PAGE

238

Πρακτικά της Βουλής των Αντιπροσώπων

Η΄ ΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ - ΣΥΝΟΔΟΣ Β΄

Συνεδρίαση 9ης Ιανουαρίου 2003

(Ώρα έναρξης: 10.00 π.μ.)

(Αρ. 15)

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ:

(Α. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ)

Καλημέρα, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι. Συνεχίζουμε τη συζήτηση των προϋπολογισμών. Παρακαλώ το γραμματέα να διαπιστώσει αν υπάρχει απαρτία.

ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ:

(Θ. ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ)

Υπάρχει απαρτία, κύριε Πρόεδρε.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ:

Καλώ τον πρώτο ομιλητή, τον κ. Αγαπίου.

Α. ΑΓΑΠΙΟΥ:

Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Θέλω, με τη σειρά μου, να ευχηθώ σε όλους μας καλή χρονιά και εκπλήρωση στον καθένα από εμάς κάθε ευγενικού στόχου που έχει θέσει. Επίσης, θέλω να εκφράσω την εκτίμησή μου στην επιτροπή Οικονομικών για το έργο της, καθώς και στο προσωπικό της Βουλής, που συνέβαλαν, ώστε να είναι σήμερα έτοιμοι για ψήφιση οι προϋπολογισμοί του κράτους. Εκφράζω επίσης την ικανοποίησή μου για το γεγονός ότι δίνεται η ευκαιρία σε όλους τους βουλευτές να εκφράσουν την άποψή τους για τα προβλήματα που απασχολούν το λαό και τον τόπο, μικρά ή μεγάλα, τοπικά ή παγκύπρια, και να αναφερθούν στο κυβερνητικό έργο, εκφράζοντας τις απόψεις τους και την κριτική τους, κατά πόσο η εκτελεστική εξουσία ανταποκρίθηκε στις υποχρεώσεις της και τις ευθύνες της έναντι του κυπριακού λαού.

Βρισκόμαστε μόλις ενάμιση μήνα πριν τις προεδρικές εκλογές, έχοντας διασφαλίσει την ένταξή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και πριν τις 28 Φεβρουαρίου, ημερομηνία που τέθηκε ως προθεσμία για επίτευξη συνολικής διευθέτησης του κυπριακού προβλήματος, με βάση τις προτάσεις του κ. Ανάν. Σ’ αυτά τα πλαίσια θα ήθελα να αναφερθώ με συντομία στον προϋπολογισμό του κράτους και να τονίσω μερικά από τα σημεία που άπτονται του θέματος και τα οποία θεωρώ ιδιαίτερα σημαντικά.

Έχοντας υπόψιν το γεγονός ότι φέτος οδεύουμε προς προεδρικές εκλογές, την ίδια ώρα που αποφασίζεται ο προϋπολογισμός του κράτους για το 2003, νιώθω την ανάγκη να αναφερθώ στο γεγονός ότι ο προϋπολογισμός αυτός προτείνεται μέσα στα πλαίσια της οικονομικής πολιτικής που ασκείται από την παρούσα κυβέρνηση, αλλά προορίζεται να ισχύσει για τη νέα κυβέρνηση, ανεξάρτητα από το ποια θα είναι η δική της οικονομική φιλοσοφία και πολιτική. Εξάλλου, είναι γνωστό σε όλους ότι οι αλλαγές που τυχόν επέρχονται στον προϋπολογισμό, μέσα από τη συζήτησή του στη Βουλή, δεν είναι δυνατό να αλλάξουν την κυβερνητική οικονομική πολιτική, με αποτέλεσμα, στις πλείστες των περιπτώσεων, κάθε νέα κυβέρνηση να εγκλωβίζεται ουσιαστικά κατά τον πρώτο χρόνο της θητείας της στα πλαίσια της οικονομικής πολιτικής της προηγούμενης κυβερνήσεως.

Δυστυχώς, αυτό είναι το σύστημα με το οποίο λειτουργεί η οικονομία του κράτους μας σε περιπτώσεις εκλογών. Είναι ίσως καιρός τόσο η εκτελεστική εξουσία όσο και η νομοθετική εξουσία να εξετάσουν και να μελετήσουν το ενδεχόμενο αλλαγής της πιο πάνω τακτικής. Φυσικά κάτι τέτοιο θα πρέπει να επιχειρηθεί μόνο μετά από σωστή και σε βάθος μελέτη του θέματος, ούτως ώστε να αποφύγουμε άλλου είδους προβλήματα που ενδεχομένως να προκύψουν από την αλλαγή του υφιστάμενου συστήματος.

Επιπλέον, θα ήθελα να αναφερθώ και στο γεγονός ότι, ευρισκόμενοι πλέον στους κόλπους της Ενωμένης Ευρώπης, θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε τη σημασία της υιοθέτησης σωστότερων πρακτικών και διαδικασιών ως προς την οικονομική διαχείριση του κράτους και κατ’ επέκταση του κρατικού προϋπολογισμού. Πιο συγκεκριμένα, να μου επιτρέψετε να επανέλθω για άλλη μια φορά στο σοβαρό πρόβλημα, που αντιμετωπίζουμε κάθε χρόνο με τους συμπληρωματικούς προϋπολογισμούς, που υπάρχει σε τέτοιο βαθμό, ώστε να αλλοιώνεται πια και η ίδια η σημασία και ο σκοπός του προϋπολογισμού. Συνεπώς, πιστεύω ότι η κακή αυτή οικονομική πολιτική δεν είναι και ιδιαίτερα τιμητική για το κράτος και προκύπτει έκδηλα η ανάγκη για αναδιοργάνωση της όλης οικονομικής μας πολιτικής, ούτως ώστε το φαινόμενο αυτό να μειωθεί σημαντικά.

H Λεμεσός, παρά τα όσα έχουν γίνει και παρά τις αποφάσεις που λαμβάνονται, εξακολουθεί να αντιμετωπίζεται ως μία δεύτερης κατηγορίας πόλη και όχι όπως θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται, στη βάση της γενικότερης προσφοράς της. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι τα έργα που γίνονται και/ή προγραμματίζονται και/ή ανακοινώνονται να γίνουν είναι αποτέλεσμα πιέσεων κοινωνικών και οικονομικών φορέων της πόλης και επαρχίας, όπως είναι οι δήμοι, τα κοινοτικά συμβούλια, οι βουλευτές και άλλοι οργανωμένοι φορείς. Συνεχίζει η τακτική της καθυστέρησης στην εκτέλεση έργων, η αναβολή, η κωλυσιεργία, με αποτέλεσμα να αυξάνεται το κόστος, να ταλαιπωρείται ο κόσμος και να μην αναπτύσσεται η πόλη.

Συνεχίζεται, δυστυχώς, η ίδια πολιτική της μη αξιοποίησης κυβερνητικών και άλλων κτιρίων που αφήνονται εγκαταλελειμμένα στο έλεος της φθοράς από τη μη χρήση και την απουσία συντήρησής τους, ενώ, από την άλλη, η κυβέρνηση ξοδεύει χιλιάδες λίρες για ενοικίαση κτιρίων από τον ιδιωτικό τομέα. Τόσο στη Λεμεσό όσο και αλλού υπάρχει αξιόλογος μεγάλος αριθμός οικοδομών που έχουν εγκαταλειφθεί στο έλεος του χρόνου για διάφορους λόγους, ιδιαίτερα όμως λόγω του γεγονότος ότι οι περισσότερες είναι διατηρητέες. Πολλές από αυτές τις οικοδομές αποτελούν αξιόλογα δείγματα αρχιτεκτονικής κληρονομιάς και σημαδεύουν την πολιτιστική μας ταυτότητα. Η εγκατάλειψή τους επιτείνει τη φθορά, δημιουργεί προβλήματα στατικής ασφάλειας και αντιαισθητικής εικόνας, λόγω του ότι γίνονται εστίες ακαθαρσίας και τόπος παράνομων ενεργειών. Τα κτίρια αυτά, αφού επιδιορθωθούν, θα πρέπει να αξιοποιηθούν από την κυβέρνηση για στέγαση υπηρεσιών και να παραχωρηθούν σε οικογένειες με βάση ειδικά κριτήρια.

Ένας άλλος τομέας που έχει αφεθεί δυστυχώς στη μοίρα του αβοήθητος και εγκαταλελειμμένος είναι η ύπαιθρος. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τους αγρότες που κατοικούν σε απομακρυσμένες περιοχές και αναμένουν ακόμη από την κυβέρνηση να υλοποιήσει τις υποσχέσεις που έχει δώσει, ιδιαίτερα σε προεκλογικές περιόδους, για αναβάθμιση της υπαίθρου και των αγροτών. Τα μηνύματα που στέλλονται είναι ότι η ύπαιθρος σβήνει, η αγροτιά διαλύεται και ότι οι κυβερνώντες δεν έχουν λάβει εκείνα τα μέτρα που έπρεπε να λάβουν, για να μειωθούν οι οικονομικές συνέπειες που δημιουργούνται από τη νέα πολιτική που υιοθετείται, ως αποτέλεσμα της ένταξης της χώρας μας στην Ενωμένη Ευρώπη, με το σταμάτημα των επιχορηγήσεων και/ή των επιδοτήσεων.

