KÜRE DAĞLARI MİLLİ PARKI

(KÜRE DAĞLARI MİLLİ PARKIAKDENİZ ÜNİVERSİTESİNAZAZN GÜLER 20120905056)

İÇİNDEKİLER

· MİLLİ PARKIN TARİHİ

· MİLLİ PARKIN KÜLTÜRÜ

· JEOLOJİSİ

· MİLLİ PARKI’NIN ULUSAL VE ULUSLARARASI ÖNEMİ

· MİLLİ PARK’IN EKOSİSTEMİ

· MİLLİ PARKTA BULUNAN HAYVAN TÜRLERİ

· MİLLİ PARKTA BULUNAN BİTKİ TÜRLERİ

· MİLLİ PARK İÇİN UYGULANAN VE UYGULANMAKTA OLAN PROJELER

MİLLİ PARKIN TARİHİ

Xenophon, 2400 yıl önce, bölge hakkında bilgi verirken bölgenin iç kesimlerinde ulaşımın çok zor şartlar altında yapıldığını fakat deniz yolu seyahatinin daha kolay olduğunu söylüyor: “Bence yol yalnız zahmetli değil, aşılması kesinlikle imkânsız bir yoldur.”

Gustav Hirschfeld (1847-1895), 1882 yılında Paphlagonia Bölgesi’nin kuzey kesimlerini gezerken İnebolu’dan yola çıkarak Bartın Çayı civarına geldiği seyahatinde bölgenin sarplığından ve ulaşım zorluğundan bahsediyor. Geçtiği dağların yolculuk için uygun olmadığını hatta patika yolların çok dar ve zor olduğunu belirtiyor. Deniz yolculuğunun daha kolay olduğunu vurguluyor.

Tarihin farklı evrelerinde pek çok seyyahın notlarına konu olmuş yörenin kayıtlı tarihi Hititlerle başlar. Ardından Frigyalılar ve Lidyalılar bölgeye egemen olmuşlar. M.Ö IV. yüzyılda Perslerin eline geçen Küre Dağları ve çevresi, sonrasında Makedonya Kralı Büyük İskender tarafından fethedilir. Bölge Pontus Krallığı'na bağlı olduğu M.Ö. I. yüzyılda Paflagonya adıyla anılır. Roma İmparatorluğu’nun egemenliğini, M.Ö. 395 yılından itibaren Bizanslıların yönetimi izler.

Türk egemenliği ise, 1105 yılında Danişmentlilerin bölgeye hâkim olmasıyla başlar. Küre Dağları'nda Anadolu Selçukluları, Çobanoğulları, Candaroğulları gibi Türk Beyliklerinin hüküm sürdüğü biliniyor. 1461’de Osmanlı İmparatorluğu topraklarına katılmasının ardından, Cumhuriyet'in ilanına kadar el değiştirmemiştir.

Ormanların içerisinde gizli mağaralarda yer alan şapeller, mezarlar ve geç Roma, erken Bizans dönemine ait olduğu sanılan bazı kalıntılar bölgenin tarihine ışık tutmaktadır.

“Küre Dağları” adı, dağların orta kesimindeki Küre ilçesinin adından gelir. Kastamonu'nun ilçesi, bakırlı pirit yataklarının da ev sahibidir. Anıldığı bir diğer isim olan “İsfendiyar Dağları”, 1291–1461 arasında bölgede hüküm süren sekizinci Candaroğulları Beyi olan İsfendiyar Bey’e atfedilir.

Kastamonu

Şehirdeki darphane Kastamonu'nun bölgedeki en eski yönetsel merkezlerden biri olduğunun en açık işaretidir. Tarihi M.Ö. 5. yüzyıla kadar uzanan şehir, bugünün Cumhuriyet Türkiye’sine kadar Palalar, Tumannalar, Kaşkalar, Paphlagonialılar, Enetler, Danişmentler, Candaroğulları, İsfendiyaroğulları ve Osmanlılara ev sahipliği yapmıştır. Kentin dikkat çeken bir özelliği de, tarih boyunca işgal görmemiş olmasıdır.

Bartın

Seyyahların notları Bartın ve çevresinin tarihine ışık tutan öncelikli kaynaklardır. 1680-1762 arasında yaşayan, Uluslu İbrahim Hamdi Efendi’nin iki ciltlik seyahatnamesi, Bartın ve Milli Park bölgesine ait önemli tarihi bilgiler içerir. Seyyah, Bartın’da gemilerin yüzebileceği kadar derin bir nehir anlatır. Temiz bir kasaba olarak gördüğü Bartın’da meyve, kenevir ve kereste ticareti ile uğraşıldığından bahseder. O dönemde köylülerin taşımacılığa elverişli Bartın Nehri'ni, keresteleri sahil kesimine taşımak için kullandığı biliniyor.

Zonguldak ve Bartın sınırları içinde yer alan Herakleia, Tieion ve Amastris'in akına uğradığı dönem, XVII. Yüzyılda başlar, çünkü bu tarihten sonra bölgeye yirminin üzerinde seyyahın yolu düşer. Ancak Bartın bölgesinde eskiçağlardan bu yana çömlekçilik yapıldığı halde iç kesimlerde herhangi bir arkeolojik yüzey araştırmasının yapılmamış olması, bölgenin kültür dokusunu yorumlamayı zorlaştırır.

Karadeniz nemli ormanları içinde karstik dağlık alanların en güzel örneklerine sahip Küre Dağlarının korunmasının tarihinde 1999 yılındaki Dünya Doğayı Koruma Vakfı (WWF) kararı önem taşır.

Vakfın, dağları Avrupa ormanlarının korumada öncelikli alanlarından, yani sıcak noktalarından biri olarak kabul etmesinin ardından alanın yasal statüsüne kavuşturulması için resmi düzeyde çalışmalara başlandı. Teknik çalışmalar yapıldı, yerel ilgi grupları ile görüşmeler düzenlendi ve Küre Dağları’nın batı kesimi 7 Temmuz 2000 tarihinde Milli Park ilan edildi. Bu karar, WWF’nin III. Millenyuma girerken başlattığı “Yaşayan Gezegen Kampanyası” çerçevesinde “Türkiye’nin Dünyaya Armağanı” olarak kabul edilir.

