W o r ld - Setra...W prawdzie Christoph Ecke z Wolferode nieopodal Eisleben posiada kilka zdjęć swojego dziadka za kierownicą autobusu, ale oprócz paru wycieczek klasowych, które

N u mer 6 3 | W yd an ie 1/ 1 9

W o r l dM a g a z y n d l a m i ł o ś n i k ó w a u t o b u s ó w

Miasto, wieś, autobusZastosowanie S 415 LE business Strona 18

Premium? A jakże!Przegląd wyposażenia bezpieczeństwaStrona 22

Nie tylko wino Modelem S 511 HD przez Rioję Strona 34

Luksus do potęgi Różnorodność wyposażenia S 531 DT Strona 10

02 | Setra Impresje

Drodzy Klienci i Przyjaciele marki Setra,

czy można być jednocześnie uniwersalistą i specjalistą? Setra to potrafi. Z jednej strony nasza paleta produktów obejmuje autokary, autobusy dalekobieżne i miejskie. Z drugiej strony Setra, jak żaden inny producent autobusów, kojarzy się z indywiduali-zacją wyposażenia dla klientów.

Przykładem niech będzie nowy autobus piętrowy S 531 DT z wieloma opcjami wyposażenia, które można precyzyjnie dopasować do danego zastosowania. Z podestem czy bez? Przednie schody z lewej czy z prawej? Fotele VIP 2+1 na pokładzie górnym? W tym numerze prezentujemy przykłady indywidualnej aranżacji autobusu piętrowego.

Zachwyt klientów regularnie budzą indywidualne koncepcje oświetlenia wnętrza. Setra to pionier w tym zakresie oferujący klientom wyjątkową, klimatyczną koncepcję oświetlenia, która łączy elegancję z funkcjonalnością.

Indywidualizacja to ważny aspekt także w produkcji części zamiennych i specjalnych. Dzięki drukarkom 3D można je wyprodukować zadziwiająco szybko i w atrakcyjnej cenie. Na uwagę zasługuje też szerokie spektrum zastosowania: oprócz części z tworzyw sztucznych można drukować także części z metalu.

Nie tylko różnorodność, lecz także kompleksowość: tak można opisać koncepcję bezpieczeństwa wszystkich autokarów Setra. Innowacyjne układy asystujące kierowcy montowane seryjnie w ComfortClass i TopClass zapewniają kierowcom, pasażerom i innym uczestnikom ruchu najwyższy poziom bezpieczeństwa. Także w tym segmencie klienci nie muszą rezygnować z życzeń i mogą wyposażyć swoją Setrę w kolejne systemy bezpieczeństwa. O tym w magazynie SetraWorld.

Życzę Państwu przyjemnej lektury!

Ulrich BastertHead of Marketing, Sales and Customer Services Daimler Buses

Nie tylko różnorodność,

lecz także komplek-sowość: tak można

opisać koncepcję bezpieczeństwa

wszystkich auto-karów Setra.

Twarz w tłumie: przód autobusu piętrowego S 531 DT urzeka estetyką i siłą.

Setra Artykuł wstępny | 03

Sztuka indywidualizacji

Setra jest tak indywidualna jak firma, która ją użytkuje. Tutaj można dopasować nie tylko komfort, lecz także wyposażenie bezpieczeństwa. Autokar Setra dostosuje się do zastosowania, modelu biznesowego przewoźnika oraz indywidualnych życzeń przedsiębiorców i kierowców. SetraWorld prezentuje rozmaite możliwości indywidualizacji.

Fascynacja i technika10 | Komfort w S 531 DT

Nowy autobus piętrowy Setra oferuje kierowcom i pasażerom nie tylko maksymalną przestrzeń i bezpiec-zeństwo, lecz także mnóstwo indywi-dualnych opcji wyposażenia.

22 | „Kokon bezpieczeństwa” Każdy autokar Setra można wypo-sażyć indywidualnie, począwszy od ekskluzywnego wzornictwa, przez mocne jednostki napędowe, po innowacyjne wyposażenie bezpie- czeństwa. SetraWorld prezentuje „kokon bezpieczeństwa”, który doskonale opisuje każdą Setrę.

Indywidualne rozwiązania26 | Świetlana przyszłość

Setra to pionier w dziedzinie jednorod-nego i klimatycznego oświetlenia wnętrza. Łączy ono elegancję z funkcjonalnością.

Fascynacja i technika

10 | Luksus do potęgi Różnorodność wyposażenia S 531 DT

18 | Miasto, wieś, autobus S 415 LE business w Strasburgu i okolicach

22 | Premium? A jakże! Wyposażenie bezpieczeństwa w autokarach Setra

W centrum uwagi

22 Ekskluzywnie i bezpiecznie: wyposażenie

bezpieczeństwa Setry zadowoli wszelkie gusta.10 Nowy autobus piętrowy Setra oferuje kierowcom i pasażerom mnóstwo indywidualnych

opcji wyposażenia.

Serwis i usługi

33 | Sprawność na lata Program BestAge Repair OMNIplus

40 | Interaktywne informacje dla Setry Instrukcje obsługi dostępne online

40 | Podwójna premiera Nowe punkty BusStore w Atenach i Salonikach

04 | Setra Spis treści

Impressum

Wydawca:EvoBus GmbH Mercedesstraße 127/670327 Stuttgart (Niemcy) Tel.: +49 731 181-2713www.setra-bus.com

Rada redakcyjna:Angela Frank, Harry Gottschalk,Reiner Hörter, Maria Mack

Osoby odpowiedzialne u wydawcy:Reiner Hörter, BUS/MPM-BHead of Brand Communications

Kierownik projektu:Christine Denzel, BUS/MPM-BBrand Communications

Koncepcja, układ, redakcja i produkcja:Newport3 GmbH & Co. KGNeumann-Reichardt-Straße 27-3322041 Hamburg (Niemcy)Tel.: +49 40 67 10 90-0E-mail: [email protected]

Magazyn SetraWorld ukazuje się dwa–trzy razy w roku w ośmiu językach. Wszelkie prawa zastrzeżone. Przedruk i przetwarzanie elektronicznymi środkami tylko za pisemną zgodą wydawcy. Nie ponosimy odpowiedzial-ności za materiały tekstowe i graficzne nadsyłane bez zamówienia.

42 W regionie Bregenzerwald w Austrii czekanie na autobus to

dla pasażerów uczta artystyczna.

Miejsca spotkań

06 | Luksus dla turystów na Karaibach S 516 MD wizytówką firmy Pajamandy SA z Gwadelupy

07 | Spełnić marzenie Najmłodszy przewoźnik w Niemczech

08 | Ludzie stojący za marką Setra Sabine Honold i jej zamiłowanie do klasyków Setry

16 | Bella Ciao & grüß Gott S 531 DT dla Włoch i Austrii

17 | Nowości w sklepie Setry Softshellowa kamizelka idealna na wycieczki

28 | Zabytkowe autobusy Setra Autobus miejski ST 110

41 | Nagroda! Nagrody dla magazynu SetraWorld

Indywidualne rozwiązania

26 | Świetlana przyszłość Koncepcje oświetlenia wnętrza

30 | Zmiany w segmencie części Części zamienne z drukarki 3D

Stylowe podróże

34 | Do kolebki języka hiszpańskiego Serią ComfortClass 500 przez region Rioja

Horyzonty

42 | Czekać piękniej Sztuka na przystankach w Krumbach w Austrii

34 Region La Rioja na północy Hiszpanii słynie z wina i licznych klasztorów. Odkrywamy

region w modelu Setra ComfortClass S 511 HD.

Setra Spis treści | 05

Luksus dla turystów na Karaibach

Gwadelupa: S 516 MD dla Pajamandy SA

06 | Setra Miejsca spotkań

François Iratçabal, sprzedawca EvoBus France S.A.S.U. (po lewej) przekazuje Thomasowi Pajamandy’emu Setrę S 516 MD.

P ierwszy pojazd serii ComfortClass na karaibskiej wyspie Gwadelupie to S 516 MD. Należący do firmy Pajamandy SA model dwuosiowy wyposażony w 59 miejsc siedzących w przyszłości będzie

obsługiwał linię umożliwiającą turystom wygodne zwiedzanie archipelagu Antyli zajmującego powierzchnię 1628 kilometrów kwadratowych. „Nowy S 516 MD będzie wizytówką naszej firmy. Dziś taki autokar to absolutna konieczność”, mówi Thomas Pajamandy, prezes firmy.

Pojazd wyposażono w Wi-Fi, ekrany telewizyjne oraz klimatyzację EvoCool Comfort Plus specjalnie przystosowaną do pracy w klimacie tropikalnym. Bezpieczeństwo zapewniają m.in. przednia osłona kolizyjna (FCG), system wspomagania hamowania awaryjnego (AEBS) i asystent utrzymania kierunku jazdy (SPA). Od chwili założenia firmy w 1994 r. Thomas Pajamandy stawia głównie na marki Setra i Mercedes-Benz. Stanowią one ponad 80 procent floty, w skład której wchodzi ok. 70 pojazdów.

W prawdzie Christoph Ecke z Wolferode nieopodal Eisleben posiada kilka zdjęć swojego dziadka

za kierownicą autobusu, ale oprócz paru wycieczek klasowych, które współorganizował w latach szkolnych, nie miał zbyt wiele wspólnego z branżą turystyczną. Jednak równolegle z nauką w zawodzie technika administracji od sierpnia 2012 r. zaczął budować małe biuro podróży specjalizujące się w wycieczkach dla stowarzyszeń. Aby spełnić to marzenie, najpierw musiał zdobyć niezbędne środki finansowe, pracując do kwietnia 2017 r. w wyuczonym zawodzie.