Η Δικαιοσύνη, ως ένας από τους πυλώνες κρατικής εξουσίας, συνεχίζει να στέλνει αγωνιώδη μηνύματα, ότι έχει ανάγκη από βοήθεια, για να μπορεί να ανταποκρίνεται στην αποστολή της, ιδιαίτερα μέσα στις νέες συνθήκες που δημιουργούνται με την ένταξη της χώρας μας στην Ενωμένη Ευρώπη. Απαιτείται να ληφθούν όλα εκείνα τα μέτρα που θα βοηθήσουν στον εκσυγχρονισμό του μηχανισμού απονομής της δικαιοσύνης, για να μπορεί ο πολίτης να την εμπιστεύεται, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τη γρήγορη απονομή της δικαιοσύνης, που αποτελεί σημαντική υποχρέωση της πολιτείας και δικαίωμα του κάθε πολίτη. Η χώρα μας συνεχίζει να κινδυνεύει από διασυρμό, λόγω της καθυστερημένης απονομής της δικαιοσύνης που παρατηρείται. Έχουμε κατά καιρούς υποβάλει συγκεκριμένες εισηγήσεις, ορισμένες από τις οποίες βρίσκονται στο στάδιο υλοποίησης και/ή επεξεργασίας, ενώ άλλες δυστυχώς δεν έχουν καν ληφθεί υπόψη. Πρέπει, επιτέλους, άμεσα να υλοποιηθούν τα πιο κάτω:

· Εκσυγχρονισμός, κωδικοποίηση και ενοποίηση του Δικαίου, που μπορεί να γίνει με την κατάργηση αναχρονιστικών θεσμών και νομοθεσιών, με τη δημιουργία τράπεζας νομικής πληροφόρησης και τη συστηματική επιμόρφωση των λειτουργών της Δικαιοσύνης.

· Μείωση του χρόνου εκδίκασης των υποθέσεων, που μπορεί να γίνει με χρήση των σύγχρονων ηλεκτρονικών μέσων και υιοθέτηση ευέλικτων διαδικασιών.

· Με τη μελέτη για διαχωρισμό του Ανωτάτου Δικαστηρίου και για εισαγωγή τριτοβάθμιας δικαιοδοσίας.

Ο χώρος των φυλακών παραμένει ακόμη ένας τομέας για τον οποίο πρέπει να επιδειχθεί μεγαλύτερη ευαισθησία. Επανέρχεται και πάλι η ανάγκη ανέγερσης πτερύγων που θα κρατούνται ειδικά οι ανήλικοι, καθώς και μικροπαραβάτες, για να μην παρατηρείται το φαινόμενο που σήμερα ισχύει, δηλαδή της ανάμειξης βαρυποινιτών με ανηλίκους και μικροπαραβάτες, γεγονός που δημιουργεί τεράστια κοινωνικά προβλήματα. Θα πρέπει, επίσης, το κράτος να παρέμβει με συγκεκριμένες ενέργειες, για να βοηθήσει τους κρατουμένους στην ομαλή επανένταξή τους στην κοινωνία, με τη λήξη της ποινής τους, έτσι που η περίοδος φυλάκισής τους να βοηθά στη βελτίωσή τους και όχι στη χειροτέρευση της συμπεριφοράς και του χαρακτήρα τους, καθώς επίσης και να προστατεύσει τις οικογένειες των φυλακισμένων, παρέχοντάς τους τόσο οικονομική βοήθεια όσο και τη στήριξη που απαιτείται, γιατί, ενώ καταδικάζεται και φυλακίζεται ο ένοχος αδικήματος, στο τέλος εκείνοι που πραγματικά τιμωρούνται, από κάθε άποψη, είναι τα μέλη της οικογένειάς του.

Ο θεσμός του Επιτρόπου Διοικήσεως είναι ένας σύγχρονος και αποτελεσματικός θεσμός. Ο Επίτροπος Διοικήσεως επιτελεί σοβαρό κοινωνικό έργο και, από ό,τι δείχνουν τα στατιστικά στοιχεία, συνεχίζει να αγκαλιάζεται με εμπιστοσύνη από τους απλούς πολίτες, που αντιλαμβάνονται ότι δεν αποτελεί μέρος οποιασδήποτε άλλης κρατικής εξουσίας, αλλά είναι ανεξάρτητος αξιωματούχος, που είναι επιφορτισμένος να διερευνά τον τρόπο με τον οποίο οι δημόσιες υπηρεσίες και οι υπάλληλοί τους εκτελούν τα καθήκοντά τους απέναντι στους πολίτες και να αποφαίνεται για τις ενέργειές τους, με στόχο την αποκατάσταση ενδεχόμενης αδικίας.

Είναι, όμως, με λύπη που παρατηρείται ότι, παρά την προσπάθεια που καταβάλλει τόσο η Επίτροπος Διοικήσεως όσο και οι συνεργάτες της, ο θεσμός δεν έτυχε της αναγκαίας υποστήριξης από την εκτελεστική εξουσία. Είναι καιρός πλέον η εκτελεστική εξουσία να στηρίξει πλήρως το θεσμό του Επιτρόπου Διοικήσεως και να τον ενισχύσει τόσο οικονομικά όσο και με την υπόλοιπη βοήθεια που έχει ανάγκη, για να μπορεί να λειτουργεί ο θεσμός. Η εκτελεστική εξουσία, καθώς επίσης και οι υπόλοιποι οργανισμοί που ασκούν διοίκηση δεν έχουν τίποτα να φοβηθούν από τη σωστή λειτουργία του θεσμού του Επιτρόπου Διοικήσεως, εφόσον οι οργανισμοί αυτοί ασκούν την εξουσία τους όπως πρέπει και μέσα στα πλαίσια των κανόνων που ισχύουν σε κράτος δικαίου.

Είναι καιρός να μελετηθεί η εισήγηση της Επιτρόπου για συμμετοχή της ιδίας στη συζήτηση των ειδικών εκθέσεων που υποβάλλει στο Υπουργικό Συμβούλιο. Για μας στη Βουλή δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητη η διαπίστωση της Επιτρόπου ότι διατηρεί με τη Βουλή σχέσεις στενής συνεργασίας και ότι η αρμόδια επιτροπή, η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Θεσμών, Αξιών και Επιτρόπου Διοικήσεως, αποτελεί το βασικό σύμμαχο του θεσμού.

Από τις εκθέσεις που κατά καιρούς ετοιμάζονται από το γραφείο της Επιτρόπου Διοικήσεως διαπιστώνονται τα πιο κάτω, τα οποία, πιστεύω, πρέπει να τονιστούν και να προβληματίσουν τους ασκούντες την εκτελεστική εξουσία, δηλαδή:

· ότι τα παράπονα των αλλοδαπών παρουσιάζουν συνεχή αύξηση μέχρι και 52%, ότι θεωρούνται σοβαρά και ότι αυτά οφείλονται στα συχνότερα κρούσματα κακοδιοίκησης ή μη σεβασμού των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά τη δράση της διοίκησης,

· ότι οι καθυστερήσεις στην εξέταση αιτημάτων από το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας είναι χρόνιο πρόβλημα, κάτι που οφείλεται στην ελλιπή στελέχωση του τμήματος και στη μη αυτοματοποίηση των μεθόδων εργασίας,

· ότι με αντισυνταγματικές διαδικασίες και ανορθόδοξες μεθόδους το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως συνεχίζει με αποφάσεις του να στερεί το δικαίωμα ιδιοκτησίας χωρίς να προηγηθεί απαλλοτρίωση.

Τελειώνοντας, θα ήθελα να επαναλάβω ότι η χώρα μας βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι και ότι πρέπει να προετοιμαστεί, όσο το δυνατό πιο κατάλληλα, για να εκμεταλλευθεί τα πλεονεκτήματα που μπορεί να έχει από την ένταξή μας στην Ενωμένη Ευρώπη, καθώς επίσης και να αντιμετωπίσει οποιεσδήποτε συνέπειες προκύπτουν. Θα πρέπει να βρεθούν οι αναγκαίοι τρόποι, για να βοηθηθούν ιδιαίτερα οι ομάδες πληθυσμού που επηρεάζονται δυσμενώς από την εναρμόνιση και πλήρη υιοθέτηση του ευρωπαϊκού κεκτημένου. Θα πρέπει να ετοιμαστούν ειδικά προγράμματα για ενημέρωση του πληθυσμού για το τι σημαίνει η ένταξη της χώρας μας στην Ενωμένη Ευρώπη, έτσι που, με την προσχώρησή μας, ο λαός να είναι πλήρως ενημερωμένος και όσο το δυνατό πιο έτοιμος για τη συμβίωση στην ευρωπαϊκή οικογένεια.

Εύχομαι, τέλος, όπως μέσα στο 2003 δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες για επίλυση του Κυπριακού, με την υπογραφή συμφωνίας που θα επιτρέψει την επανένωση του λαού και της πατρίδας μας και θα υπόσχεται βιώσιμη λύση και ειρηνικό μέλλον μέσα σε συνθήκες ασφαλείας, έτσι που ο λαός μας να πιστέψει ότι έχει μέλλον σε μία ενωμένη πατρίδα.

Ευχαριστώ.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ:

Καλώ τώρα τον κ. Σαμψών.

Σ. ΣΑΜΨΩΝ:

Φίλε Πρόεδρε, αγαπητές και αγαπητοί συνάδελφοι... Μία είναι η συνάδελφος...

