٭رقآم٭ شکشیپ6٭ایپل

از6٭دمحم٭انیم٭

دمحم انیم هرہق٭نب٭ونلف6٭هااعقت٭ه٭رهاایت٭اک٭اکی٭اجزئہ 1

﷽

دمحم انیم هرہق٭نب٭ونلف6٭هااعقت٭ه٭رهاایت٭اک٭اکی٭اجزئہ 2

رکال٭٭ےجیھب۔٭اس٭ںیم٭٭ےس٭اایبنءاہلل٭اعتیل٭ےن٭ینب٭ونع٭ااسنم٭یک٭الھبیئ٭ےک٭ےیل٭اهر٭اانپ٭اغیپل٭اس٭داین٭ںیم٭اچہپےن٭ےک٭ےیل٭اس٭داین٭ںیم٭تہب٭

اک٭انل٭آای٭ےہ٭رگم٭اس٭ےک٭اسھت٭یہ٭ہی٭رکال٭اایبنء٭62 اغابل٭انل٭مہ٭اجےتن٭ںیہ٭اهر٭ھچک٭ےک٭انل٭ںیمہ٭ولعمل٭ںیہن۔٭رقآم٭اپک٭ںیم٭ےس٭ھچک٭ےک

٭ےہ٭هہ٭ےرشک ے٭ےک٭ا یئایئ٭وا ٭اهر٭اپک٭اہلل٭اعتیل٭نج٭ولوگں٭وک٭اانپ٭یبن٭ای٭روسك٭اتنچ٭یھب٭اھکل٭ہک٭اایبنء٭وک٭رہ٭یتسب٭اهر٭رہ٭اتم٭ںیم٭اجیھب٭ایگ۔

اہلل٭اعتیل٭اےنپ٭ویبنں٭رپ٭اانپ٭اغیپل٭هیح٭یک٭وصرت٭ںیم٭انزك٭رفامات٭ےہ۔٭ہی٭هیح٭یئک٭رطح٭یک٭وہیت٭ےہ۔٭رفےتش٭ےک٭ابز٭ولگ٭وہےت٭ںیہ۔

اسیج٭ہک٭اراشد٭ابری٭اعتیل٭٭ذرےعی٭یھب٭وہیت٭ےہ۔٭رپدے٭ےک٭ےھچیپ٭ےس٭آهاز٭یھب٭آ٭یتکس٭ےہ٭اهر٭یج٭)دك(٭ںیم٭یھب٭ابت٭ڈاك٭دی٭اجیت٭ےہ۔

ےہ۔

إل وحيا أو من وراء حجاب أو يرسل رسول فيوحي بإذن [٧٥6٨٤]إنه علي حكيم ه ما يشاءوما كان لبشر أن يكلمه اللرگم٭ذبرہعی٭هیح٭ای٭رپدے٭ےک٭ےھچیپ٭ےس٭ای٭وکیئ٭رفہتش٭جیھب٭دے٭ہک٭هہ٭اس٭ےک٭مکح٭ےس٭٭اهر٭یسک٭ااسنم٭اک٭قح٭ںیہن٭ہک٭اس٭ےس٭اهلل٭الکل٭رک٭ےل

۔ااقل٭رک٭ےل٭وج٭اچےہ٭ےب٭کش٭هہ٭ڑبااعاشیلم٭تمکح٭هاال٭ےہ

٭هیح٭توبت٭رات٭وک٭وسےئوت٭اعل٭ااسنم٭وہ٭اهر٭حبص٭اےھٹ٭وتیبن٭نب٭ایگ٭وہ۔٭اہلل٭اعتیل٭اےنپ٭دنبهں٭وک٭٭ذبرہعی٭ااسنماب٭ااسی٭یھبک٭ںیہن٭وہا٭ہک٭وکیئ٭

اک٭الکل٭٭آپ٭رپ٭یھب٭اہلل٭اعتیلےک٭اسھت٭وہا۔ملسو هيلع هللا ىلص ااسی٭یہ٭امہرے٭یبن٭رضحت٭دمحم٭ےس٭رسرفاز٭رفامای٭اهر٭اانپ٭الکل٭دتبرجی٭ام٭رپ٭انزك٭ایک۔

اسك٭ںیم٭انزك٭وہا۔٭62دتبرجی٭

وک٭یبن٭ملسو هيلع هللا ىلص اہجں٭یبن٭رکمی٭٭اغر٭ارا٭اک٭ها ہع٭ شی٭رکےت٭ںیہ٭رپ٭هیح٭یک٭ک هاعت٭ےک٭وحاےل٭ےسامہرے٭اسےنم٭دحمنیثملسو هيلع هللا ىلص یبن٭رکمی٭

وبعمث٭رفامای٭ایگ۔٭اس٭هاےعق٭ںیم٭هرہق٭نب٭ونلف٭اک٭انل٭یھب٭آات٭ےہ۔٭ےلھچپ٭ھچک٭دونں٭ےس٭وتمارت٭ھچک٭ولوگں٭یک٭رطف٭ےس٭هرہق٭نب٭ونلف٭ےک٭

اچ٭ہک٭ےس٭ںیم٭ےن٭وسهوجد٭رپ٭یہ٭ارتعااضت٭دھکی٭راہ٭وہں٭ہک٭هرہق٭نب٭ونلف٭اکی٭رفیض٭رکدار٭ےہ٭وج٭وہیدویں٭یک٭قیلخت٭ےہ۔اس٭وحاےل

اهر٭ومفق٭اکی٭اجزئے٭٭اینپ٭انصق٭ولعمامت٭ام٭رهاایت٭اک٭اجزئہ٭ولں٭وج٭هرہق٭نب٭ونلف٭اهر٭یلہپ٭هیح٭ےک٭وحاےل٭ےس٭ شی٭یک٭یئگ٭ےہ٭اهر٭

ریما٭ومفق٭وس٭دصیف٭طلغ٭یھب٭وہ٭اتکس٭ےہ۔٭رہباحك٭وکشش٭یک٭ےہ٭ہک٭اےنپ٭ایخالت٭دهوتسں٭یک٭وصرت٭اقرنیئ٭ےک٭اسےنم٭ شی٭رکهں۔

٭اتکس٭ےہ٭اس٭ےس٭ریمی٭ای٭دهرسے٭دهوتسں٭یک٭یز د٭رئامنیئ٭وہ۔اکی٭ابت٭دنایم٭ںیم٭رےہ٭اس٭یرح ر٭اک٭دصق٭ےک٭اسےنم٭رھک٭دهں٭وہ

یسک٭رپ٭دیقنت٭رکان٭رہ٭زگ٭ںیہن٭ےہ۔٭

دمحم انیم هرہق٭نب٭ونلف6٭هااعقت٭ه٭رهاایت٭اک٭اکی٭اجزئہ 3

سے متعلق روایاتورقہ بن نوفل

دبهم٭رکمر٭66قفتم٭ہیلع٭٭62دحثی٭رموفع٭رکمرات٭٭2حیحص٭اخبری6دلج٭اهك6دحثی٭ربمن٭

ییحی٭نب٭ریکب،٭ثیل،٭لیقع،٭انب٭اہشب،٭رعهہ٭نب٭زریب٭ال٭اوملنینم٭رضحت٭اعہشئ٭ریض٭اہلل٭اعتیل٭اہنع٭ےس٭رهاتی٭رکےت٭ںیہ٭ہک٭اوہنں٭ےن٭

ہیلع٭رفامای٭ہک٭بس٭ےس٭یلہپ٭هیح٭وج٭روسك٭اہلل٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هآہل٭هملس٭رپ٭ارتین٭ک هع٭وہیئ٭هہ٭اےھچ٭وخاب٭ےھت،٭وج٭احبتل٭دنین٭آپ٭یلص٭اہلل٭

هملس٭دےتھکی٭ےھت،٭انچہچن٭بج٭یھب٭آپ٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هآہل٭هملس٭وخاب٭دےتھکی٭وت٭هہ٭حبص٭یک٭رهینش٭یک٭رطح٭اظرہ٭وہاجات،٭رھپ٭اہنتیئ٭ےس٭٭هآہل

ں٭آپ٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هآہل٭هملس٭وک٭تبحم٭وہےن٭یگل٭اهر٭اغر٭ارا٭ںیم٭اہنت٭رےنہ٭ےگل٭اهر٭لبق٭اس٭ےک٭ہک٭رھگ٭هاولں٭ےک٭اپس٭آےن٭اک٭وشق٭وہ٭هاہ

ایک٭رکےت،٭ثنحت٭ےس٭رماد٭یئک٭راںیت٭ابعدت٭رکان٭ےہ٭اهر٭اس٭ےک٭ےئل٭وتہش٭اسھت٭ےل٭اجےت٭رھپ٭رضحت٭دخہجی٭ریض٭اہلل٭اعتیل٭اہنع٭ثنحت٭

ےک٭اپس٭هاسپ٭آےت٭اهر٭ایس٭رطح٭وتہش٭ےل٭اجےت،٭اہیں٭کت٭ہک٭بج٭هہ٭اغر٭ارا٭ںیم٭ےھت،٭قح٭آای،٭انچہچن٭ام٭ےک٭اپس٭رفہتش٭آای٭اهر٭اہک٭

٭ےن٭اہک٭ہک٭ںیم٭زپہ ٭وہا٭ںیہن٭وہں،٭آپ٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هآہل٭هملس٭ نام٭رکےت٭ںیہ٭ہک٭ف ےھ٭رفےتش٭ےن٭ک ڑ٭رک٭زهر٭زپھ،٭آپ٭ےن٭رفامای٭ہک٭ںیم

٭ک ڑا٭ےس٭دابای،٭اہیں٭کت٭ہک٭ف ےھ٭فیلکت٭وسحمس٭وہیئ،٭رھپ٭ف ےھ٭وھچڑ٭دای٭اهر٭اہک٭زپھ!٭ںیم٭ےن٭اہک٭ںیم٭زپہ ٭وہا٭ںیہن٭وہں،٭رھپ٭دهرسی٭ابر٭ف ےھ

اہیں٭کت٭ہک٭ریمی٭اطتق٭وجاب٭دےنی٭یگل٭رھپ٭ف ےھ٭وھچڑ٭دای٭اهر٭اہک٭زپھ!٭ںیم٭ےن٭اہک٭ںیم٭زپہ ٭وہا٭ںیہن٭وہں،٭آپ٭یلص٭اهر٭زهر٭ےس٭دابای،٭

وک٭ےمج٭اہلل٭ہیلع٭هآہل٭هملس٭رفامےت٭ںیہ٭ہک٭رسیتی٭ابر٭ک ڑ٭رک٭ف ےھ٭زهر٭ےس٭دابای٭رھپ٭وھچڑ٭دای٭اهر٭اہک٭زپھ!٭اےنپ٭رب٭ےک٭انل٭ےس٭سج٭ےن٭ااسنم٭

ایک،٭زپھ٭اهر٭ریتا٭رب٭بس٭ےس٭زبرگ٭ےہ،٭روسك٭اہلل٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هآہل٭هملس٭ےن٭اےس٭درہاای٭اس٭احك٭ںیم٭ہک٭آپ٭وہےئ٭وخم٭ےس٭دیپا٭

لبمک٭اک٭دك٭اکپن٭راہ٭اھت٭انچہچن٭آپ٭رضحت٭دخہجی٭تنب٭وخدلی٭ےک٭اپس٭آےئ٭اهر٭رفامای٭ہک٭ف ےھ٭لبمک٭اڑہ ٭ده،٭ف ےھ٭لبمک٭اڑہ ٭ده،٭وت٭ولوگں٭ےن٭

٭ڈر٭اجات٭راہ،٭رضحت٭دخہجی٭ریض٭اہلل٭اعتیل٭اہنع٭ےس٭اسرا٭ها ہع٭ نام٭رک٭ےک٭رفامای٭ہک٭ف ےھ٭اینپ٭اجم٭اک٭ڈر٭ےہ،٭اڑہ ٭دای،٭اہیں٭کت٭ہک٭آپ٭اک

پ٭رضحت٭دخہجی٭ریض٭اہلل٭اہنع٭ےن٭اہک٭رہزگ٭ںیہن،٭دخا٭یک٭مسق،٭اہلل٭اعتیل٭آپ٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هآہل٭هملس٭وک٭یھبک٭یھب٭روسا٭ںیہن٭رکے٭اگ،٭آ

وت٭ہلص٭ریمح٭رکےت٭ںیہ،٭انوتاونں٭اک٭وبھج٭اےنپ٭اهرپ٭ےتیل٭ںیہ،٭اتحموجں٭ےک٭ےئل٭امکےت٭ںیہ،٭امہمم٭یک٭امہمم٭ونازی٭٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هآہل٭هملس

ونلف٭رکےت٭ںیہ٭اهر٭قح٭یک٭راہ٭ںیم٭ںیتبیصم٭ااھٹےت٭ںیہ،٭رھپ٭رضحت٭دخہجی٭ریض٭اہلل٭اعتیل٭ہنع٭آپ٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هآہل٭هملس٭وک٭رکیل٭هرہق٭نب٭

دمحم انیم هرہق٭نب٭ونلف6٭هااعقت٭ه٭رهاایت٭اک٭اکی٭اجزئہ 4

ےک٭اپس٭ںیئگ٭وج٭رضحت٭دخہجی٭ریض٭اہلل٭اعتیل٭ہنع٭ےک٭اچچ٭زاد٭اھبیئ٭ےھت،٭زامہن٭اجتیلہ٭ںیم٭رصناین٭وہےئگ٭ےھت٭اهر٭٭نب٭ادیس٭نب٭دبعازعلی

٭ربعاین٭اتکب٭اھکل٭رکےت٭ےھت۔انچہچن٭الیجن٭وک٭ربعاین٭زابم٭ںیم٭اھکل٭رکےت٭ےھت،٭سج٭دقر٭اہلل٭اچاتہ،٭انانیب٭اهر٭وبڑےھ٭وہےئگ٭ےھت،٭ام٭ےس

یل٭اہنع٭ےن٭اہک٭اے٭ریمے٭اچچ٭زاد٭اھبیئ٭اےنپ٭ےجیتھب٭یک٭ابت٭ونس٭آپ٭ےس٭هرہق٭ےن٭اہک٭اے٭ریمے٭ےجیتھب٭مت٭ایک٭رضحت٭دخہجی٭ریض٭اہلل٭اعت

٭اعتیل٭دےتھکی٭وہ؟٭وت٭وج٭ھچک٭روسك٭اہلل٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هآہل٭هملس٭ےن٭داھکی٭اھت،٭ نام٭رک٭دای،٭هرہق٭ےن٭آپ٭ےس٭اہک٭ہک٭یہی٭هہ٭انومس٭ےہ،٭وج٭اہلل

السلل٭رپ٭انزك٭رفامای٭اھت،٭اکش٭ںیم٭ونوجام٭وہات،٭اکش٭ںیم٭اس٭هتق٭کت٭زدنہ٭راتہ،٭بج٭اہمتری٭وقل٭ںیہمت٭اکنك٭ےن٭رضحت٭ومیس٭ہیلع٭ا

اس٭٭دے٭یگ،٭وت٭روسك٭اہلل٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هآہل٭هملس٭ےن٭رفامای!٭ایک٭هہ٭ف ےھ٭اکنك٭دںی٭ےگ؟٭هرہق٭ےن٭وجاب٭دای،٭اہں!٭وج٭زیچ٭وت٭ےل٭رک٭آای٭ےہ

٭اس٭ےس٭د ینم٭یک٭یئگ،٭ا ر٭ںیم٭ریتا٭زامہن٭اپںں٭وت٭ںیم٭ریتی٭روری٭ددد٭رکهں٭اگ،٭رھپ٭زایدہ٭زامہن٭ںیہن٭رذرا٭ہک٭رطح٭یک٭زیچ٭وج٭یھب٭ےل٭رک٭آای

اجرب٭٭هرہق٭اک٭ااقتنك٭وہایگ،٭اهر٭هیح٭اک٭آان٭ھچک٭دونں٭ےک٭ےئل٭دنب٭وہایگ،٭انب٭اہشب٭ےن٭اہک٭ہک٭ھجم٭ےس٭اوبہملس٭نب٭دبعارلنمح٭ےن٭ نام٭ایک٭ہک

٭ےک٭ر ےن٭یک٭دحثی٭ نام٭رک٭رےہ٭ےھت،٭وت٭اس٭دحثی٭ںیم٭ نام٭ایک٭ہک٭آترضحت٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هآہل٭هملس٭ نام٭رفام٭نب٭دبعاہلل٭ااصنری٭هیح

آامسم٭ه٭٭رےہ٭ےھت٭ہک٭اکی٭ابر٭ںیم٭اج٭راہ٭اھت٭وت٭آامسم٭ےس٭اکی٭آهاز٭ینس،٭رظن٭ااھٹ٭رک٭داھکی٭وت٭هیہ٭رفہتش٭اھت،٭وج٭ریمے٭اپس٭ارا٭ںیم٭آای٭اھت٭،

رپ٭اھٹیب٭وہا٭اھت،٭ھجم٭رپ٭ربع٭اطری٭وہایگ٭اهر٭هاسپ٭ولٹ٭رک٭ںیم٭ےن٭اہک٭ف ےھ٭لبمک٭اڑہ ٭ده٭ف ےھ٭لبمک٭اڑہ ٭ده،٭وت٭اہلل٭٭زنیم٭ےک٭درایمم٭رکیس

ثر)اعتیل٭ےن٭ہی٭آتی٭انزك٭رفامیئ،٭ )(قم فأنذر)(يا أيها المد اهر٭ولوگں٭اے٭لبمک٭اهڑےنھ٭هاےل٭اھٹ٭( وثيابك فطهر)(وربك فكب

٭یگل،٭وک٭ڈرا٭اهر٭اےنپ٭رب٭یک٭ڑبایئ٭ نام٭رک٭اهر٭اےنپ٭ڑپکے٭وک٭اپک٭رھک٭اهر٭اناپیک٭وک٭وھچڑ٭دے٭،٭رھپ٭هیح٭اک٭ہلسلس٭ رل٭وہایگ٭اهر٭اگلاتر٭آےن

٭ےن٭دبعاہلل٭نب٭ویفس٭اهر٭اوب٭اصحل٭ےن٭اس٭ےک٭اتمعب٭دحثی٭ نام٭یک٭ےہ٭اهر٭الہك٭نب٭رهاد٭ےن٭زرہی٭ےس٭اتمتعب٭یک٭ےہ،٭ویسن٭اهر٭رمعم

وفادہ٭یک٭ہگج٭وبادرہ٭ نام٭ایک۔

دبهم٭رکمر٭66قفتم٭ہیلع٭٭62دحثی٭رموفع٭رکمرات٭٭244حیحص٭اخبری6دلج٭دهل6دحثی٭ربمن٭

دبعاہلل٭نب٭ویفس٭ثیل٭لیقع٭انب٭اہشب٭اوبہملس٭رضحت٭اجرب٭نب٭دبعاہلل٭ریض٭اہلل٭ہنع٭ےس٭رهاتی٭رکےت٭ںیہ٭ہک٭اوہنں٭ےن٭روسك٭اہلل٭یلص٭

رفامےت٭وہےئ٭انس٭ہک٭اس٭ےک٭دعب٭هیح٭عطقنم٭وہیئگ٭سپ٭)اکی٭دم(٭ںیم٭اج٭راہ٭اھت٭ہک٭ںیم٭ےن٭اکی٭آامسین٭آهاز٭ینس٭وت٭ںیم٭اہلل٭ہیلع٭هآہل٭هملس٭وک٭

یس٭ےن٭آامسم٭یک٭رطف٭رظن٭ااھٹ٭رک٭داھکی٭وت٭ایک٭داتھکی٭وہں٭ہک٭هیہ٭رفہتش٭وج٭اغر٭ارا٭ںیم٭ریمے٭اپس٭آای٭اھت٭آامسم٭ه٭زنیم٭ےک٭درایمم٭اکی٭رک

ےس٭ڈر٭ایگ٭یتح٭ہک٭زنیم٭رپ٭ رےن٭اگل٭رھپ٭ںیم٭رھگ٭هاولں٭ےک٭اپس٭آای٭اهر٭ںیم٭ےن٭اہک٭ہک٭ف ےھ٭لبمک٭اڑہ ں٭ف ےھ٭لبمک٭اڑہ ں٭وت٭٭رپ٭اھٹیب٭ےہ٭ںیم٭اس

دمحم انیم هرہق٭نب٭ونلف6٭هااعقت٭ه٭رهاایت٭اک٭اکی٭اجزئہ 5

ےنپ٭اہلل٭اعتیل٭ےن٭ہی٭آایت٭انزك٭رفامںیئ٭اے٭اچدر٭اهڑےنھ٭هاےل٭اےیھٹ٭اهر٭)اکرفهں٭وک٭ذعاب٭ےس(٭ڈراےیئ٭اهر٭اےنپ٭رب٭یک٭ڑبایئ٭ےئجیک٭اهر٭ا

٭اوبہملس٭ےن٭اہک٭ہک٭رزج٭ےک٭ینعم٭ںیہ٭تب۔ڑپکهں٭وک٭

ے

اپک٭ےئجیک٭اهر٭وتبں٭وک٭وھچڑیئ

دبهم٭رکمر٭66قفتم٭ہیلع٭٭62دحثی٭رموفع٭رکمرات٭٭264حیحص٭اخبری6دلج٭دهل6دحثی٭ربمن٭

روسك٭اہلل٭یلص٭دبعاہلل٭نب٭ویفس٭ثیل٭لیقع٭انب٭اہشب٭رعهہ٭رضحت٭اعہشئ٭ریض٭اہلل٭اعتیل٭اہنع٭ےس٭رهاتی٭رکےت٭ںیہ٭هہ٭رفامیت٭ںیہ٭ہک٭

اہلل٭ہیلع٭هآہل٭هملس٭دڑھےتک٭دك٭ےس٭رضحت٭دخہجی٭ریض٭اہلل٭اعتیل٭ہنع٭ےک٭اپس٭هاسپ٭آےئ٭هہ٭آپ٭وک٭هرہق٭نب٭ونلف٭ےک٭اپس٭ےل٭ںیئگ٭

اهر٭هرہق٭رصناین٭وہ٭ےئگ٭ےھت٭الیجن٭وک٭رعیب٭ںیم٭زپہ ٭رکےت٭ےھت٭وت٭هرہق٭ےن٭رواھچ٭آپ٭ےن٭ایک٭داھکی؟٭آترضحت٭ےن٭اںیہن٭بس٭اتب٭دای٭وت٭

ری٭زربدت٭ہق٭ےن٭اہک٭ہی٭هیہ٭انومس٭)ینعی٭رفہتش(٭ےہ٭وج٭اہلل٭اعتیل٭ےن٭ومیس٭رپ٭انزك٭رفامای٭اھت٭اهر٭ا ر٭ف ےھ٭اہمترا٭زامہن٭ےلم٭اگ٭وت٭ںیم٭اہمتهر

ددد٭رکهں٭اگ٭اانلومس٭ینعی٭هہ٭راز٭دار٭ےسج٭آدیم٭اےنپ٭اےسی٭راز٭اتب٭دے٭ںیہنج٭هہ٭رہ٭اکی٭رپ٭اظرہ٭ںیہن٭رکات۔

دبهم٭رکمر٭66قفتم٭ہیلع٭٭62دحثی٭رموفع٭رکمرات٭٭66622دحثی٭ربمن٭حیحص٭اخبری6دلج٭دهل

ییحی٭،٭هعیک،٭یلع٭انب٭ابمرک،٭ییحی٭نب٭ایب٭ریثک٭ےس٭رهاتی٭رکےت٭ںیہ٭اوہنں٭ےن٭ نام٭ایک٭ہک٭ںیم٭ےن٭اوبہملس٭نب٭دبعارلنمح٭ےس٭رواھچ٭ہک٭

بس٭ےس٭ےلہپ٭رقآم٭یک٭وکم٭یس٭آتی٭انزك٭وہیئ؟٭وت٭اوہنں٭ےن٭اہک٭) ثر۔قم فانذريايها ال (٭انزك٭وہیئ٭ںیم٭ےن٭6۔4۔٭ادملرث٭6٭32( مد

(٭بس٭ےس٭ےلہپ٭انزك٭وہیئ٭وت٭اوبہملس٭ےن٭اہک٭ںیم٭ےن٭اجرب٭نب٭دبعاہلل٭ےس٭اس٭ےک٭اقرأ باسم ربک الذي خلقاہک٭ہک٭ولگ٭ےتہک٭ںیہ٭ہک٭)

اہلل٭اعتیل٭ہنع٭ےن٭اہک٭ںیم٭مت٭ےس٭هیہ٭ نام٭رکات٭وہں٭وج٭مہ٭ےس٭روسك٭اہلل٭٭قلعتم٭رواھچ٭اهر٭ںیم٭ےن٭هیہ٭اہک٭وج٭مت٭ےن٭اہک٭رضحت٭اجرب٭ریض

ں٭ےس٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هملس٭ےن٭ نام٭ایک٭آپ٭ےن٭رفامای٭ہک٭ںیم٭ارا٭ںیم٭وگہش٭نیشن٭اھت٭بج٭ںیم٭ےن٭وگہش٭ینیشن٭یک٭ددت٭وک٭رورا٭رکایل٭وت٭ںیم٭هاہ

ف٭داھکی٭وت٭ھچک٭رظن٭ہن٭آای۔٭ںیم٭ےن٭اےنپ٭ابںیئ٭رطف٭داھکی٭وت٭ھچک٭رظن٭ہن٭آای٭وت٭ںیم٭ارتا٭وت٭ںیم٭اکپرا٭ایگ٭اکی٭آهاز٭ینس٭ںیم٭ےن٭اینپ٭داںیئ٭رط

اپین٭اہبں٭آپ٭٭ےن٭رس٭ااھٹای٭وت٭اکی٭زیچ٭دیھکی٭رھپ٭ںیم٭دخہجی٭ریض٭اہلل٭اعتیل٭ہنع٭ےک٭اپس٭آای٭وت٭ںیم٭ےن٭اہک٭ھجم٭وک٭لبمک٭اڑہ ٭ده٭اهر٭ھجم٭رپ٭ڈنھٹا

ثر)ےئ٭اهر٭ھجم٭رپ٭ڈنھٹا٭اپین٭اہبای٭رھپ٭آتی٭ےن٭ نام٭ایک٭ہک٭ولوگں٭ےن٭ف ےھ٭لبمک٭اڑہ (٭6۔4۔٭ادملرث٭6٭32)( قم فأنذر)(يا أيها المد

انزك٭وہیئ٭)آتی(٭مت٭ڑھکے٭وہ٭اهر٭ڈراں۔

دمحم انیم هرہق٭نب٭ونلف6٭هااعقت٭ه٭رهاایت٭اک٭اکی٭اجزئہ 6

واقعہمکمل بیان کردہ روایات میں

ام٭امتل٭ااحدثی٭ےس٭وج٭ها ہع٭اتنب٭ےہ٭هہ٭ھچک٭ویں٭ےہ۔

هیح٭وج٭روسك٭اہلل٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هآہل٭هملس٭رپ٭ارتین٭ک هع٭وہیئ٭هہ٭اےھچ٭وخاب٭ےھت،٭وج٭احبتل٭دنین٭آپ٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭٭بس٭ےس٭ےلہپوج٭هیح٭

ےس٭هآہل٭هملس٭دےتھکی٭ےھت،٭انچہچن٭بج٭یھب٭آپ٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هآہل٭هملس٭وخاب٭دےتھکی٭وت٭هہ٭حبص٭یک٭رهینش٭یک٭رطح٭اظرہ٭وہاجات،٭رھپ٭اہنتیئ٭

آہل٭هملس٭وک٭تبحم٭وہےن٭یگل٭اهر٭اغر٭ارا٭ںیم٭اہنت٭رےنہ٭ےگل٭اهر٭لبق٭اس٭ےک٭ہک٭رھگ٭هاولں٭ےک٭اپس٭آےن٭اک٭وشق٭وہ٭هاہں٭آپ٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭ه

ثنحت٭ایک٭رکےت،٭ثنحت٭ےس٭رماد٭یئک٭راںیت٭ابعدت٭رکان٭ےہ٭اهر٭اس٭ےک٭ےئل٭وتہش٭اسھت٭ےل٭اجےت٭رھپ٭رضحت٭دخہجی٭ریض٭اہلل٭اعتیل٭اہنع٭