Jego dalsza droga zawodowa była przesądzona w momen-cie uzyskania prawa jazdy na autobus na 21 urodziny. Na początku 2017 r. młody przedsiębiorca z Saksonii-Anhalt

od zaprzyjaźnionego przewoźnika przejął używanego Mercedesa-Benz Travego. W ten sposób uruchomił swoją firmę Christoph-Reisen, która wyspecjalizowała się w wycieczkach dla stowarzyszeń, szkół oraz tymcza-sowym wynajmie. Przedsiębiorca oferuje także wycieczki na terenie Niemiec, wycieczki zagraniczne, np. na wystawę tulipanów w Holandii czy na Przylądek Północny, a także wyjazdy adwentowe i sylwestrowe.

Christoph Ecke zdecydował się na zakup modelu S 517 HD. „Przeważnie wożę duże grupy po 50 i więcej osób. Ponadto model trójosiowy ma odpowiednią wielkość bagażnika”. Pojazd dysponuje 53 fotelami Voyage Plus, kuchnią pokładową, dwiema lodówkami, kamerą panoramiczną, czujnikiem deszczu i zmroku, reflektorami LED oraz przetwornikiem napięcia. Do tego posiada wiele układów asystujących kierowcy, od aktywnego wspomagania hamowania awaryjnego ABA 3, przez tempomat odległości (ART) i asystenta utrzymania kierunku jazdy (SPA), po przewidujący tempomat PPC. „Moim zdaniem model S 517 HD to najbardziej komfortowy autokar wyprodukowany w ostatnich latach”, zachwyca się nowym zakupem młody przedsiębiorca.

Setra Miejsca spotkań | 07

Spełnić marzenie Najmłodszy przewoźnik w Niemczech

W wieku 24 lat Christoph Ecke nabył swój pierwszy nowy pojazd, Setrę S 517 HD.

Młody przedsiębiorca sam regularnie siada za kółkiem.

Strażniczka skarbów Sabine Honold, SetraClassic


Od 2016 r. Sabine Honold kieruje obszarem SetraClassic, który obejmuje dom Kässbohrera,

halę im. Kässbohrera z historyczną kolekcją pojazdów i archiwum Setry. Jej talent organizacyjny

dorównuje jej zamiłowaniu do marki Setra.

W domu Kässbohrera są niskie sufity, pomieszczenia pełne zakamarków i strome schody. Dom szachulcowy zbudowany

w 1480 r. w dzielnicy rybackiej w Ulm to miejsce, w którym Karl Käßbohrer założył firmę, a obecnie jeden z obszarów działania Sabine Honold. Od trzech lat 38-letnia pani inżynier troszczy się o obszar SetraClassic i organizuje między innymi zwiedzanie historycznej wystawy dla klientów oraz wewnętrzne konferencje w domu Käss- bohrera. Bardzo przydaje się tutaj jej zainteresowanie historią. „Historia marki również wpływa na to, jak dziś postrzegana jest Setra”, podkreśla Honold. „Dlatego ważne jest dla nas pielęgnowanie tej historii i pokazywanie jej”.

Dbanie o historię marki Setra jest możliwe dzięki zachowanym dokumentom z minionych czasów. Piętrzą się one w segregatorach i pudłach na długich regałach w archiwum marki w Neu-Ulm. Są tam nie tylko stare zdjęcia i broszury, lecz także oryginalne opisy budowy i liczne modele autobusów we wszystkich możliwych rozmiarach. Archiwum również podlega Sabine Honold i, jak zdradza z uśmiechem, jest ciekawsze, niż się wydaje na pierwszy rzut oka. W poszukiwaniu historii stale odkrywa coś nowego, nieoczekiwanego, zaskakującego. Poza tym poznaje ciekawych ludzi. „Pytania wysyłają do nas nie tylko dziennikarze, autorzy książek i klienci, lecz także prywatni pasjonaci autobusów”.

Jednak obecnie archiwum marki przygotowało dla Sabine Honold kolejne, niełatwe wyzwanie: digitalizację tysięcy dokumentów i przeprowadzkę do archiwum koncernu Daimler do Fellbach nieopodal Stuttgartu. „Tam są optymalne warunki do przechowywania cennych

dokumentów historycznych”, wyjaśnia opiekunka archiwum. „Digitali-zacja pomoże nam szybciej znajdować dokumenty i sprawniej odpowiadać na zapytania”, mówi Honold.

Natomiast kilkaset metrów dalej świat wygląda w pełni analogowo. W hali im. Kässbohrera na terenie zakładu przy ul. Otto-Hahn-Straße w Neu-Ulm znajduje się historyczna kolekcja pojazdów Setra. Sabine Honold opiekuje się kolekcją, koordynuje organizację wizyt i imprez dla fanów zabytkowych pojazdów oraz ewentualne naprawy dokonywane przez zespół serwisowy. „Zabytkowe pojazdy Setra to ambasadorzy tradycji marki. Dlatego ważne jest dla nas dbanie o te pojazdy i regularne pokazywanie ich”. Kolekcja obejmuje 25 pojazdów, w tym 17 autobusów, dwie przyczepy, jeden samochód osobowy i pięć dorożek – wszystkie oprócz samochodu pochodzą z zakładu Kässbohrera. Ulubieńcem Honold jest niebieska Setra S 8 o numerze podwozia 50 001. „To pierwszy autobus z samonośną karoserią i dlatego ma duże znaczenie pod względem historycznym – to prawdziwa perła w kolekcji”.

Wydaje się, że Sabine Honold bez trudu łączy opiekę nad domem Kässbohrera, historyczną kolekcją pojazdów i archiwum marki z digi- talizacją, zarządzaniem imprezami i odpowiadaniem na zapytania. „Właśnie to zróżnicowanie i spotkania z ciekawymi ludźmi dodają uroku mojej pracy”, mówi Sabine Honold, a w jej głosie słychać prawdziwe zamiłowanie do marki Setra.


Historia Setry w dobrych rękach: Sabine Honold opiekuje się zabytkowymi pojazdami Setra, archiwum marki i domem Kässbohrera.

10 | Setra Fascynacja i technika

Luksus do potęgiNowy autobus piętrowy Setra

oferuje kierowcom i pasażerom

nie tylko maksymalną przestrzeń

i bezpieczeństwo, lecz także

mnóstwo indywidualnych opcji

wyposażenia.

Setra Fascynacja i technika | 11

Różnorodność wyposażenia S 531 DT


Oba wejścia i koncepcja podestu na pokładzie dolnym

to nowość: dzięki temu zmieszczą się dwa wózki inwalidzkie.

Kabinę poddano gruntownej modernizacji.

Klient może wybierać spośród dwóch wersji.

Szklany dach „TopSky” na pokładzie górnym oraz solidna toaleta na trasy dalekobieżne zaspokoją wszystkie życzenia.


J ak zwykle w przypadku autokarów Setra klient wraz z dystrybutorem może indywidualnie dostosować wyposażenie. Ale na czym najbardziej zależy

pasażerom, kierowcom i przedsiębiorcom? SetraWorld przyjrzała się bliżej różnym możliwościom konfiguracji na przykładzie nowego modelu S 531 DT.

Aranżacja wnętrza Aranżacja wnętrza od razu rzuca się w oczy pasażerom, którzy szerokimi wejściami wchodzą do dynamicznie zaprojektowanego pojazdu. Jasne kolory, takie jak typowe dla Setry połączenie szarego i beżowego, oraz wyraźnie i prosto poprowadzone linie dają wrażenie przestronności i przytulności. W zależności od zastosowania i preferencji klienta przednie schody można umieścić po lewej lub po prawej – ten ostatni wariant zyskuje popularność na trasach dalekobieżnych. Schody są teraz jeszcze wygodniejsze, ponieważ wszystkie stopnie na całej szerokości mają identyczną głębokość. Dzięki przezroczystemu szkłu akrylowemu w ściance działowej także tutaj do wnętrza wpada dużo światła – przyjemne rozwiązanie, które można zmaksymalizować na pokładzie górnym dzięki opcjonalnemu szklanemu dachowi „TopSky”. Coś praktycznego: w tylnej części przednich schodów umieszczono zamykane schowki; podobnie w tylnych schodach jeden ze stopni pełni rolę schowka.

Seryjnie montowana jest nowa, bardzo przestronna toaleta z bezstopniowym dostępem, którą można rozszerzyć o wyposażenie na trasy dalekobieżne. Dalsze zwiększenie elastyczności uzyskano poprzez zmianę konstrukcji karoserii w strefie pomiędzy osiami. Na życzenie można zrezygnować z prawego podestu, a zaosz-czędzone miejsce wykorzystać na przestrzeń dla wózków inwalidzkich, nisko osadzone fotele lub przestronną kuchnię.

Kabiny – pokład dolny i górny Elastyczność to również atut kabin kierowcy. Po raz pierwszy w autobusie piętrowym kierowca ma do wyboru dwa indywidualne miejsca pracy różniące się wyglądem i funkcjonalnością. Kabinę Comfort Plus zapożyczono z serii TopClass 500 i przewidziano zwłaszcza do luksusowego transportu turystycznego. Wraz z łuko- watym przodem i wejściem kabina wyposażona seryjnie w system Coach Multi- media System (CMS) sprawia wrażenie luksusowej limuzyny. Natomiast bardziej funkcjonalna kabina Comfort z serii ComfortClass 500 o wyrazistych liniach i z opcją montażu kasy płatniczej jest polecana w szczególności na trasach dalekobieżnych. Także tutaj przyjazny w obsłudze system CMS zapewnia rozrywkę i informacje. W obu kabinach kierowca będzie miał wystarczającą swobodę ruchów. Także towarzysz, dla którego w przypadku montażu schodów z prawej strony przygotowano masywny obrotowy fotel po lewej, może cieszyć się wygodą, schowkami, światłem i dopływem świeżego powietrza.