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ:

Δύο.

Σ. ΣΑΜΨΩΝ:

Δύο;

ΒΟΥΛΕΥΤΕΣ:

Με τη Μαρία.

Σ. ΣΑΜΨΩΝ:

Δύο.

Είναι για δεύτερη συνεχή χρονιά...

Δ. ΣΥΛΛΟΥΡΗΣ:

Τη Μαρία εν πειράζει, το Θάσο πού τον ξεχάννουμε;

ΒΟΥΛΕΥΤΗΣ:

Ο Θάσος έντζιε “αγαπητή”...

Σ. ΣΑΜΨΩΝ:

Για δεύτερη συνεχή χρονιά θα μιλήσω για θέματα νεολαίας, γιατί όχι μόνο προέρχομαι από τη νεολαία, αλλά θεωρώ και το κεφάλαιο αυτό σημαντικό.

Μέσα στις πιο κρίσιμες αλλά συνάμα και στις πιο ενδιαφέρουσες για τον τόπο στιγμές στη νεότερή του ιστορία, με το νησί μας ήδη ενταγμένο στην Ευρώπη και όμως ακόμα υπό κατοχή, με τις διαπραγματεύσεις για λύση του Κυπριακού να βρίσκονται σε εξέλιξη, καλείται σήμερα η νεολαία μας να βρει το δικό της δρόμο, να δώσει το δικό της δυναμικό παρόν και να επιτελέσει το δικό της πολύπλευρο έργο. Μια νεολαία με λαμπρή ιστορία και παρελθόν, μια νεολαία που κάτω από τις κατάλληλες συνθήκες, καθοδήγηση και ερεθίσματα μπορεί να έχει και εξίσου λαμπρό μέλλον. Ταυτόχρονα, όμως, μια νεολαία με τις ιδιαιτερότητές της στο παρόν, που σήμερα περνά από συμπληγάδες και δίνει καθημερινά τη δική της μάχη, για να επιβιώσει στη γη των προγόνων μας. Μια νεολαία, τέλος, που η μοίρα την έταξε να μας οδηγήσει και μας οδηγεί στην Ευρώπη.

Τη νεολαία αυτή, συνάδελφοι, έχουμε χρέος και έχουμε υποχρέωση να διαφυλάξουμε ως κόρην οφθαλμού. Η ένταξή μας στην Ευρώπη και η όποια πιθανή επίλυση του κυπριακού προβλήματος δεν πρέπει να έχουν ως αποτέλεσμα την αλλοίωση και τον αποπροσανατολισμό των νέων μας, αλλά ούτε και του λαού γενικότερα.

Η Ενωμένη Ευρώπη χρειάζεται συγκροτημένες πολιτείες ανθρώπων οι οποίες ξέρουν από πού έρχονται και πού πηγαίνουν, που σέβονται το πολιτιστικό τους πρόσωπο και την εθνική τους κληρονομιά. Μονάχα τέτοιοι λαοί μπορούν να προσφέρουν στην ανάπτυξη του πολιτισμού της πολυπολιτιστικής ευρωπαϊκής οικογένειας. Οι αφομοιώσιμοι λαοί γίνονται δουλικοί και γίνονται αναλώσιμοι χωρίς δημιουργικότητα και χωρίς καμιά ουσιαστική προσφορά. Η νεολαία μας μπορεί και πρέπει να πρωτοστατήσει σ’ αυτή την εθνοπρεπή είσοδο της Κύπρου στον ευρωπαϊκό χώρο. Γιατί μόνο τότε η Κύπρος θα μπορέσει να προχωρήσει και να εκπληρώσει στο ακέραιο τον προορισμό της μέσα στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Η προφύλαξη, λοιπόν, της εθνικής, θρησκευτικής και πολιτιστικής μας ταυτότητας καθίσταται ανάγκη και πρέπει να αποτελεί τον ύψιστο και πρωταρχικό στόχο των αρμόδιων κυβερνητικών υπηρεσιών και των εκπαιδευτηρίων μας, αλλά και της ίδιας της οικογένειας. Ο στόχος αυτός θα πρέπει να επιτευχθεί μέσω της καλλιέργειας της ελληνικής γλώσσας και, μέσα από αυτή, της κατάδυσης στην ιστορία και στον πολιτισμό μας, της σφυρηλάτησης των στοιχείων της εθνικής μας ταυτότητας, της αναγνώρισης της προσφοράς μας στην εξελικτική πορεία της ανθρωπότητας, της ανάπτυξης του αλληλοσεβασμού, αλλά και του αυτοσεβασμού, της υποχρέωσης, τέλος, για την ελευθερία της ιδιαίτερης μας πατρίδας.

Παράλληλα, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το ευρωπαϊκό κεκτημένο, οι βασικές ελευθερίες πρέπει να γίνουν συνείδηση στους νέους μας και πρέπει να τύχουν του σεβασμού όλων των εμπλεκομένων. Υποχρέωση και καθήκον όλων, αλλά υποχρέωση και καθήκον ιδιαίτερα της πολιτικής μας ηγεσίας, θα πρέπει να είναι η διασφάλιση των ανθρωπίνων αυτών δικαιωμάτων και βασικών ελευθεριών, έτσι ώστε ο κυπριακός ελληνισμός να μπορεί να ζει μέσα σε συνθήκες απόλυτης ασφάλειας, σε μια σύγχρονη κοινωνία όπου οι πανανθρώπινες αξίες, που πρώτος ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός μάς έχει διδάξει, όπως αυτές εκφράζονται μέσα από το ευρωπαϊκό κεκτημένο, να γίνονται πέρα για πέρα σεβαστές και να είναι απόλυτα κατοχυρωμένες.

Κοινή πρέπει να είναι, λοιπόν, η διαπίστωση, ανεξαρτήτως πολιτικών χώρων και τοποθετήσεων, ότι η νεολαία χρειάζεται αυτή τη χρονική στιγμή τη μεγαλύτερη δυνατή στήριξη και βοήθεια, για να μπορέσει να αντεπεξέλθει σε ένα δύσκολο ουσιαστικά περιβάλλον, σε ένα περιβάλλον απ’ όπου, δυστυχώς, φαίνεται να απουσιάζουν, σε μεγάλο βαθμό, οι διαχρονικές αξίες και τα πρότυπα, ενώ ταυτόχρονα σε αφθονία παρουσιάζονται φαινόμενα σήψης και κρούσματα διαπλοκής και προσπάθειες παραχάραξης της ιστορίας του τόπου, με άκρως, δυστυχώς, διχαστικούς προσανατολισμούς και στόχους, με αυτοαποκαλούμενους ερευνητές, δούρειους ίππους πολιτικών σχηματισμών, οι οποίοι, για να εξυπηρετήσουν συγκεκριμένα συμφέροντα και επιδιώξεις, προχωρούν εργολαβικά και επιδίδονται σε μαύρη προπαγάνδα, η οποία αμαυρώνει τους αγώνες και τις θυσίες του λαού μας.

Μέσα σε ένα τέτοιο, λοιπόν, περιβάλλον και αντιμέτωποι με πολλά και σοβαρά προβλήματα καλείται σήμερα η νεολαία μας να βρει το δικό της δρόμο και να επιτελέσει το δικό της έργο.

Στην περσινή μου ομιλία, μέσα από αυτό εδώ το βήμα, σας είχα πει ότι θεωρούσα απόλυτη ανάγκη τη χάραξη εθνικής πολιτικής σε σχέση με τη νεολαία μας. Σας είχα προτείνει άνοιγμα προς τη νεολαία. Μια συνεχή πορεία η οποία θα είναι πορεία της σημερινής ηγεσίας, ακούραστη πορεία, προς τη νεολαία, μια πορεία που δε θα πρέπει, όμως, να διακρίνεται από κομματικές σκοπιμότητες και κοντόφθαλμες πολιτικές. Μια πορεία που θα διακρίνεται από ειλικρίνεια και σεβασμό, μια πορεία που σκοπό και στόχο θα έχει την ενδυνάμωση των γεφυρών επικοινωνίας με τους νέους του τόπου τούτου, την εκτίμηση των προβλημάτων και των ιδιαιτεροτήτων της σημερινής νεολαίας και την ενίσχυση του αισθήματος, από πλευράς της, πως δεν είναι μόνη και δεν είναι αποκομμένη από την υπόλοιπη κοινωνία, πως δεν τη χωρίζει χάσμα από εκείνους ακριβώς που καθορίζουν τις τύχες της.

Η νεολαία του σήμερα έχει όντως συγκεκριμένο ρόλο να επιτελέσει. Δεν είναι απλώς η νεολαία που θα μας οδηγεί στην Ευρώπη, δεν είναι η νεολαία η οποία θα μας δώσει τους αυριανούς μας ηγέτες και θεματοφύλακες. Είναι, επίσης, η νεολαία που καλείται να διατηρήσει ακέραια την ελληνικότητα, να διατηρήσει ακέραια την εθνική μας ταυτότητα και την οντότητά μας μέσα στην Ευρώπη, που θα πρέπει να περιφρουρήσει και να διαφυλάξει ό,τι ιερότερο έχουμε, ήθη, έθιμα, ιστορία και πολιτισμό, έτσι ώστε να βρισκόμαστε και στην Ευρώπη, αλλά να παραμείνουμε πρώτιστα Έλληνες στη γη των προγόνων μας.