وتہش٭ےل٭اجےت،٭اہیں٭کت٭ہک٭بج٭هہ٭اغر٭ارا٭ںیم٭ےھت،٭قح٭آای،٭انچہچن٭ام٭ےک٭اپس٭رفہتش٭آای٭اهر٭اہک٭٭ےک٭اپس٭هاسپ٭آےت٭اهر٭ایس٭رطح

ر٭زپھ،٭آپ٭ےن٭رفامای٭ہک٭ںیم٭ےن٭اہک٭ہک٭ںیم٭زپہ ٭وہا٭ںیہن٭وہں،٭آپ٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هآہل٭هملس٭ نام٭رکےت٭ںیہ٭ہک٭ف ےھ٭رفےتش٭ےن٭ک ڑ٭رک٭زه

وہیئ،٭رھپ٭ف ےھ٭وھچڑ٭دای٭اهر٭اہک٭زپھ!٭ںیم٭ےن٭اہک٭ںیم٭زپہ ٭وہا٭ںیہن٭وہں،٭رھپ٭دهرسی٭ابر٭ف ےھ٭ک ڑا٭٭ےس٭دابای،٭اہیں٭کت٭ہک٭ف ےھ٭فیلکت٭وسحمس

اهر٭زهر٭ےس٭دابای،٭اہیں٭کت٭ہک٭ریمی٭اطتق٭وجاب٭دےنی٭یگل٭رھپ٭ف ےھ٭وھچڑ٭دای٭اهر٭اہک٭زپھ!٭ںیم٭ےن٭اہک٭ںیم٭زپہ ٭وہا٭ںیہن٭وہں،٭آپ٭یلص٭

ی٭ابر٭ک ڑ٭رک٭ف ےھ٭زهر٭ےس٭دابای٭رھپ٭وھچڑ٭دای٭اهر٭اہک٭زپھ!٭اےنپ٭رب٭ےک٭انل٭ےس٭سج٭ےن٭ااسنم٭وک٭ےمج٭اہلل٭ہیلع٭هآہل٭هملس٭رفامےت٭ںیہ٭ہک٭رسیت

وہےئ٭وخم٭ےس٭دیپا٭ایک،٭زپھ٭اهر٭ریتا٭رب٭بس٭ےس٭زبرگ٭ےہ،٭روسك٭اہلل٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هآہل٭هملس٭ےن٭اےس٭درہاای٭اس٭احك٭ںیم٭ہک٭آپ٭

آےئ٭اهر٭رفامای٭ہک٭ف ےھ٭لبمک٭اڑہ ٭ده،٭ف ےھ٭لبمک٭اڑہ ٭ده،٭وت٭٭دڑھےتکدك٭ےس٭٭٭وخدلی٭ےک٭اپساک٭دك٭اکپن٭راہ٭اھت٭انچہچن٭آپ٭رضحت٭دخہجی٭تنب

اینپ٭٭ولوگں٭ےن٭لبمک٭اڑہ ٭دای،٭اہیں٭کت٭ہک٭آپ٭اک٭ڈر٭اجات٭راہ،٭رضحت٭دخہجی٭ریض٭اہلل٭اعتیل٭اہنع٭ےس٭اسرا٭ها ہع٭ نام٭رک٭ےک٭رفامای٭ہک٭ف ےھ

٭ےن٭اہک٭رہزگ٭ںیہن،٭دخا٭یک٭مسق،٭اہلل٭اعتیل٭آپ٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هآہل٭هملس٭وک٭یھبک٭یھب٭روسا٭ںیہن٭اجم٭اک٭ڈر٭ےہ،٭رضحت٭دخہجی٭ریض٭اہلل٭اہنع

یک٭٭رکے٭اگ،٭آپ٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هآہل٭هملس٭وت٭ہلص٭ریمح٭رکےت٭ںیہ،٭انوتاونں٭اک٭وبھج٭اےنپ٭اهرپ٭ےتیل٭ںیہ،٭اتحموجں٭ےک٭ےئل٭امکےت٭ںیہ،٭امہمم

ںیم٭ںیتبیصم٭ااھٹےت٭ںیہ،٭رھپ٭رضحت٭دخہجی٭ریض٭اہلل٭اعتیل٭ہنع٭آپ٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هآہل٭هملس٭وک٭رکیل٭٭امہمم٭ونازی٭رکےت٭ںیہ٭اهر٭قح٭یک٭راہ

هرہق٭نب٭ونلف٭نب٭ادیس٭نب٭دبعازعلی٭ےک٭اپس٭ںیئگ٭وج٭رضحت٭دخہجی٭ریض٭اہلل٭اعتیل٭ہنع٭ےک٭اچچ٭زاد٭اھبیئ٭ےھت،٭زامہن٭اجتیلہ٭ںیم٭رصناین٭

دمحم انیم هرہق٭نب٭ونلف6٭هااعقت٭ه٭رهاایت٭اک٭اکی٭اجزئہ 7

دهرسی٭رهاتی٭ےک٭اطمقب٭الیجن٭وک٭رعیب٭٭ےھت۔انچہچن٭الیجن٭وک٭ربعاین٭زابم٭ںیم٭اھکل٭رکےت٭ےھت،وہےئگ٭ےھت٭اهر٭ربعاین٭اتکب٭اھکل٭رکےت٭

سج٭دقر٭اہلل٭اچاتہ،٭انانیب٭اهر٭وبڑےھ٭وہےئگ٭ےھت،٭ام٭ےس٭رضحت٭دخہجی٭ریض٭اہلل٭اعتیل٭اہنع٭ےن٭اہک٭اے٭ریمے٭اچچ٭٭ںیم٭زپہ ٭رکےت٭ےھت،

اہک٭اے٭ریمے٭ےجیتھب٭مت٭ایک٭دےتھکی٭وہ؟٭وت٭وج٭ھچک٭روسك٭اہلل٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هآہل٭هملس٭ےن٭زاد٭اھبیئ٭اےنپ٭ےجیتھب٭یک٭ابت٭ونس٭آپ٭ےس٭هرہق٭ےن٭

اانلومس٭ینعی٭هہ٭۔٭اےکس٭العهہ٭)اس٭انومس٭وک٭رفےتش٭ےس٭ریبعت٭ایک٭اجات٭ےہےس٭اہک٭ہک٭یہی٭هہ٭انومس٭ےہ٭داھکی٭اھت،٭ نام٭رک٭دای،٭هرہق٭ےن٭آپ

،٭وج٭اہلل٭اعتیل٭ےن٭رضحت٭ومیس٭ہیلع٭االسلل٭رپ٭انزك٭رفامای٭اھت،٭(هہ٭رہ٭اکی٭رپ٭اظرہ٭ںیہن٭رکاتراز٭دار٭ےسج٭آدیم٭اےنپ٭اےسی٭راز٭اتب٭دے٭ںیہنج٭

اکش٭ںیم٭ونوجام٭وہات،٭اکش٭ںیم٭اس٭هتق٭کت٭زدنہ٭راتہ،٭بج٭اہمتری٭وقل٭ںیہمت٭اکنك٭دے٭یگ،٭وت٭روسك٭اہلل٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هآہل٭هملس٭ےن٭

اب٭دای،٭اہں!٭وج٭زیچ٭وت٭ےل٭رک٭آای٭ےہ٭اس٭رطح٭یک٭زیچ٭وج٭یھب٭ےل٭رک٭آای٭اس٭ےس٭د ینم٭یک٭یئگ،٭رفامای!٭ایک٭هہ٭ف ےھ٭اکنك٭دںی٭ےگ؟٭هرہق٭ےن٭وج

ونں٭ےک٭ےئل٭ا ر٭ںیم٭ریتا٭زامہن٭اپںں٭وت٭ںیم٭ریتی٭روری٭ددد٭رکهں٭اگ،٭رھپ٭زایدہ٭زامہن٭ںیہن٭رذرا٭ہک٭هرہق٭اک٭ااقتنك٭وہایگ،٭اهر٭هیح٭اک٭آان٭ھچک٭د

وت٭ںیم٭ےن٭آامسم٭ہک٭اکی٭ابر٭ںیم٭اج٭راہ٭اھت٭وت٭آامسم٭ےس٭اکی٭آهاز٭ینس،ےن٭رفامای٭٭اہلل٭ہیلع٭هآہل٭هملس٭٭آترضحت٭یلص۔٭اس٭ےک٭العهہ٭دنب٭وہایگ

رکیس٭رپ٭اھٹیب٭اکی٭٭هیہ٭رفہتش٭اھت،٭وج٭ریمے٭اپس٭ارا٭ںیم٭آای٭اھت٭،٭آامسم٭ه٭زنیم٭ےک٭درایمم٭٭ایک٭داتھکی٭وہں٭ہکرظن٭ااھٹ٭رک٭داھکی٭وت٭یک٭رطف

اهر٭ڈنھٹا٭هاسپ٭ولٹ٭رک٭ںیم٭ےن٭اہک٭ف ےھ٭لبمک٭اڑہ ٭ده٭ف ےھ٭لبمک٭اڑہ ٭ده٭یتح٭ہک٭زنیم٭رپ٭ رےن٭اگل۔٭رھپ٭رھگ٭وہایگوہا٭اھت،٭ھجم٭رپ٭ربع٭اطری٭

٭اہلل٭اعتیل٭ےن٭ہی٭آایںاپین٭اہب٭ ٭وت ٭)٭ت، ثرانزك٭رفامیئ، )(قم فأنذر)(يا أيها المد لبمک٭٭اے:(٭رتہمجوثيابك فطهر)(وربك فكب اهڑےنھ٭هاےل٭اھٹ٭اهر٭ولوگں٭وک٭ڈرا٭اهر٭اےنپ٭رب٭یک٭ڑبایئ٭ نام٭رک٭اهر٭اےنپ٭ڑپکے٭وک٭اپک٭رھک٭اهر٭اناپیک٭وک٭وھچڑ٭دے٭،

۔رھپ٭هیح٭اک٭ہلسلس٭ رل٭وہایگ٭اهر٭اگلاتر٭آےن٭یگل٭اےکس٭العهہ٭وتبں٭وک٭وھچڑےن٭اک٭یھب٭اہک

دمحم انیم هرہق٭نب٭ونلف6٭هااعقت٭ه٭رهاایت٭اک٭اکی٭اجزئہ 8

واقعات پر تبصرہ

هیح٭وج٭روسك٭اہلل٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هآہل٭هملس٭رپ٭ارتین٭ک هع٭وہیئ٭هہ٭اےھچ٭وخاب٭ےھت،٭وج٭احبتل٭دنین٭آپ٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭٭بس٭ےس٭ےلہپوج٭هیح٭"

"هآہل٭هملس٭دےتھکی٭ےھت،٭انچہچن٭بج٭یھب٭آپ٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هآہل٭هملس٭وخاب٭دےتھکی٭وت٭هہ٭حبص٭یک٭رهینش٭یک٭رطح٭اظرہ٭وہاجات

وک٭ہی٭ےچس٭وخاب٭آےت٭وہےگن٭اس٭هتق٭وت٭هہ٭ملسو هيلع هللا ىلص ٭وخاب٭ ہشیم٭ اچ٭وہات٭ےہ۔٭اغابل٭سج٭هتق٭یبن٭یبن٭اکرقآم٭رکمی٭ےس٭یہ٭اثتب٭ےہ٭ہک٭

توبت٭ےنلم٭٭ےھت۔ اےس٭وطبر٭هیح٭ںیہن٭اچہپےتن٭وہےگن۔٭ہی٭وت٭دعب٭ےک٭زامےن٭یک٭اید٭داتش٭ےہ٭ہک٭هہ٭وخاب٭وج٭ےچس٭وہ٭اجےت٭ےھت٭هہ٭یھب٭هیح

6رضحت٭اربامیہ٭ہیلع٭االسلل٭یک٭اثمك٭ےیجیل۔٭اطمبقب٭رقآم٭اک٭نیقی٭وہات٭اھت۔٭اایبنء٭ہیلع٭االسلل٭وک٭اےنپ٭وخاوبں٭یک٭ اچیئ٭ےک٭دعب

عي قال يا بن إن أرى ف المنام أن أذبحك فانظر ماذا ترى" ا بلغ معه الس ستجدن إن شاء قال يا أبت افعل ما تؤمر فلمابرين من الص (466آتی٭٭23)٭وسرۃ٭اافصلت٭"الل

ہک٭ںیم٭ےھجت٭ذحب٭رک٭رک٭راہ٭وہں٭سپ٭دھکی٭٭ےب٭کش٭ںیم٭وخاب٭ںیم٭داتھکی٭وہںرھپ٭بج٭هہ٭اس٭ےک٭رمہاہ٭ےنلچ٭رھپےن٭اگل٭اہک٭اے٭ےٹیب!٭ "رتہمج6

"رک٭دےئیجی٭آپ٭ف ےھ٭ااشناهلل٭ربص٭رکےن٭هاولں٭ںیم٭اپںیئ٭ےگ٭٭وج٭مکح٭آپ٭وک٭وہا٭ےہ٭ریتی٭ایک٭راےئےہ٭اہک٭اے٭ااب!

اچ٭رضحت٭اربامیہ٭ہیلع٭االسلل٭وخاب٭ںیم٭وخد٭وک٭٭ےٹیب٭وک٭ذحب٭رکےت٭وہےئ٭دےتھکی٭ںیہ٭اهر٭ام٭وک٭اتپ٭یھب٭ےہ٭ہک٭ںیم٭یبن٭وہں٭اهر٭ریما٭وخاب٭

وخاب٭ اچ٭وہات٭ےہ٭۔٭هہ٭یھب٭یہی٭وبال٭ہک٭وج٭مکح٭وہا٭ےہ٭هہ٭ےیجیک۔ےہ۔٭اس٭یک٭لیمعت٭ںیم٭ےٹیب٭ےس٭ابت٭یک٭وت٭اٹیب٭یھب٭اجاتن٭اھت٭ہک٭یبن٭اک٭

ا أسلما وتله للجبني " (462آتی٭٭23)٭وسرۃ٭اافصلت٭"فلم

"سپ٭بج٭دهونں٭ےن٭وبقك٭رک٭ایل٭اهر٭اس٭ےن٭اشیپین٭ےک٭لب٭ڈاك٭دای٭ "رتہمج6

دمحم انیم هرہق٭نب٭ونلف6٭هااعقت٭ه٭رهاایت٭اک٭اکی٭اجزئہ 9

ی٭ےک٭اسےنم٭رسمیلست٭مخ٭رک٭ہ ل

ایل۔دهونں٭ابپ٭اٹیب٭ےن٭مکح٭ا

ؤيا" قت الر لك نجزي المحسنني قد صد (461آتی٭٭23)٭وسرۃ٭اافصلت٭"إنا كذ "وت٭ےن٭وخاب٭ اچ٭رک٭داھکای٭ےب٭کش٭مہ٭ایس٭رطح٭مہ٭ایس٭رطح٭وکین٭اکرهں٭وک٭دبہل٭دای٭رکےت٭ںیہ٭"رتہمج6

وخاب٭ےک٭ اچ٭رک٭داھکےن٭اک٭ذرک٭ےہ٭اهر٭اسھت٭یہ٭ااعنل٭اک٭ذرک٭یھب٭ےہ۔بلطم٭رضحت٭اربامیہ٭ےن٭٭وخاب٭وک٭ اچ٭حیحص٭اھجمس٭اھت۔٭

ےہ۔وہ٭یتکس٭ام٭آایت٭ےس٭هاحض٭وطر٭رپ٭اھجمس٭اج٭اتکس٭ےہ٭ہک٭اس٭رهاتی٭ںیم٭وج٭ےچس٭وخاوبں٭یک٭ابت٭یک٭اج٭ریہ٭ےہ٭هہ٭ابلکل٭درت٭

6ےہ٭ہکاےکس٭دعب٭ها ہع٭ھچک٭ویں٭

اک٭٭رھپ٭اہنتیئ٭ےس٭آپ٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هآہل٭هملس٭وک٭تبحم٭وہےن٭یگل٭اهر٭اغر٭ارا٭ںیم٭اہنت٭رےنہ٭ےگل٭اهر٭لبق٭اس٭ےک٭ہک٭رھگ٭هاولں٭ےک٭اپس٭آےن٭"

وشق٭وہ٭هاہں٭ثنحت٭ایک٭رکےت،٭ثنحت٭ےس٭رماد٭یئک٭راںیت٭ابعدت٭رکان٭ےہ٭اهر٭اس٭ےک٭ےئل٭وتہش٭اسھت٭ےل٭اجےت٭رھپ٭رضحت٭دخہجی٭ریض٭اہلل٭

"سپ٭آےت٭اهر٭ایس٭رطح٭وتہش٭ےل٭اجےتاہنع٭ےک٭اپس٭ها٭اعتیل

رگم٭اس٭ایگ٭ےہ۔٭ںیم٭رابہتین٭ےس٭عنم٭ایک٭٭اہیں٭ھچک٭رتعمنیض٭ہی٭ےتہک٭ںیہ٭ہک٭اےلیک٭اغر٭ںیم٭اج٭رک٭ابعدت٭رکان٭رابہتین٭ےہ٭اهر٭رقآم

ےھت٭درگی٭اکل٭اکج٭یھب٭رکےت٭اےنپ٭رھگ٭یھب٭آےت٭ےھت،٭ویبی٭ےس٭یھب٭ےتلم٭ملسو هيلع هللا ىلص رهاتی٭ےس٭رابہتین٭ںیہک٭یھب٭اثتب٭ںیہن٭وہیت۔وضحر

ابعدت٭ای٭وغر٭ه٭رکفرکےن٭اغر٭اراںیم٭رشتفی٭ےل٭اجےت۔٭وتہش٭ےل٭رکےھت۔٭اجترت٭یھب٭ایک٭رکےت٭ےھت٭رگم٭ھچک٭دونں٭ےک٭ےیل٭رھپ

رکف٭رکان٭ای٭اس٭ےن٭یہ٭ایک٭ہک٭اےلیک٭اہنتیئ٭ںیم٭ابعدت٭ای٭وغر٭ه٭ملسو هيلع هللا ىلص اس٭رپ٭یز د٭ابت٭رکےن٭ےس٭ےلہپ٭ںیمہ٭ہی٭دانھکی٭اچےیہ٭ہک٭ااسی٭ایک٭یبن٭رکمی٭

اس٭وحاےل٭ےس٭رقآم٭رکمی٭یہ٭ںیمہ٭تہب٭یس٭ےس٭ےلہپ٭یھب٭وکیئ٭یبن٭ااسی٭وہا٭ےہ٭وج٭توبت٭ےنلم٭ےس٭ےلہپ٭اےسی٭اہنتیئ٭ںیم٭وغره٭رکف٭رکاتوہ۔

رفامای٭یھب٭اےسی٭یہ٭اہنتیئ٭ںیم٭وغر٭ه٭رکف٭ےھت٭ملسو هيلع هللا ىلص یبن٭رکمی٭اک٭ہجیتن٭یہ٭لیصفت٭رفامہ٭رکات٭ےہ۔٭رضحت٭اربامیہ٭ہیلع٭االسلل٭،٭نج٭یک٭داع٭

ےک٭توبت٭ےس٭ےلہپ٭ےک٭احالت٭یھب٭ےتلم٭ےتلج٭ںیہ۔ملسو هيلع هللا ىلص رکےت٭ےھت۔٭رضحت٭اربامیہ٭ہیلع٭االسلل٭اهر٭یبن٭رکمی٭

دمحم انیم هرہق٭نب٭ونلف6٭هااعقت٭ه٭رهاایت٭اک٭اکی٭اجزئہ 10

[٧٪٩6]" إن أراك وقومك ف ضلل مبني وإذ قال إبراهيم لبيه آزر أتتخذ أصناما آلهة"٭اک٭)رتہمج6 ها ہع٭اید٭رکه٭ہکبج٭اس٭ےن٭اےنپ٭ابپ٭آزر٭ےس٭اہک٭اھت٭"ایک٭وت٭وتبں٭وک٭دخا٭انبات٭ےہ؟٭ںیم٭وت٭ےھجت٭اهر٭ریتی٭وقل٭وک٭یلھک٭رمگایہ٭اربامیہ

(ںیم٭اپات٭وہں"

ماوات والرض وليكون من الموقنني" لك نري إبراهيم ملكوت الس [ ٨٪٩6] " وكذمیہ٭وک٭مہ٭ایس٭رطح٭زنیم٭اهر٭آامسونں٭اک٭اظنل٭تنطلس٭داھکےت٭ےھت٭اهر٭اس٭ےیل٭داھکےت٭ےھت٭ہک٭هہ٭نیقی٭رکےن٭هاولں٭ںیم٭ےس٭اربا)رتہمج6

(وہ٭اجےئ٭

ا جن عليه الليل رأى كوكبا" فلم ذا رب ا أفل قال ل أحب الفلني قال ه [٩٪٩6]"فلمانچہچن٭بج٭رات٭اس٭رپ٭اطری٭وہیئ٭وت٭اس٭ےن٭اکی٭اتر٭ا٭داھکی٭اہک٭ہی٭ریما٭رب٭ےہ٭رگم٭بج٭هہ٭ڈهب٭ایگ٭وت٭وبال٭ڈهب٭اجےن٭هاولں٭اک٭وت٭)رتہمج6

(ںیم٭ ره دہ٭ںیہن٭وہں٭

" ذا رب ا رأى القمر بازغا قال ه الني فلم ا أفل قال لئن لم يهدن رب لكونن من القوم الض [ ٪٪٩6]"فلمرھپ٭بج٭اچدن٭اتکمچ٭رظن٭آای٭وت٭اہک٭ہی٭ےہ٭ریما٭رب٭رگم٭بج٭هہ٭یھب٭ڈهب٭ایگ٭وت٭اہک٭ا ر٭ریمے٭رب٭ےن٭ریم٭ی٭رئامنیئ٭ہن٭یک٭وہیت٭وت٭ںیم٭)رتہمج6

(یھب٭رمگاہ٭ولوگں٭ںیم٭اشلم٭وہ٭ایگ٭وہات٭

ذا أكب" ذا رب ه مس بازغة قال ه ا رأى الش ا تشركون فلم م ا أفلت قال يا قوم إن بريء م [ ٫٪٩6]"فلم

رھپ٭بج٭وسرج٭وک٭رهنش٭داھکی٭وت٭اہک٭ہی٭ےہ٭ریما٭رب،٭ہی٭بس٭ےس٭ڑبا٭ےہ٭رگم٭بج٭هہ٭یھب٭ڈهاب٭وت٭اربامیہ٭اکپر٭ااھٹ٭"اے٭ربادرام٭وقل!٭)رتہمج6

(اےت٭وہ٭ںیم٭ام٭بس٭ےس٭زیبار٭وہں٭ںیہنج٭مت٭دخا٭اک٭ک کی٭ریھٹ

ماوات والرض حنيفا" هت وجهي للذي فطر الس [ ٬٪٩6]"وما أنا من المشركني إن وج

دمحم انیم هرہق٭نب٭ونلف6٭هااعقت٭ه٭رهاایت٭اک٭اکی٭اجزئہ 11

ںیم٭ےن٭وتوسکی٭وہ٭رک٭اانپ٭رخ٭اس٭یتسہ٭یک٭رطف٭رک٭ایل٭سج٭ےن٭زنیم٭اهر٭آامسونں٭وک٭دیپا٭ایک٭ےہ٭اهر٭ںیم٭رہزگ٭ک ک٭رکےن٭هاولں٭)رتہمج6

(ںیم٭ےس٭ںیہن٭وہں"٭

ه قومه" وقد هدان وحاج ون ف الل أفل وسع رب كل شيء علما ول أخاف ما تشركون به إل أن يشاء رب شيئا قال أتحاج [ ٩6٫٦]"تتذكرون

٭ف ےھ٭اس٭یک٭وقل٭اس٭ےس٭ڑگھجےن٭یگل٭وت٭اس٭ےن٭وقل٭ےس٭اہک٭"ایک٭مت٭ولگ٭اہلل٭ےک٭ےرشہلم٭ںیم٭ھجم٭ےس٭ڑگھجےت٭وہ؟٭احالہکن٭اس٭ےن)رتہمج6

٭رب٭ھچک٭اچےہ٭وت٭هہ٭رضهر٭وہ٭اتکس٭ےہ٭ ٭اہں٭ا ر٭ریما ٭رات٭داھک٭دی٭ےہ٭اهر٭ںیم٭اہمترے٭ریھٹاےئ٭وہےئ٭ک وکیں٭ےس٭ںیہن٭ڈرات، راہ

(ریمے٭رب٭اک٭ملع٭رہ٭زیچ٭رپ٭اھچای٭وہا٭ےہ،٭رھپ٭ایک٭مت٭وہش٭ںیم٭ہن٭آں٭ےگ؟٭

وک٭ملسو هيلع هللا ىلص توبت٭ےس٭ےلہپ٭تب٭رپیتس٭ےس٭رفنت٭یھت٭ےسیج٭یبن٭رکمی٭ام٭آایت٭ےس٭اصف٭ہتپ٭اتلچ٭ےہ٭ہک٭رضحت٭اربامیہ٭ہیلع٭االسلل٭وک٭یھب٭

ام٭رضحت٭اربامیہ٭٭یھب٭ےلہپ٭اہنتیئ٭ںیم٭وغر٭ه٭رکف٭ایک٭رکےت٭ےھت۔٭وک٭یھب٭۔ملسو هيلع هللا ىلص رضحت٭اربامیہ٭وک٭یھب٭رجہت٭رکان٭زپی٭اهر٭یبن٭رکمی٭یھت۔

اربامیہ٭وک٭مہ٭٭ںیم٭اہک٭ایگ٭ےہ٭"31ل٭یک٭آتی٭رات٭یک٭دااتسم٭وت٭رقآم٭یک٭دنمرہج٭ابال٭آایت٭ںیم٭یھب٭ےہ۔رگم٭وج٭وسرۃ٭ااعناهراکی٭دم٭ےک٭

ےلہپ٭رضحت٭رپ٭وغر٭رکےن٭ےساس٭اک٭بلطم٭ہی٭ےہ٭ہک٭اتسرے٭،٭اچدن٭اهر٭وسرج٭٭"ایس٭رطح٭زنیم٭اهر٭آامسونں٭اک٭اظنل٭تنطلس٭داھکےت٭ےھت

رقآم٭اپک٭ںیم٭اراشد٭٭٭ےہ۔اربامیہ٭ےن٭اهر٭تہب٭ےس٭اظمرہ٭دقرت٭ےک٭اہل٭وہےن٭ےک٭ابرے٭ںیم٭وغر٭ایک٭وہ٭اگ۔٭ریخ٭ہی٭امہرا٭وموضع٭ںیہن

ےک٭توبت٭ےک٭دعب٭ےک٭وخاب٭یھب٭ےچس٭وہےئملسو هيلع هللا ىلص ےہ٭ہک٭یبن٭

ؤيا بالحق رسوله الر رين ل تخافون لقد صدق الل آمنني محلقني رءوسكم ومقص لتدخلن المسجد الحرام إن شاء الل (63آتی٭٭24)وسرۃ٭احتفل٭ فعلم ما لم تعلموا فجعل من دون ذلك فتحا قريبا

ےب٭کش٭اهلل٭ےن٭اےنپ٭روسك٭اک٭وخاب٭ اچ٭رک٭داھکای٭ہک٭ا ر٭اهلل٭ےن٭اچاہ٭وت٭مت٭انم٭ےک٭اسھت٭دجسم٭ارال٭ںیم٭رضهر٭دالخ٭وہ٭ےگ٭اےنپ٭)رتہمج6

ےئ٭ےب٭وخف٭ه٭رطخ٭وہں٭ےگ٭سپ٭سج٭ابت٭وک٭مت٭ہن٭اجےتن٭ےھت٭اس٭ےن٭اےس٭اجم٭ایل٭اھت٭رھپ٭اس٭ےن٭رس٭ڈنماےت٭وہےئ٭اهر٭ابك٭رتکاےت٭وہ