KÜLTÜRÜ

Yörenin zenginliği, doğal değerlerinden ibaret değildir, geçmişten bugüne gelen kültürel değerler en önemli zenginliklerdendir. Kültürel değerler, özgün mimari dokusunu koruyan köy evlerinden, kadınların günlük yaşamlarında hala kullandıkları geleneksel renkli giysilere, el sanatlarından yöreye has yemeklere kadar çeşitlendirilebilir. Bazı bitki ve hayvan türleri tıbbi, aromatik ve gastronomik amaçlarla kullanılır.

Yöre halkının özel önem atfettiği kimi doğa olayları, efsaneler ile ziyaret edilen yatır, türbe ve ziyaretgâhlar korunan yerel kültürel mirasın örnekleri arasında sayılabilir.

Halk içinde, hoşgörü, dayanışma ve saygıya dayalı geleneksel yaşam tarzının muhafaza edilmesinin bir sonucu halkın kendi arasında uyum içinde yaşamasıysa, diğeri ziyaretçilere dönük misafirperverliğidir. Yaz aylarında art arda yapılan festivaller sosyo–kültürel yaşama renk katar.

Sümenler Köyü Sorkun Yaylası Şenliği ile Uluslararası Drahna Yöresel Keşkek Festivali her yıl geleneksel olarak düzenlenir ve Küre Dağları Milli Parkı bölgesinde yöre kültürünü tanıtmayı amaçlar.

Yemek Kültürü

Yemekler, yörenin göçebe kültürünün izlerini taşıdığından çoğu hayvansal ürün ağırlıklıdır. Bölgenin zengin mutfağında birçok yöreye has yemek hala yaşatılır ve yenir. Turizme açılan konaklarda ve ev pansiyonlarında bu yemeklerin sunulan örneklerinden tatmak mümkündür. Et, süt, ayran, yoğurt zengin sofra anlayışının olmazsa olmaz unsurlarıdır. Bölge mutfağı ününü en çok değişik çorba, farklı hamur işleri ve helvalarına borçludur; un, tahin helvası, cevizli ve çekme helva en meşhurlarıdır.

Milli Park olarak ayrılan alan içinde herhangi bir kırsal yerleşim bulunmaz, ancak 123 yerleşim birimi milli parkın çevresindeki tampon bölgedeki sekiz ilçeye dağılmıştır. Mevsimlere göre değişiklik gösteren yaklaşık 23 bin kişilik nüfusun çoğunluğunu, büyük şehirlere göçten dolayı, orta yaş ve üzeri kişiler oluşturur. Göç etmiş olan yöre insanı da köylerindeki evlerini korur ve yaz aylarının geçirmek ya da ürün yetiştirmek üzere evlerine dönenler olduğu gibi, emekliliklerinde buraya yerleşenlere de rastlanır. Tampon bölgede yaşayan halk ise geçimini ormancılık, tarım, arıcılık, ahşap el sanatları, dokumacılık, kestanecilik ve turizm ile sağlar.

MİLLİ PARKIN JEOLOJİSİ

Karadeniz Bölgesi’nin batısında, Küre Dağları üzerinde yerleşik Milli Park, tamamen bir plato karakteri taşır. Küre Dağları Milli Parkı’nın kapladığı alanın yüzölçümü 37.753 hektara, çevresindeki tampon bölge ise 134.366 hektara denk düşer. Yakın çevresinde süregelen yaşam, Milli Park sınırları içerisine yayılmamış ve milli park içerisinde hiçbir yerleşim kurulmamıştır. Yani, doğu-batı doğrultusunda uzanan Milli Park, yakın çevresi için fiziksel ve sosyal anlamda bir eşik niteliğindedir.

Batı’da Bartın Çayı’ndan başlayan Küre Dağları, yaklaşık 300 kilometrelik uzunluğuyla Doğu’da Kızılırmak’a ulaşır. “İsfendiyar Dağları” adıyla da anılan sıradağlar Kuzey’de Karadeniz’e, Güneyde Gökırmak’a uzanır. Hareketli topografik yapısıyla, bu sıradağlar önemli bir peyzaj çeşitliliğinin de ev sahibidir. Orman, akarsu, çayır ve mera, maki, kayalık alanlar ve mağaralar, kıyı ve geleneksel tarım alanları gibi ana ekosistem tiplerini bir arada barındıran zengin habitatlarını, Anadolu’nun kuzeyini bir baştan ötekine saran kıyısal dağ sisteminin parçası olmasına borçludur.

Küre, orta yükseklikte bir dağ sırası olarak sınıflandırılır. Zira en yüksek zirvesi, 2019 metre yüksekliğiyle Devrekâni ve Abana arasında yerleşik Yaralıgöz Dağı’dır. Sistem içerisindeki, tek alt-alpin bölge de işte bu zirvededir. 1746 metrelik Ballıdağ, 1282 metrelik Karakuz, 1804 metrelik Göynük ve 1657 metrelik Dikmen Dağları, Küre boyunca diğer önemli yüksekliklerdir. Küre Dağları’nın fazla girintili çıkıntılı olmayan Karadeniz tarafı kıyıya paralel uzanır. Denize ulaştıkları vadilerde akarsular, küçük koylar; aniden yükselen kıyılar ise falezler meydana getirir. Kıyı şeridinin tipik görüntüsünü bu koy ve falezler şekillendirir. Dağların kuzey eteğini izleyen kıyı yoluna Amasra, Kurucaşile, Cide, İnebolu, Abana, Çatalzeytin, Türkeli ve Ayancık sıralanmışken; güneyinde Ulus, Pınarbaşı, Azdavay, Kastamonu, Taşköprü ve Boyabat yer alır.