Ο δικός μας, επομένως, ρόλος στη διαμόρφωση της νεολαίας είναι ιδιαίτερα σημαντικός. Για να μπορέσει, όμως, η νεολαία να προχωρήσει με τον τρόπο αυτό και για να επιτελέσει με δική της επιτυχία αυτό τον ιστορικό της ρόλο, θα πρέπει πρώτα να προχωρήσουμε στην αναγνώριση και στην αντιμετώπιση συγκεκριμένων προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι νέοι μας.

Τα ναρκωτικά, οι σεξουαλικά μεταδοτικές ασθένειες, η νεανική παραβατικότητα και εγκληματικότητα και τα θανατηφόρα τροχαία δεν ξεχωρίζουν πολιτικές στάσεις, δεν ξεχωρίζουν πολιτικές αντιλήψεις. Για την αντιμετώπισή τους απαιτείται συντονισμένη πολυεπίπεδη και συνεχής προσπάθεια. Εξίσου αναγκαία μέσα στα πλαίσια της εθνικής πολιτικής θεωρώ την περαιτέρω ενδυνάμωση της πρώτης γραμμής άμυνας, δηλαδή της πρόληψης. Έχω την ισχυρή πεποίθηση πως σε οποιαδήποτε προσπάθεια πρόληψης τα πιο κάτω πρέπει να εφαρμοστούν:

· Η περαιτέρω ενίσχυση του θεσμού της οικογένειας και η ανάπτυξη από τους ίδιους τους γονείς γνώσεων αλλά και ικανοτήτων για καλύτερη επικοινωνία στην οικογένεια. Παράλληλα, θα πρέπει να υπάρξει επιμόρφωση των γονιών, με τρόπο ώστε να μπορούν να αξιολογούν και να αντιλαμβάνονται τις στάσεις και τα προβλήματα στη γένεσή τους.

· Η ενίσχυση των εθελοντικών οργανώσεων, έτσι ώστε να υπάρχει άμεση ανταπόκριση στο κάλεσμα των γονιών.

· Η καλύτερη στελέχωση των υπηρεσιών κοινωνικής ευημερίας και η βελτίωση της λειτουργίας του θεσμού των κοινωνικών λειτουργών και των ψυχολόγων στα εκπαιδευτήριά μας.

· Η περαιτέρω ενδυνάμωση της αγωγής υγείας και της σεξουαλικής αγωγής στα σχολεία μας. Θεωρώ επάναγκες το μάθημα αυτό να το αναβαθμίσουμε, για να στραφεί προς τις ανάγκες αλλά και τις πραγματικότητες της σημερινής κοινωνίας. Πουριτανικές νοοτροπίες, αφορισμοί και αντιλήψεις του παρελθόντος δεν πρέπει να έχουν θέση στο θέμα αυτό.

· Η δημιουργία περισσότερων κινήτρων προς τους νέους, έτσι ώστε αυτοί να συμμετέχουν σε αθλητικές δραστηριότητες. Εξυπακούεται ότι θα πρέπει να υπάρξει και παράλληλη ενίσχυση σωματείων και λοιπών αθλητικών φορέων που συγκεντρώνουν νέους, έτσι ώστε να μπορούν να τους απασχολούν σε δραστηριότητες υγιείς.

· Η ενίσχυση των διάφορων οργανώσεων νεολαίας από κυβερνητικούς και μη οργανισμούς και διοργάνωση καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων, με τη συμμετοχή νέων αλλά και γνωστών θετικών προτύπων από το καλλιτεχνικό στερέωμα.

· Η παραχώρηση τηλεοπτικού χρόνου από τους τηλεοπτικούς σταθμούς για προβολή μηνυμάτων ζωής και η παράλληλη εκστρατεία διαφώτισης απ’ όλα τα μέσα μαζικής επικοινωνίας.

Στο σημείο αυτό θα πρέπει να σταθούμε ιδιαίτερα στην ανάγκη ενημέρωσης των νέων για τους κινδύνους και τις παγίδες που παραμονεύουν στους δρόμους κατά την οδήγηση τροχοφόρων οχημάτων, έτσι ώστε να μη χάσουμε άλλους νέους στην άσφαλτο. Εξίσου όμως σημαντική είναι και η θεραπεία στις περιπτώσεις εκείνες όπου νέοι μας έχουν ήδη εμπλακεί σε συμπεριφορές και δραστηριότητες επιζήμιες για τους ίδιους και για την κοινωνία. Τους νέους αυτούς πρέπει να τους περιβάλουμε με αγάπη, με στοργή, δεν πρέπει να τους καταδικάζει η κοινωνία και να τους θεωρεί απόκληρους, γιατί έχουν κάνει λάθη. Θα πρέπει, επομένως, μέσω κέντρων συμβουλευτικής, μέσω ανοικτών ή κλειστών θεραπευτικών κοινοτήτων και κυρίως μέσω κέντρων επανένταξης, να βοηθήσουμε στην αποθεραπεία και στην επανένταξή τους στην κοινωνία.

Όμως το άνοιγμα προς τη νεολαία δε θα πρέπει να παραβλέπει και να παραγνωρίζει τις ιδιαιτερότητες και τα επιμέρους προβλήματα συγκεκριμένων τάξεων της νεολαίας μας.

Θα αρχίσω από τη μαθητιώσα νεολαία. Προτείνω να λειτουργήσουν μαθητικές λέσχες υπό την εποπτεία ειδικών, όπου θα προσφέρονται διέξοδοι στα διάφορα προβλήματα των παιδιών, ενώ ταυτόχρονα θα πρέπει να προχωρήσουμε και στην ενίσχυση και στην αστυνόμευση των νυχτερινών κέντρων όσον αφορά την παρουσία ανηλίκων. Η ανάγκη για περαιτέρω ενδυνάμωση στον τομέα της παιδείας θεωρώ πως είναι φυσικά αυτονόητη.

Οι εθνοφρουροί μας. Πέρα από την περαιτέρω βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των φαντάρων μας και της διατήρησης του αξιόμαχου της Εθνικής Φρουράς, ιδιαίτερα αυτές τις δύσκολες στιγμές, θα πρέπει να διατηρήσουμε ακμαίο και το ηθικό τους. Όμως, παράλληλα, εισηγούμαι την εξεύρεση τρόπων και την παροχή όλων των αναγκαίων διευκολύνσεων, με τη συνεργασία του Υπουργείου Άμυνας και του ΓΕΕΦ και των διάφορων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, έτσι ώστε τα στρατευμένα μας νιάτα να χρησιμοποιούν ακαδημαϊκώς παραγωγικά το χρόνο που υπηρετούν την πατρίδα. Στόχος η πρόοδος και η περαιτέρω προετοιμασία τους για τις πανεπιστημιακές τους σπουδές, όμως και η γαλούχηση στα εθνικά μας νάματα και την ιστορία μας. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να προχωρήσουμε στην ενίσχυση των προσπαθειών δημιουργίας ενός σωστού δικτύου μεταφοράς των στρατιωτών μας από και προς τα στρατόπεδα στα οποία υπηρετούν και προς τους τόπους κατοικίας τους, ενώ θα πρέπει να παραχωρούνται περισσότερες διευκολύνσεις σίγουρα προς τους αθλητές φαντάρους μας.

Σε σχέση με τους φοιτητές μας, επιγραμματικά μόνο θα σας αναφέρω πως πρέπει άμεσα να θεσμοθετηθεί φοιτητική κάρτα και να αναγνωρίζεται, για σκοπούς διευκολύνσεων των φοιτητών, και η φοιτητική τους ταυτότητα. Η αναθεώρηση του ισχύοντος σήμερα συστήματος διαγραφών στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, ώστε οι φοιτητές να δικαιούνται να αποφοιτήσουν από το πανεπιστήμιο, εφόσον ολοκληρώνουν τις σπουδές τους, μέσα σε έξι χρόνια είναι επίσης αναγκαία. Κοινή, επίσης, είναι η διαπίστωση ότι πρέπει να υπάρξει θεσμοθέτηση δεύτερης εξεταστικής περιόδου.

Οι νέοι μας στην ύπαιθρο. Η νεολαία της υπαίθρου σίγουρα πρέπει να στηριχθεί και πρέπει να στηριχθεί με τρόπο ουσιαστικό. Η παροχή κινήτρων για την παραμονή των νέων στην ύπαιθρο και για την αποτροπή του φαινομένου της αστυφιλίας, αλλά και για τη διατήρηση στο χώρο το γεωργικό των νέων μας, η αναβάθμιση των κέντρων νεότητας στην ύπαιθρο, ώστε να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της σημερινής νεολαίας, και η συνεχής επιμόρφωση των νέων αναφορικά με τους νέους τρόπους καλλιέργειας και παραγωγής θεωρώ πως είναι μόνο μερικοί τρόποι έμπρακτης στήριξης της αγροτικής μας νεολαίας.