(اس٭ےس٭ےلہپیہ٭اکی٭حتف٭تہب٭دلجی٭رک٭دی٭

اہیں٭رپ٭وخاب٭ےس٭رماد٭دنین٭اک٭وخاب٭یھب٭وہ٭یتکس٭ےہ٭اهر٭وخاشہ٭یھب۔

دمحم انیم هرہق٭نب٭ونلف6٭هااعقت٭ه٭رهاایت٭اک٭اکی٭اجزئہ 12

وغر٭ه٭رکف٭رکان٭وکیئ٭یئن٭ابت٭ںیہن٭اس٭ےیل٭اس٭رپ٭رابہتین٭اک٭ازلال٭طلغ٭ام٭آایت٭ےس٭ںیمہ٭ہی٭اتپ٭اتلچ٭ےہ٭ہک٭اایبنء٭اک٭توبت٭ےس٭ےلہپ٭اہنتیئ٭ںیم٭

ےہ٭۔٭رهاایت٭اک٭ہی٭ہصح٭ابلکل٭درت٭وہ٭اتکس٭ےہ۔

آےگ٭ڑبےنھ٭ےس٭ےلہپ٭اس٭رهاتی٭ےس٭ٹہ٭رک٭دنچاهر٭زیچںی٭ نام٭رکان٭اچوہں٭اگ٭سج٭ےس٭اس٭رهاتی٭وک٭ےنھجمس٭ںیم٭ددد٭ےلم٭یگ۔

وہا٭ےہ٭رگم٭اینپ٭لقع٭ےس٭اس٭داین٭رپ٭راج٭رک٭راہ٭ےہ۔٭رگم٭اس٭ےک٭اسھت٭اسھت٭ہی٭یھب٭تقیقح٭ےہ٭ہک٭ااسنم٭اینپ٭اسجتم٭ںیم٭زمکهر٭هاعق٭

م٭اک هع٭دهر٭ےس٭یہ٭ااسنم٭نج٭زیچهں٭رپ٭اقوب٭ہن٭اپ٭اکس٭ای٭وج٭اس٭یک٭لقع٭ںیم٭ہن٭امس٭یکس٭،٭سج٭ےس٭اےس٭افدئہ٭ےچنہپ٭ای٭اصقنم٭اک٭ادنہشی٭وہ٭

ذرا٭یس٭وکیئ٭ابت٭ایسی٭هاعق٭وہ٭اجےئ٭وج٭اس٭یک٭لقع٭وک٭اعزج٭رک٭دے٭وت٭هہ٭اس٭ےس٭ڈر٭یھب٭ااسنم٭ےک٭اسےنم٭یک٭ابعدت٭ک هع٭رکدی۔زیچهں٭

٭اس٭ےیل٭٭اجات٭رگم٭بج٭اس٭اک٭اعدی٭وہ٭اجےئ٭وت٭اس٭اک٭ڈر٭متخ٭وہ٭اجات٭ےہ۔ااسنونں٭یک٭رطف٭وبعمث٭ےیک٭ےئگ٭امتل٭اایبنء٭رکال٭ااسنم٭ےھت

ےس٭اایبنء٭ہیلع٭االسلل٭یھب٭امهرا٭ںیہن۔٭ااسنین٭رطفت٭ےک٭اس٭ولہپ

وہیئ٭وہنجں٭ےن٭ام٭یک٭لقع٭وک٭اعزج٭رک٭دای٭ام٭وک٭اموفق٭ارطفلت٭یگل٭ام٭ےس٭هہ٭ڈر٭٭تہب٭یس٭زیچںی٭وج٭اایبنء٭ہیلع٭االسلل٭ےک٭اسھت٭یلہپ٭دہعف

ےئگ٭رگم٭بج٭هیح٭ایہل٭یک٭رطف٭ےس٭ام٭رپ٭ہی٭زیچںی٭آاکشرا٭رک٭دی٭یئگ٭وت٭ام٭اک٭ڈر٭متخ٭وہ٭ایگ۔

مسق٭یک٭دنچ٭اثمںیل٭اتھکل٭وہں٭اس

6ابلبئ٭ںیم٭ےہ٭ہک٭بج٭رضحت٭اویب٭ےن٭رفےتش٭وک٭داھکی٭وت٭ام٭ےک٭ایک٭اترثات٭ےھت

اچپ پچ هہ۔٭42۔ےئگ وہ ڑھکے رهےٹگن ریمے اهر رذری ےس اسےنم ریمے رهح اکی بت۔641 2ابب6 اویب‚

‛اکس اچہپم ہن لکش یک اس ںیم رپ یئگ وہ ڑھکی

االسلل٭ےک٭رهےٹگن٭ڑھکے٭وہ٭ےئگ۔رضحت٭اویب٭ہیلع٭

دمحم انیم هرہق٭نب٭ونلف6٭هااعقت٭ه٭رهاایت٭اک٭اکی٭اجزئہ 13

٭رضحت٭ومیس٭ہیلع٭االسلل٭ےن٭بج٭یلہپ٭دہعف٭اموفق٭ارطفلت٭زیچ٭ینعی٭الیھٹ٭اک٭اسپن٭اننب٭داھکی٭وت٭ام٭اک٭رد٭لمع٭ایک٭اھت۔٭آےیئ٭رقآم٭دےتھکی

ںیہ۔

مدبرا ولم يعقب وألق عصاك ا رآها تهتز كأنها جان ول )وسرۃ٭المنل٭يا موس ل تخف إن ل يخاف لدي المرسلون فلم

(46آتی٭٭63اے٭٭٭رک٭اھباگ٭اهرےھچیپ٭ ڑ٭رک٭ہن٭داھکیوت٭ھٹیپ٭ریھپاهر٭اینپ٭الیھٹ٭ڈاك٭دے٭رھپ٭بج٭اےس٭داھکی٭ہک٭هہ٭اسپن٭یک٭رطح٭لچ٭ریہ٭ےہ٭)رتہمج6

(ومیس٭ڈره٭تم٭ویکہکن٭ریمے٭وضحر٭ںیم٭روسك٭ڈرا٭ںیہن٭رکےت

6دهرسی٭آتی٭ںیم٭یھب٭یہی٭ها ہع٭ےہ٭ہک٭

مدبرا ولم يعقب وأن ألق عصاك ا رآها تهتز كأنها جان ول )وسرۃ٭اصصقل٭إنك من المنني يا موس أقبل ول تخف فلم

(24آتی٭٭64اے٭٭وت٭ہنم٭ریھپ٭رک٭ااٹل٭اھباگ٭اهر٭ےھچیپ٭ ڑ٭رک٭ہن٭داھکیاهر٭ہی٭ہک٭اینپ٭الیھٹ٭ڈاك٭دے٭رھپ٭بج٭اےس٭داھکی٭ہک٭اسپن٭یک٭رطح٭رہلا٭راہ٭ےہ٭)رتہمج6

(ومیس!٭اسےنم٭آ٭اهر٭ڈر٭ںیہن٭ےب٭کش٭وت٭انم٭هاولں٭ےس٭ےہ٭

ےس٭ہتپ٭اتلچ٭ےہ٭ہک٭رضحت٭ومیس٭ہیلع٭االسلل٭ےن٭یھب٭بج٭الیھٹ٭وک٭اسپن٭ےتنب٭داھکی٭وت٭ھٹیپ٭ریھپ٭رک٭اھبگ٭ڑھکے٭وہےئ٭ا ر٭اہلل٭ام٭آایت٭

اعتیل٭آهاز٭ہن٭دےتی٭وت٭اش د٭اےنپ٭رھگ٭هاولں٭ےک٭اپس٭یہ٭اج٭رک٭رےتک۔

٭اہلل٭اعتیل٭یک٭آهاز٭ےس٭اش د٭اس٭ےیل٭ہن٭ڈرے٭وہ٭ہک٭اکی٭وت٭اہلل٭اعتیل٭اک٭ہجہل٭تہب٭رہمابم٭اھت٭دهرسا٭هاہں٭اںیہن٭وکیئرضحت٭ومیس٭ہیلع٭االسلل٭

ہن٭۔٭رسیتا٭هہ٭ہگج٭رهنش٭)آگ٭ےس٭٭ای٭ونر٭ےس٭سج٭ےس٭اھجڑی٭یتلج٭سج٭ےس٭ڈرا٭اج٭ےکس٭٭رصف٭٭رہمابم٭آهاز٭یھت٭یھب٭ںیہن٭آ٭راہ٭اھت٭ااسی٭رظن

اس٭ےک٭دعب٭بج٭اہلل٭اعتیل٭ےن٭بج٭اھجمس٭دای٭ہک٭ہی٭وت٭توبت٭یک٭اشنین٭ےہ٭وت٭هہ٭ رگم٭ےسیج٭یہ٭الیھٹ٭وک٭اسپن٭ےتنب٭داھکی٭وت٭ڈر٭ےئگ۔٭یھت(٭یھت۔

ت٭اہرهم٭ہکلب٭ڈر٭متخ٭وہےنےک٭دعب٭وت٭اینپ٭زابم٭یک٭زمکرهری٭اتب٭رک٭رضحاس٭اینپ٭الیھٹ٭ےس٭یھبک٭ہن٭ڈرے٭ہکلب٭اےس٭وخد٭اسپن٭انبےت٭رےہ۔

دمحم انیم هرہق٭نب٭ونلف6٭هااعقت٭ه٭رهاایت٭اک٭اکی٭اجزئہ 14

ںیم٭ےہ٭22ات٭61یک٭آایت٭٭66ت٭یک٭وج٭اہلل٭اعتیل٭ےن٭وبقك٭یک٭سج٭اک٭ذرک٭وسرۃ٭ہط٭ہیلع٭االسلل٭وک٭یھب٭وطبر٭یبن٭وبعمث٭رکےن٭یک٭دروخا

6بج٭اجده رهں٭یک٭رویسں٭وک٭اسپن٭ےتنب٭داھکی٭وت٭اںیہن٭رھپ٭ڈر٭وسحمس٭وہا٭٭۔اس٭ےک٭دعب٭رضحت٭ومیس٭ےن٭

(24آتی٭٭66)وسرۃ٭ہط٭فأوجس ف نفسه خيفة موس ( ڈر٭وسحمس٭ایک٭رھپ٭ومیس٭ےن٭اےنپ٭دك٭ںیم)رتہمج6

6رگم٭رھپ٭اہلل٭اعتیل٭ےن٭یلست٭دی٭وت٭ڈر٭متخ٭وہ٭ایگ

(25آتی٭٭66)وسرۃ٭ہط٭قلنا ل تخف إنك أنت العل (مہ٭ےن٭اہک٭ڈره٭تم٭کشیب٭وت٭یہ٭اغبل٭وہاگ٭)رتہمج6

ت٭ومیس٭ہیلع٭االسلل٭ےن٭اہلل٭اعتیل٭وک٭دک ےنھ٭یک٭وخاشہ٭اک٭ا رار٭ایک٭وت٭ا٭م٭اک٭ایک٭احك٭وہا۔اکی٭اهر٭دہعف٭بج٭رضح

٭ام٭ےک٭رپهرداگر٭ےن٭ام٭ےس٭الکل٭ایک٭وت٭ےنہک٭ےگل٭ہک٭اے٭٭ومیساهر٭بج٭" ٭وطر(٭رپ٭ےچنہپ٭اهر امہرے٭رقمر٭ےیک٭وہےئ٭هتق٭رپ٭)وکہ

یک٭رطف٭دےتھکی٭٭اہپڑرپهرداگر٭ف ےھ٭)ولجہ(٭داھک٭ہک٭ںیم٭ریتا٭د دار٭)یھب(٭دوھکیں۔٭رپهرداگر٭ےن٭اہک٭ہک٭مت٭ف ےھ٭رہزگ٭ہن٭دھکی٭وکس٭ےگ۔٭اہں٭

رپ٭ومندار٭وہا٭وت٭)یلجت٭اونار٭رابین(٭ےن٭اس٭وک٭رزیہ٭رزیہ٭رکدای٭اهر٭اہپڑراہ٭وت٭مت٭ف ےھ٭دھکی٭وکس٭ےگ۔٭بج٭ام٭اک٭رپهرداگر٭روہ٭ا ر٭ہی٭اینپ٭ہگج٭اقمئ٭

۔٭بج٭وہش٭ںیم٭آےئ٭وت٭ےنہک٭ےگل٭ہک٭ریتی٭ذات٭اپک٭ےہ٭اهر٭ںیم٭ریتے٭وضحر٭وتہب٭رکات٭وہں٭اهر٭وج٭ےبوہش٭وہ٭رک٭ ر٭زپے٭ومیس

(422آتی٭٭3"٭)وسرۃ٭ارعاف٭٭ےس٭اهك٭وہںاامیم٭الےن٭هاےل٭ںیہ٭ام٭ںیم٭بس

هہ٭اھکےن٭یک٭رطف٭اہھت٭ںیہن٭ڑبہ ٭٭رت٭ںیم٭ےئگ٭وت٭ام٭یک٭اکی٭ار ت٭ہکایس٭رطح٭بج٭رضحت٭اربامیہ٭ےک٭رھگ٭رفےتش٭ااسنین٭لکش٭ه٭وص

رےہ٭ےھت٭رضحت٭اربامیہ٭وک٭یھب٭ام٭ےس٭ڈر٭وسحمس٭وہا۔

دمحم انیم هرہق٭نب٭ونلف6٭هااعقت٭ه٭رهاایت٭اک٭اکی٭اجزئہ 15

روه بغلم عليم قالوا ل تخف فأوجس منهم خيفة (64آتی٭٭14)وسرۃ٭وبش (اوہنں٭ےن٭اہک٭مت٭ڈره٭ںیہن٭اهر٭اوہنں٭ےن٭اےس٭اکی٭دادنمشن٭ڑلےک٭یک٭وخربخشی٭دی٭٭وخف٭وسحمس٭ایکرھپ٭ام٭ےس٭)رتہمج6

(16آتی٭٭41)وسرۃ٭ارجحل٭ إذ دخلوا عليه فقالوا سلما قال إنا منكم وجلون ( ڈر٭ولعمل٭وہات٭ےہبج٭اس٭ےک٭رھگ٭ںیم٭دالخ٭وہےئ٭اهر٭اہک٭السل٭اس٭ےن٭اہک٭ےب٭کش٭ںیمہ٭مت٭ےس٭)رتہمج6

6اس٭رپ٭رفوتشں٭اک٭وجاب٭اھت

رك بغلم عليم (12آتی٭٭41)وسرۃ٭ارجحل٭قالوا ل توجل إنا نبش (ےب٭کش٭مہ٭ںیہمت٭اکی٭دم٭ڑلےک٭یک٭وخربخشی٭انسےت٭ںیہ٭ڈره٭تماہک٭)رتہمج6

رگم٭بج٭ڈر٭متخ٭وہا٭وت٭رفوتشں٭ےس٭یہ٭ثحب٭رکےن٭ےگل۔

وع وجاءته البشرى يجادلنا ف قوم لوط ا ذهب عن إبراهيم الر (32آتی٭٭44)وسرۃ٭وہد٭ فلم (ےنہک٭ےننس٭ےگلاهر٭اےس٭اشبرت٭یھب٭چنہپ٭یکچ٭وت٭مہ٭ےس٭وقل٭ولط٭ےک٭ابرے٭ںیم٭٭وخف٭اجات٭راہ٭ڈر بج٭اربامیہ٭اک٭)رتہمج6

رضحت٭رممی٭ہیلع٭االسلل٭ےن٭بج٭یلہپ٭ابر٭رفےتش٭وک٭ااسنین٭لکش٭ںیم٭داھکی٭وت٭ام٭وک٭یھب٭ڈر٭وسحمس٭وہا۔

(43آتی٭٭45)وسرۃ٭رممی٭فاتخذت من دونهم حجابا فأرسلنا إليها روحنا فتمثل لها بشرا سويا اسےنم٭رورا٭آدیم٭نب٭رک٭اظرہ٭٭رھپ٭ولوگں٭ےک٭اسےنم٭ےس٭رپدہ٭ڈاك٭ایل٭رھپ٭مہ٭ےن٭اس٭ےک٭اپس٭اےنپ٭رفےتش٭وک٭اجیھب٭رھپ٭هہ٭اس٭ےک)رتہمج6

(وہا

دمحم انیم هرہق٭نب٭ونلف6٭هااعقت٭ه٭رهاایت٭اک٭اکی٭اجزئہ 16

ن منك إن كنت تقيا ق حم (44آتی٭٭45)وسرۃ٭رممی٭الت إن أعوذ بالر (ا ر٭وت٭رپزیہاگر٭ےہ٭٭اهلل٭یک٭انپہ٭امیتگن٭وہںاہک٭ےب٭کش٭ںیم٭ھجت٭ےس٭)رتہمج6

دصہقی٭یھت۔رضحت٭رممی٭اک٭ہی٭ڈر٭اکی٭ایبنج٭ااسنم٭ےس٭اھت٭ےسج٭هہ٭ںیہن٭اجیتن٭یھت۔رضحت٭رممی٭یبن٭ںیہن٭ہکلب٭هہیل٭اهر٭

6رضحت٭داںد٭ہیلع٭االسلل٭ےس٭قلعتم٭ےہ٭ہک٭

خصمان بغ بعضنا عل بعض فاحكم بيننا بالحق ول تشطط واهدنا إل سواء قالوا ل تخف إذ دخلوا عل داوود ففزع منهمراط (66آتی٭ 24)وسرۃ٭ص٭ الص٭داںد)ع(٭ےک٭اپس٭چنہپ٭ےئگ٭وت٭هہ٭ام٭ےس)رتہمج6

مہ٭ڈرںی٭ںیہن٭اوہنں٭ےن٭اہک٭ہک٭آپ٭٭ربھگا٭ےئگ٭بج٭هہ٭اس٭رطح٭)ااچکن٭ادنر(٭انجب

ده٭رفقی٭دقمہم٭ںیہ٭مہ٭ںیم٭ےس٭اکی٭ےن٭دهرسے٭رپ٭زایدیت٭یک٭آپ٭امہرے٭درایمم٭قح٭ےک٭اسھت٭ہلصیف٭رک٭دےئجی٭اهر٭ےب٭ااصنیف٭ہن٭ےئجیک٭

(اهر٭راہ٭رات٭یک٭رطف٭امہری٭رائامنیئ٭ےئجیک۔٭

٭ےئگ٭وت٭اںیہن٭یھب٭ڈر٭وسحمس٭وہا۔رضحت٭داںدہیلع٭االسلل٭٭یبن٭هتق٭اهرابداشہ٭هتق٭ےھت۔٭اےنت٭رہپهں٭ںیم٭ےس٭ده٭آدیم٭ام٭ےک٭اپس٭چنہپ

هر٭ام٭اک٭رد٭لمع٭اموفق٭ارطفلت٭اهر٭اعل٭اھتاایبنء٭ہیلع٭االسلل٭وک٭تیثیحب٭ااسنم٭ڈر٭یھب٭وسحمس٭وہات٭ام٭امتل٭آایت٭وک٭ےنھکل٭اک٭دصق٭ہی٭ےہ٭ہک٭

ےسیج٭اعل٭ااسنونں٭اک٭وہات٭ےہ۔٭اھتڈ ر٭ےس٭ٹہ٭رک٭وہےن٭هاےل٭هااعقت٭رپ٭ااسی٭یہ٭وہات٭

ا ر٭ام٭ےک٭اسھت٭اس٭مسق٭وک٭وکیئ٭ها ہع٭وہ٭وت٭ام٭اک٭ردلمع٭یھب٭هاسی٭یہ٭وہ٭اگ٭اسیج٭اهرپ٭ نام٭یھب٭ااسنم٭ےھت۔ملسو هيلع هللا ىلص رضحت٭دمحم٭٭امہرے٭یبن

ےک٭اعل٭ااسنم٭وہےن٭ےس٭قلعتم٭یھب٭رقآم٭رکمی٭ںیم٭تہب٭ملسو هيلع هللا ىلص ےیک٭ےئگ٭ااینبء٭رکال٭اک٭اھت۔٭ینعی٭اعل٭ااسنونں٭هاال۔٭یبن٭رکمی٭رضحت٭دمحم٭

یس٭آایت٭ںیہ٭۔

دمحم انیم هرہق٭نب٭ونلف6٭هااعقت٭ه٭رهاایت٭اک٭اکی٭اجزئہ 17

سل وما أدري ما يفعل ب ول بكمقل م ٭22)وسرۃ٭ااقحف٭ إن أتبع إل ما يوح إل وما أنا إل نذير مبني ا كنت بدعا من الر

(5آتی٭آپ٭ہہک٭دےئجی٭ہک٭روسولں)ع(٭ںیم٭ےس٭ںیم٭وکیئ٭اوناھک٭ںیہن٭وہں٭اهر٭ںیم٭)از٭وخد(٭ںیہن٭اجاتن٭ہک٭ریمے٭اسھت٭ایک٭ایکاجےئ٭اگ؟٭)رتہمج6

اهر٭اہمترے٭اسھت٭ایک٭ایک٭اجےئ٭اگ٭اهر٭ںیم٭وت٭رصف٭اس٭یک٭ریپهی٭رکات٭وہں٭سج٭یک٭ف ےھ٭هیح٭یک٭اجیت٭ےہ٭اهر٭ںیم٭ںیہن٭وہں٭رگم٭الھک٭وہا٭

(ڈراےن٭هاال۔٭

" د٭رفاماییز

ثلكم يوح إل أنما إلهكم إله واحد فمن كان يرجو لقاء ربه فليعمل عمل صالحا ول يشرك بعبادة قل إنما أنا بشر م (446آتی٭٭44)وسرۃ٭افہکل٭ربه أحدا )اے٭روسك)ص((٭ہہک٭دےئجی!٭ہک٭ںیم٭)یھب(٭اہمتری٭رطح٭اکی٭رشب٭)ااسنم(٭وہں٭اہتبل٭ریمی٭رطف٭هیح٭یک٭اجیت٭ےہ٭ہک٭اہمترا٭)رتہمج6

دخا٭اکی٭یہ٭دخا٭ےہ٭سپ٭وج٭وکیئ٭اےنپ٭رپهرداگر٭یک٭ابراگہ٭ںیم٭احرض٭وہےن٭اک٭ادیمهار٭ےہ۔٭اےس٭اچےیہ٭ہک٭وا ٭لمع٭رکات٭رےہ٭اهر٭اےنپ٭

(٭یھب٭ک کی٭ہن٭رکے۔٭رپهرداگر٭یک٭ابعدت٭ںیم٭یسک٭وک

وک٭اعل٭ااسنم٭یہ٭اہک٭ایگ٭ےہ۔ملسو هيلع هللا ىلص ایس٭رطح٭یک٭اهر٭تہب٭یس٭آایت٭ںیہ٭نج٭ںیم٭یبن٭رکمی٭رضحت٭دمحم٭

اکی٭اعل٭ااسنم٭ںیہ٭ںیہنج٭توبت٭ےک٭ےیل٭انچ٭ایگ٭ملسو هيلع هللا ىلص اب٭ام٭ابوتں٭ےک٭دعب٭مہ٭رهاتی٭وک٭دهابرہ٭اس٭انترظ٭ںیم٭دےتھکی٭ںیہ٭ہک٭یبن٭رکمی٭

ےہ۔

اہیں٭کت٭ہک٭بج٭هہ٭اغر٭ارا٭ںیم٭ےھت،٭قح٭آای،٭انچہچن٭ام٭ےک٭اپس٭رفہتش٭آای٭اهر٭اہک٭زپھ،٭آپ٭ےن٭رفامای٭ہک٭ںیم٭ےن٭اہک٭ہک٭ںیم٭زپہ ٭وہا٭٭"

"ںیہن٭وہں،

دمحم انیم هرہق٭نب٭ونلف6٭هااعقت٭ه٭رهاایت٭اک٭اکی٭اجزئہ 18

قح٭٭رفہتش٭قح٭آای۔٭اس٭ےس٭رماد٭دنی٭االسل٭یہ٭ےہ۔٭ینعی٭ام٭کت٭دنی٭قح٭اچنہپ٭،٭یلہپ٭هیح٭یک٭وصرت٭ںیم۔٭اس٭ےصح٭ںیم٭ذرک٭ےہ٭ہک

رفےتش٭اک٭اغر٭ںیم٭آان٭۔٭اکی٭ابت٭اهر٭ذنہ٭ںیم٭رےہ٭ہک٭وج٭رفہتش٭اغر٭ںیم٭آ٭راہ٭ےہ٭وت٭هہ٭ااسنین٭دقهاقتم٭ںیم٭یہ٭ےہ۔٭ اغر٭ںیم٭آای٭اچہپےن

رپ٭هیح٭ارتےن٭اک٭ذرک٭یھب٭ےہ٭ام٭هیح٭ےک٭ذروعیں٭ںیم٭اکی٭امہ٭ذرہعی٭ملسو هيلع هللا ىلص رقآم٭رکمی٭ںیم٭یبن٭رکمی٭وکیئ٭اےنت٭اےھبنچ٭یک٭ابت٭ںیہن٭ہک٭

6ےک٭ذرےعی٭یھب٭ےہ٭ہک٭رفامای٭ایگرفےتش٭

وح من أمره عل من يشاء من عباده أن أنذروا أنه ل إله إل ل الملئكة بالر ل٭أنا فاتقون ينح

لت

(6آتی٭٭42)وسرۃ٭اےس٭سج٭رپ٭اچاتہ٭ےہ٭ااترات٭ےہ٭ہک٭مت٭ولوگں٭وک٭آاگن٭رک٭ده٭ہک٭ریمے٭وسا٭رک٭اےنپ٭مکح٭ےس٭اےنپ٭دنبهں٭ںیم٭رفوتشں٭وک٭اینپ٭هیح٭دے٭هیہ٭

۔اهر٭وکیئ٭وبعمد٭ںیہن،٭سپ٭مت٭ھجم٭ےس٭ڈره

اک٭ہی٭وجاب٭ہک٭"ںیم٭زپہ ٭وہا٭ںیہن٭وہں"٭ملسو هيلع هللا ىلص یبن٭رکمی٭ وجاب٭ںیموت٭٭زپھ٭رفےتش٭ےن٭اغر٭ںیم٭آےن٭ےک٭دعب٭اہک٭ہک٭رهاتی٭ےک٭اطمقب٭

6ںیم٭اراشد٭رفامای٭ایگابلکل٭رقآم٭ےک٭اطمقب٭ےہ۔رقآم٭رکمی٭

ه بيمينكو" رتاب المبطلون ما كنت تتلو من قبله من كتاب ول تخط (24آتی٭٭65وسرۃ٭اوبکنعلت٭)"إذا لاهر٭ہن٭یسک٭اتکب٭وک٭اےنپ٭اہھت٭ےس٭ےتھکل٭ےھت٭ہک٭ہی٭ابلط٭رپت٭ولگ٭کش٭هہبش٭ںیم٭٭زپےتھ٭ہن٭ےھتاس٭ےس٭ےلہپ٭وت٭آپ٭وکیئ٭اتکب٭)رتہمج6

(زپےت٭

ںیم٭رفےتش٭اغر٭ںیم٭آان٭٭تی٭رقآم٭رها٭توبت٭ےنلم٭ےس٭ےلہپ٭زپانھ٭انھکل٭ںیہن٭اجےتن٭ےھت۔وت٭اطمبقبملسو هيلع هللا ىلص اس٭آتی٭ےک٭اطمقب٭یبن٭رکمی٭

حیحص٭وہ٭اتکس٭ےہ۔ابلکل٭اک٭ہی٭وجاب٭ہک٭ںیم٭زپہ ٭وہا٭ںیہن٭وہں٭ملسو هيلع هللا ىلص اهر٭یبن٭رکمی٭

ڑ٭آپ٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هآہل٭هملس٭ نام٭رکےت٭ںیہ٭ہک٭ف ےھ٭رفےتش٭ےن٭ک ڑ٭رک٭زهر٭ےس٭دابای،٭اہیں٭کت٭ہک٭ف ےھ٭فیلکت٭وسحمس٭وہیئ،٭رھپ٭ف ےھ٭وھچ"

تق٭وجاب٭دےنی٭یگل٭دای٭اهر٭اہک٭زپھ!٭ںیم٭ےن٭اہک٭ںیم٭زپہ ٭وہا٭ںیہن٭وہں،٭رھپ٭دهرسی٭ابر٭ف ےھ٭ک ڑا٭اهر٭زهر٭ےس٭دابای،٭اہیں٭کت٭ہک٭ریمی٭اط

