VOPVELİ ORYANTASYON

PROGRAMI

10-14 Eylül 2012

2

DERS – 6İSTANBUL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ

VELİ ORYANTASYON PROGRAMI

11 EYLÜL 2012

İSTİSMARve

İHMAL3

İSTİSMAR

Çocuk istismarı, 0-18 yaş grubundaki çocuğun;

Sağlığını, Fiziksel ve Psiko-sosyal gelişimini

olumsuz etkileyen, bir yetişkin, toplum ya da devlet tarafından bilerek veya bilmeyerek gerçekleştirilen her türlü kötü muameledir.

4

İSTİSMAR TİPLERİ

Ekonomik istismar Cinsel istismar Fiziksel istismar Duygusal istismar İhmal

5

EKONOMİK İSTİSMAR

Devlet İstatistik Enstitüsü’nün verilerine göre 6-14 yaş grubunda ekonomik işlerde yaklaşık 1 milyon çocuk çalıştırılmaktadır.

• Çocuğun gelişimini engelleyici, haklarını ihlal edici işlerde ya da düşük ücretli iş gücü olarak çalışması veya çalıştırılmasıdır.

6

Çocuklar yaygın olarak;

Mendil, çiçek satma , cam silme• Gündelik ve mevsimlik geçici işlerde Ev işlerinde Sanayi işletmelerinde İnşaatlarda Pazarcılık Suç örgütlerinde Tarım sektöründe ekonomik olarak istismar edilmektedirler.

7

EKONOMİK İSTİSMAR

Çocukluk çağında istismar şu şekillerde olabilir:

• Teşhircilik• Röntgencilik• Laf atma• Sarkıntılık• Irza geçme

• Irza ve namusa saldırı• Ensest• Cinsel sömürü amaçlı kullanım• Çocuk pornografisi• Çocuk fuhuşu

Çocuğun, bir yetişkin tarafından cinsel doyum amacıyla kullanılması çocuğa yönelik cinsel istismar olarak kabul edilir.

CİNSEL İSTİSMAR

8

• İstismara maruz kalan kız ve erkek çocuk oranı arasında büyük fark bulunmamaktadır.

İstismarcıların %96’sı erkek, İstismarcıların %80’i çocuğun tanıdığı

birisidir. Cinsel istismara maruz kalan çocukların

yaşa göre dağılımları; 2-5 yaş %30; 6-10 yaş %40;11-17 yaş %30

CİNSEL İSTİSMAR

9

CİNSEL İSTİSMARDA RİSK FAKTÖRLERİ

Çocukların babalarından ayrı yaşamaları, Annenin özellikle gece çalışmak zorunda kalması, Baba, üvey baba ya da bakıcının çocuğun

sorumluluğunu alması, Annenin çocukları korumakta aciz kalması ya da

annenin istismarcı baba tarafından sürekli baskı altında tutulması,

Çocuğun anne ya da babadan yeterince sevgi almamış olması,

Anne ya da babanın geçmişinde yaşanmış istismar öyküsünün bulunması,

10

CİNSEL İSTİSMAR

Yanlış / Doğru

Y- Çocuklar cinsel istismarı hayal güçlerinin genişliği nedeniyle uydururlar.

D-Çocuklar bu konuda genellikle yalan söylemezler, ilk kural çocuğa inanmak olmalıdır.

11

CİNSEL İSTİSMAR

Yanlış / Doğru

Y -Çocuklar olan biteni çabuk unuturlar.

D-Cinsel istismar çocuğun ruhsal ve fiziksel sağlığı açısından ciddi derecede zarar vericidir.

12

CİNSEL İSTİSMAR

Yanlış / DoğruY- Şirin ve alımlı kız çocukları, evden kaçan

çocuklar, ihmal edilmiş çocuklar potansiyel kurbandır.

D-Kurbanlar her sosyo-ekonomik ve her sosyo-kültürel gruptan gelebilir.

13

CİNSEL İSTİSMAR

Yanlış / DoğruY-Parklar, umumi tuvaletler, ıssız sokaklar,

karanlık yerler, boş inşaat sahaları tehlikeli bölgelerdir.

D-Olayın olduğu yer genellikle ev, okul gibi çocuğun içinde bulunduğu yakın çevresidir.

14

CİNSEL İSTİSMAR

Yanlış / DoğruY-İstismarcılar genellikle yaşlı ve yabancı

erkeklerle , sokaktaki perişan kılıklı kişilerdir.