Drzwi bagażnika można opcjonalnie otwierać z poziomu fotela kierowcy – to niezwykle wygodne rozwiązanie dla kierowcy i cenna funkcja dodatkowa w pojazdach obsługujących trasy dalekobieżne. W tę funkcję wyposażono np. model S 531 DT dostarczony niedawno firmie ÖBB-Postbus GmbH z Austrii. �



Elastyczna aranżacja foteliElementem wzorowego luksusu w autobusie piętrowym są oczywiście wysokiej jakości fotele. Nie bez powodu Setra ze względów jakościowych sama produkuje wszystkie trzy modele foteli do S 531 DT. Począwszy od podstawowego modelu Setra Voyage Plus, przez komfortowy Voyage Ambassador, po topowy Ambas-sador, który idealnie nadaje się do ekskluzywnej aranżacji VIP 2+1 na pokładzie górnym lub pierwszej klasy na pokładzie dolnym, jak to ma miejsce np. w nowych autobusach S 531 DT firmy ÖBB-Postbus GmbH. Możliwa jest także kombinacja różnych foteli na pokładzie górnym i dolnym, podobnie jak ustawienie ich od strony ściany lub przejścia.

Paletę nowoczesnych materiałów można uzupełnić lub zastąpić wytrzymałym materiałem „Composition”. „Composition” to fascynujący materiał na bazie skóry naturalnej, łatwy w pielęgnacji i przyczyniający się do znacznego zmniejszenia masy pojazdu.

BezpieczeństwoModel S 531 DT góruje także w dziedzinie bezpieczeństwa – nowy asystent aktyw-nego wspomagania hamowania awaryjnego (ABA 4) z rozpoznawaniem obecności pieszych, wyjątkowy asystent skrętu Sideguard Assist i seryjna instalacja gaśnicza w komorze silnika. Wiele systemów jest w standardzie; pozostałe, np. asystenta wspomagania koncentracji (AtAs), można zamówić opcjonalnie, jak to miało miejsce w przypadku S 531 DT dla włoskiej firmy Di Fonzo, która zawsze dba o to, aby mieć na pokładzie najnowocześniejsze systemy bezpieczeństwa.

Multimedia i łączność Nowoczesnego autokaru nie można już sobie wyobrazić bez Internetu i różnych urządzeń końcowych. Setra robi wszystko, by zapewnić pasażerom jak najlepsze możliwości łączenia z siecią i dostarczyć im prąd – czy to w formie gniazd USB przy każdym fotelu, czy gniazdek zasilających 220 V. Dzięki temu mimo ograniczonej wysokości stania na pokładzie górnym można zamontować nawet ekrany o przekątnej 19″. Ponadto nowy Media-Router zapewnia w podróży stabilną łączność z Internetem LTE dla 50 pasażerów jednocześnie. Można używać dwóch kart SIM, poza tym treści multimedialne można odbierać także bez połączenia z siecią z gniazd USB dzięki strumieniowaniu.

Kierowca może cieszyć się dobrodziejstwami najnowszej platformy telematycznej (cTP), która umożliwia korzystanie nie tylko z usługi cyfrowej OMNIplus Uptime, lecz także z Remote Bus App. Cenią to sobie klienci świadomi kosztów, tacy jak Di Fonzo. Dzięki temu kierowca może np. przeprowadzić online część kontroli odjazdu i w zależności od pogody na długo przed wyruszeniem w trasę nagrzać lub schłodzić autobus.

Elegancki autokar czy praktyczny autobus dalekobieżny: wypo-sażenie dopasowuje się do zastosowania.

Także multimedia są najwyższych lotów. Zakątek do rozmów na dole, duże monitory w całym autobusie, zaawansowane centrum multimedialne w kabinie kierowcy czy Wi-Fi i gniazdka zasilające dla wszystkich – Setra S 531 DT zadowoli każdego pasażera.

S etra to dla Alfonso Di Fonzo, szefa firmy, synonim „najlepszych autobusów”. Jego opinia: „najwyższa jakość wykonania, duża

stabilność wartości i prestiż”. Do dziesięciu autobusów piętrowych typu S 431 DT dołączył pierwszy model S 531 DT w typowym dla firmy kolorze jasnej żółci bananowej. Di Fonzo potwierdza „bardzo elegancki wygląd” nowego nabytku. Tapicerkę wysokiej jakości foteli Setra Voyage Plus zdobią stylizowane żółte linie.

„Zależy nam głównie na dużym komforcie podróżowania”, tak uzasadnia wybór ekskluzywnego modelu z 78 miejscami siedzącymi. Ponadto miejsce dla wózków inwalidzkich na niskopodłogowym pokładzie dolnym i toaleta z bezstopniowym dostępem czynią z niego autobus dalekobieżny bez barier.

Duża ekonomiczność w całym okresie eksploatacji autobusu była jednym z głównych kryteriów zakupu: „ogółem nieco wyższa cena zakupu może się szybko zrelatywizować. Mówiąc obrazowo: podczas gdy inne autobusy już dawno będą stać na cmentarzysku pojazdów,

Setra nadal będzie jeździć”, Di Fonzo jest w pełni przekonany do nowego nabytku.

Szyk i komfort w każdym zastosowaniu Włochy: nowy autobus piętrowy dla Donato Di Fonzo & Fratelli


Miniaturka S 531 DT Alfonso Di Fonzo ma identyczny kolor co oryginał.

R ocznie ok. 214 mln pasażerów korzysta z usług Postbusa. Tak jak u innych przewoźników na liniach dalekobieżnych także

tutaj duże zainteresowanie klientów w ostatnich latach wywołał boom na autobusy piętrowe. Oprócz dotychczasowych 20 modeli S 431 DT na trasie pojawi się pierwszy następca typu S 531 DT.

Podobnie jak jego poprzednicy pojazd jest wyposażony w 74 miejsca siedzące i odzwierciedla koncepcję dwóch stref, w której pokład dolny urządzono w formie „pierwszej klasy” z luksusowymi skórzanymi fotelami Voyage Ambassador. Na pokładzie górnym 56 foteli drugiej klasy oferuje doskonały komfort dzięki siedzeniom Voyage z nowo- czesną tapicerką. Oczywiście obie klasy mają też Wi-Fi, gniazda USB i 220 V. Pomyślano także o kierowcy i jego komforcie: dzięki osobne-mu przełącznikowi i mechanizmowi elektropneumatycznemu może on bezpośrednio z kabiny otworzyć drzwi przestronnego bagażnika i w przypadku stresującego załadunku i wyładunku zyskać cenny czas. „Cenimy zwłaszcza elastyczność, niskopodłogowość pokładu dolnego, pojemność bagażnika i dużą zdolność przewozową autobusu piętrowego Setry”, wyjaśnia Mario Tallian, pracownik działu obsługi technicznej pojazdów w ÖBB.

Podróże pierwszą klasą Austria: ÖBB Postbus GmbH poszerza flotę piętrowców

Autobusy piętrowe ÖBB oferują pierwszą i drugą klasę.


Nowości w

sklepie Setry

Idealni towarzysze wycieczek: model damski jest w cenie 56,50 € plus przesyłka (nr art. 0859).Model męski kosztuje 62,00 € plus przesyłka (nr art. 0858).

Ł adna, funkcjonalna, idealna na wycieczki: softshellowa kamizelka ze sklepu Setry przekonuje materiałem i jakością

wykonania. Dzięki wiatroszczelności i wodoodporności jest idealnym towarzyszem wycieczek – nie tylko w chłodniejsze dni. Jest także wyjątkowo lekka i zajmuje mało miejsca. Kamizelka jest w kolorze antracytowym i idealnie łączy się z innymi kolorami. Haftowane logo Setra w kolorze szarym symbolizuje powściągliwość i klasę. Soft- shellowa kamizelka jest dostępna w sklepie Setry w wersji damskiej i męskiej. Damska jest dopasowana w talii i dostępna w rozmiarach S, M, L i XL. Mężczyźni mogą wybierać spośród rozmiarów M, L, XL, XXL i 3XL.

Oprócz różnych tekstyliów w sklepie Setry można znaleźć wiele innych artykułów wysokiej jakości. Zapraszamy na stronę internetową https://shop.setra.de/mc/shop?lng=en

N a dalekiej północy w Islandii popularna jest zwłaszcza seria Comfort-Class. Na przykład firma Snæland Travel z Reykjavíku

zamówiła już drugi model S 519 HD w ciągu zaledwie jednego roku. Oba pojazdy dostarczono w październiku. To, co dla Europy kontynen-talnej jest raczej niezwykłe (tam autokary zamawia się przeważnie na luty lub marzec), w Islandii ma swoje uzasadnienie: w październiku zaczyna się sezon zórz polarnych, do którego S 519 HD jest dosko-nale przygotowany dzięki dużej liczbie miejsc. Nowy „długi” dla firmy Snæland posiada oczywiście oświetlenie otoczenia w technologii LED umieszczone w profilu krawędzi dachu, które bardzo cenią sobie kierowcy i pasażerowie zwłaszcza jesienią i zimą. Ponadto Wi-Fi i gniazda USB do ładowania dla każdego pasażera zwiększają komfort, a reflektory LED zapewniają bezpieczeństwo na pokładzie. Pojazd napędza silnik Mercedes-Benz OM 470 o mocy 315 kW (428 KM) w połączeniu z automatyczną przekładnią PowerShift.