Οι νέοι επιστήμονες. Μέσα στο νέο ευρωπαϊκό σκηνικό που διαμορφώνεται σήμερα, σκηνικό στο οποίο περιλαμβάνεται και η Κύπρος, οι νέοι επιστήμονές μας δεν μπορεί παρά να κατέχουν εξέχουσα θέση. Θεωρώ τους ανθρώπους αυτούς εθνικά κεφάλαια και ως εθνικά κεφάλαια πρέπει να τους αντιμετωπίσουμε. Σημαντική είναι, επομένως, η αξιοποίησή τους στο μέγιστο δυνατό βαθμό και στην Κύπρο αλλά και στο εξωτερικό. Η εξασφάλιση εργασίας και μισθών με τους οποίους να μπορούν να ζήσουν οι νέοι μας, αξιοπρεπών μισθών, επομένως, για όλους, αλλά και η παροχή ίσων ευκαιριών με εκείνες που προσφέρονται σε νέους στο εξωτερικό είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για την αποφυγή αποψίλωσης της τάξης αυτής της νεολαίας μας και της φυγής της στο εξωτερικό. Χρειαζόμαστε τους νέους στην Κύπρο.

Μέσα, λοιπόν, στις σημερινές πραγματικότητες, θεωρώ πως είναι, πράγματι, σημαντική υπηρεσία στο ημικατεχόμενο νησί μας η στήριξη και η προστασία της νεολαίας μας, σε πλαίσια κοινωνικής δικαιοσύνης, ισοπολιτείας, προσφέροντας την κατάλληλη αγωγή και καθοδήγηση, έτσι ώστε η νεολαία μας να καταστεί άξια, για να υπηρετήσει την αγωνιζόμενη πατρίδα.

ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ:

Δεκαπέντε λεπτά.

Σ. ΣΑΜΨΩΝ:

Μισή ώρα...

Είμαι σίγουρος πως η νεολαία μας θα φανεί αντάξια του ρόλου που της επιφύλαξε η μοίρα και η ιστορία, πως, παρά τα πολλά προβλήματα που αντιμετωπίζουμε και παρά το εχθρικό ουσιαστικά περιβάλλον στο οποίο ζούμε, δε θα υστερήσουμε των προγόνων μας. Δε θα υστερήσουμε των προγόνων μας, ιδιαίτερα αυτές τις κρίσιμες στιγμές, και πιστοί στις ιερές παρακαταθήκες τους θα γίνουμε πολλώ κάρρονες, για να μη γίνουμε η τελευταία γενιά Ελλήνων στη μαρτυρική Κύπρο.

Ευχαριστώ.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ:

Παρακαλώ ο κ. Φυττής.

Σ. ΦΥΤΤΗΣ:

Κύριε Πρόεδρε, κύριοι συνάδελφοι και συναδέλφισσες,

Εύχομαι χρόνια πολλά και ό,τι καλό σε όλους σας.

Η δική μου ομιλία για τους προϋπολογισμούς της νέας χρονιάς, του 2003, θα επικεντρωθεί, όπως και πέρυσι, αρχικά στο εθνικό μας θέμα, σε σχέση με τη διαφώτιση και τις προσδοκίες των Κερυνειωτών προσφύγων, τους οποίους έχω την τιμή να εκπροσωπώ μαζί με δύο άλλους εκλεκτούς συναδέλφους στη Βουλή των Αντιπροσώπων. Στη συνέχεια θα επικεντρώσω το ενδιαφέρον μου σ’ ορισμένα προβλήματα του προσφυγικού κόσμου και ακολούθως σ’ ορισμένα θέματα αγροτικής πολιτικής και ανάπτυξης.

Εθνικά θέματα

Κύριοι συνάδελφοι,

Ο χρόνος που φεύγει θα μείνει στην ιστορία για το ορόσημο της απόφασης της Κοπεγχάγης, σύμφωνα με το οποίο, η Κύπρος περιλήφθηκε στην πέμπτη και ασύγκριτα μεγαλύτερη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ευρωπαϊκή πορεία της Κύπρου, κατόπιν σκληρού αγώνα της κυβέρνησης, της Βουλής και του λαού μας, ολοκληρώθηκε με επιτυχία, με τη στήριξη της Ελλάδας αλλά και με την υποστήριξη όλων των άλλων ευρωπαϊκών χωρών και των οργάνων και υπηρεσιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είμαστε βέβαιοι ότι η ένταξη θα ολοκληρωθεί και, το 2004, η Κύπρος θα είναι πλήρες, ισότιμο μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην οποία μπήκε με το σπαθί της, χωρίς να υποκύψει στους εκβιασμούς τρίτων, χωρίς να ενδώσει η ίδια η Ευρώπη στις έντονες και απροκάλυπτες αμερικανικές πιέσεις. Η Κύπρος, συνεχίζοντας τον αγώνα της για οικονομική πολιτική και κοινωνική πρόοδο, μπορεί να προσβλέπει στην Ευρώπη, να στηρίζεται στην Ευρώπη και μαζί της, ως σύνολο, ως Ευρώπη, πλέον, να αναζητά τη δική της αυτονομία από τους μεγάλους πλανητάρχες.

Ιστορικό ορόσημο του 2002 αποτελεί επίσης το σημαντικότατο γεγονός ότι στα τέλη περίπου του χρόνου που μας πέρασε υποβλήθηκε το σχέδιο του γενικού γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών κ. Κόφι Ανάν για επίλυση του Κυπριακού. Ένα σχέδιο που, παρά τις έντονες διαμαρτυρίες για αρκετές απαράδεκτες πρόνοιές του, έγινε δεκτό από τη δική μας πλευρά, από την κυπριακή κυβέρνηση, για διαπραγμάτευση. Και, ενώ έχουμε δείξει ως κυπριακή κυβέρνηση και ως ελληνική κοινότητα ότι θέλουμε να λυθεί το Κυπριακό και να διαπραγματευτούμε το Σχέδιο Ανάν, με στόχο να βελτιωθούν τα πάμπολλα αρνητικά του και να διευκρινιστούν αρκετά άλλα σημεία, οι Τούρκοι συνεχίζουν το βιολί τους, την απεριόριστη δηλαδή αδιαλλαξία τους, την πάγια εκπεφρασμένη πολιτική τους για ανεξάρτητο τουρκοκυπριακό κράτος, για αποδοχή από μας συνομοσπονδίας, για εθνικό ξεκαθάρισμα και μη επιστροφή των Ελληνοκυπρίων προσφύγων στα σπίτια τους, για εγγυήσεις της Τουρκίας, για παραμονή των εποίκων και τόσα άλλα. Ενώ η δική μας πλευρά έδειξε όλη την καλή της διάθεση για λύση, οι Τούρκοι, εκτός από ορισμένες κινητοποιήσεις μερίδας των Τουρκοκυπρίων και κάποιες δηλώσεις ορισμένων πολιτικών εδώ και στην Άγκυρα, συνεχίζουν την πάγια πολιτική τους, τη μακροχρόνια πολιτική της Άγκυρας, για διαίρεση του νησιού μας, για έλεγχο, τελικά, όλης της Κύπρου.

Δυστυχώς, η έλευση του νέου χρόνου δε μας βρίσκει, εκτός από την επιτυχία της Κοπεγχάγης, σε καλύτερες συνθήκες στο Κυπριακό. Οι πιέσεις των ξένων για “συμμόρφωση” με το χρονοδιάγραμμα της 28ης Φεβρουαρίου, που έθεσε ο γενικός γραμματέας, φαίνεται ότι μόνο την πλευρά μας εγγίζουν. Και το μεγάλο άγχος του κυπριακού λαού είναι κατά πόσο θα επιβληθεί σε μας μια λύση, χωρίς διαπραγμάτευση των αρνητικών κρίσιμων σημείων του Σχεδίου Ανάν, αν τελικά μας επιβληθεί μια απαράδεκτη, αντιδημοκρατική και ρατσιστική λύση. Αλλά εδώ θα μετρηθεί ξανά η αντοχή μας και η θέλησή μας ως λαού να αγωνιστούμε για το καλύτερο, με σκοπό να επιβιώσουμε σ’ αυτό τον τόπο. Θα πρέπει να αναλογιστούμε πρώτα-πρώτα ότι σ’ αυτό το χρόνο θα έχουμε μπροστά μας νέα δεδομένα, θετικά για την πλευρά μας, τα οποία οφείλουμε να αξιοποιήσουμε. Η Κύπρος θα είναι πλέον σχεδόν κοντά στο χρονικό σημείο να είναι πλήρες μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα έχει έτσι κάθε δικαίωμα να αξιώνει να της συμπεριφέρονται όπως σε όλα τα κράτη μέλη και όπως σε όλα τα ελεύθερα κράτη στον κόσμο.

Η Τουρκία, από την άλλη, για να μπορέσει να ικανοποιήσει τα κριτήρια της Κοπεγχάγης, οφείλει να συμμορφώνεται με τις ευρωπαϊκές αρχές και αξίες, προκειμένου να γίνει δεκτή στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Και δεν μπορεί να είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τη στιγμή που τα στρατεύματά της κατέχουν έδαφος μιας άλλης χώρας μέλους. Οι αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Τουρκία δεν μπορούν να περιφρονηθούν από την Τουρκία και από το κατεστημένο που ελέγχει την πολιτική της, όπως περιφρονούνταν από την ίδια για είκοσι εννιά χρόνια τα ψηφίσματα του ΟΗΕ. Αυτό, γιατί η Τουρκία θέλει, έτσι τουλάχιστον έδειξε, να προχωρήσει η ενταξιακή της πορεία στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αυτά τα θετικά, λοιπόν, και άλλα ευνοϊκά στοιχεία αποτελούν τα ισχυρά μας διαπραγματευτικά όπλα που οφείλουμε να αξιοποιήσουμε, χωρίς αλαζονεία αλλά με σύνεση, με προγραμματισμό, με διεκδικητικότητα, σε ό,τι αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματά μας, στο χρόνο που ήδη μπήκαμε.