دمحم انیم هرہق٭نب٭ونلف6٭هااعقت٭ه٭رهاایت٭اک٭اکی٭اجزئہ 19

٭زهر٭ےس٭رھپ٭ف ےھ٭وھچڑ٭دای٭اهر٭اہک٭زپھ!٭ںیم٭ےن٭اہک٭ںیم٭زپہ ٭وہا٭ںیہن٭وہں،٭آپ٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هآہل٭هملس٭رفامےت٭ںیہ٭ہک٭رسیتی٭ابر٭ک ڑ٭رک٭ف ےھ

"دابای٭رھپ٭وھچڑ٭دای

ایک٭ردلمع٭وہان٭اچےہ؟٭٭ام٭اک٭ردلمع٭یھب٭هاسی٭وطبر٭ااسنم٭اک٭ملسو هيلع هللا ىلص اکی٭وت٭اہنتیئ٭رھپ٭ااچکن٭وکیئ٭اہنتیئ٭ںیم٭آ٭اجےئ٭اهر٭ےہک٭ہک٭زپھ۔٭یبن٭رکمی

ےن٭اہک٭ںیم٭زپہ ٭وہا٭ںیہن۔٭ف ےھ٭نیقی٭ےہ٭ہک٭اعل٭ااسنم٭ایسی٭ملسو هيلع هللا ىلص یہ٭اھت٭اسیج٭اعل٭ااسنونں٭اک٭وہان٭اچےیہ۔٭رفےتش٭ےن٭اہک٭زپھ٭یبن٭رکمی٭

اسیج٭ہک٭٭وہ٭یگ٭٭٭اغر٭ںیم٭ےس٭ ےنلک٭یک٭وکشش٭یک۔٭اوہنں٭ےنوہ٭اگ٭ےن٭یھب٭ااسی٭یہ٭ایکملسو هيلع هللا ىلص وصرت٭ںیم٭هاہں٭ےس٭انلکن٭یہ٭اچےہ٭اگ٭یبن٭رکمی٭

٭رھپ٭اانپ٭رهاتی٭ںیم٭اظرہ٭ےہرفےتش٭ےن٭ک ڑ٭رک٭زهر٭ےس٭دابای۔٭ہی٭دابان٭انیقی٭اہھت٭اک٭دابان٭وہ٭اگ٭ےسیج٭ابرہ٭اجےن٭ےس٭ره ےن٭ےک٭ےیل٭اہھت٭ک ڑ٭ایل

رھپ٭ابرہ٭اجےن٭ےس٭٭ںیم٭زپہ ٭وہا٭ںیہن٭وت٭رفےتش٭ےنےن٭رھپ٭ااسنین٭ایسفنت٭ےک٭اطمقب٭یہ٭اہک٭وہ٭اگ٭ہکملسو هيلع هللا ىلص وساك٭دهرہاای٭ہک٭زپھ٭یبن٭رکمی٭

۔٭بج٭یبن٭رکمی٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هآہل٭هملس٭ےن٭داھکی٭وہاگ٭ہک٭ابرہ٭اجےن٭اک٭وکیئ٭رک٭وھچڑ٭دای٭اهر٭اہک٭زپھک ڑ٭زایدہ٭زهر٭ےس٭)اہھت(٭٭ره ےن٭ےک٭ےیل٭

راہتس٭ںیہن٭وت٭ےسیج٭ہہک٭راہ٭ےہ٭زپھ٭ولں٭وت٭زپھ٭ایل۔

ےیل٭ےہ٭ہک٭ںیمہ٭رقآم٭ےس٭ہی٭ولعمل٭ںیہن٭وہ٭راہ٭ہک٭یلہپ٭هیح٭ںیم٭یبن٭٭رک٭ںیمہ٭ادنازے٭اگلےن٭یک٭رضهرت٭اسرهاتی٭ےک٭اس٭ےصح٭ںیم٭آ٭

اک٭رد٭لمع٭ایک٭اھت۔اسیج٭ہک٭رقآم٭ںیم٭رضحت٭ومیس٭ےک٭وحاےل٭ےس٭اھکل٭ےہ٭ہک٭ےسیک٭ام٭وک٭راےتس٭ںیم٭رهاک٭ایگ٭،٭اہلل٭اعتیل٭ےن٭ملسو هيلع هللا ىلص رکمی٭

اہں٭رقآم٭ںیم٭ایسی٭٭رهم٭ہیلع٭االسلل٭وک٭ام٭اک٭انبئ٭انبای٭ایگ۔ابںیت٭یک،٭توبت٭اطع٭یک،٭اشناینں٭اطع٭یک،٭ام٭یک٭وخاشہ٭ےک٭اطمقب٭رضحت٭اہ

رپ٭اس٭هتق٭انزك٭وہیئ٭بج٭اںیہن٭یبن٭ےنب٭ھچک٭رهز٭ملسو هيلع هللا ىلص تہب٭یس٭آایت٭ںیہ٭نج٭وک٭زپےتھ٭یہ٭ہتپ٭لچ٭اجات٭ےہ٭ہک٭ہی٭یبن٭رکمی٭رضحت٭دمحم٭

رذرے٭ےھت۔٭ےسیج٭ہک٭اراشد٭ابری٭اعتیل٭ےہ۔

(642آتی٭٭62رۃ٭اارعشا٭)وس وأنذر عشريتك القربني (اهر٭اےنپ٭رقبی٭ےک٭رہتش٭دارهں٭وک٭ڈرا٭)رتہمج6

اهر٭ایس٭رطح٭یک٭تہب٭یس٭آایت٭ںیہ۔

دمحم انیم هرہق٭نب٭ونلف6٭هااعقت٭ه٭رهاایت٭اک٭اکی٭اجزئہ 20

وک٭بس٭ملسو هيلع هللا ىلص هیح٭اک٭ہی٭ہلسلس٭ںیہک٭ان٭ںیہک٭ےس٭ک هع٭وت٭وہا٭ےہ٭۔٭ہی٭وت٭ںیہن٭وہا٭ہک٭اسرا٭اک٭اسرا٭الکل٭اکی٭یہ٭هتق٭ںیم٭انزك٭وہا٭وہ٭یبن٭رکمی٭

٭ایگ٭وہ٭ہک٭ںیم٭یبن ہکلب٭ہی٭هےفق٭هےفق٭ےس٭انزك٭وہا٭رقآم٭اپک٭کی٭ابریگ٭انزك٭ںیہن٭وہا٭اھت٭اسیج٭ہک٭افکر٭اک٭ارتعاض٭اھت۔وہں۔٭ہتپ٭لچ٭

اراشد٭ابری٭اعتیل٭ےہ۔اھت۔

ل عليه القرآن جملة واحدة لك لنثبت به فؤادك وقال الذين كفروا لول نز (26آتی٭٭61)وسرۃ٭ارفلاقم٭ورتلناه ترتيل كذاهر٭اکرف٭ےتہک٭ںیہ٭ہک٭اس٭رپ٭ابکیریگ٭رقآم٭ویکں٭انزك٭ںیہن٭ایک٭ایگ٭ایس٭رطح٭ااترا٭ایگ٭اتہک٭مہ٭اس٭ےس٭ریتے٭دك٭وک٭اانیمطم٭دںی٭)رتہمج6

(اهر٭مہ٭ےن٭اےس٭رہھٹ٭رہھٹ٭رک٭زپھ٭انسای٭

ںیہن٭٭لیصفتوک٭یبن٭ےسیک٭انبای٭ایگ٭وت٭اس٭ےلسلسںیم٭مہ٭ایسی٭وکیئ٭ملسو هيلع هللا ىلص دانھکی٭اچےہ٭ہک٭یبن٭رکمیاب٭ا ر٭مہ٭رهاتی٭وک٭وھچڑ٭رک٭رقآم٭ےس٭ہی٭

٭دخاهدنی٭اپےت٭ہک٭اسیج٭رضحت٭ومیس٭ہیلع٭االسلل٭ےک٭وحاےل٭ےس٭اپےت٭ںیہ۔٭رگم٭ااسی٭وہا٭وت٭الزیم٭وہ٭اگ۔٭ا ر٭ااسی٭وہا٭وہ٭اگ٭وت٭هہ٭ابںیت٭٭یھب٭هیح

ہی٭وہ٭اگ٭ہک٭وکیئ٭هیح٭اخرج٭از٭رقآم٭یھب٭ےہ۔اس٭اک٭بلطم٭آںیئ٭ےگ۔٭یہ٭ےک٭زرمے٭٭ںیم

اهر٭رهاتی٭ےک٭٭اک٭تیثیحب٭ااسنم٭یلہپ٭هیح٭ےک٭ومعق٭رپ٭ربھگا٭اجانملسو هيلع هللا ىلص ا ر٭هیح٭اخرج٭از٭رقآم٭ںیہن٭وت٭اس٭اک٭بلطم٭ہی٭وہ٭اگ٭ہک٭یبن٭رکمی٭

دیعب٭از٭ایقس٭ںیہن۔٭اطمقب٭رد٭لمع٭

اغر٭ےس٭ ےنلک٭یک٭وکشش٭رکان٭اهر٭رفےتش٭اک٭اہھت٭ک ڑ٭انیل٭ا ر٭ابلکل٭درت٭اک٭ربھگا٭رک٭ملسو هيلع هللا ىلص وت٭رهاتی٭ےک٭اس٭ےصح٭ںیم٭یبن٭رکمی٭رضحت٭دمحم٭

وموجدہ٭دهر٭ںیم٭یھب٭اهر٭امیض٭ںیم٭یھب٭امتل٭ااسنونں٭اک٭اس٭رطح٭یک٭وصراحتك٭رپ٭یہی٭ردلمع٭٭تقیقح٭ےس٭اانت٭دهر٭یھب٭ںیہن۔٭وت٭ادنازہ٭ںیہن

رهاتی٭اک٭ہی٭ہصح٭ابلکل٭ااسنین٭رطفت٭ےک٭تحت٭درت٭وہ٭اتکس٭ےہ۔٭ وہ٭اتکس٭ےہ۔

ںیلچ٭آےگ٭ڑبےتھ٭ںیہ۔

"اهر٭اہک٭زپھ!٭اےنپ٭رب٭ےک٭انل٭ےس٭سج٭ےن٭ااسنم٭وک٭ےمج٭وہےئ٭وخم٭ےس٭دیپا٭ایک،٭زپھ٭اهر٭ریتا٭رب٭بس٭ےس٭زبرگ٭ےہ،٭"

دمحم انیم هرہق٭نب٭ونلف6٭هااعقت٭ه٭رهاایت٭اک٭اکی٭اجزئہ 21

ںیل٭دهونں٭اکی٭یہ٭ےہ٭بلطم٭ہی٭ہصح٭یھب٭درت٭وہ٭اتکس٭رهاتی٭ےک٭اس٭ےصح٭وک٭اجےنچن٭ےک٭ےیلوسرۃ٭املقل٭یک٭یلہپ٭اپچن٭آںیتی٭یہ٭دھکی٭

ےہ۔

٭روسك٭اہلل٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هآہل٭هملس٭ےن٭اےس٭درہاای٭اس٭احك٭ںیم٭ہک٭آپ٭اک٭دك٭اکپن٭راہ٭اھت٭انچہچن٭آپ٭رضحت٭دخہجی٭تنب٭وخدلی٭ےک٭اپس٭"

"آےئ٭اهر٭رفامای٭ہک٭ف ےھ٭لبمک٭اڑہ ٭ده،٭ف ےھ٭لبمک٭اڑہ ٭ده،٭وت٭ولوگں٭ےن٭لبمک٭اڑہ ٭دای،٭اہیں٭کت٭ہک٭آپ٭اک٭ڈر٭اجات٭راہ،٭دڑھےتکدك٭ےس٭

٭٭اھتاک٭ردلمع٭ابلکل٭هاسی٭یہ٭ملسو هيلع هللا ىلص یبن٭رکمی٭رضحت٭دمحم٭ اس٭وحاےل٭ےس٭لیصفت٭اهرپ٭یھکل٭اج٭یکچ٭اسیج٭اکی٭اعل٭ااسنم٭اک٭وہان٭اچےہ۔

اس٭رطح٭یک٭ریغ٭وتمعق٭وصرت٭احك٭ںیم٭ہی٭احتل٭وہ٭یتکس٭ےہ۔٭یھب٭٭اکی٭اعل٭ااسنم٭یک٭یسکےہ۔

"رضحت٭دخہجی٭ریض٭اہلل٭اعتیل٭اہنع٭ےس٭اسرا٭ها ہع٭ نام٭رک٭ےک٭رفامای٭ہک٭ف ےھ٭اینپ٭اجم٭اک٭ڈر٭ےہ،٭"

ضعب٭رقبی٭ارملگ٭ےس٭اکی٭ابت٭اهر٭ریمے٭ذنہ٭ںیم٭آیت٭ےہ٭ہک٭آج٭لک٭یھب٭٭اک٭ہی٭انہک٭ہک٭ف ےھ٭اینپ٭اجم٭اک٭ڈر٭ےہملسو هيلع هللا ىلص رضحت٭دمحم٭

دے٭رظن٭آان٭اہک٭اجات٭ےہ۔٭رمولوگں٭ےک٭ابرے٭ںیم٭اہک٭اجات٭ےہ٭ہک٭اںیہن٭بیجع٭ه٭رغبی٭رطح٭ےک٭ولگ٭رظن٭آےئ٭ےسج٭رعف٭اعل٭ںیم٭

٭اک٭ااشرہ٭ایس٭رطف٭وہ٭ہک٭وچہکن٭اوہنں٭ےن٭اکی٭ایبنج٭ااسنم٭وک٭داھکی٭ےہملسو هيلع هللا ىلص اغابل٭ہی٭زیچںی٭اس٭هتق٭یھب٭وہیت٭وہ۔٭اش د٭یبن٭رکمی٭

وہ٭ان٭وہ٭٭ہی٭ومت٭یک٭اشنین٭وہ۔٭،بیجع٭ه٭رغبی٭ها ہع٭ شی٭آای٭ےہ٭ھتاهراےکن٭اس

اس٭ےلسلس٭ںیم٭ذایت٭اشمدہات٭وت٭ےب٭امشر٭ےھکل٭اج٭ےتکس٭ںیہ٭رگم٭هہ٭رصف٭اینپ٭ذات٭ےک٭ےیل٭یہ٭اقلب٭وبقك٭وہےت٭ںیہ٭یسک٭اهر٭ےک٭ےیل٭ںیہن٭

اس٭ےیل٭ام٭ےس٭اانتجب٭رک٭راہ٭وہں۔

رفوتشں٭اک٭رظن٭آان٭ومت٭یک٭اشنین٭وہات٭ےہ۔٭رگم٭ویبنں٭ےک٭ےیل٭ںیہن٭رصف٭اعل٭ولوگں٭ےک٭ےیل۔٭رقآم٭رکمی٭ںیم٭یھب٭ہی٭ابت٭ےہ٭ہک٭

اراشد٭ابری٭اعتیل٭ےہ۔

(4آتی٭٭2)وسرۃ٭االاعنل٭ولو أنزلنا ملكا لقضي المر ثم ل ينظرون وقالوا لول أنزل عليه ملك

دمحم انیم هرہق٭نب٭ونلف6٭هااعقت٭ه٭رهاایت٭اک٭اکی٭اجزئہ 22

)افکر(٭ےتہک٭ںیہ٭ہک٭اس٭)روسك٭رکمل(٭رپ٭وکیئ٭رفہتش٭ویکں٭ہن٭ااترا٭ایگ٭)ےسج٭مہ٭اظرہا٭دھکی٭ےتکس٭اهر٭هہ٭ام٭یک٭دصتقی٭رکداتی(،٭اهر٭هہ٭)رتہمج6

(رھپ٭اںیہن٭)ذرا٭یھب(٭تلہم٭ہن٭دی٭اجیت،رفہتش٭ااتر٭دےتی٭وت٭)ام٭اک(٭اکل٭یہ٭امتل٭وہاکچ٭وہات٭٭اهر٭مہ٭ا ر

اتب٭دای٭ےہ٭ہک٭رفہتش٭رپ٭وکیئ٭رفہتش٭ںیہن٭ااترا٭اس٭آتی٭ںیم٭اہلل٭اعتیل٭ہی٭یھب٭ملسو هيلع هللا ىلص اس٭آتی٭ںیم٭افکر٭اک٭ارتعاض٭وت٭ہی٭ےہ٭ہک٭یبن٭رکمی٭

ارتےن٭اک٭بلطم٭تلہم٭متخ٭وہان٭ےہ۔٭

٭ہک٭افکر٭وک٭اهر٭ ےک٭هاولں٭وک٭سج٭هتق٭اغر٭ارا٭اک٭ها ہع٭ شی٭آای٭اس٭هتق٭ہی٭آتی٭وت٭انزك٭ںیہن٭وہیئ٭یھت٭رگم٭اس٭ےک٭ادناز٭ نام٭ےس٭اتگل٭ےہ

یھب٭اتپ٭اھت٭ہک٭رفےتش٭رظن٭آےن٭اک٭بلطم٭ومت٭یہ٭وہات٭ےہ۔

"رضحت٭دخہجی٭ریض٭اہلل٭اہنع٭ےن٭اہک٭رہزگ٭ںیہن،٭دخا٭یک٭مسق،٭اہلل٭اعتیل٭آپ٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هآہل٭هملس٭وک٭یھبک٭یھب٭روسا٭ںیہن٭رکے٭اگ،٭"

اےنپ٭دج٭ادجم٭رضحت٭اربامیہ٭ہیلع٭االسلل٭یک٭رطح٭ملسو هيلع هللا ىلص رطح٭ےہ٭ہک٭یبن٭رکمی٭٭رهاتی٭ےک٭اس٭ےصح٭اک٭بلطم٭ریمے٭ایخك٭ںیم٭ھچک٭اس

٭ام٭رشماکہن٭وتبں٭یک٭رپشتس٭ںیہن٭رکےت٭ےھت۔ ہن٭یہ٭یبن٭رکمی٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هآہل٭هملس٭یھبک٭رشماکہن٭رس رویمں٭ںیم٭وغشمك٭رےہ۔

ےک٭اسھت٭وکیئ٭اس٭رطح٭ملسو هيلع هللا ىلص ےن٭ےک٭دعب٭یبن٭رکمی٭رس رویمں٭ےس٭ےنچب٭ےک٭ےیل٭یہ٭وت٭هہ٭اغر٭ارا٭اجای٭رکےت٭ےھت۔٭اب٭ام٭ےک٭اغر٭ارا٭اج

وک٭ھچک٭وہ٭اجےئوت٭افکر٭وک٭وت٭یہی٭ےنہک٭اک٭ومعق٭لم٭اجےئ٭اگ٭ہک٭الت٭ه٭انمت٭هزعی٭اهر٭درگی٭ملسو هيلع هللا ىلص ها ہع٭ شی٭آ٭اجات٭ےہ٭سج٭ےک٭ابثع٭آپ٭

وک٭روسا٭ہن٭ملسو هيلع هللا ىلص ٭ےک٭اسےنم٭یبن٭رکمی٭اہلل٭اعتیل٭اک٭روسا٭ہن٭رکےن٭اک٭بلطم٭ہی٭یہ٭وہ٭اتکس٭ےہ٭ہک٭رشماکہن٭اقعدئوتبں٭اک٭رہق٭انزك٭وہا٭ےہ۔٭

وہےن٭دانی۔

ےس٭یھب٭هاحض٭ےہ٭اش د٭٭6یک٭آتی٭24اس٭اک٭اکی٭دهرسا٭بلطم٭ہی٭یھب٭وہ٭اتکس٭ےہ٭ہک٭ولگ٭آپ٭دویاہن٭ںیھجمس٭اسیج٭ہک٭وسرۃ٭املقل٭وسرۃ٭

وحاس٭ںیم٭ںیہن۔٭وحاس٭ںیم٭ہن٭وہان٭یھب٭ابثع٭روسایئ٭وہات٭ےہ۔ملسو هيلع هللا ىلص ھچک٭ولوگں٭اک٭ایخك٭وہ٭ہک٭یبن٭رکمی٭

دمحم انیم هرہق٭نب٭ونلف6٭هااعقت٭ه٭رهاایت٭اک٭اکی٭اجزئہ 23

م٭آپ٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هآہل٭هملس٭وت٭ہلص٭ریمح٭رکےت٭ںیہ،٭انوتاونں٭اک٭وبھج٭اےنپ٭اهرپ٭ےتیل٭ںیہ،٭اتحموجں٭ےک٭ےئل٭امکےت٭ںیہ،٭امہمم٭یک٭امہم"

"ونازی٭رکےت٭ںیہ٭اهر٭قح٭یک٭راہ٭ںیم٭ںیتبیصم٭ااھٹےت٭ںیہ،٭

اتبےئ٭ںیہ٭ہک٭ہی٭یہ٭هہ٭اهاصف٭ںیہ٭وج٭اہلل٭ےک٭وا ٭رهاایت٭ےک٭اس٭ےصح٭ںیم٭رضحت٭دخہجی٭ریض٭اہلل٭اہنع٭ےن٭یبن٭رکمی٭وک٭ام٭ےک٭اهاصف٭

دنبهں٭ےک٭وہا٭رکےت٭ںیہ٭اهر٭اہلل٭اےنپ٭اےسی٭وا ٭دنبهں٭وک٭رفک٭ےک٭اسےنم٭روسا٭ںیہن٭وہےن٭داتی۔

٭آایت٭ام٭ابوتں٭یک٭وگایہ٭وت٭رورا٭رقآم٭یہ٭داتی٭ےہ٭اس٭ےلسلس٭ںیم٭ف ےھزین٭ےلھچپ٭امتل٭اایبنء٭ہیلع٭االسلل٭ںیم٭یھب٭ہی٭یہ٭اهاصف٭وہےت٭ےھت۔

االخق٭ےک٭ایلع٭رتنی٭درےج٭رپ٭افزئ٭ںیہ۔٭امتل٭اہجونں٭ےک٭ےیل٭امتل٭اعوملں٭ےک٭ملسو هيلع هللا ىلص ےب٭کش٭یبن٭رکمی٭۔ےہ٭ںیہنیہ٭٭ےنھکل٭یک٭رضهرت٭

۔ملسو هيلع هللا ىلصےیل٭ابثع٭رتمح۔٭

ںیئگ٭وج٭رضحت٭رھپ٭رضحت٭دخہجی٭ریض٭اہلل٭اعتیل٭ہنع٭آپ٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هآہل٭هملس٭وک٭رکیل٭هرہق٭نب٭ونلف٭نب٭ادیس٭نب٭دبعازعلی٭ےک٭اپس٭"

"دخہجی٭ریض٭اہلل٭اعتیل٭ہنع٭ےک٭اچچ٭زاد٭اھبیئ٭ےھت

اکی٭م٭یھب٭اشلم٭ںیہ٭وت٭ یئایئ٭یھب٭اهر٭وہیدی٭یھب۔هرہق٭نب٭ونلف٭یک٭تیصخش٭رپ٭تہب٭ےس٭ولوگں٭وک٭ارتعااضت٭ںیہ۔٭اس٭ںیم٭ھچک٭املسم

رهہ٭وت٭اب٭ااسی٭یھب٭آای٭ےہ٭وج٭اتہک٭ےہ٭هرہق٭نب٭ونلف٭انیم٭یک٭تیصخش٭اک٭هوجد٭یہ٭ںیہن٭اھت۔٭اس٭ رهہ٭ےک٭ شی٭ےیک٭ےئگ٭ارتعااضت٭اےنت٭

ای٭یھبک٭اوہنں٭ےن٭اےنپ٭ارتعااضت٭رپ٭٭یھبک٭یھبک٭نیقی٭ںیہن٭آات٭ہک٭ارتعاض٭رکےن٭هاےل٭هایعق٭اےنپ٭وحاس٭ںیم٭وہےگن٭اگچبہن٭وہےت٭ںیہ٭ہک٭

۔٭آ٭اجےئ٭اگایس٭ومضمم٭ںیم٭٭۔٭ریخ٭ام٭ےک٭ارتعااضت٭اک٭یھب٭اجزئہیھب٭وغر٭ه٭رکف٭رک٭ایل٭وہ٭ذاراس

وک٭ہتپ٭ملسو هيلع هللا ىلص ہک٭نج٭ےس٭٭یبن٭رکمی٭٭ایھب٭اسیج٭ہک٭مہ٭اهرپ٭دھکی٭ےکچ٭ںیہ٭ہک٭رقآم٭رکمی٭یک٭یلہپ٭انزك٭وہےن٭هایل٭هیح٭ںیم٭وکیئ٭اےسی٭اافلظ٭ںیہن

وخد٭وک٭یہ٭ملسو هيلع هللا ىلص ےس٭وت٭ویں٭وسحمس٭وہات٭ےہ٭ےسیج٭یبن٭رکمی٭٭6اس٭ےس٭ایلگ٭هیح٭وسرۃ٭املقل٭یک٭آتی٭٭ہکلب٭اتلچ٭ہک٭روسك٭بختنم٭رک٭ےیل٭ےئگ٭ںیہ

اس٭اک٭هاحض٭بلطم٭اکی٭ہی٭یھب٭ےہ٭ہک٭اکی٭ااسی٭ها ہع٭وہا٭اھت٭سج٭ےس٭دویاہن٭ےنھجمس٭گل٭ےئگ٭وہں٭اهر٭اس٭آتی٭ںیم٭ام٭وک٭یلست٭دی٭یئگ٭وہ۔

یک٭اهر٭ولوگں٭یک٭یلست٭رکا٭دی٭ملسو هيلع هللا ىلص رگم٭اہلل٭ےک٭لضف٭ےس٭وفرا٭یہ٭یبن٭رکمی٭ك٭ایک۔ےن٭اهر٭ولوگں٭ےن٭ام٭ےک٭قلعتم٭ااسی٭ایخملسو هيلع هللا ىلص یبن٭رکمی٭

رقآم٭رکمی٭یک٭وکیئ٭آتی٭اب٭ہی٭وت٭وہ٭ںیہن٭اتکس٭ےہ٭وکیئ٭ابت٭وت٭وہیئ٭ہن٭وہ٭رگم٭یلست٭وخاہ٭وخماہ٭رکایئ٭اج٭ریہ٭وہ٭ہک٭آپ٭دویاہن٭ںیہن٭ےہ۔٭یئگ۔

دمحم انیم هرہق٭نب٭ونلف6٭هااعقت٭ه٭رهاایت٭اک٭اکی٭اجزئہ 24

٭یک٭هہج٭ےسہک٭سج٭٭٭وحاےل٭ےس٭یھب٭اس٭هتق٭وکیئ٭ہن٭وکیئ٭ااسی٭ها ہع٭ شی٭آای٭وہاگےک٭6یک٭آتی٭٭24وسرۃ٭املقل٭٭الب٭هہج٭یہ٭انزك٭ںیہن٭وہیئ۔

۔٭وک٭اخمبط٭رک٭ےک٭ام٭یک٭یلست٭رکایئ٭یئگملسو هيلع هللا ىلص اخص٭یبن٭رکمی٭

٭وت٭دویاہن٭اهر٭اپلگ٭ںیھجمس٭ےگ٭ےگ٭رکںی٭ای٭ها ہع٭ نام٭رهاتی٭یک٭رطف٭هاسپ٭آےت٭ںیہ٭٭ام٭احالت٭ںیم٭ہک٭ا ر٭افکر٭ےس٭اس٭رطح٭یک٭ابت

اس٭یک٭۔وہ٭اگ٭وشمرہ٭رکان٭انمبس٭ولعمل٭وہا٭یہ٭هرہق٭نب٭ونلف٭ےسیک٭هہج٭ےس٭یہ٭٭اهر٭اوہنں٭ےن٭دعب٭ںیم٭ااسی٭اھجمس٭یھب۔ام٭احالت

تیصخش٭ےک٭وحاےل٭ےس٭آےگ٭ذترکہ٭آات٭رےہ٭اگ٭اہیں٭سب٭اانت٭یہ٭ہک٭رهاتی٭اک٭ہی٭ہصح٭ابلکل٭درت٭وہ٭اتکس٭ےہ۔

"،٭زامہن٭اجتیلہ٭ںیم٭رصناین٭وہےئگ٭ےھت"

هتق٭اک٭ہی٭ها ہع٭ےہ٭اس٭ےس٭اکی٭دم٭ےلہپ٭یھب٭اجتیلہ٭اک٭یہ٭زامہن٭اھت۔٭ملع٭اک٭اهر٭رهینش٭اک٭زامہن٭یھبت٭ک هع٭وہا٭بج٭یلہپ٭هیح٭انزك٭٭سج