„Długi” dla Islandii Islandia: S 519 HD dla Snæland Travel

Przedstawicielstwo generalne Askja przekazuje S 519 HD od lewej Jón Trausti Ólafsson (dyrektor generalny Askja), Hlynur Snæland Lárusson (właściciel Snæland Travel), Sigurður Steinsson (sprzedawca autobusów Askja) oraz Hannes Strange (kierownik sprzedaży pojazdów użytkowych Askja).

Miasto, wieś, autobusS 415 LE business w Strasburgu i okolicach


Miasto, wieś, autobusPrzedsiębiorstwo autobusowe LK Kunegel z Francji obsługuje siedem

linii łączących Strasburg z sąsiednimi gminami. Idealne zastosowanie dla

S 415 LE business z serii MultiClass.


Niskie wejście, wiele miejsc siedzących: dla Jeana-Philippe’a Collarda (na dole po prawej) Setra S 415 LE business to idealne rozwiązanie,

by połączyć peryferyjne gminy z miastem.


W ąskie uliczki, stare domy z muru pruskiego i ukwiecone wysepki uliczne – miasteczko La Wantzenau w departamencie

Dolny Ren we Francji wygląda idyllicznie w delikatnym świetle jesiennego słońca o poranku. Jednak na Rue des Héros, głównej ulicy, nie widać specjalnie tej idylli. Wielu Alzatczyków spieszy się, aby zdążyć do pracy do oddalonego o kilka kilometrów Strasburga.

Na przystankach autobusowych także panuje duży ruch. Do autobusu linii 72 Compagnie des Transports Strasbourgeois (CTS), która od godz. 5.00 rano do godz. 21.00 wieczorem łączy najbardziej wysunięte na północ gminy z centrum Strasburga, wsiadają głównie osoby dojeżdża-jące do pracy i uczniowie. To jedna z siedmiu linii w okolicach Stras- burga obsługiwana od blisko roku przez rodzinne przedsiębiorstwo autobusowe LK Kunegel na zlecenie CTS. Wymagania CTS odnośnie do stosowanych autobusów obejmują wejścia niskopodłogowe oraz dwa miejsca dla wózków inwalidzkich i dziecięcych. Aby komfortowo przewozić pasażerów w godzinach szczytu na 30-minutowych trasach, autobusy muszą także posiadać co najmniej 41 miejsc siedzących.

„Musimy obsłużyć zarówno dalekie trasy poza miastem, jak i niewielkie odległości między przystankami w mieście wymagające szybkiego przepływu pasażerów”, podkreśla Jean-Philippe Collard, dyrektor oddziału LK w Hoerdt. To wymagania, które jego zdaniem najlepiej spełnia Setra S 415 LE business. „LE business zapewnia komfort jazdy i zdolność przewozową autobusu wysokopodłogowego, a zarazem łatwość dostępu typową dla autobusów niskopodłogowych”, pod- sumowuje Collard. Od czerwca 2018 r. flota firmy posiada łącznie 20 autobusów niskopodłogowych tego typu.

Koncepcja niskopodłogowa z dwiema różnymi strefami – niska podłoga z przodu i podniesiona część z siedzeniami z tyłu – cieszy wszystkie pokolenia pasażerów. Kierowca Sebastian Thenet opisuje: „osoby starsze siadają zaraz z przodu, ponieważ miejsca są tu bardzo łatwo dostępne. Z kolei młodzież siada zawsze z tyłu na górze, nawet gdy są wolne miejsca z przodu”. Dzięki podniesionej strefie z siedzeniami jazda linią 72 przypomina przejażdżkę turystyczną z widokiem na budynek Parlamentu Europejskiego na drugim brzegu Ill.

Thenet docenia zwłaszcza dobrą widoczność w LE business. Dla niego najważniejsze jest bezpieczeństwo. Lekko podniesione miejsce kierowcy ma duże znaczenie zwłaszcza w ruchu miejskim. Ponadto Setra cechuje się prostotą obsługi i z uwagi na komfort jazdy oraz zwrotność jest bardzo popularna wśród kierowców LK Kunegel. Dzięki przekładni automatycznej kierowca może optymalnie dostosować się do ruchu miejskiego.

Jednak Jean-Philippe Collard, dyrektor oddziału firmy, wie, że oprócz zadowolonych pasażerów i kierowców ważna jest także ekonomicz-ność autobusu. Dzięki „umiarkowanemu zużyciu paliwa na poziomie 28–29 litrów na 100 km” w wymagającym cyklu mieszanym autobusy S 415 LE business serii MultiClass to według Collarda „dobra decyzja pod względem ekonomicznym”. Składają się na to również „dosko-nała jakość i niezawodność” oraz „wysoka wartość odsprzedaży”.



Premium? A jakże! Wyposażenie bezpieczeństwa w autokarach Setra

Każdy autokar Setra można wyposażyć indywidualnie, począwszy od ekskluzywne-

go wzornictwa, przez mocne jednostki napędowe, po innowacyjne wyposażenie

bezpieczeństwa. SetraWorld prezentuje „kokon bezpieczeństwa”, który doskonale

opisuje każdą Setrę.


O tto Kässbohrer, producent autobusów z Ulm, i Georg Wahl, główny konstruktor, 68 lat temu

opracowali wysoce wytrzymałe, samonośne nadwozie z kratownic, kładąc tym samym podwaliny pod historię sukcesów w dziedzinie bezpieczeństwa autobusów. Mimo zwiększonej sztywności karoseria była na tyle lekka, że mogło ją udźwignąć sześciu mężczyzn. Można więc powiedzieć, że autobusy Setra wyssały bezpieczeństwo z mlekiem matki.

Dziś Setra jest oczywiście dużo bardziej zaawansowana w dziedzinie pasywnego bezpieczeństwo niż siedem dekad temu: dzięki tzw. konstrukcji wręgów pierście-niowych sztywność szkieletu znacznie się zwiększyła – ComfortClass 500 jako jeden z pierwszych autobusów już w 2012 r. spełniał rygorystyczną dyrektywę ECE-R 66.02, która zaczęła obowiązywać dopiero pod koniec 2017 r. W tym samym czasie Setra wprowadziła seryjnie przednią osłonę kolizyjną (FCG), która powiększyła przestrzeń chronioną dla kierowcy i osoby towarzyszącej w razie wypadku. Do dziś ten pasywny system bezpiec-zeństwa jest wyjątkowym rozwiązaniem na rynku.

Także w dziedzinie aktywnego bezpieczeństwa Setra od lat wyznacza standardy. W tym zakresie marka z Neu-Ulm może korzystać z innowacji technologicznych siostrzanej marki Mercedes-Benz. Elektroniczny program stabilizacji (ESP®), który potrafi wyhamować poszczególne koła, Setra po raz pierwszy zastosowała seryjnie w 2003 r. razem z asystentem hamowania (BAS), który w razie hamowania awaryjnego błyskawicznie wytwarza pełne

ciśnienie w układzie hamulcowym. Bazę ku temu stanowił opracowany lata wcześniej elektropneumatyczny układ hamulcowy (EBS). W tym samym czasie w autobusach zagościły wydajne hamulce tarczowe.

Od serii ComfortClass 400 zaczęto wprowadzać układy asystujące kierowcy oferujące zupełnie nowe możliwości wspomagania kierowcy: tempomat odległości (ART), który udało się opracować dzięki nowej architekturze elektronicznej koncernu, po raz pierwszy samodzielnie przy pomocy radarów utrzymywał odpowiednią odległość od poprzedzającego pojazdu. Ten przydatny system, który daje przedsmak jazdy autonomicznej, od 2014 r. można rozszerzyć o opcjonalnego asystenta Stop-and-Go, który samodzielnie zatrzymuje pojazd w korku i rusza z miejsca. Bardziej komfortowo już się nie da!

Gdy kierowca wykazuje oznaki zmęczenia, opcjonalny asystent wspomagania koncentracji (AtAs) niezawodnie ostrzeże bez wzbudzania paniki u pasażerów. Z podobną dyskrecją asystent utrzymania kierunku jazdy (SPA) informuje o opuszczeniu pasa ruchu – alarm wibracyjny w fotelu jest zauważalny tylko dla kierowcy. Wspomagany przez kamery system dostępny w autobusach Setra na długo przed terminem określonym przez ustawodawcę (2015 r.) wraz z asystentem aktywnego wspomagania hamowania awaryjnego (ABA), który wprowadzono w 2008 r., to jeden z najważniejszych wynalazków służących realizacji programu „Wizja zero” Komisji Europejskiej, która do 2050 r. chce zmniejszyć liczbę wypadków do zera. �


SPA 109

Sideguard Assist monitoruje obszar do 3,75 m obok autobusu.

Czujniki radarowe Sideguard Assist zamontowano przeciwbieżnie.

Prawidłowe ciśnienie powietrza jest bardzo ważne, stąd elektroniczny monitoring.

Z ART autobus bezstresowo poradzi sobie w korku.

Rozpoznawanie obecności pieszych w ABA 4 reaguje błyskawicznie.

Seryjne reflektory LED świecą praktycznie przez cały okres eksploatacji autobusu.

Dzięki AtAs chwilowe przyśnięcie nie jest już tak niebezpieczne.

Także S 531 DT przeszedł trudny test uderzenia wahadłem symulujący zderzenie.