Είναι εδώ, λοιπόν, που θέλω να τονίσω τη σημασία της διαφώτισης και των κονδυλίων που προβλέπει ο προϋπολογισμός του 2003, τα οποία για χρόνια είναι του ίδιου πενιχρού ύψους. Όσον αφορά το Υπουργείο Εξωτερικών, υπάρχει κονδύλι £1.350.000, εκ των οποίων £950.000 είναι για εκμίσθωση και δικαιώματα οίκου δημοσίων σχεδίων στις ΗΠΑ και κονδύλι £1.200.000 για το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, με αύξηση £200.000, που, όπως είναι φανερό, θα καλύψει μόνο την αύξηση του πληθωρισμού και του ΦΠΑ. Η διαφώτιση είναι όπως την άμυνα, συνάδελφοι. Έπρεπε να ενισχύεται σοβαρά και γενναία, όπως η άμυνα. Και οι δυο συμβάλλουν παράλληλα στη στήριξη του κράτους μας, της κρατικής μας οντότητας, ενισχύουν την αποτρεπτική δύναμη της πλευράς μας.

Ακριβώς στις δύσκολες μέρες και μήνες που περνούμε, ακριβώς για να ενημερώσουμε τις κυβερνήσεις και τα πολιτικά κόμματα, όχι μόνο της Ευρώπης αλλά και της Αμερικής, της Ασίας, της Αυστραλίας, της Αφρικής, παντού γενικά, θα έπρεπε να είχαμε στείλει, ακόμη, κατάλληλες αποστολές για ενημέρωση για τις σημερινές εξελίξεις. Εκείνο που θέλω εμφαντικά να τονίσω είναι ότι ναι μεν σταδιακά η Κύπρος έχει προσδεθεί στο άρμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά εκείνοι που μας στήριξαν με την ψήφο τους ως κράτος, ως Κυπριακή Δημοκρατία, μετά το 1963 και κυρίως μετά το 1974, ήταν οι διάφορες χώρες του τρίτου κόσμου, των αδεσμεύτων, της Κοινοπολιτείας, και των χωρών της πρώην Ανατολικής Ευρώπης και Σοβιετικής Ένωσης. Αυτές τις χώρες, για λόγους και μόνο αβρότητας και γιατί μάλλον θα τις ξαναχρειαστούμε όλες αυτές τις χώρες στα Ηνωμένα Έθνη, να μας ξαναστηρίξουν -ας μη το αποκλείσουμε- θα έπρεπε συνεχώς να τις ενημερώνουμε και να διατηρούμε καλές σχέσεις μαζί τους. Δεν αρκεί το ότι έχουμε σε αρκετές απ’ αυτές διπλωματικές αποστολές ή μπορεί να τους στέλλει επιστολές το Υπουργείο Εξωτερικών, αν τους στέλλει βέβαια. Δεν αρκούν οι πιο σύγχρονες και ευφάνταστες μέθοδοι, που αποδεδειγμένα έχουν υιοθετήσει στο Υπουργείο Εξωτερικών, με χρήση, δηλαδή, της σύγχρονης τεχνολογίας. Οι επισκέψεις από κυβερνητικής ή και κοινοβουλευτικής πλευράς και οι ειδικές ενημερωτικές αποστολές, πιστεύω, τόσο στην Ευρώπη όσο και παγκόσμια, οι προσωπικές γενικά επαφές φέρνουν πολύ καλύτερα αποτελέσματα.

Τα κονδύλια, λοιπόν, κατά τη γνώμη επιπρόσθετα και της επιτροπής Οικονομικών της Βουλής, είναι ανεπαρκή για τέτοιο πολύπλευρο σκοπό, όπως της διαφώτισης για το Κυπριακό. Γιατί δεν παραδειγματιζόμαστε από την Τουρκία, που για το σκοπό αυτό διαθέτει εκατομμύρια και εκατομμύρια και έχει καταφέρει να αλλάξει εν πολλοίς την εικόνα που είχε η παγκόσμια κοινή γνώμη για το Κυπριακό και για αυτήν, έχει καταφέρει να αλλάξει την ιστορία του Κυπριακού και, αντί κατηγορούμενη, έγινε κατήγορος και οι απόψεις της γίνονται δεκτές από κυβερνήσεις, βουλευτές, κόμματα και οργανώσεις; Εμείς ούτε στην ίδια την Κύπρο δεν οργανώνουμε σωστά τη διαφώτιση των ξένων επισκεπτών, των τουριστών, όσων επισκέπτονται τη γραμμή Αττίλα και τα οδοφράγματα, αλλά ούτε και τους φοιτητές, τους απόδημους και όσους έχουν όρεξη να βοηθήσουν τους έχουμε οργανώσει σωστά και βοηθήσει οικονομικά, για να εκπληρώσουν το ύψιστο έργο της ενημέρωσης/διαφώτισης.

Θα ήθελα να τονίσω ότι θεωρώ σημαντικό να διατεθούν τώρα κονδύλια για μια ευρύτατη εκστρατεία ενημέρωσης όλων των χωρών και κυβερνήσεων για το περιεχόμενο του Σχεδίου Ανάν, που ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ μας υπέβαλε και εν πολλοίς, με διάφορους τρόπους, οι αντιπρόσωποί του μας πιέζουν να το δεχθούμε πλήρως. Ας θυμηθούμε τι έγινε στην Κοπεγχάγη. Πρέπει να ενημερώσουμε για τη δική μας θέση, ότι εξακολουθεί η κατοχή, ότι εμείς θέλουμε λύση, αλλά λύση σωστή και λειτουργική, ότι αυτή η λύση που προτείνεται δεν κατοχυρώνει την εφαρμογή των ανθρώπινων δικαιωμάτων, όπως είναι αυτά ευρέως κατοχυρωμένα σ’ όλες τις ευνομούμενες χώρες, ότι η Τουρκία συνεχίζει να περιφρονεί κάθε αρχή δικαίου, ότι καταστρέφει την πολιτιστική κληρονομιά των κατεχόμενων εδαφών μας, ότι αρνείται να αποκαλύψει την τύχη των αγνοουμένων μας. Οι αποστολές μας πρέπει να τονίσουν ότι, για να υπάρξει ειρήνη και συμφιλίωση, που εμείς οπωσδήποτε θέλουμε, με τους συμπατριώτες μας Τουρκοκύπριους, πρέπει να θέλουν και εκείνοι, και ιδιαίτερα η ηγεσία τους. Και αυτή η συμφιλίωση και συνύπαρξη δε γίνεται με τους κουβαλητούς εποίκους, που λυμαίνονται τη γη και την περιουσία των Ελληνοκυπρίων για τρεις σχεδόν δεκαετίες. Πιστεύω ειλικρινά, ότι, όταν επεξηγηθούν στις διάφορες χώρες, αλλά κυρίως σε πολλές, κρίσιμες για την επιρροή τους, χώρες, ότι το Σχέδιο Ανάν πρέπει τουλάχιστο να ευθυγραμμιστεί, είτε πριν την αποδοχή του είτε σε καθορισμένη σύντομη χρονική προθεσμία, με όλες τις αρχές των ανθρώπινων δικαιωμάτων, θα βρούμε αρκετή ανταπόκριση.

ΒΟΥΛΕΥΤΗΣ:

...

Σ. ΦΥΤΤΗΣ:

Η διόρθωση των σημείων του Σχεδίου Ανάν που είναι αντίθετα προς τα ανθρώπινα δικαιώματα αφορά δεκατρία θέματα και σημεία, κατά τη γνώμη πολλών αλλά και ειδικά κατά τη γνώμη του δικαστή του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κ. Λουκή Λουκαΐδη, πρώην Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα, και θα παράσχει βέβαια μια σταθερή εγγύηση διατήρησης της ειρήνης, της ασφάλειας, της βιωσιμότητας της λύσης. Αλλιώς, αν τα ανθρώπινα δικαιώματα και η κατοχύρωσή τους ερμηνευτούν με σκοπιμότητες και παρεκκλίσεις, η λύση θα είναι άδικη και μη βιώσιμη. Δε θα τη δεχτεί ο λαός μας και, αν κάποιοι την υπογράψουν, θα είναι υπόλογοι έναντι της ιστορίας, έναντι του μέλλοντος, έναντι του ελληνισμού και της τύχης του. Ανθρώπινα δικαιώματα όπως το δικαίωμα ασφάλειας, απόλαυσης και χρήσης της ιδιοκτησίας, της επιστροφής των προσφύγων στα σπίτια και τις περιουσίες τους, εγκατάστασης όλων των πολιτών του κράτους σε οποιοδήποτε χώρο του κράτους αυτού είναι ορισμένα από τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα που οπωσδήποτε θέλουμε να κατοχυρωθούν και για τα οποία ο λαός μας άντεξε και αγωνίζεται για είκοσι οκτώ τώρα χρόνια.

