสะโพกหกทชวยเหลอตนเองไมได ยอมขาดความสามารถในการกระท�ากจกรรมทจงใจ และมเปาหมายโดยทวไป และไมสามารถจะพฒนาความสามารถเพอการรกษาและคงไวซงการมสขภาพได นนคอขาดทงพลงความสามารถเพอสนองตอบตอความตองการการรกษาและคงไวซงการมสขภาพ และความสามารถในการปฏบตการเพอดแลตนเอง ดงนนเพอสนองตอบตอการรกษาและคงไวซงการมสขภาพ ความตองการการดแลตนเองทจ�าเปน จงควรทจะใหความตระหนกในเรองของการรกษาและคงไวซงการมสขภาพทด โดยการใหค�าแนะน�าสงเสรมใหผปวยไดรบความรและปรบเปลยนพฤตกรรมใหมความเหมาะสมถกตอง (วชรา ภมพระบ, 2555: 72) นอกจากการเปลยนแปลงของรางกายในระบบตางๆ ยงมปจจยอนทมผลตอการฟนสภาพของผสงอายกระดกสะโพกหกภายหลงการผาตด ไดแก การตดเชอภายในรางกายหลงผาตด สภาวะกอนทจะมกระดกสะโพกหก ความบกพรองของการรบร การมโรครวม อาการปวดหลงผาตด ความสบสน ดงนนในฐานะของพยาบาลผทใหการดแลผสงอายกระดกสะโพกหกทไดรบการผาตดจะตองใหการพยาบาลทมประสทธภาพโดยมเปาหมายคอ การ สงเสรมใหผปวยมการฟนสภาพทดภายหลงการผาตด ซงประเมนไดจาก อาการปวดหลงผาตดลดลง การใชยาแกปวดหลงผาตดลดลง ความสามารถในการปฏบตกจวตรประจ�าวนเพมขน ภาวะแทรกซอนหลงผาตดลดลง และจ�านวน วนนอนโรงพยาบาลหลงผาตดลดลง เพอใหบรรลผลตาม เปาหมายดงกลาว จะตองมวธการพยาบาลทมคณภาพ ซง




การพยาบาลทมคณภาพตามแนวคดของทฤษฎความส�าเรจตามความมงหมายนนหมายถง การบรรลเปาหมายทตงไวโดยผานการรบรทถกตองตรงกนระหวางพยาบาลกบผปวยในกระบวนการปฏสมพนธ และท�าใหเกดปฏสมพนธทม เปาหมาย สงผลใหบรรลเปาหมายทตงไวซงความพงพอใจ และการพยาบาลทมคณภาพจะเกดขน การมความรเกยวกบสขภาพ ไมไดมเพยงความรดานรางกาย หากหมายรวม ไปถง ความรดานสขภาพจต และสขภาพสงคมครบทกดาน ตลอดจนความร เกยวกบการควบคมความปลอดภยสอดคลองกบการศกษาของพงษลดา นวชย (2543) พบวา การไดรบความร จากเจ าหนาทสาธารณสขและแหลง ประโยชนอนๆ เพยงพอในการตดสนใจท�าการปฏบตตนตามแผนการรกษา และพฒนาความสามารถของพฤตกรรมการดแลตนเองไดตามศกยภาพของแตละบคคล โดยไมจ�าเปนตองขนอยกบระดบการศกษา ดงนนผปวยกระดกสะโพกหกทเปลยนขอสะโพกเทยม หากไดรบความรเกยวกบสขภาพ และความรเกยวกบการควบคมความปลอดภย กจะชวยใหผปวยมความรในการดแลสขภาพของตนเอง น�าความรทไดรบไปปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพทไมเหมาะสม สามารถเผชญปญหาไดดวยตนเองตามศกยภาพทม

5. ตวชวดคณภำพกลมกำรรบรสขภำพ เปนกลมตวชวดทชวยสะทอนคณภาพการพยาบาลไดชดเจนและสะทอนถงการตอบสนองความตองการแกผปวยส�าหรบผปวยกระดกสะโพกหกทเปลยนขอสะโพกเทยม ประกอบดวยรายการตวชวดคณภาพดานผลลพธการพยาบาลจ�านวน 2 รายการแบงเปนตวชวดยอย 3 รายการ ไดแก 1) การรบรตอความเจบปวย 1.1) รบรการเปลยนแปลงของสขภาวะทางกาย 1.2) รบรตอความเจบปวดทบรเวณผาตด 1.3) ความรสกสขสบาย 2) ความพอใจตอการดแลสขภาพ เนองจากในปจจบนการใหการดแลผปวย นอกจากสญญาณชพทง 4 ตวแลว ความเจบปวดถอวาเปนสญญาณชพตวท 5 ตามท The American Pain Society ไดกลาวไววา (Warfeld & Fausett, 2002 อางถงใน ลกขณา มรกต, 2548) เปนสญญาณชพทบคลากรทางการพยาบาลตองท�าการประเมนและบนทก และใหการดแลรกษาเพอบรรเทาอาการเจบปวดใหผปวย เนองจากความเจบปวดมอทธพลทงดานรางกายอารมณ รวมไปถงครอบครว สอดคลองกบการศกษาของ Fisher et al. (2002) พบวาสภาวะของการรบรมความสมพนธกบความปวดอยางมนยส�าคญ ดงนนการบรรเทาอาการปวดหรอท�าใหผปวยปวดนอยทสดจงมความส�าคญและจ�าเปนอยางยง เปนผลลพธทางการพยาบาลทสามารถ