Küre Dağları Milli Parkı Uluslararası ÖnemiWWF’nin doğa koruma açısından küresel düzeyde öncelikli Ekolojik Bölgelerinden biri (Küresel 200 Ekolojik Bölge) olan “Kuzey Anadolu ve Kafkasya Ilıman Kuşak Ormanları” içinde yer almaktadır. Avrupa ormanlarının sıcak noktasından biri olarak (Avrupa’nın 100 orman sıcak noktası) Karadeniz Ilıman Kuşağındaki nadir nemli-karstik ormanların en iyi yabanıl örneklerini içermektedir. Küresel Düzeyde nesli tehlike altında 2 bitki taksonu: Acer cappadocicum var. stenocarpum, Trifolium euxinum bu sahada mevcuttur. Avrupa Düzeyinde nesli tehlike altında 33 bitki taksonu yine bu sahada mevcut olmasıdır.

Küre Dağları Milli Parkı Türkiye’nin ilk, Avrupa’nın 13. PAN Park’ıProje kapsamında gerçekleştirilen çalışmalar sonucunda Küre Dağları Milli Parkı, Avrupa’nın iyi yönetilen ve başarılı sürdürülebilir turizm uygulamalarının yapıldığı Türkiye’nin ilk, Avrupa’nın 13. PAN Park’ı oldu. PAN Parks sertifikası, projenin 8 Ekim’de Ankara Hilton’da gerçekleştirilen kapanış toplantısında, PAN Parks Vakfı Genel Müdürü Zoltan Kun tarafından Milli Park yöneticilerine verildi.

Küresel Çevre Fonu (GEF) tarafından desteklenen “Orman Koruma Alanları Yönetiminin Güçlendirilmesi Projesi” kapsamında Küre Dağları Milli Parkı ve çevresinde; etkin ve bütüncül bir yönetim modelinin oluşturulması amaçlandı. Bu amaca yönelik milli park yöneticileri, yerel sivil toplum kuruluşları ve yöre halkının katılımıyla doğa koruma, biyolojik çeşitlilik ve sürdürülebilir kaynak yönetiminin güçlendirilmesi konusunda gerçekleştirilen çalışmalar ulusal ve uluslararası alanda başarılı örnek olarak gösterildi. Küre Dağları Milli Parkı, Avrupa’nın seçkin korunan alan ağı PAN Parks Ağı’na katılırken proje ayrıca, T.C. Kalkınma Bakanlığı tarafından “En İyi Uygulama Ödülü’nü alarak Rio+20 Konferansı’nda Türkiye’yi temsil etti.

Önemli Kuş Alanları (ÖKA) Projesi

Kuşların yaşamları boyunca bulundukları alanların sayısı sonsuzdur. Dolayısıyla tüm bu alanların etkili bir şekilde korunabilmesi imkansızdır. Önemli Kuş Alanları (ÖKA) yaklaşımında, korunmaları ve iyi yönetilmeleri durumunda, kuşların ve biyolojik çeşitliliğin korunmasına en verimli katkıyı sağlayacak öncelikli alanlar belirlenir. ÖKA, 1989 yılında Uluslararası Kuşları Koruma Konseyi tarafından başlatılan ve dünyanın birçok ülkesinde yürütülen bir projedir. Doğal Hayatı Koruma Derneği başlangıcından itibaren projenin Türkiye bölümü için gerekli çalışmaları başlatmış, 1997 yılında ÖKA kitabını yayınlamıştır. Halen yeni değerlendirme çalışmaları yapan dernek bir taraftan da izleme çalışmalarını sürdürmektedir.

1990 yılında başlayan Türkiye'nin Önemli Kuş Alanları Projesi, Türkiye'deki kuşlar açısından önem taşıyan alanların, -kamuoyu bilinci oluşturma, lobi etkinlikleri ve kampanyalarla- korunmasını, alanlardaki gelişmelerin sürekli izlenmesini ve yeni ÖKA'ların belirlenmesini amaçlamaktadır.

Ülkemizde bu proje ve bu projeye yönelik envanter çalışması Doğal Hayatı Koruma Derneği koordinatörlüğünde yürütülmüştür. Küre dağları milli parkı 2004 yılında düzenlenen Türkiye’nin ÖKA listesinde yer almıştır.

Küre Dağları Milli Parkı EkosistemKüre Dağları Milli Parkı, mutlak ve tampon zonuyla, Avrupa-Sibirya bitki coğrafyasının Öksin bölümünde yer alır. Karstik bir kuşak üzerindeki milli parkın orman ekosistemi saf veya karışık, ibreli ve yaprak döken odunlu bitki türlerinin hakimiyeti altındadır. Çeşitli sebeplere bağlı olarak orman içi açıklıklar ortaya çıkar, buralar otsu ve çalımsı bitki türlerin odunlu türlere göre hakimiyet kazandıkları alanlar olur. İşte bu bölgeler, farklı yaşam alanları sunduklarından tür çeşitliliğinin de en yüksek olduğu alanlardır. Yani farklı ekolojik etkenlerin birleşmeleri, Küre Dağları Milli Parkı’nda farklı tiplerde ekosistem yapılarını ortaya çıkarmıştır.

Küre Dağları Milli Parkı’nda ekosistem yapısı sucul ve karasal ekosistemlerden meydana gelir. Sucul ekosistemler içinde, tatlı suya dahil olan akarsu ekosistemi bulunur. Karasal ekosistemler ise daha çeşitlidir; orman, çayır ve mera, maki, kıyı, kayalık alanlar ve mağaralar, tarım ve yabanıl olmayan alan ekosistemleri olmak üzere altı farklı ekosisteme ev sahipliği yapar.

Milli park ve yakın çevresi Batı Karadeniz Karst Kuşağı içerisinde yer almaktadır. Karstik kuşakta karst jeomorfolojisinin ulusal ve uluslararası düzeyde ilginç örnekleri oluşmuştur. Bu karstik biçimler içerisinde özellikle kanyonlar, boğazlar, mağaralar ve düdenler görülmeye değer öğelerdir.