D-İstismarcılar genellikle 20-40 yaşları arasındaki, kurban tarafından tanınan evli ve çocuklu erkeklerdir.

15

CİNSEL İSTİSMAR Cinsel istismara maruz kalan çocuklarda gözlenen

fiziksel sorunlar;

Fiziksel ve sosyal gelişimde gerilik Uyku düzeninde bozulma, Gece işemeleri, parmak emme

Hiçbir teşhis konulamayan karın ağrıları, baş ağrıları veya benzeri bedensel şikayetler

16

CİNSEL İSTİSMAR Cinsel istismara maruz kalan çocuklarda

yaşanan ruhsal sorunlar; Tekrarlayıcı, rahatsız edici düşünceler, Uykuya dalma güçlüğü, Olayla ilgili kabuslar, Öfke patlamaları ve saldırganlık, Konsantrasyon güçlüğü, Suçluluk ve utanç duyma, İçe kapanma, depresif belirtiler, Aileden uzaklaşma, evden kaçma,

17

CİNSEL İSTİSMAR Cinsel istismara maruz kalan çocuklarda yaşanan

ruhsal sorunlar; Olayı anımsatan nesnelere karşı yoğun psikolojik

sıkıntı, Olayı anımsatan kişiler, görüntüler ve yerlerden

kaçınma, Korku reaksiyonu, Yaşına uygun olmayan cinsel davranışlar, Cinsel davranışlarda artma, Okuldan kaçma, okul ve disiplin problemleri,

başarıda düşüş.

18

Vatan Gazetesi 12 Nisan 2008 Cumartesi

Bunu yapan anne olamaz!

6 yaşındaki çocuğun vücudunda sigara

söndürdüler. Anne ve sevgilisi gözaltında

Muğla'nın Milas ilçesinde 6 yaşındaki kıza

işkence yaptıkları iddia edilen anne ile annenin birlikte yaşadığı kişi

gözaltına alındı. 19

FİZİKSEL İSTİSMAR Çocuğun kaza dışı sebeple bir

yetişkin tarafından yaralanması ve örselenmesidir.

Bir tokattan başlayarak çeşitli aletlerin kullanılmasına kadar devam edebilir.

En yaygın rastlanılan ve belirlenmesi en kolay olan istismar tipidir.

20

Klinik bulgular

Yumuşak doku hasarları Yanıklar Kaynar su ile haşlanmalar Kemik, eklem, beyin ve göz hasarları İç organlara ait hasarlar Zehirlenmeler Gelişme gerilikleri

21

FİZİKSEL İSTİSMAR

5 yaş grubu ikizler üzerinde yapılan araştırmada, annesi, babası tarafından dövülen çocukların zeka düzeyinin, huzurlu bir aile ortamı olan yaşıtlarından düşük olduğu belirlenmiştir.

Bilim adamları, aile içi şiddetin çocukta stresi artırdığını, bunun da beyin gelişimini olumsuz etkilediğini düşünüyor.

22

FİZİKSEL İSTİSMAR

23

FİZİKSEL İSTİSMAR

24

Anne ya da babanın ekonomik olarak sorunlar yaşaması

Sosyal anlamda yetersizlik Dayak ve dövme kültürünün baskın olması Eğitim seviyesindeki düşüklük (bazı

hallerde tam tersi ) Annenin ya da babanın istismar öyküsünün

bulunması Çocuğa değer verilmemesi.

FİZİKSEL İSTİSMARNEDENLERİ

25

DUYGUSAL İSTİSMAR

Çocuğun duygusal ihtiyaçlarını karşılayan kişiler tarafından çocuğa sürekli olarak, tekrarlayıcı ve uygunsuz bir biçimde karşılık verme ve tepki göstermedir. Çocuğun kişiliğini zedeleyici, duygusal gelişimini engelleyici eylemlerdir.