System hamowania awaryjnego konsekwentnie udosko-nalano, zwiększając jego wydajność. Z kolei system ABA 4 zastosowany po raz pierwszy w 2018 r. w autobusie piętrowym S 531 DT z nawiązką spełnia wymogi ustawo-dawcy. Od 2019 r. system będzie montowany seryjnie we wszystkich autokarach Setra. Rozpoznaje on także pieszych oraz inne obiekty w ruchu i po wyświetleniu ostrzeżenia inicjuje częściowe hamowanie do momentu zatrzymania pojazdu. W razie konieczności wyłączenia systemu przez kierowcę system włącza się ponownie automatycznie po upływie dziesięciu minut – skuteczna optymalizacja obsługi zapewniająca kierowcy pełną autonomię.

Najnowsze osiągnięcie konstruktorów to debiutujący w modelu S 531 DT system Sideguard Assist łączący asystenta skrętu z asystentem zmiany pasa ruchu. Jeżeli w pasie o szerokości 3,75 m na całej długości pojazdu po jego prawej stronie znajduje się rowerzysta, pieszy czy choćby sygnalizator będący na drodze skrętu autobusu, system w efektywny i dyskretny sposób ostrzega kierowcę, wyświetlając jaskrawy trójkąt w prawym lusterku bocznym oraz inicjując dodatkowe wibracje w fotelu. To samo dotyczy zmiany pasa na autostradzie, gdzie monitorowany obszar rozszerza się do 15 metrów za pojazdem. Także ten opcjonalny system jest obecnie wyjątkowy na rynku autobusów.

WS = wyposażenie seryjne, WD = wyposażenie dodatkowe

Przegląd systemów bezpieczeństwa autobusów Setra nie byłby jednak kompletny bez wielu małych lecz ważnych pomocników, którzy rzadziej znajdują się w centrum zainteresowania: system rozpoznawania zajęcia miejsca z przypominaniem o zapięciu pasów, czujnik zmierzchu i deszczu, reflektory LED o długiej żywotności, kontrola ciśnienia w oponach i wiele innych pozwalają stwierdzić, że Setra to kompleksowe bezpie- czeństwo w standardzie.

Ważna ochrona przeciwpożarowaOchrona przeciwpożarowa w autobusie jest coraz ważniejsza. Począwszy od stosowanych materiałów, które muszą być trudnopalne. Wprawdzie najnowsze wytyczne (ECE-R 118.02) będą obowiązywać dopiero od 2020 r., ale Setra spełnia je już dziś. Od 2011 r. autokary są seryjnie wyposażane w sygnalizatory pożarowe w komorze silnika, toalecie i bagażniku. Setra idzie o krok dalej. Przykładowo, mimo że będzie to prawnie wymagane od 2019 r., nowy model S 531 DT już od 2018 r. jest seryjnie wyposażony w automatyczną instalację gaśniczą w komorze silnika, a wszystkie pozostałe autokary będą w nią wyposażane od marca 2019 r.

Przegląd systemów bezpieczeństwa Setra TopClass S 531 DT ComfortClass

Pasywne bezpieczeństwo

Instalacja gaśnicza WS WS WS

Kontrola ciśnienia w oponach (TPM) WD WD WD

Palność materiałów ECE-R 118.02 WS WS WS

Przednia osłona kolizyjna (FCG) WS – WS

Test wahnięcia wahadła zgodnie z ECE-R 29 WS WS WS

Wytrzymałość nadwozia zgodnie z ECE-R 66.02 WS – WS

Aktywne bezpieczeństwo

Asystent aktywnego wspomagania hamowania awaryjnego 4 (ABA 4) WS WS WS

Asystent utrzymania kierunku jazdy (SPA) WS WS WS

Asystent wspomagania koncentracji (AtAs) WD WD WD

Układ przeciwblokady hamulców (ABS)/Układ antypoślizgowy (ASR) WS WS WS

Asystent wspomagania koncentracji (AtAs) WD WD WD

Elektroniczny program stabilizacji (ESP®) WS WS WS

Ogranicznik hamulca zespolonego (DBL) WS WS WS

Oświetlenie otoczenia LED podczas jazdy wstecz WD WD WD

Reflektory LED WD WS WD

Tempomat odległości (ART) WD WD WD

Stop-and-Go dla tempomatu odległości WD WD WD

Wielofunkcyjny kluczyk WS WS WD

26 | Setra Indywidualne rozwiązania

Koncepcje oświetlenia wnętrza

Świetlana

Oświetlenie dyskretne i oświetlenie stopni schodów zapewnia wyjątkową atmosferę we wnętrzu S 531 DT.

przyszłość

Pokazany tutaj materiał obiciowy nie jest już dostępny.

C zy wiesz, że na pokładzie nowych autokarów Setra jest nawet 4000 lamp ledowych? Większość z nich nie występuje

w reflektorach czy lampach zewnętrznych, lecz buduje przyjemną atmosferę we wnętrzu.

Rozszerzona koncepcja oświetleniowa modeli HDH, HD i MD serii TopClass i ComfortClass oferuje rozmaite możliwości stylowej i pomysłowej iluminacji strefy dla pasażerów. Dzięki temu Setrę można zaaranżować zupełnie indywidualnie – w formie wyposażenia dodatkowego lub specjalnego życzenia klienta uzupełniającego już i tak bogatą wersję standardową. Dotyczy to np. oświetlenia wejścia i stopni schodów. Teraz jest ono dostępne także w kolorze pomarań- czowym, czerwonym, niebieskim i zielonym jako uzupełnienie dotychczasowej bieli.

W serii TopClass seryjne oświetlenie półek na bagaż obejmuje paski świetlne barwy ciepłej bieli. W każdych dziesięciu centymetrach mieści się sześć diod LED, dzięki czemu zapewniają pomocne i przyjemne światło oraz nastrojową atmosferę. W serii ComfortClass półki na bagaż także można oświetlić przy pomocy pasków świetlnych, które uzupełniają oprawy oświetleniowe zamontowane w podpórkach. Ta iluminacja jest dostępna w kolorze białym, pomarańczowym, czerwonym, niebieskim oraz zielonym i można ją uzupełnić o dodatkowe lampki. Diody LED są umieszczone między podpórkami półek i emitują ciepłe, białe światło w kierunku sufitu.

Wyrafinowane wykończenie stanowi dolne oświetlenie przy co drugim rzędzie miejsc. Diody biegną zygzakiem i również są dostępne w kolorze białym, pomarańczowym, czerwonym, niebieskim i zielonym. Seryjnie w TopClass i jako wyposażenie dodatkowe w ComfortClass światło zapewniają także panele podsufitowe nad podwójnymi siedzeniami wyposażone w osiem diod LED.

Jednak główny element koncepcji oświetlenia wnętrza Setry to oświetlenie dyskretne. W dużym stopniu buduje ono wspaniałe wrażenie przestrzenne w autokarach z Neu-Ulm. Dyskretne światło pomiędzy szybą a półkami na bagaż zapewnia przytulną atmosferę we wnętrzu. Także ten element wyposażenia, podobnie jak całe oświetle-nie LED w autobusach Setra, posiada certyfikat i pomyślnie przeszedł test ochrony przeciwpożarowej. Za mało nastrojowo? W serii TopClass nawet głośniki w słupkach okiennych można wyposażyć w oświetlenie.

Koncepcja oświetlenia jest pełna dopiero wtedy, gdy nie kończy się wraz z wyjściem pasażera z autobusu. Opcjonalne oświetlenie otoczenia z czterema diodami LED na każdej ze stron w LaLinea (TC) lub krawędzi dachu (CC) oświetla obszar po boku pojazdu dopóty, dopóki pojazd stoi i otwarte są co najmniej jedne drzwi. Oznacza to większy komfort i bezpieczeństwo dla pasażerów podczas wsiadania i wysiadania oraz wkładania bagażu. Oświetlenie można włączyć przy pomocy osobnego włącznika lub czujnika zmierzchu.

Setra Indywidualne rozwiązania | 27

Setra to pionier w dziedzinie jednorodnego i klimatycznego oświetlenia wnętrza. Łączy ono

elegancję z funkcjonalnością.

Koncepcje oświetlenia wnętrza


Dzięki niskiemu wejściu, przestronnemu wnętrzu i dużemu komfortowi jazdy Setra ST 110 wyprzedzała swoje czasy.

„... model ten jest kamieniem milowym

w historii produkcji autobusów”.

Lekki, przestronny, komfortowyAutobus miejski Setra ST 110 to pierwsza Setra

z seryjnym zawieszeniem pneumatycznym,

a zarazem jeden z zaledwie dwóch modeli

autobusów o ładowności przewyższającej

ciężar własny. Jeden z niewielu zachowanych

egzemplarzy znajduje się w kolekcji

zabytkowych autobusów Setra.

M ało brakowało, a trafiłby na złom. Setra ST 110 ostatecznie wysłużyła się po latach spędzonych w Zweibrücken, gdzie

bez silnika, skrzyni biegów i wyposażenia wnętrza służyła za miejsce do zabawy. Jednak dzięki szczęśliwym okolicznościom i pośrednictwu firmy Autokraft z Kilonii ten lekki autobus miejski trafił z powrotem do Ulm i zasilił kolekcję zabytkowych autobusów Setra.

To było dokładnie 30 lat temu. Potrzeba było niezliczonych godzin pracy, wiele wprawy i solidnej porcji improwizacji ze strony zespołu serwisowego Setry, aby doprowadzić zniszczoną karoserię do stanu, który odpowiada historycznemu znaczeniu tego rzadkiego pojazdu.