วดได ในการจะจดการความเจบปวดไดอยางเหมาะสม พยาบาลตองเปนผทมความช�านาญในการประเมนความ เจบปวด มความร ความเขาใจ (Federman, Arnstein, & Caudill, 2002) และสามารถคนหาวธการตางๆ เพอน�ามาจดการกบความเจบปวด เพอหลกเลยงการใชยาระงบอาการปวด ซงมใหเลอกอยหลายวธ การใหขอมลทถกตอง และเหมาะสมกบความตองการของผปวยสามารถชวยบรรเทา และลดความเจบปวดไดอยางมประสทธภาพ (Shulldham, 1999 อางถงใน ลกขณา มรกต, 2548) ดงนนผสงอายตองไดรบการจดการอาการปวดหลงผาตดทเพยงพอ เนองจากการไมไดรบการแกไขอาการปวดหลงผาตดท�าใหเกดภาวะสบสนในผสงอายได (Willens, 2004 อางถงใน ภาณ อดกลน และคณะ, 2555) จะเหนไดจากการทผปวยตองการการชวยเหลอในการเคลอนไหวแสดงใหเหนวาผปวยเกดภาวะไมสขสบาย เกดความเจบปวด หรอความตระหนก ในภาวะกระดกหกทประสบอย เกดความกลว ไมกลาเคลอนไหว เพราะการเคลอนไหวจะท�าใหปวดมากขนซงเปนสงทถกตองทตองใหผ ปวยรบร ตอความเจบปวย การเปลยนแปลงของสขภาวะทางกาย รบรตอความเจบปวดทบรเวณผาตดและความรสกไมสขสบาย สอดคลองกบการศกษาของวนา วงษงาม (2556) กลาววาผปวยกระดกสะโพกหกทเปลยนขอสะโพกเทยม สงผลใหเกดการเปลยนแปลงในเรองสขภาวะทางกาย สขภาวะทางจตใจ และสขภาวะทางสงคม ไดรบความเจบปวดทบรเวณผาตด เกดความรสกทไมสขสบาย ดงนน การรบรในเรองดงกลาว จงเปนเรองส�าคญ ผปวยจ�าเปนทจะตองรบรและเผชญปญหาทเกดขน มการปรบเปลยนพฤตกรรมใหเกดความเหมาะสม รวมถงควบคมสภาพจตใจและอารมณ ด�าเนนชวตไดสอดคลองกบการเปลยนแปลงของสขภาวะทางสงคม สามารถทจะจดการกบปญหาตางๆ ตามการรบร ไดอยางถกตองเหมาะสม (สรสดา ซาวค�าเขต, 2541: 18) ความบกพรองทางดานการรบร และสตปญญา ผสงอายกระดกสะโพกหกภายหลงการผาตด จะมความบกพรองในการรบรสงถงรอยละ 22 และความบกพรองในการรบรทเกดขนมความสมพนธกบการฟ นฟสภาพทไมดหลงผาตด และท�าใหจ�านวนวนนอน โรงพยาบาลเพมขนนอกจากนยงมความสมพนธกบการปฏบตกจวตรประจ�าวน และการเดนลดลง ในเวลา 1 เดอนภายหลงผาตด (Bitsch, Foss, Kristensen, & Kehlet, 2006; Givens, Sanft, & Marcantonio, 2008) ความพอใจตอการดแลสขภาพ ของผ ปวยกระดกสะโพกหก ทเปลยนขอสะโพกเทยม มความส�าคญมาก เนองจาก




ความพงพอใจการดแลสขภาพ จะสงผลตอการจดการตอการเจบปวยดานรางกาย และสนบสนนสขภาพจตของผปวย สงเสรมใหเกดการเรยนร ความรวมมอในการรกษา ตลอดจนปรบเปลยนพฤตกรรมทไมเหมาะสม (สมาล ขดอโมงค, 2551: 17) อกทงยงท�าใหผใหบรการสขภาพไดพฒนา ปรบปรงรปแบบการใหบรการทเหมาะสมกบผปวย เพอใหเกดความพงพอใจตอการดแลสขภาพมากยงขน

6. ตวชวดคณภำพกลมครอบครวหรอผดแล เปน กลมตวชวดทชวยสะทอนคณภาพการพยาบาลไดชดเจนและสะทอนถงการตอบสนองความตองการแกผ ป วยของครอบครวหรอผดแล ส�าหรบผปวยกระดกสะโพกหกทเปลยนขอสะโพกเทยม ประกอบดวยรายการตวชวดคณภาพดานผลลพธทางการพยาบาลจ�านวน 4 รายการ ไดแก 1) การปรบตวของครอบครวหรอผดแลตอสภาวะอาการ ของผปวย 2) ความพงพอใจของญาตตอการพยาบาล 3) ความเครยดและความวตกกงวลของครอบครวหรอผดแล และ 4) สมพนธภาพระหวางผปวยกบครอบครวหรอผดแล เนองจากการเจบปวยทเกดขนของผปวยกระดกสะโพกหกทเปลยนขอสะโพกเทยม สงผลกระทบตอผปวยและญาต กอใหเกดการเปลยนแปลงสมพนธภาพของผปวยและครอบครว ซงสวนใหญจะเปนไปในแบบหางเหนกน ญาตเรมหมดความอดทนทจะยอมรบอารมณและพฤตกรรมทผดปกตของ ผปวย หรอญาตตองหารายไดจนไมมเวลาพดคยกบผปวย (สนตรา จตพรพพฒน, 2543: 17) ดงนนการปรบตวของครอบครวหรอผดแลตอสภาวะอาการของผปวยจงมความส�าคญอยางยง หากครอบครวและผดแลมการการปรบตวตอสภาวะอาการของผ ปวยไดอยางเหมาะสมกจะชวยสนบสนน สงเสรมใหผปวยมสขภาพดานรางกายและจตใจทด ในทางตรงกนขามถาการปรบตวของครอบครวหรอ ผดแลตอสภาวะอาการของผปวยเปนไปอยางไมเหมาะสม ผปวย ครอบครวหรอผดแลกจะไดรบผลกระทบ ซงจะ สงผลตอสภาพรางกายและจตใจ รวมทงท�าใหรปแบบการด�าเนนชวตเปลยนแปลงไมเหมาะสม ความวตกกงวล คอ สภาวะทางอารมณซงเปนสญญาณเตอนวามการกระตนทมากเกนเกดขน รสกเหมอนถกคกคามตกอยในอนตรายและไมมนคงปลอดภย ท�าใหเกดความหวาดหวน ตงเครยดไมเปนสขและมการตอบสนองทงรางกายและจตใจ (เยาวลกษณ มหาสทธวฒน และลดดา แสนสหา, 2540) ผลกระทบทางดานอารมณและจตใจ ในครอบครวทมผปวยกระดกสะโพกหกทเปลยนขอสะโพกเทยม พบวา ผ ดแลสวนใหญมความเครยด ความวตกกงวลในการดแลผปวยกระดกสะโพกหกทเปลยนขอสะโพกเทยม (Dunn, Burine,