26

DUYGUSAL İSTİSMAR ÇEŞİTLERİ

Aktif duygusal istismar: Çocuğa yönelik uygulanan aşağılama, küçük görme gibi davranışlar

Pasif duygusal istismar: Görmezden gelme, aldırmama gibi çocuğun duygusal ihtiyaçlarına karşılık vermeyen davranışlar

27

Aktif duygusal istismar

Sözel saldırı (küçük düşürme, bağırma, tehdit etme, suçlama, aşağılama gibi)

Beklenmedik tepkiler gösterme Çocuğa karşı sürekli olumsuz tutum içinde

olma Çift mesaj içeren iletişimde bulunma Psikolojik ya da duygusal istismar yerine

sözel istismar tanımının kullanılması

28

Pasif duygusal istismar

Çocuğun onaylanma, fark edilme, anlaşılma gibi temel duygusal ihtiyaçlarına cevap vermeyecek tarzda aldırmaz, donuk, hiç yokmuş gibi ya da sınır koymayan tutum ve davranışlar

Bir referans noktası olarak erişkini kullanan çocuğun gündelik hayat içindeki davranış ve beklentilerine hem sözel hem de aktif cevabı yeterli miktarda ya da hiç vermeyen ebeveyn davranışı

Aktif istismar davranışı kadar zararlı olabilmektedir

29

DUYGUSAL İSTİSMAR BELİRTİLERİ

Pasif kişilik özellikleri Kendine güven eksikliği Antisosyal davranışlar Fiziksel ve zihinsel gelişimi olumsuz yönde

etkileme Öğrenme güçlüğü Dikkat dağınıklığı Çocuğun kişiliğini ve başarısını olumsuz yönde

etkileme İzlerin yaşam boyu kendini gösterebilmesi

30

Duygusal İstismarın Özellikleri

• Neredeyse her defasında fiziksel istismar ile birlikte uygulanır.

• Çocuk ve ergenlerin en sık yaşadığı istismar şeklidir.

• Fiziksel ve cinsel istismarın tersine uzun dönemde sonuçlarını gösterir ve psikolojik işlevselliği diğer istismar tiplerine göre daha fazla etkileme özelliği vardır.

• İçe dönük (depresyon vs) ve dışa dönük (davranım bozuklukları ve saldırgan davranışlar vs) davranış sorunları, sosyal bozulma, düşük benlik algısı, intihar girişimi, psikiyatrik tanı ve hastane yatışlarında fiziksel istismara göre daha güçlü bir belirleyicidir.

31

Gençlerin Ev ve Okul Ortamında Karşılaştıkları Duygusal İstismara

Yol Açan Davranışlar

Çok sıkı ve katı otorite Aşırı koruyuculuk Sosyal ilişkiler geliştirmede kısıtlayıcı

tutumlar Aşırı ve uygunsuz eleştiri Yaşa uygun yükümlülükler vermeme Aşırı ilgi ya da ilgisizlik

32

ÇOCUK İHMALİ

Çocuğun, yaşının ve gelişim düzeyinin gerektirdiği

ihtiyaçlarının atlanması, karşılanmaması, geciktirilmesi.

33

İhmal belirtileri Uzun cümleleri anlamama Standart geliştirememe

(tutarsızlık) Sosyalleşme, konuşma

problemleri, stereotipik hareketler

Donukluk/sevgi dilenme Doyumu erteleyememe Okula devam etmek

istememe Kirli, bakımsız, hava

koşullarına uygun giyinmeme

Aile hakkındaki soruların

yanıtını bilmeme Zararlı maddelere maruz

kalma, Zehirlenme, kazaya uğrama,

İçedönük, iletişim kurma güçlüğü

Gelişim geriliği, öğrenme güçlüğü

Terkedilme ve evden kovulma

34

İhmal SonucuSuça Yönelme

Çocuklarına karşı ilgisiz, sevgi ve şefkatten yoksun ya da onları açık bir şekilde reddeden anne ve babaların yaklaşık %32’sinin çocukları suça yönelirken, İlgili, normal bir ailede bu oranın % 17 ye gerilediği görülmüştür.

35

Bildirilen İstismarOlgularının Azlığı!

Bunun nedenleri arasında Bu tür olayları kime ve nasıl

bildireceklerini bilememe, Bildirmenin yararlı olacağına inanmama, Sonuçlarından çekinme; Çok ağır olmayan durumlarda da dayağın

ailede çocuğu terbiye etmek için kullanılabilecek uygun bir yöntem olduğuna inanma,

Aile içi durumlara karışmak istememe gibi bir çok etmen sayılabilir.

36

istismar olayını geciktirmeden haber vermekle; Çocuğa inandığınızı ispatlarsınız. Sadece onu değil, diğer çocukları ve ailesini de korumuş

olursunuz. İstismarın son bulmasını sağlamış ve olayın

tekrarlanmasına engel olmuş olursunuz. Tıbbi bulguların zaman geçmeden tespitine olanak

sağlayarak, hukuki prosedürün başlamasına yardımcı olursunuz.