Είναι ηλίου φαεινότερον ότι η διάθεση κονδυλίων για ολοκληρωμένη παγκόσμια διαφωτιστική εκστρατεία είναι επείγουσα ανάγκη, γιατί η Τουρκία, σύμφωνα με την πάγιά της τακτική, θα αυξήσει την αδιαλλαξία της, προκειμένου να αποσπάσει επιπλέον κέρδη από τις διαδικασίες ή και συνομιλίες. Θα τεντώσει το σχοινί στο έπακρο με απειλές και διεκδικήσεις, γνωρίζοντας ακριβώς ότι ο γενικός γραμματέας και ο ευρωπαϊκός παράγοντας επείγονται για λύση, ενόψει της τελικής διαδικασίας ολοκλήρωσης της ένταξης για υπογραφή, δηλαδή της Συνθήκης Προσχώρησης, είτε με Κύπρο επανενωμένη είτε με Κύπρο διαιρεμένη. Γι’ αυτό και ο Ντενκτάς επαναφέρει συχνά την απειλή της προσάρτησης, επαναφέρει εκβιασμούς και εντάσεις.

Γι’ αυτά όλα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι και καλά οργανωμένοι, με επιπλέον ψυχικά αποθέματα αντίστασης στις πιέσεις για εκπτώσεις από τις βασικές αρχές της σωστής, λειτουργικής και βιώσιμης λύσης του Κυπριακού. Όλοι θα κριθούμε και πολλά θα κριθούν για το μέλλον του τόπου και του λαού από την έκβαση των διαπραγματεύσεων επί του Σχεδίου Ανάν, αν βέβαια προσέλθει η άλλη πλευρά και γίνουν τέτοιες ουσιαστικές διαπραγματεύσεις. Με καλή θέληση και ειλικρίνεια πρέπει να συνεχίσουμε εμείς να εργαζόμαστε για διεξαγωγή ουσιαστικών και σε βάθος διαπραγματεύσεων, με σταθερό στόχο την επίτευξη συμφωνίας λύσης του Κυπριακού στη βάση των δημοκρατικών αρχών, του διεθνούς δικαίου, των ψηφισμάτων του ΟΗΕ για την Κύπρο, του ευρωπαϊκού κεκτημένου και των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Μιας λύσης που να κατοχυρώνει πλήρως, μεταξύ άλλων, και το δικαίωμα και ημών των Κερυνειωτών και όλων των άλλων προσφύγων να επιστρέψουμε, χωρίς ποσοστά, περιορισμούς και προϋποθέσεις, στη γη μας. Δε θα δεχθούμε θυματοποίησή μας, γιατί ναι μεν η Κερύνεια, η Καρπασία και η βόρεια, γενικά, Κύπρος, δέχθηκαν το βάρος της εισβολής και κατοχής, αλλά αυτή η εισβολή έγινε σε βάρος ολόκληρης της Κύπρου και ολόκληρη η Κύπρος και ο λαός της θα πρέπει να στηρίξουν την αποκατάσταση και επιστροφή των κατοίκων που πλήρωσαν και εξακολουθούν να καταβάλλουν το τίμημα και το βάρος της τουρκικής εισβολής. Η θυματοποίηση οποιασδήποτε περιοχής ή οποιουδήποτε μέρος του πληθυσμού δε θα γίνει εύκολα ή δύσκολα δεκτή. Απλά δε δεχόμαστε τη θυματοποίησή μας.

Προσφυγικά θέματα

Στη συνέχεια θα αναφερθώ σε μικρό αριθμό κύριων προβλημάτων που απασχολούν τον προσφυγικό κόσμο. Άλλα απ’ αυτά είναι χρονίζοντα, άλλα έκτακτα ή προσωρινά. Η επίλυση ή τουλάχιστον η τροχιοδρόμηση της λύσης τους καθυστερεί ή πελαγοδρομεί.

1.Εκλογές για ανάδειξη των μελών της Παγκύπριας Επιτροπής Προσφύγων (ΠΕΠ)

Οι εκλογές αναβάλλονται συνεχώς. Για διάφορους λόγους αναβλήθηκαν και στο παρελθόν έτος. Η ανάδειξη όμως ηγεσίας των προσφύγων, καθολικής και δημοκρατικά εκλελεγμένης, θα ωφελήσει τα μέγιστα τόσο στον καθολικό αγώνα των προσφύγων για επιστροφή και δικαίωση όσο και στον εντοπισμό, προβολή και οργανωμένη απαίτηση για λύση των προσφυγικών προβλημάτων, τοπικών και παγκύπριων. Οι εκλογές αυτές δεν μπορεί να αναβάλλονται επ’ αόριστον. Ας αποφασίσουμε όλοι, επιτέλους, ότι το διοριστικό σύστημα για την ηγεσία της ΠΕΠ, έστω και από αντιπροσώπους κομμάτων, δεν είναι το σωστό για ένα σύνολο προσφυγικού κόσμου που πλησιάζει τις διακόσιες χιλιάδες.

2.Αναγνώριση της προσφυγικής ιδιότητας - παραχώρηση της προσφυγικής ταυτότητας

Δεκάδες εκατοντάδες συμπολίτες μας που είτε κατοικούσαν για λίγα χρόνια πριν το 1974 στις ελεύθερες περιοχές είτε μετανάστευσαν στο εξωτερικό, αλλά το σπίτι τους ή το πατρικό τους και η περιουσία τους είναι στην κατεχόμενη Κύπρο δεν έχουν αναγνωριστεί ως πρόσφυγες μέχρι τώρα. Αυτό είναι ένα σοβαρό λάθος του κράτους μας και της κυβέρνησης ιδιαίτερα.

Καθημερινά συναντούμε τέτοιες περιπτώσεις και δικαιολογημένα έχουν παράπονο. Ενώ οι Τούρκοι “πολιτογραφούν” ως πολίτες του ψευδοκράτους τους τους εποίκους, τους ξένους δηλαδή προς την Κύπρο, και θα ήθελαν να τους κρατήσουν εδώ, με το Σχέδιο Ανάν, η δική μας πλευρά δεν αναγνωρίζει ως πρόσφυγες αυτούς που γεννήθηκαν, μεγάλωσαν, εκπαιδεύτηκαν πολλές φορές στα κατεχόμενα και σήμερα οι Τούρκοι κατέχουν την περιουσία τους. Χρειάζεται αλλαγή νοοτροπίας, αλλαγή νομοθεσίας, διεύρυνση των κριτηρίων για αναγνώριση της προσφυγικής ιδιότητας και παραχώρηση της σχετικής ταυτότητας σε δεκάδες συμπατριώτες μας. Για τους περισσότερους από αυτούς η οικονομική βοήθεια έχει πολύ λιγότερη σημασία από την αναγνώριση της καταγωγής και της ταυτότητάς τους.

3.Προβλήματα οικισμών - προβλήματα αυτοστέγασης

Η συντήρηση των κυβερνητικών οικισμών πρέπει να προχωρήσει με πιο γρήγορο ρυθμό. Οι καθυστερήσεις που παρατηρούνται, οι κακοτεχνίες, ο ελλιπής έλεγχος, κατά τη διάρκεια και στο τέλος της συντήρησης των έργων ανάπλασης, προκαλούν αναστάτωση στους κατοίκους, προβλήματα, ταλαιπωρίες, αυξημένο κόστος. Η ανάπλαση πρέπει να συνοδεύεται και από έργα κοινωνικής και δημόσιας ωφέλειας μέσα στους συνοικισμούς, όπως π.χ. δημιουργία ή ανάπλαση των χώρων πρασίνου, των πάρκων, των γηπέδων, των αιθουσών και των κέντρων νεότητας, των αιθουσών πολλαπλής χρήσης κ.λπ. Εκτός από τους συνοικισμούς, το κράτος καθυστερεί να λύσει ορισμένα προβλήματα όσον αφορά την αυτοστέγαση των προσφύγων, όπως, για παράδειγμα, να παράσχει βοήθεια για συντήρηση σ’ όσους αυτοστεγάστηκαν σε δικά τους οικόπεδα. Η παροχή βοήθειας πρέπει να μπει σε νέα βάση, για να παραχωρείται σύμφωνα με κριτήρια εισοδηματικά και άλλα.

Η λήψη απόφασης για την παροχή βοήθειας μέχρι £3.000 για συντήρηση και επισκευές, που ισχύει για μη πρόσφυγες, κατά μήκος της Πράσινης Γραμμής στη Λευκωσία και Άγιο Δομέτιο, καθυστερεί όσον αφορά τους πρόσφυγες. Δεν μπορεί το σχέδιο αναζωογόνησης των ακριτικών περιοχών να διαχωρίζει τους πρόσφυγες από τους αυτόχθονες, με τους πρόσφυγες να μην παίρνουν τίποτε για συντήρηση, επειδή πριν είκοσι πέντε χρόνια περίπου έλαβαν κάποια χαμηλή, ασφαλώς τότε, βοήθεια.