یک٭دیپاشئ٭ےس٭ےلہپ٭اک٭زامہن٭اجتیلہ٭اک٭زامہن٭وہاگ۔٭ہی٭یھب٭اچسیل٭اتنیپسیل٭اسك٭ےس٭زایدہ٭یک٭ملسو هيلع هللا ىلص اغابلراهی٭ےک٭زندکی٭یبن٭رکمی٭وہیئ۔

اکیف٭وبڑےھ٭ےھت٭اهروجاین٭ںیم٭رصناین٭وہےئ٭وہےگن۔وچہکن٭ابلبئ٭ےک٭اعمل٭ےھت۔٭اعمل٭٭هرہق٭نب٭ونلف٭ےہ٭ہک٭رهاتی٭ںیم٭یگ۔یہ٭ابت٭وہ٭

ےننب٭ےک٭ےیل٭اکی٭ده٭دم٭ںیہن٭رعہص٭اچےیہ٭وہات٭ےہ۔

دهرسی٭رهاتی٭ےک٭اطمقب٭الیجن٭وک٭رعیب٭ںیم٭زپہ ٭٭اهر٭ربعاین٭اتکب٭اھکل٭رکےت٭ےھت۔انچہچن٭الیجن٭وک٭ربعاین٭زابم٭ںیم٭اھکل٭رکےت٭ےھت،٭"

"سج٭دقر٭اہلل٭اچاتہ،٭انانیب٭اهر٭وبڑےھ٭وہےئگ٭ےھت،٭رکےت٭ےھت،

اھکل٭اس٭ےصح٭ںیم٭ہی٭ابت٭وت٭حیحص٭وہ٭یتکس٭ےہ٭ہک٭ربعاین٭اتکب٭اھکل٭رکےت٭ےھت٭رگم٭آےگ٭ہی٭وج٭اھکل٭وہا٭ےہ٭"انچہچن٭الیجن٭وک٭ربعاین٭زابم٭ںیم٭

ل٭ںیہن٭وہات٭اےنپ٭اافلظ٭ےس٭یہ٭ہی٭ابت٭رهاتی٭ نام٭رکےن٭هاےل٭اک٭ادنازہ٭ولعمل٭وہ٭ریہ٭ےہ۔٭اہں٭دهرسی٭رکےت٭ےھت"٭ھچک٭درت٭ولعم

رهاتی٭ےک٭اطمقب٭الیجن٭وک٭رعیب٭ںیم٭زپہ ٭رکےت٭ےھت٭درت٭ولعمل٭وہیت٭ےہ۔

وہیت٭ےہ٭ہک٭ربعاین٭ںیم٭وموجد٭ربعاین٭اتکب٭ےنھکل٭ےس٭ہی٭رماد٭ںیہن٭وہ٭یتکس٭ہک٭ربعاین٭زابم٭ںیم٭اتکب٭اھکل٭رکےت٭ےھت۔٭اس٭ےس٭رماد٭ہی٭

اس٭وحاےل٭ےس٭ہی٭ابت٭٭اهر٭زپےتھ٭وہےگن۔رعیب٭ںیم٭یہ٭ےتھکلاب٭وچہکن٭هہ٭راہشئ٭ذپ ر٭رعب٭ںیم٭ےھت٭اس٭ےیل٭اتکب٭وک٭اھکل٭رکےت٭ےھت۔٭

٭یک٭ابت٭ےہ٭ہک٭الیجن٭وک٭رعیب٭ںیم٭زپہ ٭رکےت٭ےھت٭درت٭ولعمل٭وہیت٭ےہ۔٭اس٭ےس٭آےگ٭اھکل٭وہا٭ےہ٭ہک٭سج٭دقر٭اہلل٭اچاتہ٭اغابل٭ہی٭زپےنھ

ہک٭سج٭دقر٭اہلل٭اچاتہ٭زپھ٭ےتیل٭ےنھکل٭اک٭اکل٭اوہنں٭ےن٭اینپ٭وجاین٭ںیم٭یہ٭ایک٭وہ٭اگ۔ڑبہ ےپ٭ںیم٭وت٭انانیب٭وہ٭ےئگ٭ےھت۔

دمحم انیم هرہق٭نب٭ونلف6٭هااعقت٭ه٭رهاایت٭اک٭اکی٭اجزئہ 25

ام٭ےس٭رضحت٭دخہجی٭ریض٭اہلل٭اعتیل٭اہنع٭ےن٭اہک٭اے٭ریمے٭اچچ٭زاد٭اھبیئ٭اےنپ٭ےجیتھب٭یک٭ابت٭ونس٭آپ٭ےس٭هرہق٭ےن٭اہک٭اے٭ریمے٭٭"

"ےجیتھب٭مت٭ایک٭دےتھکی٭وہ؟٭وت٭وج٭ھچک٭روسك٭اہلل٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هآہل٭هملس٭ےن٭داھکی٭اھت،٭ نام٭رک٭دای،

شی٭آای٭اھت٭٭هرہق٭نب٭ونلف٭وک٭ نام٭رک٭دای۔ےن٭امتل٭ها ہع٭وج٭اغر٭ارال٭ںیم٭ملسو هيلع هللا ىلص رضحت٭دمحم٭

اانلومس٭ینعی٭هہ٭راز٭دار٭ےسج٭آدیم٭)اس٭انومس٭وک٭رفےتش٭ےس٭ریبعت٭ایک٭اجات٭ےہ۔٭اےکس٭العهہ٭هرہق٭ےن٭آپ٭ےس٭اہک٭ہک٭یہی٭هہ٭انومس٭ےہ٭"

"االسلل٭رپ٭انزك٭رفامای٭اھت٭،٭وج٭اہلل٭اعتیل٭ےن٭رضحت٭ومیس٭ہیلع(اےنپ٭اےسی٭راز٭اتب٭دے٭ںیہنج٭هہ٭رہ٭اکی٭رپ٭اظرہ٭ںیہن٭رکات

امتل٭ها ہع٭ےتنس٭یہ٭وفرا٭اہک٭ہک٭ہی٭وت٭هیہ٭انومس٭ےہ۔٭اس٭رهاتی٭ںیم٭انومس٭رفےتش٭٭وک٭ نام٭ایک٭ایگ٭ےہ٭اس٭العهہ٭رازدار٭ ےن٭هرہق٭نب٭ونلف

آدیم٭وک٭یھب٭اانلومس٭اک٭انل٭دای٭ایگ٭ےہ۔

٭ ٭یک ٭رموحل ٭اہلل ٭دیمح ٭دمحم ٭ڈارٹک ٭ےس ٭وحاےل ٭ےک ٭انومس ٭ظفل ٭رکات٭اس ٭ نام ٭یھب ٭ےس ٭آپ ٭۔ ٭ابلکل٭قفتم٭وہں ٭ںیم قیقحت٭ےس

6ہک ےہ یک ویں هاضتح یک انومس ظفل اس ےن رموحل اہلل دیمحدمحمڈارٹکوہں۔

ےتھکل ضعب ۔اتکس وہ ںیہن وہفمل ہی اہیں ہک ےہ اظرہ۔٭ےہ لمعتسم ےیل ےک زعت ںیم ارده رپ وطر اعل ظفل اک ‛انومس‚

یھب ینعم رگمہی ںیہ‛االنیم رهح‚ هہ ںیم اد نات االسیم۔٭ےہ اجات دای انل اک انومس وک االسلل ہیلع ربجلیئ رضحت ہک ںیہ

رعیب رک وہ رعمب وج ےہ، ظفل ایبنج اکی ںیم الص ‛انومس‚ ہک ےہ اتآ٭ہی ںیم ذنہ ریمے۔٭دےتی ںیہن اکل اہیں

اقونم ینعی ونومس وک وترتی ظفل ںیم زابم ویانین۔٭ےہ( Nomos) ‛ونومس‚ ظفل اک زابم ویانین ہی۔٭وہا لمعتسم ںیم زابم

اهر ےہ اشمہب ےس وترتی یک االسلل ہیلع ومیس رضحت زیچ ہی ہک ےہ نام اک ونلف نب هرہق ںیم اافلظ دهرسے۔٭ںیہ ےتہک

(اتکب٭ابطخت٭اہبهوپلر،٭ابب٭اترخی٭رقآم٭دیجم۔)ںیہ آےت رظن ایقس رقنی زایدہ ینعم یہی

دمحم انیم هرہق٭نب٭ونلف6٭هااعقت٭ه٭رهاایت٭اک٭اکی٭اجزئہ 26

٭ ٭اچہپم٭ےئگهرہق٭نب٭ونلف٭وچہکن٭وترتی٭ےک٭اعمل ٭هااعقت٭ںیہ٭وج٭یلھچپ٭اتکوبں٭ںیم٭ نام٭وہےئ٭٭ےھت٭اس٭ےیل٭وفرا ٭ه ہک٭ہی٭وت٭هیہ٭الکل

٭رفےتش٭اهر٭راز٭دار٭هاےل٭ونعمں٭ےس٭زایدہ٭رتہب٭ےہ۔٭ ٭دیمح٭اہلل٭رموحل٭یک٭ہی٭دلیل٭ ںیہ۔ہصق٭رصتخم٭ظفل٭انومس٭ےک٭وحاےل٭ےس٭ڈارٹکدمحم٭

رهاتی٭اک٭ہی٭ہصح٭ابلکل٭درت٭وہ٭اتکس٭ےہ۔

ںیم٭ونوجام٭وہات،٭اکش٭ںیم٭اس٭هتق٭کت٭زدنہ٭راتہ،٭بج٭اہمتری٭وقل٭ںیہمت٭اکنك٭دے٭یگ،٭وت٭روسك٭اہلل٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هآہل٭هملس٭٭،٭اکش"

یک٭ےن٭رفامای!٭ایک٭هہ٭ف ےھ٭اکنك٭دںی٭ےگ؟٭هرہق٭ےن٭وجاب٭دای،٭اہں!٭وج٭زیچ٭وت٭ےل٭رک٭آای٭ےہ٭اس٭رطح٭یک٭زیچ٭وج٭یھب٭ےل٭رک٭آای٭اس٭ےس٭د ینم٭

"،ریتا٭زامہن٭اپںں٭وت٭ںیم٭ریتی٭روری٭ددد٭رکهں٭اگ،٭رھپ٭زایدہ٭زامہن٭ںیہن٭رذرا٭ہک٭هرہق٭اک٭ااقتنك٭وہایگ٭یئگ،٭ا ر٭ںیم

ےک٭ملسو هيلع هللا ىلص یبن٭رکمی٭٭وفحمظ٭ےہ٭ےسیج٭یہ٭رپ٭انزك٭وہا٭یلہپ٭هیح٭ےس٭آرخی٭هیح٭ابلکل٭اےسیملسو هيلع هللا ىلص رقآم٭رکمی٭ںیم٭اہلل٭اعتیل٭اک٭الکل٭وج٭یبن٭رکمی٭

لکلاباک٭تیثیحب٭ااسنم٭ربھگا٭اجان٭ت٭یلہپ٭دہعف٭انزك٭وہیئ٭اس٭ےس٭اموج٭آایرپ٭وج٭ملسو هيلع هللا ىلص ہک٭یبن٭رکمی٭٭اهرپ٭مہ٭دھکی٭آےئ٭ںیہدهر٭ںیم٭اھت۔٭

توبت٭ےس٭ےلہپ٭یہ٭ےس٭رشماکہن٭رس رویمں٭ںیم٭اشلم٭ہن٭ےھت۔٭ملسو هيلع هللا ىلص رهاایت٭اهر٭تہب٭یس٭آایت٭ےس٭ہی٭هاحض٭ےہ٭ہک٭یبن٭رکمی٭نکمم٭ےہ۔

٭هہ٭ام٭اک٭یدنس دہ٭وت٭ہن٭وہاگ۔٭اہں٭دصاتق٭اهر٭اام ت٭ےک٭ےرشتالت٭ںیم٭یبن٭رکمی٭اظرہ٭یس٭ابت٭ےہ٭وج٭افکر٭یک٭ام٭رس رویمں٭ںیم٭اشلم٭ہن٭وہ٭اگ

بس٭ےک٭آڈیئلی٭ےھت٭۔ملسو هيلع هللا ىلص

اےس٭ےسیک٭ہتپ٭؟٭یبن٭ںیہملسو هيلع هللا ىلص رضحت٭دمحم٭هرہق٭نب٭ونلف٭وک٭ےسیک٭اتپ٭الچ٭ہکتہب٭ےس٭وساالت٭دیپا٭وہےت٭ںیہ۔اب٭رهاتی٭ےک٭اس٭ےصح٭رپ٭

٭د ینم٭یک٭اجےئ٭یگ؟ےسملسو هيلع هللا ىلص ؟٭اےس٭ےسیک٭ہتپ٭الچ٭ہک٭یبن٭رکمی٭وک٭رجہت٭رکان٭زپے٭یگملسو هيلع هللا ىلص الچ٭ہک٭یبن٭رکمی٭

٭رضحت٭ومیس٭ہیلع٭االسلل٭اهر٭رضحت٭ یسی٭ہیلع٭االسلل٭اھت۔٭اےسوترتی٭ه٭الیجن٭اک٭اعمل٭٭هرہق٭نب٭ونلفاس٭٭اک٭وجاب٭ایہن٭رهاایت٭ںیم٭ےہ۔

آرخی٭یبن۔اےس٭رضحت٭ یسی٭ہیلع٭االسلل٭اک٭ہی٭وقك٭یھب٭اید٭اھت٭ےسج٭دعب٭ںیم٭الیجن٭ےس٭متخ٭رک٭دای٭ایگ٭ہک٭اکی٭امتل٭امیلعتت٭اید٭یھتیک٭

یک٭دوعت٭ یئایئ٭نیغلبم٭کت٭ملسو هيلع هللا ىلص ےب٭کش٭الیجن٭ےس٭ہی٭آتی٭دعب٭ںیم٭ای٭بج٭یبن٭رکمی٭۔وہ٭اگ٭)ملسو هيلع هللا ىلص(ادمحاس٭اک٭انل٭٭آےئ٭اگ٭)ملسو هيلع هللا ىلص(

رضحت٭اامسلیع٭ہیلع٭االسلل٭یک٭اهالد٭ےھت٭ہکبج٭ملسو هيلع هللا ىلص یک٭بس٭اجےتن٭ںیہ٭ہک٭یبن٭رکمی٭یچنہپ٭وت٭الیجن٭یک٭ہی٭آایت٭ذحف٭رک٭دی٭یئگ۔هہج٭اس٭

دمحم انیم هرہق٭نب٭ونلف6٭هااعقت٭ه٭رهاایت٭اک٭اکی٭اجزئہ 27

اےس٭ام٭آایت٭س٭ےیل٭ا٭هرہق٭نب٭ونلف٭یھب٭وچہکن٭رعب٭اک٭یہ٭رےنہ٭هاال٭اھت٭وہید٭ه٭اصنری٭آرخی٭یبن٭وک٭ینب٭ارسالیئ٭ںیم٭دانھکی٭اچےتہ٭ےھت۔

اک٭ذرک٭اشلم٭ملسو هيلع هللا ىلص الیجن٭ربابنس٭ےک٭یسک٭اهر٭الیجن٭اهر٭ےفیحص٭ںیم٭یبن٭رکمی٭۔٭رگم٭مہ٭دےتھکی٭ںیہ٭وساےئ٭وک٭اپھچےن٭یک٭وکیئ٭رضهرت٭ہن٭یھت

ریخ٭ہی٭اگل٭وموضع٭ےہ٭الیجن٭ےس٭آایت٭ذحف٭وہےن٭رپ٭اہلل٭اعتیل٭ےن٭ںیہن٭رگم٭اس٭الیجن٭ربابنس٭وک٭ابلبئ٭ںیم٭اشلم٭یہ٭ںیہن٭ایک٭اجات۔

انزك٭یک۔دعب٭ںیم٭وہید٭ه٭اصنری٭وک٭اید٭دالےن٭ےک٭ےیل٭یہی٭ابت٭رقآم٭دیجم٭ںیم٭ویں٭

قا لما بني يدي إليكم مصد را برسول يأت من وإذ قال عيس ابن مريم يا بن إسرائيل إن رسول الل من التوراة ومبشه أحمد ا جاءهم بالبينات قالوا بعدي اس ذا سحر مبني فلم صف٭)ه

ل (2آتی٭٭24وسرۃ٭ا

اهر٭بج٭ یسی٭نب٭رممی٭ےن٭اہک٭اے٭ینب٭ارسالیئ٭ےب٭کش٭ںیم٭اهلل٭اک٭اہمتری٭رطف٭ےس٭روسك٭وہں٭وترات٭وج٭ھجم٭ےس٭ےلہپ٭ےہ٭)رتہمج6

سپ٭بج٭هہ٭هاحض٭٭اس٭اک٭انل٭ادمح٭وہ٭اگ٭اس٭یک٭دصتقی٭رکےن٭هاال٭وہں٭اهر٭اکی٭روسك٭یک٭وخربخشی٭دےنی٭هاال٭وہں٭وج٭ریمے٭دعب٭آےئ٭اگ

"دںیلیل٭ےل٭رک٭ام٭ےک٭اپس٭آ٭ایگ٭وت٭ےنہک٭ےگل٭ہی٭وت٭رصحی٭اجده٭ےہ٭

دهونں٭)ملسو هيلع هللا ىلص( اهر٭ادمح٭ملسو هيلع هللا ىلص( اک٭انل٭دمحم)ملسو هيلع هللا ىلص اک٭اباقدعہ٭انل٭کت٭آای٭ےہ۔٭هرہق٭نب٭ونلف٭وک٭یبن٭رکمی٭ملسو هيلع هللا ىلص اس٭آتی٭ںیم٭یبن٭رکمی٭

ادمح٭ےن٭آان٭ےہ٭هہ٭یہی٭ادمح٭ےہ۔٭وت٭اس٭هہج٭ےس٭هہ٭وفرا٭اچہپم٭ایگ٭ہک٭سج۔ولعمل٭ےھت٭

ےن٭بج٭اینپ٭توبت٭یک٭اشناینں٭دی٭وت٭وہید٭ه٭اصنری٭ااکنر٭رکےن٭ےگلسج٭اک٭ذرک٭اس٭ملسو هيلع هللا ىلص اس٭ےک٭دعبےک٭رعےص٭ںیم٭بج٭یبن٭رکمی٭

آتی٭ںیم٭یھب٭ےہ۔

ت٭رکان٭الکل٭الای٭اےس٭رجہاس٭رهاتی٭ںیم٭یہ٭وجاب٭ےہ٭ہک٭وج٭یھب٭اس٭رطح٭اک٭اہجں٭کت٭رجہت٭اک٭اهر٭افکر٭ےک٭د ینم٭رکےن٭یک٭ابت٭ےہ٭وت٭

ابرے٭ںیم٭اهر٭ام٭یک٭رجہت٭ےک٭ابرے٭۔هرہق٭نب٭ونلف٭انیقی٭ابلبئ٭ںیم٭رضحت٭اربامیہ٭ہیلع٭االسلل٭ےک٭زپی٭اس٭ےک٭اسھت٭د ینم٭یک٭یئگ٭

رپ٭یھب٭هیح٭ےیک٭ےئگ٭اسیج٭ہک٭اراشر٭ابری٭اعتیل٭ےہ۔ملسو هيلع هللا ىلص زپھ٭اکچ٭اھت٭وج٭دعب٭ںیم٭یبن٭رکمی٭٭ںیم٭

فآمن له لوط ٭اوبکنعلت٭إنه هو العزيز الحكيم وقال إن مهاجر إل رب (62آتی٭٭65)وسر

دمحم انیم هرہق٭نب٭ونلف6٭هااعقت٭ه٭رهاایت٭اک٭اکی٭اجزئہ 28

ےب٭کش٭هہ٭اغبل٭تمکح٭هاال٭٭رجہت٭رکےن٭هاال٭وہںرھپ٭اس٭رپ٭ولط٭اامیم٭الای٭اهر٭اربامیھ٭ےن٭اہک٭ےب٭کش٭ںیم٭اےنپ٭رب٭یک٭رطف٭)رتہمج6

(ےہ٭

ےک٭اامیم٭الےن٭اک٭ذرک٭ہن٭وہات٭وت٭مہ٭ہہک٭ےتکس٭ےھت٭ہک٭رضحت٭اربامیہ٭ہیلع٭االسلل٭ےن٭رفک٭یک٭تملظ٭ےس٭اب٭ا ر٭اس٭آتی٭ںیم٭رضحت٭ولط٭

اامیم٭یک٭رهینش٭یک٭رطف٭رجہت٭یک۔٭رگم٭اس٭آتی٭ںیم٭اافلظ٭آےئ٭ںیہ٭ہک٭رضحت٭ولط٭ہیلع٭االسلل٭یھب٭رضحت٭اربامیہ٭ہیلع٭االسلل٭رپ٭اامیم٭

ل٭ےن٭اےنپ٭رب٭ینعی٭اہلل٭اعتیل٭ےک٭مکح٭ےس٭رجہت٭یک۔الےئ٭۔٭اس٭ےک٭دعب٭رضحت٭اربامیہ٭ہیلع٭االسل

د ینم٭یک٭بس٭ےس٭ڑبی٭هہج٭وت٭وخد٭هرہق٭نب٭ونلف٭ےک٭اسےنم٭یھت۔٭اےس٭یھب٭ولعمل٭اھت٭اخہن٭دخا٭وک٭تب٭اخہن٭انب٭دای٭ایگ٭ےہ٭اهر٭دهرسا٭ہی٭ہک٭

مہ٭البہبش٭هرہق٭نب٭ونلف٭ےسک٭ایھچ٭گل٭یتکس٭یھت۔رقشی٭یک٭اسری٭آم٭ابم٭ایس٭ےس٭هاہتسب٭ےہ٭۔٭اےسی٭ںیم٭هاہں٭ملھک٭الھک٭هدحاتین٭یک٭ابںیت٭

یک٭دصتقی٭یک۔ملسو هيلع هللا ىلص ہہک٭ےتکس٭ںیہ٭ہک٭اس٭ےن٭توبت٭احصیب٭وک٭الہپ٭املسمم٭

وک٭وت٭اتپ٭یھب٭ںیہن٭اھت٭ہک٭هہ٭روسك٭ںیہ۔٭ہی٭وت٭ملسو هيلع هللا ىلص( اب٭اس٭اقمل٭رپ٭آ٭رک٭ھچک٭وہیدی٭ولگ٭املسمونں٭وک٭ہنعط٭دےتی٭ںیہ٭ہک٭اہمترے٭روسك)

ںیہ۔٭اہیں٭رپ٭آ٭رک٭امہرے٭تہب٭اسرے٭دهوتسں٭یک٭ریغت٭اامیین٭وک٭داکچھ٭)ملسو هيلع هللا ىلص( ےن٭اںیہن٭اتبای٭ہک٭هہ٭یبن٭وہیدی٭اعمل٭٭امہرے٭اکی٭٭اکی

اس٭رورے٭هاےعق٭وک٭یہ٭وہیدی٭اسزش٭رقار٭دے٭رک٭رد٭رکان٭ک هع٭رک٭دےتی٭ںیہ،٭ارے٭دخا٭ےک٭دنبه٭ام٭وہید٭وک٭وج٭ںیہمت٭ہنعط٭٭هہاتگل٭ےہ٭اهر٭

وہےن٭یک٭دصتقی٭رک٭دی٭ےہ٭وت٭مت٭)ملسو هيلع هللا ىلص( ےک٭یبن٭ملسو هيلع هللا ىلص بج٭اہمترے٭اکی٭وہیدی٭اعمل٭ےن٭رضحت٭دمحم٭٭دےتی٭ںیہ٭ہی٭ویکں٭ںیہن٭ےتہک٭ہک

یک٭دصاتق٭رپ٭سک٭زیچ٭اک٭ارتعاض؟)ملسو هيلع هللا ىلص(وکاس٭یبن٭

یبن٭ربقح٭ںیہ٭اهر٭اس٭ےلسلس٭ںیم٭اںیہن٭افکر٭یک٭د ینم٭ملسو هيلع هللا ىلص اہمترے٭ابلبئ٭ےک٭اعمل٭هرہق٭نب٭ونلف٭ےن٭یھب٭وت٭اچہپم٭ایل٭اھت٭ہک٭رضحت٭دمحم٭

یھب٭ومك٭ینیل٭زپے٭یگ۔٭ارے٭وہید٭ه٭اصنری٭ےک٭اس٭املسمم٭اعمل٭هرہق٭نب٭ونلف٭ےن٭اہیں٭کت٭ہہک٭دای٭اھت٭ہک٭ا ر٭ںیم٭ونوجام٭وہات٭وت٭یبن٭

یک٭یہک٭وہیئ٭٭م٭آج٭ےک٭وہید٭اصنری٭رصف٭هرہق٭نب٭ونلف٭یک٭ربرتی٭اک٭راگ٭یہ٭االےتپ٭ںیہ٭اهر٭ا ٭رھپ٭ایک٭هہج٭ہک۔د٭رکات٭یک٭ددملسو هيلع هللا ىلص رکمی٭

؟ابت٭ںیہن٭امےتن

دمحم انیم هرہق٭نب٭ونلف6٭هااعقت٭ه٭رهاایت٭اک٭اکی٭اجزئہ 29

صف٭ینعی٭رقآم٭رکمی٭یک٭آتی٭ل 26آتی٭٭24وسرۃ٭ا

را برسول يأت من وإذ قال عيس ابن مريم يا بن إسرائيل إن رسول الل قا لما بني يدي من التوراة ومبش إليكم مصده أحمد ذا سحر مبني بعدي اس ا جاءهم بالبينات قالوا ه صف٭فلم

ل (2آتی٭٭24)وسرۃ٭ا

اهر٭بج٭ یسی٭نب٭رممی٭ےن٭اہک٭اے٭ینب٭ارسالیئ٭ےب٭کش٭ںیم٭اهلل٭اک٭اہمتری٭رطف٭ےس٭روسك٭وہں٭وترات٭وج٭ھجم٭ےس٭ےلہپ٭ےہ٭)رتہمج6

اس٭یک٭دصتقی٭رکےن٭هاال٭وہں٭اهر٭اکی٭روسك٭یک٭وخربخشی٭دےنی٭هاال٭وہں٭وج٭ریمے٭دعب٭آےئ٭اگ٭اس٭اک٭انل٭ادمح٭وہ٭اگ٭سپ٭بج٭هہ٭هاحض٭

"٭ےنہک٭ےگل٭ہی٭وت٭رصحی٭اجده٭ےہ٭دںیلیل٭ےل٭رک٭ام٭ےک٭اپس٭آ٭ایگ٭وت

ملسو هيلع هللا ىلص ای٭اچہپم٭ےل٭وت٭ہی٭یبن٭۔وک٭اچہپم٭ںیہن٭اتکس٭ملسو هيلع هللا ىلص ےک٭وہےت٭وہےئ٭وکیئ٭املسمم٭ہی٭ںیہن٭ہہک٭اتکس٭ہک٭اس٭دهر٭اک٭وکیئ٭"اعمل"٭یبن٭رکمی٭

بس٭ااسنونں٭ںیم٭٭اک٭درہج٭ےب٭کشملسو هيلع هللا ىلص یک٭اشم٭ںیم٭اتسگیخ٭اهر٭اس٭اچہپےنن٭هاےل٭اک٭درہج٭ڑبہ ےن٭هایل٭ابت٭ےہ۔٭یبن٭رکمی٭رضحت٭دمحم٭

ےہ۔رتنی٭دنلب٭

ہک٭ام٭وک٭ےلہپ٭ربمغیپهں٭اک٭٭اہلل٭اعتیل٭ےن٭رقآم٭رکمی٭ںیم٭یھب٭ابر٭ابر٭الہ٭اتکب٭ےک٭اعوملں٭ےس٭روجع٭رکےن٭اک٭اہک٭ےہ٭ام٭وک٭الہ٭ملع٭اہکےہ

ےلہپ٭۔یک٭زابین٭الہکیئ٭یئگ٭ یسی٭ہیلع٭االسلل٭یھب٭اتپ٭اھت٭اهر٭آےن٭هاولں٭اک۔٭آےن٭هاےل٭ےک٭وحاےل٭ےس٭وت٭اهرپ٭آتی٭ھکل٭دی٭ےہ٭وج٭رضحت