Bowers, & Tantleft-Dunn, 2001) และมความวตกกงวลเกยวกบการจดการพฤตกรรมทไมเหมาะสมของผปวย เชน พฤตกรรม รนแรง ตอตาน จากอาการเจบปวยทเกดขน นอกจากนครอบครวหรอผ ดแลจะมความร สกผดหวง เครยด วตกกงวล ไมมก�าลงใจท�างาน หงดหงดไมสบายใจ (เพญแข ลมศลา, 2542) ซงจะสงผลกระทบถงผปวย ทงทางตรงและทางออมได ทงนบคคลส�าคญทมสวนสนบสนนและชวยใหการฟนฟสภาพเปนไปไดเรวยงขนนอกเหนอจากบคลากรทมสขภาพกคอผดแลและญาต เนองจากเปนผทมความคนเคยกบผปวย ผปวยจะรสกมนคง อบอน ปลอดภย เมอมญาตอยใกลๆ และคอยใหการชวยเหลอ (สทธชย จตะพนธกล, 2544) ดงนนการใหญาตมสวนรวมเพอฟนฟสภาพผปวยทไดรบการผาตดเปลยนขอสะโพก จะสามารถท�าใหผปวยกลบสสภาวะปกตไดเรวยงขน ซงสอดคลองกบการศกษาของ Li & Melnyk (2004) เปน Best practice ของการศกษาเกยวกบการใหญาตและครอบครวมสวนรวมในการดแลผปวย ซงมกระบวนการใหญาตมสวนรวมอยางเปนรปแบบทชดเจนเปนลกษณะกระบวนการกลมทใหญาตไดเขามามสวนรวมในการดแลผปวยทกขนตอนอยางชดเจนตงแตวนแรกทผปวยเขารบการรกษา มการทดลองใชใน กลมญาตและผปวยทมภาวะสมองเสอมแลวคอนขางได ผลด หากน�ารปแบบดงกลาวมาใชในบรบทของการศกษานอาจดตอผปวย แตทงนยงไมมงานวจยสนบสนนการใหญาตมสวนรวมทเนนมตของการฟนฟสภาพผปวยกระดกสะโพกหกทเปลยนขอสะโพกเทยม

ขอเสนอแนะ1. ขอเสนอแนะในการน�าผลวจยไปใช 1.1 พยาบาลทปฏบตงานในแผนกออรโธปดกส

ควรใชตวชวดคณภาพดานผลลพธการพยาบาลในการประเมนและพฒนาคณภาพการดแลผปวยกระดกสะโพกหกทเปลยนขอสะโพกเทยมเพอใหการพยาบาลมคณภาพยงขน 1.2 ผบรหารการพยาบาลและผปฏบตการพยาบาลควรใชตวชวดคณภาพดานผลลพธทางการพยาบาลนในการวางแผนการดแลและประเมนผลการบรการพยาบาลผปวยกระดกสะโพกหกทเปลยนขอสะโพกเทยม รวมทงเปนขอมลในการนเทศและจดการอบรมใหความรแกพยาบาล

1.3 ผ ทสนใจท�าการศกษาวจยเกยวกบการประเมนคณภาพผปวยกระดกสะโพกหกทเปลยนขอสะโพกเทยมสามารถน�าตวชวดคณภาพดานผลลพธการพยาบาลนเปนขอมลในการวจยตอไป




2. ขอเสนอแนะในการท�าวจยครงตอไป 2.1 น�าตวชวดทไดไปทดลองใชกบผปวยกระดก

สะโพกหกทเปลยนขอสะโพกเทยม 2.2 ควรท�าการศกษาตวชวดคณภาพดาน

ผลลพธการพยาบาลในผปวยทผาตดเปลยนอวยวะเทยม หรอใสอปกรณอนๆ ตอไป เชน เปลยนขอเขาเทยม โรคมะเรงกระดก หรอโรคอนๆ เปนตน

เอกสำรอำงองกฤษดา แสวงด และคณะ. (2547). ตวชวดคณภาพการ

พยาบาลในโรงพยาบาล. กรงเทพฯ: สามเจรญพานชย. กงแกว ปาจรย. (2550). การฟนฟสมรรถภาพผปวยโรค

หลอดเลอดสมอง (วทยานพนธปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต ไมไดตพมพ). มหาวทยาลยมหดล, กรงเทพฯ.

จงรกษ ศภกจเจรญ. (2551). ปญหาการหกลมและกระดกหกในผสงอาย. บทความวชาการ การศกษาตอเนอง สาขาพยาบาลศาสตร เลมท 7 การพยาบาลผปวยในภาวะเสยง. กรงเทพฯ: ศรยอดการพมพ.

จรสดา กาญจนสถตกล. (2552). การพฒนารปแบบการมสวนรวมของญาตเพอฟนฟสภาพผสงอายกระดกสะโพกหกทไดรบการผาตดเปลยนขอสะโพก (รายงานการศกษาอสระปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต ไมไดตพมพ). มหาวทยาลยขอนแกน, ขอนแกน.

จรตม ศรรตนบลล และคณะ. (2544). เครองชวดคณภาพโรงพยาบาล (พมพครงท 5). กรงเทพฯ: ดไซร.

ฉตรเลศ พงษไชยกล. (2552). ค�านยามและความส�าคญของโรคกระดกพรน ต�าราโรคกระดกพรน 1 (หนา 15-36). กรงเทพฯ: โฮลสตก พบลชชง.

ชายธวช งามอโฆษ. (2536). กระดกและเชงกรานหก. กรงเทพฯ: ยนตพบลเคชน.

ทศนย ธนะศาล. (2544). พฤตกรรมการฟนฟสภาพของผปวยหลงผาตดกระดกขาหกโรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม (วทยานพนธปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต ไมไดตพมพ). มหาวทยาลยเชยงใหม, เชยงใหม.

ธนนดา ตระการวนช. (2548). “Acute complication of hemodialysis” ใน PRACTICAL DIALYSIS (หนา 341-392). กรงเทพฯ: เทกซ แอนด เจอรนล.

ธนนนตย ลรพนธ. (2552). กระดกหกจากโรคกระดกพรน ในต�าราโรคกระดกพรน 1 (หนา 543-564). กรงเทพฯ: โฮลสตก พบลชชง.

ธนย สภทรพนธ. (2544). FRACTURE DISLOCATION OF HIP AND FEMUR บรรณาธการ ออรโธปดกส. ต�าราส�าหรบนกศกษาแพทย แพทยประจ�าบาน และแพทยเวชปฏบตทวไป (หนา 179-194). (พมพครงท 6). กรงเทพฯ: โฆษตการพมพ.

นงลกษณ ทศเกต. (2554). คณภาพการนอนหลบและปจจยรบกวนการนอนหลบในผปวยกระดกหกทไดรบการผาตดในหอผปวยพเศษโรงพยาบาลเชยงใหมราม (วทยานพนธปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต ไมไดตพมพ). มหาวทยาลยขอนแกน, ขอนแกน.

นพภาภรณ ดพานช. (2551). ตวชวดคณภาพดานผลลพธการพยาบาลส�าหรบผปวยโรคไตเรอรงทไดรบการรกษาโดยการฟอกเลอดดวยเครองไตเทยม (วทยานพนธปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต ไมไดตพมพ). มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, นนทบร.