Mimo że Kässbohrer zbudował łącznie tylko ok. 80 egzemplarzy Setry ST 110, model ten jest kamieniem milowym w historii produkcji autobusów. Zalety konstrukcyjne i ekonomiczne tego autobusu miejskiego, który powstał dzięki współpracy Kässbohrera z Theodorem Pekolem, przedsiębiorcą i konstruktorem z Oldenburga, nawet dziś robią tak duże wrażenie jak w chwili premiery ST 110 w 1958 r. Autobus ten waży zaledwie ok. 6000 kg i dysponuje ładownością wynoszącą 7500 kg – to proporcja, której od tamtego czasu nie udało się osiągnąć. Á propos: 7500 kg w przeliczeniu odpowiada zdolności przewozowej na poziomie 110 pasażerów – stąd oznaczenie typu.

Mały ciężar własny to zasługa między innymi lekkiej karoserii z alu- minium o konstrukcji skorupowej, w której do wręgów pierścieniowych z metalu lekkiego przynitowano poszycie z blachy aluminiowej. Stąd też widoczne do dziś w zabytkowym ST 110 typowe nity tworzące regularne linie na ciemnoczerwonych bokach pojazdu. Ten rzadki egzemplarz o numerze podwozia 59068 ma czerwony kolor oraz logo ówczesnego przedsiębiorstwa Deutsche Bundesbahn, co wprawdzie nie zgadza się z wyglądem fabrycznym, ale jest ukłonem w stronę największego odbiorcy tych autobusów. Większość z 80 dostarczo-nych egzemplarzy wykorzystywano jako autobus miejski w Monachium, Ravensburgu i Friedrichshafen.

Kolejnym przełomem konstrukcyjnym wpływającym dodatkowo na zadziwiająco niską masę własną było zaawansowane podwozie: niezależne zawieszenie kół osi przedniej i tylnej umożliwiło stosowa-nie opon w układzie pojedynczym na osi napędowej. Poza tym zapew- niało niezwykle wysoki komfort jazdy, ponieważ po raz pierwszy w autobusie seryjnie zastosowano zawieszenie pneumatyczne na obu osiach. Dlatego kierowcy i pasażerowie byli pełni podziwu dla lekkiej Setry.

Niskie wejście z zaledwie jednym stopniem ułatwia dostęp do wnętrza ST 110. Przestronne wnętrze z całkowicie równą podłogą aż do osi tylnej i pojedynczymi siedzeniami wzdłuż ścian bocznych zaprasza do środka i sprawia wrażenie większego niż jest w rzeczywistości przy 10,58 m długości i 2,50 m szerokości.

Dziś w tylnej części odrestaurowanej Setry ST 110 znów pracuje zamontowany poziomo sześciocylindrowy silnik Henschel 522 DPU-K o mocy 192 kW (125 KM). Pojazd trafił do Ulm bez napędu, ale przypadek zrządził, że w głębokich zakamarkach magazynu części zamiennych znalazł się dawno zapomniany, nowiutki oryginalny silnik, dzięki któremu zespół serwisowy Setry tchnął w ST 110 nowe życie. Jak dobrze, że nie wylądował na złomowisku.


Setra Classic – zabytkowe autobusy


Świeży wydruk Drukarki 3D mogą zasadniczo zmienić branżę części zamiennych. Jednym z pionierów w tej

dziedzinie jest Daimler AG. Zespół specjalistów z EvoBus opracowuje zupełnie nowy model biznesowy.

Cel: drukowanie części zamiennych do autobusów Setra i Mercedes-Benz w punktach serwisowych.

Części zamienne z drukarki 3D

W szystko zaczęło się w październiku 2015 r. od wewnętrznej ewaluacji pod hasłem „After Sales fit for Future”. Przez pół roku sprawdzano, jakie rozwiązania techniczne i technologie są potrzebne,

aby odmienić oblicze segmentu części zamiennych w Daimler Buses. Szybko dostrzeżono ogromny potencjał w wytwarzaniu addytywnym, zwanym drukiem 3D. W tym sterowanym komputerowo procesie materiał w formie proszku jest nakładany warstwa po warstwie i łączony w trójwymiarowe elementy. Tak oto w lipcu 2016 r. EvoBus rozpoczął projekt CSP druk 3D, dzięki któremu powstał zupełnie nowy model biznesowy dla OMNIplus. Zespołem projektowym, w skład którego wchodzi 25 pracowników z różnych działów, kieruje Ralf Anderhofstadt.

Asortyment Daimler Buses Aftersales obejmuje 317 tys. różnych komponentów. Jednym z zadań zespołu było zidentyfikowanie tych części, które da się wydrukować na drukarce 3D. Okazało się, że w grę wchodzi ok. 3000 części z tworzyw sztucznych. Blisko 60 z nich dział zapewnienia jakości już dopuścił do druku. Wśród nich są osłony, rozpórki, zaślepki, tunele kablowe i poręcze foteli. Do druku nadaje się także prawie dziesięć części metalowych. Chodzi tutaj wyłącznie o elementy nieistotne z punktu widzenia bezpieczeństwa.

Setra Indywidualne rozwiązania | 31

„Aktualnie ten rynek

dynamicznie się rozwija...”

Na drukarce 3D można wyprodukować różne części, takie jak osłony, rozpórki, zaślepki, tunele kablowe czy poręcze foteli.

Na takich drukarkach 3D można produkować części zamienne.

Wzorem dla zespołu EvoBus są firmy z branży lotniczej, takie jak Boeing czy Airbus. „Jednak drukowane tam części w 99% pozbawione jam usadowych są zbyt drogie do zastosowań motoryzacyjnych”, wyjaśnia Anderhofstadt. Jamy usadowe to niepożądane puste przestrzenie w odlewanych lub drukowanych częściach. „W przypadku pojazdów kołowych 95% w zupełności wystarczy i mieści się w ramach obowiązujących wytycznych dotyczących jakości”, dodaje. „Jakość już dziś robi wrażenie. Spełniamy te same wymogi co części formowane wtryskowo i głębokociągnione”.

Równocześnie trzeba znaleźć odpowiednie drukarki 3D do produkcji części zamiennych. „Aktualnie ten rynek dynamicznie się rozwija”, zauważa kierownik projektu z EvoBus. Obecnie druk zleca się jeszcze wysoce wyspecjalizowanym firmom. W przyszłości takie urządzenia mają stanąć także w BusWord Home w Neu-Ulm. Jedno, bazujące na łożu proszkowym, już zakupiono w celach edukacyjnych. Urządzenie jest obecnie wykorzystywane w ramach studiów i nauki zawodu, bo nawet najlepsza technologia na nic się nie zda, gdy brakuje wykwalifikowanego personelu do jej obsługi.

Kolejny krok to produkcja własna. Równolegle należy opracować odpowiedni model biznesowy, ponieważ w przyszłości części zamienne w razie potrzeby będą produkowane bezpośrednio w punktach serwisowych. Centrala będzie dostarczać niezbędne dane, a więc oprogramowanie zamiast sprzętu. Tak oto producent pojazdów stanie się sprzedawcą licencji na drukowanie. „To duża zmiana dla producentów, takich jak Daimler, w kierunku działalności cyfrowej”, podkreśla Ralf Anderhofstadt. „Projekt pilotażowy druku w punktach firmowych i zakładach partnerskich rozpocznie się już wkrótce. Zakładam, że za trzy do pięciu lat punkty serwisowe od Busworld Home po Servicepoint będą drukować oryginalne części zamienne. Oto nasza wizja!”.

Korzyści są oczywiste. Produkcja form wtryskowych zajmuje często kilka miesięcy. Przygotowanie konstrukcji CAD/CAX dla druku 3D będącej bazą wyjściową łańcucha procesów cyfrowych trwa zaledwie cztery do pięciu dni roboczych. Sam proces drukowania także udało się znacznie przyspieszyć. „Części, których wydrukowanie jeszcze rok temu zajmowało od 15 do 16 godzin, dziś można wykonać w osiem, dziewięć godzin”, mówi Anderhofstadt. „Równie ważne jest jednak bezpieczeństwo: każdą część znaku-jemy ukrytym znakiem firmowym. Rozpozna go jedynie wprawne oko lub specjalne badanie aparatem rentgenowskim”.

Wniosek: w przyszłości dzięki drukowi 3D zmniejszą się wydatki na narzędzia, stany magazynowe, a konieczność zamawiania minimalnej ilości towaru odejdzie do lamusa. Przede wszystkim można taniej i szybciej produkować części zamienne do nieaktualnych już serii. Dotychczas ich produkcja na ogół była nieopłacalna, ponieważ trzeba było przez długi czas utrzymywać i konserwować maszyny oraz narzędzia.

„Zakładam, że za trzy do pięciu lat

punkty serwisowe od Busworld Home

po Servicepoint będą drukować

oryginalne części zamienne. Oto nasza wizja!”.

Ralf Anderhofstadt, kierownik projektu CSP druk 3D


Metoda druku 3D jest już technicznie dopracowana.

Setra Serwis i usługi | 33

Sprawność na lata

BestAge Repair od OMNIplus

Nawet gdy Twoja Setra się starzeje,

jest pod dobrą opieką ekspertów

z OMNIplus. Program BestAge Repair

oferuje usługi mające na celu

utrzymanie wartości autobusów

i jej zwiększenie.

„N ie ma stałej granicy wieku, od której autobus kwalifikuje się do programu BestAge Repair”, mówi Jürgen Hippin,

dyrektor działu obsługi klienta i części (CSP) w Daimler Buses. „Opracowując nasze produkty BestAge Repair, kierujemy się zapotrzebowaniem, aby klient znalazł dokładnie to, czego potrzebuje jego autobus”. Dlatego program, który uruchomiono prawie cztery lata temu, składa się z pakietu pojedynczych działań dostosowanych indywidualnie do stanu pojazdu i oczekiwań klienta.