Valla Kanyonu:Pınarbaşı İlçesi’nin 26 km kuzeyindeki Muratbaşı Köyü yakınlarındaki Devrekani Çayı ile Kanlıçay’ın buluştuğu yerde başlar. Kanyonun başlangıç noktasına 1,5 kilometrelik oldukça eğimli bir patika ile ulaşılmaktadır. Kanyonun iki tarafındaki kayalık uçurumların yüksekliği 800–1200 m arasındadır. Bu kayalıklar kartal, şahin, akbaba gibi yırtıcı kuşları barındırır. Valla Kanyonu'na doğa sporu tutkunlarının ilgisi, dağcıların kaybolma ve mahsur kalma vakaları üzerine İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü (AFAD), Jandarma Arama Kurtarma Timi (JAK) ve Ulusal Kurtarma Ekibi tarafından 9-16 Eylül tarihlerinde 'kayıp arama, yön bulma, suda arama ve kurtarma' eğitimi yapıldı. Kanyona profesyonel kılavuz ve gerekli malzeme olmadan giren kişilerin hayati tehlike yaşadıklarının belirlenmesi üzerine, kritik bölgelerin krokisi hazırlandı.

Ilgarini Mağarası

Pınarbaşı ilçesinde bulanan Dünyanın 4. Büyüklükteki mağarası olan Ilgarini Mağarası bulunmaktadır. Denizden 1250 metre yüksekliktedir. Mağaranın oluşumu 3. ve 4. zamanda 160-220 milyon yılda oluşmuştur. Ilgarini mağarası 858 metre uzunluğu ile dünyanın dördüncü büyük mağarasıdır. Mağaranın derinliği 250 metre dir. Mağara içerisindeki mevcut sarkıt ve dikitler bir milyon yıllıktır.

Mağaranın içerisinde kalıntı ve buluntulardan mağaranın hem yerleşim alanı, hemde dini mekan olarak kullanıldığını, yapı tekniği, malzeme özelliği ve yapı şekilleriyle genç Roma ve erken Bizans devrine ait olduğu söylenebilir. Mağara içine girildiğinde hemen giriş bölümündeki yapı kalıntılarından bu kısmın iskan yeri olarak kullanıldığı mağaranın girişten itibaren iki kola ayrıldığı görülmekte bir bölümde sarkıt ve dikitler bulunmaktadır.

Diğer bölümde ise eğilimi %30 bir yoldan zigzag çizilerek kenarları kuru taş duvarlarla üçgen şeklinde örülmüş istinat duvarları ile çevrili 1 metre genişliğindeki 33 kavisten oluşan yolla yaklaşık 100 metre gidilerek ikinci bir düzlük alana inilmektedir.

Bu düzlüğün sonunda istikametleri doğu-batı doğrultusunda uzanan kaya içinde iki katlı olarak oyulmuş ve içerleri sıvanmış, mağara zemininden sonra çatma dam şeklinde ardıç ağaçlarından yapılmış kat ile içindeki ardıç ağacından yapılmış lahitler bulunmaktadır. Ancak lahitler açılarak dağıtılmış ve etrafta iskelet parçaları görülmektedir. Yine bu alanda mezarların önündeki düz alanda yonca planlı bir kilise şapeli bulunmaktadır. Doğu girişi yıkılmıştır. Duvarları 2,5 metre yüksekliğinde olup çamur harçla örülmüştür. Mağaranın normal olarak gidilebilen uzunluğu yaklaşık 250 metre 'dir.

.

ILICA ŞELALESİ

Pınarbaşı Ilıca Köyü sınarları içersinde bulunup 12 km uzaklıktadır. Ilıca Köyünden itibaren patika yoldan yaya yırım saat sürmektedir. Su yaklaşık 10 metre yüksekten dökülmekte ve bu suyun döküldüğü yerde doğal olarak bir havuz oluşmuştur. Bu şelalenin en önemli özelliği de oluşan bu havuzun etrafının çok sayıda ağaç ve bitki örtüsü ile çevrili olmasıdır. Yine Şelalenin üst kısmından gidildiğinde yıllardır akan su ile kayaların aşınması sonucu kayalarda oluşan çukurluklar ve oymalara ayrı güzellik katmaktadır.

Yine aynı köy içerisinde Bizanslılardan kalma bir hamam mevcuttur. Hamam yontma taştan yapılmış kubbe şeklinde 2 metre genişliğinde 3.5metre uzunluğunda 1.80 metre yüksekliğinde’dir. Hamamın yaz ve kış su ısısı 23 C’dir. Yine hamamın yan duvarlarında insanların yıkanmaları için sabunluklar ve oymalar mevcuttur.

Horma kanyanu:

Zara çayı üzerinde olup, suyun taştaki kireçleri aşındırması ile oluşan derin kazanlar şeklinde çukurlar mevcuttur. Eski dönemlerde yaşayan insanların kayaları oyarak su kanalı açıp, bu kanaldan su ile çalışan un değirmenine su akıtmaları yine ayrı bir dikkat çekmektedir.

Kanyon girişi Meydandüzü diye bilinen havza’dan başlar. Ayıderesi’ni geçerek Ilıca Şelalesi’nde sona erer.

Aydos Kanyonu :

Cide ilçesinde,Aydos Çayı üzerinde bulunan kanyon rafting yapmak için birebirdir.10 km uzunlıgı bulunmaktadır.Kanyon ; Şenpazar ilçesi Daglı Köyü sınırındadır.

KÜRE DAĞLARI MİLLİ PARKI HAYVAN TÜRLERİ

İnsan etkisinin az olduğu yüksek karstik platolar, sağlıklı ve yabanıl bir orman ekosistemini bağrında taşır, çünkü yaşlı ve kuru ağaçları, zengin bitki birlikleri, ormanda yaşayan hayvanlar için uygun barınma ve beslenme koşulları içerir.