พงษลดา นวชย. (2544). ความรทางโภชนาการ พฤตกรรมการบรโภคอาหาร และคณภาพชวตของผปวยไตวายเรอรงทไดรบการรกษาโดยการฟอกเลอดดวยเครองไตเทยม (วทยานพนธปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต ไมไดตพมพ). มหาวทยาลยเชยงใหม, เชยงใหม.

พสณ ฟองศร. (2549). การประเมนทางการศกษา : แนวคดสการปฏบต (หนา 51). กรงเทพฯ: เทยมปาการพมพ.

ภาณ อดกลน และคณะ. (2555). ประสทธผลการพยาบาลผปวยกระดกสะโพกหกทไดรบการเปลยนขอสะโพก ในหอผปวยรวมเมตตา 3 โรงพยาบาลอดรธาน โดยใช รปแบบการมสวนรวมของพยาบาลผปวยและญาตผปวย (วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑต ไมไดตพมพ). วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน อดรธาน, อดรธาน.

มลฤด เพชรลมล และสภาพ อารเออ. (2552). การชะลอการผาตดในผปวยสงอายทกระดกสะโพกหก : ปรากฏการณทางคลนกททาทายการจดการ. คนคนวนท 30 กรกฎาคม 2553 จาก http://thailand.digitaljournals.org/index.php/RNJ/article/view File/4316/3880

เยาวลกษณ มหาสทธวฒน และลดดา แสนสหา. (2541). การชวยเหลอผมปญหาทางจตสงคม. การพยาบาลจตเวชและสขภาพจต (หนา 93-143) (พมพครงท 3). นนทบร : ยทธรนทร การพมพ.




ลกขณา มรกต. (2548). ผลของการใหขอมลรวมกบการประคบดวยความเยนตอความปวดหลงผาตดของ ผปวยกระดกขาหก (วทยานพนธปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต ไมไดตพมพ ) . จฬาลงกรณมหาวทยาลย, กรงเทพฯ.

วรรณ สตยววฒน. (2553). การพยาบาลผปวยออรโธปดกส (หนา 419-449). (พมพครงท 7). กรงเทพฯ: เอมพรเพรส.

วนา วงษงาม. (2556). ผลของการพยาบาลแบบสนบสนนและใหความรตอพฤตกรรมการดแลตนเองของ ผสงอายทมกระดกสะโพกหกระยะพกฟน (วทยานพนธปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต ไมไดตพมพ). มหาวทยาลยเชยงใหม, เชยงใหม.

สภาการพยาบาล. (2548). มาตรฐานบรการการพยาบาลและการผดงครรภระดบทตยภมและระดบตตยภม. คนคนวนท 30 กรกฎาคม 2553 จาก http://thaigovweb.com/mophweb/template/template01/index.php?div=49&p=html&page_id=276

ส�านกการพยาบาล กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข. (2547). ตวชวดคณภาพการพยาบาลในโรงพยาบาล. กรงเทพฯ: สามเจรญพาณชย.

ส�านกงานสถตแหงชาต. (2550). รายงานการส�ารวจประชากรสงอายในประเทศไทย พ.ศ. 2550. คนคนวนท 30 กรกฎาคม 2553 จาก http://service.nso.go.th/nso/nsopublish/service/survey/execOlder50.pdf

สรนาถ ค�าใจหนก. (2548). การดแลตนเองของผสงอายทเปนโรคความดนโลหตสงในพนทความรบผดของโรงพยาบาลล จงหวดล�าพน (วทยานพนธปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต ไมไดตพมพ). มหาวทยาลยเชยงใหม, เชยงใหม.

สรสดา ซาวคา เขต. (2541). การสนบสนนทางสงคมของครอบครวกบความเครยดของผสงอายทกระดกสะโพกหก (วทยานพนธปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต ไมไดตพมพ). มหาวทยาลยเชยงใหม, เชยงใหม.

สทธชย จตะพนธกล. (2541). หลกส�าคญของเวชศาสตรผสงอาย. กรงเทพฯ: โรงพมพแหง จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สมาล ขดอโมงค. (2551). ผลของการพยาบาลตามทฤษฎความส�าเรจของจดมงหมายตอการฟนสภาพหลงผาตดผสงอายกระดกสะโพกหก (วทยานพนธปรญญาการพยาบาลศาสตรมหาบณฑต ไมไดตพมพ). มหาวทยาลยเชยงใหม, เชยงใหม.

อโนชา สาระสต. (2550). ตวชวดคณภาพดานผลลพธการพยาบาลส�าหรบผปวยสงอายทมภาวะสบสนเฉยบพลน (วทยานพนธปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต ไมไดตพมพ). จฬาลงกรณมหาวทยาลย, กรงเทพฯ.

Linstone, H. A., & Turroff, M. (1975). The Delphi method: technique and application. Addison-Wesley.

Moorhead, S., Johnson, M., Mass, M., & Swanson, E. (2009). Nursing Outcomes Classification (NOC). 4th Ed. St. Lois: Mosby.


JO5901-227(ส) แก 6/6/59 เปย พสจนอกษร: สงกรานต

Occupational Health and Safety Management

ก า ร จ ด ก า ร อ า ช ว อ น า ม ย แ ล ะ ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย

ก า ร จ ด ก า ร อ า ช ว อ น า ม ย แ ล ะ ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย

รองศาสตราจารยสราวธ สธรรมาสา M.Sc. (Occupational Health and Safety) สาขาวชาวทยาศาสตรสขภาพ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

UK.HSE ไดก�ำหนดกฎหมำยวำนำยจำงทมลกจำง 5 คนขนไป ตองก�ำหนด (written)

นโยบำยอำชวอนำมยและควำมปลอดภย และท�ำกำรประเมนควำมเสยงกบงำนทลกจำงท�ำ เพอ

ชวยใหสถำนประกอบกจกำรขนำดกลำงและขนำดเลกทอำจไมพรอมในเชงกำรจดท�ำ จงไดจด

ท�ำ Template ในเรองทงสองขน ผเขยนจงเหนวำหำกทำงสถำนประกอบกจกำรในประเทศไทย

รวมทงเจำหนำทควำมปลอดภยในกำรท�ำงำน ระดบวชำชพ จะลองศกษำและเอำมำประยกต

กเปนเรองนำสนใจ มอะไรสงสย ถำมมำไดนะครบ

การจดการอาชวอนามยและความปลอดภย

Occupational Health and Safety Management

แนวทางการจดทำานโยบายและการประเมนความเสยงดานอาชวอนามยและความปลอดภย

This is the statement of general policy and arrangements for :