Program BestAge Repair skupia się zasadniczo na trzech obszarach usług. Pierwszy z nich obejmuje dostarczenie i wymianę części. Eksperci OMNIplus oferują tutaj atrakcyjne cenowo produkty specjalne, począwszy od oryginalnych części zamiennych w mocno obniżonej cenie, po niedrogie oryginalne części regenerowane, które są korzystne dla środowiska i dużo tańsze niż nowe części. Oprócz klasycznych części regenerowanych, jak silniki, turbosprężarki i przekładnie, na znaczeniu zyskują też części naprawiane. Przykładowo, od niedawna w ofercie są naprawiane prądnice z gwarancją.

W drugim obszarze usług „Konserwacja i naprawa” klient korzysta z wszechstronnych kompetencji producenta, ponieważ nikt nie zna autobusów Setra lepiej niż OMNIplus. Atrakcyjne cenowo pakiety

napraw eksploatacyjnych, np. sprzęgieł, czy kompletną usługę EconomyService można łączyć z innymi pakietami, takimi jak sprawdzenie klimatyzacji lub ogrzewania.

Także trzeci obszar usług BestAge Repair „Przygotowanie i pielęgnacja” skupia się na korzyściach ekonomicznych dla klienta. Przykład: dzięki regeneracji deski rozdzielczej można dziesięciokrotnie zmniejszyć koszty w porównaniu z jej kompletną wymianą.

Nic więc dziwnego, że program BestAge Repair zyskuje popularność wśród przewoźników. Przyczyniają się do tego również wyjątkowe oferty, np. możliwość zamontowania w autobusach Setra serii 500 nowoczesnych reflektorów LED czy wyposażenie ich w przydatne światła „docking lights” na osi tylnej. „Ta akcja promocyjna przepro-wadzona w 2017 r. okazała się tak dużym sukcesem, że wkrótce wejdzie na stałe do programu BestAge Repair”, mówi Hippin.

34 | Setra Stylowe podróże

Region La Rioja

na północy Hiszpanii słynie

z wina. Jest tam również

wiele klasztorów, w których

znajdują się pierwsze zapiski

w języku hiszpańskim.

Odkrywamy region w modelu

Setra ComfortClass S 511 HD.

Setra Stylowe podróże | 35

Do kolebki języka hiszpańskiego

Serią ComfortClass 500 przez region Rioja

36 | Setra Stylowe podróże

W klasztorze Yuso przeor Pedro Merino pokazuje jedną z 20 tys. historycznych ksiąg przechowywanych w bibliotece.

R ioja – to, że nazwa tego regionu poza Hiszpanią jest także synonimem hiszpańskiego wina, nie

bierze się z przypadku. W końcu wino wytwarza się tutaj już od 3000 roku przed Chrystusem, a region La Rioja słynie na całym świecie z win z oznaczeniem DOC. Mimo że wino jest ogromnie ważne dla tego regionu, Rioja ma do zaoferowania o wiele więcej. José Ignacio Jiménez Domínguez, właściciel i prezes przedsiębiorstwa autobuso- wego Autobuses Jiménez z Logroño, stolicy prowincji La Rioja, zabiera nas w podróż przez winnice do historycz-nych korzeni regionu. Pojazd, którym podróżujemy, autobus klubowy Setra S 511 HD, jest stworzony do tej trasy pełnej krętych dróg i wiodącej przez historyczne wioski.

W średniowieczu produkcją wina w regionie La Rioja zajmowały się klasztory. Poza tym mnisi poświęcali się studiowaniu Pisma Świętego i tłumaczeniu historycznych pism z greki i języka arabskiego na łacinę. Niektóre klasztory wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO, dzięki czemu zaliczają się do najważniejszych celów kulturalnych i turystycznych regionu. Podróż do nich to jedna z najpiękniejszych i najciekawszych wycieczek w ofercie firmy Autobuses Jiménez. To wyjątkowa atrakcja dla wszystkich, którzy chcą poznać nie tylko słynną Calle del Laurel w Logroño pełną barów winnych.

W modelu S 511 HD z serii ComfortClass od razu czujemy się dobrze, ponieważ 30 miejsc siedzących na długości 10,47 m zapewnia dużo miejsca na nogi. Kącik klubowy zachęca do rozmów z współpasażerami. Pepe, nasz kierowca, pewnie manewruje Setrą po wąskich drogach lokalnych i jest pełen podziwu, jak lekko i bezpiecznie prowadzi się model S 511 HD.

Wino: życiodajny sok z La Rioja. „Pięknie jest tu już wiosną, gdy winorośle wypuszczają pierwsze listki”, opowiada José Ignacio Jiménez podczas jazdy przez winnice. „Ale wyjątkowym przeżyciem jest zobaczyć tę trasę w październiku i listopadzie, gdy krzewy winorośli mienią się jesienną czerwienią i żółcią, tworząc krajobraz jak z bajki. W La Rioja poświęcasz się przede wszystkim dwóm rzeczom”, mówi z uśmiechem. „Wino-braniu” i „piciu wina”. Poleca też zajrzeć na festyny ludowe, takie jak „winna bitwa” („batalla del vino”) w Haro, której uczestnicy oblewają się winem.

Droga staje się coraz bardziej kręta, a przejazdy przez miejscowości coraz węższe, gdy zbliżamy się do górskiej wioski San Millán de la Cogolla. To tutaj, w bliskiej odległości od siebie, znajdują się klasztory Yuso i Suso. Oba wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO nie tylko z powodów religijnych czy �

Pojazd, którym po-dróżujemy,

autobus klu-bowy Setra

S 511 HD, jest stworzony do

tej trasy pełnej krę-

tych dróg i wiodącej

przez history-czne wioski.


Briones nad rzeką Ebro to jedno z centrów uprawy winorośli w regionie Rioja.

Stylowe podróże: w dobrze wyposażonym autobusie klubowym Setra S 511 HD można wygodnie dotrzeć do atrakcji turystycznych Rioja, takich jak romańska brama cmentarza w Navarrete (u góry) czy zakrystia

klasztoru Yuso (po prawej).

Miejsce kultury wina: w muzeum Vivanco w Briones można dowiedzieć się wielu rzeczy

o tradycji uprawy winorośli w regionie Rioja.

architektonicznych, lecz także literackich i językowych, ponieważ klasztory te są uważane za „kolebkę języka hiszpańskiego”. To tutaj znajduje się księga zredagowana przez mnichów w okresie wczesnego średniowiecza w języku łacińskim, w której jeden z mnichów pozostawił komentarze w mówionym wówczas, ale nigdy wcześniej niespisanym języku ludowym. Poza tym niedaleko mieszkał Gonzalo de Berceo, pierwszy poeta, który tworzył w języku hiszpańskim.

Światowe dziedzictwo: klasztor YusoBrat Pedro Merino, przeor klasztoru Yuso, pokazuje nam gotycki kościół, imponującą barokową zakrystię, wewnętrzne prezbiterium (trascoro), renesansowe krużganki, archiwum i bibliotekę w stylu weneckim z bezcennymi zbiorami obejmującymi 20 tys. antycznych pism. Augustianie od 1878 r. troszczą się o klasztor Yuso i pielęgnują dziedzictwo historyczne, by udostępnić je tysiącom turystów corocznie przybywającym do klasztoru.

Po wizycie w klasztorze Setra znów mknie po krętych drogach regionu Rioja. Kompaktowe rozmiary naszego autobusu i umiejętności kierowcy pozwalają na manewro-wanie i zawracanie nawet w ciasnych miejscach. Mimo zaledwie dziesięciu metrów długości model S 511 HD to pełnoprawny autokar wyposażony we wszystkie udogod-nienia, które uprzyjemniają podróż – od dwustrefowej klimatyzacji po luksusowe fotele Setra Voyage Plus z wyjątkowo szerokim siedziskiem.

Muzeum VivancoPo krótkiej podróży przez łagodny pagórkowaty krajobraz docieramy do idyllicznie położonej wioski Briones w Rioja Alta, gdzie odwiedzamy muzeum Vivanco. Imponujące muzeum leży pośród winnic i idealnie wpasowuje się w otoczenie. Można tu poznać kulturę wina w jej całej różnorodności. Oczywiście goście mogą spróbować różnych win z regionu i wzbogacić swoją domową piwniczkę, koniecznie skosztowawszy wcześniej regional-nych specjałów, np. Patatas à la Riojana (ziemniaków według tutejszego przepisu) lub kotletów jagnięcych.

Droga powrotna do Logroño, stolicy prowincji La Rioja, w autobusie klubowym ComfortClass wiedzie przez łagodne pagórki. Podczas gdy zachodzące słońce oblewa rozległe winnice złotym światłem, opieramy się w wygod- nych rozkładanych fotelach Setra Voyage Plus i delektu-jemy się cichą jazdą Setry S 511 HD, robiąc w myślach przegląd tego pełnego przeżyć dnia.

O firmie Autobuses JiménezFirmę Autobuses Jiménez założyli pradziadkowie dzisiejszego właściciela José Ignacio Jiméneza Domíngueza w 1883 r. We flocie liczącej 400 pojazdów jest także ponad 250 autobusów Setra. José Ignacio Jiménez opowiada, że pierwszą Setrę nabył w 1966 r., a w jego flocie były praktycznie wszystkie modele serii 200, 300, 400 i 500 oraz kilka zabytkowych autobusów pierwszych serii 10 i 100. Właściciel firmy ceni w tej marce bezpie- czeństwo, komfort oraz to, że wyposażenie autobusów można dokładnie dostosować do potrzeb jego firmy. Entuzjazm podziela także jego syn, który reprezentuje już piąte pokolenie pracujące w rodzinnej firmie.