4.Διαχωρισμός οικοπέδων για νέα ζευγάρια και αύξηση της οικονομικής χορηγίας για τους νέους

Οι στεγαστικές ανάγκες των νέων ζευγαριών προσφύγων είναι συνεχείς και αυξανόμενες. Η λύση του προβλήματος αφέθηκε κυρίως στην κρατική χορηγία των £7.600, που, με πρόσφατη απόφαση, αυξήθηκε σε £8.520-£11.540, ανάλογα με την οικογένεια και το σπίτι ή τον αριθμό υπνοδωματίων που θέλει να κτίσει ή για την αγορά διαμερίσματος. Όμως δεν είναι δυνατό ή εύκολο η πλειοψηφία των νέων να μπορέσει να κτίσει ή να αγοράσει με τα σημερινά δεδομένα των πολύ ψηλών τιμών των οικοπέδων, των διαμερισμάτων και της δαπάνης ανέγερσης κατοικίας.

Εδώ πρέπει να τονίσουμε ότι η πρόσφατη αναθεώρηση και αύξηση των παρεχόμενων χορηγιών κατά 12% και η αύξηση κατά 15% των εισοδηματικών κριτηρίων, που θα ισχύουν για τα τρία επόμενα χρόνια, δε μας ικανοποιούν, λαμβάνοντας υπόψη το βιοτικό επίπεδο των προσφύγων σε σχέση με τον υπόλοιπο λαό και την αύξηση του κόστους ζωής. Έτσι, η κυβέρνηση πρέπει να δει αυτό το θέμα και να το λύσει σύντομα με διαχωρισμούς πολλών νέων οικοπέδων σε διάφορες περιοχές και τη γρηγορότερη υλοποίηση των διαχωρισμών εκεί που ήδη λήφθηκε απόφαση, με κτίσιμο, επίσης, νέων κυβερνητικών οικισμών και ανάκτηση περίπου τριακοσίων κατοικιών σε συνοικισμούς που κατακρατούνται παράνομα.

5.Χαμένα εισοδήματα - Κεντρικός Φορέας Ισότιμης Κατανομής Βαρών

Για χρόνια τώρα τον προσφυγικό κόσμο απασχολεί το πρόβλημα των χαμένων εισοδημάτων από την κατεχόμενη γη, δηλαδή των γεωργικών, τουριστικών, εμπορικών κ.λπ. Τους πρόσφυγες απασχολεί η άνιση κατανομή των βαρών και των επιπτώσεων της τουρκικής εισβολής σε πρόσφυγες και μη πρόσφυγες. Όπως παραδέχονται όλοι οι αρμόδιοι και όπως αποδεικνύεται από τη μελέτη του Πανεπιστημίου Κύπρου, τη μόνη σωστή μελέτη για την εφαρμογή της ισότιμης κατανομής βαρών, μέχρι τώρα ελάχιστη ανταπόδοση έγινε στους πρόσφυγες για τα χαμένα τους εισοδήματα και για την αποκατάσταση της εθνικής φερεγγυότητας, σε μια τάξη, δηλαδή, που έχασε τα πάντα και για είκοσι οκτώ, είκοσι εννιά τώρα, χρόνια αγωνίζεται να δραστηριοποιηθεί και να ζήσει αξιοπρεπώς. Με βάση, λοιπόν, τη μελέτη του πανεπιστημίου, κάθε πρόσφυγας θα έπρεπε να παίρνει £4.200 ετησίως, που σημαίνει ότι έπρεπε να πάρει μέχρι σήμερα £120.000 περίπου. Κανένας πρόσφυγας, κατά κεφαλήν εννοούμε, δεν πήρε αυτή την κάλυψη των χαμένων εισοδημάτων του. Θα χρειαζόταν πάρα πολλή ώρα να αναπτύξουμε εδώ ότι ο Κεντρικός Φορέας Ισότιμης Κατανομής Βαρών απέτυχε ουσιαστικά στην ουσιαστική υλοποίηση των δύο πρωταρχικών σκοπών της ίδρυσής του, δηλαδή, πρώτον, στην ίδρυση ενός διαχρονικού σχεδίου παροχής χαμηλότοκων δανείων και, δεύτερον, στο να προχωρήσει σε υλοποίηση της μελέτης για την εφαρμογή της ισότιμης κατανομής βαρών.

Είναι γνωστά σ’ όλο τον προσφυγικό κόσμο τα όσα διαδραματίζονται με τα δάνεια, κυρίως τα οικιστικά και τα σπουδαστικά, που παραχωρούνται από το φορέα. Τρομερές καθυστερήσεις της τάξης των τριών έως πέντε χρόνων, δυσκολίες, παροχή χαμηλών δανείων, πρόβλημα κριτηρίων και προτεραιοτήτων, έλλειψη κονδυλίων. Ενώ κάποιος χρειάζεται £80 εκατομ. ετησίως, του παραχωρούνται £22 εκατομ. για το 2002, άγνωστο πόσα φέτος. Πληθώρα αιτήσεων για δάνεια, καθυστέρηση στην υποβολή του συμπληρωματικού προϋπολογισμού του 2002. Υποβλήθηκε στο Υπουργείο Οικονομικών το Μάρτη και στάλθηκε στη Βουλή στα τέλη του Νιόβρη κουτσουρεμένος, από £11 εκατομ. στα £2 εκατομ. Και, κατά τα άλλα, ο κ. Αναστασιάδης χθες μας είπε ότι προικοδοτήθηκε ο φορέας γενναιόδωρα.

Η φερεγγυότητα των προσφύγων και η αποκατάσταση της αξιοπρέπειάς τους, κυρίες και κύριοι, δε γίνεται με ημίμετρα· γίνεται με νέες μεθόδους, με πολιτικές αποφάσεις από το κράτος και στη συνέχεια από τη Βουλή. Ο φορέας θα μπορούσε να γίνει ένας χρηματοπιστωτικός οργανισμός, με χρηματοδότηση £250 εκατομ., που να διευκολύνει ουσιαστικά τους πρόσφυγες. Θα πρέπει να αλλάξει ο ρυθμός του, με την αύξηση των κεφαλαίων που του παραχωρούνται, την παράλληλη αύξηση του προσωπικού και την επιτάχυνση των διαδικασιών. Λύση για τα χαμένα εισοδήματα των κατεχόμενων περιοχών -τονίζω, για τα εισοδήματα, όχι για την αξία, όπως λέγει το Σχέδιο Ανάν- είναι και η χορήγηση κυβερνητικών χρεογράφων στους ιδιοκτήτες κατεχόμενης ή απροσπέλαστης περιουσίας τους, χρεογράφων, δηλαδή, που θα εξασφαλίζουν στους κατόχους τους εισοδήματα με μορφή μερίσματος ή με μορφή κεφαλαιουχικού κέρδους. Αυτή τη γνώμη εξέφρασε ο ίδιος ο Υπουργός Οικονομικών πριν δύο χρόνια, αλλά ουδέν εγένετο μέχρι τώρα. Όποια λύση και αν υιοθετηθεί για την κάλυψη των χαμένων εισοδημάτων, πιστεύουμε ότι αυτή πρέπει να υιοθετηθεί σύντομα. Ολόκληρη τάξη συμπατριωτών μας υπέστη μια ολόκληρη εθνική τραγωδία. Άρχισε από το μηδέν, αγόρασε τα πάντα σε πιο ψηλές μάλιστα τιμές, ιδιαίτερα τη γη όπου έκτισε. Με την αγοραστική κίνηση που δημιούργησε, αύξησε τους ρυθμούς ανάπτυξης και συνέβαλε στην ορθοπόδηση του κράτους. Όταν υπάρχουν θεομηνίες και καταστροφές στις ελεύθερες περιοχές, το κράτος προστρέχει -και ορθώς προστρέχει- για βοήθεια και αποζημιώσεις. Υπάρχουν σχετικά ταμεία και χορηγίες. Στη διαχρονική καταστροφή που για είκοσι εννιά τώρα χρόνια συνετέλεσε, στη διαχρονική απώλεια εισοδημάτων... Δεν μπορεί να χωρέσουν οι πρόσφυγες στα δημόσια ταμεία, για να καλυφθεί μέρος του χάσματος που δημιουργήθηκε από την απώλεια των εισοδημάτων από τις κατεχόμενες περιουσίες; Να σημειώσουμε εδώ ότι το χάσμα αυτό διευρύνεται όλο και πιο πολύ με την ενηλικίωση της νέας γενιάς και την παράταση της τραγωδίας της Κύπρου.

6.Τουρκοκυπριακές περιουσίες

Τι να πούμε για το θέμα αυτό και να μην είναι λίγο; Μήπως να αναφέρουμε την αδικία που γίνεται σε βάρος των προσφύγων από την παραχώρηση τουρκοκυπριακών περιουσιών σε μη πρόσφυγες, σε οργανισμούς, σε δήμους, κυβερνητικά τμήματα, υπεραγορές, σωματεία, συντεχνίες κτλ.; Μήπως την υπενοικίαση γεωργικής γης από κάποιους που δεν την καλλιεργούν, ενώ την κατακρατούν; Τη μη αναθεώρηση των ενοικίων των καταστημάτων και την απώλεια εισοδημάτων για το Ταμείο Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών; Την πώληση τουρκοκυπριακής γης, που ανήκει σε Τουρκοκύπριους μετανάστες, πριν το ’74, σε Ελληνοκύπριους ενδιαφερόμενους αγοραστές και τη μείωση έτσι των κλήρων των προσφύγων; Επαναλαμβάνω εδώ την πάγια θέση μου ότι το κράτος οφείλει να σταματήσει αυτή την ανοχή, να κλείσει αυτό το παράθυρο, να βρει νόμιμους και συνταγματικά κατοχυ