هاولں٭ےک٭ےیل٭اہک٭ایگ٭ےہ٭ہک۔

كر إن كنتم ل تعلمون وما أرسلنا من قبلك إل رجال نوحي إليهم (22آتی٭٭42)وسرۃ٭الحنل٭فاسألوا أهل الذوت٭ااسنم٭یہ٭ےجیھب٭ےھت٭نج٭یک٭رطف٭مہ٭هیح٭اجیھب٭رکےت٭ےھت٭وس٭ا ر٭ںیہمت٭ولعمل٭ںیہن٭وت٭الہ٭ملع٭ےس٭اهر٭مہ٭ےن٭ھجت٭ےس٭ےلہپ٭یھب٭)رتہمج6

(روھچ٭ول

دمحم انیم هرہق٭نب٭ونلف6٭هااعقت٭ه٭رهاایت٭اک٭اکی٭اجزئہ 30

ھچک٭اعوملں٭اهر٭ولوگں٭ےن٭اہلل٭ےک٭ےجیھب٭وہےئ٭ذرک٭ںیم٭اےنپ٭ذایت،٭ےکرگم٭ام٭ہی٭الہ٭ملع٭ااہلیم٭اتکوبں٭اک٭ملع٭رےنھک٭هاولں٭وک٭یہ٭اہک٭ایگ٭ےہ۔٭

صف٭) ےیل٭اہلل٭اک٭الکل٭دبك٭ڈاال۔٭اکی٭وبثت٭وت٭امہرے٭اپس٭ےہ٭ےرشیش،٭ذمیبہ٭افمد٭ےکلہک٭رضحت٭ یسی٭ہیلع٭االسلل٭٭ (2آتی٭٭24وسرۃ٭ا

اهر٭یھب٭تہب٭یس٭ابوتں٭یک٭دبتیلی٭ےک٭قلعتم٭رقآم٭ ۔٭یھت٭هہ٭متخ٭رک٭دی٭یئگےک٭آےن٭ےس٭قلعتمملسو هيلع هللا ىلص( ابت٭وج٭ادمح) یک٭زابین٭ولہکایئ٭یئگ

6رکمی٭ںیم٭اراشد٭ےہ٭ہک٭

فونه من بع ثم يحر )وسرۃ٭ارقبلۃ٭د ما عقلوه وهم يعلمون أفتطمعون أن يؤمنوا لكم وقد كان فريق منهم يسمعون كلم الل

(31آتی٭٭6ںیم٭اکی٭ااسی٭ رهہ٭یھب٭زگرا٭ےہ٭وج٭اهلل٭اک٭الکل٭اتنس٭اھت٭رھپ٭اےس٭ایک٭ںیہمت٭ادیم٭ےہ٭ہک٭وہید٭اہمترے٭ےنہک٭رپ٭اامیم٭ےل٭آںیئ٭ےگ٭احالہکن٭ام٭)

6( اجم٭وبھج٭رک٭دبك٭ڈااتل٭اھت٭ےنھجمس٭ےک٭دعب

ےس٭قلعتم٭ابلبئ٭یک٭آایت٭یھب٭دبتلی٭یک۔ملسو هيلع هللا ىلص ایس٭ رهہ٭ای٭اس٭یک٭ابایقت٭ےن٭یبن٭رکمی٭

"۔٭اهر٭هیح٭اک٭آان٭ھچک٭دونں٭ےک٭ےئل٭دنب٭وہایگ"

اراشد٭ابری٭اےس٭اید٭رک٭ںیل٭وت٭ہی٭ک هع٭اک٭هہفق٭یھب٭وکیئ٭ڑبی٭ابت٭ںیہن۔ملسو هيلع هللا ىلص ےس٭انزك٭وہا٭اتہک٭یبن٭رکمی٭امتل٭رقآم٭وچہکن٭هےفق٭هےفق٭

6اعتیل٭ےہ٭

ل عليه القرآن جملة واحدة لك لنثبت به فؤادك وقال الذين كفروا لول نز (26آتی٭٭61)وسرۃ٭ارفلاقم٭ورتلناه ترتيل كذاهر٭اکرف٭ےتہک٭ںیہ٭ہک٭اس٭رپ٭ابکیریگ٭رقآم٭ویکں٭انزك٭ںیہن٭ایک٭ایگ٭ایس٭رطح٭ااترا٭ایگ٭اتہک٭مہ٭اس٭ےس٭ریتے٭دك٭وک٭اانیمطم٭دںی٭)رتہمج6

(اهر٭مہ٭ےن٭اےس٭رہھٹ٭رہھٹ٭رک٭زپھ٭انسای٭

دمحم انیم هرہق٭نب٭ونلف6٭هااعقت٭ه٭رهاایت٭اک٭اکی٭اجزئہ 31

وت٭ںیم٭ےن٭آامسم٭یک٭ہک٭اکی٭ابر٭ںیم٭اج٭راہ٭اھت٭وت٭آامسم٭ےس٭اکی٭آهاز٭ینس،ےن٭رفامای٭٭آترضحت٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هآہل٭هملس٭اس٭ےک٭العهہ٭"

رکیس٭رپ٭اھٹیب٭وہا٭اکی٭٭هیہ٭رفہتش٭اھت،٭وج٭ریمے٭اپس٭ارا٭ںیم٭آای٭اھت٭،٭آامسم٭ه٭زنیم٭ےک٭درایمم٭٭ایک٭داتھکی٭وہں٭ہکرظن٭ااھٹ٭رک٭داھکی٭وت٭رطف

"یتح٭ہک٭زنیم٭رپ٭ رےن٭اگل۔٭ربع٭اطری٭وہایگ٭اھت،٭ھجم٭رپ

ںیم٭اھت۔٭یلہپ٭دہعف٭وت٭اغر٭ںیم٭ااسنین٭دق٭اکھٹ٭ںیم٭داھکی٭اھت٭رگم٭اب٭ہک٭تہب٭ڑبی٭اسجتم٭ںیم٭٭دق٭اکھٹاظنرہ٭دهرسے٭اکی٭اهررفےتش٭اک٭ایس٭٭ہی

6رفےتش٭اک٭اظنرہ٭ایک۔٭ایس٭رطح٭اک٭اکی٭ها ہع٭ابلبئ٭ںیم٭رضحت٭داںد٭ہیلع٭االسلل٭ےس٭قلعتم٭یھب٭ےہ٭ہک

‛داھکی ڑھکے وک رفےتش ےک هدن ادخ چیب ےک زنیم ه آامسم رک ااھٹ آںیھکن اینپ داںدےن ۔اهر642 64ابب6وتارخی۔4‚

اک٭ہی٭ نام٭ہک٭زنیم٭رپ٭ رےن٭اگل٭وخف٭یک٭هہج٭ےس٭یھب٭وہ٭اتکس٭ےہ٭اسیج٭ہک٭ملسو هيلع هللا ىلص دمحم٭٭یہی٭ابت٭اس٭رهاتی٭ںیم٭یھب٭یک٭یئگ٭ےہ٭ہک٭رضحت

وہےئ٭آدیم٭ ر٭٭اهر٭اس٭ںیم٭اس٭ابت٭یک٭رطف٭یھب٭ااشرہ٭وہ٭اتکس٭ےہ٭ہک٭رفہتش٭اےنت٭ڑبے٭هوجد٭ںیم٭اھت٭ہک٭اےس٭دےتھکی۔اھکلوہا٭ےہ٭

رگم٭اہیں٭وخف٭یک٭هہج٭ےس٭ ران٭ولگ٭ےتہک٭ےھت٭ہک٭الفں٭انیمر٭اانت٭اهاچن٭ےہ٭ہک٭اےس٭دےتھکی٭وہےئ٭ڑگپی٭ ر٭اجےئ۔٭اجےئ۔٭ےسیج٭ےلہپ٭ےک

ھکی٭رگم٭دهرسی٭دہعف٭د٭زایدہ٭رقنی٭ایقس٭ےہ۔٭ہی٭یلہپ٭دہعف٭اک٭ها ہع٭ےہ٭ہک٭سج٭ںیم٭رفےتش٭وک٭اےنت٭ڑبے٭هوجد٭ںیم٭داھکی٭اهر٭وخف٭زدہ٭وہےئ٭

رک٭اںیہن٭ابلکل٭ڈر٭وسحمس٭ںیہن٭وہا۔٭اس٭رطح٭اک٭دهرسا٭ها ہع٭رقآم٭رکمی٭ںیم٭اھکل٭ےہ٭اراشد٭ابری٭اعتیل٭ےہ۔

(42آتی٭٭12)وسرۃ٭امجنل٭ ولقد رآه نزلة أخرى ( اهر٭اس٭ےن٭وت٭اےس٭اکی٭ابر٭اهر٭یھب٭داھکی٭ےہ)رتہمج6

هاےعق٭یک٭رطف٭ااشرہ٭ایک٭ےہ٭هہ٭هیہ٭ها ہع٭ےہ٭وج٭رهاتی٭ںیم٭ےہ۔رفےتش٭وک٭یلہپ٭سج٭اس٭ےس٭ےلہپ٭اس٭رطح٭آامسم٭یک٭رطف٭دک ےنھ٭ےک٭

۔٭ام٭آایت٭ںیم٭ہی٭یھب٭اھکل٭ےہ٭٭ہک٭اس٭ںیم٭42آتی٭٭12وسرۃ٭امجنل٭ رقآم٭رکمیاهر٭دهرسی٭دہعف٭دک ےنھ٭اک٭رهاتی٭ںیم٭٭دہعف٭دک ےنھ٭اک٭ها ہع

ےلہپ٭یہ٭اس٭رطح٭دھکی٭ےکچ٭ےھت۔دهرسی٭دہعف٭دک ےنھ٭ںیم٭وکیئ٭وخف٭ڈر٭وسحمس٭ںیہن٭وہا٭ہک٭

دمحم انیم هرہق٭نب٭ونلف6٭هااعقت٭ه٭رهاایت٭اک٭اکی٭اجزئہ 32

)يا أيها ،٭وت٭اہلل٭اعتیل٭ےن٭ہی٭آتی٭انزك٭رفامیئ،٭اهر٭ڈنھٹا٭اپین٭اہب٭ںهاسپ٭ولٹ٭رک٭ںیم٭ےن٭اہک٭ف ےھ٭لبمک٭اڑہ ٭ده٭ف ےھ٭لبمک٭اڑہ ٭ده٭رھپ٭رھگ٭")(وثيابك فطهر( ثر)(قم فأنذر)(وربك فكب اے٭لبمک٭اهڑےنھ٭هاےل٭اھٹ٭اهر٭ولوگں٭وک٭ڈرا٭اهر٭اےنپ٭رب٭یک٭ڑبایئ٭ نام٭رک٭اهر٭٭المد

اےنپ٭ڑپکے٭وک٭اپک٭رھک٭اهر٭اناپیک٭وک٭وھچڑ٭دے٭،

رھپ٭هیح٭اک٭ہلسلس٭ رل٭وہایگ٭اهر٭اگلاتر٭آےن٭یگل،٭اےکس٭العهہ٭وتبں٭وک٭وھچڑےن٭اک٭یھب٭اہک

اک٭وخزفدہ٭وہان٭وکیئ٭ڑبی٭ابت٭ںیہن۔اس٭ےک٭دعب٭اغابل٭آپ٭یھبک٭هیح٭ےس٭٭ملسو هيلع هللا ىلصاس٭رپ٭اکیف٭ثحب٭وہ٭یکچ٭ےہ٭ہک٭تیثیحب٭ااسنم٭یبن٭رکمی٭

وخزفدہ٭ںیہن٭وہےئ٭ہکلب٭وطبر٭یبن٭آرخ٭ازلامم٭اےنپ٭رفاضئ٭رس٭ااجنل٭دےتی٭رےہ۔

ہک٭اس٭یک٭تہب٭یس٭٭ھکل٭راہ٭وہں٭یہ٭هےسی۔اےس٭یھب٭ےہاس٭ےک٭العهہ٭هرہق٭نب٭ونلف٭ےس٭قلعتم٭اکی٭دحثی٭اهر٭اس٭دحثی٭یک٭رشتحی٭

ابوتں٭اک٭اجزئہ٭مہ٭اهرپ٭ےل٭ےکچ٭ںیہ۔

وعن عائشة رضي اهلل عنها قالت سئل رسول اهلل صل اهلل عليه وسلم عن ورقة . فقالت له خديجة إنه كان قد صدقك "أهل النار ولكن مات قبل أن تظهر . فقال رسول اهلل صل اهلل عليه وسلم أريته ف المنام وعليه ثياب بيض ولو كان من

. رواه أحمد والرتمذي. "لكان عليه لباس غري ذلك

رتہمج6اهر٭رضحت٭اعہشئ٭یتہک٭ںیہ٭ہک٭اکی٭رمہبت٭روسك٭رکمی٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هملس٭ےس٭هرہق٭انب٭ونلف٭ےک٭ابرے٭ںیم٭رواھچ٭ایگ٭)٭ہک٭هہ٭ؤمنم٭ےھت٭ای٭

ہک٭هہ٭هرہق٭ونلف٭آپ٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هملس٭یک٭دصتقی٭رکےت٭ےھت٭ںیہن٭؟٭(٭اهر٭رضحت٭دخہجی٭ےن٭آپ٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هملس٭ےک٭اسےنم٭ نام٭ایک٭

نکیل٭آپ٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هملس٭یک٭توبت٭اظرہ٭وہےن٭ےس٭ےلہپ٭رمےئگ٭ےھت٭وت٭روسك٭رکمی٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هملس٭ےن٭رفامای٭ہک٭ھجم٭وک٭وخاب٭ںیم٭

یخ٭وہےت٭وت٭ام٭ےک٭مسج٭رپ٭اهر٭رطح٭ےک٭ڑپکے٭هرہق٭نب٭ونلف٭وک٭اس٭احتل٭ںیم٭دالھکای٭ایگ٭ےہ٭ہک٭اس٭رپ٭دیفس٭ڑپکے٭ےھت٭اهر٭هہ٭دهز

وہےت٭۔٭)ارتلذمی٭(

دمحم انیم هرہق٭نب٭ونلف6٭هااعقت٭ه٭رهاایت٭اک٭اکی٭اجزئہ 33

رشتحی6

نینم٭رضحت٭دخہجی٭اربکلی٭ےک٭اچچ٭زاد٭اھبیئ٭ےھت٭اوہنں٭ےن٭زامہن٭اجتیلہ٭ںیم٭ یئایئ٭٭

ے

ؤمل

هرہق٭انب٭ونلف٭انب٭ادس٭انب٭دبع٭ازعلی٭۔٭ال٭ا

رعیب٭زابم٭ںیم٭لقتنم٭ایک٭اھت٭ام٭ےک٭ابرے٭ںیم٭اثتب٭ےہ٭ہک٭تب٭ذمبہ٭یک٭میلعت٭احلص٭رکےک٭اس٭ںیم٭اکیف٭هرک٭دیپا٭ایک٭اھت٭اهر٭الیجن٭وک٭

رپیتس٭ےس٭تخس٭زیبار٭ےھت٭اهر٭اےنپ٭رطےقی٭رپ٭اہلل٭اعتیل٭یک٭ابعدت٭ںیم٭وغشمك٭راہ٭رکےت٭ےھت٭،٭اکیف٭رمعم٭ےھت٭اهر٭رمع٭ےک٭آرخی٭ےصح٭ںیم٭

رفاز٭رفامای٭ایگ٭۔٭اهر٭ےلہپ٭لہپ٭آپ٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هملس٭اینبیئ٭ےس٭ابلکل٭رحمهل٭وہےئگ٭ےھت٭،بج٭آترضحت٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هملس٭وکتوبت٭ےس٭رس

رپ٭هیح٭انزك٭وہیئ٭وت٭رضحت٭دخہجی٭آپ٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هملس٭وکےل٭رک٭ام٭ےک٭اپس٭ںیئگ٭اوہنں٭ےن٭آترضحت٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هملس٭یک٭توبت٭یک٭

رخ٭ازلامم٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هملس٭ںیہ٭نج٭اک٭ذترکہ٭دصتقی٭یک٭اهر٭آپ٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هملس٭وک٭اشبرت٭دی٭ہک٭آپ٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هملس٭هیہ٭یبن٭آ

آامسین٭بتک٭ںیم٭ایک٭ایگ٭ےہ٭ہی٭ها ہع٭تہب٭وہشمر٭ےہ٭اهر٭ریست٭هاترخی٭یک٭رہ٭اتکب٭ںیم٭وموجد٭ےہ٭۔٭وہشمر٭اتکب٭ادس٭ااغلہب٭ےک٭فنصم٭

االتخیف٭اوقاك٭ںیہ٭ام٭وک٭ذرک٭ےن٭هرہق٭انب٭ونلف٭اک٭ذترکہ٭احصہب٭ےک٭زرمے٭ںیم٭ایک٭ےہ٭اهر٭ام٭ےک٭االسل٭ےک٭ابرے٭ںیم٭املعء٭ےک٭وج٭

رکےت٭وہےئ٭ذموکرہ٭ابال٭دحثی٭وک٭ہنیعب٭لقن٭ایک٭ےہ٭!٭رضحت٭دخہجی٭یک٭ایحت٭ںیم٭رضحت٭اعہشئ٭وچہکن٭آترضحت٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هملس٭یک٭

ہیلع٭٭دختم٭ںیم٭ںیہن٭ںیھت٭اس٭ےئل٭اوہنں٭ےن٭اس٭رهاتی٭وکاحصہب٭ےس٭رطبقی٭امسع٭لقن٭ایک٭وہاگ٭۔٭اهر٭رضحت٭دخہجی٭ےن٭آپ٭یلص٭اہلل

هملس٭ےک٭اسےنم٭ نام٭ایک٭اخل٭ینعی٭بج٭آترضحت٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هملس٭ےس٭هرہق٭انب٭ونلف٭ےک٭ابرے٭ںیم٭وساك٭ایکایگ٭وت٭رضحت٭دخہجی٭ےن٭

انب٭٭آترضحت٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هملس٭ےک٭وجاب٭دےنی٭ےس٭ےلہپ٭اےنپ٭اچچ٭زاد٭اھبیئ٭یک٭احتل٭وک٭ نام٭ایک٭نکیل٭اولسب٭الکل٭ااسی٭اایتخر٭ایک٭ہک٭هرہق

لف٭یک٭تقیقح٭یھب٭هاحض٭وہاجےئ٭اهر٭رمہبت٭توبت٭اک٭ادب٭یھب٭ظوحلظ٭رےہ٭انچہچن٭اوہنں٭ےن٭اہک٭ہک٭هہ٭آپ٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هملس٭یک٭دصتقی٭ون

رکےت٭ےھت٭ینعی٭اوہنں٭ےن٭آپ٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هملس٭یک٭دصتقی٭رکےت٭وہےئ٭اہک٭اھت٭ہک٭سج٭رفہتش٭وک٭آپ٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هملس٭ےن٭داھکی٭ےہ٭هہ٭

ف٭ےس٭اایبنء٭ےک٭اپس٭هیح٭الےن٭هاال٭یہ٭رفہتش٭ےہ٭وج٭آپ٭ےلہپ٭رضحت٭ومیس٭ہیلع٭االسلل٭اهر٭رضحت٭یسیع٭ہیلع٭االسلل٭رپ٭یھب٭اہلل٭یک٭رط

آپ٭یلص٭انزك٭وہات٭اھت٭اهر٭آپ٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هملس٭دخا٭ےک٭ربمغیپ٭ںیہ٭اهر٭ا ر٭ںیم٭آپ٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هملس٭ےک٭وہظر٭هہبلغ٭ےک٭هتق٭زدنہ٭راہ٭وت٭

٭یک٭ددد٭رکهں٭اگ٭اهر٭آپ٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هملس٭وک٭اطتق٭اچنہپںں٭اگ٭۔٭وگای٭اکی٭رطف٭وت٭اس٭ابت٭ےس٭رضحت٭دخہجی٭ےن٭ام٭وک٭اہلل٭ہیلع٭هملس

اامیم٭وک٭اثتب٭رکان٭اچاہ٭اهر٭دهرسی٭رطف٭اوہنں٭ےن٭ہی٭یھب٭اہک٭ہک٭نکیل٭هہ٭آپ٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هملس٭یک٭توبت٭اظرہ٭وہےن٭ےس٭ےلہپ٭رم٭ےئگ٭

ےک٭اامیم٭ےک٭ابرے٭ںیم٭کش٭وک٭یھب٭اظرہ٭رکدای٭اهر٭رھپ٭اس٭ےک٭دعب٭آترضحت٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هملس٭ےن٭ذموکرہ٭ےھت٭اس٭ےس٭اوہنں٭ےن٭ام٭

دمحم انیم هرہق٭نب٭ونلف6٭هااعقت٭ه٭رهاایت٭اک٭اکی٭اجزئہ 34

ر٭اراشد٭ رایم٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هملس٭ےک٭ذرہعی٭ہی٭اثتب٭رکدای٭ہک٭هہ٭ؤمنم٭ےھت٭ذہلا٭ہی٭دحثی٭هرہق٭انب٭ونلف٭ےک٭اامیم٭رپ٭دالتل٭رکیت٭ےہ٭اه

یلص٭اہلل٭ہیلع٭هملس٭ےک٭وعبمث٭وہےن٭ےک٭دعب٭آپ٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هملس٭یک٭دصتقی٭یک٭وت٭رھپ٭ام٭٭اظرہ٭یھب٭ےہ٭ہک٭بج٭اوہنں٭ےن٭آترضحت

ےک٭اامیم٭ےک٭ہلسلس٭ںیم٭االتخف٭یک٭ایک٭اجنگشئ٭وہیتکس٭ےہ٭۔اہں٭ا ر٭ام٭اک٭دصتقی٭رکان٭توبت٭ےس٭ےلہپ٭وہات٭وت٭ےب٭کش٭االتخف٭یک٭اجنگشئ٭

" یھت٭۔

چند اعتراضات

اس٭رطح٭ےک٭ارتعااضت٭زپھ٭راہ٭وہں٭نج٭ںیم٭اہک٭اجات٭ےہ٭ہک٭هرہق٭نب٭ونلف٭انل٭٭هرہق٭نب٭ونلف٭ےک٭ابرے٭ںیم٭ ےس٭ںیم٭ایھب٭دنچ٭دونں

یک٭وکیئ٭تیصخش٭یہ٭ںیہن٭یھت٭۔٭اس٭ےلسلس٭ںیم٭وج٭ارتعااضت٭ےیک٭اجےت٭ںیہ٭هہ٭اےسی٭وت٭ںیہن٭ہک٭ام٭رپوکیئ٭وتہج٭دی٭اجےئ٭رگم٭رھپیھب٭ریمے٭

٭ام٭ارتعااضت٭وک٭تہب٭اتیمہ٭دےتی٭ںیہ٭یھبک٭رقآم٭ںیہن٭زپےتھ٭رگم٭ارتعااضت٭اسرے٭زپےتھ٭ںیہ٭اهروجوخد٭وت٭دنچ٭زعزی٭دهت٭اےسی٭ںیہ

یھب٭اجزئہ٭ےتیل٭ںیہ۔ام٭ارتعااضت٭ںیم٭ےس٭ارثک٭ےک٭ابرے٭ںیم٭مہ٭اهرپ٭یہ٭٭اک٭ولوگں٭یک٭هہج٭ےس٭ام٭ارتعااضت٭وصعمل٭ذنہ٭ےک٭٭۔ام

ھکل٭آےئ٭ںیہ٭۔

ےہ٭ہک٭هرہق٭نب٭ونلف٭انل٭یک٭وکیئ٭تیصخش٭یہ٭ںیہن٭یھت۔الہپ٭ارتعاض٭وت٭ہی٭ایک٭اجات٭

وک٭امہرے٭وہیدی٭اعمل٭ےن٭اتبای٭)ملسو هيلع هللا ىلص( ںیہ٭ہک٭اہمترے٭یبن٭٭ یئاویئں٭ےک٭ارتعااضتوہیدویں٭اهر٭یک٭هہج٭٭ارتعاضریمے٭ایخك٭ںیم٭اس٭

وفرا٭اس٭هاےعق٭٭وک٭وہیدی٭ای٭وجمیس٭اسزش٭انب٭دای٭اجات٭٭اهرںیہ۔٭اہیں٭رپ٭امہرے٭دهوتسں٭یک٭ریغت٭وک٭ااسی٭داکچھ٭اتگل٭ےہ٭)ملسو هيلع هللا ىلص( اھت٭ہک٭هہ٭یبن٭

رگم٭امہرے٭دهوتسں٭اک٭ہی٭رهہی٭ابلکل٭یھب٭کیھٹ٭ںیہن٭ہک٭رهاایت٭وک٭اترخی٭ہہک٭رک٭٭۔٭اس٭وحاےل٭ےس٭مہ٭اهرپ٭یلیصفت٭ثحب٭رک٭آےئ٭ںیہ۔ےہ

ں٭ذرا٭یس٭سیھٹ٭ےچنہپ٭هہ٭وجمیس٭اسزش۔٭االسل٭اس٭یک٭اثمںیل٭دںی٭اهر٭اہج٭،اس٭ںیم٭ےس٭وج٭زیچ٭ام٭ےک٭اقمدص٭وک٭رورا٭رکے٭اےس٭وبقك٭رک٭ںیل

ای٭آپ٭ےک٭اقمئ٭٭رگم٭اس٭اک٭ہی٭بلطم٭ںیہن٭ہک٭وج٭زیچ٭آپ٭یک٭ھجمس٭ںیم٭ہن٭آےئ٭اهر٭آج٭کت٭وہ٭ریہ٭ںیہ٭هایعق٭اسزںیش٭وہںیئ٭ںیہالخف٭ےک٭

دمحم انیم هرہق٭نب٭ونلف6٭هااعقت٭ه٭رهاایت٭اک٭اکی٭اجزئہ 35

اتکوبں٭ےک٭العهہ٭داین٭یک٭ارتعاض٭ایک٭اجات٭ےہ٭ہک٭رهاایت٭یک٭۔درت٭ےہهہ٭اسزش٭اهر٭ابیق٭بس٭٭ےیک٭وہےئ٭رظنےی٭ےس٭ذرا٭یس٭فلتخم٭وہ

یسک٭دهرسی٭اتکب٭ےس٭هرہق٭نب٭ونلف٭اک٭هوجد٭اثتب٭رک٭ےک٭داھکں۔٭اس٭رطح٭وت٭٭آپ٭سج٭رمیض٭احصیب٭ےک٭الخف٭وتفی٭اگل٭دںی٭ہک٭اس٭اک٭

هوجد٭اثتب٭رک٭ےک٭داھکںوکیئ٭ایک٭ہہک٭اتکس٭ےہ٭آپ٭وک۔٭اہجں٭کت٭ںیم٭اھجمس٭وہں٭هرہق٭یھب٭ونلف٭یک٭تیصخش٭ےس٭ااکنر٭رک٭ےک٭امہرے٭

انجب٭بج٭هت٭رصف٭اهر٭رصف٭وہیدویں٭ےک٭ارتعاض٭ےس٭اجم٭ڑھچاان٭اچےتہ٭ںیہ٭۔٭احالہکن٭ارتعاض٭وت٭وہیدویں٭رپ٭رکان٭اچےیہ٭ہک٭د

هرہن٭ا ر٭ہی٭رصف٭ہی٭یہ٭ابت٭ےہ٭ہک٭رهاایت٭٭۔یک٭دصتقی٭یک٭ےہ٭وت٭آپ٭یھب٭اامیم٭ےل٭آںیئملسو هيلع هللا ىلص آپ٭ےک٭وہیدی٭اعمل٭ےن٭امہرے٭یبن٭

یک٭بتک٭ےک٭العهہ٭دهرسی٭بتک٭ےس٭اثتب٭رک٭ےک٭داھکں٭وت٭رھپ٭اس٭رطح٭وت٭اهر٭لک٭وک٭اهر٭تہب٭ےس٭احصہب٭رکال٭ےک٭ابرے٭ںیم٭٭اترخی٭ےک٭

اچر٭تشپ٭کت٭وت٭اھکل٭وہا٭ابرے٭ںیم٭یہی٭ارتعاض٭ایک٭اجےئ٭اگ٭ہک٭یسک٭دهرسی٭بتک٭ےس٭اثتب٭رکه۔٭احالہکن٭هرہق٭نب٭ونلف٭اک٭رجشہ٭بسن٭نیت٭