Name of organisation

Overall and final responsibility for health and safety is that of :

Name of employer

Day-to-day responsibility for ensuring this policy is put into practice is delegated to :

Statement of general policyResponsibility of

(Name/Title)Action/Arrangements

(Customise to meet your own situation)

To prevent accidents and cases of work-related ill health and provide adequate control of health and safety risks arising from work activities

To provide adequate training to ensure employees are competent to do their work

To engage and consult with employees on day-to-dayhealth and safety conditions and provide advice and supervision on occupational health

To implement emergency procedures-evacuation in case of fire or other significant incident. You can find help with your fire risk assessment at : (See note 1 below)

To maintain safe and healthy working conditions, provide and maintain plant, equipment and machinery, and ensure safe storage/use of substances

Health and safety law poster is displayed :

First-aid box and accident book are located :Accidents and ill health at work reported under RIDDOR : (Reporting of Injuries, Diseases and Dangerous Occurrences Regulations) (see note 2 below)

Signed : (Employer) Date :

Subject to review, monitoring and revision by : Every : Months or sooner if work activity changes

Note 1 : https://www.gov.uk/workplace-fire-safety-your-responsibilities2 : www.hse.gov.uk/riddor

Health and safety policy

This is the statement of general policy and arrangements for :

Name of organisation

Overall and final responsibility for health and safety is that of :

Name of employer

Day-to-day responsibility for ensuring this policy is put into practice is delegated to :

Statement of general policyResponsibility of

(Name/Title)Action/Arrangements

(Customise to meet your own situation)

To prevent accidents and cases of work-related ill health and provide adequate control of health and safety risks arising from work activities

To provide adequate training to ensure employees are competent to do their work

To engage and consult with employees on day-to-dayhealth and safety conditions and provide advice and supervision on occupational health

To implement emergency procedures-evacuation in case of fire or other significant incident. You can find help with your fire risk assessment at : (See note 1 below)

To maintain safe and healthy working conditions, provide and maintain plant, equipment and machinery, and ensure safe storage/use of substances

Health and safety law poster is displayed :

First-aid box and accident book are located :Accidents and ill health at work reported under RIDDOR : (Reporting of Injuries, Diseases and Dangerous Occurrences Regulations) (see note 2 below)

Signed : (Employer) Date :

Subject to review, monitoring and revision by : Every : Months or sooner if work activity changes

Note 1 : https://www.gov.uk/workplace-fire-safety-your-responsibilities2 : www.hse.gov.uk/riddor

Health and safety policy




All employers must conduct a risk assessment. Employers with five or more employees have to record the significant findings of their risk assessment.

We have started off the risk assessment for you by including a sample entry for a common hazard to illustrate what is expected (the sample entry is taken from an office-based business). Look at how this might apply to your business, continue by identifying the hazards that are the real priorities in your case and complete the table to suit.You can print and save this template so you can easily review and update the information as and when required. You may find our example risk assessments a useful guide(www.hse.gov.uk/risk/casestudies). Simply choose the example closest to your business.

Organisation name :

Whatare thehazards

?

Who might beharmed and

how?

What are you alreadydoing?

Do you need to doanything else to

manage this risk?

Action bywhom?

Action bywhen?

Done

Slips andtrips

Staff and visitors may be injured if they trip over objects or slip on spillages

We carry out general good housekeeping. All areas are well lit including stairs. Thereare no trailing leads or cables. Staff keep work areas clear, eg no boxes left in walkways, deliveries stored immediately, offices cleaned each evening

Better housekeeping is needed in staff kitchen, eg on spills

All staff, supervisor to monitor

01/10/2010 01/10/2010

Employers with five or more employees must have a written health and safety policy and risk assessment.It is important you discuss your assessment and proposed actions with staff or their representatives.You should review your risk assessment if you think it might no longer be valid, eg following an accident in the workplace, or if there are any significant changes to the hazards in your workplace, such as new equipment or work activities.For further information and to view our example risk assessments go to http://www.hse.gov.uk/risk/casestudies/ Combined risk assessment and policy template published by the Health and Safety Executive 11/11

Risk assessment

All employers must conduct a risk assessment. Employers with five or more employees have to record the significant findings of their risk assessment.

We have started off the risk assessment for you by including a sample entry for a common hazard to illustrate what is expected (the sample entry is taken from an office-based business). Look at how this might apply to your business, continue by identifying the hazards that are the real priorities in your case and complete the table to suit.You can print and save this template so you can easily review and update the information as and when required. You may find our example risk assessments a useful guide(www.hse.gov.uk/risk/casestudies). Simply choose the example closest to your business.

Organisation name :

Whatare thehazards

?

Who might beharmed and

how?

What are you alreadydoing?

Do you need to doanything else to

manage this risk?

Action bywhom?

Action bywhen?

Done

Slips andtrips

Staff and visitors may be injured if they trip over objects or slip on spillages

We carry out general good housekeeping. All areas are well lit including stairs. Thereare no trailing leads or cables. Staff keep work areas clear, eg no boxes left in walkways, deliveries stored immediately, offices cleaned each evening

Better housekeeping is needed in staff kitchen, eg on spills

All staff, supervisor to monitor

01/10/2010 01/10/2010

Employers with five or more employees must have a written health and safety policy and risk assessment.It is important you discuss your assessment and proposed actions with staff or their representatives.You should review your risk assessment if you think it might no longer be valid, eg following an accident in the workplace, or if there are any significant changes to the hazards in your workplace, such as new equipment or work activities.For further information and to view our example risk assessments go to http://www.hse.gov.uk/risk/casestudies/ Combined risk assessment and policy template published by the Health and Safety Executive 11/11

Risk assessment

แกค�ำผด: ขอแกไขบทควำมเรอง “รจกโครงสรำงระดบสง High Level Structure: HLS ของ ISO”

ทตพมพในวำรสำรควำมปลอดภยและสขภำพ (ปท 8 ฉบบท 30 ตลำคม-ธนวำคม 2558) โดยแกจำก

ค�ำวำ ANNEX XL เปน Annex SL

ค า แ น ะ น า ก า ร เ ข ย น บ ท ค ว า ม ส ง เ ผ ย แ พ ร ใ น ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

59Journal of Safety and Health : Vol. 9 No. 31 January-March 2016

คำ�แนะนำ�ก�รเขยนบทคว�มสงเผยแพรในว�รส�รคว�มปลอดภยและสขภ�พ

รายละเอยดการเขยนบทความ 2.3 บทคดยอ (Abstract) ภาษาไทยและภาษาองกฤษ มความยาวไมเกน 250 คำา ประกอบดวยวตถประสงคการวจย วธดำาเนนการวจย ผลการวจย และขอเสนอแนะการวจย ทงนชอตำาบล อำาเภอ จงหวด หนวยงานและสถานทตางๆ ในบทคดยอภาษาองกฤษใหใชตวสะกดทเปนภาษาทางการ