Küre Dağları Mili Parkı'nın biyolojik açıdan önemi, çok sayıda hayvan türü için sunduğu farklı yaşam ortamından kaynaklanır. Yaban kedisi (Felis sylvestris), susamuru (Lutra lutra), bozayı (Ursus arctos) ve ulugeyik (Cervus elaphus) gibi memeli türleri dahil, Türkiye’de yaşayan 160 memeli türünün 48'ine bu alanda rastlanır.

Bugüne kadar alanda 129 kuş türünün yaşadığı belirlenmiştir. Bu türlerden küçük akbabaların (Neophron percnopterus) nesli küresel ölçekte tehlike altındadır. Kuş türleri için önemli olan coğrafi şekillerden geniş vadilere bakan yüksek kayalıklar, akbaba, şahin, kartal ve gece yırtıcılarının barınması için uygun alanlar oluşturur. Ancak alan sadece yırtıcı türler değil, hem deniz kıyısında üreyen ve kışlayan su kuşları, hem de ılıman kuşak orman biyolojik türleri için önemlidir. Küre Dağları Milli Parkı, bu nedenle, Doğa Derneği ve BirdLife International (Dünya Kuşları Koruma Kurumu) tarafından 2004 yılında güncellenen “Türkiye’nin Önemli Kuş Alanları” listesinde yer alır.

Küre Dağları Milli Parkı’nda 113 omurgasız türünün varlığı belirlenmiştir. Bölgede tespit edilen çiftyaşamlı (amfibi) türü sayısı 10, sürüngen türü sayısı ise 23'tür.

KÜRE DAĞLARI MİLLİ PARKI MEMELİ TÜRLERİ LİSTESİ

Latince Adı

Türkçe Adı

INSECTIVORA

Böcekçiller

ERINACEIDAE

Kirpiler

Erinaceus europeaus

Kirpi

SORICIDAE

Sivri Fareler

Sorex minitus

Cüce fare

Sorex araneus

Orman faresi

Neomys schelkovnikovi

Sivriburunlu sufaresi

Neomys anomalus

Sivriburunlu bataklık faresi

Crocudira leucodon

Sivriburunlu tarla faresi

Crocudira suaveolens

Bahçe sivrifaresi

TALPIDAE

KÖSTEBEKLER

Talpa levantis

Körköstebek

CHIROPTERA

Yarasalar

RHINOLOPHIDAE

Nalburunlu Yarasalar

Rhinolopus ferrumequinum

Büyük nalburunlu yarasa

Rhinolopus hipposideros

Küçük nalburunlu yarasa

Rhinolopus euryale

Akdeniz nalburunlu yarasası

Rhinolopus mehelyi

Bilinmiyor

VESPERTILIONIDAE

Düz burunlu Yarasalar

Myotis blythi

Farekulaklı yarasa

Pipistrellus pipistrellus

Cüce yarasa

Pipistrellus nathusii

Pürtük derili yarasa

Pipistrellus savii

Bilinmiyor

Miniopterus schreibersi

Uzunkanatlı yarasa

RODENTIA

KEMİRİCİLER

SCIURIDAE

Sincaplar

Sciurus anomalus

Kafkas sincabı

Spermophilus xanthophrymnus

Gelengi, Tarla sincabı

CRICETIDAE

Hamsterler (Avurtlaklar)

Cricetulus migra torius

Cüce avurtlak

Clethrionomys glareolus

Kırmızı fare

Microtus nivalis

Kısa kulaklı fare

Pitmys subterranus

Küçük kazıcı fare

Arvicola terrestis

Su sıçanı

SPALACIDAE

Kör fareler

Nannospalax leucodon

Körfare

GLIRIDAE

Yediuyurlar

Dryomys nitedula

Ağaç yediuyuru

Glis glis

Yediuyur

Muscardinus avellarinus

Fındık faresi

MURIDAE

Fareler ve sıçanlar

Rattus rattus

Siyah sıçan, Evsıçanı

Rattus norvegicus

Göçmensıçan

Apodemus mystacinus

Büyükdişli orman faresi

Apodemus sylvaticus

Orman faresi

Apodemus flavicollis

Sarıboyun orman faresi

Mus musculus

Ev faresi

LAGOMORPHA

Tavşanlar

LEPORIDAE

Tavşanlar

Lepus europaeus

Yabani tavşan

CARNIVORA

KARASAL YIRTICILAR

CANIDAE

Kurtlar ve Köpekler

Canis lupus

Kurt

Canis aurens

Çakal

Vulpes vulpes

Kızıl tilki

MUSTELIDAE

Sansarlar

Mustela nivalis

Gelincik

Mustela erminea

Büyük gelincik, kakım

Martes martes

Ağaç sansarı

Lutra lutra

Susamuru

Meles meles

Porsuk

URSIDAE

 

Ursus arctos

Bozayı

ARTIODACTYLA

ÇİFT TOYNAKLILAR

SUIDAE

Yaban domuzu

CERVIDAE

Geyikler

Cervus elaphus

Geyik, Kızılgeyik

Capreolus capreolus

Karaca

BOVIDAE

Koyunlar

CAPRINAE

Keçiler

Capra aegagrus

Yabankeçisi

KÜRE DAĞLARI MİLLİ PARKI AMFİBİ VE SÜRÜNGEN TÜRLERİ LİSTESİ

Latince Adı

Tükçe Adı

URODELA

KUYRUKLU KURBAĞALAR

SALAMANDRIDAE

SEMENDERLER

Triturus vittatus (Gray, 1835)

Bantlı Taraklı semender

Triturus karelinii (Strauch, 1870)

Pürtüklü semender

Triturus vulgaris (Linnaeus, 1758)

Küçük Semender

ANURA

KUYRUKSUZ KURBAĞALAR

BUFONIDAE

KARAKURBAĞALARI

Bufo bufo (Linnaeus, 1758)