ےہ۔

ںیم٭اافلظ٭ویں٭2هرہق٭نب٭ونلف٭نک٭ےک٭ےیل٭ربعاین٭ںیم٭رتہمج٭رک٭راہ٭اھت۔٭٭اخبری٭یک٭دلج٭اهك٭یک٭دحثی٭ربمن٭اکی٭ارتعاض٭اهر٭ہی٭ایک٭ایگ٭ہک٭

٭رکےت٭ےھت٭اک٭ا " اهر٭ربعاین٭اتکب٭اھکل٭رکےت٭ےھت۔انچہچن٭الیجن٭وک٭ربعاین٭زابم٭ںیم٭اھکل٭رکےت٭ےھت،٭آےئ٭ںیہ٭" هر٭ربعاین٭اتکب٭اھکل٭

ہی٭راهی٭اک٭اانپ٭٭"،٭انچہچن٭الیجن٭وک٭ربعاین٭زابم٭ںیم٭اھکل٭رکےت٭ےھت"بلطم٭ربعاین٭اتکب٭ےس٭اذخ٭رک٭ےک٭انھکل٭یہ٭ےہ۔٭ہی٭وج٭اےلگ٭اافلظ٭ںیہ٭

حیحص٭اخبری6دلج٭٭وج٭ہک٭اس٭ےلسلس٭ںیم٭هاضتح٭دهرسی٭دحثی٭ےس٭وہ٭اجیت٭ےہایخك٭وہ٭اتکس٭ےہ٭ےسج٭ااضیف٭ولعمامت٭یھب٭ہہک٭ےتکس٭ںیہ۔

"الیجن٭وک٭رعیب٭ںیم٭زپہ ٭رکےت٭ےھتاهر٭هرہق٭رصناین٭وہ٭ےئگ٭ےھت٭ےہ٭سج٭ںیم٭اافلظ٭آےئ٭ںیہ٭ہک٭"٭ 264دهل6دحثی٭ربمن٭

اکی٭آتی٭وک٭ےنھجمس٭ےک٭ےیل٭ایس٭رطح٭یک٭دهرسی٭آتی٭دینھکی٭رضرهی٭ےہ٭ےسج٭رصتفی٭آایت٭اہک٭اجات٭ےہ٭ایس٭٭یکسج٭رطح٭رقآم٭

رطح٭ا ر٭اکی٭هاےعق٭ےک٭وحاےل٭ےس٭اس٭یک٭فلتخم٭رهاایت٭دک ےنھ٭ےس٭یھب٭حیحص٭ابت٭اک٭ادنازہ٭وہ٭اجات٭ےہ۔

اکی٭اه٭ر٭ارتعض٭ےک٭ےیل٭اس٭آتی٭ےس٭ادتسالك٭ایک٭اجات٭ےہ۔

ذا أنباء الغيب نوحيها إليكتلك من " وسرۃ٭وہد٭)"إن العاقبة للمتقني فاصب ما كنت تعلمها أنت ول قومك من قبل ه

(25آتی٭44

دمحم انیم هرہق٭نب٭ونلف6٭هااعقت٭ه٭رهاایت٭اک٭اکی٭اجزئہ 36

اے٭دمحم،٭ہی٭بیغ٭یک٭ربخںی٭ںیہ٭وج٭مہ٭اہمتری٭رطف٭هیح٭رک٭رےہ٭ںیہ٭اس٭ےس٭ےلہپ٭ہن٭مت٭ام٭وک٭اجےتن٭ےھت٭اهر٭ہن٭اہمتری٭وقل،٭سپ٭ربص٭"

"٭)رتہمج6٭ومالان٭ومدهدی(رکه،٭ا٭اجنل٭اکر٭ویقتمں٭یہ٭ےک٭قح٭ںیم٭ےہ٭

ہن٭یبن٭رکمی٭وت٭بیغ٭یک٭ربخهں٭ےک٭ابرے٭ںیم٭اہک٭ایگ٭ےہ(٭)آتی٭ںیماہیں٭رپ٭وج٭ارتعاض٭ایک٭اج٭راہ٭ےہ٭هہ٭ہی٭ہک٭رپاین٭وقومں٭ےک٭احالت٭

اجےتن٭ےھت٭اهر٭ہن٭یہ٭ہکم٭هاےل٭ا ر٭هرہق٭نب٭ونلف٭الص٭رکدار٭ےہ٭وت٭هہ٭رپاین٭اتکوبں٭یک٭ابںیت٭اجاتن٭وہ٭اگ٭۔٭رپاےن٭ویبنں٭ےکانوم٭ں٭ملسو هيلع هللا ىلص

٭ےلہپ٭ےس٭ہتپ٭وہین٭اچےیہ٭٭اس٭رطح٭ہی٭آتی٭طلغ٭وہ٭ےس٭یھب٭هافق٭وہ٭اگ٭اس٭ےن٭ذرک٭یھب٭ایک٭وہ٭اگ٭الہ٭ہکم٭ےس٭اس٭اک۔٭وت٭رھپ٭بس٭وک٭ہی٭ابںیت

اس٭آتی٭وک٭وت٭مہ٭دعب٭ںیم٭دںیھکی٭ےگ٭ےلہپ٭۔اب٭وچہکن٭ہی٭آتی٭طلغ٭ںیہن٭وہ٭یتکس٭اس٭ےیل٭هرہق٭نب٭ونلف٭انل٭اک٭دنبہ٭یہ٭وکیئ٭ںیہن٭٭اجیت٭ےہ

وقومں٭ےک٭احالت٭٭ام٭یک٭وقل٭وکرپایناهر٭اهرملسو هيلع هللا ىلص ارتعاض٭یک٭اینبد٭ہی٭ نام٭یک٭ےہ٭ہک٭یبن٭رکمی٭ارتعاض٭ےک٭ابرے٭ںیم٭ابت٭رکےت٭ںیہ۔

اک٭ںیہن٭اتپ٭اھتاهر٭اس٭یک٭اینبد٭ہی٭ہک٭ام٭اک٭هاہطس٭یسک٭الہ٭اتکب٭ینعی٭ابلبئ٭زپےنھ٭هاےل٭ےس٭ںیہن٭اھت۔

اس٭اک٭وجاب٭ا ر٭مہ٭رقآم٭دیجم٭ےس٭دںیھکی٭وت٭ددین٭وسروتں٭ںیم٭اخص٭وطر٭رپ٭الہ٭اتکب٭وک٭وہید٭ه٭اصنری٭وک٭اخمبط٭ایک٭ایگ٭ےہ٭،٭ام٭ےک٭

۔٭ددہنی٭ ےک٭ےس٭اانت٭دهر٭ںیہن٭ہک٭ددےنی٭اک٭وکیئ٭آدیم٭ہکم٭ہن٭آای٭وہ٭ای٭ہکم٭اک٭وکیئ٭آدیم٭ددہنی٭وک٭ہن٭اجاتن٭وہ)وساولں٭ےک٭وجاابت٭دےیئ٭ےئگ٭ںیہ

٭یک٭ ٭رھت ا٭اھت۔٭دهرسے٭ کلوک٭وک٭اجےن٭هاےل٭اقہو ٭هاہں٭ےس٭رذرےت٭ےھت۔٭دب ٭دبر٭یک٭تیثیحددےنی٭اجترت٭یک٭رمزکی٭اشرہاہ

اب٭ہی٭وت٭وہ٭۔کی٭هہج٭ہی٭یھب٭یھت٭ہک٭املسمم٭اش د٭افکر٭اک٭اقہلف٭ہن٭ولٹ٭ںیل۔ددےنی٭ےک٭ولگ٭یھب٭جح٭رکےن٭اجےت٭ےھت(هوجاہت٭ںیم٭ا

ںیہن٭اتکس٭ےہ٭الہ٭اتکب٭وت٭ددےنی٭ںیم٭احرض٭ہن٭وہں٭اهر٭ام٭وک٭اخمبط٭رک٭ےک٭آںیتی٭انزك٭وہ٭ریہ٭وہں۔٭یکم٭زدنیگ٭ےک٭وحاےل٭ےس٭داھکی٭

٭اس٭ےک٭ےیل٭لہ٭ہکم٭رپاین٭وقومں٭ےک٭احالت٭اجےتن٭ےھت٭ای٭ںیہن٭ای٭ام٭اک٭قلعت٭الہ٭اتکب٭ےس٭اھت٭ای٭ںیہناجےئ٭وت٭اس٭وساك٭ےک٭ےیل٭ہک٭ایک٭ا

وسرۃ٭رقشی٭تہب٭امہ٭ےہ۔

يلف قريش يف )(ل تاء والص (4-6 6آتی٭6462)وسرۃ٭رقشی٭إيلفهم رحلة الش

دمحم انیم هرہق٭نب٭ونلف6٭هااعقت٭ه٭رهاایت٭اک٭اکی٭اجزئہ 37

ےک٭دولں٭ںیم٭ام٭یک٭ڑبی٭زعت٭ه٭تمظع٭ےہ۔٭ایس٭تمظع٭ه٭ارتحال٭اک٭ہجیتن٭ےہ٭ہک٭رقشی٭ےبعک٭ےک٭وتمیل٭ںیہ۔اس٭ےیل٭ولوگں٭وہفمل6)

٭اسمہہی٭ابقلئ٭اهر٭ کلوک٭ےن٭ام٭ےس٭دہع٭ه٭امیپم٭رک٭رےھک٭ںیہ٭ہک٭ام٭ےک٭اقولفں٭وک٭وکیئ٭ںیہن٭ولےٹ٭اگ۔٭انچہچن٭ہی٭رسدی٭اهر٭ ریم٭اسك٭رھب

٭وفحمظ٭رےتہ٭ںیہ۔(٭وہفمل٭از٭حا ل٭ادمح٭رپهزیاےنپ٭اجتریت٭اقہو ٭لسلسم٭ادرھ٭ادرھ٭ےتجیھب٭رےتہ٭ںیہ٭اهر٭هہ٭ ہشیم

ہکم٭هاولں٭ےک٭اسرے٭رعب٭ےک٭ولیبقں٭ےس٭ےرشدہے٭ےھت٭نج٭ںیم٭اھکل٭وہات٭اھت٭االیف٭اک٭بلطم٭ےرشدہهں٭اهر٭وھجمسوتں٭اک٭یہ٭وہات٭ےہ۔

٭سج٭ےک٭دبےل٭ںیم٭رقشی٭ےک٭ہک٭رقشی٭ام٭ےلیبق٭هاولں٭اک٭امك٭تہب٭مک٭نشیمک٭رپ٭اهر٭ضعب٭دہعف٭تفم٭یہ٭دهرسے٭وکلمں٭ںیم٭چیب٭آںیئ٭ےگ

٭ام٭ابقلئ٭ےک٭ذےم٭وہیت٭یھت۔ ٭ہی٭ےرشدہے٭٭رقشی٭اقولفں٭یک٭افحتظ٭یک٭ذہم٭داری ٭رصیق٭رهل٭کت٭ےس٭ےھت۔ ہکم٭ےک٭ےرشدہے٭

ہی٭امتل٭العےق٭وہید٭ه٭ےک٭زپ٭دادا٭اہمش٭ےک٭زامےن٭ےسےھت۔رسدویں٭ںیم٭اکرهام٭نمی٭اجےت٭اهر٭ رویمں٭ںیم٭ارقنہ٭کت۔ملسو هيلع هللا ىلص وضحر

ےلسلس٭ںیم٭ڈارٹک٭دمحم٭دیمح٭اہلل٭رموحل٭ےک٭ومضمم"االیف۔٭اجتیلہ٭ںیم٭رعوبں٭ےک٭ےرشیش٭اهر٭افسریت٭اقلعتت"٭اک٭٭)اساصنری٭ےک٭ےھت۔

٭اس٭زامےن٭ںیم٭بج٭رفس٭ونیہمں٭ےک٭وہےت٭ےھت،٭ایقل٭وطلی٭وہات٭اھت٭ایک٭رقشی٭اطمہعل٭هایعق٭اقرنیئ٭ےک٭ےیل٭ولعمامت٭ازفاء٭وہ٭اگ۔(

ریغ٭اوقال٭کت٭یھب٭اچنہپای٭اج٭راہ٭اھت۔٭ یئایئ٭ےب٭وک٭وہ٭اگ۔٭اس٭وصرت٭ںیم٭بج٭ یئاک ت٭ےک٭اغیپل٭وکیھبک٭ام٭ولوگں٭ےک٭ذمبہ٭اک٭ںیہن٭اتپ٭الچ

کش٭ہکم٭ہن٭آ٭ےکس٭وہں٭رگم٭ایک٭یھبک٭یسک٭ےن٭اےنپ٭اہں٭آےئ٭ولوگں٭وک٭اےنپ٭ذمبہ٭ےک٭ابرے٭ںیم٭ھچک٭ںیہن٭اتبای٭وہاگ؟

یسیج٭یہ٭ںیہ۔٭25آتی٭44وسرۃ٭وہد٭ہی٭دنچ٭آایت٭اهر٭دںیھکی٭

(466آتی٭٭46)وسرۃ٭ویفس٭"وما كنت لديهم إذ أجمعوا أمرهم وهم يمكرون ذلك من أنباء الغيب نوحيه إليك"

ویئں٭ےن٭اے٭دمحم،٭ہی٭ہصق٭بیغ٭یک٭ربخهں٭ںیم٭ےس٭ےہ٭وج٭مہ٭مت٭رپ٭هیح٭رک٭رےہ٭ںیہ٭هرہن٭مت٭اس٭هتق٭وموجد٭ہن٭ےھت٭بج٭ویفس٭ےک٭اھب

)رتہمج6٭ومالان٭ومدهدی(آسپ٭ںیم٭اافتق٭رک٭ےک٭اسزش٭یک٭یھت

ہی٭٭۔اهر٭امتل٭ابت٭اےسی٭اتب٭رےہ٭ںیہ٭ےسیج٭ہک٭هاہں٭ےس٭الویئ٭رٹنمکی٭رک٭رےہ٭وہں٭ام٭آایت٭اک٭دصق٭ہی٭ےہ٭ہک٭یبن٭رکمی٭هاہں٭وموجد٭ںیہن٭ےھت

ام٭یک٭توبت٭یک٭دلیل٭یھب٭یھت۔

دمحم انیم هرہق٭نب٭ونلف6٭هااعقت٭ه٭رهاایت٭اک٭اکی٭اجزئہ 38

م وإساعيل يعقوب الموت إذ قال لبنيه ما تعبدون من بعدي قالوا نعبد إلهك وإله آبائك إبراهيأم كنتم شهداء إذ حضر (422آتی٭6)وسرۃ٭ارقبلۃ٭ وإسحاق إلها واحدا ونحن له مسلمون

٭اس٭داین٭ےس٭رہ ت٭وہ٭راہ٭اھت؟اس٭ےن٭رمےت٭هتق٭اےنپ٭ ںوں٭ےس٭رواھچ6٭" ںو!٭ریمے٭دعب٭رھپ٭ایک٭مت٭اس٭هتق٭وموجد٭ےھت،٭بج٭وقعیب

مت٭سک٭یک٭دنبیگ٭رکه٭ےگ؟"٭ام٭بس٭ےن٭وجاب٭دای6٭"مہ٭ایس٭اکی٭دخا٭یک٭دنبیگ٭رکںی٭ےگ٭ےسج٭آپ٭ےن٭اهر٭آپ٭ےک٭زبروگں٭اربامیہ،٭

٭ےن٭دخا٭امان٭ےہ٭اهر٭مہ٭ایس٭ےک٭ملسم٭ںیہ" اامسلیع٭اهر٭ااحسق

وت٭ایک٭رقشی٭ہکم٭ےن٭اےنپ٭اجتریت٭رفسهں٭ےک٭دهرام٭ہکبج٭ یئایئ٭ کلوک٭ںیم٭ہگج٭ہگج٭ رےج٭ےھت٭یھبک٭ام٭هااعقت٭ےک٭ابرے٭ںیم٭ںیہن٭

ےک٭زامےن٭ےک٭یسک٭رقیشی٭وک٭ابلبئ٭دک ےنھ٭اک٭ومعق٭ںیہن٭تال٭وہاگ٭ای٭ابلبئ٭زپےنھ٭هاولں٭ملسو هيلع هللا ىلص ہی٭امتل٭هااعقت٭ابلبئ٭ںیم٭ںیہ٭وت٭ایک٭یبن٭رکمی٭انس؟

مہ٭اےنپ٭دج٭ادجم٭رضحت٭اربامیہ٭ہیلع٭االسلل٭یبن٭اک٭انل٭اهر٭ہصق٭ںیہن٭انس٭وہ٭اگ۔ریحت٭یک٭ابت٭یتگل٭ےہ٭ف ےھ٭ہک٭رقشی٭وک٭ہی٭وت٭اتپ٭وہ٭ہک٭ےس٭یسک٭

الزیم٭ابت٭ےہ٭ہک٭انس٭وہ٭اگ۔٭اهر٭ابیق٭یسک٭ابت٭ےک٭قلعتم٭اوہنں٭ےن٭ہن٭انس٭وہ؟٭یک٭اهالد٭ںیہ

اهر٭ہکم٭هاولں٭وک٭ایک٭ںیہن٭اتپ٭اھت۔ملسو هيلع هللا ىلص اعتیل٭ایک٭ہہک٭راہ٭ےہ٭ہک٭یبن٭رکمی٭٭وت٭اب٭مہ٭ہی٭دےتھکی٭ںیہ٭ہک٭ام٭آایت٭ںیم٭اہلل

رصف٭اکی٭آتی٭ک ڑ٭رک٭ارتعاض٭ںیہن٭رکان٭اچےہ٭ہکلب٭ایسق٭ه٭ابسق٭یھب٭دھکی٭انیل٭اچےیہ۔

وہات٭ےہ٭ہک٭ہی٭٭ایسق٭ه٭ابسق٭ےس٭ولعملوک٭ےنھجمس٭ےک٭ےیل٭اس٭ےک٭ایسق٭ه٭ابسق٭وک٭دےتھکی٭ںیہ۔٭25آتی٭44وسرۃ٭وہد٭بس٭ےس٭ےلہپ٭وت٭مہ٭

ینعی٭رضحت٭ونح٭ہیلع٭االسلل٭ےک٭ےصق٭ےک٭ابرے٭ںیم٭اہک٭اجراہ٭ےہ٭ہک٭آتی٭رضحت٭ونح٭ہیلع٭االسلل٭اک٭ہصق٭اتبےن٭ےک٭دعب٭انزك٭وہیئ٭ےہ۔

ہی٭بیغ٭یک٭ربخںی٭ںیہ۔٭ںیلچ٭مہ٭هہ٭رورا٭ہصق٭رقآم٭ےس٭زپےتھ٭ںیہ۔

اهر٭امہرے٭رهربه٭اهر٭٭۔۔۔۔۔۔۔۔۔ (61)ڈراےن٭هاال٭وہں٭اهر٭مہ٭ےن٭ونح٭وک٭اس٭یک٭وقل٭یک٭رطف٭اجیھب٭ےب٭کش٭ںیم٭ںیہمت٭اصف٭"

اهر٭هہ٭یتشک٭انبےت٭ےھت٭اهر٭٭(23)امہرے٭مکح٭ےس٭یتشک٭انب٭اهر٭اظومل٭ں٭ےک٭قح٭ںیم٭ھجم٭ےس٭وکیئ٭ابت٭ہن٭رک٭ےب٭کش٭هہ٭رغق٭ےیک٭اجںیئ٭ےگ٭

٭اس٭رپ٭زگرےت٭اس٭ےس٭یسنہ٭رکےت٭ےتہک٭ا ر٭مت٭مہ٭رپ٭ےتسنہ٭وہ٭وت٭مہ٭یھب٭مت٭رپ٭ںیسنہ٭ےگ٭ےسیج٭مت٭ےتسنہ٭وہ٭ بج٭اس٭یک٭وقل٭ےک٭رسدار

دمحم انیم هرہق٭نب٭ونلف6٭هااعقت٭ه٭رهاایت٭اک٭اکی٭اجزئہ 39

٭یتشک٭ںیم٭رہ٭مسق٭ےک٭وجڑا٭ ر٭امدہ٭ھڑہ ٭ےل٭اهر٭اہیں٭کت٭ہک٭بج٭امہرا٭مکح٭اچنہپ٭اهر٭ونتر٭ےن٭وجش٭امرا٭مہ٭ےن٭اہک٭۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔(24)

اهر٭ (26)اهر٭بس٭اامیم٭هاولں٭وک٭اهر٭اس٭ےک٭اسھت٭اامیم٭وت٭تہب٭مک٭الےئ٭ےھت٭رگم٭هہ٭نج٭ےک٭قلعتم٭ہلصیف٭وہ٭اکچ٭ےہ٭٭اےنپ٭رھگ٭هاولں٭وک

اهر٭هہ٭اںیہن٭اہپڑ٭یسیج٭رہلهں٭٭(24)٭ان٭ل٭ےس٭ےہےب٭کش٭ریما٭رب٭ ےنشخ٭هاال٭رہمابم٭ےہ٭اہک٭اس٭ںیم٭وسار٭وہ٭اجں٭اس٭اک٭انلچ٭اهر٭ریھٹان٭اهلل٭ےک

اهرونح٭ےن٭اےنپ٭ےٹیب٭وک٭اکپرا٭بج٭ہک٭هہ٭انکرے٭رپ٭اھت٭اے٭ےٹیب٭امہرے٭اسھت٭وسار٭وہ٭اج٭اهر٭اکرفهں٭ےک٭اسھت٭ہن٭رہ٭ںیم٭ےیل٭اجریہ٭یھت٭

رمح٭اہک٭ںیم٭ایھب٭یسک٭اہپڑ٭یک٭انپہ٭ےل٭اتیل٭وہں٭وج٭ف ےھ٭اپین٭ےس٭اچب٭ےل٭اگ٭اہک٭آج٭اهلل٭ےک٭مکح٭ےس٭وکیئ٭اچبےن٭هاال٭ںیہن٭رگم٭سج٭رپ٭هیہ٭٭(26)

اهر٭مکح٭آای٭اے٭زنیم٭اانپ٭اپین٭لگن٭اج٭اهر٭اے٭آامسم٭٭(22)رکے٭اهر٭دهونں٭ےک٭درایمم٭ومج٭احلئ٭وہ٭یئگ٭رھپ٭ڈهےنب٭هاولں٭ںیم٭وہایگ٭

اهر٭ونح٭ےن٭اےنپ٭رب٭وک٭٭(22)ہک٭اظوملں٭رپ٭اکٹھپر٭ےہ٭٭اهر٭ہہک٭دای٭ایگی٭اهر٭یتشک٭وجدی٭اہپڑ٭رپ٭رہھٹمھت٭اج٭اهر٭اپین٭اھکس٭دای٭ایگ٭اهر٭اکل٭وہ٭اکچ٭

رفامای٭اے٭ونح٭هہ٭٭(21)هدعہ٭ اچ٭ےہ٭اهر٭وت٭بس٭ےس٭ڑبا٭احمک٭ےہ٭٭اںیم٭ےس٭ےہ٭اهرےب٭کش٭ریت٭اٹیب٭ریمے٭رھگ٭هاول٭ں٭اکپرا٭اے٭رب٭ریما

ہی٭۔۔۔۔۔۔۔۔۔وس٭ھجم٭ےس٭تم٭روھچ٭سج٭اک٭ےھجت٭ملع٭ںیہن٭ریتے٭رھگ٭هاول٭ں٭ںیم٭ےس٭ںیہن٭ےہ٭ویکں٭ہک٭اس٭ےک٭لمع٭اےھچ٭ںیہن٭ںیہ

۔۔۔ یک٭ربخںی٭ںیہ٭ںیہنج٭مہ٭آپ٭یک٭رطف٭هیح٭رک٭رےہ٭ںیہ٭اس٭ےس٭ےلہپ٭ہن٭وت٭آپ٭یہ٭اجےتن٭ےھت٭اهر٭ہن٭آپ٭یک٭وقل٭اجیتن٭یھتبیغ٭

(25)"

هوجد٭اھت۔٭اب٭ہی٭٭اب٭وچہکن٭ابلبئ٭ںیم٭یھب٭رضحت٭ونح٭اک٭ہصق٭آای٭ےہ٭اهر٭الزیم٭ابت٭ےہ٭ہک٭وسرۃ٭وہد٭ےک٭زنهك٭٭ےک٭هتق٭ابلبئ٭اک٭یھب

ایک٭ہصق٭اھکل٭وہا٭ےہ۔٭رضحت٭ونح٭ہیلع٭االسلل٭اک٭دانھکی٭ےہ٭ہک٭ابلبئ٭ںیم

داشی" ئ 26ابب پ

(9)

٭ےہ۔ ٭ہی ٭انہم ٭بسن ٭اک ح

۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔ن

(14)

٭انب۔٭

ے

٭ل ٭اےنپ ٭یتشک ٭اکی ٭یک ٭ڑکلی ٭یک ٭وگرھپ

ن

۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔

(17)

٭رپ٭اپین٭اک٭ط افم٭الےن٭هاال٭

ئ

٭وخد٭زمئ این٭ےس٭الہک٭رک٭اهر٭دھکی٭م

ں٭اتہک٭رہ٭رشب٭وک٭سج٭ںیم٭زدنیگ٭اک٭دل٭ےہ٭د

ہ

٭رپ٭ںیہ٭رماجےئ٭ےگ۔

ئ

ڈاولں٭اهر٭بس٭وج٭زم

(18)

٭یتشک٭ںیم٭اجان۔

٭اانپ٭دہع٭اقمئ٭رکهاگن٭اهر٭نئ ٭اهر٭ریتے٭٭رپ٭ریتے٭اسھت٭ںیم٭اانپ٭م

ن

اسھت٭ریتے٭ےٹیب٭اهر٭ریتی٭ویبی٭اهر٭ریتے٭وٹیبں٭یک٭ویبایں۔

(19)

٭اجونره ٭اےنپ٭اسھت٭یتشک٭ںیم٭ےل٭اهر ٭ده م٭ںیم٭ےس٭ده

قس

ں٭یک٭رہ٭

۔۔۔۔۔۔۔۔انیل

(22)

ا۔ ئاسی٭یہ٭لمع٭ک

٭دای٭اھت٭ه

دا٭ےن٭اےس٭کح

ا٭خ ئ ا۔٭ج ئ

ح٭ےن٭نئ ں٭یہ٭ک

داشیاهر٭ن ئ 3 ابب پ

(1)

ح٭ےس٭

داهدن٭ےن٭ن

اهر٭خ

٭اےنپ٭وپرے٭اخدنام٭ےک٭اسھت٭یتشک٭ںیم٭آ٭اہک٭ہک

ی٭وک٭اےنپ٭اسےنم٭اس٭زامہن٭ںیم٭رات٭ابز٭داھکی۔٭ن

ھج

ت

٭ےن٭ئ ہکن٭م

ئ

۔۔۔۔۔۔۔ک

(7)

بت٭

٭یتشک٭ںیم٭ےئگ۔

ے

ح٭اهر٭اس٭ےک٭ےٹیب٭اهر٭اس٭یک٭ویبی٭اهر٭اس٭ےک٭وٹیبں٭یک٭ویبایں٭اس٭ےک٭اسھت٭وطافم٭ےک٭اپین٭ےس٭ےنچب٭ےک٭ل

ن

(8)

اهر٭

دمحم انیم هرہق٭نب٭ونلف6٭هااعقت٭ه٭رهاایت٭اک٭اکی٭اجزئہ 40

۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔اپک٭اجونرهں٭ںیم٭ےس

(13)

ح٭ا٭ایس٭رهز

ح٭یک٭ویبی٭اهر٭اس٭ےک٭وٹیبں٭یک٭ن

ح٭ےک٭ےٹیب٭مس٭اهر٭احل٭اهر٭ایتف٭اهر٭ن

هر٭ن

ونیتں٭ویبایں۔

(14)