Mimo zaledwie

dziesięciu metrów

długości model

S 511 HD to pełnoprawny

autokar...


40 | Setra Serwis i usługi

Nowe punkty BusStore w Atenach i Salonikach

O d czasu wprowadzenia na rynek marki autobusów używanych BusStore ponad 5 lat temu w Europie utworzono 19 placówek.

W 2019 r. pojawią się dwa nowe punkty w Atenach i Salonikach. „Właśnie w Grecji wielu klientów poszukuje pojazdów używanych”, zdradza nam Emmanouil Skalidakis, pracownik działu sprzedaży w tym południowoeuropejskim kraju. „Dla wielu z nich używany autobus to najatrakcyjniejsza pod względem ekonomicznym możliwość poszerzenia własnej floty i dalszego rozwoju”. Jak mówi Skalidakis, Setra cieszy się dużą popularnością wśród greckich przewoźników: „Setra przyciąga w Grecji wielu klientów szukających używanych autobusów wysokiej jakości i o dużym prestiżu. Szczególnym wzięciem cieszą się modele zgodne z normą Euro V typu S 415 GT HD, S 415 HD i S 411 HD”. Skalidakis jest przekonany, że ta kompleksowa oferta dobrze przyjmie się na rynku greckim: „BusStore różni się od innych sprzedawców

głównie tym, że oferuje sprawdzone i niezawodne pojazdy wysokiej jakości i pierwszorzędną obsługę klienta”.

Podwójna premiera w Grecji

Nowe punkty BusStore w Atenach i Salonikach (na zdjęciu) odpowiadają na rosnące zapotrzebowanie na pojazdy używane.

I nstrukcje obsługi online w formie plików PDF nie są zbyt praktyczne w użyciu na komputerze czy

urządzeniu mobilnym. Setra idzie o krok dalej i dla modeli z serii TopClass 500 i ComfortClass 500 oferuje interak-tywną usługę „Bus Guides”. Dzięki temu wyszukiwanie danego tematu jest znacznie łatwiejsze. Pod adresem busguides.setra-buses.com można znaleźć informacje w języku niemieckim i angielskim zarówno na komputerze, jak i na smartfonie. W planach są również kolejne języki, które zostaną dodane wkrótce. Użytkownik może wczytać intuicyjnie podzielone rozdziały dotyczące danego typu autobusu lub wzoru konstrukcyjnego i znaleźć potrzebne informacje. Zawsze widoczny jest tylko aktualnie wybrany temat. Ponadto istnieje możliwość pobrania dodatkowych instrukcji, np. dotyczących systemu multimediów CMS, dokumentacji przeglądów czy tradycyjnych instrukcji obsługi w formacie PDF w przypadku, gdyby użytkownik chciał je zarchiwizować.

Interaktywne informacje dla Setry Instrukcje obsługi online

Instrukcja obsługi online: dzięki Bus Guide można w każdej chwili znaleźć dokładne informacje dotyczące pojazdu.

K onkurs Communicator Awards od ponad dwudziestu lat uchodzi za jeden z największych międzynarodowych konkursów

w branży marketingu i komunikacji. O nagrody walczy w nim ponad 6 tys. publikacji zgłoszonych przez przedsiębiorstwa i agencje. Podczas 24. edycji konkursu hamburska agencja Newport3, która na zlecenie Daimler Buses przygotowuje nasz magazyn, nie tylko przywiozła z Nowego Jorku nagrodę w kategorii „Magazine Industry” dla 59. wydania SetraWorld, lecz także znalazła się na liście „Excellence Winners”.

To niejedyny sukces niemieckiego magazynu w konkursie zorganizo-wanym w USA. W konkursie Astrid Awards 59. wydanie magazynu otrzymało nagrodę „Honors” w dwóch kategoriach – „Transportation” i „B-to-B”. Pokonało przy tym wielu konkurentów. Do konkursu, który

docenia wybitną kreatywność, innowacyjność, oryginalność i design, zgłoszono w sumie 550 publikacji z całego świata.

Trzecią ważną nagrodę w USA magazyn SetraWorld zdobył w konkursie Mercury Awards, jednym z najbardziej renomowanych międzynarodowych konkursów dotyczących komunikacji marki. W ramach konkursu corocznie od 1987 r. nagradza się wybitne osiągnięcia w dziedzinie profesjonalnej komunikacji firmy. Jury złożone z ponad 100 fachowców od reklamy z całego świata ocenia, na ile efektywnie, kreatywnie i z jakim skutkiem przekazuje się niekiedy złożone treści grupie docelowej. W tym prestiżowym konkursie 59. wydanie naszego magazynu zdobyło brąz w kategorii „Custom Publications – Business-to-Business: Buses & Coaches – Transportation”.

SetraWorld odniosła sukces także w Niemczech. W konkursie German Brand Awards magazyn został zwycięzcą w kategorii „Brand Creation- Print”. Nagrodę przyznaje German Brand Institute za wybitne za- rządzanie marką i zrównoważoną komunikację marki w krajach niemieckojęzycznych.


59. wydanie magazynu SetraWorld wzięło

udział w czterech międzynarodowych konkur-

sach dotyczących komunikacji marki. W każdym

z nich magazyn otrzymał przynajmniej jedną

nagrodę.

Nagrody dla magazynu

Sztuka na przystankach w Krumbach w Austrii

H anower, Melbourne, Baltimore: ekstrawaganckie przystanki autobusowe można znaleźć w wielu

miastach świata. Ale na wsi? I to z dala od wielkich centrów turystycznych? Czy ktoś to w ogóle zobaczy? Oczywiście! „Zainteresowanie naszymi wiatami auto- busowymi zaprojektowanymi przez międzynarodowych architektów nie słabnie nawet po pięciu latach od ich powstania”, mówi Egmont Schwärzler, burmistrz austriackiej gminy Krumbach. „Do dziś przybywają dziennie setki turystów z całego świata”. Wśród nich są pojedyncze osoby przyjeżdżające samochodem oraz wycieczki autobusowe z Europy, Azji i Ameryki.

A jeszcze kilka lat temu turyści omijali niewielką gminę Krumbach w Vorarlbergu nieopodal Bregencji na samym zachodzie Austrii. „Leżymy zbyt daleko od wielkich ośrodków narciarskich i szlaków wędrówkowych i mamy tylko kilka pensjonatów”, stwierdza Schwärzler. Dzięki niezwykłemu projektowi w przestrzeni publicznej ma się to zmienić. „Na początku był to jedynie pomysł rzucony mimochodem”, opowiada Egmont Schwärzler, „ale później podchwyciło go kilku społeczników z towarzystwa kultury w Krumbach”. Zaproszono siedmiu architektów z Rosji, Norwegii, Hiszpanii, Belgii, Chile, Japonii oraz Chin, by zaprojektowali dla Krumbach wiaty autobusowe. Następnie firmy budowlane, regionalni architekci oraz inżynierowie nieodpłatnie zrealizowali projekty.

Efekt to siedem przystanków, które zwykle przy użyciu regionalnych materiałów i uwzględnieniu miejscowych uwarunkowań w różny sposób interpretują temat „Czekania na autobus” – jako spiczasty dach „alpejski”,

przytulną „izbę z Vorarlbergu”, punkt widokowy na góry czy też wielofunkcyjny budynek z trybunami z widokiem na miejscowe boisko do piłki nożnej.

„Wiaty autobusowe nie tylko urozmaicają krajobraz, lecz także spełniają swój cel”, podkreśla Gerhard Felder, właściciel firmy autobusowej z sąsiedniego Mellau i współzałożyciel spółki Bregenzerwald Bus GmbH obsługującej 40 procent transportu liniowego w regionie. „W Krumbach i całym regionie Bregenzerwald wiele osób podróżuje autobusem i to do wszystkich regionów pery- feryjnych. Prawdopodobnie nie ma w Europie regionu wiejskiego, w którym komunikacja publiczna jest tak dobrze rozwinięta jak w Bregenzerwald. Nasze autobusy co godzinę kursują do każdej z 24 gmin, a niektóre nawet co pół godziny”.

Być może dobrze rozwinięta komunikacja autobusowa to jeden z powodów, dla których pomysłodawcy projektu wybrali właśnie przystanki autobusowe. Do tej pory nie na wszystkich przystankach były stałe schronienia dla pasażerów.

W każdym razie mieszkańcy Krumbach są dumni ze swojego projektu, o czym dobrze wie burmistrz Schwärzler. „Krumbach jest teraz wszędzie znane jako wioska wiat autobusowych”. Wzór dla innych gmin? „Trudno to ocenić”, mówi Egmont Schwärzler. „Każda gmina jest inna. Ale dla nas ten projekt z całą pewnością się opłacił”.

W niewielkiej gminie Krumbach w regionie Bregenzerwald w Austrii czekanie na autobus to przeżycie

kulturalne. Siedmiu międzynarodowych architektów zaprojektowało tu niezwykłe wiaty autobusowe

– wspólny projekt wioski i regionu, architektury i gospodarki.

Czekać piękniej

42 | Setra Horyzonty

„Do dziś przybywają dziennie setki turystów z całego świata”.

Zdjęcia: Nina Broell, Felix Friedmann, Albrecht Imanuel Schnabel

Przytulna izba, przyciągacz spojrzeń, las tyczek ze schodami, spiczasty dach alpejski, trybuny: wiaty autobusowe zaprojektowane przez architektów z siedmiu krajów przyciągają turystów.

Documents

W o r ld - Setra...W prawdzie Christoph Ecke z Wolferode nieopodal Eisleben posiada kilka zdjęć swojego dziadka za kierownicą autobusu, ale oprócz paru wycieczek klasowych, które