Siğilli Kurbağa

Bufo viridis Laurenti, 1768

Gece Kurbağası

Bombina bombina

Kırmızılı kurbağa

HYLIDAE

(AĞAÇ KURBAĞALARI)

Hyla arborea (Linnaeus, 1758)

Ağaç Kurbağası

RANIDAE

SU KURBAĞALARI

Rana ridibunda Pallas 1771

Ova/Su Kurbağası

Rana dalmatina Bonaparte, 1838

Çevik Kurbağa

PELOBATIDAE

SARMISAKLI KURBAĞALAR

Pelobates syriacus Boettger, 1889

Toprak Kurbağası

URODELA

KUYRUKLU KURBAĞALAR

SALAMANDRIDAE

SEMENDERLER

Triturus vittatus (Gray, 1835)

Bantlı Taraklı semender

Triturus karelinii (Strauch, 1870)

Pürtüklü semender

Triturus vulgaris (Linnaeus, 1758)

Küçük Semender

ANURA

KUYRUKSUZ KURBAĞALAR

BUFONIDAE

KARAKURBAĞALARI

Bufo bufo (Linnaeus, 1758)

Siğilli Kurbağa

Bufo viridis Laurenti, 1768

Gece Kurbağası

Bombina bombina

Kırmızılı kurbağa

HYLIDAE

(AĞAÇ KURBAĞALARI)

Hyla arborea (Linnaeus, 1758)

Ağaç Kurbağası

RANIDAE

SU KURBAĞALARI

Rana ridibunda Pallas 1771

Ova/Su Kurbağası

Rana dalmatina Bonaparte, 1838

Çevik Kurbağa

PELOBATIDAE

SARMISAKLI KURBAĞALAR

Pelobates syriacus Boettger, 1889

Toprak Kurbağası

TAKIM CHELONIA

KAPLUMBAĞALAR

Familya TESTUDINIDAE

TOSBAĞALAR

Testudo graeca

Adi Tosbağa

Emys orbicularis

Benekli kaplumbağa

Mauremys caspica

Tatlı su kaplumbağası

TAKIM SQUAMATA

YILANLAR VE KERTENKELELER

ALTTAKIM LACERTİLİA

Familya GEKKONIDAE

KELERLER

Hemidactylus turcicus

Genişparmaklı Keler

Familya AGAMIDAE

 

Laudakia stellio

Dikenli keler

Familya SCINCIDAE

 

Ablepharus kitaibellii

İnce kertenkele

Familya LACERTİDAE

GERÇEK KERTENKELELER

Lacerta saxicola

Kaya kertenkelesi

Podarcis muralis

Duvar kertenkelesi

Parvilacerta parva

Cüce kertenkele

Lacerta trilineata

İri Yeşil Kertenkele

Lacerta viridis

Küçük Yeşil Kertenkele

Ophisops elegans

Tarla Kertenkelesi

Familya ANGUIDAE

YILANIMSI KERTENKELELER

Anguis fragilis

Yılanımsı Kertenkele

Ophisaurus apodus

Oluklu kertenkele

ALTTAKIM SERPENTES (=OPHIDIA)

YILANLAR

Familya TYPHLOPIDAE

KÖR YILANLAR

Typhlops vermicularis

Köryılan

Familya COLUBRIDAE

KIRBAÇ YILANLARI

Coluber caspius

Avusturya yılanı

Eirenis modestus

Uysal Yılan

Elaphe quautorlineata

Sarı Yılan

Natrix natrix

Yarı sucul yılan

Natrix tessellata

Su yılanı

Elaphe longissima

Eskülap yılanı

Familya VIPERIDAE

 

Vipera ammodytes

Boynuzlu engerek

KÜRE DAĞLARI MİLLİ PARKI OMURGASIZLAR LİSTESİ

Familya

Tür Adı

Türkçe Adı

Scolytidae

Blastophagus minor (Hartig, 1834)

Küçük ormanbahçıvanı

Scolytidae

Blastophagus piniperda(Linnaeus, 1758)

Büyük ormanbahçıvanı

Scolytidae

Cryphalus abietis (Ratzeburg, 1837)

Granüllü ladinkabukböceği

Scolytidae

Cryphalus piceae (Ratzeburg, 1837)

Küçük göknarkabukböceği

Scolytidae

Ips acuminatus (Gyllenhal, 1827)

Altı dişli çamkabukböceği

Scolytidae

Ips sexdentatus (Boerner, 1776)

Oniki dişli çamkabukböceği

Scolytidae

Pityogenes bidentatus (Herbst, 1783)

İki dişli çamkabukböceği

Scolytidae

Pityokteines curvidens (Germar,1824)

Büyük göknarkabukböceği

Scolytidae

Pityokteines spinidens(Reitter, 1894)

Yatay dişli göknarkabukböceği

Scolytidae

Pityophthorus pityographus(Ratzeburg, 1837)

Buruşuk kanatlıladin kabukböceği

Arctidae

Arctia (Epicallia) villica(Linnaeus, 1758)

Bağ Çadırtırtılı

Hesperiidae

Gegenes pumilio(Hoffmannsegg, 1804)

Cüce Zıpzıp

Lycaenidae

Callophrys rubi (Linnaeus, 1758)

Zümrüt

Lycaenidae

Celastrina argiolus(Linnaeus, 1758)

Kutsal Mavi

Lycaenidae

Leptotes pirithous (Linnaeus, 1767)

Mavi Zebra

Lycaenidae

Lycaena dispar (Linnaeus, 1758)

Büyük Bakır

Lycaenidae

Lycaena phlaeas (Linnaeus, 1761

Benekli bakırkelebeği

Lycaenidae

Polyommatus bellargus (Rottemburg,1775)

Çokgözlü GökMavisi

Noctuidae

Autographa gamma (Linnaeus, 1758)

Gamma kelebeği

Nymphalidae

Argynnis paphia (Linnaeus, 1758)

Cengaver

Nymphalidae

Melitaea didyma (Esper, 1779)

Benekli iparhan

Papilionidae

Parnassius apollo (Linnaeus, 1758)