2.4 คำ�สำ�คญ (Keyword) ภาษาไทยและภาษาองกฤษ อยางละไมเกน 6 คำา ทเหมาะสมสำาหรบนำาไปใชสบคนในระบบฐานขอมลทคดวาผทสบคนบทความนควรใช และคนดวยเครองหมาย ” / „ ระหวางคำา

2.5 เนอเรอง ประกอบดวย 2.5.1 บทนำ� (Introduction) บอกถงความ

เปนมาและความสำาคญของปญหาการวจย วรรณคดเฉพาะ ทเกยวของกบจดมงหมายของการศกษา วตถประสงคของการวจย และสมมตฐานการวจย (ถาม) ซงควรเขยนในรปของความเรยงใหเปนเนอเดยวกน

2.5.2 ว ธดำ�เนนก�รว จย (Research Methodology) ประกอบดวย รปแบบการวจย ประชากรและตวอยางการวจย เครองมอการวจย การเกบขอมลหรอการทดลอง และการวเคราะหขอมล กรณทเปนการวจยในคน ใหใสเรองการใหคำายนยอมสำาหรบงานวจยของผถกวจย และผานความเหนชอบจากคณะกรรมการจรยธรรมในงานวจย หรอคณะกรรมการวจยในคนของสถาบนตางๆ ดวย

1. บทความวชาการ เปนบทความทรวบรวมหรอเรยบเรยงจากหนงสอ เอกสาร ประสบการณ หรอเรองแปล หรอแสดงขอคดเหน หรอใหขอเสนอแนะทเปนประโยชน มคณคาทางวชาการ เพอเผยแพรความรในดานความปลอดภย และดานสขภาพ มความยาวไมเกน 5 หนากระดาษ A4 ทรวมภาพและตารางแลว บทความวชาการควรประกอบไปดวย ชอเรอง ชอผเขยนทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ พรอมทงวฒการศกษาสงสด ตำาแหนงทางวชาการ (ถาม) และสถานททำางานของผเขยน คำานำา เนอเรอง บทสรป กตตกรรมประกาศ (ถาม) เอกสารอางองตามแบบททางวารสารกำาหนด และ ภาคผนวก (ถาม)

2. บทความวจย มความยาวประมาณ 7-12 หนา กระดาษ A4 ทรวมภาพ ตาราง เอกสารอางอง และภาคผนวกแลว เปนบทความทประกอบไปดวย

2.1 ชอเรอง (Title) ภาษาไทยและภาษาองกฤษ ไมควรใชคำายอ

2.2 ชอผวจย (Authors) ภาษาไทยและภาษาองกฤษ พรอมทงวฒการศกษาสงสด ตำาแหนงทางวชาการ (ถาม) และสถานททำางาน กรณวทยานพนธ ใหใสชออาจารยทปรกษาวทยานพนธหลกทงภาษาไทยและภาษาองกฤษดวย พรอมตำาแหนงทางวชาการทใชคำาเตม และสถานททำางาน

60



Journal of Safety and Health : Vol. 9 No. 31 January-March 2016

2.5.3 ผลก�รวจย (Results) ใหครอบคลม

วตถประสงคการวจย

2.5.4 อภปร�ยผล (Discussions)

2.5.5 สรปและขอเสนอแนะ (Conclusion

andRecommendations)

2.6 กตตกรรมประก�ศ (Acknowledgement)

(ถาม) ระบแหลงทนหรอผมสวนสนบสนนในการทำาวจยให

ประสบผลสำาเรจ

2.7 เอกส�รอ�งอง (References) ตามแบบท

ทางวารสารกำาหนด

2.8 ภ�คผนวก (ถาม)

การพมพบทความบทความทเสนอตองพมพลงบนกระดาษขนาด A4

พมพหนาเดยว โดยมรายละเอยดการพมพ ดงน

1. ตวอกษรทใช พมพดวย Microsoft Word for

Windows โดยในภาษาไทยใชตวอกษรแบบ ”Angsana

New„ และภาษาองกฤษใชตวอกษรแบบ ”Time New

Roman„ โดย

1.1 ชอเรอง อยกงกลางหนาและตวอกษรใช

ตวเขม โดยภาษาไทยใชตวอกษรขนาด 18 และภาษาองกฤษ

ใชตวอกษรขนาด 12

1.2 ชอผเขยน อยกงกลางหนาและตวอกษรใช

ตวปกต โดยภาษาไทยใชตวอกษรขนาด 16 และภาษาองกฤษ


1.3 บทคดยอ ตวอกษรใชตวเอนไมเขม โดย

ภาษาไทยใชตวอกษรขนาด 16 และภาษาองกฤษใช

ตวอกษรขนาด 12

1.4 เนอเรอง กตตกรรมประก�ศและภ�คผนวก

ตวอกษรใชตวปกต สวนของชอหวขอและหวขอยอย ใช

ตวเขม โดยภาษาไทยใชตวอกษรขนาด 16 และภาษาองกฤษ


1.5 เอกส�รอ�งอง ตวอกษรใชตวปกตและ

ตวเอน ตามแบบททางวารสารกำาหนด โดยภาษาไทยใช

ตวอกษรขนาด 16 และภาษาองกฤษใชตวอกษรขนาด 10

2. การตงคาหนากระดาษ กำาหนดขอบบน 3 เซนตเมตร

ขอบลาง 2.5 เซนตเมตร ดานซาย 3 เซนตเมตร และดานขวา

2.5 เซนตเมตร สวนการพมพยอหนา ใหหางจากเสนกนขอบ

กระดาษดานซาย 1.5 เซนตเมตร

3. การกำาหนดเลขหวขอ หวขอใหญใหชดซายตด

เสนกนขอบกระดาษ หวขอยอยใชหวขอหมายเลข เลขขอ

ระบบทศนยม เลขตามดวยวงเลบ ตวอกษร และเครองหมาย

” - „ กำากบหวขอ ตามระดบหวขอ ดงน

1. …

1.1 …

1.1.1 …

1) …

ก. ... (กรณภาษาไทย) หรอ

a. … (กรณภาษาองกฤษ)

- …

4. ตารางและภาพประกอบ (TablesandIllustrations)