م٭یک٭ھڑ

قس

٭رپ٭اک٭رےنگنی٭هاال٭اجدنار٭اهر٭رہ٭مسق٭اک٭رپدنہ٭اهر٭رہ٭

ئ

م٭اک٭زم

قس

م٭اک٭وچاپہی٭اهر٭رہ٭

قس

م٭اک٭اجونر٭اهر٭رہ٭

قس

ہی٭ای٭اهر٭رہ٭

ےئ

٭ہ

٭رپ٭ےس٭٭۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔بس٭یتشک٭ںیم٭داخ

ئ

ایک٭ااسنم٭ایک٭حئ ام۔٭ایک٭رےنگنی٭هاال٭اجدنار٭ایک٭وہا٭اک٭رپدنہ٭ہی٭بس٭ےک٭بس٭زم

ح٭ابیق٭اچبای٭هہ٭وج٭اس٭ےک٭اسھت٭یتشک٭ںیم٭ےھت

۔٭طقف٭اکی٭ن

ے

داشی ۔۔۔۔۔۔رم٭م ئ 4 ابب پ

(1)

دا٭ےن

۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔رھپ٭خ

(4)

اهر٭

٭یئگ٭یتشک٭اراراط٭ےکاسوتںی٭ےنیہم٭یک٭رتسوھںی٭اترخی٭وک٭

ے

۔ ۔۔۔۔اہپڑهں٭رپ٭ٹ

(15)

ح٭ےس٭اہک٭ہک۔

دا٭ےن٭ن

بت٭خ

(16)

٭

یتشک٭ےس٭ابرہ٭ن

٭اهر٭ریتے٭اسھت٭ریتی٭ویبی٭اهر٭ریتے٭ےٹیب٭اهر٭ریتے٭وٹیبں٭یک٭ویبایں٭آ۔

۔۔۔۔۔۔۔۔۔ن

(18)

ح٭اینپ٭ویبی٭اهر٭اےنپ٭وٹیبں٭اهر٭

بت٭ن

"۔۔۔۔۔اےنپ٭وٹیبں٭یک٭ویبویں٭ےک٭اسھت٭ابرہ٭الکن

ابلبئ٭اهر٭رقآم٭رکمی٭ںیم٭دهونں٭وموجد٭هااعقت٭وک٭رپ٭کش٭ںیہن٭رک٭اتکس۔٭آم٭رکمی٭یک٭اقحتینرقصخش٭وج٭وخد٭وک٭املسمم٭اتہک٭وہوکیئ٭یھب٭

دھکی٭رک٭اصف٭ہتپ٭لچ٭اجات٭ےہ٭ہک٭ابلبئ٭ںیم٭رضحت٭ونح٭ہیلع٭االسلل٭ےک٭هاےعق٭ںیم٭یرحفی٭یک٭یئگ٭ےہ۔٭ابلبئ٭ںیم٭اھکل٭ےہ٭ہک٭رضحت٭ونح٭

ل٭رھگ٭هاےل٭اامیم٭ےل٭آےئ٭ےھت٭رگم٭رقآم٭ےک٭اطمس ے٭ےس٭ہتپ٭اتلچ٭ےہ٭ہک٭رضحت٭ہیلع٭االسلل٭اک٭اکی٭اٹیب٭اهر٭ام٭ہیلع٭االسلل٭رپ٭ام٭ےک٭امت

ہی٭هہ٭یک٭ویبی٭ام٭رپ٭اامیم٭ںیہن٭الےئ٭ےھتاس٭ےیل٭ایس٭ااجنل٭ےس٭دهاچر٭وہےئ٭سج٭ےس٭افکر٭وہےئ٭ےھت٭ینعی٭وطافم٭ونح٭ںیم٭الہ ت۔

٭۔وج٭ ےک٭هاولں٭وک٭وت٭ایک٭وخد٭وہید٭ه٭اصنری٭وک٭یھب٭ولعمل٭ںیہن٭یھت٭ںیم٭ذرک٭ےہ٭25د٭یک٭آتی٭بیغ٭یک٭ربخ٭یھت٭سج٭ےک٭ابرے٭ںیم٭وسرۃ٭وہ

بیغ٭یک٭ربخهں٭ےس٭قلعتم٭اکی٭آتی٭وسرۃ٭ویفس٭ںیم٭یھب٭ےہ٭۔٭آپ٭وسرۃ٭ویفس٭اک٭اطمہعل٭رکںی٭اهر٭ابلبئ٭ںیم٭رضحت٭ویفس٭ہیلع٭

ر٭رپ٭االسلل٭ےک٭ےصق٭اک٭اصف٭ولعمل٭وہ٭اجےئ٭اگ٭ہک٭اہکں٭اہکں٭دبتایلیں٭یک٭یئگ٭ںیہ٭ےسج٭اہلل٭اعتیل٭٭ےن٭بیغ٭یک٭ربخ٭رقار٭دای٭ےہ۔٭اثمك٭ےک٭وط

وہں٭ہک٭ابلبئ٭ںیم٭ےہ٭بج٭رضحت٭ویفس٭ہیلع٭االسلل٭ےک٭اھبیئ٭ہلغ٭ےنیل٭ےئگ٭وت٭ام٭ںیم٭ےس٭اکی٭رضحت٭ویفس٭ہیلع٭٭اکی٭یرحفی٭اتھکل

االسلل٭ےن٭ رامغك٭انب٭ایل٭اهر٭دهرسے٭اھبویئں٭وک٭اہک٭ہک٭بج٭کت٭وھچےٹ٭اھبیئ٭وک٭ںیہن٭الں٭ےگ٭اےس٭ںیہن٭وھچڑهں٭اگ۔٭رگم٭رقآم٭رکمی٭ںیم٭

ہی٭اہک٭اھت٭ہک٭بج٭کت٭وھچاٹ٭اھبیئ٭ںیہن٭آےئ٭اگ٭ہلغ٭ںیہن٭ےلم٭اگ۔٭اھکل٭ےہ٭ہک٭بس٭وک٭اجےن٭دای٭اھت٭سب

دمحم انیم هرہق٭نب٭ونلف6٭هااعقت٭ه٭رهاایت٭اک٭اکی٭اجزئہ 41

اس٭آتی٭اک٭ہی٭بلطم٭انیل٭ہک٭یبن٭رکمی٭ ہی٭ںیہ٭هہ٭بیغ٭یک٭ابںیت٭وج٭اہلل٭اعتیل٭ےن٭یبن٭رکمی٭رضحت٭دمحم٭یلص٭اہلل٭ہیلع٭هآہل٭هملس٭رپ٭انزك٭یک۔

هر٭یھب٭ا ادیم٭ےہ٭ارتعاض٭دهر٭وہ٭ایگ٭وہ٭اگ۔ ری٭اہجتل٭یہ٭ےہ۔٭انل٭کت٭ہن٭ولعمل٭اھتوک٭ای٭رقشی٭وک٭ےلہپ٭رضحت٭ونح٭ہیلع٭االسلل٭اک٭ملسو هيلع هللا ىلص

تہب٭ےس٭ارتعااضت٭ےک٭وجاابت٭ک هع٭ےک٭اجزئے٭ںیم٭اشلم٭وہ٭ےئگ٭ںیہ۔

اس٭ےک٭العهہ٭مہ٭ھچک٭آایت٭رپ٭وغر٭رکےت٭ںیہ٭وج٭ارتعااضت٭ےک٭وحاےلےس٭ شی٭یک٭اجیت٭ںیہ۔

(6آتی٭٭66وسرۃ٭ہط٭)"اس٭ےس٭مت٭یسک٭فیلکت٭ای٭تقشم٭ںیم٭زپ٭اجں۔اے٭دمحم٭مہ٭ےن٭مت٭رپ٭رقآم٭اک٭زنهك٭اےسی٭ںیہن٭ایک٭ہک٭’’

وک٭وکیئ٭فیلکت٭ںیہن٭وہیت٭یھت٭اهر٭ہی٭ےسیک٭وہ٭ملسو هيلع هللا ىلص اس٭آتی٭ےک٭ذرےعی٭ہی٭ارتعاض٭ایک٭اجات٭ےہ٭ہک٭رقآم٭ےک٭زنهك٭ےک٭هتق٭یبن٭رکمی٭

فیلکت٭)حیحص٭ظفل"٭تیفیک٭"وہ٭اگ(٭یک٭وج٭یک٭ملسو هيلع هللا ىلص فیلکت٭ےس٭دهاچر٭وہےئ٭وہں۔٭یلہپ٭آتی٭رپ٭یبن٭ملسو هيلع هللا ىلص اتکس٭ےہ٭ہک٭یلہپ٭هیح٭رپ٭یبن٭رکمی٭

٭رتہمج٭٭اس٭آتی٭اک٭زنهك٭رقآم٭یک٭فیلکت٭ےس٭وکیئ٭قلعت٭ںیہن۔٭هوجاہت٭ںیھت٭اس٭رپ٭مہ٭اهرپ٭لیصفت٭ےس٭ھکل٭ےکچ٭ںیہ۔ اس٭آتی٭اک٭وج٭

رطح٭ےس٭ےہ٭ہک٭٭اس٭رتہمج٭العہم٭وجادی٭اصبح٭ےن٭ایک٭ےہ٭هہ٭زپےنھ٭ےس٭انیقی٭ہی٭اغمہطل٭دهر٭وہ٭اجےئ٭اگ۔

"آپ٭اےنپ٭وک٭زتمح٭ںیم٭ڈاك٭دںی٭آپ٭رپ٭رقآم٭اس٭ےئل٭ںیہن٭انزك٭ایک٭ےہ٭ہکمہ٭ےن٭"

اک٭اکل٭وت٭رصف٭اچنہپ٭دانی٭ےہ،٭دہاتی٭)ملسو هيلع هللا ىلص( وک٭اہک٭ایگ٭ےہ٭ہک٭آپ٭ملسو هيلع هللا ىلص ام٭آایت٭ںیم٭ےس٭اکی٭ےہ٭نج٭ںیم٭یبن٭رکمی٭رضحت٭دمحم٭ہی٭

ہن٭رکںی۔ولوگں٭رپ٭درهہغ٭ںیہن،٭اینپ٭اجم٭وک٭اکلہم٭)ملسو هيلع هللا ىلص( اک٭اکل٭ںیہن۔آپ٭ملسو هيلع هللا ىلص( دانی٭ہن٭دانی٭آپ)

(2آتی٭٭62اے٭دمحم،٭اش د٭مت٭اس٭مغ٭ںیم٭اینپ٭اجم٭وھک٭ده٭ےگ٭ہک٭ہی٭ولگ٭اامیم٭ںیہن٭الےت"٭)وسرۃ٭اارعشا٭٭"

( 64آتی٭٭44ااھچ٭وت٭)اے٭یبن(٭تحیصن٭ےیک٭اجں،٭مت٭سب٭تحیصن٭یہ٭رکےن٭هاےل٭وہ"٭)وسرۃ٭ااغلہیش٭ "

دهر٭وہ٭ایگ٭وہ٭اگ۔ےک٭وحاےل٭ےس٭دیپا٭وہےن٭هاال٭ااہبل٭٭6ادیم٭ےہ٭وسرۃ٭ہط٭آتی٭

(62آتی٭٭5)وسرۃ٭اوتلہب٭‘‘ اہلل٭اہمترے٭اهرپ٭وکسم٭اهر٭اانیمطم٭بلق٭انزك٭رکات٭ےہ۔’’

دمحم انیم هرہق٭نب٭ونلف6٭هااعقت٭ه٭رهاایت٭اک٭اکی٭اجزئہ 42

وک٭فیلکت٭ملسو هيلع هللا ىلص اس٭آتی٭یک٭ددد٭ےس٭یھب٭یہی٭ارتعاض٭ایک٭اجاتےہ٭ہک٭یبن٭رکمی٭رپ٭اہلل٭اعتیل٭وکسم٭ه٭بلق٭انزك٭رکات٭ےہ٭۔٭اس٭ےس٭یبن٭رکمی٭

ںیہن٭وہیت۔

یبن٭٭ہی٭ےہ٭ہک٭اہلل٭اعتیل٭ریمی٭ادین٭راےئ٭٭اس٭اک٭بلطم٭وک٭اےنپ٭اقمدص٭ےک٭ےیل٭الامعتك٭ایک٭اج٭راہ٭ےہ۔٭تہب٭یہ٭طلغ٭رطےقی٭ےس٭اس٭آتی

٭رقآم٭رکمی٭وک٭ںیم٭٭یک٭الکشمت٭متخ٭رکات٭ےہ۔٭اس٭آتیملسو هيلع هللا ىلص یبن٭رکمی٭٭هاےل٭وکشک٭متخ٭رکات٭ےہ۔ےک٭دك٭ںیم٭دیپا٭وہےن٭ملسو هيلع هللا ىلص رکمی٭

وکسم٭بلق٭ےک٭ےیل٭یھب٭اہلل٭اعتیل٭ےن٭ااظتنل٭ایک٭اھت۔٭رضحت٭اربامیھ٭ہیلع٭االسلل٭ےک٭دك٭ےسیج٭ےلہپ٭اایبنء٭ےک٭دك٭اک٭وکسم٭اہک٭ایگ٭ےہ۔٭یہ

ںیم٭ھچک٭کش٭دیپا٭وہان٭سج٭ےک٭وجاب٭ںیم٭اہلل٭اعتیل٭یک٭رطف٭ےس٭اچر٭رپدنهں٭وک٭اکٹ٭رک٭فلتخم٭ڑکٹے٭فلتخم٭اہپڑ٭رپ٭رھک٭رک٭البان،٭ہی٭

یھب٭رقآم٭رکمی٭ںیم٭ےہ٭ہک٭سک٭رطح٭ رے٭وہےئ٭اگںں٭وک٭دھکی٭رک٭ام٭٭رضحت٭اربامیہ٭ےک٭ےیل٭ابثع٭وکسم٭اھت۔٭رضحت٭زع راک٭ها ہع

دنمرہج٭ذلی٭آایت٭ےس٭ابت٭یھجمس٭اج٭یتکس٭ےہ۔ےک٭دك٭ںیم٭کش٭ارھبا٭ےسج٭اہلل٭اعتیل٭ےن٭وکسم٭ےس٭دبك٭دای۔

أ [ ٬٧6٤]لم نشرح لك صدرك

دای(ایک٭مہ٭ےن٭اہمترا٭ہنیس٭وھکك٭ںیہن٭دای؟٭)ےبکش٭وھکك٭ملسو هيلع هللا ىلص( )اے٭دمحم

[ ٬٧6٥]ووضعنا عنك وزرك اهر٭مت٭رپ٭ےس٭وبھج٭یھب٭ااتر٭دای

[ ٬٧6٦]الذي أنقض ظهرك سج٭ےن٭اہمتری٭ھٹیپ٭وتڑ٭ریھک٭یھت

[٬٧6٧]ورفعنا لك ذكرك اهر٭اہمترا٭ذرک٭دنلب٭ایک

[ ٬٧6٨] فإن مع العسر يسرا آاسین٭یھب٭ےہاہں٭اہں٭لکشم٭ےک٭اسھت٭

[ ٬٧6٩] إن مع العسر يسرا ۔)اهر(٭ےب٭کش٭لکشم٭ےک٭اسھت٭آاسین٭ےہ

دمحم انیم هرہق٭نب٭ونلف6٭هااعقت٭ه٭رهاایت٭اک٭اکی٭اجزئہ 43

رپ٭انزك٭ایک٭اجات٭ےہ۔یلہپ٭دہعف٭زنهك٭ےک٭هتق٭وج٭ملسو هيلع هللا ىلص ےہ٭وج٭یبن٭رکمی٭٭وکسم٭اهر٭اانیمطمیک٭رطف٭ےس٭٭ےب٭کش٭ہی٭رقآم٭یہ٭اہلل٭اعتیل

احتل٭ںیم٭یہ٭وہا۔٭رپ٭وکسم٭یکملسو هيلع هللا ىلص زنهك٭یبن٭رکمی٭٭اسرے٭رقآم٭اکاس٭ےک٭دعب٭٭تیفیک٭یھت٭اس٭ےس٭عطق٭رظن٭

راہ٭اھت٭اس٭رپ٭ابلکل٭نیقی٭رک٭ایل٭اھت٭وج٭انزك٭وہرپ٭ملسو هيلع هللا ىلص رکمی٭اس٭ںیم٭یبن٭٭ےک٭وحاےل٭ےس٭یھب٭ارتعاض٭ایک٭اجات٭ےہ٭ہک٭44وسرۃ٭امجنل٭یک٭آتی٭

رهاتی٭ےک٭اجزئے٭ںیم٭ثحب٭رک٭ےکچ٭ںیہ۔٭۔٭ربھگاےئ٭ںیہن٭ےھت۔٭ابلکل٭ااسی٭یہ٭ےہ۔٭هہ٭ابلکل٭ںیہن٭ربھگاےئ٭ےھت۔٭اس٭وحاےل٭ےس٭اهرپ٭

٭اس٭ےس٭ایلگ٭آوتیں٭ںیم٭اھکل٭وہا٭ےہ٭ہک٭ااسی٭ھچک٭اکی٭ابر٭ےلہپ٭یھب٭دھکی٭ےکچ٭ںیہ۔٭امہرا٭وموضع٭اس٭یلہپ٭دہعف٭دک ےنھ٭ےک٭وحاےل٭ےس٭ےہ٭سج

رپ٭ثحب٭وہ٭یکچ٭ےہ۔

(422آتی٭2 ااالاعنل٭وسرۃ)" سج٭اک٭وکیئ٭ک کی٭ںیہن٭اهر٭ھجم٭وک٭ایس٭ابت٭اک٭مکح٭تال٭ےہ٭اهر٭ںیم٭بس٭ےس٭اهك٭رفامربندار٭وہں٭"

ایس٭ ۔رفامربداری٭یکوج٭ام٭رپ٭انزك٭وہا٭اس٭یک٭ایسی٭آایت٭رہ٭یبن٭ےک٭وحاےل٭ےس٭انزك٭وہیئ٭۔٭رہ٭یبن٭ےن٭اےنپ٭آپ٭وک٭اهك٭املسمم٭اہک۔٭ینعی٭

رپ٭یھب٭وج٭ھچک٭انزك٭وہا٭اوہنں٭ےن٭اس٭یک٭٭رفام٭ربنداری٭یک۔ملسو هيلع هللا ىلص وحاےل٭ےس٭یبن٭رکمی٭

روسك٭)دخا(٭اس٭اتکب٭رپ٭وج٭ام٭ےک٭رپهرداگر٭یک٭رطف٭ےس٭ام٭رپ٭انزك٭وہیئ٭اامیم٭رےتھک٭ںیہ٭اهر٭ومنم٭یھب۔٭بس٭دخا٭رپ٭اهر٭اس٭ےک٭"

ربمغیپهں٭رپ٭اامیم٭رےتھک٭ںیہ٭)اهرےتہک٭ںیہ٭ہک(٭مہ٭اس٭ےک٭ربمغیپهں٭ےس٭یسک٭ںیم٭ھچک٭رفق٭رفوتشں٭رپ٭اهر٭اس٭یک٭اتکوبں٭رپ٭اهر٭اس٭ےک٭

ںیہن٭رکےت٭اهر٭هہ٭)دخا٭ےس(٭رعض٭رکےت٭ںیہ٭ہک٭مہ٭ےن٭)ریتا٭مکح(٭انس٭اهر٭وبقك٭ایک۔٭اے٭رپهرداگر٭مہ٭ریتی٭ششخب٭امےتگن٭ںیہ٭اهر٭ریتی٭

(641آتی٭٭6"٭)وسرۃ٭ارقبلۃ٭یہ٭رطف٭ولٹ٭رک٭اجان٭ےہ

ملسو هيلع هللا ىلص یک٭اهر٭ربجالیئ٭یک٭یلہپ٭تالاقت٭یبن٭رکمی٭ملسو هيلع هللا ىلص آایت٭یھب٭ریغرضهری٭وطر٭رپ٭ارتعااضت٭ںیم٭ شی٭یک٭اجیت٭ںیہ٭ہک٭یبن٭رکمی٭٭ہی٭ده

ےک٭ےیل٭فطل٭رھبی٭ڑھگی٭یھت۔٭ام٭رپ٭وج٭انزك٭وہا٭اوہنں٭ےن٭وبقك٭رک٭ایل۔اس٭یہ٭رواٹنئ٭رپ٭وت٭ہی٭رورا٭ونٹ٭ےہ۔٭اس٭اک٭وجاب٭یھب٭اهرپ٭دای٭

دمحم انیم هرہق٭نب٭ونلف6٭هااعقت٭ه٭رهاایت٭اک٭اکی٭اجزئہ 44

یک٭ربجالیئ٭انیم٭ےک٭اسھت٭تالاقںیت٭فطل٭رھبی٭وہیت٭یھت٭رگم٭یلہپ٭تالاقت٭٭ےک٭وحاےل٭ےس٭ایس٭ونٹ٭ملسو هيلع هللا ىلص رکمی٭ےب٭کش٭یبن٭٭اج٭اکچ٭ےہ۔

ںیم٭اھکل٭اج٭اکچ٭ےہ۔

ےک٭وحاےل٭ےس٭ہک٭رضحت٭ومیس٭ہیلع٭االسلل٭وت٭اہلل٭اعتیل٭یک٭آهاز٭نس٭رک٭ںیہن٭ڈرے٭٭43دعب٭اکی٭اهر٭ارتعاض٭وسرۃ٭ہط٭یک٭آتی٭٭ےک٭٭اس

ںیم٭ذموکر٭ےہ۔٭ارتعاض٭رکےن٭هاےل٭ےتہک٭ںیہ٭ہک٭یلہپ٭دہعف٭هیح٭رکےن٭رپ٭رضحت٭ومیس٭٭44اهر٭یلست٭رھبا٭وجاب٭دای٭وج٭وسرۃ٭ہط٭یک٭آتی٭

ےسیک٭وخزفدہ٭وہ٭ےتکس٭ںیہ۔٭ام٭ےک٭اطمقب٭ہی٭وہیدویں٭یک٭رضحت٭ومیس٭ہیلع٭االسلل٭اک٭رہبت٭ڑبہ ےن٭ملسو هيلع هللا ىلص ڈرے٭یبن٭رکمی٭ہیلع٭االسلل٭وت٭ںیہن٭

اک٭اقمل٭مک٭رکےن٭یک٭اسزش٭ےہ۔ملسو هيلع هللا ىلص اهر٭یبن٭رکمی٭

االسلل٭رپ٭اہلل٭اس٭رواٹنئ٭رپ٭یھب٭مہ٭ےلہپ٭ثحب٭رک٭ےکچ٭ںیہ۔٭اہجں٭کت٭رضحت٭ومیس٭ہیلع٭االسلل٭ےک٭ڈرےن٭یک٭ابت٭ےہ٭وت٭رضحت٭ومیس٭ہیلع٭

ںیم٭٭ذموکرےہ٭24اعتیل٭یک٭دقرت٭اک٭اکی٭وھچاٹ٭اس٭ومنہن٭ینعی٭الیھٹ٭ےس٭اسپن٭ےتنب٭دھکی٭رک٭وج٭رذری٭هہ٭وسرۃ٭اصصقل٭یک٭آتی٭

٭اهر٭ےھچیپ٭رھپ٭رک٭یھب٭ہن٭داھکی٭اهر٭ہی٭ہک٭اینپ٭الیھٹ٭ڈادله۔٭بج٭داھکی٭ہک "

ے

٭۔هہ٭ار ت٭رک٭ریہ٭ےہ٭وگای٭اسپن٭ےہ،٭وت٭ھٹیپ٭ریھپ٭رک٭لچ٭دیئ

(24آتی٭٭64"٭)وسرۃ٭اصصقل٭)مہ٭ےن٭اہک٭ہک(٭ومس٭آےگ٭آں٭اهر٭ڈرهتم٭مت٭انم٭اپےن٭هاولں٭ںیم٭وہ

ںیم٭یھب٭یہی٭ھچک٭ نام٭ایک٭ایگ٭ےہ۔٭46آتی٭٭63اس٭ےک٭العهہ٭وسرۃ٭المنل٭

االسلل٭وک٭اھجمسای٭ایگ٭ہک٭آپ٭ےن٭رپ٭یھب٭رضحت٭ومیس٭ہیلع٭االسلل٭یک٭رطح٭هیح٭ارتیت٭ینعی٭ےسیج٭ےلہپ٭رضحت٭ومیس٭ہیلع٭ملسو هيلع هللا ىلص ا ر٭یبن٭رکمی٭

رفوعم٭ےک٭اپس٭اجان٭ےہ۔٭اس٭ےس٭ہی٭ابت٭رکین٭ےہ۔٭ا ر٭ہن٭امںین٭وت٭ہی٭زجعمہ٭داھکان٭ےہ۔٭وجاب٭ںیم٭رضحت٭ومیس٭ہیلع٭االسلل٭یک٭رفامشئ٭

٭امم٭انیل۔٭ہی٭هہ٭احالت٭ںیہن٭وج٭یبن٭ریمے٭اھبیئ٭وک٭یھب٭ریما٭هز ر٭انب٭دںی٭اهر٭اہلل٭اعتیل٭اک٭ام٭یک٭ہی٭رفامشئ٭ریمی٭زابم٭یک٭ رہ٭وھکك٭دںی٭اهر٭ہک

وک٭اباقدعہ٭رہ٭زیچ٭یلہپ٭هیح٭ںیم٭ملسو هيلع هللا ىلص ا ر٭ھچک٭ولوگں٭وک٭ہی٭نیقی٭ےہ٭ہک٭اےسی٭احالت٭ شی٭آےئ٭ےھت٭ہک٭یبن٭رکمی٭٭وک٭ شی٭آےئ۔ملسو هيلع هللا ىلص رکمی٭

هیح٭ریغ٭از٭رقآم٭ےک٭احیم٭نب٭رےہ٭ںیہ۔٭نکیل٭ا ر٭ایسی٭ابت٭ںیہن٭اهرهہ٭٭ولگ٭هہوت٭هہ٭اھجمسان٭یھب٭وت٭هیح٭یہ٭وہا٭ان٭رھپ٭وت٭٭اھجمس٭دی٭یئگ٭یھت٭

٭ااسنم٭وکیئ٭ملسو هيلع هللا ىلص ولگ٭وج٭هیح٭رصف٭رقآم٭اک٭رعنہ٭اگلےت٭ںیہ٭وت٭رھپ٭اےسی٭احالت٭ںیم٭یلہپ٭هیح٭ےک٭هتق٭یبن٭رکمی

ئت ی

حثت

اک٭وخزفدہ٭وہ٭اجان٭

۔ڑبی٭ابت٭ںیہن

دمحم انیم هرہق٭نب٭ونلف6٭هااعقت٭ه٭رهاایت٭اک٭اکی٭اجزئہ 45

اایبنء٭یھب٭ڈرےت٭رےہ٭ںیہ۔٭اس٭ےلسلس٭ںیم٭ےلہپ٭یہ٭اکیف٭ھچک٭ھکل٭اکچ٭وہں۔٭ادیم٭ےہ٭وت٭یلہپ٭هیح٭رپ٭اکی٭ایسی٭زیچ٭سج٭یک٭هاضتح٭ہن٭وہ٭دھکی٭رک٭

ارتعاض٭دهر٭وہ٭ایگ٭وہ٭اگ۔

اس٭ارصتخمل،٭هرہق٭نب٭ونلف٭یک٭تیصخش٭اهر٭اس٭ےس٭قلعتم٭رهاایت٭ےک٭وحاےل٭ےس٭وج٭زجتہی٭مہ٭ےن٭ایک٭اس٭یک٭رهینش٭ںیم٭هرہق٭نب٭ونلف٭اهر

اس٭ےک٭العهہ٭اةحب٭ےس٭رذارش٭ےہ٭ہک٭اس٭ےلسلس٭ںیم٭ا ر٭االتخف٭رےتھک٭ںیہ٭وت٭رضهر٭رهاایت٭ابلکل٭درت٭وہ٭یتکس٭ںیہ۔٭ےس٭قلعتم٭

ریمی٭رئامنیئ٭یملع٭رطےقی٭ےس٭٭اهر٭داللئ٭ےس٭رفامںیئ۔ریمی٭ہی٭قیقحت٭وخد٭ریمے٭ےیل٭یھب٭ارف٭آرخ٭ںیہن۔

۔اهر٭اس٭رپ٭ےنلچ٭یک٭وتقیف٭اطع٭رفام٭اہتس٭اھجمسآرخ٭ںیم٭اہلل٭اعتیل٭ےس٭داع٭ےہ٭ہک٭بس٭ولوگں٭وک٭دہاتی٭٭اک٭ر

دمحم انیم اربک

ربمس 10 210د 2