Apollo kelebeği

Pieridae

Colias crocea (Fourcroy, 1785)

Sarı Azamet

Pieridae

Pieris brassicae (Linnaeus, 1758)

Lahana Kelebeği

Thaumetopoeidae

Thaumetopoea pityocampa(Denis andSchiffermüller, 1775)

Çamkese böceği

Sphingidae

Macroglossum stellatarum (Linnaeus,1758)

Atmaca güvesi

KÜRE DAĞLARI MİLLİ PARKI KUŞLARI LİSTESİ

Latince İsim

Türkçe İsim

Podiceps ruficollis

Küçük batağan

Phalacrocorax carbo

Karabatak

Phalacrocorax aristotelis

Tepeli karabatak

Ardea cinerea

Gri balıkçıl

Ciconia ciconia

Leylek

Ciconia nigra

Kara leylek

Tadorna ferruginea

Angıt

Anas platyrhynchos

Yeşilbaş

Anas crecca

Çamurcun

Anas acuta

Kılkuyruk

Milvus migrans

Kara çaylak

Circaetus gallicus

Yılan kartalı

Circus cyaneus

Gök delice

Circus pygarcus

Çayır delicesi

Buteo rufinus

Kızıl şahin

Gypaetus barbatus

Sakallı akbaba

Neophron percnopterus

Mısır akbabası

Aquila chrysaetos

Kaya kartalı

Pernis apivorus

Arı şahini

Falco tinnunculus

Kerkenez

Falco peregrinus

Gökdoğan

Falco vespertinus

Aladoğan

Alectoris chukar

Kınalı keklik

Perdix perdix

Çil keklik

Coturnix coturnix

Bıldırcın

Fulica atra

Sakarmeke

Vanellus vanellus

Kızkuşu

Larus ridibundus

Karabaş martı

Larus argentatus

Gümüş martı

Columba livia

Kaya güvercini

Columba palumbus

Tahtalı güvercin

Streptopelia decaocto

Kumru

Streptopelia turtur

Üveyik

Cuculus canorus

Gugukkuşu

Bubo bubo

Puhu

Asio otus

Kulaklı orman baykuşu

Athene noctua

Kukumav

Tyto alba

Peçeli baykuş

Apus apus

Ebabil

Merops apiaster

Arıkuşu

Upupa epops

İbibik

Picus viridis

Yeşil ağaçkakan

Dendrocopus syriacus

Alaca ağaçkakan

Dendrocopus medius

Ortanca ağaçkakan

Dendrocopus leucotus

Ak sırtlı ağaçkakan

Melanocorypha calandra

Boğmaklı toygar

Galerida cristata

Tepeli toygar

Lullula arborea

Orman toygarı

Hirundo rustica

Kırlangıç

Ptyonoprogne rupestris

Kaya kırlangıcı

Delichon urbica

Ev kırlangıcı

Motacilla flava feldegg

Sarı kuyruksallayan

Motacilla alba alba

Akkuyruksallayan

Troglodytes troglodytes

Çit kuşu

Erithacus rubecula

Kızılgerdan

Phoenicurus ochruros

Kara kızılkuyruk

Phoenicurus phoenicurus

Kızılkuyruk

Saxicola rubetra

Çayır taşkuşu

Saxicola torquatus

Taşkuşu

Oenanthe isabellina

Kuyrukkakan

Monticola solitarius

Gökardıç

Turdus merula

Karatavuk

Turdus pilaris

Ardıç

Sylvia cantillans

Bıyıklı ötleğen

Sylvia hortensis

Akgözlü ötleğen

Sylvia nisoria

Çizgili ötleğen

Sylvia atricapilla

Karabaşlı ötleğen

Muscicapa striata

Benekli sinekkapan

Ficedula albicollis

Halkalı sinekkapan

Ficedula semitorquata

Alaca sinekkapan

Parus ater

Çam baştankarası

Parus caeruleus

Mavi baştankara

Parus major

Büyük baştankara

Sitta neumayer

Kaya sıvacı

Oriolus oriolus

Sarıasma

Lanius collurio

Kızılsırtlı örümcek kuşu

Lanius minor

Karaalınlı örümcek kuşu

Garrulus glandarius

Alakarga

Pica pica

Saksağan

Corvus monedula

Küçük karga

Corvus frugilegus

Ekin kargası

Corvus cornix

Leşkargası

Corvus corax

Kuzgun

Sturnus vulgaris

Sığırcık

Passer domesticus

Ev serçesi

Passer montanus

Dağ serçesi

Fringilla coelebs

İspinoz

Carduelis chloris

Florya

Carduelis carduelis

Saka

Coccothraustes coccothraustes

Kocabaş

Pyrrhula pyrrhula

Şakrak

Emberiza cia

Kaya çintesi

Emberiza hortulana

Çinte

Emberiza melanocephala

Karabaşlı çinte

Miliaria calandra

Tarla çintesi

ENDEMİK VE NESLİ TEHLİKE ALTINDA OLAN BAZI HAYVAN TÜRLERİ

KDMP ve tampon alanı aynı zamanda tehdit altındaki hayvan türlerine yaşamalanı sağlaması nedeniyle de biyolojik açıdan önemlidir. Türkiye’nin 132 memeli türünden 40’ı bölgede yaşamaktadır. Bu türler, vaşak, susamuru, geyik ve karaca gibi tehlike altındaki hayvanları da içermektedir. Alanda ayrıca, 38 familyaya mensup ve 46’sı tehdit altında olan 129 kuş türü kaydedilmiştir.

Küre Dağları Mili Parkı, çok sayıda hayvan türü için sunduğu farklı yaşam ortamları ile de biyolojik açıdan çok önemli bir alandır. Yaban kedisi (Felis sylvestris), susamuru (Lutra lutra), bozayı (Ursus arctos) ve ulugeyik (Cervus elaphus) gibi memeli türleriyle birlikte, Türkiye’de yaşayan 160 memeli türünün 48 kadarına bu alanda rastlanmaktadır.