ระบชอตารางไวเหนอตารางแตละตาราง และระบชอภาพ

แตละภาพไวใตภาพนนๆ เวนบรรทดเหนอชอตารางและ

เหนอรปภาพ 1 บรรทด และเวนใตตารางและใตชอภาพ

1 บรรทด และจดเรยงตามลำาดบหรอหมายเลขทอางถงใน

บทความ คำาบรรยายประกอบตารางหรอภาพประกอบ

ควรสนและชดเจน ภาพถายใหใชภาพขาวดำาทมความคมชด

ขนาดโปสตการด สวนภาพเขยนลายเสนตองชดเจน มขนาด

ทเหมาะสม และเขยนดวยหมกดำา กรณคดลอกตารางหรอภาพ

มาจากทอน ใหระบแหลงทมาใตตารางและภาพประกอบ

นนๆ ดวย



การอางองและเอกสารอางองการอางองเอกสารใชระบบ APA (American Psychological Association) ป 2001 โดยมรายละเอยดดงน1. การอางองในเนอเรอง ใชการอางองแบบนาม-ป (Author-date in-text citation) กรณอ�งองเมอสนสดขอคว�มทตองก�รอ�งอง ใหใสชอผแตงและปทพมพไวในวงเลบตอทายขอความนน ดงน กรณผเขยนคนเดยว ภ�ษ�ไทย (ชอและนามสกลผ เขยน, ป ) เชน (บญธรรม

กจปรดาบรสทธ, 2540) ภ�ษ�องกฤษ (นามสกลผเขยน, ป) เชน (Clark, 1999) กรณผเขยนนอยกว� 6 คน ภ�ษ�องกฤษ ใหใสนามสกลผเขยน และคนระหวางผเขยนคนกอน

สดทายกบคนสดทายดวยเครองหมาย ”&„ แลวตามดวยปทพมพ เชน (Fisher, King, & Tague, 2001)

ภ�ษ�ไทย ใหใสชอและนามสกลทกคนและคนระหวางผเขยน คนกอนสดทายกบคนสดทายดวยคำาวา ”และ„ แลวตามดวยปท พมพ เชน (พรทพย เกยรานนท, พาณ สตกะลน และวรางคณา ผลประเสรฐ, 2549)

กรณผเขยนม�กกว� 6 คน ภ�ษ�องกฤษ ใหใสนามสกลผเขยนคนท 1 แลวตามดวย ”et al„ และปทพมพ เชน (Sasat et al., 2002)

ภ�ษ�ไทย ใหใสชอและนามสกลคนท 1 แลวตามดวย ”และคณะ„ และปทพมพ เชน (วรางคณา ผลประเสรฐ และคณะ, 2550)

กรณแหลงอ�งองม�กกว� 1 แหง ใหคนระหวางแหลงทอางองแตละแหงดวยเครองหมาย ” ; „ เชน (Clark, 1999; Fisher, King, & Tague, 2001)

กรณขอมลท�งอเลกทรอนกส ภ�ษ�องกฤษ (นามสกลผเขยน, ป) เชน (Bateman, 1990) ภ�ษ�ไทย (ชอและนามสกลผเขยน, ป) เชน (พาณ สตกะลน, 2550) กรณอ�งองหลงชอผแตงหน�ขอคว�ม ใหใสปทพมพไวในวงเลบตอทายชอผแตง แลวจงตามดวยขอความ

ทตองการอาง เชน Brown (2006) ขอความ… หรอ พรทพย เกยรานนท (2549) ขอความ…2. การอางองทายบทความ ใหเขยนเอกสารอางองทายบทความ ดงน 2.1 เรยงลำาดบเอกสารภาษาไทยกอนภาษาองกฤษ 2.2 เรยงลำาดบตามอกษรชอผเขยน ภาษาไทยใชชอตน สวนภาษาองกฤษใชชอสกลในการเรยงลำาดบ 2.3 รปแบบการเขยนและการใสเครองหมายวรรคตอนใหถอตามตวอยาง ดงตอไปน 2.3.1 หนงสอ: ชอผเขยน. (ปทพมพ). ชอหนงสอ. ชอเมอง: ชอโรงพมพ. เชน ภ�ษ�ไทย:

สราวธ สธรรมาสา. (2547). ก�รจดก�รมลพษท�งเสยงจ�กอตส�หกรรม. กรงเทพมหานคร: ซ แอน เอส พรนเตง จำากด. ภ�ษ�องกฤษ:

Smith, C.M., & Maurer, F.A. (2000). Communityhealthnursing:Theoryandpractice (2nd ed.). Philadelphia: W.B. Saunder company.Dougherty, T.M. (1999). Occupational Safety and Health Management. In L.J. DiBerardinis (Ed.), Handbook ofOccupationalSafetyandHealth. New York: John Wiley & Sons, Inc.Atkinson, R. (Ed.). (1984). Alcoholanddrugabuseinoldage. Washington, DC: American Psychiatric Press.

62



Journal of Safety and Health : Vol. 9 No. 31 January-March 2016

2.3.2 ว�รส�ร: ชอผเขยน. (ปทพมพ). ชอเรอง. ชอว�รส�ร, ปท(ฉบบท), เลขหนา. เชน ภ�ษ�ไทย:

รงทพา บรณะกจเจรญ. (2548). ททำางานนาอย นาทำางาน. ว�รส�รสภ�ก�รพย�บ�ล, 20(3), 19-24. ภ�ษ�องกฤษ:

Brown, E.J. (1998). Female injecting drug users: Human immuno deficiency virus riskbehavior and intervention needs. JournalofProfessionalNursing, 14(6), 361-369.Shimizu, T., & Nagata, S. (2006). Relationship between job stress and self-related health among Japanese full-time occupational physicians. EnvironmentalHealthandPreventiveMedicine, 10(5), 227-232.McDonald, D.D., Thomas, G.J., Livingston, K.E., & Severson, J.S. (2005). Assisting older adults to communicate their postoperative pain. ClinicalNursingResearch, 14(2), 109-125.Sasat, S. et al. (2002). Self-esteem and student nurses: A cross-cultural study of nursing students in Thailand and UK. NursingandHealthSciences, 4, 9-14.

2.3.3 สงพมพหรอว�รส�รทเรมนบหนงใหมในแตละฉบบ: ใหใสรายละเอยด วน เดอน ป ตามความจำาเปน และในภาษาไทยใหใสคำาวา ”หนา„ กอนเลขหนา สวนภาษาองกฤษใชอกษร ”p„ สำาหรบหนาเดยว และ ”pp„ สำาหรบหลายหนา เชนMorganthau, T. (1997). American demographics 2000: The face of the future. Newsweek, January 27, pp. 58-60.