Uzun dönemde çocuğa gerekli desteğin ve danışmanlığın sağlanmasında yardım etmiş olursunuz.

Her ne kadar suçlu olsa da istismarcıya da yardım görmesi için olanak sağlamış olursunuz.

37

HER VATANDAŞ ÇOCUĞA KARŞI İŞLENMEKTE OLAN

İSTİSMAR SUÇUNU BİLDİRMEKLE

YÜKÜMLÜDÜR.

T.C.K. MADDE 27838

T.C.K. MADDE 278 - 279

Madde 278 - (1) İşlenmekte olan bir suçu yetkili makamlara bildirmeyen kişi, bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Madde 279 - (1) Kamu adına soruşturma ve kovuşturmayı gerektiren bir suçun işlendiğini göreviyle bağlantılı olarak öğrenip de yetkili makamlara bildirimde bulunmayı ihmal eden veya bu hususta gecikme gösteren kamu görevlisi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

39

Çocuğun Hakkında Koruma Kararı Verilebilmesi İçin KimlerBaşvuruda Bulunabilir?

• Durumdan haberdar olan herkes,

• Çocuğun anne-babası,

• Kanuni temsilcisi, • Öğretmeni,

• Muayene eden doktor,

• Komşular, • Akrabalar, • Cumhuriyet Savcısı,• Çocuğun kendisi

40

Hangi MakamlaraBaşvuruda Bulunulabilir?

Aile Mahkemeleri: Aile Hukukunu ilgilendiren sorunlarla birlikte dava açıldığı takdirde koruma ve diğer tedbir kararlarını almakla görevli mahkemelerdir.

Çocuk Mahkemeleri : Aile hukukunu ilgilendiren davalar ve durumlar dışında koruma tedbirlerine karar verir.

Bildirim mahkeme ve Savcılık dışında, Herhangi bir polis birimine de yapılabilir. Korunmaya muhtaç bir çocuğun varlığı halinde SHÇEK

bildirimde bulunabilirler.

41

İhmal ve İstismar Vakaları İle Karşılaştığınızda

Destek Hattı 0 216 4505454

Polis İmdat 155

B.E.M.Çocuk Şubesi 0 224 2330430

B. Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü

0 224 2231936-26

B.SHÇEK Sevgi Köyü 0 224 2157223

SHÇEK 183 - 0312 310 24 60-80

42

ÖNERİLER Çocukla yaşına uygun bir dille konuşarak

iyi iletişim kurun. Sözel öğretmen-öğrenci ilişkisi çocuğun bilişsel yeteneklerini geliştirir.

Olaylara çocuğun gözüyle bakıp, kendinizi onun yerine koyabilmeye çalışın. Size çok kabul edilemez görünen bir durum, çocuğun gözünde tamamen farklı olabilir.

43

Çocuğa yaşına uygun, kabul edilebilir, kesin ve tutarlı sınırlar çizin, belli kurallar koyun. Bunların aşılmasını istemediğinizi kesin bir dille ifade edin.

Çocuk sınırları aştığında ya da kurallara uymadığında sonuçları ile yüzleştirin.

ÖNERİLER

44

Çocuğa konuşma ve davranışlarınızla örnek olun. "Lütfen, teşekkür ederim" gibi kelimelerin kullanılmasını özendirin. Sabır, nezaket, saygı gibi kavramları anlatarak değil davranışlarınızla öğretin.

Çocuğun birden fazla istenmeyen davranışı varsa hepsini bir anda ele almayın, teker teker ilgilenin. Bu davranışın neden sorun yarattığını açıkça anlatın, değiştirdiğinde onu iyi davranışından dolayı kutlayın.  

ÖNERİLER

45

Çocuğun olumlu davranışlarını onayladığınızı beden dilinizle de gösterin. Bazen bir küçük gülümseme, sırt sıvazlama ya da bir baş hareketi uzun bir konuşmadan daha etkilidir.  

Çocuklara sorunlara çözümler üretme, sorunlarla başa çıkma konusunda destek olun, ancak onların yerine kararlar vermeyin. Bırakın kendi kararlarını verip, davranışlarını kendileri belirlesinler; bu özgüvenleri için çok gerekli bir yaklaşımdır.

ÖNERİLER

46

47

İSTANBUL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ

VELİ ORYANTASYON PROGRAMI

2.GÜN EĞİTİM SONU