Bugüne kadar alanda 129 kuş türünün yaşadığı belirlenmiştir. Bu türlerden küçük akbabaların Latince(Neophron percnopterus)küresel ölçekte nesli tehlike altındadır.

(VAŞAK)

(SU SAMURU)

(GEYİK)

(KARACA)

(APOLLO (KELEBEĞİ(Nesli tehlike altındadır.))

KÜRE DAĞLARI MİLLİ PARKI BİTKİ TÜRLERİ

Batı Küre dağları önemli Bitki Alanı(ÖBA), Karadeniz Bölgesi’nin batı ve orta bölümünde denize paralel olarak uzanan Küre Dağları’nın batısını içerir. Alan geniş kirçtaşı ve fliş kayalar üzerinde gelişmiş geniş orman, psödomaki ve açık plato habitatlarından oluşur. Yaklaşık 1746 m ye kadar yükselen Batı Küre Dağları geniş karstik geçitler, derin vadiler, dolinler, çukurlar ve mağaralarıyla çok ilgin bir doğal peyzaja sahiptir. Alanın sarp yamaçları ve ulaşımın zor olması nedeniyle yerleşime pek elverişli olmaması, içerdiği doğal yaşlı ormanların bozulmadan kalmasına olanak vermiştir. BAÖ daki doğal yaşlı ormanlarda Uludağ göknarı(Abies nordmanniana ssp. bornmuelleriana), adi gürgen (Carpinus betulus), kestane (Castanea sativa), doğu kayını(Fagus orientalis), kızılçam(Pinus brutia), karaçam (P. nigra ssp. pallasiana), sarıçam (P. sylvestris) ve Kuzey Anadolu şapsız meşesi(Quercus petraea ssp. iberica) baskın olarak bulunur.ÖBA florasında Türkiye’ye endemik 80 ve tehlike altında 47 takson kayıtlıdır. Alanda yetişen iki orkide türü Himantoglossum caprinum ve Steveniella satyrioides Bern Sözleşmesi Ek Liste I’de yer alır. Kısmen Milli Park olarak koruma altında olan ÖBA, büyük bir yönetim planı çerçevesinde yönetilmektedir. Milli Park sınırları dışındaki orman, çalı ve mera habitatlarının fındık üretimi ve diğer tarımsal faaliyetler nedeniyle tahrip edilmesi, alanın karşı karşıya bulunduğu önemli tehditler arasındadır. Geleneksel salep üretimi amacıyla Kastamonu ve yakınlarında devam eden yabani orkide ticareti de, alanın zengin orkide florası için önemli bir tehditdir.

BİTKİ TÜRLERİ

1.)Yumuşak iklime sahip kıyıya yakın yerlerde Akdeniz bitkilerine rastlanır.

· Zeytin

· Defne

· Mersin

· Katırtırnağı

· Akçakesme

· Sandal

2.)720 m ye kadar olan kısımlarda

· Doğu kayını

· Kestane

· Ihlamur

3.)1300-1700 m yükseklikte

· Uludağ göknarı

4.)Yüksek kesimlerde

· Saf göknar

· Sarı çam

· Kara çam

· Sapsız meşe

· Mazi meşesi

· İspir meşesi

· Türk meşesi

5.) Mantarlar

· Kanlıca mantarı

· Ayı mantarı

· Kuzugöbeği mantarı

· Yumurta mantarı

· Kayın / İstiridye mantarı

6.) Şifa amaçlı kullanılan bitkiler

· Çoban püskülü

· Karayemiş

· Mürver

· Orman gülü

· Üvez

· Şimşir

Alanda yetişen iki orkide türü Himantoglossum caprinum ve Steveniella satyrioides Bern Sözleşmesi Ek Liste I’de yer alır.

(HİMANTOGLOSSUM CAPRİNUM)

(STEVENİELLA SATYRİOİDES)

KÜRESEL ÖLÇEKTE NESLİ TEHLİKE ALTINDA OLAN BİTKİLER

(ACER CAPPADOCİCUM(BEŞPARMAK AKÇAAĞAÇ))

(STENOCARPUM)

AVRUPA ÖLÇEĞİNDE TEHLİKE ALTINDA OLAN TÜRLER

(ACANTHUS DİOSCORİDİS (AYINPENÇESİ))

(ALLİUM İLGAZENSE(YABANİ ILGAZ SARMISAĞI))

(SEMPERVİVUM(KAYA KÖRÜĞÜ))

(PRANGOS DENTİCULATA)

ULUSAL ÖLÇEKTE NADİR DİĞER TÜRLER

(STELLARİA GRAMİNEA)

(ILEX AQUİFOLİUM (ÇOBANPÜSKÜLÜ))

KÜRE DAĞI MİLLİ PARKI İÇİN UYGULANMIŞ VE HALEN UYGULANMAKTA OLAN PROJELER

Küre Dağları Milli Parkı biyolojik çeşitlilik değer yüksek ve aynı zamanda hızla habitat kaybına uğrayan alanlardan biri olduğundan dolayı Avrupa’da belirlenmiş olan 100 orman sıcak noktasından biridir. Küre Dağları Milli Parkı’nın biyolojik çeşitliliğinin ve aynı zamanda kültürel çeşitliliğinin korunması için Milli Park içerisinde ve tampon zonunda çeşitli fon kaynaklarının destekleri ile farklı sivil toplum kuruluşları ve Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından birçok proje geliştirilmiş, uygulanmış ve halen uygulanmakta olan projeler bulunmaktadır.

· Küre Dağları Milli Parkı PAN Parks Alan Rehberi Oluşturulması Projesi

·  Küre Dağları’nın Şapkalı Gizemi: Mantarlar”

·  Örnek Uygulamalar Programı

·   Orman Koruma Alanları Yönetiminin Güçlendirilmesi Projesi

·   PAN Parks

·   TÜBİTAK Eğitim projesi

·

15