2.3.4 วทย�นพนธ: ชอผทำาวทยานพนธ. (ปทพมพ). ชอเรอง. ระดบวทยานพนธ, ชอมหาวทยาลย, เมอง. เชน ภ�ษ�ไทย:

วไล อำามาตยมณ. (2539). ก�รพฒน�ก�รพย�บ�ลเปนทมในหอผปวยโรงพย�บ�ลเชยงร�ยประช�นเคร�ะห. วทยานพนธ ปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการพยาบาล, มหาวทยาลยเชยงใหม, เชยงใหม.

ภ�ษ�องกฤษ:Wilfley, D.E. (1989). Interpersonal analysis of bulimia: Normal weight and obese. Unpublished doctoral dissertation, University of Missouri, Columbia.

2.3.5 โปสเตอร (Postersession): เชน Rudy, J., & Fulton, C. (1993, June). Beyondredlining:Editingsoftwarethatworks. Poster session presented at the annual meeting of the Society for Scholarly Publishing, Washington, DC.

2.3.6 เอกส�รประกอบก�รประชมวช�ก�ร (ProceedingofMeetingandSymposium): เชน Cynx, J., Williams, H., & Nottebohm, F. (1992). Hemispheric differences in avian song discrimination. ProceedingsofNational AcademyofSciences, USA, 89, 1372-1375.

2.3.7 ขอมลท�งอเลกทรอนกส: Onlineperiodical: Author, A.A., Author, B.B., & Author, C.C. (year). Title of article.

TitleofPeriodical, xx, xxxxxx. Retrieved month day, year, from source. เชน VandenBos, G., Knapp, S., & Doe, J. (2001). Role of reference element in the selection of resources by psychology undergraduates. JournalofBibliographicResearch, 5, 117-123. Retrieved October 13, 2001, from http://jbr.org/articles.html

Onlinedocument: Author, A.A. (year). Titleofwork. Retrieved month day, year, from source. เชน Bateman, A. (1990, June). Teambuilding:Developmentaproductiveteam. Retrieved August 3, 2002, from http://www.ianr.unl.edu/pubs/Misc/cc352.html



การสงตนฉบบจำานวนตนฉบบทสง 3 ชด พรอมแผนบนทกขอมล

ทเปน CD หรอดสก (Diskette) ทชอไฟลจะตองเปนภาษาองกฤษเทานน โดยสงมาทกองบรรณาธการวารสารความปลอดภยและสขภาพ สาขาวชาวทยาศาสตรสขภาพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ตำาบลบางพด อำาเภอปากเกรดจงหวดนนทบร 11120

เกณฑการพจารณาคณภาพบทความ

บทความทไดรบการพมพเผยแพรจะตองไดรบการประเมนคณภาพจากผทรงคณวฒในสาขาวชานนๆ โดยกองบรรณาธการจะเปนผพจารณาผทรงคณวฒในการประเมน

และภายหลงการประเมน กองบรรณาธการจะเปนผพจารณาผลการประเมน และอาจใหผเขยนปรบปรงใหเหมาะสมยงขน และทรงไวซงสทธในการตดสนการพมพเผยแพรบทความในวารสารหรอไมกได โดยทงนกองบรรณาธการจะไมสงตนฉบบคน

การอภนนทนาการสำาหรบผเขยน

กองบรรณาธการจะอภนนทนาการวารสารฉบบท ผลงานของผเขยนไดรบการตพมพใหผเขยน จำานวน 3 เลม กรณมผรวมเขยนหลายคน จะมอบใหแกผเขยนชอแรกเทานน

วารสารความปลอดภยและสขภาพเปนวารสารวชาการทบทความจะตองผานPeerReview ปหนงจะพมพเผยแพร4 ฉบบ (3 เดอนตอฉบบ) กองบรรณาธการและReviewerประกอบดวยผทรงคณวฒทมชอเสยงระดบประเทศจากมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช จฬาลงกรณมหาวทยาลยมหาวทยาลยมหดลมหาวทยาลยธรรมศาสตรมหาวทยาลยมหาสารคามมหาวทยาลยบรพามหาวทยาลยสงขลานครนทรมหาวทยาลยเทคโนโลย พระจอมเกลา พระนครเหนอสถาบนเทคโนโลยนานาชาตสรนธร กระทรวงสาธารณสขกระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงแรงงาน สำานกงานประกนคณภาพแหงชาตและสถาบนสงแวดลอมไทย

วารสารความปลอดภยและสขภาพ นอกจากจะมจดเดนทมกองบรรณาธการและReviewerทมชอเสยงระดบประเทศแลวจดเดนอกประการ คอการจดทำาคอลมนโดยผมประสบการณและมนใจวาจะตองเปนทพอใจของผอานอยางแนนอน

ผใดสนใจเขยนบทความ โปรดศกษารปแบบการเขยน

ไดท:http://healthsci.stou.ac.th

ใบสมครวารสารขาพเจา/หนวยงาน(กรณสมครในนามองคกร)

....................................................................

...มความประสงคจะสมครเปนสมาชกวารสารความปลอดภยและสขภาพและขอใหสงวารสารตามทอยตอไปน

(โปรดระบชอผรบและรายละเอยดใหครบถวนและชดเจนสำาหรบการสงไปรษณย)

.......................................................................

.......................................................................

.......................................................................

.......................................................................

.......................................................................วธสมครสมาชก1. กรอกขอมลในใบสมคร2. ชำ�ระ เงน 500 บ�ท (ค� สม�ชก ตอ ป) ท�งธนาคารกรงไทย

สาขาเมองทองธานชอบญช ว.ความปลอดภยและสขภาพ เลขทบญช147-0-06808-7(ออมทรพย) หรอธนาณตสงจายในนาม

รองศาสตราจารยสราวธสธรรมาสา ปณ.หลกส3. สงหลกฐานการชำาระเงนและใบสมคร (เขยนชอทอยใหชดเจน)มาท กองบรรณาธการวารสารความปลอดภย และสขภาพ สาขาวชาวทยาศาสตรสขภาพ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ต.บางพดอ.ปากเกรดจ.นนทบร11120 เพอจะไดจดสงวารสารใหตอไป

ใบสมครวารสารความปลอดภยและสขภาพ

บรษททสนใจประชาสมพนธสนคากรณาโทรศพทแจงความสนใจทสาขาวชาวทยาศาสตรสขภาพโทร.025033610,025048031-3โทรสาร.025033570

Documents

Vol. 9 No. 31 January-March 2016www.วารสารความปลอดภัย... · 2017-05-01 · คำาแนะนำาการเขียนบทความส่งเผยแพร่ในวารสารความปลอดภัยและสุขภาพ